The Visigoths in Gaul and Iberia (Update) The Medieval and Early ­Modern Iberian World (formerly Medieval Iberian Peninsula)

Editors Larry J. Simon (Western Michigan University) Gerard Wiegers (University of Amsterdam) Arie Schippers (University of Amsterdam) Isidro J. Rivera (University of Kansas) Mercedes García-Arenal (CCHS/CSIS)

VOLUME 55

The titles published in this series are listed at brill.com/memi The Visigoths in Gaul and ­Iberia (Update)

A Supplemental Bibliography, 2010–2012

By Alberto Ferreiro

leiden | boston Cover illustrations: Front: View from the East on San Pedro de la Nave. A Visigothic church in the town of Campillo, in the municipal unit of San Pedro de la Nave-Almendra, in the province of Zamora, Spain. Back: Detail of a capital of San Pedro de la Nave. ©Photo Stefanie Lenk

The Library of Congress has cataloged the Update of 2011 as follows:

Ferreiro, Alberto. The Visigoths in Gaul and Iberia (update) : a supplemental bibliography, 2007–2009 / by Alberto Ferreiro. p. cm. — (The medieval and early modern Iberian world, ISSN 1569–1934 ; v. 45) Includes index. ISBN 978-90-04-21222-0 (hardback : alk. paper) 1. Visigoths—France—Bibliography. 2. Visigoths—Spain—Bibliography. I. Title. II. Series.

Z2177.F48 2011 [DC62.2.V57] 016.946’01—dc23 2011035775

This publication has been typeset in the multilingual ‘Brill’ typeface. With over 5,100 characters covering Latin, IPA, Greek, and Cyrillic, this typeface is especially suitable for use in the humanities. For more information, please see brill.com/brill-typeface.

ISSN 1569-1934 ISBN 978-90-04-27568-3 (hardback) ISBN 978-90-04-27659-8 (e-book)

Copyright 2014 by Koninklijke Brill NV, Leiden, The Netherlands. Koninklijke Brill NV incorporates the imprints Brill, Brill Nijhoff, Global Oriental and Hotei Publishing. All rights reserved. No part of this publication may be reproduced, translated, stored in a retrieval system, or transmitted in any form or by any means, electronic, mechanical, photocopying, recording or otherwise, without prior written permission from the publisher. Authorization to photocopy items for internal or personal use is granted by Koninklijke Brill NV provided that the appropriate fees are paid directly to The Copyright Clearance Center, 222 Rosewood Drive, Suite 910, Danvers, MA 01923, USA. Fees are subject to change.

This book is printed on acid-free paper. A mi querida abuelita Genoveva Flores Mora, profesora de historia, que en mi juventud me inspiró estudiar historia

CONTENTS

INTRODUCTION ...... xi ACKNOWLEDGEMENTS ...... xiii PERIODICAL ABBREVIATIONS ...... xv REFERENCE ...... 1 (A) Bibliographies ...... 3 (B) Historiography ...... 4 (C) Personalia ...... 6 GENERAL STUDIES ...... 7 (A) Hispania – Gallia ...... 9 (B) Regional Studies ...... 10 INVASIONS ...... 11 (A) Germanic ...... 13 (B) Muslim ...... 15 SOCIAL – POLITICAL – ECONOMIC ...... 27 CIVIL LAW ...... 41 LITERARY CULTURE ...... 47 (A) Literature ...... 49 (B) Chronicles ...... 51 (C) Linguistics ...... 52 (D) Paleography ...... 62 ECCLESIASTICAL ...... 65 (A) General Studies ...... 67 (B) Canon Law ...... 71 (C) Councils ...... 72 (D) Heresy ...... 74 (E) Monasticism ...... 75 (F) Organization ...... 76 LITURGY ...... 79 (A) Mariology ...... 86 (B) Music ...... 87 PATRISTICS ...... 89 Studia Generalia ...... 91 Apringius Pacensis ...... 92 Avitus Bracarensis ...... 93 Bachiarius ...... 94 viii contents

Braulionis Caesaraugustanus ...... 95 Egeria in Gallecia Mon ...... 97 Eugenius Toletanus I, II, III ...... 99 Fructuosus Bracarensis ...... 100 Gregorius Illiberitanus ...... 102 Hagiographica ...... 103 Ildefonsus Toletanus ...... 108 Iohannes Biclarensis ...... 110 Iulianus Toletanus ...... 111 Leander Hispalensis ...... 113 Licinianus Cartaginensis ...... 114 Pacianus Barcinonensis ...... 115 Potamius Olisiponensis ...... 116 Prudentius ...... 117 Sisebutus Rex ...... 125 Taio Caesaraugustanus ...... 126 Valerius Bergidensis ...... 127 Miscellanea Patristica ...... 129 ISIDORUS HISPALENSIS ...... 133 PSEUDO-ISIDORUS ...... 169 ARCHAEOLOGY ...... 173 (A) General Studies ...... 175 (B) Urban and Rural Space ...... 179 (C) Architecture ...... 194 (D) Art ...... 199 (E) Epigraphy ...... 200 (F) Minor Arts ...... 208 (G) Numismatics ...... 221 (H) Funeraria ...... 224 SUEVES ...... 233 (A) Social – Political – Economic ...... 235 (B) Archaeology ...... 236 (C) Ecclesiastical ...... 238 (D) Linguistics ...... 239 (E) Liturgy ...... 240 (F) Hydatius (Idacius) Aquae Flaviae ep...... 241 (G) Martinus Bracarensis ...... 242 (H) Orosius Paulus ...... 245 (I) Priscillianus Abulensis ...... 249 contents ix

TOULOUSE ...... 251 (A) Archaeology ...... 253 (B) Ecclesiastical ...... 254 (C) Social-Political-Economic ...... 256 (D) Caesarius Arelatensis ...... 258 (E) Sidonius Apollinaris ...... 264 OTHER PEOPLES ...... 273 (A) Alans ...... 275 (B) Basques-Bagaudae ...... 276 (C) Byzantines ...... 277 (D) Jews ...... 278 (E) Vandals ...... 279 COLLECTED ESSAYS AND STUDIA HONORARIA ...... 281 (A) Collected Essays ...... 283 (B) Studia Honoraria ...... 309 CONGRESSES – SYMPOSIA – COLLOQUIA ...... 315 ADDENDUM ...... 331 SUBJECT INDEX ...... 333 AUTHOR INDEX ...... 344

INTRODUCTION

This volume is the third bibliography since starting the tri-annual format that Brill graciously continues to support enthusiastically. I am encour- aged to continue this work by the many positive comments that I receive from scholars in person at conferences and through epistolary correspon- dence. This feedback has come primarily from an emerging generation of young scholars on both sides of the Atlantic who are embarking on Visigothic studies and corollary topics. Their comments regarding its easy consultation compel me to retain the format of the previous volumes. As always, the generosity of colleagues who send me their work for inclusion and alerting me to relevant studies is always appreciated. I acknowledge them by name below. I have made every effort to be as comprehensive as is possible for the period 2010–2012. I am, like all bibliographers, at the mercy of uncontrol- lable circumstances. First among them, is the fact that some academic journals run a few years behind. Relevant material in them will have to wait inclusion in the next instalment. There is not a single bibliography in print that is able to include all published material for any given year or time frame. That is why in this one, like others, one will find entries with material dating prior to 2010. So I must lament, yet again, even with my best efforts, cooperation from scholars, bibliographies, and websites of societies, it is inevitable that I have missed items of interest. In future numbers of this series I will make every attempt to track them down for inclusion. I extend my apologies to the worthy scholars whose works I have missed. In the end, however, I am confident that the entries con- tained in these pages represent a reasonable inventory of 2010–2012 scholarship. There are several sections that deserve brief commentary, beginning with the Muslim Invasions and Linguistics. The year 2011 marked the 1400 centenary of the Muslim Invasion of Hispania which understand- ably so was hardly commented upon in the public press in Spain. At the scholarly level, however, it was engaged in academic journals, symposia, congresses, and collected essays; all of which are gathered in this bibli- ography. This explains why this section is much larger than in previous volumes. Similarly, the linguistics section is voluminous for other reasons. I decided to include scholarship on the Gothic language before the Goths xii introduction ventured into Hispania. I have done this so that scholars who study the Gothic language in its stages of development can better carry out com- parative studies. The sections on Archaeology in Hispania and Isidore of Seville again represent consistently the ones with the most scholarly activity. Talking with colleagues in archaeology in Spain, there is fear that the ongoing eco- nomic crisis and slow recovery may have a significant negative impact on the funding of digs. We hope that it will not become so and that archaeo- logical digs in Spain led by scholars from other countries, not as affected by the crisis, will continue uninterrupted. The scholarship on Isidore affirms the ubiquitous presence of his works throughout the entire span of the Middle Ages. There is no hint that scholars have even remotely come close to reaching the limits of Isidore’s diffusion and influence. Research on the Sueves is always modest by comparison. Nevertheless, one will find several significant monographs on Gallaecia and the Sueves that shed considerable light on the Northwest corner of Hispania. I will not depart from my policy of not annotating the bibliography for several practical reasons; notwithstanding a voice here and there sug- gesting that I should. In the first place, most major bibliographies do not annotate at all either because of their enormous size and because it is unnecessary. Descriptive entries in bibliographies are becoming obsolete and unnecessary for the simple reason that nearly all published articles are accompanied by multilingual summaries of the content. It would be redundant in this or any bibliography simply to cut and paste them. To attempt to provide truly critical analysis I again maintain would be presumptuous on my part. I or anyone else do not have the necessary ‘expertise’ on the multitude of research topics contained in this volume to evaluate them critically. Again, I trust scholars to determine the quality of these studies and which are relevant for their own research. In clos- ing, my desire is always to contribute and facilitate in this modest way to the research endeavours of those engaged in Visigothic studies and Late Antique Hispania. On the basis of the positive feedback, I am achieving this goal.

Alberto Ferreiro 27 February 2014 Feast of Leander of Seville ACKNOWLEDGEMENTS

I want to thank the following colleagues for their great generosity in send- ing me not only their own work, but alerting me to other significant stud- ies: Gerd Kampers, Pablo C. Díaz, Jorge López Quiroga, Leila Rodrigues da Silva, Agustín Hevia Ballina, OCD, José Carlos Martín, Gisela Ripoll, Paulo Duarte Silva, Rodrigo Furtado, Paulo Farmhouse Alberto, Univer- sidad de Salamanca, Universidad Pontificia de Salamanca, University of Washington, Suzzallo and Allen Libraries, librarians Adrienne Meier and Steve ­Perisho in Seattle Pacific University, Pórtico Librerias for fascilitating some bibliographical information. To Stefanie Lenk for the photos of San Pedro de la Nave for the book cover. Lastly, to Brill for giving me access to their online bibliographies and especially editors Marcella ­Mulder, Gera van Bedaf, and Julian Deahl. The major bibliographies that I consulted are: Historische Bibliographie (2010); Bulletin d’information et de liaison 47 (2013), Association Interna- tionale d’Études Patristiques (2011), Hispania Epigraphica 18 (2012), Indice Histórico Español (2011), Bulletin d’études chrétiennes apocryphes (2012), L’Année Philologique 80 2011 [2009], Medioevo Latino 34 (2013), Bilbio- teca Emeterio Cuadrado, Museo Arqueológico Regional, Alcalá de Henares, Vox Patrum 30 (2010), Dialnet [online] – Universidad de La Rioja, Rebiun, online access to all university libraries in Spain, Numismatic Literature [2005], Patrystyka w Czasopismach 27 (2007), Sidonius Apollinaris web- site, Germanistik Internationales Referatenorgan mit bibliographischen Hin- weiss (2012), Bibliographie Linguistique/ Linguistic Bibliography (2012), and Association pour l’Antiquité tardive, Bulletin 21 (2012).

PERIODICAL ABBREVIATIONS

AA Arqueología de la Arquitectura, Universidad del País Vasco, CSIC, Madrid AAC Anales de Arqueología Córdobesa, Córdoba AAEArq Anejos de Archivo Español de Arqueología, CSIC, Madrid AAHist Arte, arqueología e historia, Asociación Arte, arqueología e historia de Córdoba AATard Association pour l’Antiquité tardive, Brepols AEArq Archivo Español de Arqueología, CSCI, Madrid AB Analecta bollandiana, Revue critique d’hagiographie, Société des Bollandistes, Bruxelles ABR American Benedictine Review, Richardton, North Dakota ABäG Amsterdam Beiträge zur älteren Germanistik, Amsterdam ACEH Segreti Anuario del Centro de Estudios Históricos ‘Prof. Carlos S. A. Segreti,’ Argentina ACÉvora A Cidade de Évora, Boletim de Cultura da Câmara Munici- pal de Évora ACIHAM Actas y Comunicaciones del Instituto de Historia Antigua y Medieval, Universidad de Buenos Aires Acme Annali della Facoltà di lettere e filosofia dell’Università degli studi di Milano ActaSE Acta Scientarium Educación. Editora da Universidade Estadual de Maringá-Eduem, Brasil ACUSD Acta Classica Universitatis Scientiarum Debreceniensis, University of Debrecen, Hungary AEM Anuario de Estudios Medievales, CSIC, Barcelona AEMedia Aragón en la Edad Media, Universidad de Zaragoza: Departamento de Historia Medieval, Ciencias y Técnicas Historiográficas y Estudios Árabes e Islámicos Aemilianense Resvista Internacional sobre la genesis y los orígenes históricos de las lenguas romances Aevum Rassegna di scienze storiche, liguistiche e filologiche, Milano Aevum (ant) Aevum antiquum, Milano, Vita e Pensiero AFLB Annali della facoltà di lettere e filosofia di Bari xvi periodical abbreviations

AFSFCat Annali della facoltà di scienze della formazione. Uni- versità degli studi di Catania, Catania AHAMed Acta historica et archaeologica mediaevalia, Departa- ment d’Història Medieval, Paleografia i Diplòmatica, Universitat de Barcelona AHAMM Anales de historia antigua, medieval y moderna, Instituto de Historia Antigua y Medieval, Universidad de Buenos Aires AHArte Anales de Historia del Arte, Universidad Complutense de Madrid AHC Annuarium historiae conciliorum, Freiburg AHDE Anuario de Historia del Derecho Español, Madrid AHDL Archives d’histoire doctrinale et littéraire du moyen âge, Paris AHIAndaluza Anuario de Historia de la Iglesia Andaluza, Centro de Estudios Teológicos de Sevilla AHVMed Arqueología, historia y viajes sobre el mundo medi- eval, Barcelona AIEE Annals de l’Institut d’Estudis Empordanesos, Institut d’Estudis Empordanesos, Empordà AION(ling) Annali dell’Istituto universitario orientale di Napoli, Dipartimento di studi del mondo classico e del Medi- terraneo antico, Sezione linguistica, Napoli Aldaba Revista del Centro Asociado a la UNED de Melilla Aljaranda Revista de Estudios Tarifeños, Tenerife ALMA Archivum Latinitatis Medii Aevi (Bulletin Du Cange), Union Académique Internationale, Bruxelles Al-Qantara Revista de Estudios Árabes, CSIC, Madrid Al Qantir Monografías y documentos sobre la historia de , Tarifa Alta Mayor Hermandad de la Santa Cruz y Santa María del Valle de los Caídos, Madrid AMidi Annales du Midi, (La) Revue de la France méridion- ale, Toulouse Anais ANPUH Associação Nacional de História, São Paulo- Brasil Anais Electrônicos Cuiabá, ABREM, Brasil Anais SFG Eletrônicos do Seminário Fazendo Gênero, Universi- dade General de Santa Catarina, Brasil, Brasil periodical abbreviations xvii

Anas Museo Nacional del Arte Romano, Mérida Angelicum Pontificiae Studiorum Universitatis a Sancto Thoma Aquinate in Urbe, Roma Anglia Zeitschrift für englische Philologie, Walter de Gruyter, Berlin AnTard Antiquité Tardive, Paris-Brepols Antesteria Departamento de Historia Antigua, Universidad de Murcia- on-line Antiquitas Museo Histórico Municipal de Córdoba Apocrypha Revue internationale de littératures apocryphes, Turnhout-Brepols Aqvila legionis Cuadernos de estudios sobre el ejército romano, Madrid-Signifer Libros Aquitania Revue inter-régionale d’archéologie, Bordeaux Archa Verbi Yearbook for the Study of Medieval Theology Inter- nationalen Gesellschaft für Theologische Mediävistik, Aschendorff Verlag-Tübingen ArchMed Archeologia Medievale, Cultura Materiali, Insedia- menti, Territorio, Firenze Archivum Revista de la Facultad de Filología, Universidad de Oviedo Arctos Acta philologica Fennica, Helsinki Arenal Revista de historia de mujeres, Instituto de Estudios de la Mujer, Universidad de Granada ARIHS Archives Internationales d’Histoire des Sciences, Turn- hout, Brepols ArkeoGazte Revista de arqueología—Arkelogia aldizkaria Aso- ciación de jovenes investigadores en arqueología pre- histórica e histórica, Universidad del País Vasco ArqMedieval Arqueologia medieval, Porto Ars bilduma Revista del departamento de Historia del Arte y Música de la Universidad del País Vasco/ Euskal Herriko Unib- ertsitateko Artearen Historia eta Musika Saileko aldiz- karia, Vitoria ASI Annuarium Sancti Iacobi, Archivo-Biblioteca de la Cat- edral de Santiago, Santiago de Compostela Astórica Revista de estudios, documentación, creación y divul- gación de temas astorganos, Astorga xviii periodical abbreviations

Asturies Memoria encesa d’un país/Conceyu d’estudios etnográficos Belenos, Belenos, Oviedo: Conceyu d’estudios etnográficos belenos ASUI Annali di storia delle università italiane, Bologna Athenaeum Studi periodici di letteratura e storia dell’antichità, Università di Pavia AUB Analele Universităţii Bucureşti, Bucharest AUBucI Analele Universitatii Bucuresti, istorie, Bucharest Auctores Nostri Studi e testi di letteratura cristiana antica, Edipug- lia, Italia August Augustinianum, Perdiodicum semestre Instituti Patristici ‘Augustinianum,’ Roma Avgustinvs Revista Trimestral Publicada por los Agustinos Recoletos, Madrid Awraq Estudios sobre el mundo árabe e islámico con- temporáneo, Madrid AyC Antigüedad y Cristianismo, Murcia AyT Arqueología y territorio, Universidad de Granada AyTM Arqueología y territorio medieval, Universidad de Jaén BAAL Boletín de la Academia Argentina de Letras, Bue- nos Aires BAGB Bulletin de l’Association Guillaume Budé, Paris BArq Butlleti Arqueològic [= Boletín Arqueológico] Reial Societat Arqueológica Tarraconense, Tarragona Вестник Российского Государственного Гуманитарного Универси­ тета Bulletin de l’université d’État des sciences humaines de Russie, Moscow Belezos Revista de cultura popular y tradiciones de La Rioja, Instituto de Estudios Riojanos BISIAM Bullettino dell’Istituto storico italiano per il medio evo, Roma BLRIEA Boletín de Letras del Real Instituto de Estudios Asturianos, Principado de Asturias, Oviedo BMon Brittania Monastica, Centre Internationale de Recherche et de documentation sur le monach- isme celtique, Landévennec periodical abbreviations xix

BNF Beiträge zur Namenforschung Institut für Deutsche Sprache, Universitätsverlag C. Winter, Heidelberg Brathair UEMA, Brasil BSAA (Arq) Boletín del Seminario de Estudios de Arte y Arqueologia, Universidad de Valladolid BSALul·liana Bolletí de la Societat Arqueològica Lul·liana: Revista d’estudis històrics Societat Arqueológica Luliana, Palma de Mallorca BSC Bollettino storico cremonese, Cremona BSCEH Butlletí de la Societat Catalana d’Estudis Històrics, Institut d’Estudis Catalans, Societat Catalana d’Estudis Històrics, Barcelona BSL Bollettino di studi latini, Periodico quadrimes- trale d’informazione bibliografica, Società Edi- trice Napoletana, Napoli BSS Bulletin of Spanish Studies, Hispanic Studies and Research on Spain, Portugal and Latin America, University of Glasgow, Scotland Burgense Collectanea Scientífica/Facultad Teológica del Norte de España, Burgos Byzantion Nea Hellás Revista Annual de Estudios Griegos, Bizantinos y Neo, Helénicos Universidad de Chile CAbu Cuadernos abulenses, Institución Gran Duque de Alba, Ávila Camenae Revue en ligne, Lettres et civilisations, Université Paris-Sorbonne Caplletra Revista internacional de filología, Abadía de Montserrat Caritas Patrum Royan, France Carth Revista de estudios e investigación. Instituto Teológico de Murcia, Murcia CCM Cahiers de civilisation médiévale, Poitiers CCEMYR Cuadernos del Centro de Estudios Medievales y Renacentistas, Universidad de La Laguna, Tenerife CCO Collectanea Christiana Orientalia, Universidad de Córdoba CCraco Classica Cracoviensia, Studies of Greek and Roman Literature, Kraków, Poland xx periodical abbreviations

CentoPagine Rivista elettronica internazionale che raccoglie i contributi resi nei Seminari sulla continuita dell’antico, Tomasso Mazzoli, Università di Tri- este, Italia CFC Cuadernos de Filología Clásica, Estudios Latinos, Madrid CFItal Universidad Complutense de Madrid, Departa- mento de Filología Italiana CHE Instituto de Historia de España Claudio Sánchez Albornoz, Universidad de Buenos Aires Chôra Revue d’études anciennes et médiévales, Paris- Cluj-Napoca, Romania CHR Catalan Historical Review, Institut d’Etudis Cata- lans, Barcelona Claretanium Commentaria Teologica Opera et Studio Institu- tum Theologicae Vitae Consecratae, Roma Classica et Christiana Centrul de Studii Clasice şi Creştine al Facultăţii de Istorie/Center for Christian and Classical Stud- ies, Faculty of History, “Al. I. Cuza” University Iasi, Romania Clío Revista de historia, Barcelona C&M Classica et mediaevalia. Revue danoise d’histoire et de philologie publiée par la Société danois pour les études anciennes et médiévales, København CMal-Zahra Cuadernos de Madinat al-Zahra, Revista de difusión científica del Conjunto Arqueológico Madinat al-Zahra, Junta de Andalucía, Consejería de Cultura, Córdoba Compost Compostellanum. Revista trimestral de la Archid- iocesis de Santiago de Compostela, Santiago de Compostela CPArq Cuadernos de prehistoria y arqueología, Universi- dad Autónoma de Madrid, Madrid CPÉ Connaissance des Pères de l’Église, Nouvelle Cité, Maison d’édition du Mouvement­ des Focolari— Domaine d’Arny 91680 Bruyères-​​le-​​Chatel CQ The Classical Quarterly, Oxford CRMH Cahiers de recherches médiévales et humanists/ A Journal of Medieval and Humanistic Studies, Paris periodical abbreviations xxi

Crónica mozárabe Boletín informativo de la ilustre Comunidad Mozárabe de Toledo DBE Diccionario Biográfico Español, Real Academia de la Historia, Madrid Debats Institució Valenciana d’Estudis i Investigació “Alfons el Magnanim,” Valencia DIslam Der Islam W. de Gruyter, Berlin DHA Dialogues d’Histoire Ancienne, Institut des Sci- ences Humaines et Sociales du CNRS, Besançon Didaskalia Revista da Faculdade de Teologia de Lisboa, Lisboa Dimensões UFES, Brasil Diomedes The Danish Institute of Mediterranean Studies, Copengahen DAEM Deutsches Archiv für Erforschung des Mittela- lters, Köln-Weimar-Wien DissPaul Dissertationes Paulinorum, Katolícka univerzita v Ružomberku Univerzitná knižnica, Ružomberku, Slovakia DocInst Documenta & Instrumenta Universidad Com- plutense Departamento de Ciencias Técnicas y Historiográficas, Madrid DPA Dictionnaire des philosophes antiques, CNRS- Paris DR The Downside Review, Bath, England EAnt Eruditio antiqua. Revue électronique de l’érudition gréco-latine Eborensia Revista do Instituto Superior de Teologia de Évora, Portugal EccLO Ecclesia Orans. Roma EClass Estudios Clásicos, Madrid Edad Media Revista de historia, Universidad de Valladoid EDuesto Estudios de Deusto, Revista de Universidad de Deusto = Deustuko Unibertsitatea, Bilbao e-Journal e-Journal of Portuguese History, Universidade de Porto E-legal History Madrid Review ELitur Ephemerides Liturgicae, Roma El Futuro del Pasado Revista electrónica del Historia, Salamanca xxii periodical abbreviations

EL Ephemerides liturgicae. Commentarium trimes- tre de re liturgica cura et studio prebyterorum Congregationis missionis, Roma EME Early Medieval Europe, Wiley-Blackwell, UK Edad Media Edad media. Revista de historia, Universidad de Valladolid, Valladolid Emerita Boletín de lingüística y filología clásica, Madrid Encrucillada Revista galega de pensamento Cristián, Pontevedra English Studies A Journal of English Language and Literature, Taylor & Francis, Oxford Eos Commentarii Societas Philologae Polonorum, Warszawa Epoca Revista Semanal, Madrid ESM Early Science and Medicine. A Journal for the Study of Science, Technology and Medicine in the Premodern Period Estudios Trinitarios Secretariado de Salamanca ETF (HistMed) Historia Medieval, Espacio, tiempo y forma, serie III, Universidad Nacional de Educación a Distan- cia, UNED, Madrid ÉTR Études théologiques et religieuses, Revue tri- mestrielle de l’Institut Protestant de Théologie, Montpellier-Paris Evphrosyne Revista de Filologia Clássica, Faculdade de Letras de Lisboa-Universidade de Lisboa EVed Escritos del vedat, Anuario, València ExClass Exemplaria classica. Journal of Classical Philol- ogy/Revista de filología clásica, Universidad de Huelva Exemplaria A Journal of Theory in Medieval and Renaissance Studies, Binghamton, New York Ex Novo Revista d’història i humanitats, Barcelona Faventia Publicació del Departamento de Filología Clásica de la Universitat Autònoma de Barcelona, Barcelona FeRA Die Frankfurter elektronische Rundschau zur Altertumskunde FG-GPh Filologia Germanica = German Philology, Associ- azione Italiana di Filologia Germanica, Milano periodical abbreviations xxiii

FilMed Filologia Mediolatina, Firenze FTeol Forum Teologiczne Wydział Teologii, 11-041 Olsz- tyn, ul. Hozjusza 15, Kraków FMS Frühmittelalterliche Studien. Jahrbuch des Instituts für Frühmittelalterforschung der Universität Mün- ster, Berlin Fundación Fundación para la historia de España, Argentina Futhark International journal of runic studies, Universitetet I Oslo-Uppsala Universitetet Galegos = Gallegos Santiago de Compostela, Ensenada de Ézaro Gallaecia Revista de Arqueoloxía e Antigüidade, Departa- mento de Historia, Prehistoria, Arqueoloxia, Historia Antiga, Santiago de Compostela GIF Giornale italiano di filologia, Napoli GL General linguistics, Austin, Texas GLP Acta Universitatis Carolinae. graecolatina Pragensia Grial Revista Galega de Cultura, Vigo Groniek Historisch Tijdschrift, Rijksuniversiteit Groningen Grial Revista Galega de Cultura, Editorial Galaxia, Vigo Habis Filología Clásica, Historia Antigua, Arqueología, Sevilla Hagiographica Rivista de agiografia e biografia della Società Internazionale per lo Studio del Medio Evo Latino, SISMEL, Firenze HAMed Hortus artium medievalium, Journal of the Interna- tional Research Center for Late Antiquity and the Middle Ages, University of Zagreb, Croatia-Brepols HAnt Hispania antiqua, Colegio Universitario de Alava (Vitoria)/Universidad de Valladolid. Departamento de Historia Antigua Madrid HArq Huelva arqueológica, Instituto de Estudios Onu­ benses “Padre Marchena,” Huelva Helmántica Revista de Filología Clásica y Hebrea, Salamanca HEpig Hispania Epigraphica, Universidad Complutense de Madrid Hermeneus Zwolle, Netherlands e-journal Hermes Zeitschrift für klassische Philologie, Wiesbaden Hespérides Anuario de Investigaciones, Asociación de Pro- fesores de Geografía e Historia de Bachillerato de Andalucía, Sevilla xxiv periodical abbreviations

HHistorio História da historiografia, Universidade Federal do Estado do Rio de Janeiro (UNIRIO), Brasil Hispania Revista Española de Historia, CSIC, Madrid Historia 16 Historia Universal, Madrid História Revista Revista da Faculdade de História e do Programa de Pós-Graduação em História da Universidade Fed- eral de Goiás Hortulus The online graduate journal of medieval studies, Kalamazoo, Michigan HS Hispania Sacra, CSIC, Madrid HSF Historische Sprach Forschung, Bisher Zeitschrift für vergleichende Sprachforschung, Göttingen HuT Humanística e teologia, Revista da Faculdade de Teologia, Porto Iacobus Revista de estudios jacobeos y medievales, Cen- tro de estudios del Camino de Santiago, Sahagún, León IF Indogermanischen Forschungen: Zeitschrift für Indo­germanistik und allgemeine Sprachwissen- schaft, Berlin IJDLLR International Journal of Diachronic Linguistics and Linguistic Reconstruction, München IJGLSA Interdisciplinary Journal for Germanic Linguistics and Semiotic Analysis, Berkeley, CA Imago temporis Medium Aevum, Universitat de Lleida Index Quaderni camerti di studi romanisctici = Interna- tional Survey of Roman Law, Napoli Intus-legere-historia Universidad Alfonso Ibáñez, Chile InvL Invigilata Lucernis, Dipartimento di Studi Classici e Cristiani, Bari Isidorianum Centro de Estudios Teológicos, Sevilla Itineraria Letteratura di Viaggio e Conoscenza del mondo dall’Antichità el Rinascimento, SISMEL Itinerarium Revista Quadrimestral de Cultura, Franciscanos de Portugal, Lisboa Iudex Право в средневековом мире [Le droit dans le monde médiéval], Moscow Ius Canonicum Instituto Martín de Azpilcueta, Universidad de Navarra JAC Jahrbuch für Antike und Christentum, Münster periodical abbreviations xxv

JAMA Journal of the American Medical Association, Chicago JECS Journal of Early Christian Studies, Baltimore JEH Journal of Ecclesiastical History, University of Cambridge JEGPh Journal of English and Germanic Philology, University of Illinois Press, Champaign JES Journal of Empire Studies, Topics in the Cycle of Empire, East and West, on-line journal JGL-SGL Journal of Germanic Linguistics, Madison, WI JHI Journal of the History of Ideas, Philadelphia, PA JIES The Journal of Indo-European Studies, Wash- ington, D.C. JLA Journal of Late Antiquity, The Johns Hopkins University, Baltimore JLL Journal of Language and Linguistics- online JMA Journal of Mediterranean Archaeology, Cyprus American Archaeological Research Institute, Nicosia, Cyprus JMH Journal of Medieval History, Elsevier JML Journal of Medieval Latin, New York-Toronto- Turnhout JRA Journal of Roman Archaeology, Department of Classical Studies, University of Michigan JRS Journal of Roman Studies, London Kalakorikos Revista para el estudio, defensa, protección y divulgación del patrimonio histórico, artístico y cultural de Calahorra y su entorno, Calahorra Kalbotyra Mokslo darbai, Vilnius KJB Kölner Jahrbuch für Vor- und Frühgeschichte Römisch- Germanisches Museum und Archäol- ogische Gesellschaft, Köln-Berlin Klio Beiträge zur Alten Geschichte, Berlin Kobie Paleoantropología Bilbao Diputación Foral de Bizkaia Kratylos Kritisches Berichts- und Rezensionsorgan für indogermanische und allgemeine Sprachwis- senschaft, Wiesbaden KWPL Kansas working papers in linguistics, Lawrence, Kansas xxvi periodical abbreviations

La corónica A Journal of Medieval Hispanic Languages, Literatures & Cultures, Baltimore, Johns Hopkins University Lampas Tijdschrift voor classici, Hilversum Larouco Revista annual da antigüidade galaica, A Coruña, Fundación Aquae Querquennae Nova Vila Latomus Revue des études latines, Société d’Études Latines de Bruxelles LCael Litterae caelestes, Rivista annual internazionale de paleografia, codicologia, diplomatica e storia delle testimonianze scritte, Roma LCD La Ciudad de Dios, El Escorial LD Letras de Duesto, Universidad de Deusto/ Deustuko Unibertsitatea, Facultad de Filosofia y letras Lemir Revista de Literatura Española Medieval y del Renacimiento, Universitat de Valencià Liburna Universidad Católica de Valencia ‘San Vicente Mártir’ Limes Revista de arqueología, Collectiu de recerques arque- ologiques de Cerdanyola LFilolo Listy filologické. Folia philologica, Praha Lvcentvm Anales de la Universidad de Alicante-Prehistoria, Arqueología e Historia Antigua LyEsp Liturgia y espiritualidad, Revista mensual vinculada al Instituto Superior de Liturgia y al Instituto de Teología Espiritual de Barcelona LyL Lingüística y Literatura, Universidad de Antioquía, Colombia MA Moyen (Le) Âge. Revue trimestrelle d’histoire et de philology, Paris-Bruxelles Maia Rivista di letterature classiche, Messina-Firenze Maringá Acta Scientiarum, Education, UEM, Brasil Marq Museo Arqueológico de Alicante Máthesis Universidade Católica Portuguesa, Lisboa Mayéutica Centro Filosófico-Teológico, Marcilla (Navarra) Mayurqa Revista del Departament de Ciènces Històriques i Teoria de les Arts, Universitat de les Illes Balears MCV Mélanges de la Casa de Velázquez, Madrid MEcclesiae Memoria Ecclesiae, Asociación de Archiveros de la Iglesia en España, Oviedo Medieval Warfare Karwansaray Publishers, Rotterdam, Netherlands periodical abbreviations xxvii

Médiévales Langue, Textes, Histoire- Presses Universitaires de Vin- cennes-Paris VIII Medievalia Universitat Autonòma de Barcelona MedRin Medioevo e Rinascimento, Annuario del Dipartimento di studi sul Medioevo e il Rinascimento dell’Università di Firenze, Firenze MEFRA Mélanges de l’École française de Rome, Antiquité, Paris- Rome MEFRI Mélanges de l’École française de Rome. Italie et Médi- terranée, Roma Meritum Revista de Direito da Universidade FUMEC, Brasil MHum Medievalia et humanistica. Studies in Medieval and Renaissance Culture, Boulder, Colorado Micrologus Rivista della Società Internazionale per lo Studio del Medio Evo Latino, Florence Millennium Jahrbuch zu Kultur und Geschichte des ersten Jahr- tausends, W. de Gruyter Minerva Revista de filología clásica, Valladolid MIÖG Mitteilungen des Instituts für österreichische Geschich- tsforschung, Wien Mittelalter Perspektiven mediävistischer Forschung, Berlin MLCat Miscel.lània litúrgica catalana, Societat catalana d’estudis liturgics, Barcelona MM Madrider Mitteilungen, Heidelberg-Madrid MMMurciana Miscelánea medieval murciana, Universidad de Murcia Munibe (AA) Antropologia-Arkeologia Sociedad de Ciencias Aran- zadi, San Sebastián-Donostia Murguía Revista galega de historia, Asosiación Galega de Histo- riadores, Santiago de Compostela Myrtia Revista de filología clásica, Departamento de Filología Clásica, Universidad de Murcia Nivel Cero Revista del grupo arqueológico Attica, Santander Notandum São Paulo-Porto, Brasil NOWELE North-Western European Language Evolution, Odense NPh Neophilologus, ’s-Gravenhage-Amsterdam-Groningen OJA Oxford Journal of Archaeology, Oxford OMusic Offerta (L’) musicale. Storia, arte e cultura della musica vocale, Bergamo Oppidum Cuadernos de Investigación, Universidad de Segovia Oracula São Paulo, Brasil xxviii periodical abbreviations

OTerr Orbis terrarum, Internationale Zeitschrift für Histo- rische Geographie der Alten Welt, Stuttgart Paideia Rivista letteraria di informazioni bibliografica, Brescia Pallas Revue d’études antiques, Université du Mirail, Toulouse PapLup Papyrologica Lupiensia—Rivista annual del Diparti- mento di Filologia Classica e di Scienze Filolsofiche e de Centro Interdipartimentale di Studi Papirologici Uni- versità degli Studi di Lecce, Galatina Parole rubate Rivista Internazionale di Studi Sulla Citazione, Univer- sità di Parma Pax et Emerita Revista de Teología y Humanidades de la Archidiócesis de Mérida-Badajoz, Badajoz Pecia Ressources en médiévistique, Saint-Denis Peregrino Revista del Camino de Santiago, Federación Española de Asociaciones de Amigos del Camino de Santiago, Santo Domingo de la Calzada, La Rioja Peritia Journal of the Medieval Academy of Ireland, Galway- Brepols Phase Instituto Superior de Liturgia, Barcelona Plêthos Revista Discente de Estudos sobre a antiguidade e o Medievo, Universidade Federal Fluminense, Brasil PLitúr Pastoral litúrgica, documentación información, EDICE, Barcelona Polis Revista de ideas y formas políticas de antigüedad clásica, Alcalá de Henares Porticvm Revista d’estudis Medievals, Universitat Autònoma de Barcelona Portugalia Instituto de Arqueologia, Universidade do Porto PrzTom Przeglad tomistyczny, Warszawa PV Principe de Viana, Pamplona PVS Proceedings of the Virgil Society, London Pyrenae Institut d’Arqueologia i Prehistoria, Barcelona QC Quaderni Catanesi di Studi Classici e Medievali, Catania QFR Quaderni di filologia romanza, Facoltà di lettere e filo- sofia dell’Università di Bologna QS Quaderni di storia, Bari Quaderni Centro internazionale di studi sulla poesia greca e latina in età tardoantica e medievale, Università do Macerata periodical abbreviations xxix

Quarhis Quaderns d’Arqueologia i Història de la Ciutat de Barcelona RAC Reallexikon für Antike Christentum, Stuttgart RAES Revista Acadêmica Espaço da Sophia, Edição Especial Unesp Assis, Brasil RAPonent Revista d’Arqueologia de Ponent, Universitat de Lleida RArq Revista de arqueología, Madrid RAsc Rivista di ascetica e mistica, Firenze RAugust Revista Augustiniana, Publicación de pensamiento reli- gioso de los Agustinos de Castilla,Guadarrama, Madrid RB Revue bénédictine, Abbaye de Maredsous RBPH Revue Belge de Philologie et d’Histoire/Belgisch Tijd- schrift voor Filologie en Geschiedenis, Bruxelles RCCM Rivista di cultura classica Medioevale, Fabrizio Serra Editore, Pisa-Roma RCT Revista Catalana de Teología, Facultat de Teología de Catalunya, Barcelona RDIM Revista digital de iconografía medieval, Universidad Complutense de Madrid REA Revue des études anciennes, Bordeaux REAugP Revue d’études augustiniennes et patristiques, Paris REE Centro de Estudios Extremeños, Diputación de Badajoz REFM Revista Española de Filosofía Medieval, Zaragoza REJ Revue des Études Juives, Leuven-Peeters RELat Revue des études latines, Société des études latines, Paris RELatinos Revista de estudios latinos, Sociedad de Estudios Lati- nos, Madrid Reportata Passato e presente della Teologia, Roma- online journal Revista Signum São Paulo: Editora da Universidade de São Paulo RFAst Revista de filoloxía asturiana, Universidad de Oviedo RFHIP Revue française d’histoire des idées politiques, Éditions Picard, Paris RFIC Rivista di filologia e istruzione classica, Torino RGDR Revista General de Derecho Romano, Madrid RHArte Revista de História de Arte, Lisboa RHDFE Revue historique de droit français et étranger, Paris RHE Revue d’histoire ecclésiastique, Louvain xxx periodical abbreviations

RHSC Revista de História da Sociedade e da Cultura, Coimbra, Portugal RHT Revue d’histoire des textes, Centre national de la recher- che scientifique, Institut de recherche et d’histoire des textes, Paris RIDA Revue internationale des droits de l’Antiquité, Bruxelles RIFD Rivista Internazionale di Filosofia del Diritto, A. Giuffrè, Roma RLasalliana Rivista Lasalliana, Trimestrale di Cultura e formazione pedagogica, Roma RLiturgica Rivista Liturgica, Abbazia S. Giustina, Padova RMabillon Revue internationale d’histoire et de littérature religieuses, Turnhout RMed-online Revista Medievalista online, Instituto do Estudos Medi- evais, Universidade Nova de Lisboa RMen Revista de Menorca, Ateneu de Maó, Menorca RMRiv Reti Medievali Rivista, Università di Firenze RNum Revue Numismatique, Société Française de Numisma- tique, Paris RNumOMNI Revista Numismática OMNI (Objetos y Monedas No Indentificadas), Romania Revue trimestirelle consacrée à l’étude des langues et des littératures romanes, Paris Romvla Seminario de Arqueología, Universidad Pablo de Olavide, Sevilla RPHum Revista portuguesa de humanidades, Coimbra RPL Res publica litterarum: studies in the classical tradition, Roma-Salerno RRLing Revue roumaine linguistique, Bucharest RSR Revue des sciences religieuses, Faculté de théologie catholique de la Université de Strasbourg RTAM Recherches de théologie ancienne et médiévale, Abbaye du Mont César RTFronteiras Revista Territórios e Fronteiras, Brasil Rudesindus Miscelanea de Arte e Cultura, Academia Auriense- Mindoniense de San Rosendo, Ourense-Mondoñedo Saeculum Revista de História, UFPB, Brasil Sagvntvm Papeles del Laboratorio de Arqueología de Valencia periodical abbreviations xxxi

Saitabi Revista de la Facultat de Geografía i Història, Universitat de València Salduie Estudios de prehistoria y arqueología, Universidad de Zaragoza Sandalion Quaderni di cultura classica cristiana e medievale, Sassari SAP Studia Anglica Posnansiensi: An International Review of English Studies, Poznán Sapienza Rivista di Filosofia e di Teologia, Periodico trimestrale dei Domenicani d’Italia, Napoli Sautuola Revista del Instituto de Prehistoria de Arqueología Sau- tuola, Santander SCI Scripta classica israelita, Israel Society for the promotion of classical studies, University of Haifa Scriptorium Revue internationale des études relatives aux manuscrits, Bruxelles ScSal Scholia Salernitana, Annali, Salerno SD Sacra Doctrina Edizioni Studio Domenicano, Bologna SEBarc Sylloge Epigraphica Barcinonensis, Barcelona SEC Studia Etymologica Cracovinsia, Kraków SEJG Sacris Erudiri, Jaarboek voor Godsdienstwetenschappen, Steenbrogge SEz Săpostavitelno ezikoznanie, Sofija SHMed Studia Histórica. Historia Medieval, Salamanca Sileno Rivista di studi classici e cristiani, Roma SL Studium legionense, Centro Superior de Estudios Teológi- cos, León SM Studi Medievali, Spoleto SMon Studia monastica, Commentarium ad rem monasticam investigandam, Abadia de Montserrat, Barcelona SOvetense Studium Ovetense. Revista de Centro Superior de Estu- dios Teológicos del Seminario Metropolitano de Oviedo SPAL Revista de prehistoria y arqueología, Universidad de Sevilla SPat Studia Patristica, Peeters-Oxford Speculum A Journal of Medieval Studies, Cambridge, MA SPhPosn Symbolae Philologorum Posnaniensium, Graecae et Lati- nae, Poznań xxxii periodical abbreviations

Sprache Die Sprache. Zeitschrift für Sprachwissenschaft, Wiesbaden SRom Studi romani. Rivista trimestrale dell’Instituto di studi romani, Roma SStudies Slovene Studies, Journal of the Society for Slovene Studies, Bowling Green, Ohio StCl Studii Clasice, Societate de Studii Clasice din România, Bucureşti, România StGr Studi gregoriani. Associazione internazionale Studi di canto gregoriano, Cremons STest Segno e testo. International Journal of Manu- scripts and Text Transmission. Università degli studi di Cassino, Facoltà di lettere, Dipartimento de filologia e storia, Cassino (Frosinone) STh Scripta theologica, Pamplona StHis Stvdia Histórica. Historia Antigua, Salamanca Studium Medievale Revista de Cultura Visual- Cultura Escrita, Amics de Bensalú el seu comtat Stylos Instituto de Estudios Grecolatinos Prof. F. Novoa, Buenos Aires TAUAUM Trabalhos Arqueológicos da Unidade de Arqueo- logia da Universidade do Minho, Braga TdelHum Teoría del Humanismo, Verbum, Madrid Terminus Kraków, Poland TEsp Tiempo y Espacio, Universidad de Bío—Bío, Departamento de historia y geografía, Facultad de Educación, Campus Chillán, Chillán, Chile Theologica Universidade Católica Portuguesa, Faculdade de Teologia, Braga TMReview The Mediterranean Review Institute for Mediter- ranena Studies, Pusan University of Foreign Stud- ies, South Korea Toletana Cuestiones y Teología e Historia, Instituto Supe- rior de Estudios Teológicos San Ildefonso, Toledo Traditio Studies in ancient, and medieval history, thought and religión, Fordham University Traditio et Innovatio Universität Rotock, Rotock, Germany Treasure Hunting Greenlight Publishing, Witham, Essex Magazine periodical abbreviations xxxiii

TSyP Territorio, Sociedad y Poder, Revista de Estudios Medi- evales, Universidad de Oviedo Tulaytula Revista de la Asociación de Amigos de Toledo Islámico, Toledo Turiaso Centro de Estudios Turiasonenses, Institución Fer- nando el Católico, Tarazona TyCom Trabajos y comunicaciones, Universidad Nacional de La Plata, Argentina VC Vigiliae Chritianae, Leiden – Brill VChrist Vetera Christianorum, Bari Veleia Universidad del País Vasco, Vitoria-Gazteiz Vestnik ВЕСТНИК РГГУ Russian State University for the Humanities Viator UCLA Center for Medieval and Renaissance Studies, Los Angeles Vives Flammes Revue Carmélitaine de spiritualité, Éditions du Car- mel, Paris VJa Voprosy jazykoznanija i teoretičeskij žurnal po obščemw i sravnitel’ nomu jazykoznaniju, Moskva Voces Revista de Estudios de Lexicografía Latina y Antigüe- dad Tardía, Universidad de Salamanca, Salamanca VoxP Vox Patrum, Antyk chrześcijański, Lublin VyV Verdad y Vida, Revista Franciscana de Pensamiento, Madrid WPT Wrocławski Przegląd Teologiczny, Papieski Wydział Teologiczny we Wrocławiu, ul. Katedralna 9, 50–328 Wrocław ZAC Zeitschrift für Antikes Christentum, W. de Gruyter, Berlin ZArq Zona Arqueológica, Museo Arqueológico Regional, Alcalá de Henares Zephyrus Revista de Prehistoria y Arqueología, Universidad de Salamanca ZDADL Zeitschrift für deutsches Altertum und deutsche Lit- eratur, Stuttgart ZDP Zeitschrift für deutsche Philologie, Berlin ZGB Zagreber germanistiche Beiträge, Jahrbuch für Litera- tur und Sprachwissenschaft, Zagreb Universität ZPE Zeitschrift für Papyrologie und Epigraphik, Bonn xxxiv periodical abbreviations

ZRP Zeitschrift für romanische philology, Tübingen ZSSRKAbt Zeitschrift der Savigny-Stiftung für Rechtsgeschichte, Kanonistiche Abteilung, Weimar ZSSRRAbt Zeitschrift der Savigny-Stiftung für Rechtsgeschichte. Romanistische Abteilung, Weimar REFERENCE

(A) BIBLIOGRAPHIES

1 Aparicio Rosillo, S. “De Mahoma a Carlomagno. Los primeros tiempos (siglos vii–ix). Una aproximación Bibliográfica.” De Mahoma a Carlomagno, pp. 457–508. [See no. 2488] 2 Christian-Muslim Relations. A Bibliographical History, vol. 3: 1050– 1200. History of Christian-Muslim Relations, vol. 15. D. Thomas and A. Mallett (ed.). Leiden – New York: Brill, 2011. xiii–803 p. [See no. 1092] 3 Elfassi, J. “Chronique Isidorienne (2008–2009).” EAnt 2 (2010– 2011) 165–187. 4 Elfassi, J. “Chronique Isidorienne II (2010–2011).” EAnt 4 (2012) 19–63. 5 Ferreiro, A. The Visigoths in Gaul and Iberia. A Supplemental Bibli- ography, 2007–2009. Leiden: E. J. Brill, 2011. xxxv–448 p. 6 Martín, J. C. – C. Cardelle de Hartmann – J. Elfassi. Sources latines de L’Espagne Tardo-antique et médiéval (V e–XIV e siècles). Reper- toire bibliographique. Paris: CNRS Éditions, 2010. 362 p. (B) HISTORIOGRAPHY

7 Bécares Rodríguez, L. “La evolución historiográfica de la roman- ización en Asturias: de la disputa de las fuentes al predominio de la arqueología.” BLRIEA 64 (2010) 23–44. 8 Carretero Zamora, J. “Lo prerromano, lo romano y lo visigodo en la génesis historiográfica del parlamentarismo histórico español: una tradición inventada.” Toga y Daga, pp. 17–32. [See no. 2564] 9 Furtado, R. “Dos visigodos a Afonso II, o Casto: aspectos de tradição de textos historiográficos.” Quando Portugal era Reino de Leão, pp. 167–200. [See no. 2552] 10 García Moreno. L. A. “La historiografía mozárabe y su influencia en la islámica de la conquista de España.” CHE 85–86 (2011– 2012) 231–246. [This volumen is in honor of María Estela González de Fauve] 11 González Blanco, A. “Emil Hübner y la historia de los siglos que hoy agrupamos bajo el marbete ‘Antigüedad Tardía’.” AyC 27 (2010) 529–537. 12 Hoffmann, B. “Books on the Germans (and Romans).” JRA 22 (2009) 670–673. 13 Kaliff, A. “Preface.” Gotite III, pp. 19–21, ill. [See no. 2295] 14 Lazarova, S. “Introductory Remarks.” Gotite III, pp. 33–37, ill. [See no. 2295] 15 Los Arcos Sevillano, Ma. P. “Indice de las Semanas de Estudios Medievales de Estella.” De Mahoma a Carlomagno, pp. 509–582. [See no. 2488] 16 Martín, J. C. “Estudios de Latín Medieval Hispánico: Actas del V Congreso Internacional de Latín Medieval Hispánico,” ALMA 70 (2012) 360–365. (b) historiography 5

17 Milev, R. “Introduction: Interdisciplinary Project with Practical Application.” Gotite III, pp. 22–26. [See no. 2295] 18 Milev, R. “Introductory remarks: Wolfram’s classical work of the contemporary historical research on the Goths in the Bulgarian language.” Gotite III, pp. 165–168. [See no. 2295] 19 Molina Gómez, J. A. “Los forjadores de la antigüedad tardía. Felix Dahn (1834–1912).” AyC 25 (2011) 271–282. 20 Morán Turina, M. La memoria de las piedras. Anticuarios, arque- ologos y coleccionistas de antigüedades en la España de los Aus- trias. Madrid: Centro de Estudios de Europa Hispánica, 2009. 451 p. ill. [Has a section entitled, “Mejor godos que romanos. La antigüedad romana y la antigüedad visigoda.”] 21 Olstein, D. A. “The Mozarabs of Toledo (12th.–13th. Centuries) in historiography, sources, and history.” Die Mozaraber, pp. 151– 186. Ill. [See no. 2264] 22 Tejerizo García, C. “Identidad Nacional y Arqueología en el primer Franquismo. Julio Martínez Santa-Olalla y la Arqueología de época Visigoda.” Historia, Identidad y Alteridad, pp. 479–502. [See no. 2503] (C) PERSONALIA

23 Domínguez, M. “En recuerdo de Manuel Cecilio Díaz y Díaz.” Peregrino 116 (2008) 9–13. 24 López Pereira, J. E. “Don Manuel C. Díaz y Díaz en el Recuerdo.” Estudios de Latín Medieval Hispánico, pp. 1105–1108. [See no. 2498] 25 Ramos-Lissón, D. “José Orlandis Rovira (1918–2010).” AHC 43 (2011) 229–234. 26 Sánchez, S. J. G. “Ernest-Charles Babut (1875–1916): un specialist oublié du christianisme ancien.” ETR 87 (2012) 219–230. 27 Tejero, E. “In memoriam del Prof. Dr. José Orlandis (1918–2010).” Ius Canonicum 51 (2011) 11–25. GENERAL STUDIES

(A) HISPANIA-GALLIA

28 Arce, J. Esperando a los árabes. Los visigodos en España (507–711). Madrid: Marcial Pons, 2011. 340 p. ill. 29 Baquedano, E. “Entre Spania y al-Andalus, con España como telón de fondo.” ZArq 15 (2011) 9–14. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos; See no. 2390] 30 Ferreiro, A. “The Sueve-Visigoth Iberian Kingdoms in Gregory of Tours.” Venti secoli di storiografia ecclesiastica, pp. 279–291. [See no. 2567] 31 Franco Moreno, B. De Emerita a Marida. El territorio (s. VII–X). 2 vols. El territorio de Mérida en el tránsito de la antigüedad tardía a la alta edad media. Saarbrücke : Editorial Académica Española, 2011. 532 p. ill. + CD. 32 Jiménez Garnica, A. Ma. Nuevas gentes, Nuevo Imperio : los godos y Occidente en el siglo V. Madrid: UNED, 2010. 353 p. ill. 33 Lomas Salmonte, F. J. Nueva historia de Cádiz, 1: Antigüedad Madrid: Sílex Ediciones, 2011. 278 p. ill. [Gades en la tardoantigüedad] 34 Teillet, S. Des Goths à la nation gothique. Les origins de l’idée de Nation en Occident du Ve au VIIe siècle. 2e édition, revu et corrigé. Histoire, vol. 108. Paris: Les Belles Lettres, 2011. 700 p. (B) REGIONAL STUDIES

35 Gómez Pantoja, J. L. “De las Hispanias a Hispania.” Protohistoria y antigüedad de la Península Ibérica, pp. 521–538. [See no. 2375] INVASIONS

(A) GERMANIC

36 Abdelghany, K. “The Visigoths’ migration and their state in South Gale and Spain.” Gotite III, pp. 65–67. [See no. 2295] 37 Arce, J. “Alarico y el 410.” AATard 19 (2010) 47–49. 38 Bierbrauer, V. “Goten im Osten und Westen: Ethnos und Mobilität am Ende des 5. Und in der ersten Hälfte des 6. Jh. Ausarchäolo- gischer Sicht.” KJB 43 (2010) 71–112. [Festschrift für Hansgerd Hellenkemper] 39 Díaz, P. C. “Barbarians in 5th. Century Hispania.” Le trasformazi- oni del V secolo, pp. 183–219. [See no. 2536] 40 Dimas Benedicto, C. M. and E. Gozalbes Cravioto. “Un momento crítico: El fin del dominio Romano en las provincias hispanas (409–429).” StHis 30 (2012) 189–215. 41 Dunoff, P. “On the History of the Gothic theme in Bulgarian Research: The migration of the Teutonic tribes and their conver- sion to Christianity, 1893.” Gotite III, pp. 187–193, ill. [See no. 2295] 42 Giudice, A. “L’Impero Romano d’Occidente e i Barbari: le inva- sioni e la disfatta economica del V secolo d.C.” FeRA 16 (2011) 1–10. 43 Goffart, W. “La técnica de instalación de bárbaros en el siglo V. Un informe personal y sucinto con diez comentarios adiciona- les.” AHAMM 45 (2012) 31–73. 44 Goffart, W. “The technique of Barbarian settlement in the fifth century: A personal, streamlined account with ten additional comments.” JLA 3 (2010) 65–98. 45 Gonzalo Fernández R. M. and M. P. Sancho Gómez. “La figura de Sertorio en la Hispania del siglo V. Una perspectiva tardía durante el tiempo de las invasiones bárbaras.” StHis 28 (2010) 135–153. 14 invasions

46 Griva, A. “Migration and Christianisation of the Germanic Tribes- the graduation thesis of the Master Peter Dunoff.” Gotite III, p. 179. [See no. 2295] 47 Halsall, G. Las migraciones bárbaras y el occidente Romano. 376– 568. Valencia: Universitat de Valencia, 2012. 604 p. ill. 48 Halsall, G. “The technique of Barbarian settlement in the fifth century: A reply to Walter Goffart.” JLA 3 (2010) 99–112. 49 Kulikowski, M. “The Western Kingdoms.” The Oxford Handbook of Late Antiquity, pp. 31–59. [See no. 2403] 50 López Quiroga, J. Gentes Barbarae. Los bárbaros entre el mito y la realidad. Antigüedad y Cristianismo, vol. 35 = AyC. Murcia: Uni- versidad de Murcia. 2008 [2011], 234 p. ill. 51 Lung, E. “‘The Narrators of Barbarian History’ and the dispute over vices and virtues.” AUB 57 (2008) 19–48. [Isidore, Historia gothorum, vandalorum et sueborum] 52 Maas, M. “Barbarian: Problems and approaches.” The Oxford Handbook of Late Antiquity, pp. 60–91. [See no. 2403] 53 Vallori, B. – C. Mas Florit – M. A. Cau Ontiveros. “Romanos, Ván- dalos y Bizantinos: esbozo histórico de unas islas dominadas.” Calvià. Patrimonio Cultural, pp.147–183. [See no. 2240] 54 Wells, P. S. “The early Germans.” JRA 22 (2009) 668–669. 55 Wolfram, H. “Die Goten und ihre Geschichte.” Gotite III, pp. 169–175, ill. [See no. 2295] 56 Wolfram, H. “The Goths and their history (Summary).” Gotite III, p. 176, ill. [See no. 2295] (B) MUSLIM

57 Abascal Palazón, J. M. and M. Almagro-Gorbea. “Modificaciones urbanas en Segóbriga durante los siglos V–VII. Algunos ejemp- los.” ZArq 15 (2011) 213–228. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos; See no. 2390] 58 Abd al-Hakam [Emilio Lafuente y Alcántara, trans.] “Conquista de África del Norte y de España.” Al-Qantir 10 (2010) 6–12. 59 Abd al-Hakam [Eliseo Vidal Beltrán, trans.] “Conquista de África del Norte y de España.” Al-Qantir 10 (2010) 12–13. 60 Abd al-Wahid al-Marrakusi “Lo admirable en el resumen de las noticias del Magreb.” Al-Qantir 10 (2010) 50–51. 61 Abu Abd Allah Muhammad al-Idrisi “Descripción de España.” Al-Qantir 10 (2010) 43–46. 62 Abu Abdullah al-Bakri “Descripción del África septentrional.” Al-Qantir 10 (2010) 36–40. 63 Abu al-Fida “Geografía.” Al-Qantir 10 (2010) 75–76. 64 Abu Jafar “El libro de las suficiencias sobre la historia de los califas.” Al-Qantir 10 (2010) 24–27. 65 Acién Almansa, M. “El territorio de Málaga en torno al 711.” ZArq 15 (2011) 229–240. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos; See no. 2390] 66 Ahmad ibn Muhammad al-Razi (el moro Rasis) “Crónica del moro Rasis.” Al-Qantir 10 (2010) 20–24. 67 Al-Baladur “Kitab Futuh al-Buldan.” Al-Qantir 10 (2010) 16–17. 68 Al-Himyari “Kitab Ar-Rawd al-Mitar.” Al-Qantir 10 (2010) 68–71. 69 Al ibn Abi Zar al-Fasi “Rawd al-qirtas.” Al-Qantir 10 (2010) 86–89. 70 Al-Maqqari [Pascual de Gayangos, trans.] “Nafh al-tib min gusn al-Andalus al-ratib.” Al-Qantir 10 (2010) 101–114. 16 invasions

71 Al-Maqqari [Emilio Lafuente y Alcántara, trans.] “Nafh al-tib min gusn al-Andalus al-ratib.” Al-Qantir 10 (2010) 114–124. 72 Al-Nawayri “Conquista del África septentrional por los musul- manes.” Al-Qantir 10 (2010) 71–74. 73 Alfonso X Rey de España “Primera Crónica General de España.” Al-Qantir 10 (2010) 60–65. 74 Ali ibn al-Athir “Al-Kamil fi l-Tarij.” Al-Qantir 10 (2010) 51–55. 75 Anonymous “Crónica mozárabe del 754.” Al-Qantir 10 (2010) 1–6. 76 Anonymous “Crónica Albeldense.” Al-Qantir 10 (2010) 13–14. 77 Anonymous [Reinhart Pieter Anne Dozy, trans] “Ajbar maymu´a.” Al-Qantir 10 (2010) 32–36. 78 Anonymous [Emilio Lafuente y Alcántara, trans.] “Ajbar maymuʾa.” Al-Qantir 10 (2010) 32–36. 79 Anonymous “Fath al-Andalus.” Al-Qantir 10 (2010) 40–43. 80 Anonymous “Dikr. Una descripción anónima de al-Andalus.” Al-Qantir 10 (2010) 89–91. 81 Anonymous “Romancero del rey don Rodrigo y la pérdida de España.” Al-Qantir 10 (2010) 133–134. 82 Arbesú, D. “De Pelayo a Belay: la batalla de Covadonga según los historiadores árabes.” BSS 88 (2011) 321–340. 83 Ariño Gil, E. “La cultura material de los asentamientos rurales del valle medio del Duero entre los siglos V y VIII: el final rel reino visigodo y el origen de al’Andalus.” ZArq 15 (2011) 205–224. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 2; See no. 2390] 84 Azcárate Garai-Olaun, A. “Repensando los márgenes circum- pirenaico-occidentales durante los siglos VI y VII d.C.” ZArq 15 (2011) 241–256. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos; See no. 2390] 85 Beneroso Santos, J. “Breve análisis del embarque y del desem- barco de los áraboberberes de Tariq Ibn-Ziyad en la península ibérica de 711.” Aljaranda 81 (2011) 14–27. (b) muslim 17

86 Beneroso Santos, J. “La incursión de Tarif ibn Malik en 710. Pre- ludio de una invasión.” Al-Qantir 11 (2011) 56–91. 87 Caballero Zoreda, L. “Acerca del paisaje arquitéctonico hispánico inmediato al año 711 (entre Toledo y el territorio astur y vasco).” ZArq 15 (2011) 257–274. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos; See no. 2390] 88 Calvo Capilla, S. “Les premières mosques et la transformation des sanctuaires wisigothiques (92H/711–170H/785).” MCV 41 (2011) 131–163, ill. [This is a special issue entitled, Le droit hispanique latin du VIe au XIIe siècle/ El derecho hispánico latino de los siglos VI al XII] 89 Carles Laínez, J. “1.300 años después de la invasión.” Debats 113 (2011) 156–159. 90 Castillo Armenteros, J. C.– M. Navarro Pérez – J. L. Serrano Peña. “Las Maqbaras de Marroquíes Bajos (Jaén) en torno al 711.” ZArq 15 (2011) 275–294. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos; See no. 2390] 91 Castro Priego, M. “La circulación monetaria de los siglos V–VIII en la Península Ibérica: un modelo en crisis.” ZArq 15 (2011) 225–244. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 2; See no. 2390] 92 Cestino, J. “Comentarios a diversas cuestiones relativas a la invasión árabe del año 711.” Aljaranda 81 (2011) 64–67. 93 Chalmeta Gendrón, P. “La transición: de Hispania a al-Andalus.” ZArq 15 (2011) 115–122. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos; See no. 2390] 94 Conde, J. A. “Historia de la dominación de los árabes en España sacada de varios manuscritos y memorias arábigas.” Al-Qantir 10 (2010) 129–133. 95 Coronel Ramos, M. A. “Crónica mozárabe (selección)” Debats 113 (2011) 108–119. 96 Corral, P. de “Crónica del Rey don Rodrigo.” Al-Qantir 10 (2010) 95–97. 97 Dahm, M. “Arab sources on the conquest of al-Andalus—The other side.” Medieval Warfare (2011 September) 1–3. 18 invasions

98 Del Valle, A. “El mito de la tolerancia del islam de al-Andalus.” Debats 113 (2011) 80–87. 99 Delpech, F. “Talismanes en Toledo: la leyenda mágica de la ‘pér- dida de Espana’ ” La corónica 36 (2007) 97–128. 100 Díaz Martínez, P. C. “La dinámica del poder y la defensa del terri- torio: para una comprensión del fin del reino visigodo de Toledo.” De Mahoma a Carlomagno, pp. 167–206. [See no. 2488] 101 Doménech Belda, C. “El proceso de islamización en el Sarq al- Andalus a través de los registros monetales.” Histoire et Archéolo- gie des Sociétés de la Vallée de l’Èbre, pp. 275–296. [See no. 2301] 102 Ed-Dehebi “Anales de Ed-Dehebi.” Al-Qantir 10 (2010) 97. 103 Eiroa Rodríguez, J. A. “El cambio agrícola tras el 711.” ZArq 15 (2011) 245–256. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 2; See no. 2390] 104 Elises Ocón, J. “Imagen, valoración y uso del legado clásico en al-Andalus (VIII–X d. C.” Antesteria 1 (2012) 315–326. 105 Esparza, J. J. “711: catástrofe que nos hizo nacer.” Debats 113 (2011) 12–19. 106 Esteban Ribas, A. R. “The Battle of Guadalete—The Muslim inva- sion of Spain.” Medieval Warfare (2011 September) 1–3. 107 Fanjul García, S. “Otra vez, la pérdida de España” Debats 113 (2011) 100–107. 108 Faro, J. A. – Ma. García-Barberana – M. Unzu. “Las necrópolis pamplonesas del 700.” ZArq 15 (2011) 295–314. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos; See no. 2390] 109 Fernande Gutierri, G. “Don Pelayo primer Rei de los astures: Testimonios de una saga escaecida: la hermana de Don Pelayo.” Asturies 32 (2012) 56–63. 110 Fernande Gutierri, G. “Don Pelayo, primer rei de los astures: tes- timonios d’una saga escaecida: de la ‘troncada de Don Pelayo’ al ‘argayón de Cosgaya.’” Asturies 23 (2007) 38–59. (b) muslim 19

111 Fierro, I. “Los que vinieron a al-Andalus.” ZArq 15 (2011) 165–176. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos; See no. 2390] 112 Fontes, L. “Braga e o norte de Portugal em torno de 711.” ZArq 15 (2011) 315–336. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos; See no. 2390] 113 Fuente Pérez, Ma. J. “Estampas femeninas del Medievo hispano: diálogos entre musulmanes, judías y cristianas.” Awraq 3 (2011) 37–55. 114 Fuertes Santos, Ma. del Camino and R. Hidalgo Prieto. “La trans- formación del paisaje del area noroccidental cordobesa y del palacio imperial de Maximiano tras la caída de la tetrarquía.” Espacios urbanos en el occidente mediterráneo, pp. 165–172, ill. [See no. 2280] 115 García Moreno, L. A. “Unos años que cambiaron el mundo.” ZArq 15 (2011) 19–46. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 3; See no. 2390] 116 García Moreno, L. A. “Estudio sobre la invasión árabe en España.” ZArq 15 (2011) 148, ill. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 3; See no. 2390] 117 García Sanjuán, A. “Al-Andalus durante los primeros emires, 716–756.” ZArq 15 (2011) 79–94. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 3; See no. 2390] 118 García Sanjuán, A. “Al-Andalus durante los primeros emires, 716–756.” ZArq 15 (2011) 177–190. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos; See no. 2390] 119 Gómez Barceló, J. L. “La aventura transfretana del 711.” Aljaranda 81 (2011) 54–55. 120 González Ferrín, E. “El ano 711: consecuencias tomadas como causas.” AHArte 22 (2012) 171–195. [This volume contains the V Jornadas Complutenses de Arte Medieval 711: El Arte entre la Hégira y el Califato de al-Andalus] 121 González Zymla, H. “El castillo y las fortificaciones de Calatayud: estado de la cuestión y secuencia constructiva.” AHArte 22 (2012) 197–211. [This volume contains the V Jornadas Complutenses de Arte Medieval 711: El Arte entre la Hégira y el Califato de al-Andalus] 20 invasions

122 Gonzalo Bango Torviso, I. “711/842. Siglo y medio de la cultura material de la Espana cristiana desde la invasión. Musulmanes y cristianos determinantes de una mistificación ‘históricocultural’ que no cesa.” AHArte 22 (2012) 57–90. [This volume contains the V Jornadas Complutenses de Arte Medieval 711: El Arte entre la Hégira y el Califato de al-Andalus] 123 Gozalbes Cravioto, E. “El paso del Estrecho: las fuentes.” Alja- randa 81 (2011) 37–42. 124 Gozalbes Cravioto, E. “El Comes Iulianus (Conde Julián de Ceuta), entre la historia y la literatura.” Al Qantir 11 (2011) 3–35. 125 Grundmann, K. “The fracture, downfall, and remnants of the Visigothic Kingdom—Rising from the ashes of defeat.” Medieval Warfare (2011 September) 1–3. 126 Guichard, P. “Los árabes sí que invadieron España. Las estructuras sociales de la España musulmana.” Debats 113 (2011) 30–55. 127 Guichard, P. “Les Arabes et l’arabisme d’al-Andalus.” De Mahoma a Carlomagno, pp. 207–228. [See no. 2488] 128 Guichard, P. “Formation de la société ‘andalousienne’ dans le Gharb et dans le Marche Supérieure.” Histoire et Archéologie des Sociétés de la Vallée de l’Èbre, pp. 233–254. [See no. 2301] 129 Gutiérrez González, J. A. “Fortificaciones visigodas y conquista islámica del norte hispano (c. 711).” ZArq 15 (2011) 337–354. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos; See no. 2390] 130 Gutiérrez Lloret, S. “El Tolmo de Minateda en torno al 711.” ZArq 15 (2011) 355–376. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos; See no. 2390] 131 Gutiérrez Lloret, S. “El reconocimiento arqueológico de la islamización. Una Mirada desde al-Andalus.” ZArq 15 (2011) 191–212. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos; See no. 2390] 132 Hafiz Ibrahim, T. Ibn “Nuevos documentos sobre la conquista Omeya en Hispania: los precintos de plomo.” ZArq 15 (2011) 147–164. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos; See no. 2390] (b) muslim 21

133 Ibn Ab i Riqa “La conquista de España por los árabes.” Al-Qantir 10 (2010) 17–20. 134 Ibn Abd al-Halim “Noticias de la conquista del Magreb.” Al-Qantir 10 (2010) 74–75. 135 Ibn al-Kardabus “Historia de al-Andalus.” Al-Qantir 10 (2010) 58–60. 136 Ibn al-Qutiyya “Historia de la conquista de España.” Al-Qantir 10 (2010) 24–27. 137 Ibn al-Raq iq “Ta crih Ifriqiya wa-l-Magrib.” Al-Qantir 10 (2010) 27–28. 138 Ibn al-Sabbat “Relato de la conquista de al-Andalus.” Al-Qantir 10 (2010) 65–68. 139 Ibn Idari al-Marrakusi “Historia de al-Andalus.” Al-Qantir 10 (2010) 81–86. 140 Ibn Jaldun “Historia de los beréberes y de las dinastías musulma- nas del África septentrional.” Al-Qantir 10 (2010) 91–95. 141 Ibn Qutayba “Al-Imama wal-Siyasa.” Al-Qantir 10 (2010) 14–16. 142 Izquierdo Benito, R. “La presencia musulmana en Vega Baja.” Espacios urbanos en el occidente mediterráneo, pp. 113–121, ill. [See no. 2280] 143 Izquierdo Benito, R. “711. Una fecha trascendental en la historia de Toledo.” Tulaytula 16 (2012) 20–39. 144 Izquierdo Benito, R. “Toledo en torno al 711.” ZArq 15 (2011) 375–388. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos; See no. 2390] 145 Jörg, C. – K. S. Parker – N. Peluger. “Zwanzig. Soziale Konstruk- tion von Identität. Prozesse christlicher Selbstvergewisserung im Kontakt mit anderen Religionen.” Integration und Desintegration, pp. 17–102. [See no. 2310] 146 Larrea, J. J. and E. Pastor. “Alaba wa-l Qilā: la frontera oriental en las fuenes escritas de los siglos VIII y IX.” Asturias entre Visigodos y Mozárabes, pp. 307–330, ill. [See no. 2480] 22 invasions

147 López Fernández, M. “Aproximación al desembarco beréber en Gibraltar al año 711.” Aljaranda 81 (2011) 56–63. [This volume contains the V Jornadas Complutenses de Arte Medieval 711: El Arte entre la Hégira y el Califato de al-Andalus] 148 Lorenzo Jiménez, J. “El valle del Ebro a través de los Banû Qasî.” Histoire et Archéologie des Sociétés de la Vallée de l’Èbre, pp. 209–232. [See no. 2301] 149 Luna, M. de “Historia verdadera del rey don Rodrigo.” Al-Qantir 10 (2010) 128–129. 150 Macias Solé, J. Ma. “La ‘ciudad arqueológica’ en el area catalana ante la irrupción del Islam.” ZArq 15 (2011) 103–120. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 2; See no. 2390] 151 Malpica Cuello, A. “Antes de Madinat Llbira. Su territorio en el entorno de 711.” ZArq 15 (2011) 389–400. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos; See no. 2390] 152 Manzano Moreno, E. “Algunas reflexiones sobre el 711.” Awraq 3 (2011) 3–20. 153 Manzano Moreno, E. “Las primeras guerras internas de al- Andalus.” CMal-Zahra 7 (2010) 13–26. 154 Mariana, J. de “Historia General de España.” Al-Qantir 10 (2010) 124–128. 155 Mármol Carvajal, L. del “Descripción general de África, sus guer- ras y vicisitudes, desde la fundación del mahometismo hasta el año 1571.” Al-Qantir 10 (2010) 97–101. 156 Martí Castelló, R. “Los territorios catalanes en la encrucijada del 711.” ZArq 15 (2011) 11–26. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 2; See no. 2390] 157 Martínez Lillo, R. I. “Mixtificación de al-Andalus en la literatura árabe actual.” Awraq 3 (2011) 57–86. 158 Martínez Núñez, Ma. A. “¿Por qué llegaron los árabes a la Penín- sula Ibérica?: las causas de la conquista musulmana del 711” Awraq 3 (2011) 21–36. (b) muslim 23

159 Martínez Tejera, A. M. “La ‘orientalización ornamental’ de la mal llamada ‘Arquitectura Mozárabe’ en el reino astur-leonés (siglos VIII–X): ¿inercial o inducida?” AHArte 22 (2012) 221–235, ill. [This volume contains the V Jornadas Complutenses de Arte Medieval 711: El Arte entre la Hégira y el Califato de al-Andalus] 160 Mateos, P. and M. Alba. “El paisaje urbano de Mérida en torno al año 711.” ZArq 15 (2011) 27–38. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 2; See no. 2390] 161 Mestre Sanchís, A. “Los ilustrados y la lengua árabe: una breve nota.” Debats 113 (2011) 76–79. 162 Mingote Calderón, J. L. “Aperos agrícolas ‘visigodos’ e ‘islámicos’ ¿rupturas o continuidades?” ZArq 15 (2011) 281–302. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 2; See no. 2390] 163 Molénat, J-P. “La place des chrétiens dans la Cordoue des Omeyy- ades d’après leurs églises.” (VIIIe–Xe siècles).” Al-Qantara 33 (2012) 147–168. 164 Montenegro, J. and A. del Castillo. “La invasión musulmana de la Península Ibérica en el año 711 y la flota de Ifriqiya.” AEM 42 (2012) 755–769. 165 Morales Muñiz, A. – M. Moreno García – E. Roselló Izquierdo – L. Llorente Rodríguez – D. C. Morales Muñiz. “711 ad. ¿El origen de una disyunción alimentaria.” ZArq 15 (2011) 303–322. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 2; See no. 2390] 166 Morenilla Talens, C. “La tradición clásica en los tiempos de la España musulmana.” Debats 113 (2011) 68–75. 167 Olmo Enciso, L. and M. Castro Priego. “La época visigoda a través de la arqueología.” ZArq 15 (2011) 47–78. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 3; See no. 2390] 168 Olmo Enciso, L. “De Celtiberia a Šantabaríyya: la transformación del espacio entre la época visigoda y la formación de la sociedad andalusí.” ZArq 15 (2011) 39–64. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 2; See no. 2390] 169 Paradela Alonso, N. “Al-Andalus: discursos y representaciones en la España actual.” Debats 113 (2011) 20–29. 24 invasions

170 Pedro Alfonso Conde de Barcelos, Ahmad ibn Muhammad al- Razi (el moro Rasis) “Crónica General de España de 1344.” Al- Qantir 10 (2010) 76–81. 171 Peñarroja Torrejón, L. “Cristianos en Valencia antes y después de 711: una reflexión histórica e historiográfica.” Debats 113 (2011) 56–67. 172 Pliego Vázquez, R. “La moneda en el ocaso del reino godo de His- pania.” ZArq 15 (2011) 323–340. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 2; See no. 2390] 173 Quesada Sanz, F. “La ocupación de época emiral islámica del Cerro de la Cruz (Almedinilla, Córdoba): análisis de un contexto representativo.” Antiquitas 24 (2012) 203–221, ill. 174 Quirós Castillo, J. A. “La arquitectura doméstica en los yacimien- tos rurales en torno al año 711.” ZArq 15 (2011) 65–84. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 2; See no. 2390] 175 Ribera i Lacomba, A. V. and M. Rosselló Mesquida. “Valencia y su entorno territorial tras el 713: epílogo visigodo.” ZArq 15 (2011) 85–102. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 2; See no. 2390] 176 Ríos Saloma, M. “El 711 en la historiografía moderna y contem- poránea (s. XVI–XIX).” AHArte 22 (2012) 259–264. [This volume contains the V Jornadas Complutenses de Arte Medieval 711: El Arte entre la Hégira y el Califato de al-Andalus] 177 Rodrigo Jiménez de Rada “Historia de los hechos de España.” Al- Qantir 10 (2010) 55–58. 178 Rodríguez Genovés, F. “Invasión árabe y reconquista en España: los gestos y las gestas.” Debats 113 (2011) 154–155. 179 Roig Buxó, J. “Formas de poblamiento rural y producciones cerámicas en torno al 711: documentación arqueológica del área catalana.” ZArq 15 (2011) 121–146. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 2; See no. 2390] 180 Roselló Bordoy, G. “Los primeros contactos con el Islam (siglo VIII).” ZArq 15 (2011) 147–158. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 2; See no. 2390] 181 Ruiz Bravo, C. “Presentación.” Aljaranda 81 (2011) 4–5. [Special volumen on the Muslim Conquest] (b) muslim 25

182 Sáez Rodríguez, A. J. “¡Allah akbar! La conquista del paraíso.” Aljaranda 81 (2011) 43–53. 183 Salvatierra Cuenca, V. and I. Montilla Torres. “El 711 en el alto Guadalquivir.” ZArq 15 (2011) 159–176. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 2; See no. 2390] 184 Sánchez Medina, E. “Reflexiones en torno al 711: problemas, metodologías y posibles avances.” Aljaranda 81 (2011) 28–36. 185 Segura González, W. “Prólogo.” Aljaranda 81 (2011) 6–7. [Special volumen on the Muslim Conquest] 186 Segura González, W. “Tarif ibn Mallik.” Al Qantir 11 (2011) 36–55. 187 Segura González, W. “El cominezo de la conquista musulmana de España.” Al Qantir 11 (2011) 92–135. 188 Sénac, P. “Aux confins d’al-Andalus (VIIIe siècle): Histoire et archéologie de la conquête de la Tarraconaise orientale et de la Narbonnaise.” ZArq 15 (2011) 177–188. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 2; See no. 2390] 189 Soler del Campo, Á. “El armamento en torno al 711 d.C.” ZArq 15 (2011) 341–348. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 2; See no. 2390] 190 Torre-Verdejo, A. G. de la “La producción de vidrio en época visi- goda: el taller de Recópolis.” ZArq 15 (2011) 257–280. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 2; See no. 2390] 191 Torró, J. “Mossàrabs en temps de conquista. Observacions histo- riografiques.” Caplletra 51 (2011) 113–134. 192 Vigil-Escalera Guirado, A. “Formas de poblamiento rural en torno al 711: documentación arqueológica del centro peninsular.” ZArq 15 (2011) 189–204. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 2; See no. 2390] 193 Viguera Molins, Ma. J. “La conquista de al-Andalus según Ibn al- Qutiyya (siglo X).” Aljaranda 81 (2011) 8–13. 194 Viguera Molins, Ma. J. “La conquista según las fuentes textuales árabes.” ZArq 15 (2011) 123–134. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos; See no. 2390] 26 invasions

195 Yeʾor, B. “Al Andalus, ¿Un modelo para el futuro de Europa?” Debats 113 (2011) 88–97. 196 Zozaya Stabel-Hansen, J. “Bocetos para la historiografía de la arqueología andalusí.” ZArq 15 (2011) 95–132. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 3; See no. 2390] 197 Zozaya Stabel-Hansen, J. “El control económico de los recursos naturales tras el 711.” ZArq 15 (2011) 349–362. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 2; See no. 2390] SOCIAL – POLITICAL – ECONOMIC

198 Abdelghany, K. “To what extent Valens was right to permit the Goths to cross the Danube?” Gotite III, pp. 230–233. [See no. 2295] 199 Acién Almansa, M. P. “Consideraciones sobre los mozárabes de al-Andalus.” Los Mozárabes entre la Cristiandad y el Islam, pp. 23–36. [The volume = SHMed 27 (2009)] 200 Aillet, C. “La formación del mozarabismo y la remodelación de la península ibérica (s. viii–ix).” De Mahoma a Carlomagno, pp. 285–310. [See no. 2488] 201 Álvarez Álvarez, A. “La familia más ilustre de la españa visigoda: el reinado de los godos.” Historia 16 371 (2007) 32–39. 202 Anwar, A. “Arabs in Spain or Arabised Spaniards? A deep down journey between rejection and acceptance of nine hundred years (711–1614) of Arabo-Islamic Hybridisation.” Entre Oriente y Occi- dente, pp. 155–176. [See no. 2276] 203 Arslen, E. A. “Wirtschaft, Steuern und Münzwesen in der römisch-barbarischen Königreichen.” Rom und die Barbaren, pp. 291–297. [See no. 2379] 204 Augenti, A. “Ravenna, die Hauptstadt der Ostrogoten.” Rom und die Barbaren, pp. 261–264. [See no. 2379] 205 Barbero, A. and M. Vigil. Visigodos, cántabros y vascones en los orígenes sociales de la Reconquista. Pamplona: Urgoiti Editores, 2012. lxiv–164 p. 206 Beale Rivaya, Y. “The history and evolution of the term ‘Mozarab.’” Imago temporis 4 (2010) 51–71. 207 Besga Marroquín, A. “La rebelión de San Hermenegildo.” Historia 16 377 (2007) 24–49. 208 Besga Marroquín, A. “España y Edad Media: sobre el uso del nom- bre de ‘España’ en las historias medievales.” LD 40 (2010) 9–28. 30 social – political – economic

209 Blázquez Martínez, J. M. “Relaciones entre Hispania y Galia en la Tarda Antigüedad. Siglos IV y V.” Hispania et Gallia. Dos provin- cias del Occidente romano, pp. 177–192. [See no. 2299] 210 Brogiolo, G. P. “Das Reich der Ostrogoten in Italien.” Rom und die Barbaren, pp. 227–229. [See no. 2379] 211 Bronisch, A. P. “Cosmovisión e ideología de guerra en época visi- goda y asturiana.” La Carisa y La Mesa. Causas políticas y militares del origen del Reino de Asturias, pp. 212–233. [See no. 2519] 212 Campos, A. “El país de Leovigildo: Recópolis, Toledo y Melque.” Clío 109 (2010) 42–49. 213 Castellanos, S. “Merovingios y Visigodos: la tributación como recurso historiográfico.” Between Taxation and Rent, pp. 147–162. [See no. 2234] 214 Castellanos, S. “La sociedad hispana al filo del año 700.” ZArq 15 (2011) 43–52. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos See no. 2390] 215 Cavallo, G. “Schriftwesen und Buchkultur bei Römern und Bar- baren.” Rom und die Barbaren, pp. 271–276. [See no. 2379] 216 Córdoba y Sánchez-Bretaño, F. de Sales. “La civilización del reino visigodo español (continuación).” Crónica mozárabe 6 (1982) 5–6. 217 Córdoba y Sánchez-Bretaño, F. de Sales. “La civilización del reino visigodo español.” Crónica mozárabe 4 (1981) 5. 218 Dávila García-Miranda, J. A. “Mozárabe y mozárabes.” Crónica mozárabe 80 (2012) 14–15. 219 Dávila García-Miranda, J. A. “Los mozárabes de Toledo.” Crónica mozárabe 0 (1968) 1–6. 220 Delogu, P. “Die neuen römisch-barbarischen Königreiche.” Rom und die Barbaren, pp. 225–226. [See no. 2379] social – political – economic 31

221 Deswarte, T. “La rumeur de saintété: Herménégilde (VIe–XIIIe siècle).” La rumeur au Moyen Âge, pp. 311–327. [See no. 2330] 222 Díaz, P. C. and I. Martín Viso. “Introduction/Introducción,” Between Taxation and Rent, pp. 5–21. [See no. 2234] 223 Díaz, P. C. “El reino visigodo en vísperas del 711: sistema político y administración.” ZArq 15 (2011) 31–42. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos; See no. 2390] 224 Díaz, P. C. “Mérida tardoantica: l’apoteosi di una città Cristiana.” RMRiv 11 (2010) 1–13. [This is a special issue entitled, Le transfomazioni dello spazio urbano nell’alto medioevo (secoli V–VIII). Città mediterranee a confronto] 225 Díaz, P. C. “Confiscations in the Visigothic Reign of Toledo: A Political Instrument.” Expropriations et confiscations dans les roy- aumes barbares, pp. 93–112. [See no. 2287] 226 Díaz y Díaz, M. C. “Los mozárabes. Una minoría combativa.” ¿Existe una identidad mozárabe?, pp. 1–8. [See no. 2286] 227 Donevski, P. “Introduction: International interdisciplinary con- ference The Gothic Cultural and Historical Heritage in Novae and the Roman World.” Gotite III, pp. 198–200, ill. [See no. 2295] 228 Echevarría Arsuaga, A. “Los marcos legales de la Islamización: el procedimiento judicial entre cristianos arabizados y mozárabes.” Los Mozárabes entre la Cristiandad y el Islam, pp. 37–52. [The volume = SHMed 27 (2009)] 229 Eguiluz Méndez, C. “Entre Rávena y Toledo: ideología y praxis de la regalidad tardoantigua.” Toga y Daga, pp. 511–523. [See no. 2564] 230 Eldarov, S. “The Battle of Adrianople (9 August 378 AD) or the Goths from the point of view of Bulgarian Military History (Sum- mary).” Gotite III, p. 285. [See no. 2295] 32 social – political – economic

231 Escribano Paño, Ma. V. “Maternvs Cynegivs, Un Hispano en la Corte Teodosiana.” Del Municipio a la Corte, pp. 311–331. [See no. 2258] 232 Esders, S. “Die Integration der Barbaren im Lichte der römis- chrechtlichen Abtretung (cessio) fiskalischer Forderungen. Ein Beitrag zur Entstehung des nachrömischen Privilegienzeitalters.” Expropriations et confiscations dans les royaumes barbares, pp. 29–47. [See no. 2287] 233 Fear, A. T. “God and Caesar: the dynamics of Visigothic monar- chy.” Every Inch a King, pp. 285–302. [See no. 2285] 234 Feller, L. “Changements economiques et changements sociaux dans l’Europe occidentale du haut Moyen Âge.” De Mahoma a Carlomagno, pp. 435–456. [See no. 2488] 235 Fernández Conde, F. J. “Los mozárabes en el reino de León: sig- los VIII–XI.” Los Mozárabes entre la Cristiandad y el Islam, pp. 53–69. [The volume = SHMed 27 (2009)] 236 Fernández Delgado, A. “Ab ore ad autem: viajes, diplomacia y embajadores en Occidente durante la era de Justiniano.” Ver, via- jar y hospedarse en el mundo romano, pp. 537–560. [See no. 2568] 237 Fierro, M. “Cristianos en contextos arabizados e islamizados en la Península Ibérica.” Los Mozárabes entre la Cristiandad y el Islam, pp. 119–124. [The volume = SHMed 27 (2009)] 238 Fierro, M. “El conde Casio, los Banu Qasi y los linajes godos en al-Andalus.” Los Mozárabes entre la Cristiandad y el Islam, pp. 181–189. [The volume = SHMed 27 (2009)] 239 Filho, R. de Oliveira Andrade. “Imagem e Reflexo. Religiosidade e Monarquia no Reino Visigodo de Toledo (Séculos VI–VIII).” Revista Signum 13 (2012) 172–181. 240 Fuentes Hinojo, P. “Adventus praesulis: consenso social y rituales de poder en el mundo urbano de la antigüedad tardía.” StHis 29 (2011) 293–339. social – political – economic 33

241 Gallego Franco, H. “Domina mea: mujeres, protección y caridad en Hispania tardoantigua (ss. V–VII d.C.).” Arenal 18 (2011) 335–368. 242 García Moreno, L. A. “De Witiza a Rodrigo. Las Fuentes literarias.” ZArq 15 (2011) 15–30. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos; See no. 2390] 243 García Moreno, L. A. “Building an ethnic identity for a new Gothic and Roman Nobility: Córdoba, 615 AD.” Romans, Barbarians, and the Transformation of the Roman World, pp. 271–282. [See no. 2382] 244 García Vargas, E. “Aspectos socioeconómicos de la antigüedad tardía en la Bética (siglos III–VII d.C.).” La arqueología romana de la provincia de Sevilla, pp. 235–254, ill. [See no. 2317 ] 245 Garsaball, J. Cerdanyola del Vallès. De la tardoantiguitat al feudal- isme; R. Martí: Cerdanyoles i Cerdans: agents de l’expansió territo- rial dels comtes de Cerdanya. Bellaterra (Barcelona): Universitat Autònoma de Barcelona, 2008. 123 p. ill. 246 Gerassimova, V. “The Gothic Princesses (Summary).” Gotite III, p. 60. [See no. 2295] 247 Gil Fernández, J. “La sociedad mozárabe.” AHIAndaluza 3 (2010) 11–33. 248 Gillett, A. “Die Diplomatie zwischen den barbarischen Königre- ichen und Konstantinopel.” Rom und die Barbaren, pp. 247–251. [See no. 2379] 249 Gillett, A. “Diplomatische Dokumente aus den barbarischen Königreichen.” Rom und die Barbaren, pp. 244–246. [See no. 2379] 250 Goffart, W. A. “Rome, Constantinople, and the Barbarians.” War- fare in the Dark Ages, pp. 1–32. [See no. 2426] 251 Goltz, A. Barbar- König – Tyrann. Das Bild Theoderichs des Großen in der Überlieferung des 5. bis 9 Jahrhunderts. Millennium Studies, vol. 12. Berlin: W. de Gruyter, 2008. xv–681 p. 34 social – political – economic

