e~

Pepe Carreiro

¿ARDE [] PAÍS.? ~ PERIÓDICO GALEGO SEMANAL

A CIG aumenta as suas denúncias Francisco Leiro: As ex-poténcias coloniais reavivan sobre contratación irregular na Xunta "A ironia a guerra do Congo ------&~~~~~~~ forma parte ~~~~~12~~~~~- Masiva asisténcia á manifestación de Caldas de min como galega e Cita medieval en Ribadávia contra o encoro do Úmia nótase na miña obra 11 coa Festa da lstoria ------11------18·19-- ~~~~~~-25~------

27DEAGOST0•1998•ANOXXl•IVXEIRA FUNDADO EN 1907 N~845•200PTA Isaac Díai Pardo 'O governo-galego

% ;,· , . O lume arrasa o monte a· non ten nada pesar dos ~tooo millóns que a Xunta gastou desde de galeguista' 1990 na contención e "A Declaración de Barcelona é extinción dos incéndios un documento formidábel, que forestais. A auséncia de amosa madurez no nacionalis­ mo galega, que é capaz de fa­ prevención, combinada cer acordes con Pujol, que é de cun inverno húmido e un direitas, pero demostra un pa­ triotismo que xa quixeran moi­ verán seco, provocou o tos de esquerdas", explica Isaac espallamento do fogo até Díaz Pardo que, ainda nun se­ gundo plano de poi.Jea protago­ límites inéditos desde nismo, tense sumado ao Foro do chegar Fraga ao poder. Socialismo Galega promovido polo ex-presidente da Xunta, O presidente, o máis Fernando González Laxe. (Páx. 7) duro crítico de Francisco Sineiro, conselleiro do Tripartito cando os turnes Apriv~tización de de 1989, enfréntase á lbéria impide á Xunta mesma situación. reclamar a mellora da comunicación área

A recente decisión da compa­ ñia aérea lbéria de suprimir ca­ tre voos desde a Galiza con destino a Madrid durante o mes de Outubro desatou as críticas de partidos políticos e usuários e chegou a provocar a

<./) intervención da Xunta, que, é§ despois da privatización, care­ g ce de capacidade para forzar a z lbéria a prestar servizos en ~ condicións. A eliminación de , servizos -que serán restaura­ º dos en Novembro, ao dicer de ~j lbéria- tamén puxo de maní- - ~ festo a precariedade das comu­ ~ nicacións coa Meseta. (Páx. 4)

GUIA DA GALIZA MÁXICA Os mortos ponos o Sul As cinzas e o serrin de Celulosas choven sen Vítor Vaqueiro Os bombardeos americanos de Sudán e Afganistán abren unha no~ va dimensión no direito internacional. Apesar do uso discrecional control sobre Lourizán que facia o Consello de Seguridade da ONU, nos últimos anos foi~ Un completo roteiro se estabelecendo unha norma pola que este tipo de accións bélicas deberían contar cun mínimo consenso. A unilateralidade do bom~ As cinzas da queima da códea pola xeografía da Galiza máxica, bardeo, e a capacidade para facelo pasar como un lexítimo direito do eucalipto acumúlanse no mítica e len daría. de resposta, ameazan con quebrar ese entente post~guerra fri~, má~ complexo de Ence a escasos Con máis de 200 fotografías e xime nun ambiente económico no que as devaluacións en Asia e metros das casas da parróquia Rúsia, e o efecto en cadea sobre todo o resto o mundo, fan pensar de Lourizán, no concello de Pon­ gravados e 50 mapas de localización. nun comezo de século lonxe das predicións dos intelectuais da tevedra. Hai pouco máis dunha CIA: a história ven dé se reanudar outravolta. semana os viciños empezaron a notar os efectos destes resíduos desprazados até as casas co ai­ A maiores o anonimato dos barcos situados "algures no Índicd', desde~ re do Norte. Despois de várias buxan a responsabilidade e sobretodo indican que a debilidade maior protestas, a empresa desprazou do exército líder, é precisamente o medo a poñer aos seus soldados en parte das cinzas a outra zona perigo. O novo racismo non se formula: os morros penos sempre o do complexo. Sen embargo, ga Sul. Claro que os que non teñen nada que perder son máis perigosos, desde as fiestras, os viciños e iso non cadra coa ecuación que plantea o mundo perfecto á maneira constatan que a poucos metros americana. Canta máis inxustiza, canta máis probeza no mundo, can~ conservan a duna formada por · ta máis crise especulativa menos posibilidades para a paz. • resíduos anteriores e que a tita segue deitando o serrín. (Páx. 5) 2 ESTA SEMANA Nº 845 - ANO XXI ANOSATERRA 27 DE AGOSTO DE 1998

