Jilid I Hari Selasa gil, 89 1 15hb November, 1983

MALAYSIA

PENYATA RASMI PARLIMEN PARLIAMENTARY DEBATES

DEWAN RAKYAT HOUSE OF REPRESENTATIVES

PARLIMEN KEENAM Sixth Parliament

PENGGAL PERTAMA First Session

KANDUNGANNYA

JAWAPAN-JAWAPAN MULUT BALI PERTANYAAN-PERTANYAAN [Ruangan 12553]

RANG UNDANG-UNDANG: Rang Undang-undang Perbekalan, 1984

Jawatankuasa-

Jadual:

Maksud B. 16 hingga B. 18 [Ruangan 12582]

Maksud B. 19 [Ruangan 12594]

USUL:

Anggaran Pembangunan, 1984 JawatanKuasa- Maksud P. 16 dan P. 18i [Ruangan 12582] Maksud P. 19 [Ruangan 12594]

DICETAK OLEH JABATAN PERCETAKAN NEGARA, KUALA LUMPUR HAil MOKHTAR SHAMSUDDIN , ).S.D., S.M .T., S.M.S ., K.M.N., P.I.S., KETUA PENGARAH 1986 MALAYSIA

DEWAN RAKYAT YANG KEENAM Penyata Rasmi Parlimen

PENGGAL YANG PERTAMA

AHLI-AHLI DEWAN RAKYAT

Yang Berhormat Tuan Yang Dipertua, DATO' MOHAMED ZAHIR BIN HAJI ISMAIL, S.P.M.K., D.S.D.K., J.M.N.

Yang Amat Berhormat Perdana Menteri dan Menteri Pertahanan, DATO' SERI DR MAHATHIR BIN MOHAMAD, S.S.D.K., S.S.A.P., S.P.M.S., S.P.M.J., D.P., D.U.P.N., S.P.N.S., S.P.D.K., S.P.C.M., S.S.M.T., D.U.N.M. (Kubang Pasu). „ Timbalan Perdana Menteri dan Menteri Dalam Negeri, DATO MUSA HITAM, S.P.M.J., S.S.I.J ., S.P.M:S., D.U.N.M., S.P.N.S. (Panti). Yang Berhormat Menteri Perumhhan dan Kerajaan Tempatan, DATO' DR NEO YEE PAN, S.P.M.J., B.S.I. (Muar).

„ Menteri Kerjaraya, DATO' S. SAMY VELLU, S.P.M.J ., D.P.M.S„ P.C.M., A.M.N . (Sungei Siput).

„ Menteri Luar Negeri, TAN SRI HMI MUHAMMAD GHAZALI BIN SHAFIE, P.M.N., S.S.A.P., S .I.M.P., S .P.D.K. (Lipis).

„ Menteri Kebajikan Masyarakat , DATIN PADUKA HAJJAH AISHAH BINTI HMI ABDUL GHANI, D.P.M.S., J.M.N . (Kuala Langat).

„ Menteri Perdagangan dan Perindustrian, Y.M. TENGKU DATO' AHMAD RITHAUDDEEN AL-HAJ BIN TENGKU ISMAIL, S. P. M. P. , S.S.A.P., P.M.K. (Kota Bharu).

„ Menteri Kewangan, Y.M. TENGKU TAN SRI RAZALEIGH HAMZAH, D.K., P.S . M., S.P.M .K., S.S.A. P., S.P.M .S. (Ulu Kelantan).

„ Menteri Pengangkutan, TAN SRI CHONG HON NYAN, P.S.M., J.M.N. (Batu Berendam).

Menteri Perusahaan Utama, DATO' PAUL LEONG KHEE SEONG, D.P.C.M. (Taiping).

Menteri Pertanian, DATO' ABDUL MANAN BIN OTHMAN, D. P. M.T. , P.P.T. (Kuala Terengganu).

Menteri Tenaga, Telekom dan Pos, DATUK LEO MOGGIE ANAK IROK, P.N.B.S. (Kanowit). Menteri Perusahaan Awam, DATIN PADUKA RAFIDAH AZIZ, D.P.M.S., A.M.N. (Kuala Kangsar). Menteri Pelajaran, DATUK DR SULAIMAN BIN HMI DAUD, P.N.B.S., J.B.S. (Santubong). 12539 15 NOVEMBER 1983 12540

Yang Berhormat Menteri Pembangunan Negara dan Luar Bandar, DATO' SANUSI BIN JUNID, D.S.D.K., S.M.K. (Jerlun-Langkawi).

„ Menteri di Jabatan Perdana Menteri, DATUK ABDULLAH BIN HMI AHMAD BADAWI, D.M.P.N., D.J.N., K.M.N. (Kepala Batas). „ Menteri Kemajuan Tanah dan Kemajuan Wilayah, DATO' RAIS YATIM, D.S.N.S. (Jelebu).

„ Menteri Buruh, DATO' MAK HON KAM, D.P.M.P., J.M.N., A.M.P. (Tanjong Malim).

„ Menteri Penerangan , DATUK SERI MOHD . ADIB BIN HAJI MOHD . ADAM, D.G.S.M . (Alor Gajah). „ Menteri Sains, Teknologi dan Alam Sekitar , DATUK AMAR STEPHEN YONG KUET TZE, P. N . B . S . (Padawan). Menteri merangkap Duta Besar Malaysia ke Indonesia, DATO MOHAMED BIN RAHMAT, S.P.M.J., S.S.I.J., P.N.B.S., K.M.N. (Pulai).

Menteri Kesihatan, DATO CHIN HON NGIAN, D.S.I.J. (Rengam).

Menteri Wilayah Persekutuan, DATO SHAHRIR BIN ABDUL SAMAD, D.P.M.J., P.I.S. (Johor Bahru). „ Menteri Kebudayaan, Belia dan Sukan, TUAN ANWAR BIN HAM IBRAHIM (Permatang Pauh). „ Menteri di Jabatan Perdana Menteri, DATUK DR JAMES P. C) ONGKILI, S.P.D.K., D.I.M.P. (Tuaran). „ Timbalan Menteri Penerangan, DATO' CHAN SIANG SUN, D.I.M.P., J.S.M., A.M.N., P.J.K., J.P. (Bentong). „ Timbalan Menteri Pertanian, DR GOH CHENG TEIK (Nibong Tebal). „ Timbalan Menteri Kesihatan, DATO' K. PATHMANABAN, D.S.N.S., K.M.N. (Telok Kemang). „ Timbalan Menteri Kewangan, DATO DR LING LIONG SIK, D.P.M.P. (Mata Kuching).

„ Timbalan Menteri Buruh, DATO' HAJI ZAIcuw BIN HAM ABDUL RAHMAN, D.P.M.T., K.M.N., P.J.K. (Besot).

„ Timbalan Menteri Kerjaraya, DATO' DR NIK HUSSAIN BIN ABDUL RAHMAN, D.P.M.K., K.M.N . (Kuala Krai).

„ Timbalan Menteri Pengangkutan, DATO' ABU HASSAN BIN HAM T OMAR, D.P.M.S., S.M.T., P.I.S. (Kuala Selangor).

Timbalan Menteri Buruh , DATUK WILLIAM LYE CHEE HIEN, P.G.D.K., A.S.D.K. (Gaya). „ Timbalan Menteri Tenaga, Telekom dan Pos, DATO' HAJI MOHAMED SUHAIMI BIN DATO' HAM KAMARUDDIN, D . P. M . S. , A.M.N. (Sepang). „ Timbalan Menteri Perusahaan Utama, TUAN BUJANG BIN HAJI ULIS (Simunjan). 12541 15 NOVEMBER 1983 12542

Yang Berhormat Timbalan Menteri Pertahanan, ABANG ABU BAKAR BIN DATU BANDAR ABANG HMI MUSTAPHA, J.M.N. (Paloh) .

„ Timbalan Menteri Pertanian, TUAN LUHAT WAN (Baram). „ Timbalan Menteri Dalam Negeri, TUAN MOHD. KASSIM BIN AHMED (Machang). „ Timbalan Menteri Kebudayaan, Belia dan Sukan, DATIN PADUKA CHOW POH KHENG alias ROSEMARY CHONG, D.P.M.S. (Ulu Langat).

Timbalan Menteri di Jabatan Perdana Menteri, PUAN SHARIFFAH DORA BINTI SYED MOHAMED, A.M.N., P. I.S., B.S .I. (Semerah).

Timbalan Menteri Perdagangan dan Perindustrian, TUAN MUHYIDDIN BIN HAM MOHD. YASSIN, S . M . J . , P. I . S . (Pagoh). „ Timbalan Menteri Perumahan dan Kerajaan Tempatan, TUAN S. SUBRAMANIAM (Segamat). „ Timbalan Menteri Pelajaran, DATO' DR TAN TIONG HONG, D.S.A.P. (Raub).

„ Timbalan Menteri Penerangan, PUAN HAJJAH RAHMAH BINTI OTHMAN, J.S.M., S .M.S., A.M.N., P.J.K . (Selayang) .

„ Timbalan Menteri Pelajaran, DATO' MOHAMED KHALIL YAAKOB, D.S.A.P., J.S.M . (Maran) . „ Timbalan Menteri Kewangan, DATO' SABBARUDDIN CHIK, D.S.A.P. (Temerloh). „ Timbalan Menteri Perumahan dan Kerajaan Tempatan, PUAN NAPSIAH BINTI OMAR (Kuala Pilah).

„ Timbalan Menteri Luar Negeri, TUAN ABDUL KADIR BIN HMI SHEIKH FADZIR (Kulim -Bandar Baru).

„ Timbalan Menteri di Jabatan Perdana Menteri, TUAN RADZI BIN SHEIKH AHMAD (Kangar). „ Timbalan Menteri di Jabatan Perdana Menteri, DATO LEE KIM SAI, D. P.M.s., P.P.N. (Ulu Selangor). „ Timbalan Menteri Perdagangan dan Perindustrian, TUAN Oo GIN SUN, S.D.K., A.M.K., J.P . (Alor Setar). Timbalan Menteri Wilayah Persekutuan , TUAN AHMAD SHAH BIN DATUK HUSSEIN TAMBAKAU (Keningau). Setiausaha Parlimen Kementerian Sains , Teknologi dan Alam Sekitar, TUAN LAW HIENG DING, P.B.S. (Sarikei).

Setiausaha Parlimen Kementerian Kebajikan Am, TUAN JAWAN ANAK EMPALING , K.M.N. (Rajang) . Setiausaha Parlimen Kementerian Perusahaan Awam, TUAN HUSSEIN BIN MAHMUD (Tanah Merah). Setiausaha Parlimen Kementerian Tenaga, Telekom dan Pos, TUAN AU HOW CHEONG, A.M.P. (Telok Anson). 12543 15 NOVEMBER 1983 12544

Yang Berhormat Setiausaha Parlimen Kementerian Kemajuan Tanah dan Kemajuan Wilayah , TUAN ZAINAL ABIDIN BIN ZIN (Bagan Serai). „ Setiausaha Parlimen Kementerian Pembangunan Negara dan Luar Bandar , TUAN MOHD . TAJOL ROSLI BIN MOHD . GHAZALI, A.M. P. (Gerik). Setiausaha Parlimen Jabatan Perdana Menteri , TUAN AWANG BIN JABAR, P.J.K. (Dungun). „ Setiausaha Parlimen Kementerian Kebudayaan , Belia dan Sukan , TUAN MUSTAFFA BIN MOHAMMAD (Sri Gading).

„ Setiausaha Parlimen Kementerian Kesihatan , TUAN YEOH Pox SAN (Petaling).

„ TUAN ABDILLAH BIN HAJI ABDUL HAMID (Silam).

„ TUAN ABDUL GHAFAR BIN BABA (Jasin).

„ TUAN ABDUL GHANI BIN MISBAH , P. P. N . , B. S . K. , A. S . D . K. (Kinabatangan).

„ DR ABDUL HAMID BIN PAWANTEH (Aran).

TUAN HAJI ABDUL RAHIM BIN ABU BAKAR , A . M . N . , S . M . P. (Kuantan). TunN ABDUL Ra xMArr six SuLUvtnx (Pant Buntar).

DATUK PATINGGI HAJI ABDUL TAIB BIN MAHMUD , D . P ., D . A . , S . P . M . J ., P . G . D . K . (Samarahan).

,, DATUK HAJI ABU BAKAR BIN UMAR, D . S . K. D . , S . D . K. (Kota S8t3I) .

TUAN HAJI AFFANDY BIN TUN HAJI MOHD . FUAD STEPHENS (Marudu).

,, TUAN ARMED HAMBAL BIN YEOP MAJLIS, P . P .T. (Pant) .

DATUK ALFRED .TABU ANAK NUMPANG , P. N . B . S ., K. M . N . (Betong).

TURN ALIAS BIN MD . Au, P.J . K. (Ulu Terengganu) .

,, TUAN ANDREW JANGGI MUYANG (Lubok AIItU).

TURN HAJI AZIiARUL ABIDIN BIN HAJI ABDUL RAHIM, A . M . P. (Batang Padang).

TURN BAHARI BIN HARON (Labis).

TUAN BAN HON KEONG (B atu G8J3h) .

DR GEORGE CHAN HONG NAM (Lambir) . Tunx Cox Kox Krr (Sungai Besi),

DATO MICHAEL CHEN WING SUM, D . P. M . S . (Beruas),

TUAN PETER CHIN GAN OON, P . M .P. (Ipoh).

DATUK CLARENCE E. MA.NSUL, P . G . D . K . (Penampang) . Tuarr D,eiM Z.atxunniN (Kuala Muda). 12545 15 NOVEMBER 1983 12546

Yang Berhormat TuAN DAUD BIN DATO HAJI TAHA (Batu Pahat).

„ TUAN HAJI DUSUKI BIN HMI AHMAD (Tumpat).

„ TUAN EDMUND LANGGU ANAK SAGA , P. B. S (Saratok).

DATUK EDWIN ANAK TANGKUN, P.N.B.S ., P.B.S., A . B.S. (Batang Lupar).

„ TUAN FLING KET WING ( Sandakan).

„ TUAN NEWMAN GABAN (Bandau.

„ TUAN GOOI HOCK SENG (Bukit Bendera).

„ TUAN V. GOVINDARAJ , A.M.N., P . J.K . (Pelabuhan Kelang).

„ DATUK HARRIS BIN MOHD . SALLEH , S.P.D.K., S.P.M.J . (Ulu Padas).

„ TUAN HASSAN BIN HMI MOHAMED , K.M.N., A . M.N. (Rantau Panjang).

„ TUAN HASSAN ALBAN BIN HAJI SANDUKONG, J.P. (Labuk Sugut).

„ DATO DR HEE TIEN LM, D.S.I.J., A.M.N., P.I .S., B.S.I ., J.P. (Ayer Hitam).

„ TvnN IsxnHIM AzMC sirr Hnssnrr (Kuala Nerus).

„ TUAN ISMAIL BIN ARSHAD , A . M . K. (Jerai).

„ TURN ISMAIL [IliQS MANSOR BIN SAID, A . M . N . (Kemaman).

„ DATO' JAMALUDDIN BIN HAJI SUHAIMI , D. P. M .S., A.M.N., P . J . K. (Sabak Bernam).

„ TUAN .TUSTINE ANAK .TINGGUT (Ulu RaJ 1IIg).

„ DATO' SRI HAJI KAMARUDDIN BIN HA)I MOHD . ISA , S. P . M . P ., K . M . N ., J . P. (Larut).

„ TUAN KAN YAU FA , A. S . D . K. (Tawau) .

„ TUAN KARPAL SINGH (Jelutong) . Tuna KxAniu strr Snsxnx (Tenggaroh).

„ TuAN Marx KoDiNC (Kinabalu). DR Kox Tsu KooN (Tanjong).

„ DATO LEE BOON PENG, D . S . N . S ., A . M . N ., P . J . K ., r.P. (Mantin). Tunx LEE LAM Tx^ (Kuala Lumpur Bandar).

„ DR LEO MICHAEL TOYAD (Mukah) .

„ DATUK LEONARD LINGGI ANAK .TUGAH , P.N. B .S., P.B.S. (Kapit).

„ DATO T..EW SIP HON, D . P. M . S ., J . M .N. (Shah Alam). Tvnx LtM Krt SU+.rrc (Kota Melaka).

TUAN LIM LIANG SENG, P . P .T . (Kinta) .

„ TUAN LING SIE MING (Sibll) . 12547 15 NOVEMBER 1983 12548

Yang Berhormat TUAN MAMAT GHAZALEE BIN ABDUL RAHMAN, S.M.T., P.J.K. (Ulu Nerus).

„ TUAN MEGAT JUNID BIN MEGAT AYOB (Hilir Perak).

„ DATO' HAJI MOHAMED BIN HAJI AL!, D.J.M.K., K.M.N., A.M.N., P.B. (Nilam Puri).

„ TUAN MOHAMED AMIN BIN HAJI DAUD , A. M . N. (Pekan).

„ TUAN MOHAMED RAZLAN BIN HAJI ABDUL HAMID, P.P.N., P. P.T. (Matang).

„ DATO' HAJI MOHAMMAD ABU BAKAR BIN RAUTIN IBRAHIM, D.S.D.K., K.M.N. (Kuala Kedah).

„ TUAN MOHAMMAD IDRIS BIN MOHAMMAD BASRI (Setapak).

„ TUAN MOHAMMAD YAHYA BIN LAMPONG , A.S.D.K. (Kota Belud).

„ TUAN MOHAMMED YUSSOF BIN HAJI YAKOB (Hilir Padas).

„ TUAN HAJI MOHD. ZAIN BIN ABDULLAH , S.M.K. (Bachok).

TUAN MOKHTARAM BIN RABIDIN , A.M.N., P.P.N., P.I.S. (Pontian).

„ TUAN MUTANG TAGAL (Bukit Mas). „ TUAN NG CHENG KUAI (Lumut).

DATO' HAJI NGAH BIN HAJI ABDUL RAHMAN, S.P.M.J ., S.S.I.J., P.I.S., B .S.I., A.M.N., J.P. (Ledang).

TUAN HAJI NIK ABDUL AZIZ BIN NIK MAT, K .M . N . , J . P. (Pengkalan Chepa).

TUAN OMAR BIN ABDULLAH (Tam pin) .

TURN OTFiMAN BIN ABDUL (Ulu Mlld3) .

DATUK PENGIRAN OTHMAN BIN HAJI PENGIRAN RAUF, P . G . D . K . , A . D . K. (Kimanis) ,

TURN PATRICK ANEK UREN (Mas GSCIIII g) .

,, TUAN QUAH WEE Li, P.i.s., s.s.i. (Kluang).

„ TUAN RICHARD DAMPENG ANAK LAKI (Serian).

„ DATO' HAJI SAIDIN BIN HAM MAT PIAH, D.P.M.P., P.M.P., A.M.N., P.J.K. (Padang Rengas). TUAN SEOW HUN KHIM (Bukit Mertajam).

„ TUAN HAJI SEROJI BIN HAJI HARON, A.M.N., P.P.N., B.K.M. (Baling).

„ TUAN SHAMSURI BIN MD. SALEH, A.M.N., P.K.T., J.P. (Balik Pulau).

„ TUAN SIM KWANG YANG (Bandar Kuching).

„ TAN SRI DATO' SYED AHMAD SHAHABUDDIN AL-HA! , P.S.M., S.P.M.K., S.S.D.K ., P.N.B.S ., P.G.D.K., J.M.N., J.P. (Padang Terap). 12549 15 NOVEMBER 1983 12550

Yang Berhormat TUAN TAN KooN SWAN, A.M.P., J.P. (Damansara). „ TUAN TAN KOK Hooi (Padang Serai).

„ DR TAN SENG GIAW (Kepong).

„ TUAN THOMAS SALANG SIDEN (Julau).

„ TUAN TING LING KIEW (Bintulu).

„ WAN ABU BAKAR BIN WAN MOHAMAD (Jerantut).

„ WAN IBRAHIM BIN WAN ABDULLAH (Pasir Mas).

„ WAN MOHD. NAJIB BIN WAN MOHAMAD (Pasir Puteh).

„ WAN ZAINAB BINTI M. A. BAKAR, A.M.N., P.J.K. (Sungai Petani).

„ TUAN YAHYA BIN HAJI ZAKARIA, P.P.T. (Bagan Datok).

„ TUAN YEW FOO WENG (Menglembu) .

„ DATIN PADUKA ZALEHA BINTI ISMAIL, D.P.M.S ., S.M.S., K.M.N. (Tanjong Karang). 12551 15 NOVEMBER 1983 12552

DEWAN RAKYAT

PEGAWAI-PEGAWAI KANAN

Setiausaha Dewan Rakyat: Datuk Azizul Rahman bin Abdul Aziz. Ketua Penolong Setiausaha: Haji Mohd. Salleh bin Abu Bakar. Penolong Setiausaha: Ghazali bin Haji Abdul Hamid. Penolong Setiausaha: Abdullah bin Abdul Wahab.

BAHAGIAN PENYATA RASMI PARLIMEN

Penyunting Kanan: Yahya Manap. Penyunting: P. B. Menon. Penyunting: Haji Osman bin Sidik.

Pemberita pemberita: N. Ramaswamy. Louis Yeoh Sim Ngoh. Haji Abdul Rahman bin Haji Abu Samah. Suhor bin Husin. Amran bin Ahmad. Mohd. Saleh bin Mohd. Yusof. Margaret Chye Kim Lian. Puan Kong Yooi Thong. Juliah binti Awam. Supiah binti Dewak. Ismail bin Hassan. Shamsiah binti Mohd. Yusof. Haj j ah Kalsom binti Ghazali. Mohamed bin Osman. Norishah binti Mohd. Thani.