252 González García, A. “La imperialización de los reinos romano- germánicos: los casos vándalo y visigodo.” Antesteria 1 (2012), 359–369. 253 González Soutelo. S. El Valor del Agua en el Mundo Antiguo. Siste- mas hidráulicos y aguas mineromedicinales en el contexto de la Galicia romana. 2011. 628 p. ill. [Cristianización, pp. 424–426] 254 Gonzalo Bango Torviso, I. “Hunctus rex: El imaginario de la unción de los reyes en la España de los siglos VI al XI.” CPArq 37–38 (2011–2012) 749–766. [Volume is an Homenaje al profesor Manuel Bendala Galán, Fernando Questa Sanz (ed.). Universidad Autónoma de Madrid: Departamento de Prehistoria y Arqueología] 255 Gutiérrez González, J. A. “Oviedo y el territorio astur entre Mahoma y Carlomagno (siglos vii–ix). El poder del pasado en el origen del reino de Asturias.” De Mahoma a Carlomagno, pp. 377–434. [See no. 2488] 256 Heather, P. “Conclusions: the politics of accommodation.” Expropriations et confiscations dans les royaumes barbares, pp. 295–319. [See no. 2287] 257 Herbers, K. “Christen, Juden und Muslime. Kontakte und Abgren- zungen während des hohen Mittelalters auf der Iberischen Hal- binsel.” Christlicher Norden—Muslimischer Süden, pp. 37–54. [See no. 2247] 258 Herbers, K. “Die Mozaraber—Grenzgänger und Brükkenbauer. Einführende Bemerkungen.” Die Mozaraber, pp. 3–9. [See no. 2264] 259 Hitchcock, R. Mozarabs in Medieval and Early Modern Spain. Aldershot-Burlington, VT: Ashgate, 2008. xx–151 ill. 260 Huck, O. “Die Gesetzgebung der Barbaren.” Rom und die Bar- baren, pp. 285–290. [See no. 2379] 261 Iranzo Abellán, S. “Recaredo I.” La Hispania Visigótica y Mozárabe, pp. 86–88. [See no. 2322] social – political – economic 35

262 Iranzo Abellán, S. “Bulgarano.” La Hispania Visigótica y Mozárabe, pp. 100–102. [See no. 2322] 263 Iranzo Abellán, S. “Cesário.” La Hispania Visigótica y Mozárabe, pp. 103–104. [See no. 2322] 264 Iranzo Abellán, S. “Chindasvinto.” La Hispania Visigótica y Mozárabe, pp. 105–106. [See no. 2322] 265 Iranzo Abellán, S. “Chintila.” La Hispania Visigótica y Mozárabe, pp. 106–107. [See no. 2322] 266 Iranzo Abellán, S. “Recesvinto.” La Hispania Visigótica y Mozárabe, pp. 183–184. [See no. 2322] 267 Iranzo Abellán, S. “Wamba.” La Hispania Visigótica y Mozárabe, pp. 225–226. [See no. 2322] 268 Izquierdo Benito, R. “Toledo, entre visigodos y omeyas.” De Mahoma a Carlomagno, pp. 99–132. [See no. 2488] 269 James, E. “Gregory of Tours, the Visigoths and Spain.” Cross, Cres- cent and Conversion, pp. 43–64. [See no. 2442] 270 Jiménez Sánchez, J. A. “La desaparación de los espectáculos de gladiadores en Hispania.” HAnt 33–34 (2009–2010) 273–294, ill. 271 Jiménez Sánchez, J. A. “El recurso a la tiranía como respuesta a la dominación visigoda en la tarraconense (siglos V–VI).” Hispania 72 (2012) 347–366. 272 Kampers, G. “Zwischen Königswahl und Dynastiebildung. Grundzüge und Probleme der Verfassungsgeschichte des spanis- chen Wisigotenreichs.” Völker, Reiche und Namen in frühen Mit- telalter, pp. 141–160. [See no. 2424] 36 social – political – economic

273 Koch, M. Ethnische Identität im Enstehungsprozess des spanis- chen Westgotenreiches. Ergänzungsbände zum Reallexikon der Germanischen Altertumskunde, vol. 75. Berlin: De Guyter, 2012. x–456 p. 274 Kulikowski, M. “Barbarische Identität. Aktuelle Forschungen und neue Interpretationsansätze.” Römische Legionslager in den Rhein- und Donauprovinzen pp. 103–11. [See no. 2383] 275 Le Jan, R. “Die römisch-barbarische Familie.” Rom und die Bar- baren, pp. 282–284. [See no. 2379] 276 Liebeschuetz, W. “Habitus Barbarus: did barbarians look different from Romans?” Expropriations et confiscations dans les royaumes barbares, pp. 13–28. [See no. 2287] 277 López Gómez, O. “Paz social y marginación gubernativa en Toledo. Siglos XI–XV.” La convivencia en las ciudades medievales, pp. 429–446. [Discusses Mozarabs, See no. 2319] 278 Mariezkurrena Ponce, S. I. Seniores Gothorum: La aristocracia visigoda y su herencia asturiana. Madrid: Editorial Académica Española, 2012. 555p. 279 Martí, R. “L’organisation territoriale en Catalogne entre antiquité et féodalité.” AMidi 121 (2009) 177–197. 280 Martín, J. C. “Latercvlvs regvm Visigothorvm.” La Hispania Visigótica y Mozárabe, pp. 172–174. [See no. 2322] 281 Martín Quintana, J. “Los Visigodos: ¿vicarios del poder imperial?” Poder, cultura, e imagen, pp. 232–240. [See no. 2367] 282 Martín Viso, I. and A. Echevarría Arsuaga. “Introducción.” Los Mozárabes entre la Cristiandad y el Islam, pp. 19–21. [The volume = SHMed 27 (2009)] 283 Maser, M. “Die Mozaraber. Ein undefinierbares Phänomen.” Die Mozaraber, pp. 11–35. [See no. 2264] social – political – economic 37

284 Menéndez Bueyes, L. R. and A. Carriles García. “Fiscalidad y poder entre la Tardoantigüedad y la Alta Edad Media en un reino postgermánico: el reino de Asturias (período formativo, siglos V–VIII).” Between Taxation and Rent, pp. 271–304. [See no. 2234] 285 Miguel Ibáñez, Ma. P. de “Mortui viventes docent. La maqbara de Pamplona.” De Mahoma a Carlomagno, pp. 351–376. [See no. 2488] 286 Mínguez, J. M. “Transformaciones del poder y fiscalidad en la alta edad media.” Between Taxation and Rent, pp. 305–326. [See no. 2234] 287 Montenegro, J. and A. del Castillo. “The Alfonso II document of 812, the Annales Portugalenses Veteres and the continuity of the Visigothic kingdom of Toledo.” RBPH 87 (2009) 197–214. 288 Moreau, D. “Die diplomatischen Beziehungen zwischen den Bar- barenherrschen und dem Bischof von Rom.” Rom und die Bar- baren, pp. 242–243. [See no. 2379] 289 Mülke, M. “Romana religio oder catholica fides? Der Westgoten- könig Leovigild und das arianische Reichskonzil von 580 n. Chr. in Toledo.” FMS 43 (2009) 53–69. 290 Nicolas, K. “Historia de un rey y un príncipe: la rebelión de Herme- negildo contra Leovigildo.” E-legal History Review 11 (2011) n.p. 291 Olaizola, J. L. Hermenegildo, príncipe y máritr. La conversión de los visigodos al catolicismo. Arcaduz, vol. 109. Madrid: Palabra, 2010. 300 p. 292 Olariu, C. “Visigoths and Romans during the fourth century AD. Assimilation, resistance and cultural interferences.” AUBucI 45 (1996) 31–36. 293 Oliveira, A. da Silveira de “Sexualidade no reino Visigodo de século VII: Um estudo comparado de documentos medievais.” Organiza- ção do Episcopado Ocidental (Séculos IV–VIII), pp. 97–110. [See no. 2362] 294 Olmedo Muñoz, F. “Las raíces de España: Los Visigodos.” AAHist 18 (2011) 189–224. 38 social – political – economic

295 Orlowski, S. “Fideles regis en el reino visigodo de Toledo: aproxi- manciones para su estudio desde las prácticas reciprocitarias.” MMMurciana 34 (2010) 83–91. 296 Orlowski, S. “Construcción permanente de liderazgo en socie- dades de base campesina: los reyes visigodos en la Península Ibérica.” Segundas Jornadas Nacionales de Historia Social, pp. 1–17. [See no. 2557] 297 Pastor, E. “L’organisation territoriale dans le nordouest de la péninsule Ibérique (VIII–X siècle): vocabulaire et interprétation, exemples et suggestions.” AMidi 121 (2009) 159–176. 298 Pérez García, V. Ll. “Late Roman and Visigothic Military Fortifica- tions in Conventus Tarraconensis (Hispania): The Organization of Border Defense.” Aqvila legionis 15 (2012) 165–202. 299 Pohl, W. “I Longobardi e la terra.” Expropriations et confiscations dans les royaumes barbares, pp. 279–294. [See no. 2287] 300 Porena, P. “Theoderich der Große in Italien.” Rom und die Bar- baren, pp. 232–234. [See no. 2379] 301 Porena, P. “Voci e silenzi sull’insediamento degli Ostrogoti in Ita- lia.” Expropriations et confiscations dans les royaumes barbares, pp. 227–278. [Includes Visigoths, See no. 2287] 302 Rei, A. “¿Existe una identidad mozárabe? Historia, lengua y cul- tura de los cristianos de al-Andalus (siglos IX–XI). Estudios reuni- dos por Cyrille Aillet, Mayte Penelas y Philippe Roisse. Madrid: Casa de Velázquez, 2008, 334 pp.” RMed-online 6 (2009) 1–5. 303 Rodríguez Peinado, L. “La producción textil en al-Andalus: origen y desarrollo.” AHArte 22 (2012) 265–279. [This volume contains the V Jornadas Complutenses de Arte Medieval 711: El Arte entre la Hégira y el Califato de al-Andalus] 304 Rosa Caballero, J. de la “Martos y los Visigodos.” Aldaba 30 (2011) 9–12. 305 Salvador Ventura, F. J. “El Centro de Andalucía entre los siglos V y VII: de las ciudades herederas de Roma a las sedes episcopales hispanovisigodas.” Habis 43 (2012) 233–248. social – political – economic 39

306 Saßenscheidt, C. “Mozarabes und Castellanos im Toledo des 12. Jahrhunderts: Die Entwicklung des Toledaner Doppelalcalden- tums.” Die Mozaraber, pp. 125–150. [See no. 2264] 307 Schwarcz, A. “Visigothic settlement, hospitalitas, and army pay- ment reconsidered.” Romans, Barbarians, and the Transformation of the Roman World, pp. 265–270. [See no. 2382] 308 Sénac, P. “Mahomet et Charlemagne en Espagne. Entre la guerre et la paix: diplomatie et négoce (VIIIe–IXe siècles).” De Mahoma a Carlomagno, pp. 13–32. [See no. 2488] 309 Silva, L. Rodrigues da and A. C. Lopes Frazão da Silva. “Diversão e Prazer na Idade Média: reflexõs acerca das visões sobre o entretenimento na Península Ibérica.” Lazer: Olhares Interdis- ciplinares. V. Andrade de Mello (ed.). Coleção Etudos do Lazer. Campinas: Alínea, 2010, pp. 69–88. 310 Sommar, M. E. “Ecclesiastical servi in the Frankish and Visigothic Kingdoms.” ZSSRKAbt 127 (2010) 57–79. 311 Utrero Agudo, Ma. de los Angeles and I. Sastre de Diego. “Reutili- zando materiales en las construcciones de los siglos VII–X. ¿Una posibilidad o una necesidad?” AHArte 22 (2012) 309–323. [This volume contains the V Jornadas Complutenses de Arte Medieval 711: El Arte entre la Hégira y el Califato de al-Andalus] 312 Valverde Castro, Ma. R. “La ideología fiscal en el Reino Visigodo de Toledo.” Between Taxation and Rent, pp. 163–187. [See no. 2234] 313 Valverde Castro, Ma. R. “Los viajes nupciales entre el reino de Toledo y la Gallia merovingia: una ocasión para la escenificación del poder.” Viajes y cambios de residencia en el mundo romano, pp. 335–366. [See no. 2421] 314 Velázquez Soriano, I. “Manifestations of popular beliefs in Visig- othic Hispania. Brief notes for study.” Magical Practice in the Latin West, pp. 601–628. [See no. 2342] 315 Vigil-Escalera Guirado, A. “Is it really relevant the ethnicity of our historical subjects?” AyTM 18 (2011) 45–54. 40 social – political – economic

316 Wood, J. “Playing the Fame Game: Bibliography, Celebrity and Primacy in Late Antique Spain.” JECS (2012) 613–640. 317 Youinou, F. “Der Rex und sein Hofstaat in der romano-barba- rischen Königsreichen (5.–7.) Jahrhundert.” Rom und die Bar- baren, pp. 254–257. [See no. 2379] CIVIL LAW

318 Alvarado Planas, J. “La aplicación del derecho en el año 700.” ZArq 15 (2011) 81–94. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundo; See no. 2390] 319 Avenarius, M. “Inhalt, Enstehungszusammenhang und Gestalt der Breviarhandschrift Cod. Vat. Reg. Lat. 1128, AusBILDung des Rechts, pp. 38–61. [Lex Romana Visigothorum, See no. 2230] 320 Becher, M. “Vater, Sohn und Enkel. Die Beudutung von Eintritts- und Anwachsungsrecht für die Hersschaftsnachfolge im Fran- kreich.” Herrscher- und Fürstestamente, pp. 301–319. [Lex Visigothorum, See no. 2298] 321 Biavaschi, P. “Vicende del cursus publicus al tempo del foedus gothicum (382 d.C.).” RGDR 19 (2012) n.p. [Theodosian Code and Visigothic Law] 322 Blanch Nougués, J. Ma. “Acerca del impuesto de la collatio lustra- lis.” RGDR 16 (2011) n.p. [Lex Visigothorum] 323 Bondue, D. De ‘servus’ à ‘esclavus’ La fin de l’esclavage antique (371–918). M. Rouche (pref.). Paris: Presses de l’Université Paris- Sorbonne, 2011. 525 p. [Lex Romana Visigothorum and Breviarium Alarici] 324 Brundage, J. A. The Medieval Origins of the Legal Profession. Cano- nist, Civilians, and Courts. Chicago: University of Chicago, 2008. xv–606 p. ill. [Leges Visigothorum] 325 Cañizar Palacios, J. L. “Los navicularii hispaniarum el contexto de la documentación legislativa tardoantigua.” HAnt 33–34 (2009– 2010) 295–310. 326 Castro Caridad, E. Ma. “Aspectos literarios y jurídicos en las Leges Wisigothorum.” Minerva 13 (1999) 127–139. 327 Dilcher, G. Normen zwischen Oralität und Schriftkultur. Studien zum mittelalterlichen Rechtsbegriff und zum langobardischen Recht. B. Kannowski – S. Lepsius – E. Schulze (eds.). Köln – Weimar – Wien: Böhlau. 2008. x–389 p. [Discusses Lex Visigothorum] 44 civil law

328 Gallego Franco, H. “Cristianismo y maternidad en el ordena- miento jurídico del occidente tardorromano: El código de Teo- dosio.” HS 62 (2010) 7–25. [Leges Romana Visigothorum and First Council of Toledo (400)] 329 García Moreno, L. A. “Elementos greutungos en la historia y el derecho visigodo.” Homenaje Escudero, 4: 519–536. [See no. 2441] 330 Gregorio, D. “Les oeuvres d’Alphonse X de Castille: quelques questions sur la production scientifique.” Du scriptorium à l’atelier, pp. 71–92. [Liber iudicum, See no. 2268 = Pecia 13 (2010) 71–92] 331 Harke, J. D. “Kauf und Vorvertrag im westgotischen Reicht.” AHDE 75 (2005) 703–719. 332 Isla Frez, A. “La pervivencia de la tradición legal visigótica en el reino asturleonés.” MCV 41 (2011) 75–86. [This is a special issue entitled, Le droit hispanique latin du VIe au XIIe siècle/ El derecho hispánico latino de los siglos VI al XII] 333 Joye, S. “Gagner un gendre, perdre des fils: désaccords familiaux sur le choix d’un allié au haut Moyen Âge.” La parenté déchirée, pp. 79–94. [Lex Visigothorum, See no. 2327] 334 Joye, S. “La transcription du droit de la famille et de la propriété, du droit romain à la loi wisigothique.” MCV 41 (2011) 35–53. [This is a special issue entitled, Le droit hispanique latin du VIe au XIIe siècle/ El derecho hispánico latino de los siglos VI al XII] 335 Kelleher, M. A. The Measure of Woman. Law and Identity in the Crown of Aragon. Philadelphia, PA.: University of Pennsylvania Press, 2010. 217 p. ill. [Leges Visigothorum] 336 Krah, A. “Das Bild der Sozialgeschichte in den Leges Barbarorum, Analyseperspektiven.” Von den leges barbarorum, pp. 77–98. [See no. 2459] 337 Liebs, D. “Legis Romanae Visigothorum Epitome Sangallensem: traditam in codice 731 bibliothecae dictae Stiftsbibliothek des- cripto a Vandalgario mense Octobris anni 793 p. Chr. N. (pagi- nis 1–230), cum praefatione ratiocinans.” ZSSRRAbt 129 (2012) 1–112. civil law 45

338 Liebs, D. “Selbtsverkauf statt Schuldnechtschaft im germanisch- romischen Recht.”Atti Dell’Accademia Romanistica Costantiniana, pp. 377–396. [See no. 2482] 339 Marey, E. K. and O. Aurov. Lex Visigothorum (Liber Iudiciorum) / Вестготская правда. Книга приговоровmore. М.: Университет Дмитрия Пожарского, 2012. [Details not available] 340 Marlasca Martínez, O. “Los actos jurídcos documentados en los textos legales visigodos.” EDuesto 58 (2010) 79–113. 341 Martin, C. “Le Liber Iudiciorum et ses différents versions.” MCV 41 (2011) 17–34. [This is a special issue entitled, Le droit hispanique latin du VIe au XIIe siècle/ El derecho hispánico latino de los siglos VI al XII] 342 Modzelewski, K. L’Europa dei Barbari. Le culture tribali di fronte alla cultura romano-cristiana. D. Facca (trans.). Nuova cultura, vol. 171. Torino: Bollati Boringhieri, 2008. 481 p. [Lex Romana Visigothorum] 343 Moreno Resano, E. “Cultura juridical e instituciones cívicas entre la Antigüedad Tardía y la Alta Edad Media. Observaciones a pro- pósito de De laude Pampilone epistola.” PV 72 (2011) 193–205. 344 Parkes, M. B. “History in Books’ clothing. Books as evidence for cultural relations between England and the Continent in the seventh and eighth centuries.” Pages from the Past, pp. 1–15. [Lex Romana Visigothorum and Breviarium Alarici, See no. 2364, previously published in, Text, Image, Interpretation. Studies in Anglo-Saxon Literature and its Insular context in Honour of Éamonn Ó’Carragáin. Turnhout: Brepols, 2007, 71–88.] 345 Quintana Orive, E. “Acerca de la recepción del Derecho Romano en las Partidas de Alfonso X el Sabio en materia de responsabili- dad de los oficiales públicos en la Baja Edad Media. Precedentes romanos del ‘juicio de residencia’.” RIDA 59 (2012) 355–376. 346 Ribas de Paulo, A. “A cultura jurídico-penal germânica altome- dieval.” Meritum 4 (2009) 167–192. [Lex Visigothorum] 347 Storti, C. “Stranieri ed estranei nelle legislazioni germaniche.” Le relazioni internazionali, pp. 383–441. [Leges Visigothorum, See no. 2534] 46 civil law

348 To Figueras, L. “Las mujeres en la sociedad catalana de los siglos IX al XI.” Arenal 8 (2001) 349–363. [Lex Visigothorum] 349 Ubl, K. Inzestverbot und Gesetzgebung. Die Kontstruktion eines Verbrechens (300–1100). Millennium- Studien zu Kultur und Geschichte des ersten Jahrtausends n. Chr. Vol. 20. Berlin – New York: Walter de Gruyter, 2008. viii–591 p. ill. [Lex Romana Visigothorum] 350 Urso, C. “Gli stranieri nell’Alto Medioevo.” AFSFCat 10 (2011) 27–57. [Lex Visigothorum] 351 Von Euw, A. “Zur künstlerischen Ausstattung früher Leges- Handschriften Cod. 729, 730 und 731 der Stiftsbibliothek St. Gallen.” AusBILDung des Rechts, pp. 62–81. [Lex Romana Visigothorum, See no. 2230] LITERARY CULTURE

(A) Literature

352 Alberto, P. F. “Poesía visigótica en la escuela medieval: florilegios, glosarios y escolios.” Voces 19 (2008) 13–27. 353 Alberto, P. F. “Aspectos de la circulación de poesía escolar his- pánica en la alta Edad Media.” Estudios de Latín Medieval His- pánico, pp. 27–40. [See no. 2498] 354 Alberto, P. F. “Formas de circulación de versos visigóticos en la escuela carolingia.” Voces 21 (2010) 13–24. 355 Bodelón García, S. “Literatura sobre Eulalia: desde su muerte hasta Alfonso III.” MC Aniversario de la Muerte de Alfonso III, 2: 265–312. [See no. 2345] 356 Candelario Castilla, M. “Apocalipsis visigóticos: una perspectiva de clasificación de los Beatos.” MC Aniversario de la Muerte de Alfonso III, 2: 1–112. [See no. 2345] 357 Codoñer, C. “Comentarios cristianos en el siglo IV: formas pro- pias.” Voces 19 (2008) 29–49. 358 García Moreno, L. A. “Caída y ruina del imperio visigótico espa- ñol. Primer drama que las representó.” ZArq 15 (2011) 147, ill. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 3; See no. 2390] 359 Hagemann, K. “The Glosas Emilianenses: emendation marks.” Latin Vulgaire, Latin Tardif IX, pp. 1013–1025. [See no. 2530] 360 Iranzo Abellán, S. “La epistolografía hispana de época visigótica,” Artes ad humanitatem, pp. 87–96. [See no. 2228] 361 López Pereira, J. E. “Textos y Contextos de las Primeras Impre- siones sobre los Árabes en la Península Ibérica.” Estudios de Latín Medieval Hispánico, pp. 891–900. [See no. 2498] 50 literary culture

362 Martín, J. C. “La cultura literaria latina Hispana en el 700.” ZArq 15 (2011) 53–80. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos; See no. 2390] 363 Pochoshajew, I. “Zur theologischen Legitimation des freiwilligen Todes in den Texten von Albarus und Eulogius.” Die Mozaraber, pp. 189–207. [See no. 2264] 364 Rei, A. “Literatura Moçárabe. Memória de uma cultura de resist- ençia (Séculos VIII–XII).” RMed-online 4 (2008) 18–21. 365 Velázquez Soriano, I. “El libro, las escrituras y sus soportes en la Hispania del 700.” ZArq 15 (2011) 95–114. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos; See no. 2390] (B) Chronicles

366 Bronisch, A. P. “Precisiones sobre algunas informaciones históricas en la Crónica de Alfonso III.” Edad Media 12 (2011) 35–66. [Visigothic Realm] 367 Crónicas Hispanas del siglo XIII. Corpus Christianorum Continu- atio Mediaevalis, vol. 73. Turnhout: Brepols, 2010. 288 p. [See no. 1046] 368 García Moreno, L. A. “El Victorial o Crónica de don Pero Niño.” ZArq 15 (2011) 146, ill. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 3; See no. 2390] 369 García Moreno, L. A. “Manuscrito conteniendo un ejemplar incompleto de la versión castellana del Crónica del Moro Rasis.” ZArq 15 (2011) 149, ill. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 3; See no. 2390] 370 García Moreno, L. A. “Crónica del rey don Rodrigo con la destruc- ción de España.” ZArq 15 (2011) 150, ill. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 3; See no. 2390] 371 Martín, J. C. “Chronica Byzantina-Arabica.” La Hispania Visigótica y Mozárabe, pp. 235–244. [See no. 2322] 372 Martín, J. C. “Chronica Mvzarabica Anni 754.” La Hispania Visigótica y Mozárabe, pp. 244–251. [See no. 2322] 373 Ward, A. “Images of Rodrigo: the construction of past and pres- ent in late medieval Iberian chronicles.” Edad Media 12 (2011) 99–118. (C) Linguistics

374 Afros, E. “Gothic relative and explicative clauses introduced by enclitic ei.” ABäG 61 (2006) 5–15. 375 Afros, E. “Gothic relative clauses introduced by izei and sei revis- ited.” ABäG 66 (2010) 5–20. 376 Alcamesi, F. “Il commento dell’Ambrosiaster e la traduzione got- ica delle Epistole Paoline.” FG-GPh 1 (2009) 1–27. 377 Babenko, N. S. and A. L. Selenetzkij (eds.). Lingua Gotica. New Studies of the Institute of Linguistics of the Russian Academy of Sci- ences. Moscow: Eitos Publishers, 2007. 228 p. [I was unable to consult directly- summary of articles in English which are mostly in Russian can be found in Gotite III, pp. 321–324, See no. 2295] 378 Bammesberger, A. “Gothic tweihna-, Old English twegen, and some further formations with Gmc. *twi-.” The Gothic Language. A symposium, pp. 323–342. [See no. 2562] 379 Barrack, Ch. M. “Sievers’ law in Gothic: a response to Pierce.” JGL- SGL 22 (2010) 255–276. 380 Boutkan, D. F. H. “On Gothic magaþ- Old Frisian megith and the form of some North European substratum words in Germanic.” ABäG 58 (2003) 11–27. 381 Braune, W. Gotische Grammatik: mit Lesestücken und Wörterver- zeichnis. Sammlung Kurzer Grammatiken Germanischer Dialekte, Hauptreihe Series, vol. 1. Tübingen: Max Niemeyer, 2004. 275 p. 382 Brosman, P. W., Jr. “The cognates of the Gothic feminine i-stems.” IF 114 (2010) 300–321. 383 Brosman, P. W., Jr. “The cognates of the Gothic u-stems.” JIES 38 (2010) 384–401. 384 Buzzoni, M. “Ibai mag blinds blindana tiuhan? (Luke 6,39). Prag- matic functions and syntactic strategies in the Gothic left sen- tence periphery.” FG-GPh 1 (2009) 29–62. (c) linguistics 53

385 Carlson, E. “The Gothic vocabulary of fear.” JEGPh 111 (2012) 285–303. 386 Casaretto, A. “Evidence for language contact in Gothic.” The Gothic Language. A symposium, pp. 217–237. [See no. 2562] 387 Casaretto, A. “Zum Schicksal ererbter Wortbildungsmuster im Gotischen.” IJDLLR 3–4 (2006) 125–146. 388 Davis, G. “Codex argenteus: lingua gotorum aut lingua gotica?” JLL 1 (2002) 308–313. 389 De Grauwe, L. “Altgermanisch, besonders gotisch wilja > Gesin- nuge und die umstrittene Interpretation von Lk. 2:14 (Vulg. pax hominibus bonae voluntatis).” Thi Timit Lof, pp. 105–130. [See no. 2463] 390 De Grauwe, L. “Von gotisch sa lausjands bis neuwestfriesisch de ferlosser: zur Erfolgsgeschichte eines christologischen Hoheitsti- tels in alten und neuen Bibelübersetzungen.” Northern Voices, pp. 1–17. [See no. 2452] 391 Denčeva, E. “‘Bukvalen’ li e gotskijat prevod na Biblijata (NZ) ot Vulfila?” SEz 34 (2009) 85–95. [How literal is Wulfila’s Gothic translation of the Bible? Russian with English Abstract] 392 Dewey, T. K. and Y. Syed. “Case variation in Gothic absolute con- structions.” The Role of Semantic, pp. 3–21. [See no. 2405] 393 Dunoff, P. The Migration of the Teutonic Tribes and their con- version to Christianity. Sofia: Nialo Nratstvo Press & St. Kliment Ohridski University Press, 2007. 105 p. [Gothic Language] 394 Escolà, J. M. “El latín en Cataluña en el siglo VII.” Latin Vulgaire, Latin Tardif IX, pp. 141–153. [See no. 2530] 395 Falluomini, C. “Per una futura nuova edizione della Bibbia gotica. Problemi e prospettive.” FG-GPh 1 (2009) 63–88. 396 Falluomini, C. “The Gothic Bible between the East and the West (Summary).” Gotite III, p. 239, ill. [See no. 2295] 54 literary culture

397 Falluomini, C. “Die gotische Bibel zwischen Ost und West.” Gotite III, pp. 235–238, ill. [See no. 2295] 398 Falluomini, C. “Textkritische Anmerkungen zur gotischen Bibel.” Gotite III, pp. 44–49, ill. [See no. 2295; with English Abstract] 399 Fernández López, J. Toponimia eulaliense: (Pueblos que tienen por patrona a Santa Eulalia o llevan su nombre en España y Portugal). Mérida: Artes Gráficas Boysu, 2005. 627 p. ill. 400 Ferraresi, G. Word order and phrase structure in Gothic. Orbis Supplementa. Leuven: Peeters, 2005. 190 p. 401 Francini, M. “Key words of the gospel of John: the Gothic ver- sion.” FG-GPh 1 (2009) 89–112. 402 Francovich Onesti, N. “Le donne ortrogote in Italia e i loro nomi.” FG-GPh 1 (2009) 113–140. 403 Frankovich Onesti, N. I nomi degli Ostrogoti. Firenze: Università di Firenze, 2007. 177 p. 404 Ganina, N. A. “Alkuinova rukopis: k ėtimologičeskoj i istoriko- kul’turnoj traktovke.” VJa 55 (2007) 60–72. [The Alcuin manuscript in the light of etymology and cultural history] 405 Genis, R. “Comparing verbal aspect in Slavic and Gothic.” Lan- guage for its own sake, pp. 59–80. [See no. 2461] 406 Georgiev, P. “Traces of Gothic script in the Balkan Mountains Region (Preliminary Notes- Summary.” Gotite III, pp. 222–223, ill. [See no. 2295] 407 Godecki, L. “Jeszcze raz o psl. Dial. Χϙsα a pierwotnych stosunk- ach słowiańsko-gockich.” Ŝwiat Słowian II, pp. 19–23. [See no. 2397] 408 Goetz, H.-W. “Lingua. Indizien und Grenzen einer Identität durch Sprache im frühen Mittelalter.” Sprache und Identität, pp. 61–73. [See no. 2394; Isidore and Orosius Paulus] 409 Granberg, A. “Wulfila’s alphabet in the light of neighboring scripts.” The Gothic Language. A symposium, pp. 169–193, ill. [See no. 2562] (c) linguistics 55

410 Grancovich Onest, H. “Indici di sviluppi romanzi: riflessi nelle voci germanische e nei nomi propri.” FG-GPh 2 (2010) 67–101. 411 Halm, H. “Al-Andalus und Gothica Sors.” DIslam 66 (1989) 252–263. 412 Hamp, E. P. “On the etymology of Crimean Gothic apel.” The Gothic Language. A symposium, pp. 453–460. [See no. 2562] 413 Harðarson, J. A. “Rezensionsaufsatz: Casaretto, Antje: Nominale- Wortbildung der gotischen Sprache: die Derivation der Substan- tive.” Kratylos 54 (2009) 13–24. 414 Heidermanns, F. “Zum Präteritum der starken Verben im Gotischen.” Beiträge zur Morphologie, pp. 57–67. [See no. 2232] 415 Hoek, M. van der. “The origin of Gothic hiri.” NOWELE 52 (2007) 9–21. 416 Hofstra, T. “Zu Frage der gotischen Lehnwörter in den osteefinis- chen Sprachen.” The Gothic Language. A symposium, pp. 195–215. [See no. 2562] 417 Keidan, A. “Il Gotico di Wulfila: tra diacronia e retorica.” AION (ling) 23 (2001) 1–44. 418 Kida, I. “Syntactic differences between Gothic and Greek in Wul- fila’s translation of the Bible.” W kręgu teorii, pp. 117–124. [See no. 2462] 419 Kotin, M. L. Gotisch: im (diachronischen und typologischen) Vergle- ich (Sprache—Literatur Und Geschichte. Studien Zur Linguistik/G). Sprache Literatur und Geschichte, vol. 41. Heidleberg: Univer- sitätsverlag Winter, 2012. 553 p. 420 Kroonen, G. “On Gothic iup and the Germanic directional.” The Gothic Language. A symposium, pp. 367–379. [See no. 2562] 421 Kroonen, G. “The origin of Gothic izwis.” NOWELE 53 (2008) 3–11. 56 literary culture

422 Laleva, T. “Proposal for s parallel critical publication of Gothic and Old Bulgarian translations of an Evangelical text in parallel with the Greek text (Summary).” Gotite III, p. 56, ill. [See no. 2295] 423 Leek, T. “The Gergesene and Gardarene demoniacs, idols, and Gothic skohsl.” IJGLSA 13 (2008) 279–292. 424 Leiss, E. “Covert patterns of definitiveness/indefinitiveness and aspectuality in Old Icelandic, Gothic, and Old High German.” Nominal determination, pp. 73–102. [See no. 2359] 425 Liberman, A. S. “New etymologies in Thomas O. Lambdin’s An introduction to the Gothic language.” SEC 17 (2012) 185–190. 426 Liberman, A. S. “Verner’s law.” The Gothic Language. A sympo- sium, pp. 381–425. [See no. 2562] 427 Lindberg, C.-E. “Die Subjunktion þatei nach verba dicendi und sentiendi im Codex Argenteus.” The Gothic Language. A sympo- sium, pp. 255–268. [See no. 2562] 428 Lühr, R. “Konnektoren im alteren Deutsch.” Beiträge zur syn- chronen und diachronen Sprachwissenschaft, pp. 39–51. [See no. 2233] 429 Makovskij, M. M. “K problem vida v gotskom jazyke.” VJa 59 (2011) 90–104. [On the problem of Gothic aspect] 430 Marić, N. and S. Turković. “Der gotische Optativ und seine früh- sowie neuhochdeustchen Entsprechunegen im neuen Testa- ment.” ZGB 17 (2008) 147–166. 431 Meid, W. “Veräußerlicher und unveräußerlicher Besitz im Gotischen: zur Semantik von haban und aigan.” Studi linguistici in onore di Roberto GUSMANI, pp. 1131–1143. [See no. 2450] 432 Milev, R. “A Man of the past, a Man of the future, Bishop Wul- fila (311–383 AD) as a phenomenon in the cultural evolution of Europe and the World.” Gotite III, pp. 16–18. [See no. 2295] (c) linguistics 57

433 Milev, R. and S. Lazarova. “Bishop Wulfila, Theoderic the Great and the Gothic Christian Tradition (Summarised version in Eng- lish.” Gotite III, pp. 267–270, ill. [See no. 2295] 434 Munkhammar, L. “Codex Argenteus: The importance of a Euro- pean Book.” Gotite III, pp. 38–42. [See no. 2295] 435 Munkhammar, L. “Theoderic, Ravenna and the Codex Argen- teus.” Gotite III, pp. 241–245, ill. [See no. 2295] 436 Nedoma, R. “Schrift und Sprache in den ostgermanischen Runen- inschriften.” The Gothic Language. A symposium, pp. 1–70, ill. [See no. 2562] 437 Nielsen, H. F. “Gothic runic inscriptions in Scandinavia?” Futhark 2 (2011 [2012]) 51–61. 438 Nielsen, H. F. “Gothic and Early Runic. Two sound systems com- pared.” The Gothic Language. A symposium, pp. 427–442. [See no. 2562] 439 Niwa, Y. “Why does ga- not appear in the Gothic past participle?” SAP 44 (2008) 13–23. 440 Pagliarulo, G. “Notes on the function of Gothic- U.” JIES 39 (2011) 395–413. 441 Pakis, V. A. “Homoian vestiges in the Gothic translation of Luke 3:23–38.” ZDADL 137 (2008) 277–304, ill. 442 Pakis, V. “Praesens historicum and the question of Old Latin influence on the Gothic Bible.” The Gothic Language. A sympo- sium, pp. 239–254. [See no. 2562] 443 Pakis, V. A. “A note on the occurrence of sa in the Gothic rendi- tion of Mark 1.7.” Sprache 45 (2005) 209–211. 444 Parashkevov, B. “The Goths and the Gothic language between the Crimea and the Pyrenean Peninsula (Summary)” Gotite III, pp. 277–278, ill. [See no. 2295] 58 literary culture

445 Pérez Rodríguez, E. “El léxico de los textos asturleoneses (s. VIII–1230): Valoración.” Estudios de Latín Medieval Hispánico, pp. 935–958. [See no. 2498] 446 Peterson, C. T. “The Gothic Bible studies in 20th. Century USA. Status and results.” FG-GPh 1 (2009) 141–158. 447 Pierce, M. “Syllable structure and Sievers’ law in Gothic.” JGL-SGL 18 (2006) 275–320. 448 Pierce, M. “Syllable onsets in Germanic: three case studies.” KWPL 30 (2008) 226–232. 449 Pimenova, N. B. “Die semantische Rekonstruktion von Wortbil- dungssystemen (am Beispel vom Verbalabstrakta im Germanis- chen),” Internal reconstruction in Indo-European: methods, results, and problems: section papers from the XVI International Confer- ence on Historical Linguistics, University of Copenhagen, 11th– 15th August, 2003. J. E. Rasmussen and T. Olander (eds.), with the collaboration of A. R. Jørgensen. Copenhagen studies in Indo- European, vol. 3. Copenhagen: Museum Tusculanum Press, 2009, pp. 213–227. 450 Piras, A. “La resa di alcuni semitismi sintattici indiretti nella ver- sione gotica della Bibbia.” FG-GPh 1 (2009) 159–180. 451 Piras, A. Manuale di Gotico. Avviamento alla lettura della versione gotica del Nuovo Testamento. Roma: Herder, 2007. 351 p. 452 Pohl, W. “Sprache und Identität. Einleitung” Sprache und Iden- tität, pp. 9–22. [Etymologiae, See no. 2394] 453 Proscurin, S. “The Gothic alphabet of Wulfila, Specifications and model (Summary).” Gotite III, p. 291. [See no. 2295] 454 Raschellà, F. D. “Models and principles of Wulfila’s Gothic alphabet. Some methological remarks.” Laut Schrift Sprache, pp. 109–124. [See no. 2335] 455 Ratkus, A. “On some morphological properties of the adjective in Gothic.” Kalbotyra 61 (2009) 85–101. (c) linguistics 59

456 Rauch, I. The Gothic language: grammar, genetic provenance and typology, readings. 2nd. edition. New York: Lang, 2011. 204 p. 457 Riad, T. “Syllabification and word division in Gothic.” JGL-SGL 16 (2004) 173–202. 458 Rübekeil, L. “Got. gards οίκος und garda αύλή: semantische Kon- sistenz und Raumkonzept.” The Gothic Language. A symposium, pp. 269–284. [See no. 2562] 459 Schoonheim, T. “Lat. mare of onl. marc, een nieuwe Oudneder- landse Orosiusglosse?” Thi Timit Lof, pp. 259–269. [See no. 2463; Orosius Paulus] 460 Schramm, G. “Christian Annunciation in the Mother Tongue: The deed of the Arian Ulphilas as a challenge for neighboring Ortho- dox bishops (Summary).” Gotite III, p. 258. [See no. 2295] 461 Schumann, R. “Zum analogischen Ausgleich bei den got. ja-Stam- men.” Indogermanistik und Linguistik im Dialog, pp. 508–516. [See no. 2511] 462 Schwab, U. “Bemerkungen zur siebtenen Auflage des ‘Streitberg’ durch Piergiuseppe Scardigli mit Blicken auf das ‘Gotische Ele- mentarbuch’ von Wolfgang Binnig.” Sprache 44 (2004) 91–116. 463 Schwerdt, J. Morphosemantik der schwachen Verben on Ostger- manischen und Kontinentalwestgermanischen. Deutsche Sprach- geschichte, vol. 3. Frankfurt am Main: Lang, 2008. 212 p. ill. 1 CD-ROM. 464 Seebold, E. “Die gotischen Buchstabennamen. Mit einem Exkurs uber die englischen Manuskriptrunen.” The Gothic Language. A symposium, pp. 71–168, ill. [See no. 2562] 465 Sen, S. K. “On *Þtius.” GL 41(2004) 265–269. 466 Snædal, M. “Unslunsis and colloquial Gothic.” The Gothic Lan- guage. A symposium, pp. 301–322. [See no. 2562] 60 literary culture

467 Staitscheva, E. “Bishop Wulfila and Theoderic the Great in a dia- logue with German language literary texts (Summary).” Gotite III, pp. 252–253, ill. [See no. 2295] 468 Stiles, P. V. “The Gothic extended forms of the dental preterit endings.” The Gothic Language. A symposium, pp. 343–366. [See no. 2562] 469 Strid, J. P. “The origin of the Goths from a topolinguistic perspec- tive. A short proposal.” The Gothic Language. A symposium, pp. 443–452. [See no. 2562] 470 Swanson, A. M. “Goths and Gothic in sixteenth century Sweden.” Northern Voices, pp. 165–171. [See no. 2452] 471 Thöny, L. “Die Flexion der gotischen Verbalabstrakta vom Typus laisens.” The Gothic Language. A symposium, pp. 285–300. [See no. 2562] 472 Trovato, A. “Sulla funzione del prefisso ga- nella morfologia ver- bale del gotico.” FG-GPh 1 (2009) 215–242. 473 Trovato, A. “L’assegnazione del genero nei composti del gotico.” La linguistica germanica, pp. 221–246. [See no. 2522] 474 Velázquez Soriano, I. “En torno a la problemática de lengua hablada y escrita en la Hispania de la antigüedad tardía. Unos ejemplos sobre las vestimentas.” El Mediterráneo Antiguo. Len- guas y Escrituras, pp. 423–463. [See no. 2271] 475 Wagner, N. “Got. filudeisei und ahd. Tiso.” BNF 47 (2012) 71–76. 476 Wagner, N. “Got. witop,—dis : ahd, wissōd. Zum Konsonanten im Auslaut.” HSF 119 (2006) 283–285. 477 Wagner, N. “Zu got. hv. q und ai, au.” HSF 119 (2006) 286–291. 478 Wagner, N. “Einiges zur germanischen—s—Stämmen, auch in Personnamen sowie zu mhd. tamer, temer st.N.” BNF 46 (2011) 287–295. (c) linguistics 61

479 Wagner, N. “Zu ungedeuteten ost—und westgermanischen Personennamen des 4. bis 7. Jahrhundert.” BNF 46 (2011) 297–320. 480 Wagner, N. “Ustri- in germanischen Personennamen.” BNF 45 (2010) 151–156. 481 Wagner, N. Zu Ettila und Stafara von Reggio Emilia.” BNF 44 (2009) 212–215. 482 Wells, Ch. R. E. “The translation of mellein in the Gothic bible.” IJGLSA 14 (2009) 233–250. 483 Wolfe, B. “Gothic dependence on Greek: evidence from nomi- nal compounds.” Indogermanistik und Linguistik im Dialog, pp. 616–621. [See no. 2511] 484 Wolfram, H. “Sprache und Identität im Frühmittelalter mit Gren- züberschreitungen.” Sprache und Identität, pp. 39–59. [See no. 2394] 485 Wright, J. Grammar of the Gothic Language. LINCOM gramatica, vol. 84. München: LINCOM Europa, 2010. 378 p. 486 Wright, R. “Linguistic and Ethnic Identities in the Iberian Penin- sula (400–1000 A.D.).” Sprache und Identität, pp. 99–108. [See no. 2394; John of Biclar] 487 Zentner, A. “Criteria of presentation of oral tradition elements in early written monuments (Based on Gothic Gospels)—Summary.” Gotite III, p. 304. [See no. 2295] 488 Zironi, A. “Models for the edition of Gothic texts: The case of the Gotica Carolina.” FG-GPh 1 (2009) 243–272. (D) Paleography

489 Alturo i Perucho, J. “¿Restos del códice visigótico más antiguo de origen aragonés?: unos Moralia in Job de san Gregorio de la prim- era mitad del siglo IX identificados en Jaca.” AEMedia 23 (2012) 25–38. 490 Esperanza Rodríguez, E. “Los manuscritos mozárabes: Una encru- cijada de culturas.” Die Mozaraber, pp. 75–103. [See no. 2264] 491 García Morilla, A. “La escritura visigótica publicitaria en la pro- vincia de Burgos.” ETF (HistMed) 25 (2012) 199–238. 492 Gimeno Menéndez, F. and C. García Turza. “La función social de los protorromances hispanos.” Aemilianense 2 (2010) 127–202. 493 Jimeno Aranguen, R. “La tradición glosística: glosas jurídicas en los siglos III al XI.” Aemilianense 2 (2010) 203–244. 494 Nascimento, A. A. “Tempos e livros medievos: os antigos códices de Lorvão, do esquecimento à recuperação de tradições.” Com- post 56 (2011) 729–753, ill. 495 Ramos Blasi, R. “Le Beatus de San Miguel de Escalada.” CCM 54 (2011) 287–324. 496 Reynolds, R. E. “Visigothic-Script remains of a Pandect Bible and the Collectio canonum hispana in Lucca.” Studies on Medieval Liturgical and Legal Manuscripts, n.p. [See no. 2396, previously published in Medieval Studies 58 (1996) 305–311] 497 Siekierka, I. H. “Una pagina beneventana dal codice 2551 della Biblioteca Universitaria di Bologna.” StGr 24 (2008) 107–121. 498 Urvoy, M.-T. “Quelle est la part d’originalité dans la production écrite mozarabe?” Die Mozaraber, pp. 65–74. [See no. 2264] 499 Vivancos Gómez, M. C. “A propósito de la glosas marginales de los manuscritos visigóticos de San Millán de la Cogolla.” Aemil- ianense 2 (2010) 335–362. (d) paleography 63

500 Vivancos Gómez, M. C. “Glosas latinas de dos manuscritos visigóticos conciliares (Madrid, BN 1872 y 10041).” ALMA 68 (2010) 21–48.

ECCLESIASTICAL

(A) General Studies

501 Andrés Sanz, Ma. A. “Ascário.” La Hispania Visigótica y Mozárabe, pp. 227–229. [See no. 2322] 502 Andrés Sanz, Ma. A. “Evancio de Toledo.” La Hispania Visigótica y Mozárabe, p. 258. [See no. 2322] 503 Andrés Sanz, Ma. A. “Pirmenio.” La Hispania Visigótica y Mozárabe, pp. 265–267. [See no. 2322] 504 Andrés Sanz, Ma. A. “Tuseredo.” La Hispania Visigótica y Mozárabe, pp. 267–268. [See no. 2322] 505 Andrés Sanz, Ma. A. “Álbaro de Córdoba.” La Hispania Visigótica y Mozárabe, pp. 269–274. [See no. 2322] 506 Andrés Sanz, Ma. A. “Eulogio de Córdoba.” La Hispania Visigótica y Mozárabe, pp. 277–284. [See no. 2322] 507 Andrés Sanz, Ma. A. “Sansón de Córdoba.” La Hispania Visigótica y Mozárabe, pp. 288–290. [See no. 2322] 508 Arribas Pérez, C. “Orígen del cristianismo en Hispania.” Historia 16 381 (2008) 58–65. 509 Castillo Maldonado, P. “In hora mortis: deceso, duelo, rapiña y legado en la muerte del obispo visigótico.” HS 64 (2012) 7–28. 510 Castillo Maldonado, P. “Los orígenes e las comunidades cristianas hispánicas en la antigüedad (Históricos y místicos).” Pau, Fruc- tuós i el Cristianisme Primitiu a Tarragona, pp. 563–576. [See no. 2546] 511 Chavarría Arnau, A. “Churches and autocracies in seventh- century Spain: some thoughts on the debate on Visigothic churches.” EME 18 (2010) 160–174. 68 ecclesiastical

512 Fernández, G. “Ulfila y la cristianización de los Visigodos.” AHVMed 35 (2010) 48–55. 513 Filho, R. de Oliveira Andrade. “O reino visigodo: catolicismo e permanência pagãs.” História Revista (2012) 15–50. 514 Hornung, Ch. Directa ad Decessorem Ein Kirchenhistorisch- Philologischer Kommentar zur Ersten Dekretale des Siricius von Rom. Jahrbuch für Antike und Christentum Ergänzungsband, Kleine Reihe, vol. 8. Münster Westfalen: Aschendorff Verlag, 2011. ix–337 p. 515 Hornung, Ch. Haeres Petri: Kontinuität und Wandel in der Bis- chofsnachfolge des Siricius von Rom, Episcopal Elections in Late Antiquity, pp. 375–388. [See no. 2277] 516 Montenegro, J. and A. del Castillo. “Las viudas consagradas en la iglesia occidental y su pervivencia en la Península Ibérica: Un ejemplo de continuidad.” SMon 53 (2011) 337–361. [Councils of Toledo I, IV, VI, and X, and Leges Visigothorum] 517 Paniagua, D. “Beato de Liébana.” La Hispania Visigótica y Mozárabe, pp. 229–235. [See no. 2322] 518 Paniagua, D. “Elipando de Toledo.” La Hispania Visigótica y Mozárabe, pp. 252–257. [See no. 2322] 519 Paniagua, D. “Félix de Urgel.” La Hispania Visigótica y Mozárabe, pp. 259–264. [See no. 2322] 520 Paniagua, D. “Cipriano de Córdoba.” La Hispania Visigótica y Mozárabe, pp. 275–277. [See no. 2322] 521 Paniagua, D. “Leovigildo de Córdoba.” La Hispania Visigótica y Mozárabe, pp. 284–286. [See no. 2322] 522 Paniagua, D. “Recesvindo de Córdoba.” La Hispania Visigótica y Mozárabe, pp. 286–288. [See no. 2322] (а) general studies 69

523 Paniagua, D. “Saulo de Córdoba.” La Hispania Visigótica y Mozárabe, pp. 290–293. [See no. 2322] 524 Paniagua, D. “Vicente de Córdoba.” La Hispania Visigótica y Mozárabe, pp. 293–295. [See no. 2322] 525 Pérez Martínez, M. Tarraco en la Antigüedad Tardía. Cristian- ización y organización eclesiástica (siglos III a VIII). Tarragona: Arola Editors, 2012. 569 p. ill. 526 Pérez Martínez, M. “Sanctus et Patronus. El patronicio santo de Fructuoso y la consolidación institucional de la metrópoli ecle- siástica de Tarraco en los siglos de la antigüedad tardía.” Pau, Fructuós i el Cristianisme Primitiu a Tarragona, pp. 599–616. [See no. 2546] 527 Puig Griessenberger, A. and M. Mataró Pladelasala. “La ce·la abans del monestir: San Pere de Rodes als segles VIII i IX.” AIEE 43 (2012) 21–38. 528 Reina, M. “Il processo a due vescovi spagnoli e l’ultima citazione del Digesto nell’epistolario di Gregorio Magno.” Tra diritto e sto- ria, pp. 691–706. [See no. 2435] 529 Riera, M. – M. A. Cau Ontiveros – M. Salas. Cent anys de Son Peretó: descobrint el passat cristià. Manacor: Consell de Mallorca, 2012. 530 Teja Casuso, R. “El cristianismo y la transformación de la His- pania tardoantigua: ¿cristianización o paganización?” Momentos y espacios de cambio, pp. 171–188. [See no. 2352] 531 Testa, R. L. “Das Christentum und die Kultur der Spätantike.” Rom und die Barbaren, pp. 265–270. [See no. 2379] 532 Viciano i Vives, A. “La Decretal del papa Sirici a Himeri de Tar- ragona.” Pau, Fructuós i el Cristianisme Primitiu a Tarragona, pp. 659–674. [See no. 2546] 70 ecclesiastical

533 Wood, J. “Individual and Collective Salvation in Visigothic Spain.” The Church, the Afterlife and the Fate of the Soul, pp. 74–86. [See no. 2401] (B) Canon Law

534 Ascheri, M. “L’identità delle forme religiose: un’introduzione agli aspetti giuridici.” Religiosità e civiltà, pp. 15–28. [Collectio Hispana, See no. 2555] 535 Böse, K. “Recht sprechen. Diskurse von Autorschaft in den Illu- minationen einer spanischen Rechtshandschrift des 10. Jahrhun- derts.” AusBILDung des Rechts, pp. 108–137. [Collectio Hispana, See no. 2230] 536 Dalmon, L. “Trois pièces de la Collectio Avellana: édition critique, traduction et commentaire.” REAugP 36 (2011) 195–246. 537 Dalmon, L. “Suivi d’une collection canonique entre Antiquité tardive et haut Moyen Âge: l’Avellana.” L’Antiquité tardive, pp. 113–139. [See no. 2316] 538 Reynolds, R. E. “Liturgical legislation and musicians in the early medieval Canon Law collections of Montecassino.” Musica e liturgia a Montecassino, pp. 177–188. [De ecclesiasticis officiis, Isidore, See no. 2540] 539 Rodríguez Barbero, F. “Emigración de la colección canónica visigótica a la cristiandad europea y a los reinos cristianos de la reconquista.” Burgense 50 (2009) 11–24. [Collectio Hispana] 540 Thier, A. “Dynamische Schriftlichkeit: Zur Normbildung in den vorgratianischen Kanonessammlungen.” ZSSRKAbt 93 (2007) 1–33. [Collectio Hispana] (C) Councils

541 Bauer, J. B. “Kanon 33 von Elvira. Philologisches und Parodis- tisches.” Haec Sacrosancta Synodus, pp. 35–42. [See no. 2454] 542 Ferreiro, A. “The Theology and Typology of the Third Council of Toledo (589).” AHC 40 (2008) 61–84. 543 Fuentes i Gasó, M. M. ‘Els concilis provincials hispano-romans i visigòtics de Tarragona (segles IV–VII). Notes per al seu estudi.’ Pau, Fructuós i el Cristianisme Primitiu a Tarragona, pp. 491–518. [See no. 2546] 544 Kampers, G. “Das Prooemium des 4. Toletanum von 633.” ZSSRK- Abt 129 (2012) 1–18. 545 Makuja, D. O. “Gregory the Great, Roman Law and the Jews: Seek- ing True Conversions.” SEJG 48 (2009) 35–74. [Third Council of Toledo (589)] 546 Mellado Rodríguez, J. “Luces y sombra en las acta del III Concilio de Toledo.” Pro tantis redditur, pp. 281–292. [See no. 2446] 547 Miranda Calvo, J. “El III Concilio de Toledo y la recuperación ter- ritorial peninsular.” Crónica mozárabe 25 (1989) 3–5. 548 Miranda Calvo, J. “El IV Concilio de Toledo: (año 633).” Crónica mozárabe 6 (1982) 10–11. 549 Paniagua, D. “Concilios Hispánicos de época Visigótica y Mozárabe.” La Hispania Visigótica y Mozárabe, pp. 297–333. [See no. 2322] 550 Rainha, R. do Santos “Uma abordagem weberiana do III Concílio de Toledo (589).” Organização do Episcopado Ocidental (Séculos IV–VIII), pp. 41–56. [See no. 2362] 551 Ramos-Lissón, D. “Communio y recepción de textos conciliares en el III Concilio de Toledo (589).” STh 40 (2008) 13–33. (c) councils 73

552 Sabanés Fernández, R. Els concilis llerdenses de la Província ecle- siàstica tarraconense a l’Edat Mitjana (546–1460). Fundació Noguera, Estudis, vol. 52. Barcelona-Lleida: Fundació Noguera Pagès, 2009. 348 p. 553 Santos, M. O. “Algumas reflexões acerca das restrições à sexuali- dade e das relações de Poder no Reino Visigodo a partir das Atas do IV Concílio de Toledo e II Concílio de Sevilha.” Anais do VIII Encontro Internacional de Estudos Medievais, pp. 183–189. [See no. 2478] 554 Weckwerth, A. Ablauf, Organisation und Selbverständis westlicher antiker Synoden im Spiegel ihrer Akten. Jahrbuch für Antike und Christentum. Ergänzungsband, Kleine Reihe, vol. 5. Münster: Aschendorff, 2010. xi–271 p. 555 Vilella Masana, J. “Los cánones 1 y 59 pseudoiliberritanos.” Polis 24 (2012) 145–174. (D) Heresy

556 Castillo Maldonado, P. “Concilios hispanos tardoantiguos: de asamblea religiosa a asamblea política.” Toga y Daga, pp. 417–434. [See no. 2564] 557 Decousu, L. “L’Abandon de la penitence dans la réconciliation des Ariens d’origine barbare aux Ve et VIe siècles.” RSR 85 (2011) 231–259. [Discusses Arianism in Visigothic Hispania] 558 Glaser, F. “Die Goten und der Arianismus im Alpen-Adria-Raum.” Rom und die Barbaren, pp. 238–241. [See no. 2379] 559 Moorhead, J. “What names did the Anti-nicenes use for Catholics and Arians?” August 50 (2010) 423–441. [Cites Sidonius Apollinaris, John of Biclar, and Leovigild and Reccared] 560 Sotinel, C. “Arianismus und Katholizismus in Ravenna.” Rom und die Barbaren, pp. 235–237. [See no. 2379] (E) Monasticism

561 Aillet, C. “El monasterio de Lorvão y los confines de la Beira (sig- los IX–XII): Apuntes sobre la memoria histórica de un espacio de contacto.” Los Mozárabes entre la Cristiandad y el Islam, pp. 71–95. [The volume = SHMed 27 (2009)] 562 Borgongino, B. Uchoa “Comunidade monástica e o referencial apostólico em regras monásticas: uma comparação entre a Reg- ula Leandri e Regula Isidori.” VI Simpósio Nacional de História Cul- tural Escritas da História: Ver—Sentir—Narrar, pp. 1–11. [See no. 2560] 563 Degórski, B. “Najstarszy monastycyzm na Półwyspie Iberyjskim.” DissPaul 20 (2011) 5–11. [Il più antico monachesimo nella penisola iberica] 564 Dias, P. Barata. “A ‘Regula Consensoria Monachorum’ e o seu acolhimento pelo monaquismo de inspiração agostiniana.” Estu- dios de Latín Medieval Hispánico, pp. 41–52. [See no. 2498] 565 Díaz, P. C. “Regula Communis: Monastic Space and Social Con- text.” Western Monasticism Ante Litteram, pp. 117–135. [See no. 2428] 566 Martín, J. C. “Reglas Monásticas.” La Hispania Visigótica y Mozárabe, pp. 402–421. [See no. 2322] 567 Muñoz García de Iturrospe, Ma. T. “Mujeres religiosas en la His- pania Cristiana y visigoda: de la ‘virgo’ a la ‘univira’.” Estudios de Latín Medieval Hispánico, pp. 95–108. [See no. 2498] (F) Organization

568 Amengual i Batle, J. “La correspondència Agustí-Consentius i la vida de les esglésies cristianes en la Mediterrània occidental. L’expansionisme del Vicariat d’Arles sobre la Tarraconense.” Pau, Fructuós i el Cristianisme Primitiu a Tarragona, pp. 437–462. [See no. 2546] 569 Arbeiter, A. “Topografía cristiana en Tarragona según las fuentes antiguas.” Pau, Fructuós i el Cristianisme Primitiu a Tarragona, pp. 463–490. [See no. 2546] 570 Baenas Alonso, R. “La cristianización del valle medio del Ebro. La sede episcopal de Pompelo.” PV 72 (2011) 177–192. 571 Buonocore, M. “Le nuove ricerche sulla sede vescovile di Egara.” Faventia 32–33 (2010–2011) 307–317. 572 Deswarte, T. Une Chrétienté romaine sans pape. L’Espagne et Rome (586–1085). Bibliothèque d’histoire médiéval, vol. 1. Paris: Clas- siques Garnier, 2010. 669 p. ill. 573 Dumézil, B. “Die Kirche in den neuen Königreichen.” Rom und die Barbaren, pp. 298–301. [See no. 2379] 574 Fernández Ubiña, J. “Teoría y praxis del poder episcopal en la Hispania del Bajo Imperio.” Toga y Daga, pp. 325–348. [See no. 2564] 575 Gómez Tarazaga, I. “El obispado de Auca y su área nuclear (siglos V–XI): un referente de diálogo entre lo local y lo central.” ¿Tiem- pos oscuros? pp. 69–92. [See no. 2409] 576 Gurt i Esparraguera, J. M. and I. Sánchez Ramos. “Episcopal groups in Hispania.” OJA 30 (2011) 273–298. 577 Herrera Roldán, P. P. “La iglesia andaluza bajo el Islam: entre resistencia y la integración.” AHIAndaluza 3 (2010) 35–64. (f) organization 77

578 Martí i Bonet, J. Ma “Tarragona seu metropolitana i primada. Dels primers documents papals fins la restauració definitiva de Tar- ragona com a seu metropolitana i primada.” Pau, Fructuós i el Cristianisme Primitiu a Tarragona, pp. 407–436. [See no. 2546] 579 Martin, C. “L’évêque dans un petit navire. Bannissement et relé- gation dans les Vies des Saints Pères de Mérida,” Échanges, com- munications et réseaux, pp. 45–56. [See no. 2455] 580 Mondéjar Cumpián, P. F. – V. González Sánchez – W. Soto Artu- ñedo – A. Dorado. Obispos de la iglesia de Málaga. Córdoba: Obispo de Málaga-Publicaciones Obra Social y Cultural Caja Sur, 1998. 477 p. ill. 581 Panzram, S. “Mérida contra Toledo, Eulalia contra Leocadia: lis- tados ‘falsificados’ de obispos como medio de autorepresentación municipal.” Espacios urbanos en el occidente mediterráneo, pp. 123–130. [See no. 2280] 582 Risco, M. and R. Lazcano. España Sagrada, Tomo XL. Iglesia de Lugo (1). Madrid: Editorial Agustiniana, 2010. 460 p. 583 Zaragoza i Pascual, E. “Abadologio del monasterio de san Pedro de Montes (siglos VII–XIX).” Compost 57 (2012) 277–312.

LITURGY

584 Arellano García, M. “Oficio divino Gótico o Muzárabe.” Crónica mozárabe 80 (2012) 5–13. 585 Arellano García, M. “Misa en rito mozárabe en la fiesta de San Isidoro.” Crónica mozárabe 35 (1993) 14. 586 Arocena, F. Ma. “El himno del Oficio Hispano.” STh 44 (2012) 9–44. 587 Arocena, F. Ma. “Celebrar la santa Eucaristía en Rito Hispano.” Toletana 23 (2010) 305–310. 588 Arriaga Gómez, F. de “El problema histórico de la Sábana Santa y el rito hispano-mozárabe.” Crónica mozárabe 82 (2012) 33–61. 589 Barba, M. and J. Antonio Goñi. “Presentación del libro Concorda- tia Missalis-Hispano-Mozarabici, 11 de Mayo de 2010.” Phase 50 (2010) 345–360. 590 Bartelink, G. J. M. “Denominations of the Devil and Demons in the Missale Gothicum.” Demons and the Devil, pp. 195–210. [See no. 2259] 591 Beitia, Ph. “Les formulaires ad orationem dominicani du Liber missarum de Tolède.” EL 125 (2011) 257–308. 592 Beitia, Ph. Le baptême et l’initiation chrétienne en Espagne du IIIe au VIIe siècle. Paris: L’Harmattan, 2010. 253 p. 593 Beitia, Ph. “Les benedictiones du Temporal du Liber missarum.” EL 125 (2011) 424–456. 594 Bonomo, F. “Dalla publicatio alla proclamatio Paschalis.” Repor- tata 10 (2012) Online journal. 595 Carmassi, P. “Quomodo universalis ecclesia per totum mundum communi consuetudine. . . . dicere solet. Liturgische Traditionen Spaniens zwischen theologischen Kontroversen und karolingis- cher Ekklesiologie.” Die Mozaraber, pp. 209–234, ill. [See no. 2264] 596 Carrillo Morales, E. “Liturgia mozárabe y connotaciones tempo- rales.” Crónica mozárabe 9 (1983) 1–2. 597 Colomina Torner, J. “Hacia la actualización del rito mozárabe.” Crónica mozárabe 11 (1984) 1–3. 82 liturgy

598 Córdoba y Sánchez-Bretaño, F. de Sales. “Estructura de la Misa Hispana o Mozárabe.” Crónica mozárabe 15 (1985) 4–6. 599 Córdoba y Sánchez-Bretaño, F. de Sales. “Orígenes del rito mozárabe.” Crónica mozárabe 17 (1986) 3–4. 600 Cristiani Testi, M. L. “Rote pisane nel Mediterraneo occidentale tra VII e X secolo: il culto costiero di san Torpè, il Codice affr- escato di Zambra e l’Orazionale mozarabico di Tarragona.” Le vie del medioevo, A. C. Quintavalle (ed.). Milano: Silvana Editore, 2000, pp. 193–207. 601 Dávila García-Miranda, J. A. “La pervivencia de la vieja liturgia hispana, llamada ‘mozárabe,’ hoy hispano-mozárabe, en las par- roquias toledanas de este rito. ¿Tolerancia o derecho.’” Crónica mozárabe 58 (2003) 11–16. 602 Deswarte, T. “¿Rito hispánico o rito romano? Guerra y paz litúr- gico en España (siglos VI–XIII).” Idees de pau, pp. 123–136. [See no. 2505] 603 Ferrer Grenesche, J. M. “El legado de la liturgia hispano- mozárabe.” Crónica mozárabe 65 (2006) 1–17. 604 Ferrer Grenesche, J. M. “Pasado y presente del rito hispano- mozárabe.” Crónica mozárabe 53 (2002) 8–19. 605 Gallego Peñalver, I. “La iglesia mozárabe de Santa Eulalia de Toledo.” Crónica mozárabe 17 (1986) 7–9. 606 García Merino, F. “La Asunción de María en la liturgia mozárabe.” Crónica mozárabe 28 (1990) 33–35. 607 Gilbert Tarruel, J. “Liturgia hispano-mozárabe. Una reflexión en voz alta.” PLitúr 323 (2011) 207–214. 608 Gómez-Chacón y Díaz-Alejo, B. “La última revisión del Rito His- pano-Mozárabe.” Crónica mozárabe 32 (1992) 126–135. 609 Gómez-Chacón y Díaz-Alejo, B. “Sobre la revisión del rito his- pano-mozárabe.” Crónica mozárabe 19 (1987) 1–3. 610 González López-Corps, M. “La liturgia hispano-mozárabe en los estudios teológicos.” Toletana 23 (2010) 323–329. 611 Gros i Pujol, M. dels Sants “Les sis parròquies mossàrabs de Toledo.” RCT 36 (2011) 523–534. liturgy 83

612 Ivorra Robla, A. “El prefacio de Navidad del rito hispano- mozárabe.” PLitúr 326–327 (2012) 55–62. 613 Ivorra Robla, A. V. “Sentido espiritual del Padrenuestro en la liturgia hispana: el tiempo ‘Cotidiano.’” Estudios Trinitarios 44 (2010) 471–495. 614 Ivorra Robla, A. “Il linguaggio del Messale Ispano-Mozarabico.” RLiturgica 98 (2011) 1077–1082. 615 Ivorra Robla, A. V. “Comentario a las lecturas dominicales de la Cuaresma mozárabe.” LyEsp 43 (2012) 59–71. 616 Ivorra Robla, A. V. “Las reliquias de los santos en el contexto de la liturgia hispano-mozárabe.” LyEsp 43 (2012) 349–362. 617 Ivorra Robla, A. V. “La interacción entre voz y canto en la misa hispano-mozárabe.” LyEsp 42 (2011) 173–179. 618 Ivorra Robla, A. V. “Comentarios a las lecturas ‘cotidianas’ hispano-mozárabes (3).” LyEsp 42 (2011) 292–300. 619 Ivorra Robla, A. V. “Comentarios a las lecturas ‘cotidianas’ hispano-mozárabes (4).” LyEsp 42 (2011) 676–689. 620 Ivorra Robla, A. V. “Comentarios a las lecturas ‘cotidianas’ hispano-mozárabes (1).” LyEsp 41 (2010) 358–369. 621 Ivorra Robla, A. V. “Comentarios a las lecturas ‘cotidianas’ hispano-mozárabes (2).” LyEsp 41 (2010) 490–501. 622 Ivorra Robla, A. V. “Comentario a las lecturas navideñas hispano- mozárabes.” LyEsp 41 (2010) 613–625. 623 Ivorra Robla, A. “San Juan Bautista en el Rito Hispano-Mozárabe.” HS 62 (2010) 375–405. 624 Ivorra Robla, A. “A 20 años de la reforma del Misal Hispano- Mozárabe” SL 53 (2012) 139–162. 625 Ivorra Robla, A. “El lenguaje del Missal Hispano-Mozárabe.” Tole- tana 23 (2010) 311–317. 626 Ivorra Robla, A. “Las doxologías de la misa hispano-mozárabe. Notas fundamentales.” Toletana 24 (2011) 309–334. 84 liturgy

627 Maloy, R. Inside the Offertory. Aspects of Chronology and Trans- mission. Oxford-New York: Oxford University Press, 2010. ix–449 p. 628 Martínez, J. A. “La iniciativa cristiana en la liturgia mozárabe: encuentro vivo con Jesucristo. Una propuesta evangelizadora.” Crónica mozárabe 75 (2010) 21–54. 629 Miranda Calvo, J. “El nuevo Missale Hispano-Mozarabicum.” Crónica mozárabe 32 (1992) 121–122. 630 Miranda Calvo, J. “La defensa del rito mozárabe por los abades cluniacenses.” Crónica mozárabe 15 (1985) 1–3. 631 N. A. “Ordinario de la Misa mozárabe.” Crónica mozárabe 0 (1968) 7–8. 632 N. A. “Aproximación el estudio del santoral hispano: siglos I–XV (II. Meses: Julio–Diciembre.” Hespérides 16 (2008) 275–314. 633 Paz Estevez, Ma. de la “Superstitio toletanae: liturgia e identidad mozárabes frente a la iglesia.” ACIHAM 7 (2010) 1–10. 634 Randel, D. M. “The Old Hispanic Rite as evidence of the earliest forms of the western Christian liturgies.” Chant and its Origins, pp. 509–514. [See no. 2244] 635 Reynolds, R. E. “The Visigothic liturgy in the realm of Charle- magne.” Studies on Medieval Liturgical and Legal Manuscripts, n.p. [Collected essays volume, See no. 2396, previously published in Das Frak- furter Konzil von 794. Kristallisationspunkt karolingischer Kultur. Akten zweier Symposien (vom 23. bis 27. Februar und vom 13. bis 15. Oktober 1994, Mainz: Koblenz, 1997, pp. 919–945] 636 Sadia, R. “Del Rito hispano al Rito romano: La transición litúrgica de los reinos ibéricos en la ‘España Sagrada’ de Enrique Flórez.” LCD 224 (2011) 681–720. 637 Sánchez Montealegre, C. “El lenguaje en la liturgia mozárabe.” Crónica mozárabe 23 (1988) 1–3. 638 Santo, A. M do Espírito “Liturgia e espiritualidad no Liber Mozara- bicus Sacramentorum.” Quando Portugal era Reino de Leão, pp. 213–224. [See no. 2552] liturgy 85

639 Sâo Payo, M. de. “Reliquias e testemunho do rito mozarábico em Lisboa.” Crónica mozárabe 4 (1981) 8. 640 Serra Abellà, R. “L’eucologia de la Missa in diem sancti Fructuosi del Liber Mozarabicus Sacramentorum, testimoni del culte i de la memòria dels sants màrtirs en la tradició litúrgica hispana.” Pau, Fructuós i el Cristianisme Primitiu a Tarragona, pp. 617–626. [See no. 2546] 641 Sierra, V. “Aflora el rito mozárabe en la iglesia visigoda de San Pedro de la Nave.” Peregrino 135–136 (2011) 1–10. 642 Sierra, V. “La liturgia mozárabe en los albores de la peregrinación jacobea.” Peregrino 138 (2011) 28–30. 643 Smyth, M. Ante altaria. Les rites antiques de la messe dominicale en Gaule, en Spagne et en Italie du Nord. Liturgie, vol. 6. Paris: Éditions du Cerf, 2007. 203 p. 644 Sodi, M. “La edición de una concordancia. Una contribución a la relación entre culto y cultura teológica.” Toletana 23 (2010) 319–321. (A) Mariology

(No Publications) (B) Music

645 Anguita Jaén, J. Ma. and Ma. C. Fernández López. “Las preces his- pánicas. Puesta al día y novedades.” ExClass 12 (2008) 155–180. 646 Asensio Palacios, J. C. “Liturgia y música en la Hispania de la alta media: el canto visigótico, hispánico o mozárabe.” IX Jornadas de Canto Gregoriano, pp. 135–156. [See no. 2543] 647 Bernal Llorente, J. M. “Presencia de la liturgia hispano-visigótica en la Rioja alto-medieval (siglos X y XI).” EVed 33 (2003) 207–234. 648 Díaz y Díaz, M. C. “Some incidental notes on music manuscripts.” Hispania vetus, pp. 93–111. [See no. 2300] 649 Gómez Muntané, M. “From the Iudicii Signum to the Song of the Sybil: Early Testimony.” Hispania vetus, pp. 159–173. [See no. 2300] 650 González-Blanco García, E. “Los origenes de la cuaderna vía: entre los himnos mozárabes y la poesía goliárdica.” Estudios de Latín Medieval Hispánico, pp. 755–764. [See no. 2498] 651 Gros i Pujol, M. dels Sants. “Sant Fructuós en l’Oracional festiu hispànic de Verona.” Pau, Fructuós i el Cristianisme Primitiu a Tar- ragona, pp. 519–528. [See no. 2546] 652 Gutiérrez, C. J. “The Hymnodic Tradition in Spain.” Der lateinis- che Hymnus im Mittelalter, pp. 215–243. [See no. 2261] 653 Iranzo Abellán, S. “Himnario Visigótico-Mozárabe.” La Hispania Visigótica y Mozárabe, pp. 377–385. [See no. 2322] 654 Iranzo Abellán, S. “Preces Mozárabes.” La Hispania Visigótica y Mozárabe, pp. 397–399. [See no. 2322] 88 liturgy

655 Iversen, G. “Osanna Vox Laudabilia: Vocabulary and composi- tional forms in Sanctus Tropes in Iberian liturgical manuscripts.” Hispania vetus, pp. 141–157. [See no. 2300] 656 Jeffery, P. “Jerusalem and Rome (and Constantinople): The musi- cal heritage of two great cities in the formation of medieval chant traditions.” Chant and its Origins, pp. 101–112. [Mozarab Liturgy, See no. 2244] 657 Kelly, T. F. “Palimpsest evidence of an Old-Beneventan gradual.” The Sources of Beneventan, n.p. [See no. 2406, first published in Kirchenmusikalisches Jahrbuch 67 (1983) 5–23] 658 Maître, C. “Deux importantes éditions musicales, en Espagne et Slovénie.” Scriptorium 64 (2010) 164–172. 659 Medina Álvarez, Á. “Los himnos del oficio ovetense de Santa Eulalia de Mérida.” MEcclesiae 35 (2011) 453–468. 660 Rey Olleros, M. “El Breviario de Lugo: su música.” ASI 1 (2012) 237–286, ill. 661 Ricossa, L. “I cantorali mozarabici e il ritmo gregoriano.” Il canto fratto, pp. 339–346. [See no. 2507] 662 Sánchez, J. C. Hymnodia Hispanica. J. Gil (pref.). Corpus Christianorum Series Latina, vol. 167. Turnhout: Brepols, 2010. 954 p. ill. 663 Zapke, S. “Dating Neumes according to their morphology: the Corpus of Toledo.” Calligraphy of Medieval Music, pp. 91–99. [See no. 2239] PATRISTICS

Studia Generalia

(No Publications) Apringius Pacensis

664 Andrés Sanz, Ma. A. “Apringio de Beja.” La Hispania Visigótica y Mozárabe, pp. 49–53. [See no. 2322] 665 Weinrich, W. C. (trans. ed.). Latin Commentaries on Revelation. Victorinus of Petovium, Apringius of Beja, Caesarius of Arles, and Bede the Venerable. Ancient Christian Texts. Downers Grove, Illi- nois: InterVarsity Press, 2011. l-201 p. Avitus Bracarensis

(No Publications) Bachiarius

666 Iranzo Abellán, S. “Baquiario.” La Hispania Visigótica y Mozárabe, pp. 18–23. [See no. 2322] Braulionis Caesaraugustanus

667 Charlo Brea, L. – J. A. Estévez Sola – R. Carande Herrero – J. C. Martín Iglesias. Crónicas hispanas del siglo XIII. Crónica latina de los Reyes de Castilla. Historia de la traslación de San Isidoro. El poema de Julia Rómula. Corpus Christianorum in Translation, vol. 5. Turnhout: Brepols, 2010. 288 p. [Braulio of Zaragoza] 668 Esparza, J. J. “Braulio de Zaragoza: un sabio de la España Visi- goda.” Epoca 1329 (2011) 78–81. 669 Espinosa Ruiz, U. “Buscando al San Millán histórico, el yacimiento de Parpalinas.” Belezos 14 (2010) 26–33, ill. [Braulio of Zaragoza] 670 Iranzo Abellán, S. “Emiliano.” La Hispania Visigótica y Mozárabe, pp. 107–108. [See no. 2322] 671 Martin, C. “Suggérer au roi visigothique: entre supplique et jeu d’influence.” Consulter, délibérer, décider, pp. 77–94. [Braulio of Zaragoza, Isidore of Seville, and Fructuosus of Braga, See no. 2251] 672 Martín, J. C. “La Vita beati Braulii episcopi et confessoris (BHL 1448n) transmitida por El Escorial, Biblioteca del Real Monas- terio de San Lorenzo, P.III.5 (s. XV): ‘editio princeps’ y estudio.” Evphrosyne 40 (2012) 149–168. 673 Martín, J. C. “Braulio de Zaragoza.” La Hispania Visigótica y Mozárabe, pp. 95–100. [See no. 2322] 674 Miguel Franco, R. “Posteridad literaria de las epístolas de Brau- lio de Zaragoza e Isidoro de Sevilla. Siglos VIII–XII.” Latomus 71 (2012) 1102–1124. 675 Miguel Franco, R. “Braulio de Zaragoza, el rey Chindasvinto y Eugenio de Toledo: imagen y opinión en el Epistularium de Brau- lio de Zaragoza.” Emerita 79 (2011) 155–176. 96 patristics

676 Miguel Franco, R. “Ecos del Epistularium de Braulio de Zaragoza en la carta prefacio de Tajón de Zaragoza a Eugenio de Toledo (CPL 1267) en los Moralia in Job.” Lemir 14 (2010) 289–300. 677 Miguel Franco, R. “El orden del Epistularium de Braulio de Zara- goza.” Estudios sobre la Edad Media, pp. 289–299. [See no. 2283] 678 Poza Yagüe, M. “San Millán.” RDIM 4 (2012) 29–36. 679 Silva L. Rodrigues da “O diabo nos milagres da Vita Sancti Aemil- iani.” Oracula 7 (2011) 133–147. 680 Silva, L. Rodrigues da and R. dos Santos Rainha. “A educação dos leigos no reino visigodo: reflexões sobre a Vita Sancti Aemiliani.” Maringá 32 (2010) 41–47. 681 Silva, L. Rodrigues da and A. Cristina Lopes Frazão da Silva. “A vida de São Emiliano Segundo Bráulio de Saragoça e Gonzalo de Berceo: um estudo comparado da produção hagiográfica visigótica e castelhana.” Notandum 12 (2009) 85–94. Egeria in Gallecia Mon

682 Allegra, F. Donne e pellegrine dall antichità al medioevo. Milano: Jaca Book, 2012. x–109 p. 683 Álvarez Huerta, O. “Sobre el acusativo en latín vulgar y tardío.” Latin Vulgaire, Latin Tardif VIII, pp. 119–127. [Egeria, See no. 2529] 684 Augé, M. “Una liturgia del peregrinaje en el Itinerarium Egeria.” Claretanium 61 (2011) 269–280. [Previously published in Ecclesia Orans 2 (1985) 113–125. 685 Cerno, M. “La trasformazione della Terra Santa agli occhi del Pellegrino occidentale: da Egeria al monaco Bernardo.” Itineraria 8–9 (2009) 541–566. 686 Cid López, R. Ma. “Egeria, peregrine y aventurera. Relato de un viaje a Tierra Santa en el siglo IV.” Arenal 17 (2010) 5–31. 687 Franchi, R. “Luoghi santi ed Egitto: itinerari principali del pellegri- naggio cristiano antico al femminille.” RAsc 37 (2012) 189–223. 688 Giannarelli, E. “Egeria: A Journey through Liturgy. Exegesis and Devotion.” Prayer and Spirituality in the Early Church, 3: 233–250. [See no. 2372] 689 Janeras i Vilaró, S. “Noves publicacions sobre Egèria.” MLCat 19 (2011) 23–30. 690 López Pereira, J. E. “Egeria, primera escritora y peregrina a Tierra Santa.” Mujeres y Peregrinación en la Galicia Medieval, C. A. González Paz (ed.). 2010, pp. 39–53, ill. 691 Morais, M. de Henrique. “A escrita peregrina: Etheria e sua Per- egrinatio ad Loca Sancta (sec. IV),” Linguagem no Mundo, Mundo na Linguagem, Anais eletronicos do II Encontro do Grupo de Estudo e Trabalho em Historia e Linguagem (1a Edicao) L. Arnaut (Org.). Belo Horizonte: Faculdade de Filosofia e Ciencias Huma- nas, 2012, pp. 261–266. 98 patristics

692 Moráis Morán, J. A. “De nuevo sobre Egeria. El recuerdo de su Itinerario en las artes medievales. A propósito de la imagen de la Cruz (I): de la Antigüedad tardía hasta la decima centuria.” El Camino de Santiago, pp. 105–122. [See no. 2495] 693 Morozowich, M. M. “Historicism and Egeria. Implications of In eo typo.” EcclO 27 (2010) 169–182. 694 Petersmann, A. “Die Darstellung Jesu im Tempel bei Pseudo- Matthäus.” Quaerite faciem eius semper, pp. 286–305. [Itinerarium Egeriae, See no. 2440] 695 Sabbatini, I. (ed. comm). La ‘Jerosolomitana peregrinatione’ del mercante Milanese Bernardino Dinali (1492). F. Cardini (praef.). Viatores: Studi e testi di viaggio e pellegrinaggio, vol. 1. Lucca: Pacini Fazzi, 2009. 159 p. ill. [Egeria] 696 Shalev, Z. “Christian pilgrimage and ritual measurement in Jeru- salem.” La misura, pp. 131–150. [Egeria, See no. 2325 = Micrologus 19 (2011)] 697 Stengaard, B. “A semantic study of habere in the Itinerarium Ege- riae from a Romance perspective.” Latin Vulgaire, Latin Tardif VIII, pp. 112–118. [See no. 2529] 698 Türck, V. Christliche Pilgerfahrten nach Jerusalem im früheren Mit- telalter im Spiegel der Pilgerberichte. Abhandlungen des deutschen Palästina-Veriens, vol. 40. Wiesbaden: Harrassowitz, 2011. x–154 p. ill. 699 Valle, R. do. Considerações sobre a Peregrinatio Aetheriae. Orga- nizado por José Pereira da Silva. Rio de Janeiro: Botelho, 2008. 172 p. 700 Vidal Collazo, M. “Exeria: una muller curiosa.” Encrucillada 36, 179 (2012) 19–33. 701 Wolf, G. “Zwei Reisen über den Euphrat: der Bericht Egerias on ihrem Besuch in Edessa und die Darstellung der Translation des Abgarbildes nach Konstantinopel auf dem Rhamen des Mandy- lion von Genua.” Syrien und seine Nachbarn, pp. 229–240, ill. [Egeria, See no. 2468] Eugenius Toletanus I, II, III

702 Alberto, P. F. “Epigrafía medieval y poesía visigótica: el caso de Eugenio de Toledo.” SEBarc 8 (2010) 97–108. 703 Chronopoulos, T. “The date and place of composition of the Pas- sion of St. Katherine of Alexandria (BHL 1663).” AB 130 (2012) 40–88. [Also, Orosius Paulus] 704 Clogan, P. M. “Dante and Statius: Revisited.” MHum 35 (2009) 77–101. [Eugenius of Toledo] 705 Iranzo Abellán, S. “Eugenio II de Toledo.” La Hispania Visigótica y Mozárabe, pp. 110–118. [See no. 2322] 706 Marey, E. K. “The Image of the Sovereign in the poems of Euge- nius of Toledo I and its parallels with the Visigothic Code (Liber Iudiciorum).” Vestnik 9, 89 (2012) 24–33. [In Russian, Образ правителя в стихах Евгения Толедского и его параллели с “Книгой приговоров” (Liber Iudiciorum)] 707 Salvini, A. Giovenco nel Medioevo. Una ricerca. Il cantiere, vol. 8. Novi Ligure (Alessandria): Puntoacapo, 2011. 238 p. [Eugene of Toledo and Isidore of Seville] 708 Smolak, K. “Omnia passus: die Lieden des Eugenius von Toledo. Zu den gedichten 5; 13–19, 101 Alberto.” Ego Trouble, pp. 79–87. [See no. 2270] 709 Smolak, K. “Transitorietà come motivo di pianto nella lirica latina medieval.” Lachrymae, pp. 117–132. [Eugene of Toledo, See no. 2527] Fructuosus Bracarensis

710 Andrés Sanz, Ma. A. and J. C. Martín. “Fructuoso de Braga.” La Hispania Visigótica y Mozárabe, pp. 121–128. [See no. 2322] 711 Andrés Sanz, Ma. A. “Vita Frvctvosi (CPL 1293).” La Hispania Visigótica y Mozárabe, pp. 221–224. [See no. 2322] 712 Dias, P. Barata. “A norma é sua revisão na dinamica interna do monaquismo de ambiente fructuosiano (Reino Visigótico, séc. VII).” Norma e transgressão, pp. 93–118. [Fructuosus of Braga, See no. 2360] 713 Gallon, F. “Monachisme, pouvoirs et société dans la péninsule ibérique du Haut Moyen Âge: autour de Gennade d’Astorga (850–865?–936?).” RMabillon 21 (2010) 37–76, ill. [Fructuosus of Braga] 714 Kampers, G. “Annäherung an ein wisigotisches Primatenge- schlecht (I). Beobachtungen zu den sog. Versiculi editi a beatis- simo Fructuoso.” Millennium 9 (2012) 255–259. 715 Kampers, G. “Annäherung an ein wisigotisches Primatenge- schlecht (II). Beobachtungen zu den Nachrichten der Vita Fruc- tuosi ber den Heiligen und seine Familie.” Millennium 9 (2012) 261–275. 716 Pettiau, H. “La Vie de saint Fructueux de Braga. Quelques aspects de la relation entre l’ascète et la société en Espagne wisigothique.” Corona monastica, pp. 51–64. [See no. 2467] 717 Silva, L. Rodrigues da and A. Cristina Lopes Frazão da Silva. “Relações de poder na Vita Sancti Fructuosi e na Vita Dominici Siliensis.” Brathair 11 (2011) 43–57. 718 Silva, L. Rodrigues da “Reflexões sobre a construção de um herói no discurso hagiográfico. O caso de Frutuoso de Braga na Vita Sancti Fructuosi.” Mitos e Heróis: A Expressão do Imaginário. A. Paula Pinto – J. Amadeu Carvalho da Silva – M. José Lopes – fructuosus bracarensis 101

M. António Gonçalves. (eds.). Braga: Aletheia Publicações da Fac- uldad de de Filosofia, UCP, 2012, pp. 335–344. 719 Silva, L. Rodrigues da and A. da Silveira de Oliveira. “O diabo na Vita Sancti Fructuosi.” Notandum 14 (2011) 155–170. 720 Silva, L. Rodrigues da “As adversidades na construção de um herói: reflexões sobre a Vita Sancti Fructuosi.” Idade Média: abor- dagens interdisciplinares. M. J. M. Bastos and C. C. Fortes (eds.). Rio de Janeiro: Pem, 2009, pp. 115–120. Gregorius Illiberitanus

721 Cain, A. “Gregory of Elvira, Lactantius, and the reception of the De ira Dei.” VC 64 (2012) 109–114. 722 Shuve, K. “Origen and the Tractatus de Epithalamio of Gregory of Elvira.” SPat 50 (2011) 189–203. Hagiographica

723 Alberto, P. F. “Poesía en el reino de León: los himnos en honor de San Facundo y San Primitivo.” Quando Portugal era Reino de Leão, pp. 201–212. [See no. 2552] 724 Alcalde Arenzana, M. A. “Los santos mártires de Calahorra en la parroquia de San Miguel de Oñate (Guipúzcoa).” Kalakorikos 17 (2012) 77–84. 725 Alonso, R. “El Corpus pelagianum y el Liber testamentorum eccle- siae ouetensis: las ‘reliquias del pasado’ de la Catedral de Oviedo y su uso propagandístico en la obra del obispo Pelayo de Oviedo (1101–1153).” Texte et Contexte. Littérature et Histoire de l’europe médiévale, pp. 519–548. [See no. 2399] 726 Alonso, R. “El origen de las leyendas de la ‘Cruz de los Ángeles’ y la ‘Cruz de la Victoria’ (Catedral de Oviedo): cruces gemmatæ al servicio de la propaganda episcopal.” TSyP 5 (2010) 25–33. 727 Arellano García, M. “Apéndice I del padrón II de las nobles famil- ias de Caballeros y Damas mozárabes de Toledo según la Par- roquia de su origen por Ius Familiae de este rito de Santa Justa y Rufina y Santa Eulalia y San Marcos.” Crónica mozárabe 81 (2012) 4–15. 728 Arellano García, M. “Las cenizas de Santa Eulalia.” Crónica mozárabe 36 (1994) 1–2. 729 Arellano García, M. “Santa Eulalia. ¿De Mérida o Barcelona?” Crónica mozárabe 20 (1987) 10–13. 730 Berschin, W. “Biografía latina: su influencia en la Península Ibérica y su dimensión europea (siglos VII–XII).” Estudios de Latín Medi- eval Hispánico, pp. 345–350. [See no. 2498] 731 Brodbeck, S. Les saints de la cathédrale de Monreale en Sicilie. Iconographie, hagiographie et pouvoir royal à la fin du XIIe siècle. 104 patristics

