<<

Index

Bearbeitet von Anna Gutgarts

Abraham ben David von Posquières 20, 193 Babylonien 17, 19 Abravanel, Familie 62 Badoer, Giacomo 33, 34 Abulafia, Anna Sapir 12 Bait leAniim 149 Abulafia, David 64 Balduin, Erzbischof von Trier 131, 132 Adolf I., Erzbischof von Mainz 160, 161 Balthasar von Meißen, Landgraf von Thürin- Afrika 50, 58–60, 184 gen 134 Aguna 171, 175 Banken 5, 7, 55, 65, 67, 68, 70–75, 77–81, 83, Ägypten 19, 31, 38, 39, 45, 47, 49–51, 184 92, 107, 125, 202 Akkon 38 Barcelona 20, 57 al-Andalus 50 Bardi, Firma 107 Albrecht II., Herzog von Österreich 160, 161 Barzen, Rainer 210 Albrecht IV., Erzbischof von Magdeburg 133 Basel 170, 197, 203 Alexander III., Papst 14 Basil von Caesarea 7 Alexander IV., Papst 95 Baumwolle 60, 61 Alexandrien 22, 27, 30–32, 38–40, 42–45, 47, Bayern 106, 190, 191, 198, 200, 201, 209 68, 168 be-amanah 193 Alfonso von Aragon 53, 60 Beit Ospisanchiah 149 al-Mahdiyyah 50 Belvedere (Kreta) 28, 32 Almosen 140, 143, 146 Benjamin von Tudela 33, 35, 85 Alpen 103, 107, 125, 127, 192 Bern 98, 169, 170 Amalfi 51, 52 Bernardino von Siena 83-85 Ambrosius von Mailand 7, 8 Bernhard von Clairvaux 13 Amtsbuch 198 Bernhard von Sachsen, Herzog 128 Andernach 160, 197 Berthold, Bischof von Bamberg 132 Andreas II., König von Ungarn 123 Berufe: Andronicus II., byz. Kaiser 33, 64 – Alchemist 208 Andros 36, 38 – Arzt, Ärztin 36, 41, 44, 46, 53, 56, 58, 59, angaria 60 69, 76, 78, 80, 166, 195, 209 – Siehe auch corvée – Bäcker 207 Antonio Marmora 85, 86 – Bankier, Geldleiher, Finanzier passim Antonio Venier, venez. Doge 86 – Dienstbote 154, 204–205 Apulien 40, 52, 54, 55 – Färber 29, 35, 36, 57, 76, 80, 85, 208 Aragon 50, 53, 57, 64, 200 – Finanzbeamte 121, 124, 128, 131, 133, 134 Arba’a ha-Turim 21 – Fischer 58 – Siehe auch – Fuhrmann 76 Armenfürsorge, Armenkasse 139–152 – Gastwirt 68, 76 Ascher ben Jechiel 178 – Gerber 33–35, 57, 65, 76, 90 Aschkenas 66, 76, 77, 83, 121, 139, 141, 142, – Glaser 208 144, 146, 148, 151–153, 159, 167, 176, 184, – Goldschmied 56, 57, 76, 81, 207 187, 207 – Handwerker 49, 51–53, 56, 58, 61, 62, 75, Ashtor, Eliyahu 68 76, 80, 190, 194, 197, 204, 207, 208 Assisi 100, 101 – Hebamme 166 Augsburg 149, 173, 202 – Hofmeister 130 Augustinus, Bischof von Hippo 7 – Hutmacher 76 Avicenna 80 – Ingenieur 208 Avignon 101, 107 – Kammergraf 129

SS.211-218_Index_Toch.indd.211-218_Index_Toch.indd 211211 009.09.20089.09.2008 16:42:4716:42:47 UhrUhr 212 Index