BENTARA MESYUARAT

Mejar (B) Musa bin Alang Ahmad. 12553 15 NOVEMBER 1983 12554

MALAYSIA DEWAN RAKYAT

Selasa, 15hb November, 1983

Mesyuarat dimulakan pada pukul 2.30 petang

DOA Dan segi pemulangan balik modal, kumpulan pertama yang telah (Yuan Yang di-Pertua mem- dilancarkan pada bulan Mac 1981 pengerusikan Mesyuarat) telah membayar balik pinjaman sebanyak 30% setakat ini, sementara mendapatkan pendapatan bersih JAWAPAN-JAWAPAN sebanyak $200 sebulan di dalam MULUT BAGI tempoh mi. PERTANYAAN- Wan Zainab binti M . A. Bakar: PERTANYAAN Soalan tambahan, saya suka bertanya kepada Yang Berhormat Timbalan MAJUIKAN-PROJEK TERNAKAN Menteri Pertanian dua soalan iaitu: IKAN (1) adakah benar projek ini hendak 1. Wan Zainab binti M. A. Bakar diswastakan? Kalau benar, c minta Menteri Pertanian memberi berapakah kosnya dan berapa pen j elasan tentang pro j ek ternakan buah syarikat yang berminat ikan MAJUIKAN di Tanjung Dawai; untuk mengswastakan pro j ek adakah semua peruntukan yang ini; dan telah diluluskan untuk maksud (2) adakah syarikat itu syarikat luar tersebut telah digunakan. Setakat negeri atau dalam negeri? manakah projek itu telah berjalan dan bagaimanakah perkembangan projek Dr Goh Cheng Teik: Tuan Yang di- tersebut dari segi pemulangan balik Pertua, projek ternakan ikan air payau modal. dalam sangkar ini tidak akan diswastakan. Ada kemungkinan Yang Timbalan Menteri Pertanian (Dr Berhormat agaknya salah faham Goh Cheng Teik): Tuan Yang di- sedikit. Kerajaan merancang hendak Pertua, pro j ek ini di j alankan atas swastakan bukan pro j ek ternakan ikan konsep unit keluarga di mana tiap-tiap dalam sangkar tetapi Pusat Penetasan keluarga diberi 12 sangkar secara sewa Udang di Sungai Merbuk. beli. Jumlah kos seorang peserta adalah lebih kurang $17,000. Pro j ek Tuan Yang di-Pertua: Yang ini dilancarkan sejak bulan Mac 1981 Berhormat Datuk Alfred Jabu Anak dan setakat ini sangkar-sangkar telah Numpang. dibekalkan kepada 50 keluarga 0 nelayan di kawasan Sungai Merbuk. (Soalan No. 2 Y.B. Datuk Alfred Rancangan asal pro j ek ini adalah Jabu Anak Numpang tidak hadir) untuk mengadakan 100 peserta Tuan Yang di-Pertua: Yang dengan jumlah pelaburan sebanyak Berhormat Tuan Lim Kit Siang. $1.7 juta. 50 peserta lagi akan ditambah secara berperingkat dalam (Soalan No. 3 Y.B. Tuan Lim Kit tempoh tahun 1983-1984. Siang tidak hadir) 12555 15 NOVEMBER 1983 12556

STESEN PEMANCAR T.V./ Mengenai pro j ek Pe j abat Pos di PEJABAT POS DI BALING Baling, cadangan projek gantiannya telah dimasukkan ke dalam Kajian 4. Tuan Haji Seroji bin Haji Haron Separuh Penggal Rancangan Malaysia minta Menteri Tenaga, Telekom dan Keempat. Untuk makluman Ahli Pos menyatakan bila stesyen Yang Berhormat, buat masa ini pemancar T.V. yang baru yang akan cadangan ini sedang dipertimbangkan memberi perkhidmatan yang lebih oleh Kerajaan. sempurna kepada penduduk- penduduk di kawasan Baling, Sik dan Keroh akan dibina dan bilakah sebuah Pe j abat Pos baru yang mana tapaknya AGENSI KERAJAAN PUSAT DI telah disediakan di Pekan Baling, akan PULAU PINANG-PENUBUHAN dibina. 5. Tuan Gooi Hock Seng mints Perdana Menteri menyatakan agensi- Timbalan Menteri Tenaga , Telekom agensi Kerajaan yang akan dan Pos (Dato' Haji Mohamed Suhaimi ditubuhkan di Pulau Pinang untuk bin Dato' Haji Kamaruddin): Tuan menjadikannya pusat serantau bagi Yang di-Pertua, untuk mengatasi Semenanjung Malaysia Utara dan masalah pemancaran televisyen di namakan agensi-agensi yang telahpun kawasan Baling dan Keroh, suka saya menubuhkan pejabat-pejabat di sans. memaklumkan bahawa bangunan stesen pemancar di Bukit Palong Timbalan Menteri di Jabatan dijadualkan siap pada bulan Mei atau Perdana Menteri (Yuan Radzi bin Jun tahun 1984, insya Allah. Sheikh Ahmad): Yuan Yang di-Pertua, agensi-agensi Kerajaan yang tetah Kerja-kerja pemasangan alat-alat dikenalpasti untuk menganggotai pemancar televisyen akan dapat Pusat Pentadbiran Wilayah Utara dijalankan oleh pihak kontraktor ialah seperti berikut: sebaik sahaja bangunan tersebut siap. (1) Jabatan Kerjaraya; Sekiranya semua ini berjalan seperti yang dijadualkan, stesen pemancar di (2) Kementerian Pertanian; Bukit Palong ini akan, insya Allah (3) Kementerian Pelajaran; dapat memulakan pemancarannya (4) Kementerian Kesihatan; sebelum akhir tahun 1984 kelak. Adalah diharap selepas itu penduduk (5) Jabatan Perancang Bandar dan di kawasan-kawasan tersebut akan Desa mendapat siaran televisyen yang lebih (6) Unit Perancang Ekonomi; baik lagi. (7) Unit Penyelidikan Sosio- ekonomi; Bagi pemancar televisyen di kawasan Sik Pula, Kementerian saya (8) Unit Penyelarasan dan belum ada rancangan untuk membina Pelaksanaan; sebuah stesen pemancar televisyen (9) Lembaga Letrik Negara; dan yang khusus untuk penduduk di situ. (10) Jabatan Telekom. Ini bermakna pemancaran televisyen di kawasan Sik akan tents Rancangan bagi penubuhan Pusat menggunakan stesen-stesen pemancar Pentadbiran Wilayah Utara masih lagi televisyen yang berhampiran. Walau berjalan. mi adalah kerana banyak bagaimanapun, ianya akan isu-isu dan implikasi-implikasi yang dipertimbangkan apabila kedudukan perlu dikaji dan diselesaikan terlebih kewangan negara bertambah baik. dahulu. 12557 15 NOVEMBER 1983 12558

Tuan Gooi Hock Seng: Soalan mendapatkan wang daripada tambahan, Tuan Yang di-Pertua. penjualan Bil-bil Perbendaharaan dan Bolehkah Timbalan Menteri surat-surat jaminan Kerajaan . Kedua- menyatakan jumlah wang yang dua penjualan ini berjumlah $28,331 D diperuntukkan untuk penubuhan juta. agensi-agensi tersebut, jumlah wang mengurus dan pembangunan yang Penjualan Bil-bil Perbendaharaan diperuntukkan kepada agensi-agensi berjumlah $2,290 juta manakala berkenaan serta apakah hasil yang penjualan surat-surat jaminan akan dicapai oleh rakyat Pulau Pinang Kerajaan (Government securities) apabila Pulau Pinang menjadi pusat berjumlah $26,041,000 juta. serantau bagi semenanjung Malaysia Pin j aman-pinj aman ini telah dibuat Utara kelak. selepas mengambil kira sepenuhnya Tuan Radzi bin Sheikh Ahmad: segala akibat dan manfaatnya kepada Tuan Yang di-Pertua, saya minta maaf ekonomi dan negara kita selaras kepada Yang Berhormat sebab buat dengan strategi belanjawan iaitu masa sekarang saya tidak dapat khususnya bagi memperbaiki memberi angka jumlah wang yang imbangan pembayaran negara. akan dibelanjakan untuk menubuhkan Walaupun pinjaman ini boleh Pusat Pentadbiran Wilayah Utara ini dikatakan tinggi kits tidaklah harus sebab sebagaimana yang says jelaskan bimbang kerana kedudukan hutang tadi perancangan masih berjalan lagi negara masih lagi terkawal. Nisbah tetapi jika dilaksanakan kemudiannya bayaran hutang kita masih lagi rendah ini bukan sahaja memberi manfaat iaitu sebanyak 6% saha j a pada tahun kepada Pulau Pinang tetapi juga ini. Selama ini kits telah berjaya kawasan-kawasan di utara seperti membayar balik pinj aman-pinj aman negeri Perlis, Kedah dan Perak Utara. ini mengikut jadual. Itulah sebabnya kedudukan Malaysia dalam pasaran kewangan antarabangsa (credit rating) adalah sangat tinggi. Bank-bank PINJAMAN ASING DAN perdagangan di dunia serta juga TEMPATAN institusi-institusi kewangan antarabangsa mempunyai 6. Tuan Seow Hun Khim minta kepercayaan dan keyakinan yang Menteri Kewangan menyatakan sepenuhnya terhadap Malaysia dan sehingga 31-12-82, berapa jumlah mereka sentiasa bersedia memberi pinjaman negara dari negeri-negeri pinjaman kepada Malaysia walaupun asing dan institusi-institusi kewangan dalam keadaan kewangan tempatan dan sama ada benar antarabangsa yang kurang baik pada pinjaman-pinjaman raksaksa ini telah masa mi. menimbulkan keadaan kritikal sepertimana disifatkan oleh pakar- Walaupun kedudukan negara kita pakar kewangan tempatan dan apakah adalah baik Kerajaan akan sentiasa tindakan berkesan yang telah/akan berhati-hati apabila membuat diambil untuk mengelakkan negara pinj aman supaya kedudukan ekonomi kita dari mengikuti j e j ak langkah negara pada masa hadapan akan negara Mexico. terjamin. Langkah-langkan telah diambil untuk mengurangkan Timbalan Menteri Kewangan (Dato perbelanj aan supaya kita tidak perlu Dr Ling Liong Sik): Tuan Yang di- meminjam wang terlalu banyak. Pertua, Kerajaan tidak ada meminjam Semuanya telah diterangkan dalam dari institusi-institusi kewangan ucapan Yang Berhormat Mulia tempatan secara langsung tetapi Menteri Kewangan semasa 12559' 15 NOVEMBER 1983 12560 mengemukakan belanjawan dirancangkan yang dianggap sebagai Persekutuan bagi tahun 1984. projek yang penting kepada Langkah-langkah ini dijangka akan masyarakat dan negara kits dan memperbaiki lagi kedudukan punca-punca dari luar negeri yang kewangan Kerajaan dan juga hutang Kerajaan sentiasa memilih adalah dari negara. institusi-institusi kewangan seperti Bank Dunia, Asian Development Tuan Mamat Ghazalee bin Abdul Bank, IMF dan lain-lain di mana Rahman: Tuan Yang di-Pertua, soalan kadar faedahnya adalah lebih rendah tambahan. Yang pertamanya jika dibanding dengan pemasaran bolehkah Yang Berhormat Timbalan kewangan antarabangsa dan juga lagi Menteri menerangkan kepada kita lain punca adalah peminjam dua hala apakah kriteria yang menentukan kita antara negara-negara tertentu yang meminjam di dalam negeri dan juga akan membiayai projek-projek yang memin j am di luar negeri. dilaksanakan oleh kontraktor- kontraktor dari negara asing itu dan Yang kedua, mana satukah pada ini juga adalah beberapa bahagian umumnya faedah yang lebih tinggi kita iaitu sesuatu bahagian dari Kerajaan bayar sama ada bagi pinjaman dalam negara asing itu yang sentiasanya negeri ataupun pinjaman luar negeri. adalah kadar faedah yang menarik Yang ketiga, adakah kita bersedia sekali dan lagi satu bahagian daripada hendak meningkatkan kadar interest kadar pemasaran kewangan. bagi pinjaman dalam negeri supaya Lain-lain soalan, jika boleh, tolong kita akan dapat meminjam lebih ulang sekali lagi. banyak lagi menggalakkan institusi- institusi dan rakyat dalam negeri kita Tuan Yang di-Pertua: Sudah memberikan pinjaman yang lebih habislah. banyak kepada Kerajaan bila sampai masa dan bila diperlukan. Tuan Yew Foo Weng: Tuan Yang di- Pertua, soalan tambahan. Tadi Dato Dr Ling Liong Sik: Tuan Yang Timbalan Menteri ada menyatakan di-Pertua, susah saya ingat semua angka-angka pinjaman oleh Kerajaan. soalan-soalan itu tetapi Keraj aan Saya ingin bertanya iaitu adakah sentiasa meminjam dari bank-bank angka ini termasuk pinjaman- atau dari punca-punca kewangan pinjaman yang dipinjam oleh agensi- agensi Kerajaan seperti LLN, dalam negeri, hanya daripada punca- Keretapi Tanah Melayu dan punca yang tida ada di dalam banking sebagainya. Adakah angka-angka system iaitu dipanggil non-inflationary yang diberikan termasuk pin j aman source of lending, dengan izin, iaitu oleh agensi-agensi tersebut. seperti dari EPF, dari syarikat-syarikat insurans, dari Bank Simpanan Dato Dr Ling Liong Sik : Tuan Yang Nasional dan punca-punca ini adalah di-Pertua, nisbah bayaran hutang- wang yang tidak pernah masuk kepada hutang yang says telah sebutkan tadi banking system. Oleh kerana itu iaitu 6% adalah angka untuk Kerajaan persaingan antara Kerajaan dan pihak sahaj a dan tidak termasuk agensi- swasta lansung tidak timbul dan tidak agensi lain. akan menaikkan kadar faedah dalam negeri kita. KILANG CCM--PENCEMARAN Keraj aan sentiasa memin] am dari ALAM SEKITAR luar negeri mengikut keperluan negara kits iaitu bergantung kepada projek- 7. Tuan V. Govindaraj minta Menteri projek yang ada yang telah Sains, Teknologi dan Alam Sekitar 12561 15 NOVEMBER 1983 12562 menyatakan apakah hasil siasatan Di samping itu kilang ini juga Kementerian beliau terhadap kilang sedang melaksanakan perubahan ke CCM di Kelang dan apakah tindakan atas proses-proses yang terlibat yang diambil untuk mencegah dengan belanja sebanyak $17 juta, pencemaran sungai dan alam sekitar, yang apabila siap nanti tidak akan lagi serta penyakit-penyakit yang mengeluarkan bahan-bahan toksid. dihinggapi kepada pekerja-pekerja di Mengenai pencemaran udara pula, kilang itu. kilang tersebut telah memberi jaminan Setiausaha Parlimen Kementerian bahawa pihaknya akan memasang alat Sains, Teknologi dan Alam Sekitar tertentu untuk mengurangkan bahan- (Tuan Law Hieng Ding): Tuan Yang bahan pencemaran yang seterusnya di-Pertua, atas permintaan Kerajaan akan menghapuskan asap yang Negeri Selangor satu penyiasatan yang dikeluarkan oleh loji asid nitriknya. menyeluruh dan kemas kini telah Tuan Yang di-Pertua, ingin saya dijalankan bersama oleh tiga agensi memaklumkan di Dewan yang mulia Kerajaan iaitu Jabatan Kilang dan ini bahawa kilang ini telah ditubuhkan Jentera, Kementerian Kesihatan dan dalam tahun 1965 lagi. Tetapi semakin Jabatan Alam Sekitar dan hasil dari itu ramai penduduk telah membuka satu laporan terperinci telah perkampungan berdekatan dengan dikemukakan pada bulan Ogos, 1982 kawasan kilang tersebut. Sebagaimana kepada Kerajaan Negeri Selangor oleh dikatakan pada awal tadi kawasan Jabatan Alam Sekitar yang menjadi perindustrian hendaklah dipisahkan penyelaras tentang masalah dari kawasan perkampungan atau pencemaran alam sekitar akibat perumahan melalui zon penampanan operasi kilang Chemical Company of (buffer zone). Jadi untuk mengatasi Malaysia Bhd. masalah ini ialah dengan Satu daripada perakuan yang dibuat memindahkan penduduk-penduduk di ialah untuk mengadakan satu kawasan situ ke kawasan yang barn atau penempatan (buffer zone) di antara memindahkan kilang itu ke tapak yang kilang ini dengan kawasan lebih sesuai. Walau bagaimanapun perumahan. Perwujudan kawasan ini keputusan ini adalah terletak di bawah merupakan satu standard yang perlu bidang kuasa Kerajaan Negeri. untuk mengurangkan kekesanan Beralih kepada penyakit-penyakit kagiatan perindustrian ke atas yang disebutkan oleh Ahli Yang kawasan perumahan kerana kesemua Berhormat itu, suka saya kilang-kilang perusahaan akan sedikit memaklumkan bahawa berdasarkan sebanyak mengeluarkan atau kepada rekod-rekod rasmi adalah mengakibatkan pencemaran. didapati bahawa tidak terdapat Berkaitan dengan ini Yang Amat sebarang laporan dari mana-mana Berhormat Menteri Besar Selangor Pegawai Perubatan yang mengesahkan telah menyatakan bahawa mana-mana pekerja di kilang tersebut permohonan bagi membina rumah mendapat - penyakit perusahaan akan hanya dipertimbangkan jika disebabkan oleh kilang itu. kawasannya terletak tidak kurang dari 1.6 km dari kilang tersebut. Tuan Abdul Rahman bin Suliman: Keduanya, ialah dengan Tuan Yang di-Pertua, soalan mengadakan program pengawasan tambahan. Tadi Yang Berhormat yang berterusan ke atas pelepasan dan Setiausaha Parlimen Kementerian pencemaran yang bertujuan untuk Sains, Teknologi dan Alam Sekitar mengurangkan kesan pencemaran menyatakan bahawa salah satu oleh kilang tersebut. langkah yang akan diambil oleh pihak 12563 15 NOVEMBER 1983 12564

Kerajaan Negeri apabila Yang Amat Berkenaan dengan soalan tambahan Berhormat Menteri Besar Selangor yang kedua tentang penyakit itu mengumumkan iaitu satu kawasan telahpun dijawab di dalam jawapan penempanan atau buffer zone akan saya tadi. Mengikut rekod-rekod diminta dilaksanakan di kawasan Kementerian saya, kami tidak ada 0 tersebut Iebihkurang 1.6 km jaraknya menerima apa-apa laporan yang daripada kilang tersebut. Dengan menunjukkan ada apa-apa kaitan demikian, kalau Kerajaan dengan masalah itu...... melaksanakan kawasan buffer zone seperti yang diumumkan itu ini akan Tuan Yang di-Pertua: Jawapan itu mengakibatkan kerugian kepada pihak bukan bersangkut dengan prang-orang Kerajaan Negeri, kerana kawasan yang bekerja di dalamnya. tersebut tidak dapat digunakan untuk Pertanyaannya ialah jiran-jiran, pembinaan perumahan dan adakah sakit juga. sebagainya. Jadi adakah pihak kilang yang berkenaan akan membayar ganti Tuan Law Hieng Ding: Mengikut rugi di atas tindakan untuk aduan-aduan yang diterima oleh mengadakan buffer zone yang Kementerian saya tidak ada apa-apa tersebut. kaitan.

Yang kedua, Yang Berhormat Yang ketiga, saya minta uiang sekali Setiausaha Parlimen mengumumkan lagi. iaitu tidak ada pekerja-pekerja kilang yang telah terkena penyakit akibat Tuan Yang di-Pertua : Langkah- daripada bekerja di kilang tersebut. langkah yang diambil oleh Jadi adakah penduduk-penduduk di Kementerian kepada kilang-kilang sekitar kilang tersebut mengalami yang dibina sebelum undang-undang ataupun mengidap penyakit yang ini dikuatkuasakan. diakibatkan oleh kehadiran kilang tersebut; dan Tuan Law Hieng Ding: Tuan Yang di-Pertua, kalau saya tidak salah Ketiga, sepertimana yang diketahui faham tujuan pertanyaan Ahli Yang Akt a Ku aliti Al am S ekit ar Berhormat itu ialah berkenaan dengan memperuntukkan syarat-syarat untuk kilang-kilang yang telah didirikan mendapat kebenaran daripada sebelum undang-undang itu Bahagian Alam Sekitar sendiri dan dikuatkuasakan, dan apa tindakan apakah langkah-langkah yang diambil yang diambil oleh Kementerian saya. oleh Kementerian bagi kilang-kilang yang telah dibina sebelum kuatkuasa Tuan Yang di-Pertua: Ya. Akta Kualiti Alam Sekitar. Tuan Law Hieng Ding : Tuan Yang Tuan Law Hieng Ding: Tuan Yang di-Pertua, mengikut undang-undang di-Pertua, untuk menjawab soalan yang ada sekarang, Kementerian saya tambahan pertama tadi, berkaitan adalah memberi masa iaitu. dengan dengan kawasan penempanan di izin, grace period untuk kilang=kilang antara kawasan perindustrian dan ini mematuhi peraturan-peraturan kawasan perkampungan atau yang ada atau dikehendaki di bawah perumahan maka masalah ganti rugi Akta Kualiti Alam Sekitar 1974. ini tidak akan timbul, oleh kerana Selepas itu semua peraturan-peraturan Keraj aan bercadang untuk yang dibuat di bawah akta itu akan menjadikan kawasan itu sebagai dipatuhi oleh semua kilang-kilang kawasan perindustrian ringan. yang berkenaan. 12565 15 NOVEMBER 1983 12566

Tuan Yang di-Pertua: Yang Dalam Perkhidmatan Pelajaran, Berhormat Dr Koh Tsu Koon. tidak perkara kenaikan pangkat bergantung hadir. kepada jawatan-jawatan yang diadakan di dalam perkhidmatan itu. (Soalan No. 8 Y. B. Dr Koh tidak Dalam sebaran urusan kenaikan hadir) pangkat yang diadakan oleh Kementerian Pelajaran kriteria yang digunakan atas calun-calun adalah PERKHIDMATAN PELAJARAN- berpandukan kepada Perintah Am PELUANG KENAIKAN PANGKAT Bab `A' dan lain-lain Pekeliling yang berkaitan dengan tatacara kenaikan 9. Wan Ibrahim bin Wan Abdullah pangkat. minta Menteri Pelajaran menyatakan Kenaikan pangkat seseorang peratus jawatan kenaikan pangkat Pegawai Perkhidmatan Pelajaran itu bagi tiap-tiap kategori dalam adalah semata-mata atas kebolehan, perkhidmatan Pelajaran dan apakah kecekapan, sifat-sifat peribadi, men j adi dasar Kementerian ini dalam kelulusan serta pengalaman yang melaksanakan kenaikan pangkat bagi sesuai dengan j awatan yang hendak kategori C2 hanya guru-guru lelaki diisi. Kekananan dalam jawatan atau sahaja yang terlibat, sedangkan guru- seniority dengan izin, Tuan Yang di- guru perempuan tidak. Pertua, hanya diambilkira apabila dua atau lebih pegawai didapati Timbalan Menteri Pelajaran (Datuk mempunyai kebolehan yang sama. Dr Tan Tiong Hong): Tuan Yang di- Pertua, sukacita dimaklumkan kepada Tuan Khadri bin Sabran: Tuan Yang Berhormat bahawa peratus Yang di-Pertua, soalan tambahan. j awatan-j awatan kenaikan pangkat Dalam jawapan Yang Berhormat bagi tiap-tiap kategori dalam Timbalan Menteri tadi memberikan Perkhidmatan Pelajaran dalam bidang angka-angka mengenai luang-luang perguruan berdasarkan pada j awatan- kenaikan pangkat bagi Pegawai jawatan yang diujudkan dalam tahun Perkhidmatan Pelajaran untuk semua 1983 adalah seperti berikut: kategori D1, D2, C1, C2 dan says dapati bahawa angka-angka yang Kategori Peratus diberikan itu pads says masih lagi terlalu kecil. Oleh kerana terlalu D1 11.9% sempitnya luang-luang kenaikan D3 6.34% pangkat bagi Pegawai Perkhidmatan Ti 6.47% Pelajaran atau guru-guru ini bagi C1 6.67% semua kategori, maka menyebabkan T2 14.05% ramai guru-guru tersebut yang telah C2 10.61% lama mencapai tanggagaji maksima T3 2.57% tetapi masih belum lagi dinaikkan pangkat. Perkara ini mungkin Untuk makluman Yang Berhormat menyebabkan mereka tidak lagi juga, dalam mempertimbangkan memperlihatkan kecemerlangantugas kenaikan pangkat bagi guru-guru dan menyebabkan ada diantara dalam semua kategori, Kementerian mereka meletakkan jawatan ataupun Pelajaran memberi pertimbangan mohon pencen secara sukarela setelah yang sama tanpa mengira sama ada mereka ini mencapai umur .50 tahun. guru-guru berkenaan adalah guru- Soalannya adakah Kerajaan guru lelaki ataupun guru-guru bercadang untuk mengujudkan lebih perempuan. banyak lagi luang-luang kenaikan 12567 15 NOVEMBER 1983 12568

pangkat kepada Pegawai-pegawai dalam institusi pela j gran tinggi dan Perkhidmatan Pelajaran kategori D selepas lulus beliau dapat kenaikan dan kategori C misalnya di pangkat ke C2 ataupun kepada Dl, Kementerian-kementerian Pelajaran, mengikut kelulusan yang beliau Jabatan-jabatan Pelajaran Negeri dan dapati. Sebagai satu lagi satu cara juga Pe j abat-pe j abat Pelajaran untuk memberi peluang kepada guru- Daerah dan di sekolah-sekolah? guru mengadakan motivasi yang Misalnya, kalau di sekolah itu guru menarik Kementerian Pelajaran juga kerjaya yang menanggung beban tugas telah menubuhkan Jabatan-jabatan yang banyak serta guru kanan Daerah di beberapa negeri dan matapelajaran yang menanggung jawatan-jawatan sebagai Pegawai beban tugas yang banyak Pela j aran Daerah pun telah diberi diupgradekan dengan izin, jawatan- kepada guru-guru yang ada kelayakan jawatan tersebut agar luang-luang dan ini pun ialah satu cara untuk kenaikan pangkat di sekolah-sekolah menaikkan pangkat. Dan lagi satu ini dapat diperbanyakkan bagi Baru-baru ini satu cara yang telahpun mengisi guru-guru yang kanan yang dimulakan ialah Kementerian telah mencapai tanggagaji maksima Pela j aran akan mengisikan jawatan- tersebut dinaikkan pangkat. Terima jawatan di MSD atau Pegawai kasih. Pelajaran di luar negeri dengan guru- guru dan ini sedang dilaksanakan dan Dr Tan Tiong Hong: Tuan Yang di- dengan cara-cara ini tidak benarlah Pertua, untuk memberikan peluang apa yang Berhormat sebutkan tadi yang lebih kepada profesion bahawa oleh kerana tidak ada peluang perguruan untuk mendapatkan lebih guru-guru meletakkan jawatan. Walau peluang kenaikan pangkat, bagaimanapun, ada jugs sebilangan Kementerian Pelajaran telah guru yang tidak begitu puas Kati oleh mengambil beberapa langkah yang sebab-sebab lain dan ini terpulang positif dan juga sentiasa mengkaji kepada guru-guru yang berkaitan. langkah-langkah lain untuk memberi Terima kasih. peluang yang lebih luas kepada guru- guru yang disebutkan. Apa yang telah Datin Paduka Zaleha binti Ismail: dilaksanakan pada peringkat ini untuk Tuan Yang di-Pertua, soalan memberikan lebih peluang kepada tambahan. Saya ingin bertanya Yang guru-guru dinaikan pangkat, Berhormat Timbalan Menteri iaitu Kementerian Pelaj aran ada dua satu aspek lagi mengenai kenaikan saluran atau dua kategori iaitu pangkat bagi guru-guru iaitu kits tahu kenaikan pangkat di dalam kategori Kementerian Pelajaran kekurangan sendiri iaitu kalau sesatu guru di dalam guru-guru pakar (specialist teachers), kategori C2, peluang akan diberikan misalnya guru ilmu hisap , sains, kepada beliau dinaikkan pangkat bahasa dan juga guru-guru kanak- sebagai guru biasa, guru tingkatan kanak cacat, mengajar kanak-kanak khas dan guru superscale, juga pekak dan sebagainya. Oleh kerana peluang telah diberi kepada guru-guru sistem kenaikan pangkat ini iaitu untuk mendapatkan academic apabila mereka sampai masanya qualification yang lebih tinggi mestilah men j adi pentadbir seperti mengikuti kursus di dalam institusi- Guru Besar misalnya, maka institusi pelajaran tinggi dan mereka kepakaran mereka itu tidak dapat lagi akan diberi peluang apabila mereka digunakan, mereka tidak lagi lulus dinaikkan pangkat masuk mengajar mats-mata pelajaran khas kategori lain. Misalnya kalau (specialisation) itu tadi, tidakkah seseorang guru di C2 telah diberi boleh Kementerian Pelajaran peluang untuk mengikuti kursus di mengadakan sistem kenaikan pangkat 12569 15 NOVEMBER 1983 12570 seperti Yang Berhormat katakan tadi negara ini. Parti-parti politik sama ada iaitu mengikut peringkatnya sendiri daripada komponen Barisan Nasional misalnya kalau dia sebagai guru dan parti-parti lain diberi peluang specialist yang mengajar satu-satu untuk menduduki Dewan Rakyat matapelajaran, biarlah dia sampai ke melalui proses pilihanraya yang peringkat yang paling tinggi dia terus diadakan dari semasa ke semasa. Kita mengajar, tidakkah boleh percaya sistem demokrasi berparlimen Kementerian Pelajaran mengadakan yang kita amalkan sekarang ini kenaikan pangkat seperti itu? mendapat sokongan dan kepercayaan semua rakyat. Dato' Dr Tan Tiong Hong: Tuan Yang di-Pertua, Cara-cara dan saluran- Buat masa ini saya tidak fikir sistem saluran yang saya sebutkan tadi pun lain yang lebih baik daripada sistem boleh diikuti oleh guru-guru specialist, yang ada sekarang. Maka dalam hal ini misalnya guru-guru specialist untuk soal "secular" atau "tidak secular" murid-murid cacat, dan peluang telah tidak timbul kerana kita percaya dan akan diberi kepada guru-guru yang sistem demokrasi berparlimen yang mengambil qualification yang lebih ada sekarang ini sudah menjadi tinggi dari semasa ke semasa. amalan kita dan diterima oieh semua peringkat masyarakat di dalam negara Oleh sebab bilangan guru-guru di kita ini. dalam kategori specialist ini sangat kecil, barangkali peluang ini dilihat Tuan Gooi Hock Seng : Soalan sebagai lebih sedikit kalau tambahan, Tuan Yang di-Pertua. dibandingkan dengan bilangan guru- Bolehkah Setiausaha Parlimen guru biasa, tetapi peluang-peluang menjelaskan bagaimana kenyataan adalah sama untuk guru-guru Yang Amat Berhormat Perdana specialist dan guru-guru biasa. Menteri baru-baru ini yang menyatakan bahawa Malaysia Tuan Yang di-Pertua: Yang hendaklah menjadi sebuah Negara Berhormat Dr George Chan Hong Islam Contoh dapat direconcilekan Nam. dengan semangat Perlembagaan yang (Soalan No. 10 Y.B. Dr George membayangkan Malaysia sebagi Chan Hong Nam tidak Nadir) sebuah negara "secular" serta berbagai ugama.

