Marek Derwich

Materia³y do s³ownika historyczno-geograficznego dóbr i dochodów dziesiêcinnych benedyktyñskiego opactwa œw. Krzy¿a na £ysej Górze do 1819 r.

Wroc³aw 2000

SPIS TREŒCI

Wstêp ...... 7 Schemat uk³adu treœci...... 20, 40 Wykaz skrótów i symboli dokumentacyjnych ...... 21 Wykaz skrótów rzeczowych ...... 35 S³ownik ...... 39 Indeks nazw geograficznych i terenowych ...... 259 Mapy ...... na wk³adce 6 7

WSTÊP

Klasztor œredniowieczny i nowo¿ytny, a zw³aszcza opactwo mnisze, by³ przede wszyst- kim instytucj¹ religijn¹, koœcieln¹, miejscem poszukiwania drogi do Boga, a wszystkie jego liczne inne aktywnoœci by³y zawsze poboczne1. Jednak¿e przecie¿ w³aœnie te „niechciane” aktywnoœci, ci¹gle i zawsze realizowane przez klasztory i zakonników, nadaj¹ ich dzia³alno- œci tak wielkie znaczenie. Jej skalê widaæ w pe³ni, gdy badaniami obejmiemy ca³y mikroko- smos klasztorny, wspólnotê zakonn¹ wraz z jej najbli¿szym otoczeniem, w jej mikroregionie spo³eczno-przyrodniczym2 oraz w jej longue durée3, oznaczaj¹cym – w wypadku najstarszych, wielkich opactw mniszych i kanonickich – nawet kilkaset lat funkcjonowania na tym samym miejscu. Niew¹tpliwie zatem wa¿nym zadaniem historiografii polskiej jest rozszerzenie horyzon- tu chronologicznego badañ na ca³e dzieje danego klasztoru oraz objêcie nimi tak¿e ca³ego regionu jego oddzia³ywañ4. Postulat ten wi¹¿e siê z koniecznoœci¹ powiêkszenia dostêpnej podstawy Ÿród³owej o ci¹gle bardzo s³abo wykorzystane Ÿród³a póŸnoœredniowieczne i no- wo¿ytne, a tak¿e najnowsze, z XIX–XX w. Te ostatnie bêd¹ mia³y wielk¹ wagê nie tylko dla poznania dziejów i ewolucji klasztorów, które przetrwa³y oœwieceniow¹ i XIX-wieczn¹ bu- rzê sekularyzacyjn¹, ale tak¿e tych, które jej uleg³y. Bardzo istotne informacje, w tym do- k³adny opis stanu likwidowanego opactwa, przynosz¹ materia³y kasacyjne. Wiele wiadomo- œci uzyskujemy te¿ z licznych opisów klasztorów pozostawionych przez XIX-wiecznych „zbieraczy staro¿ytnoœci” i zwyk³ych podró¿ników-turystów, jak równie¿ z dokumentacji do- tycz¹cej prób restauracji w nich ¿ycia zakonnego5.

1 Por. np. L. MILIS, Anielscy mnisi i ziemscy ludzie. Monastycyzm i jego znaczenie w spo³eczeñstwie œred- niowiecznym, przek³ad J. Pi¹tkowska (Dziedzictwo œredniowiecza), Kr. 1995 (wydanie oryginalne w 1992 r.); K. KACZMAREK, Czy w roku 1309 mieszkañcy Moch naprawdê zabili mnichów z klasztoru w Wieleniu?, [w:] Klasztor w spo³eczeñstwie œredniowiecznym i nowo¿ytnym, red. M. DERWICH, A. PO- BÓG-LENARTOWICZ (Opera ad historiam monasticam spectantia, Ser. I., Colloquia, 2), Opole–Wroc³aw 1996, s. 425–426. 2 M. DERWICH, Monastycyzm w kulturze Polski œredniowiecznej. Uwagi problemowe, [w:] Klasztor w kul- turze œredniowiecznej Polski, red. A. POBÓG-LENARTOWICZ, M. DERWICH (Sympozja 9), Opole 1995, s. 17–28; IDEM, Monastycyzm w dawnych spo³eczeñstwach europejskich. Zarys problematyki, [w:] Kla- sztor w spo³eczeñstwie..., s. 43–52. 3 M. DERWICH, Monastycyzm benedyktyñski w œredniowiecznej Europie i Polsce. Wybrane problemy (Acta Universitatis Wratislaviensis, 2019, Historia, 135), Wroc³aw 1998, s. 28–34. 4 Szeroko o tym M. DERWICH, Stan i potrzeba badañ nad wspólnotami monastycznymi w Polsce œrednio- wiecznej, NP 89, 1998, szczególnie s. 57n. 5 Ich znaczenie dobrze pokaza³y prace nad monografi¹ opactwa œwiêtokrzyskiego, por. Derwich 1992. 8

Dobrze rozpoznane Ÿród³a z XI–XIV w. nie pozwalaj¹ wyjœæ poza sferê zagadnieñ go- spodarczych danych klasztorów, a i j¹ ukazuj¹ nies³ychanie jednostronnie, niemal wy³¹cznie poprzez pryzmat w³oœci ziemskiej. Jednym z wa¿nych postulatów badawczych jest pozna- nie jej rzeczywistej wielkoœci i dochodowoœci (czynszów, danin, dzier¿aw, wyderkafów, dzie- siêcin czy regaliów)6. Wszak sama wielkoœæ w³oœci, mierzona liczb¹ poddanych czy ³anów uprawnych, nie odda jej rzeczywistych walorów gospodarczych, wynikaj¹cych np. z lokali- zacji, gospodarki wodnej, leœnej czy rzemieœlniczo-przemys³owej. Wa¿ne jest te¿ poznanie organizacji zarz¹du domen¹ oraz relacji zachodz¹cych w ramach danej osady miêdzy kla- sztorem a innymi jej w³aœcicielami. Realizacja tak szeroko zakrojonego projektu badawczego napotka liczne trudnoœci, z któ- rych jedn¹ z wa¿niejszych bêdzie stan rozpoznania zasobów Ÿród³owych oraz zasiêg kwe- rend archiwalnych i bibliotecznych, jak równie¿ brak materia³u porównawczego. Sposobem na choæby czêœciowe ominiêcie tych przeszkód, a tym samym na szybszy postêp badañ, jest publikowanie materia³ów cz¹stkowych. Monograficzne opracowanie wybranego okresu dziejów danego klasztoru wi¹¿e siê prze- cie¿ ze zgromadzeniem bardzo obszernej bazy Ÿród³owej, zazwyczaj wybiegaj¹cej daleko poza przyjête ramy tematyczne i chronologiczne. Opracowywanie „na w³asny u¿ytek” kata- logów posiad³oœci badanej instytucji jest praktyk¹ powszechn¹ i niezbêdn¹. Przyjmuj¹c od pocz¹tku odpowiednie za³o¿enia, mo¿na, stosunkowo niewielkim dodatkowym wysi³kiem, doprowadziæ do przygotowania s³ownika posiad³oœci tego klasztoru. W wypadku objêcia nim d³u¿szego okresu chronologicznego oraz tak¿e innych podmio- tów gospodaruj¹cych w danych miejscowoœciach równolegle (a tak¿e przed i po) ze wspól- not¹ zakonn¹, bêd¹ to raczej materia³y do takiego s³ownika. Zdo³aj¹ one bowiem uwzglê- dniæ pe³ny (lub prawie pe³ny) zasób Ÿróde³ klasztornych i klasztoru dotycz¹cych, trudno jednak¿e bêdzie wykorzystaæ wszystkie przekazy dotycz¹ce danej osady. Wobec ogromu Ÿró- de³ pojawiaj¹cych siê ju¿ od XV w., a zw³aszcza w czasach nowo¿ytnych, dotarcie do „wszy- stkich” przekazów Ÿród³owych, zw³aszcza tych pozaklasztornych, jest, szczególnie przy obe- cnym stanie ich rozpoznania, opracowania i publikacji, prawie niewykonalne. Tym bardziej ¿e nasza kwerenda dotyczy wszak zawsze tylko wybranych miejscowoœci, a nie ca³ego du- ¿ego regionu historycznego. Nie mo¿emy te¿ liczyæ na pomoc odpowiednich s³owników hi- storyczno-geograficznych, te bowiem s¹ opracowywane bardzo powoli i, na razie, tylko dla niektórych regionów, a na dodatek koñcz¹ siê na latach 30-tych XVI w. Masowe Ÿród³a no- wo¿ytne i XIX-wieczne, w tym podatkowe, demograficzne i koœcielne, nadal czekaj¹ na swoje zbadanie, usystematyzowanie i udostêpnienie. Wydaje siê, ¿e w tej sytuacji nie nale¿y d¹¿yæ do wyczerpania za wszelk¹ cenê podstawy Ÿród³owej, bowiem d¹¿enie to z definicji bêdzie nierealne i w efekcie doprowadzi do zarzu- cenia myœli o wydaniu zebranych materia³ów. Tymczasem mog¹ one mieæ, przy spe³nieniu podstawowych postulatów rzetelnoœci naukowej, ogromne znaczenie dla dalszych badañ, nie tylko zreszt¹ nad klasztorami. £atwiej jest uzupe³niæ coœ, co istnieje i wytycza pewne kie- runki dociekañ, ni¿ zaczynaæ kwerendê od niczego. To przekonanie leg³o u podstaw decyzji o opublikowaniu niniejszych Materia³ów.

6 Por. M. DERWICH, Stan..., s. 22–27. 9

Ich opracowanie zwi¹zane jest z prowadzonymi przeze mnie od wielu lat badaniami nad rozwojem uposa¿enia i gospodark¹ opactwa œwiêtokrzyskiego, najpierw w œredniowieczu, a nastêpnie w okresie nowo¿ytnym. Bardzo szczup³a podstawa Ÿród³owa, zw³aszcza do naj- starszych dziejów klasztoru, oraz jej rozproszenie od pocz¹tku sk³ania³y do znacznego roz- szerzenia kwerendy w celu zestawienia mo¿liwie wszystkich informacji na temat danej miej- scowoœci, zarówno ze Ÿróde³ œredniowiecznych, jak i nowo¿ytnych7. Szybko okaza³o siê, ¿e dla uzyskania niezbêdnego w wielu wypadkach pe³nego kontek- stu historycznego i osadniczego dociekañ wypadnie rozszerzyæ dotychczas funkcjonuj¹ce w literaturze wzorce podobnych opracowañ8. Celem sta³o siê zebranie i usystematyzowanie materia³u Ÿród³owego, pe³nego dla œredniowiecza oraz co najmniej reprezentatywnego dla okresu nowo¿ytnego, dotycz¹cego w³oœci ziemskich i dziesiêcinnych opactwa. Zw³aszcza uwzglêdnienie czasów nowo¿ytnych okaza³o siê – mimo wielkich trudnoœci zwi¹zanych choæ- by z ogromem Ÿróde³ pojawiaj¹cych siê w tym okresie – bardzo owocne. W ten oto sposób powoli zosta³a zgromadzona podstawa pod niniejsze Materia³y, stano- wi¹ce w literaturze przedmiotu – nie tylko polskiej – pierwsz¹ tego typu próbê zebrania pod- stawowego materia³u Ÿród³owego dotycz¹cego rozwoju i funkcjonowania posiad³oœci ziem- skich i dziesiêcinnych danej instytucji koœcielnej, w tym wypadku opactwa mniszego, w ca³ym okresie jej istnienia. Chodzi³o w nich o opracowanie ca³ych dziejów danej osady, zatem nie tylko w okresie, gdy jej w³aœcicielem by³ klasztor, i nie tylko tych jej czêœci, które on posiada³, ale tak¿e dzie- jów „przedklasztornych”, „poklasztornych”, a tak¿e – gdy w³oœci lub dziesiêciny nale¿a³y równoczeœnie do innego w³aœciciela – równoleg³ych z „klasztornymi”. Czasami dzieje te by³y ju¿, przynajmniej w czêœci, opracowane – wówczas tylko uzupe³niano brakuj¹ce informa- cje, przede wszystkim w kwestiach dotycz¹cych w³oœci i dziesiêcin nale¿¹cych do opactwa. Dotyczy to zw³aszcza osad po³o¿onych na LubelszczyŸnie (o czym dalej). Dziêki takiemu ujêciu tematu, Materia³y przedstawiaj¹ rozwój i funkcjonowanie w³oœci klasztornej w jej relacjach z innymi typami w³asnoœci w danych osadach. Zaœ zebrane w nich przekazy s³u¿yæ mog¹ nie tylko historykowi dziejów Koœcio³a lub ¿ycia zakonnego, ale i ró¿- norodnym szczegó³owym dociekaniom, w tym zw³aszcza osadniczym i genealogicznym. Opracowanie tego typu Materia³ów wydawa³o siê tym potrzebniejsze i u¿yteczniejsze dla szerokiego grona badaczy, ¿e wydawany aktualnie S³ownik historyczno-geograficzny ziem Polskich w œredniowieczu nie obejmuje i, jak wiadomo, d³ugo jeszcze nie obejmie, dawnego województwa sandomierskiego9, na którego terenie znajdowa³a siê wiêkszoœæ dóbr Bene- dyktynów z £yœca.

7 Zosta³a ona przeprowadzona w ramach projektu badawczego KBN nr 1 P108 067 07 pt. Dzieje monasty- cyzmu benedyktyñskiego na ziemiach polskich. Grupa tyniecka i Œl¹sk, a udzia³ w niej wzi¹³ tak¿e Pan dr Przemys³aw Wiszewski. 8 Zob. np. katalogi posiad³oœci w pracach R. KOZ£OWSKIEGO, Rozwój uposa¿enia klasztoru cysterskiego w Byszewie (Koronowie) do koñca XIV w., W.–Poznañ 1972, s. 191–242, i Z. PERZANOWSKIEGO, Opac- two benedyktyñskie w Lubiniu. Studia nad fundacj¹ i rozwojem uposa¿enia w œredniowieczu, W. 1978, s. 111–137. 9 SHGK, I/1, s. VIn. 10

Korzystanie z Materia³ów u³atwi opublikowana w 1992 r. monografia œredniowiecznych dziejów opactwa (do lat 30-tych XVI w.)10 . Mimo ¿e zawiera liczne odniesienia do dziejów gospodarczych i osadniczych w czasach nowo¿ytnych, nie mo¿e ona zast¹piæ nadal brakuj¹- cej monografii losów opactwa w okresie nowo¿ytnym, do czasu jego supresji w 1819 r.11

* Uk³ad Materia³ów w zasadzie odpowiada schematowi obowi¹zuj¹cemu w S³owniku hi- storyczno-geograficznym ziem polskich w œredniowieczu. Jednak¿e ze wzglêdu na specyfikê materia³u (jedna instytucja), zasiêgu chronologicznego (obejmuje okres nowo¿ytny) i geo- graficznego (ca³a Ma³opolska) oraz stanu opracowania poszczególnych obszarów i miejsco- woœci (np. Lubelszczyzna) konieczne by³o wprowadzenie pewnych modyfikacji. W zakresie rzeczowym Materia³y obejmuj¹ wszystkie miejscowoœci, które kiedykolwiek oraz w jakikolwiek sposób, choæby czêœciowo lub nominalnie, stanowi³y w³asnoœæ opactwa, a tak¿e te, z których w ca³oœci lub w czêœci pobiera³o ono dziesiêciny. Nie znalaz³y siê w nim zatem osady posiadane przez Benedyktynów tylko tytu³em dzier¿awy lub zastawu – o ile te formy nie przekszta³ci³y siê we w³asnoœæ trwa³¹. Nie uwzglêdniono tak¿e tych miejscowo- œci, których zwi¹zek z opactwem polega³ wy³¹cznie na ulokowaniu na nich („na wyderkaf”) sum pieniê¿nych ofiarowanych Benedyktynom œwiêtokrzyskim. Natomiast uwzglêdniono ta- kie sumy zapisane na miejscowoœciach zwi¹zanych z opactwem maj¹tkowo lub dziesiêcinnie. W osobne has³a nie wyodrêbniono równie¿ osad, które w sensie w³asnoœci ziemskiej lub dziesiêcinnej nale¿a³y nie do opactwa, ale do którejœ z parafii pod patronatem klasztornym (tak¿e inkorporowanej do opactwa jako jego prepozytura). Uposa¿enie parafii i prepozytur zosta³o przedstawione w has³ach dotycz¹cych tych parafii i prepozytur. Gdy zachodzi³o podejrzenie, ¿e dana nazwa terenowa jest œladem dawniej istniej¹cej, za- nik³ej jednostki osadniczej, lub gdy nazwa taka by³a pierwszym sygna³em póŸniej powsta³ej osady, wyodrêbniono j¹ w oddzielne has³o. W sumie Materia³y zawieraj¹ 191 samodziel- nych hase³, w tym 6 terenowych. 41 spoœród opisanych osad dziœ nie istnieje, a 16 wesz³o w obrêb innych miejscowoœci. 119 z nich stanowi³o w ca³oœci lub w czêœci w³asnoœæ opac- twa. Wszystkie oprócz jednej (Stradecz) po³o¿one by³y na obszarze Ma³opolski, w olbrzy- miej wiêkszoœci na obszarze dawnego województwa sandomierskiego, z tego w powiecie lubelskim ok. 60, w radomskim – ok. 36, w sandomierskim – ok. 81 (kilkanaœcie osad le¿a³o na granicy tych powiatów, st¹d ich jednoznaczne przyporz¹dkowanie nie jest mo¿liwe), w wi- œlickim – 5 oraz 3 w innych powiatach, a tylko 4 lub 5 (Kraków, Opatkowice, Pietrzejowice i Przezwody, mo¿e tak¿e Trêbaczowice) znajdowa³o siê na obszarze dawnego województwa krakowskiego. W zakresie chronologicznym Materia³y obejmuj¹ okres od pierwszej znanej wzmianki Ÿród³owej o danej osadzie do kasaty opactwa w 1819 r.12 Aby lepiej ukazaæ stan danej osady ok. 1819 r., wykorzystano dane zawarte w Tabeli miast, wsi, osad Królestwa Polskiego z 1827 r.

10 Derwich 1992. 11 Por. M. DERWICH, Opactwo œwiêtokrzyskie w epoce przedrozbiorowej, [w:] Klasztor na Œwiêtym Krzy¿u w polskiej kulturze narodowej, red. D. OLSZEWSKI, Kielce, w druku. 12 O niej P. GACH, Opactwo i sanktuarium benedyktynów na Œwiêtym Krzy¿u w XVIII i XIX w., [w:] Z prze- sz³oœci opactwa ³ysogórskiego, Poznañ 1995, s. 41–66. 11 oraz, w niektórych wypadkach, dane z 2 po³owy XIX w. zawarte w S³owniku geograficznym Królestwa Polskiego i innych krajów s³owiañskich. Podstawê Ÿród³ow¹ Materia³ów stanowi³y zasadniczo wszystkie Ÿród³a sprzed 1530 r. oraz wybór Ÿróde³ drukowanych z okresu po 1530 r. Uwzglêdniono opublikowane Ÿród³a podat- kowe, lustracyjne i statystyczne. Spoœród Ÿróde³ rêkopiœmiennych w ca³oœci wykorzystano rozproszony w ró¿nych instytucjach rêkopiœmienny zasób dawnego archiwum i biblioteki klasztornej13. W Archiwum G³ównym Akt Dawnych w Warszawie kwerend¹ objêto przede wszystkim zbiory dokumentów pergaminowych i papierowych oraz sandomierskie i radom- skie rejestry podatkowe14. Wa¿nym Ÿród³em informacji okaza³y siê tak¿e materia³y kasacyj- ne i pokasacyjne przechowywane w wiêkszoœci w Archiwum Pañstwowym w Radomiu. Za- soby ksi¹g grodzkich i ziemskich przechowywane w Archiwum Miasta i Województwa Krakowskiego wykorzystano tylko fragmentarycznie i tylko poprzez indeksy15. G³ównie wed³ug indeksów korzystano tak¿e z archiwaliów w Archiwum Kurii Metropolitarnej w Kra- kowie – wykorzystano tu zw³aszcza wizytacje parafii i prepozytur klasztornych. Wykorzy- stano tak¿e kartotekê Pracowni S³ownika Historyczno-Geograficznego Ma³opolski w Œre- dniowieczu16 oraz przechowywane w niej materia³y do tomu V Kodeksu dyplomatycznego Ma³opolski. Kwerend¹ objêto zbiory bibliotek: Narodowej, Czartoryskich, Jagielloñskiej, PAN w Krakowie, Ossoliñskich. Du¿o materia³u przynios³y liczne kroniki klasztorne17, a tak¿e literatura przedmiotu, w tym monografia dziejów opactwa œwiêtokrzyskiego autorstwa Józefa Gackiego oraz liczne monografie dekanatów pióra Jana Wiœniewskiego18. W sumie z pew- noœci¹ najlepiej uda³o siê opracowaæ okres œredniowieczny.

* Jak zawsze w tego rodzaju publikacjach, ogromne znaczenie mia³y Ÿród³a ukazuj¹ce stan posiad³oœci opactwa w kolejnych przekrojach czasowych. Nale¿¹ do nich dane zawarte w przywilejach generalnych wydawanych dla opactwa (zestawione w haœle Œwiêty Krzy¿, p. 5Ae) oraz wykazy jego dóbr i dochodów (zestawione w haœle Œwiêty Krzy¿, p. 5Ag). Pierwszy znany wykaz posiad³oœci opactwa œwiêtokrzyskiego pochodzi z przywileju Ka- zimierza Wielkiego z 1351 r. przenosz¹cego na prawo œredzkie imiennie wymienione osady nale¿¹ce wówczas do klasztoru19. Dokument ten nie zachowa³ siê w oryginale, znane s¹ jed- nak jego trzy kopie: dwie pe³ne, w transumptach z 1386 r.20 i z 1535 r.21, oraz jedna w ko-

13 Por. o nim Derwich 1992, s. 47–141. 14 Kwerendê przeprowadzi³ Pan dr Przemys³aw Wiszewski w ramach prac nad wspomnianym wy¿ej pro- jektem badawczym (por. przyp. 7). 15 Dziêkujê w tym miejscu za pomoc Panu drowi Januszowi Kurtyce. 16 Specjalne podziêkowania kierujê pod adresem Pana dra Franciszka Sikory i Pana dra Janusza Kurtyki. 17 Zob. Derwich 1992, s. 115–128. 18 Por. dalej, Wykaz skrótów i symboli dokumentacyjnych. 19 O nim Derwich 1992, s. 276–278. 20 Orygina³: AG, nr 1795. S. KURAŒ (ZDM VI, nr 1519, s. 11–12) opublikowa³ tylko dokument transumuj¹- cy, wystawiony przez W³adys³awa Jagie³³ê. 21 Orygina³: AG, nr 1891, kopia: TN VII, nr 99, s. 442–444. 12 piarzu miasta Nowa S³upia z 1527 r., pozbawiona fragmentu wyliczaj¹cego wsie22. Niestety, jedyne wydanie przywileju z 1351 r. zosta³o oparte w³aœnie na tej niepe³nej kopii23. Dopiero J. Gacki w swojej monografii opactwa uzupe³ni³, na podstawie transumptu z 1535 r., braku- j¹cy fragment. Niefortunnie jednak nie poda³ tekstu oryginalnego, poprzestaj¹c na jego t³u- maczeniu, a na dodatek przeoczy³ dwie miejscowoœci24. Pe³ny tekst wykazu miejscowoœci opublikowa³, w oparciu o transumpt z 1386 r., M. Derwich w monografii opactwa œwiêto- krzyskiego25, do niego te¿ odsy³am czytelnika w Materia³ach. Kolejny wykaz w³oœci znajduje siê w przywileju W³adys³awa Warneñczyka z 1442 r.26 przenosz¹cym na prawo niemieckie wszystkie wyliczone w³oœci opactwa. Mimo ¿e zacho- wa³ siê jego orygina³27, oba wydania, J. Bartoszewskiego28 i F. Piekosiñskiego29, oparte s¹ na dalekich od wiernoœci kopiach, a na dodatek chochlik drukarski spowodowa³, ¿e w na- g³ówku tego drugiego znalaz³a siê mylna data 1443 (zamiast 1442). Nastêpne spisy dóbr Benedyktynów œwiêtokrzyskich znajduj¹ siê w – znanym z orygina- ³u – przywileju Zygmunta Augusta z 1553 r.30 oraz w sporz¹dzonych przy supresji opactwa w 1819 r. szczegó³owych tzw. aktach okupacji31. Oprócz tych wykazów, które obejmuj¹ wszystkie dobra ziemskie opactwa, dysponujemy kilkoma wykazami w³oœci nale¿¹cych do tzw. sto³u konwentu (zwanego te¿ wspólnym lub mniszym). Najstarszy z nich pochodzi z 1427 r.32 – zosta³ on nieco zmieniony podczas wi- zytacji opactwa przeprowadzonej w 1447 r. przez kardyna³a Zbigniewa Oleœnickiego33. Do niego odwo³a³ siê delegat papieski, biskup che³mski Jakub Uchañski, reguluj¹c ponownie kwestiê podzia³u dóbr klasztornych na sto³y opata i konwentu34. Wizytacja opactwa w 1594 r. przez kardyna³a Jerzego Radziwi³³a sta³a siê okazj¹ do powiêkszenia sto³u konwentu o ko- lejne dwie wsie35, a dalsze zmiany przynios³y decyzje opata Stanis³awa Sierakowskiego, który

22 BN akc. 9797, k. 11–14v. 23 Pol., nr 105, s. 231–233. 24 Gacki, s. 198–199. 25 Derwich 1992, s. 278. 26 Por. ib., s. 321. 27 AG, nr 1843. 28 Pol., nr 212, s. 418–420, z kopiarza s³upskiego (BN akc. 9797, k. 6–11). 29 Mp. IV, nr 1434, s. 408–410, z kopii Naruszewicza (TN XVII, nr 158, s. 563–564. 30 AG, nr 1909. 31 AOkup., k. 3v–6v. Inne dane w oparciu o inne Ÿród³a przytaczaj¹ J. BIELIÑSKI, Królewski Uniwersytet Warszawski 1816–31, t. 1, W. 1907, s. 389; P.P. GACH, Mienie polskich zakonów i jego losy w XIX w., Rzym 1979, s. 20 oraz Gacki, s. 327–328, 253–254, 265, 270. 32 ZDM II, nr 390, s. 69–72 z orygina³u (por. AG, nr 1816). 33 ZDKK II, nr 508, s. 661–663 na podstawie wydania A. HALBANA, Rozdzia³ maj¹tku klasztornego pomiê- dzy opata i mnichów w klasztorze œw. Krzy¿a na £ysej Górze w r. 1427, KH 9, 1895, s. 661–663, oparte- go na kopii znajduj¹cej siê w rêkopisie Lat.I Q c. 38, który sp³on¹³ w 1944 r. w Warszawie. O podzia³ach tych por. Derwich 1992, s. 462–464, 510–512. 34AG, nr 1896. 35 Ib., nr 1907. 13 w latach 1649–1650 odnowi³ podzia³ dóbr klasztornych dokonany w 1427 r., przy okazji zwiêkszaj¹c nieco stó³ konwentu36. Niewielkie zmiany wprowadzono do tego podzia³u w la- tach 1682–168937, a nastêpnie w latach 1703–170638. Niestety, zachowa³o siê tylko kilka inwentarzy dóbr klasztornych. Pierwszy z nich (zna- ny z orygina³u) obejmuje rejestry dziesiêcin, czynszów i wyderkafów oraz powinnoœci pod- danych i poborów z dóbr i dochodów sto³u konwentu œwiêtokrzyskiego z lat 1650–1689; szczegó³owe wykazy dotycz¹ przede wszystkim lat 1651–165239. Kolejne cztery inwentarze zosta³y sporz¹dzone w paŸdzierniku 1780 r. w trakcie przygotowañ do nowego podzia³u dóbr sto³u opata na czêœæ nale¿¹c¹ do opata klaustralnego i komendatoryjnego. Obejmuj¹ one cztery klucze dóbr, mianowicie boleszyñski40 i rzepiñski41 nale¿¹ce do opata klaustralnego oraz staros³upski42 i wierzb¹towicki43 nale¿¹ce do opata komendatoryjnego. Niestety, znane s¹ tylko z kopii sporz¹dzonych na u¿ytek ojca Paw³a Sczanieckiego OSB z orygina³ów znaj- duj¹cych siê niegdyœ w archiwum opactwa Benedyktynów w Lubiniu, a obecnie zaginio- nych44.

* Oprócz wykazów, spisów i inwentarzy proweniencji klasztornej podstawowe znaczenie maj¹ równie¿ przekazy tego typu dotycz¹ce Ma³opolski lub te¿ tylko okreœlonej kategorii dóbr i dochodów. Najwczeœniejszymi z nich s¹ rejestry dziesiêciny papieskiej z lat 1325– – 137445. Wydaje siê, ¿e te wydane pod datami 1350–1351 i 1354–1355 przynajmniej w czê- œci rejestruj¹ stan z lat 1334–1336, mo¿e z ok. 1336 r.46 Istotne dane dla kilku w³oœci Benedyktynów œwiêtokrzyskich przynosi Registrum eccle- sie Lubucensis dyocesis47. Zawarte w nim wiadomoœci datowano w Materia³ach na lata 1465– –146748. I ta kwestia wymaga gruntownego studium – opisy miejscowoœci nale¿¹cych do klucza opatowskiego s¹ w wiêkszoœci zbie¿ne z opisami D³ugosza w jego Liber beneficio- rum49, jednak bez starannej analizy trudno ustaliæ rodzaj zale¿noœci miêdzy tymi wykazami.

36 Zob. AG, nr 1913–1915, 1917; Gacki, s. 250–251. 37 AG, nr 1923 i Gacki, s. 251. 38 Jonston, lib. III, cap. 7, k. 149; Gacki, s. 90, 252. 39 AG nab. 936. 40 Por. Inw.Bol. 41 Por. Inw.Rzep. 42 Por. Inw.S³up. 43 Por. Inw.Wierzb¹t. 44 Wszystkie wspomniane inwentarze zamierzam w przysz³oœci wydaæ drukiem. 45 Por. MV I; MV II; MV IX; Gromnicki. O nich i o ich wartoœci w zakresie poznania dochodów danej insty- tucji por. Kowalski, s. 87–88. 46 Por. Derwich 1991, s. 42 i J. BIENIAK, Udzia³ duchowieñstwa zakonnego w procesie warszawskim w 1339 r., [w:] Klasztor w kulturze..., s. 482n. 47 Por. Ludat. 48 Ludat, przedmowa, datuje je na lata 1462–1467 (por. np. s. XXIX, XXXIX). 49 Te¿ ib., s. XXXV. 14

Z pewnoœci¹ rejestruj¹ one stan bliski sobie czasowo; niekiedy jednak¿e w wykazie lubu- skim pojawiaj¹ siê wiadomoœci, które pochodziæ mog¹ jeszcze z inwentarza dóbr biskup- stwa lubuskiego sporz¹dzonego w 1405 r.50 ¯adnych problemów Ÿród³oznawczych nie przy- sparzaj¹ wykorzystane w Materia³ach inwentarze klucza piórkowskiego dóbr biskupstwa w³oc³awskiego z lat 1534, 1582, 1598 i 163151. Z pewnoœci¹ najwa¿niejsze Ÿród³o do poznania posiad³oœci i gospodarki opactwa w dru- giej po³owie XV w. stanowi Liber beneficiorum autorstwa Jana D³ugosza52. Przytoczone w nim dane datowano w Materia³ach na lata 1470–1480. Co prawda w wypadku dóbr opac- twa œwiêtokrzyskiego pochodz¹ one w znacznej czêœci z 1475 r.53, jednak¿e pojawia siê tu tak¿e du¿o wiadomoœci nieco wczeœniejszych lub nieco póŸniejszych, na ogó³ jednak mie- szcz¹cych siê w³aœnie w przedziale lat 70-tych XV w. Jak wiadomo, dzie³o D³ugosza zosta³o wydane przez Ludwika £êtowskiego z póŸnej, XVII-wiecznej kopii, zamiast z orygina³u przechowywanego w Archiwum Kapitu³y Krakow- skiej54. Niedostatki dostêpnej edycji ukaza³ Stanis³aw Kuraœ55. Dziêki jego badaniom wie- my, ¿e tam, gdzie nie ma podanej konkretnej liczby ³anów, kmieci, zagród, karczem, m³y- nów itp. oraz wysokoœci œwiadczeñ, zazwyczaj mamy do czynienia z niewype³nionym formularzem, a nie opisem rzeczywistego stanu uposa¿enia czy powinnoœci. Dlatego te¿ in- formacje te s¹ w Materia³ach pomijane, chyba ¿e znalaz³y potwierdzenie w innych opisach tej samej miejscowoœci dokonanych przez D³ugosza. Uk³ad rzeczowy Liber beneficiorum spo- wodowa³ bowiem, ¿e czêsto opisy tej samej miejscowoœci kilkakrotnie siê powtarzaj¹. Ka¿- dorazowo zaznaczano ró¿nice (nieraz powa¿ne) zachodz¹ce w opisie tej samej miejscowo- œci w ró¿nych czêœciach Liber beneficiorum. Wiele wskazuje na to, ¿e by³y one spowodowane ró¿nym czasem opracowania poszczególnych ksi¹g dzie³a, a nawet ró¿nych czêœci tej samej ksiêgi. Jak siê przyjmuje, dobra sto³owe biskupstwa krakowskiego (czêœæ ksiêgi I) spisane zo- sta³y w 1440 r.56 lub nied³ugo po tej dacie57. Pozosta³e opisy powsta³y w latach 1470–148058, ale bynajmniej nie jednoczeœnie. Dobra kapitu³ i innych (ni¿ krakowskie) biskupstw (pozo- sta³a czêœæ ksiêgi I) spisano w du¿ej mierze w latach 1470–1471, a w wiêkszoœci nie póŸniej ni¿ w latach 1473–147459. Opisy w³oœci klasztornych (ksiêga III) powsta³y w zasadniczej czêœci w latach 1474–147660. NajpóŸniej, w latach 1474–1480, powsta³a czêœæ poœwiêcona

50 Ib., s. XXVn., XXXIX. 51 Por. AKH 10; Inw. 1582; Inw. 1598; Inw. 1631. 52 Derwich 1992, s. 138–140. 53 Por. dalej. 54 Sygn. 194–197. 55 Regestrum Ecclesiae Cracoviensis. Studium nad powstaniem tzw. Liber Beneficiorum Jana D³ugosza, W. 1966. 56 Ib., s. 18. 57 M.D. KOWALSKI, Uposa¿enie krakowskiej kapitu³y katedralnej w œredniowieczu, Kr. 2000, s. 62. 58 S. KURAŒ, Regestrum..., s. 20. 59 Ib., s. 24; M.D. KOWALSKI, Uposa¿enie krakowskiej kapitu³y..., s. 65. 60S. KURAŒ, Regestrum..., s. 34. 15 koœcio³om parafialnym (ksiêga II)61. Niestety, wykorzystanie tej datacji – która w wielu wy- padkach mog³aby pomóc wyjaœniæ pojawiaj¹ce siê ró¿nice, a nawet sprzecznoœci w opisach tych samych miejscowoœci – w znacznej mierze uniemo¿liwia fakt, ¿e wszystkie zapisy by³y uzupe³niane i korygowane a¿ do œmierci D³ugosza w 1480 r.62 Znajduj¹cy siê w trzecim tomie Liber beneficiorum opis uposa¿enia klasztoru powsta³ w 1475 r.63 Otwiera go zarys dziejów opactwa pisany przez któregoœ z pisarzy64. Zestawie- nie dóbr i dziesiêcin napisane zosta³o w wiêkszoœci osobiœcie przez D³ugosza65. W jego ra- mach odrêbn¹ ca³oœæ stanowi spis dochodów koœcio³a parafialnego w W¹wolnicy, w 1458 r. w³¹czonego do opactwa, a nastêpnie przekszta³conego w latach 1471–1472 w jego prepozy- turê66. Porównanie opisów miejscowoœci powtarzaj¹cych siê w czêœci „klasztornej” i „w¹- wolnickiej” wskazuje, ¿e spis ten sporz¹dzony zosta³ oddzielnie, na podstawie materia³ów pochodz¹cych bezpoœrednio z W¹wolnicy i wyprzedza (?) chronologicznie czêœæ „klasztor- n¹” o kilka lat67. Zestawiaj¹c uposa¿enie klasztoru, opiera³ siê D³ugosz na niezachowanych inwentarzach klasztornych. Dobrze widoczne jest to przy lekturze wyj¹tkowo pe³nych opisów miejscowo- œci wchodz¹cych w sk³ad kluczy braciejowickiego (Boiska, Braciejowice, Goszcza i Zakrzów) oraz koniem³ockiego (Koniem³oty, Œwiêcica i Tuklêcz – opisu parafii Koniem³oty brak w t. II Liber beneficiorum), a tak¿e w zestawieniu dziesiêcin klasztornych. W tym ostatnim poja- wiaj¹ siê np. wsie, które w latach 70-tych XV w. ju¿ nie istnia³y, lub takie, z których dziesiê- cinê utraci³o opactwo znacznie wczeœniej68. Inwentarze te oraz informacje zakonników nie zawsze by³y wystarczaj¹co szczegó³owe, co uniemo¿liwia³o wype³nienie ca³ego przygotowanego przez D³ugosza formularza przy opisie kilkunastu miejscowoœci (Baszowice, Boleszyn, Bostowska Wola, Koniem³oty, Kraszków, Lenartów Most, Modliborzyce, Paw³ów, Prawêcin, Przezwody, Rzepin, Œwiêcica i Tuklêcz). Braki dotycz¹ jednak kwestii stosunkowo ma³o istotnych: najczêœciej karczem, m³ynów, za- gród, rzadziej danin (np. czêsto brak liczby oddawanych serów), w pojedynczych wypad- kach wielkoœci pañszczyzny, poradlnego, sepu czy op³aty z kuŸnicy. Jak ju¿ wiemy, dane z takich niewype³nionych zapisów formularzowych by³y w Materia³ach pomijane. Niekiedy braki powy¿sze mo¿na by³o uzupe³niæ dziêki powtórzeniu siê opisów tych sa- mych miejscowoœci w powsta³ym póŸniej od czêœci „klasztornej” drugim tomie Liber bene- ficiorum oraz w chronologicznie najwczeœniejszym tomie pierwszym. Jednak¿e w wypadku posiad³oœci ziemskich pojawiaj¹ce siê tu opisy s¹ zazwyczaj ubo¿sze od tych w tomie trze- cim (wyj¹tek stanowi¹ np. Boleszyn, Paw³ów i Przezwody).

61 Ib., s. 40n. 62 Ib., s. 25, 34, 43–45. 63 DLb. III, s. 228, 238. Por. Derwich 1992, s. 138, 215, 355n., 377n. 64 DLb. III, s. 227–230 i S. KURAŒ, Regestrum..., s. 36. 65 DLb. III, s. 230–255 i S. KURAŒ, Regestrum..., s. 36. 66 Por. sub voto W¹wolnica. 67 DLb. III, s. 255–258. 68 DLb. III, s. 238–241, 243 oraz np. s. 244, 248–249, 251, 253. Sprawa komplikuje siê w wypadku dóbr dziesiêcinnych, poniewa¿ D³ugosz korzysta³ tu czêsto z nowych danych dostarczanych mu przez plebanów, czêsto ró¿ni¹cych siê od infor- macji uzyskanych od Benedyktynów. Zdaje siê, ¿e w wiêkszoœci wypadków ró¿nice te spowo- dowa³ up³yw czasu miêdzy sporz¹dzeniem inwentarza dziesiêcin opactwa (jego ró¿ne czêœci pochodzi³y z okresu sprzed 1475 r., a nastêpnie by³y uzupe³niane, nie zawsze konsekwent- nie, bie¿¹cymi danymi) a zebraniem przez D³ugosza danych do tomu drugiego. Powa¿nym mankamentem Liber beneficiorum jest brak uwzglêdnienia podzia³u dóbr opac- twa na stó³ opata oraz stó³ konwentu, tzw. wspólny. Jak ju¿ wiemy, rozdzia³ ten formalnie potwierdzony zosta³ w 1427 r. Niezbyt godne zaufania s¹ wiadomoœci D³ugosza na temat sposobu uzyskania lub utraty danej osady przez Benedyktynów. W kilku miejscach fakty przez niego podane k³óc¹ siê z in- formacjami ze znanych nam dokumentów. Jak wiadomo, nie zawsze w oficjalnych aktach przytaczano wszystkie okolicznoœci transakcji, a czasami nawet podawano z ró¿nych powo- dów dane fikcyjne, trudno jednak rozstrzygn¹æ, kiedy z takim akurat wypadkiem – a nie omy³- k¹ lub zawodn¹ pamiêci¹ – mamy do czynienia69. Mniejsz¹ od Liber beneficiorum wartoœæ przedstawia Ksiêga dochodów diecezji krakow- skiej z 1529 r., czyli tzw. Liber retaxationum70. Mimo wewn¹trzkoœcielnego charakteru oraz podkreœlanej przez wydawcê dok³adnoœci komisji spisowych jej fiskalny charakter sprawi³, ¿e starano siê w miarê mo¿liwoœci pomniejszyæ dochodowoœæ swoich posiad³oœci71. Tak samo post¹pili te¿ przedstawiciele opactwa œwiêtokrzyskiego, kanclerz Stanis³aw z Koniem³otów reprezentuj¹cy opata i przeor Micha³ reprezentuj¹cy konwent. Mo¿e z tym wi¹zaæ trzeba brak w tym wykazie a¿ 4 posiad³oœci ziemskich i ok. 15 wsi dziesiêcinnych opactwa. Istotn¹ war- toœci¹ Liber retaxationum jest natomiast uwzglêdnienie (z pomy³k¹ co do przynale¿noœci c³a sandomierskiego) podzia³u dóbr i dochodów opactwa na sto³y opata i konwentu72, a tak¿e zestawienie dochodów trzech ówczesnych prepozytur klasztornych, tzn. w Koniem³otach, Nowej i Starej S³upi oraz W¹wolnicy73, a tak¿e dwu koœcio³ów znajduj¹cych siê pod patro- natem Benedyktynów, w Modliborzycach i Paw³owie74. Ewidentne zani¿anie podlegaj¹cych opodatkowaniu area³ów, przez ca³e dziesiêciolecia nieweryfikowanych, stawia pod znakiem zapytania u¿ytecznoœæ spisów poborowych, na do-

69 Por. np. transakcje dotycz¹ce: Jagnina, Milejowic i Wierzb¹towic (DLb. I, s. 394; II, s. 341, 471; III, s. 232, 324 i dokumenty Mp. IV, nr 1359; ZDM II, nr 554), Janowic [sand.] (DLb. II, s. 471; III, s. 232 i dokumenty ZDM II, nr 542; Mp. IV, nr 1306 oraz PSB V, s. 392), Bielowa (DLb. II, s. 463, 490; III, s. 233 i dokumenty Mp. IV, nr 1403, 1406), Pokrzywianki i Wlonic (DLb. II, s. 490; III, s. 235, 251 i dokumenty Mp. IV, nr 1389, 1402), Paw³owa i Wojs³awia (DLb. II, s. 484; III, s. 236 i dokumenty AG, nr 1860, 1862), Prawêcina (DLb. II, s. 477; III, s. 237 i dokumenty Mp. IV, nr 1344, 1380; ZDM II, nr 561), Dziurowa (DLb. I, s. 441; II, s. 484; III, s. 238 i dokumenty MS I, nr 1209; Hube, nr 16; Gacki, s. 217n.). 70 Por. LR oraz Derwich 1992, s. 140. O zasadach i rzetelnoœci liczenia dochodów w trakcie tej taksacji pisa³ ostatnio Kowalski, s. 88–89. 71 LR, s. XIII. 72 Ib., s. 349–352. 73 Ib., s. 171–172, 373–374, 440. 74 Ib., s. 361, 366–367. datek z regu³y niekompletnych75. W Materia³ach wykorzystano wiêkszoœæ zachowanych rê- kopiœmiennych XVI-wiecznych spisów poborowych z powiatów sandomierskiego, radom- skiego i wiœlickiego76, a tak¿e wszystkie ma³opolskie spisy podatkowe wydane drukiem. Wiele ciekawych danych przynios³y spisy pog³ównego z lat 1662 i 1673–167477. Spis lud- noœci diecezji krakowskiej z r. 1787 jest dostêpny w dwóch wydaniach: w pierwszych wy- dawca poda³ tylko nazwê i przynale¿noœæ parafialn¹ miejscowoœci oraz sumaryczn¹ liczbê jej mieszkañców, w drugim znajdziemy liczbê mieszkañców z uwzglêdnieniem p³ci oraz dzieci do i od 7 lat. W Materia³ach cytowano tylko sumaryczn¹ liczbê mieszkañców wed³ug wy- dania drugiego oraz nazwê miejscowoœci wed³ug wydania pierwszego78. Jak ju¿ wspomnia- no, uwzglêdniono tak¿e wykazy liczby mieszkañców i iloœci domów wed³ug spisu z 1827 r.79

* Tytu³ has³a stanowi obecna nazwa miejscowoœci, chyba ¿e dzisiejsza nazwa jest sprzecz- na z powszechnie przyjêt¹ nazw¹ „historyczn¹”80 lub te¿ dana miejscowoœæ nosi obecnie kilka nazw81 – wówczas has³o umieszczono pod nazw¹ „historyczn¹”. Jeœli osada ju¿ nie istnieje, tytu³ has³a stanowi najpowszechniejsza forma jej nazwy. Inne nazwy miejscowoœci oraz ich odmiany uwzglêdniono w odsy³aczach umieszczonych w porz¹dku alfabetycznym. Po tytule nastêpuje w nawiasie data pierwszej wzmianki z najstarsz¹ form¹ nazwy oraz mo¿liwie pe³ne i reprezentatywne zestawienie póŸniejszych form nazwy z datami. Po œre- dniku zestawiono g³ówn¹ literaturê onomastyczn¹ lub zestawiaj¹c¹ formy nazwy. Po nawia- sie nastêpuje geograficzna lokalizacja osady, ze wskazaniem (tylko przy osadach istniej¹- cych) odleg³oœci w kilometrach od najbli¿szej wa¿nej miejscowoœci, a tak¿e od najbli¿szego oœrodka zarz¹du dóbr klasztornych i od opactwa, czyli Œwiêtego Krzy¿a. W punkcie 1 podano wystêpuj¹ce w Ÿród³ach wzmianki na temat: charakteru obiektu (oprócz wsi), jej przynale¿noœci ziemskiej (gdy pojawia siê w Ÿród³ach przed powiatow¹), powiatowej i parafialnej, z rejestracj¹ ich zmian do 1827 r., w³¹cznie z podaniem daty pierw- szej wzmianki Ÿród³owej. W punkcie 2 rejestrowano kwestie graniczne oraz wiadomoœci o obiektach fizjograficz- nych nieposiadaj¹cych w³asnych hase³ (rzeki, jeziora, lasy, zaroœla, role itp.) oraz o drogach.

75 Por. Derwich 1992, s. 140 oraz RP 1629, s. 17–24. 76 Nie przeprowadzono kwerendy w spisach poborowych innych powiatów, por. te¿ przyp. 14. 77 ASK I/67. 78 W wydaniu drugim jest ona uwspó³czeœniana. 79 Por. Tabela. 80 Dlatego Grzegorzewice (a nie Grzegorzowice), Ostrów Ma³y (a nie Mœciska), Ostrów Wielki (a nie Ostrów), Stradecz (a nie Stradcz), U³ê¿ Dolny i Górny (a nie U³ê¿), Wêgierce (a nie Wêgierzec), Za- szczytów (a nie Zastów Polanowski). 81 Dlatego Chotcza (a nie C. Górna i C. Dolna), Czerników (a nie C. Karski i C. Opatowski), Do³y (a nie D. Biskupie i D. Opacie), Micha³ów (a nie M. Górny i M. Dolny), NiedŸwiada (a nie N. Du¿a i N. Ma³a), Opatkowice (a nie O. Cysterskie, O. Drewniane, O. Murowane i O. Poja³owskie), Rajec (a nie R. Szla- checki i R. Poduchowny), Rzepin (a nie R. Pierwszy, R. Drugi, R. Kolonia i R. Dó³), Wola Solecka (a nie W.S. Pierwsza i W.S. Druga). 18

Na pocz¹tku punktu 3 podano82 krótkie okreœlenie typu w³asnoœci z zaznaczeniem ewen- tualnych dat nabycia lub zbycia jej przez opactwo. Nastêpnie w porz¹dku chronologicznym zestawiono wszystkie znane informacje na temat w³aœcicieli osady i stosunków gospodar- czych (oprócz kwestii uwzglêdnionych w punkcie 4). W wypadku trwa³ego podzia³u w³a- snoœci w obrêbie osady, odrêbne typy w³asnoœci opracowano w punktach 3A, 3B itp. W punkcie 4 zestawiono informacje dotycz¹ce kwestii lokacji i zwi¹zanych z ni¹ urz¹- dzeñ na terenie osady. Gdy niemo¿liwe by³o wyodrêbnienie tych wiadomoœci z ca³oœci dzie- jów gospodarczych osady, punkty 3 i 4 ³¹czono. Jak wiadomo, przywileje generalne w³ad- ców przenosz¹ce wszystkie posiad³oœci opactwa na prawo niemieckie mia³y charakter formalny i nie zawsze sz³a za nimi rzeczywista lokacja dokonana przez klasztor. Dlatego te¿ podobne przywileje (np. z lat 1351, 1442, 1553) s¹ zazwyczaj cytowane w punkcie 3. Punkt 5 rozpoczyna83 krótka informacja o biorcach dziesiêciny, rozszerzana w wypadku wsi parafialnych. Dalej zestawiono wiadomoœci na temat dziejów koœcielnych osady. S¹ to przede wszystkim kwestie dziesiêcinne. Tutaj opracowano dzieje parafii i prepozytur kla- sztornych. Rzadko pojawiaj¹cy siê punkt 6 zawiera wyszczególnienie osób pochodz¹cych z osady, a tak¿e ró¿nych wydarzeñ historycznych i klêsk elementarnych niewzmiankowanych wcze- œniej. Punkt 7 przynosi zestawienie znanych, ale niewykorzystanych w haœle wzmianek Ÿród³o- wych oraz podstawow¹ literaturê nt. osady. Punkt ten ma szczególne znaczenie w wypadku osad po³o¿onych na LubelszczyŸnie, o czym dalej. Punkt 8 stanowi zestawienie wiadomoœci o znaleziskach archeologicznych na obszarze osady.

* Zakres tematyczny wymienionych punktów zosta³ ograniczony w wypadku osad po³o¿o- nych na terenie ziemi lubelskiej, które zosta³y ostatnio dobrze opracowane w odrêbnych s³ow- nikach84. Aby unikn¹æ powtórzeñ oraz umo¿liwiæ sprawne korzystanie z Materia³ów, zasto- sowano kilka modyfikacji. Od nowa, zgodnie z przedstawionym schematem, opracowano dzieje w³oœci ziemskich opactwa w kluczu braciejowickim (g³ówne to Boiska, Braciejowice, G³odno, Goszcza, Kêpa Gostecka, NiedŸwiada i Zakrzów) oraz Opatkowic pod £êczn¹. W pozosta³ych wypadkach po tytule has³a podano w nawiasie tylko datê pierwszej wzmian- ki Ÿród³owej, czasami, po œredniku, przytaczaj¹c inne, pominiête we wczeœniejszych publi- kacjach formy jej nazwy oraz cytuj¹c literaturê na ten temat. Bez oddzielnego zaznaczania punktu podano tylko ogóln¹ informacjê o przynale¿noœci powiatowej i parafialnej osady. Zrezygnowano z punktu 2. Bez oddzielnego zaznaczenia punktu 3 podawano informacjê o typie w³asnoœci. Jednak- ¿e w wypadkach, gdy dana osada by³a przez pewien czas w³asnoœci¹ klasztoru, opracowy-

82 Zaniechano tego w wypadkach bardzo krótkich opisów. 83 Zaniechano tego w wypadkach bardzo krótkich opisów. 84 Por. SHGL; Osady; Derwich 1992a. 19 wano ten tylko okres w ramach tym razem wyró¿nionego w nawiasie kwadratowym punktu [3]. Zrezygnowano z punktów 4 i 6. Punkt 5 opracowano od nowa, ale tylko w zakresie posiad³oœci dziesiêcinnych danej osa- dy – pomijano zatem dzieje parafii, o ile taka tu istnia³a. Wyj¹tek stanowi W¹wolnica, gdzie w punkcie 5 opracowano dzieje tutejszej prepozytury klasztornej (od momentu inkorporacji parafii do opactwa w 1458 r.). W punkcie 7 zestawiono ca³y odnaleziony, ale niewykorzystany materia³ Ÿród³owy doty- cz¹cy danej osady, g³ównie dotycz¹cy dziejów nowo¿ytnych, oraz literaturê przedmiotu. Punkt 8 opracowano od nowa.

* W nawiasach kwadratowych zamieszczano w³asne uwagi oraz np. daty niezaczerpniête bezpoœrednio z podstawy Ÿród³owej. Kwestie w¹tpliwe lub budz¹ce szczególne zaintereso- wania opracowywano w umieszczonych pod has³em uwagach lub w przypisach. Podwójn¹ rolê odgrywaj¹ strza³ki (Û). Po pierwsze, informuj¹, ¿e dana miejscowoœæ posiada w Mate- ria³ach odrêbne has³o – zaznaczano jednak w ten sposób tylko pierwsze wyst¹pienie tej miej- scowoœci w danym haœle. Ta sama zasada jednokrotnoœci odwo³ania w danym haœle stoso- wana by³a tak¿e do osad o odmiennej nazwie historycznej i dzisiejszej. Po drugie, strza³ki te odsy³aj¹ do okreœlonego has³a po dodatkowe informacje. Ze wzglêdu na czêste powtarzanie siê podobnych zapisek, system odsy³aczy okaza³ siê niezbêdny. Starano siê jednak ograni- czyæ go do rozs¹dnego minimum, a w sytuacjach uzasadnionych (np. pierwsza wzmianka o danej miejscowoœci czy o jej w³aœcicielu, du¿e znaczenie danej informacji) decydowano siê na powtórzenia. Czêsto w takich wypadkach zamieszczano informacjê skrócon¹ – zawsze wówczas czytelnik znajdzie odes³anie do has³a, w którym zamieszczono pe³n¹ zapiskê. W konstrukcji Materia³ów stara³em siê zachowaæ pewn¹ elastycznoœæ, dostosowuj¹c sche- mat hase³ do specyfiki materia³u. 20

SCHEMAT UK£ADU TREŒCI W OPISIE MIEJSCOWOŒCI

Nag³ówek: wspó³czesna nazwa obiektu, data pierwszej wzmianki, odmiany nazwy pisowni w Ÿród³ach, literatura onomastyczna, po³o¿enie geograficzne. 1. Charakter miejscowoœci (z wyj¹tkiem wsi), przynale¿noœæ administracyjna i koœcielna. 2. Topografia i granice miejscowoœci, obiekty fizjograficzne i komunikacyjne. 3. Stosunki spo³eczno-gospodarcze, demograficzne i w³asnoœciowe, obci¹¿enia, przywi- leje ekonomiczne. 4. Lokacja, zwi¹zane z ni¹ urz¹dzenia i osoby. 5. Instytucje koœcielne, opiekuñcze, szko³y i ich uposa¿enia. 6. Zdarzenia historyczne, klêski elementarne, osoby pochodz¹ce z miejscowoœci. 7. Literatura i niewykorzystane wzmianki Ÿród³owe. 8. Zabytki archeologiczne. 21

WYKAZ SKRÓTÓW I SYMBOLI DOKUMENTACYJNYCH

ABMK – „Archiwa, Biblioteki i Muzea Koœcielne”. AC – Acta capitulorum nec non iudiciorum ecclesiasticorum selecta, wyd. B. ULA- NOWSKI, t. II (Mon.MAe., 16), Kr. 1902. AG – Archiwum G³ówne Akt Dawnych w W.; jeœli nie zaznaczono inaczej, cyfra arabska oznacza numer dokumentu ze zbioru dokumentów pergaminowych. AG nab. 936 – Rejestry dziesiêcin, czynszów i wyderkafów, powinnoœci poddanych i pobo- rów z dóbr i dochodów konwentu œwiêtokrzyskiego z lat 1650–1689, AG, na- bytki Oddzia³u I, nr 936. AGZ – Akta grodzkie i ziemskie z czasów Rzeczpospolitej Polskiej z archiwum tzw. bernardyñskiego we Lwowie, t. I–XIX, Lwów 1868–1906. AKH – Archiwum Komisji Historycznej, poni¿ej dane bibliograficzne pozycji wyda- nych w tej serii i wykorzystanych w Materia³ach. AKH 3 – Wyj¹tki z najstarszej ksiêgi miejskiej lubelskiej, wyd. B. ULANOWSKI, Kr. 1888, s. 45–60. AKH 3 – Zapiski herbowe z dawnych ksi¹g ziemskich przechowywanych w Archiwum radomskim i warszawskim, wyd. K. POTKAÑSKI, Kr. 1883, s. 119–151. AKH 6 – Acta capitularia Cracoviensis et Plocensis selecta (1438–1525), wyd. B. ULA- NOWSKI, Kr. 1891, s. 1–295. AKH 9 –W. ABRAHAM, Sprawozdanie z poszukiwañ w archiwach i bibliotekach rzym- skich w latach 1896/7–1897/8. O materia³ach do dziejów polskich w wiekach œrednich, Kr. 1902, s. 1–234. AKH 10 – Inwentarz dóbr i dochodów biskupstwa w³oc³awskiego z r. 1534, wyd. B. ULA- NOWSKI, Kr. 1916, s. 1–128. AKP – Archiwum Komisji Prawniczej, poni¿ej dane bibliograficzne pozycji wyda- nych w tej serii i wykorzystanych w Materia³ach. AKP 1 – Liber formularum ad ius Polonicum necnon canonicum spectantium in co- dice Regimontano asservatarum, wyd. B. ULANOWSKI, Kr. 1895, s. 169–256. AKP 8 – Zapiski s¹dowe województwa sandomierskiego 1395–1444, wyd. F. PIEKO- SIÑSKI, Kr. 1907, s. 61–175. Al. – Album studiosorum Universitatis Cracoviensis, t. I, wyd. ¯.I. PAULI, B. ULA- NOWSKI; t. II–III, wyd. A. CHMIEL; t. IV, wyd. J. ZATHEY, przy wspó³pracy H. BARYCZA; t. V, wyd. K. LEWICKI, przy wspó³pracy J. ZATHEYA, Kr. 1887– 1956. AMetr. – Archiwum Kurii Metropolitalnej w Kr. AOkup. – Akta Okupacji klasztoru œwiêtokrzyskiego, 1819 r., ZDP rps 1456. APK – Archiwum Pañstwowe w Kr. APK.ZR – Zbiór Rusieckich, dokumenty pergaminowe, zespó³ w APK. 22

AR – Acta rectoralia almae Universitatis studii Cracoviensis indee ab anno MCCCCLXIX, t. I, wyd. W. WIS£OCKI; t. II, wyd. S. ESTREICHER, Kr. 1893– 1909. Articuli – Articuli reformatorii Coventus monasterii Calvi Montis, 1577, [w:] Monu- menta historica Dioecesis Wladislaviensis, t. XIX, Vladislaviae 1900, s. 10– 14. AS – Archiwum ksi¹¿¹t Lubartowiczów-Sanguszków w S³awucie, wyd. Z.L. RADZI- MIÑSKI i B. GORCZAK, t. II (1284–1506); t. V (1513–1547), Lwów 1888, 1897. ASK – Archiwum Skarbu Koronnego, dzia³ w AG. AV – Acta Visitationis, dzia³ w AMetr. AVCap. – Acta Visitationis capituli cracoviensis, rps w AMetr. AZP – Archeologiczne Zdjêcie Polski. Baliñski – M. BALIÑSKI, T. LIPIÑSKI, Staro¿ytna Polska pod wzglêdem historycznym, je- ograficznym i statystycznym opisana, t. II, W. 1844–1845. Balzer – O. BALZER, Studyum o Kad³ubku. Pisma poœmiertne Oswalda Balzera, t. 1, Lwów 1934. Bastrzykowski 1939 –A. BASTRZYKOWSKI, Monografia historyczna Kunowa nad Kamienn¹ i jego okolicy, Kr. 1939. Bastrzykowski 1950 – A. BASTRZYKOWSKI, Dzieje koœcio³a farnego œw. El¿biety w W¹chocku, „Kro- nika Diecezji Sandomierskiej” 43, 1950, s. 72–83, 128–134, 184–191, 235– 241, 310–318. BCz. – Biblioteka Czartoryskich w Kr. BCz. rps 329 – Biblioteka Czartoryskich w Kr. Ksiêga poborowa województwa krakowskiego z 1595 r., rps w BCz. Bielenin 1959 – K. BIELENIN, M. RADWAN, Badania nad staro¿ytnym hutnictwem ¿elaza w rejonie Gór Œwiêtokrzyskich w l. 1956 i 1957, MA 1, 1959, s. 279–323. Bielenin 1960 – K. BIELENIN, Badania nad staro¿ytnym hutnictwem œwiêtokrzyskim w 1959 r., MA 2, 1960, s. 237–269. Bielenin 1963 – K. BIELENIN, Sprawozdanie z badañ nad staro¿ytnym hutnictwem œwiêtokrzy- skim w l. 1960 i 1961, MA 4, 1963, s. 353–358. Bielenin 1964 –K. BIELENIN, Sprawozdanie z badañ nad staro¿ytnym hutnictwem ¿elaza w Górach Œwiêtokrzyskich w 1962 r., MA 5, 1964, s. 225–229. Bielenin 1965 – K. BIELENIN, Sprawozdanie z badañ nad staro¿ytnym hutnictwem œwiêtokrzy- skim prowadzonych w 1963 r., MA 6, 1965, s. 203–211. Bielenin 1966 – K. BIELENIN, Dziesiêciolecie zespo³owych badañ terenowych nad staro¿yt- nym hutnictwem œwiêtokrzyskim, MA 7, 1966, s. 39–57. Bielenin 1967 – K. BIELENIN, Sprawozdanie z badañ nad staro¿ytnym hutnictwem œwiêtokrzy- skim prowadzonych w 1965 r., MA 8, 1967, s. 241–251. Bielenin 1969 –K. BIELENIN, Staro¿ytne hutnictwo œwiêtokrzyskie i jego aspekty wczesno- œredniowieczne, [w:] I Miêdzynarodowy Kongres Archeologii S³owiañskiej, Warszawa 14–18 IX 1965, t. 2, Wr. 1969, s. 118–120. Bielenin 1970 – K. BIELENIN, £ysogórski rejon staro¿ytnego i wczesnoœredniowiecznego hut- nictwa œwiêtokrzyskiego, [w:] G¹ssowscy, s. 106–117. Bielenin 1976 –K. BIELENIN, Dalsze badania stanowisk dymarskich w rejonie Gór Œwiêto- krzyskich, MA 16, 1976, s. 43–53. 23

Bielenin 1981 –K. BIELENIN, Dalsze materia³y dotycz¹ce chronologii stanowisk dymarskich w Górach Œwiêtokrzyskich, MA 21, 1981, s. 77–86. Bielenin 1992 – K. BIELENIN, Staro¿ytne górnictwo i hutnictwo ¿elaza w Górach Œwiêtokrzy- skich, Kielce 1992 [wyd. I w 1974 r.]. Bienias –D. BIENIAS, Œrodowisko geograficzne nowo¿ytnych hut szk³a w wojewódz- twie kieleckim, [w:] Studia z archeologii, historii i geografii historycznej, red. J. OLCZAK (Archeologia Historica Polona, 6), Toruñ 1997, s. 207–270. BJ – Biblioteka Jagielloñska w Kr. BJ rps 3544 – Akta wizytacji kl. œ. Krzy¿a na £ysej Górze z 7 IX 1593 r., s. 154–158, rps w BJ. BKór. – Biblioteka Kórnicka PAN w Kórniku. BKUL – Biblioteka KUL w Lublinie, dokumenty pergaminowe. BN – Biblioteka Narodowa w W. BN akc. 9797 – kopiarz miasta Nowa S³upia z 1527 r., rps w BN. BO – Biblioteka Zak³adu im. Ossoliñskich we Wr. Boniecki – A. BONIECKI, Herbarz Polski, t. II, III, W. 1900; t. XIII, W. 1909. Borkiewicz – S. BORKIEWICZ, Monografia historyczna i gospodarcza pow. Jêdrzejowskie- go, Kielce 1937. Borkowska – M. BORKOWSKA, Polskie pielgrzymki Jagiellonów, [w:] Peregrinationes. Piel- grzymki w kulturze dawnej Europy, red. H. MANIKOWSKA, H. ZAREMSKA, W. 1995, s. 185–203. BP – Bullarium Poloniae, ed. I. SU£KOWSKA-KURASIOWA, S. KURAŒ, t. I–VI, Rzym 1982–1998. BPAN – Biblioteka Polskiej Akademii Nauk w Kr. Brückner – A. BRÜCKNER, Kazania œredniowieczne, „Rozprawy AU”, „Wydz. filol.” cz. 1, t. 24, Kr. 1895, s. 38–97; cz. 2, ib., s. 317–390; cz. 3, t. 25, Kr. 1897, s. 115–205. Buliñski – M. BULIÑSKI, Monografia miasta Sandomierza, W. 1879. Caro – J. CARO, Liber cancellariae Stanislai Cio³ek. Ein Formelbuch der polnischen königskanzlei aus der zeit der huzitischen bewegung, Theil I–II, Wien 1871– 1874 (odbitka z „Archiv für österreichische Geschichte” 45, 52). CE – Codex epistolaris saeculi decimi quinti, t. III, wyd. A. LEWICKI (Mon.MAe., 14), Kr. 1894. Corpus – Corpus inscriptionum Poloniae, t. I. Województwo kieleckie, zesz. 1, Miasto Kielce i pow. kielecki, wyd. B. TRELIÑSKA, Kielce 1975. CU – Codex diplomaticus Universitatis studii generalis Cracoviensis, wyd. ¯. PAU- LI, t. I–V, Kr. 1870–1900. Czubek –J. CZUBEK, Wespazyan z Kochowa Kochowski, „Rozprawy AU”, „Wydz. fi- lol.” 32, 1901, s. 19–196. D¹browska – E. D¥BROWSKA, Wielkie grody dorzecza górnej Wis³y, Wr. 1973. Demetrykiewicz –W. DEMETRYKIEWICZ, Groty wykute w ska³ach Galicji Wschodniej, Kr. 1903. Derwich 1982 – M. DERWICH, Jeszcze o klasztorze ³ysogórskim w czasach Jagie³³y, RH 48, 1982, s. 165–180. Derwich 1987 –M. DERWICH, Kl. œ. Krzy¿a na £ysej Górze a rycerstwo sandomierskie, [w:] Genealogia. Studia nad wspólnotami krewniaczymi i terytorialnymi w Pol- 24

sce œredniowiecznej na tle porównawczym, red. J. WRONISZEWSKI, Toruñ 1987, s. 149–171. Derwich 1989 –M. DERWICH, „Kazania œwiêtokrzyskie” a benedyktyni ³ysogórscy, [w:] ród³oznawstwo i studia historyczne, red. K. BOBOWSKI, (Acta Universita- tis Wratislaviensis 1112, Historia, 76), Wr. 1989, s. 189–199. Derwich 1991 – M. DERWICH, Ciep³a – nieznana prepozytura benedyktyñska, NP 75, 1991, s. 29–64. Derwich 1992 –M. DERWICH, Benedyktyñski kl. œ. Krzy¿a na £ysej Górze w œredniowieczu, W.–Wr. 1992. Derwich 1992a – M. DERWICH, Uwagi i uzupe³nienia do „S³ownika historyczno-geograficz- nego województwa lubelskiego w œredniowieczu”, [w:] Studia œredniowiecz- ne, red. Wac³aw KORTA (Acta Universitatis Wratislaviensis, 1386, Historia, 101), Wr. 1992, s. 49–83; skrócona wersja jako Obraz œredniowiecznego osa- dnictwa województwa lubelskiego. Uzupe³nienia do „S³ownika historyczno- -geograficznego” Stanis³awa Kurasia, „Regiony Lubelskie” 5 (7), 1991–1993, Lublin 1996 [1997], s. 161–186. Derwich 1994 –M. DERWICH, £ysiec, £ysa Góra czy Œwiêty Krzy¿. O nazwie £yœca i opac- twa ³ysogórskiego w œredniowieczu, [w:] Monastycyzm. S³owiañszczyzna i pañstwo polskie, red. K. BOBOWSKI (Prace Historyczne Instytutu Historycz- nego Uniwersytetu Wroc³awskiego, 8), Wr. 1994, s. 113–129. Derwich 1996 – M. DERWICH, Wiarygodnoœæ przekazów pisemnych na temat kultu pogañskie- go na £yœcu. Archeolog a Ÿród³a pisane, [w:] S³owiañszczyzna w Europie œre- dniowiecznej, red. Z. KURNATOWSKA, t. 1, Wr. 1996, s. 97–104. Derwich 1997 – M. DERWICH, Bostowscy herbu Bielina, [w:] Venerabiles, nobiles et honesti. Studia z dziejów spo³eczeñstwa Polski œredniowiecznej. Prace ofiarowane Profesorowi Januszowi Bieniakowi w siedemdziesi¹t¹ rocznicê urodzin i czterdziestolecie pracy naukowej, red. A. RADZIMIÑSKI, A. SUPRUNIUK, J. WRONISZEWSKI, Toruñ 1997, s. 153–179. Derwich 1997a – M. DERWICH, Szko³y w dobrach i parafiach opactwa ³ysogórskiego, [w:] Na- uczanie w dawnych wiekach. Edukacja w œredniowieczu i u progu ery nowo- ¿ytnej. Polska na tle Europy. Materia³y konferencji zorganizowanej przez Instytut Historii WSP w Kielcach, M¹chocice-Ameliówka k. Kielc 18–20 maja 1995, red. W. IWAÑCZAK, K. BRACHA (Prace Instytutu Historii WSP w Kiel- cach, 3), Kielce 1997, s. 47–66. Derwich w dr. – Pocz¹tki Wierzbnika na tle rozwoju osadnictwa nad Kamienn¹. Uwagi na marginesie badañ nad opactwem œwiêtokrzyskim, w druku. DH – Joannis Dlugossii seu Longini Canonici Cracoviensis Historiae Polonicae libri XII, ed. A. PRZEDZIECKI, t. I–V (Opera Omnia, 10–14), Kr. 1873–1877. DHdz. – Jana D³ugosza Kanonika Krakowskiego Dziejów Polskich ksi¹g dwanaœcie, przek³. K. MECHERZYÑSKI, t. I–V (Opera Omnia, 2–6), Kr. 1867–1870. DHn. – Joannis Dlugossi Annales seu cronicae incliti Regni Poloniae, lib. I et II, W. 1964; lib. VII et VIII, W. 1975; lib. IX, W. 1978; lib. X (1370–1405), W. 1985; lib. X et XI (1406–1412), W. 1997 (cyfra rzymska oznacza ksiêgê). DHr. – Jana D³ugosza Roczniki czyli kroniki s³awnego Królestwa Polskiego, ks. I– II, W. 1975; ks. IX, W. 1975; ks. XI, W. 1985. 25

DLb. – Joannis D³ugosz seniores canonici Cracoviensis Liber beneficiorum dioece- sis Cracoviensis, ed. A. PRZEDZIECKI, t. I–III (Opera omnia, 7–9), Kr. 1863– 1864. DSZ – Dokumenty S¹du Ziemskiego Krakowskiego 1302–1453, wyd. Z. PERZANOW- SKI, Kr. 1971. Dunin-W¹sowicz –T. DUNIN-W¥SOWICZ, Zmiany w topografii osadnictwa wielkich dolin na ni¿u œrodkowoeuropejskim w XIII w., Wr. 1974. Dybczyñski –T. DYBCZYÑSKI, Przewodnik po Górach Œwiêtokrzyskich (£ysogórach), W. 1912. Dymmel –P. DYMMEL, Piêtnastowieczna dekoracja heraldyczna w kru¿gankach klaszto- ru ³ysogórskiego. Rekonstrukcja, geneza, program, [w:] Klasztor w spo³e- czeñstwie œredniowiecznym, red. M. DERWICH, P. POBÓG-LENARTOWICZ (Opera ad historiam monasticam spectantia, Ser. I, Colloquia, 2), Wr.–Opole 1996, s. 265–291. Elenchus – Elenchus abbatum monasterii S. Crucis, [w:] Lefebvre, t. VI/4, k. 186v–188. Ep. – Acta Episcopalia Cracoviensia, dzia³ w AMetr. Fija³ek –J. FIJA£EK, Mistrz Jakub z Parady¿a i Uniwersytet krakowski w okresie so- boru bazylejskiego, t. 1–2, Kr. 1900. Flaga – J. FLAGA, Bractwa religijne w archidiakonacie lubelskim do koñca XVIII w., ABMK 42, 1981, s. 293–344. Hoczyk – S. HOCZYK-SIWKOWA, Ma³opolska pó³nocno-wschodnia w VI–X wieku. Struk- tury osadnicze (Lubelskie Materia³y Archeologiczne, 12), Lublin 1999. Gacki – J. GACKI, Benedyktyñski klasztor na £ysej Górze, W. 1873. Gacki X – J. GACKI, Klasztor œwiêto-krzyski ksiê¿y benedyktynów na £ysej Górze, cz. 6, „Pamiêtnik religijno-moralny”, ser. 2, 10, 1862, s. 492–520. Gacki Siec. – J. GACKI, Benedyktyñski klasztor w Sieciechowie, Radom 1872. G¹ssowscy – E. i J. G¥SSOWSCY, £ysa Góra we wczesnym œredniowieczu, Wr. 1970. G¹ssowski 1960 – J. G¥SSOWSKI, Materia³y do osadnictwa wczesnoœredniowiecznego sando- mierszczyzny, „Materia³y Wczesnoœredniowieczne” 6, 1960, s. 303–473. G¹ssowski 1960a – J. G¥SSOWSKI, Œlady oœrodka kultowego na £ysej Górze, „Acta Archeologi- ca Carpathica” 1, 1960, s. 297–299. G¹ssowski 1964 – J. G¥SSOWSKI, Results of archeological research in Sandomierz and £ysiec within the Saint Cross Mountains (Góry Œwiêtokrzyskie), „Archeologia Po- lona” 7, 1964, s. 279–292. GK – Acta castrensia Cracoviensia, rps w WAP w Kr. Górski – K. GÓRSKI, Ród Odrow¹¿ów w wiekach œrednich, RTH 8, 1926–1927, s. 1– 108. Gromnicki –T. GROMNICKI, Œwiêtopietrze w Polsce, Kr. 1908. Guldon i in. –Z. GULDON, K. KRZYSTANEK, L. STÊPKOWSKI, Zarys dziejów Wierzbnika do pocz¹tku XIX w., „Studia Kieleckie” 40, 1985, z. 1, s. 45–67. Gurba – J. GURBA, Z problematyki osadnictwa wczesnoœredniowiecznego na Wy¿y- nie Lubelskiej, „Annales Universitatis Mariae Curie-Sk³odowska”, Sectio F., „Nauki filozoficzne i humanistyczne” 20, Lublin 1965, s. 45–58. Haldesfeld – A. MAYER VON HALDESFELD, Karta von Westgalizien, 1:28800, 1801–1804. 26

Hube – R. HUBE, Prawo polskie w 14. wieku. S¹dy, ich praktyka i stosunki prawne spo³eczeñstwa w Polsce ku schy³kowi 14. wieku ze Ÿróde³ wspó³czesnych , W. 1886, Dodatek. IA – „Informator Archeologiczny”. Inw.Bol. – Inwentarz klucza boleszyñskiego... z 1780 r., kopia w posiadaniu autora. Inw.Rzep. – Inwentarz klucza rzepiñskiego... z 1780 r., kopia w posiadaniu autora. Inw.S³up. – Inwentarz klucza s³upskiego... z 1780 r., kopia w posiadaniu autora. Inw.Wierzb¹t. – Inwentarz klucza wierzb¹towickiego... z 1780 r., kopia w posiadaniu autora. Inw. 1582 – Inwentarz dóbr sto³owych biskupstwa w³oc³awskiego z roku 1582, wyd. L. ¯YTKOWICZ (Towarzystwo Naukowe w Toruniu, Fontes, 37), Toruñ 1953. Inw. 1598 – Inwentarz dóbr sto³owych biskupstwa w³oc³awskiego [1598], wyd. L. ¯YT- KOWICZ (Towarzystwo Naukowe w Toruniu, Fontes, 36), Toruñ 1950. Inw. 1631 – Inwentarz klucza piórkowskiego 1631, [w:] Inwentarze dóbr sto³owych bi- skupstwa w³oc³awskiego z XVII w., wyd. L. ¯YTKOWICZ (Towarzystwo Nau- kowe w Toruniu, Fontes, 38), Toruñ 1957, s. 218–238. Jab³oñski – J. JAB£OÑSKI, Drzewo ¯ywota z Raiu , Kr. [1737]. Jamka –R. JAMKA, Pocz¹tki g³ównych miast wczesnoœredniowiecznych w Polsce po- ³udniowej, t. 2, Kr. 1973. Jankowski – J. JANKOWSKI, Polskie terytoria plemienne w œwietle toponimów obronnych, (Acta Universitatis Wratislaviensis, 960, Historia, 67), Wr. 1988. Janusz 1913 – B. JANUSZ, Z pradziejów ziemi lwowskiej, Lwów 1913. Janusz 1918 – B. JANUSZ, Zabytki prehistoryczne Galicyi Wschodniej, Lwów 1918. Jastrzêbski – J. JASTRZÊBSKI, Klasztor œwiêtego Krzy¿a na £yœcu, Kielce 1974 [liczne póŸniejsze wydania]. Jonston – J. JONSTON, Annales Archicoenobii Calvo-Montani , t. I–III, [w:] Lefebvre, t. II–IV. Kaczmarczyk – Z. KACZMARCZYK, Immunitet s¹dowy i jurysdykcja poimmunitetowa w do- brach koœcio³a w Polsce do koñca XIV w., Poznañ 1936. Kam. – M. KAMIÑSKA, Nazwy miejscowe dawnego województwa sandomierskiego, Wr. 1964–1965. Kat.arch. – Katalog archeologicznych zbiorów pozamuzealnych, zesz. 1, Kolekcja Inst. Arch. Uniw. Warszawskiego, W. 1988. KatZab. – Katalog zabytków sztuki w Polsce. KH – „Kwartalnik Historyczny”. KHKM – „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej”. Kiersnowska –T. KIERSNOWSKA, S³upy rycerskie w Polsce œredniowiecznej, KHKM 20, 1972, s. 437–450. Kiryk 1972 –F. KIRYK, Z badañ nad urbanizacj¹ Lubelszczyzny w dobie Jagiellonów, „Rocznik Naukowo-Dydaktyczny WSP w Kr.”, „Prace Historyczne” VI (43), Kr. 1972, s. 93–167. Kiryk 1983 –F. KIRYK, Sandomierz w oczach D³ugosza, [w:] Jan D³ugosz. W piêæsetn¹ rocznicê œmierci, Olsztyn 1983, s. 9–29. Kiryk 1994 –F. KIRYK, Urbanizacja Ma³opolski. Województwo sandomierskie XIII–XVI w. (Sandomiriana), Kielce 1994. 27

KK – Kodeks dyplomatyczny katedry krakowskiej Œ. Wac³awa, t. I–II, wyd. F. PIE- KOSIÑSKI (Mon.MAe., 1, 8), Kr. 1874–1883. Kl.bernard. – Klasztory bernardyñskie w Polsce w jej granicach historycznych, red. H. Wy- czawski, Kalwaria Zebrzydowska 1985, wykorzystano: W. MURAWIEC, Le- ¿ajsk, s. 175–184; K. GRUDZIÑSKI, Œwiêta Katarzyna, s. 371–373. KMK – Kodeks dyplomatyczny miasta Krakowa, I–II, wyd. F. PIEKOSIÑSKI (Mon. MAe., 5, 7), Kr. 1879–1882. Kop.K –D. KOPERTOWSKA, Nazwy miejscowe województwa kieleckiego. Nazwy miast i wsi, nazwy czêœci miast i wsi oraz nazwy alei, placów, ulic i osiedli mie- szkaniowych, W.–Kr. 1984. Kop.R – D. KOPERTOWSKA, Nazwy miejscowe województwa radomskiego. Nazwy miast i wsi, nazwy czêœci miast i wsi oraz nazwy osiedli mieszkaniowych, pla- ców, alei i ulic, Kielce 1994. Kosyl – C. KOSYL, Nazwy miejscowe dawnego województwa lubelskiego, Wr. 1978. Kowalczyk – E. KOWALCZYK, „Nazwy obronne” S³up, Samborza i Zawada a zagadnienie obrony sta³ej ziem polskich w œredniowieczu, W. 1992. Kowalski –W. KOWALSKI, Uposa¿enie parafii archidiakonatu sandomierskiego w XV– –XVIII wieku (Prace Instytutu Historii WSP w Kielcach, 9), Kielce 1998. Kracik – J. KRACIK, Konsekracje koœcio³ów i o³tarzy w diecezji krakowskiej w XVII– XVIII w., NP 61, 1984, s. 111–147. Kromer – M. KROMER, Polska, czyli o po³o¿eniu, ludnoœci, obyczajach, urzêdach i spra- wach publicznych Królestwa Polskiego ksiêgi dwie, przek³ad S. KAZIKOW- SKI, Olsztyn 1984. Krótkie – Krótkie zebranie z Historyków o przeniesieniu Drzewa Krzy¿a œ. na Górê £ys¹, Kr. 1631. Krzepela – J. KRZEPELA, Ksiêga rozsiedlenia rodów ziemiañskich w dobie jagielloñskiej, cz. I, Ma³opolska, t. 1, Kr. 1915. Kunisz – J. KUNISZ, Znaleziska monet rzymskich w Ma³opolsce, Wr. 1985. Kwiatkiewicz –M. KWIATKIEWICZ, Krzy¿ Œwiêty na Œwiêtej gorze Œwiêtokrzyskiej , Kr. 1690. Lalik –T. LALIK, Kaplica królewska i publiczne praktyki religijne rodziny Kazimie- rza Jagielloñczyka, KH 88, 1981, s. 391–409. Lazar –S. LAZAR, Rozwój przestrzenny Sandomierza X–XIII w., RHum. 6, 1958, zesz. 5, s. 5–85. Lefebvre – G. LEFEBVRE, Spicilegium sive Collectio veterum aliquot scriptorum qui in Poloniae bibliothecis delituerant , t. I–VII, Rajhrad 1802, rps Brno, Statni Oblastni Archiv, Kloster Rajhrad, E 6, D m 3/3–7 a–b. Lelewel – Joachima Lelewela Bibliograficznych ksi¹g dwoje, t. 2, Wilno 1826. Librowski – Archiwum Diecezjalne we W³oc³awku, Dzia³ I: Dokumenty, Seria I: Inwen- tarz realny, z. 3, Oryginalne dokumenty samoistne z pierwszej po³owy XV w., ABMK 56, 1988, s. 7–94. Lites – Lites ac res gestas inter Polonas Ordinemque Cruciferorum, t. I, Poznañ 1890. LK 1564 – Lustracja województwa krakowskiego 1564, cz. I–II, wyd. J. MA£ECKI, Wr. 1962–1964. LL 1565 – Lustracja województwa lubelskiego 1565, wyd. A. WYCZAÑSKI, Wr. 1959. LL 1661 – Lustracja województwa lubelskiego 1661, wyd. H. OPRAWKO, K. SCHUSTER, Wr. 1962. 28

LPod. – Lubelska ksiêga podkomorska piêtnastego wieku, wyd. L. BIA£KOWSKI, Lu- blin 1934. LProm. – Statuta nec non Liber promotionum philosophorum ordinis in Universitate Studiorum Jagellonica ab anno 1402 ad an. 1849, wyd. J. MUCZKOWSKI, Kr. 1849. LR – Ksiêga dochodów beneficjów diecezji krakowskiej z roku 1529 (tzw. Liber retaxationum), wyd. Z. LESZCZYÑSKA-SKRÊTOWA, Wr. 1968. LS 1564–5 – Lustracja województwa sandomierskiego 1564–1565, wyd. W. OCHMAÑSKI, Wr. 1963. LS 1660–4 – Lustracja województwa sandomierskiego 1660–1664, wyd. H. OPAWKO, K. SCHUSTER, cz. I–II, Wr. 1971–1977. LS 1789 – Lustracja województwa sandomierskiego 1789, wyd. H. MADUROWICZ- -URBAÑSKA, cz. I–II, Wr. 1965–1967. Ludat – Das Lebuser Stiftsregister von 1405, wyd. H. LUDAT, Wiesbaden 1965. £oœ, Semkowicz – Kazania tzw. œwiêtokrzyskie, oprac. J. £OŒ, W. SEMKOWICZ, Kr. 1934. MA – „Materia³y Archeologiczne”. Materia³y – Materia³y do S³ownika historyczno-geograficznego województwa krakowskie- go w dobie Sejmu Czteroletniego (1788–1792), oprac. K. BUCZEK i in., Kr.– W. 1931–1960. Materia³y arch. – Materia³y archiwalne wyjête g³ównie z Metryki litewskiej od 1348 do 1607, wyd. A. PROCHASKA, Lwów 1890. Mateszew – S. MATESZEW, Zarys dziejów osadnictwa, [w:] Mielec. Dzieje miasta i regio- nu, t. 1, red. F. KIRYK, Mielec 1984, s. 63–142. Matuszewski – J. MATUSZEWSKI, Immunitet ekonomiczny w dobrach Koœcio³a w Polsce do r. 1381, Poznañ 1936. MDS – Monumenta dioecesis Sandomiriensis, wyd. J. WIŒNIEWSKI, Series I, [w:] Wiœ. I³.; Series II, [w:] Wiœ. Rad.; Series III, [w:] Wiœ. Koz. MI – Knigi polskoj koronnoj metriki XV stoletija (1447–1454), wyd. A. MYS£OW- SKI, W. GRANICZNY (Monumenta iuris, 2), W. 1914. Mitkowski – J. MITKOWSKI, Pocz¹tki klasztoru cystersów w Sulejowie, Poznañ 1949. MK – Metryka Koronna, rps w AG. Mog. – Zbiór dyplomatów klasztoru mogilskiego, oprac. E. JANOTA (Monografia opactwa cystersów we wsi Mogile, 2), Kr. 1867. Mon.MAe. – Monumenta maedii aevi historica res gestas Poloniae illustrantia. Mp. – Kodeks dyplomatyczny Ma³opolski, t. I–IV, wyd. F. PIEKOSIÑSKI (Mon.MAe., 3, 9, 10, 17), Kr. 1876–1905. T. V, rps w Pracowni S³ownika historyczno- -geograficznego Ma³opolski w œredniowieczu, Kr. MPH – Monumenta Poloniae Historica, t. III–V, Lwów 1878–1888. MPHn. – Monumenta Poloniae Historica, series nova. MS – Matricularum Regni Poloniae Summaria, t. I–V/1, wyd. T. WIERZBOWSKI, W. 1905–1919; t. V/2, wyd. J. P£OCHA, A. RYBARSKI, I. SU£KOWSKA, W. 1961. MV – Monumenta Poloniae Vaticana, poni¿ej dane bibliograficzne pozycji wyda- nych w tej serii i wykorzystanych w Materia³ach. MV I, II – Acta camerae apostolicae, wyd. J. PTAŒNIK, t. I–II, Kr. 1913. 29

MV III – Analecta Vaticana, wyd. J. PTAŒNIK, Kr. 1914. MV V – Alberti Bolognetti nuntii apostolici in Polonia epistolarum et actorum 1581– 1583, wyd. E. KUNTZE, C. NANKE, t. I–II, Kr. 1923–1938. MV IX – Liber receptorum et expensarum Petri Stephani 1373–1375, wyd. S. SZCZUR (Acta camerae apostolicae, III), Kr. 1994. Myœliñski – K. MYŒLIÑSKI, Z dziejów rozwoju wsi na lubelszczyŸnie w XIV i XV w., RL 1, 1958, s. 37–56. Nalepa – J. NALEPA, Opuscula Slavica, t. 2, Lund 1973. Narratio – Narratio fundationis monasterii Montis Calvi, Biblioteka G³ówna UMK w Toruniu, stare druki. Niec. –F. NIECKU£A, Nazwy miejscowe z sufiksem -ov-, -in- na obszarze Wielkopol- ski i Ma³opolski, Wr. 1971. Niemcewicz – J.U. NIEMCEWICZ, Podró¿e historyczne po ziemiach polskich od 1811 do 1828 r., Petersburg 1895. Niwiñski 1930 – M. NIWIÑSKI, Fundacja cystersów w W¹chocku. Fundacja i dzieje uposa¿e- nia, „Rozprawy AU”, „Wydz. hist.-fil.” 68, Kr. 1930, s. 1–164. Niwiñski 1931 –M. NIWIÑSKI, Œredniowieczni opaci klasztoru w¹chockiego, cz. I, „Przegl¹d Powszechny” 1931, t. 190, s. 329–343; cz. II, ib., t. 191, s. 117–136. Niwiñski 1934 – M. NIWIÑSKI, Benedyktyni na £ysej Górze, „Ziemia” 24, 1934, s. 283–285. NMP – Nazwy miejscowe Polski. Historia – pochodzenie – zmiany, red. K. Rymut, t. I, A–B; t. II, C–D, Kr. 1996–1997. Nosek – S. NOSEK, Materia³y do badañ nad histori¹ staro¿ytn¹ i wczesnoœredniowiecz- n¹ miêdzyrzecza Wis³y i Bugu, „Annales UMCS”, Sectio F, „Nauki filozo- ficzne i humanistyczne” 6, Lublin 1951. NP – „Nasza Przesz³oœæ”. OK – Acta officialatus Cracoviensis, rps w AMetr. OL – Acta officialatus Lublinensis, wg kartoteki w Pracowni S³ownika historycz- no-geograficznego Ma³opolski w œredniowieczu, Kr. Osad.rad. – Osadnictwo i gospodarka powiatu radomskiego w XVI–XVIII w., red. Z. GUL- DON, S. ZIELIÑSKI (Radom i region radomski w dobie szlacheckiej Rzeczy- pospolitej, 1–2), t. 1–2, Radom 1995. Osady – Osady zaginione i o zmienionych nazwach historycznego województwa lu- belskiego, oprac. S. WOJCIECHOWSKI, A. SOCHACKA, R. SZCZYGIE£ (Dzieje Lubelszczyzny, 4), W. 1986. Pa³yga – J. PA£YGA, Duchowieñstwo parafialne dekanatu kazimierskiego w XVII–XVIII w., RHum. 14, 1966, zesz. 2, s. 7–57. Paprocki –B. PAPROCKI, Herby rycerstwa polskiego, wyd. K.J. TUROWSKI, Kr. 1858. Parczewski – M. PARCZEWSKI, Pocz¹tki kultury wczesnos³owiañskiej w Polsce, Wr. 1988. Patkowski –A. PATKOWSKI, Stary Sandomierz, „Ziemia” 27, 1937, s. 85–91. Paw. –A. PAWIÑSKI, Polska XVI w. pod wzglêdem geograficzno-statystycznym. Ma- ³opolska, t. III–IV (ród³a dziejowe, 14–15), W. 1886. Pazdur i in. – A. PAZDUR, F.M. PAZDUR, A. ZASTAWY, Staro¿ytne hutnictwo ¿elaza na zie- miach Polski w œwietle badañ radiowêglowych (pierwsza seria badañ), MA 21, 1981, s. 87–93. Perthées – K. DE PERTHÉES, Mapa szczególna województwa lubelskiego, Paris 1786. 30

PH – „Przegl¹d Historyczny”. Piaskowski – K. PIASKOWSKI, Wczesnos³owiañska technologia ¿elaza na terenie Ma³opol- ski, „Acta Archeologica Carpatica” 26, 1986, s. 149–176. Piekasz –E. PIEKASZ, Struktura organizacyjna parafii w dekanacie kazimierskim w XVII–XVIII w., RHum. 14, 1966, zesz. 2, s. 59–107. Pietrusiñska – M. PIETRUSIÑSKA, Katalog i bibliografia zabytków, [w:] red. M. WALICKI, A. GIEYSZTOR, Sztuka polska przedromañska i romañska do schy³ku XIII w., W. 1971, s. 673–839. Pol. – Kodeks dyplomatyczny Polski, t. III, wyd. J. BARTOSZEWICZ, W. 1858. Powieœæ – Powieœæ rzeczy istey o za³o¿eniu Klasztora na £ysej Górze i te¿ o tym jako Drzewo œwiêtego Krzy¿a na tê górê jest przyniesione. Wtóra powieœæ, jako te¿ drzewo Krzy¿a œwiêtego wziêto by³o z tej¿e góry z innymi œwiêtoœciami przez Tatary, a jako zasie na swe miejsce przeniesione jest i przywrócone, wyd. w transkrypcji J. KRZY¯ANOWSKI, [w:] IDEM, Proza polska wczesnego Renesansu 1510–1550, W. 1954, s. 269–281. Powieœæ Sch. – Powieœæ rzeczy istey , Kr., wyd. dziedziców Marka Scharffenberga, mo¿e z l. 1554–1667, BO stare druki XVI. Powieœæ Ungl. – Powieœæ rzeczy istey , Kr., wyd. pierwsze Floriana Unglera z ok. 1538 r., BJ stare druki Cim. P.7. PSB – Polski S³ownik Biograficzny. PSRL – Po³noje Sobranije Ruskich Latopisiej, t. II, Sankt Petersburg 1908; t. XVII, Sankt Petersburg 1907. Rachunki – Rachunki dworu króla W³adys³awa Jagie³³y i królowej Jadwigi z l. 1388 do 1420, wyd. F. PIEKOSIÑSKI (Mon.MAe., 15), Kr. 1896. Ratycz – A. RATYCZ, Dawnoruski archeologiczni pamiatki na teritorii zachidnich ob³a- stiej URSR, Kijew 1957. Rawski – J. RAWSKI, Wykazy œwiêtopietrza i dziesiêciny papieskiej a najstarsze para- fie w archidiakonacie sandomierskim, NP 13, 1961, s. 27–64. RH – „Roczniki Historyczne”. RHum. – „Roczniki Humanistyczne”. RK 1629 – Rejestr poborowy województwa krakowskiego z r. 1629, oprac. W. DOMIN, J. KOLASA, E. TRZYNA, S. ¯YGA, Wr. 1956. RK 1680 – Rejestr poborowy województwa krakowskiego z r. 1680, oprac. E. TRZYNA, S. ¯YGA, Wr. 1959. RL 1626 – Rejestr poborowy województwa lubelskiego (Powiat lubelski i urzêdowicki z r. 1626, ziemia ³ukowska z r. 1620), oprac. J. KOLASA, K. SCHUSTER, Wr. 1957. RMNK – „Rocznik Muzeum Narodowego w Kielcach”. RMS – „Rocznik Muzeum Œwiêtokrzyskiego”. Rocz.Lub. – „Rocznik Lubelski”. Rokoszny – J. ROKOSZNY, Ze starych szparga³ów, „Biblioteka Warszawska” 1902, t. 1, s. 158–166. Rolska-Boruch –I. ROLSKA-BORUCH, Siedziby szlacheckie i magnackie na ziemiach zwanych Lubelszczyzn¹ 1500–1700. Za³o¿enia przestrzenne, architektura, funkcje, Lu- blin 1999. 31

Rospond –S. ROSPOND, S³ownik etymologiczny miast i gmin PRL, Wr. 1984. Rozwa³ka – A. ROZWA£KA, Sieæ osadnicza w archidiakonacie lubelskim w œredniowie- czu. Studium archeologiczno-historyczne (Wydzia³ Humanistyczny UMCS, Rozprawy habilitacyjne, 98), Lublin 1999. RP – Rejestry poborowe, wykorzystane za kartotek¹ S³ownika historyczno-geogra- ficznego Ma³opolski w œredniowieczu. RS 1629 – Z. GULDON, L. STÊPKOWSKI, Z. TRAWICKA, Rejestr poborowy powiatu san- domierskiego z roku 1629, „Teki Archiwalne” 21, 1989, s. 17–108. RTH – „Rocznik Towarzystwa Heraldycznego we Lwowie”. Ruffin –W. RUFFIN, Historya o Drzewie Krzy¿a Œwiêtego na Gór¹ £ys¹ przyniesio- nym , Kr. 1604. Rym. – K. RYMUT, Patronimiczne nazwy miejscowe w Ma³opolsce, Wr. 1971. Rymut 1967 –K. RYMUT, Nazwy miejscowe pó³nocnej czêœci województwa krakowskiego, Wr. 1967. Rymut 1980 –K. RYMUT, Nazwy miast Polski, Wr. 1980. Rzewuska-Kurzeja – B. RZEWUSKA-KURZEJA, Rozwój sieci parafialnej w prepozyturze kieleckiej w œredniowieczu, NP 59, 1983, s. 69–96. Sandomierz – Sandomierz, W. 1959. Sarnicki –S. SARNICKI, Descriptio Veteris et Novae Poloniae, Cracoviae 1585. Schnur – S. SCHNUR-PEP£OWSKI, Janów po Lwowem, Lwów 1897. Sczaniecki 1978 –P. SCZANIECKI, Katalog opatów tynieckich, NP 49, 1978, s. 5–244. Sczaniecki 1985 –P. SCZANIECKI, Odnowa potrydencka w opactwie œwiêtokrzyskim. Rz¹dy opata Micha³a Maliszewskiego 1595–1608, NP 63, 1985, s. 111–150. Semkowicz –W. SEMKOWICZ, Nieznane nadania na rzecz opactwa jêdrzejowskiego w XII w., KH 24, 1910, s. 66–97. SG – S³ownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów s³owiañskich, red. W. SULIMIERSKI, B. CHLEBOWSKI, W. WALEWSKI, t. I–XV, W. 1880–1902. SH – „Studia Historyczne”. SHGK – S³ownik historyczno-geograficzny województwa krakowskiego w œredniowie- czu, red. J. Wiœniewski, F. Sikora, (S³ownik historyczno-geograficzny ziem polskich w œredniowieczu, V), Wr. i in., Kr. 1980–. SHGL – S³ownik historyczno-geograficzny województwa lubelskiego w œredniowie- czu, oprac. S. KURAŒ (Dzieje Lubelszczyzny, 3), W. 1983. Sob. – F.M. SOBIESZCZAÑSKI, Wycieczka archeologiczna w niektóre strony guberni radomskiej, cz. 2, „Biblioteka Warszawska” 1852, t. 1, s. 82–118. Sochacka – A. SOCHACKA, W³asnoœæ ziemska w województwie lubelskim w œredniowie- czu, Lublin 1987. SP – Starodawne Prawa Polskiego Pomniki, poni¿ej dane bibliograficzne tomów wykorzystanych w Materia³ach. SP I – A.Z. HELCEL, Historyczno-krytyczny wywód tak zwanego Wiœlickiego pra- wodawstwa Kazimierza W., s. I–CCLXVII; Ustawodawstwo Kazimierza W., wyd. A.Z. HELCEL, s. 1–226, W. 1856. SP II – Starodawne Prawa Polskiego Pomniki (wypisy) z ksi¹g dawnych s¹dowych ziemskich i grodzkich ziemi krakowskiej, wyd. A.Z. HELCEL, Kr. 1870. 32

SP VII/2 – Inscriptiones clenodiales ex libris iudicialibus palatinatibus Cracoviensis. Zapiski herbowe Krakowskie, wyd. B. ULANOWSKI, Kr. 1884–1886. SP VIII – Antiquissimi libri iudiciales terre Cracoviensis, wyd. B. ULANOWSKI, Kr. 1884–1886. Spis – Spis ludnoœci diecezji krakowskiej z r. 1787, cytujê: I – wyd. J. KLECZYÑSKI, AKH, t. 7, Kr. 1894, s. 269–478; II – wyd. B. KUMOR, ABMK, 35–39, 1977– 1979 i odbitka. SPTK – S³ownik Polskich Teologów Katolickich, t. 1–4, W. 1981–1983. SSS – S³ownik Staro¿ytnoœci S³owiañskich. Starowolski 1655 –S. STAROWOLSKI, Monumenta Sarmatorum, Cracoviae 1655. Starowolski 1976 – S. STAROWOLSKI, Polska albo opisanie po³o¿enia Królestwa Polskiego, przek³. A. PISKAD£O, Kr. 1976. Stopniak – E. STOPNIAK, Materia³y do kultu Matki Boskiej Kêbielskiej, ABMK 24, 1972, s. 308–318. Studia Sand. – Studia Sandomierskie. Materia³y do dziejów miasta Sandomierza i regionu sandomierskiego, cz. I, red. T. DUNIN-W¥SOWICZ, Sandomierz 1967; wyko- rzystano: T. LALIK, Sandomierskie we wczeœniejszym œredniowieczu. Prowin- cja, ksiêstwo, województwo, s. 39–109; T. W¥SOWICZ, Sandomierska sieæ dro¿na, s. 111–132; J. G¥SSOWSKI, Pocz¹tki Sandomierza w œwietle badañ archeologicznych (do XIII w.), s. 181–241; H. RUTKOWSKI, Z dziejów San- domierza w okresie Odrodzenia, s. 287–343. Stupnicki – H. STUPNICKI, Galicja pod wzglêdem topograficzno-geograficznym, Lwów 1849. Su³owska – M. SU£OWSKA, Piotrawin nad Wis³¹. Œredniowieczny mikroregion osadni- czy, W. 1984. Szafran –P. SZAFRAN, Rozwój œredniowiecznej sieci parafialnej w lubelskiem, Lublin 1958. Szepiñski – Notata quedam ex variis libris et manuscriptis per R.P. Bonifacium Szepiñ- ski , przek³ad J. GACKI, „Pamiêtnik Religijno-Moralny” ser. 2, 7, 1861, s. 136–151, 257–273. Szymañski – J. SZYMAÑSKI, Czas powstania koœcio³a w Wojniczu i benedyktyni tynieccy, RHum. 11, 1962, zesz. 2, s. 125–145. S – „Studia ród³oznawcze”. Tabela – Tabela miast, wsi, osad Królestwa Polskiego z wyra¿eniem ich po³o¿enia i ludnoœci, alfabetycznie u³o¿one w biurze Komisji Rz¹dowej Spraw Wewnê- trznych i Policji, t. I–II, W. 1827. TI – „Tygodnik Ilustrowany”. TN – Teki Naruszewicza, rps w BCz. TPaw. I – Liber quintiarum Alexandrii regis ab. a. 1502 ad 1506 (Teki A. Pawiñskie- go, 1), W. 1897. TPaw. II – Liber quintiarum regis Casimiri ab. a. 1484 ad 1488 (Teki A. Pawiñskiego, 2), W. 1897. Trajdos – T.M. TRAJDOS, Benedyktyni na £yœcu za panowania W³adys³awa II Jagie³³y, RH 48, 1982, s. 1–46. Tyn. – Kodeks dyplomatyczny klasztoru tynieckiego, wyd. W. KÊTRZYÑSKI i S. SMOL- KA, Lwów 1875. 33

Udziela – M. UDZIELA, Janów pod wzglêdem historycznem jako latowisko przysz³oœci, Lwów 1896. Uruski –S. URUSKI, Rodzina. Herbarz szlachty polskiej, t. I, V, W. 1904, 1908. VMP – Vetera Monumenta Poloniae et Lithuaniae , ed. A. THEINER, t. II, Rzym 1861. Wadowski – J.A. WADOWSKI, Koœcio³y lubelskie, Kr. 1907. Warszewicki –K. WARSZEWICKI, De monte et miraculi S. Crucis Historia, [w:] IDEM, De cognitione sui ipsius libris tres, Kr. 1600, k. 103–107. W¹sowicz –T. W¥SOWICZ, Uwagi w sprawie osadnictwa wczesnoœredniowiecznego na lubelszczyŸnie, „Archeologia Polski” 6, 1961, s. 203–253. Wiesio³owski – J. WIESIO£OWSKI, Z kórnickiego kodeksu Corpus Ciricianum. Przyczynki do dziejów poezji polsko-³aciñskiej, „Pamiêtnik Biblioteki Kórnickiej” 15, 1979, s. 239–259. Wiœ.I³. – J. WIŒNIEWSKI, Dekanat I³¿ecki, Radom 1909–1911. Wiœ.Kat. – J. WIŒNIEWSKI, Katalog pra³atów i kanoników sandomierskich, Radom 1926. Wiœ.Kon. – J. WIŒNIEWSKI, Dekanat konecki, Radom 1913. Wiœ.Koz. – J. WIŒNIEWSKI, Dekanat kozienicki, Radom 1913. Wiœniowski – E. WIŒNIOWSKI, Prepozytura wiœlicka do schy³ku XVII w., Lublin 1976. Wiœ.Op. – J. WIŒNIEWSKI, Dekanat opatowski, Radom 1907. Wiœ.Rad. – J. WIŒNIEWSKI, Dekanat radomski, Radom 1911. Wiœ.Sand. – J. WIŒNIEWSKI, Dekanat sandomierski, Radom 1915. Wiœ.Stop. – J. WIŒNIEWSKI, Historyczny opis koœcio³ów w stopnickim, Marjówka 1929. Wojciechowski 1930 –S. WOJCIECHOWSKI, Zaginione osady w lubelskiem, [w:] Pamiêtnik Towarzy- stwa Przyjació³ Nauk w Lublinie, t. 1, Lublin 1930, s. 116–169. Wojciechowski 1963 – S. WOJCIECHOWSKI, O zaginionej ksiêdze oficja³a lubelskiego z XV w., Lu- blin 1963. Wp. – Kodeks dyplomatyczny Wielkopolski, t. I–IV, wyd. I. ZAKRZEWSKI, Poznañ 1877–1881; t. V, wyd. F. PIEKOSIÑSKI, Poznañ 1908; t. VI, wyd. A. G¥SIO- ROWSKI, R. WALCZAK, W.–Poznañ 1985; t. VII–XI, wyd. A. G¥SIOROWSKI, T. JASIÑSKI, W.–Poznañ 1989–1999. Wroniszewski – J. WRONISZEWSKI, Ród Rawiczów (Roczniki Towarzystwa Naukowego w To- runiu, 85/1, 86/1), [t. 1] Warszowice i Grotowice, Toruñ 1992, [t. 2] Wspó³- rodowcy Warszowiców i Grotowiców, Toruñ 1994. Wyci¹g – Wyci¹g z wizytacji Jerzego Radziwi³³a bpa krak. (odbytej w l. 1596–1598), [w:] J. BUKOWSKI, Dzieje Reformacji w Polsce, t. 1, Kr. 1883, s. 639–688. Wykaz – Wykaz urzêdowych nazw miejscowych w Polsce, t. 1–3, W. 1980–1982. Wypisy I – Wypisy Ÿród³owe do dziejów Wawelu. Z archiwaliów kapitulnych i kurialnych krakowskich 1440–1500, oprac. B. PRZYBYSZEWSKI (ród³a do Dziejów Wa- welu, 3), Kr. 1960. Wypisy II – Wypisy Ÿród³owe do dziejów Wawelu. Z archiwaliów kapitulnych i kurialnych krakowskich 1501–1515, oprac. B. PRZYBYSZEWSKI (ród³a do Dziejów Wa- welu, 4), Kr. 1965. Zathey – J. ZATHEY, Katalog rêkopisów œredniowiecznych Biblioteki Kórnickiej, Wr. 1963. ZB – Acta terrestria Biecensia, rps w APK w Kr. 34

Zbiory –M. HORNOWSKA, H. ZDZITOWSKA-JASIEÑSKA, Zbiory rêkopiœmienne w Pol- sce œredniowiecznej, W. 1947. ZDK – Zbiór dokumentów katedry i diecezji krakowskiej, wyd. S. KURAŒ, t. I–II, Lu- blin 1965–1973. ZDM – Zbiór dokumentów Ma³opolskich, wyd. S. KURAŒ i I. SU£KOWSKA-KURASIO- WA, t. I–VIII, Kr.–Wr. 1962–1975. ZDP – Zarz¹d Dóbr Pañstwowych Guberni Radomskiej, zbiór rpsów w Archiwum Pañstwowym w Radomiu, zob. te¿ AOkup. Zientara – B. ZIENTARA, Dzieje ma³opolskiego hutnictwa ¿elaznego. XIV–XVIII w., W. 1954. ZK – Acta terrestria Cracoviensia, rps w APK w Kr. ZL – Acta terrestia Lublinensia, rps w Archiwum Pañstwowym w Lublinie. ZL 1409 – L. BIA£KOWSKI, Najstarsze zapiski ziemskie lubelskie z r. 1409, „Teki Ar- chiwalne” 7, 1961, s. 11–68. Zoll-Adamikowa –H. ZOLL-ADAMIKOWA, Wczesnoœredniowieczne cmentarzyska cia³opalne na terenie Polski, t. I–II, Wr. 1975–1979. ZPil. – Acta terrestia Pilnensia, rps w APK w Kr. Z przesz. – Z przesz³oœci opactwa ³ysogórskiego. Wybrane materia³y z sympozjum, któ- re odby³o siê w dniach 26–27 maja 1986 r. w klasztorze na Œwiêtym Krzy¿u w 50-t¹ rocznice przybycia Misjonarzy Oblatów M.N. do pobenedyktyñskie- go opactwa na Œwiêtym Krzy¿u, Poznañ 1995. ¯aki – A. ¯AKI, Archeologia Ma³opolski wczesnoœredniowiecznej, Wr. 1974. Uwaga: Cyfry rzymskie oznaczaj¹ tom lub ksiêgê; cyfry arabskie, je¿eli nie zaznaczono inaczej, numery – jeœli takie s¹, lub stronê – jeœli w wydawnictwie brak podzia³u na numery. 35

WYKAZ SKRÓTÓW RZECZOWYCH

A. – August (Zygmunt) abp – arcybiskup archid. – archidiakon Bened., bened. – Benedyktyn, benedyktyñski Bernard., bernard. – Bernardyn, bernardyñski bp – biskup bpstwo – biskupstwo br. – brat, bracia (z imionami) burgr. – burgrabia c. – córka (z imieniem) cc. – córki (z imionami) cha³. – cha³upnik, -cy Cyst., cyst. – Cysters, cysterski Cz. – Czarny (Leszek) cz. – czêœæ dat. – datacja, datowaæ, datowany dok. – dokument dr dek. – doktor dekretów drewn. – drewniany dz. – dziedzic, dziedzice dzier¿. – dzier¿awa, dzier¿awca diec. – diecezja dzies. – dziesiêcina E – wschód fl. – floren folw. – folwark, folwarczny gnieŸn. – gnieŸnieñski gr – grosz grz. – grzywna h. – herb, herbu (przy nazwisku) ha – hektar ib.–ibidem (tam¿e) imm. – immunitet Jag. – Jagie³³o, Jagielloñczyk jez. – jezioro 36 jw. – jak wy¿ej k. – ko³o, karta (z cyfr¹) kan. – kanonik kaszt. – kasztelan kiel. – kielecki kl. – klasztor klaszt. – klasztorny km – kilometr kmiec. – kmiecy komor. – komornik (kategoria ludnoœci) kon. – konopna (dziesiêcina) konw. – konwent kor. – korzec koz. – kozienicki Kr. – Kraków krak. – krakowski król. – królewski l. – lata lit. – literatura lub. – lubelski lubus. – lubuski ³. – ³an ³km. – ³any kmiece £ok. – £okietek (W³adys³aw) ³ysog. – ³ysogórski m. – miasto m.in. – miêdzy innymi mkc – mieszkaniec mkw – mieszkañców (z liczb¹) mps – maszynopis mur. – murowany N – pó³noc NN – nieznany n. – nastêpna (strona) NE – pó³nocny wschód niem. – niemieckie (prawo) NMP – Najœwiêtsza Maria Panna np. – na przyk³ad nt. – na temat NW – pó³nocny zachód ob. – obecnie, obecny OCist. – Ordinis Cisterciensi ok. – oko³o Olbr. – Olbracht (Jan) 37 opat. – opatowski opust. – opustosza³y OR – okres wp³ywów rzymskich OSB – Ordinis Sancti Benedicti p. – punkt pap. – papie¿, papieski par. – parafia, parafialny pdstar. – podstarosta pien. – pieniê¿na (dziesiêcina) pkom. – podkomorzy pleb. – pleban pocz. – pocz¹tek po³. – po³owa, pó³ por. – porównaj (te¿ Û) pow. – powiat pó³rol. – pó³rolni pr. – prawo prawdop. – prawdopodobnie prep. – prepozyt przyw. – przywilej pw. – pod wezwaniem r. – rok rad. – radomski rps – rêkopis ryc. – rycerski rz. – rzeka S – po³udnie s. – syn (z imieniem); strona SA – Stolica Apostolska sand. – sandomierski SE – po³udniowy wschód sieciech. – sieciechowski sier. – sieradzki sk. – skojec snop. – snopowa (dziesiêcina) ss. – synowie (z imonami); strony st. – stanowisko (archeologiczne) St. – Stary (Zygmunt) star. – starosta SW – po³udniowy zachód szl. – szlachcianka, szlachcic, szlachetny (nobilis) szlach. – szlachecki œ. – œwiêty œp. – œwiêtej pamiêci 38

œredz. – œredzkie (prawo) œœ. – œwiêci œwiêt. – œwiêtokrzyski tyg. – tygodniowo tyn. – tyniecki tzn. – to znaczy tzw. – tak zwany U. Kr. – Uniwersytet Krakowski ul. – ulica ur. – urodzony dnia (przed dat¹), kondycja spo³eczna (przy imieniu) urzêd. – urzêdowski uw. – uwaga; te¿ w SPPP VIII oprócz numerów v – verto (karta) W – zachód W. – Warszawa Wlk. – Wielki (Kazimierz) w. – wiek Warn. – Warneñczyk (W³adys³aw) wart. – wartoœæ, wartoœci w¹ch. – w¹chocki w¹wol. – w¹wolnicki wd. – wdowa wiard. – wiardunek wiœl. – wiœlicki w³asn. – w³asnoœæ, w³asny w³oc³. – w³oc³awski Wr. – Wroc³aw Wstydl. – Wstydliwy (Boles³aw) wœr. – wczesnoœredniowieczny, wczesne œredniowiecze ww. – wy¿ej wymieniony wwda – wojewoda wwdzina – wojewodzina wyd. – wydawca wzm. – wzmianka z. – ziemia (terytorium), ziemski (urz¹d) zw. – zwany zagr. – zagrodnik z³. – z³oty zm. – zmar³y Ÿr. – Ÿród³a, Ÿród³owe ¿. – ¿ona Û – porównaj Uwaga: Liczbê groszy podajê po ukoœnej kresce: 2/3 z³ = 2 z³ i 3 gr, 2/3 grz. = 2 grz. i 3 gr. 39

S³ownik 40

SCHEMAT UK£ADU TREŒCI W OPISIE MIEJSCOWOŒCI

Nag³ówek: wspó³czesna nazwa obiektu, data pierwszej wzmianki, odmiany nazwy pisowni w Ÿród³ach, literatura onomastyczna, po³o¿enie geograficzne. 1. Charakter miejscowoœci (z wyj¹tkiem wsi), przynale¿noœæ administracyjna i koœcielna. 2. Topografia i granice miejscowoœci, obiekty fizjograficzne i komunikacyjne. 3. Stosunki spo³eczno-gospodarcze, demograficzne i w³asnoœciowe, obci¹¿enia, przywileje eko- nomiczne. 4. Lokacja, zwi¹zane z ni¹ urz¹dzenia i osoby. 5. Instytucje koœcielne, opiekuñcze, szko³y i ich uposa¿enia. 6. Zdarzenia historyczne, klêski elementarne, osoby pochodz¹ce z miejscowoœci. 7. Literatura i niewykorzystane wzmianki Ÿród³owe. 8. Zabytki archeologiczne. Andrzejów–Baszowice 41

A

Andrzejów ÛKuczów

B

BART£OMIEJOWICE (1470–80; Rym. 13; 3. W³asn. kl. œwiêt. Kosyl 12, 57; SHGL 25; Derwich 1992a 60; NMP 1787 liczy 68 mkw (Spis I 398; II 118); 1792 I 89/1) 3 km na NW od ÛW¹wolnicy nad rz. By- dzier¿. Józef Szachtl (Lefebvre V/5 169; Gacki str¹; ok. 88 km na NE od kl., 25 km na NE od 175–6); 1819 wieœ z karczm¹ nale¿y do sto³u ÛBraciejowic. konw. œwiêt. (AOkup. 6v, 52, 58); 1819 jest je- Pow. lub.; par. W¹wolnica. dyn¹ wsi¹ czynszow¹ kl. Kmiecie p³ac¹ po 50 W³asn. król. z³, zagr. po 25 z³ czynszu, wszyscy odrabiaj¹ po 5. Dzies. nale¿y do kl. œwiêt. [?], nastêpnie 2 dni pomocnego przy ¿niwach na folw. ÛBa- do pleb./prep. w¹wol. szowice (Gacki 248, 254); 1827 ma 14 domów 1470–80 B. wymienione wœród wsi sk³adaj¹- i 134 mkw (Tabela I 12). cych „ex antiquo” dzies. snop. kl. œwiêt. z dopi- 5. XVIII w. dzies. snop. nale¿y do sto³u konw. skiem: „Huius quondam villae decima manipu- œwiêt. (AG nab. 936 11 ); 1819 dzies. pien. wart. laris pertinere asserebatur ad monasterium Sanc- 24 z³ nale¿y do sto³u konw. (AOkup. 9v). tae Crucis Calvi Montis; sed incertum est, quo 7. Derwich 1992 307. tempore, aut quomodo alienata est a proprietate Uw. Wieœ za³o¿ona w l. 1652–1711 na tere- monasterii”. Ob. z ca³ej wsi, tzn. z 11,5 ³km., nach nale¿¹cych do opactwa od czasu fundacji, dzies. snop. wart. do 8 lub do 10 grz. dowo¿¹ a od 1594 r. wchodz¹cych w sk³ad uposa¿enia prep. w¹wol. (DLb. III 248, 255; II 568); 1529 konw. W tej okolicy w XIV–XV w. znajdowa³y z ca³ej wsi dzies. snop. wart. 6 grz. nale¿y do siê obszary zwane ÛBussecz i ÛSenno. prep. w¹wol. (LR 400). [Tak te¿ do 1819 r.]. 7. Paw. 357, 358, 46a; RL 1626 124; LL 1661 1 Dopisek XVIII-wieczn¹ rêk¹ do spisu dzies. sto³u 53, 55; Spis I 447; II 169; Tabela I 12; Gacki konw. z 1652 r. 279; SG XV/1 88; Szafran 178; SHGL 25; So- chacka wg indeksu; Derwich 1992 wg indeksu; BASZOWICE (1351 Bassouice, 1427 Boszowy- 1992a 60; Rozwa³ka 212. cze, 1442 Baschouice, 1470–80 Baschowycze, 8. Materia³y z VII–XIII w. stwierdzone w trak- Baszowice, Basszowycze, 1504 Baschuvicze, cie badañ AZP (Hoczyk 125; Rozwa³ka 151). B¹sszowycze, 1510 Basschovice, 1529 Bascho- Uw. Por. Garbów, Gutanów, Rzeczyca. Dzies. wycze, Basschowycze, 1530–31 Baschowicze, z B. mog³a przejœæ na w³asn. pleb. po wcieleniu 1532 Bashowÿcze, 1538 Bassowice, 1553n. Ba- w 1458 r. ca³ej par. do opactwa œwiêt. lub po jej szowice, [ale: 1569, 1610 Bassowicze, 1571, zamianie w 1472 r. na prepozyturê klaszt., por. 1578 Baszowicze, 1577 Bassouicze, 1629 Baszo- W¹wolnica. uice, 1673–4 Basowice]; Kam. 22; Rym. 13; Kop.K 232; NMP I 99) 2 km na NW od ÛNo- BARTOSZOWINY (1711 Bartoszow, 1780 z wej S³upi, 2 km na N od kl. Bartossowinami, 1787n. Bartoszowiny, 1827 1. 1351 z. sand. (Derwich 1992 278), 1442n. Bartoszewiny; Kop.K 170, 177; NMP I 94) 2,5 pow. sand. (Mp. IV 1434), 1827 pow. opat. (Ta- km na S od kl. bela I 13); 1470–80n. par. Nowa S³upia (DLb. II 1. 1787 pow. sand. (Spis I 398), 1827 pow. 490) [ale 1571 i 1674 par. ÛStara S³upia (ASK opat. (Tabela I 12); 1711n. par. ÛNowa S³upia I/7 267, 341; I/67 408v)]. (AV XVII 422). 2. 1470–80 graniczy z ÛBostowem, ÛBie- 2. 1780 ÛPaprocice. lowem, Now¹ S³upi¹, Zirzyn¹ Wol¹ [ob. ÛSer- 42 Baszowice wis] (DLb. III 233); 1610, 1780 graniczy z Now¹ narz œredni miêdzy B. i Serwisem, kowal. Wszy- S³upi¹ (MDS II 146; Inw.S³up. 6). scy p³ac¹ czynsz na œ. Marcina [11 XI]: kmiecie 3. W³asn. kl. œwiêt. po 16,5 gr, pó³rol., jeœli s¹, 1/2 tej sumy, zagr. 1351 Kazimierz Wlk. przenosi na pr. œredz. po 4 gr, cha³. po 1 gr, m³ynarz 8 fl., a na œ. Mi- imiennie wymienione posiad³oœci kl. œwiêt., m.in. cha³a [29 IX] nastêpne 8 fl. plebanowi S³upi [No- B., ÛMirocice i Wolê Pluskan¹ [ob. Serwis] wej?], kowal 10/2 fl. Kmiecie daj¹ po 30 jaj, 4 ka- (Derwich 1992 278); 1427 opat Miko³aj przezna- p³ony, 6 mat, 4 ³okcie przêdzy konopnej oraz sep: cza na utrzymanie konw. m.in. B., Wolê k. m³y- po 3 kor. ¿yta i 6 kor. owsa miary sand., z dowo- na [ob. Serwis] i Mirocice wraz z nale¿¹cymi do zem, odrabiaj¹ sprzê¿ajem lub tak, jak ka¿¹: po nich czynszami, stawami, ³¹kami, m³ynem, po- 4 dni tyg. od œ. Wojciecha [23 IV] do œ. Marci- radlnym, sepem i dzies. (ZDM II 390); 1442 W³a- na, a od œ. Marcina do œ. Wojciecha po 3 dni tyg., dys³aw Warn. przenosi na pr. œredz. imiennie wy- zagr. pracuj¹ jak kmiecie, ale pieszo, cha³. po mienione posiad³oœci kl. œwiêt., w tym B., Mi- 2 dni tyg. M³ynarz daje 4 g¹siory, pracuje 4 dni rocice, Bielów i Wolê [ob. Serwis] (Mp. IV 1434; tyg., w razie odejœcia wysiewa nastêpcy 2 kor. AG 1843); ¿yta na zimê. Kowal pracuje dla dworu, przy 1470–80 w³asn. kl. œwiêt., folw. klaszt., 7 ³km., czym za wyrobienie nowej szyny ¿elaza p³ac¹ mu 3 zagrody, karczma z rol¹. Kmiecie p³ac¹ po 16 3 gr, za star¹ szynê lub podkowê 1 gr. Wszyscy gr czynszu ³¹cznie z poradlnym, daj¹ po 30 jaj, odrabiaj¹ 3 dni pomocnego: po 1 dniu na ozimi- 2 koguty oraz sep: po 1 miarze ¿yta i 2 miary nê, jarzynê i siano (ib. 10–10v, 17–7v); owsa, pracuj¹ po 1 dniu tyg. w³asnym wozem lub 1662 w³asn. konw., pog³ówne od 24 czeladzi p³ugiem, zagr. p³ac¹ po 2 gr czynszu, pracuj¹ po folw. i 91 mkw wsi (ASK I/67 35); 1673 pog³ów- 1 dniu tyg. pieszo, wszyscy odrabiaj¹ powabê ne od 79 mkw wsi (ib. 238v); 1674 pobór od 18 wiosenn¹ i zimow¹ (DLb. III 232–3; II 490); czeladzi folw. i 69 mkw wsi (ib. 408v, 461); 1504, 1506 pobór z 2,5 ³. i od 3 zagr. (ASK I/7 1691–2 kl. skar¿y Stanis³awa Paska o zbrojny 35, 102; I/10 22v); 1506 pobór z 2,75 ³. (RP); najazd na ³¹ki i grunty nale¿¹ce do B., Mirocic 1510 pobór z 3,75 ³. (ib.); 1529 pobór z 3,5 ³., i Bielowa oraz napad z broni¹ na poddanych karczmy i m³yna o 1 kole (ib.); klaszt. i zakonników pracuj¹cych przy sianoko- 1529 nale¿y do sto³u konw., daje 2/46 grz. sach, za co s¹d Grodzki sand. skazuje Paska za- czynszu (LR 350); 1530 pobór z 2,5 ³., od ko- ocznie na banicjê (Gacki 243); 1787 liczy 154 mornika Stanis³awa So³tka i z karczmy (ASK I/ mkw (Spis I 399; II 118); 1792–3 pisarz prowen- 10 222v); 1531–2 pobór z 2,5 ³. i karczmy (ib. towy baszowicki Bazyli Tomaszewski „recte Pa- 456v, 600); 1538 pobór z 2,5 ³., od 1 komornika sierb” wspó³dzia³a w kradzie¿y skarbca kl. œwiêt. i z karczmy (ib. I/7 191); 1553 Zygmunt A. prze- (Lefebvre V/5 169n.; Gacki 175–6); 1819 folw. nosi na pr. niem. wyliczone dobra kl. œwiêt., B. z pertynencj¹ Marzeczki (ÛMarzêckie Kopa- w tym B., Mirocice, Bielów i Wolê Zerwikaptur niny), polami i ³¹kami dworskimi w ÛBartoszo- [ob. Serwis] (AG 1909); 1564–5 w³asn. kl. (LS winach oraz wsiami B., Mirocice, Bielów, ÛHu- 1564–5 329); 1569, 1571 w³asn. opata, pobór cisko, Serwis, ÛSzklana Huta, Bartoszowiny na- z 3,5 ³., od 2 zagr. i z karczmy (ASK I/7 415v, le¿y do sto³u konw. i jest administrowany przez 267, 341); 1578 w³asn. konw., pobór od 7 kmie- mnichów. Przeor i prowizor maj¹ w oficynie ci na 3,5 ³., 2 zagr. z rol¹ i z karczmy (ib. I/10 dwie komnaty, jest tu kuŸnica, karczma, stodo³y 587, 779; Paw. 194); 1629 w³asn. konw., pobór na Trochowinach1 (AOkup. 6–6v, 47–51, 53n., od 7 kmieci na 3,5 ³. i 2 zagr. z rol¹ (RS 1629 237); 1827 ma 22 domy i 163 mkw (Tabela I 13). 65); 4. 1351, 1442, 1553 Ûp. 3. 1650 nale¿y do sto³u konw. (AG 1913–5, 5. Dzies. nale¿y do kl. œwiêt. 1917); 1650 konw. daje pobór z 20 domów, od 1427 Ûp. 3; 1470–80 dzies. snop. i kon. wart. 7 kmieci na 3,5 ³., 2 zagr. z rol¹ i z 1 karczmy do 7 grz. dowo¿¹ kl. œwiêt., folw. dzies. nie daje bez roli (AG nab. 936 9–9v); 1651 nale¿y do sto³u (DLb. II 490; III 232, 243); 1529 dzies. snop. konw., dwór, folw., 6 kmieci, 6 zagr., 8 cha³., m³y- wart. 4 grz. nale¿y do sto³u konw. (LR 352); 1652 Baszowice–Bia³obrzegi 43 dzies. snop. nale¿y do sto³u konw. (AG nab. 936 lec (ASK I/10 44v), 1526n. par. ÛChotcza (ASK 1, 2v); 1819 dzies. snop. z gruntów w³oœciañskich I/8 176v). wart. 200 z³ nale¿y do sto³u konw. (AOkup. 9v). 2. 1470–80 graniczy z ÛBoiskami (DLb. III 6. 1442 Miko³aj z Taczowa pkom. sand. wy- 241); 1517, 1519 graniczy z Solcem i Boiskami daje w B. dok. w sprawie rozgraniczenia Bielo- (ÛGoszcza); 1592 graniczy z Solcem, Boiska- wa i Mirocic od cz. Bostowa (Mp. IV 1424); mi i ÛJarno³towicami (ÛBoiska); 1660 grani- 1691–2, 1792–3 Ûp. 3; 1819 po supresji znale- czy z Baranowem i Jarno³towicami (LS 1660–4 ziono w B. cz. archiwaliów kl. œwiêt. (ZDP rps I 185, 191); 1789 graniczy z Baranowem, Jarno³- 10543 1). towicami i ÛWol¹ Soleck¹ (LS 1789 II 20, 23, 7. ZDP rpsy 373–4, 5429–39; Gacki 13, 15– 25). 6, 175–6, 199, 243, 245, 254; SG I 116; XV/1 3. W³asn. szlach. 92; Derwich 1992 wg indeksu. 1428 Jaœko z B. (Mp. IV 1259); 1465 dz. Mi- 8. W B. zarejestrowano ogó³em 110 st. ¿u¿- ko³aj (Wiœ.I³. 15–6); 1508 Bogdan i W³odek la, z czego zbadano 3 bardzo zniszczone st. hut- z Krêpy p³ac¹ ze Ÿrebów w B., Krêpie i Lipie nicze, dat. na œrodkowy i póŸny OR (Bielenin (Paw. 472); 1526 pobór z 1 ³. (ASK I/8 176v); 1965 208–10; 1970 107n.; 1992 235). 1530–1, 1538, 1540, 1563 pobór z 2,5 ³. (ib. I/10 148, 391, 665v; I/83 11v; LS 1564–5 189); 1569 1 Ob. Trochowiny, przysió³ek Mirocic. Krzysztof Lyczko pdstar. Solca p³aci pobór z 2,5 ³. i od 2 zagr. (ASK I/8 584; Paw. 323); 1576 sta- Berstana Wolnizna ÛWolnizna Berstana roœcina solecka daje pobór z 2/3 ³. i od 2 zagr. z rol¹ (ASK I/8 480); 1577 Micha³ Choœcicki BÊTKI (1415; w Ÿr. tak¿e B¹dki, B¹tki, Bêdki; i Miko³aj Radziwi³³ daj¹ pobór z 2,5 ³. i od 2 zagr. Kosyl 16, 57; SHGL 25–6; Osady 27–8; NMP I z rol¹ (ib. 682); 1592 dz. Jan Zieliñski (AG 6343); 134) dziœ pó³nocno-zachodnia cz. wsi Maszki nad 1641, 1652 Ûp. 5; 1662 pog³ówne od 53 mkw rz. Bystr¹, ok. 5 km na SE od Na³êczowa; ok. 93 (ASK I/67 74); 1740 Ûp. 3; 1787 liczy 156 mkw, km na NE od kl., 31 km na NE od ÛBraciejo- w tym 7 ¯ydów (Spis I 392; II 114); 1789 w³asn. wic i 9 km na SE od ÛW¹wolnicy. W. Zapolskiego, daje 1835/11 z³ dochodu (Osad. Pow. lub.; par. W¹wolnica. rad. II 232); 1827 ma 22 domy i 158 mkw (Ta- W³asn. szlach. bela I 18). 5. 1456 dzies. nale¿y do kl. œwiêt. (SHGL 25– 5. Dzies. nale¿y do kl. œwiêt. i pleb. Chotczy. 6); 1529 dzies. snop. wart. 42 gr nale¿y do bpa 1465 z ról 2 dz. i roli zw. Czuch dzies. nale- krak. (LR 35). ¿y do pleb. Chotczy (Wiœ.I³. 16); 1529 dzies. 7. DLb. II 575; Paw. 358; LL 1565 40; RL snop. wart. 0,5 grz. nale¿y do sto³u konw. œwiêt. 1626 118; Spis I 454; II 159; SHGL 25–6; Osa- (LR 351); 1595 dzies. snop. niegdyœ pleb. Chot- dy 27–8; Sochacka wg indeksu jako Bêdki; Der- czy (AVCap. III 81v); 1602 jak w 1465 r.; 1641 wich 1992 357, 390, 398; Rozwa³ka 212. dz. Jakub Zieliñski obiecuje nie przeszkadzaæ kl. œwiêt. w pobieraniu dzies. snop. z B. (Gacki 282); BIA£OBRZEGI (1428 Byalebrzegy, 1465 Bia- 1652 Pawe³ Zieliñski p³aci konw. œwiêt. za lobrzegi, 1508, 1517, 1519 Byalobrzegy, 1510 dzies. z B. 20 z³ rocznie (AG nab. 936 1, 2); 1660 Bialebrzegy, 1526 Bialobrzegi, 1529 Byalebrze- kl. ma zostaæ wynagrodzony za zatrzymanie na- gi, 1530 Bialobrzeg, 1531 Byalebrzegij, 1538 le¿nych mu dzies. snop. z B. (Gacki 282); 1721 Bialebrzegi, 1540 Bÿalobrzegi, 1563 Biallo- dzies. od kmieci niegdyœ nale¿a³a do pleb. Chot- brzegÿ, 1569n. Bialobrzegi, 1787n. Bia³obrze- czy, ob. pobiera j¹ kl. œwiêt., który dysponuje do- gi; Kam. 25; Kop.R 34, 122; NMP I 151/6) 8 km kumentami potwierdzaj¹cymi jego roszczenia na NE od ÛSolca nad Wis³¹; ok. 60 km na NE (AV XX 756); 1740 Teofil z Wêdyk zobowi¹zu- od kl., 5 km na NW od ÛBraciejowic. je siê odsy³aæ corocznie kl. œwiêt. za dzies. z B. 1. 1508n. pow. rad. (Paw. 472; ASK I/10 44v), po 28 z³ do Boisk (Gacki 282); 1819 za dzies. 1827 pow. solecki (Tabela I 18); 1510 par. So- p³ac¹ konw. œwiêt. 100 z³ rocznie (AOkup. 9v). 44 Bia³obrzegi–Bielów

7. ZDP rpsy 379, 380, 5497; Krzepela 41; jelow, 1510 Bÿelow, 1529, 1530, 1531 Byelow, Szafran 179; Derwich 1992 wg indeksu; Rozwa³- 1532 Bÿeloff, 1540 Byelyow, 1553n. Bielow, ka 212. 1564–5 Bylyow, 1569, 1571 Bieliow, 1577 Bie- low, 1578 Biellow, 1629n. Bielow, 1650, 1651 BIELNIK polana o powierzchni ok. 8 ha na pó³- Bielow, w Bielowie, Bie³owianie, 1789 Bilow, nocnym stoku یwiêtego Krzy¿a, ok. 200 m na 1819 Bielów, 1827 Bilów; Niec. 26; Kop.K 79; N od kl., niegdyœ zw. Ja³ow¹ £¹k¹ (K.S. D¹brow- NMP I 180/1) dziœ cz. wsi ÛMirocice. ski OSB, Kronika œ. Krzy¿a za lata 1919–1922, 1. 1442n. pow. sand. (Mp. IV 1434), 1819n. mps w archiwum O. Oblatów na Œwiêtym Krzy- pow. opat. (Gacki 254; Tabela I 23); 1470–80n. ¿u, 75–6). Dzisiejsza nazwa powsta³a na prze³o- par. ÛNowa S³upia (DLb. II 463, 490). mie XIX/XX w. i ma pochodziæ od bielenia na 2. 1437 do B. w³¹czona zostaje cz. ÛBosto- tej polanie p³ótna przez wiêŸniów z funkcjonu- wa, mianowicie ca³a w Dêbnicy, z zaroœlami, la- j¹cego wówczas w zabudowaniach poklasztor- sami, ³¹kami (ZDM II 496), a tak¿e d¹browa (me- nych wiêzienia (Z. Nosal, Œwiêty Krzy¿, £ódŸ rica) z rol¹ w Bostowie, od granic kl. œwiêt. do 1970, 5). rzeczki Dêbnicy1 (Mp. IV 1329; AG 1822); 1439 [Pow. sand.] granica z nale¿¹cymi do kl. Mirocicami prowa- 7. Derwich 1992 wg indeksu. dzi od naro¿nicy miêdzy Bostowem, B. i Miro- 8. W trakcie prac wykopaliskowych w l. cicami wzd³u¿ rzeczki Pokrzywianki (Koprzy- 1958–9 i 1961 (wyniki nie zosta³y w ca³oœci opu- wianka), omijaj¹c staw Bart³omieja z B. brze- blikowane) odkryto tu niezorganizowane pieco- giem do starego kopca granicznego przy drodze wisko licz¹ce 6 kotlinek, dat. pierwotnie na ten z Mirocic do m³yna Bart³omieja z B. naprzeciw sam okres co podobne piecowiska na st. Û£ysa grobli ww. stawu. Dalej wzd³u¿ potoku „Zaszro- Góra 9 i Û£azy 3, czyli na VII–VIII w. (Biele- nin” przez drogê ze ÛS³upi [Nowej] do Bodzen- nin 1970 116). Jednak¿e wyniki analizy 14C da- tyna, do koñca ³¹k nale¿¹cych do Mirocic w kie- tuj¹ st. £ysa Góra na 100 r. n.e., z tego te¿ okre- runku B., omijaj¹c ma³y staw po³o¿ony k. dwo- su pochodzi piecowisko na B. (Bielenin 1976 ru Bart³omieja, do œcie¿ki z B. na یwiêty 46–7, 51–3; 1981 82; 1992 229–31; Pazdur i in. Krzy¿, a st¹d do wielkiego lasu k. góry [£yœca] 88–9). Z nim te¿ trzeba wi¹zaæ u³amki cerami- i dalej strumieniem do kopca granicznego miê- ki o strukturze nietypowej dla wœr. odkryte dzy ÛHuciskiem i B., nastêpnie do d¹browy w 1958 r. (merica) ÛRudka nale¿¹cej do kl., gdzie koniec Uw. Ob. polana B. w czêœci wschodniej i œrod- rozgraniczenia (Mp. IV 1351); 1442 granica miê- kowej jest polem uprawnym, a w cz. zachodniej dzy wsiami kl. œwiêt. B. i Mirocice a cz. Bosto- ³¹k¹, nad któr¹ znajduje siê staw i Ÿród³o. Wg wa nale¿¹c¹ do Jana [z Bostowa] wiedzie w du¿ej jednej z hipotez, pozbawionej jednak podstaw odleg³oœci od granic posiad³oœci Niemierzy z Ÿród³owych, polana B. stanowi³a pierwotne miej- Bostowa i jego braci oraz ich potomstwa, nie sce fundacji opactwa Bened., przeniesionego na- narusza granic w³oœci klaszt. Prowadzi do naro¿- stêpnie na szczyt £yœca (L. Kowalska, £ysa Góra nicy, czyli wjezdnicy, wzd³u¿ znaków „alias pa- i s³owiañski Olimp, „Ziemia Kielecka”, 2–3, smukem” do lasu, czyli ³êgu, a st¹d przez ³êg do 1957, 11; M. Sulimierska-Laube, £ysa Góra, woj. potoku Dêbnica (ib. 1424); 1446 do B. w³¹czo- kieleckie. Koœció³ i kl. Bened. pw. œ. Krzy¿a, W. ne zostaj¹ ³¹ki le¿¹ce miêdzy potokiem Dêbnica 1958/9, mps, 65). p³yn¹cym z wsi Jeziorko a dziedzictwem „Bie- lowska” (ZDM III 746); 1450 do B. w³¹czone BIELÓW (1369 Bellow, 1390, 1444 Below, zostaj¹ zaroœla nale¿¹ce do Jaros³awa z Bostowa, 1414, 1433 Byelow, 1437, 1439, 1440, 1441, le¿¹ce k. stawu bielowsko-mirocickiego, ci¹gn¹- 1442 Byelow, Byelyow, 1442, 1449 Bielow, 1446 ce siê od wi¹zu, który rozdziela dzia³y Jana, br. Byelowska, 1450 Byelyow, Byelyowiensem, By- stryjecznego Jaros³awa, i œp. Niemierzy, jego br. elowiensem, 1470–80 Byelow, Byelyow, Wye- rodzonego, dalej od strony wi¹zu (wyanz) i w low, 1495 Vilewo, Vylewo [!], 1504 Byelyow, Bi- górê do dêbu, a nastêpnie w dó³ do stawu (ib. Bielów 45

855); 1470–80 graniczy z Jeziorkiem, Bostowem, zatwierdzi³ król (ib. 1403, 1406; DLb. II 463; III ÛBaszowicami, S³upi¹ [Now¹] (DLb. III 233); 233); 1441 Jan z Bostowa rezygnuje na rzecz kl. 1696 Micha³ Tymiñski z Bostowa wyprocesowa³ ze swych praw w B. (Mp. IV 1423); 1441 Anna, od kl. œwiêt. grunty przy drodze bostowskiej za ¿. Andrzeja z Warszowa [ob. Warszówek], c. Bar- wi¹zem, a¿ do grobli stawu bielowskiego (Gac- t³omieja z B., rezygnuje za odszkodowaniem ze ki 241); 1801 graniczy z Jeziorkiem (Lefebvre V/ swych praw w B. na rzecz kl. (AG 1841); 1442 6 173v). ÛBaszowice; 1444 szl. Miko³aj z B. (OK VI 3. W³asn. szlach., od 1441 r. [w ca³oœci?] kl. 733); 1446 Niemierza z Bostowa w 1/2 darowuje, œwiêt. w 1/2 sprzedaje za 23 grz. kl. œwiêt. ³¹ki miêdzy 1369 Piotr z B. wymieniony wœród familii potokiem Dêbnica i dziedzictwem bielowskim Stefana opata œwiêt. (Mp. III 830); 1390 br. Jan, (ZDM III 746; Ûp. 2); 1450 Jaros³aw z Bostowa Pietrasz i Marcin, ss. Cedra, sprzedaj¹ Paszko- w 1/2 darowuje, w 1/2 sprzedaje za 12 grz. kl. wi z Bostowa swoj¹ cz. B. za 40 grz. (ib. IV 1006; œwiêt. zaroœla k. stawu bielowsko-mirocickiego Hube 13; AG 1799); 1414 Piotr z B. h. Ostoja (ib. 855; Ûp. 2); (AKP 8 626); 1433 Jan z B. (AKH 3 13 s. 52); 1470–80 w³asn. kl. œwiêt., który otrzyma³ go 1404 Jachna wd. po Paszku z Bostowa z z nadania bezdzietnego Bart³omieja Bostowskie- dzieæmi Katarzyn¹, El¿biet¹, Miko³ajem i Pa- go h. Bielawa lub Bielów3; 5 ³km., 1 zagroda szkiem odstêpuj¹ Bart³omiejowi s. Jachny ca³¹ z rol¹, 4 stawy: „Nalanszny”, „Orzeszny”, „Forz- cz. w B. z m³ynem i stawem oraz so³ectwo w stkonis”4 oraz m³yn klaszt. ze stawem i rol¹. Krzy¿u (ZDM I 260); 1404–50 Bart³omiej Bo- Kmiecie p³ac¹ po 1 wiard. czynszu, daj¹ po 30 stowski z B. i Bostowa h. Bielawa2 (AKH 3 68; jaj, 2 koguty oraz sep: po 2 kor. ¿yta i 3 kor. owsa, ZL X 279; SHGL 223; DLb. II 463; III 233; Mp. pracuj¹ po 1 dniu tyg. w³asnym wozem lub p³u- IV 1351, 1389, 1392, 1060, 1510; ZDM III 854); giem, odrabiaj¹ powabê wiosenn¹ i zimow¹. 1414 s¹d z. sand. stwierdza na podstawie wpisu M³ynarz p³aci z roli 4 grz. czynszu oraz miele do ksiêgi s¹dowej, ¿e Bart³omiej z B. kupi³ od zbo¿e klaszt. (DLb. III 233; II 463, 490); 1495 Heleny wd. po Macieju z Nieczmirza [?] jej cz. Jakub Drozdowski z Wilewa odstêpuje Janowi matczyn¹ w B. za 20 grz. (Mp. IV 1147; Hube s. Abrahama cz. Wilewa, któr¹ otrzyma³ od Ka- 22; AG 1807); 1437 Bart³omiej z B. kupi³ od Jana tarzyny, c. Paw³a Pachnickiego z Wilewa (AG z Bostowa cz. Bostowa zw. Dêbnica za 40 grz. 1883, in dorso „in Bielow”)5 ; 1504 pobór z 2,5 (ZDM III 496; Ûp. 2) oraz od tego¿ za tê sam¹ ³. i od 1 zagr. (ASK I/7 10v, 33v, 100v); 1506, sumê d¹browê z rol¹ w Bostowie (Mp. IV 1329; 1510 pobór z 2 ³. (ib. 128v; I/10 20v); AG 1822; Ûp. 2), a od El¿biety ¿. Piotra z I³¿y 1529 nale¿y do sto³u konw., daje 1 grz. czyn- cz. B. za 20 grz. (Mp. IV 1337); 1439 Bart³o- szu (LR 350); 1529 w³asn. kl. œwiêt., pobór z 2,5 miej z B. zobowi¹zuje siê zwróciæ kl. œwiêt. 37 ³. i karczmy (RP); 1530–2 pobór z 2 ³. i karcz- grz. do najbli¿szego Bo¿ego Narodzenia [25 XII] my (ASK I/10 216v, 218v, 461v, 463, 598); 1553 (ib. 1355); 1440 ten¿e kupuje za 100 grz. od swe- ÛBaszowice; 1564–5 w³asn. kl. (LS 1564–5 go bratanka Niemierzy z Bostowa cz. B., któr¹ 329); 1569, 1571 w³asn. opata, pobór z 2,5 ³. i od za tak¹ sam¹ sumê naby³ kiedyœ od Jana s. Waw- 1 zagr. z ogrodem, karczma nie p³aci (ASK I/7 rzyñca z B. Miko³aj, ojciec Niemierzy (ib. 1376); 265, 339, 410v); 1577 w³asn. opata, pobór od 1441 ÛMirocice; 1441 Bart³omiej z B. kwituje 5 kmieci na 2,5 ³., 1 zagr. z ogrodem, karczma z nale¿nych im z tytu³u dziedziczenia cz. B. swo- opust. (ib. 583v, 587v); 1578 w³asn. konw., po- je cc.: Jachnê, ¿. Miko³aja z £azisk (ib. 1390), bór od 5 kmieci na 2,5 ³. i 1 zagr. z rol¹ (ib. I/10 Katarzynê, ¿. Miko³aja Kazuskiego (ib. 1059; AG 775v; Paw. 192); 1629 w³asn. konw., pobór od 1834) i Ma³gorzatê, ¿. Tomasza z Kochowa (Mp. 6 kmieci na 2,5 ³. i 1 zagr. z rol¹ (RS 1629 63); IV 1410); 1650 konw. œwiêt. daje pobór z 8 domów, od 1441 Bart³omiej z B. z ¿. Helen¹ sprzedaje za 6 kmieci na 2,5 ³. i 1 zagr. z rol¹ (AG nab. 936 700 grz. kl. œwiêt. wieœ B. wraz z tym, co kupi³ 9–9v); 1651 nale¿y do sto³u konw., 5 kmieci, od swego bratanka Jana z Bostowa; transakcjê 3 zagr., 2 cha³., 1 tkacz. Powinnoœci poddanych 46 Bielów–Bochotnica Koœcielna tak jak w ÛBaszowicach. Tkacz p³aci³ 10/2 fl. karczma z rol¹, z zagród i folw. dzies. snop. wart. czynszu, pomocne z innymi, teraz przyj¹³ rolê, do 2 grz. pobiera pleb. Kazimierza lub ÛKle- z której odrabia 1 dzieñ tyg. (ib. 10, 17–7v); 1662 mentowic (DLb. II 553; III 247); 1529 dzies. w³asn. konw., pog³ówne od 59 mkw (ASK I/67 snop. z B. i ÛR¹blowa wart. 3 grz. nale¿¹ do sto- 32v, 35); 1673 pog³ówne od 51 mkw (ib. 238v); ³u konw. œwiêt., od 3 zagr. i z pewnych ról folw. 1674 pog³ówne od 46 mkw (ib. 408v, 461); dzies. snop. wart. 2 grz. pobiera pleb. Klemen- 1691–2 ÛBaszowice; 1696 Ûp. 2; 1787 liczy towic (LR 351, 431); 1631, 1637–8, 1640 spór 58 mkw (Spis I 399; 118); 1819 nale¿y do sto³u konw. œwiêt. z Borkowskimi o dzies. z B. (ZDP konw. (AOkup. 6v, 54); 1827 ma 10 domów i 91 rps 10543 110v); 1641 wyrok w sporze kl. œwiêt. mkw (Tabela I 23). z Borkowskim i M³otkowskim o dzies. z B. (ib.); 4. 1442, 1553 ÛBaszowice, p. 3. 1645 ugoda konw. œwiêt. z Janem Borkowskim 5. Dzies. nale¿y do pleb. Œwiêtomarzy. o dzies. z B. (ib.); 1470–80 z ca³ej wsi dzies. snop. i kon. wart. 1652 Jan Borkowski p³aci konw. œwiêt. za do 5 grz. dowo¿¹ pleb. Œwiêtomarzy (DLb. II dzies. z B. 70 z³ rocznie (AG nab. 936 1, 2); 1659 463, 490; III 233); 1529 dzies. snop. wart. 4 grz. [?] ugoda konw. œwiêt. ze Stanis³awem Borkow- nale¿y do pleb. Œwiêtomarzy (LR 353); 1533 skim o dzies. z B., ÛWierzchoniowa i ÛKar- pleb. Œwiêtomarzy bezskutecznie domaga siê od manowic (ZDP rps 10543 111); 1659–60 pro- kl. œwiêt. 4 garnców wina rocznie za dzies. z ces kl. œwiêt. z Borkowskim i W³oskowskim gruntów m³ynarskich w B. (Gacki 276); 1540 o dzies. z B. (ib.); 1683 list Borkowskiego do dzies. nale¿y do pleb. Œwiêtomarzy (BPAN rps przeora œwiêt. w sprawie odebrania przez kl. 6560 46); 1822 dzies snop. nale¿y do tego¿ swoich dzies. z B. (ib. 113); 1657–71, 1675–9, (Wiœ.I³. 297). 1680–1, 1681–7, 1730–1 ÛCelejów; 1819 za 7. Derwich 1992 wg indeksu; 1997. dzies. gmina p³aci konw. œwiêt. 100 z³ rocznie (AOkup. 10). 1 „Dambnicza” – ob. potok Dêbianka. 7. Paw. 357, 22a; LL 1565 39; RL 1626 123; 2 W rzeczywistoœci Bielina, por. Derwich 1997 163. Spis I 446; II 166; Tabela I 28; Gacki 303; SG I 3 Jw. 269n.; XV/1 174; Krzepela 70–1; Szafran 179; 4 Mo¿e fundacji benedyktyna œwiêt. Miko³aja Forstka SHGL 33; Sochacka wg indeksu; Derwich 1992 z Tczycy (ok. 1438–ok. 1451)? Por. o nim Derwich wg indeksu; Rolska-Boruch 125 i wg indeksu. 1992 471–5. 8. Gród wœr. (Dunin-W¹sowicz 26); materia- 5 Dok. ten, o ile odnosi siê do B. – na co wskazuje za- ³y z VII–X w. stwierdzone podczas badañ AZP piska dorsalna – dowodzi, wspólnie ze wzmiank¹ (Hoczyk 125); osadnictwo wœr., cmentarzysko z z 1444 r., ¿e w 1441 r. jakiœ niewielki dzia³ B. nie 2 po³. XI i pocz. XII w. oraz zwi¹zane z nim dwie zosta³ przekazany kl. œwiêt. Prawdop. wch³on¹³ go du¿e osady (Rozwa³ka 32). póŸniej pobliski, nadal szlachecki, Bostów. Warta uwagi jest forma nazwy (Wilewo), pojawiaj¹ca siê tak¿e w DLb. BOCHOTNICA KOŒCIELNA (1350; w Ÿr. B., B. Du¿a, B. Biskupia, od koñca XVIII w. B. Ko- BOCHOTNICA (1317; w Ÿr. zwana te¿ Ma³¹; œcielna; Kosyl 29, 58; SHGL 33; Osady 30; NMP Kosyl 29, 58; SHGL 33; NMP I 240/1) 4 km na I 240/2) dziœ po³udniowa cz. m. Na³êczów, nad NE od Kazimierza Dolnego, u ujœcia rz. Bystrej rz. Bystr¹; ok. 93 km na NE od kl., 31 km na NE do Wis³y; ok. 85 km na NE od kl., 22 km na NE od ÛBraciejowic, 5 km na E od ÛW¹wolnicy. od ÛBraciejowic. Pow. lub.; par. w³asna. Pow. lub.; par. Kazimierz [Dolny]. W³asn. król. W³asn. szlach. 5. Dzies. nale¿y do kl. œwiêt. i miejscowego 5. Dzies. nale¿y do kl. œwiêt. i pleb. Kazimie- pleb., nastêpnie do prep. w¹wol. i miejscowego rza [Dolnego]. pleb. 1470–80 z 12 ³. dzies. snop. i kon. wart. do 1470–80 dzies. snop. i kon. wart. do 7 grz. 10 grz. dowo¿¹ kl. œwiêt., jemu te¿ oddaje dzies. dowo¿¹ kl. œwiêt., z folw. dzies. snop. pobiera Bochotnica Koœcielna–Boiska 47 pleb. B.K. (DLb. II 556; III 247); 1490 Hiero- œwiêt., w tym z wsi¹ ÛD¹browa (Inw.Rzep. 13); nim pleb. B.K. zrzeka siê na rzecz kl. œwiêt. dzies. 1780 niwa Bogus³awiec1 (ib. 4). z ról kmiec. w B.K. do granic Wojciechowa, na 3. W³asn. kl. œwiêt. S od ról dworskich, od krzaków na granicy wsi 1673 pog³ówne od 65 poddanych we w³oœci ÛBêtki, z wyj¹tkiem roli plebañskiej Wieniawa opata œwiêt. Zawada, razem z ÛKuczowem i B. w œrodku ról Nazap³ocie i Zado³ami, z 1/2 roli (ASK I/67 236); 1688 Ûp. 5; 1780 nale¿y do klu- so³tysa k. jego dworu a¿ do do³ów, z ról Borki cza rzepiñskiego dóbr sto³u opata komendatoryj- i Gile, z ról po obu stronach drogi do ÛLublina nego. 3 domy, 2 zagr. (Stanis³aw Korpet, Anto- uprawianych przez dwór, zaczynaj¹c od wsi B.K. ni S³awek), z których pierwszy pracuje 3 dni tyg. do miejsca zwanego zajazdy we wsi Sadurki, pieszo, odrabia 6 ³okci oprawy, p³aci 3 gr czyn- z wyj¹tkiem roli Go³edo³y na granicy wsi Bêtki, szu i 50 z³ najmu, a drugi pracuje 2 dni tyg., odra- a tak¿e zobowi¹zuje siê wyp³aciæ kl. odszkodo- bia 4 ³okcie oprawy, p³aci 3 gr czynszu i 25 z³ wanie za koszty i straty – 12 grz. w ratach po najmu. Subsidium charitativum wynosi 12 z³ 2 kopy gr, pocz¹wszy od œwiêta Oczyszczenia (Inw.Rzep. 13, 29–30); 1787 liczy 19 mkw (Spis NMP [2 II] w 1491 r. (AG 1880); 1529 dzies. I 414; II 135); 1815 opactwo oddaje zagrodê B. snop. z pewnych ról kmiec. wart. 2 grz. nale¿y we wsi Rzepin w do¿ywotni¹ dzier¿awê (Gacki do prep. w¹wol., z cz. folw. i so³ectwa wart. 1 grz. 262); 1819 wieœ Zawada z osadami B. i ÛPisarka do pleb. B.K. (LR 440, 437). nale¿y do sto³u opata (AOkup. 112–2v); 1827 ma 7. Paw. 357, 368, 7a; LL 1565 XII 40; Wy- 4 domy i 26 mkw (Tabela I 30). ci¹g 678; RL 1626 3, 125; LL 1661 55; Spis I 5. Dzies. nale¿y do kl. œwiêt., nastêpnie do 444; II 169; Tabela I 28; Gacki 84; SG I 270; prep. ÛWierzbnika. XV/1 174; Krzepela 70; Szafran 127–8, 179; 1688 opat œwiêt. nadaje nowo utworzonej pre- Flaga 302–3; SHGL 33; Sochacka wg indeksu; pozyturze w Wierzbniku dzies. z ról wsi Kuczów Osady 31; Derwich 1992 wg indeksu; 1992a 60; „alias Bogus³awiec” nad rz. Kamienn¹2 , które Rozwa³ka 77–8, 151, 212, 178–9, 194, 205; Rol- w cz. uprawiaj¹ poddani klaszt., w cz. so³tys ska-Boruch 125–6 i wg indeksu. z Kuczowa, oraz z ról wsi B. (Bogus³awiec) 8. Materia³y z IX–X w. stwierdzone podczas k. Zawady (Wiœ.I³. 404); 1747 do pleb. Wierzb- badañ AZP (Hoczyk 125). nika nale¿y dzies. snop. z ról folw. i od 1 kmie- Uw. Prawdopodobnie w l. 1490–1529 konw. cia w B. (AV XXXVII 197); 1780 dzies. snop. œwiêt. przekaza³ dzies. z B.K. prepozyturze w¹- z wsi B. oraz z niwy B. w folw. rzepiñskim na- wol., mo¿e w zamian za dzies. z innej wsi, po- le¿y do pleb. Wierzbnika (Inw.Rzep. 13). ³o¿onej nieco bli¿ej Braciejowic. Por. Bart³omie- 7. ZDP rpsy 439a, 5692. jowice, Zawada oraz Bucha³owice, Celejów, Kar- manowice i R¹blów. 1 Nale¿¹ca do folw. w Rzepinie. 2 Zapewne chodzi tu o póŸniejsz¹ niwê folw. rzepiñ- Boguchwa³owice ÛBucha³owice skiego o tej nazwie, Ûp. 2, 1780.

BOGUS£AWICE (1673 Boguslawice, 1688, Bogus³awiec ÛBogus³awice, ÛKuczów 1747, 1815 Bogus³awiec, 1780 Bogus³awie, Bo- gus³awice, 1787n. Bogus³awice) dziœ nie istniej¹, BOISKA (1380 Boiszka, 1391n. Boyska, 1454 znajdowa³y siê miêdzy ÛZawad¹ a ÛRzepinem. Boÿszka, 1470–80 Bogyska, Boyska, 1510, 1540, 1. 1688 role (Wiœ.I³. 404), 1747n. wieœ (AV 1569, 1570, 1577 Boÿska, 1517n. Boyska, 1538, XXXVII 197), 1815 zagroda (Gacki 262), 1819 1553n. Bogiska, 1576 Boÿszka, 1650–1 Boiska, osada (ib. 254); 1673n. pow. sand. (ASK I/67 w Boiskach, Boiszczanie, do Boiska, 1660n. Bo- 236), 1827 pow. opat. (Tabela I 30); 1747n. par. iska; Kosyl 39, 58; Kam. 31; Kop.R 209; NMP I ÛPaw³ów (AV XXXVII 149). 264/2) 5 km na N od ÛSolca nad Wis³¹, na le- 2. 1747 le¿¹ k. Zawady (AV XXXVII 197); wym brzegu Wis³y; ok. 60 km na NE od kl., 4 km 1780 granicz¹ tylko z innymi w³oœciami Bened. na W od ÛBraciejowic. 48 Boiska

1. 1380n. pow. rad. (ZDM I 161)1, 1827 pow. (ZK CL k. 51); 1470–80 w³asn. kl. œwiêt., 7 ³km., opat. (Tabela I 31); 1470–80n. par. Solec (DLb. karczma z rol¹. Kmiecie p³ac¹ po 18 gr czynszu, II 574). daj¹ po 30 jaj, 2 koguty, 1 serze, nie daj¹ sepu, 2. 1380, 1459 ÛGoszcza; 1470–80 graniczy pracuj¹ po 1 dniu tyg. w³asnym wozem lub p³u- z ÛBia³obrzegami, ÛWol¹ [Soleck¹] i Solcem giem, odrabiaj¹ obie powaby 2 kosiarzami i 2 ko- (DLb. III 241); [1491–1501] ÛGoszcza; 1512, sami, karczmarz p³aci 18 gr czynszu, nie pracu- 1517, 1519, 1530, 1554, 1565 graniczy z Solcem, je (DLb. III 241; II 574); 1510 pobór z 2,5 ³. (ASK Wol¹ Soleck¹ i Bia³obrzegami (ÛGoszcza); I/10 44v); 1529 nale¿y do sto³u konw., daje 10 1592 Jan Machowski z Machowa pkom. sand. gr czynszu (LR 350); 1538, 1540 z Goszczy i B. powtarza akt komornika granicznego powiatu ra- pobór z 3 ³. (ASK I/10 665v; I/83 11v); 1569, domskiego Jerzego Piaseckiego z tego roku od- 1576 dzier¿. Piotr Kowalski2 , pobór z 1,5 ³. (ib. nawiaj¹cy granice m. król. Solec oraz wsi: B., I/7 422, 584; I/8 517; Paw. 323); 1570 w³asn. nale¿¹cej do kl. œwiêt., i Bia³obrzegi Jana Zie- opata, pobór z 1,5 ³. i karczmy (ASK I/7 288, liñskiego. Wiod¹ one od naro¿nicy miêdzy B., 383); 1577 star. solecki daje pobór z 1,5 ³. (ib. I/ Bia³obrzegami i m. Solec wzd³u¿ 9 kopców i 4 8 725); znaków krzy¿a na drzewach przez bór „Brins” 1650 konw. œwiêt. daje pobór z 17 domów ponad oranym ³êgiem, drog¹ z B. do یwiesie- i 1,5 ³. (AG nab. 936 9v); 1651 nale¿y do sto³u lic, wzd³u¿ 2 kopców i 3 znaków krzy¿a do nowo konw., dwór [?], 6 kmieci, 6 pó³rol., 4 zagr., 6 cha³., wykarczowanej roli, gdzie usypano nowy kopiec, 5 komor., karczma. Wszyscy p³ac¹ czynsz na œ. dalej wzd³u¿ 9 kopców do drogi publicznej z Sol- Marcina [11 XI], kmiecie po 9 gr, pó³rol. po 4,5 ca do ÛJanowca, gdzie poddani z Bia³obrzegów gr, zagr. po 3 gr, cha³. po 1 gr, karczmarz 24 fl., oskar¿eni zostali o zniszczenie granic klaszt., za oraz za robotê i stró¿ê dalsze 24 fl. Kmiecie daj¹ ni¹ 4 kopce wiod¹ do rowu Zimny Dó³ i do Wi- po 30 jaj, 3 kap³ony, 6 mat, 3 ³okcie przêdzy ko- s³y (Istula), dawniej znanej jako Przeria (Przÿrÿa), nopnej, 2 ³okcie zgrzebnej i 1 ³okieæ poczesnej, która stanowi granicê miêdzy królewsk¹ wsi¹ 1 kor. chmielu, 2 kor. ¿o³êdzi, pó³rol. po 1 kap³o- ÛJarno³towice nale¿¹c¹ do tenuty soleckiej, a nie, 3 maty, 0,5 kor. chmielu, 1 kor. ¿o³êdzi, zagr. wsiami Goszcza, Braciejowice i ÛZakrzów kl. po 20 jaj, cha³. po 1 kor. ¿o³êdzi, a komor. po 0,5 œwiêt., tu te¿ umieszczono naro¿nicê (AG 6343); kor. ¿o³êdzi. Kmiecie pracuj¹ od œródpoœcia do 1660–4 Wola Solecka graniczy „po jednej stro- œ. Marcina po 4 dni tyg., a od œ. Marcina do œród- nie od kopanego rowu id¹c koñcami Baranowa poœcia po 3 dni tyg., zagr. po 3 dni tyg. piecho- a¿ do kopców p [brak], tak¿e w koniec boru t¹, zagr. po³owni i cha³. po 2 dni tyg. pieszo, ko- id¹ oo. œwiêtokrzyskich do wsi Boisków nale¿¹- mor. po 1 dniu tyg. Wszyscy odrabiaj¹ 4 dni po- cych, z drugiej strony schodz¹ siê z borem mia- mocnego w „lecie i kaczmarce” (ib. 10, 16, 17– sta Solec” do Lipska (LS 1660–4 I 189); z grun- 7v); 1662 pog³ówne od dzier¿. Melchiora tem Grabowiec wsi Jarno³towice [ob. wieœ Gra- Bleszczowskiego z ¿on¹ oraz 72 czeladzi folw. bowiec], który „consistit za Wis³¹ przy lesie ja- i poddanych (ib. I/67 102); 1673 pog³ówne od runtowiczkim, z jednej strony graniczy z lasem zarz¹dcy M³odkowskiego z ¿on¹, 11 czeladzi oo. œwiêtokrzyskich do B. nale¿¹cym, w ostatku folw., 73 mkw wsi oraz od Lignawskiego z ¿on¹, Wis³a z 2 stron oblewa” (ib. 185); graniczy te¿ matk¹ i 2 osób familii (ib. 270); 1674 w B. mie- z ³anem wójtowskim na przedmieœciu Solca (ib. szka prokurator klaszt. (Gacki 282); 1693 ÛBro- 172); 1680, 1780 rozgraniczenie dóbr kl. œwiêt. nowice, p. 5; 1786 dwór w B. (Perthées); 1787 B., Goszcza, Braciejowice i ÛG³odno od Solca, liczy 245 mkw (Spis I 394; II 114); 1789 w³asn. Woli Soleckiej, Kamienia i Janiszowa (ZDP rps kl. œwiêt., daje 9744/2 z³ dochodu (Osad.rad. II 11037 43–69); 1789 graniczy z Wol¹ Soleck¹ (LS 249); 1819 wieœ B. z folw. nale¿y do sto³u konw., 1789 II 20), zaœ ÛKêpa Boiska graniczy z wsi¹ liczy 26 domów, jest tu drewn. dwór klaszt. Kamieñ (ib. 26). o 4 pokojach, w którym mieszka prokurator kl., 3. W³asn. szlach., od 1459 r. kl. œwiêt. i zdezelowana kaplica z o³tarzem (AOkup. 6v, 1380, 1391, 1459 ÛGoszcza; 1437 Jan z B. 79–84v, 237); 1819 przebywa tu stale Bernard Boiska–Boleszyn 49

Suwalski OSB prowizor, prokurator, plenipotent bela I 32); 1470–80n. par. Waœniów (DLb. II i sekretarz klaszt. (Gacki 334); 1827 ma 42 domy 473). i 300 mkw (Tabela I 31). 2. 1468 graniczy z wsi¹ ÛJamy (ZK CLII 4. 1553 ÛGoszcza. 146); 1470–80 graniczy z Nosowem, Kotarszy- 5. Dzies. nale¿y do bpa krak., okresowo do nem, Pokrzywnic¹, Wieloborowicami, ÛCza¿o- kl. œwiêt. wem, Jamami1 i Pêkos³awicami (DLb. III 91, 1470–80 z ca³ej wsi dzies. snop. i kon. wart. 231); 1496 ugoda miêdzy Maciejem opatem do 6 lub do 4 grz. dowo¿¹ bpowi krak. (DLb. II i konw. kl. œwiêt. a ksieni¹ kl. norbertanek w Bu- 574; III 241); 1529 dzies. snop. wart. 10 gr po- sku w sprawie granic miêdzy wsiami Nosów biera bp krak., a wart. 1 grz. nale¿y do sto³u i Kotarszyn, nale¿¹cymi do kl. w Busku, a po- konw. œwiêt. (LR 27, 352); 1644, 1647, 1674, siad³oœciami kl. œwiêt. B. i ÛPrawêcin. Granice 1740 dziedzice wsi Bia³obrzegi, ÛLucimia, oznaczone s¹ znakami sto¿kowatymi, tzn. oko- Û£êka i ÛJanowiec dostarczaj¹ do B. nale¿ne panymi kamieniami; prowadz¹ od nale¿¹cych do z tych wsi opactwu dzies. w naturze lub w pie- Nosowa ról „Modrzewka Pruszynowska” i „Ros- ni¹dzu (Gacki 282–3, 288); 1782 zamiast dotych- chowa Gora” oraz nale¿¹cej do B. ³¹ki zw. „Gie- czasowych 200 z³, kl. œwiêt. ma p³aciæ dzieka- schinczko” wzd³u¿ starej granicy biegn¹cej z obu nowi kieleckiemu za dzies. z gruntów dworskich stron drogi publicznej z Waœniowa do Kotarszyna i poddanych w B. 400 z³ rocznie (Lefebvre V/5 do starych kopców granicznych miêdzy B. i Ko- 164v; Gacki 277); przed 1819 drewn. kaplica œ. tarszynem po jej lewej stronie, za nimi do kopca Benedykta z o³tarzem tego¿ wezwania, który granicznego miêdzy B. i wsi¹ Jamy; droga z B. póŸniej zosta³ przeniesiony do koœcio³a w Paw³o- do Prawêcina (AG 2661; ÛPrawêcin); wicach. Przy kaplicy znajdowa³ siê dwór klaszt., 1780 granica biegnie od naro¿nicy Cza¿owa w którym mieszka³ zazwyczaj jakiœ zakonnik (Gac- i B., przy Pruszynowicach, na W do dró¿ki z B. ki 245–6; Wiœ.I³. 236); 1819 Ûp. 3; po 1819 r. do ÛSka³, st¹d na S do granicy Wieloborowic, bp sand. podarowa³ sprzêty z kaplicy Badenie- tu na N strug¹ w lewo, na W do góry Pawe³cza- mu, dzier¿. tych dóbr (Gacki 338). kowskiej wzd³u¿ granicy z Pokrzywnic¹, do gru- 7. ZDP rpsy 5693–5702; SG I 292–3; Wiœ.I³. szy z trzema kopcami, w prawo przez pagórek 217, 230, 236; Krzepela 79; Szafran 179; Su³ow- „smugiem” w dó³ ma³o widoczn¹ granic¹ do na- ska 34, 57, 60, 67; Sochacka wg indeksu; Der- ro¿nicy Pokrzywnicy i Szelig. St¹d w prawo gra- wich 1992 wg indeksu. nic¹ z Szeligami do naro¿nicy Kotarszyna, dalej na E granic¹ z t¹ wsi¹ do kopca przy ³anie dwor- 1 Ale w l. 1538 i 1540 pow. sand. (ASK I/10 665v; skim w B. zw. „Zarudek”, do drogi z Waœniowa I/83 11v). do Kotarszyna i naro¿nicy z Nosowem. Drog¹ 2 Dzier¿awi³ te¿ cz. Braciejowic. wzd³u¿ granicy z Nosowem, nastêpnie do Pru- szynowa, st¹d drog¹ do figury murowanej, dalej BOLESZYN (1351 Balesszino, 1442, 1496 Bo- dró¿k¹ wzd³u¿ granicy Pruszynowa przez ³¹ki do leschin, 1468 Boleszyn, 1470–80 Boleschin, Bo- naro¿nicy Cza¿owa i B. (Inw.Bol. 14–5). leszyn, Boleszin, Bolyeschin, 1504 Bolyeschyn, 3. W³asn. kl. œwiêt. Bolijeschijn, Bolyeshyn, 1510 Bolieschÿn, 1529 1351 Kazimierz Wlk. przenosi na pr. œredz. Bolyeschin, 1530 Bolyeschÿn, 1531 Bolyeschin, imiennie wymienione posiad³oœci kl. œwiêt., 1532 Bolÿeschÿn, 1538 Bolyessym abbatis, 1564–5 w tym B. (Derwich 1992 278); 1442 W³adys³aw Boluszyn, 1565 Bolesin, 1569 Boliessin, 1571 Warn. przenosi na pr. œredz. imiennie wymie- Bolieszjn, 1577 Bolesÿn, 1578 Bolieszÿn, 1629n. nione posiad³oœci kl. œwiêt., w tym B. (Mp. IV Boleszyn; Kam. 32; Niec. 249; Kop.K 171; NMP 1434; AG 1843); 1468 siostry Ma³gorzata i El¿- I 271/1) 15 km na W od Ostrowca Œwiêt., nad bieta z Jam procesuj¹ siê z opatem œwiêt. o niwy rz. Pokrzywiank¹; ok. 10 km na NE od kl. po³o¿one przy granicach B., zapisane opactwu 1. 1351 z. sand. (Derwich 1992 278), 1442n. przez œp. Jana Jamskiego, ich brata (ZK CLII pow. sand. (Mp. IV 1434), 1827 pow. opat. (Ta- 147); 50 Boleszyn

1470–80 w³asn. kl. œwiêt. Bardzo dobry folw., 1780 B. stanowi centrum zarz¹du klucza dóbr 11 ³km., zagrody z rol¹, 2 karczmy z rol¹, 3 sta- sto³u nale¿¹cego do komendatoryjnego opata wy ma³e i 1 du¿y z m³ynem. Kmiecie p³ac¹ po œwiêt., obejmuj¹cego B. z folw., ÛDo³y [ob. 1 grz. czynszu i 4 gr poradlnego, daj¹ po 30 jaj, Opacie] i Prawêcin oraz wójtostwo Ma³e Jod³o. 2 koguty, pracuj¹ od Bo¿ego Narodzenia [25 XII] W B. znajduje siê dwór z 8 budynkami, jedno- do œ. Jana Chrzciciela [24 VI] po 1 dniu tyg., a pokojowa rezydencja opata, ogród w³oski, ofi- od œ. Jana Chrzciciela do Bo¿ego Narodzenia po cyna, wozownia ze stajni¹, piwnica oraz folw. 2 dni tyg. w³asnym wozem lub p³ugiem. Karcz- Jest browar, cha³upa owczarza z owczarni¹ i obo- marze p³ac¹ po 68 gr czynszu, m³ynarz p³aci r¹ „na Zagaiu” [ÛZagaje] pod lasem, ob. mie- czynsz (DLb. III 231; II 473–4); 1504 pobór szka w niej gajowy pilnuj¹cy lasu prawêciñskie- z 4 ³., od 2 zagr. i z karczmy (ASK I/7 8v, 10v, go, 3 zamulone sadzawki. We wsi 24 domy. 34v); 1510 pobór z 4 ³. i 3/4 ³. pustego oraz 9 kmieci (wójt Jan Stêpieñ, Antoni G¹sior, Grze- z karczmy z kwart¹ roli (ib. I/10 23); gorz Paciak, Pawe³ Wanat, Jan Klupa, Stanis³aw 1529 nale¿y do sto³u opata, p³aci 8/22 grz. Szurna, Walenty Zakrzowski, Marcin Maci¹g, czynszu (LR 349); 1530 pobór z 4 ³., od komor. Bart³omiej Nowak), 2 pó³rol. (Kasper Gracak, Stanis³awa Lychowycza i z karczmy (ASK I/10 Kazimierz Jebut), 6 zagr. (Franciszek G¹sior, Pa- 223); 1531–2 w dziale opata pobór z 4 ³. i karcz- we³ Kaczor, Tomasz Augustyn, Kazimierz Ka- my (ib. 467, 600v); 1538 w³asn. opata, pobór czor, Kilian Sapski, Maciej Maci¹g), 4 cha³. (Bar- z 4 ³., od 1 komor. i z karczmy (ib. I/7 191); 1553 t³omiej Miœkowski, Jan Frankowicz, Franciszek Zygmunt A. przenosi na pr. niem. wyliczone po- K³osek i Tomasz Szczygie³ – polowy, wolny od siad³oœci kl., w tym B. (AG 1909); 1564–5 w³asn. obci¹¿eñ), 4 komor. (Jakub Szczodrak – polowy, kl. (LS 1564–5 330); 1565 dwór klaszt. w B. ob- wolny od obci¹¿eñ, Adam Nawrot, Janowa Ko- s³ugiwany bez wymiaru przez m³yn w ÛMicha- walka, Tomaszowa Dudkowa). Kmiecie pracuj¹ ³owie (AG 1897); 1569, 1571 w³asn. opata, po- po 4 dni tyg. sprzê¿ajem w 2 konie i 4 wo³y, odra- bór z 6 ³., od 4 zagr. bez roli i z karczmy (ASK I/ biaj¹ po 4 dni powaby i 12 ³okci oprawy, p³ac¹ 7 416, 267v, 342); 1577 w³asn. kl., pobór od po 2/12 z³ czynszu, daj¹ po 3 kor. ¿yta, 1 gêsi, 9 kmieci na 5 ³., 4 zagr. na ogrodach i z karcz- 3 kap³ony, 30 jaj, 36 garœci konopi. Pó³rol. pra- my (ib. 588); 1578 w³asn. opata, pobór od 14 cuj¹ po 3 dni tyg. 2 wo³ami, odrabiaj¹ po 4 dni kmieci na 7 ³., 4 zagr. z rol¹, 3 zagr. z ogrodem, powaby i 6 ³okci oprawy, p³ac¹ po 2/6 z³ czyn- 5 komor. bez byd³a, z karczmy z kwart¹ roli oraz szu, daj¹ po 1,5 kor. ¿yta, 1/2 gêsi, 1,5 kap³o- od „Dudy” (ib. I/10 779v; Paw. 194); 1629 w³asn. na, 18 garœci konopi, zagr. pracuj¹ po 3 dni tyg. kl., pobór od 14 kmieci na 7 ³., 4 zagr. z rol¹, 3 pieszo, odrabiaj¹ po 2 dni powaby i 6 ³okci opra- zagr. z ogrodem oraz z roli karczmy (RS 1629 66); wy, p³ac¹ po 12 gr czynszu, cha³. pracuj¹ po 1662 w³asn. opata, pog³ówne od Jana Œwier- 2 dni tyg. pieszo, odrabiaj¹ po 2 dni powaby i czowskiego z ¿on¹ i 3 synami, 9 czeladzi folw. 4 ³okcie oprawy, komor. pracuj¹ po 1 dniu tyg. oraz 131 mkw wsi (ASK I/67 35v); 1673 w³asn. pieszo i odrabiaj¹ po 1 dniu powaby. Poza tym opata, pog³ówne od zarz¹dcy dóbr z ¿on¹ oraz poddani zobowi¹zani s¹ do stró¿y na dworze i w 92 mkw wsi i czeladzi folw. (ib. 239v); 1674 po- polu, sadzenia kapusty i zbierania owoców, g³ówne od Skrzypockiego z ¿on¹ oraz 88 mkw uprawy konopi, wypasu trzody i byd³a, strzy¿e- wsi i czeladzi folw. (ib. 410v, 462); 1703 opat nia owiec. 2070 pustych zagonów. Do folw. na- œwiêt. po¿ycza 500 tynfów od Andrzeja Borkow- le¿¹ 3 niwy w B. i 3 niwy „na Zagaiu”2, 9 ³¹k skiego na pomoc dla ubogich poddanych klucza i 2 ma³e lasy, ogród warzywny i pastewnik. Sub- boleszyñskiego, pokrzywdzonych przy wybiera- sidium charitativum wynosi 537 z³ ze wsi i 48 niu hiberny przez przedstawiciela ksiêcia Janu- z³ z dworu, z ca³ego klucza 891 z³ (Inw.Bol. pas- sza Wiœniowieckiego (Gacki 100n.); 1705 ÛMa- sim); 1780–3 proces ze spadkobiercami opata ³e Jod³o; po³. XVIII w.–1774 znajduje siê tu re- Antoniego Karskiego o zagarniête przez nich ru- zydencja opata Antoniego Karskiego (Lefebvre chomoœci znajduj¹ce siê w dworze klaszt. w B. V/4 162v); (ib. 163v, 164v–5; Gacki 105); 1787 liczy 188 Boleszyn –Bostów 51 mkw, w tym 8 ¯ydów (Spis I 445; II 135); 1819 Swarowiec nale¿¹cej do folw. ÛStara S³upia, folw. B. z wsiami B., Do³y, Prawêcin z perty- która ob. wchodzi w sk³ad wsi ÛPokrzywianka, nencj¹ Zagaje, ob. w dzier¿awie, nale¿y do sto³u miêdzy ÛGrzegorzewicami a ÛChe³mem (AG opata. Jest tu drewn. dwór, czyli rezydencja opa- 1923)1. ta, 31 domów, karczma (AOkup. 3v, 4, 97–101v, 3. W³asn. kl. œwiêt. 237); 1827 ma 25 domów i 190 mkw (Tabela I 1470–80 nale¿y do kl. œwiêt., 4 role kmiece. 32). Kmiecie p³ac¹: z pierwszej roli po 10 gr, z drugiej 4. 1351, 1442, 1553 Ûp. 3. i trzeciej po 1 wiard., z czwartej po 6 gr czynszu, 5. Dzies. nale¿y do kl. œwiêt., nastêpnie do pracuj¹ po 1 dniu tyg. w³asnym wozem lub p³u- prep. ÛWierzbnika. giem, odrabiaj¹ obie powaby, wysiewaj¹c 1 w³a- 1470–80 ze wsi dzies. snop. i kon. wart. do sny kor. ¿yta i 2 kor. owsa, a nastêpnie je kosz¹c, 10 lub do 15 grz. dowo¿¹ kl. œwiêt., a dzies. snop. zbieraj¹c i zwo¿¹c do stodo³y kl. (DLb. III 240). z folw. sk³adana jest do stodo³y i przeznaczana 5. 1470–80 dzies. snop. i kon. z ca³ej wsi wart. na w³asny u¿ytek (DLb. II 473–4; III 231, 243); do 1 grz. zwo¿¹ do kl. œwiêt. (ib. 240, 243). 1529 dzies. snop. wart. 6 grz. nale¿y do sto³u 7. Derwich 1992 wg indeksu; 1997. opata (LR 350); 1688 opat nadaje nowo utwo- Uw. Gacki 239 identyfikuje j¹ z wsi¹ ÛSer- rzonej prepozyturze klaszt. w Wierzbniku dzies. wis. Ta jednak¿e le¿a³a nad rz. S³upiank¹ i ju¿ snop. od poddanych i innych mieszkañców B., w po³. XV w. znajdowa³ siê w niej m³yn. Tym- za wyj¹tkiem folwarku, zastrzegaj¹c, ¿e nie mo¿e czasem opis B.W. w DLb. nie tylko nie wspomi- byæ ona wybierana z pól, lecz od poddanych, a na m³yna, ale zdaje siê sugerowaæ (brak podzia- dowoziæ j¹ maj¹ co roku mkcy Wierzbnika i 1 ³u na ³any), ¿e jest to wieœ nowa, niedawno przez poddany z B. (Wiœ. I³. 404); 1780 dzies. snop. kl. za³o¿ona. Tak¿e przytoczone wsie graniczne z ról ch³opskich nale¿y do pleb. Wierzbnika przemawiaj¹ przeciw jej lokalizacji na miejscu (Inw.Bol. 9); 1791 za dzies. z B. dwór p³aci prep. póŸniejszej wsi Serwis. Znajdowa³a siê zapew- wierzbnickiemu 200 z³ rocznie (ib. 396). ne B.W. na W od wsi Serwis, na terenie ob. przy- 7. ZDP rpsy 440–1, 5704–17; SG I 300; Gacki sió³ków wsi ÛMirocice (Kêpy i Trochowiny), a 245–6, 254; Derwich 1992 wg indeksu. powsta³a po 1450 r., na gruntach uzyskanych 8. Œlady osady produkcyjnej ze zwi¹zanym przez opactwo od dziedziców Bostowa i £om- z ni¹ piecowiskiem dat. na ok. 70 r. p.n.e. oraz na, a tak¿e nieu¿ytkach Mirocic, ÛBielowa i wœr. osada otwarta na po³udniowym sk³onie ÛBaszowic. wzniesienia nad dolink¹ wyschniêtego potoku, jamy mieszkalne, w tym jedna z kamiennym pie- 1 Nie wiadomo, czy chodzi tu o œlad po B.W. cowiskiem dat. na VII–XII w. (D¹browska 92, 196; Bielenin 1981 82; Pazdur i in. 87; Piaskow- BOSTÓW (1339–1439, 1504, 1510n. Bostow ski 159; Bielenin 1992 219). [ale: 1437–1508 Bosthow, Bosthov, 1441 Bo- Uw. Por. Broniewice, uw. scow, 1470–80 Boschow, Bosthow, 1504 Ba- sthow, 1506 Baszow, 1529 Busthow, 1532 Bo- 1 W Ÿr. „Jagnion”. stoff, 1538 Bostowo], 1827 Bostów; Kam. 33; 2 Czasami traktowane jako oddzielny folw. Niec. 35; Kop.K 180; NMP I 318) 8 km na SE od Bodzentyna; 6 km na NE od kl. BOSTOWSKA WOLA (1470–80 Wolya Bo- 1. 1508n. pow. sand. (Paw. 460), 1827 pow. stowska; Kam. 221) dziœ nie istnieje, le¿a³a miê- opat. (Tabela I 39); 1510n. par. Œwiêtomarz (ASK dzy Û£omnem i ÛBostowem. I/10 21). 1. [Pow. sand.]; 1470–80 par. ÛNowa S³upia 2. 1437, 1439, 1442, 1446, 1450, 1696 ÛBie- (DLb. III 240). lów; 1450 ÛMirocice; 1470–80 graniczy z ÛBa- 2. 1470–80 graniczy z £omnem, Grabkowem, szowicami, Bielowem, Mirocicami i ÛBostow- Bostowem, Sosnówk¹ (ib.); 1686 stara, opust. sk¹ Wol¹ (DLb. III 233, 240). wieœ [bez nazwy] wœród zaroœli na granicy roli 3A. W³asn. szlach. 52 Bostów