– Kaufmann 28, 30, 32–34, 36, 38–42, 49–52, Chatam, Chatima 165 54, 56, 58–61, 68, 69, 75, 76, 84, 90, 91, 95, Chevrot (Bruderschaften) 144 103, 104, 106–108, 114–116, 125, 181, 183– Chios 26, 36, 37, 39–42, 44–46 189, 192, 203 Cluny 13, 94 – Koch 76 Cölestin III., Papst 14 – Makler, Maklerin 43, 178, 203 Cohen, Boaz 4 – Maurer 36 Cohen, Jeremy 12 – Münzer, Münzmeister 123, 124, 127, 128, collegancia (Kontrakt) 44, 45 130, 134, 137,189 commenda 186 – Papiermacher 76 condotta 67, 73, 76, 79–81, 83, 92 – Pfandleiher 53, 82, 105, 106 Coron 35, 39, 68 – Salzsieder 208 corpus iuris civilis 9 – Schiffszimmermann 37 corvée 60, 61 – Schlachter, Fleischer 34, 57, 76, 204, 209 – Siehe auch angaria – Schmied 36, 57 Cosmas von Prag 129 – Schreiber 76 custodia 87 – Schuhmacher 36 Cyrenaica 58, 61 – Schwertfeger 208 – Spielkartenmacher 208 Darlehen 27, 30, 32, 33, 39, 40, 43–46, 54, 55, – trapezites (Geldleiher) 2 57, 60, 67, 68, 71–75, 80–82, 84, 87, 88, 94, – Vicedominus 129 95, 99–101, 103, 105, 106, 109–113, 115, – Weber 76 133, 154, 158–162, 176, 185, 186, 189–194, – Zimmermann 57 196–203, 206 – Zöllner, Zollpächter 122, 124, 125, 127, 21 129, 130, 132, 135 David Steuss 160 Bet Din 171 De regimine Judaeorum 52 Bibel 2, 3, 17–22, 94, 174, 186 Decretum Gratiani 7 – Siehe auch glossa ordinaria 2 Deutschland 11, 22, 53–55, 64, 76, 91, 94, Bibles Moralisées 13 106–108, 115, 122, 127, 130, 136, 146, 150, Bingen 132, 160, 197–202 159, 170, 181–183, 188, 190, 192, 194–197, Birgitta von Schweden 167 200–205, 208–210 Blutbeschuldigung 172 dienchelele 59 – Siehe auch Ritualmordprozeß Dietrich, Erzbischof von Mainz 162, 165 Böhmen 129, 130, 135, 165, 203, 208, dinej de-malkhuta dinej 172 Bologna 3, 78, 100 Dominikaner 38 Braunstein, Philippe 79, 80 Duby, Georges 12 Bresc, Henri 51, 55, 56, 58 Bruno, Bischof von Olmütz 130 ebraiké – siehe Judenviertel Buch der Frommen – siehe Sefer Hasidim Edgar, König von England 94 Buchdruck 53, 54 Edward III., König von England 191 Buchführung 104–108, 110–116, 131, 158 Einlager 193, 198 Burgund 13, 100, 103, 104, 108, 109 Eisengüter 91 Byzanz 25, 26, 47, 57, 64, 76, 92, 184 Elia von Prag 171 Elieser ben Joel ha-Levi 176 Cahorsinen 125, 192 Elieser ben Nathan von Mainz 98, 99, 189 cambium maritimum 44 Eliezer von Metz 97 Candia 27–30, 32, 34–46, 68, 75, 76 Elsaß 101, 203 Canea 28, 32, 34, 36, 37, 68 Emanzipation 85, 205 Capodistria 83, 84 Emigration 42, 50, 52 Carlebach, Elisheva 156 England 59, 60, 64, 93, 94, 96, 98, 105, 107, Carpi, Daniel 63 128, 159, 191, 200 Carrara 69, 77 Ephraim bar Jacob von Bonn 193 Champagne 99, 107 Erasmus 3, 6

SS.211-218_Index_Toch.indd.211-218_Index_Toch.indd 212212 009.09.20089.09.2008 16:42:4816:42:48 UhrUhr Index 213