ANOSA TEBEA

Empresa Xomalística Editora:

Promocións Culturais Galegas SA

Consello de Administración:

PRESIDENTE: Cesáreo Sánchez Iglesias.

VICEPRESIDENTE: Xaquin Acosta.

CONSELLEIRO DELEGADO: Xosé Fernández Puga.

VOGAIS: Alberte Ansede, Xosé M' Dobarro, Antolin Fernández, Manuel Veiga, Xosé Castro Ratón, Manuel Portas e Xan Costa.

SECRETARIO: Xan Piñeiro.

Director:

Alfonso Eiré López

Redacción:

Gustavo Luca de Tena, Xan Carballa, Manuel Veiga, Horácio Vixande, Arantxa Estévez, Carme Vidal, Paula Castro, Paula Bergantif\os.

EDICIONS ESPEC!AIS: Xosé Henrique Acuña.

DESEI'IO DE MAQUETA: Xoselo T abo ada.

Colaboradores:

MADRID: Manuel Seoane.

IIARCELONA: Iría Varela.

PORTIJGAL: Go11Qalo Nuno. Seis mil j,ersoas traballan nos la_bores de extinción do lume. Na foto, incéndio en Olveira, Ribeira. SANIDAD[: Maria Alonso.

CULTIJRA: Xoán M Estévez, Celso López Pazos, Manuel Vllar, Lupe Gómez, Oano 1998 rexista os piares resultados desde Fraga chegar ao poder Óscar Losada, Gonzalo Vllas, Xosé M. Elré Val, Xosé M1 de Castro Erroteta, Xesus González Gómez, Manuel Rlvas, Borobó.

LECER: André Luca Os servizos de extinción desbordados

Fotografia: Andrés Panaro. Xosé Marra, Voz Notícias. ante a xeralización dos incéndios Ilustración: Xosé Lois, Pepe Carrairo, Calros Silvar, Gonzalo Vllas.