Collection de l’École française de Rome, vol. 432. Rome: École française de Rome, 2010. xi–771 p. ill. [Eulalia of Mérida] 732 Carlos Ledo Caballero, A. “El viaje de San Vicente Martir. Una aproximación desde el estudio de la red viaria romana.” Liburna 2 (2009) 99–120. 733 Carrillo Morales, E. “Las reliquias de Santa Eulalia.” Crónica mozárabe 20 (1987) 2–3. 734 Constable, G. “The crown of St. Vincent: on the continuity of a hagiographical motif.” Institution und Charisma, pp. 319–330. [Vincent of Zaragoza, See no. 2458] 735 Delgado Gómez, J. “Las pinturas murals de la iglesia de Santa Eulalia de Quinte.” Lvcensia 20 (2010) 339–348, ill. 736 Desoignie, R. “La hagiografía de Santa Eulalia y su reflejo iconográ- fico en la pintura gótica catalana.” Santa Eulalia, pp. 203–247. [See no. 2386] 737 Djourova, A. and V. Velinova. “Gothic saints in Bulgarian Medi- eval Literature (Preliminary notes on material from the Prologue in Verse (Summary).)” Gotite III, p. 64. [See no. 2295] 738 Fernández Collado, Á. “El regreso a Toledo de las reliquias de San Eugenio y Santa Leocadia.” MEcclesiae 35 (2011) 469–484. 739 Ferreiro, A. “Discourse ‘Sermons’ in the Libri historiarum decem of Gregory of Tours.” RHE 107 (2012) 49–77. [Includes episodes from Visigothic Hispania] 740 García de la Borbolla, A. “El culto y la devoción al lignum crucis en los reinos occidentales de la península Ibérica (VII–XV).” Pecia 8–11 (2005) 565–600. [Special issue entitled, Reliques et saintété dans l’espace médiévale] 741 García Sánchez, J. “Relación de las fiestas hechas en el año 1639, en honor de Santa Eulalia de Mérida, cuyas reliquias se veneran en la Catedral de Oviedo. Certamen poético.” MEcclesiae 35 (2011) 365–434. 742 García Sánchez, J. “La fiesta ovetense de la traslación de las reliquias de Santa Eulalia de Mérida.” MEcclesiae 35 (2011) 287–308. hagiographica 105

743 García Sánchez, J. “Presentación del libro de D. Enrique López ‘Historia de la Devoción y Culto de Santa Eulalia en Oviedo.’” SOvetense 38 (2010) 401–411. 744 González Celada, J. “Las reliquias de los santos Emeterio y Cele- donio, mártires en Calahorra, su dispersión en España.” MEccle- siae 35 (2011) 179–196. 745 González Martín, J. “Euláliae, ítem Euláliae: aproximación a la iconografía de Santa Eulalia. ‘Olalla, Olaya, Olaria, Olaja, Laia.’” Crónica mozárabe 56 (2002) 3–13. 746 Guiance, A. “Observations about a controversial hagiography: the Vita vel Gesta Sancti Ildefonsi.” Imago temporis 3 (2009) 99–122. 747 Hevia Ballina, A. “Santa Eulalia emeritense: su iconografía en la Catedral de Oviedo.” Santa Eulalia, pp. 113–168, ill. [See no. 2386] 748 Hilty, G. “La Cantinela de Santa Eulalia, aspectos lingüísticos y literarios.” Santa Eulalia, pp. 13–24. [See no. 2386] 749 Lamalfa Díaz, J. M. “Buena pulcella fut Eulalia ¿Prosa? ¿Secuen- cia? ¿Cantinela? Revisión cronológica pertinente.” Santa Eulalia, pp. 25–40. [See no. 2386] 750 López Fernández, E. “Devoción a santa Eulalia en Oviedo.” Santa Eulalia, pp. 91–111. [See no. 2386] 751 Luongo, G. “La Passio Fructuosi. Una approccio storico- letterario.” Pau, Fructuós i el Cristianisme Primitiu a Tarragona, pp. 255–280. [See no. 2546] 752 Macias Solé, J. Ma. “La Tarragona de Fructuós: una visió retro- spectiva.” Pau, Fructuós i el Cristianisme Primitiu a Tarragona, pp. 217–238. [See no. 2546] 753 Martín, J. C. “Tres textos hagiográficos medievales sobre la ciudad de Zaragoza y sus santos (Valerio, Vicente y Braulio). Edición y estudio.” AB 130 (2012) 315–348. 106 patristics

754 Martín, J. C. “Relatos hagiográficos sobre algunos obispos de la España medieval en traducción: Ildefonso y Julián de Toledo (BHL 3917 y 4554), Isidoro de Sevilla (BHL 4488) y Froilán de León (BHL 3180)/Hagiographic accounts of some bishops of mediaeval Spain in translation: Ildefonsus and Julian of Toledo (BHL 3917 and 4554), Isidore of Seville (BHL 4488) and Froilan of Leon (BHL 3180).” Veleia 28 (2011) 209–242. 755 Meyer, S. Des heilige Vinzenz von Zaragoza. Studien zur Präsenz eines Märtyres zwischen Spätantike und Hochmittelalter. Beiträge zur Hagiographie, vol. 10. Stuttgart: F. Steiner, 2012. 383 p. [Includes Braulio of Zaragoza and Leander of Seville] 756 N.A. “Santoral Hispano-Mozárabe en la diócesis de Málaga. Advo- caciones de las parroquias malacitanas.” MEcclesiae 34 (2010) 773–780. 757 Nascimento, A. A. S. Vicente de Lisboa: legenda, milagres e culto litúrgico (testemunhos latinomedievais). Lisboa: Centro de Estu- dos Clássicos, 2011. 160 p. ill. [Vincent of Zaragoza] 758 Pacheco Jiménez, C. “Hagiografía y paisaje: la invención de los santos mártires Vicente, Sabina y Cristeta en la Sierra de San Vicente (Toledo).” CAbu 39 (2010) 135–148. 759 Paniagua, D. “Hagiografía.” La Hispania Visigótica y Mozárabe, pp. 335–370. [See no. 2322] 760 Peces Rata, F. “Recibimiento de las reliquias de Justo y Pastor en la Sigüenza de 1568.” MEcclesiae 34 (2010) 91–94. 761 Perugi, M. “La ‘Séquence de sainte Eulalie’ et le poème ‘Virgo parens’: remarques sur les textes composant les additions dums. Valenciennes, Bibl. Mun. 150.” CCM 54 (2011) 21–48. 762 Picado Amandi, Ma. L. “De cómo las reliquias de San Inocencio mártir llegaron a Asturias.” MEcclesiae 35 (2011) 435–440. 763 Picoito, P. M. Cordeiro da Costa “A trasladação de S. Vicente. Consenso e conflito na Lisboa do século XII.” La convivencia en las ciudades medievales, pp. 179–189. [Vincent of Zaragoza, See no. 2319] hagiographica 107

764 Sanz Fuentes, Ma. J. “La conmemoración de Santa Eulalia de Mérida en los códices necrológicos asturianos.” MEcclesiae 35 (2011) 441–452. 765 Silva, L. Rodrigues da “Vidas de Santos e relações de poder na Península Ibérica (séculos VI–VII).” Antigüidade e Medi- evo. Olhares Histórico-Filosóficos da Educação. T. Oliveira (ed.). Maringá EDUEM, 2008, pp. 293–309. 766 Silva, L. Rodrigues da and A. Cristina Lopes Frazão da Silva. “A Vita Dominici Siliensis e as vidas medievais sobre São Emiliano: um estudo comparado da produção hagiográfica ibérica medi- eval.” XIV Encontro Regional da ANPUH, Memória e Patrimônio, Rio de Janeiro, 19 a 23 de julho, 2010, pp. 1–9. 767 Silva, L. Rodrigues da and A. Cristina Lopes Frazão da Silva. “Reflexões sobre um projeto de pesquisa em História Comparada: hagiografia, sociedade e poder na Península Ibérica medieval.” Saeculum 25 (2011) 183–194. 768 Tomaz, R. B. P. Ballesteros Pereira “Homem Santo, um Novo Herói? A Figura Heróica Clássica no Discurso Cristão na Hispania Visigoda de Século VII.” Organização do Episcopado Ocidental (Séculos IV–VIII), pp. 71–82. [See no. 2362] 769 Torra i Bitlloch, J. “Passió dels sants màrtirs Fructuós, bisbe, Auguri i Eulogi diaques. Aproximació teològica.” Pau, Fructuós i el Cristianisme Primitiu a Tarragona, pp. 281–292. [See no. 2546] 770 Vega Velasco, F. de la “Santoral Hispano-Mozárabe de la diócesis de Madrid.” MEcclesiae 35 (2011) 531–556. Ildefonsus Toletanus

771 Corral, F. L. “En busca de hombres santos: Atila, Ildefonso y el obispado de Zamora.” ¿Tiempos oscuros? pp. 203–227. [Ildefonsus of Toledo, See no. 2409] 772 Fernández Vallina, E. “Una guirnalda de símbolos.” Munus quaes- itum meritis, pp. 337–347. [Ildefonsus of Toledo, De virginitate perpetua beatae Mariae, See no. 2439] 773 Henriet, P. “Écrire l’histoire des évêques en Péninsule ibérique de l’époque wisigothique à la normalization de l’église (VIIe–XIIe siècle).” Liber, Gesta, histoire, pp. 329–346. [Ildefonsus, De viris illustribus, See no. 2338] 774 Martín, J. C. “Ildefonso de Toledo.” La Hispania Visigótica y Mozárabe, pp. 129–139. [See no. 2322] 775 Martín, J. C. “Vita s. Ildefonsi (BHL 3919).” La Hispania Visigótica y Mozárabe, pp. 371–376. [See no. 2322] 776 Martín, J. C. “Una Vita s. Ildefonsi inédita, fuente de Juan Gil de Zamora. Presentación y edición del texto.” Estudios de Latín Medieval Hispánico, pp. 193–204. [See no. 2498] 777 Martín, J. C. “Ildefonso de Toledo.” DBE 27 (2012) 187–188. 778 Pérez de Tudela y Velasco, Ma. I. “Mujer y Edad Media Cristiana. El horizonte teórico.” Mujeres y Peregrinación en la Galicia Medi- eval, pp. 16–37. [Ildefonsus of Toledo, See no. 690] 779 Richards, E. J. “Marian devotion in thirteenth century France and Spain and interfaces between Latin and Vernacular culture.” Communities in Learning, pp. 177–212. [See no. 2250, De virginitate perpetua beatae Mariae] 780 Sánchez Montealegre, C. “Liturgia bautismal y San Ildefonso.” Crónica mozárabe 41 (1996) 4–12. ildefonsus toletanus 109

781 Sánchez Montealegre, C. “Con San Ildefonso, itinerario hacia el año 2000.” Crónica mozárabe 42 (1996) 4–8. 782 Scipioni, S. “L’Ildefonse de Parme.” Cluny 910–2010, pp. 144–148. [See no. 2248, De virginitate perpetua beatae Mariae] 783 Silva, L. Rodrigues da “Os atributos da autoridade eclesiástica no De viris illustribus de Ildefonso de Toledo.” Dimensões 25 (2010) 164–181. Iohannes Biclarensis

784 Martín, J. C. “Juan de Biclaro.” La Hispania Visigótica y Mozárabe, pp. 56–60. [See no. 2322] 785 Urso, C. “I capelli simbolo di potere estrumento di seduzione nel medioevo.” QC 6 (2007) 93–160. 786 Valenzuela, C. “Ritu Mamentiano Auf der Suche nach den christ- lichen wahrnehmungen vom Islam in der frühmittelalterlichen Historiographie Nordspaniens.” Die Wahrnehmung anderer Reli- gionem, pp. 121–168. [See no. 2267, also Isidore of Seville, Chronica] Iulianus Toletanus

787 Dartmann, C. “Die Sakralisierung König Wambas. Zur Debatte um frümittelalterliche Sakralherrschaft.” FM 44 (2010) 39–57. [Julian of Toledo] 788 Fontana, L. “La Prima Traduzione in Inglese del più antico trat- tato di escatologia Cristiana: Il Prognosticum Futuri Saceculi di Giuliano di Toledo (642–690).” Sapienza 63 (2010) 364–369. 789 Isla Frez, A. Ejército, sociedad y política en la peninsula ibérica entre los siglos VII y XI. Madrid: CSIC, 2010. 245 p. [Julian of Toledo] 790 Martín, J. C. “Julián de Toledo.” DBE 28 (2012) 409–410. 791 Martín, J. C. “Los Antikeimena (CPL 1261) de Julián de Toledo (s. VII): ensayo de reconstrucción con traducción y elenco de las fuentes.” Helmántica 62 (2011) 1–242. [The entire issue is dedicated to this study] 792 Martín, J. C. “Julián de Toledo.” La Hispania Visigótica y Mozárabe, pp. 155–172. [See no. 2322] 793 Miranda Calvo, J. “San Julián. Un arzobispo toledano y su rectoría en la Silla primada.” Crónica mozárabe 53 (2002) 20–23. 794 Pons Pons, G. “Las fuentes agustinianas del Prognosticum futuri saeculi de san Julián de Toledo.” RAugust 53 (2012) 807–828. 795 Sousa, A. Conceição de “Rei e Monarquia na Historia Wambae, de Julian de Toledo.” Organização do Episcopado Ocidental (Séculos IV–VIII), pp. 111–122. [See no. 2362] 796 Stancati, T. “The eschatology of the De Sacramentis Christianae Fidei of Hugh of St. Victor (12th C.) Liber II, Partes XVII–XVIII: De fine saeculi. De statu futuri saeculi, Part II.” Angelicum 88 (2011) 93–122. [Prognosticon, Julian of Toledo] 112 patristics

797 Stancati, T. (ed. trans.). Julian of Toledo: Prognosticum futuri sae- culi. Ancient Christian Writers, vol. 63. Mahwah (NJ): Paulist Press, 2010. 784 p. Leander Hispalensis

798 Andrés Sanz, Ma. A. “Leandro de Sevilla.” La Hispania Visigótica y Mozárabe, pp. 63–68. [See no. 2322] 799 De Coster, R. Leander van Sevilla, Isidorus van Sevilla, Pactum Monniksregel. In schola verbi, Inleiding tot de monastieke litera- tur, vol. H 2. Dendermonde: Sint-Pieters-Paulusabdij, 2010. 79 p. 800 Gómez Cobo, A. “El tema de la unidad en la ‘Homelia’ de Leandro de Sevilla: recursos literarios centrados en el léxico.” Myrtia 26 (2011) 83–104. 801 Gómez Cobo, A. “Metáforas para la unidad en la Homelia in laude Ecclesiae de Leandro de Sevilla.” Carth 27 (2011) 247–276. 802 Gómez Cobo, A. “La unidad de la iglesia y la unidad de los pueb- los en la Homelia in Laude Ecclesiae de Leandro de Sevilla. Recur- sos retóricos y valoración.” VyV 68 (2010) 39–85. 803 Martín, J. C. “El Epitaphium Leandri, Isidori et Florentinae (ICERV 272) o la compleja misión manuscrita de un texto epigráfico. Nueva edición y estudio.” Evphrosyne 38 (2010) 139–163. 804 Simone, S. “Leander Hispalensis ep.” La trasmissione dei testi latini, pp. 388–391. [See no. 2331] 805 Smyth, M. “Les fragments de l’antique prière eucharistique romaine disperses dans les sacramentaires hispaniques.” MLCat 19 (2011) 31–46. [Leander of Seville and Julian of Toledo] Licinianus Cartaginensis

806 Andrés Sanz, Ma. A. “Liciniano de Cartagena.” La Hispania Visigótica y Mozárabe, pp. 68–71. [See no. 2322] 807 Iranzo Abellán, S. “Las cartas de Liciniano de Cartagena (CPL 1097).” Estudios de Latín Medieval Hispánico, pp. 61–70. [See no. 2498] Pacianus Barcinonensis

808 Anglada Anfruns, A. In Paciani episcopi Barcinonensis opera silva studiorum. Instrumenta Patristica et Mediaevalia, vol. 52. Turn- hout: Brepols, 2012. 477 p. [See no. 810–814] 809 Anglada Anfruns, A. Paciani Barcinonensis Opera quae extant (pref.) L. Rubio. CCSL, vol. 69B. Turnhout: Brepols, 2012. lx–170 p. 810 Anglada Anfruns, A. “La punctuación del ms Reginensis lat. 331 en el texto de Paciano de Barcelona,” In Paciani episcopi Barcino- nensis opera silva studiorum, pp. 99–140. [Vetera Christianorum 12 (1975) 269–316] 811 Anglada Anfruns, A. “La tradición manuscrita de Paciano de Bar- celona,” In Paciani episcopi Barcinonensis opera silva studiorum, pp. 45–70. [Emerita 35 (1967) 137–161] 812 Anglada Anfruns, A. “Paciá en el ms 1631 de la Bibliothèque Mazarine de Paris,” In Paciani episcopi Barcinonensis opera silva studiorum, pp. 77–95. [Arxiu de textos catalans antics 17 (1998) 472–489] 813 Anglada Anfruns, A. “Una nota referente a la historia del MS Parisinus BNF Lat. 2182 respecto del texto de Paciano de Bar- celona,” In Paciani episcopi Barcinonensis opera silva studiorum, pp. 71–76. 814 Anglada Anfruns, A. “Studio paleográfico e lessicale del membro Aquarum in penitis ignibus fuerit (Paciano, Paen. XI, 5 codice R), In Paciani episcopi Barcinonensis opera silva studiorum, pp. 421– 429. [Vetera Christianorum 14 (1977) 253–272] Potamius Olisiponensis

815 Lamelas, I. Pereira and J.-A. Gonçalves. Potâmio de Lisboa. Obras. Philokalia, vol. 15. Lisboa: Impentura Alcalá, 2012. 136 p. 816 Montes Moreira, A. “Meio século de investigação sobre Pôtamio de Lisboa a publicação da tradução portuguesa das suas obras.” Itinerarium 58 (2012) 591–612. 817 Weber, D. “The Altercatio Ecclesiae et Synagogae from a Classi- cist’s Point of View.” Millennium 7 (2010) 67–86. [Potamius of Lisboa] Prudentius

818 Amiott, J. “Interpretatio Christiana del EPOS clásico en la Prae- fatio de la Psychomachia de Prudencio.” Athenaeum 98 (2010) 193–204. 819 Bartolomé García, F. R. “Fundación y patronato de los Alda y Galarreta: Las capillas de San Prudencio y Santo Cristo en la Catedral de Santa María de Vitoria-Gasteiz.” Ars bilduma (2010) 14–39. 820 Bertini, F. “La Fedra di Seneca da Prudenzio a Boccaccio.” Fedras de ayer y hoy, pp. 287–300. [See no. 2290] 821 Bianco, M. G. “Versi nel Manuale ad filium di Dhuoda (IX sec.).” La poesia tardoantica e medievale, pp. 81–102. [Prudentius, See no. 2524] 822 Bilby, M. G. “Christendom Witnesses to the Martyrs: Modulations of the Acta Martyrum in Prudentius’ Peristephanon, vi.” JEH 63 (2012) 219–235. 823 Bodelón García, S. “Textos latinos sobre Eulalia (s. IV–IX).” Santa Eulalia, pp. 41–90. [Prudentius, Peristephanon and Vitae sanctorum patrum Emeritensium, See no. 2386] 824 Butterfield, D. “Nine unidentified in the Exempla Diversorum Auctorum.” C&M 60 (2009) 327–334. [Prudentius, Contra Symmachum] 825 Caruso, G. “Il martirio di Fruttuoso in Agostino e Prudenzio.” Pau, Fructuós i el Cristianisme Primitiu a Tarragona, pp. 293–308. [See no. 2546] 826 Chiappiniello, R. “Feminei Furores. Prudentius’ Hamartigena and the Epigramma Paulini.” VC 63 (2009) 169–188. 827 Clarke, J. R. “Landscapes of the Body in Prudentius Cathemerinon VII.” VC 66 (2012) 379–397. 118 patristics

828 Cutino, M. “Les phases du combat spiritual dans la Psychomachia de Prudence.” REA 112 (2010) 37–53. 829 Davidson, A. E. “Music and Performance: Hildegard of Bingen’s Ordo Virtutum.” Aspects of Early Music, pp. 1–30. [Psychomachia, Prudentius, See no. 2229; Previously published in The ‘Ordo Vir- tutum’ of Hildegard of Bingen. Critical Studies. Kalamazoo, MI 1992, pp. 1–29.] 830 Den Boeft, J. “Kommentar zum Tischgebet des Prudentius (cath. 3).” VC 62 (2008) 303–306. 831 Denöel, C. “La bibliothèque médiévale de Saint Martin- des- Champs à Paris.” Scriptorium 65 (2011) 67–108. 832 Donnini, M. “Poeti paleocristiani, tardoantichi e medievali nella lessicografia latina dei secoli XI–XIII.” La poesia tardoantica e medievale, pp. 355–373. [Prudentius, See no. 2524] 833 Döpp, S. Eva und die Schlange. Die Sündenfallschilderung des Epikers Avitus im Rhamen der bibelexegetischen Tradition. Speyer: Kartoffeldruck-Verlag Kai Brodersen, 2009. 126 p. [Prudentius] 834 Dorfbauer, L. “Claudian und Prudentius: Verbale Parallelen und Datierungsfragen.” Hermes 140 (2012) 45–70. 835 Evenepoel, W. “The theme of concordia/pax in the works of the poet Prudentius.” SEJG 49 (2010) 67–80. 836 Fels, W. (trad.) Prudentius Das Gesamtwerk. Bibliothek der mit- tellateinischen Literatur, vol. 9. Stuttgart: A. Hiersemann, 2011. xxxvi–355 p. ill. 837 Florio, R. Transformaciones del héroe y el viaje heorico en el ‘Per- istephanon’ de Prudencio. Bahía Blanca: Universidad Nacional del Sur, 2001. xxxiv–370 p. 838 Galeani, G. “Prud. Perist, 7: costruzione letteraria dell’inno in onore di S. Quirino.” Paideia 65 (2010) 347–370. 839 Gärtner, T. “Echtheitskritische Überlegungen zur Praefatio von Prudenzens Gesamtwerk.” ZAC 15 (2011) 322–328. prudentius 119

840 Gindhart, M. “Lineare und interaktive Ordnung: zur Inszenierung der Städte und ihres Rombezuges im Ordo urbium nobilium des Ausonius.” JAC 51 (2008) 68–81. [Prudentius] 841 Gnilka, Ch. “Nota Prudentiana.” ZPE 165 (2008) 65–66. 842 Gnilka, Ch. “Versdubletten Zu Prudentius, Peristephanon 2, 514.” VC 64 (2010) 492–495. 843 Gnilka, Ch. “Die Bedeutung der Psychomachie im Gesamtwerke des Prudentius.” Seelengespräche, pp. 19–39. [See no. 2556] 844 Gnilka, Ch. “Zur Frage der Verfasserschaft der ambrosianischen Tituli.” ZPE 168 (2009) 123–148. [ab alto in Prudentius] 845 González Salinero, R. “La idea de Romanitas en el pensamiento histórico-político de Prudencio.” Toga y Daga, pp. 349–362. [See no. 2564] 846 González Salinero, R. Infelix Ivdaea La polémica antijudía en el pensamiento histórico-político de Prudencio. Serie histórica, vol. 6. Madrid: CSIC-Escuela Española de Historia y Arqueología en Roma, 2010. 188 p. 847 Gosserez, L. “Saint Laurent, figure romaine du diacre (Pru- dence, Pe. II).” Diakonia, diaconiae, diaconato. Semantica e storia, pp. 319–329. [See no. 2490] 848 Gosserez, L. “De la célébration de saint Hippolyte de Rome par Prudence à celle de saint Saturnin de Toulouse par Venance For- tunat. Naissance de l’élégie chrétienne en l’honneur des martyrs, des évêque et des princes.” Camenae 11 (2012) 1–18. [See no. 2569] 849 Grebe, S. “The end justifies the means: the role of deceit in Pru- dentius’ Psychomachia.” Laster im Mittelalter, pp. 11–43, ill. [See no. 2528] 850 Grebe, S. “How to attract the pagan aristocracy of Rome to Christian poetry: poetology in Prudentius’ Psychomachia.” Latin Vulgaire, Latin Tardif VIII, pp. 204–214. [See no. 2529] 120 patristics

851 Guttilla, G. “Il martyrium e la dúplex corona in Paolino di Nola e in Prudenzio.” BSL 34 (2004) 91–116. 852 Guttilla, G. “Prudenzio e il martirio di Eulalia: una rilettura del Peristephanon 3.” REAugP 54 (2008) 63–93. 853 Hannemann, D. “Poetische Strukturelemente der Psychomachia in der allegorischen Dichtung Anne Bradstreets und Edward Taylors.” Seelengespräche, pp. 165–182. [See no. 2556] 854 Hecquet-Noti, N. (ed.). Avit de Vienne Éloge consolatoire de la chastété (Sur la virginité). Sources chrétiennes, vol. 546. Paris: Éditions du Cerf, 2011. 245 p. [Contra Symmachum] 855 Hunt, T. “Grotesque representations of wealth and poverty in Pru- dentius and Jerome.” Prayer and Spirituality in the Early Church, 5: 269–282. [See no. 2373] 856 Jakobs, B. “Die Motivik der Unentschlossenheit in der Psycho- machie und deren Verselbständigung im frühen Musikdrama.” Seelengespräche, pp. 81–117. [See no. 2556] 857 Kolosowski, T. “Autobiograficzna refleksja Prudencjusza nad wlasnym życiem u progu starości [The autobiographical reflec- tion of Prudentius’ life in old age]” VoxP 31 (2011) 321–326. 858 Krasser, H. “Pilgerreisen im Tex. Das Peristephanon des Prudenz als religiösperformativer Erfahrungsraum.” Millennium 7 (2010) 205–222. 859 Kühne, U. “Der Kampf der Helden: ein klassisches Thema im mit- tellateinischen Epos.” Das diskursive Erbe Europa, pp. 241–258. [Prudentius, Psychomachia, See no. 2254] 860 Luceri, A. “Per Scevola Mariotti. Dieci anni dopo. Roma, Univer- sità La Sapienza. Aula degli Organi collegiali, Palazzo del Ret- torato, 11–12 gennaio 2010.” BSL 40 (2010) 247–256. [Prudentius, Tituli historiarum vv. 65–72] 861 Luscombe, D. E. “Gli strumenti dell’identificazione: la formazione scolastica e universitaria degli intellettuali.” Religiosità e civiltà, pp. 103–124. [Psychomachia, Prudentius, See no. 2555] prudentius 121

862 Manzoli, D. “Ville e palazzo di Roma nelle descrizioni latine tra Rinascimento e Barocco.” SRom 56 (2008) 109–166. [Psychomachia, Prudentius and Sidonius Apollinaris] 863 Mastrangelo, M. The Roman self in late antiquity: Prudentius and the poetics of the soul. Baltimore: The Johns Hopkins University Press. 2008. viii–259 p. 864 Mayr-Harting, H. “Kölner Glossen des 10. Jahrhunderts, einget- ragen in Dom-Handschriften answärtiger Provenienz, und ihre Beziehung zu Ruotgers Vita Brunonsis.” Mittelalterliche Hand- schriften der Kölner Dombibliothek. Zweites Symposion, pp. 21–34. [Prudentius, Psychomachia, See no. 2351] 865 Micaelli, C. “Per una rilettura dell’inno VI del Cathemerinon.” La poesia tardoantica e medievale, pp. 159–186. [See no. 2524] 866 Milazzo, V. “La beffa di Lorenzo.” Sandalion 31 (2008) 145–168. [Peristephanon 2, 401–408] 867 Monotheismus- Skepsis- Toleranz: eine moderne Problematik im Spiegel von Texten des 4. Und 5. Jahrhunderts: anlässlich der Präsentation des 100. Bandes der Fontes Christiani. Fontes Chris- tiani Studien. W. H Geerlings and R. Ilgner (eds.). Turnhout: Brepols, 2009. 225 p. [Contra Symmachum] 868 Mordeglia, C. “Le citazioni degli inni prudenziani nelle Deriva- tiones di Osberno di Gloucester.” Paideia 65 (2010) 325–346. 869 Morelli, G. “Saturni e saturnine. Una reminiscenza di Terenziano Mauro in Prudenzio.” Aevum 86 (2012) 281–285. 870 Moreno Martínez, J. L. “La comunión eclesial como quieta ger- manitas, según Aurelio Prudencio.” La Communio en los Padres de la Iglesia, pp. 165–180. [See no. 2521] 871 Moroni, M. G. “Adsumptis dedit haec praecepta colonis. La parab- ola del seminatore nel Contra Symmachum di Prudenzi.” La poe- sia tardoantica e medievale, pp. 187–204. [See no. 2524] 872 Nazzaro, A. V. “El poema parafrasístico de Arator, Prudencio y el apóstol Pablo.” Mayéutica 36 (2010) 21–59. 122 patristics

873 Papahagi, A. “Glossa collectae on the Consolatio in Paris BNLat. MS 13953.” Boethiana medievalia, pp. 73–139. [See no. 2237; Previously published in Chôra Revue d’études anciennes et médiévales 6 (2008) 291–337] 874 Pégolo, L. “La resignificación de la historia republicana en Contra Symmachum de A. Prudencio.” Stylos 21 (2012) 111–122. 875 Peruzzi, M. “La Biblioteca di Federico di Montefeltro.” Principi e signori, pp. 265–304. [Carmina, Prudentius, See no. 2551] 876 Pollmann, K. F. L. “Varia rerum nouitate (Prud. C. Symm. 2, 329: zweit frühchristliche Kulturenstehungslehren bei Prudentius und Avitus.” Dulce Melos, pp. 53–71. [See no. 2493] 877 Pracht auf Pergament. Schätze der Buchmalerei vom 780 bis 1180. C. Fabian and C. Lange (eds.). Bayerische Staatsbibliothek Auss- tellungskataloge, vol. 86. München: Hirmer, 2012. 343 p. ill. [Contra Symmachum, also Caesarius, Regula ad virgines, Isidore, Etymologiae] 878 Prolingheuer, E. Zur literarischen Technik bei Prudentius’ ‘Per- istephanon’: Gebrauchen und Ersetzen. Schriftenreihe altssprache- liche Forschungesergebnisse, vol. 7. Hamburg: Kovac, 2008. 371 p. 879 Redmond, P. Das Sedulius de Greca Glossar in den Handschriften St. Gallen Stiftsbibliothek 291 und Karlsruhe, Badische Landes- bibliothek St. Peter perg. 87. Germanistische Bibliothek, vol. 42. Heidelberg: Winter, 2012. 268 p. ill. [Also, Isidore, Etymologiae] 880 Ríos, J. “Peristephanon 3 y 9. Escritura como Semina Verbi.” Atha- naeum 90 (2011) 175–184. 881 Robertini, L. (ed. trad. comm.). Bernardo d’Angers Liber miracu- lorum sancte Fidis. Il racconto dei prodigy di una santa bambina. L. G. G. Ricci (ed.). Fondazione Ezio Franceschini, Per verba. Testi mediolatini con traduzione, vol. 25. Firenze: SISMEL – Edizioni del Galluzzo, 2010. vi–394 p. [Prudentius, Psychomachia and Contra Symmachum] 882 Rohmann, D. “Vicious virtues: the aesthetics of violence in Pru- dentius.” In pursuit of ‘Wissenschaft,’ pp. 379–391. [See no. 2437] prudentius 123

883 Romano, P. “Il rapporto tra cultura pagana e cristiana nell’opera di Prudenzio.” RCCM 53 (2011) 263–284. 884 Ruiz de la Peña González, I. “Arte y reliquias. La arqueta de Santa Eulalia en la Catedral de Oviedo.” Santa Eulalia, pp. 169–201, ill. [Prudentius, Peristephanon, Hydatius, Chronica, and Vitae sanctorum patrum Emeritensium, See no. 2386] 885 Salvador González, J. Ma. “La alimentación del Cristiano como teofanía: el Hymnus ante cibum del poeta hispano-latino Aurelio Prudencio (348–415 c.).” Estudios de Latín Medieval Hispánico, pp. 813–819. [See no. 2498] 886 Schmidt, E. A. “Problematische Gewalt in der Psychomachia des Prudentius?” Dulce Melos, pp. 31–51. [See no. 2493] 887 Smolak, K. “Gott hat keine Golddukaten gebracht: zu Sokrates und den Laurentiushymnus des Prudentius (Peristephanon 2).” Gold, pp. 55–62. [See no. 2501] 888 Stabryla, S. “The Christian concept of the victory of virtue over vice in Prudentius; Psychomachia.” Dulce Melos, pp. 19–29. [See no. 2493] 889 Stabryla, S. “Prudentius Peristephanon and the Scriptures.” CCraco 14 (2011) 319–334. 890 Summers, K. “Prudentius Psychomachia 317.” VC 66 (2012) 426–429. 891 Téllez Alarcia, D. “El monasterio de San Prudencio de Monte Laturce.” Belezos 15 (2011) 22–27. 892 Van Els, A. “A Flexible Unity: Ademar of Chabannes and the pro- duction and usage of Ms. Leiden, Universiteitbibliotheek Vossa- nius Latinus Octavo 15.” Scriptorium 65 (2011) 21–66. [Psychomachia, also Isidore, Etymologiae] 893 Velaza Frias, J. “La (presunta) urna de Prudencio (ae 1959, 239).” Kalakorikos 17 (2012) 201–210, ill. 124 patristics

894 Witke, C. “Recycled words: Vergil, Prudentius and Saint Hippoly- tus.” Romane memento, pp. 128–140. [See no. 2381] 895 Zambon, F. “La Psychomachia di Prudencio a la nascità dell’allegoria medioevale.” QFR 21 (2009) 45–58. Sisebutus Rex

896 Alberto, P. F. “King Sisebut’s Carmen de luna in the Carolingian school.” Ways of approaching knowledge in late antiquity and the early middle ages: schools and scholarship. P. F. Alberto and D. Paniagua (eds.). Studia classica et mediaevalia, vol. 8. Nord- hausen: Verlag Traugott Bautz, 2012, pp. 177-205. [See no. 999, 1063, 1168] 897 Dumézil, B. “Une source méconnu sur les conversions forcées du roi Sisebut: le canon 10 du concile de Séville.” Chrétiens et juifs, pp. 21–35. [See no. 2246] 898 Martín, J. C. “Sisebuto de Toledo.” La Hispania Visigótica y Mozárabe, pp. 191–196. [See no. 2322] 899 Scheibelreiter, G. “Der fromme König und die böse Königin. Sise- but und seine Passio Desiderii.” MIÖG 118 (2010) 8–26. Taio Caesaraugustanus

900 Castaldi, L. and F. Martello “Tempera quasi aurum: origine, redazi- one e diffusione del Liber testimoniorum di Paterio.” FilMed 18 (2011) 23–107. [Sententiae, Taio of Zaragoza] 901 Dorfbauer, L. J. “Eine Untersuchung des pseudoaugustinis- chen Dialogus quaestionum (CPPM 2A, 151).” RB 121 (2011) 241–315. [Includes also Orosius, Isidore, and the XI Council of Toledo] 902 Martello, F. All’ombra di Gregorio Magno. Il notaio Paterio e il ‘Liber testimoniorum.’ S. Boesch Gajano (pref.). Studi di lettera- tura cristiana antica, mediolatina e bizantina, vol. 1. Roma: Città Nuova, 2012. 300 p. 903 Martín, J. C. “Tajón de Zaragoza.” La Hispania Visigótica y Mozárabe, pp. 196–202. [See no. 2322] Valerius Bergidensis

904 Amaral, R. “Os Padres do Deserto na Galiza: Apropriações e usos da Literatura Monástica Oriental na Autobiografía de Valério do Bierzo. Implicações no Imaginário sobre o Mal.” RMed-online 3 (2007)15–18. 905 Carriedo Tejedo, M. “El viñero y el vino en la provincia Gallaeciae (A flumine Pisorga usque ad mare occidentale).” Rudesindus 7 (2011) 105–152. [Valerius of Bierzo] 906 Díaz, P. C. “El eremitismo en la Hispania Visigoda: Valerio del Bierzo y su entorno.” El Monacato Espontáneo. Eremitas y Eremi- torios en el Mundo Medieval, pp. 59–83. [See no. 2272] 907 Díaz, P. C. “Percepción del espacio y la naturaleza en Valerio del Bierzo.” Estudios de Historia Antigua, pp. 383–398. [See no. 2432] 908 Henriet, P. “Un horizon hagiographique d’opposition au pouvoir. Les milieu monastiques et ascétiques de l’Espagne septentrionale au VIIe siècle.” Hagiographie, idéologie et politique, pp. 93–110. [See no. 2502] 909 Henriet, P. “Origines du christianisme ibérique et communauté de parfaits. Valère du Bierzo (VIIe siècle).” Estudios de Latín Medi- eval Hispánico, pp. 367–376. [See no. 2498] 910 Martín, J. C. “Valerio de Bierzo.” La Hispania Visigótica y Mozárabe, pp. 202–221. [See no. 2322] 911 Martín Viso, I. “La memoria de los ‘hombres santos’ en el monacato hispano: el caso de la región del Bierzo.” Imago temporis 6 (2012) 440–461. 912 Martín Viso, I. “Monasterios y Redes Sociales en el Bierzo Altome- dieval.” Hispania 71 (2011) 9–38. 128 patristics

913 Martínez Gázquez, J. “Sobre el origen hispano-visigodo de las Institutionum disciplinae.” Eum legentem vidimus, pp. 68–80. [See no. 2284, previously appeared in Faventia 1 (1979) 35–46] 914 Mordeglia, C. “Fonti tardoantiche (e classiche?) dei Carmi di Vale- rio del Bierzo.” Estudios de Latín Medieval Hispánico, pp. 83–94. [See no. 2498] 915 Silva, L. Rodrigues da “O demônio na autobiografia de Valério de Bierzo.” Simpósio Nacional de História, XXVI, 17 a 22 de julho de 2011. M. de Moraes Ferreira (ed.). São Paulo: ANPUH, 2011, pp. 1–9. 916 Silva, L. Rodrigues da “Os milagres na autobiografia de Valério de Bierzo.” Anais Electrônicos 9 (2011) 387–396. [Encontro Internacional de Estudos Medievais da ABREM. C. Regina Bovo – L. Duarte Rust – M. Silva da Cruz (eds.)] 917 Stotz, P. “Ein dritter Weg: Textkomposition zwischen rhythmis- cher Dichtung und Kunstprosa bei Valerius von Bierzo und in den Hisperica Famini.” Alte Sprache—Neues Lied, pp. 191–207. [See no. 2222] 918 Valverde Castro, Ma. del Rosario. “La monarquía visigoda en Val- erio del Bierzo.” Edad Media 12 (2011) 281–300. Miscellanea Patristica

919 Andrés Sanz, Ma. A. “Eutropio de Valencia.” La Hispania Visigótica y Mozárabe, pp. 54–56. [See no. 2322] 920 Fernández, G. “Los presidentes del concilio de Nicea de 325.” Habis 39 (2008) 309–316. [Hosius of Córdoba] 921 Guglielmetti, R. E. and Luigi G. G. Ricci. Giusto D’Urgell. Explana- tio in Cantica Canticorum. Un vescovo esegeta nel regno visigoto. PER VERBA, Testi mediolatini con traduzione, vol. 27. Firenze: Edizioni del Galluzzo per la Fondazione Ezio Franceschini, 2011. ccxxxii–220 p. 922 Iranzo Abellán, S. “Consencio.” La Hispania Visigótica y Mozárabe, pp. 24–29. [See no. 2322] 923 Iranzo Abellán, S. “Pastor.” La Hispania Visigótica y Mozárabe, pp. 32–35. [See no. 2322] 924 Iranzo Abellán, S. “Severo de Menorca.” La Hispania Visigótica y Mozárabe, pp. 35–40. [See no. 2322] 925 Iranzo Abellán, S. “Siagrio.” La Hispania Visigótica y Mozárabe, pp. 40–42. [See no. 2322] 926 Iranzo, Abellán, S. “Toribio de Astorga.” La Hispania Visigótica y Mozárabe, pp. 43–45. [See no. 2322] 927 Iranzo Abellán, S. “Valeriano de Calahorra.” La Hispania Visigótica y Mozárabe, pp. 46–47. [See no. 2322] 928 Iranzo, Abellán, S. “Justo de Urgel.” La Hispania Visigótica y Mozárabe, pp. 60–63. [See no. 2322] 130 patristics

929 Iranzo Abellán, S. “Montano de Toledo.” La Hispania Visigótica y Mozárabe, pp. 82–84. [See no. 2322] 930 Iranzo Abellán, S. “Tarra.” La Hispania Visigótica y Mozárabe, pp. 88–89. [See no. 2322] 931 Iranzo Abellán, S. “Aurasio.” La Hispania Visigótica y Mozárabe, pp. 93–95. [See no. 2322] 932 Iranzo Abellán, S. “Epistvla ad Agapivm Episcopvm.” La Hispania Visigótica y Mozárabe, p. 109. [See no. 2322] 933 Iranzo Abellán, S. “Idalio de Barcelona.” La Hispania Visigótica y Mozárabe, pp. 128–129. [See no. 2322] 934 Iranzo Abellán, S. “León.” La Hispania Visigótica y Mozárabe, pp. 175–176. [See no. 2322] 935 Iranzo Abellán, S. “Mauricio.” La Hispania Visigótica y Mozárabe, pp. 176–177. [See no. 2322] 936 Iranzo Abellán, S. “Quiricio de Barcelona.” La Hispania Visigótica y Mozárabe, pp. 181–183. [See no. 2322] 937 Iranzo Abellán, S. “Pseudo-Sisberto de Toledo.” La Hispania Visigótica y Mozárabe, pp. 188–191. [See no. 2322] 938 Martín, J. C. “Vicente de Huesca.” La Hispania Visigótica y Mozárabe, pp. 89–92. [See no. 2322] 939 Martín, J. C. “Félix de Toledo.” La Hispania Visigótica y Mozárabe, pp. 118–120. [See no. 2322] 940 Martín, J. C. “Máximo de Zaragoza.” La Hispania Visigótica y Mozárabe, pp. 178–180. [See no. 2322] miscellanea patristica 131

941 Martín, J. C. “Redempto de Sevilla.” La Hispania Visigótica y Mozárabe, pp. 185–188. [See no. 2322] 942 Martín, J. C. “Justo de Urgel, Sermo de S. Vicentino (CPL 1092): Estudio de su Tradición Manuscrita, Edición Crítica y Traduc- ción.” AEM 42 (2012) 229–251. 943 Paniagua, D. “Agrestio de Lugo.” La Hispania Visigótica y Mozárabe, pp. 15–17. [See no. 2322] 944 Teja Casuso, R. “Quid Episcopis cum Palatio? Cuando los obis- pos se sentaron a la mesa con Constantino.” Costantino Prima e Dopo Costantino/Constantine Before and After Constantine, pp. 209–222. [Hosius of Córdoba, See no. 2252]

ISIDORUS HISPALENSIS

945 Acciai, G. “La teoria musicale medievale. Isidoro di Siviglia nella selva del sapere.” OMusic 3 (2006) 6–12. 946 Adamkova, I. “Výklady Isidora ze Sevilly o lodlich a stavbách (Ety- mologiae, XIX,1–19) a jejich inspiračni zdroje (Isidore of Seville on Ships and Buildings, Etymologiae XIX,1–19) on his Possible Sources.” LFilolo 133 (2010) 315–334. 947 Aillet, C. “Las glosas como fuente para la historia del cristianismo arabizado en la Península Ibérica (siglos IX–XIII).” Relegados al margen, pp. 19–29. [Etymologiae, See no. 2377] 948 Albertazzi, M. (ed.). Francesco da Barberino i Documenti d’Amore [Document Amoris] I Versi volgari e parafrasi latina II Glossae. Lit- tera, Collana di testi anticlassici, vol. 7, 1–2. Lavis (Trento): La Finestra, 2011. xlvii–423, i+587 p. [Etymologiae and De natura rerum] 949 Allies, N. “Re-evaluating monastic rules: Style and Literary Pur- pose in the Rule of St. Isidore.” DR 128 (2010) 1–18. 950 Alonso Alvarez, R. “Ploraverunt lapides et manaverunt aquam. El planto por el rey según las crónicas de los reinos occidentales hispánicos.” Politiques des émotions, pp. 115–148. [Isidore of Seville and Visigothic kingdom is included, See no. 2369] 951 Álvarez Martínez, Ma. R. “Liturgia y música en los Beatos mozára- bes.” IX Jornadas de Canto Gregoriano, pp. 133–134. [See no. 2543] 952 Andersen, M. G. Katalog over AM Acesoria 7. Die latinske frag- menter. Bibliotheca Arnamagnaeana, vol. 46. København: C. A. Reitzel, 2008. xxviii–159 p. + 1 CD-ROM. [Etymologiae] 953 Andrés Sanz, Ma. A. “Prólogo, manual y enciclopedia: los Prooemia y las Etymologiae de Isidoro de Sevilla.” Voces 21 (2010) 25–35. 954 Arata, L. “Breve storia del teocolito, con particolare riferimento alla medicina greca.” Arctos 43 (2009) 21–30. [Isidore of Seville] 955 Arjoca-Ieremia, E. “L’expression des modalities déontiques: le cas de la conjugaison periphrastique passive.” Latin Vulgaire, Latin Tardif VIII, pp. 138–147. [Etymologiae, Isidore of Seville, See no. 2529] 136 isidorus hispalensis

956 Barragán Nieto, J. P. “Las afecciones de la piel.” Medicina y filología, pp. 34–53. [Etymologiae, Isidore of Seville, See no. 2346] 957 Bauer-Eberhardt, U. Die illuminierten Handschriften italianischer Herkunft in der Bayerischen Staatsbibliothek I Vom 10. bis zur Mitte des 14. Jahrhunderts. Textband und Tafelband. 2 vols. Katalog der illuminierten Handschriften der Bayersichen Staatsbibliothek in München, vol. 6, 1. Wiesbaden: Reichert, 2011. 298 p. + 224 ills. [Quaestiones in vetus testamentum and Etymologiae 5] 958 Becker, M. “Ironia. Mittelalterliche Ironietheorie von der Antike bis zur Renaissance.” FM 44 (2010) 357–393. [Etymologiae] 959 Bejczy, I. P. The Cardinal Virtues in the Middle Ages. A Study in Moral Thought from the Fourth to the Fourteenth Century. H. van Ruler (ed.). Brill’s Studies in Intellectual History, vol. 202. Leiden: Brill, 2011. 361 p. [Etymologiae, Isidore of Seville] 960 Bellettini, A. “Glosse e testi aggiunti.” Biografia di un manoscritto, pp. 35–56. [Isidore, Cesena, Malatestiana, S.XXI.5, See no. 2236] 961 Bellettini, A. “Testi e scrittura.” Biografia di un manoscritto, pp. 11–31. [Isidore, Cesena, Malatestiana, S.XXI.5, See no. 2236] 962 Bellido Morillas, J. Ma. and J. Palomares Expósito. “Conver- saciones, tratos y paseos de Virgilio, Mahoma y Avicena por Andalucía, y otras historias latino-medievales de apropriaciones indebidas.” Estudios de Latin Medieval Hispánico, pp. 417–423. [See no. 2498] 963 Benes, C. E. “Noble and Most Ancient: Catalogues of City Foun- dation in Fourteenth-Century Italy.” Medieval Manuscripts, pp. 263–278. [Etymologiae, See no. 2464] 964 Bertini, F. “Tracce del XVI libro del De compendiosa doctrina di Nonio del Cornucopiae del Perotti?” Inusitata verba, pp. 205–213. [Origines XIX, 34, See no. 2292] isidorus hispalensis 137

965 Bertini, F. “La tradizione lessicografica latina tra Tardo Antico e Alto Medioevo.” Inusitata verba, pp. 187–203. [Origines, Isidore of Seville, See no. 2292] 966 Bisogno, A. “Omnis anima una anima est per substantiam. Una dis- puta sugli universali in età carolingia.” ScSal 12 (2007) 59–79. [Isidore of Seville] 967 Bizzarri, H. O. “Introduction. Le passage du proverbe à l’exemplum et de l’exemplum au proverbe.” Tradition des proverbes, pp. 7–23. [Isidore of Seville, Etymologiae, See no. 2565] 968 Boldan, K. – M. Dragoun – D. Foltyn – J. Marek – Z. Uhlír (eds.). Codex Gigas. The Devil’s Bible, The Secrets of the World’s Largest Book. Publication issued on the occasion of the exhibition of the same name in the Klementinum Gallery. Praha: National Library of the Czech Republic, 2007. 121 p. ill. [Isidore of Seville, Etymologiae] 969 Bonnet, G. “Remarques sur la diffusion et les origines des Graeca collecta ex Hieronymo.” RHT 5 (2010) 65–97. [Isidore of Seville, Etymologiae] 970 Borgongino, B. Uchoa. “A conduta dos monges enfermos na Reg- ula Isidori (615–619).” Anais (2011) – online version. [Anais do XXVI simpósio nacional da ANPUH – Associação Nacional de História, (ed.). M. de Moraes Ferreira] 971 Borgongino, B. Uchoa “O descanso dos monges na Regula Isidori.” Organização do episcopado Ocidental (Séculos IV–VIII), pp. 83–96. [See no. 2362] 972 Borgongino, B. Uchoa. “Práticas de poder sobre o corpo na Regula Isidori (615–619).” Brathair 11.2, (2011) 28–42. 973 Bouckaert, B. (ed.). Cantus 21. Mémoires du chant. Le livre de musique d’Isidore de Séville à Edmond de Coussemaker. Patrimo- nie musica du Nord de la France, vol. 21. Lille: Alamire, 2007. 240 p. ill. 974 Brauner, C. “Little point in not defining it all over again. Ironie in Theorie und Forschung. Eine Einordung.” FM 44 (2010) 333–356. [Etymologiae, Isidore of Seville] 138 isidorus hispalensis

975 Bueno Ávila, A. “El ministerio Sacerdotal en San Isidoro de Sevilla. Aproximación ‘teológica,’ ‘pastoral’ y ‘espiritual.’” Isidorianum 19 (2010) 9–42. 976 Buzancic, R. “Il maestro Radovan e l’incompiuto portale romanico della cattedrale di Trogir.” Architetture del sacro, pp. 123–131. [Etymologiae, Isidore of Seville, See no. 2224] 977 Calboli Montefusco, L. “The Knowledge of the Rhetorica ad Heren- nium from later Roman Empire to Early Middle Ages in Northern Italy.” Papers on Rhetoric, pp. 33–52. [Etymologiae, See no. 2365] 978 Canetti, L. “Facendosi fare di cera. Un’euristica dell’eccedenza e della somiglianza tra Medioevo ed Età moderna.” Estremità e escrescenze, pp. 323–356. [Etymologiae, Isidore of Seville, See no. 2281] 979 Cantó Llorca, J. “Una cita de Cinna en Isidoro, Etym, 6, 12.” Dic mihi, Musa, virtum, pp. 97–104. [See no. 2456] 980 Cardelle de Hartmann, C. “Der mozarabische Blick auf die Geschichte: Tradition and Identitätsbildung.” Die Mozaraber, pp. 39–63. [Chronicon, Isidore of Seville, Orosius Paulus, See no. 2264] 981 Cardelle de Hartmann, C. “Exzerpte als Rezeptionszeugn- isse: Isidors Etymologiae in Handschriften aus dem Kloster St. Emmeram Mittelalter.” Mittelalter 14 (2009) 29–41, ill. 982 Cardinali, G. and G. Guastella. “La tragedia nel Medioevo.” La rinascita della tragedia, pp. 125–166. [Isidore of Seville, Etymologiae, See no. 2329] 983 Carlos Villamarín, H. de “Humanismo y naturaleza en Isidoro de Sevilla.” TdelHum 4 (2010) 225–242. 984 Caroti, S. “Astrologie im Mittelalter: Von Superstitio zur Scientia astrorum.” Mantik, Schicksal und Freiheit, pp. 13–31. [Etymologiae, Isidore of Seville, See no. 2344] 985 Carozzi, C. “Humanae societatis foedus ou les fondements de la vie en société selon Isidore de Séville.” Vivre en société, pp. 15–25. [See no. 2423] 986 Carpin, A. “Sacramentalità dell’ordine-Isidoro di Siviglia (†636).” SD 57 (2012) 182–198. isidorus hispalensis 139

987 Carpin, A. “La Temperanza in Isidoro di Siviglia, Dalla Patristica alla Scolastica.” SD 57 (2012) 237–356. 988 Carracedo Fraga, J. “Las sortes Apostolorum en los Comentarios al Apocalipsis de Beato de Liébana y el mapamundi del ‘Beato’ de Burgo de Osma.” Evphrosyne 38 (2010) 177–192. [Isidore, De ortu et obitu Patrum] 989 Castaldi, L. “La trasmissione e rielaborazione dell’esegesi patris- tica nella letteratura ibernica delle origini.” L’Irlanda e gli irland- esi nell’Alto Medioevo, pp. 393–428. [See no. 2517; Isidore] 990 Castro Hernández, P. “La tradición homérica en el mundo medi- eval: una aproximación a los elementos míticos y maravillosos en la Historia Destructionis Troiae de Guido de Colonne.” Porticvm 4 (2012) 89–98. [Etymologiae] 991 Cattaneo, A. “Découvertes littéraires et géographiques au XVe siècle. Le Portolano 1 de la Bibliothèque nationale centrale de Florence.” Médiévales 58 (2010) 79–98. [Etymologiae, this a special issue entitled, Humanisme et découvertes géographiques, P. Gautier Dalché and A. Cattaneo] 992 Cesarini, A. – G. Martini – A. Nardo – M. Palma. “Aspetti mate- riali.” Biografia di un manoscritto, pp. 3–10. [Isidore, Cesena, Malatestiana, S.XXI.5, See no. 2236] 993 Chaparro Gómez, C. “Fiestas, ceremonias, y solemnidades en ‘Las Etimologías’ de Isidoro de Sevilla.” CCEMYR 17 (2009) 97–111. 994 Clamote Carrero, C. F. “Anatomie de la difference. Le corps déréglé et les outrances de l’écriture épique (XIIe–XIIIe siècle).” Estremità e escrescenze, pp. 191–222. [Etymologiae, Isidore of Seville, See no. 2281] 995 Clark, F. N. “Authenticity, Antiquity, and Authority: Dares Phry- gius in Early Modern Europe.” JHI 72 (2011) 183–207. [Etymologiae] 996 Clavuot, O. (ed.). Tholomeus von Lucca Historia ecclesiastica nova nebst Fortsetzungen bis 1329. Monumenta Germaniae Historica, Scriptores (in Folio), vol. 39. Hannover: Hahnsche Buchhand- lung, 2009. lxxviii–784 p. [Isidore of Seville, De viris illustribus and Chronica] 140 isidorus hispalensis

997 Codoñer, C. “El libro X de las Etymologiae, ¿léxico o diccionario?” Voces 21 (2010) 49–68. 998 Codoñer, C. “Los De uiris illustribus de la Hispania visigótica: entre la biografía y la hagiografía.” Las biografías griega y latina, pp. 239–255. [See no. 2334] 999 Codoñer, C. “Los glosarios hispánicos y su posible relación con el Liber Glossarum.” Ways of approaching knowledge in late antiquity and the early middle ages: schools and scholarship, pp. 11–39. [See no. 896] 1000 Codoñer, C. “Transmisión y recepción de las ‘Etimologías.” Estu- dios de Latín Medieval Hispánico, pp. 5–26. [See no. 2498] 1001 Codoñer, C. “La edición de Juan de Grial de las Etymologiae de Isidoro de Sevilla, un informe de Juan de Mariana y el trabajo de Alvar Gómez de Casto.” Faventia 31 (2009) 213–225. 1002 Codoñer, C. – Andrés Sanz, Ma. A. – J. C. Martín. “Isidoro de Sevilla.” La Hispania Visigótica y Mozárabe, pp. 139–155. [See no. 2322] 1003 Conte, A. G. “Isidoro di Siviglia: Latro.” RIFD 87 (2010) 263–270. 1004 Contessa, A. “Between Art, Faith and Science. The Concept of Creation in the Catalan Romanesque Bibles.” Iconographica 6 (2007) 19–43, ill. [De natura rerum, Isidore of Seville] 1005 Cremascoli, G. “Il lessico della santità nel Catholicon di Giovanni Balbi.” Hagiographica 17 (2010) 189–206. [Isidore of Seville] 1006 Cremascoli, G. Saggi di lessicografia mediolatina. V. Lunardini (ed.). Spoleto: CISAM, 2011. xvii–241 p. [Isidore of Seville, Etymologiae] 1007 Crivăt, A. “El léxico de lo extraordinario en las Etimologías de Isidoro de Sevilla (portent, ostenta, prodigia, monstra).” RRLing 56 (2011) 257–276. isidorus hispalensis 141

1008 Crouch, J. “The Judicial Punishment of Decalvatio in Visigothic Spain: a Proposed Solution based on Isidore of Seville and the Lex Visigothorum.” TMReview 3.1 (2010) 59–81. 1009 Cuadra García, F. “Las Derivationes de Hugutio Pisanus como fuente de tratados de ortografía latina bajomedievales.” ALMA 68 (2010) 49–80. 1010 D’Onofrio, S. “Isidore of Seville.” Encyclopedia of Medieval Philoso- phy, I: 573–575. [See no. 2275] 1011 De Caprio, C. “Cronaca volgare Isidoriana.” The Encyclopedia of the Medieval Chronicle, I: 447–448. [See no. 2402] 1012 Dekker, K. “Eucherius of Lyons in Anglo-Saxon England: The Continental Connections.” Practice in Learning, pp. 147–173. [Etymologiae, Isidore of Seville, See no. 2371] 1013 Dell’Elicine, E. “Si queremos evitar la ira divina: impacto y vicis- situdes del proyecto eclesiológico de Isidoro de Sevilla (c.630– 690).” ETF (HistMed) 24 (2011) 69–90. 1014 Dell’Elicine, E. “Las políticas semióticas en ‘Agustín de Hipona’ e ‘Isidoro de Sevilla.’” Edad Media 12 (2011) 243–255. 1015 Di Sciacca, C. “Falsa retorica e vera grammatica: i Synonyma di Isidoro nell’Inghilterra anglosassone.” Falso e Falsi. Prospettive teoriche e proposte di analisi, pp. 169–186. [See no. 2289] 1016 Di Sciacca, C. “Glossing in Late Anglo-Saxon England: a Sample Study of the Glosses in Cambridge, Corpus Christi College 448 and London, British Library, Harley 110.” Rethinking and Recon- textualizing Glosses, pp. 299–336. [See no. 2378, Synonyma] 1017 Di Sciacca, C. Finding the Right Words: Isidore’s ‘Synonyma’ in Anglo-Saxon England. Toronto Old English Series, vol. 19. Toronto: University of Toronto Press, 2008. xvi–323 p. 1018 Díaz y Díaz, M. C. “La literatura jacobea anterior al Códice Calix- tino.” Escritos jacobeos, pp. 23–43. [Isidore of Seville, De ortu et obitu Patrum, See no. 2278, Originally appeared in Compost 1 (1965) 639–661] 142 isidorus hispalensis

1019 Díaz y Díaz, M. C. “El lugar de enterramiento de Santiago el Mayor.” Escritos jacobeos, pp. 17–21. [Isidore of Seville, De ortu et obitu Patrum, See no. 2278, Originally appeared in Compost 1 (1965) 365–369] 1020 Díaz y Díaz, M. C. “La traslación de Santiago.” Escritos jacobeos, pp. 251–264. [Isidore of Seville, De ortu et obitu Patrum, See no. 2278, Originally appeared in Actas del IV Congreso Jacobeo (30 septiembre- e octubre 1998). Oviedo, 2004, pp. 11–19] 1021 Díaz y Díaz, M. C. “Xacobe en Compostela: primeiros testemuños literarios.” Escritos jacobeos, pp. 225–238. [Isidore of Seville, De ortu et obitu Patrum, See no. 2278, Originally appeared in Grial 161 (2004) 19–27] 1022 Diniz, R. de Cássia Damil “Perspectiva histórica e hegemonia política: os visigodos na abordagem de Isidoro de Sevilha.” Orga- nização do Episcopado Ocidental (Séculos IV–VIII), pp. 57–70. [See no. 2362] 1023 Dolbeau, F. “Listes latines d’apôtres et de disciples, traduites du grec.” Prophètes, apôtres et disciples, pp. 199–225. [De ortu et obitu patrum, See no. 2374, previously published in Apocrypha 3 (1992) 259–279] 1024 Dolbeau, F. “Listes d’apôtres et de disciples.” Prophètes, apôtres et disciples, pp. 171–198. [De ortu et obitu patrum, See no. 2374, previously published in Écrits apocryphes chrétiennes II, Paris, 2005, pp. 453–480] 1025 Dolbeau, F. “Nouvelles recherches sur le De ortu et obitu prophet- arum et apostolorum.” Prophètes, apôtres et disciples, pp. 61–89. [See no. 2374 previously published in Augustinianum 34 (1994) 91–107] 1026 Dolbeau, F. “Deux opuscules latins relatifs aux personnages de la Bible et antérieurs à Isidore de Séville.” Prophètes, apôtres et disciples, pp. 3–59. [De ortu et obitu patrum, See no. 2374, previously published in Revue d’histoire des textes 16 (1986) 83–139] 1027 Dräger, P. (ed. trad. comm). Winricus Treverensis ‘Conflictus ovis et lini.’ Latine et Germanice. Der Streit zwischen Schaf und Lein. Lateinisch/Deutsch. Trier: Kliomedia, 2010. 280 p. ill. [Etymologiae] isidorus hispalensis 143

1028 Early Medicine, from the body to the stars. G. d’Andiran – V. Barras – C. Méla – S. Messerli – E. Macheret-van Daele (eds.). Cologny- Basel: Fondation Martin Bodmer-Schwabe, 2010. 590 p. ill. [Etymologiae and Sententiae] 1029 Eastwood, B. S. “The Power of Diagrams: The place of the anony- mous commentary in the development of Carolingian astronomy and cosmology.” Carolingian Scholarship, pp. 193–220, ill. [Etymologiae, See no. 2242] 1030 Ebbesen, S. “What did the Scholastics know about Greek His- tory and Culture?” Greeks, Latins, and Intellectual History, pp. 169–182. [Etymologiae, See no. 2296] 1031 Edson, E. “Maps in Context: Isidore, Orosius, and the Medieval Image of the World.” Cartography, pp. 219–236. [See no. 2243] 1032 Elfassi, J. “Une nouvelle hypothèse sur les deux recensions des Synonyma d’Isidore de Séville : quelques remarques critiques.” ALMA 69 (2011) 197–201. 1033 Elfassi, J. “La réception de l’envie dans la pensée médiévale à travers l’oeuvre d’Isidore de Séville.” Le Théâtre de l’Envie (1315– 1640), pp. 37–55. [See no. 2535] 1034 Elfassi, J, “Les Synonyma d’Isidore de Séville dans l’oeuvre de Raban Maur.” Raban Maur et son temps, pp. 247–250. [See no. 2376, Synonyma] 1035 Elfassi, J. “El corpus atribuido a Sisberto de Toledo: algunas notas sobre su difusión medieval y sus fuentes.” Estudios de Latin Medi- eval Hispánico, pp. 53–60. [See no. 2498] 1036 Elfassi, J. “A la recherche du commentaire littéral sur la Genèse d’Isidore de Séville.” CPÉ 125 (2012) 50–60. 1037 Elfassi, J. “De la honte classique à la honte chrétienne? Quelques réflexions d’après l’oeuvre d’Isidore de Séville.” ‘Rubor’ et ‘pudor.’ Vivre et penser la honte dans la Rome ancienne, pp. 119–126. [See no. 2384] 144 isidorus hispalensis

1038 Elfassi, J. “Le latin des Sententiae d’Isidore de Séville est-il vul- gaire.” Latin Vulgaire, Latin Tardif IX, pp. 893–900. [See no. 2530] 1039 Elfassi, J. “La création du monde chez Isidore de Séville.” La Créa- tion chez les Pères, pp. 177–197. [See no. 2320] 1040 Elfassi, J. “Ostie et ostium chez Isidore de Séville: Festus, Ps.- Aurelius Victor, Servius auctus et quelques autres.” EAnt 4 (2012) 357–370. 1041 Elsakkers, M. “The early medieval Latin and Vernacular vocabulary of abortion and embryology.” Science Translated, pp. 377–413. [Isidore of Seville, Etymologiae and Leges Visigothorum, See no. 2387] 1042 Errani, P. “L’Isidoro in Malatestiana.” Biografia di un manoscritto, pp. 85–103. [See no. 2236] 1043 Errani, P. and M. Palma. “Aspetti materiali del Marciano lat. II 46.” Biografia di un manoscritto, pp. 59–64. [Isidore of Seville, See no. 2236] 1044 Errani, P. and M. Palma. “I testi salvati dal Marciano lat. II 46.” Biografia di un manoscritto, pp. 115–132. [Isidore of Seville, See no. 2236] 1045 Esteves, M. F. “A influência de Isidoro de Sevilha (600–636) na Vita Desiderii de Sisebuto (612–621).” RAES 4 (2011) 125–139. 1046 Estévez Sola, J. A. “Historia de la traslación de San Isidoro.” Cróni- cas Hispanas del siglo XIII, pp. 165–224. [See no. 367] 1047 Falque Rey, E. “Fuentes isidorianas en De altera vita de Lucas de Tuy.” Cross, Crescent and Conversion, pp. 227–240. [See no. 2442] 1048 Fassina, A. “A proposito di un passo delle “Etymologiae” di Isidoro di Siviglia (orig. 1 39,25–26).” CentoPagine 1 (2007) on-line. 1049 Feáns Landeira, J. (ed.). Isidoro de Sevilla: Etimologies, Libro XVI: De las piedras y de los metales. Introducción, edición crítica, tra- ducción y notas por J. Feáns Landeira. 2011. cii + 476 p. isidorus hispalensis 145

1050 Feldman, S. A. “De pugna virtutum adversus vitia”: os pecados cap- itais na obra de Isidoro de Sevilla.” ActaSE 32 (2010) 175–184. 1051 Feldman, S. A. “La théologie politique isidorienne.” RFHIP 33 (2011) 117–136. 1052 Fernández Tijero, Ma. del C. “Aproximación al léxico científico en los textos médicos de autores medievales hispánicos: el caso de menstruum sive purgatio.” Estudios de Latin Medieval Hispánico, pp. 521–531. [Etymologiae, See no. 2498] 1053 Ferraces Rodríguez, A. “Latin vulgar (b>m) y etimología: el zoón- imo uerbex según Isidoro de Sevilla (Etym. 12.1, 10).” Helmántica 63 (2012) 73. 1054 Ferrero Hernández, C. (ed. trad. comm.). Liber contra venena et animalia venenosa de Juan Gil de Zamora. Barcelona: Reial Acadèmia de Bones Llettres de Barcelona, 2009. 415 p. [Isidore of Seville, Etymologiae] 1055 Fonseca, P. C. L. “Duas noções fundadoras da construção da infe- rioridade feminina: o fisiologismo de Aristóteles e o etimologismo de Santo Isidoro de Sevilha.” Anais SFG 9 (2010) pp. 1–7. 1056 Franceschetti, P. “Mission et intégration sociale: le cas des cyno- céphales au IXe siècle.” Vivre en société, pp. 177–196. [Isidore of Seville, Etymologiae XI, 3, See no. 2423] 1057 Freedman, P. “Primer debat. Predicadors i prínceps.” Idees de pau, pp. 317–326. [Etymologiae, See no. 2505] 1058 Frighetto, R. “Consideraçoes sobre o conçeito de gens e a sua relaçcao com a idéia de identidade nobiliárquica no pensamento de Isidoro de Sevilha (século VII).” Imago temporis 6 (2012) 420–439. 1059 Frighetto, R. “Historiografia e poder: o valor da história, segundo o pensamento de Isidoro de Sevilha e de Valério do Bierzo (His- pania, século VII).” HHistorio 5 (2010) 71–84. 1060 Frighetto, R. “De la barbarica gens hacia la christiana ciuilitas: la concepción de regum según el pensamiento politico de Isidoro de Sevilla (siglo VII).” ACEHSegreti 7 (2007) 203–221. 146 isidorus hispalensis

1061 Frighetto, R. “A regra monástica de Isidoro de Sevilla e a questão dos limites entre províncias ecclesiásticas na Baetica Hispano- Visigoda (século VII).” TEsp 14 (2004) 31–42. 1062 Frunzeanu, E. and M. Paulmier-Foucart. “Sant Victor et les premiers dominicains.” L’école de Saint-Victor de Paris, pp. 493–519. [Isidore of Seville, See no. 2514] 1063 Furtado, R. “Isidore’s Histories in the Mozarabic scholarship of the eighth and early ninth centuries.” Ways of approaching knowl- edge in late antiquity and the early middle ages: schools and schol- arship, pp. 264–287. [See no. [See no. 896] 1064 Furtado, R. “Las Historiae de Isidoro en el Reino de León.” Monar- quía y Sociedad en el Reino de León, pp. 473–511. [See no. 2353] 1065 García Moreno, L. A. “Relaciones internacionales del reino godo de Toledo en el siglo VII: de la faida gótica a la obsesión bizan- tina.” Le relazioni internazionali, pp. 481–559. [Isidore of Seville, Chronica Gothorum, Pseudo-Isidore, See no. 2534] 1066 Gasti, F. Isidoro di Siviglia. Etimologie. Libro XI. De homine et por- tentis. Auteurs Latins du Moyen Âge. Paris: Les Belles Lettres, 2010. xliii–176 p. 1067 Gautier Dalché, P. “Zeit und Raum.” Das leuchtende Mittelalter, pp. 23–51. [Etymologiae, See no. 2255] 1068 Giazzi, E. “Tracce e testimonianze dell’insegnamento di Luca Pighi da feline, maestro di grammaticali a Cremona nel sec. XV.” BSC 15–16 (2008–2009) 293–301. [Isidore of Seville, Etymologiae] 1069 Goetz, H.-W. “Alt sein und alt werden in der Vorstellungswelt des frühen und hohen Mittelalters.” Alterskulturen, pp. 17–58. [Isidore of Seville, Etymologiae, See no. 2477] 1070 Gontero-Lauze, V. Sagesses minerals. Médicine et magie des pierres précieuses au Moyen Âge. Sagesse du Moyen Âge, vol. 1. Paris: Classiques Garner, 2010. 314 p. [Isidore of Seville, Etymologiae] isidorus hispalensis 147

1071 González Fernández, M. “Naturaleza y teleología: Ambrosio de Milán e Isidoro de Sevilla.” REFM 19 (2012) 75–86. 1072 González Marrero, J. A. and C. Medina Hernández. “Estrate- gias para navegar: de Plinio a Isidoro de Sevilla.” LyL 33 (2012) 255–271. 1073 Graham, S. “The transmission of North African texts in Europe in Late Antiquity.” Medieval Manuscripts, pp. 151–167. [See no. 2464] 1074 Grein, E. “Isidoro de Sevilla y los fundamentos de le Realeza Cris- tiana en la Hispania visigoda (siglo VII).” MMMurciana 34 (2010) 23–32. 1075 Guillaumin, J.-Y. “Boethius’s De institutione arithmetica and its influence on posterity.” A Companion to Boethius, pp. 135–161. [Etymologiae, See no. 2219] 1076 Guillaumin, J.-Y. “Quelques thème récurrents dans les gloses du plus ancien commentaire sur Martianus Capella VII (manuscrit de Leyde, VLF 48).” Carolingian Scholarship, pp. 178–192. [See no. 2242] 1077 Guillaumin, J.-Y. Isidore de Séville. Etymologies. Livre XX. De penu et instrumentis domesticis et rusticis. Auteurs Latins du Moyen Âge. Paris: Les Belles Lettres, 2010. xxxii–177 p. 1078 Guillaumin, J.-Y. “Venabula quasi excipiabula: Isidore de Séville source du Servius Danielis (ad Aen. 4, 131).” ALMA 68 (2010) 191–197. 1079 Guillaumin, J.-Y. “Pline l’Ancien dans le livre XX des Étymologies d’Isidore de Séville.” ARIHS 61 (2011) 15–25. 1080 Guillaumin, J.-Y. “Regard sur le passé et identité romaine chez les auteurs du corpus gromatique latin.” Pallas 81 (2009) 133–139. [Isidore of Seville] 1081 Guimarães, C. V. “Isidoro de Sevilha : Teoria e praxis antijudaica no tratado De Fide Catholica e no IV Concílio de Toledo.” Iº Semi- nário Representações, Poder e Práticas Discursivas, pp. 1–16. [See no. 2550] 1082 Guizard, F. “Retour sur un monster marine au haut Moyen Âge : la baleine.” Échanges, communications et réseaux, pp. 261–275. [Etymologiae, See no. 2455] 148 isidorus hispalensis

1083 Hagger, M. S. “Secular law and custom in Ducal Normandy, c. 1000–1144.” Speculum 85 (2010) 827–867. [Etymologiae, Isidore of Seville] 1084 Hamesse, J. “Materia dans les diccionaires du latin médiéval: tra- dition ou innovation?” Materia, pp. 211–227. [Etymologiae, See no. 2539] 1085 Hasenohr, G. “Isidore de Séville, auteur ascétique ‘français’?” Romania 129 (2011) 23–56. 1086 Hasenohr, G. “Isidore de Séville, auteur ascétique ‘français’?” Romania 128 (2010) 299–351. 1087 Hasenohr, G. “Un faux Pierre de Luxembourg, un vrai Arnoul de Bohéries et un Isidore travesti dans la bibliothèque de Margue- rite d’York.” Miscellanea in memoriam Pierre COCKSHAW, pp. 175–193. [Synonyma, Isidore of Seville, See no. 2438] 1088 Hedeman, A. D. “Laurent de Premierfait and the visualization of antiquity.” Medieval Manuscripts, pp. 27–50, ill. [Etymologiae, See no. 2464] 1089 Hein, W. Die Mathematik im Mittelalter. Von Abakus bis Zahlen- spiel. Darmstadt: Wissenschaftliche Buchgesellschaft, 2012. 196 p. ill. [Etymologiae 3] 1090 Hen, Y. “A Visigothic King in search of an identity—Sisebutus Gothorum gloriosissimus princeps.” Ego Trouble, pp. 89–99. [See no. 2270] 1091 Henderson, J. “The creation of Isidore’s Etymologies or Origins.” Ordering Knowledge, pp. 150–174. [See no. 2545] 1092 Henriet, P. “ Vita sancti Isidori.” Christian-Muslim Relations. A Bib- liographical History. vol. 3: 1050–1200, pp. 708–714. [See no. 2] 1093 Henriet, P. “Propagande hagiographique et Reconquête.” Christli- cher Norden—Muslimischer Süden, pp. 347–361. [Miracula sancti Isidori, See no. 2247] isidorus hispalensis 149

1094 Herren, M. W. (ed.). The Cosmography of Aethicus Ister. Edition, Translation and Commentary. Publications of the Journal of Medieval Latin, vol. 8. Turnhout: Brepols, 2011. cxix–360 p. [Isidore of Seville] 1095 Herren, M. W. “Storehouses of Learning: Encyclopaedias and other reference works in Ireland and Pre-Bedan Anglo-Saxon England.” Practice in Learning, pp. 1–18. [Etymologiae abd Synonyma, Isidore of Seville, See no. 2371] 1096 Herren, M. W. “The Cosmography of Aethicus Ister and Ancient Travel Literature.” The World of Travellers, pp. 5–30. [Isidore of Seville, Etymologiae and Orosius Paulus, Historiae adversum paganos, See no. 2407] 1097 Howlett, D. R. “Versus Cuiusdam Scotti de Alphabeto.” Peritia 31 (2010) 136–150. [Etymologiae] 1098 Huglo, M. Les anciens repertoires de plain-chant. Variorum Collected Studies Series, vol. 804. Aldershot: Ashgate, 2005. xvi–326. [Etymologiae] 1099 Huglo, M. “La théorie musicale à Corbie aux VIIe et IXe siècles.” Musik des Mittelalters, pp. 15–27. [Etymologiae 3, See no. 2465] 1100 Huglo, M. “Notes sur la nouvelle édition des Étymologies d’Isidore de Seville.” RB 120 (2010) 347–355. 1101 Hugonis de Miromari De hominis miseria, mundi etinferni con- tempt. F. Wendling (ed.). Corpus Christianorum. Continuatio Mediaevalis, vol. 234. Turnhout: Brepols, 2010. cvii–390 p. [References to Isidore] 1102 Iacono, M. A. “La Laudate Urbis Neapolis nell’appendice archeo- logico-antiquaria del De bello Neapolitano di Giovanni Gioviano Pontano.” BSL 39 (2009) 562–585. [Isidore of Seville] 1103 Illana López, F. Suggerimenti per un’attuale e profonda inter- pretazione biblico-teologica sul Sangue Intuitu Christi in Isidoro di Siviglia, Leandro e Padri della loro scuola, Città del Vaticano, 2010. 490 p. 150 isidorus hispalensis

1104 Iogna-Prat, D. “Lieu de culte, eucharistie et représentations de l’Église dans l’Occident latin (IXe–XIe siècle).” Pratiques de l’eucharistie, pp. 139–160, ill. [Isidore of Seville, Etymologiae, See no. 2549] 1105 Jacob, C. Das geistige Theater. Asthetik und Moral bei Johannes Chrysostomus. Münster: Aschendorff, 2010. 263 p. [Etymologiae] 1106 Jean-Marie, S. “Transmettre un héritage intellectuel: le legs d’Isidore de Séville dans l’Historia gothica de Rodrigue Jiménez de Rada (1243).” Hommage à André Gallego, 107–126. [See no. 2433] 1107 Kaluza, Z. “Holophagus z Kroniki Kadluka (Holophagus della Chronica Polonorum) di Vincenzo Kadlubek).” PrzTom 16 (2010) 255–289. [Etymologiae, Isidore] 1108 Kampers, G. “Exemplarisches Sterben. Der Obitus beatissimi Isidori Hispalensis episcopi des Klerikers Redemptus.” Nomen et Fraternitas, pp. 235–248. [See no. 2445] 1109 Kann, Ch. “Sieben Saülen der Weisheit. Die artes Tradition zwis- chen Kloster und Universität.” Monastisches Leben im urbanen Kontext, pp. 131–152. [Etymologiae, See no. 2354] 1110 Kasten, B. “Das Lehnswesen- Fakt oder Fiktion?” Der frühmittela- lterliche Staat, pp. 331–353. [Isidore of Seville, Etymologiae, See no. 2260] 1111 Kaufmann, M. “Francisco de Vitorias Beitrag zur Ablösung des ius gentium vom ius natural.” Die Normativität des Rechts, pp. 393–409. [Etymologiae V, Isidore of Seville, See no. 2265] 1112 Kellermann, K. “Wissen im Wandel. Von Kosmos, Körper und Kometen.” Weltbilder des mittelalterlichen Menschen, pp. 53–68. [Isidore of Seville. See no. 2427] 1113 Kendall, C. B. and F. Wallis (trans.). Bede ‘On the Nature of Things’ and ‘On Times.’ Translated Texts for Historians, vol. 56. Liverpool: Liverpool University Press, 2010. xiv–222 p. [De natura rerum, Isidore of Seville] isidorus hispalensis 151

1114 Kirsch, M. A. “Das er in spottes wise hette entpfangen- Einblicke in die literarische Darstellung von Spott und Ironie im Mittela- lter.” FM 44 (2010) 395–418. [Etymologiae, Isidore of Seville] 1115 Kline, N. R. Maps of Medieval Thought. The Hereford Paradigm. Rochester, New York: Woodbridge, 2012. xiii–261 p. [De natura rerum] 1116 Knapp. F. P. “Fabulae- parabola—historiae. Die mittelalterliche Gattungstheorie und die Kleinepik von Jean Bodel bis Boccac- cio.” MLJ 44 (2009) 97–117. [Isidore of Seville, Origines] 1117 Knoebel, T. L. “San Isidoro y el rito hispano-mozárabe.” Crónica mozárabe 56 (2002) 14–15. 1118 Kujawinski, J. “Alla ricerca del contesto del volgarizzamento della Historia Normannorum di Amato di Montecassino: il manoscritto francese 688 della Bibliothèque Nationale de France.” BISIAM 112 (2012) 91–136. [Isidore of Seville, Chronica] 1119 Kulikowski, M. “Isidore of Seville.” Oxford Dictionary of the Middle Ages, 2: 803. [See no. 2363] 1120 Kurola, S. “Zu prefix- und Partikelverben im althochdeutschen Isidor.” Interdisziplinäre Germanistik, pp. 55–67. [Isidore of Seville, See no. 2460] 1121 Lachaud, F. “De tyranno et principe (Camtannique contre la tyr- annie d’Henri III?” Les îles britanniques, pp. 87–104. [Etymologiae, Isidore of Seville, See no. 2337 = CRMH 19 (2010)] 1122 Lafond, M. “Spécificités et réception du commenatire aux Géorgiques: l’exemple d’Isidore de Séville.” Servius et sa réception, pp. 339–354. [Etymologiae, XII and XIII, See no. 2389] 1123 Laham Cohen, R. “Entre la represión y la tolerancia: El derrotero de los judíos en tiempos de Gregorio Magno e Isidoro de Sevilla.” TyCom 36 (2010) 13–35. 1124 Lambert, P.-Y. “Aspects de la réception d’Isidore de Séville dans les pays celtiques.” BMon 15 (2011) 163–182. 152 isidorus hispalensis

1125 Lauzi, E. Il destino degli animali. Aspetti delle tradizioni culturali araba e occidentale nel Medio Evo. Micrologus’ Library, vol. 44. Firenze: SISMEL—Edizioni del Galluzzo, 2012. xiv–276 p. [Etymologiae] 1126 Lawo, M. Studien zu Hugo von Flavigny. Monumenta Germaniae Historica, Schriften, vol. 61. Hannover: Hahnsche Buchhandlung, 2010. xx–436 p. [Isidore of Seville, Historia Gothorum and Orosius, Historiae adversum paganos] 1127 Le Cornec, C. “Des poissons qui savent se cacher, d’Aristotle à Albert le Grand.” Cacher, se cacher, pp. 13–38. [Etymologiae, See no. 2238] 1128 Lebigue, J.-B. and O. Legendre. “Ein Blick hinter die Kulissen.” Das leuchtende Mittelalter, pp. 287–302. [Etymologiae, See no. 2255] 1129 Leclercq-Marx, J. “La représentation des dieux antiques dans le prémier volume des Chroniques de Hainaut (Bruxelles, KBR, ms. 9242). L’image, le texte, le contexte et la postérité.” Miscellanea in memoriam Pierre COCKSHAW, pp. 243–279. [Etymologiae VIII, 11, 23, See no. 2438] 1130 Lendinara, P. “The Letter of Fermes: Not only marvels.” The World Travellers, pp. 31–60. [Etymologiae] 1131 Leroy, B. L’Église en Espagne au Moyen Âge: ses combats du VIIe au XVe siècle. Limoges: Presses Universitaires de Limoges (PULIM), 2009. 111 p. ill. [Isidore of Seville] 1132 Lett, D. “Familie und Verwandtschaft.” Das leuchtende Mittelalter, pp. 95–123. [Etymologiae, See no. 2255] 1133 Licciardello, P. “Il manoscritto di uno studente Bolognese del Duecento (Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, Pluteo 12. 27).” FilMed 19 (2012) 107–148. [Sententiae] 1134 Limbeck, S. “Ein seltzam wunder und monstrum, welches beide mannlichen und weiblichen geschlecht an sich hett. Teratologie, Sodomie und Allegorese in der Medienkultur der frühen Neuzeit.” Die sünde, der sich der tiuvel schamet in der helle, pp. 149–247. [Etymologiae, Isidore of Seville, See no. 2266] isidorus hispalensis 153

1135 Lorenzo Jiménez, J. La Dawla de los Banu Qasi. Origen, auge y caída de una dinastía muladí en la frontera superiror de al-Andalus. M. Fierro (ed.). Estudios árabes e islámicos: Monografías, vol. 17. Madrid: CSIC, 2010. 389 p. ill. [Historia Gothorum, Isidore of Seville] 1136 Magallón García, A. I. “Artes liberals y grammatica desde Isidoro a Juan Gil de Zamora.” Estudios de Latín Medieval Hispánico, pp. 179–192. [See no. 2498] 1137 Maranini, A. “Filologia versus enciclopedismo: contemplazione ed uranoscopia in Isidoro di Siviglia.” Estudios de Latín Mediveal Hispánico, pp. 71–82. [See no. 2498] 1138 Marey, E. K. “Lex autem iuris est species: понятие закона (lex) в сочинениях Исидора Севильского [la conception de la loi (lex) dans les oeuvres d’Isidore de Séville].” Вестник Российского 10 (2010) 249–267. 1139 Marey, E. K. “Исидор Севильский как правовед: от римского права к латинскому богословию [Isidore de Séville comme jurist].” Вестник Российского 14 (2011) 208–227. 1140 Marey, E. K. “Iudex” dans les œuvres d’Isidore de Séville: du juge ordinaire au Juge suprême (In Russian).” Iudex (2010) 8–27. 1141 Marín Riveros, J. “Grecia y los eslavos en el Chronicon de San Isidoro de Sevilla.” AHAMed 30 (2010) 69–83. 1142 Marín Riveros, J. “Bizancio en la Crónica Universal de san Isidoro de Sevilla.” Byzantion Nea Hellás 29 (2010) 89–98. 1143 Martín, J. C. “El tratado Item aliae quaestiones in quibus sunt nonnulle de Genesi conservado en Montecassino, Biblioteca dell’Abbazia, 29. Edición y estudio.” SEJG 50 (2011) 341–412. [Also, Julian of Toledo and Quaestiones Orosii et responsiones Augustini] 1144 Martín, J. C. “Un nuevo fragmento manuscrito de la Historiae Gothorum, Vandalorum et Sueuorum (CPL 1204) de Isidoro de Sevilla.” RHT 7 (2012) 347–352. 1145 Martín, J. C. “La Translatio S. Isidori Legionem Anno 1063 (BHL 4488): Introducción, Estudio y Edición Crítica.” ExClass 15 (2011) 225–253. 154 isidorus hispalensis

1146 Martín Gómez, M. “El derecho de gentes. Un concepto funda- mental en la filosofía política de San Isidoro de Sevilla y Santo Tomás de Aquino.” El pensamiento político en la Edad Media, pp. 529–540. [See no. 2496] 1147 Martín Quintana, J. “San Isidoro de Sevilla y sus obras de charac- ter histórico.” Alta Mayor 144 (2011) 1212–1222. 1148 Martínez Gázquez, J. “Isidoro de Sevilla y la medicina en los enci- clopedistas hispanos: D. Gundisalvo y Juan Gil de Zamora.” Eum legentem vidimus, pp. 409–418. [See no. 2284, Previously published in, Isidorus medicus: Isidoro de Sevilla y los textos de medicina. A Coruña, 2005, pp. 215–225.] 1149 Maser, M. “Hispania und al-Andalus. Historiographische Selbst- positionierungen im Spannungsfeld von Identität und Alterität,” Christlicher Norden—Muslimischer Süden, pp. 363–388. [Historia Gothorum, Isidore of Seville, See no. 2247] 1150 Mazurek, A. and J. Ott. Die mittelalterlichen Handschriften der Signaturengruppe B in der Universitäts- und Landesbilbiothek Düsseldorf II Ms. B 101 a bis B 214. I. Siebert and G. Dreis (eds.). Universitäts- und Landesbibliothek Düsseldorf. Kataloge der Handschriftenabteilung, vol. 2. Wiesbaden: Harrassowitz, 2011. 491 p. [Isidore of Seville, Sententiae, Martin of Braga] 1151 McCune, J. C. “The Sermons on the Virtues and Vices for Lay Prel- ates in the Carolingian Sermonary of Salzburg.” JML 19 (2009) 250–290. [Isidore of Seville, Sententiae] 1152 McDonough, C. J. (ed.). Alexandri Neckam Sacerdos ad altare. Corpus Christianorum, Continuatio Mediaevalis, vol. 227. Turn- hout: Brepols, 2010. lxx–294 p. [Isidore of Seville, Etymologiae] 1153 Meineke, E. “Textgebundene Formen der lateinischdeutschen Zweisprachigkeit im frühen Mittelalter.” Mehrsprachigkeit im Mittelalter, pp. 109–145. [De fide catholica ex Veteri et Novo Testamento contra Iudaeos, Isidore of Seville, See no. 2347] 1154 Michelette, P. T. “Reflexões sobre a fonte História dos Godos, Vândalos e Suevos, de Isidoro de Sevilha.” II Colóquio da Pós- Graduação em Letras, pp. 900–908. [See no. 2558] isidorus hispalensis 155

1155 Möller, L. Die Enzyklopädie des Isidor von Sevilla. Wisbaden: Marix Verlag, 2008. 736 p. 1156 Monat, P. (trad.). Angelome de Luxeuil Commentaire sur la Genèse. Sagesses chrétiennes. Paris: Éditions du Cerf, 2010. 313 p. [Isidore of Seville, Etymologiae] 1157 Montesano, M. “Il cranio di Adamo.” Adamo. Le premier homme, pp. 101–114. [Isidore of Seville, See no. 2220] 1158 Mordeglia, C. “Leoni di carta: ascendenze letterarie e scritturali delle raffigurazioni degli animali esotici delle favole di origine fedriana nel ms. Leiden, Bibliotheek der Rijksuniversiteit, Voss. lat. 8 15.” Le immagini nel testo, pp. 453–487, ill. [Isidore of Seville, Etymologiae, See no. 2532] 1159 Morella, L. La biblioteca di San Michele di Murano all’epoca dell’abate Giovanni Benedetto Mittarelli. I codici ritrovati. Manzi- ana (Roma): Vecchiarelli, 2010. 763 p. ill. [Isidore iof Seville, Etymologiae] 1160 Mosca, L. “Le Etymologiae sive origines di Isidoro di Siviglia nell’Archivio Capitolare di Vercelli. Alcune considerazioni sui testimoni del libro X.” BSL 42 (2012) 596–614. 1161 Mosetti Casaretto, F. “Vicende del corpo nel Medioevo latino.” Il corpo impuro, pp. 67–107. [Etymologiae, See no. 2308] 1162 Moure Casas, A. Ma. “Plinio en España: panorama general.” RELa- tinos 8 (2008) 203–237. [Etymologiae] 1163 Münkler, M. “Die Wörter und die Fremde: Die monstruösen Völker und ihre Lesearten im Mittelalter.” Hybride Kulturen, pp. 27–49. [Isidore of Seville, Etymologiae, See no. 2306] 1164 Murano, G. “I libri di uno Studium Generale: l’antica libraria del convento di San Domenico di Bologna.”ASUI 13 (2009) 287–304. [Synonyma and Etymologiae, Isidore of Seville] 1165 N. A. “St. Isidore of Seville (560–636) Medieval Encyclopedist.” JAMA 206 volume 12 (1968) 2736. 156 isidorus hispalensis