1339 Rzechna, wd. po W³odzimierzu z B., bór z 3/4 ³. i od 1 zagr, cz. Æwik³y opust. (ASK i ich s. Pe³ka przegrywaj¹ proces z bpem krak. I/10 21); 1518–20 Andrzej, niegdyœ z B., m¹¿ Ja- o wieœ Jeziorko (Wp. II 1191); 1374–przed 1404 dwigi ze Skrzynna (MS IV 11850; Boniecki II Paszko z B. (Mp. III 864; IV 1006; ZDM I 260); 89); 1524 Jakub, s. Paw³a, student U. Kr. (Al. II 1386–90 Dziwisz z B., komornik z. (ZDM I 181; 225); 1529 dz. Piotr Bostowski, pobór z 3 ³. Mp. IV 975, 982, 1006); 1390 ÛBielów; 1404 i karczmy (RP); 1529 Jan Bostowski, pleb. Jachna, wd. po Paszku z B., z dzieæmi Katarzy- ÛPaw³owa (LR 361); 1529 Bostowski ma folw. n¹, El¿biet¹, Miko³ajem oraz Bart³omiej s. Jachny w Cz¹stkowie (ib. 360); 1530 szl. Piotr i Pawe³ (ZDM I 260; ÛBielów); z B. (AG 3250); 1530 z cz. nale¿¹cej do Paw³a 1404–50 Bart³omiej Bostowski h. Bielawa1 pobór z 4 kwart, cz. Æwik³y dzier¿y Piotr Bo- z B. i Bielowa, s. Jachny, stryj Jaros³awa i Miko- stowski, pobór od karczmarza „Czÿgan” (ASK ³aja Æwik³y z B. (ÛBielów); 1404–18 Paszko I/10 217v); 1531 pobór z 4 kwart cz. Paw³a i z z B. (ZDM I 260; AKP 8 613; Mp. IV 1174); cz. Æwik³y (ib. 462v); 1532 ka¿da z trzech czê- 1404–przed 1450 Niemierza z B. (SP II 3006; œci, tzn. Æwik³y, ob. nale¿¹ca do Paw³a Bostow- Mp. IV 1376, 1424; ZDM III 746, 855; Boniecki skiego, tego¿ Paw³a oraz Piotra Bostowskiego, II 88; ÛBielów, p. 3: 1440, 1446); 1433–78 Jan daje pobór z 1 kwarty (ib. 598); 1538 pobór z 1 ³. z Bielowa, od 1437 r. z B., bratanek Bart³omie- cz. „pañskiej” (ib. I/7 190); 1547 opat œwiêt. ja z Bielowa, br. stryjeczny Jaros³awa i Niemie- z braæmi Bostowskimi przed Janem Tarnowskim, rzy z B. (AKH 3 13 s. 52; Mp. IV 1329, 1403, kaszt. krak. (Acta Poloniae Historica, Kr. 1878 1423–4, 1500–1; SP II 3006, 3020; ZDM II 496; I 209); 1551 br. Pawe³ i Piotr Bostowscy, dz. Cz¹- III 854–5, 864; Hube 16; Wiœ.I³. 373; AG 1857–8, stkowa i cz. B., maj¹ cz. pr. patronatu nad ko- 1984, 2247, 1864, 1868 dorso, 2246, 1875; TN œcio³em w Krêpie (Wiœ.I³. 122, 128–9); 1564–5 XX 88; ZDP rps 1146 24v; BO rps 93 221); 1441 pobór z 1 ³. (LS 1564–5 330); 1568 Pawe³ Bo- br. Jan i Niemierza z B. (SP II 3006, 3020); 1450 stowski pogrzebany w koœciele klaszt. na یwiê- Jaros³aw z B., br. rodzony Niemierzy i Miko³aja tym Krzy¿u (Paprocki 378); 1570 Kasper Bo- Æwik³y z B., stryjeczny Jana z B. (ZDM III stowski (ZDP rps 1465 7); 854–5); 1450 Miko³aj Æwik³a z B., br. Jaros³a- 1577 Wojciech Przezwicki daje pobór od 10 wa (ib. 854); 1462 sêdzi¹ [w dobrach] klaszt. kmieci na 2,5 ³., 6 zagr. z ogrodem i z karczmy opactwa œwiêt. jest Jan z Bielowa (GK XVI s. (ASK I/7 583); 1578 ten¿e daje pobór od 10 kmie- 300); ci na 2,5 ³., 5 zagr. z rol¹, 2 komor. bez byd³a 1468–1509 duchowny Jan Bostowski, br. Pio- i z karczmy z rol¹ (ib. I/10 775; Paw. 192); 1629 tra i Paw³a Bostowskich, m.in. pleb. ÛModlibo- Marcjan Tymiñski daje pobór od 10 kmieci na rzyc, kan. krak. (Wypisy II 18 przyp. 7 oraz AG 2,5 ³., 5 zagr. z rol¹, 4 komor. bez byd³a i z roli 1868 dorso, 2024, 5722 dorso; BKUL 2; AGZ karczmy (RS 1629 63); 1652 dz. Marcjan Tymiñ- XIX 649; KMK I 196; SP II 4362; Tyn. 291–2; ski (AG nab. 936 2); 1653 dz. Hieronim Tymiñ- TPaw. I 70, 92; TPaw. II 48; Wiœ.I³. 373; Uruski ski (Gacki 314); 1662 pog³ówne od dz. Hieroni- I 365; Boniecki II 89; W. Dworzaczek, Leliwici ma Tymiñskiego z ¿on¹, 3 s³u¿ebnych, 3 s³u¿¹- Tarnowscy, W. 1971, 276); 1487 Jan i Pawe³ cych i 9 czeladzi dworskiej, a tak¿e od 16 czela- Bostowscy, br. niedzielni, w sprawie œciêcia za dzi folw. i 104 mkw wsi (ASK I/67 32v); 1673 burdê w Kr. ich br., Piotra (KMK I 196); 1485– pog³ówne od dz. Katarzyny Tymiñskiej i 9 –1505 Jakub Bostowski (Paw. 56, 87; Uruski I szlachty, 14 czeladzi folw. i 50 mkw wsi (ib. 237); 365; SP II 4411, 4447, 4520–1; ZK CLIII 237; 1674 pobór od pani Tymiñskiej z córk¹, 2 s³u- J. Ptaœnik, Cracovia Artificum, Kr. 1917, 1168; ¿¹cych, 7 czeladzi folw. i 72 mkw wsi, a tak¿e KMK I 225, 228); 1504 pobór z 3/4 ³. i od 1 zagr. od pana Stockiego z ¿on¹ i 3 synami oraz jego (ASK I/7 33v, 100v); 1506 pobór od 2 zagr. (ib. 4 s³u¿¹cych (ib. 407); 1674 pog³ówne od pani Ty- 112v); miñskiej z córk¹, 2 szlachty i 7 czeladzi folw., od 1508 Pawe³ Bostowski p³aci pobór z Cz¹st- pana Stockiego z ¿on¹ i 3 s³u¿¹cymi, 4 czeladzi kowa i cz. B. (Paw. 460); 1510 z cz. Paw³a po- folw. i 12 mkw wsi oraz od 20 mkw Ÿrebu So- Bostów–Braciejowice 53 snówka (ib. 460); 1685–95 dz. Micha³ Tymiñski 3. W³asn. kl. œwiêt. (AG nab. 936 3v, 4, 5v; Gacki 241); 1787 liczy 1270 Boles³aw Wstydl. nadaje posiad³oœciom 175 mkw, w tym 4 ¯ydów (Spis I 399; II 118); kl. œwiêt. imm., m.in. zwalniaj¹c mkców B., 1827 ma 22 domy i 129 mkw (Tabela I 39). ÛG³odna, ÛCiep³ej i ÛKoniem³otów od obo- 3B. Cz. w³¹czona do dóbr kl. œwiêt. wi¹zku podejmowania bobrowników (Mp. II 476; 1437, 1446, 1450, 1696 ÛBielów; 1450 ÛCiep³a); 1286 Leszek Cz. potwierdza z pew- ÛMirocice, p. 2; od 1653 na B. zapisana by³a nymi zmianami ww. przyw., m.in. zwalniaj¹c na wyderkaf na 7% suma 2160 z³ za tzw. dzies. mkców B., G³odna i Ciep³ej od ww. powinnoœci chodelskie, z których konw. na œ. Marcina [11 XI] (Pol. 62); 1351 Kazimierz Wlk. przenosi na pr. otrzymywa³ co roku 150 z³ (ÛK³odnica Koœciel- œredz. imiennie wymienione posiad³oœci kl. na, p. 5: 1653, 1685 [?], 1687, 1689). œwiêt., w tym B., G³odno i Zakrzów (Derwich 5. 1529 z ca³ej wsi dzies. snop. wart. 8 grz. 1992 278); 1374 s¹d z. sand. uznaje prawa kl. pobiera pleb. Œwiêtomarzy (LR 353); 1540 dzies. œwiêt. do wsi B. przeciw opartym na sfa³szowa- tego¿ (BPAN rps 6560 46). nym dok. roszczeniom kan. Miko³aja s. „Hebo- 6. 1524, 1529, 1568 Ûp. 3A. stasii” (Mp. I 318); 1427 opat œwiêt. Miko³aj 7. SG I 342; XV/1 223; Krzepela 96; Derwich przeznacza na utrzymanie konw. m.in. wsie B., 1992 wg indeksu; Dymmel 279; Derwich 1997. G³odno i Zakrzów oraz jaz (ZDM II 390); 1428 dwór opacki w B. (Mp. IV 1259); 1442 W³ady- 1 W rzeczywistoœci Bielina, por. Derwich 1997 163. s³aw Warn. przenosi na pr. œredz. imiennie wyli- czone posiad³oœci opactwa œwiêt., w tym B., BRACIEJOWICE (1270, 1286 Braceouici, G³odno i Zakrzów (Mp. IV 1434; AG 1843); 1447 1351 Braczeyouicze, 1374 Braczeuicze, 1427, na mocy ordynacji bpa krak. opat nie mo¿e do- 1450 Braczeouicze, 1428 Braczeiowicze, 1442 magaæ siê od konw. ryb z jazu powsta³ego na te- Bracieiowice, 1470–80 Braczeowicze, Bracze- renach nale¿¹cych do sto³u mniszego od 1427 r. yovicze, Braczeyowice, 1510 Braczieiovice, (ZDK II 508)2; 1450 Piotr OSB, prokurator z B. 1512 Braczyeyovicze, 1517 Braczÿeÿovÿcze, (ZL X 22v); 1519 Braczieioviensi, 1529 Braczyeyowicze, 1470–80 w³asn. kl. œwiêt., le¿y na kêpie wi- 1537 Braczieÿuicze, 1569 Braczieijowÿczie, œlanej. Folw. klaszt., 9 ³km., karczma z rol¹ i ³¹k¹, 1569n. Braczieiowicze, 1650–2 Bracieiowice, jez. zasilane przez Wis³ê corocznie wydzier¿., Braczeiowicze, w Braciejowicach, Bracieiowia- stada koni, byd³a i œwiñ hodowane ze wzglêdu nie, 1787n. Braciejowice, 1827 Bracieiówice; na wspania³e pastwiska. Kmiecie p³ac¹ po 8 gr Kam. 34, Rym. 7; Kosyl 12, 14, 58; SHGL 37; czynszu, daj¹ po 15 jaj, 1 kogucie, pracuj¹ pie- Derwich 1992a 60–1; NMP I 3271 ) 5,5 km na szo po 1 dniu tyg. oraz 15 dni rocznie wozem NE od ÛSolca nad Wis³¹, na prawym brzegu lub p³ugiem, nie odrabiaj¹ powaby. Karczma p³a- Wis³y; ok. 64 km na NE od kl. ci 0,5 grz. czynszu (DLb. III 240–1; II 573); 1517, 1. 1351 z. sand. (Derwich 1992 278), 1442 1519 jest oœrodkiem klucza dóbr konw. (AG pow. lub. (Mp. IV 1434), 1510n. pow. rad. (ASK 6279, 6281); 1519 folw. klaszt. (AG 6281); I/10 44v), 1787 pow. lub. (Spis II 158), 1827 pow. 1529 nale¿y do sto³u konw., czynsz ze wsi wy- kazimierski (Tabela I 40); 1470–80n. par. Solec nosi 40 gr, z karczmy 1/12 grz. (LR 350); 1553 (DLb. II 573), 1787n. par. Piotrawin (Spis II 158). Zygmunt A. przenosi na pr. niem. wyliczone po- 2. 1427 ÛGoszcza; 1470–80 graniczy z Gosz- siad³oœci kl. œwiêt., w tym B., G³odno i Zakrzów cz¹, ÛJarno³towicami, ÛZakrzowem, znajduje (AG 1909); 1569 pobór od dzier¿. szl. Piotra Ko- siê na kêpie wiœlanej (DLb. III 241); 1512, 1517, walskiego3 , od 7 osadników na rolach, 2 zagr. 1519 ÛGoszcza; 1537 ÛNiedŸwiada; 1592 na rolach, z karczmy i m³yna o 1 kole (ASK I/7 ÛBoiska; 1786 le¿y na kêpie wiœlanej (Perthées); 422); 1569 pobór od kmiecia Andrzeja Klonow- 1789 graniczy z ÛJarêtowicami (LS 1789 II 25); skiego z 1 ³. z dzies., od 2 zagr. z ogrodem, 2 ko- 1801–4 le¿y na sta³ym l¹dzie, na prawym brze- mor., z karczmy i m³yna o 1 kole (ib. I/8 579v; gu Wis³y (Haldesfeld). Paw. 321); 1570 w³asn. opata œwiêt., pobór z 1 ³., 54 Braciejowice–Broniewice od 2 zagr. z ogrodem, 2 komor. i z m³yna o 1 kole z pól gromady B. wart. do 180 z³ nale¿y do sto- (ASK I/7 288, 383, 475); 1576 pobór z ³anu Klo- ³u konw. œwiêt. (AOkup. 10). nowskiego, od 2 zagr. bez roli, 2 komor. i z karcz- 7. ZDP 11037; SG I 345; XV/1 226; Gacki my, nie daje m³yn o 1 kole zniszczony przez po- 246, 254; Niwiñski 1934 284; S. Mikucki, Ba- wódŸ, czopowe wykupi³ Mateusz Giba³a (ib. I/8 danie autentycznoœci dokumentów w praktyce 517); 1577 pobór od star. soleckiego z 1 ³. oraz kancelaryjnej monarchów i s¹dów polskich w od 2 zagr. z ogrodem i z karczmy dziedzicznej wiekach œrednich, Kr. 1934, 18; Szafran 180; (ib. 725); W¹sowicz 215–6, 250; SHGL 37; Su³owska 17–8, 1650 nale¿y do sto³u konw. (AG 1913–5, 32, 34, 43, 46–7, 54, 67, 70, 141; Sochacka wg 1917); 1650 konw. œwiêt. daje pobór z 43 do- indeksu; Derwich 1992 wg indeksu; 1992a 60–1; mów, 1 ³., od 2 zagr. z ogrodem i z roli karczmy Rozwa³ka 38, 212. (AG nab. 936 9v); 1651 nale¿y do sto³u konw., 1 kmieæ, 18 pó³rol., 11 zagr., 15 cha³., 12 komor., 1 Tu mylnie rozdzielone na dwie wsie. karczma. Wszyscy p³ac¹ czynsz na œ. Marcina 2 Jaz powsta³ w okolicach B. [11 XI], kmiecie po 8 gr, pó³rol. i zagr. po 4 gr, 3 Dzier¿awi³ te¿ Boiska. cha³. po 1 gr. Kmiecie daj¹ po 30 jaj, 3 kap³ony, 6 mat, 3 ³okcie przêdzy konopnej i 2 ³okcie BRACIENINO (1470–80 Braczenyno, Braczye- zgrzebnej, 1 kor. chmielu, 2 kor. ¿o³êdzi, pó³rol. nino; Derwich 1992a 62; NMP I 327) dziœ nie po 1 kap³onie, 3 maty, 0,5 kor. chmielu i kor. ¿o- istnieje, lokalizacja niepewna. Umieszczana na ³êdzi, zagr. po 10 jaj i 1 kor. ¿o³êdzi, cha³. po 2 kor., prawym brzegu Wis³y, naprzeciw Jaroszyna a komor. po 0,5 kor. ¿o³êdzi. Pañszczyzna i po- (Osady 33–4), raczej jednak le¿a³a na lewym mocne jak w ÛBoiskach (ib. 10–10v, 17–7v); brzegu Wis³y w okolicy ÛBronowic, Û£êki i 1662 pog³ówne od 218 czeladzi folw., mkw wsi Piotrowic. i m³yna (ASK I/67 102); 1673 pog³ówne od 205 Par. Jaroszyn [ob. Góra Pu³awska]. mkw wsi (ib. 270v); 1754–5, 1789 gromada z W³asn. szlach. Jarno³towic skar¿y Bened. œwiêt. o w³¹czenie do 5. 1470–80 wieœ opust., jej role i ³¹ki upra- folw. w B. kawa³ka nale¿¹cego do niej pastwiska wiane s¹ przez mkw niewymienionych z nazw s¹- (LS 1789 II 25); 1787 liczy 401 mkw (Spis I 453; siednich wsi. Z ³km. dzies. snop. wart. do 4 grz. II 158); 1789 w³asn. kl. œwiêt., przynosi 1196/ dowo¿¹ kl. œwiêt. (DLb. II 563; III 245). 19 z³ dochodu (Osad.rad. II 244); 1819 wieœ B. 7. Osady 33–4; Derwich 1992 wg indeksu; z folw. nale¿y do sto³u konw., liczy 35 domów 1992a 62. i jest najwiêksz¹ wsi¹ opactwa, we w³asnej ad- ministracji mnichów (AOkup. 6v, 237, 272–5, BRONIEWICE (1380 Bronewicz, 1393 Brono- 287); 1827 ma 54 domy i 379 mkw (Tabela I 40). wicze, Vranowicze, 1406–7, 1414–5 Bronouicze, 4. 1351, 1442, 1553 Ûp. 3. 1444 Bronincze, 1508 Bromowycze, 1510 Bro- 5. Dzies. nale¿y do kl. œwiêt., od 1777 r. [cz.?] niowÿce, 1529 Bronyowycze, 1530 Bronijowij- do pleb. Solca. ce, 1531 Bronyowicze, 1536 Broniowicze, 1538 1427 opat Miko³aj przeznacza na utrzymanie Broniowice, 1564–5 Bronyowice, 1578 Bronio- konw. m.in. dzies. z osad po³o¿onych z prawej wicze, 1629 Broniouice, 1662n. Broniowice, strony Wis³y i w pow. rad. (ZDM II 390); 1470– 1787 Bronowice, 1827, 1854 Broniewice, 1880 –80 z 9 ³km. dzies. snop. wart. do 3 grz. dowo¿¹ Broniewice albo Bronowice; Kam. 35; Rym. 18; kl., z folw. dzies. przeznacza siê na w³asne po- Kop.K 234; NMP I 348/2) dziœ po³udniowo-za- trzeby (DLb. III 240–1, 243); 1529 dzies. snop. chodnia cz. wsi Szeligi, 15 km na W od Ostrow- wart. 4 grz. nale¿y do sto³u konw. (LR 351); ca Œwiêt., nad rz. Pokrzywiank¹; ok. 13,5 km na 1652 dzies. snop. nale¿y do sto³u konw. (AG NE od kl., graniczy na SW z ÛBoleszynem. nab. 936 1, 2v); 1776–7 wyrokiem nuncjatury 1. 1508n. pow. sand. (Paw. 462), 1827 pow. i SA dzies. ze wsi B. i Goszcza przyznane zo- opat. (Tabela I 42); 1510n. par. ÛPaw³ów (ASK sta³y pleb. Solca (Gacki 275); 1819 dzies. snop. I/10 20). Broniewice–Bronowice 55

3. W³asn. szlach., od 1393 r. cz. nale¿y do kl. do skutku na innych warunkach, por. Koniem³o- œwiêt., w 1536 r. niedosz³a cz. tego¿. ty, p. 3. 1380 Otto z B. (Mp. I 351); 1393 Krzes³aw z B., zamierzaj¹c wst¹piæ do kl. œwiêt., ofiaro- BRONOWICE (1457 Brunowycze, 1462 Bro- wuje mu za zgod¹ króla 3 Ÿreby: we wsi B., nowice, 1470–80 Bronowicze, 1508, 1529 Bro- ۄWarschnalve” na polu k. Bodzentyna i w nowycze, 1510, 1531 Bronowicze, 1532 Bro- ÛRajcu k. Radomia (ib. IV 1023; Gacki 201); nowÿcze, 1563 Bronyowice, 1569 Bronÿowicze, 1406–14 Andrzej z B. h. Tarnawa, w 1407 r. 1576n. Broniowicze, 1662 Broniowice, 1787 wys³annik Anny c. Tomka z ÛPrawêcina do bpa Broniewice, 1827 Bronowiec; Kam. 35; Rym. 18; krak. (AKP 8 411, 613; KK II 497); 1415 Miko- NMP I 354/3) 4 km na NW od Pu³aw, na lewym ³aj z B. h. Tarnawa (AKP 8 678); 1444 Prokop brzegu Wis³y; ok. 87 km na NE od kl., 31 km na z B. h. Tarnawa (AKH 3 86); 1504, 1506 pobór NE od ÛBraciejowic. z cz. NN ³¹cznie z ÛBukówk¹, 3 zagr. (RP); 1. 1508n. pow. rad. (Paw. 476), 1624–34 na 1508 Jakub Gospodarz p³aci pobór z cz. B. (Paw. skutek zmiany koryta Wis³y B. i Û£êka przenie- 462); 1510 z cz. Broniowskiego pobór z 1 kwarty, sione z pow. lub. do pow. rad. (Gacki 287), 1787 z cz. Jana Gromadzkiego brak danych (ASK I/ pow. lub. (Spis I 167), 1827 pow. koz. (Tabela I 10 20); 1530 z cz. Broniowskiego pobór z 1 42); 1470–80n. par. Jaroszyn [ob. Góra Pu³aw- kwarty (ib. 214v); 1531 z cz. Broniowskiego ska] (DLb. II 564). pobór z 1 kwarty, z cz. Gromadzkiego pobór 3. W³asn. szlach. z 2 kwart (ib. 459v); 1457 dz. Marcin Michowski oraz br. Jan 1536 w zamian za dobra koniem³ockie kl. i Wojciech (ZL IV 245); 1462 Marcin z B. (AG œwiêt. ma otrzymaæ m.in. cz. B. (ÛKoniem³oty; 1984, 1858); 1470–80 dz. Warsz Michowski h. uw.); 1538 z cz. Broniowskiego pobór z 1/2 ³., Rawa, 5 ³km., folw. (DLb. II 564; III 247); 1508 z cz. Gromadzkiego od 1 zagr. (ASK I/7 189); Andrzej z B., £êki i Pachnowoli (Paw. 476); 1564–5 Gromadzki daje pobór z 1 ³. i od 1 zagr. 1510, 1526 pobór z 4 ³., od 1 zagr. i z karczmy (LS 1564–5 330); 1578 z cz. Marcina Broniow- z 1/2 ³. (RP; ASK I/10 42v); 1531 br. Jan, Stani- skiego pobór od 4 kmieci na 2 ³., 2 zagr. z rol¹ s³aw i Andrzej Broniowscy, nowi w³aœciciele i z m³yna o 1 kole (ASK I/10 772; Paw. 190); Pachnowoli i B. (Boniecki II 137); 1531 pobór 1629 Krzysztof Broniowski daje pobór od 4 z 5 ³., karczmy z 3 kwartami roli oraz m³yna kmieci na 2 ³., 2 zagr. z rol¹ i z m³yna o 1 kole o 2 ko³ach (ASK I/10 387v); 1548 do 1718 Ûp. (RS 1629 60); 1662 pog³ówne od Mstowskiego 5; 1563 pobór z 6 ³. (LS 1564–6 195); 1569 Jan, i 21 mkw wsi (ASK I/67 30); 1673 pog³ówne od Jacek, Jerzy i Bartosz z B. daj¹ pobór z 6,25 ³. 33 mkw (ib. 236); 1674 pog³ówne od 27 mkw oraz od 1 zagr. (ib. I/8 578v; Paw. 320); 1576 (ib. 405v, 459); 1787 liczy 53 mkw (Spis I 414; Jacek Broniowski z bratem daj¹ pobór z 5,25 ³., II 136); 1789 w³asn. wd. po Kajetanie Domini- od 1 zagr. z rol¹ i z m³yna o 1 kole (ASK I/8 ku Baierze, star. kiszeñskim, przynosi 1779/15,5 515v); 1577 Grzegorz Broniowski daje pobór z³ dochodu (Osad.rad. II 234); 1827 ma 7 do- z 6,25 ³., od 1 zagr. z rol¹ oraz z m³yna o 1 kole mów i 60 mkw (Tabela I 42). (ib. 723); 1662 pog³ówne od zarz¹dcy Adama 5. 1529 dzies. snop. wart. 6 grz. nale¿y do Ciesickiego z ¿on¹, 102 czeladzi dworskiej i pleb. Paw³owa (LR 330); 1747 dzies. pien. tego¿ mkw wsi oraz od mieszkaj¹cego we wsi Piotra (AV XXXVII 144); 1854 dzies. tego¿ (Wiœ.I³. 156). Majowskiego z ¿on¹ i 3 dzieci (ASK I/67 100); 7. Paprocki 574–5; Boniecki II 139; Krzepe- 1787 liczy 242 mkw, w tym 10 ¯ydów (Spis I la 104; Corpus 111; Derwich 1992 wg indeksu. 445; II 167); 1827 ma 37 domów i 313 mkw (Ta- Uw. reb nadany kl. w 1393 r. zapewne w³¹- bela I 42). czony zosta³ do granicz¹cej z B. wsi klaszt. Bo- 5. Dzies. nale¿y do kl. œwiêt. i pleb. Olekso- leszyn. Zamiana z 1536 r., na mocy której kl. wa, przejœciowo do pleb. Jaroszyna. otrzymaæ mia³ ÛSka³y, ÛCza¿ów, Bukówkê, B., 1470–80 dzies. snop. i kon. wart. do 3 grz. lub ÛOkrêglów, ÛWojciechowice i ÛJamy, dosz³a do 4 grz. dowo¿¹ kl. œwiêt., z folw. dzies. snop. 56 Bronowice–Brzozowa Gaæ wart. do 2 grz. pobiera pleb. Oleksowa (DLb. III mi œwieckimi i duchownymi (Gacki 289); 1712 247; II 564); 1529 dzies. snop. wart. 4 grz. nale- Kazimierz £ubieñski bp krak. ekskomunikuje ¿y do sto³u konw. œwiêt., z folw. dzies. snop. wart. Micha³a Polanowskiego (ib.); 1718 Micha³ Po- 1,5 grz. pobiera co drugi rok pleb. Oleksowa (LR lanowski reguluje nale¿noœci wobec kl. oraz po- 351, 441); 1548 Miko³aj Broniowski pozwany zwala mu pobieraæ dzies. snop. w B. i £êce (ib.); przez kl. œwiêt. o dzies. z B. i £êki (Gacki 87, 1762 dzies. z ról kmiec. w³¹czonych do folw. 287); w B. pobiera pleb. Jaroszyna (Wiœ.Koz. 29); 1624 Krzysztof Firlej dz. B. i £êki przegry- 1817 pleb. Oleksowa uzyskuje dzies. dworsk¹ wa proces z kl. œwiêt. o dzies. z tych wsi (Gacki i wiejsk¹ w B. (ib. 100); 1819 do sto³u konw. 287); 1627 ten¿e p³aci kl. 300 z³ odszkodowa- œwiêt. nale¿y 100 z³ dzies. pien. z B. (AOkup. nia za zabierane od 10 lat dzies. z B. i £êki; od- 10). t¹d zakonnicy œwiêt. maj¹ taksowaæ dzies. z obu 6. 1655 Ûp. 5. wsi i przyjmowaæ od dz. gotówkê. Razem ze swo- 7. SG I 381; Sochacka wg indeksu; Derwich imi ss. Aleksandrem i Remigiuszem Firlejami 1992 wg indeksu; Wroniszewski. Broniowskimi z D¹browicy, Krzysztof Firlej zo- 8. Materia³y z XI–XIII w. stwierdzone w trak- bowi¹za³ siê pod kar¹ p³aciæ kl. za dzies. z B. cie badañ AZP (Rozwa³ka 160). i £êki 90 z³ corocznie na œ. Marcina [11 XI] za pokwitowaniem przeora (ib. 288); 1634, 1638, BRZOZOWA GAÆ (1380; Kosyl 37, 59; SHGL 1641, 1643 spory o dzies. z obu wsi (ib.); 1644 40; NMP I 400) 14 km na E od Pu³aw, nad rz. Aleksander Broniowski w imieniu swoim i brata Kurówk¹, k. Kurowa; ok. 98 km na NE od kl., daje kl. 1500 z³ tytu³em rekompensaty za zatrzy- 35 km na NE od ÛBraciejowic. mane dzies. i zobowi¹zuje siê do¿ywotnio dostar- Pow. lub.; par. ÛKlementowice, nastêpnie czaæ do ÛBoisk corocznie na œ. Marcina 300 z³ Kurów. za dzies. z ról folw. i od poddanych w £êce oraz W³asn. szlach. z nale¿¹cych do sto³u brata ról poddanych w B. 5. Dzies. nale¿y do kl. œwiêt. i bpa krak., od (ib.); 1645 po œmierci Aleksandra jego br., Re- 1712 r. cz. nale¿y do pleb. Kurowa. migiusz Broniowski, potwierdza ten uk³ad (ib.); 1442 s¹d polubowny postanawia, ¿e dzies. 1647 B. i £êkê kupuje Stanis³aw Witkowski, z 3 ³. starych w B.G. powinna nale¿eæ do kl. kaszt. sand., star. lub. i zwoleñski, który w 1650 œwiêt., a z pozosta³ych ³anów do bpa krak. (ZDK r. zaakceptuje ww. uk³ad (ib.); II 434); 1470–80 z cz. ³km. dzies. snop. i kon. 1652 Stanis³aw Witkowski p³aci konw. œwiêt. wart. do 8 grz. dowo¿¹ bpowi krak., z 2 lub za dzies. z B. i £êki 300 z³ (AG nab. 936 1, 2); 4 ³km. dowo¿¹ j¹ kl. œwiêt. (DLb. II 571; III 254); 1655 ten¿e z powodu zniszczeñ spowodowanych 1529 dzies. snop. wart. 4 grz. nale¿y do sto³u wylewem Wis³y obni¿a tê sumê do 240 z³ (Gac- konw. œwiêt. (LR 351); ki 289); 1661 zmar³ Stefan Chomentowski, 1551 dz. Stanis³aw Zb¹ski kaszt. lub. bez- dzier¿. B. i £êki, który by³ winny zakonnikom prawnie zabiera nale¿¹ce do kl. œwiêt. dzies. z wsi œwiêt. nale¿noœæ za dzies. z 12 lat. D³ug ten B.G., Klementowice i ÛP³onki, chc¹c nimi upo- w 1665 r. zwróci³ br. Stefana, Stanis³aw Chomen- sa¿yæ pleb. Klementowic (Gacki 295); 1554 pleb. towski i jego ss. Stefan i Jakub (ib.); 1683 dz. Klementowic skar¿ony przez kl. œwiêt., oœwiad- Aleksander Polanowski, stolnik koronny, zgadza cza przed oficja³em lub., ¿e nie przyj¹³ dzies. siê p³aciæ kl. za dzies. z B. i £êki 200 z³ rocznie z ww. wsi (ib.); 1610 kl. skar¿y Abrama Zb¹skie- (ib.); 1688 proces kl. z synowcem Aleksandra, go z Kurowa o przyw³aszczanie sobie dzies. Micha³em Polanowskim, chor¹¿ym czernichow- z ww. wsi od 10 lat (ib.); 1621 Abram Zb¹ski skim, który przesta³ wyp³acaæ nale¿n¹ kl. sumê zobowi¹zuje siê p³aciæ kl. za dzies. z tych wsi za dzies. z obu wsi (ib.); 1693 ten¿e ka¿e zwi¹- corocznie na œ. Micha³a [29 IX] 20 grz. za po- zaæ poddanego klaszt. z Boisk, wys³anego w celu kwitowaniem przeora, pod kar¹ 20 grz. (ib.); policzenia kop zbo¿a w B. i £êce (Gacki X 505); 1635 Jan Zb¹ski ze Zb¹szynia p³aci kl. za dzies. 1710–1 procesy o dzies. z tych wsi przed s¹da- z ww. wsi 40 grz. rocznie (ib.); Brzozowa Gaæ–Bukówka 57

1652 Zb¹ska z Konar Borkowska p³aci konw. snop. dowo¿¹ kl. œwiêt., wart. do 3, czasami do œwiêt. za dzies. ze wsi B.G., Klementowice i 5 grz. lub do 7 grz., z folw. dzies. snop. wart. do P³onki 64 z³ (AG nab. 936 1, 2); 1671 Bogus³aw 1 grz. pobiera prep. w¹wol. (DLb. III 244, 257). Jan Zb¹ski chor¹¿y lub. i jego ¿. Konstancja [Nastêpnie?] dzies. snop. z ³km. i folw. wart. do z Babina Zb¹ska wydzier¿awili do¿ywotnio od 4 grz. nale¿y do kl. œwiêt. (ib. II 570); 1529 dzies. kl. dzies. z ww. wsi za 70 z³ rocznie (Gacki 295); snop. wart. 3/42 grz. nale¿y do sto³u konw. œwiêt. 1685 kl. pozywa przed s¹d oficja³a lub. Annê (LR 351); 1622, 1640n. ÛMarkuszów; Konstancjê Zb¹sk¹ z Babina, wd. po Janie Bo- 1652 dzier¿. Katarzyna Ondakowska p³aci gus³awie Zb¹skim pkom. lub., o niep³acenie od konw. œwiêt. za dzies. z B. 80 z³ (AG nab. 936 1, 10 lat ww. sumy (ib. 295–6); 2); 1655 Andrzej Firlej kaszt. lub., br. Stanis³a- 1712 pocz¹tek procesu, toczonego przez kl. wa i opiekun jego ss. Jana i Andrzeja, dziedzi- o dzies. z B.G. i P³onek zagarniête przez pleb. ców B., pokry³ straty kl. i zobowi¹za³ siê p³aciæ Kurowa oraz dzies. z Klementowic zagarniête mu za dzies. z wszystkich ról w B. 80 z³ rocznie przez pleb. Klementowic, przed s¹dami duchow- (Gacki 293); 1675 dzies. z folw. nale¿y do prep. nymi w Kielcach i Kr. (ib. 296); 1719 Szymon w¹wol. (AV X 59); 1819 dzies. nale¿y do sto³u Woliñski, pleb. Klementowic, odwo³uje siê do konw. œwiêt., by³a sprzedawana gromadzie po nuncjatury, a kolejni nuncjusze rozpatruj¹ w l. 180 z³ rocznie, chocia¿ wg uk³adu mia³ on za ni¹ 1725–41 przez delegatów ten spór, rozstrzyga- uzyskiwaæ tylko po 15 z³ rocznie (AOkup. 10v). j¹c go na korzyœæ kl. œwiêt. (ib.); 1741 Maria 7. Paw. 358, 46a; LL 1565 40; RL 1626 130; z K¹tskich i jej m¹¿ Eustachy Potocki, star. t³u- Spis I 448; II 169; Tabela I 50; Gacki 292–3; macki i dubieñski, uznali wyrok nuncjusza, wy- SG I 430; Krzepela 128; Wojciechowski 1930 p³acili kl. odszkodowanie oraz zgodzili siê, aby 125; Nosek 423; SHGL 34; Osady 37; Derwich zakonnicy pobierali z ww. wsi dzies. snop. (ib.); 1992 wg indeksu; 1992a 60; Rozwa³ka 83, 212. 1816 pod naciskiem ministra Stanis³awa Potoc- kiego kl. rezygnuje na rzecz Wincentego Pieñ- BUDZYN (1564 Budzyn) dziœ nie istnieje, le¿a³ kowskiego, pleb. Kurowa, z dzies. z 8 ról w B.G., k. ÛNowej S³upi, zapewne u po³udniowego pod- które przy nowym pomiarze zosta³y zamienione nó¿a £yœca. na wspólne pastwisko m. Kurowa (ib.); 1819 1. 1564–5 pow. sand., par. Nowa S³upia (LS dzies. z B.G. i P³onek nale¿¹ do sto³u konw., gro- 1564–5 329). mada kupuje je za 120 z³ (AOkup. 10v). 3. 1564 nale¿y do kl. œwiêt. (ib.). 7. Paw. 26a; Spis I 447; II 170; Gacki 295–7; 7. Derwich 1992 wg indeksu. SG I 425; XV/1 249; Krzepela 124–5, Szafran Uw. Wiêcej w Ÿr. nie wystêpuje. Byæ mo¿e ma 180; SHGL 40; Sochacka wg indeksu; Derwich jakiœ zwi¹zek z wystêpuj¹c¹ w XIV i XV w. na- 1992 wg indeksu; 1992a 62; Rozwa³ka 73. zw¹ terenow¹ ÛBussecz. Jeœli tak, to lokalizo- 8. Osada wœr. z X–XIII w. (Gurba 51, 54); waæ go trzeba na W od ÛPaprocic, raczej na materia³y z XI–XIII w. stwierdzone w trakcie ba- obszarze powsta³ej póŸniej wsi ÛBartoszowiny dañ AZP (Rozwa³ka 152, 212). ni¿ ÛTrzcianki. O innych wsiach tej nazwy por. SG I 449 i Kop.K 137, 143. BUCHA£OWICE (1380; w Ÿr. Boguchwa³owi- ce; Rym. 16; Kosyl 12, 14, 59; SHGL 34; Osady BUKÓWKA (1470–80n. Bukowa, 1508 Bukow- 37; NMP I 414) 6 km na N od ÛW¹wolnicy; ok. ka, 1510 Bukovka, 1529 Bukowka alias Bukow- 95 na NE od kl., 32 km na E od ÛBraciejowic. ska, 1530 Bukowka, 1531, 1536 Bucowka, Pow. lub.; par. W¹wolnica. 1532n. Bukowka, 1827 Bukówka; Kam. 39; W³asn. szlach. Kop.K 63; 457/2) 12 km na SE od Starachowic 5. Dzies. nale¿y do kl. œwiêt. i pleb./prep. w¹- nad rz. Œwiœlin¹; ok. 12 km na NE od kl. wol. 1. 1508n. pow. sand. (Paw. 461), 1827 pow. Po³. XV w. dzies. nale¿y do kl. œwiêt. (Woj- opat. (Tabela I 56); 1510n. par. ÛPaw³ów (ASK ciechowski 1963 7); 1470–80 z 8 ³km. dzies. I/10 20). 58 Bukówka–Celejów

2. 1470–80 graniczy z Paw³owem (DLb. III 1763 ÛNowa S³upia p. 5B; 1787 liczy 80 mkw, 237). w tym 4 ¯ydów (Spis I 414; II 135); 1827 ma 3. W³asn. szlach., w 1536 r. niedosz³a w³asn. 14 domów i 52 mkw (Tabela I 56). kl. œwiêt. 5. 1529 dzies. snop. nale¿y do pleb. Paw³o- 1504, 1506 ÛBroniewice; 1508 Marcin Bro- wa (LR 361); 1854 dzies. snop. i pien. nale¿y do niowski dz. Zapniowa, cz. Broniczkowic i B. pleb. Paw³owa (Wiœ.I³. 156). (Paw. 461); 1510 z cz. Broniowskiego pobór 7. SG I 470; Krzepela 136. z 1 kwarty i od 2 zagr. z rol¹ (ASK I/10 20); 1530–1 z cz. Broniowskiego pobór z 2 kwart (ib. BUSSECZ (1374 Bussecz, 1476 silva Buzecz) 214v, 459v); 1532 z cz. Broniowskiego pobór dziœ nie istnieje, znajdowa³ siê na S od klaszto- z 1/2 ³. (ib. 597); ru, na SW od ÛWólki Milanowskiej i na N od 1536 w zamian za dobra koniem³ockie kl. Lechowa, zapewne na pó³nocnych stokach Wa³u œwiêt. mia³ uzyskaæ m.in. cz. wsi B. (ÛBronie- Ma³acentowskiego, na N od przysió³ka Poddêbie. wice, uw.; ÛKoniem³oty); 1564–5 w³asn. szlach., [Pow. sand.]. pobór z 3/4 ³. (LS 1564–5 330); 1577 Marcin 2. 1374 granice ÛRaszkowic rozci¹gaj¹ siê Broniowski daje pobór z 3/4 ³. (ASK I/7 580v); od œcie¿ki wsi Lechówek do B. (Mp. III 864); 1578 z cz. Marcina Broniowskiego pobór od 1476 granica miêdzy posiad³oœciami bpa krak. 5 kmieci na 2,5 ³., 1 zagr. z rol¹, 1 zagr. z ogro- i kl. œwiêt. przebiega m.in. od œcie¿ki zw. Le- dem (ib. I/10 773; Paw. 191); 1629 Krzysztof chowska na S od potoku Grdzonów, a st¹d przez Broniowski daje pobór od 5 kmieci na 2,5 ³., las B. na E i tu, w B., na koñcu ÛSenna, znaj- 1 zagr. z rol¹, 1 zagr. z ogrodem (RS 1629 61); duje siê kopiec graniczny, st¹d zaœ granica wie- 1662 pog³ówne od Mstowskiego, 3 czeladzi folw. dzie do klucza Brokowskiego bpstwa w³oc³. (BO i 31 mkw wsi (ASK I/67 30v); 1673 pog³ówne rps 93 221). od Mstowskiego i 34 mkw wsi (ib. 236); 1674 7. Derwich 1992 wg indeksu. pog³ówne od 34 mkw wsi (ib. 405v); 1674 po- Uw. Por. Wolnizna Berstana, uw.; Budzyn, uw. g³ówne od 36 czeladzi folw. i mkw wsi (ib. 459);

C

Capla ÛCiep³a [4.] 1351 Ûp. [3]. 5. Dzies. nale¿y do kl. œwiêt. i prep. w¹wol. C¹ssow ÛCza¿ów 1326 bp krak. Nankier przys¹dza opactwu œwiêt. nale¿¹c¹ doñ od dawna dzies. snop. ze wsi CELEJÓW (1326; 1351 Czolis, koniec XV w. C. przeciw Filipowi archid. lub. (Mp. II 592); Czolis siue Czelejow; Niec. 41; Kosyl 21, 59; 1470–80 z 3 ³km. oraz m³yna z rol¹ dzies. snop. SHGL 45; Derwich 1992a 62; NMP II 10/1) 6 km wart. do 3 grz. dowo¿¹ kl. œwiêt., do którego na- na E od Kazimierza Dolnego, nad rz. Bystr¹; ok. le¿y te¿ dzies. snop. „w gonitwê” z karczmy 88 km na NE od kl., 25 km na NE od ÛBracie- z rol¹, z folw. dzies. snop. pobiera prep. w¹wol. jowic i 6,5 km na NW od ÛW¹wolnicy. (DLb. III 249)1 ; 1529 dzies. snop. wart. 2 grz. Pow. lub.; par. W¹wolnica. nale¿y do sto³u konw. œwiêt. (LR 351); 1537 Sko- [3.] W³asn. kl. œwiêt., nastêpnie [po 1351 r.] wieski kupuje za 3 grz. od kl. œwiêt. dzies. ze wsi szlach. C., ÛSkowieszyn i ÛZawada (Gacki 303); 1351 Kazimierz Wlk. przenosi na pr. œredz. 1621–9 proces o dzies. ze wsi C., ÛKarmano- imiennie wymienione posiad³oœci kl. œwiêt., wice, ÛR¹blów, ÛStok i ÛWierzchoniów, w w tym C. (Derwich 1992 278); 1416–7 Jan Tar- wyniku którego cz. z nich przyznano kl. œwiêt., ³o z C. (SHGL 45); 1416 pani Borzujowa z C. a cz., mniejsz¹, prep. w¹wol. (Gacki 303; ZDP (ib.); 1426 Pakosz z C. (ib.); 1448n. w³asn. Cho- rps 10543 110); 1629 dz. Jan Borkowski wy- teckich h. Nabra (ib. – odt¹d w rêkach szlach.). dzier¿awia do¿ywotnio dzies. z ww. wsi, zobo- Celejów–Chotcza 59 wi¹zuj¹c siê p³aciæ za nie corocznie na œ. Marci- CHE£M (1650n. Che³m) las, wieœ, nastêpnie ju¿ na [11 XI] 60 z³ kl. œwiêt. i 40 z³ prep. w¹wol., nieistniej¹cy m³yn, po³o¿one zapewne k. Góry bez wzglêdu na wypadki losowe, oraz przyjmu- Che³mowej nad rz. S³upiank¹. j¹c na siebie podatki od tych dzies. (Gacki 303); [Pow. sand.] 1629 kl. pozwa³ przed s¹d Grodzki lub. dz. Sta- 3. W³asn. kl. œwiêt. nis³awa Witkowskiego, chor¹¿ego ³êczyckiego, 1650 konw. œwiêt. uzyskuje od opata m.in. pr. wielkiego prokuratora zamku krak. i star. krze- wolnego wyrêbu w lesie C. (AG 1913; ÛPokrzy- szowskiego, o przyw³aszczanie od 1612 r. dzies. wianka); 1658, 1686 granice roli Swarowiec na- z ww. wsi (ib.); 1631, 1637–8, 1640–1, 1645 le¿¹cej do folw. ÛStara S³upia rozci¹gaj¹ siê od kolejne wyroki i ugody w sprawie dzies. z ww. granic Pokrzywianki do lasu, czyli granicy wsi wsi, korzystne dla kl. (ZDP nr 10543 110–10v); ÛGrzegorzewice, a st¹d w kierunku wsi C. a¿ 1652 Jan Borkowski p³aci konw. œwiêt. za do starej opust. wsi [ÛBostowska Wola?] (AG dzies. ze wsi C., Karmanowice, R¹blów, Stok i 1923); 1725 [?] opat i konw. œwiêt. nadaj¹ mie- Wierzchoniów 60 z³ (AG nab. 936 1, 2); 1657–71 szczaninowi s³upskiemu Idzikowi przyw. na m³yn proces ze Stanis³awem Dunin-Borkowskim, z zabudowaniami pod C. wraz z gruntem „Na- kaszt. po³anieckim, o dzies. ze wsi ÛBochotnica, zamiedzu” (ZDP rps 10543 44); 1780 do folw. C., Karmanowice, R¹blów, Stok i Wierzchoniów, w Starej S³upi nale¿y staw pod „Che³mem Gór¹”. w wyniku którego kl. œwiêt. otrzyma³ jako od- W okolicy wsi ÛPaprocice „na Che³mie zaœ szkodowanie za zabrane dzies. pierœcieñ wart. mieyscu zwanym iest kupa Lassu Modrzewiny 1700 z³ (Gacki 303; ZDP rps 10543 111–1v); y Dêbiny lecz ieszcze cienkiego” (Inw.S³up. 3, 1675 dzies. snop. z folw. nale¿y do prep. w¹wol., 10); 1809 kl. oddaje w dzier¿. na 40 lat m³yn C. ale od 16 lat nieoddawana (AV X 59); 1675–9 z polami i ³¹kami (Gacki 262). korespondencja miêdzy Stanis³awem Borkow- 5. 1780 poddani ze Starej S³upi oddaj¹ dzies. skim a przeorem kl. œwiêt. w sprawie dzies. z ww. m.in. „z Che³mu” prep. szpitalnemu w ÛNowej wsi (ZDP rps 10543 111v–2v); 1680–1 ponow- S³upi (Inw.S³up. 9). ne wyroki przys¹dzaj¹ce kl. œwiêt. dzies. z ww. Uw. Trudno rozstrzygn¹æ, czy teren ten uzy- wsi, dz. Stanis³aw Borkowski musi zap³aciæ kl. ska³ kl. wraz z wsi¹ Pokrzywianka, czy te¿ nale- za zaleg³e dzies. 1500 z³ (ib. 112v); 1681–7 dal- ¿a³ doñ ju¿ wczeœniej. sza korespondencja miêdzy Stanis³awem Bor- kowskim a przeorem kl. œwiêt. w sprawie dzies. Chirnicow ÛCzerników z ww. wsi (ib. 112v–3); 1730–1 bp krak. zaka- zuje pleb. Klementowic naruszania praw kl. Chodel ÛK³odnica Koœcielna œwiêt. do dziesiêcin „celejowskich” (ib. 113v). 7. Paw. 357, 6a; LL 1565 40; RL 1626 131; CHOTCZA (1325–55 Choczcza, Choczh, LL 1661 55; Spis I 448; II 169; Tabela I 61; Gacki Choczsco, Chotzsko, Chothcza, Hotzha, 1373n. 199, 303; SG I 531–2; XV/1 294; Krzepela 146; Chotcza [ale: 1417 Cotcza, 1429 Chotecz, Szafran 181; SHGL 45–6; Sochacka wg indeksu; 1470–80 Chotcza, Chothcza, Chotecz, Choczya, Derwich 1992 wg indeksu; 1992a 62; Rozwa³ka 1508 Choczcza, 1510 Chodecz (Pol. 236), 1510, 74, 83, 212; Rolska-Boruch 138–9 i wg indeksu. 1517 Chothcza, 1526 Chotcza, Chothcza, 1529, 8. Materia³y z XI–XIII w. stwierdzone w trak- 1530 Chodcza, 1531 Chotcza, 1532, 1540, 1563 cie badañ AZP (Rozwa³ka 153). Chothcza, 1569 Chotcza, 1576 Chodcza], Uw. Kl. posiada³ zapewne tylko cz. C., któr¹ 1577n. Chotcza, 1787 Chotcza i Chotcza gór- utraci³ w l. 1351–1416. Przyczyny tej straty nie na, 1827 Chotcza dolna, Chotcza górna; Kam. znano ju¿ w koñcu XV w. (AG 1783 dorso). 43; Rospond 55–6; Kop.R 285–6; NMP II 77) dziœ C. Górna i C. Dolna, 12 km na N od ÛSol- 1 W innym miejscu D³ugosz przypisuje kl. posiadanie ca nad Wis³¹, u ujœcia rz. I³¿anki do Wis³y; ok. ca³ej dzies., por. DLb. III 569. 65 km na NE od kl., 11 km na NW od ÛBra- Cepla ÛCiep³a ciejowic. 60 Chotcza

1. 1508n. pow. rad. (Paw. 472), 1827 pow. Pleb. posiada: id¹c od koñca cmentarza do rz. solecki (Tabela I 68); 1325–7n. par. w³asna (MV Przerii ogród z d¹brow¹ (merica) zw. Sad (Szad) I 172n.). wraz z rol¹ „Szapacze”, nowo za³o¿onym staw- 3. W³asn. szlach. kiem z ogrodem, rolê od tej d¹browy przy koñ- 1405–27 Jan z C. (Mp. IV 1093; ZL II 107); cu wsi w stronê rz. Chotczy, rolê z lewej strony 1409–17 dzieci Dziers³awa z C. (ZL 1409 432; a¿ do ról kmiec. z prawem karczunku, 2 Ÿród³a, ZL X 141); 1420 Katarzyna wd. po Dziers³awie ³¹kê miêdzy rol¹ S³owikowo a rz. Przeri¹ z pra- z C. (ib. 353); 1417, 1428–9 Miko³aj z C. (ib. wem karczunku, las zw. Czarne z jez. Nieciecza 131; XII 190, 210, 216, 217, 252); 1448n. Cho- k. wsi ÛSzczekarków, a tak¿e dzies. z ról dwor- teccy h. Nabra (SHGL wg indeksu); 1465 dz. Ja- skich i kmiec. w C., Zaj¹czkowie, Gniazdkowie, kub (Wiœ.I³. 16); 1470–80 dz. Pawe³ Chotecki h. z ról kmiec. w Szczekarkowie, obu Trzemchach, Nabra i NN h. Rawa, [6?] ³km., 1 folw. ryc. (DLb. Siennie, Starej Wsi od strony Sienna, z ról dwor- II 567; III 253); 1508 Pawe³ z C. kaszt. po³aniec- skich w Bratkowie, z ról kmiec. niegdyœ dwor- ki, dz. C. i Zaj¹czkowa (Paw. 472); 1510 pobór skich w Kobylanach Mniejszych, w ÛLucimi z 2 ³., od 4 zagr. z rol¹ i z karczmy (ASK I/10 z ról po³o¿onych z tej strony rz. i z 2 ról dwors- 44v); 1526, 1530–2, 1540 pobór z 2 ³. (ib. I/8 kich oraz roli Czuch w ÛBia³obrzegach (Wiœ.I³. 176, 200; I/10 148, 391, 665; I/83 11); 1563 po- 15–6); bór z 2 ³. (LS 1564–5 189); 1470–80 drewn. koœció³ par. œ. Trójcy, patro- 1569 Pawe³ Chotecki daje pobór z 4 ³. z dzies., nat szlach. Z 2 ³km. dzies. snop. wart. do 6 grz. od 3 zagr. z rol¹, 3 zagr. z ogrodem, 1 komor. dowo¿¹ kl. œwiêt., z folw. dzies. pobiera pleb. C., z byd³em (ASK I/8 547v; Paw. 305); 1576–7 ten- do którego nale¿¹ te¿ pewne role i ³¹ki w C. ¿e daje pobór z 4 ³., od 3 zagr. z rol¹, 3 zagr. (DLb. II 567; III 253). Okrêg par.: C., ÛJarno³- z ogrodem, 1 komor. z byd³em, 3 komor. bez by- towice, Lucimia, niegdyœ Sienno z koœcio³em fi- d³a i z karczmy (ASK I/8 479v, 682); 1595 dz. lialnym (DLb. II 567–8); 1476 pleb. Stanis³aw Piotr i Jan Choteccy (AVCap. III 81v); 1662 po- w sporze z mieszczanami z C. (Kiryk 1994 34)1; g³ówne od Jana Kochanowskiego z ¿on¹, 1 szl. 1529 dzies. snop. z C. i Gniazdkowa wart. 6 grz., dworzanina, 16 s³u¿by dworskiej i 126 mkw wsi a tak¿e z cz. Sienna i Starej Wsi, z ³km. w Trzem- (ASK I/67 74); 1787 C. liczy 212 mkw, w tym sze i ca³a w Zaj¹czkowie nale¿¹ do pleb. C., 10 ¯ydów, C. Górna liczy 269 mkw, w tym 17 którego dochód wynosi ³¹cznie 29/22 grz. (LR ¯ydów (Spis I 392; II 114); 1789 C. Górna z przy- 439); 1563 okrêg par.: Bia³obrzegi, Gniazdków, nale¿noœciami, C. Dolna, Gniazdków i Kêpa, Zaj¹czków (LS 1564–5 189); 1569 okrêg par.: dziedziczne wsie Miko³aja Piaskowskiego, w C., Gniazdków (Paw. 305); „posesyi tradycyjnej” Józefa So³tyka, ³¹czny do- 1595 drewn. koœció³ par. œ. Trójcy, zniszczo- chód 5555/11 z³ (Osad.rad. II 232); 1827 C. Dol- ny, niekonsekrowany, patronat i kollacja nale¿¹ na ma 17 domów i 180 mkw, C. Górna ma 42 do dz. wsi, pleb., brak innych duchownych, ple- domy i 278 mkw (Tabela I 68). bania. Pleb. posiada las z jez. Bia³ym w Szcze- 4. 1476 mieszczanie z C. [?] Ûp. 5. karkowie, ob. okupowany przez £aszcza, dz. 5. Dzies. nale¿y do kl. œwiêt. i miejscowego Szczekarkowa, 1 ogród w C., pobiera³ dzies. pleb., nastêpnie tylko do pleb. snop. z C., Gniazdkowa, Zaj¹czkowa, Starej Wsi, 1325–7 pleb. Wac³aw (MV I 172, 247); 1325– Bia³obrzegów, Trzemchy, cz. Szczekarkowa i –8, 1350–1, 1354–5 par. p³aci dzies. pap., taksa dzies. pien. z Sienna, ob. tylko od kmieci z C. 8 grz. (MV I 172, 247; MV II 373, 385, 432); Szko³a zniszczona (AVCap. III 81–1v; LXV 1328, 1335, 1346–52, 1373–4 par. wymieniona 502–3); 1601 pleb. Piotr Chotecki i wikary Waw- w spisach œwiêtopietrza, p³aci najpierw 6, potem rzyniec ze Skrzynna (AV IV 175); 1602 potwier- 5, wreszcie 3 sk. (MV I 308, 377; MV II 199, 207, dzenie uk³adu z 1465 r. (Wiœ.I³. 15); 1617 pleb. 218, 237, 246, 255; MV IX 20, 40; Gromnicki i wikary (Osad.rad. II 34); 1662 tylko pleb., 1072 396); 1465 Jan pleb. C. i Jakub dz. C. zawieraj¹ parafian (ib.); 1721 drewn. koœció³ par. œ. Trój- uk³ad w sprawie uposa¿enia koœcio³a par. w C. cy w formie krzy¿a, niekonsekrowany, z 2 kapli- Chotcza–Chruszczów 61 cami (NMP i Anio³a Stró¿a), 3 o³tarzami (œ. Trój- (DLb. III 247); 1472, 1490, 1522 spory o dzies. cy, Anio³a Stró¿a i NMP), brak dzwonnicy, pa- z C. w konsystorzu lub. wygrywa kl. œwiêt. (Gac- tronat i kollacja nale¿¹ do Jerzego Lubomirskie- ki 301); 1529 dzies. snop. wart. 5 grz. nale¿y do go. Od 1713 r. pleb. jest Wojciech Iworowski, sto³u konw. œwiêt., z 1 roli dzies. snop. wart. 0,5 który prowadzi od 1716 r. ksiêgi metrykalne, brak grz. co drugi rok pobiera pleb. Bochotnicy (LR wikarych. Do par. nale¿¹ dzies. snop. z C., Za- 351, 437); 1536, 1554 konsystorz lub. ponow- j¹czkowa, Gniazdkowa, Trzemchy, Starej Wsi, nie rozpatruje spory o dzies. z C. (Gacki 301); Lucimi (z ról z tej strony rzeki), Szczekarkowa, 1558 urodzony Miko³aj Rzepiszewski od 4 lat niegdyœ z Bia³obrzegów, z Sienna, Bratkowa przyw³aszcza sobie dzies. snop. z C. nale¿¹ce do i Kobylan Mniejszych, a tak¿e z Grabowca, ina- kl. œwiêt. (ib.); czej Jarontowic [ÛJarno³towice], i od 2 kmieci 1632 Jan Andrzej Próchnicki opat sieciech. w Kijance. Okrêg par.: C., Kêpa, Baranów, Bia- pozywa przed s¹d z. lub. dz. C. o dzies. z tej wsi ³obrzegi, Gniazdków, Jarno³towice, Kijanka, Lu- (ib.); 1637 Stanis³aw Grochowski, nominat arcbp cimia, Zaj¹czków, ÛZakrzów (AV XX 749–57); lwowski, i opat sieciech. skar¿¹ przed s¹dami 1787 okrêg par.: C., C. Górna, Baranów, Bia³o- œwieckimi i duchownymi o dzies. z C., któr¹ po- brzegi, Gniazdków, Grabowiec, Jarno³towice, biera pleb. Bochotnicy (ib.); 1638 s¹d biskupi Jarêtowskie Pole, Kêpa król., Kêpa szlach., przyznaje dzies. z folw. i ³km. pleb. Bochotnicy Kijanka, Lucimia, Zaj¹czków, Zakrzów (Spis I na mocy jej posiadania (ib.); 1639 nuncjusz na 392–3); 1789 pleb. Hieronim Solray, dochód 1774/ podstawie DLb. przyznaje kl. sieciech. dzies. z 7,5 z³, do par. nale¿¹ wsie Gniazdków, Kêpa, Ki- ³km. w C. (ib.); 1641 komisja sêdziów synodal- janka i Bia³obrzegi (Osad.rad. II 232); 1802 pleb. nych przyznaje dzies. snop. z folw. i od zagrodni- C. pobiera dzies. z ról zw. Niwy w Lucimi (Wiœ.I³. ków pleb. Bochotnicy, a z ³km. zakonnikom sie- 12). ciech. (ib.); [w tym momencie do procesu w³¹- 6. Studenci U. Kr.: 1402 Stanis³aw s. Marka czy³ siê kl. œwiêt.] 1646 s¹d biskupi na podsta- (Al. I 17); 1429 Maciej s. Dobies³awa (ib. 71); wie LR oraz akt konsystorza lub. przyznaje dzies. 1481 Bart³omiej s. Jakuba (ib. 249). z C. kl. œwiêt. (ib.); 1647 opat Stefan Wyd¿ga 7. ZDP rpsy 500, 7269; SG I 637; XV/1 342; i kapitu³a kl. sieciech. upowa¿niaj¹ 2 zakonników Wiœ.I³. 12–24; Krzepela 168; Szafran 131–2, 181; do zakoñczenia sporu o dzies. z C. w jakikolwiek Flaga 304–5; SHGL wg indeksu; Su³owska 34, sposób, a ci zrzekaj¹ siê przed konsystorzem lub. 64, 68; Sochacka wg indeksu; Derwich 1992 wg praw do dzies. na rzecz kl. œwiêt., uznaj¹ za nie- indeksu; Rozwa³ka 177, 191, 204, 212. by³e tekst DLb. i wyrok nuncjatury, w zamian za co kl. œwiêt. wyp³aca opactwu sieciech. jako re- 1 Identyfikacja miejscowoœci (Chocze) niepewna, o ile kompensatê poniesionych kosztów procesu 200 wiadomo, C. nie by³¹ miastem, por. Kiryk 1994 34. z³, zaœ za odzyskan¹ dzies. otrzymuje po 48 z³ rocznie (ib. 302); 1650 pleb. Bochotnicy wzna- CHRUSZCZÓW (1415; w Ÿr. tak¿e Kruszczów; wia proces o dzies. z C., który trwa jeszcze Niec. 46; Kosyl 21, 59; SHGL 51; Osady 42) dziœ w 1688 r., w zwi¹zku z czym Rostworowski zachodnia cz. Na³êczowa nad rz. Bystr¹; ok. 93 i Firlej, dz. C., odmówili oddawania komukol- km na NE od kl., 30 km na NE od ÛBraciejo- wiek dzies. (ib.); wic i 4,5 km od ÛW¹wolnicy. 1652 za dzies. z C. p³ac¹ konw. œwiêt.: Waw- Pow. lub.; par. ÛBochotnica Koœcielna. rzyniec Rostworowski 48 z³, Wojciech Strzelec- W³asn. szlach. ki 11 z³, Stanis³aw Firlej z ról 2 kmieci 16 z³ (AG 5. Dzies. nale¿y do kl. œwiêt. i pleb. Bochot- nab. 936 1v, 2); od 1700 r. kl. œwiêt. pobiera w C. nicy Koœcielnej. dzies. snop. (Gacki 302); 1819 dzies. nale¿¹c¹ 1470–80 z 12,5 ³km. dzies. snop. i kon. wart. do sto³u konw. œwiêt. kupuje za 20 z³ miejscowa do 10 grz. dowo¿¹ kl. sieciech.1, z 2 karczem gromada (AOkup. 10v). z rol¹ dzies. snop. „w gonitwê” pobiera kl. œwiêt., 7. Paw. 357, 368, 7a; RL 1626 126; LL 1661 z folw. dzies. snop. nale¿y do pleb. Bochotnicy 54; Spis I 448; II 169; Tabela I 71; Gacki 87, 62 Chruszczów –Ciep³a

300–2; Id., Bened. kl. w Sieciechowie, Radom 1417 Jakub z C. i Pawe³ z Tynicy rêcz¹ za 1872, 135, 192; SG I 649; Krzepela 175; Sza- Andrzeja z Chomêtowa (Niwiñski 1931 342); fran 181; SHGL 51; Osady 42; Derwich 1992 1419 Rafa³ z C. (AKP 8 810, 1941, 1961); 1437 wg indeksu; 1992a 62–3; Rozwa³ka 212. Jakub z C. zadoœæuczyni³ swej siostrze Helenie, 8. Osada wœr. z VIII–IX w. (Hoczyk 113, 125); ¿. Jana z £azisk, z przypadaj¹cej jej po ojcu materia³y z XI–XIII w. stwierdzone w trakcie ba- i matce cz. maj¹tku (ZDM II 503); 1441 Jakub dañ AZP (Rozwa³ka 153). z C. odst¹pi³ Andrzejowi z B¹kowa wieœ £azi- ska w zamian za cz. Andrzeja w C. i 300 grz. (ib. 1 Jest to zapewne pomy³ka D³ugosza lub któregoœ 584); 1470–80 dz. Piotr Dzik h. Doliwa oraz ¯e- z kopistów. C. brak w zamieszczonym w DLb. opi- gota, ³km., 1 folw. ryc. (DLb. III 419) [Nastêp- sie uposa¿enia kl. sieciech. oraz w póŸniejszych Ÿr. nie?] dz. Jan h. Nieczuja, ¯egota z Zaborowa h. dotycz¹cych tego opactwa. Wyst¹pienie kl. sieciech. Golijan, Fryderyk, ³km., 2 folw. ryc. (ib. II 523); z pretensjami o tê dzies. w 2 æwierci XVII w., zre- 1508 El¿bieta z C. p³aci pobór z cz. C. (Paw. szt¹ nieskuteczne, opiera³o siê prawdop. tylko na wpisie do DLb., a wi¹za³o siê z akcj¹ ówczesnego 473); 1510 z cz. Jana pobór z 2 ³. i od 3 zagr., opata sieciech., Jana Próchnickiego, który rozpocz¹³ z cz. Dzika pobór raz z 1,5 ³., raz z 2 ³., pobór energiczn¹ walkê o odzyskanie zagrabionych przez z m³yna o 2 ko³ach (ASK I/10 48v); 1526 pobór dz. œwieckich dzies. nale¿¹cych do opactwa (J. Gac- z 3,5 ³. i karczmy (ib. I/8 182v); 1538, 1540 po- ki, Bened. kl. w Sieciechowie, Radom 1872, 135). bór z 3,5 ³. i m³yna dorocznego o 1 kole (ib. I/ 10 674v; I/83 14); CIEP£A (1270, 1286, 1326–8, 1348–9, 1352–5, 1563 pobór z 3,5 ³. (LS 1564–5 191); 1569 1419 Cepla, 1328 Capla, 1335–6, 1339, 1342, z cz. Stanis³awa Dzika oraz jego brata pobór z 3 ³. 1346, 1350–1, 1356–7, 1373–4, 1437, 1441, z dzies., z m³yna dorocznego o 3 ko³ach, z cz. 1508, 1510 Czepla, 1470–80 Czapla, Czyepla, wojewodzica wileñskiego [dzier¿awca?] Jan Kie- 1526 Cziep³a, 1529 Czyepla, Czyeplya, 1538, szkowski daje pobór z 3 ³., od 1 zagr. z rol¹ 1540 Cziepla, 1563 Czyeplya, 1569 Cziepla, i 1 kowala (ASK I/8 555v; Paw. 309); 1576 Sta- 1576n. Ciep³a, Kam. 46; Nalepa 77; Kop.R 36; nis³aw i Walenty Dzikowicze daj¹ pobór z 3 ³. NMP II 136–7) 19 km na SW od Radomia, na i m³yna o 3 ko³ach, z cz. dzier¿. Szyd³owieckie- prawym brzegu rz. Ciep³ej, zw. te¿ Borówk¹, go pobór z 4 ³., od 4 zagr. i z karczmy (ASK I/8 a ob. Szabasówk¹; ok. 50 km na N od kl. i 7 km 491); 1577 dzier¿. Marcin Padniowski daje po- na SE od ÛMniszka. bór z 4 ³., od 1 zagr. z rol¹ i z karczmy, z cz. Wa- 1. 1351 z. rad. (Derwich 1992 278), 1508n. lentego Dzika oraz Stanis³awa i Ludwika Dzików pow. rad. (Paw. 473), 1827 pow. szyd³owiecki pobór z 3 ³. i m³yna o 3 ko³ach (ib. 693v); 1662 (Tabela I 76); 1325–74 par. w³asna (MV I 170n.), pog³ówne od 105 mkw wsi i m³yna (ib. I/67 83); 1470–80n. par. Wysoka (DLb. II 523). 1673 pog³ówne od 93 mkw (ib. 287v); 1787 li- 2. 1460 graniczy z Guzowem (Mp. V/H 6); czy 81 mkw, w tym 14 ¯ydów (Spis I 411; II 1464 las na granicy C. i Œwiniarowa (Wiœ.Kon. 128); 1827 ma 16 domów, 111 mkw (Tabela I 531–2). 76). 3. W³asn. kl. œwiêt., nastêpnie [po 1374 r.?] 4. 1351 Ûp. 3. szlach. 5. Do XIV/XV w. wieœ par., prepozytura kl. 1270 Boles³aw Wstydl. nadaje posiad³oœciom œwiêt., dzies. nale¿a³a najpierw do kl. œwiêt. [?] kl. œwiêt. imm., m.in. zwalnia mkców ÛBracie- i miejscowego pleb., nastêpnie do kl. w¹ch. i jowic, ÛG³odna, C. i ÛKoniem³otów od obo- pleb. Wysokiej. wi¹zku podejmowania bobrowników (Mp. II 1326–7 dzies. pap. p³aci mnich œwiêt. (frater) 476)1; 1286 Leszek Cz. potwierdza z pewnymi Benedykt, taksa 2 grz. (MV I 170); 1327–8 dzies. zmianami powy¿szy przyw., m.in. zwalniaj¹c pap. p³aci pleb. Benedykt, taksa jw. (ib. 245); 1339 mkców Braciejowic, G³odna i C. od ww. powin- prep. OSB z C. (Lites 135); 1350–1, 1354–5 noœci (Pol. 62); 1351 Kazimierz Wlk. przenosi [1334–62 ] dzies. pap. p³aci mnich œwiêt. (frater) na pr. œredz. imiennie wyliczone posiad³oœci kl. Benedykt, taksa jw. (MV II 384, 431, 439); 1328, œwiêt., w tym C. (Derwich 1992 278); Ciep³a–Cza¿ów 63

1335–6, 1342, 1346, 1348–9, 1352–7, 1373–4 par. Comemloth ÛKoniem³oty wymieniona w spisach œwiêtopietrza, p³aci po 7 sk., w 1356 r. – 4,5 sk., w 1357 r. – 4 sk. (MV I Conemloci ÛKoniem³oty 314, 376, 389; MV II 181, 199, 218, 228, 255, 263, 270, 278, 286, 293; MV IX 18, 38; Gromnicki 394); Connemlothy ÛKoniem³oty 1470–80 z ³km. dzies. snop. i kon. dowo¿¹ kl. w¹ch., z 1 lub 2 folw. dzies. snop. pobiera pleb. Crascow ÛKraszków Wysokiej (DLb. II 523; III 419); 1529 z ³km. dzies. snop. wart. 1/12 grz. nale¿y do kl. w¹ch., Crzessowske ÛRajec z folw. dzies. nale¿y do wikarych koœcio³a par. w Wysokiej (LR 457, 408); 1598 dzies. snop. od Czadow ÛCza¿ów 2 kmieci pobiera prep. ÛMniszka, a tamtejszy rek- tor szko³y z ról 2 szl., ob. nieoddawana (AVCap. Czapla ÛCiep³a XIV 22). 6. 1504 Bart³omiej s. W³adys³awa z C.3 stu- Czaszow ÛCza¿ów dent U.Kr. (Al. II 91). 7. SG I 690; Derwich 1991; 1992 wg inde- CZA¯ÓW (1362n. Czazow [ale: 1470–80 Czya- ksu; 1997a 50–1. szow, 1504 Czazaw, Czezow, 1506 Czaszow, Uw. W l. 1374–1408 par. w C. zosta³a zlikwi- Czasszow, 1508, 1546, 1564–5 Czaszow, 1529 dowana, a jej okrêg par. podzielono zapewne C¹ssow, 1532 Czazhoff, 1537 Czazouu, 1787 miêdzy dawn¹ par. w Wysokiej a nowo utworzo- Czadow], 1827 Cza¿ów; Kam. 49; Niec. 52; n¹ par. w Mniszku, gdzie tak¿e powsta³a prepo- Kop.K 181; NMP II 202) 7 km na NE od ÛNo- zytura kl. œwiêt. Reorganizacja ta zwi¹zana by³a wej S³upi, 9 km na NE od kl., nad rz. Pokrzy- chyba z zamian¹ C. na Mniszek oraz rozwojem wiank¹. kolonizacji na terenie puszczy rad., której postêpy 1. 1473n. pow. sand. (TN XX 230; AG 1879), zwiêkszy³y rolê Wysokiej i Mniszka (Derwich 1827 pow. opat. (Tabela I 83); 1362 C. przenie- 1991). siony z par. Waœniów do par. Chybice (Mp. III 752), 1530n. par. Chybice (ASK I/10 221v). 1 Matuszewski 233. Bobry w rz. Ciep³ej wspomniane 2. 1412 rozgraniczenie C. od W³och wg sta- s¹ ju¿ w 1260 r. (Niwiñski 1930 49, 160). rych znaków granicznych (Mp. IV 1132); 1470– 2 Por. Derwich 1991 42. –80 graniczy z ÛBoleszynem (DLb. III 231); 1537 3 W Ÿródle „de Czepel”, identyfikacja miejscowoœci dotychczasowi w³aœciciele maj¹ wyznaczyæ gra- niepewna. nicê C. i ÛSka³, szczególnie od ÛWojciechowic i ÛGrzegorzewic (AG 1893); 1780 ÛBoleszyn. Cirnicow ÛCzerników 3. W³asn. szlach., od 1536 r. kl. œwiêt. 1412 dz. Œwiêtochna, wd. po Spytku, z c. Bret- CITANIKA (1369 Citanica) dziœ nie istnieje, k¹ i siostrzenic¹ Ann¹ (Mp. IV 1332); 1473 br. zapewne nazwa d¹browy po³o¿onej k. ÛSenna Jan, Piotr, Marcin i ich bratanek Miko³aj, zwani na S od kl. Pszonki, dz. Babina, z siostr¹ Dorot¹ i siostrze- [Pow. sand.] nic¹ Katarzyn¹, ¿. Miko³aja Kota Ostrowskiego 2. 1369 ÛSenno. z Lesznik, sprzedaj¹ Janowi Rytwiañskiemu, Uw. Wydawcy dok. poprzedzili tê tajemnicz¹ marsza³kowi Królestwa Polskiego, swoj¹ cz. C. nazwê wyrazem „merica”, którego brak w ory- w zamian za 1 ³. w Ostrowie w pow. wiœl. i 100 ginale (Mp. III 830; AG 1787). Z kontekstu rze- grz. (TN XX 230); 1473 Klemens pleb. Olbie- czywiœcie wynika, ¿e chodzi tu o nazwê d¹bro- rzowic i Jan Wilhelm, br. niedzielni z Brzezia, wy. Gacki 255 czyta³ „Cyranka”. odstêpuj¹ Janowi Rytwiañskiemu jw. swoj¹ cz. C. w zamian za 1 ³. w Pogwizdowie w pow. wiœl. Clodzie ÛK³udzie [z dop³at¹?] (AG 1879); 1504 pobór z 1 ³. i od 64 Cza¿ów

1 zagr. (ASK I/7 40); 1504, 1506 pobór z 1,5 ³. na 2,75 ³. (AG nab. 936 9); 1673 opat œwiêt. daje (ib. 36v, 103v; RP); 1508 Piotr Stawiski dz. Waw- pog³ówne od 58 mkw wsi (ASK I/67 238); 1674 rowic, Ska³ i C. (Paw. 486); 1529 w³asn. Marci- pog³ówne od 28 mkw (ib. 408v, 461); na Ostrowskiego, pobór z 3 ³. (RP); 1530–2 po- 1686 Micha³ Komornicki opat œwiêt., zobo- bór z 1,25 ³. (ASK I/10 221v, 465, 599v); wi¹zany uchwa³ami synodu prowincjonalnego do 1536 Zygmunt St. zatwierdza zamianê klucza ³o¿enia 200 fl. rocznie z dóbr opackich na nau- koniem³ockiego, nale¿¹cego do kl. œwiêt., na wsie kê zakonników, ofiarowuje im znajduj¹ce siê od Hieronima £askiego wwdy sier.: Ska³y, C., ÛBu- ponad 50 lat w rêkach œwieckich dzier¿awców: kówkê, ÛBroniewice, ÛOkrêglów, Wojciecho- ma³¹ wieœ Ska³y z folw., na którym znajduje siê wice i 1/2 ÛJam (AG 1892; MS IV 18175; ÛKo- tylko opust. stodo³a i 6 zagr., oraz 2 opust. role niem³oty); 1537 król potwierdza zamianê nale- kmiece w C., zajête niegdyœ przez Wojciecha Ma- ¿¹cego do kl. œwiêt. klucza dóbr ÛKoniem³oty znika i Macieja Kozio³ka, zobowi¹zanych do pra- na wsie Ska³y i C., nale¿¹ce do Hieronima £a- cy na folw. w Ska³ach, a tak¿e m³yn, przy czym skiego wwdy. sier. i jego ¿. Anny z Kurozwêk, dochód z tych dóbr przeznaczony ma byæ na na- oraz czêœci w ÛD¹browie i ÛZawadzie, zw. ukê zakonników, wynagrodzenia profesorów oraz Cio³kowskie, które ww. uzyskali od Andrzeja potrzeby zakrystii (AG 1923); 1686 Jan Ma³a- Cio³ka z ¯elechowa, zobowi¹zuj¹c ich do wyp³a- chowski bp krak. – wys³uchawszy opinii swych cenia opactwu dodatkowo 100 fl., wyznaczenia delegatów, Jana Benedykta Kluczewskiego, kan. granic Ska³ i C., szczególnie od Wojciechowic i oficja³a kiel., prep. bodzentyñskiego oraz Jana i Grzegorzewic, oraz sp³acenia w ci¹gu roku Sikorskiego dziekana kunowskiego i pleb. Kry- wszystkich ci¹¿¹cych na tych dobrach zobowi¹- nek, którzy w ksiêdze przywilejów klaszt. odna- zañ, kl. zaœ mo¿e natychmiast zaj¹æ je ze stada- leŸli dok. z 1620 r. oraz „puncta postulatoria” mi byd³a i œwiñ oraz zasiewami oziminy, uzysku- podpisane kolejno przez koadiutora Wojciecha je te¿ w nich imm. taki, jaki maj¹ inne dobra ko- Sierakowskiego dziekana che³mskiego w 1652 r., œcielne (AG 1893; MS IV 18286; ÛKoniem³oty); opata elekta Miko³aja Goskiego archid. warszaw- 1538 pobór od 5 zagr. (ASK I/7 190v); 1546 król skiego w 1662 r., koadiutora a potem opata elekta uwalnia uzyskane na mocy zamiany z 1537 r. po- Micha³a Komornickiego w 1682 i 1683 r., w któ- siad³oœci, tzn. Ska³y, C. i czêœci D¹browy i Za- rych zakonnicy domagali siê przekazania im tych wady, od wszelkich powinnoœci zgodnie z daw- dóbr – widz¹c, ¿e wsie C. i Ska³y od ponad 40 nymi i obecnymi przywilejami kl. œwiêt. (AG lat znajduj¹ siê w rêkach Marcina i Stanis³awa 1894; MS IV 22389); 1553 Zygmunt A. przeno- Szczuckich, którzy p³acili opatowi tylko po 50 si na pr. niem. imiennie wyliczone posiad³oœci fl. rocznie, wiedz¹c zaœ ze sprawozdania dele- opactwa œwiêt., w tym C. i Ska³y (AG 1909); gatów, ¿e po pewnych zabiegach i inwestycjach 1564–5 pobór z 1,25 ³. (LS 1564–5 330); 1571 dochód z obu wsi mo¿e wynieœæ oko³o 300 fl. w³asn. opata œwiêt., pobór z 2 ³. i karczmy (ASK rocznie, zatwierdza dok. opata z 1686 r. i w³¹cza I/7 266v, 341); 1577 w³asn. kl. œwiêt., pobór od je do sto³u mniszego (ib.); [ok. 1689] w³asn. 4 kmieci na 2 ³. i z karczmy (ib. 585v); 1578 z cz. konw., pobór od 6 kmieci na 2,75 ³. (AG nab. 936 nale¿¹cej do opata œwiêt. pobór od 5 kmieci na 9v); [ok. 1773] wieœ opust. (Jab³oñski 207); 1787 2,5 ³. oraz z karczmy z rol¹ (ib. I/10 778; Paw. liczy 39 mkw (Spis I 411; II 135); 1819 wieœ C. 193); 1620 Bogus³aw Radoszewski opat i konw. z folw. nale¿y do sto³u konw. (AOkup. 6v, 72– kl. œwiêt. przekazuj¹ w do¿ywotni¹ dzier¿. Sta- –74v, 237); 1827 ma 8 domów i 53 mkw (Tabe- nis³awowi Szczuckiemu, s. Marcina Szczuckie- la I 83). go, wsie C. i Ska³y z obowi¹zkiem p³acenia co 4. 1553 Ûp. 3. roku na œ. Marcina [11XI] 50 fl. do sto³u opata 5. 1362 bp krak. Bodzanta przenosi C. z par. (AG 1923); 1629 w³asn. opata œwiêt., pobór od Waœniów do par. Chybice (Mp. III 752); 1529 5 kmieci na 3 ³., 1 zagr. z rol¹, 2 komor. bez by- dzies. snop. z folw. wart. 1 grz. pobiera pleb. d³a oraz z roli nale¿¹cej do karczmy (RS 1629 Chybic (LR 373); [po 1741?] spór pleb. Chybic 64); 1650 konw. œwiêt. [?] daje pobór od 6 kmieci z Bened. œwiêt. o dzies. z C. (Wiœ.I³. 27). Cza¿ów–Czerników 65

7. Jonston III/6 113; Szepiñski 260; Gacki 92, 1470–80 1/2 C. nale¿y do synów Wilhelma Gal- 225, 251, 254; SG I 777; XV/1 356; Krzepela lica (Gallicus) z Okaliny, folw. ryc., 6 kmieci na 204; Derwich 1992 wg indeksu. 6 ³. (Ludat 44; DLb. I 636); 1470–80 1/2 C. na- le¿y do Domarata Kobyleñskiego h. Grzyma³a, Czechówka ÛLublin folw. ryc. (DLb. I 317); 1504 z cz. Czopka pobór z 1/2 ³. (RP); 1506 Czegel, Czegil ÛSzczeg³o pobór z 1/2 ³. (ib.); 1508 pobór daj¹ dz. C. i Sie- dleszan (Paw. 458); 1510 z cz. Tudorowskiego Czepla ÛCiep³a pobór z 2 ³. i 1 ko³a korzecznego (ASK I/10 16); 1564–5 Czopek daje pobór z 1/2 ³., z cz. dóbr CZERNIKÓW (1206 Cirnicov, 1208 Chirnicov, w par. Opatów pobór z 1 ³. (LS 1564–5 331); 1212 Cyrnichou, 1282 Czirnichow, 1308, 1313 1578 z cz. Kaspra Sobiekurskiego pobór od Czernikow, 1328 Czirneckow, 1411 Czinikow, 8 kmieci na 3 ³. i 2 komor. bez byd³a, z cz. Ja- 1412 Cirnichow, 1415, 1427 Czernikow, 1417 gniñskiego pobór od 8 kmieci na 2 ³., 3 zagr. Czyrnicow, 1430 Czyrnykow, 1435 Czÿrnikow, z rol¹, 1 komor. z byd³em, 11 komor. bez byd³a, 1437–9 Czirnikow, 1440 Czirnicow, Czirnykow, 1 rybaka, z m³yna o 1 kole i stêp (ASK I/10 763; Czÿrnÿkow, 1465–7 Czirnekow, Czernkow, Paw. 186); 1629 z cz. Andrzeja Chocimowskie- 1470–80 Czyrnikow, Czyrnykow, Czyrnekow, go pobór od 8 kmieci na 2 ³., 4 zagr. z rol¹, 12 1508 Czyernykow, 1510 Czyrnykowo, 1529 komor. bez byd³a i 1 rybaka, z cz. spodkobier- Czernykow, Czirnychowicze, 1564–5 Czerny- ców œp. kaszt. krak. [Jerzego Zbaraskiego] od kow, 1578n. Czernikow, 1827 Czerników, 1880 6 kmieci na 3 ³. i 1 komor. bez byd³a (RS 1629 C. Karski i Opatowski; Kam. 50; Niec. 55; NMP 54); II 222/3) dziœ C. Karski i C. Opatowski, 3 km 1662 pog³ówne z cz. ksi¹¿¹t Zas³awskich od na SW od Opatowa; ok. 27 km na SW od kl., 17 mkw wsi, z cz. szl. Stanis³awa Pozoskiego od granicz¹ od NE z ÛJagninem. niego z ¿on¹ i jej siostr¹, ich s³u¿¹cej oraz od 1. 1328 z. sand. (ZDM IV 907), 1508n. pow. 8 czeladzi folw. i 23 mkw wsi, z cz. szl. Swat- sand. (Paw. 458), 1827 pow. opat. (Tabela I 85); kowskiego od zarz¹dcy szl. Zaleskiego i 23 mkw 1470–80n. par. Strzy¿owice [ob. C. Karski] i par. wsi (ASK I/67 24–4v); 1673 pog³ówne z cz. szl. Opatów [ob. C. Opatowski] (DLb. I 318, 636). Adama O¿arowskiego od niego z ¿on¹ i dzieæ- 3. W³asn. szlach. podzielona. mi oraz 44 czeladzi folw. i mkw wsi, z cz. szl. 1206, 1208, 1212 Wincenty Kad³ubek nada- Srogona od niego z ¿on¹ i dzieæmi oraz 5 czela- je kl. sulejowskiemu m.in. C.1. dzi folw. i mkw wsi (ib. 232); 1674 pog³ówne 3A. [ob. C. Karski] W³asn. szlach., w 1308 r. z cz. szl. Czarwskiego od niego z 2 synami i 29 cz. uzyska³ kl. œwiêt. mkw wsi (ib. 455v); 1787 liczy 75 mkw, w tym 1308 Mieczys³aw s. Floriana z Myszkowa 8 ¯ydów (Spis I 382; II 104, 109); 1827 ma 18 (Miscow), który wczeœniej podarowa³ kl. œwiêt. domów i 100 mkw (Tabela I 85). cz. ojcowizny w C., teraz sprzedaje mu za 18 grz. 3B. [ob. C. Opatowski] W³asn. bpa lubus., od dalsz¹ cz. C., a W³adys³aw £ok. zrównuje w pra- 1514 r. szlach. i miejska. wach obie cz. C. nale¿¹ce do kl. z pozosta³ymi 1282, 1313, 1328 Leszek Cz., a nastêpnie posiad³oœciami opactwa (Mp. I 138); 1411 dwu W³adys³aw £ok. nadaj¹ imm. posiad³oœciom braci Janów z C. h. Wieniawa (AKP 8 500; AKH bpstwa lubus., w tym C. (ZDM IV 881, 907; AS 3 27); V 1); 1465–7, 1470–80 1/2 C. nale¿y do bpa lu- 1415–40 Jakub z C., w 1440 r. interwent kl. bus. £¹ka, 5 kmieci (Staskow, Peter, Marek, Po- œwiêt. z polecenia króla (Mp. IV 1149, 1150, ytir, Wotzislaw) siedzi na 5 Ÿrebach maj¹cych 1322, 1329, 1337, 1342, 1344, 1355, 1359, 1376; ³¹cznie ponad 12 ³. Kmiecie p³ac¹ po 1 grz. czyn- AGZ V 43; ZDM II 423, 496, 501, 511, 554; OK szu, 1/2 na œ. Marcina [11 XI], 1/2 na œ. Trójcê, V 339v); 1439–67 Jan z C. (ZB I 122, 195; APK 2 gr wieprzowego na Bo¿e Narodzenie [25 XII], Teutonicalia III 364; Boniecki III 374); 1465–7, 1 gr koŸlêcego na Wielkanoc, daj¹ sep jesienny 66 Czerników–D¹browa po 2 kor. pszenicy i wiosenny po 3 kor. owsa, po bpa lubus. dzies. snop. wart. do 6 grz. oddaj¹ te- 2 koguty na Wniebowziêcie NMP [15 VIII], 30 mu¿ (DLb. I 318, 636); 1514 ÛKraszków, p. 3A; jaj i 2 sery na Wielkanoc, na stacjê króla, ilekroæ 1529 z ³km. dzies. snop. wart. 6 grz. pobieraj¹ przybêdzie do Opatowa, p³ac¹ po 6 gr z ³., daj¹ wikariusze opat. (LR 363). po 3 kor. owsa, 10 jaj, 2 koguty (Ludat 44–5; 6. Studenci U. Kr.: 1412 Sieciech (Szethesius) DLb. I 636–7); 1510 z cz. bpa pobór z 1 ³. i od (Al. I 31); 1417 Tomasz s. Macieja (ib. 41). 1 zagr. (RP); 1514 ÛKraszków, p. 3A; 1564–5 7. Tabela I 85; Gacki 195n.; SG I 830; XV/1 pobór z 1 ³. (LS 1564–5 332); 1787 liczy 81 mkw, 372; Boniecki II 374; Wiœ.Op. 291, 425; Krze- w tym 7 ¯ydów (Spis I 388); 1827 ma 9 domów pela 211; R. Grodecki, Mistrz Wincenty Kad³u- i 48 mkw (Tabela I 85). bek, Kr. 1923 9n.; S. Kozierowski, Ród Pora- 5. Dzies. podzielona. jów-Ró¿yców, RTH 9, 1929, 167n.; Mitkowski 5A. [ob. C. Karski] 203–25, 302–18; Derwich 1987 166; 1992 wg 1470–80 z ³km. dzies. kon. z 4 wi¹zek i snop. indeksu. wart. do 6 grz. dowo¿¹ do stodo³y archid. sand., Uw. C. brak w wykazie posiad³oœci kl. œwiêt. z folw. ryc. dzies. snop. pobiera prebendarz z 1351 r. O ile nie zaszed³ tu wypadek retraktu z Mokrska (DLb. I 317–8, 636–7); 1529 dzies. lub odsprzeda¿y (zamiany), co jest ma³o praw- snop. z ³km. wart. 1 grz. nale¿y do archid. sand. dop., przypuœciæ mo¿na, ¿e tereny uzyskane przez (LR 385), z folw. dzies. snop. wart. 30 gr pobie- kl. w³¹czone zosta³y do granicz¹cej z C. starej ra prebendarz prebendy w koœciele par. w Mokr- wsi klaszt. ÛJagnin. sku lub pleb. Strzy¿owic (ib. 130, 380). 5B. [ob. C. Opatowski] 1 Tzn. cz. póŸniejszej Okaliny, por. Mitkowski 203, 302. 1465–7 z cz. bpa lubus. dzies. poln¹ wart. za- wsze 8 grz. zwo¿¹ do jego stodo³y, nastêpnie Czolis ÛCelejów dzies. wart. 7 grz. nale¿y do bpa, ale ten sprze- daje j¹ za 6 grz. (Ludat 45, 68); 1470–80 z cz. Czyepla ÛCiep³a

D

D¥BROWA (1333–70 Dombrowa, 1447n. Dam- 3. W³asn. szlach., od l. 1536–7 r. w³asn. browa [ale: 1504 D¹mbrowa, 1506 Dambroua, podzielona. Dambrova, 1508 Dambrowka, 1529 Dambrowa, 1333–70 Ûp. 4; 1401 nale¿y do Jakuba i D¹browa, 1537 Dambroua, 1546 Rzepin Dam- S³awka dz. Szyd³owca (Górski 43); 1447 Ûp. 4; broua], 1564n. D¹browa, 1880 D. Chybicka i D. 1470–80 dz. Prandota Koniñski h. Rawa i Rafa³ Chybicka Poduchowna; Kop.K 52, 142) dziœ z Chlewisk h. Odrow¹¿, 2 folw. ryc., 10 ³km., D¹browa i jej zachodnia cz. D. Poduchowna, 10 1 zagroda z rol¹, 2 karczmy z rol¹ (DLb. I 439; km na SE od Starachowic, nad rz. Œwiœlin¹; ok. II 485); 1477 dz. Rafa³ i Prandota (ZDP rps 1146 14 km na NE od kl. 24–4v); 1504 Jakub Ebermuth z Pogorza³ystawu 1. 1508n. pow. sand. (Paw. 461), 1827 pow. odstêpuje Janowi ze Œwirczowa tenutariuszowi opat. (Tabela I 89); 1470–80n. par. ÛPaw³ów Ropczyc m.in. trzeci¹ cz. „mediae alteris” wsi (DLb. II 485). D. i ÛZawada (MS III 1663); 1504 z cz. Eber- 2. 1470–80 graniczy z ÛRzepinem, ÛRze- mutha pobór z 2 ³. i od 3 zagr., [z innej cz.] po- pinkiem, Paw³owem i ÛDziurowem (DLb. III bór z 2 ³. i karczmy (ASK I/7 15v–6, 40); 1505 236); 1477 ÛDziurów; 1532 ÛRzepin; 1546–7 w³asn. Ewy z Rytwian ¿. Miko³aja Kurowskie- ÛWanacja; 1780 cz. klaszt. D. graniczy od E go (MS III 2268); 1506 pobór z 2 ³. i od 1 zagr. z cz. szlach. D., od S, E i N z innymi dobrami oraz [z innej cz.] z 1,5 ³. (ASK I/7 128); 1508 Bened. œwiêt., w tym z ÛKuczowem i ÛBogu- z cz. Rafa³a pobór z 3 ³., z cz. Ebermutha pobór s³awicami (Inw.Rzep. 13, 15, 22). z 2 ³., karczmy i 1 ko³a korzecznego (ib. I/10 20; D¹browa 67

Paw. 461); 1528 po œp. Janie Ebermuth czeœni- 1538 z cz. opata œwiêt. pobór z 1,5 ³. i m³yna ku che³mskim król nadaje D. Feliksowi z Zamo- (ASK I/7 189v); 1538 m³yn daje kl. œwiêt. 2 grz. œcia (MS IV 5342); 1530–2 z cz. Rafa³a pobór czynszu (ib. 210); 1546 otrzymuje takie wolno- z 1 ³. i z karczmy, z cz. Ebermutha pobór z 1,5 ³. œci jak inne w³oœci kl. œwiêt. (AG 1894; MS IV i m³yna o 1 kole (ASK I/10 215, 459v, 597). 22389); 1546 dwór klaszt. w Rzepinie D¹browie 3A. [ob. D.] W³asn. szlach. (dambrowa) obs³ugiwany bez wymiaru przez 1538 z D. Rafa³a pobór z 1 ³. i karczmy (ib. m³yn w ÛMicha³owie (AG 1895); 1553 Zygmunt I/7 189v); 1564–5 wieœ szlach., pobór z 1,75 ³. A. przenosi na pr. niem. imiennie wyliczone po- w D. i Jab³onnej (LS 1564–5 330; p. Û3B); 1577 siad³oœci opactwa œwiêt., w tym D. (AG 1909); z cz. Miko³aja D¹browskiego pobór z 1/2 kwar- 1564–5 z cz. Ebermutha w D. i Zawadzie pobór ty i od 2 zagr. z ogrodem oraz z 1/3 cz. kuŸnicy z 1,75 ³. (LS 1564–5 330; Ûp. 3A); 1565 dwór zw. „Stijchow” o 1 kole i z 2 czeladnikami (ASK klaszt. w D. obs³ugiwany bez wymiaru przez I/7 580); 1578 z cz. Jakuba Chlewickiego pobór m³yn w Micha³owie (AG 1897); 1569, 1571 opat od 2 kmieci na 1 ³., 2 zagr. z rol¹, 1 kowala, z cz. œwiêt. daje pobór z 2 ³., karczmy i m³yna o 1 kole Jana Kochanowskiego pobór od 1 kmiecia na 1/8 (ASK I/7 408v, 264v, 339); 1577 z cz. opata œwiêt. ³. i 4 zagr. z ogrodem, z cz. Miko³aja D¹brow- pobór od 8 kmieci na 2 ³., z karczmy i m³yna o 1 skiego pobór od 2 kmieci na 1/2 ³., 4 zagr. z rol¹ kole (ib. 580); 1578 z cz. opata œwiêt. pobór od i z karczmy (ib. I/10 772v–3; Paw. 191); 1629 8 kmieci na 2 ³., 3 zagr. z rol¹, 1 komor. bez by- z cz. Stanis³awa D¹browskiego pobór od 2 kmie- d³a, z karczmy z 1/2 ³. i m³yna dziedzicznego ci na 1/2 ³. i 4 zagr. z rol¹, z cz. Piotra Œwierczow- o 1 kole z 1/2 ³. (ib. I/10 772v–3; Paw. 191); 1629 skiego pobór od 1 kmiecia na 1/2 kwarty roli, z cz. opata œwiêt. pobór od 8 kmieci na 4 ³., 4 zagr. z ogrodem (RS 1629 61); 3 zagr. z rol¹, 1 komor. bez byd³a, z 1 kwarty roli 1662 pog³ówne z cz. szl. D¹browskiego od nale¿¹cej do karczmy, m³yna dziedzicznego o 1 niego z ¿on¹, szl. Kamodziñskiej z córk¹, szl. kole z 1/2 ³. (RS 1629 61); Dêbiñskiego z córk¹ oraz 8 czeladzi dworskiej 1662 opat œwiêt. daje pog³ówne od 10 czela- i 13 mkw wsi, z cz. szl. Œwierczowskich od D¹- dzi folw. i 57 mkw wsi (ASK I/67 30v); 1673 z D. browskiej i Œwierczowskiej, ubogiego szl. Woj- i Dziurowa opata œwiêt. pog³ówne od dzier¿. szl. towskiego z ¿on¹, 3 czeladzi folw. i 33 mkw wsi Stanis³awa Wolskiego, 102 czeladzi folw. i mkw (ASK I/67 30v); 1673 pog³ówne z cz. Œwierczow- wsi (ib. 236); 1674 pog³ówne od Wolskiego skiej i D¹browskiej od nich i 34 czeladzi folw. z ¿on¹ i niezamê¿n¹ córk¹, 6 czeladzi folw. i 58 i mkw wsi (ib. 236v); 1674 pog³ówne z cz. D¹- mkw wsi (ib. 459–9v); browskiego od niego z ¿on¹ oraz 15 czeladzi 1780 nale¿y do klucza rzepiñskiego dóbr sto³u folw. i mkw wsi (ib. 236v); 1674 pog³ówne z cz. opata komendatoryjnego. 13 dymów. Zlikwido- szl. Wirskiego od niego z ¿on¹ i niezamê¿n¹ cór- wane zabudowania folw., po których pozosta³ k¹ oraz 8 czeladzi folw. i 58 mkw wsi, z cz. D¹- plac i cha³upa. Do folw. nale¿¹ 3 niwy. We wsi browskiej od niej, szl. Œwierczowskiej i Wojtow- 3 kmieci (Tomasz Lasek, Marcin Krzak, Leonard skiej, od 3 s³u¿by i 27 mkw wsi, z cz. D¹brow- Pochêæ), 9 zagr. (Józef Pe³ka, Walenty Ró¿ycki, skiego od niego i od 11 mkw wsi (ib. 406, Jan PaŸ, Józef Wiêcek – gajowy, zwolniony od 459–9v); 1787, 1827 Ûp. 3B; 1880 D. Chybic- powinnoœci, Jan Tracz, Franciszek Smalec, Jan ka ma 30 domów, 248 mkw, 404 morgi dwor- Jop – gajowy, te¿ zwolniony, Wincenty Nalepa, skie i 209 mórg w³oœciañskich (SG I 922). Jan Czaja), 2 komor. (wd. Pochêciowa, wd. Pra- 3B. [ob. D. Poduchowna] W³asn. kl. œwiêt. zmowska), 470 zagonów pustych. Kmiecie pra- 1537 w zamian za klucz koniem³ocki opac- cuj¹ tylko po 2 dni tyg., poniewa¿ maj¹ jedynie two œwiêt. otrzymuje od Hieronima £askiego po 1 parze dworskiego sprzê¿aju, odrabiaj¹ po wwdy sier. i jego ¿. Anny z Kurozwêk m.in. czê- 4 dni powaby i 12 ³okci oprawy, p³ac¹ po 24 gr œci wsi D. i Zawada, zw. Cio³kowskie, które ww. czynszu, daj¹ po 1 kor. ¿yta, 1 kap³onie i 20 jaj, uzyskali od Andrzeja Cio³ka z ¯elechowa (AG 7 zagr. pracuje po 3 dni tyg. pieszo, odrabia po 1893; MS IV 18286; ÛCza¿ów; ÛKoniem³oty); 2 dni powaby i 6 ³okci oprawy, p³aci po 6 gr czyn- 68 D¹browa–Dobre szu, 2 zagr. pracuje po 2 dni tyg., odrabia po 2 D¹browa Poduchowna ÛD¹browa dni powaby i 4 ³okcie oprawy oraz p³aci po 3 gr czynszu, komor. pracuj¹ po 1 dniu tyg. pieszo. D£UGIE (1351 Dluge; Kosyl 60; SHGL 65; Wszyscy daj¹ stró¿ê nocn¹ tylko do browaru w Derwich 1992a 63) 5 km na NE od ÛLublina, Rzepinie, nie pas¹ trzody, inne powinnoœci jak nad rz. Bystrzyc¹; ok. 120 km na NE od kl., 60 w ÛRzepinie. Subsidium charitativum wynosi km na E od ÛBraciejowic. 185 z³ (Inw.Rzep. 14, 29–30); 1787 ca³a wieœ li- Pow. lub.; par. Bystrzyca. czy 203 mkw, w tym 5 ¯ydów (Spis I 414; II [3.] W³asn. kl. œwiêt., nastêpnie [po 1351 r.] 135); 1816 kl. oddaje w 40-letni¹ dzier¿. grunt i szlach. mieszkanie w D. (Gacki 262); 1819 cz. wsi D. 1351 Kazimierz Wlk. przenosi na pr. œredz. z karczm¹ nale¿y do sto³u opata (AOkup. 3v, 108v, imiennie wyliczone posiad³oœci kl. œwiêt., w tym 113n.); 1827 ca³a wieœ ma 36 domów i 253 mkw D. (Derwich 1992 278); 1402n. dz. Jan Kuropa- (Tabela I 89); 1880 D. Chybicka Poduchowna ma twa h. Œrzeniawa, kaszt. zawichojski (SHGL 65) 5 domów, 40 mórg w³oœciañskich (SG I 922). – odt¹d w rêkach szlach. 4. 1333–70 Kazimierz Wlk. przenosi na pr. 4. 1351 Ûp. [3]. œredz. wsie Jakuba, Miko³aja i Piotra z Chlewisk, 5. 1433 i po³. XV w. dzies. nale¿y do pleb. w tym D., Dziurów i ÛMost (Paprocki 516; Bystrzycy (Wojciechowski 1963 7, 17); 1529 Górski 41); 1447 Kazimierz Jag. przenosi na pr. z ca³ej wsi dzies. snop. wart. 3 grz. nale¿y do te- œredz. wsie Prandoty z Zaj¹czkowic, w tym D., go¿ (LR 442). Dziurów i Zawadê (MS I 9; MI 25); 1553 Ûp. 3B. 7. Paw. 302, 12a; RL 1626 150; LL 1661 11; 5. Dzies. nale¿y do prep. kiel., pleb. w Szy- Spis I 443; II 156; Tabela I 99; Gacki 199; SG II d³owcu i pleb. w Chlewiskach. 36; Wadowski 96, 222, 231; Szafran 183; SHGL 1401 Jakub i S³awek dz. Szyd³owca nadaj¹ 65; Sochacka wg indeksu; Derwich 1992 wg in- koœcio³owi par. œ. Zygmunta w Szyd³owcu wol- deksu; 1992a 63; Rozwa³ka 74, 212. ne dzies. ze swoich wsi, w tym z D. (Górski 43); 1470–80 z folw. Prandoty dzies. wart. 60 gr po- DOBRE (1409; w Ÿr. tak¿e D. Ma³e i Du¿e; Ko- biera pleb. Szyd³owca, z folw. Rafa³a dzies. wart. syl 41, 60; SHGL 65) 6 km na SW od Kazimie- do 1 grz. pobiera pleb. w Chlewiskach, z pozo- rza Dolnego, nad rz. Chodelk¹; ok. 75 km na NE sta³ej cz. wsi dzies. kon. z 4 wi¹zek i snop. wart. od kl., 13 km na N od ÛBraciejowic. do 8 lub do 10 grz. dowo¿¹ do stodo³y prep. kiel. Pow. lub.; par. ÛWilków. (DLb. I 439; II 485); 1529 dzies. snop. z ³km. W³asn. szlach. wart. 3 grz. nale¿y do prep. kiel., z pewnych ról 5. Dzies. nale¿y do kl. œwiêt., nastêpnie do bpa folw. dzies. snop. wart. 1,5 grz. pobiera pleb. Szy- krak. i pleb. Wilkowa. d³owca (LR 374, 412); 1780 dzies. snop. z grun- 1442 s¹d polubowny postanawia, ¿e dzies. tów ch³opskich nale¿y do prep. kiel., z niw dwor- ze wsi D., jako za³o¿onej na surowym korze- skich nie daj¹ dzies., co kwestionuje pleb. Szy- niu, winien pobieraæ bp krak., a nie opat œwiêt. d³owca (Inw.Rzep. 14–5). (ZDK II 434); 1470–80 z ³km. wsi D. Ma³e 6. Studenci U. Kr.: 1461 Sêdziwój s. Jana (Al. i Du¿e dzies. snop. i kon. dowo¿ono opactwu I 165)1; 1519 Jakub s. Rafa³a (ib. II 193). œwiêt. do 1442 r., gdy wyrokiem s¹du polubow- 7. Gacki 254, 262; SG I 922; XV/1 393; Krze- nego przyznano je w ca³oœci bpowi krak. (DLb. pela 224; Wiœ.I³. 156; Górski 41–3; Derwich II 555; III 250–1); 1529 z pewnych ról we 1992 wg indeksu; Wroniszewski. wsiach D., ÛStok i ÛZaszczytów dzies. snop. Uw. Mo¿e w l. 1536–7 kl. œwiêt. otrzyma³ cz. wart. 6,5 grz. pobiera bp krak., z folw. dzies. zw. Ebermuth, obejmuj¹c¹ cz. D. i Zawady, wy- snop. wart. 3 wiard. nale¿y do pleb. Wilkowa mienion¹ jeszcze (mylnie) jako samodzieln¹ (LR 33, 441). w spisie poborowym z l. 1564–5? 7. Al. II 72; Paw. 357, 368, 48a; LL 1565 39; RL 1626 105; Spis I 448; II 170; Tabela I 102; 1 Identyfikacja miejscowoœci niepewna. SG II 69; XV/1 417; Krzepela 251; Szafran 183; Dobre–Do³y 69

SHGL 65–6; Derwich 1992 wg indeksu; 1992a 2. 1362 graniczy z ÛPrawêcinem (KK I 228); 63; Rozwa³ka 72, 212. 1407 graniczy z Prawêcinem, a przez rz. Œwiœli- 8. Cmentarzysko i osada wielokulturowa, w nê (Swyslina) z cz. D. nale¿¹c¹ do bpa krak. (KK tym wœr. z VII–X w. (D¹browska 202; ¯aki 522; II 497); 1470–80, 1485, 1780 ÛPrawêcin. IA. Badania 1980, W. 1981, 104); materia³y 3. W³asn. podzielona. z VI–XIII w. stwierdzone w trakcie badañ AZP 3A. [ob. D. Opacie] W³asn. szlach., od l. 1479/ (Hoczyk 118; Rozwa³ka 154, 160, 212). 85 kl. œwiêt. Uw. Jak dowodz¹ badania archeologiczne 1401, 1479 ÛPrawêcin; 1485 Kazimierz Jag. oraz pojawiaj¹ce siê od 1409 r. wzmianki o dzie- zezwala Janowi, opatowi œwiêt., wykupiæ z r¹k dzicach wsi, istnia³a ona d³ugo przed 1442 r. Kl. Rafa³a Michowskiego wieœ D., jednoczeœnie œwiêt. dysponowa³ dzies. z ³km. w starej wsi, zni- zrównuj¹c j¹ w prawach i wolnoœciach z innymi szczonej mo¿e jeszcze w XIV w., st¹d jego ro- wsiami opactwa (AG 6316); 1506 pobór z po³o- szczenia do dzies. z ³km. we wsi nowo lokowa- wy 1/3 ³. (ASK I/7 129v); 1529 pobór z 2 ³. i m³y- nej przed 1442 r. na gruntach dawnej osady. Nie- na o 2 ko³ach (RP); 1529 nale¿y do sto³u opata jasna jest sprawa istnienia dwu wsi: D. Ma³e œwiêt., wieœ p³aci 3 grz. czynszu, m³yn – 2 grz. i Du¿e, o których wspomina DLb. Zdaje siê, ¿e (LR 349, 350); 1530 z cz. opata œwiêt. pobór po niepomyœlnym wyroku z 1442 r. kl. próbowa³ z 1 ³., od Grzegorza komor. i z m³yna o 1 kole odzyskaæ dzies. z tej, a tak¿e kilku innych oko- (ASK I/10 220v–1); 1532 z cz. opata pobór z 1 ³. licznych wsi, zagro¿onych roszczeniami bpa i m³yna o 1 kole (ib. 599); 1538 m³yn Do³y we i pleb. Wilkowa. Dobre oparcie stanowi³a uzy- wsi Tworków daje kl. œwiêt. 2 grz. czynszu (ib. skana przez opata Macieja bulla soboru bazylej- I/7 210); skiego z 1442 r., na mocy której do obrony praw, 1553 Zygmunt A. przenosi na pr. niem. wyli- dóbr i dochodów opactwa wyznaczeni zostali na czone w³oœci kl. œwiêt., w tym 1/2 wsi D. (AG okres 10 lat specjalni komisarze, w tym archid. 1909); 1569, 1571 z cz. opata œwiêt. pobór z 2 ³. lub. (AG 1846). Na podjêcie takich prób w wy- i m³yna dziedzicznego o 1 kole (ASK I/7 413, padku dzies. z D. wskazuje zapiska dorsalna 266); 1577 z cz. opata œwiêt. pobór od 4 kmieci z XVIII w. „Decima in Podgorze, Rogow, Mêci- na 2 ³. i z m³yna dziedzicznego o 1 kole (ib. mierz i Dobre” na odwrocie orygina³u wyroku 585v); 1578 z cz. klaszt. pobór od 4 kmieci na Klemensa archid. lub. z 1443 r. w sprawie dzies. 2 ³. i z m³yna dziedzicznego o 1 kole (ib. I/10 z wsi ÛPodgórz (ib.). 777v; Paw. 193); 1586 bp krak. zgadza siê prze- nieœæ swój m³yn w D. w dó³ Œwiœliny (Swislina), DO£Y (1401 Doli, 1407n. Doly, 1485 Doli, 1506 poniewa¿ ten, stoj¹c zbyt blisko m³yna nale¿¹- Dolij, 1510 dol alias Tworkow, 1529 Doly, Doli, cego do opactwa œwiêt., zatapia³ go (AG 1904); Doly Tworkove, 1530 Dolj alias Tworkow, 1532 1629 z cz. opata œwiêt. pobór od 4 kmieci na 2 ³. Dol alias Thworkoff, 1553/1592 Doli medietas, (RS 1629 64); 1564–5 Doly Tworkonis, 1569 Doli albo Twor- 1662 z dzia³u opata œwiêt. pog³ówne od 5 cze- kow, 1571 Dolij seu Tworkow, 1577 Doly seu ladzi z folw. w ÛZagajach oraz od 29 mkw wsi Tworkow, 1578 Dol seu tworkow, 1586 Doly, D. (ASK I/67 33v); 1673 pog³ówne od 5 mkw wsi 1629, 1662, 1672 Doly seu Tworkow, 1674 Do³y, (ib. 238); 1674 pog³ówne od 11 mkw wsi (ib. 1758 Doly seu Tworkow, 1787 Do³y Biskupie 408, 460v); 1780 nale¿y do klucza boleszyñskie- i D. Opacie, 1827 D. i D. Biskupie; Kam. 56; go dóbr sto³u opata komendatoryjnego. 4 domy. Kop.K 81, 142) dziœ D. Biskupie na lewym brze- 3 zagr. (Mateusz Klupa, Jan Anyz, Woyciech gu rz. Œwiœliny i D. Opacie, cz. wsi D. Biskupie, Seku³a) i 1 cha³. (Woyciech G¹sior). Zagr. pra- na prawym brzegu tej rz., 12 km na W od Ostrow- cuj¹ po 3 dni tyg. pieszo, odrabiaj¹ po 2 dni po- ca Œwiêt.; ok. 17 km na NE od kl. waby i 6 ³okci oprawy, p³ac¹ po 12 gr czynszu, 1. 1485 z. sand. (AG 6316), 1506n. pow. sand. cha³. pracuje 2 dni tyg. pieszo, odrabia 2 dni po- (ASK I/7 129v), 1827 pow. opat. (Tabela I 104); waby i 4 ³okcie oprawy. Subsidium charitativum 1470–80n. par. Kunów (DLb. II 476). wynosi 56 z³ (Inw.Bol. 6, 17, 27); 1787 liczy 27 70 Do³y –Dziurów mkw (Spis I 413; II 132); 1819 wieœ nale¿y do 5. 1470–80 wieœ D. wymieniona bez opisu sto³u opata (AOkup. 3v, 103n.); 1828 ma 7 do- wœród wsi sk³adaj¹cych „ex antiquo” dzies. snop. mów i 43 mkw (Tabela I 104). kl. œwiêt. (DLb. III 251). 3B. [ob. D. Biskupie] W³asn. bpa krak. 7. Derwich 1992 398; Rozwa³ka 215. 1407 Ûp. 2; 1470–80 nale¿y do bpa krak., 9 ³km. (DLb. II 476); 1510 pobór z 3 ³. (ASK I/10 DZIURÓW (1333–70 Dziurov, 1444 Dzurow, 22); 1529 pobór z 8 ³. (RP); 1530 z cz. bpa krak. 1447 Dzurowo, 1470–80 Dzurow, Dzyurow, Dzu- pobór z 2,5 ³., od karczmarza Miko³aja „Paszh” row alias Zaborzyn, 1474 dzÿwrow, 1475 dzw- i m³ynarza Maczka (ASK I/10 220v–1); 1532, row, 1491n. Dzyvrow, 1546 Dzÿwrov, dzÿurow, 1564–5 pobór z 2,5 ³. (ib. 599; LS 1564–5 329); 1553 Dziurow, 1569 Dzioroff, 1571n. Dziurow, 1569, 1571 z cz. bpa krak. pobór z 4,5 ³. i karcz- 1780n. Dziurów; Kam. 60; Niec. 66) 6 km na SE my (ASK I/7 266, 413); 1577 z cz. bpa krak. po- od Starachowic, na lewym brzegu rz. Kamien- bór od 9 kmieci na 4,5 ³. i z karczmy (ib. 585v); nej; ok. 18 km na N od kl. 1578 z cz. bpa krak. pobór od 9 kmieci na 4,5 ³., 1. 1474n. pow. rad. (MS I 1209), 1553 cz. w 1 komor. z byd³em, 5 komor. bez byd³a, 2 smo- z. sand., cz. w pow. rad. (AG 1909), 1569 pow. larzy, 1 rybaka i z karczmy (ib. I/10 777v; Paw. rad. (ASK I/7 423), 1571 cz. w pow. sand., cz. w 193); 1586 Ûp. 3A; 1629 z cz. bpa krak. pobór pow. rad. (ib. 267v, 342), 1662n. pow. rad. (ib. od 4 kmieci na 4,5 ³., 2 komor. bez byd³a i z m³y- I/67 31), 1827 pow. solecki (Tabela I 115); na dorocznego o 1 kole (RS 1629 64); 1470–80n. par. ÛPaw³ów (DLb. II 484); 1827 1662 z cz. bpa krak. pog³ówne od 85 mkw wsi par. ÛWierzbnik (Tabela I 115). i 12 czeladzi folw. w Gêbicach (ASK I/67 33v); 2. 1444 graniczy z wsi¹ Lipie (ZDM III 598); 1674 pog³ówne od 79 mkw wsi (ib. 460v); 1787 1470–80 graniczy z ÛD¹brow¹, Warszówkiem, liczy 117 mkw, w tym 3 ¯ydów (Spis I 413; II ÛRzepinem, ÛRzepinkiem, ÛLenartowym Mos- 132); 1827 ma 20 domów i 136 mkw (Tabela I tem i Krzy¿ow¹ Wol¹ (DLb. III 238, 414); 1477 104). granica z dobrami Prandoty, dz. ÛZawady i D¹- 4. 1553 Ûp. 3A. browy, biegnie od granic w³oœci Rafa³a z D¹b- 5. Dzies. nale¿y do bpa krak. i do pleb. Ku- rowy na E w stronê dóbr ³ysogórskich przez œro- nowa. dek lasu „Kumijowa” starymi znakami granicz- 1470–80 z 9 ³km. nale¿¹cych do bpa dzies. nymi porêby. Uzgodniono wolne pastwisko dla snop. i kon. wart. do 6 grz. dowo¿¹ bpowi krak. poddanych Prandoty oraz opactwa z Rzepina i D. (DLb. II 476); 1529 z cz. bpa dzies. snop. wart. (ZDP rps 1146 24–4v); 1532 ÛRzepin; 1565 do 3 grz. nale¿y do niego, z ³km. opactwa œwiêt. so³ectwa w ÛMicha³owie nale¿¹ m.in. niektóre w D. i Prawêcinie dzies. snop. wart. 7 grz. nale- role w D., tzn. niwka oleksiñska (olexinska) li- ¿y do pleb. Kunowa (LR 32, 374); 1780 ÛPra- cz¹ca 2 staje k. roli Szymona poddanego klaszt. wêcin. z D., 1 ³. miêdzy ³anami Stanis³awa Macha i Szy- 7. ZDP rpsy 555, 6365–82; Gacki 84, 219n., mona Dziurowca (dziurowiecz) z ³¹k¹ k. lasu 254; SG II 109; XV/1 427; XV/2 670, 734; Krze- w rejonie roli „Gomolka” (AG 1897); 1662, 1729 pela 255; Bastrzykowski 1939 311, 408, 438–9; ÛWierzbnik; 1780 graniczy od E ze Stykowem, Derwich 1992 wg indeksu. od S z ÛKuczowem, od W z Micha³owem, od N z Wierzbnikiem (Inw.Rzep. 21). Do³y Biskupie ÛDo³y 3. W³asn. szlach., od 1474 r. kl. œwiêt. 1333–70 nale¿y do Jakuba, Miko³aja i Piotra Do³y Opacie ÛDo³y z Chlewisk (Paprocki 516); 1447 dz. Prandota z Zaj¹czkowic (MS I 9; MI 25); DZIERS£AW (1470–80 Dzerslaw; SHGL 69) 1470–80 wieœ nale¿a³a do br. Stanis³awa i Mi- wieœ zaginiona, lokalizacja nieznana. Le¿a³a w z. ko³aja Szyd³owieckich h. Odrow¹¿, którzy mieli lub. lub we wschodniej, nadwiœlañskiej cz. pow. tu folw. oraz 6 ³km. ³¹cznie z karczm¹ uprawia- rad. j¹c¹ 1 ³. W 1474 r., aby uzyskaæ brzeg rz. Ka- Dziurów 71 miennej (Kamyonna), wieœ D. kupi³ od nich za czaj¹ na stó³ opacki z³apane przez siebie raki, 130 grz. Micha³ opat œwiêt., który w nastêpnym ³owi¹ ryby i pracuj¹ w okresie powodzi w Mi- roku kaza³ zbudowaæ tu, na rz. Kamiennej, do- cha³owie. Komor. pracuje 1 dzieñ tyg. pieszo. skona³y, obfituj¹cy w ryby staw, przewy¿szaj¹- Subsidium charitativum wynosi 46 z³ (Inw.Rzep. cy wart. ca³ej wsi. 1 folw. klaszt., 6 ³km., w tym 20–1, 29–30; Ûp. 4); 1787 liczy 75 mkw (Spis I 1 ³. nale¿¹cy do [nieistniej¹cej ju¿?] karczmy, 414; II 136); [XVIII w.] ka¿dy mkc D. ma od barcie. Kmiecie p³ac¹ po 1 wiard. czynszu, pra- wiosny do jesieni dostarczaæ na stó³ opata po cuj¹ po 1 dniu tyg. pieszo (DLb. I 441; II 484; 1 æwierci raków tyg. (Gacki 247); 1818 wraz III 238); 1474 Kazimierz Jag. zezwala braciom z ca³ym kluczem wierzbnickim dóbr klaszt. prze- Stanis³awowi kaszt. ¿arnowieckiemu i Miko³a- chodzi na w³asn. rz¹du w zamian za folwarki jowi burgrabi i pdstar. krak., dz. Szyd³owca, ÛNowa i ÛStara Huta (ib. 244); 1827 ma 19 sprzedaæ Micha³owi opatowi i kl. œwiêt. wieœ D. domów i 159 mkw (Tabela I 115). (MS I 1209; Gacki 217n.); 1475 Miko³aj z Szy- 4. 1333–70 Kazimierz Wlk. przenosi na pr. d³owca burgrabia i pdstar. grodu krak. ofiarowuje œredz. wsie Jakuba, Miko³aja i Piotra z Chlewisk, opactwu œwiêt. oba brzegi rz. Kamiennej w D. w tym D¹browê, D., ÛMost (Paprocki 516); dla zbudowania stawu klaszt. miêdzy D. i Rze- 1447 Kazimierz Jag. przenosi na pr. œredz. wsie pinem (Gacki 218); 1475 ten¿e sprzedaje za 180 Prandoty z Zaj¹czkowic, w tym D¹browê, D. i grz. konw. œwiêt. wieœ D., zastrzegaj¹c, ¿e Zawadê (MS I 9; MI 25); 1470–80 brak so³ec- w obrêb terenów sprzedanych nie wchodzi jez. twa (DLb. II 484); 1546, 1553, 1565 Ûp. 3; 1669 przeznaczone na staw rybny, które wczeœniej po- opat i konw. nadaj¹ w 30-letni¹ dzier¿awê wój- darowa³ opactwu (Hube 16; Gacki 217n.); 1491 tostwo czyli so³ectwo z 2 zagrodami w D., wsi Kazimierz Jag. zwalnia nowo kupion¹ przez kl. opackiej, szl. Gasparowi Rz¹nowskiemu i jego œwiêt. wieœ D. od podatku 2 gr (AG 1881); ¿. Magdalenie Stobieckiej, którzy maj¹ na œ. 1529 nale¿y do sto³u opata, p³aci 1/42 grz. Marcina [11 XI] p³aciæ czynsz 3 fl. na potrzeby czynszu (LR 349); 1546 Miko³aj Maniek, so³tys zakrystii (AG 1923); 1688 Ûp. 5; 1742 opat Micha³owa, otrzymuje razem z ¿on¹ w zamian i konw. œwiêt. nadaj¹ Zacharskim so³ectwo w D. za 1 lisa rocznie w do¿ywocie wszystkie pustki (Gacki 132); 1747 Ûp. 5; 1780 wójtostwo w D. we wsi klaszt. D. Poddani z D. lub ÛWanacji posiada od 1755 r. szl. Wojciech Zagórski, który maj¹ pomagaæ temu¿ przy szarwarku przy sta- otrzyma³ je na 30 lat od opata Józefa Niegolew- wach klaszt. na rz. Kamiennej (AG 1895); 1553 skiego. Nale¿¹ do niego 2 dymy, pola orne, ³¹ki Zygmunt A. przenosi na pr. niem. wyliczone w³o- oraz 2 zagr. „trzydniowych”. Wójt p³aci 3 z³ ka- œci kl. œwiêt., w tym D. w z. sand. i D. w pow. nonu „pro Fabrica Ecclesiae Sanctae Crucis”, 28 rad. (ib. 19091); 1565 so³ectwo w Micha³owie po- z³ podymnego i 44 z³ subsidium charitativum do siada pewne, wyliczone role (Ûp. 2); 1565 pod- dworu w Rzepinie (Inw.Rzep. 20–1, 29–30). dani z D. lub Wanacji pomagaj¹ so³tysowi z Mi- 5. Dzies. nale¿y do prep. kiel. i pleb. Szyd³ow- cha³owa w szarwarku przy stawach micha³ow- ca, z nowizn do kl. œwiêt., nastêpnie do prep. skich. M³ynarz w Micha³owie przerabia s³ód z D. wierzbnickiego. bez wymiaru, za 2 solidy (ib. 1897); 1569, 1571 1470–80 z ³km. dzies. snop. wart. do 2 grz. opat œwiêt. daje pobór od 3 zagr. bez roli i z 2 kar- i kon. z 4 wi¹zek dowo¿¹ do stodo³y prep. kiel., czem (ASK I/7 267v, 342, 423); z folw. dzies. snop. wart. do 1 grz. nale¿y do pleb. 1662 pog³ówne od 3 czeladzi folw. i 43 mkw Szyd³owca (DLb. I 441; II 484; III 238); 1529 wsi (ib. I/67 31); 1673 ÛD¹browa, p. 3B; 1669 z D. i Jab³onnej dzies. snop. wart. 2 grz. nale¿y Ûp. 4; 1780 nale¿y do klucza rzepiñskiego dóbr do prep. kiel. (LR 377); 1688 opat œwiêt. nadaje sto³u opata komendatoryjnego. We wsi 5 dymów. nowo utworzonej prepozyturze klaszt. w Wierzb- 4 zagr. (£ukasz Jagie³³a, Marcin Go³yga, Fran- niku dzies. z pewnych nowych ról kmiec. i so³- ciszek Jamski, Antoni Cieluch) i 1 komor. (Józef tysich z D. (Wiœ.I³. 396); 1747 dzies. z ról dwor- GwóŸdŸ). Zagr. pracuj¹ po 3 dni tyg. pieszo, skich i so³ectwa w D. nale¿y do prep. Wierzbni- odrabiaj¹ po 9 ³okci oprawy, 2 razy tyg. dostar- ka (AV XXXVII 197); 1780 dzies. snop. z grun- 72 Dziurów–Garbów tów od wschodu po rz. Z³utkê nale¿y do prep. 7. ZDP rps 599; Gacki 84, 87, 132, 217n., Wierzbnika, a za rz. do prep. kiel. (Inw.Rzep. 21); 220n., 224, 247, 257; SG II 302; XV/1 467; Krze- 1791 za dzies. z D. prep. Wierzbnika otrzymuje pela 280; Wiœ.I³. 156, 396, 404; Górski 41n.; 24/14 z³ (Wiœ.I³. 396). Derwich 1992 wg indeksu.

1 W dok. wieœ D. mylnie wymieniona dwukrotnie.

F

FLORENCJA (1442 Florencja; Kam. 61) dziœ powsta³a dopiero w XIX w.: brak jej w Spisie nie istnieje, le¿a³a k. ÛRzepina i ÛLenartowe- i Tabeli, a pojawia siê w koñcu XIX w. (SG II go Mostu. 394). Dok³adniejsz¹ lokalizacjê w pewnej mie- 1. 1442 pow. sand. (Mp. IV 1434). rze umo¿liwia tylko kolejnoœæ jej wyliczenia 3. 1442 W³adys³aw Warn. przenosi na pr. w dok. z 1442 r., tzn. po Rzepinie i Lenartowym œredz. wyliczone w³oœci kl. œwiêt., w tym F. (AG Moœcie a przed ÛBoleszynem. Mo¿liwe, ¿e ra- 1843). zem z Lenartowym Mostem nale¿a³a pierwotnie 7. Derwich 1992 wg indeksu; w dr. do Odrow¹¿ów i zosta³a wraz z nim przekazana Uw. Kam. 61 mylnie identyfikuje j¹ z F. w par. (w l. 1433–42, przez Szyd³owieckich?) opactwu. Krzy¿anowice, 5 km na NE od I³¿y, ta bowiem

G

Gambyno ÛGêbino œwiêt. Józef Niegolewski odstêpuje do „dóbr Garbacz dziedzicznych Dobrzañskiego” (Szepiñ- GARBACZOWA WOLA (1466 Garbaczka, ski 270). 1487 Garbaczowa Volya) dziœ nie istnieje, loka- 7. Derwich 1992 wg indeksu. lizacja sporna. Prawdop. cz. wsi Garbacz, na gra- Uw. F. Kiryk, PSB XXIII 761 lokalizuje G.W. nicy z ÛWierzb¹towicami. w z. wiœl., jednak¿e dok. z l. 1466 i 1487 wyra- 1. 1487 pow. sand. (MS I 1844); [par. Wa- Ÿnie umieszczaj¹ j¹ w pow. sand. Musia³a za- œniów?]. tem to byæ jakaœ niewielka cz. wsi Garbacz k. 3. W³asn. szlach., od 1487 r. kl. œwiêt. Waœniowa. Co prawda wieœ Garbacz nale¿a³a 1466 br. Jan, Andrzej, Zbigniew scholastyk do bpa lubus. (ZDM IV 881, 907; Ludat 59, 61, i kan. krak. oraz Jan Feliks, ss. œp. Jana z Ole- 71), a w Ÿr. brak wzmianki o istnieniu w niej œnicy, wwdy sand., dokonuj¹ podzia³u dóbr, moc¹ w³asn. szlach., nie jest to jednak, choæby przez którego Andrzejowi i Zbigniewowi przypada wzgl¹d na szczup³oœæ Ÿr., argument decyduj¹- m.in. wieœ Garbaczka pod یwiêtym Krzy¿em cy, tym bardziej ¿e w okolicy (Û£omno, (AG 6681); 1487 br. Zbigniew arbp gnieŸn. i An- ÛPokrzywianka, Ruszków, Zwola) znajdowa- drzej z Oleœnicy kaszt. s¹decki, w intencji przod- ³y siê posiad³oœci Dêbnów. Po 1487 r. grunty ków pochowanych w kl. œwiêt., ofiarowuj¹ opac- G.W. mog³y zostaæ w³¹czone do funkcjonuj¹- twu Ÿreb G.W., który uzyskali moc¹ rodzinnego cego wówczas i ci¹gle rozbudowywanego folw. podzia³u dóbr. Król zatwierdza tê darowiznê Wierzb¹towice, st¹d te¿ przypuszczenie, ¿e jej i zrównuje G.W. w prawach z innymi posiad³o- pozosta³oœci¹ mo¿e byæ ów wspomniany ok. œciami kl. (MK XIV 185–6; MS I 1844); ok. 1786 1786 r. Klin. „dla mi³ego pokoju” cz. gruntów folw. Wierzb¹- towice, zwanych Klin, „od niepamiêtnych cza- GARBÓW (1326; Niec. 69; Kosyl 21, 61; SHGL sów zostaj¹cych w posiadaniu opatów”, opat 72; Rospond 86) 20 km na NW od Lublina; ok. Garbów–G³odno 73

105 km na NE od kl., 42 km na NE od ÛBracie- nie z ról karczemnych i zagród, bardziej praw- jowic i 15 km na NE od ÛW¹wolnicy. dop. wydaje siê, ¿e dzies. klaszt. przesz³y na Pow. lub.; par. w³asna. w³asn. bpa krak. Nast¹piæ to mog³o w trakcie spo- W³asn. szlach. rów z bpem krak. o dzies. lubelskie w l. 40-tych 5. Dzies. nale¿y do kl. œwiêt. [?], nastêpnie albo 50-tych XV w. (por. Zaszczytów). By³yby do bpa krak. i miejscowego pleb. to 4 ³km. w³¹czone do folw. Por. te¿ Bart³omie- 1470–80 wieœ G. wymieniona wœród wsi sk³a- jowice, Dobre, Gutanów, Rzeczyca i Zaszczytów. daj¹cych „ex antiquo” dzies. snop. kl. œwiêt. z dopiskiem „Haec decima dudum, incertum quo Geszewo, Geszow ÛJe¿ów tempore, quove modo alienata est a monasterio Sanctae Crucis”, a ob. dzies. nale¿y z ca³ej wsi GÊBINO (1470–80 Gambyno; SHGL 73) osa- do pleb. G. „quia forsitan nunquam ad monaste- da zaginiona, lokalizacja nieznana. Le¿a³a w z. rium Sanctae Crucis pertinebat” oprócz pewnych lub. lub we wschodniej, nadwiœlañskiej cz. pow. ról, które oddaj¹ dzies. bpowi krak. „de quatuor rad. laneis” (DLb. III 250); 1470–80 spoœród 4 ³km. 5. 1470–80 wieœ G. wymieniona bez opisu za³o¿onych na gruntach folw. pleb. z G., z których wœród wsi sk³adaj¹cych „ex antiquo” dzies. snop. dzies. ma wart. do 1 grz., z 3 oddaj¹ dzies. snop. opactwu œwiêt. (DLb. III 249). bpowi, a z 1 – pleb. Z 7 karczem z ról zw. Ksiê- 7. SHGL 73; Derwich 1992 398; Rozwa³ka ¿yce [ob. wieœ Miesi¹ce] i Wêgie³ów dzies. snop. 215. nale¿y do pleb. G. (ib. II 541); 1529 z pewnych ról w G., Leszczach i Piotrowicach dzies. snop. GIE£CZEW (1326; Kosyl 29, 61; SHGL 73) 24 wart. 4,5 grz. nale¿y do bpa krak., z ról zw. Ksiê- km na SE od Lublina, nad rz. Gie³czew; ok. 130 ¿yce i folw. dzies. snop. wart. 7 grz. pobiera pleb. km na NE od kl. G. (LR 33, 444). Pow. lub.; par. w³asna, w po³. XV w. przenie- 7. Al. I 176; II 67, 247; Paw. 348, 361, 17a; siona do m. Piaski. LL 1565 36; Wyci¹g 677; RL 1626 3, 12–3, 16; W³asn. szlach. Spis I 444; II 168; Tabela I 123; Gacki 279; SG [5.] 1470–80, 1512 ÛPrawêcin. II 484; XV/1 487–8; Krzepela 293; Szafran 139, 7. Flaga 320–1; SHGL 73 n., 176; Osady 104; 184; Flaga 306–7; SHGL 72; Osady 76, 148; Sochacka wg indeksu; Derwich 1992 wg inde- Sochacka wg indeksu; Derwich 1992 wg inde- ksu; 1992a 63, 74; Rozwa³ka 33–4, 47, 175, 190, ksu; 1992a 63; Rozwa³ka 47, 171, 187, 201, 212; 203. Rolska-Boruch 16–1 i wg indeksu. 8. Materia³y z XI–XIII w. stwierdzone w trak- 8. Grodzisko wœr., VIII–IX w., œlady osadnic- cie badañ AZP (Rozwa³ka 154). twa z VIII–IX i X–XII w. (IA. Badania 1987, W. 1988, 141–2); osada z VIII–IX w. (Hoczyk 113); G£ODNO (1270n. Glodno, 1531n. G³odno; Ko- materia³y z XI–XIII w. stwierdzone w trakcie syl 43, 61; Derwich 1992a 64) 9 km na NW od badañ AZP (Rozwa³ka 154). Opola Lub.; ok. 65 km na NE od kl., 3 km na SE Uw. Nie ma pewnoœci, czy kl. œwiêt. pobiera³ od ÛBraciejowic. przed 1470 r. dzies. z G. Podobne zastrze¿enie 1. 1351 z. sand. (Derwich 1992 278), 1442n. wysun¹³ D³ugosz przy opisie ÛRzeczycy, ÛWoj- pow. lub. (Mp. IV 1434), 1827 pow. kazimierski szyna i ÛZaszczytowa – z tego ostatniego kl. (Tabela I 129); 1470–80n. par. Piotrawin (DLb. prawdop. bra³ dzies. Nie wiadomo te¿, na czyj¹ II 562), 1827 par. Go³¹b (Tabela I 129). rzecz kl. utraci³ swoje ewentualne dzies. z G. 2. 1470–80 graniczy z Kamieniem i £aziska- Je¿eli na rzecz pleb., jak s¹dzi³ Gacki 279, to mi (DLb. III 242); 1496 pkom. lub. Otto z Pil- mog³o to nast¹piæ w l. 1418–43 (por. Gutanów, czy i Kraœnicy ponownie rozgranicza wieœ G. od uw.). Bior¹c jednak pod uwagê przypuszczenia wsi Janiszów. Granica wiedzie od kopca przy D³ugosza oraz fakt, i¿ opactwo nasze swe dzies. du¿ym potoczku k. drogi z Janiszowa do ÛNie- zawsze bra³o ze starych ³km., a tylko sporadycz- dŸwiady przy granicy z £aziskami, zaroœlami 74 G³odno–G³usko i bagnami przy Jurkowym Polu (Jurkowe polye), 4. 1351, 1442, 1553 ÛBraciejowice, p. 3. Psi¹ Gór¹ (pszya gora) do ma³ego potoczku, ³¹ka- 5. Dzies. nale¿y do kl. œwiêt. mi i polami do drogi z Janiszowa do G., ³¹kami 1470–80 z wszystkich ról dzies. snop. i kon. i polami do granicy wsi Kamieñ (LPod. 121–2); wart. do 2 lub do 6 grz. dowo¿¹ kl. œwiêt. (DLb. 1496, 1537 ÛNiedŸwiada; 1637–9 rozgrani- II 242–3; III 562); 1542–3 z powodu zniszczeñ czenia z Janiszowem (ZDP rps 11037 70–82v); spowodowanych przez wylew Wis³y wieœ nie 1660 graniczy z wsi¹ Kamieñ (LS 1660–4 I 193); oddaje kl. œwiêt. dzies. (Gacki 280)2; 1652 dzies. 1680, 1780 ÛBoiska; 1778 graniczy z dobrami snop. nale¿y do sto³u konw. (AG nab. 936 1v, kl. œwiêt. ÛK³udzie i wsi¹ Kamieñ (ZDP rps 2v); 1819 dzies. snop. wart. 72 z³ nale¿y do sto- 11037 49); 1780 rozgraniczenie G. i ÛMaciejo- ³u konw. (AOkup. 10). wic od Solca (LS 1789 II 8; Wiœ.I³. 207); 1789 6. 1542–3 Ûp. 5. graniczy z wsi¹ Kamieñ (LS 1789 II 26). 7. ZDP rps 11037; SG II 602; XV/1 506; Ni- 3. W³asn. kl. œwiêt. wiñski 1934 284; Nosek 203, 291; SHGL 76; 1270, 1286, 1351, 1427, 1442 ÛBraciejowi- Su³owska 14, 16–8, 20–1, 32–4, 43, 46–7, 52, ce; 1428 Andrzej z Krêpy na polecenie opata 64, 67–8, 70, 140–1; Sochacka wg indeksu; Der- œwiêt. rozstrzyga w dworze opata w Braciejo- wich 1992 wg indeksu; 1992a 64; Wroniszew- wicach spór miêdzy Goworkiem z Chobrzan ski; Rozwa³ka 38, 212. a kmieciami z G., oskar¿onymi o spowodowanie 8. Materia³y z VIII–IX i XI–XIII w. stwierdzo- utoniêcia w Wiœle 21 dzikich koni, czyli „swe- ne w trakcie badañ AZP (Hoczyk 118; Rozwa³ka rzepicze”, nale¿¹cych do Goworka (Mp. IV 155). 1259); 1470–80 nale¿y do kl. œwiêt. 11 lub 15 ³km., 3 karczmy z rol¹. Kmiecie p³ac¹ po 6 gr 1 By³ bratem opata œwiêt. Bogus³awa Radoszewskie- czynszu. Pozosta³e œwiadczenia jak w ÛBracie- go, por. Milejowice, p. 3B: 1637, 1638–9, 1650. jowicach. 2 karczmy p³ac¹ po 1 wiard., a jedna 2 W tym czasie wylew Wis³y dotkn¹³ tak¿e inne w³o- 18 gr czynszu (DLb. III 242; II 562); œci dzies. kl., tzn. oprócz G³odna równie¿ Janowice 1529 nale¿y do sto³u konw., czynsz 1,5 grz. [rad.], Jarno³towice, K³odnicê, Lucimiê, Szczekar- (LR 350); 1531–3 pobór z 3 ³. (ASK I/33 91, 191; ków, Wrzelów i Zakrzów. Paw. 357; SHGL 76); 1553 ÛBraciejowice; 1626 w³asn. kl. œwiêt., dzier¿. Marek Radoszewski1 G£OGÓW (1651 w G³ogowie) dziœ nie istnie- p³aci pobór z 3 ³. osiad³ych i od [3] komornic bez je, karczma lub osada po³o¿ona nad Wis³¹, miê- byd³a (RL 1626 104); 1650 konw. œwiêt. daje dzy Solcem a ÛJarno³towicami, w obrêbie klu- pobór z 29 dymów, od 6 kmieci na 3 ³. i 1 ko- cza boiskiego dóbr kl. œwiêt. mor. bez byd³a (AG nab. 936 9v); 1651 nale¿y [Pow. rad.?]. do sto³u konw., 4 kmieci, 8 pó³rol., 9 zagr., 14 3. 1651 w spisie powinnoœci poddanych konw. cha³., 8 komor., karczma. Wszyscy p³ac¹ czynsz œwiêt. w kluczu boiskim wymieniony „karczmarz na œ. Marcina [11 XI], kmiecie po 6 gr, pó³rol. w G.”, który „miasto roboty i Strozey” p³aci³ po 3 gr, zagr. po 5 gr, cha³. po 1 gr, a karczmarz roczny czynsz 20 fl. (AG nab. 936 16). 20 fl. Kmiecie daj¹ po 30 jaj, 2 kap³ony, 6 mat, Uw. Mog³a to byæ niewielka osada powsta³a 1 kor. chmielu i 1 kor. ¿o³êdzi, zagr. po 10 jaj, w XVII w. na gruntach klaszt. i szybko zniszczo- cha³. po 1 kor., a komor. po 0,5 kor. ¿o³êdzi. Pañ- na przez Wis³ê, podobnie jak ÛKêpa Boiska szczyzna i pomocne jak w ÛBoiskach (ib. 10, 16, i ÛMaciejowice w XVIII w., ewentualnie tylko 17–7v); 1676 w³asn. konw., 1 cz³onek familii, 87 karczma, podobnie jak zaznaczona na mapie czeladzi dworskiej i poddanych (Paw. 39a); 1787 Perthéesa ÛKarczma Jabrzêdzina. liczy 160 mkw (Spis I 453; II 158); 1789 w³asn. kl. œwiêt., przynosi 716/25 z³ dochodu (Osad.rad. G£USKO (1387; Kosyl 35, 61; SHGL 76; Ro- II 244); 1819 wieœ z folw. nale¿y do sto³u konw., spond 94) 5 km na NE od Opola Lub.; ok. 77 we w³asnej administracji (AOkup. 6v, 268n.); km na NE od kl., 13 km na E od ÛBraciejowic. 1827 ma 87 domów i 541 mkw (Tabela I 129). Pow. lub.; par. Opole. G³usko–Godów 75

W³asn. szlach. i Andrzejem G³uskim o dzies. z ww. wsi (ib.); 5. Dzies. nale¿y do kl. œwiêt. i pleb. Opola. 1751–2 korespondencja przeora kl. z Bieleckim, 1460 dzies. sporne miêdzy pleb. Kazimierza G³uskim i Baliñskim o ww. dzies. (ib.); 1819 [Dolnego] a opactwem œwiêt. (SHGL 76; ÛWo- dzies. z G. i Wolicy nale¿¹ce do sto³u konw. ku- lica); 1463 uk³ad miêdzy kl. œwiêt. a pleb. ÛWil- puje za 54 z³ gromada (AOkup. 10v). kowa o dzies. z G., Wolicy i Koñskowoli [?]1 7. Al. I 183; Paw. 356, 34a; LL 1565 39; RL (ZDP rps 10543 119); 1464 s¹d komisaryczny 1626 105–6; LL 1661 146; Spis I 453; II 162; przys¹dza kl. dzies. z ww. wsi (ib.); 1470–80 z Tabela I 130; SG II 616–7; Krzepela 314–5; Sza- 7 ³km., 1 karczmy z rol¹ i od 2 zagr. z rol¹ dzies. fran 184; SHGL 76–7; Sochacka wg indeksu jako snop. wart. do 7 grz. dowo¿¹ kl. œwiêt., z folw. G³usk; Derwich 1992 wg indeksu; 1992a 64; dzies. nale¿y do pleb. Opola (DLb. II 545; III Rozwa³ka 212. 252–3); 1477 dz. Miko³aj zobowi¹zuje siê od- 8. Osada neolityczna (Nosek 203, 252) i wœr. dawaæ pleb. Opola dzies. snop. wart. 30 gr z no- z koñca VI–po³. X w. (Gurba 50–1; W¹sowicz wo wykarczowanych ról folw. (SHGL 76); 1529 216; Dunin-W¹sowicz 26). Wa³ pod³u¿ny [?], dzies. snop. wart. 3 wiard. nale¿y do sto³u konw. koniec VI–po³. VIII w. (D¹browska 204; E. Ko- œwiêt., z folw. dzies. snop. wart. 1 grz. pobiera walczyk, Systemy obronne wa³ów pod³u¿nych we pleb. Opola (LR 351, 437); wczesnym œredniowieczu na ziemiach polskich, 1622 G³uscy od 10 lat nie oddaj¹ opactwu Wr. 1987, 214); materia³y z VIII–X w. stwierdzo- dzies. z G. i Wolicy (ZDP rps 10543 119); 1622, ne w trakcie badañ AZP (Hoczyk 118–9). 1627 ÛWilków; 1627 kl. pozywa Adama i Woj- ciecha G³uskich o nieoddawanie dzies. (ib.); 1 Zasz³a tu ewidentna pomy³ka XIX-wiecznego pisa- 1637 ugoda kl. z tymi¿ o dzier¿awê dzies. z G. rza sporz¹dzaj¹cego rotu³ dokumentów dotycz¹cych i Wolicy (ib.); 1643 odnowienie umowy dzier- G³uska na podstawie klaszt. akt pokasacyjnych. Kl. ¿awy ww. dzies. na sumê 150 z³ rocznie (ib.); œwiêt. nigdy nie pobiera³ dzies. z Koñskowoli (SHGL 1644 spór kl. z Zofi¹ G³usk¹ oraz Tomaszem 269), a sama nazwa Koñskowola wystêpuje dopiero od XIX w. (Osady 70). Wczeœniej wieœ tê nazywano i Stanis³awem G³uskimi o ww. dzies. (ib.); 1645 Koniñsk¹ Wol¹, a w XV w. te¿ Witowsk¹ Wol¹ (ib.). kl. pozywa o dzies. z ww. wsi kolejno Zofiê Mo¿e zatem pisarzowi chodzi³o o Witowice, z któ- i Adama G³uskich (ib.); 1645 kl. pozywa Józefa rych rzeczywiœcie kl. pobiera³ dzies. (por. Witowi- G³uskiego o dzies. (ib. 119v); ce), a które le¿a³y k. Koñskowoli. Nic jednak nie wia- 1652 szl. Wojciechowa G³uska i Jan G³uski domo o roszczeniach pleb. Wilkowa do dzies. z tej, p³ac¹ konw. œwiêt. za dzies. z wsi G. i Wolica 20 doœæ odeñ odleg³ej wsi. z³ (AG nab. 936 1v, 2); 1659 kl. pozywa G³u- skich i Myœliszewskiego o dzies. z ww. wsi (ZDP GODÓW (1414; Niec. 75; Kosyl 21, 61; SHGL rps 10543 119v); 1660 kl. pozywa Poniatowskie- 77) 11 km na SE od Opola Lub.; ok. 79 km na go i Myœliszewskiego o dzies. z ww. wsi (ib.); NE od kl., 24 km na SE od ÛBraciejowic. 1661 ugody miêdzy kl. a Zofi¹ i Stanis³awem Pow. urzêd., nastêpnie lub.; par. ÛK³odnica G³uskimi, spadkobiercami Adama G³uskiego, Koœcielna, nastêpnie Chodel. o dzies. z G. i Wolicy, oraz z Markiem Go³azow- W³asn. szlach., od 1582 r. Jezuitów. skim o dzies. z G. (ib.); 1665 kl. skar¿y G³uskiego 5. Dzies. nale¿y do kl. œwiêt., bpa krak. i pleb. o nieoddawanie dzies. z pewnych cz. pól w G. K³odnicy. (ib.); 1665 pokwitowanie kl. dla Niedrzyñskie- Po³. XV w. dzies. nale¿y do pleb. K³odnicy go na sumê 100 z³ za dzies. z G. i Wolic (ib.); Koœcielnej (Wojciechowski 1963 7); 1470–80 1710–2 spór kl. z G³uskimi i Romaszewiczow¹ z 8 starych ³km. dzies. snop. wart. do 7 grz. do- o dzies. z G., Wolicy i ÛCzechówki (ib.); 1744 wo¿¹ kl. œwiêt., z 10 nowych ³km. dowo¿¹ bpo- D¹browski wydaje kl. asygnatê na 60 sztuk drze- wi krak., z folw. dzies. snop. na zmianê pobiera- wa (ib. 120); 1750–2 spór i korespondencja kl. j¹ plebani Rozniszowa [na Mazowszu] i K³odni- z Tomaszem Witkowskim o dzies. z G. i Wolicy cy Koœcielnej (DLb. III 253); 1470–80 z 1/2 ³km. (ib.); 1751 spór kl. z Franciszkiem D¹browskim dzies. snop. i kon. dowo¿¹ kl. œwiêt., a z 1/2 bpo- 76 Godów–Goszcza wi, z ról 2 szlachty dzies. bierze pleb. K³odnicy, (ZDM I 161); 1427 s¹d z. sand. wyznacza pkom. z folw. zamiennie plebani K³odnicy i Rozniszo- celem oznaczenia granic miêdzy G. a ÛBracie- wa (DLb. II 546); 1492 z 6 ³km.1 dzies. nale¿y jowicami (Mp. IV 1243); 1459 wsie G. i Boiska do kl. œwiêt., z pozosta³ych, wykarczowanych z jednym brzegiem Wis³y (Vÿsla) i wszystkimi w ci¹gu ostatnich 40 lat, do bpa krak. (Gacki 306; brzegami rz. Przerii (Przerÿa) oraz z jazem (AG ÛK³odnica Koœcielna); 1529 z pewnych ról 5652); 1470–80 graniczy z Braciejowicami, dzies. snop. nale¿y do bpa krak., dzies. snop. ÛJarno³towicami i ÛZakrzowem (DLb. III 241); wart. 4 grz. nale¿y do sto³u konw. œwiêt., a z pew- [1492–1501] statut Jana Olbr. w sprawie granic nych ról folw. w G. i ÛKomaszycach wart. m. Solec oraz wsi G. i Boiska (AG 6279); 1512 1/12 grz. oraz z folw. w G. wart. 3 grz. co drugi Miko³aj z D¹browicy wwda lub., Marcin z Bo- rok pobiera j¹ pleb. K³odnicy, do niego te¿ nale- gorii kaszt. zawichojski, Jan Bochotnicki kaszt. ¿y dzies. snop. z ról wójta w G. wraz z rol¹ 1 szl. ma³ogoski, Pawe³ z ÛChotczy kaszt. po³aniecki w Poniatowej wart. 2,5 grz. (LR 34, 351, 432); oraz, pod nieobecnoœæ Adama z Drzewicy pkom. 1528, 1529, 1537, 1538, 1539n. ÛK³odnica Ko- z. sand., Jan Strzembosz (Strzambosch) z Jab³o- œcielna; 1582 bp krak. odstêpuje swoj¹ dzies. nicy komornik graniczny, komisarze król., wy- w G. pleb. Chodla, co w l. 1595, 1601 i 1607 po- znaczaj¹ granice miêdzy wsi¹ król. Jarno³towi- twierdzaj¹ kolejni bpi (Gacki 307); 1617 do 1689 ce a nale¿¹cymi do kl. œwiêt. wsiami G. i Za- ÛK³odnica Koœcielna. krzów. Granica prowadzi od rz. Przerii (Przerya), 7. Paw. 358, 12a; LL 1565 40, 102; RL 1626 a mianowicie od rowu zw. Zimny Dó³, którego 108; Spis I 450; II 158; Tabela I 132; Gacki 86, oba brzegi nale¿¹ do G., dalej wzd³u¿ kopców 305–14; SG II 644–5; XV/1 511; Szafran 184; i znaków krzy¿a na drzewach przez Rudnik, œrod- SHGL 77; Sochacka wg indeksu; Derwich 1992 kiem rowu tego Rudnika do pola nale¿¹cego do wg indeksu; 1992a 64; Rozwa³ka 212; Rolska- Zakrzowa, brzegiem jez. Rudnica nale¿¹cego do -Boruch 163–4 i wg indeksu. Jarno³towic, miedz¹ albo „wyjazdem” dziel¹cym 8. Materia³y z XI–XIII w. stwierdzone w trak- te wsie przy gruncie zw. Szyproski przez drogê cie badañ AZP (Rozwa³ka 155). z Jarno³towic do Zakrzowa, zaroœlami, mokrad³a- mi zw. K³oda nad jez. Zap³awy Bajorek do jazu 1 Mo¿e raczej z 8 ³., ÛK³odnica Koœcielna, przyp. 1. nale¿¹cego wraz z jez. do Zakrzowa, st¹d brze- giem ponad mokrad³em zw. Kêpina k. jez. Krzyn- GOSZCZA (1317 Gostcza, 1328 Gostza, 1330 ka, tak, ¿e ma ono od lewej strony nale¿eæ do Costcza, 1350–1 Gostcza, 1373–4 Gosrza, 1380 Jarno³towic, a od prawej do Zakrzowa. Dalej duae Gostrze, 1391 Gostrza, 1418 Godscza, przez las Bobrowiec przy pasiece do granicy Godztcza, 1427 Gosscza, 1464 Goszcza, z ÛWrzelowem na brzegu starej Wis³y (antique 1470–80 Gosszcza, Goschcza, 1510, 1512 Go- Visle) (TN XXIX 264); 1512 ww. komisarze król. scza, 1526, 1530 Ghoscza, 1531, 1538 Goscza, rozgraniczaj¹ król. m. Solec od nale¿¹cych do 1540 Gosczÿa, 1569 Goszcza, 1570 Goscza, kl. œwiêt. wsi Braciejowice i G. Granica prowa- 1576–7 Goszcza, 1650–2 Goscza, w Gosczy, Go- dzi od brzegu Nowej Wis³y czyli Przerii (nova sczanie, Gostecki, 1662, 1673 Goscza, 1786 cha- Vÿsle seu przeria), gdzie znaki krzy¿a wyciosa- ³upa Goszcza; Kam. 68; Nalepa 83; Osady 54–5; no na topoli (Thoplÿa) i jarz¹bie (ÿabrzand), Derwich 1992a 65; Kop.R 286) dziœ nie istnie- przez las, gr¹d zw. „Vachnyesky”, las k. Niecie- je, zniszczona przez Wis³ê, jej kontynuatork¹ jest czy (Nyeczecza) do jez. G¹siny nale¿¹cego do lokowana w 1789 r. przez Bened. œwiêt. w znacz- dóbr Solec i jego brzegiem do du¿ego jez. Ostro- nej mierze na gruntach G. wieœ ÛKêpa Gostecka. wie nale¿¹cego do Braciejowic i G. St¹d gr¹dem 1. 1380n. pow. rad. (ZDM I 161); 1328–74 przy jez. G¹siny k. jez. „Dulyove” przez las do par. w³asna (MV I 309, 386; MV IX 20, 40), brzegu Starej Wis³y (antique Vysle) (AG 6277); 1470–80n. par. ÛSolec (DLb. II 573). 1517 Zygmunt St. w zwi¹zku ze sporami granicz- 2. 1380 graniczy z wsi¹ ÛBoiska, s¹ dwie nymi miêdzy tenutariuszem i star. dóbr król. So- wsie G. po obu stronach rz. Przerii (Przerie) lec, Abrahamem Jozefowiczem skarbnikiem Goszcza 77

Wielkiego Ksiêstwa Litewskiego, a kl. œwiêt. po- sielskiej granica z dobrami klaszt. wiod³a od wo³uje komisjê w sk³adzie: Jan Bochotnicki brzegu Nowej Wis³y czyli Przerii lub Krêpianki z Oleœnicy kaszt. wiœl., Miko³aj Miszopad z Ku- (nove vÿsle alias przerya seu krempÿanka) przez nina kaszt. czechowski, Zbigniew Podlodowski role folw. braciejowickiego do granic wsi Bia- z Przytyku notariusz z. sand., Stanis³aw z Nie- ³obrzegi, przy czym tereny od tej linii do rz. Prze- drwic komornik graniczny, pod nieobecnoœæ Sta- rii oraz wsi Boiska z dawna nale¿a³y do króla. Z nis³awa z Têczyna pkom. z sand., do rozgrani- kolei kl. œwiêt. za pomoc¹ dok. z l. 1391, 1459 czenia dóbr m. Solec od Boisk i G., nale¿¹cych (Ûp. 3) oraz dawnych znaków granicznych, tu- do dóbr braciejowickich kl. œwiêt. Wg 6 œwiad- dzie¿ œwiadectwa starców udowodni³, ¿e ta bie- ków przedstawionych przez star. Abrahama Jo- g³a i biegnie od wzgórza k. rz. Przerii czyli Krê- zefowicza i pstar. Paw³a Szyd³owskiego granica pianki, której oba brzegi nale¿¹ do Boisk i G., ta przebiega³a wzd³u¿ rz. Przerii czyli Krêpian- rowem do drogi z Solca do G. i Boisk, za ni¹ ki (Przerÿa seu Krampÿanka) a¿ do granic wsi miedz¹ do boru i przez bór wzd³u¿ 34 kopców szlach. Chotcza. Z kolei wedle prokuratora opa- granicznych. Jednak¿e ulegaj¹c naleganiom ta œwiêt. prowadzi ona za rzek¹ do drogi z Solca Krzysztofa Szyd³owieckiego i nie chc¹c utraciæ do Boisk i dalej a¿ do granic wsi ÛBia³obrzegi, ³aski królewskiej, opat Piotr oraz przedstawiciele na dowód czego pokazano komisarzom dok. konw. zrezygnowali na rzecz króla z ról na polu Kazimierza Jag. z 1459 r. (Ûp. 3) i statut gra- a¿ do rowu, którym prowadzi nowa granica, za- niczny Jana Olbr. oraz przedstawiono œwiadec- chowuj¹c jednak brzeg od strony dóbr klaszt., po- two 6 starców z dóbr klaszt. Nastêpnie komisa- cz¹wszy od kopców po obu stronach rz. Przerii rze odnawiaj¹ dawn¹ granicê, przy sta³ym sprze- k. wzgórza nad ni¹ a¿ do jazu klaszt., oraz za- ciwie star. i pstar. Pierwszy kopiec usytuowano strzegaj¹c sobie wolne przejœcie przez las K³o- pod wzgórzem k. brzegu Przerii, naprzeciw in- dzie (Clodzie) [ÛK³udzie] do tego¿ jazu, a tak¿e nych kopców granicznych po³o¿onych po drugiej wolny wyr¹b w tym lesie drzew i krzewów na po- stronie tej rz., rozgraniczaj¹cej m. Solec od Bra- trzeby jazu. Nowa granica prowadzi od kopca nad ciejowic i G. Dalej granica biegnie rowem przez brzegiem Nowej Wis³y, czyli Przerii lub Krêpian- drogê z Solca do G., miedz¹ do drogi z Solca do ki, przy rowie pod wzgórzem le¿¹cym powy¿ej Boisk, wzd³u¿ niej przez bór zw. „Czysta D¹bro- lasu K³odzie, z lewej strony id¹c z tego lasu do wa”, do Bodzanowego £êgu (Bodzanow lvg), pól nad tym rowem, tym¿e rowem do pola i drogi wzd³u¿ krzy¿y na drzewach rozgraniczaj¹cych z Solca do G. i Boisk. St¹d do kopca usypanego Solec i ÛWolê Soleck¹ od G. i Boisk do modrze- w obni¿eniu, czyli „w smugu”, pod wzgórzem le- wia (krzypnitum alias modrzewowego) na Ora- ¿¹cym powy¿ej drogi z m³yna soleckiego do G. nym £êgu (orany lvg), tu te¿ zakoñczono roz- i Boisk, z lewej strony, drog¹ przez pola, za nimi graniczenie, dalej bowiem dobra klaszt. grani- borem do drogi zw. Grobelna, za ni¹ przez „czy- cz¹ z wsi¹ Bia³obrzegi (ib. 6279); 1519 ponie- st¹ d¹browê” do Bodzanowego £êgu (Bodzanow wa¿ tenutariusz solecki Abraham Jozefowicz, lug), a st¹d za znakami krzy¿a na drzewach do twierdz¹c, ¿e pewne role i bór z barciami zosta- Oranego £êgu (oranij lug), gdzie granica wsi Bia- ³y nies³usznie w³¹czone do dóbr kl. œwiêt., zni- ³obrzegi (ib. 6181); 1530 mieszczanie Solca szczy³ usypane w 1512 r. kopce graniczne, Sta- otrzymuj¹ od króla m.in. na w³asny u¿ytek lasy nis³aw z Têczyna pkom. z. sand. w obecnoœci „Zaprzenskie” i K³odzie, pastwiska „L¹zek”, specjalnie delegowanego przez króla Krzyszto- ogrody, ³¹ki, jeziora-bagienka Bobrowy, Wielka fa Szyd³owieckiego wwdy i star. generalnego Niwa, „Karaskowskye” i „Trczynne” oraz rz. krak. oraz kanclerza Królestwa Polskiego ponow- Wis³ê z brzegiem od „Vsczyce” Ostrówek do nie przeprowadza rozgraniczenie miêdzy król. granic dóbr kl. œwiêt. (MS IV 5540; LS 1564–5 dobrami Solec i Wola Œwiesielska [ob. Wola 276; LS 1789 I 7); 1530, 1565 potwierdzenie gra- Solecka] a wsiami Boiska i G. wchodz¹cymi nicy miêdzy Solcem i Wol¹ Œwiesielsk¹ a posia- w sk³ad klucza braciejowickiego posiad³oœci kl. d³oœciami kl. œwiêt. wytyczonej w 1519 r. (AG œwiêt. Wg zeznania starców z Solca i Woli Œwie- 6282; Wiœ.I³. 217); 1554 do Solca nale¿¹ role zw. 78 Goszcza

„Lusini” od dóbr kl. œwiêt. do granic Krêpy (LS p³ugiem, odrabiaj¹ obie powaby 2 kosiarzami 1660–4 I 172); 1592 graniczy z Jarno³towicami i 1 kos¹, karczma p³aci 0,5 grz. czynszu (DLb. przez Wis³ê, niegdyœ znan¹ jako Przeria (AG III 241; II 573); 1526 pobór z 2,5 ³. i karczmy 6343; ÛBoiska); 1660–4 graniczy z Jarno³- (ASK I/8 176v); towicami (LS 1660–4 I 185); 1680 ÛBoiska; ok. 1529 nale¿y do sto³u konw., p³aci 1/16 grz. 1733 po wsi G. „teraz szeroko Wis³a p³ynie” (Ja- czynszu (LR 350); 1530–1 pobór z 3 ³. i karcz- b³oñski 204); przed 1766 r. wieœ G. z rolami my (ASK I/10 148v, 391); 1538, 1540 ÛBoiska; i dobrami zosta³a zupe³nie zniszczona przez ci¹- 1569 opat œwiêt. daje pobór od 10 kmieci na g³e wylewy Wis³y (AG 1927, 1929); 1780 ÛBo- 1,5 ³., 1 zagr. z ogrodem i z karczmy (ib. I/7 422); iska; 1786 „cha³upa Goszcza” zaznaczona na pó³- 1569 dzier¿. Andrzej Klonowski daje pobór z 1,5 nocnym krañcu kêpy wiœlanej, na NE od wsi ³., od 2 zagr. z ogrodem i 2 komor. (ib. I/8 579v; Kêpa Gostecka (Perthées). Paw. 321); 1570 opat œwiêt. daje pobór z 1,5 ³., 3. W³asn. szlach., od 1459 r. kl. œwiêt. od 2 zagr. z ogrodem i 3 komor. (ASK I/7 288, 1317, 1330 W³adys³aw £ok. dwukrotnie prze- 383, 475); 1576 [dzier¿.?] Piotr Kowalski daje nosi na pr. œredz. posiad³oœci br. Dzier¿ka i Osta- pobór 1,5 ³., od 2 zagr. bez roli, 4 komor. i z sza, w tym G. (ZDM IV 895; Mp. II 602); 1380 karczmy (ib. I/8 517); 1577 star. solecki daje w dziale miêdzy synami Eustachego Piotrowi pobór z 1,5 ³., od 2 zagr. z ogrodem, 2 komor. bez przypadaj¹ m.in. dwie wsie G. le¿¹ce po obu stro- byd³a i z karczmy (ib. 724v); nach rz. Przerii oraz wieœ Boiska (ZDM I 161); 1650 nale¿y do sto³u konw. (AG 1913–5, 1391 Jan Wiesio³o zabezpiecza na G. i Boiskach 1917); 1650 konw. œwiêt. daje pobór z 19 domów, 500 grz. posagu swojej ¿. Katarzyny (AG 5643; 1,5 ³., od 2 zagr. z ogrodem, 2 komor. oraz z roli Mp. IV 1032 z b³êdn¹ dat¹); 1418 Jan z G. (J. karczmy (AG nab. 936 9v); 1651 nale¿y do sto- Baudouin de Courtenay, Roty przysi¹g z archi- ³u konw., 7 kmieci, 1 pó³rol., 7 zagr., 2 cha³., wum radomskiego, „Materia³y i Prace Komisji 6 komor., karczma, Piskorek. Wszyscy p³ac¹ Jêzykowej” II, 1906, 21, s. 299); 1427 nowy w³a- czynsz na œ. Marcina [11 XI], kmiecie po 12 gr, œciciel G., Goworek z Chobrzan, oraz opat œwiêt. pó³rol. po 6 gr, zagr. po 3 gr, cha³. po 1 gr, karcz- prowadz¹ spór o granice miêdzy G. a Braciejo- marz Jakub Gazda 20 fl. oraz nastêpne 20 fl. za- wicami, rozpoczêty przez opata jeszcze za cza- miast roboty, Piskorek z pó³rolka 20 fl. oraz na- sów dawnych w³aœcicieli G. (Mp. IV 1243); 1459 stêpne 20 fl. zamiast roboty. Poddani uiszczaj¹ w zamian za 1/2 wsi Podgrodzie w pow. szyd³ow- daniny jak w ÛG³odnie, z tym ¿e daj¹ tak¿e przê- skim i 50 grz. Krzes³aw z Kurozwêk kaszt. lub. dzê konopn¹ i zgrzebn¹ jak w ÛBoiskach (ib. 10, nabywa od Marcina ze Zdun wsie G. i Boiska 16, 17–7v); 1662 pog³ówne od 84 poddanych wraz z brzegiem Wis³y, obu brzegami rz. Przerii (ASK I/67 102); 1673 pog³ówne od 83 mkw wsi i jazem, co do Wigilii Bo¿ego Narodzenia [24 (ib. 270). XII] potwierdziæ ma Pawe³, br. Marcina. Trans- 4. 1317, 1330 Ûp. 3; 1553 Zygmunt A. prze- akcjê tê w 1464 r. potwierdzi³ s¹d z. sand. (AG nosi na pr. niem. wyliczone w³oœci kl. œwiêt., 5652); w tym G. i Boiska (AG 1909). 1459 Kazimierz Jag. potwierdza nadanie 5. Do XV w. wieœ par., dzies. nale¿a³y zapew- przez Krzes³awa z Kurozwêk kaszt. lub. opac- ne najpierw do miejscowego pleb., nastêpnie do twu œwiêt. wsi G. i Boiska oraz zrównuje je pleb. Solca i kl. œwiêt., od 1777 r. tylko do pleb. w prawach z innymi wsiami opactwa (ib. 6279); Solca. 1470–80 w³asn. kl. œwiêt. Folw. klaszt., 1 pole 1328 par. G. wymieniona w spisie œwiêtopietrza folwarczne znajduje siê za Wis³¹, 8 ³km., karcz- (MV I 309); 1350–1, 1354–5 prebendarz G. p³aci ma z rol¹ i jezioro zasilane przez Wis³ê corocz- dzies. pap., taksa 2 grz. (MV II 374, 386); 1373–4 nie wydzier¿awiane1, jaz z 7 przegrodami na Wi- par. nie zap³aci³a dzies. pap. (MV IX 20, 40); œle daj¹cy wiele ryb. Kmiecie p³ac¹ po 0,5 grz. 1470–80 wieœ w par. Solec. Z 8 ³km. dzies. czynszu, daj¹ po 30 jaj, 2 koguty, 1 serze, nie daj¹ snop. i kon. wart. do 4 grz. dowo¿¹ kl. œwiêt., sepu, pracuj¹ po 1 dniu tyg. w³asnym wozem lub z folw. klaszt. dzies. nale¿y do pleb. Solca, Goszcza–Grzegorzewice 79 a z 1 pola za Wis³¹ dzies. na zmianê2 otrzymuj¹ 2 W innym miejscu D³ugosz pisze, ¿e pobiera j¹ tylko pleb. Solca i kl. œwiêt. (DLb. II 573; III 241, 243); pleb. Solca (DLb. III 241). 1529 dzies. snop. wart. 1,5 grz. nale¿y do sto³u konw. (LR 351); 1542–3 wieœ zniszczona przez GRZEGORZEWICE (1269 Gregoreuiz, 1346 Wis³ê nie oddaje kl. œwiêt. dzies. (Gacki 280); Gregorevicz, 1347, 1355 Grzegorzevicz, 1349 1652 dzies. snop. nale¿y do sto³u konw. (AG nab. Gregorzevicz, 1350–1 Grzegorzovicz, 1373–4 936 1, 2v); 1721 dzies. pobiera na zmianê pleb. Grzegorzowicz, XIII–XIV w. Grzegorzÿovÿcze, Solca i kl. œwiêt. (Wiœ.I³. 223); 1776–7 ÛBracie- Grzegorzeuicz (dorso dok. z 1269 r.), 1432 Grze- jowice. gorzouice, 1464–5 Grzegrzovice, Grzegorzovi- 6. 1542–3 Ûp. 5; ok. 1733 Ûp. 2. cze, Grzegorzowicze, Grzegorzowÿcze, 1470–80 7. Gacki 211, 240, 248, 254, 275; SG III 956; Grzegorzowicze, Grzegorzowycze, 1485, 1504 Wiœ.I³. 223–4; Wojciechowski 1930 150; Szafran Grzegorzovicze, 1506 Grzegorzowice, 1508 141, 187; SHGL 37; Su³owska 32, 43, 46–7, 64, Grzegorzowycze, 1510 Grzegorzovice, 1529 67, 70, 118; Osady 54–5; Derwich 1992 wg in- Grzegorzovicze, Grzegorzowycze, 1531 Grzego- deksu; 1992a 65–7; Rozwa³ka 77–8, 179, 194, rzowÿcze, Grzegorzowicze, 1537 Grzegorze- 205, 212. uicze, 1564n. Grzegorzowice [ale: 1571, 1578, Uw. W œwietle Ÿr. wyraŸnie rysuj¹ siê losy G. 1588 Grzegorzowicze], 1827 Grzegorzewice; Na pocz¹tku XIV w. le¿a³a na lewym brzegu Kam. 73; Rym. 29; Kop.K 238) dziœ Grzegorzo- Wis³y. Przesuniêcie siê g³ównego koryta rz. spra- wice1, 4 km na NE od ÛNowej S³upi; ok. 6,5 wi³o, ¿e ju¿ przed 1380 r. zosta³a podzielona na km na E od kl. pó³ przez Przeriê, zwan¹ w l. 1512–19 Now¹ 1. 1508n. pow. sand. (Paw. 461, 463), 1827 Wis³¹ i Krêpiank¹. Odt¹d œrodek wsi przesuwa pow. opat. (Tabela I 154); [1334–36]; 1346n. par. siê na praw¹ stronê g³ównego koryta Wis³y. Ju¿ w³asna (MV II 199, 372). przed 1427 r. G. graniczy z Braciejowicami, le- 2. 1464 ÛStara S³upia; 1465 wytyczenie gra- ¿¹c najpewniej na tej samej co one i Zakrzów nicy miêdzy G. i Star¹ S³upi¹, graniczy z ÛPok- kêpie wiœlanej. Tak jest w l. 1470–80, gdy za rzywiank¹, W³ochami, Wa³snowem (AG 2247; Wis³¹ pozosta³o ju¿ tylko 1 pole folwarczne. Ko- ÛStara S³upia); 1470–80 graniczy ze Star¹ S³u- lejne przesuniêcia koryta Wis³y oddzieli³y G. od pi¹ (DLb. III 231); 1537 brak rozgraniczenia miê- Braciejowic, które znalaz³y siê na sta³ym l¹dzie dzy G. a ÛCza¿owem i ÛSka³ami (AG 1893); na prawym brzegu, pozostawiaj¹c j¹ samotn¹ na 1658 rola folwarczna na miejscu zw. Swarowiec znacznie zmniejszonej kêpie wiœlanej. Mo¿e na- miêdzy Star¹ S³upi¹, Pokrzywiank¹, ÛChe³mem st¹pi³o to po 1651 r., gdy G. by³a jeszcze spor¹ [i ÛBostowsk¹ Wol¹?], graniczy z lasem, czyli wsi¹, a przed ok. 1733 r., gdy, jak pisze Jab³oñ- granic¹ G. (AG 1923); 1780 graniczy ze Star¹ ski 204, po jej terenie p³ynê³a Wis³a. Zniszcze- S³upi¹ (Inw.S³up. 9). nie nie by³o jednak od razu kompletne, skoro 3. W³asn. szlach., chwilowo ok. 1269 r. kl. w 1721 r. brano z niej dzies., o któr¹ w l. 1776–7 œwiêt. prowadzono proces. Na mapie Perthéesa umie- 1269 Boles³aw Wstydl. na proœbê opata Ja- szczono jeszcze 1 cha³upê G., ale brak ju¿ G. kuba nadaje liczne swobody wsi G. uzyskanej w Spisie z 1787 r. Nowa lokacja Kêpy Gostec- przez kl. œwiêt. od rycerza ¯egoty w zamian za kiej w 1789 r. objê³a tê sam¹ kêpê wiœlan¹, na wieœ ÛWojs³aw i zezwala opactwu lokowaæ j¹ której znajdowa³a siê owa cha³upa. Kêpa ta ist- na pr. niem., na takich warunkach jak wieœ klaszt. nia³a jeszcze w l. 1801–4 (Haldesfeld). Dalsze S³up [ob. Nowa S³upia] (APK.ZR 21; Mp. I 78)2; przesuniêcia koryta Wis³y sprawi³y, ¿e Kêpa 1464–5 dz. G. jest Katarzyna c. Zakliki, ¿. Mi- Gostecka znalaz³a siê na sta³ym l¹dzie, na pra- ko³aja Chrz¹stowskiego chor¹¿ego krak. (TN wym brzegu Wis³y, ponownie k. Braciejowic. XIX 225; AG 2247)3; 1470–80 niegdyœ dz. by³ Nowój z G. h. Topór, fundator koœcio³a w G.4, 1 Folw., karczma i jezioro mog¹ byæ tymi samymi, które ob. dz. jest Miko³aj Chrz¹stowski h. Strzegomia. opisa³ D³ugosz przy ÛBraciejowicach. Folw. ryc., 8,5 ³km., 5 zagr. z rol¹, 3 karczmy 80 Grzegorzewice z rol¹ (DLb. II 488–9; III 417); 1504, 1506 po- 417). Okrêg. par.: G., Piotrowice, Sarnia Zwola, bór z 3,5 ³. (ASK I/7 34, 122v); 1508 pobór daj¹ Ska³y (ib. 336, 475, 488–8); 1529 wieœ. par. Stanis³aw Mroczek z cz. G. i Wilhelm Skrzan- w prepozyturze kiel., koœció³ œ. Jana Ewangeli- tka (Skrathka)5 z Kaliszan, cz. G. i Komarowa sty, pleb. Stanis³aw ze Skrzynna, bierze dzies. (Paw. 461, 463); 1510 pobór z 4 ³. (ASK I/10 z folw. w G. wart. 2 grz., w Piotrowicach wart. 15v); 1529 Ûp. 5; 1530 Jakub O¿arowski z G. 3 wiard., w [Sarniej] Zwoli Floriana K¹kolew- (AG 3250); 1530 pobór z 2,5 ³. i od komor. Ja- skiego wart. 2 grz. oraz kolêdê z ca³ej par. 18,5 kuba Sida, opust. m³yn i karczma (ASK I/10 206); gr, dochód par. wynosi 5/6,5 grz. (LR 353). Z ³km. 1531 pobór z 4 ³. (ib 449v); 1532 pobór z 3,5 ³. w G. dzies. snop. wart. 10 grz. liczon¹ ³¹cznie (ib. 591v); 1538 pobór z 3,5 ³., m³yna i karczmy ze Zwol¹ i Zaj¹czkowicami pobiera kl. w¹ch., (ib. I/7 186); 1564–5 pobór z 3,5 ³. (LS 1564–5 z folw. Czarowskich w G. dzies. snop. wart. 0,5 330); 1577 Stanis³aw O¿arowski daje pobór od grz. nale¿y do pleb. Bodzentyna (LR 458, 360); 10 kmieci na 5 ³., 3 zagr. z ogrodem i z karczmy 1564–5 okrêg par.: G., Sarnia Zwola, Ska³y, Wa³- z rol¹ (ASK I/7 566); 1578, 1588 Stanis³aw O¿a- snów (LS 1564–5 330); 1578 okrêg par. jw. plus rowski daje pobór od 10 kmieci na 5 ³., 4 zagr. Gaj (Paw. 185); z rol¹, 2 komor. bez byd³a, z karczmy z kwart¹ 1627 do pierwotnej rotundy dobudowano pro- roli i m³yna dorocznego o 1 kole (ib. I/10 761v, stok¹tn¹ nawê i zakrystiê (Z. Œwiechowski, Bu- 810; Paw. 185); downictwo romañskie w Polsce. Katalog zabyt- 1629 Jezuici z kolegium sand. daj¹ pobór od ków, Wr. 1963, 53); 1633 konsekracja koœcio³a 10 kmieci na 4 ³., 4 zagr. z rol¹, 2 komor. bez by- par. œ. Jana Chrzciciela w G. (Kracik 130); 1662 d³a, z karczmy z kwart¹ roli, m³yna dorocznego okrêg par.: Dobruchna, Zagaje (Paw. 55a, wy- o 1 kole oraz stêp (RS 1629 53); 1662 pog³ówne kaz cz¹stkowy); od 1712 plebanów G. zestawi³ od zarz¹dcy szl. Siemianowskiego z ¿on¹, 12 Wiœ.Op. 203; 1787 okrêg par.: G., Dobruchna, czeladzi folw. oraz 68 mkw wsi (ASK I/67 23v); [Sarnia] Zwola, Ska³y, Wa³snów, Zagaje, liczy 1673 Jezuici z kolegium sand. daj¹ pog³ówne od 379 mkw, w tym 14 ¯ydów (Spis I 411–2; II 134). 52 czeladzi folw. i mkw wsi (ib. 232v); 1674 po- 6. 1485 Jan s. Jana, student U. Kr. (Al. I 271)7; g³ówne od 5 osób czeladzi folw. i 46 mkw wsi 1561 Jakub Grzegorzewski w Nowej S³upi (Ro- [w drugiej racie od 48 mkw] (ib. 399, 455); 1787 koszny 160). liczy 103 mkw (Spis I 411; II 134); 1827 ma 24 7. Gacki 242; Wiœ.Op. 199–203; Derwich domy i 168 mkw (Tabela I 154). 1992 wg indeksu. 5. Wieœ par., dzies. nale¿y do miejscowego 8. Stanowisko dymarskie z OR (Bielenin 1963 pleb. oraz do kl., najpierw w Trzemesznie, a od 357; 1992 236), dat. na podstawie 14C na ok. 17, 1432 r. w W¹chocku. ewentualnie 60 i 215 r.n.e., obok inne stanowi- 1346–7, 1349, 1373–4, 1555 par. G. wymie- ska ¿u¿la (Bielenin 1976 45n., 52; 1981, passim; niona w spisach œwiêtopietrza, p³aci 3 sk. (MV Pazdur i in. 88–9). Ko³o koœcio³a par. œlady osa- II 199, 208, 227; MV IX 18, 38; Gromnicki 350); dnictwa z XIV w., nieliczne wtrêty ceramiki wœr. 1350–1 pleb. G. p³aci dzies. pap., brak taksy, przy braku czystych warstw wœr. (E. G¹ssowska, wspomniana jako „ecclesia nova”6 (MV II 372); A. ¯urowska, G., IA. Badania 1973, W. 1974, 1355 pleb. p³aci dzies. pap., brak taksy (ib. 439); 246). Odkryto denar Wespazjana z l. 69–79 (Ku- 1420 pleb. Andrzej (ZL X 367); 1432 ÛJe¿ów, nisz 71). p. 3; 1470–80 kamienny koœció³ par. œ. Jana Chrzciciela w formie rotundy, fundowany przez Nawoja z G. h. Topór. Dzies. snop. i kon. z ról 1 W lit. znana pod nazw¹ Grzegorzewice, tak jeszcze kmiec. w G. wart. do 12 grz. dowo¿¹ kl. w¹ch. Kam. 73. Ostatnio nazwê zmieniono na Grzegorzo- wice (Wykaz I 560). W pow. miechowskim istnieje Pleb. G. ma w G. wolne role i ³¹ki, bierze dzies. do dziœ inna wieœ Grzegorzowice (Grzegorzewice), snop. z folwarków w G. i Sarniej Zwoli wart. po podobnie jak nasza nale¿¹ca do Toporczyków (SHGK 3 grz., w Piotrowicach oraz kolêdê i denar œ. Pio- I 114n.), tak te¿ nazywa³y siê ob. Grzegórzki, dziel- tra w G. i Sarniej Zwoli (DLb. II 475, 488–9; III nica Kr. (ib. 123n.). Poza tym istnia³y G. na Mazow- Grzegorzewice–Hucisko 81

szu, w pow. grójeckim (Wp. III 1781; AKP 8 s. 24; 1434 na mocy wyroku Grzegorza pleb. koœcio- SG II 890). ³a œ. Paw³a w ÛSandomierzu dzies. z G. nale¿y 2 Treœæ tego dok., od strony dyplomatycznej niestwarza- do pleb. Garbowa (SHGL 82); 1443 dzies. z no- j¹cego problemów, wzbudzi³a kontrowersje w zwi¹z- wizn przyw³aszczy³ sobie pleb. Garbowa (ZDK ku z dyskusj¹ nad datacj¹ rotundy w G. Niezbyt II 444); po³. XV w. dzies. nale¿y do pleb. Gar- szczêœliwa stylizacja wtr¹conego zdania wyjaœniaj¹- cego sposób nabycia przez kl. G., sugeruj¹ca, ¿e kl. bowa (Wojciechowski 1963 7); 1470–80 wieœ G. nie naby³, lecz pozby³ siê G. w zamian za Wojs³aw, wymieniona wœród wsi sk³adaj¹cych „ex antiquo” zmyli³a cz. badaczy, którzy doszli do wniosku, ¿e dzies. snop. kl. œwiêt. z dopiskiem „Haec deci- w wyniku zamiany kl. otrzyma³ wieœ Wojs³aw a od- ma olim pertinabat ad Monasterium Sanctae Cru- da³ G., bêd¹ce do 1269 r. w³asn. Bened. Jednak¿e, cis Calvi Montis, sed ignoratur quo modo aut jak s³usznie zwrócono uwagê, ca³y dok. wydany zo- casu alienata est a monasterio Sanctae Crucis”, sta³ na proœbê kl. dla jego wsi G., a wzoru dla loka- ob. z ca³ej wsi, z ³km. i folw., dzies. pobiera pleb. cji dostarczy³a po³o¿ona tu¿ obok klaszt. wieœ Nowa S³upia. Zreszt¹ dok³adna analiza treœci aktu usuwa Garbowa (DLb. III 246); z ³km., karczmy i zagród wszelkie w¹tpliwoœci i pozwala stwierdziæ, ¿e pod- dzies. snop. i kon. wart. do 15 grz. nale¿y do pleb. noszona przez cz. badaczy sprzecznoœæ jest pozor- Garbowa, temu¿ co drugi rok daj¹ dzies. snop. na: w, lub tu¿ przed, 1269 r. kl. œwiêt. zamieni³ za wart. do 10 grz. z folw. (ib. II 542); 1529 z ca³ej zgod¹ ksiêcia swoj¹ wieœ Wojs³aw, bardzo odleg³¹, wsi dzies. snop. wart. 10 grz. nale¿y do tego¿ na pobliskie G. (Derwich 1992 293–4). (LR 444). 3 O nich Derwich 1987 165; Dymmel 276. 7. Paw. 347, 19a; LL 1565 36; RL 1626 18; 4 Mo¿e identyczny z Nawojem, który razem z Zaklik¹ Spis I 444; II 168; Tabela I 157; Gacki 279; SG dzier¿y³ w 1355 r. po³o¿on¹ obok wieœ Gaj (ZDM IV 948), dzisiejsze Zagaje, cz. Czajêcic, granicz¹cych II 915; Krzepela 373–4; Nosek 226; Szafran 185; od NE z G. SHGL 82; Sochacka wg indeksu; Derwich 1992 5 Por. Wojs³aw, p. 3: 1463–4, 1470–80, 1480. wg indeksu; 1992a 67; Rozwa³ka 213; Rolska- 6 Pocz¹tki rotundy w G. wzbudzi³y w lit. o¿ywion¹ dys- -Boruch 168 i wg indeksu. kusjê, zwi¹zan¹ z próbami jej datowania na XIII, a 8. Materia³y z XI–XIII w. stwierdzone w trak- nawet X–XI w. W rzeczywistoœci fundowa³ j¹ dz. G., cie badañ AZP (Rozwa³ka 155). Nawój h. Topór, tu¿ przed 1334–6 r. (Derwich 1992 Uw. Kl. œwiêt. móg³ utraciæ tê dzies. na rzecz 294 i przyp. 140). pleb. w 1434 r. lub nieco wczeœniej w zwi¹zku 7 Identyfikacja miejscowoœci niepewna. z fundacj¹ w 1418 r. par. w ÛKlementowicach i spowodowanymi ni¹ zmianami, m.in. przej- Grzegorzowice ÛGrzegorzewice œciem wsi ÛP³onki z par. Garbów do par. Kle- mentowice, por. Bart³omiejowice i Garbów. GUTANÓW (1380; Niec. 86; Kosyl 21, 62; SHGL 82) 10 km na NE od ÛW¹wolnicy; ok. Gyerzmanice ÛWierzb¹towice 101 km na NE od kl., 38 km na NE od ÛBracie- jowic. Gyezow ÛJe¿ów Pow. lub.; par. ÛGarbów. W³asn. szlach. Gymanska, Gyrzmanczowice, Gzimansca 5. Dzies. nale¿y do kl. œwiêt. [?], nastêpnie ÛWierzb¹towice do pleb. Garbowa.

H

Herzmanczowice ÛWierzb¹towice HUCISKO (1439 Hoszycko, 1650 Hucisko, 1651–2 Huciszko, Huciszczanie, 1747 Ucisko, Hoszycko ÛHucisko 1781n. Hucisko; Kop.K 123, 127) 3 km na NW od ÛNowej S³upi, u pó³nocnych podnó¿y £yœ- Hucisko ÛTrzcianka ca; 1,5 km na N od kl. 82 Hucisko–Jagnin

1. 1652n. pow. sand. (AG nab. 936 1), 1827 5. 1652 dzies. snop. nale¿y do sto³u konw. pow. opat. (Tabela I 161); 1747n. par. Nowa S³u- œwiêt. (AG nab. 936 1, 2v); 1819 dzies. pien. pia (AV XXXVII 20). nale¿y do sto³u konw. (AOkup. 9v). 2. 1439 graniczy z ÛBielowem, ÛMirocica- 7. Derwich 1992 wg indeksu. mi i ÛRutk¹ (Mp. IV 1351; ÛBielów). 8. W H. zarejestrowano 8 st. ¿u¿la, z czego 3. W³asn. kl. œwiêt. zbadano 3, w tym 2 hutnicze i 1 osadniczo-hut- 1650 nale¿y do sto³u konw. œwiêt. (AG 1913– nicze. To ostatnie by³o pocz¹tkowo dat. na wœr. –5, 1917); 1651 w³asn. konw. 1 kmieæ, 3 zagr., (Bielenin 1966 48; Piaskowski 161), nastêpnie 1 cha³. [dane mog¹ dotyczyæ ÛTrzcianki] oraz niedat. (Bielenin 1970 107n.; 1976 51; 1992 220, Smyk. Czynsz p³ac¹ jak w ÛBaszowicach, ale 236). zagr. po 6 gr, tak jak w ÛSerwisie. Kmiecie daj¹ po 20 jaj oraz maty i przêdzê konopn¹ jak w Huta Ûtak¿e Hucisko, KuŸnica, Rudka, Rudki, ÛBaszowicach, Smyk daje 2 kap³ony oraz sep: Trzcianka przez 2 lata po 2 kor. ¿yta i 4 kor. owsa miary sand., w trzecim roku nie daje nic, poniewa¿ ma Huta Nowa ÛNowa Huta ma³o roli. Pañszczyzna i pomocne jak w ÛBa- szowicach (AG nab. 936 10–10v, 17–7v); 1787 Huta Stara ÛStara Huta liczy 17 mkw (Spis I 399; II 118); 1819 nale¿y do sto³u konw. (AOkup. 6v 59); 1827 ma 8 do- Huta Szklana ÛSzklana Huta mów i 74 mkw (Tabela I 161).

I

Iesouo ÛJe¿ów Irzmanczowice ÛWierzb¹towice

J

Jabrzêdzina ÛKarczma Jabrzêdzina j¹ wieœ J. z dop³at¹ 350 grz. na nale¿¹ce do Sta- nis³awa ¯yrnickiego1 czêœci wsi ÛWierzb¹towi- Jaglin ÛJagnin ce i ÛMilejowice, co zatwierdza W³adys³aw Warn., polegaj¹c na opinii ww., których sam usta- JAGNIN (1351 Jagnyn, 1440 Jagnyn, Jagnin, nowi³ opiekunami i doradcami opactwa przy 1447 Jagnino, 1464 Jagnin, 1470–80 Jagnin, Ja- transakcjach kupna i zamiany, ¿e uk³ad ten jest gnyn, 1482n. Jagnyn, 1504n. Jagnin [ale: 1506 korzystny dla kl. (Mp. IV 1359); 1440 s¹d. z. Jannin, 1531–2, 1538 Jagnÿn, 1787 Jaglin]; Kam. sand. zaœwiadcza, ¿e za zgod¹ króla Stanis³aw 76; Niec. 267) 5 km na SW od Opatowa; ok. 27 ¯yrnicki z Wierzb¹towic odst¹pi³ opactwu œwiêt. km na SE od kl., 7,5 km na SE od ÛModliborzyc. swoje dziedzictwo Wierzb¹towice i Milejowice 1. 1351 z. sand. (Derwich 1992 278), 1440n. w zamian za J. i 420 grz., co potwierdzi³ tak¿e pow. sand. (Mp. IV 1359); 1470–80n. par. Strzy- Piotr, najstarszy syn Stanis³awa (ZDM II 554); ¿owice (DLb. II 341). 1470–80 w 1442 r. kl. œwiêt. odst¹pi³ J. za 3. W³asn. kl. œwiêt. do 1440 r., nastêpnie Wierzb¹towice nale¿¹ce do ¯yrnickiego (DLb. szlach. III 232); dz. Jan ¯yrnicki h. Tarnawa (ib. II 341); 1351 Kazimierz Wlk. przenosi na pr. œredz. niegdyœ w³asn. kl. œwiêt., ob. dz. Miko³aj ¯yr- imiennie wyliczone posiad³oœci kl. œwiêt., w tym nicki h. Ró¿a, 2 dwory ryc., 8 ³km., których cz. J. (Derwich 1992 278); 1440 za rad¹ Piotra przekszta³cono na folw., 4 zagr. z rol¹ (ib. I 394); z Wyszmontowa, podsêdka z. sand., i Jakuba 1473 Jan ¯yrnicki z J. (Mp. V/N 322); 1488 z ÛCzernikowa opactwo œwiêt. zamieni³o swo- Wojciech z J. (ib. V/P 184); Jagnin–Janowice [rad.] 83

1504, 1506 pobór z 1/2 ³. (ASK I/7 7v, 40v, Ja³owa £¹ka ÛBielnik 107); 1508 Jan Albert Jagniñski daje pobór ze Ÿrebu Michocin w J. (Paw. 458); 1510 pobór z JAMY (1405 Jamy, 1470–80 Jagnyn, Janin [!], 1/2 ³. i od 2 zagr. (ASK I/10 16); 1530–2 pobór 1496, 1529 Jamy, 1538 Jamÿ, 1564–5 Jamny, z 1 ³. (ib. 207v, 451v, 592v); 1538 pobór z 1 ³. i 1577n. Jamy; Kam. 77; Kop.K 83) dziœ po³udnio- od 3 komor. (ib. I/7 186v); 1564–5 pobór z 1 ³. wo-zachodnia cz. wsi Szeligi, 14 km na W od (LS 1564–5 333); 1577 z cz. Wojciecha Jagniñ- Ostrowca Œwiêt., nad rz. Pokrzywiank¹; ok. 13 skiego pobór od 4 kmieci na 1 ³., 3 zagr. km na NE od kl. z ogrodem, z cz. wd. Jagniñskiej oraz z cz. Sta- 1. 1536n. pow. sand. (AG 1892); 1538n. par. nis³awa Jagniñskiego pobór z 1 ³. (ASK I/7 568); ÛPaw³ów (ASK I/7 202). 1578 z cz. Wojciecha Jagniñskiego pobór od 2. 1468 ÛBoleszyn; 1470–80, 1496 graniczy 4 kmieci na 1 ³., 3 zagr. z rol¹, 2 komor. bez by- z Nosowem i Boleszynem (ÛBoleszyn). d³a, 1 rybaka, z karczmy z wyszynkiem, z cz. wd. 3. W³asn. szlach., w 1468 r. cz. kl. œwiêt., Jagniñskiej pobór od 4 kmieci na 1 ³. i 3 komor. w 1536 r. niedosz³a w³asn. kl. œwiêt. bez byd³a (ib. I/10 763v; Paw. 186); 1629 Piotr 1405 Miko³aj z J. h. Tarnawa (AKP 8 411); ¯orawski daje pobór od 8 kmieci na 2 ³. i 5 ko- 1468 ÛBoleszyn; 1475 dz. Jan (Mp. V/N 365); mor. bez byd³a (RS 1629 54); 1536 w zamian za dobra koniem³ockie kl. œwiêt. 1662 pog³ówne od ¯orawskiej, 9 czeladzi mia³ uzyskaæ m.in. 1/2 wsi J. (ÛBroniewice, uw.; folw. i 42 mkw wsi (ASK I/67 24v); 1674 po- ÛKoniem³oty); 1538 z cz. Andrzeja Seliskiego g³ówne od tej¿e, 10 czeladzi folw. i 50 mkw wsi pobór z 1/2 ³. (ASK I/7 202); 1564–5 w³asn. (ib. 399v, 455v); 1787 liczy 65 mkw, w tym 5 ¯y- szlach. (LS 1564–5 330); 1577–8 Andrzej Hu- dów (Spis I 382; II 104); 1827 ma 17 domów bliñski daje pobór od 2 kmieci na 1 ³., 3 zagr. i 106 mkw (Tabela I 166). z rol¹, 2 komor. bez byd³a (ASK I/7 580v; Paw. 4. 1351 Ûp. 3. 191); 1629 Krzysztof Broniowski daje pobór od 5. Dzies. niegdyœ nale¿a³a do kl. œwiêt.2, na- 2 kmieci na 1 ³., 3 zagr. z rol¹ i 2 komor. bez by- stêpnie do mansjonarzy sand. d³a (RS 1629 61); 1674 pobór od 23 mkw wsi 1470 kolegium mansjonarzy sand. przy kole- (ASK I/67 405v, 459); 1787 J. i Wymys³ów licz¹ giacie w ÛSandomierzu otrzymuje przy funda- 27 mkw (Spis I 414; II 136). cji m.in. dzies. z J. (BPAN rps 3504 65); 1470–80 5. 1529 z ról folw. dzies. snop. wart. 2 grz. z ca³ej wsi dzies. snop. i kon. wart. do 10 grz. nale¿y do pleb. Paw³owa (LR 361); 1747 dzies. zwo¿¹ do stodo³y mansjonarzy sand. (DLb. I pien. tego¿ (AV XXXVII 146); 1854 dzies. te- 394); 1529 dzies. snop. wart. 1/36 grz. nale¿y go¿ (Wiœ.I³. 156). do mansjonarzy sand. (LR 392). 7. SG III 396; Krzepela 399; Derwich 1992 6. 1447 Andrzej, student U. Kr. (Al. I 117); wg indeksu. 1464 Andrzej s. Stanis³awa z J., pleb. Sieciecho- wic (AKH 6 123 s. 27); 1497 Albert Jagniñski JANOWICE [rad.] (1369 Janouicze, 1412n. Ja- kupuje od Anny wd. po Warszu stolniku rawskim nowicze, Janowycze, Janovice, 1526 Janowicze, wieœ ¯elichin (MS II 686). 1529 Janowycze, Ianowicze, 1530 Janovicze, 7. SG III 369; Uruski V 321; Krzepela 394; 1531 Janouicze, 1532 Janowicze, 1540 Janovi- Bastrzykowski 1939 416; Derwich 1992 wg in- cze, 1563 Janowyce, 1576n. Janowice; Kam. 78; deksu. Rym. 32) 7 km na W od Kazimierza Dolnego, Uw. Por. Czerników, uw. na lewym brzegu Wis³y; ok. 75 km na NE od kl., 15 km na N od ÛBraciejowic. 1. 1497 z. sand. (MS II 1122), 1506n. pow. 1 O nim por. ¯erniki, przyp. 1. rad. (ib. III 2607); 1470–80n. par. Serokomla [ob. 2 Prawdop. dzies. z nadania opactwa przesz³a na upo- sa¿enie koœcio³a œ. Wojciecha w Sandomierzu, a na- ÛJanowiec] (DLb. II 552). stêpnie z nim razem do mansjonarzy (ÛSandomierz, 3. W³asn. szlach. p. 5A: 1470, 1470–80, 1529 i Derwich 1992 299). 1369 Zaklika z J. (Mp. III 820); 1412, 1417 84 Janowice [rad.]–Janowice [sand.]

