Herprofilering Van De Steenmolenbeek Houthulst Archeologienota 2018F286
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
RAAP België - Rapport 230 Herprofilering van de Steenmolenbeek Houthulst Archeologienota Archeologisch Vooronderzoek Verslag van de Resultaten Bureauonderzoek – 2018F286 Eke 2018 0 Herprofilering van de Steenmolenbeek Houthulst Archeologienota 2018F286 Colofon Titel: Herprofilering van de Steenmolenbeek Houthulst Archeologienota Archeologisch Vooronderzoek Bureauonderzoek – 2018F286 Status: definitief Datum: 30 augustus 2018 Auteur: K. Van Quaethem Projectbegeleiding: M. Van de Vijver Kaartvervaardiging: K. Van Quaethem Projectcode: 2018F286 Raapproject: HOUST01 Erkend archeoloog: RAAP België (OE/ERK/Archeoloog/2016/00154) Bewaarplaats documentatie: RAAP België, Begoniastraat 13, 9810 Eke Bevoegd gezag: agentschap Onroerend Erfgoed RAAP België BVBA Begoniastraat 13 9810 Eke telefoon: 09/311 56 20 - 0498/44 16 99 E-mail: [email protected] © RAAP België bvba, 2018 RAAP België aanvaardt geen aansprakelijkheid voor eventuele schade voortvloeiend uit het gebruik van de resultaten van dit onderzoek of de toepassing van de adviezen. 1 Herprofilering van de Steenmolenbeek Houthulst Archeologienota 2018F286 Inhoudsopgave Inhoudsopgave ........................................................................................................................................ 2 Samenvatting ........................................................................................................................................... 3 1 Inleiding ........................................................................................................................................... 4 1.1 Administratieve gegevens ....................................................................................................... 4 1.2 Kader en aanleiding ................................................................................................................. 6 1.2.1 Aanleiding ........................................................................................................................ 6 1.2.2 Geografische situering ..................................................................................................... 6 1.2.3 Huidige situatie van het projectgebied ........................................................................... 6 1.2.4 Juridische context ............................................................................................................ 7 1.2.5 Geplande werken ............................................................................................................ 9 1.3 Opzet en onderzoeksopdracht .............................................................................................. 11 1.3.1 Opdracht ........................................................................................................................ 11 1.3.2 Randvoorwaarden ......................................................................................................... 11 1.4 Leeswijzer .............................................................................................................................. 11 2 Verslag van resultaten: bureauonderzoek .................................................................................... 12 2.1 Beschrijvend gedeelte ........................................................................................................... 12 2.1.1 Administratieve gegevens ............................................................................................. 12 2.1.2 Archeologische voorkennis ........................................................................................... 12 2.1.3 Onderzoeksopdracht ..................................................................................................... 12 2.1.4 Beschrijving van de strategie & werkwijze van het bureauonderzoek ......................... 13 2.2 Resultaten ............................................................................................................................. 15 2.2.1 Aardkundige gegevens .................................................................................................. 15 2.2.2 Archeologische gegevens .............................................................................................. 23 2.2.3 Historische gegevens ..................................................................................................... 25 2.2.4 Verstoringshistoriek ...................................................................................................... 30 2.3 Archeologisch verwachtingsmodel........................................................................................ 32 2.4 Beantwoorden van de onderzoeksvragen ............................................................................ 