1166 Nagengast, U. Gothorum florentissima gens. Gotengeschichte als Heilsgeschichte bei Isidor von Sevilla. Classica et Neolatina, Stu- dien zur lateinischen Literatur, vol. 4. Frankfurt am Main: Peter Lang, 2011. 482 p. 1167 Naismith, R. “Real and metaphorical libraries in Virgil the Gram- marian’s Epitomae and Epistolae.” JML 19 (2009) 148–172. [Isidore of Seville, Etymologiae and Orosius Paulus, Historiae adversum paganos] 1168 Nascimento, A. A. “Gramática no claustro: regress aos manuscri- tos de Alcobaça em revisitações filológicas.” Ways of approaching knowledge in late antiquity and the early middle ages: schools and scholarship, pp. 313–332. [Etymologiae, XIII, See no. 896] 1169 Nasti, F. “Teodosio II, Giustiniano, Isidoro e il divieto di adoper- are siglae.” Index 36 (2008) 602–616. 1170 Nicolas, C. “Bilinguisme explicite et bilinguisme implicite dans les noms des divisions de la grammair selon Isidore de Séville (Et. 1).” Bilinguisme, pp. 377–394. [See no. 2235] 1171 Nicolas, C. “Etymologizing from eye to ear: about vowel prosthe- sis in Isidore’s Etymologies.” Latin Vulgaire, Latin Tardif IX, pp. 795–806. [See no. 2530] 1172 Nievergelt, A. “Irrgänger, Teufelskinder und unkeusche Spiele. Althochdeutsche Criffelglossen zu Isidor von Sevilla De ecclesias- ticis officiis.” ZDP 128 (2009) 321–345. 1173 Nievergelt, A. “Pfiff und Gesang. Althochdeutsche Griffelglossen zu Isidor von Sevilla De ecclesiasticis officiis.” ZDP 129 (2010) 1–48. 1174 Nobel, P. “Aux origines de la lexicographie française: les gloses et les glossaires.” Translations médiévales, 1: 535–546. [Isidore of Seville, See no. 2413] 1175 Nobel, P. (ed.). La Bible d’Acre. Genèse et Exode. Besançon: Presses Universitaires de Franche-Comté, 2006. xcvii–263 p. [Etymologiae] isidorus hispalensis 157

1176 Nocchi Macedo, G. “Formes et fonctions de l’astérisque dans les papyrus littéraires grecs et latins.” STest 9 (2011) 3–33. [Origines] 1177 Nonn, U. Mönche, Schreiber und Gelehrte. Bildung und Wissen- schaft im Mittelalter. Darmstadt: Wissenschaftliche Buchgesell- schaft, 2012. 200 p. [Etymologiae] 1178 Ó Corráin, D. “The Church and the Secular Society.” L’Irlanda e gli Irlandesi, pp. 261–321. [Isidore of Seville, Etymologiae, See no. 2517] 1179 O’Loughlin, T. “Isidore of Seville.” The Encyclopedia of the Medi- eval Chronicle, I: 880–883. [See no. 2402] 1180 Obrist, B. “Le système pictural de Joachim de Fiore dans son con- text historique.” Pensare per figure, pp. 217–228. [Etymologiae, Isidore of Seville, See no. 2547] 1181 Orth, P. (ed. comm.). Beobachtungen zur ‘Ars grammatica’ des Codex 204 der Kölner Dombibliothek. Libelli Rhenani. Schriften der Erzbischöftlichen Diözesan- und Dombibliothek zur rheinis- chen Kirchen- und Landesgeschichte sowie zur Buch- und Biblio- theksgeschichte, vol. 39. Köln: Erzbischöftliche Diözesan—und Dombibliothek, 2012 128 p. ill. [Etymologiae] 1182 Paniagua, D. “Material isidoriano en el ‘Glossarium Bruxellense (Bruxelles, Bibl. Roy. 10615–10729. ff.95v–96r).” Estudios de Latín Medieval Hispánico, pp. 109–117. [See no. 2498] 1183 Parkes, M. B. “Raedan, areccan, smeagan: How the Anglo-Saxon Read.” Pages from the Past, pp. n.p. [See no. 2364; previously published in Anglo-Saxon England 26 (1997) 1–22] 1184 Piaia, G. “I filosofi antichi nel Polyhistor di Guglielmo di Malmes- bury.” L’antichità classica, pp. 67–78. [See no. 2512] 1185 Pietrini, S. “Epica e storia nella tragedia medievale: dalle definiz- ioni dei grammatici all’Ecerinis di Mussato.” Gruppi, folle, popolo in scena, pp. 97–129. [Etymologiae, See no. 2297] 158 isidorus hispalensis

1186 Pifarré i Clapés, C. M. Literatura Cristiana antiga, història, idees, antologia de textos. Abadia de Montserrat, Scripta et documenta, vol. 79. Barcelona: Publicacions de l’Abbadia de Montserrat, 2008. 750 p. [Isidore of Seville] 1187 Poenitz, L. “Dos estudios sobre San Isidoro de Sevilla.” BAAL 73 (2008) 139–162. 1188 Pohl, W. “Transformazione delle frontiere nell’alto medioevo.” Le relazioni internazionali, pp. 345–382. [Etymologiae, Isidore of Seville, See no. 2534] 1189 Prieto, P. M. “Isidoro de Sevilla: etimología, astrología, magia y numerología.” SM 50 (2009) 299–334. 1190 Pultrová, L. and H. Šedinová. Isidor ze Sevilly. Etymologiae X. Oikumene, Knihovna středověké tradice, XX. Praha, 2010. 354 p. 1191 Rainha, R. S. “Olhares sobre Isidoro de Sevilha: a comparação dos discursos de Idelfonso de Toledo e Bráulio de Saragoça.” Anais (2011) on-line version. [Anais do XXVI simpósio nacional da ANPUH—Associação Nacional de História, (ed.). M. de Moraes Ferreira] 1192 Ramey, L. T. “Medieval Miscegenation: Hybridity and the Anxi- ety of Inheritance.” Contextualizing the Muslim Other in Medieval Christian Discourse. J. C. Frakes (ed.). New York: Palgrave Mac- Millan, 2011, pp. 2–30. 1193 Ramis Miquel, G. “Elementos litúrgicos en las obras de Beato de Liébana.” ELitur 125 (2011) 41–62. [Isidore, De ecclesiasticis Officiis I. XV] 1194 Reglero de la Fuente, C. M. “Cluny en el contexto político y cul- tura de la Península Ibérica, siglos XII–XIII.” Christlicher Norden- Muslimischer Süden, pp. 403–432. [Chronica, Isidore of Seville, See no. 2247] 1195 Reudenbach, B. “Ein Weltbild im Diagramm—Ein Diagramm als Weltbild. Das Mikrokosmos—Makrokosmos—Schema des Isidor von Seville (8. Jh. n. Chr.).” Atlas der Weltbilder. Ch. Markschies— I. Reichle—J. Brüning—P. Deuflhard (eds.). Akademie Verlag, Berlin 2011, pp. 32–40. isidorus hispalensis 159

1196 Rey, A. “Isidore, l’évêque Isidore de Séville.” Dictionnaire amoureux des dictionnaires, Paris, 2011, pp. 542–544. [See no. 2263] 1197 Reynolds, R. E. “The Isidorian Epistula ad Massonam on lapsed clerics: Notes on its early manuscript and textual transmission.” Studies on Medieval Liturgical and Legal Manuscripts, N.P. [Published in Grundlagen des Rechts. Festschrift für Peter Landau zum 65. Geburtstag, Paderborn, 2000, pp. 77–92, See no. 2396] 1198 Ribémont, B. “Les encyclopédies médiévales et les bons anges.” CRMH 21 (2011) 285–309. [Etymologiae] 1199 Ricci, L. G. G. “Nota di lessografia medica: sirimpio/ syringio/ ser- inco.” ALMA 68 (2010) 199–207. [Etymologiae 6, 8, 21] 1200 Richardot, Ph. “Grégoire de Tours et Isidore de Séville historiens militaires.” Latomus 71(2012) 150–160. 1201 Ricklin, T. “Parrhesia.” Mots médiévaux, pp. 507–516. [Etymologiae, Isidore of Seville, See no. 2453] 1202 Rico, F. “Philologie et philosophie chez Pétrarque.” La biblio- thèque de Pétrarque, pp. 35–60. [Etymologiae, See no. 2518] 1203 Riethe, P. “Zur Quellengeschichte de Steinkatalogs der Hilde- gard von Bingen. Die Abhängigkeit des IV. Buches der Brüsseler Handschrift von Bartholomaeus Anglicus.” Scriptorium 64 (2010) 95–108. [Etymologiae] 1204 Roda Peña, J. “La primitiva Regla de la Hermandad Sacramental de Isidoro de Sevilla y sus posteriors adiciones.” IX Simposio sobre Hermandades de Sevilla, pp. 245–279. [See no. 2544] 1205 Roling, B. “Cantus cygnorum: ein klassischer Topos und seine Aufarbeitung in der mittelalterlichen und neuzeitlichen Zoolo- gie.” RTAM 77 (2010) 173–196. [Isidore of Seville] 1206 Ronconi, F. “Verso Cesena: una storia possibile.” Biografia di un manoscritto, pp. 79–84. [Isidore of Seville, See no. 2236] 160 isidorus hispalensis

1207 Rosano, P. “La geografia nel De rerum naturis di Rabano Mauro.” Itineraria 8–9 (2009–2010) 567–601. [Isidore of Seville] 1208 Rose, E. “Medieval memories of the apostolic past: Reception and use of the apocryphal Acts in the liturgical commentary of the Apostles.” Apocrypha 19 (2008) 123–145. [Isidore of Seville, Etymologiae] 1209 Rossi, L. C. “Glosse latine al Tresor di Brunetto Latini: primi appunti.” Letteratura e filologia fra Svizzera e Italia, pp. 16–26. [Etymologiae, See no. 2449] 1210 Rucquoi, A. “El campo como margen.” Relegados al margen, pp. 69–89. [Etymologiae, See no. 2377] 1211 Rychterová, P. “Hör zu, König, der du meinen Rat verlangst! Das richtige Regiment in der alttschechischen Literatur der zweiten Hälfte des 14. Jahrhunderts.” Thinking Politics, pp. 129–148. [See no. 2408] 1212 Rzepkowski, K. “Isidore of Seville and comici ueteres. Ad Isid. Orig. VIII 7.7.” Emerita 80 (2012) 341–353. 1213 Sabaté Curull, F. “Idees de pau a l’edat mitjana.” Idees de pau, pp. 9–25. [Etymologiae, See no. 2505] 1214 Sabbatini, I. “Finis corporis initium animae. La qualità morale del nemico nella rappresentazione del corpo tra epica crociata e ode- porica di pellegrinaggio.” Estremità e escrescenze, pp. 257–291. [= Micrologus 20 (2012), Etymolologiae, Allegoriae quaedam Sacrae Scripturae, Isidore of Seville, See no. 2281] 1215 Saiz Montes, L. Á. and M. Esteban Piñero. Isidoro de Sevilla. Los círculos de De natura rerum, Valladolid: Editorial Maxtor, 2011. 72 p. 1216 Salvador Bello, M. “Clean and Unclean Animals: Isidore’s Book XII from the Etymologiae and the Structure of Eusebius’s Zoologi- cal Riddles.” English Studies 93 (2012) 572–582. 1217 Santo, A. Monteiro do Espírito “Leituras do Sonho de Cipião: Anti- guidade Tardia e Idade Média.” O além, a ética e a política, pp. 101–117. [Isidore of Seville, See no. 2361] isidorus hispalensis 161

1218 Santosuosso, A. C. “The first dictionary of music: The Vocabu- larium musicum of Ms Monte Casino 318.” Music in Medieval Europe, pp. 65–78. [See no. 2447] 1219 Savigni, R. “Il commentario di Aimone all’apocalisse.” L’apocalisse nel Medioevo, pp. 207–266. [Etymologiae, Isidore of Seville, See no. 2513] 1220 Scappaticcio, Ma. C. “A proposito della charta Corneliana.” Pap- Lup 16 (2007) 173–184. [Etymologiae] 1221 Scarcia, R. “Working hypotheses on the connection between Servius and Isidore of Seville.” Servia, pp. 216–223. [See no. 2559] 1222 Scattola, M. “Die Systematik des Natur- und Völkerrechts bei Francisco de Vitoria.” Die Normativität des Rechts, pp. 351–391. [Etymologiae, Isidore of Seville, See no. 2265] 1223 Schioppa A. P. “Profili del diritto internazionale nell’alto medio- evo.” Le relazioni internazionali, pp. 1–78. [Etymologiae, Isidore of Seville, See no. 2534] 1224 Schmieder, F. “Paradise Islands in the East and West. Tradition and Meaning in Some Cartographical Places on the Medieval Rim of the World.” Isolated Islands, pp. 3–22, ill. [Etymologiae, Isidore of Seville, See no. 2313] 1225 Schmitz, G. “Ermenrich von Ellwangen oder Vom Nachteil und Nutzen von Re-Editionen.” DAEM 66 (2010) 479–509. [Etymologiae and Differentiae] 1226 Schmuki, K. – E. Tremp – F. Schnoor. Der heilige Gallus, 612– 2012. Leben – Legende – Kult. Katalog zur Jahresausstellung in der Stiftsbibliothek St. Gallen ( 27. November 2011 bis 11. November 2012). Mit einer vollständigen Übersetzung der Gallusvita Wettis. Sankt Gallen: Verlag am Klosterhof, 2011. 207 p. [Synonyma] 1227 Siems, H. “Die Collectio Sangermanensis XXI titulorum- Kanones- samlung oder Unterrichtswerk?” DAEM 65 (2009) 1–28. [Isidore of Seville, Etymologiae] 1228 Silagiová, Z. “Die lateinische Mediävistik in der Tschechischen Republik in den Jahren 2007–2009.” ALMA 68 (2010) 339–343. [Etymologiae] 162 isidorus hispalensis

1229 Silva, L. Rodrigues da “O bispo na obra De Ecclesiasticis Officiis de Isidoro de Sevilha.” Anais Electrônicos 8 (2011) 17–24. 1230 Silva, L. Rodrigues da “A construção paradigmática da figura episcopal nos De ecclesiasticis officiis e Sententiarum libri tres de Isidoro de Sevilha.” RTFronteiras 1 (2008) 6–20. [Encontro Internacional de Estudos Medievais da ABREM, 8, 2009] 1231 Silva, L. Rodrigues da “O paradigma de monge nos De ecclesias- ticis officiis e Regula Isidori.” Simpósio Nacional de História, XXV, 12–17 julho 2009. E. Lima – I. Bezerra – M. Moreira (eds.). For- taleza: ANPUH, 2009 – online 1232 Silvi, Ch. “Le traitement de la Grèce dans les petites encyclopédies du XIIIe siècle en français.” OTerr 9 (2003–2007) 193–206. [Isidore of Seville] 1233 Simbolotti, C. (ed. trad. comm.). Gli Inni di Murbach. Edizioni crit- ica, commento e glossario (Ms. Junius 25). Università degli studi di Torino, Scuola di dottorato in cultura classiche e moderne. Studi e ricerche, vol. 1. Alessandria: Ed. dell’Orso, 2009. lxi–180 p. [Isidore of Seville, Epistola ad Massonam episcopum] 1234 Sirat, C. and O. Weijers (trad. comm). “Droit et logique: Gerson- ide et les jurists chrétiens.” AHDL 75 (2008) 7–41. [Isidore of Seville, Etymologiae] 1235 Sivo, F. “Corpus infame,” Estremità e escrescenze, pp. 109–190. [Etymologiae, Isidore of Seville, See no. 2281] 1236 Smyth, M. “The Seventh-Century Hiberno-Latin Treatise Liber de ordine creaturarum. A Translation.” JML 21 (2011) 137–222. 1237 Spevak, O. (ed.). Isidore de Seville: Etymologies, Livre XIV: De terra. Texte établi, traduit et commenté par O. Spevak. Auteurs latins du Moyen Âge, vol. 22. Paris: Les Belles Lettres, 2011 cii–476 p. 1238 Spevak, O. “Isidore de Séville: Le livre XIV des Etymologiae et la tradition étymologique.” RELat 87 (2010) 231–248. 1239 Spunar, P. “Nad úctyhodnym prekladatelskym dílem. Isidor ze Sevilly a jeho Etymologiae v cestine.” LFilolo 134 (2011) 131–138. 1240 Squillante, M. “La parola d’autorità e l’autorità della parola nell’enciclopedia e nel comment: la lettura isidoriana di Servio.” Servius et sa réception, pp. 319–338. [Etymologiae VI, 8, 5, See no. 2389] isidorus hispalensis 163

1241 Stagni, E. “Nell’officina di Paolo Diacono? Prime indagini su Isidoro e Cassiodoro nel Par. Lat. 7530.” LCael 4 (2012) 9–106. 1242 Stella, F. “Ludibria sibi, nobis miracula. La fortuna medievale delle scienza pliniana e l’antropologia della diversitas.” La ‘Naturalis Historia’ di Plinio, pp. 39–75, ill. [See no. 2326] 1243 Stella, F. “Il mito dell’Irlanda nella letteratura carolingia.” L’Irlanda e gli Irlandesi, pp. 431–463. [Isidore of Seville, Etymologiae, See no. 2517] 1244 Stoppacci, P. (ed. comm.). Cassiodoro De orthographia. Tradiz- ione manoscritta, fortuna, edizione critica. Edizione nazionale dei testi mediolatini, vol. 25. Serie I.15. Firenze: SISMEL, Edizioni del Galluzzo, 2010. ccxxxviii–96 p. [Isidore of Seville, Etymologiae] 1245 Strohm, P. “Introduction.” Exemplaria 24 (2012) 1–11. [Etymologiae 15.32] 1246 Suchan, M. “Monition and advice as elements of politics.” Pat- terns of Episcopal Power, pp. 39–50. [Etymologiae, Isidore of Seville, See no. 2366] 1247 Taddei, I. “Età fisica, età sociale. Le frontiere dell’infanzia nella società florentina alla fine del Medioevo.” MEFRI 123 (2011), 331–336. [Etymologiae, this is a special issue entitled, Enfance et monde adulte (Moyen Âge- Époque contemporaine) Roma, École française de Rome, 2012] 1248 Taviani-Carozzi, H. “Vivre en paix dans la société lombarde: Paul Diacre et Grégoire le Grand.” Vivre en société, pp. 27–38. [Isidore of Seviile Etymologiae, See no. 2423] 1249 Taylor, B. “St. Isidore of Seville and St. Ildephonsus of Toledo as Models of Style in the Renaissance.”Humanism and Christian Let- ters in Early Modern Iberia (1480–1630), pp. 105–115. [See no. 2304] 1250 The Wollaton Medieval Manuscripts. Texts, Owners and Readers. R. Hanna and T. Turville-Petre (eds.). Manuscript Culture in the British Isles, vol. 3. Woodbridge-Rochester, NY: University of York Press, 2010. xii–146 p. ill. [Synonyma] 164 isidorus hispalensis

1251 Thimman, H. “Marginal beings: Hybrids as the Other in late medi- eval manuscripts.” Hortulus 5 (2009) 1–8, ill. [Isidore of Seville, Etymologiae] 1252 Tischler, M. M. and A. Fidora. “Die Iberische Halbinsel im geog- raphischen und religiösen Weltbild des Mittelalters.” Christlicher Norden – Muslimischer Süden, pp. 13–33. [Etymologiae, Isidore of Seville, See no. 2247] 1253 Tomaschek, J. “Geschichtsbewusstsein und monastische Reform. Das geistige Profil des Stiftes Admont im 12. Jahrhundert im Spiegel seiner historiograpischen Handschriften.” Code(x), pp. 158–167. [See no. 2451] 1254 Tomaz, R. B. P. “Virtudes Cristãs em Isidoro de Sevilha—A Con- strução de Uma Pesquisa.” Anais (2011) on-line version. [Anais do XXVI simpósio nacional da ANPUH—Associação Nacional de História, (ed.). M. de Moraes Ferreira] 1255 Toupin, F. “Exploring continuities and discontinuities between Aelfric’s Grammar and its antique sources.” NPh 94 (2010) 333–352. [Isidore of Seville, Etymologiae] 1256 Treffort, C. “Rendez à César ce qui est à César . . . Contribution de l’éxegèse carolingienne à une histoire monétaire du haut Moyen Âge.” Échanges, communications et réseaux, pp. 131–146. [Etymologiae 17, 18, See no. 2455] 1257 Treffort, C. “L’Aquitaine, terre de sainteté? Perceptions septen- trionales de l’Aquitaine aux IXe–XIIe siècles.” Saints d’Aquitaine, pp. 31–44. [Isidore of Seville, Etymologiae, See no. 2385] 1258 Treitler, L. With voice and pen. Coming to know medieval song and how it was made. Oxford: Oxford University Press, 2003. xxx–506 p. ill. [Etymologiae] 1259 Trisoglio, F. “La catechesi litúrgica: il De ecclesiasticis officiis di Isidoro di Siviglia.” RLasalliana 78 (2011) 395–410. 1260 Trisoglio, F. “La figura del diacono in ambito latino dalla Didachè a Isidoro di Siviglia.” RLiturgica 97 (2010) 574–592. isidorus hispalensis 165

1261 Trobajo Díaz, A. “Pecado, conversión, reconciliación y paz en San Isidoro de Sevilla.” SL 51 (2010) 189–216. 1262 Truitt, E. R. “The virtues of Balm in late medieval literature.” ESM 14 (2009) 711–736. [Etymologiae] 1263 Tuohy, S. ‘Vidi Dominum sedentem.’ A textual and theological inquiry into the transmission of Isaiah 6:1–4 to its reception in Saint Thomas Aquinas. Dissertatio ad laurem in Facultate Philoso- phiae apud Pontificiam Universitatem S. Thomae in Urbe. Roma: Pontificia Studiorum Universitas a S. Thoma Aq. In Urbe, 2010. xiii–708 p. ill. [De fide catholica and Etymologiae] 1264 Van Duzer, C. “A neglected type of medieval Mappamundi and its re-imaging in the Mare Historiarum (BnF MS Lat. 4915, Fol. 26v).” Viator 43 (2012) 277–301, ill. [Etymologiae] 1265 Valuable Printed Books and Manuscripts. Christie’s 23-11-2010. London: Christie’s, 2010. 88 p. [Etymologiae I–XI] 1266 Vázquez Buján, M. E. “Quelques remarques sur le vocabulaire médical de l’Antiquité tardive: encore sur la dénomination de la maladie.” ALMA 66 (2008) 29–45. [Isidore of Seville, Etymologie] 1267 Vecchi Galli, P. “La rane dei poeti: una nota per Cecco D’Ascoli.” Letteratura e filologia fra Svizzera e Italia, pp. 51–61. [Sententiae, See no. 2449] 1268 Ventura, I. “On philosophical encyclopaedism in the fourteenth century. The Catena aurea entium of Henry of Hereford.” Une lumière venue d’ailleurs, pp. 199–245. [Isidore of Seville, See no. 2566] 1269 Véronèse, J. (ed.). “Le Contra astrologos imperitos atque nigro- manticos (1395–1396) de Nicolas Eymerich (O.P.). Contexte et rédaction, classification des arts magiques et divinatoires.” Chas- ses aux sorcières et démonologie, pp. 271–329. [Isidore of Seville, See no. 2245] 166 isidorus hispalensis

1270 Vicente de Beauvais, Tratado sobre la formación de los hijos de los nobles (1246). I. Adeva Martín and J. Vergara Ciordia (eds.). Col- lectio scriptorium mediaevalium et renascentium, vol. 5. Biblio- teca de Autores Cristianos, vol. 699. Madrid: Universidad Nacio- nal de Educación a Distancia, 2011. xxiv–273 p. [Etymologiae] 1271 Vidal, M. La moral en el cristianismo antiguo (ss. I–VII). Moral y ética, vol. 23. Madrid: Perpetuo Socorro, 2010. 826 p. [Isidore of Seville] 1272 Villaseñor Sebastián, F. “Obscenidad en el margen.” Relegados al margen, pp. 101–113, ill. [Etymologiae, See no. 2377] 1273 Vogt-Spira, G. “Visualität und Sprache im Horizont antiker Wahrnehmungstheorie: Einige Überlegungen zur Bild-Text- Debate.” Klassische Philologie ‘inter disciplinas,’ pp. 25–39. [Etymologiae, See no. 2315] 1274 Von Moos, P. “Sermo. Das begriffsgeschichtliche Auf und Ab der Primärbedeutung Gespräch.” Mots médiévaux, pp. 669–679. [Etymologiae, See no. 2453] 1275 Vössing, K. (ed. trans. comm.) Victor von Vita: Historia persecu- tionis Africanae provinciae temporum Geiserici et Hunerici regum Wandalorum. Kirchenkampf und Verfolgung unter den Vandalen in Africa. Lateinisch und deutsch. Texte zur Forschung, vol. 96. Darmstadt: Wissenschaftliche Buchgesellschaft, 2011. 244. [Historia Gothorum, Wandalorum, Sueborum] 1276 Wagner, A. “Des Aquitaines en Lorraine.” Saints d’Aquitaine, pp. 145–158. [Mentions Goths, See no. 2385] 1277 Wagner, F. “Klostergärten im Mittelalter.” Mente caelum inhab- itans, pp. 197–205. [De natura rerum. See no. 2348] 1278 Warntjes, I. “Irische Komputistik zwischen Isidor von Sevilla und Beda Venerabilis: Ursprung, karolingische Rezeption und gener- elle Forschungsperspektiven.” Viator 42 (2011) 1–32. 1279 Weigand, R. K. “Predigt und Beichte als Prägungsmittel der Identität von Religiosenmeinschaften.” Religiosità e civiltà, pp. 225–242. [Isidore of Seville, See no. 2555] isidorus hispalensis 167

1280 Weinrich, L. (trad.). Johannes Beleth ‘Summe der kirchlichen Offi- zien.’ Corpus Christianorum in Translation, vol. 11. Turnhout: Brepols, 2012. 333 p. [De ecclesiasticis officiis] 1281 Werner, H. “Medizin und Religion in der Spätantike.” Mystik und Natur, pp. 7–37, ill. [Etymologiae, See no. 2356] 1282 Western Manuscripts and Miniatures. Day of Sale, 23 November 2010. London: Sotheby, 2010. 48 p. [Etymologiae] 1283 Wood, I. “Categorising the Cynocephali.” Ego Trouble, pp. 125–136. [Etymologiae, See no. 2270] 1284 Wood, J. The Politics of Identity in Visigothic Spain. Religion and Power in the Histories of Isidore of Seville. Brill’s Series on the Early Middle Ages, vol. 21. Leiden: Brill, 2012. xii–275 p. 1285 Wood, J. “Brevitas in the historical writings of Isidore of Seville.” Early Medieval Spain, pp. 37–53. [See no. 2494] 1286 Xhayet, G. Médicine et arts divinatoires dans le monde bénédictin médiéval à travers les réceptaires de Saint-Jacques de Liège. Savoirs médiévaux, vol. 2. Paris: Classiques Garnier, 2010. 371 p. [Isidore of Seville, Etymologiae, IV] 1287 Zimmerl-Panagl, V. “Parva loquor . . . Remarks on the structure of Sedulius’ Carmen Paschale.” La poesia tardoantica e medievale, pp. 205–221. [Isidore of Seville, See no. 2524]

PSEUDO-ISIDORUS

1288 Cardelle de Hartmann. “La miscelánea del códice München, BSB, Clm 14497, el De ortu et obitu patriarcharum y el De numeris pseudoisidoriano.” FilMed 19 (2012) 9–44. 1289 Christys, S. “Chronica Gothorum Pseudoisidoriana.” The Encyclo- pedia of the Medieval Chronicle, I: 342. [See no. 2402] 1290 Christys, A. R. “Expanding/Expounding the Chronicle of Pseudo- Isidore: Paris, BN lat. 6113.” Zwischen Niederschrift und Wieder- schrift, pp. 79–91. [Chronica, Pseudo-Isidoriana, See no. 2430] 1291 Clayton, M. “De duodecim abusiuis, Lordhip and Kingship in Anglo-Saxon England.” Saints and Scholars, pp. 141–163. [De duodecim abusivis saeculi, Pseudo-Isidore, See no. 2457] 1292 Dolbeau, F. “Comment travaillait un compilateur de la fin du VIIIe siècle: la gènese du De ortu et obitu patriarcharum du Pseudo- ­Isidore.” Prophètes, apôtres et disciples, pp. 121–142. [See no. 2374, previously published in ALMA 56 (1998) 105–126] 1293 Firey, A. “Codices and Contexts: The many destinies of the Capi- tula Angilramni and the challenges of editing small canon law collections.” ZSSRKAbt 94 (2008) 288–312. [Pseudo-Isidore] 1294 Fried, J. Donation of Constantine and Constitutum Constantini. The misinterpretation of a fiction and its original meaning with a contribution by Wolfram Brandes. The Satraps of Constantine. Millennium Studies in the Culture and History of the First Millen- nium, C.E., vol. 3. Berlin: Walter de Gruyter, 2007. ix–201 p. ill. [Pseudo-Isidore] 1295 Gangemi, M. L. “Una lista latina di apostoli in cerca d’autore.” Memoria, storia e identità, I: 325–355. [De ortu et obitu patrum, Pseudo-Isidore, See no. 2466] 1296 Gregory, T. “Cosmogonia biblica e cosmologie cristiane.” Cosmo- gonie e cosmologie, pp. 169–194. [Liber de ordine creaturarum, Pseudo-Isidore, See no. 2486] 1297 Katalog der lateinischen Handschriften der Bayerischen Staatsbibli- othek München. Die Handschriften aus St. Emmeram in Regenburg III Clm 14261–14400. F. Helmer – H. Hauke – E. Wunderle (eds.). Catalogus codicum manu scriptorium Bibliothecae ­Monacensis, IV, Series nova, vol. 2, 3. Wiesbaden Harrassowitz, 2011. xxii–516 p. [Etymologiae, Isidore of Seville and Liber numerorum qui in Sanctis Scripturis occurrunt, Pseudo-Isidore] 172 pseudo-isidorus

1298 Keskiaho, J. “Pseudo-Isidorus Hispalensis: Sententiarum liber quartus (CPPMA 1080). Some notes on a 12th–13th century flo- rilegy.” RB 120 (2010) 100–128. 1299 Landau, P. and G. Drossbach (eds.). Die Collectio ‘Francofurtana’: eine französische Decretalensammlung. Analyse beruhend auf Vor- arbeiten von Walther Holtzmann (†). Monumenta iuris canonici Series B Corpus collectionum, vol. 9. Città del Vaticano: Biblio- teca Apostolica Vaticana, 2007. 441 p. [Pseudo-Isidore] 1300 Marchetto, A. “Convocazione e conferma dei sinodi, da parte del vescovo di Roma, nelle Decretali Pseudo-Isidoriane.” AHC 40 (2008) 111–130. 1301 Moreira, I. Heaven’s Purge: Purgatory in Late Antiquity. Oxford- New York: Oxford University Press, 2010. viii–310 p. [De ordine creaturarum, Pseudo-Isidore] 1302 Rennie, K. R. “Imbutus divinis dogmatibus: Some remarks on the legal training of Gregorian legates.” RHDFE 85 (2007) 301–313. [Pseudo-Isidore] 1303 Reynolds, R. E. “The Notitia Galliarum: an unusual Bavarian ver- sion.” Readers, Texts, and Compilers, pp. 3–14. [Pseudo-Isidore, See no. 2443] 1304 Ronconi, F. “Il codice Marciano lat. II 46: note paleografiche, filo- logiche, codicologiche.” Biografia di un manoscritto, pp. 65–72. [Pseudo-Isidore, See no. 2236] 1305 Schrör, M. Metropolitangewalt und papstgeschichtliche Wende. Historische Studien [Berlin/Husum], vol. 494. Husum: Matthie- sen Verlag, 2009. 289 p. [Pseudo-Isidore] 1306 Zechiel-Eckes, K. Fälschung als Mittel politischer Auseinanderset- zung, Ludwig der Fromme (814–840) und die Genese der pseudoi- sidorischen Dekretalen. Nordrhein-Westfälische Akademie der Wissenschaften und der Künste- Geisteswissenschaften, Vorträge G, vol. 428. Paderborn: Schöningh, 2011. 27 p. ill. 1307 Zechiel-Eckes, K. “Frühe Pseudoisidor-Rezeption bei Hinkmar von Laon.” DAEM 66 (2010)19–54. ARCHAEOLOGY

(A) General Studies

1308 Alba Calzado, M. “Semblanza arqueológica de la Mérida islámica.” Actas Congreso Internacional 1910–2010, pp. 661–685. [See no. 2475] 1309 Álvarez Martínez, J. Ma. “Cien años de arqueología en Mérida.” REE 66 (2010) 627–676. 1310 Azcárate Garai-Olaun, A. and I. García Camino. “El espacio cir- cumpirenaico occidental durante los siglos VI al X d.C. según el registro arqueológico: algunos interrogantes.” Asturias entre Visi- godos y Mozárabes, pp. 331–352, ill. [See no. 2480] 1311 Carneiro, A. “Sobre a cristianização da Lusitania: novas reflexões a partir dos dados históricos e das evidencias arqueológicas.” ACÉvora 7 (2007–2008) 153–181. 1312 Ceprián del Castillo, B. and J. de la Torre Menduiña. “Actividad arqueológica en el Cerro del Cortijo de los Guardas (Cástulo): estudios de materias ss. IV–V d.n.e.” AyTM 17 (2010) 9–30. 1313 Chavarría Arnau, A. “Castillos en el aire? Paradigmas interpreta- tivos de moda en la arqueología medieval española.” De Mahoma a Carlomagno, pp. 131–166. [See no. 2488] 1314 Cordero Ruiz, T. “Una nueva propuesta sobre los límites del Ager Emeritensis durante el Imperio Romano y la antigüedad tardía.” Zephyrus 65 (2010 149–165, ill. 1315 Cordero Ruiz, T. “El territorio emeritense durante la Antigüedad Tardía.” Actas Congreso Internacional 1910–2010, pp. 547–562. [See no. 2475] 1316 De Man, A. “Recent archaeological research on late and post- roman Conimbriga (Coimbra).” MM 52 (2011) 514–527. 1317 Dobrev, I. “Gothic traces in Bulgarian Christianity.” Gotite III, p. 132, ill. [See no. 2295] 176 archaeology

1318 Dohijo, E. La antigüedad tardía en el alto valle del Duero [Archae- ological Studies on Late Antiquity and Early Medieval Europe AD 400–1000)]. BAR International Series, vol. 2199. Oxford, 2011. vi–495. p. ill. 1319 Flors, E. “Materiales de época romana y tardo-antigüedad.” Torre la Sal (Ribera de Cabanes, Castellón), pp. 327–334. [See no. 2410] 1320 Franco Moreno, B. “El territorio de Mérida en época islá- mica (s. VIII–XIII).” Actas Congreso Internacional 1910–2010, pp. 639–660. [See no. 2475] 1321 García de Castro Valdés, C. “Visigodos, asturianos y carolingios.” Asturias entre Visigodos y Mozárabes, pp. 229–286, ill. [See no. 2480] 1322 Georgiev, P. “Gothi qui est Sclavi in Medieval Bulgaria.” Gotite III, pp. 144–145. [See no. 2295] 1323 Gibert Rebull, J. “Els inicis de l’edat mitjana (segles VIII–IX) al Penedès i el Baix Llobregat: una aproximació arqueológica.” BSCEH 17 (2006) 65–84. 1324 Gorges, J.-G. and F. G. Rodríguez Martín. “Le territoire antique de Mérida. Un état de la question du territorium emeritense.” Actas Congreso Internacional 1910–2010, pp. 267–290. [See no. 2475] 1325 Gutiérrez González, J. A. “Poderes locales y cultura material en la area astur-cántabra (ss. VI–VII).” Histoire et Archéologie des Soci- étés de la Vallée de l’Èbre, pp. 183–208. [See no. 2301] 1326 Gutiérrez Lloret, S. “De Teodomiro a Tudmīr. Los primeros tiem- pos desde la arqueología (s. vii–ix).” De Mahoma a Carlomagno, pp. 229–284. [See no. 2488] 1327 Izquierdo Benito, P. “¿De complejo palatino visigodo a arrabal islámico?” La Vega Baja de Toledo, pp. 95–114, ill. [See no. 2332] 1328 Járrega i Domínguez, R. “Aproximaciò a l’estudi de l’antiguitat tardana al Vallès Oriental.” Limes 4–5 (1995) 63–77. (a) general studies 177

1329 Juan Ares, J. de – Ma. Del Mar Gallegos García – J. García Gon- zález. “La cultura material de la Vega Baja. La Vega Baja de Toledo, pp. 115–150, ill. [See no. 2332] 1330 Justes Floría, J. and J. I. Royo Guillén. “La ocupación tardorro- mana e hispanovisigoda de Jaca: los inicios del cambio.” Histoire et Archéologie des Sociétés de la Vallée de l’Èbre, pp. 17–66. [See no. 2301] 1331 Lagóstena Gutiérrez, J. “La arqueología hispano-visigoda en Anda- lucía. Estado de la cuestión a través del análisis bibliográfico.” Estudios Recientes de Arqueología Gaditana, pp. 275–289, ill. [See no. 2499] 1332 Le Roux, P. “Las villes de la péninsule Ibérique romaine: Un siè- cle d’historiographie.” Actas Congreso Internacional 1910–2010, pp. 9–34. [See no. 2475] 1333 Melamed, K. “Gothic Fortress of Sadovec, Pleven Region (Nor- thern Bulgaria).” Gotite III, pp. 146–151, ill. [See no. 2295] 1334 Montenegro Rúa, E. J. El descubrimiento y las actuaciones arque- ológicas en Santa Eulalia de Bóveda (Lugo). Estudio historiográfico y documental de los avatares de un bien de interés cultural. Lugo: Concello de Lugo, 2010. 126 p. ill. 1335 Olmo Enciso, L. “La Vega Baja en época visigoda: Una inves- tigación arqueológica en construcción.” La Vega Baja de Toledo, pp. 69–94, ill. [See no. 2332] 1336 Paricio Alonso, F. and Ma. Vinuesa Chao. “Monte El Alcalde: un yacimiento altomedieval en el Alto Valle de Alagón (Monleón, Salamanca).” ¿Tiempos oscuros? pp. 45–68, ill. [See no. 2409] 1337 Resende, A. de As antiguidades da Lusitania. Introdução, tradu- ção e comentário R. M. Rosado Fernandes. Estabelecimiento do texto latino S. Tavares de Pinho. Portvgaliae Monumenta Neola- tina, vol. 3. Coimbra: Universidade de Coimbra, 2009. 502 p. 1338 Ripoll, G. “¿Qué es Visigodo?” Tempus Barbaricum, poster. [See no. 2398] 178 archaeology

1339 Sancho, M. “Els Altimiris.” Histoire et Archéologie des Sociétés de la Vallée de l’Èbre, pp. 67–90. [See no. 2301] 1340 Santos Yanguas, N. “Muestra de cristianismo antiguo en la Astu- ria Romana.” Larouco 4 (2007) 109–122. 1341 Sastre de Diego, I. “El cristianismo en la Mérida romana y visi- goda. Evidencias arqueológicas y fuentes escritas.” Actas Con- greso Internacional 1910–2010, pp. 563–586. [See no. 2475] 1342 Sénac, P. “Quelques remarques et orientations de recherché- De la antigüedad tardía a la edad media (ss. VII–VIII).” Histoire et Archéologie des Sociétés de la Vallée de l’Èbre, pp. 1–16. [See no. 2301] 1343 Utrero Agudo, Ma. de los Ángeles. “A finales del siglo IX e inicios del X. Entre asturianos y mozárabes.” Asturias entre Visigodos y Mozárabes, pp. 125–146, ill. [See no. 2480] 1344 Varela, T. A. – E. Pérez Losada – A. Rodríguez Colmenero. “Los hallazgos paleocristianos de Licín, O Saviñao, Lugo.” Larouco 4 (2007) 230–231, ill. 1345 Vázquez Fernández, J. A. and A. Rodríguez Colmenero. “Nuevos vestigios paleocristianos en la iglesia parroquial de Santa Mariña de Aguas Santas (Ourense).” Larouco 4 (2007) 232. 1346 Villa, R. and D. Pérez Sánchez, “Territorio, Historia, Cartografía e Imagen.” La Vega Baja de Toledo, pp. 21–68, ill. [See no. 2332] 1347 Vladkova, P. “The Goths in Nicopolis ad Istrum and its territory (Summary).” Gotite III, pp. 208–209, ill. [See no. 2295] 1348 Voykov, I. “The Goths and the city of Abritus.” Gotite III, p. 162, ill. [See no. 2295] 1349 Voykov, I. “Possible evidence of Gothic presence in Staro Selo, Slicen Region (Summary).” Gotite III, p. 213, ill. [See no. 2295] 1350 Wickham, C. “Asturias entre visigodos y mozárabes. Observacio- nes finales.” Asturias entre Visigodos y Mozárabes, pp. 475–478. [See no. 2480] (B) Urban and Rural Space

1351 Alba, M. “Los espacios domésticos en la ciudad visigoda de Emerita (ss. V–VIII).” Actas Congreso Internacional 1910–2010, pp. 521–546. [See no. 2475] 1352 Amorós Ruiz, V. and V. Cañavate Castejón. “Transformación fun- cional de espacios representativos en los inicios del emirate. La basílica y el palacio episcopal de el Tolmo de Minateda.” Espacios urbanos en el occidente mediterráneo, pp. 191–198, ill. [See no. 2280] 1353 Arbeiter, A. “¿Primitivas sedes episcopales hispánicas en los sub­ urbia?” Las áreas suburbanas en la ciudad histórica, pp. 413–434. [See no. 2333] 1354 Arce, J. “El complejo residencial tardorromano de Cerca- dilla (Corduba).” Las áreas suburbanas en la ciudad histórica, pp. 397–412. [See no. 2333] 1355 Arce, J. “Horrea y aprovisionamiento en Hispania (ss. IV–VI).” Horrea d’Hispanie, pp. 287–298. [See no. 2302] 1356 Arce, J. “Campos, tierras y villae en Hispania (siglos IV–VI),” Visi- godos y Omeyas, El Territorio, pp. 21–31, ill. [See no. 2422] 1357 Arce, J. “Augusta Emerita: continuidad y transformación (ss. IV–VI).” Actas Congreso Internacional 1910–2010, pp. 491–504. [See no. 2475] 1358 Arce Sainz, F. and F. J. Moreno Martín. “La construcción de igle- sias como herramienta para el conocimiento del territorio tar- doantiguo y altomedieval en la Meseta Norte,” Visigodos y Ome- yas, El Territorio, pp. 97–123, ill. [See no. 2422] 1359 Ares, J. de Juan and Y. E. Cáceres Gutiérrez. “De Toletum a Tulay- tula: una aproximación al uso del espacio y a los materiales del 180 archaeology

período islámico en el yacimiento de Vega Bajo (Toledo).” Espa- cios urbanos en el occidente mediterráneo, pp. 295–304, ill. [See no. 2280] 1360 Ariño, E. – S. Dahi Elena – E. Sánchez. “Patrones de ocupación rural en el territorio de Salamanca. Antigüedad Tardía y Alta Edad Media,” Visigodos y Omeyas, El Territorio, pp. 123–147, ill. [See no. 2422] 1361 Ariño, E. “El yacimiento de el Cortinal de San Juan (Salvatierra de Tormes, Salamanca) y su context arqueológico.” Between Taxa- tion and Rent, pp. 251–270. [See no. 2234] 1362 Avelino Gutiérrez González, J. – E. Campomanes Alvaredo – F. Miguel Hernández – C. Benéitez González – P. Martín del Otero – F. A. Muñoz Villarejo – F. San Román Fernández. “Legio (León) en época visigoda: la ciudad y su territorio.” Espacios urba- nos en el occidente mediterráneo, pp. 131–136, ill. [See no. 2280] 1363 Barbeito Pose, V. J. and V. Rúa Carril. “Del romano el medievo de Forum Iriensesis a Villa Patrono, de Iria-Flavia a Padrón (A Coruña).” RArq 31, 349 (2010) 48–57. 1364 Barroso Cabrera, R. – J. Carrobles Santos – J. Morín de Pablos. “La articulación del territorio toledano entre la Antigüedad Tardía y la Alta Edad Media (siglos IV al VIII d.C.),” Visigodos y Omeyas, El Territorio, pp. 263–304, ill. [See no. 2422] 1365 Barroso Cabrera, R. – J. Carrobles Santos and J. Morín de Pablos. Toledo y su provincia en época visigoda. Toledo: Diputación Pro- vincial de Toledo. 2010. 112 p. ill. 1366 Beltrán de Heredia Bercero, J. “Santa María del Mar: un enclave cultural de la Antigüedad Tardía en el suburbium de Barcino.” Quarhis 7 (2011) 102–143, ill. 1367 Beltrán de Heredia Bercero, J. “La cristianización del suburbium de Barcino.” Las áreas suburbanas en la ciudad histórica, pp. 363– 395, ill. [See no. 2333] (b) urban and rural space 181

1368 Bendala Galán, M. “En torno a Augusta Emerita: urbs, subur- bium, territorium.” Actas Congreso Internacional 1910–2010, pp. 247–266. [See no. 2475] 1369 Bermejo Meléndez, J. “El fin del modelo urbano y municipal en Arucci Turobriga: la transformación hacia la antigüedad tardía (ss. III–VII d.C.).” AyTM 18 (2011) 55–70. 1370 Blanco González, A. “Espacios residenciales y productivos del interior peninsular entre la Antigüedad Tardía y la Alta Edad Media. Propuesta desde la Arqueología extensiva.” ¿Tiempos oscuros? pp. 15–29. [See no. 2409] 1371 Bolòs i Masclans, J. “Cambios y continuidades en el hábitat en los Pirineos catalanes centrales a lo largo de la Alta Edad Media.” Histoire et Archéologie des Sociétés de la Vallée de l’Èbre, pp. 91–124. [See no. 2301] 1372 Bonamusa Roure, J. De la civitas d’Iluro a Alarona (Mataró, Barce- lona). Entre la Tretarquia i els carolingis. Mataró: Caixa Laietana, 2011. 971 p. ill. 1373 Brogiolo, G. P. “De ‘Aristocrazie e Campagne’ a una arqueología de los paisajes medievales,” Visigodos y Omeyas, El Territorio, pp. 9–20, ill. [See no. 2422] 1374 Caballero Arribas, J. and D. Peñas Pedrero. “Un castrum de época visigoda en el valle Amblés: La Cabeza de Navasangil (Solosan- cho, Ávila).” Los Castillos altomedievales en el noroeste de la Penín- sula Ibérica, pp. 213–238, ill. [See no. 2339] 1375 Castaño Aguilar, J. M. “Un ejemplo de transformación de pobla- miento rural durante la antigüedad tardía. La villa de ‘Morosanto’ (Ronda, Málaga.)” AyTM 19 (2012) 9–32. 1376 Cau Ontiveros, M. A. “Urban change on the Balearics in late Antiquity.” Vrbes Extinctae. Archaeologies of Abandoned Classical Towns, pp. 115–144, ill. [See no. 2417] 182 archaeology

1377 Cerrillo Martín de Cáceres, E. “El mundo rural tardoantiguo en Lusitania,” Visigodos y Omeyas, El Territorio, pp. 65–78, ill. [See no. 2422] 1378 Chavarría, A. “Suburbio, iglesias y obispos. Sobre el errónea ubi- cación de algunos complejos episcopales en la Hispania tardoan- tigua.” Las áreas suburbanas en la ciudad histórica, pp. 435–454. [See no. 2333] 1379 Cordero Ruiz, T. and B. Franco Moreno. “El territorio emeritense durante la Antigüedad Tardía y la Alta Edad Media,” Visigodos y Omeyas, El Territorio, pp. 147–170, ill. [See no. 2422] 1380 Cordero Ruiz, T. and I. Sastre de Diego. “El yacimiento de Casa Herrera en el contexto de territorio emeritense (siglos IV–VIII).” Espacios urbanos en el occidente mediterráneo, pp. 211–218, ill. [See no. 2280] 1381 Costa García, J. M. and D. Varela Gómez. “A Cidadela después de Roma. Introducción al estudio del yacimiento y su entorno durante el período medieval.” Gallaecia 30 (2011) 181–194. ill. 1382 Cubero Corpas, C. “Shrubs and trees from medieval l’Esquerda (7th–13th centuries AD).” Sagvntvm 13, número extraordinario (2012) 237–246. 1383 Diarte Blasco, P. “La tardoantigüedad urbana de Turiaso y la posi- ble ubicación de la primera sede episcopal.” Turiaso 20 (2010– 2011) 97–108. 1384 Diarte Blasco, P. La Configuración Urbana de la Hispania Tardo- antigua. Transformaciones y pervivencias de los espacios públi- cos romanos (s. III–VI d.C.). BAR International Series, vol. 2429. Oxford: Archaeopress, 2012. vi + 351 p. ill. 1385 Díaz de la Torre, J. – Ma. Bores Ureta – J. Caballero Arribas – B. Cabrera González. “El despoblado de San Cristóbal o Las ­Henrenes (Cillán-Ávila): una aproximación al paso de la Edad Antigua a la Edad Media en tierras abulenses.” ¿Tiempos oscuros? pp. 159–180, ill. [See no. 2409] 1386 Dohijo, E. “Evolución y transformación urbana de las ciudades del alto valle del Duero durante la antigüedad tardía.” Espacios urbanos en el occidente mediterráneo, pp. 219–228, ill. [See no. 2280] (b) urban and rural space 183

1387 Domínguez Fernández, E. and R. López Lancha. “El yacimiento hispanovisigodo de ‘Cárvacas’ en Illescas (Toledo). Avance de los resultados de la primera fase de la intervención arqueológica preventiva, en un asentamiento de amplia dispersión.” Espacios urbanos en el occidente mediterráneo, pp. 183–190, ill. [See no. 2280] 1388 Eger, Ch. “Zur Imperialisierung des westgotischen Königs- tum aus archäologischer Sicht.” Spolien im Umkreis der Macht, pp. 151–170, ill. [See no. 2393] 1389 Espinosa Ruiz, U. La iglesia de Las Tapias y los monasterios tar- doantiguos de Albelda de Iregua y Nalda (La Rioja). Apéndice: J. Martínez Florez: Estudio bioantropológico del yacimiento de Las Tapias (Albelda de Iregua). Logroño: Universidad de la Rioja, 2011. 279 p. ill. 1390 Esteban Molina, J. La villa romana y la necrópolis visigoda de Santa Lucía, Aguilafuente (Segovia). Nuevas aportaciones para su estudio. Segovia: Ayuntamiento de Segovia, 2007. 180 p. ill. 1391 Fernández Hernández, G. Ma. “Las consagraciones de las basíli- cas romanas de San Cosme y Damián, Santa María ad Martyres y San Adriano in tribus fatis.” Saitabi 58 (2008) 61–80. 1392 Folch Iglesias, C. – J. Gibert Rebull – R. Martí Castelló. “Hábitat y sociedades rurales en Catalunya (siglos VI–XI): toponimia, docu- mentación y arqueología.” Histoire et Archéologie des Sociétés de la Vallée de l’Èbre, pp. 125–166. [See no. 2301] 1393 García Blázquez, A. “Senda de Granada: un asentamiento rural tar- doantiguo en el entorno de Murcia.” Poblamiento Rural Romano en el Sureste de Hispania, 15 años después, pp. 467–514, ill. [See no. 2548] 1394 García Entero, V. “La élite hispanorromana de la antigüedad tar- día a través de las transformaciones en los espacios domésticos: las termas.” Momentos y espacios de cambio, pp. 63–80. [See no. 2352] 1395 García Merino, C. and M. Sánchez Simón. “Abastecimiento de agua, saneamiento y drenaje en la villa romana de Almenara de Adaja (Valladolid).” Salduie 10 (2010) 189–206. 184 archaeology

1396 García Vargas, E. and J. Vázquez Paz. “El poblamiento rural en las campiñas al sur del Guadalquivir durante la Antigüedad Tardía (siglos IV–VI d.C.),” Visigodos y Omeyas, El Territorio, pp. 235– 263, ill. [See no. 2422] 1397 Gómez Fernández, F. “Las murallas tardorromanas de Hispania: un mundo fortificado.” RArq 31, 353 (2010) 42–53. 1398 González García, V. J. “Oviedo: de la ciudad romana al siglo dorado de la Reconquista.” MC Aniversario de la Muerte de Alfonso III, 1: 69–110. [See no. 2345] 1399 Gonzalo González, J. Ma. – I. Ma. Centeno Cea – A. Luis Palomino Lázaro. “La articulación de la ciudad y el territorio en la Cuenca Media del Duero durante la antigüedad tardía. Una propuesta de aproximación a partir de los datos arqueológicos.” Espacios urba- nos en el occidente mediterráneo, pp. 201–210, ill. [See no. 2280] 1400 Guidi-Sánchez, J. J. “Domus ruralis penetense. Estrategias y for- mas de hábitat entre Barcelona y Tarragona en el tránsito de la Antigüedad Tardía a la Alta Edad Media.” RAPonent 20 (2010) 93–123, ill. 1401 Guidi-Sánchez, J. J. “Templum et Ecclesia. Urbanismo y espacios sacros (pagano y cristiano) en las civitates tardorromanas de Hispania.” Pau, Fructuós i el Cristianisme Primitiu a Tarragona, pp. 627–646. [See no. 2546] 1402 Gutiérrez Cuenca, E. – J. A. Hierro Gárate – J. Ríos Garaizar – D. Gárate Maidagán – A. Gómez Olivencia. “El uso de la cueva de Arlanpe (Bizkaia) en época tardorromana.” AEArq 85 (2012) 229–251, ill. 1403 Gutiérrez Cuenca, E. and J. A. Hierro Gárate. “El uso de las cue- vas naturales en Cantabria durante la Antigüedad Tardía y los inicios de la Edad Media (siglos V–X).” Kobie Paleoantropología 31 (2012) 175–206, ill. 1404 Gutiérrez González, J. A. “Poderes locales y cultura material en la area astur-cántabra (ss. VI–XII).” Histoire et Archéologie des Soci- étés de la Vallée de l’Èbre, pp. 183–208. [See no. 2301] (b) urban and rural space 185

1405 Gutiérrez Lloret, S. and I. Grau Mira. “El territorio tardoantiguo y altomedieval en el sureste de Hispania: Eio—Iyyuh como caso de estudio,” Visigodos y Omeyas, El Territorio, pp. 171–199, ill. [See no. 2422] 1406 Gutiérrez Lloret, S. “Gramática de la casa: perspectivas de análisis arqueológico de los espacios domésticos medievales en la penín- sula ibérica (siglos VII–XIII).” AA 9 (2012) 139–164, ill. 1407 Hernández Guerra, L. “El siervo rural en la Hispania tardoanti- gua. ¿Una dependencia singular?” Momentos y espacios de cam- bio, pp. 41–62. [See no. 2352] 1408 Hierro Gárate, J. A. and E. Gutiérrez Cuenca. “Nuevas evidencias sobre el uso de las cuevas de Cantabria durante la Tardoantigüe- dad y la Alta Edad Media. Primeros resultados del Proyecto Mau- ranusmore.” Sautuola 16–17 (2012) 263–280, ill. 1409 Hierro Gárate, J. A. “Arqueología de la Tardoantigüedad en Can- tabria: Yacimientos y Hallazgos en Cueva.” Nivel Cero 10 (2002) 113–128, ill. 1410 Hierro Gárate, J. A. “El consumo de cereales en la Cantabria alto- medieval (siglos VII–VIII d.C.): haciendo hablar a los muertos.” Coloquio Internacional de Arqueología de la agricultura y la gana- dería, [Poster presentation] n. p. [See no. 2484] 1411 Jiménez Camino Álvarez, R. – D. Bernal Casasola – J. A. Riquelme Cantal – M. Soriguer – J. A. Hernando – C. Zabala Jiménez. “¿Continuidad o cambio en la dieta entre la población bizantina y paleoandalusí? Aproximación a partir del registro faunístico de dos intervenciones arqueológicas en .” Espacios urbanos en el occidente mediterráneo, pp. 153–164, ill. [See no. 2280] 1412 Jiménez Camino Álvarez, R. – I. Navarro Luengo – J. Suárez Padilla – J. Ma. Tomassetti Guerra. “De Iulia Traducta a Al-Yarizat Al-Hadra. Las Algeciras de los siglos VI al VIII a través de la exca- vación arqueológica de la calle Alexander Henderson, 19–21.” Espacios urbanos en el occidente mediterráneo, pp. 143–152, ill. [See no. 2280] 186 archaeology

1413 Jiménez Sancho, A. “De la antigüedad al Medioevo. La Encarna- ción y la transformación de la ciudad,” La catedral sin la catedral, pp. 177–196. [See no. 2318] 1414 Jurado Pérez, S. “Orígen y evolución del centro de poder de Cór- doba durante la antigüedad tardía (siglos V–VIII).” Espacios urba- nos en el occidente mediterráneo, pp. 137–142, ill. [See no. 2280] 1415 Laliena Corbera, C. and J. M. Ortega Ortega. “Un hisn entre otros: fortificaciones, regadios y distritos administrativos en la region del Ebro. El ejemplo de Alcañiz el Viejo (Teruel).” Histoire et Archéologie des Sociétés de la Vallée de l’Èbre, pp. 157–182. [See no. 2301] 1416 Lecanda Esteban, J. A. “Civitas, castellum, vicus aut villa en el ducado de Cantabria. El panorama urbano y las formas de pobla- miento en el ducado de Cantabria.” Espacios urbanos en el occi- dente mediterráneo, pp. 229–238, ill. [See no. 2280] 1417 Liberato, M. “Novos dados sobre a paisagem urbana de Santa- rém medieval (séculos V–XII): a necrópole visigoda e islâmica de Alporão.” RMed-online 11 (2012) 23–25. 1418 López Batlle, A. “El enclave de Sant Pau del Camp en el subur- bium de Barcino.” AATard 20 (2011) 40–53, ill. 1419 López Vilar, J. “El santuari paleocristà dels sants màrtirs Fructuós, Auguri i Eulogi en el suburbi di Tàrraco.” Pau, Fructuós i el Cristi- anisme Primitiu a Tarragona, pp. 351–380. ill. [See no. 2546] 1420 Macias, S. and M. de Conceição Lopes. “O território de Beja entre a Antigüedade Tardia e a islamização,” Visigodos y Omeyas, El Territorio, pp. 305–328, ill. [See no. 2422] 1421 Malalana Ureña, A. La Quebrada I–II: Un hábitat de la tardoantigüe- dad el siglo XI. La problemática de los ‘silos’ en la Alta Edad Media. Memorias de Arqueología Audema. Series Arqueológica Medieval. A. Malalana Ureña – R. Barroso Cabrera – J. Morín de Pablos (eds.). Serie Arqueológica, vol. 3. Madrid: 2012. 304 + 550 p. ill. (b) urban and rural space 187

1422 Malpica Cuello, A. “La ciudad de Madinat Ilbira,” Visigodos y Omeyas, El Territorio, pp. 199–234, ill. [See no. 2422] 1423 Mar Medina, R. and J. J. Guidi-Sánchez. “Formación y usos del espacio urbano tardoantiguo en Tarraco.” Espacios urbanos en el occidente mediterráneo, pp. 173–182, ill. [See no. 2280] 1424 Marcos Martínez, J. and L. Mantecón Callejo. “Aproximación a las fortificaciones de cronología altomedieval en Cantabria.” Los Castillos altomedievales en el noroeste de la Península Ibérica, pp. 99–122, ill. [See no. 2339] 1425 Marfil Ruiz, P. “El complejo Cristiano de Cercadilla (Córdoba).” AAC 21–22 (2010–2011) 241–252, ill. 1426 Mari Sala, L. and V. Revilla Calvo. La vil.la romana del Romeral: els mosaics. Art, arquitectura i vida aristocràtica al segle IV. Albesa (Lleida): Ayuntament D’Albesa, 2007. 197 p. ill. 1427 Martí Castelló, R. “Ciudad y territorio en Cataluña durante el siglo VIII.” Espacios urbanos en el occidente mediterráneo, pp. 239– 246, ill. [See no. 2280] 1428 Martín Viso, I. “Espacios sin estado. Los territorios occidentales entre el Duero y el Sistema Central (siglos VIII–IX).” ¿Tiempos oscuros? pp. 107–135, ill. [See no. 2409] 1429 Martín Viso, I. “Un mundo en transformación: los espacios rurales en la Hispania post-romana (siglos V–VII),” Visigodos y Omeyas, El Territorio, pp. 31–64, ill. [See no. 2422] 1430 Martínez Rodríguez, A. “Poblamiento rural romano y tardoanti- guo en Lorca.” Poblamiento Rural Romano en el Sureste de Hispa- nia, 15 años después, pp. 285–320, ill. [See no. 2548] 1431 Martínez Tejera, A. “Sancta iuxta veteres exteriora templi sunt: El espacio extra ecclesia en Hispania (siglos IV–X).” Studium Medie- vale 3 (2010) 133–156. 188 archaeology

1432 Mas Florit, C. and M. A. Cau Ontiveros. “Rural settlement in Late Antique Mallorca (Balearic Islands): an interim approach.” ArchMed 33 (2007) 171–180. 1433 Mas Florit, C. – M. A. Cau Ontiveros – J. M. Gurt i Esparraguera – M. Sales. “El poblamiento de Menorca durante la Antigüedad tar- día: primera aproximación.” RMen 90 (2008) 177–216. 1434 Mas Florit, C. and M. A. Cau Ontiveros. “From Roman to Byzan- tine: The Rural Occupation of Eastern Mallorca (Balearic Islands).” JMA 24 (2011) 191–217. 1435 Mateos Cruz, P. “Topografía y urbanismo en Augusta Emerita.” Actas Congreso Internacional 1910–2010, pp. 127–144. [See no. 2475] 1436 Mateos Cruz, P. and L. Caballero Zoreda. “El paisaje urbano de Augusta Emerita en época tardoantigua (siglos IV–VII).” Actas Congreso Internacional 1910–2010, pp. 505–520. [See no. 2475] 1437 Muñiz López, I. and A. García Álvarez-Busto. “En los origenes de las fortificaciones altomedievales: el Castillo de Guazón (Astu- rias). De asentamiento tardoantiguo a fortaleza de los reyes de Asturias (siglos VII–X).” Los Castillos altomedievales en el noroeste de la Península Ibérica, pp. 77–98, ill. [See no. 2339] 1438 Muñoz Melgar, A. “La memòria de sant Fructuós en la basilica de l’amfiteatre de Tàrraco.” Pau, Fructuós i el Cristianisme Primitiu a Tarragona, pp. 381–396. [See no. 2546] 1439 Murcia Muñoz, A. J. “Poblamiento rural romano en el campo de Cartagena (siglos III a.C.–VII d.C.).” Poblamiento Rural Romano en el Sureste de Hispania, 15 años después, pp. 141–166, ill. [See no. 2548] 1440 Murillo, J. F. and D. Vaquerizo. “Ciudad y suburbia en Corduba. Una visión diacrónica (siglos II a.C.–VII d.C.).” Las áreas suburba- nas en la ciudad histórica, pp. 455–522. [See no. 2333] 1441 Nolla i Brufau, J. M. and L. Palahi Grimail. Els origens de la basi- lica de Sant Feliu de Girona. Dades documentals i arqueològiques. Estat de la questió. Estudis arqueòlogics, vol. 9. Girona: Universi- tat de Girona, 2011. 55 p. ill. (b) urban and rural space 189

1442 Oepen, A. – B. Brenk – J. G. Deckers – A. Effenberger – F. A. Bauer. Villa und christlicher Kult auf der Iberischen Halbinsel in Spätan- tike und Westgotenzeit. Spätantike, Fruhes Christentum – Byzanz. Kunst im ersten Jahrtausend. Reihe, B. Studien und Perspektiven, Band, 35. Wiesbaden, 2012. 592 p. ill. 1443 Olmo Enciso, L. “Ciudad y estado en la época visigoda: Toledo, la construcción de un nuevo paisaje urbano.” Espacios urbanos en el occidente mediterráneo, pp. 87–112, ill. [See no. 2280] 1444 Orfila Pons, M. Florentia Iliberritana. La ciudad de Granada en época romana. Granada: Universidad de Granada, 2011. 188 p. ill. 1445 Ortin Arranz, Ma. D. “La conservación del yacimiento arqueoló- gico de la Vega Baja.” Espacios urbanos en el occidente mediter- ráneo, pp. 305–308, ill. [See no. 2280] 1446 Ortiz Ramírez, L. “Una villa romana en Ronda e Marrubial del s. I al IV d. de C.” Romvla 10 (2011) 253–276. 1447 Padrós, N. and S. Valenzuela. “La Llosa i els Antigons, una aproxi- mació a la producció ramadera de les villae de l’ager Tarraconen- sis. Segles III-VI d.C.” Ager Tarraconensis, I, pp. 200–206. [See no. 2221] 1448 Palomino Lázaro, Á. L. – Ma. J. Negredo García – R. Bohigas Rol- dán. “La fortaleza de Tedeja en Trespaderne y el castillo de Poza de la Sal (Burgos). Variables arqueológicas para el análisis de la articulación del poder local en el tránsito de la tardoantigüedad a la Alta Edad Media en la Castilla del Ebro.” Los Castillos altome- dievales en el noroeste de la Península Ibérica, pp. 263–290, ill. [See no. 2339] 1449 Panzram, S. “Mérida contra Toledo, Eulalia contra Leocadia. Lis- tados ‘fasificados’ de obispos como medio de ­autorepresentación municipal.” Espacios urbanos en el occidente mediterráneo, pp. 123–130. [See no. 2280] 1450 Pérez Martínez, M. “Transformación urbana y diversidad regio- nal en el Occidente de la antigüedad tardía. Los casos de Hispa- nia y Britannia.” Espacios urbanos en el occidente mediterráneo, pp. 275–282. [See no. 2280] 190 archaeology

1451 Peris Sánchez, D. “Arqueología, Ciudada y Paisaje.” La Vega Baja de Toledo, pp. 151–195, ill. [See no. 2332] 1452 Quirós Castillo, J. A. “Los castillos altomedievales del cuadrante noroccidental de la Península Ibérica.” Los Castillos altomedieva- les en el noroeste de la Península Ibérica, pp. 17–28, ill. [See no. 2339] 1453 Quirós Castillo, J. A. “1911–2011: Un siglo de excavaciones arqueológicas en los castillos medievales del País Vasco.” Los Castillos altomedievales en el noroeste de la Península Ibérica, pp. 123–144, ill. [See no. 2339] 1454 Ramallo Asensio – L. A. García Blánquez – J. Vizcaíno Sánchez. “Poblamiento rural de época tardía en el entorno de Murcia,” Visigodos y Omeyas, El Territorio, pp. 329–374. [See no. 2422] 1455 Ramos Aguirre, M. “Los castillos altomedievales de Navarra (450– 1000).” Los Castillos altomedievales en el noroeste de la Península Ibérica, pp. 145–162, ill. [See no. 2339] 1456 Ribera i Lacomba, A. V. “El grupo episcopal de Valencia.” AATard 21 (2012) 39, ill. 1457 Ribera i Lacomba, A. V. and N. Romani. “Valentia. La gestión de los residuos urbanos en Hispania. Xavier DUPRÉ RAVENTÓS (1956–2006). In Memoriam.” J. A. Remolà y J. Acero (eds.). Ane- jos de AEspA, vol. 60. Mérida, 2011, pp. 313–344. 1458 Ripoll, G. and I. Velázquez. “Recopolis: Vrbs Relicta? An Histo- rico-Archaeological Debate.” Vrbes Extinctae. Archaeologies of Abandoned Classical Towns, pp. 145–175. [See no. 2417] 1459 Ruiz Alonso, M. – L. Zapata Peña – A. Azcárate Garay-Olaun – J. L. Solaun Bustinza. “Woodland use in Gasteiz during the Mid- dle Ages (700–1200 AD).” Sagvntvm 11, número extraordinario (2011) 173–174. 1460 Sales Carbonell, J. “Esglésies tardoantigues a Catalunya (segles IV–VII): els exemples de L’Anoia, El Bages, El Baix Llobregat, (b) urban and rural space 191

El Garraf i El Penedès. Una valoració territorial.” Taula rodona, pp. 67–75, ill. [See no. 2561] 1461 Sales Carbonell, J. “Santa María de las Arenas, Santa María del Mar y el anfiteatro romano en Barcelona.” RAPonent 21 (2011) 63–76, ill. 1462 Sales Carbonell, J. Edilicia Cristiana hispana de la Antigüedad Tar- día: la Tarraconensis. 2 vols. Barcelona: Universitat de Barcelona, 2011. 912 p. ill. 1463 Sales Carbonell, J. Arqueologia de les Seus Episcopals Tardoanti- gues al Territori Català (259–713). Barcelona: Societat Catalana D’Arqueologia, 2011. 151 p. ill. 1464 Sales Carbonell, J. Las Construcciones Cristianas de la Tarraconen- sis durante la Antigüedad Tardía. Topografía, arqueología e histo- ria. Barcelona: Universitat de Barcelona, 2012. 463 p. ill. 1465 Sánchez, I. “Las ciudades de la Bética en la Antigüedad Tardía.” AnTard 18 (2010) 243–276, ill. 1466 Sánchez Barrero, P. D. “El territorio periurbano emeritense: Un espacio situado entre la ciudad y el campo.” Actas Congreso Inter- nacional 1910–2010, pp. 291–310. [See no. 2475] 1467 Sánchez Pardo, J. C. “Poblamiento rural tardorromano y altome- dieval en Galicia (ss. V–X): Una revisión Arqueológica.” ArchMed 37 (2010) 285–306. 1468 Sánchez Pardo, J. C. “Castros, castillos y otras fortificaciones en el paisaje sociopolítico de Galicia (siglos IV–XI).” Los Castillos alto- medievales en el noroeste de la Península Ibérica, pp. 29–56, ill. [See no. 2339] 1469 Sánchez Velasco, J. “El antiguo obispado de Niebla (Huelva). Nue- vas aportaciones a su topografía arqueológica: territorio, arqui- tectura y liturgia.” HArq 22 (2009) 97–138. 1470 Sastre, J. C. and R. Catalán. “Un asentamiento fortificado en la tar- doantigüedad: el castro de El Castillón (Santa Eulalia de Tábara, Zamora).” Los Castillos altomedievales en el noroeste de la Penín- sula Ibérica, pp. 193–212, ill. [See no. 2339] 192 archaeology

1471 Tejado Sebastián, J. Ma. “Castros altomedievales en el alto Ire- gua (La Rioja): El caso de El Castillo de los Monjes.” Los Castillos altomedievales en el noroeste de la Península Ibérica, pp. 163– 192, ill. [See no. 2339] 1472 Tejado Sebastián, J. Ma. “¿A modo de conclusiones. . . . o mejor, agenda de trabajo?” Los Castillos altomedievales en el noroeste de la Península Ibérica, pp. 309–320, ill. [See no. 2339] 1473 Tejerizo García, C. “Early medieval household archaeology in Northwest Iberia (6th–11th centuries).” AA 9 (2012) 181–194, ill. 1474 Tendero Porras, M. and A. Ma. Ronda i Femenia. “Ultimas ­noticias sobre la antigüedad tardía de Ilici.” AATard 21 (2012) 40–48, ill. 1475 Tente, C. and I. Martín Viso. “O Castro do Tintinolho (Guarda, Portugal). Interpretação dos dados arqueológicos como fortifi- cação do período pós-romano.” Los Castillos altomedievales en el noroeste de la Península Ibérica, pp. 57–76, ill. [See no. 2339] 1476 Tente, C. “Vive rem autarcía. A organização do territorio do alto Mondego (Portugal) entre os séculos V a X.” ¿Tiempos oscuros? pp. 137–157. [See no. 2409] 1477 Vázquez Álvarez, R. “Hábitat fortificado y feudalismo en el reino de Castilla entre los siglos VIII al XIII.” Los Castillos altomedieva- les en el noroeste de la Península Ibérica, pp. 291–308, ill. [See no. 2339] 1478 Vigil-Escalera Guirado, A. “El papel de las comunidades rurales (entre bárbaros y campesinos).” La trasformazione del mondo romano e le grandi migrazioni, pp. 75–88. [See no. 2526] 1479 Vigil-Escalera Guirado, A. “Formas de parcelario e las aldeas alto- medievales del Sur de Madrid. Una aproximación arqueológica preliminar.” Por una arqueología agraria, pp. 1–9. [See no. 2370] 1480 Vigil-Escalera Guirado, A. and J. Antonio Quiros. “Arqueología de los paisajes rurales altomedievales en el noroeste peninsular,” Visigodos y Omeyas, El Territorio, pp. 79–96, ill. [See no. 2422] (b) urban and rural space 193

1481 Vigil-Escalera Guirado, A. “El asentamiento encastillado altome- dieval de la Dehesa de la Oliva (Patones, Madrid).” Los Castillos altomedievales en el noroeste de la Península Ibérica, pp. 239– 262, ill. [See no. 2339] 1482 Vilardell i Fernández, A. “Les restes romanes del carrer d’Avinyó dins l’urbanisme de Barcino.” Ex novo 5 (2009) 59–80. 1483 Villasante, J. M. and F. Javier García. “Gayapro: un modelo de ges- tión arqueológica.” Espacios urbanos en el occidente mediterráneo, pp. 309–314, ill. [See no. 2280] 1484 Vizcaíno Sánchez, J. “Poblamiento rural en el sureste hispano durante la antigüedad tardía.” Poblamiento Rural Romano en el Sureste de Hispania, 15 años después, pp. 99–140, ill. [See no. 2548] 1485 Ximénez de Embún Sánchez, T. “Revisando la transición. El final de la Antigüedad Tardía en el yacimiento de Fontcalent (Ali- cante).” Marq 5 (2012) 173–186. (C) Architecture

1486 Almagro Gorbea, A. “Ciudad y arquitectura omeya en la Península Ibérica.” Actas Congreso Internacional 1910–2010, pp. 605–638. [See no. 2475] 1487 Álvarez Martínez, J. Ma. “Obras públicas e infraestructuras en la colonia Augusta Emerita.” Actas Congreso Internacional 1910– 2010, pp. 145–172. [See no. 2475] 1488 Álvarez Martínez, J. Ma. “En el IV Centenario de la Remodela- ción del ‘Hornito’ de Santa Eulalia.” Pax et Emerita 8 (2012) 379– 399, ill. [Discusses late antique features of this monument] 1489 Álvaro, K. and J. I. Padilla. “Arquitectura religiosa y necró- polis rupestres entre el alto Arlanza y la cabecera del Duero (ss. IX–XI).” HAMed 18 (2012) 445–458. 1490 Arbeiter, A. “Frühe monumentale Zeugnisse des Christentums auf der Iberischen Halbinsel,” CHRISTIANISIERUNG EUROPAS, pp. 37–54. [See no. 2483] 1491 Arce Sainz, F. “La iglesia altomedieval de la Asunción en San Vicente del Valle (Burgos): historiografía, estratigrafía e interpre- tación.” AA 7 (2010) 67–103, ill. 1492 Arias Páramo, L. “Geometría, metrología y proporción en la arquitectura altomedieval de la meseta del Duero.” Asturias entre Visigodos y Mozárabes, pp. 353–390, ill. [See no. 2480] 1493 Ayerbe Vélez, R. – T. Barrientos Vera – F. Palma García. “Los complejos monumentales forenses de Augusta Emerita. Arqui- tectura y urbanismo.” Actas Congreso Internacional 1910–2010, pp. 209–228. [See no. 2475] 1494 Barrientos Vera, T. “Arquitectura termal en Mérida. Un siglo de hal- lazgos.” Actas Congreso Internacional 1910–2010, pp. 327–344. [See no. 2475] (c) architecture 195

1495 Barroso Cabrera, R. “Arquitectura de poder en el territorio tole- dano en la antigüedad tardía y época visigoda. Los palacios de Toledo como referente en la edilicia medieval.” La ciudad medie- val, pp. 3–69, ill. [See no. 2520] 1496 Bermúdez Cano, J. M. “El Atrium del complejo episcopal Cordu- bensis. Una propuesta sobre la funcionalidad de las estructuras tardoantiguas del patio de la Mezquita de Córdoba.” Romvla 9 (2010) 315–341. 1497 Caballero Zoreda, L. “A propósito del centenario de 711. Apuntes sobre método de la Arqueología de la Arquitectura.” AHArte 22 (2012) 101–130. [This volume contains the V Jornadas Complutenses de Arte Medieval 711: El Arte entre la Hégira y el Califato de al-Andalus] 1498 Caballero Zoreda, L. “Observaciones arqueológicas sobre produc- ción arquitectónica y decorativa de las iglesias de S. Miguel de Lillo y Santianes de Pravia.” Asturias entre Visigodos y Mozárabes, pp. 89–124, ill. [See no. 2480] 1499 Carbonell Esteller, E. “Aproximación a una síntesis de la arquitec- tura en los territorios cristianos que conformarán Cataluña (siglos VI al IX).” Asturias entre Visigodos y Mozárabes, pp. 391–414, ill. [See no. 2480] 1500 Carrero, E. “La arquitectura al servicio de las necesidades litúrgi- cas. Los conjuntos de iglesias.” AHArte 19 (2009) 61–97. 1501 Cau Ontiveros, M. Á. – C. Mas Florit – G. Ripoll – F. Tuset Ber- tran – M. Valls – M. Orfila – Mª J. Rivas. “El conjunto eclesiástico de la Illa del Rei (Menorca, Islas Baleares).” HAMed 18 (2012) 415–432. 1502 Corrales Alvarez, A. “La arquitectura doméstica en Augusta Eme- rita.” Actas Congreso Internacional 1910–2010, pp. 311–326. [See no. 2475] 1503 De la Barrera Antón, J. L. “La decoración arquitectónica mar- mórea en ámbitos privados de Augusta Emerita.” Actas Congreso Internacional 1910–2010, pp. 391–410. [See no. 2475] 196 archaeology

1504 Domingo Magaña, J. A. “Revalorización de los clásico en la España tardoantigua y altomedieval. Un análisis a través de la decoración arquitectónica.” AnTard 20 (2012) 275–306, ill. 1505 Fernández Conde, F. J. “Las fuentes escritas en la investigación del prerrománico.” Asturias entre Visigodos y Mozárabes, pp. 55– 88, ill. [See no. 2480] 1506 Ferrer Grenesche, J. M. “Arquitectura y liturgia en la Hispania tardorromana y su continuidad: ‘Tres ventanas abiertas hacia un rico pasado aun vivo.’ ” Iacobus 31–32 (2012) 49–72. 1507 Gijón Gabriel, Ma. E. and A. Ma. Montalvo Frías. “El Circo Romano de Mérida.” Actas Congreso Internacional 1910–2010, pp. 195–208. [See no. 2475] 1508 Gutiérrez Lloret, S. and P. Canovas Guillen. “Construyendo el siglo VII: arquitecturas y sistemas constructivos en El Tolmo de Minateda.” El Siglo VII Frente al Siglo VII, pp. 91–132, ill. [See no. 2273, critical analysis is in entry 3 in HEpig 18 (2012) 3–4] 1509 Hidalgo Prieto, R. “Sobre el supuesto centro de culto Cristiano del anfiteatro de Córdoba.” Habis 43 (2012) 249–274. 1510 Lagarda Mata, F. Las basílicas paleocristianas de las Baleares. Ferran Lagarda Mata-Sobradiel, 2012. 232 p. ill. 1511 Martínez Jiménez, J. “The continuity of Roman water supply sys- tems in Post-Roman Spain: the case of Valentia, a reliable exam- ple?” ArkeoGazte 1 (2011) 125–144, ill. 1512 Martínez Jiménez, J. “Reuse, Repair and Reconstruction. Func- tioning aqueducts in post-Roman Spain.” Make-do and Mend, pp. 27–42. [See no. 2343] 1513 Mateos Cruz, P. and A. Pizzo. “Los edificios de ocio y representa- ción. El teatro y el anfiteatro de Augusta Emerita.” Actas Congreso Internacional 1910–2010, pp. 173–194. [See no. 2475] 1514 Moreno Martín, F. J. La arquitectura monástica hispana entre la tardoantigüedad y la alta edad media. British Archaeological Reports. International Series, 2287. Oxford: Archaeopress, 2011. 716 p. ill. (c) architecture 197

1515 Quirós Castillo, J. A. “Archaeology of Architecture and Archaeology of houses in Early Medieval Europe.” AA 9 (2012) 131–138, ill. 1516 Quirós Castillo, J. A. and M. Fernández Mier. “Para una historia social de la arquitectura monumental altomedieval asturiana.” Asturias entre Visigodos y Mozárabes, pp. 27–54, ill. [See no. 2480] 1517 Ripoll, G. “Arquitectura religiosa hispánica entre los siglos IV y X. Paradojas y dialéctica de la investigación.” Medievalia 15 (2012) 67–70. 1518 Ripoll, G. – E. Carrero – D. Rico – F. Tuset Bertran – I. Velázquez – A. López Batlle – C. Mas – M. Valls and M. A. Cau. “La arquitec- tura religiosa hispánica del siglo IV al X y el proyecto del Corpus Architecturae Religiosae Europeae—CARE-Hispania.” HAMed 18 (2012) 45–73. 1519 Santacruz Sánchez de Rojas, G. “La arquitectura mozárabe, ori- gen de la toledana.” Crónica mozárabe 82 (2012) 19–32. 1520 Tejado Sebastián, J. Ma. “Castros militares altomedievales en el alto Valle del Iregua (La Rioja, España): Una realidad poco común.” ArchMed 38 (2011) 137–181. 1521 Trillmich, W. “Algo más que cien años de estudios sobre el ‘pór- tico del foro’ (plataforma oriental).” Actas Congreso Internacional 1910–2010, pp. 229–246. [See no. 2475] 1522 Untermann, M. “Saint-Denis y St. Gallen: aspectos de la arquitec- tura religiosa en el reino carolingio.” Asturias entre Visigodos y Mozárabes, pp. 229–286, ill. [See no. 2480] 1523 Valls, M. “Revisión planimétrica del edificio religioso de Sidillà (Foixà, Girona).” Vuitenes Jornades d’Arqueologia de les Comar- ques de Girona, pp. 447–450. [See no. 2571] 1524 Vaz, J. I. L. “A arquitectura paleocristã da Lusitânia Norte.” Máthe- sis 20 (2011) 99–128. 1525 Vidal Álvarez, S. “Maqueta de la basílica de Santa María de Melque.” ZArq 15 (2011) 273, ill. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 3; See no. 2390] 198 archaeology

1526 Vigil-Escalera Guirado, A. “Apuntes sobre la arquitectura de los hogares y hornos domésticos altomedievales del centro de la península ibérica (siglos V–VIII d.C.).” AA 9 (2012) 165–180, ill. (D) Art

1527 Ali, N. “Pour une étude globale de l’iconographie des omeyyades de Syrie et d’Espagne (VIII–XI): le cas des calendriers et des thè- mes agricoles.” AHArte 22 (2012) 9–26. [This volume contains the V Jornadas Complutenses de Arte Medieval 711: El Arte entre la Hégira y el Califato de al-Andalus] 1528 Coroneo, R. “Asturias y Bizancio: arte e ideología.” Asturias entre Visigodos y Mozárabes, pp. 209–228, ill. [See no. 2480] 1529 Fernandes, P. A. “Friso de los leones.” ZArq 15 (2011) 172–173, ill. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 3; See no. 2390] 1530 García Moreno, L. A. “El rey D. Rodrigo aregando a sus tropas en la batalla del Guadalete.” ZArq 15 (2011) 140–141, ill. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 3; See no. 2390] 1531 Martí i Aixalà, J. “Tarragona i el pas cap a una ciutat Cristiana: fonts artístiques i epigràfiques.” Pau, Fructuós i el Cristianisme Primitiu a Tarragona, pp. 397–406. [See no. 2546] (E) Epigraphy

1532 Abascal Palazón, J. M. “Ambrosio de Morales como informante epigráfico: un debate abierto.” Veleia 29 (2012) 395–414. 1533 Abascal Palazón, J. M. and R. Cebrián Fernández. “Grafitos ­cerámicos de Segóbriga (1997–2006).” Lvcentvm 26 (2007)127– 171, ill. [Analysis in HEpig 16 (2010) 119, no. 333] 1534 Alfayé Villa, S. M. – Ma. C. González – J. Ma. Gorrochategui Chur- ruca. “Deis Queunur(is): Nuevo teónimo del noroeste hispano. Relectura del ara de La Vid (Pola de Gordón), León. Hispania Citerior.” Veleia 29 (2012) 415–426. 1535 Alföldy, G. “Tausend Jahre Epigraphische Kultur in Römischen Hispanien: Inschriften, Selbstdarstellung und Sozialordnung.” Lvcentvm 30 (2011) 187–220. 1536 Amador de los Ríos, R. and J. Amador de los Ríos. “Mezquita de Cristo de la Luz: del hallazgo de la inscripción fundacional a la declaración de monumento.” Tulaytula 15 (2011) 37–46. 1537 Armada Pita, X.-L. and M. Martín Seijo. “Novidades sobre o culto a Sta. Baia/ Eulalia e a archeoloxía paleocristiá do NO. peninsu- lar.” Larouco 4 (2007) 123–140. 1538 Barreda Pascual, A. “Sobre las idas y venidas del sitio Iliturgi: una historia para CIL II/7, 8* con final sorprendente.” Veleia 29 (2012) 245–254. 1539 Canto García, A. J. “Precinto.” ZArq 15 (2011) 159–160, ill. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 3; See no. 2390] 1540 Canto García, A. J. “Precinto Licitud en al-Andalus.” ZArq 15 (2011) 161, ill. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 3; See no. 2390] 1541 Canto García, A. J. “Pacto de paz de Sevilla.” ZArq 15 (2011) 162, ill. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 3; See no. 2390] (e) epigraphy 201

1542 Canto García, A. J. “Precinto.” ZArq 15 (2011) 163, ill. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 3; See no. 2390] 1543 Canto García, A. J. “Precinto reparto de al-Andalus.” ZArq 15 (2011) 164, ill. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 3; See no. 2390] 1544 Canto García, A. J. “Precinto reparto lícito.” ZArq 15 (2011) 165, ill. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 3; See no. 2390] 1545 Canto García, A. J. “Felús esturión.” ZArq 15 (2011) 166, ill. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 3; See no. 2390] 1546 Canto García, A. J. “Felús Estrella.” ZArq 15 (2011) 167, ill. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 3; See no. 2390] 1547 Canto García, A. J. “Felús al-Andalus.” ZArq 15 (2011) 168, ill. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 3; See no. 2390] 1548 Canto García, A. J. “Felús con casco a la derecha.” ZArq 15 (2011) 169, ill. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 3; See no. 2390] 1549 Canto García, A. J. “Felús con casco.” ZArq 15 (2011) 170, ill. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 3; See no. 2390] 1550 Carbonell Manils, J. – J. Carranza Cruz – H. Gimeno Pascual. “Una inscripción cristiana de Peñaflor (Sevilla).” AAC 20 (2009) 483–490, ill. [Critican analysis in entry 315 in HEpig 18 (2012) 167–168] 1551 Carbonell Manils, J. “Singularidades en la tradición epigráfica cristiana de la Bética occidental.” Espacios, Usos y Formas de la Epigrafía Hispana, pp. 85–96, ill. [See no. 2469, critical analysis in entries 163–164, 306 HEpig 18 (2012) 96, 161] 1552 Cardim Ribeiro, J. “A re-interpretação de monumentos epigráfi- cos em contextos secundários e as inscrições de Sintra (Portugal): o polissémico caso da grande tábula dos Aelii (CIL II 267) [Parte 2].” Veleia 29 (2012) 279–306. 1553 Claveria, M. – A. Moro García – I. Rodà. “Sarcófagos e inscripciones hallados en las recientes excavaciones de Sant Pere de Terrassa (Egara, Barcelona).” La due patrie acquisite, pp. 129–147, ill. [Analysis in HEpig 17 (2011) 16–17, no. 25; See no. 2472] 1554 Cordero Ruiz, T. and I. Martín Viso. “Sobre los usos y la crono- logía de las pizarras numerales: Reflexiones a partir del caso del 202 archaeology

yacimiento de Valdelobos (Montijo, Badajoz).” AEArq 85 (2012) 253–266, ill. 1555 Corell, J. and X. Gómez Font. Inscripcions romanes del País ­Valencià V. Valentia i el seu territori. Nova edició corregida i aug- mentada. Fonts històriques valencianes, vol. 44. Valencia, 2009. 334 p. ill. [Critical analysis of inscription number 161 is in entry 476 in HEpig 18 (2012) 237] 1556 Cortes Hernández, S. “Fragmentos de credo epigráfico.” ZArq 15 (2011) 266–267, ill. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 3; See no. 2390] 1557 Cuadrado Prieto, M. M. “Orza con inscripción.” ZArq 15 (2011) 287, ill. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 3; See no. 2390] 1558 Dávila Serrano, A. F. “Inscripción en árabe sobre hueso.” ZArq 15 (2011) 274, ill. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 3; See no. 2390] 1559 Díaz, P. C. and I. Martín Viso. “Una contabilidad esquiva: las pizarras numerales visigodas y el caso de el Cortinal de San Juan.” Between Taxation and Rent, pp. 221–250. [See no. 2234] 1560 Fernández Martínez, C. and R. Carande Herrero. “Carmina Latina Epigraphica de la Bética Romana.” Las primeras piedras de nues- tra poesía, pp. 60–67, ill. [See no. 2241; Analysis in HEpig 16 (2010) 70, no. 162] 1561 Fernández Martínez, C. and R. Carande Herrero. “Carmina Latina Epigraphica de la Bética Romana.” Las primeras piedras de nues- tra poesía, pp. 338–341, ill. [See no. 2241; Analysis in HEpig 16 (2010) 186–187, no. 530] 1562 Fernández Martínez, C. and R. Carande Herrero. “Carmina Latina Epigraphica de la Bética Romana.” Las primeras piedras de nues- tra poesía, pp. 342–344, ill. [See no. 2241; Analysis in HEpig 16 (2010) 187–188, no. 531] 1563 Fernández Martínez, C. and R. Carande Herrero. “Carmina Latina Epigraphica de la Bética Romana.” Las primeras piedras de nues- tra poesía, pp. 355–362, ill. [See no. 2241; Analysis in HEpig 16 (2010) 189–190, no. 533] (e) epigraphy 203