Zaklika z J. (ZL 1409 572; ZL X 170); 1420–7, przez wylew Wis³y wieœ nie oddaje kl. œwiêt. 1453 Stanis³aw z J. (ZL II 98; X 395; OL II 34); dzies. (Gacki 280)1; 1595 dzies. z ról kmiec. na- 1421 Wit z J. h. Janina (AKH 3 523); 1427, 1447, le¿y do opactwa œwiêt. (AV XX 740, 742); 1660 1468–9 Miko³aj z J. (ZL II 95; VIII 39083; LPod. dzies. z folw. nale¿y do pleb. Janowca (MDS III 19); 1428 Smarz z J. (ZL II 178); 1450 dz. Kata- 36); 1612–21 ÛJanowiec. rzyna, c. œp. Stanis³awa zw. Kot z Kotków, ¿. 6. Studenci U. Kr.2: 1414–5 Wojciech s. Miko³aja z Plechowa (ZK CCI 338); 1453 Sta- Wierzchos³awa (Al. I 37); 1499 Miko³aj s. Ber- nis³aw z J. (OL II 34); 1454 Dorota ¿. Grzego- narda (ib. II 51); 1514 Jan s. Jana (ib. 154); rza z J. (ib. 51); 1465 Wojciech Janowski (AS II 1542–3 Ûp. 5. s. 203); 1466 przy podziale rodzinnym Jan Fe- 7. LS 1564–5 195; Paw. 319; Gacki 280, liks Oleœnicki otrzymuje m.in. tenutê soleck¹ 282–6; SG III 427; Wiœ.Koz. 57; MDS III 36; z wsi¹ J. (AG 6681); 1469 Jan i Miko³aj z J. (ZL Krzepela 407; Szafran 185; Derwich 1992 wg VIII 86); indeksu; 1992a 68. 1470–80 dz. Miko³aj Janowski h. Syrokom- la, 1 folw. ryc., 3 ³km. (DLb. II 553; III 248, 250); 1 Por. G³odno przyp. 2. 1491 Miko³aj Plechowski i jego ¿. Katarzyna z J. 2 Identyfikacja miejscowoœci we wszystkich wypad- odstêpuj¹ wieœ i okoliczne w³oœci Piotrowi Fir- kach niepewna. lejowi, sêdziemu z. lub. (ZL IX 641); [Od 1491–7 wchodzi w sk³ad dóbr janowickich, ÛJanowiec]; JANOWICE [sand.] (1433 Janowicze, 1434 Ja- 1497 Jan z Gardzienic rezygnuje na rzecz Miko- nowycze, 1442 Ianowice, 1460, 1464 Janovicze, ³aja Firleja z Janowca, chor¹¿ego krak., m.in. 1464–6 Janowicze, 1470–80 Janowicze, Janowy- z dóbr we wsi J., które otrzyma³ po Annie z J. cze, 1504 Ianowycze, Janowycz, 1506 Janovicze, (MS II 1122); 1506 Ûp. 4; 1508 nale¿¹ do wwdy 1510 Ianvice, 1529 Janovicze, Janowycze, 1532 lub. (Paw. 478); 1510, 1526 pobór z 1,5 ³. (RP); janowÿcze, 1538n. Janowice [ale: 1569, 1571, 1526, 1530–2, 1540 pobór z 1,5 ³. i m³yna o 1 1577–8 Janowicze]; Kam. 79; Rym. 31; Kop.K kole (ASK I/8 174; I/10 146av, 388, 658v; I/83 239) 6 km na S od Waœniowa; ok. 14 km na E 10); 1563 pobór z 2 ³. (LS 1564–5 195); 1576–7 od kl. Andrzej Firlej daje pobór z 2 ³. i karczmy (ASK 1. 1434n. pow. sand. (Mp. IV 1306), 1827 I/8 513v, 721); 1662 pog³ówne od 92 czeladzi pow. opat. (Tabela I 171); 1470–80n. par. Mo- dworskiej i poddanych (ib. I/67 98); 1787 liczy mina (DLb. II 471). 190 mkw, w tym 5 ¯ydów (Spis I 393; II 114); 2. 1449 rozgraniczenie J. i ÛWierzb¹towic, 1789 w³asn. Miko³aja Piaskowskiego, w do¿y- wsi kl. œwiêt., od Nagorzyc i ÛMilejowic [cz. wociu u Solarego, dochód 121/28 z³ (Osad.rad szlach.] oraz Roztylic, pozostawiono wspólne II 237). pastwisko, wyj¹wszy ¿o³êdzie i bukiew, które kl. 4. 1506 król przenosi na pr. œredz. wsie Mi- w swoich lasach zachowa³ na w³asny u¿ytek ko³aja Firleja z D¹browicy, chor¹¿ego krak. i star. (Gacki 242); 1470–80 graniczy ze Zwol¹, Nies- lub., po³o¿one miêdzy granicami Serokomli kurzowem, Milejowicami i ÛKraszkowem (DLb. i Mszade³, w tym J. i ÛPrzy³êk (MS III 2607). III 232, 234); 1780 ÛWierzb¹towice. 5. Dzies. nale¿y do kl. œwiêt. i pleb. Serokomli. 3. W³asn. szlach., od 1433 r. kl. œwiêt. 1470–80 z 3 ³km. dzies. snop. i kon. wart. do 1433 Jan z ¯urawicy za zgod¹ ¿. Anny, br. 2 grz. zwo¿¹ do stodo³y postawionej przez kl. mgra Jakuba i Piotra oraz siostry Anny sprzeda- œwiêt., z folw. dzies. snop. nale¿y do pleb. Sero- je Miko³ajowi opatowi i konw. œwiêt. wieœ. J. za komli (DLb. II 552; III 248, 250); 1529 z pew- 600 grz., z tym ¿e rzeczywista cena wynosi 700 nych ról Serokomli, J. i ÛMiêæmierza dzies. grz., ale Jan siódm¹ setkê ofiarowa³ opactwu snop. wart. 1/12 grz. nale¿y do sto³u konw. œwiêt., (ZDM II 452); 1440 W³adys³aw Warn. na proœ- z folw. i pewnych ról kmiec. dzies. snop. wart. bê opata zatwierdza sprzeda¿ przez kl. œwiêt. nie- 2,5 grz. pobiera pleb. Serokomli (LR 351, 428); dogodnie po³o¿onej wsi ÛOpatkowice w pow. 1542–3 z powodu zniszczeñ spowodowanych lub. i kupno na jej miejsce od Jana Parkoszowi- Janowice [sand.] 85 ca za 600 grz. wsi J. (Mp. IV 1306); 1442 W³a- misarycznemu z Jakubem kustoszem przemy- dys³aw Warn. przenosi na pr. œredz. imiennie skim rozstrzygn¹æ spór miêdzy kl. œwiêt. a Ja- wyliczone posiad³oœci kl. œwiêt., w tym Milejo- nem Parkoszowicem z Czartkowic i Janem ze wice, Wierzb¹towice, J. i Kraszków (ib. 1434; S³awoszewic (Swaschouicze) o ewikcjê sumy AG 1843); posa¿nej 100,5 grz. Beaty ¿. Jana z ¯urawicy ci¹- 1451 spadkobiercy Beaty1 ¿. Jana z ¯urawicy, ¿¹cej na wsi J. S¹d rozstrzyga sprawê po myœli który sprzeda³ kl. wieœ J., pozywaj¹ opata Mi- opata (CE III s. 585 przyp. 1); 1466 s¹d z. sand. cha³a o zwrot sumy posa¿nej Beaty w wysoko- nak³ada wieczne milczenie na Œmiechnê ¿. Bar- œci 100,5 grz. ci¹¿¹cej na J., a z kolei opat skar- tosza z Boksic w sprawie posagu jej matki Bea- ¿y spadkobierców i krewnych Jana, na których ty, tzn. 100,5 grz., za które kupiono 1/3 cz. J., ci¹¿y obowi¹zek ewikcji (CE III s. 585 przyp. zw. Frankowskie, oraz Ÿreb zw. Opatlik, o które 1); 1460 ugoda miêdzy opatem œwiêt. Micha³em wiod³a spór z Maciejem, a nastêpnie Micha³em, a Bartoszem i jego ¿. Œmiechn¹, dziedzicami Bo- opatami kl. œwiêt. (TN XX 69); ksic. Opat wykupi od brata Bartosza, Miko³aja 1470–80 nale¿y do kl. œwiêt., kupi³ j¹ w 1430 £ysego z Boksic, ca³¹ cz. Boksic nale¿¹c¹ do r. [!] Miko³aj Drozdek opat œwiêt. od Parkosza Bartosza i przeka¿e j¹ w zamian za 1 ³. Barto- z ¯urawicy h. Godziêba. 9 ³km., karczma z rol¹. szowi i Œmiechnie w u¿ytkowanie. Maj¹ oni Kmiecie p³ac¹ po 1 grz. czynszu, daj¹ po 30 jaj, dzier¿yæ j¹ do zakoñczenia bêd¹cej w toku spra- 2 koguty, pracuj¹ po 1 dniu tyg. w³asnym wozem wy ze Œmiechn¹ i Janem Motyczk¹ zw. Parkosz lub p³ugiem, karczma p³aci 4,5 grz. czynszu o wieœ J. oraz przez 3 lata po jej zakoñczeniu, (DLb. III 232; II 471); 1504 pobór z 1 ³. (ASK I/ jednak w tym czasie musz¹ zwróciæ opatowi 7 104); 1504 pobór z 1/2 ³. (ib. 106); 1506 po- sumê 37 grz., w przeciwnym razie ww. cz. Bo- bór z 1/2 ³., z 1 ³. i z karczmy (ib. 113, 120v); ksic przejdzie na w³asn. kl. Je¿eli opat wygra 1510 pobór z cz. klaszt. oraz cz. [karczmarza?] proces z Janem z Motycz, wówczas ca³¹ uzyska- Pe³ki, gdzie karczma z rol¹ (ib. I/10 18); 1529 n¹ sumê przeka¿e Œmiechnie i Bartoszowi, po- nale¿y do sto³u opata, czynsz liczony razem z tr¹caj¹c sobie owe 37 grz. d³ugu oraz koszta s¹- ÛPe³k¹, ÛSzczeg³em i ÛWorowicami wynosi dowe, je¿eli przegra, wówczas Œmiechna i Bar- 9 grz. (LR 349); 1531 z cz. klaszt. pobór z 2,5 ³., tosz nie bêd¹ mogli wiêcej wysuwaæ roszczeñ do z cz. Pe³ki pobór z karczmy z rol¹ (ASK I/10 J. (AG 1857); 1464 opat Micha³ i konw. pozy- 454v–5); 1532 z cz. klaszt. pobór z 2,5 ³. i karcz- waj¹ Jana z Motycz zw. Parkosz o to, ¿e sprze- my (ib. I/10 594v); 1538 z J. opata pobór z 2,5 da³ Miko³ajowi opatowi œwiêt. wieœ J. z obowi¹z- ³., od 2 komor. i z 1 karczmy (ib. I/7 187v); 1553 kiem ewikcji, z którego teraz nie chce siê wy- Zygmunt A. przenosi na pr. niem. wyliczone do- wi¹zaæ, odmawiaj¹c zaspokojenia roszczeñ wy- bra kl., w tym J. (AG 1909); 1564–5 w³asn. kl. suniêtych jeszcze wobec poprzedniego opata œwiêt. (LS 1565–5 331); 1569, 1571 opat œwiêt. Macieja przez Œmiechnê, ¿. Bartosza z Boksic, daje pobór z 3,5 ³. i karczmy (ASK I/7 258v, 332, która domaga siê zwrotu spadku po jej matce 403); 1577 opat œwiêt. daje pobór od 10 kmieci Beacie, tzn. jej posagu obejmuj¹cego 100,5 grz., na 3,5 ³. i z karczmy z rol¹ (ib. 572); 1578 z cz. za które kupiono prawie 1/3 cz. J., zw. Frankow- opata œwiêt. pobór od 7 kmieci na 3,5 ³., 1 zagr. skie, oraz Ÿreb zw. Opatlik, warty 30 grz. S¹d z. z rol¹, 3 komor. z byd³em, 2 komor. bez by- sand. na skutek niestawienia siê Jana na kolejne d³a, 1 rybaka i z karczmy (ib. I/10 767; Paw. 188); terminy rozstrzyga sprawê po myœli opata i na- 1629 opat œwiêt. daje pobór od 7 kmieci na 3,5 ³., kazuje woŸnemu Mrzewli wyegzekwowaæ od 1 zagr. z rol¹, 2 komor. bez byd³a (RS 1629 56); Jana ww. sumê (ib. 1863); 1465 mimo usprawie- 1662 w³asn. opata œwiêt., pog³ówne od zarz¹d- dliwieñ Jana Parkoszowica z Motycz, ¿e jego nie- cy szl. Bakanowskiego z ¿on¹ i synem, 7 czela- obecnoœæ spowodowana by³a chorob¹, s¹d po- dzi folw. i 30 mkw wsi (ASK I/67 26v); 1673 opat nownie zarz¹dza egzekucjê ww. sumy przez wo- œwiêt. daje pog³ówne od 40 mkw wsi (ib. 233v); Ÿnego Malatkê na dobrach Jana (TN XX 1); 1465 1674 pog³ówne od 27 mkw wsi (ib. 401v, 457); pap. Pawe³ II na proœbê opata poleca s¹dowi ko- 1780 nale¿y do klucza wierzb¹towickiego dóbr 86 Janowice [sand.] –Janowiec sto³u opata klaustralnego. 6 kmieci (wójt Anto- Uw. Informacja D³ugosza o kupnie przez kl. ni Kidoñ, Wit Grad, Miko³aj Filip, Grzegorz K³o- J. w 1430 r. zapewne jest pomy³k¹. To samo naj- nica, Józef Slosara, Grzegorz Gora), 1 rola kmie- pewniej dotyczy wzmianki J. Ostrowskiego, ¿e ca opust., 2 pó³rol. (Micha³ Karcz i Jan Wajsz- transakcja ta mia³a miejsce ju¿ w 1419 r. – cyto- czak), 1 zagr. (Wit Kolanowski), 1 cha³. (Walenty wane przez niego Ÿród³a wiadomoœci takiej nie Job), 5 komor. (Wojciech K³onica, Stanis³aw zawieraj¹ (PSB V 392). Ze wzglêdu na liczne wy- Tkacz, Miko³aj Karcz, Jakob Kolibaba, wd. Ko- stêpowanie w Ma³opolsce, w tym w pow. sand., szrzowa). Kmiecie pracuj¹ po 3 dni tyg. sprzê- wsi o nazwie J., niemo¿liwa jest bez szczegó³o- ¿ajem dworskim w 2 konie i 2 wo³y, odrabiaj¹ po wych badañ bli¿sza identyfikacja wystêpuj¹cych 4 dni powaby i 12 ³okci oprawy, p³ac¹ po 1/18 w 2 po³. XIV i 1 po³. XV w. osób (szczególnie z³ czynszu, daj¹ po 3 kor. ¿yta, 2 kap³ony i 30 Janów) pisz¹cych siê z J. jaj, pó³rol. daj¹ po³owê wymiaru, zagr. pracuje 3 dni tyg. pieszo, odrabia 2 dni powaby i 4 ³ok- 1 Byæ mo¿e by³a pierwsz¹ ¿. Jana. cie oprawy, p³aci 24 gr czynszu, daje 1 kap³ona i 15 jaj, cha³. pracuje 2 dni tyg. pieszo, odrabia JANOWIEC (1325–8 Srocomhla, 1346–58 Sro- 2 dni powaby i 4 ³okcie oprawy, komor. pracuj¹ comla, Grochomla, Scrocomla, Socrocomla, Si- po 1 dniu tyg. pieszo i odrabiaj¹ po 2 dni powa- rocomla, Syrocomla, 1352 Srokomlya, 1361 Svro- by. Wszyscy daj¹ stró¿ê, strzyg¹ owce, uprawia- komla, 1369 Srocomla, 1373–4 Sirocomla, 1389 j¹ kapustê i konopie. Komor. dostaj¹ zasiane za- Z(ir)okomla, 1409 Syrocomla, 1412 Syrokomla, gony dworskie, po 2 ¿yta i jêczmienia, 1 grochu. 1415 Srokomla, 1417 Chirokomla, 1422 Syrokom- Subsidium charitativum wynosi 349 z³ (Inw. lya, 1456 Sirokomlya, 1457 Schirokomlya, 1461 Wierzb¹t. 8–10, 18); 1780–2 ÛWierzb¹towice, Szirokola, 1470–80 Srokomla, Srokomlya, Siro- p. 3B; 1787 liczy 82 mkw (Spis I 414; II 134); komlya, Syrokomla, 1491 Serokomla, 1497 Siro- 1819 nale¿y do sto³u opata, ob. w dzier¿. komlya, 1506 Svrokomla, 1508 Srokomlya, 1510 (AOkup. 3v); 1827 ma 12 domów i 92 mkw (Ta- Schyrokomla, 1526, 1530 Sirokomlia, 1531 Se- bela I 171). rokomlija, 1537 Serokomla [ ] exnunc [ ] Ja- 4. 1442, 1553 Ûp. 3. nowiec propter arcem ibidem, 1538 Serokomla, 5. Dzies. nale¿y do pleb. Mominy, okresowo 1563 Szerokomlya, 1569 Janowiecz alias Sero- do kl. œwiêt. komlia, 1508n. Janowiec, Janoviec, Janowiecz 1442 dzies. z nowizn w J. przyznana zosta³a [ale: 1652 Janowiec olim Szerokomla, 1721 Ja- pleb. Mominy przeciw roszczeniom opata œwiêt. nowiec niegdyœ Serokomla]; Kam. 79; Rymut 1980 (OK VI 355); 1470–80 dzies. snop. i kon. z 1/2 91; Rospond 118, 343) 3 km na W od Kazimie- wsi wart. do 4 grz. nale¿y do pleb. Mominy (DLb. rza Dolnego, na lewym brzegu Wis³y; ok. 79 km II 471; III 332); 1529 z pewnych ról dzies. snop. na NE od kl., 17 km na N od ÛBraciejowic. wart. 2,5 grz. nale¿y do pleb. Mominy (LR 460); 1. 1537n. m. (MDS III 18–20); 1497 z. sand. 1780 dzies. snop. nale¿y do dworu w Wierzb¹- (MS II 1122), 1361 pow. rad. (ZDM VI 1830b), towicach, oprócz kilku ról, z których pobiera j¹ 1827 pow. koz. (Tabela I 171); 1325n. par. w³a- pleb. Mominy (Inw.Wierzb¹t. 10); 1784–6 sna (MV I 172). ÛWierzb¹towice; 1827 dzies. gromadzka nale- 2. 1592 droga publiczna z m. ÛSolec do m. ¿y do pleb. Ba³towa (Wiœ.I³. 8). J. (AG 6343). 7. SG III 427; XV/1 637; Wiœ.I³. 6, 8; Krze- 3. W³asn. szlach. pela 407; Derwich 1992 wg indeksu. 1346–61 Jan h. Syrokomla z S., podsêdek i 8. Ko³o osady z OR, Garbacz st. 1, w pó³noc- sêdzia z. krak. (Urzêdnicy ma³opolscy XII–XV w., nej cz. J. na W od drogi do Garbacza liczne st. Wr. 1990 311, 376); 1369 Zaklika z S. (Mp. III wêglarskie z ¿u¿lem ¿elazistym z dymarek, frag- 825); 1422 Miko³aj Zaklika z S. (ZDM II 352); menty ceramiki z OR (Bielenin 1964 226; 1992 1452 kmieæ Piotr Szklecz i Grzegorz z S. (Kiryk 221). Œlady osadnictwa neolitycznego [?], frag- 1994 51); 1461, 1481 mieszczanie rad. zwolnie- menty ¿u¿la (Kat.arch. 33). ni od c³a mostowego w S. (ib. 51); Janowiec 87

1470–80 dz. Miko³aj Janowski h. Syrokom- p³aci dzies. pap., taksa 1 grz. (MV II 373, 432); la, 7 ³km., 4 karczmy (DLb. II 552; III 248); 1491 1328, 1346–58, 1373–4 par. wymieniona w spi- Miko³aj Plechowski i jego ¿. Katarzyna z Jano- sach œwiêtopietrza, p³aci po 3 sk. (MV I 309; MV wic [rad.] odstêpuj¹ Piotrowi Firlejowi sêdzie- II 199, 207, 218, 228, 237, 246, 255, 263, 270, mu lub. m.in. S. (ZL IX 641); 1497 Jan z Gar- 278, 286, 294, 301; MV IX 20, 40; Gromnicki dzienic rezygnuje na rzecz Miko³aja Firleja z J., 398–9); 1389 pleb. Czes³aw (ZDK I 97); 1409 chor¹¿ego krak., z dóbr we wsiach m.in. Janowi- pleb. Czes³aw (ZL 1409 17); 1415–6 pleb. Jan ce i S., które otrzyma³ po ¿. Annie z Janowic (MS (ZL X 30, 133, 165, 170); 1456–7 pleb. Miko³aj II 1122); 1508 pobór z wsi wwdy lub. [Miko³aja (Szafran 160; OL II 119); 1461 Marcin prokura- Firleja z D¹browicy], m.in. z Janowic, S. i ÛPrzy- tor Piotra wikarego S. (Szafran 168); ³êku (Paw. 478); 1510 pobór z 3 ³. i 3 karczem 1470–80 mur. koœció³ par. œ. Ma³gorzaty, pa- z pó³³ankami (RP; ASK I/10 43); 1526, 1530 po- tronat Miko³aja Janowskiego h. Syrokomla, fun- bór z 3 ³. (ASK I/8 173v; I/10 146a); 1537 Ûp. 4; dacja Bodzanty bpa krak. Z 7 ³km. dzies. snop. [o w³aœcicielach od 1537 r. por. lit. w p. 7] wart. do 5 grz. dowo¿¹ kl. œwiêt. Pleb. ma w S. 1538 S. i Oblasy po³¹czone przez wwdê lub. Pio- w³asne role i ³¹ki, z nadania bpa Bodzanty dzies. tra z D¹browicy w miasto J.(ib. I/10 662); 1577 snop. z Kijan, wczeœniej nale¿¹c¹ do sto³u bpa, pobór z m³ynów miejskich maj¹cych w sumie na któr¹ ma przywilej od Bodzanty i kapitu³y 7 kó³ (ib. I/8 721); 1662 pog³ówne od mkców krak., oraz dzies. snop. z folwarków w Janowi- zamku, tzn. 4 szl., w tym Swirczowskiego i 24 cach, ÛMiêæmierzu i Niebrzegowie. Okrêg par.: s³u¿by, oraz 382 mkw miasta (ib. I/67 97v); 1662 S., Janowice, Miêæmierz, Przy³êk (DLb. II 552; liczy 381 mkw, w tym 58 ¯ydów (Osad.rad. I III 248, 257); 1482 pleb. Jan (AG 1878); 1483 99, 156); 1673 pog³ówne od mkców zamku: dwo- Stanis³aw z Wojczyc kan. i oficja³ sand. jako sê- ru ksiê¿nej z jej synami i urzêdnikami, niezamê¿- dzia komisaryczny Jana bpa krak. potwierdza re- nymi szlachciankami, 10 osobami ich s³u¿by, zygnacjê Jana pleb. S. z dzies. snop. z gruntu zw. 6 s³u¿by plebejskiej, szl. Zieliñskiego z 3 czela- Patroszyn na rzecz opactwa œwiêt. (Gacki 282); dzi, szl. Czapskiego i Bielskiego ze s³u¿¹cym, 66 1529 z pewnych ról w S., Janowicach i Miêæ- ¿o³nierzy, w tym hajdamaków, dragonów, koza- mierzu dzies. snop. wart. 1/12 grz. nale¿y do sto- ków, 2 osób innej s³u¿by, szl. Franciszka Olszow- ³u konw. œwiêt. (LR 351); 1529 do Marka pleb. skiego z ¿on¹, s³ugi Raczeñskiego z 4 s³u¿¹cymi S. nale¿¹ dzies. z folw. w S. wart. 1/12 grz. oraz plebejskimi, szl. Stankowskiego z ¿on¹, 21 s³u¿- z pewnych ról folw., teraz zamienionych na kmie- by zamkowej (ASK I/67 271–1v); 1674 w mieœcie ce, wart. 3 wiard., a tak¿e dzies. z ca³ych Oblas 61 ¯ydów (Osad.rad. I 156); 1676 54 ¯ydów wart. 2,5 grz. i z Miêæmierza wart. 3 grz., z folw. (ib.); 1765 w mieœcie 341 ¯ydów (ib. II 155); w Mszad³ach wart. 6 grz. i z Buczkowa wart. 1787 m. liczy 767 mkw, w tym 150 ¯ydów i 4 dy- 1 grz., z folw. i pewnych ról kmiec. w Janowicach sydentów (Spis I 393; II 114); 1789 dochód z m. wart. 2,5 grz., z ról kmiec. w Jawidzu wart. 7 grz. razem z Oblasami i Mszad³ami 16790/1,5 z³; i w Kijanach wart. 8 grz., z ról wójta i pewnych z wsi J. dochód 2838/5 z³ (Osad.rad. II 236–7); ról kmiec. w Rudkach wart. 2 grz., z roli so³ty- 1827 ma 30 domów i 209 mkw (Tabela I 171). siej w Babinie wart. 1,5 grz. i w £agowie wart. 4. 1361 Kazimierz Wlk. przenosi na pr. œredz. 2 grz., z ról 2 szl. w Niebrzegowie wart. 3 grz., wsie Mszad³a i S. (ZDM VI 1830b); 1506 ÛJa- a tak¿e kolêda wart. 5,5 grz. oraz czynsze od nowice [rad.]; 1537 wieœ S. lokowana na pr. 1 kmiecia w Oblasach w wysokoœci 1 wiard. niem., nowe m. otrzymuje nazwê J. (MDS III oraz 30 gr od karczmarza w S., ³¹czny dochód 18–20; Kiryk 1994 51). [Dalsze losy J. por. lit. par. wynosi 46/42 grz. (ib. 428); 1559–99 koœció³ w p. 7]. w S. zamieniony na zbór protestancki (MDS III 5. Osada par., dzies. nale¿y do kl. œwiêt. i miej- 36); 1563 okrêg par.: S., Babin, Janowice, £a- scowego pleb. gów, Mszad³a, Oblasy, Przy³êk, Rudki (LS 1326–8 pleb. Piotr, par. zniszczona, nie p³aci 1564–5 195); 1569 okrêg par.: jw. plus £aguszów dzies. pap. (MV I 172, 247); 1350, 1354–5 par. i Zamoœcie (Paw. 319); 1595 mur. koœció³ par. 88 Janowiec

œ. Ma³gorzaty, patronat i kollacja nale¿¹ do Fir- 1652 Aleksander z ¯urowa Dani³owicz p³aci lejów, zbudowany przez Piotra z D¹browicy, konw. za dzies. z J., Janowic, Lucimi i Przy³êku w czêœci sprofanowany przez heretyków popie- 200 z³ (AG nab. 936 1, 2); 1662 pleb. i wikary, ranych przez Andrzeja Firleja. S³u¿ba bo¿a odby- par. liczy 1717 parafian (Osad.rad. II 34); 1664 wa siê w niesprofanowanej kaplicy z lewej stro- Barbara Tar³ówna i jej drugi m¹¿ Jerzy Lubomir- ny starego chóru, w niej 1 o³tarz. Ob. dz. Stani- ski powtarzaj¹ uk³ad z kl. z 1649 r. (Gacki 283); s³aw Tar³o przygotowa³ materia³y do wykoñ- 1674 okrêg par.: J., Baryczka, Brzeœcie, £awecz- czenia budowy koœcio³a. Pleb. jest Wojciech ka, Okrê¿nica, Paj¹ków, Ruda, Trzcianka, Wól- ¯niñski, kaznodzieja p³ocki i prep. koœcio³a ka Zamojska, Za³azy (Paw. 58a – wykaz czêœcio- w Kazimierzu [Dolnym], prezentowany w 1594 wy); 1701–28 za dzies. z w³oœci janowickiej, tzn. r. przez Miko³oja Mniszka, opiekuna dziedziców z wsi J., Janowice, Lucimia i Przy³êk, Bened. J. Jest wikary, kantor, szko³a, kaplica szpitalna œwiêt. otrzymuj¹ corocznie 22 beczki soli z ¿up œ. Trójcy, od ponad 30 lat zajêta przez herety- Kunegunda, które odbieraj¹ w Pu³awach (Gacki ków. Pleb. ma ³¹ki w J. siêgaj¹ce do Wis³y i gra- 283–5); 1721 mur. koœció³ par. œœ. Stanis³awa nic Oblas oraz ÛWojszyna, kmieci i zagr. m.in. i Ma³gorzaty fundowany przez bpa Bodzantê w Oblasach, 10 m³ynów, stawy, s³odownik, dzies. i uposa¿ony dzies. z Kijan, kollacja nale¿y do Je- z Babina, £aweczki, Rudek, Janowic, utracone rzego Lubomirskiego pkom. krak., 5 o³tarzy, przez poprzednich plebanów. Okrêg par.: J., Ba- 2 dzwonnice, brak kaplic. Od 1709 r. pleb. jest bin, Brzeœcie, Janowice, £agów, £aguszów, £a- Andrzej Zucci, profesor U. Kr., kan. liwski, dzie- weczka, Miêæmierz, Mszad³a, Oblasy, Okrê¿nica, kan solecki, 2 wikarych, organista, kantor, zakry- Paj¹ków, Przy³êg, Rudki, Trzcianka, Wólka £a- stian, rektor szko³y, szpital z kaplic¹ œ. Trójcy. guszowska, Wólka Przedmosty, Za³azy, Zamoœcie Na terenie par. opactwo œwiêt. pobiera dzies. z ról (AVCap. III 77–80v; LXV 502–2v; Wyci¹g 680); mieszczan w J., kmiec¹ w Janowicach, ca³¹ 1600–4 ponowna erekcja mur. koœcio³a œ. Ma³go- w Rudkach [!], Mszad³ach [!] i w Przy³êku. rzaty w J., w 1603 r. jeszcze niekonsekrowanego, Okrêg par.: J., Babin, Baryczka, Brzeœcie, Jano- który otrzymuje wyliczone uposa¿enie, m.in. wice, £agów, £aguszów, £aweczka, Miêæmierz, dzies. w J. z ról zw. B³onie, ogrodów, folwarków Mszad³a, Oblasy, Okrê¿nica, Paj¹ków, Przy³êk, dziedzica i mieszczan (MDS III 35–8; Szafran Ruda, Rudki, Trzcianka, Wólka £aguszowska, 168); 1601 pleb. Wojciech Placentinus, wikarzy Wólka Zamojska, Za³azy, Zamoœcie, liczy ³¹cz- Walenty Bartkowicz i Jakub Falkowicz z Rado- nie 2000 osób (AV XX 175); mia (AV IV 175); 1602 na proœbê Barbary z Dul- 1728n. moc¹ nowego porozumienia, gdy ¿upa skich Tar³o, ¿. œp. Stanis³awa Tar³y, bp Bernard solna Kunegunda i dobra janowieckie zmieni³y Maciejewski eryguje koœció³ w J. (ib. XX 741); w³aœcicieli, Bened. œwiêt. otrzymuj¹ corocznie 1612–21 Jan Karol Tar³o nie oddaje kl. œwiêt. na œ. Marcina za dzies. z wsi Janowice, Lucimia, dzies. z ról kmiec. we wsiach J., Janowice i ÛLu- Przy³êk i m. J. 613/2 z³ (Gacki 285); 1784–90 cimia (Gacki 282–3); 1624 pomimo roszczeñ po zmianie w³aœciciela dóbr janowickich mnisi wysuwanych przez pleb. J. Wawrzyñca Beklew- bezskutecznie próbuj¹ uzyskaæ z nich dzies. skiego, dzies. z ww. wsi wraz z odszkodowaniem snop. (ib.); 1787 okrêg par. jak w 1721 r., bez przyznane zostaj¹ opactwu (ib.); 1631–41 dz. po- Rudy (Spis I 393); 1787 pleb. Piotr Makarowicz, nownie zagarnia dzies. z ww. wsi (ib.); 1647 cc. ma wieœ Oblasy, dochód z par. 1883/22,5 z³. Pro- Jana Krzysztofa Tar³y Teresa ¿. Krzysztofa Bal- bostwo szpitalne œw. Cecylii w m. J., ksi¹dz Piotr dwina Ossoliñskiego i Barbara zobowi¹za³y siê, Makarowicz, dochód 1208/7,5 z³ (Osad. rad. II ¿e do czasu podzia³u dóbr bêd¹ przysy³a³y co- 237); 1801 Austriacy zezwalaj¹ pobieraæ dzies. rocznie na œ. Marcina [11 XI] do ÛBoisk 200 z³ snop. wszêdzie tam, gdzie zamiana na rycza³t za dzies. nale¿n¹ kl. z wsi J., Janowice, Lucimia, pien. nie zosta³a potwierdzona przez bpa, z cze- Przy³êk (ib.); 1649 Barbara Tar³ówna i jej m¹¿ go korzystaj¹c, kl. œwiêt. ponownie d¹¿y do odzy- Aleksander z ¯urowa Dani³owicz przed³u¿aj¹ skania dzies. snop. z ww. wsi. W 1802 r. groma- wa¿noœæ ww. uk³adu a¿ do swojej œmierci (ib.); dy: Babin, Mszad³a, Okrê¿nica, Przy³êk, Wólka Janowiec–Jarno³towice 89

Zamojska i Za³azy kupi³y od kl. dzies. ze swych jednak¿e wyt³umaczyæ brak tych osad w wyka- ról, ale dzies. te zagarnêli dziedzice, zaintere- zie dzies. sto³u konw. z 1652 r.? sowani dalszym p³aceniem rycza³tu (Gacki 285–6); 1809 Bened. skar¿¹ siê, ¿e dwory w J., Jarentowskie Pole ÛJarno³towice Brzyœciu [ob. Brzeœcie Stare], Przy³êku, Luci- mi i £agowie same pobieraj¹ dzies., a im od- Jarêtowice ÛJarno³towice daj¹ za nie od 15 lat do depozytu po 613/2 z³ (ib. 286); 1819 do sto³u konw. nale¿y dzies. JARNO£TOWICE (1466, 1470–80 Jarnoltho- pien. z ca³ego klucza janowickiego, tylko 613 wicze, Jarnolthowycze, Jarnolthow, 1494 Jarno- z³ rocznie (AOkup. 10). thowycze, 1512 Jarunthowicze, Jarunthowice, 6. 1412 Stanis³aw s. Piotra, student U. Kr. (Al. 1526 Jarmuthouicze, 1529 Jarmolthovycze, 1531 I 32). Jarunthowicze, 1540 Jarmulthovicze, 1564–5 Ja- 7. Gacki 84, 282–6; SG III 429–30; Wiœ.Koz. runthowyce, Jaruntovice, 1569 Jarnuthowicze, 47–58; MDS III 18–38; Szafran 168–9, 185; 1576 Jaruntowicze, 1577 Jarunthowicze, 1592 A. Wyrobisz, Polityka Firlejów wobec miast Jarundowicz, Jaruntowicze, 1652 Jar¹towice seu w XVI w. i za³o¿enie J. nad Wis³¹, PH LXI, 1970, Jarnoltowice, Jarantowice, 1660–4, 1789 Jarun- 585–602; Flaga 306–7; Sochacka wg indeksu; towice, 1721 Jarontowice, Grabowiec alias Ja- Kiryk 1994 51–2; Derwich 1992 wg indeksu; rontowice, 1786 Jar¹towice, Jar¹toskie Pole, Rozwa³ka 48, 181, 195, 206, 214; Rolska-Boruch 1787 Jar¹towice, Jar¹towskie Pole, 1827 Jaron- 175–6 i wg indeksu. towice, Jarontowskie pole; Kam. 79–80; Rym. 32; Uw. Zainteresowanie i w¹tpliwoœci budz¹ in- Osady 61–2; Derwich 1992a 68; Kop.R 214, 375, formacje przytoczone w p. 5, 1721, 1802 i 1809, 473) dziœ w swej postaci œredniowiecznej nie ist- z których wynika, ¿e kl. œwiêt. otrzymywa³ dzies. nieje, niszczona i dzielona przez zmiany koryta nie tylko z J., Janowic, Lucimi i Przy³êku, ale Wis³y. Ju¿ w 1787 r. istnia³y tu 4 kolonie; dziœ tak¿e z pewnych ról otaczaj¹cych Przy³êk wsi na gruntach dawnych J. znajduj¹ siê: Jarêtowi- Mszad³a, Rudki, a tak¿e Babin, £agów, Okrê¿- ce, Las Dêbowy, Grabowiec i Jarêtowskie Pole, nica, Wólka Zamojska, Za³azy, tudzie¿ z po³o¿o- osady le¿¹ce po obu brzegach Wis³y; ok. 9 km nej miêdzy Janowicami a Lucimi¹ wsi Brzeœcie. na N od ÛSolca nad Wis³¹; ok. 65 km na NE od Osady te, niewymienione w DLb., powsta³y w kl., 5 km na N od ÛBraciejowic. ró¿nym czasie: Mszad³a przed 1361 r. (Ûp. 4), 1. 1526n. pow. rad. (ASK I/8 176v), 1827 pow. Babin i £agów przed 1497 r. (MS II 1122; III solecki i kazimierski (Tabela I 171); 1470–80n. 2607; Paw. 478), Wólka Zamojska przed 1569 par. ÛChotcza (DLb. II 567) [czêste zmiany przy- r., a Rudki przed 1529 r. (Ûp. 5), inne w XVII nale¿noœci administracyjnej w zale¿noœci od w. W 1529 r. dzies. z Babina, £agowa, Mszade³ przebiegu g³ównego koryta Wis³y i stopnia po- i Rudek brali bp krak. i pleb. J. (LR 27, 428). dzia³u wsi (Osady 61)]. Zwróæmy jednak uwagê, ¿e jednoczeœnie do bpa 2. 1470–80 graniczy z Braciejowicami, ÛZak- nale¿a³a dzies. z Przy³êku, dowodnie oddaj¹ce- rzowem, ÛGoszcz¹ i ÛWrzelowem (DLb. III 241); go wczeœniej i póŸniej dzies. opactwu. Mo¿liwe 1512 graniczy z Goszcz¹, Zakrzowem i Wrzelowem zatem, ¿e ok. 1529 r. dzies. z Przy³êku i okolicz- (AG 6277; ÛGoszcza); 1592 graniczy z ÛBois- nych wsi powsta³ych na jego gruntach zosta³y kami, Goszcz¹, Braciejowicami i Zakrzowem przez kl. czasowo utracone na rzecz bpa. Ewen- przez Wis³ê, dawniej znan¹ jako Przeria (AG tualnie, jak w innych wypadkach (ÛDobre), 6343; ÛBoiska); 1660–4 graniczy z Zakrzowem, dzies. ze starych ³km. w tych wsiach nale¿a³y do Goszcz¹, ÛBia³obrzegami, Chotcz¹ (LS 1660–4 I kl., a z nowych do bpa. Ich powinnoœci na rzecz 185); 1789 graniczy z Chotcz¹, Bia³obrzegami, kl. mog³y mieæ sw¹ genezê w tym, ¿e powsta³y z drugiej strony Wis³y z Choteck¹ Kêp¹, Urzê- one w czêœci na obszarze dawnych ³km., odda- dowem, Zaleszowem [tzn. Zakrzowem], Bracie- j¹cych dzies. opactwu, a wchodz¹cych pierwot- jowicami. Sk³ada siê z 4 kolonii: Stara Wieœ, Gra- nie w sk³ad Przy³êku, Janowic i Serokomli. Jak bowiec, lasy i wieœ J. (LS 1789 II 23, 25). 90 Jarno³towice–Je¿ów

3. W³asn. król., tenuta solecka. soleckim, który odmawia kl. oddawania dzies. 1466 tenutariusz Jan Feliks Oleœnicki (AG ze wsi nale¿¹cych do tego starostwa, s¹d z. rad. 6681); 1470–80 nale¿y do króla, folw. król., 4,5 przys¹dza kl. œwiêt. dzies. snop. z wszystkich ról ³km. (DLb. II 567–8, 574; III 243); 1494 [w³asn. kmiecych i folwarcznych we wsiach J. i یwie- król.] w kluczu soleckim (MS II 474); 1526 po- sielice jako z dawna nale¿¹cych do tego kl. (AG bór z 3 ³. i karczmy (ASK I/8 176v); 1531–2 sta- Archiwum Radziwi³³ów, dz. VIII 235); 1618 rostwo Solec, 9 mkw daje stacje dla Radomia Krzysztof Zbaraski, koniuszy koronny, star. krze- oraz po 1,5 kor. owsa, 1 kogucie, 10 jaj, 1 serze, mieniecki, solecki i wiœlicki, wydzier¿awi³ w 1/2 miary mas³a i karczmê seu targowe (ib. LVI/ do¿ywocie od kl. œwiêt. dzies. z wsi یwie- 1 128, 173v); 1531, 1540 pobór z 3,25 ³., od sielice, ÛKawêczyn i J., zobowi¹zuj¹c siê p³a- 5 zagr. i z karczmy (ib. I/10 391v; I/83 11v); ciæ za nie rocznie 260 z³ i 1/2 poboru, gdyby taki 1564–5 przynale¿y do zamku Solec, folw., na zosta³ wyznaczony przez sejm (Gacki 281–2); którym siej¹ tylko zbo¿a jare, daje do 6 brogów 1651 dzies. snop. nale¿y do sto³u konw. œwiêt. siana, 7 ³., z których daj¹ ja³ówkê, 14 kogutów, (AG nab. 936 1, 2v); 1721 z J. dzies. nale¿y do 21 kor. owsa, jaja, 14 serów, 7 mase³, jest 5 kar- kl. œwiêt., a z Grabowca alias J. do pleb. Chot- czem, czyli zagród, które daj¹ po 1 kogucie, 10 czy (AV XX 756); 1721 dzies. pobiera pleb. Sol- jaj, 1 serze, 1/2 miary mas³a (LS 1564–5 200, ca (Wiœ.I³. 223); 1819 do sto³u konw. œwiêt. na- 278); 1569 Jan Cieligowski, s³u¿ebnik panny sta- le¿y dzies. z J. Pola, prawie corocznie sprzeda- roœciny soleckiej, daje pobór z 1,5 ³. z dzies., od wana mkcom wsi za 90 z³, oraz dzies. gromadz- 1 komor. i rybaków (ASK I/8 584; Paw. 323); ka z J., za któr¹ wg niezatwierdzonej umowy mia³ 1576–7 star. solecki daje pobór z 1,5 ³., od 1 ko- otrzymywaæ konw. œwiêt. rocznie 80 z³ (AOkup. mor. bez byd³a i rybaków (ASK I/8 517v, 725v); 9v, 10v); 1839 dzies. nale¿y do pleb. Solca 1598 Ûp. 5; (Wiœ.I³. 234). 1660–4 nale¿y do starostwa Solec, wg kwi- 7. Gacki 280–2; SG II 776; III 449; XI 44–6; tów poborowych ma 1,5 ³., w rzeczywistoœci 9 ³. Wiœ.I³. 13–4, 22–4, 223–4; Szafran 185; Su³ow- osiad³ych i 1 ³. opust., 21 kmieci, 16 zagr., 10 ska 34, 67; Osady 79–80; Sochacka wg indeksu cha³., 1 wybraniec, byli 2 karczmarze, rybacy i jako Jarêtowice; Derwich 1992 wg indeksu; gajowy, 4 zagr. na gruncie Grabowiec (LS 1660–4 1992a 68; Rozwa³ka 213. I 184–5); 1787 Jarêtowice licz¹ 203 mkw, w tym 7 ¯ydów, Jarêtowskie Pole – 214, w tym 8 ¯y- 1 Por. G³odno przyp. 2. dów, Grabowiec – 97, w tym 4 ¯ydów (Spis I 392; 114); 1789 by³o 12 ³. osiad³ych (z których JE¯ÓW (1145 Iesouo, 1351–2 Jezow, 1378, Wis³a urwa³a 1 ³.), 1 ³. wybraniecki, nieca³e 1/2 1386 Geszow, 1379, 1386 Jeszow, 1380 Gesze- ³. ³¹ki, dobry browar i karczma powsta³a w 1788 wo, Geszow, 1386 Geszow, 1387n. Jezow, 1462 r. (LS 1789 II 23–5); 1827 J. maj¹ 13 domów Jeszow, Jeszov, ÿeszow, 1464 Jessow, 1467 Je- i 77 mkw, J. Pole ma 38 domów i 233 mkw (Ta- szow, Jezow, 1470 Jeszow, 1470–80 Jezow, Ye- bela I 171). szow, Gyezow, 1504 Yezo, Jezow, 1508, 1510 5. Dzies. nale¿y do kl. œwiêt. i pleb. Solca. Jezow, 1529 Jezow, Gyazow, 1531 Jeszow, 1532 1470–80 z 4,5 ³km. dzies. snop. i kon. wart. Jezhoff, 1538 Jezowo, 1569 Jezoff, 1577 Jezew, do 3 grz. dowo¿¹ kl. œwiêt., z folw. dzies. nale- 1553n. Jezow, 1780n. Je¿ow, 1827 Je¿ów; Kam. ¿y do pleb. Solca (DLb. II 567–8, 574; III 243); 83; Niec. 93; Kop.K 185) 4 km na SW od Wa- 1529 z Woli Œwiesielskiej [ob. ÛWola Solecka] œniowa; ok 11,5 km na E od kl. i J. dzies. wart. 9 grz. nale¿y do sto³u konw. œwiêt. 1. 1351 z. sand. (ZDM IV 942), 1462 pow. (LR 351); 1542–3 z powodu zniszczeñ spowo- opat. (AG 1985, 1858), 1508n. pow. sand. (Paw. dowanych przez wylew Wis³y wieœ nie oddaje 461), 1827 pow. opat. (Tabela I 181); 1470–80n. kl. œwiêt. dzies. (Gacki 280)1; 1598 w trwaj¹cym par. Waœniów (DLb. II 472). od 1593 r. sporze miêdzy kl. œwiêt. a Krzyszto- 2. 1145–7 graniczy z Waœniowem (Wp. I 11, fem Radziwi³³em, wwd¹ wileñskim i starost¹ 15); 1387, 1391, 1462 graniczy z ÛWierzb¹to- Je¿ów 91 wicami, Kowalkowicami, Mirogonowicami, która sprzeda³a mu cz. J. (ib. 996); 1416 Jan Nagorzycami, Wilkocinem i Zwol¹ (DLb. III 232, i Grzegorz, ss. Grzegorza, niegdyœ dz. J., sprze- 237); 1479 rozgraniczenia J. i Wierzb¹towic od daj¹ Andrzejowi prep. kl. w Trzemesznie swoj¹ Sarniej Zwoli nale¿¹cej do dz. Andrzeja (Gacki cz. ojczyst¹ w J. za 40 grz. (ib. 1190); 241); 1780 ÛWierzb¹towice. 1432 kl. w Trzemesznie odst¹pi³ Waœniów i J. 3. W³asn. szlach., nastêpnie kolejno kl. w razem z dzies. z Waœniowa, J., ÛGrzegorzewic, Trzemesznie i w W¹chocku, od 1462 r. kl. œwiêt. Sarniej Zwoli, Zaj¹czkowic, Boksic, Pêkos³awic i szlach., po 1662 r. a przed 1780 r. tylko kl. œwiêt. i Prusinowic kl. Cyst. w W¹chocku w zamian za ok. 1145 komes Mikora nadaje kl. kanoników klucz posiad³oœci cyst. w z. ³êczyckiej z³o¿ony regularnych w Trzemesznie wieœ J. (Wp. I 11); z Kazimierza, Babic, Prawêcic, Sobienia, Sobieñ- 1147 pap. Eugeniusz III zatwierdza w posiada- skiej Woli, Tuszyna oraz Górek Ma³ych i Du¿ych niu tego kl. targ w Waœniowie z przyleg³¹ wsi¹ (Wp. IX 1285–6; Niwiñski 1930 43, 65, 82); (ib. 15); 1351 Kazimierz Wlk. przenosi na pr. 1462 w zamian za wieœ ÛMniszek oraz ist- œredz. J. i Waœniów, wsie kl. w Trzemesznie niej¹c¹ tu prepozyturê kl. œwiêt. otrzyma³ od opa- (ZDM IV 942); 1352 s¹d z. sand. przys¹dza Mi- ta w¹ch. wieœ J. z dzies. (AG 1985, 1858; ros³awowi i Falis³awowi dz. J. czêœci J. zwane ÛMniszek, p. 5); 1463, 1464 zamianê tê potwier- Poniatowska i Wgroda przeciw Machnie ¿. dzaj¹ kolejno król i bp krak. (ÛMniszek, p. 5); Strze¿ka z ss. Klemensem, Przec³awem i Stani- 1467 Rudolf bp lewantyñski i legat pap. transu- s³awem oraz Gos³awowi z J. (Wp. III 1314; Mp. muje dok. z 1462 r. dotycz¹cy zamiany Mniszka III 698); 1378 Stanis³aw z Dmosic rêczy Jaku- na J. i stwierdza, ¿e wieœ J. z dzies. ma nale¿eæ bowi rz¹dcy Waœniowa za swoj¹ synowicê Prze- do sto³u opata œwiêt., który pod kar¹ ekskomu- chnê, która sprzeda³a cz. J. kl. w Trzemesznie niki ma z jej dochodów sk³adaæ corocznie na œ. (Mp. III 897); 1378 Stanis³aw z Dmosic z synow- Micha³a [29 IX] w westiarium klaszt. 10 grz. na cami Piotrem, Leonardem, Marcinem oraz syno- potrzeby swojego konw. (AG 1867); wicami Przechn¹ i Bronk¹, dziedzice Dmosic, 1470–80 wieœ nale¿a³a niegdyœ do kl. Cyst. sprzedaj¹ za 80 grz. kl. w Trzemesznie ca³¹ swoj¹ w W¹chocku, ale opat Miko³aj Rzyga zamieni³ cz. w J. (ib. 902); 1378 Stanis³aw z Dmosic rê- j¹ z Micha³em opatem œwiêt. na Mniszek. Ob. na- czy Jakubowi rz¹dcy Waœniowa i konw. trzeme- le¿y do kl. œwiêt., 8 ³km., 2 stawy oraz 1 nowy ³. szeñskiemu za swoich synowców i synowice, ryc. Jana Nagórskiego1. Kmiecie p³ac¹ po 0,5 grz. którzy sprzedali im za 80 grz. cz. J. (ib. 903); czynszu i 4 gr poradlnego, daj¹ po 30 jaj, 2 ko- 1379 Wojs³aw z ¿. Jachn¹ wprowadzeni zostali guty, pracuj¹ po 1 dniu tyg. w³asnym wozem lub wyrokiem s¹du z. sand. w posiadanie cz. J. wart. p³ugiem (DLb. III 237, 413; II 472); 1504 pobór 50 grz. (ib. I 349); 1380 Dominik z Worowa z 3,5 ³. (ASK I/7 102); 1506 pobór z 3 ³. i od sprzedaje za 12 grz. Jakubowi prep. kl. w Trze- 1 zagr. (ib. 130v); 1508 Jan Wolski p³aci pobór mesznie cz. J. (Wp. III 1770; Mp. III 915); 1380 ze Ÿrebu w Mirogonowicach i J.2 (Paw. 461); Otto z ÛBroniewic sprzedaje za 30 grz. cz. J. 1510, 1529 pobór z 3 ³. (ib. I/10 23; RP); Jakubowi prep. kl. w Trzemesznie (Mp. I 352); 1529 nale¿y do sto³u opata, p³aci 4/32 grz. 1386 br. Krzysztof i Wojs³aw sprzedaj¹ temu¿ za czynszu (LR 350); 1530 pobór z 3 ³., z cz. Na- 100 grz. cz. J. (ZDM I 181); 1387 br. Miko³aj górskiej p³aci z Roztylicami (ASK I/10 223); i Grzegorz oraz Falis³aw i Klara, ¿. Marcisza, 1531 z cz. opata pobór z 3 ³., z cz. Nagórskiej dziedzice J., sprzedaj¹ Jakubowi prep. kl. w Trze- z 1 kwarty3 (ib. 467); 1532 z cz. opata pobór mesznie 1/2 dziedzictwa „Gymanska” [Wierz- z 3 ³., z cz. Jakuba Sochy z 1 kwarty4, pobór b¹towice?] w J. (Mp. IV 982); 1387 Serszko dz. z karczmy (ib. 600); 1538 z cz. opata pobór z 3 ³., J., s. Falis³awa, sprzedaje temu¿ za 100 grz. swoje z cz. Jakuba Sochy od 1 zagr. i 1 komor. (ib. I/7 cz. ojczyste i macierzyste w J. oraz 1/4 cz. J. zw. 191); 1553 Zygmunt A. przenosi na pr. niem. „Gzimansca” [Wierzb¹towice?] (ib. 981); 1388 imiennie wyliczone dobra kl. œwiêt., w tym J. (AG Stanis³aw z Dmosic rêczy Jakubowi rz¹dcy Wa- 1909); 1564–5 w³asn. kl. œwiêt. (LS 1564–5 330); œniowa za swoj¹ synowicê Rzechnê [Przechna?], 1569 opat œwiêt. daje pobór z 4 ³., karczmy i od 92 Je¿ów

1 komor.5 (ASK I/7 416); 1571 opat œwiêt. daje rzyce, który nie nale¿y do gromady i nie daje po- pobór z 4 ³. i karczmy (ib. 267, 341); przed 1577 winnoœci, oprócz podymnego7. Subsidium cha- opat Tomasz Polanowski przywróci³ konw. œwiêt. ritativum wynosi 399 z³ (Inw. Wierzb¹t. 12–13, wieœ J., zabran¹ przez poprzedniego opata (Ar- 18); 1780–2 ÛWierzb¹towice; 1787 liczy 96 ticuli 14)6; 1577 kl. œwiêt. daje pobór od 8 kmieci mkw, w tym 5 ¯ydów (Spis I 416; II 135); 1819 na 4 ³. i z karczmy (ASK I/7 588); 1578 z cz. opata nale¿y do sto³u opata (AOkup. 3v); 1827 ma 12 œwiêt. pobór od 8 kmieci na 4 ³., 1 zagr. z rol¹, domów i 99 mkw (Tabela I 181). 2 komor. bez byd³a, 1 rybaka, z cz. Miko³aja So- 4. 1351, 1553 Ûp. 3; 1761, 1785 kolejni w³ad- chy pobór od 1 kmiecia na 1/4 ³. i 1 komornicy cy potwierdzaj¹ dok. z 1351 r. (ZDM IV 942 s. bez byd³a (ib. I/10 779v; Paw. 194); 1629 z cz. 91). opata œwiêt. pobór od 8 kmieci na 4 ³., 1 zagr. 5. Dzies. nale¿y do kolejnych w³aœcicieli du- z rol¹ i 2 komor. bez byd³a, z cz. szl. Andrzeja chownych, od 1462 r. do kl. œwiêt. Sochy pobór z 1 kwarty roli przez niego upra- 1432 Ûp. 3; 1462 dzies. snop. z J., któr¹ z wianej (RS 1629 66); nadania opata w¹ch. dzier¿y Jan Bostowski 1658 Stanis³aw Sierakowski opat œwiêt., za- [ÛBostów], przejdzie na w³asn. kl. œwiêt. po miast tak, jak to robili nieregularnie jego poprze- œmierci jednej z trojga osób: Jana Bostowskie- dnicy, wyp³acaæ zakonnikom na sprawienie ko- go, aktualnego opata w¹ch. lub Piotra OSB, prep. ¿uchów po 10 grz. rocznie z dochodów wsi J., Mniszka, ewentualnie po dobrowolnej rezygna- postanawia odst¹piæ i w³¹czyæ do uposa¿enia cji tego¿ z prepozytury w Mniszku (AG 1985, konw. dzies. z ról kmiec. w J. (AG 1923); 1662 1858); 1467 Ûp. 3; opat œwiêt. daje pog³ówne od 61 mkw wsi, z cz. 1470–80 dzies. nale¿a³a kiedyœ do opactwa Sochy pog³ówne od szl. Gabriela Minostowskie- w¹ch., ale drog¹ zamiany na Mniszek z dzies. go i 3 czeladzi (ASK I/67 35v); 1673 pog³ówne przesz³a na w³asn. kl. œwiêt., któremu z ca³ej wsi od szl. Kostro z ¿on¹, 57 czeladzi z folw. Wierz- dowo¿¹ dzies. snop. i kon. wart. do 10 lub 12 b¹towice i mkw wsi (ib. 238v); 1674 opat œwiêt. grz. (DLb. II 472; III 237, 413); 1529 z ca³ej wsi daje pog³ówne od 48 mkw wsi (ib. 409v, 461v); dzies. snop. wart. do 6 grz. nale¿y do pleb. ÛSta- 1682, 1686 kolejne potwierdzenia uk³adu z 1658 rej S³upi (LR 373); przed 1577, 1658, 1682, 1686 r. przez opata Miko³aja Goskiego i bpa Jana Ma- Ûp. 3; XVII/XVIII w. dzies. nale¿y do sto³u ³achowskiego (ib.); 1773–4 wieœ J. stanowi upo- konw. (AG nab. 936 1, dopisek); 1780 dzies. sa¿enie Józefa Niegolewskiego, koadiutora opata snop. wytyczna nale¿y do kl. œwiêt. (Inw.Wierz- œwiêt. (Lefebvre V/4 162v); b¹t. 13); 1819 do sto³u konw. nale¿y dzies. snop. 1780 nale¿y do klucza wierzb¹towickiego z gruntów w³oœciañskich w J. wart. 150 fl. (AO- dóbr sto³u opata klaustralnego. 7 kmieci (Stani- kup. 9v). s³aw Job, Wojciech Szasta³, Maciej Giemza, Wal- 6. 1470/71 Andrzej s. Paw³a z J., wsi kl. kowa Jobowa, Pawe³ Job, Józef Kowalczyk, œwiêt., student U. Kr. (Al. I 202)8. Wojciech S³osarz), 1 pó³rol. (Bart³omiej Kowal- 7. Gacki 104, 229n., 254; Wiœ.Op. 514–7; czyk), 1/2 roli opust., 1 zagr. (Wojciech Stania) Krzepela 432n.; Niwiñski 1930 43, 65, 69, 82, i 1 cha³. (Wincenty Kidoñ). Kmiecie pracuj¹ po 121, 124, 132; Derwich 1991; 1992 wg indeksu. 3 lub 4 dni tyg. sprzê¿ajem, odrabiaj¹ po 4 dni powaby i 12 ³okci oprawy, p³ac¹ po 1/18 z³ czyn- 1 Nie wiadomo, czy ten ³. ryc., istniej¹cy w okrojonej szu, daj¹ po 3 kor. ¿yta, 2 kap³ony i 30 jaj, pó³- postaci jeszcze w 1578 r., by³ pozosta³oœci¹ wcze- rol. daje po³owê wymiaru, zagr. pracuje 3 dni tyg. œniejszej w³asn. ryc. niewykupionej przez kl. w Trze- pieszo, odrabia 2 dni powaby i 6 ³okci oprawy, mesznie, czy te¿ pochodzi ju¿ z nadania klaszt. W cha³. pracuje 2 dni tyg. pieszo, odrabia 2 dni po- Nagórzycach, granicz¹cych z J., dziedziczy³ w 1419 r. Pietrasz h. Nieczuja (AKH 3 50). waby i 4 ³okcie oprawy. 4 kmieci „czterodnio- 2 Zapewne dawna w³oœæ Jana Nagórskiego. wych” dostaje sprzê¿aj dworski. Inne powinno- 3 Jest to pozosta³oœæ po 1 ³. ryc. Jana Nagórskiego œci jak w ÛJanowicach [sand.]. We wsi jest Ÿreb wspomnianym przez D³ugosza, 1470–80. Pozosta³e (sors), tzn. 1 kmieæ nale¿¹cy do dz. wsi Nago- 3/4 ³. mog³y w wyniku podzia³ów rodzinnych zostaæ Je¿ów–Karmanowice 93

wcielone do okolicznych wsi, zw³aszcza do Rozty- Wawrzyniec promowany na baka³arza sztuk, potem lic lub Nagórzyc. skarbnik królewski (ib. 182); 1532–37 Andrzej ba- 4 Czyli z dawnej cz. Nagórskiego, tzw. Nagórskiej. ka³arz sztuk (ib. 187–8; AR I 3176–7, 3271; II 37, 5 Nie jest jasne, czy karczma i komor. nale¿¹ do cz. 47–9, 52, 63–4); 1537–39 Stanis³aw (AR II 69, 166); klaszt., czy ryc. w J. 1541 Aleksy, promowany na baka³arza sztuk, potem 6 Chodzi tu, zdaje siê, nie o w³asn. wsi, lecz dzies., por. penitencjariusz pu³tuski (LProm. 199). Z dopiskiem wzmianki z l. 1467, 1658, 1682, 1686. z diecezji krak.: 1548 Stanis³aw s. Stanis³awa (Al. II 7 Nie wiadomo, czy jest to pozosta³oœæ cz. Nagórskie- 335); 1554 Jakub s. Stanis³awa (ib. III 13); 1557 za- go. bity student Jakub (Conl. 297); 1573/4 br. Pawe³ i Marcin, ss. Marcina Górskiego (Al. III 90); 1601 8 Na U. Kr. studiowa³o du¿o osób pisz¹cych siê z J., Marcin s. Mateusza Ro¿ka (ib. 222); 1627 Stanis³aw jednak bez szczegó³owych badañ niemo¿liwe jest s. Stanis³awa Je¿owskiego (ib. IV 110). okreœlenie, z której z licznych miejscowoœci tej na- zwy. Por.: 1406 Spytek s. Stanis³awa (Al. I 24); 1408 Marcin s. Przybys³awa (ib. 26); 1416 Jakub s. Kle- Jirzmanczovice, Jrzmanczovice ÛWierzb¹to- mensa (ib. 38); 1420/21 Stanis³aw Pe³ka s. Paw³a (ib. wice 49); 1461 Maciej s. Stefana (ib. 165); 1467 Jan s. Miko³aja (ib. 187); 1471 Stanis³aw s. Wojciecha (ib. JURCZYCE (1470–80 Jurczycze; SHGL 93) 205); 1472 szl. Stanis³aw (AR I 255); 1473 Stani- dziœ nie istnieje, lokalizacja nieznana. Le¿a³y w z. s³aw s. Macieja (Al. I 210); 1474 Jan s. Andrzeja (ib. 215); 1477 Stanis³aw, promowany na licencjata lub., ewentualnie we wschodniej, nadwiœlañskiej (LProm. 81); 1484 Jakub s. Stanis³awa (Al. I 266); cz. pow. rad. 1488 Jakub Je¿owski, student, s³u¿¹cy mgra Piotra 5. 1470–80 wieœ J. wymieniona bez opisu s. Œwiêtope³ka z Zembrzyc (AR I 1151–2, 1180, wœród wsi sk³adaj¹cych „ex antiquo” dzies. snop. 1186–8); 1490 Stefan s. Macieja (Al. II 4); 1493 Ste- kl. œwiêt. (DLb. III 251). fan (AR I 1558); 1523 Maciej promowany na mgra 7. SHGL 93; Derwich 1992 398. sztuk, potem kanonik kaliski itp. (LProm. 177); 1529

K

KARCZMA JABRZÊDZINA dziœ nie istnie- 256). [Nastêpnie?] z ca³ej wsi dzies. snop. wart. je, na mapie Perthéesa (1786) zaznaczona na le- do 6 grz. nale¿y do kl. œwiêt. (ib. II 568); wym brzegu Wis³y miêdzy ÛBoiskami a ÛBia- 1529 dzies. snop. wart. do 7 grz. nale¿y do ³obrzegami, na terenach nale¿¹cych (?) do kl. sto³u konw. œwiêt. (LR 351); 1530 Jan z K. ob³o- œwiêt. ¿ony kl¹tw¹ za zabór dzies. klaszt. (Gacki 304); [Pow. rad.] 1621 do 1731 ÛCelejów; 1675 dzies. snop. z W³asn. mo¿e kl. œwiêt., por. G³ogów i Za- folw. i 1/2 ³km. nale¿y do prep. w¹wol., ale od borów. 16 lat nieoddawana (AV X 59); 1819 dzies. snop. kupowana przez gromadê za 280 z³ nale¿y do sto- KARMANOWICE (1381; Rym. 34; Kosyl 13, ³u konw. (AOkup. k.10). 61; SHGL 95) 5 km na NE od ÛW¹wolnicy; ok. 7. ZDP rps 10543; Al. I 37; Paw. 357, 46a; 90 km na NE od kl., 27 km na NE od ÛBracie- LL 1564 40; RL 1626 131; Spis I 448; II 169; jowic. Tabela I 198; Gacki 86, 303–4; SG III 845; J. Pow. lub.; par. W¹wolnica. Chwalibiñska, Ród Prusów w wiekach œrednich, W³asn. szlach. Toruñ 1948, 89; Szafran 186; SHGL 95; Sochac- 5. Dzies. nale¿y do kl. œwiêt. i pleb./prep. ka wg indeksu; Derwich 1992 wg indeksu; 1992a w¹wol. 68–9; Rozwa³ka 213. 1470–80 niejasna iloœæ ³km., jest ich 11 (DLb. 8. Neolityczne osada i cmentarzysko kultury III 256), 11,5 lub 23 (ib. 249). Z 1/2 ³km. dzies. pucharów lejkowatych (J. Nogaj-Chahaj, Siód- snop. dowo¿¹ kl. œwiêt., a z 1/2 oraz z folw. wart. my sezon badañ cmentarzyska kultury pucharów do 3 grz. dzies. nale¿y do prep. w¹wol. (ib. 249, lejkowatych w Karmanowicach stan. 35, gm. W¹- 94 Karmanowice–Kêpa Gostecka wolnica, [w:] Sprawozdania z badañ terenowych 8. Materia³y z XI–XIII w. stwierdzone w trak- Katedry Archeologii UMCS w 1994, Lublin cie badañ AZP (Rozwa³ka 156). 1995, s. 7–10; gród i osada wœr., dat. na X–XII Uw. Por. Œwiesielice, Wola Solecka. w. (Nosek 356; Gurba 51, 54; ¯aki 516, 522); œlady osadnictwa z IX–XVII w. (J. Nogaj-Cha- KÊPA BOISKA (1789 Kêpa Boyska) dziœ nie haj, Badania rozpoznawcze na stanowisku 33 istnieje, osada lub wysepka na Wiœle k. ÛBoisk. w Karmanowicach, gm. W¹wolnica, [w:] Spra- [Pow. rad.; par. Solec?] wozdania..., s. 22–4; materia³y z VIII–XIII w. 2. 1789 wieœ król. Kamieñ graniczy „z Kêp¹ stwierdzone w trakcie badañ AZP (Rozwa³ka Boysk¹ ks. ks. benedyktynów bez kontrowersji” 156; Hoczyk 126). (LS 1789 II 26). Uw. Mog³a to byæ efemeryczna osada loko- KAWÊCZYN (1564–5 Kawenczyny, 1569n. Ka- wana przez Bened. w XVIII w. na gruntach wsi weczyn, Kawêczyn; Kam. 87; Niec. 270; Kop.R Boiska, na nowo utworzonej kêpie wiœlanej, 293) dziœ nie istnieje, le¿a³ na lewym brzegu rz. podobnie jak ÛMaciejowice, ewentualnie by³a I³¿anki, naprzeciw یwiesielic. to tylko nazwa terenowa. Niewykluczone, ¿e by³a 1. 1569n. pow. rad. (ASK I/8 584; Paw. 323), to pierwotna nazwa wsi ÛKêpa Gostecka, loko- 1827 pow. solecki (Tabela I 201); 1569n. par. wanej w³aœnie w 1789 r. na gruntach pobliskiej Ciepielów (ASK I/8 584; Paw. 323). wsi ÛGoszcza, na kêpie wiœlanej, niewymienio- 2. 1660–4, 1789 یwiesielice; 1660–4 dru- nej w tej lustracji. ga cz. wsi Œwiesielice osadzona po drugiej stro- nie rz. Chotczy (LS 1660–4 I 192). KÊPA GOSTECKA (1789n. Kêpa Gostecka; 3. W³asn. król., tenuta solecka. Kop.R 40, 471) 12,5 km na NW od Opola Lub., 1564–5 przynale¿y do zamku w ÛSolcu, na prawym brzegu Wis³y; ok. 62 km na NE od w³asn. król. (LS 1564–5 278); 1569 Jan Cieli- kl., 2 km na SW od ÛBraciejowic. gowski s³u¿ebnik staroœciny soleckiej p³aci po- 1. 1827 pow. solecki; par. ÛSolec (Tabela I bór od 5 zagr. z rol¹ (ASK I/8 584; Paw. 323); 204). 1576–7 pobór od 6 zagr. z rol¹ (ASK I/8 517v, 2. 1815 Ûp. 3; ÛGoszcza, uw. 725v); 1662 pog³ówne od 34 poddanych i mkw 3. W³asn. kl. œwiêt. m³yna (ib. I/67 72); 1660–4 w³asn. król., staro- 1789 konw. œwiêt. na gruntach zniszczonej stwo soleckie, brak kmieci, 3 zagr. na pó³trze- przez Wis³ê wsi Goszcza lokuje wieœ K.G., da- ciu zagrody p³aci czynsz po 13–15 gr, solne, j¹c osadnikom 7 lat wolnizny (Gacki 240, 248); drabskie, pracuje po 3 dni tyg. pieszo, przêdzie 1796 po up³ywie wolnizny Bened. przeprowadza- po 3 ³okcie, m³yn, stêpy, rola Ka³ków, lasy (LS j¹ pomiar wsi K.G. i ustalaj¹ powinnoœci pod- 1660–4 I 192); 1673 pog³ówne od 39 mkw wsi, danych, którzy nie godz¹ siê na oczynszowanie. szl. Miko³aja Szalajkowskiego administratora Z 1 dzia³u obejmuj¹cego 3 morgi i 187 prêtów dóbr oraz jego ¿ony, 2 domowników szl. i 6 s³u- pracuj¹ po 2 dni tyg. pieszo i 3 dni rocznie po- ¿¹cych, a tak¿e od szl. Jakuba Szobieckiego z mocnego, po 1 dniu przy sianie, ¿niwach psze- ¿on¹ (ASK I/67 277v); 1787 liczy 76 mkw, nicy i owsa. Otrzymuj¹ drewno tylko na pierw- w tym 2 ¯ydów (Spis I 393; II 115); 1789 po- sze zabudowania, póŸniej buduj¹ w³asnym ko- nad 6 ³., m³yn z rol¹, bór (LS 1789 II 21–3, 28, sztem, w zwi¹zku z czym odchodz¹c, mog¹ od- 34, 53, 215); 1827 ma 18 domów i 103 mkw sprzedaæ nastêpcy budynki, a gdyby nie by³o (Tabela I 201). kupca, otrzymuj¹ zwrot kosztów. Wolno im braæ 5. 1618 ÛJarno³towice; 1652 dzies. snop. na- na opa³ drewno le¿¹ce, za byd³o zatrzymane le¿y do sto³u konw. œwiêt. (AG nab. 936 1, 2v); w szkodzie p³ac¹ 2 z³ (ib. 248); 1815 do kl. na- 1819 dzies. pien. 150 z³ nale¿y do sto³u konw. le¿y m.in. ma³y lasek nad Wis³¹ i na K.G. (ib. (AOkup. 10). 265); 1819 wieœ K.G. z folw. nale¿y do sto³u 7. Gacki 281–2; SG II 915, XI 44–6; Derwich konw., w dzier¿. (AOkup. 6v); 1827 ma 13 do- 1992 wg indeksu. mów i 92 mkw (Tabela I 204). Kêpa Gostecka–K³odnica 95

5. 1789n. dzies. nale¿y do sto³u konw. œwiêt. K£ODNICA (1414; w Ÿr. zw. Mniejsz¹, Ni¿sz¹, (Gacki 276); 1819 dzies. pien. z ról w³oœcian Nogawczyn¹, Wy¿sz¹; Kosyl 33, 64; SHGL 103; w K.G. nale¿y do sto³u konw. (AOkup. 9v); 1839 Osady 68–9) 11 km na SE od Kazimierza Dol- z dworu K.G. dzies. nale¿y do pleb. Solca (Wiœ.I³. nego, nad rz. Chodelk¹; ok. 70 km na NE od kl., 224). 8 km na N od ÛBraciejowic. 7. Derwich 1992 380–1. Pow. lub.; par. ÛWilków. Uw. Por. Goszcza, uw.; Kêpa Boiska, uw. W³asn. szlach. 5. Dzies. nale¿y do kl. œwiêt. i pleb. Wilko- KLEMENTOWICE (1330 Climonthovithi; w wa. XIV–XVII w. Klimontowice, Klimuntowice; 1470–80 z ³km. dzies. snop. dowo¿¹ kl. œwiêt., Kosyl 12, 14, 64; SHGL 101; Osady 67–8; Der- z 3 folw. dzies. snop. bierze pleb. Wilkowa (DLb. wich 1992a 69) 13 km na NE od Kazimierza II 555; III 252); 1529 z K. „Superiori” dzies. Dolnego; ok. 93 km na NE od kl., 30 km na NE snop. wart. 3 wiard. nale¿y do sto³u konw. œwiêt., od ÛBraciejowic. z folw. dzies. snop. wart. 0,5 grz. pobiera pleb. Pow. kurowski, nastêpnie lub.; od 1418 r. par. Wilkowa (LR 351, 441); 1542–3 K. i ÛNogaw- w³asna. czyna zniszczone przez Wis³ê nie daj¹ opactwu W³asn. szlach. dzies. (Gacki 280); 1648 Barbara z Leszna S³u- 5. Dzies. nale¿y do kl. œwiêt., bpa krak. i miej- pecka, wd. po Szczêsnym S³upeckim kaszt. lub., scowego pleb. zobowi¹zuje siê p³aciæ kl. za dzies. z wsi K. i No- 1418 dzies. z folw. nale¿y do pleb. K. (ZDM gawczyna 15 z³ rocznie (ib. 304); V 1299); 1442 s¹d polubowny postanawia, ¿e 1652 Barbara S³upecka p³aci konw. œwiêt. za dzies. z K. winna nale¿eæ jak uprzednio do bpa dzies. z wsi K. i Nogawczyna 15 z³ (AG nab. 936 krak. i opata œwiêt. (ZDK II 434); 1464 Klemens 1v, 2); 1659 Jerzy z Konar S³upecki pkom. lub. z Przybys³awic archid. lub. przyznaje kl. œwiêt. podnosi ww. sumê do 20 z³ rocznie (Gacki 304); dzies. z wygonów (ex agris expulsonialibus) 1819 dzies. snop. z wsi K. i ÛSzczekarków ku- w K., zaw³aszczone przez Jana pleb. K. (Gacki powana przez gromadê za 54 z³ nale¿y do sto³u 294–5); 1470–80 z 15 ³km. dzies. dowo¿¹ kl. konw. (ib. 305). œwiêt., a z innych 15 ³km. oddzielonych znaka- 6. 1542–3 Ûp. 5. mi bpowi krak. (DLb. III 254); 1529 dzies. snop. 7. Paw. 368, 48a; RL 1626 105; Spis I 448; II wart. 5 grz. nale¿y do sto³u konw. œwiêt., dzies. 170; Tabela I 213; Gacki 280, 304–5; SG IV 183; snop. z folw., ról szlachty Grabionków i ról 2 so³- Szafran 18; SHGL 103; Osady 68–9; Sochacka tysów wart. 4 grz. pobiera pleb. K. (LR 351, 431); wg indeksu; Derwich 1992 wg indeksu; 1992a 1551 do 1741 ÛBrzozowa Gaæ; 1819 dzies. 69; Rolska-Boruch 185 i wg indeksu. snop. kupowana przez gromadê za 150 z³ nale¿y 8. Osada wœr. z VIII–X w. i gród wœr. z do sto³u konw. (AOkup. 10v). VIII–XII w. (D¹browska 181, 214; ¯aki 516, 522; 7. Paw. 359, 372, 26a; LL 1565 41; RL 1626 IA. Badania 1976, W. 1977, 198–9); osada z 122; Spis I 446; II 169; Tabela I 210; Gacki VIII–X w. i gród z X w. (Hoczyk 114, 119). 293–7; SG IV 129; Wojciechowski 1930 121; Uw. Od przydomka w³aœciciela K. D³ugosz Nosek 226–7, 236–7; Szafran 145–6, 187; Fla- w DLb. zapisa³ j¹ jako K. Nogawczynê (Osady ga 308–9; SHGL 101; Osady 67–8; Sochacka wg 68). W XVI–XVII w. obok K. pojawia siê od- indeksu; Derwich 1992 wg indeksu; 1992a 69; dzielna osada zw. Nogawczyn¹, z której dzies. Rozwa³ka 73, 77–8, 183, 197, 207, 213; Rolska- te¿ pobiera³ kl. œwiêt., por. zapisy z l. 1542–3 -Boruch 183–4 i wg indeksu. i 1648, 1652, 1659. W 1529 r. pleb. bra³ dzies. 8. Materia³y z VIII–XIII w. stwierdzone w z K., a kl. z K. „Superiori”, czyli Wy¿szej. Sa- trakcie badañ AZP (Rozwa³ka 157; Hoczyk 126). modzielna osada o nazwie K. Wy¿sza pojawia siê sporadycznie w innych Ÿr. dopiero pocz¹wszy od Klimontowice, Klimuntowice ÛKlemento- 1563 r., a ju¿ w 2 po³. XVII w. zostaje wch³o- wice niêta przez granicz¹c¹ z K. od N wieœ ¯mijowi- 96 K³odnica–K³odnica Koœcielna ska (Osady 69). Nie wiadomo, czy wzmianka krak. dzies. z pozosta³ych ³km., tych, które wy- z 1529 r. dotyczy ju¿ tej K. Wy¿szej, czy te¿ je- karczowane zosta³y w ci¹gu ostatnich 40 lat szcze K. w³aœciwej, któr¹ zakonnicy, dla odró¿- (Gacki 306); nienia od dalej i ni¿ej z ich punktu widzenia po- 1528 opat œwiêt. skar¿y w konsystorzu lub. ³o¿onej ÛK. Koœcielnej, tak¿e bêd¹cej ich wsi¹ kmieci z K.K., Godowa i Komaszyc o zabranie dziesiêcinn¹, nazywali Wy¿sz¹. Niewykluczone nale¿nej kl. z ich ról dzies. bez zap³aty (Gacki wreszcie, ¿e gdy do nowej osady powsta³ej na N 86); 1529 dzies. snop. wart. 3 wiard. nale¿y do od K. w³aœciwej przylgnê³a nazwa K. Wy¿szej, sto³u konw. œwiêt., z pewnych ról folw. dzies. wówczas K. w³aœciw¹ zaczêto ponownie, jak snop. wart. 0,5 grz. pobiera pleb. (LR 351, 432); w czasach D³ugosza, nazywaæ K. Nogawczyn¹ 1537 dzies. za ten rok z ww. wsi kupi³ od kl. za lub krócej Nogawczyn¹. Jeœli tak, to w 22 grz. ich dz. (ib. 306); 1538 ww. dzies. kupuje XVI–XVII w. istnia³y równoczeœnie 2 wsie: K. za 20 grz. wójt G³ogówka (ib.); 1539n. najpierw w³aœciwa, zw. te¿. K. Nogawczyn¹ i Nogawczy- dz. K.K., Godowa i Komaszyc, czyli Maciejow- n¹ oraz K. Wy¿sza. Jednak równie prawdop. jest scy h. Cio³ek, a nastêpnie pleb. Chodla p³acili przypuszczenie odwrotne: ¿e Nogawczyna by³a kl. za dzies. z tych wsi po 20 grz. rocznie (ib.); drug¹, alternatywn¹ nazw¹ dla K. Wy¿szej. W 1541 nowo erygowana parafia w Chodlu uzysku- takim przypadku w XVI–XVII w. istnia³yby ko³o je m.in. dzies. z K.K. i Komaszyc, nale¿¹ce do- siebie tak¿e 2 wsie: K. oraz Nogawczyna, czyli tychczas do bpa krak. i pleb. K.K. (ib. 307); 1606 K. Wy¿sza. Zwróæmy jednak uwagê, ¿e nic nie dzies. z Godowa, K.K. i Komaszyc dzier¿awi od wiadomo o uprawnieniach kl. w ¯mijowiskach, kl. œwiêt. pleb. Chodla Kacper Gemezjusz (ib.); które wszak wch³onê³y K. Wy¿sz¹. 1617 w sporze z pleb. Chodla oficja³ lub. przy- W œwietle dostêpnych Ÿr. owe zachodz¹ce znaje kl. dzies. ze starych ³km. w K.K., Godo- w XVI–XVII w. podzia³y s¹ trudne do uchwy- wie i Komaszycach; wyrok ten w 1621 r. zatwier- cenia i interpretacji. Nie musia³y byæ znacz¹ce, dzi³ nuncjusz, a w 1628 r. K³oczyñski, prze³o- skoro w spisach poborowych z l. 1531, 1626, ¿ony kl. Bo¿ego Cia³a w Kr., delegat SA. Pod- 1676 w par. Wilków wymieniano stale tylko jed- daj¹c siê temu wyrokowi, pleb. Chodla zap³aci³ n¹ wieœ o nazwie K. (Paw. 368, 48a; RL 1626 kl. œwiêt. za nieprawnie zabran¹ dzies. oraz po- 105). Dla nas wa¿ne jest, ¿e kl. œwiêt., a w³aœci- nownie wydzier¿awi³ od niego dzies. z Koma- wie konw., bra³ dzies. z ³km. z ca³ego terytorium szyc, wczeœniej jednak zrzek³ siê swoich praw szeroko rozumianej wsi K. Por. te¿ Janowiec, uw. do spornej dzies. z K.K. i Godowa na rzecz ko- legium Jezuitów w Lublinie, kollatora koœcio³a K£ODNICA KOŒCIELNA (1325; w Ÿr. zw. K., chodelskiego (ib. 307–8); K. Maciejowskiego, od XIX w. K. Koœcieln¹; 1628 proces miêdzy kl. œwiêt. a kolegium Je- Kosyl 601; SHGL 101; Osady 69) dziœ cz. m. zuitów w Lublinie o dzies. z K.K. i Godowa, za- Chodel, 11 km na SE od Opola Lub., nad rz. koñczony wygran¹ kl., który uzyska³ w nich Chodelk¹; ok. 80 km na NE od kl., 23 km na SE dzies. snop. oraz 500 z³ odszkodowania (ib. 308); od ÛBraciejowic. przed 1638 r., zaraz po ww. uk³adzie, gdy zakon- Pow. lub.; par. w³asna, od 1541 r. par. Chodel. nicy œwiêt. po wybraniu snopów dzies. odjecha- W³asn. szlach., od 1582 r. kolegium Jezuitów li do kl. na œwiêto Wniebowziêcia NMP [15 w Lublinie. VIII], Wojciech Malinowski, pleb. Chodla, oskar- 5. Dzies. nale¿y do kl. œwiêt. i bpa krak. oraz ¿ywszy ich przed konsystorzem lub. o przekro- do pleb., najpierw miejscowego, potem Chodla. czenie granic nale¿nych im gruntów dzies., za- 1470–80 z 6 ³km. dzies. snop. i kon. wart. do garn¹³ wybrane snopy i zwióz³ do swojej stodo- 6 grz. dowo¿¹ kl. œwiêt., z folw. dzies. bierze ³y (ib.); 1638 korzystny dla kl. œwiêt. wyrok ofi- pleb. K.K. (DLb. II 546; III 252); 1492 Stani- cja³a lub. w tej sprawie, potwierdzony przez s³aw z Wojczyc kan. i oficja³ sand. przyznaje kl. nuncjusza (ib. 309); 1639 pleb. Chodla oddaje œwiêt. dzies. z 6 ³km. w ÛGodowie, 6 ³km. w zagarniête snopy i wynagradza za zu¿yte oraz zni- ÛKomaszycach i 8 ³km.1 w K.K., zaœ bpowi szczone (ib.); 1639–42 dziêki staraniom Jezui- K³odnica Koœcielna–K³udzie 97 tów z Lublina popieraj¹cych pleb. Chodla wzno- K³odnica Wy¿sza ÛK³odnica wiono proces o dzies. z K.K., Godowa i Koma- szyc, ponownie wygrany przez kl. œwiêt. (ib. K£UDZIE (1517, 1519 Clodzie, 1530 Klodzye, 309–10); 1643 pleb. Chodla wyda³ przyby³ym 1778 K³udno, 1786 Kludzie, 1787n. K³udzie; mnichom bened. dzies. w naturze za 3 lata z ww. Kop.R 205) 2 km na N od ÛSolca nad Wis³¹; wsi, jednak¿e, gdy ci kazali je swoim ludziom ok. 60 km na NE od kl., 2,5 km na SW od ÛBra- na miejscu m³óciæ, na rozkaz Jezuitów sporne ciejowic. snopy i ziarno zosta³y zamkniête w stodo³ach (ib. 1. Pierwotnie las, potem przedmieœcie Solca, 310); 1643–52 proces kl. œwiêt. z kolegium Je- ob. wieœ; 1517n. pow. rad. (AG 6279), 1827 pow. zuitów w Lublinie o dzies. z K.K., Godowa i Ko- solecki (Tabela I 214); 1787n. par. Solec (Spis maszyc (ib. 310); 1646 pap. Innocenty X naka- II 114). zuje Jezuitom oddawaæ kl. œwiêt. dzies. w takim 2. 1517, 1519 las zw. K. na granicy miêdzy stanie, w jakim uiszczane by³y, gdy dobra te na- Solcem a ÛGoszcz¹ i ÛBoiskami (AG 6279, byli, tzn. pieniê¿nym rycza³tem, jednak kl. œwiêt. 6281; ÛGoszcza); 1530 ÛGoszcza; 1660–4 kontynuuje proces, chc¹c uzyskaæ dzies. snopo- przedmieœcie Solca [bez nazwy] „ku wsi Boi- w¹ (ib. 310–3); 1651 Sebastian Mogilnez prze- skom” (LS 1660–4 I 173); 1778 wieœ ÛG³odno or kl. œwiêt. oraz Maciej Szamarzewski rektor ko- i dobra K. granicz¹ z wsi¹ Kamieñ (ZDP rps legium Jezuitów w Lublinie zawieraj¹ uk³ad 11037 49); 1786 przedmieœcie K. miêdzy Sol- w sprawie dzies. z ww. wsi, na którego mocy cem a Boiskami (Perthées); 1787 K., przedmie- anulowano roszczenia kl. o zaleg³e dzies., spo- œcie Solca (A. Wyrobisz, Inwentarz m. Solca rne dzies. z Godowa, K.K. i Komaszyc oszaco- z 1787, [w:] Studia z dziejów rzemios³a i prze- wano na 150 z³ rocznie, zmieniaj¹c tê kwotê na mys³u IV Wr. 1964, 168, 216n.). kapita³ 2160 z³, który umieszczony na pewnych 3. W³asn. kl. œwiêt. i króla. dochodach mia³ dawaæ 7% rocznego dochodu (ib. 1517 las K. na granicy Solca i Boisk nale¿y 313); 1652 zatwierdzenie tej umowy przez opa- w ca³oœci do kl. œwiêt. (AG 6279, 6281; ÛGo- ta i konw. kl. œwiêt., genera³a zakonu Jezuitów, szcza); 1519 pod naciskiem specjalnego wys³an- pap. Innocentego X i nuncjusza (ib. 313–4; AG nika króla, Krzysztofa Szyd³owieckiego wwdy 1916); 1653 przeor kl. œwiêt. umieszcza ww. ka- i star. generalnego krak., nie chc¹c utraciæ ³aski pita³ na wsi ÛBostów nale¿¹cej do Hieronima król., kl. œwiêt. odstêpuje królowi wiêksz¹ cz. Tymiñskiego na wyderkaf, wynosz¹cy rocznie lasu K., zastrzegaj¹c sobie woln¹ drogê do jazu 150 z³, który p³acono a¿ do supresji kl. (ib. 314); klaszt. na rz. Przerii i wolny wyr¹b na jego po- 1685 [?], 1687, 1689 Micha³ Tymiñski, dz. Bo- trzeby (AG 6281; ÛGoszcza); 1530 Zygmunt St. stowa i Cz¹stkowa, p³aci konw. œwiêt. corocznie oddaje m.in. las K. na u¿ytek mieszczan Solca na œ. Marcina [11 XI] po 150 z³ z sumy 2160 z³ (MS IV 5540; LS 1564–5 276; LS 1789 I 7); znajduj¹cej siê na wyderkaf w Bostowie tytu³em 1660–4, 1786 Ûp. 2; przed 1778 w czêœci lasu dzies. chodelskiej (AG nab. 936 3v, 4, 5v). K. pozosta³ym w granicach dóbr kl. œwiêt. zakon- 7. Paw. 358, 369; LL 1565, 40; Gacki 86, nicy za³o¿yli wieœ K. (Gacki 240); 1778 do kl. 305–14; SG IV 183; Szafran 146–4, 187; SHGL nale¿¹ dobra K. (ZDP rps 11037 49); 1787 liczy 101–2; Osady 69; Sochacka wg indeksu; Der- 88 mkw, w tym 5 ¯ydów (Spis I 394; II 114); wich 1992 wg indeksu; 1992a 69; Rozwa³ka 47, 1819 wieœ Boiska z folw. K. nale¿y do sto³u konw. 73, 175–6, 190, 203, 213. Zagr. z K. zamiast innych powinnoœci musz¹ „cho- 8. Znalezisko monet rzymskich (Kunisz 28); dziæ z listami klaszt.” (AOkup. 6v; Gacki 254, materia³y z XI–XIII w. stwierdzone w trakcie 247); 1827 ma 7 domów i 30 mkw (Tabela I 214). badañ AZP (Rozwa³ka 157). 5. 1819 dzies. pien. wart. 10 fl. z ról w³oœciañ- skich w K. nale¿y do sto³u konw. (AOkup. 9v). 1 Tak Gacki. Wg DLb. kl. bra³ dzies. z 8 ³km. w Godo- 7. Derwich 1992 356, 363. wie i 6 ³km. w K.K., mo¿liwe zatem, ¿e Gacki b³êd- Uw. W 1512 r. na granicy ÛJarno³towic i nie streœci³ dok. z 1492 r., przestawiaj¹c liczbê ³anów. ÛZakrzowa wspomniane zosta³o mokrad³o zw. 98 K³udzie–Koniem³oty

K³oda (por. Goszcza p. 2). Nie ono jednak, jak z K. toczono procesy z pleb. i Jezuitami lub. O do- siê wydaje, da³o pocz¹tek efemerycznej osadzie, konaniu interpolacji informuje nieco póŸniejsza za- a nastêpnie folw. klaszt. K. piska dorsalna.

KOMASZYCE (1401; Rym. 35; Kosyl 13, 64; KONIEM£OTY (1246 Comemeloth, 1270 Co- SHGL 106) 6 km na SE od Opola Lub., nad rz. nemloci, 1326–7, 1344–5, 1347–58 Conemlot, Chodelk¹; ok. 77 km na NE od kl., 21 km na SE 1327–8 Conemlott, 1328 Concralcost [!], 1335–7, od ÛBraciejowic. 1348, 1350–1, 1354–5 Conemloth, 1346 Kone- Pow. urzêd., nastêpnie lub.; par. ÛK³odnica mlot, 1351 Conemloti, 1366, 1399, 1415, 1468 Koœcielna, od 1541 r. Chodel. Koniemloty, 1391 Konemloty, Conemloty, 1420 W³asn. szlach., od 1582 r. kolegium Jezuitów Koniemlotii, 1420–1 Konemlothy, 1421 Conye- w Lublinie. mloty, Conginuloti, 1424 Conyemlothi, Cone- 5. Dzies. nale¿y do kl. œwiêt. i pleb. K³odni- mlothy, Konyemlothy, Konamlothi, 1425 Ko- cy Koœcielnej, a nastêpnie Chodla. myenlothy, Coniemlothi, 1427 Conyenlo(t)y, 1375 dzies. nale¿y do kl. œwiêt. (ZDP rps Conemlot, 1428 Conemloti, Comenloti, 1429 10543 110); 1470–80 z 6 ³km. dzies. snop. i kon. Koniemlothy, 1433 Konyemolathi, 1435 Con- wart. do 8 grz. dowo¿¹ kl. œwiêt., folw. brak nemlothy, 1436 Conyemlothy, 1442 Coniemlothj, (DLb. III 253). Z ³km. dzies. snop. dowo¿¹ kl., 1448 Conyemlethy, 1455 Connemlithi, Conyeru- z folw. dzies. snop. nale¿y do pleb. K³odnicy Ko- lothy, 1458 Conyenlothy, 1459 Comienlathi, œcielnej (ib. II 546); 1492 z 6 ³km. dzies. nale¿y Conyemlothi, 1470–80 Konyemlothy, Konyemlo- do kl. œwiêt., z pozosta³ych, wykarczowanych thi, 1500 Coniemlothi, 1504 Konyemlothy, 1520 w ci¹gu ostatnich 40 lat, do bpa krak. (Gacki Conyemlothy, 1525, 1530 Konÿemlothy, 1529 Co- 306); 1494 Stanis³aw z Wojczyc kan. i oficja³ nyemlothi, Konyemlothy, 1536 Konÿemlothÿ, sand. zaœwiadcza, ¿e Jan pleb. K³odnicy Koœciel- 1537 Coniemlothi, 1541n. Koniemloty [ale: 1576 nej w zamian za dzies. z ról folwarcznych Chyb, Koniomlotÿ, 1579 Koniemlothy, 1581 Konie- K¹ty i „Paszkowskie circa Korab” odst¹pi³ od ro- mlothi, Koniemlothy, 1589 Koniemlothy, 1591 szczeñ do dzies. snop. i kon. ze starych ról kmiec. Koniemlothii], 1787n. Koniem³oty; Kam. 95n.) w K., m.in. zw. „Czyrsl”, które pobieraæ ma kl. 6 km na SW od Staszowa; ok. 37 km na S od kl. œwiêt. (AG 18821); 1529 dzies. snop. wart. 2 grz. 1. 1351 z. sand. (Derwich 1992 278); 1442 nale¿y do sto³u konw. œwiêt., z pewnych ról fol- pow. sand. (Mp. IV 1434), 1504, 1525n. pow. warcznych w K. i ÛGodowie wart. 1/12 grz. wiœl. (RP; ASK I/7 57, 74; I/8 64, 85v; AG 1892), dzies. snop. pobiera pleb. K³odnicy Koœcielnej 1506, 1510 pow. szyd³owiecki (RP), 1827 pow. (LR 351, 432); 1528 do 1689 ÛK³odnica Ko- szyd³owiecki (Tabela I 223); 1325n. par. w³asna œcielna. (MV I 156n.). 7. Al. I 76, 281; Paw. 358, 12a; LL 1565 40; 2. 1391 wspomniane: wzgórze k. granic K. RL 1626 110; Spis I 450; II 158; Tabela I 220; i Grzybowa; granica K. i Krzczonowic k. doliny Gacki 86, 305–14; SG IV 308; Szafran 187; Wêgierka i zaroœli Olszynki; Ÿród³o Koniem³ot- SHGL 106; Sochacka wg indeksu; Derwich 1992 ka (Konomlotka, Conemlotka) [w Krzczonowi- wg indeksu; 1992a 69–70; Wroniszewski; Roz- cach]; drogi: z Krzczonowic do K. przebiegaj¹- wa³ka 73, 213. ca k. glinnika, meszna z Krzczonowic do K., 8. Kurhan wœr. [?] (Nosek 374, 432; Gurba z Lenartowic do K., publiczna z Pacanowa do K. 51); materia³y z VIII–XIII w. stwierdzone w trak- (ZDM IV 1098); 1470–80 klucz koniem³ocki po- cie badañ AZP (Rozwa³ka 157; Hoczyk 119). siad³oœci kl. œwiêt., tzn. K., یwiêcica i ÛTuk- lêcz, graniczy z dobrami rytwiañskimi przez rz. Czarn¹, której jeden brzeg nale¿y do kl., a drugi 1 Dok. interpolowany. Po wyskrobaniu cz. tekstu, wœród ról, z których dzies. przyznano kl. œwiêt., do- do Rytwian; K. granicz¹ ze Swichowem [ob. Si- pisano rolê Lemiesz w K., licz¹c¹ 5 ³. Interpolacji do- chów Du¿y i Ma³y], Grzybowem, Lenartowica- konano zapewne w 1 po³. XVII w., gdy o dzies. m.in. mi, Krzczonowicami (DLb. III 238–9). Koniem³oty 99

3. W³asn. kl. œwiêt. do 1536 r., nastêpnie czêœci wsi ÛD¹browa i ÛZawada, przy czym kl. szlach. uzyskuje 100 fl. dop³aty oraz zatrzymuje wszy- 1246 Ûp. 6; 1270 Boles³aw Wstydl. nadaje stkie prawa do prepozytury klaszt. w K., z ca³ym posiad³oœciom kl. œwiêt. imm., m.in. zwalniaj¹c jej uposa¿eniem, zaœ prep. K. otrzymuje gwaran- mkców ÛBraciejowic, ÛG³odna, ÛCiep³ej i K. cjê swobodnego korzystania przez siebie i nastêp- od obowi¹zku podejmowania bobrowników (Mp. cê z serwitutów, tzn. wolnego pastwiska i wyrêbu II 476)1; 1351 Kazimierz Wlk. przenosi na pr. w lasach (AG 1893; MS V 18286; ÛCza¿ów)2; œredz. imiennie wyliczone posiad³oœci kl. œwiêt., 1546 Zygmunt A. na proœbê opata œwiêt. uwal- w tym K. i Œwiêcicê (Derwich 1992 278); 1366 nia nowo uzyskane w wyniku zamiany dobra kl. Ûp. 5; 1399 br. Micha³ i Marcin, karczmarze œwiêt. Ska³y, Cza¿ów oraz czêœci D¹browy i Za- w K. (ZDK I 138); 1442 W³adys³aw Warn. prze- wady od wszelkich powinnoœci i ciê¿arów z wy- nosi na pr. œredz. imiennie wyliczone posiad³o- j¹tkiem poradlnego, przenosz¹c uchylone powin- œci kl. œwiêt., w tym K., Œwiêcicê i Tuklêcz (Mp. noœci na dobra nabyte w wyniku tej zamiany IV 1434; AG 1843); przez Hieronima £askiego, tzn. K., Œwiêcicê 1470–80 nale¿y do kl. œwiêt. Folw. klaszt., 12 i Tuklêcz, poddaj¹c je jurysdykcji zamku i sta- ³km., 1 zagroda z rol¹, 2 karczmy z rol¹, pasieki rostwa sand. (AG 1894; MS IV 22389); w lasach. Kmiecie p³ac¹ po kopie gr czynszu, 1548 ugoda miêdzy Maciejem Zieliñskim kan. daj¹ po 20 jaj, 2 sery, pracuj¹ na folw. po 4 dni krak., dz. Goszyc i Ramo³towic, a Andrzejem tyg., orz¹c w³asnym p³ugiem, a na ³¹kach klaszt., Cio³kiem z ¯elechowa w sprawie dochodów razem z kmieciami ze Œwiêcicy i Tuklêcza, po z dóbr K., Œwiêcica, Tuklêcz, Swichów, Swicho- 4 dni tyg. kosz¹, zbieraj¹ i zwo¿¹ siano do sto- wiec [ob. Sichów Du¿y i Ma³y], Stochów, Szczê- do³y klaszt. Poza tym przewo¿¹ sól z K. do ÛS³u- ka i Ruda (MS V/2 4546); 1573 pobór od 6 kmie- pi [Nowej?] oraz daj¹ 2 garnce miodu z barci le- ci na 5 ³. z dzies., 1 zagr. i 1 komor. oraz z karcz- œnych. Zagr. p³ac¹ po 1 wiard. czynszu i pracuj¹ my z 1 kwart¹ roli (ASK I/8 609); 1576 pobór 1 dzieñ tyg. pieszo, karczmy p³ac¹ po 0,5 grz. z 4 ³., od 2 zagr., 3 komor. i z karczmy z rol¹ (ib. czynszu (DLb. III 238); I/9 129); 1577 wwda be³zski daje pobór z 3 ³. 1504 pobór z 2 ³. osiad³ych, 3 ³. pustych, i karczmy z 1 kwart¹ roli (ib. 270v); 1581 wwda karczmy z pó³³ankiem i od 1 zagr. (ASK I/7 57, be³zski daje pobór od 8 kmieci na 4 ³. i 1 zagr. z 74); 1505 pobór z 2 ³., karczmy z pó³³ankiem i rol¹, a prep. K. od 3 zagr. z ogrodem (ib. 575v, od 1 zagr. (RP); 1510 pobór z 3 ³. i karczmy 668; Paw. 229); 1589, 1591 Jan komes z Têczy- (ib.); 1525 pobór z 3 ³. (ASK I/8 64, 85v); 1529 na, kaszt. wojnicki i star. lub., daje pobór od nale¿y do sto³u opata, czynsz 11/12 grz. (LR 8 kmieci na 4 ³., 1 zagr. z ogrodem i z roli karcz- 349); 1530 pobór z 3 ³. i karczmy (ASK I/10 my, a prep. K. od 3 zagr. z ogrodem (ASK I/7 679, 261); 777v); [dalsze losy K., czêsto zmieniaj¹cych w³a- 1536 Zygmunt St., jako patron opactwa œwiêt., œcicieli, w zarysie przedstawia Wiœ.Stop. 110n.]; bior¹c pod uwagê d³ugo ci¹gn¹ce siê i niekorzy- 1787 licz¹ 368 mkw, w tym 3 ¯ydów (Spis I 370; stne dla kl. spory graniczne, zatwierdza zamia- II 94); 1827 maj¹ 46 domów i 364 mkw (Tabela nê wsi K., Œwiêcica i Tuklêcz na wsie nale¿¹ce I 223). do Hieronima £askiego, wwdy sier.: ÛSka³y, 4. 1351, 1442 Ûp. 3. ÛCza¿ów, ÛBukówkê, ÛBroniewice, ÛOkrê- 5. Wieœ par., od 1493 r. prepozytura klaszt.; glów, ÛWojciechowice i 1/2 ÛJam jako wynik dzies. nale¿y do pleb. i kl. œwiêt., od 1366 r. do mediacji Jana z Tarnowa, kaszt. krak. i star. sand., pleb. K. komisarza król. (AG 1892; MS IV 18175); 1537 1326–8 pleb. Zygfryd (MV I 156, 231); Zygmunt St. zatwierdza zamianê nale¿¹cych do 1325–8, 1350–1, 1354–5 par. p³aci dzies. pap., kl. œwiêt. wsi K., Œwiêcica i Tuklêcz na w³oœci taksa 20 grz. (MV I 156, 231; MV II 358, 400, Hieronima £askiego wwdy sier. i jego ¿. Anny 416); 1328, 1335–7, 1344–58, 1551–2 par. wy- z Kurozwêk, tzn. Ska³y i Cza¿ów, oraz uzyska- mieniona w spisach œwiêtopietrza, p³aci do 1348 ne przez nich od Andrzeja Cio³ka z ¯elechowa r. po 20 sk., nastêpnie po 16,5 sk., w l. 1551–2 100 Koniem³oty po 16 sk. (MV I 310, 376, 387, 397; MV II 186, 1421 wakuj¹cy po œmierci Œwiêtos³awa Fa³- 190, 197, 206, 226, 235, 245, 253, 262, 269, 277, kowskiego koœció³ par. w K. o dochodzie 24 grz. 285, 292, 299; Gromnicki 360–1); otrzymuje z prezenty Marcina, opata-elekta 1348 pleb. Jakub Sêk (Pol. 100); 1366 opat œwiêt., Jan s. Paw³a z Kozichbród, kleryk dziec. œwiêt. zrzeka siê na rzecz Jakuba pleb. K. i jego p³ockiej, mimo pretensji wysuwanych przez nastêpców pretensji do dzies. z ról klaszt. we Macieja s. Jakuba z Jemielnicy, kleryka diec. wsiach K., Œwiêcica, ÛTrêbaczowice i ÛWoj- wroc³awskiej (BP IV 790, 946); 1424 po œmier- s³aw (ZDK I 64); 1366 na proœbê plebana bp krak. ci Œwiêtos³awa z Fa³kowa oraz rezygnacji z³o- Bodzanta potwierdza to zrzeczenie (Wiœ.Stop. ¿onej na rêce bpa krak. przez Macieja s. Jakuba 350); 1389 ugoda w sprawie dzies. snop. w z Jemielnicy na rzecz Jana s. Paw³a z Kozich- Krzczonowicach nale¿¹cej do pleb. K. (AV LVI bród, na wypadek nieuzyskania przez Jana œwiê- 239); 1391 Nawój dziekan krak. poleca pleba- ceñ lub jego rezygnacji, prowizjê na koœció³ par. nom i wikarym imiennie wyliczonych koœcio³ów w K. o dochodzie 15 grz. otrzymuje Jan s. Sêd- parafialnych wezwaæ Paw³a, pleb. Biechowa, aby ka z Tudorowic, kleryk diec. krak. (ib. 1340); w terminie do 15 dni przekaza³ Konradowi s. Sta- 1424 wakuj¹cy po œmierci Œwiêtos³awa z Fa³ko- nis³awa z Wronek, plebanowi K.3, dzies. z 97 wa oraz rezygnacjach Jana s. Paw³a i Macieja s. szczegó³owo wyliczonych ról dworskich w Jakuba z Jemielnicy koœció³ par. w K. otrzymu- Krzczonowicach, których mieszkañcy z dawna je dr dek. Filip s. Miko³aja z Borzys³awic, który obs³ugiwani byli przez koœció³ par. w K. (ZDM mo¿e to beneficjum wart. 15 grz. przez 5 lat ³¹- IV 1098); czyæ z kanoni¹ wroc³awsk¹ (ib. 1355, 1361); 1399 w 2 dok. spisanych na cmentarzu ko- 1424 pleb. jest dr dek. Filip s. Miko³aja z Bo- œcio³a NMP w K. przez Miko³aja s. Adama z rzys³awic, dochód par. wynosi 12 grz. (ib. 1408); Czy¿owa notariusza publicznego, najpierw Mœci- 1425 ponowna prowizja tego¿ na pleb. koœcio³a s³aw dz. Siedlca zobowi¹za³ siê oddawaæ koœcio- par. w K. pod patronatem kl. œwiêt. i o docho- ³owi w K. i jego pleb. Œwiêtos³awowi dzies. ze dzie 15 grz., o który po œmierci Œwiêtos³awa z swoich ról w Siedlcu, któr¹ pleb. ma zabieraæ Fa³kowa wiód³ Filip spór z Janem s. Paw³a (który w³asnym transportem, a nastêpnie pleb. K. Œwiê- zrezygnowa³ na rêce bpa) oraz z Maciejem s. Ja- tos³aw s. Falis³awa z Sichowa zobowi¹za³ siê kuba z Jemielnicy przed s¹dem komisarza pap. w ka¿dy poniedzia³ek oraz w wigiliê Suchych dra dek. Miros³awa s. Kie³cza (ib. 1534); Dni osobiœcie lub przez wikarych odprawiæ 1 1426–8 pleb. jest dr dek. Filip s. Miko³aja mszê œpiewan¹ za duszê Mœcis³awa z Siedlca, raz z Borzys³awic, kleryk gnieŸnieñski, altarysta œ. do roku 1 mszê bez offertorium za dusze jego Wawrzyñca w koœciele NMP w Sandomierzu, rodziny, w zamian za co Mœcis³aw przyrzeka od- pleb. Wawrzeñczyc [rezygnacja w 1427 r.], ku- dawaæ koœcio³owi w K. dzies. Uk³ad obowi¹zy- stosz ³êczycki i kurzelowski (ib. 1795, 1830–1, wa³ tylko za ¿ycia stron, a przy jego zawarciu 1912, 1992, 2124, 2139–40); 1429 Stanis³aw obecni byli m.in. wikarzy koœcio³a w K., Œwiê- opat tyn. jako delegat pap. zatwierdza uczynio- tos³aw i Jan (ZDK I 137–8); 1401 bp krak. Piotr ne jeszcze przez bpa krak. Wojciecha [1414 r.] potwierdza tê umowê (ib. I 150); 1415 bp krak. nadanie nale¿¹cych do sto³u bpa dzies. z wsi znaj- Wojciech rozs¹dza spór miêdzy Œwiêtos³awem duj¹cych siê w par. K. i Kurozwêki, a mianowi- pleb. K. a Mœciszkiem dz. Siedlca o dzies. snop. cie z Oglêdowa i Kotuszowa dla kaplicy zamko- z ról Mœciszka w Siedlcu, przypominaj¹c, ¿e na wej w Rytwianach, a z obu Sichowów dla o³ta- mocy dawnej umowy maj¹ one nale¿eæ do pleb. rza œœ. Wojciecha i Krzysztofa w koœciele par. K., ten zaœ oraz jego nastêpcy zobowi¹zani s¹ w Beszowej (Zbiór dokumentów zakonu OO. odprawiaæ raz tyg. oraz w wigiliê Suchych Dni Paulinów w Polsce, opr. J. Fija³ek, I, Kr. 1938, mszê za dusze Mœciszka i jego rodziny, z tym ¿e 94 oraz 64, 88); 1433 poniewa¿ ob. pleb. K. Fi- podczas mszy celebrowanej w wigiliê Suchych lipowi z Borzys³awic minê³a 5-letnia dyspensa Dni Mœciszek i jego spadkobiercy maj¹ dawaæ na komasacjê beneficjów, prowizjê na parafiê jako ofiarê 1 gr (ib. 209); w K. otrzymuje Rec³aw s. Niedzia³ka z Narusze- Koniem³oty 101 wa, prezbiter diec. p³ockiej (BP V 231); 1436 I³¿y jako prokurator Stanis³awa z Wojczyc, dra Filip z Borzys³awic dr dek., pleb. K. (Wp. V 588); dek., kan. i oficja³a sand., pleb. K., oœwiadcza, 1442 koœció³ w K. zyskuje dzies. z Wi¹zownicy ¿e ten¿e rezygnuje z tej par. na rêce Fryderyka (Wiœ.Stop. 109); elekta konfirmowanego bpa krak. Par. zostaje 1448 po œmierci pleb. Filipa z Borzys³awic w³¹czona do opactwa, a jej prep. zostaje prezen- prowizjê na par. w K. o dochodzie 20 grz. otrzy- towany przez opata i konw. mnich œwiêt. Miko- muje kleryk z diec. poznañskiej Pawe³ s. Stani- ³aj Klonowski. Moc¹ rozporz¹dzenia bpa Fryde- s³awa z Pa³czewa (BP VI 147); 1449 pleb. K. ryka Stanis³aw z Wojczyc ma otrzymaæ od kl. do- Wojciech Rytwiañski, archid. sand., kan. gnieŸn. ¿ywotnio 30 grz. zabezpieczonych na dobrach i ³êczycki, wydzier¿awi³ dochody z par. K., klaszt. i wyp³acanych od œ. Jakuba [25 VII] tego oprócz dzies. z Wi¹zownicy, niejakiemu Jastko- r. Poza tym prep. z braæmi przebywaj¹cymi wraz wi (Wiœ.Stop. 109; Wiœ.Kat. 261; AV LVI 239); z nim na prepozyturze ma odprawiaæ 30 mszy 1455 za zgod¹ papie¿a Wojciech Rytwiañski, nie- rocznie za duszê Stanis³awa pod kar¹ ekskomu- gdyœ ³o¿ny papieski, dotychczasowy pleb. w K., niki i przestrzegaæ godzin kanonicznych zgodnie zamienia to beneficjum wart. 8 grz. na dzieka- z regu³¹ pod kar¹ 100 fl., z których po³owê otrzy- niê kiel. (wart. 12 grz.) z Warszem, s. Jana z Ost- ma wizytator wykrywaj¹cy niedba³oœæ, po³owa rowa4, niegdyœ domownikiem Zbigniewa Ole- zaœ pójdzie na naprawê koœcio³a w K. (Ep. IV œnickiego (BP VI 907); 100–1); 1458 dochód par. wynosi 10 grz. Pleb. Warsz 1494 kleryk Augustyn z Pacanowa, niegdyœ z Ostrowa w sporze z Janem z Pniowa o prebendê prze³o¿ony szko³y w K. (ib. 116); 1496 prep. œ. Wojciecha w ÛSandomierzu (ib. 1319); 1459 Miko³aj Klonowski OSB (ib. XVII 186v–7); dochód par. wynosi 12 grz. Pleb. Warsz s. Jana 1499 Piotr prep. K. prowadzi proces o dzies. z Ostrowa (ib. 1370, 1381); 1460 koœció³ w K. z Wi¹zownicy oraz, z Janem Michalskim burmi- ma otrzymaæ 8 grz. za zabran¹ dzies. z ÛOpat- strzem Kurozwêk i Miko³ajem Szyj¹ z Siedlca, kowic [lub.] (AV LVI 239); 1462 Warsz pleb. K. o dzies. z Siedlca (Wiœ.Stop. 109); 1500 Stani- procesuje siê z Maciejem i Andrzejem o dzies. s³aw z Wojczyc dr dek. i kan. sand. prosi egze- z Królewic (Wiœ.Stop. 109); 1468, 1470 pleb. K. kutorów testamentu o dopilnowanie, aby zakon- jest Jan Baruchowski h. Doliwa, dr dek., kan. nicy przebywaj¹cy w K. wieczyœcie odprawiali krak. i wiœl., kanclerz bpa krak. (Tyn. s. 484; £êt- jego anniwersarz (AG 5706); 1506 pap. Aleksan- kowski II 71; PSB II 354; B. Przybyszewski, Ka- der VI potwierdza przekszta³cenie probostwa pitu³a krak. za kanonikatu Jana D³ugosza, [w:] w K. na prepozyturê zakonn¹ Bened. œwiêt. oraz Dlugossiana I, W. 1980, 52); 1469 bractwo rol- bierze j¹ pod swoj¹ opiekê, szczególnie dzies. ników przy koœciele w K., erygowane przez Jana nale¿¹ce do koœcio³a w K. (AV LVI 240; Gacki bpa krak. (AVCap. X 12v); 1470–80 drewn. ko- 146; Wiœ.Stop. 109); 1507 Tatarzy zabijaj¹ prze- œció³ par. Wniebowziêcia NMP pod patronatem bywaj¹cego w prepozyturze w K. konwersa opactwa œwiêt. Do pleb. nale¿¹ dzies. snop. i kon. œwiêt., alumna Miko³aja (Lefebvre I 10v); 1513 z ca³ej wsi wart. do 15 grz., a tak¿e ze Œwiêcicy prep. Jakub, wikary B³a¿ej i minister [szko³y?] wart. do 10 grz., z Tuklêcza wart. do 8 grz., z cz. (Wiœ.Stop. 114; Wiœniowski 98); 1520 okrêg par.: Gieraszowic i 1/2 Wi¹zownicy. Okrêg par.: Œwiê- Swichów [ob. Sichów Du¿y i Ma³y] (Jana £a- cica, Tuklêcz (DLb. III 238–9; I 395; II 325); skiego Liber Beneficiorum archidiecezji Gnie- 1471 pap. Pawe³ II na proœbê Micha³a opata Ÿnieñskiej, wyd. J. £ukowski, I, Gniezno 1880, œwiêt. inkorporuje do kl. œwiêt. koœcio³y par. w K. 620); 1527 klecha prowadz¹cy szko³ê (Wiœniow- oraz ÛNowej i ÛStarej S³upi, a w 1472 r. Mi- ski 98); 1528 prep. Jerzy Kanicki reprezentowa- ko³aj opat kl. w Koprzywnicy jako delegat pap. ny przez Stanis³awa zakrystiana kiel. procesuje og³asza przy³¹czenie koœcio³ów par. w K. i w No- siê z dz. Janem Lisowskim o dzies. z Krzczo- wej i Starej S³upi do kl. œwiêt. (Jonston II/27 45; nowic (Wiœ.Stop. 114); Szepiñski 143; Gacki 146; Wiœ.Stop. 109); 1493 1529 prep. Jerzy Kanicki, mnich z kl. œwiêt. Jan z Baruchowa, dr dek., archid. krak. i prep. Do prepozytury nale¿¹ dzies. snop. z K. wart. do 102 Koniem³oty

9 grz., ze Œwiêcicy wart. 12 grz., z Tuklêcza wart. tem jest mnich z kl. œwiêt., £ukasz Janowski z 4 grz., z Wojs³awia wart. 11 grz., z opust. wsi Tuchowa, nieobecny podczas wizytacji. S¹ wi- Trêbaczowice wart. 2/36 grz., z Opatkowic [lub.] karzy, rektor szko³y z domem, bractwo rolników wart. 2 grz., z Siedlca wart. 4 grz., z Królewic erygowane w 1469 r. przez bpa krak. Jana dla wart. 1 wiard., z folwarków: w Ziemblicach wart. wspomagania dusz zmar³ych i „pro commodo 1,5 grz., w Lenartowicach wart. 1 grz., w Rzêdo- ecclesiae parochialis”. Prepozyt ma pole 3 x po- wie wart. 1 grz., w Sichowie wart. 1 grz., w nad 3 staje przyleg³e do granic Krzczonowic Krzczonowicach razem z dzies. od zagr. wart. 4,5 i Grzybowa, 1 folw., 1 kmiecia, 2 zagr. i sadzawki grz. oraz w Rytwianach od zagr. zw. Tatary wart. w K., dzies. snop. z K., Œwiêcicy, pozosta³e zo- 1 grz., z 1/3 Gieraszowic wart. 7 wiard. i z pew- sta³y wymienione w DLb. Okrêg par.: jak w 1581 nych ról w Wi¹zownicy wart. 2,5 grz.; poza tym r. (AVCap. X 11–13; LXV 196); 1610 rektor kolêda 1,5 grz. £¹czny dochód prepozytury wy- szko³y, okrêg par. jak w 1581 r. plus Bugaj (Wi- nosi 61/12 grz. (LR 171–2); œniowski 98); 1613 prep. Marcin Jaworski OSB 1536, 1537 Ûp. 3; 1545 uk³ad w sprawie (Wiœ.Stop. 114); 1617 do prep. nale¿y dzies. pien. dzies. z Trêbaczowic, za któr¹ prep. ma otrzy- z folwarków w Siedlcach, Ziemblicach i Rzêdo- mywaæ do¿ywotnio pó³trzeci¹ grz. (AV LVI 240); wie (AVCap. LVI 36v); 1539 minister [szko³y?] (Wiœniowski 98); 1546 1618 mur. koœció³ par. Narodzenia NMP, kon- dz. Sichowa zgadza siê na oddawanie dzies. snop. sekrowany, inkorporowany do opactwa œwiêt., na prep. K. (ib.); 1546 prep. Marcin OSB (AG co jest dok. pergaminowy. Prep. Marcin Jawor- 1895); 1546 ten¿e zawiera ugodê z Dorot¹ Si- ski OSB nieobecny podczas wizytacji. Prep. ma chowsk¹ o dzies. z Sichowa (Wiœ.Stop. 115); utrzymywaæ 2 wikarych i 1 ministra œwieckiego 1547 ten¿e zawiera ugodê z Marcinem Ziemblic- oraz 2 lub 3 zakonników z kl. Wybór i prezenta kim o dzies. snop. z Ziemblic (ib.; AV LVI 240); prep. nale¿y do opata i konw., a jego instytucja 1552 Jan prep. K. przeciw Marcinowi o dzies. do bpa. Ca³y dochód par. ma pozostaæ przy niej, z Ziemblic (Wiœ.Stop. 115); 1555 prep. Jan OSB zachowana zostaje zwierzchnoœæ koœcielna nad (AG 1896); 1565, 1572 prep. Walentyn OSB (ib. ni¹ bpa i archid. Prep. z zakonnikami ma odpra- 1897, 1901); 1569 z cz. pleb. pobór od 2 kmieci, wiaæ 30 mszy rocznie za duszê Stanis³awa z Woj- 1 zagr. i 3 komor. (ASK I/7 496); 1571 z cz. pleb. czyc, przestrzegaæ godzin kanonicznych pod kar¹ pobór od 1 zagr. (ib. 305v, 324, 361); 1581 z cz. 8 fl. wêgierskich, z których 1/2 ma nale¿eæ do prep. pobór od 3 zagr. z rol¹. Okrêg par.: K., Grzy- archid., 1/2 na budowê koœcio³a. Obok koœcio³a bów, Krzczonowice, Krzywo³êcz, Lenartowice, znajduj¹ siê cele z salk¹, gdzie przebywa prep. Rzêdów, Sichów [ob. Du¿y], Sichowiec [ob. Si- z braæmi zakonnymi. Jest organista i rektor szko- chów Ma³y], Siedlec, Œwiêcica, Tuklêcz, Ziem- ³y z domem. Na uposa¿enie pleb. sk³adaj¹ siê 2 ³. blice (ib. I/9 575v, 668; Paw. 229; Wiœniowski 97); roli, 2 kmieci, 1 zagr. z rol¹, dzies. snop. z folw. 1581 bp krak. potwierdza zamianê dóbr ko- i kmieca w K., kmieca ze Œwiêcicy i Tuklêcza, niem³ockich dokonan¹ przez kl. œwiêt. z zastrze- która niegdyœ nale¿a³a do kl. œwiêt., z zagrody ¿eniem dla opactwa prawa patronatu nad koœcio- zw. Tatary w Rytwianach, dzies. pien. z pewnych ³em w K. (AV LVI 241); 1581 opat œwiêt. ustê- ról w Wi¹zownicy i Królewicach. Okrêg par. jak puje na rzecz dziedzica wsi pr. kollacji w K., za- w 1581 r. plus Miasteczko (AVCap. XLI 8–9; strzegaj¹c dla siebie pr. patronatu (ib. 230); 1585 Wiœniowski 97–8); dotychczasowy prep. K., Maciej Lesiecki, Cy- 1635 dom rektora szko³y (Wiœniowski 98); sters, zosta³ opatem œwiêt. (Sczaniecki 1985 123); 1637 prep. £ukasz Soko³owski OSB (ZDK I s. 1585–99 prep. £ukasz Janowski OSB (Wiœ.Stop. 236; Wiœ.Stop. 114); 1637n. ten¿e buduje nowy 114; AG 1910; Sczaniecki 1985 123); 1589 z koœció³ w K. (Gacki 146; Wiœ.Stop. 110); 1642 dzia³u prep. pobór od 3 zagr. z ogrodem (ASK I/ nuncjusz jako delegat SA przys¹dza koœcio³owi 7 777v); w K. dzies. z Rzêdowa i Siedlca (AV LVI 240); 1598 mur. koœció³ par., konwentualny, Naro- 1644 prep. K. uzyskuje dzies. snop. w Królewi- dzenia NMP, konsekrowany, 4 o³tarze. Prepozy- cach (ib. 241); 1649 konsekracja koœcio³a w K., Koniem³oty 103 prep. Jan Chryzostom Kossowski OSB (ib. 227; 1689 mur. koœció³ par. Narodzenia NMP, kon- Wiœ.Stop. 110, 114; Wiœniowski 97); 1650 prep. sekrowany, 5 o³tarzy, inkorporowany do kl. œwiêt. Gaspar Smiglewski OSB (AG 1913); 1660 pleb. Prep. £ukasz Soko³owski OSB, organista, szko- Staszowa i prep. K. zawieraj¹ ugodê w sprawie ³a. Na uposa¿eniu prep. dzies. snop. z K., Œwiê- dzies. z wsi Tatary i Rytwiany (AV LVI 241); cicy, Tuklêcza, cz. Rytwian i Królewic, z folwar- 1662 Miko³aj Goski opat œwiêt. wizytuje prepo- ków w Siedlcu, Rzêdowie i Ziemblicach, dzies. zyturê w K. i zleca prep. Chryzostomowi Kos- pien. z Krzczonowic, Lenartowic i od kmieci w sowskiemu OSB rewindykowaæ dzies. z Siedl- Wojs³awiu. Okrêg par. jak w 1579 r. plus Bugaj ca, staraæ siê usun¹æ znajduj¹cy siê tam zbór pro- i Grobla (AVCap. LVI 35v–7; Wiœniowski 97); testancki i popieraæ bractwo œ. Anny (Wiœ.Stop. 1699 prep. Odo Marlicki OSB, nastêpca zm. w 116); 1692 r. Marcina Kwiatkiewicza (Jonston III/6 1664 mur. koœció³ par. Narodzenia NMP, pa- 114, 115; Gacki 324); 1699 Zofia Konka ofiaro- tronat opata i konw. œwiêt., prep. Jan Kossow- wa³a prep. K. Odonowi Marlickiemu zapis 1500 ski OSB. Prep. powinien utrzymywaæ 3 wikarych z³ na kahale w Szyd³owie, z którego procenty œwieckich i 2 zakonnych, ob. z powodu ubóstwa wydawano w topionym ³oju przeznaczonym na jest tylko 1 wikary zakonny, Ludwik Antoszowic oœwietlenie koœcio³a i kaplicy œ. Krzy¿a na OSB. Bractwo œ. Anny. Szpital z 2 domami mie- یwiêtym Krzy¿u (Jonston III/6 115; Gacki szkalnymi, w nim 5 ubogich. Do komunii wiel- 324–5); 1699 mur. koœció³ par. Narodzenia NMP kanocnej przyst¹pi³o 1407 osób. Uposa¿enie z 4 o³tarzami, w tym o³tarz œ. Benedykta pocho- prep.: 3 role, ³¹ki, ogrody, dzies. z folwarków dz¹cy ze starego o³tarza wielkiego. Patronat opata i od kmieci z K., Œwiêcicy i Tuklêcza, kmieca i kapitu³y œwiêt. Prep. Odo Marlicki OSB insty- w Sichowie, folwarczna i kmieca w Siedlcu, tuowany w tym roku, ma utrzymaæ 2 wikarych kmieca i cz. folwarcznej w Ziemblicach, z pew- œwieckich i 1 zakonnego, ale ob. jest tylko ten nych ról w Bugaju, od zagrody Tatary w Rytwia- ostatni. Jest kantor i organista, szpital z 1 domem nach, od 4 zagr. w Królewicach, z pewnych ról o 2 izbach, w którym 5 ubogich. Do komunii folw. i kmiecych w Wi¹zownicy, z pewnych ról wielkanocnej przyst¹pi³o ok. 2000 parafian. Prep. folw. i kmiecych w Gieraszowicach, kmieca ma folw., ogród owocowy, ³¹kê, staw, 2 sadzaw- w Wojs³awiu, folw. i od zagrodników w Krzczo- ki, wolny wyr¹b i pastwisko, propinacjê, 2 kmie- nowicach, folw. w Lenartowicach i Trêbaczowi- ci, 3 zagr. z rol¹. Dzies. snop. z ca³ych K., Œwiê- cach. Okrêg par. jak w 1610 r. plus m³yn na gro- cicy, Tuklêcza, Siedlca, Ziemblic, Bugaju alias bli Rytwiañskiej (AV VIII 232v–3v; Wiœniow- Stefanowa, z pewnych ról Sichowca, Wi¹zow- ski 97–8); nicy, zagrody Tatary w Rytwianach, cz. Rzêdo- 1667 ukoñczono budowê plebanii, prep. Ale- wa, dzies. pien. z Lenartowic, Rzemianowic, ksander Zieleniewicz OSB (Gacki 146; Wiœ.Stop. Wojs³awia, Gieraszowic, Królewic, dzies. snop. 110, 114); 1668 zapis 300 fl. na synagodze szy- z Opatkowic [lub.] (AV XIV 183v–5v; Wiœniow- d³owskiej dla koœcio³a w K. (AV LVI 241); 1681 ski 97–8); koœció³ Narodzenia NMP, szpital ma 2 domy mie- ok. 1702–32 prep. Ambro¿y Lipski OSB, szkalne, do komunii wielkanocnej przyst¹pi³o ok. który by³ podobno 30 lat prep. K., zm. w 1732 1400 osób (Wiœniowski 97); 1685, 1688, 1690 r., dobrodziej K., koadiutor opata (Lefebvre V/1 prep. Marcin Kwiatkiewicz OSB (Jonston III/6 158v; Gacki 151; Wiœ.Stop. 114, 116); 1711 ko- 114, 115, 118; Gacki 146–7); przed 1688 [?] wi- œció³ Wniebowziêcia NMP (Wiœniowski 97); kary Sebastian Pietrikowicz OSB (Lefebvre VII 1717 Stanis³aw Mirecki opat œwiêt. wysy³a Be- 22b); 1689 Stanis³aw Opaliñski zapisuje na rzecz ned. œwiêt. Wincentego Cedrowicza, profesora koœcio³a w K. znaczn¹ sumê na kahale w Piñczo- teologii, który ma wspomóc obecnego prep. Am- wie w zamian za codzienn¹ mszê za duszê jego bro¿ego Lipskiego OSB w jego nieskutecznej ¿. Marianny celebrowan¹ w koœciele w K., a tak- walce ze zborem protestanckim w Siedlcu (Wiœ. ¿e funduje drewn. o³tarz g³ówny Wniebowziê- Stop. 116); 1732 kaplica œ. Benedykta przy ko- cia NMP (Gacki 146–7; Jonston III/6 115); œciele w K. pozostaje niedokoñczona z powodu 104 Koniem³oty

œmierci jej fundatora, prep. Ambro¿ego Lipskie- Wojciech Bednarski. Prep. ma usun¹æ ¿yj¹cego go (ib. 114); 1733 prep. Maciej Kiciñski OSB z konkubin¹ notariusza Piotra Sartari. Nowo zbu- (ib. 114, 116); 1742 prep. Kolumban Cieszkow- dowany po po¿arze szpital z 2 komnatami, w któ- ski OSB (ib. 114); 1744 bp krak. potwierdza za- rym 5 ubogich. Kaplica prywatna w Grzybowie mianê dzies. snop. z folw. w Siedlcu na dzies. od 1780 r. W par. 2300 katolików, do spowiedzi pien. (AV LVI 242); wielkanocnej przyst¹pi³o 1900 osób. 2 zbory 1748 prep. Jacek Jab³oñski OSB (Lefebvre VII w Siedlcu, luterañski, drewn., stary, w którym od- 21d; Wiœ.Stop. 114); 1748 koœció³ Wniebowziê- prawiane s¹ nabo¿eñstwa, oraz obok nowy kal- cia NMP, ceglany z mur. zakrysti¹. Bractwo œw. wiñski, mur., niewykoñczony, budowê rozpoczê- Anny. Funkcje nauczyciela sprawuje organista to w 1780 r. W par. mieszkaj¹ predykant z ¿on¹ lub kantor, jest kilku uczniów. Drewn. szpital i czwórk¹ dzieci oraz kalwinki, zakrystianka z z 4 ubogimi. Do spowiedzi wielkanocnej przy- doros³¹ córk¹, 94 ¯ydów „po karczmach i bro- st¹pi³y 1392 osoby. Par. liczy ok. 450 mê¿czyzn, warach”. Prep. ma folw., 8 poddanych, 2 kmieci ok. 460 kobiet, ok. 210 ch³opców i ok. 230 dzieci. w K., dzies. snop. od kmieci w Œwiêcicy, Stefa- W ci¹gu roku ochrzczono 54 osoby, udzielono nowie i Siedlcu, w Tuklêczu od kmieci i z m³y- 19 œlubów, pochowano 42 osoby. Zbór drewn. na Grobelnego, kmiec¹ i dworsk¹ w Ziemblicach, przy dworze w Siedlcu, w którym kalwin z pre- Rzêdowie, czêœciach Sichowa, Rytwian, Wi¹- dykantem. ¯ydzi w browarach. Okrêg par. jak w zownicy, dworsk¹ w Krzczonowicach i Lenarto- 1689 r. plus Krzy¿anowice, Miasteczko i Stefa- wicach, dzies. pien. z Siedlca, Wojs³awia, Trê- nów (Wiœniowski 97–8); 1751, 1760 prep. Feliks baczowic, Gieraszowic, Królewic. Okrêg par. jak Mirecki OSB (Wiœ.Stop. 114); 1754 prep. Karol w 1748 r. bez Miasteczka, plus Mokre i Wygoda Szandurski OSB (ib.); 1757 prep. Placyd £apa- (AV LVI 226–54); jewski OSB (ib.); 1761 prep. Ambro¿y Malczew- 1784–90 prep. Micha³ Lochman OSB (Lefe- ski OSB (ib.); 1764 prep. Paulin Praszkiewicz bvre V/5 167v; Gacki 106; Wiœ.Stop. 114); 1787 OSB (ib.); 1768 sp³on¹³ koœció³ w K., odbudo- w par. 2470 katolików, 11 dysydentów, 92 ¯y- wany w l. 1769–75 (Gacki 102–4); 1768–70 prep. dów. Okrêg par. jak w 1783 r. bez Stefanowa, plus Bernard Miodo OSB, spór miêdzy nim a opatem Wymys³ów (Spis I 370; Wiœniowski 97); 1793 i konw. œwiêt. (Szepiñski 265; Lefebvre V/4 160v; prep. Jakub Zaj¹czkowski OSB (Wiœ.Stop. 115); Gacki 102–4; Wiœ.Stop. 110); 1773 prep. Emi- 1796 prep. Wiktor Berger OSB (Gacki 179); lian B³a¿ejewski OSB (Wiœ.Stop. 114); 1775, 1796–1808 po raz drugi prep. jest Emeryk Go- 1777 prep. Emeryk Go³aszewski OSB (ib.); 1781 ³aszewski (ib. 179; Wiœ.Stop. 113, 115); 1809 prep. Fulgenty Strojnowski OSB (ib.); 1782 prep. prep. Paulin Gos³awski OSB (Wiœ.Stop. 115); odzyskuje dzies. snop. z Krzczonowic i Lenar- 1812 ponownie prep. jest Micha³ Lochmann (ib.); towic (AV LVI 242); 1782 91 chrztów, 23 œluby, 1816–25 prep. Hugo Jopkiewicz OSB, ostatni 50 pogrzebów (Wiœniowski 97); Bened. na prepozyturze, pochowany przy wej- 1783 mur. koœció³ par. po po¿arze, odbudo- œciu do g³ównych drzwi, jego wikary, Bernard wany, kryty czerwon¹ dachówk¹, 2 kruchty i Smoalicki OSB, pochowany w kl. (ib.). dzwonnica. Mur. kaplica œ. Benedykta sklepio- 6. 1246 wiec ksi¹¿êcy Boles³awa Wstydl. na razem z koœcio³em, 4 o³tarze: NMP, œ. Anny, w K. (Mp. I 28); 1399 Ûp. 3; 1421 Pawe³ s. Mi- œ. Józefa i œ. Benedykta. Chór muzyczny z po- cha³a, student U. Kr. (Al. I 53); 1435 Jan s. Pio- zytywk¹ o 9 g³osach. Prawo patronatu nale¿y do tra, student U. Kr. (ib. 86); 1507 Ûp. 5; 1529 opata i konw. œwiêt. Prep. Fulgenty Strojnowski, Stanis³aw z K. OSB, kanclerz opata œwiêt. (LR nieobecny podczas wizytacji, instytuowany po re- 349); 1657 K. spustoszone przez wojska Szwe- zygnacji poprzedniego prep. Emeryka Go³asze- dów i Rakoczego (Wiœ.Stop. 115, 117); 1687 po- wskiego w 1781 r. Jest 2 wikarych, czyli rezy- ¿ar K. powsta³y od pieca z konopiami (ib. 117); dentów: Joachim Solecki OSB, od 2 lat, i Pla- 1714 nieurodzaj i g³ód (ib.). cyd Michalski OSB, od 3 miesiêcy. Organista 7. ZDP rpsy 7345–6; Gacki 146–7; SG IV Wawrzyniec Jêdrzejowski, dzwonnik i zakrystian 332; XV/2 114; Wiœ.Stop. 107–17, 350n.; E. Wi- Koniem³oty –Kraków 105

œniowski, Rozwój sieci parafialnej w prepozytu- 1622 Barbara z Leszna S³upecka, wd. po Szczê- rze wiœlickiej w œredniowieczu, W. 1965, 79n., snym S³upeckim, kaszt. lub., zobowi¹za³a siê 133; Wiœniowski 96–8 i wg indeksu; Derwich p³aciæ kl. œwiêt. 60 z³ rocznie za dzies. z wsi K., 1992 wg indeksu; 1997a 54–6. ÛWola Kowalska, ÛWolica [?], ÛWrzelów i ÛSzczekarków (Gacki 304); 1652 Barbara S³u- 1 Brak K. w przyw. Leszka Cz. z 1286 r. (por. Ciep³a, pecka p³aci konw. œwiêt. za dzies. z wsi K., Wola p. 3) wskazuje, ¿e zosta³y one pozbawione tego zwol- Kowalska, Wrzelów i Szczekarków 60 z³ (AG nienia (Pol. 62; Matuszewski 223). nab. 936 1v 2); 1819 dzies. snop. z K. kupowa- 2 O okolicznoœciach tej bardzo niekorzystnej dla kl. i na przez gromadê za 90 z³ nale¿y do sto³u konw. wymuszonej nañ zamiany zob. Derwich 1992 508–9. (AOkup. 10v). 3 „s. Petri in C., actorem” – œw. Piotr oznacza tu pleba- 7. Paw. 357, 47a; LL 1565 40; RL 1626 129; na, zwierzchnika duchownego, a nie wezwanie ko- œcio³a. Spis I 447; II 169; Tabela I 233; Gacki 304–5; 4 Wczeœniej stara³ siê o prebendê œ. Wojciecha pod SG IV 503; Wojciechowski 1930 124; Szafran murami Sandomierza, por. Sandomierz, p. 5A. 188; SHGL 110–1; Sochacka wg indeksu jako Kowale; Derwich 1992a 70; Wroniszewski; Roz- Kopaniny Marzêckie ÛMarzêckie Kopaniny wa³ka 213. 8. Materia³y z VIII–XIII w. stwierdzone w Koprzywianka ÛPokrzywianka trakcie badañ AZP (Rozwa³ka 158; Hoczyk 119).

Koprzywnica ÛPokrzywianka Kowalska Wola ÛWola Kowalska

KOWALA (1359; w Ÿr. tak¿e Kowale; Kosyl 19, KRAKÓW (Rymut 1980 119; Rospond 166–8) 65; SHGL 110) 10 km na N od Opola Lub., 9 km m. nad Wis³¹; ok. 115 km na SW od kl. na SW od ÛW¹wolnicy; ok. 83 km na NE od 3. Do kl. œwiêt. nale¿a³y niektóre grunty i ka- kl., 20 km na E od ÛBraciejowic. mienice w K. Pow. lub.; par. W¹wolnica. 3A. Zagroda k. koœcio³a œ. Miko³aja. W³asn. szlach. 1344 Bart³omiej opat kl. œwiêt. zamienia za- 5. Dzies. nale¿y do kl. œwiêt. i pleb. Opola. grodê klaszt. po³o¿on¹ k. koœcio³a œ. Micha³a Po³. XV w. dzies. nale¿y do kl. œwiêt. (Woj- przed m. K. na dom przy kl. k. koœcio³a œ. Krzy- ciechowski 1963 7); 1456 dzies. nale¿y do opac- ¿a, czyli k. szpitala [ob. ul. Szpitalna], nale¿¹cy twa œwiêt. (SHGL 111); 1470–80 z 21 ³km. dzies. do rajcy krak. Hanka zw. Romanek (KK I 576); snop. wart. do 9 lub 15 grz. dowo¿¹ kl. œwiêt., 3B. Kamienica Oleœnickich. z folw. dzies. snop. bierze pleb. Opola (DLb. II 1433 Dobies³aw z Oleœnicy kaszt. lub. kupu- 569; III 253); 1482 Stanis³aw z Wojczyc, kan. je za 150 grz. od Jana Strasza z Koœcielnik ka- i oficja³ sand., sêdzia komisaryczny z ramienia mienicê na ul. naprzeciwko kl. œ. Andrzeja w K. bpa krak. Jana zaœwiadcza, ¿e Marcin pleb. Opola [ob. ul. Grodzka] (Mp. IV 1295); 1446 Jan z Ole- zrezygnowa³ na rzecz kl. œwiêt. z pretensji do œnicy wwda sand. oraz Jan pkom. przemyski dzies. snop. i kon. z ³km. w K. i przyleg³ych przy- i Piotr ³owczy sand. nadaj¹ opatowi œwiêt. ca³¹ miarek (przymyarky) z dawna kmiecych, zw. kamienicê po³o¿on¹ na ul. œ. Andrzeja [ob. ul. Ma³kowska, Trzekowskie, Smoszyñskie, które Grodzka nr 71, tzw. kamienica Dêbno?], miêdzy ci¹gn¹ siê od K. do granic Niezabitowa oraz roli kamienicami nale¿¹cymi do opata jêdrzejowskie- zw. Tomaszowskie po³o¿onej wzd³u¿ granicy go i do Pieni¹¿ka (ib. 1476); 1452 Jan Eglot Pankraczowic [ob. Kraczewice], zaczynaj¹cej siê w domu Micha³a opata i konw. œwiêt. po³o¿onym na S od „lasecznego Do³u”, a koñcz¹cej siê na przy ul. Grodzkiej za (retro) kl. œ. Andrzeja wy- N przy granicy Niezabitowa (AG 1877); daje wyrok w sporze miêdzy kl. œwiêt. a pleb. 1529 dzies. snop. wart. 12 grz. nale¿y do sto- ÛModliborzyc (AG 3246); 1459 El¿bieta ¿. Mi- ³u konw. œwiêt., z folw. dzies. snop. wart. 1 grz. ko³aja z Woli Wrzeszowskiej pozywa opata pobiera co drugi rok pleb. Opola (LR 351, 437); œwiêt. z ÛPietrzejowic o dom wart. 300 grz. w 106 Kraków–Kraszków

K., po³o¿ony k. koœcio³a klaszt. œ. Andrzeja, który skoff, 1564n. Kraskow [ale: 1577 Krasskow, dziedziczy po ojcu Straszu i jego matce, a opat 1629], 1780 Kraszkow, 1827 Kraszków, 1883 dzier¿y z nieznanych jej przyczyn. Z kolei opat Kraszków i K. Opatowski; Kam. 103; Niec. 110; i konw. wzywaj¹ jako œwiadków Jana Oleœnic- Kop.K 188) 12 km na NW od Opatowa; ok. 16 kiego wwdê sand. i Jana z Sienna kaszt. lwow- km na E od kl. skiego i star. oleœnickiego (ZK CXLVII 314–5); 1. 1328n. z. sand. (ZDM IV 907), 1442n. pow. 1466 El¿bieta ¿. Miko³aja z Woli chor¹¿ego sand. sand. (Mp. IV 1434), 1827 pow. opat. (Tabela I domaga siê od opata i konw. œwiêt., aby w ww. 241); 1470–80n. par. Momina (DLb. II 470). sprawie stanêli jako œwiadkowie najbli¿si krew- 2. 1467 rozgraniczenie czêœci klaszt. w ÛMi- ni ju¿ nie¿yj¹cych Jana wwdy sand. oraz Jana z lejowicach i K., cz. szlach. w Milejowicach oraz Sienna kaszt. lwowskiego i star. oleœnickiego. Na Nieskurzowa nale¿¹cego do bpa w³oc³., koñco- co opat przedstawia Miko³aja, archid. sand., br. wa cz. granicy biegnie od naro¿nicy miêdzy K. rodzonego i niedzielnego œp. Jana z Sienna, oraz [cz. klaszt.], Milejowicami [cz. szlach.?] i Nie- Zbigniewa kan. krak. i Jana Feliksa ss. œp. Jana skurzowem wzd³u¿ starych, teraz odnowionych wwdy sand. Prokurator El¿biety kwestionuje znaków granicznych miêdzy Nieskurzowem i K. œwiadectwo Miko³aja archid. sand. jako tylko br. nale¿¹cym do opata i konw. œwiêt., prowadz¹cych Jana Sieneñskiego, przed ¿yj¹cymi synami tego¿ przez zaroœla do drogi zw. „Praskolka” dziel¹- (ib. 392); 1468 Miko³aj Zakrzowski i Stanis³aw cej obie te wsie (TN XX 68); 1470–80 graniczy z Bia³aczowa alias z Koœcielnik, wystêpuj¹cy w z ÛJanowicami [sand.], Milejowicami, Trusko- imieniu swoim oraz swoich br. Miko³aja i Abra- lasami i Piórkowem oraz wsiami doñ przyleg³ymi hama, oraz Miko³aj Dunin z Krajkowa chor¹¿y (DLb. III 234); 1780 ÛWierzb¹towice. sand., wystêpuj¹cy w imieniu swojej ¿. El¿bie- 3. W³asn. podzielona. ty, siostry Miko³aja Abrahama, z korzyœci¹ od- 3A. W³asn. bpa lubus., nastêpnie szlach. stêpuj¹ od roszczeñ do kamienicy po³o¿onej na- 1282, 1328 Leszek Cz., a nastêpnie W³ady- przeciwko kl. œ. Andrzeja, k. domu Pieni¹¿ka, s³aw £ok. nadaj¹ imm. posiad³oœciom bpa lubus., na rzecz opata œwiêt. (ib. XIII 149). m.in. K. z du¿ym gajem (ZDM IV 881, 907); 3C. 1443 Marta beginka (Begymia alias Mo- 1465–7, 1470–80 cz. nale¿y do bpa lubus., jest nacha) z K. ofiarowuje opatowi i konw. œwiêt. tu 1 ³. z dawna kmiecy, na którym siedz¹ Marek swój dom w Kazimierzu na ul. tkaczy k. „Rymar” i Czepan, 1 zagroda, sad bpa, du¿y las. Kmiecie (OK VI 556v). p³ac¹ po 1/2,5 grz. czynszu, 6 gr za stacjê króla, 3D. 1414 W³adys³aw Jag. sprzedaje za 2618 daj¹ po 2 koguty, 2 sery, sep: po 2 kor. pszenicy grz. kuœnierzowi Miko³ajowi zw. D³ugi kamie- i 3 kor. owsa, za stacjê po 3 kor. owsa i 2 koguty nicê naro¿n¹ w Rynku Kr., odebran¹ za d³ugi (Ludat 50; DLb. I 640); ¿upnikowi Miko³ajowi Bochnerowi, po³o¿on¹ 1514 bp lubus. Teodoryk sprzedaje dobra opa- miêdzy kamienic¹ krawca Staszka a kamienic¹ towskie Krzysztofowi Szyd³owieckiemu, kaszt. Marty Kulandyny na ul. prowadz¹cej do szko³y sand. (F. Kiryk, Opatow XIII–XVI w., SH 37, œ. Marii [ob. ul. Sienna] (Mp. IV 1143; Gacki 1984 182n., tam dalsi w³aœciciele); 1531 z cz. 203–4, wg którego kopista tego dok. zanotowa³ wwdy krak. w K. i Worowicach pobór z 2 ³. (ASK na boku „œ. Krzy¿a kamienica w Krakowie”). I/10 454v); 1532 jw. pobór z 1,5 ³. (ib. 594); 7. S. Tomkiewicz, Ulice i place Krakowa 1564–5 wieœ s³u¿ebna (LS 1564–5 331); 1787, w ci¹gu dziejów, Kr. 1926, 45 przyp. 6, 71, 113, 1827 Ûp. 3B; 1883 osada leœna, 1 dom, 4 mkw, 117; Derwich 1992 wg indeksu. 1 morga (SG IV 649). 3B. W³asn. kl. œwiêt. KRASZKÓW (1282 Crascaw, 1328, 1351 Cra- 1351 Kazimierz Wlk. przenosi na pr. œredz. scow, 1442 Craskow, 1465–7 Crastow, 1467 Kra- imiennie wyliczone posiad³oœci kl. œwiêt., w tym skow, 1470–80 Kraszkow, Krasszkow, Craszkow, K. (Derwich 1992 278); 1442 W³adys³aw Warn. 1504 Kraszkow, 1506, 1531, 1569 Craskow, przenosi na pr. œredz. imiennie wyliczone posia- 1510 Kraslow, 1529, 1531 Crascow, 1532 Kras- d³oœci kl. œwiêt., w tym Milejowice, Wierzb¹to- Kraszków 107 wice, Janowice i K. (Mp. IV 1434; AG 1843); rol Pi¹tek, Wawrzeniec Warych, Wawrzeniec Ba- 1470–80 wiêksza cz. wsi nale¿y do opactwa naczek, Kasper Job, Marcin Wujcik), 1 rola œwiêt. Dobry folw. klaszt., 8,5 ³km., 1 lub 2 karcz- opust., 1 pó³rol. (Piotr Ziêba), 1 cha³. (Szymon my z rol¹. Kmiecie p³ac¹ po 1 wiard. czynszu Wo³owiec), który jako polowy jest wolny od po- i 4 gr poradlnego, daj¹ po 30 jaj, 2 koguty, pra- winnoœci, 7 komor. (Stanis³awowa Nawrotowa, cuj¹ po 2 dni tyg. w³asnym wozem lub p³ugiem, Jêdrzej Machula, Józef Matuszczak, Matus Ba- karczmarz p³aci 2 grz. czynszu (DLb. III 234; II naczek, wd. Tkaczykowa, Stanina, Frañciszek 470); Florczyk). Kmiecie pracuj¹ po 3 lub 4 dni tyg. 1504 pobór z 4 ³. i 2 karczem (ASK I/7 101v, sprzê¿ajem w 2 konie i 2 wo³y, odrabiaj¹ po 4 dni 130); 1510 pobór z 4 ³. i karczmy z 1/2 ³. (ib. I/ powaby i 12 ³okci oprawy, p³ac¹ po 1/18 z³ czyn- 10 17v); 1531 z cz. kl. œwiêt. w K. i Worowicach szu, daj¹ po 3 kor. ¿yta, 2 kap³ony i 30 jaj, pó³- pobór z 4 ³. i karczmy (ib. 454); 1532 jw. z 3,5 rol. daje po³owê wymiaru, cha³. pracuje 1 dzieñ ³. i karczmy (ib. 594, 625); 1553 Zygmunt A. tyg. pieszo i odrabia 2 dni powaby. Poddani przenosi na pr. niem. imiennie wyliczone dobra oprócz komor. wo¿¹ zbo¿e na targi i do Wis³y kl. œwiêt., w tym K. (AG 1909); 1569, 1571 opat na „Fryor”, stró¿uj¹, strzyg¹ owce, obrabiaj¹ ka- œwiêt. daje pobór z 4,5 ³. i karczmy (ASK I/7 pustê i konopie. Komor. dostaj¹ zasiane zagony 258v, 332, 403); 1573 opat i konw. œwiêt., po- dworskie, po 2 ¿yta i jêczmienia, 1 grochu. Sub- niewa¿ karczmarz Jan Stypula, który za zas³ugi sidium charitativum wynosi 436 z³ (Inw.Wierz- przy odnowieniu karczmy w K., w zamian za 60 b¹t. 6–8, 18); 1780–2, 1787 ÛWierzb¹towice; grz., otrzyma³ tê karczmê w dzier¿. a¿ do trze- 1787 ca³a wieœ liczy 110 mkw, w tym 3 ¯ydów ciego pokolenia i zm. w kilka tygodni po uzy- (Spis I 414; II 134); 1819 wieœ K. nale¿y do sto³u skaniu tego przyw., pozostawiaj¹c ¿. Barbarê i 3 opata (AOkup. 3v); 1827 ca³a wieœ ma 14 domów córki, bior¹c pod uwagê wk³ad Barbary, od po- i 136 mkw (Tabela I 241); 1883 cz. klaszt. [?] ma nad 20 lat ¿yj¹cej pobo¿nie z mê¿em i zajmuj¹- 29 domów, 178 mkw i 464 morgi (SG IV 649). cej siê gospodark¹, zmieniaj¹ wspomniany 4. 1351, 1442, 1553, 1573 Ûp. 3B. przyw. i nadaj¹ tej¿e Barbarze w do¿ywotni¹ 5. Dzies. nale¿y do kl. œwiêt. i bpa lubus., na- dzier¿. karczmê z po¿ytkami, zastrzegaj¹c dla stêpnie do pleb. Mominy. siebie pr. opieki nad córkami zm. (AG 5658); 1465–7 (1405) ze swojej cz. dzies. bierze bp 1577 opat œwiêt. daje pobór od 9 kmieci na lubus., a jej wart. ³¹cznie z dzies. ze Szczeg³a i 4,5 ³. oraz z karczmy (ASK I/7 571v); 1578 jw. Truskolasów wynosi 4 grz. (Ludat 50, 69); z 4,5 ³., od 4 komor. bez byd³a, 1 rybaka i z karcz- 1470–80 z cz. bpa lubus. dzies. kon. z 4 wi¹zek my (ib. I/10 766v; Paw. 187); 1580 nowi dzier¿. i snop. wart. 4 grz. zwo¿¹ do jego stodo³y, z cz. czêœci klaszt. w Szczegle i Worowicach otrzymu- kl. œwiêt. dzies. snop. i kon. dowo¿¹ temu¿ opac- j¹ na 4 lata pr. wolnego wyrêbu lasu i zaroœli w K. twu, folw. nie daje dzies., przeznaczaj¹c j¹ na na potrzeby budowlane, które to prawo teraz po- w³asne potrzeby (DLb. I 640; II 470; III 234); siada Andrzej Stranski, dzier¿. folw. Wierzb¹to- 1514 Ûp. 3A; 1529 dzies. snop. wart. 7 grz. na- wice i wsi doñ przyleg³ych (AG 1899); 1594 nowi le¿y do sto³u opata œwiêt. (LR 350); 1780 dzies. dzier¿. czêœci klaszt. w Szczegle i Worowicach snop. nale¿y do dworu opata œwiêt. w Wierzb¹to- otrzymuj¹ pr. wolnego wyrêbu w K. (ib. 1905); wicach, oprócz 4 staj zw. „Xi¹¿ka”, z których bie- 1629 opat œwiêt. daje pobór od 11 kmieci na 4,5 rze j¹ pleb. Mominy (Inw.Wierzb¹t. 8); 1784–6 ³. i 2 komor. bez byd³a (RS 1629 56); 1662 opat opat œwiêt. traci dzies. z K. na rzecz pleb. Momi- œwiêt. daje pog³ówne od 66 mkw wsi (ASK I/67 ny (Gacki 275, 277; ÛWierzb¹towice); 1819 26); 1673 jw. od 52 mkw (ib. 233v); 1674 jw. dzies. dawniej nale¿a³a do sto³u opata, teraz od- od 40 mkw (ib. 456v); dawana folwarkowi Wierzb¹towice (AOkup. 10v). 1780 nale¿y do klucza wierzb¹towickiego 7. Derwich 1992 wg indeksu. dóbr sto³u opata klaustralnego. 8 kmieci, w tym 8. Osada wielokulturowa, neolityczna i wœr. 3 pe³norolnych (wójt Marcin Machula, Micha³ (Kat.arch. 34). Makosz, Józef Kosarz) i 5 niepe³norolnych (Ka- Uw. Por. Rajec. 108 Kruszczów–Lenartów Most

Kruszczów ÛChruszczów oraz niszczy³ las, produkuj¹c wêgiel drzewny, odebrali mu za karê m³yn i oddali go dworowi Kryecz ÛRajec w Rzepinie (Gacki 261); 1688, 1747 Ûp. 5; 1780 nale¿y do klucza rzepiñskiego dóbr sto³u Krzeszowska ÛRajec opata komendatoryjnego. 8 dymów. 6 zagr. (Igna- cy Walkowicz, Mateusz Jamski, Maciej Walko- KUCZÓW (1569 Kuczow, 1571 Kuczow Gabrie- wicz, Piotr Zygad³o, Benedykt Zapa³a, Filip Buj- lis, 1578 Kuczow seu Andrzeyow, 1688 Kuczow nowski) pracuje po 2 dni tyg. pieszo i odrabia po alias Bogus³awiec, 1780 Kuczow, 1787 Kuczam, 6 ³okci oprawy, razem z zagr. z Dziurowa nosz¹ 1791n. Kuczow, 1827 Kuczów; Niec. 114; Kop.K raki na stó³ opata oraz dbaj¹ o staw w Micha³o- 189) 6 km na SE od Starachowic, na prawym wie. Razem z górnikami z Dziurowa pracuj¹ brzegu rz. Kamiennej; ok. 17 km na N od kl. w kuŸnicy w Micha³owie. Stawek zaros³y na rz. 1. 1569n. pow. sand. (ASK I/7 408v), 1827 Kamiennej. Do sto³u konw. œwiêt. nale¿y m³yn pow. solecki (Tabela I 251); 1578 par. ÛPaw³ów o 1 kamieniu na tym stawie, z zagrod¹ „dwudnio- (ASK I/7 408v), 1827 par. ÛWierzbnik (Tabela w¹” nale¿¹c¹ do m³ynarza. Subsidium charitati- I 241). vum wynosi 75 z³ (Inw.Rzep. 21–2, 29–30); 1787 2. 1729 ÛWierzbnik; 1780 graniczy od E ze liczy 54 mkw (Spis I 414; II 135); 1818 ÛWie- Stykowem i Swiert¹, gdzie spór o cz. lasu i ³¹ki, rzbnik; 1827 ma 15 domów i 9 mkw (Tabela I od S z ÛD¹brow¹, od W z ÛMicha³owem, od 251). N z ÛDziurowem (Inw.Rzep. 22); 1780 niwa Ku- 5. Dzies. nale¿y do kl. œwiêt. i prep. wierzb- czowska [folwarku w ÛRzepinie], piaszczysta nickiego. i odleg³a, po³o¿ona miêdzy lasem i rolami ch³op. 1688 opat œwiêt. nadaje nowo utworzonej pre- (ib. 4). pozyturze klaszt. w Wierzbniku dzies. z ról w K. 3.4. W³asn. kl. œwiêt., od 1818 r. rz¹du. nad rz. Kamienn¹, które w cz. uprawiaj¹ podda- 1569 pobór z kuŸnicy o 3 ko³ach z 8 czelad- ni, a w cz. so³tys (Wiœ.I³. 404); 1747 dzies. z m³y- nikami (ASK I/7 408v); 1571 opat œwiêt. daje po- na, so³ectwa i od zagr. z K. nale¿y do prep. bór z kuŸnicy zw. K. Gabriela (Gabrielis) o 3 ko- Wierzbnika (AV XXXVII 197); 1780 dzies. snop. ³ach z 5 czeladnikami (ib. 265, 339); 1578 szl. dowo¿¹ pleb. Wierzbnika, który pobiera te¿ dzies. Gabriel Starzechowski daje pobór z kuŸnicy K. z niwy Kuczowskiej folw. rzepiñskiego (Inw. o 3 ko³ach z 8 czeladnikami (ib. 580; Paw. 193; Rzep. 4, 22); 1791 za dzies. z K. prep. Wierzb- Zientara 174); 1673 opat œwiêt. daje pobór od nika otrzymuje 41/1 z³ rocznie (ib. 396). 65 mkw wsi ÛZawada z osadami K. i ÛBogu- 7. ZDP rpsy 781–2; Gacki 96, 132, 239, 244, s³awice (ASK I/67 236); 257; SG IV 843. 1680 Miko³aj Goski opat kl. œwiêt. nadaje Uw. K. powsta³ w XVI w. jako lokacja klaszt., Gniatowskiemu w do¿ywocie so³ectwo w K. mo¿e w formie so³ectwa (Gacki 239, 257), na (Gacki 96, 132); 1685 przeor i ekonom kl. œwiêt., terenach, które kl. uzyska³ w 1339 r. (por. Rze- komisarze opata Miko³aja Komorowskiego, pin), lub w l. 1351–1442 (por. Florencja, Lenar- stwierdziwszy, ¿e ob. wójt K. zagarn¹³ ogrody tów Most). nadane kucharzowi przez opata i kapitu³ê klaszt. za wierne us³ugi, pozbawi³ gajowego ³¹ki, któr¹ KuŸnica Jakubkowa ÛWierzbnik ten sam sobie wykarczowa³, a ponadto kaza³ cha- ³upnikom pracowaæ i p³aciæ jak zagrodnikom KuŸnica Kuczowska ÛKuczów

L

Lanka Û£êka LENARTÓW MOST (1333–70 Most, 1442 parua Lenarthow mosth, 1444 Lenarthowmosth, Las Dêbowy ÛJarno³towice 1470–80 Lenarthow mosth; Kam. 111) dziœ nie Lenartów Most–Lublin 109 istnieje, niegdyœ niewielka osada po³o¿ona nad szczañskiej, po³o¿onej na niewielkim wzniesie- rz. Kamienn¹, miêdzy ÛDziurowem i Krzy¿ow¹ niu w pobli¿u Sanu, ok. 2 km na N od rynku sta- Wol¹. rego miasta w L. W 2 po³. XVI w. w miejscu tym 1. 1442 pow. sand. (Mp. IV 1434). dosz³o do prywatnych objawieñ NMP i œ. Józe- 2. 1444 graniczy z wsi¹ Lipie (ZDM III 698); fa, mo¿e zwi¹zanych z jakimiœ œladami pamiêci 1470–80 graniczy z Dziurowem i Krzy¿ow¹ o przebywaniu tu eremitów. W 1608 r. powsta³ Wol¹ (DLb. III 238, 414). tu kl. Bernard.5 3. W³asn. szlach., od l. 1435–41 [?] kl. œwiêt. 1333–70 ÛD¹browa, p. 4; 1442 ÛRzepin; 1 Por. J. Pó³æwiartek, Le¿ajsk w historiografii. Prze- 1470–80 w³asn. kl. œwiêt. S¹ tu 2 doskona³e, ob- gl¹d stanu badañ i problematyki badawczej, [w:] Z fituj¹ce w ryby stawy na rz. Kamiennej oraz ku- dziejów Le¿ajska i okolic, red. Z. Andres, Rzeszów Ÿnica p³ac¹ca opactwu czynsz (ib. 233–4). 1980, 9–23. 2 4. 1333–70, 1442 Ûp. 3. Ta niedatowana suplika zwi¹zana by³a zapewne z przygotowaniami do za³o¿enia eremu pod L. O jej 5. 1470–80 z ³km. dzies. snop. wart. do 0,5 datacji oraz zwi¹zku z L. zob. Derwich 1992 454n. grz. nale¿y do bpa krak. (ib. 234). Por. te¿ Œwiêta Katarzyna. 7. Górski 41; Zientara 174; Derwich 1992 wg 3 Kodeks zniszczony w 1944 r. Na odwrocie antefo- indeksu; w dr. lium znajdowa³a siê zatarta zapiska proweniencyj- Uw. Prawdop. niewielka osada Mostki, zwa- na, z której uda³o siê odczytaæ tylko: „Iste liber est na te¿ Lenartowym Mostem, nale¿a³a pierwot- [ ] in lansensco [ ] anno d. 1445”. nie do Odrow¹¿ów. W nieznanych okoliczno- 4 Wg J. Lelewela i M. Hornowskiej kodeks ten, zni- œciach uzyskali j¹, zapewne w l. 1435–41, jako szczony w 1944 r., pisali w l. 1446–7 Pawe³ z Zatora nadanie Szyd³owieckich, Bened. ³ysogórscy. w kl. i Piotr z Borzykowa w eremie. Na k. 72 nota: „Finis Gloze super Cantica canticorum conscripta est PóŸniej prawdop. na tym obszarze powsta³ Wie- in loco heremi sanctae Mariae Magdalene post Lan- rzbnik. zensko per fratrum Petrum bacalaureum exulem Mo- nasterii S. C. ”. O jej datacji, identyfikacji pisarzy LE¯AJSK (1354, 1445 in lansensco, [1447] post oraz okolicznoœciach powstania por. Derwich 1989 Lanzensko; Rymut 1980 130–1; Rospond 185) 193; 1992 466. m. nad Sanem1, 40 km na SE od Rzeszowa; ok. 5 Kl.Bernard. 175–84; KatZab. ser. now., III/4, W. 115 km na NE od kl. 1989. [5.] Erem œ. Marii Magdaleny. [1422–4?] W³adys³aw Jag. prosi pap., aby po- LUBLIN (Rymut 1980 134–5; SHGL 129; Ro- zwoli³ jego kaznodziei i spowiednikowi, Bened. spond 193) m. nad Bystrzyc¹; ok. 113 km na NE M[iko³ajowi] niegdyœ opatowi œwiêt., oraz nie- od kl., 52 km na E od ÛBraciejowic. którym z jego wspó³braci z kl. œwiêt. prowadziæ 3. Do kl. œwiêt. nale¿a³y okresowo pewne nie- ¿ycie eremickie w wybranym przez nich miejscu ruchomoœci i dzies. w pó³nocno-zachodniej cz. królestwa i g³osiæ wiarê wœród schizmatyków m. L. oraz dochody w L. i pogan (Caro II 33 s. 81)2; 1445 kodeks 3A. M³yn i staw na rz. Czechówce1, w³asn. Lat.Q.I.281 z tzw. „Kazaniami œwiêtokrzyskimi” król., kl. œwiêt. i szlach. znajduje siê w L. (£oœ, Semkowicz 8)3; 1447 [?] 1328 W³adys³aw £ok. pozwala opatowi kl. wygnaniec z kl. œwiêt., mnich Piotr [z Borzyko- œwiêt. zbudowaæ m³yn pod m. L. (ZDM IV 908); wa?], koñczy w eremie œ. Marii Magdaleny za 1396 opat œwiêt. dowodzi za pomoc¹ dok. przed L. cz. kodeksu Lat.F.I.229 (Zbiory 332)4. rad¹ miejsk¹ L. swych praw do stawu i m³yna [7.] Derwich 1989 190–5; 1992 454–70. po³o¿onych przed m. L. przeciw roszczeniom Uw. Erem powsta³ zapewne ok. 1423 r., a za- mieszczanina L. Pecza, który nie potrafi³ ich po- nik³ nied³ugo po 1447 r. W pewnym sensie jego przeæ ¿adnym aktem (ib. 1125); 1398 ugoda miê- kontynuacjê stanowi³a prepozytura klaszt. w dzy Paw³em, opatem œwiêt., a Marcinem, s. Pe- ÛStradczu. Erem œ. Marii Magdaleny by³ zlo- cza z Jakubowic (SP VIII 7808); 1408 ³awnicy kalizowany ko³o L. najprawdop. na polanie pu- m. L. zaœwiadczaj¹, ¿e Piotr ¯aba sprzeda³ Mar- 110 Lublin cinowi Peczowicowi, s. nie¿yj¹cej ju¿ Nieszki œwiêt. (Gacki 290); 1637–8 w wyniku procesu (Neszcze), ¿. Pecza, 2 ³. po³o¿one miêdzy pastwi- przyznano kl. œwiêt. dzies. z 10 ³. zw. Czechów- skami miejskimi a wsi¹ Czechów, k. stawu kl. k¹ nale¿¹cych do Leszczyñskiej, wwdziny be³- œwiêt., który niegdyœ nale¿a³ do œp. Pecza, z pra- skiej, oraz z 4,5 ³. do nich przyleglych (ib.); 1644 wej strony szubienicy miejskiej (ZDM V 1209); Zbigniew Gorajski kaszt. che³mski i jego ¿. Te- 1427 Miko³aj opat œwiêt. przeznacza na utrzy- odora z Leszna, kolejni w³aœciciele ww. 10 ³., manie konw. m.in. „piscinam desertam” pod L. zobowi¹zali siê za dzies. z ról dworskich i ch³op- (ib. II 390); 1450 Kazimierz Jag. zatwierdza skich wsi Czechówka do¿ywotnio p³aciæ kl. sprzeda¿ przez Macieja opata i konw. kl. œwiêt. œwiêt. corocznie na œ. Marcina po 70 z³ oraz nie stawu i wolnego m³yna na rz. Czechówce k. L., domagaæ siê, aby uczestniczy³ on w poborze z tej po³o¿onych ponad stawem król., Stefanowi mie- sumy (ib. 291); szczaninowi L. za 50 grz., pod warunkiem, ¿e 1652 Zbigniew Gorajski p³aci konw. œwiêt. za otrzymane pieni¹dze zostan¹ przeznaczone na dzies. z Czechówki na przedmieœciu L. 70 z³ (AG zakupy posiad³oœci po³o¿onych bli¿ej kl. (MI nab. 936 1v, 2); 1661–85 proces o dzies. z pew- 128). nych ³anów w Czechówce miêdzy kl. œwiêt. a ar- 3B. Kamienica Pernuszowska. chid. lub., zakoñczony pomyœlnym dla kl. wyro- 1652 konw. œwiêt. otrzymuje 35 fl. rocznie kiem bpa krak. (Gacki 291); 1710–2 bp krak. z sumy zapisanej na wyderkaf na kamienicy „Pa- przeciw G³uskim o dzies. kl. œwiêt. w ÛG³usku, niey Konopnicyney” w L. (AG nab. 936 2v); ÛWolicy i Czechówce (ZDP rps 10543 119v); 1685, 1687, 1689 Stanis³aw Konopnica p³aci 1759 za dzies. z 7 ³. w Czechówce dz. Tar³owa konw. œwiêt. 70 z³ rocznie na œ. Marcina [11 XI] zobowi¹za³a siê p³aciæ kl. po 150 z³ rocznie (Gac- z sumy 1000 z³ zapisanej na wyderkaf „racione” ki 291); [2 po³. XVIII w.] spoœród pozosta³ych dzies. z ÛMarkuszowa na kamienicy Pernuszow- 7,5 ³. dziesiêcinnych kl. œwiêt., które nie nale¿a- skiej stoj¹cej przy ul. Grodzkiej w L. (ib. 936 3, ³y do wsi Czechówka, 2 ³. nale¿a³y do Karmeli- 4, 5). tów, 2 ³. do Bielskiego, 1 ³. do bursy kolegium 5. Dzies. z 14,5 ³. nale¿y do kl. œwiêt. Jezuitów, 2 ³. do konwiktu szlacheckiego, 1/2 ³. 1406 Jan z Grudzyn, sêdzia z. lub., rozs¹dza- do Bernardynów (ib.); 1778 Bielski ze swoich j¹c d³ugo ci¹gn¹cy siê spór miêdzy opactwem 2 ³. uzyskuje od kl. pokwitowanie za by³e dzies. œwiêt. a Marcinem s. Pecza (Peczonis) z Jaku- snop. (ib.); 1782 dzier¿. Czechówki zobowi¹za³ bowic o dzies. snop. z 7 ³. po³o¿onych na przed- siê p³aciæ kl. za dzies. 350 z³ rocznie (ib.); 1793 mieœciu, za murami L., a nale¿¹cych do tego¿ dzier¿. folw. nale¿¹cego do bursy kolegium Je- Marcina, opieraj¹c siê na œwiadectwie 6 wymie- zuitów nie odda³ kl. dzies. za ten rok (ib.); 1801 nionych imiennie szlachetnych i godnych œwiad- rz¹d austriacki nakaza³ wszystkim w³aœcicielom ków przedstawionych przez opata Jana, przyznaje oddawaæ dzies. snop. (ib.); 1819 do sto³u konw. j¹ kl. œwiêt. (Gacki 289–90); 1470–80 na przed- œwiêt. nale¿¹ dzies. snop. sprzedawane co roku: mieœciu L. w stronê D³otlic2, za stawem, w kie- z gruntu Czechówka za 100 z³, z gruntów Biel- runku koœcio³a NMP, dzies. snop. pobieraj¹: ar- szczyzna i Lemszczyzna po 50 fl., od Karmeli- chid. lub., ktory zwozi j¹ do swojej stodo³y z 31 tów i Franciszkanów po 20 fl. (AOkup. 10). lub 32 ³. wart. do 10 grz., pleb. L. z 18 ³., kl. œwiêt. 7. Gacki 82, 289–91; Wadowski wg indeksu; z 7 ³. zw. „Pyeczowskye” wart. do 10 grz. oraz Szafran 153–5, 189; Flaga 310–3; ZDM IV 908 z innych 7,5 ³. nale¿¹cych do innych mieszczan i przyp. 2; SHGL 57–8, 62, 129, 133–4; Osady L., a po³o¿onych za drog¹ do Jakubowic Koñ- 43–4, 46–7; Derwich 1992 wg indeksu; 1992a skich, zaœ bp krak. dzies. pien. z 11 ³. nad rz. 70; A. ROZWA£KA, Lubelskie Wzgórze Staromiej- Bystr¹ (DLb. I 199; II 536; III 243–4); 1529 skie w procesie formowania œredniowiecznego z pewnych ról „lublinensibus” dzies. snop. wart. miasta, Lublin 1997; Rozwa³ka 213 oraz 23–4, 2 grz. nale¿y do sto³u konw. œwiêt. (LR 351); 32, 58, 63–5, 95–126, 159, 172, 188, 201–2, 213. 1630 szlachta, która wykupi³a od mieszczan cz. 8. W Lublinie-Czechowie materia³y z IX–XIII ³anów, odmawia oddawania z nich dzies. kl. w. stwierdzone w trakcie badañ AZP (Rozwa³ka Lublin–£azy 111

153; Hoczyk 126) oraz skarb dirhemów arabskich 1. 1508n. pow. rad. (Paw. 472), 1827 pow. z IX–X w. (Hoczyk 114). koz. (Tabela I 174); 1470–80n. par. ÛChotcza Uw. Wg niektórych badaczy kl. œwiêt. móg³ (DLb. II 568). ju¿ w XII w. posiadaæ allodium zw. £ysa Góra 3. W³asn. szlach. k. Czwartka, przedmieœcia L., i koœcio³a œ. Mi- 1470–80 dz. Jakub, Stanis³aw, Miko³aj Cho- ko³aja (K. MYŒLIÑSKI, Najstarszy Lublin – pro- teccy h. Nabra [Pielgrzym], 4 ³km. (DLb. II 568, ces tworzenia siê œredniowiecznego miasta, III 244); 1508 Pawe³ z Chotczy, kaszt. po³aniec- Rocz.Lub. 9, 1966, 158–9; ID., Pocz¹tki miast ki, p³aci pobór z L. i Zaj¹czkowa (Paw. 472); na obszarze miêdzy Wis³¹ œrodkow¹ i Bugiem, 1510 pobór z 4,5 ³., od 3 zagr. i z karczmy (ASK [w:] I Miêdzynarodowy Kongres Archeologii S³o- I/10 44v); 1662 pog³ówne od 63 poddanych (ib. wiañskiej IV Wr. 1968, 340; Jamka 63) lub spra- I/67 74); 1787 liczy 186 mkw, w tym 7 ¯ydów wowaæ pieczê nad koœcio³em œ. Miko³aja (Szy- (Spis I 392; II 114); 1827 ma 38 domów i 183 mañski 135). mkw (Tabela I 274). Posiad³oœci Bened. œwiêt. o nieznanej, mo¿e 5. Dzies. nale¿y do kl. œwiêt. i pleb. Chotczy. rzeczywiœcie XII-wiecznej metryce, ulokowane 1465 dzies. z ról po³o¿onych z tej strony rz. by³y jednak w innym miejscu, na przedmieœciach nale¿¹ do pleb. Chotczy (Wiœ.I³. 15); 1470–80 L. na NW od Starego Miasta w stronê wsi D³o- z 4 ³km. dzies. snop. i kon. wart. do 3 grz. do- tlice, obejmuj¹c tereny nad rz. Czechówk¹ oraz wo¿¹ kl. œwiêt. (DLb. II 568; III 244); 1542–3 cz. wsi Czechówki. Nie mia³y zatem nic wspól- z powodu zniszczeñ spowodowanych przez wy- nego z koœcio³em œ. Miko³aja. Niewykluczony lew Wis³y wieœ nie oddaje kl. œwiêt. dzies. (Gacki jest jednak¿e ich zwi¹zek z kaplic¹ zamkow¹ œ. 280)2; 1602 potwierdzenie stanu z 1465 r. (ÛChot- Trójcy (Derwich 1992 286, 288, 408; Rozwa³ka cza); 1612–1809 ÛJanowiec; 1721 dzies. z tej 23–4). strony rz. nale¿y do pleb. Chotczy, z ról z drugiej strony rz. do kl. œwiêt. (AV XX 756); 1802 z na- 1 Na granicy miêdzy L. a wsi¹ Czechów. le¿¹cych do L. pól Niwy pana Zagrodzkiego 2 Ob. wschodnia cz. wsi Dys (Osady 48). dzies. nale¿y do pleb. Chotczy (Wiœ.I³. 12); 1821 wieœ Niwê w³¹czono do par. ÛWilków3 (ib. 14). LUCIMIA (1465 Luczymia, 1470–80 Luczima, 6. 1542–3 Ûp. 5. Luczyna, 1508 Luczyna, 1510 Luczynya sive 7. LS 1564–5; Paw. 58a; Gacki 280, 282–6; t..yasdkow1, 1564–5 fluvio Luczymya, 1652, SG V 461; Szafran 189; Sochacka 183; Derwich 1662, 1674 Lucimia, 1787 £ucimia, 1827 Lucy- 1992 wg indeksu; Rozwa³ka 213. ma; Kam. 114; Niec. 286; Kop.R 459) 11 km na SW od Kazimierza Dolnego, na lewym brzegu 1 Tekst nieczytelny. Wis³y; ok. 72 km na NE od kl., 11 km na N od 2 Por. G³odno, przyp. 2. ÛBraciejowic. 3 Widocznie le¿a³a na prawym brzegu Wis³y, tu te¿ znajdowa³y siê tereny dziesiêcinne pleb. Chotczy.

£

£AZY (1884 £azy; Kop.K 111) dziœ przysió³ek 3.5. Teren nale¿a³ do kl. œwiêt. od czasów fun- ÛNowej S³upi, ok. 1 km na S od kl. dacji, ale osada nie wystêpuje w Ÿr. pisanych 1. Osada leœna; 1884 pow. opat., par. £agów przed XIX w. Nie wiadomo, czy istnia³a w okre- (SG V 625). sie funkcjonowania opactwa. 2. Po³o¿ona na polanie o powierzchni 500 × 7. Derwich 1992 wg indeksu. 300 m wcinaj¹cej siê w po³udniowo-wschodni 8. Na obszarze £. odkryto 24 st. ¿u¿la z OR stok £yœca, wiedzie z niej droga do kl. (Bielenin (Bielenin 1970 108; 1976 51, 141–2; 1981 77, 1959 308n.). 83; 1992 222, 238–9; Pazdur i in. 89–90; G¹s- 112 £azy –£omno sowscy 57–9, 90; Piaskowski 160). 1483 Piotr pleb. Oleksowa zeznaje, ¿e b³onie, na £azy st. 2, 4 – osada wœr., faza I, dat. najpierw którym le¿a³a niegdyœ wieœ ÛZarzyja, a które ob. na VII w., potem na VII–VIII w., 1 chata, pale- nale¿y do wsi £., by³o dawniej kmiece, a dopie- nisko, inwentarz ruchomy, z ni¹ zwi¹zane by³o ro Andrzej Markuszowski zamieni³ je na dwor- piecowisko niezorganizowane £azy st. 3; faza II, skie, wobec czego dzies. z niego nale¿y do kl. po 50–100-letniej przerwie, dat. na VIII–XI w., œwiêt. (Gacki 287); 1529 dzies. snop. wart. 3 grz. potem na IX–XII w., 1 chata, palenisko, 5 jam, nale¿y do sto³u konw. œwiêt. (LR 351); 1548 do inwentarz ruchomy, by³a to osada rolniczo-ho- 1819 ÛBronowice, p. 5. dowlana, uprawa jêczmienia, ¿yta, liczne szyd³a 7. Gacki 84, 287–9; SG V 660; Wiœ.Koz. 29, koœciane, du¿o buku, tkactwo; w fazie I – hut- 33; Derwich 1992 wg indeksu; Wroniszewski. nictwo, kowalstwo (G¹ssowscy 44–90; K. G¹s- Uw. Por. Piotrków, uw. sowska, Uwagi o chronologii i funkcji £ysej Góry, RMS 9, 1975, 108; D¹browska 230). Ostat- £OMNO (1401n. Lomno [ale: 1441 Lompno, nio wyró¿nia siê [?] oddzieln¹, wczeœniejsz¹ fazê 1444 Lomne, 1450 Llompno, 1470–80 Lompno, tej osady, dat. na III podokres OR, czyli l. 350/ 1497 Lonino, 1564 Lomyn], 1673n. £omno; 370–V/VI w. (Bielenin 1976, 51), zaœ datacjê fazy Kam. 116; Kop.K 285) 7 km na SE od Bodzen- I przesuwa siê na œrodkowe, a nawet m³odsze tyna; 6 km na N od kl. fazy wœr. (Parczewski 19, 167). 1. 1497n. pow. sand. (MS II 1080), 1827 pow. opat. (Tabela I 283); 1470–80 (DLb. II 463n.). £ÊKA (1457 Ll¹ka, 1508, 1563 L¹ka, 1529 Lan- 2. 1440–1 Ûp. 3; 1450 Miko³aj z Taczowa ka, 1563 L¹ka, 1569n. £êka [ale: 1576 £¹ka, pkom. sand. wyznacza granicê miêdzy posiad³o- 1577 L¹ka]; Kam. 116) 5 km na N od Pu³aw, na œciami kl. œwiêt. a wsiami £., Sosnówka i Skow- lewym brzegu Wis³y; ok. 89 km na NE od kl., roñczyce (Gacki 240); 1470–80 graniczy z 32 km na N od ÛBraciejowic. ÛBostowsk¹ Wol¹ (DLb. III 240). 1. 1508n. pow. rad. (Paw. 476), 1787 pow. lub. 3. W³asn. szlach. i prep. kiel., cz. nieu¿ytków (Spis II 167), 1827 pow. koz. (Tabela I 282); od 1450 r. nale¿y do kl. œwiêt. 1470–80n. par. Jaroszyn [ob. Góra Pu³awska] 1401 Jaœko z £. (KK II 448); 1440–1 ugoda (DLb. II 564). Niemierzy z ÛBostowa i Piotra z Osowej prep. 3. W³asn. szlach. kiel. o pewne role w £. (SP II 3006, 3020); 1450 1457 dz. Marcin Mychowski oraz br. Jan br. Albert, Jan, Pawe³, Zbigniew i ich siostra El¿- i Wojciech (ZL IV 245); 1470–80 dz. Warsz Mi- bieta, dziedzice niedzielni £., w cz. sprzedaj¹ chowski h. Rawa, 7 ³km. (DLb. II 564; III 248); za 16 grz., w cz. ofiarowuj¹ kl. œwiêt. swoj¹ cz. 1508 ÛBronowice; 1510 pobór z 5 ³., od 1 zagr., lasu, zaroœli, ³¹k i brzegu w £. zw. „in Wasso- z karczmy (RP); 1529 pobór z 5 ³. i karczmy (ib.); sche” (ZDM III 863); 1450 Jakub z £. w cz. 1563 pobór z 7 ³. (LS 1564–5 195); 1569 Erazm sprzedaje za 16 grz., w cz. ofiarowuje kl. œwiêt. Gorski daje pobór z 7 ³. z dzies. (ASK I/8 578; swoj¹ cz. lasu, zaroœli i ³¹k w £. zw. „in Wasso- Paw. 320); 1576 Jacek Broniowski z bratem daj¹ sche” (ib. 864); 1456 s¹d z. sier. poœwiadcza za- pobór z 7 ³. (ASK I/8 515v); 1577 Grzegorz Bro- staw przez Jana z Bostowa 3 ³. w Bobach (boby) niowski daje pobór z 7 ³. (ib. 723); razem z kmieciami Miko³ajem Woyek, Schandz¹, 1548 do 1718 ÛBronowice, p. 5; 1787 liczy Maciejem i Janem oraz 3 grz. czynszu Miko³a- 159 mkw, w tym 4 ¯ydów (Spis I 445; II 167); jowi z £. w zamian za po¿yczone mu 33 grz. (AG 1789 w³asn. wd. po Kajetanie Dominiku Baie- 1855 – in dorso dopisek XVIII-wieczn¹ rêk¹ „£o- rze, star. kiszeñskim, daje 4623/25 z³ dochodu myenske do £omna nale¿¹cy”); (Osad.rad. II 234); 1827 ma 20 domów i 160 1470–80 3 ³km. nale¿¹ do prep. kiel., kmie- mkw (Tabela I 282). cie p³ac¹ po 0,5 grz. czynszu na œ. Marcina [11 5. Dzies. nale¿y do kl. œwiêt. XI]. 7 folw. ryc., które dzier¿¹: Jakub Karze³ h. 1470–80 z 7 ³km. dzies. snop. i kon. wart. do Dêbno, Stanis³aw Dulek h. Oksza, Marcin Kru- 5 grz. dowo¿¹ kl. œwiêt. (DLb. III 248; II 564); czek, Marcin Goszdz, Andrzej i Otta h. Tarna- £omno 113 wa, Pawe³ h. Dêbno i Miko³aj h. Oksza (DLb. I z 1 kwarty (ib. 598–8v); 1532 brak kmieci, po- 437; II 463); 1475 Jakub z £. (AG 2179); 1497 bór z 1 kwarty uprawianej przez Stanis³awa Ottê Stanis³aw Lipnicki otrzymuje od króla dobra Mi- i cz. prep. kiel. (ib. 614, 625v); 1538 Modrze- cha³a z £. (MS II 878); 1497 Stanis³aw z D¹bro- jowski daje pobór z 1/2 ³., prep. kiel. z 1/2 ³., wy otrzymuje od króla dobra Jana z Jeziorka i £. Stach Jeziorkowski od 1 zagr., pobór z cz. Kle- (ib. 913); 1497 Andrzej Mroczek otrzymuje od mensa od 1 zagr., z cz. Stanis³awa Otty od 1 zagr., króla dobra Marka Modrzejowskiego z Modrze- z cz. Jana Rzuczka od 1 zagr., z cz. Jana Otty z wia i £., Jana Bondara i Paw³a £omieñskiego z £. 1/2 ³. (ib. I/7 190, 202); 1564–5 w³asn. szlach. oraz Katarzyny wd. po Œciborze i jej c. Zofii (ib. (LS 1564–5 329, 330); 1577 z cz. Jana Kocha- 1080); 1498 Marcin z £. (AG 2662); nowskiego kupionej przez Witos³awskiego po- 1504 z cz. Marcina pobór od 1 zagr., z cz. bór z 3 kwart i od 4 zagr. z ogrodem, z cz. Sta- Marcina Kruczka z folw., z cz. Jana Otty z jego nis³awa Grabkowskiego z 1 kwarty, z cz. Wojcie- Ÿrebu i od 2 zagr., z cz. Jana Jeziorkowskiego od cha i Marcina Jeziorkowskich z 1/2 ³., od 1 zagr. 1 zagr., z cz. Klemensa od 1 zagr., z cz. Trojana z ogrodem i 1 komor., z cz. Wawrzyñca Mora- od 1 zagr. (ASK I/7 16v–7, 37, 194); 1506 pobór wickiego od 1 kmiecia na 1 kwarcie i 1 zagr. od 1 zagr. (ib. 129); 1510 z cz. Jana Jeziorkow- z rol¹ (ASK I/7 583); 1578 z cz. Jana Kochanow- skiego pobór z 1 kwarty, z cz. Jana Otty od 2 zagr. skiego pobór od 2 kmieci na 1/2 ³. i od 5 zagr. i z karczmy, z cz. Stanis³awa Otty brak danych, z ogrodem, z cz. Wojciecha i Marcina Jeziorkow- z cz. Marcina £yska (Lÿssek) brak danych, z cz. skich od 2 kmieci na 1/2 ³., 1 zagr. z rol¹, 1 ko- Klemensa od 1 zagr. z rol¹, z cz. Marcina Krucz- mor. z byd³em, 4 komor. bez byd³a, 1 rybaka, z ka brak danych, z cz. Miko³aja Zakliki z 1 kwarty, karczmy, z cz. Stanis³awa Grabkowskiego od z cz. prep. kiel. z 1 kwarty (ib. I/10 21–1v); 1529 2 zagr. z rol¹, z cz. Wawrzyñca Morawickiego od z cz. prep. kiel. pobór z 3 kwart, z cz. Marka Je- 2 kmieci na 1/2 ³. i 1 zagr. z rol¹ (ib. 775v; Paw. ziorowskiego z 1 kwarty, z cz. wd. Kruczkowej 192); 1629 szl. Marcjan Tymiñski daje pobór od z 1/4 kwarty, z cz. Klimaka z 1 kwarty, wszyst- 5 kmieci na 1,5 ³., 4 zagr. z rol¹, 5 zagr. z ogro- kie we w³asnej uprawie (RP); 1529 role 6 szl. dem i 1 komor. bez byd³a (RS 1629 63); 1662 po- i prep. kiel., który bierze 0,5 grz. czynszu od g³ówne od dz. Hieronima Tymiñskiego, 5 czela- 1 kmiecia i 1/18 grz. czynszu z ról opust. (LR dzi folw. i 96 mkw wsi (ASK I/67 32v); 1673 po- 353, 377); 1530 z cz. Jana Jeziorkowskiego brak g³ówne od dz. Tymiñskiej, 77 czeladzi folw. danych, z cz. Jakuba Modrzejowskiego pobór z i mkw wsi (ib. 237); 1674 pog³ówne od 5 czela- 2 kwart, z cz. Marka Jeziorkowskiego z 1 kwar- dzi folw. i 79 mkw wsi (ib. 407); 1674 pog³ówne ty, z cz. Jana Otty z 2 kwart, z cz. Stanis³awa Otty od 82 czeladzi folw. i mkw wsi (ib. 460); 1787 z 1 kwarty, z cz. Marcina £yska (Lissek) brak da- liczy 190 mkw, w tym 10 ¯ydów (Spis I 399; II nych, z cz. Klemensa z 1 kwarty, z cz. Marcina 118); 1827 ma 22 domy i 101 mkw (Tabela I 283). Kruczka alias Apolonii z 1 kwarty, z cz. Miko- 5. Dzies. nale¿y do pleb. Œwiêtomarzy i prep. ³aja Zakliki, któr¹ teraz ma Jan Otta, brak da- kiel. nych, z cz. prep. kiel. z 1 kwarty (ASK I/10 218); 1470–80 z ca³ej wsi dzies. snop. i kon. wart. 1531 z cz. Jana Jeziorkowskiego brak danych, do 6 grz. dowo¿¹ pleb. Œwiêtomarzy (DLb. I 437; z cz. Jakuba Modrzejowskiego pobór z 2 kwart, II 463); 1529 z pewnych ról w £. i Modrzewiu z cz. Marka Jeziorkowskiego z 1 kwarty, z cz. nale¿¹cych do 6 ryc. i prep. kiel. dzies. snop. Jana Otty z 2 kwart, z cz. Stanis³awa Otty z 1 wart. 10 grz. pobiera pleb. Œwiêtomarzy (LR kwarty, z cz. Marcina £yska brak danych, z cz. 353); 1540 dzies. tego¿ (BPAN rps 6560 46). Klemensa z 1 kwarty, z cz. Marcina Kruczka z 6. 1444 Tomasz s. Wojciecha, student U. Kr. 1 kwarty, z cz. prep. kiel. z 1 kwarty (ib. 462v–3); (Al. I 107); 1449 Raczes³aw s. Jana, student U. 1532 z cz. Jakuba Modrzejowskiego pobór z 1/2 Kr. (ib. 125); 1467 Miko³aj z £., archid. sand. ³., z cz. Marka Jeziorkowskiego z 1 kwarty, z cz. (TN XX 88). Jana Otty z 1/2 ³., z cz. Marcina brak danych, z cz. 7. ZDP rpsy 7561–2; Derwich 1992 wg inde- Klemensa z 1 kwarty, z cz. Marcina Kruczka ksu; 1997. 114 £omno–Ma³e Jod³o

8. Liczne st. dymarskie, mielerze oraz osada £ysa Góra یwiêty Krzy¿ dat. na 170/180–V/VI w. (Bielenin 1976, 51; 1992 222, 234, 239). £ysiec یwiêty Krzy¿ Uw. Por. Bostowska Wola, uw.

