Hr Si It En De Sadržaj Vsebina|Contenuto|Contents|Inhalt
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
HR SI IT EN DE Sadržaj Vsebina|Contenuto|Contents|Inhalt 4 - 13 UVOD | UVOD | INTRODUZIONE | INTRODUCTION | EINLEITUNG 14 - 23 POVIJEST PARENZANE | ZGODOVINA PARENZANE | LA STORIA DELLA PARENZANA | HISTORY OF THE PARENZANA RAILWAY | GESCHICHTE DER PARENZANER BAHN 25 - 29 PROJEKT PARENZANA | PROJEKT PARENZANA | IL PROGETTO PARENZANA | PROJECT PARENZANA | PROJEKT PARENZANA 30 - 33 PARENZANA DANAS 34 - 35 TUMAČ | LEGENDA | LEGENDA | KEY | ZEICHENERKLÄRUNG 36 - 39 KARTE | ZEMLJEVIDI | MAPPE | MAPS | KARTE 40 - 53 POSTAJE | POSTAJE | STAZIONI | STATIONS | BAHNSTATIONEN TRST, KOPAR, IZOLA, PORTOROŽ, SEČOVLJE | TRIESTE, CAPODISTRIA, ISOLA, PORTOROSE, SICCIOLE; SAVUDRIJA (VALICA) | SALVORE (VALIZZA); BUJE | BUIE; GROŽNJAN | GRISIGNANA; TRIBAN | TRIBANO; ZAVRŠJE | PIEMONTE; OPRTALJ | PORTOLE; LIVADE | LEVADE; MOTOVUN | MONTONA; RAKOTULE | RACCOTOLE; VIŽINADA | VISINADA; VIŠNJAN | VISIGNANO; NOVA VAS | VILLANOVA; POREČ | PARENZO 54- 55 JESTE LI ZNALI… | ALI STE VEDELI … | SAPEVATE CHE...| DID YOU KNOW THAT … | WUSSTEN SIE … Zbog mjestimično grublje podloge, staza je pogodna za MTB bicikle, ali ne i za cestovne i trekking bicikle. Po Parenzani se vozite na vlastitu odgovornost. La pista ciclabile in alcuni punti è sconnessa per tale motivo è adatta solo per le mountain bike e non per le bici da strada e da trekking. La Parenzana è percorribile su propria responsabilità. Opomba: Ker je na nekaterih mestih podlaga groba, je steza primerna za MTB kolesa, ne pa za cestna in trekking kolesa. Po Parenzani vozite na lastno odgovornost. Note: Due to rough surface in some places, the trail is suitable for mountain bikes, but not for road and trekking bikes. Bike riding on Parenzana is at your own risk. Da an einigen Stellen die Fahrbahn ziemlich uneben ist, ist der Radweg zwar für Mountainbikes geeignet, nicht jedoch für Straßen- und Trekkingräder. Die Fahrt auf dem Parenzana Radweg ist auf eigene Gefahr. 3 FOTOGRAFIJE | FOTOGRAFIE | PHOTO CREDITS | FOTOS: JULIEN DUVAL, TZ ISTARSKE ŽUPANIJE, DEJAN HREN DEJAN ŽUPANIJE, ISTARSKE TZ DUVAL, JULIEN FOTOS: | CREDITS PHOTO | FOTOGRAFIE | FOTOGRAFIJE O | CONCEPT AND DESIGN | KONZEPT UND GESTALTUNG: STUDIO SONDA; FOTOGRAFIJE | FOTOGRAFIJE SONDA; STUDIO GESTALTUNG: UND KONZEPT | DESIGN AND CONCEPT | O GRAFIC ALLESTIMENTO E IDEA | OBLIKOVANJE IN KONCEPT | DIZAJN I KONCEPT DOBRILA; DAVOR REDAKTEUR: | EDITOR | REDATTORE | UREDNIK 'EDITORE | FOR THE PUBLISHER | FÜR VERLEGER: NADA PRODAN MRAKOVIĆ; UREDNIK | UREDNIK MRAKOVIĆ; PRODAN NADA VERLEGER: FÜR | PUBLISHER THE FOR | 'EDITORE L PER | ZALOŽNIKA ZA | NAKLADNIKA ZA ISTRIEN; REGION DER FREMDENVERKEHR FÜR VERWALTUNGSBÜRO | REGION ISTRIAN THE OF TOURISM FOR E ŽUPANIJE | ASSESSORATO AMMINISTRATIVO AL TURISMO DELLA REGIONE ISTRIANA | DEPARTMENT DEPARTMENT | ISTRIANA REGIONE DELLA TURISMO AL AMMINISTRATIVO ASSESSORATO | ŽUPANIJE E ISTARSK TURIZAM ZA ODJEL | ŽUPANIJE ISTARSKE TURIZAM ZA ODJEL UPRAVNI HERAUSGEBER: | PUBLISHER | EDITORE | ZALOŽNIK | NAKLADNIK Uvod Parenzana, kraće TPC (Trie- dijela Istre, prevozeći, uz na težnje graditelja da produ- su temelje budućeg projekta ste-Parenzo-Canfanaro) bila putnike, vino i maslinovo ulje že prugu od Poreča sve do Parenzana - Put zdravlja i pri- je uskotračna pruga dugačka Bujštine i Motovunštine, sol iz Kanfanara, gdje bi se spojila s jateljstva. 