Erbe, Erbschaften 77, 144, 147, 157, 162, 194, Geldstrafe 29, 39, 53, 79, 94, 105, 145, 147 197 Geldwechsel 103 Erice 56, 57 Geleitbrief 173–174 Esch, Arnold 169 Genizah von Kairo 49, 50, 59, 61, 184 Este 78, 80 Genua 26, 30, 39–42, 44, 46, 47, 49–51, 57–59 Euböa 35, 36, 38, 43, 45 Gerberei 58, 90 exempla 93, 94, 97, 143 Gerhard, Bischof von Schwarzburg 133 Exkommunikation 130 Germania Judaica 134, 184 Export 28–30, 34, 37, 38, 42, 45, 50, 53, 58, Gershom ben Jehudah, „Licht des Exils“ 22, 61, 88 98, 181, 182, 184, 185, 205, 207 Gesela de Malkhuta 172 Färberei 35, 36, 40, 50–52, 54, 57, 58, 182 Get (Scheidungsbrief) 175 Feltre 63, 74 Getreide 40, 59 Ferdinand I. von Neapel (Ferrante) 53–55 Gilden, Zünfte 82, 83, 187, 203, 204, 208 Ferdinand II. von Aragon 55, 61 Giovanni di Capestrano, Fra 52, 136 55, 73, 78 Giovanni Soranzo, venez. Doge 38, 64 Fichtenharz 105 Girona 20, 105, 115 Florenz 54, 106 giudecca – siehe Judenviertel Francesco Foscari, venez. Doge 65 Glanz, Rudolf 139 Francesco I il Vecchio (Francesco Carrara, il glossa ordinaria – siehe Bibel Vecchio) 69 Görz 125–131, 135, 173 Francesco II Novello (Francesco Novello Gold 42, 50, 185, 191, 193, 194, 199, 200, 208 Carraresi) 69 Goldene Bulle 88, 123 Franche-Comté 103, 109, 115 Gratianus 3, 11, 12 Franken 202, 203 Grayzel, Solomon 14, 93 Frankfurt am Main 150, 161–163, 173, 178, Gregor I., Papst 95 189, 195, 198, 201, 202, 204, 207–209 Gregor X., Papst 130 Frankreich, Zarfat 11, 13, 18–21, 59, 64, 105, Gregor XI., Papst 133 107, 111, 125, 144, 145, 150, 187, 191, 193, griparia 30 200, 205 Gross Schaefer, Arthur 5 Franziskaner 66 Grossman, Avraham 176 Friaul 74, 124, 159 Friedrich II., Deutscher Kaiser und König von Habsburg 136, 137, 160 Sizilien 51, 52, 58, 64, 122 Halacha 2, 18, 51, 139, 142, 156, 172, 175–180, Friedrich III., Deutscher Kaiser 162, 163 186, 195, 205 Friedrich III., König von Sizilien 57 Hamburg 108, 132 Friedrich III., Erzbischof von Köln 133 Hanau (Grafschaft) 161 Friedrich, Bischof von Thur 190 Handel passim Friesach 132, 158 Hanse 108 Funduq, fondaco 42 Hatra’a 179 Funkenstein, Amos 12 Häute 50, 54, 91 Haverkamp, Alfred 144 Gabai (Kassenwart) 142 Heidelberg 133, 134, 203, 210 Gamoran, Hillel 4 Heinrich III., Erzbischof von Mainz 132 Gelber Fleck 85, 87, 88 Heinrich IV., Deutscher Kaiser 205 – Siehe auch rotella rossa Heinrich, Bischof von Breslau 130 Geldleihe 37, 43, 45, 46, 48, 51–54, 57, 59, 60, Heinrich, Herzog von Kärnten und Graf von 79, 82 , 84, 88, 92, 112, 113, 116, 154, 155, Tirol 126 161, 176, 179,184, 185, 188–192, 194–198, Hekdesch 151, 152 201, 202, 207, 208, 210 Henri von Blois 94 – Kunden 80–82, 100, 109, 111–112, 185–186, Henry III., König von England 93, 159 190–191, 196–198 Herem ha-yishuv 187 – Siehe auch Wucher Herman von Scheda – siehe Jehudah von Köln