SISTEM "SECULAR' Tuan Awang bin Jabar : Maksud Perdana Menteri itu, Tuan Yang di- 11. Tuan Karpal Singh minta Perdana Pertua, ialah supaya negara Islam Menteri menyatakan sama ada beliau dengan projek-projek keislaman yang bersedia memberi satu j an j ian kepada dilaksanakan di negara ini menjadi orang-orang bukan Islam di negara ini contoh kepada negara-negara Islam satu sistem "secular" tetap akan lain di dunia mi. dikekalkan dalam negara kita. Jika tidda, sila beri sebab-sebab. RANCANGAN UGAMA DI TV Tuan Awang bin Jabar : Tuan Yang di-Pertua, bagi menjawab soalan Yang 12. Tuan Mohd . Razlan bin Haji Berhormat itu, suka saya menegaskan Abdul Hamid minta Menteri bahawa negara kita Malaysia Penerangan menyatakan sama ada mengamalkan sistem demokrasi beliau sedar bahawa rancangan- berparlimen. Sistem ini telah memberi rancangan berhubung dengan masalah peluang kepada rakyat untuk Agama Islam, seperti Bimbingan menentukan corak pemerintahan Agama Islam dan Ibadah Haji 12571 15 NOVEMBER 1983 12572 mendapat sambutan yang Kerajaan akan mengambil langkah- menggalakkan dari seluruh umat Islam langkah untuk meninggikan keimanan di negara mi. Adakah beliau juga orang-orang bukan Islam seperti sedar bahawa rancangan-rancangan dengan mewajibkan pengajaran tersebut disiarkan selepas waktu Azan ugama kepada murid-murid bukan Magrib atau Isyak, yang mana umat Islam dalam ugama mereka masing- Islam yang meminati rancangan- masing, mengadakan rancangan- rancangan tersebut tidak dapat rancangan ugama di Radio dan mengikutinya disebabkan waktu Televisyen, menanggung pembinaan sembahyang. Jika sedar, adakah dan penyelenggaraan tempat-tempat beliau bercadang untuk mengubah ibadat orang-orang bukan Islam; jika waktu siarannya ke suatu masa yang tidak, mengapa. sesuai agar semua umat Islam dapat mengikuti dan mempelajari dari Tuan Awang bin Jabar: Tuan Yang rancangan tersebut. di-Pertua, penerapan nilai-nilai Islam bukanlah bermakna Kerajaan mahu Menteri Penerangan (Datuk Seri menyekat orang-orang bukan Islam Mohd. Adib bin Haji Mohd. Adam): daripada menganuti ugama mereka. Tuan Yang di-Pertua, saya sedar Apa yang dipentingkan di dalam rancangan-rancangan ugama di TV penerapan nilai-nilai Islam ialah sifat- sepertl yang dimaksudkan oleh Yang sifat ketinggian, keunggulan dan Berhormat itu mendapat sambutan universalisma yang boleh diterima yang menggalakkan. Rancangan oleh semua bangsa dan kaum. Bimbingan Agama pada suatu masa dahulu pernah disiarkan selepas Azan Dalam Perlembagaan Malaysia juga Maghrib, tetapi tidak pernah disiarkan telah jelas tercatit bahawa penganut- selepas Azan Isyak. Walau penganut ugama-ugama lain selain bagaimanapun, masa siaran rancangan daripada ugama Islam, bebas ini telah pun ditukarkan kepada pukul menganut dan mengamalkan 6.15 petang semenjak 16hb Ogos, kepercayaan masing-masing. tahun mi. Tuan Gooi Hock Seng: Soalan Tuan Yang di-Pertua: Yang tambahan. Bolehkah Setiausaha Berhormat Tuan Chan Kok Kit. Parlimen memberitahu sama ada Kerajaan sedar negara-negara Islam (Soalan No. 13 Y. B. Tuan Chan Kok seperti Pakistan membenarkan siaran Kit tidak hadir) ugama selain daripada ugama Islam di Radio dan Televisyen? Jika ya, sama ada Kerajaan akan membenarkan siaran ugama lain seperti Hinduism, PROSES ISLAMISASI Buddhism dan Christianity di Radio dan Televisyen. 14. Tuan Fung Ket Wing minta Perdana Menteri menyatakan apakah Tuan Awang bin Jabar: Itu soalan tindakan yang diambil oleh Kerajaan lain, Tuan Yang di-Pertua. untuk menyakinkan orang-orang bukan Islam bahawa proses Islamisasi Tuan Yang di-Pertua: Saya setuju. tidak akan menjejaskan kebebasan Soalan berbalik semula. Soalan No. mereka untuk menganuti ugama 2, Yang Berhormat Datuk Alfred Jabu mereka masing-masing seperti anak Numpang. terjamin oleh Perlembagaan Persekutuan, dan sebagai Tuan Richard Dampeng anak Laki: membuktikan ke j uj uran Keraj aan Tuan Yang di-Pertua, dengan izin, dalam perkara tersebut sama ada soalan No. 2. 12573 15 NOVEMBER 1983 12574

HOSPITAL DAERAH DI BETONG- CHARTERED BANKIHONG KONG PEMBINAAN AND SHANGHAI BANK PENYUSUNAN SEMULA 2. Tuan Richard Dampeng anak Laki (di bawah S.O. 24 (2)) minta Menteri 3. Tuan Fung Ket Wing (di bawah Kesihatan menyatakan mengapa S. 0. 24 (2) minta Menteri Kewangan Projek Membina Hospital Peringkat menyatakan sama ada benar Kera j aan Daerah di Bentong, Bahagian Kedua telah membekukan rancangan untuk Sarawak tidak terus di j alankan. menyusun semula Chartered Bank dan Setakat ini wang yang sudahpun Hong Kong and Shanghai Bank diperuntukkan oleh Dewan Rakyat terutamanya berkait dengan pada bulan Oktober, 1982 untuk penyertaan ekuiti bumiputera kerana Hospital Daerah Betong belum lagi masalah-masalah "cash-flow" yang dibelanjakan. Nyatakan bilakah dihadapi oleh Kerajaan ; dan nyatakan hospital tersebut akan dibina untuk butir-butir mengenai rancangan- rakyat di seluruh Daerah Saribas yang rancangan penyusunan semula dan berjumlah kurang lebih 50,000 yang "financial outlays" yang terlibat untuk memerlukan hospital mi. kedua-dua Chartered Bank dan Hong Kong and Shanghai Bank.

Setiausaha Parlimen Kementerian Kesihatan (Tuan Yeoh Poh San): Tuan Timbalan Menteri Kewangan (Dato Yang di-Pertua, Kementerian Dr Ling Liong Sik): Tuan Yang di- Kesihatan telah pun memperolehi Pertua, kedua-dua buah bank yang tapak tanah untuk Hospital Daerah dinyatakan oleh Ahli Yang Berhormat Betong di Bahagian Kedua, Sarawak itu telah mengemukakan kepada Bank dengan harga sebanyak $94,192. Negara Malaysia cadangan-cadangan untuk menyusun semula operasi cawangan-cawangan mereka di Adalah dirancangkan bahawa Malaysia. Memandangkan kedudukan hospital ini akan mempunyai imbangan pembayaran negara yang Perkhidmatan Rawatan Pesakit tidak begitu balk pada ketika ini, Dalam, dengan 100 buah katil, pihak Kerajaan berpendapat adalah bersama-sama dengan Perkhidmatan wajar untuk menunda penyusunan Pesakit Luar, Perkhidmatan semula pemilikan bank-bank tersebut Kesihatan dan Pergigian melalui Pusat dalam mana rakyat Malaysia akan Kesihatan Daerah di mana hospital itu dipelawa untuk membeli saham- akan terletak. sahamnya. Pembelian saham-saham tersebut akan mengakibatkan pengaliran keluar wang modal, dan Pembinaan hospital ini akan selanjutnya akan memburukkan lagi bermula apabila proses penyediaan imbangan pembayaran negara. pelan-pelan, kajian mendalam dan Penyusunan semula pemilikan akan proses tawaran diselesaikan dan dikaji semula apabila keadaan ini peruntukan disediakan. bertambah baik.

Tuan Yang di-Pertua: Yang Tuan Yang di-Pertua: Yang Berhormat Dr Koh Tsu Koon. Berhormat Tuan Lim Kit Siang.

Tuan Richard Dampeng anak Laki: Tuan Fung Ket Wing: Tuan Tuan Yang di-Pertua, dengan izin, Speaker, dengan izin, soalan No. 3. soalan No. 8. 12575 15 NOVEMBER 1983 12576

TAMBAHAN TEMPAT DI Berkenaan dengan implikasi UNIVERSITI-UNIVERSITI kewangan Kerajaan akan dapat menjimatkan wang dari tukaran asing 8. Tuan Richard Dampeng anak Laki jika kita mengurangkan penghantaran (di bawah S. 0. 24 (2)) minta Menteri pelajar-pelajar ke luar negeri. Pelajaran menyatakan anggaran jumlah bilangan tempat universiti Setakat ini, Tuan Yang di-Pertua, tambahan yang diperlukan bagi tahun Kerajaan tidak bercadang 1984 akibat dari keputusan Keraj aan membesarkan rancangan penga j ian untuk mengurangkan bilangan pelajar luar kampus Universiti Sains Malaysia yang dihantar ke luar negeri untuk ataupun mengadakan kursus-kursus pengajian tinggi. Apakah implikasi- melalui pos. implikasi kewangan dari tambahan mi. Apakah langkah-langkah yang akan diambil oleh Kerajaan untuk Berkenaan penubuhan institusi menghadapi tekanan yang dijangka pelajaran tianggi, Tuan Yang di- akan timbul dari beberapa pihak yang Pertua, penubuhan institusi pelajaran berlainan. Adakah Kerajaan tinggi ini ialah tanggungjawab bercadang untuk membesarkan Kerajaan dan buat masa ini belum ada Rancangan Pengajian Luar Kampus cadangan untuk mengswastakan tugas USM dan/atau mengadakan kursus- tersebut. kursus melalui pos (correspondence courses) di universiti-universiti lain. Tuan Gooi Hock Seng: Soalan Adakah Kerajaan akan membenarkan tambahan. Bolehkah Timbalan pihak swasta menubuhkan institusi- Menteri menjelaskan, adakah institusi pelajaran tinggi untuk Keraj aan akan memperluaskan membantu menampung permintaan kapisiti universiti-universiti tempatan yang tinggi mi. sehingga kadar maksima untuk pelajar-pelajar tempatan, jika ya, Dato' Dr Tan Tiong Hong: Tuan nyatakan bilangan tempat yang Yang di-Pertua, anggaran bilangan maksimanya dan adakah Kerajaan tempat kemasukan yang dapat juga bercadang menubuhkan satu diadakan bagi tahun 1984 ialah kira- universiti terbuka untuk kira 7,700, bertambah' daripada 6,890 membolehkan rakyat kita pada tahun 1983, iaitu tambahan kira- melanjutkan pelajaran mereka. Kalau kira sebanyak 810 tempat. tidak apa sebab-sebabnya.

Universiti Keenam dan Universiti Dato' Dr Tan Tiong Hong: Tuan Islam Antarabangsa akan memberi Yang di-Pertua, untuk soalan tambahan tempat sebanyak 500, pertama, ada. Untuk soalan kedua, manakala universiti-universiti lain konsep open university ialah satu dijangka dapat memberi tambahan konsep di mana kita sedang jalankan sebanyak kira-kira 310 tempat di Universiti Sains Malaysia di mana daripada tahun mi. Buat masa ini kursus-kursus luar kampus pun telah jumlah-jumlah tempat di dalam negeri diberi kepada calon-calon yang ada masih terhad. Oieh itu, tempat-tempat kelayakan tetapi pada peringkat di luar negeri masih diperlukan. sekarang, tadi saya pun telah memberi jawapan, Keraj aan tidak bercadang Dasar mengurangkan penghantaran membesarkan rancangan ini, tetapi pelajar-pelajar Malaysia ke luar negeri mungkin di masa depan kita akan adalah satu das.ar j angka pan j ang dan memberi pertimbangan yang perlu mengambil masa. sewajarnya. 12577 15 NOVEMBER 1983 12578

Wan Mohd. Najib bin Wan Tuan Yang di-Pertua : Penghabisan. Mohamad : Tuan Yang di-Pertua, saya ingin bertanya Yang Berhormat Timbalan Menteri Pelajaran, adakah Tuan Mamat Ghazalee bin Abdul Yang Berhormat Timbalan Menteri Rahman: Soalan tambahan berkenaan sedar bahawa perbelanjaan bagi penampahan student yang akan seorang pelajar yang dihantar ke luar diambil dan tempat-tempat yang ada negeri itu tiga atau empat kali ganda dalam universiti-universiti, adakah lebih tinggi daripada pela j ar-pela j ar tidak akan menjejaskan pembelajaran yang kita adakan di dalam negeri kita dan juga mendatangkan tekanan sendiri. Jadi, dengan sebab itu, kepada kemudahan-kemudahan apakah pihak Kementerian bercadang (facilities) yang ada di universiti- untuk mengadakan kursus pra universiti yang pada masa ini saya universiti (pra U) ataupun kursus A berpendapat sudah agak terdesak. level yang kita ada sekarang ini diadakan dalam negeri. Ini bukan sahaja dapat mengurangkan tukaran Dato' Dr Tan Tiong Hong: Tuan wang tetapi dapat menjimatkan Yang di-Pertua, kita akan mengambil ataupun memperbanyakkan lagi langkah-langkah yang sesuai apabila pelajar yang mendapat pelajaran kita menambahkan lagi bilangan tinggi. murid-murid di institusi-institusi pelajaran tinggi dan kemudahan- Dato' Dr Tan Tiong Hong: Tuan kemudahan yang perlu diberi dan Yang di-Pertua, saya mengucapkan ditambah juga akan diberi dan tidak terima kasih kepada pandangan Yang akan menjejaskan taraf pelajaran di Berhormat. Kementerian Pelajaran institusi-institusi. pun sekarang sedang melaksanakan skim untuk mengadakan lebih lagi murid-murid kita mengambil A level Tuan Yang di-Pertua: Yang di dalam negeri kita sendiri. Berhormat Dr George Chan Hong Nam.

Tuan Hassan bin Haji Mohamed: Tuan Yang di-Pertua, soalan Tuan Bahari bin Haron : Tuan Yang tambahan. Dalam penjelasan Yang di-Pertua, soalan No. 10. Berhormat Timbalan Menteri tadi mengatakan bahawa universiti keenam dan Universiti Islam akan mengadakan tempat tambahan lagi sebanyak 500 lebih bagi mahasiswa- PINJAMAN/BANTUAN LUAR mahasiswa kita pada masa depan. Saya NEGERI ingin penjelasan daripada Yang Berhormat Timbalan Menteri, apakah 10. Tuan Bahari bin Haron (di bawah nama universiti keenam itu masih S. D. 24 (2)) minta Menteri Kewangan belum ada lagi ataupun terus hendak menyatakan: pakai universiti Keenam. Bilakah pihak Kementerian boleh isytiharkan (a) jumlah pinjaman luar negeri nama yang baru. yang Negara kita telah menerima pada tahun 1978 Dato' Dr Tan Tiong Hong: Saya hingga Jun 1983 dan dalam harap, Tuan Yang di-Pertua, tak lama projek atau pelaburan apakah lagi kita akan boleh membuat yang pinjaman tersebut pengumuman. digunakan; dan 12579 15 NOVEMBER 1983 12580

(b) jumlah bantuan kewangan yang ada syarikat tempatan ataupun luar diterima daripada negara- negeri. Pinjaman dari negeri-negeri negara maju dan adakah asing seperti United Kingdom, France, bantuan tersebut diberi dengan Germany, Italy dan Switzerland adalah "strings attached" atau apa-apa semata-mats untuk membiayai projek- ikatan. projek yang kontraknya dilaksanakan oleh firma-firma dari negara-.negara Timbalan Menteri Kewangan (Dato berkenaan. Dengan lain perkataan, Dr Ling Liong Sik): Tuan Yang di- pinjaman-pinjaman ini adalah Pertua, jawapan kepada soalan (a) dikhaskan untuk membiayai jumlah pin j aman luar negeri yang pembekalan alat-alat kelengkapan dan negara kita telah terima daripada perkhidmatan dari negara-negara tahun 1978 hingga Jun 1983 adalah tersebut. $17,003.83,000 juta. Jumlah ini digunakan dalam sektor atau Tuan Yang di-Pertua: Yang pelaburan seperti di bawah: Berhormat Tuan Chan Kok Kit.

Pembangunan Am $10.9 ribu Tuan Fung Ket Wing: Tuan Yang juta di-Pertua, soalan No. 13. Tenaga ...... $1.5 ribu juta Pertanian .. .. $1.4 ribu juta Pengangkutan .. $1.1 ribu juta KEDIAMAN BARD PERDANA MENTERI Pertahanan .. .. $820 juta Pembangunan $462 juta 13. Tuan Fung Ket Wing (di bawah Perusahaan .. S. O. 24 (2)) minta Menteri Kerj araya Kemudahan Awam $329 juta menyatakan: Pelajaran .. .. $240 juta (a) kos asal yang dianggarkan Kesihatan .. .. $108 juta untuk kediaman baru Perdana Menteri dan kos twang Jumlah $17,003 ribu juta adalah sebenarnya harus ditanggung didapati dari punca-punca berikut: oleh Kerajaan; Pasaran Terbuka .. $11.6 ribu juta (b) kos membeli rumah tersebut dari Malaysian Mining Pinjaman Dua Hala $2.6 ribu juta Corporation dan perbelanjaan Bank Dunia .. .. $1.6 ribu juta yang ditanggung untuk mengubahsuai/membaiki rumah Bank Pembangunan $1,061 ribu tersebut; Asia juta (c) perbelanjaan yang ditanggung Jawapan kepada (b) pads umumnya untuk membuat "decoration" Bank dunia, Bank Pembangunan dan "furnishing", dan Asia, Bank Pembangunan Islam, Tabung Kewangan Saudi, Tabung (d) mengapa orang ramai dilarang Kewangan Kuwait tidak mengenakan daripada mengambil gambar apa-apa ikatan. Dengan lain-lain kediaman baru Perdana perkataan, pinjaman tersebut boleh Menteri oleh guard-guard di digunakan untuk menbiayai projek- situ yang menurut mereka pro j ek yang dilaksanakan oleh mana bertindak atas arahan Menteri mana kontraktor yang berjaya sama Kerjaraya, dan apakah 12581 15 NOVEMBER 1983 12582

tindakan seumpama itu selaras RANG UNDANG-UNDANG dengan sebuah Kerajaan yang PERBEKALAN, 1984 "terbuka dan liberal'. DAN Timbalan Menteri Kerjaraya (Dato' Dr Nik Hussain bin Abdul Rahman): Tuan Yang di-Pertua, kos asal USUL dianggarkan untuk kediaman baru Perdana Menteri ialah sebanyak $8 ANGGARAN PEMBANGUNAN, 1984 juta dan kos yang sebenar yang telah ditanggung oleh Kerajaan ialah dalam Jawatankuasa lingkungan $11 juta. Kos membeli tapak dan rumah lama dari Malaysian Aturan Urusan Mesyuarat Mining Corporation termasuk harga dibacakan bagi menyambung semula tanah berdekatan ialah sebanyak $2.1 pertimbangn atas "Rang Undang- juta dan kerja-kerja mendirikan undang Perbekalan, 1984 dan structure bangunan termasuklah Anggaran Pembangunan, 1984 dalam pembinaan bangunan-bangunan Jawatankuasa sebuah-buah Majlis." seperti rumah kakitangan dan berek (Hari Kelima). polis ialah sebanyak $4,228,743. Perbelanjaan yang ditanggung untuk Ma j lis bersidang dalam Jawatan- _membuat decoration dan furnishing kuasa. dan sebagainya pula adalah berjumlah $1,331,723.62 sen. (Yuan Yang Dipertua mem- pengerusikan Jawatankuasa) Berhubung dengan larangan bagi orang ramai mengambil gambar di Maksud B. 16, B. 17 dan B. 18 tapak binaan di masa pembinaan, (Jadual)- sebenarnya ini bukanlah satu perkara yang luar biasa. Adalah dimaklumkan Maksud P. 16 dan P 18 (Angaran bahawa larangan seperti ini senantiasa Pembangunan, 1984)- dibuat untuk semua tapak-tapak binaan di bawah jagaan JKR. 3.31 ptg. Tujuannya ialah untuk mengelakkan Timbalan Menteri Perumahan dan daripada gangguan kepada pekerja- Kera j aan Tempatan (Puan Napsiah pekerj a, keselamatan kepada orang binti Omar): Tuan Pengerusi, ramai dan kehilangan barang-barang sebagaimana saya nyatakan petang serta alat-alat perkakas binaan. semalam, pemaju swasta pula tidak Sayogia dimaklumkan juga bahawa melaksanakan projek mereka seperti pihak swasta juga mengenakan yang diramalkan oleh kerana rumah- larangan sedemikian rupa di tapak- rumah yang dibina oleh mereka adalah tapak binaan yang diuruskan oleh di luar daripada kemampuan mereka. Oleh itu tindakan melarang sebahagian besar daripada bakal orang ramai daripada memasuki pemilik rumah. kawasan binaan sewenang-wenangnya bagi tujuan mengambil gambar Selain daripada ini pin j aman ataupun sebagainya tidaklah ada daripada Bank-bank bagi rumah yang berkaitan dengan apa yang dikatakan berharga lebih daripada $100,000 konsep Kerajaan yang "terbuka dan seunit membawa kepada bayaran liberal". faedah yang terlalu tinggi: Faktor ini juga telah menghindarkan pasaran Tuan Yang di-Pertua : Masa sudah perumahan masakini. Di sektor swasta cukup. di dapati daripada sasaran unit 90,000 12583 15 NOVEMBER 1983 12584 unit rumah kos rendah sehingga 30hb merosot ialah di mana kekosongan Jun, 1983 ini terdapat hanya 11,353 kakitangan-kakitangan di Penguasa- unit rumah siap dibina iaitu 12.6%. Di penguasa Tempatan hanya dibekukan. sektor awam pula iaitu rumah kos Walau bagaimanapun, kekosongan rendah adalah didapati sehingga 30hb kakitangan ini akan dan boleh diisi September, 1983 sebanyak 41,659 unit dengan mendapat persetujuan telah siap dibina iaitu 23.6%. daripada Jabatan Perkhidmatan Awam dan jawatan-jawatan yang Walau bagaimanapun, Tuan boleh diluluskan adalah jawatan- Pengerusi, Kementerian akan jawatan teknikal seperti Pegawai berusaha untuk meningkatkan Perubatan, Jurutera, Inspektor prestasinya dan sekarang ini telah pun Kesihatan, Pegawai Penilai dan mengkaji berbagai aspek sebagainya. pengswastaan untuk program perumahan awam kos rendah. Bagi menjawab soalan daripada Ahli Yang Berhormat dan Pant Ahli Yang Berhormat dari Ulu Muda, Buntar pula telah membangkitkan Kementerian Kewangan telah pun mengenai peralatan bomba yang telah bersetuju untuk membantu Penguasa- lama. Kementerian Perumahan dan penguasa Tempatan dalam usahanya Kerajaan Tempatan memang untuk menilai semula harta-harta di mempunyai rancangan untuk membeli Penguasa-penguasa Tempatan. kereta-kereta bomba untuk kegunaan Tindakan Kementerian Kewangan balai bomba di seluruh Malaysia. Pada ini masih berterusan dan oleh kerana mass ini Kementerian sedang dalam langkah jimat cermat, tindakan proses membeli kereta-kereta Kementerian Kewangan ini tidak tersebut. Sebanyak 18 unit kereta dapat dilaksanakan secepat mungkin bomba jenis water cander, dengan sebagaimana yang diperlukan. izin, akan sampai pada penghujung tahun ini. Sebanyak dua unit kereta Tentang garis-garis panduan penilai bomba jenis turntable ladder, dengan semula, Kementerian ini kurang izin, baharu sahaja diterima dari berkemampuan untuk berbuat pembekal. Proses pembelian ini akan demikian akan tetapi Kementerian ini dibuat dari mass ke semasa, sehingga akan cuba mendapat bantuan daripada semua balai-balai bomba mempunyai Kementerian Kewangan untuk kereta-kereta bomba baharu. mewujudkan garis-garis panduan mi. Garis-garis panduan ini tidak akan Tuan Pengerusi, bagi menjawab dapat dilaksanakan sehingga perkara yang dibangkitkan oleh Ahli Penguasa-penguasa Tempatan ada Yang Berhormat dari Tenggaroh, kakitangan yang mahir dalam perkara perkara kakitangan adalah di bawah penilai harta semula. bidang kuasa Penguasa-penguasa Tempatan dan Kerajaan Negeri. Akan Bagi menjawab soalan yang tetapi penempatan kakitangan dibangkitkan oleh Ahli Yang daripada Kementerian Perumahan Berhormat dari Kota Setar supaya dan Kerajaan Tempatan hanya boleh Kerajaan Pusat memberi peruntukan- dilakukan sebagai pinjaman sahaja peruntukan yang lebih untuk dengan syarat bahawa Kementerian menampung belan j a mengurus dan ini ada pegawai yang boleh pembangunan, adalah sukar untuk dilepaskan. r Jumlah kakitangan di diterima oleh Kementerian mi. Penguasa-penguasa Tempatan Pemberian peruntukan kepada tidaklah dikurangkan tetapi apa yang Penguasa-penguasa Tempatan adalah dilakukan sekarang sebagai langkah berpandukan kepada Perlembagaan jirnat cermat dalam keadaan ekonomi Malaysia. 12585 15 NOVEMBER 1983 12586