H. VIXANDE - G. LUCA Publicidade: -0- Carlos Martlnez Muñoz

Xefa de Administración: Blanca Costas

Subscripcións: De forte actividade calificaba o chefe de prensa da Consellaria de Meio Ambiente a incidéncia dos in­ Lola Fernández Puga céndios forestais na fin de semana que foi do Venres 21 ao Martes 25 de Agosto. Mália unha política Vendas: Xosé M. Fdez. Abraldes informativa oficial que inicialmente compartimentou a presenza de lumes para tirarlle importáncia, o fume e a borralla deron aviso aos grandes núcleos de povoación da arrasadeira do lume nos montes. Redacción e Administración: Aua do Príncipe 22, baixo. 36202Vigo Apartado 1371 . 36200 Vigo acción do lume extendeuse a actualidade e conselleiro de Cláudio Quintillán, protavoz da das. Os incendiários tampouco. Edición Electrónica: todo o país. Houbéranse de Agricultura no verán de 1989, área forestal da CIG. "O outro dia -conta Cláudio www .arrakis.es/-antpcg cortar estradas e vias férreas, cando arderan 200.000 hectá­ Quintillán-, no meio dun lume, as lapas cercaron casas e ei­ reas, nos tempos do Tripartito. As cuadrillas de extinción do lu­ un grupo de paisanos rodeáron­ Teléfonos: dos e máis de unha dúcia de "Son provocados", confirmaba me non pararon en cinco xorna- me e, como representante da RWACCION: . automóbeis arderon sen remé­ Administración que é todo fun­ (986) 43 38 86 : 22 24 05 dio. A Consellaria de Meio Am­ Fax (986) 22 31 01 cionário, tiven que escoitar co­ Correo Electrónico: biente dixera de primeiras que mo me abroncaban polos danos [email protected] o lume estaba limitado a Camo­ que provocara o xabarin nos ADMINISTRACION. SUBSCRIPCIONS E ta e a poucos focos máis, pero 'Veredes como a Fraga seus cultivos. Despois avisaron PUBLIClDADE: (986) 43 38 30· despois rematou por recoñecer de que haberia máis lumes". que as províncias de Ponteve­ non lle queiman o monte!' Houboos. A política forestal ac­ Imprenta: dra, Ourense e A Coruña pade­ tual colisiona cos intereses dal­ E.C. C-3 1958 cian unha maré de lumes. Con­ g un s gadeiros, que precisan Depósito Legal: tado, escudouse nos traballos "Quera empeñar aqui o meu (sic) para cambiar a situación pastizais, e dalguns agricultores, C-963-1977 de extinción para non ter que compromiso personal contra o dos lumes forestais". Na cam­ que se senten afectados polos ISSN: avaliar o alcance do lume. lume", anunciaba Fraga o 8 de paña para a Xunta que come­ danos que causan os xabarins e 0213-3105 Agosto de 1989, na precam­ zou o 9 de Outubro do 89 Fra­ outros animais, xa que o proce­ Cinza e borrallas dos lumes, paña das Lexislativas na Gali­ ga pechou várias interven­ so burocrático para cobrar inde­ por veces muxicas, caeron so­ Non se mantén za. O anterior líder da direita cións co brado "veredes como mizacións por esta causa pro­ correspondéncla sobre bre as costas das persoas que española calificaba de torpeza a Fraga non lle queiman o lónganse en exceso. "A conse­ orlxtnals non solicitados. disfrutaban unhas horas de le­ criminal a xestión forestal do monte!". Ao gañar as elec­ cuéncia é que non hai motiva­ Está permitida a reproduclón cer nas praias; moitos automó• Governo Tripartito, nun verán cións Fraga triplicou o orza­ cións na defensa do monte e sempre que se citar procedéncla. beis quedaron cubertos polo seco no que arderan 120.000 mento para os lumes, que era mesmo ás veces hai interese en charrizo. O ceo era· gris, ardía hectáreas de monte. Fraga de 2.000 millóns. O actual pre­ que arda", explicou Quintillán. Galiza inteira. "Son provoca­ prometeu montar "un servizo sidente da Xunta foi especial­ dos", denunciaba a Xunta. "Son directamente dependente da mente crítico co desastre da Ardeu o Xurés, ardeu Laza, ar­ provocados", asentía Francisco Presidéncia do que me vou fa­ península da Barbanza, que deron Verin e Monterrei, ardeu Sineiro, deputado socialista na cer responsábel directamente agora se reproduce.+ Pasa á páxina seguinte -ESTA SEMANA 3 27 DE AGOSTO DE 1998 ANOSATERRA Nº 845 - ANO XXI