SS.211-218_Index_Toch.indd.211-218_Index_Toch.indd 213213 009.09.20089.09.2008 16:42:4816:42:48 UhrUhr 214 Index

Hieronymus 2 Joseph Kimhi 18 Hilchot Zedaka 142 judaisare 13 Hofjude, Hofjudentum 131, 132, 138, 203 Judei antiqui 39, 54 Horowitz, Elliot 140 Judenbischof 133 Hospital 140, 141, 148–152, 209 Judenbuch 196 Hospitalerorden 39 Judenviertel: – ebraiké 77 Ibrahim ibn Jacub 208 – Ghetto 61, 89, 90 Import 27, 30–34, 37–40, 42, 50, 58, 91 – giudecca 59, 60, 77 Indien 49–51 – iudaica, judaiche 77, 89 Innozenz III., Papst 14 – mons Iudeorum 89 Innozenz VII., Papst 78 Justinian, byz. Kaiser 9, 10 Investitionen 45, 47, 48, 56, 57, 71, 78, 79, 89, 115, 188 Kairo 184 Isaak ben Moshe Or Sarua von Wien 142 Kalabrien 52, 101 Isaak ben Samuel von Dampierre 99 Kampanien 95, 101 Isaak von Monschau 133 Kammergrafen 128, 129 Isabella I. von Kastilien 55 Kammerknechtschaft der Juden 64, 65 Isak von Lienz 125 karimi 51 Israel – siehe Land von Israel Karl III. von Durazzo, König von Neapel 86 Israel ben Joel Susslin 150 Karl IV., Deutscher Kaiser 131 Israel Bruna 171 Karl V., Kaiser 61 157, 162, 167, 168, 171, 172, Karl der Große, Kaiser 9, 11 174, 175, 178, 179 Karl von Anjou, König von Neapel 53 – Siehe auch Terumat ha-Deschen Kärnten 91, 124, 132, 203 Isska 11, 186 Kaschrut 28, 32, 39, 46, 47, 76, 156 Istrien 74, 83, 124, 125 – Fleischer 57, 204, 207, 209 Italien 13, 16, 31, 42, 47, 49, 51–57, 59, 61, 62, – Käse 26, 27, 29, 30–32, 50, 60 69, 99–101, 106, 111, 124, 125, 136, 141, 184, – Wein 26–28, 30–32, 47, 57, 203, 206, 207 186, 195, 203 Kaspisches Meer 41 iudaica – siehe Judenviertel Kastilien 59, 62 Katalonien 45, 49, 50, 56–59, 61, 105, 111 Jacob, Erzbischof von Gnesen 97 Katz, Jacob 5 Jacob Ben Asher 21, 22 Keil, Martha 201 – Siehe auch Arba’a ha-Turim Ketubba 157, 178, 179 Jacob Molin (Maharil) 157, 166, 167 Khalaf bar Ya’akub ha-Sefardi 50 Jacob Tam 19, 97–99 Kirschenbaum, Aaron 4 Jacob von Padua 171 Klosterneuburg 159, 160 171 Koblenz 149, 189, 204 Jacoby, David 63 Köln 131, 133, 149, 182, 185, 189, 192, 195, Jehudah ha-Cohen 182 201, 202 Jehudah von Köln 189, 193 Kohen 175, 178 Jemen 49–51, 61 Konrad IV., Erzbischof von Salzburg 191 Jerusalem 167, 168, 174, 209 Konsortien 124, 158, 191, 206, 208 Jeschivah 76, 153, 162 Konstantin XI., byz. Kaiser 31 Jichud 176–179 Konstantinopel 25, 27, 30, 33, 35, 39, 41–45, Joanna I., Königin von Neapel 52 47, 64, 77, 96 Joanna II., Königin von Neapel 52 Konstanz 106, 111, 161, 198, 202, 203 Joel ben Yitzhak ha-Levi von Bonn 189 Konstitutionen von Melfi 51 Joseph bar Yitzchak 171 Kontrakte 2, 5, 7, 10–12, 20, 22, 27–30, 32, 34, Joseph ben Moses 207 40, 44, 56, 77, 83, 88, 192, 193, 196, 201 Joseph Caro 21 Konversion, Konvertiten 8, 52, 59, 60, 129, Joseph Colon 195 189, 209