Peruntukan-peruntukan yang empat jenis bentuk bantuan kepada diberikan oleh Kerajaan Pusat pada Penguasa-penguasa Tempatan. Kera j aan sekarang adalah Grant Bantuan-bantuan tersebut ialah: Pelancaran selepas penyusunan (1) Peruntukan untuk projek-projek semula dan grant untuk projek-projek kecil di Penguasa Tempatan kecil. Sebarang peruntukan yang iaitu Butiran Projek (1). berlebihan yang diminta adalah diberi Peruntukan ini adalah secara pin j aman setelah dipersetu j ui digunakan bagi aktiviti-aktiviti oleh pihak Unit Perancang Ekonomi infrastruktur seperti pant, dan Kementerian Kewangan. jalan, longkang dan lain-lain dan perniagaan atau separuh perniagaan seperti gerai, pasar Bagi menjawab soalan yang yang kurang dari $400,000 kos dibangkitkan oleh Ahli Yang pembinaannya dan lain-lain Berhormat dari Pant berkenaan lagi. dengan masalah kampung-kampung (2) Peruntukan bantuan khas baharu dan kampung-kampung kepada Penguasa penguasa tradisional, Kementerian ini sedang Tempatan atau Grant mengkaji perkara ini dan akan Pelancaran. Peruntukan ini membawa perkara ini untuk adalah diberikan kepada makiuman Majlis Negara bagi Penguasa-penguasa Tempatan memberi kelonggaran syarat yang disusun semula melalui pemberian tahunan selenggaraan Akta Kerajaan Tempatan tahun jalan. 1976. Peruntukan ini diberikan berdasarkan formula yang telah ditetapkan dengan mengambil Kementerian ini sedar bahawa jalan kira keluasan kawasan, di kampung-kampung ini adalah penduduk dan jumlah sempit dan garis bangunan daripada Penguasa-penguasa Tempatan sempadan jalan yang ada sekarang yang terdapat di Semenanjung tidak melayakkan diri untuk diberi Malaysia setelah penyusunan pemberian tahunan selenggaraan semula. jalan. Kelonggaran syarat-syarat yang diminta ini akan membolehkan Tujuan bantuan ini pula ialah bagi Penguasa-penguasa Tempatan menyediakan alat-alat kelengkapan melayakkan diri untuk mendapat (capital equipment) dan kemudahan- pemberian tahunan selenggara jalan. kemudahan asas yang lain. Dengan cara ini masalah sosio Ketiga, ialah geran tahunan ekonomi yang dibangkitkan akan penyenggaraan pihak-pihak Penguasa sedikit sebanyak diperbaiki. Tempatan dan bantuan ini ialah bagi tujuan untuk menampung kekurangan wang semasa yang dihadapi oleh Berhubung dengan persoalan yang Penguasa-penguasa Tempatan seperti dibangkitkan oleh Ahli Yang membayar gaji kakitangan dan Berhormat dari Tenggaroh dan Ulu sebagainya. Muda, mengenai masalah kewangan yang dihadapi oleh Penguasa- Bantuan yang keempat ialah penguasa Tempatan, sukalah saya sumbangan bantuan mengikut kadar memaklumkan selaras dengan menurut Perkara 156 Perlembagaan penyusunan semula Penguasa- Persekutuan. Sumbangan ini ialah penguasa Tempatan, Kerajaan bagi membiayai kadar yang dikenakan Pers kutuan telah mengeluarkan ke atas harta-harta Kerajaan 12587 15 NOVEMBER 1983 12588

Persekutuan yang terdapat di sehingga 48 tahun dan tanah-tanah kawasan-kawasan Penguasa-penguasa cagaran orang lain pun boleh diterima. Tempatan. Permohonan-permohonan yang lengkap akan mengambil masa kira- Tuan Pengerusi, menyentuh pula kira satu bulan untuk diproses dan 0 mengenai persoalan saluran najis, diluluskan oleh Kementerian sukalah dimaklumkan bahawa projek- Perumahan dan Kerajaan Tempatan. projek yang tersebut memang ada Borang-borang permohonan telah diberi bantuan secara pinjaman, digunakan sejak tahun 1976 lagi iaitu memandangkan kedudukan ekonomi sejak skim ini ditubuhkan dan tidak pada masa sekarang ini, maka projek- banyak rungutan untuk mengisi projek saluran najis itu yang borang tersebut. Walau "contractually committed" sahaja bagaimanapun, borang tersebut telah yang mendapat peruntukan dalam diubahsuaikan dari semasa ke semasa. tahun 1984. Faedah yang dikenakan bukanlah semata-mata faedah kepada pinjaman Berkenaan dengan masalah tetapi merupakan bayaran percanggahan di antara Pe j abat perkhidmatan. Bayaran balik bulanan Tanah, Pejabat Perancang Bandar dan yang paling rendah telah pun Desa dan jugs penguasa-penguasa dikenakan kerana tempoh bayaran tempatan, perkara ini telah balik pinjaman telah dilanjutkan ditimbulkan oleh seorang Ahli Yang sehingga 25 tahun. Berhormat. Saya rasa perkara ini tidak sepatutnya timbul kerana Pejabat B agi makluman Ahli Yang Tanah tidak menyediakan pelan-pelan Berhormat dari Pant, mengikut lay out itu. Pejabat Tanah hanya panduan yang dikeluarkan oleh menjadi penyelaras mengikut agensi Kementerian ini, harga rumah awam seranti (one-stop agency) yang telah kos rendah adalah tidak lebih daripada dilaksanakan oleh Kerajaan-kerajaan $25,000. Walau bagaimanapun, jika Negeri. Pelan-pelan dikemukakan harga rumah awam kos rendah itu oleh Pejabat Tanah kepada jabatan- adalah kurang daripada $25,000, jabatan teknikal berkenaan termasuk misalnya di negeri Johor harganya Jabatan Perancang Bandar dan Desa ialah $22,000, harga ini adalah bagi mendapatkan nasihat untuk ditetapkan oleh Kuasa Tempatan yang diselesaikan dalam masa 2 minggu meluluskan tukaran syarat dan pecah atau sebulan. sempadan tanah iaitu oleh Kerajaan Negeri yang berkenaan. Bagi rumah- Dalam soal Skim Pinjaman rumah yang berharga lebih daripada Perumahan yang dibangkitkan oleh $25,000 rumah itu tidak ditafsirkan Ahli Yang Berhormat dari Pant, sebagai rumah awam kos rendah. taklimat telah pun diberi kepada pihak Harga rumah-rumah tersebut tidak Kerajaan-keraj aan Negeri ' dan dikawal oleh Kementerian dan ianya Kerajaan-kerajaan Negeri melalui berdasarkan kepada faktor-faktor Pegawai-pegawai Daerah, sepatutnya pasaran (market factors) seperti memberikan penerangan pula kepada permintaan dan bekalan (supply and rakyat. Juga penerangan terus demand). Walau bagaimanapun, jika diberikan oleh pihak Kementerian sekiranya harga sesebuah rumah telah kepada pegawai-pegawai di Pejabat- ditetapkan oleh pemaju dan pejabat Tanah, Penghulu-penghulu perjanjian jual beli telah Mukim dan Ketua-ketua Kampung ditandatangani di antara kedua-dua untuk disampaikan maklumat kepada pihak, maka harga rumah itu tidak rakyat. Kelonggaran syarat telah pun boleh dinaikkan tanpa persetujuan diberi terutama dari segi umur daripada kedua-dua pihak yang daripada 45 tahun dilanjutkan berkenaan. 12589 15 NOVEMBER 1983 12590

Tuan Pengerusi, Ahli Yang Mengenai masalah baru ini, Berhormat dari Bagan Datuk telah Kementerian sedang mengkaji menyentuh tentang syarat-syarat kemungkinan mengswastakan pembahagian rumah. Sebenarnya sebahagian daripada projek-projek Kementerian memang ada yang belum dilaksanakan. mengeluarkan syarat-syarat berkaitan dengan pembahagian rumah awam kos Menyentuh pula, Tuan Pengerusi, rendah untuk kegunaan Kerajaan- tentang perkara yang dibangkitkan kerajaan Negeri. Di antara syarat- oleh Ahli Yang Berhormat dari Pasir syaratnya ialah pemohon perlulah Putih iaitu tidak banyak peruntukan mempunyai pendapatan keluarga pembangunan kampung-kampung tidak lebih daripada $700 sebulan, baru dan kawasan persekitarannya belum mempunyai rumah lagi, tinggal diberikan kepada kampung-kampung di kawasan yang berdekatan dengan tradisional, sungguhpun apa yang projek yang dilaksanakan, sekurang- dikatakan oleh Ahli Yang Berhormat kurangnya tiga tahun dan mestilah itu adalah benar, tetapi kita haruslah Warganegara Malaysia. Jawatankuasa meninjau pemberian peruntukan Pemilih di Peringkat Negeri pula pembangunan secara keseluruhannya. perlulah meyelesaikan pemilihan Maksud saya ialah kampung-kampung pemohon yang layak apabila projek tradisional dapat menikmati beberapa itu telah siap 90% supaya penghuni kemudahan yang dibekalkan melalui boleh menduduki rumah tersebut program Kementerian Pembangunan apabila rumah berkenaan siap. Negara dan Luar Bandar dan lain-lain Sekiranya ada bantahan terhadap agensi seperti kemudahan sambungan permohonan yang berj aya, Kera j aan api dan air di luar bandar, skim Negeri yang berkenaan akan pemulihan kampung, klinik desa, menyiasat tuduhan-tuduhan yang pembinaan jalan dan sebagainya. diterima dan jika didapati benar tawaran itu akan ditarik balik dari pemohon yang berkenaan. Tuan Pengerusi, Ahli Yang Berhormat dari Larut telah mencadangkan skim seperti skim Mengenai perkara yang disentuh kampung-kampung tersusun untuk oleh Ahli Yang Berhormat dari Pasir kawasan luar bandar. Seperti Ahli Putih berkenaan dengan projek rumah Yang Berhormat sedia maklum, awam kos rendah yang mengambil kampung-kampung tersusun seperti masa empat atau lima tahun untuk yang dilaksanakan di Perak disiapkan, ingin saya maklumkan mempunyai tujuan tertentu, selain bahawa perkara ini telah berlaku ke daripada memberikan tapak untuk atas pro j ek-projek tertentu di bawah orang-orang yang memerlukan rumah. Rancangan Malaysia • Kedua dan Oleh itu, projek tersebut diberi Rancangan Malaysia Ketiga. Di antara peruntukan dari Kementerian sebab-sebabnya berlaku perkara itu Pembangunan Negara dan Luar ialah kelambatan mengambil balik Bandar. tanah milik atau penukaran tapak yang melengahkan penyediaan pelan Bagi skim pertapakan dan tata atur dan projek gendala; ada juga kemudahan awam pula, sungguhpun kalanya bila projek itu tergendala Kerajaan secara dasarnya menerima kerana kontraktornya lari. Masalah ini konsep ini tetapi oleh kerana keadaan telah dapat diatasi bagi projek-projek ekonomi yang dihadapi sekarang, Rancangan Malaysia Keempat. Malah hanya vote tanda sebanyak $10 sahaja masalah yang dihadapi sekarang ialah diberi kepada Kementerian bagi tahun ketiadaan peruntukan yang cukup. 1984. 12591 15 NOVEMBER 1983 12592

Bila keadaan ekonomi mengizinkan Berhubung dengan kebakaran, kita akan melaksanakan projek ini, Tuan Pengerusi, di mana sembilan Insya Allah. Dan seperti sedia pintu rumah kedai jenis sementara di maklum oleh Ahli Yang Berhormat, Titi Gantung pads 8hb Oktober, 1983 memanglah hasrat Kerajaan untuk seperti yang ditimbulkan oleh Ahli membekalkan kemudahan- Yang Berhormat dari Pant, sukalah kemudahan asas seperti air di dalam saya memaklumkan bahawa adalah di besi dan api dalam kaca, petik di dalam rancangan Kementerian dan dinding, di tengah menyala. (Ketawa) Jabatan Bomba untuk mendapatkan lebih banyak balai bomba di tempat- Tuan Pengerusi...... tempat yang memerlukan mengikut risiko yang ada di dalam satu-satu Tuan Pengerusi: Minta ulang sedikit kawasan itu. Oleh sebab kos sekali lagi. (Ketawa) pembinaan balai bomba dan jugs kos membeli jentera bomba serta Puan Napsiah binti Omar: Tuan membiayai kakitangan-kakitangan Pengerusi, ini bak-kata orang kawasan adalah tinggi, maka tidaklah dapat saya, kemudahan-kemudahan asas semua tempat diadakan balai-balai yang patut diberi oleh Kerajaan bomba baru. adalah seperti air dalam besi, api dalam kaca, petik di dinding, di tengah Walau bagaimanapun, untuk menyala (Ketawa). mengatasi masalah ini buat sementara waktu Kementerian dan juga Jabatan Tuan Pengerusi, mengenai Bomba mempunyai konsep di dalam keraguan yang dibangkitkan oleh Ahli penubuhan bomba gotong-royong di Yang Berhormat dari Bagan Datuk, mana rakyat tempatan boleh memain iaitu bagi mempastikan bahawa peranan di dalam mencegah dan pemaju-pemaju perumahan mestilah mengawal harts-benda mereka sendiri mematuhi syarat-syarat yang daripada kemusnahan kebakaran. dikenakan kepada mereka supaya peruntukan sebanyak 30% daripada Jabatan Bomba memang rumah-rumah yang dibina dijual mempertingkatkan aktiviti-aktivitinya kepada bumiputera, Kementerian untuk mempertinggikan pengetahuan berpendapat bahawa perkara ini rakyat di dalam cara-cara mencegah adalah bidang kuasa Keraj aan- kebakaran kerana ini difikirkan kerajaan Negeri. bahawa mencegah adalah lebih baik daripada memadam. Dengan itu Untuk makluman Ahli yang Jabatan Bomba sentiasa terbuka Berhormat, pada lazimnya Kerajaan- kepada orang ramai untuk memberi kerajaan Negeri mengenakan syarat ceramah, penerangan dan ini apabila seseorang pemaju itu pertunjukan mengenai cara-cara memohon tukar syarat dan pecah mengawal, memadam dan mencegah sempadan dari tanah pertanian kepada kebakaran. perumahan. Syarat memperuntukkan 30% daripada rumah yang dibina di Di dalam perkara ini mungkin Ahli sesuatu skim adalah sebagai syarat Yang Berhormat dari Pant boleh kelulusan untuk tukar syarat dan memberi kerj asama di dalam memberi pecah sempadan tersebut. Walau penggalakan kepada penggalakkan bagaimanapun Kementerian boleh kepada penduduk-penduduk memberitahu Kerajaan-kerajaan tempatan di dalam menganjurkan Negeri jika ada penyelewengan kursus-kursus ataupun ceramah- berlaku mengenai perkara ini, dan ceramah demi untuk kebaikan kuasa mutlak adalah terletak di mereka. Jabatan Bomba telah tangan Kerajaan-kerajaan Negeri. membaharui banyak kereta-kereta 12593 15 NOVEMBER 1983 12594

bomba lama tetapi ini terpaksa dilaksanakan bagi meninggikan lagi dilaksanakan mengikut peringkat- prestasi khidmat Kerajaan untuk peringkat dan kita berharap pada rakyat dan negara, Sekian, terima suatu ketika nanti apabila ekonomi kasih. negara pulih semula semua kereta- kereta bomba lama dapat digantikan Tuan Pengerusi: Ahli-ahli Yang dengan yang baru. Berhormat, soalannya ialah bahawa wang sejumlah $29,884,700 untuk Berhubung dengan kebakaran di Maksud B. 16; $7,315,900 untuk Titi Gantung pada 8hb Oktober, 1983 Maksud B. 17 dan $51,202,000 untuk itu makluman berkenaan kebakaran Maksud B. 18 di bawah Kementerian itu adalah lambat diterima oleh Perumahan dan Kerajaan Tempatan Jabatan Bomba. Sepertimana Yang jadi sebahagian daripada Jadual Berhormat lebih maklum, kebakaran hendaklah disetujukan. rumah hendaklah dikawal dalam tempoh lima ke lapan minit selepas Masalah dikemuka bagi diputuskan, ianya bermula. Dan sekiranya kawalan dan disetujukan; ini tidak dapat dilaksanakan dalam Wang sejumlah $29,884,700 untuk tempoh itu nescaya api itu akan maksud B. 16; $7,315,900 untuk B. 17 merebak dengan pantas ke seluruh dan $51,202,000 untuk Maksud B. 18 deret bangunan itu. Tambah- diperintahkan jadi sebahagian tambah lagi bangunan yang terlibat daripada Jadual. itu diperbuat daripada papan dan beratap zinc. Sebenarnya apabila Tuan Pengerusi : Begitu juga soalnya bomba Pant yang terletak 13 batu ialah bahawa perbelanjaan sebanyak daripada Titi Gantung sampai di $328,620,360 yang disebutkan dalam tempat kejadian itu kebakaran itu telah Maksud P. 16 dan $11,383,010 untuk pun kemusnahkan kesemua sembilan Maksud P. 18 dalam Anggaran buah kedai tersebut, Oleh itu, Pembangunan bagi tahun hendaklah bantuan-bantuan daripada balai-balai diluluskan. yang berhampiran iaitu daripada Batu Gajah yang terletak 15 batu dan Maksud B. 19 (Jadual)- daripada Ipoh tidak perlu dipanggil lagi untuk memberi bantuan. Maksud P. 19 (Anggaran Pembangunan, 1984)- Kesimpulannya, Tuan Pengerusi, adalah penting bagi rakyat diberi Tuan Pengerusi: Ahli-ahli Yang penerangan terhadap mencegah Berhormat, Maksud Bekalan B. 19 kebakaran. Melawan kebakaran dan Maksud Pembangunan P. 19 di semasa api itu masih kecil lagi dan bawah Kementerian Wilayah Mika boleh menubuhkan bomba Persekutuan terbuka untuk dibahas. gotong-royong. (Yuan Shamsuri bin Md. Saleh Tuan Pengerusi, akhirnya sekali mempengerusi Jawatankuasa) lagi, saya ucapkan terima kasih kepada Ahli-ahli Yang Berhormat 3.59 ptg. yang telah memberi ulasan, teguran, pandangan dan cadangan-cadangan Tuan Lee Lam Thye (Kuala Lumpur dan juga sokongan mereka kepada Bandar): Tuan Pengerusi, izinkan saya Kementerian Perumahan dan menyentuh beberapa perkara dalam Kerajaan Tempatan. Perkara-perkara perbahasan di atas Anggaran yang disuarakan oleh Ahli-ahli Yang Mengurus dan juga Anggaran Berhormat itu akan dipertimbangkan Pembangunan untuk Kementerian dan di mana sesuai dan perlu akan Wilayah Persekutuan. 12595 15 NOVEMBER 1983 12596