Ven da páxina anterior de atallar as cau·sas do lume". calizados, dicia a Xunta. Pero a sión do número de hectáreas­ Ant~ a magnitude do proble­ a Barbanza, ardeu Camota e escada incendiária mudou a po­ queimadas polo número de tu­ ma, a CIG- estuda propor a asi até catrocentos incéndios A consellaria de Meio Ambiente sición oficial, e o Governo gal ego rnes. "Pero iso -matiza o voceiro criazón dun Comité Galego de distintos. O turne exténdese de traballa con dezasete supostos pasou a recoñecer a magnitude da CIG en matéria de turnes- é o Defensa dos Montes, resuci­ Sul a Norte conforrne mellara o diferentes de orixes dos incén­ do problema aind_a que reservan- - mesmo canto que a ·delincuéncia tando unha vella idea que pre­ tempo. Desde hai· vintecinco dios, pero non apresenta esta­ do, "por precaución", os dados e os detidos: podemos ter un ha tenderia involucrar a toda a so­ anos repítese a mesma can­ tísticas desagregadas, non re- pormenorizados dos lumes_ Do proporción alta de detidos ou de ciedade na loita contra os lu­ ción con ciclos dactou planos de que si deu detallada información · lumes extinguidos con relaci'ón mas pero desde o ponto de plurianuais. Nos prevención nen foi dos -efectivos destinados ás aos delitos cu aes incéndios e ao vi~ta de criar as condicións pa­ veráns benignos, deseñou medi- iabores de extinción: seis mil per­ mesmo tempo aumentar consi­ ra que todos os axentes rela­ se no inverno ~ N das correctoras soas. A outra ponta de lanza da derabelmente a delincuéncia ou cionados cos mesmos perci­ l'J O n Ch O V e U unca hOUbQ para cada un dos política preventiva da Xunta é a os lumes forestais. Asi, a· maior ban os benefícios que poden arreo, os servi­ supostos que eficácia. Eis -a resultante da __di vi- efiGácia hai máis lumes"., tirar do monte.• zos de extinción tantos recursos provocan o l1;1me: abondan para Se nos últimos amatar o lume. para extinción nove anos máis Pero cando a dos lumes", · - de trescentas unha invernia per.soas foron húmida sucéde­ XAN GALLEGO, detidas acusa­ Francisco Si nei ro, conselleiro de Agricuhura no Govem0 Tripartito lle un estío seco portavoz de Meio das de práticas e quente, non incendiárias, até hai quen pare as Ambiente o momento non 'Que Fraga non se faga avítima cando foi o principal acusad9r contra min' lapas, sobretodo se difundiron as se nos anos an- razóns que moti­ teriores non yaban aes piró• No 89 o lume devastou pre hai maus tem'Pos e iso de­ houbo incéndios manos nen se 200.000 hectáreas e a sua monstra que con médios non e hai mato e le- dispuxeron medi­ xestión como conselleiro ft>i abonda, xa que nun ano como fi a no monte. d as para evitar moi criticada. Agora atopá­ este os médios quedan· des­ Pasou en 1989, en 1995 e que se reproduzan. monos na mesma situación, bordados, por iso non se pode agora en 1998. Desque Fraga que opina? contar só cos bombeiros. preside o Governo galego, es­ "No 90 ninguén plantaba por te­ te pode ser o ano con máis lu­ mor a perder o investimento; ho­ No 89 houbera unha crítica ruin Cre que os incéndios son mas forestais. xe faino porque hai máis seguri­ e un acoso despiadado con provocados? dade", di a Xunta por boca do acusacións de incompeténcia Política preventiva - gabinete de Prensa de Meio Am­ contra min, pero eu non quixera Desde sempre foron provoca­ biente, pero mália esta afirma­ ter o mesmo comportamento dos, desde finais dos anos se­ "Os da CIG acusan á Xunta de ción, o entorno do monte gaJego con eles. O do lume é un pro­ tenta. _Pode haber descoidos, non ter política preventiva, pero non tira benefícios dos seus re­ blema moi complexo, de carác­ pero hai moitos lumes intencio­ non é certo -explica Xan Galle­ cursos e non s.e sinte involucrado ter social que parte dunha polí• nados, a proba é a coincidén­ go, de Meio Ambiente-, o que na sua defensa. "Non hai unha tica forestal desintegrada do . cia temporal dos incéndios e a sucede é que na CIG van pola política de ordenación do monte resto do território. Pero -volven­ existéncia de moitos focos vella e coidan que un cortalu­ de acorde coa realidade -explica do a 1989, aquel fora un ano dentro do mesmo lume. mes faise cunha brigada de Cláudio Quintillán-, os usos non cunha climatoloxia moi mala, O -Governo do PP multiplicou dez persoas en dez días. Tra­ son os que demanda a socieda­ no"n choveu-até meiados de os recursos por sete, nós tiña­ Fraga tala dunha man negra, búcanse. Hoxe faise mellar e de que vive no entorno do monte Outubro. O ano anterior os re­ mos mil millóns para extinción dunha conspiración. · máis rápido cun- e daí os incéndios sultados foran moito mellares. e eles sete mil. Nos primeiros ha máquina. forestais". anos noventa, cunha mellar Que Fraga non se faga a víti• Desde Fraga Xan Gallego, chefe de prensa conxuntura climática, apresen­ ma cando foi o principal acu­ chegar ao poder I de Meio Ambiente, di que taron os resultados como un s_ador contra min. Leva gover­ H A maior invístense moi- aberá non é o mesmo problema problema resalto e como un nando desde 1990 e se di que tos cartas en eficácia, que no 89 porque daquela éxito político. Fraga politizou o é unha conspiración, que prevención: fan­ contención máis lumes deixabase arder o monte. tema en lugar de mobilizar á apresente aos conspiradores se devasas, pon­ sociedade para, coa coopera­ ou que polo menos dea pistas tos de auga .. . " do lume, pero De erar nas infor­ lso é unha barbaridade. Galle­ ción de todos, rematar co pro­ de quen son. E se non hai ne­ "Tamén cons­ non prevención", macións da con­ go é un deslinguado e un insol­ blema; e agora atopámonos mes, que_cale. · O que está a truen pistas --e!l­ sel l aria de Meio vente e ten o talante que non cuns resultados discutíbeis en facer é criar confusión e inse­ CLAUDIO QUINTILLAN. g ad e Cláudio Ambiente, na Ga­ . se debe ter neste problema. canto á extinción e· inexistentes gu ridade na opinión pública . Quintillán, da CIG-Forestal liza non habia lu- Daquelas o actual conselleiro no relativo á prevención. Fraga errou de diagnóstico e CIG-, pero iso mes, senon cona­ de Meio Ambiente, Carlos del de política par:a atallar este non é preven- tos ou queimas. Álamo, era chefe de servfzo no En que falla a prevención? problema e agora ten que ción, é conten- Era asi até que o meu departamento, era un car­ emendarse. A solución aes lu­ ción_ Cuadricu- país ardeu de Sul go médio e ten que recoñecer Hai que coñecer quen _queima mes forestais tardará moito lan o monte para a Norte e de Oes­ que, con menos recursos, certo o monte para evitalo. E nece­ tempo en chegar e haberá de que o lume non te a Leste e a cin- é, trabállabase contra os incén­ sária máis conscienciación pa­ se( coa colaboración de todos. vaia tan a presa, pero cando un za e o sarrio choveu sobre as ci­ dios. ra acadar maior colaboración Repito, que non veña Fraga ano ven mal, coma este, non dades. Á forza houberon de re­ cidadá. O abandono da agricul­ con vitimismo, pero coidado, chega. Haberá contención, pe­ coñecer a traxédia. Antes, os in­ Agora hai máis -médios, que tura é reflexo das caréricias da non lle quera dar o mesmo tra­ ro non prevención, que é tratar céndios eran pontoais e moi lo- hai dos resultados? política agrária e forestal. Sem- to que el· me deu a min. • Unha- nova política forestal para conter o lume