33 2.5 Assessment ............................................................................................................................ 35 3 Bibliografie .................................................................................................................................... 36 3.1 Uitgegeven bronnen .............................................................................................................. 36 3.2 Geraadpleegde websites ....................................................................................................... 36 4 Bijlages ........................................................................................................................................... 37 2 Herprofilering van de Steenmolenbeek Houthulst Archeologienota 2018F286 Samenvatting In opdracht van Provincie West-Vlaanderen, Dienst Waterlopen heeft RAAP België een archeologisch vooronderzoek uitgevoerd voor het verkrijgen van een omgevingsvergunning voor het terug in open profiel brengen van een deel van de Steenmolenbeek en het bovenstrooms-stelsel ter hoogte van de Steenstraat en de Schrevelstraat te Houthulst. Het doel van dit onderzoek was na te gaan of er kans is op aanwezigheid van waardevolle archeologische resten. Hierbij zijn gegevens verzameld over aardkundige, archeologische en historisch context van het plangebied. Op basis daarvan is een archeologische verwachting opgesteld en is nagegaan wat de invloed is van de werken op het archeologisch erfgoed en welke maatregelen er dienen te worden genomen in functie van eventueel verder onderzoek van archeologische gegevens. Landschappelijk loopt het traject overheen een gebied dat wordt gekenmerkt door een zandlemige bodem. Enkel in het noorden is mogelijk colluvium aanwezig. Er is geen sprake van een uitgesproken microrelëf. Het plangebied ligt nabij de Molenbeek. De oude, oorspronkelijke loop van deze beek kan niet meer achterhaald worden. De huidige loop wordt gevormd door een aantal perceelsgrachten. Door gebrek aan onderzoek in de omgeving is er weinig archeologische kennis. Wél is er sprake dat de Steenstraat teruggaat op een Romeinse weg. Hiervan kunnen nog resten ondergronds bewaard zijn, zoals grachten of resten van het wegdek. Wegens het ontbreken van een landschappelijk gunstige ligging is de kans op steentijdartefactensites laag. Voor sporensites uit de jongere periodes kan er geen uitspraak worden gedaan Vanaf de late en/of volle middeleeuwen werd het gebied wellicht definitief ontgonnen. De kans op bewoningsporen wordt dan kleiner. Mogelijk heeft het terrein dan steeds als akkerland gediend, dit met uitzondering van twee 19de-eeuwse erven langsheen de Steenstraat. Op basis van het bureauonderzoek kan dus niet uitgesloten worden dat er zich ter hoogte van het plangebied archeologische relicten bevinden. Gezien het projectgebied een smalle strook betreft die zich op huidige perceelsgrenzen bevindt en de geplande bodemingreep het graven van een 3,5m brede gracht is zal verder onderzoek echter nagenoeg geen potentiële kenniswinst inhouden. Enkel het deel naast de Steenstraat kan resten van een Romeinse weg bevatten. Een opvolging van de werken langs de zone van de Steenstraat wordt daarom noodzakelijk geacht. Voor de andere zones worden geen verder maatregelen voorzien. 3 Herprofilering van de Steenmolenbeek Houthulst Archeologienota 2018F286 1 Inleiding 1.1 Administratieve gegevens • Projectcode agentschap Onroerend Erfgoed: Voor elke fase van vooronderzoek is een projectcode bekomen bij het agentschap Onroerend Erfgoed. Deze projectcode is op alle documenten van het vooronderzoek, registratie, verpakking van vondstenmateriaal en verpakking van stalen aangebracht. 2018F286 bureauonderzoek • Onderzoekskader: opstellen van een archeologienota voor de aanvraag van een omgevingsvergunning voor stedenbouwkundige handelingen • Erkend archeoloog: RAAP België (OE/ERK/Archeoloog/2016/00154) • Naam plangebied en/of toponiem: Steenmolenbeek Houthulst • Adres: Schrevelstraat 1, Steenstraat z/n • Deelgemeente/Gemeente: Klerken, Houthulst • Provincie: West-Vlaanderen • Kadastrale gegevens: Houthulst, Afdeling 3, Sectie B, nummers: 0033, 0044D, 0044E, 0044F, 0044G, 0047A, 0047B, 0048E, 0049, 0050, 0051, 0052D, 0063A, 0065A, 0080, 0081C, 0087C, 0087D, 0088, 0090, 0106 en 0107. • Oppervlakte betrokken percelen: 81 291 m² • Oppervlakte plangebied: 9 751 m² • Oppervlakte geplande bodemingrepen: 9 751 m² • Bounding box in lambertcoördinaten (X/Y): zuidwest: X45624.5 Y188055.4 noordoost: X46058 Y188289 4 Herprofilering van de Steenmolenbeek Houthulst Archeologienota 2018F286 Figuur 1: Topografische kaart met projectie van het plangebied (bron: Openstreetmap). Figuur 2: Projectie van het plangebied op het kadasterplan met aanduiding van de betrokken perceelsnummers (bron: Grootschalig Referentiebestand Vlaanderen,