1564 García Lobo, V. and Ma. E. Martín López. “Las inscripciones diplomáticas (siglos VI a XII).” MCV 41 (2011) 87–108. [This is a special issue entitled, Le droit hispanique latin du VIe au XIIe siècle/ El derecho hispánico latino de los siglos VI al XII] 1565 García Lobo, V. “La impaginatio en las inscripciones visigóticas. Las Aras de San Miguel de Escalada,” Impaginatio, pp. 9–26, ill. [See no. 2309] 1566 Giangrande, G. “La inscripción de Córdoba y el hexámetro rít- mico Latino” Veleia 27 (2010) 373–374. [Dated 642] 1567 Gil, J. “Inimicus.” Habis 40 (2009) 247–250. [Vives, ICERV 318, analysis in entry 49 in HEpig 18 (2012) 34–36] 1568 Gilsanz Stanger, F. “La poesía de Sedulio y Eugenio de Toledo en dos inscripciones hispanas del siglo VII.” CFC 25 (2005) 68– 74, ill. [Analysis en HEpig 17 (2011) 4–5, no. 5 and 75–76, no. 117] 1569 Gimeno Pascual, H. “El hábito epigráfico en el contexto arqui- tectónico hispánico del siglo VII.” El Siglo VII Frente al Siglo VII, pp. 31–44, ill. [See no. 2273, critical analysis in entries 51, 169, 305, 390, and 439 in HEpig 18 (2012) 36–37, 101, 160–161, 201, 221–222] 1570 Gimeno Pascual, H. and J. del Hoyo. “La epigrafía medieval astu- riana. Los epígrafes de la iglesia de San Juan de Santianes de Pra- via.” Asturias entre Visigodos y Mozárabes, pp. 13–26, ill. [See no. 2480] 1571 Gimeno Pascual, H. “Supersunt adhuc lapidis hostiles minae: de nuevo sobre la inscripción de Honorato, pontífice hispalense.” Veleia 29 (2012) 83–98. 1572 González Blanco, A. “La epigrafía Cristiana y el culto a las reli- quias.” MEcclesiae 35 (2011) 159–164. 1573 González Germain, G. “Las ‘schedae epigraphicae’ de M. Antonius Prudens en los papeles de Matal, Pighius y Egio.” Veleia 29 (2012) 123–134. 1574 Gorostidi Pi, D. “El paisaje epigráfico tarraconense en época tardoantigua: las inscripciones paleocristianas.” Mors Omnibvs Instat, pp. 529–548. [See no. 2355] 204 archaeology

1575 Gorostidi, Pi D. “Nou fragment de la inscripció paleocristiana RIT 1036.” BArq 30 (2008) 141–149, ill. [Analysis in HEpig 17 (2011) 88–89, no. 144] 1576 Gutiérrez Cuenca, E. and J. A. Hierro Gárate. “Dos anillos con inscripción procedentes de la necrópolis de Santa María de Hito (Cantabria).” Pyrenae 40 (2009) 149–173, ill. [Critical analysis in entries 110–111 in HEpig 18 (2012) 68–69] 1577 Guzmán Almagro, A. “El uso de las fuentes en la recopilación epigráfica de Aquiles Estaco (Biblioteca Vallicelliana, ms. B.104.” Veleia 29 (2012) 169–180. 1578 Higgs, J. L. “Some observations on Visigothic Architecture and its influence on the British Isles.” JES (2011-September) on-line journal. 1579 Hoyo, J. del “Nueva lectura del CLE 1986.” XII Congressus Interna- tionalis Epigraphiae Graecae et Latinae, pp. 735–740, ill. [See no. 2485; Analysis in HEpig 16 (2010) 154–155, no. 455] 1580 Iranzo Abellán, S. “Inscripciones Métricas.” La Hispania Visigótica y Mozárabe, pp. 387–395. [See no. 2322] 1581 Mariné, M. “Pizarra.” ZArq 15 (2011) 171, ill. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 3; See no. 2390] 1582 Mariné, M. “Pizzara con ejercicio escolar.” ZArq 15 (2011) 221, ill. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 3; See no. 2390] 1583 Mariné, M. “Censo- pago o cobro- en especie, en una pizarra frag- mentada.” ZArq 15 (2011) 260–261, ill. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 3; See no. 2390] 1584 Martín Camacho, J. “Dibujando poemas: acerca de la transcrip- ción de los CLE al papel del caso de Ambrosio de Morales.” Veleia 29 (2012) 195–205. 1585 Mayer i Olivé, M. “De la piedra al manuscrito: un proceso para la conservación de la epigrafía.” Veleia 29 (2012) 101–122. 1586 Mayer i Olivé, M. “La nova lauda en mosaic d’Empuriès alguns suggeriments de lecturas.” SEBarc 6 (2008) 145–150. [Analysis in HEpig 17 (2011) 39, no. 70] (e) epigraphy 205

1587 Morales Salcedo, F. “Inscripción funeraria de Marwan b. Isa.” ZArq 15 (2011) 294, ill. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 3; See no. 2390] 1588 Niquet, H. “Jews in the Iberian Peninsula in Roman times.” SCI 23 (2004) 159–185, ill. [Analysis in HEpig 10 (2010) 202–203, no. 562] 1589 Niquet, H. “Christians at late Roman Tarraco: a reappraisal of the evidence.” XII Congressus Internationalis Epigraphiae Graecae et Latinae, pp. 1021–1027, ill. [Analysis in HEpig 10 (2010) 203, no. 565, See no. 2485] 1590 Núñez Marcén, J. – D. Martínez – Ma. P. Ciprés Torres – J. Ma. Gorrochategui Churruca. “Nueva ara dedicada a Mater Dea procedente de Veleia (Iruña de Oca, Alava).” Veleia 29 (2012) 441–452. 1591 Olcoz Yanguas, S. and M. Ma. Medrano Marqués. “Apostilla al nombre antiguo de Cascante (Navarra).” Veleia 29 (2012) 427–430. 1592 Ordóñez Agulla, S. M. and S. García-Dils de la Vega “Un falso epi- gráfico materializado: IHC 19* y la construcción del relato mítico de los orígenes de Sanlúcar la Mayor (Sevilla).” Veleia 29 (2012) 229–244. 1593 Orlandi, S. and G. L. Gregori. “Die Epigraphik der römisch- ­barbarischen Zeit.” Rom und die Barbaren, pp. 277–281. [See no. 2379] 1594 Pérez González, C. and O. Reyes Hernando. “Vida y muerte en las Pizzaras (Segovia): transformaciones funcionales en la antigüe- dad tardía.” Oppidum 8–9 (2012–2013) 203–227. 1595 Pérez González, C. and O. Reyes Hernando. “Proyecto de inves- tigación, Las Pizarras (Coca, Segovia): campaña arqueológica del año 2008.” Oppidum 5 (2009) 7–38. 1596 Pérez González, C. and O. Reyes Hernando. “Proyecto de inves- tigación, Las Pizarras (Coca, Segovia): 2009.” Oppidum 5 (2009) 113–140. 1597 Ramirez Sánchez, M. “La tradición de la epigrafía Antigua en las inscripciones hispanas de los siglos XV y XVI.” Veleia 29 (2012) 255–278. 206 archaeology

1598 Rodríguez Colmenero, A. “Otro vestigio de eremitismo: la inscrip- ción altomedieval (?) del santuario de Nosa Señora do Xurés (Lobios).” Larouco 4 (2007) 235, ill. 1599 Rodríguez Gutiérrez, O. – S. García Dils de la Vega – S. Ordoñez Agulla. “Nuevas inscripciones romanas de Ilipa.” Ilipa Antiqua: de la Prehistoria a la época romana, pp. 321–340, ill. [Analysis in HEpig 17 (2011) 70, no. 111, See no. 2508] 1600 Sabio González, R. “Inscripción fundacional de la alcazaba de Mérida.” ZArq 15 (2011) 142–143, ill. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 3; See no. 2390] 1601 Salamanqués Pérez, V. “Nuevos datos para la epigrafía de la pro- vincia de Cáceres en la correspondencia de Fidel Fita con Anto- nio Sánchez y Juan Sanguino y Michel.” Espacios, Usos y Formas de la Epigrafía Hispana, pp. 323–330, ill. [See no. 2469, critical analysis in entry 78 in HEpig 18 (2012) 48–49] 1602 Sánchez Velasco, J. “Puebas arqueológicas de la falsedad de la ins- cripción ‘IHC’ 65: la necesaria simbiosis entre epigrafía y arqueo- logía para el conocimiento de la Antigüedad Tardía en la Bética.” Veleia 29 (2012) 55–70. 1603 Santiago Fernández, J. de “La impaginatio en las inscripciones visigodas,” Impaginatio, pp. 177–194, ill. [See no. 2309] 1604 Sastre de Diego, I. “Aristocracia, cristianismo y epigrafía laica en la Hispania tardoantigua.” Veleia 29 (2012) 17–28. 1605 Vega Pato, T. and A. Rodríguez Colmenero. “La misteriosa inscrip- ción altomedieval de Ponte do Barco (Pobra de Tribes, Ourense).” Larouco 4 (2007) 233–234, ill. 1606 Végh, J. “Vita, mores et aetas: aspectos del hábito epigráfico ­funerario en la Hispania tardoantigua.” Mors Omnibvs Instat, pp. 549–558. [See no. 2355] 1607 Velázquez Soriano, I. (et al). “Badajoz/Mérida, no. 18.” HEpig 16 (2010) 15–16. [Analysis of, J. Arce, “La inscripción del puente de Emerita (483 d.C.) y el dominio de la Península Ibérica en época del rey visigodo Eurico.” Anas 19–20 (2006–2007) 43–48] (e) epigraphy 207

1608 Velázquez Soriano, I. “El Puente de Mérida: algo más que un pro- blema de traducción.” Pyrenae 39 (2008) 127–135. [Includes analysis and responses by the three authors—J. Arce, “Aportaciones a la discusión sobre la traducción e interpretación de la inscripción del Puente de Mérida de época del rey Eurico (483 d.C.).” Pyrenae 39 (2008) 143–145, ill, and M. Koch, “Nunc tempore potentis Getarum Eurici regis. El impacto visigodo en Hispania a través de la inscripción del Puente de Mérida (483 d.C.).” Pyrenae 39 (2008) 137–142, in HEpig 17 (2011) 7–11] 1609 Velázquez Soriano, I. “Las inscripciones.” El tesoro visigodo de Torredonjimeno, pp. 251–278. [See no. 2274, critical analysis is in entries 174–191 in HEpig 18 (2012) 104–114] 1610 Velázquez Soriano, I. “Pizarra de Carrio.” ZArq 15 (2011) 288– 289, ill. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 3; See no. 2390] (F) Minor Arts

1611 Abura, J. “Die 101 spätantiken Kapitelle von Toledo (Spanien).” AATard 19 (2010) 25–31. 1612 Alba Calzado, M. “La industria artesana en Avgvsta Emerita.” Actas Congreso Internacional 1910–2010, pp. 345–364. [See no. 2475] 1613 Almagro Gorbea, Ma. J. “El cuenco de vidrio tardorromana con gotas y cabujones de Guarromán, Jaén.” Lvcentvm 29 (2010) 149–162, ill. 1614 Alonso Abad, Ma. P. “Esenciero.” ZArq 15 (2011) 290–291, ill. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 3; See no. 2390] 1615 Alvarez Martínez, J. Ma. and T. Nogales Basarrate. “Las produc- ciones pictóricas y musivas emeritenses.” Actas Congreso Interna- cional 1910–2010, pp. 463–490. [See no. 2475] 1616 Alvarez Pérez, A. – I. Rodà de Llanza – M. Riera Rullán – A. Gutiérrez García Moreno – A. Domènech. “Primers resultats dels estudis dels elements marmoris del iaciment de l’Antiguitat Tardana del Plan de ses Figueres de l’Illa de Cabrera.” BSALul·liana 67 (2011) 55–72. 1617 Amorós Ruiz, V. – V. Cañavate Castejón – S. Gutiérrez Lloret – J. Sarabia Bautista. “Cerámica altomedieval en el Tolmo de Mina- teda (Hellín, Albacete, España).” Atti del IX Congresso Internazio- nale sulla Ceramica Medievale nel Mediterraneo, pp. 246–258. [See no. 2481] 1618 Arezes, A. C. M. “Materiais de adorno visigótico de Patalou-Nisa.” Portugalia 31–32 (2010–2011) 65–82, ill. 1619 Arias Sánchez, I. “Espada.” ZArq 15 (2011) 138, ill. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 3; See no. 2390] 1620 Arias, Sánchez, I. “Candil de doble piquera.” ZArq 15 (2011) 175, ill. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 3; See no. 2390] (f) minor arts 209

1621 Arias Sánchez, I. “Condensador de alambique.” ZArq 15 (2011) 223, ill. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 3; See no. 2390] 1622 Arias Sánchez, I. “Molde de fundición.” ZArq 15 (2011) 246, ill. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 3; See no. 2390] 1623 Arias Sánchez, I. “Capitel.” ZArq 15 (2011) 284–285, ill. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 3; See no. 2390] 1624 Ariño, E. and S. Dahí. “La cerámica de los yacimientos rurales de la provincia de Salamanca (España) entre la Antigüedad Tardía y la alta Edad Media (350–700).” ArchMed 39 (2012) 371–383. 1625 Azuar Ruiz, R. “Brasero.” ZArq 15 (2011) 227, ill. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 3; See no. 2390] 1626 Barragán Valencia, Ma. del C. “Un conjunto de cerámica tardoan- tigua procedente de la Atalaya de la Moranilla (Écija, Sevilla).” Romvla 11 (2012) 249–272. 1627 Beltrán de Heredia Bercero, J. “Premses vineres i instal.lacions vinícoles a Barcino.” Barcino I. Marques i terrisseries d’àmfores al Pla de Barcelona, pp. 119–130, ill. [See no. 2231] 1628 Bermúdez Cano, J. M. “Nuevo elemento de escultura decorativa visigoda de la comarca de Priego (Córdoba): una pilastra-jamba de la sierra de Albayate.” Antiquitas 23 (2011) 189–196, ill. 1629 Bermúdez Cano, J. “Mobiliario litúrgico del complejo cultural Cris- tiano de Cercadilla, Córdoba (Columnitas, Estípites y Mensa).” Romvla 10 (2011) 277–306, ill. 1630 Bernal Casasola, D. and M. Bonifay. “Importaciones y consumo alimenticio en las ciudades tardorromanas del mediterráneo nor- occidente (ss. VI–VIII d.C.): la aportación de las ánforas.” Espacios urbanos en el occidente mediterráneo, pp. 45–64, ill. [See no. 2280] 1631 Berni Millet, P. and J. Moros Díaz.” Los sellos in planta pedis de las ánforas olearias béticas Dressel 23 (primera mitad siglo V d.C.).” AEArq 85 (2012) 193–219, ill. 1632 Blanco García, J. F. Cerámica histórica en la provincia de Sego- via, I: Del Neolítico a época visigoda (V milenio–711 d.C.). Segovia: NRT, 2003. 187 p. ill. 210 archaeology

1633 Bustamente Álvarez, M. “La terre sigillée hispanique tardive: un état de question à la lumière de nouvelles découvertes.” Rei Cre- tariae Romanae Fautores, Acta 42, pp. 337–347. [See no. 2554] 1634 Bustamente Álvarez, M. and F. J. Heras. “Nouvelles données stratigraphiques pour la connaissance de la forme Hayes 56 en ARSW-D à Augusta Emerita (Mérida, Badajoz/Espagne).” Rei Cre- tariae Romanae Fautores, Acta 42, pp. 349–354. [See no. 2554] 1635 Carreño Cascón, C. “Una pequeña muestra de la terra sigillata procedente de un control urbano en Lucus Augusti.” Larouco 4 (2007) 141–178, ill. 1636 Carreras Montfort, C. “Circulació amfòrica al port de la Barcino tardoantiga: segles V a VII d.C.” Quarhis 8 (2012) 38–52. 1637 Casanovas, A. “El tresor de Torredonjimeno ( Jaén). Aspectos tèc- nics i descriptius.” Torredonjimeno, pp. 15–30. [See no. 2411, critical analysis is in entry 192 in HEpig 18 (2012) 14] 1638 Cau Ontiveros, M. A. – E. Tsantini – J. Mª. Gurt Esparraguera. “Late Roman coarse wares and cooking wares from Son Peretó (Mallorca, Balearic Islands): archaeometrical approach.” LRCW 3, pp. 193–206, ill. [See no. 2340] 1639 Centeno Cea, I. Ma. – A. L. Palomino Lázaro – L. M. Villadongas García. “Contextos cerámicos de la primera mitad del s. V en el interior de la Meseta. El yacimiento de las Lagunillas (Aldeamayor de San Martín, Valladolid).” BSAA (Arq) 76 (2010) 91–143, ill. 1640 Contreras Martínez, M. “Pendiente de oro.” ZArq 15 (2011) 218, ill. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 3; See no. 2390] 1641 Contreras Martínez, M. “Fíbula.” ZArq 15 (2011) 219, ill. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 3; See no. 2390] 1642 Contreras Martínez, M. “Broche de cinturón liriforme.” ZArq 15 (2011) 220, ill. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 3; See no. 2390] 1643 Contreras Martínez, M. “Azada de hierro.” ZArq 15 (2011) 236, ill. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 3; See no. 2390] (f) minor arts 211

1644 Contreras Martínez, M. “Hacha.” ZArq 15 (2011) 237, ill. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 3; See no. 2390] 1645 Contreras Martínez, M. “Peine cardador.” ZArq 15 (2011) 238, ill. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 3; See no. 2390] 1646 Contreras Martínez, M. “Rueda de Molino.” ZArq 15 (2011) 239, ill. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 3; See no. 2390] 1647 Contreras Martínez, M. “Podadera.” ZArq 15 (2011) 240, ill. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 3; See no. 2390] 1648 Cortes Hernández, S. “Reproducción de corona votiva.” ZArq 15 (2011) 151–153, ill. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 3; See no. 2390] 1649 Cortes Hernández, S. “Réplica de la corona votiva de Recesvinto.” ZArq 15 (2011) 154, ill. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 3; See no. 2390] 1650 Cortes Hernández, S. “Replica de la corona votiva de Suintila.” ZArq 15 (2011) 155, ill. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 3; See no. 2390] 1651 Cortes Hernández, S. “Ponderal.” ZArq 15 (2011) 230, ill. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 3; See no. 2390] 1652 Cortes Hernández, S. “Ponderal.” ZArq 15 (2011) 253, ill. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 3; See no. 2390] 1653 Cortes Hernández, S. “Bote o arqueta.” ZArq 15 (2011) 268– 269, ill. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 3; See no. 2390] 1654 Cortes Hernández, S. “Capitel.” ZArq 15 (2011) 271, ill. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 3; See no. 2390] 1655 Cortes Hernández, S. “Candelero.” ZArq 15 (2011) 286, ill. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 3; See no. 2390] 1656 Cruz Villalón, Ma. “La escultura visigoda de Mérida. Bosquejo histo- riográfico.” Actas Congreso Internacional 1910–2010, pp. 587–604. [See no. 2475] 1657 Cruz Villalón, M. “La plástica asturiana y su relación con la crea- ción visigoda y la andalusí.” Asturias entre Visigodos y Mozárabes, pp. 147–178, ill. [See no. 2480] 212 archaeology

1658 Cuadrado Prieto, M. A. “Candil.” ZArq 15 (2011) 178, ill. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 3; See no. 2390] 1659 Cuadrado Prieto, M. M. “Olla.” ZArq 15 (2011) 180, ill. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 3; See no. 2390] 1660 Cuadrado Prieto, M. M. “Botella.” ZArq 15 (2011) 190, ill. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 3; See no. 2390] 1661 Cuadrado Prieto, M. M. “Cántaro.” ZArq 15 (2011) 193, ill. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 3; See no. 2390] 1662 Cuadrado Prieto, M. M. “Jarra.” ZArq 15 (2011) 194, ill. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 3; See no. 2390] 1663 Dahi Elena, S. and C. Martín Chamoso. “Un vaso de Terra Sigillata Hispánica Tardía con decoración singular procedente de la Villa romana de Saelices El Chico (Salamanca, España).” AEArq 85 (2012) 221–228, ill. 1664 Dahi Elena, S. Contextos Cerámicos de la Antigüedad Tardía y Alta Edad Media (Siglos IV–VIII D.C.) en los asentamientos rurales de la Lusitania septentrional (provincia de Salamanca, España). BAR International Series, vol. 2401. Oxford: Archaeopress, 2012. viii– 241 p. ill. 1665 Dávila Serrano, A. F. “Maqueta de puerta de recinto fortificado islámico.” ZArq 15 (2011) 135, ill. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 3; See no. 2390] 1666 Dávila Serrano, A. F. “Fíbula aquiliforme.” ZArq 15 (2011) 136, ill. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 3; See no. 2390] 1667 Dávila Serrano, A. F. “Espada de Boadilla.” ZArq 15 (2011) 139, ill. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 3; See no. 2390] 1668 Dávila Serrano, A. F. “Tapadera.” ZArq 15 (2011) 188, ill. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 3; See no. 2390] 1669 Dávila Serrano, A. F. “Jarro.” ZArq 15 (2011) 191, ill. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 3; See no. 2390] 1670 Dávila Serrano, A. F. “Cuenco carenado.” ZArq 15 (2011) 192, ill. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 3; See no. 2390] 1671 Domingo Magaña, J. A. “Talleres locales e influencias en el nor- deste peninsular en época paleocristiana y visigoda: tres posibles stipites de altar.” Pyrenae 41 (2010) 141–160. (f) minor arts 213

1672 Domingo Magaña, J. A. Capiteles Tardorromanos y Visigodos en la Península Ibérica (Siglos IV–VIII d.C.). Documenta, vol. 13. Tarra- gona: Institut Català d’Arqueologia Clàssica, 2011. 398 p. ill. 1673 Eger, Ch. – M. Nawroth – A. U. Stylow. “Una cruz de oro del Tesoro de Torredonjimeno en Moscú: redescubrimiento del anti- guo hallazgo en una colección privada alemana.” El tesoro visi- godo de Torredonjimeno, pp. 311–324. [See no. 2274, critical analysis is in entry 173 in HEpig 18 (2012) 103–104] 1674 Escudero Aranda, J. “Medallón orlado de roleos con anágrama.” ZArq 15 (2011) 156, ill. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 3; See no. 2390] 1675 Escudero Aranda, J. “Instrumentos quirúrgicos.” ZArq 15 (2011) 222, ill. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 3; See no. 2390] 1676 Escudero Aranda, J. “Molde de candil metálico.” ZArq 15 (2011) 247, ill. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 3; See no. 2390] 1677 Fernandes, P. A. “Pilar de grifos.” ZArq 15 (2011) 280–281, ill. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 3; See no. 2390] 1678 Fernández Fernández, A. “Datos preliminares sobre las ánforas orientales tardías de dos yacimientos de Vigo (Galicia, España), con el ejemplo de un contexto de la primera mitad del s. VII.” Rei Cretariae Romanae Fautores, Acta 42, pp. 355–362. [See no. 2554] 1679 Fernández Fernández, A. and F. Pérez Losada. “Una gran crátera tardorromana con decoración pintada aparecida en la villa de Toralla (Vigo, Galicia, España).” LRCW 3, pp. 149–156, ill. [See no. 2340] 1680 Ferrer Sierra, S. and A. Rodríguez Colmenero. “Crismones paleo- cristianos en un arco del viaducto romano de Ponte Bibei (Pobra de Trives, Ourense).” Larouco 4 (2007) 229–230, ill. 1681 Gallego García, Ma. del Mar. “La secuencia cerámica de época visigoda de Vega Baja. Una primera aproximación.” Espacios urbanos en el occidente mediterráneo, pp. 315–326, ill. [See no. 2280] 1682 Gamo Parras, B. “Aldaba, cuchillo y mesita de madera de friso corridor con motivo vegetal.” ZArq 15 (2011) 174, ill. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 3; See no. 2390] 214 archaeology

1683 Gamo Parras, B. “Conjunto de cerámicas de El Tolmo de Mina- teda.” ZArq 15 (2011) 182–183, ill. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 3; See no. 2390] 1684 Gamo Parras, B. “Templén.” ZArq 15 (2011) 213, ill. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 3; See no. 2390] 1685 Gamo Parras, B. “Broche de cinturón de placa rígida. Broche de cinturón liriforme. Placa de broche de cinturón.” ZArq 15 (2011) 216–217, ill. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 3; See no. 2390] 1686 Gamo Parras, B. “Legón, hoz y Azuela.” ZArq 15 (2011) 241, ill. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 3; See no. 2390] 1687 Gamo Parras, B. “Balanza.” ZArq 15 (2011) 242, ill. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 3; See no. 2390] 1688 Gamo Parras, B. “Ungüentario.” ZArq 15 (2011) 252, ill. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 3; See no. 2390] 1689 García Moreno, L. A. “Molde de un ladrillo con grafito de una galera.” ZArq 15 (2011) 137, ill. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 3; See no. 2390] 1690 García Moreno, L. A. “Naves del Bajo Imperio, Dromones y Pam- philios, siglos V al IX.” ZArq 15 (2011) 254–255, ill. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 3; See no. 2390] 1691 Gómez de la Torre Verdejo, A. “Platillo de balanza, molde bivalve para pendiente y colgante en forma de hoja.” ZArq 15 (2011) 244–245, ill. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 3; See no. 2390] 1692 Gómez de la Torre Verdejo, A. “Objetos de vidrio.” ZArq 15 (2011) 250–251, ill. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 3; See no. 2390] 1693 Gómez de la Torre Verdejo, A. “Plato, spatheion, opercula.” ZArq 15 (2011) 256–257, ill. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 3; See no. 2390] 1694 Gonçalves, M. J. “Evidências do comércio no Mediterrâneo antigo. A cerâmica verde e manganês presente num arrabalde islâmico de Silves (Portugal).” Atti del IX Congresso Internazionale sulla Ceramica Medievale nel Mediterraneo, pp. 181–184. [See no. 2481] (f) minor arts 215

1695 González Martín, J. “La cruz visigoda, tricúspulo, de la Abadía cis- terciense de Fontfroide.” Crónica mozárabe 67 (2007) 28–30. 1696 Gutiérrez Cuenca, E. – P. Arias Cabal – R. Ontañón Peredo – J. Á. Hierro Gárate – E. Ma. Pereda Rosales. “El broche de cin- turón de tipo visigodo de la Galería Inferior de La Garmamore.” Mundos medievales: espacios, sociedades y poder, I: 335–353, ill. [See no. 2444] 1697 Gutiérrez Cuenca, E. and J. A. Hierro Gárate. “Instrumentos rela- cionados con la actividad textil de época tardoantigua y altome- dieval en Cantabria.” Munibe (AA) 61 (2010) 261–288. 1698 Gutiérrez Lloret, S. and J. Sarabia Bautista. “El problema de la escultura decorative visigoda del Sudeste a la luz del Tolmo de Minateda (Albacete): distribución, tipologías funcionales y talle- res.” Escultura decorativa, pp. 299–341. [See no. 2279, critical analysis is in entries 2 and 258 in HEpig 18 (2012) 3, 139] 1699 Hierro Gárate, J. A. – P. A. Fernández Vega – R. Bolado del Castillo. “Una nueva placa liriforme procedente del yacimiento arqueoló- gico de Santa Marina (Valdeolea), Cantabria.” Kobie Paleoantro- pología 29 (2010) 125–140, ill. 1700 Járrega i Domínguez, R. “The late Roman pottery imports in the east of Hispania Tarraconensis.” LRCW 3, pp. 167–173. [See no. 2340] 1701 Járrega i Domínguez, R. “Ciudad y territorio en relación con el comercio africano en la costa este de Hispania durante los siglos V y VI. La aportación de la cerámica.” Espacios urbanos en el occi- dente mediterráneo, pp. 249–254, ill. [See no. 2280] 1702 Larrén Izquierdo, H. “Conjunto cerámico.” ZArq 15 (2011) 200– 201, ill. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 3; See no. 2390] 1703 Maestre Borge, C. – E. García García – J. Vázquez Paz – M. Á. Gar- cía García. “Contextos de mediados del siglo VI d.C. procedentes de la colmatación de una cisterna romana de Hispalis (Sevilla, España).” LRCW 3, pp. 183–192, ill. [See no. 2340] 216 archaeology

1704 Magalhães, A. P. “Late sigillata from fish-salting workshop 1 in Tróia (Portugal).” Rei Cretariae Romanae Fautores, Acta 42, pp. 363–371. [See no. 2554] 1705 Marín Díaz, P. “Una aproximación a la musivaria tardoantigua en Iliberis: los mosaicos de la villa de los Vergeles (Granada).” AyT 8 (2011) 173–186. 1706 Martínez Peñín, R. and M. Crespo Díez. Metodología de análisis aplicada a los estudios de cerámica tardoantigua y medieval de la Península Ibérica. León: Lobo Sapiens, 2011. 187 p. 1 CD-ROM. 1707 Menéndez Fueyo, J. L. “Horno de cocer pan (tannúr).” ZArq 15 (2011) 185, ill. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 3; See no. 2390] 1708 Montilla Torres, I. and T. Fernández Barba. “Marmita.” ZArq 15 (2011) 186, ill. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 3; See no. 2390] 1709 Montilla Torres, I. and T. Fernández Barba. “Orza vidriada deco- rada en verde y manganese.” ZArq 15 (2011) 187, ill. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 3; See no. 2390] 1710 Museo Nacional de Ciencia y Tecnología. “Clepsidra de las gacelas de Ibn Jalaf al Muradi.” ZArq 15 (2011) 228–229, ill. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 3; See no. 2390] 1711 Navarro Ortega, A. D. “Olla.” ZArq 15 (2011) 184, ill. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 3; See no. 2390] 1712 Navarro Ortega, A. D. “Jarrito.” ZArq 15 (2011) 195, ill. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 3; See no. 2390] 1713 Navarro Ortega, A. D. “Ataifor.” ZArq 15 (2011) 196, ill. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 3; See no. 2390] 1714 Navarro Ortega, A. D. “Jarra.” ZArq 15 (2011) 197, ill. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 3; See no. 2390] 1715 Navarro Ortega, A. D. “Cazuela.” ZArq 15 (2011) 198, ill. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 3; See no. 2390] 1716 Navarro Ortega, A. D. “Jarrito.” ZArq 15 (2011) 199, ill. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 3; See no. 2390] 1717 Navarro Ortega, A. D. “Redoma.” ZArq 15 (2011) 202, ill. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 3; See no. 2390] (f) minor arts 217

1718 Navarro Ortega, A. D. “Ataifor.” ZArq 15 (2011) 203, ill. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 3; See no. 2390] 1719 Navarro Ortega, A. D. “Anafre.” ZArq 15 (2011) 225, ill. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 3; See no. 2390] 1720 Navarro Ortega, A. D. “Cangilón o arcaduz.” ZArq 15 (2011) 243, ill. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 3; See no. 2390] 1721 Nogales Basarrate, T. “Escultura romana en Augusta Emerita.” Actas Congreso Internacional 1910–2010, pp. 411–462. [See no. 2475] 1722 Norbert, H. and R. Sebastian. “Vier frühchristliche Ziegenplatten mit Reliefverzierung aus Nordafrika und Südspanien.” KJB 43 (2010) 297–314, ill. [Festschrift fur Hansgerd Hellenkemper] 1723 Osland, D. “Documenting change in Late Antique Emerita through the Ceramic Evidence.” JLA 5 (2012) 322–344, ill. 1724 Partearroyo, C. “Franja con pavón califal, llamada del Pirineo.” ZArq 15 (2011) 210–212, ill. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 3; See no. 2390] 1725 Pérez Grande, M. “Tesoro de Loja.” ZArq 15 (2011) 214–215, ill. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 3; See no. 2390] 1726 Pizzo, A. “Las canteras de granito de Augusta Emerita: localiza- ción y sistemas de explotación.” Actas Congreso Internacional 1910–2010, pp. 365–390. [See no. 2475] 1727 Quaresma, J. C. “Les importations de céramique culinaire afri- caine à Chãos Salgados, Santiago do Cacém (Mirobriga ?), Portu- gal.” LRCW 3, pp. 157–166, ill. [See no. 2340] 1728 Quaresma, J. C. and R. Morais. “Eastern Late Roman fine ware imports in Bracara Augusta (Braga, Portugal).” Rei Cretariae Romanae Fautores, Acta 42, pp. 373–383. [See no. 2554] 1729 Revilla Calvo, V. “Contextos cerámicos del siglo VI d.C. de Iluro (Hispania Tarraconensis).” LRFW 1, pp. 129–154, ill. [See no. 2341] 218 archaeology

1730 Reynolds, P. “A 7th. Century pottery deposit from Byzantine Car- thago Spartaria (southeastern Spain).” LRFW 1, pp. 99–127. [See no. 2341] 1731 Reynolds, P. Hispania and the Roman Mediterranean, AD 100–700: Ceramics and Trade. London: Duckworth, 2010. xi–372 p. ill. 1732 Ribera i Lacomba, A. V. – M. Rosselló – E. Ruiz Valderas. “Las cerámicas de los niveles de ocupación del circo romano de Valen- cia (España) en la época tardoantigua (siglos VI y VII).” LRCW 3, pp. 173–182, ill. [See no. 2340] 1733 Ribera i Lacomba, A. V. and M. Rosselló. “Las ánforas tardoan- tiguas de Valentia.” Rei Cretariae Romanae Fautores, Acta 42, pp. 385–396. [See no. 2554] 1734 Roig Buxó, J. and J. M. Coll. “El registro cerámico de una aldea modelo de la antigüedad tardía en Cataluña (siglos VI–VIII): Can Gambús-1 (Sabadell, Barcelona).” Atti del IX Congresso Internazi- onale sulla Ceramica Medievale nel Mediterraneo, pp. 195–198. [See no. 2481] 1735 Ruiz Valderas, E. and J. Vizcaíno Sánchez. “Ánfora tunecina.” ZArq 15 (2011) 258–259, ill. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 3; See no. 2390] 1736 Sánchez de Prado, Ma. D. “La vajilla de vidrio durante la antigüe- dad tardía en el Conventus Carthaginensis.” BSAA (Arq) 75 (2009) 159–200, ill. 1737 Sánchez Latorre, M. “Fragmento de lámpara.” ZArq 15 (2011) 179, ill. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 3; See no. 2390] 1738 Sánchez Latorre, M. “Cazuela trípode.” ZArq 15 (2011) 181, ill. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 3; See no. 2390] 1739 Sánchez Latorre, M. “Fragmento de tapadera.” ZArq 15 (2011) 189, ill. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 3; See no. 2390] 1740 Sánchez Latorre, M. “Botella o limeta.” ZArq 15 (2011) 206, ill. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 3; See no. 2390] 1741 Santos Quer, Ma. A. “Patena litúrgica.” ZArq 15 (2011) 275, ill. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 3; See no. 2390] (f) minor arts 219

1742 Sastre de Diego, I. “¿Un modelo de altar asturiano? Del arquetipo de Quinzanas a la obra excepcional del Naranco.” Asturias entre Visigodos y Mozárabes, pp. 179–208, ill. [See no. 2480] 1743 Tejerizo García, C. “Early medieval household archaeology in Northwest Iberia (6th–11th centuries).” AA 9 (2012) 181–194. 1744 Toro Moyano, I. and Ma. A. González Barroso. “Redoma de las liebres.” ZArq 15 (2011) 204–205, ill. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 3; See no. 2390] 1745 Toro Moyano, I. and Ma. A. González Barroso. “Ataifor.” ZArq 15 (2011) 207, ill. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 3; See no. 2390] 1746 Toro Moyano, I. and Ma. A. González Barroso. “Ataifor del caballo.” ZArq 15 (2011) 208–209, ill. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 3; See no. 2390] 1747 Toro Moyano, I. and Ma. A. González Barroso. “Patas de brasero.” ZArq 15 (2011) 226, ill. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 3; See no. 2390] 1748 Toro Moyano, I. and Ma. A. González Barroso. “Lámpara de pla- tillo.” ZArq 15 (2011) 276–277, ill. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 3; See no. 2390] 1749 Toro Moyano, I. and Ma. A. González Barroso. “Portacandil.” ZArq 15 (2011) 278–279, ill. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 3; See no. 2390] 1750 Vaz Pinto, I. – A. P. Magalhães – P. Brum. “Un dépotoir du Ve siècle dans l’officine de salaisons 1 de Tróia (Portugal).” Rei Cre- tariae Romanae Fautores, Acta 42, pp. 397–406. [See no. 2554] 1751 Vázquez Paz, J. and E. García Vargas. “Sigillatas africanas y orien- tales de mediados del VI d.C. procedentes de los rellenos de col- matación de una cisterna de Hispalis (Sevilla). Los contextos de la plaza de la Pescadería.” LRFW 1, pp. 87–97. [See no. 2341] 1752 Vázquez Paz, J. “Cerámicas de importación africana en contextos italicenses del bajo imperio y la antigüedad tardía (2ª mitad del s. III-inicios del VI d.C.).” La arqueología romana de la provincia de Sevilla, pp. 255–272, ill. [See no. 2317] 220 archaeology

1753 Vidal Álvarez, S. “La iconografía figurada en la escultura hispá- nica de los siglos IV–VII. Una visión de síntesis.” Iconografía y Sociedad en el Mediterráneo Antiguo, pp. 451–466. [See no. 2448] 1754 Vidal Álvarez, S. “Sublimador andalusí de bronce.” ZArq 15 (2011) 224, ill. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 3; See no. 2390] 1755 Vidal Álvarez, S. “Pila de mármol decorada con peces.” ZArq 15 (2011) 264–265, ill. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 3; See no. 2390] 1756 Vidal Álvarez, S. “Jarrito litúrgico de bronce.” ZArq 15 (2011) 270, ill. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 3; See no. 2390] 1757 Vidal Álvarez, S. “Cruz con láurea con inscripción.” ZArq 15 (2011) 272, ill. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 3; See no. 2390] 1758 Viegas, C. “Imports and local production: common ware from urban sites in southern Lusitania (Algarve).” Rei Cretariae Roma- nae Fautores, Acta 42, pp. 407–417. [See no. 2554] 1759 Vizcaíno Sánchez, J. “Lucerna tunecina.” ZArq 15 (2011) 176– 177, ill. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 3; See no. 2390] 1760 Zozaya Stabel-Hansen, J. “Aeraria de transición: objetos con base de cobre de los siglos VII al IX en Al-Andalus.” ArqMedieval 11 (2010) 11–24, ill. 1761 Zozaya Stabel-Hansen, J. “Candil metálico.” ZArq 15 (2011) 248– 249, ill. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 3; See no. 2390] 1762 Zozaya Stabel-Hansen, J. “Campana de bronce.” ZArq 15 (2011) 282–283, ill. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 3; See no. 2390] (G) Numismatics

1763 Álvarez Burgos, F. La moneda hispánica desde sus orígenes hasta el siglo V. Madrid: Jesús Vico S. A. y Fernando P. Segarra, 2008. 397 p. ill. 1764 Berdún Colom, M. “La moneda a Barcino en la tardoantiguitat. Presència i absència en els segles V i VI d’emissions romanes, bizantines, vàndales i visigodes.” La moneda en temps de crisi, pp. 105–118, ill. [See no. 2523] 1765 Caballero García, R. – B. Maquedano – E. I. Sánchez. El oro de los visigodos. Tesoros numismáticos de la Vega Baja de Toledo. Madrid: Ediciones de la Ergástula, 2010. 124 p. ill. 1766 Canto García, A. J. “Las monedas y la conquista.” ZArq 15 (2011) 135–146. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos; See no. 2390] 1767 Canto García, A. J. “Tremis.” ZArq 15 (2011) 157, ill. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 3; See no. 2390] 1768 Canto García, A. J. “Fragmentos de dirhams emirales omeyas.” ZArq 15 (2011) 231, ill. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 3; See no. 2390] 1769 Canto García, A. J. “Aproximación a la historia monetaria de la Marca Superior de al-Andalus.” Histoire et Archéologie des Socié- tés de la Vallée de l’Èbre, pp. 255–274. [See no. 2301] 1770 Castro Priego, M. “El sistema monetario visigodo y su alcance regional: el ejemplo de la provincia carthaginensis y la ceca de Toledo.” Espacios urbanos en el occidente mediterráneo, pp. 285– 294, ill. [See no. 2280] 1771 Crusafont i Sabater, M. – L. Villaronga i Garriga – E. Domingo. Catàleg general de la moneda catalana. Països catalans i Corona Catalano-aragonesa (s. V a.C.–s. XX d.C.). Barcelona: Societat Catalana d’Estudis Numismàtics, Institut d’Estudis Catalans, 2009. 863 p. ill. 222 archaeology

1772 Estrada Rius, A. La moneda falsa de l’antiguitat a l’euro. Barce- lona: Museu Nacional d’Art de Catalunya, 2010. 157 p. [Includes a chapter with E. Ricart on Roman-Visigothic law and coinage] 1773 Gase, S. “L’iconographie des monnaies transitionnelles d’al- ­Andalus.” AHArte 22 (2012) 161–170, ill. [This volume contains the V Jornadas Complutenses de Arte Medieval 711: El Arte entre la Hégira y el Califato de al-Andalus] 1774 Guedes, C. “Um triente de Égica em Aquae Flaviae.” Portugalia 29–30 (2008–2009) 169–177, ill. 1775 Marlasca Martínez, O. “Leyes contra la falsificación de moneda en la época romana y visigoda.” Falsificació i manipulació de la moneda. XIV Curs d’historia monetaria d’Hispania, pp. 9–23. [See no. 2288] 1776 Martín Escudero, F. “Monedas que van, monedas que vienen . . . circulación monetaria en época de cambios.” De Mahoma a Car- lomagno, pp. 311–350. [See no. 2488] 1777 Molina Gómez, J. A. and J. A. Zapata Parra “El hallazgo de un tre- mis de Recaredo I en Begastri (Cehegín, Murcia).” AyC 25 (2011) 265–270. 1778 Mora Serrano, B. “Arqueologia i moneda al sud-est hispà a l’anti- guitat tardana. Els contactes entre la Regio malacitana i l’interior bètic.” La moneda en temps de crisi, pp. 119–134, ill. [See no. 2523] 1779 Morales Salcedo, F. and M. J. M. G. “Tesoro de la calle Doce de Octubre.” ZArq 15 (2011) 144–145, ill. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 3; See no. 2390] 1780 Morales Salcedo, F. “Tesoro de la Sagrada Familia.” ZArq 15 (2011) 234–235, ill. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 3; See no. 2390] 1781 Naylor, J. “Early Medieval coins found in Britain. Part I Mero- vingians and Visigoths.” Treasure Hunting Magazine (May 2012) 22–37, ill. 1782 Pliego Vázquez, R. “La Moneda Visigoda.” SPAL 21 (2012) 209– 231, ill. [See no. 2434] (g) numismatics 223

1783 Pliego Vázquez, R. “Del paganisme a la introducció de la ico- nografía cristiana a les emissions visigodes.” Déus i mites de l’Antiguitat, pp. 84–97. [See no. 2489] 1784 Pliego Vázquez, R. “Gallaecia en tiempos del Reino visigodo de Toledo: sus emisiones monetarias.” Introducción a la Historia monetaria de Galicia, pp. 65–104. [See no. 2311] 1785 Pliego Vázquez, R. “La falsificación y manipulación de la moneda visigoda.” Falsificació i manipulació de la moneda, XIV Curs d’Història monetaria d’Hispania, pp. 81–102. [See no. 2288] 1786 Pliego Vázquez, R. “La acuñación monetaria en el Reino Visigodo de Toledo: El funcionamiento de las cecas.” Els tallers monetaris: organització i producció, XII Curs d’Història monetària d’Hispania, pp. 117–141. [See no. 2497] 1787 Pliego Vázquez, R. and I. Urgorri. “Aportación a la moneda visi- goda.” RNumOMNI 4 (2012) 66–68. 1788 Retamero, F. “La moneda del Regnum gothorum (ca. 575–714). Una revisión del registro numismático.” Between Taxation and Rent, pp. 189–220. [See no. 2234] 1789 Ruivo, J. “Tremis de Rodrigo.” ZArq 15 (2011) 158, ill. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 3; See no. 2390] 1790 Santiago Fernández, J. de “Legislación y moneda en la Hispania visigoda.” MCV 41 (2011) 55–74, ill. [This is a special issue entitled, Le droit hispanique latin du VIe au XIIe siècle/ El derecho hispánico latino de los siglos VI al XII] 1791 S. H. C. “Tesoro visigodo de la Vega Baja.” ZArq 15 (2011) 232– 233, ill. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 3; See no. 2390] 1792 Teixell Navarro, I. La Font dels lleons: aproximació a la circul- ació monetària de Tàrraco (segona meitat del segle III dC.— primer quart del V dC). Tarragona: Fundació Privada Liber, 2008. p. 239. ill. (H) Funeraria

1793 Agustí Farjas, B. – D. Codina Reina – A. Díaz Carvajal – J. Anton Ginestà Armengol. “Cap al coneixement de les poblacions del passat. Arqueologia funerària, antropologia i paleopatolo- gia.” Arqueologia funerària al nord-est peninsular, segles VI–XII, pp. 101–108, ill. [See no. 2226] 1794 Agustí Farjas, B. and J. Llinàs Pol. “Pla de l’Horta i les Goges: dues necròpolis d’època visigoda a l’entorn de Gerunda.” Arqueologia funerària al nord-est peninsular, segles VI–XII, pp. 317–330, ill. [See no. 2226] 1795 Barragán Valencia, M. C. La necrópolis tardoantigua de carretera de Carmona (Hispalis), Sevilla. Scripta, II. Sevilla: Universidad Pablo de Olavide, 2010. 230 p. CD-ROM, ill. 1796 Beltrán de Heredia Bercero, J. “Barcino durant l’antiguitat tar- dana: La topografía cristiana de Barcino necrópolis tardoanti- gues.” Quarhis 7 (2011) 215–217. 1797 Bosch Casadevall, J. Ma. “El cementiri del Roc d’Enclar (Andorra) (segles VI–IX dC). Una proposta de canvi d’escala perceptive.” Arqueologia funerària al nord-est peninsular, segles VI–XII, pp. 211– 220, ill. [See no. 2226] 1798 Cáceres Gutiérrez, Y. E. and J. de Juan Ares. “El material óseo tra- bajado del yacimiento arqueológico de la Vega Baja (Toledo).” Espacios urbanos en el occidente mediterráneo, pp. 327–334, ill. [See no. 2280] 1799 Camats Malet, A. “Intervenció preventiva a la necròpolis tardor- romana de Morulls (Gerb, Os de Balaguer, Lleida).” Arqueologia funerària al nord-est peninsular, segles VI–XII, pp. 175–186, ill. [See no. 2226] 1800 Eger, Ch. “An extramural cemetery at Seville: the late-antique phase and matters of interpretation.” JRA 25 (2012) 959–963. (h) funeraria 225

1801 Farreny Agràs, M. – A. Mauri Martí – R. Navarro Sáez. “La necrò- polis de Santa Margarida de Martorell.” Arqueologia funerària al nord-est peninsular, segles VI–XII, pp. 457–468, ill. [See no. 2226] 1802 Fernández Ochoa, C. – M. Bendala Galán – V. García-Entero – S. Vidal Álvaréz. “Cubierta de sarcófago con el ciclo de Jonás hal- lado en Carranque (Toledo).” AEArq 84 (2011) 231–242, ill. 1803 Fortó García, A. – X. Maese Fidalgo – À. Vidal Sànchez. “Les necrò- polis andorranes de l’hort de l’Església (la Massana), del camp del Perot i del camp Vermell (Sant Julià de Lòria).” Arqueologia funerària al nord-est peninsular, segles VI–XII, pp. 221–236, ill. [See no. 2226] 1804 Frigola Triola, J. and D. Punseti Puig. “La necròpolis de Sant Esteve de Canapost (Forallac, Baix Empordà).” Arqueologia funerària al nord-est peninsular, segles VI–XII, pp. 359–374, ill. [See no. 2226] 1805 García-Dils de la Vega, S. – S. M. Ordóñez Agulla – J. Sánchez Velasco – J. Vázquez Paz – J. Fournier Pulido. “La conversión de una ‘porticus’ monumental de ‘colonia Augusta Frima’ en recinto funerario cristiano.” Habis 42 (2011) 263–291, ill. 1806 García García, M. A. “Sarcófagos romanos decorados del siglo IV en el territorio andaluz: enfoques y problemática vigente.” SPAL 21 (2012) 183–194, ill. [See no. 2434] 1807 García Martínez, Ma. S. and L. A. García Blánquez. “Identificación taxonómica de fragmentos de madera de los féretros de la necró- polis tardorromana de Senda de Granada (Murcia).” Lvcentvm 31 (2012) 195–206, ill. 1808 Gemma Garcia i Llinares, M. – A. Moro García – F. Tuset Bertran. “Necròpolis del conjunt episcopal d’Ègara.” Arqueologia funerària al nord-est peninsular, segles VI–XII, pp. 403–420, ill. [See no. 2226] 1809 Gimeno Pascual, H. and I. Sastre de Diego. “Jarritas y recipients de uso funerario y el culto a los mártires en la Antigüedad Tar- día.” Espacios, Usos y Formas de la Epigrafia Hispana, pp. 167– 176, ill. [See no. 2469, critical analysis in entries 50 and 53 in HEpig 18 (2012) 36–37] 226 archaeology

1810 González Villaescusa, R. El mundo funerario Romano en el País Valenciano: Monumentos funerarios y sepulturas entre los siglos I a de C. y VII d. de C. Valencia: Instituto Alicantino de Cultura “Juan Gil-Albert,” 2001. 488 p. ill. 1811 Gurt i Esparraguera, J. M. and I. Sánchez Ramos. “Topografía funeraria de las ciudades hispanas en los siglos IV–VII.” MM 52 (2011) 457–513, ill. 1812 Gurt i Esparraguera, J. M. and I. Sánchez Ramos. “Espacios fune- rarios y espacios sacros en la ciudad tardoantigua. La situación en Hispania.” Espacios urbanos en el occidente mediterráneo, pp. 15–28, ill. [See no. 2280] 1813 Gutiérrez Lloret, S. “La necrópolis de Vistalegre (Aspe, Alicante) a la luz de la arqueología del siglo XXI.” La Necrópolis de Vistalegre (Aspe, Alicante), pp. 133–151, ill. [See no. 1853] 1814 Halsall, G. “Ethnicity and early medieval cemeteries.” AyTM 18 (2011) 15–28. 1815 Herrerín López, J. and O. Reyes Hernando. “Estudio antropoló- gico y paleopatológico de los restos humanos tardoantiguos de Las Pizarras.” Oppidum 6–7 (2010–2011) 103–140, ill. 1816 Hierro Gárate, J. A. “La utilización sepulcral de las cuevas en época visigoda: Los casos de Las Penas, La Garma y El Portillo de Arenal (Cantabria).” Munibe (AA) 62 (2011) 351–402. 1817 Leitão, F. “The Visigothic society and its cemeteries.” RHSC 12 (2012) 9–23, ill. 1818 Llinàs Pol, J. – B. Agustí Farjas – J. Frigola Triola – C. Montalbán Martínez. “Necròpolis, hàbitats i llocs de culte a les comarques de Girona (segles V–XII dC).” Arqueologia funerària al nord-est peninsular, segles VI–XII, pp. 301–316, ill. [See no. 2226] 1819 López Batlle, A. “El suburbi funerari de Barcino a l’antiguitat tar- dana.” Arqueologia funerària al nord-est peninsular, segles VI–XII, pp. 431–456, ill. [See no. 2226] (h) funeraria 227

1820 López Batlle, A. “Topografía del suburbio funerario de Barcino en la Antigüedad tardía.” AATard 19 (2010) 32–46. 1821 López Mullor, A. “Algunes necròpolis altmedievals del Berguedà i el Bages, segles VII–X.” Arqueologia funerària al nord-est penin- sular, segles VI–XII, pp. 237–274, ill. [See no. 2226] 1822 López Prat, M. and E. García Guixé. “La necròpolis de Sant Quirze i Santa Julita (Sant Quirze del Vallès), entre l’antiguitat tardana i l’alta edat mitjana.” Arqueologia funerària al nord-est peninsular, segles VI–XII, pp. 421–430, ill. [See no. 2226] 1823 López Quiroga, J. Arqueología del mundo funerario en la Península Ibérica (siglos V–X). Biblioteca Básica, vol. 3. Madrid: La Ergastula Ediciones, 2010. 438 p. ill. 1824 Madrid Balanza, Ma. J. and J. Vizcaíno Sánchez. “La necrópolis tardoantigua del sector oriental de Cartagena.” AAC 17 (2006) 195–224, ill. [Critical analysis is in entries 250–251 in HEpig 18 (2012) 135–136] 1825 Martins, J. M. M. – A. M. Monge Soares – De Man, A. “A datação pelo radiocarbono de contextos funerários da denominada basílica paleocristã de Conimbriga.” ArqMedieval 11 (2010) 5–9, ill. 1826 Martín i Menéndez, A. “Les àmfores de la necròpolis de Santa María del Mar.” Quarhis 7 (2011) 144–165. 1827 Melamed, K. “Characteristics of the Gothic Necropolises in the Balkans (Bulgaria and the Republic of Macedonia).” Gotite III, pp. 224–228. [See no. 2295] 1828 Menchon i Bes, J. “Necròpolis de l’antiguitat tardana i alta edat mitjana a les comarques del Camp de Tarragona, Conca de Bar- berà i Priorat.” Arqueologia funerària al nord-est peninsular, segles VI–XII, pp. 125–154, ill. [See no. 2226] 1829 Menchon i Bes, J. “Pervivències, continuïtats i disontinuïtats: el cristianisme e Catalunya entre l’antiguitat tardana i l’edat mitjana. Una visió arqueològica a partir de les necròpolis.” Pau, Fructuós i el Cristianisme Primitiu a Tarragona, pp. 529–562. [See no. 2546] 228 archaeology

1830 Mestres i Torres, J. S. “Contribució de la datació per radiocarboni a l’establiment de la cronologia de les manifestacions funeràries de l’antiguitat tardana i l’alta edat mitjana.” Arqueologia funerària al nord-est peninsular, segles VI–XII, pp. 109–124, ill. [See no. 2226] 1831 Morán Álvarez, M. – I. Gil Gabernet – X. Payà Mercé – A. Loriente Pérez. “Enterraments dispersos a la Ilerda tardoantiga.” Arqueo- logia funerària al nord-est peninsular, segles VI–XII, pp. 155– 160, ill. [See no. 2226] 1832 Moreda Blanco, F. J. – S. Vilar Labarta – R. Serrano Noriega – R. Carral Fernández – F. Serrulla Rech – A. Grandal d’Anglade – M. Gómez. “La necrópolis tardorromana de la villa ‘El Vergel’ (San Pedro de Arroyo, Ávila).” Oppidum 6–7 (2010–2011) 141–184. 1833 Murciano Calles, J. M. Historiografía de los aspectos funerarios de Augusta Emerita (siglos I–IV). Cuadernos emeritenses, vol. 36. Mérida: Museo Nacional de Arte Romano, 2011. 245 p. ill. 1834 Navas Guerrero, E. “La necrópolis tardorromana de la Antigua Estación de Autobuses de Granada.” AAC 21–22 (2010–2011) 221–240, ill. 1835 Nolasco Azuaga, N. “La necròpolis de Sant Martí de les Tombetes (Sant Esteve de la Sarga, Pallars Jussà).” Arqueologia funerària al nord-est peninsular, segles VI–XII, pp. 201–210, ill. [See no. 2226] 1836 Ollich i Castanyer, I. “La necròpolis medieval de l’Esquerda (segles VIII–XIV dC). Cronologia i noves perspectives de recerca.” Arque- ologia funerària al nord-est peninsular, segles VI–XII, pp. 275– 300, ill. [See no. 2226] 1837 Padilla, J. I. and K. Álvaro. “Alberto del Castillo y la cronología de las tumbas llamadas ‘olerdolanas.’ ” Arqueologia funerària al nord-est peninsular, segles VI–XII, pp. 33–40. [See no. 2226] 1838 Padilla, J. I. and K. Álvaro. “La organización del espacio funerario entre la Antigüedad Tardía y el mundo medieval: de la necrópolis a los cementerios medievales hispanos.” Arqueologia funerària al nord-est peninsular, segles VI–XII, pp. 41–70, ill. [See no. 2226] (h) funeraria 229

1839 Pera Isern, J. and J. Guitart Duran. “Necròpolis tardanes a la ciu- tat romana de Iesso. Un problema per resoldre.” Arqueologia funerària al nord-est peninsular, segles VI–XII, pp. 161–175, ill. [See no. 2226] 1840 Quirós Castillo, J. A. and A. Alfonso Vigil-Escalera Guirado. “Dove sono i Visigoti? Cimiteri e Villaggi nella Spagna centrale nei secoli VI e VII.” Archeologia e storia delle migrazioni, pp. 259–281, ill. [See no. 2479] 1841 Quirós Castillo, J. A. “Trends and thoughts on the archaeology of Germanic cemeteries.” AyTM 18 (2011) 9–14. 1842 Ramón González, J. – J. Medina – Ma. Pilar Vázquez – J. Ignasi Rodríguez. “La necròpolis del tossal de les Forques (la Sentiu de Sió, la Noguera).” Arqueologia funerària al nord-est peninsular, segles VI–XII, pp. 187–200, ill. [See no. 2226] 1843 Raposo, L. (ed.). Sit tibi terra levis. Rituais funerarios romanos e paleocristãos em Portugal. Lisboa: Museu Nacional de Arqueolo- gia, 2008. 59 p. ill. 1844 Remolà Vallverdú, J. A. “Losa funeraria con Menorah incise.” ZArq 15 (2011) 295, ill. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 3; See no. 2390] 1845 Remolà Vallverdú, J. A. “Lápida funeraria bilingüe.” ZArq 15 (2011) 296–297, ill. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 3; See no. 2390] 1846 Río-Miranda Alcón, J. and Ma. G. Iglesias Domínguez. “La necró- polis germano-visigoda de La Cuesta de la Granada (La Pesga, Cáceres).” Nivel Cero 9 (2001) 139–149, ill. 1847 Ripoll, G. and N. Molist. “Memoria y arqueología: el culto a los muertos entre la antigüedad tardía y el mundo medieval en Cata- lunya.” Medievalia 15 (2012) 71–75. 1848 Ripoll, G. and N. Molist. “Arqueologia funerària al nord-est penin- sular entre els segles VI i XII. Presentació.” Arqueologia funerària al nord-est peninsular, segles VI–XII, pp. 13–16. [See no. 2226] 230 archaeology

1849 Ripoll, G. and N. Molist. “Arqueologia funerària a Catalunya: de l’antiguitat tardana al món medieval.” Arqueologia funerària al nord-est peninsular, segles VI–XII, pp. 17–32, ill. [See no. 2226] 1850 Ripoll, G. “The Archaeological Characterisation of the Visigothic Kingdom of Toledo: The Question of Visigothic Cemeteries.” Völ- ker, Reiche und Namen in frühen Mittelalter, pp. 161–180. [See no. 2424] 1851 Ripoll, G. “Las llamadas necrópolis visigodas de la Meseta castel- lana.” Tempus Barbaricum, poster. [See no. 2398] 1852 Roig Buxó, J. and J. Manuel Coll Riera. “El món funerari dels territoria de Barcino i Egara entre l’antiguitat tardana i l’època altmedieval (segles V al XII): caracterització de les necròpolis i cronotipologia de les sepultures.” Arqueologia funerària al nord- est peninsular, segles VI–XII, pp. 375–402, ill. [See no. 2226] 1853 Roselló Cremades, N. La Necrópolis de Vistalegre (Aspe, Alicante) 1985–1986. MARQ Museo Arqueológico Provincial de Alicante. Serie Trabajos de Arqueología, vol. 2. Alicante: Museo Arqueoló- gico. 2012. 151 p. ill. [See no. 1813] 1854 Salgado Serrano, F. “El sepulcro de San Vicente.” AHVMed 30 (2009) 88–95. 1855 Sánchez Ramos, I. Corduba durante la Antigüedad Tardía. Las necrópolis urbanas. BAR, International Series, vol. 2126. Oxford: Archaeopress, 2010. 167 p. ill. 1856 Sánchez Velasco, J. “El sarcófago tardoantiguo del camino viejo de Almodóvar (o de los límites de la iconografía.” SPAL 17 (2008) 335–337, ill. 1857 Tejerizo García, C. “Ethnicity in early medieval cemeteries: the case of the ‘visigothic’ burials.” AyTM 18 (2011) 29–44. 1858 Tremoleda Trilla, J. – P. Castanyer Masoliver – M. Santos Reto- laza. “Les necròpolis tardoantigues i altmedievals d’Empúries (l’Escala, Alt Empordà).” Arqueologia funerària al nord-est penin- sular, segles VI–XII, pp. 331–358, ill. [See no. 2226] (h) funeraria 231

1859 Vázquez Paz, J. “El Baptisterio Visigodo de Carmona. Un edificio funerario de la Antigüedad Tardía.” SPAL 21 (2012) 195–208, ill. [See no. 2434] 1860 Vidal Álvarez, S. “Lápida funeraria mozárabe con inscripción en latín.” ZArq 15 (2011) 262–263, ill. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 3; See no. 2390] 1861 Vigil-Escalera Guirado, A. “Sepulturas, huertos y radiocarbono (siglos VIII–XIII d.C.): El proceso de islamización en le medio rural del centro peninsular y otras cuestiones.” Los Mozárabes entre la Cristiandad y el Islam, pp. 97–118. [The volume = SHMed 27 (2009)] 1862 Villanueva Fernández, A. “El redescubrimiento de la lápida visi- gótica de Barrios de Luna, León: Estudio y contextualización.” DocInst 8 (2010) 181–190. 1863 Zozaya Stabel-Hansen, J. “Lápida funeraria del Jefe Tesorero ‘Abd al-Salâm b. ‘Abd Allah b. Basil.” ZArq 15 (2011) 292–293, ill. [711 Arqueología e Historia entre dos Mundos, vol. 3; See no. 2390]

SUEVES

(A) Social-Political-Economic

1864 Baliñaz Pérez, C. “De Gallaecia a Asturias y Galicia: La fijación de una frontera política en la época altomedieval (450–1050).” Larouco 5 (2010) 71–78. 1865 Díaz, P. C. El reino Suevo (411–585). Madrid: Akal, 2011. 302 p. 1866 López Carreira, A. “O reino galego dos Suevos (sécs. V–VI).” Murguía 21–22 (2010) 17–28. 1867 López Pereira, J. E. “La Galicia Sueva: 175 Años de Historia, Cultura y Literatura.” De Gallaecia a Galicia, pp. 39–68. [See no. 2256] 1868 Mattoso, J. “Histories of Portugal.” e-Journal 8 (2010) n. p. 1869 Silva, L. Rodrigues da – N. Neila Matias de Souza – F. Santos Gomes. “O direito sucessório nas monarquias germânicas: o caso do Reino Suevo.” Uma Viagem pela Idade Média, pp. 167–182. [See no. 2415] (B) Archaeology

1870 Arezes, A. C. M. Elementos de Adorno Altimedievicos em Portugal (Séculos V a VIII). Noia A Coruna: Toxosoutos, 2011. 411 p. ill. 1871 De Man, A. “Conimbriga, the surrounding territory, and a short remark on Lusitanian late antiquity.” Espacios urbanos en el occi- dente mediterráneo, pp. 263–266. [See no. 2280] 1872 Fontes, L. F. de O. A basílica sueva de Dume e o túmulo dito de São Martinho. Braga: Universidade do Minho. 2006. 34 p. ill. 1873 Fontes, L. F. de O. and A. Roriz. Patrimonio Arqueológico e Archi- tectónico de Vieira do Minho. Vieira do Minho: Município, 2007. [Not able to find any other details] 1874 Fontes, L. F. de O. “A igreja sueva de São Martinho de Dume, nos contextos da arquitectura cristã antiga de Braga e da Antiguidade Tardia do Noroeste de Portugal.” RHArte 7 (2009) 162–181. [Special issue entitled, Actas do Ciclo de Palestras Internacional sobre Arqui- tectura, Mosaicos, e Sociedade da Antiguidade Tardia e Bizantina a Ocidente e Oriente. Estudos e Planos de Salvaguarda. Lisboa: FCG/UNI, 2009] 1875 Fontes, L. F. de O. Colecção de Epigrafia e de Arquitectura Antigas (séculos 1 a.C.–VII d.C.). 2 vols. Braga: Instituto de História e Arte Cristãs/Arquidiocesis de Braga, 2009. 95 + 95 p. 1876 Fontes, L. F. de O. “Salvamento de Bracara Augusta. Edifício no. 89–97 da Rua dos Biscaínhos. Relatório Final.” TAUAUM 5 (2010) on-line 1877 Fontes, L. F. de O. – M. Martins – M. do Carmo Ribeiro – H. Paula Abreu de Carvalho. “A cidade de Braga e o seu território nos séculos V–VII.” Espacios urbanos en el occidente mediterráneo, pp. 255–262, ill. [See no. 2280] 1878 Fontes, L. F. de O. “O Norte de Portugal entre os séculos VIII e X: balanço e pèrspectivas de investigação.” Asturias entre Visigodos y Mozárabes, pp. 443–474, ill. [See no. 2480] (b) archaeology 237

1879 Martins, M. (et al). “Salvamento de Bracara Augusta. Quarteirão dos CTT/Interligação Túnel Avenida da Liberdade (BRA 09 CTT- ITAVL). Relatório Final.” TAUAUM 1 (2010) on-line. 1880 Mateus, L. (et al). “A report on multiple approaches to the S. Fru- tuoso of Montélios Chapel Survey.” The 9th. International Sympo- sium on Virtual Reality, pp. 1–8. [See no. 2563] 1881 Real, M. “A arquitectura pré-românica do norte de Portugal.” Arte e Cultura da Galiza e Norte de Portugal, pp. 94–113. [See no. 2227] 1882 Suárez Otero, J. “Galicia, la crisis del siglo VIII y la transición al mundo medieval. Nuevas propuestas para viejos problemas.” Asturias entre Visigodos y Mozárabes, pp. 415–442, ill. [See no. 2480] 1883 Van Schoor, M. da Luz. “The Barbarians in the West: An Archaeo- logical Appraisal of the Suevic Kingdom in the Northwest of Iberia.” Archaeological and Historical Aspects of West-European Societies pp. 333–339, ill. [See no. 2473] (C) Ecclesiastical

1884 Andrés Sanz, Ma. A. “Pascasio de Dumio.” La Hispania Visigótica y Mozárabe, pp. 84–86. [See no. 2322] 1885 Buide del Real, F. J. “La evangelización de la Gallaecia sueva. Entre paganismo y cristianismo (ss. IV–VI).” Compost 57 (2012) 31–118. [Martin of Braga] 1886 Carlos Amaral, L. “El restauração da Diocese de Braga no contexto da Igreja Hispânica.” Mundos medievales: espacios, sociedades y poder, 1: 295–310. [See no. 2444] 1887 Castillo Maldonado, P. “In ecclesia contra ecclesiam: algunos ejem- plos de disputas, violencias y facciones clericales en las Iglesias tardoantiguas hispanas.” AnTard 15 (2007) 263–276. 1888 Escribano Paño, Ma. V. “Autonomía e identidade en el cristianismo hispano (s. IV): conflictos internos y formas de solución.” Identità e Autonomie nel Mondo Romano Occidentale, pp. 465–493. [See no. 2506] 1889 Fontes, L. F. “O período Suévico e Visigótico e o papel da Igreja na Organização do Território.” Minho. Traços de Identidade, pp. 272–295. [See no. 2349, 2412] 1890 Núñez García, O. Gallaecia Christiana. De los antiguos cultos a la nueva religión (ss. I–VI). Santiago de Compostela: Andavira, 2010. 349 p. 1891 Rodríguez Díaz, J. Ma. “La sede episcopal de los brítones” Rudes- indus 6 (2010) 33–41. 1892 Sánchez-Pardo, J. C. “Los contextos de fundación de las iglesias tardoantiguas en Galicia (ss. V–VIII): substratos.” AnTard 20 (2012) 255–273. 1893 Silva, L. Rodrigues da “Autoridade e distincação: aspectos da hie- rarquização entre clérigos e leigos a partir das atas dos conci- lios bracarenses (século VI).” Encontro Internacional de Estudos Medievais. Idade Média: permanência, autalização, residualidade. Fortaleza: Rio de Janeiro-UFC/ABREM, 2009, pp. 423–429. (D) Linguistics

1894 Sevilla Rodríguez, M. “El topónimo asturiano ‘La Bordinga’ un limite de los suevos.” RFAst 11–12 (2011–2012) 221–224. (E) Liturgy

1895 Carvalho, J. Félix de “Fragmentos litúrgicos de Braga.” Didaskalia 40 (2010) 93–112. 1896 Silva, L. Rodrigues da and P. Duarte Silva. “Considerações acerca das disposições litúrgicas na Galiza a propósito da atuação de Martinho de Braga frente ao Priscilianismo.” Encontro de História ANPUH, Rio, 13 de 2008. Rio de Janeiro, 2008-on-line. (F) Hydatius (Idacius) Aquae Flaviae ep.

1897 Castellanos García, S. “Hidacio y el final de la dinastía teodo- siana.” Estudios de Historia Antigua, pp. 373–381. [See no. 2432] 1898 Faber, E. “Athanarich, Alarich, Athaulf. Zum Wandel westgoti- scher Herrschaftskonzeptionen.” Klio 92 (2010) 157–169. [Hydatius and Orosius] 1899 Kiss, S. “Chronica Hydatii: considerations latino-romanes.” Latin Vulgaire, Latin Tardif VIII, pp. 314–320. [See no. 2529] 1900 Martín, J. C. “Hidacio de Chaves.” La Hispania Visigótica y Mozárabe, pp. 29–32. [See no. 2322] 1901 Silva, L. Rodrigues da and R. de Cássia Damil Diniz. “Relações de poder na Crônica de Idácio en nas Histórias de Isidoro de Sevilha: um estudo comparado sobre suevos y visigodos.” Poder e Trabalho, pp. 35–58. [See no. 2368] 1902 Silva, L. Rodrigues da and R. de Cássia Damil Diniz. “Os suevos na Crônica de Idácio e nas Histórias de Isidoro de Sevilha.” Brathair 10 (2010) 14–25. 1903 Soaje de Elías, R. “Linajes reales germánicos en el suelo imperial: La lucha por la supremacía ante los ojos de Hidacio de Chávez.” Intus-legere-historia 4 (2010) 49–62. (G) Martinus Bracarensis

1904 Andrés Sanz, Ma. A. “Martín de Braga.” La Hispania Visigótica y Mozárabe, pp. 71–81. [See no. 2322] 1905 Bray, N. “Ein heidenischer meister, Senêca, sprichet: ­Eckhart e Seneca.” Studi sulle fonti di Meister Eckhart, I: 167–181, 183–192. [Pseudo-Martin of Braga, See no. 2395] 1906 Ciccarelli, D. “Il Viridarium principium di Andrea de Pace O. Min.” I Francescani e la politica, pp. 125–148. [Martin of Braga, Formula vitae honestae, See no. 2504] 1907 Cusato, M. F. “Commercium: From the profane to the sacred.” The Early Franciscan Movement, pp. 377–405. [Pseudo-Martin of Braga] 1908 Die Datierten Handschriften der Universitätsbibliothek München. Textband, Tafelband. W. Müller (ed.). Datierte Handschriften in Bibliotheken der Bundesrepublik Deutschland, vol. 6. Stuttgart: A. Hiersemann, 2011. xxii–185 p. [Formula vitae honestae, Martin of Braga and Explanatio mystica in Canticum Canticorum, Justus of Urgell] 1909 Ferreiro, A. “Martin von Braga.” RAC 24 (2010) 275–287. 1910 Ferreiro, A. “Martinian veneration in Gaul and Iberia: Martin of Tours and Martin of Braga.” SMon 51 (2009) 7–32. 1911 Ganho, M. de Lourdes Sirgado de Sousa. “Ira, iactantia, superbia em São Martinho de Dume.” De las pasiones, pp. 81–86. [See no. 2487] 1912 Irazu Riviera, R. and A. Álvarez. “San Martiño de Mondoñedo: de la singularidad del enclave a la prodigiosa arquitectura.” Rudes- indus 6 (2010) 305–310. 1913 Lopes de Miranda, J. C. “Omnia ad usum hominum: Tipologias Cultur(a)is e Ética Antropocêntrica no De Correctione Rusticorum de S. Martinho de Dume.” Theologica 47 (2012) 521–540. [Estudos em homenagem ao Prof. Doutor D. Pio G. Alves de Sousa] (g) martinus bracarensis 243

1914 Pastoreau, M. “Les cornes, les poils, les oreilles et la queue. Se d’éguiser en animal dans l’Occident médiéval.” Estremità e escres- cenze, pp. 3–24. [De correctione rusticorum, Martin of Braga, See no. 2281 = Micrologus 20 (2012)] 1915 Phelan, O. M. “Catechising the Wild: The Continuity and Innova- tion of Missionary Catechesis.” JEH 61 (2010) 455–474. [De correctione rusticorum] 1916 Roling, B. “Erfahrungswissen und Monströsität. Die Diskussion der Sirene zwischen Mittelalter und Neuzeit.” Expertus sum, pp. 175–199. [De correctione rusticorum, Martin of Braga, See no. 2500] 1917 Roling, B. “Das bedrohliche Arkadien: Feenhügel in der Theologie und Geschichtsschreibung des Mittelalters.” Mittelalter 16 (2011) 72–84. [De correctione rusticorum, Martin of Braga] 1918 Rosa, J. Ma. S. “Do estar no mundo como ‘Opus Dei’ A um ‘Pasto- ral da Inteligência’ em Martinho de Dume.” Eborensia 22 (2009) 43–56. 1919 San Cristobál, M. J. “La formula vitae honestae de Martin de Braga en la Floresta de philosophos.” Estudios sobre florilegios e emblemas, pp. 73–84. [See no. 2282] 1920 San Cristobál, M. J. “Il manoscritto 4515 della Biblioteca Nazio- nale di Madrid un’ampia raccolta di estratti di vari autori del primo Umanesimo castigliano.” FilMed 19 (2012) 169–192. [Martin of Braga and Senecan texts] 1921 Silva, L. Rodrigues da “Os escritos martinianos: um recurso à aná- lise das relações de poder no reino suevo.” Semana de Integração Academica do CFCH, 6–8 agosto 2008. Desafios às Ciências Huma- nas e Sociais no Brasil. Rio de Janeiro, 2009, CD-ROM. 1922 Sousa, P. D. Alves de Pensamentos de S. Martinho de Dume. Colecção Braga Cidade Milenar. Braga: Fundação Bracara Augusta, 2008. 49 p. 1923 Thier, A. Hierarchie und Autonomie. Regelungstraditionen der Bischofsbestellung in der Geschichte des kirchlichen Whalrechts bis 1140. Studien zur europäischen Rechtsgeschichte. Recht im 244 sueves

ersten Jahrtausend, vol. 1. Frankfurt a. Main: Klostermann, 2011. xviii–573 p. [Martin of Braga] 1924 Thier, A. “Procedure and Hierarchy: Models of Episcopal Election in Late Antique Conciliar and Papal Rule Making.” Episcopal Elec- tions in Late Antiquity, pp. 541–554. [See no. 2277, Martin of Braga, Capitula Martini] 1925 Torre, C. (ed.). Martini Bracarensis De ira. Studi e testi tardoanti- chi, vol. 7. Roma: Herder Editrice, 2008. 274 p. 1926 Torre, C. “Le Quattro virtù del principe: Martino di Braga For- mula vitae honestae.” L’éducation au gouvernement et à la vie, pp. 205–222. [Capitula Martini, Martin of Braga, See no. 2515] 1927 Torre, C. “Seneca, De ira, III, 26, 2; III, 39, 2.” Filologia e storia letteraria, pp. 3–11. [Martin of Braga, See no. 2471] 1928 Trede, J. and W. Gehrt. Die Handschriften der Staats- und Stadt- bibliothek Augsburg 8 Cod 1–232. Handschriftenkataloge der Staats- und Stadtbibliothek Augsburg, vol. 8. Wiesbaden: Harras- sowitz, 2011. xxxiv–461 p. [Formula vitae honestae, Martin of Braga] (H) Orosius Paulus

1929 Alexander, J. J. G. “A copy of Orosius, Historiae adversus paganos printed by Hermann Lichtenstein in Vicenza c. 1475 with illu- mination attributable to Giovanni Vendramin.” Viator 43 (2012) 289–300, ill. 1930 Bately, J. M. “Wulfstan’s Voyage and his description of Estland: The text and the language of the text.” Wulfstan’s Voyage, pp. 14–28. [Orosius Paulus, Historiae adversum paganos, See no. 2429] 1931 Birkett, H. The Saints’ Lives of Jocelin of Furness. Hagiography, Patronage and Ecclesiastical Politics. Woodbridge: York Medieval Press, 2010. xii–326 p. [Historiae adversum paganos, Orosius Paulus] 1932 Boccaccio geografo. Un viaggio nel Mediterraneo tra el città I giar- dini e . . . il mondo di Giovanni Boccaccio. R. Morosini and A. Can- tile (eds.). Storie del mondo, vol. 4. Firenze: Pagliai Polistampa, 2010. 271 p. ill. [Orosius Paulus, Historiae adversum paganos] 1933 Brilli, E. “L’entente entre Orose et saint Augustin: contribution à l’étude de la réception médiévale des ‘Histoires.’ ” SEJG 51 (2012) 363–390. 1934 Carlà F. “Paolo Orosio, la guerra gallica e Vercingetorige.” InvL 28 (2006) 295–302. 1935 Carlos de Miranda, J. “Orósio, de Braga a Jerusalém (questão oro- siana reproposta).” RPHum 1 (1997) 19–42. 1936 Carlos Villamarín, H. de “El Códice de Roda (Madrid BRAH 78) como compilación de voluntad historiográfica.” Edad Media 12 (2011) 119–142. [Orosius Paulus] 1937 Castritius, H. “Die Völkerlawine der Silvesternacht 405 oder 406 und die Gründung des Wormser Burgunderreichs.” Die Burgun- der, pp. 31–47. [Orosius Paulus; See no. 2492] 246 sueves

1938 Coz, Y. Rome en Angleterre. L’image de la Rome antique dans l’Angleterre anglo-saxonne, du VIIe siècle à 1066. Bibliothèque d’histoire médiévale, vol. 5. Paris: Classiques Garnier, 2011. 520 p. [Historiae adversum paganos, Orosius Paulus] 1939 D’Amico, J. C. Le mythe imperial et l’allégorie de Rome. Entre Saint- Empire, Paupaté et Commune. Cahiers de Transalpina. Caen: Pres- ses Universitaires de Caen, 2009. 263 p. [Historiae adversum paganos, Orosius Paulus] 1940 Eisenhut, H. Die Glossen Ekkeharts IV von St. Gallen im Codex Sangallensis 621. Monasterium Sancti Galli, vol. 4. Sankt Gallen: Verlag am Klosterhof, 2009. 497 p. [Orosius Paulus, Historiae adversum paganos] 1941 Fear, A. T. Orosius: Seven Books of History Against the Pagans. Translated Texts for Historians, Latin Series, vol. 54. Liverpool: University of Liverpool Press, 2010. 456 p. 1942 Ganho, M. de Lourdes Sirgado de Sousa. “A História contra os pagãos de Paulo Orosio.” HuT 33 (2012) 535–538. [This volume is an Homenagem a Arnaldo de Pinho] 1943 Godden, M. R. “The Old English Orosius and its Sources.” Anglia 129 (2011) 297–320. 1944 Gonçalves, R. C. “Et quis est mihi Augustinus o de la crítica de Orosio de Braga a las herejías.” El pensamiento político en la Edad Media, pp. 369–378. [See no. 2496] 1945 Goudineau, Ch. and P. Thollard. “L’or de Toulouse.” Aquitania 25 (2009) 49–66, ill. [Historiae adversum paganos, Orosius Paulus] 1946 Harris, J. A. “The Bible and the meaning of History in the Middle Ages.” The Practice of the Bible, pp. 84–104. [Historiae adversum paganos, Orosius Paulus, See no. 2404] 1947 Inglebert, H. “The universal chronicle in Antiquity and in the Middle Ages.” Vehicles of Transmission, pp. 75–102. [Historiae adversum paganos, Orosius Paulus, See no. 2420] 1948 Lamy, M. “Les Apocryphes dans les premières chapitres des deux plus célèbres Vies du Christ de la fin du moyen âge. Les Medita- tiones vitae Christi du pseudo-Bonaventure et la Vita Christi de Ludolfe le Chartreux.” Apocrypha 20 (2009) 29–82. [Historiae adversum paganos, Orosius Paulus] (h) orosius paulus 247

1949 Leneghan, F. “Royal wisdom and the Alfredian context of Cynewulf and Cyneheard.” ASE 39 (2010) 71–104. [Historiae adversum paganos, Orosius Paulus] 1950 Marone, P. “L’universalismo di Orosio alla luce della precedente storiografica classica.” Venti secoli di storiografia ecclesiastica, pp. 257–264. [See no. 2567] 1951 Mehl, J.-M. “L’exemplum chez Jacques de Cessoles.” Des jeux et des hommes, pp. 93–107. [Orosius Paulus, See no. 2262, Appeared in Le Moyen Âge 84 (1978) 227–246] 1952 Natal Villazala, D. “Gloriosa Propago. La propaganda teodosiana en Orosio.”Estudios de Historia Antigua, pp. 361–372. [See no. 2432] 1953 Olivares Pedreño, J. C. “Los Astures del conventus lucensis y el culto al dios Lug en el noroeste de hispania.” DHA 36 (2010) 117–136. [Orosius Paulus, Historiae adversum paganos 6, and Isidore Etymologiae 15] 1954 Olivetto, G. “Paulo Orosio, Historias contra los paganos. Versión aragonesa patronicada por Juan Fernández de Heredia, Edición de Angeles Romero Cambrón en colaboración con Ignacio J. García Pinilla.” ZRP 126 (2010) 662–664. 1955 Penelas, M. “¿Hubo traducciones árabes independientes de las Historias contra los paganos de Orosio?” CCO 6 (2009) 223–251. 1956 Piazza, E. I Franchi nel V secolo: la testimonianza di Gregorio di Tours. Dipartimento di processi formativi dell Università di Cata- nia, Analecta humanitatis, vol. 17. Acireale (Catania): Bonanno, 2010. 166 p. [Orosius Paulus, Historiae adversum paganos] 1957 Sánchez, S. J. G. “El priscilianismo, según Orosio.” Augustinus 57/1 (2012) 177–192. 1958 Sanz, D. F. (ed. trad.) Eneas Silvio Piccolomini (papa Pío II) Des- cripción de Asia. Nueva Roma, Biblioteca Graeca et Latina aevi posterioris, vol. 34. Madrid: CSIC, 2010. 546 p. [Historiae adversum paganos, Orosius Paulus] 1959 Silva, D. O. E. “Finis Saeculi. Uma leitura do sentido da História em Orósio e Apríngio de Beja.” Eborensia 22 (2009) 157–176. 248 sueves

1960 Simek, R. “Wulfstan’s account in the context of early medieval travel. Literature.” Wulfstan’s Voyage, pp. 37–42. [Orosius Paulus, See no. 2429] 1961 Szerwiniack, O. “L’utilisation critique de Servius dans les gloses hiberno-latines à Orose du manuscrit Vatican, BAV Reginensis latinus 1650 (IXe s.).” Servius et sa réception, pp. 373–385. [Historiae adversum paganos, Orosius Paulus, See no. 2389] 1962 Townsend, D. “Cultural differences and the meaning of Latinity in Asser’s Life of King Alfred.” Cultural Diversity, pp. 57–73. [Historiae adversum paganos, Orosius Paulus, See no. 2253] 1963 Zecchini, G. “Ende und Erbe der lateinisch-heidnischen Geschichtsschreibung.” Jenseits der Grenzen, pp. 91–105. [Orosius Paulus, Historiae adversum paganos, libri VII, See no. 2314] 1964 Zingg, R. “Motive der burgundischen Herkunftsmythen in spätan- tik frühmittelalterlichen Quellen.” Die Burgunder, pp. 285–323. [Orosius Paulus; See no. 2492] (I) Priscillianus Abulensis

1965 Amengual i Batle, “El prólogo hagiográfico de la Carta de Severo de Menorca (418), primer testimonio de la llegada de los Hechos Apócrifos de San Juan a Occidente y las transformaciones del priscilianismo en la Tarraconense y Mediodía de las Galias.” SEJG 50 (2011) 265–315. 1966 Bravo Bosch, Ma. J. “La persecución jurídica contra Prisciliano.” HAnt 33–34 (2009–2010) 311–322. 1967 Calazans, J. de “Perspectivas sobre o Priscilianismo: Uma proposta de abordagem.” Organização do Episcopado Ocidental (Séculos IV–VIII), pp. 13–28. [See no. 2362] 1968 Conti, M. Priscillian of Avila: The Complete Works. Oxford Early Christian Texts. Oxford, 2010. xii–344 p. 1969 López Silva, J. A. “Priscilien, un chrétien non-conformiste.” Encru- cillada 35, 172 (2011) 112–115. 1970 Núñez García, O. Prisciliano, priscilianismos y competencia reli- giosa en la antigüedad. Del ideal evangélico a la herejía galaica. Anejos de Veleia, vol. 29. Vitoria-Gasteiz: Universidad del País Vasco-Euskal Herriko Unibertsitatea, 2011, 152 p. 1971 Pérez Prieto, V. “As mulleres no priscilianismo e no monaquismo altomedieval.” Grial 196 (2012) 122–129. 1972 Pérez Prieto, V. “Prisciliano versus Xacobe.” Galegos = Gallegos 10 (2010) 126–129. 1973 Pérez Prieto, V. “Que podemos dicir hoxe de Prisciliano?” Mur- guía 23–24 (2011) 31–52. 1974 Piay Augusto, D. “Arqueología y Prisicilianismo.” HAnt 35 (2011) 271–300. 1975 Piay Augusto, D. “Astúrica Augusta: un posible destino para las reliquias de Prisciliano.” Astórica 29 (2010) 67–88. 250 sueves

1976 Sánchez, S. G. J. “Anges et démons chez Priscillien: à propos de deux listes angéliques dans les traits de Wurtzbourg.” Les forces du bien et du mal, pp. 358–369. [See no. 2538] 1977 Sánchez, S. G. J. “Les priscillianistes ou ‘les autres Gnostiques.’ ” Emerita 80 (2012) 125–148. 1978 Sánchez, S. J. G. “El Priscilianismo, según Orosio.” Avgvstinvs 57 (2012) 177–192. 1979 Sánchez, S. J. G. “Priscillien et la culture antique: Étude des potes- tates uentorum.” RB 120 (2011) 5–17. 1980 Sánchez, S. J. G. “Priscillianus.” DPA 5 (2012) 1522–1528. 1981 Sánchez, S. J. G. “Les priscillianistes ou ‘les autres gnostiques.’ L’ Indiculus de Haeresibus 13–16 du Pseudo-Jérôme.” Emerita 80 (2012) 125–148. 1982 Silva, P. Duarte, “Calendário e poder episcopal: Quaresma e Páscua nos escritos Priscilianistas e nos sermôes de Cesário de Arles.” Organização do Episcopado Ocidental (Séculos IV–VIII), pp. 29–40. [See no. 2362] 1983 Soto Varela, C. “Prisciliano na cultura galega: Un símbolo ­necesario.” Encrucillada 35, 171 (2011). 111–115. TOULOUSE

(A) Archaeology

1984 Batigne Vallet, C. – S. Lemaitre – A. Schmitt. “Céramiques com- munes et amphores du début du Ve siècle à Lyon (fouilles du Musée Gadagne).” LRCW 3, pp. 207–216, ill. [See no. 2340] 1985 Cartron, I. “L’Aquitaine mérovingienne: perception de l’espace politique aquitain d’après les sources écrits franques.” Wisigoths et Francs autour de la Bataille de Vouillé (507), pp. 41–54, ill. [See no. 2572] 1986 Chalon, M. “L’inscription d’une église rurale du territoire narbon- nais au Ve siècle.” Pallas 84 (2010) 145–178. 1987 Périn, P. and M. Kazanski. “Identity and ethnicity during the era of migrations and barbarian kingdoms in the light of archaeo- logy in Gaul.” Romans, Barbarians, and the Transformation of the Roman World, pp. 299–330. [See no. 2382] 1988 Pinar Gil, J. “Les tombes féminines à grandes fibules en tôle dans l’Ouest (ca. 500): dispersion, chronologie, origine et interpreta- tion. Un état de la question.” Wisigoths et Francs autour de la Bataille de Vouillé (507), pp. 23–40, ill. [See no. 2572] 1989 Riuné-Lacabe, S. “Sous l’empire romain (Ier–IVe siècles): du maré- cage aux entrepôts.” Un quartier de Bordeaux du Ier au VIIIe siècle, pp. 55–97, ill. [See no. 2416] 1990 Riuné-Lacabe, S. “L’antiquité tardive (V–VIIIe siècles): un quartier d’habitation et son abandon—2. Le décor immobilier.” Un quar- tier de Bordeaux du Ier au VIIIe siècle, pp. 97–129, ill. [See no. 2416] 1991 Várhelyi, Z. “Continuities in Late Antique Literacy: The Evidence from North Africa and Gaul.” ACUSD 46 (2010) 177–185. 1992 Young, B. K. “Has anyone seen the Barbarians? Remarks on the missing archeology of the Visigoths in Gaul.” The Battle of Vouillé, pp. 183–202. [See no. 2400] (B) Ecclesiastical

1993 Bailey L. “Monks and lay communities in late antique Gaul: the evidence of the Eusebius Gallicanus sermons.” JMH 32 (2006) 315–332. 1994 Delage, P. G. “L’Église d’Aquitaine au Ve s. ou de l’art de gérer les transitions.” Caritas Patrum (2009) on-line. 1995 Dumézil, B. “La royauté mérovingienne et les élections épis- copales au VIe siècle.” Episcopal Elections in Late Antiquity, pp. 127–144. [See no. 2277] 1996 Dumézil, B. “Consultations épiscopales et délibérations conci- liaires dans la Gaule du VIe siècle.” Consulter, délibérer, decider, pp. 61–75. [See no. 2251] 1997 Halfond, G. I. “Vouillé, Orléans (511) and the origins of the Fran- kish conciliar tradition.” The Battle of Vouillé, pp. 151–166. [See no. 2400] 1998 Heinzelmann, M. “El culto a san Martín con especial atención a su trascendencia hispánica.” Visitandum est, pp. 163–187. [See no. 2570] 1999 Loftus, S. “Episcopal elections in Gaul: the normative view of the Concilia Galliae versus the narrative accounts.” Episcopal Electi- ons in Late Antiquity, pp. 423–436. [See no. 2277] 2000 Patzold, S. “Zur Sozialstrukture des Episkopats und zur Aus- bildung bischöflicher Herrschaft in Gallien zwischen Spätantike und Frühmittelalter.” Völker, Reiche und Namen in frühen Mit- telalter, pp. 121–140. [See no. 2424] 2001 Ristow, S. “Frühes Christentum in Gallien und Germanien: Nachhaltige und unterbrochene Christianisierung in Spätan- tike und Frühmittelalter.” CHRISTIANISIERUNG EUROPAS, pp. 73–94. [See no. 2483] (b) ecclesiastical 255

