HIZ 2006.Pdf
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
HRVATSKI ISELJENI»KI ZBORNIK 2006. Hrvatska matica iseljenika Zagreb, 2005. 1 Nakladnik/Publisher/Editorial Hrvatska matica iseljenika/Croatian Heritage Foundation/ Fundación para la Emigración Croata Zagreb, Trg Stjepana RadiÊa 3 Za nakladnika/For Publisher/Por la editorial Nikola JelinËiÊ Urednica/Editor/Editora en jefe Vesna Kukavica Uredniπtvo/Editorial Board/Consejo Editorial Nikola JelinËiÊ, Vesna Kukavica, Diana ©imurina-©oufek Prevoditelji/Translators/Traductores Neven FerenËiÊ ∑ za engleski/for English/croata ∑ inglés Æeljka LovrenËiÊ ∑ za πpanjolski/for Spanish/para español Lektori/Language Editors/Correctores de estilo Diana ©imurina-©oufek ∑ za hrvatski/for Croatian/croata Kristina BediÊ ∑ za engleski/for English/inglés Lucila Forero-RajkoviÊ ∑ za πpanjolski/for Spanish/para español Fotografije/Photographs/Fotografias Darko Horvat, Ratko Mavar, Æoræi Paro, FAH, Arhiva DTP Micromarket, Zagreb Design Luka GusiÊ Tiskara/Printing-house/Imprenta Denona, Zagreb http://www.matis.hr/zbornik 2 HRVATSKI ISELJENI»KI ZBORNIK 2006. CROATIAN EMIGRANT ALMANAC 2006 ANUARIO PARA LA EMIGRACIÓN CROATA 2006 ISSN 1330-3724 ISBN 953-6525-39-9 Naslovnica Zagreb/Ivan KoæariÊ: Antun Gustav Matoπ Cover Zagreb/Ivan KoæariÊ: Antun Gustav Matoπ Portada Zagreb/Ivan KoæariÊ: Antun Gustav Matoπ 3 4 PREDGOVOR NakladniËka djelatnost u hrvatskome iseljeniπtvu raznovrsna je i pojavljuje se, s tradi- cijom duljom od stoljeÊa, na hrvatskome, engleskome, πpanjolskome, njemaËkome, francuskome i drugim jezicima u tridesetak zemalja svijeta na svim kontinentima. Ta se riznica naπe iseljeniËke pisane rijeËi uspjeπno prezentirala u sklopu ovogodiπnje pre- stiæne Meunarodne izloæbe knjiga Interliber u Zagrebu, pa joj je s pravom pripao najveÊi broj priloga MatiËina godiπnjaka. Izloæba je ponovno otvorila stara nerijeπena pitanja dostupnosti autora iz iseljeniπtva Ëitateljima u Hrvatskoj, ne samo zbog jeziËne barijere meu razliËitim dijelovima nacionalnoga korpusa. Procesi kulturne integracije hrva- tskoga izvandomovinstva i matiËnoga naroda, nakon uspostave hrvatske dræavne neovi- snosti devedesetih godina proπloga stoljeÊa, zasigurno donose svoje plodove, no iselje- niπtvo s pravom oËekuje viπe. Najpoæeljnija je dvosmjerna komunikacija, dakle ne samo ona iz iseljeniπtva prema domovini nego i ona iz domovine prema iseljeniπtvu. Vaæan dio te komunikacije bila je, jest i bit Êe pisana rijeË. Hrvatski iseljeniËki zbornik 2006. sa saæecima na engleskome i πpanjolskome jeziku ima 8 tematskih cjelina, koje se sastoje od 34 samostalna autorska priloga, a ima ele- ktroniËku inaËicu na globalnoj mreæi na adresi http://www.matis.hr/zbornik. Tematske cjeline Znaci vremena, Baπtina, KroatistiËki obzori, Dijaspora, Mostovi, Duhovnost, Znanost, te Nove knjige bogate su raznorodnim tekstovima o naπim uglednim knjiæe- vnicima, glazbenicima i plesnim umjetnicima iz svijeta. Nastavljaju se priËe o vrhu- nskim hrvatskim znanstvenicima koji su, nakon πkolovanja u domovini, ostvarili za- paæenu meunarodnu afirmaciju. Hrvatsko iseljeniπtvo je dalo veliki doprinos uspostavi samostalne hrvatske dræave, pa mu pripada znaËajno mjesto u suvremenoj hrvatskoj povijesti. Povijesne teme iz æivota hrvatskoga naroda u zemlji i hrvatskim zajednicama u svijetu oduvijek su bile prisutne na stranicama naπih kalendarskih knjiga. Ove su ih godine ispisali vrsni struËnjaci po- put dr. Ljubomira AntiÊa, dr. Ivana »izmiÊa, dr. Josipa JurËeviÊa, dr. Josipa ©entije iz Zagreba ili pak povjesniËarke Marije D. Æic iz New Yorka. Knjiæevnik i publicist Marko DekiÊ iz Budimpeπte priredio je opseæni razgovor s dr. Mijom KaragiÊem, predsje- dnikom Hrvatske dræavne samouprave u Maarskoj, koji je stekao bogata iskustva, izgra- dio razgranate druπtvene i kulturne veze s hrvatskim zajednicama u Austriji, Italiji, Makedoniji, Rumunjskoj, »eπkoj, SlovaËkoj, Srbiji i Crnoj Gori pa je izuzetno zani- mljivi sugovornik na temu statusa hrvatskih autohtonih manjina u EU. 5 INTRODUCTION Publishing in the Croatian emigration is varied and appears, with more than a century of tradition behind it, in the Croatian, English, Spanish, German, French and other languages in thirty countries on all continents. This treasury of our emigration’s written word was successfully presented at this year’s prestigious Zagreb Interliber Internation- al Book Fair, earning it the lion’s share of contributions to Matica’s Almanac. The exhi- bition opened again some old unresolved issues of Croatian reader’s access to authors in the emigration, a problem existing not only because of the language barriers present between various parts of the Croatian national corpus. The processes of cultural inte- gration between the emigrant and Homeland Croatian nation, in the wake of the estab- lishment of an