Plan Odnowy Miejscowości Rog Ó Wko Na Lata 2014-2020
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
Plan Odnowy Miejscowości Rogówko, Gmina Rogowo Załącznik do Uchwały Nr XXXI/32/14 Rady Gminy Rogowo z 13 listopada 2014 roku PLAN ODNOWY MIEJSCOWOŚCI R O G Ó W K O NA LATA 2014-2020 Rogówko, Rogowo 2014 1 Plan Odnowy Miejscowości Rogówko, Gmina Rogowo SPIS TREŚCI:. 1. Charakterystyka miejscowości Rogówko……………………………….. 3 1.1. Położenie geograficzne……………………………………………………3 1.2. Historia Rogówka….……………………………………………………...4 1.3. Uwarunkowania przyrodnicze………………………………………….7 2. Analiza zasobów miejscowości Rogówko…………………………………10 2.1. Inwentaryzacja zasobów społecznych………………………..........10 2.2. Inwentaryzacja infrastruktury………………………………………..15 3. Analiza SWOT dla miejscowości Rogówko……………………………...16 4. Opis planowanych działań inwestycyjnych…………………………….17 5. Opis i charakterystyka obszarów o szczególnym znaczeniu dla zaspokojenia potrzeb mieszkańców…………………………………20 6. Wdrażanie planu odnowy miejscowości Rogówko…………….........21 2 Plan Odnowy Miejscowości Rogówko, Gmina Rogowo 1. CHARAKTERYSTYKA MIEJSCOWOŚCI ROGÓWKO 1.1. POŁOŻENIE GEOGRAFICZNE Miejscowość Rogówko usytuowana jest w województwie kujawsko- pomorskim, na terenie powiatu rypińskiego, w środkowo-zachodniej części gminy Rogowo. Położenie miejscowości Rogówko przedstawia poniższa mapa. Mapa 1. Położenia miejscowości Rogówko na tle województwa, powiatu i gminy 3 Plan Odnowy Miejscowości Rogówko, Gmina Rogowo Gmina Rogowo należy do powiatu rypińskiego, położonego we wschodniej części województwa kujawsko-pomorskiego. W skład powiatu wchodzi sześć gmin, w tym: jedna gmina miejska – Rypin oraz pięć gmin wiejskich (Brzuze, Rogowo, Rypin, Skrwilno i Wąpielsk). Gmina Rogowo graniczy od strony zachodniej z gminami: Brzuze (pow. rypiński) i Chrostkowo (pow. lipnowski), od wschodu z gminą Skrwilno (pow. rypiński), zaś od strony południowej z gminą Skępe (pow. lipnowski) oraz gminą Szczutowo (pow. sierpecki) należącą do województwa mazowieckiego. Miejscowość Rogówko jest jednym z 22 sołectw (28 wsi) gminy wiejskiej Rogowo. Pozostałe miejscowości to: Borowo, Brzeszczki Duże, Brzeszczki Małe, Charszewo, Czumsk Duży, Czumsk Mały, Huta, Huta Chojno, Karbowizna, Kosiory, Lasoty, Lisiny, Nadróż, Narty, Nowy Kobrzyniec, Pinino, Pręczki, Rogowo, Rojewo, Ruda, Rumunki Likieckie, Sosnowo, Stary Kobrzyniec, Szczerby, Świeżawy, Wierzchowiska, Zamość. Powierzchnia miejscowości Rogówko wynosi 370,1242 ha, co stanowi 2,62% powierzchni gminy oraz 0,62% powierzchni powiatu rypińskiego. Miejscowość Rogówko zamieszkuje 83 osoby. Dominującym typem zabudowy Rogówka jest zwarta zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna oraz rozproszona zabudowa zagrodowa. Układ zagrodowy w gospodarstwach rolnych ma typowy charakter pomorski – wejścia do zabudowania znajdują się od strony podwórka zaś zabudowa gospodarcza maskowana jest zadrzewieniami i krzewami. Najczęstszym układem zagrody rolniczej w Rogówku jest zagroda z budynkami częściowo zespolonymi – najczęściej łączone są budynki inwestorskie ze składowymi lub gospodarczymi oraz zagroda wielobudynkowa luźna. W Rogówku miesza się obecnie nowoczesna zabudowa z zabudową rolniczą z dominującym typem zabudowań z lat 70-tych