2002 Rosen, K. “Der heilige Martin- Bischof, Artz und Missionar. Das Zeugnis der Vita Sancti Martini des Sulpicius Severus.” JAC 52 (2009) 61–80. 2003 Smyth, M. “La prière gallicane post eucharistiam, vestige de la Birkat Hammazon.” MLCat 18 (2010) 25–37. 2004 Wood, I. “Arians, Catholics, and Vouillé.” The Battle of Vouillé, pp. 139–150. [See no. 2400] 2005 Wood, I. “Les Wisigoths et la question arienne.” Wisigoths et Francs autour de la Bataille de Vouillé (507), pp. 19–22. [See no. 2572] (C) Social-Political-Economic

2006 Arnold, J. J. “The Battle of Vouillé and the restoration of the Roman Empire.” The Battle of Vouillé, pp. 111–136. [See no. 2400] 2007 Bachrach, B. S. “Vouillé and the decisive battle phenomenon in Late Antique Gaul.” The Battle of Vouillé, pp. 11–42. [See no. 2400] 2008 Besga Marroquín, A. “La batalla de Vouillé.” Historia 16 380 (2007) 10–31. 2009 Bührer-Thierry, G. and Ch. Mériaux. La France avant de la France, 481–888. Histoire de France. Paris: Belin, 2010. 688 p. ill. 2010 Delage, P. G. “L’Aquitaine à l’heure des peuples germaniques.” Caritas Patrum (2009) on-line. 2011 Delaplace, Ch. “The So-Called ‘Conquest of the Auvergne’ (469– 75) in the History of the Visigothic Kingdom. Relations between the Roman Elites of Southern Gaul, the Central Imperial Power in Rome and the Military Authority of the Federates on the Peri- phery.” Shifting Cultural Frontiers in Late Antiquity, pp. 271–281. [See no. 2391] 2012 Delaplace, Ch. “Le royaume wisigothique de Toulouse.” Wisigoths et Francs autour de la Bataille de Vouillé (507), pp. 15–18. [See no. 2572] 2013 Deliyannis, D. M. “Ravenna, Saint Martin, and the Battle of Vouillé.” The Battle of Vouillé, pp. 167–180. [See no. 2400] 2014 Dumézil, B. “La confiscation punitive en Gaule romanobar- bare.” Expropriations et confiscations dans les royaumes barbares, pp. 51–68. [See no. 2287] 2015 Jiménez Garnica, A. M. “Aproximación a la situación tributaria durante el reinado autónomo de Eurico (475–484).” Between Taxation and Rent, pp. 39–49. [See no. 2234] (c) social-political-economic 257

2016 Kazanski, M. “Les Wisigoths, du Danube à la Gaule.” Wisigoths et Francs autour de la Bataille de Vouillé (507), pp. 7–14. [See no. 2572] 2017 Luisa Haindl, A. “Los Visigodos en Toulouse.” AHVMed 38 (2011) 54–61. 2018 Marcela Mantela, Ma. “Septimania: Refugio y foco de expansión de la cultura hispanogoda.” Fundación 7 (2004–2005) 9–18. 2019 Mathisen, R. W. “The first Franco-Visigothic war and the prelude to the Battle of Vouillé.” The Battle of Vouillé, pp. 3–10. [See no. 2400] 2020 Mathisen, R. W. “Vouillé, Voulon, and the location of the Campus Vogladensis.” The Battle of Vouillé, pp. 43–62. [See no. 2400] 2021 Mathisen, R. W. “Clovis, Anastasius and the political status in 508 C.E.: The Frankish aftermath of the Battle of Vouillé.” The Battle of Vouillé, pp. 79–110. [See no. 2400] 2022 Selig, M. and R. Eufe. “Les monnaies mérovingiennes et leur ana- lyse linguistique.” Latin Vulgaire, Latin Tardif IX, pp. 1027–1038. [See no. 2530] 2023 Shanzer, D. “Vouillé 507: Historiographical, Hagiographical, and Diplomatic reconsiderations and Fortuna.” The Battle of Vouillé, pp. 63–78. [See no. 2400] 2024 Van Acker, M. “Langues, écritures, styles et normes dans la Gaule des Carolingiens.” Latin Vulgaire, Latin Tardif IX, pp. 165–174. [See no. 2530] 2025 Van Ossel, P. and C. Raynaud. “L’économie rurale et les produc- tions en Gaule durant l’Antiquité tardive: moyens et techniques de production.” AnTard 20 (2012) 151–159. 2026 Żurek, A. “ ‘Nawróceni chrześcijanie’ – duchowość galijskich ary- stokratów IV–V wieku—ks.” VoxP 30 (2010) 809–822. (D) Caesarius Arelatensis

2027 Berschin, W. Einleitung in die lateinische philology des Mittelalters. T. Licht (ed.). Heidelberg: Mattes Verlag, 2012. 180 p. [Sermones] 2028 Bodarwé, K. “Immer Ärger mit den Stiftsdamen- Reform in Regens- burg.” Nonnen, Kanonissen und Mystikerinnen, pp. 79–102, ill. [Regula of Caesarius of Arles, See no. 2541] 2029 Bodarwé, K. “Eine Männerregel für Frauen. Die Adaption der Benediktsregel im 9. und 10. Jahrhundert.” Female ‘Vita Religi- osa,’ pp. 235–272. [Regula ad virgines, Caesarius of Arles, See no. 2291] 2030 Branchi, M. Lo scriptorium e la biblioteca di Nonantola. G. Zita Zanichelli (pref.). Centro Studi Storici Nonantolani Biblioteca, vol. 49. Nonantola-Modena: Centro Studi Storici Nonantolani— Arte stampa, 2011. 446 p. [Sermones, Isidore, Etymologiae 14, 8, 8] 2031 Browe, P. “Die öfler Kommunion der Laien im Mittelalter.” Die Eucharistie im Mittelalter: liturgiehistorische Forschungen in kulturwissenschaftlicher Absicht. P. Browe—H. Lutterbach— T. Flammer (eds.). Vergessene Theologen, vol. 1. Munster: Litera- tur Verlag, 2003, pp. 67–88. [Sermones and Isidore, De ecclesiasticis officiis, previously published in Bonner Zeitschrift fur Theologie und Seelsorge 6 (1926) 1–28, See no. 2032] 2032 Browe, P. “Die Kommunionvorbereitung im Mittelalter.” Die Eucharistie im Mittelalter: liturgiehistorische Forschungen in kul- turwissenschaftlicher Absicht, pp. 173-198. [Sermones, See no. 2031; previously published in Zeitschrift fur Katholische The- ologie 56 (1932) 375–415] 2033 Carnevale, L. Giobbe dall’Antichità al Medioevo. Testi, tradizioni, immagini. Quaderni di Vetera Christianorum, vol. 33. Bari: Edi- puglia, 2010. 224 p. ill. [Sermo 6, 7 Caesarius of Arles] 2034 Cosma, R. “Giovanni Coltellini: il sermone pasquale sulla pace (1416).” I Francescani e la politica, pp. 161–173. [Sermones, See no. 2504] (d) caesarius arelatensis 259

2035 Delage, M.-J. – M. Heijmans. Vie de saint Césaire. Sources Chré- tiennes, vol. 536. Paris: Les Éditions du Cerf, 2010. 368 p. 2036 Delaplace, Ch. “Pour une relecture de la Vita Caesarii: le rôle politique de l’évêque d’Arles face aux représentants des royau- mes burgonde, wisigothique et ostrogothique.” AMidi 279 (2012) 309–324. 2037 Diem, A. “New ideas expressed on Old Words: The Regula Donati on female monastic life and monastic spirituality.” Viator 43 (2012) 1–38. [Regula ad virgines] 2038 Diem, A. “Disimpassioned monks and flying nuns. Emotion management in early medieval rules.” Funktionsräume, Wahrne- mungsräume, pp. 17–39. [Regula ad virgines, Caesarius of Arles, See no. 2293] 2039 Fagnoni, A. M. “Caesarius Arelatensis ep. Regula virginum, Regula monachorum, Epistola ad sanctimoniales: Vercor.” La trasmissione dei testi latini, pp. 147–168. [See no. 2331] 2040 Ferreiro, A. “The Catechetical Role of Children in the Sermons of Caesarius of Arles.” VChr 48 (2011) 243–260. 2041 Filippov, I. “La société arlesienne à l’époque de Saint Césaire.” Arles, pp. 253–256. [See no. 2225] 2042 Filippov, I. “Les élites et la richesse à Arles à l’époque de Saint Césaire.” Les élites et la richesse au haut Moyen Âge, pp. 183–220. [See no. 2537] 2043 Giovanni, S. “Moines et évêques en Gaule aux Ve et VIe siècles: La controverse entre Augustin et les moines provençaux.” Médiéva- les 38 (2000) 149–161. 2044 Gori, F. and C. Pierantoni. Augustinus: Enarrationes in Psalmos 101–150 Pars I: Enarrationes in Psalmos 101–109. Corpus Scrip- torum Ecclesiasticorum Latinorum, vol. 95, 1. Wien: Verlag Öster- reichischen Akademie der Wissenshaften, 2011. 348 p. [Sermones] 260 toulouse

2045 Gorman, M. “Patristic and Pseudo-Patristic citations in the Col- lectio Hibernensis.” RB 121 (2011) 18–93. [Sermones and Isidore of Seville] 2046 Gros i Pujol, M. dels Sants. “L’office cathédrale d’Arles en Pro- vence vers l’an 500.” EcclO 27 (2010) 49–56. [Regula ad virgines, Caesarius of Arles] 2047 Gumerlock, F. X. (ed.-trans.). The Seven Seals of the Apocalypse, Medieval Texts in Translation. TEAMS Commentary Series. Kala- mazoo: Wester Michigan University-Medieval Institute Publica- tions, 2009. xii–96 p. [Caesarius of Arles] 2048 Haarländer, S. “Chancen gliechheit für die Nonnen Heloïse auf der Suche nach einer spezifischen Regel für Le Paraclet.” Zwi- schen Vernunft und Gefühl, pp. 41–60, ill. [Caesarius’s, Regula ad virgines, See no. 2431] 2049 Harris, M. Sacred Folly. A New History of the Feast of Fools. Ithaca- New York: Cornell University Press, 2011. 322 p. ill. [Sermones] 2050 Helvétius, A.-M. “L’organisation des monasteries feminins à l’épo- que mérovingienne.” Female ‘Vita Religiosa,’ pp. 151–169. [Caesarius of Arles, See no. 2291] 2051 Höre, mein Sohn! Der Prolog der Regula Benedicti- Quellen und Erwägungen. J. Kaffanke (ed.). Weisungen der Väter, vol. 8. Beu- ron: Beuroner Kunstverlag, 2009. 120 p. [Caesarius of Arles] 2052 Jaśkiewicz, G. “Problematyka moralna w kaznodziejstwie Ceza- rego z Arles [La problématique morale dans la predication de St. Césaire d’Arles].” WPT 20 (2012) 97–107. 2053 Katalog der lateinischen Handschriften der Bayerischen Staatsbi- bliothek München. Die Pergamenhandschriften aus dem Domka- pitel Freising II Clm 6317–6437 mit einem Anhang. G. Glauche (ed.). Catalogus codicum manu scriptorium Bibliothecae Mona- censis, III, Series nova vol. 2, 2. Wiesbaden: Harrassowitz, 2011. xxviii–365 p. [Caesarius of Arles and Isidore of Seville] 2054 Katalog der lateinischen Handschriften der Bayerischen Staats- bibliothek München. Die Handschriften aus Augsburger Biblio- (d) caesarius arelatensis 261

theken II Dominikanerkloster Clm 3680–3686 und Domstift Clm 3701–3830. H. Hauke and A. Freckmann (eds.). Catalogus codi- cum manu scriptorium Bibliothecae Monacensis, III, Series nova vol. 3, 2. Wiesbaden: Harrassowitz, 2011. xlii–544 p. [Caesarius of Arles] 2055 Klosterregeln für Nonnen und Mönche/ Cäsarius von Arles. St. Otti- lien: EOS Verlag, 2008. 141 p. ill. 2056 Livini, A. “Maschere e mascheramenti medievali: nuove inda- gini sulla tradizione delle Kalendae Ianuarii (ss. V–XII).” SM 52 (2011) 241–268. [Sermones] 2057 Martin, M. “The Italian Homiliary: An example pro omnibus bonis operibus produced according to the ‘New’ Carolingian homiletic genre and reform measures.” SEJG 49 (2010) 261–338. [Caesarius of Arles and Isidore of Seville] 2058 Martini, P. S. “Manoscritti sublacensi e tiburtini dei secoli XIe e XII.” Scritti ‘romani,’ pp. 83–98. [Sermones, See no. 2388, previously published in Atti e memoria della società tiburtina di storia e d’arte 52 (1979) 199–218] 2059 Maza, O. and J. Hamann-Lenzinger (eds.). Incunabula patristica. Bibliographie der Wiegendrucke christlicher Autoren der Antike I Verzeichnis der Autoren und Titel A–C. Bibliothek des Buchwe- sens, vol. 22. Stuttgart: A. Hiersemann, 2012. v–276 p. [Sermones and Orosius Paulus] 2060 Pejenaute Rubio, F. “Venancio Fortunato. Vida de Santa Rade- gunda.” Archivum 57 (2007) 219–266. [Regula ad virgines] 2061 Pirmin Scarapsus. E. Hauswald (ed.). Monumenta Germaniae Historica, Quellen zur Geistesgeschichte des Mittelalters, vol. 25. Hannover: Hahnsche Buchhandlung, 2010. cxxxiii–181 p. [Sermones, Caesarius of Arles] 2062 Postel, V. Arbeit und Willensfreiheit im Mittelalter. Vierteljahr- schrift für Sozial und Wirtschaftsgeschichte, Beihefte, 207. Stu- ttgart: F. Steiner, 2009. 189 p. [Caesarius, Sermones and Vita Caesarii] 2063 Puzicha, M. “The ‘Fathers’ in the Benedictine Rule: Appeal to the Ideal and Critical Continuity.” ABR 61 (2010) 18–29. 262 toulouse

2064 Rockelein, H. “Gender, religion and identity.” Religiosità e civiltà, pp. 29–46. [Regula ad virgines, Caesarius of Arles, See no. 2555] 2065 Schembra, R. “Ruolo e funzione dei diaconi nell’opera di Cesa- rio di Arles.” Diakonia, diaconiae, diaconato. Semantica e storia, pp. 351–374. [See no. 2490] 2066 Schneider, A. “Lectures médiévales des Reconnaissances.” Nouvel- les intrigues pseudo-clémentines, pp. 123–133. [Caesarius of Arles and Isidore of Seville, See no. 2542] 2067 Semmler, J. “Zum Testament des gallofränkischen Bischofs.” Her- rscher—und Fürstentestamente, pp. 573–597. [Caesarius, Sermones, See no. 2298] 2068 Shuler, E. “Caesarius of Arles and the development of the eccle- siastical tithe: From theology of almsgiving to practical obliga- tion.” Traditio 67 (2012) 43–70. 2069 Silva, P. Duarte. “As Heresias nos Sermões de Cesário de Arles: Pregação e Afirmação Episcopal no século VI.” Plêthos 1 (2011) 101–124. 2070 Silva, P. Duarte. “Calendário Litúrgico e Poder Episcopal nos rei- nos romanogermânicos: considerações historiográficas” Brathair 12 (2012) 137–151. 2071 Suárez Martínez, P. M. “Homo ingenii Constructions in Late Latin.” Latin Vulgaire, Latin Tardif VIII, pp. 154–159. [Caesarius of Arles, See no. 2529] 2072 Tedeschi, F. “La liturgia e la parola di Dio. San Cesario di Arles e la cristianizzazione della Provenza tra il V e il VI secolo. Un modello missionario di liturgia.” ED 58 (2005) 195–222. 2073 Toncatto, V. “Dîme et construction de la communauté chrétienne des Pères de l’Église aux Carolingiens (Ier–VIIIe siècle).” La dîm, l’église et la société féodale, pp. 65–86. [Sermones, See no. 2321] 2074 Trisoglio, F. “San Cesario come testimone della società arlesiana del suo tempo.” Sileno 36 (2010) 195–210. 2075 Trisoglio, F. “L’incontro personale con Cristo nei Padri della Chiesa.” RAsc 36 (2011) 571–590. [Sermo 166, 4 Caesarius of Arles] (d) caesarius arelatensis 263

2076 Trisoglio, F. “La catechesi nei Padri della Chiesa, 7. San Cesario di Arles: la catechesis in una società multietnica.” RLasalliana 76 (2009) 563–574. 2077 Trisoglio, F. “Cesario d’Arles scrittore.” VChr 47 (2010) 117–134. 2078 Tyconii Afri Expositio Apocalypseos. R. Gryson (ed.). Corpus Christianorum. Series Latina, vol. 107A. Turnhout: Brepols, 2011. 386 p. [Caesarius of Arles] 2079 Vigne, D. “Regards sur la vie de saint Césaire d’Arles I–III.” Vives Flammes 287 (2012) 55–62, 288 (2012) 56–63, 289 (2012) 57–64. 2080 Weaver, R. H. “Prosper’s theological legacy and its limits.” SPat 49 (2010) 381–394. [Sermones] 2081 Weber, D. “Pseudo-Augustini Sermo in natali sancti Cypriani: Ein spätantikes Ineditum.” Ministerium sermonis, pp. 39–48. [Sermones, Caesarius of Arles, See no. 2350] 2082 Weinrich, W. C. (trans. ed.). Latin Commentaries on Revelation. Victorinus of Petovium, Apringius of Beja, Caesarius of Arles, and Bede the Venerable. Ancient Christian Texts. Downers Grove, Illi- nois: InterVarsity Press, 2011. 1–201 p. 2083 Worship in the Early Church. An Anthology of Historical Sources. L. J. Johnson (ed.). 4 vols. Collegeville, MN-Liturgical Press, 2009. 2512 p. 1-CD-ROM. [Caesarius of Arles] (E) Sidonius Apollinaris

2084 Allen, P. “Stage-Managing Crisis: Bishops’ Liturgical Responses to Crisis (4th.–6th. Centuries).” Ancient and Jewish and Christian Texts as Crisis Management Literature, pp. 159–172. [See no. 2223] 2085 Alexandre, R. “Pudor et libertas: l’irrévérence selon Sidoine Apol- linaire.” Le poète irrévérencieux, pp. 327–345. [See no. 2533] 2086 Álvarez Jiménez, D. “Sidonius Apollinaris and the Fourth Punic War,” New Perspectives on Late Antiquity, pp. 158–172. [See no. 2358] 2087 Becht-Jördens, G. “Venantius Fortunatus und die Renovierung der Kirche St. Gereon zu Köln durch Bischof Carentius.” KJB 43 (2010) 57–69. 2088 Behrwald, R. “Das Bild der Stadt Rom im 5. Jh. Das Beispiel des Sidonius Apollinaris,” Rom und Mailand in der Spätantike, pp. 283–302. [See no. 2380] 2089 Bodart, M.-G. “Apports des lettres de Sidoine Apollinaire à l’histoire du christianisme.” L’étude des correspondances dans le monde romain de l’Antiquité classique à l’Antiquité Tardive, pp. 363–374. [See no. 2516] 2090 Braccora, C. “L’epistolografia dal mondo antico al mondo umanis- tico, Genga 28 giugno- 1 luglio 2009 e XXX Congresso Internazio- nale di Studi umanistici. I crocevia dell’Umanesimo e le Marche, Sassoferrato, 1–4 luglio 2009.” Maia 61 (2009) 692–706. [Sidonius Apollinaris] 2091 Brodka, D. “Die Idee der ‘Roma Aeterna’ in den Kaiserpanegyri- kendes Sidonius Apollinaris.” CCraco 3 (1997) 121–128. [Epistulae] 2092 Brodka, D. “Die Weltherrschaftstopik in den Kaiserpanegyriken des Sidonius Apollinaris.” Eos 85 (1998) 81–90. (e) sidonius apollinaris 265

2093 Bruzzone, A. “Riprese oraziane nella Gigantomachia del carme 6 di Sidonio Apollinare.” InvLuc 33 (2011) 13–21. 2094 Buongiovanni, C. “L’epigrama prefatorio de Marziale a Sidonio Apollinare.” Voces 20 (2009) 49–79. 2095 Calzolari, M. “Athesis Veronensium in Padum decurrit: una nota sul corso dell’Adige in età romana.” Est enim ille flos Italiae, pp. 397–402. [Sidonius, epist. 1, 5, 3–4, See no. 2436] 2096 Camastra, P. Letteratura latina tardoantica. Edipuglia: Bari, 2012. 416 p. [Sidonius, pp. 173–174, 344–345, and 399] 2097 Ceccarelli, L “Nota a Sidonio Apollinare, Carm. 11.5.” RFIC 137 (2009) 171–177. [Sidonius, Carm. 11] 2098 Charlet, J.-L. “Tendances esthétiques de la poésie latine tardive (325–470).” AntTard 16 (2008) 159–167. [Sidonius Apollinaris] 2099 Chronopoulos, T. “Brief Lives of Sidonius, Symmachus, and Fulgentius Written in Early Twelfth Century England?” JML 20 (2010) 232–291. 2100 Condorelli, S. “Sidonio maestro di Ennodio?” Quarta giornata ennodiana, pp. 61–98. [See no. 2553] 2101 Condorelli, S. Il poeta doctus nel V secolo D.C. Aspetti della poe- tica di Sidonio Apollinare, Studi latini, vol. 65. Naples: Loffredo Editore, 2008. 288 p. 2102 Condorelli, S. “Présence de Sidoine Apollinaire. Colloque inter- national, Clermont-Ferrand, 19–20 octobre 2010.” BSL 41 (2010) 238–242. 2103 Consolino, F. E. “Panegiristi e creazione del consenso nel occi- dente latino,” Dicere laudes. Elogio, comunicazione, creazione del consenso, pp. 299–336. [Sidonius Apollinaris, See no. 2491] 2104 Consolino, F. E. “ ‘Recusationes a confronto’: Sidonio Apollinare epist. IX 13, 2 e Venanzio Fortunato carm. IX 7.” Il calamo della 266 toulouse

memoria. Riuso di testi e mestiere letterario nella tarda antichità IV, pp. 101–125. [See no. 2307] 2105 Demicheli, A. M. “Inquilinato e unioni miste per condizione sociale tra IV e V secolo. Da una lettera Ep. 5, 19 di Sidonio Apollinare.” Atti Dell’Accademia Romanistica Costantiniana, pp. 275–304. [See no. 2482] 2106 Egelhaaf-Gaiser, U. “Bleibende Klänge: Das hymnische Brief- siegel des Bischofs Sidonius (epist. 9, 16).” Millennium 7 (2010) 257–292. 2107 Evenepoel, W. “Sidonius Apollinaris en Synesius van Cyrene in de roman The Dream of Scipio.” Lampas 43 (2010) 269–283. 2108 Fernández López, M. C. “La lune dans un puits ? Broma de fron- tera (in puteo/in podio, Sid. Apol., Carm. 24, 23–25).” Latin Vul- gaire, Latin Tardif IX, pp. 901–908. [See no. 2530] 2109 Flammini, G. “La presenza di Orazio negli scritti di Caio Sidonio Apollinare: la ‘cultura’; di un ‘auctor’ cristiano nella Gallia del seculo V.” GIF 61 (2009) 221–256. 2110 Franzoi, A. “Memoria di Marziale in Sidonio (carm. 3 e 4).” Incon- tri triestini di filologia classica, 7, pp. 321–327. [See no. 2509] 2111 Frauenhuber, A. “Kontinuität und Wandel. Karrieren und Lebens- bilder im Gallien des 5. Jahrhunderts. Betrachtungen zu zwei Briefen des Sidonius Apollinaris an Syagrius.” Diomedes 4 (2007) 11–21. 2112 Furbetta, L. “Alcune riflessioni sul carm. 6 di Sidonio Apollinare.” RPL 23–24 (2010–2011) 148–163. 2113 Galand-Hallyn, P. “Sidoine Apollinaire et Ange Politien: l’énar- gie du désespoir, aspects d’une métapoétique à la lumière d’une humaniste.” Manifestes litteraires dans la latinite tardive: poetique et rhetorique: Actes du colloque international de Paris, 23–24 mars 2007. P. Galand-Hallyn and V. Zarini (eds.). Turnhout: Brepols, 2009, pp. 297–324. (e) sidonius apollinaris 267

2114 Gasti, F. “Un’allusione virgiliana in Fausto di Riez (Epist 3, p. 178, 8–9).” Hermes 138 (2010) 382–385. [Sidonius Apollinaris, Ep. 9, 9, 10–13] 2115 Gibson, R. K. “On the nature of ancient letter collections.” JRS 102 (2012) 56–78. 2116 Gibson, R. K. “Clarus Confirmed? Pliny, Epistles 1.1 and Sidonius Apollinaris.” CQ 61 (2011) 655–659. 2117 Gibson, R. K. “Letters into autobiography: the generic of mobility of the ancient letter collection.” Generic Interfaces in Latin Litera- ture, pp. 387–416. [See no. 2294] 2118 Gillett, A. “Epic Panegyric and Political Communication in the Fifth-Century West,” Two Romes. Rome and Constantinople in Late Antiquity, pp. 265–290. [Sidonius Apollinaris, See no. 2414] 2119 Goffart, W. “Salvian of Marseilles, De gubernatione dei 5, 38–45 and the colonate problem.” AnTard 17 (2009) 269–288. [Sidonius] 2120 Gosserez, L. “Portrait des Wisigoths par Sidoine Apollinaire.” BAGB (2010) 127–139. 2121 Grzywaczewski, J. “Christianity of Gaul according to Sidonius Apollinaris (c. 430–486).” FTeol 11 (2010) 127–144. 2122 Heather, P. “Visigoths and the Fall of Rome.” Groniek 191 (2012) 33–44. [Sidonius Apollinaris, Ep. 8, 9] 2123 Henke, R. “Der Brief 3, 12 des Sidonius Apollinaris an Secundus: Eine Novelle in einer Epistel?” Hermes 140 (2012) 121–125. 2124 Henke, R. “Eskapismus, poetische Aphasie und satirische Offen- sive. Das Selbstverständnis des spätantiken Dichters Sidonius Apollinaris,” Vom Selbst-Verständnis in Antike und Neuzeit, pp. 155–173. [See no. 2425] 2125 Hernández Lobato, J. “La recepción de Sidonio Apolinar en los albores del Humanismo: Petrarca y Salutati como intérpretes y transmisores de la cultura tardoantigua.” Traditio 66 (2011) 267–306. 268 toulouse

2126 Hernández Lobato, J. Vel Apolline muto. Estética y poética de la Antigüedad Tardía. Peter Lang: Bern, 2012. 645 p. 2127 Hernández Lobato, J. “Poéticas de lo banal. La literatura tar- doantigua como literatura en el campo expandido.” Latomus 71 (2012) 133–149. [Sidonius Apollinaris, epist. 5, 17] 2128 Hernández Lobato, J. “Sidonio Apolinar en el Quattrocento.” CFI- tal 18 (2011) 77–96. 2129 Hernández Lobato, J. “Traducir a Sidonio en el siglo XXI: en busca de la experiencia estética tardoantigua.” EClass 1 (2010) 141–150. 2130 Hernández Lobato, J. “La aristocracia galorromana ante las migra- ciones bárbaras del siglo V: la invención del burgundio.” El Futuro del Pasado 1 (2010) 365–378. [Sidonius, Carm. 12] 2131 Hernández Lobato, J. “La écfrasis de la Catedral de Lyon como híbrido intersistémico. Sidonio Apolinar y el Gesamtkunstwerk tardoantiguo.” AnTard 18 (2010) 297–308. 2132 Hernández Lobato, J. “Sterilis Camena. El Carmen 9 de Sidonio Apolinar o la muerte de la poesía.” Acme 63 (2010) 97–134. 2133 Isaïa, M.-C. “Rumor ad nos magnum pervenit. Information et cir- culation des nouvelles aux origines du royaume franc.” La rumeur au Moyen Âge, pp. 103–117. [Sidonius Apollinaris, See no. 2330] 2134 Kaiser, R. “Zur Problematik einer Quellensammlung zur Geschichte der Bungunder.” Die Burgunder, pp. 49–81. [Sidonius; See no. 2492] 2135 Kitchen, T. E. “Sidonius Apollinaris,” Ego Trouble. Authors and their Identities in the Early Middle Ages, pp. 53–66. [See no. 2270] 2136 Mair, J. “Some glimpses of Virgil in late antiquity.” PVS 26 (2008) 32–40. [Sidonius, Carm. 4 and Ep. 8.9] 2137 Marchiaro, M. “Un manoscritto di Sidonio Apollinare postillato da Giovanni Pico della Mirandola e da Pietro Crinito.” MedRin 20 (2009) 279–289. (e) sidonius apollinaris 269

2138 Mascoli, P. “Tracce di Persio in Sidonio Apollinare.” Classica et Christiana 7 (2012) 183–192. 2139 Mascoli, P. (trans.). Gli Apollinari. Per la storia di una famiglia tar- doantica. Quaderni di Invigilata lucernis, vol. 39. Bari: Edipuglia, 2010. 162 p. ill. [Sidonius Apollinaris] 2140 Mascoli, P. “Sulle opere perdute di Sidonio Apollinare.” AFLFB 47 (2004) 187–198. 2141 Montone, F. “Lupi d’autore nel pamegirico ad Avito di Sidonio Apollinari (Carm 7, 361–368).” Parole rubate 4 (2011) 113–129. 2142 Näf, B. “Se taire sur l’histoire.” La présence de l’histoire dans l’épistolaire, pp. 81–91. [Sidonius, See no. 2525] 2143 Neri, M. “Sidonio Apollinare (epist. 9, 9, 10) e la possibile attri- buzione del De ratione fidei a Fausto di Riez.” BSL 41 (2011) 531–542. 2144 Nölting, K. “Zwischen Literatur und Politik- Die Briefe des gallis- chen Aristokraten Sidonius Apollinaris.” Traditio et Innovatio 3 (2012) 25–26. [Article about a talk by Sigrid Mratschek at All Souls College, Oxford] 2145 Overwien, O. “Ironie in den Briefen des Sidonius,” Ironie. Griechi- sche und lateinische Fallstudien, pp. 247–264. [See no. 2312] 2146 Pavan, A. “Consenzio o le virtu dell’auriga: una rielaborazione della gara delle quadrighe di Stat. Theb. VI in Sid. Ap. carm, 23 ad Consentium 304–427.” Aevum (ant) 5 (2005) 227–250. 2147 Ploton-Nicollet, F. “La topique de la ‘nourrice divine’: un motif récurrent dans la poésie d’éloge depuis Stace jusqu’à Sidoine Apollinaire,” La lyre et la pourpre. Poésie et politique de l’Antiquité tardive à la Renaissance, pp. 33–57. [See no. 2324] 2148 Prchlik, L. “Sidonius or Flavianus: by whom Was Philostratus’ Vita Apollonii Translated into Latin?” GLP 22 [2007] (2009) 199–210. 270 toulouse

2149 Raja, E. “Bon mangeur, mauvais mangeur. Pratiques alimentaire et critique sociale dans l’oeuvre de Sidoine Apollinaire et de ses contemporaines.” RBPH 87 (2009) 163–196. 2150 Santelia, S. “L’aristocrazia galloromana celebra se stessa: l’epitala- mio per Ruricio ed Iberia (Sidon. Apoll. carm. 11).” BSL 41 (2011) 103–114. 2151 Santelia, S. “Vocatio ad cenam: spigolando tra i modelli di Sidonio Apollinare, carm. 17.” AFLB 52–53 (2009–2010) 169–180. 2152 Santelia, S. “Quando il poeta parla ai suoi versi: i carmi 8 e 3 di Sidonio Apollinare.” InvL 24 (2002) 245–260. 2153 Santelia, S. Sidonio Apollinare. Carme 16, Eucharisticon ad Faus- tum episcopum. Introduzione, traduzione e commento. Cacucci Editore: Bari, 2012. 174 p. 2154 Santelia, S. “Per un approdo sicuro tra pericoli e tempeste (Sidon. Apoll. Carm. 11. 1–7).” QS 72 (2010) 227–237. [Sidonius, Carm. 11,1–7] 2155 Schindler, C. Per carmina laudes. Untersuchungen zur spätanti- ken Verspanegyrik von Claudian bis Coripp. Beiträge zur Alter- tumskunde, vol, 253. Berlin: Walter de Gruyter, 2009. 344 p. [Sidonius, pp. 173–226] 2156 Schmidt, P. L. “(Macrobius) Theodosius und das Personal der Saturnalia.” RFIC 136 (2008) 47–83. [Sidonius, epist. 1, 9, 2] 2157 Smolak, K. “De patronis septipedibus Sidonii Apollinaris.” Ad fines imperii Romani anno bis millesimo cladis Variana, pp. 235–244. [See no. 2476] 2158 Speyer, W. “Zur Bedeutung des Kataloges in der christklichen Dichtung der Spätantike.” Dulce Melos, pp. 285–300. [Sidonius, See no. 2493] 2159 Squillante, M. “De hymno tuo si percontere quid sentiam: l’inno secondo Sidonio Apollinare.” Paideia 65 (2010) 449–464. 2160 Squillante, M. “Geografia e memoria nell’epistolario di Sidonio Apollinare.” Latina Didaxis XXV, pp. 83–98. [See no. 2531] (e) sidonius apollinaris 271

2161 Squillante, M. “Scrittori della tarda latinità: identità culturale e difesa della persona.” Ebraismo e letteratura, pp. 35–56. [Sidonius; See no. 2269] 2162 Stoehr-Monjou, A. “Sidoine Apollinaire, ep. 5, 8: Constantin le Grand, nouveau Néron.” La présence de l’histoire dans l’épistolaire, pp. 239–260. [See no. 2525] 2163 Stoehr-Monjou, A. “Sidoine Apollinaire, Carmina I–VIII,” Silves latines 2009–2010, pp. 95–205. [See no. 2392] 2164 Stoehr-Monjou, A. “Sidoine Apollinaire et la fin d’un monde. Poé- tique de L’Éclat dans les Panégyriques et leurs préfaces.” RELat 87 (2010) 207–230. 2165 Styka, J. “Cursus honorum im spätantiken Gallien im Lichte der Briefe Sidonius Apollinaris.” CCraco 14 (2011) 303–318. 2166 Styka, J. “Römische Schule der Spätantike im Lichte der Briefe von Sidonius Apollinaris.” CCraco12 (2008) 157–175. 2167 Styka, J. “Epitalamio tardoantico tradizionale e cristiano: Sidonio Apollinare e Paolino di Nola.” Dulce Melos, pp. 103–119. [See no. 2493] 2168 Styka, J. “La culture littéraire romaine dans la Gaule du Ve siè- cle selon le témoignage de Sidoine Apollinaire.” Terminus (1999) 43–62. 2169 Styka, J. “Die Poetik des Mythos bei Sidonius Apollinaris.” CCraco 7 (2002) 33–43. 2170 Styka, J. “Epitalamia Sydoniusza Apollinarisa—zarys poetyki,” Sapere aude, pp. 277–292. [See no. 2470] 2171 Styka, J. “Epische Ästhetik von Sidonius Apollinaris: Kaiserliche Panegyrika.” CCraco 8 (2003) 55–90. 2172 Styka, J. “Humanitas litterarum w pismach Sydoniusza Apollina- risa,” Humanitas grecka i rzymska, pp. 123–142. [See no. 2305] 2173 Styka, J. “Epitalamio tardoantico tradizionale e cristiano: Sidonio Apollinare e Paolino di Nola.” Quaderni 3 (2007) 103–119. 272 toulouse

2174 Styka, J. “Życie literackie w Arles (Arelate) na podstawie twórczości Sydoniusza Apollinarisa.” SPhPosn 18 (2008) 305–326. 2175 Styka, J. Sydoniusz Apollinaris i kultura literacka w Galii V wieku, Polska Akademia Umiejętności. Prace Komisji Filologii Klasycz- nej PAU, vol. 38. Kraków 2008. 354 p. [Zusammenfassung: (Sidonius Apollinaris und die literarische Kultur im Gallien des 5. Jh.).] 2176 Styka, J. “Późnoantyczna satyra poetycka w świetle listów Sydoni- usza Apollinarisa,” Hortus Historiae, pp. 576–589. [See no. 2303] 2177 Teitler, H. “Tacitus in de late oudheid. Kanttekeningen bij een brief van Sidonius Apollinaris.” Hermeneus 83 (2011) 142–147. 2178 Van Waarden, J. A. “Sidonio Apollinare, poeta e vescovo.” VChrist 48 (2011) 99–113. 2179 Van Waarden. J. A. Writing to Survive. A Commentary on Sidonius Apollinaris. Letters Book 7. Volume 1: The Episcopal Letters 1–11. Late Antique History and Religion, vol. 2. Brepols: Turnhout, 2010. xii–659 p. 2180 Van Waarden, J. A. “Episcopal Self-Presentation: Sidonius Apolli- naris and the Episcopal Election in Bourges AD 470,” Episcopal Elections in Late Antiquity, pp. 555–561. [See no. 2277] 2181 Verbaal, W. “Een blijk van innerlijke waardigheid: Sidonius Apol- linaris, Latijns dichter.” Hermeneus 83 (2011) 110–114. 2182 White, H. “Textual problems in the poems of Sidonius Apollina- ris.” Veleia 27 (2010) 347–354. 2183 Wolff, É. “Sidoine Apollinaire et l’histoire à travers sa correspon- dence.” La présence de l’histoire dans l’épistolaire, pp. 43–54. [See no. 2525] 2184 Wood, I. “Assimilation von Romanen und Burgundern im Rhone- Raum.” Die Burgunder, pp. 215–236. [Sidonius; See no. 2492] 2185 Zarini, V. “Les préfaces dans la poésie panégyrique de la latinité tardive.” Commencer et finir, 1: 175–186. [Sidonius, See no. 2249] 2186 Zugravu, N. “Un Misogin al Antichităţii Târzii: Aurelius Victor.” StCl 45 (2009) 117–131. OTHER PEOPLES

(A) Alans

(No Publications) (B) Basques-Bagaudae

2187 Azcárate Garay-Olaun, A. – J. M. Martínez Torrecilla – J. L. Solaun Bustinza. “Metalurgia y hábitat en el País Vasco de época medie- val: el asentamiento Ferrón de Bagoeta, Alava (ss. VII–XIV d.C.).” AyTM 18 (2011) 71–90. 2188 Azcárate Garay-Olaun, A. and J. L. Solaun Bustinza. “Tipologías domésticas y técnicas constructivas en la primitiva ‘Gasteiz’ (País Vasco) durante los siglos VIII al XII d.C.” AA 9 (2012) 103–128. 2189 Besga Marroquín, A. “Sobre la barbarie de los vascones en los pri- meros siglos de la Edad Media y algunas cuestiones de método.” LD 42 (2012) 9–87. 2190 Brestian, S. de “Vacones and Visigoths: creation and transformation of identity in northern Spain in late antiquity.” Romans, Barbari- ans, and the Transformation of the Roman World, pp. 283–298. [See no. 2382] 2191 García Camino, I. Arqueología y poblamiento en Bizkaia, siglos VI– XII. La configuración de la sociedad feudal. Diputación Foral de Bizkaia, 2002. 528 p. ill. 2192 Montecchio, L. “Bacaudae nella penisola iberica durante in secolo V.” Polis 24 (2012) 91–108. 2193 Pottier, B. “Peut-on parler de révoltes populaires dans L’Antiquité tardive? Bagaudes et histoire sociale de la Gaule des IVe et Ve siècles.” MEFRA 123 (2011) 433–465. 2194 Quirós Castillo, J. A. (ed.). Vasconia en la alta edad media 450– 1000. Poderes y comunidades rurales en el norte peninsular. Docu- mentos de Arqueología Medieval, vol. 2. Bilbao: Universidad del País Vasco, 2011. 280 p. ill. 2195 Sanz Huesma, F. J. “El obispo Germán, el rey Goar, el medico Eudoxio y el fin del movimiento Bagauda en las Galias.” Veleia 28 (2011) 109–124. 2196 Tejado Sebastián, J. Ma. “La Rioja en la Alta Edad Media a través de la Arqueología.” Vasconia en la Alta Edad Media, pp. 163–180, ill. [See no. 2419] (C) Byzantines

2197 Bartlett, P. – A. Oddy – C. Morrisson. “The Byzantine gold coinage of Spania (Justinian I to Heraclius.” RNum167 (2011) 351–402. 2198 López Pérez, I. P. “¿Somos todos griegos . . . incluso en el exilio? Algunas reflexiones acerca de las ‘influencias bizantinas’ en la plástica hispánica de la Tardoantigüedad y la Alta Edad Media.” AHArte 22 (2012) 213–219, ill. 2199 Ruiz Valderas, E. (ed.). Bizancio en Carthago Spartari. Aspectos de la vida cotidiana, 5 de abril–31 de Julio 2005. Cartagena: Museo Arqueológico Municipal de Cartagena- ‘Enrique Escudero de Cas- tro,’ 2005. 144 p. ill. 2200 Vallejo Girvés, M. “La epigrafía latina y la propaganda política bizantina en el Mediterráneo occidental durante el siglo VI.” Veleia 29 (2012) 71–82. 2201 Vallejo Girvés, M. Hispania y Bizancio. Una relación desconocida. Series: Reinos, dominios en la historia de España. Madrid: Akal Universitaria, 2012. 556 p. ill. 2202 Vizcaíno Sánchez, J. “Un nuevo tipo de urgüentario bizantino en Cartagena.” AyC 25 (2011) 247–260. 2203 Wood, J. “Defending Byzantine Spain: Frontiers and Diplomacy.” EME 18 (2010) 292–319. (D) Jews

2204 Cohen, R. L. “Ne occideris eos. Imágenes y realidades de las comunidades judías en el transcurrir de la Antigüedad Tardía.” AHAMM 44 (2012) 143–169. [Severus of Menorca and Sidonius Apollinaris] 2205 Feliu, E. “Some clarifications on several aspects of the history of Jews in Medieval Catalonia.” CHR 2 (2009) 49–64. [Discusses Visigothic Hispania] 2206 Pochoshajew, I. “Die westgotischen Gesetze betreffs der Juden: Erneute Durchsicht der Quellen und der Forschung.” Archa Verbi 7 (2010) 59–82. (E) Vandals

2207 Álvarez Jiménez, D. “La últimas piraterías vándalas.” Habis 43 (2012) 275–290. 2208 Goffart, W. “Le début (et la fin) des sortes Vandalorum.” Expropri- ations et confiscations dans les royaumes barbares, pp. 115–128. [See no. 2287] 2209 González de Aspuru, J. and I. San Vicente. “Ludwig Marcus, ‘Histoire des Wandales’ y Victor Cartennensis.” HAnt 36 (2012) 167–194. 2210 González Salinero, R. “The anti-judaism of Quodvoltdeus in the Vandal and Catholic context of the 5th. Century in North Africa.” REJ 155 (1996) 447–459. 2211 Handley, M. A. “Disputing the end of African Christianity.” Van- dals, Romans and , pp. 291–310. [See no. 2418] 2212 Leone, A. Changing Townscapes in North Africa from Late Anti- quity to the Arab Conquest. Collana Munera, vol. 28. Edipuglia: Santo Spirito (Bari), 2007. 358 p. ill. 2213 Linn, J. “The Roman Grain Supply, 442–455.” JLA 5 (2012) 298– 321, ill. [Contains a section entitled, The Vandal period (429–534): changing town- scapes Byzantine North Africa: processes of transformation] 2214 Modéran, Y. “Confiscations, expropriations et redistributions foncières dans l’Afrique vandale.” Expropriations et confiscations dans les royaumes barbares, pp. 129–156. [See no. 2287] 2215 Priestly, T. M. S. “Vandals, Veneti, Windischer: the pitfalls of ama- teur linguistics.” SStudies 19 (1997 [2002]) 3–41. 2216 Reichert, H. “Sprache und Namen der Wandalen in Afrika.” Namen der Frühmittelalters, pp. 43–120. [See no. 2357] 2217 Snædal, M. “The >Vandal< epigram.” FG-GPh 1 (2009) 181–214. 280 other peoples

2218 Tedesco, P. “Sortes Vandalorum: forme di insediamento nell’Africa post-romana.” Expropriations et confiscations dans les royaumes barbares, pp. 157–224. [See no. 2287] COLLECTED ESSAYS and STUDIA HONORARIA

(A) Collected Essays

2219 A Companion to Boethius in the Middle Ages. N. H. Kaylor jr. and P. E. Phillips (eds.). Brill’s Companions to the Christian Tradition, vol. 30. Leiden-Boston: E. J. Brill, 2012. xxii–661 p. [See no. 1075] 2220 Adam. Le premier homme. A. Paravicini Bagliani (ed.). Microlo- gus’ Library, vol. 45. Firenze: SISMEL—Edizioni del Galluzzo, 2012. x–380 p. [See no. 1157] 2221 Ager Tarraconensis, I: Aspectes històrics i marc natural/ Historical Aspects and Natural Setting. M. Prevosti and J. Guitart i Duran (eds.). Tarragona: Institut d’Estudis Catalans, 2010. 207 p. ill. [See no. 1447] 2222 Alte Sprache – Neues Lied. Kleine Schriften zur christilichen Dicht- ung des lateinischen Mittelalters. C. Cardelle de Hartmann (ed.). Millennio Medievale, vol. 93—Strumenti e Studi, N. S. vol. 3. Firenze: SISMEL – Edizioni di Galluzzo, 2012. xiv–488 p. ill. [See no. 917] 2223 Ancient and Jewish and Christian Texts as Crisis Management Literature: Thematic Studies from the Centre for Early Christian Studies. P. Allen and D. Sim (eds.). Library of New Testament Studies, vol. 445. London: T&T Clark, 2012. 222 p. [See no. 2084] 2224 Architetture del sacro nel bacino adriatico. Figure, forme e litur- gie della cristianizzazione ed evangelizzazione da IV al XIII secolo. M. Tagliaferri (ed.). Centro di studi e ricerche sulla antica pro- vincia ecclesiastica ravennate, Ravennatensia, vol. 24. Bologna: Dehoniane (EDB), 2010. 224 p. [See no. 976] 2225 Arles. Histoire, territoires et cultures. J.-M. Rouquette (ed.). Paris: Actes Sud, 2008. 1297 p. ill. [See no. 2041] 2226 Arqueologia funerària al nord-est peninsular, segles VI–XII. N. Molist and G. Ripoll (eds.). Barcelona 18 Novembre 2009. 284 collected essays and studia honoraria

Museu d’Arqueologia de Catalunya, Monografies d’Olèrdola, vol. 3.1. Barcelona: Universitat de Barcelona, 2012. 494 p. ill. [See no. 1793–1794, 1797, 1799, 1801, 1803–1804, 1808, 1818–1819, 1821– 1822, 1828, 1830–1831, 1835–1839, 1842, 1848–1849, 1852, 1858] 2227 Arte e Cultura da Galiza e Norte de Portugal. Arquitectura, vol. 1. J. M. Hidálgo Cuñarro (ed.). Vigo: Nova Galicia Edicións/Marina Editores, 2006. n. p. [See no. 1881] 2228 Artes ad humanitatem. E. Borrell Vidal and P. Gómez Cardó (eds.). Barcelona: Secció Catalana de la S.E.E.C.—Diputació Provincial de Tarragona, 2010. 428 p. [See no. 360] 2229 Aspects of Early Music and Performance. A. E. Davidson and C. Davidson (eds.). New York: AMS Press, 2008. xi–218 p. [Collected essays of the author, See no. 829] 2230 AusBILDung des Rechts. Systematisierung und Vermittlung von Wissen in mittelalterlichen Rechtshandschriften. K. Böse and S. Wittekind (eds.). Frankfurt a. Main – Berlin – Bern: P. Lang, 2009. 202 p. [See no. 319, 351, 535] 2231 Barcino I. Marques i terrisseries d’àmfores al Pla de Barcelona. Union Académique Internationale. Corpus International des Timbres Amphoriques, vol. 15. Barcelona: Institut d’Estudis ­Catalans—Institut Català d’Arqueologia Clàssica, 2009. 175 p. ill. [See no. 1627] 2232 Beiträge zur Morphologie: Germanisch, Baltisch, Ostseefinnisch. H. Fix (ed.). NOWELE Supplementum, vol. 23. Odense: UP of Southern Denmark, 2007. vii–484 p. [See no. 414] 2233 Beiträge zur synchronen und diachronen Sprachwissenschaft. H. U. Schmid (ed.). Abhandlugen der Sächsischen Akademie der Wissenschaften zu Leipzig, philologische-historische Klasse, vol. 80. Stuttgart: Hirzel, 2007. 62 p. [See no. 428] 2234 Between Taxation and Rent. Fiscal Problems from Late Antiquity to the Early Middle Ages. Entre el Impuesto y la Renta. Problemas de la fiscalidad tardoantigua y altomedieval. P. C. Díaz and I. Martín Viso (eds.). Bari: Edipuglia, 2011. 330 p. ill. [See no. 213, 222, 284, 286, 312, 1361, 1559, 1788, 2015] (a) collected essays 285

2235 Bilinguisme et terminologie grammaticale gréco-latine. L. Basset – F. Biville – B. Colombat – P. Swiggers – A. Wouters (eds.). Orbis Supplementa. Monographies publiées par le Centre international de dialectologie générale, Louvain, vol. 27. Leuven: Peeters, 2007. vii–463 p. ill. [See no. 1170] 2236 Biografia di un manoscritto. L’Isidoro Malatestiano S. XXI 5. A. ­Bellettini – P. Errani – M. Palma – F. Ronconi (eds.). Scritture e libri del medioevo, vol. 7. Roma: Viella, 2009. xii–176 p. 1 CD- ROM, ill. [See no. 960–961, 992, 1042–1044, 1206, 1304] 2237 Boethiana medievalia. A Collection of Studies on the Early Medie- val Fortune of Boethius’ Consolation of Philosophy. Bucurestii: Zeta Books, 2010. 228 p. ill. [See no. 873] 2238 Cacher, se cacher au Moyen Âge. C. Thomasset and M. Pagan (eds.). Cultures et civilisations médiévales, vol. 52. Paris: Presses de l’Université Paris-Sorbonne, 2011. 298 p. [See no. 1127] 2239 Calligraphy of Medieval Music. J. Haines (ed.). Musicalia Medii Aevi, vol.1. Turnhout: Brepols, 2011. 276 p. ill. [See no. 663] 2240 Calvià. Patrimonio Cultural. Vol. 1. M. Trías Calvo and A. Agua- reles García (eds). Palma de Mallorca: Fundación Calvià, 2011. 256 p. ill. [See no. 53] 2241 Las primeras piedras de nuestra poesía. Carmina Latina Epigra­ phica de la Bética Romana. C. Fernández Martínez – R. Carande Herrero – J. Ma. Escolà Tuset – X. Gómez Font – J. Gómez ­Pallarés – R. Hernández Pérez – J. del Hoyo Calleja – J. Camacho Martín – J. Martínez Gázquez (eds.). Sevilla: Universidad de Sevilla, 2007. 400 p. ill. [See no. 1560–1563] 2242 Carolingian Scholarship and Martianus Capella. Ninth Century Commentary Traditions on De nuptiis in Context. M. Teeuwen and S. O’Sullivan (eds.). Cultural Encounters in Late Antiquity and the Middle Ages, vol. 12. Turnhout: Brepols, 2011. viii–391 p. [See no. 1029, 1076] 286 collected essays and studia honoraria

2243 Cartography in Antiquity and the Middle Ages: Fresh Perspectives, New Methods. R. J. A. Talbert and R. W. Unger (eds.). Technology and Change in History, vol. 10. Leiden: Brill, 2008. xix–299 p. [See no. 1031] 2244 Chant and its Origins. T. F. Kelly (ed.). Music in Medieval Europe Series. Farnham: Ashgate, 2009. xx–522 p. ill. [See no. 634, 656] 2245 Chasse aux sorcières et démonologie- Entre discours et pratiques (XIVe–XVIIe siècles). M. Ostorero – G. Modestin – K. Utz Tremp (eds.). Micrologus’ Library, vol. 36. Firenze: SISMEL-Edizioni del Galluzzo, 2010. vi–447 p. [See no. 1269] 2246 Chrétiens et juifs au Moyen Âge: Sources pour la recherché d’une relation permanente. F. Sabaté Curull and C. Denjean (eds.). De christianis et iudaeis ad invicem, vol. 1. Lleida: Editorial Milenio, 2006. 346 p. [See no. 897] 2247 Christlicher Norden – Muslimischer Süden. Ansprüche und Wir- klichkeiten von Christen, Juden und Muslimen auf der Iberischen Halbinsel im Hoch- und Spätmittelalter. M. M. Tischler and A. Fidora (eds.). Erudiri sapientiae. Studien zum Mittelalter und zu seiner Rezeptionsgeschichte, vol. 7. Münster: Aschendorff, 2011. 789 p. [See no. 257, 1093, 1149, 1194, 1252] 2248 Cluny 910–2010. Onze siècles de rayonnement. N. Tratford – H. Atsma – F. Bercé – Q. Cazes (eds.). Paris: Éditions du Patrimo- nie, 2010. 487 p. [See no. 782] 2249 Commencer et finir: débuts et fins dans les littératures grecques, latine et néolatine. B. Bureau and C. Nicolas (eds.). 2 vols. Collec- tion du Centre d’études et de recherches sur l’Occident romain. Nouvelle série, vol. 31. Paris: de Boccard, 2008. 830 p. [See no. 2185] 2250 Communities in Learning. Networks and the Shaping of Intellectual Identity in Europe, 1100–1500. Europa sacra, vol. 9. C. J. Mews and J. N. Crossley (eds.). Turnhout: Brepols, 2011. 366 p. [See no. 779] (a) collected essays 287

2251 Consulter, délibérer, décider: donner son avis au Moyen Âge (France- Espagne, VIIe–XVIe siècles). C. Leveleux-Teixeira (ed.). Toulouse: CNRS-Université de Toulouse-Le Mirail, 2010. 355 p. [See no. 671, 1996] 2252 Costantino Prima e Dopo Costantino/Constantine Before and After Constantine. G. Bonamente – N. Lenski – R. Lizzi Testa (eds.). Munera: Studi storici sulla tarda Antichità, vol. 35. Bari: Edipu- glia, 2012. xlviii–600 p. ill. [See no. 944] 2253 Cultural Diversity in the Middle Ages. Archipelago, Island, England. J. J. Cohen (ed.). New York-Palgrave McMillan, 2010. 240 p. [See no. 1962] 2254 Das diskursive Erbe Europas. Antike und Antikerezeption. D. Klein and L. Käppel (eds.). Kultursgeschichtliche Beiträge zum Mittela- later und zur frühen Neuzeit, vol. 2. Frankfurt a.M. – New York- Bern: P. Lang, 2008. viii–380 p. ill. [See no. 859] 2255 Das leuchtende Mittelalter. J. Dalarun (ed.). B. Lamerz-Beckschä- fer (trans.). Darmstadt: Wissenschaftliche Buchgesellschaft, 2011. 302 p. [See no. 1067, 1128, 1132] 2256 De Gallaecia a Galicia: Historia, Lengua y Cultura. R. P. Rodríguez Montero (ed.). A Coruña: PROGAF—Pro Gallaecia Fovenda, 2010. 216 p. [See no. 1867] 2257 De lo sagrado y lo profano. Mujeres tras/entre/sin fronteras. M. Arriaga – A. Cruzado Rodríguez – M. González de Sande – A. Ortíz de Zárate (eds.). Sevilla: ArCiBel Editores, 2008. 566 p. [See no. 01] 2258 Del Municipio a la Corte. La Renovación de las Elites Romanas. Serie: Historia y Geografía, vol. 208. A. F. Caballos Rufino (ed.). Sevilla: Universidad de Sevilla, 2012. 443 p. [See no. 231] 2259 Demons and the Devil in Ancient and Medieval Christianity. N. Vos and W. Otten (eds.). Supplements to Vigiliae Christianae, Texts and Studies of Early Christian Life and Language, vol. 108. Lei- den: Brill, 2011. xii–257 p. [See no. 590] 288 collected essays and studia honoraria

2260 Der frühmittelalterliche Staat- europäische Perspektiven. W. Pohl and V. Wieser (eds.). Österreichische Akademie der Wissenschaf- ten, Philosophisch-historische Klasse, Denkschriften vol. 386. Österreichische Akademie der Wissenschaften, Wien- Forschun- gen zur Geschichte des Mittelalters, vol. 16. Wien: Österreichis- chen Akademie der Wissenshaften, 2009. ix–613 p. [See no. 1110] 2261 Der lateinische Hymnus im Mittelalter. Überlieferung—Ästhetik— Ausstrahlung. A. Haug – C. März – L. Welker (eds.). Monumenta monodica medii aevi, Subsidia, vol. 4. Kassel: Bärenreiter, 2004. x–422 p. [See no. 652] 2262 Des jeux et des hommes dans la société médiéval. J.-M. Mehl (ed.). Nouvelle bibliothèque du Moyen Âge, vol. 97. Paris: H. Cham- pion, 2010. 366 p. [See no. 1951] 2263 Dictionnaire amoureux des dictionnaires. A. Rey (ed.). Paris: Plon, 2011. 998 p. [See no. 1196] 2264 Die Mozaraber. Definitionen und Perspektiven der Forschung. M. Maserand and K. Herbers (eds.). Geschichte und Kultur der Iberischen Welt, vol. 7. Berlin: LIT-Verlag, 2011. xvi–244 p. [See no. 21, 258, 283, 306, 363, 490, 498, 595, 980] 2265 Die Normativität des Rechts bei Francisco de Vitoria. The Normativity of Law According to Francisco de Vitoria. K. Bunge – A. Spindler – A. Wagner (eds.). Politische Philosophie und Rechtstheorie des Mittelalters und der Neuzeit, II Untersuchungen, vol. 2. Stuttgart- Bad Cannstatt: Fromman-Holzboog, 2011. xviii–416 p. [See no. 1111, 1222] 2266 Die sünde, der sich der tiuvel schamet in der helle. Homosexualität in der Kultur des Mittelalters und der frühen Neuzeit. L. M. Thoma and S. Limbeck (eds.). Ostfildern: J. Thorbecke, 2009. 272 p. ill. [See no. 1134] 2267 Die Wahrnehmung anderer Religionem im früheren Mittelalter. Terminologische Probleme und methodische Ansätze. A. Aurast and H.-W. Goetz (eds.). Hamburger geisteswissenschaftliche Stu- dien zu Religion und Gesellschaft, vol. 1. Berlin: LIT-Verlag, 2012. 208 p. [See no. 786] (a) collected essays 289

2268 Du scriptorium à l’atelier. Copistes et enlumineurs dans la concep- tion du livre manuscript au Moyen Âge. J.-L. Deuffic (ed.). Turn- hout: Brepols, 2011. 448 p. ill. [See no. 330 = Pecia 13 (2010)] 2269 Ebraismo e letteratura. S. Manferlotti and M. Squillante (eds.). Profili. L’armonia del mondo, vol. 10. Napoli: Liguori, 2008. xii– 214 p. ill. [See no. 2161] 2270 Ego Trouble. Authors and their Identities in the Early Middle Ages. R. Corradini – M. Gillis – R. McKitteric – I. Van Renswoud. (eds.). Österreichische Akademie der Wissenschaften. Phil.-hist. Klasse. Denkschriften 185 = Forschungen zur Geschichte des Mittelal- ters, vol. 15. Vienna: Verlag der Österreichischen Akademie der Wissenschaften, 2010. 322 p. [See no. 708, 1090, 1283, 2135] 2271 El Mediterráneo Antiguo. Lenguas y Escrituras. G. Carrasco Serrano and J. C. Oliva Mompeán (eds.). Cuenca: Universidad Castilla-La Mancha, 2010. 463 p. ill. [See no. 474] 2272 El Monacato Espontáneo. Eremitas y Eremitorios en el Mundo Medieval. J. A. García de Cortazar and R. Teja Casuso (eds.). Agui- lar de Campoo (Palencia): Fundación Santa María La Real, 2011. 231 p. ill. [See no. 906] 2273 El Siglo VII Frente al Siglo VII, Arquitectura. AEArq, vol. 51. Madrid: CSIC, 2009. 346 p. ill. [See no. 1508, 1569] 2274 El tesoro visigodo de Torredonjimeno. A. Perea (ed.). Madrid: CSIC, 2009. 338 p. ill. [See no. 1609, 1673] 2275 Encyclopedia of Medieval Philosophy. Philosophy Between 500 and 1500. H. Lagerlund (ed.). Dordrecht, 2011. 1446 p. [See no. 1010] 2276 Entre Oriente y Occidente: ciudades y viajeros en la Edad Media. J. P. Monferrer Sala and Ma. D. Rodríguez Gómez (eds.). Mono- grafías. Biblioteca de humanidades, Estudios árabes, vol. 1. Gra- nada: Universidad de Granada, 2005. 359 p. ill. [See no. 202] 290 collected essays and studia honoraria

2277 Episcopal Elections in Late Antiquity. J. Leemans (ed.). Arbeiten zur Kirchengeschichte, vol. 119. Berlin: Walter de Gruyter, 2011. xii–606 p. [See no. 515, 1924, 1995, 1999, 2180] 2278 Escritos jacobeos por M. C. Díaz y Díaz and J. Andrade (eds.). San- tiago de Compostela: Universidad de Santiago de Compostela, 2010. 324 p. ill. [See no. 1018–1021] 2279 Escultura decorativa tardo romana y altomedieval en la Península Ibérica. L. Caballero Zoreda and P. Mateos Cruz (eds.). Anejos de Archivo Español de Arqueología, vol. 41. Mérida, 2007. 422 p. ill. [See no. 1698] 2280 Espacios urbanos en el occidente mediterráneo (s. VI–VIII). A. Gar- cía (ed.). Toledo: Toletvm Visigodo, 2010. On-line book. [See no. 114, 142, 581, 1352, 1359, 1362, 1380, 1386–1387, 1399, 1411–1412, 1414, 1416, 1423, 1427, 1443, 1445, 1449–1450, 1483, 1630, 1681, 1701, 1770, 1798, 1812, 1871, 1877] 2281 Estremità e escrescenze del corpi/Extremities and Excrescenses of the Body. A. Paravicini Bagliani (ed.). Firenze: SISMEL-Edizioni del Galluzzo, 2012. xx–541 p. [= Micrologus 20 (2012), See no. 978, 994, 1214, 1235, 1914] 2282 Estudios sobre florilegios y emblemas: Manet semper virtus odos- que rosae. B. Antón Martínez and Ma. J. Muñoz Jiménez (eds.). Valladolid: Universidad de Valladolid, 2011. 235 p. [See no. 1919] 2283 Estudios sobre la Edad Media, el Renacimiento y la temprana modernidad. J. Gamba Corradine and F. Bautista Pérez (eds.). La Rioja: San Millán de la Cogolla, 2010. 876 p. ill. [See no. 677] 2284 Eum legentem vidimus. Selección de articulos y estudios. W. Ber- schin (ed.). Barcelona: Universitat Autònoma de Barcelona, 2009. 606 p. [See no. 913, 1148] 2285 Every Inch a King: Comparative Studies on Kings and Kingship in the Ancient and Medieval Worlds. C. Melville and L. Mitchell (eds.). Leiden: Brill, 2011. xvii–412 p. [See no. 233] 2286 ¿Existe una identidad mozárabe? Historia, lengua y cultura de los cristianos de al-Andalus (siglos IX–XI). Estudios reunidos por (a) collected essays 291

C. Aillet – M. Penelas – P. Roisse (eds.). Madrid: Casa de Veláz- quez, 2008. 334 pp. [See no. 226] 2287 Expropriations et confiscations dans les royaumes barbares: une approche régionale. P. Porena and Y. Rivière (eds.). Collection de l’École française de Rome, 470. Rome: École française de Rome, 2012. 350 p. [See no. 225, 232, 256, 276, 299, 301, 2014, 2208, 2214, 2218] 2288 Falsificació i manipulació de la moneda. XIV Curs d’historia mone- taria d’Hispania, 25 i 26 novembre 2010. M. Campo (ed.). Barce- lona: Museu Nacional d’Art de Catalunya, 2010. 122 p. ill. [See no. 1775, 1785] 2289 Falso e Falsi. Prospettive teoriche e proposte di analisi. La Piazza Universale, vol. 12. L. Scalabroni (ed.). Pisa: Edizioni ETS, 2010. 437 p. ill. [See no. 1015] 2290 Fedras de ayer y hoy: teatro, poesía, narrativa y cine ante un mito clásico. A. Pociña and A. López (eds.). Monografías, Biblioteca de humanidades, Estudios clásicos, vol. 25. Granada: Universidad de Granada, 2008. 650 p. [See no. 820] 2291 Female ‘Vita Religiosa’ between Late Antiquity and High Middle Ages. Structures, Developments and Spatial Contexts. G. Melville and A. Müller (eds.). Vita regularis. Ordnungen und Deutungen religiösen Lebens im Mittelalter. Abhandlungen, vol. 47. Berlin: LIT-Verlag, 2011. xiv–440 p. [See no. 2029, 2050] 2292 Ferruccio Bertini ‘Inusitata verba’. Studi di lessicografia latina raccolti in occasione del suo settantesimo compleanno. P. Gatti – C. Mordeglia – J.-L. Carlet (eds.). Dipartimento di studi letterari, linguistici e filologici. Labirinti, vol. 133. Trento: Università degli studi di Trento, 2011. 332 p. [See no. 964–965] 2293 Funktionsräume, Wahrnehmungsräume, Gefühlsräume. Mittelal- terliche Lebensformen zwischen Kloster und Hof. C. Lutter (ed.). Veröffentlichungen des Instituts für österreichische Geschichts- forschung, vol. 59. Wien: Böhlau-Oldebourg, 2011. 171 p. [See no. 2038] 292 collected essays and studia honoraria

2294 Generic Interfaces in Latin Literature. Encounters, Interactions and Transformations. T. D. Papanghelis – S. J. Harrison – S. Frangou- lidis (eds.). Trends in Classics—Supplementary Volumes, vol. 20. Berlin: Walter de Gruyter, 2012. 564 p. [See no. 2117] 2295 Gotite III: Studies on Gothic Cultural and Historical Heritage in the Bulgarian Lands (2007–2010). R. Milev (ed.). Sofia: Balkanmedia, 2011. 352 p. ill. [See no. 13–14, 17–18, 36, 41, 46, 55–56, 198, 227, 230, 246, 377, 396–398, 406, 422, 432–435, 444, 453, 460, 467, 487, 737, 1317, 1322, 1333, 1347–1349, 1827; essays in Bulgarian and Russian are summarized in English] 2296 Greeks, Latins, and Intellectual Culture 1204–1500. M. Hinterberger and C. D. Schabel (eds.). Recherches de théologie et philosophie médiévales, Bibliotheca, vol. 11. Leuven: Peeters, 2011. 462 p. [See no. 1030] 2297 Gruppi, folle, popolo in scena. Persistenza del classico nella storia del teatro europeo. C. Mordeglia (ed.). Dipartimento di studi let- terari, linguistici e filologici, vol. 144. Trento: Università degli studi di Trento, 2012. 213 p. [See no. 1185] 2298 Herrscher- und Fürstestamente im westeuropäischen Mittelalter. B. Kasten (ed.). Norm und Struktut. Studien zum sozialen Wan- del in Mittelalter und früher Neuzeit, vol. 29. Köln-Weimar-Wien: Bohlau, 2008. xi–864 p. ill. [See no. 320, 2067] 2299 Hispania et Gallia. Dos provincias del Occidente romano. L. Pons Pujol (ed.). Collecció Instrumenta, vol. 38. Barcelona: Universitat de Barcelona, 2010. 204 p. ill. [See no. 209] 2300 Hispania Vetus. Musical-Liturgical Manuscripts from Visigothic Origins to the Franco-Roman Transition (9th–12th Centuries). S. Zapke (ed.). A. M. Mindó (praef.). Bilbao: Fundación, BBVA, 2007. 480 p. ill. [See no. 648–649, 655] 2301 Histoire et archéologie des sociétés de la vallée de l’Ebre (VIIe–XIe siècles)/ Historia y arqueología de las sociedades del valle del Ebro (ss. VII–XI). P. Sénac (ed.). Toulouse: Université de Toulouse—II, La Mirail—Presses Universitaires du Mirail, 2010. 407 p. ill. [See no. 101, 128, 148, 1325, 1330, 1339, 1342, 1371, 1392, 1404, 1415, 1769] (a) collected essays 293

2302 Horrea d’Hispanie et de la Méditerranée Romaine. J. Arce and B. Goffaux (eds.). Collection de la Casa de Velázquez, vol. 125. Madrid: Casa de Velázquez, 2011. xi–353 p. ill. [See no. 1355] 2303 Hortus Historiae, Księga pamiątkowa ku czci profesora Józefa Wolskiego w setną rocznicę urodzin. E. Dąbrowy – M. Dzielskiej – M. Salamona – S. Sprawskiego (eds.). Kraków: Historia Iagello- nica, 2010. 880 p. [See no. 2176] 2304 Humanism and Christian Letters in Early Modern Iberia (1480– 1630). B. Taylor and A. Coroleu (eds.). Newcastle upon Tyne: Cambridge Scholars, 2010. vi–222 p. [See no. 1249] 2305 Humanitas grecka i rzymska. R. Popowski (ed.). Lublin: Wydaw- nictwo Katolicki Uniwersytet Lubelski, 2005. 260 p. [See no. 2172] 2306 Hybride Kulturen in mittealterlichen Europa.Vorträge und Work- shops einer internationalen Frühlingsschule/ Hybrid Cultures in Medieval Europe. Papers and Workshops of an International Spring School. M. Borgolte and B. Schneidmüller (eds.). Europa im Mit- telalter, Abhandlungen und Beiträge zur historischen Kompara- tistik, vol. 16. Berlin: Akademie Verlag, 2010. 342 p. [See no. 1163] 2307 Il calamo della memoria. Riuso di testi e mestiere letterario nella tarda antichità IV. L. Cristante and S. Ravalico (eds.). Polymnia. Studi di Filologia Classica, vol. 13. Trieste, 2011. 364 p. [See no. 2104] 2308 Il corpo impuro e le sue rappresentazioni nelle letterature medie- vali. F. Mosetti Casaretto (ed.). Ricerche intermedievali, vol. 5. Alessandria: Editore dell’Orso, 2012. x–622 p. ill. [See no. 1161] 2309 Impaginatio en las inscripciones medievales. M. E. Martín López, and V. García Lobo (eds.). Corpus Inscriptionum Hispaniae Mediaevalium. León: Universidad de León, 2011. 246 p. ill. [See no. 1565, 1603] 2310 Integration und Desintegration der Kulturen im europäischen Mit- telalter. M. Borgolte – J. Dücker – M. Müllerburg – B. Schneid- 294 collected essays and studia honoraria

müller (eds.) Europa im Mittelalter Abhandlungen und Beiträge zur historischen Komparatistik, vol. 18. Berlin: Akademie Verlag, 2011. 612 p. ill. [See no. 145] 2311 Introducción a la Historia monetaria de Galicia (s. II a.C.–XVII d.C.). F. Cebreiro Ares (ed.). Santiago de Compostela: Labirinto de Paixóns, 2012. 237 p. [See no. 1784] 2312 Ironie. Griechische und lateinische Fallstudien. R. F. Glei (ed.). Trier: Wissenschaftlicher Verlag Trier, 2009. 282 p. [See no. 2145] 2313 Isolated Islands in Medieval Nature, Culture and Mind. T. Jørgen- sen and G. Jartitz (eds.). Central European University – Medieva- lia, vol. 14. Budapest: Center for Medieval Studies, University of Bergen, 2011. 146 p. [See no. 1224] 2314 Jenseits der Grenzen. Beiträge zur spätantiken und frühmittelalter- lichen Geschichtsschreibung. A. Goltz – H. Leppin – H. Schlange- Schöningen (eds.). Millennium-Studien zu Kultur und Geschichte des ersten Jahrtausends n. Chr., vol. 25. Berlin – New York: W. de Gruyter, 2009. 358 p. [See no. 1963] 2315 Klassische Philologie ‘inter disciplinas.’ Aktuelle Konzepte zu Gegen- stand und Methode eines Grundlagenfaches. J. P. Schwindt (ed.). Bibliothek der Klassischen Altertumswissenschaften, N. F. vol. 2, Reihe, 110. Heidelberg: Winter, 2002. x–211 p. [See no. 1273] 2316 L’Antiquité tardive dans les collections médiévales. Textes et repré- sentations, VIe–XIVe siècle. S. Gioanni and B. Grévin (eds.). Collec- tion de l’École française de Rome, vol. 405. Roma: École française de Rome, 2008. 365 p. [See no. 537] 2317 La arqueología romana de la provincia de Sevilla: Actualidad y per- spectivas. J. Beltrán Fortes and S. Rodríguez de Guzmán Sánchez (eds.). Sevilla: Universidad de Sevilla, 2012. 318 p. ill. [See no. 244, 1752] 2318 La catedral sin la catedral: XVIII edición del Aula Hernán Ruiz. A. Jiménez Martín (ed.). Sevilla: Taller Dereçeo, 2011. 233 p. [See no. 1413] (a) collected essays 295

2319 La convivencia en las ciudades medievales. Nájera, Encuentros internacionales del medievo del 24 al 27 julio de 2007. B. Arízaga Bolumburu and J. A. Solórzano Telechea (eds.). Logroño: Insti- tuto de Estudios Riojanos, 2008. 529 p. [See no. 277, 763] 2320 La Création chez les Pères. M.-A. Vannier (ed.). Recherches en litté- rature et spiritualité, vol.19. Berne: Peter Lang, 2011. viii–228 p. [See no. 1039] 2321 La dîm, l’église et la société féodale. M. Lawers (ed.) and M. Arnoux (post.). Collection d’études médiévales de Nice, vol. 12. Turnhout: Brepols, 2012. 634 p. [See no. 2073] 2322 La Hispania Visigótica y Mozárabe. Dos épocas en su literatura. Ma. A. Andrés Sanz – C. Codoñer –S. Iranzo Abellán – J. Carlos Martín – D. Paniagua (eds.). Obras de Referencia, vol. 28. Sala- manca-Extremadura: Ediciones Universidad de Salamanca, 2010. 429 p. [See no. 261–267, 280, 371–372, 501–507, 517–524, 549, 566, 653–654, 664, 666, 670, 673, 705, 710–711, 759, 774–775, 784, 792, 798, 806, 898, 903, 910, 919, 922–941, 943, 1002, 1580, 1884, 1900, 1904] 2323 La Littérature apocryphe chrétienne et les écritures juives. 14–16 janvier 2010, Strasbourg, Palais universitaire. COLLAC, vol. 3. R. Gounelle and G. Dorival (eds.). Prahins (Suisse): Éditions du Zèbre, 2010. 27 p. [Signals the essay, by S. J. G. Sánchez, ‘Le priscillianisme et les apocryphes juifs.’] 2324 La lyre et la pourpre. Poésie et politique de l’Antiquité tardive à la Renaissance. N. Catellani-Dufrêne and M. Perrin (eds.). Rennes: Presses Universitaires, 2012. 388 p. [See no. 2147] 2325 La misura. Measuring. Firenze: SISMEL – Edizioni del Galluzzo, 2011. xiv–431 p. ill. [See no. 696; = Micrologus 19 (2011)] 2326 La ‘Naturalis Historia’ di Plinio nella tradizione medievale e uma- nistica. V. Maraglino (ed.). Bari: Cacucci, 2012. 350 p. [See no. 1242] 2327 La parenté déchirée: les lutes intrafamiliales au Moyen Âge. M. Aurell and C. Gîrbea (eds.). Histoire de famille, La parenté au Moyen Âge, vol. 10. Turnhout: Brepols, 2010. 432 p. ill. [See no. 333] 296 collected essays and studia honoraria

2328 La politique des reliques de Constantin à saint Louis. Protection collective et légitimation du pouvoir. E. Bozóky (ed.). J.-C. Schmitt (pref.). Paris: Beauchesne, 2007. 315 p. [See no. 02] 2329 La rinascita della tragedia. Origini classiche e tradizioni europee. G. Guastella (ed.). Roma: Carocci, 2006. 380 p. [See no. 982] 2330 La rumeur au Moyen Âge. Du mepris à la manipulation (Ve–XVe siècle). M. Soria (ed.). Rennes: Presses Universitaires de Rennes, 2011. 351 p. [See no. 221, 2133] 2331 La trasmissione dei testi latini del Medioevo/Medieval Latin Texts and their Transmission. Te. Tra IV. P. Chiesa and L. Castaldi (eds.). Millennio medievale, vol. 94—Strumenti e studi, N. S. vol. 32. Firenze: SISMEL—Edizioni del Galluzzo, 2012. xii–573 p. [See no. 804, 2039] 2332 La Vega Baja de Toledo. Ma. del Mar Gallego García – J. García González – R. Izquierdo Benito – J. de Juan Ares – L. Olmo Enciso – D. Peris Sánchez – R. Villa (eds.). Toledo: Fundación Toletum Visigodo, 2009. 207 p. ill. [See no. 1327, 1329, 1335, 1346, 1451] 2333 Las áreas suburbanas en la ciudad histórica. Topografía, usos, fun- ción. D. Vaquerizo (ed.). Córdoba: Universidad de Córdoba, 2010. 522 p. ill. [See no. 1353–1354, 1367, 1378, 1440] 2334 Las biografías griega y latina como género literario de la antigüe- dad al Renacimiento: algunas calas. V. Valcárcel (ed.). Anejos de Veleia series minor, vol. 26. Vitoria: Universidad del País Vasco, 2009. 342 p. [See no. 998] 2335 Laut Schrift Sprache. Beiträge zur vergleichenden historischen Graphematik. E. Glaser (ed.). Medienwandel, Medienwechsel, Medienwissen, vol. 15. Zürich: Chronos, 2011. 200 p. ill. [See no. 454] 2336 Les frontières du profane dans l’antiquité tardive. E. Rebillard and C. Sotinel (eds.). Collection de l’École française de Rome, vol. 428. Rome: l’École française de Rome, 2010. 372 p. [See no. 06] (a) collected essays 297

2337 Les îles britanniques: espaces et identités. J.-P. Genet (ed.). Orléans- Paris: Université d’Orléans-Centre d’études médiévales d’Orléans: H. Champion, 2010. 142 p. [See no. 1121 = CRMH 19 (2010)] 2338 Liber, Gesta, histoire. Écrire l’histoire des évêques et des papes, de l’Antiquité au XXIe siècle. F. Bougard and M. Sot (eds.). Colloque du Centre d’études médiévales d’Auxerre (25–27 giugno 2007). Turnhout: Brepols, 2009. 496 p. [See no. 773] 2339 Los Castillos altomedievales en el noroeste de la Península Ibérica. J. A. Quirós Castillo and J. Ma. Tejado Sebastián (eds.). Vitoria: Universidad del País Vasco-Euskal Herriko Unibertsitatea, 2012. 322 p. ill. [See no. 1374, 1424, 1437, 1448, 1452–1453, 1455, 1468, 1470–1472, 1475, 1477, 1481] 2340 LRCW 3. Late Roman Coarse Wares, Cooking Wares and Ampho- rae in the Mediterranean: Archaeology and Archaeometry. S. Men- chelli – S. Santoro – M. Pasquinucci – G. Guiducci (eds.). BAR International Series, vol. 2185 (1). 2 vols. Oxford: Archaeopress, 2011. 1039 p. ill. [See no. 1638, 1679, 1700, 1703. 1727, 1732, 1984] 2341 LRFW 1. Late Roman Fine Wares. Solving Problems of Typology and Chronology. A review of the evidence, debate and new contexts. M. A. Cau Ontiveros – P. Reynolds – M. Bonifay (eds.). Roman and Late Antique Mediterranean Pottery, vol. 1. Oxford: Archaeo- press, 2011. 251 p. ill. [See no. 1729–1730, 1751] 2342 Magical Practice in the Latin West. Religions in the Graeco-Roman World, vol. 168. R. L. Gordon and F. Marco Simón (eds.). Leiden- Boston: Brill, 2009. xxviii–708 p. [See no. 314] 2343 Make-do and Mend: Archaeologies of Compromise, Repair and Reuse. B. Jervis and A. Kyle (eds.). BAR International Series, vol. 2408. Oxford: Archaeopress, 2012. 122 p. ill. [See no. 1512] 2344 Mantik, Schicksal und Freiheit im Mittelalter. L. Sturlese and K. Bauer (eds). Beihefte zum Archiv für Kulturgeschichte, vol. 70. Köln: Böhlau, 2011. 204 p. [See no. 984] 298 collected essays and studia honoraria

2345 MC Aniversario de la Muerte de Alfonso III y de la Tripartición del Territorio del Reino de Asturias. Asturiensis Regni Territo- rium, Documentos y Estudios sobre el Período Tardorromano y Medieval en el Noroeste Hispano. A. García Leal – R. Gutiérrez González – C. E. Prieto Entrialgo (eds.). 2 vols. Oviedo: Universi- dad de Oviedo, 2010. viii–342 p. + 346 p. ill. [See no. 355–356, 1398] 2346 Medicina y filología. Estudios de léxico médico latino en la Edad Media. A. I. Martín Ferreira (ed.). FIDEM, Textes et études du moyen âge, vol. 56. Porto-Turnhout: Brepols, 2010. 258 p. [See no. 956] 2347 Mehrsprachigkeit im Mittelalter. Kulturelle, literarische, sprachliche und didaktische Konstellationen in europäischer Perspektive. Mit Fallstudien zu den ‘Disticha Catonis.’ M. Baldzuhn and C. Putzo (eds.). Berlin – New York: W. de Gruyter, 2011. viii–437 p. [See no. 1153] 2348 ‘Mente caelum inhabitans.’ Kleine Schriften zur Philologie und Geistesgeschichte des Mittelalters. F. Wagner and T. Klein (eds.). Göppinger Arbeiten zur Germanistik, vol. 743. Göppingen: Küm- merle, 2009. ix–249 p. [See no. 1277] 2349 Minho. Traços de Identidade. P. Pereira (ed.). Braga: Concelho Cultural da Universidade do Minho, 2009. 685 p. ill. [See no. 1889] 2350 Ministerium sermonis. Philological, Historical, and Theologi- cal Studies on Augustine’s Sermones ad populum. G. Partoens – A. Dupont – M. Lamberigts (eds.). Instrumenta patristica et mediaevalia. Research on the Inheritance of Early and Medieval Christianity, vol. 53. Turnhout: Brepols, 2009. 403 p. [See no. 2081] 2351 Mittelalterliche Handschriften der Kölner Dombibliothek. Zweites Symposion der Diözesan- und Dombibliothek Köln zu den Dom- Manuskripten (I. bis Dezember 2006). H. Finger (ed.). Libelli Rhe- nani, Schriften der Erzbischöflichen Diözesan- und Dombibli- othek zur rheinischen Kirchen und Landsgeschichte sowie zur Buch—und Bibliotheksgeschichte, vol. 24. Köln: Erzbischöfliche Diözesan- und Dombibliothek, 2008. 389 p. [See no. 864] (a) collected essays 299

2352 Momentos y espacios de cambio: la sociedad hispanorromana en la antigüedad tardía. P. Fernández Uriel, (ed.). Zaragoza: Libros Pórtico, 2010. 188 p. ill. [See no. 530, 1394, 1407] 2353 Monarquía y Sociedad en el Reino de León de Alfonso III a Alfonso VII: II. Fuentes y Estudios de Historia Leonesa, número, 118. León: Centro de Estudios e Investigación ‘San Isidoro’—Archivo Histórico Diocesano, 2007. 826 p. [See no. 1064] 2354 Monastisches Leben im urbanen Kontext. A.-M. Hecker and S. Röhl (eds.). Mittelalter Studien des Instituts zur Interdisziplinären Erforschung des Mittelalters und seines Nachwirkens, Paderborn, vol. 24. München: W. Fink, 2010. 232 p. [See no. 1109] 2355 Mors Omnibvs Instat. Aspectos arqueológicos, epigráficos y rituales de la muerte en el Occidente romano. J. Andreu – D. Espinosa – S. Pastor (eds.). Madrid: Liceus, 2011. 605 p. ill. [See no. 1574, 1606] 2356 Mystik und Natur: zur Geschichte ihres Verhältnisses vom Altertum bis zur Gegenwart. P. Dinzelbacher (ed.). Theophrastus Paracelsus Studien, vol. 1. Berlin – New York: W. de Gruyter, 2009. vi–227 p. ill. [See no. 1281] 2357 Namen der Frühmittelalters als sprachliche Zeugnisse und als Geschichtsquellen. A. Greule and M. Springer (eds.). Reallexikon der Germanischen Altertumskunde, vol. 66. Berlin: Walter de Gruyter, 2009. vi–227 p. ill. [See no. 2216] 2358 New Perspectives on Late Antiquity. D. Hernández de la Fuente (ed.). Cambridge Scholars Publishing, 2011. 520 p. [See no. 2086] 2359 Nominal determination. Typological, context, constraints, and his- torical emergence. E. Stark (ed.). Studies in language comparison series, vol. 89. Amsterdam: Benjamins, 2007. vi–369 p. ill. [See no. 424] 2360 Norma e Transgressão. C. Soares – I. C. Secall – M. do Céu Fiahlo (eds.). Coimbra: Universidade de Coimbra- Instituto de Estudos Clássicos, 2008. 155 p. [See no. 712] 300 collected essays and studia honoraria

2361 O além, a ética e a política, Em torno do Sonho de Cipião. V. Soa- res Pereira (ed.). Braga: Húmus-Universidade do Minho-Centro de Estudos Humanístico, 2010. 160 p. [See no. 1217] 2362 Organização do Episcopado Ocidental (Séculos IV–VIII). Discursos, Estratégias e Normatização. L. Rodrigues da Silva – R. dos San- tos Rainha – P. Duarte Silva (eds.). Rio de Janeiro: Universidade Federal do Rio de Janeiro, 2011. 122 p. [See no. 293, 550, 768, 795, 971, 1022, 1967, 1982] 2363 Oxford Dictionary of the Middle Ages. 4 vols. R. E. Bjork (ed.). Oxford: Oxford University Press, 2010. xc–1847 p. [See no. 1119] 2364 Pages from the Past. Medieval writing skills and manuscript books. P. R. Robinson and R. Zim (eds.). Variorum Collected Studies Series, vol. 1000. Farnham-Burlington, VT, Ashgate Variorum, 2012. xvi–382 p. [See no. 344, 1183] 2365 Papers on Rhetoric IX. L. Calboli Montefusco (ed.). Università degli studi di Bologna. Dipartimento di filologia classica e medioe- vale, Centro di studi retorici e grammaticali. Papers on Rhetoric, vol. 11. Roma: Herder Editrice e Libreria, 2008. viii–238 p. [See no. 977] 2366 Patterns of Episcopal Power. Bishops in Tenth and Eleventh Century Western Europe. \\Strukturen bischöflicher Herrschaftsgewalt im westlichen Europa des 10. und 11. Jahrhunderts. L. Körntgen and D. Waßenhoven (eds.). Prinz-Albert Forschungen/Prince Albert Research Publications, vol. 6. Berlin – Boston: W. de Gruyter, 2011. 226 p. [See no. 1246] 2367 Poder, cultura e imagen en el mundo antiguo. E. Sánchez Moreno and G. Mora Rodríguez (eds.). Madrid: Universidad Autónoma de Madrid, 2011. 312 p. [See no. 281] 2368 Poder e Trabalho: Experiência em história comparada. F. S. Lessa (ed.). Rio de Janeiro: Mauda, 2008. 280 p. [See no. 1901] (a) collected essays 301

2369 Politiques des émotions au Moyen Âge. D. Boquet and P. Nagy (eds.). Micrologus’ Library, vol. 34. Firenze: SISMEL – Edizioni del Galluzzo, 2010. vi–358 p. [See no. 950] 2370 Por una arqueología agraria. Perpspectivas de investigación en las sociedades medievales hispánicas. H. Kirchner (ed.) BAR Interna- tional Series, 2062. Oxford: Archaeopress, 2010. iv–202 p. ill. [See no. 1479] 2371 Practice in Learning: The Transfer of Encyclopaedic Knowledge in the Early Middle Ages. Storehouses of Wholesome Learning II. R. H. Bremmer jr. and K. Dekker (eds.). Mediaevalia Groningana, N. S. vol. 16. Paris – Leuven: Walpole, MA-Peeters, 2010. xvi– 359 p. [See no. 1012, 1095] 2372 Prayer and Spirituality in the Early Church. B. Neil – G. D. Dunn – L. Cross (eds.). vol. 3. Sydney: St Paul’s Publications, 2003. x + 412 p. ill. [See no. 688] 2373 Prayer and Spirituality in the Early Church. G. D. Dunn, – D. Luc- kensmeyer – L. Cross (eds.). vol. 5. Sydney: St Paul’s Publications, 2009. xx + 400 p. [See no. 855] 2374 Prophètes, apôtres et disciples dans les traditions chrétiennes d’Occident. Vies Brèves et listes en latin. Subsidia hagiographica, vol. 92. Bruxelles: Société des Bollandistes, 2012. xvi–437 p. [See no. 1023–1026, 1292] 2375 Protohistoria y antigüedad de la Península Ibérica II: La Iberia prerromana y la romanidad. E. Sánchez Moreno and J. L. Gómez Pantoja (eds.). Madrid: Silex, 2008. 635 p. [See no. 35] 2376 Raban Maur et son temps. Ph. Depreux – S. Lebecq – M. J.-L. Perrin – O. Szerwiniack (eds.). Collection ‘Haut Moyen Âge,’ vol. 9. Turn- hout: Brepols, 2010. 448 p. [See no. 1034] 2377 Relegados al margen. Marginalidad y espacios marginales en la cultura medieval. I. Monteira Arias – A. B. Muñoz Martínez – F. Villaseñor Sebastián (eds.). Madrid: CSIC, 2009. 272 p. [See no. 947, 1210, 1272] 302 collected essays and studia honoraria