SS.211-218_Index_Toch.indd.211-218_Index_Toch.indd 214214 009.09.20089.09.2008 16:42:4816:42:48 UhrUhr Index 215

Konzile, Konzilsbeschlüsse: Mallorca 40, 42, 57 – Basel 136 Malta 49, 58–61 – Lateran 51 Mamlukken 43 – Lateran IV. 15, 121 Manuel II., byz. Kaiser 41 – Lyon II. 15, 132 Maona von Chios 40, 44 – Toledo III. 121 Marcus, Ivan 96 Korallen 60 Margaret Kempe 167 Korfu 39, 76, 83, 85–92 Marino Sanudo 66, 67 Korinth 36, 44 Marlowe, Christopher 60 Krain 124, 125 Marokko 61 Kredit 27, 43–45, 49, 52, 54, 61, 67, 72, 73, 95, Marseille 105, 107, 111, 115 101, 105, 108, 110–113, 116, 148, 160, 177, McLaughlin, Terence P. 6 188, 190–193, 195–202, 204, 206, 210 mechila 177 Kreta 26–32, 34, 37–39, 42–48, 63, 68, 69, 75, medinot ha-yam 183, 184 92 Medizin 53, 59, 80, 182, 209 Kreuzzüge, Kreuzfahrer 13, 25, 26, 51, 132, Meinhard VII., Graf von Görz 173 142, 167, 185, 190, 193, 206 Meir ben Barukh von Rothenburg 145, 146, Kriegel, Maurice 5 148, 151, 206, 207 Krim 42 Melfi – siehe Konstitutionen von Melfi Mellinkoff, Ruth 12 Ladislaus, König von Neapel 52 Menachem Merseburg 156 Lanciano (Messe) 55 Mendikanten 15 Land von Israel 184 Meschullam ben Menachem 168 Landwirtschaft 26, 35, 56, 58, 60, 88, 89, 113, Meschullam von Volterra 85 114, 186, 188, 189, 191, 201, 205–207 Mesopotamien 19 lapidatio 87, 88, 92 Messe 55 Lateinische Romania 25, 26, 47, 68 Messina 57, 59 Leopold V., Herzog von Österreich 128 Mestre 67, 72, 73, 76, 82 Lepröse, Leprosorien 150, 210 métayage 113 Levante 45, 51 Metz 131, 205 Levi Ben Gershom 21 mezzadria 56, 60 Levine, Aaron 4 Michael VIII. Palaeologus, byz. Kaiser 33 Liga von Cambrai 66, 74 Midrash 17 Lipton, Sara 12–14 Midrash Sifre 18, 20, 22 Litauen 137 165 Loeb, Isidore 103 Minoritenpredigt 71, 83 Lombardei, Lombarden 78, 103, 109, 114, Mishna 2, 17–19 116, 125, 192, 194 Mishneh Torah 20 London 93, 107, 170 Mitgift 77, 157, 197 Lopez, Roberto 4 Mittelmeer 25–27, 29, 32, 34, 37, 42, 44, Lothar III., Deutscher Kaiser 189 46–52, 57, 64, 184, 188 Louis VII., König von Frankreich 13 Modon 35, 36, 39, 68 Ludwig I., Landgraf von Kassel 208 Möschter, Angela 70 Lyon 15, 107, 111, 113 Monselice 67, 78 Montagnana 67, 78 Maarufiya 186, 187, 193 Montauban 107, 111 Magdeburg 132, 133, 203 Mosche Minz 162, 176, 195 Maghreb 60 Mosche von Tarvis 171 Mähren 129, 130, 165, 203 Moselzoll 131, 160 Mailand 73, 75 Moses ben Jakob Bonenfant 160 Mainhard IV., Graf von Görz-Tirol 124 Moses 19–22, 142 Mainz 22, 131, 132, 142, 150, 172, 173, 181, Moses Nahmanides 20, 21 182, 185, 189, 191, 195, 197, 201, 202, 206, 209 Münze 124, 126, 128–130, 134, 136, 188