Yang pertamanya, suka saya hendakiah dijadikan . satu operasi meru j uk kepada mukasurat 160. yang ekonomik dengan langkah- Maksud Pembangunan 19, Aktiviti langkah diambil untuk mempastikan (Butiran) Pro j ek No. 3-Sistem tambang yang berpatutan dan jugs Pengangkutan Awam, Aerobus. mendapat sambutan penumpang yang menggalakkan. Pada peringkat Bercakap mengenai cadangan permulaan operasinya jumlah peruntukan $6.8 juta dalam Anggaran penumpang tidak diragu-ragukan akan Pembangunan tahun 1984 untuk mencapai satu paras yang sangat tinggi projek aerobus, saya suka membuat kerana setiap orang berminat beberapa pandangan mengenai Sistem mencuba sistem yang baharu ini tetapi Pengangkutan Awam yang baharu ini apa yang penting ialah mempastikan untuk ke Kuala Lumpur. Sistem bahawa sistem ini akan terbukti Aerobus serta juga ugh rapid transit digemari oleh orang ramai dan adalah bentuk pengangkutan awam berupaya menentukan bilangan . yang baharu direka untuk menambah pengguna yang ramai. sistem pengangkutan awam yang ada sekarang dalam bandaraya yang jauh Kementerian dan pihak swasta yang dari memuaskan. Saya mengalu- terlibat dengan projek ini mesti alukan . Sistem Aerobus ini selama menjadikannya berjaya dengan ianya dimaksudkan untuk menambah membuat sistem ini digemari oleh dan membaiki sistem pengangkutan orang ramai sebagaimana yafig saya awam yang ada sekarang walaupun sebutkan tadi. Dan kita tidak mahu saya rasa kos projek ini terlalu tinggi. menjadikannya gagal setelah membelanjakan banyak wang ke atas Pada 28hb Oktober, Yang projek ini. Sebagaimana yang saya Berhormat Menteri berkenaan katakan awal-awal tadi, apa yang memberi tahu Dewan ini bahawa penting ialah bayaran tambang yang projek aerobus ini sekarang di j angka dikenakan. Oleh kerana projek ini menelan kos $110.7 juta dan ini apabila siap kelak akan diuruskan oleh meliputi kos pengambilan balik tanah sebuah syarikat swasta yang dikenali untuk projek ini, charge letter of sebagai Sistem Transit Malaysia Sdn credit dan bayaran Perkhidmatan Bhd. Adalah penting bahawa bayaran Perunding. Menurut Yang Berhormat tambang yang dikenakan tidak Menteri kos sistem aerobus sahaja semestinya untuk membuat untung. termasuk escalation cost dianggarkan Jika sedemikian, maka tambang berjumlah $103.1 juta sedangkan mungkin melumpuhkan dan. ini anggaran asal. ialah $83.4 juta. mungkin merubahkan objektif sistem ini yang disediakan sebagai satu Tuan Pengerusi, memandangkan langkah untuk menambah sistem kos yang terlalu tinggi terlibat dalam pengangkutan awam yang ada projek aerobus ini, maka orang ramai sekarang. ingin bertanya sama ada dalam saat Kerajaan menghadapi kesulitan Dengan pengemukaan projek kewangan sekarang, Kementerian aerobus pihak berkuasa berkenaan berkenaan masih hendak mestilah memikirkan soal penyediaan melaksanakan projek ini atau tempat letak kereta yang cukup untuk menangguhkannya dahulu supaya digunakan oleh penumpang- wang-wang tersebut boleh digunakan penumpang aerobus. Oleh kerana untuk lain-lain keperluan yang utama. sistem aerobus dimaksudkan untuk Tetapi jika Kerajaan masih tetap ingin memudahkan orang ramai bergerak meneruskan projek ini, maka saya dari satu tempat ke satu tempat tanpa suka mencadangkan bahawa sistem menggunakan kereta adalah perlu yang mahal ini haruslah dan bahawa tempat-tempat letak kereta 12597 15 NOVEMBER 1983 12598

disediakan berhampiran perhentian biasa masih men j adi satu sistem yang aerobus di mana orang ramai boleh amat popular di kalangan rakyat meletakkan kereta mereka dan terus jelata. mengambil aerobus mi. Sekarang saya suka beralih kepada Butiran yang kedua dalam mukasurat Faktor yang kedua, yang perlu 160 mengenai Pengawalan dinyatakan di sini ialah walaupun Penempatan Setinggan-setinggan. sistem aerobus mudah dikendalikan Bercakap mengenai perkara kawalan tetapi langkah-langah mestilah diambil setinggan, saya suka menegaskan di untuk mempastikan keselamatan dan sini sekali lagi bahawa satu-satunya juga perkhidmatan aerobus tidak penyelesaian yang berkesan kepada terganggu oleh terputusnya bekalan masalah setinggan yang sentiasa eletrik yang menjadi masalah yang disyorkan oleh saya iaitu terletak kerap berlaku dalam bandaraya kita. kepada satu solusi mengenai Maka pihak berkuasa berkenaan penyediaan rumah kos rendah secara hendaklah menyedari masalah ini dan benar-besaran .. bagi setiap keluarga mencari satu jalan untuk yang layak ditempatkan. Kerajaan menyelesaikannya. Dan sering menyatakan bahawa is tidak memandangkan hakikat bahawa bertolak ansur kepada setinggan- beberapa perhentikan aerobus perlu setinggan baru yang muncul dan tidak dibina, operasinya sepanjang 5 membenarkan orang ramai membina kilometer antara Jalan Bukit Bintang rumah haram di mana-mana tempat dan Jalan Tun Razak, saya suka mereka suka. Walau pun saya melahirkan harapan Dewan menghormati penguatkuasaan Bandaraya akan mengambil langkah undang-undang tetapi pada masa yang menyediakan tapak-tapak baharu sama saya suka minta Kerajaan supaya untuk penempatan semula apa jugs mengaku keadaan yang menyebabkan perniagaan seperti pasar-pasar, rumah-rumah setinggan ini didirikan penjaja-penjaja yang terlibat dalam untuk mereka yang benar-benar projek mi. Dalam hubungan ini saya memerlukan rumah untuk diri mereka suka Dewan Bandaraya mencari dan keluarga. Saya ingin menjelaskan tempat penempatan semula gerai- di sini bahawa saya tidaklah bercakap gerai dan panjaja-penjaja di Jalan melulu untuk semua setinggan. Bukit Bintang di sebelah Wisma Peladang yang mana perhentian Saya ketahui bahawa terdapat aerobus akan dibina. setengah-setengah orang yang tidak bertanggungjawab yang membina rumah setinggan untuk disewa atau Dan akhirnya berkenaan dengan untuk dijual bagi menjadi sumber tajuk aerobus ini, walaupun dengan pendapatan mereka sedangkan pengemukaan sistem pengangkutan mereka tinggal di tempat lain. awam yang baharu ini untuk menambah sistem pengangkutan Saya tidak memberi simpati kepada awam dalam bandaraya, saya suka golongan oportunis ini dan hendaklah menggesa pihak berkuasa berkenaan pihak berkuasa bertindak ke atas untuk mengambil langkah membaiki mereka. Tetapi bagi beratus-ratus dan sistem bas conventional yang masih beribu-ribu setinggan j ati yang tidak diperlukan untuk memainkan satu ada pilihan rumah lain dan hanya peranan yang penting dalam bergantung kepada rumah setinggan keseluruhan sistem pengangkutan untuk kediaman, saya harap bahawa awam dalam bandaraya ini dan saya pihak Kerajaan akan menimbang mengesyorkan ini disebabkan tidak keadaan mereka dan memberi dapat dinafikan bahawa sistem has mereka satu peluang untuk memohon 12599 15 NOVEMBER 1983 12600 tempat tinggal baru. Tetapi sekarang, misalnya pada anggapan memandangkan bahawa adalah tidak saya tidak begitu memuaskan. Pada mungkin bagi Kerajaan membina masa ini apabila sesuatu kebakaran rumah-rumah pangsa dan rumah kos berlaku, mangsa-mangsa ditempatkan rendah yang cukup bagi menempatkan sementara di sekolah-sekolah, di semua setinggan dalam wilayah pondok-pondok Rukun Tetangga atau Persekutuan seberapa segera, maka di dewan orang ramai. Rasa saya ini saya mencadangkan bahawa bukanlah satu cara yang sesuai untuk Kementerian berkenaan hendaklah memberikan bantuan kepada mengadakan satu dasar yang golongan yang kurang bernasib baik membenarkan setinggan-setinggan ini oleh kerana tempat-tempat menghuni rumah setinggan mereka ersebut misalnya sekolah-sekolah, sehingga tanah tersebut dikehendaki pondok Rukun Tetangga dan dewan untuk tujuan pembangunan. Adalah orang ramai mempunyai kegiatan dan tidak adil mengusir mereka sekarang tugas masing-masing. Satu-satunya apabila tanah yang mana terletak jawapan kepada masalah ini seperti rumah-rumah setinggan belum mana yang saya mengesyorkan tadi dikehendaki untuk pembangunan. ialah dalam penyediaan tapak-tapak penempatan semula yang disediakan Tuan Pengerusi, tajuk atau perkara dengan bangunan-bangunan yang ketiga yang saya ingin berbentuk sementara dan kemudahan- menyentuh sedikit ialah mengenai kemudahan asas yang lain seperti air Butiran 7 tentang Pembangunan dan elektrik dan sekiranya ada berlaku Infrastruktur. Di bawah perkara apa-apa bencana alam maka semua Pembangunan Infrastruktur yang mangsa boleh ditempatkan di situ mana terdapat satu peruntukan sehingga tempat baru mereka yang $620,000 dalam Anggaran tetap disediakan. Pembangunan 1984, saya suka Pihak Kementerian pernah mengemukakan satu perkara tentang menyuarakan tentang masalah perlunya mencari satu tapak yang kewangan sekiranya hendak sesuai di Wilayah ini yang boleh memperuntukkan satu tempat disediakan dengan pembangunan seumpama itu. Tetapi saya rasa infrastruktur untuk digunakan sebagai bahawa kesulitan kewangan Kerajaan satu pusat penempatan khas untuk tidak boleh dijadikan satu alasan mangsa-mangsa bencana alam seperti untuk melengah-lengahkan sesuatu kebakaran atau banjir oleh kerana pro j ek seperti ini yang begitu penting kedua-dua masalah ini sentiasa untuk menolong menyelesaikan berlaku di Kuala Lumpur. berbagai bencana seperti kebakaran atau banjir yang kerap berlaku di Saya rasa bahawa terdapat satu Wilayah Persekutuan. Saya berharap keperluan segera menyediakan satu bahawa Kementerian berkenaan akan pusat seumpama itu memandangkan berupaya meneliti cadangan ini dan kerap berlaku bencana alam dalam dapat tidak lama lagi untuk Wilayah Persekutuan terutamanya menyediakan satu penyelesaian yang masalah kebakaran. Satu pusat lebih sistematik bagi menempatkan seumpama itu boleh digunakan mangsa-mangsa berbagai bencana sebagai satu tempat tinggal sementara alam. waktu sahaja sehingga satu masa di mana rumah. pangsa boleh Sekarang saya suka beralih kepada diperuntukkan untuk menempatkan satu tajuk yang lain iaitu terkandung semula mereka secara tetap. Sistem dalam mukasurat 161 tentang Butiran membantu mangsa-mangsa kebakaran 21 Perparitan. Mengenai soal ataupun banjir' yang terdapat perparitan, saya mendapati bahawa 12601 15 NOVEMBER 1983 12602 terdapat hanya token vote berjumlah seluruh negara mengenai kebersihan hanya $10 diperuntukkan bagi telahpun dilaksanakan. Di bawah perparitan di bawah Maksud kempen itu adalah didapati bahawa Pembangunan yang tertakluk di perhatian yang utama hanya diberikan bawah Dewan Bandaraya. Saya kepada membersihkan sampah sarap dukacita menyatakan di sini bahawa di atas j alan saha j a, tetapi bukan di Dewan Bandaraya tidak diberi bawah culvert. peruntukan yang lebih besar untuk skim membaiki perparitan dalam Ditimbang dari apa yang berlaku Dewan Bandaraya. Sistem perparitan pada hari Ahad yang lalu, adalah jelas adalah sangat tidak memuaskan pada bahawa Kuala Lumpur mungkin masa kini dalam Bandaraya menghadapi satu lagi banjir besar terutamanya dalam kawasan yang sama seperti ke j adian banjir besar mudah berlaku banjir kilat. Adalah yang berlaku pada tahun 1971 dahulu men j adi satu perkara biasa melihat sekiranya perhatian dan tindakan banjir dalam Bandaraya selepas hujan segera tidak diambil untuk mencegah turun dengan lebat dan pada setiap banjir kilat tersebut secara berkesan kali banjir berlaku lalulintas tidak dan kits tidak ingin kejadian itu berulang lagi. dapat bergerak. Kawasan-kawasan setinggan mudah dibanjiri air dan ini Saya suka mengambil kesempatan menyebabkan kesulitan dan ini untuk menggesa Kementerian yang kesusahan yang amat sangat kepada berkenaan dan menggesa Dewan keluarga-keluarga setinggan yang Bandaraya supaya menghantarkan terlibat. pegawai-pegawainya mengadakan satu Satu contoh yang paling nyata di sini kempen pemeriksaan terhadap semua ialah tentang ke j adian banjir yang longkang besar dalam bandaraya berlaku pada hari Ahad yang lepas ini untuk mempastikan yang mana satu yang melanda bandaraya yang mana tempat yang tersumbat dan tindakan lebih 20 kawasan sekitar bandaraya segera perlu diambil untuk dibanjiri air dan lebih 10,000 orang membersihkannya. Saya juga suka penduduk terbabit dalam kejadian mengambil kesempatan ini untuk banjir kilat itu. menggesa badan-badan yang berkenaan termasuk Dewan Banjir kilat berlaku kerana keadaan Bandaraya, termasuk Kementerian, perparitan yang kurang memuaskan. termasuk Jabatan Pant dan Taliair di Tanya disebabkan juga oleh saluran Wilayah Persekutuan supaya atau longkang tersumbat. Masalah menyemak semula, mengadakan satu banjir kilat ialah juga disebabkan oleh review, dengan izin, ten*ang program skim pembangunan tanah yang tidak pencegahan banjir setakat ini dan mengambil langkah-langkah melihat bagaimana sesuatu langkah mencegah •tanah dihakis dari tanah yang lebih berkesan boleh diambil skim mereka dan menjadakan tanah- untuk mencegah masalah banjir kilat. tanah atau lumpur itu berkumpul dan mendak di culvert dan longkang- Sementara menunggu satu program longkang menyebabkan tersumbat dan j angka pan j ang . yang mana telah berlakunya banjir apabila,hujan turun. diumumkan oleh bekas Menteri Wilayah Persekutuan bahawa pihak Adalah jelas kepada saya bahawa Kerajaan ada rancangan berjangka sehingga hari ini perhatian yang panjang untuk mengatasi masalah secukupnya belum diberikan kepada banjir kilat ini di Kuala Lumpur tetapi kerja-kerja pembersihan longkang- kalau kita hendak menunggu pro j ek- longkang atau culvert yang tersumbat pro j ek ataupun rancangan-rancangan walaupun satu kempen Kebangsaan berj angka pan j ang ini siap, ini akan 12603. 15 NOVEMBER 1983 12604 memakan masa yang panjang. Maka Sekarang saya suka merujuk kepada buat sementara ini sesuatu mestilah Butiran 1 iaitu mengenai perkara dibuat untuk mengkaji masalah ini dan Perumahan Awam Wilayah melaksanakan satu tindakan jangka Persekutuan. Mengenai perkara pendek untuk menghadapi masalah Perumahan Awam, saya suka meru j uk mi. kepada pengumuman yang dibuat oleh Menteri Wilayah Persekutuan pada Saya suka mencadangkan bahawa pertengahan bulan September lalu Undang-undang Kecil Kerja Tanah, tentang kadar sewa rumah pangsa kos ataupun dengan izin, Earthworks By- rendah Dewan Bandaraya yang telah law, mestilah dikuatkuasakan dengan dinaikkan berkuatkuasa pada awal tegas untuk mempastikan bahawa Oktober tahun ini. Kenaikan yang dalam semua skim pembangunan mana telah diumumkan oleh Yang tanah para kontraktor yang terlibat Berhormat Menteri itu akan akan mengambil langkah mencegah melibatkan lebih kurang 18,964 unit sampah ataupun hakisan tanah rumah pangsa dan menurut Menteri ataupun bahan buangan bangunan bahawa kadar kenaikan itu ialah daripada bergerak atau mengalir antara 55% ke 102% berbanding masuk ke dalam culvert dan longkang dengan cadangan asal sebanyak 66% besar yang boleh menyebabkan kepada 150%. longkang itu tersumbat. Semua mereka yang tidak mematuhi Tuan Pengerusi, cadangan asal Earthworks By-law ini mestilah kenaikan kadar sewa adalah terlalu dihukum dengan berat. Oleh sebab tinggi dan langsung tidak menasabah saya menganggap bahawa sungguhpun dan ini lah sebabnya mengapa kami kita ada By-law seperti ini tetapi mengan j urkan satu kempen nampaknya By-law ini tidak tandatangan oleh penyewa-penyewa dilaksanakan dengan begitu berkesan rumah pangsa untuk meminta sebagai satu langkah untuk mencegah pengurangan ke atas kenaikan sewa masalah banjir kilat di Kuala Lumpur itu. ml. Tuan Pengerusi: Yang Berhormat, Adalah dinyatakan di sini bahawa di bawah Butiran ini peruntukan mereka tidak membantah kenaikan, hanya $10. Yang Berhormat bercakap tetapi hendaklah dinaik kepada satu berjuta-juta ringgit. kadar yang munasabah, satu kadar yang berpatutan. Kami berasa Tuan Lee Lam Thye: Tuan gembira kerana Keraj aan telah Pengerusi, tadi saya pun ada mengambil berat bantahan dari melahirkan rasa dukacita saya oleh penyewa dan seterusnya kerana Kerajaan memperuntukkan mengurangkan kadar sewa itu. token vote $10 dalam perkara ini, Dengan . kenaikan baru purata 73% akan tetapi tadi saya ada menyatakan berkuatkuasa pada lhb Oktober ini, memandangkan bahawa masalah apa yang perlu dilakukan bagi Dewan banjir kilat adalah satu masalah yang Bandaraya ialah mempastikan bahawa serius maka saya berharap bahawa perkhidmatan yang diberikan mestilah Kementerian yang berkenaan cekap seperti masalah tentang sungguhpun hanya ada $10 token vote penyenggaraan lift-lift dan lain-lain tetapi dalam Belanja Mengurus ini kemudahan asas untuk penyewa- pihak Dewan Bandaraya boleh penyewa rumah pangsa, Salah satu mencari satu jalan bagi membenteras masalah terbesar yang dihadapi oleh masalah mi. Itulah yang saya hendak penyewa-penyewa rumah pangsa ialah berucap mengenai masalah perparitan kerosakan-kerosakan lift, kerosakan dan banjir kilat. saluran air terputus, saluran 12605 15 NOVEMBER 1983 12606 pembuangan sampah rosak dan Bercakap mengenai tajuk yang kerosakan alat letrik di koridor- sama iaitu mengenai perumahan koridor rumah pangsa. awam, saya suka menyentuh tentang kelayakan penyewa-penyewa untuk Kerajaan sering berkata mengenai membeli rumah-rumah pangsa yang perbuatan vandalism, Tuan Pengerusi, didudukinya. Saya suka sebagai sebab kerosakan lift-lift. mencadangkan di sini bahawa tempoh Tetapi pads pandangan saya kelayakan 10 tahun hendaklah vandalism ini bukanlah satu masalah dikurangkan menjadi 5 tahun supaya ataupun satu sebab yang utama. lebih ramai akan layak memiliki Tetapi jika memang ada perbuatan rumah pangsa sendiri. Dalam pada itu vandalism yang sebenar maka saya saya juga suka menggesa pentadbiran menyokong apa jugs tindakan diambil Dewan Bandaraya supaya ke atas mereka yang bersalah. Tetapi menyegerakan pemerosesan pads masa yang sama saya menggesa permohonan-permohonan yang dibuat Kerajaan. supaya meneliti soal tentang oleh mereka yang hendak membeli perkhidmatan penyenggaraan rumah rumah pamgsa supaya mereka boleh pangsa, penyenggaraan tentang lift-lift dibantu memiliki rumah itu dengan yang tidak begitu memuaskan diberi secepat mungkin. Untuk mereka yang oleh pembekal-pembekal lift, yang hendak membeli rumah pangsa, untuk perlu tindakan segera untuk memiliki, mereka telah diminta mengatasinya. membayar charge perkhidmatan Dewan Bandaraya hendaklah juga bulanan berjumlah $40. Adalah sentiasa memeriksa pam air yang menjadi pandangan semua pembeli mengepam air ke tangki dan bahawa charge $40 itu terlalu tinggi seterusnya ke yunit-yunit rumah dan hendaklah dikurangkan kepada pangsa. Mana-mans pam yang tidak $20. Saya berharap bahawa Yang berkeadaan elok, berkeadaan baik, Berhormat Timbalan Menteri yang langkah-langkah hendaklah diambil berkenaan dapat meneliti perkara ini untuk menggantikannya sebelum demi kebajikan dan kepentingan ianya rosak dan langsung tidak boleh semua pembeli rumah pangsa. menyalurkan atau menyampaikan bekalan air keatas tangki itu. Lain-lain Akhirnya, Tuan Pengerusi, saya kemudahan hendaklah juga suka meru j uk kepada muka surat 153, diperhatikan dan diperbaiki supaya Maksud B. 19. Perkara yang saya ingin penyewa-penyewa akan berasa menyentuh ialah tentang Butiran bahawa sewa yang dinaikkan itu yang 1100-Gaji dan Upahan berkaitan dibayar oleh mereka digunakan untuk dengan Pentadbiran Am, (1) (a) membaiki perkhidmatan atau Pentadbiran dan Kewangan. Atas kemudahan untuk rumah pangsa. perkara pentadbiran ini, saya suka menyentuh dua perkara. Mengenai soalan kenaikan kadar sewa, saya suka mencadangkan di sini Yang pertama, berhubung dengan bahawa sekiranya pada masa hadapan dasar-dasar yang dilaksnakan oleh kelak soal sewa ini berbangkit lagi pihak pentadbir dalam Kementerian maka saya harap bahawa para mengenai perlesenan ke atas penyewa rumah pangsa ini hendaklah pengusaha-pengusaha perindustrian diajak berunding terlebih dahulu kecil yang terdapat sekarang dalam kerana mereka tidak seharusnya Wilayah Persekutuan. Pada masa ini membayar sesuatu kenaikan yang terdapat lebih kurang 1,000 mana mereka tidak mampu oleh sebab pengusaha-pengusaha perindustrian mereka termasuk dalam golongan kecil yang menjalankan perusahaan berpendapatan rendah. mereka dalam berbagai kawaSan 12607 15 NOVEMBER 1983 12608 perumahan di sekitar Kuala Lumpur boleh menyebabkan pencemaran atau yang telah lama menderita kerana mengotorkan kawasan ataupun tindakan yang diambil oleh Pegawai- menjalankan perusahaan yang akan pegawai Penguatkuasa atas alasan menimbulkan kesusahan kepada bahawa mereka menjalankan orang ramai dan seterusnya perusahaan mereka tanpa lesen. membangkitkan aduan daripada orang Keadaan pengusaha-pengusaha kecil ramai. Dan saya berpendapat bahawa itu ialah mereka menjalankan operasi sekiranya dasar ini dapat digubal maka di rumah-rumah kedai atau di tingkat pihak yang terlibat dapat pertama dalam bangunan, mengambil menyampaikan pelan-pelan kepada beberapa orang pekerj a sahaj a dan Jabatan Perancangan untuk menukar menjalankan perniagaan dalam syarat tentang kegunaan kedai kepada keadaan yang bersih dan tidak kegunaan perusahaan. menimbulkan apa juga bentuk pencemaran atau bahaya ke atas Tuan Pengerusi, mereka boleh kesihatan swam. dibenarkan menjalankan perusahaan mereka sehingga satu masa apabila Mereka tidak dapat lesen kerana Dewan Bandaraya berupaya mereka bergerak atau menjalankan menempatkan mereka dalam kilang- operasi dalam kawasan atau zon kilang berderet yang akan dibina perdagangan (commercial zone) dan dengan kerj asama sektor swasta. bukan zon perindustrian. Dan disebabkan ini, mereka sentiasa di Saya bagaimanapun suka menggesa kompaunkan, di denda antara $500 Kementerian supaya menangguhkan hingga menjadi $2,000 oleh tindakan ke atas golongan pengusaha- mahkamah jika terbukti bersalah. pengusaha kecil ini dengan Pengusaha-pengusaha kecil ini membenarkan mereka terus mengeluarkan pakaian, kasut, kaset, menjalankan perusahaan mereka pembuat mee pun ada dan lain-lain dengan syarat-syarat tertantu barang pengguna. Mereka tidak dapat sepertimana yang saya mengesyorkan menjalankan operasi mereka ataupun itu tadi. perusahaan mereka dalam kawasan perusahaan yang besar seperti yang Perkara yang akhir di bawah ada di Shah Alam misalnya, kerana pentadbiran ini, saya suka menyentuh mereka yang terlibat dalam kegiatan berhubung perkara mengenai dasar perusahaan ini adalah kecil sahaja. mengenakan bayaran lesen untuk semua jenis iklan papantanda dalam Memandangkan di atas dan bandaraya. Sebagai seorang Wakil memandangkan kepada kesukaran dan Rakyat saya telah menerima banyak kesulitan yang dialami oleh para aduan bahawa bayaran lesen untuk pengusaha-pengusaha perindustrian semua jenis iklan papantanda yang kecil ini, saya suka mencndangkan didasarkan pada kadar yang kepada Kementerian yang diperuntukkan di bawah undang- bertanggungjawab untuk menggubal undang kecil iklan Wilayah dasar tentang masalah pelesenan ini Persekutuan tahun 1982 yang sangat supaya Kementerian yang berkenaan tinggi kadarnya pada masa sekarang dapat merumuskan satu dasar yang dan oleh sebab ini banyak perniaga praktikal dan berperikemanusiaan terutamanya peniaga-peniaga kecil yang akan dapat membenarkan menghadapi kesusahan atau perindustrian kecil ini menjalankan kesukaran untuk memikul satu beban operasi di dalam kawasan bayaran yang begitu tinggi. Kadar perdagangan di skim-skim perumahan bayaran lesen iklan papantanda di dengan syarat bahawa mereka tidak bawah undang-undang kecil pada 12609 15 NOVEMBER 1983 12610

masa kini adalah lebih kurang empat 4.45 ptg. kali ganda lebih mahal daripada kadar terdahulu dan ini merupakan satu Tuan Haji Dusuki bin Haji Ahmad (Tumpat beban kewangan ke atas peniaga- ): Bismillahirrahmanir- 0 peniaga yang juga terpaksa membayar rahim. lesen perniagaan di samping bayaran- Tuan Pengerusi, saya ingin ber- bayaran yang lain berkaitan sekiranya cakap dalam hal yang berhubung mereka menjalankan perniagaan dengan Kementerian Wilayah mereka. Persekutuan ini mukasurat 153, Maksud B. 19, Program (2) Saya suka menyeru Kementerian Pentadbiran Agama Islam Wilayah berkenaan supaya menimbang Persekutuan. keadaan ini yang dihadapi oleh para peniaga serta mengambil langkah- Tuan Pengerusi, penubuhan langkah untuk mengurangkan kadar Jabatan Ugama Islam Wilayah bayaran lesen tersebut untuk iklan Persekutuan bukanlah hanya sekadar papantanda. Undang-undang kecil mencukupkan syarat ataupun sekadar yang meliputi iklan papantanda menyelaraskan dengan negeri-negeri hendaklah dipinda untuk dalam negara kita ini di mana kese- mengurangkan atau mengenakan satu luruhan negeri mempunyai Jabatan bayaran lesen yang lebih adil dan yang ataupun Majlis Agama masing- lebih berpatutan. Saya harap ini akan masing. Tetapi penubuhan Jabatan dilaksanakan supaya mulai tahun akan Agama Islam Wilayah Persekutuan datang satu kadar bayaran lesen yang adalah mempunyai risalahnya yang berpatutan akan dapat digunakan dan tersendiri, mempunyai tujuannya yang dilaksanakan. tersendiri sebagaimana yang selalu disebutkan oleh Allahyarham Tun Saya juga ingin menarik perhatian Abdul Razak Perdana Menteri pada Yang Berhormat Timbalan Menteri waktu penubuhan itu di mana beliau kepada Undang-undang Kecil Iklan berhasrat supaya Jabatan Ugama Wilayah Persekutuan tahun 1982 ini Islam Wilayah Persekutuan ini yang mengandungi satu peruntukan dijadikan sebagi contoh Jabatan mendenda sebanyak tiga kali ganda Agama Islam di negeri-negeri yang bayaran sebagai tambahan kepada lain. bayaran lesen sendiri sekiranya Tuan Pengerusi, dahulu sesuatu papantanda yang dipasang itu pentadbiran agama Islam Wilayah tanpa lesen. Hukuman tersebut pada Persekutuan ini diletak di bawah pandangan saya adalah terlalu keras Urusetia Bahagian Agama Jabatan dan tidak adil dan saya harap bahawa Perdana Menteri, tetapi hari ini adalah Kementerian berkenaan dapat merupakan badan berasingan yang mengkaji semula hukuman denda berfungsi dan bertugas sebagaimana yang sangat keras ini dan mengambil Jabatan-jabatan Agama yang lain dan langkah untuk menyemak semula dia mempunyai risalah yang tertentu, perkara ini bagi mengurangkan yang lebih utama dan lebih mustahak kesusahan semua peniaga-peniaga daripada Jabatan-jabatan Agama yang yang men j alankan perniagaan dengan lain. betul dan yang memerlukan papantanda itu sebagai iklan untuk Saya mengatakan demikian kerana memaklumkan orang ramai mengenai kedudukan Wilayah Persekutuan ini perniagaan mereka. sendiri dari segi sosio budayanya, dari segi kemasyarakatannya adalah Tuan Pengerusi, itulah perkara- berbeza daripada tempat-tempat yang perkara yang saya ingin bangkitkan lain kerana Wilayah ini adalah dalam perbahasan mi. merupakan tumpuan orang ramai, 12611 15 NOVEMBER 1983 12612

