Littenseradiel Ruimtelijke Kwaliteit Voor Dorpen En Dijken, Langs Terpen En Vaarten Beeldkwaliteitsplan Bûtengebiet Littenseradiel
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
Hilaard Húns Jellum Winsum Bears Leons Weidum Jorwert Baard Easterlittens Mantgum Hinnaard Easterwierrum Britswert Wiuwert Itens Rien Boazum Lytsewierrum BEELDKWALITEITSPLAN BÛTENGEBIET Reahus LITTENSERADIEL RUIMTELIJKE KWALITEIT VOOR DORPEN EN DIJKEN, LANGS TERPEN EN VAARTEN BEELDKWALITEITSPLAN BÛTENGEBIET LITTENSERADIEL WERKWIJZER richtlijnen opgenomen voor de uitstaling INHOUD Het buitengebied van Littenseradiel van gebouwen, bouwwerken, licht is een uniek, open landschap. De en reclame uitingen in het gehele gemeente biedt in het bestemmingsplan buitengebied. Bûtengebiet ruimte voor ontwikkelingen 1.0 KERN- in dit landschap, maar stelt wel Stap 2: Ga naar het betreffende eisen aan de kwaliteit van deze landschapstype in hoofddtuk 6.0 en KWALITEITEN ontwikkelingen. Zo ontstaat ruimte voor geef aan op welke wijze er in het plan dynamiek in het buitengebied, en blijft rekening gehouden wordt met de het fraaie landschap voor de volgende uitgangspunten. LITTENSERADIEL generaties bewaard. Voor water-, groen-, wegen- en 4 padenstructuur worden de De regels in het bestemmingsplan uitgangspunten toegelicht (blauwe, Bûtengebiet geeft aan welke groene en grijze kolommen). Aansluitend 2.0 INLEIDING ontwikkelingen in het buitengebied daarop volgen de richtlijnen voor nieuwe zijn toegestaan, en in welke omvang. ‘rode’ ontwikkelingen. AANLEIDING 6 De Welstandsnota geeft harde kwaliteitscriteria waaraan nieuwe of Stap 3: Bepaal onder het betreffende gewijzigde bebouwing dient te voldoen. landschapstype bij welke van de AMBITIE 7 Het Beeldkwaliteitsplan Bûtengebiet zeven thema’s de nieuwe ontwikkeling geeft nadere invulling aan de eisen uit aansluit en geef aan hoe in het plan het bestemmingsplan en welstandsnota aan de richtlijnen wordt voldaan. STATUS 7 en is primair gericht op de ruimtelijke In aanvulling op de regels uit het kwaliteit. Initiatiefnemers dienen in een bestemmingsplan worden per erfinrichtingsplan aan te geven hoe in ontwikkeling richtlijnen benoemd RUIMTELIJKE KWALITEIT EN waaraan de ontwikkeling dient te hun plan rekening te houden met de DUURZAAMHEID 8 ruimtelijke kwaliteit. Daarbij dienen de voldoen. Per thema worden de richtlijnen volgende stappen te worden doorlopen: – zie zorg dragen voor de gewenste beeldkwaliteit - in maximaal drie niveaus TWEEDIMENSIONAAL EN onderscheiden: 1) landschapsniveau, 2) Stap 1: Bepaal op de kaart DRIEDIMENSIONAAL 9 Landschappen (bijlage 1) in welk erfniveau en 3) bebouwingsniveau. landschapstype de ontwikkeling plaats vindt. Stap 4: Stel een erfinrichtingsplan op In 3..0 ‘Wat is er?’ worden de waarin wordt aangegeven hoe met LANDSCHAPSTYPEN onderscheidende waarden van de voorstaande punten wordt omgegaan. 