M

MACIEJOWICE (1780 Maciejowice) dziœ nie skiemu i jego ¿. Katarzynie Lisieckiej (AG 1923); istniej¹, le¿a³y k. ÛG³odna i ÛSolca nad Wis³¹. 1662 opat œwiêt. daje pog³ówne od 72 mkw Pra- [Pow. rad.] wêcina oraz 6 mkw m³yna Miêdzygórze (ASK I/ 2. 1780 granice miêdzy „WW ks. ks. Bene- 67 33v); 1667 opat i konw. kl. œwiêt. po dobro- dyktynami œwiêtokrzyskimi od dóbr ich klucza wolnej rezygnacji ww. nadaj¹ ten¿e m³yn w bojskiego, wsiów G³odna i Maciejowic, a mias- dzier¿. na pozosta³y okres z powy¿szych 40 lat tem JKM Solcem” (LS 1789 II 8; Wiœ.I³. 207). szl. Hiacyntowi Ulejskiemu i jego ¿. Mariannie Uw. Poza tym w Ÿród³ach nie wystêpuj¹, brak Miziowskiej (AG 1923); 1673 pog³ówne od 58 ich ju¿ na mapie Perthéesa i w Spisie, Tabeli, mkw Prawêcina i m³yna Miêdzygórze (ASK I/67 nieznane s¹ Gackiemu. Prawdop. by³a to jakaœ 238); efemeryczna osada za³o¿ona przez konw. œwiêt. 1705 opat i konw. œwiêt. oddaj¹ prawem len- w XVIII w. Stosunki osadnicze by³y w tym cza- nym (jure feudi) zniszczone podczas dzia³añ sie w rejonie Solca bardzo p³ynne i niestabilne, wojennych so³ectwo zw. dawniej „Miêdzygo- a to ze wzglêdu na wzmo¿on¹ dzia³alnoœæ ni- skie”, teraz „Parumedes, vulgo Ma³oiad³o” w klu- szczycielsk¹ Wis³y, zmieniaj¹cej g³ówne koryto. czu dóbr boleszyñskich nad rz. Wêgierk¹ Waw- Por. Goszcza, Kêpa Boiska, Kêpa Gostecka, K³u- rzyñcowi Franciszkowi Pietrowskiemu, z dawna dzie, a tak¿e G³ogów, Karczma Jabrzêdzina i Za- im s³u¿¹cemu, i jego ¿. Mariannie JóŸwikównie, borów. w do¿ywocie ich obojga. Do so³ectwa nale¿¹: plac ze zniszczonymi zabudowaniami, przyleg³y Malinowska Wola ÛWólka Milanowska ogród k. drogi do Prawêcina i m. Kunowa, s¹- siednia rola na wzgórzu miêdzy drog¹, zaroœla- MA£E JOD£O (1658 Molendinum Instrumen- mi, czyli Chrostami Dêbowymi, rz. Wêgierk¹, talis alias Miêdzygorski, 1662, 1673 Miedzygo- ³¹k¹ „Kuidowska” i przymiarkami w Prawêcinie, rze, 1683 Miêdzygorze, 1705 Miêdzygorskie, ob. rola z drugiej strony Wêgierki do miedzy Brze- Parumedes, vulgo Ma³oiad³o, 1787, 1827 Ma³e- kowska, od rowu Kêdzierowska do miejsc zw. iad³o, 1790 Miêdzygorze, teraz zaœ Ma³oiad³o, Stêmpli i Œwiñskie, rola za upustem k. rz. p³y- 1885 Ma³ejod³o; zw. te¿ Ma³ojêdliny, Niemsta, n¹cej z Nosowa, od rowu Kêdzierowska i do³u Niemsciny; Bastrzykowski 1939 448; Kop.K 352) (fovea) Micha³owska do miedzy roli zw. £ako- 10,5 km na W od Ostrowca Œwiêt., nad rz. Wê- my k. wspomnianej drogi, rola licz¹ca ok. 3 staj gierk¹; ok. 16 km na NE od kl., graniczy na NE z poprzecznic¹, od miedzy i do³u Micha³owska z ÛPrawêcinem. do do³u Pe³czyñska i od rz. Wêgierka do roli 1. 1658 (1667) m³yn (AG 1923); 1683n. so- folw., ³¹czka nad Wêgierk¹ od do³u Pe³czyñska ³ectwo (Bastrzykowski 1939, 449); 1787 pow. do ³¹ki Ma³kowska, ³¹ka miêdzy ³¹kami prawê- rad. (Spis II 132), 1827 pow. opat. (Tabela II 6); ciñskimi, a mianowicie miêdzy ³¹k¹ „Kuidow- 1787 par. Kunów (Spis II 132). ska” i ogrodem „m³ynarzowo nosowskiego”, od 2. 1705 Ûp. 3.4; 1780 ÛPrawêcin. rz. Wêgierki do ³¹ki B¹czyñska, miêdzy drog¹ 3.4. W³asn. kl. œwiêt. wiod¹c¹ przez obni¿enie a rol¹ folw. i ³¹k¹ so³- 1658 opat i konw. œwiêt. nadaj¹ m³yn Miêdzy- tysa. Ma³¿onkowie otrzymuj¹ 300 fl. na koszty górski nad rz. Wêgierk¹ nale¿¹cy do sto³u opata budowy zabudowañ, maj¹ co roku na œ. Marci- w 40-letni¹ dzier¿. szlach. Janowi Œwierczow- na [11 XI] p³aciæ kanon w wysokoœci 1,5 grz., Ma³e Jod³o–Markuszów 115 oddaj¹c go zakrystianowi w zakrystii koœcio³a 145; SHGL 147; Osady 88) 12 km na NE od klaszt. (AG 1925); ok. 1770 do¿ywotni dzier¿. ÛW¹wolnicy, nad rz. Kurówk¹; ok. 102 km na Teodor Go³kowski z ¿. Mariann¹ Grajewsk¹ (Ba- NE od kl., 40 km na NE od ÛBraciejowic. strzykowski 1939 450); Pow. lub.; par. w³asna. 1780 wójtostwo w kluczu boleszyñskim opata W³asn. szlach. œwiêt., niegdyœ zw. Miêdzygorze, ob. M.J., dzier- 5. Dzies. nale¿y do kl. œwiêt. i miejscowego ¿¹ je J.P. Franciszek i Anna Zarzyccy z c. Ann¹, pleb. którzy przywilejem opata Józefa Niegolewskie- 1375 dzies. nale¿y do kl. œwiêt. (ZDP rps go z 1775 r. otrzymali je na 30 lat z zastrze¿e- 10543 110); 1463 Klemens z Przybys³awic, ar- niem odnowienia nadania, za kaucj¹ 1000 z³. P³a- chid. i oficja³ lub. zaœwiadcza, ¿e Stefan pleb. M. c¹ kanon „pro Fabrica Ecclesiae” po 2/12 z³ rocz- zobowi¹za³ siê oddawaæ dzies. z 3 ³. plebañskich nie. 2 budynki bardzo zniszczone. Subsidium i roli za dworem opactwu œwiêt., tak, jak daw- charitativum wynosi 20 z³ (Inw.Bol. 10, 17, 21); niej oddawali j¹ kmiecie (AG 1861); 1470–80 1787 liczy 12 mkw (Spis I 413; II 132); 1809 z 13,5 ³km. dzies. snop. i kon. wart. do 7 lub do opat œwiêt. oddaje M.J. w dzier¿awê na 30 lat 10 grz. dowo¿¹ kl. œwiêt., temu¿ dzies. snop. z li- (Gacki 262); 1827 ma 4 domy i 39 mkw (Tabe- cz¹cych 4 ³. ról pleb., które nale¿a³y niegdyœ do la II 6). kmieci, oraz ról kmiec. w³¹czonych do folw., 5. Dzies. pobiera³ pleb. Kunowa (Bastrzykow- z pozosta³ej cz. folw. dzies. nale¿y do pleb. M. ski 1939 311). (DLb. II 572; III 245); 7. ZDP rps 856; SG VI 32; Bastrzykowski 1529 dzies. snop. wart. 7 grz. nale¿y do sto³u 1939 311, 448–50. konw. œwiêt., z 1/2 folw. dzies. snop. wart. do Uw. By³o to wójtostwo klaszt. powsta³e za- 3 grz. pobiera pleb. M. (LR 351, 434); 1547 Jan pewne w 2 po³. XVII w., które wraz z ca³ym klu- Osmalski prep. i oficja³ lub. oraz Baltazar mgr czem boleszyñskim nale¿a³o do sto³u opata. Wg sztuk, pleb. Sienna, komisarze bpa krak. Samu- Bastrzykowskiego 1939 311 w jego sk³ad wcho- ela, sk³onili Jana pleb. M. do p³acenia kl. œwiêt. dzi³y zabudowania, ogrody, sadzawki, staw z za dzies. z M. 20 gr rocznie (Gacki 291–2); 1596 m³ynkiem, ³¹ki i grunty rozrzucone w 3 polach Jan Firlej podskarbi koronny zamienia z pleb. M. miêdzy rolami w³oœcian dworskich, prawo wy- grunty plebañskie oraz nadaje mu dzies. od rêbu w przyleg³ych lasach oraz wyrobu piwa 6 kmieci nowo osadzonych w Ostaszowie (ib. i wódki na w³asne potrzeby. Wójt zobowi¹zany 292); 1619 zakonnicy œwiêt., którzy w wyniku by³ p³aciæ czynsz, tzw. kanon, który wedle Gac- ww. zamiany stracili dzies. z ról plebañskich kiego 260 wynosi³ 3 z³ rocznie (jednak w 1780 w M., skar¿¹ o nie dziedziców M. do s¹du z. lub. r. tylko 1,5 z³) i by³ sk³adany w zakrystii koœcio³a (ib.); 1622 Andrzej Firlej star. kazimierski zo- klaszt. na œ. Marcina, a tak¿e musia³ stawaæ bowi¹zuje siê do¿ywotnio p³aciæ kl. œwiêt. za zbrojnie osobiœcie lub przez swego zastêpcê do dzies. z ról w³¹czonych do folw. w M. oraz z obrony granic klucza. Wójtostwo nadawane by³o gruntów niegdyœ nale¿¹cych do pleb. M. 10 grz. przez opata osobom zas³u¿onym lub te¿ mu pole- rocznie, a za dzies. od poddanych w ÛBucha³o- conym, na czas okreœlony, a najczêœciej w do¿y- wicach 5 grz. rocznie (ib.); 1640n. proces kl. wocie, niekiedy a¿ do wygaœniêcia ca³ej rodzi- œwiêt. ze Stanis³awem, s. chorego umys³owo ny. Przy zmianie wójta kl. delegowa³ zakonnika, Andrzeja Firleja, dz. M. Z powodu wojen, zara- który na miejscu przegl¹da³ przywileje wójtostwa, zy i œmierci Stanis³awa proces nie zosta³ rozstrzy- opisywa³ jego granice, prawa i powinnoœci oraz gniêty (ib.); inwentarz (Bastrzykowski 1939 449). [M. brak w wykazie dzies. sto³u konw. z 1652 r.]; przed 1663 Józef Nieradzki pleb. M. prze- Markuszowice ÛMarkuszów grywa proces z kl. œwiêt. o dzies. z M. przed s¹- dem bpa krak. (ib. 293); 1663 ten¿e odwo³uje MARKUSZÓW (1317; XIV–XVI w. Marku- siê do nuncjatury, a gdy ta zleci³a sprawê bpo- szowice; Rym. 42; Kosyl 13, 14, 67; Rymut 1980 wi, do SA (ib.); 1665 delegat SA subdelegowa³ 116 Markuszów–Micha³ów pra³ata z konsystorza lub., który wyda³ wyrok ko- MICHA£ÓW (1546n., 1553 Michalow, 1565 rzystny dla pleb. (ib.), proces ci¹gnie siê do 1668 Micha³ow, 1569 Mychalow, 1662n. Micha³ów; (ib.); 1685, 1687, 1689 Stanis³aw Konopnica p³a- 1780 KuŸnica Micha³ow i wieœ Micha³ow; Kop. ci konw. œwiêt. po 70 z³ rocznie na œ. Marcina K 192) dziœ M. Górny i Dolny, 4 km na SE od [11 XI] z sumy 1000 z³ zapisanej na wyderkaf Starachowic, po obu stronach rz. Kamiennej; ok. „racione” dzies. markuszowskiej na kamienicy 20 km na N od kl. Pernuszowskiej stoj¹cej przy ul. Grodzkiej w 1. 1553, 1569 pow. rad. (AG 1909; ASK I/7 ÛLublinie (AG nab. 936 3, 4, 5)1. 423), 1571, 1629, 1673 pow. sand. (ASK I/7 267v, 7. Paw. 359, 292; LL 1565 40; Al. III 101; 342; I/67 236v; RS 1629 68), 1787 wieœ M. pow. Wyci¹g 677; RL 1626 133–4; LL 1661 18; Spis I rad., KuŸnica M. pow. sand. (Spis II 132, 136), 447; II 170; Tabela II 8; Gacki 87, 287, 291–3; 1827 pow. solecki (Tabela II 16); 1569 n. par. SG VI 133; XV/2 303; Wojciechowski 1930 Waœniów (ASK I/7 267v, 342, 423), 1629 M. 125–6; Szafran 156, 191; Flaga 318–9; SHGL Ma³y w par. W¹chock (RS 1629 68), 1662 par. 147–8; Osady 88; Sochacka wg indeksu jako ÛPaw³ów (Paw. 55a), 1787 1/2 wsi w par. W¹- Markuszowice i Markuszów; Derwich 1992 wg chock, 1/2 wsi w par. Paw³ów, KuŸnica M. w par. indeksu; 1992a 71; Rozwa³ka 73, 77–8, 184, 198, ÛWierzbnik (Spis II 132, 136), 1827 par. W¹- 208, 214. chock i Wierzbnik (Tabela II 16). 2. 1532 ÛRzepin; 1546–7 ÛWanacja; 1546, 1 Ten wyderkaf pochodzi zapewne z okresu sprzed 1565 graniczy z ÛDziurowem, Wanacj¹ i Rze- 1652 r., por. Lublin p. 3B. pinem (Ûp. 3); 1662, 1729 ÛWierzbnik; 1688, 1820 graniczy z Wierzbnikiem (Wiœ.I³. 394, 403); MARZÊCKIE KOPANINY (1610, 1747 Ma- 1777, 1780 ÛRzepin; 1780 graniczy od E z Dziu- rzecki, 1819 Ma¿êczki, Marzeczki) dziœ nie ist- rowem, od S z Rzepinem, od W z Wanacj¹, od niej¹, le¿a³y miêdzy ÛBaszowicami, ÛStar¹ S³u- N z Wierzbnikiem (Inw.Rzep. 20); 1803 ÛWa- pi¹ a ÛSerwisem. nacja. [M³yn, nastêpnie z³o¿a kamienia?; pow. sand.] 3.4. W³asn. kl. œwiêt. 2.3. 1610 i 1747 w sk³ad uposa¿enia prepo- 1546 opat i konw. œwiêt. za wiern¹ s³u¿bê zytury szpitalnej œ. Micha³a w ÛNowej S³upi os³awionego Miko³aja Maniek (Manijek) sprze- wchodzi czynsz od „m³ynarza Marzeckiego”1 daj¹ mu za 30 grz. so³ectwo w M. wraz z m³y- (ÛNowa S³upia p. 5B); 1819 „pertynencja M. nem, prócz uposa¿enia m³ynarza, tzn. ³¹ki, ogro- do folwarku Baszowice nale¿¹ca czyli w³aœciwie du i domu. Za t¹¿ sumê uzyskuje Miko³aj: w Rze- kopaniny dworskie” nale¿y do sto³u opata, w pinie 1 ³. licz¹cy 10 staj z przyleg³ymi lasami nad dzier¿. u Walentego Kowalskiego, wójta gminy rz. Œwiœlin¹, w Wanacji ³¹kê k. stawu rybnego dóbr klaszt. (AOkup. 6, 237); 1889 k. wsi Ser- nad rz. Kamienn¹ (Kamyona), pr. wolnego wy- wis znajdowa³y siê pok³ady budowlanego kamie- rêbu w obrêbie tych posiad³oœci, a tak¿e, w za- nia marglowego (SG X 459). mian za 1 lisa rocznie, w do¿ywocie swoje i ¿ony Uw. S¹dz¹c na podstawie przynale¿noœci do wszystkie pustki w Dziurowie oraz pr. u¿ytko- folw. baszowickiego, M.K. chyba nie maj¹ nic wania stawu pod upustem w M. Przy pomocy wspólnego ze z³o¿ami gipsu k. Marzêcina, wsi mkców Dziurowa lub Wanacji odrabia 2 dni szar- w pow. stopnickim, par. Bogucice, 7,5 km na SW warku przy stawie w M., razem z rz¹dc¹ klaszt. od Piszczowa, a ok. 52,5 km od kl. (o nich SG z Rzepina opiekuje siê 2 stawami klaszt. na rz. VI 161; J. Kondracki, Geografia fizyczna Pol- Kamiennej (Camyona), a w przypadku groŸne- ski, W. 1965, 398). go przyboru wód strze¿e ich wraz z ca³¹ s³u¿b¹ przez ca³¹ dobê. Jego m³ynarz w M. miele bez wymiaru zbo¿e w dworze w ÛS³upi Nowej oraz 1 M³yn ten znajdowa³ siê w lub k. Starej S³upi. w Rzepinie D¹browie (Rzepin dambrowa), robi te¿ bez wymiaru zastrze¿onego dla kl. s³ód dla M¹czymierz ÛMiêæmierz poddanych z m. S³upi [Nowej], pobieraj¹c od Micha³ów 117 nich tylko 2 solidy, nie wolno mu natomiast ro- mi, piwnica, 2 chlewy, obórka z 2 chlewami, sto- biæ s³odu dla innych poddanych klaszt. M³ynarz do³a, du¿y staw na rz. Kamiennej z 2 upustami, prowadzi te¿ tartak, oddaj¹c opactwu 1/3 tarci- baszt¹ i st¹porem. Dymarka o jednym dêciu i jed- cy i mlewa (AG 1895); 1565 opat i konw. œwiêt. nym kowaniu, przy niej m³yn wodny o trzech ka- za zas³ugi braci czcigodnego Jana i os³awione- mieniach, ze stêpami i olejarni¹, karczma ze staj- go Stefana Maniek, oraz Anny, ¿. Stefana, sprze- ni¹. Rozrzucone wœród lasów kawa³ki pól, w su- daj¹ im za 100 grz. so³ectwo w M. z jego po¿yt- mie 985 zagonów, 1 ogród warzywny, 3 ³¹ki. We kami i m³ynem w M., 2 rolami i ³¹k¹ w Rzepi- wsi 15 dymów. 1 zagr. (Jakob Zygad³o) pracuj¹- nie oraz 3 niwami i ³¹k¹ w Dziurowie, z prawem cy 3 dni tyg. pieszo i odrabiaj¹cy 9 ³okci opra- karczunku, obowi¹zkiem 1 dnia szarwarku razem wy, 1 kowal m³otowy (Maciej Kisio³ek) zwolnio- z mieszkañcami Dziurowa lub Wanacji przy sta- ny od danin, 3 kowali rêcznych (Antoni Jêdrzej- wie w M., przy czym, gdyby potrzeba by³o wiê- czyk, Maciej Soko³, Wawrzeniec Ro¿ek) p³ac¹- cej, wówczas maj¹ pracowaæ wozami poddanych cych po 20 z³ czynszu, 2 dymarzy (Wawrzeniec klaszt., z obowi¹zkiem stró¿y razem z rz¹dc¹ Stan, Walenty Glina) i 2 komor. (Adrian Nowak, z Rzepina nad stawami micha³owskimi, a w ra- Jacenty Glina) pracuj¹cych po 1 dniu tyg. pie- zie zagro¿enia powodzi¹ wraz z ca³¹ s³u¿b¹ szo, 2 wd. (Burkowa i Wydrzykowa) zwolnione i przez ca³¹ dobê. M³ynarz miele bez wymiaru od pañszczyzny. Kowale maj¹ pracowaæ przy zbo¿e nale¿¹ce do sto³u opata oraz dworów opac- ¿u¿lach i sianie. „Ordynacya p³acy kuznicznym kich w ÛNowej S³upi, ÛSka³ach, ÛWierzb¹to- kowalom m³otowym od kowania zelaza z szyny wicach, ÛBoleszynie, Rzepinie, i D¹browie, od z³otowey, grosz jeden, od drobnego czyli szta- przerobu s³odu dla mkców S³upi [Nowej] i Dziu- bowego, od jednego woza groszy 15. Kiedy zas rowa wymiar bierze opat, a so³tys po 2 solidy, przyrobek komu kowaæ bêd¹, tedy ten czyi przy- trze tarcicê, zachowuj¹c dla siebie 1/3, resztê robek p³acic im powinien, a dworowi pul oddaæ oddaj¹c opactwu, jest osadzany przez so³tysa. ca³y y kap³ona jednego. Kositarzom od szyn nu- Poza tym so³tysi M. uzyskuj¹ pr. do ³owów z psa- mero 60 z³otowych nale¿y groszy 12, od 4 wo- mi i sieciami w lasach opactwa. So³ectwem mog¹ zów ma³ych groszy 12, od radlicy, kroju po sze- dysponowaæ tylko za wiedz¹ i zgod¹ kl., a w przy- l¹gu 1. – Dymarzom od udêcia ³upy jedney gro- padku niepos³uszeñstwa lub naruszenia warun- szy 15. M³ockowi od p³ukania rudy na jednê ³upê ków umowy kl. mo¿e ich usun¹æ bez zwrotu na- groszy 10, od palenia zaœ groszy 8. – Górnikom k³adów, ale za zwrotem 100 grz. kaucji (AG od kopania do³ów na ³atry zap³ata nale¿y, od wy- 1897); stawy zaœ rudy woza 1 z³oty p³ac¹”. Subsidium 1569, 1571 opat œwiêt. daje pobór od 2 zagr. charitativum wynosi 114 z³ (Inw.Rzep. 18–20, z rol¹ i z m³yna o 1 kole (ASK I/7 267v, 342, 29–30); 1787 1/2 wsi w par. W¹chock liczy 59 423); 1617 przyw. opata œwiêt. na wójtostwo M. mkw, 1/2 wsi w par. Paw³ów liczy 31 mkw, Ku- (ZDP rps 10543 65v); 1629 z kuŸnicy ¿elaza zw. Ÿnica M. liczy 49 mkw, w tym 7 ¯ydów (Spis I Aleksandra pobór od 2 kó³ i 10 czeladników oraz 414, 416; II 132, 136); 1800 wed³ug inwentarza z 1 ³. (RS 1629 68); 1662 pog³ówne od 44 mkw z tego roku jest tu kuŸnica zniszczona, w niej ko- (Paw. 55a.); 1673 z Wanacji i M. ich zarz¹dca, wale m³otowi i dymarze „gdyby w dymarce ro- szl. Gaspar Chrzonowski z ¿on¹ i niezamê¿n¹ bili p³aciæ nale¿a³o: kositarzom od szyn 60 z³o- córk¹, daj¹ pobór od 62 czeladzi i mkw wsi (ASK towych po 12 gr, od radlicy, kroju po szel¹gu; I/67 236v); 1688 so³ectwo, poddani i wytwórnia dymarzom od udêcia ³upy gr 15, m³ockowi od mieczy (Enzicudina) w M. (Wiœ.I³. 403); 1729 p³ukania, czyli t³uczenia rudy za jedn¹ ³upê gr osada KuŸnica M. (ZDP rps 10543 66); 1754 10, od palenia zaœ gr 8; górnikowi od kopania spustoszona kuŸnica w M. ma 2 piece dymarskie do³ów na ³atry 1 z³” (Gacki 268); 1802 na pro- i 1 piec kowalski (Gacki 267–8); pozycjê rz¹du austriackiego odst¹pienia kopalni 1780 nale¿y do klucza rzepiñskiego dóbr sto³u rudy w dobrach opackich M. i Wierzbnik, Bened. opata komendatoryjnego. 2 dymy dworskie. Ku- œwiêt. odpowiadaj¹, ¿e sami bêd¹ starali siê z niej Ÿnica z³o¿ona z budynku mieszkalnego z 2 izba- korzystaæ, bowiem mieli tu ju¿ dawniej wielki 118 Micha³ów–Milejowice piec (ib.); 1807 rz¹d austriacki upomina kl., który 160 z³ (AG nab. 936 1, 2v); 1741 wyrok s¹du nie korzysta z rud ¿elaza pod M. (ib.); 1811 pro- biskupiego przywracaj¹cy opactwu dzies. snop. dukuje siê tu ponad 10000 pa³aszy rocznie (Niem- z ww. wsi nie zostaje wykonany (Gacki 305); cewicz 9); 1818 ÛWierzbnik; 1827 M. w par. 1819 za dzies. z M. i Podgórza gromada p³aci³a W¹chock ma 10 domów i 71 mkw, M. w par. konw. œwiêt. 80 z³ (AOkup. 10v). Wierzbnik ma 19 domów i 170 mkw (Tabela II 7. Paw. 357; MS V/2 9605; RL 1626 105; Spis 16). I 393; II 115; Tabela II 17; Gacki 305; SG II 69, 5. Dzies. nale¿y do kl. œwiêt., nastêpnie do VI 274; Szafran 191; SHGL 149–50; Osady prep. Wierzbnika. 88–9; Derwich 1992 wg indeksu; 1992a 71; Roz- 1688 opat œwiêt. nadaje œwie¿o za³o¿onej pre- wa³ka 214. pozyturze w Wierzbniku dzies. z ca³ej wsi M., Uw. Por. Dobre, uw. tzn. z gruntów poddanych i so³ectwa, oraz dzies. snop. z gruntów nale¿¹cych od dawna do wy- Miêdzygórze ÛMa³e Jod³o twórni mieczy w M. (Wiœ.I³. 403); 1780 dzies. snop. dowo¿¹ do stodó³ pleb. Wierzbnika (Inw. Milanowa Wola ÛWólka Milanowska Rzep. 20); 1791 dzies. nale¿y do prep. wierzb- nickiego (Wiœ.I³. 397). Milanowska Wola, Milanowska Wólka ÛWól- 7. ZDP rpsy 865, 1297, 8222–5; Gacki 87, ka Milanowska 239, 257–8, 267–8; SG VI 300; Wiœ.I³. 394, 397, 403; Derwich 1992 wg indeksu. Milanów ÛWólka Milanowska

MIÊÆMIERZ (1409; w Ÿr. tak¿e M¹cimierz, MILEJOWICE (1379n. Mileouicze, 1438, 1440 M¹czymierz, Mêcimierz; Kosyl 25, 67; SHGL Myleyowycze, 1440, 1442 Mileiowice, 1443 149; Osady 88) dziœ po³udniowa cz. Kazimierza Mÿeleÿowicze, 1465 Myleowicze, Mylyeyowi- Dolnego, nad Wis³¹; ok. 80 km na NE od kl., 18 cze, 1467 Myelowÿcze, Mileowicze, Mielejowi- km na N od ÛBraciejowic. cze, Mielejowice, 1470–80 Myleyowycze, Mye- Pow. lub.; par. Serokomla [ob. ÛJanowiec]. leowycze, 1510 Mileiovice, 1529 Milewicze, W³asn. szlach. Mileyowicze, Mileyowycze, 1530 Mijlijenowi- 5. Dzies. nale¿y do kl. œwiêt. i pleb. Serokomli. cze, 1531 Mylÿenowicze, 1532 Mÿlÿeÿowÿcze, 1470–80 z 2 ³km. oraz z ról zw. Zap³ocie po- 1538 Mijlyeyovice, 1562 Mileiowice, 1569 Mi- ³o¿onych w kierunku ÛPodgórza dzies. snop. liewicze, 1571, 1577 Milieiowicze, 1578 Milie- i kon. wart. do 2 grz. dowo¿¹ kl. œwiêt., z 3 folw. iowÿcze, 1629 Mileiouice, 1662n. Mileiowice; dzies. snop. nale¿y do pleb. Serokomli (DLb. II Kam. 125; Rym. 43; Kop.K 243) 7 km na S od 552; III 252); 1529 z pewnych ról w Serokomli, Waœniowa; ok. 13 km na E od kl. ÛJanowicach [rad.] i M. dzies. snop. wart. 1/12 1. 1379 z. sand. (Mp. III 913), 1419n. pow. grz. nale¿y do sto³u konw. œwiêt. (LR 351); z ca- sand. (ib. IV 1176), 1827 pow. opat. (Tabela II ³ej [!] wsi dzies. snop. wart. 3 grz. pobiera pleb. 21); 1470–80n. par. Momina (DLb. II 470). Serokomli (ib. 428); 1626 po przegranym pro- 2. 1438 Stanis³aw ¯yrnicki i Jan z M. wymie- cesie przed. s¹dem z. lub. i trybunalskim Pawe³ niaj¹ i rozgraniczaj¹ pewne dobra w M. Jan Dzia³yñski, star. bratjañski, zobowi¹za³ siê p³a- otrzyma³ ogród k. swego dworu razem z sadem ciæ opactwu œwiêt. za dzies. z M., Podgórza i pastwiskiem, oddaj¹c w zamian Stanis³awowi i ÛRogowa 17 grz. rocznie (Gacki 305); 1646 1/2 stawu i m³yna nad nim po³o¿onego, wraz wd. po Pawle, Jadwiga z Czarnkowa Dzia³yñska, z ogrodem nale¿¹cym do m³yna, ³¹k¹ i „pisca- wwdzina pomorska, przyrzeka wyp³acaæ kl. za rium” oraz ogród w koñcu wsi i cz. roli nale¿¹- dzies. z ww. wsi 160 z³ rocznie (ib.); cej do zagrodnika w Zap³ociu (Zaplocze). Jan 1652 dzies. z ww. wsi nale¿¹ do sto³u konw. i jego poddani nie mog¹ korzystaæ z cz. stawu Jadwiga Dzia³yñska, wwdzina pomorska, p³aci nale¿¹cej do Stanis³awa a¿ do granicy z Roztyli- konw. œwiêt. za dzies. z M., Podgórza i Rogowa cami, nawet dla pojenia byd³a i œwiñ, wolno im Milejowice 119 natomiast usuwaæ doñ wodê ze wsi. Stanis³aw ków); 1470–80 graniczy z Roztylicami, Nagorzy- obieca³ nie naruszaæ otaczaj¹cej wieœ œcie¿ki, cami, Witos³awicami, Kraszkowem i Janowica- prowadz¹cej do karczmy Jana. Jan uzyska³ 1/4 mi (DLb. III 234); 1602 rozgraniczenie z Wito- lasu i zaroœli przy Witos³awicach, 3/4 nale¿y do s³awicami (Gacki 243); 1780 ÛWierzb¹towice. Stanis³awa, ³¹cznie z tym, co odst¹pi³ mu Jan k. 3. W³asn. szlach., od 1440 r. szlach. i kl. granicy z Witos³awicami (Mp. IV 1342); 1443 œwiêt., od l. 1638–9 tylko kl. œwiêt. ugoda miêdzy Maciejem opatem œwiêt. a Filipem 1379 królowa El¿bieta przenosi na pr. œredz. z Roztylic w sprawie u¿ytkowania stawu klaszt. wsie M., Mistrzowice i Nieczujce nale¿¹ce do w M. Opat mo¿e podnosiæ w nim wodê, nawet Macieja ze Œwiêszkowic, kanclerza dobrzyñskie- zalewaj¹c ³¹ki i pola Filipa, w czasie po³owu jego go i jego synowców, br. Jana i Tomis³awa (Mp. ludziom wolno zaci¹gaæ sieci tak¿e od strony III 913); 1417 Jan z M. sprzedaje za 300 grz. posiad³oœci Filipa, uwa¿aj¹c na ca³oœæ jego up- Andrzejowi z Koœciejowa swoj¹ cz. ojczyst¹ raw, Filip uznaje, ¿e do kl. nale¿y ³¹ka pod m³y- w M. (ib. IV 1167); 1418 Helena wd. po Tomku nem w jej wyznaczonych granicach (ib. 1444); z M. sprzedaje za 200 grz. Andrzejowi z Koœcie- 1449 rozgraniczenia ÛJanowic [sand.] i ÛWierz- jowa czwart¹ cz. M., a Mœciszek z Kowal rêczy b¹towic nale¿¹cych do kl. œwiêt. od Nagorzyc, wobec Andrzeja za Dorotê i Barbarê, cc. Hele- M. [cz. szlach.] i Roztylic; pozostawiono wspól- ny (ib. 1171); 1419 W³adys³aw Jag. przenosi na ne pastwisko, wyj¹wszy ¿o³êdzie i bukiew, które pr. œredz. wsie M. i Nagorzyce nale¿¹ce do Mi- kl. w swoich lasach zachowa³ na w³asny u¿ytek cha³a Oglandowskiego i Micha³a G³adkiego z M. (Gacki 242); 1465 ugoda miêdzy Micha³em opa- (ib. 1176); 1420 Andrzej z M. sprzedaje za 400 tem kl. œwiêt. a br. Piotrem i Miko³ajem z M. grz. Stanis³awowi z Û¯ernik 3 czêœci wsi M. (ib. w sprawie u¿ytkowania stawu w M. oraz granic: 1189); 1438 Ûp. 2; bracia mog¹ postawiæ ogrodzenie „alias £amo- 3A. Cz. szlach. 1440–1638/9. wanije” w stawie klaszt. oraz usypaæ groblê na 1440 Ûp. 3B; 1465, 1467 Ûp. 2; 1470–80 3 ³okcie, od jesieni a¿ do œ. Jana Chrzciciela [24 mniejsza cz. M. nale¿y do br. Miko³aja i Piotra VI] kl. umo¿liwi braciom pracê przy ich czêœci h. Jastrzêbiec, s¹ tu ³km. (DLb. III 234; II 470–1); stawu; przez 6 lat opat nie bêdzie ca³kowicie spu- 1504, 1510 pobór od 1 szl. (RP; ASK I/10 18); szczaæ wody ze stawu, lecz dot¹d, a¿ zostan¹ 1530 z cz. Rafa³a pobór z 1 ³. (ASK I/10 210); odkryte ryby obu braci, co umo¿liwi ich zebra- 1531–2, 1538 pobór z 1 ³. szl. (ib. 454v, 594; I/7 nie; jeœliby kl. korzysta³ ze stawu zim¹, wówczas 187v); 1578–7 z cz. Jana i Piotra Milejowskich ma go nie u¿ywaæ wiosn¹ do œ. Jana Chrzcicie- pobór z 1 ³. szl. i od 3 zagr. z ogrodem (ib. I/7 la; opatowi wolno w wyj¹tkowych wypadkach 572; I/10 766v; Paw. 187); 1629 z cz. Piotra Mi- zalewaæ tereny nale¿¹ce do braci; opat stwier- lejowskiego pobór z 1/2 ³. szl. oraz od 3 zagr. z dza, ¿e bracia posiadaj¹ zaroœla (zarosly) zw. ogrodem (RS 1629 56); 1637, 1638–9 Ûp. 3B. „Nyedzalkowsky lanek” po³o¿one k. d¹browy, wg 3B. Od 1440 r. cz., a od l. 1638–9 ca³oœæ kl. kamieni granicznych; ugoda ma byæ dotrzyma- œwiêt. na pod kar¹ 20 grz. (AG 1865); 1467 Piotr Du- 1440 za rad¹ Piotra z Wyszmontowa podsêd- nin z Prawkowic pkom. sand. odnawia granice ka z. sand. i Jakuba z ÛCzernikowa kl. œwiêt. miêdzy Nieskurzowem, nale¿¹cym do Jakuba zamieni³ ÛJagnin z dop³at¹ 350 grz. na nale¿¹- z Sienna bpa i kapitu³y w³oc³., ÛKraszkowem, ce do Stanis³awa ¯yrnickiego czêœci Wierzb¹to- nale¿¹cym do Micha³a opata i konw. œwiêt., oraz wic i M., co, polegaj¹c na zdaniu ww., zatwier- M., nale¿¹cymi do tego¿ opactwa oraz do Miko- dza W³adys³aw Warn. (Mp. IV 1359); 1440 s¹d ³aja i Piotra, br. rodzonych, synowców (filiastri) z. sand. zaœwiadcza, ¿e za zgod¹ króla Stanis³aw Piotra i Jana z Myd³owca. Granica biegnie od ¯yrnicki z Wierzb¹towic odst¹pi³ opactwu œwiêt. naro¿nicy w d¹browie k. granicy z wsi¹ ÛWoj- swoje dziedzictwo Wierzb¹towice i M. w zamian ciechowice do drogi z M. do Nieskurzowa, za ni¹ za wieœ klaszt. Jagnin i 420 grz., co potwierdza przez d¹browê do naro¿nicy miêdzy Niesku- tak¿e jego najstarszy syn, Piotr (ZDM II 554); rzowem i Kraszkowem (TN XX 68; ÛKrasz- 1442 W³adys³aw Warn. przenosi na pr. œredz. 120 Milejowice imiennie wyliczone posiad³oœci opactwa œwiêt., suje konw. œwiêt. swoj¹ cz. M. (ib.); 1639 konw. w tym M. (Mp. IV 1434; AG 1843); 1443 Ûp. uzyskuje intromisjê w wieœ M. (ib.); 1640 Ûp. 2; 1465 nale¿y do opata œwiêt. oraz br. Miko³aja 5; 1650 konw. uzyskuje intromisjê do swojej cz. i Piotra (Ûp. 2); 1467 nale¿y do kl. œwiêt. oraz M. (ib.); 1650 do sto³u opata œwiêt. w³¹czona zo- Miko³aja i Piotra, br. rodzonych, synowców Pio- staje cz. M. nale¿¹ca z nadania Marka Radoszew- tra i Jana z Myd³owca (Ûp. 2); skiego kaszt. wieluñskiego do konw., jako odle- 1470–80 3 czêœci M., stanowi¹ce wiêksz¹ cz. g³a od innych dóbr mniszych, a przyleg³a do w³o- wsi, kupi³ dla klaszt. œwiêt. opat Maciej od ¯yr- œci opata, w zamian za co konw. uzyskuje m.in. nickiego i Bogus³awskiego. Jest tu 7 ³km., karcz- ÛPokrzywiankê i dzies. folwarczn¹ z ÛWlonic ma z rol¹, m³yn klaszt. ze stawem. Kmiecie p³a- (AG 1913–5, 1917; ÛPokrzywianka); 1662 na- c¹ po 30 gr czynszu, daj¹ po 30 jaj, 2 koguty, le¿y do opata œwiêt., pog³ówne od zarz¹dcy szl. pracuj¹ po 1 dniu tyg. w³asnym p³ugiem lub wo- Jakuba Krapskiego z ¿on¹, 2 czeladzi folw. i 43 zem. Karczma p³aci 1/1 grz. czynszu, m³yn ze mkw wsi (ASK I/67 26); 1673 opat œwiêt. daje stawem p³aci 1 kopê czynszu (DLb. III 234; II pog³ówne od 47 czeladzi folw. i mkw wsi (ib. 470–1); 1529 do sto³u opata œwiêt. nale¿y nowy 233v); 1674 pog³ówne od 29 mkw wsi (ib. 402, m³yn w M., który jeszcze nic nie p³aci (LR 350); 457); 1530 z cz. opata œwiêt. pobór z m³yna o 1 kole 1780 nale¿y do klucza wierzb¹towickiego (ASK I/10 210); 1553 Zygmunt A. przenosi na dóbr sto³u opata klaustralnego. Browar w starym pr. niem. imiennie wyliczone posiad³oœci kl. folwarczysku, z rosztowni¹ i suszarni¹. Ma³y œwiêt., w tym M. (AG 1909); staw rybny przy nowym m³ynie o 1 kamieniu, 1559 Andrzej Kuczowski opat i konw. kl. m³ynarz ma cha³upê z zagrod¹, p³aci za 2 dni pie- œwiêt. nadaj¹ [swoj¹ cz.] M. w do¿ywocie Krzy- szej pañszczyzny i czynsz z m³yna 83 z³, miele sztofowi Petryce, dworzaninowi bpa krak., co dla dworu i w zimie wycina przerêble na stawie. w 1562 r. zatwierdza król (MS V/2 9096); 1569, 1 pó³rol. (Franciszek Zurek), 8 zagr. (Maciej 1571 z cz. opata œwiêt. pobór z 1 ³., od 3 zagr. Grad, Rafa³ Kozop³, Szymon Baka, Pawe³ Zu- z rol¹ i z m³yna dorocznego o 1 kole (ASK I/7 rek, Stanis³aw Pai¹k, Bart³omiej Filipczak, Jan 258v, 332, 403); 1577 z cz. Krzysztofa Petryka1 Stefanczak, Ignacy Baka), 1 komornica (Dudzi- pobór od 2 kmieci na 1 ³., 3 zagr. z ogrodem i z na). Pó³rol. pracuje 2 dni tyg. sprzê¿ajem z 1 wo- m³yna o 1 kole (ib. 572); 1578 z cz. opata œwiêt. ³em, odrabia 4 dni powaby i 6 ³okci oprawy, p³aci pobór od 3 kmieci na 1 ³., 3 zagr. z ogrodem, 24 gr czynszu, daje 1,5 kor. ¿yta, 1 kap³ona i 15 5 komor. bez byd³a i z m³yna dorocznego o 1 kole jaj, zagr. pracuj¹ po 3 dni tyg. pieszo, odrabiaj¹ (ib. 766v; Paw. 187); po 2 dni powaby i 6 ³okci oprawy, komornica pra- 1608–34 grunty karczmy zosta³y w³¹czone do cuje 1 dzieñ tyg. pieszo i odrabia 2 dni powaby. folw. za³o¿onego przez opata œwiêt. Bogus³awa Poza tym powinnoœci jak w ÛJanowicach Radoszewskiego (Gacki 276; Ûp. 5, 1640); 1629 [sand.]. Subsidium charitativum wynosi 144 z³ z cz. opata œwiêt. pobór od 3 kmieci na 1 ³., (Inw.Wierzb¹t. 2–3, 10–1, 18); 1780–2, 1784 3 zagr. z ogrodem, 1 komor. bez byd³a i z m³yna ÛWierzb¹towice; 1787 liczy 84 mkw, w tym 13 dorocznego o 1 kole (RS 1629 56); 1637 Bogu- ¯ydów (Spis I 414; II 134); 1819 folw. z domem s³aw Radoszewski bp ³ucki [i by³y opat œwiêt.] oraz wieœ z m³ynem nale¿¹ do sto³u opata, ob. zapisuje konw. œwiêt. 120 fl. rocznego procentu w dzier¿awie (AOkup. 3v, 4, 118–120v, 237); p³atnego na œ. Marcina [11 XI] od sumy 2000 fl. 1827 ma 12 domów i 86 mkw (Tabela II 21). zapisanej na wyderkaf na dobrach M. nale¿¹cych 4. 1379, 1419 Ûp. 3, 1442, 1553 Ûp. 3B. do jego br. Marka Radoszewskiego2 , która to 5. Dzies. nale¿y do bpa i pleb. Mominy, na- suma przeznaczona jest na podtrzymanie wiêk- stêpnie do kl. œwiêt. szego ognia w lampach przed wielkim o³tarzem 1470–80 z cz. klaszt. dzies. snop. nale¿y do w koœciele klaszt. (AG 1923); bpa krak., z cz. szlach. dzies. snop. i kon. pobie- 1638–9 Marek Radoszewski kaszt. wieluñski ra pleb. Mominy (DLb. II 470–1; III 234); 1529 z tytu³u wykupu ww. sumy wyderkafowej zapi- z Modrzewia, M. [cz. klaszt.] i ÛPe³ki dzies. Milejowice–Mirocice 121 snop. wart. 20 gr pobiera pleb. Mominy (LR 30, 3. W³asn. kl. œwiêt. 460); 1640 pleb. Krynek domaga siê dzies. z M., 1351, 1427, 1442 ÛBaszowice; 1441 opat tzn. od kmieci i z gruntów niegdyœ karczmy, te- i konw. œwiêt. zapisuj¹ w do¿ywocie Bart³omiejo- raz folw., za³o¿onego przez opata œwiêt. Bogu- wi niegdyœ dz. Bielowa i jego ¿. Helenie wieœ M. s³awa Radoszewskiego, któr¹ otrzyma³ niegdyœ z wszystkimi po¿ytkami i dochodami, z dzies., od bpa krak., jednak¿e proces przegrywa, ponie- sepem, stawem Go³biów (Golbiow), ale bez wa¿ najpierw przed specjaln¹ komisj¹ 11 star- karczmy, któr¹ dzier¿y Smarz, a ponadto zobo- szych kmieci z M. zezna³o, a nastêpnie w s¹dzie wi¹zuj¹ siê dawaæ Helenie co 2 lata a¿ do jej bpa krak. 2 mnichów œwiêt. zaprzysiêg³o, ¿e nikt œmierci ko¿uch zajêczy; po œmierci obojga M. nie pamiêta, aby dzies. tê bra³ ktoœ inny ni¿ opac- z maj¹tkiem ruchomym i nieruchomym, z niero- two (Gacki 276–7); 1780 dzies. snop. wytyczna gacizn¹, byd³em i koñmi wróc¹ do kl. (Mp. IV nale¿y do dworu opata œwiêt. w Wierzb¹towicach 1392); 1441 Bart³omiej niegdyœ dz. Bielowa po- (Inw.Wierzb¹t. 11). twierdza warunki tego zapisu (AG 1836; Mp. IV 7. ZDP rpsy 870, 8299; Gacki 105–6, 241, 1060 z b³êdn¹ dat¹); 1450 Ûp. 2; 243n., 250–4, 275–7; Derwich 1992 wg indeksu. 1470–80 w³asn. kl. œwiêt., 6 ³km., 2 zagrody. Uw. Por. te¿ ZDM VI 1824 przyp. 4. (1228 Kmiecie p³ac¹ po 1 wiard. czynszu i 3 gr pora- r.). dlnego, daj¹ po 30 jaj, 2 koguty oraz sep: po 1 miarze ¿yta i 2 miary owsa, pracuj¹ po 1 dniu 1 Najpewniej by³ dzier¿. cz. opata œwiêt. tyg. w³asnym wozem lub p³ugiem, zagr. p³ac¹ 2 By³ te¿ dzier¿. ÛG³odna. po 2 gr czynszu, pracuj¹ po 1 dniu tyg. pieszo. Wszyscy odrabiaj¹ powabê wiosenn¹ i zimow¹ Milouanj libertas ÛWólka Milanowska (DLb. III 233; II 490); 1504 pobór z 3 ³. i karcz- my (RP); 1504 pobór z 3 ³., od 1 zagr. i z karcz- MIROCICE (1351 Miroczicze, 1368 de Miro- my (ASK I/7 100v); 1506 pobór z 2,5 ³. i karczmy czicz, 1427 Miroczycze, 1439 Miroczyce, 1441 (ib. 130v); 1510 pobór z 2,5 ³. i karczmy z pó³- Mirocicze, Mÿroczycze, 1442 Mÿrocicze, Miro- ³ankiem (ib. I/10 22v); 1529 w³asn. kl. œwiêt., cicze, Miroczice, 1450 Miroczicze, Miroczen- pobór z 3,5 ³. (RP); 1529 nale¿y do sto³u konw., sem, 1470–80 Myroczycze, Myroczicze, 1504 p³aci 1 grz. czynszu (LR 350); 1530 pobór z 2,5 Miroczycze, Myroczÿcze, 1506 Miroczicze, 1510 ³. i pó³³anka oraz m³yna dorocznego „Lasnyk Myroczyce, 1529 Myroczicze, Myrocicze, 1530 Nowy” o 1 kole (ASK I/10 222v); 1531–2 pobór Mÿroczÿcze, 1538 Miroczice, 1564–5 Myrkowi- z 2,5 ³. i m³yna dorocznego o 1 kole (ib. 456v, ce, 1569n. Miroczicze, 1650 Mirocice, 1650–2 600); 1538 pobór z 2,5 ³., od 3 komor. i z m³yna Mierocicie, w Mierocicach, Mierocanie, 1662n. (ib. I/7 191); 1538 kl. œwiêt. uzyskuje 1 grz. czyn- Mirocice; Kam. 125; Rym. 43; Kop.K 243) obok szu z m³yna zw. Ksiê¿ek (ib. 210); 1553 ÛBa- ÛBaszowic; 3 km na N od kl. szowice; 1564–5 w³asn. kl. œwiêt. (LS 1564–5 1. 1351 z. sand. (Derwich 1992 278), 1442 329); 1569, 1571 opat œwiêt. daje pobór z 3 ³. pow. sand. (Mp. IV 1434), 1827 pow. opat. (Ta- i m³yna dorocznego o 1 kole (ASK I/7 267, 341, bela II 23); 1470–80n. par. ÛNowa S³upia [obie 415v); 1577–8 kl. œwiêt. daje pobór od 6 kmieci S³upie] (DLb. II 490), ale: 1571 par. ÛStara S³u- na 3 ³. i z m³yna dorocznego o 1 kole (ib. I/10 pia (ASK I/7 267, 341). 587, 779; Paw. 194); 1629 kl. œwiêt. daje pobór 2. 1439, 1442 ÛBielów; 1450 w sporze miê- od 6 kmieci na 3 ³. i z m³yna dorocznego o 1 kole dzy kl. œwiêt. a dziedzicami ÛBostowa o ³¹ki (RS 1629 65); i las zalewane przez po³o¿ony wy¿ej staw w M. 1650 nale¿y do sto³u konw. œwiêt. (AG potwierdzone zostaj¹ 2 dok. graniczne miêdzy M. 1953–5, 1917); 1650 konw. œwiêt. daje pobór z i Bostowem, bez przytoczenia ich treœci (ZDM 11 domów, od 6 kmieci na 3 ³. i z m³yna dorocz- III 854); 1450 Û£omno; 1476 یwiêty Krzy¿; nego o 1 kole (AG nab. 936 9–9v); 1651 nale¿y 1470–80 graniczy z Jeziorkiem, Baszowicami do sto³u konw., 5 kmieci, 5 zagr., 4 cha³., m³y- i Bostowem (DLb. III 233). narz górny, ko³odziej, krawiec [?!], rola i place. 122 Mirocice–Mniszek

Powinnoœci poddanych jak w ÛBaszowicach. 1531 Mnÿszek, 1538 Mnisek, 1540 Mniszek, Ko³odziej p³aci 10/2 fl. czynszu lub zamiast czyn- 1563 Mnyszek, 1569n. Mniszek; Kam. 128; Na- szu ma robiæ „stampê wszelk¹ oko³o wozów, lepa 123–4; Kop.R 245) 20 km na W od Rado- kolas, sani itp. do Baszowskiego folw.”, pomocne mia, u zbiegu rz. Jab³onicy i Korzeniówki, do- z innymi. Powinnoœci krawca niewyszczególnio- p³ywu Radomki; ok. 58 km na N od kl., 7 km na ne. M³ynarz górny pracuje 4 dni tyg. siekier¹, SW od ÛCiep³ej. odrabia pomocne z innymi, daje 22 kor. ¿yta mia- 1. 1439 pow. i³¿ecki (ZDM II 541), 1442n. ry lub., rocznie karmi 1 wieprza dworskiego, a pow. rad. (Mp. IV 1434); 1408n. par. w³asna w razie odejœcia ma swemu nastêpcy wysiaæ pod (ZDM V 1212). nadzorem 22 kor. ¿yta ozimego (ib. 10, 17–7v); 2. 1439 bp krak. lokuje na surowym korze- 1662 opat œwiêt. daje pog³ówne od 107 mkw wsi niu wieœ Korytów [ob. Koryciska] w d¹browach (ASK I/67 35); 1673 pog³ówne od 106 mkw wsi i lasach miêdzy wsi¹ Omiêcin, nale¿¹c¹ do bpa, (ib. 238v); 1674 pog³ówne od 92 mkw wsi (ib. a Jab³onic¹ i M., k. rz. Brannicy (Brannycza) [ob. 408v, 461); 1691–2 ÛBaszowice; 1787 liczy 101 Jab³onica], nad strumieniem Gaw³ówka (Gaw- mkw, w tym 4 ¯ydów (Spis I 399; II 118); 1819 lowka) p³yn¹cym z wsi Wysoka do M. (ib. II wieœ M. z karczemk¹ nale¿y do sto³u konw. 541)1; 1456 graniczy z Chronowem i Strza³ko- (AOkup. 6v, 9v); 1827 ma 16 domów i 129 mkw wem (Mp. V/L 47); 1461 graniczy z Chronowem (Tabela II 23). i £aziskami (ib. 4); 1462 graniczy z wsiami opac- 4. 1351, 1442, 1553 ÛBaszowice, p. 3. twa w W¹chocku: Chronowem, Wawrzyszowem 5. Dzies. nale¿y do kl. œwiêt. i Rogowem (AG 1858, 1984; BKór. rps 816 162); 1427 ÛBaszowice, p. 3; 1441 Ûp. 3; 1470–80 1470–80 graniczy z Wawrzyszowem oraz Waw- z ca³ej wsi dzies. snop. i kon. wart. do 6 grz. do- rzyszow¹ czyli Rogow¹ Wol¹ [ob. Laskowa wo¿¹ kl. œwiêt. (DLb. II 490; III 233, 243); 1529 Wola?] (DLb. III 407–8). z M. i Woli [ob. ÛSerwis?] dzies. snop. wart. 3. W³asn. szlach.2, nastêpnie [w l. 1374–1408] 2 grz. nale¿y do sto³u konw. œwiêt. (LR 351); kl. œwiêt., od 1462 r. kl. w¹ch. 1652 dzies. snop. nale¿y do sto³u konw. (AG nab. 1397–1425 s¹siedzkie zatargi miêdzy Gotfry- 936 1, 2v). dem opatem w¹ch. a Miko³ajem3 prep. M. (Ni- 6. 1368 Jan s. Œwiêtos³awa z M., Cysters, fur- wiñski 1931 342); 1408 Ûp. 5; 1427 Miko³aj tian i prokurator kl. Cyst. w W¹chocku (KK II opat œwiêt. przeznacza na utrzymanie konw. m.in. 267). wieœ M. z prepozytur¹ (ZDM II 390); 1442 W³a- 7. Derwich 1992 wg indeksu. dys³aw Warn. przenosi na pr. œredz. imiennie wy- 8. W M. zarejestrowano 76 st. ¿u¿la, z czego liczone posiad³oœci opactwa œwiêt., w tym M. zbadano 5 st. hutniczych, w tym 4 uporz¹dkowa- (Mp. IV 1434; AG 1843); ne i 1, M. st. 1, nieuporz¹dkowane. Na st. M. 1462, 1463, 1464, 1467 Ûp. 5; 1470–80 wieœ 4 natrafiono na u³amki ceramiki OR (Bielenin M. z dzies. i przynale¿noœciami oraz prepozytu- 1970 107n.; 1992 231, 240–1). Osada kultury r¹ nale¿a³a niegdyœ do kl. œwiêt., ale mgr Micha³, przeworskiej dat. na m³odsz¹ fazê póŸnego OR, opat œwiêt., z powodu jej znacznej odleg³oœci od powi¹zana z okolicznymi st. dymarskimi, br¹zo- kl., zamieni³ j¹ z Miko³ajem Rzyg¹, opatem wa moneta Marka Aureliusza (IA Badania 1986, w¹ch., na wieœ ÛJe¿ów z dzies. S¹ tu ³km., folw. W. 1987, 98n.). klaszt. z dworem i ³¹ki oraz m³yn (DLb. II 532; III 237, 413; Ûp. 5); 1510 pobór od 5 zagr., MNISZEK (1408 Mniszek, 1416 Mnyszek, 1427 z 2 karczem i 2 kó³ wodnych (RP); 1526 pobór Mnyschek, 1442 Mnischek, 1452 Mnyschek, z 1 ³. i kwarty, karczmy z rol¹ i 2 m³ynów, ka¿- Mnysschek, 1460, 1467 Mnyschek, 1462 Mnys- dy o 2 ko³ach (ASK I/8 186v, 200); 1529 wieœ sthek, Mnysschek, Mnyschek, 1463–4 Mnÿssek, M. p³aci czynsz kl. w¹ch.4, s¹ tu 2 m³yny p³ac¹- 1470–80 Mnyschek, Mnischek, Mnysek, Mny- ce 5 grz. czynszu prep. M. (LR 358, 361 Ûp. 5); szek, Mnysszek, Mniszek, 1526 Mnischek, Mnis- 1530 pobór z 1 ³. i kwarty oraz m³yna doroczne- sek, 1529 Mnyssek, Mnyschek, 1530 Mnissek, go o 2 ko³ach (ASK I/10 156); 1531, 1538, 1540 Mniszek 123 pobór z 1 ³. i kwarty oraz z 2 m³ynów dorocznych zisk rozstrzygniêta na cmentarzu koœcio³a pw. œ. o 4 ko³ach (ib. 402, 678v; I/83 16v); 1569 po- Jana Chrzciciela w M., w obecnoœci m.in. Jana bór z 2 ³. pleb., od 1 zagr. bez roli, z m³yna wikarego i Alberta koœcielnego w M., duchow- o 3 ko³ach, karczmy dorocznej i od 1 kowala (ib. nych œwieckich (ib. 149); 1460 Maciej z Pe³czyna I/7 432; I/8 572; Paw. 317–8); 1570 opat w¹ch. alias z Pyzdr OSB, przebywaj¹c w prepozyturze daje pobór z 2 ³., od 1 zagr. z ogrodem, z m³yna w M., podczas gdy prep. by³ Miko³aj z Miechowa o 3 ko³ach, karczmy dorocznej i od 1 kowala OSB, koñczy kopiowanie rpsu Lat.F.I.ch. 264 (ASK I/8 281, 382, 473v); 1576–7 pleb. daje po- (Zbiory 395); 1462 Pawe³ ze Skrzynna, pleb. bór z 2 ³., od 1 zagr. bez roli, z m³yna doroczne- w Nowym Radomiu, na proœbê Piotra OSB, ba- go o 3 ko³ach, karczmy i od 1 kowala (ib. 508v, ka³arza sztuk wyzwolonych, prep. koœcio³a œ. 714v); 1598 w³asn. prep., 8 kmieci po 1/2 ³., Jana Chrzciciela w M., transumuje 2 dok. z 1452 karczma z pó³³ankiem, 5 zagr. z ogrodem, folw. r. dotycz¹ce prezenty i instytuowania Piotra na z ogrodem, ³¹k¹, sadzawkami, ma³y m³yn i ofi- prep. w M. (BKór. rps 816 167–8); cyny (AVCap. XIV 22); 1662 Ûp. 5; 1673 po- 1462 zamiana nale¿¹cej do Micha³a opata g³ówne od 67 mkw wsi i 4 osób mieszkaj¹cych i konw. œwiêt. wsi M. razem z prepozytur¹ tam- w m³ynie (ASK I/67 294v); 1787 liczy 144 mkw, ¿e na nale¿¹c¹ do Miko³aja opata i konw. w¹ch. w tym 4 ¯ydów (Spis I 408; II 129); 1789 w³asn. wieœ Je¿ów z dzies., dokonana ze wzglêdu na Cyst. w¹ch., przynosi dochód 1412/27 z³ (Osad. du¿¹ odleg³oœæ tych osad od obu opactw. Prep. rad. I 41; II 242); 1798 oœwiadczenie Urbana Ja- M., Bened. œwiêt. Piotr baka³arz, mo¿e pozostaæ siñskiego, podprzeora i prokuratora kl. w¹ch., na prepozyturze a¿ do œmierci, nie wolno mu jed- w sprawie sepu, robocizny i danin na rzecz sta- nak dysponowaæ w³asnoœci¹ M. oraz prawem do rostwa rad. z wsi klaszt. Chronów, Wawrzyszów, wyrêbu lasów, które maj¹ tylko mkcy M., musi Rogów, Laskowa Wola i M. (LS 1789 II 199); te¿, tak jak dotychczas, p³aciæ konw. œwiêt. co 1827 ma 17 domów i 116 mkw (Tabela II 27). roku 3 grz. lub beczkê solonych œledzi; opat 4. 1442 Ûp. 3. i konw. œwiêt. zobowi¹zuj¹ siê a¿ do œmierci lub 5. Prepozytura kl. œwiêt., a nastêpnie kl. w¹ch., dobrowolnej rezygnacji prep. Piotra p³aciæ kl. dzies. nale¿y do pleb. M. oraz kl. œwiêt., a na- w¹ch. corocznie na œ. Miko³aja [6 XII] po 7 grz.; stêpnie do kl. w¹ch. opat w¹ch. otrzymuje pe³ne prawa do obrony 1408 Jan prep. M. (ZDM V 1212); 1397– wolnoœci i ca³oœci M., a prep. zobowi¹zany jest –1425, 1427 Ûp. 3; 1452 ordynacja miêdzy Mi- okazywaæ mu, jako prawemu w³aœcicielowi, sza- cha³em opatem i konw. œwiêt. a Jakubem OSB cunek i pos³uszeñstwo we wszystkich sprawach, prep. M. zawarta wobec Zbigniewa kardyna³a wyj¹wszy dotycz¹ce obserwancji zakonnej; po i bpa krak., reguluj¹ca obowi¹zki i pr. prepozy- rezygnacji lub œmierci Piotra prepozytura w M. tów M., którzy maj¹ otrzymywaæ prepozyturê na razem z dzies. i przynale¿noœciami przejdzie na okres 9 lat i p³aciæ z niej konw. rocznie 3 grz. lub w³asnoœæ kl. w¹ch., który mo¿e na niej osadziæ 1 beczkê solonych œledzi na post 40-dniowy swojego zakonnika lub w inny sposób ni¹ dys- (BKór. rps 816 164; SP I s. XXVII); 1452 opat ponowaæ, znikn¹ te¿ wszelkie wzajemne obci¹- i konw. œwiêt. prezentuj¹ Zbigniewowi jw. mni- ¿enia miêdzy prepozytur¹ a kl. œwiêt.; wówczas cha Piotra baka³arza na prepozyturê w M., wa- te¿, o ile nie umrze wczeœniej któryœ z opatów kuj¹c¹ po œmierci dotychczasowego prep. Jaku- lub sam zainteresowany, na w³asnoœæ kl. œwiêt. ba, tak¿e mnicha œwiêt. (BKór. rps 816 167); przejdzie dzies. snop. z Je¿owa, któr¹ dzier¿y 1452 Zbigniew jw. oznajmia wikaremu w M. obecnie z zapisu opata w¹ch. Jan Bostowski [z i wszystkim obecnym, ¿e instytuuje na prepozy- ÛBostowa] (AG 1984, 1858; BKór. rps. 816 ta w M. brata zakonnego Piotra baka³arza, pre- 162–3; Gacki 229–30)6; zentowanego przez opata i konw. œwiêt., do 1463 Kazimierz Jag. na proœbê ww. opatów których nale¿y pr. patronatu na koœcio³em w M. transumuje oba dok. zamiany M. na Je¿ów (AG (ib. 167–8); [1459]5 sprawa dzies. swobodnej 1986, 1864); 1464 Jan bp krak. transumuje dok. z folw. Zad¹browie nale¿¹cego do Miko³aja z £a- zamiany M. na Je¿ów (ib. 1864); 1467 Rudolf 124 Mniszek bp lawentyjski i legat pap. na proœbê Jakuba opata Mokrych i Konarach wart. po 1,5 grz. (LR 461); w¹ch. transumuje dok. z 1462 r. w sprawie za- 1563 okrêg par.: M., Chronów, Chronówek, G³o- miany Je¿owa na M. i inkorporuje do opactwa gów, Kaleñ, Koryciska, Laskowa Wola, £aziska, w W¹chocku przeorat, czyli prepozyturê w M. M³odnice, Rogów, Wawrzyszów, Zad¹brów (LS z jej przynale¿noœciami i dzies. (ib. 1987); 1467 1564–5 194, 197); 1569, 1570, 1576–7 Ûp. 3; ten¿e na proœbê Micha³a opata œwiêt. transumu- 1598 drewn. koœció³ par. konwentualny œ. Jana je dok. z 1462 r. w sprawie zamiany M. na Je- Chrzciciela, konsekrowany, 4 o³tarze, nale¿y do ¿ów, w³¹czaj¹c Je¿ów wraz z dzies. do sto³u kl. w¹ch. Prep. z zakonu Cyst. i 2 wikarych opackiego, w zamian jednak opat musi wyp³a- œwieckich. Do prep. nale¿y wieœ. M. oraz dzies. caæ swojemu konw. po 10 grz. rocznie (ÛJe¿ów, snop. z folw. w Konarach, z cz. G³ogowa, ob. nie- p. 3); oddawana, z M³odnic, folwarczna i kmieca w So- 1470–80 drewn. koœció³ par. By³a tu cela kolnikach, od 2 kmieci w Ciep³ej. Rektor szko- opactwa œwiêt. zajmowana przez jednego z Be- ³y ma dom z ogrodem i dzies. dworskie oraz od ned., nazywanego prepozytem i prezentowanego 2 kmieci z Chronówka, od 2 szl. w Ciep³ej, ob. przez opata i konw. œwiêt., a instytuowanego nieoddawana. Okrêg par. jak w 1563 r. plus przez ordynariusza diecezji. Prep. ten zajmowa³ Strza³ków (AVCap. XIV 20–3; LXV 286–6v); siê obs³ug¹ duchow¹ par. oraz zarz¹dem dóbr 1617 prep. Kaspar Bebnowski O.Cist. i 2 wika- klaszt., jednak¿e z powodu znacznej odleg³oœci rych. Rektor szko³y Maciej z Zegnienina, kan- od kl. mgr Micha³ opat œwiêt. odst¹pi³ wieœ i pre- tor Stanis³aw z Wierzbicy (AV VI 412, s. 19–20); pozyturê M. Miko³ajowi Rzydze, opatowi kl. 1630 Andrzej G³adki, przeor w¹ch., buduje w W¹chocku, w zamian za wieœ Je¿ów z dzies. drewn. koœció³ w M., istniej¹cy jeszcze w XIX Prep. M. ma dwór, folw.7 i ³¹ki w M. oraz m³yn w. (SG VI 555); 1662 pog³ówne z probostwa w daj¹cy mu mlewo. Dzies. snop. i kon. z ca³ej wsi M. z czeladzi¹ i poddanymi p³ac¹: pleb. G³adzisz oprócz folw., który dzies. przeznacza na w³asne Mniszkowski, kaznodzieja Maciej Dani³owicz, potrzeby, wart. do 6 grz., nale¿a³a niegdyœ do kl. wikary Adam D¹browski, gospodarz Aleksander œwiêt. i jego prep., teraz bierze j¹ prep. M. lub Pe³czyñski z ¿. Agnieszk¹ siostr¹ proboszcza kl. w¹ch. (DLb. II 532; III 237, 413). Do opac- i z jej siostr¹ Ann¹ oraz s. Janem, studentem, i cc. twa œwiêt. i prep. M. nale¿a³a tak¿e przed zamia- Ann¹ i Aleksandr¹, parobcy Stanis³aw Ma³ek n¹ dzies. snop. i kon. wart. do 6 grz. z ³km. w £a- i Walenty Dudka, pastuch Stanis³aw Borucki, ziskach, która ob. nale¿y do kl. w¹ch., wybiera- dziewki s³u¿ebne Maryna Woikowska i Jadwiga na jest jednak przez prep. M., oraz dzies. snop. Kuœnierczanka, pastuch koni Jakub, ch³opcy Pa- z ³km. w Strza³kowie, ob. tak¿e nale¿¹ca do kl. we³ Kowalik i Stanis³aw Badur. Œwiecka s³u¿ba w W¹chocku (ib. II 532; III 420). Natomiast do koœcielna: kantor Tomasz Podgorski z ¿. Kata- prep. M. nadal nale¿¹: dzies. snop. i kon. wart. rzyn¹, dziewka s³u¿ebna Anna Sieczkowka, orga- do 4 grz. w Wolicy (ib. II 532; III 415); dzies. nista Grzegorz Hebda z ¿. Ann¹, Katarzyna Cir- snop. z ról 2 karczem w Wawrzyszowie (ib. II ka, komornica Jadwiga Wlaztowa wd., ch³opiec 533; III 274, 407) oraz z folw. w M³odnicach Stanis³aw (ASK I/67 119); 1662 koœció³ nale¿y i G³ogowie (ib. I 307, 310; II 532–3). Okrêg par.: do kl. w¹ch., jest tu prep. z 2 ksiê¿mi-wikarymi, M., G³ogów, £aziska, M³odnice, Rogowa, czyli 2 koœcielnych z rodzinami, 2 komor. (ib. 126v); Wawrzyszowa Wola [ob. Laskowa Wola?], na- 1662 pleb., wikary i kaznodzieja, 1236 parafian le¿¹ce do rycerzy czêœci wsi Strza³ków, Wawrzy- (Osad. rad. II 32); 1747–8 szpital (Osad. rad. II szów i Wolica (ib. II 532–3; III 406, te¿ I 307, 15); 1781 koœció³ konsekrowany, prep. Ludwik 310; III 274, 407, 415, 420); Adamek O.Cist., instytuowany w tym roku (AV 1529 prepozytura zakonna O.Cist., prepozy- XIV 7v–18); 1787 okrêg par. jak w 1563 r. plus tem z prezenty Rafa³a opata w¹ch. jest czcigod- „attynencya Szabas”, 5 m³ynów: stary, nowy, go- ny Jan z Szyd³owca, do jego uposa¿enia nale¿y zdziawski, sorzyñski, branice i karczma zielona, czynsz 5 grz. z 2 m³ynów oraz dzies. snop. z ca- par. liczy 1742 mkw, w tym 82 ¯ydów (Spis I ³ego M. wart. 2 grz. i z ról kmiec. w Sokolnikach 408; II 129–30); 1789 ks. Józef Adamski O.Cist., Mniszek–Modliborzyce 125 prowizor kl. w¹ch. i pleb. M., dochód 735/4 z³, dlybozycze, Modlibozicze, Modlibozycze, 1471 a z prebendy nale¿¹cej do ks. Celiñskiego, Cyst. Modliborzicze, Modlibozicze, 1504 Modlybo- w¹ch., dochód 251 z³ (Osad. rad. I 37, II 241–2). czycze, Modlibozicze, Modlybozycze, 1506 Mo- 6. 1416 Filip s. Wojs³awa, student U. Kr. (Al. dlibozicze, 1510 Modlibozice, 1529 Modlibozi- 38)8. ce, Modliborzicze, 1530 Modlibozycze, 1531 7. ZDP rpsy 501–2, 6120–31, 8343–6; Wyci¹g Modlibozijcze, 1532 Modlÿbozhÿcze, 1538 Mo- 680; Wiœ.Rad. 152n.; Niwiñski 1930 36, 61–2, dlibozyce, 1546 Modliborzycze, 1553 Modlibo- 65, 69, 82–3, 105, 122, 124, 131; Niwiñski 1931 zicze, 1555 Modliborzicze, 1561–2 Modlisso- 121; Derwich 1991; 1992 wg indeksu; 1997a wycz, 1564 Modlibozice, 1569 Modlibozicze, 51–2. 1571 Modlibozice, 1578n. Modlibozicze, 1627 Uw. Kl. œwiêt. uzyska³ wieœ M. w l. 1374– Modliborzyce, 1629 Modlybozyce, 1650 Modli- –1408 w zamian [?] za wieœ Ciep³¹, gdzie wczeœ- bozyce, 1650–1 w Modlibozycach, w Modlibo- niej mieœci³a siê prepozytura klaszt. (Derwich rzycach, Modlibozanie, Modliboski, 1662 Mo- 1991). dlibozyce, 1787n. Modliborzyce; Kam. 128; Rym. 44, 79; Rospond 231) 10 km na W od Opatowa; 1 Nieznan¹ wydawcy kopiê tego dok. wpisa³ ok. 1460 ok. 19 km na SE od kl. r. do swojego kodeksu Maciej z Pyzdr (BKór. rps. 816 1. 1351 z. sand. (Derwich 1992 278), 1442n. 161). pow. sand. (Mp. IV 1434), 1827 pow. opat. (Ta- 2 Nic nie wiemy o wczeœniejszych w³aœcicielach M. bela II 28); 1325n. par. w³asna (MV I 165n.). (Derwich 1991). 2. 1402 Stanis³aw dz. Wojnowic zobowi¹zu- 3 Mo¿e identyczny z opatem Miko³ajem Drozdkiem vel je siê nie u¿ywaæ ani pieszo, ani konno œcie¿ki Mniszkiem, por. Œwiêty Krzy¿, p. 6A. mesznej przebiegaj¹cej z Wojnowic do M. przez 4 W tym okresie kl. w¹ch. posiada³ a¿ dwie wsie o na- pola nale¿¹ce do Macieja opata i konw. kl. œwiêt., zwie M.: nasz¹ prepozyturê (LR 361) oraz jakiœ, dziœ pocz¹wszy od wzgórza po ich lewej stronie (Mp. nieistniej¹cy M. w par. W¹chock, z którego bra³ dzies. z ³km. (ib. 358). Który z nich wymieniono IV 1069); 1416 graniczy z ÛRudnikami (ib. w spisie wsi czynszowych kl. – nie wiadomo. 1158); 1449 Miko³aj z Taczowa pkom. sand. roz- 5 Zapiska tylko z dat¹ dzienn¹ „die Lune XIII mensis granicza M. od Go³oszyc Wiêkszych [ob. Wy- Augusti”. Wpisa³ j¹ do swego kodeksu Maciej z ¿szych] nale¿¹cych do Wawrzyñca kantora opat. Pyzdr, który w prepozyturze w M. przebywa³ ok. Granica prowadzi wed³ug starych znaków wska- 1460 r. (po 1454, przed 1462 r.?), w tym zaœ okresie zanych przez starców, od naro¿nicy miêdzy M. 13 VIII przypada³ na poniedzia³ek tylko w 1459 r. i dziedzictwem Lipniki [ob. nie istnieje] przez W grê wchodzi ewentualnie jeszcze 1464 r. zaroœla do rzeki, jej obu brzegami przez las do 6 Wg M. Niwiñskiego dochód prepozytury w M. osza- cowano przy transakcji z 1462 r. na 19 grz. (Niwiñ- cz. nale¿¹cej do Miko³aja z Go³oszyc, gdzie koñ- ski 1930 136) – informacji tej brak jednak w dostêp- czy siê przy ogrodzie nad rz. (ib. 1510); 1449 nych dok. dotycz¹cych zamiany. ten¿e rozgranicza M. od Go³oszyc Mniejszych 7 Po zamianie z 1462 r. dwór i folw. obj¹³ mo¿e bez- [ob. Ni¿szych] nale¿¹cych do rodzeñstwa Piotra poœrednio kl. w¹ch., skoro w opisie jego uposa¿enia i Femki. Granica biegnie od naro¿nicy miêdzy D³ugosz nazwa³ je klasztornymi. M. i Oziemb³owem przez zaroœla do gêstego 8 Identyfikacja miejscowoœci niepewna. gaju, nastêpnie do drogi z Go³oszyc do Krêpy przez gaj modliborski (modlobosskÿ), za ni¹ za- MODLIBORZYCE (1326–7 Modlibossicz, roœlami obok du¿ego, gêstego gaju do drogi zw. 1327–8 Modlibosicz, 1346–9, 1352 Modlibozi- „Bukowka”, skrajem zaroœli do b³otnistej ³¹ki cze, 1350–1, 1353 Modlibozicz, 1351 Modlibo- czyli „b³othnicy”, a w po³owie drogi w stronê sicze, 1354–6, 1414–5, 1442 Modlibozice, pola w prawo, do dêbu na brzegu ³¹ki, miêdzy 1373–4, 1402 Modlibozicze, 1416 Modliborzy- ³¹k¹ a polem w kierunku Go³oszyc Mniejszych, ce, 1427 Modliboszyce, 1437 Modlibasicze, przecina œcie¿kê prowadz¹c¹ z Go³oszyc [któ- 1449 Modliborzyce, Modlibosschÿcze, Modli- rych?] do M. na mszê, czyli meszn¹ œcie¿kê (ad borsk, 1452, 1454 Modliboszicze, 1470–80 Mo- missam alias do meszneÿ sczÿesszkÿ)1, przed 126 Modliborzyce

Go³oszycami Mniejszymi skrêca do olchy (ols- za po¿yczkê Erazm Krupek (LR 350); 1529 opust. scheÿ) stoj¹cej poœrodku ³¹ki, st¹d do pola (alias karczma i zagroda (ib. 367); 1530–2 pobór z 4 ³. cu polu) nale¿¹cego do M., skrajem ³¹ki przez i karczmy z 1 kwart¹ roli (ASK I/10 207v, 452, rzekê p³yn¹c¹ z Go³oszyc Wiêkszych do M. i jej 593); 1537 wieœ dzier¿y w zastawie Erazm Kru- brzegiem do granic tych Go³oszyc (ib. 1511; AG pek (Gacki 278); 1538 pobór z 4 ³., od 1 zagr. 3245); 1452 droga w M. ³¹cz¹ca posiad³oœci pleb. i z karczmy (ASK I/7 187); 1553 Zygmunt A. po- (Ûp. 5); 1470–80 graniczy z Go³oszycami, Brat- twierdza oddanie wsi M. nale¿¹cej do konw. kowem, Rudnikami, Piskrzynem, Û¯ernikami œwiêt. w do¿ywotni¹ dzier¿awê Paw³owi Ku- i Oziemb³owem (DLb. III 235); 1580, 1589 roz- czowskiemu (MS V/2 6034); graniczenie z Oziemb³owem (ZDP rps 1465 nr 1555 Jakub Uchañski bp che³mski, komisarz 12, 14); 1580, 1638 rozgraniczenie z Rudnikami SA, i Jan z Tarnowa, kustosz tarnowski, potwier- i Piskrzynem (ib. nr 18–9); 1586–7 rozgranicze- dzaj¹ warunki podzia³u dóbr kl. œwiêt. z 1427 r., nie z Bratkowem k. granic Rudnik i Oziemb³o- m.in. zobowi¹zuj¹ opata Andrzeja Kuczowskie- wa (ib. nr 9–11); 1589–90 rozgraniczenie z obu go do wykupienia na swój koszt za 80 fl. z r¹k Go³oszycami (ib. nr 13, 15–6); 1598 rozgrani- jego br. Paw³a nale¿¹cej do sto³u konw. wsi M. czenie z ¯ernikami (Inw. 1598 214); 1712 roz- (AG 1896); 1555 Pawe³ Kuczowski orator O.Cist. graniczenie z Piskrzynem (ZDP rps 1465 nr 20); skar¿y przed delegatami SA opata i konw. œwiêt., 1788, 1796–7 rozgraniczenie z Go³oszycami Wy- poniewa¿ uzyska³ od nich przed kilku laty w do- ¿szymi (ib. nr 22, 23–5); 1789 ustalenie granic ¿ywocie wieœ M., w której poczyni³ pewne in- M. (ib. nr 21); 1800 rozgraniczenie z Bratkowem westycje, a teraz ma byæ mu ona odebrana wy- (ib. nr 26). rokiem s¹du komisarycznego jw. (ZDP rps 1465 3. W³asn. kl. œwiêt. i pleb. M. nr 6); 1564–5 nale¿y do kl. œwiêt., ma j¹ w dzier- 1351 Kazimierz Wlk. przenosi na pr. œredz. ¿awie Myd³ownicki (LS 1564–5 328); 1569, 1571 imiennie wyliczone posiad³oœci kl. œwiêt., w tym opat œwiêt. daje pobór z 7 ³., od 3 zagr. z ogrodem M. (Derwich 1992 278); 1402, 1416 Ûp. 2; 1427 i z karczmy (ASK I/7 401v, 568v); 1578 pobór Miko³aj opat œwiêt. przeznacza na utrzymanie od 16 kmieci na 8 ³., 4 zagr. z rol¹, 1 kowala i konw. m.in. wieœ M. z sepem i innymi dochoda- 5 rybaków (ib. I/10 763v; Paw. 186); 1588 kl. mi, któr¹ zakonnicy albo wykupi¹ z r¹k szl. An- œwiêt. daje pobór od 16 kmieci na 8 ³., 4 zagr. drzeja i jego ¿ony, albo te¿ obejm¹ dopiero po z rol¹, karczmy z kwart¹ roli i 5 rybaków (ASK ich œmierci (ZDM II 390); 1442 W³adys³aw Warn. I/10 811); 1600 wieœ w dzier¿awie (Gacki 278); przenosi na pr. œredz. imiennie wyliczone posia- 1604 wizytator Marcin Wróblewski archid. sand. d³oœci opactwa œwiêt., w tym M. (Mp. IV 1434; stwierdza nadu¿ycia ówczesnego dzier¿. M., AG 1843); 1452 przyje¿d¿aj¹cy do M. mnisi szlach. Jana Kuczowskiego, w stosunku do pod- œwiêt. maj¹ prawo do 2 posi³ków na koszt ple- danych w M. (Gacki 264); 1627, 1639 Ûp. 5; bana (Ûp. 5); 1629 opat œwiêt. daje pobór od 16 kmieci na 8 ³., 1470–80 w³asn. kl. œwiêt., folw. klaszt., 8,5 4 zagr. z rol¹, 3 rybaków i z kwarty roli karcz- ³km., 3 zagrody z rol¹, 3 karczmy z rol¹, staw my (RS 1629 54); rybny po³o¿ony poœrodku wsi, jeziorko, m³yn. 1650 nale¿y do sto³u konw. (AG 1913–5, Kmiecie p³ac¹ po 40 gr czynszu, daj¹ po 30 jaj, 1917); 1650 konw. œwiêt. daje pobór z 13 do- 2 koguty, pracuj¹ po 1 dniu tyg. w³asnym wozem mów, od 16 kmieci na 3 ³., 4 zagr. z rol¹, 3 ryba- lub p³ugiem, karczmy p³ac¹ po 2/12 grz. czyn- ków, z 1 karczmy z rol¹ i 1 karczmy bez roli (AG szu, m³yn p³aci czynsz (DLb. III 234–5; II nab. 936 9–9v); 1651 nale¿y do sto³u konw., 12 328–9); 1504, 1506 pobór z 5 ³. i karczmy do- kmieci, 6 pó³rol., 2 zagr., karczma, wiatrak. rocznej (ASK I/7 4, 37, 104, 116v); 1510 pobór Wszyscy p³ac¹ czynsz na œ. Marcina [11 XI], z 6 ³. i karczmy z 1 kwart¹ roli (ib. I/10 16v); kmiecie po 22 gr, pó³rol. po 11 gr, zagr. po 6 gr, 1529 nale¿y do sto³u konw., p³aci 11/32 grz. cha³., jeœli s¹, po 1 gr, karczmarze po 20 fl., a od czynszu, ale mnisi ju¿ od 2 lat go nie otrzymuj¹, wiatraku 6/6 fl. Kmiecie daj¹ po 4 kap³ony i 6 bowiem wieœ M. wzi¹³ w do¿ywocie jako zastaw mat, pracuj¹ ca³y rok po 3 dni tyg. w 2 osoby Modliborzyce 127

[w³asnym zaprzêgiem], pó³rol. daj¹ po 3 kap³o- czyæ sobie now¹ drogê ³¹cz¹c¹ jego posiad³oœci ny i 3 maty, pracuj¹ tylko latem po 4 dni tyg. (tej samej d³ugoœci co stara, któr¹ musi porzu- 1 osob¹, pieszo (ib. 10, 15v, 17–7v); 1662 po- ciæ), przechodz¹c¹ z lewej strony jego dworu, g³ówne od zarz¹dcy szl. Winiarskiego z ¿on¹, 11 id¹c z Opatowa do Szyd³owa, ma te¿, wyna- czeladzi i 68 mkw wsi (ASK I/67 24v); 1673 gradzaj¹c ustêpstwo konw., goœciæ przybywaj¹- w³asn. konw. œwiêt., pog³ówne od zarz¹dcy Woj- cych do M. zakonników dwoma posi³kami (AG ciecha B³a¿ejowskiego z ¿on¹ i córk¹, 57 czela- 3246); dzi i mkw wsi (ib. 225v); 1674 pog³ówne od B³a- 1454 pap. Miko³aj V poleca archid. krak. ¿ejowskiego z ¿on¹ i córk¹, 9 czeladzi folw. i 40 i kantorowi sand. przywróciæ wszystkie posiad³o- mkw wsi, Bidziñskiego z ¿on¹, synem i 3 cór- œci i dochody koœcio³a w M. rozdane bezpraw- kami, 9 czeladzi i 92 mkw wsi (ib. 400, 455v–6); nie przez poprzedników obecnego pleb. Bart³o- 1676 pog³ówne od 345 osób (Kowalski 112); mieja z Opatowa (ib. 1853; Gacki 228–9; BP VI 1747 liczy 628 mkw, w tym 20 ¯ydów (ib. 116); 798); 1468 [?]2 opat i konw. kl. œwiêt. zawieraj¹ 1782 liczy 716 mkw, w tym 6 protestantów i 50 ugodê z Goliskim w sprawie pr. patronatu nad ¯ydów (ib. 118); 1787 liczy 808 mkw, w tym 47 koœcio³em par. w M. (A. Brückner, Drobne zabytki ¯ydów (ib. 119); 1789 dochód z ca³ej wsi wy- jêzyka polskiego, „Rozprawy AU”, „Wydz. filol.” nosi 19237/4 z³, w tym plebana 2453/20 z³ (ib. 25, 1897, 235n.); 1468–78 pleb. Jan Bostowski 244, 246); 1819 wieœ M. z folw. nale¿y do sto³u (AG 1868 dorso; Wiœ.I³. 373; Wiœ.Op. 564; BKUL konw. œwiêt. (AOkup. 6v); 1827 ma 24 domy 2; Wypisy II 18, przyp. 7; ÛBostów, p. 3A); i 148 mkw (Tabela II 28). 1470–80 mur. koœció³ par. œ. Benedykta, zbu- 4. 1351, 1442 Ûp. 3; 1553 Zygmunt A. prze- dowany z kamienia staraniem pleb. mgra Bart³o- nosi na pr. niem. imiennie wyliczone posiad³o- mieja z Opatowa, którego jedynym kollatorem œci kl. œwiêt., w tym M. (AG 1909); 1617 wójt i patronem s¹ opat i konw. kl. œwiêt., ale cz. pr. Wawrzyniec (AVCap. XXXVI 38). patronatu nale¿y do dz. Go³oszyc. Pleb. posia- 5. Wieœ par., patronat nale¿y do szlach. i kl. da³ w M. 1 karczmê z rol¹, ale zamieni³ j¹ na œwiêt., dzies. nale¿y do pleb. M. i kl. œwiêt. klaszt. ³o¿ysko rzeki (alveum) i ³¹ki dla zbudo- 1325–8, 1350–1, 1354–5 par. p³aci dzies. pap., wania stawu rybnego, ma te¿ role na folw. o ob- taksa 8 grz. (MV I 162, 239; MV II 367, 402, szarze do 3 ³., 1 rolê we wsi Piskrzyn oraz 3 ³¹ki: 418); 1326–8 pleb. Stefan (MV I 239); 1328, w M., Rudnikach i Stobcu. Z cz. ról folw., tych 1346–9, 1352–6, 1373–4 par. wymieniona w spi- nowo wyrudowanych, dzies. pobiera kl. œwiêt., sach œwiêtopietrza, p³aci w l. 1346–8, 1373–4 po z pozosta³ej cz. folw. i wsi dzies. snop. i kon. 3 sk., 1349n. po 4 sk. (MV I 313; MV II 198, 208, wart. do 8 lub do 10 grz. nale¿y do pleb. M., który 217, 227, 254, 262, 270, 277, 285; MV IX 17, pobiera te¿ dzies. snop. z folwarków szlach., 37; Gromnicki 392–3); ³km., zagrody i karczmy we wsi D¹bie, z 1 folw. 1437 po rezygnacji pleb. Stanis³awa oraz szlach., ³km., zagrody i karczmy w Go³oszycach odrzuceniu przez parafian kandydatury Paw³a Ni¿szych, z ³km. w Go³oszycach Wy¿szych, z Brzegu, jako im nieznanego i nieodpowiednie- snop. i kon. z folwarków szlach., ³km., zagrody go, prowizjê na koœcio³ par. w M., o dochodzie i karczmy w Oziemb³owie, z zagrody i karczmy 8 grz., otrzymuje kleryk Abraham z Rudnik (BP w Piskrzynie, z folwarków szlach., ³km., zagro- V 746); 1402, 1449 wspomniane œcie¿ki meszne dy i karczmy w Raczczynie3, snop. z folwarków z Wojnowic i Go³oszyc do M. (Ûp. 2); 1452 Jan szlach. w Rudnikach, snop. i kon. z folwarków Elgot scholastyk i kan. krak., wikariusz in spiri- szlach., ³km., zagrody i karczmy w Stobcu, z fol- tualibus, wspomagany opini¹ Jana z D¹brówki, warków szlach., ³km., zagrody i karczmy w Woj- profesora teologii, dra dek., dziekana s¹deckie- nowicach, snop. wart. 2 grz. z folw. bpa w³oc³. go, kan. œ. Floriana oraz mgra Jakuba z Szadka, w Û¯ernikach. Okrêg par.: M., D¹bie, Go³oszy- kan. sand., wydaje ostateczny wyrok w sporze ce Ni¿sze i Wy¿sze, Oziemb³ów, Piskrzyn, oba miêdzy opatem i konw. œwiêt. a mgrem Bart³o- Raczczyny, Rudniki, Stobiec i Wojnowice (DLb. miejem pleb. M. o drogê w M.: pleban ma wyty- II 328–30; III 234–5; Kowalski 259–60); 128 Modliborzyce

1471 Jakub opat w¹ch. jako delegat SA og³a- biecki, pleb. Szyd³owa, zrezygnowa³ z probostwa sza na proœbê opata œwiêt. Micha³a w obecnoœci w M., a opat i konw. œwiêt. za zgod¹ szlachty pre- plebanów i wikarych koœcio³ów parafialnych zentowali na pleb. M. Andrzeja Krajewskiego, w ÛS³upi [Nowej i Starej], یwiêtomarzy, M. archid. krak. (Gacki 233–4)4; 1564 okrêg par.: i Mominie bullê pap. Paw³a II z 1467 r. przyzna- M., Go³oszyce, Go³oszyce Wy¿sze, Janczyce, j¹c¹ opactwu œwiêt. dzies. z nowo skolonizowa- Oziemb³ów, Piskrzyn, opust. wieœ Rajczyn [daw- nych przezeñ terenów leœnych; obecny m.in. Jan niej Raczczyn], Rudniki, Stobiec i Wojnowice Bostowski, pleb. M. (Wiœ.I³. 371–3); (Paw. 186); 1523 Klemens z Oliszowy opat œwiêt. prezen- 1596–8 nadawstwo Bened. œwiêt. i ich opa- tuje na pleb. M. Stanis³awa ze S³upi [której?] ta, pleb. niewymieniony (Wyci¹g 685); 1598 pleb. (Gacki 86); 1529 pleb. jest Stanis³aw ze S³upi, M. roœci sobie prawa do 1/2 ³. w ¯ernikach (Inw. który pobiera dzies. snop. z ról kmiec. i cz. folw. 1598 214); 1600 Wojciech Paprocki, pleb. M., w M. wart. 4 grz., z Rudnik wart. 2 grz., z Oziem- zmuszony zostaje przez dzier¿awcê M. do przy- b³owa i opust. roli D¹bie wart. 1,5 grz., z 2 folw. jêcia 40 z³ za dzies. z M., choæ nale¿na mu by³a i od 2 zagr. w Go³oszycach Ni¿szych wart. 1 grz., dzies. snop. (Gacki 278); 1601 pleb. Wojciech z folw. i od zagrody w Go³oszycach Wy¿szych Paprocki (AV IV 127); 1604 mur. koœció³ par. oraz z 2 ról opust. wsi Raczczyn, co trzeci rok, Wniebowziêcia NMP i œ. Benedykta, konsekro- ³¹cznej wart. 0,5 grz., z pewnych pól folw. bpa wany, kollatorem jest opat i konw. œwiêt. Pleb. w ¯ernikach wart. 20 gr, w Piskrzynie z 2 folw. ma 3 ³., 2 zagr., sadzawkê, karczmê z rol¹, ³¹ki szlach. i opust. wsi Wojnowice wart. 3,5 grz., w M., Rudnikach i Stobcu, 1/2 ³. w Piskrzynie. z folw. i od zagrody w Stobcu wart. 2/12 grz., Jest kantor, rektor szko³y i szpital. Okrêg par.: z opustosza³ych karczmy i zagrody w M. dzies. M., oba D¹bie, Go³oszyce Ni¿sze, Oziemb³ów, nikt nie oddaje, za dzies. kon. pleb. uzyskuje 11 Piskrzyn, Rajczyn, Rudniki, Stobiec, Wojnowi- gr, a za kolêdê 30 gr; wikary ma 2 grz., mini- ce (AV XLI 529; Kowalski 106, 127, 165, 172, strant 1,5 grz., ³¹czny dochód kaplicy wynosi 16/ 212); 1606 erekcja bractwa ubogich (AV VII 1 grz., w tym za dzies. snop. 15/19 grz. (LR 360); 1614 mur. koœció³ par. œœ. Benedykta i Zo- 366–7); 1537 Stanis³aw Lipnicki, oficja³ i kan. fii, patronat opactwa œwiêt. i ok. 50 szlachty. Ple- sand., oraz Miko³aj Kosowski, kan. sand., dele- banem jest chory Wojciech Paprocki z Wolbo- gaci bpa krak., zmuszaj¹ trzymaj¹cego M. w za- rza, wikarym Krzysztof Iwañski. Poza tym rek- stawie Erazma Krupka do przekazania pleb. M. tor szko³y, kantor spe³niaj¹cy te¿ obowi¹zki 4 kop ¿yta za to, ¿e zabroni³ mu wybieraæ dzies. dzwonnika, organista, szpital z 9 ubogimi. Pleb. snop. (Gacki 277–8); 1540 Zygmunt ze Stê¿ycy, ma 3 ³. i 2 poddanych. Do spowiedzi i komunii dr dek., audytor kurii bpa, na proœbê mgra ar- wielkanocnej przyst¹pi³o 500 parafian. Do par. tium Stanis³awa, pleb. M., stwierdza na miejscu, nale¿y 6 osad (AV Cap. XXXVI 37–8; Kowalski ¿e otrzymuje on tylko dzies. od kmieci z M., a 106, 108, 127, 172, 198, 212); dzies. z folw. zabiera kl. œwiêt. (ib. 278); 1540 1627 Bogus³aw Radoszewski opat i konw. Jan wikary (MDS I 130); 1546 Walerian z Bo- œwiêt. przeznaczaj¹ plac nad stawem rybnym dzentyna, pleb. M. i ÛPaw³owa (AG 1895); „Gornia” w M. na budowê szpitala dla ubogich 1550–60 koœcielny Andrzej Krupka (MDS I 133); oraz przeznaczonych dla niego: stodo³y, obory 1563 bp krak. potwierdza uk³ad w sprawie pr. i chlewni, tudzie¿ ofiarowuj¹ szpitalowi po³o¿o- patronatu nad koœcio³em w M. zawarty miêdzy ny obok ogród, który uzyskali od pleb. Wojcie- kl. œwiêt. a dziedzicami Go³oszyc Ni¿szych i cha Paprockiego w zamian za opust. ogród zw. Stobca: bêd¹ oni prezentowaæ pleb. M. na zmia- Szafranowskie k. ogrodu Micha³a Koziela, po- nê, raz kl., raz dziedzice, przy czym druga stro- nad stawem „Gornia” (MDS II 148–51); 1627 na uzna osobê prezentowanego pod kar¹ 1000 ma³¿onkowie Stanis³aw i El¿bieta z Zagorowa czerwonych z³, byle tylko by³ on zdatny do s³u¿- Witos³awscy zapisuj¹ po³o¿onemu k. koœcio³a by koœcielnej i uznawa³ jurysdykcjê SA, równo- szpitalowi w M. na swych czêœciach w Piskrzynie czeœnie prezentowany przez szlachtê Pawe³ Sto- pod kar¹ 100 grz. roczny czynsz wydawany Modliborzyce 129 w dniu œ. Pryski [18 I] na rêce przedstawiciela XXII 199); 1666 zapis 200 fl. dla bractwa Mi³o- proboszcza M., a mianowicie: 12 kor. ¿yta ozi- sierdzia Bo¿ego (Kowalski 310); 1668 Miko³aj mego miary iwañskiej, po kor. grochu, grocho- Oborski sufragan krak. konsekruje w koœciele win, owsa i pszenicy oraz po³eæ s³oniny (ib.); w M. kaplicê NMP i œ. Jana Ewangelisty (Kra- 1629 bp krak. zatwierdza fundacjê szpitala w M. cik 137); 1676 pleb., wikary, rektor szko³y i szpi- oraz poleca pleb. M. co roku powo³ywaæ spoœród tal z 6 ubogimi, którego wiêkszoœæ uposa¿enia parafian radê nadzorcz¹, zabrania wspólnego zatrzymana. Pleb. ma 4 ³., tj. 26 staj, pobiera przebywania w nim kobiet i mê¿czyzn, okreœla, dzies. snop. z folw. i od kmieci w Go³oszycach ilu ubogich, starców i chorych, oprócz dzieci Ni¿szych i Wy¿szych, Piskrzynie i Stobcu, od i tych, którzy sami potrafi¹ zapracowaæ na po- poddanych w ¯ernikach [?], dzies. pien. z Oziem- ¿ywienie, mo¿e w nim przebywaæ [liczby brak!], b³owa, Rudnik i Wojnowic, dzies. z M. zatrzy- nakazuje pensjonariuszom spowiadaæ siê i przyj- mana, podobnie jak z Raczczyna, ta „ob desola- mowaæ komuniê w ka¿d¹ pierwsz¹ niedzielê tionem agroru, et subditorum”. Do spowiedzi miesi¹ca i w œwiêta solenne, uczestniczyæ w nie- i komunii wielkanocnej przyst¹pi³o 600 parafian. dzielnym nabo¿eñstwie za dusze benefaktorów Do par. nale¿y 8 osad (Kowalski 106, 108, 133, oraz w nauce katechizmu, œpiewaæ Bogurodzicê 198, 217, 259–60, 319); 1681–93 kl. œwiêt. prze- po matutinie (ib.); grywa proces o dzies. z M. prowadzony z tutej- 1639 s¹d biskupi nakazuje prowizorowi kl. szym pleb. (Gacki 278); œwiêt. zwróciæ pleb. M. ¿yto z M., ju¿ wybrane 1694 kantor ma 36 z³ dochodu, a organista przez plebana, jednak¿e bezprawnie zwiezione 24 z³. Bractwo Mêki Pañskiej ma zapis 200/12 do stodó³ konw. (Gacki 278); 1639 pleb. Woj- fl. Pleb. pobiera dzies. snop. z folwarków i od ciech Po³udniowski (Ep. LIV 361); 1643 dochód kmieci w M. oraz w Go³oszycach Ni¿szych i Wy- pleb. wynosi 25/19 grz. (Kowalski 240); 1646 ¿szych, ale te ostatnie zatrzymane, z folwarków mur. koœció³ par. Wniebowziêcia NMP; 4 stare i od kmieci w Piskrzynie oraz w Witowicach, ta o³tarze, brak oryginalnego dok. erekcji. Patronat ostatnia wart. 30 fl., od poddanych w ¯ernikach w 1/2 nale¿y do kl. œwiêt., w 1/2 do dziedziców [?], a tak¿e dzies. pien. z Oziemb³owa, Rudnik Go³oszyc Ni¿szych i Stobca. Pleb. Wojciech Po- i Wojnowic. Do spowiedzi i komunii wielkanoc- ³udniowski, fundacja wikarych, szko³a, szpital nej przyst¹pi³o 500 parafian. Do par. nale¿y z 4 ubogimi, bractwo ubogich uzyskuje po 1 fl. 8 osad (Kowalski 106, 108, 219, 221, 259–60, od 12 krów trzymanych przez parafian. Dochód 310); 1727 mur. koœció³ par. Wniebowziêcia par. wynosi 500 z³, z tego 200 fl. „pro fabrica NMP, konsekrowany, 4 o³tarze: œ. Anny, œ. Be- ecclesiae”. Pleb. ma 2 poddanych oraz ob. nie- nedykta, NMP Czêstochowskiej, Podniesienia oddawane dochody z 160/10 fl. zapisanych w Krzy¿a Œ. Patronat kl. œwiêt. Pleb. Adam Zale- 1602 r. przez Adama Bidziñskiego na Rudnikach sniewicz od 1720 r., organista, brak wikarych, i z 60/4 fl. zapisanych w 1636 r. przez Adama Lip- istnieje jednak fundacja wikariuszy jak w 1646 nickiego na Go³oszycach Ni¿szych. Wyderkafy dla r. Szpital, bractwo Mi³osierdzia Bo¿ego otrzy- wikarych: z 1622 r. z zapisu Stanis³awa Witow- muje z zapisu 200 fl. dokonanego w 1666 r. tyl- skiego 200/12 fl. na Piskrzynie i z 1624 r. 300/ ko 8 fl., ma od 9 do 15 krów trzymanych u pod- 18 fl., daj¹ce ³¹cznie 40 fl.5, do których pleb. do- danych. Pleb. ma 3 ³., tj. 390 zagonów w 32 sta- k³ada rocznie 60 fl. Kandydat na wikarego kszta³- jach, 9 sztuk byd³a, 1 poddanego. Pleb. ma wszy- ci siê w Kr. Szpital pobiera dochód od sum 100/ stkie zapisy jak w 1646 r. oraz 200/12 fl. 7 fl. i 60 fl., który ob. nie dochodzi. Pleb. pobie- zapisanych przez Andrzeja Aleksandra Wysoc- ra dzies. z 9 wsi, z tego z 6 pien. Do spowiedzi i kiego w 1666 r. na Go³oszycach, 600/42 fl. za- komunii wielkanocnej przyst¹pi³o 600 parafian. pisanych przez Katarzynê Konarsk¹ w 1725 r. na Do parafii nale¿y 11 osad (AV VII 36v–7, 151v–5; Stobcu, 2000/140 fl. zapisanych na Oziemb³o- Kowalski 106, 108, 172, 202, 240, 297); wie. Pleb. pobiera dzies. snop. z folw. i ³km. z M., 1651–1782 koœció³ par. œ. Benedykta (Kowal- z folw. i od kmieci wart. 60 fl. w Oziemb³owie, ski 339); 1660 erekcja bractwa Mêki Pañskiej (AV z folw. i 48 fl. za dzies. od kmieci w Piskrzynie, 130 Modliborzyce dzies. pien. z folw. i snop. od kmieci w Rudni- 1764 organista ma 32 z³ dochodu. Bractwo kach, snop. z folw. i pien. od kmieci w Wojno- Mi³osierdzia NMP ma zapis 12 fl. na œwiat³o wicach, snop. od 2 zagr. w Bratkowie przed o³tarzem i z legatów 6 krów, trzymanych i 1 kmiecia w Baczkowie, snop. od poddanych przez poddanych, szpital ma tylko ogród, nie w ¯ernikach [?], pien. z Oziemb³owa, obu Go- otrzymuje wczeœniejszych zapisów. ¯ydzi p³ac¹ ³oszyc, 70 fl. ze Stobca. Do spowiedzi i komu- 30 fl. daniny. Pleb. ma 16/18 grz. dochodu. Ma nii wielkanocnej przyst¹pi³o 433 parafian. Do 3 ³., 8 sztuk byd³a, zbiera 15 wozów siana. Dys- par. nale¿y 7 osad (AV XXII 197–200; Kowal- ponuje zapisami jak w l. 1646 i 1727 oraz no- ski 106, 110, 133, 154, 172, 224, 259–60, 297, wym zapisem sumy 1000/53 fl. z 1730 r. na 310, 319); Oziemb³owie; czynsze wikariuszy jak w 1646 r., 1736 koœció³ par. œ. Benedykta, konsekrowa- nie dochodz¹. Pleb. pobiera dzies. z folw. w M., ny, 4 o³tarze: œ. Anny, œ. Benedykta, œ. Antonie- ob. zatrzymana, snop. od kmieci w M., snop. go i NMP. Patronat opata i konw. œwiêt., pleb. Jan z folw. i od kmieci w Go³oszycach Ni¿szych Kurnicki od tego roku, organista Marcin Stani- wart. 30 fl., snop. z folw. i 50 fl. za dzies. od pod- szewski, drewn. szpital dla ubogich, bractwo danych w Go³oszycach Wy¿szych, snop. 40 kop Mi³osierdzia Bo¿ego. Pleb. ma 3 ³., tj. 390 za- z Oziemb³owa, snop. z folw. i 60 fl. za dzies. od gonów w 32 stajach, 6 sztuk byd³a, zbiera 6 wo- kmieci w Piskrzynie, snop. 35 kop z Rudnik, zów siana. Bierze dzies. snop. z folw. i ³km. snop. od poddanych w ¯ernikach [?]; dzies. snop. w M., od zagrody z Bratkowa i od zagrody w ¯er- od zagr. z Bratkowa nie dochodzi, gdy¿ nie sie- nikach, snop. z folw. i od kmieci w Go³oszycach j¹, cz. dzies. ze Stobca zatrzymana, z Wojnowic Ni¿szych wart. 30 fl. i w Go³oszycach Wy¿szych ca³a zatrzymana. Do par. nale¿y 8 osad (Kowal- wart. 60 fl., dzies. snop. z folw. i 48 fl. za dzies. ski 106, 133, 152, 154, 232, 242, 259–60, 282, od kmieci w Piskrzynie, dzies. pien. z folw. 297–8, 310, 319); i snop. od kmieci w Rudnikach i Wojnowicach, 1776–82 dochód pleb. wynosi 400 z³ (ib. 242); dzies. snop. z folw. i 70 fl. za dzies. od kmieci 1782 intrata pleb. 400 z³, rozchody 490 z³, przy- w Stobcu, dzies. pien. z Oziemb³owa. Do spo- chody 890 z³. Szpital z 3 ubogimi. Do spowie- wiedzi i komunii wielkanocnej przyst¹pi³o 500 dzi i komunii wielkanocnej przyst¹pi³o 604 pa- parafian. Okrêg par.: M., oba Go³oszyce, Oziem- rafian. Do par. nale¿y 8 osad (ib. 106, 110, 244, b³ów, Piskrzyn, Rudniki, Stobiec, Wojnowice (AV 247, 319); 1787 okrêg par.: M., Go³oszyce Ni¿- XXV 131–9, 497; Kowalski 106, 110, 133, 152, sze i Wy¿sze, Oziemb³ów, Piskrzyn, Rudniki, 154, 227, 259–60, 310); Stobiec, Wojnowice, liczy 817 mkw, w tym 47 1747 mur. koœció³ par. œ. Benedykta, taki te¿ ¯ydów (Spis I 381; II 104); 1788 Jakub Zaj¹cz- jest rzeczywisty i legalny tytu³ koœcio³a, choæ kowski OSB, przeor kl. œwiêt., obiecuje na w³a- w recesie wizytacyjnym z 1652 r. wymienione sny koszt wyremontowaæ koœció³ w M., byleby wezwanie Wniebowziêcia NMP. 4 o³tarze, patro- tylko pleb. M. wycofa³ skargê przeciw pewnemu nat kl. œwiêt. i dziedziców Stobca oraz Go³oszyc zakonnikowi œwiêt., ekonomowi w M., dotycz¹- Ni¿szych. Pleb. Józef Manikowski ma 4 ³., tj. 26 c¹ „pewnej akcji [ ] w koœciele modliborzyc- staj i 6 sztuk byd³a, zbiera 4 wozy siana. Orga- kim dnia 27-go kwietnia tego¿ roku pope³nionej” nista ma 32 z³ dochodu. Bractwo Mi³osierdzia (Gacki 265); 1789 Ûp. 3; 1791 Piotr £êcki, ku- Bo¿ego. Pleb. pobiera dzies. snop. z folw. i ³km. stosz opat. i pleb. M., chc¹c unikn¹æ ci¹g³ych spo- z M., od zagrody w Bratkowie, 7 kop z dzia³u rów, zrzek³ siê na rzecz kl. œwiêt. dzies. snop. z ról w Oziemb³owie, 60 kop z Rudnik, od poddanych folw. w M., w zamian za co przeor kl. ofiarowa³ w ¯ernikach [?], dzies. z Go³oszyc Wy¿szych mu rolê karczemn¹ z niwy dworskiej (ib. 278). i Wojnowic zatrzymane, ze Stobca cz. zatrzyma- 6. 1414–5 Wojciech s. Modliboga z M., stu- na. Do spowiedzi i komunii wielkanocnej przy- dent U. Kr. (Al. I 36)6; 1561 z³odziejaszek Mar- st¹pi³o 400 parafian. Do par. nale¿y 8 osad (AV cin Budek z M. (Rokoszny 160); 1657 [11 IV] XLVI 44–55; Kowalski 106, 110, 133, 152, 154, spotkanie króla szwedzkiego z Rakoczym w M. 172, 229, 259–60, 310); (SG VI 565). Modliborzyce–NiedŸwiada 131

7. ZDP rpsy 882–4, 8360–7; Wiœ.Op. 265–7, Mœciska ÛOstrów Ma³y 564–5; Rawski 51–2; A. Zapart, Sieæ szkó³ pa- rafialnych w archidiakonacie sand. od XVI do MŒCIS£AW (po³. XV w.; Kosyl 25, 67; SHGL XVIII w., RTK 27, 1980 zesz. 4, 58, 60, 64; Der- 156; Osady 91–2) dziœ nie istnieje, wch³oniêty wich 1992 wg indeksu; 1997a 63–4. przez m. Chodel, lokalizowany miêdzy ÛKoma- 8. Osada hutnicza z OR (IA. Badania 1985, szycami a Chodlem. W. 1986, 103). Pow. urzêd.; par. K³odnica. W³asn. szlach. 1 O tej i o innych œcie¿kach mesznych (np. prowadz¹- 5. Po³. XV w. dzies. nale¿y do pleb. K³odni- cej do M. z Wojnowic, por. 1402 r., oraz z Krzczo- cy (Wojciechowski 1963 7); 1470–80 z 6 ³km. nowic do Koniem³otów, por. Koniem³oty, p. 2, 1391 dzies. snop. wart. do 6 grz. dowo¿¹ kl. œwiêt. r.) pisze S. Bylina, Bezdro¿em, dro¿yskiem, meszn¹ (DLb. III 253). drog¹, meszn¹ œcie¿k¹, [w:] Aetas media, aetas mo- 7. SHGL 156; Osady 91–2; Sochacka 91; Der- derna. Studia ofiarowane profesorowi Henrykowi Samsonowiczowi w siedemdziesi¹t¹ rocznicê urodzin, wich 1992 wg indeksu. W. 2000, 341–2, który jednak cytuje ten tekst na pod- Uw. Wieœ zanik³a po 1515 r., chyba przed stawie wydania F. Piekosiñskiego, opartego na wad- 1529 r. Grunty dziesiêcinne kl. œwiêt. mog³y liwej i niepe³nej kopii w TN XVIII 72. wejœæ w obrêb którejœ z 3 innych jego wsi dzie- 2 Byæ mo¿e chodzi tu o ugodê z 1563 r., a data podana siêcinnych granicz¹cych z M., tzn. ÛGodo- przez A. Brücknera jest mylna? wa, ÛK³odnicy Koœcielnej lub ÛKomaszyc. 3 W tekœcie „z obu Raczczynów”, tak te¿ w 1529 r. Ob. Rajczyn. Myedzwyeda ÛNiedŸwiada 4 Zob. przyp. 2. 5 Jednak czynsze wikariuszy na ogó³ nie dochodz¹. Myleowicze ÛMilejowice 6 Identyfikacja miejscowoœci niepewna. Myrkowice ÛMirocice MOSTKI (1580 Mostky) dawna nazwa rz. S³u- pianki oraz miejsca, na którym w 1580 r. loko- wano klaszt. wieœ ÛPaprocice. 1580 ÛPaprocice, p. 3.4.

N

NIEDWIADA (1427–68 SHGL 159; 1470–80 (SHGL 159; AG 1909; Spis II 162; Tabela II 43); Myedzwada, Myedzwyeda, Myedzwyedza My- 1470–80n. par. Opole (DLb. II 546; III 242), 1827 chowsky, 1496 Nyedzv(w)yada, Nieczwyada, par. NiedŸwica (Tabela II 43). Niedzwya, 1529 Nyedzwyada, 1531 Nyedzvya- 2. 1427 jez. (SHGL 159); 1443 graniczy z da, Niedzwÿada, 1537 nÿedzwÿada, 1553n. Nie- Opolem (ib.); 1468 graniczy z £aziskami (ib.); dzwiada [1651 Niedzwiada, w Niedzwiadey, Nie- 1470–80 graniczy z Opolem (DLb. III 242), 1496 dzwiedzanie], 1827 NiedŸwica du¿a, NiedŸwica ÛG³odno; 1496 Otto z Pilczy i Kraœnicy pkom. ma³a; Kosyl 36, 68; Derwich 1992a 71) dziœ N. lub. rozgranicza cz. N. nale¿¹c¹ do Jana opata Du¿a, dawna N. szlachecka, powsta³a z cz. i konw. œwiêt. od cz. N. nale¿¹cej do Stanis³awa szlach. w N., oraz N. Ma³a, dawna N. klaszt., Chobrzañskiego z £azisk: granica biegnie od jez. powsta³a z cz. klaszt. w N., 7 km na NW od Opo- Je¿yna (Yezyna) nale¿¹cego do Stanis³awa przez la Lub.; ok. 67 km na NE od kl., od W graniczy wieœ [tu brak 1,5 wiersza] do drogi m³yñskiej z ÛBraciejowicami. (mlynszka) z m³yna w N. do £azisk, drog¹ przez 1. 1477, 1652 pow. urzêd. (SHGL 159; AG bór do strumienia, st¹d przez bór, d¹browê nab. 936 1v), 1531, 1553, 1787, 1827 pow. lub. i bagniska, inaczej „olschyny”, do granicy miê- 132 NiedŸwiada dzy Janiszowem, £aziskami i G³odnem nad wiel- 1470–80 cz. nale¿y do kl. œwiêt., 3 karczmy kim potoczkiem (LPod. 122–3); 1537 Piotr z z rol¹. Karczmarze p³ac¹ po 0,5 grz. czynszu, nie Bystrzejowic sêdzia i Andrzej Lasota z £opien- pracuj¹ (DLb. III 242); 1529 nale¿y do sto³u nik pkom. i podsêdek z. lub. okreœlaj¹ granicê konw., p³aci 0,5 grz. czynszu (LR 350); 1553 Ûp. miêdzy S³upcz¹ i N. nale¿¹cymi do Jana £uka- 4; 1650 cz. N. nale¿y do sto³u konw. œwiêt. (AG szowica a w³oœciami kl. œwiêt., tzn. Bracie- 1913–5, 1917); 1650 konw. œwiêt. daje pobór z jowicami, G³odnem i N. Jan „Curas” ze S³upczy 7 domów (AG nab. 936 9v); 1651 w³asn. konw., mo¿e, podobnie jak jego poprzednicy, postawiæ 4 pó³rol., 2 zagr., 4 cha³., 4 komor. Poddani p³a- jaz na Wiœle (Vesla) k. brzegu nale¿¹cego do c¹ czynsze jak w ÛG³odnie, pañszczyzna i po- Braciejowic, bez naruszania starej granicy miê- mocne jak w ÛBoiskach. Pó³rol. daj¹ po 1 ka- dzy jego wsi¹ N. a posiad³oœciami opactwa, która p³onie i 15 jaj, 3 maty, 0,5 kor. chmielu i 1 kor. zaczyna siê od dêbowego ula stoj¹cego na brze- ¿o³êdzi, zagr. i cha³. daj¹ po 1 kor. ¿o³êdzi, a ko- gu Wis³y (Visla), prowadzi wzd³u¿ dalszych uli mor. po 0,5 kor. ¿o³êdzi, (ib. 10, 16, 17–7v); 1676 dêbowych z wyciosanymi znakami krzy¿a, przez cz. klaszt. liczy 34 poddanych (Paw. 34a); 1787 las zw. Nieciecza (nÿecziecza), krañcem jez. [ca³a?] liczy 89 mkw (Spis I 453; II 162); 1819 „dzierza szua”, k. jez. „podmyedze” na lewo od cz. N. wchodz¹ca w sk³ad folw. G³odno nale¿y Wis³y w kierunku wsi N., do dêbowego ula, pro- do konw. œwiêt. (AOkup. 6v); 1827 N. Ma³a ma sto do ³¹ki „Cyiedynykye”, miejsca b³otnistego, 36 domów i 318 mkw (Tabela II 43). niemal rzeczki, do starego kopca tu usypanego, 4. 1553 Zygmunt A. przenosi na pr. niem. na którym znajduje siê pal wierzbowy z 2 ciosami imiennie wyliczone posiad³oœci kl. œwiêt., w tym krzy¿a, st¹d do jez. „Stanislawÿ” pod N., do jazu 1/2 N. (AG 1909). „Madeÿwski”, przy którym stoi d¹b z 3 ciosami 5. Dzies. nale¿y do kl. œwiêt. i pleb. Opola. krzy¿a, wzd³u¿ tego¿ jez. do naro¿nicy miêdzy 1470–80 z cz. klaszt. w N., tzn. z 3 karczem N. opata œwiêt. a N. nale¿¹c¹ do Jana i Stanis³awa z rol¹, dzies. snop. wart. 1 grz. dowo¿¹ kl. œwiêt., Chobrzañskich (AG 6329); z cz. szlach., tzn. z ³km., dzies. snop. i kon. dowo- 3. W³asn. szlach., od l. 1442–68 szlach. i kl. ¿¹ pleb. Opola (DLb. III 242–3); 1529 z ÛWrze- œwiêt. lowa i N. dzies. snop. wart. 1,5 grz. nale¿y do 3A. W³asn. szlach. sto³u konw. œwiêt. (LR 351); 1652 dzies. snop. 1433 Jan rz¹dca (SHGL 159)1; 1441 Piotr nale¿y do sto³u konw. œwiêt. (AG nab. 936 1v, z ÛWrzelowa kupuje od Grota z Faliszowic 1/3 2v); 1819 do sto³u konw. nale¿y dzies. snop. wart. £azisk oraz 3 ³., zagrody i karczmy w N. za 100 36 z³ (AOkup. 10). grz. (ZL I 93; BPAN rps 8644 33; Wroniszewski 6. 1459 Miko³aj s. Andrzeja, student U. Kr. I 137); 1443 dz. Wojciech z Michowa (SHGL (Al. I 157)2. 159); 1465 Piotr Drozd [kmieæ?] (ib.)2; 1468 dz. 7. LL 1569 39; Paw. 356, 34a; RL 1626 106; br. niedzielni Jan, Warsz, Wojciech, Rafa³, Dzier- SG VII 65; Myœliñski 40; SHGL 159; Sochacka s³aw (ib.); 1468–9 dz. Marcin Michowski z Rud- wg indeksu; Derwich 1992 wg indeksu; 1992a na (ib.); 1470–80 dz. Chobrzañski i Michowski 71–2; Wroniszewski; Rozwa³ka 214; Rolska-Bo- h. Rawa (DLb. III 242); 1477 Warsz z Michowa ruch 224 i wg indeksu. sprzedaje Kaliszanki i N. za 400 grz. Janowi S³u- 8. Materia³y z VIII–IX i XI–XIII w. stwierdzo- peckiemu z Opola, co potwierdza Andrzej Mora- ne w trakcie badañ AZP (Rozwa³ka 161; Hoczyk wiec z Kolczyna (ib. 94); 1496 dz. Stanis³aw 120). Chobrzañski z £azisk (LPod. 122; Ûp. 2); 1531–3 Uw. Opactwo œwiêt. raczej otrzyma³o ni¿ ku- pobór z 1 ³. (RP; ASK I/33 90); 1537 dz. Jan £u- pi³o swoj¹ cz. N. od Michowskich h. Rawa, kaszowic, Jan i Stanis³aw Chobrzañscy (AG z którymi utrzymywa³o o¿ywione kontakty (Der- 6329; Ûp. 2); 1676 cz. szlach. liczy 82 podda- wich 1987 164). Nast¹pi³o to jednak najpewniej nych (Paw. 34a); 1827 N. Du¿a ma 80 domów dopiero po 1442 r., poniewa¿ N. brak zarówno i 674 mkw (Tabela II 43). w dok. z 1427 r. wyliczaj¹cym posiad³oœci ziem- 3B. W³asn. kl. œwiêt. skie kl. na LubelszczyŸnie przy okazji ich prze- NiedŸwiada–Nowa S³upia 133 kazania na uposa¿enie sto³u konw. (ZDM II 390), Slupyp, 1478 Nova Slup, Slup, 1487 Slupye, jak i w dok. z 1442 r., gdy dobra opactwa wy- 1491 Slup; w ksiêgach miejskich z XV w.: Slup, mieniono, przenosz¹c je na pr. œredz. (Mp. IV Slupp, Slupia, Sluppia, Slupia Nowa (Rokoszny 1434). Poniewa¿ cz. klaszt. posiada³a karczmy, 161), 1504 Slupp, 1510n. Slup, 1527 noua Slu- mo¿na j¹ identyfikowaæ z N. (ca³¹ lub czêœci¹) pi, Slup, 1529 Nova Slup, Slup, Slupya, 1546 kupion¹ w 1441 r. przez Piotra z Wrzelowa (na- Slupia, 1551 Slupya, 1553n. Slupia, 1564–4 Slup, le¿a³ do Jackowskich, jednej z rodzin Rawiczów- 1578 Slup nowa, 1601 S³upia, 1610 Slupia, Slu- Michowskich, Wroniszewski I 162). W 1468 r. pensi, 1662n. S³upia nowa, 1678 Slupene, 1688 dz. £azisk by³ ju¿ Jan, zapewne s. Piotra. Zdaje S³upensis, 1780n. S³upia Nowa, nazwy odno- siê, ¿e opactwo œwiêt. uzyska³o cz. N. nied³ugo sz¹ce siê do N.S. lub do Starej S.: 1394 Sluppi, przed 1468 r. (Derwich 1992 348). 1414–5 Slupy, slup, Slupia, 1459 Slupy, 1460 Slup, 1463 Slupp, 1555 Szlupia; Obie S³upie, tzn. 1 S. Kuraœ w SHGL umieszcza tê zapiskê w czêœci N.S. i Stara S.: 1437, 1470–80 zob. wy¿ej, 1439, klaszt. N., jednak zob. uw. 1442, 1452 utraque Slup, 1472 utraque S³upia, 2 S. Kuraœ w SHGL umieszcza tê zapiskê w cz. klaszt. 1474 utraque Slupp, 1491n. utraque Slup, 1684 N., jednak wed³ug DLb. w cz. kl. œwiêt. nie by³o Obojej S³upi [pleb.]; Kam. 184; Rymut 1980 kmieci, zob. te¿ uw. 221n.; Kop.K 105; Rospond 356; ÛStara S., na- 3 Identyfikacja miejscowoœci niepewna. g³ówek i p. 8D i 8E) dziœ Nowa S³upia, 10 km na N od £agowa, u wschodniego podnó¿a £yœ- Niemsta, Niemœciny ÛMa³e Jod³o ca, miêdzy potokiem S³ona Woda i rz. S³upian- k¹; ok. 2 km na E od kl. Nogawczyna ÛK³odnica 1. 1269 wieœ (Mp. I 78); 1351n. m. (Derwich 1992 278); 1351 z. sand. (ib.), 1442n. pow. sand. NOWA HUTA (1787n. Nowa Huta; Kop.K 124) (Mp. IV 1434), 1827 pow. opat. (Tabela II 183); nad rz. Belniank¹; 5 km na SW od kl. 1439n., 1470–80n. par. w³asna (Mp. IV 1351; 1. 1787 pow. sand. (Spis II 116), 1827 pow. DLb. II 489: nazywana te¿ parafi¹ Obie S³upie, opat. (Tabela I 163); 1787n. par. Bieliny (Spis II poniewa¿ pleb. N.S. zarz¹dza³ tak¿e par. Stara 116). S³upia), 1529 par. Stara S³upia (LR 373), 1564– 3. W³asn. bpa krak., nastêpnie rz¹dowa, w l. –5n. par. w³asna (LS 1564–5 329). 1818–9 kl. œwiêt. 2. 1351, 1452 graniczy ze Star¹ S. (Ûp. 3.4.); 1787 liczy 254 mkw (Spis I 395; II 116); 1818 1439 droga publiczna ze S. [N.?] do Bodzenty- w zamian za klucz wierzbnicki kl. œwiêt. otrzy- na (Mp. IV 1351); 1470–80 graniczy z Lecho- muje od rz¹du folwarki N. i ÛStara Huta (Gac- wem, Bielinami, Dêbnem, Jeziorkiem [s¹ to gra- ki 244); 1819 wieœ N.H. z folw. nale¿y do sto³u nice ca³ego klucza pod³ysogórskiego dóbr opata, w dzier¿. (AOkup. 3v, 125–7v); 1827 ma klaszt.], ze Star¹ S., ÛWólk¹ Milanowsk¹, ÛBa- 71 domów i 446 mkw (Tabela I 163). szowicami, ÛBielowem (DLb. III 230, 232–3); 7. ZDP rpsy 600–11, 6736–46; SG III 232. 1610 graniczy z Baszowicami, ÛSerwisem, Wól- Uw. Bienias 255–6 dat. powstanie tu huty na k¹ Milanowsk¹, wspomniana droga z N.S. do wsi koniec XVII lub pocz¹tek XVIII w. Serwis i Wólki Milanowskiej (MDS II 145–7); [1608–34] przedmieœcie Radoszów (Ûp. 3.4.); NOWA S£UPIA (1269 sluph, 1351 Slup ciui- [1733] یwiêty Krzy¿, p. 2A; 1780 graniczy od tas cum villula sibi adiacenti, que eodem nomi- E ze Star¹ S., od S z Wólk¹ Milanowsk¹ i gór¹ ne Slup appelatur, 1361 Slup Noua, 1405n. Slup, Sku³k¹ [?], od W z Baszowicami, od N z Serwi- Sluppy, 1422 Slvpy, 1431 Slupp, 1437 Antiqua sem (Inw.S³up. 6); 1780 ogrody miejskie „Rado- et Nowa Slupy [in dorso: Slup utraque], 1447 szow” (ib. 4). Slupp, 1452 Noua Slup, 1468n. Slup, 1471 3.4. W³asn. kl. œwiêt. Slupp, 1473 Slupia, 1470–80 Slup utraque, Nova 1269 Boles³aw Wstydl. pozwala opactwu et Vetus Slup, Nova Slup, Slup Nova, Slup, 1477 œwiêt. lokowaæ na pr. niem. wieœ ÛGrzegorze- 134 Nowa S³upia wice z wolnoœciami i zwyczajami takimi, jakie Miko³ajem Rudzkim, Stanis³awem Stano, Woj- ma wieœ S³up [N.S.] (Mp. I 78); 1351 Kazimierz ciechem Kowalem oraz ³awnikami: Wawrzyñcem Wlk. przenosi na pr. œredz. imiennie wyliczone Wrzoskiem, Stanis³awem Ga³k¹, Janem Pisko- posiad³oœci kl. œwiêt., w tym m. S. [N.S.] z przy- rzem, Janem Janowskim, Miko³ajem Czarnym, leg³¹ doñ wioseczk¹ S. [Stara S.] (Derwich 1992 Szymonem Krawcem i Grzegorzem Ciemnym 278); poœwiadczaj¹, ¿e Jan Krawiec sprzeda³ za 4 grz. 1361 mieszczanie: wójt Przybys³aw, Miko³aj Janowi Œwiatowiczowi ze Starej S. swój dom po- zw. Smaga i Stanis³aw kowal (Mp. III 742); 1405 ³o¿ony miêdzy domami Miko³aja Borowego W³adys³aw Jag. zezwala na odbywanie w nale- i Piotra Szewca (Rokoszny 159n.); 1467 ul. Opa- ¿¹cym do kl. m. N.S. targów w ka¿dy czwartek towska (Kiryk 1994 77); (ZDM VI 1681); 1418 s¹d ³awniczy w N.S. roz- 1468 Kazimierz Jag. na proœbê opata Miko- patruje sprawê Piotra Szwatky, mieszczanina ³aja zakazuje odbywania na szczycie یwiête- z Opola Lub., i jego s. Korodajwy (Kiryk 1994 go Krzy¿a jarmarku na Zielone Œwi¹tki, nieza- 147); 1427 Miko³aj opat kl. œwiêt. przeznacza na twierdzonego ¿adnym przyw., który zak³óca za- potrzeby konw. m.in. ³aŸniê w m. N.S., której ³a- konnikom spokój i przeszkadza w mod³ach, a w ziebny ma obs³ugiwaæ zakonników; pozwala tak- jego miejsce ustanawia w m. S.[N.] pod £ys¹ ¿e jednemu z nich udawaæ siê w razie potrzeby Gór¹ 2 jarmarki tygodniowe, na Zielone Œwi¹t- do dworu opata w S.[N.] po zaopatrzenie (ZDM ki i na œ. Wawrzyñca [10 VIII], przyznaj¹c opa- II 390); 1431 radni m. N.S. przyjmuj¹ Kunczê, towi wy³¹czne pr. do sprzeda¿y napojów, oprócz przyby³ego z m. £agowa, na wspó³mieszczani- wina, a tak¿e do pobierania targowego w wyso- na i polecaj¹ Maciejowi wpisaæ go „in libro ci- koœci 1 gr od wozu z chlebem i 0,5 grz. od inne- vile” (Rokoszny 159); 1431 kupiec Andrzej z N.S. go wozu, od którego to podatku wolni maj¹ byæ w Sandomierzu (Kiryk 1994 77); 1437 poniewa¿ mieszczanie król. (AG 1869; Pol. 222); 1469 Jan opat œwiêt. popar³ Stefana wójta N. i Starej S. bp krak. obiecuje prze³o¿yæ na inny termin nowo przeciw roszczeniom szlach. Jana Murcza z Wie- ustanowiony w jego m. Bodzentynie jarmark na loborowic, który pozwa³ go o pr. bli¿szoœci po œ. Ducha [tzn. na Zielone Œwi¹tki], który szko- swojej œp. ciotce El¿biecie, s¹d z. sand. nak³ada dzi podobnemu dorocznemu jarmarkowi w m. na Jana wieczyste milczenie w sprawie sporne- S.[N.], nale¿¹cemu do opata œwiêt., który z dawna go wójtostwa (ZDM III 502); 1447 dwór opata odbywa³ siê w³aœnie w dniu œ. Ducha (AC II 624); w m. N.S. (ib. 756); 1469 ul. œ. Krzy¿a (Kiryk 1994 77); 1452 Miko³aj Grin, Marcin Papyesz, Miko³aj 1470–80 m., nale¿y do kl. œwiêt., s¹ w nim Trsczenski, Miko³aj Karoni rajcy, Bogusz pod- niewymierzone ³any miejskie, z których p³aco- wójci oraz 7 ³awników: Stanis³aw Rychlica, Sta- ny jest czynsz ró¿nej wysokoœci, zale¿nej od wiel- nis³aw Bia³ek, Miko³aj Krawiec alias Ambrosz, koœci roli, w sumie rocznie wynosi tylko 1/40 Maciej Lanczyczka, Miko³aj Brzeczka, Stanis³aw grz., 58 domów p³aci opactwu po 1 wiard. czyn- alias Stanik i Stefan zw. Zdun (Szdan) oœwiad- szu, co ³¹cznie daje roczny dochód 14,5 grz. Jest czaj¹, ¿e przed ich s¹dem gajonym w N.S. Sta- te¿ ³aŸnia p³ac¹ca kl. 2 grz. czynszu, której ³a- nis³aw alias Stanikowicz, kmieæ ze Starej S., zre- ziebny zobowi¹zany jest na ka¿de ¿¹danie sam zygnowa³ na rzecz swego br. Jana z dziedzictwa lub przez pomocnika obs³ugiwaæ zakonników matczynego w Starej S. po³o¿onego nad rz., id¹c w ³aŸni klaszt. na Œwiêtym Krzy¿u. Poza tym przez most w Starej S., miêdzy dziedzictwami dwór i folw. klaszt., obok podwójny m³yn daj¹- Jakuba Wchul i Janika, o które Jan pleb. Obu S³u- cy wymiar, 2 ma³e stawy rybne, wiatrak oraz pi pozwa³ niegdyœ Katarzynê, wd. po Staniku, doskona³y sad k. dworu, z ró¿nymi drzewami a s¹d w obecnoœci Macieja opata œwiêt. odrzu- owocowymi, w tym ponad 500 p³odnych grusz ci³ jego roszczenia (AG 3252); 1452 kowal (Ja- i jab³oni (DLb. III 230; II 489). Do N.S. kmiecie b³oñski 98); 1454 mieszczanin Stefan (ib.); 1463 z ÛKoniem³otów i ÛTuklêcza dowo¿¹ sól klaszt., Jan, krawiec, mieszczanin (CU II 202); 1466 Ma- a ze یwiêcicy tak¿e inne towary (ib. III 238–9). ciej Papyesz podwójci z radnymi Bogus³awem Kmiecie z nale¿¹cych do kl. sieciech. Z³otnik do- Nowa S³upia 135 wo¿¹ tu z Wieliczki i Kr. to, co im ka¿¹ (ib. 269), bez wymiaru, zarezerwowanego dla opata, s³ód a kmiecie z Piotrowa, w³oœci bpa w³oc³., daj¹ poddanych klaszt. z m. S.[N.] (AG 1895); podwody tak¿e do N.S. (ib. I 628); 1553 Zygmunt A. przenosi na pr. niem. imien- 1478 Stanis³aw Nawek mieszczanin N.S. ku- nie wyliczone posiad³oœci kl. œwiêt., w tym m. pi³ niegdyœ za 30 grz. i konia wart. 2 grz. od opata S. [N.S.] z wioseczk¹ zw. S. [Stara S.] (AG 1909); Micha³a so³ectwo we wsi klaszt. Wólka Milano- 1554 64 rodziny i 17 komor. (Kiryk 1994 78); wska, co ob. potwierdza opat Jan, wœród œwiad- 1557 63 rodziny (ib.); 1561 ÛRudki, p. 2; 1561 ków Leonard notariusz ze S.[N.?] (AG. 1875); star. s³upski Jan Dobrucki (Rokoszny 160); 1563 1504 pobór z 5 ³. i 4 karczem dorocznych (ASK 67 rodzin (Kiryk 1994 77); 1565 jak w 1546 r. I/7 33, 100v); 1504, 1506, 1510 szos 5 grz. (RP); (AG 1897); 1566 burmistrz Marcin krawiec (Ki- 1510 pobór z m³yna staros³upskiego o 2 ko³ach ryk 1994 77); 1566 Franciszek Szewc, mieszcza- korzecznych, m³yna œredniego o 4 ko³ach ko- nin N.S., zapisuje ¿. Reginie Kulebiance po³o- rzecznych, m³yna wielkiego o 2 ko³ach i trze- wicê na jego domie i zaty³ku pod pewnymi wa- cim stêpionym, m³yna dworskiego o 2 ko³ach runkami (Rokoszny 160); 1567 opat nadaje mie- wodnych, m³yna sosnowskiego o 2 ko³ach wal- szczanom pastwisko pod lasem zw. Kliszcz (Kiryk nych i tartaku (ib.); 1513 bractwo nowe (Kiryk 1994 77); 1570–1 pobór od 17 rêkodzielników 1994 77); 1527 Ûp. 6Ea; 1529 pobór z m³yna i 3 czeladników, 13 komor., 5 gorzelników i z dziedzicznego zw. Idzik o 2 ko³ach, opust. pi³a m³yna o 3 ko³ach z rol¹ (ASK I/7 273, 347 451; (RP); Kiryk 1994 77); 1578 m., szos 16 fl., pobór z 2,5 1529 m. N.S. oraz po³o¿ony pod m. m³yn zw. ³. miejskich, od 21 rzemieœlników, 10 komor., z Idziego nale¿¹ do sto³u opata œwiêt., czynsz z m. 1 m³yna dziedzicznego o 1 kole i z rol¹, 1 stêpy wynosi 21/2 grz., z m³yna 2 grz. Jest tu folw. opa- z 1 ko³em (ASK I/7 605; I/10 785v, 790v; Paw. ta, uprawa trójpolowa (LR 349n., 373); 1530 205–6; Kiryk 1994 77); pobór z m³yna dziedzicznego zw. „Kracin” o 1 1579 opat i konw. nadaj¹ mieszczaninowi kole, dzier¿awionego przez Idzika, z m³yna do- Wawrzyñcowi Wachowi niwki w oznaczonych rocznego o 2 ko³ach zw. Wielki M³yn, m³yna so- granicach z zastrze¿eniem czynszu i dzies. dla snowskiego, dziedzicznego o 1 kole, dzier¿awio- opata i kl. (ZDP rps 10543 43); 1580 ci¿ daj¹ nego przez Bratka, i z karczmy (ASK I/10 222v); mieszczaninowi N.S. pastewnik miejski nad sta- 1530–2 szos 5 grz. (ib. 235v, 478, 618v); 1531 wem Serwisz Kaptur [ÛSerwis] z zapisem 200 pobór z m³yna dorocznego „Nowa S³upia” o 1 grz., rezerwuj¹c dla siebie dzies. (ib.); 1580 cech kole, z m³yna dziedzicznego o 1 kole zw. „Kra- wielki (Kiryk 1994 77); 1589 26 domów w rynku cin”, Wielkiego M³yna dziedzicznego o 1 kole i 39 domów przy ulicach, 4 kuŸnie kowalskie, [pod Star¹ S³upi¹], m³yna sosnowskiego dorocz- 4 warsztaty szewskie, 3 piekarzy, 3 krawców, nego dzier¿awionego przez Bratka (ib. 456); 2 praso³ów, kuœnierz, bednarz, ko³odziej, tkacz, 1532 pobór z Wielkiego M³yna i m³yna dzier¿a- 6 cha³. i 6 gorzelników, szos (ib.; ASK I/9 705; wionego przez Bratka Sosnowskiego (ib. 600); I/10 850, 891); 1593 kardyna³ Jerzy Radziwi³³, 1532 brak kmieci, pobór z m³yna dzier¿awione- administrator bpstwa krak. i wizytator opactwa, go przez Idzika (ib. 614v); 1538 pobór z 2 m³y- zezwala zakonnikom udawaæ siê do miasta [tzn. nów i m³yna Kuczorka (ib. I/7 191); 1538 pobór do N.S.] tylko w wyj¹tkowej potrzebie i w towa- od mieszczan i 5 komor. (ib. 203v); 1538 kl. rzystwie opata lub innego zakonnika (BJ rps œwiêt. pobiera 48/36 grz. czynszu z miasta i po 3544 157); 2 grz. czynszu z ³aŸni oraz z m³ynów Idzik, Bu- [1608–34] opat Bogus³aw Radoszewski ze- jak i Kuczorek (ib. 210); 1541 krawiec Stanis³aw zwoli³ na wybudowanie w ogrodzie opackim Maciek pozostawi³ w testamencie 15 sztuk by- pewnej liczby domów, a powsta³e w ten sposób d³a, 27 owiec, 20 kóz, 20 œwiñ, ubrania, 2 ko¿u- przedmieœcie nazwa³ na pami¹tkê swojej funda- chy, dom z rol¹ w Osieku (Kiryk 1994 77); 1546 cji Radoszowem1 i wystara³ siê dlañ o przyw. dwór w S.[N.?] obs³ugiwany bez wymiaru przez król. (Jonston III/2 93v; Gacki 92); 1610, 1611 m³yn w ÛMicha³owie, który ma te¿ przerabiaæ Ûp. 5B; 1629 pobór z 64 posesji, 2,5 ³., od 136 Nowa S³upia

4 szewców, 2 krawców, 4 kamieniarzy, 3 pieka- 21 ³. poborowych, 9 placów pustych, 102,5 osia- rzy, 2 sprzedawców soli, kuœnierza, bednarza, ko- d³ych, które p³ac¹ po 12 gr czynszu, 12 placów ³odzieja, tkacza, rzeŸnika, 6 komor. bez byd³a, z wolnych od czynszu. Za s³ody w suszarni dwor- m³yna dziedzicznego o 1 kole i stêp (RS 1629 skiej daj¹ æwieræ kor. od ka¿dych 6 kor., od ro- 78–9, 83); bienia piwa w browarze dworskim 15 gr od waru. 1633 W³adys³aw IV Waza na proœbê opata Odpracowuj¹ 3 dni pomocnego. Z jatek rzeŸni- Bogus³awa Radoszewskiego obdarza mieszczan czych daj¹ po 32 funty topionego ³oju i bij¹ by- N.S. pr. niem., uchylaj¹c wszelkie pr. i zwyczaje d³o dworskie, szewcy wyprawiaj¹ skóry dwor- polskie i ruskie, potwierdza dawny zwyczaj skie i wyrabiaj¹ z nich buty dla czeladzi po 15 przedstawiania przez mieszczan 8 kandydatów, gr za parê. Targowe z 8 jarmarków rocznie. Po- z których opat wybiera 1 na burmistrza i 1 na raj- dymne z 74 domów miejskich, 7 domów probo- cê, zaœ z pozosta³ych 6-ciu burmistrz powo³uje stwa parafialnego, 7 domów probostwa szpital- jeszcze 2 rajców, poza tym uwalnia ich od pod- nego, 3 dworskich w ratuszu i browarku, w sumie wód i ustanawia targ w soboty i jarmarki na œ. z 91 domów wynosi 364 z³. Subsidium charita- Benedykta [21 III] i Podwy¿szenie Krzy¿a Œ. [14 tivum wynosi 300 z³. Budynki dworskie: ratusz IX] (Baliñski 305–6 z orygina³u; Wiœ.Op. 407; czyli austeria do warzenia trunków, browarek i S. Kuraœ, Przywileje pr. niem. miast i wsi..., Wr. suszarnia (Inw. S³up. 5–6); 1780–2 przy podzia- 1971, 190); 1650 do sto³u konw. nale¿y m.in. le dóbr nale¿¹cych do sto³u opata opat klaustralny czynsz z placu (area) ³aŸni s³upskiej (AG 1913–5, uzyskuje m.in. N.S., Star¹ S. z folw. i ÛPaprocice 1917); 1662 pog³ówne od 264 mkw (ASK I/67 (Lefebvre V/5 164v; Gacki 253); 53; Paw. wstêp 51); 1662 zamiana pewnych ³¹k 1787 Stanis³aw August Poniatowski potwier- i gruntów miêdzy kl. i m. N.S. (ZDP rps 10543 dza przywileje m. klaszt. N.S. i ustanawia w nim 43); 1667 opat i konw. zamieniaj¹ pastewnik 3 nowe jarmarki (ZDM VI s. 241; Baliñski 306; [jaki?] na pastewnik zw. „Sciegna” nale¿¹cy do SG X 855; Wiœ.Op. 407); 1787 liczy 445 mkw, m. N.S. (ib.); 1673 pog³ówne od 211 mkw (ASK w tym 7 ¯ydów (Spis I 398; II 118); 1791 opat, I/67 254v); 1674 pog³ówne od 243 mkw (ib. zatrzymuj¹c dla siebie po³o¿on¹ w mieœcie au- 425v, 473v); 1678 ÛRudki, p. 2; 1690 mieszcza- steriê do szynkowania, rezygnuje z powinnoœci nin N.S. oœwiadcza przed s¹dem wójtowskim, ¿e nale¿nych mu od mieszczan s³upskich, tzn. 6 kor. sprzeda³ kapitule kl. œwiêt. ³¹kê, a ca³e pr. do niej s³odu rocznie, 15 gr od zrobienia piwa w bro- przekaza³ przez zielon¹ rózgê (Gacki 248–9); warze dworskim, 3 dni pomocnego przy ¿niwach 1690 Jan III Sobieski na proœbê opata usta- z ka¿dego domu, wyprawiania skór dworskich nawia w N.S. 4 nowe jarmarki, które maj¹ odby- przez szewców oraz kamienia ³oju od rzeŸników, waæ siê w pierwsz¹ niedzielê po œwiêcie Trzech którzy przychodzili te¿ biæ byd³o do kuchni dwor- Króli, oraz w dni: Znalezienia Krzy¿a Œ. [3 V], skiej (Gacki 249); 1819 m. i cz. propinacji na- œ. Macieja [24 II] i Wszystkich Œwiêtych [1 XI] le¿y do sto³u opata. S¹ tu 102 place osiad³e i nie- (SG X 855; Baliñski 306; Wiœ.Op. 407); 1722 osiad³e, z których 12 jest wolnych od czynszu, opat potwierdza mieszczanom pr. korzystania na a pozosta³e p³ac¹ po 12 z³. Do sto³u tego¿ nale- w³asne potrzeby budowlane i opa³owe z lasów ¿y te¿ folw. N. i Stara S. z dworkiem i browa- klaszt. (ZDP rps 10543 43; Gacki 266); 1725 rem, w dzier¿. (AOkup. 3v, 237; Gacki 253, ten¿e potwierdza pastwiska mieszczan pod grun- 249); 1827 ma 102 domy i 629 mkw (Tabela II tami Wólki Milanowskiej (ZDP rps 10543 43); 183). 1725 [mo¿e 1525?] opat i konw. nadaj¹ Idzikowi 5A. Koœció³ par. pod patronatem kl. œwiêt., mieszczaninowi N.S. przyw. na m³yn z zabudowa- nastêpnie prepozytura klaszt. niami pod ÛChe³mem i z gruntami w Niezamie- 1439, 1442 Jan Pe³ka pleb. [?] Obu S. (Mp. dzu (ib.); 1743 mieszczanin s³upski Bukowski IV 1351, 1424); 1446 Jan wikary (Rokoszny 162); dzieli testamentem maj¹tek miêdzy dzieci (ib.); 1452 Ûp. 6B; 1452–3 Jan pleb. Obu S. (AG 1780 nale¿y do klucza staros³upskiego dóbr 3252; Rokoszny 162); 1456 Ûp. 6C; sto³u opata klaustralnego. Miasto zajmuje obszar 1470–80 drewn. koœció³ par. œ. Wawrzyñca, Nowa S³upia 137 filialny w stosunku do koœcio³a w Starej S., ob. twierdzenie (BKór. rps 816 146, 170; SP I s. obu koœcio³ami zarz¹dza jeden pleb. z siedzib¹ XVIn.); [1491–3] Fryderyk Jag. kardyna³ i bp w N.S. Pleb. ma w mieœcie w³asne role i ³¹ki, bie- krak. na proœbê Miko³aja pleb. Obu S³upi prze- rze z 1 cz. ³anów miejskich dzies. snop. wart. do nosi i ³¹czy parafie Stara S. i N.S., zastrzega- 60 gr, zaœ dzies. z 2 cz. tych ³anów, wart. do j¹c, ¿e w niedzielê i œwiêta solenne w koœciele 2 grz., oraz z folw. nale¿y do kl. (DLb. II 489; w Starej S. ma byæ celebrowana msza, jednak III 230, 243). Poza tym pleb. pobiera dzies. z 1/2 decyzja ta nie wesz³a w ¿ycie z powodu sprze- Starej S., wart. do 6 grz. (ib. II 490; III 231), oraz ciwu parafian (Jonston II/29 51v–2); [koniec z ³km. w Wilkocinie (ib. II 475). Okrêg par.: N.S., XV w.] pleb. Marcin z Szyd³owca OSB (Lefe- Baszowice, Bielów, Wólka Milanowska, ÛMi- bvre VII 23a); rocice, Stara S. [?], ÛBostowska Wola (ib. 463, 1506 Jan Konarski bp krak. inkorporuje do 489n.; III 230–3, 240; ÛStara S.);1471 ÛMod- opactwa œwiêt. par. w Obu S., przekszta³caj¹c j¹ liborzyce; w prepozyturê klaszt. obs³ugiwan¹ przez zakon- 1471 pap. Pawe³ II na proœbê opata Micha³a nika œwiêt., zastrzegaj¹c zarazem, ¿e prep. ma inkorporuje do kl. œwiêt. koœcio³y par. w Konie- stale utrzymywaæ duchownego œwieckiego jako m³otach i Obu S., a w 1472 r. Miko³aj opat ko- wikarego (AV XVII 422; Jonston III/5 109n.; przywnicki jako delegat SA og³asza przy³¹cze- Gacki 147); 1529 koœció³ nieparafialny, filialny nie obu ww. koœcio³ów par. do kl. œwiêt. (Jon- w stosunku do koœcio³a w Starej S. Z pewnych ston II/27 25; Szepiñski 143; Gacki 146–7; Wiœ. ról miejskich dzies. snop. wart. 2 grz. nale¿y do Op. 407; Wiœ.Stop. 109); 1472 Andrzej z N.S., sto³u opata, z pozosta³ych ról wart. 3 grz. oraz Bened. œwiêt., pleb. Obu S. (Lelewel 89 – infor- z niektórych ról folw. opata [w N.S. i Starej S.?] macja niepewna); 1472 Jan pleb. (BKUL 2); 1474 dzies. snop. wart. 7 grz. co trzeci rok pobiera Jan pleb. Obu S., kopista pracuj¹cy z polecenia pleb. Starej S. Kolêda w Obu S., wart. 3 grz., i za wynagrodzeniem opata Micha³a (Zbiory nale¿y do pleb. i wikarych w Starej S. (LR 373); 386); 1477 szko³a par. (Derwich 1997a, Ûp. 1546 komendarz Jan z Piórkowa (AG 1895); 6Db); 1564 pleb. Obu S. (MDS I 133); 1491 Maciej opat i konw. kl. œwiêt. oraz Mi- 1564–5 par. N.S., okrêg par.: N.S., Baszowi- ko³aj pleb. Obu S. przenosz¹ i ³¹cz¹ par. œ. Win- ce, Bielów, Budzyñ, Cz¹stków, Jeleniów, Kunin, centego w Starej S. z par. œ. Wawrzyñca w N.S.; Û£omno, Mirocice, Podleszany, ÛPokrzywian- wszyscy duchowni obs³uguj¹cy par. przebywaæ ka, Skoszyn, Stara S. [!] (LS 1564–5 329); 1578 bêd¹ przy koœciele œ. Wawrzyñca w N.S., w któ- par. S. miasto, okrêg par.: N.S., Baszowice, Ku- rym sprawowaæ bêd¹ wszystkie sakramenty ³¹cz- nin, Mirocice, Skoszyn, Wola Zerwikaptur [ob. nie z chrztem oraz odprawiaæ codziennie 1 mszê Serwis] (Paw. 194); 1579, 1580 Ûp. 3.4; 1580 œpiewan¹, a w niedzielê i œwiêta tak¿e nieszpo- komendarz szlach. Krzysztof Maglowski, pisarz ry i wigiliê; aby zaœ koœció³ œ. Wincentego w Sta- opata (AG 1900; Gacki 260); 1593 kardyna³ Je- rej S. nie opustosza³, co niedzielê wikary z N.S. rzy Radziwi³³ administrator bpstwa krak. i wizy- odprawi w nim razem z koœcielnym mszê czyta- tator kl. œwiêt. poleca przenieœæ do koœcio³a pod n¹, wyj¹wszy przypadek, gdy w tygodniu wypa- £ysiec [tzn. do N.S.?] sakramentarium stoj¹ce dnie œwiêto NMP lub któregoœ z aposto³ów, wów- dot¹d w koœciele klaszt., jako odpowiednie do czas bowiem msza odbêdzie siê w tym dniu, a tego miejsca (BJ rps 3544 155); nie w niedzielê; ponadto opat i konw. daj¹ ko- 1597 drewn. koœció³ œ. Wawrzyñca, konsekro- œcio³owi w N.S. domek z placem stoj¹cy naprze- wany, 3 o³tarze, pleb. Stanis³aw Uszyñski kan. ciwko koœcio³a œ. Wawrzyñca, przeznaczaj¹c go kiel., nowy dom pleb., wikary Krzysztof Maglow- na mieszkanie dla 1 wikarego, a tak¿e roczny ski, komendarz. Pleb. utrzymuje wikarego, czy- czynsz 12 gr z domu i placu zw. Borowy (Boro- li komendarza, daj¹c mu 12 grz., oraz rektora vi), po³o¿onego w s¹siedztwie koœcio³a œ. Waw- szko³y, daj¹c mu 4 grz., a tak¿e kantora. Uposa- rzyñca; ww. powiadamiaj¹ o swojej decyzji ksiê- ¿enie parafii N.S. i Stara S. ³¹czne, dzies. z ról cia Fryderyka Jag. bpa krak., prosz¹c o jej za- miejskich N.S. i ze Starej S. na zmianê z opatem, 138 Nowa S³upia pleban ma role w Starej S. Okrêg par.: N.S., Ba- koœcio³a, ale bardzo zniszczone. Od ok. 50 lat szowice, Bielów, Mirocice, Serwis, Wólka Mi- bractwo œ. Anny maj¹ce zapis 2000 fl. na wsi lanowska (AVCap. VIII 20–1; LXV 511v); 1610 W³ochy dokonany przez Miko³aja Niemojew- prep. szpitalny œ. Micha³a w N.S. otrzymuje m.in. skiego. Okrêg par.: N.S., Bartoszów [ob. ÛBarto- nale¿¹ce do sto³u opata dzies. snop. z N.S. i Sta- szowiny?], Baszowice, Bielów, Mirocice, Papro- rej S. (Ûp. 5B); 1615 wikary Krzysztof (Roko- cice, Radoszów, Trocha, Vasko, Wólka [ob. Wól- szny 162); 1638 pleb. Bernard B³aszkiewicz OSB ka Milanowska], Zoraz (AV XVII 422–3); do (MDS I 159); 1655 pleb. Marcin Chabroz, wika- koñca 1716 r. prep. Marcin Kiciñski OSB, dr te- rzy Marcin Barycki i Jakub Filakowski (AG ologii, sekretarz kongregacji, póŸniej prep. w¹- 1917); wol. (Acta capitularia monasterii Mogilnensi 1655–6 podczas najazdu Szwedów przy ko- Congr. Bened.--Polona, s. 2, 17, Tyniec, zbiory œciele œ. Wawrzyñca w N.S. przebywa³ Marcin o. P. Sczanieckiego); 1720 mieszczanka N.S. za- Kwiatkiewicz OSB, pisz¹c tu utwór „Laus vitae pisuje 2 place zw. Budki na bractwo Ró¿añco- solitariae” (Lefebvre VII 21v); 1666 po¿ar mia- we, erygowane w 1732 r. (MDS I 159); sta niszczy drewn. koœció³ w N.S. (Wiœ. Op. 407); 1738 mur. koœció³ par. œ. Wawrzyñca, filialny 1669 wikary Grzegorz Kraœnicki (Rokoszny 162); koœcio³a w Starej S., z nim po³¹czony i zarz¹dza- 1677 Miko³aj Oborski sufragan krak. konsekru- ny przez jednego prep. Ma 4 o³tarze i pi¹ty z je 4 o³tarze w koœciele œ. Wawrzyñca w N.S.: obrazem NMP Sokalskiej od Jana Or³owskiego, g³ówny, NMP, œ. Anny, œ. Macieja (AV XVII 422; z zapisem z tego roku 1000 fl. na Witos³awicach Kracik 142); w zamian za 1 mszê czytan¹ tyg. Prep. Bernard 1678 ukoñczono budowê mur. koœcio³a œ. B³aszkiewicz OSB od 1736 r., utrzymuje kanto- Wawrzyñca w N.S., postawionego staraniem ów- ra i organistê, prowadzi ksiêgi par. Nowa drewn. czesnego pleb. Macieja Sekulskiego OSB (Cor- szko³a. 2 bractwa: œ. Anny, bez erekcji, które od pus 108; Jonston III/5 109; Gacki 96, 147); 1678 5 lat [?] ma zapis 2000 fl. na wsi W³ochy za Andrzej Trzebicki bp krak. na proœbê opata ery- 1 mszê we wtorki, i Ró¿añcowe, zatwierdzone w guje mur. koœció³ œ. Wawrzyñca w N.S. oraz po- 1732 r. przez SA, ale bez erekcji i introdukcji, twierdza wcielenie par. w Obu S. do kl. œwiêt. jego promotorem jest prep. s³upski, a opiera siê i jej przekszta³cenie w prepozyturê zakonn¹ (AV o zapis testamentowy mieszczki s³upskiej Kon- XVII 422; Jonston III/5 109v); 1683–4 pleb. stancji Kwiatkowskiej z 1710 r. Uposa¿enie par. Maciej Sekulski OSB (Rokoszny 161–2); 1684 spisa³ w 1684 r. prep. Maciej Sekulski OSB, pleb. „Obojej S³upi” Maciej Sekulski OSB skar¿y wykorzystuj¹c inwentarz koœcio³a z 1659 r. Prep. przed s¹dem miejskim w N.S. mieszczanina ma dzies. z Wa³snowa, Skoszyna, Wilkocina, Grzegorza Flaka, ³awnika, który, mimo osobne- Kunina, Jeleniowa, Podleszan i Konczan [?] (AV go dekretu, rozmawia³ i goœci³ ekskomunikowa- XXVII 12–5, 428–36); nego szl. Sosnowskiego (ib. 161); 1688 prep. Ma- 1747 mur. koœció³ par. œ. Wawrzyñca, konse- ciej Sekulski OSB (Wiœ.I³. 405); 1689, 1705 prep. krowany w 1677 r., erekcja za prep. Macieja Se- Obu S. Jan Ostrowski OSB (Jonston III/7 118v, kulskiego, uposa¿ony w 1678 r. przez opata Mi- 126; AG 1925); ko³aja Goskiego, w tym roku inkorporowany do 1711 mur. koœció³ par. œ. Wawrzyñca, filia ko- opactwa, które ma pr. patronatu nale¿¹ce do opata œcio³a w Starej S., konsekrowany, dedykacja i konw. Odt¹d obs³ugiwany przez zakonnika w pierwsz¹ niedzielê po Wniebowziêciu NMP, œwiêt. O³tarze: œ. Wawrzyñca, NMP Sokalskiej, po³¹czony z koœcio³em w Starej S. i zamieniony NMP Ró¿añcowej, œ. Anny, œ. Macieja. Bractwo na prepozyturê zakonn¹ obejmuj¹c¹ oba koœcio- œ. Anny, którego stare przywileje zaginê³y, ale ze ³y. Od 1700 r. prepozytem jest Placyd Pawlikie- starego inwentarza wiadomo, ¿e odnowi³ je pleb. wicz OSB, profes œwiêt., brak wikarych, ale Maciej Sekulski, bractwo Ró¿añcowe, zatwier- w czasie œwi¹t przybywaj¹ z pomoc¹ mnisi wy- dzone w 1732 r. Prep. Jakub Mazurkiewicz OSB s³ani z kl. Ze s³u¿by koœcielnej jest organista od 1745 r., wikarymi s¹ mnisi z kl. Organista i dzwonnik, s¹ te¿ dla nich i dla szko³y domki k. i kantor przebywaj¹ w Starej S., rektor szko³y. Na Nowa S³upia 139 uposa¿eniu prep. dzies. snop. z ról mieszczañ- cholski, Lavacrum animae..., Cracoviae 1601, 5v; skich darowane przez opata Miko³aja Goskiego, Ruffin dedykacja i D4v; Gacki 90; Jonston III/1 na zmianê z prep. szpitalnym (Ûp. 5B), role 88–8v; MDS II 145); 1603 w szpitalu w N.S. i ³¹ki, wyliczone wyderkafy. W sumie dzies. wart. przebywa mnich œwiêt. Wojciech Ruffin, pisz¹c 90 fl. Okrêg par.: Bartoszowiny, Baszowice, Bie- kronikê klaszt. (Ruffin, dedykacja z 6 XI 1603; lów, ÛHucisko, Wólka Milanowska, Mirocice, Sczaniecki 1985 123, 147); 1610 Bogus³aw Ra- m³yny: Bakiel, Ruœ, Trocha, ÛWymys³ów, Zaga- doszewski opat i konw. œwiêt., wykonuj¹c posta- je, a tak¿e wsie Serwis i ÛTrzcianka, ³¹cznie 670 nowienia wizytacji przeprowadzonej w opactwie dusz (AV XXXVII 16–20, 260–72); 1750 Miko- przez kardyna³a Jerzego Radziwi³³a w dniu 7 IX ³aj Kunicki sufragan krak. konsekruje o³tarz g³ów- 1593 r., koñcz¹ rozpoczêt¹ przez poprzedniego ny NMP w koœciele par. w N.S. (Kracik 142); opata, Micha³a Maliszewskiego, fundacjê prepo- 1780 2 koœcio³y, par. œw. Wawrzyñca i szpi- zytury zakonnej przy szpitalu i koœciele œ. Mi- talny, oba kollacji opata i konw. œwiêt. Dzies. cha³a Archanio³a na przedmieœciu N.S. pod £ys¹ snop. wytyczna od drogi do wsi Serwis do gra- Gór¹; prep. otrzymuje dom z placem i ogrodem nic Wólki Milanowskiej z Pod³aziem nale¿y do k. koœcio³a œ. Micha³a, niewielki obszar przyle- prepozytury szpitalnej, z reszty gruntów pobie- g³y do granic wsi Baszowice, na którym wolno ra pleb. N.S. Probostwo liczy 7 zabudowañ mu karczowaæ zaroœla, winnicê na przedmieœciu (Inw.S³up. 5); 1782 [?] prep. Micha³ Lochman ÛSandomierza, ³¹kê k. stawu zw. „Serwisz” przy OSB (Wiœ.Op. 410 z dat¹ 1762); 1785 przypo- drodze z N.S. do wsi Serwis, 1/2 ³¹ki po obu stro- mniano prepozytowi obowi¹zek utrzymania przy nach drogi w Wólce Milanowskiej a¿ do stodo- koœciele duchownego œwieckiego jako wikarego, ³y folwarcznej i znaków kamiennych, 18 gr czyn- jednak prep. Micha³ Lochman OSB wystara³ siê szu z placu zw. „Dominikowska”, 1 grz. od mie- o zawieszenie dekretu (Gacki 147); 1787 okrêg szczanina N.S. Fryderyka Mogileñskiego, pew- par.: N.S., Bartoszowiny, Baszowice, Bielów, Hu- n¹ sumê na roli zw. „Walowskie”, czynsze ze cisko, Wólka Milanowska, Mirocice, Paprocice, Starej S. oraz od m³ynarzy Kuligowskiego i Idzi- Serwis, Trzcianka, Wymys³ów klaszt., Podkla- kowskiego w Starej S. i m³ynarza Marzeckiego, sztorze i inne cha³upy, liczy 1178 mkw, w tym p³acone na œ. Marcina [11 XI], a tak¿e dzies. 22 ¯ydów (Spis I 388–9; II 118); 1800–32 We- snop. od tych 3 m³ynów oraz z N. i Starej S., remund Molêtowski OSB, ostatni pleb. – prep. która z dawna nale¿a³a do sto³u opata, wreszcie zakonny, zm. w N.S. w 1819 r. po supresji kl., mlewo w m³ynach nale¿¹cych do opata i konw. wzi¹³ na przechowanie i umieœci³ w koœciele par. oraz pr. wyrêbu w lasach klaszt. na w³asne po- w N.S. relikwiarz z Drzewem Krzy¿a Œ., otrzy- trzeby prep. i szpitala. Prep. zobowi¹zany jest do ma³ te¿ wówczas dla koœcio³a w N.S. 12 orna- opieki duszpasterskiej nad ubogimi ze szpitala, tów, 6 par dalmatyk, 2 pary kap, bieliznê i mniej w niedziele i œwiêta solenne ma z nimi odprawiaæ kosztowne sprzêty oraz 2 kielichy ze skasowa- modlitwy, zaœ w przyleg³ym do szpitala koœcie- nego opactwa. W zamian pleb. N.S. mia³ odpra- le œ. Micha³a musi w ka¿d¹ niedzielê celebrowaæ wiaæ w ka¿d¹ niedzielê nabo¿eñstwo w koœciele mszê ku czci œ. Trójcy z kolekt¹ do Anio³ów, klaszt. na Œwiêtym Krzy¿u. Od 1820 r. w kl. mie- w pi¹tki mszê za fundatorów oraz braci zakon- szka³o 2 Bened. pod zwierzchnictwem pleb. N.S. nych ¿ywych i zm. Ma co roku przekazywaæ na (Gacki 139n., 337–40; Wiœ. Op. 410); ok. 1807 utrzymanie szpitala 12 kor. ¿yta, po 4 kor. jêcz- wikary Hugo Jopkiewicz OSB (Gacki 140); 1819 mienia i grochu, 1 kor. ryb. Opat jako fundator do pleb. nale¿y dzies. z pewnych ról w m. N.S. zastrzega dla siebie i nastêpców pe³ne pr. patro- (AOkup. 10v). natu i kollacji, w tym pr. prezentowania na god- 5B. Koœció³ szpitalny. noœæ prep. jednego spoœród zakonników (MDS [1596–1601] opat Micha³ Maliszewski, wy- II 144–6); 1611 Piotr Tylicki bp krak. zatwier- konuj¹c zalecenie wizytacji Jerzego Radziwi³³a dza fundacjê i uposa¿enie prepozytury zakonnej z 1593 r., funduje i uposa¿a na przedmieœciu N.S. przy ju¿ konsekrowanym drewn. koœciele œ. Mi- pod £yœcem szpital i koœció³ œ. Micha³a (S. Gro- cha³a i szpitalu w N.S. Jej zwierzchnikiem ma 140 Nowa S³upia byæ jeden spoœród Bened. œwiêt., koniecznie pre- pierowe 2122); ok. 1736 prep. Jacek Jab³oñski zbiter, prezentowany przez opata, a instytuowa- OSB (Lefebvre VII 21a; K. Estreicher, Biblio- ny przez bpa. Potwierdza jego uposa¿enie, zw³a- grafia polska, XVIII Kr. 1901, 364–5); 1738 szcza pr. wolnego mlewa w m³ynach klaszt., oraz drewn. koœció³ œ. Micha³a, 3 o³tarze: wielki, NMP obowi¹zki. Wreszcie instytuuje, jako pierwsze- i œ. Jana Chrzciciela, drewn. szpital dla ubogich, go prep. prezentowanego przez opata, przeora od 2 lat prep. jest Augustyn Wrzeszkiewicz OSB œwiêt. Wojciecha Ruffina OSB, (ib. 144, 147–8); (AV XXVII 16, 441–5); 1633 mieszczanin N.S. Stanis³aw Bak zapi- 1747 drewn. koœció³ œ. Micha³a, konsekrowa- suje 100 fl. na ubogich (AV XVII 424); 1650 ny, ale nie wiadomo kiedy i przez kogo, erygo- prep. Jonatan Saganowski OSB (AG 1913); 1650 wany przez opata Bogus³awa Radoszewskiego. prep. szpitalny ulokowa³ sumê 800 z³, prze- O³tarze œ. Micha³a, NMP i œ. Kazimierza. Brac- znaczon¹ na fundusze dla s³abych i chorych za- two Anio³ów Stró¿ów erygowane i wprowadzo- konników œwiêt., na wyderkaf na Go³oszycach ne, kapelan szpitala Bernard B³askiewicz OSB, Ni¿szych, których dz., Wojciech s. Tomasza 3 ubogich. Na uposa¿eniu dzies. z N.S. i Starej S. G¹sowskiego, zobowi¹za³ siê p³aciæ od niej 56 pobierana na zmianê z prepozytem N.S., wart. z³ rocznie (AV XVII 424); 1653 mieszczanin N.S. 600 fl., dzies. z m³ynów Kuligowski, Idzikow- Klemens Wa³owczyk zapisuje 100 fl. na lampê ski i Marzecki, rola w Baszowicach, czynsze wy- przed Najœwiêtszym Sakramentem w koœciele derkafowe (ib. XXXVII 23–5, 287–300); 1763 szpitalnym (ib.); 1657 Samuel M³odnicki OSB, Józef Œmietanka z Olechowca zapisuje prepozy- prep. szpitalny i pleb. ÛWierzbnika (Wiœ.I³. 398); turze szpitalnej w N.S. 100 z³ na 1/2 dóbr Szeli- 1659 A.R.D.M. Andrzej Kucharski profesor te- gi i Bukówka (MDS II 148); 1769 Szymon Kan- ologii U. Kr., kan. œ. Floriana pod Kr., i jego br. ki zapisuje szpitalowi w N.S. 3000 z³ na 1/2 dóbr Adam Kucharski, mgr artium, kan. klimuntow- Boksice i S³awêczyn (ib.); 1780 dzies. z cz. ról, ski, zapisuj¹ szpitalowi i koœcio³owi œ. Micha³a Ûp. 5A; 1780 prep. Karol Smoleñski OSB (Inw. Archanio³a pewne role, place i ³¹ki oraz ma³y Bol. 20); 1780 niwa prep. po³o¿ona przy niwie staw rybny, po³o¿one k. N.S., zobowi¹zuj¹ prep. folw. w Starej S., probostwo szpitalne liczy 7 za- do odprawiania za ich dusze 2 mszy miesiêcz- budowañ (Inw.S³up. 4–5); 1787 rezygnacja prep. nie i 1 mszy na anniwersarz w czerwcu (Jonston Karola Smoleñskiego OSB (Lefebvre V/5 163v, III/4 101n.; AV XVII 424 z dat¹ 1673); 167v; Gacki 106); 1787n. prep. Adrian Dêbski 1664 bp krak. Maciejowski dedykuje w dniu OSB (Lefebvre V/5 163v; Gacki 106–7); 1793 œ. Trójcy koœció³ œ. Micha³a (AV XVII 424); 1669 dzier¿awcami prepozytury szpitalnej s¹ Trzebiñ- Jerzy Jonston OSB prep. koœcio³a szpitalnego œ. scy (Lefebvre V/5 170; Gacki 175); Micha³a i przeor œwiêt. (Gacki 139); 1677 kon- 1807–19 szko³a przy koœciele œ. Micha³a sekracja 3 o³tarzy w koœciele szpitalnym w N.S.: w N.S., od 1815 r. podwydzia³owa, utrzymywa- NMP i œ. Micha³a, Anio³a Stró¿a oraz œ. Kata- na przez opactwo œwiêt. Kierownikiem by³ prep. rzyny (Kracik 142); 1681 suma 800 z³ zapisana N.S., Weremund Molêtowski OSB, g³ównym w 1650 r. na wyderkaf na Go³oszycach Ni¿szych nauczycielem Hugo Jopkiewicz OSB, wikary zostaje przeniesiona na wieœ Garbacz (Gacki s³upski, niektórych przedmiotów uczyli zakon- 318); 1688–9 prep. Roman Krupski OSB (Wiœ.I³. nicy przybywaj¹cy z kl., w tym francuskiego 406; Jonston III/7 118v); 1697, 1705 ponownie i rysunków Francuz Mafran OSB, uciekinier prep. jest Jerzy Jonston OSB, senior kl. œwiêt. przed Rewolucj¹ Francusk¹. Klasa pocz¹tkowa (Lefebvre VII 20av; AG 1925); mieœci³a siê w lamusie prepozytury szpitalnej, 1711 drewn. koœció³ œ. Micha³a Archanio³a, klasy 1–3 w po³o¿onej naprzeciwko mur. piêtro- po³o¿ony za m. N.S., u podnó¿a £yœca. Prep. wej oficynie. W 1815 r. liczy³a 79 uczniów, po- Wawrzyniec Puskowski OSB instytuowany w siada³a 77 ksi¹¿ek zakupionych z op³at szkol- 1709 r., jest 4 ubogich, 3 o³tarze konsekrowane nych. W 1819 r. zredukowano j¹ do stopnia ele- (AV XVII 423v–4v); 1722 opat potwierdza dok. mentarnego. Przy niej Weremund Molêtowski, fundacyjny prepozytury œ. Micha³a (AG dok. pa- dobry pedagog, p³ynnie mówi¹cy po francusku, Nowa S³upia 141 utrzymywa³ konwikt dla synów i córek okolicz- cny w orszaku opata œwiêt. (Tyn. 226); 1460, nych ziemian. Te ostatnie czêsto mieszka³y w 1463 Maciej Paris ze S. [N.?], prezbiter, nota- dworze dzier¿awców prepozytury szpitalnej riusz publiczny, kopista na us³ugach kl. œwiêt. (Gacki 140); (Zbiory 337; CU II 206–7); 1473 Marcin Scho- 1819 dochód z prepozytury posiadaj¹cej folw. wa [Sowa?] z N.S., kopista klaszt. (Rokoszny z wsi¹ Wymys³ów i inne grunty oraz wyderkafy 161; Zbiory 387); 1474 Ûp. 5A; 1478 Ûp. 3; wynosi³ 542 z³ rocznie, dochód z dzies. 250 z³, XV/XVI w. Stanis³aw ze S. [N.?] (MPH V 220); komendarzem by³ od 1809 r. opat œwiêt. (AOkup. 1523, 1529, 1540 Stanis³aw ze S. [N.?], mgr ar- 44–6, 153, 237; Gacki 148). tium, kan. opat., pleb. Modliborzyc z prezenty 6A. Studenci U. Kr. opata œwiêt. (ÛModliborzyce, p. 5); 1552 Sta- 1608 Wojciech s. Stanis³awa „Slupensis ad S. nis³aw z N.S. przebywa w Bodzentynie (Kiryk Crucis” (Al. IV 7). Z powodu du¿ej liczby osad 1994 26); 1555 Grzegorz ze S. [N.?], Bened. o nazwie S³up, S³upia, identyfikacja innych za- œwiêt. (AG 1896). pisów jest niepewna, por. 1414–5 Maciej s. Sta- 6C. Wydarzenia. nis³awa „de Slupy”, Jan s. Jana „de Slup” (ib. I 1452 w oktawê Bo¿ego Cia³a [15 VI] burza 35–6); 1428 Grzegorz s. Paw³a „de Sluppy” (ib. z piorunami nad N.S., piorun porazi³ kowala (Ja- 70); 1447 Klemens s. Jana „de Slup” (ib. 117); b³oñski 98); ok. 1454 ¿mija uk¹si³a pozostawio- 1452 Jan s. Jana „alias Dlotho de Slup” (ib. 133); nego w rzepie synka Stefana, mieszczanina N.S. 1455 Jan s. Œwiêtos³awa „de Slup” (ib. 143); (ib. 108); 1455 wskrzeszenie dziecka mieszczki 1460–7 Jan „de Slup”, baka³arz, nastêpnie mgr S. [N.] moc¹ relikwii œwiêt. (ib. 155–6); 1456 sztuk (LProm. 55, 67); 1466 Maciej s. Piotra „de mieszczanin z N.S., r¹bi¹c drwa, uderzy³ siê Slupy” (ib. I 183); 1470 Maciej s. Piotra „de w nogê, jego brat s³u¿¹cy przy koœciele w N.S., Slup” (ib. 203); 1488 Jan „de Sluppy”, mgr sprzedaj¹cy œwiece pielgrzymom, ofiarowuje w i dziekan (LProm. 101); 1500 Jan s. Jakuba „de jego intencji 3 œwiece relikwii œ. Krzy¿a (ib. Slapy” (ib. II 127); 1501 Stanis³aw s. Wojciecha 127–8); 1657 wojska Rakoczego pl¹druj¹ m. N.S. „de Slupy” (ib. 68); 1502 Stanis³aw „de Slup”, (Wiœ.Op. 407); 1666 po¿ar m. i koœcio³a (ib.). brat Macieja Maciejowskiego, s³u¿¹cego mgra 6D. Pobyty w³adców z dynastii Jagiellonów. Piotra Z³otnika zw. Lubart (AR I 1894–5); 1505 a) W³adys³aw Jag. 1394 (22 I) „in Sluppi in Jan „de Slupya”, baka³arz sztuk (LProm. 142); nocturno I fert.” (Rachunki 176); 1410 król 1507 Szymon s. Jana „de Slupya” (Al. II 107); „przyby³ do S³upi i tam zatrzyma³ siê dwa dni, [wpisy z dopiskiem „w diecezji krak.”:] 1521 Mi- w czasie których pieszo pi¹³ siê w górê o œwicie ko³aj s. Jana „de Slupya” (ib. 209); 1552 Maciej do kl. œ. Krzy¿a na £ysej Górze i przez ca³y dzieñ s. Macieja „a Slupya” (ib. III 2); 1568 Gabriel s. na klêczkach odprawia³ mod³y i rozdawa³ ja³mu¿- Jakuba „de Slupia” (ib. 71); 1573 Piotr s. Stani- nê, powierzaj¹c siebie i swoj¹ sprawê opiece s³awa „Dloto de Slvpia” (ib. 87); 1575 Stanis³aw Boskiej i Œ. Krzy¿a. I nie wraca³ z mod³ów i kl. s. Jakuba S³upskiego (ib. 99); 1590 Stanis³aw s. na posi³ek wczeœniej jak o zmierzchu, utrudzo- Macieja Opali „de Slupia” (ib. 164); 1614 Wa- ny ca³odziennym postem i modlitw¹ [ ] wyje- lerian s. Marcina S³upskiego (ib. IV 42). chawszy [ ] [19 VI] z kl. œ. Krzy¿a na £ysej 6B. Inne osoby2. Górze przyby³ do Bodzentyna (DHr. 71, 73; DH 1391 Pawe³ s. œp. Idziego ze S. (BP III 196); IV 11n.); 1422 (26 X) król wystawia w N.S. dok. 1415–9 Klemens „de S³upia”, kopista, duchow- dla Piotra Szafrañca (ZDM VIII 2562); [wg DH ny, mo¿e Bened. sieciech. (Lelewel 88); ur. 1440, IV 536; DHdz. IV 495 król „klasztor œ. Krzy¿a zm. 30 V po 1497 r., Andrzej z N.S., profes œwiêt., na £ysej Górze nie odwiedza³ inaczej, tylko pie- podprzeor i przeor, wikary lub prep. w¹wol., pleb. szo”. Musia³ zatem odwiedzaæ N.S. zawsze, gdy Obu S. [?], kopista (Lefebvre VII 22a; Gacki tylko przybywa³ do opactwa, têdy bowiem pro- 137–8; Zbiory 324–5, 383, 386); 1452 Klemens wadzi³a jedyna dostêpna droga na szczyt – odwie- konwers œwiêt. przebywa w N.S. (Jab³oñski 98); dziny zestawi³ A. G¹siorowski, Itinerarium króla 1459 Jan s. Szymona, prezbiter „de Slupy”, obe- W³adys³awa Jag., W. 1972]; 142 Nowa S³upia

b) Kazimierz Jag. 1468 (4 XII) Ûp. 3.4; 1477 tiali et consulari” z lat 1684–96, zachowane (4 XII) król podczas pobytu w N.S. daje 1 gr ofia- w Archiwum Diecezjalnym w Sandomierzu, ry scholarzom (Rachunki król. z lat 1471–2, sygn. 1–10 (R. Guldon, Ksiêgi miast lewobrze¿- 1476–8, Wr. 1960, 2133); 1487 (6 II) zapis na nej cz. wojew. sand. z XV–XVIII w., „Studia Kie- rzecz Miko³aja Kijañskiego (Paw. 134); [poza leckie” 52, 1987, 73; Rokoszny 158n.); rejestr tym król musia³ przeje¿d¿aæ przez N.S. gdy z³oczyñców z 1561 r. (Rokoszny 158). odwiedza³ kl. w l. 1448, 1451, 1460, 1468, 1470, 7. Biblioteka Seminarium Duchownego w 1473, 1476, 1477, 1479 (DH V 50, 88, 286, 516, Sandomierzu rps G 1355; AG Centr. W³adze 543, 583 (i Lefebvre VI 189), 648, 666, 696)]; Wyzn. 795; ZDP rpsy 1838–64, 9864–72, c) Jan Olbr. 1494 (8 IX) król pieszo przyby³ 9872–82; WAP w Kielcach. Informator o zaso- z miasteczka N.S. do kl., do sanktuarium Œ. Krzy- bie archiwalnym, Kielce 1980, 18, 36; Baliñski ¿a, i w³asnorêcznie potwierdzi³ przywilej klaszt. 305–6; SG X 853–5; XV/2 597; Rokoszny; Wiœ. (AG 1854; Pol. 236; Jonston II/29 52–2v); Op. 406–11; Derwich 1992 wg indeksu; Kiryk d) Aleksander Jag. 1505 (17 VI) wystawia w 1994 77–8; Derwich 1997a 56–60. N.S. dok. (Akta Litewsko-ruskogo gosudarstwa 8A. 75 st. ¿u¿la (Bielenin 1970 107) skupio- I, Moskwa 1899 89); nych g³ównie u wschodniego podnó¿a £yœca, dat. e) Zygmunt St. 1517 (28 XII), 1526 (27 IX), na OR (Pazdur i in. 89; Bielenin 1963 312n., 317, 1533 (14 VI), 1535 (7–8 X), 1540 (29 IV), 1544 356; 1967 242–9; 1981 83; 1992 245–7). (3 I) (A. G¹siorowski, Itineraria dwu ostatnich 8B. N.S. st. 3, osada hutnicza po³o¿ona w po- Jagiellonów, SH 16, 1973, 253–4, 262, 264, 266; ³udniowo-wschodniej cz. N.S., na stoku ³agod- Gacki 41); „Pewnego razu Janusz Grzymu³tow- nego wzniesienia nad dolin¹ strumienia, dat. na ski m¹¿ s³awny, si³y wielkiej, króla Zygmunta œrodkowy i póŸny OR (Bielenin 1959 307n.; 1970 prowadz¹c na £ys¹ górê do sanktuarium œ. Krzy- 108, 115; 1976 51; 1992 227–8); 1846 znalezio- ¿a, chc¹c siê królowi przys³u¿yæ, sobie nie fol- no urny grzebalne k. koœcio³a par. w N.S. (Gac- guj¹c, barzo siebie prawie uczyni³, potem zanie- ki 17); na terenie plebanii natrafiono na monety móg³ i umar³” (Paprocki 616); rzymskie: denar Wespazjana z l. 77–8, sestercja f) Zygmunt A. 1551 (29–30 V), 1553 (24 I), Hadriana z l. 117–38, 2 medale br¹zowe Galie- 1559 (18 VI) (A. G¹siorowski, Itineraria dwu nusa/Saloninusa z l. 255–9, zaœ w okolicy N.S. ostatnich..., 269, 271). znaleziono monetê br¹zow¹ Nerona z l. 67–8 Lit. Derwich 1992 wg indeksu; Borkowska. (Kunisz 162–3). 6E. Kopiarz, ksiêgi miejskie. 8C. N.S. st. 8, osada otwarta po³o¿ona u a) 1527 Jakub s. Piotra z Sandomierza, zw. wschodniego podnó¿a £yœca ponad Ÿród³em S³u- Kubalec, na proœbê mieszczan m. opackiego N.S. pianki, nawarstwiaj¹ca siê na stanowiska hutni- i za zgod¹ Jakuba z Kr., baka³arza artium, opata cze N.S. st. 5, 6, chata pó³ziemiankowa 4×5 m œwiêt., sporz¹dza kopie 9 przyw. w³adców wy- z paleniskiem kamiennym, jama o œrednicy 1,8 danych dla kl. œwiêt., a obejmuj¹cych tak¿e N.S., m dat. na VIII–X w. (Bielenin 1967 248–9; 1969 przechowywanych w skarbcu klaszt., które po- 119n.; 1970 108) lub V/VII–po³. VIII w. (D¹- przedza dok. opata zezwalaj¹cy na dokonanie tej browska 250). czynnoœci (BN akc. 9797, 38 kart, czêœciowo wyd. 8D. W 1973 r. na podstawie badañ terenu Pol. s. 231, nr 105, 196, 211–2, 221–2, 236); i okolicy koœcio³a œ. Micha³a i po³¹czonego z nim b) 1418n. ksiêga wójtowska N.S., niepagino- domu opatów [szpitala?], czyli zachodniej cz. wana, Archiwum Diecezji Sand., rps 1 (Kiryk N.S., stwierdzono, ¿e obszar ten u¿ytkowany by³ 1972 147; 1994 77–8); od X do XVI/XVII w., a mur. budowle powsta³y c) akta wójtowskie z lat 1431–1620, 1539– dopiero w XVIII w. (M. Sielewicz, IA. Badania –74, 1574–1608, 1623–44, 1661–71, 1681–83, 1973, W. 1974, 294). akta radzieckie z lat 1600–35, 1662–1786, reje- 8E. Pos¹gi-rzeŸby kamienne. stry podatkowe z lat 1527–76 oraz „Protocollum 1. tzw. œ. Emeryk, nazywany te¿ œ. Benedyk- seu regestrum causarum coram iudicio advoca- tem, œ. Onufrym lub Pielgrzymem, stoi u zacho- Nowa S³upia–Opatkowice [krak.] 143 dniego podnó¿a £yœca, przy drodze z N.S. na go, kr¹¿y bardzo du¿o legend i podañ (E. G¹s- szczyt do opactwa, w Ÿr. pisanych wspominany sowska, J. Kuczyñski, „Staro¿ytne” pos¹gi ka- od XVIII w. (J.Ch. Tortowski, Cursus poeticus mienne na £ysej Górze, RMS 9, 1975, 315–24; vel historia per omnes circumstantias Montis Ca- R. Reinfuss, Ludowa rzeŸba kamienna w Polsce, lvi , Cracoviae 1729, F1v–2; AV XXVII 440 Wr. 1989, 26n., 103n.). (1738 r.)); 2. postaæ kobiety, zw. czasami ¿on¹ œ. Uw. Wykorzystano tylko zapisy ksi¹g miej- Emeryka, stoi na cmentarzu przy koœciele par. skich cytowane w literaturze. w N.S., rzeŸba niegdyœ le¿¹ca, nagrobkowa. Po- s¹gi te, czêsto opisywane jako „staro¿ytne”, a 1 Ob. cz. N.S. – Kop. 198. nawet celtyckie, maj¹ metrykê nowo¿ytn¹, za- 2 Rozró¿nienie N.S. i Starej S. nie zawsze by³o mo¿li- pewne XVII–XVIII-wieczn¹, a kobiety – praw- we. dop. XIX w. Wokó³ nich, szczególnie pierwsze- 3 Por. Lalik 409.

O

Obie S³upie ÛNowa S³upia, ÛStara S³upia 1529 Opathkowicze Wislai, Opathowicze prope Andrzeyow, Oppathkouicze Naporzinske, pred. OKRÊGLÓW (1510, 1530 Okreglow, 1536 Polayowski, 1564 Opatkowicze circa Andrzeow, Okragow, 1564–5 Okrêglow) dziœ nie istnieje, O. Minor, O. Niemsta, 1580 O., O. ma³e, 1620 Okrojów wg Gackiego 225, le¿a³ k. ÛPaw³owa. O., 1629 O., O. Naperzyñskie, O. Ma³e, 1680 O., 1. 1510n. pow. sand. (ASK I/10 20v); 1510n. O. Naporzyñskie, O. Ma³e, 1787 O.: murowane, par. Paw³ów (ib.). drewniane, Poja³owskie, Bia³owskie, 1788–92 3. W³asn. szlach., w 1536 r. niedosz³a kl. O., O. Cysterskie, O. Folwark, O. Napurzyñskie, œwiêt. O. Poja³owskie, O. Poradowskie, O. Wiêksze, 1510 wieœ opust. (ib.); 1530 wieœ wymienio- 1827 O.: cysterskie, drewniane, murowane, po- na bez wymiaru (ib. 215); 1536 w zamian za do- ia³owskie; Rym. 48, 85, 97; Rymut 1967 119n.) bra koniem³ockie kl. œwiêt. mia³ uzyskaæ m.in. dziœ O. Cysterskie, O. Drewniane, O. Murowa- cz. wsi O. (ÛBroniewice, uw.; ÛKoniem³oty); ne i O. Poja³owskie, ok. 9 km na SE od Jêdrze- 1564–5 wieœ szlach. (LS 1564–5 330). jowa; ok. 58 km na SW od kl., 52 km na W od 5. 1467 ÛPaw³ów. ÛKoniem³otów. 1. 1365/6 z. krak. (Tyn. 95), 1495n. pow. krak. Okrojów ÛOkrêglów (Paw. 439), 1629n. pow. ksiêski (RK 1629 134), 1827 pow. jêdrzejowski (Tabela II 63); 1470– Opatki ÛOpatkowice [lub.] –80n. par. Grodzina1 (DLb. I 238; III 273), 1789 cz. w par. Wrociery¿ (Materia³y 813), 1827 par. OPATKOWICE [krak.] (1339 Oppatkouicze, Mierzwin (Tabela II 63). 1355 Opathkowycze Vislaj, 1361, 1365, 1405 2. 1355, 1360–6 graniczy z Grodzin¹ (KK I Opatkowicze, 1365/6 Opatkowice, 1373 Oppat- 204; Tyn. 95); 1361 spór miêdzy Wilhelmem kouicz, Oppatkouicze, 1382–96 Opathkowicz, opatem jêdrzejowskim a Wincentym z Koszyc o Opathkouicz, Oppatkouicz, Opatowiecz [! 1393], pole we wsi Konary le¿¹ce pod O., po prawej Opathkowicze, Opathkowycze, Opathkovicze, stronie, id¹c do £ysakowa (Mp. I 260); 1365 Opatkowyce, Opatkouice, 1394 Oppattkouicz, Gerard opat jêdrzejowski lokuje wieœ Sadek [ob. 1411 Opathcovicze, 1456 Opatkowycze, 1465 Zagaje?] w lesie miêdzy £ysakowem i O. (ib. Opathkowycze, 1470–80 Opathkowicze Vislai, 277); 1382 Przec³aw z O. uzyskuje pr. wypasu Oppathkowycze, Oppathkowicze Mogyle, 1477 byd³a i œcinania drzew w lasach zegartowskich, Oppathkowycze, 1479 Opatkowicze, 1490 Opat- czego mu wzbrania³ S¹dek z Zegartowic (DSZ kowycze Podgaye minor, Opathcowycze maior, 23)2; 1398 Mœcis³aw opat tyn. nie stawi³ siê jako 144 Opatkowice [krak.] pozywaj¹cy przeciw Jakuszowi Kuropatwie z 3B. W³asn. kl. Cyst. w Mogile [ob. O. Cyster- Grodziny o granice [miêdzy O. a Grodzin¹] (SP skie]. VIII 7331); 1427 Przec³aw z Wêchad³owa daje 1470–80 kl. mogilski sprzeda³ w 1475 r. Pie- Janowi zw. Kuropatwa z Grodziny „totas rivu- ni¹¿kowi z Iwanowic za 350 grz. wieœ Sprowê i los suos alias stoki”, z pust¹ sadzawk¹ nale¿¹c¹ za uzyskan¹ kwotê kupi³ wieœ O. „Mogyle” (DLb. do tych stoków w O., w zamian za ³¹kê w Gro- III 426, 436, 213); 1476 kl. w Mogile zamienia dzinie k. m³yna zw. Borowy (ZK CXCVI 61); z Janem Pieni¹¿kiem z Iwanowic swoj¹ w³oœæ 1435 Andrzej z O. nie stawi³ siê na termin poz- Sprowê na cz. O. z ³¹czennictwem w Zegarto- wany przeciw Przybkowi z G. o granice miêdzy wicach, któr¹ Pieni¹¿ek kupi³ od Jana Dicasz O. a Zegartowicami (ib. CXLVI 297); 1470–80 [Dziwisza?] z O. (Mog. 146)5; 1477 Kazimierz cz. O. nale¿¹ca do kl. tyn. graniczy z Grodzin¹, Jag. potwierdza transakcjê z 1476 r. (ib. 147); Sêdowicami, Niegos³awicami, O. mogilskimi 1537 Zygmunt St. potwierdza transakcjê z 1476 (Mogyle), Grodziñsk¹ Wol¹ [ob. Wola Zegartow- r. (ib. s. 133); 1537, 1577 Ûp. 2; 1581 [?] z O. ska] i Mrukowem (DLb. III 213); 1476 cz. O. Ma³ych Jan Trojanowski p³aci pobór od 2 ³. i 2 nale¿¹ca do kl. w Mogile graniczy z Zegartowi- zagr. bez roli (Paw. 88)6; 1620 opat mogilski cami (Mog. 146); 1529 wizja s¹dowa w sprawie przy³¹cza do uposa¿enia sto³u konw. m.in. wieœ granic miêdzy O. nale¿¹cymi do kl. w Mogile a O., któr¹ mnisi uzyskaj¹ po œmierci lub zrzecze- Grodzin¹ Stanis³awa Dêbiñskiego (ZK CCLXVI- niu siê jej przez obecnego posiadacza Trojanow- II 188, 191); 1537 cz. O. nale¿¹ca do kl. w Mo- skiego (Mog. 180); 1629 [?] O. Ma³e Jana Tro- gile graniczy z Zegartowicami i Turowem (ib. s. janowskiego, w którego imieniu pobór z 1 ³. i 133); 1577 Miko³aj Dembiñski z Grodziny, ze od 2 zagr. bez roli odda³ Grzegorz Ryc (RK 1629 wzglêdu na ci¹g³e spory, odstêpuje opatowi i 134); 1680 [?] z O. Ma³ych Trojanowski p³aci konw. mogilskiemu, w³aœcicielom Ÿrebów w O., pobór (RK 1680 133)7; 1783 folw. kl. Cyst. w 2 niwy po 3 staje i 483 zagony oraz ³¹ki: za rola- Mogile, przy nim drugi M¹cholskiego regenta z. mi folw. klaszt. i k. browaru szlach. Oraczew- krak. (Materia³y 213); 1783 2 folw. (ib.); 1789– skiego w O., a tak¿e pr. wspólnego u¿ytkowania –90 w³asn. kl. mogilskiego, 3 domy: dwór i dwie boru i lasu w O. (ib. s. 135). cha³upy o 1 gospodarzu (ib.); 1827 O. Cyster- 3. W³asn. podzielona. skie maj¹ 5 domów i 42 mkw (Tabela II 63). 3A. W³asn. kl. Bened. w Tyñcu3. 3C. W³asn. szlach. oraz kl. œwiêt. do 1339 r. i 1365/6 Kazimierz Wlk. przenosi na pr. œredz. kl. jêdrzejowskiego do 1405 r. [ob. O. Drewnia- nale¿¹c¹ do kl. tyn., po³o¿on¹ k. Grodziny wieœ ne, O. Murowane i O. Poja³owskie oraz cz. O. O. (Tyn. 95)4; 1456 Kazimierz Jag. potwierdza Cysterskich]. wyliczone przywileje i posiad³oœci kl. tyn., w tym 1339 za zgod¹ Kazimierza Wlk. podsêdek z. wieœ O. k. Jêdrzejowa (ib. 219); 1465 Maciej opat krak. Przybko8 zamienia wsie ÛRzepin, ÛRze- i konw. tyn. nadaj¹ swemu konfratrowi, Paw³o- pinek, Û¯erniki i ÛSzczybrzê na nale¿¹ce do wi Go³uchowskiemu, opust. wieœ O. k. Jêdrze- opactwa œwiêt. O. [ob. O. Murowane?]9 i ÛZbo- jowa, z obowi¹zkiem ponownego jej zagospo- rów (Mp. III 660); 1361, 1365 Ûp. 2; 1373 Piotr darowania (ib. 243); 1470–80 nale¿y do opac- niegdyœ dz. O. sprzedaje za 80 grz. swoj¹ cz. oj- twa w Tyñcu. Folw. klaszt. licz¹cy 5 ³., 7 ³km., 4 czyst¹ w O. Miko³ajowi s. Rafa³a niegdyœ dz. zagrody, karczma z rol¹, m³yn. Kmiecie p³ac¹ po Kalinówki (DSZ 13; Mog. s. 134)10; 1382–1411 1 grz. czynszu, daj¹ po 2 kor. ¿yta i 4 kor. owsa, Przec³aw z O. h. Jastrzêbiec, komornik z. krak. 30 jaj, 2 koguty, 1 serze, pracuj¹ po 1 dniu tyg. (DSZ 23, 26, 28–31, 34–6, 38–47, 49, 50, 60–1, w³asnym wozem lub p³ugiem, nie odrabiaj¹ po- 63, 67; Mp. III 945; IV 973, 1005; KK II 346, waby, nie daj¹ sepu, zagr. nie p³ac¹ czynszu, ale 389; Mog. 113; SP VII/2 1249); 1386 Miko³aj z pracuj¹, kiedy ka¿¹, karczmarz p³aci 2 grz. czyn- Grodzin ma przed³o¿yæ w s¹dzie dok. w sporze szu, m³yn daje mlewo (DLb. III 213); 1529 Ûp. z Budkiem z O. o kmiecia zbieg³ego z O. (SP 5; 1564 z 5 ³. w O. k. Jêdrzejowa opactwo tyn. VIII 3947); 1388–98 Jakusz z O. (DSZ 37, 40; nie daje sepu (LK 1564 II 71). Boniecki XIII 234); 1388 Otto zw. Gruby z Gnie- Opatkowice [krak.] 145 wiêcia zastawia Krzes³awowi z Wyw³y podsêd- Sobowicach i Dmeninie (ib. CCLVII 276); 1448 kowi z. krak. za 55 grz. cz. wsi O., któr¹ dzier- Piotr Kuropatwa z Grodziny wyznacza ¿. Bar- ¿y³ w zastawie od Jakusza z O. (DSZ 37; Mog. s. barze c. Miec³awa z Wiszenki po 125 grz. gr krak. 135); 1388 Krzes³aw podsêdek z. krak. zastawia posagu i wiana na 1/2 dóbr w Grodzinie i O. (ib. za 55 grz. cz. O., któr¹ ma w zastawie od Ottona 283); 1453 Katarzyna13 ¿. Krzes³awa Wojszyka Gniewiêciñskiego, Boguszowi s. Jakusza (DSZ z Wójczy pokojowca król. i burgrabiego krak. 40); 1388–1400 Pietrasz z O. (SP VIII 4504– daje mê¿owi 1/3 wszystkich swych dóbr, mia- –5179, uw. 229–325; DSZ 63)11; 1389 Przybek nowicie zamku ¯migród, z przynale¿nymi doñ z Grodziny nie powinien oddalaæ ¿adnego prze- wsiami, oraz Grodziny, Zegartowic i O. (ib. CLI dawnienia o cz. dziedziny w O. przeciw Wierz- 210); chos³awicowi z Siedlisk, które to czêœci nale¿a- 1462 ur. El¿bieta wd. po Pakoszu ze ¯migro- ³y do Wielis³awa i Piotrasza. Maj¹ one wart. 100 du ustêpuje c. Katarzynie ¿. Paw³a Go³uchow- grz. (SP VIII 5244); 1389 Piotr z Czarnocina skiego wsie Grodzinê, Wolê [Zegartowsk¹], O. i przeciw Przybkowi z Grodziny o wy³owienie ryb Zegartowice w pow. ksi¹skim, które dzier¿y³a w (ib. uw. 151/8, 163/2, 168/3, 182/15)12; 1389 posagu od swego mê¿a (ZB I 220); 1462 Kata- Przybek z Grodziny bierze w zastaw za 3 grz. rzyna ze ¯migrodu ¿. Paw³a Go³uchowskiego od Przec³awa z O. kmiecia Stanis³awa tam¿e (ib. zeznaje, ¿e [jej trzeci] m¹¿ wniós³ jej 400 grz. uw. 160/41); 1394 Miko³aj zw. „Sprochsczel” z zgromadzonych ze s³u¿by i usk³adanych, które Brzuchani sprzedaje swoj¹ cz. O. za 80 grz. Prze- zapisuje mu na dobrach Grodzina, O., Wola [Ze- c³awowi z O. (DSZ 63; Mog. s. 134); 1395 Ota gartowska] i Zegartowice. Dobra te zwróci jej Spassus pozyskuje na Przybku z Grodziny 2 ³. w po sp³aceniu sumy (ZK XV 416); 1463 Jakub dz. O., ale dla zgody daje mu ³¹kê w O. (ZK Ic 189, Grodziny wydzier¿awia na 10 lat za roczn¹ op³at¹ 194); 7 grz. Janowi G¿eg¿u³ce z £owini ca³e cz. w 1405 Jakub opat kl. jêdrzejowskiego zamie- Grodzinie i O. przez 3 lata Jan bêdzie wolny od nia wieœ O., z dop³at¹ ustalon¹ najpierw na 200 op³at z tytu³u dzier¿awy (GK XVI 816–7); 1463 grz., potem podwy¿szon¹ do 300 grz., na wieœ Jakub Kuropatwa z Grodziny sprzedaje za 800 Cierno nale¿¹c¹ do Dziwisza z Tyñca (Mp. IV grz. gr polskich temu¿ G¿eg¿u³ce czêœci w Gro- 1086, 1094–5); 1419 Szczepan z Mozgawy po- dzinie i O. Jakub zobowi¹zuje siê pod zak³adem rêcza za braci i siostry Jakuszowi Kuropatwie z 80 grz. wci¹gn¹æ transakcjê do akt ziemskich w G. w ten sposób, ¿e jeœli prawnie upadnie spra- Ksi¹¿u; G¿eg¿u³ka ma jeszcze zap³aciæ 500 grz. wa przeciw Jakuszowi o cz. O., rodzeñstwo to w ci¹gu 3 lat pod warunkiem wwi¹zania Jakuba nie wyst¹pi ju¿ nigdy przeciw niemu o tê czêœæ; do cz. w Grodzinie i O. (ib. 955–7); 1463 Pawe³ ten¿e Jakusz prawem przedawnienia oddala ro- Go³uchowski z Grodziny zeznaje, ¿e zastawi³ za szczenia tego¿ Szczepana o cz. O. (ZK VI 505); 400 grz. Szczepanowi Œwiêtope³ce z Zawady cz. 1435 Ûp. 2; 1438 br. Przybys³aw ze ¯migrodu i w Grodzinie, O., Woli [Zegartowskiej] i Zegar- Pakosz z Grodziny pod zak³adem 2000 grz. dziel¹ towicach, które sam trzyma tytu³em zastawu (ib. siê dobrami. Przybys³aw bierze zamek i m. ¯mi- 979–80); 1463 ww. Jan G¿eg¿u³ka ma zap³aciæ gród z wójtostwem oraz imiennie wymienione 500 grz. d³ugu Jakubowi Kuropatwie z Grodzi- wsie. Pakoszowi przypadaj¹ Grodzina, Zegarto- ny pod warunkiem wwi¹zania go do cz. dóbr w wice, Wola [Zegartowska], O. i 200 grz. (ib. Grodzinie i O., które od niego kupi³ (ZK CCLVIII CLXVI 400); 1448 Jan i Marcin z jednej strony 414–5); oraz Miko³aj i Piotr z drugiej strony br. rodzeni 1465 Jan G¿eg¿u³ka z Go³yszyna dzier¿. w Kuropatwowie z Grodziny dziel¹ siê dobrami. Tczycy zastawia za 100 grz. gr krak. Miko³ajo- Miko³ajowi i Piotrowi przypadaj¹ ca³e cz. w Gro- wi Opatkowskiemu ca³e dziedzictwo zw. Kuro- dzinie, O., Dmeninie i Sobowicach, a Jan i Mar- patwickie w Grodzinie i O. (ib. CCLX 85–6); cin ustêpuj¹ im pr. do tych dóbr. Z kolei Miko- 1466 Miko³aj z O. odstêpuje na powrót Janowi ³aj i Piotr dziel¹ pozyskane dobra, z których Piotr G¿eg¿u³ce za 100 grz. zastaw w Grodzinie, który bierze cz. w Grodzinie i w O., a Miko³aj cz. w ma od niego w tej sumie (ib. XVII 349); 1470 146 Opatkowice [krak.]