Wilayah Persekutuan juga merupakan awam, berjaya memajukan tanah- tempat pelawat-pelawat asing dan di tanah rezab Melayu selaras dengan sini juga tempat berkumpul segala kemajuan persekitaran Wilayah macam warna, segala macam bentuk Persekutuan ini, ber j aya sama ada kebaikan atau keburukan memperindahkan dengan taman- yang tertimbun di Wilayah taman dan pokok-pokok hijauan dan Persekutuan ini yang terpaksa sebagainya. Tetapi malangnya pada ditanggung oleh Jabatan Agama himat saya belum berj aya Wilayah Persekutuan berbagai-bagai menyelesaikan perkara-perkara yang masalah yang perlu diselesaikan dan keji, perkara-perkara maksiat, pada hemat says masalah-masalah ini jenayah, munkar, keruntuhan akhlak, semuanya boleh diselesaikan kerana budaya-budaya yang memalukan dan tidak ada masalah yang tidak boleh sebagainya. diselesaikan sekiranya kita mempunyai hasrat ataupun Saya kurang pasti nilai-nilai yang mempunyai cita-cita keinginan seumpamnya ini boleh ditakrif sungguh-sungguh untuk hendak ataupun dimasukkan di dalam menyelesaikan masalah-masalah itu. perkara-perkara yang dianggap hiburan, kerana mengikut saya Tuan Pengerusi, kita amat gembira difahamkan bahawa banyak tempat- bahawa Wilayah Persekutuan ini dari tempat yang ada hubungannya dengan segi fizikalnya telah membangun perkara-perkara ini, agensi dengan pesat, indah dan amat menarik Kementerian Wilayah Persekutuan, sekali. Jalan-jalan bertambah baik, agensi Dewan Bandaraya di bawah kebersihan agak lebih terkawal Wilayah Persekutuan sendiri ada daripada yang. lalu, pokok-pokok mengeluarkan lesen-lesen yang kelihatan ditanam di sana-sini dengan dikatakan lesen hiburan, seperti Kelab penuh kehijauan, dijaga dan dikawal Malam, Rumah Urut, Pub, Coffee dengan sebegitu rupa. Tetapi dari segi House dan sebagainya. Di samping kebersihan rohnya, kebersihan nilai itu, ada juga tempat-tempat yang spiritualnya ataupun kerohaniannya seumpama ini yang bergerak tanpa amat sulit untuk dibanggakan, bahkan lesen dapat berjalan dengan begitu kadang-kadang kita tidak berani bebas, tanpa kawalan, tanpa serbuan hendak mengatakan sebagai Kotaraya dan tanpa mendapat perhatian yang yang boleh menjadi contoh negara- serius daripada pihak-pihak yang negara Islam yang lain. berkenaan.

Tuan Pengerusi, kalau kita Saya difahamkan bahawa tempat- membaca Buku Anggaran tempat yang seumpama ini Belanjawan, Program dan Prestasi merupakan tempat-tempat yang boleh 1984 yang diedarkan kepada semua membawa kepada perkara-perkara Ahli-ahli Dewan ini, saya lihat muka keji dan perkara-perkara yang tidak 571 di bawah tajuk Kementerian dikehendaki, bukan sahaja keji di sisi Wilayah Persekutuan, ternyata tujuan Agama Islam tetapi keji juga di dan strategi Belanjawan Kementerian kalangan agama-agama yang lain, keji ini tidak tercatat sesuatu yang dapat di kalangan tamadun manusia sejak difahami bahawa di antara tujuannya daripada dahulu kala sehingga ialah untuk mengembangkan bibit- sekarang ini. Tidak ada sesiapa yang bibit rohani penduduknya. Kita mengatakan perkara-perkara maksiat mengakui bahawa Kementerian ini itu adalah baik, bukan sahaja agama telah berj aya mengatasi masalah Islam tetapi agama-agama yang lain kekurangan tanah bagi pro j ek-pro j ek juga. 12613 15 NOVEMBER 1983 12614

Saya difahamkan, kerana saya menyelesaikan perkara-perkara yang sendiri pun tak pernah menyelidik seumpama ini. Saya minta supaya hal- secara peribadi dalam hal ini, tetapi hal yang keji, sebagaimana yang saya saya diberitahu secara berterusan sebutkan tadi, pihak pencegah ini bahawa Kuala Lumpur hari ini begitu dengan kerjasama Bandaraya dan hebat sekali menjadi sarang yang Polis dapat membuat serbuan-serbuan aktivitinya begitu terdedah, terbuka di ataupun membuat buruan-buruan, apa hadapan umum dan aktiviti ini adalah yang diberitahu di sekitar Chow Kit, sungguh memalukan dan amat ke ji. Jalan Petaling, kawasan Pudu dan dari segi nilai-nilai kemanusiaan, sebagainya. tetapi pihak Dewan bandaraya memberi lesen, tetapi dari satu segi Yang kedua, tempat-tempat rihat yang lain pula pihak Jabatan Hal orang ramai yang di j aga sebegitu rupa Ehwal Agama, Bahagian Pencegah dan yang dipelihara dengan penuh Maksiat diminta supaya mencegahnya. teliti oleh pihak bandaraya, seperti di Atau dengan kata lain, dari segi Taman-taman Bunga, Taman kerohanian ini terdapat di Wilayah Titiwangsa, Tasek Perdana dan Persekutuan ini dua nilaian ataupun sebagainya, kalau di waktu malam itu dengan izin, "double standard" dalam eloklah diperbanyakkan sedikit pentadbirannya; sebagaimana saya cahaya lampunya kerana ini bukanlah katakan Bandaraya mengeluarkan soal maksiat sahaja untuk kita dapat lesen hiburan, tetapi pada masa yang mengelakkan, tetapi yang paling sama Pencegah Maksiat Jabatan pentingnya ialah dari segi jenayah, Agama dan Polis dikehendaki kerana pen j enayah-pen j enayah di membuat serbuan dan serbuan itu kawasan Bandaraya ini begitu nekad dilakukan kadang-kadang secara dan berani sekali untuk mencari berkesan, kadang-kadang boleh mangsa-mangsanya, lebih-lebih lagi dikatakan melepaskan batuk di tangga mangsa-mangsa yang berani berada di sahaja. tempat-tempat kesunyian dan tempat- tempat gelap, seperti di Taman-taman Tuan Pengerusi, pada himat saya Bunga itu. Jabatan Agama Wilayah Persekutuan sebagai satu Jabatan yang dikehendaki Yang ketiga, kalau boleh dan oleh Allahyarham Tun Abdul Razak perkara ini pada himat saya boleh sebagai Jabatan yang menjadi contoh dirundingkan kerana pihak utama dari semua aspek kepada pentadbiran Agama Kadang-kadang Jabatan-jabatan Agama yang lain menghadapi banyak masalah dalam sudah tentu boleh memainkan sesuatu menyelesaikan, bukan sahaja peranan , sama ada peranan menyelesaikan masalah perkara- pencegahan ataupun dari segi peranan perkara maksiat ini, tetapi perundingan kerjasama dengan pihak menyelesaikan masalah perbalahan, Polis dan Pihak Bandaraya. aduan suami-isteri ataupun keluarga ketika membahagi pesaka dan Oleh Yang demikian, Tuan sebagainya berlaku perkara-perkara Pengerusi, saya mencadangkan supaya yang menimbulkan jenayah di Bahagian Pencegah di bawah Jabatan Jabatan-jabatan Agama, terutamanya Hal Ehwal Agama ini hendaklah di Pejabat-pejabat Kadi. Apakah diperbesarkan dan pegawai- tidak mungkin pihak Jabatan Agama pegawainya hendaklah ditambah dan ini dapat diberi satu pasukan Polis saya minta juga supaya Bahagian ini ataupun tidaklah satu pasukan, diberi kerj asama ataupun mendapat beberapa orang Polis yang bertugas kerjasama dari pihak-pihak yang sepenuh masa dengan Jabatan Agama bert jnggungjawab untuk hendak bagi menyelesaikan masalah-masalah 12615 15 NOVEMBER 1983 12616 keselamatan dan masalah-masalah itu agak beku sedikit sehingga timbul yang saya sebutkan tadi di Jabatan tuduhan-tuduhan mengatakan yang berkenaan. pegawai-pegawai agama kita ini beku Sebenarnya bukan mereka yang beku tetapi sikap kita, layanan kita ataupun Tuan Pengerusi, untuk penglihatan kita kepada mereka tidak mempastikan supaya Jabatan Agama secara sungguh-sungguh, melainkan Islam Wilayah ini men j adi sebagai secara indah, tidak indah semata- sebuah Jabatan Agama yang menjadi mata. Jadi, patut diadakan satu skim contoh kepada Jabatan-j abatan latihan kepada pegawai-pegawai ini Agama yang lain, sekarang ini kita bagi menambahkan inisiatif mereka lihat bahawa jabatan yang berkenaan dan bagi menambahkan dedikasi masih tidak mempunyai bangunan mereka dalam menjalankan tugas- yang tersendiri sebagaimana jabatan- tugas yang diredai mi. jabatan yang lain dan kedudukannya adalah satu tempat yang agak tidak Yang ketiga, saya juga begitu selisa dan kadang-kadang mencadangkan sesuai dengan rumusan rasanya memalukan kalau kita hendak ijtimak ulamak kedua baru-baru ini, memberitahu kepada pelawat-pelawat rumusan keempat di bawah tajuk daripada negara-negara Islam bahawa Hubungan Ulamak Dengan Umarak itulah Jabatan Agama Wilayah yang berbunyi: "Jabatan Agama Islam Persekutuan. Jadi, untuk tujuan ini, dan lain-lain agensi agama hendaklah Tuan Pengerusi, eloklah pihak diberi tugas pimpinannya kepada Kementerian berfikir dan mengambil mereka yang ahli dan mempunyai tindakan mendirikan bangunan yang kewibawaan yang sempurna dalam tersend.iri khusus bagi jabatan ini di hal-hal keislaman". tempat yang difikirkan strategik dan Tuan Pengerusi, sehubungan munasabah sebagai sebuah jabatan dengan ini Butiran 3200, Pentadbiran yang men j adi contoh kepada jabatan- Undang-undang Syariah, saya jabatan yang lain. difahamkan bahawa undang-undang yang berhubung dengan Undang- Yang kedua, bagi mempastikan undang Syariah telah pun digubal dan bahawa jabatan ini berfungsi maka telah_ pun ditubuh beberapa pegawai-pegawai yang ada di jabatan jawatankuasa untuk menyelesaikan yang berkenaan eloklah didedahkan perkara-perkara yang seumpama ini kepada permasalahan-permasalahan tetapi penyelesaiannya sehingga hari semasa melalui latihan-latihan ini belum sempurna. Jadi, saya khususnya di dalam ataupun di luar menggesa kepada pihak Kementerian negeri dan dengan meningkatkan ilmu Wilayah Persekutuan terutamanya pengetahuan mereka dengan cara kepada Menteri yang berkenaan menyambung pelajaran ataupun supaya mengambil tindakan yang sebagainya. Kita lihat di jabatan- begitu tegas dan cubalah menggesa jabatan lain pegawai-pegawainya amat sedikit supaya perkara-perkara ini mudah sekali untuk hendak dapat diselesaikan dengan segera. menyambungkan pelajaran- pelaj arannya ke luar-luar negeri untuk Itu sahaja, terima kasih. membuat post-graduate studies, Tuan Pengerusi: Yang Berhormat dengan izin, untuk mendapatkan dan Jerantut. degree yang kedua ataupun degree yang ketiga ataupun diploma selepas 5.05 ptg. degree yang pertama, tetapi tidak demikian berlaku bagi pegawai- Wan Abu Bakar bin Wan Mohamad pegawai agama menyebabkan mereka (Jerantut): Tuan Pengerusi, saya ingin 12617 15 NOVEMBER 1983 12618

merujuk kepada mukasurat 160, mengadakan aerobus. Maka saya suka Maksud Pembangunan 19, mengalu-alukan langkah Kerajaan Kementerian Wilayah Persekutuan, khususnya Kementerian ini Butiran 3 Sistem Pengangkutan mengadakan perkhidmatan aerobus. Awam: (i) Aerobus dan (ii) Light Rapid Transit. Saya mendapat tahu bahawa projek ini akan bernilai sebanyak $110 juta Tuan Pengerusi, walaupun saya dan buat permulaannya akan merupakan wakil daripada kawasan memberikan perkhidmatan daripada luar bandar tetapi saya memohon izin Bukit Bintang ke Sentul ataupun secara ringkas hendak simpang dengan Jalan Tun Abdul membincangkan beberapa masalah Razak. perkembangan Kuala Lumpur yang Tuan Pengerusi, perbelan j aan $110 mana berada di dalam tanggungjawab juta ini memang agak tinggi dan Kementerian mi. Memangnya sebagai Kerajaan tentunya telah meneliti sebuah ibukota kita Kuala Lumpur ini semasak-masaknya mengapa harus merupakan satu perkara yang penting dibuat aerobus ini kerana dengan dan boleh mempengaruhi tempat- jumlah perbelan j aan $110 juta ini juga tempat yang lain. Misalnya apa jugs kita boleh membina hampir 110 batu yang berlaku di Kuala Lumpur ini jalan yang baik, sama ada jalan bukan sahaja akan memberikan kesan bertingkat ataupun j alan di atas tanah kepada persekitaran Lembah Kelang biasa. Tetapi begitulah Kerajaan telah ini tetapi juga di seluruh negara dan membuat keputusan bahawa aerobus juga semua negeri. ini akan dilaksanakan. Saya pun menyokong penuh. Hanya yang kita Tuan Pengerusi, berkenaan dengan tidak mahu pro j ek ini akan men j adi sistem pengangkutan swam ini maka seperti pro j ek pelancongan kereta kita bercakap berkenaan dengan kebel di Bukit Nenas sekarang ini kesesakan lalulintas ataupun cuba sudah kurang sambutannya, naik mencari satu j alan bagaimana kita sekali, kali kedua pun sudah takut hendak mengurangkan keadaan hendak naik. Takut jatuh. Aerobus ini kesesakan lalulintas ini iaitu kesesakan pun atas daripada jalanraya, dekat- lalulintas ini banyak mempengaruhi dekat bangunan, kita takut orang pun akiviti-aktiviti sama ada kepada orang nanti akan takut menaiki aerobus. ramai dari segi keselesaan, dari segi Walau bagaimanapun, Tuan aktiviti perniagaan, pengurusan, Pengerusi, pada pandangan saya kalau penjimatan masa , wang ringgit dan kita sudah bersetuju melaksanakan sehagainya. Dan pengalaman negara- projek aerobus ini maka ianya hams negara dalam dunia ini yang lebih memberikan faedah yang paling maju bila berlaku kesesakan lalulintas maksima kepada kita dan pengalaman seperti di Kuala Lumpur, mereka akan aerobus ini mesti kalau tidak banyak berfikir hendak pergi ke bawah tanah pun sedikit akan mengurangkan ataupun pergi ke atas, dengan izin, kesesakan lalulintas. sama ada hendak go down ataupun go up. Kalau pergi ke bawah maka kita Jadi oleh itu ianya pertama sekali membuat satu sistem seperti subway bukan sahaja daripada Bukit Bintang G seperti di negara-negara maju di Jepun ke simpang Sentul dengan Jalan Tun dan Eropah dan pergi ke atas daripada Abdul Razak , tetapi harus dibayakkan tanah kita melakukan seperti sistem lagi, misalannya . kalau daripada aerobus ataupun apa juga sistem yang Kajang itu mesti ada satu lagi line ke bersamaan . Tidak banyak dalam dunia Bukit Bintang dan daripada Petaling ini yang menyelesaikan masalah Jaya bersempadan dengan Wilayah kesesakan lalulintas ini dengan cara Persekutuan mesti ada satu lagi jalan 12619 15 NOVEMBER 1983 12620 dan dia bertemulah pada satu stesen Lori-lori yang mengangkut barang- besar misalnya di Bukit Bintang. Ini barang. Tambahan lagi ion-Ion mi baharulah cara orang-orang dari lebih panjang daripada kereta. Satu Petaling Jaya, orang-orang daripada lori boleh dibandingkan dengan dua sebelah Kajang dan daripada sebelah kereta, ada kadang-kadang tiga Jalan Pahang sana dapat kereta. Ini jugs merupakan salah satu meninggalkan kereta-kereta mereka di faktor yang penting menyesakkan tempat-tempat ini dan menaiki jalan-jaianraya. aerobus. Kalau tidak orang daripada Jalan Pahang jugs belum tentu mereka Jadi ada Aerobus belum tentu kita boleh meninggalkan kereta mereka di dapat mengurangkan kesesakan. Kita Sentul. Mengapa perlu tinggalkan di kena cari jalan bagaimana hendak sana, orang daripada Petaling Jaya mengurangkan kesesakan ion-ion bawa kereta mereka, orang daripada pengangkutan barang. Ka j ang pun bawa, jadi orang daripada Jadi, Tuan Pengerusi, jadi untuk sebelah Jalan Pahang pun bawa juga sistem Aerobus ini berj alan lancar, kereta. Siapa hendak naik aerobus? tiga perkara ini pada pandangan saya Jadi itu perlunya bawa satu harus disekalikan, difikirkan dan perancangan yang teliti berserentak dijalankan dengan serentak. dengan yang telah dirancangkan Baharu-baharu ini, Tuan Pengerusi, seperti yang ada pada hari ini, tambah saya telah bercakap dalam Dewan ini belanja pun tidak apa pada pandangan berkenaan dengan lori ini supaya saya, Tuan Pengerusi, kerana kita kalau kita buat sistem Aerobus , tujuan telah bersetuju melaksanakannya. kita mengurangkan kesesakan Maka apabila hendak tercapai, iaitu kita perlu sangat Dewan melaksanakannya mesti dengan Bandaraya memikirkan ataupun sepenuh-penuhnya akan mendapat Kementerian, bersama-sama dengan faedah yang paling maksima daripada Kementerian Pengangkutan, pelaburan kita mi. Kementerian Perusahaan Awam, Keduanya pro j ek Aerobus ini juga Jabatan Pengangkutan Jalan dan mesti bersekali dengan lain-lain cara Persatuan-persatuan Pengusaha Lori- untuk mengatasi kesesakan lalulintas. lori supaya memikirkan satu cara Maksud saya ialah seperti juga mengadakan sistem yang mana tidak kaitannya dengan yang pertama tadi, semuanya ioni akan masuk ke dalam kalau sudah ada Aerobus maka kita Wilayah Persekutuan untuk akan melarang menyekat kereta mengurangkan kesesakan lalu lintas daripada masuk ke Kuala Lumpur, tadi. Iaitu tiga , empat Kementerian ini menyediakan tempat-tempat letak kena mengadakan satu seumpama kereta yang banyak di stesen-stesen Jawatankuasa dan mengadakan satu tertentu supaya orang dapat menaiki sistem di mana seluruh barang-barang Aerobus meninggalkan kereta yang dibawa oleh ioni di seluruh mereka, dan ini mesti dikenakan Malaysia ini hanya boleh sampai dengan serentak. kepada satu pusat pengumpulan yang berada di pinggir Bandaraya, misalnya Yang ketiganya, Tuan Pengerusi, kits katakan di Gombak ataupun di Aerobus ini boleh bawa orang, dan dia Bandar Tun Razak, Kampong Konggo tidak boleh bawa barang. Saya sana, ataupun di mana-mana sahaja berpandangan dan berpendapat di yang ada kemudahan dan seluruh Kuala Lumpur yang menyesakkan barang-barang dalam negara ini yang jalan raya ini bukan sahaja kereta- dibawa oleh ioni akan dihantar ke kereta orang ataupun kereta yang pusat pengumpulan barang-barang ini, membawa manusia tetapi juga ialah dan •hanya ion-ioni yang di lesenkan 12621 15 NOVEMBER 1983 12622