independent state in the 1990’s, is certainly contributing its fruits but the emigration justly expects more. Two-way communication is most to be desired. Not only, therefore, communication from the emigration towards the Homeland but also from the Homeland towards the emigration. An important part of that communication has been, is and will continue to be, the written word. The 2006 Croatian Emigrant Almanac with summaries in the English and Spanish lan- guages has 8 thematic sections made up of 34 independent contributions and is avail- able in electronic issue on the World Wide Web at http://www.matis.hr/zbornik. The thematic sections: Signs of the Times, Heritage, Croatian Philology Horizons, The Dias- pora, Bridges, Spirituality, Research and New Books are rich in a wide variety of texts covering eminent Croatian writers, musicians and dance artists from around the world. The saga of top Croatian researchers who have, after completing their education in the Homeland attained noted international affirmation, continues. Croatia’s emigrants made a massive contribution to establishing an independent Croat- ian state earning it a significant place in recent Croatian history. Historical themes from the life of the Croatian nation at home and in the Croatian communities abroad have always been present on the pages of our yearbooks. They have been written this year by capable experts like Ljubomir AntiÊ, Ivan »izmiÊ, Josip JurËeviÊ, Josip ©entija out of Zagreb or by historian Marija D. Æic out of New York. Writer and publisher Marko DekiÊ from Budapest has prepared an in-depth interview with Mijo KaragiÊ, the presi- dent of the Croatian National Self-Government in Hungary, who has gained a wealth of experience and created a wide network of social and cultural ties with the Croatian communities in Austria, Italy, Macedonia, Romania, the Czech Republic, Slovakia, Serbia and Montenegro and is as such an interesting collocutor on the subject of the status of the Croatian indigenous minorities in the EU. 6 INTRODUCCIÓN La actividad editorial de la emigración croata es muy variada y tiene más de un siglo de tradición en el croata, inglés, español, alemán, francés y otras lenguas en treinta países del mundo y en todos los continentes. El tesoro de la palabra escrita por nuestra emigra- ción se presentó con éxito en la prestigiosa Exposición internacional de libros Interli- ber en Zagreb y con razón le perteneció el mayor número de anexos del Anuario de la Fundación para la Emigración Croata. La exposición abrió de nuevo las antiguas y no- resueltas preguntas sobre la accesibilidad de los autores de la emigración a los lectores en Croacia, no sólo a causa de la barrera del idioma entre las diferentes partes del corpus nacional. Los procesos de la integración cultural de los croatas fuera de la patria y el pueblo materno, después del establecimiento de la independencia del estado croata en los años noventa del siglo pasado, seguramente trajeron sus frutos, pero la emigra- ción con razón espera más. Lo más deseable es la comunicación recíproca, o sea, no sólo aquella de la emigración hacia la patria, sino también aquella de la patria hacia la emigración. Un importante papel en esta comunicación fue, es y será la palabra escrita. El Anuario para la Emigración Croata 2006 con resúmenes en inglés y en español, cuenta con 8 unidades temáticas que comprenden 34 anexos de autores independientes y se publicó en forma electrónica en la red global en la dirección de internet http:// www.matis.hr/zbornik. Las unidades temáticas: Los Signos del Tiempo, Herencia, Hori- zontes Croatísticos, Diáspora, Puentes, Espiritualidad, Ciencia y Nuevos Libros son los ricos y variados textos sobre nuestros destacados escritores, músicos y bailarines en el mundo. Continúan los relatos sobre los científicos croatas cumbres, quienes, después de terminar su educación en la madre patria, fueron reconocidos internacionalmente. La emigración croata dio una gran contribución al establecimiento del estado croata independiente así que le pertenece un lugar destacado en la historia contemporánea croata. Los temas históricos de la vida del pueblo croata en el país y en las comunidades croatas del resto del mundo han estado desde siempre presentes en las páginas de nue- stros anuarios. Este año fueron escritos por grandes expertos como el doctor Ljubomir AntiÊ, doctor Ivan »izmiÊ, doctor Josip JurËeviÊ, doctor Josip ©entija de Zagreb y la historiadora Marija D. Æic de Nueva York. El escritor y publicista Marko DekiÊ de Buda- pest presenta su larga conversación con el doctor Mijo KaragiÊ, presidente de la Socie- dad Autónoma Estatal Croata de Hungría sobre sus ricas experiencias y la realización de una amplia red de relaciones sociales y culturales con comunidades croatas en Aus- tria, Italia, Macedonia,