2378 Rethinking and Recontextualizing Glosses: New Perspectives in the Study of Late Anglo-Saxon Glossography. P. Lendinara – L. Lazzari – C. Di Sciacca (eds.). Fédération Internationale des Ins- tituts d’Études Médiévales. Textes et Études du Moyen Âge, vol. 54. Porto : Gabinete de Filosofia Medieval, Faculdade de Letras; Lou- vain-la-Neuve, Belgium: Fédération Internationale des Instituts d’Études Médiévales. Turnhout: Brepols, 2011. xx–564 p. ill. [See no. 1016] 2379 Rom und die Barbaren. Europa zur Zeit del Völkerwanderung. J. Frings (ed.). München: Hirmer, 2008. 360 p. ill. [See no. 203–204, 210, 215, 220, 248–249, 260, 275, 288, 300, 317, 531, 558, 560, 573, 1593] 2380 Rom und Mailand in der Spätantike. T. Führer (ed.). Topio, vol. 4. Berlin: Walter de Gruyter, 2011. 448 p. [See no. 2088] 2381 Romane memento: Vergil in the fourth century. R. Rees (ed.). Lon- don: Duckworth, 2004. xii–238 p. [See no. 894] 2382 Romans, Barbarians and the Transformation of the Roman World. Cultural Interaction and the Creation of Identity in Late Antiquity. R. W. Mathisen and D. Shanzer (eds.). Farnham: Ashgate, 2011. xix–378 p. [See no. 243, 307, 1987, 2190] 2383 Römische Legionslager in den Rhein- und Donauprovinzen—Nuclei spätantik-frümittelalterlichen Lebens? M. Konrad and C. ­Witschel (eds.). München: Bayerische Akademie der Wissenschaften, C. H. Beck, 2011. 672 p. [See no. 274] 2384 Rubor’ et ‘pudor.’ Vivre et penser la honte dans la Rome ancienne. R. Alexandre – C. Guérin – M. Jacotot (eds.). Paris: Rue d’Ulm, 2012. 143 p. [See no. 1037] 2385 Saints d’Aquitaine. Missionaires et pèlegrins du haut Moyen Âge. Bozóky, E. (ed.). Rennes: Presses Universitaires de Rennes, 2010. 234 p. ill. [See no. 1257, 1276] 2386 Santa Eulalia. Mito y Realidad. Figuración y hermenéutica del texto. J. M. Lamalfa Díaz (ed.). Oviedo: Universidad de Oviedo, 2010. 247 p. ill. [See no. 736, 747–750, 823, 884] (a) collected essays 303

2387 Science Translated. Latin and Vernacular Translation of Scienti- fic Treatises in Medieval Europe. M. Goyens – P. De Leemans – A. Smets (eds.). Mediaevalia Lovaniensia, Series I, Studia 40. Leu- ven: University Press, 2008. ix–478 p. [See no. 1041] 2388 Scritti ‘romani’ – Scrittura, libri e cultura a Roma in età medioevale. G. Ancidei – E. Codello – M. Cursi – M. E. Malavolta – L. Miglio – M. Signorini – C. Tedeschi (eds.). Università degli studi di Roma ‘La Sapienza’ Dipartimento di storia, culture, religioni. Studi, vol. 5. Roma: Viella Libreria Editrice, 2012. xi.–323 p. [See no. 2058] 2389 Servius et sa réception de l’Antiquité à la Renaissance. M. Bouquet – B. Méniel – G. Ramires (eds.). Rennes: Presses Universitaires de Rennes, 2011. 712 p. [See no. 1122, 1240, 1961] 2390 711 Arqueología e Historia entre dos Mundos. Zona Arqueológica 15 (2011). 3 vols. Alcalá de Henares: Museo Arqueológico Regio- nal, 2011. 399 + 407 + 297 p. = ZArq [See no. 29, 57, 65, 83–84, 87, 90–91, 103, 108, 111–112, 115–118, 129–132, 144, 150–151, 156, 160, 165, 167–168, 172, 174–175, 179–180, 183, 188–190, 192, 194, 196–197, 214, 223, 242, 318, 358, 362, 365, 368–370, 1525, 1529– 1530, 1539–1549, 1556–1558, 1581–1583, 1587, 1600, 1610, 1614, 1619–1623, 1625, 1640–1655, 1658–1662, 1665–1670, 1674–1677, 1682–1693, 1702, 1707–1720, 1724–1725, 1735, 1737–1741, 1744–1749, 1754–1757, 1759, 1761–1762, 1766–1768, 1779–1780, 1789, 1791, 1844–1845, 1860, 1863] 2391 Shifting Cultural Frontiers in Late Antiquity. D. Brakke – D. Deliy- annis – E. Watts (eds.). Farnham: Burlington, VT: Ashgate, 2012. xi–286 p. [See no. 2011] 2392 Silves latines 2009–2010 Quinte-Curce, Historiae Alexandri, VIII– X, Sidoine Apollinaire, Carmina, I–VIII. Séries: Clefs concours let- tres classiques. O. Devillers and A. Stoehr-Monjou (eds.). Neuilly: Atlande, 2009. 205 p. [See no. 2163] 2393 Spolien im Umkreis der Macht—Spolia en el entorno del poder. Th. G. Schattner and F. Valdes Fernández (eds.). Mainz: Verlag Phillip von Zabern, 2009. 488 p. ill. [See no. 1388] 2394 Sprache und Identität im Frühen Mittelalter. W. Pohl and B. Zel- ler (eds.). Österreichische Akademie der Wissenschaften Philoso- phisch-Historische Klasse Denkschriften, vol. 426. Forschungen 304 collected essays and studia honoraria

zur Geschichte des Mittelalters, vol. 20. Wien: Österreichische Akademie der Wissenschaften, 2012. 302 p. [See no. 408, 452, 484, 486] 2395 Studi sulle fonti di Meister Eckhart, Aristoteles De anima, Augus- tinus De Trinitate, Avicenna Opera, Seneca Opera. L. Sturlese (ed.). Dokimion. Neue Schriftenreihe zur Freiburger Zeitschrift für Philosophie und Theologie, vol. 34. Fribourg: Academic Press Fribourg, 2008. 196 p. [See no. 1905] 2396 Studies on Medieval Liturgical and Legal Manuscripts from Spain and Southern Italy. R. E. Reynolds (ed.). Variorum Collected Essays, Series, vol. 927. Farnham: Ashgate, 2009. xiv–314 p. [See no. 496, 635, 1197] 2397 Ŝwiat Słowian II. Pod. Red. Krzysztofa Ferugii i Libora Pavery. Bielsko-Biała: Akad. Techniczno-Humanistyczna, 2010. 392 p. [See no. 407] 2398 Tempus Barbaricum- El Imperio y las Hispanias al final de la Antigüedad, Exposición itinerante, Universidad Complutense de Madrid. Madrid, 2011-on-line. [See no. 1338, 1851] 2399 Texte et Contexte. Littérature et Histoire de l’europe médiévale. M.-F. Alamichel and R. Braid (eds.). Paris: Michel Houdiard Édi- teur, 2011. 594 p. [See no. 725] 2400 The Battle of Vouillé, 507 CE. Where France Began. R. W. Mathisen and D. Shanzer (eds.). Millennium-Studien/Millennium Studies, vol. 37. Berlin: Walter de Gruyter, 2012. xxvi–205 p. ill. [See no. 1992, 1997, 2004, 2006–2007, 2013, 2019–2021, 2023] 2401 The Church, the Afterlife and the Fate of the Soul. Studies in Church History, vol. 45. P. Clarke and T. Claydon (eds.). Woodbridge: Boydell and Brewer, 2009. 454 p. [See no. 533] 2402 The Encyclopedia of the Medieval Chronicle. 2 vols. G. Dunphy (ed.). Leiden-Boston: Brill, 2010. 1832 p. [See no. 1011, 1179, 1289] 2403 The Oxford Handbook of Late Antiquity. S. Johnson (ed.). Oxford: Oxford University Press, 2012. 1312 p. ill. [See no. 49, 52] (a) collected essays 305

2404 The Practice of the Bible in the Middle Ages. Production, Recep- tion and Performance in Western Christianity. S. Boynton and D. J. Reilly (eds.). New York: Columbia University Press, 2011. x–364 p. ill. [See no. 1946] 2405 The Role of Semantic, Pragmatic, and Discourse Factors in the Development of Case. J. Barðdal and S. L. Chelliah (eds.). Studies in Language Companion Series, vol. 108. Amsterdam: John Ben- jamines Publishing Company, 2009. xx–432 p. [See no. 392] 2406 The Sources of Beneventan. Variorum Collected Studies Series, vol. 980. Farnham: Ashgate Variorum, 2011. xii–390 p. [See no. 657] 2407 The World of Travellers. Exploration and Imagination. K. Dekker – K. E. Olsen – T. Hofstra (eds.). Mediaevalia Groningana, N.S. vol. 15, Germania Latina, vol. 7. Leuven: Peeters, 2009. 188 p. [See no. 1096] 2408 Thinking Politics in the Vernacular. From the Middle Ages to the Renaissance. G. Briguglia and T. Ricklin (eds.). Dokimion. Neue Schriftenreihe zur Freiburger Zeitschrift für Philosophie und Theologie, vol. 36. Fribourg (Suisse): Academic Press Fribourg, 2011. 222 p. [See no. 1211] 2409 ¿Tiempos Oscuros? Territorios y sociedad en el centro de la Penín- sula Ibérica (siglos VII–X). I. Martín Viso (ed.). Madrid: Sílex, 2009. 227 p. ill. [See no. 575, 771, 1336, 1370, 1385, 1428, 1476] 2410 Torre la Sal (Ribera de Cabanes, Castellón) Evolución del paisaje antrópico desde la prehistoria hasta el medioevo. E. Flors and D. Sanfeliu (eds.). Monografies de Prehistòria i Arqueologia Castellonenques, 8. Castelló de la Plana: Diputació de Castelló – Servei d’Investigacions Arqueològiques i Prehistòriques, 2009. 549 p. ill. [See no. 1319] 2411 Torredonjimeno. Tesoro, monarquía y liturgia. Exposición, Nov. 2003–Feb. 2004. A. Casanovas – J. Rovira i Port – L. J. Balmaseda Muncharaz (eds.). Madrid, 2004. 168 p. ill. [See no. 1637] 306 collected essays and studia honoraria

2412 Traços de Identidade. P. Pereira (ed.). Braga: Concelho Cultural da Universidade do Minho, 2009. 685 p. ill. [See no. 1889] 2413 Translations médiévales. Cinq siècle de traductions en française au Moyen Âge (XI–XV siècles). Étude et Répertoire I De la ‘translatio studii’ à l’étude de la translation. C. Galderisi (ed.). Turnhout: Bre- pols, 2011. 616 p. [See no. 1174] 2414 Two Romes. Rome and Constantinople in Late Antiquity. L. Grig and G. Kelly (eds.). Oxford Studies in Late Antiquity, vol. 2. Oxford – New York, 2012. 496 p. [See no. 2118] 2415 Uma Viagem pela Idade Média: estudos interdisciplinares. A. Zie- rer (org.). Com a colaboração de Neila Matias de Souza e Flávia Santos Gomes. São Luís: Editorial UEMA, 2010. 334 p. [See no. 1869] 2416 Un quartier de Bordeaux du Ier au VIIIe siècle. Les fouilles de la place Camille-Jullian, 1989–1990. L. Maurin (ed.). Documents Archéologiques du Grand Sud-Ouest, vol. 3. Gironde: Pessac, 2012. 436 p. ill. [See no. 1989–1990] 2417 Vrbes Extinctae. Archaeologies of Abandoned Classical Towns. N. Christie and A. Augenti (eds.). Aldershot-Burlington: Ashgate Publishing Company, 2012. 424 p. ill. [See no. 1376, 1458] 2418 Vandals, Romans and Berbers: New perspectives on late antique North Africa. A. H. Merrills (ed.). Ashgate: Aldershot, 2004. xv–347 p. ill. [See no. 2211] 2419 Vasconia en la Alta Edad Media, 450–1000. Poderes y Comuni- dades Rurales en el Norte Peninsular. J. A. Quirós (ed.). Vitoria: Servicio de publicaciones de la Universidad del País Vasco, 2011. 279 p. ill. [See no. 2196] 2420 Vehicles of Transmission, Translation, and Transformation in Medieval Textual Culture. R. Winsnovsky – F. Wallis – J. C. Fumo – C. Fraenkel (eds.). Cursor mundi, vol. 4. Turnhout: Brepols, 2011. x–433 p. ill. [See no. 1947] (a) collected essays 307

2421 Viajes y cambios de residencia en el mundo romano. J. M. Iglesias Gil and A. Ruiz Gutiérrez (eds.). Santander: Universidad de Can- tabria, 2011. 368 p. ill. [See no. 313] 2422 Visigodos y Omeyas, El Territorio. L. Caballero Zoreda – P. Mateos Cruz – T. Cordero Ruiz (eds.). AAEArq, vol. 61. Madrid: CSIC, 2012. 374 p. ill. [See no. 1356, 1358, 1360, 1364, 1373, 1377, 1379, 1396, 1405, 1420, 1422, 1429, 1454, 1480] 2423 Vivre en société au Moyen Âge. Occident chrétien, VIe–XIe siècle. C. Carozzi – D. Le Blévec – H. Taviani-Carozzi (eds.). Aix- en-­Provence: Publications de l’Université de Provence, 2008. 318 p. ill. [See no. 985, 1056, 1248] 2424 Völker, Reiche und Namen in frühen Mittelalter. M. Becher and S. Dick (eds.). Mittelalter studien des Instituts zur Interdisziplinä- ren Erforschung des Mittelalters und seines Nachwirkens, Pader- born, vol. 22. München: Wilhelm Fink Verlag, 2010. 436 p. [See no. 272, 1850, 2000] 2425 Vom Selbst-Verständnis in Antike und Neuzeit. Notions of the Self in Antiquity and Beyond. Transformationen der Antike, vol. 8. A. Arweiler and M. Möller (eds.). Berlin, 2008. xiv–428 p. [See no. 2124] 2426 Warfare in the Dark Ages. J. France and K. R. De Vries (eds.). International Library of Essays on Military History. Aldershot: Ashgate, 2008. xxiv–485 p. ill. [See no. 250] 2427 Weltbilder des mittelalterlichen Menschen. H.-D. Heimann – M. M. Langner – M. Miller – B. Zacke (eds.). Studium litterarum, vol. 12. Berlin: Weidler, 2007. 335 p. [See no. 1112] 2428 Western Monasticism Ante-Litteram. The Space of Monastic Obser- vance in Late Antiquity and the Early Middle Ages. H. Dey and E. Fentress (eds.). Disciplina Monastica, vol. 7. Turnhout: Brepols, 2011. 387 p. ill. [See no. 565] 2429 Wulfstan’s Voyage: The Baltic Sea Region in the Early Viking Age as seen from Shipboard. A. Englert and A. Trakadas (eds.). Roskilde: The Viking Ship Museum, 2009. 374 p. [See no. 1930, 1960] 308 collected essays and studia honoraria

2430 Zwischen Niederschrift und Wiederschrift. Frühmittelalterliche Hagiographie und Historiographie im Spannungsfeld von Kompen- dienüberlieferung und Editionstechnik. R. Corradini – M. Diesen- berger – M. Niederkorn-Bruck (eds.). Österreichische Akademie der Wissenschaften Philosophisch-Historische Klasse Denk- schriften, vol. 405. Forschungen zur Geschichte des Mittelalters, vol. 18. Wien: Verlag Österreichische Akademie der Wissenschaf- ten, 2010. 431 p. [See no. 1290] 2431 Zwischen Vernunft und Gefühl. Weibliche Religiosität von der Antike bis heute. C. Bertelsmeier-Kierst (ed.). Kulturgeschichtli- che Beiträge zum Mittelalter und zur frühen Neuzeit, vol. 3. Fran- kfrut a.M.: P. Lang, 2010. viii–220 p. [See no. 2048] (B) Studia Honoraria

2432 Estudios de Historia Antigua en Homenaje al Prof. Manuel ABI- LIO RABANAL. Gloriam patriae suae legionensis auxit et amici- tiam omnibus rebus humanis anteposuit. J. M. Abascal Palazón – A. F. Caballos Rufino – S. Castellanos García – J. Santos Yanguas (eds.). León: Universidad de León, 2012. 400 p. [See no. 907, 1897, 1952] 2433 La transmission de savoirs licites ou illicites dans le monde hispani- que (XIIe–XVIIe siècles). Hommage à ANDRÉ GALLEGO. L. Gon- zález Fernández and T. Rodríguez (eds.). Toulouse: Université de Toulouse-Le Mirail, 2011. 576 p. ill. [See no. 1106] 2434 Anexo I. Homenaje al Prof. Dr. Manuel BENDALA GALÁN. SPAL 21 (2012). [See no. 1782, 1806, 1859] 2435 Tra diritto e storia: Studi in onore di Luigi BERLINGUER pro- mossi dalle Università di Siena e di Sassari. 2. vols. Soveria Man- nelli (Catanzaro): Rubbettino Editore, 2008. 1298 + 1242 p. [See no. 528] 2436 Est enim flos Italiae: vita economica e sociale nella Cisalpina romana, Atti delle giornate di studi in onore di Ezio BUCHI, Verona 30 novembre–1 dicembre 2006. P. Basso (ed.). Verona: QuiEdit, 2008. 617 p. ill. [See no. 2095] 2437 In pursuit of Wissenschaft: Festschrift für William M. CALDER III zum 75. Gerburstag. S. Heilen (ed.). Spudasmata, vol. 119. Hildes- heim- Zürich: Olms, 2008. xiii–508 p. ill. [See no. 882] 2438 Miscellanea in memoriam Pierre COCKSHAW (1938–2008). Aspects de la vie culturelle dans les Pays-Bas Meridionaux (XIVe– XVIIIe siècle). Aspecten van het culturele leven in de Zuidelijke Nederlanden (14de–18de eeuw). 2 vols. F. Daelemans – A. Kel- ders – A. Op de Beeck (eds.). Bruxelles: Bibliothèque Royale de Belgique, 2009. xxi–626 p. [See no. 1087, 1129] 310 collected essays and studia honoraria

2439 Munus quaesitum meritis. Homenaje a Carmen CODOÑER. Acta Salmanticensia. Estudios Filológicos, vol. 316. Salamanca: Uni- versidad de Salamanca, 2007. 910 p. [See no. 772] 2440 Quaerite faciem eius semper, Studien zu den geistesgeschichtlichen Beziehungen zwischen Antike und Christentum. Dankesgabe für Albrecht DIHLE zum 85 Geburtstag aus dem Heidelberger Kirchen- väterkolloquium. H. A. Gärtner – H. Görgemanns – A. M. Ritter (eds.). Studien zur Kirchengeschichte, vol. 8. Hamburg: Kovac, 2008. xvi–422 p. [See no. 694] 2441 Homenaje a José Antonio ESCUDERO. Madrid: Editorial Complu- tense, 2012. 1178 p. [See no. 329] 2442 Cross, Crescent and Conversion: Studies on Medieval Spain and Christendom in Memory of Richard FLETCHER. S. Barton and P. Linehan (eds.). The Medieval Mediterranean. Peoples, Eco- nomies and Cultures, 400–1500, vol. 73. Leiden: Brill, 2008. xiv–362 p. [See no. 269, 1047] 2443 Readers, Texts and Compilers in the Earlier Middle Ages. Studies in Medieval Canon Law in Honour of Linda FOWLER-MAGERL. M. Brett and K. G. Cushing (eds.). Aldershot-Farnham: Ashgate, 2009. xviii–205 p. ill. [See no. 1303] 2444 Mundos medievales: espacios, sociedades y poder: homenaje al pro- fesor José Angel GARCÍA DE CORTÁZAR y RUIZ DE AGUIRRE. B. Arízaga Bolumburu- D. Mariño Veiras – C. Díez Herrera – E. Peña Bocos – J. A. Solórzano Telechea – S. Guijarro González – J. Añibarro Rodríguez (eds.). 2 Vols. Santander: Editorial de la Universidad de Cantabria, 2012. 2084 p. [See no. 1696, 1886] 2445 Nomen et Fraternitas. Festschrift für Dieter GEUENICH zum 65. Geburtstag. U. Ludwig and T. Schilp (eds.). Ergänzungsbände zum Reallexikon der Germanischen Altertumskunde, vol. 62. Berlin-New York: W. de Gruyter, 2008. xx–829 p. [See no. 1108] (b) studia honoraria 311

2446 Pro tantis redditur. Homenaje a Juan GIL en Sevilla. R. Carande Herrero and D. López-Cañete Quiles (eds.). Zaragoza: Libros Pór- tico, 2011. 457 p. [See no. 546] 2447 Music in Medieval Europe. Studies in Honour of Bryan GILLIN- GHAM. T. Bailey and A. C. Santosuosso (eds.). Aldershot: Ashgate, 2007. xvii–438 p. [See no. 1218] 2448 Iconografía y Sociedad en el Mediterráneo Antiguo. Homenaje a la profesora Pilar GONZÁLEZ SERRANO. P. Fernández Uriel and I. Rodríguez López (eds.). Signifer: Monografía y Estudios de Anti- güedad Griega y Romana, 36. Madrid: Signifer, 2011. 466 p. ill. [See no. 1753] 2449 Letteratura e filologia fra Svizzera e Italia. Studi in onore di Guglielmo GORNI I. Dante: la Commedia e altro. M. A. Terzoli – A. Asor Rosa – G. Inglese (eds.). Storia e letteratura. Raccoltà di studi e testi, vol. 257. Roma: Edizioni di Storia e Letteratura, 2010. xviii–372 p. [See no. 1209, 1267] 2450 Studi linguistici in onore di Roberto GUSMANI. 3 vols. R. Bombi – G. Cifoletti- F. Fusco – L. Innocente – V. Orioles (eds.). Alessan- dria: Ed. dell’Orso, 2006. xliv 640 + viii 633 + viii 646 p. [See no. 431] 2451 Code(x). Festgabe zum 65. Geburtstag von Alois HAIDINGER. M. Haltrich and Ma. Stieglecker (eds.). Codices manuscripti. Sup- plementum, vol. 2. Pukersdorf: Hollinek, 2010. iv–197 p. [See no. 1253] 2452 Northern Voices: Essays on Old Germanic and related topics offered to professor Tette HOFSTRA. K. Dekker – A. Macdonald – H. Niebaun (eds.). Mediaevalia Groningana, vol. 11. Leuven: Pee- ters, 2008. xvii–406 p. [See no. 390, 470] 2453 Mots médiévaux offerts à Ruedi IMBACH. I. Atucha – D. Calma – C. König-Pralong – I. Zavattero (eds.). Porto-Turnhout: Brepols, 2011. 797 p. [See no. 1201, 1274] 312 collected essays and studia honoraria

2454 Haec Sacrosancta Synodus. Konzils- und kirchengeschichtliche Beiträge. Festschrift für B. KRIEGBAUM aus Anlass seines 60. Geburtstags dar. R. Messner and R. Pranzl (eds.). Regensburg: F. Pustet, 2006. 332 p. [See no. 541] 2455 Échanges, communications et réseaux dans le haut Moyen Âge. Études et textes offerts à Stéphane LEBECQ. A. Gautier and C. Martin (eds.). HAMA, vol. 14. Turnhout, Brepols, 2011. 296 p. [See no. 579, 1082, 1256] 2456 Dic mihi, Musa, virtum. Homenaje al professor Antonio LÓPEZ EIRE. F. Cortés Gabaudan and J. V. Méndez Dosuna (eds.). Acta Salmanticensia, Estudios filológicos, vol. 326. Salamanca: Univer- sidad de Salamanca, 2010. 728 p. [See no. 979] 2457 Saints and Scholars. New Perspectives on Anglo-Saxon Literature and Culture in Honour of Hugh MAGENNIS. S. McWilliams (ed.). Cambridge: D. S. Brewer, 2012. 280 p. [See no. 1291] 2458 Institution und Charisma. Festschrift für Gert MELVILLE zum 65. Geburtstag. F. J. Felten – A. Kehnel – S. Weinfurter (eds.). Köhln: Böhlau, 2009. 627 p. ill. [See no. 734] 2459 Von den leges barbarorum bis zum ius barbarum des Nationalso- zialismus. Festschrift für Hermann NEHLSEN zum 70 Geburtstag. H.-G. Hermann – T. Guttmann – J. Rückert – M. Schmoeckel – H. Siems. (eds.). Köln: Bohlau, 2008. xiii–780 p. [See no. 336] 2460 Interdisziplinäre Germanistik im Schnittpunkt der Kulturen. Fest- schrift für Dagmar NEUENDORFF zum 60 Geburtstag. M. Szura- witzki and Ch. M. Schmidt (eds.). Würzburg: Königschausen & Neumann, 2008. 404 p. ill. [See no. 1120] 2461 Language for its own sake: Essays on language and literature offe- red to Harry PERRIDON. H. Liet and M. Norde (eds.). Amsterdam contributions to Scandinavian studies, vol. 8. Amsterdam: Uni- versiteit van Amsterdam, 2012. 587 p. [See no. 405] (b) studia honoraria 313

2462 W kręgu teorii: studia językoznawcze dedykowane Profesorowi Kazimierzowi POLŃASKIEMU in memoriam. H. Fontański – R. Molencki – O. Wolińska – A. Kijak (eds.). Katowice: Wyd Uniw. Śląskiego, 2009. 295 p. [See no. 418] 2463 Thi Timit Lof. Festschrift für Arend QUAK zum 65 Geburtstag. G. Kroonen (ed.). Amsterdamer Beiträge zur alteren Germanistik, vol. 67. Amsterdam: Ed. Rodopi, 2011. 504 p. ill. [See no. 389, 459] 2464 Medieval manuscripts. Their makers and users. A special issue of Viator in Honor of Richard and Mary ROUSE. Turnhout: Brepols, 2011. 321 p. [See no. 963, 1073, 1088] 2465 Musik des Mittelalters und der Renaissance. Festschrift Klaus- Jürgen SACHS zum 80. Geburtstag. R. Kleinertz – Ch. Flamm – W. Frobenius (eds.). Veröffentlichungen des Staatlichen Insti- tuts für Musikforschung, vol. 18 – Studien zur Geschichte der Musiktheorie, vol. 8. Hildesheim-Zürich-New York: Olms, 2010. xvi–636 p. ill. [See no. 1099] 2466 Memoria, storia e identità. Scritti per Laura SCIASCIA. M. Pacifico – M. A. Russo – D. Santoro – P. Sardina (eds.). 2 vols. Quaderni. Mediterranea, Ricerche storiche, vol. 17. Palermo: Associazione Mediterranea, 2011. 895 p. ill- online. [See no. 1295] 2467 Corona monastica. Moines Bretons de Landévennec. Histoire et mémoire celtiques. Mélanges offerts au père Marc SIMON. Ren- nes: Presses Universitaires de Rennes, 2004. 383 p. ill. [See no. 716] 2468 Syrien und seine Nachbarn von der Spätantike bis in die islamische Zeit. Festschrift für Christine STRUBE. Spätantike, Frühes Chris- tentum, Byzans: Kunst im ersten Jahrtausend. Reihe B, Studien und Perspektiven, vol. 25. I. Eichner and V. Tsamakda (eds.). Wiesbaden: Reichert, 2009. viii–240 p. ill. [See no. 701] 2469 Espacios, usos y formas de la epigrafía hispana en épocas anti- gua y tardoantigua. Homenaje al Dr. Armin U. STYLOW. AEArq, vol. 48. Mérida: CSIC, 2009. 406 p. ill. [See no. 1551, 1601, 1809] 314 collected essays and studia honoraria

2470 Sapere aude. Księga Pamiątkowa Ofiarowana Prof. Dr. Hab. Mari- anowi SZARMACHOWI Z OKAZJI 65 Rocznicy Urodzin, red. I. Mikołajczyk (ed.). Toruń: Widaw Uniwersytetu Mikolaja Koper- nika, 2004. 395 p. [See no. 2170] 2471 Filologia e storia letteraria: studi per Roberto TISSONI. C. Caruso and W. Spaggiari (eds.). Storia e letteratura, vol. 248. Roma: Sto- ria e letteratura, 2008. 752 p. ill. [See no. 1927] 2472 La due patrie acquisite. Studi di archeologia dedicati a Walter TRILLMICH. E. La Rocca – P. León – C. Parisi Presicce (eds). Bulletino della Commissione Archeologica Communale di Roma, Supplementi 18. Roma: L’Erma di Bretchsneider, 2008. 464 p. ill. [See no. 1553] 2473 Archaeological and Historical Aspects of West-European Societies. Album Amicorum André VAN DOORSELAER. M. Lodewijckx (ed.). Acta Archaeologica Lovaniensia Monographie, Vol. 8. Leu- ven: Leuven University Press, 1996. 517 p. ill. [See no. 1883] 2474 Through a Classical Eye. Transcultural and Transhistorical Visions in Medieval English, Italian, and Latin Literature in Honour of Win- throp WETHERBEE. A. Galloway and R. F. Yeager (eds.). Toronto: University of Toronto, 2009. viii–436 p. [See no. 08] CONGRESSES – SYMPOSIA – COLLOQUIA

2475 Actas Congreso Internacional 1910–2010: El Yacimiento Emeri- tense. J. Ma. Alvarez Martínez and P. Mateos Cruz (eds.). Mérida: Ayuntamiento de Mérida, 2011. 685 p. ill. [See no. 1308, 1315, 1320, 1324, 1332, 1341, 1351, 1357, 1368, 1435–1436, 1466, 1486–1487, 1493–1494, 1502–1503, 1507, 1513, 1521, 1612, 1615, 1656, 1721, 1726] 2476 Ad fines imperii Romani anno bis millesimo cladis Variana. Regensburg, Institut für Klassische Philologie, Lehrstuhl Latein, 15.–19. Sept. 2009. Acta conventus Academiae Latinitati Foven- dae, vol. 12 Ratisbonensis. Supplementa Humanistica Lovanien- sia, vol. 28. Leuven: Leuven University Press, 2011. 296 p. [See no. 2157] 2477 Alterskulturen des Mittelalters und der frühen Neuzeit. Internati- onaler Kongress, Krems an der Donau, 16 bis 18 Oktober 2006. E. Vavra (ed.). Österreichische Akademie der Wissenschaften, Philosophisch-historische Klasse, Sitzungsberichte vol. 780. Veröffentlichungen des Instituts für Realienkunde des Mittelal- ters und der frühen Neuzeit, vol. 21. Wien: Österreichischen Akademie der Wissenshaften, 2008. 387 p. [See no. 1069] 2478 Anais do VIII Encontro Internacional de Estudos Medievais. As múl- tiplas expressões da Idade Média: Filosofia, Letras, Artes, História e Direito. S. S. Bento and R. da Costa (eds.). Cuiabá, 2011. On-line [See no. 553]. 2479 Archeologia e storia delle migrazioni: Europa, Italia, Mediterraneo fra tarda età romana e alto medioevo. Atti del Convegno interna- zionale di studi, Cimitile-Santa Maria Capua Vetere, 17–18 giu- gno 2010. C. Ebanista and M. Rotili (eds.). Giornale sulla tarda antichità e il medioevo, vol. 3. “Cimitile” Tavolario Edizioni, 2011. 364 p. ill. [See no. 1840] 2480 Asturias entre Visigodos y Mozárabes. (Visigodos y Omeyas, VI- Madrid 2010). L. Caballero Zoreda – P. Mateos Cruz – C. García de Castro Valdés (eds.). AAEArq, vol. 63. Madrid: CSIC—Instituto de Historia, Centro de Ciencias Humanas y Sociales/ Instituto de Arqueología de Mérida, 2012. 478 p. ill. [See no. 146, 1310, 1321, 1343, 1350, 1492, 1498–1499, 1505, 1516, 1522, 1528, 1570, 1657, 1742, 1878, 1882] 2481 Atti del IX Congresso Internazionale sulla Ceramica Medievale nel Mediterraneo(Venezia, Scuola Grande dei Carmini Auditorium 318 congresses – symposia – colloquia

Santa Margherita 23–27 novembre 2009). S. Gelichi (ed.). Firenze: All’Insegna del Giglio 2012. 568 p. ill. [See no. 1617, 1694, 1734] 2482 Atti Dell’Accademia Romanistica Costantiniana. XVIII convegno internazionale in onore di Remo MARTINI. Persona e persone nella società e nel diritto della tarda antichità (Spello, 18–20 giu- gno 2007). Roma: Aracne Editrice, 2012. 524 p. [See no. 338, 2105] 2483 CHRISTIANISIERUNG EUROPAS Entstehung, Entwicklung und Konsolidierung im archäologischen Befund/ CHRISTIANISATION OF EUROPE Archaeological Evidence for its Creation Development and Consolidation. Internationale Tagung im Dezember 2010 in Bergisch-Gladbach. O. Heinrich-Tamaska – N. Krohn – S. Ristow (eds.). Regensburg: Schnell und Steiner, 2010. 518 p. ill. [See no. 1490, 2001] 2484 Coloquio Internacional de Arqueología de la agricultura y la gana- dería en la Alta Edad Media Europea (siglos V–X). Vitoria-Gazteiz: Universidad del País Vasco- Euskal Herriko Unibersitatea, 2012. On-line. [See no. 1410] 2485 XII Congressus Internationalis Epigraphiae Graecae et Latinae: Provinciae Imperii Romani inscriptionibus descriptae (Barce- lona, 3–8 Septembris 2002. Monografies de la Secció Històrico- ­Arqueologica, vol. 10. M. Mayer i Olivé – G. Baratta – A. Guzmán Almagro (eds.). 2 vols. Barcelona: Universitat de Barcelona, 2007. 1548 p. ill. [See no. 1579, 1589] 2486 Cosmogonie e cosmologie nel medioevo. Atti del Convegno della Società Italiana per lo studio del Pensiero Medievale (SISPM), Cata- nia, 22–24 settembre 2006. C. Martello – C. Militello – A. Vella (eds.). FIDES—Textes et études du moyen âge, vol. 46. Louvain- la-Neuve: FIDEM, 2008. xv–525 p. [See no. 1296] 2487 De las pasiones en la filosofía medieval. B. Burlando Bravo (ed.). Actas del X Congresso latino-americano de filosofía medieval, 19–22 abril 2005. Santiago de Chile-Louvain-la-Neuve/Pontificia Universidad Católica de Chile-FIDEM, 2009. 457 p. [See no. 1911] congresses – symposia – colloquia 319

2488 De Mahoma a Carlomagno. Los primeros tiempos (siglos VII– IX). Semanas de Estudios Medievales Estella 17–20 July, 2012, vol. 39. Pamplona, 2012. 583 p. ill. [See no. 1, 15, 100, 127, 200, 234, 255, 268, 285, 308, 1313, 1326, 1776] 2489 Déus i mites de l’Antiguitat. L’evidència de la moneda d’Hispània. 14 febrer de 2010 a l’i de gener 2013. M. Campo (ed.). Barcelona: Museu Nacional d’Art de Catalunya, 2012. 135 p. [See no. 1783] 2490 Diakonia, diaconiae, diaconato. Semantica e storia. XXXVIII Incontro di studiosi dell’Antichità Cristiana. Institutum Patristi- cum Augustinianum, Pontificia Università Lateranensis, 7–9 mag- gio 2009. Studia Ephemeridis Augustinianum, vol. 117. Rome, 2010. ix–708 p. ill. [See no. 847, 2065] 2491 Dicere laudes. Elogio, comunicazione, creazione del consenso. Atti del Convegno internazionale di Cividale del Friuli, 23–25 settem- bre 2010. I convegni della Fondazione Niccolo’ Canussio, vol. 10. G. Urso (ed.). Pisa: Edizioni ETS, 2011. 400 p. ill. [See no. 2103] 2492 Die Burgunder: Ethnogenese und Assimilation eines Volkes: Doku- mentation des 6. wissenschaftlichen Symposiums der Nibelungen- liedgesellschaft Worms e. V. und der Stadt Worms vom 21. bis 24. September 2006. V. Gallé (ed.). Schriftenreihe der Nibelun- genliedgesellschaft Worms, vol. 5. Worms: Worms Verlag, 2008. 424 p. ill. [See no. 1937, 1964, 2134, 2184] 2493 Dulce Melos: la poesia tardoantica e medievale, Atti del III Conve- gno internazionale di studi, Vienna 15–18 novembre 2004. O. Pangl (ed.). Quaderni Centro Internazionale di Studi sulla Poe- sia Greca e Latina in età Tardoantica e Medievale, vol. 3. Alessan- dria: Ed. Dell’Orso, 2007. x–483 p. [See no. 876, 886, 888, 2158, 2167] 2494 Early Medieval Spain—A Symposium. A. Deyermond and M. Ryan (eds.). Papers of the Hispanic Research Seminar, vol. 63. London: Medieval Hispanic Research Seminar, Queen Mary, University of London, 2010. 152 p. ill. [See no. 1285] 320 congresses – symposia – colloquia

2495 El Camino de Santiago: Historia y patrimonio. “El Camino de San- tiago: Historia y Patrimonio”, celebrado en el mes de julio de 2010. L. Martínez García (ed.). Burgos: Universidad de Burgos, 2011. 302 p. ill. [See no. 692] 2496 El pensamiento político en la Edad Media. V Congreso Internacio- nal de la Sociedad Española de Filosofía Medieval, 11–13 diciem- bre 2008. P. Roche Arnas (ed.). Madrid: Fundación Ramón Are- ces, 2010. 729 p. [See no. 1146, 1944] 2497 Els tallers monetaris: organització i producció, XII Curs d’Història monetària d’Hispania. Actes du colloque tenu à Barcelone les 27 et 28 novembre 2008. M. Campo (ed.). Barcelona: Museu Nacional d’Art de Catalunya, 2008. 141 p. ill. [See no. 1786] 2498 Estudios de Latín Medieval Hispánico. Actas del V Congreso Inter- nacional de Latín Medieval Hispánico. Barcelona, 7–10 de sep- tiembre de 2009. Firenze: SISMEL- Edizioni del Galluzzo, 2011. 1144 p. [See no. 24, 353, 361, 445, 564, 567, 650, 730, 776, 807, 885, 909, 914, 962, 1000, 1035, 1052, 1136–1137, 1182] 2499 Estudios Recientes de Arqueología Gaditana. Actas de las jorna- das de Jóvenes investigadores, Prehistoria y Arqueología. (Cádiz, abril 2008). J. J. Díaz – A. M. Sáez – E. Vijande – L. Lagóstena (eds.). BAR International Series, vol. 2276. Oxford: Oxbow, 2011. 304 p. ill. [See no. 1331] 2500 Expertus sum. L’expérience par les sens dans la philosophie natu- relle médiéval, XIIe–XIVe siècles. Actes du colloque international de Pont-à-Mousson (5–7 février 2009). Micrologus’s Library, vol. 40. Firenze: SISMEL—Edizioni del Galluzzo, 2010. viii–470 p. [See no. 1916] 2501 Gold: Tagung anlässlich der Gründung des Zentrums Archäolo- gie und Altertumswissenschaftten an der Österreichischen Akade- mie der Wissenschaften, 19–20 April 2007. S. Deger-Jalktzy and N. Schindel (eds.). Denkschriften: Österreichische Akademie der Wissenschaften, Philosophisch- Historische Klasse, vol. 377. Wien: Verlag der Österreichische Akademie der Wissenschaften, 2009. 142 p. ill. [See no. 887] congresses – symposia – colloquia 321

2502 Hagiographie, idéologie et politique au Moyen Âge. Actes du Collo- que International du Centre d’Études Supérieures de Civilisation Médiéval de Poitiers, 11–14 septembre 2008. E. Bozóky (ed.). Hagilologia. Études sur la saintété en Occident/Studies in Wes- tern Sainthood, vol. 8. Turnhout: Brepols, 2012. 565 p. ill. [See no. 908] 2503 Historia, Identidad y Alteridad. Actas del III Congreso Interdisci- plinar de Jóvenes Historiadores. J. M. Aldea Celada – P. Ortega Martínez – I. Pérez Miranda – Mª de los Reyes de Soto García (eds.). P. C. Díaz (Prólogo). Colección Temas y Perspectivas de la Historia, núm. 2. Salamanca: AJHIS, 2012. 115 p. + CD-ROM. [See no. 22] 2504 I Francescani e la politica. Atti del Convegno internazionale di studio Palermo, 3–7 dicembre 2002. A. Musco – G. Musotto – L. Parisoli (eds.). 2 vols. Franciscana, vol. 13. Palermo: Biblioteca Franciscana di Palermo- Officina di Studi Medievali, 2007. xxix–1223, ill. [See no. 1906, 2034] 2505 Idees de pau a l’edat mitjana. Reunió científic XIII Curs d’Estiu Comtat d’Urgell celebrat a Balaguer els dies 2, 3, i 4 de juliol de 2008. F. Sabaté Curull and M. Pedrol (eds.). Aurembiaix d’Urgell, vol. 13. Lleida/Lérida: Pagès, 2010. 394 p. [See no. 602, 1057, 1213] 2506 Identità e Autonomie nel Mondo Romano Occidentale, Iberia-Italia – Italia-Iberia. III Convegno Internazionale di Epigrafia e Storia Antica, Gargnano, 12–15 maggio 2010. A. Sartori and A. Valvo (eds.). Faenza: Fratelli Lega Editori, 2011. 511 p. ill. [See no. 1888] 2507 Il canto fratto. L’altro gregoriano. Atti del Convegno internazionale di studi, Parma-Arezzo, 3–6 dicembre 2003. M. Gozzi and F. Luisi (eds.). Miscellanea Musicologica, vol. 7. Roma: Torre d’Orfeo, 2005. xxiii–598 p. + CD-ROM. [See no. 661] 2508 Ilipa Antiqua: de la Prehistoria a la época romana. Congreso de His- toria de Alcalá del Río, 22–24 Noviembre 2006. E. Ferrer Albelda – A. Fernández Flores – J. L. Escacena Carrasco – A. Rodríguez Azo- gue (eds.). Alcalá del Río: Ayuntamiento, 2007. 366 p. ill. [See no. 1599] 2509 Incontri Triestini di filologia classica, 7, 2007–2008: Atti del III convegno Il calamo della memoria: riuso di testi e mestiere lettera- 322 congresses – symposia – colloquia

rio nella tarda antichita., Trieste 17–18 aprile 2008. L. Cristante and I. Filip (eds.). Polymnia: Studi di filologia classica, vol. 10. Trieste: Università di Trieste, 2008. vii–377 p. [See no. 2110] 2510 Incontri Triestini di filologia classica, 8, 2008–2009. Polymnia: Studi di filologia classica, vol. 12. Trieste: Università di Trieste, 2010. 273 p. [See no. 03] 2511 Indogermanistik und Linguistik im Dialog. Akten der XIII Facht- agung der indogermanischen Gesellschaft vom 21 bis 27 Septem- ber 2008 in Salzburg. T. Krisch – T. Lindner – M. Crombach – S. Niederreiter (eds.). Wiesbaden: Reichert, 2011. x–684 p. [See no. 461, 483] 2512 L’antichità classica nel pensiero medievale. Atti del Convegno della Società italiana per lo studio del pensiero medievale (S.I.S.P.M.). Trento, 27–29 settembre 2010. A. Palazzo (ed.). FIDEM, Textes et études du moyen âge, vol. 61. Porto: FIDEM, 2011. 492 p. [See no. 1184] 2513 L’apocalisse nel Medioevo. Atti del Convegno internazionale del- l’Università degli studi di Milano e della Società Internazionale per lo Studio del Medioevo Latino (SISMEL), Gargnano sul Garda, 18–20 maggio 2009. R. E. Guglielmetti (ed.). Millennio medie- vale, vol. 90–Atti di convegni, vol. 27. Firenze: SISMEL—Edizioni del Galluzzo, 2011. viii–671 p. [See no. 1219] 2514 L’école de Saint-Victor de Paris. Influence et rayonnement du Moyen Âge à l’époque modern. Colloque international du C.N.R.S. pour le neuvième centenaire de la fondation (1108–2008) tenu a Collège des Bernardins à Paris les 24–27 septembre 2008. D. Poirel (ed.). Bibliotheca Victoriana. Subsidia ad historiam canonicorum regu- larium investigandam, vol. 22. Turnhout: Brepols, 2010. 719 p. [See no. 1062] 2515 L’éducation au gouvernement et à la vie, la tradition des règles de vie de l’Antiquité au Moyen Âge. Actes du colloque international, Pise 18–19 mars 2005. P. Odorico – J.-P. Arrignon – G. Bastianini – P. Bettiolo (eds.). Autour de Byzance, vol. 1. Paris: Centre d’Étu- des byzantines, néo-helleniques et sud-est européenes, École des hautes Études en Sciences Sociales, 2009. 280 p. [See no. 1926] congresses – symposia – colloquia 323

2516 L’étude des correspondances dans le monde romain de l’Antiquité classique à l’Antiquité tardive: permanences et mutations. Actes du colloque éponyme du XXXIIe colloque international organisé par le Centre de recherche Halma-Ipel qui a eu lieu à l’Univer- sité Charles-de-Gaulle – Lille 3, les 20, 21 et 22 novembre 2008. J. Desmulliez – C. Höet-Van Cauwenberghe – J.-C. Jolivet (eds.). Lille, Université Charles de Gaulle – Lille, vol. 3. Lille: Université Charles de Gaulle, 2011. 562 p. [See no. 2089] 2517 L’Irlanda e gli irlandesi nell’Alto Medioevo. Spoleto, 16–21 aprile 2009. Settimane di Studio della Fondazione Centro Italiano di Studi sull’Alto Medioevo, vol. 57. Spoleto, 2010. 788 p. ill. [See no. 989, 1178, 1243] 2518 La bibliothèque de Pétrarque. Livres et auteurs autour d’un huma- niste. Actes du IIe Congrès international sciences et arts, philo- logy et politique à la Renaissance (Tours, 27–29 novembre 2003). M. Brock – F. La Brasca – F. Furlan (eds.). Centre d’études supé- rieures de la Renaisssance. Études renaissantes, vol. 6. Turnhout: Brepols, 2011. 348 p. ill. [See no. 1202] 2519 La Carisa y La Mesa. Causas políticas y militares del origen del Reino de Asturias (Oviedo 8–11 Octubre, 2008). J. I. Ruiz de la Peña Solar and J. Camino Mayor (eds.). Oviedo: Asociación de Amigos de la Carisa, 2010. xix–286 p. ill. [See no. 211] 2520 La ciudad medieval: de la casa principal al palacio urbano. J. Pas- sini and R. Izquierdo Benito (eds.). Actas del III curso de historia y urbanismo medieval organizado por la Universidad de Castilla- La Mancha. 2011. 444 p. ill. [See no. 1495] 2521 La Communio en los Padres de la Iglesia. Actas del XXX Simpo- sio Internacional de Teología, que tuvo lugar entre los días 22–24 de abril de 2009 en la Facultad de Teología de la Universidad de Navarra. J. A. Gil Tamayo and J. I. Ruiz Aldaz (eds.). Pamplona: Ediciones Universidad de Navarra, 2010. 375 p. [See no. 870] 2522 La linguistica germanica. Bilanci e prospettive. Atti del 24 Conve- gno dell’Associazione Italiana de Filologia Germanica, Genova 324 congresses – symposia – colloquia

6–8 giugno, 2008. C. Händl and C. Benati (eds.). Medioevo Ger- manico, vol. 1. Genova: ECIG, 2008. 329 p. [See no. 473] 2523 La moneda en temps de crisi. M. Campo (ed.). XVI curs d’història monetaria d’Hispania. Barcelona: Museu Nacional D’Art de Cata- lunya, 2012. 134 p. ill. [See no. 1764, 1778] 2524 La poesia tardoantica e medievale. IV Convegno internazionale di studi Perugia, 15–17 Novembre 2007. Atti in onore di Antonio Isola per il suo 70 genetliaco. C. B. De Lorenzi and M. De Gaetano (eds.). Quaderni del Centro Internazionale di studi sulla poesia greca e latina in età tardoantica e medievale, vol. 5. Alessandra: Edizioni dell-Orso, 2010. 437 p. [See no. 821, 832, 865, 871, 1287] 2525 La présence de l’Histoire dans l’épistolaire. Actes du VIIe colloque sur “L’épistolaire antique et ses prolongements européens” orga- nisé les 24–26 novembre 2010 à l’Université de Tours par P. Lau- rence and F. Guillaumont (eds.). Epistulae antiquae, VII. Tours: Presses Université François Rabelais, 2012. 496 p. [See no. 2142, 2162, 2183] 2526 La trasformazione del mondo romano e le grandi migrazioni. Nuovi popoli dall’Europa settentrionale e centro-orientale alle coste del Mediterraneo. Atti del Convegno Internazionale di studi Cimitile- Santa Maria Capua Vetera, 16–17 giugno 2011. Giornale sulla tarda antichità e il medioevo, vol. 3. C. Ebanista and M. Rotili (eds.). Napoli: Tavolario Edizioni, 2012. 360 p. ill. [See no. 1478] 2527 Lachrymae. Mito e metafora del pianto nel Medioevo, III Giornate internazionali interdisciplinari di studio sul Medioevo (Siena, Cer- tosa di Pontigagno, 2–4 novembre 2006). F. Mosetti Casaretto and R. Ciocca (eds.). Ricerche intermedievali, vol. 4. Alessandria: Ed. dell’Orso, 2011. xvii–402 p. [See no. 709] 2528 Laster im Mittelalter = Vices in the Middle Ages. Freiburger Kollo- quiums, 2006. Ch. Flüeler and M. Rohde (eds.). Scrinium Fribur- gense, vol. 23. Berlin-New York: W. de Gruyter. 2009. 235 p. [See no. 849] 2529 Latin Vulgaire, Latin Tardif VIII, Actes du VIIIème colloque interna- tional sur le latin vulgaire et tardif. Oxford, 6–9 September 200. congresses – symposia – colloquia 325

R. Wright (ed.). Hildesheim-Zürich: Olms-Weidmann, 2008. xiii– 623 p. ill. [See no. 683, 697, 850, 955, 1899, 2071] 2530 Latin Vulgaire, Latin Tardif IX. Actes du IXe colloque internatio- nal, Lyon, 2–6 septembre 2009. F. Biville – M.-K. L’Hommé – D. Vallat (eds.). Lyon: Publications de la Maison de l’Orient et de la Méditerranée, 2012. 1086 p. [See no. 359, 394, 1038, 1171, 2022, 2024, 2108] 2531 Latina Didaxis XXV Atti del Convegno, Genova-Bogliasco, 16–17 aprile 2010, Per il Latino. S. Rocca (ed.). Publicazioni del D.AR.FI.CL. E T., Francesco della corte, nuova serie, 235. Genova: Compagnia dei Librai, 2010. 232 p. [See no. 2160] 2532 Le immagini nel testo/ Il testo nelle immagini. Rapporti fra parola e visualità nella tradizione Greco-latina. L. Belloni – G. Ieranò – G. Moretti (eds.). Atti del Convegno, Trento 9–10 ottobre 2008. Dipartimento di studi letterari, linguistici e filologici, Labirinti, vol. 128. Trento: Università degli studi di Trento, 2010. 526 p. [See no. 1158] 2533 Le poète irrévérencieux: modèles hellénistiques et réalités romai- nes: actes de la table ronde et du colloque organisés les 17 octobre 2006 et 19 et 20 octobre 2007 par l’ENS LSH, l’Université Lyon 2, et l’Université Lyon 3. B. Delignon – Y. Roman – S. Laborie (eds.). Col- lection du Centre d’études et de recherches sur l’Occident romain, Nouvelle série, vol. 32. Paris: de Boccard, 2009. 433 p. ill. [See no. 2085] 2534 Le relazioni internazionali nell’alto medioevo. Spoleto, 8–12 aprile 2010. Settimane di studio del Centro Italiano di studi sull’Alto Medioevo, vol. 58. Spoleto: CISAM, 2011. vii–1020 p. [See no. 347, 1065, 1188, 1223] 2535 Le Théâtre de l’Envie (1315–1640). Actes du colloque international de Metz (5–7 octobre 2006). J.-P. Bordier and J.-F. Chevalier (eds.). Collection ‘Recherches en littérature,’ vol. 6. Metz: Universite Paul Verlaine-Metz, Centre de Recherche Écritures, 2011. 320 p. [See no. 1033] 2536 Le trasformazioni del V secolo. L’Italia i barbari e l’Occidente romano. Atti del Seminario di Poggibonsi, 18–20 ottobre 2007. Turnhout: Brepols, 2010. 808 p. ill. [See no. 39] 326 congresses – symposia – colloquia

2537 Les élites et la richesse au haut Moyen Âge. Actes du colloque international, Bruxelles, 13–15 mars 2008. Haut Moyen Âge, vol. 10. J.-P Devroey – L. Feller – R. Le Jan (eds.). Turnhout: Bre- pols, 2010. 543 p. ill. [See no. 2042] 2538 Les forces du bien et du mal dans les premiers siècles de l’Église. Acts du colloque de Tours, 11–13 septembre 2008. Y.-M. Blan- chard – B. Pouderon – M. Scopello (eds.). Théologie historique, vol. 118. Tours-Paris: Éditions Beauchesne, 2010. 414 p. [See no. 1976] 2539 Materia. XIII Colloquio Internazionale (Roma, 7–9, gennaio 2010). D. Giovannozzi and M. Veneziani (eds.). Lessico intellet- tuale europeo, vol. 113. Firenze: L. S. Olschki, 2011. viii–535 p. [See no. 1084] 2540 Musica e liturgia a Montecassino nel medioevo. Atti del Simposio internazionale di studi (Cassino, 9–10 dicembre 2010). N. Tan- gari (ed.). Scritture e libri del medioevo, vol. 10. Roma: Viella, 2012. 322 p. [See no. 538] 2541 Nonnen, Kanonissen und Mystikerinnen. Religiöse Frauengemein- schaften in Süddeutschland. Beiträge zur interdisziplinären Tagung vom 21. bis 23. September 2005 in Frauenchimsee. E. ­Schlotheuber – H. Flachenecker – I. Gardill (eds.). Veroffentlichungen des Max- Planck Instituts für Geschichte, vol. 235. Studien zur Germania Sacra, vol. 31. Göttingen: Vandenhoeck & Ruprecht, 2008. 436 p. ill. [See no. 2028] 2542 Nouvelles intrigues pseudo-clémentines Nouvelles intrigues pseudo- clémentines = Plots in the Pseudo-Clementine romance: actes du deuxième colloque international sur la littérature apocryphe ­chrétienne, Lausanne-Genève, 30 août–2 septembre 2006. F. Ams- ler (ed.). Publications de l’Institut romand des sciences bibliques, vol. 6. Prahins: Éditions du Zèbre, 2008. 511 p. ill. [See no. 2066] 2543 IX Jornadas de Canto Gregoriano. Antiphonarium de sanctis. Los santos aragonenses medievales: sus imágenes, sus historias, sus músicas. X Jornadas de Canto Gregoriano. De Nuevo con los mozárabes. Sus beatos y sus códices, sus melodías y su herecia en congresses – symposia – colloquia 327

códices gregorianos. Zaragoza, Noviembre, 15–21 2004; Zaragoza, Noviembre 14–18 2005. L. Prensa Villegas and P. Calahorra Mar- tínez (eds.). Zaragoza: Institución ‘Fernando el Católico’—CSIC, 2006. 187 p. [See no. 646, 951] 2544 IX Simposio sobre Hermandades de Sevilla y su Provincia (2008). Sevilla: Guadalquivir, 2008. 265 p. ill. [See no. 1204] 2545 Ordering knowledge in the Roman Empire. J. König and T. Whit- marsh (eds.). Conference Papers, St. John’s College, Cambridge, 2001. Cambridge – New York: Cambridge University Press, 2007. xiii–304 p. [See no. 1091] 2546 Pau, Fructuós i el Cristianisme Primitiu a Tarragona (segles I–VIII). Actes del Congrés de Tarragona (19–21 de Juny de 2008). J. M. Gavaldà Ribot – A. Muñoz Melgar – A. Puig i Tàrrech (eds.). Biblioteca Tarraco d’Arqueologia, vol. 6. Tarragona: Fundació Pri- vada Liber, 2010. 677 p. + CD-ROM [See no. 510, 526, 532, 543, 568–569, 578, 640, 651, 751–752, 769, 825, 1401, 1419, 1438, 1531, 1829; The volume is accompanied by a CD-ROM with an English translation of the entire volume] 2547 Pensare per figure. Diagrammi e simboli in Gioacchino da Fiore. Atti del 7 Congresso internazionale di studi gioachimiti, San Gio- vanni in Fiore, 24–26 settembre 2009. A. Ghisalberti (ed.). Roma: Viella, 2010. xii–375, ill. [See no. 1180] 2548 Poblamiento Rural Romano en el Sureste de Hispania, 15 años des- pués. J. M. Noguera Celdrán (ed.). Actas de la II jornadas sobre poblamiento rural romano en el sureste de Hispania, celebrado en el Museo Arqueológico de Murcia del 23 al 25 de noviembre de 2009. Murcia, 2010. 524 p. ill. [See no. 1393, 1430, 1439, 1484] 2549 Pratiques de l’eucharistie dans les Églises d’Orient et d’Occident (Antiquité et Moyen Âge). Actes du séminaire tenu à Paris, Insti- tute catholique (1997–2004). 2 vols. N. Bériou – B. A. Caseau – D. Rigaux (eds.). Collection des études augustiniennes, Série Moyen Âge et Temps Modernes, vols. 45–46. Paris: Institut d’Étu- des augustiniennes, 2009. xiv–1336 p. ill. [See no. 1104] 328 congresses – symposia – colloquia

2550 Iº Seminário Representações, Poder e Práticas Discursivas, Brasil: Universidade Federal Rural do Rio de Janiero, 2010. On-line. [See no. 1081] 2551 Principi e signori. Le Biblioteche nella seconda metà del Quattro- cento. Atti del Convegno di Urbino, 5–6 giugno 2008. G. Arbizzoni – C. Bianca – M. Peruzzi (eds.). Accademia Raffaello, Urbino, Col- lana di studi e testi, vol. 25. Urbino: Accademia Raffaello, 2010. vi–247 p. [See no. 875] 2552 Quando Portugal era Reino de Leão/Cuando Portugal era Reino de León. Estudos sobre cultura e identidade antes de D. Afonso Hen- riques/Estudios sobre cultura e identidad antes de Alfonso Enri- quez. Encuentro Científico, octubre 2010, Universidade de Lis- boa. Lisboa/León: Universidade de Lisboa-Universidad de León, 2011. 278 p. [See no. 9, 638, 723] 2553 Quarta giornata ennodiana. Atti della sessione ennodiana del Con- vegno Auctor et Auctoritas in Latinis Medii Aevi litteris, Benevento, 12 novembre 2010. S. Condorelli and D. Di Rienzo (eds.). Qua- derni di Paideia, vol. 13. Cesena: Stilgraf, 2011. 220 p. [See no. 2100] 2554 Rei Cretariae Romanae Fautores, Acta 42 Singiduni habitus MMX Congressus vicesimus septimus (Belgrado, 2010). Bonn: Dr. Rudolf Habelt GmbH Verlag, 2012. 426 p. [See no. 1633–1634, 1678, 1704, 1728, 1733, 1750, 1758] 2555 Religiosità e civiltà. Identità delle forme religiose (secoli X–XIV). Atti del Convegno internazionale, Brescia 9–11 settembre 2009. G. Andenna (ed.). Milano: Vita e pensiero, 2011. xviii–293 p. [See no. 534, 861, 1279, 2064] 2556 Seelengespräche. B. Jakobs and V. Kapp (eds.). Kolloquium Regensburg, 2006. Schriften zur Literaturwissenschaft, vol. 31. Berlin: Dunker und Humblot, 2008. 289 p. [See no. 843, 853, 856] 2557 Segundas Jornadas Nacionales de Historia Social, 13, 14 y 15 de Mayo de 2009. Centro de Estudios Históricos Prof. Carlos L. A. Legreti. Córdoba, 2009. On-line version. [See no. 296] congresses – symposia – colloquia 329

2558 II [Segundo] Colóquio da Pós-Graduação em Letras (UNESP-Assis, 26–28 maio 2010). Assis: Universidade Estadual Paulista, Brasil. 2010. On-line version. [See no. 1154] 2559 Servia: stratificazioni esegetiche e modeli culturali = Servius: exe- getical stratifications and cultural models, Actes d’un colloque qui s’est tenu à l’Université Tor Vergata de Rome, octobre, 2003. S. Casali and F. Stok (eds.). Collection Latomus, vol. 317. Bruxel- les: Latomus, 2008. 279 p. [See no. 1221] 2560 VI Simpósio Nacional de História Cultural Escritas da História: Ver – Sentir – Narrar. Universidade Federal do Piauí- UFPI Teresina PL, 24–28 Junho 2012. Brasil: Rio Grande do Sol, 2012. On-line version. [See no. 562] 2561 Taula rodona ‘Esglésies rurals a Catalunya entre l’Antiguitat i l’Edat Mitjana’ (segles V–X), Montserrat, 25–27 d’octubre de 2007. O. Achón (ed.). Bologna: BraDypUS, 2011. 256 p. ill. [See no. 1460] 2562 The Gothic Language. A symposium. H. F. Nielsen – F. T. Stub- jaeer – M. Bruus (eds.). NOWELE, vol. 58/59. Odense: University of Southern Denmark, 2010. vi–460 p. [See no. 378, 386, 409, 412, 416, 420, 426–427, 436, 438, 442, 458, 464, 466, 468–469, 471] 2563 The 9th International Symposium on Virtual Reality, Archaeology and Cultural Heritage. M. Ashley – S. Hermon – A. Proenca – K. Rodriguez-Echevarría (eds.). Braga: VAST, 2008. 148 p. [See no. 1880] 2564 Toga y Daga, Teoría y praxis de la política en Roma. Actas del VII Coloquio de la Asociación Interdisciplinar de Estudios Romanos. G. Bravo and R. González Salinero (eds.). SIGNIFER: Monografías de Antigüedad Griega y Romana, vol. 33. Madrid: Signifer Libros, 2010. 523 p. [See no. 8, 229, 556, 574, 845] 2565 Tradition des proverbes et des exempla dans l’Occident médi- éval. Die Tradition der Sprichwörter und exempla im Mittelalter. H. O. Bizzarri and M. Rohde (eds.). Colloque fribourgeois 2007/Freiburger Colloquium 2007. Scrinium Friburgense 330 congresses – symposia – colloquia

­Veröffentlichungen des Mediävistischen Instituts der Universität Freiburg, vol. 24. Berlin – New York: Walter de Gruyter, 2009. 336 p. [See no. 967] 2566 Une lumière venue d’ailleurs. Héritages et ouvertures dans les ency- clopédies d’Oriens et d’Occident au Moyen Âge. Actes du Colloque de Louvain-la-Neuve, 19–21 mai 2005. G. de Callataÿ and B. Van den Abeele (eds.). Réminisciences, vol. 9. Turnhout/Louvain-la-Neuve: Brepols-Université Catholique de Louvain, 2008. xi–298 p. [See no. 1268] 2567 Venti secoli di storiografia ecclesiastica. Bilancio e prospettive. Atti del XII Convegno Internazionale della Facoltà di Teologia Ponti- ficia Università della Santa Croce, L. Martínez Ferrer (ed.). Roma, 13–14 marzo 2008. Roma, 2010. 470 p. [See no. 30, 1950] 2568 Ver, viajar y hospedarse en el mundo romano. Actas del IX Colo- quio de la Asociación Interdisciplinar de Estudios Romanos, 9, 2011 Madrid. G. Bravo and R. González Salinero (eds.). Madrid- Salamanca: Signifer Libros, 2012. 582 p. ill. [See no. 236] 2569 Visage et présence de Venance Fortunat, XIVe centenaire. Actes du Colloque des 11–12 décembre 2009, Abbaye Saint-Martin de Ligugé = Revue en ligne Camenae. [See no. 848] 2570 Visitandum est. Santos y cultos en el Codex Calixtinus. Actas del VII Congreso internacional de estudios jacobeos, 16–19 de sep- tiembre 2004. P. G. Caucci von Saucken (ed.). Santiago de Com- postela: Xunta de Galicia, 2005. 303 p. [See no. 1998] 2571 Vuitenes Jornades d’Arqueologia de les Comarques de Girona, Roses, 6–7 Octubre, 2006. Vol. 2. Girona: Universitat de Girona, 2006. 756 p. ill. [See no. 1523] 2572 Wisigoths et Francs autour de la Bataille de Vouillé (507). Recher- ches récentes sur le haut Moyen Âge dans le Centre-Ouest de la France. L. Bourgeois and A. Dierkens (eds.). Actes des XXVIIIe Journées internationales d’archéologie mérovingienne, Vouillé- Poitiers (Vienne, France—28–30 septembre 2007). Saint- ­Germain-en-Laye, 2010. 312 p. ill. [See no. 1985, 1988, 2005, 2012, 2016= Mémoires de l’AFAM 22, 2010] ADDENDUM

01 Arroyo Vázquez, Mª Luz. “Egeria y su Itinerarium” De lo sagrado, n.p. [See no. 2257] 02 Bozóky, E. “Oviedo, l’Arca Santa et Compostelle.” La politique des reliques, pp. 140+ [See no. 2328, has many references to Hispania] 03 Elice, M. “Il De centum metris di Servio: un ‘manuale’ di metrica tardoantico.” Incontri Triestini di filologia classica, 8, pp. 155–174. [Sidonius Apollinaris, Carm. 9, 264; See no. 2510] 04 Feliciano Pohlmann, J. “A heresia prisciliana na ‘Crônica de Sul- picio Severo.” Fundación 10 (2010–2011) 8–14. 05 Ferreiro, A. “Secundum quod sancta synodus: Advancing the Mis- sion of the Church through Conciliar Legislation after the Third Council of Toledo (589).” AHC 44 (2012) 27–46. 06 Gioanni, S. “La culture profane et la littérature monastique en Occident: l’exemple des ascète provençaux (V–VI siècles).” Les frontières du profane, pp. 177–195. [See no. 2336] 07 Orlowski, S. “Conflicto aristocrático en el reino visigodo de Toledo: el destronamiento de Wamba,” Fundación 10 (2010– 2011) 15–20. 08 Shanzer, D. “Hesperic Faminations.” Through a Classical Eye, pp. 44–68. [Etymologiae and Synonyma, Isidore of Seville, See no. 2474] 09 Veronese, M. “La dottrina della creazione del mondo negli scritti priscillianisti.” Auctores Nostri 8 (2010) 373–396.

Subject Index

Allah akbar! 182 Altercatio Ecclesiae et Synagogae, Potamius Abadía Cisterciense de Fontfroide 1695 of Lisboa 817 Abd al-Hakam 58–59 Alto Arlanza y la Cabecera del Duero Abd al-Salâm b. Abd Allah b. Basil 1863 1489 Abd al-Wahid al-Marrakusi 60 Alto Guadalquivir 183, 1396, 2544 Abu Abd Allah Muhammad al-Idrisi 61 Alto Valle de Alagón (Monleón, Abu Abdullah al-Bakri 62 Salamanca) 1336 Abu al-Fida 63 Alto Valle del Duero 1318, 1386 Abu Jafar 64 Alto Valle del Iregua, La Rioja 1520 Ademar of Chabannes 892 Al-Yarizat Al-Hadra 1412 Aethicus Ister 1094, 1096 Ambrose of Milan 1071 Ager Emeritensis 1314 Ambrosiaster 376 Ager Tarraconensis 1448, 2221 Ambrosio de Morales 1532, 1584 Agrestius of Lugo 943 Anales de Ed-Dehebi 102 Ahmad ibn Muhammad al-Razi (el moro Andalucía 305, 962, 1331 Rasis) 66, 170 Anglo-Saxon England 1012, 1016–1017, Ajbar maymu´a 77–78 1095, 1183, 1291, 1938, 2378, 2457 Al- Baladur iKitab Futuh al-Buldan 67 Anonymous Dikr 80 Al- HimyariKitab 68 Antigua Estación de Autobuses de Al ibn Abi Zar al-Fasi 69 Granada 1834 Al-Kamil fi l-Tarij 74 Antikeimena (CPL 1261), Julian of Toledo Al- Maqqari 70–71 791 Al- Nawayri 72 Apocrypha 1023–1024, 1208, 1948, Alaba wa-l Qilā 146 2523, 2542 Al-Andalus 29, 70–71, 79–80, 93, 97, Apringius Pacensis 664–665, 2082 98, 101, 104, 111, 117–118, 120–122, Aquae Flaviae 1774 127, 131, 135, 138–139, 147, 153, 157, Aquitaine 1257, 1276, 1985, 1994, 2010, 159, 169, 176, 188, 193, 195, 199, 238, 2385 302–303, 311, 411, 1135, 1149, 1497, Arator 872 1527, 1540, 1543, 1547, 1760, 1769, Archivio Capitolare di Vercelli 1160 1773, 2286 Arianism 557–559, 2004 Alaric, king 37, 1898 Aristotle 1127 Albaro de Córdoba 505 Arles 568, 665, 1982, 2027–2083 Albelda de Iregua y Nalda (La Rioja) Arnoul de Bohéries 1087 1389, 1471, 1520 Art 1004, 1426, 1527–1531 Alcañiz el Viejo (Teruel) 1415 Arucci Turobriga 1369 Alcobaça, Portugal 1168 Ascarius 501 Alfonso II the Chaste 287 Asser, Life of King Alfred 1962 Alfonso III 355–356, 366, 1398, 2345, Assumption of Mary 606 2353 Asturias 7, 146, 211, 255, 284, 762, Alfonso X 73, 345 1310, 1321, 1343, 1350, 1437, 1492, Ali ibn al-Athir 74 1498–1499, 1505, 1516, 1522, 1528, Allegoriae quaedam Sacrae Scripturae, 1570, 1657, 1742, 1864, 1878, 1882, Isidore of Seville 1214 2345, 2480, 2519 Almenara de Adaja (Valladolid) 1395 Asunción en San Vicente del Valle Alporão 1417 (Burgos), church 1491 334 subject index

Athanaric, king 1898 Bischof Carentius 2087 Athaulf, king 1898 Bishop Pelayo of Oviedo (1101–1153) Augusta Emerita 1357, 1368, 725 1435–1436, 1487, 1493, 1502–1503, Bishopric of Auca 575 1513, 1634, 1721, 1726, 1833 Boccaccio 820, 1116, 1932 Augusta Frima 1805 Braga 112, 1728, 1874–1877, 1886, Augustine of Hippo 794, 1014, 2350 1895 Aurasius 931 Braulio of Zaragoza 667–681, 755 Aurelius Victor 1040, 2186 Breviarium Alarici 323, 344 Auvergne 2011 Breviary of Lugo 660 Avicenna 2395 Britannia 1450 Avitus of Vienne 854 Britonia, bishopric 1891 Bulgarano 262 Badajoz 1554, 1607, 1634 Bulgaria 41, 230, 422, 737, 1317, 1322, Baetica 244, 1061, 1465, 1551, 1333, 1827, 2295 1560–1563, 1602, 1631, 2241 Burgo de Osma 988 Bages 1460, 1821 Burgundians 1937, 1964, 2130, 2134, Balearic Islands 1376, 1432, 1434, 1501, 2184, 2492 1510, 1638 Byzantines 1764, 2197–2203, 2515 Balkans 406, 1827 Banû Qasî 148, 238, 1135 Cádiz 33, 2499 Baquiarius 666 Caesarius of Arles 2027–2083 Barcino 1366–1367, 1418, 1482, 1627, Calatayud 121 1636, 1764, 1796, 1819–1820, 1852, Cambridge, Corpus Christi College (448) 2231 1016 Barrios de Luna, León 1862 Camino Viejo de Almodóvar 1856 Basílica Sueva de Dume 1872 Camp de Tarragona 1803, 1828 Basques-Bagaudae 2187–2196 Canon Law 534–540, 1293, 2443 Battle of Guadalete 106, 1530 Cantabria 1403, 1408–1410, 1416, 1424, Bayerischen Staatsbibliothek München 1576, 1697, 1699, 1816 957, 1297, 2053–2054 Capitula Angilramni 1293 Beatus of Liébana 517, 988, 1193 Capitula Martini, Martin of Braga 1924, Bede the Venerable 665, 1113, 2082 1926 Begastri (Cehegín, Murcia) 1777 Cardinal Virtues 959 Berguedà 1821 Carmen 3, Sidonius Apollinaris 2110 Bernardino Dinali (1492) 695 Carmen 4, Sidonius Apollinaris 2110, Bible of Acre 1175 2136 Bibliographies 1–6 Carmem 6, Sidonius Apollinaris 2093, Biblioteca di Federico di 2112 Montefeltro 875 Carmen 8, Sidonius Apollinaris 2152 Biblioteca di San Michele di Carmen 9, Sidonius Apollinaris 2104, Murano 1159 2132 Biblioteca Medicea Laurenziana, Pluteo Carmen 11, Sidonius Apollinaris 2097, 12. 27, Firenze 1133 2150 Biblioteca Nacional de Madrid 1920 Carmen 11.1–7, Sidonius Biblioteca Nonantola 2030 Apollinaris 2154 Biblioteca Universitaria di Bologna 497 Carmen 11.5, Sidonius Apollinaris 2097 Biblioteca Vallicelliana, ms. B.104 1577 Carmen 12, Sidonius Apollinaris 2130 Bibliotheken II Dominikanerkloster Clm Carmen 16, Sidonius Apollinaris 2153 3680–3686 2054 Carmen 17, Sidonius Apollinaris 2151 Bibliothèque de Marguerite d’York 1087 Carmen 23 ad Consentium, Sidonius Bibliothèque Mazarine de Paris 812 Apollinaris 2146 Bibliothèque Nationale de France 1118 Carmen 24, 23–25, Sidonius Bibliothèque Saint Martin- des- Champs à Apollinaris 2108 Paris 831 Carmen de luna, Sisebutus 896 subject index 335

Carmen 9, 7, Venantius Fortunatus Civil Law 318–351 2104 Coca, Segovia 1595–1596 Carmen Paschale, Sedulius 879, 1287 Codex argenteus 388, 427, 434–435 Carmina I–VIII, Sidonius Apollinaris Codex Calixtinus 2570 2163, 2392 Codex Gigas, Prague 968 Carmina Latina Epigraphica 1560–1563, Codex Sangallensis 621 1940 2241 Códice de Roda (Madrid BRAH 78) Carmona 1795, 1859 1936 Carranque, Toledo 1802 Collectio ‘Francofurtana 1299 Carrer d’Avinyó, Barcelona 1482 Collectio Avellana 536–537 Carretera de Carmona, Sevilla 1795 Collectio Hibernensis 2045 Carrio 1610 Collectio Hispana 496, 534–535, Cartagena 806–807, 1439, 1824, 2199, 539–540 2202 Collectio Sangermanensis XXI titulorum Carthago Spartaria 1730 1227 Cárvacas en Illescas (Toledo) 1387 Comes Iulianus 124 Casa Herrera 1380 Commentaire sur la Genèse, Angelome de Cascante, Navarra 1591 Luxeuil 1156 Cassiodorus 1241, 1244 Conca de Barberà i Priorat 1828 Catalan Romanesque Bibles 1004 Concilia Galliae 1999 Catalonia 2205 Conimbriga (Coimbra) 1316, 1825, 1871 Cathedral of Lyon 2131 Consentius of Mallorca 568, 922 Cathedral of Oviedo 725–726, 741, 747, Constantinople 250, 656, 2118, 2414 884 Constitutum Constantini 1294 Cathemerinon VI, Prudentius 865 Contra Symmachum, Prudentius 824, Cathemerinon VII, Prudentius 827 854, 867, 871, 874, 877, 881 Catholicon, Giovanni Balbi 1005 Convent of San Domenico di Bologna Cercadilla (Córdoba) 1354, 1425, 1629 1164 Cerdanyola del Vallès 245 Conventus Carthaginensis 1736 Cerro de la Cruz (Almedinilla, Córdoba) Conventus lucensis 1953 173 Conventus Tarraconensis (Hispania) 298 Cerro del Cortijo de los Guardas (Cástulo) Corbie 1099 1312 Corpus pelagianum 725 Cesena, Malatestiana, S.XXI.5 960–961, Cortinal de San Juan (Salvatierra de 992 Tormes, Salamanca) 1361, 1559 Chãos Salgados, Santiago do Cacém Council of Elvira 541, 555 (Mirobriga?), Portugal 1727 Council of Nicaea 920 Chapels de San Prudencio and Santo Council of Seville 897 Cristo 819 Council of Toledo I 516, 706 Cristo, Cathedral of Santa María de Council of Toledo III 542, 545, 550–551, Vitoria-Gasteiz 819 05 Charlemagne 1, 255, 308, 635 Council of Toledo VI 516, 1081 Chindasvinto 264, 675 Council of Toleto IV 516 Chintila 265 Council of Toledo X 516 Chronica Byzantina-Arabica 371 Councils 541–555, 05 Chronica Gothorum, Pseudoisidoriana Count Casio 238 1065, 1289 Covadonga 82 Chronica Mvzarabica Anni 754 372 Crimea 412, 444 Chronica Polonorum 1107 Crimean Gothic 412, 444 Chronica, Hydatius 884, 1899, Cristiano de Cercadilla, Córdoba 1354, 1901–1902 1425, 1629 Chronicles 366–373 Crónica Albeldense 76 Church of St. Gereon 2087 Crónica de Alfonso III 366 Circo Romano de Mérida 1507 Crónica de don Pero Niño 368 City of Abritus 1348 Crónica del Moro Rasis 66, 369 336 subject index

Crónica del Rey don Rodrigo 96, 370 Decalvatio 1008 Crónica General de España de 1344 73, Dehesa de la Oliva (Patones, Madrid) 170 1481 Crónica Mozárabe 75, 95 Demons 590, 1976, 2259 Crown of Aragon 335 Devil 590, 968, 2259 Cruz de la Victoria, Cathedral of Oviedo Didache 1260 726 Differentiae, Isidore of Seville 1225 Cruz de los Ángeles, Cathedral of Oviedo Diocese of Braga 1886 726 Domkapitel Freising II Clm 6317–6437 Cuenca 1399 2053 Cueva de Arlanpe (Bizkaia) 1402 Domstift Clm 3701–3830 2054 Cyneheard 1949 Don Pelayo 82, 109–110 Cynewulf 1949 Doxology 626 Cyprian of Córdoba 520 Early Runic 437–438 D. Gundisalvo 1148 Edifício no. 89–97 da Rua dos Biscaínhos D’Iluro a Alarona (Mataró, Barcelona) 1876 1372 Edmond de Coussemaker 973 Dante 704, 2449 Ègara 571, 1553, 1808, 1852 Danube 198, 2016 Egeria 682–701, 01 Dares Phrygius 995 El Castillón (Santa Eulalia de Tábara, Dawla, Banu Qasi 148, 238, 1135 Zamora) 1470 De altera vita, Lucas of Tuy 1047 El Garraf i El Penedès 1460 De bello Neapolitano, Giovanni Gioviano El Poema de Julia Rómula 667 Pontano 1102 El Tolmo de Minateda 130, 683, 1352, De correctione rusticorum, Martin of 1508, 1617, 1698 Braga 1913–1917 El Valle del Ebro 148, 2301 De ecclesiasticis officiis, Isidore of Elipandus of Toledo 518 Seville 538, 1172–1173, 1193, Emperor Valens 198 1229–1231, 1259, 1280, 2031 Empúries, (l’Escala, Alt Empordà) 1586, De Fide Catholica, Isidore of Seville 1081, 1858 1153, 1263 Enarrationes in Psalmos 101–109, De hominis miseria, Hugonis of Miromar Augustine 2044 1101 Enarrationes in Psalmos 101–150, De institutione arithmetica, Boethius Augsutine 2044 1075 Eneas Silvio Piccolomini (Pius II) 1958 De ira Dei 721 Ennodius 2100 De natura rerum, Isidore of Seville 948, Epigramma Paulini, Prudentius 826 1004, 1113, 1115, 1215, 1277 Epigraphy 1532–1610 De natura rerum, Venerable Bede Episcopal See of Pompelo 570 1113 Epistolae, Virgil 1167 De numeris, pseudoisidore 1288 Epistolography 360, 2090 De orthographia, Cassiodorus 1244 Epistula 1, 5, 3–4, Sidonius Apollinaris De ortu et obitu Patrum, Isidore of 2095 Seville 988, 1018–1021, 1023–1024, Epistula 3, 178, 8–9 Sidonius 1026, 1295 Apollinaris 2114 De rerum naturis, Raban Maurus 1034, Epistula 5, 8, Sidonius Apollinaris 2162 1207, 2376 Epistula 5, 17, Sidonius Apollinaris De Sacramentis Christianae Fidei, Hugh of 2127 St. Victor 796 Epistula 8, 9, Sidonius Apollinaris 2122, De uiris illustribus, Isidore of Seville 996, 2136 998 Epistula 9, 16, Sidonius Apollinaris 2106 De viris illustribus, Ildefonso de Epistula 9, 9, 10, Sidonius Apollinaris Toledo 773, 783 2143 subject index 337

Epistula 9, 9, 10–13, Sidonius Apollinaris Eusebius Gallicanus 1993 2114 Eutropius of Valencia 919 Epistula ad Massonam 1197 Evancio of Toledo 502 Epistula. 1, 9, 2, Sidonius Apollinaris Explanatio mystica in Canticum 2156 Canticorum, Justus of Urgell 1908 Epistula. IX 13, 2, Sidonius Apollinaris Expositio Apocalypseos, Tyconius 2104 2078 Epistularium of Braulio de Zaragoza 675–677 Fath al-Andalus 79 Epistvla ad Agapivm Episcopvm 932 Feast of Fools 2049 Epitaphium Leandri, Isidori et Florentinae Felix of Toledo 939 (ICERV 272) 803 Felix of Urgel 519 Església (la Massana) 1803 Ferrón de Bagoeta, Alava 2187 España Sagrada, of Enrique Flórez 582, Figueres de l’illa de Cabrera 1616 636 Fontcalent (Alicante) 1485 Etymologiae 1, 11, Isidore of Seville 1265 Formula vitae honestae, Martin of Braga Etymologiae 3, Isidore of Seville 1099 1906, 1908, 1913, 1919–1920, 1926, Etymologiae 4, Isidore of Seville 1286 1928 Etymologiae 6, 8, 5, Isidore of Seville Fortress of Sadovec, Pleven Region 1240 (Northern Bulgaria) 1333 Etymologiae 6, 8, 21, Isidore of Seville Forum Iriensesis 1363 1199 Francisco de Vitoria 1111, 1222, 2265 Etymologiae, 6, 12, Isidore of Seville 979 Froilán de León 754 Etymologiae 8, 11, 23, Isidore of Seville Fructuosus of Braga 526, 640, 651, 671, 1129 710–720, 751–752, 769, 1438 Etymologiae 10, Isidore of Seville 979, Fructuosus, Augurius, and Eulogius, 1160, 1190 martyrs 1419 Etymologiae 11, 3, Isidore of Seville 1056 Fulgentius 2099 Etymologiae 12, Isidore of Seville 1216 Funeraria 1587, 1793–1863, 2226 Etymologiae, 12, 13, Isidore of Seville 1122 Gaeseric, Vandal 1275 Etymologiae, 13, Isidore of Seville 1168 Galicia 254, 1467–1468, 1678–1679, Etymologiae, 14, Isidore of Seville 1784, 1864, 1867, 1882, 1892, 2256, 1237–1238, 2030 2311 Etymologiae 15, Isidore of Seville 1245, Gallia 209, 313, 1303, 1999, 2109, 1953 2299 Etymologiae, 17,18 Isidore of Seville Gasteiz (País Vasco) 819, 1459, 2188 1256 Gayapro 1483 Etymologiae, 19, 1–19 Isidore of Seville Gennadius of Astorga (850–865?–936?) 946 713 Etymologiae, 20, Isidore of Seville 1077, Gerunda 1794 1079 Gharb 128 Eucharist 805, 1004, 1104, 2003, Gibraltar 147 2031–2032, 2153, 2549 Giovanni Benedetto Mittarelli, Eucherius of Lyons 1012 Abbot 1159 Eudoxius 2195 Giovanni Coltellini 2034 Eugenius Toletanus I, II, III 702–709 Giovanni Pico della Mirandola 2137 Eulalia of Mérida 355, 399, 581, 605, Gli Inni of Murbach 1233 659, 727–729, 731, 733, 735–736, Glossarium Bruxellense (Bruxelles, Bibl. 741–743, 745, 747–750, 764, 823, 852, Roy. 10615–10729. ff.95v–96r 1182 884, 1334, 1449, 1470, 1488, 1537, Goar, king 2195 2386 Goliardic Poetry 650 Eulogius de Córdoba 363, 506 Gonzalo de Berceo 681 Euric, king (475–484) 1607–1608, 2015 Gothic Bible 396, 441–442, 446, 482 338 subject index

Gothic language 374–488, 2561 Ibn al-Sabbat 138 Grammar, Aelfric of York 1255 Ibn Idari al-Marrakusi 139 Gregory of Elvira 721–722 Ibn Jalaf al Muradi 1710 Gregory of Tours 30, 269, 739, 1200, Ibn Jaldun 140 1956 Ibn Qutayba 141 Guadalete 106, 1530 Idalius of Barcelona 933 Guadalquivir 183, 1396, 2544 Iesso, Roman city 1839 Guarromán, Jaén 1613 Iglesia de San Juan de Santianes de Pravia, Asturias 1498, 1570 Hagiography 723–770, 1931 Ildefonsus of Toledo 746, 754, 771–783 Hamartigena, Prudentius 826 Ildefonsus of Toledo, De virginitate Henry of Hereford 1268 perpetua beatae Mariae 772 Heraclius 2197 Ilerda 1831 Heresy 556–560 Ilici 1474 Hiberno-Latin Treatise, Liber de ordine Ilipa 1599, 2508 creaturarum 1236 Illa del Rei, Menorca, Islas Baleares Hildegard of Bingen, Ordo Virtutum 829, 1501 1203 Iluro, Tarragona 1372, 1729 Himerius of Tarragona 532 Indiculus de Haeresibus 13–16, Hincmar of Laon 1307 Pseudo-Jérôme 1981 Hippolytus of Rome 894 Institute of Linguistics of the Russian Hispania Citerior 1534 Academy of Sciences 377 Historia adversus paganos, Orosius Paulus Ira, Martin of Braga 1911, 1925, 1927 1929 Iria-Flavia a Padrón (A Coruña) 1363 Historia de la traslación de San Isidoro Isidore of Seville 671, 707, 754, 786, 667, 1046 945–1287, 1297, 2045, 2053, 2057, Historia de Wambae Regis Gothorum 2066, 08 Toletani, Julian of of Toledo 795 Italy 963, 977, 2396 Historia Gothorum, Isidore of Seville 51, Iudicii Signum 649 1126, 1135, 1144, 1149, 1166, 1275 Historia Normannorum, Amatus of Jacques de Cessoles 1951 Montecassino 1118 Jerome 855 Historiae adversus paganos, Orosius Jerusalem 656, 696, 698, 1935 Paulus 1096, 1167, 1929–1964 Jews 257, 1123, 2204–2206, 2247, 2323 Homelia in laude Ecclesiae, Leander of Joachim of Fiore 1180, 2547 Seville 801–802 Job 489, 676 Honorato, pontifice hispalense 1571 John Chrysostom 1105 Hornito de Santa Eulalia 1488 John of Biclar 486, 559, 784–786 Horrea 1355, 2302 Juan de Grial 1001 Hosius of Córdoba 920, 944 Juan de Mariana 1001 Hugh of Flavigny 1126 Juan Gil de Zamora 776, 1054, 1136, Hugonis of Miromar 1101 1148 Hugutio Pisanus 1009 Julian of Toledo 754, 787, 789–797, 805, Huneric, Vandal 1275 1143 Hydatius (Idacius) Aquae Flaviae, bishop Justinian the Great 236, 2197 1897–1903 Justo and Pastor 760 Hymnodia Hispanica 652, 662 Justus of Urgel, Sermo de S. Vicentino (CPL 1092) 942 Iactantia, Martin of Braga 1911 Justus of Urgell 921, 928, 1908 Ibn Ab i Riqa 133 Ibn Abd al-Halim 134 Klementinum Gallery, Prague 968 Ibn al-Kardabus 135 Ibn al-Qutiyya 136, 193 L’Anoia, El Bages, El Baix Llobregat 1460 Ibn al-Raq iq 137 L’Esquerda 1382, 1836 subject index 339

La Cuesta de la Granada, (La Pesga, Linguistics 377, 2215 Cáceres) 1846 Literature 124, 352–365, 737, 1096, La Quebrada 1421 1262, 1960, 2084, 2117, 2223, 2294, La Rioja 647, 1389, 1471, 1520, 2196 2457, 2461, 2474 La Vega Baja de Toledo 142, 1327, 1329, Liturgy 584–644, 688, 1895–1896, 2244 1335, 1346, 1445, 1451, 1681, 1765, Lives of Jocelin of Furness 1931 1781, 1798, 2332 Lombards 1248 La Vid, Pola de Gordón, León 1534 London, British Library, Harley (110) Lagunillas, Aldeamayor de San Martín, 1016 Valladolid 1639 Lorca, city 1430 Las Algeciras 1411–1412 Lorvão 494, 561 Las Aras de San Miguel de Escalada 495, Ludwig of Fromme (814–840) 1306 1565 Lug, pagan god 1953 Las Maqbaras de Marroquíes Bajos (Jaén) Lugo 582, 660, 943, 1334, 1344 90 Lusitania 1311, 1337, 1377, 1524, 1664, Las Penas, La Garma y El Portillo de 1758, 1871 Arenal (Cantabria) 1816 Lyon (fouilles du Musée Gadagne) Las Tapias (Albelda de Iregua) 1389, 1984 1471, 1520 Latercvlvs regvm Visigothorvm 280 Madinat Ilbira, city 151, 1422 Laudate Urbis Neapolis 1102 Madrid, BN 1872 y 10041 500 Leander of Seville 755, 805 Málaga 65, 580, 756, 1375 Leges Barbarorum 336, 2459 Manuscripts 94, 369, 489–500, 496, Leges Visigothorum 324, 326, 328, 335, 635, 648, 655, 803, 811, 942, 963, 347, 516, 1041 1073, 1076, 1088, 1144, 1168, 1197, Legio (León) 1362 1250–1251, 1265, 1282, 1585, 1961, Leiden, Bibliotheek der Rijksuniversiteit, 2300, 2396, 2464 Voss. lat. 8 15 1158 Mappamundi 1264 León 159, 235, 332, 445, 723, 754, 934, Maqbara of Pamplona 285 1064, 1362, 1534, 1862, 2353, 2472, Marca Superior, al-Andalus 1769 2552 Marche Superior 128 Leovigild 212, 289–290 Marcianus Lat. II, 46 1043–1044, 1304 Leovigild of Córdoba 521 Marrubial, Roman villa 1446 Lex Romana Visigothorum 319, 323, Martinaus Capella 1076, 2242 342, 344, 349, 351 Martin of Braga 1150, 1885, 1904–1928 Liber de ordine creaturarum, Pseudo- Martyrs of Calahorra 724, 744 Isidore 1236, 1296 Marwan b. Isa 1587 Liber Glossarum 999 Maternvs Cynegivs 231 Liber iudicum 330 Mauricius 935 Liber miraculorum sancte Fidi, Bernardus Maximus of Zaragoza 940 of Angers 881 Medicine 1028, 1070, 1286 Liber missarum of Toledo 591, 593 Meister Eckhart 1905, 2395 Liber Mozarabicus Sacramentorum 638, Melque 212, 1525 640 Menorca 924, 1433, 1501, 1965, 2204 Liber numerorum qui in Sanctis Scripturis Mérida 31, 160, 224, 579, 581, 659, 729, occurrunt, Pseudo-Isidore 1297 731, 741–742, 764, 1308–1309, 1320, Liber testamentorum ecclesiae ouetensis 1324, 1341, 1449, 1494, 1507, 1600, 725 1607–1608, 1634, 1656, 2475 Liber testimoniorum of Paterius 900, 902 Merovingians 213, 313, 1781, 1985, Libri historiarum decem, Gregory of 1995, 2022, 2050, 2572 Tours 739 Meseta Castellana 1851 Licín, O Saviñao, Lugo 1344 Meseta del Duero 1492 Licinianus of Cartagena 806–807 Meseta Norte 1358 Lignum crucis 740 Mezquita de Córdoba 1496 340 subject index