1. Noordelijke kwelderwallen landschappen toegelicht. In 4.0 ‘Wat Het erfinrichtingsplan maakt onderdeel en kweldervlakte uit van uw verzoek aan de gemeente en speelt er’, wordt toegelicht wat voor 2. Kleiterpenlandschap wordt als onderdeel van de ruimtelijke ontwikkelingen van invloed zijn op 3. Kwelderwal langs voormalige ordeningsprocedure beoordeeld. de ruimtelijke kwaliteit. In 5.0 ‘Wat Middelzee Ga vroegtijdig met uw initiatief met de is van belang’ wordt de ruimtelijke 4. Oude zeepolders gemeente in overleg, zodat u tijdig een kwaliteit op verschillende schaalniveaus toegelicht en zijn in aansluiting op de goed inzicht hebt in de eisen die aan het Welstandsnota aanvullende algemene erfinrichtingsplan worden gesteld. RUIMTELIJKE KWALITEIT VOOR DORPEN EN DIJKEN, LANGS TERPEN EN VAARTEN BEELDKWALITEITSPLAN BÛTENGEBIET, LITTENSERADIEL 572 00 407 Oktober 2014 2 5.0 WAT IS VAN BELANG? KLEUR- EN MATERIAALGEBRUIK 21 LICHT- EN RECLAMEGEBRUIK 21 6.0 4.0 WAT UITGANGS- SPEELT ER? PUNTEN VOOR SCHAALVERGROTING LANDBOUW HET LANDSCHAP 6.1 VERBREDING VAN DE NOORDELIJKE LANDBOUW KWELDERWALLEN EN KWELDERVLAKTE FUNCTIEVERANDERING UITGANGSPUNTEN EN RICHTLIJNEN 25 DORPSRANDEN EN BEDRIJVENTERREINEN 6.2 3.0 WAT IS ER? KLEITERPENLANDSCHAP 18 UITGANGSPUNTEN EN WATER EN RELIËF 10 RICHTLIJNEN 31 CULTUURHISTORISCH 6.3 ERFGOED 12 KWELDERWAL LANGS VOORMALIGE MIDDELZEE BESCHERMDE UITGANGSPUNTEN EN DORPSGEZICHTEN EN RICHTLIJNEN 37 DORPSSILHOUETTEN 14 6.4 LANDSCHAPPEN 16 OUDE ZEEPOLDERS UITGANGSPUNTEN EN RICHTLIJNEN 43 LITERATUURLIJST 49 BEGRIPPENLIJST 49 3 1.0 KERNKWALITEITEN 1. DIJKEN 2. VAARTEN EN De wegen slingeren over de vaak hoog OPVAARTEN gelegen dijken, met steeds wisselende De Boalserter Feart, de Frjentsjerter Feart, (verge)zichten op en over het landschap. de Boazumer Feart, de Mantgumer Feart De Slachtedyk en de Hegedyk zijn en De Swette maken samen met de waardevol door hun beloop, de hoogte, opvaarten deel uit van het fijn vertakte het profiel, het gebruikte bouwmateriaal, vaarwegenstelsel in de provincie. de natuurlijke onderdelen en de Easterlittens ligt als dorp aan het bekleding. ‘knooppunt’ van het vaarwegen stelsel van deze gemeente. De vaarten vormen de belevingsaders van het landschap. 4. VOORMALIG MIDDELZEEGEBIED De weidsheid van de voormalige Middelzee als groot aaneengesloten vrijwel onbebouwd en onbeplant gebied biedt een fraai contrast met het naastgelegen gebied waar een reeks van dorpen en woningen met Boalserter Feart bij Easterlittens erfbeplanting elkaar afwisselen. 5. NATTE (NATUUR)GEBIEDEN De Slachtedyk (SKROK-SKRINS- LIONSERPOLDER EN EROSIE- GEULENSYSTEEM) De openheid en de relatief lage ligging en hoge grondwaterstand in combinatie met een ‘dichte’ sloten- en greppelstructuur maakt deze gebieden tot een interessante zone. Natte weiden en bolle ('kruinige') akkers bepalen het beeld. 3. FIJNMAZIG SLOTENPATROON De verkaveling wordt gevormd door een fijnmazig slotenpatroon. Dit netwerk van water kent wisselende patronen, welke van cultuurhistorische waarde zijn en aantrekkelijk voor de flora en fauna en de beleving van het landschap als recreatiegebied. De Slachtedyk 4 LITTENSERADIEL 6. TERPEN 8. ERVEN EN 10. WINDWATER- Van oorsprong hoger gelegen ERFBEPLANTING MOLENS kunstmatige ruimtes vormen vaak nog Erfbeplanting bij agrarische erven en De (Amerikaanse) windwatermolens zijn de kern van een dorp of bieden ruimte rond burgerwoningen zorgt voor een een markant herkenningspunt (bakens) voor één of enkele boerderijen. juiste mix van groen en bebouwing. in het open landschap. Ze zijn in veel Erfbeplanting maakt door het opgaand gevallen aangemerkt als Rijksmonument. karakter deel uit van een aantrekkelijk silhouet van het landschap. 