123,1 km koja je od 1902. do solana Pirana i Sečovlja, istarski važnom prugom za Pulu. 1935. godine povezivala 33 kamen, vapno, ugljen i drvo. Na stotu obljetnicu otvorenja istarska mjesta od Trsta do pruge, pokrenuta je inicijativa Poreča. U današnje bi vrijeme Iako je relativno kratko pro- za svojevrsnu obnovu ove je- prolazila teritorijem Italije (13 metovala, malena je željeznica dinstvene željeznice koja je po- km), Slovenije (32 km) i Hrvat- ostavila neizbrisiv trag u cije- četkom 20. stoljeća povezivala ske (78 km). lome kraju. Uz trasu su ostali ljude i narode. 2002. godine, razbacani karakteristični me- Istarska županija i Upravni U svega 33 godine prometo- đaši i miljokazi s oznakom ki- odjel za turizam, zajedno s vanja, značajno je pridonijela lometara udaljenosti od Trsta Udrugom za obnovu željezni- gospodarskom napretku tog i kraticom TPC koja ukazuje ce Poreč-Kopar-Trst, udarili 4 5 Uvod Parenzana ali krajše TPC (Tri- po njej prevažali potnike, vino TPC, kar kaže na težnje gradi- za obnovo železnice Poreč- este-Parenzo-Canfanaro) je in oljčno olje iz okolice Buj in teljev, da bi progo podaljšali od -Koper-Trst, položila temelj bila 123,1 km dolga ozkotir- Motovuna, sol iz solin v Pira- Poreča do Kanfanara, kjer bi se bodočega projekta »Parenza- na železniška proga, ki je od nu in Sečovljah, istrski kamen, povezala s pomembno železni- na - Pot zdravja in prijateljstva«. 1902. do 1935. leta povezovala apno, premog in les, različne ško progo do Pulja. 33 istrskih krajev od Trsta do kmetijske pridelke. Poreča. Danes bi potekala po Ob stoletnici otvoritve proge teritorijih treh držav: Italije (13 Čeprav je obratovala le dobra je prišlo do pobude, da bi ob- km), Slovenije (32 km) in Hr- tri desetletja, je mala železnica novili to edinstveno železnico, vaške (78 km). pustila neizbrisno sled na celo- ki je na začetku 20. stoletja tnem območju. Vzdolž proge povezovala ljudi in narode. V samo 33 letih delovanja je so ostali razmetani značilni Leta 2002 sta Istrska županija veliko prispevala k gospodar- mejniki in miljniki z oznako ki- in Upravni oddelek za turizem, skemu napredku Istre, ker so lometrov od Trsta in s kratico v sodelovanju z Združenjem 6 7 Introduzione La Parenzana o nella sua forma tribuito notevolmente allo territorio. Lungo la tratta sono è nata l’iniziativa per la rivita- abbreviata TPC (Trieste-Paren- sviluppo economico di questa ancor oggi disseminate diverse lizzazione di questa ferrovia, zo-Canfanaro) fu una tratta parte dell’Istria, garantendo il pietre miliari e cippi di confine unica del suo genere, che all’i- ferroviaria con binario a scar- trasporto di vino e olio d’oliva recanti la distanza da Trieste e nizio del XX secolo collegava tamento ridotto di 123,1 km, dai dintorni di Buie e Monto- la scritta TPC, a dimostrazione persone e popoli. Nel 2002 la che dal 1902. al 1935. collega- na, sale dalle saline di Pirano che l’intenzione dei costrutto- Regione istriana e l’Assessorato va trentatré località istriane, e Sicciole ed ancora di pietra ri era prolungare la tratta