Mezquita de Cristo de la Luz, Toledo Old Icelandic 424 1536 Old Latin 442 Minor Arts 1611–1752 Old-Beneventan gradual 657 Missa in diem sancti Fructuosi 640 Origines Isidore of Seville 964–965, Missale Gothicum 590 1091, 1116, 1176 Missale Hispano-Mozarabicum 629 Origines 19, 34 Isidore of Seville 964 Monastery of Lorvão 561 Orosius Paulus 408, 459, 703, 901, 934, Monastery of San Pedro de Montes 583 980, 1031, 1096, 1126, 1167, 1898, Monastery of San Prudencio de 1929–1964, 2059 Monte Laturce 891 Osanna Vox Laudabilia 655 Monasticism 561–567, 2428, 06 Ostrogoths 204, 210, 301,403, 2036 Mondego (Portugal) 1476 Oviedo 255, 725–726, 741, 743, 747, Monreale, Sicily 731 750, 884, 1398 Montanus of Toledo 929 Monte El Alcalde, Salamanca 1336 Pacianus of Barcelona 808–814 Montecassino 538, 1118, 1143, 2540 Paganism 530, 850, 883, 1401, 1783, Montecassino, Biblioteca dell’Abbazia, 29 1885 1143 Països catalans 1771 Moralia in Job, Pope Gregory the Paleography 489–500, 814, 1304 Great 489, 676 Palimpsests 657 Morulls (Gerb, Os de Balaguer, Lleida) Pandect Bible 496 1799 Paris BNLat. MS 13953 873 Mozarab Rite in Lisbon 639 Paschasius of Dumio 1884 Mozarabs 21, 199, 218–219, 226, 228, Passio Desiderii, Sisebut 899, 1045 235, 259, 277, 282, 306, 440, 727, 951, Passio Fructuosi 751 1343, 1350, 2480, 2543 Passion of St. Katherine of Alexandria MS Parisinus BNF Lat. 2182 813 (BHL 1663) 703 Ms. Leiden, Universiteitbibliotheek Pastor 923 Vossanius Latinus Octavo 15 892, Patalou-Nisa 1618 1158 Paulinus of Nola 851, 2167, 2173 Muhammad 1 Penedès i el Baix Llobregat 1323 München, BSB, Clm 14497, De ortu et Peñaflor (Sevilla) 1550 obitu patriarcharum, pseudoisidore Peristephanon, Prudentius 822, 825, 837, 1288, 1292 842, 844, 852, 858, 866, 878, 880, 887, Murcia 1393, 1454, 1777, 1807, 2548 889 Petrarch 1202, 2125, 2518 Narbonne 188, 1986 Pierre de Luxembourg 1087 Navarra 1455, 1591, 2521 Pietro Crinito 2137 Navicularii hispaniarum 325 Pirmenius 503 Nicolas of Eymerich 1269 Pirmin Scarapsus 2061 Nicopolis ad Istrum 1347 Pizarras 1554, 1559, 1595–1596, 1815 Niebla (Huelva) 1469 Plaza de la Pescadería 1751 Normandy 1083 Pliny 2116, 2326 North Africa 1073, 1991, 2210, Poetry 352–353, 650, 702, 723, 821, 2212–2213, 2418 832, 850, 871, 1560–1563, 1568, 2132, Northern Portugal 112, 1878, 1881, 2241, 2290, 2493, 2524 2227 Polyhistor, William of Malmesbury Nosa Señora do Xurés, Lobios 1598 1184 Notitia Galliarum 1303 Ponte Bibei (Pobra de Trives, Ourense) Numismatics 1763–1792 1680 Ponte do Barco (Pobra de Tribes, Ourense) Old Bulgarian 18, 422, 737 1605 Old English 378, 1017, 1943 Pope Gregory the Great 489, 528, 545, Old Frisian 380 902, 1123 Old High German 424 Pope Siricius 514–515 subject index 341

Potamius of Lisbon 815–817 Rhetorica ad Herennium 977 Priego, Córdoba 1628 Ritu Mamentiano 786 Priscillianism 1896, 1957, 1965–1983, Roc d’Enclar, Andorra 1797 04, 09 Rodrigo Jiménez de Rada (1243) 177, Proclamatio Paschalis 594 1106 Prognosticum Futuri Saceculi, Julian of Roma Aeterna 2091 Toledo 788, 794, 796–797 Romancero del rey don Rodrigo 81 Prooemium, Council of Toledo IV (633) Rome 215, 250, 572, 656, 848, 850, 544 1938–1939, 2011, 2122, 2384, 2414 Provence 2046, 06 Romeral, villa 1426 Prudentius 818–895 Ronda, Roman villa 1375, 1446 Pseudo Augustine 901, 2081 Pseudo Aurelius Victor 1040 S. Frutuoso of Montélios Chapel 1880 Pseudo-Isidore 1065, 1288–1307 Sacerdos ad altare, Alexandri Pseudo-Jerome 1981 Neckam 1152 Pseudo-Martin of Braga 1905, 1907 Saelices El Chico, Salamanca 1663 Pseudo-Matthew 694 Saint Atila 771 Pseudo-Sisbertus of Toledo 937 Saint Leocadia 581, 738, 1449 Psychomachia, Prudentius 818, 828–829, Saint-Denis 1522 843, 849–850, 853, 856, 859, 861–862, Saints Emeterio and Celedonio, 864, 881, 886, 888, 890, 892, 895 Calahorra 744 Pyrenees 444 Saint-Victor of Paris 1062, 2514 Sal (Ribera de Cabanes, Castellón) 1319, Quarteirão dos CTT/Interligação Túnel 2410 Avenida da Liberdade 1879 Salvian of Marseilles 2119 Quíricius of Barcelona 936 Samson of Córdoba 507 San Cristóbal o Las Henrenes Raban Maur 1034, 1207, 2376 (Cillán-Ávila) 1385 Ravenna 204, 435, 560, 2013 San Marcos 727 Reccared I 559 San Martiño de Mondoñedo 1912 Reccesvinth, king 266, 1649 San Miguel de Escalada 495, 1565 Recesvinthus of Córdoba 522 San Miguel de Lillo 1498 Reconquista 178, 205, 539, 1093, San Miguel de Oñate (Guipúzcoa) 724 1398 San Millán de la Cogolla 499 Recópolis 190, 212, 1458 San Pedro de la Nave 641 Redemptius of Sevilla 941 San Pere de Rodes 527 Regensburg 2028 Sanlúcar la Mayor, Sevilla 1592 Reggio Emilia 481 Sant Esteve de Canapost, (Forallac, Baix Regla de la Hermandad Sacramental de Empordà) 1804 Isidoro de Sevilla 1204, 2544 Sant Feliu de Girona 1441 Regula ad virgines, Caesarius of Sant Martí de les Tombetes (Sant Esteve Arles 877, 2029, 2037–2039, 2046, de la Sarga, Pallars Jussà) 1835 2048, 2060, 2064 Sant Pau del Camp 1418 Regula Benedicti 2051 Sant Pere de Terrassa (Egara, Barcelona) Regula Communis 565 1553 Regula Consensoria Monachorum 564 Sant Quirze i Santa Julita, (Sant Quirze Regula Donati 2037 del Vallès) 1822 Regula Isidori 562, 970–972, 1231 Santa Eulalia de Bóveda (Lugo) 1334 Regula Leandri 562 Santa Eulalia de Quinte 735 Regula monachorum, Caesarius of Santa Eulalia of Barcelona 729 Arles 2039 Santa Justa y Rufina 727 Relics 616, 639, 725, 733, 738, 741–742, Santa Lucía, Aguilafuente (Segovia) 1390 744, 760, 762, 884, 1572, 1975, 02 Santa Margarida de Martorell 1801 Republic of Macedonia 1827 Santa María de Hito (Cantabria) 1576 342 subject index

Santa María de las Arenas 1461 Staro Selo, Slicen Region 1349 Santa María de Melque 1525 Statius 704 Santa María del Mar 1366, 1461, 1826 Stiftsbibliothek St. Gallen 351, 1226 Santa Marina (Valdeolea), Cantabria Sueves 1864–1896 1699 Sulpicius Severus 2002, 02 Santa Mariña de Aguas Santas (Ourense) Superbia, Martin of Braga 1911 1345 Swinthila, king 1650 Santiago de Compostela 1021 Syagrius 2111 Santianes de Pravia 1498, 1570 Synonyma, Isidore of Seville 1015, 1017, Santoral Hispano-Mozárabe, Diocese of 1032, 1034, 1087, 1099, 1164, 1226, Madrid 770 1250 Santoral Hispano-Mozárabe. Diocese of Málaga 756 Tacitus 2177 Sarq al-Andalus 101 Taio of Zaragoza 900–903 Saul of Córdoba 523 Tarif ibn Malik, (710) 86 Scholastics 1030 Tariq ibn-Ziyad 85 Sedulio 879, 1287, 1568 Tarra 930 Segóbriga 57, 1533 Tarragona 510, 526, 532, 543, 568–569, Senda de Granada (Murcia) 1393, 1807 578, 600, 651, 751–752, 769, 825, Seneca 820, 1905, 1919–1920, 1927, 1400, 1419, 1438,1531, 1792, 1828, 2395 2221, 2546 Seneca, De ira, III, 26, 2; III, 39, 2 1927 Tesoro de Torredonjimeno 1609, 1673, Seniores Gothorum 278 2274, 2411 Sententiae, Isidore of Seville 1028, 1038, The Battle of Adrianople, 1133, 1150–1151, 1267 (9 August 378 AD) 230 Sententiae, Taio of Zaragoza 900 Glosas Emilianenses 359 Septimania 2018 Theoderic the Great 251, 300, 433, 435, Sermo in natali sancti Cypriani, 467 Pseudo-Augustini 2081 Theodosian Code 321 Sertorius 45 Tholomeus of Lucca 996 Servius Danielis (ad Aen. 4, 131) 1078 Thomas Aquinas 1263 Seven Seals of the Apocalypse 2047 Tintinolho (Guarda, Portugal) 1475 Severus of Menorca 924, 1965, 2204 Tolmo de Minateda (Hellín, Albacete) Sexuality 293, 553, 2266 130, 1352, 1508, 1617, 1683, 1698 Siagrius 925 Topónimo asturiano ‘La Bordinga’ 1894 Sidillà, Foixà, Girona 1523 Tossal de les Forques (la Sentiu de Sió, la Sidonius Apollinaris 559, 862, 2084– Noguera) 1842 2186, 03 Toulouse 848, 1945, 2012, 2017 Silves, Portugal 1694 Translatio S. Isidori Legionem Anno 1063 Sintra, Portugal 1552 (BHL 4488) 1145 Sisbertus of Toledo 1035 Tresor, Brunetto Latini 1209 Sisebutus Rex 896–899, 1090 Tróia, Portugal 1704, 1750 Son Peretó, Mallorca 529, 1638 Turiaso 1383 Song of the Sybil 649 Turibius of Astorga 926 St. Adrianus 1391 Tuseredeus 504 St. Facundo 723 St. Gallen 351, 879, 1226, 1522, 1940 Ungüentario 1688 St. Hermenegild 207, 221, 290–291 Universitäts- und Landesbibliothek St. Primitivo 723 Düsseldorf 1150 St. Saturninus of Toulouse 848, 869, Universitätsbibliothek München 1908 2156 St. Vicent Martyr 732, 753, 758, 763, Valdelobos (Montijo, Badajoz) 1554 1854, 2209 Valencia 171, 175, 919, 1456, 1555, Sta. Baia/ Eulalia 1537 1732, 1810 Stadtbibliothek Ausburg 1928 Valenciennes, Bibl. Mun. 150 761 subject index 343

Valerianus of Calahorra 927 Vita Apollonii, Philostratus 2148 Valerius of Bierzo 904–918 Vita Christi, Ludolfe le Chartreux 1948 Valle Amblés, La Cabeza de Navasangil Vita Dominici Siliensis 717, 766 (Solosancho, Ávila) 1374 Vita Frvctvosi (CPL 1293) 711 Vandals 2207–2218, 2418 Vita s. Ildefonsi (BHL 3919) 775 Vatican, BAV Reginensis latinus 1650 Vita Sancti Aemiliani 680 (IXe s.) 1961 Vita SanctiFructuosi 717–720 Veleia (Iruña de Oca), Alava 1590 Vita Sancti Isidori 1092 Venantius Fortunatus 2060, 2087 Vita Sancti Martini, Sulpicius Vergil 894, 962, 1167, 2114, 2136, 2381 Severus 2002 Vermell, Sant Julià de Lòria 1803 Vita vel Gesta Sancti Ildefonsi 746 Vicent of Beauvais 1270 Vitae Christi, pseudo-Bonaventure Vicente, Sabina and Cristeta, Sierra de 1948 San 758 Vitae sanctorum patrum Emeritensium Vicente (Toledo) 758 823, 884 Vicentius of Huesca 938 Vouillé (507) 1985, 1988, 1992, 1997, Victorinus of Petovium 665, 2082 2004, 2006–2008, 2013, 2016, Vieira do Minho 1873 2019–2021, 2023, 2400, 2572 Vigo, Galicia 1678–1679 Villa ‘El Vergel’ (San Pedro de Arroyo, Wamba 267, 787, 795, 07 Ávila) 1832 Winricus Treverensis 1027 Villa de ‘Morosanto’ (Ronda, Málaga) Witiza 242 1375 Wollaton Medieval Manuscripts 1250 Villa de los Vergeles, Granada 1705 Wulfila 391, 409, 417–418, 432–433, Villade Toralla, Vigo 1679 453–454, 467, 512 Vincent of Córdoba 524 Wulfstan 1930, 1960, 2429 Vincent of Lisbon 757 Vincent of Zaragoza 734, 763 Yacimiento de Parpalinas 669 Vistalegre, (Aspe, Alicante) 1813, 1853 AUTHOR INDEX

Abascal Palazón, J. M. 57, 1532–1533, Almagro Gorbea, A. 1486 2432 Almagro Gorbea, M. 57 Abd al-Hakam 58–59 Almagro Gorbea, Ma. J. 1613 Abd al-Wahid al-Marrakusi 60 Almagro-Gorbea, M. 57 Abdelghany, K. 36, 198 Alonso, R. 725–726 Abu Abd Allah Muhammad al-Idrisi 61 Alonso Abad, Ma. P. 1614 Abu Abdullah al-Bakri 62 Alonso Alvarez, R. 950 Abu al-Fida 63 Alturo i Perucho, J. 489 Abu Jafar 64 Alvarado Planas, J. 318 Abura, J. 1611 Álvarez, A. 1912 Acciai, G. 945 Álvarez Álvarez, A. 201 Acero, J. 1457 Álvarez Burgos, F. 1763 Achón, O. 2561 Álvarez Huerta, O. 683 Acién Almansa, M. 65, 199 Álvarez Jiménez, D. 2086, 2207 Adámková, I. 946 Álvarez Martínez, J. Ma. 1309, Adeva Martín, I. 1270 1487–1488, 1615, 2475 Afros, E. 374–375 Álvarez Martínez, Ma. R. 951 Aguareles García, A. 2240 Alvarez Pérez, A. 1616 Agustí Farjas, B. 1793–1794, 1818 Álvaro, K. 1489, 1837–1838 Ahmad ibn Muhammad al-Razi Amador de los Ríos, J. 1536 (el moro Rasis) 66, 170 Amador de los Ríos, R. 1536 Aillet, C. 200, 302, 561, 947, 2286 Amaral, R. 904 Alamichel, M. F. 2399 Amengual i Batle, J. 568, 1965 Alba, M. 160, 1351 Amiott, J. 818 Alba Calzado, M. 1308, 1612 Amorós Ruiz, V. 1352, 1617 Al- Baladur i 67 Amsler, F. 2542 Al- Himyari 68 Ancidei, G. 2388 Al ibn Abi Zar al-Fasi 69 Andenna, G. 2555 Al- Maqqari 70–71 Andersen, M. G. 952 Al- Nawayri 72 Andrade, J. 2278 Albertazzi, M. 948 Andrés Sanz, Ma. A. 501–507, 664, Alberto, P. Farmhouse 352–354, 702, 710–711, 798, 806, 919, 953, 1002, 723, 896 1884, 1904, 2322 Alcalde Arenzana, M. A. 724 Andreu, J. 2355 Alcamesi, F. 376 Anglada Anfruns, A. 808–814 Aldea Celada, J. M. 2503 Anguita Jaén, J. Ma. 645 Alexander, J. J. G. 1929 Anonymous 75–81 Alexandre, R. 2085, 2384 Anton Ginestà Armengol, J. 1793 Alfayé Villa, S. M. 1534 Antón Martínez, B. 2282 Alföldy, G. 1535 Antonio Goñi, J. 589 Alfonso X Rey de España 73 Anwar, A. 202 Ali, N. 1527 Añibarro Rodríguez, J. 2444 Ali ibn al-Athir 74 Aparicio Rosillo, S. 1 Allegra, F. 682 Arata, L. 954 Allen, P. 2084, 2223 Arbeiter, A. 569, 1353, 1490 Allies, N. 949 Arbesú, D. 82 author index 345

Arbizzoni, G. 2551 Barba, M. 589 Arce, J. 28, 37, 1354–1357, 1607–1608, Barbeito Pose, V. J. 1363 2302 Barberino, F. da 948 Arce Sainz, F. 1358, 1491 Barbero, A. 205 Arellano García, M. 584–585, 727–729 Barðdal, J. 2405 Ares, J. de Juan 1359 Barrack, Ch. M. 379 Arezes, A. C. M. 1618, 1870 Barragán Nieto, J. P. 956 Arias Cabal, P. 1696 Barragán Valencia, M. C. 1626, 1795 Arias Páramo, L. 1492 Barras, V. 1028 Arias Sánchez, I. 1619–1623 Barreda Pascual, A. 1538 Armada Pita, X.-L. 1537 Barrientos Vera, T. 1493–1494 Arnaut, L. 691 Barroso Cabrera, R. 1364–1365, 1421, Arnoux, M. 2321 1495 Ariño Gil, E. 83, 1360–1361, 1624 Bartelink, G. J. M. 590 Arízaga Bolumburu, B. 2319, 2444 Bartlett, P. 2197 Arjoca-Ieremia, E. 955 Bartolomé García, F. R. 819 Arnold, J. J. 2006 Barton, S. 2442 Arocena, F. Ma. 586–587 Basset, L. 2235 Arriaga, M. 2257 Basso, P. 2436 Arriaga Gómez, F. de 588 Bastianini, G. 2515 Arribas Pérez, C. 508 Bastos, M. J. M. 720 Arrignon, J.-P. 2515 Bately, J. M. 1930 Arroyo Vázquez, Ma. Luz 01 Batigne Vallet, C. 1984 Arslen, E. A. 203 Bauer, F. A. 1442 Arweiler, A. H. 2425 Bauer, J. B. 541 Ascheri, M. 534 Bauer, K. 2344 Asensio Palacios, J. C. 646 Bauer-Eberhardt, U. 957 Ashley, M. 2563 Bautista Pérez, F. 2283 Asor Rosa, A. 2449 Beale Rivaya, Y. 206 Atsma, H. 2248 Bécares Rodríguez, L. 7 Atucha, I. 2453 Becher, M. 320, 2424 Augé, M. 684 Becht-Jördens, G. 2087 Augenti, A. 204, 2417 Becker, M. 958 Aurast, A. 2267 Behrwald, R. 2088 Aurell, M. 2327 Beitia, Ph. 591–593 Aurov, O. 339 Bejczy, I. P. 959 Avelino Gutiérrez González, J. 1362 Bellettini, A. 960–961, 2236 Avenarius, M. 319 Bellido Morillas, J. Ma. 962 Ayerbe Vélez, R. 1493 Belloni, L. 2532 Azcárate Garay-Olaun, A. 84, 1310, Beltrán de Heredia Bercero, J. 1459, 2187–2188 1366–1367, 1627, 1796 Azuar Ruiz, R. 1625 Beltrán Fortes, J. 2317 Benati, C. 2522 Babenko, N. S. 377 Bendala Galán, M. 253, 1368, 1802, Bachrach, B. S. 2007 2434 Baenas Alonso, R. 570 Benéítez González, C. 1362 Bailey, L. 1993 Beneroso Santos, J. 85–86 Bailey, T. 2447 Benes, C. E. 963 Baldzuhn, M. 2347 Bento, S. S. 2478 Balmaseda Muncharaz, L. J. 2411 Bercé, F. 2248 Baliñaz Pérez, C. 1864 Berdún Colom, M. 1764 Bammesberger, A. 378 Bériou, N. 2549 Baquedano, E. 29 Berlinguer, L. 2435 Baratta, G. 2485 Bermejo Meléndez, J. 1369 346 author index

Bermúdez Cano, J. M. 1496, 1628–1629 Bovo, C. Regina 916 Bernal Casasola, D. 1411, 1630 Boynton, S. 2404 Bernal Llorente, J. M. 647 Bozóky, E. 2328, 2385, 2502, 02 Berni Millet, P. 1631 Braid, R. 2399 Berschin, W. 730, 2027, 2284 Braccora, C. 2090 Bertelsmeier-Kierst, C. 2431 Brakke, D. 2391 Bertini, F. 820, 964–965 Branchi, M. 2030 Besga Marroquín, A. 207–208, 2008, Brandes, W. 1294 2189 Braune, W. 381 Bettiolo, P. 2515 Brauner, C. 974 Bezerra, I. 1231 Bravo, G. 2564, 2568 Bianca, C. 2551 Bravo Bosch, Ma. J. 1966 Bianco, M. G. 821 Bray, N. 1905 Biavaschi, P. 321 Bremmer, R. H. 2371 Bierbrauer, V. 38 Brenk, B. 1442 Bilby, M. G. 822 Brestian, S. de 2190 Birkett, H. 1931 Brett, M. 2443 Bisogno, A. 966 Briguglia, G. 2408 Biville, F. 2235, 2530 Brilli, E. 1933 Bizzarri, H. O. 967, 2565 Brock, M. 2518 Bjork, R. E. 2363 Brodbeck, S. 731 Blanch Nougués, J. 322 Brodka, D. 2091–2092 Blanchard, Y.-M. 2538 Brogiolo, G. P. 210, 1373 Blanco García, J. F. 1632 Bronisch, A. P. 211, 366 Blanco González, A. 1370 Brosman, P. W., Jr. 382–383 Blázquez Martínez, J. M. 209 Browe, P. 2031–2032 Bodart, M.-G. 2089 Brum, P. 1750 Bodarwé, K. 2028–2029 Brundage, J. A. 324 Bodelón García, S. 355, 823 Brüning, J. 1195 Boesch Gajano, S. 902 Bruus, M. 2562 Bohigas Roldán, R. 1448 Bruzzone, A. 2093 Bolado del Castillo, R. 1699 Bueno Ávila, A. 975 Boldan, K. 968 Bührer-Thierry, G. 2009 Bolòs i Masclans, J. 1371 Buide del Real, F J. 1885 Bombi, R. 2450 Bunge, K. 2265 Bonamente, G. 2252 Buongiovanni, C. 2094 Bonamusa Roure, J. 1372 Buonocore, M. 571 Bondue, D. 323 Bureau, B. 2249 Bonifay, M. 1630, 2341 Burlando Bravo, G. 2487 Bonnet, G. 969 Bustamente Álvarez, M. 1633–1634 Bonomo, F. 594 Butterfield, D. 824 Boquet, D. 2369 Buzancic, R. 976 Bordier, J.-P. 2535 Buzzoni, M. 384 Bores Ureta, Ma. 1385 Borgolte, M. 2306, 2310 Caballero Arribas, J. 1374, 1385 Borgongino, B. Uchoa 562, 970–972 Caballero García, R. 1765 Borrell Vidal, E. 2228 Caballero Zoreda, L. 87, 1436, Bosch Casadevall, J. Ma. 1797 1497–1498, 2279, 2422, 2480 Böse, K. 535, 2230 Caballos Rufino, A. F. 2258, 2432 Bouckaert, B. 973 Cabrera González, B. 1385 Bougard, F. 2338 Cáceres Gutiérrez, Y. E. 1359, 1798 Bouquet, M. 2389 Cardini, F. 695 Bourgeois, L. 2572 Cain, A. 721 Boutkan, D. F. H. 380 Calahorra Martínez, P. 2543 author index 347

Calazans, J. de 1967 Carrobles Santos, J. 1364 Calboli Montefusco, L. 977, 2365 Cartron, I. 1985 Calder, W. M. 2437 Carozzi, C. 985, 2423 Calma, D. 2453 Caruso, G. 825 Calvo Capilla, S. 88 Carvalho, H. Paula Abreu de 1876 Calzolari, M. 2095 Carvalho, J. Félix de 1895 Camacho Martín, J. 2241 Casali, S. 2559 Camastra, P. 2096 Casanovas, A. 1637, 2411 Camats Malet, A. 1799 Casaretto, A. 386–387 Camino Mayor, J. 2519 Caseau, B. A. 2549 Campo, M. 2288, 2489, 2497, 2523 Castaldi, L. 900, 989, 2331 Campos, A. 212 Castanyer Masoliver, P. 1858 Campomanes Alvaredo, E. 1362 Castaño Aguilar, J. M. 1375 Candelario Castilla, M. 356 Castellanos García, S. 213–214, 1897, Canetti, L. 978 2432 Canovas Guillen, P. 1508 Castillo Armenetros, J. C. 90 Cantile, A. 1932 Castillo Maldonado, P. 509–510, 556, Canto Garcia, A. J. 1539–1549, 1887 1766–1769 Castritius, H. 1937 Cantó Llorca, J. 979 Castro Caridad, E. Ma. 326 Cañavate Castejón, V. 1352, 1617 Castro Hernández, P. 990 Cañizar Palacios, J. L. 325 Castro Priego, M. 91, 167, 1770 Carande Herrero, R. 667, 1560–1563, Catalán, R. 1470 2241, 2446 Catellani-Dufrêne, N. 2324 Carbonell Esteller, E. 1499 Cattaneo, A. 991 Carbonell Manils, J. 1550–1551 Cau Ontiveros, M. A. 53, 529, 1376, Cardelle de Hartmann, C. 6, 980–981, 1432–1434, 1501, 1518, 1638, 2341 1288, 2222 Caucci von Saucken, P. G. 2570 Cardim Ribeiro, J. 1552 Cavallo, G. 215 Cardinali, G. 982 Cazes, Q. 2248 Carlà F. 1934 Cebreiro Ares, F. 2311 Carles Laínez, J. 89 Cebrián Fernández, R. 1533 Carlet, J.-L. 2292 Ceccarelli, L. 2097 Carlos Amaral, L. 1886 Centeno Cea. I. Ma. 1399, 1639 Carlos de Miranda, J. 1935 Ceprián del Castillo, B. 1312 Carlos Ledo Caballero, A. 732 Cerno, M. 685 Carlos Villamarín, H. de 983, 1936 Cerrillo Martín de Cáceres, E. 1377 Carlson, E. 385 Cesarini, A. 992 Carmassi, P. 595 Cestino, J. 92 Carneiro, A. 1311 Chalmeta Gendrón, P. 93 Carnevale, L. 2033 Chalon, M. 1986 Caroti, S. 984 Chaparro Gómez, C. 993 Carpin, A. 986–987 Charlet, J.-L. 2098 Carracedo Fraga, J. 988 Charlo Brea, L. 667 Carral Fernández, R. 1832 Chavarría Arnau, A. 511, 1313, 1378 Carranza Cruz, J. 1550 Chelliah, S. L. 2405 Carrasco Serrano, G. 2271 Chevalier, J.-F. 2535 Carreño Cascón, C. 1635 Chiappiniello, R. 826 Carreras Montfort, C. 1636 Chiesa, P. 2075–2076, 2331 Carrero, E. 1500, 1518 Christie, N. 2417 Carretero Zamora, J. 8 Christys, S. 1289 Carriedo Tejedo, M. 905 Christys, A. R. 1290 Carriles García, A. 284 Chronopoulos, T. 703, 2099 Carrillo Morales, E. 596, 733 Ciccarelli, D. 1906 348 author index

Cid López, R. Ma. 686 Crossley, J. N. 2250 Cifoletti, G. 2450 Crouch, J. 1008 Ciocca, R. 2527 Crusafont i Sabater, M. 1771 Ciprés Torres, Ma. P. 1590 Cruz, M. Silva da 916 Clamote Carreto, C. F. 994 Cruz Villalón, M. 1656–1657 Clark, F. N. 995 Cruzado Rodríguez, A. 2257 Clarke, J. R. 827 Cuadra García, F. 1009 Clarke, P. 2401 Cuadrado Prieto, M. A. 1557, 1658–1662 Claveria, M. 1553 Cubero Corpas, C. 1382 Clavuot, O. 996 Cursi, M. 2388 Claydon, T. 2401 Cusato, M. F. 1907 Clayton, M. 1291 Cushing, K. G. 2443 Clogan, P. M. 704 Cutino, M. 828 Codello, E. 2388 Codina Reina, D. 1793 D’Amico, J. C. 1939 Codoñer, C. 357, 997–1002, 2322, 2439 D’Andiran, G. 1028 Cohen, J. J. 2253 D’Onofrio, S. 1010 Cohen, R. L. 2204 Dąbrowy, E. 2303 Coll, J. M. 1734 Daelemans, F. 2438 Colombat, B. 2235 Dahi Elena, S. 1360, 1624, 1663–1664 Colomina Torner, J. 597 Dahm, M. 97 Conde, J. A. 94 Dalarun, J. 2255 Condorelli, S. 2100–2102, 2553 Dalmon, L. 536–537 Consolino, F. E. 2103–2104 Dartmann, C. 787 Constable, G. 734 Davidson, A. E. 829, 2229 Conte, A. G. 1003 Davidson, C. 2229 Contessa, A. 1004 Dávila García-Miranda, J. A. 218–219, Conti, M. 1968 601 Contreras Martínez, M. 1640–1647 Dávila Serrano, A. F. 1558, 1665–1670 Cordero Ruiz, T. 1314–1315, Davis, G. 388 1379–1380, 1554, 2422 De Callataÿ, G. 2566 Córdoba y Sánchez-Bretaño, F. de Sales De Caprio, C. 1011 216–217, 598–599 De Coster, R. 799 Coroleu, A. 2304 De Gaetano, M. 2524 Coronel Ramos, M. A. 95 De Grauwe, L. 389–390 Coroneo, R. 1528 De Leemans, P. 2387 Corradini, R. 2270, 2430 De Lorenzi, C. B. 2524 Corral, F. L. 771 De Man, A. 1316, 1825, 1871 Corral, P. de 96 De Vries, K. R. 2426 Corrales Alvarez, A. 1502 De la Barrera Antón, J. L. 1503 Corell, J. 1555 Del Castillo, A. 164, 287, 516 Cortés Gabaudan, F. 2456 Del Valle, A. 98 Cortés Hernández, S. 1556, 1648–1655 Deckers, J. G. 1442 Cosma, R. 2034 Decousu, L. 557 Costa, R. da 2478 Deger-Jalktzy, S. 2501 Costa García, J. M. 1381 Degórski, B. 563 Coz, Y. 1938 Dekker, K. 1012, 2371, 2407, 2452 Cremascoli, G. 1005–1006 Delage, M.-J. 2035 Crespo Díez, M. 1706 Delage, P. G. 1994, 2010 Cristante, L. 2307, 2509 Delaplace, Ch. 2011–2012, 2036 Cristiani Testi, M. L. 600 Delgado Gómez, J. 735 Crivăt, A. 1007 Delignon, B. 2533 Crombach, M. 2511 Deliyannis, D. 2013, 2391 Cross, L. 2372–2373 Delgado Gómez, J. 735 author index 349

Dell’Elicine, E. 1013–1014 Dorado, A. 580 Delogu, P. 220 Dorfbauer, L. J. 834, 901 Delpech, F. 99 Dorival, G. 2323 Demicheli, A. M. 2105 Dozy, R. P. A. 77 Denčeva, E. 391 Dräger, P. 1027 Depreux, Ph. 2376 Dragoun, M. 968 Den Boeft, J. 830 Dreis, G. 1150 Denjean, C. 2246 Drossbach, G. 1299 Denöel, C. 831 Dücker, J. 2310 Desmulliez, J. 2516 Dumézil, B. 573, 897, 1995–1996, 2014 Desoignie, R. 736 Dunn, G. D. 2372–2373 Deswarte, T. 221, 572, 602 Dunoff, P. 41, 46, 393 Deuffic, J.-L. 2268 Dunphy, G. 2402 Deuflhard, P. 1195 Dupont, A. 2350 Devillers, O. 2392 Dzielskiej, M. 2303 Devroey, J.-P. 2537 Dey, H. 2428 Eastwood, B. S. 1029 Deyermond, A. 2494 Ebanista, C. 2479, 2526 Dewey, T. K. 392 Ebbesen, S. 1030 Di Rienzo, D. 2553 Echevarría Arsuaga, A. 228, 282 Di Sciacca, C. 1015–1017, 2378 Ed-Dehebi. 102 Diarte Blasco, P. 1383–1384 Edson, E. 1031 Dias, P. Barata 564, 712 Effenberger, A. 1442 Díaz, J. J. 2499 Egelhaaf-Gaiser, U. 2106 Díaz, P. C. 39, 100, 222–225, 565, Eger, Ch. 1388, 1673, 1800 906–907, 1559, 1865, 2234, 2503 Eguiluz Méndez, C. 229 Diaz de la Torre, J. 1385 Eichner, I. 2468 Díaz Carvajal, A. 1793 Eiroa Rodríguez, J. A. 103 Díaz y Díaz, M. C. 23–24, 226, 648, Eisenhut, H. 1940 1018–1021, 2278 Eldarov, S. 230 Dick, S. 2424 Elfassi, J. 3–4, 6, 1032–1040 Diem, A. 2037–2038 Elice, M. 03 Dierkens, A. 2572 Eliseo Vidal Beltrán, E. 59 Diesenberger, M. 2430 Elises Ocón, J. 104 Díez Herrera, C. 2444 Elsakkers, M. 1041 Dilcher, G. 327 Englert, A. 2429 Dimas Benedicto, C. M. 40 Errani, P. 1042–1044, 2236 Diniz, R. de Cássia Damil 1022, Escacena Carrasco, J. L. 2508 1901–1902 Escolà Tuset, J. Ma. 394, 2241 Dinzelbacher, P. 2356 Escribano Paño, M. V. 231, 1888 Djourova, A. 737 Escudero Aranda, J. 1674–1676 Dobrev, I. 1317 Esders, S. 232 Dohijo. E. 1318, 1386 Esparza, J. J. 105, 668 Dolbeau, F. 1023–1026, 1292 Esperanza Rodríguez, E. 490 Domènech, A. 1616 Espinosa, D. 2355 Doménech Belda, C. 101 Espinosa Ruiz, U. 669, 1389 Domingo, E. 1771 Esteban Molina, J. 1390 Domingo Magaña, J. A. 1504, Esteban Piñero, M 1215 1671–1672 Esteban Ribas, A. R. 106 Domínguez, M. 23 Esteves, M. F. 1045 Domínguez Fernández, E. G. 1387 Estévez Sola, J. A. 667, 1046 Donevski, P. 227 Estrada Rius, A. 1772 Donnini, M. 832 Eufe, R. 2022 Döpp, S. 833 Evenepoel, W. 835, 2107 350 author index

Faber, E. 1898 Fierro, M. 237–238, 1135 Fabian, C. 877 Filho, R. de Oliveira Andrade 239, 513 Facca, D. 342 Filip, I. 2509 Fagnoni, A. M. 2039 Filippov, I. 2041–2042 Falluomini, C. 395–398 Finger, H. 2351 Falque Rey, E. 1047 Firey, A. 1293 Fanjul García, S. 107 Fix, H. 2232 Faro, J. A. 108 Flachenecker, H. 2541 Farreny Agràs, M. 1801 Flamm, Ch. 2465 Fassina, A. 1048 Flammer, T. 2031 Feáns Landeira, J. 1049 Flammini, G. 2109 Fear, A. T. 233, 1941 Florio, R. 837 Feldman, S. A. 1050–1051 Flors, E. 1319, 2410 Feliciano Pohlmann, J. 04 Flüeler, Ch. 2528 Feliu, E. 2205 Folch Iglesias, C. 1392 Feller, L. 234, 2537 Foltyn, D. 968 Fels, W. 836 Fonseca, P. C. L. 1055 Felten, F. J. 2458 Fontana, L. 788 Fentress, E. 2428 Fontański, H. 2462 Fernande Gutierri, G. 109–110 Fontes. L. F. de O. 112, 1872–1878, Fernandes, P. A. 1529, 1677 1889 Fernandes, R. M. R. 1337 Fortes, C. C. 720 Fernández, G. 512, 920 Fortó García, A. 1803 Fernández de Heredia, J. 1954 Fournier Pulido, J. 1805 Fernández Barba, T. 1708–1709 Fowler-Magerl, L. 2443 Fernández Collado, Á. 738 Fraenkel, C. 2420 Fernández Conde, F. J. 235, 1505 Frakes, J. C. 1192 Fernández Delgado, A. 236 France, J. 2426 Fernández Fernández, A. 1678–1679 Franceschetti, P. 1056 Fernández Flores, A. 2508 Franchi, R. 687 Fernández Hernández, G. Ma. 1391 Francini, M. 401 Fernández López, J. 399 Franco Moreno, B. 31, 1320, 1379 Fernández López, M. C. 645, 2108 Francovich Onesti, N. 402–403 Fernández Martínez, C. 1560–1563, Frangoulidis, S. 2294 2241 Franzoi, A. 2110 Fernández Mier, M. 1516 Frauenhuber, A. 2111 Fernández Ochoa, C. 1802 Freckmann, A. 2054 Fernández Tijero, Ma. del C. 1052 Freedman, P. 1057 Fernández Ubiña, J. 574 Fried, J. 1294 Fernández Uriel, P. 2352, 2448 Frighetto, R. 1058–1061 Fernández Vallina, E. 772 Frigola Triola, J. 1804, 1818 Fernández Vega, P. A. 1699 Frings, J. 2379 Ferraces Rodríguez, A. 1053 Frobenius, W. 2465 Ferraresi, G. 400 Frunzeanu, E. 1062 Ferreira, M. de Moraes 915 Fuente Pérez, Ma.J. 113 Ferreiro, A. 3, 30, 542, 739, 1909–1910, Fuentes Hinojo, P. 240 2040, 05 Fuentes i Gasó, M. M. 543 Ferrer Albelda, E. 2508 Fuertes Santos, Ma. del Camino 114 Ferrer Grenesche, J. M. 603–604, 1506 Führer, Th. 2380 Ferrer Sierra, S. 1680 Fumo, J. C. 2420 Ferrero Hernández, C. 1054 Furbetta, L. 2112 Fiahlo, M. do Céu 2360 Furlan, F. 2518 Fidora, A. 1252, 2247 Furtado, R. 9, 1063–1064 Fierro, I. 111 Fusco, F. 2450 author index 351

Galand-Hallyn, P. 2113 Gatti, P. 2292 Galderisi, C. 2413 Gautier, A. 2455 Galeani, G. 838 Gautier Dalché, P. 991, 1067 Gallé, V. 2492 Gavaldà Ribot, J. M. 2546 Gallego Franco, H. 241, 328 Gayangos, P. De 70 Gallego García, Ma. del Mar 1329, 1681, Geerlings, W. H. 867 2332 Gehrt, W. 1928 Gallego Peñalver, I. 605 Gelichi, S. 2481 Gallon, F. 713 Gemma Garcia i Llinares, M. 1808 Galloway, A. 2474 Genet, J.-P. 2337 Gamba Corradine, J. 2283 Genis, R. 405 Gamo Parras, B. 1682–1688 Georgiev, P. 406, 1322 Gangemi, M. L. 1295 Gerassimova, V. 246 Ganho, M. de Lourdes Sirgado de Geuenich, D. 2445 Sousa 1911, 1942 Ghisalberti, A. 2547 Ganina, N. A. 404 Giannarelli, E. 688 Gárate Maidagán, D. 1402 Giangrande, G. 1566 García, A. 2280 Giazzi, E. 1068 García Álvarez-Busto, A. 1437 Gibert Rebull, J. 1323, 1392 García Barberana, Ma. 108 Gibson, R. K. 2115–2117 García Blánquez, L. A. 1454, 1807 Gijón Gabriel, Ma. E. 1507 García Blázquez, A. 1393 Gil, J. 1567, 2446 García Camino, I. 1310, 2191 Gil Fernández, J. 247 García de Borbolla, A. 740 Gil Gabernet, I. 1831 García de Castro Valdés, C. 1321, 2480 Gil Tamayo, J. A. 2521 García de Cortazar, J. A. 2272, 2444 Gilbert Tarruel, J. 607 García Dils de la Vega, S. 1592, 1599, Gillett, A. 248–249, 2118 1805 Gillis, M. 2270 García Entero, V. 1394, 1802 Gilsanz Stanger, F. 1568 García García, E. 1703 Gimeno Menéndez, F. 492 García García, M. A. 1703, 1806 Gimeno Pascual, H. 1550, 1569–1571, García González, J. 1329, 2332 1809 Garcia Guixé, E. 1822 Gindhart, M. 840 García Leal, A. 2345 Gioanni, S. 2316, 06 García Lobo, V. 1564–1565, 2309 Giovanni, S. 2043 García Martínez, Ma. S. 1807 Giovannozzi, D. 2539 García Merino, C. 1395 Gîrbea, C. 2327 García Merino, F. 606 Giudice, A. 42 García Moreno, L. A. 10, 115–116, Glaser, E. 2335 242–243, 329, 358, 368–370, 1065, Glaser, F. 558 1530, 1689–1690 Glauche, G. 2053 García Morilla, A. 491 Glei, R. F. 2312 García Pinilla, I. J. 1954 Gnilka, Ch. 841–844 García Sánchez, J. 741–743 Godden, M. R. 1943 García Sanjuan, A. 117–118 Godecki, L. 407 García Turza, C. 492 Goetz, H.-W. 408, 1069, 2267 García Vargas, E. 244, 1396, 1751 Goffart, W. 43–44, 48, 250, 2119, Gardill, I. 2541 2208 Garsaball, J. 245 Goffaux, B. 2302 Gärtner, H. A. 2440 Goltz, A. 251, 2314 Gärtner, T. 839 Gomes, F. Santos 1869, 2415 Gase, S. 1773 Gómez, M. 1832 Gasti, F. 1066, 2114 Gómez Barceló, J. L. 119 352 author index

Gómez Cardó, P. 2228 Goudineau, Ch. 1945 Gómez Cobo, A. 800–802 Gounelle, R. 2323 Gómez de la Torre Verdejo, A. Goyens, M. 2387 1691–1693 Gozalbes Cravioto, E. 40, 123–124 Gómez Fernández, F. 1397 Gozzi, M. 2507 Gómez Font, X. 1555, 2241 Graham, S. 1073 Gómez Muntané, M. 649 Granberg, A. 409 Gómez Olivencia, A. 1402 Grancovich Onest, H. 410 Gómez Pallarés, J. 2241 Grandal d’Anglade, A. 1832 Gómez Pantoja, J. L. 35, 2375 Grau Mira, I. 1405 Gómez Tarazaga, I. 575 Grebe, S. 849–850 Gómez-Chacón y Díaz-Alejo, B. 608–609 Gregori, G. L. 1593 Gonçalves, J.-A. 815 Gregorio, D. 330 Gonçalves, M. Antonio 718 Gregory, T. 1296 Gonçalves, M. J. 1694 Grein, E. 1074 Gonçalves, R. C. 1944 Greule, A. 2357 Gontero-Lauze, V. 1070 Grévin, B. 2316 González, Ma. C. 1534 Grig, L. 2414 González de Aspuru, J. 2209 Griva, A. 46 González de Sande, M. 2257 Gros i Pujol, M. dels Sants 611, 651, González Barroso, Ma. Á. 1744–1749 2046 González Blanco, A. 11, 1572 Grundmann, K. 125 González Blanco García, E. 650 Gryson, R. 2078 González Celada, J. 744 Grzywaczewski, J. 2121 González Fernández, L. 2433 Guastella, G. 982, 2329 González Fernández, M. 1071 Guedes, C. 1774 González Ferrín, E. 120 Guérin, C. 2384 González García, A. 252 Guglielmetti, R. E. 921, 2513 González García, V. J. 1398 Guiance, A. 746 González Germain, G. 1573 Guichard, P. 126–128 González López-Corps, M. 610 Guidi Sánchez, J. J. 1400–1401, 1423 González Marrero, J. A. 1072 Guiducci, G. 2340 González Martín, J. 745, 1695 Guijarro González, S. 2444 González Paz, C. A. 690 Guillaumin, J.-Y. 1075–1080 González Salinero, R. 845–846, 2210, Guillaumont, F. 2525 2564, 2568 Guimarães, C. V. 1081 González Sánchez, V. 580 Guitart i Duran, J. 1839, 2221 González Serrano, P. 2448 Guizard, F. 1082 González Soutelo, S. 253 Gumerlock, F. X. 2047 González Villaescusa, R. 1810 Gurt i Esparraguera, J. M. 576, 1433, González Zymla, H. 121 1638, 1811–1812 Gonzalo Bango Torviso, I. 122, 254 Gutiérrez, C. J. 652 Gonzalo Fernández, R. M. 45 Gutiérrez Cuenca, E. 1402–1403, 1408, Gonzalo González, J. Ma. 1399 1576, 1696–1697 Gordon, R. L. 2342 Gutiérrez García Moreno, A. 1616 Gori, F. 2044 Gutiérrez González, J. A. 129, 255, 1325, Görgemanns, H. 2440 1362, 1404 Gorges, J.-G. 1324 Gutiérrez González, R. 2345 Gorman, M. 2045 Gutiérrez Lloret, S. 130–131, 1326, Gorostidi Pi, D. 1574–1575 1405–1406, 1508, 1617, 1698, 1813 Gorrochategui Churruca, J.Ma. 1534, Guttilla, G. 851–852 1590 Guttmann, T. 2459 Gosserez, L. 847–848, 2120 Guzmán Almagro, A. 1577, 2485 author index 353

Haarländer, S. 2048 Herrerín López, J. 1815 Hafiz Ibrahim, T. Ibn 132 Hevia Ballina, A. 747 Hagemann, K. 359 Hidálgo Cuñarro, J. M. 2227 Hagger, M. S. 1083 Hidalgo Prieto, R. 114, 1509 Haines, J. 2239 Hierro Gárate, J. A. 1402–1403, Halfond, G. I. 1997 1408–1410, 1576, 1696–1697, 1699, Halm, H. 411 1816 Halsall, G. 47–48, 1814 Higgs, J. L. 1578 Haltrich, M. 2451 Hilty, G. 748 Hamann-Lenzinger, J. 2059 Hinterberger, M. 2296 Hamesse, J. 1084 Hitchcock, R. 259 Hamp, E. P. 412 Höet-Van Cauwenberghe, C 2516 Händl, C. 2522 Hoek, M. van den 415 Handley, M. A. 2211 Hofstra, T. 416, 2407, 2452 Hanna, R. 1250 Hoffmann, B. 12 Hannemann, D. 853 Hornung, Ch. 514–515 Harðarson, J. A. 413 Howlett, D. R. 1097 Harke, J. D. 331 Hoyo Calleja, J. del 1579, 2241 Harris, J. A. 1946 Huck, O. 260 Harris, M. 2049 Huglo, M. 1098–1100 Harrison, S. J. 2294 Hunt, T. 855 Hasenohr, G. 1085–1087 Haug, A. 2261 Iacono, M. A. 1102 Hauke, H. 1297, 2054 Ibn Ab i Riqa 133 Hauswald, E. 2061 Ibn Abd al-Halim 134 Heather, P. 256, 2122 Ibn al-Kardabus 135 Hecker, A.-M. 2354 Ibn al-Qutiyya 136, 193 Hecquet-Noti, N. 854 Ibn al-Raq iq 137 Hedeman, A. D. 1088 Ibn al-Sabbat 138 Heidermanns, F. 414 Ibn Idari al-Marrakusi 139 Heijmans, M. 2035 Ibn Jaldun 140 Heilen, S. 2437 Ibn Qutayba 141 Heimann, H.-D. 2427 Ieranò, G. 2532 Hein, W. 1089 Iglesias Domínguez, Ma. G. 1846 Heinrich-Tamaska, O. 2483 Iglesias Gil, J. M. 2421 Heinzelmann, M. 1998 Ignasi Rodríguez, J. 1842 Helmer, F. 1297 Ilgner, R. 867 Helvétius, A.-M. 2050 Illana López, F. 1103 Hen, Y. 1090 Imbach, R. 2453 Henderson, J. 1091 Inglebert, H. 1947 Henke, R. 2123–2124 Inglese, G. 2449 Henriet, P. 773, 908–909, 1092–1093 Innocente, L. 2450 Heras, F. J. 1634 Iogna-Prat, D. 1104 Herbers, K. 257–258, 2264 Iranzo Abellán, S. 261–267, 360, Hermann, H.-G. 2459 653–654, 666, 670, 705, 807, 922–937, Hermon, S. 2563 1580, 2322 Hernández de la Fuente, D. 2358 Irazu Riveira, R. 1912 Hernández Guerra, L. 1407 Isaïa, M.-C. 2133 Hernández Lobato, J. 2125–2132 Isla Frez, A. 332, 789 Hernández Pérez, R. 2241 Iversen, G. 655 Hernando, J. A. 1411 Ivorra Robla, A. V. 612–626 Herren, M. W. 1094–1096 Izquierdo Benito, R. 142–144, 268, Herrera Roldán, P. P. 577 1327, 2332, 2520 354 author index

Jacob, C. 1105 Kijak, A. 2462 Jacotot, M. 2384 Kirchner, H. 2370 Jakobs, B. 856, 2556 Kirsch, M. A. 1114 James, E. 269 Kiss, S. 1899 Janeras i Vilaró, S. 689 Kitchen, T. E. 2135 Jartitz, G. 2313 Klein, D. 2254 Járrega i Domínguez, R. 1328, Klein, T. 2348 1700–1701 Kleinertz, R. 2465 Jaśkiewicz, G. 2052 Kline, N. R. 1115 Javier García, F. 1483 Knapp, F. P. 1116 Jean-Marie, S. 1106 Knoebel, T. L. 1117 Jeffery, P. 656 Koch, M. 273 Jervis, B. 2343 Kolosowski, T. 857 Jiménez Camino Álvarez, R. 1411–1412 König, J. 2545 Jiménez de Rada, R. 177 König-Pralong, C. 2453 Jiménez Garnica, A. Ma. 32, 2015 Konrad, M. 2383 Jiménez Martín, A. 2318 Körntgen, L. 2366 Jiménez Sánchez, J. A. 270–271 Kotin, M. L. 419 Jiménez Sancho, A. 1413 Krah, A. 336 Jimeno Aranguen, R. 493 Krasser, H. 858 Johnson, L. J. 2083 Krisch, T. 2511 Johnson, S. 2403 Krohn, N. 2483 Jolivet, J.-C. 2516 Kroonen, G. 420–421, 2463 Jörg, C. 145 Kühne, U. 859 Jørgensen, A. R. 449 Kujawinski, J. 1118 Jørgensen, T. 2313 Kulikowski, M. 49, 274, 1119 Joye, S. 333–334 Kurola, S. 1120 Juan Ares. J. de 1329, 1359, 1798, 2332 Kyle, A. 2343 Jurado Pérez, S. 1414 Justes Floría, J. 1330 L’Hommé, M.-K. 2530 La Brasca, F. 2518 Kaffanke, J. 2051 La Rocca, E. 2472 Kaiser, R. 2134 Laborie, S. 2533 Kaliff, A. 13 Lachaud, F. 1121 Kaluza, Z. 1107 Lafond, M. 1122 Kampers, G. 272, 544, 714–715, 1108 Lafuente y Alcántara, E. 58, 71, 78 Kann, Ch. 1109 Lagarda Mata, F. 1510 Kannowski, B. 327 Lagerlund, H. 2275 Kapp, V. 2556 Lagóstena, L. 2499 Käppel, L. 2254 Lagóstena Gutiérrez, J. 1331 Kasten, B. 1110, 2298 Laham Cohen, R. 1123 Kaufmann, M. 1111 Laleva, T. 422 Kaylor jr. N. H. 2219 Laliena Corbera, C. 1415 Kazanski, M. 1987, 2016 Lamalfa Díaz, J. M. 749, 2386 Kehnel, A. 2458 Lamberigts, M. 2350 Keidan, A. 417 Lambert, P.-Y. 1124 Kelders, A. 2438 Lamelas, I. Pereira 815 Kelleher, M. A. 335 Lamerz-Beckschäfer, B. 2255 Kellermann, K. 1112 Lamy, M. 1948 Kelly, G. 2414 Landau, P. 1299 Kelly, T. F. 657, 2244 Lange, C. 877 Kendall, C. B. 1113 Langner, M. M. 2427 Keskiaho, J. 1298 Larrea, J. J. 146 Kida, I. 418 Larrén Izquierdo, H. 1702 author index 355

Laurence, P. 2525 Lopes, Ma. José 718 Lauzi, E. 1125 Lopes de Miranda, J. C. 1913 Lawers, M. 2321 López, A. 2290 Lawo, M. 1126 López Batlle, A. 1418, 1518, 1819–1820 Lazarova, S. 14, 433 López-Cañete Quiles, D. 2446 Lazcano, R. 582 López Carreira, A. 1866 Lazzari, L. 2378 López Eire, A. 2456 Le Blévec, D. 2423 López Fernández, E. 750 Le Cornec, C. 1127 López Fernández, M. 147 Le Jan, R. 275, 2537 López Gómez, O. 277 Le Roux, P. 1332 López Lancha, R. 1387 Lebecq, S. 2376, 2455 López Mullor, A. 1821 Lebigue, J.-B. 1128 López Pereira, J. E. 24, 361, 690, 1867 Lecanda Esteban, J. A. 1416 López Perez, I. P. 2198 Leclercq-Marx, J. 1129 López Prat, M. 1822 Leek, T. 423 López Quiroga, J. 50, 1823 Leemans, J. 2277 López Silva, J. A. 1969 Legendre, O. 1128 López Vilar, J. 1419 Leiss, E. 424 Lorenzo Jiménez, J. 148, 1135 Leitão, F. 1817 Loriente Pérez, A. 1831 Lemaitre, S. 1984 Los Arcos Sevillano, Ma. P. 15 Lendinara, P. 1130, 2378 Luceri, A. 860 Leneghan, F. 1949 Luckensmeyer, D. 2373 Lenski, N. 2252 Ludwig, U. 2445 León, P. 2472 Lühr, R. 428 Leone, A. 2212 Luisa Haindl, A. 2017 Leppin, H. 2314 Luisi, F. 2507 Leroy, B. 1131 Luna, M. de 149 Lepsius, S. 327 Lunardini, V. 1006 Lessa, F. S. 2368 Lung, E. 51 Lett, D. 1132 Luongo, G. 751 Leveleux-Teixeira, C. 2251 Luscombe, D. E. 861 Liberato, M. 1417 Lutter, C. 2293 Liberman, A. S. 425–426 Lutterbach, H. 2031 Licht, T. 2027 Licciardello, P. 1133 Maas, M. 52 Liebs, D. 337–338 Macdonald, A. 2452 Liebeschuetz, W. 276 Macheret-van Daele, E. 1028 Liet, H. 2461 Macias, S. 1420 Lima, E. 1231 Macias Solé, J. Ma. 150, 752 Limbeck, S. 1134, 2266 Madrid Balanza, Ma. J. 1824 Lindberg, C.-E. 427 Maese Fidalgo, X. 1803 Lindner, T. 2511 Maestre Borge, C. 1703 Linehan, P. 2442 Magallón García, A. I. 1136 Linn, J. 2213 Mair, J. 2136 Livini, A. 2056 Magalhães, A. P. 1704, 1750 Lizzi Testa, R. 2252 Maître, C. 658 Ludwig, U. 2445 Makovskij, M. M. 429 Llinàs Pol, J. 1794, 1818 Makuja, D. O. 545 Llorente Rodríguez, L. 165 Malalana Ureña, A. 1421 Lodewijckx, M. 2473 Malavolta, M. E. 2388 Loftus, S. 1999 Mallett, A. 2 Lomas Salmonte, F. J. 33 Maloy, R. 627 Lopes, M. de Conceição 1420 Malpica Cuello, A. 151, 1422 356 author index

Manferlotti, S. 2269 Martín Viso, I. 222, 282, 911–912, Mantecón Callejo, L. 1424 1428–1429, 1475, 1554, 1559, 2234, Manuel Coll Riera, J. 1852 2409 Manzano Moreno, E. 152–153 Martínez, D. 1590 Manzoli, D. 862 Martínez, J. A 628 Maquedano, B. 1765 Martínez Ferrer, L. 2567 Mar Medina, R. 1423 Martínez Florez, J. 1389 Maraglino, V. 2326 Martínez García, L. 2495 Maranini, A. 1137 Martínez Gázquez, J. 913, 1148, 2241 Marcela Mantela, Ma. 2018 Martínez Jiménez, J. 1511–1512 Marchetto, A. 1300 Martínez Lillo, R. I. 157 Marchiaro, M. 2137 Martínez Núñez, Ma. A. 158 Marco Simón, F. 2342 Martínez Peñín, R. 1706 Marcos Martínez, J. 1424 Martínez Rodríguez, A. 1430 Marek, J. 968 Martínez Tejera, A. 159, 1431 Marey, E. K. 339, 706, 1138–1140 Martínez Torrecilla, J. M. 2187 Marfil Ruiz, P. 1425 Martini, G. 992 Mari Sala, L. 1426 Martini, P. S. 2058 Marić, N. 430 Martini, R. 2482 Mariana, J. de. 154 Martins, J. M. M. 1825 Mariezkurrena Ponce, S. I. 278 Martins, M. 1876, 1879 Marín Díaz, P. 1705 März, C. 2261 Marín Riveros, J. 1141–1142 Mas, M. 1518 Mariné, M. 1581–1583 Mas Florit, C. 53, 1432–1434, 1501 Mariño Veiras, B. 2444 Mascoli, P. 2138–2140 Markschies, Ch. 1195 Maser, M. 283, 1149 Marlasca Martinez, O. 340, 1775 Maserand, K. 2264 Mármol Carvajal, L. del 155 Mastrangelo, M. 863 Marone, P. 1950 Mataró Pladelasala, M. 527 Martello, C. 2486 Mateos Cruz, P. 160, 1435–1436, 1513, Martello, F. 900, 902 2279, 2422, 2475, 2480 Martí, R. 245, 279 Mateus, L. 1880 Martí Castelló, R. 156, 1392, 1427 Mathisen, R. W. 2019–2021, 2382, 2400 Martí i Aixalà, J. 1531 Mattoso, J. 1868 Martí i Bonet, J. Ma. 578 Mauri Martí, A. 1801 Martin, C. 341, 579, 671, 2455 Maurin, L. 2416 Martín, J. C. 6, 16, 280, 362, 371–372, Mayer i Olivé, M. 1585–1586, 2485 566, 667, 672–673, 710, 753–754, Mayr-Harting, H. 864 774–777, 784, 790–792, 803, 898, Maza, O. 2059 903, 910, 938–942, 1143–1145, 1900, Mazurek, A. 1150 2322 McCune, J. C. 1151 Martin, M. 2057 McDonough, C. J. 1152 Martín Camacho, J. 1584 McKitteric, R. 2270 Martín Chamoso, C. 1663 McWilliams, S. 2457 Martín del Otero, P. 1362 Medina, J. 1842 Martín i Menéndez, A. 1825 Medina Álvarez, Á. 659 Martín Escudero, F. 1776 Medina Hernández, C. 1072 Martín Ferreira, A. I. 2346 Medrano Marqués, M. Ma. 1591 Martín Gómez, M. 1146 Mehl, J.-M. 1951, 2262 Martín López, Ma. E. 203, 293, 1564, Meid, W. 431 2309 Meineke, E. 1153 Martín i Menéndez, A. 1826 Méla, C. 1028 Martín Quintana, J. 281, 1147 Melamed, K. 1333, 1827 Martín Seijo, M. 1537 Mellado Rodríguez, J. 546 author index 357

Mello, V. Andrade 309 Montesano, M. 1157 Melville, C. 2285 Montilla Torres, I. 183, 1708–1709 Melville, G. 2291 Montone, F. 2141 Menchelli, S. 2340 Moorhead, J. 559 Menchon i Bes, J. 1828–1829 Mora Rodríguez, G. 2367 Méndez Dosuna, J. V. 2456 Mora Serrano, B. 1778 Menéndez Bueyes, L. R. 284 Morais, R. 1728 Menéndez Fueyo, J. L. 1707 Morais, M. de Henrique 691 Méniel, B. 2389 Moráis Morán, J. A. 692 Mériaux, Ch. 2009 Morales Muñiz, A. 165 Merrills, A. H. 2418 Morales Muñiz, D. C. 165 Messerli, S. 1028 Morales Salcedo, F. 1587, 1779–1780 Messner, R. 2454 Morán Álvarez, M. 1831 Mestre Sanchís, A. 161 Morán Turina, M. 20 Mestres i Torres, J. S. 1830 Mordeglia, C. 868, 914, 1158, 2292, Mews, C. J. 2250 2297 Meyer, S. 755 Moreau, D. 288 Micaelli, C. 865 Moreda Blanco, F. J. 1832 Michelette, P. T. 1154 Moreira, I. 1301 Miglio, L. 2388 Moreira, M. 816, 1231 Miguel Franco, R. 674–677 Morella, L. 1159 Miguel Hernández, F. 1362 Morelli, G. 869 Miguel Ibáñez, Ma. P. 285 Morenilla Talens, C. 166 Mikołajczyk, I. 2470 Moreno García, M. 165 Milazzo, V. 866 Moreno Martín, F. J. 1358, 1514 Milev, R. 17–18, 432–433, 2295 Moreno Martínez, J. L. 870 Militello, C. 2486 Moreno Resano, E. 343 Miller, M. 2427 Moretti, G. 2532 Mindó, A. M. 2300 Morín de Pablos, J. 1364–1365, 1421 Mingote Calderón, J. L. 162 Moro García, A. 1553, 1808 Mínguez, J. M. 286 Moroni, M. G. 871 Miranda Calvo, J. 547–548, 629–630, Moros Díaz, J. 1631 793 Morosini, R. 1932 Mitchell, L. 2285 Morozowich, M. M. 693 M. J. M. G. 1779 Morrisson, C. 2197 Modéran, Y. 2214 Mosca, L. 1160 Modestin, G. 2245 Mosetti Casaretto, F. 1161, 2308, 2527 Modzelewski, K. 342 Moure Casas, A. Ma. 1162 Molénat, J-P. 163 Mratschek, S. 2144 Molencki, R. 2462 Mülke, M. 289 Molina Gómez, J. A. 19, 1777 Müller, A. 2291 Molist, N. 1847–1849, 2226 Müller, W. 1908 Möller, L. 1155 Müllerburg, M. 2310 Möller, M. 2425 Munkhammar, L. 434–435 Mondéjar Cumpián, P. F. 580 Münkler, M. 1163 Monat, P. 1156 Muñiz López, I. 1437 Monferrer Sala, J. P. 2276 Muñoz García de Iturrospe, Ma. T. 567 Montalbán Martínez, C. 1818 Muñoz Jiménez, Ma. J. 2282 Montalvo Frías, A. Ma. 1507 Muñoz Martínez, A. B. 2377 Montecchio, L. 2192 Muñoz Melgar, A. 1438, 2546 Monteira Arias, I. 2377 Muñoz Villarejo, F. A. 1362 Montenegro, J. 164, 287, 516 Murano, G. 1164 Montenegro Rúa, J. 1334 Murcia Muñoz, A. J. 1439 Montes Moreira, A. 816 Murciano Calles, J. M. 1833 358 author index

Murillo, J. F. 1440 Olander, T. 449 Musco, A. 2504 Oliazola, J. L. 291 Musotto, G. 2504 Olariu, C. 292 Olcoz Yanguas, S. 1591 N. A. 756, 631–632, 1165 Oliva Mompeán, J. C. 2271 Näft, B. 2142 Olivares Pedreño, J. C. 1953 Nagengast, U. 1166 Oliveira, A. da Silveira de 293, 719 Nagy, P. 2369 Oliveria, T. 765 Naismith, R. 1167 Olivetto, G. 1954 Nardo, A. 992 Ollich i Castanyer, I. 1836 Nascimento, A. A. 494, 757, 1168 Olmedo Muñoz, F. 294 Nasti, F. 1169 Olmo Enciso, L. 167–168, 1335, 1443, Natal Villazala, D. 1952 2332 Navarro Luengo, I. 1412 Olsen, K. E. 2407 Navarro Ortega, A. D. 1711–1720 Olstein, D. A. 21 Navarro Pérez, M. 90 Ontañón Peredo, R. 1696 Navarro Sáez, R. 1801 Op de Beeck, A. 2438 Navas Guerrero, E. 1834 Ordóñez Agulla, S. M. 1592, 1599, Nawroth, M. 1673 1805 Naylor, J. 1781 Orfila Pons, M. 1444, 1501 Nazzaro, A. V. 872 Orioles, V. 2450 Nedoma, R. 436 Orlandi, S. 1593 Negredo García, Ma. J. 1448 Orlowski, S. 295–296, 07 Neil, B. 2372 Ortega Ortega, J. M. 1415 Neri, M. 2143 Ortega Martínez, P. 2503 Nicolas, C. 1170–1171, 2249 Orth, P. 1181 Nicolas, K. 290 Ortín Arranz, Ma. D. 1445 Niebaun, H. 2452 Ortíz de Zárate, A. 2257 Niederkorn-Bruck, M. 2430 Ortiz Ramírez, L. 1446 Niederreiter, S. 2511 Osland, D. 1723 Nielsen, H. F. 437–438, 2562 Ostorero, M. 2245 Nievergelt, A. 1172–1173 Ott, J. 1150 Niquet, H. 1588–1589 Otten, W. 2259 Niwa, Y. 439 Overwien, O. 2145 Nobel, P. 1174–1175 Nocchi Macedo, G. 1176 Pacheco Jiménez, C. 758 Nogales Basarrate, T. 1615, 1721 Pacifico, M. 2466 Noguera Celdrán, J. M. 2548 Padilla, J. I. 1489, 1837–1838 Nolasco Azuaga, N. 1835 Padrós, N. 1447 Nolla i Brufau, J. M. 1441 Pagan, M. 2238 Nölting, K. 2144 Pagliarulo, G. 440 Nonn, U. 1177 Pakis, V. A. 441–443 Norbert, H. 1722 Palahi Grimal, L. 1441 Norde, M. 2461 Palazzo, A. 2512 Núñez García, O. 1890, 1970 Palma, M. 992, 1043–1044, 2236 Núñez Marcén, J. 1590 Palma García, F. 1493 Palomares Expósito, J. 962 Ó Corráin, D. 1178 Palomino Lázaro, A. L. 1399, 1448, O’Loughlin, T. 1179 1639 O’Sullivan, S. 2242 Pangl, O. 2493 Obrist, B. 1180 Paniagua, D. 517–524, 549, 759, 896, Oddy, A. 2197 943, 1182, 2322 Odorico, P. 2515 Panzram, S. 581, 1449 Oepen, A. 1442 Papahagi, A. 873 author index 359

Papanghelis, T. D. 2294 Peruzzi, M. 875, 2551 Paradela Alonso, N. 169 Petersmann, A. 694 Parashkevov, B. 444 Peterson, C. T. 446 Paravicini Bagliani, A. 2220, 2281 Pettiau, H. 716 Paricio Alonso, F. 1336 Phelan, O. M. 1915 Parisi Presicce, C. 2472 Phillips, P. E. 2219 Parisoli, L. 2504 Piaia, G. 1184 Parker, K. S. 145 Piay Augusto, D. 1974–1975 Parkes, M. B. 344, 1183 Piazza, E. 1956 Partearroyo, C. 1724 Picado Amandi, Ma. L. 762 Partoens, G. 2350 Picoito, P. M. Cordeiro da Costa 763 Pasquinucci, M. 2340 Pierantoni, C. 2044 Passini, J. 2520 Pierce, M. 447–448 Pastor, E. 146, 297 Pietrini, S. 1185 Pastor, S. 2355 Pifarré i Clapés, C. M. 1186 Pastoureau, M. 1914 Pilar Vázquez, Ma. 1842 Patzold, S. 2000 Pimenova, N. B. 449 Paulmier-Foucart, M. 1062 Pinto, A. Paula 718 Pavan, A. 2146 Pinar Gil, J. 1988 Payà Mercé, X. 1831 Piras, A. 450–451 Paz Estevez, Ma. de la 633 Pizzo, A. 1513, 1726 Peces Rata, F. 760 Pliego Vázquez, R. 172, 1782–1787 Pedro Alfonso Conde de Barcelos 170 Ploton-Nicollet, F. 2147 Pedrol. M. 2505 Pochoshajew, I. 363, 2206 Pégolo, L. 874 Pociña, A. 2290 Pejenaute Rubio, F. 2060 Poenitz, L. 1187 Peluger, N. 145 Pohl, W. 299, 452, 1188, 2260, 2394 Penelas, M. 302, 1955, 2286 Poirel, D. 2514 Peña Bocos, C. 2444 Pollmann, K. F. L. 876 Peñarroja Torrejón, L. 171 Pons Pons, G. 794 Peñas Pedrero, D. 1374 Pons Pujol, L. 2299 Pera Isern, J. 1839 Popowski, R. 2305 Perea, A. 2274 Porena, P. 300–301, 2287 Pereda Rosales, E. Ma. 1696 Postel, V. 2062 Pereira, P. 2349, 2412 Pottier, B. 2193 Pereira. V. Soares 2361 Pouderon, B. 2538 Pérez de Tudela y Velasco, Ma. I. 778 Poza Yagüe, M. 678 Pérez García, V. Ll. 298 Pranzl, R. 2454 Pérez González, C. 1594–1596 Prchlik, L. 2148 Pérez Grande, M. 1725 Prensa Villegas, L. 2543 Pérez González, C. 1594–1596 Prevosti, M. 2221 Pérez Losada, E. 1344 Priestly, T. M. S. 2215 Pérez Losada, F. 1679 Prieto, P. M. 1189 Pérez Martínez, M. 525–526, 1450 Prieto Entrialgo, C. E. 2345 Pérez Miranda, I. 2503 Proenca, A. 2563 Pérez Prieto, V. 1971–1973 Prolingheuer, E. 878 Pérez Rodríguez, E. 445 Proscurin, S. 453 Pérez Sánchez, D. 1346 Puig i Tàrrech, A. 2546 Périn, P. 1987 Puig Griessenberger, A. 527 Peris Sánchez, D. 1451, 2332 Pultrová, L. 1190 Perrin, M. 2324 Punseti Puig, D. 1804 Perrin, M. J. L. 2376 Putzo, C. 2347 Perugi, M. 761 Puzicha, M. 2063 360 author index

Quaresma, J. C. 1727–1728 Ribémont, B. 1198 Quesada Sanz, F. 173 Ribera i Lacomba, A. V. 175, 1456–1457, Quintana Orive, E. 345 1732–1733 Quintavalle, A. C. 600 Ricart, E. 1772 Quirós Castillo, J. A. 174, 1452–1453, Ricci, L. G. G. 881, 921, 1199 1480, 1515–1516, 1840–1841, 2194, Richardot, Ph. 1200 2339, 2419 Richards, E. J. 779 Ricklin, T. 1201, 2408 Rainha, R. dos Santos 550, 680, 1191, Rico, D. 1518 2362 Rico, F. 1202 Raja, E. 2149 Ricossa, L. 661 Ramallo Asensio, S. F. 1454 Riera Rullán, M. 529, 1616 Ramey, L. T. 1192 Riethe, P. 1203 Ramires, G. 2389 Rigaux, D. 2549 Ramirez Sánchez, M. 1597 Ríos, J. 880 Ramis Miquel, G. 1193 Ríos Garaizar, J. 1402 Ramón González, J. 1842 Río-Miranda Alcón, J. 1846 Ramos Aguirre, M. 1455 Ríos Saloma, M. 176 Ramos Blasi, R. 495 Ripoll, G. 1338, 1458, 1501, 1517–1518, Ramos-Lissón, D. 25, 551 1847–1851, 2226 Randel, D. M. 634 Riquelme Cantal, J. A. 1411 Raposo, L. 1843 Risco, M. 582 Raschellà, F. D. 454 Ristow, S. 2001, 2483 Rasmussen, J. E. 449 Ritter, A. M. 2440 Ratkus, A. 455 Riuné-Lacabe, S. 1989–1990 Rauch, I. 456 Rivas. Ma. J. 1501 Ravalico, S. 2307 Rivière, Y. 2287 Raynaud, C. 2025 Robertini, L. 881 Real, M. 1881 Robinson, P. R. 2364 Rebillard, E. 2336 Rocca, S. 2531 Redmond, P. 879 Roche Arnas, P. 2496 Rees, R. 2381 Rockelein, H. 2064 Reglero de la Fuente, C. M. 1194 Rodà, I. 1553 Rei, A. 302, 364 Rodà de Llanza, I. 1616 Reichert, H. 2216 Roda Peña, J. 1204 Reichle, I. 1195 Rodríguez, T. 2433 Reina, M. 528 Rodríguez Azogue, A. 2508 Reilly, D. J. 2404 Rodríguez Barbero, F. 539 Remolà Vallverdú, J. A. 1457, 1844–1845 Rodríguez Colmenero, A. 1344–1345, Rennie, K. R. 1302 1598, 1605, 1680 Resende. A. De 1337 Rodríguez Genovés, F. 178 Retamero, F. 1788 Rodríguez Gómez, Ma. D. 2276 Reudenbach, B. 1195 Rodríguez Gutiérrez, O. 1599 Revilla Calvo, V. 1426, 1729 Rodríguez de Guzmán Sánchez, S. Rey, A. 1196, 2263 2317 Rey Olleros, M. 660 Rodríguez Díaz, J. Ma 1891 Reyes de Soto García, Ma. de los 2503 Rodríguez Echevarría, K. 2563 Reyes Hernando, O. 1594–1596, 1815 Rodríguez López, I. 2448 Reynolds, P. 1730–1731, 2341 Rodríguez Martín, F. G. 1324 Reynolds, R. E. 496, 538, 635, 1197, Rodríguez Montero, R. P. 2256 1303, 2396 Rodríguez Peinado, L. 303 Riad, T. 457 Rohde, M. 2528, 2565 Ribas de Paulo, A. 346 Röhl, S. 2354 Ribeiro, Ma. do Carmo 1876 Rohmann, D. 882 author index 361

Roig Buxó, J. 179, 1734, 1852 Sales, M. 1433 Roisse, Ph. 302, 2286 Sales Carbonell, J. 1460–1464 Roling, B. 1205, 1916–1917 Salgado Serrano, F. 1854 Roman, Y. 2533 Salvador Bello, M. 1216 Romani, N. 1457 Salvador González, J. Ma. 885 Romano, P. 883 Salvador Ventura, F. J. 305 Romero Cambrón, A. 1954 Salvatierra Cuenca, V. 183 Ronconi, F. 1206, 1304, 2236 Salvini, A. 707 Ronda i Femenia, A. Ma. 1474 San Cristóbal, M. J. 1919–1920 Roriz, A. 1872 San Román Fernández, F. 1362 Rosa, J. Ma. S. 1918 San Vicente, I. 2209 Rosa Caballero, J. de la 304 Sánchez, E. 1360, 1765 Rosano, P. 1207 Sánchez, I. 1465 Rose, E. 1208 Sánchez, J. C. 662 Roselló Bordoy, G. 180 Sánchez, S. J. G. 26, 1957, 1976–1981, Roselló Cremades, N. 1853 2323 Roselló Izquierdo, E. 165 Sánchez de Prado, Ma. D. 1736 Roselló Mesquida, M. 175, 1732–1733 Sánchez Barrero, P. D. 1466 Rosen, K. 2002 Sánchez Latorre, M. 1737–1740 Rossi, L. C. 1209 Sánchez Medina, E. 184 Rotili, M. 2479, 2526 Sánchez Montealegre, C. 637, 780–781 Rouche, M. 323 Sánchez Moreno, E. 2367, 2375 Rouquette, J.-M. 2225 Sánchez Pardo, J. C. 1467–1468, 1892 Rovira i Port, J. 2411 Sánchez Ramos, I. 576, 1811–1812, Royo Guillén, J. I. 1330 1855 Rúa Carril, V. 1363 Sánchez Simón, M. 1395 Rübekeil, L. 458 Sánchez Velasco, J. 1469, 1602, 1805, Rückert, J. 2459 1856 Rucquoi, A. 1210 Sancho, M. 1339 Ruivo, J. 1789 Sancho Gómez, M. P. 45 Ruiz Aldaz, J. I. 2521 Sanfeliu, D. 2410 Ruiz Alonso, M. 1459, Santacruz Sánchez de Rojas, G. 1519 Ruiz Bravo, C. 181 Santelia, S. 2150–2154 Ruiz de la Peña González, I. 884 Santiago Fernández, J. de 1603, 1790 Ruiz de la Peña Solar, J. I. 2519 Santo, A. M. do Espírito 638, 1217 Ruiz Gutiérrez, A. 2421 Santoro, D. 2466 Ruiz Valderas, E. 1732, 1735, 2199 Santoro, S. 2340 Russo, M. A. 2466 Santos, M. O. 553 Rust, L. Duarte 916 Santos Quer, Ma. A. 1741 Ryan, M. 2494 Santos Retolaza, M. 1858 Rychterová, P. 1211 Santos Yanguas, J. 1340, 2432 Rzepkowski, K. 1212 Santosuosso, A. C. 1218, 2447 Sanz, D. F. 1958 Sabanés Fernández, R. 552 Sanz Fuentes, Ma. J. 764 Sabaté Curull, F. 1213, 2246, 2505 Sanz Huesma, F. J. 2195 Sabbatini, I. 695, 1214 Sâo Payo, M. de 639 Sabio González, R. 1600 Sarabia Bautista, J. 1617, 1698 Sadia, R. 636 Sardina, P. 2466 Sáez, A. M. 2499 Sartori, A. 2506 Sáez Rodríguez, A. J. 182 Saßenscheidt, C. 306 Saiz Montes, L. Á. 1215 Sastre, J. C. 1470 Salamanqués Pérez, V. 1601 Sastre de Diego, I. 311, 1341, 1380, Salamona, M. 2303 1604, 1742, 1809 Salas, M. 529 Savigni, R. 1219 362 author index

Scalabroni, L. 2289 Shanzer, D. 2023, 2382, 2400, 08 Scappaticcio, Ma. C. 1220 S. H. C. 1791 Scarcia, R. 1221 Shuler, E. 2068 Scattola, M. 1222 Shuve, K. 722 Schabel, C. D. 2296 Siebert, I. 1150 Schattner, Th. G. 2393 Siekierka, I. H. 497 Scheibelreiter, G. 899 Siems, H. 1227, 2459 Schembra, R. 2065 Sierra, V. 641–642 Schilp, T. 2445 Signorini, M. 2388 Schindler, C. 2155 Silagiová, Z. 1228 Schindel, N. 2501 Silva, A. Cristina Lopes Frazão da 309, Schioppa, A. P. 1223 681, 717, 766–767 Schlange-Schöningen, H. 2314 Silva, D. O. E. 1959 Schlotheuber, E. 2541 Silva, J. Amadeu Carvalho da 718 Schmid, H. U. 2233 Silva, L. Rodrigues da 309, 679–681, Schmidt, E. A. 886 717–720, 765–767, 783, 915–916, Schmidt, Ch. M. 2460 1229–1231, 1869, 1893, 1896, Schmidt, P. L. 2156 1901–1902, 1921, 2362 Schmieder, F. 1224 Silva, P. Duarte 1896, 1982, 2069–2070, Schmitt, A. 1984 2362 Schmitt, J.-C. 2328 Silvi, Ch. 1232 Schmitz, G. 1225 Sim, D. 2223 Schmoeckel, M. 2459 Simbolotti, C. 1233 Schmuki, K. 1226 Simek, R. 1960 Schneider, A. 2066 Simone, S. 804 Schneidmüller, B. 2306, 2310 Sirat, C. 1234 Schoonheim, T. 459 Sivo, F. 1235 Schnoor, F. 1226 Smets, A. 2387 Schramm, G. 460 Smolak, K. 708–709, 887, 2157 Schrör, M. 1305 Smyth, M. 643, 805, 1236, 2003 Schumann, R. 461 Snædal, M. 466, 2217 Schulze, R. 327 Soaje de Elías, R. 1903 Schwab, U. 462 Soares, C. 2360 Schwarcz, A. 307 Soares, A. M. Monge 1825 Schwerdt, J. 463 Sodi, M. 644 Schwindt, J. P. 2315 Solaun Bustinza, J. L. 1459, 2187–2188 Scipioni, S. 782 Soler del Campo, A. 189 Scopello, M. 2538 Solórzano Telechea, J. A. 2319, 2444 Sebastian, R. 1722 Sommar, M. E. 310 Secall, I. C. 2360 Soria, M. 2330 Šedinová, H. 1190 Soriguer, M. 1411 Seebold, E. 464 Sot, M. 2338 Segura González, W. 185–187 Sotinel, C. 560, 2336 Selenetzkij, A. L. 377 Soto Artuñedo, W. 580 Selig, M. 2022 Soto Varela, C. 1983 Semmler, J. 2067 Sousa, A. Conceição de 795 Sen, S. K. 465 Sousa, P. D. Alves de 1922 Sénac, P. 188, 308, 1342, 2301 Souza, N. Matias de 1869, 2415 Serra Abellà, R. 640 Spaggiari, W. 2471 Serrano Peña, J. L. 90 Spevak, O. 1237–1238 Serrano Noriega, R. 1832 Speyer, W. 2158 Serrulla Rech, F. 1832 Spindler, A. 2265 Sevilla Rodríguez, M. 1894 Sprawskiego, S. 2303 Shalev, Z. 696 Springer, M. 2357 author index 363

Spunar, P. 1239 Tente, C. 1475–1476 Squillante, M. 1240, 2159–2161, 2269 Terzoli, M. A. 2449 Stabryla, S. 888–889 Testa, R. L. 531 Stagni, E. 1241 Thier, A. 540, 1923–1924 Staitscheva, E. 467 Thimman, H. 1251 Stancati, T. 796–797 Thollard, P. 1945 Stark, E. 2359 Thoma, L. M. 2266 Stella, F. 1242–1243 Thomas, D. 2 Stengaard, B. 697 Thomasset, C. 2238 Stieglecker, Ma. 2451 Thöny, L. 471 Stiles, P. V. 468 Tischler, M. M. 1252, 2247 Stoehr-Monjou, A. 2162–2164, 2392 Tissoni, R. 2471 Stok, F. 2559 To Figueras, L. 348 Stoppacci, P. 1244 Tomaschek, J. 1253 Storti, C. 347 Tomassetti Guerra, J. Ma. 1412 Stotz, P. 917 Tomaz, R. Ballesteros Pereira 768, Strid, J. P. 469 1254 Strohm, P. 1245 Toncatto, V. 2073 Strube, Ch. 2468 Toro Moyano, I. 1744–1749 Stubjaeer, F. T. 2562 Torra i Bitlloch, J. 769 Sturlese, L. 2344, 2395 Torre, C. 1925–1927 Styka, J. 2165–2176 Torre Menduiña, J. de la 1312 Stylow, A. U. 1673, 2469 Torre-Verdejo, A. Gómez de la 190, Suárez Martínez, P. M. 2071 1691–1693 Suárez Otero, J. 1882 Torró, J. 191 Suárez Padilla, J. 1412 Toupin, F. 1255 Suchan, M. 1246 Townsend, D. 1962 Summers, K. 890 Trakadas, A. 2429 Swanson, A. M. 470 Tratford, N. 2248 Swiggers, P. 2235 Trede, J. 1928 Syed, Y. 392 Treffort, C. 1256–1257 Szerwiniack, O. 1961, 2376 Treitler, L. 1258 Szurawitzki, M. 2460 Tremoleda Trilla, J. 1858 Tremp, E. 1226 Taddei, I. 1247 Trías Calvo, M. 2240 Tagliaferri, M. 2224 Trillmich, W. 1521, 2472 Talbert, R. J. A. 2243 Trisoglio, F. 1259–1260, 2074–2077 Tangari, N. 2540 Trobajo Díaz, A. 1261 Taviani-Carozzi, H. 1248, 2423 Trovato, A. 472–473 Taylor, B. 1249, 2304 Truitt, E. R. 1262 Tedeschi, C. 2388 Tsamakda, V. 2468 Tedeschi, F. 2072 Tsantini, E. 1638 Tedesco, P. 2218 Tuohy, S. 1263 Teeuwen, M. 2242 Türck, V. 698 Teillet, S. 34 Turković, S. 430 Teitler, H. 2177 Turville-Petre, T. 1250 Teixell Navarro, I. 1792 Tuset Bertran, F. 1501, 1518, 1808 Teja Casuso, R. 530, 944, 2272 Tejado Sebastián, J. Ma. 1471–1472, Ubl, K. 349 1520, 2196, 2339 Uhlír, Z. 968 Tejerizo García, C. 22, 1473, 1743, 1857 Unger, R. W. 2243 Tejero, E. 27 Untermann, M. 1522 Téllez Alarcia, D. 891 Unzu, M. 108 Tendero Porras, M. 1474 Urgorri, I. 1787 364 author index

Urso, C. 350, 785 Véronèse, J. 1269 Urso, G. 2491 Veronese, M. 09 Urvoy, M.-T. 498 Viciano i Vives, A. 532 Utrero Agudo, Ma de los Ángeles 311, Vidal, M. 1271 1343 Vidal Álvarez, S. 1525, 1753–1757, Utz Tremp, K. 2245 1802, 1806 Vidal Collazo, M. 700 Valcárcel, V. 2334 Vidal Sànchez, A. 1803 Valdes Fernández, F. 2393 Viegas, C. 1758 Valenzuela, C. 786 Vigil, M. 205 Valenzuela, S. 1447 Vigil Escalera Guirado, A. 192, 315, Vallat, D. 2530 1478–1481, 1526, 1840, 1861 Valle, R. do 699 Vigne, D. 2079 Vallejo Girvés, M. 2200–2201 Viguera Molins, Ma. J. 193–194 Vallori, B. 53 Vijande, E. 2499 Valls, M. 1501, 1518, 1523 Vilar Labarta, S. 1832 Valverde Castro, Ma. del Rosario Vilardell i Fernández, A. 1482 312–313, 918 Vilella Masana, J. 555 Valvo, A. 2506 Villa, R. 1346, 2332 Van den Abeele, B. 2566 Villadongas García, L. M. 1639 Van Acker, M. 2024 Villanueva Fernández, A. 1862 Van Duzer, C. 1264 Villaronga i Garriga, L. 1771 Van Els, A. 892 Villasante, J. M. 1483 Van Ossel, P. 2025 Villaseñor Sebastián, F. 1272, 2377 Van Renswoud, I. 2270 Vinuesa Chao, Ma. 1336 Van Ruler, H. 959 Vivancos Gómez, M. C. 499–500 Van Schoor, M. da Luz 1883 Vizcaíno Sánchez, J. 1454, 1484, 1735, Van Waarden, J. A. 2178–2180 1759, 1824, 2202 Vannier, M.-A. 2320 Vladkova, P. 1347 Vaquerizo, D. 1440, 2333 Vogt-Spira, G. 1273 Varela, T. A. 1344 Von Euw, A. 351 Varela Gómez, D. 1381 Von Moos, P. 1274 Várhelyi, Z. 1991 Vos, N. 2259 Vavra, E. 2477 Vössing, K. 1275 Vaz, J. L. I. 1524 Voykov, I. 1348–1349 Vaz Pinto, I. 1750 Vázquez Álvarez, R. 1477 Wagner, A. 1276, 2265 Vázquez Buján, M. E. 1266 Wagner, F. 1277, 2348 Vázquez Fernández, J. A. 1345 Wagner, N. 475–481 Vázquez Paz, J. 1396, 1703, 1751–1752, Wallis, F. 1113, 2420 1805, 1859 Ward, A. 373 Vecchi Galli, P. 1267 Warntjes, I. 1278 Vega Pato, T. 1605 Waßenhoven, D. 2366 Vega Velasco, F. de la 770 Watts, E. 2391 Végh, J. 1606 Weaver, R. H. 2080 Velaza Frias, J. 893 Weber, D. 817, 2081 Velázquez Soriano, I. 314, 365, 474, Weckwerth, A. 554 1458, 1518, 1607–1610 Weigand, R. K. 1279 Velinova, V. 737 Weijers, O. 1234 Vella, A. 2486 Weinfurter, S. 2458 Veneziani, M. 2539 Weinrich, L. 1280 Ventura, I. 1268 Weinrich, W. C. 665, 2082 Verbaal, W. 2181 Welker, L. 2261 Vergara Ciordia, J. 1270 Wells, Ch. R. E. 482 author index 365

Wells, P. S. 54 Youinou, F. 317 Wendling, F. 1101 Young, B. K. 1992 Werner, H. 1281 White, H. 2182 Zabala Jiménez, C. 1411 Whitmarsh, T. 2545 Zacke, B. 2427 Wickham, C. 1350 Zambon, F. 895 Wieser, V. 2260 Zapata Parra, J. A. 1777 Winsnovsky, R. 2420 Zapata Peña, L. 1459 Witke, C. 894 Zapke, S. 663, 2300 Witschel, C. 2383 Zaragoza i Pascual, E. 583 Wittekind, S. 2230 Zarini, V. 2113, 2185 Wolińska, O. 2462 Zavattero, I. 2453 Wolf, G. 701 Zecchini, G. 1963 Wolff, É. 2183 Zechiel-Eckes, K. 1306–1307 Wolfe, B. 483 Zentner, A. 487 Wolfram, H. 55–56, 484 Zeller, B. 2394 Wood, I. 1283, 2004–2005, 2184 Zierer, A. 2415 Wood, J. 316, 533, 1284–1285, 2203 Zim, R. 2364 Wouters, A. 2235 Zimmerl-Panagl, V. 1287 Wright, J. 485 Zingg, R. 1964 Wright, R. 486, 2529 Zironi, A. 488 Wunderle, E. 1297 Zita Zanichelli, G. 2030 Zozaya Stabel-Hansen, J. 196–197, Xhayet, G. 1286 1760–1762, 1863 Ximénez de Embún Sánchez, T. 1485 Zugravu, N. 2186 Żurek, A. 2026 Yeager, R. F. 2474 Ye’or, B. 195