7. DORPEN EN DORRPSSIL- HOUETTEN 29 Dorpen liggen verspreid in het landschap. De wegen en dijken maken een netwerk van dorpen. Steeds weer komt een ander dorpssilhouet in beeld, zorgvuldig ingepast in het landschap, met een juiste mix van groen en bebouwing in de dorpsrand en de kerktoren als baken. Zes dorpen kennen een beschermd historisch dorpsgezicht. 9. KOP-HALS- ROMP- BOERDERIJ De onderdelen van kop-hals- rompboerderij zijn functioneel: wonen in het voorhuis (kop), werken in de ‘hals’ en onder het grote rode dakvlak van de schuur (romp) ligt de oogstopslag en veestalling. De boerderijen liggen als ‘kathedralen’ in het landschap. Zicht op Kûbaard 5 BEELDKWALITEITSPLAN BÛTENGEBIET LITTENSERADIEL 2.0 INLEIDING AANLEIDING De gemeente Littenseradiel is de meest landelijke gemeente van Nederland (bron: E. Boneschansker, Bureau voor Beleidsonderzoek). De Capitool Reisgids van Friesland omschrijft deze gemeente als een weids landschap met verrassende dorpsgezichten, oude dorskernen, rechte dorpsvaarten, smalle wegen, statige kop-hals-rompboerderijen en slingerende oude binnendijken die ooit het zeewater keerden. Deze gemeente heeft een landschap om trots op te zijn! Lystewierum Franeker Leeuwarden Wjelsryp Baaium Hilaard Húns Jellum Bears Winsum Leons Jorwert Weidum Spannum Baard Easterlittens Mantgum Kûbaard Iens Hinnaard Britswert Easterwierrum Wommels Wiuwert Waaksens Itens Easterein Rien Lytsewierrum Boazum Hidaard Reahus Bolsward Gemeente Littenseradiel 6 2.0 INLEIDING AMBITIE STATUS In de Structuurvisie 2030 worden Structuurvisie Nieuw Stroomland). Gezien de directe verbintenis van de de ruimtelijke ontwikkelingen voor Tevens is er het Landschaps- richtlijnen in het beeldkwaliteitsplan met de periode 2010-2030 omschreven. ontwikkelingsplan (2004) waarin voor de de regels uit het bestemmingsplan vormt Zelfstandigheid, eigenheid en kwaliteit Stadsregio Leeuwarden, waaronder ook dit een bijlage bij het bestemmingsplan staan centraal in deze visie en uiten de gemeente Littenseradiel valt, richting Bûtengebiet en wordt als zodanig zich in een zestal thema’s. Eén daarvan wordt gegeven aan het behoud en de ook door de raad vastgesteld. De is het thema ‘landbouw en landschap’. ontwikkeling van de diversiteit van de welstandsbeleid van de gemeente Daarbij komen de ontwikkeling van landschappen. blijft daarnaast van kracht. Het de landbouw en de cultuurhistorische beeldkwaliteitsplan geldt tevens als waarde van het landschap naar voren. Het gaat erom het landschap ook zelfstandig ruimtelijk kwaliteitskader voor De gemeente kiest voor ondersteuning in de toekomst, met de ruimtelijk- toetsing van ontwikkelingen die niet van de ontwikkeling van de landbouw, economische ontwikkelingen in het vizier, passen binnen het bestemmingsplan maar niet ten koste van het landschap een eigen identiteit te geven zodat het Bûtengebiet. en de ruimtelijke kwaliteit. Behoud karakteristieke van de regio ook dan van de historische waarden van het gestalte krijgt. landschap staat voorop. Een uitwerking van het Landschaps- ontwikkelingsplan (LOP) is het Handboek Het beeldkwaliteitsplan sluit aan voor het landschap (concept, 2012), bij het huidig beleid en borduurt dat dient