Szczegółowa Mapa Geologiczna Polski
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
PAÑSTWOWY INSTYTUT GEOLOGICZNY MARIUSZ DROZD, MAREK TRZEPLA G³ówny koordynator Szczegó³owej mapy geologicznej Polski — A. BER Koordynator regionu Dolnego Powiœla, Warmii i Mazur — W. MORAWSKI OBJAŒNIENIA DO SZCZEGÓ£OWEJ MAPY GEOLOGICZNEJ POLSKI 1:50000 Arkusz W¹brzeŸno (283) (z 2 tab. i 5 tabl.) Wykonano na zamówienie Ministra Œrodowiska za œrodki finansowe wyp³acone przez Narodowy Fundusz Ochrony Œrodowiska i Gospodarki Wodnej WARSZAWA 2005 Autorzy: Mariusz DROZD, Marek TRZEPLA Katowickie Przedsiêbiorstwo Geologiczne Al. Korfantego 125a, 40-156 Katowice Redakcja merytoryczna: El¿bieta NAUWALDT Pañstwowy Instytut Geologiczny ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa Akceptowa³ do udostêpniania Dyrektor Pañstwowego Instytutu Geologicznego prof. dr hab. Leszek MARKS ISBN 83-7372-778-7 © Copyright by Ministerstwo Œrodowiska and Pañstwowy Instytut Geologiczny, Warszawa 2005 Przygotowanie wersji cyfrowej: Stanis³aw OLCZAK, Jacek STR¥K 2 SPIS TREŒCI I. Wstêp ..........................................................5 II. Ukszta³towanie powierzchni terenu ..........................................9 III. Budowa geologiczna .................................................11 A. Stratygrafia.....................................................11 1. Kreda ......................................................12 a. Kreda górna .................................................12 Mastrycht .................................................12 2. Paleogen ....................................................12 a. Paleocen ...................................................12 b. Oligocen...................................................12 3. Neogen .....................................................13 a. Miocen ...................................................13 Miocen górny ...............................................13 4. Czwartorzêd ..................................................13 a. Plejstocen ..................................................14 Zlodowacenia najstarsze ..........................................14 Zlodowacenie Narwi ..........................................14 Stadia³ dolny ............................................14 Stadia³ górny ............................................15 Interglacja³ augustowski ..........................................15 Zlodowacenia po³udniowopolskie .....................................15 Zlodowacenie Nidy ..........................................16 Interglacja³ ma³opolski.........................................16 Zlodowacenie Sanu 1 .........................................17 3 Interglacja³ wielki .............................................17 Zlodowacenia œrodkowopolskie ......................................18 Zlodowacenie Odry ..........................................18 Zlodowacenie Warty ..........................................19 Stadia³ dolny ............................................19 Stadia³ œrodkowy ..........................................20 Interglacja³ eemski .............................................21 Zlodowacenia pó³nocnopolskie ......................................21 Zlodowacenie Wis³y ..........................................21 Stadia³ œrodkowy ..........................................22 Stadia³ górny ............................................22 b. Czwartorzêd nierozdzielony ........................................26 c. Holocen ...................................................26 B. Tektonika i rzeŸba pod³o¿a czwartorzêdu .....................................27 C. Rozwój budowy geologicznej ...........................................28 IV. Podsumowanie ....................................................33 Literatura ......................................................33 SPIS TABLIC Tablica I — Szkic geomorfologiczny w skali 1:100 000 Tablica II — Szkic geologiczny odkryty w skali 1:100 000 Tablica III — Przekrój geologiczny C–D Tablica IV — Przekrój geologiczny E–F Tablica V — Przekrój geologiczny G–H 4 I. WSTÊP Szczegó³owa mapa geologiczna Polski w skali 1: 50 000, arkusz W¹brzeŸno zosta³a opracowana w Katowickim Przedsiêbiorstwie Geologicznym wed³ug projektu zatwierdzonego decyzj¹ nr KOK/46/96 z dnia 05.09.1996 r. i na podstawie zdjêcia geologicznego wykonanego w latach 2000–2002. Granice obszaru arkusza W¹brzeŸno (283) wyznaczaj¹ wspó³rzêdne: 18°45’ i 19°00’ d³ugoœci geograficznej wschodniej oraz 53°10’ i 53°20’ szerokoœci geograficznej pó³nocnej. Znajduje siê on w województwie kujawsko-pomorskim, w obrêbie miast i gmin: W¹brzeŸno i P³u¿nica (powiat w¹brze- ski), Che³m¿a (powiat toruñski) i Kowalewo Pomorskie (powiat golubski). Obok obserwacji powierzchniowych odwiercono i sprofilowano 82 sondy mechaniczne o g³êbo- koœci od 5,0 do 20,0 m oraz 438 sond rêcznych o g³êbokoœci 2,5 m. Wybrane punkty dokumentacyjne zamieszczono na mapie geologicznej i przedstawiono w tabeli 1. Opisano 51 ods³oniêæ. Wykonano i sprofilowano 3 otwory wiertnicze: Bartoszewice-1 o g³êbokoœci 186,0 m (otw. 19); Ludowice-2 o g³êbokoœci 164,5 m (otw. 51); L¹dy-3 o g³êbokoœci 80,0 m (otw.57). Z otworów tych pobrano 141 próbek do badañ litologiczno-petrograficznych oraz 22 próbki do badañ palinologicznych. Badania li- tologiczno-petrograficzne wykonali Jochemczyk i Olszewska (2002), a badania palinologiczne S³od- kowska (2001) i Winter (2001). Prace geofizyczne wykonane na obszarze arkusza W¹brzeŸno polega³y na sondowaniach geo- elektrycznych w 108 punktach rozmieszczonych w 2 ci¹gach: o d³ugoœci 20,0 km wzd³u¿ przekroju geologicznego A–B i o d³ugoœci 9,0 km wzd³u¿ przekroju C–D (tabl. III) na po³udniowy wschód od otworu 51. Wyniki badañ opracowali i zinterpretowali Farbisz i Farbisz (2003). Wykorzystano te¿ dane pochodz¹ce z archiwalnych profili otworów: 2 wierceñ badawczych, 81 hydrogeologicznych, 60 surowcowych, 10 geologiczno-in¿ynierskich. Otwory badawcze wiercone by³y g³ównie dla badañ paleogenu i neogenu, dlatego te¿ czwartorzêd w profilach nie ma opracowania stratygraficznego, choæ jego opis litologiczny jest dok³adny. Otwory hydrogeologiczne, surowcowe 5 i geologiczno-in¿ynierskie maj¹ opis stratygraficznie i litologicznie uproszczony. Dodatkowo wiele z nich zosta³o wykonanych przed rokiem 1914. Profile wspomnianych otworów maj¹ wartoœæ doku- mentacyjn¹ tylko w korelacji z otworami i sondami wykonanymi dla celów kartograficznych. Tabela 1 Wykaz wybranych punktów dokumentacyjnych Numer punktu