Marcin z Czuszowa zastawia do pe³nej sp³aty Ja- Andrzej Mas³omi¹cki dz. Mas³omi¹cej daje Pio- nowi z O. za 33 grz. gr pospolitych cz. w Gro- trowi Starzyñskiemu ze Starzyn role folw. w Gro- dzinie oraz 1/4 m³yna w Be³ku (ib. 335–6; SGHK dzinie, Zegartowicach, O. i Woli [Zegartowskiej], II 67); a sprzedaje mu za 480 fl. wêgierskich ca³e cz. w 1470–80 O. Wis³awa [ob. O. Murowane?] tych wsiach, nale¿¹ce do jego cc. Zbigniewy i nale¿¹ do br. Piotra i Jana h. Jastrzêbiec oraz Katarzyny; Piotr dz. Grodziny zobowi¹zuje siê Kuropatwów h. Œrzeniawa, s¹ tu 2 dwory i 1 zap³aciæ 64 fl. córkom Andrzeja, gdy osi¹gn¹ lata karczma (DLb. I 238)14; 1476 Jan Dicasz [Dzi- sprawne, pod warunkiem wwi¹zania ich do Gro- wisz?] sprzedaje wieœ O. Janowi Pieni¹¿kowi, dziny i ww. wsi; Piotr zobowi¹zuje siê te¿, ¿e który zamienia j¹ z kl. mogilskim (Ûp. 3B); 1477 jeœli Anna ¿. Jerzego Niemsty wyst¹pi o te do- Jakub Kuropatwa z Grodziny zastawia za 40 grz. bra, zwróci je Andrzejowi (GK XXXIII 355–8); Janowi Pielszowi ze Œwieradzic ca³¹ cz. O. (GK 1518 Piotr Starzyñski z Grodziny wyznacza ¿. XX 909); 1481 Miko³aj Stadnicki ze ¯migrodu Katarzynie c. zm. Andrzeja Sochy z Gieb³a po kaszt. przemyski pozywa [swych br. przyrodnich 100 fl. polskich posagu i wiana na 1/3 dóbr w po matce Katarzynie] Jana i Krzes³awa ze ¯mi- Grodzinie, Zegartowicach, O. i Woli [Zegartow- grodu, aby mu wydzielili i uwolnili 1/2 trzeciej skiej] oraz na 1/2 dworu w Zegartowicach (ZK czêœci dóbr dziedzicznych w Grodzinie, Zegar- CCLXVI 256); 1518 Andrzej Mas³omi¹cki towicach, O. i Woli [Zegartowskiej] (ZB II 66; dzier¿. dóbr Grodzina, Zegartowice, O. i Wola III 38); 1481 Krzes³aw Wojszyk ze ¯migrodu [s. [Zegartowska] rezygnuje z tej dzier¿awy na rzecz Krzes³awa i Katarzyny] zeznaje, ¿e umarza zgo- ich dz. Piotra Starzyñskiego (ib. 276); 1523 Fe- dê na zapis w aktach, przeprowadzony pod za- liks Dêbieñski dzier¿awi od Miko³aja Starzyñ- k³adem 1000 grz., spisany z kaszt. przemyskim skiego ze Starzyn, opiekuna dzieci zm. Piotra Sta- Miko³ajem Stadnickim ze ¯migrodu, w sprawie rzyñskiego, dobra Grodzinê, Wolê [Zegartowsk¹] podzia³u dóbr macierzystych, tj. zamku ¯migród i O. (ib. CCLXVII 159, 262); 1527 Piotr Starzyñ- z miastem i wsiami oraz Grodziny, Zegartowic, ski dz. swych cz. w Grodzinie, Zegartowicach, O. i Woli [Zegartowskiej] w pow. ksi¹skim, a O. i Woli [Zegartowskiej], które kupi³ od Andrze- tak¿e 1/3 sum zapisanych na dobrach król. (ib. ja Mas³omi¹ckiego z Mas³omi¹cej, zeznaje, ¿e II 54, 56–7); 1481 ten¿e Stadnicki sprzedaje za odst¹pi te dobra zg³aszaj¹cej do nich pr. bli¿szo- 800 grz. gr pospolitych Klemensowi z Go³ucho- œci Annie ¿. Jerzego Niemsty, jeœli zap³aci mu wic ca³e swoje cz. w Grodzinie, Zegartowicach, 480 fl., ta zaœ odstêpuje ww. dobra za tê sumê Woli [Zegartowskiej] i O. wraz z cz. pr. patro- swemu mê¿owi (ib. CCLXIX 1–3); 1527–37 Je- natu nad koœcio³em w Grodzinie (ZK CCLXII rzy Niemsta dz. Krzciêcic, Grodziny, Zegarto- 199); 1482 br. Jan i Krzes³aw Wojszykowie dz. wic, O. i Woli [Zegartowskiej] (ib. 3, 132, 398; ¯migrodu pozywaj¹ Miko³aja [Stadnickiego] ze CCXCVII 351; Mog. 133); ¯migrodu o wydzielenie im cz. dziedzictwa w 1529 folw. Poja³owskiego [ob. O. Drewnia- Grodzinie, O. i Woli [Zegartowskiej] (ZB III 51); ne lub Poja³owskie], folw. w O. Naporzyñskich 1485 Pawe³ s. zm. Klemensa z Grodziny zezna- [ob. O. Murowane] (LR 341, Ûp. 5); 1533 Jan je, ¿e oprawê, któr¹ ojciec zabezpieczy³ swej ¿. Starzyñski s. Piotra Starzyñskiego z Grodziny ze- Katarzynie na dobrach Go³uchowice [w 1464 r.], znaje, ¿e Jerzy Niemsta z Krzciêcic sp³aci³ go z przenosi na inne dobra. Wyznacza jej po 100 grz. tytu³u 50 fl. jego cz. wiana po macosze Katarzy- posagu i wiana na 1/2 dóbr w Grodzinie, O. nie, które mia³a oprawione przez Piotra na dobrach i Woli [Zegartowskiej] i Zegartowicach (ZK Grodzina, Zegartowice, Wola [Zegartowska] i O. CCLXII 288–9); (ZK CCXCVII 291–2, 351–2); 1544 Andrzej, 1490 pobór z O. Podgaje Mniejszych „ibid. Miko³aj i Sebastian ss. Stanis³awa Dêbieñskiego in par. Myleyowsky” oraz z O. Wiêkszych (Paw. z Dêbian dziel¹ dobra: Dêbiany, Bia³oszyce, Gro- 439); 1493 szl. Stanis³aw Milejowski z Milenio- dzina, O. i Mierzwin (Boniecki IV 229). wa sprzedaje O. Jakubowi Kapora z Sadykurzu 3Ca. 1546n. w³aœciciele O. Drewnianych, por. za 630 z³ i futro kunie (ZK XXIV 57); 1516 ur. Borkiewicz 149n. oraz LK 1564 II 79; Paw. 88; Opatkowice [krak.] 147

RK 1629 134; RK 1680 133; Spis I 337; II 66; wiekach œrednich wyodrêbnia siê wyraŸnie tyl- Materia³y 213; Tabela II 63; SG VII 544. ko cz. nale¿¹ca do Bened. z Tyñca (Ûp. 3A). 3Cb. 1537n. w³aœciciele O. Murowanych, por. W obrêb cz. nale¿¹cej do kl. Cyst. w Mogile Mog. s. 133, 135; Borkiewicz 145–8; RK 1629 (Ûp. 3B – O. Cysterskie, wczeœniej O. Ksiê¿e) 134; RK 1680 133; Spis I 337; II 66; Materia³y wesz³o kilka dzia³ów rycerskich, w tym mo¿e 213; Tabela II 63; SG VII 544. cz. dzia³u opactwa œwiêt. Z pozosta³ej cz. lub 3Cc. 1565n. w³aœciciele O. Poja³owskich, por. te¿ z ca³oœci dzia³u kl. œwiêt., czyli mo¿e z O. Borkiewicz 150–2; LK 1565 II 79 [?]; Paw. 88; Wis³awa oraz z cz. kl. Cyst. w Jêdrzejowie, ra- Spis I 337; II 66; Materia³y 213; Tabela II 63; zem z dzia³ami rycerskimi, których nie wyku- SG VII 544. pi³o opactwo mogilskie, ukszta³towa³y siê dzi- 4. 1365/6, 1456, 1465 Ûp. 3A. siejsze O. Drewniane, O. Murowane i O. Poja- 5. 1355 bp krak. Bodzanta nadaje o³tarzowi ³owskie. œ. Mateusza w katedrze krak. dzies. ze wsi O. 11 Wis³awa i Bogartowice po³o¿onych k. Grodzi- 1 Ob. Grudzyny (SGHK II 62). Wieœ ta graniczy³a z ny (KK I 204); 1461 wyznaczeni arbitrzy rozs¹- O. i mia³a w cz. wspólnych z nimi w³aœcicieli – du¿o dzaj¹ spór miêdzy Paw³em z Je¿owa altarzyst¹ przytoczonych poni¿ej informacji pochodzi z poœwiê- o³tarza œ. Macieja w katedrze krak. a Tomaszem conego jej opracowania F. Sikory w SGHK II 62–70. z WoŸnik pleb. w Grodzinie o dzies. snop. w O. 2 Jak wskazuje obecnoœæ orygina³u tego dok. w archi- Dzies. z folw. Miko³aja Kuropatwy ma nale¿eæ wum kl. w Mogile, ta cz. O. wesz³a w sk³ad dóbr do pleb. (Mp. 5/H 3; 5/V 13); 1470–80 z O. Wi- uzyskanych przez opactwo mogilskie w 1476 r. lub s³awa [ob. O. Murowane?] dzies. od 1355 r. na- te¿ zosta³a przezeñ nabyta w póŸniejszym okresie. 3 le¿y do o³tarza œ. Mateusza w katedrze krak.; z F. Sikora (SGHK II 62) przypuszcza, ¿e pierwotnie by³a to cz. Grodziny, która nastêpnie zmieni³a nazwê. ca³ej wsi dzies. kon. z 4 wi¹zek i dzies. snop. Jej dotyczy³aby zatem interpolowana bulla Grzego- pobiera altarysta tego¿ o³tarza (DLb. I 238). Z rza IX bior¹ca w opiekê pap. dobra kl. tyn., w tym ca³ej cz. O. nale¿¹cej do kl. tyn., ³¹cznie z folw., Grodzinê (Tyn. 116; DLb. III 218). z którego dzies. przeznaczona jest na w³asne 4 Datê tego dok. ustali³ F. Sikora, Dokumenty tyn. Ka- potrzeby, dzies. snop. i kon. wart. do 7 grz. na- zimierza W., „Zapiski Historyczne” 50, 1985, zesz. le¿y do opactwa w Tyñcu (ib. III 213); 1529 z 3, s. 171n. O. Wis³awa [ob. O. Murowane?] dzies. snop. 5 W obrêb cz. zakupionej przez Cyst. z Mogi³y we- moc¹ przywileju bêd¹cego w posiadaniu altary- sz³y, s¹dz¹c z obecnoœci dokumentów w tutejszym sty nale¿y do o³tarza œ. Mateusza w katedrze archiwum (por. przyp. 2), czêœci Przec³awa z O., Miko³aja s. Rato³da, Jakusza i jego s. Bogusza z O. krak., ale nie mo¿e byæ otaksowana, albowiem 6 Jak wynika z dok. z 1620 r., Trojanowski by³ dzier¿. „villa per modernum altaristam reperiri non po- cz. O. nale¿¹cej do kl. mogilskiego, mo¿e zatem O. test” (LR 56); dzies. snop. z folw. w O. Napo- Ma³e to póŸniejsze O. Ksiê¿e – Cysterskie? O. Ma³e rzyñskich [ob. O. Murowane] wart. 1 grz. i z folw. posiadali Trojanowscy jeszcze w l. 1629 i 1680 (RK poja³owskiego [ob. O. Drewniane lub Poja³ow- 1629 134; RK 1680 133) – mo¿na to jednak wyt³u- skie] wart. 5 grz. nale¿y do pleb. Grodziny (ib. maczyæ warunkami dzier¿awnymi, np. do¿ywociem 341). Z O. k. Jêdrzejowa dzies. snop. wart. 60 rodzinnym. Zwróæmy jednak uwagê, ¿e w 1564 r. ja- gr pobiera kl. tyn. (ib. 244); 1598 do par. Grodzi- kieœ O. Minor dzier¿y³ Koz³owski (LK 1564 II 79). 7 na nale¿¹ m.in. O. Naporzyñskie (SHGK II 69). Por. przyp. 6. 8 Z Grodzina (SHGK II 63). 6. Studenci U. Kr.16: 1426 Adam s. Grzego- 9 Bardzo mo¿liwe, ¿e ca³a lub przynajmniej cz. posia- rza (Al. I 62); 1436 Stanis³aw s. Stanis³awa (ib. d³oœci kl. œwiêt. w O. to póŸniejsze O. Wis³awa, wspo- 88). mniane w l. 1355, 1470–80 i 1529 (Ûp. 5), czyli ob. 7. Boniecki XIII 233; Borkiewicz 145–52; O. Murowane. Tak te¿ przypuszczaj¹ Borkiewicz 145 SHGK II 62–70; Derwich 1992 wg indeksu. oraz Odkrycia w Wiœlicy, Warszawa 1963, 258, 260. Uw. Dok³adne rozgraniczenie licznych dzia- 10 Por. przyp. 2. ³ów maj¹tkowych w obrêbie O., na dodatek czê- 11 Cytujê za DSZ s. 290. sto zmieniaj¹cych nazwê, nie jest mo¿liwe. W 12 Do Lisów nale¿a³a cz. O. (SHGK II 63). 148 Opatkowice [krak.]–Osieczko

13 C. Pakosza z Grodziny i ¯migrodu, wd. po Miko³aju 1470–80 z 10 ³km. dzies. snop. i kon. wart. do Stadnickim (ib. 66). 5 grz. dowo¿¹ kl. œwiêt. (DLb. II 550; III 245), 14 Por. przyp. 9. po zamianie wszystkich ról na folw. nadal dzies. 15 Ob. O. Murowane?; por. przyp. 9. pobiera kl. (ib. III 246); 1529 z ca³ej wsi dzies. 16 Identyfikacja miejscowoœci bardzo niepewna. snop. wart. 2 grz. nale¿y do prepozytury w ÛKo- niem³otach (LR 172); 1699 dzies. snop. z O. na- OPATKOWICE [lub.] (1351; w XV w. te¿ le¿y do prep. Koniem³otów (AV XIV 184). Opatki; Rym. 48; Kosyl 13, 68; Osady 98–9; Der- 7. SG VII 545; Wojciechowski 1930 161; My- wich 1992a 73) dziœ nie istniej¹, le¿a³y nad rz. œliñski 41; SHGL 165; Osady 98–9; Sochacka wg Wieprz, miêdzy £yso³ajami a Siostrzytowem, ok. indeksu; Derwich 1992 wg indeksu; 1992a 73–4; 14 km na SE od £êcznej i 25 km na E od ÛLub- Rozwa³ka 74, 214. lina; ok. 139 km na N od kl., 81 km na NE od ÛBraciejowic. Ju¿ w po³. lat 70-tych XV w. by³y tylko folwarkiem przy Siostrzytowie. 1 Sprzeda¿ O. nast¹pi³a zatem przed 27 II 1434. Jeœli, 1. 1351n. z. lub. (Derwich 1992 278), 1434 jak w DLb., a co jest bardzo prawdop., dokona³ jej pow. lub. (Mp. IV 1406); 1470–80 par. Czemier- opat Maciej nastêpca Miko³aja, to termin post quem niki [nad Wieprzem] (DLb. II 550). transakcji wyznacza dzieñ œmierci opata Miko³aja (16 IX 1433 (یwiêty Krzy¿, p. 6A). Jednak¿e dok. ³¹- 3. W³asn. kl. œwiêt. do ok. 1433 r., nastêpnie czy sprzeda¿ O. z kupnem Janowic, sfinalizowanym szlach. 9 III 1433 (ZDM II 452) przez opata Miko³aja. Mo- 1351 Kazimierz Wlk. przenosi na pr. œredz. g³y zatem O. zostaæ sprzedane ju¿ na prze³omie 1432 imiennie wyliczone posiad³oœci kl. œwiêt., w tym i 1433 r. (Derwich 1992 236). O. (Derwich 1992 278); 1427 Miko³aj opat œwiêt. 2 Identyfikacja miejscowoœci jest w tym wypadku bar- przeznacza na utrzymanie konw. m.in. O., „vil- dzo niepewna. Zapis LR z naszymi O. ³¹czy wydaw- lam desertam retro Lublinensi”, któr¹ „pro suo ca LR 571 oraz S. Kuraœ (SHGL 165), powa¿ne i w utilitate fratres locabunt” (ZDM II 390); 1434 znacznej mierze uzasadnione w¹tpliwoœci wysunêli autorzy Osad 98. W¹tpliwe, aby chodzi³o tu o O. Mu- W³adys³aw Jag. na proœbê opata œwiêt. Macieja, rowane k. Jêdrzejowa (ÛOpatkowice [krak.]). ze wzglêdu na odleg³oœci od kl., aprobuje sprze- da¿ wsi O. i kupno na jej miejsce bli¿ej i dogo- dniej po³o¿onej wsi ÛJanowice [sand.] (Mp. IV Osieczek ÛOsieczko 1406)1; 1437 w dziale dóbr wsie Siostrzytów, Drohu- OSIECZKO (1286 Oszzek, 1360 lacum Ossech- cza i O. z 1/2 stawu na rzece Gie³czew i pr. wol- no [?], 1470–80 campus Ossyeczek, Osszyeczek, nego przemia³u przypadaj¹ Maciejowi i Pe³ce lacum Ossyethno [?], 1529 Osyeczek, 1564–5 (ZDM V 1425); 1460 Jan z Czemiernik odstê- Przedmieœcie Osieckie, 1578 Osieczka wiesz, puje czêœci we wsiach O. i Siostrzytów br. Waw- 1629 Osieczka Wieœ, 1660–4 Wieœ Osiecka, 1787 rzyñcowi (SHGL 165); 1470–80 niegdyœ nale¿a³a Osiecka (Osieczka); Kam. 214) 17 km na SW od do kl. œwiêt., ale opat Maciej sprzeda³ j¹ za nie Tarnobrzegu, graniczy od E z Osiekiem; ok. 48 mniej ni¿ 100 grz. w 14... [brak r.] jako ma³o u¿y- km na SE od kl. teczn¹. Ob. nale¿y do Jana i Miko³aja z Siostrzy- 1. 1578n. pow. sand. (Paw. 168), 1827 pow. towa h. Jastrzêbiec, a jej 10 ³km. przekszta³cone staszowski (Tabela II 66); 1470–80n. par. Osiek zosta³o przez dziedziców na folw., tak ¿e po wsi (DLb. II 321). znikn¹³ wszelki œlad (DLb. III 245–6). Nabyw- 2. 1360 Kazimierz Wlk. zezwala lokowaæ cami wsi od kl. mieli byæ Jan i Miko³aj z Sio- wieœ D³ugo³êkê w lesie miêdzy wsiami Osiek strzytowa h. Jastrzêbiec, brak wzmianki o folw. i Œwiniary, od miejsca zw. K³ody (Clody) do na- (ib. II 550). le¿¹cego do koœcio³a w Osieku jez. Osieczno 4. 1351, 1427 Ûp. 3. (Ossechno) (Mp. III 470); 1470–80 pole (cam- 5. Dzies. nale¿y do kl. œwiêt. pus) O. po³o¿one k. Wis³y, jego role s¹ przez ni¹ 1460 za zabran¹ dzies. z O. pleb. ÛKonie- niszczone. Pleb. Osieka ma jez. Osieczno (Os- m³otów ma otrzymaæ 8 grz. (AV LVII 239)2; syethno) miêdzy m. Osiek i wsi¹ D³ugo³êka, las Osieczko 149 zw. „L¹nzek” lub Przewdze, po³o¿ony przy gra- dalej, gdy otrzymaj¹ po¿ywienie. Daj¹ po 2 kor. nicy miêdzy wsiami Zawida i D³ugo³êka, oraz chmielu, a gdy go brak, p³ac¹ po 15 gr za kor., 5 ³¹k k. niego i 1 ³¹kê zw. „l¹nzek” w jego œrod- po 1 kurze, op³acaj¹ 1 krowê za 5 fl. dla dworu. ku (DLb. II 321–2, Ûp. 3, 1578). Dochód z wsi i folw. wynosi 1517 fl. (LS 1660–4 3. W³asn. kl. œwiêt. do 1270 r., nastêpnie król., II 115–6); 1787 liczy 296 mkw, w tym 16 ¯y- w cz. pleb. Osieka. dów (Spis I 385; II 106); 1827 ma 50 domów 1270 Boles³aw Wstydl. z ¿. Kunegund¹ na i 303 mkw (Tabela II 66). proœbê opata Jakuba potwierdzaj¹ dawne wolno- 4. 1564–5, 1578 Ûp. 3; 1529 Ûp. 5. œci kl. œwiêt., nadaj¹ mu obszerny imm. oraz 5. Dzies. nale¿y do kl. œwiêt., nastêpnie do wznawiaj¹ nadanie solne z ¿up w Bochni, które pleb. Osieka. teraz wynosiæ ma 5 grz. rocznie (Mp. II 476; AG 1470–80 dzies. snop. i kon. wart. do 5 grz. 1781, na dorsie nota z XVI w., oparta na DLb., dowo¿¹ kl. œwiêt., z pozosta³ych ról m. Osiek informuj¹ca, ¿e za przywilej ten kl. odst¹pi³ ksiê- dzies. nale¿y do miejscowego pleb., który ma tu ciu wieœ Osiek); 1286 Leszek Cz. bierze pod uposa¿enie (DLb. II 321; III 242–4; Ûp. 2); 1529 opiekê opata Racibora i konw. kl. œwiêt. oraz pleb. Osieka bierze dzies. snop. z m. Osiek i wsi potwierdza z pewnymi zmianami wolnoœci, które O., przeznaczaj¹c j¹ na w³asne potrzeby, oraz nada³ opactwu jego wuj Boles³aw w zamian za tam¿e z pól so³tysich i z pewnych ról folw. król. ofiarowan¹ mu przez opata Jakuba wieœ Osiek wart. 10 grz. (LR 401); 1578 Ûp. 3; 1660–4 (Pol. 62); z folw. król. dzies. nale¿y do pleb. Osieka (LS 1470–80 m. Osiek nale¿a³o z dawna do kl. 1660–4 II 115). œwiêt., ale opat Jakub przekaza³ je ksiêciu Bole- 7. ZDP rpsy 944–51; SG VII 624; Derwich s³awowi Wstydl. w zamian za uzyskany w 1270 1992 wg indeksu; Kiryk 1994 93; Kowalski 331–2 r. przywilej, a szczególnie za nadanie czynszu i wg indeksu. 5 grz. z ¿up solnych w Bochni, co w 1286 r. po- Uw. W lit. utar³o siê przekonanie, ¿e do 1270 twierdzi³ ksi¹¿ê Leszek Cz. (DLb. II 321; III 242, r. ca³y Osiek nale¿a³ do kl. œwiêt. (np. Gacki 226; 244). Pole O. po³o¿one nad rz. Wis³¹, za którym J. Grzesiowski, J. Piotrowski, Sól ma³opolska s¹ ³km., stale przez ni¹ niszczone (ib. II 321; III w nadaniach i przywilejach dla klasztorów, „Stu- 242–3; Ûp. 2, 5); dia i materia³y do dziejów ¿up solnych w Pols- 1564–5 w³asn. król., niegdyœ by³y tu role ce” 1, 1965, 132n.; Studia Sand. 50 i przyp. 51; kmiec., ale zaj¹³ je folw. Na zagrodach z niewiel- J. Luciñski, Maj¹tki ziemskie panuj¹cego w Ma- kimi rolami wydzielonymi z folw. siedzi 19 kmie- ³opolsce do 1385, Poznañ 1967, 8n., 141; A. G¹- ci i wójt, którzy nie p³acili i nie p³ac¹ czynszu, siorowski, Podró¿e panuj¹cego w œredniowiecz- s³u¿¹ dworowi. Kmiecie daj¹ po 2 kor. ¿yta miary nej Polsce, „Czasopismo Prawno-Historyczne” sand. i 2 kor. chmielu miary osieckiej, 1 kogu- 25, 1973, zesz. 2, s. 46; Kiryk 1994 93). Mia³o cie, razem z wójtem i pó³³annikiem kupuj¹ co- to byæ nadanie fundacyjne (Kiryk 1994 93), na- rocznie ja³ówkê dla dworu – w tym roku za 2 grz. wet Boles³awa Chrobrego z 1020 r., dla kl. œwiêt., W sumie dochód z wsi wynosi 6/7,5 grz. (LS za klaszt. fundacjê uwa¿a siê niekiedy tutejszy 1564–5 99); 1578 w³asn. król., pobór od 16 zagr. koœció³ œ. Stanis³awa (Wiœ.Sand. 117, 119; Kam. z rol¹ i 3 komor. bez byd³a. Cz. nale¿y do pleb., 144; Rawski 45–6; LS 1660–4 przyp. 333; Kiryk pobór od 8 zagr. z rol¹ i 1 komor. bez byd³a. Po- 1994 93). Jednak ju¿ w po³. XIII w. (l. 1253, bór z cz. wójta od 6 zagr. (Paw. 168); 1629 z cz. 1255n. do 1285 r.) funkcjonuje tu dwór ksi¹¿ê- pleb. pobór od 8 zagr. z rol¹ i 1 komor. bez by- cy i fundowana przez ksiêcia kaplica œ. Stanis³a- d³a, so³tys daje pobór z 1,5 ³., pobór od 24 zagr. wa (Ÿr. zestawia K. Modzelewski, Organizacja z ogrodem (RS 1629 32); 1660–4 król. folw., na gospodarcza pañstwa piastowskiego X–XIII w., którym pracuj¹ poddani okolicznych wsi, brak Wr. 1975, 60 i wg indeksu). Zatem do opactwa obory, nie ma kmieci, 7 zagr., 13 zagród opust., œwiêt. nale¿a³a tylko cz. Osieka, któr¹ w 1270 r. zagr. czynszu nie daj¹ i nie pracuj¹, natomiast ko- uzyska³ ksi¹¿ê w zamian za imm. i nadanie sol- lejno stró¿uj¹, nosz¹ listy na odleg³oœæ do 6 mil, ne, skupiaj¹c w ten sposób w swoim rêku ca³¹ 150 Osieczko–Pabianów wieœ. Wedle DLb. do kl. œwiêt. jeszcze w 2 po³. w Kocku, winien pobieraæ pleb. Kocka, a nie bp XV w. nale¿a³a dzies. z wschodniej cz. Osieka, krak. (Mp. IV 1488); 1470–80 wieœ O.M. wy- gdzie póŸniej, w XVI w., ukszta³towa³a siê nowa mieniona wœród wsi sk³adaj¹cych „ex antiquo” wieœ – dzisiejsze Osieczko. Prawdop. dzies. ta dzies. snop. kl. œwiêt. (DLb. III 248); 1529 z ca³ej dosta³a siê opactwu tytu³em w³asnoœci, a tereny wsi dzies. snop. wart. 1 grz. nale¿y do pleb. Koc- dziesiêcinne pokrywa³y siê z dawn¹, uzyskan¹ ka (LR 424). w XIII w., a mo¿e nawet ju¿ w XII w., w³oœci¹ 7. Paw. 363, 15a [?]; RL 1626 21; Spis I 435; klaszt. nad Wis³¹. Mo¿na przypuszczaæ, ¿e to II 154; Tabela II 70; Gacki 279; SG VI 771–2; w³aœnie uci¹¿liwe s¹siedztwo Wis³y spowodowa- VII 701; SHGL 171; Osady 92; Sochacka wg in- ³o stopniowe przesuwanie siê g³ównego oœrod- deksu; Derwich 1992 wg indeksu; 1992a 74. ka osadniczego na W (1430 r. – MS IV/3, supl. Uw. Nie wiadomo, czy w 1447 r. pleb. pobie- 647; LS 1660–4 II 112–3; SG VII 626–7). Daw- ra³ dzies. z ca³ego O.M., czy tylko z jego cz. Kl. na cz. klaszt., nadal niszczona przez Wis³ê (DLb. œwiêt. móg³ utraciæ dzies. z tej wsi ok. 1442 r., III 234), wesz³a w obrêb Osieczka. Jej rozmia- por. Dobre, uw. rów nie sposób ustaliæ – s¹dz¹c po wart. dzies., w l. 1470–80 mia³a jeszcze ok. 5 ³. OSTRÓW WIELKI (1413; Kosyl 28, 69; SHGL 171; Osady 100) dziœ Ostrów, 9 km na SW od Osiek ÛOsieczko Kocka, na lewym brzegu rz. Wieprz, u ujœcia rz. Mininy; ok. 120 km na NE od kl., 58 km na NE Ossechno ÛOsieczko od ÛBraciejowic. W œredniowieczu wieœ ta znaj- dowa³a siê na jednej z wysp na rz. Wieprz, na S Ostre B³oto ÛZab³ocie od ÛOstrowa Ma³ego (Osady 100). Pow. lub.; par. na przemian Kock i Rudno, OSTRÓW MA£Y (1443; w Ÿr. zw. te¿ Mœci- w zale¿noœci od biegu rz. Wieprz. ski; Kosyl 16, 67; SHGL 171; Osady 92) dziœ W³asn. szlach. Mœciska, pó³nocna cz. wsi Krêpa, 8 km na W od 5. 1447 ÛOstrów Ma³y; 1470–80 wieœ O.W. Kocka, na prawym brzegu rz. Wieprz; ok. 122 wymieniona wœród wsi sk³adaj¹cych „ex antiquo” km na NE od kl., 60 km na NE od ÛBraciejo- dzies. snop. kl. œwiêt. (DLb. III 248). Z ³km. wic. W œredniowieczu wieœ ta znajdowa³a siê na dzies. snop. i kon. dowo¿¹ [biorca niewpisa- jednej z wysp na rz. Wieprz, na N od ÛOstrowa ny] (ib. II 556). Wielkiego (Osady 92). 7. RL 1626 23; Paw. 42a; Spis I 435; II 154; Pow. lub.; par. Kock. Tabela II 70; Gacki 279; SG VII 701; SHGL 171; W³asn. szlach. Osady 100; Sochacka wg indeksu; Derwich 1992 5. Dzies. nale¿y do kl. œwiêt. [?], nastêpnie wg indeksu; 1992a 74; Rozwa³ka 214. do pleb. Kocka. 8. Osada o metryce wœr. (Rozwa³ka 214). 1447 s¹d polubowny postanawia, ¿e dzies. Uw. Por. Ostrów Ma³y. snop. i kon. w obu Ostrowach [tzn. w O. Ma³ym i O. Wielkim], jako z dawna nale¿¹ce do koœcio³a Oszzek ÛOsieczko

P

PABIANÓW (1404, 1470–80 Pabianow, 1529 3. W³asn. kl. œwiêt. do 1404 r., nastêpnie lacus Pabyanowskye) dziœ nie istnieje, znajdo- szlach., a od ok. 1447 r. szlach./koœcielna. wa³ siê k. Zawichostu, nad Wis³¹, na jej lewym 1404 Maciej opat i konw. kl. œwiêt. zamieniaj¹ brzegu, przez Wis³ê zosta³ te¿ poch³oniêty. swoj¹ posiad³oœæ P. razem z jez. na nale¿¹c¹ do 1. Wieœ i jez. tej samej nazwy; 1404 pow. Miko³aja z Garbowa1 wieœ ÛZakrzów (AGZ VII sand. (AGZ VII 24). 24); 1404 Maciej opat i konw. kl. œwiêt. oddaj¹ Pabianów–Paprocice 151 swoj¹ posiad³oœæ P. z dop³at¹ 40 grz. Miczkowi w³oc³. wsi Z¹bkowa Wola [ob. Zamkowa Wola] z Borkowa2 w zamian za wieœ Zakrzów (Mp. IV do granic dóbr Krzysztofa Mieleckiego1, z dru- 1085); giej zaœ strony ma siê rozci¹gaæ tak, jak z daw- 1470–80 wieœ nale¿y do Piotra i Imrama zw. na oznaczono, do granic dóbr konw. Bartosz Pa- Quaszek. Jezioro w P. kupi³ [ok. 1447 r.]3 Piotr procki uzyskuje j¹ prawem dziedzicznym, z pe³n¹ Róg z Gwiazdowa za 40 grz. od Miko³aja Pê- swobod¹ dysponowania na 100 lat, po których chowskiego niegdyœ podsêdka z. sand. oraz Pio- opactwo ma pr. wykupiæ P. za 1000 grz. (AG tra i Imrama Quaszek, a nastêpnie przekaza³ man- 1900; Gacki 259–60); sjonarzom sand. By³o ono niegdyœ s³awne z ob- 1599n. Stanis³aw Paprocki, który otrzyma³ P. fitoœci ryb, a wydzier¿awiane dawa³o 4 grz. rocz- od Bart³omieja, swojego br. stryjecznego, zrze- nego dochodu, jednak¿e z powodu powodzi ka siê wsi P. na rzecz Stanis³awa Czelatyñskie- znacznie straci³o na wartoœci i ob. przynosi tyl- go. Nastêpnie „wójtostwo czyli wieœ P. albo Pa- ko 2 grz. rocznego dochodu. Otacza ono ca³¹ procka Wola” przesz³o na do¿ywocie Barbary z wieœ P. i jest zasilane przez Wis³ê (DLb. I 398); O¿arowa Niemojewskiej, a po jej œmierci wróci³o 1529 jez. Pabianowskie k. m. Zawichost nale¿y do opactwa (Gacki 260); 1662 pog³ówne od cze- do mansjonarzy sand., daje 30 gr czynszu zamie- ladzi folw. i mkców wsi (ASK I/67 34v; Paw. nionego na wosk i wino (LR 392). 55a); 1673 pog³ówne od szl. wd. Niemojewskiej 7. Derwich 1992 wg indeksu. oraz 14 czeladzi folw. i mkw wsi (ASK I/67 238); 1679 Miko³aj Goski opat kl. œwiêt. nadaje wój- 1 Jest doœæ prawdop., ¿e Miczko z Borkowa i Miko³aj tostwo P. swojej siostrzenicy z Wolskich, wd. po z Garbowa to jedna i ta sama osoba: por. ZDM I 242; Janie Kostro, na 30 lat (Gacki 260); IV 1095; V 1263, 1268. Jeœli tak, to oba dokumenty 1780 nale¿y do klucza staros³upskiego dóbr z 1404 r. ilustruj¹ kolejne fazy realizacji transakcji. sto³u opata klaustralnego (ÛStara S³upia, p. 3). Zaskakuj¹ca i trudna do wyjaœnienia jest jednak 10 dymów. 8 zagr. (Franciszek Sala, Jan Sala, znaczna ró¿nica treœci obu aktów. Wawrzyniec Sala, Kazimierz Stêpieñ, Wawrzy- 2 Por. przyp. 1. niec Stêpieñ, Ludwik Szczodrak, Mateusz £ebek, 3 Tak F. Sikora, PSB XXV 718. Antoni Czekaj) pracuje po 2 dni tyg. pieszo i odrabia po 2 ³okcie oprawy, 1 komor. (£ukasz PAPROCICE (1580 paproczka wola, 1584 z Stêpieñ) pracuje 1 dzieñ tyg. pieszo. Bardzo s³abe Woli paprockiej, 1662n. Paprocice; Kop.K 57) grunty. Ma³a karczma ze stajni¹. Subsidium 6 km na N od £agowa, nad rz. S³upiank¹; ok. charitativum wynosi 64 z³ (Inw.S³up. 10–1); 4 km na SE od kl. 1780–2 przy podziale dóbr wchodz¹cych w sk³ad 1. 1662n. pow. sand. (Paw. 55a), 1827 pow. sto³u opata P. przydzielone zostaj¹ opatowi klau- opat. (Tabela II 77); 1662n. par. ÛNowa S³upia stralnemu (Lefebvre V/5 164v; Gacki 253); 1787 (ASK I/67 34v; Paw. 55a). liczy 47 mkw, w tym 5 ¯ydów (Spis I 393; II 2. 1580 Ûp. 3.4; 1780 graniczy od E z Jele- 118); 1819 wieœ z karczm¹ nale¿y do sto³u opa- niowem, od S i W z kluczem piórkowskim bpa ta œwiêt. (AOkup. 3v, 96); 1827 ma 11 domów w³oc³., od N z ÛBartoszowinami i ÛWólk¹ Mi- i 98 mkw (Tabela II 77). lanowsk¹ (Inw.S³up. 10). 5. Dzies. nale¿y do kl. œwiêt. 3.4. W³asn. kl. œwiêt. 1580 wieœ zostaje zwolniona od dzies. do 1580 Tomasz Polanowski opat i konw. œwiêt., 1592 r., po czym ma p³aciæ rocznie 20 fl., przy pragn¹c zwiêkszyæ dochodowoœæ dóbr, zezwa- czym dzies. nale¿y do sto³u opata (AG 1900; laj¹ Bartoszowi Paprockiemu lokowaæ w lesie, Gacki 276); 1584 opat Tomasz Polanowski za- po wyciêciu i wykarczowaniu drzew i krzewów, mierza³ przeznaczyæ dochód z dzies. w P. na pre- w miejscu zw. Mostki, nad strugami Mostki oraz bendê dla koœcio³a klaszt., ale œmieræ przeszko- Mostkowy Strumieñ [ob. S³upianka], wieœ, która dzi³a realizacji tego zamiaru (Paprocki 112); nazywaæ siê ma Paprocka Wola. Jej granice wy- 1780 dzies. snop. wytyczna nale¿y do sto³u opa- znacza rz. Mostki od granic nale¿¹cej do bpa ta (Inw.S³up. 10). 152 Paprocice–Paw³ów

7. ZDP rps 8702; Gacki 88, 132–3, 253–4, low [ale: 1435 Pawlouo], 1780n. Paw³ów; Kam. 258–60, 276; SG VII 851; Derwich 1992 wg in- 148; Niec. 152; Kop.K 196; Rospond 283) 10 km deksu. na SE od Starachowic, na prawym brzegu rz. Œwi- Uw. Por. Zarzêcin. œliny; ok. 12,5 km od kl. 1. 1463 pow. opat. (AG 1860), 1504n. pow. 1 Krzysztof Mielecki posiada³ wówczas nieistniej¹ce sand. (ASK I/7 102), 1827 pow. opat. (Tabela II dziœ, granicz¹ce z ÛWólk¹ Milanowsk¹, Podlesza- 80); 1325n. par. w³asna (MV I 169n.). ny oraz Jeleniów, przez który rzeczywiœcie przep³y- 2. 1470–80 graniczy z Zapniowem, ÛD¹b- wa S³upianka (Paw. 192). row¹, Chybicami, Pokrzywnic¹, Warszówkiem, ÛRzepinem i Bujow¹ (DLb. III 237); 1532, PARCHATKA (1452; w Ÿr. te¿ Parchowatka; 1572, 1601 ÛRzepin; 1780 droga z ÛBoleszyna Kosyl 5, 33, 69; SHGL 173; Osady 102) 5 km (Inw.Bol. 11); 1780 graniczy od E z Bukowem, na NE od Kazimierza Dolnego, 5 km na SE od od S z Warszówkiem, od N i W z dobrami Be- Pu³aw; ok. 87 km na NE od kl., 25 km na NE od ned. œwiêt. (Inw.Rzep. 17). ÛBraciejowic. 3. W³asn. szlach., od 1463 r. kl. œwiêt. Pow. lub.; par. Jaroszyn [ob. Góra Pu³awska], 1339 Ma³gorzata wd. po Tomaszu niegdyœ z P. nastêpnie par. Koñskowola i par. ÛW³ostowice. przegrywa proces o wieœ Jeziorko z bpem krak. W³asn. szlach. (KK I 167); 1363 Krzes³aw z P. (Pol. 137); 1402 5. Dzies. nale¿y do kl. œwiêt. i bpa krak. Jan z P. (ZDK I 154); 1407 Jan z P. sprzedaje ka- 1442 s¹d polubowny postanawia, ¿e dzies. ze pitule krak. wieœ Œwi¹tniki (KK II 503); 1425 starych ról oraz z klinów w P. winny nale¿eæ do Wilhelm z P. przegrywa proces o wieœ Œwi¹tni- opactwa œwiêt., zaœ z ról wykarczowanych za ki z kapitu³¹ krak. (Mp. IV 1227); 1435 Stani- gór¹ i w d¹browie do bpa krak. (ZDK II 434); s³aw s. Andrzeja z P. prosi o uniewa¿nienie swo- 1470–80 ze starych ról kmiec. dzies. snop. nale- jego 12-letniego ma³¿eñstwa z Ann¹, z któr¹ ma ¿y do kl. œwiêt., z nowych ról, wykarczowanych troje dzieci, poniewa¿ jest ona córk¹ jego matki za gór¹ i w d¹browie, dzies. pien. po 6 gr z 1 ³. chrzestnej, Jachny c. Jakuba (BP V 407)1; 1445 nale¿y do bpa krak. (DLb. II 564; III 254); 1529 dz. Jan (ZDK II 484); 1463 Jan Paw³owski z s. dzies. pien. 1/6 grz. nale¿y do bpa (LR 35); 1622 Wilhelmem oraz Miko³aj s. Stanis³awa z P. (CU do 1769 ÛSkowieszyn; 1819 dzies. gromadzka II 206); nale¿y do sto³u konw. œwiêt., jest sprzedawana 1463 Micha³ opat i konw. œwiêt. zamieniaj¹ po 200 z³, wed³ug uk³adu mieli za ni¹ p³aciæ 68 swoj¹ wieœ ÛWojs³aw na P., wraz z pr. patrona- z³ (AOkup. 10v). tu nad tutejszym koœcio³em, nale¿¹cy do Jana 7. Paw. 359, 48a; LL 1565 41; RL 1626 138; Skrzêtki (Skrzanthka) i jego ¿. Anny (AG 1860); Spis I 448; II 167; Tabela II 77; Gacki 297, 300; 1463 Kazimierz Jag. zatwierdza tê zamianê oraz SG VII 861; Wojciechowski 1930 126; Szafran zrównuje wieœ P. w prawach i wolnoœciach z in- 193; SHGL 173–4; Osady 102; Sochacka 77, 82; nymi posiad³oœciami opactwa (ib.); 1464 s¹d z. Derwich 1992 wg indeksu; Wroniszewski; Roz- sand. oœwiadcza, ¿e Micha³ opat i konw. œwiêt. wa³ka 214. zobowi¹zali siê dop³aciæ Janowi Skrzêtce 8. Na st. 13 kopalne Ÿród³o i œlady osadnic- (Skrzantka) 190 grz., co porêczy³ Jan z Rytwian, twa z X–XI w. (IA. Badania 1987, W. 1988, 168); marsza³ek Królestwa Polskiego, Jan zaœ ma opu- materia³y z IX–XIII w. stwierdzone w trakcie œciæ P. do dnia œ. Jana Chrzciciela [24 VI] tego badañ AZP (Rozwa³ka 162; Hoczyk 128). roku; zgodê na transakcjê wyrazili krewni Jana Skrzêtki, jego br. Wilhelm, s. tak¿e Wilhelm oraz Parchowatka ÛParchatka Gutek ze Œwiêcicy (ib. 1862); 1470–80 opat œwiêt. Micha³ uzyska³ P. w PAW£ÓW (1325–7, 1327–55 Paulow, 1336 1471 r. [!] od Jana Skrzêtki Paw³owskiego h. Go- Pavlow, 1362, 1363, 1384 Pawlow, 1363 Paulo- dziêba w zamian za Wojs³aw i 200 grz. [!]. Jest wo, 1373–4, 1402, 1407 Paulow, 1425n. Paw- tu dwór i folw. klaszt., 10 ³km., 3 zagrody z rol¹, Paw³ów 153

3 [w tekœcie 2] karczmy z rol¹. Kmiecie p³ac¹ po 3 dni tyg. pieszo i odrabiaj¹ po 2 dni powaby i 1 grz. czynszu i poradlne, daj¹ po 30 jaj, 2 ko- 6 ³okci oprawy, daj¹ po 6 gr czynszu, komor. pra- guty, 2 sery, pracuj¹ po 1 dniu tyg. w³asnym wo- cuj¹ po 1 dniu tyg. pieszo. Poddani daj¹ stró¿ê zem lub p³ugiem. Karczmy p³ac¹ czynsz, odpo- nocn¹ tylko do browaru w Rzepinie, inne powin- wiednio: 0,5 grz., 1/6 grz. oraz 2 grz. (DLb. III noœci jak w ÛRzepinie (Inw.Rzep. 15–6, 29–30); 236–7; II 484); 1504 pobór z 4,5 ³., od 1 zagr. i 1787 liczy 124 mkw, w tym 2 ¯ydów (Spis I 414; z karczmy (ASK I/7 102); 1506, 1510 pobór z 3 ³., II 135); 1819 folw. i wieœ P. nale¿¹ do sto³u opa- 2 karczem, w tym jednej bez roli, a drugiej – z 1/ ta, na folw. drewn. mieszkanie, we wsi karczma, 2 ³. (RP; ASK I/10 20); ca³oœæ w dzier¿awie (AOkup. 3v, 4, 104–5v, 237); 1529 nale¿y do sto³u opata, p³aci 4,5 grz. czyn- 1827 ma 18 domów i 127 mkw (Tabela II 81). szu (LR 349); 1530–2, 1538 pobór z 2 ³. w cz. 4. 1553 Zygmunt A. przenosi na pr. niem. opata œwiêt. i z karczmy (ASK I/10 214v, 459v, imiennie wyliczone posiad³oœci kl. œwiêt., w tym 596v; I/7 189); 1569, 1571 „parochia” opata P. (AG 1909); 1572 opat i konw., nie mog¹c œwiêt., pobór z 3 ³. i karczmy (ib. I/7 264v, 339, z powodu nieurodzaju zwróciæ 500 fl. po¿yczki 408); 1577 opat œwiêt. daje pobór od 6 kmieci uzyskanej od Marcina Broniowskiego z Zapnio- na 3 ³., z karczmy i od kowala (ib. 579v); 1578 wa na zap³acenie kontrybucji na ¿o³d wojsk z cz. opata œwiêt. pobór od 6 kmieci na 3 ³., w s³u¿bie Wielkiego Ksiêstwa Litewskiego uch- 3 zagr. z rol¹, 1 komor. bez byd³a i z karczmy walonej w 1566 r., oddaj¹ temu¿ Marcinowi oraz z kwart¹ roli (ib. I/10 772; Paw. 190); 1613 kl. jego s. Andrzejowi i przysz³ej ¿onie tego¿ w do- œwiêt. oddaje wieœ w 7-letni¹ dzier¿awê w za- ¿ywocie pustki po 3 kmieciach w P., zw. „Kal- mian za po¿yczkê 1400 z³ zaci¹gniêt¹ na op³a- kowska”, „Niegowska” i „Troschinska”, wraz cenie poboru uchwalonego przez sejm (Gacki z ju¿ dokonanymi na nich zasiewami, 2 zagr. 263); 1629 opat œwiêt. daje pobór od 6 kmieci (Trochê i Lecha), ma³y staw rybny za folw. na- na 3 ³., 3 zagr. z rol¹, 1 komor. bez byd³a i z kwar- le¿¹cym do P., zezwolenie na za³o¿enie nowych ty roli nale¿¹cej do karczmy (RS 1629 60); 1662 stawów, ³¹kê zw. Warszowska rozci¹gaj¹c¹ siê opat œwiêt. daje pog³ówne od 6 czeladzi folw. i 57 od P. do granic ³¹ki m³ynarza w Rzepinie, wol- mkw wsi (ASK I/67 30); 1673 opat œwiêt. daje ny wyr¹b drzew i krzewów na w³asne potrzeby pog³ówne od 45 czeladzi folw. i mkw wsi (ib. i wypas byd³a oraz œwiñ. Kmiecie i zagr. z P. wraz 236); 1674 pog³ówne od szl. wd. Lesnowskiej, z tutejszym karczmarzem maj¹, pocz¹wszy od 4 czeladzi folw. i 45 mkw wsi (ib. 405v); 1674 najbli¿szych Zielonych Œwi¹t, pracowaæ dla nich nale¿y do opata œwiêt., pog³ówne [w drugiej ra- przez 3 lata po 2 dni tyg., jednak czynsze i daniny cie] od szl. wd. Lesnowskiej, 3 czeladzi i 44 mkw oddaj¹ opactwu. Po 3 latach na potrzeby dzier- wsi (ib. 459); ¿awców pracowaæ ma tylko 2 zagr. (Trocha i 1780 nale¿y do klucza rzepiñskiego dóbr sto³u Lech). Po œmierci ostatniego z ww. trojga opac- opata komendatoryjnego. Liczy 13 dymów. Nie- two ma odzyskaæ swoj¹ w³asnoœæ bez zwrotu na- gdyœ by³ tu folw., w jego zabudowaniach mieszka k³adów (ib. 1901); 1574 Franciszek Krasiñski bp owczarz. Obora z chlewami, 2 sadzawki, karcz- krak. zatwierdza ww. zastaw dóbr klaszt., zastrze- ma przy goœciñcu za koœcio³em i stajni¹. 5 niw gaj¹c, ¿e poniewa¿ wg praw Królestwa nie mo¿na folwarcznych oraz ³¹ka zw. Warszowska i pa- nadaæ jednym pismem do¿ywocia dla wielu osób, stewnik. We wsi 11 dymów. 2 kmieci (Piotr Py- wyj¹wszy ma³¿eñstwo, Andrzej Broniowski s. tel, Ignacy Wincenciak), 8 zagr. (£ukasz Tkacz, Marcina wraz z ¿on¹ maj¹ korzystaæ z tego za- Wojciech Saramak, Jakob Grzesiak, Jan Kosma- pisu a¿ do zgonu ich obojga (ib. 1898); 1582 la, Jan Tkacz, Wincenty Marcin, Szczepan Win- Piotr Myszkowski bp krak. potwierdza wieczy- cenciak, Hilary Smalec), 2 komor. (Micha³ Jastal, ste nadanie przez kl. karczmy w P. (Gacki 258); wd. Wawrzakowa), 1162 zagony puste. Kmiecie 1594 £ukasz Janowski administrator opactwa pracuj¹ po 4 dni tyg. sprzê¿ajem, odrabiaj¹ po i konw. œwiêt. za zgod¹ Jerzego Radziwi³³a, ad- 2 dni powaby i 12 ³okci oprawy, p³ac¹ po 24 gr, ministratora bpstwa krak., nadaje w do¿ywocie 2 kor. ¿yta, 2 kap³ony i 30 jaj, zagr. pracuj¹ po wójtostwo w P. Janowi Boboli z Wielkich Pia- 154 Paw³ów sków, pkom. sand., jego ¿. Urszuli z Wieniar dzies. kon. z P. i 30 gr za kolêdê; wikary otrzy- i jego s. Jakubowi, z powodu przys³ug wyœwiad- muje 2,5 grz., koœcielny 2 grz., zaœ dochód par. czonych kl., nak³adaj¹c na nich obowi¹zki takie, wynosi 33/32 grz. (LR 361); 1546 Walerian z Bo- jakie ci¹¿y³y na innych posiadaczach wójtostwa, dzentyna, pleb P. i ÛModliborzyc (AG 1895); zezwalaj¹c na wyr¹b drzew na budynki, korzy- 1549 pleb. Walerian (Rokoszny 162); 1564–5 stanie z drewna le¿¹cego oraz wolny wypas œwiñ okrêg par.: P., Broniewice, Bukówka, D¹browa, i byd³a (AG 1908); 1597, 1747 wójtostwo i karcz- Jab³onna, Jamy, Okrêglów, Pokrzywnica, Trze- ma w P. (AVCap. VIII 18; AV XXXVII 146). szków, Zapniów i Zawada (LS 1564–5 330); 5. Wieœ par., patronat szlach., od 1463 r. 1578 okrêg par.: jw. plus Nowa Wieœ, Warszówek szlach. i kl. œwiêt., dzies. nale¿y do miejscowe- i Wieloborowice, brak Okrêglowa (Paw. 190–1); go pleb. 1597 drewn. koœció³ par. œ. Jana Chrzciciela, 1326–8 pleb. Andrzej (MV I 169, 244); konsekrowany, patronat nale¿y do kl. œwiêt. i 1326––8, 1350–1, 1354–5 par. p³aci dzies. pap., Brzeziñskich. Pleb. Wojciech z Brzezin. Uposa- taksa 3 grz. (MV I 169, 244; MV II 371, 403, ¿enie pleb.: role w P. i Warszówku, te ostatnie 419); 1328, 1336, 1343–74, 1551–4, 1556 par. okupowane, dzies. snop. z P., z wójtostwa i ról wymieniona w spisach œwiêtopietrza, p³aci po karczmy w P., z folw. w Pokrzywnicy, za któr¹ 8 sk. (MV I 313, 389; MV II 184, 186, 199, 208, Brzeziñscy p³ac¹ 20 grz. Szko³a fundacji Brze- 227, 236, 246, 254, 263, 270, 278, 286, 293, 300; ziñskich, jej rektora utrzymuje pleb. Okrêg par.: MV IX 18, 38; Gromnicki 350–1); P., Broniewice, Bukówka, D¹browa, Dziurów, Ja- 1362 bp krak. Bodzanta przy³¹cza do nowo b³onna, Jamy, ÛMicha³ów, Pokrzywnica, 1/2 utworzonej par. w Chybicach nale¿¹c¹ dot¹d do Rzepina, dwie Rudy, Trzeszków, Warszówek, Za- par. P. wieœ Wieloborowice (Mp. III 752); 1384 pniów, Zawada (AVCap. VIII 18–9; LXV 511); pleb. Miko³aj (ZDK I 89); 1402 El¿bieta i jej s. 1604 pleb. Wojciech (Wiœ.I³. 139); 1632 pleb. Jan Jan dz. Skórczowa oraz Stanis³aw, Imram, Zbi- Je¿owski (ib. 156); gniew, Piotr i Dobies³aw dz. Wieloborowic przy- 1662 okrêg par.: P., Krawara, Micha³ów, Sty- znaj¹ Janowi z P. 1/2 pr. patronatu nad koœcio- ków (Paw. 55a – wykaz cz¹stkowy); 1716n. ple- ³em par. w P. (ib. 154); 1462 pleb. Bogusz (AG bani: Jan Krasowski, Franciszek Krajewski, Ful- 1985, 1858); 1467 Piotr pleb. w zamian za dzies. genty Strojnowski, zakonnik œwiêt., Wojciech z Warszówka oddaje Janowi pleb. Krynek dzies. Denarski, Tomasz Ga³kowski kan. kiel. i dziekan z wsi Jawor i ÛOkrêglów (Wiœ.Op. 224; Wiœ.I³. kunowski (Wiœ.I³. 156); 1738 drewn. koœció³ par., 156); stary, œ. Jana Chrzciciela, konsekrowany (AV 1470–80 drewn. koœció³ par., którego w³asn., XXVII 488–92); pr. patronatu i kollacja nale¿¹ do kl. œwiêt. Pleb. 1747 drewn. koœció³ par. œ. Jana Chrzcicie- ma swój folw., ³¹kê i ma³y staw, jemu te¿ dowo- la, w³asn. opata œwiêt. 4 o³tarze: Wniebowziê- ¿¹ dzies. snop. i kon. z ca³ej wsi oprócz jego ról cia NMP, œ. Anny, NMP Czêstochowskiej, œ. wart. do 10 lub 12 grz. (DLb. II 484; III 236–7). Antoniego z Padwy. Pleb. Franciszek Krasiñski Okrêg par.: P., D¹browa, ÛDziurów, Jab³onna, od 1737 r., utrzymuje tylko organistê, ma wol- Pokrzywnica, 1/2 Rzepina, Trzeszków i ÛZa- ne role w P. i Warszówku oraz dzies. snop. z ca- wada (ib. II 484–6); 1496 kardyna³ Fryderyk Jag. ³ego P., Warszówka, folw. w Rzepinie, cz. Trze- nada³ koœcio³owi w P. odpusty (AVCap. VIII 19); szkowa, dzies. pien. z Bukówki, Jam, Bronie- 1529 koœció³ par. w prepozyturze kiel., pleb. wic, Szelig i Zapniowa oraz folw. w Wielobo- Jan Bostowski, do którego nale¿y dzies. snop. rowicach, ³¹czny dochód 916 fl., wydatki 598 z ³km. w P. wart. 10 grz., z ca³ego Warszówka fl. Zniszczony szpital dla ubogich. Okrêg par.: wart. 10 grz., z ÛBukówki i ÛBroniewic wart. P., Bogus³awiec, Broniewice, Bukówka, D¹bro- 6 grz., z ról folwarcznych w ÛJamach i Po- wa, Dziurów, Jab³onna, Jamy, ÛKuczów, 1/2 krzywnicy wart. po 2 grz. oraz w Wieloborowi- Micha³owa, Pokrzywnica, 1/2 Rzepina, Styków, cach wart. 2,5 grz., z pewnej roli zw. Wielobo- Warszówek, Zapniów, Zawada, ³¹cznie 654 du- rowice w Chybicach wart. 16 grz. oraz 10 gr za sze (ib. XXXVII 141–9, 517–29); 1781 parafi¹ Paw³ów–Pietrzejowice 155 zawiaduje Jan Ga³kowski, dziekan kunowski 1. 1510, 1531 karczma z rol¹ stanowi¹ca cz. (ib. L 39v–40); Janowic (ASK I/10 18, 454v–5); 1529 osada 1780 drewn. koœció³ par. œ. Jana Chrzciciela, z karczm¹ (LR 30, 349, 448); 1510 pow. sand. kollatorami s¹ opat i konw. œwiêt., obs³ugiwany (ASK I/10 18); 1510n. par. Momina (ib.). przez duchownych œwieckich. 3 dymy plebañ- 2. 1780 Ûp. 3. skie. Dzies. snop. wytyczn¹ z P. zwo¿¹ do sto- 3. W³asn. kl. œwiêt. dó³ pleb. Poza tym pleb. P. pobiera dzies. z 350 1510 ze Ÿrebu P. w Janowicach, wsi kl. œwiêt., zaoranych zagonów ³¹ki pod Zawad¹, z niw pobór z karczmy z rol¹ (ib.)1; 1529 do sto³u opata dworskich Rzepina, oprócz niwy Bogus³awiec œwiêt. nale¿¹: ÛSzczeg³o, P., Janowice i ÛWo- i Kuczowskiej, gdzie roœci sobie prawa do dzies. rowice, które p³ac¹ czynsz ³¹cznej wysokoœci z jednego gruntu ch³opskiego, dawniej dworskie- 9 grz. (LR 349); 1531 ze Ÿrebu P. w Janowicach go, a tak¿e z gruntów wsi ÛPisarka i Zawada po- pobór z karczmy z rol¹ (ASK I/10 454v–5); 1780 ³o¿onych po drugiej stronie rz. Œwiœliny. Subsi- niwa folw. wierzb¹towickiego zw. „na Pe³kach” dium charitativum wynosi 202 z³ (Inw.Rzep. 4, przy ÛMilejowicach (Inw.Wierzb¹t. 3). 9, 11–2, 17, 29); 1787 okrêg par.: P., Bogus³a- 5. 1529 z Modrzewia, Milejowic i P. dzies. wice, Broniewice, Bukówka, D¹browa, Dziurów, snop. wart. 1,5 grz. nale¿y do bpa krak., a z ról Jab³onna, Jamy, Krawara, Kuczów, 1/2 Micha- karczmy zw. P. dzies. snop. wart. 6 grz. pobiera ³owa, Pisarka, Pokrzywnica, 1/2 Rzepina, Sty- pleb. Ba³towa (LR 30, 448). ków, Warszówek, ÛWymys³ów, Zapniów, Zawa- 7. Derwich 1992 wg indeksu. da, liczy 1283 mkw, w tym 51 ¯ydów (Spis I 414; Uw. By³a to efemeryczna osada powsta³a wo- II 135); 1802n. plebani: Antoni Beder kan. kiel., kó³ karczmy w Janowicach, w 1780 r. zosta³a po Jan Sawicki, Jan Strochowski (Wiœ.I³. 156); 1806 niej tylko nazwa jednej z niw folw. w Wierzb¹- drewn. koœció³ par. œ. Jana Chrzciciela, kollato- towicach, po³o¿onej przy Milejowicach. rem jest opat œwiêt., któremu przypisuje siê fun- dacjê koœcio³a (ib. 154); 1854 wykaz uposa¿e- 1 „ibidem sorte Pelka taberna cum agro”. nia koœcio³a (ib. 155n.). 6. Studenci U. Kr.2: 1414–5 Jakub s. Miko³a- Petrzeyouice ÛPietrzejowice ja (Al. I 36); 1437 Baltazar s. Miko³aja (ib. 90); 1440 Miko³aj Gniewosz s. Andrzeja (ib. 97); Piaski ÛGie³czew 1456 Wojciech s. Imrama (ib. 147). 7. ZDP rpsy 482–94, 6010–1, 8717–9; Wyci¹g PIETRZEJOWICE (ok. 1252 de Petriouiz (Pe- 642; Gacki 87, 212–4, 257–8, 262–3; SG VII treiouiz), ok. 1260 de Petrovicz, 1351 Petrzeyo- 905; Wiœ.I³. 153–6; Derwich 1987 166–7, 169; uice, 1381 de Petrzouicz, 1418 Pyetrzeouicze, Rzewuska-Kurzeja 85–6; Derwich 1992 wg in- 1422, 1427 Pyetrzeyowicze, 1430 Pietrzeowicze, deksu; 1997a 64–5. 1442 Pietrzeiowice, 1459 Pyetrzeowicze, 1469 8. Osada hutnicza P. st. 1, dat. na 170/180– Pyetrzeyouicze, 1470–80 Pyotrzeowycze, 1490 –V/VI w. (Bielenin 1976; 1992 224). Siedziba Pyethrzeyou(v)ycze, 1529 Pyotrowicze, Pyetrze- rycerska, zapewne jednodworcza, po³o¿ona k. ko- yowycze, 1553 Pietrzeiowice, 1787 Pietrzejowi- œcio³a, dat. na 1 po³. XIV w. (Z.W. Pyzik, Relik- ce, 1789 Piotrzejowice, 1827 Pietrzeiowice; Ry- ty osady œredniowiecznej w Paw³owie, wojewódz- mut 1967 125; Rym. 50, 86) 11 km na SW od two kieleckie, RMNK 15, 1986–7, 307–13). Proszowic; ok. 100 km na SW od kl., 14 km na SW od ÛPrzezwód. 1 Identyfikacja tej miejscowoœci (Pawlouo) z naszym 1. 1351 z. krak. (Derwich 1992 278), 1442 Paw³owem jest niepewna. pow. krak. (Mp. IV 1434), 1578 pow. proszowicki 2 Identyfikacja miejscowoœci niepewna. (Paw. 20), 1629n. pow. krak. (RK 1629 10), 1787 pow. proszowicki (Spis II 57), 1827 pow. krak. PE£KA (1510n. Pelka) dziœ nie istnieje, le¿a³a (Tabela II 88); 1470–80n. par. Luborzyca (DLb. k. ÛJanowic [sand.]. III 239). 156 Pietrzejowice

2. 1469 graniczy z Birkowem [ob. Biórków wowi Mireckiemu, niezatwierdzonemu przez Du¿y i Ma³y] (Ûp. 3); 1470–80 graniczy z Lu- króla opatowi-elektowi œwiêt., wieœ P.2 i pre- borzyc¹, Wol¹ Luborzyck¹, Birkowem, Karnio- pozyturê w¹wol. jako uposa¿enie (Jonston III/7 wem i Kocmyrzowem; gaj zw. Birkowski (ib. 146); 239–40); 1815 Ûp. 3. [1697–1700] Aleksander Wychowski opat 3. W³asn. kl. œwiêt. œwiêt. obiecuje przekazaæ na utrzymanie konw. 1351 Kazimierz Wlk. przenosi na pr. œredz. wieœ P. jako nale¿n¹ konw. 1/4 dochodów sto³u imiennie wyliczone posiad³oœci kl. œwiêt., w tym opata, przeznaczon¹ na budowê i remonty ko- P. i Przezwody (Derwich 1992 278); 1381 S³a- œcio³a klaszt. (Gacki 252); 1703 Stanis³aw Mi- wik prokurator z P. (SP VIII 781); 1442 W³ady- recki opat-elekt œwiêt. obiecuje przekazaæ kon- s³aw Warn. przenosi na pr. œredz. imiennie wyli- wentowi jako 1/4 dochodów opata wsie P. czone posiad³oœci opactwa œwiêt., w tym P. (Mp. i Przezwody, gdy tylko zostanie zatwierdzony IV 1434; AG 1843); 1459 w³asn. opata œwiêt. (ZK opatem (Jonston III/7 149, Gacki 252); 1706 Sta- CXLVII 314); 1469 Miko³aj z Birkowa oraz Sta- nis³aw Krystyn Mirecki opat œwiêt. przekazuje nis³aw, Miko³aj i Stanis³aw kmiecie z Birkowa na potrzeby sto³u konw. wsie P. i Przezwody jako przeciw Micha³owi opatowi i konw. kl. œwiêt. nale¿n¹ mu czwarciznê z dochodów sto³u opata oraz Miko³ajowi z Woli prokuratorowi z P. w (Gacki 99, 252); 1780–2 mimo ¿e P. i Przezwo- sprawie „iure leso” (ib. XVI 518); 1469 ugoda dy nale¿a³y do sto³u konw. jako czwarcizna z do- miêdzy Miko³ajem z Birkowa, miecznikiem chodów opata, przy podziale uposa¿enia opata krak., a Micha³em opatem œwiêt. i Miko³ajem zw. œwiêt. na stó³ opata komendatoryjnego i klaus- Gaj, prokuratorem z P. (ib. XVII 653); tralnego pierwszy z nich otrzymuje Przezwody, a 1470–80 w³asn. kl. œwiêt. Dwór i folw. klaszt., drugi P. (Lefebvre V/5 164; Gacki 105–6, 252–3); 8 ³km., 3 zagrody z rol¹, 1 karczma z rol¹, 1/3 1787 liczy 135 mkw (Spis I 329; II 57); 1789 gaju zw. Birkowski. Kmiecie p³ac¹ po 1,5 grz. ma 22 domy: dwór, karczmê, 12 cha³up o 1 gos- czynszu i 4 gr poradlnego do kl., daj¹ po 30 jaj, podarzu, 7 z ogrodem, 1 bez ogrodu, 122 mkw, 2 koguty, pracuj¹ po 1 dniu tyg. w³asnym wozem w tym 118 katolików: 54 mê¿czyzn i 64 kobiety lub p³ugiem. Zagr. p³ac¹ po 1 wiard. czynszu, pra- oraz 4 ¯ydów (Materia³y 223); 1790 ma 23 cuj¹ pieszo po 1 dniu tyg. Karczma p³aci 3 grz. domy, liczy 141 mkw: 69 mê¿czyzn i 72 kobie- czynszu (DLb. III 239–40); 1490 kmieæ Miko³aj ty, w tym 4 ¯ydów, wieœ z karczm¹ (ib.); 1791 zw. £ojk (Loyk), który w dzieñ Bo¿ego Narodze- ma 21 domów: dwór, 4 domy kmiece, 6 zagród, nia [25 XII] ubieg³ego roku opuœci³, czyli „wy- 10 cha³up, liczy 134 mkw: 62 mê¿czyzn, 72 ko- schedl” z P. do Kocmyrzowa, poniewa¿ opat biety, w tym 1 zakonnik mieszkaj¹cy we dworze; œwiêt., zabrawszy po wyjeŸdzie Miko³aja do dwo- lasek dêbowy, ³¹ki daj¹ 18 fur siana, ale podczas ru jego rzeczy wolne („dobrowolnye”) ze stodo- suszy trzeba go dokupowaæ, uprawia siê ¿yto, ³y i domu, nie odda³ mu ich, pozywa opata o bróg pszenicê, jêczmieñ, owies, groch, proso, kono- pszenicy, 30 kop owsa, 2 konie poci¹gowe, czy- pie i rzepak (ib.); 1815 do kl. nale¿y m.in. lasek li „woznyky”, wo³u „karmnego”, krowê oraz inne pod P. (Gacki 265); 1819 ma 20 domów, wieœ sprzêty, czyli „szczebrzuch domowy” ³¹cznej z folw. nale¿y do konw., w dzier¿. (AOkup. 6v, wart. 40 grz. (SP II 4368); 237; Gacki 246, 254); 1827 ma 24 domy i 141 1529 nale¿y do sto³u opata, p³aci 10/26 grz. mkw (Tabela II 89). czynszu (LR 349); 1581 dzier¿. Polianowski1, 4. 1351, 1442 Ûp. 3; 1553 Zygmunt A. prze- pobór z 7 ³km., od 3 zagr. z rol¹ i 3 kmieci bez nosi na pr. niem. imiennie wyliczone posiad³o- byd³a (Paw. 20); 1629 nale¿y do sto³u opata, 10 œci kl. œwiêt., w tym P. i Przezwody (AG 1909). maja Jan odda³ pobór z 7 ³. i 3 zagród z rol¹ (RK 5. Dzies. nale¿y do pleb. Luborzycy, czaso- 1629 10); 1649 konw. ma nale¿ne mu 2 ba³wa- wo do U. Kr. ny soli odbieraæ swoimi ludŸmi ze wsi opackiej 1422 bp krak. Wojciech Jastrzêbiec przezna- P. (AG 1923); 1680 nale¿y do sto³u opata (RK cza cz. dzies. z par. Luborzyca, w tym z P., na 1680 9); 1697 nuncjusz pap. przyznaje Stanis³a- potrzeby U. Kr. (CU I 71; Conl. 144); 1470–80 Pietrzejowice–P³onki 157 z ca³ej wsi dzies. snop. i kon. wart. do 24 grz. 5. 1470–80 z 3 ³km. dzies. snop. wart. do dowo¿¹ pleb. Luborzycy (DLb. III 239–40); 1529 2 grz. zwo¿¹ do stodo³y kl. œwiêt. (ib.). dzies. snop. wart. do 10 grz. nale¿y do tego¿ pleb. 7. Derwich 1992 wg indeksu. (LR 303); 1782–3 prywatna kaplica obs³ugiwa- Uw. Wieœ zanik³a przed 1529 r. (brak jej w na przez 1 ksiêdza zakonnego (Materia³y 223). LR), najpewniej zniszczona przez Wis³ê. Nie wia- 6. ok. 1252 Krzy¿an Chrenza z P., który przez domo, czy jej grunty zagarnê³a rzeka, np. wsku- 3 lata cierpia³ na ból g³owy i utratê wzroku, tek zmiany biegu g³ównego koryta, czy te¿ w³¹- zawieziony przez ojca na bydlêciu do grobu œ. czone zosta³y, podobnie jak w wypadku po³o¿o- Stanis³awa wyzdrowia³, co potwierdzaj¹: sam nych w jej pobli¿u wsi ÛZarzyja i ÛBracieni- Krzy¿an, jego ¿. Machia i Stefan (Cuda œ. Sta- no, w obrêb okolicznych wsi, mo¿e £êki? nis³awa, wyd. i kom. Z. Perzanowski, „Analec- ta Cracoviensia” 11, 1979, s. 122–3, articulus PISARKA (1780n. Pisarka) 10 km na SE od Sta- XXXVIII; MPH IV 313); ok. 1260 Krzy¿an z P., rachowic, ok. 14 km na N od kl. cierpi¹cy na ból g³owy i utratê wzroku, zawie- 1. 1819 osada (AOkup. 112); 1780n. pow. ziony przez kuma Stefana na jego bydlêciu do sand. (Inw.Rzep. 29), 1827 pow. opat. (Tabela II grobu œ. Stanis³awa, wyzdrowia³ (Wincentego 91); 1787 par. ÛPaw³ów (Spis II 135). z Kielc ¿ywot wiêkszy œ. Stanis³awa, przek³. J. 2. 1780 graniczy tylko z innymi w³oœciami Pleziowa, „Analecta Cracoviensia” 11, 1979, s. Bened. œwiêt., w tym z wsi¹ ÛD¹browa (Inw. 200–1, nr 38; MPH IV 419)3; 1418 Andrzej s. Rzep. 12–3). Dominika, student U. Kr. (Al. I 42); 1427 kleryk 3. W³asn. kl. œwiêt. Andrzej s. Dominika prosi o prowizjê na parafiê 1780 nale¿y do klucza rzepiñskiego dóbr sto³u w Koprzywnicy (BP IV 1976); 1430 ten¿e prosi opata komendatoryjnego œwiêt. 3 dymy. 2 pó³rol. o prowizjê na altariê œ. Katarzyny w koœciele ka- (Adam Grunt, £ukasz Flaga) i 2 komor. (Micha³ tedralnym w Kr. (ib. 2448). Bujak, Placyd Bêbas). Pó³rol. pracuj¹ po 2 dni 7. ZDP rpsy 8765–77; Derwich 1992 wg in- tyg. sprzê¿ajem, odrabiaj¹ po 2 dni powaby i deksu. 6 ³okci oprawy, daj¹ po 12 gr czynszu i 1 kor. ¿yta, komor. pracuj¹ po 1 dniu tyg. pieszo. Pod- 1 Tzn. Polanowski, zapewne któryœ z krewnych aktu- dani nocn¹ stró¿ê daj¹ tylko do browaru w ÛRze- alnego opata œwiêt. Tomasza Polanowskiego, por. pinie, nie pas¹ trzody, inne powinnoœci jak w Œwiêty Krzy¿, p. 6A i Paprocki 112. By³ te¿ dzier- ÛRzepinie. Niegdyœ produkowano tu ceg³y. Sub- ¿awc¹ Przezwodów. sidium charitativum wynosi 46 z³ (Inw.Rzep. 12, 2 Tak wspó³czesny wypadkom Jonston. Wg Szepiñskie- 29); 1797 liczy 23 mkw (Spis I 414; II 135); 1819 go 262, a za nim Gackiego 99, Mirecki otrzymaæ mia³ wieœ ÛZawada z osadami P. i ÛBogus³awice na- Przezwody. 3 A. Witkowska, Miracula ma³opolskie z XIII i XIV w., le¿y do sto³u opata œwiêt. (AOkup. 112n.); 1827 RHum. 19, 1971, zesz. 2, 118, wywodzi³a Krzy¿ana ma 6 domów i 34 mkw (Tabela II 91). z Piotrowic. Krzy¿an by³ oczywiœcie ch³opem (ib. 5. 1780 dzies. snop. z gruntów od wsi P. do 127). Z P. osadê tê s³usznie identyfikuje te¿ Rymut rz. Œwiœliny nale¿y do prep. kiel., a z gruntów P. 1967 125. za rzek¹ do pleb. Paw³owa (Inw.Rzep. 12); 1854 dzies. snop. nale¿y do pleb. Paw³owa (Wiœ.I³. PIOTRKÓW (1470–80 Pyotrkow) dziœ nie ist- 156). nieje, le¿a³ zapewne miêdzy Û£êk¹ a Opatko- wicami, na lewym brzegu Wis³y. P£ONKI (1375; w XV w. tak¿e Polanka, 1442 1. [pow. rad.]; 1470–80 par. Regów (DLb. III Polyanka; Kosyl 33, 69; SHGL 183; Derwich 252). 1992a 74) 8 km na NE do ÛW¹wolnicy, nad rz. 2. 1470–80 graniczy z Opatkowicami, wsi¹ Kurówk¹; ok. 99 km na NE od kl., 35 km na NE opactwa sieciech. (ib. 265). od ÛBraciejowic. 3. 1470–80 dz. Stanis³aw Gniewosz h. Zgra- Pow. lub.; par. ÛGarbów, od 1418 r. ÛKle- ja, 3 ³km. (ib. 252). mentowice, nastêpnie Kurów. 158 P³onki–Podgrodzie

W³asn. szlach. W³asn. szlach. 5. Dzies. nale¿y do kl. œwiêt., bpa krak., prep. 5. Dzies. nale¿y do kl. œwiêt. i pleb. Wilkowa. Kurowa i pleb. Klementowic. 1443 Klemens archid. lub. jako komisarz so- 1375 dzies. nale¿y do opactwa œwiêt. (ZDP boru bazylejskiego przys¹dza opactwu œwiêt. rps 10543 160); 1418 bp krak. przy³¹cza wieœ przeciw pleb. Wilkowa dzies. snop. z ³km. w P. P., dotychczas nale¿¹c¹ do par. Garbów, do nowo oszacowan¹ na 3 grz., któr¹ kl. pobiera od po- powsta³ej par. Klementowice, nadaj¹c jej pleb. nad 40 lat, od tak dawna, ¿e pamiêæ ludzka nie dzies. z ról dworskich i so³tysich w P. (ZDM V siêga (AG 1846); 1470–80 z 4 ³km. dzies. snop. 1299); 1442 s¹d polubowny postanawia, ¿e dzies. i kon. wart. do 2 grz. dowo¿¹ kl. œwiêt., z 2 folw. snop. z 11 starych ³km. w P. winna nale¿eæ do dzies. snop. pobiera pleb. Wilkowa (DLb. II 554; opata œwiêt., a z 10 ³. nowych zw. „Kalyne” oraz III 248–9); 1521 ÛPodgrodzie; 1529 z folw. 10 ³. nowo wykarczowanych z drugiej strony wsi dzies. snop. wart. 1,5 grz. nale¿y do pleb. Wil- w kierunku Kurowa do bpa krak. (ZDK II 434); kowa (LR 441); 1626 do 1819 ÛMiêæmierz. 1470–80 z 11 ³km. dzies. snop. dowo¿¹ kl. 7. Paw. 357, 368, 48a; MS V/2 9605; RL 1626 œwiêt., z nowych 10 ³. zw. „Kalinie” z drugiej 105; Spis I 448; II 170; Tabela II 97; Gacki 83, strony wsi w kierunku Kurowa dzies. nale¿y do 228, 305; SG VI 69; VIII 380; Szafran 194; bpa krak. (DLb. III 254). [Nastêpnie?] z wszyst- SHGL 185; Osady 107–8; Sochacka 75; Derwich kich ³km. dzies. snop. i kon. wart. do 6 grz. do- 1992 wg indeksu; Rozwa³ka 72, 214. wo¿¹ kl. œwiêt. (ib. II 570); 1529 dzies. snop. 8. Gród z VIII–X w.? (Hoczyk 116, 120); ma- wart. 1 grz. nale¿y do sto³u konw. œwiêt., z ról teria³y z XI–XIII w. stwierdzone w trakcie badañ so³ectwa dzies. snop. wart. 1 grz. pobiera prep. AZP (Rozwa³ka 162). Kurowa (LR 351, 438); 1551 do 1819 ÛBrzo- Uw. Por. Dobre, uw. i Podgrodzie, uw. Gacki zowa Gaæ. 83, 228, streszczaj¹c dok. z 1443 r., mylnie pi- 7. Paw. 359, 26a; LL 1565 40; RL 1626 136; sze o Podgrodziu zamiast P. Spis I 446; II 169; Gacki 295–7; SG VIII 311; Szafran 194; SHGL 93, 183–4; Sochacka wg in- Podgórze ÛPodgórz deksu; Derwich 1992 wg indeksu; 1992a 74–5; Rozwa³ka 73, 214. PODGRODZIE (1446; 1521 podgrodye; Osa- 8. Materia³y z VIII–XIII w. stwierdzone w dy 107) dziœ nie istnieje, lokalizacja sporna. Znaj- trakcie badañ AZP (Rozwa³ka 162; Hoczyk 120). dowa³o siê na prawym brzegu Wis³y, u ujœcia Uw. Wspomniane w 1442 r. 10 ³. nowych we- Chodelki, k. ÛPodgórza. sz³o póŸniej w sk³ad granicz¹cej z P. wsi Kaleñ Pow. lub.; [par. ÛWilków]. i p³aci³o dzies. wart. 6 grz. bpowi krak. (SHGL W³asn. szlach. 93). S. Kuraœ mylnie identyfikuje wspomnian¹ 5. Dzies. nale¿y do kl. œwiêt. i pleb. Wilko- w dok. z 1442 r. wieœ Polankê z wsi¹ Kaleñ (ib. wa, nastêpnie tylko do pleb. 186) zamiast z P. Zestawione wzmianki, w tym 1482 Stanis³aw z Wojczyc, kan. i oficja³ sand., porównanie tekstu dok. z 1442 r. z tekstem DLb. jako sêdzia komisaryczny z ramienia bpa krak. III 254, jak równie¿ fakt, ¿e wsi Kaleñ nigdy nie Jana potwierdza ust¹pienie przez Andrzeja pleb. nazwano Polank¹, przemawiaj¹ za identyfikacj¹ Wilkowa na rzecz opata i konw. œwiêt. dzies. z ról P. i Polanki. Wsi o nazwie Polanka na Lubel- kmiec. w P. oraz z 2 ³. w ÛWoli Kowalskiej, szczyŸnie brak. które z dawna nale¿¹ do opactwa (AG 1878); 1521 ugoda miêdzy przedstawicielami opactwa PODGÓRZ (1409; w Ÿr. do po³. XVII w. Pod- œwiêt. a Stanis³awem pleb. Wilkowa w sprawie górze; Kosyl 30, 70; SHGL 185; Osady 107) 5 km dzies. snop. z ról z dawna kmiecych i folw., we na SW od Kazimierza Dolnego u ujœcia rz. Cho- wsiach Podgórz i P., na mocy której kl. ma po- delki do Wis³y; ok. 75 km na NE od kl., 12 km bieraæ dzies. z wszystkich przymiarek w obu na NE od ÛBraciejowic. wsiach, tzn. tak jak dawniej od wszystkich Pow. lub.; par. ÛWilków. mkców tych wsi, zaœ pleb. z ról z dawna folw., Podgrodzie–Pokrzywianka 159 nale¿¹cych do dworów w P. i Podgórzu. 4 god- do Starej S³upi znajduje siê naro¿nica miêdzy P., nych zaufania mê¿ów wyznaczy, które z ról s¹ W³ochami, ÛGrzegorzewicami i Star¹ S³upi¹ z dawna kmiece, a w zwi¹zku z tym dziesiêcin- (AG 2247); 1470–80 graniczy ze Star¹ S³upi¹, ne opactwa, a które folw., dziesiêcinne plebana Cz¹stkowem i W³ochami (DLb. III 235); 1477 (ib. 1888). Andrzej z Sienna pkom. sand. poœwiadcza roz- 7. SHGL 185; Osady 107–8; Derwich 1992 graniczenie miêdzy P. a cz. wsi W³ochy nale¿¹- wg indeksu; 1992a 75; Rozwa³ka 214. c¹ do Paw³a z Kunina; granica prowadzi od gra- Uw. Dok. z 1521 r. rozstrzyga sporn¹ dotych- nicy z Grzegorzewicami, starymi znakami do czas kwestiê lokalizacji P. Jak siê okazuje, nie doliny, dolin¹ do Dobrej Wody (dobrovoda), sk¹d by³o to ani przedmieœcie zamku lub. (SHGL 185), przez ³¹kê k. olszyny (olsyna) do rz. Pokrzywian- ani te¿ alternatywna nazwa Podgórza (Osady ki (Coprzywanka), której prawy brzeg nale¿y do 107n.), lecz samodzielna wieœ po³o¿ona k. Pod- Paw³a, a lewy do kl. œwiêt., dalej w górê rz. do górza, zanik³a po 1521 r. na skutek niszczyciel- brodu, za którym miêdzy polami Paw³a i kl. do skiej dzia³alnoœci Wis³y i Chodelki, ewentualnie, drogi z P. do W³och, sk¹d stare znaki wiod¹ mo¿e w wyniku dzia³ów maj¹tkowych, wch³oniê- w górê do olszyny (olsyna) i do drogi bodzen- ta przez Podgórz. tyñskiej (Bodziancensem), ni¹ do obni¿enia i tu, za drog¹, miêdzy polami do kopca „nyeczonska” POKRZYWIANKA (1352, 1426 Coprzywni- (AG 2246); 1658 rola folw. w miejscu zw. Swaro- cza, 1355 Koprzywnica, 1440 Koprzÿwnicza, wiec na granicy P. i Starej S³upi, od strony lasu, 1441 Koprzÿwnÿcza, 1442 Coprziwnicza, 1465 czyli granic Grzegorzewic, w stronê lasu ÛChe³m, Coprzywnÿcza, 1470–80 Coprzywyanka, Co- a¿ do starej drogi miêdzy opust. zaroœlami (ib. przywanka, Koprzywyanka, 1477 Coprzivanka, 1923); 1780 ÛStara S³upia. 1504 Coprzywyanka, Coprzÿwianka, Koprzÿ- 3. W³asn. szlach., od 1440 r. kl. œwiêt. wÿanka, 1506 Coprzivianka, 1510 Koprzyvian- 1352 Gierasz z P. (Mp. III 698)1; 1355 Do- ka, 1529 Coprzywyanka, Pokrzywyanka, 1530, biasz z P. (ZDM IV 948); 1426 Stanis³aw z P. 1531 Coprzywyanka, 1538 Coprzÿwianka, 1553 (Mp. IV 1242); Pokrzywianka, 1557 Pokrziwianka, 1564–5 Ko- 1440 Maciej opat i konw. kl. œwiêt. w zamian przywnicza, 1569 Koprzywianka, Pokrziwianka, za wieœ ÛWlonice i 30 grz. dop³aty uzyskuj¹ od 1571 Pokrziwianka, 1577 Koprziwianka, 1578 Stanis³awa i Jakuba zw. „Schachirky” wieœ P., na Koprzÿwinka, 1592n. Pokrzywianka, 1629 Ko- co zgodê wyra¿aj¹ Anna ¿. Stanis³awa i Danuta przyuianka, 1650–1 w Koprzywi¹nce, w Koprzy- ¿. Jakuba (ib. 1389; AG 2248); 1441 W³adys³aw wiance z M³ynem, Koprzywi¹ncanie, Koprzy- Warn. zatwierdza zamianê nale¿¹cej do kl. œwiêt. wienski, 1650 Pokrzywianka, 1662 Koprzy- wsi Wlonice z dop³at¹ 20 grz. na wieœ P., w³oœæ wianka, 1673n. Pokrzywianka; Kam. 97, 158; Stanis³awa i Jakuba zw. „Stachirky” (Mp. IV Kop.K 301) 6,5 km na W od Waœniowa, w wi- 1402; AG 2250); d³ach rzek Pokrzywianki i S³upianki; ok. 7 km 1470–80 wieœ P. uzyska³ opat œwiêt. Maciej na NE od kl. od Stanis³awa i jego braci z P. zw. „Stachurky” 1. 1441n. pow. sand. (Mp. IV 1389), 1827 pow. w zamian za klaszt. wieœ Wlonice, w której opac- opat. (Tabela II 104); 1470–80n. par. ÛStara S³u- two zarezerwowa³o dla siebie dzies. z folw. Jest pia (DLb. II 490), 1564–5, 1569 par. ÛNowa S³u- tu folw. klaszt., 6 ³km. i m³yn na rz. Pokrzywian- pia [Obie S³upie] (LS 1564–5 329; ASK I/7 415v), ce. Kmiecie p³ac¹ po 20 gr czynszu i 4 gr pora- 1569n. par. Stara S³upia (ASK I/7 267, 341, 414). dlnego, daj¹ po 30 jaj, 2 koguty, 2 sery. M³ynarz 2. 1426 s¹d z. sand. poœwiadcza umowê w p³aci 60 gr czynszu (DLb. III 235; II 490); 1504 sprawie granicy miêdzy m³ynem Stanis³awa z P. pobór z 2 ³. i karczmy dorocznej (ASK I/7 13, 36, a m³ynem Jana z Kunina, kuchmistrza królowej, 102, 103); 1504 pobór z 2 ³. i m³yna o 1 kole (ib. dz. W³och, któr¹ wyznaczaj¹ s³upy dêbowe wbite 34v); 1506 pobór z 1,5 ³. i karczmy dorocznej (ib. w rz. Pokrzywiankê (Koprzywnica) (Mp. IV 115v, 130); 1510 pobór z 2 ³. (ib. I/10 22v); 1529 1242); 1465 w gaju zw. Swarowiec nale¿¹cym pobór z 3,5 ³. i opust. karczmy (RP); 160 Pokrzywianka–Postów

1529 nale¿y do sto³u opata, wieœ p³aci 2/12 rej S³upi (AG 1923); 1682, 1686 opat i bp krak. grz. czynszu, zaœ m³yn Lip [w P.?] 2 grz. czyn- zatwierdzaj¹ to nadanie (ib.); szu (LR 349–50); 1530–1, 1538 pobór z 2 ³. 1662 kl. œwiêt. daje pog³ówne od 7 czeladzi i karczmy (ASK I/10 222, 459v–6; I/7 190v); i 52 mkw wsi (ASK I/67 34); 1673 pog³ówne od 1557 Zygmunt A. aprobuje nadanie przez opata 41 mkw wsi (ib. 238v); 1674 pog³ówne od 8 cze- œwiêt. Hieronimowi Myszopadowi wojskiemu ladzi i 43 mkw wsi (ib. 409, 461); 1787 liczy 86 sand. w do¿ywocie wsi P. (MS V/2 8065); mkw, w tym 2 ¯ydów (Spis I 399; II 118); 1819 1564––5 nale¿y do kl. œwiêt. (LS 1564–5 329); wieœ P. z folw. nale¿y do sto³u konw. œwiêt. 1569, 1571 w³asn. opata œwiêt., dzier¿. Mi³o- (AOkup. 6v, 67–9v, 237); 1827 ma 12 domów szowski, pobór z 2,5 ³. (ASK I/7 267, 341, 414, i 81 mkw (Tabela II 104). 415v); 1577 w³asn. kl. œwiêt., dzier¿. szl. Pawe³ 4. 1442 W³adys³aw Warn. przenosi na pr. Grabkowski, pobór od 7 kmieci na 2,5 ³. (ib. œredz. imiennie wyliczone posiad³oœci opactwa 586v); 1578 opat œwiêt. daje pobór od 6 kmieci œwiêt., w tym P. (Mp. IV 1434; AG 1843); 1553 na 3 ³., 1 zagr. z rol¹, 3 komor. z byd³em, 2 ko- Zygmunt A. przenosi na pr. niem. imiennie wy- mor. bez byd³a, 1 kowala, z m³yna o 1 kole i stêp liczone posiad³oœci kl. œwiêt., w tym P. (AG (ib. 778v; Paw. 194); 1629 kl. œwiêt. daje pobór 1909). od 6 kmieci na 3 ³., 1 zagr. z rol¹, 1 komor. z by- 5. Dzies. nale¿y do pleb. Bodzentyna i Krêpy. d³em, z m³yna dorocznego o 1 kole i stêp (RS 1355 bp krak. przydziela dzies. z wsi P. pleb. 1629 65); Bodzentyna (ZDM IV 948); 1470–80 z 1/2 ³km. 1650 Stanis³aw Sierakowski opat œwiêt., po- dzies. snop. i kon. wart. do 3 grz. dowo¿¹ pleb. twierdzaj¹c i modyfikuj¹c podzia³ dóbr klaszt. na Bodzentyna, a z drugiej 1/2, wart. tak¿e do 3 grz., sto³y opacki i mniszy, m.in. dodaje do uposa¿e- nale¿y do pleb. Krêpy (DLb. II 490; III 235); nia konw. wieœ P., dzies. folw. z Wlonic, miej- 1529 z pewnych ról cz. wsi P. dzies. snop. wart. sce zw. Huta Œliwki, razem z ich budynkami, 1 grz. nale¿y do pleb. Bodzentyna (LR 360); 1789 folw., m³ynem itp., oraz pr. wolnego wyrêbu wyrokiem s¹du A.R. Komoñski, prep. bodzen- w lesie zw. ÛChe³m, a w zamian za to uzyskuje tyñski, zamiast dotychczasowych 30 z³ rocznie, od zakonników ich cz. wsi ÛMilejowice oraz od ponad 150 lat p³aconych za dzies. z P. przez przyrzeczone im w ubieg³ym roku 100 kor. ¿yta kl. œwiêt., uzyska³ w P. dzies. snop. Wyrok ten, rocznie na chleb na stó³ wspólny (AG 1913); mimo apelacji, utrzymany zosta³ w mocy przez 1650 kolejno najpierw bp krak., póŸniej król za- s¹d trybunalski, a zakonnicy, aby unikn¹æ dzies. twierdzaj¹ ww. uk³ad (ib. 1914–5); 1653 pap. In- snop., zgodzili siê p³aciæ za ni¹ z P. prep. Bo- nocenty X potwierdza ww. uk³ad (ib. 1917); dzentyna po 630 z³ rocznie (Lefebvre V/5 167v; 1650 konw. œwiêt. daje pobór z 8 domów, od Gacki 277). 6 kmieci na 3 ³., 1 zagr. z ogrodem, 1 komor. z 7. ZDP rpsy 999–1000, 8894–8905; SG VIII byd³em, z m³yna dorocznego o 1 kole i stêp (AG 546; Gacki 254; Derwich 1992 wg indeksu. nab. 936 9–9v); 1651 nale¿y do sto³u konw. 8. W P. Górnej (cz. P.) odkryto piecowisko 4 kmieci, 3 zagr., m³yn. Poddani p³ac¹ czynsz na zorganizowane (st. 1) oraz œlady dalszych 5 st. œ. Marcina [11 XI], kmiecie po 24 gr, zagr. nie hutniczych (Bielenin 1959 295–7; 1992 242). p³ac¹, pó³rol., jeœli s¹, po 12 gr, cha³., jeœli s¹, Skarb ok. 400 denarów rzymskich z I i II w. (Ku- po 1 gr. Kmiecie daj¹ po 2 kap³ony i 6 mat, m³y- nisz 201). narz daje rocznie 18 kap³onów (ib. 10, 17–7v); 1658 Stanis³aw Sierakowski opat œwiêt. w³¹czy³ 1 Identyfikacja miejscowoœci niepewna, mo¿e chodziæ do nale¿¹cej do konw. wsi P., której role fol- o Pokrzywnicê. warczne zw. Dobrowodzie i Podchroœcie, na których wysiewano 25 kop ziarna, zniszczy³y Polanka ÛP³onki ulewne deszcze i sp³ywaj¹ca z gór woda, pole Swarowiec, nale¿¹ce dot¹d do folw. opata w Sta- Pole Jarentowskie ÛJarno³towice Prawêcin 161

Postów ÛBostów lewo wzd³u¿ rz. miêdzy gruntami wójtostwa Ma³e Jod³o, laskiem nosowskim a¿ do Ma³ego PRAWÊCIN (1340 Praueczin, Praveczin, Jod³a. Tu rzeka skrêca w lewo, a granica w prawo 1362n. Prawanczin, 1411 Pravanczin, 1430 Pra- pod górê nosowsk¹ do naro¿nicy Kocimowa, wancino, 1440 Prawanczin, Prawi¹czim, Pra- w lewo zaroœlami na N do „Przerwy”, st¹d wa- wianczin, 1470–80 Prawaczyn, Prawyaczyn, ³em granicznym na N wzd³u¿ granicy z Kocimo- 1479 Prawyaczin, 1485 Prawyenczin, 1496 Pra- wem do naro¿nicy Kunowa, dalej na W wzd³u¿ waczyn, 1504 Prawyeczyn, 1506 Pravaczin, 1510 granicy z Kunowem do naro¿nicy Ma³ego Mie- prawÿaczÿn, 1529 Praw¹czin, Prawdoczin [!], telicka i Kunowa, granic¹ z Ma³ym Mietelickiem 1530 Prawanczyn, 1532 Prawêczÿn, 1564–5 Pra- do naro¿nicy Wielkiego i Ma³ego Mietelicka, na waczyn, 1569 Prawaczin, 1571, 1577 Praweczin, W przez lasek sosnowy do kamienia naprzeciw 1578 Pravenczin, 1629 Praweczin, 1686n. Pra- upustu na rz. Œwiœlinie, w lewo wzd³u¿ ogrodów wêcin; Kam. 161; Niec. 298; Kop.K 174) 9 km dolskich bpa krak. do b³onia, którego u¿ywaj¹ na W od Ostrowca Œwiêt., nad rz. Wêgierk¹; ok. na pasze wspólnie mkcy obu wsi Do³y, do Œwi- 18 km na NE od kl. œliny, która wyznacza granicê wsi Wiry, gdzie na- 1. 1340n. z. sand. (Mp. I 210), 1479 pow. opat. ro¿nica z Szeligami, w lewo do gruntów wójto- (AG 1876), 1504n. pow. sand. (ASK I/7 8, 129v), stwa Ma³e Jod³o, przez lasek do œcie¿ki do Ko- 1787 pow. rad. (Spis II 132), 1827 pow. opat. tarszyna, st¹d do punktu wyjœcia (Inw.Bol. 16–7). (Tabela II 116); 1470–80n. par. Kunów (DLb. II 3. W³asn. szlach., od l. 1438/79 kl. œwiêt. 477). 1340 Kazimierz Wlk. zezwala Jadwidze wd. 2. 1362 graniczy z Kunowem (KK II 260); po Broszku z P. i jej ss. Falis³awowi, Tomis³a- 1362, 1407 graniczy z ÛDo³ami (ib. I 228, II wowi i Wojciechowi lokowaæ na pr. niem. wieœ 497); 1470–80 graniczy z Kunowem, Wirami, P. (Mp. I 210); 1362 Tomek z P. wygrywa pro- Do³ami, Nosowem, Kotarszynem, Chocimowem ces z bpem krak. o „leczeñstwo”, czyli pr. u¿yt- (DLb. III 238); 1485 brak wytyczonej granicy kowania i wyrêbu lasu przez poddanych na w³a- miêdzy P. a Do³ami [Opacimi] (AG 6316); 1496 sne potrzeby (KK I 228); 1386–1400 Tomek zw. ugoda miêdzy Maciejem opatem i konw. kl. Brozecz z P. (Mp. IV 975, 1011, 1026, 1054); œwiêt. a ksieni¹ kl. w Busku w sprawie granic 1401 Anna wd. po Siêgniewie z Konar i jej c. miêdzy wsiami Nosów i Kotarszyn nale¿¹cymi Spytka wd. po Warszu z Michowa zrzekaj¹ siê do kl. w Busku a posiad³oœciami kl. œwiêt. Bo- na rzecz swego s. i br. Tomka Kalskiego cz. wsi leszyn i P. Granice wyznaczone s¹ znakami sto¿- P. i Do³y [Opacie] (ZDM VI 1643); 1407 w spo- kowatymi, czyli okopanymi kamieniami. [Pierw- rze bpa krak. z Tomkiem z P., a po jego œmierci sza cz. granicy ÛBoleszyn] Od granicy miêdzy z Ann¹ wd. po Siêgniewie z Konar o „leczeñ- wsiami Szeligi, Kotarszyn i P. wzd³u¿ starych stwo” w borze za rz. Œwiœlin¹ dla poddanych P. znaków przez drogê z Boleszyna do P., prosto do i Do³ów [Opacich], które zarezerwowa³ bp dla zaroœli zw. Wysokie Ciernie, sk¹d przez dolinê swoich poddanych, zapada wyrok na korzyœæ bpa zw. Sójka (Soyka) tak, ¿e ca³a ³¹ka nale¿y do kl. (KK II 497); 1396–1438 Tomek Kalski z P. h. Po- œwiêt., a zaroœla z prawej strony, porastaj¹ce zbo- raj, kaszt. wiœl. (PSB XI 501; ZDM II 515; ZDK cza doliny, do kl. w Busku, dalej do rzeczki Wê- II 300); 1411 Tomek z P. zapisuje swojej ¿. Ka- gierki, która p³ynie pod lasem nale¿¹cym do wsi tarzynie i jej rodzicom 600 grz. wiana i posagu Nosów (ib. 2661); 1705 dok³adny opis granic na cz. wsi P., tzn. na 16 kmieciach, 5 karczmach z so³ectwem ÛMa³e Jod³o, wspomniana droga i dworze z rolami, pod warunkiem, ¿e nie wyj- z Ma³ego Jod³a do P. i Kurowa (ib. 1925); 1780 dzie ona po jego œmierci za m¹¿ (ZDM VI 1753); granice P. i Do³ów [Opacich]. Od naro¿nicy Ko- 1438 Katarzyna wd. po Tomku Kalskim z P., tarszyna, Szeligów i Boleszyna przy folw. „na kaszt. wiœl., ofiarowuje Maciejowi opatowi i Zagaiu” (ÛZagaje), przy kamieniu na drodze konw. œwiêt. 500 grz. posagu zapisanych jej przez z Szelig do m³yna w Nosowie, na E do rozdo³u mê¿a na wsi P., w której posiadanie ma wejœæ Sójka, do rzeczki przy m³ynie nosowskim, w opactwo po jej œmierci i dzier¿yæ j¹ a¿ do zwro- 162 Prawêcin tu tej kwoty (Mp. IV 1344); 1440 s¹d z. sand. za mkw wsi (ib. 408, 460v); 1705 folw., ³¹ka so³ty- zgod¹ ww. Katarzyny poleci³ woŸnemu wwi¹zaæ sa z Ma³ego Jod³a (AG 1925); kl. œwiêt. w wieœ P. (ib. 1380); 1440 woŸny s¹du 1780 nale¿y do klucza boleszyñskiego dóbr z. sand. wwi¹zuje Macieja opata œwiêt. w wieœ sto³u opata komendatoryjnego. 14 domów, lasek. P. na mocy zapisu ww. Katarzyny (ib. 1056; ZDM 5 pó³rol. (Jakob Skowroñski, Szymon Stefanek, II 561); Mateusz Storog, Kasper Duda, Jêdrzej Job), 1470–80 wieœ niegdyœ szlach., ale Katarzyna 3 zagr. (Kasper Soja, Marcin Nowak, Jan Seku- h. Morowa lub Morawa [tzn. Mory], wd. po Tom- ³a), 6 cha³up. (Jakob Baran, Wawrzeniec Opala, ku Kalskim h. Ró¿a [tzn. Poraj] z P., zapisa³a kl. Urban Baran, Piotr Jab³oñski, Marcin Kozie³, œwiêt. na P. 500 grz. Jest tu folw. niegdyœ ryc., Miko³aj Job), 6 komor. (Franciszek Chaoœ, Se- teraz klaszt., 6 ³km., 4 karczmy. Kmiecie p³ac¹ bastyan Baran, Marcin B³aszczak, Jan Skowroñ- po 0,5 grz. czynszu i królowi po 2 gr poradlne- ski, wd. Matysakowa, wd. Szymañska). Pó³rol. go, daj¹ po 30 jaj, 2 koguty oraz sep: po 1 mia- pracuj¹ po 3 lub 2 dni tyg. sprzê¿ajem, niektórzy rze ¿yta i 4 kor. owsa. Pracuj¹ po 1 dniu tyg. w³a- tak¿e po 2 dni tyg. pieszo, odrabiaj¹ po 4 dni po- snym wozem lub p³ugiem. Wszystkie karczmy waby i 6 ³okci oprawy, p³ac¹ po 1/6 z³ czynszu, p³ac¹ po 2/44 grz. czynszu (DLb. III 237–8); daj¹ po 1 kor. ¿yta, 1/2 gêsi, 1 kap³onie i 15 jaj, 1479 Kazimierz Jag. zatwierdza nadanie wsi zagr. pracuj¹ po 3 dni tyg. pieszo, odrabiaj¹ po P. z pewnymi dochodami, rolami i ³¹kami we wsi 2 dni powaby i 6 ³okci oprawy, p³ac¹ po 12 gr Do³y [Opacie] dokonane przez Jakuba z Koniec- czynszu, cha³. pracuj¹ po 2 dni tyg. pieszo, odra- pola kaszt. i star. przemyskiego, prawego spad- biaj¹ po 2 dni powaby i 4 ³okcie oprawy, komor. kobiercê Tomka Kalskiego z P., wraz z rezygna- pracuj¹ po 1 dniu tyg. pieszo i odrabiaj¹ po 1 cj¹ przez tego¿ na rzecz Jana opata i konw. œwiêt. dniu powaby. 1685 pustych zagonów. Subsidium z sumy 500 grz. zapisanej opactwu przez Kata- charitativum wynosi 230 z³ (Inw.Bol. 2, 5–6, 10, rzynê z P. (AG 1876); 1485 ÛDo³y, p. 3A; 1504, 17, 27); 1787 liczy 142 mkw, w tym 7 ¯ydów 1506 pobór z 2 ³. (ASK I/7 8, 129v); 1510 pobór (Spis I 413; II 132); 1819 wieœ P. nale¿y do sto- z 2 ³. i 1/2 ³. opust. (ib. I/10 22); 1529 pobór z 3 ³. ³u opata (AOkup. 3v, 102n.); 1827 ma 20 domów (RP); i 151 mkw (Tabela II 116). 1529 nale¿y do sto³u opata, p³aci 3/9 grz. 4. 1340, 1553 Ûp. 3. czynszu (LR 349); 1530, 1532 opat œwiêt. daje 5. Dzies. nale¿y do pleb. Kunowa, z folw. do pobór z 2,5 ³. i karczmy (ASK I/10 220v, 599); pleb. ÛGie³czewa-Piasków, a od 1512 r. do kl. 1553 Zygmunt A. przenosi na pr. niem. imien- œwiêt. nie wyliczone posiad³oœci kl. œwiêt., w tym P. (AG 1470–80 z 6 ³km., ról i 4 karczem dzies. snop. 1909); 1564–5 nale¿y do kl. œwiêt. (LS 1564–5 i kon. wart. do 30 grz. dowo¿¹ do stodo³y pleb. 329); 1569, 1571 opat œwiêt. daje pobór z 5,5 ³., Kunowa, z folw. dzies. nale¿y do pleb. Gie³cze- karczmy i m³yna o 1 kole (ASK I/7 266v, 341, wa-Piasków, a dz. P. ma pr. patronatu nad koœcio- 412v); ³em w Gie³czewie (DLb. II 477; III 237–8); 1512 1577 kl. œwiêt. daje pobór od 11 kmieci na na mocy uk³adu z pleb. Gie³czewa-Piasków dzies. 5,5 ³. i karczmy (ib. 585); 1578 opat œwiêt. daje z folw. w P. ma nale¿eæ do kl. œwiêt. (Gacki 251); pobór od 11 kmieci na 5,5 ³., 1 zagr. z rol¹, 2 ko- 1529 z ³km. w P. i Do³ach [Opacich] dzies. snop. mor. bez byd³a i z karczmy z rol¹ (ib. I/10 777; wart. 7 grz. nale¿y do pleb. Kunowa (LR 374); Paw. 193); 1629 opat œwiêt. daje pobór od 11 przed 1577 Tomasz Polanowski opat przy- kmieci na 5,5 ³., 1 zagr. z rol¹, 2 komor. bez by- wróci³ konw. zabran¹ przez poprzednika dzies. d³a i z karczmy z rol¹ (RS 1629 64); 1662 opat z P. (Articuli 14); 1658 Stanis³aw Sierakowski œwiêt. daje pog³ówne od 72 mkw wsi oraz 6 mkw opat œwiêt. przekazuje do dyspozycji konw. m.in. m³yna ÛMiêdzygórze (ASK I/67 33v); 1673 po- dzies. z pewnych ról [folwarcznych] w P., która g³ówne od 58 mkw wsi i m³yna Miêdzygórze (ib. ma byæ przeznaczona na potrzeby zakrystii (AG 238); 1674 pog³ówne od 5 czeladzi folw., so³ty- 1923); 1682 Micha³ Goski opat œwiêt. potwier- sa szl. Wlejskiego z ¿on¹ i synem oraz od 40 dza ww. nadanie swojego poprzednika, poniewa¿ Prawêcin–Przezwody 163 zaœ wydatki na rzecz zakrystii ponoszone przez 1470–80 nale¿y do kl. œwiêt. Jest tu dwór i folw. zakonników wynosi³y 500 z³ rocznie, a dzies. klaszt., 9 ³km., zagr. bezrolni lub 1 zagr. z rol¹1, prawêciñska by³a warta w jednym roku 50 z³, karczma z rol¹. Powinnoœci kmieci jak w ÛPie- a w drugim 20 z³, przekaza³ dodatkowo konw. ka- trzejowicach. Karczma2 p³aci 0,5 grz. czynszu non so³tysi z wójtostw nale¿¹cych do sto³u opa- (DLb. I 74–5; II 166; III 240); ta (ib.; Gacki 251); 1686 bp krak. zatwierdza ww. 1529 nale¿y do sto³u opata, p³aci 13/44 grz. nadanie (AG 1923); 1780 dzies. wytyczna z P. czynszu (LR 349); 1570 nale¿y do sto³u opata i Do³ów [Opacich] nale¿y do pleb. Kunowa, (Ûp. 2); 1570 pobór z 6 ³km. (Paw. 11); 1595 który pobiera j¹ z ról od P. do rz. Wêgierki, oraz nale¿y do sto³u opata, dzier¿. Polanowski3, po- do klaszt. œwiêt. z gruntów po drugiej stronie tej bór z 6 ³. ³¹cznie z dzies. (BCz. rps 329 s. 46); rz. (Inw.Bol. 9–10); 1819 dzies. snop. od dawna 1630 poddani opata dowo¿¹ z ¿up solnych do P. „sprzeciwiana” nale¿y do sto³u konw. œwiêt. nale¿ne opactwu 5 ba³wanów soli, a st¹d ba³wa- (AOkup. 9v). ny stanowi¹ce w³asn. konw. zabieraj¹ jego pod- 7. Gacki 84, 201–2, 205, 219, 251, 254; SG dani (AG 1913–5, 1917); 1680 w³asn. kl. œwiêt., IX 22–3; S. Kozierowski, Ród Porajów-Ró¿yców, pobór 216 fl. (RK 1680 106); 1703, 1706 prze- RTH 9, 1928–9, 169 i mapa III, 160–1; Bastrzy- chodzi na w³asn. konw. (ÛPietrzejowice); 1782 kowski 1939 311, 405–11; PSB XI 501; Derwich ÛPietrzejowice; 1783 wieœ z karczm¹ (Materia³y 1992 wg indeksu. 246); 1787 liczy 133 mkw (Spis I 342; II 68); 1789 Przelank ÛPrzy³êk liczy 19 zabudowañ: dwór, karczma, 5 domów kmiec., 4 zagrody z gruntem, 8 cha³up z ogrodem PRZEZWODY (1351 Przesuodi, 1388–9 Prze- oraz 133 mkw: 70 mê¿czyzn i 63 kobiety, w tym swod, 1400, 1422 Przeswodi, 1400, 1442 Prze- 2 ¯ydów (Materia³y 246); 1790 liczy 19 zabu- zwody, 1462 Przesvody, 1470–80 Przeszwody, dowañ: dwór, karczma, 9 cha³up o 1 gospodarzu, Przezwodi, 1529, 1581 Przezwodi, 1570 Przez- 8 zagrodniczych (ib.); 1791 liczy 18 zabudowañ: wod, 1595n. Przewody, 1787n. Przezwody; Ry- dwór, karczma, 16 cha³up ch³opskich oraz 129 mut 1967 138) 4 km na E od Proszowic; ok 90 km mkw: 69 mê¿czyzn i 60 kobiet, w tym 2 ¯ydów na SW od kl., 14 km na NE od ÛPietrzejowic. (ib.); 1819 wieœ P. z folw. nale¿y do sto³u konw. 1. 1351 z. krak. (Derwich 1992 278), 1442 pow. œwiêt., w dzier¿. (AOkup. 6v, 237, 241n., 249n.); krak. (Mp. IV 1434), 1581n. pow. proszowicki 1827 ma 22 domy i 126 mkw (Tabela II 121). (Paw. 11), 1827 pow. skalbmierski (Tabela II 121); 4. 1351, 1442, 1553 ÛPietrzejowice. 1470–80n. par. Koœcielec (DLb. II 166). 5. Dzies. nale¿y do archid. krak., a z folw. do 2. 1398–1400 dz. Pawe³ opat œwiêt. procesu- kl. œwiêt. je siê z W³odkiem z Koœcielca o granicê i drogi 1470–80 z ca³ej wsi oprócz folw. dzies. kon. prowadz¹ce na ³¹ki (SP VIII, uw. 265/69, 277/48, z 4 wi¹zek i snop. wart. do 15 lub 17 grz. zwo¿¹ 289/25, 325/13, 342/20); 1470–80 graniczy z Ko- do stodo³y archid. krak., dzies. z folw. przezna- œcielcem, Sieradzicami, Piekarami, Górk¹ [Sto- cza kl. na w³asne potrzeby (DLb. I 74–5; II 166; gnowsk¹], Stogniowicami i Posi³owem (DLb. III III 240); 1529 z ca³ej wsi prócz folw. dzies. snop. 240); 1570 komisja lustracyjna jedzie z Proszo- wart. 16 grz. nale¿y do archid. krak. (LR 179); wic przez Jakubowice i Stogniowice do P., nale- 1595 Ûp. 3. ¿¹cych do opata œwiêt., gdzie „droga nieprawie 6. Studenci U. Kr.: 1400 Piotr s. Jana (Al. I dobra”, sk¹d do Koœcielca (Lustracja dróg wo- 14); 1422 Mateusz s. Krystyna (ib. 54). jewództwa krakowskiego z 1570, wyd. B. Wyro- 7. ZDP rpsy 9074–86; SG IX 191; Derwich zumska, Wr. 1971, 72). 1992 wg indeksu. 3. W³asn. kl. œwiêt. 1351, 1442 ÛPietrzejowice; 1398–9 kmieæ 1 D³ugosz najpierw stwierdza, ¿e w P. s¹ zagrody bez Zdziech (SP VIII 6337, 8927); 1398–1400 Ûp. roli (DLb. I 74), nastêpnie wymienia 1 zagrodê z rol¹, która daje kl. 0,5 grz. czynszu, ale w takim kontek- 2; 1462 kmieæ Piotr Kiernoz (ASK XVI 300); œcie, ¿e czynsz ten mo¿e siê odnosiæ do karczmy (ib. 164 Przezwody –Rajec

III 240), wreszcie, w opisie parafii, nie wymienia ani 1. 1506n. pow. rad. (MS III 2607), 1827 pow. karczmy, ani zagrody (ib. II 166). koz. (Tabela II 123); 1470–80n. par. Serokomla 2 Por. przyp. 1. [ob. ÛJanowiec] (DLb. III 552). 3 Zapewne któryœ z krewnych aktualnego opata œwiêt. 3. W³asn. szlach. Tomasza Polanowskiego, por. Paprocki 112. By³ te¿ 1470–80 dz. Miko³aj Janowski h. Syrokom- dzier¿awc¹ Pietrzejowic. la, ³km. (DLb. II 552; III 252); 1508 ÛJanowiec; PRZYBYS£AWICE (1375; Rym. 53; Kosyl 12, 1510 pobór z 3 ³. i m³yna (ASK I/10 43); 1526, 70; SHGL 192) 12 km na NE od ÛW¹wolnicy 1530–1 pobór z 3 ³. (ib. I/8 174; I/10 146a, 388); nad rz. Kurówk¹; ok. 102 km na NE od kl., 40 1563 pobór z 4 ³. (LS 1564–5 195); 1576 Andrzej km na NE od ÛBraciejowic. Firlej daje pobór z 4 ³. i wszystkich m³ynów (ASK Pow. lub.; par. ÛGarbów. I/8 513v); 1577 wwda lub. Andrzej Firlej daje W³asn. król. pobór z 4 ³. (ib. 721); 1662 pog³ówne od zarz¹dcy 5. Dzies. nale¿y do kl. œwiêt. i prebendy œ. dóbr z ¿on¹ oraz 101 czeladzi dworskiej i mkw Trójcy na zamku lub. wsi (ib. I/67 97v); 1787 liczy 170 mkw, w tym 1375 dzies. nale¿y do kl. œwiêt. (ZDP rps 8 ¯ydów (Spis I 393; 115); 1787 razem z Okrê¿- 10543 110); 1470–80 z 12 ³km. dzies. snop. nic¹ i Babinem w³asn. Miko³aja Piaskowskiego, i kon. wart. do 10 grz. dowo¿¹ klaszt. œwiêt., w zastawie u Salomei So³tykowej, dochód 5034/ z folw. kl. dzies. snop. nale¿y do prebendy œ. Trój- 4,5 z³ (Osad.rad. II 237); 1827 ma 30 domów cy na zamku lub. (DLb. II 543; III 246); 1529 i 208 mkw (Tabela II 123). dzies. snop. wart. 7 grz. nale¿y do sto³u konw. 4. 1506 ÛJanowice [rad.]. œwiêt., z folw. dzies. snop. wart. 1,5 grz. pobiera 5. Dzies. nale¿y do kl. œwiêt. i bpa krak. mansjonarz na zamku lub. (LR 351, 433); 1652 1470–80 z ³km. dzies. snop. dowo¿¹ kl. œwiêt. dzies. snop. nale¿y do sto³u konw. œwiêt. (AG (DLb. II 552; III 252); 1529 z Bohina, £agowa, nab. 936 1v, 2v); 1819 dzies. snop. jest kupo- Mszade³, P. i Rudek dzies. snop. wart. 10 grz. wana przez gromadê od konw. œwiêt. za 1360 z³ nale¿y do bpa krak. (LR 27); 1595 dzies. nale¿y (AOkup. 10v). do kl. œwiêt. (AV XX 742); 1639–1809 ÛJano- 7. Al. I 91; II 269; Paw. 349, 18a; LL 1565 wiec. 1 XVII, 49–51, 103; RL 1626 15; LL 1661 XV, XII, 6. Studenci U. Kr. : 1454 Wawrzyniec s. Ma- 16–9, 141, 178; Spis I 445; II 169; Tabela II 122; cieja (Al. I 140); 1455 Jan s. Miko³aja (ib. 144); Gacki 254, 314; SG IX 202; Szafran 194; SHGL 1470 Jan s. Stanis³awa (ib. 202). 192–3; Sochacka wg indeksu; Derwich 1992 wg 7. Paw. 319; Gacki 282–6; SG IX 216; Sza- indeksu; Rozwa³ka 78. fran 195; Derwich 1992 wg indeksu.

1 PRZY£ÊK (1454, 1470–80, 1529 Przelank, Identyfikacja miejscowoœci niepewna. 1506 Przel¹nk, 1508 Przylank, 1510 Przelanc, 1526, 1530 Przilang, 1531 Przilank, 1563 Przy- Pyetherzeyowicze ÛPietrzejowice l¹k, 1569 Przitek, 1576 Przylêg, 1577 Przilek, 1595 Przÿ³¹g, 1652 Prze³¹g seu Prze³ank, Przy- Pyotrowicze ÛPietrzejowice ³ek, 1662 Przy³ek, 1787n. Przy³êk; Rospond 312; Kop.R 60) 15 km na W od Kazimierza Dolnego; Pyotrzeowycze ÛPietrzejowice ok. 70 km na NE od kl., 17 km na NW od ÛBra- ciejowic. R

Rachage ÛRataje RAJEC (1191 Raci, 1252 Ragecz, 1393 Kryecz, 1408, 1417–9 Rayecz, 1427 Rayecz, Crzessow- Radoszów ÛNowa S³upia ske, 1435 porcione in Ragÿecz dicta Krzeszow- Rajec 165 ska, 1441 Rayecz, 1443 Raiecz, 1470–80 Rayecz 1798 bór król. k. Radomia mieszcz¹cy siê w gra- Minor, Rayecz (Ragyecz) Mayor, Rayecz, 1508, nicach Woli Go³êbiowskiej nad rz. Pacyn¹, k. 1549 Rayecz, 1510 Raÿecz monachi, 1526 Ra- m³yna staroœciñskiego, nad granicami wsi R. iecz, 1529 Rayecz, Rayecz nobilium, 1530–1 Ksiê¿y, ci¹gnie siê wzd³u¿ nich przez pó³ mili Raÿecz, Rayecz, 1538 Raiecz, 1540 Raÿecz mo- a¿ do naro¿nych kopców granicznych wsi R. nachorum, Rayecz, 1563 Rayec monachorum, Szlachecki. Wola Go³êbiowska graniczy od E 1564–5 Rayecz,1569 Raiecz, Raiecz nobilium, z Koz³owem i R. nale¿¹cym do Bened. sieciech., 1576, 1577 Raiecz monachorum, Raiecz nobi- granice wyznacza rz. Pacyna oraz kopce granicz- lium, 1584 Raiecz, 1590 Rajec Monachorum, ne prowadz¹ce od R. do naro¿nika R. Szlachec- 1662, 1673 Raiec, Raiec Spiritualium, 1787 Ra- kiego, który graniczy z wsi¹ Go³êbiów (LS 1789 iec Xiê¿y, Raiec Szlachecki, 1789 Rayec (Raiec, II 183–4, 197). Rajec) Ksiê¿y, Rayec (Rajec) Szlachecki, 1827 3. W³asn. podzielona. Raiec szlachecki, Raiec xiê¿y; Kam. 167; Kop.R 3A. W³asn. szlach., w l. 1393–1435 cz. nale- 62) dziœ R. Szlachecki oraz R. Poduchowny, ¿y do kl. œwiêt. w którego sk³ad wchodzi R. Ksiê¿y i R. Lotni- 1393 Krzes³aw z ÛBroniewic, zamierzaj¹c sko, 6 km na NE od Radomia, na lewym brzegu wst¹piæ do kl. œwiêt., ofiarowuje mu za zgod¹ rz. Pacyny; ok. 65 km na N od kl., 27 km na NE króla m.in. Ÿreb w R. k. Radomia (Mp. IV 1023; od ÛMniszka. Gacki 201)1; 1416 Przedwój z R. h. Dêbno [?] 1. 1427n. z. rad. (ZDM II 390), 1508n. pow. (AKH 3 41); 1417 kmieæ Jan z R. (AKP 8 768); rad. (Paw. 478); 1470–80n. par. Stary Radom 1418–9 Pawe³ z R. (ib. 802 (1934), 814 (1945)); (DLb. I 309). 1427 Miko³aj opat œwiêt. przeznacza na utrzy- 2. 1393 Ÿreb „Kryecz” k. Radomia (Mp. IV manie konw. m.in. Ÿreb w R. w z. rad. zw. Krze- 1023); 1408 Spytko pkom. sand. wyznacza gra- szowskie k. Bukowca (ZDM II 390)2; 1435 Ma- nice miêdzy wsi¹ R. nale¿¹c¹ do Wojs³awa opa- ciej opat i konw. œwiêt. zamieniaj¹ swoj¹ ca³¹ cz. ta i konw. kl. sieciech. a Wol¹ Go³êbiowsk¹ dziedzictwa w R. w z. rad. zw. Krzeszowskie, mieszczan radomskich (LS 1564–5 171, 343); z dop³at¹ 10 grz., na cz. wsi ÛWierzb¹towice 1427, 1435 Ûp. 3A; 1470–80 R. Du¿y [cz. ob. nale¿¹c¹ do Wielis³awa z Wierzb¹towic (Mp. IV R. Poduchownego?] graniczy z R. Ma³ym [ob. 1322); R. Szlachecki], Dzierzkowem, Myœliszowicami 1441 Andrzej z Zakrzowa nadaje szpitalowi i Sadkowem (DLb. III 264); 1496 Ûp. 3B; 1549 œ. Ducha za murami m. Radomia czynsz ze wsi Feliks Rogowski opat sieciech. w wyniku zamia- R. (ZDK II 422); 1443 Anna ¿. Jana z R. (ZL I ny oddaje królowi m.in. grunt i brzeg nad rz. Pa- 158); 1444 Piotr Gardzicki nadaje szpitalowi cyn¹ (Paczyna), 0,5 mili od Radomia, przylega- œ. Ducha za murami m. Radomia ziemiê w R. j¹cy do lasów jedliñskich, a bêd¹cy dot¹d czê- (Wiœ.Rad. 235); 1470–80 R. Ma³y w posiadaniu œci¹ wsi klaszt. R., na którym maj¹ powstaæ 2 sta- licznych dziedziców h. Nieczuja, folwarki ryc., wy rybne (MS V/2 4705; LS 1564–5 255, 258); ³km. Cz. R. Du¿ego nale¿y do dziedziców œwiec- 1564–5 Wola Go³êbiowska graniczy z Koz³o- kich, rycerzy, którzy siedz¹ na ziemi zabranej wem, R. i Sadkowem (LS 1564–5 179); 1584, kmieciom (DLb. I 309–10); 1643 granice R. Szlacheckiego i Sadkowa (MDS 1508 R. wymieniony wœród wsi szlach. nie- III 107–8); [1305?], 1631, 1643 rozgraniczenie daj¹cych ani czynszu, ani poboru (Paw. 479); R. [Poduchownego], Go³êbiowa i Woli Go³ê- 1510 pobór z cz. Wielis³awa od 1 zagr. z rol¹, biowskiej (ib. 106–8); 1643–6 spory graniczne z cz. Jabrama, z cz. Kukla od 2 zagr. z rol¹ (ASK w³aœcicieli R. [Poduchownego] i Sadkowa z dzie- I/10 33v); 1529 1 folw. (LR 404); 1530–1 pobór dzicami R. Szlacheckiego, wspomniana droga p³ac¹ szlachta i so³tysi bez kmieci, tzn. Miko³aj z R. [Poduchownego] do Strza³kowa i Myœliszo- Synowiec z 1 kwarty, Stanis³aw Synowiec z 1 wic, lasy, ³¹ki, graniczna cz. zw. „Vodomcza” (ib. kwarty, Abraham i Stach Rajeccy z 1 kwarty, Ja- 105–6); 1643–6 rozgraniczenie R. [Poduchow- kub Rajecki z 1 kwarty, Jakub Krawiec, Tomek nego] od Strza³kowa i Myœliszowic (ib. 107–8); Las z 3 kwart, Niedzwiecki z 1 kwarty, Andrzej 166 Rajec

Balus z 1 kwarty, Jan Wielis³aw z 1 kwarty, Mar- dz¹cej z nadania ryc. wsi R., liczne wolnoœci (KK cin Œliwka z 1 kwarty, Pawe³ Przedwoj z 1 kwarty I 34; E. Wiœniowski, Najstarszy dokument be- (ASK I/10 166, 416v–7); 1538, 1540 pobór p³a- nedyktynów sieciech., S 4, 1959, 69); 1408 Ûp. c¹ w³aœciciele bez kmieci: Miko³aj Synowiec. 2; 1417 Ûp. 3A; 1470–80 cz. R. Du¿ego nale¿y Stanis³aw Synowiec, Niedzwiecki, Abraham i Pa- z nadania ryc. do kl. sieciech., który ma tu 5 ³km. we³ Przedwoj ³¹cznie z 1 ³., Miko³aj Kukielka i 3 zagrody. Kmiecie p³ac¹ po 1 wiard. czynszu, z Wolskim i Marcinem Œliwk¹ ³¹cznie z 1 ³., Sta- daj¹ po 30 jaj, 2 koguty, pracuj¹ po 1 dniu tyg. nis³aw Rajecki z 1 kwarty, Jakub Krawiec i To- w³asnym wozem lub p³ugiem, daj¹ podwody, mek Las ³¹cznie z 1 ³. (ib. 23v–4, 693v); 1569 zagr. nie p³ac¹ czynszu, pracuj¹ po 1 dniu tyg. pobór daj¹: Stanis³aw Rajecki z 1 kwarty, Miko- pieszo (DLb. III 264; I 309–10); ³aj i Abraham, synowcy Jana Rajeckiego, z 1 ³. 1496 Ders³aw z Chroœlic i jego ¿. Katarzyna z dzies. i od 5 zagr. z ogrodem, Wojciech Rajecki, ofiarowali 50 grz. na naprawê i budowê koœcio- Stanis³aw Bia³as i Stanis³aw Krogulecki ³¹cznie ³a w Sieciechowie, zaœ Bened. przyjêli ich do z 1 ³. z dzies. i od 2 zagr. z ogrodem, Marcin Wol- konfraterni zgromadzenia i oddali w do¿ywotni¹ ski z 1/2 ³. z dzies. i od 1 zagr. z rol¹, Miko³aj dzier¿. wieœ R., oprócz stacji król., któr¹ kmie- Rajecki z 3/4 ³. z dzies. (ib. I/8 534; Paw. 298); cie z ról i zagród maj¹ wed³ug dawnego zwyczaju 1576 pobór daj¹: Abraham i Miko³aj Rajeccy, sy- p³aciæ co rok na œ. Andrzeja [30 XI] do kl. Za- nowcy Jana, z 1 ³. i od 5 zagr. z rol¹, Wojciech konnicy zastrzegli sobie pr. wolnego po³owu Rajecki, Jan i Stanis³aw Bia³as oraz Stanis³aw w stawach rajeckich, gdy któryœ z nich zajedzie Rajecki z 1 ³. i od 1 zagr. z rol¹, Miko³aj Rajec- do Sadkowa lub Radomia. Dzier¿awcy mog¹ braæ ki z 1 kwarty, Maciej Wolski z 1/2 ³. i od 2 zagr. drwa z lasów w R. na potrzeby folw., ale nie na z ogrodem, Miko³aj Kukla z kwarty, Barbara Ra- sprzeda¿, wolno im dysponowaæ suszem. Maj¹ jecka z 3/8 ³. (ASK I/8 463v); 1577 pobór daj¹: nie gnêbiæ kmieci, którzy zobowi¹zani s¹ praco- Maciej Wolski z 1/2 ³. i od 1 zagr. z ogrodem, waæ tylko na folw., dbaæ o zabudowania i inwen- Barbara Rajecka z 1 kwarty, Stanis³aw Bia³as tarz. Po œmierci jednego z ma³¿onków drugie nie z 1 ³. i od 2 zagr. z ogrodem, szl. Abraham i Mi- mo¿e powtórnie o¿eniæ siê lub wyjœæ za m¹¿ pod ko³aj Rajeccy, synowcy Jana, z 1 ³. i od 5 zagr. z kar¹ utraty dzier¿awy i 50 grz. Dzier¿awcom nie ogrodem (ib. 663v); 1584 Tomasz i Aleksander wolno tak¿e czyniæ nadañ i darowizn na rzecz in- Faglar z R. (MDS III 107); nych koœcio³ów i klasztorów, maj¹ natomiast pr. 1637–46 Wac³aw Rajecki z R. (ib. 105–6); zaje¿d¿aæ do kl. tak jak zakonnicy, z koñmi i s³u¿- 1662 pog³ówne daje szl. Pawe³ Rajecki z ¿on¹, b¹ (Gacki Siec. 101–2); 1506 ww. Ders³aw zrzeka 2 synami i 2 niezamê¿nymi siostrami, 6 czeladzi siê do¿ywocia na wsi R., które mia³ jako zastaw dworskiej i 13 poddanymi, szl. Rafa³ Rajecki za 50 grz., i zwraca je opactwu sieciech. Bened. z synem, 2 córkami i niezamê¿n¹ siostr¹, 6 cze- maj¹ mu wyznaczyæ odpowiedni domek lub ko- ladzi dworskiej i 15 poddanymi, szl. Stanis³aw morê, zapewniæ wy¿ywienie i ubranie razem ze G¹szczyñski z 4 czeladzi dworskiej i 14 podda- s³ug¹, dawaæ do¿ywotnio po 1 grz. rocznie. W nymi, wielebny ojciec Korydski, prepozyt szpi- zamian Ders³aw zobowi¹zuje siê przekazaæ kl. talny rad. z 26 czeladzi dworskiej i poddanych wszystkie swoje pieni¹dze, ³¹cznie z tymi, które (ASK I/67 60); 1673 pog³ówne z cz. G¹szczyñ- zdo³a œci¹gn¹æ od d³u¿ników (ib.); skiego od 6 czeladzi folw. i poddanych, od szl. 1507 kmiecie z R. odrabiaj¹ na folw. staro- Rafa³a Rajeckiego z ¿on¹ i 15 czeladzi folw., od stwa rad. w Makowie jutrzyny i sianokosy, daj¹ szl. Paw³a Rajeckiego z ¿on¹, córk¹ i 2 siostrami po 1,5 kor. ¿yta, 3 kor. owsa i 5 wozów drewna (ib. 262); 1787 liczy 56 mkw, w tym 2 ¯ydów (ASK LVI/1 1); 1508 przyw. wydany przez Be- (Spis I 409; II 127); 1827 ma 13 domów i 113 ned. sieciech. dla Bart³omieja Cichego na bar- mkw (Tabela II 132). cie w R. (MDS III 102); 1508 R. wymieniony 3B. W³asn. kl. sieciech. wœród wsi kl. sieciech. niep³ac¹cych podatku 1252 Boles³aw Wstydl. nadaje wyliczonym kwarty od czynszu (Paw. 478); 1510 pobór z 3 ³. posiad³oœciom opactwa sieciech., w tym pocho- i od 2 zagr. z rol¹ (ASK I/10 33v); 1526 pobór z Rajec–Raszkowice 167

2,5 ³. i od 2 zagr. z ogrodem (ib. 161v); 1529 cz. (LR 390); ca³¹ dzies. snop. z R. „nobilium” [ob. R. nale¿y do kl. sieciech., p³aci 46 grz. czynszu R. Szlachecki], ³¹cznie z folw. i z kmieciami na- (LR 406); 1531 pobór z 3,5 ³. i 1 kwarty (ASK I/ le¿¹cymi do szpitala w Radomiu, wart. 8 grz., po- 10 374); 1532 wieœ klaszt., daje do dworu rad. bieraj¹ wikariusze Starego Radomia (ib. 404); zaœ z 3,5 ³. po 4 kor. ¿yta i 8 kor. owsa (ib. LVI 174v); z folw. w R. [ob. R. Poduchowny] dzies. snop. 1538, 1540 pobór z 3,5 ³., 1 kwarty i karczmy (ib. wart. 0,5 grz. nale¿y do prepozytury kl. sieciech. I/10 638; I/83 3); 1549 Ûp. 2; 1563 w R. „mo- pw. NMP w Radomiu (ib. 416). nachorum” pobór z 3,5 ³. (LS 1564–5 196); 7. ZDP rpsy 1112–3, 9298–9307; Derwich 1564–5 opat sieciech. daje z 3,5 ³. w R. do Gro- 1992 wg indeksu. du rad. 14 kor. ¿yta, 28 kor. owsa i 35 wozów drewna (ib. 198); 1569 opat sieciech. Miko³aj Ro- 1 „in Kryecz prope Radom”, o identyfikacji por. Der- gowski daje pobór z 4 ³. z dzies. i od 2 zagr. wich 1992 329. z ogrodem (ASK I/8 580; Paw. 321); 1569, 1570, 2 W oryginale „Rayecz in terra Radomiensi, Crzessow- 1576–7 opat sieciech. daje pobór z 3 ³. i od 4 ske circa Bukowye”. O lokalizacji por. Derwich 1992 zagr. z rol¹ (ASK I/7 286v, 382, 435v, 476; I/8 334. 463, 663); 1584 Józef Wereszczyñski opat i konw. sie- Rajec Poduchowny ÛRajec ciech. uwalniaj¹ Tomasza Faglara od zarzutu nie- prawego posiadania dóbr klaszt. Sadków i R., Rajec Szlachecki ÛRajec uznaj¹c, ¿e dzier¿y on je prawem zastawu, i ze- zwalaj¹ mu na przekazanie tego prawa na jego RASZKOWICE (1374 merica Raskowice; Kam. s. Aleksandra (AG 6342); 1590 Józef Were- 167; Rym. 55) dziœ nie istniej¹, le¿a³y na SW od szczyñski opat i konw. sieciech. przekazuj¹ wsie ÛWólki Milanowskiej, na S od kl. Sadków i R. prepozyturze klaszt. pw. NMP w No- 1. [d¹browa lub opust. osada; pow. sand.] wym Radomiu (MDS II 54–6); 1662 pog³ówne 2. 1374 opat œwiêt. przy³¹cza do so³ectwa i wsi od 43 czeladzi folw. i mkw wsi (ASK I/67 61v); Rataje [ob. Wólka Milanowska] dwie d¹browy 1673 pog³ówne od szl. Kêdzierskiego z ¿on¹, (mericae), ÛZerzêcin z lasem i ³¹kami oraz w jej 6 s³u¿by i 29 poddanych (ib. 261v); 1787 liczy granicach Gorlecz [?], rozci¹gaj¹ce siê od یwiê- 59 mkw, w tym 2 ¯ydów (Spis I 409; II 127); tego Krzy¿a (sanctam crucem) do œcie¿ki wsi Le- 1789 jest m³yn, zaœ jego mkcy niegdyœ obrabiali chowiec [ob. Lechówek?], a st¹d do ÛBussecza kilka niw na folw. król. we wsi Waszyn (LS 1789 (Mp. III 864). II 186, 197); 1827 ma 16 domów i 138 mkw (Ta- 7. Derwich 1992 wg indeksu. bela II 132). Uw. Kam. 167, 242, 249, a za ni¹ Rym. 55 i 5. Dzies. nale¿y do prep. sand. i pleb. Stare- Niec. 329 zarówno R., jak i Zerzêcin, uwa¿ali za go Radomia. nazwy osad. Jak wiadomo, termin „merica” ozna- 1191 dzies. nale¿y do koœcio³a NMP w San- cza przede wszystkim d¹browê, ewentualnie las domierzu (Mp. I 2); 1470–80 w R. Ma³ym z ³km. liœciasty z przewag¹ dêbu, czêsto przeznaczony dzies. kon. z 4 wi¹zek i snop. wart. do 3 wiard. do wykarczowania (S³ownik ³aciny œredniowiecz- nale¿y do prep. sand., z folw. dzies. snop. pobiera nej w Polsce, 6, Wr. 1987, kol. 282), zaœ w oko- pleb. Starego Radomia. W R. Du¿ym z ³km. licy, gdzie lokalizowaæ nale¿y R. i inne wymie- dzies. kon. z 4 lub 1 wi¹zki i snop. wart. do 5 grz. nione w dokumentach z l. 1369 i 1374 „mericae”, nale¿y do prep. sand., zaœ dziedzice szlacheccy, tzn. ÛSenno i Zerzêcin, rzeczywiœcie musia³y siedz¹cy na ziemi dawniej kmiecej, oddaj¹ dzies. niegdyœ znajdowaæ siê d¹browy, o czym œwiad- pleb. Starego Radomia, choæ prawnie nale¿y siê cz¹ choæby nazwy miejscowe Dêbniak [cz. wsi ona tak¿e prep. sand. (DLb. I 309–10; III 264); Jeleniów] i Poddêbinie [cz. wsi Lechów], por. te¿ 1529 do prep. sand. nale¿y dzies. snop. z Sad- G¹ssowscy 22. Sprawa nie jest jednak prosta: 1. kowa i R. [ob. R. Poduchowny] wart. 10 grz. oraz W obu wspomnianych dokumentach termin „me- z R. „nobilium” [ob. R. Szlachecki] wart. 1,5 grz. rica” u¿ywany jest w szerszym i wê¿szym zna- 168 Raszkowice–Rudka czeniu. W 1369 r. przy lokalizacji Zerzêcina 3 grz. z R. nale¿y do sto³u konw. œwiêt. (LR 351); w sk³ad „hereditas Zerzocin” wchodzi³a tak¿e 1621 do1731 ÛCelejów; 1675 dzies. snop. z „merica Zerzocin”, a w 1374 r. do Ratajów w³¹- folw. nale¿y do prep. w¹wol., nieoddawana od czono „Sarzacin sic dictam mericam cum silua 16 lat (AV X 59); 1819 dzies. snop. z R. i ÛWi- er pratis ibidem”, czyli to¿ lokowane wczeœniej toszyna nale¿y do sto³u konw., kupuje j¹ miej- dziedzictwo (hereditas). Byæ mo¿e w takim w³a- scowa gromada za 200 fl. (AOkup. 10). œnie szerokim znaczeniu u¿yto terminu „merica” 7. Al. II 318; Paw. 358, 368–9, 46a; LL 1565 w stosunku do R. – przypuszczenie takie potwier- 40; RL 1626 131; LL 1661 55; Spis I 448; II 169; dza³yby du¿e rozmiary R., rysuj¹ce siê na pod- Tabela II 128; Gacki 303; SG X 576; Wojcie- stawie opisu ich granic; 2. W obu tych dokumen- chowski 1930 120, 122; Szafran 195; SHGL tach pojawiaj¹ siê nazwy bez bli¿szego okreœle- 198–9; Derwich 1992 wg indeksu; 1992a 75; nia, takie jak ÛCitanika czy Bussecz, który Wroniszewski; Rozwa³ka 214. w 1476 r. nazwany zosta³ lasem (silva), a nie d¹- 8. Materia³y z VI–XI w. stwierdzone w trak- brow¹ (merica), choæ ten ostatni termin wystê- cie badañ AZP (Hoczyk 121). puje w tym samym dok. na okreœlenie ÛRudki. Z kolei Senno, które w 1369 r. jest okreœlone jako ROGÓW (1409; Niec. 173; Kosyl 21, 71; SHGL „merica”, w 1476 r. pojawia siê bez dodatkowe- 200) 7 km na S od Kazimierza Dolnego; ok. 77 go terminu; 3. Mo¿liwe jest istnienie na tym te- km na NE od kl., 14 km na NE od ÛBraciejo- renie w 2 po³. XIV w. œladów dawniejszego, a wic. zniszczonego podczas najazdów Mongo³ów lub Pow. lub.; par. ÛWilków. Litwinów osadnictwa, ewentualnie prób jego re- W³asn. szlach. aktywowania, por. Wolnizna Berstana i Derwich 5. Dzies. nale¿y do kl. œwiêt. i pleb. Wilkowa. 1992 310n.; 4. Zastanawiaj¹ce jest skumulowa- Po³. XV w. dzies. nale¿y do opactwa œwiêt. nie na tym obszarze nazw patronimicznych i (Wojciechowski 1963 7); 1442 s¹d polubowny dzier¿awczych na oznaczenie obszaru okreœlane- postanawia, ¿e dzies. snop. ze wszystkich ról go jako „merica”. Mo¿e zatem w dok. z l. 1369 kmiecych w R., jako wsi osadzonej na starych i 1374 „merica” to synonim „desertum”? rolach, winien pobieraæ nie bp krak., lecz opat œwiêt. (ZDK II 434); 1470–80 z 13,5 ³km. dzies. Rataje ÛWólka Milanowska snop. i kon. wart. do 10 grz. dowo¿¹ kl. œwiêt., z folw. dzies. snop. pobiera pleb. Wilkowa (DLb. R¥BLÓW (1409; w XV w. tak¿e Wr¹blów; II 555; III 251); 1529 dzies. z folw. wart. 1 grz. Niec. 172; Kosyl 21, 71; SHGL 198) 5 km na W nale¿y do pleb. Wilkowa (LR 441); 1626 do 1741 od ÛW¹wolnicy; ok. 86 km na NE od kl., 23 ÛMiêæmierz; 1819 dzies. snop. nale¿y do sto³u km na NE od ÛBraciejowic. konw., miejscowa gromada kupuje j¹ za 200 fl. Pow. lub.; par. W¹wolnica. (AOkup. 10v). W³asn. szlach. 7. Paw. 357, 48a; LL 1565 39; RL 1626 105; 5. Dzies. nale¿y do kl. œwiêt. i pleb./prep. w¹- Spis I 448; II 170; Tabela II 139; Gacki 305; SG wol. IV 667; Szafran 195; SHGL 200–1; Sochacka wg 1470–80 z 11 ³km. dzies. snop. i kon. wart. indeksu; Derwich 1992 wg indeksu; Rozwa³ka do 8 grz. dowo¿¹ kl. œwiêt., temu¿ dzies. snop. 72, 214; Rolska-Boruch 255 i wg indeksu. „w gonitwê” z ról kmiec. w³¹czonych do folw., 8. Materia³y z XI–XIII w. stwierdzone w trak- z pozosta³ych ról 3 folw. dzies. snop. nale¿y do cie badañ AZP (Rozwa³ka 163). prep. w¹wol. (DLb. III 247–8). Z 11 ³km. dzies. snop. nale¿y do kl. œwiêt., z 3 folw. dzies. wart. Rserocin ÛZerzêcin do 4 grz. pobiera prep. w¹wol. (ib. 256). [Nastêp- nie?] z ca³ej wsi, tzn. z ³km. i 2 folw., dzies. snop. RUDKA (1439 Rudka, 1476 Ruska) dziœ nie ist- wart. do 5 grz. nale¿y do kl. œwiêt. (ib. II 569); nieje, le¿a³a miêdzy Dêbnem, Jeziorkiem, ÛBie- 1529 dzies. snop. z ÛBochotnicy oraz wart. do Rudka–Rudniki 169 lowem i ÛMirocicami u pó³nocnych stoków 2. 1416, 1470–80 ÛModliborzyce; 1493 Ûp. £yœca. 3; 1570 granica miêdzy R. a Wojnowicami i Pis- 1. [d¹browa, byæ mo¿e wczeœniej osada zwi¹- krzynem biegnie od naro¿nicy miêdzy R. i Woj- zana z wytopem ¿elaza; pow. sand.]. nowicami do granic opust. wsi Jaszczyce, miê- 2. 1439 ÛBielów, p. 2; 1476 یwiêty Krzy¿, dzy Wojnowicami a R. i Wierzbowcem do Pi- p. 2. skrzyna (ZDP rps 1465 nr 7); 1580, 1586–7, 1638 7. Derwich 1992 wg indeksu. ÛModliborzyce. Uw. Por. Rudki, uw. 3. W³asn. szlach., od 1493 r. cz. ³¹k nale¿y do kl. œwiêt. RUDKI (1561n. Rudki) teren miêdzy ÛNow¹ 1405 Antoninus z R. [?] (AKP 8 384); 1416 S³upi¹ a ÛBaszowicami, u pó³nocno-wschodnich dz. Jan (Mp. IV 1158); 1449 Miko³aj „Skroboth” podnó¿y £yœca. i Miko³aj Budek z R. (ib. 1511); 1453 Klemens 1. [pow. sand.]. z R. (ib. V/L 89); 1470 Prokop z R., podnota- 2. 1561 opat i konw. nadaj¹ zaroœla zw. R. riusz z. sand. (ZPil. XXXIV 581); 1470–80 dz. i 2 staje gruntu uprawnego z rozgraniczeniem Prokop h. Nieczuja i „Skrobothowye” h. Strze- i zapisem 120 grz. mieszczaninowi s³upskiemu gomia, folwarki ryc., ³km. (DLb. II 330); 1493 Walentemu Wa³owskiemu (ZDP rps 10543 43); Miko³aj zw. Budek z R. sprzedaje Maciejowi 1678 otaksowanie gruntów, ³¹k i zaros³ych smu- opatowi i konw. œwiêt. ³¹kê w R. za 14 grz., któr¹ gów w R. nale¿¹cych do Fryderyka Nagielskie- dzier¿y³ opat od dawna jako zastaw za po¿yczo- go mieszczanina s³upskiego (ib. 44); 1710 miesz- ne 2,5 grz., z których ob. rezygnuje (TN XXIII czka s³upska Katarzyna Kwiatkowska w testa- 50); 1500 Jakub z R. (AS V 30); 1510 pobór z cz. mencie przekazuje na fundacjê bractwa Ró¿añ- Jakuba Rudnickiego od 2 zagr., z cz. Postromieñ- cowego przy koœciele par. w Nowej S³upi m.in. skiej od 4 zagr. (ASK I/10 16v–7); 1530–1 po- role R. (AV XXVII 14). bór z 1 ³. i 1 kwarty, m³yna dorocznego o 1 kole 7. Derwich 1992 wg indeksu oraz z cz. Postromieñskiej (ib. 208v, 452); 1532 Uw. Nazwy R. i ÛRudka wyraŸnie nawi¹zuj¹ pobór z 1 ³. i 1 kwarty (ib. 593v); 1538 pobór do rud ¿elaza, nie wiadomo jednak, czy wp³yw na z 1 ³. i od 1 zagr. (ib. I/7 187); 1564–5 wieœ ich powstanie wywar³y widoczne do dziœ pozosta- szlach., pobór z 1 ³. (LS 1564–5 328); 1577 Jan ³oœci ¿u¿la dymarskiego z okresu istnienia tu w OR Rusiecki daje pobór z 1,5 ³., od 4 zagr. z rol¹ oœrodka hutniczego, czy te¿, co mniej prawdop., i 5 zagr. z ogrodem (ASK I/7 569v); 1578 z cz. jakieœ formy produkcji podejmowane tu w okre- Jerzego Bidziñskiego pobór od 4 kmieci na 2 ³., sie póŸniejszym. Nie wiadomo, czy R. mo¿na 6 zagr. z rol¹, 4 zagr. z ogrodem, 2 komor. bez ³¹czyæ z poblisk¹ wsi¹ Rudki [ob. cz. Sosnów- byd³a, z karczmy i m³yna o 1 kole (ib. I/10 764v; ki], powsta³¹ prawdop. dopiero w XIX w. (Kam. Paw. 187); 1580 dz. Jerzy Bidziñski (ZDP rps 171; Kop.K 125), na terenie której, prócz st. hut- 1465 nr 19); 1586–7 dz. Adam i Stanis³aw Bi- niczych, funkcjonowa³a w OR kopalnia rudy zw. dziñscy, ss. œp. Jerzego Bidziñskiego (ib.); 1586–7 ob. Staszic (Bielenin 1981 83–4; 1992 232, 242). kmieæ Stanis³aw Sikora, woŸny s¹du z. sand. (ib.); 1629 szl. Pawe³ Bidziñski daje pobór od RUDNIKI (1405, 1411, 1428, 1430, 1433, 1453 4 kmieci na 2 ³., 6 zagr. z rol¹, 2 komor. bez by- Rudniky, 1416, 1453, 1470 Rudniki, 1449, 1464 d³a i z m³yna dorocznego o 1 kole (RS 1629 55); Rudnÿkÿ, 1470–80 Rudniky, Rudnyky, 1493 1662 pog³ówne od szl. Paw³a Bidziñskiego z Rudniki, 1510, 1529 Rudnyky, 1530 Rudnijk, ¿on¹, synem i córkami, szl. niezamê¿nej Kata- 1531–2 Rudnÿkÿ, 1577 Rudniki, 1578 Rudnikÿ, rzyny Bidziñskiej i szl. Gajowskiego z ¿on¹, 1629n. Rudniki; Kam. 171) 9 km na SW od Opa- 9 czeladzi folw. i 87 mkw wsi (ASK I/67 25); towa; ok. 20 km na SE od kl. 1673 pog³ówne od szl. Paw³a Bidziñskiego z ¿o- 1. 1510n. pow. sand. (ASK I/10 16v–7), 1827 n¹, synem, 3 córkami i 2 szl., 108 czeladzi folw. pow. opat. (Tabela II 149); 1470–80n. par. ÛMo- i mkw wsi, od ubogiego szl. Trzemeskiego z ¿on¹ dliborzyce (DLb. II 230). (ib. 226v, 456); 1727, 1739 Ûp. 5; 1787 liczy 170 Rudniki–Rzeczyca

145 mkw, w tym 7 ¯ydów (Spis I 381; II 105); le¿y do pleb. (DLb. III 249–50); [lub] z 6 ³km. 1827 ma 22 domy i 158 mkw (Tabela II 149). i od 2 zagr. z rol¹ dzies. snop. wart. do 5 grz. 5. Dzies. nale¿y do bpa krak. i pleb. Modli- nale¿y do kl. œwiêt., pleb. pobiera dzies. jw. (ib. borzyc, potem tylko do pleb. 556); 1529 dzies. snop. wart. 1 grz. nale¿y do 1437 kleryk Abraham z R. otrzymuje prowi- sto³u konw. œwiêt., z 1/2 ról kmiec. dzies. snop. zjê na pleb. w Modliborzycach (BP V 746); wart. 1/12 grz. pobiera pleb. (LR 351, 463); od 1470–80 z ³km. dzies. snop. nale¿y do bpa krak., 1531 kl. œwiêt., który dotychczas pobiera³ z R. a z folwarków szlach. do pleb. Modliborzyc, dzies. snop., uzyskuje za ni¹ od dziedziców wsi który ma tu ³¹kê (DLb. II 329–330); 1529 z ca- ustalony rycza³t pien. (Gacki 305); 1646 proces ³ej wsi dzies. snop. wart. 2 grz. nale¿y do pleb. kl. œwiêt. z Sieniñskim o dzies. z R. (ib.); Modliborzyc (LR 366); 1604n. pleb. Modlibo- 1652 dzies. nale¿y do sto³u konw. œwiêt. (AG rzyc ma tu ³¹kê (AV XLI 529); 1676, 1694 dzies. nab. 936 1v); 1660 proces kl. œwiêt. z Lancko- pien. z ca³ej wsi nale¿y do pleb. Modliborzyc roñskimi o dzies. z R. (Gacki 305); [ok. 1686] (Kowalski 260); 1727, 1739 do pleb. Modlibo- dzies. nowo odzyskana przez konw. œwiêt. (AG rzyc nale¿y dzies. snop. od kmieci i dzies. pien. nab. 936 1v)1; 1739 kl. œwiêt. skar¿y pleb. o przy- z folw. (AV XXII 199; XXV 134; Kowalski 269); w³aszczenie nale¿nych opactwu dzies. w R. (Ga- 1747 pleb. Modliborzyc pobiera 60 kop dzies. cki 305); 1819 dzies. snop. nale¿y do sto³u konw., (Kowalski 260); 1764 pleb. Modliborzyc pobie- kupuje j¹ miejscowa gromada za 50 fl. (AOkup. ra 35 kop dzies. (ib.). 10v). 6. Studenci U. Kr.1: 1428 Abraham s. Proko- 7. Al. I 272; LProm. 123; Paw. 375, 43a; LL pa (Al. I 70); 1430 Miko³aj s. Prokopa (ib. 75); 1565 39; Wyci¹g 686; RL 1626 3, 100; Spis I 443; 1433 Piotr s. Jana (ib. 82); 1453 Maciej s. Woj- II 164; LS 1789 I 9; Tabela II 153; Gacki 305; ciecha (ib. 137); 1510 Stanis³aw s. Jana (ib. II SG X 57; XV/2 740; W. Semkowicz, Ród Aw- 124). dañców w wiekach œrednich, cz. 2, „Roczniki 7. SG IX 936; Derwich 1987 168; 1992 wg Towarzystwa Przyjació³ Nauk Poznañskiego” 45, indeksu. 1919, 194; Nosek 387, 392; SHGL 205; Sochac- Uw. Wpisy z lat 1405, 1416, 1437 i 1453 ka wg indeksu; Derwich 1992 wg indeksu; 1992a mog¹ dotyczyæ innych R. Nabyta przez kl. w 75–6. 1495 r. ³¹ka zosta³a prawdop. w³¹czona do gra- 8. Materia³y wœr. i z VIII w. stwierdzone pod- nicz¹cej z R. wsi klaszt. Modliborzyce. czas badañ AZP (Hoczyk 123).

1 Identyfikacja miejscowoœci niepewna. 1 „noviter accesserunt” – dopisek rêk¹ z ok. 1686 r. do wykazu dzies. nale¿¹cych w 1652 r. do sto³u konw. Ruska ÛRudka œwiêt.

RYBITWY (1325; Kosyl 19, 71; SHGL 205) 15 RZECZYCA (1254; Kosyl 29, 71; SHGL 206; km na SW od Opola Lub., nad rz. Wy¿nic¹ k. jej Osady 127) 5 km na SE od Kazimierza Dolne- ujœcia do Wis³y; ok. 57 km na NE od kl., 15 km go; ok. 85 km na NE od kl., 23 km na NE od na S od ÛBraciejowic. ÛBraciejowic. Pow. urzêd.; par. w³asna. Pow. lub.; par. Kazimierz. W³asn. szlach. W³asn. kl. zwierzynieckiego, nastêpnie król. 5. Dzies. nale¿y do kl. œwiêt. i miejscowego 5. Dzies. nale¿a³a niegdyœ do kl. œwiêt., na- pleb. stêpnie do pleb. Kazimierza. 1470–80 z 6 ³km. dzies. snop. i kon. wart. do 1470–80 wieœ wymieniona wœród wsi sk³ada- 4 grz. oraz dzies. kon. po 3 wi¹zki i snop. od j¹cych „ex antiquo” dzies. snop. kl. œwiêt., z do- 2 zagr. z rol¹ dowo¿¹ kl. œwiêt., dzies. snop. piskiem „Hanc decima non percipit modo mo- z folw. wart. do 3 grz. oraz 2 karczem plebañ- nasterium Sanctae Crucis, et forte eam numque skich z rol¹ i 1 ³km. nowo wykarczowanego na- percipiebat”. Ob. pobiera j¹ wart. do 10 grz. pleb. Rzeczyca–Rzepin 171

Kazimierza (DLb. III 250). Z ³km. z ca³ej wsi œliny (Sviszlina) do jego m³yna, chyba ¿e nast¹- dzies. snop. wart. do 10 lub do 20 grz. dowo¿¹ pi powódŸ, zaœ opat œwiêt. zobowi¹zuje siê do pleb. Kazimierza (ib. II 553; III 72); 1529 z ca³ej tego samego przy swoim stawie (Mp. IV 1448); wsi dzies. snop. wart. 10 grz. nale¿y do pleb. 1470–80 graniczy ze Œwiœlin¹, Radkowicami, Kazimierza (LR 445). ÛZawad¹, ÛD¹brow¹, Paw³owem, Warszowem, 7. Al. I 33; II 101, 124; Paw. 357, 22a; RL Jadownikami, Krzy¿ow¹ Wol¹ i Rzepinkiem 1629 123; LL 1661 55, 147–8, 182–3; Spis I 446; (DLb. III 236–8, 414); 1477 ÛDziurów; 1519 II 166; Tabela II 157; Gacki 279; SG XV/2 567; Stanis³aw z Janczyna pkom. sand. rozgranicza Szafran 196; SHGL 206; Osady 127; Sochacka nale¿¹ce do kl. œwiêt. wsie R. i Rzepinek od wsi wg indeksu; Derwich 1992 wg indeksu; J. Raj- Œwiœlina i Radkowice, w³oœci Jana Konarskiego man, Klasztor norbertanek na Zwierzyñcu w wie- bpa krak. Granica prowadzi od kopca k. rz. Œwi- kach œrednich, Kraków 1993, 113–4; Rozwa³ka œliny (Suislina) usytuowanego pod wzgórzem, k. 214; Rolska-Boruch 261–2 i wg indeksu. ³¹ki w górê przez wierzcho³ek wzniesienia zw. 8. Materia³y z XI–XIII w. stwierdzone w trak- „Gorki”, zaroœlami do drogi zw. „Jadowska”, cie badañ AZP (Rozwa³ka 164). która biegnie z Jadownik do m. W¹chocka, za Uw. Por. Skowieszyn, Wojszyn, a tak¿e Gar- ni¹ do miejsca zw. „Smuzek Sczybsza” i dalej bów i Zaszczytów. do boru, borem do drogi zw. „Stankomieska dro- ga”, borem wed³ug znaków krzy¿a do rz. Lubo- RZEPIN (1198 Repinam, Repniam, 1228 [?] nia, której œrodkiem wiedzie granica. Zastrze¿ono Repin, 1339 Rsepino binum, Rzepino binum, te¿ wolne pastwisko dla poddanych klaszt. i bpa 1351 [1553n.] Rzepin magnum, 1400 Rzepyn, (BO rps 93 cz. 2, 189–90v); 1532 rozgranicze- 1442n. Rzepin, 1462 Rzepin, Rszepin, 1470–80 nie miêdzy R., Rzepinkiem, ÛWanacj¹, Paw³o- Rzepin, Rzepina, 1504 Rzepyn, 1506 Rzepin wem, Dziurowem i ÛMicha³owem a wsiami Li- maior, 1510 Rzepyn maior, 1519 Rzepin, 1529 pie, Ma³yszyn i Lubienia bpa krak. (ZDP rps Rzepin, Srzepye, 1530 Rzepin Maior, 1531–2 10543 65); 1546 so³tys Micha³owa uzyskuje Rzepÿn maior, 1538 Rzepin maior, 1546 maio- m.in. ³an licz¹cy 10 staj k. miedzy ³anu „Dep- rum Rzepin, Rzepni, Rzepin, Rzepin dambrowa, ciñski”, z obu stron rz. Jaworka, z ³¹czkami na 1564 Rzepna utraque, 1565 Rzepin, 1569n. Rze- krañcach i w œrodku tego¿ ³anu od rz. Œwiœliny pin maior, 1704 in majori Rzepin, 1787n. Rze- (Swislina) przep³ywaj¹cej przez R. w stronê wsi pin; Kam. 174; Niec. 304; Kop.K 157) dziœ R. Jawor (AG 1895); 1565 ten¿e posiada z dawna Pierwszy, R. Drugi, R. Kolonia oraz R. Dó³, cz. m.in. ³an licz¹cy 10 staj miêdzy rol¹ „Depciñ- R. Pierwszego, 7 km na S od Starachowic, na ska” a obu brzegami rzeczki Jaworka z ³¹kami lewym brzegu rz. Œwiœliny; ok. 14 km na N od kl. po³o¿onymi na jego przymiarkach i w œrodku, od 1. 1351 z. sand. (Derwich 1992 278), 1442n. rz. Œwiœliny (Swislina) przep³ywaj¹cej przez R., pow. sand. (Mp. IV 1434), 1827 pow. opat. (Ta- w stronê wsi Jawor, rolê zw. „Ciatartowska”, li- bela II 157); 1470–80, 1597–1787 1/2 wsi [ob. cz¹c¹ 8 staj miêdzy rol¹ Stanis³awa Sikory a rol¹ R. Pierwszy] w par. Œwiêtomarz, 1/2 [ob. R. Dru- Pawlika poddanego klaszt. z R., z ³¹k¹ zw. gi] w par. ÛPaw³ów (DLb. II 464, 484; AV Cap. „Zdunkowska”, podzielon¹ przez rz. Œwiœlinê, VIII 19; Spis II 118, 135), 1564–5, 1578 par. miêdzy ³¹kami Sikory a ³¹kami poddanych z R. Œwiêtomarz (LS 1564–5 330; Paw. 191), 1827 (ib. 1897); 1572 ³¹ka zw. „Warschowska” od ról par. Paw³ów (Tabela II 157). Paw³owa do granic ról m³ynarza w R. (ib. 1901); 2. 1443 na mocy uk³adu miêdzy kl. œwiêt. a 1600 Zbigniew Ossoliñski pkom. sand. rozgra- opactwem miechowskim granice miêdzy R. i nicza R. i Paw³ów od Warszowa (ZDP rps 1146 ÛRzepinkiem nale¿¹cymi do kl. œwiêt. a wsi¹ 19–23v); 1601 potwierdzenie powy¿szego roz- Jadowniki prep. miechowskiego maj¹ pozostaæ graniczenia (ib.); 1615 granice dóbr posiad³oœci bez zmian, prep. rezygnuje z pretensji do boru kl. œwiêt. i posiad³oœci Cyst. w¹ch. (ZDP rps nale¿¹cego do R. i Rzepinka oraz obiecuje nie 10543 65v); 1777 granice miêdzy R., Rzepin- zalewaæ pól opata œwiêt. wod¹ p³yn¹c¹ z rz. Œwi- kiem, Wanacj¹ i Micha³owem a Krzy¿ow¹ Wol¹ 172 Rzepin i Starachowicami (ib. 66v); 1780 granice miêdzy wa stawów klaszt. na rz. Kamiennej (Camijona), R., Rzepinkiem, Wanacj¹ i Micha³owem a dobra- broni¹c ich przed przyborem wód; m³ynarz w Mi- mi bpa krak. i Cyst. w¹ch. (ib. 67v); 1780 grani- cha³owie miele bez wymiaru zbo¿e m.in. z dworu czy od E z Warszówkiem, od S z Jadownikami opata w R. (AG 1895); 1553 Zygmunt A. prze- i Œwiœlin¹, od N z w³oœciami Bened. œwiêt., nosi na pr. niem. imiennie wyliczone posiad³o- w tym z Micha³owem (Inw.Rzep. 10, 20); 1815 œci kl. œwiêt., w tym R. i Rzepinek (ib. 1909); Ûp. 3. 1564–5 R. i Rzepinek nale¿¹ do kl. œwiêt. (LS 3. W³asn. szlach., nastêpnie kl. miechowskie- 1564–5 330); 1565 w R. role so³tysa Micha³o- go, od 1339 r. kl. œwiêt. wa (Ûp. 2); 1565 rz¹dca klaszt. z R. pilnuje ra- 1198 komes Rados³aw nadaje kl. w Miecho- zem z so³tysem Micha³owa stawów Micha³ow- wie wieœ R. wraz z jej mkcami (Mp. II 375–6; skich przed przyborem wód, m³yn w Micha³owie DLb. III 13, 28); 1339 Kazimierz Wlk. zaœwiad- miele bez wymiaru zbo¿e z dworów klaszt., m.in. cza, ¿e Przybko podsêdek z. krak. zamieni³ z Ja- w R. (AG 1897); 1572 Ûp. 2; 1569, 1571, 1577 nem opatem i braæmi kl. œwiêt. swoje wsie R., opat œwiêt. daje pobór z 3 ³., od 1 zagr. z rol¹, Rzepinek, Û¯erniki i ÛSzczybrzê na wsie 1 komor., z karczmy i m³yna o 1 kole (ASK I/7 klaszt. ÛOpatkowice i ÛZborów oraz przenosi 264v, 339, 410, 582); 1578 kl. œwiêt. daje pobór uzyskane przez kl. wsie na pr. niem. (Mp. III od 11 kmieci na 3,5 ³., 5 zagr. z rol¹, 5 komor. 660); 1351 Kazimierz Wlk. przenosi na pr. œredz. bez byd³a, z dziedzicznej karczmy z rol¹ i m³y- imiennie wyliczone posiad³oœci kl. œwiêt., w tym na dorocznego o 1 kole i stêp (ib. I/10 774v; Paw. R., Rzepinek i ¯erniki (Derwich 1992 278); 1442 191); W³adys³aw Warn. przenosi na pr. œredz. imien- 1608–34 opat Bogus³aw Radoszewski rozpo- nie wyliczone posiad³oœci opactwa œwiêt., w tym cz¹³ budowê w R., nale¿¹cym do sto³u opata, R., Rzepinek, ÛLenartów Most i ÛFlorencjê murowanych zabudowañ, po których jeszcze (Mp. IV 1434; AG 1843); w XVII/XVIII w. widaæ ruiny (Jonston III/2 93v); 1470–80 nale¿y do kl. œwiêt. Folw. klaszt. 1629 opat œwiêt. daje pobór od 11 kmieci na 3,5 obejmuj¹cy do 3 ³., bardzo dobry dwór zbudo- ³., 5 zagr. z rol¹, 5 komor. bez byd³a, z karczmy wany przez opata Micha³a z Kleparza, 11,5 lub z kwart¹ roli, m³yna dorocznego o 1 kole i stêp 13 ³km., 2 zagrody z rol¹, 2 lub 4 karczmy z rol¹, (RS 1629 62); 1657 gajowy z R. pilnuje lasów m³yn i staw na rz. Œwiœlinie. Kmiecie p³ac¹ po k. ÛWierzbnika (Wiœ.I³. 400); 1662 z R. w par. 20 gr czynszu i 4 gr poradlnego, daj¹ po 30 jaj, Paw³ów opat œwiêt. p³aci pog³ówne od zarz¹dcy 2 koguty, 2 sery, pracuj¹ po 1 dniu tyg. w³asnym z ¿on¹ i jego ubogiego brata, 6 czeladzi folw. i 40 wozem lub p³ugiem, zagr. p³ac¹ czynsz, jedna mkw wsi, z R. w par. Œwiêtomarz od 71 mkw karczma p³aci 16 sk., druga, zw. „w Zawadzie”, (ASK I/67 31, 32); 1673 z R. w par. Œwiêtomarz 1 wiard. czynszu, m³yn daje wymiar (DLb. III opat œwiêt. daje pog³ówne od zarz¹dcy Wojcie- 235–6; I 438–9; II 464, 484–5); 1504 pobór z 2,5 cha Gnatowskiego i wdowy Swierskiej, 119 cze- ³. i karczmy dorocznej (ASK I/7 7, 34v, 102); ladzi folw. i mkw wsi (ib. 237); 1674 z R. w par. 1506 pobór z 1 ³. (ib. 129); 1510 pobór z 2,75 Paw³ów opat œwiêt. daje pog³ówne z folwarku ³., karczmy i 2 kó³ korzecznych (ib. I/10 21); rzepiñskiego, od Gnatowskiego ze Swiersk¹, 1529 kl. daje pobór z 4 ³., karczmy i m³yna 5 osób ich s³u¿by, 36 mkw wsi oraz 7 mkw m³y- o 1 kole (RP); 1529 nale¿y do sto³u opata œwiêt., na, z R. w par. Œwiêtomarz pog³ówne od 74 mkw wieœ p³aci 2/4 grz. czynszu, m³yn p³aci³ niegdyœ (ib. 406, 407); 1685 przeor i ekonom kl. œwiêt., 3 grz. czynszu, ob. daje wymiar (LR 349, 350); komisarze opata Micha³a Komornickiego, odbie- 1530–1 pobór z 1,5 ³., od 1 zagr. i z m³yna do- raj¹ za ró¿ne przewinienia wójtowi ÛKuczowa rocznego o 1 kole (ASK I/10 216v–7, 461v); m³yn i przekazuj¹ go na u¿ytek dworu w R. (Gac- 1532, 1538 pobór z 1,5 ³., karczmy i m³yna do- ki 261); rocznego o 1 kole (ib. 598; I/7 189v); 1546 rola 1780 R. stanowi centrum zarz¹du klucza rze- so³tysa Micha³owa w R. (Ûp. 2); 1546 rz¹dca piñskiego dóbr sto³u opata komendatoryjnego, klaszt. z R. pilnuje razem z so³tysem Micha³o- obejmuj¹cego R., ÛBogus³awice, D¹browê [ob. Rzepin–Rzepinek 173

Poduchown¹], Dziurów, Kuczów, Micha³ów, I 399, 414; II 118, 135); 1815 ÛBogus³awice; Paw³ów, ÛPisarkê, Rzepinek, Wanacjê, Wierzb- 1815 do kl. nale¿y m.in. las pod R. (Gacki 265); nik i Zawadê. 8 dymów dworskich. Drewn. dwór 1819 folw. R. z wsiami Rzepinek, Zawada i cz. opata, 4-pokojowy z sieni¹, garderob¹ i kaplic¹, D¹browy, a tak¿e drewn. dworem, m³ynem i kar- naprzeciw oficyna. Stajnia i 2 wozownie, browar czm¹, nale¿y do sto³u opata, jest w dzier¿awie z gorzelni¹, 2 mur. piwnice, suszarnia, stajnia na (AOkup. 3v, 106–8, 109–10v, 237); 1827 liczy konie fornalskie, wo³ownia, 2 karmniki, 3 kur- 40 domów i 276 mkw (Tabela II 157). niki, drewn. folw. z mieszkaniem dyspozytora, 4. 1339, 1351, 1442, 1553, 1565 Ûp. 3. piekarnia z zagrod¹ na cielêta, obora, piwniczka 5. Dzies. nale¿y do prep. kiel. oraz plebanów na nabia³, gumno, 4 stodo³y, spichlerz. K. dwo- Paw³owa i Œwiêtomarzy, nastêpnie do pleb. Paw- ru, na rz. Œwiœlinie, staw i m³yn o 2 kamieniach, ³owa i prep. wierzbnickiego. stêpach i olejarni, 3 sadzawki, sad ze œliwami, ja- 1470–80 z ³km. dzies. kon. z 4 wi¹z. i snop. b³oniami, gruszami i wiœniami, kuŸnia, nad Œwi- wart. do 12, czasami do 15 grz., zwo¿¹ do sto- œlin¹ karczma ze stajni¹. Do folw. nale¿y 6 niw, do³y prep. kiel., on te¿ pobiera dzies. snop. z re- w tym zw. Bogus³awiec, 4 ³¹ki, 3 ogrody, 1 pa- szty wsi, tzn. z ról zagród, karczem i folw. (DLb. stewnik. We wsi 25 dymów. 9 kmieci (Bart³omiej I 438–9). Z ca³ej wsi oprócz folw. dzies. snop. Kozio³, Pawe³ Pochêæ, Maciej Wojtysiak, Stani- wart. do 6, 12 lub 15 grz. dowo¿¹ prep. kiel., s³aw Jaœtal, Jan Woydan, Franciszek Ziêba, Fran- z folw. dzies. snop. wart. do 2 grz. nale¿y do pleb. ciszek Galba, Jakób Kozio³, Franciszek Waw- Paw³owa (ib. II 464, 484–5; III 235–6). Kolêda nak), 2 pó³rol. (£ukasz Kêpiñski, Dominik Pe³- i denar œ. Piotra nale¿¹ do pleb. Œwiêtomarzy (ib. ka), 11 zagr. (Wojciech Duœ, Antoni Grzyb, Piotr II 464); 1529 z ca³ej wsi dzies. snop. wart. 12,5 Jastal, Wojciech S³awek, Zygmunt Lasek, Piotr grz. nale¿y do prep. kiel. (LR 376); 1747 z folw. Rogala, Jakub Fornal, Romuald Kaliœty, Marcin dzies. pobiera pleb. Paw³owa (AV XXXVII 146); Kowal, Maciej Gulba, Jan Krawczyk, który jako 1780 dzies. snop. z niw dworskich nale¿y do polowy jest zwolniony ze œwiadczeñ), 7 komor. pleb. Paw³owa, prócz niw Bogus³awskiej i Ku- (Piotr Waszynski, Grzegorz Krol, Andrzej Du- czowskiej, sk¹d pobiera j¹ pleb. Wierzbnika. Z dak, Kaspar Krakowiak, Franciszek Kêpiñski, gruntów ch³opskich nale¿y do prep. kiel. Z gruntu wd. Woydanowa, wd. Sadowska), 2300 zagonów „Wydrzyszow”, nadanego poddanym przez dwór, pustych. Kmiecie pracuj¹ po 4 dni tyg. sprzê¿a- dzies. pobiera dwór, co kwestionuje pleb. Paw- jem dworskim w 2 konie i 2 wo³y, odrabiaj¹ po ³owa (Inw.Rzep. 9); 1854 z gruntów dworskich 2 dni powaby i 12 ³okci oprawy, p³ac¹ po 24 gr dzies. snop. nale¿y do pleb. Paw³owa (Wiœ.I³. czynszu, daj¹ po 2 kor. ¿yta, 2 kap³ony i 40 jaj, 156). pó³rol. daj¹ po³owê wymiaru, 6 zagr. pracuje po 6. 1400 Pawe³ s. Stanis³awa student U.Kr. (Al. 2 dni tyg. pieszo, odrabia po 2 dni powaby i I 13); 1462 [17 XII] w R. Micha³ opat œwiêt. i Mi- 4 ³okcie oprawy, p³aci po 3 gr czynszu, 1 zagr. ko³aj opat w¹ch. uzgadniaj¹ warunki zamiany pracuje 3 dni tyg. pieszo, odrabia 6 ³okci opra- ÛMniszka na ÛJe¿ów (BKór. rps 816 162–3); wy i p³aci 6 gr czynszu, 3 zagr. nie pracuje, ale 1477 w R. wydany dok. graniczny (ÛDziurów, p³aci najem (dwóch po 25 z³, jeden 50 z³) i odra- p. 2). bia po 4 ³okcie oprawy, komor. pracuj¹ po 1 dniu 7. ZDP rpsy 1144–7, 9425–38; Gacki 87, 199, tyg. pieszo. Wszyscy daj¹ stró¿ê, szarwark, w za- 244–5, 254, 261–2; SG X 146; Niwiñski 1930 mian za piwo kosz¹ ³¹kê pod Wierzbnikiem, pas¹ 41; PSB XXIX 132, 746; Derwich 1992 wg in- trzodê, obrabiaj¹ kapustê i konopie, myj¹ i strzy- deksu. g¹ owce, komor. mocz¹ i wyrabiaj¹ konopie. Sub- 8. Wœr. osada po³o¿ona w dolnej cz. wznie- sidium charitativum wynosi 460 z³ (Inw.Rzep. sienia ponad dolin¹ rz. Œwiœliny, dat. na 1 po³. 1–9, 25–8); X–XI w. (D¹browska 246). 1787 1/2 R. w par. Œwiêtomarz [ob. R. Pierw- szy] liczy 129 mkw, a 1/2 R. w par. Paw³ów [ob. RZEPINEK (1198, 1228, 1339 ÛRzepin, 1351 R. Drugi] liczy 97 mkw, w tym 15 ¯ydów (Spis [1553n.] Rzepin paruum, 1442 Rzepin parua, 174 Rzepinek–Sandomierz

1443 Rzepinek, 1470–80 Rzepinek, Rzepynek, daje pobór od 4 kmieci na 2 ³., 2 zagr. z rol¹, 1504 Rzepynek, 1506 Rzepin parva, 1510 1 komor. bez byd³a i z karczmy (ib. I/10 774; Rzepÿn Minor, 1519 Rzepinek, Srzepinek, 1529 Paw. 191); 1629 opat œwiêt. daje pobór od Rzepinek, 1531–2 Rzepÿn Minor, 1538n. Rze- 4 kmieci na 2 ³., 2 zagr. z rol¹ i 1 komor. bez by- pin Minor, 1564–5 ÛRzepin, 1674n. Rzepinek; d³a (RS 1629 62); 1662 pog³ówne od 38 mkw Kam. 174; Kop.K 301) 9 km na S od Staracho- (ASK I/67 32); 1673 pog³ówne od 26 mkw (ib. wic, na prawym brzegu rz. Œwiœliny, naprzeciw 237); 1674 pog³ówne od 25 mkw, a w drugiej Rzepina; ok. 11 km na N od kl. turze od 24 mkw (ib. 407, 460); 1. 1351 z. sand. (Derwich 1992 278), 1442n. 1780 nale¿y do klucza rzepiñskiego dóbr sto³u pow. sand. (Mp. IV 1434), 1827 pow. opat. (Ta- opata komendatoryjnego. 7 dymów. 3 kmieci (Jan bela II 159); 1470–80n. par. Œwiêtomarz (DLb. Kasperek, Miko³aj Sad³o, Maciej Chudak), 3 II 464), 1827 par. ÛPaw³ów (Tabela II 159). zagr. (Szymon Wrona, Tomasz Pochêæ, Bart³o- 2. 1443, 1519 ÛRzepin; 1470–80 graniczy miej Nowicki) i 2 komor. (Stanis³aw S³awek, wd. z Rzepinem, Œwiœlin¹, Radkowicami, ÛZawad¹, Puchalina), 760 zagonów pustych. 1 kmieæ pra- ÛD¹brow¹, Paw³owem, Warszowem i Jadowni- cuje 4 dni tyg. sprzê¿ajem w 2 konie i 2 wo³y, kami (DLb. III 236, 238); 1532, 1777, 1780 pozostali po 2 dni tyg. 2 wo³ami i 1 dniu tyg. pie- ÛRzepin; 1780 graniczy od E z Jadownikami, szo, wszyscy odrabiaj¹ po 2 dni powaby i 12 ³okci od S i W z wsiami Swierzawy, Œwiœlina i Rad- oprawy, daj¹ po 24 gr czynszu, 2 kor. ¿yta, 2 ka- kowice, od N z w³oœciami Bened. œwiêt. (Inw. p³ony i 40 jaj. 1 zagr. pracuje 3 dni tyg. pieszo, Rzep. 11). odrabia 6 ³okci oprawy, p³aci 6 gr czynszu, po- 3. W³asn. jak ÛRzepin. zostali pracuj¹ po 2 dni tyg. pieszo, odrabiaj¹ po 1198, 1339, 1351, 1442 ÛRzepin; 1470–80 4 ³okcie oprawy, p³ac¹ po 3 gr czynszu, wszyscy nale¿y do kl. œwiêt. 4 ³km. Kmiecie p³ac¹ po odrabiaj¹ po 2 dni powaby. Komor. pracuj¹ po 1 grz. czynszu razem z poradlnym, daj¹ po 30 jaj, 1 dniu tyg. pieszo. Inne powinnoœci jak w ÛRze- 2 koguty i 2 sery, pracuj¹ po 1 dniu tyg. w³asnym pinie. Subsidium charitativum wynosi 120 z³ wozem lub p³ugiem (DLb. III 236; I 438; II 464); (Inw.Rzep. 10, 29); 1787 liczy 75 mkw, w tym 1504 pobór z 1 ³. (ASK I/7 102); 1506 pobór z 1 ³. 6 ¯ydów (Spis II 118); 1827 ma 12 domów i 78 i od 1 zagr. (ib. 128v); 1510 pobór z 2 ³. i 1/2 ³. mkw (Tabela II 157). opust. (ib. I/10 20v); 1529 pobór z 3 ³. opust. 4. 1339, 1351, 1442, 1553 ÛRzepin, p. 3. i karczmy (RP); 1529 nale¿y do sto³u opata, p³aci 5. Dzies. nale¿y do prep. kiel. 3 grz. czynszu (LR 349); 1531–2, 1538 pobór 1470–80 z ca³ej wsi dzies. kon. z 4 wi¹zek z 1,5 ³. (ASK I/10 462, 598; I/7 190); 1553, i snop. wart. do 4, czasami do 5 lub 6 grz., zwo- 1564––5 ÛRzepin; 1569, 1571 opat œwiêt. daje ¿¹ do stodo³y prep. kiel. (DLb. I 438; II 464; III pobór z 2 ³. i od 1 zagr. z rol¹ (ASK I/7 264v, 339, 236); 1529 z ca³ej wsi dzies. snop. wart. 9 grz. 410); 1577 opat œwiêt. daje pobór od 4 kmieci nale¿y do prep. kiel. (LR 377); 1780 dzies. snop. na 2 ³. i 1 zagr. z rol¹ (ib. 582); 1578 kl. œwiêt. nale¿y do prep. kiel. (Inw.Rzep. 10). 7. SG X 146; Derwich 1992 wg indeksu. S

SANDOMIERZ (Kam. 176; Rymut 1980 211; winnicê na przedmieœciu krakowskim w S. (Gac- Rospond 340–1) m. nad Wis³¹; ok. 54 km na SE ki 28, 268–9); 1427 Miko³aj opat œwiêt. przezna- od kl. cza na utrzymanie konw. m.in. wino z winnicy 3. Do kl. œwiêt. nale¿a³y niektóre nierucho- sandomierskiej, które ma byæ dostarczane do spi- moœci i dochody w S. ¿arni zakonników i u¿ywane na potrzeby litur- 3A. Winnica klaszt. gii (ZDM II 390); 1442 Stanis³aw s. Bêbenka 1364 Jan Sykuta [¯egota?], niegdyœ kan. (Bambenconis), niegdyœ mieszkañca przedmie- sand., teraz mnich kl. œwiêt., nadaje opactwu œcia S., zakonnik œwiêt., zamienia swój rodzin- Sandomierz 175 ny dom z ogrodem na przedmieœciu Zawichostu mo¿na w okolicy dzisiejszego W¹wozu œ. Jadwi- na nale¿¹c¹ do winiarza Bartosza ze Starego Mia- gi, w po³udniowo-zachodniej cz. S., miêdzy uli- sta S. cz. winnicy po³o¿on¹ miêdzy winnic¹ opac- cami: Staromiejsk¹, Królowej Jadwigi i Leszka. twa œwiêt. a winnic¹ Marcina Suchego, mieszcza- Lit. O winnicach sand. por. Buliñski 127–9; nina S., ofiarowuj¹c j¹ równoczeœnie kl. œwiêt. M. Kwapieniowa, Pocz¹tki uprawy winoroœli (ib. VIII 2414); 1447 poniewa¿ brat zakonny Sta- w Polsce, MA 1, 1959, 368, 377–8, 390n.; Z. Mo- nis³aw ofiarowa³ przeorowi kl. œwiêt. w sumie rawski, Rozwój i upadek winiarstwa w Polsce 31 grz., za które zakupiono dla kl. cz. winnicy, (XII–XVI w.), KHKM 26, 1978, 62, 65n., 68n.; Zbigniew Oleœnicki kardyna³ i bp krak., mody- Kiryk 1983 24. fikuj¹c podczas wizytacji opactwa œwiêt. rozdzia³ 3B. Inne posiad³oœci kl. œwiêt. dóbr klaszt. z 1427 r. na sto³y opacki i mniszy, Wg M. Buliñskiego oprócz winnicy zw. œwiê- zobowi¹zuje konw. do przekazania opatowi co- tokrzysk¹ do kl. œwiêt. nale¿a³o tak¿e: „kilka pla- rocznie 1 beczki wina z winnicy, chyba ¿eby z po- ców” (Buliñski 111), „niektóre place” (ib. 118), wodu nieurodzaju nie starcza³o go na potrzeby „niektóre pola i winnice [ ] na przyk³ad górka liturgii (ZDK II 508); benedyktyñska, winnica benedyktyñska” (ib. 1555 Jakub Uchañski bp che³mski i komisarz 393). Lokalizacja tych pól czy parceli pozostaje SA przypomina i potwierdza rozdzia³ maj¹tku w cz. nieznana. Oprócz winnicy (Ûp. 3A) Bu- klaszt. z 1427 r. na sto³y opacki i mniszy, na mocy liñskiemu chodziæ mog³o o koœció³ œ. Wojciecha którego m.in. wino z winnicy sand. powinno z ogrodem i parcel¹ (Ûp. 5A), stoj¹cy niegdyœ w ca³oœci nale¿eæ do konw. i byæ przeznaczone na Wzgórzu œ. Wojciecha, które wg A. Patkow- na potrzeby liturgii w koœciele klaszt. (AG 1896); skiego (Patkowski 88) nazywane by³o równie¿ 1610 Bogus³aw Radoszewski opat i konw. kl. Gór¹ Benedyktyñsk¹ [?], a tak¿e o obszary dzie- œwiêt. przeznaczaj¹ na uposa¿enie nowo fundo- siêcinne: prebendy œ. Wojciecha (Ûp. 5A) oraz wanego koœcio³a szpitalnego œ. Micha³a w ÛNo- kl. œwiêt. na Przedmieœciu Gierlachowskim S. wej S³upi m.in. winnicê na podgrodziu S. (MDS (Ûp. 5B). II 146); 1819 wg aktu supresji kl. œwiêt. posiada Wg J. G¹ssowskiego (Studia Sand. 209) nie- „kilka mórg gruntu w S. przed murami m., daw- które pola w S. po dzieñ dzisiejszy nosz¹ nazwy niej zwanych winnic¹, teraz od 16 lat w ad- typu „górka benedyktyñska” i „winnica benedyk- ministracji mieszczanina Krzemieñskiego” tyñska”; informacja ta wydaje siê jednak mieæ (AOkup. 11). swoje Ÿród³o w wy¿ej przytoczonych wywodach Lokalizacja. Wedle Gackiego 269 winnica M. Buliñskiego. klaszt. znajdowa³a siê na Przedmieœciu Krakow- 3C. Czynsz z c³a sand. skim S., miêdzy winnicami kl. dominikanów œ. 1497 [9 V] Jan Olbr. sprzedaje Stanis³awowi Jakuba i koœcio³a œ. Paw³a w S. W l. 1470–80 kl. z Wojczyc, kan. i oficja³owi sand., z pr. wykupu, œ. Jakuba posiada³ 2 winnice: jedn¹ obok budyn- czyli na wyderkaf, za 1000 fl. wêgierskich rocz- ku klaszt., drug¹ w pobli¿u, na podgrodziu, ny czynsz 35 fl. wêgierskich na cle sand. (MS II w kierunku koœcio³a œ. Paw³a (DLb. III 455), zaœ 714); 1497 [7 VI] ten¿e sprzedaje temu¿ Stani- winnica koœcio³a œ. Paw³a znajdowa³a siê „iuxta s³awowi z pr. wykupu za 1000 fl. wêgierskich, domum et dotem plebani” (ib. II 314). Zgadza czyli za 1000 fl. w pó³groszkach i 468 fl. w z³o- siê to z opisem M. Buliñskiego, wg którego win- cie, roczny czynsz 50 fl. na cle sand., p³atny nica zw. œwiêtokrzysk¹ (Buliñski 111) le¿a³a „pod w 2 równych ratach, na œ. Jana Chrzciciela [24 gór¹ na lewej stronie dzisiejszej drogi do Wise³- VI] i na Bo¿e Narodzenie [25 XII] (AG 5726; ki ku koœcio³owi œ. Paw³a” (ib. s. 128), zaœ „win- MS II 739; IV/3 Supl. 1194); nic¹ benedyktyñsk¹” [mo¿e raczej „górk¹ bene- 1500 Stanis³aw z Wojczyc, kan. sand., w te- dyktyñsk¹”, o której w tym miejscu autor ten stamencie spisanym w infirmerii kl. œwiêt. roz- wspomina?] nazywano „wzgórze le¿¹ce z lewej porz¹dza zakupionym przez siebie od króla za strony w¹wozu, id¹c do œ. Paw³a” (ib. 393). Na 1000 fl. wêgierskich rocznym czynszem 50 fl. tej podstawie winnicê kl. œwiêt. lokalizowaæ wêgierskich na cle sand., p³atnym przez celnika 176 Sandomierz sand. w 2 ratach po 25 fl. na œ. Jana Chrzciciela 365); 1354–5 prebendarz koœcio³a œ. Wojciecha i na Bo¿e Narodzenie, ofiarowuj¹c kl. œwiêt. jego w S. p³aci dzies. pap., taksa 4 grz. (ib. 402, 418); 1/2 od razu, a 1/2 po œmierci swego synowca Sta- 1371 Mieczys³aw s. Adama, notariusz bpa krak., nis³awa z Fulk, który otrzyma³ go tylko do¿ywot- kan. skalbmierski i prebendarz koœcio³a œ. Woj- nio [zm. 1502–3], zaœ odpowiedni dok. król. [tzn. ciecha w S., otrzymuje ekspaktywê na kanoniê AG 5726] ma byæ przechowywany w archiwum krak. (BP II 1733); 1375 ten¿e uzyska wakuj¹c¹ klaszt., w zamian mnisi œwiêt. maj¹ odprawiaæ kanoniê krak. pod warunkiem rezygnacji z kano- rocznie 30 anniwersarzy Stanis³awa z Wojczyc nii skalbmierskiej oraz z wieczystego beneficjum oraz troszczyæ siê w miarê swych mo¿liwoœci o z kaplicy œ. Wojciecha w S. (ib. 2198); przybywaj¹cych do opactwa ubogich (AG 5706); 1394 Piotr s. Nempsty ze Skroniowa, rektor 1510 Zygmunt St. na proœbê konw. œwiêt. po- kaplicy œ. Wojciecha na podgrodziu S. o docho- twierdza dok. Jana Olbr. z 1497 r. [7 VI] w spra- dzie 10 grz., nale¿¹cej do nadastwa bpa krak. [?], wie sprzeda¿y na wyderkaf Stanis³awowi z Woj- rezygnuje z niej na rêce mgra Miko³aja Lubich, czyc, kan. i oficja³owi sand., rocznego czynszu prokuratora Miko³aja s. Andrzeja ze Skroniowa na cle sand. (ib. 5726; MS IV/2 9374); (BP III 359); 1399 wakuj¹c¹ po œmierci Paw³a 1529 do sto³u opata œwiêt. [!?] nale¿y czynsz zw. „Nemische” kaplicê œ. Wojciecha za mura- z c³a sand. w wysokoœci 50 fl. rocznie, co licz¹c mi S. otrzymuje z prezenty Paw³a opata œwiêt. po 30 gr za fl. daje 31/12 grz. (LR 350); 1538 kl. Miko³aj s. Andrzeja ze Skroniowa, kan. poznañ- œwiêt. pobiera 50 fl. czynszu z c³a (ASK I/7 210); ski i krak., prep. œ. Floriana w Kr., prebendarz 1564–5 z c³a sand. wyp³aca siê konw. œwiêt. co kaplicy œ. Benedykta za murami Kr. i wikariusz pó³ roku 25 fl. (LS 1564–5 91); 1650 do sto³u o³tarza œ. Tomasza w katedrze krak. (ib. 640); konw. nale¿y czynsz z c³a sand. ofiarowany mu 1403 po œm. Miko³aja zw. Kula kanoniê krak. niegdyœ przez pewne osoby (AG 1913–5, 1917); i kaplicê œ. Wojciecha za murami S. otrzymuje 1652, 1689 do sto³u konw. œwiêt. nale¿y czynsz Stanis³aw s. Stanis³awa, pleb. Woli Rusinowskiej 50 fl. rocznie od sumy 1000 fl. zapisanej na wy- (ib. 936); 1404 prebendarz Stanis³aw s. Gotar- derkaf na cle sand., p³atny w 2 ratach po 25 fl. da, kustosz i kan. opatowski (ib. 965); 1405 wa- ka¿da, na œ. Jana Chrzciciela i na œ. £ucjê [13 kuj¹c¹ po œm. Miko³aja Kuli kaplicê œ. Wojcie- XII] (AG nab. 936 2v, 3, 4); 1777 z nieznanego cha za murami S. o dochodzie wart. 10 grz. otrzy- powodu powy¿sza suma wyderkafowa 1000 fl. muje prezbiter krak. Miko³aj s. Przes³awa, mimo zosta³a zdjêta z c³a sand. i ulokowana na takich pretensji Stanis³awa s. Jana ze Skarbmierza oraz samych warunkach na wsi Sobieszyn w pow. Stanis³awa s. Stanis³awa z Wiœlicy (ib. 1026); radzimiñskim (Gacki 317); 1781 za odsetki od 1420 po œm. prebendarza Krystyna kaplicê œ. tego kapita³u, tzn. od sumy 1000 fl. na Sobie- Wojciecha o dochodzie wart. 10 grz. posiada To- szynie, zakonnicy zobowi¹zani s¹ odprawiaæ 30 masz s. Jakuba z Radomska, kleryk diec. gnieŸn., mszy rocznie (ib.); 1819 wedle spisu supresyj- mimo sporu o ni¹ toczonego z Klemensem z nego kapita³ ten pochodzi³ z nadania króla W³a- Osieka (BP IV 600); 1450 po œm. Jakuba kan. dys³awa Jag. [!] (ib.). sand. prezentê na koœció³ œ. Wojciecha o docho- Lit. Derwich 1992 wg indeksu; M. Derwich, dzie wart. 6 grz. otrzymuje kleryk Warsz s. Jana Stanis³aw z Wojczyc a benedyktyni ³ysogórscy, z Ostrowa, domownik kardyna³a Zbigniewa Ole- „Acta Universitatis Nicolai Copernici”, „Histo- œnickiego (ib. VI 424)1; 1450 po œm. Jakuba Ku- ria” 26, Toruñ 1992, 173–80. charskiego2 prezentê na prebendê œ. Wojciecha 5. Do kl. œwiêt. nale¿a³ koœció³ œ. Wojciecha za murami S. wart. 5 grz. otrzymuje Jan s. Woj- i niektóre dziesiêciny z przedmieœcia Gierlachów. ciecha z Michowa (ib. 428, 432); 1451 preben- 5A. Koœció³ œ. Wojciecha. darz Warsz z Ostrowa (ib. 543); 1451–2 kleryk 1326–8 pleb. Gunter p³aci z koœcio³a œ. Woj- Warsz s. Jana z Ostrowa nie posiada jeszcze pre- ciecha na podgrodziu S. dzies. pap., taksa 4 grz. bendy œ. Wojciecha w S., wart. 5 grz., o któr¹ wie- (MV I 166, 240); 1350–1 rektor koœcio³a œ. Woj- dzie spór z Janem s. Skarbka z Pniowa, kan. ciecha w S. p³aci dzies. pap., taksa 4 grz. (MV II i archid. krak. i kan. w³oc³. (ib. 585–6, 620, 624); Sandomierz 177