SS.211-218_Index_Toch.indd.211-218_Index_Toch.indd 215215 009.09.20089.09.2008 16:42:4916:42:49 UhrUhr 216 Index

Münzwesen: Peloponnes, Peloponnesus 25, 35, 37, 46 – Dukaten (ducats) 34, 39, 43–45, 47, 53, 69, Penslar, Derek 4 71–75, 77–80, 82, 84, 89 Pera (Konstantinopel) 30, 33, 40–42, 44 – Florin 100, 101, 191 Perugia 69, 70 – Gulden 158–163, 170, 198, 202, 203 , Firma 107 – hyperper 29, 31, 38, 39, 42–44 Pest 68, 135, 141, 149–151 – Lira 81 – Siehe auch Verfolgung – Mark (marks) 98, 128, 158, 159, 174, 191 Peter der Kantor 13 – perperi 91 Peterborough 94 – Pfund (österreichisch und deutsch) 132, 159, Petrus Venerabilis 13, 94, 95 160, 164, 165, 167 pezzaria 82, 83 – Pounds (englisch und französisch) 94, 100, Pfand, Pfandleihe 52, 61, 67, 72–75, 77, 80–84, 109, 112, 113, 159 88, 92–95, 98–101, 106, 113, 123, 131–133, – Schilling 101 160, 177, 178, 185, 186, 190, 191, 193–195, Mytilene 40, 41 198, 199, 201, 203 Philipp von Schwaben, Deutscher König 189 Nahmanides – siehe Moses Nahmanides Philippe IV. le Bel, König von Frankreich Narbonne 18, 21, 107, 113 109 Natan ha-Lewi 161 Philippe V. le Long, König von Frankreich Neapel 32, 52–55, 61, 62, 64, 101 104 Nederman, Cary 6 Philippe Augustus, König von Frankreich 95 Negroponte 34–39, 42, 44, 45, 68 Piove di Sacco 66, 67, 69, 70, 78, 80 Nicholas IV., Papst 100 Piraten 37, 38 Nida 157 Pisa 44, 50 Niederlande 182, 209 Podiva 129, 130 Nigel, Bischof von Ely 94 Polen 128, 137, 182 Nikolaus von Kues, Kardinal 136 62 Noonan, John Thomas 6 Prag 129, 144, 171, 182, 202–204, 208, 209 Normannen 50, 51, 58 prizut 177, 179 Nürnberg 108, 111, 115, 140, 149, 150, 171, Provence 107, 186 197, 198, 202–204, 208 – Nürnberger Memorbuch 151 Raschi 156, 179, 184, 185 Rav Hiyya 19 Obadiah von Bertinoro 58 Rav Huna 19 Odo von Sully, Bischof von Paris 96 108, 113, 149, 159, 163, 164, 166, Österreich 128, 130, 155, 159, 160, 163, 170, 167, 183, 186, 195, 202, 203, 205 183, 197, 200, 202, 203, 206 rescha 179 Officium provisionis 40 , Responsenliteratur 11, 97, 143, Oldrado de Ponte 38 144, 146, 182, 184, 185, 187, 189, 206, 207 Olivenöl 60 Rethymno 29, 31, 32, 43, 45, 68, 69 ona’a 11 Reuter, Timothy 168 Ornstein, Richard 4 Rhein 131, 132, 142, 145, 150, 182, 189, 191, Otto, Abt von Zwettl 159 209 Otto, Bischof von Würzburg 128 Rheinland 94, 146, 192, 203 Ottomanen 33, 35, 40, 42 Rheinzölle 131, 132 overet al dat 178, 179 Rhodos 30, 39, 45 Richard Löwenherz, König von England 128 Padua 59, 63, 66, 68, 69, 72–74, 77–82, 92, 159 Ritualmordprozeß 164 Palästina 17, 21 – Siehe auch Blutbeschuldigung Palermo 50, 51, 57–59 Robert de Chesnay, Bischof von Lincoln 94 parasha 111 Roger II., König von Sizilien 51, 52 parnassim, parnesset 156, 164 Rom 55, 209 Patras 45, 46 Roover, Raymond de 6, 116