i 80-tych. Dominantą przestrzenną wsi Rogówko jest remiza OSP-świetlica wiejska. Jest ona usytuowana w centrum wsi, przy skrzyżowaniu dróg gminnych. Teren wokół świetlicy stanowi największą przestrzeń wspólną mieszkańców wsi Rogówko. W miejscu tym powstanie plac zabaw, jako miejsce rekreacyjno-wypoczynkowe dla dzieci. Znaczącym walorem przyrodniczym miejscowości Rogówko jest jezioro Kościan, o powierzchni 15 ha. Jezioro to zlokalizowane jest w północnej części miejscowości Rogówko, oddalone od zwartej zabudowy ok. 750 m. 1.2. HISTORIA ROGÓWKA Pierwsza wzmianka o wsi Rogówko według materiałów źródłowych pochodzi z początku XVI wieku. W 1502 roku nazwa tej miejscowości, określana jako Rogowo minor występuje w dokumencie dotyczącym parafii Rogowo. Według źródeł w XVI wieku miejscowość Rogówko określana również jako Rogowo Małe, Rogowo Borowe lub Rogowko Borne należała do drobnej i licznie rozrodzonej szlachty zagrodowej. Używali oni w tym czasie nazwiska Rogowski i posiadali przydomki: Pakosz, Podawca i Rożek. Z rejestrów poborowych za czasów rządu Zygmunta Starego i Zygmunta Augusta wynika, że w XVI wieku na tym terenie brak jest większych właścicieli. Prawdopodobnie Rogowscy uprawiali ziemię bez pomocy chłopów. 4 Plan Odnowy Miejscowości Rogówko, Gmina Rogowo W czasie rządów Zygmunta Starego na działach w Rogówku siedzieli Jan Rożek (1535-1547), Jakub (1538), Jan Pakosz (1535) i syn jego Szymon Pakosz (1546). Za czasów rządu Zygmunta Augusta cząstki szlacheckie w Rogówku posiadali: Jan, Mateusz, Szymon Pakosz i Wojciech (1564-1567). Według rejestru poborowego z 1564 w Rogówku ziemię posiadali Jan Rogowski (1 łan), Mateusz Rogowski z przydomkiem Jakubassek (pół łana) i Wojciech Rogowski z braćmi (1 łan). XVII wiek, który był dla Rzeczypospolitej okresem wojen z państwami sąsiednimi objął również ziemię dobrzyńską. Mimo, że w źródłach brak jest opisu zniszczeń omawianego terenu dowiadujemy się, że głównie w wyniku przemarszu m.in. wojsk szwedzkich spustoszeniu uległa również miejscowość Rogówko. Szlachta dobrzyńska w 1673 roku powołała specjalną komisję, która stwierdziła, że w Rogówku zniszczone i wyludnione zostało gospodarstwo Jana Charszewskiego „In villa Rogiewko sors nob. Joannie Charssewskide una quarta praedii et duobus hortulanis desolata, hominibus carens”. Rogówko w XVII wieku nie tylko uległo zniszczeniu, ale także rozdrobnieniu na 11 cząstek szlacheckich i ubożeniu. W drugiej połowie tego wieku charakterystycznym zjawiskiem w okolicach Rogowa był system dzierżawy majątków szlacheckich. Z rejestru pogłównego z 1673 roku wynika, że właścicielami ziem w tym okresie był: Zglenicki, który dzierżawił cząstkę od Pawła Zglenickiego; Rogowski, który dzierżawił od Marcina Rogowskiego i Bęklewski od Wojciecha Rogowskiego. Wspólnie opodatkowane cząstki szlacheckie należały do Trzcińskiego i Bęklewskiego, Charszewskiego i Bęklewskiego, Cetkowskiego i Bęklewskiego oraz Trzcińskiego i Zglenickiego. Dzierżawienie ziem wynikało głównie ze słabości gospodarczej i finansowej właścicieli. Gospodarstwa szlacheckie m.in. w Rogówku nie różniły się od zagród chłopskich, a drobna szlachta uprawiała ziemię własnymi siłami. Prawdopodobnie wieś Rogówko w tym okresie była jedną z najbiedniejszych wsi ziemi