1452 spór o kaplicê œ. Wojciecha tocz¹ Jan z mszê w ka¿d¹ niedzielê oraz, w dzieñ dedykacji, Pniowa, Warsz z Ostrowa i Jan s. Wojciecha mszê œpiewan¹ (BPAN rps 3504 6n.); z Koprzywnicy (ib. 624); 1458 na mocy wyroku 1470–80 drewn. koœció³ œ. Wojciecha za mu- w sporze Warsza z Ostrowa, pleb. ÛKoniem³o- rami S., obok ogród i plac z domem, w którym tów, i Jana z Pniowa o prebendê œw. Wojciecha, niegdyœ mieszka³ prebendarz, nale¿¹ce ob. do Warsz rezygnuje z pretensji do tej prebendy mansjonarzy sand. i przynosz¹ce im 1 grz. czyn- w zamian za 1/3 dzies. do niej nale¿¹cych, wart. szu. W 1470 r. mansjonarze sand. otrzymali od 4 grz., czyli ponad 1/3 wart. ca³ej prebendy, które Jana D³ugosza starszego jego prebendê œ. Woj- to dzies. posiada ju¿ od ponad 3 lat (ib. 1319); ciecha za murami S., której uposa¿enie stanowi³y 1467 Micha³ opat i konw. kl. œwiêt., jako pa- dzies. snop. nale¿¹ce teraz do mansjonarzy. [Na troni i kollatorzy prebendy œ. Wojciecha za mu- pewno by³y to:] dzies. snop. z ról mieszczan S. rami S., na proœbê Jana D³ugosza starszego, ze zw. Klin, po³o¿onych na przedmieœciu S., które wzglêdu na jej zaniedbywanie przez prebenda- niegdyœ nale¿a³y do prebendarza œ. Wojciecha, a rzy, przeznaczaj¹ j¹ na uposa¿enie mansjonarzy teraz nale¿¹ do mansjonarzy wart. do 1 grz. oraz sand., poprzez rezygnacjê ob. prebendarza Jana dzies. kon. z 4 wi¹zek i snop. wart. do 10 grz. D³ugosza m³odszego, kan. krak., pod warunkiem, z ca³ej wsi Jagnin, nale¿¹cej niegdyœ do kl. œwiêt. ¿e mansjonarze odprawiaæ bêd¹ 1 wieczysty kurs W sk³ad uposa¿enia prebendy wchodzi³y dzies. i œpiew podczas godzin kanonicznych oraz w ka¿- kon. z 4 wi¹zek i snop. ze wsi w par. Olbierzo- dy pi¹tek mszê do NMP, a przez 13 dni przed wice: z Pokrzywianki – z ról od rz. Koprzywian- Wielkanoc¹ oficjum o Mêce Pañskiej w kole- ki w stronê S., z Beradza – wart. do 7 grz. oraz giacie w S. i kaplicy starego chóru tam¿e. Man- z Nawodzic – z 14 ³km. i roli m³ynarza – wart. sjonarze uzyskuj¹ dzies. i dochody prebendy, a do 15 grz.; z wsi w par. Sulis³awice: z Rybnicy jeden z nich ma odprawiaæ mszê w kaplicy œ. – wart. do 2 grz., z Królewic – z ról nad rz. Ko- Wojciecha, maj¹ te¿ dbaæ o zabudowania. Na przywiank¹ w stronê Gieraszowic i z przymia- pami¹tkê swego pr. patronatu opat i konw. rezer- rek – wart. do 2 grz. oraz z Gieraszowic – z ról wuj¹ dla siebie pr. prezenty zdatnej osoby, ka- w stronê Nawodzic – wart. do 4 grz. (DLb. I p³ana lub w ci¹gu 1 roku maj¹cej zostaæ kap³a- 393–5); nem, na pierwsz¹ mansjonariê (BPAN rps 3504 1529 koœció³ œ. Wojciecha niewymieniony. 15n.); 1468 pierwsza nieudana próba fundacji Mansjonarze sand. posiadaj¹ ogród za murami mansjonarzy, którym Jan D³ugosz m³odszy nada- S., przez nich u¿ywany, bior¹ dzies. snop. wart. je zagrodê k. koœcio³a œ. Wojciecha (F. Sikora, 3 wiard. z pewnych ról zw. Klin za murami S. i G³os w dyskusji, [w:] Jan D³ugosz. W piêæsetn¹ z ca³ej wsi Jagnin wart. 1/42 grz., a tak¿e dzies. rocznicê œmierci, Olsztyn 1983, 215); 1470 Jan z: ca³ej wsi Pokrzywianka – snop. wart. 1,5 grz. bp krak., funduj¹c na proœbê Jana D³ugosza star- i kon. 10 gr, z ról kmiec. w Nawodzicach – snop. szego kolegium 8 mansjonarzy przy koœciele wart. 8 grz. i kon. 15 gr, z ca³ej opust. wsi Ryb- NMP w S., zgadza siê i potwierdza warunki po- nica, z ról 2 kmieci w Królewicach – snop. wart. stawione przez opata i konw. kl. œwiêt. [w 1467 20 gr, z ról 4 kmieci w Gieraszowicach – snop. r.], przekazuj¹c na ich uposa¿enie dzies. w Na- wart. 3 wiard. oraz z Gnieszowic, Chatkowa, wodzicach, ÛJagninie, Pokrzywiance, Rybnicy, Miêdzygórza, Rzeczycy Suchej, Ja³ow¹sów, Bu- Królewicach, Sieraszowicach, z ról pewnych kowian, Truskolasów i Nietuliska (LR 392–3); podgrodzian sand. w miejscu zw. Klin, z których 1563 k. koœcio³a œ. Wojciecha na przedmieœciu za dzies. p³ac¹ 1 grz. rocznego czynszu, oraz og- S. znajduj¹ siê 4 domy (Studia Sand. 294, 321); ród z zagrodnikiem k. koœcio³a œ. Wojciecha prze- 1755 likwiduj¹c cmentarz grzebalny przy kole- kazany ju¿ wczeœniej na jego rêce przez Jana D³u- giacie S. na przedmieœciu Opatowskim S., roz- gosza m³odszego, kan. krak., ostatniego preben- szerzono cmentarz przy koœciele œ. Wojciecha darza tej kaplicy. Na pierwsz¹ mansjonariê pr. (Sandomierz 56); 1809 podczas walk o S. sp³o- prezenty ma opactwo œwiêt., a jeden z mansjo- n¹³ koœció³ œ. Wojciecha (Gacki 231; SG X 271; narzy ma w koœciele œ. Wojciecha odprawiaæ Buliñski 394). 178 Sandomierz–Sborow

Lokalizacja. Nieistniej¹cy dziœ koœció³ sta³ z wsi¹ kl. œwiêt. Jagnin (Derwich 1992 299– na placu œ. Wojciecha (Lazar 76), mo¿e k. ko- –302). œcio³a œ. Józefa kl. Reformatów (Patkowski 88) Lit. Derwich 1992 wg indeksu; Kowalski 334 – J. G¹ssowski (Studia Sand. 209) mylnie s¹dzi³, i wg indeksu. ¿e koœció³ Reformatów, powsta³y w 1685 r., zbu- 5B. Dzies. z przedmieœcia Gierlachów. dowano na miejscu koœcio³a œ. Wojciecha. Por. 1470–80 z 8 ³. na przedmieœciu S. w kierun- te¿ plany S. – Sandomierz 15; T. Lalik, S. Taba- ku Zawichostu, uprawianych przez mieszczan czyñski, Sandomierz, SSS V 46; Województwo i podgrodzian, tylko dzies. snop. pobiera prep. sandomierskie w drugiej po³owie XVI w., red. W. w¹wol., a jej wart. wynosi do 5 grz., czasami, ze Pa³ucki (Atlas historyczny Polski, Mapy szcze- wzglêdu na trójpolówkê, mniej (DLb. III 257–8); gó³owe XVI w., 2), W. 1993, cz. 1, nr 2. Plac ów po 1652 konw. œwiêt. odda³ prep. w¹wol. dzies. wieñczy najwy¿sze w S., ale nieznacznie wyo- ze wsi Zawada w pow. lub., w zamian otrzymu- drêbnione Wzgórze œ. Wojciecha (Lazar 76), j¹c dzies. z Gierlachowa, czyli z przedmieœcia S. przez A. Patkowskiego nazywane Gór¹ Benedyk- od strony Zawichostu (Gacki 304); tyñsk¹ (Ûp. 3B). Wzgórze wraz z nieistniej¹cym [XVII/XVIII w.] dzies. z Gierlachowa w pow. koœcio³em znajdowa³o siê na Przedmieœciu Opa- sand. dopisana razem z dzies. z ÛJe¿owa do wy- towskim, przez D³ugosza zwanym Markuszow- kazu dzies. pobieranych w 1652 r. przez konw. skim, za Bram¹ Opatowsk¹ (Sandomierz 29, 52, œwiêt. (AG nab. 936 k.1); 1787 Gierlachowskie, 56; Kiryk 1983 13), k. drogi do Opatowa (Bu- pow. sand., par. kolegiaty S., liczy 146 mkw (Spis liñski 393), w pobli¿u skrzy¿owania dróg w kie- I 386; II 108); 1819 dzies. pien. wart. 60 fl. runku Opatowa, Zawichostu i Starego Miasta S. z Przedmieœcia Gierlachowskiego w S. pobiera (Lazar 76; Studia Sand. 119), k. Czwartku (Stu- konw. œwiêt. (AOkup. 9v); 1881 G. Bli¿szy, G. dia Sand. 119; Jamka 86). Dalszy i Gierlachów Poduchowny, przedmieœcia Przesz³oœæ koœcio³a. Z terenu wzgórza œ. Woj- S. W 1827 r. G. Bli¿szy mia³ 15 domów i 94 ciecha brak zabytków wœr. (Studia Sand. 209; mkw, G. Dalszy 17 domów i 89 mkw, G. Podu- Jamka 87). Przedmieœcie Opatowskie rozwija siê chowny mia³ folw. z 1 domem i 9 mkw (SG II w XIV w., „posiada jednak dobr¹ metrykê arche- 563). ologiczn¹, wskazuj¹c¹ na istnienie tu osadnic- Lit. Buliñski 120–1, 123, 126; Derwich 1992 twa przed po³. XIII w.” (Sandomierz 29; Studia wg indeksu. Sand. 119). Na pocz¹tku XIV w. koœció³ œ. Woj- 7. Buliñski; Studia Sand.; S. Tabaczyñski, A. ciecha by³ parafialnym koœcio³em dla osady Buko, Sandomierz. Staro¿ytnoœæ. Wczesne œre- podmiejskiej, która mog³a powstaæ wokó³ skrzy- dniowiecze, Rzeszów 1981; Derwich 1992 wg ¿owania szlaku dróg, ewentualnie na skutek prze- indeksu; Dzieje Sandomierza, red. H. Samsono- suwania siê osadnictwa z terenów przylegaj¹cych wicz, t. 1–5, W. 1993; Kiryk 1994 120–7; A. do koœcio³a œ. Jana i Jakuba (Lazar 76). Buko, Pocz¹tki Sandomierza, W. 1998. Koœció³ œ. Wojciecha móg³ powstaæ ju¿ w cza- sach przedlokacyjnych, a mo¿e nawet w XII w., 1 PóŸniej otrzyma³ parafiê w Koniem³otach. a Bened. œwiêt. mogli go otrzymaæ ju¿ przy fun- 2 W Ÿr. te¿ jako Czucharski i Drychawski. dacji. Mo¿liwe jest funkcjonowanie w tym cza- 3 Wg Patkowskiego 81 na Wzgórzu œ. Wojciecha przy sie przy nim niewielkiej prepozytury bened., koœció³ku istnia³ erem Bened. z opactwa na Monte której pocz¹tki siêgaæ mog³y nawet czasów przed Cassino, na co jednak, jak s³usznie zwrócono ju¿ fundacj¹ opactwa œwiêt.3 Zniszczony podczas uwagê (Studia Sand. 209), brak dowodów. Szymañ- ski 135, myl¹c sandomierskie koœcio³y œ. Wojciecha najazdów tatarskich z l. 1260 i 1287, zosta³ i œ. Piotra, przypuszcza³, ¿e koœció³ œ. Piotra by³ ob- odbudowany w koñcu XIII w., jako parafialny, s³ugiwany, a nawet fundowany, przez Bened. œwiêt. obs³ugiwany przez duchownego œwieckiego. Rangê parafii utraci³ po 1336 r. (spis nominal- Sarzacin ÛZerzêcin nie z 1350 r.) a przed 1354 r. Wczesn¹ metrykê koœcio³a potwierdza zwi¹zek jego uposa¿enia Sborow ÛZborów Scheglino–Serwis 179

Scheglino ÛSzczeglin 1. 1351 z. sand. (Derwich 1992 278), 1442n. pow. sand. (Mp. IV 1434), 1827 pow. opat. (Ta- Sczegel ÛSzczeg³o bela II 165); 1531–2 par. Chybice (ASK I/10 465v, 625v), 1569n. par. Nowa S³upia [Obie S³u- Sczeglino, Sczeglyno ÛSzczeglin pie] (ib. I/7 415v), 1571 par. ÛStara S³upia (ib. 267, 341). Sczigel, Sczygyel ÛSzczeg³o 2. 1470–80 graniczy z ÛBaszowicami (DLb. III 233); 1580 pastewnik miejski nad stawem S. SENNO (1369 merica Senno, 1476 Sennow) dziœ (ZDP rps 10543 43); 1610 szpital w Nowej S³u- nie istnieje, le¿a³o na wschód od ÛBussecza, na pi otrzymuje od opata i konw. œwiêt. ³¹ki k. sta- S od kl. wu zw. S., przy drodze z m. S³upia [Nowa] do 1. [d¹browa lub opust. osada; pow. sand.] S. (MDS II 146); 1780 ÛNowa S³upia, ÛStara 2. 1369 posiad³oœæ ÛZerzêcin rozci¹ga siê od S³upia. kopców granicznych klucza ³agowskiego do gra- 3. W³asn. kl. œwiêt. nicy Ratajów [ob. ÛWólka Milanowska], st¹d, 1351, 1427, 1442, 1553 ÛBaszowice; 1529 wraz z d¹brow¹ Zerzêcin, do œcie¿ki lechowskiej kl. daje pobór z 3 kwart (RP); 1529 nale¿y do miêdzy d¹browami S. i ÛCitanika (Mp. III 830); sto³u konw. œwiêt., p³aci 40 gr czynszu (LR 350); 1476 ÛBussecz. 1530 pobór z m³yna dzier¿awionego przez Bu- 7. Derwich 1992 wg indeksu. jaka (ASK I/10 221v); Uw. Pierwotnie mog³a to byæ osada, z której, 1531–2 opat œwiêt. daje pobór z 1 kwarty (ib. po najazdach w 2 po³. XIII w., pozosta³a tylko 465v, 625v); 1569, 1571, 1577 opat œwiêt. daje nazwa, por. Wolnizna Berstana, uw. oraz Raszko- pobór od 4 zagr. z rol¹ i z m³yna dziedzicznego wice, uw. o 2 ko³ach (ib. I/7 267, 341, 415v, 587v); 1578 kl. œwiêt. daje pobór od 4 zagr. z rol¹, z m³yna Sennow ÛSenno dziedzicznego o 2 ko³ach i stêp (ib. I/10 779; Paw. 194); 1610 Ûp. 2; 1629 kl. œwiêt. daje po- Sernyki Û¯erniki bór od 4 zagr. z rol¹, z m³yna dziedzicznego o 2 ko³ach i stêp (RS 1629 65); Serokomla ÛJanowiec 1650 nale¿y do sto³u konw. (AG 1913–5, 1917); 1650 konw. œwiêt. daje pobór z 8 domów, SERWIS (1351 Wola Pluskana [?], 1427 Wola 1/4 ³., 4 zagr. z rol¹ i z m³yna dziedzicznego o 1 circa molendinum, 1442 Wola [?], 1470–80 Zi- kole i stêp (AG nab. 936 9–9v); 1651 nale¿y do rzyna Wolya [?], 1529 Vola dicta Serwicaptur, sto³u konw., 5 zagr., 2 cha³., m³yn, folusz. Zagr. Wolya [?], 1530 Volÿa dicta Servicaptur, 1531 p³ac¹ na œ. Marcina [11XI] po 6 gr, a cha³. po Volya dicta Servi Captur, 1532 wolÿa sarwÿ- 1 gr, zaœ m³ynarz z folusza, jeœli taki jest, 16 fl. captur dicta, 1553 (1592) Wolia Sczernÿ Kaptur czynszu. Pañszczyzna i pomocne poddanych jak [te¿: 1633, 1649 Wolia Sczerny Kaptur, 1669, w ÛBaszowicach. M³ynarz, oprócz czynszu z fo- 1685 Wola Szczerny Kaptur, 1699 Wola Serwy lusza, pracuje 4 dni tyg., pomocne z innymi, Kaptur, 1766 Wola Serwikaptur], 1569, 1571 wymiar: 52 kor. ¿yta i 2 kor. pszenicy. Poza tym Wolia Zerwikaptur, 1577 Wolia Zeruikaptur, ma wykarmiæ rocznie 2 wieprze dworskie i da- 1578 Wolia Zeruicaptur, 1580 Serwisz Kaptur, waæ po 6 g¹siorów i kap³onów (ib. 10–10v, 15, 1597 ¯erwi Captur, 1610 Sernisz, 1629 Wola Ze- 17–7v); ruikaptur, 1650–2 ¯erwisz, w ¯erwikapturze, Ze- 1662, 1673–4 pog³ówne od 47 mkw (ASK I/ rwiszanie, 1662 Zerwikaptur, 1673 Serwis, 1674 67 35, 238v, 409, 461v); 1787 liczy 64 mkw, w Zerwisz, 1747 Zerwikaptor, seu Serwisz, 1787 tym 6 ¯ydów (Spis I 399; II 118); 1819 wieœ na- Serwisz, 1791 Serwiz, 1819n. Serwis; Kam. 234; le¿y do sto³u konw., budowle dworskie (AOkup. Kop.K 133) 2,5 km na N od ÛNowej S³upi, na 6v, 51n., 56); 1827 ma 13 domów i 76 mkw (Ta- lewym brzegu rz. S³upianki; ok. 4 km na NE od kl. bela II 165); 1889 wieœ i osada z m³ynem, po- 180 Serwis–Ska³y k³ady budowlanego kamienia marglowego. Wieœ ³., karczmy i m³yna o 3 ko³ach (ASK I/10 15v); ma 16 domów, 102 mkw, 1 morgê ziemi dwor- 1530 pobór z 1,5 ³., karczmy i m³yna (ib. 206); skiej i 219 mórg ziemi w³oœciañskiej, osada z 1531 pobór z 2 ³., karczmy i m³yna o 1 kole (ib. m³ynem ma 15 mórg (SG X 459). 450); 1532 pobór z 1,5 ³., karczmy i m³yna dzie- 4. 1351, 1442, 1553 ÛBaszowice, p. 3. dzicznego o 1 kole (ib. 592); 5. 1427 ÛBaszowice, p. 3; 1529 ÛMirocice; 1536, 1537, 1546, 1553 ÛCza¿ów; 1538 po- 1652 dzies. snop. nale¿y do sto³u konw. œwiêt. bór z 1,5 ³., karczmy i m³yna (ib. I/7 186); (AG nab. 936 1, 2v); 1819 dzies. pien. 40 fl. z ról 1564––5 pobór z 1,5 ³. (LS 1564–5 330); 1565 w³oœciañskich nale¿y do sto³u konw. (AOkup. 9v). dwór klaszt. w S. obs³ugiwany bez wymiaru przez 7. Derwich 1992 wg indeksu. m³yn w ÛMicha³owie (AG 1897); 1569, 1571 Uw. Na temat lokalizacji osady oraz identy- opat œwiêt. daje pobór z 1,25 ³., z karczmy i m³y- fikacji ró¿nych form zapisu jej nazwy por. Der- na dziedzicznego o 1 kole (ASK I/7 257v, 331, wich 1992 312–3. Byæ mo¿e ze znajduj¹cymi siê 401v); 1577 opat œwiêt. daje pobór od 2 kmieci tu pok³adami margla zwi¹zane s¹ ÛMarzêckie na 1 ³., z karczmy i m³yna dziedzicznego o 1 kole Kopaniny. (ib. 565v); 1578 opat œwiêt. daje pobór od 3 kmieci na 1,5 ³., 1 zagr. z ogrodem, 2 komor. bez SKA£Y (1434 Scalÿ, 1465 Skaly, 1470–80 Skala byd³a, z karczmy z kwart¹ roli i 1,5 kwarty roli utraque maior et minor, 1488 Szkala, 1504 Ska- opust. m³yna (ib. I/10 761v; Paw. 185); 1620 lij, Skali, 1506n. Skala, 1529 S(kaly), 1531 Skalÿ, ÛCza¿ów; 1629 opat œwiêt. daje pobór od 6 zagr. 1531, 1536, 1571 Skalÿ, 1546n. Skaly [ale: 1537, z ogrodem, m³yna dorocznego o 2 ko³ach i stêp 1565 Skali, 1569, 1571, 1577 Skalÿ, 1629 Szka- (RS 1629 53); 1650 konw. œwiêt. [?] daje pobór ³y], 1662n. Ska³y; Kam. 178; Kop.K 76) 6 km na od 6 zagr. z ogrodem, z 1 m³yna o 1 kole i stêp W od Waœniowa, na prawym brzegu rz. Pokrzy- (AG nab. 936 9); 1662 pog³ówne od 6 czeladzi wianki; ok. 8,5 km na NE od kl. folw. i 33 mkw wsi (ASK I/67 23v); 1673 opat 1. 1504n. pow. sand. (ASK I/7 103v), 1827 œwiêt. daje pog³ówne od 32 czeladzi folw. i mkw pow. opat. (Tabela II 172); 1470–80n. par. ÛGrze- wsi (ib. 232v); 1674 pog³ówne od 8 czeladzi gorzewice (DLb. II 336); 1827 par. ÛNowa S³u- folw. i 25 mkw wsi (ib. 399v, 455); 1686 ÛCza- pia (Tabela II 172). ¿ów; 1689 nale¿y do sto³u konw. œwiêt., pobór 2. 1465 droga ze S³upi [Nowej] do S., prze- od 6 zagr. z ogrodem, z m³yna o 1 kole i stêp (AG biegaj¹ca k. gaju Swarowiec, przy którym zbie- nab. 936 9v); 1733 wieœ zniszczona (Jab³oñski gaj¹ siê granice ÛStarej S³upi, W³och, ÛPokrzy- 207); 1787 liczy 57 mkw (Spis I 411; II 134); wianki i Grzegorzewic (AG 2247); 1537 dotych- 1819 wieœ S. z folw., chat¹ i 1 izb¹ nale¿y do sto- czasowi dz. maj¹ rozgraniczyæ dobra ÛCza¿ów ³u konw., w dzier¿. (AOkup. 6v, 70–1v, 237); i S., szczególnie od ÛWojciechowic i Grzego- 1827 ma 10 domów i 50 mkw (Tabela II 172). rzewic (ib. 1893); 1543 rozgraniczenie z Wojcie- 4. 1553 ÛCza¿ów, p. 3. chowicami (Gacki 243); 1780 ÛBoleszyn. 5. Dzies. nale¿y do pleb. GoŸlic i dziekana 3. W³asn. szlach, od 1536 r. kl. œwiêt. kiel. 1434 Lasota z W³och z s. Miko³ajem zamie- 1470–80 z ca³ej wsi dzies. snop. i kon. pobiera niaj¹ wieœ S. z dworem oraz czêœci wsi W³ochy pleb. GoŸlic (DLb. II 336); 1529 dzies. snop. i Wojciechowice na czêœci Niechanowa i Woli wart. do 10 grz. nale¿y do pleb. GoŸlic (LR 365); Niechanowskiej w pow. kaliskim, nale¿¹ce do 1782 na mocy uk³adu z dziekanem kiel. opactwo Œcibora z Borzys³awic (Mp. IV 1305); 1442 dz. œwiêt. zobowi¹zuje siê p³aciæ mu za dzies. ze S. Piotr (ib. 1424); 1470–80 dz. Jan Rytwiañski h. po 40 z³ rocznie (Szepiñski 269; Lefebvre V/5 Jastrzêbiec, wwda krak., 2 folw., 6 ³km. (DLb. II 164v; Gacki 277); 1796 kl. œwiêt. p³aci pleb. 336); 1488 Andrzej ze S. (Mp. V/Q 96); 1504, GoŸlic za dzies. ze S. 6 z³ czerwonych rocznie 1506 pobór z 1/2 ³. i karczmy (ASK I/7 103v, (Gacki 277). 122v); 1508 Pawe³ Stawiski p³aci pobór z Waw- 7. ZDP rpsy 9717–91; Gacki 254; SG X 647; rowic, S. i Cza¿owa (Paw. 486); 1510 pobór z 1/2 Derwich 1992 wg indeksu. Ska³y –Skowieszyn 181

8. Liczne st. hutnicze oraz osada produkcyj- 5. Dzies. nale¿y do kl. œwiêt. na dat. na œrodkowy i póŸny OR (Bielenin 1976 1470–80 z ca³ej wsi dzies. pobiera kl. œwiêt.: 51; 1992 227, 232, 243–4; IA. Badania 1992, W. z 11 ³km. dowo¿¹ mu dzies. snop. i kon. wart. 1997, 61). W 1967 r. odkryto piecowisko oraz do 8 grz., zaœ z karczmy oraz z folw. powsta³e- osadê produkcyjn¹ dat. na póŸny OR, wœr. (V/ go na dawnych ³km. otrzymuje dzies. snop. „w VI–VII w.) i okres nowo¿ytny (IA. Badania 1967, gonitwê” (DLb. III 245; II 563); 1529 dzies. snop. W. 1968, 187–8; D¹browska 278; ¯aki 519). wart. 6 grz. nale¿y do sto³u konw. œwiêt. (LR 2 denary rzymskie Antonina Piusa z l. 138–61 351); 1537 ÛCelejów; 1622 Jan Têczyñski (Kunisz 245). wwda krak. i dz. Koñskowoli oraz zastawnicy, ksi¹¿êta zbarascy Krzysztof koniuszy i Jerzy SKOKÓW (1417; Kosyl 21, 72; Niec. 187; kaszt. krak., skar¿eni przez kl. œwiêt. o nieodda- SHGL 218) 5 km na SE od Opola [Lub.]; ok. 75 wanie mu od 9 lat dzies. z wsi [ÛParchatka], S., km na NE od kl., 22 km na SE od ÛBraciejowic. ÛWitowice, W³ostowice i ÛZbêdowice, zobo- Pow. lub.; par. Opole. wi¹zuj¹ siê p³aciæ kl. za dzies. z tych wsi po 400 W³asn. szlach. z³ rocznie (Gacki 297); 5. Dzies. nale¿y do kl. œwiêt. i pleb. Opola. 1640 kl. œwiêt. zawiera taki sam uk³ad z no- 1470–80 z 8 lub 9 ³km. dzies. snop. wart. wymi dziedzicami ww. wsi, Janem Miko³ajem 7 grz. dowo¿¹ kl. œwiêt., natomiast nie oddaj¹ mu z ¯urowa Dani³owiczem, podskarbim koronnym, dzies. kon. Z reszty wsi, tzn. z folw., dzies. snop. i jego ¿. Zofi¹ z Têczyna Dani³owiczow¹, która wart. 1 grz. pobiera pleb. Opola (DLb. III 254–5; ponawia go w 1648 r. (ib.); 1652 Zofia z Têczy- II 545); 1529 dzies. snop. wart. 1 grz. nale¿y do na Dani³owiczowa p³aci konw. œwiêt. za dzies. sto³u konw. œwiêt., z folw. dzies. snop. wart. ze wsi Parchatka, S., W³ostowice i Zbêdowice 1 grz. pobiera pleb. Opola (LR 351, 437); 1637 400 z³ (AG nab. 936 1–1v, 2); 1749 kl. œwiêt. ¯yd dzier¿awi¹cy nale¿¹c¹ do S³upeckich wieœ sprzedaje nale¿ne mu w tym roku dzies. ze wsi S. nie pozwala zakonnikom œwiêt. pobieraæ dzies. Parchatka, S., W³ostowice i Zbêdowice za 950 snop. (AG nab. 936 1v, 2v); 1819 dzies. snop. z³, a w 1769 r. za 32 z³ czerwone (Gacki 300); nale¿y do sto³u konw., miejscowa gromada ku- 1819 dzies. nale¿y do sto³u konw., by³a kupo- puje j¹ za 70 fl. (AOkup. 10v). wana przez gromadê za 550 fl., teraz wg uk³adu 7. Paw. 356, 34a; LL 1565 39; RL 1626 107; maj¹ za ni¹ p³aciæ 50 fl. (AOkup. 10v). Spis I 453; II 162; Tabela II 175; Gacki 305; SG 7. Paw. 359, 48a; LL 1565 41; RL 1626 139; X 686–7; Szafran 197; SHGL 218–20; Sochac- Spis I 448; II 167; Tabela II 176; Gacki 145–6, ka wg indeksu; Derwich 1992 wg indeksu; 1992a 297, 300, 303; SG X 713; XV/2 591; Wojcie- 76; Wroniszewski; Rozwa³ka 215. chowski 1930 159; Szafran 144, 197; SHGL 212; 8. Wœr. cmentarzysko cia³opalne dat. na Osady 130; Sochacka wg indeksu; Derwich 1992 IX––po³. X w. (D¹browska 250; Zoll-Adamiko- wg indeksu; 1992a 76; Wroniszewski; Rozwa³ka wa 1 nr 84); cmentarzysko wœr. (Hoczyk 216, 38, 41, 70–2, 215; uw. 220) i materia³y z VIII–X w. stwierdzone pod- 8. Osadnictwo wœr. (Rozwa³ka 32); materia³y czas badañ AZP (ib.). z XI–XIII w. stwierdzone w trakcie badañ AZP (ib. 164). SKOWIESZYN (1409; w Ÿr. z XV w. tak¿e So- Uw. Ju¿ w XIX w. funkcjonowa³o podanie, biel¿yce; Niec. 308; Kosyl 13, 23, 72; SHGL 212; wedle którego Bened. œwiêt. otrzymali jeszcze Rospond 138; Osady 130) 9 km na NE od Kazi- z r¹k Boles³awa Chrobrego kaplicê w S., a na- mierza Dolnego, 4 km na SE od Pu³aw; ok. 90 stêpnie oddali j¹ Norbertankom (Derwich 1992 km na NE od kl., 27 km na NE od ÛBraciejowic. 405). Z kolei do cyklu legend œwiêt. o œ. Emery- Pow. lub., par. Jaroszyn, nastêpnie kolejno ku nawi¹zuje podanie o upolowaniu przez Kazi- Koñskowola i ÛW³ostowice (Osady 130; ÛW³o- mierza Wlk. w lasach k. Kazimierza Dolnego stowice, p. [1]). ogromnego jelenia (ib.). Te legendy i podania W³asn. szlach. opiera³y siê najpewniej na mylnej identyfikacji 182 Skowieszyn–Stara S³upia

S. nale¿¹cego do kl. œwiêt. ze Skowieszynem, nie- Handel w Solcu nad Wis³¹ do koñca XVIII w., gdyœ w³oœci¹ kl. zwierzynieckiego, wsi dziœ nie- PH 57, 1966, zesz. 1; Idem, Zatargi mieszczan istniej¹cej, której pozosta³oœci¹ jest granicz¹cy ze starostami soleckimi w XVI, XVII i XVIII w., od E z Kazimierzem Dolnym Skowieszynek SH 12, 1969, nr 3; Idem, Struktura spo³eczna pol- (SHGL 212–3; Osady 130–1). skiego miasteczka w XVIII w.: przyk³ad Solca nad Nie mo¿na jednak wykluczyæ, ¿e obszar nada- Wis³¹, [w:] Studia nad gospodark¹, spo³eczeñ- ny w koñcu XII w. Norbertankom rzeczywiœcie stwem i rodzin¹ w Europie póŸnofeudalnej, Lu- wczeœniej nale¿a³ w sensie w³asnoœci ziemskiej blin 1987, 333–42; Derwich 1992 wg indeksu; lub dzies. do opactwa œwiêt., tym bardziej ¿e Kiryk 1994 136–8; A. Wyrobisz, Budownictwo w tym nieistniej¹cym ju¿ dziœ Skowieszynie je- mieszkalne w Solcu nad Wis³¹ w drugiej po³owie szcze w czasach D³ugosza istnia³a stara, drewn. XVIII wieku na tle zabudowy innych miast sta- kaplica pw. œ. Jana Chrzciciela, stanowi¹ca lo- ropolskich, [w:] Studia z archeologii i historii de- kalne centrum pielgrzymkowe (DLb. III 71). Hi- dykowane Jerzemu Kruppému, red. J. Olczak (Ar- potezê tak¹ potwierdzaj¹ te¿ inne poœrednie ar- cheologia Historica Polona, 5), Toruñ 1997, gumenty – por. Derwich 1992 405–8. Inaczej 133––8; Rozwa³ka 176, 191, 203–4. ostatnio J. Rajman, Nadanie dóbr skowieszyñ- skich klasztorowi norbertanek na Zwierzyñcu STARA HUTA (1787 Stara huta, 1791 Stara pod Krakowem, [w:] Problemy dziejów i konser- Huta, 1827 Huta stara; Kop.K 124) 10 km na NW wacji miast zabytkowych, red. R. Szczygie³, Ra- od £agowa, nad rz. Belniank¹, ok. 3,5 km na SW dom–Kazimierz Dolny 1990, 23–33, zob. te¿ od kl. Rozwa³ka 38, 41, 70–2. W Skowieszynku stwier- 1. 1787 pow. sand. (Spis II 116), 1827 pow. dzono podczas badañ AZP materia³y z XI–XIII opat. (Tabela I 163); 1787n. par. Bieliny (Spis II w. (Rozwa³ka 164), co œwiadczy od dawnoœci 116). miejscowego osadnictwa. 3. W³asn. bpa krak., nastêpnie rz¹dowa, w l. 1818–9 kl. œwiêt. S³up ÛNowa S³upia, ÛStara S³upia 1787 liczy 171 mkw (Spis I 395; II 116); 1818 ÛNowa Huta; 1819 folw. S.H. z wsi¹ S.H. nale- S³upia Stara ÛStara S³upia ¿y do sto³u opata, ob. w dzier¿. (AOkup. 3v, 124, 128v); 1827 ma 40 domów i 482 mkw (Tabela I Sobiel¿yce ÛSkowieszyn 163). Uw. Bienias 239 datuje powstanie tu huty na SOLEC (1136 [?]; 1325; Kam. 187; Rymut 1980 XVII w. 224; Rospond 359) dziœ Solec nad Wis³¹, 14 km na W od Opola Lub.; ok. 58 km na NE od kl., STARA S£UPIA (1326–8 Slupp, 1336–58 Slup, 5 km na SW od ÛBraciejowic. 1351 ÛNowa S., 1373–4 Slup, 1437, 1442, 1452 M., ob. wieœ.; pow. rad.; par. w³asna. in Antiqua Slup, 1464 Stara Slup, 1465, 1466 Granice z dobrami kl. œwiêt. ÛBoiska, ÛG³od- antiqua Slupp, 1470–80 Slup Antiqua, Antiqua no, ÛGoszcza, ÛK³udzie. Slup, Slup utraque Nova et Vetus, 1491utraque 3. 1690 Jan III Sobieski zatwierdza darowi- Slup, villa antiqua Slup, Sthara Slup, 1504 Sthara znê Stanis³awa Myœliszowskiego, namiestnika Slupp, 1506 Slupij antiqua, 1510 slup antiqua, star. soleckiego, który ofiarowa³ Bened. œwiêt. 1512 Stara Slup, 1519 antiqua S³up, 1529 Anti- przeznaczony na spichlerz plac w m. S. (Gacki qua Slupya, Slup Antiqua, utraque Slup, Stara 227). Slup, 1530 Antiqua Slup, Stara Slup, 1553 [1592, 7. SG XI 44–6; Szafran 170, 198; A. Wyro- 1649] vilula qua Slup [1633, 1669n. S³up, 1699n. bisz, Solec nad Wis³¹. Historia ma³opolskiego S³up antiqua] appelatur, 1564–5 Slup Stara, 1578 miasteczka, KHKM 12, 1964 nr 1; Idem, Inwen- Stara Slup, Slup antiqua, 1610n. antiqua Slupia, tarz miasta Solca z 1787, [w:] Studia z Dziejów 1780 w Starey S³upi, 1787 S³upia Stara, 1827 Rzemios³a i Przemys³u IV, 1966, 162–223; Idem, S³upia stara; por. te¿ Nowa S.; Kam. 184; Kop.K Stara S³upia 183

105 oraz Kiersnowska 442n., 448; Nalepa 16–7; wsi¹ i m. Nowa S., od W z m. Nowa S., od N Jankowski 88, 26–7, 188; E. Kowalczyk, KHKM z Cz¹stkowem, ÛSerwisem i Pokrzywiank¹. W 37, 1989, 657–8; Kowalczyk 54–5) 2 km na NE okolicy du¿o lasu, zdatnego g³ównie na opa³, na od Nowej S³upi, na prawym brzegu rz. S³upian- budynki bierze siê g³ównie drewno jod³owe, so- ki; 4,5 km na NE od kl. œniny ma³o i tylko drobna, na Che³mie las mo- 1. 1351 z. sand. (Derwich 1992 278), 1442n. drzewiowy (Inw. S³up. 9–11). pow. sand. (Mp. IV 1434), 1827 pow. opat. (Tabe- 3. W³asn. kl. œwiêt. la II 183); 1325–74, 1510, 1517, 1529, 1530–8, 1351, 1437, 1452 ÛNowa S., p. 3.4; 1464, 1569, 1577–8 par. w³asna (MV I 169n.; ASK I/7 1465 Ûp. 2; 1466 ÛNowa S., p. 3.4; 1470–80 190v, 341, 414; I/10 22v, 221v, 778; LR 373), nale¿y do kl. œwiêt. Du¿y folw. klaszt., 16,5 ³km., 1439n. ÛNowa S³upia, 1564–5, 1629n. par. 6 zagr. z rol¹, 2 karczmy klaszt. z rol¹, 3 m³yny, Nowa S³upia (LS 1564–5 329; RS 1629 64). staw rybny. Kmiecie p³ac¹ po 1 wiard. czynszu 2. 1351 ÛNowa S³upia; 1452 graniczy z No- i 4 gr poradlnego, daj¹ po 30 jaj, 2 koguty, pra- w¹ S., wspomniany most w S.S. (AG 3252); 1464 cuj¹ po 1 dniu tyg. w³asnym wozem lub p³ugiem, opat i konw. œwiêt. oraz dziedzice ÛGrzegorze- odrabiaj¹ obie powaby, wysiewaj¹c w³asn¹ 1 wic zawieraj¹ uk³ad w sprawie granic miêdzy miarê ¿yta i 2 miary owsa. Karczmy p³ac¹ od- wsi¹ klaszt. S.S. i Grzegorzewicami, zgadzaj¹ siê powiednio 1 kopê oraz 1 wiard. czynszu. M³yn, na wspólne pastwisko, nie egzekwowaæ leœnego który ma 1 ³. roli, p³aci 2 kopy gr czynszu, dru- czyli obornego, a gdy któraœ ze stron naruszy gi, przy stawie, 4 grz., a trzeci, równie¿ przy sta- ustalenia i zagarnie byd³o lub trzodê chlewn¹ wie, p³aci 2 grz. czynszu i trze tarcicê, wszyst- wchodz¹ce w szkodê, wówczas 2 poddanych z kie trzy oddaj¹ opactwu zysk ze s³odu (DLb. III ka¿dej strony rozs¹dzi spór z moc¹ obowi¹zuj¹- 231; II 489–90); c¹ pod kar¹ 3 grz. Zgodzono siê na wspólne u¿yt- 1504, 1506, 1510 pobór z 9 ³., od 2 zagr. i z kowanie ³¹czki Smug, tzn. pr. wypasu i przega- 1/2 karczmy dorocznej (ASK I/7 34v, 102, 130; niania przez ni¹ trzody chlewnej i byd³a do wodo- I/10 22v); 1510 pobór z m³ynów: Staros³upskiego poju (TN XIX 225); 1465 Piotr Dunin z Praw- o 2 ko³ach, Œredniego o 3 ko³ach, Wielkiego kowic pkom. sand. rozgranicza S.S. nale¿¹c¹ do o 2 ko³ach i stêpach, dworskiego o 2 ko³ach wal- kl. i Grzegorzewice, wieœ Katarzyny, c. Zakliki, nych, Sosnowskiego o 2 ko³ach (ib. I/10 28); ¿. Miko³aja Chrz¹stkowskiego chor¹¿ego krak. 1529 kl. daje pobór z 14 ³., 2 karczem i m³yna Granica biegnie od naro¿nicy miêdzy wsiami dziedzicznego o 2 ko³ach (RP); 1529 nale¿y do W³ochy, ÛPokrzywianka, Grzegorzewice i S.S., sto³u opata, p³aci 8/8 grz. czynszu (LR 349; Ûp. ulokowanej pod gajem Swarowiec, wzd³u¿ tego 5); 1530–1 pobór z 6,5 ³., m³yna dziedzicznego gaju do drogi ze S.S. do ÛSka³, za ni¹ zaroœla- Kiernoszek o 1 kole, m³yna wietrznego dorocz- mi zw. „Crukawa” do drogi ze S.S. do Grzego- nego o 2 ko³ach, dzier¿awionego przez Lipa, i rzewic, ni¹ do bagna zw. „lawkÿ” dziel¹cego obie 2 karczem (ASK I/10 221v, 465v); wsie, znaki wiod¹ po jego obu stronach do na- 1532 pobór z 6,5 ³., 2 karczem i m³yna dorocz- ro¿nicy miêdzy S.S., Grzegorzewicami i dzie- nego (ib. 599v); 1532 pobór z m³yna dziedzicz- dzictwem „Welschnow” [ob. Wa³snów] (AG nego Kiernoszek o 2 ko³ach i m³yna doroczne- 2247); go wietrznego o 2 ko³ach (ib. 614v, 626); 1538 1470–80 graniczy z Now¹ S., Grzegorzewi- pobór z 6,5 ³., od 4 komor., z 3 m³ynów i 2 kar- cami, Wa³snowem, Jeleniowem, Cz¹stkowem czem (ib. I/7 190v); 1538 kl. œwiêt. uzyskuje i Pokrzywiank¹ (DLb. III 230–1, 235); 1658, 2 grz. od m³yna zw. Kiernoszek lub Wielki pod 1686 rola folwarczna nale¿¹ca do S.S. w miejs- S.S. (ib. 210); cu zw. Swarowiec na granicy S.S. i Pokrzywianki, 1553 ÛNowa S., p. 4; 1564–5 nale¿y do kl. od lasu czyli granic Grzegorzewic w stronê lasu (LS 1564–5 329); 1569, 1571 opat œwiêt. daje ÛChe³m a¿ do starej drogi miêdzy opust. zaro- pobór z 9 ³., od 1 zagr. z rol¹, 1 komor. i z m³y- œlami (AG 1923); 1780 graniczy od E z Grzego- na dziedzicznego o 2 ko³ach (ASK I/7 267, 341, rzewicami, Wa³snowem i Jeleniowem, od S z 414); 1577 kl. œwiêt. daje pobór od 24 kmieci 184 Stara S³upia na 9 ³., 1 zagr. z ogrodem, 2 komor., z 1 karcz- z³. Do folw. nale¿y 5 niw, 9 ³¹k, 1 ogród, 1 pa- my i 2 m³ynów dziedzicznych o 2 ko³ach (ib. stewnik. 10 dymów dworskich, 10 plebañskich, 586); 1578 opat œwiêt. daje pobór od 24 kmieci 5 wójtowskich i 35 wiejskich. 7 kmieci (Marcin na 9 ³., 2 zagr. z rol¹, 3 zagr. z ogrodem, 1 komor. Mazur, Jan Majcher, Wojciech Mazur, Bart³omiej z byd³em, 5 komor. bez byd³a i 3 rzemieœlników, Giemze, Emeryk Majcher, Grzegorz Kosmala z karczmy z 1 kwart¹ roli, m³yna dziedzicznego i £ukasz Czaja), z których 2 ostatnich ma po 3/4 o 1 kole i stêp (ib. I/10 778; Paw. 194); 1610 m³y- ³., bo reszta roli nieu¿ytkowana, 6 pó³rol. (Adam narze Kuligowski i Zdzikowski (ÛNowa S., p. Szczygie³, Mateusz Dziu³ka, Franciszek Bekiel, 5B); 1629 opat œwiêt. daje pobór od 24 kmieci Miko³aj Bakalczyk, Felicjan Kopys, Benedykt na 9 ³., 2 zagr. z rol¹, 1 komor. z byd³em, 5 ko- Rafalski). Role kostrzewiñska i mazurowska mor. bez byd³a, 3 rzemieœlników, z 1 kwarty roli worane do niw dworskich. 18 zagr. (Wojciech karczmy, m³yna dziedzicznego o 1 kole i stêp (RS Kwijas, Franciszek Bakalarczyk, Stefan Kwijas, 1629 65); Wojciech Mazur, Józef Gajec, Franciszek Sala, 1658 opat przy³¹cza do nale¿¹cej do sto³u Stanis³aw Skiba, Emeryk Bujak, Wincenty M³y- konw. wsi Pokrzywianka pole Swarowiec, nale- narczyk, Kazmierz Kopys, Tomasz Bakalarczyk, ¿¹ce dot¹d do folw. opata w S.S. (AG 1923); 1662 Dominik Nalewajko, Mateusz K³osek, Franci- pog³ówne od 17 czeladzi folw. i 169 mkw wsi szek Szczygie³, Wojciech Nalewajko, £ukasz Ko- (ASK I/67 34); 1673 opat œwiêt. daje pog³ówne pys, Marcin Stawnicki – najmuje za 40 z³, Pa- od zarz¹dcy z ¿on¹ oraz 139 czeladzi folw. i mkw we³ Szczygie³ – polowy wolny od powinnoœci), wsi (ib. 238); 1674 opat œwiêt. daje pog³ówne 6 komor. (wd. Nawrotowa, wd. Szczyg³owa, Cy- od 15 czeladzi folw. i 134 mkw wsi (ib. 409, prjan Bakalarczyk, £ukasz Majcher, Jan Giem- 461); za, wd. Kozuchowa). Kmiecie pracuj¹ po 4 dni 1682 opat Miko³aj Goski w dworze we wsi tyg. sprzê¿ajem w 2 konie i 2 wo³y, odrabiaj¹ po opackiej S.S. potwierdza postanowienie poprze- 6 ³okci oprawy, p³ac¹ po 1 wiard. czynszu, daj¹ dnika z 1658 r. (AG 1923); 1686 bp krak. po- po 1,5 kor. ¿yta, 2 kap³ony i 30 jaj, pó³rol. daj¹ twierdza ww. postanowienie, dwór opata w S.S. po³owê wymiaru, zagr. pracuj¹ po 3 dni tyg. pie- (ib.); 1689 w rezydencji opackiej w S.S. zmarli szo, odrabiaj¹ po 2–3 ³okcie oprawy, komor. pra- Andrzej Szeligowski, koadiutor opata i prep. cuj¹ po 1 dniu tyg. pieszo. Wszyscy stró¿uj¹, sa- w¹wol., oraz opat Micha³ Komornicki (Jonston dz¹ kapustê, komor. obrabiaj¹ konopie. Wójto- III/6 114, 115v); [1690–1706] opat Aleksander stwo posiada J.P. Stobiecki. Subsidium charita- Wychowski zbudowa³ rezydencje opackie na tivum: wieœ 595 z³, wójtostwo 40 z³, dwór 60 z³ Œwiêtym Krzy¿u i u jego podnó¿a [w S.S.] (Ja- (Inw. S³up. 1–4, 6–15); b³oñski 216); ok. 1780 opat Józef Niegolewski 1780–2 ÛNowa S., p. 3.4; 1787 liczy 396 buduje w S.S. dwór z kaplic¹, w którym odt¹d mkw, w tym 10 ¯ydów (Spis I 399; II 118); 1819 stale rezyduje (Gacki 105, 107; MDS 159 z dat¹ folw. S.S. z drewn. dworem, wsi¹ S.S. z browa- 1769); rem, karczm¹, m³ynkiem i wsi¹ Paprocice nale- 1780 S.S. stanowi centrum zarz¹du klucza sta- ¿y do sto³u opata, jako jedyny z jego dóbr we w³a- ros³upskiego dóbr sto³u opata klaustralnego, z³o- snej administracji (AOkup. 3v, 90–3, 94–5v, 237); ¿onego ze S.S., Nowej S. i Paprocic. W S.S. wo- 1819 ma 32 domy, 16,5 ³., so³ectwo, pa³ac, czyli kó³ 2 dziedziñców znajduj¹ siê: drewn. dwór mur. rezydencjê opata, z³o¿on¹ z 6 pokoi, sali opacki z 2 pokojami i mieszkaniem dla kapela- i kaplicy, kapelan i goœcie mieszkali w oficynach na, 2 piwnice mur., 2 stajnie z wozowniami, (Gacki 75, 245–6, 257); 1827 ma 55 domów ogród w³oski z 8 kwaterami, oran¿eria, budynek i 491 mkw (Tabela II 183). ogrodniczy, folw. drewn., 4 stodo³y, spichlerz, 4. 1351, 1437, 1553 ÛNowa S., p. 3.4; 1442 plewnia, browar i gorzelnia, studnia, suszarnia, W³adys³aw Warn. przenosi na pr. œredz. imien- wo³ownia i staw rybny. We wsi karczma ze staj- nie wyliczone posiad³oœci kl. œwiêt., w tym S.S. ni¹, kuŸnia, staw pod Gór¹ Che³mow¹ z nowym (Mp. IV 1434; AG 1843; brak Nowej S.); 1680 m³ynem z rol¹ i ³¹k¹, z którego m³ynarz p³aci 150 opat i konw. przekazuj¹ wójtostwo, czyli so³ec- Stara S³upia 185 two w nale¿¹cej do opata wsi S.S., wakuj¹ce po snówki wart. 0,5 grz. oraz otrzymuje od pleb. na- zm. szl. Janie Bakañskim, szl. Janowi Stobiec- stêpne 0,5 grz. £¹czny dochód par. wynosi 30/9 kiemu i jego ¿. Katarzynie Bidziñskiej w do¿y- grz. (LR 350, 373–4); wocie obojga, maj¹ p³aciæ roczny czynsz na œ. 1564–5 nale¿y do par. Nowa S. (LS 1564–5 Marcina [11 XI] w wysokoœci 5 fl. na potrzeby 329); 1578 okrêg par.: S.S., Cz¹stków, Jeleniów, zakrystii (AG 1923); 1815 kl. oddaje w 40-let- ÛWólka Milanowska, Podleszany, Pokrzywian- ni¹ dzier¿. wójtostwo w S.S. (Gacki 262); 1819 ka (Paw. 194); 1597 drewn. koœció³ par. œ. Win- stare so³ectwo (ib. 257). centego, konsekrowany, z 1 konsekrowanym 5. Koœció³ par. pod patronatem kl. œwiêt., o³tarzem, pleb. Uczyñski rezyduje w Nowej S., okresowo nieparafialny. dom pleb. w ruinie, dom wikarego, wikary Jan 1326–8 pleb. Przybys³aw (MV I 169, 244); S³upski ordynowany przez Dembskiego, sufra- 1343 pleb. Zdziszko (KK II 252); 1326–8, 1350–1, gana krak., ma 8 grz. bez komendy, rektor szko- 1354–5 par. p³aci dzies. pap., taksa 4 grz. (MV I ³y ma z roli 1 osadnika dzies. wart. 2 grz., dzies. 169, 244; MV II 371, 403, 419); 1328, 1336, z wsi S.S. pobiera na zmianê z opatem pleb. No- 1341–2, 1346–58, 1373–4, 1552–5 par. wymie- wej S. Okrêg par.: S.S., Cz¹stków, Jeleniów, Ku- niona w spisach œwiêtopietrza, p³aci 10 sk., nin, Podleszany, Pokrzywianka, Skoszyn, Wa³- w 1341 r. tylko 2 sk., w l. 1552–5 po 9 sk. (MV I snów (AVCap. VIII 22–3; LXV 511v); 1610 313, 389; MV II 179, 181, 199, 208, 218, 227, ÛNowa S., p. 5B; 236, 246, 254, 263, 270, 278, 286, 293, 300; MV 1655 Miko³aj Oborski sufragan krak. konse- IX 18, 38; Gromnicki 350–1); 1439, 1442, kruje w koœciele w S.S. o³tarz g³ówny pw. œ. Win- 1452–3 ÛNowa S., p. 5A; 1471 ÛModliborzyce; centego oraz 3 inne o³tarze: NMP, œ. Anny, œ. 1471, 1472, 1474 ÛNowa S., p. 5A; Macieja (Kracik 142); 1678, 1684, 1689, 1705 1470–80 drewn. koœció³ nieparafialny pw. œ. ÛNowa S., p. 5A; 1711 drewn. koœció³ œœ. Win- Wincentego, macierzysty dla parafialnego ko- centego i Anastazego, konsekrowany, z 3 o³ta- œcio³a w Nowej S., w którym siedzibê ma pleb. rzami konsekrowanymi, dedykacja w 1 niedzielê zarz¹dzaj¹cy obu koœcio³ami. Z 1/2 wsi dzies. po œ. Franciszku [4 X], jego fili¹ jest koœció³ w m. snop. i kon. wart. do 6 grz. nale¿y do kl. œwiêt., Nowa S., pleb. ten sam, co w m. Nowa S. Wika- a z 1/2 dzies. snop. i kon. te¿ wart. do 6 grz. po- ry œwiecki otrzymuje od pleb. 100 fl., od 1710 r. biera pleb. Nowej S., zaœ z folw. klaszt. nikt nie jest nim Jan Pawlikiewicz, po rezygnacji z man- bierze dzies. (DLb. II 489–90, 230–1, 243). sjonarii bodzentyñskiej, instalowany przez ar- Okrêg par. [!]: Pokrzywianka, W³ochy (ib. II 336, chid. Jana Tar³ê, który odprawia mszê w niedzielê 490; III 235); i œwiêta oraz nieszpory, sprawuje sakramenty, 1491, [1491–3], 1506 ÛNowa S., p. 5A; 1529 g³ównie chrzest i ostatnie namaszczenie. Jest koœció³ par. w prepozyturze kiel. z fili¹ w No- kantor i rektor szko³y. Ma³a kaplica prywatna wej S., pleb. mgr Bart³omiej. Z pewnych ról w Cz¹stkowie obs³ugiwana w du¿e œwiêta. Okrêg dzies. snop. wart. 2 grz. nale¿y do sto³u opata par. jak w 1597 r., ale bez Wa³snowa, liczy 440 œwiêt. Pleb. S.S. posiada opust. karczmê z rol¹, osób (AV XII 421–1v); dzies. z ca³ego ÛJe¿owa wart. 6 grz., z pewnych 1738 drewn. koœció³ œœ. Wincentego i Anasta- ról miejskich w Nowej S. wart. 3 grz., z nie- zego, macierzysty dla koœcio³a w Nowej S., których ról folw. opata [w S.S.?], co trzeci rok, z którym jest po³¹czony, ma 3 o³tarze, g³ówny œœ. wart. 7 grz., z pewnych ról kmiec. w S.S. co trzeci Wincentego i Anastazego, NMP i œ. Anny. Wi- rok, wart. 5 grz., z folw. ryc. w Jeleniowie wart. karym jest mnich z kl. œwiêt. który prowadzi ksiê- 15 gr, z folw. w Wilkocinie przemiennie, wart. gi chrztów, ma³¿eñstw i zgonów. Jest organista, 1 grz., dzies. kon. z par. wynosi 18 gr, kolêda dom dla ubogich bez fundacji (AV XXVII 11–2, z Obu S. ma wart. 3 grz., a pleb. dzieli j¹ ze swo- 436–41); 1747 drewn. koœció³ œœ. Wincentego imi wikarymi. Jeden wikary ma dzies. z folw. i Anastazego konsekrowany w 1677 r., inkorpo- w Kunowie wart. 4 grz., drugi otrzymuje od pleb. rowany do koœcio³a w Nowej S., erygowany przez 1 kopê gr, ministrant bierze dzies. snop. z So- Jana opata œwiêt. [którego?], o 3 o³tarzach: œœ. 186 Stara S³upia–Stok

Wincentego i Anastazego, NMP Czêstochow- 8E. Kowalczyk 81, 116 chyba s³usznie ³¹czy skiej, NMP Œnie¿nej. Obs³ugiwany przez wika- nazwê S. ze s³upem drogowym stoj¹cym u wej- rego spoœród zakonników rezyduj¹cych w koœcie- œcia do „bramy komunikacyjnej”, jak¹ tworzy³a le w Nowej S. Organista, szpital dla ubogich. w tym okresie Prze³êcz Jeleniowska. Na uposa¿enie sk³adaj¹ siê ró¿ne role, w tym zw. Winnic¹ i 1/2 ³. pod Che³mem, dzies. z roli fol- Stoczek ÛStok warcznej Czerników, z folw. w Wólce Milanow- skiej, z Jeleniowa, z ÛCza¿owa [?], pien. z folw. STOK (1380; w Ÿr. z XIV–XV w. tak¿e Stoczek; w Cz¹stkowie i pewnych ról kmiec., snop. z cz. Kosyl 28, 73; SHGL 222) 8 km na NE od Kazi- Wa³snowa, z folw. i od kmieci Skoszyna, ³¹czna mierza Dolnego; ok. 90 km na NE od kl., 27 km wart. 62 fl. (AV XXXVII 21–3, 272–8); na NE od ÛBraciejowic. 1780 drewn. koœció³ œœ. Wincentego i Anasta- Pow. lub.; par. ÛKlementowice. zego, filialny koœcio³a w Nowej S. Dzies. snop. W³asn. szlach. wytyczna z 3 niw dworskich, Podmiejskiej, Okr¹- 5. Dzies. nale¿y do kl. œwiêt., pleb. Klemen- glicy i Czernikowa, nale¿y do pleb. Nowej S., po- towic i bpa krak. zosta³e grunty dworskie dzies. nie daj¹. Dzies. 1442 s¹d polubowny postanawia, ¿e dzies. ze z ról poddanych nale¿y w czêœci do prep. szpi- wsi S. winna nale¿eæ jak poprzednio do bpa krak. talnego, który bierze j¹ z ról od Che³mu i olszyn i opata œwiêt. (ZDK II 434); 1470–80 z 11,5 sta- przy granicy przegorzowskiej do pól miejskich rych ³km. dzies. snop. nale¿y do kl. œwiêt., z ³km. Nowej S., z pozosta³ych pobiera pleb. Nowej S. nowo wykarczowanych do bpa krak., a z folw. (Inw. S³up. 9); 1787 okrêg par.: S.S., Cz¹stków, do pleb. Klementowic (DLb. III 245); 1529 Jeleniów, Kunin, Pokrzywianka, Skoszyn, liczy z pewnych ról we wsiach ÛDobre, S. i ÛZa- 1054 mkw, w tym 39 ¯ydów (Spis I 399; II 118); szczytów dzies. snop. wart. 6,5 grz. pobiera bp 1819 dzies. z pewnych ról nale¿y do pleb. S. krak., ze S. i ÛZbêdowic dzies. snop. wart. 4/38 Nowej (AOkup. 10). grz. nale¿y do sto³u konw. œwiêt., z folw. i ról so- 6. 1512, 1519 Jan zw. Hutnik ze S.S., woŸny ³ectwa w S. dzies. snop. wart. 5 grz. bierze pleb. s¹du z. sand. (TN XXIX 264; BO rps 93 189). Klementowic (LR 33, 351, 431); 1621 do 1731 [ÛS. Nowa]. ÛCelejów; 1819 dzies. snop. kupowana przez 7. Derwich 1992 wg indeksu; 1997a 60–2. gromadê za 150 z³ nale¿y do sto³u konw. 8A. Odkryto 8 st. hutniczych, S.S. st. 1, 2, 3, (AOkup. 10). 4, 4a, 4b, 4c, 5, dat. ogólnie na OR (Bielenin 1959 7. Al. I 84; Paw. 372; LL 1565 41; RL 1926 289, 291; 1960 241, 262; 1992 247–9). 123; Spis I 446; II 169; Tabela II 200; Gacki 303; 8B. 3 osady hutnicze, S.S. st. 6, 8 i 9, dat. na SG XI 357; Szafran 199; SHGL 222; Sochacka œrodkowy i póŸny OR, w pierwszej z nich zna- wg indeksu; Derwich 1992a 76; Rozwa³ka 73, leziono denar Faustyny Starszej z okresu po 141 215. r. (Bielenin 1976 51; 1992 228; Kunisz 258). 8. Osada wœr. dat. na VI/VII–po³. VIII w., po- 8C. Nie potwierdzi³y siê wczeœniejsze hipo- ³o¿ona w Lesie Stockim, osadzie na W od S. tezy dotycz¹ce funkcjonowania tu 3 osad wœr. (Gurba 50–1; D¹browska 224; ¯aki 236, 522); (Bielenin 1963 354; 1966 48; 1974 228–9; D¹- osada z VIII–X w. (Hoczyk 114); materia³y z XI– browska 250, 252; Piaskowski 160) – zob. Bie- –XIII w. stwierdzone w trakcie badañ AZP (Roz- lenin 1992. wa³ka 159). 8D. Niekiedy ze wzglêdu na nazwê S³up lo- Uw. Do S. odnosz¹ siê najpewniej wiadomo- kalizuje siê tu rycersk¹ wie¿ê mieszkaln¹ (Kiers- œci dotycz¹ce dzies. przytoczone przez D³ugosza nowska 442n., 448) lub grodzisko wœr. (G¹ssow- w opisie wsi Stoczek w par. Czemierniki k. Koc- ski 1960 350; G¹ssowscy 94). Nie znaleziono ka (tak te¿ SHGL 222). Przemawiaj¹ za tym: 1. archeologicznego potwierdzenia tych przypu- du¿a zbie¿noœæ opisów (DLb. II 550; III 254); szczeñ. (Por. te¿ uwagi T. W¹sowicz Studia Sand. 2. brak innych wiadomoœci o uprawnieniach dzie- 123 i Jankowskiego 126, 133). siêcinnych opactwa w tym Stoczku; 3. fakt, ¿e Stok–Stradecz 187 w 1529 r. dzies. z ca³ego Stoczka w par. Czemier- Zygmunt A. powiadamia posiadaczy m³ynów niki pobiera³ tamtejszy pleban (LR 421); 4. s³a- król. na rzece Wereszycy w S., ¿e pozwoli³ Ja- ba orientacja D³ugosza w stosunkach panuj¹cych nowi Grodkowskiemu wykupiæ od nich m³yny w obrêbie dwu wówczas istniej¹cych parafii Cze- i mianowa³ do tej czynnoœci komisarzy (AGZ X mierniki i wynikaj¹cy st¹d opis obu jako jednej s. 97); 1731 August II Mocny nadaje Domini- parafii (SHGL 58–9; Osady 45); 5. zbie¿noœæ kowi i Agnieszce z Winnickich Bogus³awskim nazw: S. k. Klementowic w XIV i XV w. nazy- ³an wybraniecki w S. i Wrocowie (ib. s. 411); wany bywa³ równie¿ Stoczkiem, tak te¿ okreœlo- 1765 nale¿y do dzier¿awy janowskiej (Udziela no go w dok. z 1442 r. („decime quas in villis 64; Schnur 6); 1880 ma 98 domów i 500 mkw Clymonthow et Stoczek ”, ZDK II 434). w gminie, 6 domów i 36 mkw na obszarze dwor- skim; 426 grekokatolików, 38 katolików, 27 wy- STRADECZ (1416n. Stradecz, 1442, 1444 znania izraelskiego i 45 innych wyznañ; 432 Ru- Stratcz, 1448, 1456 Startecz, 1565 Strzalce, w lit. sinów, 45 Polaków, 59 Niemców (SG XI 383). te¿ Stracz, Stradcz, Stradcze, Stradcza) dziœ 5. Par. prawos³awna, chwilowo prepozytura Stradcz nad rz. Wereszyc¹, 18 km na NE od kl. œwiêt. Gródka [Jagielloñskiego], 5 km na NW od Ja- 1416 W³adys³aw Jag. na proœbê popów z wsi nowa. król. S. uposa¿a miejscowe probostwo wyzna- 1. 1416 starostwo lwowskie (AGZ III s. 169), nia ruskiego pw. Wniebowziêcia NMP, dzier¿o- 1441n. pow. lwowski (Materia³y arch. 116), 1565 ne przez Kry³o¿anina (Krilozanyn) (AGZ III s. starostwo lwowskie (SG XV/2 624), 1569 staro- 169n.); 1420 W³adys³aw Jag. uposa¿a cerkiew stwo kamioneckie (AGZ X s. 97), 1731 starostwo Wniebowziêcia NMP w S. (ib. X s. 3); janowskie (ib. s. 411), XIX w. pow. gródecki (SG 1451 Kazimierz Jag., pragn¹c rozszerzyæ „cul- XI 382); 1416n. par. w³asna, prawos³awna (AGZ tum diuinum” oraz zagospodarowaæ zniszczone III s. 189). i opuszczone tereny Królestwa, ofiarowuje Mi- 3. W³asn. król., w 1451 r. cz. kl. œwiêt. ko³ajowi Forstkowi, Bened. œwiêt., oraz jego to- 1416 Ûp. 5; 1441 W³adys³aw Warn. zapisu- warzyszom, zakonnikom tego¿ kl., miejsce zw. je Rafa³owi z Jaros³awia 100 grz. m.in. na S. Ruski monaster (Ruthenicum monastyer) na (Materia³y arch. 116); 1442 Piotr m³ynarz ze S. wzgórzu przed wsi¹ S., przeznaczone na funda- sprzedaje swój m³yn Adzie z Hodowic (AGZ XIV cjê kl. regu³y œ. Benedykta pw. Wniebowziêcia s. 54); 1443 Piotr, niegdyœ m³ynarz w S., kwitu- NMP, zezwalaj¹c na budowê koœcio³a, zabudo- je odbiór wp³at nale¿noœci za sprzedany m³yn (ib. wañ klaszt. oraz murów obronnych (MI 144, s. s. 75, 123); 1444 s¹d grodzki przyznaje pr. do 124 i 224; MS I 139)1; m³yna w S. Adamowi ze S. przeciw roszczeniom 1500 Piotr Myszkowski wwda be³ski i star. ru- Piotra ze S. (ib. s. 128); 1448 szl. Piotr Dzik ski rozs¹dza spór miêdzy popami koœcio³ów „Ru- z Dziurzyc skar¿y Hannê ze S. o nale¿n¹ mu: tenicalis” w S., Uchaldyczem i Nadosz¹ (AGZ pszenicê, proso, 24 koguty, 2 wieprze i sadzaw- XV s. 399); 1503 Jakub pop S. zobowi¹zuje siê ki œledziowe (ib. s. 226); oddawaæ Iwaszkowi dzier¿. Korysz i Jemelnej 1451 Ûp. 5; 1456 Miko³aj m³ynarz ze S. prze- 0,5 kor. miodu z tytu³u u¿ytkowania pasiek w je- ciw bratu zakonnemu Bart³omiejowi, baka³arzo- go lasach (ib. XVII s. 500); 1537 i 1554 kolejno wi artium, prokuratorowi kl. franciszkanów œ. Zygmunt St. i Zygmunt A. potwierdzaj¹ przyw. Krzy¿a we Lwowie (ib. s. 488); 1486 kmieæ Mi- W³adys³awa Jag. dla cerkwi w S. z 1416 r. (ib. ko³aj ze S. sprzedaje swój m³yn dziedziczny za III s. 171–2); 1565 Ûp. 3; 35 grz. kmieciowi Miko³ajowi Lysz, s. Janusza 1616 wg legendy w tym roku Tatarzy zni- z Zaszkowa (ib. XV s. 235); szczyli wieœ wraz z cerkwi¹, zabijaj¹c Bazylia- 1565 pobór od 17 kmieci na 8,5 ³. wymier- nów [?] przebywaj¹cych w po³o¿onym przy niej nych, 2 karczmarzy, 2 popów, 2 bartników i 6 monasterze (Stupnicki 70; Schnur 35); ok. 1880 podsadków, z m³yna i pi³y oraz grobelne od by- mur. cerkiew par. pobazyliañska, stoj¹ca na d³a pêdzonego do Gródka (SG XV/2 624); 1569 szczycie Stradeckiej Góry, wzniesienia 364 m 188 Stradecz–Strykowice B³otne npm., po³o¿onego nad rz. Wereszyc¹, k. g³ów- 64; por. PSRL II 793). Wedle tradycji pieczary nego goœciñca, na N od S., na miejscu dawnej w S. by³y miejscem schronienia okolicznej lud- cerkwi drewn., par. greckokatolicka w miejscu, noœci w przypadku najazdu (Ûp. 5, 1616 r.), tu okrêg par.: S., Jemelna, Porzecze, Rottenhan, te¿ ju¿ w XI–XIII w. znajdowaæ siê mia³y tzw. Stawki. Nale¿y do par. rzymskokatolickiej w Ja- monastyki skalne czerñców puskich, którzy nowie (SG XI 383; Schnur 6). póŸniej zajêli cerkiew Wniebowziêcia NMP, a po 6. 1616 Ûp. 5. Unii Brzeskiej zast¹pieni zostali przez Bazylia- 7. Derwich 1992 470–7. nów. Jako dowód przytacza siê nazwê Ruski mo- 8A. Grodzisko wœr. dat. na XI–XIII w. (A. naster z 1451 r. (Û p. 5), nazwê jednej z pieczar Petruszewicz, Teka konserwatorska Galicji (dalszej), tzw. Pristo³u (o³tarz), nosz¹cej wyra- Wschodniej, [w:] Rocznik ko³a c.k. konserwato- Ÿne œlady œwiadomej dzia³alnoœci cz³owieka rów staro¿ytnych pomników Galicji Wschodniej, i uwa¿anej za kaplicê, a nawet dokumenty – nie- Lwów 1892, 155; W. Semkowicz, Geograficzne stety nieprzytoczone (Stupnicki 70; L. Tatomir, podstawy Polski Boles³awa Chrobrego, KH 39, Geografia Galicji, Lwów 1874, 243; SG XI 383; 1925, 307; Ratycz 31; F. Passowski, Studia nad Udziela 60; Schnur 30; Demetrykiewicz 33; Ja- pograniczem polsko-ruskim, Wr. 1962; Istorija nusz 1913 47; 1918 112; Istorija mist i si³ URSR, mist i si³ URSR, t. 26, Kijów 1968, 929). t. 26, Kijów 1968, 929). 8B. We wnêtrzu wapienno-piaskowcowej Stradeckiej Góry znajduje siê zespó³ podziem- 1 O tej nieudanej fundacji por. Derwich 1992 470–7. nych pieczar i chodników, naturalnego pochodze- nia, z widocznymi jednak œladami dzia³alnoœci Stryjniki Û¯erniki cz³owieka (opisy: Pieczary pod wsi¹ Stradczem w Galicji w cyrkule lwowskim, „Przyjaciel Lu- STRYKOWICE B£OTNE (1427 Stricouicz, du”, Leszno 1841, t. 2, nr 30, s. 235–8; J. Kra- 1453 Strykovicz, 1461 maiori Strykovice, 1470– szewski, Sztuka u S³owian szczególnie w Polsce –80 Strykowicze, 1473 Maiori Strykowicze, i Litwie przedchrzeœcijañskiej, Wilno 1860, Maius Strykow, 1510 Strÿcovice, Strikovice, 101–2; SG XI 383; Udziela 60–3; Schnur 29–31; 1526 Strÿkouicze, 1529 Sthrykowicze, Strynko- Demetrykiewicz 33; Janusz 1913 45–6; Janusz wycze Maiori, 1530 Strÿkowicze, 1538, 1540 1918 112). W czêœciach piaskowcowych podzie- Strÿkowicze varsz, 1563 Strykowyce, Strykowy- mi, na poczernia³ych od dymu œcianach, znajdu- ce Warss, 1569 Strÿkowicze maior, 1577 Strÿko- j¹ siê kreœlone w ró¿nych jêzykach napisy, naj- uicze wiethsze, 1578 Striczowÿcze, 1660–4, czêœciej imiona i nazwiska, czasami z dodatkiem 1789 Strykowice Wielkie, 1662 Strÿkowice ma- herbu i daty, tak¿e koncepty, wiersze, przy czym ior, 1787 Strykowice B³otne, 1819 Stryków, 1827 najwczeœniejsze z nich pochodz¹ dopiero z XVIII Strykowice Zab³otne; Kam. 116; Rym. 61; Kop.R w. (Pieczary pod wsi¹ Stradczem 235). Wg tra- 384) 4 km na NE od Zwolenia; ok. 71 km na NE dycji (z 1822 r.) mieli tu przebywaæ przedhisto- od kl., 26 km na NW od ÛBraciejowic. ryczni myœliwi (Demetrykiewicz 33); Janusz 1. 1473n. pow. rad. (MS I 1038), 1827 pow. 1913 46, który prowadz¹c tu badania odkryw- koz. (Tabela II 204); 1470–80 par. Ba³tów (DLb. kowe, natrafi³ na wiêksz¹ iloœæ „czerepów”, ko- III 244), 1510n. par. Zwoleñ (ASK I/10 42). stek zwierzêcych i niedopalonych kawa³ków 2. 1660–4, 1789 graniczy ze Zwoleniem (LS drewna, przypuszcza, ¿e cz³owiek pojawi³ siê tu 1660–4 II 165; LS 1789 II 80). dopiero w XI w. Badania archeologiczne prze- 3. W³asn. szlach. prowadzone na terenie jaskiñ doprowadzi³y do 1427 Jachna otrzymuje posag w S. [których?] odkrycia u³amków naczyñ z czasów wczesnej (J. Baudouin de Courtenay, Roty przysi¹g z ar- Rusi, grotu oszczepu i ¿elaznego haczyka (Ra- chiwum Radomskiego, „Materia³y i prace komi- tycz 31). Pieczary ze S. identyfikuje siê niekie- sji jêzykowej” 2, 1906, s. 305); 1453 Jan ze S. dy z jaskini¹ „Domamiri” wspomnian¹ pod 1241 h. Cio³ek (AKH 6 s. 29); 1458 Piotr Grocholski, r. w Latopisie Halicko-Wo³yñskim (Janusz 1913 dz. obu S. (Boniecki VII 64); 1461–71 Piotr ze S. Strykowice B³otne 189

(Mp. V/L 4; V/N 270); 1470–80 w³asn. szlach., (ib. I/10 766v); 1652 Ûp. 5; 1662 w S. Wielkich 8 ³km. (DLb. III 244); 1473 Andrzej Grocholski pog³ówne od 7 osób rodziny pani Zieleñskiej, od ze S. (MS I 1038); Andrzeja Zieleñskiego z synami i 1 s³u¿¹c¹, 1508 pobór daje Jan ze S. [których?] (Paw. Abrahama i Andrzeja Zieleñskich z 1 s³u¿¹cym, 475); 1510 pobór daj¹: NN z 3 ³. i od 1 zagr., Samuela Miku³owskiego z ¿on¹, 2 osób s³u¿by Kroczowski z 1/2 ³., Warsz od 3 zagr. z rol¹, i 12 czeladzi folw. (ib. I/67 99v); 1673 w S. po- Kmita z 1/2 ³. i od 1 zagr., Tabanek z 1,5 ³., od g³ówne od 113 mkw wsi, w S. Wielkich od nie- 2 zagr. i z 1 ko³a korzecznego (ASK I/10 42); zamê¿nej Miku³owskiej, 6 czeladzi dworskiej, 1525 Miko³aj Grocholski ze S. (Boniecki VII 65); 5 poddanych (ib. 233v, 268); 1674 pog³ówne ze 1526 Grocholski p³aci pobór z 1/2 ³., NN z 4 ³., S. od 89 mkw wsi (ib. 457); 1787 liczy 117 mkw, Kmita z 1 ³., Tabanek z 1,5 ³. i m³yna o 1 kole w tym 7 ¯ydów (Spis I 420; II 136); 1827 ma (ASK I/8 172v); 1529 folw. (LR 411); 1530–1 po- 19 domów i 124 mkw (Tabela II 204). bór daje szlachta i so³tysi bez kmieci: Katarzy- 5. Dzies. nale¿y do kl. œwiêt. i pleb. Zwo- na Piotrowa z 1/2 ³., Stanis³aw S³awek z 1/2 ³., lenia. ¯elazny z 1 ³. (ASK I/10 163, 412); 1531 pobór 1470–80 z 8 ³km. dzies. snop. wart. do 7 grz. daj¹: Grocholski z 4 ³., Osuchowski z 1 ³., pobór dowo¿¹ kl. œwiêt. (DLb. III 244); 1529 dzies. ze S. Kmity z 2,5 ³. i od 2 zagr., tam¿e Tabanek snop. wart. 2/36 grz. nale¿y do sto³u konw. œwiêt., daje z 1,5 ³. i m³yna o 1 kole (ib. 386v); 1538, z folw. dzies. snop. wart. 2,5 grz. pobiera pleb. 1540 pobór ze S. Warsza z 1,25 ³., tam¿e Gro- Zwolenia (LR 351, 411); 1652 za dzies. ze S. cholski daje z 4 ³., ze S. Kmity pobór z 2 ³. i m³y- „Maior” p³ac¹ konw. œwiêt.: Abraham Zieleñski na dorocznego o 1 kole, tam¿e Zieleñski daje 14 z³, Andrzej Osuchowski 2 z³, Chochol 3 z³ z 1 ³. (ib. 658v; I/83 9v); 1538 pobór od w³aœci- (AG nab. 936 1, 2); 1739 wyrokiem s¹du bpa cieli bez kmieci: Stanis³aw Sulima z 1 kwarty, krak. kl. œwiêt. ma pobieraæ nadal dzies. snop. Chruœlicki, Maciejek, Buja³o – ³¹cznie z 1/2 ³., z ³km., a pleb. Zwolenia z folw. (Gacki 286); Bart³omiej, Jan i B³a¿ej Niedabitscy z 1/2 ³., Bie- 1740 kl. œwiêt. uzyskuje tak¿e dzies. z folw. w S. linowski z 1/2 kwarty, Jurek Gabriel z 1/2 kwar- (ib.); 1748 ze wszystkich ról kmiecych w S.B. ty (ib. I/10 688v–9); 1540 pobór od szl. bez kmie- oraz z jednej gospodarstwa w S. Górnych1 dzies. ci: Stanis³aw S³awek z 1 ³., ¯elazny z 1 ³. (ib. I/ pobiera kl. (Zwoleñ, dzieje miasta i regionu, red. 83 21); K. Myœliñski, Lublin 1976, 25); 1766–70 Stani- 1563 pobór z 5,5 ³. i z cz. Osuchowskiego w S. s³aw Minocki, pleb. Zwolenia, wznawia proces oraz z 1,25 ³. w S. Warsza (LS 1564–5 195); 1569 o dzies. ze S. i odzyskuje dzies. z folw. (ib.); w S. Wielkich: Jan, Pawe³ i Stanis³aw Szymko- 1802, 1817 kl. œwiêt. domaga siê dzies. snop. ze wiczowie daj¹ pobór z 1 ³., Stanis³aw Lenarto- S., ewentualnie podwy¿szenia p³aconej mu za ni¹ wicz z 1/2 ³. z dzies., Filip, Stanis³aw i S³awek kwoty z 40 z³ na 72 z³ rocznie (Gacki 287); 1819 Strykowscy z 1 ³. z dzies., Jan Zieleñski z 1 ³. dzies. snop. nale¿y do sto³u konw., ale dz. p³ac¹ z dzies. i od 1 zagr. z rol¹, Filip Strykowski po 72 fl. (AOkup. 9v). Warsz z 1 ³. z dzies., Stanis³aw Grocholski z 1 ³. 7. Gacki 286–7; SG XI 441–2; Szafran 199; z dzies., Leonard Strykowski z 2 ³. z dzies. i od Zwoleñ 25 i n.; Derwich 1992 wg indeksu. 1 zagr. z rol¹ (ASK I/8 577; Paw. 320); 1576 w S. Uw. S. Wiêksze lub Wielkie (wczeœniej S. Wielkich Zbigniew Janiszowski daje pobór z 1 ³., Warsza) bywaj¹ mylnie identyfikowane ze S. Stanis³aw Lenartowicz z 1/2 ³., £ukasz Grochol- Górnymi, zamiast ze S. B³otnymi (SG XI 441, a ski z 2 ³. i od 1 zagr. z rol¹, Stanis³aw Grochol- za nim Paw. 320 i LR 611). Identyfikacjê prze- ski z 1 ³. (ASK I/8 514v); 1577 w S. Wielkich s¹dza jednak dobrze potwierdzone s¹siedztwo S. Zbigniew Janiszowski daje pobór z 1 ³., £ukasz Ma³ych lub Mniejszych (wczeœniej Kmity) z wsi¹ Grocholski z 2 ³. i od 1 zagr. z rol¹, Stanis³aw Sucha (LS 1660–4 II 150; LS 1789 II 114), z któr¹ Grocholski z 1 ³., cz. Filipa opust. (ib. 721v); ob. granicz¹ w³aœnie S. Górne, a nie S. B³otne. 1578 Radziejowski daje pobór od 9 kmieci na Zatem dawne S. Wiêksze, zw. te¿ Wielkimi, to 4,5 ³., 2 komor. z byd³em i 4 komor. bez byd³a ob. S. B³otne, a dawne S. Ma³e, zw. te¿ Mniej- 190 Strykowice B³otne–Szczeg³o szymi, to ob. S. Górne. Por. te¿ Gacki 286; Kam. który posiada oddzielny przyw. na swoj¹ 1/2 je- 116. ziora, folw. oraz 4 ³km. Wszyscy ³owi¹ ryby w jez. wedle swego uznania (DLb. II 423); 1504, 1 Jest to jedyna znana mi wzmianka o poborze dzies. 1506 Wapowski daje pobór z 1 ³., pleb. z 1 ³. przez kl. tak¿e w S. Górnych. Trudno rozstrzygn¹æ, (RP); 1508 Jan Wapowski daje pobór m.in. z cz. czy mamy tu doczynienia z: 1. b³êdnym zacytowa- S. (Paw. 489); 1510 Wapowski daje pobór z 1 ³., niem Ÿród³a (nie znam go bezpoœrednio); 2. pozosta- pleb. z 1 ³., Florian z [?] (RP); 1531 Wapow- ³oœci¹ stanu pierwotnego, gdy S. by³y jeszcze nie- ski daje pobór z 1,5 ³., pleb. z 1/2 ³. (ASK I/10 podzielone i kl. bra³ dzies. z ca³ych gruntów kmie- cych; 3. rezultatem nowo¿ytnych dzia³ów w³asnoœcio- 487v, 518); 1579 z cz. Stanis³awa Karwickiego wych lub zmian granic. pobór od 5 kmieci i z 2,5 ³., z czego pleb. p³aci od 2 kmieci, z 1/2 ³. oraz od 1 komor. bez byd³a Swianczice, Swy¹czicza یwiêcica (Paw. 231); 1787 liczy 69 mkw, w tym 5 ¯ydów (Spis I 371; II 92); 1827 ma 11 domów i 85 mkw Syrokomla ÛJanowiec (Tabela II 220). 4. 1351, 1374 Ûp. 3. SZCZEGLIN (1110–7, 1219 Scheglino, 1317 5. Dzies. nale¿y do pleb. Pacanowa. Szeglino, 1351 Sczeglyn, 1374 Sczeglin, 1417 1110–7 Maur, bp krak., nadaje koœcio³owi Szczeglino, 1470–80 Sczeglin, 1508 Sczeglyn, w Pacanowie dzies. m.in. ze S. (ZDK I 2); 1219 1529n. Sczeglin, 1531 Sczeglÿn, 1787n. Szcze- Iwo bp krak. transumuje dok. Maura (ib. 4); 1317 glin; Kam. 197; Niec. 316; Kop.K 70) 3 km na Jan bp krak. potwierdza posiadanie przez koœció³ NW od Pacanowa; ok. 50 km na S od kl., 14 km par. w Pacanowie m.in. dzies. ze S. (ib. 28); na SW od ÛKoniem³otów i 8 km na NS od 1470–80 z ca³ej wsi dzies. snop. i kon. dowo¿¹ ÛZborowa. pleb. Pacanowa (DLb. II 423); 1529 z ca³ej wsi 1. 1351 z. sand. (Derwich 1992 278), 1508n. dzies. snop. wart. 7 grz. nale¿y do pleb. Pacano- pow. wiœ. (Paw. 489), 1827 pow. stopnicki (Ta- wa (LR 133). bela II 220); 1110–7, 1470–80n. par. Pacanów 6. 1471 Stanis³aw ze S., wikary krak., jeden (ZDK I 2; DLb. II 423). z egzekutorów testamentu Stanis³awa Reya z Ko- 2. 1417 jezioro po prawej stronie drogi, id¹c bylan, altarysta o³tarza œœ. Piotra i Paw³a w koœ- z Mitkowa do Pacanowa (ZDM I 232). ciele œ. Stefana w Kr. (DLb. II 18; SP II 4030). 3. W³asn. kl. œwiêt. i pleb., nastêpnie szlach. 7. Derwich 1992 wg indeksu. i pleb. Uw. Kl. œwiêt. pozby³ siê swojej po³owy S. 1351 Kazimierz Wlk. przenosi na pr. œredz. (zapewne ze wzglêdu na znaczn¹ odleg³oœæ) po imiennie wyliczone posiad³oœci kl. œwiêt., w tym 1417 r. [?], a na pewno po 1374 r., lecz przed S. (Derwich 1992 278); 1374 królowa El¿bieta, 1442 r. (Mp. IV 1434). zwa¿ywszy, ¿e 1/2 wsi S. nale¿¹ca do opactwa œwiêt. posiada ju¿ przyw. na pr. niem., przenosi SZCZEG£O (1351 Sczigel, 1400 Sczegla, z pr. polskiego na magdeburskie równie¿ 1/2 S. 1465–7 Czegel, Czegil, Zegil, 1470–80 Sczegel, nale¿¹c¹ do uposa¿enia par. w Pacanowie (ZDM 1477 Sczegyel, 1510 Sczegÿel, 1529 Sczegel, I 148); 1417 Miko³aj opat œwiêt. zaœwiadcza, ¿e 1530 Sczeglo, 1531 Sczygel, 1532 Sczegÿel, Stanis³aw pleb. koœcio³a par. pw. œ. Marcina 1564–5 Sczygyel, 1578n. Sczegiel, Szczegiel, w Pacanowie udowodni³ przy pomocy œwiadków, 1685n. Sczegel, 1766 Szczegel, 1780n. Szcze- m.in. kmiecia Grzegorza ze S., ¿e 1/2 jez. w S. g³o, 1827 Szczeg³o i Szczeg³ów; Kam. 197) dziœ od chwili fundacji koœcio³a œ. Marcina nale¿y do pó³nocno-zachodnia cz. wsi Truskolasy; 12 km jego uposa¿enia z nadania dziedziców Pacano- na NW od Opatowa, ok. 17 km na E od kl. wa (ib. 323); 1. 1351 z. sand. (Derwich 1992 278), 1510n. 1470–80 1/2 wsi i jeziora nale¿y do Piotra pow. sand. (ASK I/10 17v), 1827 pow. opat. (Ta- i Floriana z Pacanowa, jest tu folw. ryc. i 4 ³km. bela II 220); 1470–80n. par. Momina (DLb. II Druga 1/2 wsi i jez. nale¿y do pleb. Pacanowa, 470). Szczeg³o 191

2. 1470–80 z³¹czona z Truskolasami (ib. I przedników nieuprawne i okupowane przez oko- 640); 1780 ÛWierzb¹towice. liczn¹ szlachtê, oddaj¹ w do¿ywotni¹ dzier¿., pod 3. W³asnoœæ podzielona. zastaw 250 grz. zapisanych na tych dobrach, Ja- 3A. W³asn. kl. œwiêt. nowi Mielkowskiemu i jego ss. Krzysztofowi i 1351 Kazimierz Wlk. przenosi na pr. œredz. Janowi razem z pr. wyrêbu lasu i zaroœli w Kra- imiennie wyliczone posiad³oœci kl. œwiêt., w tym szkowie na cele budowlane. Dzier¿awcy maj¹ co S. i ÛWorowice (Derwich 1992 278); 1470–80 roku na œ. Marcina przysy³aæ przez pos³añca do do kl. œwiêt. nale¿¹ 2 karczmy z rol¹, karczma- kl. po 3 grz. za dzies. (ib. 1905); 1595 Jerzy Ra- rze p³ac¹ [³¹cznie? po?] 2/28 grz. czynszu (DLb. dziwi³³ kardyna³ i administrator bpstwa krak. III 236; I 640; II 470); 1510 pobór z karczmy transumuje dok. z 1594 r. (ib.); z 1/2 ³. (ASK I/10 17v); 1529 nale¿y do sto³u 1629 z cz. opata œwiêt. pobór z 1 ³. (RS 1629 opata, czynsz liczony razem z ÛJanowicami, 56); 1662 z cz. opata œwiêt. pog³ówne od szl. wd. ÛPe³k¹ i Worowicami wynosi 9 grz. (LR 349); Babskiej z córk¹ i 6 czeladzi (ASK I/67 26); 1673 1530 pobór z karczmy (ASK I/10 209v); 1531 z folw. S. opata œwiêt. pog³ówne od szl. Pomor- konwent kl. œwiêt. daje pobór z karczmy (ib. skiego z ¿on¹ oraz 16 czeladzi folw. i mkw wsi 454); 1532 z cz. opata pobór z karczmy (ib. 594, (ib. 234); 1674 pog³ówne od Pomorskiego z ¿on¹ 625); 1553 Zygmunt A. przenosi na pr. niem. i 2 córkami, 3 czeladzi i 6 mkw wsi, a w drugiej imiennie wyliczone posiad³oœci kl. œwiêt., w tym racie od 13 czeladzi i mkw wsi (ib. 402, 457); 1 kmiecia w S. (AG 1909); 1569, 1571 cz. opata 1780 wójtostwo w kluczu wierzb¹towickim dóbr œwiêt. w³¹czona do folw. (ASK I/7 257v, 331, sto³u opata klaustralnego. W 1775 r. otrzymali 402v); je od opata Niegolewskiego J.P. Maciej i Petro- 1580 Tomasz Polanowski opat i konw. œwiêt. nela Brodniccy na 34 lata z zastrze¿eniem prze- nale¿¹ce do nich czêœci w S. i Worowicach, ob. d³u¿enia, kaucja 300 z³, p³ac¹ kanon po 10 z³. opust. i nieuprawne na skutek zaniedbañ poprze- Budynki zdezelowane oprócz nowej stodo³y. dnich posiadaczy, oddaj¹ w do¿ywocie Borzywo- Subsidium charitativum wynosi 50 z³ (Inw.Wierz- jowi Podlodowskiemu dz. Ruszkowa i Podlodo- b¹t. 13, 18); 1780–2, 1784 ÛWierzb¹towice, p. wa oraz jego s. Sebastianowi Podlodowskiemu, 3B; 1787 ca³a wieœ liczy 22 mkw (Spis I 414; II z pr. wolnego wyrêbu lasu i zaroœli w ÛKraszko- 134); 1791 opat œwiêt. nadaje wójtostwo S. w 30- wie na potrzeby budowlane, które to jednak pra- -letni¹ dzier¿. (Gacki 262); 1827 Szczeg³o ma wo jeszcze przez 4 lata bêdzie nale¿eæ do An- 3 domy i 21 mkw, Szczeg³ów ma 4 domy i 7 mkw drzeja Strañskiego, dzier¿. folw. Wierzb¹towice (Tabela II 220). i wsi doñ przyleg³ych. Na S. i Worowicach zapi- 3B. W³asn. bpa lubus., nastêpnie œwiecka. sane zostaje 200 grz., z których kl. otrzyma³ tyl- 1465–7, 1470–80 do bpa nale¿y 1 karczma, ko cz., ze wzglêdu na nak³ady, jakie nowi dzier- z której p³ac¹ 1 kopê gr czynszu, 1/2 na œ. Trój- ¿awcy musz¹ ponieœæ. W zamian ci¹¿y na nich cê, 1/2 na œ. Marcina, karczma daje tyle co obowi¹zek dostarczania co roku na œ. Marcina 1 kmieæ (Ludat 50, 67; DLb. I 640; II 470; III [11 XI] przez pos³añca za pokwitowaniem z pie- 236); 1514 ÛKraszków, p. 3A; 1530 pobór od czêci¹ odpowiedniej sumy za dzies. snop. z tych so³tysa Luki (ASK I/10 209v); 1564–5 wieœ s³u- wsi, przy czym Borzywój ma oddawaæ po 3 grz., ¿ebna (LS 1564–5 331); 1577 z cz. Stemberko- a jego syn i nastêpca po 6 grz. W wypadku pro- wej pobór z 1 ³. i od 1 zagr. z rol¹ (ASK I/7 571); cesów maj¹ wystêpowaæ w obronie dóbr w imie- 1578 z wójtostwa Stemberkowego pobór od niu kl., ale na w³asny koszt, zaœ po ich œmierci 2 kmieci na 1 ³., 6 zagr. z rol¹, 1 komor. bez by- i wyp³aceniu spadkobiercom 200 grz. dobra te d³a, 2 rzemieœlników, z karczmy, m³yna dorocz- wracaj¹ do kl. bez zwrotu nak³adów (AG 1899); nego o 1 kole i stêp (ib. I/10 766; Paw. 187); 1629 1581 Piotr Myszkowski bp krak. transumuje dok. z cz. ksiêcia Zas³awskiego pobór od 2 kmieci na z 1580 r. (ib. 1902); 1594 £ukasz Janowski ad- 1 ³., 4 zagr. z rol¹, 1 komor. bez byd³a, 2 rzemie- ministrator opactwa i konw. œwiêt. nale¿¹ce do œlników, z m³yna dorocznego o 1 kole i stêp (RS nich cz. S. i Worowic, ob. przez niedba³oœæ po- 1629 56); 1662 z cz. ksiêcia Ostrogskiego po- 192 Szczeg³o–Szwyaczycza g³ówne od 30 mkw wsi (ASK I/67 26); 1673 po- 1 g³ówne od 28 mkw (ib. 233); 1674 pog³ówne od Por. G³odno, przyp. 2. 35 mkw (ib. 402, 457); 1787, 1827 Ûp. 3A. SZCZYBRZA (1339 Scibrza, Sczybrza, 1519 4. 1351, 1553 p. 3A; 1578 Ûp. 3B; 1580, locum dictum Smuzek Sczybsza) dziœ nie istnie- 1581, 1594, 1595, 1791 Ûp. 3A. je, osada tej nazwy zanik³a w l. 1339–1351, a 5. Dzies. nale¿y do pleb. Mominy i bpa lu- jej obszar wch³onê³a s¹siednia wieœ klaszt. bus. ÛRzepin. Do XVI w. zachowa³a siê nazwa tere- 1465–7 ÛKraszków; 1470–80 z cz. kl. œwiêt. nowa. Le¿a³a miêdzy Rzepinem Pierwszym a dzies. snop. pobiera pleb. Mominy, z cz. bpa lu- Radkowicami, miêdzy rzekami Œwiœlin¹ i Lu- bus. – bp krak. [?] (DLb. III 236). Z cz. bpa lu- biank¹ (ewentualnie jej prawym dop³ywem). bus. dzies. snop. i kon. nale¿y do niego (ib. I 640; 1. [Pow. jak ÛRzepin?] II 470). 2. 1519 ÛRzepin. 6. Studenci U. Kr.: 1400 Miros³aw s. Wojcie- 3. W³asn. szlach., od 1339 r. kl. œwiêt. cha (Al. I 14); 1477 Miko³aj s. Filipa (ib. 230). 1339 ÛRzepin. 7. Derwich 1992 wg indeksu. 7. Boniecki XII 233; PSB XXIX 132 (jako Zabrza); Derwich 1992 wg indeksu. SZCZEKARKÓW (1417; Niec. 203; Kosyl 21–2, 74; SHGL 231–2) 10 km na SW od Kazi- Szezeg³o ÛSzczeg³o mierza Dolnego, nad rz. Chodelk¹; ok. 71 km na NE od kl., 8 km na N od ÛBraciejowic. SZKLANA HUTA (1819 Szklana Huta, 1827 Pow. lub.; par. ÛWilków. Huta szklana; Kop.K 124) 10 km na NW od £a- W³asn. szlach. gowa, nad rz. Belniank¹, pod Prze³êcz¹ Huck¹; 5. Dzies. nale¿y do kl. œwiêt. i pleb. ÛChotczy. ok. 3 km na W od kl. 1465 dzies. z folw. nale¿y do pleb. Chotczy 1. 1827 pow. opat.; par. ÛNowa S³upia (Ta- (Wiœ.I³. 15, 17); 1470–80 z 4 ³km. dzies. snop. bela I 163). i kon. wart. do 3 grz. dowo¿¹ kl. œwiêt. (DLb. II 3. W³asn. kl. œwiêt. 554; III 243); 1529 dzies. snop. wart. 2 grz. na- 1819 wieœ S.H. z karczm¹ nale¿y do sto³u le¿y do sto³u konw. œwiêt. (LR 351); 1542–3 z po- konw. œwiêt. (AOkup. 6v, 51v–2, 60); 1827 ma wodu zniszczeñ spowodowanych przez wylew 12 domów i 73 mkw (Tabela I 163). Wis³y wieœ nie oddaje kl. œwiêt. dzies. (Gacki 5. 1819 dzies. pien. wart. 12 fl. nale¿y do sto³u 280)1; 1595 z cz. S. dzies. pobiera pleb. Chot- konw. (AOkup. 9v). czy (Wiœ.I³. 12), który ma tu las z jez. Bia³ym ob. 7. ZDP rps 828; Derwich 1992 307, 364, 430. okupowany przez dz. £aszcza (AVCap. III 81v); 8. Osada wœr.? (Bielenin 1969 119). 1622, 1652 ÛKowala; 1659 Jerzy z Konar S³u- Uw. Nie wiadomo, czy do tej osady odnosi pecki pkom. lub. zobowi¹zuje siê p³aciæ do¿y- siê zapis o hucie szk³a (officina vitrearia sub wotnio kl. œwiêt. 33 z³ rocznie za dzies. ze S. Calvo Monte), która w 1529 r. nale¿a³a do upo- (Gacki 304); 1721 dzies. pleb. Chotczy (AV XX sa¿enia konw. œwiêt. i p³aci³a mu 3 grz. czynszu 756); 1819 ÛK³odnica. (LR 350). W tym okresie do sto³u konw. rzeczy- 6. 1542–3 Ûp. 5. wiœcie nale¿a³y tereny po³o¿one u po³udniowych 7. Paw. 357, 48a; LL 1565 39; Wyci¹g 680; stoków £ysej Góry, na W od ÛWólki Milanow- RL 1626 106; Spis I 448; II 170; Tabela II 220; skiej i ÛPaprocic (por. AG 1900). Gacki 267 i A. Gacki 280, 304; SG XI 836; Wiœ.I³. 12–7; Nosek Wyrobisz, Liczba i rozmieszczenie hut szklanych 277; Szafran 200; SHGL 231–2; Sochacka wg w Ma³polsce w XIV–XVII w., PH 47, 1966, 381 indeksu; Derwich 1992 wg indeksu; Rozwa³ka ³¹cz¹ zapis z 1529 r. z póŸniejsz¹ wsi¹ S.H. Bie- 215. nias 261–2 datuje jej powstanie ogólnie na 8. Osada wœr. (Gurba 51, 55; ¯aki 523); ma- XVI–XVII w. teria³y z VII–XIII w. stwierdzone w trakcie ba- dañ AZP (Rozwa³ka 166; Hoczyk 120). Szwyaczycza یwiêcica Œwiesielice–Œwiêcica 193

Œ

ŒWIESIELICE (1466, 1470–80 Szwyeszelycze, 5. Dzies. kl. œwiêt. i pleb. Solca. Szweszyedlycze, 1494 Swyesselycze, 1510 Swie- 1470–80 z 5 ³km. dzies. snop. i kon. wart. do siedlyce, 1564–5, 1569 Swiesielice, 1576 Szwie- 10 grz. dowo¿¹ kl. œwiêt., z 1 ³km. i folw. dzies. szelicz, 1577 Szwiesselicze, 1592, 1598 Swie- wart. do 2 grz. nale¿y do pleb. Solca (DLb. III sielicze, 1660–4 Swieszelice, 1662n. Swiesieli- 243; II 555, 574); 1598, 1618 ÛJarno³towice; ce, 1789 Œwiesielice, Siesielice, 1827 Swiesie- 1652 dzies. snop. nale¿y do sto³u konw. œwiêt. lice; Kam. 202; Rym. 64; Kop.R 384) 9 km na N (AG nab. 936 1, 2v); 1721 5/6 dzies. snop. nale- od Lipska, na prawym brzegu rz. I³¿anki; ok. 59 ¿y do kl. œwiêt., a 1/6 do pleb. Solca (Wiœ.I³. 223); km na NE od kl., 13 km na NW od ÛBracie- 1819 dzies. pien. 600 fl. nale¿y do sto³u konw. jowic. (AOkup. 10); 1838 dzies. snop. od gromady Œ. 1. 1510n. pow. rad. (ASK I/10 44v), 1827 pow. nale¿y do pleb. Solca (Wiœ.I³. 224). solecki (Tabela II 214); 1470–80 par. Ciepielów 7. Gacki 181–2; SG XI 44–6, 679; XV/2 634; (DLb. II 555), 1510, 1576 par. ÛSolec (ASK I/10 Wiœ.I³. 38, 42, 223–4; Derwich 1992 wg inde- 44v; I/8 517v), 1629n. par. Ciepielów (ib. I/67 ksu; Rozwa³ka 215. 72). Uw. Przed l. 1564–5 na gruntach Œ., z dru- 2. 1592 droga z ÛBoisk do Œ. (AG 6343); giej strony rz. I³¿anki, tzn. na jej lewym brzegu, 1660–4 przez. rz. Chotczê [ob. I³¿ankê] grani- powsta³a nowa wieœ Kawêczyn, z której dzies. czy z ÛKawêczynem, a wraz z nim z Lipskiem, tak¿e pobiera³ kl. œwiêt. – oczywiœcie dlatego, Ciepielowem, Jesionem i Tymienic¹ (LS 1660–4 ¿e za³o¿ono j¹ na starych rolach kmiecych wsi I 192); 1789 jw. z Kawêczynem, z nim z Lip- Œ. W lustracjach podkreœla siê, ¿e „po³owa Œwie- skiem, Ciepielowem, Jasieñcem, Tymienic¹, Za- sielic na drugiej stronie Chotczy rzeki, która j¹czkowem i ÛChotcz¹ (LS 1789 II 23). przez pó³ wsi p³ynie, nazywa siê Kawêczyn” (LS 3. W³asn. król., starostwo Solec. 1660–4 I 192; LS 1789 II 21). Por. Wola Solec- 1466 w dziale rodzinnym tenutê soleck¹, ka, uw. w tym wieœ Œ., uzyskuje Jan Feliks Oleœnicki (AG 6681); 1470–80 w³asn. król., folw., 6 ³km. (DLb. Œwiesielska Wola ÛWola Solecka II 555, 574; III 243); 1494 [w³asn. król.] w klu- czu soleckim (MS II 474); 1510 m³yn (ASK I/10 ŒWIÊCICA (1351 Swanczicza, 1366 Swianczi- 44v); 1564–5 w³asn. król., nale¿y do zamku ca, 1442 Swianczice, 1470–80 Swyanczycza, w Solcu nad Wis³¹ (LS 1564–5 278); 1569 nale- Szwyaczycza, 1504 Szwaczycza, 1525 Swÿ¹czÿ- ¿y do star. soleckiego, Jan Cieligowski, s³u¿eb- cza, 1529 Swy¹czicza, Szwy¹czicza, 1530n. nik staroœciny soleckiej, p³aci pobór z 3,5 ³. Swiaczicza, 1548 Svi¹czycza, 1573 Swiêcica, z dzies. i m³yna dorocznego o 1 kole (ASK I/8 1576, 1577 Swiêczicza, 1579 Swyeczycza, 1581 583v; Paw. 323); 1576 pobór z 3,5 ³. i m³yna Swÿeczÿcza, Swieczÿcza, 1787n. Swiêcica; Kam. o 1 kole korzecznym (ASK I/8 517v, 725v); 1598 202) 6 km na S od Staszowa; ok 40 km na S od ÛJarno³towice, p. 5; 1660–4 w1653 r. by³o 10 kl., 2 km na SE od ÛKoniem³otów. ³., teraz zosta³y tylko 4 ³., w tym 2,5 ³. opust., 1. 1351 z. sand. (Derwich 1992 278), 1442 2 opust. karczmy, bartnicy, brak zagr., s³u¿ków, pow. sand. (Mp. IV 1434), 1504 pow. wiœl. (ASK cha³., którzy niegdyœ bywali, opis powinnoœci (LS I/7 74), 1505, 1510 pow. szyd³owiecki (RP), 1660–4 I 191–2); 1662 pog³ówne od 37 mkw 1525n. pow. wiœl. (ASK I/8 64, 85v), 1827 pow. (ASK I/67 72); 1673 pog³ówne od 158 mkw (ib. szyd³owiecki (Tabela II 213); 1470–80n. par. 277v); 1787 liczy 256 mkw, w tym 7 ¯ydów (Spis Koniem³oty (DLb. III 239). I 393; II 115); 1789 w³asn. król., ma 16 ³. gro- 2. 1470–80 razem z Koniem³otami i ÛTuklê- madzkich, 4,5 ³. ³¹k i ogrodów (LS 1789 II 21, czem stanowi klucz posiad³oœci kl. œwiêt., od- 28, 34); 1827 ma 60 domów i 401 mkw (Tabela dzielony rz. Czarn¹ od dóbr rytwiañskich; gra- II 214). niczy z Rytwianami, Swichowem i Swichowcem 194 Œwiêcica–Œwiêta Katarzyna

[ob. Sichów Du¿y i Ma³y], Krzczonowicami, plica, kl. Bernard., ob. wieœ u pó³nocnych pod- Grzybowem i Sielcem (ib.). nó¿y £ysicy, 6 km na SW od Bodzentyna; ok. 13 3. W³asn. kl. œwiêt., od 1536/7 r. szlach. km na W od kl. 1351, 1366, 1442 ÛKoniem³oty; 1470–80 [5.] Erem bened. nale¿y do kl. œwiêt. 11 ³km., 3 zagrody z rol¹. 1399n. by³y starosta podolski [?], rycerz Wiêc- Kmiecie p³ac¹ po 1 kopie gr czynszu, daj¹ po 30 c³aw1 za³o¿y³ na miejscu podarowanym mu przez jaj, 2 koguty, pracuj¹ tylko po 4 dni tyg. p³ugiem, bpa krak.2 erem, w którym ¿y³ razem z Bened. 4 dni ¿n¹ podczas ¿niw, razem z mkcami Ko- z kl. œwiêt. Wiêc³aw uzyska³ dla niego odpust niem³otów i Tuklêcza przez 4 dni kosz¹ ³¹ki oraz relikwie œ. Katarzyny. Zbudowa³ te¿ na w³a- i zwo¿¹ siano do stodo³y klaszt., poza tym kmie- sny koszt mur. koœció³ œw. Katarzyny z wie¿¹ cie w³asnym wozem przewo¿¹ ³adunki z Koniem- (MPHn. X/2 238; MPH V 219–20); [1422–4?] ³otów do ÛS³upi [Nowej?], ilekroæ potrzeba. W³adys³aw Jag. prosi pap., aby pozwoli³ jego ka- Zagr. p³ac¹ po 0,5 grz. czynszu (ib.); 1505 po- znodziei i spowiednikowi, Bened. M[iko³ajowi], bór z 4,5 ³. i od 1 komor. (ASK I/7 74); 1510 po- niegdyœ opatowi œwiêt., oraz niektórym z jego bór z 5 ³. (RP); 1525 pobór z 4,5 ³. (ASK I/8 64, wspó³braci z kl. œwiêt. prowadziæ ¿ycie eremic- 85v); 1529 nale¿y do sto³u opata, p³aci 10/8 grz. kie w wybranym przez nich miejscu królestwa czynszu (LR 349); 1530 pobór z 5 ³. (ASK I/10 oraz g³osiæ wiarê wœród schizmatyków i pogan 261v); (Caro II 33 s. 81)3; 1426 S³awko, konwers i pro- 1536, 1537, 1546, 1548 ÛKoniem³oty; 1573, fes kl. œwiêt., uzyskuje od pap. pozwolenie na 1576 pobór z 4 ³. z dzies. (ib. I/8 610v; I/9 129v); prowadzenie ¿ycia eremickiego i zamieszkanie 1577 wwda be³ski daje pobór z 4 ³. i od 1 komor. w eremie razem z innymi eremitami, z dala od (ib. I/9 270v); 1579 wwda be³ski p³aci pobór od zgie³ku opactwa. Ma prowadziæ ¿ycie zgodne 8 kmieci na 4 ³. i 1 zagr. z rol¹ (ib. 576, 668v; z regu³¹, a opat nie mo¿e go z eremu odwo³aæ Paw. 229); [Dalsze losy jak ÛKoniem³oty]; 1787 ani karaæ (BP IV 1786); liczy 193 mkw, w tym 4 ¯ydów (Spis I 370; II Przed 1437 [?] po œm. Wiêc³awa Bened. œwiêt. 94); 1827 ma 35 domów i 202 mkw (Tabela II opuœcili erem, a koœció³ œ. Katarzyny by³ obs³u- 213). giwany przez ksiê¿y œwieckich (MPH V 219); 4. 1351, 1442 ÛKoniem³oty, p. 3. [1437–77] nastêpnie przez 40 lat, a¿ do przyby- 5. Dzies. nale¿y do kl. œwiêt., nastêpnie do cia Bernard., miejsce to zamieszkiwa³a osoba pleb. Koniem³otów. œwiecka, [pustelnik] Pawe³ (ib.)4; 1366 ÛKoniem³oty; 1470–80 z 11 ³km. dzies. [1477–80] fundacja kl. Bernard. Zakonnicy snop. i kon. wart. do 10 grz. nale¿y do pleb. Ko- przybyli tu ju¿ w 1477 r., dokument erekcyjny niem³otów (DLb. III 239); 1529 dzies. snop. wystawiono w 1478 r., a konsekracja nowego z ca³ej wsi wart. 12 grz. nale¿y do prep. Konie- koœcio³a, pw. œ. Trójcy, NMP i œ. Katarzyny, m³otów (LR 171); 1598, 1618, 1664, 1689, 1699 wzniesionego przez fundatora, bpa krak. Jana dzies. snop. pobiera ten¿e (AVCap. X 12v; XLI Rzeszowskiego, nast¹pi³a w 1480 r. (Kl.bernard. 8; LVI 36; AV VIII 233; XIV 184); 1789 dzies. 371); ok. 1479 [?] Bened. œwiêt. oddaj¹ Bernard. snop. wart. 90 z³ od ch³opów w Œ. pobiera ten¿e swój dawny erem œ. Katarzyny, w którym niegdyœ (AV LVI 246). „Oycowie tego miejsca Profesi, dla œciœlejszego 7. Derwich 1992 wg indeksu. z Bogiem przez kontemplacye ziednoczenia prze- 8. 2 kurhany. Na jednym z nich póŸniejsza mieszkiwali”, zastrzegaj¹c sobie w okreœlone dni wkopana jama z OR oraz w centrum górnej par- œwi¹teczne i uroczystoœci koœcielne pomoc Ber- tii nasypu kurhan wœr., dat. na 2 po³. X w. (Zoll- nard. z kl. œ. Katarzyny w spowiedzi pielgrzy- -Adamikowa II s. 315). mów licznie przybywaj¹cych do kl. œwiêt. (Jon- ston II/29 49v–50; Jab³oñski 205; Szepiñski ŒWIÊTA KATARZYNA (XV w.: locus sancte 144–5)5; ok. 1479 Bernard. z kl. œ. Katarzyny wy- Catherine, heremitorium sancte Catherinae, budowali drogê ze swojego kl. do kl. œwiêt. 1791n. Œwiêta Katarzyna; Kop.K 146) erem, ka- (MPHn. X/2, W. 1974, 238)6; 1489–96 Maciej Œwiêta Katarzyna–Œwiêty Krzy¿ 195 z Pyzdr opat œwiêt. zawiera konfraterniê z zako- tuj¹c opuszczenie tego eremu przez mnichów œwiêt. nem Bernard. i potwierdza ugodê z ok. 1479 r. na ok. 1447 r. – Derwich 1992 465–6. Ob. taka emen- (Jonston II/29 49v–50; Jab³oñski 205; Szepiñ- dacja nie wydaje mi siê konieczna. Opuszczenie ere- ski 144–5)6. mu przez Bened. œwiêt. wi¹za³o siê zapewne ze zmia- nami, jakie zasz³y w opactwie po œm. w 1433 r. opa- [7.] Katalog Jana D³ugosza, [w:] Katalogi bi- ta Miko³aja Mniszka zw. Drozdkiem – ib. 443–61. skupów krakowskich, wyd. J. Szymañski, MPHn. 5 Niegdyœ przyjmowa³em, ¿e ugoda ta mia³a miejsce X/2, W. 1974, 238; Memoriale Ordinis Fratrum dopiero w l. 1490–1, skoro wszyscy kronikarze Minorum a fr. Ioanne de Komorowo compilatum, klaszt. przypisuj¹ j¹ opatowi Maciejowi z Pyzdr wyd. X. Liske, A. Lorkiewicz, MPH V, Lwów (1489–96) – Derwich 1992 465, 504. Wydaje siê jed- 1888, 219–20; Spis II 116; Tabela II 214; Johan- nak, ¿e opat ten jedynie zatwierdzi³ tê ugodê oraz nes de Komorowo, Tractatus cronice Fratrum zawar³ konfraterniê z zakonem (o ile i jej nie trzeba Minorum observanciae, wyd. H. Zeissberg, „Ar- datowaæ na ok. 1479 r.). Na wczeœniejsze zawarcie ugody wskazuje informacja D³ugosza koñcz¹ca jego chiv für Österreichische Geschichte” 49, 1872, Katalog biskupów krakowskich o budowie drogi na 378n.; L. Wadding, Annales Minorum seu trium Œwiêty Krzy¿ przez Bernard. z kl. œ. Katarzyny ordinum a s. Francisco instituorum, t. 14, Ro- (MPHn. X/2 238). Poniewa¿ D³ugosz zmar³ ju¿ mae 1736, 182; Fija³ek I 147; Kl.bernard. 371–3; w 1480 r., a kl. Bernard. zosta³ ufundowany w l. Derwich 1992 427, 442, 455–6, 465–6, 470, 504; 1477–8, budowa tej drogi musia³a nast¹piæ w l. M. Derwich, Erem œ. Katarzyny pod £ysic¹ i 1477–80, najpewniej w 1479 r. A w³aœnie rok 1479 Bened. œwiêt., [w:] Ksiêga pami¹tkowa profeso- umieœci³ Jonston II/29 49v na marginesie informacji o ugodzie z Bernard. Poza tym budowa takiej drogi ra Stanis³awa Byliny, w druku. by³a potrzebna w³aœnie w zwi¹zku z klauzur¹ umo- Uw. O rozwiniêtym w tym rejonie eremity- wy, zobowi¹zuj¹c¹ Bernard. z kl. œ. Katarzyny do re- zmie œwiadczy „siedziba eremity” istniej¹ca w gularnych wêdrówek na Œwiêty Krzy¿. 1361 r. na po³udniowych stokach £yœca oraz dzia- 6 Por. przyp. 5 oraz Kl.bernard. 371; Derwich 1992 ³aj¹cy tu w po³. XV w. [?] fa³szywy prorok i jego 427. kaplica zbudowana miêdzy opactwem œwiêt. 7 Prawdop. w l. 1490–1, por. przyp. 5. a koœcio³em œ. Katarzyny (یwiêty Krzy¿, p. 5D). ŒWIÊTY KRZY¯ pierwotnie £ysiec, nastêpnie £ysiec lub £ysa Góra, a od 2 po³. XIV w. tak¿e 1 „Venceslaus” wg D³ugosza, „Vyaczlavek” wg Jana z Komorowa, „Vaclaus, sive Venceslaus” wg Wad- Œ.K. Sporadycznie nazywany Golgot¹, Kalwari¹, 1 dinga. W lit. te¿ Wac³awek, Wiêc³awek, Stanis³a- Olimpem, Œwiet[l?]n¹ Gór¹ (Derwich 1994) , wek, Stanis³aw. J. Kurtyka przypuszcza, ¿e by³ on drugi co do wysokoœci wierzcho³ek £ysogór, naj- rycerzem ma³opolskim i „móg³ krótko administro- wy¿szego pasma Gór Œwiêtokrzyskich, 593 m waæ Podolem po œmierci Spytka z Melsztyna i przed npm, siedziba opactwa Bened. przekazaniem tej ziemi w zarz¹d Œwidrygielle” – Nazwa. Urzêdnicy podolscy XIV–XVIII w. Spisy, opracowali a) Nazwa góry w Ÿr. œredniowiecznych. E. Janas, W. K³aczewski, J. Kurtyka, A. Sochacka, red. A. G¹siorowski (Urzêdnicy dawnej Rzeczypo- 1166–7 de calvo monte, de Caluo monte (Mp. spolitej XII–XVIII w. Spisy, III/3), Kórnik 1998, s. II s. 9; Semkowicz 70); 1189, 1206 de monte (KK 15. I s. 8; Balzer 6); 1208 de Calvo monte (Balzer 2 Wg Jana z Komorowa darczyñcami byli bp krak. oraz 7); 1210 de Caluomonte (Mp. II s. 21); 1223 de W³adys³aw Jag., jednak tereny te nale¿a³y w tym cza- caluo monte (KK I s. 23); 1233 de caluo Monte sie do bpa kr. (Tyn. s. 37); 1259/1260 êî Ëûñöþ [...] ãîðîäó 3 W 1423 r. W³adys³aw Jag. móg³ odwiedziæ erem œ. (PSRL II 854); 1269 de caluo monte (ÛNazwa. Katarzyny, gdzie przebywa³ jego kapelan Miko³aj c); 1270 de Lÿsech (ÛNazwa. c); 1286 Calui Mniszek zw. te¿ Drozdkiem. Wówczas powsta³ plan montis (ÛNazwa. c); 1308 Calvi montis (Mp. I za³o¿enia nowego eremu, pod ÛLe¿ajskiem, por. Derwich 1992 454n. s. 167); 1311 in Lyszecz (MPH IV 738); 1319 4 Chronologia wydarzeñ bardzo niepewna, opiera siê de Lisecz (ÛNazwa. c); 1326, 1339n. de Caluo- tylko na kronice Jana z Komorowa. Niegdyœ propo- monte, Caluimontis (ÛNazwa. c); 1328 de Ly- nowa³em emendacjê „quadraginta” na „triginta”, da- secz (ZDM IV s. 54); 196 Œwiêty Krzy¿

Wybór: tak zwano i¿ sie zdaleka biela³; ku klasztorowi 1344 Calui Montis, quod wlgariter Lysiec Lysey gory [ ] na gorze Golgota (ktora sie wy- vocitur (ÛNazwa. c); 1351 de Lÿssiecz (ÛNazwa. klada Lysa gora) (Powieœæ Sch. A1, A2, A3v); c); 1363 de Lysech (ÛNazwa. c); 1370 versus 1600 in monte Caluo seu vt quibusdam placet, Lysecz (Mp. III s. 242); 1374 incipiendo a sanc- Calwariae nuncupato (Warszewicki 103); mon- ta Cruce; in Caluomonte (ib. s. 277); 1376–86 tem Caluariae [ ] in monte Golgotha, qui mons in loco castri Calvimontis (MPHn. VIII 48); Caluariae latin appellatur (ib. 104v); nomen 1393–4 in Lisecz, Lissecz, Lisszecz (Rachunki Montis S. Crucis [ ], mons Sanctae Crucis (ib. wg indeksu); 1396 monasterii Calvi Montis alias 105); 1604 na tey gorze Lysey w klasztorze; na Lisecz (BP III 454); 1405 in Calvo Monte alias tey gorze Lysey ktor¹ teraz œwiêtokrzysk¹ zow¹ Lipecz1 (ZDM VI s. 241); 1412 de Monte s. Cru- (Ruffin A2, A4); 1631 Gora Lysiec; na Gorze cis (Rachunki 403); 1417 Calui Montis alias ad Lyßey; na tê gorê ³ys¹ (Krótkie A2v, A6); 1690 Sanctam Crucem in Liszecz (ZDM I s. 410); 1439 Czemu te Gorê Swiêtokrzysk¹, Swietn¹ Gor¹, £y- [œcie¿ka] versus sanctam Crucem; prope monte siec albo £ys¹ Gor¹ nazywai¹?; gorê Swiêtokrzy- (Mp. IV s. 337); 1441 in Calwo monte alias sk¹ nazywa Kalwary¹. Czêœci¹, i¿ na tey gorze, w Lysczu (SP II 2904); 1442 de Caluomonte alias wymurowany by³ Zamek ktory £ysiec zwano: de S. Cruce (AG 1846); ok. 1447–50 ad montem ktory siê z tey gory tak wysokiey, na wszystkie [ ], cui nomen Calvarie (MPH III 300); 1454–5 strony œwiata œwieci³, y murami swoiemi biela³: ad sanctam crucem in Calvomonte; ad sanctam a tak on¹ swoi¹ œwietnoœci¹ y bia³oœci¹ iakoby crucem ad Calvum montem et Calvo monte Cra- Kalwary¹ iak¹, to iest £ysoœæ miêdzy gêstemi las- coviam; ad Calvum montem ad sanctam crucem sami pokazowa³, iakosz do tych czas tê swoiê ³y- (ib. IV 449, 471, 479); 1459 in monte Caluo soœæ y swiêtnoœæ pok¹zuie: dla tego tesz œwiêt- (MPHn. X/2 73); n¹ gor¹ y £ys¹ abo £ysiec y Kalwary¹ iest od ok. 1455–80 Calwaria, mons excelsus; in D³ugosza przezwana. Czêœci¹, i¿ tu na tey go- monte Calvarie (DHn. I 101); in iugum alpium, rze, przy pomienionym Zamku £ysiec nazwanym que Calwarie vocantur (ib. 255); apud Calvarie wybudowana by³a Ba³wochwalnica; to iest Bo- Montem (ib. X 13); in iugum montium, qui Cal- znica, abo Koœcio³ Poganski, przy ktorym tak¿e variae vocantur (DLb. III 227); in monte arduo wymurowane by³y, zacne y znaczne budynki, et nemoroso Calvariae situm est (ib. 229); in Lys- Pa³ace, Pokoie, ktore potym (iako siê ni¿ey po- szecz Calvimontis, in alto loco (DHn. II 292); wie) ogieñ piorunowy rostrzaska³, rozwali³, y in Calvum Montem (ib. X 331n.); ad Sanctam spali³. Zaczym, z onych murow rozwalonych ka- Crucem in Calvo montem (DH XII 50, 305); mienie gorê tê pokry³y: tak dalece, i¿ siê drze- Por. te¿: 1564 na Lysey gorze (M. Bielski, wu, na tym mieyscu rodziæ y krzewiæ niedopu- Kronika, tho iest..., Kr. 1564, list 345v); 1584 œci³y. Y lubo insze gory okoliczne, tey gorze na £ysej górze, na £ys¹ górê do œwiêtego Krzy- przyleg³e, gêstemi siê lassami, y wysokiemi ¿a, na górê £ys¹ (Paprocki 36, 46, 112, 616, 771). drzewami pokrywa³y; wierzch iednak tey gory b) Nazwa góry w nowo¿ytnych kronikach zawsze by³ ogo³ocony, nieiak¹ ³ysoœæ abo Kal- dziejów kl. wary¹ pokazui¹c; dla tey przyczyny, D³ugosz 1536 in Caluo monte; Montem caluum repe- nazywa i¹ Kalwary¹. Jako tedy dla swoiey ³y- rit, in quo erat castrum quoddam Lysiecz voca- soœci, £ysiec, albo £ysa gora, y Kalwarya: tak tum; versus Caluum montem; veniens in mon- dla swoiey œwietnoœci, ktor¹ na wszystkie stro- tem caluum (Narratio A2, 2v, 6v, 7v); ny œwiata œwieci miêdzy tak wielkiemi y wyso- [ok. 1538] ku klasztorowi Lysey gory [ ] na kiemi gorami; miêdzy tak gêstemi lassami y gorze Golgota (ktora sie wyk³ada Lysa gora) (Po- drzewami wysokiemi, œwietna gora iest s³usznie wieœæ Ungl. 4); [1554–67] o tym iako Drzewo nazwana (Kwiatkiewicz 1–2); [ok. 1704–7] Ca- Swiêtego Krzy¿a na tê Gorê iest przyniesione; lvus Mons a calvitie appelatus, cujus situs vi- na ³ysey gorze; miesce iedno, Lysa gora wezwa- cinus Olympo inter densas sylvas et proceras ne od Zamku Lysiec ktory na niey by³, ktory te¿ arbores (Jonston I/1 77v). Œwiêty Krzy¿ 197

c) Nazwa opactwa w Ÿr. œredniowiecznych 1439n., 1464–8n. (AKP 1, s. 226; Mp. IV 1351; i kronikach klaszt. AG 1863, 2247, 1865, 1869; Pol. 221; TN XIX 1166/7, 1208, 1210, 1223, 1233 [abbas] de 225, XX 68–9), niekiedy zastêpowanego przez Caluo monte (ÛNazwa. a); 1189, 1206 [abbas] „in”, np. 1440–1, 1459, 1467, 1485 i in. (Mp. IV de monte (ÛNazwa. a); 1269 ecclesiam sancte 1359, 1403; AG 1868, 6316; MPHn. X/2 73)], trinitatis de caluo monte (APK.ZR 21; Mp. I 78); sporadycznie Monasterio Montis Calvi sanctae 1270 ecclesie Sanctae trinitatis, monasterio vi- Crucis [np. 1500, testament Stanis³awa z Woj- delice ordinis sancti Benedicti de Lÿsech (AG czyc (AG 5706)]; 1781; Mp. II 476); 1286 Monasterio Calui mon- 1442 abbas Calvomonte alias de S. Cruce tis [...] pro uilla condam Calui montis [nale¿¹ca] (ZDK XII 427); 1442, 1446 monasterij sancte (AG 1782; Pol. 62); 1308 domui Calvi montis Crucis et eius conuentui in [de] Caluo monte (AG (Mp. I 138); 1319 ecclesie sancte trinitatis mo- 1423, 5847; Mp. IV 1423, 1476); nasterij de Lisecz (AG 1782; Mp. II 576); 1326 ok. 1460–80 [monasterium:] Calvi montis conuentus [ ] Monasterium de Caluomonte (AG (DH XII 516, 648; DLb. III 229); Calvi m[M]on- 1783; Mp. II 592); 1339 abbas Caluimontis (Mp. tis Sanctae Crucis (DH XI 307n.; DLb. III 228n.); III 660); 1344 monasterij Calui Montis, quod S[s]ancte Crucis Calui montis (DHn. II 286; VII wlgariter Lysiec vocitur (KK I 576); 247; XI wg indeksów; DLb. III 228n. i wg inde- 1344, 1369, 1375, 1380, 1393, 1402, 1404, ksów); Sanctae Crucis (DH XI 471; XII 543, 696; 1407, 1409, 1412, 1416, 1427n., 1452n., 1494n. DLb. III 231n.); monasterii C[c]aluimontis [lub Calvi montis] (BP 1461 ecclesia antiqua Sanctae Crucis dicta II 155; III 10, 1114, 1119, 1124, 1358; 1830; AG Lissecz (Derwich 1992 182); 6313, 3246; Mp. I 318; III 830; IV 1023, 1069, 1462 monasterii Sanctae Crucis in Calvomon- 1085, 1112, 1158, 1243; AGZ VII 24; TN XXII te; in monasterio nostro Calvimontis ad Sanc- 50); tam Crucem; monasterii Calvimontis; in Calvo- 1351 Ecclesie sancte Trinitatis Monasterii de monte; ad Calvum montem seu monasterium Lÿssiecz (AG 1795; Pol. 105; Derwich 1992 Sanctae Crucis; in monasterio nostro Sancte Cru- 278); 1361 abbas Caluimontis sancte Crucis (Mp. cis Calvimontis (CU II 202–3, 206–7); 1463 Mo- III 742); 1363 monasterii Calvimontis de Lysech nasterij Calwi montis ad Sanctam Crucem (AG (BP II 1186, 1178); 1366 abbatis Sancte crucis 1860); 1496 abbas CalvoMontanus Sanctae Cru- Caluimontis, ad quod monasterium (AG 1786; cis (ib. 2661); Mp. III 795); 1374 domus sancte Crucis (Mp. III 1536 ad monasterium Calui montis [Caluÿ] 864); 1374 Monasterij Tinecensis et [ ] de Ca- Monasterio caluimontis; Monasterium [...] calui luomonte Abbates (ib. I 319); 1396 monasterii Montis (Narratio A6, 7); ok. 1538 ku klasztoro- Calvi Montis alias Lisecz (BP III 454); 1398 mo- wi Lysey gory (Powieœæ Ungl. 4); [1554–67] ku nasterii in Calvo Monte (ib. 557); 1404 mona- klasztorowi Lysey gory; do klasztora na Lys¹ sterij de Lysiec (Mp. IV 1085); 1405 monaste- gorê; klasztor zawichostki y Lysey gory (Powieœæ rium S. Crucis in Calvo Monte alias Lisecz (ZDM Sch. A7, A8v); 1600 Caluimontanum Monaste- VI 1681); 1417 conventus Calui Montis alias ad rium; Monasterio Sanctae Crucis (Warszewicki sanctam Crucem in Liszecz (ib. I 323); 1423 106, 106v); 1604 Klasztor Swiêtego Krzy¿a na monasterii sante Crucis Calui montis (AG Gorze Lysey; Klasztor Swiêtokrzyski na Lysey 1813–4; Mp. IV 1209); Gorze (Ruffin C2, C3v); 1631 klasztor Swiêto- 1428, 1454, 1465, 1469, 1482 monasterium krzyski (Krótkie A8)2. [lub abbas] sancte Crucis (Mp. IV 1259; TN XX 1. ok. 1460 z. sand. (DHn. I 101), 1538n. pow. 1; AC II 624; AG 1878; MPH III 413); sand. (ASK I/7 210), 1827 pow. opat. (Tabela I 1433 monasterii S. Crucis de Calwomonte 288); 1538n. par. [Nowa] S³upia (ASK I/7 210). (ZDM II 452); [odt¹d forma ta wystêpuje – obok 2. Granice ogólnie. formy monasterii [de, in] Calvi montis – najczê- I. od posiad³oœci ryc. na N i E od kl. i masy- œciej, tak¿e w wariantach bez „de”, np. 1437, wu £yœca (por. opisy granic wsi Baszowice, Bie- 198 Œwiêty Krzy¿ lów, Bostów, Hucisko, £omno, Mirocice, Papro- lejne spory o granice (ZDP rps 1464 13, 35–7, cice, Stara S³upia, Serwis, Wymys³ów i m. Nowa 45n.); 1800 odnowienie kopców granicznych S³upia); II. od posiad³oœci bpa krak. na W i S oraz miêdzy dobrami kl. œwiêt. a kluczem bodzentyñ- bpa w³oc³. na S od kl. i masywu £yœca tudzie¿ skim, ob. nale¿¹cym do rz¹du, a szczególnie miê- klucza pod³ysogórskiego dóbr klaszt. (por. opi- dzy wsi¹ rz¹dow¹ Jeziorko i klaszt. Bielów (ib. sy granic wsi Bartoszowiny, Bussecz, Mirocice, 60–6n.; Lefebvre V/6 173v). Nowa Huta, Paprocice, Raszkowice, Rataje, Rud- Lit. Derwich 1992 305–15. ka, Senno, Stara Huta, Szklana Huta, Trzcianka, 2A. Opisy szczytu. Zerzêcin); 1259/60 [wojsko tatarsko-ruskie] „Potom ¿e [1360–66] rozgraniczenie dóbr kl. œwiêt. oraz poidosza ko £ysciu gorodu i priszedszem’ ¿e im’ kluczy bodzentyñskiego i kiel. posiad³oœci bpa k niemu i ob’ stupisza; gorod’ ¿e biasze w lesie, krak. (DHn. IX 334; MPHn. X/2 199)3; 1464 na gorie, cerkwi ¿e biasze w niem’ kamiena swia- Piotr Dunin z Prawkowic pkom. sand. i Jan P³acz- toje Troicie, gorod’ ¿e nie twierd’ biasze, wzia- kowski komornik z. odnawiaj¹ granice wsi Je- sze ¿e i togo, izsiekosza ¿e wsie ot’ ma³a do wie- ziorko, Bieliny i Lechów nale¿¹cych do bpa krak. lika” (PSRL II 854–5); 1376–86 opactwo zosta- oraz Nieskurzów, w³oœci bpa w³oc³. (Gacki 241); ³o ufundowane „in loco castri Calvimontis” 1469 kapitu³a krak. poœredniczy w ugodzie miê- (MPHn. VIII 48)4; ok. 1460 „góra Kalwaria, dzy Janem bpem krak. a Micha³em opatem œwiêt. skrzep³a z prawie zawsze tu panuj¹cego zimna w ich sporze m.in. o graniczne ³¹ki, postanawia, i otoczona czêstymi mg³ami, deszczami i œniega- ¿e granica zostanie wyznaczona przez delegatów mi, maj¹c w wielu miejscach pieni¹ce siê Ÿród³a. kapitu³y w oparciu o wskazania starców z oko- Ongiœ by³a bardzo rozs³awiona z Cyklopów (je- licznych wsi, a do tego czasu, tzn. w tym roku, ¿eli da siê wiarê dawnemu ludowemu podaniu), obie strony powstrzymuj¹ siê od zbierania siana o czym zreszt¹ œwiadcz¹ bardzo znaczne kupy ze spornych ³¹k, zaœ opat œwiêt. uwolni domow- kamieni ze zrujnowanego zamku, który miano ników, so³tysów i poddanych bpa z kluczy bo- stawiaæ na górze. [ ] potê¿ne zamczysko, ma- dzentyñskiego i kiel., a zw³aszcza Jana Pniew- j¹ce tak d³ugie œciany i tak wielkie, jak na ów skiego, Alberta prokuratora kiel. i Œwiêtos³awa wiek, g³azy tak olbrzymim wysi³kiem. Olbrzy- burgrabiê bodzentyñskiego, których uwiêzi³ miego skupiska g³azów tej potwornej budowli „occasione mortis cuiusdam monasterii sui pro- i potê¿nych zwalisk ruin nie mog³y zakryæ ani fessi et monachi, detencionisque conversi” (AC ciernie, ani kolce zielska, ani gêste tu drzewa i II 624); 1476 Piotr Dunin z Prawkowic pkom. mchy”. [ ] „[Jeleñ] wbieg³ na szczyt gór, które sand. i star. ³êczycki wyznacza granice miêdzy nazywaj¹ £ys¹ Gór¹ [!], a nad które nie ma wsiami Bieliny i Lechów nale¿¹cymi do Jana w Polsce wy¿szych. Tu porzuciwszy jelenia za- Rzeszowskiego bpa i kapitu³y krak. a posiad³o- czêli podziwiaæ ruiny starych budowli, które œciami Micha³a opata i konw. œwiêt. Granica bie- skutkiem potopu i d³ugiego czasu zsypa³y siê gnie od naro¿nicy po³o¿onej w d¹browie Rud- w bry³y skalne, jakie jeszcze i dziœ ogl¹damy” ka, miêdzy wsiami bpa krak. Jeziorko i Dêbno a (DHr. I 157; II 328; DHn. I 101; II 255, 292); w³oœciami kl. œwiêt., przez Rudkê do lasu, czyli 1467 „Monasterium istud infra nemora et ma- do bagna lub do „Gozdu”, podgórzem (Podgo- gnas siluas consistit” (AG 1868); 1468 Ûp. 3; rzym) zw. „Oka³y” [Ska³y?] do lasu zw. „Kociec”, 1470–80 Boles³aw Chrobry i Emeryk, dostawszy st¹d do lasu „Czemny” i dalej do œcie¿ki lechow- siê „in iugum montium, qui Calvariae vocantur, skiej (Lechowska), wzd³u¿ niej na S od strumie- ubi quondam habitatio erat famosa cyclopum nia „Grdzonow”, wzd³u¿ niego przez las ۄBu- [ ] veterum habitationum, quae et diluvio uni- zecz” na E, w nim, na koñcu ۄSennow”, usy- versali, et tempora antiquitate in saxorum mo- pano kopiec graniczny, dalszej granicy do kop- lem concretae visuntur, devenissent, coeperunt ców klucza brokowskiego (Brocoviensis) nie mirari locum in maximae arcis figuram et habi- usypano z powodu nieobecnoœci bpa w³oc³. (BO tum. [ ] Monasterium [ ] in monte arduo et rps 93 220v–1); 1619, 1639, 1678, 1797n. ko- nemoroso Calvariae situm est, ex quo in omnem Œwiêty Krzy¿ 199 regionem circumvicinam spatiosus et extensus ris frigore excelssimus, frequentiores nivis ne- et quiis oculis non potest terminari, habetur pro- bulas producens, scaturientes in plerisque locis spectus” (DLb. III 227–9); 1508 Ûp. 5C; 1536, habens fontes, cui ingentessimam quondam la- [ok. 1538] Ûp. Nazwa. b; 1575 „W œrodku zaœ pidum acervi arcem impositam ignibusque coe- Ma³opolski le¿y £ysiec, rzek³byœ ³ysa g³owa czy lo tonante delapsis fulmine ictam in lateribus ³ysina. Na tym szczycie wznosi siê klasztor ” Montis prostratam, et Gigantes Cyclopesque post (Kromer 29); 1577 „Templum hoc et ruinosa universae terrae diluvium eam inhabitasse nar- loca” (Articuli 14); 1585 „Mons Crucis [ ] Cer- rantur ” (Jonston I/2 77v); [1737] „Fortece nitur templum illud et monasterium fere decem Svoiey, ktor¹ te¿ trzema wa³ami kamiennemi, milliribus, vsque adeo mons in alta rupe eminet” z wielk¹ prac¹ y kosztem na ko³o gory otoczyli (Sarnicki D4); 1599 „Nam praeter quod ab vniu- y obsypali, szerokoœci¹ y wielkoœci¹ nad podzi- ersali totius orbis diluuio, vt credere par est, in- wienie ludzkie, ktorym siê y teraz pilnie przypa- numera lapidum congerie oppletus est, ipsa etiam truj¹cym y uwa¿aj¹cym to¿ roœnie zadumienie, arte instar munitionis alicuiusin summitate mon- ¿e tak wielkiey pracy czas ³akomy nie po¿ar³, y tis Calui erectae, conspicuus admodum a longe nie zg³adzi³. Dwoie tylko mieysca nakszta³t apparet, et ex vestigiis antiquis, ceu quibusdam dwoch bram, w tych wa³ach y okopach zostawiw- vallibus et propugnaculis vallatum aliquando szy. Sama zaœ Gora naturalnie g³azami wielkie- fuisse licet videre. Circa quem locum varia fera- mi iest obsypana, y obroniona, przystêpu ³atwe- rum genera, et vix non omnes omnium nominum go nie pozwalai¹c; y owszem od Pu³nocy, swoi¹ syluestres aues, et delicatiores quique pisces in wysokoœci¹ y przykroœci¹ iest wielce ciêszka y copia capiuntur, adeo vt non modo ad inhabitan- nie dostêpna, od Wschodu y Miasteczka S³upi, tium, sed etiam ad eo confluentium voluptatem, ma drogê teraz now¹, y œcieszkê dawn¹; od Po- et Regni adeo ipsius dignitatem, abudendatissi- ³udnia nie tak w prawdzie przykra, ale gêstemi mum ” (Warszewicki 103v); 1604 pielgrzymi lasami, do³ami, do wolnego przeyœcia zatrudnio- odwiedzaj¹cy opactwo pytaj¹ siê „co za przyczy- na. Na Zachod ma nie co rowniny, ale do ¿adney na rozwalenia owych murow, tak¿e wa³ow z nie- prace Domowey niesposobney, dla g³azow, w podobn¹ ludzk¹ prac¹ szeroko i dosyæ wysoko które ta gora obfituie: przeto by naywyborniey- w oko³o Klasztoru vsypanych [ ]” [£ysa Góra sze ziarno pracy ludzkiey uschn¹æ musi, y nie by³a miejscem schronienia w czasach pogañskich raz zasiane wzrostu nie wziê³o. S¹ y zimna ale i dlatego] „i¹ te¿ trzema wa³ami kamiennemi do- nie mrozy ustawiczne, albo œniegi le¿¹ce, iako syæ szeroko y wysoko prawie z podziwieniem na gorach Dostryniskich w Szwecyi, lub na Kar- ludzkim, tylko dwoie mieysca na kszta³t dwu pacie w Wêgrzech: prêdzey w prawdzie zawitai¹, bron zostawiwszy osypali [ ] po³o¿eniem swym, d³u¿ey trwai¹, dla czego frukty iakiekolwiek swey zw³aszcza kiedy ieszcze szersze y gêstsze puszcze pory doyœæ nie mog¹. Ma iednak y ciep³o ale nie- by³y, y osypaniem wa³ow mocnych ” by³a ob- uprzykrzone, gdy na nosie ani mucha ani komar ronna (Ruffin A2v, A4n.); 1631 Ûp. 6F; 1632 nie usiêdzie: Wiei¹ y mi³e fawoniusze nie tylko „Poœrodku Ma³ej Polski sterczy jedna tylko góra, mro¿ne Akwilony. [ ] Czêsto siê trafia y na tey £ys¹ zwana, na której wznosi siê klasztor s³aw- gorze, ¿e S³oñce iaœniey przyswieca, lubo na dole ny [ ], nad któr¹ w ca³ej Polsce wy¿szej nie nie pogoda, y gêste mg³y, iako te¿ y opak, a nay- znajdziesz” (Starowolski 1976 60, 81); 1650 „Sy- bardziey gdy dzdzyste chmury o Klasztor siê obi- luae magnae circa [ ] Monasterium in Monte iai¹, lub gdy w gor¹ mg³y siê zbiiai¹. To zaœ nay- et sub Montae sitae” (AG 1953); 1690 rycina osobliwszego iest, ¿e na tey gorze oczy siê do- w dziele Kwiatkiewicza, k. 2, na której widocz- brze mai¹ choæ o kilkanaœcie mil prospektem ny m.in. mur lub parkan otaczaj¹cy klasztor oraz kontentowaæ mog¹” (Jab³oñski 11–2 oraz ryci- opis ib., s. 1–4, w cz. jak 1604, w cz. ÛNazwa. na na k. 2, na której widoczny m.in. mur z ceg³y b; [ok. 1704–7] „Calvus Mons a calvitie appela- lub ciosów otaczaj¹cy claustrum); 1792 „Góra tus, cujus situs vicinus Olympo inter densas sy- ta po wiêkszey czêœci ze ska³y z³o¿ona, w daleko lvas et proceras arbores [ ] assiduo pene rigo- wiêkszym wydziale przysypane jest kamieñmi, 200 Œwiêty Krzy¿ których potrzaskanie, nieregularna forma, stosy TI 1882, s. 151) oraz droga z ÛWólki Milanow- nierówne, dowodz¹ gwa³townie niegdyœ wzru- skiej (Gacki 13); 1887 w budowie droga z opac- szonej tej góry powierzchnie. Dosyæ rozs¹dny twa na W od Kielc (J. Siemiradzki, Z wycieczki jeden Benedyktyn powiada³ mi, ¿e kawa³ki la- w góry œwiêtokrzyskie, TI 1887, s. 182); XX w. wey w lesie znajdowa³; stary przeor to samo po- œcie¿ka z £az (Bielenin 1959 308). twierdza³: zdaje siê wiêc ¿e wulkany by³y w tem Uw. Wg E. G¹ssowskiej i Z. WoŸniaka (£ysa miejscu. [ ] Powiadano mi dawniej w Warsza- Góra, IA. Badania 1979, W. 1980 193–4) we wie, ¿e widaæ zwaliska pogañskiego koœcio³a; wczesnoœredniowiecznym wale otaczaj¹cym lecz na miejscu bêd¹c ani œladu nie widzia³em, wierzcho³ek Œ.K. (Ûp. 8Ab) istnia³y pierwotnie ani najmniejszej wiadomoœci zasiêgn¹æ w tey dwa przejœcia (bramy): na E, w kierunku Nowej mierze nie mog³em. Lecz to pewne, ¿e umyœlnie S³upi, miêdzy dzisiejszymi drogami Królewsk¹ zrobione, w znacznej od siebie odleg³oœci bêd¹- i Zielon¹, oraz na S, w kierunku Wólki Milanow- ce kamienne wa³y, s³u¿y³y za obronê temu miej- skiej. Pierwsze z nich wskazuje miejsce przebie- scu, czy to zaœ pogañska rêka sypa³a? mniema- gu pierwotnej, najstarszej wersji Drogi Królew- nia w tey mierze by³yby pró¿ne” (T. Czacki, List skiej ze S³upi. Nie wiadomo, czy w³aœnie te dwie do Miko³aja Wolskiego, szambelana i przyjaciela „bramy” mieli na myœli W. Ruffin i J. Jab³oñski króla Stanis³awa Augusta Poniatowskiego, Ordy- (Ûp. 2A, 1604, [1737]). W ich czasach musia³y na Druskienickich Ÿróde³. Pismo zbiorowe , ju¿ istnieæ przejœcia przez wa³ na N, na polanê Gródno 1846, zesz. 8, 17–8); 1819, 1844, ÛBielnik i dalej do Bielowa, Baszowic i Miro- 1862–73 Ûp. 3; 1881 Ûp. 6F; XIX w. liczne cic, oraz na S, w kierunku Wólki Milanowskiej, opisy5; XX w. liczne opisy6, por. np. Dybczyñski na po³udniowe zbocze Œ.K., gdzie Bened. wy- 104–14; G¹ssowscy 11–23; S. Wieczorek, Œwiêty korzystywali dobrze nas³onecznione polanki na Krzy¿. Monografia krajoznawcza, W. 1974; Ja- uprawê zió³, mieli te¿ (wg Dybczyñskiego 113) strzêbski 3–4. Zob. te¿ p. 8 oraz ryciny: „K³osy” 2 sadzawki i ujêcie wody pitnej. Por. te¿ G¹ssow- 43, 1886, s. 40; TI 1899, s. 247. scy 28n. Lit. Gacki 8–14; Derwich 1992 19–23; Idem, 3. W³asn. kl. œwiêt. Najwa¿niejsza góra Lechitów, „Ikar” 3, 1995, nr 1394 karczma na Œ.K., w której mieszkaj¹ pra- 12(28), 33–5. cuj¹cy w koœciele klaszt. malarze ruscy (Rachun- 2B. Drogi na Œ.K. ki 192, 197, 207); 1427 Miko³aj opat, dziel¹c 1410 droga z ÛNowej S³upi na Œ.K., póŸniej maj¹tek klaszt., przeznacza na potrzeby konw. zw. Drog¹ Królewsk¹, obok droga towarowa, czynsz z karczem na Œ.K., ile by ich zakonnicy póŸniej zw. Drog¹ Zielon¹, mo¿na na ni¹ by³o nie pobudowali, zastrzegaj¹c dla siebie docho- wjechaæ wozem ci¹gniêtym przez wo³y lub lek- dy z targu corocznego (ZDM II 390); 1468 Ka- kim powozem konnym (ÛNowa S³upia, p. 6D; zimierz Jag., dowiedziawszy siê od opata Miko- Jab³oñski 11, 116–7; K. z Tañskich Hoffmano- ³aja, ¿e corocznie, na Zielone Œwi¹tki, przyby- wa, Przeja¿d¿ka w Sandomierskie, [w:] Dzie³a waj¹ na Œ.K. t³umy ludzi obojga p³ci na jarmark Klementyny z Tañskich Hoffmanowej, W. 1876, roczny niezatwierdzony ¿adnym przywilejem, (1828) 271; Gacki 13–4; X a, Z wêdrowki po podczas którego przy g³oœnej muzyce tr¹b, pi- ciernistych drogach, „Wêdrowiec” 29, 1891, t. szcza³ek, bêbnów i innych instrumentów zaba- 2 132, 148); 1437 œcie¿ka z Bielowa na Œ.K., wiaj¹ siê tañcem ze œpiewkami, klaskaniem i in- przecinaj¹ca granicê miêdzy Bielowem a Miro- nymi ¿artami, a nadto dochodzi do kradzie¿y, za- cicami (Mp. IV 1351); 1508 Ûp. 5C; 1595–1608 bójstw i innych nieprawoœci, to zaœ wszystko z fundacji opata Micha³a Maliszewskiego po- bezczeœci owo miejsce, gdzie winno ci¹gle roz- wsta³a tzw. niegdyœ Brama Królewska i Droga brzmiewaæ s³owo bo¿e, i zak³óca trwaj¹c¹ w Krzy¿owa z Nowej S³upi na Œ.K. (Gacki 90–1; dzieñ i w nocy s³u¿bê bo¿¹ [w kl.], na proœbê te- Sczaniecki 1985 146); [1737] Ûp. 2A; po³. XIX go¿ opata znosi jarmark, ustanawiaj¹c w jego w. istnieje œcie¿ka z Baszowic (Gacki 13; W. Za- miejsce w mieœcie S³upi [Nowej], po³o¿onym pad³owski, Wêdrowki po ziemi œwiêtokrzyskiej, pod Œ.K., 2 jarmarki tygodniowe: na Zielone Œwiêty Krzy¿ 201

Œwi¹tki i na œ. Wawrzyñca [10 VIII], a tak¿e za- t¹d przybywali na czas pe³nienia swoich obo- kazuje dostarczania na szczyt Œ.K. w te dni piwa wi¹zków” (Gacki 75–6); i innych trunków, wy³¹czywszy jednak spod za- 1827 na szczycie znajduj¹ siê 2 domy i 12 kazu karczmê z dawna tu istniej¹c¹, która ma mkw (Tabela I 288); 1844 tu, na szczycie, „op- funkcjonowaæ na dotychczasowych zasadach rócz koœcio³a z klasztorem, s¹ ró¿ne zabudowa- (AG 1869; Pol. 222)7; nia, ogrody i ³¹ki” (Baliñski 309); 1862–73 1470–80 k. opactwa, na górze [tzn. Œ.K.], „Szczytu gdzie stoi koœció³ i kl. Œwiêto-krzyzki znajduje siê karczma bez roli, przeznaczona bar- bêdzie do 10 morgów rozleg³oœci. Równia to dziej dla wygody przybywaj¹cych tu osób ni¿ na mniej wiêcej pochy³a, d³ugoœci staj 5, a szero- potrzeby koœcio³a, która p³aci opactwu 2 grz. koœci blizko pó³tora staja wynosz¹ca. Mieœci siê czynszu, zaœ pod Œ.K. znajduje siê inna karcz- na niej koœció³ z klasztorem, dzwonnica i hospi- ma posiadaj¹ca role w kierunku Bodzentyna, turat murowane, oraz drewniane: szopa i cha³up- która p³aci tak¿e 2 grz. czynszu. Poza tym na Œ.K. ka (dawniej karczemka). Resztê zajmuj¹ ogród, znajduje siê ³aŸnia klaszt., obs³ugiwana przez ³a- pola i krzaki. £¹ki i sadzawki s¹ poni¿ej pierw- ziebnego z Nowej S³upi. Kmiecie z nale¿¹cego szego pasa [tzn. na ÛBielniku?]” (Gacki 10–1); do bpa w³oc³. Piotrowa daj¹ podwody na Œ.K. 1881 Û6F; 1886 stara, zarzucona sadzawka (DLb. III 230; I 628); 1529 do sto³u opata na- klaszt.10 (Z przeja¿d¿ki po kraju. Listy Andriol- le¿y m³yn Lip, p³ac¹cy 2 grz. czynszu8, a do sto- lego do Adama P³uga, „K³osy” 43, 1886, s. 42); ³u konw. nale¿¹: karczma pod kl. p³ac¹ca 1 grz. 1912 na po³udniowym zboczu Œ.K. 2 sadzawki, czynszu, 2 m³yny pod Œ.K.9 p³ac¹ce ³¹cznie na E od nich rumowisko skalne z polank¹ ze 4 grz. czynszu oraz huta szk³a pod Œ.K. Ÿródlan¹ wod¹ pitn¹ (Dybczyñski 113). [ÛSzklana Huta] p³ac¹ca 3 grz. czynszu (LR Uw. O hodowli ryb w okolicy kl. wspomina 350); 1610, 1611 ÛNowa S³upia, p. 5B; 1650 ju¿ w 1599 r. K. Warszewicki (Ûp. 2A). Nas³o- gospoda na Œ.K., z której czynsz nale¿y do sto- necznione polanki na po³udniowym stoku Œ.K. ³u konw. (AG 1913); 1787 kl., podklasztorze u¿ywane by³y przez Bened. jako zielniki – upra- i inne cha³upy maj¹ 71 mkw (Spis I 399; II 118); wiano tu zio³a lecznicze na potrzeby apteki 1815 do kl. nale¿y m.in. las podgórny (Gacki klaszt. potwierdzonej w XVIII w. (Derwich 1992 265); 534–7). 1819 20 osób familii œwieckiej: zakrystian, 5A. Koœció³ i kl. Bened. organista, 2 kapelmistrzów, felczer, stolarz, mu- a) Fundacja. rarz, kowal, szewc, krawiec, praczka, piekarz, ku- Wg tradycji z lat 60-tych XIV w. opactwo pw. charz, kuchta, wo³owiec, mularz, 2 palaczy, kre- œ. Trójcy fundowa³ „in loco castri” Boles³aw densowy, lokaj przeora (AOkup. 18–9); 1819 Krzywousty zaraz po 1132 r. (MPHn. VIII 48; „Wychodz¹c z kl. przez ogród sta³ gmach muro- Derwich 1992 192–8)11; [koniec XIV w.] wg au- wany, zw. Hospiturat czyli Dom goœcinny. [ ] tora Rocznika œwiêtokrzyskiego tzw. m³odszego Pod tym domem urz¹dzono browar piwny. Na œ. Emeryk, ksi¹¿ê wêgierski, m¹¿ córki Mieszka koñcu ogrodu znajdowa³ siê dom dla s³ug klaszt. I, ofiarowa³ podczas panowania Mieszka ju¿ ist- i pomieszczenia na sprzê¿aj potrzebny do pos³ugi niej¹cemu opactwu na Œ.K. relikwiarz z cz¹st- domowej. Domostw za murami klasztoru opa- kami Drzewa Krzy¿a Œ. (MPHn. XII 6–7; Ûp. suj¹cymi nie by³o wcale na Górze, oprócz jed- 5Ba); 1427 Miko³aj opat. œwiêt., dokonuj¹c nej karczemki”. S³u¿ba klaszt.: „organista, zakry- podzia³u maj¹tku klaszt., stwierdza, ¿e fundato- stian, furtian, kapelistów dwóch, snycerz, stolarz, rami kl. byli ksi¹¿ê Boles³aw i komes Wojs³aw kowal, szklarz, felczer, krawiec, szewc, kucharz, (ZDM II 39)12; [po³. XV w.] wg autorów III i IV piekarz, mularz, wo³owiec, palaczów dwóch. Bez redakcji Katalogów bpów krak. opactwo œwiêt. w¹tpienia by³o ich wiêcej, póki kl. nie przeczu- za³o¿y³ Wojs³aw w l. 1014–23, gdy bpem krak. wa³ upadku. Kapelê [muzyczn¹] ju¿ 1818 r. roz- by³ Poppo (MPHn. V/2 42, 54), wg autora re- puszczono. S³u¿ba wiele izb i cel zajmowa³a dakcji V tych¿e Katalogów fundatorem w tym sa- w kl.: niektórzy mieszkali w Nowej S³upi i stam- mym czasie by³ Zbys³aw (Sbislaus), a Wojs³aw 202 Œwiêty Krzy¿ uposa¿y³ ju¿ istniej¹ce opactwo podczas rz¹dów tej Trójce. Tam¿e wezwawszy szeœæ mnichów nastêpnego bpa krak., Gompona, w l. 1023–32, zakonu œ. Benedykta [ ] z Zozea miasta czeskie- daj¹c mu pewne wsie i folwarki (ib. 81–2)13; [ok. go, zbudowa³a im klasztor niewielki i nada³a im 1460] wg D³ugosza opactwo wraz z koœcio³em czêœæ imienia z posagu swego, który potem kla- pw. œ. Krzy¿a fundowa³ w miejscu zamku Cyklo- sztor wielki a s³awny król Boles³aw Chabry na pów w 1006 r. Boles³aw Chrobry za namow¹ proœbê tej¿e D¹brówki, matki swojej [ ] roku swego krewniaka i goœcia œ. Emeryka, królewi- szóstego po koronacyjej wiêtszym imieniem cza wêgierskiego, który ofiarowa³ „temu miejs- nada³ i dostatkiem wiêtszym zmurowa³”18. „W cu krzy¿ dwuramienny zawieraj¹cy du¿¹ cz¹st- historyjach dziejów polskich od dawnych lat kê drzewa Pañskiego obramowan¹ skromnie znajduje siê, i¿ szóstego roku po tysi¹cu lat od srebrem”, pochodz¹cy z daru cesarza z Konstan- narodzenia bo¿ego klasztor zakonu œ. Benedyk- tynopola dla jego ojca, Stefana, króla wêgierskie- ta na £ysej Górze za³o¿y³ [ ] Boles³aw Chabry”. go. W 1022 r. Wis³aw h. Zabawa uposa¿y³ ju¿ Œ. Emeryk, ziêæ i goœæ Boles³awa Chrobrego, istniej¹ce opactwo œ. Krzy¿a czêœci¹ swoich po- w 1003 r. ofiarowa³ temu klasztorowi relikwiarz siad³oœci. Tak¿e w czasie rz¹dów Boles³awa z 5 cz¹stkami Krzy¿a œ. oprawionymi w srebro, Chrobrego „Woyslaus [ ] fundatoris intencio- który œ. Helena podarowa³a swemu synowi „z ne pro vite solitarie devocione fundamenta clau- najwyborniejszych czêœci krzy¿owych”, ten zaœ stri iecit et erexit, vel, ut verius loquar, iactis podarowa³ go pap. Sylwestrowi, a pap. Benedykt dudum et erectis insigne augmentum prestitit” przes³a³ go Stefanowi królowi wêgierskiemu. (DHn. I 101; II 255–6, 286, 292)14; 1470–80 Przy przekazaniu relikwii asystowa³ Emerykowi w 1006 r. Boles³aw Chrobry za namow¹ œ. Eme- bp krak. Lampert, a „opat miejsca onego, ubraw- ryka królewicza wêgierskiego, swego goœcia szy siê te¿ w odzienie kap³añskie, zabie¿a³ ze i krewnego, fundowa³ opactwo pw. œ. Trójcy oraz wszystk¹ braci¹ a¿e pod górê, gdzie dziœ jest zbu- koœció³ klaszt. pw. œ. Trójcy i œ. Krzy¿a i spro- dowana kaplica ku czci wszystkim œwiêtym” wadzi³ doñ mnichów z opactwa na Monte Cas- (Narratio A1–A1v, A5v–A6v, t³umaczenie – Po- sino, zaœ Emeryk podarowa³ im „bifurcatam cru- wieœæ 269–70, 274–7)19; 1593 na pytanie o fun- cem, notabilem portionem ligni Dominici conti- datorów i patronów zadane przez wizytuj¹cego nentem, modico et tenui argento parum deaura- opactwo kardyna³a Jerzego Radziwi³³a, admini- to desuper obductam, parenti suo Stephano stratora bpstwa krak., zakonnicy œwiêt. odpowie- Hungariae regi a Graecorum caesare Constanti- dzieli, i¿ „ex traditione ecclesiam eadem esse ti- nopoli pro insigni munere transmissam, quam tuli SS. Trinitatis, sed literas erectionis et fun- [ ] Emericus in pectore ex donatione parentis dationis iam pridem intercidisset, ex quibus id gestare consveverat”. Kl. ten uposa¿y³ póŸniej melius constare posset”. Jednak¿e wizytatorzy, pewnymi posiad³oœciami ze swej ojcowizny ko- przeszukawszy dokumenty i katalog, znaleŸli mes Wis³aw h. Zabawa, zaœ abp krak. Poppo wy- dok. z 1427 r. w sprawie podzia³u dóbr klaszt. dzieli³ mu ze swego sto³u liczne dzies. snop. „ex qua constet fundatores eiusdem ecclesie et (DLb. III 228–9)15; [2 po³. XV w.] opactwo zbu- monasteri fuisse Boleslaum ducem Poloniae et dowano w 1020 r. (glosa marginalna, BCz. rps Woislaum comitem” (BJ rps 3544 154–5)20; 1315 23916); [koniec XV w.] wg autora niezna- 1599n. kronikarze klaszt., pocz¹wszy od Warsze- nej „cronica vulgaris Polonici que est apud do- wickiego, a na Szepiñskim skoñczywszy, rozwi- minum Odrov¹szch in Russia” Stefan król wê- jali i uszczegó³owiali wersjê fundacji opactwa za- gierski po chrzcie i ma³¿eñstwie z bratanic¹ (fi- prezentowan¹ w 1536 r. Dziejopisarze niekla- liastra) œ. Zygmunta zamieni³ na kl. bened. za- sztorni przyjmowali zazwyczaj wersjê wypadków mek zw. £ysa Góra z lasami i wsiami, który podan¹ przez D³ugosza, Û[ok. 1460], 1470–80; otrzyma³ w posagu, a w którym przebywa³a a¿ niedatowane glosy z XV-wiecznych kodeksów do œlubu jego przysz³a ma³¿onka (MPHn. XII 6; œwiêt., wynotowane przez G. Lefebvre’a, pocho- Zathey s. 472)17; 1536, ok. 1538 „D¹brówka [...] dz¹ce najwczeœniej z prze³omu XV/XVI w., za- kaza³a zbudowaæ koœció³ i poœwiêciæ [ ] Œwiê- pewne z XVI–XVIII w.: 1. opactwo pw. œ. Trój- Œwiêty Krzy¿ 203 cy i œ. Krzy¿a za³o¿y³ œ. Emeryk za zgod¹ Bole- eiusdem fundati et erecti ” (Mp. V/E 5); 1509 s³awa Chrobrego, a w³aœciwie podarowa³ mu re- Zygmunt St. powiadamia Jana bpa krak., ¿e jako likwiê œ. Krzy¿a i wyjedna³ wiele przywilejów „patronus et tutor conventus et Monasterij [ ] od pap. Sylwestra IV, zaœ pierwszymi fundato- legittimus” zatwierdzi³ erekcjê Piotra, profesa rami kl. byli król Boles³aw Chrobry i komes œwiêt., na opata tego kl. (MK XXIV 132; MS IV/ Wojs³aw w 1025 r. (Lefebvre VI/2 184v–521; Der- 2 9044); 1536 Zygmunt St., do którego nale¿y wich 1992 258); 2. kl. œ. Trójcy na £ysej Górze pr. patronatu nad opactwem œwiêt., potwierdza zosta³ za³o¿ony w 969 r. przez D¹brówkê, ¿. Mie- zawart¹ dziêki jego interwencji ugodê miêdzy kl. szka I, która sprowadzi³a doñ mnichów bened. œwiêt. a Hieronimem £askim (AG 1892; ÛKo- z kl. œ. Prokopa w Czechach, zaœ relikwiê œ. Krzy- niem³oty); 1585 opactwo zosta³o fundowane ¿a, któr¹ posiada³ od swojej prababki Heleny przez cz³onków rodu Dêbno (Sarnicki D4); 1593 „Constantini”, podarowa³ opactwu w 1038 r. fundatorzy Ûp. 5Aa. W koœciele konwentualnym Emeryk, s. œ. Stefana i m¹¿ córki Mieszka II, syna nie wolno dokonywaæ pochówków osób spoza Boles³awa Chrobrego (Lefebvre VI/3 185n.22; konw., oprócz „sucessoribus fundatorum eius- Derwich 1992 258); 3. œ. Emeryk, s. œ. Stefana dem ecclesie vel insigniorum fundatorum” oraz króla wêgierskiego, ziêæ Mieszka, ksiêcia Pol- pielgrzymów, zakonnicy musz¹ odprawiaæ litur- ski, podczas polowania w okolicy Kielc ofiaro- giê ¿a³obn¹ „pro fundatoribus” (BJ rps 3544 wa³ w 1037 r. koœcio³owi i zakonnikom œ. Bene- 156); 1690, [1737] w kl. odprawiany jest w dniu dykta na £ysej Górze „alias Lysecz” œ. Krzy¿ 1 X anniwersarz za duszê Boles³awa Chrobrego przechowywany w pektorale (Lefebvre VI/14 fundatora i dobrodzieja, a w dniu 7 X anniwer- 210v23; Derwich 1992 258). sarz za duszê „hrabiego” Wojs³awa dobrodzie- b) Fundatorzy, patroni. ja, ofiarodawcê kilku wsi (Kwiatkiewicz 33, 59; 1269 Boles³aw Wstydl. wraz z ¿on¹ wydaj¹ Jab³oñski 42, 198); 1599n. Ûp. 5Aa24. przywilej w sprawie wsi ÛGrzegorzewice nale- c) Wezwanie25. ¿¹cej do „eiusdem cenobii nostre” na £ysej Górze Przy fundacji Ûp. 5Aa; 1259/60, 1269–1351, (Mp. I 78); 1286 Leszek Cz. bierze pod opiekê 1386 koœció³ klaszt. pw. œ. Trójcy (PSRL II 854n.; koœció³ œ. Trójcy na £ysej Górze „a nostris ma- Mp. I 78; II 476, 576; Pol. 62, 105; ZDM VI ioribus constructam” (Pol. 62); 1427 Miko³aj 1519); 1361n. opactwo œ. Krzy¿a na £ysej Górze opat œwiêt., wydzielaj¹c z maj¹tku klaszt. od- (Mp. III 742n.); 1393–4 koœció³ œ. Krzy¿a (Ra- dzielny stó³ konw., stwierdza, ¿e robi to m.in. chunki 156, 202–3, 164, 197); [po³. XV w.] ko- „pro animabus fidelium defunctorum huius loci”, œció³ i kl. pw. œ. Krzy¿a (MPHn. X/2 69, 72, 73); zwalnia dobra zakonników od obowi¹zku dostar- 1461 rekoncyliacja starego koœcio³a œ. Krzy¿a czania sepów, tak¿e w wypadku „adventu domi- (ecclesia antiqua Sancte Crucis dicta Lissecz), ni regis, regine, sive cuiuscumque hospitis vel usuniêty zosta³ wielki o³tarz pw. œœ. Trójcy, Be- patroni genero predicto descendentis”, oraz nedykta i Wawrzyñca, o³tarz w starym koœciele wznawia liturgiê ¿a³obn¹ „pro defunctis funda- po prawej stronie od S dedykowano œœ. Barba- toribus et benefactoribus supradictis”, m.in. rze i Katarzynie, po lewej stronie œœ. Miko³ajo- w Suche Dni „misam defunctorum cum phere- wi, Wojciechowi i wszystkim Wyznawcom, trze- tro exornato tumulis predictorum fundatorum ci, od N, œœ. Emerykowi (Hemrici) i Janowi defunctorum ante altare S. Michaelis, ubi cor- Chrzcicielowi, czwarty, od S, œœ. Micha³owi [Ûp. pora generis predicto comitis descendentis re- 5Ab, 1427], Stanis³awowi patronowi i £ukaszo- quiescunt ” (ZDM II 390); 1458 król nadaje pr. wi Ewangeliœcie. W kaplicy œ. Krzy¿a ponow- patronatu i prezenty nad koœcio³em par. w ÛW¹- nie poœwiêcono o³tarz wraz z epitafium pocho- wolnicy kl. œwiêt., który „per predecessores no- wanych tu braci. W nowym koœciele [tzn. stros colende memorie Polonie reges ad laudem przed³u¿eniu starego] konsekrowano o³tarz za et ad honorem omnipotentis Dei eiusque matris wejœciem z kru¿ganków, o³tarz wielki oraz dwa Marie virginis benedicte super omnes exiguis ad- kamienne o³tarze w jego rogach (Lefebvre VI/5 modum et levibus proventibus sunt dotati et in 188; £oœ, Semkowicz 8–9; Derwich 1992 182–3); 204 Œwiêty Krzy¿ por. te¿ 1584: „Koœció³ œ. Trójce na £ysej górze”, spowiednika i kaznodziejê, Bened. œwiêt. Miko- „w klasztorze œwiêtej Trójce na £ysej Górze, ³aja Mniszka, przyw. Kazimierza Wlk. [z 1366 który teraz zow¹ Œwiêtego Krzy¿a”, „Na £ysej r.] uwalniaj¹cy posiad³oœci kl. od wszelkich ciê- Górze w koœciele u œ. Krzy¿a”, „na górê £ys¹ do ¿arów (Pol. 196; Mp. IV 1209; AG 1813–4); klasztora œ. Trójce” (Paprocki 46, 384, 575, 771). 1440 W³adys³aw Warn. potwierdza przywilej d) Dokumenty do po³. XIV w. ojca z 1423 r. (Pol. 211; Mp. IV 1360; AG 1828); 1269 ÛGrzegorzewice, p. 3; 1270 Boles³aw 1442 ten¿e przenosi na pr. œredz. wymienione po- Wstydl. i jego ¿. Kunegunda, ogl¹dn¹wszy i roz- siad³oœci kl. œwiêt. [wymienione 26 wsi, w rze- wa¿ywszy przywileje i wolnoœci kl. nadane mu czywistoœci kl. posiada³ 29 wsi i 1 m.]: Star¹ S³u- przez ich przodków, udzielaj¹ opactwu licznych piê, Pokrzywiankê, Rzepin, Rzepinek, Lenartów wolnoœci oraz potwierdzaj¹ nadanie warzonki z Most, Florencjê, Boleszyn, Milejowice [cz.], warzelni soli w Bochni, zamieniaj¹c je [w za- Wierzb¹towice, Janowice [sand.], Kraszków mian za ÛOsieczek?] na wieczysty czynsz 5 grz. [cz.], Modliborzyce, Wolê [ob. Serwis], Baszo- rocznie (Mp. II 476; AG 1781; ÛBraciejowice, wice, Mirocice, Bielów, Koniem³oty, Œwiêcicê, p. 3); 1286 Leszek Cz. bierze pod opiekê koœció³ Tuklêcz i Wojs³aw w z. i pow. sand., Pietrzejo- pw. œ. Trójcy na £ysej Górze i potwierdza z nie- wice i Przezwody w z. i pow. krak., Braciejowi- wielkimi zmianami wolnoœci oraz czynsz 5 grz. ce, G³odno i Zakrzów w z. i pow. lub. oraz Mni- srebra z pieczyn z Bochni, nadane opactwu przez szek w z. sand. i pow. rad. [pominiêto Wólkê Mi- jego wuja Boles³awa w zamian za ofiarowan¹ mu lanowsk¹, cz. Szczeg³a, cz. Worowic, m. Now¹ przez opata Jakuba wieœ Osiek [ob. Osieczek] S³upiê] (Pol. 212; Mp. IV 1434; AG 1843); 1455 (Mp. III 62; ÛBraciejowice, p. 3); 1308 ÛCzer- Kazimierz Jag. transumuje dok. z 1440 r. (Pol. ników, p. 3; 1319 W³adys³aw £ok. transumuje 211; AG 1854); 1457 ten¿e odnawia i zaostrza dokumenty z l. 1270 i 1286 oraz przenosi wszy- ustawê Kazimierza Wlk. o przechodach wojsk stkie posiad³oœci kl. na pr. niem. (Mp. II 576; AG (Jonston II/27 43v; TN XIX 77; Tyn. 221)26; 1464 1782); 1326 ÛCelejów; 1328 ÛLublin, p. 3A; ten¿e zakazuje oprawcom s¹dziæ kmieci kl. œwiêt. 1339 ÛRzepin, p. 3; 1344 ÛKraków, p. 3A; i wymagaæ od nich stacji oraz nadaje opactwu 1351 Kazimierz Wlk. przenosi na pr. œredz. pr. król. obory, czyli pr. zajmowania cudzego by- imiennie wyliczone posiad³oœci kl. œwiêt. [tzn. d³a w szkodzie (Pol. 221; APK.ZR 144); 1491 1 m. i 29 wsi]: Pietrzejowice, Przezwody i Trê- Kazimierz Jag., widz¹c przywileje swoich po- baczowice w z. krak., Szczeglin [cz.], Wojs³aw, przedników, uwalnia posiad³oœci kl. œwiêt. od po- Koniem³oty, Œwiêcicê, Wolê Pluskan¹ [ob. Ser- datku 2 gr, zwalnia tak¿e od niego kupion¹ nie- wis], Modliborzyce, Jagnin, Wlonice, Kraszków dawno przez opactwo wieœ Dziurów (AG 1881; [cz.], Szczeg³o [cz.], Worowice [cz.], m. S³upiê Gacki 220–1); 1494 Jan Olbr. w³asnorêcznie po- [Now¹] z przyleg³¹ wioseczk¹ S³upia [Stara], twierdza przyw. z 1453 r. (Pol. 236; AG 1854); Zakrzów [cz.], Rataje [ob. Wólka Milanowska], 1499 ten¿e uwalnia dobra opactwa na okres 3 lat Mirocice, Rzepin, Rzepinek, ¯erniki [cz.?], Bo- od wszelkich powinnoœci i podatków ze wzglê- leszyn i Braciejowice w z. sand., Ciep³¹ w z. rad., du na ich zniszczenie w wyniku dzia³añ wojen- Celejów, Opatkowice [lub.], Wêgierce [cz.?] nych (MS II 1360); 1502 Aleksander Jag. po- i D³ugie w z. lub., a tak¿e [dopisane po formu- twierdza wszystkie wolnoœci opactwa œwiêt. (ib. ³ach koñcowych] G³odno (AG 1795; Derwich III 506); 1506 ten¿e transumuje dok. z 1286 r. 1992 278; Pol. 105; Gacki 199). i zamiast 5 grz. srebra przyznaje opactwu 5 ba³- e) Przywileje generalne. wanów soli rocznie z ¿upy bocheñskiej (Pol. s. 1270, 1286, 1319, 1351 Û5Ad; 1366 Kazi- 137–9; AG 1884); 1507 Zygmunt St. potwierdza mierz Wlk. dla sfinansowania wydatków na bu- wszystkie wolnoœci opactwa œwiêt. (AG 1909); dowê kl. nadaje opactwu œwiêt. obszerny imm. 1510 Zygmunt St. transumuje dok. z 1455 r. wraz ekonomiczny (Mp. III 795; AG 1786); 1386 W³a- z jego potwierdzeniem z 1494 r. (Pol. s. 471–3; dys³aw Jag. transumuje dok. z 1351 r. (ZDM VI AG 1886); 1535 Zygmunt St. transumuje dok. 1519); 1423 ten¿e potwierdza okazany przez jego z 1351 r. (AG 1891; Gacki 224–5); 1546 ÛCza- Œwiêty Krzy¿ 205

¿ów, p. 3; 1553 Zygmunt A. transumuje przyw. bra z pieczyn z Bochni, nadany opactwu przez W³adys³awa Jag. z 1423 r., Kazimierza Jag. jego wuja Boles³awa w zamian za ofiarowan¹ mu z 1455 r., Zygmunta St. z 1507 r. oraz tego¿ przez opata Jakuba wieœ Osiek (Mp. III 62); 1409 z 1535 r., przy czym zmienia treœæ dyspozycji W³adys³aw Jag., zwa¿ywszy, ¿e opactwo za daw- dok. Kazimierza Wlk. z 1351 r., zawartego w nych czasów pobiera³o roczny czynsz 5 grz. z soli przyw. Zygmunta St. z 1535 r., w ten sposób, i¿ ba³wanowej, który odebrano mu za panowania przenosi z pr. polskiego na pr. niem. wszystkie Kazimierza Wlk.27, teraz, powodowany szczegól- posiad³oœci kl. wyliczone przez aktualnego opa- n¹ ³ask¹ dla opata i braci kl. œwiêt., nadaje im ta œwiêt., a mianowicie: m. Now¹ S³upiê, wio- sól grub¹ wart. 5 grz. rocznie, któr¹ co roku wy- seczkê Star¹ S³upiê, Pokrzywiankê, Cza¿ów, dawaæ ma im z ¿up solnych ¿upnik król. (ib. IV Ska³y, Wólkê Milanowsk¹, Rzepin, Rzepinek, 1112; AG 1805); Paw³ów, D¹browê [cz.], Zawadê [cz.], Dziurów, 1427 Miko³aj opat, dziel¹c dobra klaszt. na Wanacjê, Boleszyn, Prawêcin, 1/2 Do³ów, Kra- stó³ opacki i mniszy, przekazuje na utrzymanie szków [cz.], Janowice, Milejowice [cz.], Je¿ów, konw. 1 ba³wan soli rocznie, który ka¿dorazowy 1 kmiecia w Szczegle, 1 kmiecia w Worowicach, opat ma przekazywaæ czeladzi w folwarkach Baszowice, Mirocice, Bielów, Serwis i Modlibo- konw. na wyrób przetworów mlecznych, a tak¿e rzyce w z. sand., Pietrzejowice i Przezwody w z. wszystkie ewentualne nowe nadania lub zapisy krak., Braciejowice, Goszczê, Boiska, Zakrzów, solne, przy czym te ostatnie do kl. dostarcz¹, Micha³ów i Dziurów [?, wymieniony ponownie] zgodne ze zwyczajem, mkcy wsi opata, a konw. w pow. rad. oraz G³odno i 1/2 NiedŸwiady w pow. u¿yje wedle potrzeby (ZDM II 390); 1442 kl. lub. [opuszczono Hucisko i Wierzb¹towice], czy- œwiêt. otrzymuje z ¿up bocheñskich sól ba³wa- li 1 m. i 35 wsi [w rzeczywistoœci kl. posiada³ now¹ wart. 5 grz. rocznie (H. Zeissberg, Kleine- 37 wsi], w tym 8 w cz. (AG 1909); 1592 Zyg- re Geschichtsquelle Polens im Mittelalter. Eine munt III Waza transumuje dok. Zygmunta z 1553 Nachlase, Wien 1887 s. 19–20, nadbitka z „Ar- r. (ib.; Gacki 235); 1633 W³adys³aw IV Waza chiv f. österreichische Geschichte” 55); transumuje dok. ojca z 1592 r. (AG 1912); 1649 1470–80 czynsz 5 grz. srebra z ¿up w Boch- Jan Kazimierz transumuje dok. poprzednika ni ustanowiony w 1270 r. w zamian za wieœ Osiek z 1633 r. (ib. 1928); 1669 Micha³ Korybut Wi- i potwierdzony w 1286 r. pobiera³o opactwo do œniowiecki transumuje dok. Jana Kazimierza czasu koronacji W³adys³awa Jag. W 1409 r. ten- z 1649 r. (ib. 1920); 1685 potwierdzenie dok. ¿e zmieni³ sumê 5 grz. srebra na 5 grz. „commu- z 1286 r. (ib. 1921); 1685 Jan III Sobieski tran- nis pecuniae” i poleci³ wydawaæ opactwu sól tej sumuje dok. z 1669 r. (ib. 1922); 1699, 1740 Au- wartoœci, któr¹ i ob. daj¹ mu w ba³wanach wart. gust II Mocny i August III transumuj¹ dok. z 3 grz. Kmiecie klaszt. z Koniem³otów, Tuklêcza 1669 r. (Ûp. 5Af); 1766 Stanis³aw August Po- i Œwiêcicy [?] maj¹ przewoziæ sól z Koniem³otów niatowski transumuje dok. z 1740 r. (Ûp. 5Af); do S³upi [Nowej?] (DLb. III 242, 238–9); 1487 1785 za pomoc¹ kolejnych potwierdzeñ przyw. Kazimierz Jag., bawi¹c w kl., ofiarowuje konw. W³adys³awa Jag. z 1423 r. [z l. 1592, 1699, 1766] œwiêt. jednorazowo 8 ba³wanów soli (Paw. 134); kl. œwiêt. odpiera ¿¹danie kapitana Kacpra Czarn- 1506 Aleksander Jag. transumuje dok. z 1286 ka, któremu król nada³ w do¿ywocie sepy z dóbr r. i zamiast 5 grz. srebra przyznaje opactwu 5 ba³- opactwa œwiêt. (Gacki 235); wanów soli rocznie z ¿upy bocheñskiej (Pol. s. Lit. na temat immunitetu – Derwich 1992 137–9; AG 1884); 1508 Zygmunt St., zwa¿yw- 411–30. szy, i¿ kl. œwiêt. napotka³ na wiele trudnoœci w eg- f) Nadania solne. zekwowaniu nale¿nej mu z ¿up bocheñskich soli 1270 Boles³aw Wstydl. z ¿on¹ potwierdzaj¹ wart. 5 grz. srebra, a ponadto ¿upnicy wydawali nadanie warzonki z warzelni soli w Bochni i za- mu zazwyczaj mniej soli, ni¿ by siê nale¿a³o, na- mieniaj¹ je [w zamian za Osieczek?] na wieczy- kazuje Andrzejowi z Koœcielca i jego nastêpcom, sty czynsz 5 grz. rocznie (Mp. II 476; AG 1781); ¿upnikom bocheñskim, wydawaæ opactwu co- 1286 Leszek Cz. potwierdza czynsz 5 grz. sre- rocznie 5 ba³wanów krakowskich soli (TN 206 Œwiêty Krzy¿

XXVIII 48; Gacki 222); 1518 opactwo otrzymuje o wynagrodzenie mu straconego dochodu solne- rocznie 5 ba³wanów soli z ¿up wielickich (Opis go z dóbr Bened. tyn. pozosta³ych w granicach ¿up krak. z roku 1518, wyd. A. Keckowa i A. Wolf, Królestwa Polskiego (ib.). KHKM 9, 1961, nr 3, zesz. dod., s. 35/529); Lit. Derwich 1992 370–3. 1555 Jakub Uchañski, bp che³mski, jako ko- g) Wykazy posiad³oœci, dochody. misarz SA przypomina, ¿e opat ma m.in. dawaæ 1325–7, 1350–1 [1334–6]28, 1354–5 docho- co roku konw. dla czeladzi folw. 1 ba³wan soli dy opactwa otaksowane na 100 grz. (MV I 119; na wyroby mleczne, zarz¹dza, aby opat przeka- MV II 318, 390, 406); 1351 Ûp. 5Ad; 1427 pod- zywa³ konw. 2 ba³wany soli, a sobie zatrzymy- czas wizytacji opactwa przez bpa krak. Zbig- wa³ 3 ba³wany, ma on tak¿e m.in. z 72 grz. uzy- niewa Oleœnickiego Miko³aj opat œwiêt. wydziela skiwanych z m³ynów odk³adaæ corocznie po 10 konwentowi jako tzw. stó³ wspólny prepozyturê grz. na wykup sprzedanych bezprawnie w³oœci w Mniszku, cz. Rajca, Braciejowice, G³odno (AG 1896; Gacki 250); 1564 opactwo uzyskuje i Zakrzów z jazem, Ÿreb w Wêgiercach, Opat- z ¿up wielickich 5 ba³wanów soli rocznie (LK kowice [lub.], opust. staw k. Lublina, razem z 1564 II 115); 1650 Û5Ag; [1649–53] przy ko- wszystkimi dochodami, w tym sepem, przy czym lejnej modyfikacji podzia³u dóbr klaszt. konw. bracia sami finansuj¹ rozgraniczenia. Mnisi otrzymuje ponownie 2 ba³wany soli rocznie, otrzymuj¹ tak¿e dziesiêciny „retro Wisla in ter- które poddani konw. maj¹ odbieraæ z Pietrzejo- ra Lublinensi et aliis in districtu Radomiensi” wic (Gacki 250; AG 1913–5, 1917); 1655 Jan oraz wszystkie ofiary wiernych sk³adane w ko- Weichard ¿upnik krak., odpowiadaj¹c na pismo œciele klaszt., kaplicy œ. Krzy¿a i w drewn. ko- opata œwiêt., który z 5 ba³wanów soli wydawa- œciele Wszystkich Œwiêtych, oprócz tych w mo- nych corocznie opactwu z kopalni Królestwa necie, kruszczu i broni. Mnisi maj¹ dawaæ na Polskiego przeznaczy³ 2 ba³wany na stó³ wspól- swój stó³ oraz dla chorych i familii miêso, ma- ny, tzn. konw., wydaje urzêdowe œwiadectwo, ¿e s³o, jaja i pieprz, pozosta³e produkty daje opat. opat i kl. œ. Krzy¿a byli i s¹ w posiadaniu 5 ba³- Mnisi sami finansuj¹ ubiór, ale opat daje 50 grz. wanów soli i ¿e odbieraj¹ je co roku z ¿up wie- na niektóre szaty, a tak¿e wino na potrzeby li- lickich (Gacki 271–2); 1685 Jan III Sobieski po- turgii [ÛSandomierz, p. 3A], 2/3 miodu, cz. soli twierdza przywileje klaszt. z l. 1286, 1506 i 1508 [Ûp. 5Af)], czynsz z karczmy na szczycie i z in- obejmuj¹ce nadanie z ¿up bocheñskich 5 ba³wa- nych, jeœli tu powstan¹, oprócz czynszu z jarmar- nów soli rocznie wart. 5 grz. srebra, uzyskane za ku rocznego na szczycie, z ³aŸni w S³upi [Nowej], dobra Osiek, polecaj¹c ¿upnikom bocheñskim której ³aziebnik s³u¿y mnichom. Opat ¿ywi bra- nadal wydawaæ opactwu po 5 ba³wanów soli ci po 3 dni w œwiêta Bo¿ego Narodzenia, Wiel- rocznie (AG 1921; Gacki 226); 1690 kl. otrzy- kanocy i Zielonych Œwi¹tek, a po 1 dniu w œwiêta muje 5 ba³wanów soli rocznie z ¿up wielickich Obrzezania, Objawienia [Trzech Króli], Wnie- (Kwiatkiewicz 60); [1697–1733] za panowania bowst¹pienia, Bo¿ego Cia³a, Wszystkich Œwiê- Augusta II Mocnego opactwo zamiast 5 ba³wa- tych oraz w œwiêta NMP, troszczy siê o budyn- nów soli zaczyna otrzymywaæ 25 solówek rocz- ki, zapewnia podejmowanie goœci. Opat okreœla nie, tak te¿ do 1772 r. (Gacki 273); 1699 August zasady wychodzenia braci do dworu klaszt. w II Mocny transumuje dok. z 1685 r. (AG 1924); S³upi [Nowej?] oraz liturgii mszalnej (ZDM II 1701–28 zakonnicy otrzymuj¹ po 22 beczki soli 390); 1442 Ûp. 5Ae; [1433] Ûp. 5Ah; rocznie z ¿up Kunegundy, odbierane z Pu³aw, 1447 kardyna³ Zbigniew Oleœnicki podczas jako nale¿noœæ za dzies. z dóbr janowieckich wizytacji kl. uzupe³nia i poprawia podzia³ dóbr (Gacki 284–5; ÛJanowiec); 1740 August III na stó³ opata i konw. M.in. do konw. nale¿¹ ofiary transumuje dok. z 1699 r. (AG 1927; Gacki 235); wiernych w postaci koni, zapisy testamentowe s¹ 1766 Stanis³aw August Poniatowski transumuje dzielone miêdzy opata i braci, opat ma obowi¹- dok. z 1740 r. (AG 1927–9); 1772 w wyniku I zek przekazaæ braciom beczkê wina z winnicy rozbioru opactwo traci sól z ¿up solnych (Gacki w Sandomierzu. Reguluje udzia³ opata w pracach 273); 1783 nieskuteczna proœba opactwa budowlanych w posiad³oœciach mnichów, zasa- Œwiêty Krzy¿ 207 dy prezentowania na prebendy nale¿¹ce do sto- pozytury w¹wol.] w tym 13 w³asnych [w rzeczy- ³u konw. oraz p³acenia podatków i kontrybucji, wistoœci 17], ³¹czny dochód wynosi 380/4 grz.29. które konw. p³aci w 1/3, a opat w 2/3, a tak¿e za- Do sto³u opata nale¿¹: Koniem³oty, Œwiêcica, rz¹dzania opactwem – opat musi radziæ siê 4 wy- Tuklêcz, m. Nowa S³upia, Stara S³upia, Rzepin, branych mnichów – oraz dyscypliny klaszt. (ZKK Rzepinek, Wanacja, Paw³ów, Dziurów, Boleszyn, II 508); 1453 Teodoryk Buczacki kaszt. kamie- Prawêcin, Do³y [cz.], Szczeg³o [cz.], Pe³ka, Ja- niecki i star. podolski z czci do œ. Krzy¿a nadaje nowice [sand.], Worowice [cz.], Wólka Milanow- wieczyœcie opactwu œwiêt. 1 Ÿrebca dwuletnie- ska, Pokrzywianka, Je¿ów [cz.], Pietrzejowice, go rocznie, prosz¹c spadkobierców o poszano- Przezwody [opuszczono cz. Kraszkowa, cz. Mi- wanie jego woli (TN XVIII 133); lejowic, Wierzb¹towice], m³yny: Lip, Idziego pod 1470–80 oprócz £ysej Góry z okolic¹ [Ûp. m. Now¹ S³upi¹, w Rzepinie, nowy w Milejowi- 3] do opactwa nale¿y 1 m. i 33 wsie [w rzeczy- cach, w Do³ach, dochód z c³a sand. [pomy³ka? wistoœci 35–6 wsi], w tym 6 w cz., tzn.: Nowa i nale¿a³ do konw.] oraz dzies. snop. z 6 w³asnych Stara S³upia, Boleszyn, Wierzb¹towice, Janowice posiad³oœci [pominiêto z folwarków w Prawêci- [sand.], Wólka Milanowska, Baszowice, Bielów, nie, Przezwodach i Wlonicach], dochód wynosi Mirocice, Lenartów Most, cz. Milejowic, cz. Kra- 181/28 grz. Do konw. nale¿¹ Modliborzyce w szkowa, Modliborzyce, Pokrzywianka, Rzepin, dzier¿., Baszowice, Wola [ob. Serwis], Miroci- Rzepinek, cz. Worowic, cz. Szczeg³a, Paw³ów, ce, Bielów, Braciejowice z karczm¹, Zakrzów, cz. Je¿owa, Prawêcin, Dziurów, Koniem³oty, Goszcza, NiedŸwiada [cz.], G³odno, Boiska, Œwiêcica, Tuklêcz, Pietrzejowice, Przezwody, karczma na szczycie £yœca, 2 m³yny pod Œ.K., Bostowska Wola, Braciejowice, Zakrzów, Go- huta szk³a [opuszczono Hucisko] oraz dzies. szcza, Boiska, G³odno i cz. NiedŸwiady [opu- snop. z 47 wsi [pominiêto dzies. z G³odna, Lu- szczono Hucisko, Serwis, mo¿e Florencjê], dzies. cimi, Parchatki, Podgórza, Podgrodzia, Przy³ê- snop. z 18 w³asnych posiad³oœci, w tym 6 w cz., ku, Rogowa, Œwiesielic, Wilkowa, Witoszyna, z posiad³oœci innych w³aœcicieli: z 53 wsi i ich Zawady i cz. folw. w Modliborzycach oraz ca³¹ cz. aktualnie, z 11 z dopiskiem „ex antiquo”, z prepozyturê w¹wol.], dochód wynosi 169/18 grz., 3 niegdyœ i z 4 mo¿e niegdyœ, a tak¿e z wsi na- w tym z dzies. 136/20 grz. (LR 349–52); le¿¹cych do prepozytury w¹wol. [opuszczono 1538 opactwo p³aci pobór: od 48/36 grz. czyn- Bia³obrzegi, Podgrodzie, Wolê Soleck¹] (DLb. szu z m. Nowa S³upia, od 50 fl. czynszu z c³a III 230–58; I i II wg indeksów); sandomierskiego, od 2 grz. czynszu z ³aŸni, od 1499 Ûp. 5Ae; 1508 kl. œwiêt. nie p³aci po- 4 grz. czynszu z warsztatu przyklasztornego (vil- datku 1/4 czynszu (Paw. 464); 1510 Jan bp krak. laria officina), od czynszu z m³ynów, po 2 grz. jako komisarz Jana abpa gnieŸn. i synodu pio- od m³yna zw. Kiernozek lub Wielki pod Star¹ trowskiego delegowany do kl. œwiêt. na proœbê S³upi¹, m³ynów Idzik i Bujak w Nowej S³upi, opata Piotra skar¿¹cego siê, ¿e wskutek zniszczeñ m³yna Kuczorek, m³yna Do³y we wsi Tworków dóbr opackich i konw. przez zaciê¿nych oraz [ob. ÛDo³y], m³yna we wsi D¹browa i po 1 grz. najazd tatarski opactwo nie jest w stanie podo- z m³yna we wsi Ska³y i m³yna zw. Ksiê¿ek w Mi- ³aæ obci¹¿eniom wynikaj¹cym ze starej taksy jego rocicach (ASK I/7 210); 1553 Ûp. 5Ae; 1555 dochodów, stwierdza, ¿e taksa ta, wynosz¹ca Û5Af; z dawna 100 grz. srebra, rzeczywiœcie przewy¿- 1649 Stanis³aw Sierakowski opat œwiêt., pra- sza aktualne dochody opactwa wynosz¹ce z czyn- gn¹c wype³niæ zobowi¹zania wynikaj¹ce z roz- szów, dzies. i innych dochodów w sumie nie wiê- dzia³u dóbr klaszt., zobowi¹zuje siê dawaæ konw. cej ni¿ 180 grz., licz¹c po 48 gr na grz., dlatego co roku po 100 kor. ¿yta przeznaczonego na chleb te¿ obni¿a j¹ do 40 grz. srebra (AG 1887); na stó³ wspólny oraz 2 ba³wany soli, które pod- 1529 opactwo posiada 1 m. i 32 wsie [w rze- dani konw. maj¹ odbieraæ z Pietrzejowic (AG czywistoœci 35 wsi], 7 m³ynów, 2 karczmy, hutê 1923; Gacki 250); 1650 ten¿e modyfikuje zasa- szk³a, dochód z c³a sand. oraz dzies. z 53 miej- dy rozdzia³u dóbr klaszt. na sto³y opacki i wspól- scowoœci [w rzeczywistoœci z 68, nie licz¹c pre- ny, anuluj¹c swój akt z 1649 r. i zmieniaj¹c wcze- 208 Œwiêty Krzy¿