tertentu sahaja akan membawa Dua hari yang lalu, seperti yang barang-barang daripada pusat dibangkitkan oleh Ahli Dewan tadi, pengumpulan ini ke tempat-tempat Kuala Lumpur telah mengalami tertentu di Kuala Lumpur. banjir, dan seluruh Ahli-ahli Parlimen daripada luar bandar telah sama-sama Jadi kita akan kurangkan ioni mi. mengalaminya sewaktu hendak pergi Lori-lori yang ada pun boleh ke Kuala Lumpur Menghadiri sidang distandardkan, maknanya ada bentuk Dewan mi. kontenakah ataupun ioni yang cantik sedikit yang akan mengurangkan Apa yang kita dapat tahu rasanya kesesakan. Dan Lori-lori ini akan pergi ialah bahawa banjir ini berlaku ialah ke tempat-tempat yang telah kerana sistem perparitan, sistem ditetapkan seperti sistem mini bus, longkang dan taliair baik besar dan bila hendak membawa balik ataupun kecil tidak betul, tersumbat barang pula, Lori-lori ini akan dan sebagainya. Jadi walau hujan mengambil barang-barang daripada sedikit pun kita ada banjir sedikit. Kuala Lumpur membawa ke pusat Kalau hujan banyak, kita akan ada pengumpulan tadi. Di pusat banjir besar lagi dan begitulah. pengumpulan ada Lori-lori yang sudah Tuan Pengerusi, seperti yang sedia ada daripada Perak, Trengganu, pernah saya terbaca kenyataan Dewan Pahang, kawasan saya Jerantut, dan Bandaraya di akhbar dan juga di berbagai-bagai lagi kawasan Kementerian berbagai-bagai langkah mengambil barang daripada pusat telah diambil untuk mengatasi pengumpulan membawa balik ke masalah banjir serta membaiki sistem tempat masing-masing. mi dapat taliair dan pant-parit serta longkang dikurangkan ion di dalam Wilayah mi. Persekutuan. Walau bagaimanapun, Tuan Sistem ini digunakan oleh negara- Pengerusi, suka di sini men j elaskan negara yang telah maju. Sebagai ataupun mencadangkan kepada contoh di Jepun. Saya berpeluang Kementerian ini bahawa di sekeliling menyaksikan sistem ini dilaksanakan Kuala Lumpur ini, Bandaraya di dengan kemas sekali dan boleh pula keliling oleh Negeri Selangor yang mendatangkan keuntungan kepada berhampiran seperti di kawasan perniagaan lain seperti di pusat Ampang, Petaling Jaya, Ulu Kiang. pengumpulan tadi. Walaupun lonkang-longkang ini tersumbat bukan sahaja daripada Jadi saya berharap benar di dalam projek-projek dilaksanakan di dalam Aerobus tadi kita melaksanakan satu Bandaraya, tetapi ada juga dari cara ataupun sistem yang boleh pro j ek-projek yang dilaksan akan di dianggarkan mengurangkan kesesakan luar Bandaraya Kuala Lumpur. lalulintas dan kita kena tambahkan tadi, satu, dua, tiga yang telah kita Dan di situ kita tidak dapat bangkitkan supaya dapat faedah yang mengadakan satu sistem di mana kita lebih menguntungkan kepada boleh kawal mereka. Umpamanya, Bandaraya dan juga seluruh negara. pemaju perumahan di daerah Selangor di sebelah sempadan sana, mereka Kemudian, saya ingin bercakap pula boleh memotong tanah, mengangkut tentang Butiran 21 di mukasurat 161 dan sebagainya dan menyebabkan iaitu berkenaan dengan Perparitan saliran itu akan -keluar kepada bersekali dengan Butiran 7 dalam Bandaraya. Jadi walaupun ada ambit mukasurat 160, P. 19 iaitu tindakan oleh Bandaraya, di Infrastruktur. kawasannya tetapi kalau disebelahnya 12623 15 NOVEMBER 1983 12624 tidak ambil tindakan, perkara yang keluar ke jalan raya dan tidak sama juga akan berlaku. Tanah-tanah membawa debu. Itu satu syarikat dan jugs lumpur-lumpur daripada sahaja yang saya jumpa begitu tetapi kawasan projek perumahan itu boleh berpuluh-puluh syarikat lagi kita tidak dibawa oleh air ke kawasan jumpa. Jadi perkara seumpama ini, Bandaraya. pada fikiran saya, Dewan Bandaraya kita kena tegas supaya bandaraya kita Oleh itu, salahnya kalau sekiranya bersih. Dan kalau sekiranya Dewan pihak Dewan Bandaraya mengadakan Bandaraya dan kakitangannya telah satu kerj asama ataupun Jawatankuasa membersihkan bandaraya ini, tetapi yang boleh menyelaraskan masih ada Pula pengusaha dan pemaju pembangunan di kawasan Kuala mengotorkannya, itu tidak menjadi Lumpur dan di sekelilingnya seperti perkara yang sangat tidak baik untuk dengan kerajaan Negeri Selangor diteruskan. melalui umpamanya Majlis Daerah Petaling, Majlis Daerah Ulu Langat/ Tuan Pengerusi, satu perkara lagi Kajang dan sebagainya, supaya ialah saya ingin bercakap di muka mereka juga dapat mematuhi surat 161, Butiran 20-Jalan-jalan dan peraturan-peraturan yang telah Jambatan-jambatan. Ini berkaitan dipatuhi oleh pemaju-pemaju dengan jalan-jalan di dalam bandar perumahan di Kuala Lumpur. iaitu lorong-lorong. Saya perhatikan dan saya ingin mengambil contoh di Ini saya rasa penting oleh kerana Jalan Tuanku Abdul Rahman. seperti yang saya katakan tadi dalam Lorong-lorong ataupun jalan-jalan kawasan yang kecil di Kuala Lumpur, yang pergi ke dalam daripada Jalan kita bersempadan dengan jiran-jiran Tuanku Abdul Rahman ini tidak ada kita di selangor dan juga dan mungkin tempat yang dibuat untuk orang di negeri yang lain seperti di Pahang melintas jalan. Jadi apabila orang tetapi kalau tidak diselaraskan maka hendak keluar daripada lorong ini, masalah bukan sahaja melibatkan kereta lalu dengan laju dan orang pun kawasan itu tetapi juga kawasan Kuala berjalan dan berlumba-lumba antara Lumpur. manusia dengan mesin , dengan kereta. Jadi saya menyeru kepada Tuan Pengerusi, begitu juga di Dewan Bandaraya di bawah Kuala Lumpur sendiri, nampaknya Kementerian ini, biarlah jalan-jalan para pemaju bangunan-bangunan dan itu dibuat lorong-lorong jalan kaki juga perumahan-perumahan tidak supaya kereta-kereta yang lalu dapat berapa menghiraukan tentang masalah berhenti apabila ada orang lalu. Ini yang boleh membawa pant-pant dan adalah mengenai lorong yang kecil dan longkang ini tersumbat, habuk-habuk bukan jalan besar dan kalau kita dan sebagainya. Kalau kita lalu di perhatikan di negara-negara lain, di kawasan pembinaan yang baharu negara yang ma j u yang tamadunnya sedang berjalan, kaki akan didapati lebih tinggi daripada kita, mereka habuk-habuk berterbangan, lumpur- sangat mengutamakan orang-orang lumpur dan sebagainya. berjalan kaki. Jika ada orang menyeberang berjalan kaki, kereta Saya cuma dapat jumpa satu sahaja akan berhenti, ada lorong, ada tempat yang mana syarikat yang membina yang khas tetapi kita di sini tidak projek itu .iaitu bangunan tambahan begitu. Kereta mesti jalan dahulu, Bank Negara, yang mengadakan satu kalau hendak langgar, langgarlah sistem apabila lorinya hendak ke luar orang-orang yang lalu itu. Jadi di ke jalan raya, dipancut dengan air manakah kedudukan kita sebagai tayarnya dan tayar itu bersih ketika manusia yang dijadikan oleh Tuhan 12625 15 NOVEMBER 1983 12626

sebagai makhluk yang paling mulia, Dalam menempatkan semula apabila mesin pun boleh melanggar setinggan-setinggan dari satu-satu kita dan tidak mengutamakan kawasan di mana mereka telah keselamatan diri kita sendiri? Saya menetap sekian lama, adalah menyeru kepada Dewan Bandaraya bermakna bahawa banyak emosi serta supaya dapat dibuat perkara-perkara sifat-sifat keperibadian telah yang tersebut itu. dibangkitkan. Dalam hal ini, saya ingin merakamkan rasa ketidak- Tuan Pengerusi, itulah tiga perkara puasan hati saya terhadap sikap Yang di dalam Kementerian Wilayah Berhormat Menteri Wilayah Persekutuan ini seperti saya katakan Persekutuan yang cuba memainkan tadi walaupun duduk di Kuala Lumpur ketiga-tiga peranan `penggubal, ataupun Kuala Lumpur ini berada di penguatkuasa dan pejuang-pejuang se- dalam Wilayah Persekutuan , tetapi tinggan-setinggan' yang menyebabkan sebenarnya adalah merupakan satu percanggahan kepentingan dan simbol kepada pembangunan negara menyusahkan usaha-usaha penguat- kerana ianya adalah Ibukota dan kuasa-penguatkuasa mengatasi apabila disebut Ibukota ataupun Pusat masalah-masalah setinggan. Negara , maka ianya pentinglah kepada seluruh negara . Dengan itu, Sebagai contohnya , saya akan saya menyokong maksud Bekalan dan merujuk kepada pembersihan juga Pembangunan di bawah kawasan setinggan Kampung Tun Kementerian Wilayah Persekutuan H.S. Lee, Sentul yang rakan saya dari bagi tahun 1984. Kepong telah berusaha membangkitkan dalam Ucapan Tuan Pengerusi: Ahli Yang Penangguhannya di Dewan yang mulia Berhormat dari Bukit Bendera. ini pada 4hb Ogos , 1983 . Di Kampung ini, seramai kira-kira 483 rumah tangga setinggan telah diberitahu 5.23 ptg. bahawa kawasan mereka akan dibersihkan selepas Hari Raya Aidil- Tuan Gooi Hock Seng (Bukit fitri , termasuk 23 peniaga kecil, 4 Bendera): Tuan Pengerusi , saya ingin tokong Cina dan 1 kuil India. merujuk kepada Butiran 2 di bawah P. 19 muka surat 160: Pengawalan Banci terahir yang telah dijalankan Penempatan Setinggan -setinggan di oleh Dewan Bandaraya adalah dalam Wilayah Persekutuan. tahun 1978, di mans setinggan- setinggan telah ditanyakan tentang Tuan Pengerusi , masalah setinggan keutamaan kediaman yang digemari adalah satu-satunya masalah yang mereka sekiranya mereka terpaksa akan tetap mempengaruhi keluar dari kawasan tersebut, seperti Kementerian Wilayah Persekutuan rumah-rumah kos rendah, rumah selagi penghijrahan dari luar-luar pangsa murah atau tanah . Nampaknya bandar wujud. banci ini tidak langsung mendatangkan apa-apa hasilpun Adalah diketahui bahawa kawasan- kerana ianya tidak dipertimbangkan kawasan setingganlah yang ditujui sama sekali dalam pembersihan kini, oleh kebanyakan orang yang datang sebaliknya hanya meninggikan mencari rezeki di bandar Kuala harapan sesia sahaja. Lumpur, termasuk wanita pekerja- pekerja kilang , sehingga setiap orang Setinggan-setinggan di Kampung daripada empat orang di jalan raya Tun H . S. Lee telah diberikan pelbagai Kuala Lumpur adalah merupakan janji bahawa mereka akan seorang penghuni kawasan setinggan. ditempatkan semula di rumah-rumah 12627 15 NOVEMBER 1983 12628 pangsa lima tingkat yang terdekat membayar wang cagaran sekali di Sentul. Kekhuatiran mereka unit rumah pangsa secara bahawa Dewan Bandaraya tidak akan ansuran. menunaikan janjinya adalah terbukti kerana ada di antara mereka yang Keempat: Penduduk-penduduk kam- diagihkan flet-flet di Cheras serta pung tersebut akan di- Jalan San Peng, yang jauh dari tempat pindahkan dalam masa 5 bekerja mereka yang asal di Sentul. bulan dari bulan Ogos, Tanpa rundingan dengan bahagian iaitu paling awal pada penguat-kuasaan ataupun kakitangan- akhir bulan Januari, 1984. kakitangan perkhidmatan awamnya, Yang Berhormat Menteri Wilayah Kelima: Kerajaan akan merujuk Persekutuan telah memberikan kepada banci penduduk pelbagai syor kepada seorang wakil kawasan tersebut bagi Jawatankuasa Setinggan yang tahun 1978 bersama-sama malangnya juga merupakan seorang dengan penyiasatan ter- petualang politik. Lapan di antara akhir yang telah di j alan- syor-syor ini adalah seperti berikut: kan Untuk menentukan bilangan penduduk yang Pertama: Semua Penduduk- sebenar, pihak Kerajaan penduduk di Kampung akan berdasarkan penyia- Tun H. S. Lee yang ter- satan tersebut untuk libat akan ditempatkan di mengambil semula pen- blok-blok rumah pangsa duduk-penduduk yang lima tingkat di Bandar telah terbiar. Baru, Sentul. Untuk mengurangkan penderita- Keenam: Berhubung dengan tokong an rakyat kononnya Men- Cina dan kuil India, teri berkenaan telah Kerajaan akan mengambil menyetujui bahawa se- perhatian ke atas rayuan- lepas dipindahkan dari rayuan mereka. pada kampung tersebut, mereka akan hanya di- Ketujuh: Berhubung dengan kadar kehendaki membayar sewa rumah pangsa yang kadar sewa separuh-bulan terlalu tinggi, Menteri selama enam bulan yang Wilayah Persekutuan pertama. telah bersetuju menurun- kan kadar tersebut. Akan Kedua: Sekiranya bilangan ahli- tetapi cadangan ini ahli keluarga mereka hendaklah diputuskan adalah terlalu ramai, oleh Kabinet menurut keluarga berkenaan boleh beliau. memohon lagi satu atau dua unit rumah pangsa Kelapan: Berhubung dengan masa- berkenaan. Kerajaan akan lah perusahaan kecil, menimbangkan permo- ternakan dan kedai- honan ini berdasarkan kedai runcit, Menteri keperluan dan keadaan. berkenaan telah men- -j awab bahawa terdapat Ketiga: Sekiranya keadaan 40 ekar tapak perusaha- kewangan keluarga adalah an di mana Kerajaan buruk, mereka boleh belum lagi memulakan 12629 15 NOVEMBER 1983 12630

pembangunan. Oleh ke- ribuan terima kasih. Saya suka rana Wilayah Per- bercakap dalam muka 153, Maksud sekutuan tidak mempu- Bekalan 19, Kementerian Wilayah nyai tanah lagi untuk Persekutuan, Progrem (2), tujuan ini sekurang- Pentadbiran Ugama Islam Wilayah kurangnya beliau tidak Persekutuan. Merangkumi P. 19, menafikan bahawa Kera- muka 160, Butiran 3 dan Butiran 14, j aan mendapati sukar Pe jabat-pe j abat Cawangan Banda- untuk memberikan raya. Disambungi dengan P. 19, mereka tanah bagi Butiran 3, Sistem Pengangkutan matlamat yang sama. Awam.

Tuan Pengerusi, hanya setelah Tuan Pengerusi, banyak kita berunding dengan Pegawai-pegawai kedengaran bahawa dalam kesesakan Penguatkuasanya, beliau telah Bandaraya sebagaimana apa yang mendapati bahawa syor-syor beliau disebutkan oleh Wakil Jerantut tadi, terpaksa ditarik balik. Satu tindakan sungguhpun bandaraya ini, Bandaraya yang mengeciwakan ramai penghuni- yang bahawasanya tidak bersangkut penghuni kawasan setinggan tersebut dengan penduduk ataupun Wakil- apabila mereka menerima notis wakil daripada luarbandar, tetapi terakhir baru-baru mi. Mereka adalah adalah suatu tempat tumpuan dikehendaki mengosongkan kawasan keseluruhan. Maka men j adi suatu itu pada akhir bulan November ini, perkara yang depan mata pada bukan men j elang akhir bulan Januari, kesemua orang atau semua pihak. 1984. Tentulah macam-macam pendapat mengatakan kita banyakan tempat- tempat letak kereta, banyakan j alan- Usaha mengurangkan beban j alan, lorong-lorong dan sebagai n va. kewangan ke atas mereka pada enam bulan pertama juga tidak tercapai, Pada pandangan saya, sebenarnya bersama dengan kelapan-lapan syor Bandaraya ini sudah sempit yang telah saya nyatakan tadi dan disebabkan ramai penduduk- masalah peniaga-peniaga kecil serta penduduk dan orang yang datang. Jadi tempat-tempat ibadat. Sekali lagi saya pada menyeluruhnya, maknanya menyeru kepada Kementerian tentang kesempitannya itu tidak Wilayah Persekutuan untuk berpadanan dengan orang ramai. memikirkan masalah setinggan- Oleh itu, saya mengesyorkan kepada setinggan ini serta berusaha dengan Kerajaan supaya membuka bandar ikhlas serta benar-benar untuk sebagaimana luasnya Kuala Lumpur menolong mereka tanpa atau kecil sedikit berhampiran dengan mengeluarkan omong-omong kosong bandar ini yang mana kita tengok sahaja. bahawa ada lapang-lapang ataupun tempat-tempat yang boleh dibuat Tuan Pengerusi : Ahli Yang ataupun dibuka seperti daripada Berhormat dari Kuala Nerus. Setapak, jalan untuk pergi ke Pahang didapati keluar sahaja daripada Setapak hendak pergi ke Pahang hendak melalui Batu Cave sejauh 5.30 ptg. mata memandang tempat yang masih Tuan Ibrahim Azmi bin Hassan lapang. Maka di situ seharusnya pihak (Kuala Nerus): Tuan Pengerusi, Kerajaan membina bandar yang serba terlebih dahulu, saya mengucapkan lengkap sebagaimana bandar Kuala 12631 15 NOVEMBER 1983 12632

Lumpur atau Wilayah Persekutuan, Adapun yang ada sekarang ini pejabatnya, pasarnya, hotelnya, semuanya tertumpu kepada jalan yang serba-serbi dilengkapkan di situ. satu. Orang hendak ke pasar, jalan itu juga. Orang hendak ke office pun r Jadi tidaklah daripada mana-mana jalan itu juga. Orang hendak pergi pihak ataupun mana-mana keliling- tempah baju-kah pun jalan itu jugs. kelalang daripada Persekutuan ini, Jadi bagaimana jalan tidak boleh jadi Bandar Persekutuan ini semuanya sesak. menuju kemari. Daripada Seremban, daripada Petaling Jaya pun menuju Tuan Pengerusi: Ahli Yang Kuala Lumpur. Daripada Setapak pun Berhormat bercakap di bawah Butiran menuju ke Kuala Lumpur. Daripada apa? mana-mans sahaja di sekeliling ini semuanya menuju ke tempat yang Tuan Ibrahim Azmi bin Hassan: sempit ini. Oleh itu, kalaulah Saya bercakap dalam Butiran 14, diluaskan, kawasan bandar itu Pejabat-pejabat , Cawangan Banda- diluaskan, dilegakan, maka raya. kesesakan-kesesakan itu akan hilang. Tuan Pengerusi: Muka surat Misalan, orang yang datang daripada berapa? Petaling Jaya, bekerja officenya di Kuala Lumpur misalan, sebelah pagi, Tuan Ibrahim Azmi bin Hassan: kalau daripada Petaling Jaya hendak Muka surat 160. Tuan Pengerusi, bawa ke Kuala Lumpur mulalah sepertimana negara-negara yang berarak kereta-kereta. Sebelah peang berkesesakan manusia satu pula mulalah jam, berarak hala ke daripadanya contoh yang saya tengok, Petaling Jaya pula. mi tidak lain dan Cairo. Penduduknya hari ini dalam tidak bukan kerana keperluan berada bandar Cairo lebih kurang 10 juta. dalam ini, Pejabat Tanah, pejabat itu Kesesakan-kesesakan yang saya dan pe j abat ini dan sebagainya, maka pandang sama dengan bandar Kuala sebab itulah jadi kesesakan. Lumpur ini, ataupun bandar Persekutuan ini tentang traffic-jams, Maka saya mengesyorkan satu lagi tetapi kurang jam di Bandar Cairo itu. supaya Kerajaan mengadakan satu, Sebab yang saya kata begitu, pernah dalam bahasa Arab panggil daripada Kuala Lumpur hendak `mujamma', dengan izin. Ertinya sampai ke Petaling Jaya satu jam. segala pe j abat-pe j abat diadakan satu Jadi, ini seolah-olah kata orang tidak building yang besar, semua pejabat di percaya. Kalau daripada sini hendak situ. Di bangunan itu kelengkapan ke Petaling Jaya satu jam itu segala pejabat hanya di situ. Di sebuah maknanya tidak percaya, tidak bangunan yang hebat besar semuanya menasabah. Kerana penduduk bandar ada di situ. Misalan, lapis pertama, Wilayah Persekutuan ini tidak ada Pejabat Tanah Lapis kedua, Pejabat banyak juta, tidak sampai 5 juta apa. Lapis ketiga. Pejabat apa, ke orang. semuanya di situ. Jadi ertinya kalaulah misalan pagi-pagi brang-orang hendak Tuan Pengerusi : Yang Berhormat pergi bekerja misalannya pegawai- kalau bercakap mengenai kesesakan pegawai dan sebagainya menghala ke jalanraya kena sebut Butiran 3- situ. Kesemua hala ke situ. Jadi Sistem Pengangkutan Awam, bukan di tidaklah sama hala orang-orang yang bawah pejabat. hendak pergi beli kain, orang yang hendak pergi ke pasar, orang-orang Tuan Ibrahim Azmi bin Hassan: Ya, yang hendak beli beras, orang yang saya sudah sebutkan. Tuan Pengerusi, pergi beli bawang, jadi semuanya itulah sebabnya saya sebutkan tidak tertumpu kepada satu hala. merakumi tadi. Saya takut silap inilah. 12633 15 NOVEMBER 1983 12634

Saya sudah sebut mula-mula says pandangan sejauh mata memandang bangun tadi, saya sebutkan butiran- daripada Setapak hendak pergi ke butiran semua sekali. Pahang, tanah lapang, nampaknya di situ kalau hendak bina banyak boleh Tuan Pengerusi : Sebutkan satu-satu dibina. Maka yang saya tengok lebih baik. kebanyakan di keliling-kelalang dibangunkan ialah rumah-rumah Tuan Ibrahim Azmi bin Hassan: tempat tinggal, rumah teres, Saya sudah sebutkan tadi mukasurat bangunan-bangunan perumahan 160, P. 19, Butiran 3, Program 2 tempat orang tinggal. Jadi, ` kalau Sistem Pengangkutan. dikeliling-kelalang dipagar bandar Tuan Pengerusi: Yang baik Yang Wilayah Persekutuan oleh rumah- Berhormat bercakap satu-satu. Satu rumah tempat tinggal jadi di manakah tajuk dan bercakap mengenai hal pejabat hendak diletakkan. Di tajuk yang tersebut. manakah tempat hendak menghilangkan sesak itu, bagaimana. Tuan Ibrahim Azmi bin Hassan: Saya berfikir boleh pakai merangkumi Dalam Butiran 3 ini jugs Sistem begitu; sebab saya pernah dengar Pengangkutan. saya tengok bas-bas DAP bercakap begitu (Ketawa). Jadi, mini, lalu di jalanraya dalam kadang-kadang DAP bercakap dia bandaraya tidak teratur sangat. Mana merangkumi disebut butiran atau yang saya kata tidak teratur, kita kemudian dia rangkumi semua sekali. boleh tengok hari-hari, agak saya bukan saya sahaja yang tengok. Sekali Tuan Pengerusi : Itupun saya sudah dia sampai ke stesyen bas banyak tegur. Yang Berhormat dari Kota pernah saya bilang 12 buah ke satu Melaka saya sudah tegur supaya sebut stesyen bas itu tempat perhentian bas satu-satu. itu 12 kali sampai, kadang-kadang Tuan Ibrahim Azmi bin Hassan: sebuah pun tidak ada. Jadi, 12 buah Oleh itu, says kembali kepada butiran sekali sampai. Orang kampung dia yang diberi pandangan oleh Tuan tidak tahu, kadang-kadang dia hendak Pengerusi itu iaitu satu-satu butiran. pergi ke mana, dia hendak pergi Ulu Jadi, sekarang saya masih lagi dalam Kelang misal kata, dia naik tidak tentu Butiran 3, Sistem Pengangkutan. hala kerana 12 buah sekali sampai. Pernah terjadi anak naik bas satu lagi, Apa yang saya sebutkan tadi dengan ayah naik bas yang satu lagi. Sudahlah keadaan penduduk yang ada dalam begitu, kadang-kadang tunggulah bandar Wilayah Persekutuan dengan hamba Allah ini beramai-ramai bas kesesakan yang ada tidak munasabah, mini ini sebuah pun tidak ada. Sekali maka tidak lain dan tidak bukan walau dia datang, tidak daya hendak naik macam mana pun dikaji, walau kerana banyak sangat. mi macam mana dibuat tempat letak menun j ukkan sistem itu tidak ada. kereta seberapa banyak, walau bagai- Sistem tidak ada kenapa tidak buat mana dilapiskan bangunan-banunan sistem. Kenapa dia tidak buat sistem, sekiranya kawasan ini tidak diluaskan, tidak ada diarahkan, tidak ada tidak boleh hilang kesesakan. Maka dipaksa, tidak ada diperintah, tetapi sebab itulah yang saya mencadangkan kalau diperintah, ditengok saya rasa tadi pihak Kerajaan tengok di mana dia tidak boleh jadi begitu. Apabila lapang yang luas maka ' binakan dia datang 12 buah sekali ataupun 10 binaan-binaan yang lengkap buah sekali, sudahlah kereta-kereta sebagaimana yang ada di Wilayah lain hendak berjalan tidak boleh, Persekutuan sekarang. Sebagai tersekat dengan bas mini mi. Sudahlah contoli, sekali lagi saya sebutkan iaitu pula itu, comil-comil pula, halus-halus 12635 15 NOVEMBER 1983 12636 bas itu. Mentang-mentang nama mini Tuan Ibrahim Azmi bin Hassan: bukan mesti halus ataupun istilah Jadi, yang emaknya barangkali masih makna mini mesti halus ataupun kecil. duduk di stesen itulah (Ketawa). Inilah Oleh itu, saga mencadangkan supaya keadaannya. Jadi, ini sebenarnya Kerajaan mengadakan bas itu biar memalukan. Siapa yang malu? Malu besar sedikit dan elok sangatlah kalau drebar bas itukah, malu orang hendak sekiranya diadakan bas dua tingkat. naik bas itukah? Malu siapa? Malu Jadi, kalau dua tingkat itu barangkali Kerajaan. Ditengok oleh pelancong tidak nama mini, tidak payah nama yang datang, malu Kerajaan. Oleh mini pun tidak apa, asalkan lega dan sebab itulah elok dalam perkara- senang orang hendak berj clan untuk perkara yang seumpama ini kits hendak berjalan dan hendak naik mengambil perhatian yang berat dan tidak menjadi kesesakan sangat, tidak segera. Oleh yang demikian, saya payah nama mini tidak apa, saya rasa. mengesyorkan supaya Kerajaan mengambil perhatian yang paling (Tuan Yang di-Pertua mem- segera perkara yang seumpama mi. pengerusikan Mesyuarat) Tuan Pengerusi, dalam Butiran Yang kedua, dalam sistem 1100, Program 2 Pentadbiran Ugama pengangkutan ini juga, lebel tempat Islam Wilayah Persekutuan. Saya suka perhentian bas itu, patutnya adalah sebutkan dalam perkara Pentadbiran ditulis, bas ini nombor sekian-sekian, ugama Islam Wilayah Persekutuan ini, ke mana dia akan pergi. Dia akan sebagaimana apa yang disebutkan oleh masuk lorong mana, di perhentian bas wakil dari Tumpat tadi maka bagi itu tidak ada satu tulis, No. 14 ke mana pihak saya amat menyokong penuh jalan hendak pergi, No. 13 ke mana- apa yang disebut oleh beliau tadi dan mana jalan hendak pergi, jadi apa yang saya hendak sebutkan ini bagaimana orang hendak tahu. tidak begitu jauh daripada apa wakil Kalaulah sekiranya adalah misalnya Tumpat sebut tadi. lebel senang orang tunggu bas itu, bas ini pergi ke jalan ini , No. 14 pergi ke Tuan Pengerusi : Saya ingat j alan ini , bolehlah kita naik bas ini janganlah diulang-ulangkan kerana kerana bas ini sampai ke kampung itu, kits hanya tinggal sebelas hari sahaja bolehlah orang tahu. Kalau tidak lagi dan kita masih ada 21 bagaimana orang hendak tahu. Kalau Kementerian lagi yang kita hendak sekiranya orang yang duduk di Chow bahaskan. Perkara itu sudahpun Kit bermastautin di situ tidak diucapkan. Saya berharap janganlah mengapalah. Yang bermastautin di situ diulangkan. dia tidak naik bas mini. Yang naik bas mini ini orang-orang jauh, orang-orang Tuan Ibrahim Azmi bin Hassan: Ya, kampung sampai di sini dia hendak Tuan Pengerusi. Sebenarnya apa yang pergi ke rumah anak-cucunya, naiklah disebutkan oleh wakil dari Tumpat bas mini, hendak naik teksi mahal, tadi seimbang sahaj a tetapi bukan maka di manakah dia hendak tepat perkara itu. berpandu. Terpaksalah apabila bas berhenti kadang-kadang men j engok, Tuan Pengerusi: Bagi tepat sahaja, bas ini pergi ke mana. Orang kata pergi tidaklah panjang-panjang sangat. ke sini, ke sini. Berhenti lagi, tanya lagi bas ini pergi ke mana? Kadang-kadang Tuan Ibrahim Azmi bin Hassan: ayah baharu tanya, anak sudah naik Apa yang saya hendak sebutkan ini bas. Jadi, sistem itu jadi berkecamuk. ialah perkara apa yang saya lihat dalam Wilayah ini iaitu masjid-masjid. Tuan Pengerusi : Yang emaknya itu? Agaknya belum disebut oleh wakil (Ketawa). dari Tumpat mengenai masjid-masjid. 12637 15 NOVEMBER 1983 12638