SS.211-218_Index_Toch.indd.211-218_Index_Toch.indd 216216 009.09.20089.09.2008 16:42:4916:42:49 UhrUhr Index 217

Roscher, Wilhelm 4 Silber 54, 128, 185, 191, 193, 194, 199, 200, rotella rossa 60 208 – Siehe auch gelber Fleck Silvestri, Alfonso 52 Rotes Meer 50 Simcha ben Schmuel von Speyer 176 Roth, Cecil 85 Simlin von Triest 171 Rothenburg ob der Tauber 150 Simon Katz von Mainz 162 Rougemont, Familie 112, 113, 118 Simonie 9, 10, 13 Rovigo 63, 78 Sizilien 30, 40, 45, 49–51, 54–62, 64, 184 Rubin, Miri 12 Sklaverei, Sklaven, Sklavenhandel 57, 58, 64, Runtinger, Familie 108, 113 66, 182, 205 Ruprecht I., Pfalzgraf 134 societas terre 44 Ruprecht, Deutscher König 196 Solomon ben Adret von Barcelona 20, 21 Rußland 183 Soloveitchik, Haym 4, 11, 12 Sombart, Werner 4 Saadja bar Morenu ha-Raw Elieser 165 soprabondanza 82 Sabbath 204 Spanien, Spanier, Iberien 18, 49, 50, 53, 54, Sahara 50 62, 104, 144, 184 Salman Segal 171 – Siehe auch Sepharad Salzburg 132, 191 Speyer 142, 150, 185, 202, 205 Sankt Oswald 94 Spoleto 100–102 Sant’Alberto da Trapani 59 Stato da mar 63, 74, 83, 89, 92 sarsarut 178 Steiermark 91,162, 165, 170, 203 Sassaniden 19 Stephen, König von England 94 Savoyen 101, 127, 135 Stephen Langton 93 Schadennehmen 192 Steuer, Besteuerung 31, 33, 37–39, 53, 54, 56, schitufe sima 179 61, 65, 67, 68, 70–75, 84, 87–89, 136, 151, Schlesien 130 156, 159, 163, 164, 172, 188, 192–197, 204, Schöffenbrief 199 206, 210 Schöffenkrieg 133 Stieldorf, Andrea 165 Schuldentilgung 136, 160, 165, 197, 202, 203 Stow, Kenneth 4 Schulz, Knut 153 Straßburg 202, 208 Schwab, Moïse 105 Straubing 106, 111, 190, 194 Schwabenspiegel 123 strazzaria 82 Schwarzes Meer 33, 34, 41, 47 Stromer, Wolfgang von 106 Schweiz 98, 209 Synagoge 58, 133, 145, 167, 204 Sciacca 59, 60 Syrakus 50, 59–61, 63, 65, 70–74, 76, 77, 82, scribania vegetum Judeorum Venetorum 31 84, 92, 159 Sefer ha-Berit 18 Szende, Katalin 155 Sefer ha-Dinim 182 Sefer Hasidim 93, 97–99, 143, 148, 149, 174, Takkanot 142, 145, 147 189, 209 2, 10, 17–20, 156, 172, 175–178, 184, Sefer Or Sarua 142 186 Sefer Yere’im 97 Tausch 41, 54, 91 Seide 35, 36, 52, 57, 60, Terraferma 63, 67, 70, 73–77, 79, 83, 88, 89, Sepharad 142, 176, 184 91, 92 – Siehe auch Spanien Tertullian 122 Shatzmiller, Joseph 5 Terumat ha-Deschen 179 shofaroth 30, 208 – Siehe auch Israel Isserlein Shulhan ’Arukh 21 teschuwa 178 Siems, Harald 10 Textil, Handel und Erzeugung 40–42, 50–52, Siena 78, 107 55, 57–61, 81, 91, 100, 103, 107, 108, 111, Sigmund, Deutscher Kaiser 161 113, 114, 182 Signoria 73, 74 Theben 35, 36, 51