œniejsze postanowienia. Konw. w zamian za re- (AG nab. 936); 1686 ÛPokrzywianka, ÛPra- zygnacjê z cz. Milejowic oraz zwolnienie opa- wêcin; tów od ci¹¿¹cego na nich dot¹d obowi¹zku do- 1690 w aktach kamery apostolskiej opactwo starczania mu zbo¿a na chleb na stó³ wspólny otaksowane na 166 fl. (Jonston III/7 132v); 1789 otrzymuje Pokrzywiankê z dzies. folwarczn¹ wg lustracji dóbr ogólny dochód kl. wynosi³ z Wlonic i miejscem zw. Huta Œliwki, z ich wszy- 49489 z³: z wsi sto³u konw. – 22573 z³, z wsi stkimi po¿ytkami, w tym z folw. i m³ynem oraz sto³u opata – 19040 z³, razem z dóbr – 41613 z pr. wolnego wyrêbu w lesie ÛChe³m, poza tym z³; za dzies. – 9000 z³, z wyderkafów [liczono do konw. nale¿¹: wolny wyr¹b w lesie klaszt. na zani¿one 1% = 3,5 z³] – 976 z³. Na³o¿ono na kl. i pod Œ.K., wspólnie z poddanymi opata, wsie: podatek ofiary 20% (Gacki 327); 1789 dochód Modliborzyce, Boiska, Goszcza, Braciejowice, z dóbr w pow. rad. wynosi 12377 z³ (Osad.rad. Zakrzów, G³odno, cz. NiedŸwiady, Baszowice, I 36); 1815 ofiara wynosi³a 25055 z³ [czyli do- Mirocice, Bielów, Serwis, Wólka Milanowska, chód szacowano na 123275 z³?], subsidium cha- podwójne Hucisko, jedno na N od kl. [ob. Huci- ritativum wynosi³o 10254 z³, podymne z groma- sko], drugie na S od kl. [ob. Trzcianka], razem dami 6954 z³. Kl. posiada³ lasy: a) las podgórny, z ich po¿ytkami, sepem i poradlnym, czynsz z c³a b) las pod Rzepinem, c) lasek ma³y nad Wis³¹ sand. oraz z wsi W³ochy, Wielogóra, Zielonka, i na Kêpie Gosteckiej, d) lasek milejowski, e) z kamienicy w Lublinie fundacji „Noscouiana- lasek pod Pietrzejowicami (Gacki 327, 265); em”, z placu (area) ³aŸni s³upskiej [w Nowej S³u- 1819 wg akt okupacji kl. posiada 20 folw. i 37 pi] oraz z gospody na Œ.K., dzies. snop. z wsi wsi, 1 m. Do sto³u opata nale¿y 1 m., 8 folw. i 15 w woj. sand. i lub. wymienionych w DLb., ofia- wsi: m. Nowa S³upia, folw. Stara S³upia z wsiami ry sk³adane przy o³tarzu œ. Krzy¿a w koœciele Stara S³upia i Paprocice, folwarki Wierzb¹towi- konwentualnym oraz w koœciele Wszystkich ce i Milejowice z wsiami Milejowice, Kraszków, Œwiêtych, a tak¿e 2 spoœród 5 ba³wanów soli uzy- Je¿ów, Janowice [sand.] [opuszczono cz. Szcze- skiwanych corocznie przez opactwo, przy czym g³a i cz. Worowic], folw. Boleszyn z wsiami Bo- poddani opata przewioz¹ je z ¿up solnych do na- leszyn, Prawêcin, Do³y [Opacie] i pertynencj¹ Za- le¿¹cej do opata wsi Przezwody, a st¹d do kl. gaje, folw. Paw³ów z wsi¹ Paw³ów, folw. Rze- musi je zabraæ konw. (AG 1913–5, 1917); pin z wsiami Rzepin, Rzepinek, Zawada, cz. 1650–1 do konw. nale¿¹: Baszowice z dwo- D¹browy, folwarki Stara i Nowa Huta. Z tych rem, folw., m³ynem œrednim, kowalem, Bielów wszystkie, prócz folw. Stara S³upia, w dzier¿. Do z tkaczem, Hucisko, Wólka Milanowska z m³y- sto³u konw. nale¿y 12 folw. i 22 wsie: folw. Ba- nem i by³ym so³ectwem, Mirocice z m³ynem, szowice z wsiami Baszowice, Mirocice, Bielów, ko³odziejem i krawcem, Pokrzywianka z m³ynem Hucisko, Serwis, Szklana Huta, Bartoszowiny, i stêpami, Trzcianka, ¯erwikaptur [ob. Serwis] folw. Wólka Milanowska z wsiami Wólka Mi- z m³ynem, stêpami i foluszem, m³yn w Wymy- lanowska i Trzcianka, folw. Pokrzywianka z wsi¹ s³owie, Modliborzyce z 2 karczmami i wiatra- Pokrzywianka, folw. i wieœ Ska³y, folw. i wieœ kiem, Boiska, Braciejowice, G³odno, Goszcza Cza¿ów, folw. i wieœ Modliborzyce, folw. Boi- i Zakrzów – wszystkie z karczmami, NiedŸwia- ska z wsiami Boiska i K³udzie, folw. i wieœ Kêpa da [cz.], karczma w G³ogowie i karczma w Za- Gostecka, folw. Braciejowice z wsiami Bracie- borowie, w sumie 15 wsi, 9 karczem, 1 wiatrak, jowice i Zakrzów, folw. G³odno z wsi¹ G³odno 6 m³ynów, 2 stêpy, 1 folusz, ko³odziej, kowal, i cz. NiedŸwiady, folw. i wieœ Pietrzejowice, folw. krawiec i tkacz. Zakonnicy posiadali dzies. z 53 i wieœ Przezwody. Z nich we w³asn. administra- wsi, w tym 11 w³asnych, z tych 53 wsi 17 od- cji tylko folwarki w Baszowicach, Wólce Mila- dawa³o dzies. snop., w tym wszystkie w³asne nowskiej, Boiskach, Braciejowicach i G³odnie. i król., a pozosta³e p³aci³y rycza³t, w sumie 1667 Grunt pod Sandomierzem, dawna winnica. £¹cz- fl. [po obliczeniu 1643 fl.]. Do konw. nale¿a³y nie aktywa kl. wynosz¹ 132424/29 z³, pasywa liczne wyderkafy, w 1652 r. [?] obliczane na 559 192606 z³ (AOkup. 3v–6v). Inne dane przytaczaj¹ fl. dochodu, nastêpnie [ok. 1686 r.] na 2466 fl. J. Bieliñski, Królewski Uniwersytet Warszawski Œwiêty Krzy¿ 209

1816–31 I W. 1907, 389 i P.P. Gach, Mienie pol- oraz Witolda wy³¹cza mnichów i nowicjuszy skich zakonów i jego losy w XIX w., Rzym 1979, œwiêt. spod ekskomuniki i interdyktu, gdyby taka 20, a tak¿e Gacki 327–8, 253–4, 265, 270 [wg kiedykolwiek zosta³a na nich na³o¿ona, oraz, z niego ³¹cznie kl. posiada³ 1 m., 20 folw. i 42 wsie, powodu wielkiego nap³ywu pielgrzymów, udziela w tym 7 w cz., 2 osady, 1 pertynencjê, 1 kopani- pe³nego odpustu dla odwiedzaj¹cych opactwo w ny, grunt pod Sandomierzem. Do kl. nale¿a³y œwiêto Nawiedzenia NMP [25 III] oraz w okre- dzies. z ok. 56 wsi, w tym 19 w³asn. i 37 obcych, sie jego oktawy (ib. IV 420–1); z tego 4 zamienione na % od kapita³u]. [1422–4] W³adys³aw Jag. prosi pap. [Marci- Lit. Derwich 1992 321–70, 510–2. na V], aby zezwoli³ M[iko³ajowi], niegdyœ opa- h) Dokumenty pap. i soboru bazylejskiego. towi kl. œwiêt., swojemu spowiednikowi i kazno- Odpusty. dziei, oraz niektórym z jego wspó³braci z tego¿ 1363 kleryk krak. Jakub z Sulowa otrzymuje kl. prowadziæ ¿ycie eremitów i g³osiæ wiarê rezerwatê na beneficjum nale¿¹ce do kollacji wœród chrzeœcijan, schizmatyków i pogan (Caro opactwa œwiêt. (BP II 1186); 1363 kleryk krak. 33); 1426 یwiêta Katarzyna; Jakub Deszlow prosi pap. o prowizjê na benefi- [1433] Hieronim [Jan Silvanus] z Pragi, le- cjum jw. (ib. 1178); [1380] za czasów opata Jana gat soboru bazylejskiego, bior¹c pod uwagê skar- opactwo œwiêt. zarezerwowane przez pap. Grze- gi mnichów oraz stwierdziwszy ma³¹ liczebnoœæ gorza XI papiestwu; Miko³aj wybrany przez kon- konw. i rozluŸnienie dyscypliny zakonnej, zale- went, zatwierdzony przez papie¿a Urbana VI (ib. ca Miko³ajowi opatowi nie przeci¹¿aæ nielicz- III 10–1); [1382–4, 1412–22, 1445–61, 1473–80] nych zakonników zbyt rozbudowan¹ liturgi¹, nie „Bodzêta abp gnieŸn. Miko³aj Tr¹ba tak¿e pry- wykonywaæ niezgodnych z regu³¹ zarz¹dzeñ wi- mas Polski, Jan krakowski, Zbigniew kuiawski, zytatorów, strzec zgodnego z regu³¹ porz¹dku Dobrogost Poznañski, Jerzy Laodyjski bpi, wszy- dnia i zachowania podczas godzin kanonicznych, stkim wiernym któregokolwek dnia lub nocy na nie pozwalaæ zakonnikom spowiadaæ kobiet Cmentarz, albo do koœcio³a przychodz¹cym, ia³- i rozmawiaæ z nimi bez œwiadków, wykorzeniæ mu¿ny czyni¹cym, albo jakikolwiek pobo¿ny w³asnoœæ prywatn¹, nie karaæ post factum, nie uczynek pe³ni¹cym, 40 dni Odpustu” udzielili umniejszaæ wydzielonego mnichom maj¹tku (BN (Jab³oñski 187); rps 3014 209–10)30; 1396 pap. Bonifacy IX nadaje beneficjum 1442 sobór w Bazylei na proœbê Macieja opata nale¿¹ce do rozdawnictwa opata œwiêt. Franci- i konw. kl. œwiêt. mianuje na okres 10 lat archi- szkowi s. Paw³a, klerykowi krak. (BP III 454); diakonów krak. i lub. oraz kantora koœcio³a NMP 1398 pap. Bonifacy IX ustanawia konserwato- w Sandomierzu konserwatorami, sêdziami i as- rów dla kl. œwiêt. (AKH 9 s. 198); 1398 ten¿e sesorami kl. w celu obrony jego praw, dóbr i do- ustanawia bpów p³ockiego i poznañskiego oraz chodów (AG 1846; BP V 1588; Gacki 227–8); opata œwiêt. konserwatorami praw i dóbr bpstwa [1445–61] Û[1382–4]; 1451 [?] Zbigniew kar- wileñskiego (BP III 530); 1398 ten¿e mianuje dyna³ i bp krak. nadaje 100 dni odpustu ka¿de- swym kapelanem Paw³a, opata œwiêt. (ib. 557); mu, kto odwiedzi opactwo œwiêt. w œwiêta Chry- 1407 pap. Grzegorz XII nadaje beneficja nale- stusa Pana, NMP, Aposto³ów i innych œwiêtych, ¿¹ce do rozdawnictwa opata œwiêt.: Wojciecho- a tak¿e tym, którzy przyczyni¹ siê do budowy ko- wi s. Marcina z Buska i Adamowi s. Wojs³awa z œcio³a, z³o¿¹ ja³mu¿nê i zmówi¹ jeden raz Zdro- Wirzchowiska, klerykom krak., oraz Andrzejo- waœ Mario (Jab³oñski 186 z dat¹ 1471); 1456 wi s. Jakuba klerykowi gnieŸn. (ib. 1114, 1119, pap. Kalikst V zleca opatowi œwiêt. przy³¹cze- 1124); 1412 pap. Jan XXIII nadaje beneficjum nie par. w Tuchowie do kl. tyn. (Tyn. 218); 1458 nale¿¹ce do rozdawnictwa opata œwiêt. Miko³a- pap. Pius II poleca opatowi œwiêt. wykonaæ ww. jowi s. Micha³a z Opatowa (ib. 1358); [1412–22] rozporz¹dzenie (ib. 223); 1459 pap. Pius II po- Û[1382–4]; [1417–31] nieznana bulla pap. Mar- wiadamia bpa krak., ¿e Szymon, s. Jana, mnich cina V dla kl. (Kwiatkiewicz 71; Jab³oñski 183); bened. z kl. œ. Krzy¿a na £ysej Górze otrzyma³ 1419 pap. Marcin V na proœbê W³adys³awa Jag. dyspensê od pap. Kaliksta III i prosi bpa o wziê- 210 Œwiêty Krzy¿ cie go pod opiekê i obronê przed oskar¿eniami wicz 71; Wiœ.Op. 479); 1502 Fryderyk kardyna³, (VMP II 169; BP VI 1463); 1462 pap. Pius II arcbp gnieŸn. i bp krak., nadaje opactwu 100 dni zezwala na inkorporacjê koœcio³a par. œ. Miko- odpustu pod warunkami jak w Û1451 r. (Jab³oñ- ³aja pod Krakowem, znajduj¹cego siê pod patro- ski 187; Gacki 46); 1506 ÛKoniem³oty; natem kl. tyn., do U. Kr. i zleca wykonanie tego 1565 pap. Pius IV, poniewa¿ do kl. nap³ywa- postanowienia opatowi œwiêt. (CU II 201); 1463 j¹ t³umy wiernych ze wzglêdu na przechowywa- Micha³ opat œwiêt. wykonuje ww. zlecenie (ib. ne tu cz¹stki Krzy¿a Œ. ofiarowane temu miej- 202–3, 206–7); 1465 ÛJanowice [sand.]; 1467 scu przez œ. Emeryka, nadaje zupe³ne odpusty ÛJe¿ów; 1467 pap. Pawe³ II poleca opatowi kl. wszystkim prawdziwie pokutuj¹cym i wyspowia- w W¹chocku czuwaæ, aby dzies. z nowo skolo- danym albo maj¹cym zamiar siê wyspowiadaæ, nizowanych przez opactwo œwiêt. terenów le- którzy odwiedzaj¹ koœció³ tutejszy w dniu ka¿- œnych nale¿a³y do tego¿ kl., poniewa¿ po³o¿ony dego œwiêta: Znalezienia [3 V] i Podwy¿szenia jest on wœród pustkowi i puszcz, nap³ywa doñ Krzy¿a Œ. [14 IX], Zielonych Œwi¹tek, œ. Trójcy, wielu ludzi, wœród których mnisi prowadz¹ ak- poœwiêcenia tego koœcio³a i jego oktawy, Poczê- cjê charytatywn¹ (AG 1868; Wiœ.I³. 371–2); cia NMP [8 XII], œ. Benedykta [21 III], Wszyst- 1471 Micha³ opat œwiêt. wraz z Jakubem kich Œwiêtych [1 XI] i œ. Emeryka [2 IX], od z Dêbna pos³uje w imieniu króla m.in. do Rzy- pierwszych a¿ do drugich nieszporów i do zacho- mu, oracja ³aciñska Micha³a wyg³oszona przed du s³oñca, a nastêpnie zmówi¹ trzykrotnie pa- pap. (Derwich 1992 479–82); 1471 pap. Pawe³ cierz i pozdrowienie anielskie oraz inne modli- II poleca Jakubowi kustoszowi przemyskiemu twy za zjednoczenie Koœcio³a i pokój miêdzy rozpatrzyæ skargê opata œwiêt. o zatrzymanie chrzeœcijanami. Poza tym zezwala opatowi i prze- dzies. klaszt. przez Jana z Oleœnicy, £ukasza ze orowi, a za pozwoleniem opata tak¿e zakonni- S³upczy, Grota z Ostrowa, Piotra Potoczkê i in. kom i duchownym œwieckim, spowiadaæ ludzi (CE III s. 585–6); 1471 ÛW¹wolnica; 1471 pap. przybywaj¹cych do koœcio³a lub do kl. dla zdo- Pawe³ II udziela odpustu wiernym odwiedzaj¹- bycia odpustów oraz udzielaæ im rozgrzeszenia cym kl. œwiêt. w dniu œ. Emeryka [2 IX] wyznaw- od wszelkich grzechów, wyj¹wszy wymienione cy, patrona miejscowego, i œ. Heleny cesarzowej w bulli „Coenae Domini”, i naznaczaæ jako po- [18 VIII] (Jonston II/27 44); 1471 ÛKoniem³oty, kutê pielgrzymkê do koœcio³ów œœ. Piotra i Paw³a ÛModliborzyce; w Rzymie i œ. Jakuba w Compostelli (Ruffin 1472 Kazimierz Jag. zakazuje Jakubowi ku- C3v–4; Gacki 46–7); stoszowi przemyskiemu s¹dziæ poleconej mu 1595 pap. Klemens VIII poleca opatowi œwiêt. przez pap. sprawy opata œwiêt. przeciw Janowi przejrzeæ wszystkie nadania swoich poprzedni- z Oleœnicy, poniewa¿ nie mo¿e dopuœciæ udawa- ków, szczególnie tego bezpoœredniego, i odzy- nia siê do s¹dów zagranicznych z pominiêciem skaæ dobra klaszt. nieprawnie rozdane (AG 1906); krajowych (CE III dod. 77); 1472 ÛKoniem³o- [1592–1605] ten¿e nadaje o³tarzowi œ. Krzy¿a ty, ÛW¹wolnica; [1473–80] Û[1382–4]; 1481 w kl. œwiêt. przywilej na wybawienie dusz z pap. Sykstus IV udziela Andrzejowi ze S³upi czyœæca, pod warunkiem, ¿e jeden z zakonników [Nowej?], przeorowi œwiêt., pozwolenia udzie- œwiêt. w szatach ¿a³obnych odprawi tu mszê œ. lania odpustów [?] w zamian za to, ¿e kl. ten (Jab³oñski 185); 1604, 1631 œwiêto œ. Emeryka udzieli³ posi³ków pieniê¿nych zakonowi maltañ- jest obchodzone w kl. w dniu 2 IX (Ruffin C4; skiemu na wojnê przeciw Turkom (W.A. Macie- Krótkie B3); 1645 Ûp. 5Bb; 1651 opat Stani- jowski, Piœmiennictwo polskie od czasów W. s³aw Sierakowski, powo³uj¹c siê na trwaj¹cy 1851, 349); 1487 pap. Innocenty VIII wyznacza w kl. kult œ. Emeryka wyznawcy i patrona tego komisjê do odzyskania dóbr odpad³ych od kl. miejsca, uzyskuje od SA dekret wprowadzaj¹cy (Jonston II/28 48); 1500 pap. Aleksander VI bie- w opactwie jego œwiêto z oktaw¹ (Jonston III/4 rze pod opiekê SA kl. œ. Krzy¿a na Œ.K. wraz 101v); z jego dobrami i potwierdza wszystkie wolnoœci 1652 na kapitule generalnej Kongregacji nadane mu przez jego poprzedników (Kwiatkie- Montekasseñskiej w kl. œ. Jerzego w Wenecji Œwiêty Krzy¿ 211 opactwo œwiêt. przy³¹czone zostaje do tej¿e kon- ÛWólka Milanowska, p. 3; 1611 wizytacja (do- gregacji, korzystaj¹c z wszelkich jej przywilejów, rsa: AG 1786, 1796, 1822–3, 1828, 1830, 1842, odpustów i zas³ug. W opactwie wprowadzony 1845, 1848, 1851, 2246, 1880, 5705, 1884, 1897, zostaje habit Kassyñski, a profes œwiêt. Maciej 1907); 1649, 1650–1, 1653 (Gacki 250–1; AG Sykulski przywióz³ z Rzymu kaptur (Kwiatkie- 1913–5, 1917; Kwiatkiewicz 72; Ûp. 5Ag; ÛPo- wicz 70; Jonston III/4 101v–2; Jab³oñski 183; krzywianka, p. 3); 1658, 1682, 1686 (Gacki 251; Szepiñski 258); 1653 ÛPokrzywianka, p. 5; 1654 ÛJe¿ów, p. 3; ÛPokrzywianka, p. 3; ÛPrawêcin, pap. Innocenty X uwalnia opactwo œwiêt. od p. 3); 1686 ÛCza¿ów, p. 3; [1697–1700], 1703, wszelkiej jurysdykcji zwierzchników zakonu ok. 1706 ÛPietrzejowice, p. 3; 1780–2 ÛNowa cyst. (Jonston III/4 100; Szepiñski 257)31; S³upia, p. 3.4; ÛPietrzejowice, p. 3; ÛWierz- [1682–9] opat Micha³ Komornicki mianowany b¹towice, p. 3B. przez SA komisarzem do spraw przestrzegania Lit. A. Halban, Podzia³ maj¹tku klasztorne- regu³y w polskich kl. bened. (Jab³oñski 215; wg go pomiêdzy opata i mnichów w kl. œ. Krzy¿a na Jonstona III/5 115v – tylko w opactwie w Tyñ- £ysej Górze w 1427, KH 9, 1895, 657–63; Der- cu); wich 1992 462–3, 510–2. [1700–21] pap. Klemens XI potwierdza przy- – Zwyczaje, dyscyplina, liturgia. wileje poprzedników, 12 razy w roku oraz przez [1418–21] „Constitutiones antique monaste- ca³y adwent, wielki post i w pi¹tki marcowe rii s. Crucis”, kopia sporz¹dzona w 1472 r. przez udziela odwiedzaj¹cym kl. odpustów zw. Stacja- Bened. œwiêt. Paw³a z Krakowa z tekstu zwycza- mi miasta Rzymu. Udziela te¿ odpustu zupe³ne- jów klaszt. opracowanego na polecenie opata Mi- go tym, którzy raz w roku przybêd¹ do koœcio³a ko³aja Drozdka przez Bened. œwiêt. Wojciecha œ. Krzy¿a na Œ.K. któregokolwiek dnia i godzi- £ysego na podstawie obserwowanych przez nie- ny. Rozszerza równie¿ przywilej na wybawienie go i spisanych zwyczajów zreformowanych dusz z czyœæca nadany o³tarzowi œ. Krzy¿a przez opactw benedyktyñskich w Cluny, Melk i na pap. Klemensa VIII, rozci¹gaj¹c go na wszyst- Monte Cassino (Lefebvre VI/11 191–200v)32; kich kap³anów odprawiaj¹cych mszê œ. przed tym 1438 prezbiter Miko³aj Forstek z Tczycy, mnich o³tarzem w jakimkolwiek kolorze szat (Jab³oñ- œwiêt., za zgod¹ prze³o¿onego, prosi pap. o po- ski 185; Gacki 47); 1704 ten¿e nadaje 10 lat od- zwolenie na studia na wydzia³ach teologii i prawa pustu w pewne œwiêta koœcio³om na Œ.K., w w celu uzyskania magisterium (BP V 845); 1439 W¹wolnicy, Koniem³otach, S³upi [Nowej?] i prezbiter Miko³aj s. Stefana Forstka, mnich Wierzbniku (Jonston III/7 150v); 1709 ten¿e œwiêt., za zgod¹ prze³o¿onego prosi pap. o ze- w brewe „ex iniuncto” potwierdza powstanie zwolenie na studia na wydziale prawa (ib. VI kongregacji benedyktyñskiej œ. Krzy¿a w Polsce, 974); 1450 prezbiter Piotr Pekten, mnich œwiêt., udzielaj¹c jej przywilejów kongregacji bawar- który oddaj¹c siê kontemplacji w celi klasztor- skiej (M. Kanior, Powstanie kongregacji bene- nej, poczu³ tak wielkie chucie cielesne, ¿e od- dyktyñskiej œ. Krzy¿a w Polsce, „Analecta Cra- ci¹³ sobie no¿em genitalia (ib. VI 346); [poza tym coviensia” 8, 1976 295–319, szczególnie 313–4); por. wy¿ej podzia³y maj¹tku, wizytacje, a tak¿e [1723–30] nieznana bulla pap. Benedykta XIII napisany w 1491 r. przez opata Macieja z Pyzdr dla kl. œwiêt. (Jab³oñski 183). list polecaj¹cy dla zakonnika Grzegorza udaj¹- i) Sprawy wewnêtrzne [wybór]. cego siê do opactw kongregacji œ. Justyny (BKór. – Podzia³y maj¹tku na stó³ opacki i mniszy rps 816 96; SP I s. XXV; Zathey 489)]; oraz wizytacje bpa. Lit. Sczaniecki 1985 128–42; Derwich 1992 1427 Ûp. 5Ag; 1433 Ûp. 5Ah; 1447 Ûp. rozdz. V; dla XVIII w. zagadnienie to opraco- 5Ag; 1464 (Gacki 249); 1486 wizytacja (AKH wa³ M. Kanior (liczne artyku³y). 6 s. 68 nr 259); 1555 (AG 1896); 1574 wizyta- – Opaci, mnisi Ûp. 6A–C. cja (Gacki 60–1); 1577 wizytacja (Articuli 12–4); j) Dzia³alnoœæ. 1593 wizytacja (BJ rps 3544 154–8; Sczaniecki Por. Derwich 1992 rozdz. V; Idem, Dzia³al- 1985 118n., fragmenty w przypisach); 1594 noœæ benedyktynów ³ysogórskich w XV wieku, 212 Œwiêty Krzy¿

KH 97, 1990, zesz. 3–4, 37–57; Idem, L’Abbaye 1372, 1384–5] wg legendy Litwini po spl¹dro- de Sainte-Croix sur le mont £ysiec au XVe siècle. waniu opactwa nie mog¹ wywieŸæ relikwii œ. Le problème des activités des bénédictins en Po- Krzy¿a z Polski dziêki sprawionemu przez ni¹ logne du bas Moyen Âge, „Studi Medievali” 3e cudowi (DHn. I 102; X 15; PSRL XVII 507–8; série 32, 1991, fasc. II, 789–805. M. Stryjkowski, O pocz¹tkach, wywodach, dzia- Budowlana – por. M. Sulimierska-Laube, £ysa ³alnoœciach , W. 1978, 287, 300–1; Idem, Kro- Góra, woj. Kielce, koœció³ i klasztor pw. œ. Krzy- nika Polska, Litewska , II, W. 1856, 45–6, 69; ¿a, W. 1958–9, mps w archiwum O. Oblatów na Ruffin C2n.; M. Derwich, Legenda herbu Dêb- Œ.K.; Eadem, Benedyktyñski klasztor œ. Krzy¿a no. Wersja litewska, „Herald” 1991, zesz. 1, na £yœcu w okresie gotyckim, „Biuletyn Historii 24–29); Sztuki” 25, 1963, 183–201; Trajdos 23–9; Der- 1386 wg legendy z koñca XV w. jeszcze nie- wich 1992 173, 521–3; A. Frejlich, Zabytkowy ochrzczony W³adys³aw Jag. zetkn¹³ siê w opac- zespó³ sakralny na Œwiêtym Krzy¿u, [w:] Z twie na Œ.K. z relikwi¹ œ. Krzy¿a, która okaza³a przesz. 67–74; Ûp. 8B. mu swoj¹ moc, on zaœ podarowa³ kl. wotum w 5B. Relikwia œ. Krzy¿a. postaci z³otej rêki (Trajdos 20–1; Derwich 1984 a) Ofiarodawca, data ofiarowania. 176; Û1690) [1385–1434] W³adys³aw Jag. oka- [Wg legendy œ. Emeryk, faktycznie zapewne zuje specjaln¹ czeœæ i kult relikwii œwiêt.: poda- W³adys³aw £ok. ok. 1306 r.] Û5Aa–b oraz Der- rowa³ srebrne naczynie, z którego pielgrzymi pili wich 1992 238–59; Idem Polska legenda o œwiê- wodê obmyt¹ o Drzewo œ. Krzy¿a, fundowa³ po- tym Emeryku, PH 81, 1990 zesz. 3–4, 423–46; lichromiê wnêtrza koœcio³a, jego o³owiany dach, Idem, Zu Translation der Hl. Kreuz-Reliquie auf organy, czêsto odwiedza³ opactwo, szczególnie den Berg £ysiec. Genese, Fortentwicklung und „ad nullam expeditionem transiverit, nisi loco per Pragmatik einer spätmitellalterlichen Klosterle- priu pedestri itinore visitando”, otacza³ opactwo gende, [w:] „De ordine vitae”. Zu Normvorstel- opiek¹, utrzymywa³ bliskie kontakty z opatem lungen, Organisationsformen und Schriftge- Miko³ajem Mniszkiem vel Drozdkiem (MPHn. brauch im mittelalterlichen Ordenswesen, hrsg. X/2 69; DLb. III 229; Trajdos 22n.; Derwich von G. Melville (Vita regularis. Ordnungen und 1984; 1992 wg indeksu; Borkowska 184n; ÛNo- Deutungen religiosen Lebens im Mittelalter, 1), wa S³upia p. 6Da oraz wy¿ej p. 5Af); Münster–Hamburg–London 1996, 380–402. 1394 ksi¹¿ê Jerzy Olgierdowicz zw. Garba- b) Kult do koñca XV w., nastêpnie wybór. tym, br. W³adys³awa Jag., zwolniony z wiêzie- 1287 wg legendy interwencja Rusinów oca- nia, odwiedza opactwo œwiêt. (Rachunki 238); li³a przed Tatarami przechowywan¹ na Œ.K. re- 1412 do opactwa zawita³a królowa Anna Cylej- likwiê œ. Krzy¿a (MPHn. XII 53; M. Derwich, ska (ib. 403); 1427 do uposa¿enia konw. nale- Legenda herbu Dêbno. Wersja tatarska, „Herald” ¿eæ maj¹ m.in. wszystkie ofiary sk³adane „circa 1990, zesz. 1, 28–33); 1306 bp krak. Jan Mu- adoracionem ligni vivifici S. Crucis” (ZDM II skat przysiêga wiernoœæ W³adys³awowi £ok. na 390); 1432 dziêki cudowi œ. Krzy¿a pewien pan Drzewo Krzy¿a Œ. [na Œ.K.?] (MV III s. 84); 1308 ze S³awnik, walcz¹cy w wojskach Œwidrygie³³y, W³adys³aw £ok. m.in. przez wzgl¹d na czeœæ œ. uciek³ z niewoli Zygmunta Kiejstutowicza (Ja- Krzy¿a potwierdza nadanie opactwu cz. ÛCzer- b³oñski 81–2); 1446 bp poznañski skazuje Jana nikowa (Mp. I 138); 1311 Tomka, dziewczyna pleb. Smolic za zabicie brata m.in. na piesz¹ piel- z Piotrowic, choruj¹ca na febrê trzeciaczkê, s³y- grzymkê do Bo¿ego Cia³a w Poznaniu i do œ. sz¹c o zas³ugach relikwii œ. Krzy¿a w kl. na £y- Krzy¿a na Œ.K. (AC II 1209); œcu, uda³a siê doñ i zosta³a uleczona, jednak¿e 1447–72 specjalna czeœæ Kazimierza Jag. po nied³ugim czasie choroba powróci³a i ust¹pi³a i jego rodziny dla relikwii œ. Krzy¿a na Œ.K., dopiero dziêki œ. Kindze (MPH IV s. 738); ÛNowa S³upia p. 6Db oraz np. M. Bogucka, Ka- 1319, 1351 w³adcy potwierdzaj¹ przywileje zimierz Jag. i jego czasy, W. 1981, 227; Lalik kl. przez wzgl¹d na czeœæ œ. Krzy¿a (Mp. II 576; 406; Borkowska 187; 1450–8 powsta³y w kl. spis Pol. 105; Derwich 1992 278); 1370 [te¿ z datami 73 cudów relikwii œ. Krzy¿a (Jab³oñski 79–81, Œwiêty Krzy¿ 213

85–9, 97–8, 101–4, 107–8, 110–1, 117–23, 125–8, w tym 1 na Œ.K. (BO rps 170 25v; TN LIII s. 561; 133–9, 149, 154–6, 161); 1453 Ûp. 5Ag; 1454–5 Ruffin C4v; J. Kieszkowski, Przyczynek do kul- trzy pielgrzymki do grobu Prandoty bpa krak. po- turalnej dzia³alnoœci Piotra Tomickiego, „Spra- przedzone pielgrzymkami do œ. Krzy¿a na Œ.K. wozdania Komisji Historii Sztuki” 7, 1906, szp. (MPH IV 449, 471, 478); 1458 ÛW¹wolnica; CCLXXXV); 1459 ÛGoszcza, p. 3; 1566 Benedykt Herbest odwiedzi³ „te¿ œwiê- ok. 1460 „Z powodu niej [tzn. cz¹stki Krzy- t¹ onê, u Opatowa £ys¹ Górê, gdzie iest cz¹stka ¿a Œ.] miejsce to [Œ.K.] cieszy siê rozleg³¹ czci¹ krzy¿a Pañskiego” (B. Herbest, OdpowiedŸ na i stale jest uczêszczane przez ludzi upraszaj¹cych Confessi¹ 1567, opis podró¿y w strony rodzin- pomocy w swych potrzebach przez zas³ugê Œwiê- ne, [w:] M. Wiszniewski, Historya literatury pol- tego Krzy¿a” (DHn. I 101; II 256; opis relikwii skiej 7, Kr. 1845, 579); przed 1580 Zofia c. Sta- Ûp. 5Aa); 1467 do kl. „pauperum et aliorum mi- nis³awa Odrow¹¿a i Anny mazowieckiej co roku serabilium personarum concursus habetur” (AG boso pielgrzymuje na Œ.K. (Gacki 42); 1570 1868); 1470–80 opat Micha³ z Kr. „lignum Do- [1527!], 1579, 1583, 1597–9 siedem cudów re- minicum de argenteo in fulvi auri vasculum trans- likwii œwiêt. spisanych z tabliczek wotywnych posuit ”, kl. „pretiosissimo ut praemisimus vi- (przez Ruffina C4v–D2); 1574 wg inwentarza vificae Crucis ligno celebre, et multitudine ad il- skarbca klaszt. znajdowa³ siê tu „krzy¿ wielki z³o- lud adorandum et quotannis et quot diebus utris- ty, w którym chowa siê drzewo ¿ywota, 29 ka- que sexus populi confluencia famosum”. Kleryk mieniami drogimi ozdobiony, z podstaw¹ srebr- Jan s. Pe³ki z Gór h. Janina, zabiwszy noc¹ kon- n¹” (Gacki 60; Û1690); 1575 kl. „s³awny z na- wersa bêd¹cego zakrystianem, ukrad³ kosztow- zwy Œwiêtego Krzy¿a i jego drzewa – relikwii” noœci klaszt., lecz wpad³szy w ob³êd, nie zdo³a³ (Kromer 29); 1585 „Locus celebris ab peregri- uciec i, z³apany, osadzony zosta³ przez Zbignie- nationes, quae voti causa suscipiuntur religionis wa kardyna³a i bpa krak. w karcerze bodzentyñ- ergo” (Sarnicki D4); skim (DLb. III 229); ok. 1479 یwiêta Kata- 1593 kardyna³ Jerzy Radziwi³³ administrator rzyna; bpstwa krak. i wizytator opactwa „kaza³ by³ do- 1492–1572 specjalna czeœæ kolejnych przed- byæ ze z³ota tych stuczek pi¹ci drzewa Krzy¿a stawicieli dynastii Jagiellonów okazywana œ. naœwiêtszego, na których znaæ iescze by³o kro- Krzy¿owi (ÛNowa S³upia p. 6Dc–f; F. Papée, ple krwie odkupienia Odkupiciela naszego” (Ruf- Jan Olbracht, Kr. 1936, 7–8; Borkowska 186–8); fin D4v). Wg akt tej wizytacji „Quod nimirum 1500, 1506–18 powsta³y w kl. spis 46 cudów [abbatia] sicut celebritate propter particulam li- relikwii œ. Krzy¿a (Jab³oñski 82–3, 89, 104–5, gni S. Crucis ibidem asseruatam, ita et fidelium 122–3, 128–130, 139–142, 149, 151–2, 154, ex partibus variis illuc confluentium concursu 158–90); 1505 bp przemyski Maciej Drzewicki alias monasteriis antecellerat [ ] Mandavit quo- odwiedza opactwo, „by pomodliæ siê o zdrowie que, ut coram venerabilis Sacramento et ligno dla niewiele lepiej czuj¹cego siê monarchy” (H. S. Cruci pas foneatur ” W kl. i koœciele wolno Rybus, Prymas Maciej Drzewicki. Dzia³alnoœæ grzebaæ m.in. „peregrinorum, quod circa sua vota koœcielna w diecezji przemyskiej, W. 1968, 36); reddenda illic mori contigerit” (BJ rps 3544 1506 wota Aleksandra Jag. rozes³ane do œ. Sta- 154–6); nis³awa w Kr., do œ. Krzy¿a na Œ.K., do NMP 1597 „ca³uj¹c Krzy¿ w poyœrzodku gdzie go w Czêstochowie (Akta Aleksandra króla polskie- ze z³ota widaæ, iêzykiem siê z wiar¹ mocn¹ drze- go , wyd. F. Papée, Kr. 1927 s. 543) 1518–56 wa Krzy¿a œwiêtego dotkn¹³” (Ruffin D1); 1599 na Œ.K. wraz z dzieæmi i mê¿em pielgrzymuje Krzysztof Warszewicki, który spêdzi³ w opactwie królowa Bona Sforza, która, wedle miejscowej œwiêta Bo¿ego Narodzenia, wspomina niedaw- tradycji, ofiarowa³a zdjête z w³asnej g³owy klej- ne [w 1596 r.] odwiedziny kardyna³a Konstan- noty zdobi¹ce ob. relikwiê (Jab³oñski 191); 1527 tyna Gaetani oraz „Visitant illud et [ ] visitau- Û1570; 1535 bp krak. Piotr Tomicki ofiarowu- erunt semper clari et perillustres viri: sicut ex eo- je 4 wota woskowe z polichromi¹ i napisami, rum picturis, tabulis et clenodiis templo dona- 214 Œwiêty Krzy¿ tis, tam aureis quam argenteis, quae passim con- likwiê z relikwi¹ w kl. œwiêt. Jednak, po prze- spiciuntur, apparet. [...] Magna quidem in illo niesieniu œ. Krzy¿a do zakrystii, w obecnoœci ca- Sanctae Crucis Monasterio, ab antiquissimis tem- ³ego konw. i dostojników sprowadzony przez nie- poribus miracula constat esse fuisseque semper- go z³otnik, mimo pomocy, cudownie „¿adney dicta ”, relacjonuje cud, dziêki któremu z³apa- szruby, ani sztyftu dobyæ y odszrubowaæ nie ny zosta³ laik Walentyn, który ukrad³ „magnam mog³, iu¿ y pie³k¹ pie³owa³, od którey siê z³oto partem Clenodiorum, quae Christi fideles in ho- bardziey polerowa³o”. Co widz¹c, bp zamiaru norem Divinitatis templo illi offerebant” (War- poniecha³, ofiarowuj¹c kl. swoje autentyczne szewicki 106–7; Gacki 42; Sczaniecki 1985 127, Drzewo z Krzy¿a Œ. przywiezione z Rzymu, 136, 146); które, oprawne w z³oto i kryszta³, „po dziœdzieñ 1601, 1608, 1611, 1630, 1631, 1633, 1634, iest w schowaniu przy naszym Krzy¿u Œwiêtym” 1635, 1640, 1645, 1647, 1653 cuda relikwii œ. (Kwiatkiewicz 85–7); 1650 do opata nale¿eæ maj¹ Krzy¿a spisane z wotów (przez Jab³oñskiego 94, m.in. wszelkie ofiary sk³adane przez wiernych 105, 111–2, 135, 145, 150, 161–2); ok. 1604 licz- „circa adorationem Signi s. Crucis”, a do konw. ne wzmianki o pielgrzymach i cudach relikwii ofiary sk³adane przy o³tarzu œ. Krzy¿a (AG (Ruffin np. A2–2v, C4v; Ûp. 2A); 1606, 1607 1913–5, 1917); 1650 w instrukcji przekazanej [po bitwie pod Guzowem] Zygmunt III dwukrot- jad¹cym do Rzymu zakonnikom przykazano im nie pielgrzymuje na Œ.K. (S. £ubieñski, De motu argumentowaæ, ¿e „dla nawiedzenia i uczczenia civili, [w:] Idem, Opera posthuma, Antverpiae Krzy¿a œwiêtego, ze wszystkich stron œwiata licz- 1643 s. 102, 135); 1610 po zdobyciu Smoleñska nie gromadz¹ siê pielgrzymi; co dzieñ te¿ t³u- Zygmunt III przes³a³ do opactwa œwiêt. za po- mnie bywaj¹ zebrania ludu przystêpuj¹cego do œrednictwem swego s. W³adys³awa wota, tzn. sakramentów pokuty i sto³u Pañskiego, s³ucha- „trzy pos¹gi srebrne znakomite, to iest: na krzy- j¹c Mszy œ. i kazañ” (Gacki 47); [2 po³. XVII w.] ¿u srebrnym osoba Chrystusa Jezusa ukrzy¿owa- por. twórczoœæ Wespazjana Kochowskiego (J. nego, a po bokach tego Crucifixa Panna Marya Nowak-D³u¿ewski, Wespazjan Kochowski jako Matka bolesna y Œwiêty Jan Ewangelista, odle- pierwszy regionalny poeta kielecki, [w:] Pamiêt- wane, które po dziœ dzieñ w O³tarzu Kaplicy nik kielecki. Przesz³oœæ kulturalna regionu, Kiel- Œwiêtego Krzy¿a zostai¹” (Kwiatkiewicz 83; Ja- ce 1947, 230–3, 248–53; M. Derwich, Najwa¿- b³oñski 78–9, 196–7; Û1690); 1626 inskrypcja niejsza góra Lechitów, „Ikar” 3, 1995, nr 12, na relikwiarzu: „Hoc auro inclusum lignum vi- 33–5); tae tempore Buguslai Episcopi Abbatis33 Anno 1655 trzech kap³anów wyznaczonych przez MDCXXVI” (Corpus 113); 1632 „klasztor be- kapitu³ê ukrywa przed wojskami szwedzkimi nedyktynów, s³awny imieniem i drzazg¹ Krzy¿a skarbiec klaszt. „y Krzy¿ œwiêty”, a nastêpnie Œwiêtego”, „opactwo benedyktynów s³ynne z uchodzi z kraju (Kwiatkiewicz 87n.); 1661 Jan kultu drzewa Œwiêtego Krzy¿a: lud bowiem Kazimierz wraz z ¿on¹ odwiedzaj¹ opactwo z ca³ej Polski gromadziæ siê tu ma zwyczaj dla (Jonston III/5 105; Szepiñski 257; Gacki 41); sk³adania ofiar pobudzony s³aw¹ ³ask, których 1662 chc¹c podziêkowaæ za ocalenie przed tam nieprzerwanie mo¿na doznawaæ” (Starowol- zaraz¹, ksi¹¿ê Kazimierz Florian Czartoryski, bp ski 1976 60, 70, 81); 1642–50 kanclerz Jerzy w³oc³., wraz z ca³ym dworem wyrusza w wigi- Ossoliñski odwiedza opactwo, od niego „Theka liê Wszystkich Œwiêtych [31 X] pieszo, przez szczyroz³ota na zwysz trzy æwierci, nakszta³t lasy, z Piórkowa na Œ.K. Przebywa w opactwie monstrancyey z promieniami ex voto Krzy¿owi 3 dni, a na jego proœbê i za zgod¹ kapitu³y za- Œwiêtemu ofiarowana ” (Kwiatkiewicz 84); konnej „otworzony by³ Krzy¿ Œwiêty, y wyiêty 1645 bp krak. Piotr Gembicki przyby³ w dzieñ wszystek ze z³ota swego na O³tarzu [ ] w ka- Znalezienia Krzy¿a Œ. [3 V] na Œ.K., gdy by³ plicy swoiey, i na Corporale z³o¿ony [ ] Za t¹ „wielki concurs ludzi, iako przy takowey Vro- okazy¹ [ ] widzieliœmy to B³ogos³awione Drze- czystoœci pod czas dawnego pokoiu, dla odpu- wo Krzy¿a Chrystusowego, którego iest piêc stu- stu zgromadzonych”, chc¹c porównaæ swoj¹ re- czek wszystkiego, a te siê w tym krzy¿u z³otym Œwiêty Krzy¿ 215 zamykai¹: który iest nakszta³t karawaki rozdwo- 1704 dwu kap³anów na polecenie kapitu³y iony. W Krzy¿u zwierzchownym w samey g³o- ukrywa skarbiec i relikwiê, zburzenie kaplicy œ. wie s¹ trzy cz¹stki we trzech rogach abo koñ- Krzy¿a (Jab³oñski 91; Szepiñski 262); 1709, cach na przeciwko sobie po³o¿one, na których 1718, 1722, 1725, 1727–8, 1730–2 powsta³y iakoby swie¿a krew iest oczywista Chrystusa w kl. spis 38 cudów relikwii œ. Krzy¿a (Jab³oñ- Pana naszego, tak iakoby kiedy kto swie¿o krwi¹ ski 96–100, 109, 114–7, 124, 130–2, 135–6, stal abo ¿elazo poleie, iakosz to Drzewo œwiête 145–8, 150–3, 162–7); ok. 1723 relikwia prze- iest koloru modro¿elezistego, w drugim krzy¿u niesiona ze zlikwidowanej kaplicy œ. Krzy¿a do tym¿e poni¿szym, iest ca³y krzy¿, z krzy¿a Chry- kaplicy Oleœnickich (Jab³oñski 188); stusa Pana wyrzniêty, takiey gruboœci y d³ugoœci, W latach nastêpnych, tak¿e w XIX i XX w., iako samo z³oto pokazuie, pod tym zaœ krzy¿em trwa kult, pojedyncze i zbiorowe pielgrzymki, iest czêœæ pi¹ta w samey rêkoieœci, iakoby s³upek odpusty. kwadratowy; wszystkie piêæ sztuczek, s¹ krwi¹ c) Wizerunki relikwii. Chrystusow¹ skropione” (Kwiatkiewicz 90–3); 1604, 1690, [1737] na k. tytu³owych wy¿ej 1690 dzieje i opis relikwiarza: „Z tey potem cyt. prac Ruffina, Kwiatkiewicza, Jab³oñskiego; bre³y z³ota, abo rêki z³otey [podarowanej przez poza tym jej wizerunek wystêpuje jako h. opac- W³adys³awa Jag.] zrobiono krzy¿ z³oty abo The- twa na zwornikach i wspornikach kru¿ganków kê, w któr¹ k³adziono to Drzewo Krzy¿a Swiê- kl. œwiêt., powsta³ych w l. 50-tych XV w., oraz tego przez wiele bardzo lat, y w niey ie wysta- na pieczêciach klaszt.: z 1447 r. (ma³o czytelnie, wiano na O³tarzu, przy Mszach œwiêtych i Nie- ZDM III 756 – jest to pierwsza znana pieczêæ szporach”. Nastêpnie opat Stanis³aw Sierakow- kl., poniewa¿ 2 pieczêcie z 1369 r., opisane przez ski „da³ zrobiæ z swego srebra o³tarzyk ma³y Gackiego 154, dziœ nie istniej¹, a ju¿ w jego cza- szczerosrebrny, y do onego Thekê proporcyonal- sach by³y czytelne tylko w niewielkim fragmen- n¹ oualis figurae z promieniami srebrn¹ wszyst- cie), z l. 1463n. (CU II 202–3, 206–7; Gacki 154). ke poz³ocist¹ nakszta³t ma³ey Monstrancyiki, Z wizerunków tych wynika, ¿e relikwiarz mia³ w którey siê po dziœdzieñ Drzewo Krzy¿a Œwiê- ju¿ w 1 po³. XV w. kszta³t tzw. krzy¿a lotaryñ- tego (ma³o co przedtym samo we z³oto oprawione skiego: dwie równoleg³e belki, górna krótsza, od J. M. Xiêdza Bogus³awa Radoszowskiego prostopad³e do trzonu. Opata Swiêtokrzyskiego) [Û1626] wk³ada y wy- Lit. M. Derwich, £ysogórski oœrodek piel- stawia, przy Mszach œwiêtych y Nieszporach, tak grzymkowy w Polsce œredniowiecznej i nowo¿yt- w Vroczyste œwiêta; iako te¿ we dni powszednie, nej. Zarys problematyki, [w:] Peregrinationes. przy konkursach ludzkich. Ten Krzy¿ z³oty od Pielgrzymki w kulturze dawnej Europy, red. H. Jagiela Krola, z rêki iego zrobiony, od tych czas Manikowska, H. Zaremska (Colloquia Mediae- iest w skarbcu y schowaniu: V ktorego iest valia Varsoviensia, 2), Warszawa 1995, 277–87; spodek abo stolec do po³owy srebrny poz³ocisty P.P. Gach, Opactwo i sanktuarium benedyktynów staroœwieck¹ robot¹. Na tym stolcu krzy¿ z³oty na Œwiêtym Krzy¿u w XVIII i XIX wieku, [w:] Z (z pomienionej rêki Jagiellowey) nakszta³t kara- przesz. 41–67. waki zrobiony sposobnie dla Krzy¿a Swiêtego 5C. Koœció³ek pw. Wszystkich Œwiêtych na wk³adania, na bokach tego krzy¿a z obu stron, szczycie Œ.K. s¹ dwa pos¹gi ma³e, tak¿e z³ote: to jest, Panna 1427 do sto³u konw. nale¿¹ m.in. ofiary sk³a- Marya Matka Bolesna, y œwiêty Jan Ewangeli- dane „in eclesia lignea Omnium Sanctorum sub sta, oboie z³ote” [Û1574, 1610]. „To te¿ pamiê- monte” (ZDM II 390); 1508 Stanis³aw z Sarno- ci godna [ ], i¿ wody proste, wodki y wina, wa podczas pielgrzymki na Œ.K. w intencji odzy- przez dotykanie puryfikaterzem tego Krzy¿a skania wzroku „gdy na Górê tê wstêpuje, z pod- krwi¹ Jezusow¹ skropionego, przy pewnych mo- ró¿nego niewczasu zmorzon snem pod Bo¿¹ dlitwach poœwiêcone, chorym i s³abym ludziom Mêk¹ spocz¹³ [ ] daley w gorê postêpuie, pod na zdrowiu wielkie pociechy y pomoc dai¹” (ib. koœcio³kiem Wszystkich Swiêtych, widzi Koœcio³ 63–4, 93); [ ] odrzuciwszy muniduktora, sam czworono- 216 Œwiêty Krzy¿ gi gramoli siê do Koœcio³a ” (Jab³oñski 123); toria anachoritis” k. kl., tzn. mo¿e domki podob- 1536, ok. 1538 Ûp. 5Aa; 1593 wizytator zleca ne do kamedulskich (S. Grochowski, Lavacrum przeniesienie pierwotnego sakramentarium jako animae, Kr. 1601, 5v; Sczaniecki 1985 136). nieodpowiedniego form¹ i miejscem dla koœcio³a 6A. Opaci i koadiutorzy [w nawiasach daty klaszt. „ad aliam ecclesiam infra montem” (BJ wg Jonstona; znak [?] przy imieniu oznacza, ¿e rps 3544 15534); historycznoœæ postaci jest w¹tpliwa]. 1599 wg legendy bp krak. Lambert odebra³ 1116–7, 1189 Mi³owan (Mp. II 374; Semko- od Emeryka relikwiê œ. Krzy¿a „in loco, in quo wicz 69; KK I 4; Sczaniecki 1978 27–8); hodie omnium sanctorum templum aedificatum 1206, 1208–10 Szymon (Balzer 6 przyp. 1; R. est [ ] et usque ad summitatem, vbi aliud tem- Grodecki, Mistrz Wincenty, bp krak., „Rocznik plum sanctissimae Trinitatis est dedicatum [ ] Krakowski” 19, 1923, 35–6); deportauit” (Warszewicki 104v); 1604 jw., bp 1222/3 Lutfryd (KK I 15; R. Grodecki, Dzie- odbiera relikwiê „gdzie do tych czasów tam¿e je klasztoru premonstrateñskiego w Busku w wie- na gorze na pami¹tkê tego iest koœcio³ek drze- kach œrednich, „Rozprawy AU”, „Wydz. hist.-fi- wiany” (Ruffin B4); 1650 do sto³u konw. nale¿¹ loz.” 57, Kr. 1913, 67; od 1224 r. opat tyn. Scza- ofiary sk³adane w koœciele Wszystkich Œwiêtych niecki 1978 30–5); (AG 1913–5); 1690, [1737] „gdzie teraz iest ko- 1233 Bogus³aw (Tyn. 15); œció³ drzewiany Wszystkich SS. od onych czas, [zm. 1259/60] Stanis³aw [?], krewny Boles³a- na te pami¹tkê wybudowany” (Kwiatkiewicz 30; wa Wstydl.?, mêczennik, œwiêto 17 VII (postaæ Jab³oñski 33); 1780 rozebrany, z drewna zbudo- zapewne legendarna, Jonston I/12 117v–26; Ja- wano organy (Sob. 107); 1811 trwa podanie, „¿e b³oñski 199; Szepiñski 138; S. Sczygielski, Ca- koœció³ek modrzewiowy, który dopiero przed kil- lendarium Benedictinum, Kr. 1663, 143; Hagio- ku laty rozebrano, by³ zbudowany przez Bole- grafia Polska, 2, Poznañ 1972, 713); s³awa Chrobrego (Niemcewicz 11); 1269, 1270 (1264–zm. 17 XII 1285) Jakub 1827 w Nowej S³upi rozdawane s¹ przez pleb. (Mp. I 78; II 476; Pol. 62; Elenchus 186v; Jon- krzy¿e poœwiêcone z drewna modrzewiowego ston II/2 12–4; Jab³oñski 200; Szepiñski 140; z pierwszego koœcio³a zbudowanego przez Mie- PSB XXIX 587–8); szka I („Kurier Warszawski” 1827, nr 160, s. 1286 (1286–zm. 1309) Racibor (Pol. III 62; 662); 1859 „Pierwotny koœció³ek modrzewiowy Elenchus 186v; Jonston II/2 12–4; Jab³oñski 200; Mieczys³awa staæ mia³ poni¿ej dzisiejszej œwi¹- Szepiñski 140; Gacki 80; PSB XXIX 587–8); tyni, tam gdzie widne jeszcze sztachety, w po- 1319 (1310–zm. 1325) Stefan (Mp. II 576; cz¹tku bie¿¹cego wieku znaleziono nawet szcz¹t- Jonston II/3 14–5; Szepiñski 140; Elenchus 186v ki tego koœcio³a i drzewo z niego u¿yto na orga- i Jab³oñski 200: ok.1314); ny i stalle nowej œwi¹tyni” (O. Flatt, Góra Œwiê- 1326, 1334–636 (1326–zm. ok. 1334) Strze¿- tokrzyska, [w:] Ksiêga œwiata, cz. I, V, W. 1859, ko (Mp. II 592; MV II 318; Jonston II/4 15v; Sze- 201); 1881 Ûp. 6F; por. te¿ Gacki 22. piñski 140; Elenchus 186v i Jab³oñski 200: ok. 5D. Eremy. 1326; Sczaniecki 1978 54); 1361 opat zezwala so³tysowi nowo lokowanej 1325–7, 1328 (1335–zm. ok. 1339) Wilhelm wsi Rataje za³o¿yæ staw rybny i m³yn „circa habi- (MV I 119, 189; ZDM IV 908; Jonston II/5 16; taculum heremitae” (Mp. III 742); 1399–przed Szepiñski 140; Elenchus 186v i Jab³oñski 200: 1437 [?] یwiêta Katarzyna; [1422–4?], 1445, ok. 1335); [1447?] ÛLe¿ajsk; 2 po³. XV w. [?] fa³szywy pro- 1335 (1347–zm. 19 XII 1350) Dezydery (Tyn. rok z aposto³ami i Mari¹ Magdalen¹, który wybu- 54; Jonston II/7 17–8; Elenchus 187; Jab³oñski dowa³ sobie koœció³ na Œ.K., pó³ mili od kl. Ber- 200; Szepiñski 140: ok. 1347, po Janie); nard. œ. Katarzyny (MPH V 220)35; 1599 ju¿ pra- 1339, rezygnacja przed 1345 (1340–zm. 1346) wie od 3 lat ¿ycie eremickie „circa Monasterium” Jan (Lites 113, 135; Mp. III 660; Tyn. 64; Jon- wiedzie pewien Kaszub (Warszewicki 107); 1595– ston II/6 16v–7; Jab³oñski 200; Elenchus 187 –1601 opat Micha³ Maliszewski zbudowa³ „ora- i Szepiñski 140: w 1339); Œwiêty Krzy¿ 217

po 1339, rezygnacja przed 1343 Henryk (BP 29v–30); Jab³oñski 200 i Szepiñski 141: zw. Ka- II 72, 155; Sczaniecki 1978 60–4); tarzynka); 1344 Bart³omiej (KK I 576); 1416, 1417 [po raz pierwszy], ok. 1423 by³y 1351 (1351–zm. 1365) Œwiêtos³aw (Pol. 105; opat, 1427–33 [po raz drugi] (wybór 15 IX Elenchus 187; Jab³oñski 200; Szepiñski 140; Jon- 1413–rezygnacja 1421, ponownie wybór ston II/8 18–9); 1424–rezygnacja 1426, ponownie wybór 1361 (1372–zm. 1373) Ninogniew (Mp. III 1427–zm. 16 IX 1433) Miko³aj40 (Mp. IV 1158; 742; Jonston II/12 24–5; Szepiñski 140 i Jab³oñ- ZDM I 323; II 390, 452; Elenchus 187–7v: zw. ski 200: po Stefanie); Drozdek; Jonston II/23–5 30–30v, 31v, 32v–6v; 1366, 1368, 1369 (1365–zm. 1372 w wieku Jab³oñski 201–3; Szepiñski 141–2; PSB V 392); 62 lat) Stefan (ZDK I 64; Mp. II 795, 830; MV 2 XII 1421 opat elekt (1421–rezygnacja 1424) IX 54; Szepiñski 140; Jonston II/9 19–24; Elen- Marcin (BP IV 946; Elenchus 187v; Jonston II/ chus 187: ok. 1366; Jab³oñski 200: 1371–7); 24 30v–1v; Jab³oñski 201); 1374, przeniesiony na opactwo tyn. w 1374 przed 1427 (X 1425–przeniesiony na opac- (1373–zm. 1379) Wojciech (Mp. III 864; I 318–9; two lubiñskie 1426)41 Wojciech (ZDM II 390; Szepiñski 140; Sczaniecki 1978 71–4; Jonston II/ MPHn. IX/2 s. XLIII; Elenchus 187v: zw. £ysy; 13 25–5v); Jonston II/25 31v–2v; Jab³oñski 201; Szepiñski od 1374 (1378) Jan (Mp. I 319; Sczaniecki 83); 1978 64–71, 75–6; Jonston II/14 25v–6; Jab³oñ- 1434–50 (1433–rezygnacja 1451) Maciej (Mp. ski 200 i Szepiñski 140: po Ninogniewie); IV 1306; ZDM III 863–4; Elenchus 187v; Jon- [1374–8] za czasów opata Jana opactwo zarezer- ston II/26 37–8v; Jab³oñski 203; Szepiñski 142); wowane przez pap. Grzegorza XI nadawstwu 1452–zm. 27 XII 1476 (wybór 1451–zm. 27 papiestwa (BP III 10); XII 1476) mgr Micha³ z Kr. [tak¿e z Kleparza, (1378–zm. 1381) Wojciech [?] (Jonston II/15 Lipia] (BKór. rps 816 164, 167; BO rps 93 220v; 26; Jab³oñski 200; Elenchus 187: zm. 1382); MPH V 1008; Lefebvre VI/9 190; Elenchus 187v; 1380, 1386 Miko³aj (BP III 10–1; ZDM VI Jonston II/27 38–46v; Jab³oñski 204; Szepiñski 1519; Jonston II/16 26–6v; Szepiñski 141)37; 142–4; SPTK III 103–4, A. £osowska, Micha³ 1393, 1396, 1398–1400 (19 XI 1386–zm. z Kleparza archidiakon przemyski w œwietle no- 1393) Pawe³ (Mp. IV 1023; ZDM IV 1125; BP wych Ÿróde³, ABMK 70, 1998, 332–42); III 557, 640; SP VIII 7808, uw. 265/69, 277/48, wybór 4 I, konsekracja i benedykcja 21 III 325/13, 342/20; Jonston II/17 27–7v; Szepiñski 1477–usuniêty 11 VII lub 23 IX 1489, zm. 1490 141: z dat¹ 1393; Elenchus 187 i Jab³oñski 200: mgr Jan z Kr. (Lefebvre VI/9 190; MPH V 1008; bez daty, po Wojciechu, przed Santkiem); Elenchus 187v; Jonston II/28 46–8v; Jab³oñski (1393–zm. 31 XII 1393) Santko [?] (Jonston 204–5; Szepiñski 144); II/18 27; Elenchus 187; Jab³oñski 200; Szepiñ- 1490 Wojciech [?] (SP II 4368 [pomy³ka pi- ski 141: bez daty); sarza?]); (1394–1400) Stefan [?] (Jonston II/19 28; Ja- wybór 27 IX 1489–rezygnacja 1496, baka³arz b³oñski 200: po Miko³aju Bostowskim); Maciej z Pyzdr [tak¿e z Pe³czyna, P³ociska] (1400–zm. VI 1401) Miko³aj Bostowski h. (Elenchus 188; AG 1880, 2661; Jonston II/29 Bielina38 (Jonston II/20 28v–9; Szepiñski 141; 48v–52v; Jab³oñski 205; Szepiñski 144–5; SPTK Elenchus 187 i Jab³oñski 200: bez daty; Derwich III 22–3); 1997 156–7); 1496–9 (18 IX 1497–zm. 15 VI 1499) Jan 1402–4 (VII 1401–zm. 1405) Maciej (Mp. IV z £om¿y [tak¿e z P³ociska] (LPod. s. 121n.; MS 1069, 1085; AGZ VII 24; Jonston II/21 29: zw. II 1360; Jonston II/30 53–4; Jab³oñski 205–6; Bol; Jab³oñski 200; Elenchus 187: zw. Grot, Szepiñski 145; Gacki 85); 1402–4); 1500–2 [po raz pierwszy], zatwierdzenie króla 1406–12 (1405–zm. 1413) Jan39 (ZL 1409 15, 5 VIII 1509–1512 [po raz drugi] (11–13 VII 31; SP II 1296; Elenchus 187, Jonston II/22 1499–rezygnacja 20 XII 1504, powtórny wybór 218 Œwiêty Krzy¿

1509–zm. 1516) baka³arz Piotr ze Strzegomia [k. h. Drys [?], w 1589 r. na synodzie prowincjonal- Osieka] (Wiœ.Op. 479; MS III 506; IV/2 9044; nym przeniesiony na probostwo do Sienna – Sob. AG 6277; TN XXIX 264; Jonston II/31–2 54–5v, 100]; Jab³oñski 208; Szepiñski 147; Sczaniecki 58–9; Jab³oñski 206; Szepiñski 145–6); 1985 118, 122); 1506–8 (wybór 1 II, benedykcja V 1505–re- 1592 Miko³aj Koczowski [?] (Jonston II/39 zygnacja 1509) [po raz pierwszy] (Pol. s. 138; 69v–71; Jab³oñski 208–9; Szepiñski 147–8 i Gac- TN XXVIII 48; Jonston II/32 55v–58; Jab³oñ- ki 88–9 z dat¹ 1593 [postaæ fikcyjna, por. Scza- ski 206; Szepiñski 145–6); zatwierdzenie króla niecki 1985 118]); 23 II 1517–1521, 1529–1537, zm. 1539 [po raz [7 IX 1593] 6 IX 1594–24 I 1595 £ukasz Ja- drugi] (wybór 29 X 1516, benedykcja po zatwier- nowski administrator opactwa œwiêt. (AG 1905, dzeniu króla 25 III 1523, powtórny wybór 4 VI 1907, 1908); 1528, zatwierdzenie bpa przez na³o¿enie rêki nominacja i elekcja 1595–zm. 13 lub 14 IV 5 VI 1528–zm. 1539) Klemens z Oliszowy (MS 1608 w wieku 47 lat (wybór 3 IV 1595, bene- IV/2 1126; AG 6279, 1888; LR 349; AG 6282, dykcja po roku w Opatowcu, zm. 14 IV 1608) 6329; Gacki 87; Jonston II/33–4 59–60, 61–4; Micha³ Maliszewski h. Godziêba, sekretarz kró- Jab³oñski 206–7; Szepiñski 146); la, pierwszy opat komendatoryjny (AG 1906; 1527–8 (wybór 1 VIII 1523, benedykcja 13 Jonston III/1 84–9; Jab³oñski 209; Szepiñski VIII 1524–zm. 17 V 1528) baka³arz Jakub z Kr. 148–9; Ruffin D4 z dat¹ 1594; Sczaniecki 1985 (BN akc. 9797 4; Jonston II/34 60–1); 119–48); 1 VI 1539 król zawiadamia bpa krak., ¿e ze nominacja i elekcja ok. 19 V 1608– rezygna- wzglêdu na kontrowersje powsta³e wokó³ spra- cja 1633 po uzyskaniu bpstwa ³uckiego, zm. wy wolnej elekcji opatów powstrzymuje siê od 1638, pochowany w kl. (1608, benedykcja po prezentowania opata-elekta œwiêt. a¿ do rozpa- roku w Kielcach) Bogus³aw Radoszewski (Bo- trzenia tej kwestii na przysz³ym sejmie (BKór. ksa-Radoszewski) h. Oksza [wczeœniej sekretarz rps 218 325v–6); króla] (Jonston III/2 89–95v; Jab³oñski 211–2: prezenta króla 15 III 1540–zm. 16 X 1576 (wy- zm. 14 XI 1637; Szepiñski 149n.; PSB XXIX bór 1539–zm. 15 X 1576) Andrzej Kuczowski 747–8); h. Poraj (MS IV/1 6764; Paprocki 112, 468; Jon- nominacja 1633–rezygnacja 1636 (1634–6) ston II/35 64–6v; Jab³oñski 207; Szepiñski 146); Piotr Gembicki h. Na³êcz [wczeœniej dziekan 1580–zm. 1582 (wybór 1576–zm. 18 VII krak. i sekretarz króla, administrator wieczny 1582) Tomasz Polanowski h. Starykoñ [wcze- opactwa, nie przyj¹³ profesji] (Albrycht S. Ra- œniej przez 30 lat Bened. tyn.] (AKP 1 s. 510; AG dziwi³³, Pamiêtnik o dziejach w Polsce, W. 1980, 1892–1902; Gacki 257; Paprocki 112, 468; Jon- 285; Jonston III/3 95v–8; Szepiñski 151; PSB VII ston II/36 66v–8; Jab³oñski 207–8; Szepiñski 379–81; Sczaniecki 1978 172–6); 147; Sczaniecki 1978 136); nominacja i elekcja 1636–zm. 30 V 1662 (1582–zm. 25 XII 1584) Wojciech Kilanow- (profesja i benedykcja w W. w 1639) Stanis³aw ski vel Kielanowski h. Pobóg [wczeœniej, 17 II Sierakowski h. Ogoñczyk [wczeœniej sekretarz 1582, maj¹c 40 lat, ubiega³ siê w oparciu o listy króla] (Lefebvre VII 12v–9v; Jonston III/4 98– króla i nuncjusza o koadiutoriê opactwa tyn.] –105; Jab³oñski 212–4, 224–39; Szepiñski (Jonston II/37 68–8v; Jab³oñski 208 i Szepiñski 257–60; P. Jaroszewicz, Matka œwiêtych Polska 147: zm. 1582; Paprocki 112, 233; MV V 218; I, Poznañ 1972, 700; PSB XXXVII 302–3); MV VI s. 733–4; Sczaniecki 1978 141–2); jego koadiutor od 14 V 1652 Wojciech Sie- 1586–usuniêty 7 IX 1593 (1582–93) Maciej rakowski, dziekan che³mski (AG 1923); Lesiecki [by³y Cysters, usuniêty za symoniê nominacja i elekcja 1 VIII 1662, profesja i be- i inne przewinienia przez kardyna³a Jerzego Ra- nedykcja w tym¿e roku w Kr.–zm. 4 X 1682 Mi- dziwi³³a, wizytatora opactwa, zosta³ prep. w Sien- ko³aj Goski h. Prawdzic [wczeœniej sekretarz nie] (AG 1904, 1910; BJ rps 3544 156; Jonston króla] (AG 1923; Jonston III/5 105–11; Jab³oñ- II/38 68–9v [wg wersji uzupe³nionej w 1811 r. ski 214: zm. 2 X 1689; Szepiñski 259–60); Œwiêty Krzy¿ 219

koadiutor od 17 VIII 1682, nominacja i elek- Janusz, Pawe³, Micha³ (Mp. III 830); 1393 Krze- cja opacka 6 XI 1682, benedykcja w kl.–zm. 4 IX s³aw z ÛBroniewic (ib. IV 1023); 1689 Micha³ Hieronim Jaksa Komornicki h. Gryf [1397–1425] Miko³aj prep. ÛMniszka (Ni- [wczeœniej profes œwiêt.] (AG 1923; Jonston III/ wiñski 1931 342); [koniec XIV w.] Jan (Zbiory 6 111–15v, 132v; Jab³oñski 214–5; Szepiñski 316–7); [pocz¹tek XV w.] Miko³aj Klemens 260–1; PSB XIII 400–1); z Sandomierza (Lefebvre VII 23); 1408 Jan prep. 1689 [?]–zm. 4 IX 1689 koadiutor Andrzej Mniszka (ZDM V 1212); 1409 Stefan (ZL 1409 Szeligowski h. Nowina, prep. w¹wol. (Jonston 17, 34); 1414 £ukasz (Lefebvre VII 23d; Zbiory III/6 113v–4); 326, 376); ok. 1414 [?] przeor Wojciech (ib. 378); nominacja 1689, sporna elekcja 10 I 1690– 1417 Przybys³aw z Linowca [mnich?] (ib. 379); ostateczna rezygnacja ok. 1705 Aleksander Wy- 1418 Maciej (ib.); [1418–21] Wojciech £ysy chowski [wczeœniej sekretarz króla] (Jonston III/ (Ûp. 5Ai; 6A); 1420 Miko³aj „Quaschenia”, nie- 7 116–50v; Jab³oñski 215–6; Szepiñski 261–2; gdyœ pleb. Czarnocina, ob. profes œwiêt. (BP IV Gacki Siec. 207–8; PSB XIII 338–9); 710); 1423 Miko³aj Mniszek spowiednik i kazno- elekcja 27 XI 1689, mimo sprzeciwu króla dzieja króla (Mp. IV 1209; Ûp. 6A, Miko³aj Dro- zatwierdzenie pap. 8–9 VI 1690, benedykcja zdek); 1423, 1427, 1446–7 baka³arz Piotr z Bo- w Rzymie 28 X 1694, 16 XI 1696–16 XII 1697 rzykowa (Zbiory 327, 332; ZDM II 390; Derwich czasowa jurysdykcja nad kl., od 8 V 1700 ponow- 1992 wg indeksu); 1426 konwers i eremita S³aw- na jurysdykcja nad kl., 27 V 1704 potwierdzona ko (یwiêta Katarzyna); 1427 przeor Przyby- przez pap., 1705 [?] ostateczne objêcie dóbr s³aw, Wojciech [£ysy?] niegdyœ opat lubiñski, To- opackich–zm. 8 XII 1733 Stanis³aw Krystyn Mi- masz, Maciej Stary, kustosz Jan, Wojciech, ¯egota, recki h. Szeliga [wczeœniej profes œwiêt.] (Jon- Maciej, Piotr [z Borzykowa?], Jakub, Szymon, ston III/7 116–50v; Jab³oñski 216–23; Lefebvre Marcin, Wojciech z Brzesch, Jan z Karmanowa, V/1 158–8v; Szepiñski 261–3; PSB XXI 338–9); Miko³aj z W³och, Jakub subdiakon (ZDM II 390); przed 1734–zm. 19 VIII 1747 Józef Franci- 1427, 1434, 1437[?], 1446–8, zm. 2 VI baka³arz szek Micha³ Proszyñski [wczeœniej pleb. Sobót- Miko³aj z W³och zw. W³oskim, autor, skryptor i ki, odby³ roczny nowicjat, z³o¿y³ profesjê] (Le- kaznodzieja, mistrz nowicjatu (ib.; Lefebvre VII febvre V/3 159–9v; Szepiñski 264); 23c; Brückner cz. 2 349–55; Zbiory 356, 364, 1748–zm. 2 III 1774 Antoni Teodor Karski 403; BN rps 3020; AKP 1 s. 225–6; Fija³ek I h. Jastrzêbiec [wczeœniej profes œwiêt.] (Szepiñ- 235–6); 1434 Maciej sprzedawca dzies. (Wojcie- ski 264–7; Lefebvre V/4 159v–62v; PSB XII chowski 1963 17); 1436 Miko³aj z Po³añca, Mi- 128); ko³aj z Rzeszowa [mnisi?] (Zbiory 328–9); koadiutor od 26 V 1773, opat 1774–1819, zm. 1436–51 Miko³aj Forstek z Tczycy s. Stefana (Al. 16 XI 1828 Józef Jan Nepomucen Niegolewski I 89; MI 144; ZDM II 462; SP II 2371, 3313–4, h. Grzyma³a [ostatni opat œwiêt.] (Szepiñski 3326; BP V 845, 974; SHGK I 16, 268–9; PSB 267–74; Lefebvre V/4 162–2v; V/5 162v–72). XXIV 401; Cracovia Artificum. Suplementa Lit. Gacki 78–108; Derwich 1992 656–9 i wg 1433–40, wyd. B. Przybyszewski, Wr. 1988, indeksu. 226); 1438 baka³arz Wojciech (Zbiory 393–4); 6B. Zakonnicy [do 1450 r.]. 1439 Miko³aj (ib. 331); 1442 baka³arz Piotr, Woj- 1343 Piotr (KK II 252); 1352 Ninogniew s. ciech £ysy (ZDK II 434); 1442, 1447 Stanis³aw Zawiszy OFM uzyskuje zezwolenie na przejœcie s. Bêbenka (ZDM VIII 2414; ZDK II 508; do zakonu OSB (BP II 593; Ûp. 6A); 1361 prze- ÛSandomierz, p. 3A); 1443 Jakub (AG 1846); or Wawrzyniec, kustosz Wojs³aw, Jan zw. Pol- 1446–9 Pawe³, podprzeor, przeor (Lefebvre VII ska, Jan Sapia, Jan z „Inframarii” (Mp. III 742); 22c; Zbiory 367–8); 1447 konwers Piotr (ZDM 1364 Jan Sykuta [¯egota?] (Gacki 28; ÛSando- III 756); 1450 prezbiter Piotr Pekten Ûp. 5Ai; mierz, p. 3A); 1367 Miko³aj ¯yra, lektor (BKór. od 1450 Micha³ (Zbiory 322, 364, 380–1; Gacki rps 12 50v; Zathey s. 39–40); 1369 przeor Filip, 240; Ûp. 6A Micha³ z Kr.). Wawrzyniec, Wojs³aw, Jan, Grzegorz, Wojciech, 6C. Zakonnicy-studenci U. Kr. 220 Œwiêty Krzy¿

1436 Miko³aj Forstek (Al. I 89; Ûp. 5Ai); przy koœciele œwiêt. na Œ.K., zobowi¹zuj¹c po- 1438 Wojciech, baka³arz sztuk (LProm. 31); 1459 tomnych do dbania o ni¹ (Gacki 69). Jan Sartoris z Kr., mgr artium, potem mnich (ib. Lit. M. Dzieduszycki, Zbigniew Oleœnicki I, 54); 1475 Jan z Szyd³owa, mgr artium, potem Kr. 1854, 159–60 oraz przyp. 301–6; Gacki mnich (ib. 77); 1626 Stanis³aw s. Jakuba Glitow- 63–70; A. Frejlich, Kaplica Oleœnickich na Œwiê- skiego i Adrian s. Wojciecha Dobiñskiego, pro- tym Krzy¿u na tle mecenatu artystycznego ostat- fesi (Al. IV 99); 1635 Benedykt (ib. 156). nich przedstawicieli rodu, [w:] Z przesz. 21–40. 6D. Pochówki rycerstwa i mo¿now³adztwa b) Kochowscy h. Nieczuja. Po 1478 r. tu po- w koœciele klaszt. chowany Tomasz Sarna z Kochowa (Derwich a) Oleœniccy h. Dêbno. 1987 158); 1624 Krzysztof Kochowski i Zuzan- 1413 Jan z Oleœnicy sêdzia krak. „sepultus in na wd. po jego br. Wojciechu funduj¹ w koœcie- sepulturo patrum suorum in monasterio Calwi- le klaszt. na Œ.K. nowy marmurowy grobowiec montis Sancte Crucis” (MPHn. V 116; PSB rodzinny, do którego przeniesiono szcz¹tki po- XXIII 764); wspóln¹ z ¿. Dobrochn¹ inskrypcjê chowanych tu jego dziadów, Stanis³awa i Zofii, przytacza Paprocki 385, za nim Wiœ.Op. 466; ojca Paw³a, a tak¿e brata i sióstr (Starowolski 1418 Dobrochna z Ro¿nowa, matka Zbigniewa 1655 631); 1655 pochowany Jan Kochowski bpa krak., „sepulta in monasterio Calwimon- (Czubek 25); 1659 El¿bieta wd. po Adrianie Ko- tis ” (MPHn. V 152; PSB XXIII 764); 1440 Do- chowskim z Krzy¿kowic wraz z ss. Francisz- bies³aw Oleœnicki wwda sand. (pierwotn¹ in- kiem, Wojciechem i Miko³ajem zapisuj¹ kl. 2000 skrypcjê przytacza Paprocki 384–5, za nim Wiœ. z³ w zamian za 30 mszy za swoj¹ rodzinê (Gac- Op. 466, inskrypcja sporz¹dzona w 1617 r. na ki 319); 1660 El¿bieta z Piaseczna, wd. po Janie polecenie opata Radoszewskiego – Starowolski Kochowskim, zapisuje konw. œwiêt. 1000 z³ w 1655 628); 1460 Jan G³owacz z Oleœnicy wwda zamian za pochówek w koœciele klaszt. oraz 30 sand. (PSB XXIII 765; Wiesio³owski 257; Cor- mszy i anniwersarzy rocznie (ib. 320); 1663 We- pus 1–2); 1487 za zezwoleniem króla br. Zbi- spazjan i Jan Kochowscy ofiarowuj¹ konw. 84 gniew abp gnieŸn. i Andrzej z Oleœnicy kaszt. s¹- z³ rocznego % od sumy 1200 z³ zapisanej na ich decki ofiarowuj¹ opactwu œwiêt., w którym po- wsiach Gaju i Dobruchnie, zobowi¹zuj¹c w za- chowani s¹ ich przodkowie, wieœ ÛGarbaczow¹ mian zakonników do odprawiania 4 mszy mie- Wolê (MK XIV, 185; MS I 1844); 1494 inskryp- siêcznie za duszê ich ojca Jana (ib. 320; Czubek cja s³awi¹ca Oleœnickich h. Dêbno (Wiesio³ow- 75); 1674 Aleksander i spadkobiercy po Teodo- ski 256–7); 1604 Zbigniew Oleœnicki „sam, tak rze, Kochowscy, ofiarowali zakonnikom œwiêt. y familia iego zawsze siê kocha³a w tym kla- 56 z³ rocznego % od sumy 800 z³ zapisanej im sztorze, znaæ to po grobiech: bo gdzie nabo¿eñ- na Go³oszycach Wy¿szych, w zamian zobowi¹- stwo osobno swoie za ¿ywota odprawowali, tam zuj¹c zakonników do odprawiania za dusze ca- y po œmierci cia³a swe grzebali. Tey¿e familiey ³ej rodziny Kochowskich 30 czytanych mszy i Miko³aj Oleœnicki kasztelan Ma³ogoski [ ] te- 1 anniwersarza rocznie (Gacki 323); 1684 Ma- raz kaplicê na czeœæ y na chwa³ê p. Bogu dla rianna Kochowska zapisuje konw. 1000 z³ na Ru- chowania krzy¿a œwiêtego, znacznym kosztem szkowicach w zamian za 12 mszy rocznie za du- murowaæ zaczyna” (Ruffin D3); 1612, 1629 szê Jana Kochowskiego (ib. 324). w nowo fundowanej kaplicy-mauzoleum w kl. Lit. Gacki 319–24; Derwich 1987 157–9. œwiêt. pochowani zostali Zofia i Miko³aj Ole- c) Inne. œniccy (PSB XXIII 773; pierwotne inskrypcje 1427 do sto³u opata nale¿y m.in. broñ sk³a- – Starowolski 1655 229–30, inskrypcje nagrob- dana „circa obsequia mortuorum” w opactwie, kowe dziœ istniej¹ce, fundowane przez syna wspomniane groby potomków fundatorów k. Miko³aja, Jana Oleœnickiego pkom. sand. – Cor- o³tarza œ. Micha³a (ZDM II 390; Ûp. 5Ag); 1436 pus 115–6); 1675 Jan Oleœnicki pkom. sand. Jan Rzeszowski h. Pó³kozic, abp lwowski, „in prosi, aby go pochowaæ w kaplicy rodzinnej monasterio Sancte Crucis Calvi Montis prope maius altare chori antiqui sepelitur” (MPH V Œwiêty Krzy¿ 221

162); 1447 do konw. nale¿eæ maj¹ konie ofiaro- duobus altaribus) oraz stopi³ siê o³owiany dach wane „circa sepulturam” (ZDK II 508); 1500 Sta- (MPHn. X/2 756; Lefebvre VI/8 188v; Zathey s. nis³aw z Wojszyc (ÛSandomierz, p. 3C); 1518 486; £oœ, Semkowicz 9; Ruffin D2v; Zbiory 337, Pawe³ Bostowski (Paprocki 378; Derwich 1997 394n.); 1655–8 Szwedzi okupuj¹, ewentualnie 172–3); 1593 Ûp. 5Aa; 1599 w opactwie jest nawiedzaj¹, opactwo œwiêt. (Kwiatkiewicz 87–90, „multis multorum Illustrium virorum sepulchris” 99); 1657 wojacy Rakoczego zabijaj¹ 3 zakon- (Warszewicki 107); 1604 pielgrzymi po mszy ników, pl¹druj¹ ca³y kl., ³¹cznie z grobowcami pytaj¹ siê m.in. „o groby, napisy, tabliczki, z któ- i archiwum (ib. 89, 99; Jonston III/4 104v–5; rych dawno sie³a poginê³o” (Ruffin A2v); 1610 Szepiñski 258; dorsa dokumentów AG 1854, Katarzyna Piasecka „hoc loco tumulata”, nagro- 1867, 1884, 1886, 1912); 1704 w poszukiwaniu bek fundowany w 1633 r. przez jej s. Paw³a Pia- kosztownoœci Szwedzi pl¹druj¹ ca³y kl. i koœció³, seckiego bpa kamienieckiego i opata mogilskie- w tym archiwum, burz¹ tak¿e kaplicê œ. Krzy¿a go (Starowolski 1655 627); 1613 Zofia Rogow- (Jonston III/7 150; Jab³oñski 91n.; Szepiñski ska h. Prus, nagrobek rodzinny (ib. 630); [1608– 262n.); 1716 opactwo z³upione przez oddzia³y –32] tablica pami¹tkowa Andrzeja D¹browskie- saskie (Jab³oñski 92n.); 1777 nocny po¿ar 26 X go, nauczyciela opata Bogus³awa Radoszewskie- niszczy „ca³y kl. z koœcio³em i opactwem” (Sze- go (ib. 631–2); 1060 [!] grób Wojciecha Przy- piñski 267–8; Lefebvre V/5 163; „Gazeta War- zwickiego za du¿ym o³tarzem, marmurowa ta- szawska” 1777, nr 91); 1779 ponowny po¿ar ni- blica k. tablicy D¹browskiego (ib. 632); 1650 do szczy 22 V „po wiêkszej czêœci [ ] ju¿ wypo- opata nale¿eæ maj¹ m.in. dary sk³adane „circa rz¹dzony i g¹tem pokryty” kl. (Szepiñski 268; Le- sepulturam mortuorum” w koœciele klaszt. (AG febvre V/5 163); 1781 brat Stefan Wertzner, 1913–5, 1917); 1653 ksi¹¿ê Jeremi Wiœniowiecki plantuj¹c teren pod budowê nowego koœcio³a (J. Widacki, KniaŸ Jarema, Katowice 1984, klaszt., niszczy wszystkie groby przodków, mar- 251)42; 1657 wojacy Rakoczego pustosz¹ opac- murowe pomniki i inne ozdoby tudzie¿ rozbiera two i „magnatum cadavera in sepulchris tumu- do fundamentów [oprócz cz. œciany pó³nocnej] lata spoliarunt” (Jonston III/4 104v–5; Szepiñ- stary koœció³. Gdy zamierza burzyæ kru¿ganki ski 258); 1726 Ewa Wyle¿añska prosi w testa- i inne mury, nastêpny przeor usuwa go, niszczy mencie o pochówek na Œ.K., ofiarowuje od razu za³o¿one przez niego fundamenty nowego ko- 100 z³ i 30 z³ na mszê, 1000 z³ na 1 mszê tyg. za œcio³a, a budowê powierza œwieckiemu architek- swoj¹ duszê oraz po 1 cielcu dla zakonników towi Dominikowi Pucek (Szepiñski 272; Lefebvre i ubogich, 20 garnców wina na potrzeby ksiê¿y V/5 168v). zakonnych (Gacki 324); 1781 „omnia sepulchra Lit. Derwich 1992 57–69. majorum demolita sunt et corpora eorum disper- 6F. Bogowie. Cyklopi – giganci – olbrzymy. sa, multaque marmora pretiosa per fratrem Ste- 1460–80 zamek Cyklopów-gigantów (DHn. I phanum Wertzner, architectum religiosum, sacro- 101; II 255; DLb. III 227–8); 1536, 1538 „Na phagi monumenta ad nihil redacta” (Szepiñski tym zamku pani jedna przedtem mieszkaj¹ca, i¿ 272; Lefebvre V/5 168v; Gacki 56). by³a porazi³a wielkiego Aleksandra pod t¹ gór¹, Lit. Derwich 1992 132–4. kaza³a siê za Dyanê boginiê chwaliæ. Za co Bóg 6E. Zniszczenia, po¿ary. pokara³ j¹ rozwalaj¹c zamek piorunem [...] Na 1259/60 zdobycie i zniszczenie opactwa przez tym te¿ miejscu by³ koœció³ trzech ba³wanów, wojska tatarsko-ruskie (PSRL II 854–5; Ûp. 2A, które zwano £ada, Boda, Leli. Do których pro- Opisy szczytu; DHn. VII 128); 1287, 1370 Ûp. œci ludzie schadzali siê pierwszego dnia maja” 5Bb; 1459 w nocy z 7 na 8 X sp³on¹³ kl., przede (Narratio, t³umaczenie – Powieœæ 270); 1599 wszystkim refektarz i cele zakonne z wszystki- miejsce pobytu Cyklopów, kobiety ka¿¹cej siê mi przechowywanymi w nich rzeczami i ksi¹¿- czciæ jako bogini Diana, „idola, Loedae, Boede kami, oprócz infirmerii, szwalni i „thesauros ecc- et Loeli” (Warszewicki 103v); 1604 miejsce po- lesiae” [oraz kru¿ganków], zaœ w koœciele klaszt. bytu olbrzymów, pos¹gi bóstw Lada, Boda, Leli, spali³y siê organy, 2 antependia (duo palia in czyli Kastora i Polluksa oraz ich matki Lady, a 222 Œwiêty Krzy¿ tak¿e œwiêto ich, 1 V, 7 III zlikwidowane przez [1737] przed potopem mogli mieszkaæ tu gi- Mieszka I (Ruffin A4); 1631 miejsce kultu po- ganci, relacja pierwsza z Û1686 r. W zamku ze gañskiego; przyw. W³adys³awa Jag. zezwalaj¹- œwi¹tyni¹ pogañsk¹ mieszka³a dumna pani ka- cy opatowi zlikwidowaæ pewne chaty na szczy- ¿¹ca siê czciæ jako bogini Diana. Wg Andrzeja cie, w których gromadzili siê ludzie w dniu 1 V Krzyckiego czczono tu 3 bogów: Pogodê, Gwi- (Krótkie A2v); zda Poœwista i Ladê, matkê Kastora i Polluksa, 1686 „Nostraque insuper tempestate, dum czyli Leli Poleli. Przywilej W³adys³awa Jag. ze- pro ampliando Monasteria latiora profundiora- zwoli³ opatowi znieœæ wszystkie uroczystoœci po- que Martiobarbulis fundamenta foderentur, ex gañskie na Œ.K., szczególnie na 1 V, czyli Stado abdiri terrae, e lapidum latebris pes giganteus, (Jab³oñski 2–3, 5–6, 10); ok. 1781–4 „Gdy przed lapisque angularis excisus, in lucem erutus, ca- kilkudziesi¹t laty, przy za³o¿eniu tutejszego ko- put giganteum nimis grande, sed sponte sua in œcio³a kopano na fundamenta nowego, znalezio- partes et cineres dissipatum, ad extremum ante no w ziemi pos¹g pogañskiego bo¿yszcza, okry- portam templi in dorso rupis, ferreis cuneis ty wêgalmi, mo¿e jeszcze z dawnych ofiar. Imci excavata fossa, aut forte gentilium delubrum ksi¹dz Staszyc S. doszed³, ¿e braciszek bêd¹cy carbonibus repletum, repertum et nostris ocu- przy wydobywaniu bo¿yszcza tego, kaza³ go ka- lis visum” (Jonston I/2 78; Jab³oñski 2–3). „W mieniarzowi natychmiast pot³uc i rozbite sztuki roku 1686 przed drzwiami Koœcio³a Naszego do murowania u¿yæ” (Niemcewicz 10); 1806 tri- w boku ska³ê kui¹c, trafunkiem napadli na mie- plici Demonis Swisto, Poswist, Pogoda (Sob. ysce, albo ³o¿ysko, w którym z³o¿one by³o Bo- 112; Gacki 58); ¿yszcze dawne w¹glami osypane, pewnie z tych, 1881 „Zakrystian miejscowy wskaza³ nam po o ktorych uczyni³a siê wzmianka w tym Roz- lewej stronie góry, o kilkadziesi¹t kroków poni- dziale” – czyli o bóstwach pogañskich (Jab³oñ- ¿ej obecnego koœcio³a, wyraŸne œlady jakichœ ski 10); fundamentów, nazywaj¹c je domem kap³anki 1690 miejsce pobytu olbrzymów-gigantów pogañskiej, który mia³ byæ strzaskany od pioru- „ich mieszkania, tu na tey gorze, same koœci ba- na. Fundament znaleziony jest z kamienia kwar- rzo srogie y ogromne, z ich trupów, po filarach cowego, z jakiego sk³ada siê ska³a na której stoi na ¿elaznych hakach y ³añcuchach w tym¿e ko- koœció³; w poœrodku le¿y kilka kawa³ków kolumn œciele naszym œwiêtokrzyskim zawieszone po tej¿e samej gruboœci co znajduj¹ce siê przy cmen- dziœ dzieñ [ ] s¹ dowodem”. Zamek pani ka¿¹- tarzu koœcielnym po lewej stronie, które maj¹ 35 cej siê czciæ jako bogini Diana. Œwi¹tynia po- cm œrednicy a 130 cm d³ugoœci. Pokazywa³ nam gañska 3 bo¿ków: Lada [i Leda], Boda, Leli, lub, równie¿ w zakrystii schowan¹ g³owê wyraŸnie z powo³aniem na Andrzeja Krzyckiego [w rze- czêœci¹ odtr¹con¹ od pos¹gu, jak nam mówi³, tej czywistoœci ba³amutnie na kronikê Miechowity]: pogañskiej kap³anki. Grecki profil, delikatna do- Pogoda, Gwizd Pogwizd i Lada, matka Kastora syæ robota, zdaj¹ siê wskazywaæ, i¿ jest to po i Polluksa, czyli Leli Poleli. Ich œwiêto 1 V prostu czêœæ pos¹gu jakiejœ œwiêtej, mo¿e i daw- (Kwiatkiewicz 3–5, 16); 1704–7 giganci i cyklopi niejszego jeszcze koœcio³a; [ ] o innych funda- mieszkali tu po potopie w zamku „harum Gigan- mentach kolistych, le¿¹cych wprost koœcio³a, lecz tum in nostra moderna ecclesia crura ferreis ap- nieco ni¿ej, a uwa¿anych przez tradycjê miejsco- pensa catenis hodie videntur”. Dalej relacja w¹ za œlad œwi¹tyni pogañskiej, na miejscu której o odkryciu z Û1686 r. Dumna pani, o której opo- wzniesiono pierwszy koœció³ jeszcze za D¹brów- wiada kronika klaszt. spisana po czesku, pocho- ki” (GwiaŸdzic, Wycieczka do koœcio³a œwiêto- dziæ mia³a z rodu cyklopów. Czczono tutaj La- krzyskiego na £ysej Górze, „K³osy” 33, 1881, s. dona czyli Ladê lub inaczej Marsa, boga wojny, 74). Pogodê oraz Leli Poleli, braci bliŸniaków, ich Lit. Derwich 1996. œwiêto 1 V, zaœ 7 III obchodzi siê pami¹tkê zwy- 7. Sob.; Gacki; T. W³oszek, Opactwo bene- ciêstwa nad fa³szywymi bogami (Jonston I/6 dyktyñskie na £ysej Górze, „Rocznik Polskiego 77v–8v, 80v–1, 93v); Towarzystwa Krajoznawczego” 2, 1908, 15–31; Œwiêty Krzy¿ 223

Wiœ.Op. 441–81; Niwiñski 1934; A. Wêdzki, £y- tychczasowych ustaleñ, m.in. wykluczenie prze- siec, SSS III 139; Pietrusiñska 733–4; Z przesz. trwania oœrodka do wœr.]. oraz prace cyt. wy¿ej i Derwich 1992. b) Wa³ kamienny. 8. Archeologia i historia sztuki. Wa³ otaczaj¹cy wschodni¹ kulminacjê i pla- 8A. Archeologia. teau Œ.K., dat. na wœr. lub OR, ob. na IX/X w. a) Epoka kamienia i OR. w cz. wschodniej, wczeœniejszej, a na X/XI w cz. Na wierzcho³ku Œ.K. znalezisko drapacza i zachodniej (opis i wczeœniejsz¹ lit. przytacza od³upków kamiennych z epoki kamiennej (A. Pietrusiñska 734, por. te¿ T. Markiewicz, A. ¯aki, Najdawniejsze znalezisko w Górach Œwiê- Orinke, Teoretyczne mo¿liwoœci identyfikacji tokrzyskich na tle postêpów osadnictwa w Kar- miejsc sakralnych, „Przegl¹d Archeologiczny” patach Polskich, „Rocznik Œwiêtokrzyski” 3, 28, 1980, 73–4; W. Korta, Tajemnice Góry Œlê- 1972, 16). Oprócz ÛBielnika i Û£az, na zbo- ¿y, Katowice 1988, 36). Podczas badañ weryfi- czach Œ.K. zarejestrowano liczne stanowiska kacyjnych w 1979 r. odkryæ miano nowe, niezna- ¿u¿la (25 do 1970 r. – Bielenin 1970 107), z tego ne elementy organizacji przestrzennej w obrêbie zbadano 7 na zboczu pó³nocnym i pó³nocno- wa³u uznanego za kr¹g kultowy, m.in. wewnê- -wschodnim (£.G. st. 1–2, 5–9) i 4 na zboczu trzny wa³ poprzeczny (E. G¹ssowska, Z. Wo- po³udniowym i po³udniowo-zachodnim (£.G. st. Ÿniak, £.G., I.A. Badania 1979, W. 1980, 193–4). 3–4, 10–11), zawsze poni¿ej szczytowego pla- Funkcja niepewna – zazwyczaj przyjmuje siê rolê teau (Bielenin 1960 248, 250; 1967 242; 1970 kultow¹ (lit. jw.), sporadycznie kultowo-obron- 107n.; 1976 44–5; 1981 82; 1992 229–231). n¹ (D¹browska 47, 59, 103, 143, 189n.; ¯aki 22, Dat. ogólnie na OR (IA. Badania 1970, W. 1971, 60, 407n., 513, 518; por. te¿ w¹tpliwoœci H. £ow- 126; Bielenin 1976 45), nawet na wœr. (IA. Ba- miañskiego, Religia S³owian i jej upadek, W. dania 1968, W. 1969, 266; Bielenin 1969 1979, 231). 118–20; 1976 47). Ostatnio, na podstawie ba- Lit. Derwich 1992 173–90; 1996. dañ 14C (próbka £.G. st. 9), na ok. 100 n.e. (Bie- c) Plateau, na E od kl. lenin 1976 49–53; 1981 82–3; Pazdur i in. Brak warstwy kulturowej, ceramika wœr., nie- 88–9), przy czym badania metaloznawcze wy- liczne okazy dat. na VII–X w. lub przed X w., kluczaj¹ przetrwanie œwiêtokrzyskiego oœrod- liczniejsze z X–XII w., XI–XII w., najliczniej- ka hutniczego do wœr. (J. Piaskowski, Wczesno- sze zabytki z XII–XIII w., nieliczne z XIV i XV s³owiañska technologia ¿elaza na terenie Ma- w., liczne z XVI–XVIII w., no¿yk i fragment ¿ar- ³opolski, „Acta Archeologica Carpathica” 25, na [?] wœr., fundamenty murowanej budowli 1986, 149–76). z XVII–XVIII w., zapewne karczmy, w ich obrê- Lit. S. Orzechowski, Próba rekonstrukcji sta- bie ceramika polewana i kuchenna, kafle, naczy- nu zalesienia pó³nocno-wschodnich obrze¿y £y- nia szklane i szk³o okienne (G¹ssowscy 32–40 sogór w okresie wp³ywów rzymskich – przyczy- [ma³a precyzja, du¿a rozbie¿noœæ i dowolnoœæ nek do powstania œrodowiskowych warunków dat.]). Wg Ruffina B (1604) „Poniewa¿ tedy obo- rozwoju œwiêtokrzyskiego okrêgu hutniczego, zy nieprzyjacielskie pod t¹ gor¹ pok³adane by- „Acta Archeologica Carpathica” 30, 1991, wa³y, iako przy miejscu takim gdzie sczyt wszy- 167–86; Idem, Sozial-wirtschaftliche Aspekte der stkich prawie obywatelow Polskich bywa³, znaæ frühgeschichtlichen Einsenverhüttung im Heilg- to po rozmaitych sztukach zbroy, ostrog, v³am- Kreuz-Gebirge (Œw. Krzy¿-Gebirge), [w:] Kon- kow broni, które do tych czasów naydui¹”. takte längs der Bernsteinstraße (zwischen Ca- d) Kl., koœció³ i kulminacja wschodniego put Adriae und den Ostgebieten in der Zeit um szczytu. Christi Geburt, Kr. 1996, 317–38; Idem, Chro- 1) Na terenie wirydarza klaszt.: w wykopie nologie de la métallurgie ancienne dans les Mon- przy po³udniowej œcianie stwierdzono „brak œla- tagnes Sainte-Croix (Pologne) vue à travers les dów aktywnoœci ludzkiej wczeœniejszych ni¿ XII recherches sur l’habitat, [w:] Mélanges C. Do- w.”, warstwy nowo¿ytne i przemieszane œrednio- merge, „Pallas” 50, 1999, 405–18 [rewizja do- wieczne (G¹ssowski 1960a 298; 1964 286–7; 224 Œwiêty Krzy¿

.¹ssowscy 30) oraz zidentyfikowano XVIII- IA. Badania 1979, W. 1980, 194) 1686, 1881 -wieczny dodatkowy podziemny zbiornik na Ûp. 6F. wodê pod³¹czony do studni (J. Kuczyñski, Wy- Lit. Derwich 1992 177–9; 1996. niki badañ archeologicznych Muzeum Œwiêto- e) Znaleziska monet. krzyskiego w l. 1966–9, Kielce 1970, 44 s. 50). 1792 „przed 15 laty [tzn. w 1777 r.] kiedy [ ] 2) Na terenie tzw. wirydarza zachodniego: mur [koœcio³a] ku ziemi siê rozwala³, znaleziono profil uwarstwieñ na linii N–S ze stratygrafi¹ od kilkanaœcie sztuk pieniêdzy z³otych i srebrnych, XII do XX w., poziomy u¿ytkowe XIV/XV w. a miêdzy nimi dwie znaczniejsze z³ote sztuki [ ] i XVII w. (E. G¹ssowska, £.G., IA. Badania 1980, starsi klasztoru przyznaj¹ [ ] starszy murarz je W. 1981, 173–4). zabra³ [ ] inni zaœ ksiê¿a pomrukuj¹, ¿e zabor 3) W kru¿gankach: w po³udniowym ramieniu mularza s³u¿y³ za pretekst, a ktoœ inny sta³ siê w³a- przy zachowanym fragmencie œciany romañskiej œcicielem tego wybitnego kruszcu (T. Czacki, List, stwierdzono „nienaruszony uk³ad warstw wcze- „Ordyna Druskienickich Ÿróde³. Pismo zbiorowe snoœredniowiecznych z³o¿onych z ziemi brunat- dla ”, zesz. 8, Grodno 1846, s. 19). nej z du¿¹ domieszk¹ polepy i spalenizny” (G¹s- Podobne znalezisko dokonane mia³o byæ wg sowscy 30). W skrzyd³ach zachodnim, wscho- niego tak¿e w czasach Augusta II [mo¿e przy li- dnim i po³udniowym warstwa kulturowa z³o¿o- kwidacji kaplicy œ. Krzy¿a, Û p. 5Bb, 1704, ok. na z brunatnej próchnicy zmieszanej z rumoszem 1723] (T. Czacki, Dzie³a 3, Poznañ 1845, 383). budowlanym, mi¹¿szoœæ 20–330 cm, zale¿na od Lit. J. Kolendo, Przekaz T. Czackiego doty- spadku na pó³noc kwarcytowego pod³o¿a. Brak cz¹cy skarbu monet Cezara i Augusta z £.G., materia³ów zabytkowych z okresu sprzed XII w., „Archeologia” 17, 1966, 89–92); Derwich 1992 liczny materia³ kulturowy póŸniejszy, w tym kil- 187–8; S. Orzechowski, Nieznane monety rzym- kaset u³amków ceramiki z XII–XIII w. i XIV–XV sie w zbiorach Muzeum OO. Oblatów na £ysej w. oraz z czasów nowo¿ytnych, fragmenty cegie³, Górze, „Peregrinus” 1, 1992, 85–90; Idem „Wia- w tym palcówek. Kilkanaœcie pojedynczych po- domoœci Numizmatyczne” 36, 1992 zesz. 1–2, chówków ludzkich, bez œladu trumien [wtórne?], 75–6. a w skrzydle wschodnim pochówek zbiorowy, 8B. Zabytki historii sztuki. wtórny, parêdziesi¹t szkieletów o chaotycznym „Ob. koœció³ œ. Krzy¿a (na starszym zrêbie, uk³adzie. W skrzydle zachodnim w¹tki ceglanych od strony kl. widoczny ciosowy, romañski mur fundamentów œcian dzia³owych z czasów funk- nawy z XII w., a nad nim ceglany gotycki z po³. cjonowania tu wiêzienia w 2 po³. XIX–1 po³. XX XV w.) barokowo-klasycystyczny, wzniesiony w. (Z. Pyzik, Œ.K., IA. Badania 1970, W. 1971, 1781–89, wykañczany do ok. 1800. Wyd³u¿ony, 249). prostok¹tny, z wyodrêbnion¹ wewn¹trz 3-przê- 4) W koœciele: 8 sonda¿y [w prezbiterium?] s³ow¹ naw¹ (poprzedzon¹ przês³em z nasad¹ przeciê³o rumoszowe warstwy nowo¿ytne (G¹s- wie¿y, zburzonej po 1915 [1914!] o zaokr¹glo- sowscy 28–30). nych naro¿ach, podobnie jak w 2-przês³owym 5) K. koœcio³a: 2 wykopy, przy po³udniowej prezbiterium. [ ] Wyposa¿enie wnêtrza [ ] kla- œcianie koœcio³a oraz na E od prezbiterium, przy- sycystyczne. W o³tarzach obrazy Franciszka nios³y przekrój przez cienk¹ warstwê nowo¿yt- Smuglewicza ok. 1800. Z póŸnogotyckiego kl., n¹ (G¹ssowscy 30–1), przy czym „przy prezbi- wzniesionego w po³. XV w. [ ] zachowane m.in. terium koœcio³a odkryte zosta³y fundamenty ka- kru¿ganki wokó³ prostok¹tnego wirydarza, skle- miennego ogrodzenia klaszt. z w. XIII” (G¹ssow- pione krzy¿owo-¿ebrowo z herbowymi zworni- ski 1960a 298); ogrodzenie takie: „muros circa kami i wspornikami. Budynek przekszta³cony ecclesiam” zbudowaæ mia³ opat Miko³aj Dro- i rozbudowany w 1. po³ XVII w.; w skrzydle zdek (Lefebvre VI/3 186); wykop pod dzwon- wsch. kaplica Oleœnickich sprzed 1611 [1604!]– nic¹ wykaza³, ¿e grañ skalna by³a tu odpowie- –20, z wczesnobarokowym wyposa¿eniem z bar- dnio zaadaptowana, wy¿³obiona i wyg³adzona wnych marmurów [ ] oraz polichromi¹ roko- w wielu miejscach (E. G¹ssowska, Z. WoŸniak, kowo-klasycystyczn¹ Mateusza Reichana z 1782 Œwiêty Krzy¿ 225

[ ] Ok. 1643 dostawiona te¿ cz. zachodnia kl., 19 Derwich 1992 256–7 i p. 5Ba. O Ÿródle por. ib. z dwoma skrzyd³ami obejmuj¹cymi zewnêtrzny 116–8. Ostatnio w Bibliotece G³ównej UMK w To- dziedziniec przed fasad¹ koœcio³a i wykonana runiu odnaleziono druk ³aciñskiego pierwowzoru wczesnobarokowa kamieniarka okien i portali. Powieœci, tzw. Narratio , dotychczas znane tylko z fragmentu, J. Tondel, Unikatowy druk z oficyny Od E klasycystyczna dzwonnica i póŸnobaroko- Unglera, „Narratio fundationis monasterii Montis wa brama, z koñca XVIII w.” (J.Z. £oziñski, Calvi”, w zbiorach Biblioteki G³ównej UMK w To- Pomniki sztuki w Polsce, I. Ma³opolska, W. 1985, runiu, [w:] Studia o dzia³alnoœci i zbiorach Biblio- 460–1). teki Uniwersytetu Miko³aja Kopernika, cz. IV (Acta Lit. Pietrusiñska 733–4, gdzie starsza lit.; D. Universitatis Nicolai Copernici), Toruñ 1988, Trzepizur, Obraz Franciszka Smuglewicza w koœ- 107–11. 20 ciele pobenedyktyñskim na Œ.K., RMŒ 2, 1964, O nowo¿ytnej tradycji klaszt. na temat fundacji por. 231–70; J. Jastrzêbski, Klasztor œ. Krzy¿a na Derwich 1992 203–12, 238n. 21 Z kodeksu nr 304, k. 163, pisanego przez Benedyk- £yœcu, Kielce 1983; Derwich 1992 181–6, tyna Miko³aja [W³oskiego] w 1434 r., czyli z ko- 521–3; Z przesz. 141. Por. te¿ Nalepa 119; S³ow- deksu Lat.Qu.I.51, opis Brückner cz. 2, 349–51; nik polszczyzny XVI wieku, VIII 6, XII 635; S³ow- Zbiory 356–7. nik Staropolski IV 133; Kop. 82, 86, 146–7. 22 Z kodeksu nr 118 zawieraj¹cego „historiam Lom- bardicam seu legendam auream”. 1 Tak w rêkopisie z 1787 r., co wydawca s³usznie po- 23 Z kodeksu nr 313 in 4o, pisanego rêk¹ profesa œwiêt. prawi³ na Lisecz. Andrzeja ze S³upi w 1477 r., a zawieraj¹cego ¿y- 2 Por. te¿ Derwich 1994 zestawienia na s. 125–9; woty œwiêtych wpisane po Vita S. Emerici I, II. Idem, £ysiec, £ysa Góra czy Œwiêty Krzy¿?, cz. 1, 24 Por. Derwich 1992 203–11, 224–30. „Ikar” 3, 1995, nr 10 (26), 33–4; cz. 2, ib., nr 11 25 Por. te¿ lit. zestawion¹ do p. Nazwa. (27), 33–6. 26 Dok. ten znajdowa³ siê w archiwum klaszt., co po- 3 Wg legendy podczas oznaczania granic oœlepn¹æ œrednio wskazuje, ¿e Bened. œwiêt. byli zaintereso- mia³ bp krak. Bodzanta. L. £êtowski, Katalog bi- wani jego egzekwowaniem. skupów, pra³atów i kanoników krakowskich, t. 1, Kr. 27 W 1369 r.?, por. SP I s. 217n. 1852, 275 i Gacki 240 datuj¹ rozgraniczenie na ok. 28 Por. Ciep³a, przyp. 2. 1360 r. 29 Po przeliczeniu 360/38 grz. 4 Interpretacja wzmianki zob. Derwich 1992 192–8. 30 Por. Derwich 1992 445–6. 5 Zestawienia Gacki 1–4; Derwich 1992 24–9. 31 Efekt rz¹dów opackich Macieja Lesieckiego Ûp. 6 Zestawienie Derwich 1992 29–32. 6A. 7 Interpretacja por. Derwich 1992 488–9. 32 Por. Derwich 1992 443–54; Idem, Réforme et la vie 8 Po³o¿ony pod Star¹ S³upi¹, por. Stara S³upia, p. 3, quotidienne dans les abbayes bénédictines en Po- 1530–1. logne au XVe siècle, [w:] La vie quotidienne des 9 Po³o¿one u pó³nocnego zbocza Œ.K. moines et chanoines réguliers au Moyen Âge et 10 Na ÛBielniku? Temps modernes. Actes du Premier Colloque Inter- 11 Por. te¿ M. Derwich, Janko z Czarnkowa a Kroni- national du L.A.R.H.C.O.R., Wroc³aw–Ksi¹¿, 30 no- ka Wielkopolska, „Acta Universitatis Wratislavien- vembre–4 décembre 1994, dir. M. Derwich (Travaux sis”, „Historia” 50, Wr. 1980, 158, 162. du L.A.R.H.C.O.R., Colloquia 1), Wr. 1995, 275–86. 12 Por. Derwich 1992 199–203. 33 Tzn. Bogus³awa Radoszewskiego 13 Ib. 212–20. 34 Chodzi o koœció³ek lub koœció³ w ÛNowej S³upi. 14 Ib. 35 Por. S. Bylina, Mesjasz z Gór Œwiêtokrzyskich, 15 Ib. 254–5. „Odrodzenie i Reformacja w Polsce” 33, 1988, 16 Do Rocznika œwiêtokrzyskiego m³odszego. Cytuj¹ 5–25. j¹ J. Wiesio³owski, Kolekcje historyczne w Polsce 36 Por. Ciep³a przyp. 2. XIV i XV w., Wr. 1967, 78 i Derwich 1992 259 37 Prawdop. identyczny z Miko³ajem Drozdkiem vel przyp. 655. Powsta³a miêdzy 1464 a 1475 r. na pod- Mniszkiem, opatem od 1413 r. stawie dzie³ D³ugosza i Katalogu biskupów krakow- 38 Wszyscy kronikarze przydaj¹ mu mylnie herb Sze- skich (ib. 259 i przyp. 655–6). liga. 17 Derwich 1992 256 i jak w przyp. 10. 39 Po zrzeczeniu siê tytu³u opata by³ (1422, 1428–zm. 18 O tzw. legendzie czeskiej por. Derwich 1992 260–8. 1434) przeorem kl. Augustianów w Kr. W. Kolak, 226 Œwiêty Krzy¿–Trzcianka

Klasztor augustianów przy koœciele œ. Katarzyny jednak pamiêæ przynajmniej trzonu wydarzeñ, w Krakowie, Kr. 1982, 37, 93; Derwich 1992 442. w zgodzie z innymi przekazami, ówczesne zmiany 40 Zak³adaj¹c, ¿e Wojciech, opat lubiñski w l. 1421/ zrekonstruowaæ mo¿na nastêpuj¹co: 1421/2 rezy- 2–1426, by³, jak chce œwiêt. tradycja, wczeœniej pro- gnacja Miko³aja, 1422–4 Marcin, 1424–pocz. paŸ- fesem œwiêt. oraz przez pewien czas opatem ³ysog., dziernika 1426 ponownie Miko³aj, 1426–rezygna- chronologia zmian opatów naszego kl. w l. 20-tych cja przed 9 IV 1427 Wojciech, od 1427 ponownie XV w., wywo³anych dwukrotn¹ rezygnacj¹ Miko- Miko³aj. Por. Derwich 1992 449–54 i wg indeksu. ³aja Drozdka (Mniszka), przytaczana przez trady- 41 By³ opatem lubiñskim w l. 1421/2–1426, zm. 3 XII cjê ³ysog. ju¿ w koñcu XV w. (Elenchus), a uszcze- 1427, zob. Derwich 1992 450–2. gó³owiona na pocz¹tku XVIII w. (Jonston), nie da 42 Ostatnio teza o pochowaniu tu ksiêcia jest mocno siê utrzymaæ. Przyjmuj¹c, i¿ tradycja ta zachowa³a kwestionowana.

T

Thuklacz ÛTuklêcz w pow. wiœl., z. sand. Jednak¿e dok. z 1351 r. wymienia je wœród posiad³oœci kl. po³o¿onych w z. Trambaczouicze ÛTrêbaczowice krak., razem z ÛPietrzejowicami i ÛPrzezwo- dami. Koœció³ w Koniem³otach otrzyma³ dzies. TRÊBACZOWICE (1351 Trambaczouicze, w T. z nadania opactwa, podobnie jak w odleg³ych 1366 Trembaczowice, 1441 Tranbaczow [?], od Koniem³otów wsiach ÛOpatkowice [lub.] 1529 Thrambaczowicze, 1545, 1783 Trêbaczow, i Wojs³aw, st¹d te¿ zwi¹zki dziesiêcinne niewiele 1664 Trêbaczowice; Rym. 65) dziœ nie istniej¹, mówi¹ nam o lokalizacji T. Osada mog³a znajdo- le¿a³y w z. krak. waæ siê na pograniczu z. krak. i pow. wiœl. lub 1. 1351 z. krak. (Derwich 1992 278), pow. w pobli¿u Pietrzejowic i Przezwodów. i par. nieznane. 3. W³asn. kl. œwiêt. 1 Identyfikacja miejscowoœci niepewna. 1351 Kazimierz Wlk. przenosi na pr. œredz. imiennie wyliczone posiad³oœci opactwa œwiêt., Trêbaczów ÛTrêbaczowice w tym T. w z. krak. (ib.); 1366 Ûp. 5. 5. Dzies. nale¿y do kl. œwiêt. i pleb., nastêp- TRZCIANKA (1584 Ucisko, 1594 Vcisko, 1629 nie tylko do pleb. ÛKoniem³otów. Trzcianka alias Vczisko, 1650 Hucisko, w Trzcian- 1366 Stefan opat œwiêt. zrzeka siê na rzecz ce, 1651 Hucanie, Hucisczanie, 1652 Huciszko pleb. w Koniem³otach pretensji do dzies. z ról (Hucisko) seu Trzcianka, 1662n. Trzcianka; Kop.K klaszt. w Koniem³otach, یwiêcicy, T. i ÛWoj- 58) 7,5 km na N od £agowa; 2 km na S od kl. s³awiu (ZDK I 64); 1529 z opust. wsi T. dzies. 1. 1629n. pow. sand. (RS 1629 65), 1827 pow. snop. wart. 2/36 grz. pobiera prep. koniem³ocki opat. (Tabela II 240); 1662n. par. ÛStara S³upia (LR 172); 1545 dzies. z T. zostaj¹ wydzier¿awio- (ASK I/67 34); 1747n. par. Nowa S³upia (AV ne na czas ¿ycia pleb. Koniem³otów za pó³trze- XXXVII 20). cia grz. rocznie (AV LVI 240); 1664 dzies. snop. 3. W³asn. kl. œwiêt. z folw. nale¿y do pleb. Koniem³otów (ib. VIII 1576–82 opat Tomasz Polanowski lokuje wieœ 233); 1783 do pleb. Koniem³otów nale¿y dzies. Hucisko [ob. T.] (Paprocki 112; Gacki 87–8); pien. z T. wynosz¹ca 20 z³ (ib. LVI 247). 1594 wieœ w³¹czona do sto³u konw. œwiêt. (AG 6. 1441 Miko³aj s. Miko³aja student U. Kr. 1907; ÛWólka Milanowska); 1629 kl. œwiêt. (Al. I 99)1. daje pobór od 1 kmiecia na 1/4 ³. i 2 zagr. z ogro- 7. Derwich 1992 wg indeksu. dem (RS 1629 65); 1650 nale¿y do sto³u konw. Uw. T. brak w wykazach posiad³oœci kl. z l. (AG 1913, 1917); 1650 konw. œwiêt. daje pobór 1442, 1470–80, 1529 i 1553, zapewne zatem z 4 domów, od 1 kmiecia na 1/4 ³. i 2 zagr. z ogro- opactwo zby³o je w l. 1366–1442. Wydawcy LR dem (AG nab. 936 9–9v); 1651 nale¿y do sto³u 620 oraz Rym. 65 lokalizuj¹ T. w par. Koniem³oty konw., kmiecie, zagr., cha³. Wszyscy p³ac¹ czynsz Trzcianka–U³ê¿ Dolny i Górny 227 na œ. Marcina [11 XI]: kmiecie po 12 gr, zagr. 3. W³asn. szlach., przed 1396 r. kl. œwiêt., od po 3 gr, cha³. po 1 gr, kmiecie daj¹ po 6 mat, pañ- l. 1536–7 ponownie szlach. szczyzna i pomocne jak w ÛWólce Milanow- 1396 Andrzej z T., teraz z Krzczonowic (AKP skiej (ib. 10–10v, 15, 17); 1662 pog³ówne od 59 8 73)1; 1442 ÛKoniem³oty; 1470–80 nale¿y do mkw (ASK I/67 35); 1787 liczy 27 mkw (Spis I kl. œwiêt., 8 ³km., karczma. Kmiecie p³ac¹ po 398; II 118); 1819 wieœ T. nale¿y do sto³u konw. 1 grz. czynszu, daj¹ po 30 jaj, 2 koguty, pracuj¹ œwiêt. (AOkup. 6v, 66–6v); 1827 ma 16 domów, tylko po 4 dni tyg. p³ugiem, 4 dni ¿n¹ podczas 108 mkw (Tabela II 240). ¿niw, 4 dni kosz¹ ³¹ki i zwo¿¹ siano do stodo³y 5. Dzies. nale¿y do kl. œwiêt. klaszt. Poza tym wo¿¹ w³asnym zaprzêgiem sól 1576–82 przy lokacji wsi opat, okreœlaj¹c po- z Koniem³otów do S³upi [Nowej?], ilekroæ po- winnoœci poddanych, zobowi¹zuje ich do p³ace- trzeba. Karczmarz p³aci 1 wiard. czynszu (DLb. nia konwentowi za dzies. 20 grz. rocznie (Pa- III 239); 1504 pobór z 1 ³. i od 1 zagr. (ASK I/7 procki 112; Gacki 88); 1652 dzies. snop. nale¿y 57); 1505 pobór z 1 ³. i od 1 zagr. bez roli (RP); do sto³u konw. (AG nab. 936 1, 2v); 1819 dzies. 1510 pobór z 2 ³. (ib.); 1529 nale¿y do sto³u opa- pien. 22 fl. nale¿y do sto³u konw. (AOkup. 9v). ta, p³aci 6 grz. czynszu (LR 349); 1530 pobór 7. SG XII 540; Derwich 1992 wg indeksu. z 2 ³. (ASK I/10 261v); 8. W T. zarejestrowano 24 st. ¿u¿la, z czego 1536, 1537, 1546, 1548 ÛKoniem³oty; 1573, zbadano 2 st. hutnicze. Na st. T. 1 znaleziono 1576 pobór z 3 ³. z dzies. (ib. I/8 610v; I/9 129v); kilka u³amków ceramiki rêcznie lepionej, dat. na 1577 wwda be³zski daje pobór z 3 ³. (ib. I/9 OR (Bielenin 1970 107n.; 1992 233). 270v); 1581 wwda be³zski daje pobór od 8 kmie- ci na 3 ³. (ib. 576, 668v; Paw. 229); [dalsze losy TUKLÊCZ (1396 Twclancz, 1442 Thuklancz, jak ÛKoniem³oty]; 1787 liczy 210 mkw, w tym 1470–80 Thuklancz, Tuklancz, 1504 Thukl¹cz, 6 ¯ydów (Spis I 370; II 94); 1827 ma 30 domów, 1525 Tuklacz, Tukl¹cz, 1529 Thwklyacz, 1530 236 mkw (Tabela II 243). Tuklacz, 1536 Thuklacz, 1537 Thukliacz, 1548 4. 1442 ÛKoniem³oty, p. 3. Tukliecz, 1573 Tuklêcza, 1576, 1577 Tuklecz, 5. 1470–80 z ³anów pleb. dzies. snop. i kon. 1579 Tuklyecz, 1581 Tuklÿecz, Tukliecz, 1787n. wart. do 8 grz. pobiera pleb. Koniem³otów (DLb. Tuklêcz; Kam. 207) 5,5 km na S od Staszowa; III 239); 1529 dzies. snop. wart. 4 grz. nale¿y do ok. 40 km na S od kl., 3,5 km na E od ÛKo- prep. Koniem³otów (LR 171); 1618, 1664, 1689, niem³otów. 1699, 1789 dzies. snop. nale¿y do prep. Konie- 1. 1442 pow. sand. (Mp. IV 1434), 1504 pow. m³otów (AVCap. XLI 8; LVI 36; AV VIII 233; wiœl. (ASK I/7 57), 1505, 1510 pow. szyd³owiecki XIV 184; LVI 246). (RP), 1525n. pow. wiœl. (ASK I/8 64v, 85v), 1827 7. Derwich 1992 wg indeksu. pow. szyd³owiecki (RP; Tabela II 243); 1470–80n. par. Koniem³oty (DLb. III 239). 1 Andrzeja brak wœród dziedziców Krzczonowic wy- 2. 1470–80 klucz jak ÛKoniem³oty i یwiê- mienionych w dok. z 1391 r. (ZDM IV 1098). cica, graniczy ze Swichowem i Swichowcem [ob. Sichów Du¿y i Ma³y], Rytwianami, Krzczonowi- Twclancz ÛTuklêcz cami, Grzybowem i Sielcem (ib.).

U

Uciska ÛTrzcianka Vl¹¿y, 1569 Ulê¿e, 1787 U³ê¿e dolne, U³ê¿e, 1827 U³ê¿e dolne, U³ê¿e górne; Rospond 409) Ulyanowice ÛWlonice dziœ dwie cz. wsi U³ê¿, 19 km na W od Kocka i tyle¿ na E od Dêblina, na prawym brzegu rz. U£Ê¯ DOLNY i GÓRNY (1470–80 Ulanze Wieprz; ok. 110 km na E od kl., 50 km na NE od Primum, Ulanze Secundum, 1475 Vlesche, 1529 ÛBraciejowic. 228 U³ê¿ Dolny i Górny–Wanacja

1. 1569n. pow. stê¿ycki (Paw. 332), 1827 pow. 1470–80 wsie U. pierwszy i U. drugi wymie- ¿elechowski (Tabela II 249); 1569 par. Dr¹¿gów nione bez opisu wœród wsi sk³adaj¹cych „ex an- i Nowodwór (Paw. 332), 1787n. U.D. w par. tiquo” dzies. snop. kl. œwiêt. (DLb. III 252); 1529 Dr¹¿gów, U.G. w par. ¯abionka (Spis II 144). z ca³ej wsi dzies. snop. wart. 14 fl. nale¿y do pleb. 3. W³asn. szlach. Dr¹¿gowa (LR 418). 1569 Lyeczki daje pobór z 3 ³., a Miko³aj K³o- 6. 1475 Filip z U., niegdyœ dzier¿. beneficjum czowski z 1 i 14/2 ³., od 6 zagr. i 1 komor. (Paw. koœcielnego w Spytkowicach, ob. wikary we wsi 332); 1787 U.D. liczy 146 mkw, w tym 22 ¯y- Wszechœwiête (Wypisy I 64). dów, U.G. – 246 mkw, w tym 17 ¯ydów (Spis I 7. SG II 42; XII 794–5; Rospond 409; Der- 421, 425; II 144); 1827 U.D. ma 20 domów i 144 wich 1992 wg indeksu. mkw, U.G. ma 35 domów i 240 mkw (SG XII 794–5). U³ê¿e ÛU³ê¿ Dolny i Górny 5. Dzies. nale¿y do kl. œwiêt., nastêpnie do pleb. Dr¹¿gowa.

V

Vi(y)lewo ÛBielów Voravitz, Vorbicz, Vorouicz ÛWorowice

W

WANACJA (1529n. Venetia [ale: 1538 Wene- cha³owa od Starachowic i Krzy¿owej Woli (ZDP cja, 1565, 1577 Venecia, 1629 Wenecya, 1649 rps 10543 68v); 1820 graniczy z Wierzbnikiem Wenetia, 1662 Venecia] 1673 Wanacia, 1688 Wa- (Wiœ.I³. 394). nacya, 1699n. Wenecya, 1747 Venetia, 1780 3. W³asn. kl. œwiêt., od 1818 r. rz¹du. Wanacya, 1787 Wenecya, 1827 Wanacya, 1892 1529 w³asn. kl. œwiêt., pobór z 1 kwarty (RP); Wanacya Rz¹dowa i Wanacya Ksiê¿a; Kam. 212; 1529 nale¿y do sto³u opata, p³aci 2/36 grz. czyn- Kop.K 295) dziœ po³udniowo-wschodnia cz. m. szu (LR 349); 1538 opat daje pobór od 1 zagr. Starachowice, na prawym brzegu rz. Kamiennej; (ASK I/7 192); 1546 ³¹ka so³tysa Micha³owa (Ûp. ok. 19 km na N od kl. 2), poddani klaszt. z ÛDziurowa lub z W. maj¹ 1. 1529n. pow. sand. (RP); 1827 pow. solec- pomagaæ so³tysowi Micha³owa przy szarwarku ki (Tabela II 254); 1538n. par. W¹chock (ASK przy stawach micha³owskich (AG 1895); 1547 I/7 192), 1787n. par. ÛWierzbnik (Spis II 132). w³asn. kl. œwiêt. (Niwiñski 1930 74); 1565 pod- 2. 1532 ÛRzepin; 1546 so³tys ÛMicha³owa dani klaszt. z Dziurowa lub W. maj¹ pomagaæ otrzymuje m.in. ³¹kê w W. w osuszonym stawie so³tysowi Micha³owa przy szarwarku przy sta- rybnym „alias na Stawÿku”, k. rz., z jednej stro- wach micha³owskich (AG 1897); 1569 opat ny rz. Kamiennej (Kamÿona), miêdzy ³¹kami œwiêt. daje pobór od 4 kmieci na 2 ³. oraz z kuŸ- z dawna kmiecymi (AG 1895); 1546–7 rozgra- nicy zw. Jakubek o 2 ko³ach z 3 czeladnikami niczenie W., Micha³owa i ÛD¹browy oraz dóbr (ASK I/7 417); 1571 opat œwiêt. daje pobór z 2 ³. kl. w¹ch. W¹chock i Mirzec od wsi bpa krak. Ty- i po³o¿onej ko³o wsi kuŸnicy Wierzbnik zw. Ja- chów, Lipie, Ma³êczyn, Lubieñ (ZDP rps 10543 kubkowa (ib. 264v, 339); 1577–8 opat œwiêt. daje 65; Niwiñski 1930 74); 1662, 1670, 1771, 1780 pobór od 4 kmieci na 2 ³. (ib. 590v); 1578 kl. ÛWierzbnik; 1777, 1780 ÛRzepin; 1780 gra- œwiêt. daje pobór od 4 kmieci na 2 ³. i 1 komor. niczy od E i S z granic¹ œwiœliñsk¹ bpa krak., od (Paw. 196); 1629 opat œwiêt. daje pobór od W z Krzy¿ow¹ Wol¹ Cyst. w¹ch., od N ze sta- 4 kmieci na 2 ³. i 1 komor. z byd³em (RS 1629 wem wierzbnickim; graniczy z Micha³owem 68); 1673 pog³ówne od zarz¹dcy W. i Micha³o- (Inw.Rzep. 18, 20); 1803 rozgraniczenie W. i Mi- wa Gaspara Chrzonowskiego z ¿on¹ i niezamê¿- Wanacja–W¹wolnica 229 n¹ córk¹ oraz 62 czeladzi folw. i mkw wsi (ASK 3. 1393 Krzes³aw z ÛBroniewic ofiarowuje I/67 236v); 1688 Ûp. 5; kl. œwiêt. Ÿreb W. „in campo prope Bozencin” 1780 nale¿y do klucza rzepiñskiego dóbr sto³u (Mp. IV 1023; TN IX 147 s. 581; Derwich 1992 opata komendatoryjnego. 6 dymów. 6 zagr. (Fe- 329). licjan Grunt, który jako gajowy jest zwolniony 7. Derwich 1992 329; w dr. od powinnoœci, Wincenty Jagie³³a, Franciszek Uw. K. Bodzentyna istnia³y osady, które Go³yga, Wojciech Stêpien, Benedykt S³awek, póŸniej zanik³y lub zmieni³y nazwê (por. np. Alexander Koprowski). Wszyscy pracuj¹ po ZDM IV 948), jednak¿e w jego okolicy brak po- 3 dni tyg. pieszo dla pleb. Wierzbnika i dla dworu siad³oœci kl. œwiêt. Albo wiêc opactwo szybko w Rzepinie, odrabiaj¹ po 2 dni powaby dla dworu utraci³o nadany mu Ÿreb, albo te¿ W. nale¿y iden- i 6 ³okci oprawy, p³ac¹ po 6 gr czynszu. Nie daj¹ tyfikowaæ z niezbyt odleg³ym (10 km na E od stró¿y, ale pracuj¹ przy stawie wierzbnickim. Bodzentyna) Warszowem (ob. Warszówek), wsi¹ Subsidium charitativum wynosi 114 z³ (Inw.Rzep. szlach. (dziedzice wystêpuj¹ w l. 1437–50: ZDM 17, 29–30); 1787 liczy 52 mkw (Spis I 416; II II 496; III 854; AG 1841), i przyj¹æ, ¿e ofiaro- 132); 1817 opat odstêpuje prep. Wierzbnika pola wana przez Krzes³awa jego niewielka cz. War- kopalne zw. TrzaŸny w W. zamiast trzeciego szowa w³¹czona zosta³a w l. 1393–1442 do zagrodnika „trzydniowego” (Wiœ.I³. 398); którejœ z 2 granicz¹cych z nim du¿ych wsi klaszt., 1818 W. z ca³ym kluczem wierzbnickim przej- tzn. ÛRzepina lub ÛRzepinka. W 1780 r. wœród muje rz¹d w zamian za folwarki ÛStara Huta i posiad³oœci klaszt. w ÛPaw³owie wspomniano ÛNowa Huta (Gacki 244); 1819 wg spisu kasa- ³¹kê zw. Warszowski (Inw.Rzep. 16). cyjnego kmiecie z W. podczas przyboru wody strzegli stawu w Wierzbniku (ib. 247); 1820 do- W¥WOLNICA (1325, 1374; Rymut 1980 258; bra rz¹dowe, Dyrekcja Górnicza (Wiœ.I³. 394); SHGL 253; Rospond 418) 5 km na W od Na³ê- 1827 ma 10 domów i 76 mkw (Tabela II 254); czowa, nad rz. Bystr¹; ok. 75 km na NE od kl. 1892 W. Rz¹dowa ma 21 domów, 157 mkw i 290 M. od przed 1374, ob. wieœ; 1423 pow. w¹- mórg, W. Ksiê¿a ma 9 domów, 55 mkw i 80 mórg wol., nastêpnie lub., kazimierski; par. w³asna. (SG XII 933); ok. 1870 znajduje siê przy wiel- W³asn. król. kim stawie na rz. Kamiennej, ma 25 domów i 211 5. Osada par., od 1458 r. pod patronatem kl. mkw (Gacki 239). œwiêt., od 1471 r. prepozytura klaszt., dzies. na- 4. 1546 wójtostwo w W. (ZDP rps 10543 65 le¿y do w³asnego pleb. – wiadomoœæ niepewna); 1553 Zygmunt A. prze- Do 1458 r. – SHGL 254. 1458 Kazimierz Jag., nosi na pr. niem. wyliczone wsie kl. œwiêt., w tym ze wzglêdu na ma³e uposa¿enie, które nie wy- W. (AG 1909). starcza na utrzymanie coraz liczniejszego konw., 5. Dzies. nale¿y do kl. œwiêt., nastêpnie do przekazuje mu pr. patronatu i prezenty nad ko- prep. Wierzbnika. œcio³em parafialnym w mieœcie W., pozwala, aby 1688 opat œwiêt. nadaje nowo utworzonej pre- zarz¹dza³ nim jeden z Bened., a opat dyspono- pozyturze klaszt. w Wierzbniku dzies. z ³anów wa³ jego dochodami, w zamian zobowi¹zuj¹c za- poddanych w W., a 2 zagr. z W. ma po 3 dni tyg. konników do odprawiania w jego intencji 1 mszy pracowaæ na potrzeby pleb. (Wiœ.I³. 404); 1747 tyg. (Ep. LIV 362–3; Mp. V/E 5; یwiêty Krzy¿, dzies. nale¿y do prep. Wierzbnika (AV XXXVII p. 5Ab); [1458–92] Kazimierz Jag. na w³asny 197); 1780 dzies. snop. wytyczn¹ dowo¿¹ prep. koszt ka¿e po³¹czyæ sklepiony mur. chór wiêk- Wierzbnika (Inw.Rzep. 17); 1817 Ûp. 3. szy w kaplicy zbudowanej w koœciele w¹wol. 7. ZDP rpsy 1297, 10645–6; Derwich 1992 przez Kazimierza Wlk. z 2 kaplicami usytuowa- wg indeksu; w dr. (i ÛWierzbnik). nymi w œrodkowej czêœci po jego obu bokach (Jonston II/26 41v); 1461 rektor szko³y w W. (W. WARSCHNALVE (1393 Warschnalve) osada Froch, Lubelska szko³a par. w XV w., Rocz.Lub. niezidentyfikowana, le¿a³a k. Bodzentyna. 9, 1966, 195); ok. 1470 Andrzej ze S³upi [Nowej?] [pow. sand.] OSB, wikary lub prep. w¹wol. (Zbiory 383); 230 W¹wolnica

1470–80 koœció³ œ. Wojciecha na przedmie- nowie” (Mp. V/R 5); 1492 kardyna³ Fryderyk Jag. œciu, mur., fundowany przez Kazimierza Wlk., zatwierdza wyrok Stanis³awa z Wojczyc dra dek., inkorporowany do kl. œwiêt., filialny murowane- kan. i oficja³a sand., przys¹dzaj¹cy opatowi Ma- go koœcio³a œ. Marii Magdaleny w mieœcie. Prep. ciejowi i konw. œwiêt. [tzn. prepozyturze w¹wol.] ma w³asne role i ³¹ki oraz wieœ Górê. Bierze dzies. snop. z wsi Pankraczowice, ÛWolica, dzies. z 11,5 ³. mieszczan wart. do 10 lub do 20 ÛZaszczytów i z 1 ³. w ÛGodowie przeciw ro- grz., z 75 ³. na przedmieœciach W. przed bram¹ szczeniom bpa krak. (ib. V/N 306); 1492–3 ten- i na górze wart. do 50 grz., z wsi ÛBart³omie- ¿e na proœbê opata œwiêt. Macieja z Pyzdr po- jowice, Bronice, ÛBucha³owice, ÛCelejów, twierdza przynale¿noœæ dziesiêcin w¹wolnickich Charz, Drzewce, ÛKarmanowice, Kraczewice, do kl. œwiêt. (Jonston II/26 50–50v); do 1516 Niebrzegów, Piotrowice, ÛR¹blów, Rogalów, prep. Klemens z Oliszowy OSB (ib. 60); 1519 ÛZawada [lub.], oraz tylko snop. z przedmieœcia prep. Marcin OSB (AG 6281); 1521 wspomnia- ÛSandomierza w kierunku Zawichostu o ³¹cz- ny dom prep. w¹wol. w W. (ib. 1888); nej wart. 168–200 grz. Okrêg par.: W., Bart³o- 1529 prep. Klemens OSB, do którego nale¿¹ miejowice, Bieliny, Bronice, Bucha³owice, Cele- dzies. z m. W., przedmieœæ za bram¹ i na górze, jów, Charz, Drzewce, Karmanowice, ÛKowala, z folw. Kêb³o wart. 12 grz. oraz z wsi: Bart³o- Kraczewice, £opatki, Niebrzegów, Niezabitów, miejowice, ÛBochotnica Koœcielna, Bronice, Piotrowice, R¹blów, Rogalów, Wola Kowalska, Charz, Drzewce, Kraczewice, £opatki, Niezabi- Zawada (DLb. II 545, 568–70; III 244, 247–9, tów, Rogalów, Wolica, o ³¹cznej wart. wraz 253–7, 269); z kolêd¹ ok. 68 grz., wspomniany rektor szko³y 1471 pap. Pawe³ II, przychylaj¹c siê do suge- (LR 440); 1531 okrêg par. jak w l. 1470–80 plus stii Kazimierza Jag. i próœb opata kl. œwiêt. oraz Czastowice (Paw. 357–8, 368–9); 1546 prep. bior¹c pod uwagê zbyt szczup³e dochody opac- Pawe³ OSB (AG 1895); 1565 prep. Andrzej twa, inkorporuje doñ koœció³ par. w W. wraz [OSB?] (ib. 1897); 1565 okrêg par.: W., Bucha- z ca³ym uposa¿eniem, oddaj¹c zarz¹d par. zakon- ³owice, Celejów, Drzewce, Karmanowice, Kowa- nikom kl., a wykonanie powy¿szego zlecaj¹c la, Kraczewice, R¹blów, Wronów, Zawada (LL opatowi koprzywnickiemu (BKUL 2); 1472 Mi- 1565 40); 1572 prep. Stanis³aw OSB (AG 1901); ko³aj opat koprzywnicki, wykonuj¹c ww. man- 1586 prep. Pawe³ OSB (ib. 1910); dat pap., poleca opatowi kl. œwiêt. wyznaczyæ jed- 1596–8 nadawstwo króla, ale „za wizyty Pa- nego z zakonników na administratora par. (ib.); dniewskiego nadawstwo nale¿a³o do opata Be- 1472 erekcja bractwa Literackiego NMP w W. ned. na £ysej Górze, który tu tak¿e z drugim za- (Stopniak 310); ok. 1473–4 wikary Miko³aj konnikiem mieszka³” (Wyci¹g 678); 1601 nie- z Wielkiego KoŸmina, mnich œwiêt. (MPH V obecny podczas wizytacji prep. Marcin Jawor- 852–3); ski OSB, wikarym jest Sebastian OSB (AV IV po 1482–przed 1505 prep. Jan z Szyd³owa, 179); 1603 prep. Marcin Jaworski OSB i 3 du- mnich œwiêt., póŸniejszy opat, znany kaznodzieja, chownych, uposa¿enie ziemi¹, 3 ogrody, 2 pod- zapraszany przez radê miejsk¹ do g³oszenia ka- danych, dzies. z 11 wsi, kolêda wart. 4 grz. Brac- zañ tak¿e w Lublinie (Jonston II/32 56v); 1483 two Mi³osierdzia erygowane przez prep. K. Ja- Kazimierz Jag. zezwala br. Janowi bpowi che³- worskiego (Pa³yga 12, 30, 42; Sczaniecki 1985 miñskiemu i Miko³ajowi z Ostrowa [tenutariu- 125; Flaga 324–6); 1617 prep. Wojciech Ruffin szowi kazimierskiemu] zapisaæ 6 grz. czynszu OSB utrzymuje 2 duchownych, ma konkubinê, z dóbr Kazimierz i W. na rzecz o³tarza w W. (MS odprawia 2 msze, jutrzniê z prim¹ i nieszpory, wg 1605); 1492 Stanis³aw z Wojczyc kan. i oficja³ starego zwyczaju w dni œwi¹teczne odprawia na- sand. jako sêdzia polubowny w sporze bpa krak. bo¿eñstwo w koœciele œ. Marii Magdaleny w W. z pleb. W. przys¹dza pleb. wszystkie dzies. w (ib. 48; AV VI 57, 115–6); Pankracowicach [ob. Kraczewice], tak¿e z no- 1626 okrêg par.: W., Bronice, Bucha³owice, wizn uprawianych przez kmieci Marka, Marci- Celejów, Drzewce, Karmanowice, Kowala, Kra- na Cudosza i Grzegorza D³ugosza zw. „Wolani- czewice, £opatki, Niezabitów, Piotrowice, R¹- W¹wolnica 231 blów, Strzelce, Wólka Niezabitowska, Zawada cierzysty, kaplica Zwiastowania NMP w Kêble, (RL 1626 128–33); 1638 Tomasz Oborski bp la- drewn., malowana. Okrêg par.: W., Bucha³owi- odyjski i sufragan krak. zaœwiadcza, ¿e poœwiê- ce, Bronice, Chruszczów, Drzewce, Karmanowi- ci³ koœció³ w W. pw. œ. Wojciecha z 4 o³tarzami, ce, Kowala, Kraczewice, £opatki, Piotrowice, konsekrowany ju¿ niegdyœ przez bpa Waleriana ³¹cznie 1441 dusz, ok. 100 szlachty (AV XX Lubienieckiego (BKUL 18); 1646 bp Piotr Gem- 434–45); 1742–5 prep. Jacek Jab³oñski OSB bicki potwierdza inkorporacjê par. w¹wol. do kl. (SPTK II 97); œwiêt. (AV XLIII 70v); 1650 prep. Stanis³aw Gli- 1748 mur. koœció³ par. œ. Wojciecha, konse- towski OSB (AG 1913); 1650, 1678, 1721 prep. krowany, z dwiema kaplicami, patronat i kolla- i 2 duchownych (Pa³yga 12); 1661 prep. Eme- cja nale¿¹ do kl. œwiêt. Prep. Karol Szadurski ryk Ogonowski OSB (LL 1661 52); 1662–82 [?] OSB dr teologii, instytuowany w 1745 r., jest ju¿ prep. Jan Drzewicki, przeor kl. œwiêt. (Jonston trzeci raz prep. W., 2 wikarych, Romuald Czela- III/5 110); dziñski OSB i Andrzej Krzekolowski OSB, z 1675 mur. koœció³ par. œ. Wojciecha, konse- których jeden jest promotorem bractwa Ró¿añ- krowany, z 2 celami po obu stronach, patronat cowego. Organista Marcin £uszczowski, kantor i kollacja nale¿¹ do kl. œwiêt., 5 o³tarzy: wielki Antoni Smakowski jest te¿ rektorem szko³y, za- œœ. Wojciecha, Maura i Placyda, w kaplicy œ. krystian Maciej Lipczycki. Szko³a bez oddziel- Krzy¿a – œ. Krzy¿a, œ. Anny, œœ. Benedykta nego budynku, szpital, którego fundacja upad³a, i Scholastyki, w kaplicy NMP – NMP, tu brac- a ubogich utrzymuje prep. S¹ 4 kaplice: mur. two Literackie NMP. Prep. Marcin Kwiatkiewicz w m. W. bez indultu, drewn. na polu k. folw. Kê- OSB, dzies. jak w DLb. i LR. Kaplica œ. Marii b³o, w której zakazano nabo¿eñstw, i 2 prywatne Magdaleny w W., mur., pierwotna siedziba pa- wwdy sand. Tar³y w Kowali i Celejowie. Dochód rafii, obs³ugiwana przez wikarych, kaplica Zwia- prepozytury wynosi 2204 z³. Okrêg par.: W., Bar- stowania NMP w Kêble, miejsce pielgrzymko- t³omiejowice, Bronice, Bucha³owice, Celejów, we (AV X 58–61); 1676 okrêg par.: W., Bart³o- Charz, Chruszczów, Drzewce, Karmanowice, miejowice, Bronice, Bucha³owice, Celejów, Kowala, Kraczewice, £opatki, Mareczki, Nieza- Charz, Chruszczów, Drzewce, Karmanowice, bitów, Piotrowice, R¹blów, Rogalów, Zawada, Kêb³o, Kowala, Kraczewice, £opatki, Marecz- ³¹cznie 1607 osób (AV XLIII 70v–8v); przed ki, Niezabitów, Piotrowice, R¹blów, Wólka Nie- 1768 prep. Bernard Miodo OSB (Gacki 102–3); zabitowska, Zawada (Paw. 45a–7a); 1689 zm. 1781 prep., 1 wikary, bêd¹cy te¿ promotorem Andrzej Szeligowski OSB, prep. W. i koadiutor bractwa Ró¿añcowego i kaznodziej¹, 2 osoby opata œwiêt. (Jonston III/6 113v–4); 1697 opat- s³u¿by koœcielnej: zakrystian, pe³ni¹cy te¿ obo- elekt œwiêt. Stanis³aw Mirecki otrzymuje jako wi¹zki kantora, i organista. Mur. kaplica œ. Ma- uposa¿enie m.in. prepozyturê w¹wol. (ib. 146); rii Magdaleny w mieœcie, w której niegdyœ od- 1700 za³o¿enie bractwa Ró¿añcowego NMP i prawiano msze co tydzieñ, ob. raz w miesi¹cu Imienia Chrystusa (AV XX 441; Flaga 324–6); i w ka¿de Suche Dni, brak szko³y, szpitala. Do- 1700 przeniesienie figury Matki Boskiej z Kê- chód prepozytury wynosi 2648 z³ (Pa³yga 12, 32; b³a do koœcio³a par. w W. (Stopniak 312); 1705 Piekasz 67, 70, 72, 77, 79, 82, 84, 86, 92–3, 97, prep. Stanis³aw Mirecki, opat-elekt œwiêt. (AG 99); 1786 za³o¿enie bractwa Mi³osierdzia (Fla- 1913); ga 324–6); 1787 okrêg par.: jak w 1676 r., ale 1721 mur. koœció³ par. œ. Wojciecha w kszta³- bez Kêb³a i Wólki Niezabitowskiej, liczy 3010 cie krzy¿a, konsekrowany, 5 o³tarzy: œ. Wojcie- mkw, w tym 220 ¯ydów (Spis I 447–8; II 169); cha, œ. Benedykta, NMP, œ. Anny, œ. Krzy¿a, pa- 1800 prep. i wikary, 2 osoby s³u¿by koœcielnej: tronat i kollacja nale¿¹ do opata i konw. œwiêt. zakrystian i organista. Na terenie par. kaplica pu- Prep. Marcin Kiciñski OSB, instytuowany w bliczna œ. Marii Magdaleny i drewn. w Kracze- 1717 r., 2 wikarych OSB, poza tym organista, wicach. Szko³a bez budynku, kierownik szko³y, kantor, 2 trêbaczy, rektor szko³y. Szpital, zni- 2 szpitale, 2 cechy, szewców i tkaczy, bractwo szczona kaplica w mieœcie, niegdyœ koœció³ ma- Ró¿añcowe. Dochód prepozytury wynosi 1547 232 W¹wolnica–Wierzb¹towice z³ (Piekasz 66–7, 70, 72, 77, 80, 82, 84, 86, 88, Derwich 1992 wg indeksu; 1992a 77–8; 1997a 92–3, 97, 99); 1819 prep. Izydor Grylewicz OSB 53–4; Rozwa³ka 74, 215. (Gacki 176, 334–5). 6. Studenci U. Kr.: 1402 Wac³aw s. Jaœkona Wêgierzec ÛWêgierce (Al. I 17); 1407 Stanis³aw (ib. 25). 7. Spis II 169; Gacki 146; SG XII 181–2; Sza- WIERZB¥TOWICE (1387 Gymanska, Gzi- fran 170–1; M. Gumowski, Pieczêcie i herby mansca [?], 1391 Irzmanczouicze, 1397 Herz- miejscowoœci woj. lub., Lublin 1959, 90–1; Pa- manczowice, 1424 Jrmanczouicze, Irzmanczo- ³yga 7–57; Piekasz 60–104; M. Stankowa, S¹d uicze, 1435, 1440 Gÿrzmanczowÿcze, 1440, kaszt. lub. w W., Rocz.Lub. 13, 1970, 23–40; Ki- 1442 Gÿrzmanczouice, 1462 Jrzmanczowicze, ryk 1972 160–1; Stopniak 308–18; Flaga 324–6; 1470–80 Irzmanowice, Yrzmanczowicze, 1504, SHGL 253–4; Sochacka wg indeksu; Derwich 1510 Hyrzenovicze, Irzmanczovicze, 1529 Jrz- 1992 wg indeksu; 1992a 76–7; MV IX 20, 40; manowycze, 1546 Jrzmunnÿchouicze, 1564–5 Ksiêgi s¹dowe miasta W¹wolnicy z lat 1476– Gyerzmanice, 1565 Irzmunczowicze, 1580 Jrz- –1500, opr. G. Jawor, A. Sochacka, red. R. Szczy- manczowicze, 1673 Wierzbontowice, 1780 Wirz- gie³, Lublin 1998; Rozwa³ka 24, 47, 58, 63, 82–4, bontowice, 1782, 1827 Wierzbuntowice, 1787 173–4, 188–9, 202. Wierzbontowice; Kam. 84; Rym. 30; Kop.K 254) 8. Materia³y z VIII–XIII w. stwierdzone w dziœ przysió³ek miêdzy ÛJe¿owem a ÛJano- trakcie badañ AZP (Rozwa³ka 167; Hoczyk 130). wicami [sand.], 4 km na S od Waœniowa; ok. 13 km na E od kl. Wenecja ÛWanacja 1. 1442n. pow. sand. (Mp. IV 1434), 1827 pow. opat. (Tabela II 265); 1470–80 par. Momi- WÊGIERCE (1351 Wangercze; Kosyl 20, 75; na (DLb. II 471). SHGL 255; Osady 148; Derwich 1992a 77) dziœ 2. 1387, 1391, 1462, 1479 graniczy z Je¿o- Wêgierzec, pó³nocna cz. wsi ÛWierzchoniów, wem (ÛJe¿ów); 1449 rozgraniczenie wsi kl. 5,5 km na E od Kazimierza Dolnego, 1 km na E œwiêt., Janowic i W., od Nagorzyc, ÛMilejowic od centrum Wierzchoniowa; ok. 86 km na NE [cz. szlach.] i Roztylic, pozostawiono wspólne od kl., 25 km na NE od ÛBraciejowic. pastwisko, wyj¹wszy ¿o³¹dŸ i bukiew w lasach Pow. lub.; par. Kazimierz. klaszt. (Gacki 242); 1470–80 graniczy ze Zwo- [3.] Do 1443 r. w³asn. kl. œwiêt. i szlach., na- l¹, Garbaczem, Je¿owem i Nagorzycami (DLb. stêpnie szlach. III 232); 1780 granice klucza wierzb¹towickie- 1351 Kazimierz Wlk. przenosi na pr. œredz. go: od naro¿nicy miêdzy Milejowicami, Nago- imiennie wyliczone posiad³oœci kl. œwiêt., w tym rzycami i Roztylicami przy drodze z Nagorzyc do W. (Derwich 1992 278); 1427 opat Miko³aj prze- ÛKraszkowa, w prawo na E wzd³u¿ jeziorka znacza na utrzymanie konw. m.in. Ÿreb w W. wierzb¹towickiego do drogi z Nagorzyc do Ja- (ZDM II 390); 1443 opat Maciej i konw. œwiêt. nowic, t¹ drog¹ na E w stronê Janowic, na wê- za zgod¹ W³adys³awa Warn. sprzedaj¹ swoj¹ cz. gielnik przy drodze z Milejowic do W., t¹ drog¹ W. za 40 grz. Stanis³awowi z ÛWitoszyna na N w stronê W., nastêpnie drog¹ do Je¿owa, (SHGL 255; DLb. IV 148). [PóŸniejsi w³aœciciele w prawo do ³¹ki wierzb¹towickiej zw. „Gayna” nieznani, chyba w³¹czone do Witoszyna]. na granicy z Nagorzycami, w lewo do drogi do [4.] 1351 Ûp. [3]. Je¿owa, po kilku stajach w lewo do drogi z Na- 5. 1470–80 wieœ W. wymieniona bez opisu gorzyc do Garbacza, do gruntów je¿owskich, wœród wsi sk³adaj¹cych „ex antiquo” dzies. snop. w prawo przez ³¹kê je¿owsk¹ wzd³u¿ granicy Na- kl. œwiêt. (DLb. III 251). gorzyc w kierunku wsi Modrzewie. Pod „ogro- 7. SHGL 255; K. Buczek, Postolice, Pstro- dami” w prawo ³¹k¹ pod górê, a st¹d do naro¿- œcice i Wêgierce. Przyczynek do badañ nad topo- nicy z Kowalkowicami i Mirogonowicami, w nomastyk¹ staropolsk¹, „Onomastyka” 4, 1958, prawo pagórkiem miêdzy Je¿owem i Kowalko- zesz. 1, 19–21; Osady 148; Sochacka 35, 61; wicami. Na wysokoœci œrodka wsi Je¿ów w lewo Wierzb¹towice 233 do drogi do Mirogonowic, wzd³u¿ granicy z Ko- br. Grotka i Jakuba z Kliszowa, swoj¹ cz. W. walkowicami, do naro¿nicy Wilkocina. Od niej (ZDM I 220); 1424 Miko³aj ze Zwoli zamienia na E do drogi z Waœniowa do Je¿owa w stronê swoj¹ cz. matczyn¹ w W. na cz. wsi Û¯erniki naro¿nicy Wilkocina i Garbacza. Za drog¹ gra- nale¿¹c¹ do Stanis³awa [¯yrnickiego] z ¯ernik, nic¹ miêdzy Je¿owem i Garbaczem do dró¿ki zw. na której ci¹¿y d³ug 120 grz., który Miko³aj zo- Zielona, ni¹ na S, potem w dó³ w lewo na W do bowi¹zuje siê sp³aciæ (AG 1815; Pol. 198; Mp. ³¹ki „Cêbrowka” i jej œrodkiem w stronê Garba- IV 1220); cza do naro¿nicy niwy nale¿¹cej do W. i zw. „Za 1435 Wielis³aw z W. za zgod¹ swojej ¿. El¿- œ. Janem”. Potem na E granic¹ przebiegaj¹c¹ ko³o biety zamienia z dop³at¹ 10 grz. swoj¹ cz. W. na „figury” w prawo na S przez groblê opust. staw- cz. ÛRajca zw. Krzeszowska w pow. rad., nale- ku W. do ³¹ki nale¿¹cej do Janowic, na E do na- ¿¹c¹ do Macieja opata i konw. kl. œwiêt. (Mp. IV ro¿nika cz. ÛWorowic nale¿¹cej do kaszt. krak., 1322); 1440 w zamian za Jagnin z dop³at¹ kl. ksiêcia Lubomirskiego, wzd³u¿ granicy Worowic œwiêt. uzyskuje od Stanis³awa ¯yrnickiego jego i Janowic. Naprzeciwko Janowic w lewo na E czêœci Milejowic i W. (ib. 1359; ZDM II 554; wzd³u¿ gruntów Kraszkowa w stronê Worowic ÛJagnin); 1442 W³adys³aw Warn. przenosi na do wójtostwa ÛSzczeg³o, do starej drogi zw. pr. œredz. imiennie wyliczone posiad³oœci kl. „Wêwozek”. W tym miejscu sporne 2 staje z³o- œwiêt., w tym W. (Mp. IV 1434; AG 1843); 1462 ¿one z 36 zagonów po³o¿one miêdzy tym wój- folw. klaszt. W. graniczy z Je¿owem (AG 1985, tostwem a Worowicami, niegdyœ zaw³aszczone 1858); przez mkców Worowic. Dalej a¿ do cha³up wsi 1470–80 w³asn. kl. œwiêt., którego opat Ma- Worowice, przy których znajduje siê cha³upa na- ciej uzyska³ j¹ w 1442 r. [?] za Jagnin od [Stani- le¿¹ca do wójtostwa Szczeg³o. Tutaj spór o 15 s³awa] ¯yrnickiego. Dwór oraz du¿y, dobry folw. zagonów ob. nale¿¹cych do Worowic. Do drogi klaszt. powsta³y na dawnych ³km. oraz terenach do Szczeg³a i ni¹ do „figury” przy naro¿niku wsi nowo wykarczowanych, 2 ma³e stawy (DLb. II Zwola a¿ po rzekê przy m³ynie truskolaskim. Od 471; III 231–2); 1504 pobór z 2 ³., karczmy i za- rz. w prawo ³¹kami do Kraszkowa, który grani- grody (RP); 1510 jest tylko dwór (ib.); 1546 Ma- ca okr¹¿a wzd³u¿ strumienia a¿ do zaroœli nale- rek Jassowski rz¹dca w W. (AG 1895); 1564–5 ¿¹cych do Truskolasów, do lasku zw. Ska³y, st¹d W. nale¿¹ do kl. (LS 1564–5 331); 1565 dwór do goœciñca biegn¹cego z Nieskurzowa, do gra- klaszt. w W. obs³ugiwany bez wymiaru przez nicy z Nieskurzowem drog¹ zw. Pyszczkowa, m³yn w ÛMicha³owie (AG 1897); 1580 Borzy- z niej w prawo przez lasek, którego cz. przyw³a- wój i Sebastian Podlodowscy, nowi dzier¿awcy szczyli sobie mkcy Nieskurzowa. Dochodzi do Szczeg³a i Worowic, otrzymuj¹ pr. wolnego wy- starego goœciñca i wiedzie dró¿k¹ do naro¿nicy rêbu lasu i zaroœli w Kraszkowie na potrzeby bu- Witos³awic, ich granic¹ do Roztylic, do rzeczki, dowlane, z którego jednak bêd¹ mogli korzystaæ od niej w prawo do Milejowic, ponownie w lewo za 4 lata, poniewa¿ ob. nale¿y ono do Andrzeja w stronê Roztylic, wzd³u¿ rzeczki w stronê sta- Stroñskiego, dzier¿. folw. W. i wsi doñ przyle- wu m³yñskiego w Milejowicach, wzd³u¿ granic g³ych (ib. 1899); 1673 ÛJe¿ów; Roztylic, do punktu wyjœcia (Inw.Wierzb¹t. 14–6). 1780 stanowi centrum zarz¹du klucza wierz- 3A. W³asn. szlach., nastêpnie klaszt., w³¹czo- b¹towickiego dóbr sto³u opata klaustralnego, na do Je¿owa. obejmuje folw. W., wójtostwo Szczeg³o oraz wsie 1387 ÛJe¿ów; 1391 Pe³ka z Przezwód sêdzia Janowice, Je¿ów, Kraszków i Milejowice. W W. z. sand. za zgod¹ s. Marcina ofiarowuje Paw³o- jest du¿y folw. z 5 dymami. Wokó³ dziedziñca wi prep. kl. w Trzemesznie cz. W., któr¹ kupi³ stoj¹: drewn. dwór opacki wymagaj¹cy remon- za 130 grz. (Mp. IV 1011) [w 1462 r. wraz z Je- tu, zdezelowany folw., po którym zosta³a tylko ¿owem naby³ j¹ kl. œwiêt.]. piekarnia, obora, stajnia z wozowni¹, 4 stodo³y 3B. W³asn. szlach., od l. 1435–40 kl. œwiêt. w kwadrat, w tym 2 nowe, plewnia, stary spi- 1397 Zbyszko z W. sprzedaje za 100 grz. sio- chlerz. 3 sady z jab³oniami, wiœniami i œliwami. strom przyrodnim Katarzynie i Pachnie, ¿onom 2 sadzawki, jedna zamulona, druga opust., ale 234 Wierzb¹towice–Wierzbnik z dobrymi groblami. 6 niw i 9 ³¹k dworskich, rachowic, na lewym brzegu rz. Kamiennej; ok. ogród warzywny i pastewnik, lasek na górze Ska- 21 km na N od kl. ³y, poroœniêty m³od¹ dêbin¹, brzezin¹, leszczy- 1. 1569n. kuŸnica (ASK I/7 264, 414); 1598 n¹, olszyn¹ i krzakami (Inw. Wierzb¹t. passim); osada (Bastrzykowski 1950 75); 1624n. m. (Wiœ. 1780–2 nale¿¹cy do sto³u opata folw. W. z wsia- I³. 393); 1569n. pow. rad. (ASK I/7 264, 414); mi Je¿ów, Milejowice, Janowice, Kraszków 1827 pow. solecki (Tabela II 264); 1598 par. W¹- i wójtostwem Szczeg³o, przy podziale sto³u opata chock (Bastrzykowski 1950 75); 1626n.[?], na oddzielne sto³y opata komendatoryjnego i 1688n. par. w³asna (Wiœ.I³. 396). klaustralnego, przydzielony zostaje temu ostat- 2. 1552n. Ûp. 3.4; 1628 staw w W. (ZDP rps niemu (Lefebvre V/5 164v; Gacki 253); 1784 ww. 10543 65); [1608–24], 1635, 1800 staw w W. klucz posiad³oœci dzier¿y konw. pod zastaw (Ûp. 3.4); 1615 rozgraniczenie dóbr kl. œwiêt. udzielonej opatowi po¿yczki (Gacki 277); ok. i kl. w¹ch. (ib. 65v); 1641 Cyst. w¹ch. skar¿¹ kl. 1786 ÛGarbaczowa Wola; 1787 liczy 18 mkw œwiêt. o rozkopanie kopców granicznych miêdzy (Spis I 414; II 134); 1819 folw. W. z drewn. dwo- Starachowicami i Krzy¿ow¹ Wol¹ (ib.); 1662 rem i wsiami Kraszków, Je¿ów i Janowice nale- granice miêdzy W., ÛWanacj¹, ÛMicha³owem, ¿y do sto³u opata, ob. w dzier¿awie (AOkup. 3v, ÛDziurowem a dobrami kl. w¹ch. Starachowi- 114–5v, 237); 1827 ma 1 dom i 6 mkw (Tabela ce i Krzy¿owa Wola (ib. 66); 1670 granice miê- II 265). dzy W. i Wanacj¹ a Krzy¿ow¹ Wol¹ i Staracho- 4. 1442 Ûp. 3B. wicami (ib.); 1671 staw w W. (ib.); 1688 Ûp. 5; 5. Dzies. nale¿y do pleb. Ba³towa i Mominy 1688, 1771, 1779–80 granice posiad³oœci kl. oraz kl. œwiêt. œwiêt. i kl. w¹ch. (ib.); 1729 rozgraniczenie wój- 1470–80 z ról folw., dawniej nale¿¹cych do tostwa W., kuŸni micha³owskich [ÛMicha³ów], kmieci, dzies. snop. i kon. wart. do 16 grz. po- Dziurowa i ÛKuczowa (ib.); 1771 rozgranicze- biera pleb. Ba³towa, z pozosta³ych ról dzies. nie W. i Wanacji od wsi Starachowice i Wólka snop. nale¿y do pleb. Mominy (DLb. II 471). Starachowicka (ib. 66v); 1780 spór miêdzy kl. Dzies. pobiera pleb. Ba³towa jw., pleb. Mominy œwiêt. a Cyst. w¹ch. o ró¿ne fundusze nale¿¹ce bierze dzies. tylko z dawnych ról folw., zaœ z ról do wsi Krzy¿owa Wola (ib. 67v); 1780 le¿y folw. nowo wykarczowanych przez opactwo 1 milê od ÛRzepina, miêdzy lasami, na ziemiach dzies. nale¿y do kl. œwiêt. (ib. III 231–2); 1529 piaszczystych i kamienistych. Graniczy od E ze z folw. dzies. snop. wart. 3 grz. nale¿y do pleb. Stykowem, od S z Micha³owem, od W ze Stara- Mominy (LR 460); 1780 dzies. snop. wytyczna chowicami, od N z Tychowem i Lipiem (Inw. z wiêkszoœci gruntów dworskich nale¿y do pleb. Rzep. 22–3); 1781 granice W. i Wanacji z wsiami Mominy, z pozosta³ych ról nie daj¹ dzies. (Inw. Tychów i Lipie (ib.); 1791 pod W. p³ynie rz. Ka- Wierzb¹t. 5); 1784–6 opactwo przegrywa proces mienna stanowi¹ca granicê pow. rad. i sand., na o dzies. snop. pobierane przezeñ od dawna z w³o- której s¹ staw, m³yn, folusz i tartak. Dwie rzecz- œci W., Janowice i Kraszków, które teraz przy- ki, S³ona Woda z lasu i Œwinia Woda, p³yn¹ przez znane zostaj¹ pleb. Mominy i Ba³towa (Lefebvre drogê do Micha³owa i ³¹ki wierzbnickie, wpadaj¹ V/5 165v–6; Gacki 277); 1827 z folw. dzies. do rz. Kamiennej. KuŸnica i Micha³ów le¿¹ na snop. nale¿y do pleb. Ba³towa (Wiœ.I³. 8). drugim brzegu Kamiennej (Archiwum par. w W., 7. ZDP rpsy 1523, 10779–85; SG XIII 101; opis par. z 1791 r. w odpisie z 1932 r.); 1820 gra- Gacki 245, 254; Krzepela 287; Derwich 1992 wg niczy z Micha³owem, Wanacj¹, Starachowicami indeksu. i wsi¹ Lipie (Wiœ.I³. 394). 3.4. W³asn. kl. w¹ch., nastêpnie kl. œwiêt. WIERZBNIK (1552 [?]; 1569 minera Jakubek, 1552 „kopie bez widymat wypisanych z do- 1571 minera Wierzbnik Jakubkowa, 1576 Ruda kumentow z ksi¹g Beneficiorum dowodz¹cych Kowalikowska, Ruda Iakubek, 1577 vitrearia Ja- fundacye miasteczka W. i wioski Krzy¿owej kubek, 1673n. Wierzbnik; Rymut 1980 227; Woli” (ZDP rps 10543 65); 1569 opat œwiêt. daje Kop.K 60; Rospond 363) dziœ wschodnia cz. Sta- pobór z kuŸnicy Jakubka o 2 ko³ach z 3 czela- Wierzbnik 235 dnikami w Wanacji (ASK I/7 417); 1571 opat ogólnych. Mog¹ korzystaæ z lasów opata na w³a- œwiêt. daje pobór z kuŸnicy Wierzbnik Jakubko- sne potrzeby i na budowê domów, pod warun- wej k. Wanacji o 2 ko³ach z 3 czeladnikami (ib. kiem powiadomienia gajowego z Rzepina, a ze 264, 339); 1576 z rudy Kowalkowej poddany wzglêdu na zwiêkszony czynsz s¹ wolni od ro- opata œwiêt. Jakub daje pobór z kuŸnicy o 2 ko- bocizn i podwód. Z parceli p³ac¹ po 1/6 z³ czyn- ³ach z 3 czeladnikami, pobór z rudy Jakubek [?] szu, daj¹ szarwark przy zabezpieczeniu i konser- (ib. I/8 521); 1577 w kuŸnicy Kowalkowej syn wacji zbiornika wodnego na Kamiennej (AG Jakuba1 daje pobór z kuŸnicy zw. dymarka o 1 KRSW 2165 k. 91–2; Wiœ.I³. 399–401; Guldon kole z 1 czeladnikiem, poza tym pobór z kuŸni- i in. 52–3); 1662 pog³ówne od 155 mkw, 4 osób cy opata œwiêt. zw. „chropsczi” [!] o 2 ko³ach z obs³ugi, mieszkañców m³yna nad Kamienn¹ oraz 3 czeladnikami oraz z huty szk³a zw. Jakubek (ib. szl. Walentego K³osiñskiego z ¿on¹ i 4 s³u¿by 730); (ASK I/67 104v; Osad.rad. I 98; wg Paw. wstêp 1605 w³¹czenie [do dóbr kl. œwiêt.?] Krzy¿o- 52 – 165 mkw); 1673 pog³ówne od 149 mkw wej Woli (ZDP rps 10543 65v) [tzn. chyba wój- (ASK I/67 278); 1674 pog³ówne od 136 mkw tostwa w tej wsi, w 1582 r. nadanego Janowi (Paw. 58a; SG XIII 398 – liczy 167 mkw); 1688 Kowalskiemu2 (ib. 65)]; 1607 dekret opata œwiêt. jest tu fabryka ¿elaza napêdzana ko³ami wod- w sprawie mieszczan W. o grunty (ib. 65v); nymi, jaz, m³yn, szko³a (Wiœ.I³. 396, 403–4); [1608–24] opat Bogus³aw Radoszewski kupuje 1725–79 przyw. z 1657 r. potwierdzaj¹ kolejni od wd. Kowalkowej3 do¿ywocie na so³ectwo po- opaci œwiêt. (ib. 401); ³o¿one k. stawu za Rud¹ Starzechowsk¹ (Gacki 1725 z polecenia opata Stanis³awa Mireckie- 244; Niwiñski 1930 74); 1612 Kowalkowa za- go sporz¹dzono, po utracie starego, nowy opis stawia ³¹ki pod Starachowicami zw. Kozianka i m. Ma ono wówczas 62 parcele, z tego 37 za- Grzybowka [kl. œwiêt.?] (ZDP rps 10543 65v); mieszka³ych, rynek i 5 ulic: Krakowsk¹, W¹choc- 1624 król zezwala opatowi lokowaæ na pr. k¹, Micha³owsk¹, Koœcieln¹, Browarn¹. Po ra- niem. na terenie ww. so³ectwa-wójtostwa Kowal- tuszu pozosta³a tylko nazwa parceli przy rynku kowej miasto W., które ma m.in. prawo do 3 jar- (AP Radom RGr. 2916 s. 176–94; Guldon i in. marków i 2 targów tyg. w poniedzia³ki i soboty 54n.); 1729 wójtostwo w W. (ZDP rps 10543 66); (MK CLXXI k. 15v; Gacki 91; Wiœ.I³. 393; Gul- 1747 so³ectwo w W. (AV XXXVII 197); 1757 don i in. 52); 1635 W³adys³aw IV Waza potwier- karczma w W. (ZDP rps 10543 66v); 1775 34 dza prawa i przywileje m. W. oraz oddzielnym domy, w tym 3 opata i 4 pleb. (Guldon i in. 57, przyw. nadaje mu dodatkowe atrybucje (MK 63); CLXXXI k. 95; Wiœ.I³. 394); 1635 opat œwiêt. 1780 nale¿y do klucza rzepiñskiego dóbr sto³u nadaje Szeliñskiemu dom nad stawem w W. opata komendatoryjnego. Lokowane na 3/4 ³. po- (ZDP rps 10543 65v); 1649 kl. sprzedaje Jaku- borowego, ma 61 placów miejskich oraz 1 plac bowi P³achcie m³yn w W. (ib. 66); 1650 kl. nadaje dworski pod m³yn. 34 dymy: 26 miejskich, 2 Morowickim w do¿ywocie m³yn i goœciniec w dworskie na rynku, 4 plebana, po 1 wójta i m³y- W. (ib.); narza. Poœrodku miasta opat zbudowa³ ratusz 1657 opat Stanis³aw Sierakowski oraz kapi- z austeri¹ do wyszynku trunków, ze stajni¹ i izb¹ tu³a klaszt., poniewa¿ opat Bogus³aw Radoszew- goœcinn¹. Tartak nad stawem, przy nim stary bro- ski, za³o¿yciel m. W., nie da³ mu przywileju erek- warek, dawniej robiono tu piwo, teraz wyszynk cyjnego, koñcz¹ teraz jego fundacjê. Komisarze zabroniony. Wielki staw na rz. Kamiennej, na opata wytyczyli 62+2 parcele przy rynku i uli- którym stoi m³yn o 2 kamieniach, stêpach i ole- cach. Mieszkañcy maj¹ pr. wolnego po³owu ryb jarni oraz tartak. Mieszczanie p³ac¹ 100 z³ czyn- w stawie na Kamiennej, p³ac¹c za nie 12 gr rocz- szu placowego na œ. Marcina [11 XI] do dworu nie na œ. Micha³a Archanio³a [29 IX], pr. szyn- w Rzepinie. Za pêdzenie gorza³ki p³ac¹ po 2 z³. kowania wina, miodu i piwa oraz wyrobu gorza³- Wymiar od s³odów gorza³czanych i piwnych od- ki, p³ac¹c za jej garniec po 2 z³ rocznie na œ. daj¹ lub p³ac¹ po 40 gr, za wyj¹tkiem browarka, Micha³a. Pobór i czopowe p³ac¹ wedle praw który robi piwo w kotle dworskim. Szewcy wy- 236 Wierzbnik rabiaj¹ skóry dworskie, w zamian za leœne, ro- 61 drewn. domów, 300 mkw, w tym 32 ¯ydów. bi¹ buty dla czeladzi po 15 gr od mêskich i po Dobrze prosperuj¹ kowale i szewcy. W œrodku 10 gr od ¿eñskich. Robi¹ szarwark przy stawie rynku stoi gro¿¹ca zwaleniem górnicza austeria. wierzbnickim. Maj¹ za 4 z³ zgrabiæ i wysuszyæ Istniej¹ dwie propinacje, miejska i dominialna, siano z ³¹ki dworskiej pod Wierzbnikiem, zw. ob. zarz¹du górnictwa, 3 zaniedbane jarmarki, na Œredni Staw (Staw szrzedni), któr¹ kosz¹ pod- œ. Micha³a [29 IX], Zielone Œwi¹tki i œrodê po- dani z Rzepina. M. bez wójtostwa i dymów dwor- pielcow¹, oraz 2 upad³e targi: pi¹tkowy i sobotni skich p³aci 150 z³ subsidium charitativum. Wój- (AP Radom RSR 2916 s. 4–10; Wiœ.I³. 394); 1827 tostwo posiada JP. Wojciech Siewierski moc¹ ma 61 domów i 441 mkw, w tym 8 ¯ydów (Gul- przywileju opata Józefa Niegolewskiego z 1778 don i in. 61); 1827 ma 61 domów i 450 mkw (Ta- r., na lat 30. Ma tylko zagr., p³aci miastu 4 z³ po- bela II 264). dymnego oraz 6 z³ subsidium charitativum do 5. Koœció³ i par. fundacji kl. œwiêt., dzies. w³a- dworu rzepiñskiego. Subsidium charitativum sne. z ratusza wynosi 6 z³, a z 10 dymów dworskich 1626 opat Bogus³aw Radoszewski funduje 60 z³ (Inw.Rzep. 22–4, 29–30); i uposa¿a drewn. koœció³ œ. Trójcy w m. W. 1784 burmistrz Mateusz Walkowicz sprzedaje (Wiœ.I³. 394, 402; wg Gackiego 93 dokona³ tego dom z placem w rynku za 34 z³ Antoniemu opat Stanis³aw Sierakowski w 1657 r.); 1657 Chmielowskiemu, który zobowi¹zuje siê braku- dzies. snop. z gruntów miejskich nale¿y do opa- j¹c¹ cz. zap³aty uregulowaæ zawiasami zrobio- ta (ib. 400); 1678 opat Miko³aj Goski odbudo- nymi z w³asnego ¿elaza (Guldon i in. 65); 1787 wuje koœció³ w W. (AV XXXVII 196); 1681 opat liczy 165 mkw (Spis I 416; II 132); 1786–8 trwa- Micha³ Komornicki na miejscu zniszczonego ko- j¹cy od ponad 100 lat proces miêdzy kl. œwiêt. a œcio³a drewn. ka¿e wybudowaæ nowy, mur., oraz kl. w¹ch. o pr. w³asnoœci terenu, na którym po- plebaniê (ib. 394); wsta³o m. W., nie przynosi rozstrzygniêcia, za- 1688 [3 I] Jan Ma³achowski bp krak., w zwi¹z- chowany zostaje stan istniej¹cy (Lefebvre V/5 ku z planowan¹ fundacj¹ prebendy przy koœcie- 166v; Gacki 105n., 243n.); 1789 w³asn. opata le w W. przez opata Micha³a Komornickiego, œwiêt., dochód z gruntów 719/18 z³, wójtem jest prosi Stanis³awa Sadockiego kan. kiel., pleb. ur. Benedykt Olszowski, ma dochód 59/10 z³ Kunowa i Szewny oraz Jana Skorskiego, dzie- (Osad.rad. II 256–7); 1790 40 domów (Guldon kana kunowskiego i pleb. Krynek, o sprawdze- i in. 57); 1791 cechy: szewski, kowalski i górni- nie zasadnoœci pretensji dotychczasowego pleb. ków kopi¹cych (Archiwum par. w W., opis pa- W. (ib. 406–7); 1688 [22 IV] poniewa¿ niedo- rafii z 1791 r. w odpisie z 1932 r.); 1800 mie- statecznie uposa¿ony przez opata Bogus³awa Ra- szczanie W. z 60 parceli p³ac¹ rocznie w sumie doszewskiego drewn. koœció³ œ. Trójcy popad³ 100 z³ czynszu, daj¹ pomocne przy suszeniu siana w ruinê, obecny opat Micha³ Komornicki wyzna- i ratowaniu stawu, pal¹cy gorza³kê p³ac¹ rocz- cza plebanowi nowo powsta³ego, mur. koœcio³a nie 2 z³, szewcy robi¹ obuwie dla dworu, przy w W.: dom z placem i poletkiem, du¿y ogród, czym za parê mog¹ braæ tylko po 15 gr (Gacki równy 5 mieszczañskim, le¿¹cy nad rzeczk¹ prze- 249); 1803 ma 58 domów (Guldon i in. 57); 1808 p³ywaj¹c¹ ko³o fabryki ¿elaza i napêdzaj¹c¹ jej liczy 322 mkw (ib. 61); 1810 ma 60 domów i 274 ko³o, inny ogród obok tego¿, wielkoœci 3 mie- mkw. Fabryka pochew do pa³aszy (tzw. szajdów), szczañskich, przeznaczony dla rektora szko³y, która upad³a w 1813 r. po œmierci sprowadzone- pole „pod wa³ami” miêdzy rolami mieszczan Al- go mistrza (Wiœ.I³. 394; Guldon i in. 57, 61); 1817 berta Regulskiego, Jana Wronka i Jana Kozika, ÛWanacja, p. 3; 2 staje roli w stronê m³yna starachowickiego przy 1818 Dyrekcja Górnicza Królestwa Polskie- ³¹kach Stanis³awa Kozika i Jana niegdyœ Dura- go zajmuje nale¿¹ce do kl. œwiêt. m. W. oraz wsie cza, ³¹kê przy zniszczonym jazie, miêdzy rzecz- Micha³ów, Wanacjê, Dziurów, Kuczów i 6768 k¹ Œwinia Woda i rz. Kamienn¹ oraz strumieniem mórg lasu, w zamian daj¹c opactwu folwarki dziel¹cym je od ³¹k folw. opata do granicy lasu ÛNowa i ÛStara Huta (Gacki 244); 1820 ma wiod¹cej z W. do so³ectwa Micha³ów, ³¹kê zw. Wierzbnik 237

Wolscy przy drodze z W. do tego¿ so³ectwa. o³tarz g³ówny œ. Trójcy (AV XXXVII 196; Kra- Otrzymuje on tak¿e dzies. snop. nale¿¹ce dot¹d cik 145); do sto³u opata, z ról mieszczan W., od poddanych 1747 mur. koœció³ par. œ. Trójcy, konsekrowa- Wanacji, z Micha³owa od poddanych, z so³ectwa ny, nale¿y do opata œwiêt., o³tarze jak w 1738 r. i z ról wytwórni mieczy, z Dziurowa z pewnych Prep. ma 5 ról: k. koœcio³a, Podwa³y, nad rz. Kol- nowych ról od poddanych i so³ectwa, z Kuczo- na, za Zapustami i k. wsi Starachowice, ³¹ki na wa z ról poddanych i so³ectwa nad Kamienn¹, Browarzysku w miejscu dawnego stawu, dzies. z roli ÛBogus³awiec k. ÛZawady, z ról podda- snop. z W. i so³ectwa W., z Wanacji, kuŸni, cz. nych w ÛBoleszynie w par. Waœniów, z zastrze- ról dworskich i so³ectwa Dziurowa, m³yna, od ¿eniem, ¿e pleb. nie ma tu prawa pobieraæ ich so³tysa i zagród w Kuczowie, z Bogus³awca z ról z roli, ale co roku zwoziæ mu je bêd¹ na wska- zajêtych przez folw. i od 1 kmiecia, w Boleszy- zane miejsce mkcy W. i jeden poddany z Bole- nie [brak stron]. Szpital z 2 izbami (AV szyna. Pleb. mo¿e korzystaæ na w³asne potrzeby XXXVII 196–8, 650–8); ok. 1774 r. Wojciech z m³yna w W. oraz z lasów w kierunku I³¿y, tak- Musia³owski OSB podarowa³ koœcio³owi w W. ¿e na odnowienie koœcio³a i plebanii. Otrzymu- obraz cudowny NMP, w 1779 r. zabrany do Kielc je tak¿e 2 zagr. w Wanacji z ca³ym dobytkiem, (Wiœ.I³. 396; Guldon i in. 67); mianowicie Micha³a Wanata i Wincentego Wit- 1780 mur. koœció³ par. œw. Trójcy, kollacja ka, którzy maj¹ pracowaæ na jego potrzeby 3 razy nale¿y do opata i konw. œwiêt., zarz¹dzany przez tyg. Pleb. ma dbaæ o stan koœcio³a i s³u¿by bo- Bened. Plebanowi dowo¿¹ dzies. snop. wytycz- ¿ej w nim sprawowanej. Opat rezerwuje dla sie- n¹ z W. oraz z Bogus³awca, Kuczowa, Micha³o- bie i swoich nastêpców pr. patronatu i kollacji wa, Wanacji i z gruntów Dziurowa od strony koœcio³a, przy czym ka¿dorazowo plebanem ma wschodniej po rz. Z³utkê (Inw.Rzep. 13, 17, byæ jeden z zas³u¿onych zakonników œwiêt., zdol- 20–3); 1780 do pleb. nale¿y dzies. snop. wytycz- ny do sprawowania s³u¿by bo¿ej, wybierany na z ról kmiecych w Boleszynie (Inw.Bol. 9); przez opata i prezentowany przez niego do za- 1787 okrêg par.: W., Wanacja, KuŸnica Micha- twierdzenia bpowi krak. (Wiœ.I³. 402–6); ³ów, liczy 266 mkw, w tym 7 ¯ydów (Spis I 416; 1688 [28 IV] erekcja nowego koœcio³a w W. II 132); 1789 dochód z par. wynosi 551/24 z³, (ib. 398); 1688 opat Micha³ Komornicki prosi z ofiary 110/10 z³ (Osad. rad. I 39, II 256); 1791 bpa, aby nie cofa³ swojej zgody na ustanowienie do par. nale¿y W., Wanacja, dzies. z Micha³owa, zakonnika jako pleb. W., ten bowiem ma nie tyl- Dziurowa, Boleszyna i m³yna wierzbnickiego ko obs³ugiwaæ koœció³, ale i nadzorowaæ fabry- (Wiœ.I³. 397); kê. Informuje te¿ bpa, i¿ wprowadzono go w 1791 opis plebanii przez pleb. Andrzeja Ful- b³¹d, twierdz¹c, jakoby pleb. Paw³owski mia³ gentego Strojnowskiego OSB, instytuowanego jakieœ pretensje do par. w W. Nie by³ on nigdy w 1790 r. Koœció³ mur. œ. Trójcy zbudowany instytuowany plebanem, lecz na proœbê poprze- przez opata Micha³a Komornickiego. W szafach dnich opatów, którzy wyznaczyli mu uposa¿e- w garderobie pleb. znajduj¹ siê dokumenty do- nie, zajmowa³ siê obs³ug¹ duchow¹ mieszczan tycz¹ce parafii, w tym akt erekcji i fundusz z W., na dowód czego opat przesy³a jego list (ib. 1681 r. Do par. nale¿y m. W., Wanacja, kuŸnica 407–8); i Micha³ów. Do komunii Wielkanocnej przyst¹- 1738 mur. koœció³ par. œ. Trójcy, takie jest te¿ pi³o 226 osób, w tym 44 dzieci. W mieœcie jest wezwanie g³ównego o³tarza. Poza tym o³tarze: 1 ¯yd u mieszczanina Winiarza. Kollatorem jest NMP Ró¿añcowej, œ. Benedykta, œ. Barbary, przy opat œwiêt., a plebanem jeden ze starszych wie- tym ostatnim bractwo (AV XXVII 495–8); 1739 kiem Bened. œwiêt. Bractwa: œ. Barbary (za³o- szpital z 5 ubogimi (H. Karbownik, Szpitale pa- ¿one w 1732 r.) Ró¿añcowe (za³o¿one w 1733 rafialne na terenie powiatu radomskiego w XV– r.), Matki Boskiej Pocieszenia (za³o¿one w 1776 –XVIII w., „Biuletyn Kwartalny Radomskiego r.). Bursa dla chorych. 2 kobiety pomagaj¹ce przy TN” 19, 1982, zesz. 1, 16); 1743 Micha³ Kunic- porodach i w razie koniecznoœci udzielaj¹ce no- ki sufragan krak. konsekruje w koœciele par. w W. worodkom chrztu. 4 o³tarze, w tym wielki o³tarz 238 Wierzbnik –Wierzchoniów z kl. œwiêt. z obrazem œ. Trójcy ze starym taber- 1789 Stanis³aw Solnicki OSB (Osad.rad. II 256); naculum te¿ z kl. W 1774 r. nieudana próba in- 1791 Fulgenty Strojnowski OSB (Wiœ.I³. 398), stalowania cudownego obrazu NMP. Brak kaplic. 1798 Kaspar Bukowski OSB (ib.); [?] Micha³ Wg aktu erekcji pleban ma za dzies. z Boleszy- Lochman OSB (ib.); 1814, 1819n. Wiktor Ber- na wart. 200 z³ odprawiaæ 2 msze tyg., ale po- ger OSB (ib.; Gacki 163); 1836n. por. Wiœ.I³. 399. przednicy ze wzglêdu na szczup³oœæ beneficjum 7. Opisanie miasta z 1725 r. w kopii z 10 XI tego nie wype³niali. Mur. zakrystia ze skarbczy- 1826 r. (AP Radom RGr. rps 2916 s. 176–94); kiem, nowa dzwonnica. Relikwia œ. Barbary. Opisanie Historyczne oraz Topograficzno-staty- Cmentarz z ossarium, w koœciele brak inskryp- styczne miasta W., 1820 (ib., s. 4–10); ZDP rpsy cji i pochówków z powodu skalistego pod³o¿a. 1516–22, 10769–78; Gacki 91, 93, 102n., 105n., Rezydencja plebana, dom baka³arza-organisty 148, 244n., 249; SG XIII 398n.; Wiœ.I³. 393–408; i nowy szpital ukoñczony w 1791 r., w którym KatZab. III/2 36; M. Adamczyk, S. Pastuszka, przebywaj¹ 2 starsze kobiety i ma³¿eñstwo sta- Starachowice, W. 1984; Guldon i in.; S. Marcin- ruszków. Uposa¿enie: plac przy koœciele z ple- kowski, Przemiany gospodarcze i spo³eczne w bani¹ i polem, plac z polem dla baka³arza-orga- Wierzbniku w l. 1820–1918, „Studia Kieleckie” nisty, ogród, 3 pola za stodo³ami, pola w stronê 40, 1885, zesz. 1, s. 45–67; Derwich 1992 wg W¹chocka i Micha³owa – s¹ to ziemie kamieni- indeksu; 1997a 62; w dr. ste i piaszczyste, nieurodzajne. Dobre ³¹ki, Œre- Uw. Pocz¹tki W. wi¹¿¹ siê zapewne z dawn¹ dni Staw i Browarzysko. Wolne mlewo w m³ynie w³oœci¹ Odrow¹¿ów, Mostkami, zwan¹ nastêp- na swoj¹ potrzebê, wolny wyr¹b w lesie na opa³. nie Lenartowym Mostem. Kontynuacj¹ isniej¹- Dzies. z ról kmiec. w Boleszynie, z W., Dziuro- cej tutaj dowodnie w czasach D³ugosza kuŸnicy wa, Kuczowa i Micha³owa. Dochód par. wynosi by³a zapewne kuŸnica pojawiaj¹ca siê w Ÿr. od 331/24 z³, wydatki – 624 z³. Brak innych duchow- 1569 r. W nastêpnych latach dobra te, granicz¹- nych oraz szko³y, do której rodzice nie chcieli ce z w³oœciami Cyst. w¹ch., zosta³y powiêkszo- wysy³aæ dzieci (Archiwum par. w W., opis para- ne ich kosztem, daj¹c podstawê do lokacji m. fii z 1791 r. w odpisie z 1932 r.); 1816 szko³a Niejasna jest sprawa prepozytury zakonnej w W. elementarna (Wiœ.I³. 398); 1817 ÛWanacja, p. 3. Mo¿liwe, ¿e prawnie nigdy nie zosta³a ustano- 5A. Plebani, prepozyci. wiona. Opaci, stwarzaj¹c fakty dokonane, desy- 1632 prep. Stanis³aw W¹sowicz OSB (Wiœ.I³. gnowali na plebanów zakonników, dopiero od 398); przed 1657 komendarz Jakób Matuszkie- 1688 r. uzyskuj¹c na to zgodê bpa. Pleb. – prep. wicz OSB (ib.); 1657 Samuel M³odnicki OSB, – komendarz W. spe³nia³ zarazem funkcje go- prep. szpitalny w Nowej S³upi i pleb. W., komen- spodarcze. Wykaz plebanów W., oparty g³ów- darz Tomasz Sieradzki (ib.); przed 1688 Paw³ow- nie na zestawieniu Wiœ.I³. 398–9, jest niepe³ny ski, pe³ni obowi¹zki pleb. (ib. 408); 1689 Emi- i niepewny. lian Kawêcki OSB, komendarz W. (Jonston III/ 7 118v); [?] Karol Pi¹tkowski OSB, Stanis³aw 1 Czyli Jan Kowalski, por. przyp. 2. Stokowski (Wiœ.I³. 398); 1705 prep. Benedykt 2 By³ prawdop. synem Jakubka alias Jakuba, znanego Minarewicz OSB (AG 1925); [?] Antoni Kalwa- z l. 1569–76. towicz; od 1725 Hilary Mazurkiewicz, Wac³aw 3 Prawdop. by³a ¿on¹ Jana Kowalskiego. Strykowski (Wiœ.I³. 398); 1747 Jacek Jab³oñski OSB (Gacki 148; Wiœ.I³. 398); 1754 Leon Grab- Wierzbontowice, Wierzbuntowice ÛWierzb¹- kowski (Wiœ.I³. 398); po 1768 Bernard Miodo towice OSB (Lefebvre V/4 160v–2; Gacki 102–4); 1773–7 Wojciech Musia³owski OSB (Wiœ.I³. 396; WIERZCHONIÓW (1317; Kosyl 21, 75; Niec. SPTK III 186; wg Lefebvre VII 22a by³ 3-krot- 223; SHGL 256) 4 km na NE od Kazimierza Dol- nie prep. W., zm. 1782); od 1778 Chryzostom nego, nad rz. Bystr¹; ok. 86 km na NE od kl., 23 Polakowski curatus, Kolumban Cieszkowski, G¹- km na NE od ÛBraciejowic. sowski, Kl. Sennewelt, Chachulski (Wiœ.I³. 398); Pow. lub.; par. Kazimierz. Wierzchoniów–Wir/Wiry 239