Sebagaimana Bandaraya Wilayah Sembahyang di belakang tadi kadang- Persekutuan ini ialah satu bandar yang kadang bentang kertas surat khabar, boleh dikatakan cantik, jalan dan ada di antaranya tidak sempat ada sebagainya boleh dikatakan cantik, surat khabar, sujud di atas kaki lima. masya Allah, tetapi untuk Yang saya sebut ini bukan saya reka- mensesuaikan cantik Bandar kita itu reka. eloklah kawasan-kawasan masjid itu Saya pernah juga di Wilayah ini saya dicantikkan jugs. Saya mengesyorkan pergi sembahyang, kadang-kadang kepada Kerajaan supaya membesar lambat sedikit kena di tepi jalan, dan meluaskan sedikit masjid-masjid sudahlah ada setengah-setengah orang yang ada dalam Wilayah Persekutuan pula sembahyang sujud di atas tanah, ini sebagai tambahan kerana sah sujud itu dalam Islam, tidak memandangkan hari Jumaat, prang mengapa asalkan tiada najis, sah sembahyang J umaat ada yang sampai walaupun bagaimana, tetapi keaipan ke tanah, ada yang sembahyang di syiar orang-orang Islam sebagai tangga, ada yang sembahyang di sebuah negara iaitu ugama Islam tengah jalan, ada yang sembahyang di ugama rasmi dipandang oleh orang- tepi kereta. Boleh dikatakan tiap-tiap orang bukan Islam, tidak manis. Maka masjid begitu. Jadi kita lihat, orang- setakat ini sahaja rasa mencukupi. orang yang bukan Islam lihat yang Inipun sudah panjang sangat rasanya. bahawasanya orang-orang Islam sujud di tepi-tepi tayar kereta, sujud di tepi- Dengan itu, saya akhiri dengan tepi longkang. mi benar-benar saya menyokong Perbekalan 1984 kata, jadi ime j atau syiar Islam yang Kementerian Wilayah Persekutuan. begitu bersih di dalam sebuah negara yang cukup lengkap Tuhan beri Tuan Pengerusi: Saya minta Menteri kemajuan dan harta benda yang berkenaan menjawab. Tuhan ben kepada negara kita dengan cukup hasil-hasil bumi, malu imej 5.55 ptg. syiar orang-orang Islam, ini tidak manis. Timbalan Menteri Wilayah Persekutuan (Tuan Ahmad Shah bin Oleh yang demikian, rasa saya elok Datuk Hussein Tambakau): Tuan sangatlah bagi pihak Kementerian Pengerusi, saya ucapkan terima kasih Wilayah Persekutuan mengambil kepada Ahli-ahli Yang Berhormat perhatian dalam hal ini dan saya yang telah mengambil bahagian dalam mengesyorkan supaya membesarkan membahaskan Belanjawan 1984 dan iaitu tambahkan masjid-masjid yang menyentuh perkara-perkara dalam kecil itu walaupun tidak secara batu bidang kuasa Kementerian Wilayah ertinya walaupun secara zinc sekalipun Persekutuan. Yang terdapat daripada tetapi janganlah biarkan orang Ahli-ahli Yang Berhormat yang sembahyang di tepi-tepi longkang atau membahaskan Belanjawan ini dalam di tepi-tepi tayar kereta. Cubalah kita Kementenan Wilayah Persekutuan lihat pada hari Jumaat, orang-orang cuma lima orang sahaja dan inginlah lambat datang, maklumlah saya merakamkan ucapan terima kasih kesemuanya masing-masing bekerja kepada kelima-lima mereka, Yang ada kalanya datang lambat. Di Berhormat dari Kuala Lumpur sebabkan lambat itu kerana Bandar, Yang Berhormat dari pe j abatnya jauh, mereka terpaksa Jerantut, Yang 'Berhormat dari naik bas dan sebagainya, tidaklah Tumpat, Yang Berhormat dari Bukit sebagaimana orang ada kereta boleh Bendera dan Yang Berhormat dari pergi cepat. Maka terpaksalah Kuala Nerus. Oleh kerana tiada ramai sembahyang itu di belakang. yang membahas dan menyentuh 12639 15 NOVEMBER 1983 12640 perkara-perkara Kementerian dengan kemampuan penduduk- Wilayah Persekutuan, sukalah saya penduduk terutama sekali khusus mengambil kesempatan di sini untuk untuk orang-orang yang memberi penjelasan' di atas perkara- berpendapatan rendah di bandaraya t perkara seboleh-bolehnya semua Kuala Lumpur ataupun di Wilayah perkara-perkara yang dibangkitkan. Persekutuan.

Tuan Pengerusi , daripada perkara- Perkara ini telahpun di j elaskan dan perkara yang dibangkitkan oleh Ahli telahpun diumumkan dalam jawapan Yang Berhormat dari Kuala Lumpur dahulu bahawa dalam melaksanakan Bandar adalah menyentuh dengan projek ini ob j ektif kita ataupun sistem pengangkutan awam iaitu keutamaan kita ialah supaya dapat Aerobus ataupun Light Rapid Transit:' kita memberi satu sistem Perkara ini juga disentuh oleh Ahli pengangkutan yang berkesan, Yang Berhormat dari Jerantut yang bukanlah semata-mata untuk telahpun membuat teguran di atas kos menjadikan projek ini sebagai satu perbelan j aan untuk membiayai projek projek untuk mendapatkan ini dan juga memberi cadangan- keuntungan yang besar. cadangan supaya sistem seperti ini Memandangkan bahawa sistem dapat lebih berkesan lagi. pengangkutan yang ada pads masa sekarang ini tidak mencukupi dan juga Tuan Pengerusi, Yang Berhormat pertambahan penduduk di Wilayah Menteri Wilayah Persekutuan Persekutuan, maka Kerajaan telahpun berkata dalam Dewan yang mengambil ketetapan untuk mulia ini semasa menjawab soalan melaksanakan projek mi. Ahli dari Kuala Lumpur Bandar mengenai dengan berapakah jumlah Tuan Pengerusi, selain daripada kos projek sistem Aerobus dan sama projek Aerobus itu Kera j aan juga ada sistem pengangkutan seperti ini akan melaksanakan projek LRT, akan membawa kesan yang maksima ataupun Light Rapid Transit ataupun kepada penduduk-penduduk dan Transit Laju Ringan dalam Bahasa pendatang-pendatang di Wilayah Kebangsaan. Tujuan utama kita Persekutuan. mengadakan sistem seperti ini ialah supaya kita dapat membawa atau Dalam jawapan Yang Berhormat mengangkut orang ramai dari luar Menteri, beliau telah menyatakan bandar ke dalam bandar dan orang- bahawa Kerajaan sudah memang orang dalam bandar pula dapat dibawa mengambil kira keadaan ekonomi kita ke tempat-tempat yang mereka sekarang dan juga keadaan kesesakan hendak pergi dengan cepat dan lalulintas di bandaraya Kuala Lumpur seterusnya mereka yang hendak balik dan juga beliau telahpun mengatakan ataupun keluar daripada bandar dapat bahawa projek ini akan dikendalikan dihantar dengan cepat juga. Itulah oleh pihak swasta dan juga dengan to j uan asal kita mengadakan projek Dewan Bandaraya yang akan seperti ini dari juga kita mengadakan memegang ekuiti secara usahasama projek seperti Aerobus ini di mana dan dapat melaksanakan projek satu projek yang dibangkitkan oleh pengangkutan awam Aerobus mi. Ahli Yang Berhormat dan Jerantut tadi satu projek di atas daripada Ahli Yang Berhormat dari Kuala tanah, ataupun dengan izin, above the Lumpur Bandar telah menyentuh ground. Kita boleh mengadakan mengenai tambang supaya kadar projek pengangkutan di bawah tanah tambang Aerobus nanti bila siap ataupun di atas daripada tanah. Pro j ek dilaksanakan dapat diseimbangkan Aerobus ini merupakan projek atas 12641 15 NOVEMBER 1983 12642 tanah ataupun above the ground. Kita dengan berkesan. Sukalah saya mengadakan projek ini sebab keadaan memberi penjelasan di sini bahawa sekarang dengan adanya kesesakan pihak Kementerian Wilayah lalulintas di jalan-jalanraya di Kuala Persekutuan , memang sedar bahawa Lumpur tidaklah mengizinkan lagi masalah perumahan merupakan satu untuk kita mengadakan satu lagi masalah yang besar di Wilayah sistem bersama-sama dengan sistem Persekutuan. Kedudukan dan peranan kenderaan yang lalu di lalulintas yang bandaraya Kuala Lumpur men j adi ada di dalam bandar Kuala Lumpur. tumpuan kebanjiran penduduk- Maka dengan itu Kerajaan mengambil penduduk dari luar bandar datang ke ketetapan untuk melaksanakan sistem bandaraya Kuala Lumpur sehinggalah Aerobus mi. melahirkan rumah-rumah setinggan di mana rumah-rumah yang ada, rumah- Daripada segi tambang pula, ingin rumah kos rendah, rumah-rumah saya mengesyorkan di sini kepada Ahli pangsa itu tidak mencukupi untuk Yang Berhormat itu bahawa tambang menampung keperluan orang-orang yang akan dikenakan akan mengambil yang berhi j rah ke pekan bandaraya kira semua kos-kos yang termasuk Kuala Lumpur. dalam perkhidmatan sistem seperti ini dan tidaklah pula kita bercadang Tuan Pengerusi, menyedari masalah untuk mengutip ataupun mengambil ini dan jika tidak dibendung dan keuntungan yang begitu besar. dikawal dari awal is boleh menimbulkan kesan-kesan yang buruk Tuan Pengerusi, kenaikan kos maka oleh itu pada tahun 1978 satu projek Aerobus seperti ini yang mana proses bancian setinggan-setinggan di Ahli Yang Berhormat dari Kuala seluruh Wilayah Persekutuan Lumpur Bandar mengatakan pada dijalankan. Tujuan bancian ini ialah asalnya anggaran ialah sebanyak $83 untuk mengenal nama-nama dan juta dan sekarang pula menelan bilangan kampung-kampung setinggan belan j a sebanyak $110.7 juta termasuk dan secara tidak lansung memberi freight charge bayaran perkhidmatan pengesahan rumah-rumah setinggan perunding dan pembayaran tanah. yang ada pada masa itu. Bagi rumah- Pada mulanya, Tuan Pengerusi, bila rumah atau bangunan-bangunan yang sahaja projek ini dikaji (feasibility didirikan selepas tahun 1978 di mana study), atau dibuat, memanglah harga telahpun melanggar undang-undang pada asalnya itu dianggar sebanyak yang berkuatkuasa pada masa itu, $83 juta tetapi apabila projek ini tidak tindakan tegas diambil sama ada kita dapat diteruskan seterusnya oleh menyuruh penduduk-penduduk atau kerana kita kena buat beberapa kajian penghuni-penghuni rumah setinggan secara teliti maka dalam tempoh yang ini berpindah ke tempat-tempat yang sama itu kos-kos barang, kos-kos disediakan ataupun tempat-tempat bayaran yang lain pun meningkat. Dan yang sesuai untuk mereka duduk dan itulah satu-satunya sebab kos ini yang tidak pula berpindah, kita ambil meningkat sampailah kos yang tindakan yang tegas supaya kita dapat dianggarkan sekarang mi. mengawal daripada bertambahnya setinggan-setinggan secara besar- Perkara seterusnya yang besaran di kawasan-kawasan Wilayah dibangkitkan dan disentuh oleh Ahli Persekutuan. Tindakan dan kawalan Yang Berhormat dari Kuala Lumpur yang tegas ini perlulah diambil bagi Bandar ialah mengenai dengan mengelakkan rumah-rumah dan pengawalan penempatan setinggan- bangunan-bangunan dibina tanpa setinggan , beliau menegaskan supaya mengira tempat dan implikasi buruk satu-satunya dapat diselesaikan yang timbul. 12643 15 NOVEMBER 1983 12644

Disamping itu juga jika rumah- banyak lagi dan menyewa rumah- rumah atau bangunan-bangunan rumah kos rendah kepada setinggan- setinggan ini tidak dikawal ianya boleh setinggan. Kementerian saya dengan melambatkan dan men j e j askan kerjasama pihak swasta memang perlaksanaan pro j ek-pro j ek dalam memberi penekanan ke atas c rancangan Kera j aan atau agensi- pembinaan rumah-rumah kos rendah agensi Kerajaan terutama sekali untuk menampung keperluan orang- projek-projek perumahan awam, orang yang berkehendakan rumah- Pihak Kerajaan memang tidak rumah kos rendah ini di Wilayah mempunyai dasar untuk mengusirkan Persekutuan. Memanglah ini setinggan-setinggan yang lama yang dijalankan dengan hebatnya. telah dibanci dan didaftarkan pada tahun 1978. Sepertimana yang kita Ahli Yang Berhormat itu juga telahpun membaca di dalam mencadangkan supaya mengadakan suratkhabar, Yang Berhormat satu dasar membenarkan setinggan- Menteri Wilayah Persekutuan setinggan menghuni rumah mereka telahpun membuat pengumuman sehingga tanah itu dikehendaki untuk bahawa Kementerian beliau tidak pembangunan. akan mengusir setinggan-setinggan Tuan Pengerusi, tidak perlulah bagi jika setinggan-setinggan ini tidak kita mengadakan satu dasar lagi menghalang perlaksanaan projek- kerana Kementerian Wilayah pro j ek yang dirancangkan di dalam Persekutuan memang pun Wilayah Persekutuan. mengadakan dasar untuk Manakala bagi setinggan-setinggan menempatkan semula setinggan- yang terpaksa dipindahkan ke tempat setinggan di seluruh kawasan Wilayah yang lain untuk memberi jalan supaya Persekutuan dan di mana saya katakan pro j ek-pro j ek yang di dalam tadi, kita juga tidak mempunyai dasar rancangan dilaksanakan, notis-notis untuk mengusir, menyuruh dan diberi sekurang-kurangnya sebulan mendesak mereka keluar daripada sebelum mereka dikehendaki kawasan-kawasan yang tersebut. berpindah dan juga dailog-dailog Perkara yang satu lagi ialah mencari diadakan terlebih dahulu. Akan tetapi satu tapak yang sesuai dan disediakan bagi rumah-rumah dan bangunan- satu pusat untuk mangsa-mangsa bangunan setinggan barn tindakan bencana alam seperti mangsa-mangsa untuk menyuruh mereka pindah itu kebakaran dan banjir. Untuk dijalankan oleh Pegawai-pegawai makluman Ahli Yang Berhormat, Penguatkuasa Dewan Bandaraya tindakan seperti ini sememang dalam dalam usaha untuk mengawal rancangan Kementerian saya dan pertambahan setinggan-setinggan. selepas sahaja kajian dibuat , kits akan Jadi, Tuan Pengerusi, sukalah saya mengadakan bukan sahaja satu pusat tegaskan di sini bahawa Kementerian tetapi mungkin dua tiga pusat tidaklah dengan sewenang-wenangnya memandangkan bahawa kebanjiran mengusir setinggan-setinggan yang ataupun kebakaran rumah-rumah ini ada sekurang s tetapi akan memberi bukanlah tertumpu kepada satu notis kepada mereka-mereka yang tempat sahaja. Malahan pula tempat terlibat di kawasan-kawasan di kebanjiran ini berlaku di dua tiga mana pro j ek-pro j ek akan tempat di Wilayah Persekutuan. Maka dilaksanakan. dengan itu Kementerian saya memang sedia mempunyai cadangan dan Ahli Yang Berhormat dari Kuala rancangan untuk mengadakan satu Lumpur Bandar juga mengesyorkan dua pusat. Buat sementara waktu supaya Kementerian membina lebih apabila berlaku kebanjiran dan 12645 15 NOVEMBER 1983 12646

kebakaran seperti ini kita dilancarkan oleh Yang Amat menggunakan pusat-pusat yang ada Berhormat Perdana Menteri adalah untuk menampung mangsa-mangsa merupakan satu kempen untuk banjir ataupun kebakaran mi. membersihkan semua tempat bukan sahaja di jalanraya-jalanraya bahkan Menyentuh dengan masalah juga di dalam-dalam longkang. Jadi, perparitan sepertimana juga saya berharap kepada Ahli Yang dibangkitkan masalah kebanjiran di Berhormat supaya dapatlah 0 mana dalam belanjawan telahpun t mengambil peluang ini khususnya di dikenakan token vote sebanyak $10 kawasan beliau sendiri di Bandaraya sahaja. Kuala Lumpur supaya dengan adanya s Kempen Kebersihan ini dapat kita Tuan Pengerusi, Jabatan Pant dan membersihkan semua longkang- Taliair memang di bawah kelolaan Kementerian yang berkenaan. Jadi longkang, pant-pant yang ada supaya Jabatan Pant dan Taliair dalam air daripada hujan-hujan lebat itu. Wilayah Persekutuan memang di dapat mengalir dalam longkang- bawah bidangkuasa Kementerian longkang, pant-pant ke dalam sungai, Wilayah Persekutuan tetapi supaya masalah kebanjiran itu dapat dikurangkan. peruntukan yang diberi kepada Jabatan Pant dan Taliair Wilayah Persekutuan adalah termasuk di dalam Seterusnya juga dalam men j aga peruntukan Kementerian asal Jabatan kebersihan Bandaraya Kuala Lumpur, Pant dan Taliair. Kalau Ahli Yang Ahli Yang Berhormat mengesyorkan Berhormat semak semula belanjawan supaya Undang-undang Kecil itu 1984 memang terdapat peruntukan dijalankan dengan tegas, siapa yang yang agak besar untuk Jabatan Pant salah dikenakan denda selaras dengan dan Taliair. apa yang ada terkandung dalam Undang-undang Kecil. Ahli Yang Berhormat itu juga meminta masalah mengadakan satu program pencegahan banjir. Kerajaan Tuan Pengerusi, memang inilah memang ada rancangan dan program tujuan kita supaya kita sama-sama pencegahan banjir, tetapi program ini dapat mempastikan kebersihan bukan merupakan program jangka panjang sahaja Bandaraya Kuala Lumpur, di mana Kerajaan menghendaki bukan sahaja Wilayah Persekutuan, supaya kesemua sungai-sungai dan tetapi seluruh negara kita. Oleh yang sistem perparitan itu diperbaiki. Kita demikian, memandangkan bahawa semua maklum bahawa terjadinya masih banyak lagi kawasan-kawasan banjir di Wilayah Persekutuan ini yang belum dibersihkan di Wilayah c ialah kerana keadaan sungai-sungai Persekutuan khususnya, maka dan longkang-longkang yang ada Kementerian Wilayah Persekutuan sekarang ini. Maka dengan adanya telahpun mengambil langkah untuk 1 program seperti ini, insya Allah pada meneruskan lagi kempen kebersihan masa yang akan datang masalah banjir sampai bulan Februari tahun depan. tidaklah buruk seperti yang ada Kita berharap dalam kempen ini kita 1 sekarang. boleh dapat perubahan-perubahan di Wilayah Persekutuan dan juga Beliau juga menyentuh mengenai khususnya di Bandaraya Kuala longkang-longkang yang tidak Lumpur yang kita dapat banggakan. dibersihkan, longkang-longkang yang Oleh itu saya juga telahpun tersumbat. Suka saya terangkan di mengumumkan satu hot line letaknya sini, Tuan Pengerusi, bahawa Kempen di Bilik Gerakan Dewan Bandaraya di Kebersihan seluruh negara yang mana tiap-tiap orang yang kita 12647 15 NOVEMBER 1983 12648 nampak membuang sampah di merata- Merujuk perkara vandalism yang rata tempat, mengotorkan kawasan- ada di rumah-rumah pangsa seperti kawasan haruslah kita buat aduan, kerosakan lift, alat-alat elektrik dan laporan kepada pegawai yang bertugas tong-tong sampah. Ini memang dan mereka bolehlah menghantar berlaku dan Dewan Bandaraya tidak pegawai-pegawai supaya dapat akan bertolak-ansur terhadap orang- menangkap siapa-siapa sahaja yang orang yang ditangkap merosakkan lift membuang sampah-sarap di merata- terutamanya dan lain-lain lagi rata tempat. kemudahan yang ada di rumah-rumah pangsa, ataupun di kawasan Tuan Pengerusi, satu perkara lagi perumahan Bandaraya yang lain. yang disentuh oleh Ahli Yang Vandalism kalau tidak dikawal, Tuan Berhormat dari Kuala Lumpur Bandar Pengerusi, memang akibatnya ialah mengenai kadar sewa rumah merugikan pihak Kerajaan dan pangsa. Pada bulan Oktober, kerugian ini boleh menjadi besar, Kementerian Wilayah Persekutuan maka dengan itu pihak Dewan telahpun mengambil ketetapan bila Bandaraya dengan adanya pegawai- sahaja diluluskan oleh Jemaah pegawai bertugas memang mengambil Menteri supaya kadar sewa rumah- berat masalah vandalism mi. rumah pangsa purata ditetapkan sebanyak 73% iaitu di antara 55% Ahli Yang Berhormat dari Kuala hingga 102%. Ahli Yang Berhormat Lumpur Bandar juga menyentuh membangkitkan bahawa penghuni- mengenai dengan masalah pam-pam penghuni rumah-rumah pangsa ini air yang mana beliau mengatakan tidak membantah kenaikannya, Yetapi bahawa ada sebilangan daripada pam- suka membuat rujukan supaya Tanya pam air tidak diberi maintenance dan disemak semula supaya dapat terdapat kerosakan di satu dua dikurangkan lagi. tempat. Pihak Dewan Bandaraya memang Tuan Pengerusi, memandangkan sentiasa men j alankan pemeriksaan bahawa nombor satu kenaikan sewa terhadap pam-pam air yang ada, rumah pangsa ini sudah lama tidak lampu-lampu elektrik dan lain-lain lagi dikenakan dan memandangkan kemudahan juga di kawasan-kawasan bahawa kos-kos material, kos-kos perumahan rumah-rumah pangsa. barang-barang untuk memperbaiki Satu lagi perkara yang disentuh oleh kemudahan-kemudahan yang ada di beliau ialah dengan lesen iklan rumah-rumah pangsa, kos-kos gaji papantanda. telahpun meningkat, maka sampailah masanya untuk kita sekali lagi Menyentuh mengenai pelesenan mengkaji kadar-kadar sewa rumah papantanda-papantanda di Bandaraya pangsa supaya tidak semuanya beban Kuala Lumpur...... ditanggung oleh satu pihak sahaja. Tuan Pengerusi : Yang Berhormat, Tuan Pengerusi, dalam masalah ini masa sudah cukup. kita haruslah mengambil perhatian di atas kemudahan-kemudahan yang Ahli-ahli Yang Berhormat, seperti diberi oleh Dewan Bandaraya dan yang saya telah sebutkan tadi kita ada 1 juga kita mempastikan supaya 20 Kementerian lagi untuk dihabiskan kemudahan-kemudahan diberi dengan dan kita hanya ada 11 hari sahaja. Ini selengkap-lengkapnya, maka dengan bermakna kita kena menghabiskan itulah kita sekali lagi menyemak sekurang-kurangnya dua Kementerian semula kadar sewa yang dikenakan satu hari. Bersangkut dengan perkara kepada rumah-rumah pangsa. ini saya mintalah Ahli-ahli Yang 12649 15 NOVEMBER 1983 12650

Berhormat j angan meman j ang- Ma jlis Mesyuarat bersidang semula manjangkan ucapan masing-masing dan janganlah diulang-ulangkan apa- apa satu perkara yang telahpun Tuan Yang di-Pertua : Mesyuarat diucapkan oleh Ahli-ahli Yang ditangguhkan hingga jam 2.30 petang Berhormat yang lain-lain , dengan cara esok. ini kita berharap kita tidak payah lagi hendak bersidang jauh malam pada hari hampir-hampir penghabisan Dewan ditangguhkan pada pukul ataupun pada hari penghabisan. 6.30 petang.