che Amministrativo al Turismo, in da Trieste a Parenzo che oggi istriana, calce, carbone e legna, portava da Parenzo a Canfana- collaborazione con l’Associazio- si snoderebbe sui territori di diversi ortaggi e, ovviamente, ro, dove si sarebbe poi ricon- ne per la ristrutturazione della tre stati diversi, Italia (13 km), passeggeri. giunta con l’importante tratta Ferrovia Parenzo-Capodistria- Slovenia (32 km) e Croazia ferroviaria che arrivava sino a Trieste, ha creato le basi per (78 km). Anche se restò in funzione Pola. il futuro progetto Parenzana solo per tre decenni, la picco- - Sentiero della salute e dell’a- Durante i suoi trentatré anni la ferrovia ha lasciato dietro a In occasione del centenario micizia. di attività la ferrovia ha con- se tracce indelebili su tutto il dell’inaugurazione della tratta 8 9 Introduction Parenzana or, in abbreviated wine and olive oil from the bearing an abbreviation of TPC 2002, the County of Istria and form, TPC was a 123,1 km surroundings of Buje and Mo- (Trieste-Parenzo-Canfanaro), its Administrative Department long narrow-gauge railway tovun, salt from the salt-pans which reflects the aspirations of Tourism, in cooperation line, connecting 33 places in at Piran and Sečovlje, Istrian of the builders to extend the with the Association for the Istria between 1902 and 1935, stone, lime, coal and wood and route from Poreč to Kanfanar, Reconstruction of the Poreč- from Trieste to Poreč. Today it various agricultural products. where the railway could con- Koper-Trst Railway, laid the would therefore pass the ter- nect with the important rail foundation for the future pro- ritories of three countries: Italy Although it operated only a line to Pula. ject Parenzana - the Route of (13 km), Slovenia (32 km) and little more than three dec- Health and Friendship. Croatia (78 km). ades, the small railway left an On the centenary of the open- indelible mark on the entire ing of the line, an initiative In just 33 years of operation, area. Along the line, typical arose to restore this unique the railway greatly contributed landmarks and milestones re- railway, which was connecting to the economic progress of mained scattered, marking the people and nations in the be- Istria, transporting passengers, kilometres from Trieste and ginning of the 20th century. In 10 11 Einleitung Die Parenzana, oder kürzer ßen Beitrag zum wirtschaft- Spur im gesamten Gebiet hin- auf, diese einzigartige Eisenbahn, TPC (Trieste-Parenzo-Canfa- lichen Fortschritt Istriens terlassen. Entlang der Strecke die Anfang des 20. Jh. Menschen naro), war eine 123,1 km lange vorweisen, da durch sie der finden sich immer noch typische und Nationen miteinander ver- schmalspurige Eisenbahnstre- Transport von Wein und Oli- Grenz- und Meilensteine, die band, zu erneuern. Im Jahr 2002 cke, die 33 Orte in Istrien von venöl aus der Umgebung von neben der typischen Abkür- haben die Gespanschaft Istrien Triests bis Poreč, zwischen den Buje und Motovun, Salz von den zung TPC (Trieste-Parenzo- und die Verwaltungsabteilung Jahren 1902 und 1935, mitei- Salinen in Piran und Sečovlje, is- Canfanaro) auch die Entfernung für Fremdenverkehr zusammen nander verband. Heute würde trischen Stein, Kalk, Kohle und