W³asn. szlach. kazie wsi dziesiêcinnych opactwa zniszczonych 5. Dzies. nale¿y do kl. œwiêt. przez Wis³ê w l. 1542–3 (Gacki 280; ÛG³odno, 1470–80 z 11,5 ³km. dzies. snop. i kon. wart. p. 5) ju¿ brak W., chocia¿ znajdujemy wœród nich do 9 grz. dowo¿¹ kl. œwiêt., temu¿ dzies. snop. wsie z nim granicz¹ce i po³o¿one dalej, w porów- „w gonitwê” oddaje so³ectwo (DLb. II 553; III naniu do niego, od Wis³y. 250); 1529 dzies. snop. wart. 0,5 grz. nale¿y do sto³u konw. œwiêt. (LR 351); 1621 do 1731 ÛCe- WIR lub WIRY (1470–80; Kosyl 29, 76; SHGL lejów; 1819 dzies. snop. nale¿y do sto³u konw., 262, 238; Osady 151) osada zaginiona, lokali- kupowana przez miejscow¹ gromadê za 52 z³ zacja sporna. Le¿a³a nad rz. Wieprz, miêdzy Cze- (AOkup. 10v). miernikami a Siostrzytowem, lub nad Wis³¹, k. 7. Paw. 357, 22a; LL 1565 40; RL 1626 123; ÛJanowca. Spis I 446; II 166; Tabela II 265; Gacki 303; SG Pow. lub.; par. Czemierniki [lub pow. rad., par. XIII 409; Szafran 201; SHGL 256; Sochacka wg Serokomla [ob. Janowiec]]. indeksu; Derwich 1992 wg indeksu; Rozwa³ka W³asn. szlach.? 78, 215. 5. 1470–80 wieœ W. w par. Czemierniki wy- 8. Materia³y z VIII–XIII w. stwierdzone w mieniona bez opisu wœród wsi sk³adaj¹cych „ex trakcie badañ AZP (Rozwa³ka 167; Hoczyk 130). antiquo” dzies. snop. kl. œwiêt. (DLb. III 244). 7. SHGL 262, 238; Osady 151; Derwich 1992 Wilamice, Wilanice ÛWlonice wg indeksu; 1992a 78; Rozwa³ka 215. Uw. Wedle DLb. II 250; III 244 wieœ W. na- WILKÓW (1325; Kosyl 21, 76; Niec. 222; le¿a³a do par. Czemierniki. W XV w. istnia³y na SHGL 261; Rospond 426) 9 km na SW od Kazi- LubelszczyŸnie 2 wsie parafialne o tej nazwie: mierza Dolnego, nad Wis³¹; ok. 73 km na NE starsza, nad rz. Wieprz, dziœ cz. Trawnik, i m³od- od kl., 10 km na NE od ÛBraciejowic. sza, k. Kocka (SHGL 58–9; Osady 45). S. Kuraœ Pow. lub.; par. w³asna. (SHGL 238, 262) ostro¿nie identyfikuje W. z wsi¹ W³asn. szlach. Œwier¿e w par. Czemierniki k. Kocka. Aliœci z tej, 5. Dzies. nale¿y do kl. œwiêt. i w³asnego pleb., zamieszka³ej w cz. przez Rusinów, ju¿ w 1448 nastêpnie tylko do pleb. r. dzies. bra³ pleb., tak te¿ w 1529 r. (ib. 58, 238). 1470–80 z 3 ³km. dzies. snop. i kon. wart. do Poza tym w tej okolicy, tak daleko na NE, kl. 2 grz. dowo¿¹ kl. œwiêt., z folw. dzies. snop. na- œwiêt. (por. Stok, uw.) nie posiada³ w³oœci dzie- le¿y do pleb. W. (DLb. II 554; III 251–2); 1529 siêcinnych. z folw. dzies. snop. wart. 0,5 grz. nale¿y do pleb. Autorzy Osad 151 lokalizuj¹ z kolei W. nad W. (LR 441); 1622, 1627 proces kl. œwiêt. o dzies. Wieprzem, miêdzy Siostrzytowem a Czemierni- z ÛG³uska, ÛWolicy i W. (ZDP rps 10543 119). kami, czyli w par. Czemierniki starsze. Za tak¹ 7. AG 1888; Al. I 212, 269; II 78, 85, 92; III lokalizacj¹ przemawia³aby dawnoœæ osadnictwa 87, 247; Paw. 357, 368, 47a; LL 1565; Wyci¹g w tym regionie, bliskoœæ kompleksu dóbr opac- 678; RL 1626 3, 104; Spis I 448; II 170; Tabela twa sieciech., a tak¿e s¹siedztwo klaszt. ÛOpat- II 269; Gacki 279–80; SG XII 479; Szafran 173, kowic [lub.], po³o¿onych tak¿e nad Wieprzem, 202; Flaga 326–7; SHGL 261–2; Sochacka wg z drugiej strony Siostrzytowa. indeksu; Derwich 1992 wg indeksu; Wroniszew- Jednak¿e w dok. ponownej erekcji koœcio³a ski; Rozwa³ka 48, 72, 178, 194, 205, 215. par. w Janowcu z 1600 r. wspomniana zosta³a 8. Materia³y z X w. stwierdzone w trakcie ba- ³¹ka „in loco dicto Wiry”, po³o¿ona miêdzy in- dañ AZP (Hoczyk 120). nymi ³¹kami nale¿¹cymi do mieszczan, któr¹ Uw. Dzies. z W. utraci³ kl. na rzecz pleb. na otrzyma³ na swoje uposa¿enie pleb. (MDS III 36). pewno po 1529 r., mo¿e (choæ to informacja nie- Jest bardzo prawdop., ¿e nazwa ³¹ki by³a ostat- pewna i lakoniczna) po 1627 r. a przed 1652 r. nim œladem istniej¹cej tu niegdyœ wsi W., zni- (brak jej w wykazie dzies. nale¿¹cych do sto³u szczonej ju¿ w XV w. przez Wis³ê. Przypomnij- konw. z tego roku). Zwróæmy uwagê, ¿e w wy- my, ¿e podobny los spotka³ wówczas inne wsie 240 Wir/Wiry –Wlonice dziesiêcinne opactwa po³o¿one w tym rejonie, wieszyn; 1819 dzies. gromadzka nale¿¹ca do sto- por. Bracienino i Zarzyja. Poza tym zarówno Ja- ³u konw. bywa sprzedawana po 700 fl., choæ wg nowiec, jak i inne okoliczne wsie z dawna od- uk³adu maj¹ p³aciæ 500 z³ (AOkup. 10v). dawa³y dzies. naszemu kl. Dlaczego jednak D³u- 6. 1537 Ûp. 5. gosz mia³by dwukrotnie podaæ myln¹ przynale¿- 7. Paw. 359, 25a; LL 1565 41; RL 1626 137; noœæ parafialn¹ W., na dodatek podobny b³¹d po- Spis I 446; II 168; Tabela II 273; Gacki 280, 297, wtarzaj¹c w wypadku Stoczka – wyjaœniæ nie 300; SG XIII 678; Szafran 202; SHGL 263; So- potrafimy. chacka wg indeksu; Derwich 1992 wg indeksu; 1992a 78; Wroniszewski; Rozwa³ka 215. WITOSZYN (1414; Kosyl 26, 76; Niec. 324; SHGL 263) 7 km na E od Kazimierza Dolnego; 1 Raczej z ich czêœci. ok. 86 km na NE od kl., 23 km na NE od ÛBra- ciejowic. Wlanice ÛWlonice Pow. lub.; par. Kazimierz. W³asn. szlach. WLONICE (1351 Wlanice, 1440 Wÿlÿanÿcze, 5. 1470–80 z 2 ³km. dzies. snop. i kon. wart. 1441 Wilanycze, 1470–80 Wylamycze, 1510 Vla- do 1 grz. dowo¿¹ kl. œwiêt., z innych 2 ³km. nycze, 1520 Wlanycze, 1564–5 Ulyanowice [!], i 2 folw. dzies. snop. pobiera pleb. Kazimierza 1578 Wlanicze, 1650n. Wlanice, 1787n. W³oni- (DLb. II 553; III 244); 1529 dzies. snop. z folw. ce, 1893 W³onice albo Wlonice; Kam. 217) 16 wart. 1 grz. nale¿y do pleb. Kazimierza (LR 445); km na E od Opatowa; ok. 42 km na E od kl. 1819 ÛR¹blów. 1. 1351 z. sand. (Derwich 1992 278), 1441n. 7. Paw. 367, 22a; LL 1565 40; RL 1626 122; pow. sand. (Mp. IV 1402); 1470–80 par. Przy- Spis I 446; II 166; Tabela II 273; Gacki 303; SG bys³awice (DLb. III 251), 1564–5n. par. Bidziny XIII 675; Szafran 202; SHGL 263; Derwich 1992 (LS 1564–5 334). wg indeksu; Rozwa³ka 215; Rolska-Boruch 302 3. W³asn. kl. œwiêt. do 1440 r., nastêpnie i wg indeksu. szlach. 8. Materia³y z XI–XIII w. stwierdzone w trak- 1351 Kazimierz Wlk. przenosi na pr. œredz. cie badañ AZP (Rozwa³ka 167). imiennie wyliczone posiad³oœci kl. œwiêt., w tym W. (Derwich 1992 278); 1440 kl. œwiêt. zamie- WITOWICE (1406; Kosyl 12, 14, 76; Rym. 69; nia W. z dop³at¹ 40 grz. na nale¿¹c¹ do Stanis³a- SHGL 263) 8 km na NE od Pu³aw, nad rz. Kun wa i Jakuba zw. „Schachirky” ÛPokrzywiankê ówk¹; ok. 95 km na NE od kl., 32 km na NE od (Mp. IV 1389; AG 2248); 1441 król zatwierdza ÛBraciejowic. zamianê klaszt. wsi W. z dop³at¹ 20 grz. na Pokrzy- Pow. lub.; par. Koñskowola. wiankê nale¿¹c¹ do Stanis³awa i Jakuba zw. „Scha- W³asn. szlach. chirky” (Mp. IV 1402; AG 2250); 1444 Ûp. 5. 5. Dzies. nale¿y do kl. œwiêt., bpa krak. i pleb. 1470–80 niegdyœ nale¿a³y do kl. œwiêt., ale Koñskowoli. opat Micha³ zamieni³ je w 1433 r. [?] z dop³at¹ 1470–80 z ³km. dzies. snop. wart. do 6 grz. na Pokrzywiankê, rezerwuj¹c dla kl. dzies. z folw. dowo¿¹ kl. œwiêt., z folw. dzies. snop. nale¿y do we W. Ob. nale¿y do Stanis³awa z braæmi, zwa- pleb. Koñskowoli (DLb. II 571). Z 22 ³km.1 dzies. nych „Stachurky” (DLb. III 251); 1510 jest tyl- snop. wart. do 15 grz. dowo¿¹ kl. œwiêt., z ³km., ko dwór (RP); 1520 szl. Wawrzyniec Ossowski wg znaków rozgraniczaj¹cych, dzies. snop. po- z W. (AG 3240); 1564–5 wieœ opust. (LS 1564–5 biera bp krak., z folw. dzies. nale¿y do pleb. jw. 334); 1578 pobór p³ac¹: Zagorska z 1/2 ³. zie- (ib. III 246); 1529 dzies. snop. z pewnych pól miañskiego, Gabriel Piekarski od 3 kmieci na 3/4 pobiera bp, dzies. snop. wart. 3 grz. nale¿y do ³., 2 zagr. z rol¹, 2 komor. bez byd³a i 1 hultaja, sto³u konw. œwiêt. (LR 33, 351); 1537 zniszczo- Miko³aj Wlanski z 1/2 ³. ziemiañskiego, od 1 ne przez rycerstwo wsie W. i ÛW³ostowice nie zagr. i 1 komor. bez byd³a, Maciej ¯aklica z 1/2 daj¹ kl. dzies. (Gacki 280); 1622, 1640 ÛSko- ³. ziemiañskiego (Paw. 181); 1629 szl. Stanis³aw Wlonice–W³ostowice 241

Bystryziowski daje pobór od 4 kmieci na 3/4 roli, plicê, filialn¹ w stosunku do koœcio³a w Jaroszy- 2 zagr. z ogrodem, 2 komor. bez byd³a i z m³yna nie], od 1545 r. par. Koñskowola (Gacki 297; LL dorocznego o 1 kole (RS 1629 48); 1652 wieœ 1565 41; RL 1626 138), od 1676 r. par. w³asna, szlach. (AG nab. 936 1, 2v); 1787 liczy 144 mkw koœció³ pw. Nawiedzenia NMP (Gacki 297; Paw. (Spis I 387; II 110); 1827 ma 15 domów i 128 48a)1. mkw (Tabela II 275). W³asn. szlach. 4. 1351 Ûp. 3. 5. Dzies. nale¿y do kl. œwiêt. i pleb. 5. Dzies. nale¿y do bpa krak., z folw. do kl. Po³. XV w. dzies. nale¿y do pleb. Jaroszyna œwiêt. (Wojciechowski 1963 7); 1470–80 dzies. snop. 1444 kl. œwiêt., zamieniaj¹c W. na Pokrzy- z ca³ej wsi wart. do 11 grz. nale¿y do pleb. Jaro- wiankê, zastrzega sobie dzies. z folw. we W. szyna (DLb. II 563–4). Z 11 ³km. dzies. snop. (DLb. III 251 z dat¹ 1433; Gacki 275 z dat¹ 1444, wart. do 8 grz. dowo¿¹ kl. œwiêt., z folw. dzies. mo¿e na podstawie zaginionego dok.1); 1470–80 pobiera pleb. (ib. III 246); 1529 dzies. snop. wart. dzies. z folw., któr¹ zastrzeg³ dla siebie kl. œwiêt. 6 grz. nale¿y do sto³u konw. œwiêt., z folw. dzies. przy zamianie W. na Pokrzywiankê w 1433 r., snop. wart. 2,5 grz. nale¿y do kaplicy we W., fi- nadal nale¿y do opactwa, a jej wartoœæ siêga do lii koœcio³a w Jaroszynie (LR 351, 438); 1622 do 2 kop gr (DLb. III 251, 243); 1642 bp krak. 1769 ÛSkowieszyn; odrzuca ¿¹danie dziedziców W. zamiany dzies. 1676 erekcja par. we W., po której jej pleb. folwarcznej ze snop. na pien., poniewa¿ dzies. zagarnia dzies. z ról wyznaczonych na jej upo- ta zosta³a niegdyœ, przy zamianie W. na Pokrzy- sa¿enie, która winna nale¿eæ do kl. œwiêt. Pro- wiankê, zastrze¿ona dla kl. œwiêt. jako snop. ces ci¹gnie siê wiele lat (Gacki 298); 1680 wy- (Gacki 277); 1650 opat przekazuje dzies. snop. rok nuncjatury przyznaje sporn¹ dzies. z ról pleb. z folw. we W. na uposa¿enie konw. (AG 1913; W. opactwu œwiêt. (ib.); 1702 pleb. W. zobowi¹- ÛPokrzywianka); 1652 dzies. snop. nale¿y do za³ siê odprawiaæ na rzecz kl. 30 mszy w zamian sto³u konw. (AG nab. 936 1, 2v); 1819 dawniej za przypadaj¹c¹ nañ dzies. (ib.); 1718 i 1723 bp konw. otrzymywa³ zgodnie z ugod¹ po 288 z³ krak. przys¹dza kl. œwiêt. dzies. ze spornych rocznie za dzies. z W., ale od kilkunastu lat nie gruntów (ib.); 1730 pleb. W. Jakub Czerniakow- daj¹ (AOkup. 10). ski uzyskuje korzystne dla siebie wyroki bpa 7. SG XIII 717; Derwich 1992 wg indeksu. i nuncjusza (ib.); 1743 kl. œwiêt. odwo³uje siê do Uw. Nieopodal W., w par. Olbierzowice, znaj- SA, która w 1746 r. wyznacza archid. krak. do duje siê czêsto mylona z W. wieœ U³anowice zbadania sprawy, ten zaœ wydaje wyrok korzyst- (Kam. 209), w œredniowieczu pisana „Wlyano- ny dla kl. i ok³ada pleb. kl¹tw¹ (ib.); 1748 pleb. wicze” itp. – zawsze z koñcówk¹ -nowicze; jej przy poparciu w³aœciciela dóbr ksiêcia Czarto- dz. by³ wspomniany w 1418 r. Stefan „de Vla- ryskiego oraz nuncjusza odwo³uje siê do Rzy- nouicze” (Mp. IV 1171). mu (ib. 299); 1750 kuria rzymska ostatecznie przyznaje sporne dzies. kl. œwiêt., a pleb. skazu- 1 W znanych dok. zamiany z l. 1440–1 brak tego za- je na pokrycie kosztów. Pleb. uzna³ wyrok i pr. strze¿enia. kl. do dzies. snop. z jego gruntów oraz zobowi¹- za³ siê wyp³acaæ kl. za koszty i zatrzyman¹ dzie- W³onice ÛWlonice siêcinê 600 z³ w ratach po 100 z³ rocznie. Rze- czywiste koszty konw. poniesione na prowadze- W£OSTOWICE (1368; w XV w. te¿ W³ostow; nie procesu w l. 1745–51 wynios³y 5389 z³ (ib.); Rym. 69; Kosyl 12, 15, 76; SHGL 263; Osady 1819 nale¿¹ca do sto³u konw. dzies. gromadzka 151–2) dziœ po³udniowa cz. m. Pu³awy, nad Wi- by³a sprzedawana po 250 z³, wg uk³adu maj¹ za s³¹; ok. 87 km na NE od kl., 25 km na NE od ni¹ p³aciæ 60 z³ (AOkup. 10v). ÛBraciejowic. 7. Al. II 156; III 97; Paw. 359, 48a; LL 1565 [1.] Pow. lub.; par. Jaroszyn [ob. Górka Jaro- 41; Wyci¹g 678; RL 1626 138; LL 1661 20; Spis szyñska]. [W czasach D³ugosza ma w³asn¹ ka- I 448; II 167; Tabela II 274; SG XIII 720; Sza- 242 W³ostowice–Wojs³aw fran 174–5, 202; Flaga 326–7; SHGL 263; Osady wice, uw.; ÛKoniem³oty); 1578 z cz. Rafa³a Mi- 151–2; Sochacka wg indeksu; Derwich 1992 wg chowskiego i Miko³aja Brzuchowskiego pobór indeksu; 1992a 78–9; Wroniszewski; Rozwa³ka od 3 kmieci na 1,5 ³. i 2 komor. bez byd³a, z cz. 200, 210, 215. Paw³a Slamka z 1/2 ³. (ASK I/10 781; Paw. 195); 8. Przy granicy z ÛParchatk¹ osada wielokul- 1629 z cz. niegdyœ nale¿¹cej do szl. Jana Sochy turowa, w tym wœr. (Parczewski 181–3); osada pobór z 1/2 ³., z cz. szl. Paw³a Czajêckiego z 2 ³. z VI–VII i z VIII w. (Hoczyk 116, 130); mate- i od 1 komor. bez byd³a (RS 1629 67); 1662 z cz. ria³y z XI–XIII w. stwierdzone w trakcie badañ Brzeskiego i Cetnerowej pog³ówne od w³aœcicieli AZP (Rozwa³ka 32, 167). oraz 2 s³u¿¹cych, 10 czeladzi folw. i 23 mkw wsi, z cz. Sochy pog³ówne od szl. Skwarcza z ¿on¹ 1 Par. w W. mog³a efemerycznie istnieæ w l. 1531–43 i 2 córkami oraz 4 czeladzi (ASK I/67 36v); 1673 (Osady 152), chodzi tu jednak raczej o w³asne upo- pog³ówne od 33 mkw wsi (ib. 240); 1674 po- sa¿enie dziesiêcinne, przekazane kaplicy przez pleb. g³ówne od 4 czeladzi folw. i 22 mkw wsi (ib. Jaroszyna (por. p. 5 1529). 410v, 462); 1787 liczy 71 mkw, w tym 5 ¯ydów (Spis I 416; II 135); 1827 ma 10 domów i 54 WOJCIECHOWICE (1413 Woyzechouicze, mkw (Tabela II 288). 1429 Woyczyechowycze, 1434 Woÿczechowicze, 5. 1470–80 dzies. snop. i kon. [biorca nie- 1470–80 Woczechowycze, Woyczechowycze, wpisany] (DLb. II 472; III 408); 1529 z folw. 1510 Voicziechovice, 1530–1 Voyczyechowicze, dzies. snop. wart. 20 gr oraz z folw. opata w¹ch. 1532 Woÿczÿechowÿcze, 1536 Vociechovicze, dzies. snop. nale¿¹ do pleb. Waœniowa (LR 369). 1537 Vocziechouicze, 1578 Woÿciechowicze, 7. Derwich 1992 wg indeksu. 1629 Woycziechouice, 1662 Woyciechowice, Uw. W., wsi parafialnej pod ÛSandomierzem, 1673–4 Wojciechowice, 1787n. Woyciechowice; dotycz¹ wzmianki o Klemensie (1403 – AGZ VII Kam. 219; Rym. 69; Kop.K 254) 4,5 km na W 24) i Janie (1440–64 – ZDM II 561; III 746, 854; od Waœniowa, ok. 9 km na NE od kl. AG 1865) z W. 1. 1434n. pow. sand. (Mp. IV 1305), 1827 pow. opat. (Tabela II 288); 1470–80n. par. Wa- WOJS£AW (1269 Voÿslaw, 1351 Woyslaw, œniów (DLb. II 472). 1366 Wois³av, 1442 Woyslaw, 1459 (granitie) 2. 1470–80 graniczy z Pêkos³awicami (ib. III Woys³awska, 1463n. Woyslaw, 1485 Voyslaw, 408); 1537 brak granicy z ÛCza¿owem i ÛSka- 1500 Woyszlaw, 1506 Voÿszlaw, 1510n. Woi- ³ami (AG 1893); 1547 rozgraniczenie ze Ska³a- s³aw, 1529 Woyslaw, 1530 Vojslaw, 1531 Voy- mi (Gacki 243). slaw, 1532 Woÿslaw, 1564–5 Worsrow, 1578 3. W³asn. szlach. i kl. w¹ch., w 1536 r. nie- Wojs³aw, Woyszlaw, 1588n. Woislaw, 1673–4 dosz³a kl. œwiêt. Woyslaw, 1751 Woys³aw, 1784 Wois³aw; A. 1413 Paszko z W. (AKP 8 605); 1434 ÛSka- Orzechowska, Nazwy miejscowe dawnego pow. ³y; 1470–80 dz. G³¹b i Zaklika Czajêccy, folwarki pilzneñskiego oraz prawobrze¿nej cz. dawnych i ³km. 1 ³km., a raczej karczma z rolami i ³¹ka- powiatów sand. i wiœl., Wr. i in. 1975, 85) 3 km mi, nale¿y do kl. w W¹chocku i p³aci mu 3 wiard. na SE od Mielca, na prawym brzegu rz. Wis³o- czynszu (DLb. II 472; III 408); 1510 jest tylko ki; ok. 72 km na SE od kl., 38 km na SE od ÛKo- szlachta (ASK I/10 23v); 1529 pobór z 1/2 ³. (RP); niem³otów. 1529 folw. szlach. oraz folw. bezprawnie upra- 1. 1351 z. sand. (Derwich 1992 278), 1442n. wiany przez opata w¹ch. (LR 369); 1530–1 z cz. pow. sand. (Mp. IV 1434); 1470–80 par. Rzo- Micha³a pobór bez wymiaru, z cz. Feliksa pobór chów (DLb. III 236), 1530n. par. Mielec (ASK I/ z 1 ³. (ASK I/10 224v, 468); 1531 Feliks Wojcie- 10 233v). chowski z W. (AG 1991); 1532 z cz. Feliksa po- 2. 1459 przy rozgraniczaniu Mielca i Cmola- bór z 1 kwarty (ASK I/10 601); su wspomniana granica Wojs³awska (AS II 157); 1536 w zamian za dobra koniem³ockie kl. 1510 naro¿nica miêdzy Rzochowem, Mielcem œwiêt. mia³ uzyskaæ m.in. cz. wsi W. (ÛBronie- i W. usypana w borze zw. Rzyszka, przy drodze Wojs³aw 243 z Mielca do Cmolasu (ib. V 49); 1510 Jan z Sien- wowi Mieleckiemu zapisaæ na 1/2 jego wsi W. na pkom. sand. odnawia kopce graniczne miê- czynsz roczny 5 fl. w zamian za sumê 100 fl. (MS dzy m. Rzochów Stanis³awa z Rzochowa a wsi¹ IV 4211); 1530 pobór z 7 ³., od 2 komor. – Zyw- W. Stanis³awa Mieleckiego. Obie miejscowoœci kowicza i Bieñka – oraz z karczmy (ASK I/10 dzieli rz. Wis³oka; granica biegnie od kopca przy 233v); 1531 pobór z 7 ³. (ib. 475); 1532 pobór miedzy kmiecia Klapowicza, miedz¹ do jez. Le- z 5 ³., na 2 ³. powsta³ folw. (ib. 604v); œnik i przez drogê do rz. Trzeœñ, jej brzegiem, 1542 w wyniku dzia³u dóbr miêdzy br. Janem, przez las i bór zw. Rzyszka do naro¿nicy miê- Walerianem i Sebastianem Mieleckimi h. Gryf, dzy Mielcem, Rzochowem i W. (ib. 48); 1519 ko- ss. Stanis³awa Mieleckiego i El¿biety Têczyñ- misarze król. rozgraniczaj¹ nale¿¹ce do starostwa skiej, Sebastian otrzymuje m.in. W. (PSB XX sand. dobra Raniszów, Wola Raniszowska, Pa- 767; Mateszew 134); 1564–5 w³asn. szlach., po- dwa i Tuszów od posiad³oœci Stanis³awa Mielec- bór z 5 ³. (LS 1564–5 324); 1572 Sebastian Mie- kiego Cmolas, Trzesówka, Chorzelów, Chrz¹- lecki kupuje od Konstantego Ostrogskiego Ple- stów, Cyranowska Wola i W. (ib. 101); 1528–30 szów w pow. proszowickim, równoczeœnie od- przeprowadzono wg starych znaków i œwiadec- stêpuj¹c mu [cz.?] W. (PSB XX 767); 1578 Hie- twa starców rozgraniczenie miêdzy dobrami król. ronim Mielecki daje pobór od 24 kmieci na 9 ³., Tuszów i Jaœlów a posiad³oœciami Stanis³awa 2 zagr. z rol¹, 2 komor. z byd³em, 1 komor. bez Mieleckiego, w tym W. (ib. 178, 194, 209); 1751 byd³a, 2 rzemieœlników i z karczmy (ASK I/10 Ûp. 5; 1782 wg mapy Miega W. le¿y po obu stro- 801; Paw. 202); 1588 star. brzeski daje pobór od nach drogi z Mielca do Rzochowa, ulicówka, od 24 kmieci na 9 ³., 2 komor. z byd³em, 2 rzemie- E puszcza (Mateszew 71). œlników i z karczmy (ASK I/10 842v); 1629 wwda 3. W³asn. kl. œwiêt. do 1463 r., nastêpnie ruski daje pobór od 16 kmieci na 4 ³., 2 zagr. szlach. z rol¹, 2 komor. z byd³em i 2 rzemieœlników (RS 1269 ÛGrzegorzewice; 1351 Kazimierz Wlk. 1629 75); 1662 pog³ówne od szl. Morsztyna, przenosi na pr. œredz. imiennie wyliczone posia- 5 czeladzi folw. i 115 mkw wsi (ASK I/67 44v); d³oœci kl. œwiêt., w tym W. (Derwich 1992 278); 1673 w³asn. wwdy krak. (ib. 247v); 1674 po- 1366 Ûp. 5; 1442 W³adys³aw Warn. przenosi na g³ówne od szl. Grotkowskiego z ¿on¹, 6 czela- pr. œredz. imiennie wyliczone posiad³oœci kl. dzi folw. i 50 mkw wsi (ib. 419, 467v); 1748, œwiêt., w tym W. (Mp. IV 1434; AG 1843); 1751 Ûp. 5. 1463, 1464 opactwo zamienia swoj¹ wieœ W. 4. 1351, 1442 Ûp. 3. z dop³at¹ 190 grz. na ÛPaw³ów z pr. patronatu 5. Dzies. nale¿y do kl. œwiêt., nastêpnie do nad istniej¹cym w nim koœcio³em, nale¿¹cym do pleb./prep. Koniem³otów i pleb. Mielca. Jana Skrzêtki i jego ¿. Anny (AG 1860, 1862; 1366 opat œwiêt. zrzeka siê na rzecz pleb. Ko- ÛPaw³ów); 1470–80 wieœ po³o¿ona w lasach k. niem³otów pretensji do dzies. z ról klaszt. m.in. Mielca, niegdyœ nale¿a³a do kl. œwiêt., ale opat w W. (ZDK I 64); 1526 przy fundacji prepozytu- Micha³ zamieni³ j¹ w 1471 r. na Paw³ów, nale- ry w Mielcu jej prep. otrzymuje m.in. grunt za ¿¹cy do Jana Skrzêtki Paw³owskiego h. Godziê- miastem w stronê W. oraz dzies. snop. z ról kmie- ba, dop³acaj¹c mu 200 grz. (DLb. III 236; II 484); cia w W. (F. Kiryk, Miasta regionu mieleckiego 1480 br. Jan i Bernard z Kaliszan [Mieleccy] do po³. XVII w., [w:] Mielec. Dzieje miasta kupuj¹ od Jana Skrzêtki wieœ W. (BO rps 495 i regionu 1, Mielec 1984, 185); 1529 z ca³ej wsi 351)1; dzies. snop. wart. 11 grz. nale¿y do prep. Ko- 1506 pobór z 5,5 ³. i karczmy dziedzicznej niem³otów, od 1 kmiecia dzies. snop. wart. 6 gr (ASK I/7 124); 1510, 1519, 1528–30 Ûp. 2; 1523 i kon. wart. 3 gr pobiera pleb. Mielca (LR 171, Agnieszka Beata z Têczyna, ¿. Jana Ciê¿kiego 268); 1664 dzies. snop. od poddanych W. nale- z Tarnowa, kwituje Stanis³awa Mieleckiego, ¿y do prep. Koniem³otów (AV VIII 233); 1681, kaszt. zawichojskiego, z 200 z³ zapisanych na jej 1699 dzies. pien. od kmieci nale¿y do tego¿ wsi W. (W. Dworzaczek, Hetman Jan Tarnow- (AVCap. LVI 36; AV XIV 184); 1748 proces ski, W. 1985, 356); 1523 król zezwala Stanis³a- o dzies. miêdzy Kazimierzem Jarmundowiczem, 244 Wojs³aw–Wola Kowalska drem dek., kan., prebendarzem kaplicy œ. Marii pit modo monasterium Sanctae Crucis, et forte Magdaleny w Mielcu oraz Józefem Maroñskim, eam nunquam percipiebat”. Ob. pobiera j¹, wart. administratorem dóbr W. i Ksi¹¿nice (BO rps 91 5 grz., pleb. Kazimierza (DLb. II 354; III 250). 26v–33); 1751 nuncjatura wydaje wyrok w spo- Z ca³ej wsi dzies. snop. nale¿y do pleb. Kazimie- rze Kazimierza Jarmundowicza i Wiesio³owskie- rza (ib. III 72); 1529 dzies. snop. wart. 8 grz. go z mkcami wsi W. w sprawie dzies. z ról dóbr nale¿y do pleb. Kazimierza (LR 445). W., Wielki £êg, Zawierzbie i „Przerygie alias 7. RL 1626 123; LL 1661 149; Paw. 22a; Spis G³ówki”, granicz¹cych przez rz. Wis³okê z Ksi¹¿- I 446; II 166; (Tabela II 289); Gacki 279; SG nicami, z dawna kmiecych (ib. 33–6); 1783 dzies. XIII 764; XV/2 695; Szafran 202; SHGL 264; pien. 80 z³ nale¿y do prep. Koniem³otów (AV LVI Sochacka wg indeksu; Derwich 1992 wg inde- 247). ksu; 1992a 79; Rozwa³ka 215. 6. 1483–85 Stanis³aw s. Jakuba student U. Kr. Uw. Por. Rzeczyca. (Al. 256; LProm. 95); 1500–2 Jan s. Jakuba stu- dent U. Kr. (Al. II 63; LProm. 133); 1510 woŸny Wola ÛSerwis, ÛWola Solecka, ÛWolica, ÛWol- Stanis³aw „Wois³awek” (AS V 48); 1616 Andrzej nizna Berstana, ÛWólka Milanowska s. Krzysztofa Wojs³awskiego (Al. IV 49). 7. SG XIII 760; Mielec. Dzieje miasta i re- Wola Bostowska ÛBostowska Wola gionu 1, red. F. Kiryk, Mielec 1984 wg indeksu; K. Mosingiewicz, Mieleccy h. Gryf, [w:] Spo³e- Wola Garbaczowa ÛGarbaczowa Wola czeñstwo Polski œredniowiecznej 3, W. 1986, 270n.; Derwich 1992 wg indeksu. WOLA KOWALSKA (1409; SHGL 269; Osa- Uw. W 1396 r. kaszt. wiœl. Jaœko za zas³ugi dy 155) dziœ nie istnieje, znajdowa³a siê miêdzy przy chrystianizacji Litwy otrzyma³ od Jagie³³y ÛKowal¹ a ÛWolic¹. m. W. z kilkoma wsiami w z. krak. (J. Ossoliñ- Pow. lub.; par. ÛW¹wolnica. ski, Pamiêtnik (1595–1621), Wr. 1952, 4). F. W³asn. szlach. Kiryk, Lokacje miejskie nieudane, translacje 5. Dzies. nale¿y do kl. œwiêt. miast i miasta zanik³e w Ma³opolsce do po³. XVII 1470–80 z ca³ej wsi, z folw. oraz z ³km., dzies. stulecia, KHKM 28, 1980, 381, identyfikuje ten snop. nale¿y do kl. œwiêt., przy czym kmiecie W. z W. k. Mielca, natomiast autorzy SHGK I 14 dostarczaj¹ j¹ do stodo³y klaszt. (DLb. III 248); s³usznie uznaj¹ go za miejscowoœæ niezidentyfi- 1482 pleb. ÛWilkowa zrzeka siê na rzecz kl. kowan¹. œwiêt. z [pretensji do] 2 ³. w W.K. (AG 1878; ÛPodgrodzie); 1529 dzies. snop. wart. 2,5 grz. 1 Por. W. Kierst, Mieleccy, dziedziczni na Mielcu pa- nale¿y do sto³u konw. œwiêt. (LR 351); 1622, nowie, „Przewodnik Naukowy i Literacki” 36, 1908, 1652 ÛKowala; 1744 ÛWolica; 1819 do sto³u 407, 409. konw. nale¿y dzies. snop. z W.K., kupowana przez gromadê za 100 fl. (AOkup. 10v). WOJSZYN (1254; Kam. 219; Niec. 325; Kosyl 7. Al. II 107; Paw. 358; Gacki 304–5; Woj- 22, 76; SHGL 265) naprzeciw Kazimierza Dol- ciechowski 1930 147; SHGL 269–70; Osady 155, nego, na lewym brzegu Wis³y; ok. 83 km na NE 163; Sochacka wg indeksu; Derwich 1992 wg od kl., 20 km na NE od ÛBraciejowic. indeksu; 1992a 79. Pow. lub., 1546 pow. rad., nastêpnie lub.; par. Uw. Przytoczone wzmianki zupe³nie zmienia- Kazimierz. j¹ zarysowany w dotychczasowej lit. obraz dzie- W³asn. kl. zwierzynieckiego i król. jów W.K. (por. p. 7). Jak siê okazuje, nie zani- 5. Dzies. nale¿y do kl. œwiêt. [?], nastêpnie k³a ona ju¿ w koñcu XVI w. (Osady 155), nie do pleb. Kazimierza. mo¿na jej identyfikowaæ z Wolic¹ (SHGL 269), 1470–80 wieœ W. wymieniona wœród wsi sk³a- nie zosta³a te¿ wch³oniêta przez Kowalê (Woj- daj¹cych „ex antiquo” dzies. snop. kl. œwiêt. ciechowski 1930 147). Raczej wch³on¹³ j¹ Nie- z dopiskiem: „Hanc decimam eciam non perci- zabitów po 1819 r. Wola Milanowa–Wolica 245

Wola Milanowa, Wola Milanowska ÛWólka ³ówkê, 13,5 kor. owsa, 9 kogutów, 1/10 kor. jaj, Milanowska 9 serów, 4 mas³a (LS 1564–5 200, 278); 1569 Jan Cieligowski, s³u¿ebnik pani staroœciny soleckiej, Wola Paprocka ÛPaprocice daje pobór z 11 pó³³anków z dzies. i od 1 komor. (ASK I/8 584; Paw. 321); 1576–7 star. solecki daje Wola Pluskana ÛSerwis pobór z 5,5 ³. (ASK I/8 517v, 724v); 1662 pog³ów- ne od 178 czeladzi folw. i mkw wsi (ib. I/67 101v); WOLA SOLECKA (1466 Wola, 1470–80 Wo- 1660–4 star. soleckie, w 1653 r. by³o tu razem lya, 1494 Wola Szoleczka, 1510 Volya Solecz- z Wólk¹ 20 ³. i 20 kmieci, teraz 2,5 ³. osiad³ych, ka, 1517 Volÿa Szwÿesÿelska, Wolÿa Szolÿecz- 10 kmieci, 10 zagr., niegdyœ 8 cha³., teraz ich nie ska, 1519 Vola Swÿeszielska, Wola Swiesielska, ma, 1 bartnik, ale barcie zniszczone, 2 opust. 1526 Wola Solecka, 1529 Wolya Szwyessyelska, karczmy, opust. ³an wybraniecki, ³¹ki nad rz. Chot- 1530 Wolya Swiesielska, Wolia Solieczka, Vo- cz¹, mkcy korzystaj¹ z boru; folw., dawny dwór lia Soleczka, 1531–2 Wolya Szwieszielska, 1538 spalony, nowy w budowie (LS 1660–4 I 188–91); Volia Solieczka, 1540 Vola soleczka, 1564–5 Wo- 1662 pog³ówne od 178 czeladzi folw. i mkw wsi lya Swyeszyelska, Wola z folw., 1569 Wolia So- (ASK I/67 101v); 1673 pog³ówne od Lubolec- lecka, 1576 Wola szolecka, 1577 Wolia Solecz- kiego z ¿on¹, 6 czeladzi dworskiej i 143 podda- ka, 1629n. Wola Solecka, 1660–4 Wola Solecka nych oraz [z innej cz.?] od 73 mkw wsi (ib. 270); z folw. i Wolka, 1787 Wola Solecka Pierwsza 1787 liczy 501 mkw, w tym 8 ¯ydów (Spis I 394; [Druga?]; Kop.R 188–9) dziœ W.S. Pierwsza II 114); 1789 star. soleckie, stary folw., 19,5 ³., i W.S. Druga, 4 km na NE od Lipska; ok. 65 km ³¹ki w sumie 4 ³. i 3 æwierci, 1 wybraniec, bro- na NE od kl., 7 km na W od ÛBraciejowic. war i karczma, kawa³ek boru, Wólka Solecka 1. 1510n. pow. rad. (ASK I/10 44v); 1470–80n. [ró¿na od W.S.] ma 4 ³. (LS 1789 II 18–21). par. ÛSolec (DLb. II 573). 5. 1470–80 z ca³ej wsi dzies. snop. i kon. na- 2. 1470–80 graniczy z ÛBoiskami, ÛBia³o- le¿y do bpa krak. (DLb. II 573); 1529 z W.S. i brzegami i Solcem (ib. III 241); 1517, 1519, 1530, ÛJarno³towic dzies. snop. wart. 9 grz. nale¿y do 1565 graniczy z Solcem, Boiskami i ÛGoszcz¹ sto³u konw. œwiêt. (LR 351). (ÛGoszcza); 1660–4 graniczy z Baranowem, Bo- 7. ZDP rpsy 1276, 1537–9, 9995–6; Derwich iskami, Solcem, Lipskiem, Ciepielowem (LS 1992 wg indeksu. 1660–4 I 189); 1680, 1780 ÛBoiska; 1789 gra- Uw. Ze یwiesielic wyodrêbni³y siê 2 wsie: niczy z Lipskiem, Ciepielowem, Bia³obrzegami, najpierw W. Solecka, zw. w XVI w. W. Œwiesiel- Boiskami i Solcem (LS 1789 II 20). sk¹, nastêpnie ÛKawêczyn. Nie ma pewnoœci, 3. W³asn. król., tenuta solecka. czy zapis z 1529 r. odnosi siê do W. Soleckiej 1466 w dziale rodzinnym otrzymuje j¹ z ca³¹ vel Œwiesielskiej – dzies. z niej nale¿a³a wszak tenut¹ soleck¹ Jan Feliks Oleœnicki (AG 6681); w czasach D³ugosza do bpa. Albo zaszed³ tu 1470–80 nale¿y do króla, ³km., 1 karczma, so- przypadek podobny do ÛBoisk, albo te¿ omy³- ³ectwo z 2 ³. (DLb. II 573); 1494 [w³asn. król.] kowo okreœlono t¹ nazw¹ Œwiesielice, które zo- w kluczu soleckim (MS II 474); 1526 pobór z 5,5 sta³y pominiête wœród wsi dziesiêcinnych kl. ³. (ASK I/8 176v); 1530–1 pobór z 1,5 ³. i karcz- œwiêt. wymienionych z LR w 1529 r. my (ib. I/10 148v, 391v); 1531–2 star. Solec, pod- dani daj¹ stacje do Radomia, kmiecie na 4,5 ³. Wola Œwiesielska ÛWola Solecka daj¹ po 4 kor. owsa, 2 koguty, 15 jaj, 2 sery, 1 ma- œle i wspólnie 1 ja³ówkê (ib. I/56 128, 173v); Wola Zerwikaptur ÛSerwis 1531 wójt daje pobór z 1 ³. (ib. I/10 418); 1538, 1540 pobór z 1,5 ³., karczmy, od 2 komor. oraz Wola Zirzyna ÛSerwis wójta z 1 ³. bez kmieci (ib. 665v, 687v; I/83 11v); 1564–5 przynale¿y do zamku w Solcu, dobry WOLICA (1417; w XV w. tak¿e Wola, Wolica folw., 4,5 ³., z których kmiecie daj¹ ³¹cznie 1 ja- G³uska, w XVI w. Wola, Wolica Drzewicka; Ko- 246 Wolica–Worowice syl 38, 77; SHGL 267; Osady 162–3) 8,5 km na Uw. Podobnie, jako „milouanj libertas, ratha- NE od Opola Lub.; ok. 78 km na NE od kl., 16 ge nuncupate”, okreœlona zosta³a w 1369 r. nowo km na E od ÛBraciejowic. lokowana na pr. niem. wieœ klaszt. Rataje, czyli Pow. lub.; par. Opole. ob. Wólka Milanowska. Mo¿e zatem W.B. by³a W³asn. szlach. so³ectwem nale¿¹cym do Berstana i stanowi œlad 5. Dzies. nale¿y do kl. œwiêt. i pleb. jakiejœ nieudanej akcji osadniczej kl.? Podjêcie 1460 spór miêdzy pleb. Kazimierza a opac- prób takiej dzia³alnoœci w 2 po³. XIV w. wynika twem œwiêt. o dzies. z W. (SHGL 267; ÛG³usko); z dokumentów lokacyjnych Ratajów i Zerzêcina. 1463, 1464 ÛG³usko; 1470–80 z 7 ³km. dzies. Wskazuj¹ na ni¹ [?] tak¿e istniej¹ce w³aœnie snop. wart. do 7 grz. dowo¿¹ kl. œwiêt., a z folw. w tym czasie na W i S od Wólki Milanowskiej dzies. snop. nale¿y do pleb. ÛWilkowa (DLb. II trudne do bli¿szej identyfikacji punkty osadni- 545; III 253–4); 1492 Fryderyk Jag. bp elekt krak. cze lub topograficzne (por. Bussecz i Citanika), potwierdza przynale¿noœæ do kl. œwiêt. dzies. czêsto okreœlane wieloznacznym terminem „me- m.in. z W. (Mp. V/N 306); 1529 dzies. snop. wart. rica” (por. Raszkowice, uw., Senno, uw. i Zerzê- 4 grz. nale¿y do sto³u konw. œwiêt., z ról so³tysa cin, uw.). Jedne z nich zdaj¹ siê œladami dawne- i 1 kmiecia dzies. snop. wart. 1 grz. pobiera prep. go osadnictwa zniszczonego byæ mo¿e na sku- w¹wol. (LR 351, 440); 1622 ÛKowala; tek najazdów Mongo³ów w l. 1259/60 i 1287 oraz 1622 do 1819 ÛG³usko; 1622, 1627 ÛWil- Litwinów ok. po³. XIV w. (np. Raszkowice, ków; 1725 spór kl. œwiêt. z Kazimierzem i Mi- Wólka Milanowska, Senno, Zerzêcin), inne – re- cha³em Grajewskimi o dzies. z W. (ZDP rps zultatem wspó³czesnej akcji osadniczej (prócz 10543 119v); 1728–9 korespondencja Grajew- W.B. tak¿e Bussecz). Z osad [?] tych do dnia dzi- skich z przeorem kl. œwiêt. o dzies. z W. (ib. 120); siejszego przetrwa³y tylko Rataje (ob. Wólka Mi- 1744 wyrok bpa krak. w sporze kl. z Janem Wit- lanowska). W XVI w. na miejscu wsi Bussecz kowskim o dzies. z W. i cz. Niezabitowszczyzny i Zerzêcin powsta³y wsie ÛBudzyn i ÛPaprocice. [tzn. ÛWoli Kowalskiej?] (ib.); 1744 list przeo- ra do Hewiñskiego o dzies. z W. (ib.). WOROWICE (1328 Vorbicz, 1351 Worouice, 7. Paw. 356; LL 1565 39; Spis I 453; II 162; 1465–7 Voravitz, 1470–80 Worowicze, Worowy- Tabela II 281; Gacki 304–5; SG XIII 830; No- cze, 1501 Worowycze, 1510 Vorovicze, 1529 sek 391; SHGL 267; Osady 162–3; Sochacka wg Worowycze, Vorovicze, 1531 Vorowicze, 1532 indeksu; Derwich 1992 wg indeksu; 1992a 79; Worowÿcze, 1564–5 Worowice, 1569n. Worowi- Rozwa³ka 215. cze, 1780n. Worowice; Kam. 253; Rym. 70; 8. Materia³y z VIII–X w. stwierdzone w trak- Kop.K 255) 12 km na NW od Opatowa; ok. 16 cie badañ AZP (Hoczyk 121). km na E od kl. 1. 1351 z. sand. (Derwich 1992 278), 1510n. Wolka ÛWólka Milanowska pow. sand. (ASK I/10 18), 1827 pow. opat. (Ta- bela II 287); 1470–80n. par. Momina (DLb. II Wolka Baszowska ÛWólka Milanowska 470). 2. 1458 rozgraniczenie dóbr bpa lubus. Tru- Wolnizna ÛWolnizna Berstana, ÛWólka Mila- skolasy i W. od posiad³oœci kl. œwiêt. (Wiœ.Op. nowska 280); 1780 ÛWierzb¹towice. 3. W³asn. podzielona. WOLNIZNA BERSTANA (1374 Libertatem 3A. W³asn. bpa lubus., nastêpnie szlach. Berstani) dziœ nie istnieje, le¿a³a u po³udniowe- 1328 W³adys³aw £ok. nadaje imm. wyliczo- go podnó¿a £yœca, k. ÛWólki Milanowskiej nym posiad³oœciom bpa lubus., w tym W. (ZDM i ÛZerzêcina. IV 907); 1465–7, 1470–80 bp lubus. ma tutaj 1. reb lub so³ectwo; [pow. sand.]. 5 ³km., na których siedz¹: Wotzech, Ordelowe, 2.3.4. ÛZerzêcin, p. 2, 3.4. Hanak, Czepan i Woytek, oraz 2 zagrody – na 7. Derwich 1992 330–1. jednej siedzi Bartek, na drugiej, po po³owie, Mat- Worowice–Wólka Milanowska 247 ze i Zepan. Kmiecie p³ac¹ po 20 gr czynszu, 2 gr i kon. wart. do 6 grz. dowo¿¹ pleb. Mominy wieprzowego, 0,5 gr za koŸlê, za stacjê króla po (DLb. I 645; II 470); z cz. bpa dzies. snop. wart. 6 gr i 3 kor. owsa, daj¹ sep: po 2 kor. pszenicy do 6 grz. dowo¿¹ pleb. Mominy, a z cz. klaszt. i 3 kor. owsa, ponadto 20 jaj, 2 koguty, 2 sery, dzies. snop. nale¿y do kl. œwiêt. (ib. III 236); 1529 pracuj¹ po 2 dni tyg. Ka¿dy zagr. p³aci po 8 sk., z ca³ej wsi dzies. snop. wart. 5 grz. nale¿y do daje po 1/2 tego co kmiecie, pracuje po 2 dni tyg. pleb. Mominy (LR 460). Poddani mieszkaj¹cy w cz. W. nale¿¹cej do wsi 6. Studenci U. Kr.: 1501 Stanis³aw s. Jana (Al. Garbacz p³ac¹ po 1 grz. czynszu. W sumie czynsz II 68); 1625 Melchior s. Tomasza Worowiusza wynosi 5/7,5 grz., daniny 10 kor. pszenicy i (ib. IV 96). 6 miar owsa, 10 kogutów, 10 serów, 2 kopy i 40 7. SG XIII 960; Derwich 1992 wg indeksu. jaj, na stacjê króla 36 gr i 6 miar owsa oraz 12 8. Na zboczach doliny strumienia odkryto kogutów (Ludat 58–9; DLb. I 645); 2 piecowiska zorganizowane, dat. na OR, obok 1510 z cz. bpa pobór z 2 ³. i od 1 zagr. (ASK jama z ceramik¹ i ¿u¿lem o strukturze ró¿nej od I/10 18); 1514, 1531, 1532 ÛKraszków; 1564–5 piecowiska. Dat. niejasna. W okolicy znaczny pobór z 1,5 ³. (LS 1564–5 331); 1577 z cz. Ra- oœrodek osadnictwa hutniczego w rejonie Momi- dziwi³³a pobór od 6 kmieci na 4,5 ³., z cz. Pod- ny, Stryczowic, Garbacza, Janowic, W., du¿o lodowskiego pobór z 1 ³. (ASK I/7 571v); 1578 punktów osadniczych po³o¿onych na ³agodnych z cz. Miko³aja Radziwi³³a pobór od 9 kmieci na wzniesieniach (Bielenin 1964 226; 1992 234, 4,5 ³. i 1 komor. z byd³em (ib. I/10 766v; Paw. 250). 187); 1629 spadkobiercy kaszt. krak. daj¹ pobór od 9 kmieci na 4,5 ³. i 1 komor. z byd³em (RS Wólka ÛWólka Milanowska 1629 56); 1662 z cz. ksiêcia Ostrogskiego po- g³ówne od 47 mkw wsi (ASK I/67 226); 1673 WÓLKA MILANOWSKA (1351 Rachage, pog³ówne od 36 mkw (ib. 233); 1674 pog³ówne 1362 Rachage antiqua, 1369 milouanj libertas, od 35 mkw (ib. 402, 457); 1780 nale¿y do ksiê- rathage nuncupate, 1374 Rathage, 1447 Milanoua cia Lubomirskiego, kaszt. krak. (Inw. Wierzb¹t. Vola, 1462 Milanova Vola, 1470–80 Malynow- 15); 1787 ca³a wieœ liczy 90 mkw, w tym 7 ¯y- ska Wola, Mylanowska Wolya, Milanow, 1478 dów (Spis I 413; II 134); 1827 ca³a wieœ ma 9 do- Milanowa wola alias Rathage, 1529 Milanowa mów i 75 mkw (Tabela II 287). Wolya, Wolya Milyanowa, 1530 Mÿlanowa Wo- 3B. W³asn. kl. œwiêt. lÿa, 1532 Mÿlÿanowa Wolÿa, 1538 Mÿlÿanowa 1351 ÛKraszków; 1470–80 do kl. œwiêt. na- Wola, 1571 Milianowa Wolia, 1578 Milanowa le¿y tylko 1 ³., z którego p³ac¹ 1/28 grz. czynszu Wola, Milianowa Wolia, 1586, 1588, 1594 Mi- (DLb. III 236; I 645; II 470); 1510 wymieniona lanowa Wola, 1592 Wolia Mÿlanowska, 1597 cz. klaszt. (ASK I/10 18); 1529 nale¿y do sto³u Wolka Milanowa, Mi³anowa, 1610 Wolka, 1629 opata, czynsz liczony razem z ÛJanowicami Milanowa Wola, 1633 Wola Mÿlanowska, 1649 [sand.], ÛPe³k¹ i ÛSzczeg³em wynosi 9 grz. (LR Wola Milanowska, 1650 Wola milanowa, Wola 349); 1531, 1532 ÛKraszków; 1553 Zygmunt milanow, w Milanowey Woley, w Wolce z M³y- A. przenosi na pr. niem. wyliczone wsie kl. œwiêt., narzem [?], Wolcanie [?], 1650–2 Milanowa w tym 1 kmiecia w W. (AG 1909); 1569, 1571 Wola, 1674 Wola Malinowa, 1747 Milanowska opat œwiêt. daje pobór z 1 ³. (ASK I/7 258v, 332, Wolka, Nowa Wola, 1780, 1787 Wolka, 1819 403); 1578 opat œwiêt. daje pobór z 1 ³. opust. Wolka Milanowska, Wulka, Wólka Baszowska- (ib. I/10 766v; Paw 187); 1580, 1581, 1594 -Milanowska; Kam. 167, 228; Kop.K 216, 260; ÛSzczeg³o, p. 3A; 1787, 1827 Ûp. 3A. Rospond 325n.) 1,5 km na SW od ÛNowej S³u- 4. 1351 ÛKraszków, p. 3B, 1553 Ûp. 3B. pi, nad rz. S³upiank¹; ok. 2 km na SW od kl. 5. Dzies. nale¿y do pleb. Mominy, okresowo 1. 1351 z. sand. (Derwich 1992 278), 1530n. do kl. œwiêt. pow. sand. (ASK I/10 222); 1470–80n. par. Nowa 1465–7 z cz. bpa dzies. nale¿y do pleb. Mo- S³upia [Obie S³upie] (DLb. II 490), 1530 par. miny (Ludat 58); 1470–80 z ca³ej wsi dzies. snop. ÛStara S³upia [Obie S³upie] (ASK I/10 222). 248 Wólka Milanowska

2. 1369 ÛZerzêcin, p. 3.4; 1374 opat œwiêt. 1650 nale¿y do sto³u konw. (AG 1913–5, w³¹cza do wsi i so³ectwa W.M. ÛRaszkowice i 1917); 1650 konw. œwiêt. daje pobór z 13 do- Zerzêcin, okreœlaj¹c ich granice (Mp. III 864); mów, od 7 kmieci na 3,5 ³. oraz z roli so³tysa, 1470–80 graniczy ze S³upi¹ [Now¹], Podlesza- ob. dworskiej (AG nab. 936 9–9v); 1651 w³asn. nami, Piórkowem, Wol¹ Piórkowsk¹ [ob. Wola konw. 7 kmieci, 6 zagr., 1 cha³., m³yn. Na œ. Mar- Zamkowa?] i £agowem (DLb. III 232); 1610 gra- cina [11 XI] rol. p³ac¹ po 16 gr, zagr. po 8 gr, a niczy z Now¹ S³upi¹ (MDS II 146); 1780 ÛPa- m³ynarz 6 fl. czynszu. Kmiecie daj¹ po 2 kap³o- procice, ÛNowa S³upia. ny, 30 jaj i 6 mat, zagr. po 15 jaj, m³ynarz 2 ka- 3. W³asn. kl. œwiêt. p³ony oraz 4 puzdra dobrych talerzy. Kmiecie 1351n. Ûp. 4; 1470–80 nale¿y do kl. œwiêt. pracuj¹ tak jak w ÛBaszowicach, zagr. po 3 dni 9 ³km., 2 zagrody z rol¹, 2 karczmy z rol¹, nie- tyg. pieszo, komor., jeœli s¹, po 1 dniu tyg. o w³a- gdyœ by³o tu so³ectwo, ale ob. opat Micha³ wy- snej strawie, zaœ m³ynarz 2 dni tyg. Wszyscy pod- kupi³ je i osadzi³ kmieciami. Kmiecie p³ac¹ po dani oraz m³ynarz odrabiaj¹ po 2 dni pomocne- 1 wiard. czynszu i 4 gr za poradlne, daj¹ po 30 go oraz zobowi¹zani s¹ wykonaæ wszystkie pra- jaj, 2 koguty oraz sep: po 1 mierze ¿yta i 2 miary ce przy uprawie kapusty, tzn. sadzenie, pielenie, owsa, pracuj¹ po 1 dniu tyg. w³asnym wozem lub kopanie i moczenie (ib. 10, 15, 17–7v); p³ugiem. Wszyscy odrabiaj¹ powabê wiosenn¹ 1662 kl. œwiêt. daje pog³ówne od 10 czeladzi i zimow¹ (DLb. III 232; II 490); 1529 nale¿y do dworskiej i 66 mkw wsi (ASK I/67 34, 35); 1674 sto³u opata, p³aci 2/35 grz. czynszu (LR 349); pog³ówne od 8 czeladzi folw. i 59 mkw wsi (ib. 1530 pobór z 1 ³. i karczmy oraz od so³tysa 409, 461v); 1787 liczy 102 mkw (Spis I 392; II z 1 ³. (ASK I/10 222); 1531–2 pobór z 1 ³. oraz 118); 1819 folw. W.M. z chat¹ oraz wsiami W.M. od so³tysa z 1 ³. przezeñ uprawianego (ib. 465v, i Trzcianka nale¿y do sto³u konw., pod jego ad- 599v, 614v); 1538 pobór z 1 ³. (ib. I/7 190v); ministracj¹ (AOkup. 6v, 61–5v). 1553 Ûp. 4; 1571 opat œwiêt. daje pobór z 3,5 ³. 4. 1351 Kazimierz Wlk. przenosi na pr. œredz. i karczmy, so³tys z 1 ³. (ib. 266v, 341); 1577 opat wyliczone posiad³oœci kl. œwiêt., w tym W.M. [tu œwiêt. daje pobór od 11 kmieci na 3,5 ³. i z karcz- jako Rataje] (Derwich 1992 278); 1361 Nino- my, a so³tys Grzegorz Domaracki z 1 ³. (ib. 586v); gniew opat œwiêt. w uznaniu d³ugoletniej s³u¿- 1578 opat œwiêt. daje pobór od 11 kmieci na 5,5 by Mi³owana nadaje mu na pr. dziedzicznym so- ³., 1 komornicy z byd³em oraz z karczmy z rol¹, a ³ectwo we wsi W.M. [tu jako Rataje Stare], zle- so³tys z 1 ³. (ib. I/10 778; Paw. 194); 1588 w³asn. caj¹c mu jej lokacjê na pr. niem. i przeznaczaj¹c kl. œwiêt., so³tys daje pobór z 1 ³. (ASK I/10 812); na ten cel 30 ³. So³tys otrzymuje wolne 2 ³., karcz- 1594 kardyna³ Jerzy Radziwi³³, administrator mê, jatki miêsne, kramy piekarskie i szewskie, bpstwa krak. i wizytator opactwa œwiêt., widz¹c, szósty denar od czynszów, trzeci denar od kar ¿e konw. tutejszy nie mo¿e ze swoich dochodów s¹dowych oraz przysiê¿ne. Mo¿e zbudowaæ k. wy¿ywiæ 20 zakonników, którzy wedle jego domku eremity staw z m³ynem, ale inne miejsce wczeœniejszego rozporz¹dzenia powizytacyjne- na stawy, m³yn i karczmê jest zarezerwowane dla go [z 1593 r.] winni znajdowaæ siê w kl., przy³¹- kl. Ma s³u¿yæ na ka¿de wezwanie na koniu wart. cza do sto³u konw. wsie W.M. oraz Hucisko [ob. 3 grz., w pancerzu, kopalinie i z kusz¹, 3 razy ÛTrzcianka], nale¿¹ce dot¹d do sto³u opata, w roku przewoziæ korespondencjê, a raz w roku który zazwyczaj wydzier¿awia³ je za sumê 1200 dawaæ obiedne. Kmiecie otrzymuj¹ 12 lat wol- fl. (AG 1907); 1610 nowo fundowana przez opata nizny, po czym maj¹ z ³anu oddawaæ dzies. snop. i konw. kl. œwiêt. prepozytura szpitalna œ. Micha- od wszelkich plonów, na œ. Marcina p³aciæ po 1 ³a w Nowej S³upi otrzymuje m.in. 1/2 ³¹ki w wiard. czynszu, uprawiaæ po 2 morgi, tzn. oraæ, W.M., po³o¿on¹ po obu stronach drogi a¿ do siaæ, zbieraæ i zwoziæ (iuger Theutonicale), jed- klaszt. stodo³y folwarcznej (MDS II 146); 1629 n¹ na zimê i jedn¹ na wiosnê. Obowi¹zani s¹ te¿ kl. œwiêt. daje pobór od 7 kmieci na 3,5 ³. oraz z 2 razy w roku dawaæ obiedne oraz inne honory, 1 ³. so³tysiego w³¹czonego do gruntów dworskich takie, jakie na œ. Piotra [29 VI] daj¹ kmiecie w (RS 1629 65); innych wsiach nale¿¹cych do opactwa (Mp. III Wólka Milanowska–Wrzelów 249

742); 1374 Wojciech opat œwiêt. zatwierdza ww. upowa¿niaj¹c ich do usuniêcia osób podaj¹cych przywilej z 1361 r. oraz przy³¹cza do so³ectwa siê za so³tysów (occupatoribus seu scultetis) (ib. i wsi W.M. [tu jako Rataje] dwie d¹browy (me- 1910); 1588, 1629, 1650 Ûp. 3. ricae), Raszkowice i Zerzêcin, ta ostatnia kupiona 5. Dzies. nale¿y do kl. œwiêt. przez obecnego so³tysa W.M., Jakuba, za 6 grz. 1361 Ûp. 4; 1470–80 ca³a wieœ dzies. snop. od ¯egoty z Olszownicy. Na nowo przy³¹czonym i kon. wart. do 5 grz. dowozi kl. œwiêt. (DLb. II terytorium Jakub i jego nastêpcy otrzymuj¹ wol- 490; III 239, 243); 1529 dzies. snop. wart. 3 ny trzeci ³an, tylu zagrodników, ilu ich zdo³aj¹ wiard. nale¿y do sto³u opata œwiêt. (LR 350); osadziæ na swoich ³anach i ekskrescencjach, oraz 1594 Ûp. 3; 1652 dzies. snop. nale¿y do sto³u wszystkie ³km. wczeœniej wymierzone. So³tys konw. œwiêt. (AG nab. 936 1, 2v); 1747 dzies. mo¿e polowaæ z psami myœliwskimi, wypasaæ snop. z folw. nale¿y do wikarego ÛStarej S³upi owce, byd³o i œwinie oraz swobodnie dyspono- (AV XXXVII 22); 1819 do sto³u konw. nale¿y waæ so³ectwem (ib. 864); dzies. snop. z 1/2 gruntów w³oœcian wart. 70 fl. 1442 [?] ÛBaszowice; 1447 Maciej opat (AOkup. 9v). œwiêt. zaœwiadcza, ¿e Andrzej Murcz z Wielo- 7. ZDP rps 10930; Gacki 89; SG XIII 844; borowic sprzeda³ Stefanowi B¹kowi, kmieciowi Derwich 1987 159; 1992 wg indeksu. z Nieskurzowa, so³ectwo we wsi klaszt. W.M. za 8. Zorganizowane piecowisko dymarskie z OR 40 grz. (ZDM III 756); 1462 Jan Bostowski sê- (Bielenin 1970 107; 1992 251). dzia kl. œwiêt. rozs¹dza spór miêdzy so³tysem Mi- Uw. Por. Zerzêcin, uw. oraz Wolnizna Ber- ko³ajem z W.M. a Piotrem Kiernoz, kmieciem z stana, uw., Raszkowice, uw., Trzcianka, uw. ÛPrzezwód, o 60 grz. i wszystkie straty (GK XVI s. 300); 1470–80 Ûp. 3; 1478 niegdyœ opat Mi- Wr¹blów ÛR¹blów cha³, aby zapobiec pustoszeniu wsi W.M. spo- wodowanemu d³ugoletnim brakiem so³tysa, WRZELÓW (1409; Niec. 227; Kosyl 21, 41, 78; sprzeda³ tutejsze so³ectwo Stanis³awowi Nawek, SHGL 277) 10 km na NW od Opola Lub.; ok. mieszczaninowi z Nowej S³upi, za 30 grz. 68 km na NE od kl., 3 km na E od ÛBraciejowic. i konia wart. 2 grz. Ob. transakcjê tê zatwier- Pow. lub.; par. Opole. dza opat œwiêt. Jan, potwierdzaj¹c równocze- W³asn. szlach. œnie dawne przywileje dla so³ectwa wydane 5. Dzies. nale¿y do kl. œwiêt. i pleb. Opola. przez opatów Ninogniewa i Wojciecha, zezwa- 1470–80 z 7 ³km. dzies. snop. wart. do 6 grz. laj¹c so³tysowi i jego spadkobiercom swobodnie dowo¿¹ kl. œwiêt., z folw. dzies. snop. nale¿y do dysponowaæ so³ectwem oraz ograniczaj¹c do pleb. Opola (DLb. II 545; III 251); 1529 z W. i 2 razy w roku i na odleg³oœæ nie wiêksz¹ ni¿ 20 ÛNiedŸwiady dzies. snop. wart. 1,5 grz. nale¿y mil ci¹¿¹cy na so³tysie obowi¹zek s³u¿by kon- do sto³u konw. œwiêt., z folw. we W. dzies. snop. nej z kusz¹ i przy rozwo¿eniu korespondencji, wart. 0,5 grz. pobiera pleb. Opola (LR 351, 437); który dotychczas musia³ on wype³niaæ na ka¿- 1542–3 z powodu zniszczeñ spowodowanych de wezwanie. Jeœliby zaœ zasz³a koniecznoœæ przez wylew Wis³y wieœ nie oddaje kl. œwiêt. s³u¿by czêstszej lub na dalsz¹ odleg³oœæ, wów- dzies. (Gacki 280)1; 1622, 1652 ÛKowala; 1666 czas opat pokryje jej koszty (AG 1875); 1530, Miko³aj z Konar S³upecki zobowi¹za³ siê p³aciæ 1531–2 Ûp. 3; do¿ywotnio kl. œwiêt. 40 z³ rocznie za dzies. z W. 1553 Zygmunt A. przenosi na pr. niem. wyli- (ib. 304); 1819 dzies. snop. kupowana przez gro- czone wsie kl. œwiêt., w tym W.M. (ib. 1909); madê za 40 z³ rocznie nale¿y do sto³u konw. 1571, 1577, 1578 Ûp. 3; 1586 Maciej Lesiecki (AOkup. 10v). opat i konw. œwiêt., potrzebuj¹c œrodków na re- 6. 1542–3 Ûp. 5. stauracjê wal¹cych siê zabudowañ klaszt., oddaj¹ 7. Al. I 133; Paw. 356, 34a; LL 1565 39 (par. w do¿ywocie Stanis³awowi Uzanowskiemu z Rybitwy!); RL 1626 106; Spis I 453; II 162; Ta- Uzanowa i jego ¿. Katarzynie z Malic, zas³u¿o- bela II 292; Gacki 280, 304–5; SG XIV 58; XV/2 nym obroñcom dóbr kl., zaniedban¹ wieœ W.M., 704; Szafran 204; SHGL 277–8; Sochacka wg 250 Wrzelów–Zaborów indeksu; Derwich 1992 wg indeksu; 1992a 79; 1. 1651 m³yn (AG nab. 936 15n.); 1787 osa- Wroniszewski; Rozwa³ka 215; Rolska-Boruch da (Spis I 399); 1819 wieœ (AOkup. 46); 1787 309 i wg indeksu. pow. sand. (Spis II 118), 1827 pow. opat. (Tabe- 8. Osada wœr. dat. na VIII–X w. (D¹browska la II 296); 1747n. par. Nowa S³upia (AV XXXVII 262); materia³y z VII–XIII w. stwierdzone w trak- 20). cie badañ AZP (Rozwa³ka 168; Hoczyk 121). 3. W³asn. kl. œwiêt., nastêpnie prep. szpital- nego z Nowej S³upi. 1 Por. G³odno, przyp. 2. 1651 m³yn w W. zamiast robocizny daje konw. œwiêt. na œ. Marcina [11XI] 12 fl. czynszu, 1/2 wy- Wyelow ÛBielów miaru do dworu, karmi rocznie 1 dworskiego wie- prza (AG nab. 936 15, 16, 17v); 1747 m³yn W. Wylamycze ÛWlonice (AV XXXVII 20); 1787 liczy 23 mkw (Spis I 399; II 118); 1819 wieœ nale¿y do folw. prepozytury Wylyanycze ÛWlonice szpitalnej œ. Micha³a w Nowej S³upi (AOkup. 46); 1827 ma 3 domy i 24 mkw (Tabela II 296). WYMYS£ÓW (1651 na Wymys³owie, 1747n. 5. [Dzies. nale¿a³a do kl. œwiêt.?] Wymys³ów) dziœ nie istnieje, niegdyœ osada Uw. W XIX w. w tej okolicy istnia³y 4 wsie i m³yn po³o¿one prawdop. nad rzeczk¹ S³upian- o tej nazwie (SG XIV 98). Nie wiadomo, czy nasz k¹, miêdzy ÛNow¹ S³upi¹, ÛSerwisem i ÛBa- W. mo¿na identyfikowaæ z ob. W., cz. wsi ÛStara szowicami. Huta (Wykaz 3, s. 641). Por. te¿ Kop.K 148n.

Y

Yeszow ÛJe¿ów Yrzmanczowicze ÛWierzb¹towice

Z

ZAB£OCIE (1442; w XV w. tak¿e Markuszo- Wojciechowski 1930 127, 164–5; Szafran 204; wa Wola, Ostre B³oto, Zab³ocice; Kosyl 28, 30, SHGL 281–2; Osady 170–1; Sochacka 81; Der- 79; SHGL 281; Osady 171–2; Derwich 1992a 79) wich 1992 wg indeksu; 1992a 79; Rozwa³ka 72. 11 km na NE od ÛW¹wolnicy; ok. 100 km na Uw. Roszczenia opactwa mog³y opieraæ siê NE od kl., 37 km na NE od ÛBraciejowic. na fakcie posiadania przez nie pr. do dzies. w sta- Pow. lub.; par. ÛMarkuszów. rej wsi po³o¿onej na tym terenie, zniszczonej W³asn. szlach. w XIV w. Por. Dobre, uw. 5. Dzies. nale¿y do kl. œwiêt., nastêpnie do pleb. Markuszowa i bpa krak. ZABORÓW (1651 w Zaborowie) dziœ nie ist- 1442 s¹d polubowny postanawia, ¿e dzies. ze nieje, le¿a³ nad Wis³¹, miêdzy Solcem nad Wi- wsi Z., jako za³o¿onej na surowym korzeniu, wi- s³¹ a ÛJarno³towicami, w obrêbie klucza boiskie- nien braæ bp, a nie opat œwiêt. (ZDK II 434); 1443 go dóbr kl., zapewne k. ÛZakrzowa. dzies. z nowizn przyw³aszczy³ sobie pleb. ÛGar- 1. 1651 karczma lub osada rybacka z karcz- bowa (ib. 444); 1470–80 dzies. snop. wart. 7 grz. m¹ (AG nab. 936 16); [pow. rad.?; par. Solec?]. nale¿y do bpa krak. (DLb. II 572); 1529 dzies. 3. W³asn. kl. œwiêt. snop. z pewnych ról nale¿¹ do bpa, od 1 kmie- 1651 w spisie powinnoœci poddanych kl. cia wart. 1 wiard. do pleb. Markuszowa (LR 34, œwiêt. z klucza boiskiego (ÛBoiska): „Karcz- 434). marz w Z. Jan Rybak”, który „miasto roboty y 7. Paw. 359, 30a; LL 1565 41; RL 1626 134; Strozey y za wolne ³owienie ryb w Wiœle” p³aci Spis I 447; II 170; Tabela II 303; SG XIV 185; 29 fl. czynszu, ma w okresie postnych dni zao- Zaborów–Zakrzów 251 patrywaæ przyje¿d¿aj¹cych do Boisk zakonników la II 309); 1470–80n. par. ÛChotcza (DLb. II w ryby, a w okresie po³owu jesiotra po³owê od- 567), 1569n. par. ÛSolec (ASK I/8 579v), 1662n. dawaæ do dworu w Boiskach. Na œ. Marcina [11 par. Chotcza (ib. I/67 74). XI] „karczmarz Zakrzywski y Rybak” p³ac¹ po 2. 1470–80 graniczy z Braciejowicami, ÛGosz- 30 fl. czynszu, a we wrzeœniu 1652 r. postano- cz¹, ÛJarno³towicami, ÛWrzelowem, le¿y na wiono, ¿e „Jan Rybak z Wis³y” ma p³aciæ 50 fl. kêpie wiœlanej (DLb. III 241); 1512 ÛGoszcza; (AG nab. 936 16, 17). 1592 przez Wis³ê, niegdyœ zw. Przeri¹, graniczy Uw. Por. G³ogów, uw. z Jarno³towicami (AG 6343); 1660–4, 1789 gra- niczy z Jarno³owicami (LS 1660–4 I 185; LS 1789 Zaborzyn ÛDziurów II 25). 3. W³asn. szlach. i kl. œwiêt., od 1404 r. w ca- ZAGAJE (1662n. Zagaie) dziœ przysió³ek Z. ³oœci kl. œwiêt. Boleszyñskie, miêdzy ÛMa³ym Jod³em a ÛBro- 1351 Kazimierz Wlk. przenosi na pr. œredz. niewicami, ok. 5 km na NE od ÛBoleszyna; 16 imiennie wyliczone posiad³oœci kl. œwiêt., w tym km na NE od kl. Z. (Derwich 1992 278); 1404 Maciej opat i konw. 1. 1662 folw. (ASK I/67 33v), 1818 pertynen- kl. œwiêt. zamieniaj¹ ÛPabianów z jeziorem na cja (AOkup. 4); 1662n. pow. sand. (ASK I/67 Z. nale¿¹cy do Miko³aja z Garbowa1 (AGZ VII 33v), 1787 pow. rad. (Spis I 413); 1662n. par. 24); 1404 ci¿ sami zamieniaj¹ Pabianów z do- Kunów (ASK I/67 33v). p³at¹ 40 grz. na Z. nale¿¹cy do Miczka z Borko- 2. 1662 graniczy z ÛDo³ami [Opacimi] (ib.); wa (Mp. IV 1085); 1427, 1442 ÛBraciejowice; 1674 graniczy z ÛPrawêcinem (ib. 408, 460v); 1470–80 nale¿y do kl. œwiêt., le¿y na kêpie 1787 graniczy z Ma³ym Jod³em (Bastrzykowski wiœlanej, 7 ³km., 1 zagroda. Kmiecie p³ac¹ po 16 1939 450). gr czynszu, daj¹ po 30 jaj, 2 koguty, 1 serze oraz 3. W³asn. kl. œwiêt. 1 kor. chmielu, nie daj¹ sepu. Pracuj¹ po 1 dniu 1662 opat œwiêt. daje pog³ówne od 5 czela- tyg. w³asnym wozem lub p³ugiem, powaby nie dzi w folw. Zagaje k. wsi Do³y [Opacie] (ASK odrabiaj¹. Zagr. p³aci 10 gr czynszu (DLb. III I/67 33v); 1674 pog³ówne od 5 czeladzi folw. Za- 241; II 567); 1512 ÛGoszcza p. 2; 1529 nale¿y gaje k. Prawêcina (ib. 408, 460v); 1787 liczy 13 do sto³u konw. œwiêt., p³aci 2/16 grz. czynszu (LR mkw (Spis I 413); 1818 folw. Boleszyn oraz „per- 350); 1553 ÛBraciejowice; 1569 pobór z 1,5 ³. tynencja Z.” nale¿¹ce do sto³u opata, wydzier- z dzies. nale¿¹cego do kmiecia Andrzeja Klo- ¿awione na 3 lata (AOkup. 4). nowskiego2 oraz od 3 zagr. bez roli i 2 komor. 5. [Dzies. nale¿y do pleb. Kunowa?]. (ASK I/8 579v; Paw. 321); 1570 dzier¿. szl. 7. Bastrzykowski 1939 450; SG XIV 257. [Piotr] Kowalski3 daje pobór z 1,5 ³., od 3 zagr. Uw. Za³o¿ony w XVII lub XVIII w. na grun- z rol¹ i z karczmy (ASK I/7 422); 1570 opat œwiêt. tach nale¿¹cych do opata. Por. Broniewice, uw. daje pobór z 1,5 ³. i od 3 zagr. z ogrodem (ib. 288, 383, 476); 1576 [dzier¿.] Piotr Kowalski daje ZAKRZÓW (1351 Zaczrow, 1404 Zakrzow, pobór z 1,5 ³. i od 3 zagr. bez roli (ib. I/8 517); Zacrzow, 1427 Zacrzewo, 1442 Sacrzow, 1470– 1577 star. solecki daje pobór z 1,5 ³. i od 3 zagr. –80n. Zakrzow, 1650–2 Zakrzow, w Zakrzowie, z ogrodem (ib. 725); Zakrzowianie, 1787 Zakrzew, 1789 Zaleszów [!], 1650 nale¿y do sto³u konw. (AG 1913–5, 1827 Zakrzew; Kam. 241; Niec. 232; Derwich 1917); 1650 konw. œwiêt. daje pobór z 29 do- 1992a 79) 13 km na NW od Opola Lub., na pra- mów, 1,5 ³. i od 3 zagr. z ogrodem (AG nab. 936 wym brzegu Wis³y; ok. 66 km na NE od kl., 2,5 9v); 1651 w³asn. konw., 12 pó³rol., 9 zagr., 8 km na N od ÛBraciejowic. cha³., karczma. Wszyscy p³ac¹ czynsz na œ. Mar- 1. 1351 z. sand. (Derwich 1992 278), 1404n. cina [11 XI], pó³rol. po 4 gr, zagr. po 6 gr, cha³. pow. rad. (AGZ VII 24), 1442 pow. lub. (Mp. IV po 1 gr, karczmarz i rybak [ÛZaborów] po 30 1434), 1553n. pow. rad. (AG 1909), 1819 pow. fl. Pó³rol. daj¹ po 1 kap³onie, 3 maty, 0,5 kor. lub. (Gacki 254), 1827 pow. kazimierski (Tabe- chmielu i 1 kor. ¿o³êdzi oraz po 4 kor. przêdzy 252 Zakrzów–Zaszczytów konopnej i zgrzebnej i 2 kor. przêdzy poczesnej, nia³a ju¿ w 1483 r., a jej grunty wesz³y w obrêb zagr. po 10 jaj, cha³. po 1 kor., a komor. po 0,5 wsi £êka. kor. ¿o³êdzi. Pañszczyzna i pomocne jak w ÛBois- 1. [Pow. rad.?; par. Jaroszyn? lub Oleksów?]. kach (ib. 10, 16, 17–7v); 3. 1483 folw. Andrzeja Markuszewskiego 1662 kl. œwiêt. daje pog³ówne od 75 podda- utworzony z dawnych ³km. (Gacki 287). nych (ASK I/67 74); 1787 liczy 261 mkw (Spis I 5. 1483 Piotr pleb. Oleksowa zeznaje, ¿e b³o- 392; II 114); 1819 wieœ nale¿y do sto³u konw. nie, na którym znajdowa³a siê niegdyœ wieœ Z., œwiêt. (AOkup. 6v); 1827 ma 39 domów i 297 a które ob. nale¿y do wsi £êka, by³o dawniej mkw (Tabela II 309). kmiece, a dopiero Andrzej Markuszewski zamie- 4. 1351 Ûp. 3; 1442, 1553 ÛBraciejowice, ni³ je na dworskie, wobec czego dzies. z niego p. 3. nale¿y do kl. œwiêt. (ib.). 5. Dzies. nale¿y do kl. œwiêt. 7. Derwich 1992 wg indeksu. 1427 ÛBraciejowice; 1470–80 z wszystkich ról kmiecych dzies. snop. i kon. wart. do 1 lub Zastów ÛZaszczytów do 5 grz. dowo¿¹ kl. œwiêt. (DLb. III 241, 243; II 567); 1529 dzies. snop. wart. 1 grz. nale¿y do ZASZCZYTÓW (1400 Zastow; w Ÿr. Zastów sto³u konw. œwiêt. (LR 351); 1542–3 z powodu lub Zaszczytów; Kosyl 30, 79; SHGL 284; Osa- zniszczeñ spowodowanych przez wylew Wis³y dy 175; Derwich 1992a 80) dziœ Zastów Pola- wieœ nie oddaje kl. œwiêt. dzies. (Gacki 280)4; nowski1, 7 km na SW od Kazimierza Dolnego, 1721 dzies. nale¿y do kl. œwiêt. (AV XX 756); u ujœcia rz. Chodelki do Wis³y; ok. 74 km na NE 1819 do sto³u konw. nale¿y dzies. snop. wart. 72 od kl., 12 km na NE od ÛBraciejowic. fl. (AOkup. 10). Pow. lub.; par. ÛWilków. 6. 1542–3 p. Û5; studenci U. Kr.: liczne wpisy W³asn. szlach./król. osób z Z. zapewne dotycz¹ innych miejscowo- 5. Dzies. nale¿y do kl. œwiêt., nastêpnie do bpa œci o takiej nazwie5. krak. 7. ZDP rpsy 11035–7; Gacki 254; SG XIV 1470–80 z ról kmiecych niewymierzonych, na 322; Szafran 205; Myœliñski 40; Su³owska 17–8, których siedzi 20 kmieci, dzies. snop. i kon. wart. 32, 46, 67–8; Sochacka 61; Derwich 1992 wg do 1 grz. dowo¿¹ kl. œwiêt. [Dalej dopisek:] indeksu; 1992a 79–80. „Haec autem decima alienata est a monasterio eodem, incertum ex qua causa vel modo, aut quo 1 Por. Pabianów, przyp. 1. tempore, et pertinet nunc pleno iured ad episco- 2 Por. te¿ Braciejowice, p. 3. pum Cracoviensem, quia forte nunquam ad mo- 3 Por. Boiska, p. 3. nasterium Sanctae Crucis pertinebat” (DLb. II 4 Por. G³odno, przyp. 2. 554; III 249); 1492 Fryderyk Jag. bp elekt krak. 5 Por.: 1413 Woldymir s. Marcina (Al. I 33); 1418 Ja- zatwierdza w rêkach opactwa œwiêt. dzies. snop. kub s. Andrzeja oraz Miko³aj z Z. (ib. 42); 1458 Sta- m.in. w Z. (Mp. V/N 306); 1529 z pewnych ról nis³aw s. Miko³aja (ib. 153); 1468 Miko³aj s. Stani- we wsiach ÛDobre, ÛStok i Z. dzies. snop. wart. s³awa (ib. 190); 1473 Andrzej s. Marcina (ib. 213); 1499 Jakub s. Wojciecha (ib. II 51); 1503 Jakub s. 6,5 grz. nale¿y do bpa krak. (LR 33). Grzegorza (ib. 72); 1511 Miko³aj s. Andrzeja (ib. 7. LL 1565 39; RL 1626 105, 122; LL 1661 129); 1518 Wawrzyniec s. Stanis³awa z diecezji krak. 147; Paw. 47a; Spis I 448; II 170; (Tabela II 319); (ib. 187). SG III 837; XIV 453; SHGL 284; Osady 175; Sochacka wg indeksu; Derwich 1992 wg inde- Zarzecin ÛZerzêcin ksu; 1992a 80; Rozwa³ka 74, 215. 8. Materia³y z XI–XIII w. stwierdzone w trak- Zarzocin ÛZerzêcin cie badañ AZP (Rozwa³ka 168). Uw. Por. Dobre, uw. Podobne noty w DLb. ZARZYJA (1483 Zarzyja) dziœ nie istnieje, le- ÛGarbów, ÛRzeczyca, ÛWojszyn, tak¿e ÛBar- ¿a³a na lewym brzegu Wis³y k. Û£êki. Nie ist- t³omiejowice, ÛGutanów. Jakieœ spory o dzies. Zakrzów–Zawada [sand.] 253 z wsi lub. wiód³ kl. z bpem krak. (oprócz tego 2. 1470–80 graniczy z ÛRzepinem i ÛRze- z 1442 r. o Dobre) w 1458 r. (AKH 6 31 s. 10). pinkiem (ib. III 236); 1780 graniczy tylko z in- nymi w³oœciami Bened. œwiêt. (Inw.Rzep. 11). 1 Tak te¿ Osady 175; SHGL 284 identyfikuje go z Za- 3. W³asn. szlach., od l. 1536–7 cz. kl. œwiêt. stowem Karczmiskim. 1447 Ûp. 4; 1470–80 dz. Prandota Koniñski h. Rawa, 2 lub 4 ³km. niewymierzone, 1 zagro- da z rol¹, 1 karczma z rol¹ (DLb. I 442–3; II 486); ZAWADA [lub.] (1417; Kosyl 43, 79; SHGL karczma w Rzepinie zw. „in Zawada” (ib. III 284) 4 km na NW od ÛW¹wolnicy, nad rz. By- 235); 1504 Jakub Ebermuth z Pogorza³ystawu str¹; ok. 89 km na NE od kl., 25 km na NE od odstêpuje Janowi ze Œwirczowa dzier¿. Ropczyc ÛBraciejowic. m.in. trzeci¹ cz. „mediae alterius” wsi ÛD¹bro- Pow. lub.; par. W¹wolnica. wa i Z. (MS III 1663); 1504 pobór z 1 ³. (ASK I/ W³asn. szlach. 7 8v, 41, 107); 1508 pobór z D¹browy i Z. p³aci 5. Dzies. nale¿y do kl. œwiêt. i prep. w¹wol. Ebermuth (Paw. 461); 1510 pobór z 1 ³. (ASK I/ 1470–80 z 7 ³km. dzies. snop. wart. do 6 grz. 10 20); 1530–1 pobór z 1/2 ³. i 2 kwart oraz od dowo¿¹ kl. œwiêt., z folw. [biorca niewpisa- karczmarza Czalaja (ib. 215, 459v); 1532 pobór ny] (DLb. III 255); z ³km. dzies. wart. do 4 grz. z 1 ³. i karczmy (ib. 597); nale¿y do kl., a z folw. dzies. snop. wart. do 2 grz. 1537 w zamian za klucz koniem³ocki opac- pobiera prep. w¹wol. (ib. 256). [Nastêpnie?] z two œwiêt. otrzymuje od Hieronima £askiego ca³ej wsi, z ³km. i folw., dzies. snop. wart. do wwdy sier. i jego ¿. Anny z Kurozwêk m.in. czê- 4 grz. nale¿y do kl. œwiêt. (ib. II 569); 1537 œci wsi D¹browa i Z. zw. Cio³kowskie, które ww. ÛCelejów; 1649 opactwo œwiêt. wydzier¿awia uzyskali od Andrzeja Cio³ka z ¯elechowa (AG dzies. z wsi Z. prepozytowi w¹wol. za 30 z³1 1893; MS IV 18286; ÛCza¿ów, ÛKoniem³oty); rocznie (Gacki 304); 1538 pobór z 1 ³. i karczmy (ASK I/7 189v); 1546 1652 prep. w¹wol. p³aci konw. œwiêt. za dzies. otrzymuje takie wolnoœci, jak inne posiad³oœci z Z. 30 z³ rocznie (AG nab. 936 1v, 2); [ok. 1689] kl. œwiêt. (AG 1894; MS IV/3 22389); 1553 Zyg- dzies. nale¿y do sto³u konw. œwiêt. (ib. 2, póŸniej- munt A. przenosi na pr. niem. imiennie wyliczo- szy dopisek); [XVIII w.] kl. zamienia swoj¹ dzies. ne wsie kl. œwiêt., w tym Z. (AG 1909); 1564–5 z wsi Z. na dzies. z Gierlachowa [ÛSandomierz, z cz. Ebermutha w D¹browie i Z. pobór z 1,75 ³. p. 5B] nale¿¹c¹ do prep. w¹wol. (ib., wyblak³a, (LS 1564–5 330); 1569, 1571 opat œwiêt. daje póŸniejsza notatka; Gacki 304). pobór z 1,5 ³., od 1 zagr. z rol¹ i z karczmy (ASK 7. Paw. 357, 46a; LL 1565 40, 86, 93–4; RL I/7 264v, 339, 408v); 1577 opat œwiêt. daje po- 1626 130; Spis I 447; II 169; Tabela II 320; Gacki bór z 1,5 ³., od 1 zagr. z rol¹ i z karczmy, z dzia³u 303–4; SG XIV 470; Szafran 205; W¹sowicz 242; szl. Jana Korsanowskiego pobór z 1 kwarty i od Dunin-W¹sowicz 26; SHGL 284; Sochacka wg 3 zagr. z ogrodem (ib. 580); 1578 kl. œwiêt. daje indeksu; Derwich 1992 wg indeksu; 1992a 80; pobór od 3 kmieci na 1,5 ³., 2 zagr. z rol¹ i 1 ko- Rozwa³ka 215. mor. bez byd³a (ib. I/10 772v; Paw. 190); 1629 opat œwiêt. daje pobór od 8 kmieci na 1,5 ³., 1 Gacki pisze o 300 z³, najpewniej przez pomy³kê, sko- 2 zagr. z rol¹ i 1 komor. bez byd³a (RS 1629 61); ro 3 lata póŸniej jej wart. wynosi³a tylko 30 z³. 1662 opat œwiêt. daje pog³ówne od 31 mkw wsi (ASK I/67 30v); 1673 opat œwiêt. daje pog³ówne ZAWADA [sand.] (1447n. Zawada [ale: 1508 z Z. razem z ÛKuczowem i ÛBogus³awcem od Zavady, 1529 Zavada, 1537 Zauada]; Kam. 243; 65 mkw (ib. 236); 1674 pog³ówne od 57 mkw, Kop.K 286) dziœ pó³nocna cz. wsi ÛPaw³ów, nad w drugiej racie od 26 mkw (ib. 406, 459); rz. Œwiœlin¹; ok. 13 km na NE od kl. 1780 nale¿y do klucza rzepiñskiego dóbr sto³u 1. 1504n. pow. sand. (ASK I/7 8v), 1827 pow. opata komendatoryjnego. 4 dymy. 3 kmieci (Jan opat. (Tabela II 319); 1470–80n. par. Paw³ów Garbacz, wd. Maci¹gowa, Marcin Dudek), 3 zagr. (DLb. II 486). (Walenty Molawa, Józef Krak, Jan Gora). Z po- 254 Zawada [sand.]–Zbêdowice wodu s³abych ziem powinnoœci s¹ zmniejszone. D¹browie, o tyle nie ma takich informacji (prócz 2 kmieci pracuje po 3 dni tyg. sprzê¿ajem, daje w¹tpliwej wzmianki z 1564 r.) o Z. Sugeruje to, po 24 gr czynszu i 1 kor. ¿yta, 1 kmieæ pracuje ¿e od l. 1536–7 kl. posiada³ ca³¹ wieœ Z. Albo 2 dni tyg. sprzê¿ajem, p³aci 12 gr i daje 3/4 kor. zatem opactwo posiada³o ju¿ wczeœniej cz. Z., a ¿yta. Wszyscy odrabiaj¹ po 2 dni powaby, 12 ³ok- w l. 1536–7 uzyska³o jej resztê, albo te¿ cz. Z., ci oprawy, daj¹ po 1 kap³onie i 20 jaj. 2 zagr. pra- pozosta³a po l. 1536–7 w rêkach szlach., wch³oniêta cuje po 3 dni tyg. pieszo, odrabia po 6 ³okci opra- zosta³a przez poblisk¹ szlach. wieœ Jab³onna. wy i daje po 6 gr czynszu, 1 zagr. pracuje 2 dni tyg. pieszo, odrabia 4 ³okcie oprawy i daje 3 gr 1 1431 Maciej s. Andrzeja (Al. I 78); 1436 Stanis³aw czynszu, wszyscy zagr. odrabiaj¹ po 2 dni powa- s. Andrzeja, potem prof. teologii, zm. 1491 (ib. 88); by. S¹ zwolnieni od pasania trzody, inne powin- 1478 Wac³aw s. Stanis³awa (ib. 237). noœci jak w ÛRzepinie. Subsidium charitativum wynosi 130 z³ (Inw.Rzep. 11, 29); 1787 liczy 48 ZBÊDOWICE (1413; Rym. 71; Kosyl 12, 79; mkw (Spis I 414; II 135); 1816 kl. oddaje pust- SHGL 285) 6 km na NE od Kazimierza Dolne- kowie Z. w do¿ywotni¹ dzier¿awê (Gacki 262); go; ok. 86 km na NE od kl., 22 km na NE od 1819 wieœ Z. z osadami ÛPisarka i ÛBogu- ÛBraciejowic. s³awice nale¿y do sto³u opata (AOkup. 3v, 112n.); Pow. lub.; par. Kazimierz. 1827 ma 9 domów i 63 mkw (Tabela II 319). W³asn. szlach./król. 4. 1447 Kazimierz Jag. przenosi na pr. œredz. 5. Dzies. nale¿y do kl. œwiêt. i pleb. Kazimie- wsie Prandoty z Zaj¹czkowic, w tym D¹browê, rza. ÛDziurów i Z. (MI 25; MS I 9); 1553 Ûp. 3. 1465 Jan bp krak. upowa¿nia Klemensa ar- 5. Dzies. nale¿y do prep. kiel., nastêpnie do chid. lub. do rozstrzygniêcia sporu miêdzy opac- wiceprep. kiel. i pleb. Paw³owa. twem œwiêt. a Janem z ÛGarbowa pleb. Kazi- 1470–80 z ca³ej wsi dzies. snop. wart. do mierza o dzies. z wsi Z. (Gacki 300); 1465 [?] 2 grz. oraz kon. z 4 wi¹zek dowo¿¹ do stodo³y Klemens archid. lub., rozs¹dzaj¹c ww. spór, przy- prep. kiel. (DLb. I 442; II 486). Po odst¹pieniu znaje plebanowi dzies. z folw. król. oraz z wyli- jej wiceprepozytowi kiel. do jego stodo³y zwo¿¹ czonych ról kmiec., a z pozosta³ych ról kmiec. dzies. snop. wart. do 1,5–2 grz. i dzies. kon. dzies. pobieraæ ma kl. œwiêt. (ib.); 1470–80 z 10 z 2 wi¹zek (ib. I 443); 1529 z Z. szlacheckiej ³km. dzies. snop. i kon. wart. do 8 grz. dowo¿¹ dzies. snop. wart. 1 grz. oraz dzies. kon. wart. kl. œwiêt., z nielicznych ról kmiecych oraz z folw. 3 gr nale¿y do wiceprep. kiel. (LR 466); 1780 dzies. snop. nale¿y do pleb. Kazimierza (DLb. dzies. snop. z gruntów od wsi Z. do rz. Œwiœliny II 553; III 246–7); nale¿y do wiceregencji seminarium kieleckiego, 1482 Stanis³aw z Wojszyc oficja³ i kan. sand. z gruntów Z. za rz. Œwiœlin¹ nale¿y do pleb. Paw- jako sêdzia komisaryczny z ramienia Jana bpa ³owa (Inw.Rzep. 11); 1854 dzies. nale¿y do pleb. krak. przys¹dza opactwu dzies. z wyliczonych ról Paw³owa (Wiœ.I³. 156). w Z. (Gacki 300); 1529 ze Z. i ÛStoku dzies. 6. Studenci U. Kr.: trzy wpisy osób z Z. do snop. wart. 4/38 grz. nale¿y do sto³u konw. œwiêt., metryki zapewne dotycz¹ innych miejscowoœci z pewnych ról kmiecych dzies. snop. wart. 20 gr o takiej nazwie1. pobiera pleb. Kazimierza (LR 351, 445); 1616 7. ZDP rps 11073; Gacki 254; SG XIV 470; proces miêdzy opactwem œwiêt. a dz. Z., Gabrie- Derwich 1992 wg indeksu; Wroniszewski. lem Têczyñskim, wwd¹ lub., o dzies. ze Z. (Gacki Uw. Por. D¹browa, uw. Wzmianki Ÿr. z l. 300); 1622 do 1652 ÛSkowieszyn; 1686, 1717, 1470–80 i 1529 sugeruj¹, ¿e ju¿ w tym czasie 1728 dalsze procesy miêdzy kl. œwiêt. a dz. Z. opactwo posiada³o jak¹œ cz. Z., wchodz¹c¹ w o dzies. z tej wsi (ib.); 1749, 1769 ÛSkowieszyn; sk³ad granicz¹cej z ni¹ starej wsi klaszt. Rzepin. 1819 dzies. snop. kupowana przez gromadê za Wg tekstu dokumentów z l. 1536–7 kl. uzyska³ 54 z³ nale¿y do sto³u konw. (AOkup. 10v). wówczas tylko cz. Z. i D¹browy. Jednak o ile po 7. Paw. 357, 22a; RL 1626 139; Tabela II 322; tej dacie wystêpuje w Ÿr. w³asn. szlachecka w Gacki 300; SG XIV 516; Wojciechowski 1930 Zbêdowice–Zerzêcin 255

121; Szafran 205; SHGL 285; Sochacka wg in- byd³a (Paw. 212); 1787 liczy 267 mkw, w tym deksu; Derwich 1992 wg indeksu; 1992a 80; 4 ¯ydów (Spis I 374; II 97); 1787 ma 55 domów Rozwa³ka 215. i 368 mkw (Tabela II 323). 8. Materia³y z XI–XIII w. stwierdzone w trak- 5. Dzies. nale¿y do plebanów Solca i Gorzyc. cie badañ AZP (Rozwa³ka 32, 168). 1470–80 z folw. dzies. snop. wart. do 2 grz. pobiera pleb. Solca, z reszty wsi dzies. snop. ZBIGNIEWICE (1427; SHGL 285) dziœ nie ist- wart. do 7 grz. nale¿y do pleb. Gorzyc (DLb. II niej¹, lokalizacja nieznana. Le¿a³y w z. lub. lub 355, 427); 1529 z folw. dzies. snop. wart. 7 grz. we wschodniej, nadwiœlañskiej cz. pow. rad. pobiera pleb. Solca, z ról kmiec. dzies. snop. W³asn. szlach. wart. 6 grz. nale¿y do pleb. Gorzyc (LR 261, 377). 5. 1470–80 wieœ Z. wymieniona bez opisu 6. 1529 Pawe³ ze Z., pleb. Nasiechowic, pre- wœród wsi sk³adaj¹cych „ex antiquo” dzies. snop. bendarz koœcio³a par. w Koœcielcu (ib. 59). kl. œwiêt. (DLb. III 253). 7. Paprocki 126, 141–67, 219; SG XIV 524; 7. SHGL 285; Derwich 1992 wg indeksu. Boniecki XIII 233n.; Odkrycia w Wiœlicy, W. 1963, 236, 263, 268; PSB XIX 132; Derwich ZBORÓW (1339n., 1410, 1508, 1531 Sborow, 1992 wg indeksu. 1409, 1470–80, 1529n. Zborow, 1827 Zborów Uw. W zestawieniu pominiêto póŸny falsyfi- [ale: 1399, 1400, 1470–80n. Zborowski, Zborow- kat, rzekomo z 1305 r. (Mp. I s. 164, „Zborow”), szky, 1428 Sborowski]; Kam. 244; Niec. 235; oraz liczne wzmianki z 2 po³. XV i XVI w. o Zbo- Kop.K 301) 15 km na SE od Buska Zdroju; ok. rowskich h. Jastrzêbiec, dziedzicz¹cych m.in. 53 km na S od kl., 22 km na SW od ÛKonie- wieœ Z. m³otów. 1. 1508n. pow. wiœl. (Paw. 487), 1827 pow. Zegil ÛSzczeg³o stopnicki (Tabela II 323); 1470–80n. par. ÛSo- lec (DLb. II 355). Zerwikaptur ÛSerwis 3. W³asn. kl. œwiêt. do 1339 r., nastêpnie szlach. Zerwisz ÛSerwis 1339 opactwo œwiêt. zamienia swoje wsie ÛOpatkowice [krak.] i Z. na wsie ÛRzepin, ZERZÊCIN (1369 Zerzocin, 1374 Sarzacin; ÛRzepinek, Û¯erniki i ÛSzczybrzê nale¿¹ce do XVII–XVIII w. ¯erzocin, Rserocin, Rzerzêcin, Przybka, podsêdka krak. (Mp. III 660); Zerzêcin) dziœ nie istnieje. Pierwotna nazwa d¹- 1361 br. Wiktor i Piotr ze Z. oraz Niemierza browy lub pustki, nastêpnie so³ectwa. W XVI w. z Rac³awic sprzedaj¹ kl. w Mogile cz. Muniako- na jej terytorium powsta³a wieœ ÛPaprocice. wic (Mog. 77); 1. 1369 dziedzictwo (hereditas), d¹browa 1386–1416 Marcisz ze Z., Zborowski h. Jast- (merica) (Mp. III 830), 1374 d¹browa (merica) rzêbiec (KK II 330; AKP 8 40, 44, 47, 135 (1191), (ib. 864); [pow. sand.]. 160, 259, 277; KK II 460; AKP 8 465 (1597), 2. 1369, 1374 Ûp. 3.4. 1603, 480 (1609), 512, 514 (1658), 611, 620, 701); 3.4. W³asn. kl. œwiêt. 1412–28 Piotr ze Z. Zborowski (AKP 8 1693, 954, 1369 opat Stefan sprzedaje na pr. dziedzicz- 957, 1089); ok. 1440 zm. Pawe³ Zbo¿eñski, dz. nym za 6 grz. Okos³awowi so³tysowi Olszewni- m.in. Z. (M. Friedberg, Ród £abêdziów w wiekach cy dziedzictwo (hereditas) Z. rozci¹gaj¹ce siê od œrednich, RTH 7, 1924–5, 43); 1470–80 dz. Piotr kopców granicznych klucza ³agowskiego do gra- Zborowski h. Jastrzêbiec, folw. ryc., ³km. (DLb. nic wolnizny Mi³owana czyli Ratajów [ob. ÛWól- II 355, 427–8); 1508 Andrzej Zbo¿eñski p³aci po- ka Milanowska], a st¹d, w³¹czaj¹c d¹browê (me- bór m.in. ze Z. (Paw. 487); 1529 wieœ z folw. (LR rica) Z., a¿ do œcie¿ki lechowskiej1, miêdzy d¹- 461); 1531 pobór z 2,5 ³. i karczmy dorocznej browami (merica) ÛSenno i ÛCitanika. So³tys (ASK I/10 489, 519v); 1579 Andrzej Zborowski otrzymuje 3 ³. wolne od wszelkich œwiadczeñ p³aci pobór od 14 kmieci na 2,5 ³. i 13 komor. bez ³¹cznie z dzies., trzeci denar z kar s¹d., szósty 256 Zerzêcin –¯erniki denar z czynszów, 3 ogrody, jatki miêsne, ³awy rze klaszt. wyraŸnie stwierdzaj¹, ¿e Z. to póŸniej- piekarzy i szewców, wolny staw, m³yn, karczmê sze Paprocice (AG 1787 dorso; Jonston II/9 19v; oraz pe³ne s¹downictwo w sprawach du¿ych Szepiñski 140). Wzmianki te oraz opis granic Z. i ma³ych nad mkcami Z. Mo¿e te¿ odst¹piæ so- dowodz¹, ¿e Paprocice lokowano w 1580 r. rze- ³ectwo dowolnej osobie, akceptowanej przez kl. czywiœcie na terytorium Z. Lokacja z 1369 r. nie W zamian ma s³u¿yæ wedle woli opata oraz da- powiod³a siê i ju¿ w 1374 r. teren ten przy³¹czo- waæ co roku obiedne. Kmiecie uzyskuj¹ 20 lat ny zosta³ do Ratajów, czyli do ob. Wólki Mila- wolnizny, po której maj¹ p³aciæ na œ. Micha³a [29 nowskiej. Stan taki utrzymywa³ siê jeszcze w XV IX] 1 wiard. za dzies., a na œ. Marcina [11 XI] w. (DLb. III 232). Por. te¿ Wolnizna Berstana i 1 wiard. czynszu, uprawiaæ, tzn. oraæ, siaæ, zbie- Raszkowice. raæ i zwoziæ 2 morgi, 1 na zimê, 1 na wiosnê, dawaæ 2 razy w roku obiedne lub po 1 wiard. za 1 Nazwa pochodzi od pobliskiej wsi Lechów. ka¿de, inne honory oddawaæ tak jak w innych wsiach opactwa (ib. 830); 1374 opat przy³¹cza Zirniki Û¯erniki do wsi Rataje m.in. d¹browê (merica) Z. z lasami i ³¹kami, po³o¿on¹ miêdzy wsi¹ Rataje a ÛWol- Zirzyna Wola ÛSerwis nizn¹ Berstana, któr¹ to d¹browê Jakub, obecny so³tys Ratajów, kupi³ za 6 grz. od ¯egoty z Olszo- ZWINKOWICE (1470–80 Zwinkowycze) dziœ wnicy (ib. 864). nie istniej¹, lokalizacja nieznana. Le¿a³y w z. lub. 5. 1369 Ûp. 3.4. lub we wschodniej, nadwiœlañskiej cz. pow. rad. 7. Gacki 81, 255–6; Derwich 1992 wg inde- 5. 1470–80 wieœ Z. wymieniona bez opisu ksu. wœród wsi sk³adaj¹cych „ex antiquo” dzies. snop. Uw. Por. Paprocice. Kam. 242, 249, a za ni¹ kl. œwiêt. (DLb. III 253). Niec. 329, mylnie identyfikowali „Sarzacin” z 7. Derwich 1992 wg indeksu. 1374 r. z wsi¹ Zarzêcin po³o¿on¹ nad rz. Pilic¹. Zapiski dorsalne na dok. z 1369 r. oraz kronika- Zyrniki Û¯erniki

¯

¯ERNIKI (1339 Sernyki, Zyrniki, 1351 Zirni- 3. W³asn. szlach., od 1339 r. kl. œwiêt., na- ki, 1420, 1424 Zirniky, 1430 Zyrniki, 1467 Styr- stêpnie szlach., a potem bpa w³oc³. niki, 1470–80 Zyrniki, Zyrniky, 1529 Zyrnyky, 1339 opactwo œwiêt. zamienia swoje wsie 1534 Zerniki, Zirniki, 1538 Zernÿkj, 1564–5 Zyr- ÛOpatkowice [krak.] i ÛZborów na wsie ÛRze- nyky, 1578 ¯erniki, 1662n. Zerniki, 1827 ¯erni- pin, ÛRzepinek, ¯. i ÛSzczybrzê nale¿¹ce do ki Kam. 251; Kop.K 261) 13 km na W od Opa- Przybka, podsêdka krak. (Mp. III 660); 1351 towa; ok. 17 km na SE od kl. Kazimierz Wlk. przenosi na pr. œredz. imiennie 1. 1351 z. sand. (Derwich 1992 278), 1538n. wyliczone posiad³oœci kl. œwiêt., w tym Rzepin, pow. sand. (ASK I/7 188v), 1827 pow. opat. (Ta- Rzepinek i ¯. (Derwich 1992 278); bela II 329); 1470–80n. par. Baækowice (DLb. 1420–67 Stanis³aw ¯yrnicki z ¯., ÛMilejo- II 329), 1538 par. £agów (ASK I/7 188v), 1564–5 wic, ÛWierzb¹towic i ÛJagnina (Mp. IV 1189, par. Zbilutka (LS 1564–5 328), 1578n. par. Baæ- 1220, 1342, 1359; ZDM II 554; TN XX 68)1; kowice (Paw. 189). 1424 Stanis³aw z ¯. w zamian za cz. Wierzb¹to- 2. 1470–80 graniczy z Okalin¹ i ÛModlibo- wic odstêpuje Miko³ajowi ze Zwoli swoj¹ cz. ¯., rzycami (DLb. I 397; III 235); 1598 ma wyzna- obci¹¿on¹ kwot¹ 120 grz., któr¹ Miko³aj zobo- czone granice z wsiami Golesze, Modliborzyce, wi¹zuje siê sp³aciæ (Pol. 198; Mp. IV 1220; Li- Piskrzyn i Baranów (Inw. 1598 214). browski s. 332; AG 18153); 1430 Miko³aj z Ostro- ¯erniki 257 wa sprzedaje za 300 grz. Andrzejowi z Chronowa owocowy, który przynosi 5 fl. 9 kmieci na 7,5 ³. swoj¹ cz. ¯. (Pol. 200; Mp. IV 1269; Librowski 6 kmieci (Jan Baka, Jan Grisz, Jan [!] Baka, s. 62n.4); 1430 Andrzej ze Strachocina sprzeda- Walentyn Grisz, Tomasz Koczmis i Wawrzyniec je wieœ ¯. Maciejowi z Bielaw kaszt. brzeziñskie- Kemlia) ma po 1 ³., pracuje po 3 dni tyg., p³aci mu za 300 grz. (Pol. 202; Librowski s. 61–25); po 22 gr czynszu i 6 gr siemiennego, ma wystar- 1470–80 w³asn. bpa w³oc³., folw. biskupi, 11,5 czaj¹c¹ liczbê œwiñ. 2 kmieci (Stanis³aw Kola- ³km., 3 zagrody z rol¹, 3 karczmy z rol¹. Kmie- stik i Micha³ Michalek) ma po 1/2 ³., pracuje po cie p³ac¹ po 20 gr czynszu, po 1/2 na œ. Trójcê 2 dni tyg., p³aci po 11 gr czynszu i 3 gr siemen- i na œ. Marcina [11 XI], p³ac¹ i daj¹ stacyjne, nie nego, nie ma wystarczaj¹cej liczby œwiñ. Kmie- daj¹ owsa, daj¹ po 30 jaj i 3 koguty, podwody cie uprawiaj¹cy role opust. p³ac¹ po 7, a nawet do Opatowa i Bodzentyna. Zagr. nic nie p³ac¹, po 10 fl. czynszu z ³ana. Mateusz Mozdzen p³a- pracuj¹ po 1 dniu tyg. pieszo. Dwu karczmarzy ci 11 gr czynszu i 3 gr siemiennego. 2 zagr. p³a- p³aci po 36 gr, jeden – 1 grz. czynszu, wszyscy ci po 12 gr, z 3 karczem dwie p³ac¹ po 3/6 fl. z karczem odrabiaj¹ pomocne bez dnia (DLb. I czynszu, a jedna 2 fl. Wszyscy daj¹ z 1 ³. po 3 624; II 329, 468); 1529 Ûp. 5; kap³ony, 30 jaj, 6 kor. owsa, 1 solidzie „spisne- 1534 w³asn. bpa w³oc³., klucz piórkowski. go” i 1 gêsi (Inw. 1598 214–5); 1629 bp w³oc³. Folw., staw rybny, 4,5 ³. osiad³ego: po 1 ³. maj¹ daje pobór od 7 kmieci na 6,5 ³. i 1 zagr. z rol¹ Micha³ [Baka?], Maciej Baka i Marcin Kolastik, (RS 1629 59); po 1/2 ³. Sobieraj, Mozdzen i Marcin Giezek, 6,5 1631 w³asn. bpa w³oc³., klucz piórkowski. ³. opust., 2 zagr. (Russek i K¹dzio³ka), 3 karcz- Folw. z piekarni¹, stodo³¹, obor¹ i 4 chlewami, my, które dzier¿¹ Maciej Grisz, Gorcziczin i K¹- staw. 7 kmieci (Sczesny Grysik, Michalek, Koc- dzio³ek. Kmiecie p³ac¹ po 22 gr czynszu, daj¹ misz, Jan Grys, Baka, Pieni¹¿ek i Walenty Grys) po 6 kor. owsa, 30 jaj, 3 kap³ony, przygotowuj¹ ma po 1 ³., z którego p³ac¹ po 28 gr czynszu, daj¹ po 1,25 kor. konopi, pracuj¹ po 1 dniu tyg. Karcz- po 9 kor. owsa, 3 kap³ony i 30 jaj, Matuszek z 1/ marze p³ac¹ po 36 gr czynszu, zagr. po 6 gr i s³u¿¹ 2 ³. p³aci czynsz i daje daniny w po³owie wy- na folw. (AKH 3 s. 102); 1538 pobór z 2,5 ³., od 2 miaru, cha³. Strza³ka p³aci 12 gr czynszu, a 2 zagr. i z 1 karczmy (ASK I/7 188v); 1564–5 pobór karczmarzy (Sczesny Grysik i Michalek) p³aci po z 3 ³. (LS 1564–5 328); 1578 bp w³oc³. [?] daje 1/18 z³ czynszu. Wszyscy p³ac¹ po 24 gr stró¿- pobór od 17 kmieci na 6,5 ³. i 1 zagr. (Paw. 189); nego i 24 gr obiednego, „powinni gêœ i kura z 1582 w³asn. bp w³oc³., klucz piórkowski. drugimi”. Z ról opust. Walenty Grys p³aci 2 z³, a Folw., stawek, 3 karczmy, 7 ³. osiad³ych, 3,5 Pieni¹¿ek 4 z³ (Inw. 1631 226, 237); 1787 liczy opust. 7 kmieci (M[icha³] Baka, J[an] Grisz, 129 mkw, w tym 4 ¯ydów (Spis I 395; II 119); W[alek] Grisz, Kolastik, Koczmis, Kemlia i 1827 ma 19 domów i 138 mkw (Tabela II 329). M[iko³aj] Baka) pracuje po 3 dni tyg., daje 4. 1351 Ûp. 3. podwójny przewóz oraz p³aci po 22 gr czynszu 5. Dzies. nale¿y do bpa w³oc³., bpa krak. z 1 ³., daje po 1 kor. konopi, 6 kor. owsa, 3 lub 6 i pleb. Modliborzyc. kap³onów oraz 30 jaj, 2 zagr. (Strza³ka i M[icha³] 1470–80 z ca³ej wsi oprócz folw. dzies. snop. Baka) p³aci po 12 gr czynszu. Z trzech karczem i kon. wart. do 8 grz. nale¿y do bpa w³oc³., z folw. jedna, dzier¿awiona przez Kindora, ma 1 ³. roli i dzies. snop. wart. do 2 grz. pobiera pleb. Modli- p³aci 2 fl. czynszu, 2 pozosta³e, dzier¿awione borzyc. Do pleb. Boækowic nale¿y tylko kolêda przez Grisza i Bakê, maj¹ po 1/2 ³. roli i p³ac¹ i denar œ. Piotra (DLb. I 624; II 329, 468); 1529 po 1/18 fl. czynszu oraz daj¹ podwójny przewóz, z ³km. w ¯., Piskrzynie i Go³oszycach [?] dzies. czyli du¿y i ma³y. J[an] Grisz z 1 ³. roli opust. snop. wart. 1,5 grz. nale¿y do bpa krak., z pew- p³aci 5 fl. czynszu, Micha³ Baka tak¿e z 1 ³. ta- nych ról folw. dzies. snop. wart. 20 gr pobiera kiej roli 4 fl., a Walek Grisz z 1/2 ³. – 2/15 fl. pleb. Modliborzyc (LR 11, 367); 1534 dzies. wart. (Inw. 1582 334, 347); 12 grz. nale¿y do bpa w³oc³. (AKH 10 s. 112); 1598 w³asn. bpa w³oc³., klucz piórkowski. 1582 26 grz. za dzies. p³ac¹ do sto³u bpa w³oc³. Folw. ma 5 ³., dom dla czeladzi, 2 ogrody i sad (Inw. 1582 356); 1598 dzies. nale¿y do sto³u bpa 258 ¯erniki–¯erwisz w³oc³., ostatnio sprzedano j¹ za 45 fl., ale mo¿- niêtym. Jednak¿e ma³a precyzja redaktora tego na j¹ sprzedaæ za 48 fl. Pleb. Modliborzyc roœci dok. (Derwich 1992 278), dowiedziona obecnoœæ jakieœ prawa do pó³³anka Mateusza Mozdzena w³asnoœci szlach. w ¯. przed lub co najmniej (Inw. 1598 214); 1631 dzies. nale¿y do sto³u bpa równoczeœnie z biskupi¹, s¹siedztwo nale¿¹cych w³oc³. (Inw. 1631 226); 1676, 1694, 1727, 1747, z dawna do opactwa Modliborzyc, wreszcie 1764 dzies. snop. od poddanych nale¿y do pleb. uprawnienia pleb. Modliborzyc do dzies. z folw. Modliborzyc (Kowalski 260); 1736 do pleb. Mo- w ¯. sk³aniaj¹ do przypuszczenia, ¿e w 1339 r. dliborzyc nale¿y dzies. snop. od 1 zagr. w ¯. (AV kl. uzyska³ te w³aœnie ¯. (lub ich cz.). Dalsze losy XXV 135). tej w³oœci mog³y byæ dwojakie. Albo, jeœli by³a 6. Studenci U. Kr.6: 1414–15 Jan s. Jaskona niewielkich rozmiarów, w³¹czono j¹ po 1351 r. „de Szirniky” (Al. I 36); 1422 Miko³aj s. Piotra w obrêb Modliborzyc, albo te¿ utracono (sprze- „de Zhyrniky” (ib. 54); 1441 Jakub s. Jana „de dano?) w l. 1351–1420. Zirniky” (ib. 100); 1475 Pawe³ s. Jerzego „de Szyrnyky” (ib. 215). 1 W tym samym czasie, w l. 1427–47, wystêpuje Sta- 7. ZDP rpsy 1620, 11322–5; SG XIV 783; nis³aw „Zyrniczski” z Syrnik k. Lewartowa, którego Derwich 1992 wg indeksu. synem by³ Jan z Syrnik (1447 r.), a tak¿e Piotr „Zyr- Uw. W lit. czêsto mylnie identyfikuje siê ¯. niczski”, dz. Gorzkowa (1452 r.), podsêdek z. che³m- skiej (1460 r.), zabity w 1468 r., br. Macieja z Syrnik z 1424 r. z ¯. w par. Kargów k. Sopnicy. Nie ule- (1468 r.) – por. SHGL 230. Mimo zbie¿noœci imion ga w¹tpliwoœci, ¿e chodzi tu o ¯. k. Modliborzyc, jest to chyba inna rodzina, zwi¹zana z okolicami Opa- jak zreszt¹ s³usznie przypuszcza³ F. Piekosiñski. towa. Stanis³aw ¯yrnicki uzyska³ póŸniej z r¹k kl. Nie wiadomo, czy bp w³oc³. posiada³ cz. ¯. ju¿ œwiêt. Jagnin. w XIV w. – jest to mo¿liwe. W ka¿dym razie, 2 Z orygina³u i kopii w archiwum kapitu³y w³oc³., daw- jak œwiadczy o tym obecnoœæ w archiwum kapi- ny egzemplarz Miko³aja ze Zwoli. tu³y w³oc³. orygina³ów dok. z l. 1424 i 1430, miê- 3 Orygina³ z archiwum œwiêt., dawny egzemplarz Sta- dzy 1430 r. a l. 1470–80 bp w³oc³. wykupi³ ca³e nis³awa. 4 3 czêœci ¯. z r¹k szlach. Nie wiadomo jednak, czy Z kopii sporz¹dzonej z orygina³u w archiwum kapi- tu³y w³oc³., dawny egzemplarz Andrzeja. te ¯. mo¿na identyfikowaæ z wsi¹ uzyskan¹ przez 5 Z orygina³u jw. opactwo w 1339 r. W dok. z 1351 r. umieszczo- 6 Identyfikacja miejscowoœci niepewna. no ¯. miêdzy Rzepinem a Boleszynem – nie mo¿na zatem wykluczyæ, ¿e, podobnie jak Szczy- ¯erwikaptur ÛSerwis brza, tak¿e i owe ¯. by³y niewielkim Ÿrebem po- ³o¿onym k. Rzepina i przezeñ po 1351 r. wch³o- ¯erwisz ÛSerwis 259

INDEKS NAZW GEOGRAFICZNYCH I TERENOWYCH

W indeksie zastosowano nastêpuj¹ce skróty: j. – jezioro, m. – miasto, rz. – rzeka, w. – wieœ. Wyró¿niono nazwy posiadaj¹ce oddzielne has³o oraz strony, na których to has³o siê znajduje.

Aleksandra, kuŸnica 117 Bieliny, w. 133, 182, 198, 230 Andrzejów ➛Kuczów Bielnik, polana 44, 83, 200, 201, 223, 225 Bielowska, czêœæ Bielowa 44, 45 Babice, w. 91 Bielów, w. 41–43, 44–46, 51–53, 82, 121, 133, Babin, w. 57, 63, 87–89, 164 137–139, 168, 197, 198, 200, 204, 205, 207, Baczków, w. 130 208, 228, 250 Baækowice, w. 256, 257 Bielszczyzna, grunty 110 Bajorek Zap³awy ➛Zap³awy Bajorek Biórków Du¿y i Ma³y ➛Birków Bakiel, m³yn 139 Birkowski, gaj 156 Ba³tów, w. 86, 155, 188, 234 Birków, w. 156 Baranów, w. 43, 48, 61, 245, 256 Biskupie Do³y ➛Do³y Biskupie Bart³omiejowice, w. 41, 47, 73, 81, 230, 231, B³onie, rola 88 252 B³otne Strykowice ➛Strykowice B³otne Bartoszowiny, w. 41, 42, 57, 138, 139, 151, B³oto Ostre ➛Ostre B³oto 198, 208 Bobrowiec, las 76 Bartoszów ➛Bartoszowiny Bobrowy, bagno 77 Baryczka, w. 88 Boby, w. 112 Baszowice, w. 41–43, 45, 46, 51, 82, 116, 121, Bochnia, m. 149, 204, 205 122, 133, 137–140, 169, 179, 180, 197, 200, Bochotnica, w. 46, 59, 61, 168 204, 205, 207, 208, 248–250 Bochotnica Koœcielna, w. 46, 47, 61, 230 Baszowska Wolka ➛Wolka Baszowska Bodzanowy £êg, miejsce 77 B¹czyñska, ³¹ka 114 Bodzentyn, m. 44, 51, 55, 80, 112, 133, 134, Belnianka, rz. 133, 182, 192 141, 160, 201, 229, 257 Be³k, m³yn 146 Bogartowice, w. 147 Benedyktyñska Górka ➛Górka Benedyktyñska Boguchwa³owice ➛Bucha³owice Beradz, w. 177 Bogucice, w. 116 Berstana Wolnizna ➛Wolnizna Berstana Bogus³awice, w. 47, 66, 108, 154, 155, 157, Beszowa, w. 100 172, 254 Bêdki ➛Bêtki Bogus³awiec, niwa 47, 155, 173 Bêtki, w. 43, 47 Bogus³awiec ➛Bogus³awice, Kuczów Bia³e, j. 60, 192 Bohin, w. 164 Bia³obrzegi, w. 43, 44, 48, 49, 60, 61, 77, 89, Boiska, w. 43, 47–49, 53, 54, 56, 74, 76–78, 93, 207, 245 88, 89, 93, 97, 132, 182, 193, 205, 207, 208, Bidziny, w. 240 245, 250–252 Biechów, w. 100 Boiska Kêpa ➛Kêpa Boiska 260

Boksice, w. 85, 91, 140 Bukówka, w. 55, 57, 58, 64, 99, 140, 154, 155 Boleszyn, w. 49–51, 54, 55, 63, 72, 83, 161, Busko Zdrój, m. 49, 161, 255 180, 204, 205, 207, 208, 237, 238, 251, 258 Bussecz, w. 41, 57, 58, 167, 168, 179, 198, 246 Boleszyñskie Zagaje ➛Zagaje Boleszyñskie Buzecz ➛Bussecz Borki, rola 47 Bystra, rz. 41, 43, 46, 58, 61, 110, 229, 238, Borkowski, klucz dóbr bpstwa w³oc³. 58 253 Borowy, m³yn 144 Bystrzyca, rz. 68 Borowy, plac 137 Bystrzyca, w. 68 Borówka ➛Ciep³a, rz. Bostowska Wola, w. 51, 59, 79, 112, 114, 137, Capla ➛Ciep³a, w. 207, 244 C¹ssow ➛Cza¿ów Bostów, w. 41, 43–46, 51–53, 92, 97, 112, 121, Celejów, w. 46, 47, 58, 59, 66, 93, 168, 181, 123, 127, 160, 198 186, 204, 230, 231, 239, 253 Braciejowice, w. 41, 43, 46–49, 53, 54, 55–59, Cepla ➛Ciep³a, w. 61, 62, 68, 73–79, 81, 83, 86, 89, 93–99, 105, Cêbrowska, ³¹ka 233 109, 111, 112, 115, 118, 131, 132, 148, 150, Charz, w. 230, 231 152, 157, 158, 164, 168, 170, 181, 182, 186, Chatków, w. 177 188, 192, 193, 204–208, 227, 232, 238–241, Che³m, las, w. 51, 59, 79, 136, 159, 160, 183, 244–246, 249–254 186, 208 Bracienino, w. 54, 157, 240 Che³mowa Góra ➛Góra Che³mowa Brama Królewska (Œwiêty Krzy¿) 200 Chirnicow ➛Czerników Brama Opatowska (Sandomierz) 178 Chlewiska, w. 68 Brannica ➛Jab³onica Chocimów, w. 161 Bratków, w. 60, 61, 126, 130 Chodel ➛K³odnica Koœcielna Brins, bór 48 Chodelka, rz. 68, 95, 96, 98, 158, 159, 192, 252 Bronice, w. 230, 231 Chorzelów, w. 243 Broniczkowice, w. 58 Chotcza ➛I³¿anka Broniewice, w. 51, 54, 55, 56, 58, 64, 83, 99, Chotcza, w. 43, 59–61, 76, 77, 89, 90, 111, 192, 143, 154, 155, 219, 229, 242, 251 193, 251 Bronowice, w. 55, 56, 112 Chotecka Kêpa, w. 89 Browarzysko, ³¹ka 237, 238 Chronów, w. 122–124 Brzeœcie, w. 88, 89 Chronówek, w. 124 Brzeœcie Stare ➛Brzyœcie Chrosty Dêbowe, zaroœla 114 Brzozowa Gaæ, w. 56, 57, 95, 158 Chruszczów, w. 61, 62, 108, 231 Brzuchania, w. 145 Chrz¹stów, w. 243 Brzyœcie, w. 89 Chyb, rola 98 Bucha³owice, w. 47, 57, 115, 230, 231 Chybice, w. 63, 64, 152, 154, 179 Budki, place 138 Chybicka D¹browa ➛D¹browa Chybicka Budzyn, w. 57, 58, 137, 246 Ciatratowska, rola 171 Bugaj (alias ➛Stefanów), w. 103 Ciepielów, w. 94, 193, 245 Bujak, m³yn 207 Ciep³a, rz. 62, 63 Bujowa, w. 152 Ciep³a, w. 53, 58, 59, 62, 63, 65, 66, 99, 105, Bukowiany [pow. rad.] ➛Bukowye 122, 124, 125, 204, 225 Bukowiany [pow. sand.], w. 177 Ciernie Wysokie ➛Wysokie Ciernie Bukowka, droga 125 Cierno, w. 145 Bukowye [dziœ Bukowiany] 167 Cio³kowskie, czêœæ Zawady 64, 67 261

Cirnicow ➛Czerników Czyrsl, rola 98 Citanika, d¹browa 63, 168, 179, 246, 255 Czysta D¹browa, bór 77 Clody ➛K³ody Clodzie ➛K³odzie, K³udzie Dambnicza ➛Dêbianka Cluny, m., opactwo 211 D¹bie, w. 127, 128 Cmolas, w. 242, 243 D¹browa 47, 64, 66–68, 70, 71, 99, 108, 109, Comemloth ➛Koniem³oty 116, 117, 152, 154, 155, 157, 171–174, 205, Conemloci ➛Koniem³oty 207, 208, 228, 253, 254 Conemlotka ➛Koniem³otka D¹browa Chybicka ➛D¹browa Connemlothy ➛Koniem³oty D¹browa Poduchowna ➛D¹browa Crascow ➛Kraszków D¹browica, w. 56, 84, 87 Crukawa, zaroœla 183 Depciñski, ³an 171 Crzessowske ➛Rajec Dêbianka, potok 46 Cyiedynykye, ³¹ka 132 Dêbiany, w. 146 Cyranowska Wola, w. 243 Dêblin, m. 227 Cysterskie Opatkowice ➛Opatkowice Cyster- Dêbne, w. 133, 168 skie Dêbniak ➛Jeleniów Czadow ➛Cza¿ów Dêbnica, rz. 44, 45 Czajêcice, w. 81 Dêbnica, w. 44, 45 Czapla ➛Ciep³a, w. Dêbno, w. 198 Czarna, rz. 98, 193 Dêbnów, w. 72 Czarne, las 60 Dêbowe Chrosty ➛Chrosty Dêbowe Czarnków, m. 118 Dêbowy Las ➛Las Dêbowy Czarnocin, w. 219 D³otlice, w. 110, 111 Czartkowice, w. 85 D³ugie, w. 68, 204 Czaszow ➛Cza¿ów D³ugo³êka, w. 148, 149 Cza¿ów, w. 49, 55, 58, 63–65, 67, 79, 99, 180, Dmenin, w. 145 186, 205, 208, 211, 242, 253 Dmosice, w. 91 Cz¹stków, w. 52, 97, 137, 159, 183, 185, 186 Dobra Woda, miejsce 159 Czechów, dzielnica Lublina 110 Dobre, w. 68, 69, 73, 89, 118, 150, 158, 186, Czechów, w. 110, 111 250, 252, 253 Czechówka, grunty, ³any 110 Dobre Du¿e ➛Dobre Czechówka, rz. 109, 111 Dobre Ma³e ➛Dobre Czechówka, w. 110, 111 Dobrowodzie, rola 160 Czechy, pañstwo 203 Dobruchna, w. 80, 220 Czegel, Czegil ➛Szczeg³o Dolny Kazimierz ➛Kazimierz Dolny Czemierniki, w. 148, 186, 187, 239 Dolny Micha³ów ➛Micha³ów Dolny Czemny, las 198 Dolny U³ê¿ ➛U³ê¿ Dolny i Górny Czepla ➛Ciep³a, w. Do³y, m³yn 69, 207 Czerników, w. 59, 63, 65, 66, 83, 186, 204, 212 Do³y, w. 50, 51, 69, 70, 161–163, 205, 207, 208, Czerników Karski ➛Czerników 251 Czerników Opatowski ➛Czerników Do³y Biskupie ➛Do³y Czolis ➛Celejów Do³y Opacie ➛Do³y Czuch, rola 43, 60 Domamiri, jaskinia 188 Czwartek, dzielnica Lublina 111 Dominkowska, plac 139 Czyepla ➛Ciep³a, w. Dó³ Rzepin ➛Rzepin Dó³ 262

Dó³ Zimny ➛Zimny Dó³ Gieb³o, w. 146 Dr¹¿gów, w. 228 Gie³czew, rz. 73, 148 Drewniane Opatkowice ➛Opatkowice Drewnia- Gie³czew, w. 73, 155, 162 ne Gieraszowice, w. 101–104, 177 Droga Królewska (Œwiêty Krzy¿) 200 Gierlachów, przedmieœcie Sandomierza 175, Droga Krzy¿owa (Œwiêty Krzy¿) 200 176, 178, 253 Droga Zielona (Œwiêty Krzy¿) 200 Gieschinczko, ³¹ka 49 Drohucza, w. 148 Gile, rola 47 Drugi Rzepin ➛Rzepin Drugi G³odno, w. 48, 53, 62, 73, 74, 78, 84, 90, 97, Drzewce, w. 230, 231 99, 111, 114, 131, 132, 182, 192, 204–208, Dudy, rola 50 239, 250, 252 Dulyove, j. 76 G³ogów, karczma lub osada 74, 93, 114, 124, Du¿a NiedŸwiada ➛NiedŸwiada Du¿a 208, 251 Du¿e Dobre ➛Dobre Du¿e G³ogówek, w. 96 Du¿e Górki ➛Górki Du¿e G³usko, w. 74, 75, 110, 239, 246 Du¿y Biórków ➛Biórków Du¿y i Ma³y Gniazdków, w. 60, 61 Du¿y Sichów ➛Sichów Du¿y Gnieszowice, w. 177 Dys, w. 111 Godów, w. 75, 76, 96–98, 131, 230 Dziers³aw, w. 70 Golbiow ➛Go³biów dzierza szua, j. 132 Golesze, w. 256 Dzierzków, w. 165 Go³¹b, w. 73 Dziurów, w. 66–68, 70–72, 108, 109, 116, 117, Go³biów, staw 121 154, 155, 171, 172, 204, 205, 207, 228, 234, Go³edo³y, rola 47 236–238, 251, 254 Go³êbiowska Wola ➛Wola Go³êbiowska Dziurzyce, w. 187 Go³êbiów, w. 165 Go³oszyce, w. 257 Ebermuth, czêœæ wsi Do³y i Zawada [sand.] 68 Go³oszyce Mniejsze, w. 125–130, 140 Go³oszyce Ni¿sze ➛Go³oszyce Mniejsze Florencja, w. 72, 108, 172, 204, 207 Go³oszyce Wiêksze, w. 125–128, 130, 220 Forzstkonis, staw 45 Go³oszyce Wy¿sze ➛Go³oszyce Wiêksze Frankowskie, cz. wsi Janowice [sand.] 85 Go³yszyn, w. 145 Gomolka, rola 70 Gaæ Brzozowa ➛Brzozowa Gaæ Gora Roschowa ➛Roschowa Gora Gaj, w. 220 Gorki, wzniesienie 171 Gaj (Zagaje), cz. wsi Czajêcice 81 Gorlecz, w. 167 Gambyno ➛Gêbino Gornia, staw 128 Garbacz, w. 72, 86, 140, 232, 233, 247 Gorzyce, w. 255 Garbaczowa Wola, w. 72, 73, 220, 234, 244 Gostecka Kêpa ➛Kêpa Gostecka Garbów, w. 41, 72, 73, 81, 157, 158, 164, 171, Goszcza, w. 43, 48, 49, 53, 54, 76–79, 89, 94, 250, 252, 254 95, 98, 114, 182, 205, 207, 208, 213, 245, Gaw³ówka, rz. 122 251 Gayna, ³¹ka 232 Goszyce, w. 99 G¹siny, j. 76 Gozd, bagno 198 Geszewo, Geszow ➛Je¿ów GoŸlice, w. 180 Gêbice, w. 70 Góra, w. 230 Gêbino, w. 72, 73 Góra Benedyktyñska ➛Wzgórze œw. Wojciecha 263

Góra Che³mowa 59, 184 Hucisko ➛Trzcianka Góra £ysa ➛£ysa Góra Hucka Prze³êcz ➛Prze³êcz Hucka Góra Psia ➛Psia Góra Huta ➛Hucisko, Rudka, Rudki, Trzcianka Góra Pu³awska ➛Jaroszyn Huta Nowa ➛Nowa Huta Górka [Stognowska], w. 163 Huta Stara ➛Stara Huta Górki Du¿e, w. 91 Huta Szklana ➛Szklana Huta Górki Ma³e, w. 91 Huta Œliwki, miejsce 160, 208 Górne Strykowice ➛Strykowice Górne Górny Micha³ów ➛Micha³ów Górny Idzik, m³yn 207 Górny U³ê¿ ➛U³ê¿ Dolny i Górny Iesouo ➛Je¿ów Grabionków, w. 95 I³¿a, m. 72 Grabków, w. 51 I³¿anka (dawniej Chotcza), rz. 59, 60, 94, 193 Grabowiec, rola 48, 90 Irzmanczowice ➛Wierzb¹towice Grabowiec, w. 48, 61, 89, 90 Istula ➛Wis³a Grdzonów, potok 58, 198 Iwanowice, w. 144 Grobelna, droga 77 Grobelny, m³yn 104 Jab³onica, rz. 76, 122 Grodzina, w. 143–147 Jab³onna, w. 67, 71, 154, 155 Grodziñska Wola ➛Wola Zegartowska Jabrzêdzina Karczma ➛Karczma Jabrzêdzina Grodzka, ulica w Krakowie 105 Jadowniki, w. 171, 172, 174 Gródek Jagielloñski, m. 187 Jadowska, droga 171 Grudziny ➛Grodzina Jaglin ➛Jagnin Grudzyny ➛Grodzina Jagnin, w. 65, 66, 82, 83, 119, 177, 204, 233, Grzegorzewice, w. 51, 59, 63, 64, 79–81, 91, 256 133, 134, 159, 180, 183, 203, 204, 243 Jagnion ➛Jamy Grzegorzewice na Mazowszu, w. 80 Jagielloñski Gródek ➛Gródek Jagielloñski Grzegorzowice ➛Grzegorzewice Jakubkowa, kuŸnica 235 Grzegorzowice, Grzegorzewice (miechowskie), Jakubowice, w. 163 w. 80 Jakubowice Koñskie, w. 110 Grzegórzki, dzielnica Krakowa 80 Ja³owa £¹ka ➛Bielnik Grzybowka, ³¹ka 235 Ja³ow¹sy, w. 177 Grzybów, w. 98, 102, 104, 194, 227 Jamy, w. 49, 55, 64, 83, 99, 154, 155 Gutanów, w. 41, 73, 81, 252 Janczyce, w. 128 Guzowo, w. 214 Janiszów, w. 48, 73, 74, 132 Guzów, w. 62 Janowice [rad.], w. 74, 83, 84, 87–89 Gwiazdów, w. 151 Janowice [sand.], w. 84–86, 92, 106, 107, 119, Gyerzmanice ➛Wierzb¹towice 120, 148, 155, 191, 204, 205, 207, 208, 210, Gyezow ➛Je¿ów 232–234, 247 Gymansa ➛Wierzb¹towice Janowiec (dawniej Serokomla), w. 48, 49, 83, Gyrzmanczowice ➛Wierzb¹towice 84, 86–89, 111, 118, 164, 179, 190, 239, Gzimansca ➛Wierzb¹towice 240 Janów, w. 187, 188 Herzmanczowice ➛Wierzb¹towice Jarêtowice, w. 53, 89, 90 Hoszycko ➛Hucisko Jarêtowskie Pole, w. 61, 89, 90 Hucisko, w. 42, 44, 81, 82, 139, 198, 205, 207, Jarno³towice, w. 43, 48, 53, 54, 60, 61, 76, 78, 208 89, 90, 94, 97, 108, 160, 193, 245, 251 264

Jarontowice ➛Jarno³towice Kazimierz Dolny, m. 46, 58, 68, 75, 83, 86, 88, Jaroszyn, w. 54–56, 112, 152, 181, 241, 242, 95, 111, 118, 152, 158, 164, 168, 170, 171, 252 181, 182, 186, 192, 232, 238–240, 244, 252, Jasieniec, w. 193 254 Jaszczyce, w. 169 K¹ty, rola 98 Jaœlów, m. 243 Kêb³o, w. 231 Jawidz, w. 87 Kêdzierowska, rów 114 Jawor, w. 154, 171 Kêpa, w. 61 Jaworka, rz. 171 Kêpa ➛Chotecka Kêpa Jeleniowska Prze³êcz ➛Prze³êcz Jeleniowska Kêpa Boiska, w. 48, 74, 94, 95, 114 Jeleniów, w. 137, 138, 151, 152, 167, 183, 185, Kêpa Gostecka, w. 76, 78, 79, 94, 95, 114, 208 186 Kêpina, mokrad³o 76 Jemelna, w. 187, 188 Kêpy, w. 51 Jesion, w. 193 Kielce, m. 57, 200, 203 Jeziorko, w. 44, 45, 52, 121, 133, 152, 168, 198 Kiernoszek, m³yn 183, 207 Je¿ów, w. 73, 80–82, 90–93, 122–124, 173, 178, Kijanka, w. 61 185, 205, 207, 208, 210, 211, 232–234, 250 Kijany, w. 87, 88 Je¿yna, j. 131 Klementowice, w. 46, 56, 57, 59, 81, 95, 157, Jêdrzejów, m. 143, 144, 147, 148 158, 186, 187 Jirzmanczovice ➛Wierzb¹towice Klimontowice ➛Klementowice Jrzmanczovice ➛Wierzb¹towice Klimuntowice ➛Klementowice Jurczyce, w. 93 Klin, rola 72, 177 Jurkowe Pole, bagno i zaroœla 74 Kliszcz, pastwisko 135 K³oda, mokrad³o 76, 98 Kaleñ, w. 124, 158 K³odnica, w. 95, 96, 97, 131, 133, 192 Kalinie, ³any 158 K³odnica Koœcielna 53, 59, 74–76, 96, 97, 98, Kalinówka, w. 144 131 Kaliszanki, w. 132 K³odnica Mniejsza ➛K³odnica Kaliszany, w. 80 K³odnica Ni¿sza ➛K³odnica Kalkowska, pustka 153 K³odnica Nogawczyna ➛K³odnica Ka³ków, rola 94 K³odnica Wy¿sza ➛K³odnica Kalyne ➛Kalinie K³ody, miejsce 148 Kamienna, rz. 47, 70, 71, 108, 109, 116, 117, K³odzie, las 77 172, 228, 229, 234–237 K³udzie, w. 63, 74, 77, 97, 98, 114, 182, 208 Kamieñ, w. 48, 73, 74, 94, 97 Kobylany, w. 190 Karaskowskye, bagno, j. 77 Kobylany Mniejsze, w. 60, 61 Karczma Jabrzêdzina, w. 74, 82, 93, 114 Kociec, las 198 Karczmiski Zastów ➛Zastów Karczmiski Kock, m. 150, 186, 227, 239 Kargów, w. 258 Kocmyszów, w. 156 Karmanowice, w. 46, 47, 58, 59, 93, 94, 230, Kolczyn, w. 132 231 Kolna, rz. 237 Karniów, w. 156 Kolonia Rzepin ➛Rzepin Kolonia Karpaty, góry 199 Komarów, w. 80 Karski Czerników ➛Czerników Karski Komaszyce, w. 76, 96, 97, 98, 131 Kawêczyn, w. 90, 94, 193, 245 Konary, w. 57, 124, 143, 192, 249 Kazimierz, dzielnica Krakowa 106 Konczan, w. 138 265

Koniem³otka, Ÿród³o 98 Krzynka, j. 76 Koniem³oty, w. 53, 55, 58, 62–64, 67, 83, 98– Krzywo³êcz, w. 102 –105, 131, 134, 137, 143, 148, 177, 178, 190, Krzy¿anowice, w. 72, 104 193, 194, 204, 205, 207, 210, 211, 226, 227, Krzy¿ Œwiêty ➛Œwiêty Krzy¿ 242–244, 253, 255 Krzy¿owa Droga ➛Droga Krzy¿owa Koniñska Wola, w. 75 Krzy¿owa Wola, w. 70, 109, 171, 228, 234, 235 Konomlotka ➛Koniem³otka Ksi¹¿, w. 145 Koñskie Jakubowice ➛Jakubowice Koñskie Ksi¹¿nice, w. 244 Koñskowola, m. 75, 152, 181, 240, 241 Ksiê¿ek, m³yn 121, 207 Kopaniny Marzêckie ➛Marzêckie Kopaniny Ksiê¿yce, rola 73 Koprzywianka ➛Pokrzywianka Kuczorek, m³yn 207 Koprzywnica ➛Pokrzywnica Kuczowska, niwa 108, 155, 173 Korab ➛Paszkowskie circa Korab Kuczów, w. 41, 47, 66, 70, 108, 154, 155, 172, Koryciska ➛Korytów 234, 236–238, 253 Korysze, w. 187 Kuczów Gabriela, kuŸnica 108 Korytów, w. 122, 124 Kuidowska, ³¹ka 114 Korzeniówka, rz. 122 Kumijowa, las 70 Koœcielec, w. 163, 255 Kunin, w. 77, 137, 138, 185, 186 Koœcielna Bochotnica ➛Bochotnica Koœcielna Kunów, m. 69, 70, 114, 115, 161–163, 185, 236, Koœcielna K³odnica ➛K³odnica Koœcielna 251 Kotarszyn, w. 49, 161 Kunówka, rz. 240 Kotuszów, w. 100 Kurozwêki, m. 100, 101 Kowala, w. 105, 192, 230, 231, 244, 246, 249 Kurów, m. 56, 57, 157, 158, 161 Kowalkowa, ruda 235 Kurówka, rz. 56, 115, 157, 164 Kowalkowice, w. 91, 232, 233 KuŸnica Jakubkowa ➛Jakubkowa kuŸnica, Kowalska Wola ➛Wola Kowalska Wierzbnik Kozianka, ³¹ka 235 KuŸnica Kuczowska ➛Kuczów Koz³ów, w. 165 KuŸnica Micha³owska ➛Micha³ów Kracin, m³yn 135 Kraczewice ➛Pankraczowice Lanka ➛£¹ka Kraków, m. 52, 57, 80, 96, 105, 106, 129, 135, Las Dêbowy, w. 89 157, 176, 190, 204, 210, 213, 218 Las Stocki, w. 186 Kraszków, w. 63, 66, 84, 85, 106, 107, 119, laseczny Dó³, miejsce 105 191, 192, 204, 205, 207, 208, 232–234, 247 Laskowa Wola, w. 122–124 Krawara, w. 154, 155 Lasnyk Nowy, m³yn 121 Krêpa, w. 43, 52, 78, 125, 150, 160 L¹nzek albo Przewdze, las 149 Krêpianka (te¿ Nowa Wis³a, Przeria), rz. 77, 79 l¹nzek, ³¹ka 149 Królewice, w. 101–104, 177 L¹zek, pastwisko 77 Królewska Brama ➛Brama Królewska Lech, zagroda 153 Królewska Droga ➛Droga Królewska Lechowiec ➛Lechówek Kruszczów ➛Chruszczów Lechowska, œcie¿ka 58, 198 Kryecz ➛Rajec Lechów, w. 58, 133, 167, 198, 256 Krynki, w. 64, 121, 236 Lechówek, w. 58, 167 Krzciêcice, w. 146 Lemiesz, rola 98 Krzczonowice, w. 98, 100–104, 131, 194, 227 Lemszczyzna, grunty 110 Krzeszowskie, czêœæ Rajca 165 Lenartowice, w. 98, 102–104 266

Lenartów Most, w. 70, 72, 108, 109, 172, 204, £ysiec ➛Œwiêty Krzy¿ 207, 238 £yso³aje, w. 148 Leszcze, w. 73 Leszniki, w. 63 Machów, w. 48 Leszno, w. 95, 105 Maciejowice, w. 74, 94, 114 Leœnik, j. 243 Madeÿwski, jaz 132 Le¿ajsk, m. 109, 195, 216 Maków, w. 166 Lip, m³yn 160, 201 Malinowska Wola ➛Wólka Milanowska Lipa, w. 43 Ma³a NiedŸwiada ➛NiedŸwiada Ma³a Lipie, w. 70, 109, 228, 234 Ma³acentowski Wa³ ➛Wa³ Ma³acentowski Lipniki, w. 125 Ma³e Dobre ➛Dobre Ma³e Lipsk, w. 193, 245 Ma³e Górki ➛Górki Ma³e Litwa, pañstwo 244 Ma³e Jod³o, w. 50, 114, 115, 118, 133, 161, 162, Lubelskie Opole ➛Opole Lubelskie 177, 251 Lubelszczyzna, ziemia 132, 158, 239 Ma³e Mietelicko, w. 161 Lubianka, rz. 192 Ma³e Strykowice ➛Strykowice Ma³e Lubieñ, w. 228 Ma³êczyn, w. 228 Lublin, m. 47, 65, 68, 72, 73, 75, 96–98, 109– Ma³kowska, ³¹ka 105, 114 –111, 116, 148, 204, 206, 208, 230 Ma³opolska, ziemia 86, 199 Lubonia, rz. 171 Ma³y Biórków ➛Biórków Du¿y i Ma³y Luborzyca, w. 155–157 Ma³y Ostrów ➛Ostrów Ma³y Luborzycka Wola ➛Wola Luborzycka Ma³y Sichów ➛Sichów Ma³y Lucimia, w. 49, 60, 61, 74, 88, 89, 111, 207 Mareczki, w. 231 Lusini, rola 78 Markuszowice ➛Markuszów Lwów, m. 187 Markuszów, m. 57, 110, 115, 116, 250 Marzeczki ➛Marzêckie Kopaniny £agów, m. 87–89, 111, 133, 134, 151, 164, 182, Marzêcin, w. 116 192, 226, 248, 256 Marzêckie Kopaniny, w. 42, 105, 116, 180 £aguszowska Wólka ➛Wólka £aguszowska Mas³omi¹ca, w. 146 £aguszów, w. 87, 88 Maszki, w. 43 £akomy, rola 114 M¹czymierz ➛Miêæmierz £aweczka, w. 88 Melk, m., opactwo 211 £aziska, w. 62, 73, 122, 124, 131–133 Mêcimierz ➛Miêæmierz £azy, w. 44, 111, 112, 200, 223 Miasteczko, m. 102, 104 £¹ka ➛£êka Micha³owska, dolinka 114 £¹ka Ja³owa ➛Ja³owa £¹ka Micha³ów, w. 50, 67, 70, 71, 108, 116–118, 135, £êczna, m. 148 154, 155, 171, 172, 180, 205, 228, 233, 234, £êg Bodzanowy ➛Bodzanowy £êg 236–238 £êg Orany ➛Orany £êg Micha³ów Dolny ➛Micha³ów £êg Wielki ➛Wielki £êg Micha³ów Górny ➛Micha³ów £êka, w. 49, 54–56, 65, 108, 112, 157, 252 Michocin, Ÿreb 83 £omno, w. 51, 72, 112–114, 121, 137, 198 Miechów, m., klasztor 172 £opatki, w. 230, 231 Mielec, m. 242–244 £ysa Góra, allodium w Sandomierzu 111 Mierzwin, w. 143, 146 £ysa Góra ➛Œwiêty Krzy¿ Miesi¹ce ➛Ksiê¿yce £ysaków, w. 143 Mietelicko Ma³e ➛Ma³e Mietelicko 267

Mietelicko Wielkie ➛Wielkie Mietelicko Mostki ➛Lenartów Most, Paprocice, S³upianka Miêæmierz, w. 69, 84, 87, 88, 116, 118, 158, Mostkowy Strumieñ ➛S³upianka 168 Motycze, w. 85 Miêdzygórski, m³yn 114 Mszad³a, w. 84, 87–89, 164 Miêdzygórze ➛Ma³e Jod³o Mœciska ➛Ostrów Ma³y Milanowa Wola ➛Wólka Milanowska Mœcis³aw, w. 131 Milanowska Wola ➛Wólka Milanowska Murowane Opatkowice ➛Opatkowice Muro- Milanowska Wólka ➛Wólka Milanowska wane Milanów ➛Wólka Milanowska Myedzwyeda ➛NiedŸwiada Milejowice, w. 74, 82, 84, 85, 106, 118–121, Myleowicze ➛Milejowice 131, 155, 160, 204, 205, 207, 208, 232–234, Myrkowice ➛Mirocice 256 Myœliszowice, w. 165 Mileniów, w. 146 Milouanj libertas ➛Wólka Milanowska Nagorzyce, w. 84, 91–93, 119, 232 Mi³owana ➛Wólka Milanowska Nagórska, cz. Je¿owa 91 Minina, rz. 150 Nalanszny, staw 45 Mirocice, w. 42–45, 51, 53, 82, 121, 122, 131, Na³êczów, m. 43, 46, 61, 229 137–139, 168, 180, 198, 200, 204, 205, 207, Nasiechowice, w. 255 208 Nawodzice, w. 177 Mirogonowice, w. 91, 232, 233 na Zagaiu ➛Zagaje Mirzec, w. 228 Nazamiedzu, grunt 59 Mistrzowice, w. 119 Nazap³ocie, rola 47 Mitków, w. 190 Niebrzegów, w. 87, 230 M³odnice, w. 124 Niechanowska Wola ➛Wola Niechanowska M³yn Wielki ➛Wielki M³yn Niechanów, w. 180 Mniejsza K³odnica ➛K³odnica Mniejsza Nieciecza, j. 60 Mniejsze Go³oszyce ➛Go³oszyce Mniejsze Nieciecza, las 132 Mniejsze Kobylany ➛Kobylany Mniejsze Nieciecza, w. 76 Mniszek, w. 62, 63, 91, 92, 122–125, 165, 173, Nieczujce, w. 119 204, 206, 219 NiedŸwiada, w. 53, 73, 74, 131–133, 205, 207, Modliborzyce, w. 52, 82, 105, 125–131, 137, 208, 249 141, 154, 169, 170, 185, 204, 205, 207, 208, NiedŸwiada Du¿a ➛NiedŸwiada 210, 256–258 NiedŸwiada Ma³a ➛NiedŸwiada Modrzew, w. 113, 120, 155 NiedŸwica, w. 131 Modrzewie, w. 232 Niegos³awice, w. 144 Modrzewka Prusinowska, rola 49 Niegowska, pustka 153 Mogi³a, w., opactwo 144, 147, 255 Niemsta ➛Ma³e Jod³o Mokre, w. 104 Niemœciny ➛Ma³e Jod³o Mokre Sokolniki ➛Sokolniki Mokre Nieskurzów, w. 84, 106, 119, 198, 233, 249 Mokrsko, w. 66 Nietulisko, w. 177 Momina, w. 84, 86, 106, 107, 118, 120, 121, Niezabitowska Wólka ➛Wólka Niezabitowska 128, 155, 190, 192, 232, 234, 246, 247 Niezabitowszczyzna ➛Wola Kowalska Monte Cassino, opactwo 178, 202, 211 Niezabitów, w. 105, 230, 231, 244 Most, w. 68, 71 Niezamiedz, w. 136 Most ➛Lenartów Most Niwa, rola 61, 111 Mostki, miejsce, rz. 131 Niwa Wielka ➛Wielka Niwa 268

Ni¿sza K³odnica ➛K³odnica Ni¿sza Opatowiec, m. 218 Ni¿sze Go³oszyce ➛Go³oszyce Ni¿sze Opatowska Brama ➛Brama Opatowska Nogawczyna ➛K³odnica Nogawczyna Opatowski Czerników ➛Czerników Opatowski Nosów, w. 49, 83, 114, 161 Opatów, m. 65, 66, 82, 106, 125, 127, 169, 178, Nowa Huta, w. 71, 82, 133, 182, 198, 208, 229, 190, 213, 240, 246, 256, 257 236 Opole Lubelskie, m. 73–75, 94, 96, 98, 105, Nowa S³upia, m³yn 135 131, 132, 170, 181, 182, 246, 249, 251 Nowa S³upia, w. 41, 42, 44, 45, 51, 57–59, 63, Orany £êg, miejsce 77 79–82, 99, 101, 111, 116, 117, 121, 128, Orzeszny, staw 45 133–143, 151, 159, 169, 175, 179, 180, 182– Osieczek ➛Osieczko –186, 192, 194, 198–201, 204–208, 210–213, Osieczko, w. 148–150, 204–206 216, 225–227, 238, 247–250 Osieczno, j. 148 Nowa Wieœ, w. 154 Ossechno ➛Osieczko Nowa Wis³a (te¿ Krêpianka, Przeria), rz. 76, 77, Ostaszów, w. 115 79 Ostre B³oto ➛Zab³ocie Nowodwór, w. 228 Ostrowiec Œwiêtokrzyski, m. 49, 54, 69, 83, 114, Nowy Radom ➛Radom 161 Nyedzalkowsky lanek, zaroœla 119 Ostrów Ma³y, w. 131, 150 Ostrów nad Wis³¹, w. 63 Obie S³upie ➛Nowa S³upia, Stara S³upia Ostrów Wielki, w. 150 Oblasy, w. 87, 88 Ostrówek Vsczyce ➛Vsczyce Ostrówek Oglêdów, w. 100 Oszzek ➛Osieczko Okalina, w. 65, 66, 256 Oziemb³ów, w. 125–130 Oka³y ➛Ska³y, podgórze Okrêglica, niwa 186 Pabianowskie, j. 151 Okrêglów, w. 55, 64, 99, 143, 154 Pabianów, w. 150, 151, 251, 252 Okrê¿nica, w. 88, 89, 164 Pacanów, m. 98, 190 Okrojów ➛Okrêglów Pachnowola, w. 55 Olbierzowice, w. 177, 241 Pacyna, rz. 165 oleksiñska, niwka 70 Padew, w. 243 Oleksów, w. 55, 56, 252 Paj¹ków, w. 88 Oleszwnica, w. 255 Pankraczowice, w. 105, 230, 231 Oleœnica, m. 77 Paprocice, w. 41, 57, 59, 131, 136, 138, 139, 151, Olszynki, zaroœla 98 152, 184, 192, 198, 208, 246, 248, 255, 256 Omiêcin, w. 122 Paprocka Wola ➛Paprocice Opacie Do³y ➛Do³y Opacie Parchatka, w. 152, 181, 207, 242 Opatki ➛Opatkowice [lub.] Parchowatka ➛Parchatka Opatkowice [krak.], w. 143–148, 172, 255, 256 Paszkowskie circa Korab, rola 98 Opatkowice [lub.] w. 84, 101–103, 148, 204, Patroszyn, grunt 87 206, 226, 239 Pawe³czakowska, góra 49 Opatkowice Cysterskie ➛Opatkowice [krak.] Paw³owice, w. 49 Opatkowice Drewniane ➛Opatkowice [krak.] Paw³ów, w. 47, 54, 57, 58, 66, 70, 83, 108, 116, Opatkowice Murowane ➛Opatkowice [krak.] 117, 128, 143, 152–155, 157, 171–174, 205, Opatkowice nad Wis³¹, w. 157 207, 208, 229, 243, 253 Opatkowice Poja³owskie ➛Opatkowice [krak.] Pe³czyñska, dolinka 114 Opatlik, Ÿreb 85 Pe³ka, w. 85, 120, 155, 191, 247 269

Pernuszowska, kamienica 110 Poniatowa, m. 76 Petrzeyouice ➛Pietrzejowice Poniatowska, czêœæ Je¿owa 91 Pêkos³awice, w. 49, 91, 242 Porzecze, w. 188 Piaski ➛Gie³czew Posi³ów, w. 163 Piaski Wielkie ➛Wielkie Piaski Postów ➛Bostów Piekary, w. 163 Postromieñskie, czêœæ Rudnik 169 Pierwszy Rzepin ➛Rzepin Pierwszy Poznañ, m. 212 Pietrzejowice, w. 105, 155–157, 163, 164, 204– Praskolka, droga 106 –208, 211, 226 Prawêcice, w. 91 Piñczów, m. 103 Prawêcin, w. 49–51, 55, 69, 70, 73, 114, 161– Piotrawin, w. 53, 73 –163, 205, 207, 208, 211, 251 Piotrków, w. 112, 157 Proszowice, w. 155, 163 Piotrowice, w. 54, 73, 80, 230, 231 Prusinowice, w. 49, 91 Piotrów, w. 135 Prusinowska Modrzewka ➛Modrzewka Prusi- Piórkowska Wola ➛Wola Piórkowska nowska Piórków, w. 106, 214, 248 Pruszynów, w. 49 Pisarka, w. 47, 155, 157, 172, 254 Przedmosty Wólka ➛Wólka Przedmosty Piskrzyn, w. 126–129, 169, 256, 257 Przelank ➛Przy³êk Pluskana Wola ➛Wola Pluskana Prze³êcz Hucka, prze³êcz 192 P³onki, w. 56, 57, 81, 157, 158, 160 Prze³êcz Jeleniowska, prze³êcz 186 Podchroœcie, rola 160 Przeria (te¿ Krêpianka, Nowa Wis³a, Wis³a), rz. Poddêbie, w. 58 48, 60, 76–79, 89, 251 Poddêbina ➛Lechów Przerygie alias G³ówki, rola 244 Podgórz, w. 69, 118, 158, 159, 207 Przewdze ➛L¹nzek albo Przewdze Podgórze ➛Podgórz Przezwody, w. 155, 157, 163, 164, 204, 205, Podgrodzie, w. 78, 158, 159, 207, 244 207, 208, 226, 249 Podklasztorze, w. 139 Przybys³awice, w. 164 Podleszany, w. 137, 138, 152, 185, 248 Przy³êk, w. 84, 87–89, 163, 164, 207 Podlodów, w. 191 Przytyk, w. 77 Podmiejska, niwa 186 Psia Góra, bagna i zaroœla 74 podmyedze, j. 132 Pu³awska Góra ➛Góra Pu³awska Poduchowna D¹browa ➛D¹browa Poduchowna Pu³awy, m. 55, 56, 88, 112, 152, 181, 206, 240, Poduchowny Rajec ➛Rajec Poduchowny 241 Podwa³y, w. 237 Pyeczowskye, ³any 110 Pogorza³ystaw, w. 66, 253 Pyetherzeyowicze ➛Pietrzejowice Pogwozdów, w. 63 Pyotrowicze ➛Pietrzejowice Poja³owskie Opatkowice ➛Opatkowice Poja- Pyotrzeowycze ➛Pietrzejowice ³owskie Pyszczkowa, droga 233 Pokrzywianka, rz. 44, 49, 54, 63, 83, 159, 177, 180 Rachage ➛Rataje Pokrzywianka, w. 51, 59, 72, 79, 105, 120, 137, Raczczyn, w. 127–129, 131 159, 160, 177, 180, 183–186, 204, 205, 207, Radkowice, w. 171, 174, 192 208, 211, 240, 241 Radom, m. 55, 62, 88, 90, 122, 165–167, 206, 245 Pokrzywnica, w. 49, 152, 154, 155, 157, 160 Radom Nowy ➛Nowy Radom Polanka ➛Kaleñ, P³onki Radom Stary ➛Stary Radom Pole Jarêtowskie ➛Jarêtowskie Pole Radomka, rz. 122 270

Radoszów, przedmieœcie Nowej S³upi, w. 133, Rzemianowice, w. 103 135, 138 Rzepin, w. 47, 66–68, 70–72, 108, 109, 116, Rajczyn ➛Raczczyn 117, 144, 150, 153–155, 157, 171–173, 174, Rajec, w. 55, 63, 107, 108, 164–167, 206, 233 192, 204, 205, 207, 208, 228, 229, 234–236, Rajec Poduchowny ➛Rajec 253–256, 258 Rajec Szlachecki ➛Rajec Rzepin Dó³ ➛Rzepin Ramo³towice, w. 99 Rzepin Drugi ➛Rzepin Raniszowska Wola ➛Wola Raniszowska Rzepin Kolonia ➛Rzepin Raniszów, w. 243 Rzepin Pierwszy ➛Rzepin Raszkowice, w. 58, 167, 168, 179, 198, 246, Rzepinek, w. 66, 70, 144, 171, 172, 173, 174, 248, 249, 256 204, 205, 207, 208, 229, 253, 255, 256 Rataje ➛Wólka Milanowska Rzeszów, m. 109 Rataje Stare ➛Wólka Milanowska Rzêdów, w. 102–104 R¹blów, w. 46, 47, 58, 59, 168, 230, 231, 240, Rzochów, m. 242, 243 249 Rzym, m. 209–211, 219 Regów, w. 157 Rzyszka, bór 242, 243 Rogalów, w. 230 Rogów, w. 69, 118, 122–124, 168, 207 Sad, d¹browa 60 Ropczyce, w. 66 Sadek, w. 143 Roschowa Gora, rola 49 Sadków, w. 165–167 Rottenhan, w. 188 Sadurki, w. 47 Rozniszów [na Mazowszu], w. 75, 76 Sadykurz, w. 146 Roztylice, w. 84, 91, 93, 118, 119, 232, 233 San, rz. 109 Rserocin ➛Zerzêcin Sandomierz, m. 81, 83, 100, 101, 105, 134, Ruda, w. 154 139, 142, 167, 174–178, 206, 208, 209, 219, Ruda, w. 88, 89 221, 230, 242 Ruda Starzechowska, w. 235 Sarnia Zwola, w. 80, 91 Rudka, d¹browa 44, 82, 168, 169, 170, 198 Sarzacin ➛Zerzêcin Rudki, w. 82, 87–89, 135, 136, 164, 168, 169 Sborów ➛Zborów Rudnica, j. 76 Scheglino ➛Szczeglin Rudnik, miejsce 76 Sciegna, pastewnik 136 Rudniki, w. 125–130, 169, 170 Sczegel ➛Szczeg³o Rudno, w. 132, 150 Sczeglino ➛Szczeglin Rusinowska Wola ➛Wola Rusinowska Sczeglyno ➛Szczeglin Ruska ➛Rudka Sczigel ➛Szczeg³o Ruszkowice, w. 220 Sczyge³ ➛Szczeg³o Ruszków, w. 72, 191 Sczybsza Smuzek ➛Smuzek Sczybsza Ruœ, m³yn 139 Senno, d¹browa 41, 58, 63, 167, 168, 179, 198, Ruœ, pañstwo 188 246, 255 Rybitwy, w. 170, 249 Sennow ➛Senno Rybnica, w. 177 Sernyki ➛¯erniki Rymary, miejsce w Krakowie 106 Serokomla ➛Janowiec Rytwiany, w. 66, 98, 100, 102–104, 193, 227 Serwis, w. 41, 42, 51, 82, 116, 122, 133, 137– Rytwiañska, grobla 103 –139, 179, 180, 183, 198, 204, 205, 207, 208, Rzeczyca, w. 41, 73, 170, 171, 244, 252 244, 245, 250, 255, 256, 258 Rzeczyca Sucha, przedmieœcie Sandomierza 177 Serwisz, Serwisz Kaptur, staw 135, 139 271

Sêdowice, w. 144 Solec nad Wis³¹ ➛Solec Sichów Du¿y ➛Swichów Solecka Wólka ➛Wólka Solecka Sichów Ma³y ➛Swichowiec Sosnowski, m³yn 183 Sieciechowice, w. 83 Sosnówka, w. 51, 52, 112, 185 Sieciechów, m., opactwo 61, 62, 134, 141, 157, Sosnówka ➛Rudki 165–167, 239 Soyka ➛Sójka Siedlec, w. 101–104, 194, 227 Sójka, dolina 161 Sielec ➛Siedlec Sprowa, w. 144 Sienno, m. 60, 61, 218 Spytkowice, w. 228 Sieradzice, w. 163 Stanislawy, j. 132 Sieraszowice, w. 177 Stankomieska, droga 171 Siostrzytów, w. 148, 239 Stara Huta, w. 71, 82, 133, 182, 198, 208, 229, Ska³y, lasek 233, 234 236, 250 Ska³y, podgórze 198 Stara S³upia, w. 41, 51, 59, 79, 92, 101, 116, Ska³y, w. 49, 55, 63, 64, 79, 80, 99, 117, 180, 121, 128, 133–141, 143, 151, 159, 160, 179, 181, 183, 205, 207, 242 180, 182–186, 198, 199, 204, 205, 207, 208, Skoków, w. 181 225, 226, 247, 249, 250 Skoszyn, w. 137, 138, 185, 186 Stara Wieœ, w. 60, 61 Skowieszyn, w. 58, 152, 171, 181, 182, 240, Stara Wieœ ➛Jarno³towice 241, 254 Stara Wis³a, rz. 76 Skowieszynek, w. 182 Starachowice, m. 57, 66, 70, 108, 116, 152, 157, Skowroñczyce, w. 112 171, 174, 228, 234, 235, 237 Sku³ka, góra 133 Starachowicka Wólka ➛Wólka Starachowicka S³awêczyn, w. 140 Stare Brzeœcie ➛Brzeœcie Stare S³ona Woda, potok 133, 234 Stare Rataje ➛Rataje Stare S³owikowo, rola 60 Staros³upski, m³yn 183 S³up ➛Nowa S³upia, Stara S³upia Stary Radom ➛Radom S³upcza, w. 132 Starzechowska Ruda ➛Ruda Starzechowska S³upia Stara ➛Stara S³upia Starzyny, w. 146 S³upianka, rz. 51, 59, 131, 133, 142, 151, 152, Staszów, m. 98, 103, 193, 227 159, 179, 183, 247, 250 Staw Œredni ➛Œredni Staw S³upie Obie ➛Obie S³upie Stawki, w. 188 Smoleñsk, m. 214 Stefanów (alias ➛Bugaj), w. 103, 104 Smolice, w. 212 Stêmpli, miejsce 114 Smoszyñskie, przymiarka 105 Stijchow, kuŸnica 67 Smug, ³¹ka 183 Stobiec, w. 127–130 Smuzek Sczybsza, miejsce 171 Stochów, w. 99 Sobiel¿yce ➛Skowieszyn Stocki Las ➛Las Stocki Sobieñ, w. 91 Stoczek, w. 186, 187, 240 Sobieñska Wola, w. 91 Stoczek ➛Stok Sobieszyn, w. 176 Stok, w. 58, 59, 68, 186, 187, 252, 254 Sobowice, w. 145 Stogniowice, w. 163 Sobótka, w. 219 [Stognowska] Górka ➛Górka [Stognowska] Sokolniki Mokre, w. 124 Stradcz ➛Stradecz Solec, w. 43, 47, 48, 53, 54, 59, 74, 76–79, 86, Stradecka Góra, góra 187, 188 89, 90, 94, 95, 97, 114, 182, 193, 245, 250, Stradecz, w. 109, 187, 188 255 272

Strumieñ Mostkowy ➛Mostkowy Strumieñ Œliwki Huta ➛Huta Œliwki Stryczowice, w. 247 Œredni, m³yn 183 Stryjniki ➛¯erniki Œredni Staw, ³¹ka 236, 238 Strykowice B³otne, w. 188–190 œ. Wojciecha Wzgórze ➛Wzgórze œ. Wojciecha Strykowice Górne, w. 189, 190 Œwi¹tniki, w. 152 Strykowice Ma³e ➛Strykowice Górne Œwieradzice, w. 146 Strykowice Wielkie ➛Strykowice B³otne Œwier¿e, w. 239 Strza³ków, w. 122, 124, 165 Œwiesielice, w. 48, 90, 94, 193, 207, 245 Strzelce, w. 230 Œwiesielska Wola ➛Wola Solecka Strzy¿owice, w. 65, 66, 82 Œwiêcica, w. 98–104, 134, 190, 192, 193, 194, Styków, w. 70, 108, 154, 155 204, 205, 207, 226, 227 Sucha, w. 189 Œwiêta Katarzyna, erem, klasztor, w. 109, 194, Sucha Rzeczyca ➛Rzeczyca Sucha 195, 209, 213, 216, 218 Sulis³awice, w. 177 Œwiêtokrzyski Ostrowiec ➛Ostrowiec Œwiêto- Swarowiec, gaj, pole 51, 59, 159, 160, 180, 183, krzyski 184 Œwiêtomarz, w. 46, 51, 53, 113, 128, 171–174 Swianczice ➛Œwiêcica Œwiêty Krzy¿, góra, opactwo 44, 57, 72, 81, Swy¹czicza ➛Œwiêcica 103, 111, 121, 125, 133, 134, 137, 139–143, Swichowiec, w. 99, 103, 193, 227 148, 167–169, 184, 192, 195–226, 229, 230 Swichów, w. 98, 99, 101–104, 193, 194, 227 Œwinia Woda, rz. 234, 236 Swierta, w. 108 Œwiniarów, w. 62 Swierzawa, w. 174 Œwiniary, w. 148 Swyslina ➛Œwiœlina, rz. Œwiñskie, miejsce 114 Syrokomla ➛Janowiec Œwiœlina, rz. 57, 66, 69, 116, 152, 155, 157, 161, Szabasówka ➛Ciep³a, rz. 171–174 Szafranowskie, ogród 128 Œwiœlina, w. 171, 172, 174, 192, 253, 254 Szapacze, rola 60 Szczeglin, w. 179, 190, 204 Tarnobrzeg, m. 148 Szczeg³o, w. 65, 85, 107, 155, 179, 190–192, Tatary, zagroda 102, 103 204, 205, 207, 208, 233, 234, 247, 255 Tczyca, w. 46, 145, 211 Szczeg³ów, w. 191 Têczyn, w. 181 Szczekarków, w. 60, 61, 74, 95, 105, 192 Thuklacz ➛Tuklêcz Szczêka, w. 99 Tomaszowskie, rola 105 Szczybrza, w. 144, 172, 192, 255, 256, 258 Trambaczowice ➛Trêbaczowice Szeligi, w. 49, 54, 83, 140, 154, 161 Trczynne, bagno, j. 77 Szewna, w. 236 Trêbaczowice, w. 100, 102–104, 204, 226 Szezeg³o ➛Szczeg³o Trêbaczów ➛Trêbaczowice Szklana Huta, w. 42, 82, 192, 198, 201, 208 Trocha, m³yn 138, 139, 153 Szlachecki Rajec ➛Rajec Szlachecki Trochowiny, miejsce, w. 42, 51 Szpitalna, ul. w Krakowie 105 Troschinska, pustka 153 szua ➛dzierza szua Truskolasy, w. 106, 107, 177, 190, 191, 233, Szwecja, pañstwo 199 246 Szwyaczycza ➛Œwiêcica Trwanik, w. 239 Szyd³owiec, m. 68, 71 TrzaŸny, pola kopalne 229 Szyd³ów, m. 103, 127, 128 Trzcianka (Hucisko), w. 57, 81, 82, 88, 139, Szyproski, grunt 76 198, 208, 226, 227, 248, 249 273

Trzekowskie, przymiarka 105 Wassosche, czêœæ £omna 112 Trzemcha, w. 60, 61 Waszyn, w. 167 Trzemeszno, m., klasztor 80, 91, 92, 233 Waœniów, m. 49, 63, 64, 72, 84, 90, 91, 116, Trzesówka, rola 243 118, 159, 180, 232, 233, 237, 242 Trzeszków, w. 154 Wawrowice, w. 64, 180 Trzeœñ, rz. 243 Wawrzyszowa Wola ➛Laskowa Wola Tuchów, w. 209 Wawrzyszów, w. 122–124 Tuklêcz, w. 98, 99, 101–104, 134, 193, 194, W¹chock, m. 63, 80, 91, 92, 116–118, 122–125, 204, 205, 207, 225, 227 128, 171–173, 210, 228, 234, 236, 238, 242 Turów, w. 144 W¹wolnica, m. 41, 43, 46, 47, 57–59, 61, 73, Tuszów, w. 243 81, 93, 105, 115, 138, 156, 157, 164, 168, Tuszyn, w. 91 178, 184, 203, 207, 210, 213, 219, 229–232, Twclancz ➛Tuklêcz 244, 246, 250, 253 Tworków, w. 69, 207 Welschnów ➛Wa³snów Tychów, w. 228, 234 Wenecja, m. 210 Tymienica, w. 193 Wenecja ➛Wanacja Tyniec, w., opactwo 100, 138, 143, 144, 147, Wereszyca, rz. 187, 188 206, 209–211, 216–218 Wêgie³ów, w. 73 Wêgierce, w. 204, 206, 232 Uciska ➛Trzcianka Wêgierka, dolina 98 Ulyanowice ➛Wlonice Wêgierka, rz. 114, 161, 163 U³anowice, w. 241 Wêgierzec ➛Wêgierce U³ê¿ Dolny i Górny, w. 227, 228 Wêgry, pañstwo 199 U³ê¿e ➛U³ê¿ Dolny i Górny Wêwozek, droga 233 Urzêdów, w. 89 Wgroda, czêœæ Je¿owa 91 Uzanów, w. 249 Wi¹zownica, w. 101–104 Wieliczka, m. 135 Vasko [?], w. 138 Wielka Niwa, bagno, j. 77 Vi(y)lewo ➛Bielów Wielki £êg, rola 244 Vodomcza, czêœæ Rajca 165 Wielki M³yn, m³yn 135, 183, 207 Voravitz ➛Woronice Wielki Ostrów ➛Ostrów Wielki Vorbicz ➛Woronice Wielkie Mietelicko, w. 161 Vorouicz ➛Woronice Wielkie Piaski, w. 153, 154 Vsczyce Ostrówek, miejsce 77 Wielkie Strykowice ➛Strykowice Wielkie Wieloborowice, w. 49, 134, 154, 249 Walowskie, rola 139 Wielogóra, w. 208 Wa³ Ma³acentowski, wzgórza 58 Wieniawa, rola 47 Wa³snów, w. 79, 80, 138, 183, 185, 186 Wieprz, rz. 148, 150, 227, 239 Wanacja, w. 66, 71, 116, 117, 171, 172, 205, Wierzb¹towice, w. 72, 81, 82, 84–86, 90–93, 207, 228, 229, 232, 234–237 106, 107, 117, 119–121, 155, 165, 191, 204, Warschnalve, w. 55, 229 205, 207, 208, 211, 232–234, 238, 246, 250, Warszawa, m. 200 256 Warszowska, ³¹ka 153, 171 Wierzbnik, m. 47, 51, 70–72, 108, 109, 116– Warszów, w. 70, 151, 154, 155, 171, 172, 174, –118, 140, 172, 173, 211, 228, 229, 234–238 229 Wierzbontowice ➛Wierzb¹towice Warszówek ➛Warszów Wierzbowiec, w. 169 274

Wierzbuntowice ➛Wierzb¹towice Wola Go³êbiowska, w. 165 Wierzchoniów, w. 45, 58, 59, 232, 238, 239 Wola Grodziñska ➛Grodziñska Wola Wieœ Nowa ➛Nowa Wieœ Wola Koniñska ➛Koniñska Wola Wieœ Stara ➛Stara Wieœ Wola Kowalska, w. 105, 158, 230, 244, 246 Wiêksze Go³oszyce ➛Go³oszyce Wiêksze Wola Krzy¿owa ➛Krzy¿owa Wola Wilamice ➛Wlonice Wola Luborzycka, w. 156 Wilanice ➛Wlonice Wola Milanowa ➛Wólka Milanowska Wilewo ➛Bielów Wola Milanowska ➛Wólka Milanowska Wilkocin, w. 91, 137, 138, 185, 233 Wola Niechanowska, w. 180 Wilków, w. 68, 69, 75, 95, 96, 111, 158, 168, Wola Paprocka ➛Paprocice 192, 207, 239, 244, 246 Wola Piórkowska, w. 248 Winnica, rola 186 Wola Pluskana ➛Serwis Wir lub Wiry, w. 161, 239, 240 Wola Raniszowska, w. 243 Wis³a, rz. 46–48, 53–55, 59, 74, 76–79, 83, 84, Wola Rusinowska, w. 176 86, 88–90, 93–95, 97, 105, 107, 111, 112, Wola Solecka, w. 43, 48, 77, 90, 94, 193, 207, 114, 118, 132, 148, 150, 151, 157–159, 170, 244, 245 174, 192, 206, 208, 239, 241, 244, 249–252 Wola Œwiesielska ➛Wola Solecka Wis³a Nowa ➛Nowa Wis³a Wola Wawrzyszowa ➛Wawrzyszowa Wola Wis³a Stara ➛Stara Wis³a Wola Witowska ➛Witowska Wola Wis³oka, rz. 242–244 Wola Zamkowa ➛Wola Piórkowska Witos³awice, w. 119, 138, 233 Wola Z¹bkowa ➛Z¹bkowa Wola Witoszyn, w. 168, 207, 232, 240 Wola Zegartowska, w. 144–146 Witowice, w. 75, 129, 181, 240 Wola Zerwikaptur ➛Serwis Witowska Wola, w. 75 Wola Zirzyna ➛Serwis Wlanice ➛Wlonice Wolica, w. 75, 105, 110, 124, 230, 239, 244, Wlonice, w. 120, 159, 160, 204, 207, 208, 227, 245, 246 239, 240, 241, 250 Wolka ➛Wólka Milanowska Wlyanowicze ➛U³anowice Wolka Baszowska ➛Wólka Milanowska W³ochy, w. 63, 79, 159, 180, 183, 185, 208 Wolnizna ➛Wolnizna Berstana, Wólka Mila- W³onice ➛Wlonice nowska W³ostowice, w. 152, 181, 240, 241, 242 Wolnizna Berstana, Ÿreb lub so³ectwo 43, 58, Woda Dobra ➛Dobra Woda 168, 179, 244, 246, 249, 256 Woda S³ona ➛S³ona Woda Worowice, w. 85, 106, 107, 155, 191, 204, 205, Woda Œwinia ➛Œwinia Woda 207, 208, 228, 233, 246, 247 Wojciechowice, w. 55, 63, 64, 99, 119, 180, 242 Wójcza, w. 145 Wojciechów, w. 47 Wólka ➛Wólka Milanowska Wojnowice, w. 125, 127–131, 169 Wólka £aguszowska, w. 88 Wojs³aw, w. 79, 81, 100, 102–104, 152, 204, Wólka Milanowska, w. 58, 114, 118, 121, 133, 226, 242–244 135–139, 151, 152, 167, 168, 179, 185, 186, Wojs³awska, granica 242 192, 200, 204, 205, 207, 208, 211, 226, 227, Wojszyn, w. 73, 88, 171, 244, 252 244–246, 247–249, 255 Wola ➛Serwis, Wola Solecka, Wolica, Wolni- Wólka Niezabitowska, w. 230, 231 zna Berstana, Wólka Milanowska Wólka Przedmosty, w. 88 Wola Bostowska ➛Bostowska Wola Wólka Solecka, w. 245 Wola Cyranowska ➛Cyranowska Wola Wólka Starachowicka, w. 234 Wola Garbaczowa ➛Garbaczowa Wola Wólka Zamojska, w. 88, 89 275

Wr¹blów ➛R¹blów Zamoœcie, w. 87, 88 Wrociery¿, w. 143 Zap³awy Bajorek, j. 76 Wroców, w. 187 Zap³ocie, role 118 Wronów, w. 230 Zapniów, w. 58, 152–155 Wrzelów, w. 74, 76, 89, 105, 132, 249, 250, Zaprzenskie, las 77 251 Zapusty, w. 237 Wszechœwiête, w. 228 Zarudek, ³an 49 Wydrzyszów, grunt 173 Zarzecin ➛Zerzêcin Wyelow ➛Bielów Zarzêcin nad Pilic¹, w. 256 Wygoda, w. 104 Zarzocin ➛Zerzêcin Wylamycze ➛Wlonice Zarzyja, w. 112, 157, 240, 252 Wylyanycze ➛Wlonice Zastów ➛Zaszczytów Wymys³ów, w. 83, 104, 139, 155, 198, 208, 250 Zastów Karczmiski, w. 253 Wysoka, w. 62, 63, 122 Zaszczytów, w. 68, 73, 171, 186, 230, 252, 253 Wysokie Ciernie, zaroœla 161 Zaszronin, potok 44 Wy¿nica, rz. 170 Zawada [lub.], w. 47, 253 Wy¿sza K³odnica ➛K³odnica Wy¿sza Zawada [sand.], w. 58, 64, 66–68, 70, 71, 99, Wy¿sze Go³oszyce ➛Go³oszyce Wy¿sze 154, 155, 157, 171–174, 178, 205, 207, 208, Wzgórze œ. Wojciecha, wzniesienie 175, 178 230, 231, 237, 253, 254 Zawichost, m. 150, 175, 178, 230 Yeszow ➛Je¿ów Zawida, w. 149 Yezyna ➛Je¿yna Zawierzbie, rola 244 Yrzmanczowicze ➛Wierzb¹towice Z¹bkowa Wola, w. 151 Zb¹szyñ, m. 56 Za œ. Janem, niwa 233 Zbêdowice, w. 181, 186, 254, 255 Zab³ocie, w. 150, 250 Zbigniewice, w. 255 Zaborów, w. 93, 114, 208, 250, 251 Zborów, w. 144, 172, 178, 190, 255, 256 Zaborzyn ➛Dziurów Zdrój ➛Busko Zdrój Zabrza ➛Szczybrza Zdunkowska, rola 171 Zad¹browie, folwark 123 Zegartowice, w. 144–146 Zad¹brów, w. 124 Zegartowska Wola ➛Wola Zegartowska Zado³ami, rola 47 Zegil ➛Szczeg³o Zagaje, w. 50, 51, 69, 80, 139, 143, 161, 208, Zerwikaptur ➛Serwis 251 Zerwikaptur Wola ➛Wola Zerwikaptur Zagaje Boleszyñskie ➛Zagaje Zerwisz ➛Serwis Zagorów, w. 128 Zerzêcin, w. 167, 168, 178, 179, 246, 248, 249, Zaj¹czkowice, w. 91 255, 256 Zaj¹czków, w. 60, 61, 111, 193 Zielona, droga 233 Zakrzów, w. 48, 53, 61, 74, 76, 79, 89, 97, 150, Zielona ➛Droga Zielona 151, 204–208, 250, 251, 252 Zielonka, w. 208 Zalasy ➛Za³azy Ziemblice, w. 102–104 Zaleszów ➛Zakrzów Zimny Dó³, dolinka 48, 76 Za³azy, w. 88, 89 Zirniki ➛¯erniki Zamkowa Wola ➛Wola Zamkowa, Z¹bkowa Zirzyna Wola ➛Wola Zirzyna Wola Z³otniki, w. 134 Zamojska Wólka ➛Wólka Zamojska Z³utka, rz. 72, 237 276

Zoraz, w. 138 ¯elichin, w. 83 Zwinkowice, w. 256 ¯erniki, w. 83, 126–130, 144, 172, 179, 188, Zwola, w. 72, 84, 91, 232 204, 233, 255, 256–258 Zwola Sarnia ➛Sarnia Zwola ¯erwikaptur ➛Serwis Zwoleñ, m. 188, 189 ¯erwisz ➛Serwis Zyrniki ➛¯erniki ¯migród, w. 145, 146 ¯mijowiska, w. 95, 96 ¯abionka, w. 228 ¯urów, w. 88, 181 ¯elechów, w. 64, 67, 253 277

Publikacje Pracowni Badañ nad Dziejami Zakonów i Kongregacji Koœcielnych (LARHCOR) Opera ad historiam monasticam spectantia edita apud LARHCOR, cura Marcus Derwich (= Travaux du LARHCOR): Series I, Colloquia: 1. Marek DERWICH (dir.), La vie quotidienne des moines et chanoines réguliers au Moyen Âge et Temps modernes. Actes du Premier Colloque International du L.A.R.H.C.O.R., Wro- c³aw, Institut d’Histoire de l’Université de Wroc³aw, 1995, 2 t., 168×238 mm, ss. 816, 39 il. 2. Marek DERWICH, Anna POBÓG-LENARTOWICZ (red.), Klasztor w spo³eczeñstwie œre- dniowiecznym i nowo¿ytnym. Materia³y z miêdzynarodowej konferencji naukowej zorgani- zowanej w dniach 8–11 V 1996 r. nad Jeziorem Wielkim w Turawie przez Instytut Historii Uniwersytetu Opolskiego i Instytut Historyczny Uniwersytetu Wroc³awskiego, Opole–Wroc³aw, Pracownia Badañ nad Dziejami Zakonów i Kongregacji Koœcielnych, 1996, 168×238 mm, ss. 558, 79 il. 3. Marek DERWICH, Michel DMITRIEV (dir.), Fonctions sociales et politiques du culte des saints dans les sociétés de rite grec et latin au Moyen Âge et à l’époque moderne. Approche comparative, Wroc³aw, Pracownia Badañ nad Dziejami Zakonów i Kongregacji Koœcielnych, Silesia s.c., 1999, 168×238 mm, ss. 486, 48 il. 4. Marek DERWICH, Anna POBÓG-LENARTOWICZ (red.), Klasztor w mieœcie œredniowiecz- nym i nowo¿ytnym. Materia³y z miêdzynarodowej konferencji naukowej zorganizowanej w Turawie w dniach 6–8 V 1999 r. przez Instytut Historii Uniwersytetu Opolskiego i Instytut Historyczny Uniwersytetu Wroc³awskiego, Wroc³aw–Opole, Pracownia Badañ nad Dziejami Zakonów i Kongregacji Koœcielnych, Silesia s.c., 2000, 168×238 mm, ss. 652, 33 il. Series II, Collectanea: 1. Marek DERWICH (red.), Œmieræ w dawnej Europie. Zbiór studiów = La mort en Europe ancienne. Études (Acta Universitatis Wratislaviensis, 1863, Historia, 129), Wroc³aw, Wy- dawnictwo UWr., 1996, 168×238 mm, ss. 196, 34 il. Series III, Libelli: 1. M. DERWICH, Monastycyzm benedyktyñski w Europie i w Polsce œredniowiecznej. Wy- brane problemy (Acta Universitatis Wratislaviensis, 2019, Historia, 135), Wroc³aw, Wydaw- nictwo UWr., 1998, 168×238 mm, ss. 410. 2. M. DERWICH, Materia³y do s³ownika historyczno-geograficznego dóbr i dochodów dzie- siêcinnych benedyktyñskiego opactwa œw. Krzy¿a na £ysej Górze do 1819 r., Wroc³aw, Pra- cownia Badañ nad Dziejami Zakonów i Kongregacji Koœcielnych, Silesia s.c., 2000, 168×238 mm, ss. 278, 2 mapy. w przygotowaniu: Series I, Colloquia: 5. Marek DERWICH, Andrzej NIEDZIELENKO (red.), Dzieje klasztorów i ¿ycia zakonnego w Legnicy. Materia³y z sesji naukowej zorganizowanej 16–17 listopada 1995 r. w Legnicy przez Muzeum Miedzi w Legnicy i Pracowniê Badañ nad Dziejami Zakonów i Kongregacji Koœcielnych, Legnica–Wroc³aw. 278

Series II, Collectanea: 2. Marek DERWICH (dir.), Les visites monastiques au Moyen Âge et au Temps modernes, Wroc³aw. 3. Marek DERWICH (dir.), Le monachisme et écriture, Wroc³aw. posiadamy tak¿e w sprzeda¿y: Anna POBÓG-LENARTOWICZ, Marek DERWICH (red.), Klasztor w kulturze Polski œrednio- wiecznej. Materia³y z ogólnopolskiej konferencji zorganizowanej w D¹browie Niemodliñ- skiej w dniach 4–6 XI 1993 r. przez Instytut Historii WSP w Opolu i Instytut Historyczny Uniwersytetu Wroc³awskiego (Sympozja 9), Opole, Wydawnictwo Œw. Krzy¿a, 1995, 168×238 mm, ss. 562, 72 il. dystrybucja: Pracownia Badañ nad Dziejami Zakonów i Kongregacji Koœcielnych, Instytut Historycz- ny Uniwersytetu Wroc³awskiego, ul. Szewska 49, 50-139 Wroc³aw, tel. (0-71) 375 29 76, fax (0-71) 343 65 42, e-mail: [email protected] oraz Silesia s.c. M. Battek & J. Szczepankiewicz-Battek, ul. Czarnoleska 9, 51-621 Wroc³aw, tel./fax (0-71) 348 41 73, 348 20 48, e-mail: [email protected]