Rodzaj Lokalizacja Rzêdna G³êbokoœæ Uwagi punktu* (miejscowoœæ) (m n.p.m.) (m) na mapie wed³ug geologicznej notatnika terenowego 1 2 34 56 7 1 XXXIII od Józefkowo 106,0 6,0 morena czo³owa 2 S25 sm Kotnowo 116,0 16,0 przekrój geologiczny C–D 3 XXXI od Kotnowo 105,0 2,5 przekrój geologiczny C–D 4 S77 sm Jarantowice 112,0 15,0 przekrój geologiczny A–B 5 S76 sm Plebanka 108,5 20,0 przekrój geologiczny A–B 6 S79 sm Jarantowice 121,0 10,0 morena czo³owa 7 S82 sm Sitno 102,0 20,0 przekrój geologiczny E–F 8 S81 sm Sitno 99,0 15,0 przekrój geologiczny E–F 9 S80 sm Sitno 101,0 20,0 przekrój geologiczny A–B 10 S7 sm P³u¿nica 96,0 16,0 przekrój geologiczny C–D 11 S12 sm Bartoszewice 92,5 15,0 przekrój geologiczny E–F 12 S8 sm Czaple 104,0 16,0 przekrój geologiczny C–D 13 S14 sm Czaple 105,0 15,0 przekrój geologiczny C–D 14 S13 sm Bartoszewice 103,0 15,0 przekrój geologiczny E–F 15 S11 sm Czaple 100,2 15,0 przekrój geologiczny C–D 16 S16 sm Bartoszewice 105,0 10,0 przekrój geologiczny E–F 17 S26 sm Przydwórz 101,0 15,0 przekrój geologiczny C–D 18 S10 sm Bartoszewice 102,5 20,0 przekrój geologiczny E–F 19 S9 sm Trzcianek 97,0 15,0 forma szczelinowa 20 S1 sm Wronie 103,0 20,0 przekrój geologiczny E–F 21 II od Wronie 101,0 2,5 glacitektonika 22 S73 sm Cymbark 100,0 15,0 przekrój geologiczny E–F 23 V od £abêdŸ 100,0 4,0 morena martwego lodu 24 S17 sm Or³owo 104,0 15,0 morena czo³owa 25 S18 sm Or³owo 93,0 15,0 przekrój geologiczny E–F 26 S19 sm Or³owo 90,5 5,0 przekrój geologiczny E–F 27 S29 sm Bocieñ 101,0 15,0 przekrój geologiczny E–F 28 S27 sm Przydwórz 98,5 17,0 przekrój geologiczny C–D 29 S28 sm Przydwórz 95,0 17,0 przekrój geologiczny C–D 30 S70 sm Przydwórz 94,0 15,0 przekrój geologiczny G–H 31 S67 sm Nielub 99,0 12,0 przekrój geologiczny G–H 32 S65 sm W¹brzeŸno 100,0 12,0 przekrój geologiczny A–B 33 S66 sm W¹brzeŸno 94,0 17,0 przekrój geologiczny A–B 34 S23 sm Ryñsk 100,0 15,0 przekrój geologiczny G–H 35 XXXVIII od Franula 95,0 4,0 osady wodnolodowcowe 6 cd. tabeli 1 123 4 56 7 36 154 od Ryñsk 104,0 4,5 morena czo³owa 37 155 sm Ryñsk 98,5 16,0 przekrój geologiczny G–H 38 156 od Sosnówka 102,0 2,5 kem 39 157 sm Sosnówka 98,5 15,0 przekrój geologiczny C–D 40 158 od Orzechówko 95,0 4,5 oz 41 159 sm Ludowice 92,5 12,0 przekrój geologiczny C–D 42 160 sm Ludowice 98,0 16,0 przekrój geologiczny A–B 43 161 sm Czystochleb 100,0 20,0 przekrój geologiczny A–B 44 162 sm Zieleñ 97,0 20,0 przekrój geologiczny C–D 45 163 sm Orzechówko 95,0 16,0 przekrój geologiczny A–B 46 164 sm Orzechówko 96,0 15,0 przekrój geologiczny A–B 47 165 sm Orzechówko 95,0 23,0 przekrój geologiczny A–B 48 292 sm Zieleñ 99,0 16,0 przekrój geologiczny C–D 49 131 od Mlewo 95,5 6,0 osady wodnolodowcowe 50 132 sm Mlewiec 91,0 15,0 przekrój geologiczny A–B 51 133 sm L¹dy 92,0 16,0 przekrój geologiczny A–B 52 166 sm L¹dy 99,0 20,0 przekrój geologiczny A–B 53 134 od Zapluskowêsy 92,5 4,0 oz 54 270 sm Kie³piny 95,0 20,0 osady zastoiskowe 55 167 od Pi¹tkowo 117,0 7,0 kem 56 269 sm Pi¹tkowo 100,0 9,0 przekrój geologiczny C–D 57 170 sm Pi¹tkowo 98,0 20,0 przekrój geologiczny C–D 58 171 od Dylewo 99,0 2,5 dolne partie kemu 59 172 sm Pluskowêsy 92,5 15,0 osady zastoiskowe 60 173 sm Sierakowo 95,5 15,0 osady zastoiskowe *od — ods³oniêcie, sm