SS.211-218_Index_Toch.indd.211-218_Index_Toch.indd 217217 009.09.20089.09.2008 16:42:4916:42:49 UhrUhr 218 Index

Thessaloniki 26, 35, 37 Wein – siehe Kaschrut Thomas von Aquin 51, 52 Weingort, Abraham 4 Tirol 127, 135 Wenninger, Markus 189 Toaff, Ariel 100 Wenzel, Deutscher König 197, 209 Toch, Michael 71, 106, 154 Werdenberg 202 Todeschini, Giacomo 184 Westgotenreich 121 Toledo 21, 121 Wettinger, Godfrey 60 Torah 111, 164, 174, 207 Wien 122, 124, 128, 150, 159, 164, 202, 206 Tosafot 156, 176, 179 Wiener Gesera 179 Tosefta 17 Wiener Neustadt 150, 155, 162, 163, 168, 175 Toskana 49, 52, 55, 57, 58, 59, 125 Winchester 94, 159 Tovei ha-Ir 147 Wladislaw I., Herzog von Böhmen 129 Trachtenberg, Joshua 12 Worcester 93, 96 Trani 52 Worms 142, 150, 182, 185, 204, 208 Trapani 50, 56, 59, 61 Wucher, Wucherer, usura 1–16, 52, 55, 56, 59, Trier 96, 131, 132, 142, 145, 150, 191 70, 74, 75, 83, 101, 144, 188, 191, 196, 199, Triest 63, 159, 174 200, 204 Tripoli 59, 61 Würzburg 149, 191, 195 Tunesien 49, 50, 59, 61 Türken 4, 34, 41, 74 Xenodochein 149 Tyrus 37, 38 Ximenes d’Urrea, Vizekönig 59

Ulm 150, 202 Yoreh Deah 21, 22 Umbrien 55, 100 – Siehe auch Arba’a ha-Turim Ungarn 123, 128, 129, 155, 182, 185 Yuval, Israel 140 Unternehmer 28, 29, 33, 187, 207, 208 Urban V., Papst 101 Zadikim 166 Zarfat – siehe Frankreich 59, 96 zedaka 139–142, 144, 147, 151, 152 Venedig 7, 26, 27, 29–35, 37–46, 48, 50, 54, 55, Zehnt 15, 146, 147 63–69, 71–78, 81, 82, 86, 88–92, 183 Zeldes, Nadia 55 Veneto 63, 83, 84 Zins, Zinsen, Zinssätze 32, 44, 51, 53, 54, 59, Verfolgung 135, 141, 149–152, 187, 189, 203 67, 71, 72, 74, 75, 80, 82, 84, 88, 112, 113, Verona 63, 64, 72, 82 130, 134, 162, 185, 186, 189, 190, 192, 195, Verpfändung – siehe Pfand 199, 200, 207 Vertreibung 55, 57, 58, 67, 71, 73, 88, 105, Zionismus 205 109 zniut 167, 180 Vesoul 103–105, 107–116 Zoll 122–133, 135, 137, 138, 172 Vicenza 63, 74, 78, 79, 82, 83 Zwangstaufe 179 Villach 125, 132 Zypern 30, 40, 44, 45 Vivelin der Rote 191

SS.211-218_Index_Toch.indd.211-218_Index_Toch.indd 218218 009.09.20089.09.2008 16:42:5016:42:50 UhrUhr