dobrzyńskiej. Dane dotyczące liczby ludności dla miejscowości Rogówko ukazują się dopiero w drugiej połowie XVIII wieku. Według wykazu z 1775 roku Rogówko zamieszkiwało około 80 osób (14 dymów) i pojawiają się nazwiska, takie jak: Roznowski, Cetkowski, Bromirski, Kraszewski, Ostrowicki, Trzciński, Rogowski, Cetkowska, Zawadzka, Bęklewska i Chudodupski. Właścicielami ziemi w tym okresie był również Jan Nepomucen Czaki, który wykupił w 1780 roku część ziemi od Anny Bęklewskiej. W literaturze w końcu XVIII wieku, jako właściciele części szlacheckich Rogówka pojawiają się także Czermińscy. Mieszkańcy wsi Rogówko w omawianych czasach, tak jak w innych okolicach Rogowa tworzyli osady folwarczno-kmiece. Folwarki te szczególnie na silnie rozdrobnionych wsiach, do których zaliczano Rogówko nie były zbyt duże. Źródła podają, że na 15 częściach w Rogówku szlachta wysiewała 90 korcy żyta. W czasach, gdy Rzeczpospolita wraz z ziemią dobrzyńska znalazła się pod panowaniem pruskim części szlacheckie w Rogówku należały do Marianny z Ostrowskich Czartoryńskiej, Agnieszki z Zawadzkich Ostrowickiej, Piotra Cetkowskiego i Piotra Nadrowskiego. Duża działka, określana w literaturze jako Rogówko lit. B należała to Jana Rzeszotarskiego, który w 1799 roku w Rogówku pełnił funkcję tzw. dozorcy porządkowego, posiadających władzę policyjną na najbardziej rozdrobnionych gruntach szlacheckich. 5 Plan Odnowy Miejscowości Rogówko, Gmina Rogowo Głównym celem za czasów władz pruskich było zaprzestanie dalszego rozdrabniania gruntów szlacheckich na polskiej wsi. W tym czasie wieś okolic Rogowa charakteryzowano jako „częścią grunta, a szczególnie dziedziczne dobra w niektórych dystryktach tak są podrobnione, że 20 i więcej dziedziców w jednej wsi, małej obszerności razem mieszkają i często każdy z kilku tylko morgów żyje, które ledwo tylko przynoszą, żeby szlacheckiego stanu dziedzic z prac rąk swoich utrzymać się mógł”. W tym celu w czerwcu 1798 roku wydano edykt wprowadzający zakaz dzielenia majątku przy sprzedaży, spadku i działach rodzinnych. Pierwszą dokładną liczbę ludności wsi okolic Rogowa podaje „Tabela miast, wsi i osad Królestwa Polskiego z wyrażeniem ich położenia, ludności, alfabetycznie ułożona”, wydana w 1827 roku przez Komisję Spraw Wewnętrznych Królestwa Polskiego. Według danych z 1822 roku miejscowość Rogówko liczyła 28 dymów i 94 mieszkańców. W pierwszej połowie XIX wieku, pomimo wielu prób zahamowania procesu podziału ziemi podejmowanych przez kilku właścicieli, m.in. w Rogówku następował dalszy podział cząstek szlacheckich. W tym czasie największym właścicielami Rogówka była rodzina Rzeszotarskich. Już w czasach pruskich cześć ziemi Rogówka należała do Jana Rzeszotarskiego. Po śmierci Jana, którego o znacznej pozycji społecznej świadczyły określenia generosus i magnificus ziemię przejęli jego synowie: Szymon i Roch. W 1830 roku jedynym właścicielem tej ziemi stał się Roch Rzeszotarski, a po nim jego synowie: Bartłomiej i Józef. Z powodu znacznego rozdrobnienia Rogówka, w połowie XIX wieku poszczególne części tej wsi nazywano od nazw właścicieli m.in Kraszewizną czy Trzcińszczyzną. W pierwszej połowie XIX wieku najważniejszym budynkiem wsi był dwór. Niestety brak w źródłach opisu dworku drobnoszlacheckiego