O fracaso do sistema de Fraga para combater os Cando un governante pretende ignorar as claves dun É completa a coincidéncia das forzas políticas lumes forestais cóbralle duas elevadísimas cantas ao problema e a sua natureza democrática, pode galegas sobre a necesidade de defender a riqueza país. En primeiro lugar, a perda en fume da riqueza da encontrarse coa medida da sua imprudéncia como forestal do país. Contra os turnes _que asolan nosa coberta forestal e o estrago conseguinte de agora sucede. Fraga facia ostentación da eficácia da bosques e plantacións desde finais dos 60, todos terras por escorrentia nun prazo médio, co dano sua política contra os lumes (A Fraga ninguen lle asumen a opinión dos nacionalistas~ co monte arde acrecentado para rios e costas. En segundo termo, queima un monte.~ porque coidaba que se trataba unha riqueza comun. Foi precisamente este perdemos o enorme esforzo dunha marea de exclusivamente dun problema policial e de bombeiros. consenso o que reservara durant~ anos do traballadores e un caudal público importante que se Por desgrácia non é a primeira vez na sua carreira oportunismo- a política contra o turne no monte e, de puido ter asignado a mellar empeño. política, vivida principalmente á beira de Franco, na que feito, a breve auséncia do PP no governo da fracasa por confundir a forza e os xestos de autoridade Autonomia non fixo senón aumentar o ·arzamento O país arde por un erro político capital da direita, coa eficácia política. Lémbrese a sua fórmula de lei e para a _alarma e e o combate das lapas. Quen non repetido desde a Restauración: pensar que se pode arde para resolver a agonia da Ditadura ou antes, a tivo o menor pudor en facer desta ameaza matéria d~ actuar sobre a coberta vexetal sen contar coa opinión convicción patética de que a censura intelixentemente oportunismo foi o PP durante a campaña eleitoral de de quen vive eneal dela. O lume é un delito obxectívo, administrada pode acabar coa discusión política. Novembro de 1989 para a Xunta. O actual presidente un atentado público, quen o duvida, pero tamen é a da Autonomia acusara ao Tripartito de querer ocultar expresión da indiferéncia criminal coa que se trata o Por querer atender sé as consecuéncias do problema . á opinión pública a magnitude do desastre. Nada campo, tanto cando se despr~za a planificación do turne, non as causas, F'.raga multiplica o mal. Se comparábel, en todo caso, coa teima da Consellaria forestal, a beneficio da espécies de ciclo curto, como repasamos a propaganda eleitoral das últimas de Meio Ambiente por agachar as dimensións do cando se prémia con subvencións o abandono de autonómicas, o actual presidente da Xunta aseguraba queimado e por explicarle aos habitantes de vilas e terras agrícolas, das que xa perdemos o 18% desde o que vários governos estaban interesadísimos en cidades que os ceos estan toldados de fume e cinsa ingreso de ·España no clube comunitário. copiar o sistema para a prevención de turnes por el por causas naturais. ideado. De a pouco, pretendeu asesorar a Pujo! sobre ' . É preciso un plano forestal 9onstruido coa a mellor maneira de contar os lumes, cando ardera a Fraga confunde o silenzo coa paz, a información co participacióA democrática. E un direito que lle relean terrado Vallés. lmposíbel non lembrar que como desorde, a forza co orde e a compra clientelar coa ao país até a altura do primeiro Governo Autonómico e ministro de Franco, administrando en exclusiva o adesión. Cargado cos mitos da autocrácia fascista-que que lle volve a negar Fraga ao arquivar o Plano direito á información, anunciaba que moitos países do serveu longos anos está condenado a cometer-erro Forestal· do 92 con atrapalladas explicadóns sobre a mundo querian copiar o modelo de Democrácia sobre erro, como acaba de demostrar.• dificuldade de integrar no seu texto aos discrepantes. Orgánica fascista. ANOSA TERRA 4 GAL IZA

Afalta de iniciativa do Governo galega adia acriazón das proxectadas liñas aéreas galegas Aprivatización de lbéria deixa á Xunta ·sen ·capacidade para exixir servizos ·en condicións

*H. VIXANDE to cun grupo de taxistas que ofe­ A recente decisión da compa­ reci an levalos á ñia aérea lbéria de ·suprimir Galiza por estra­ cat~o voos .desde a Galiza da pola noite. con destino a Madrid durante Con iso, lbéria o mes de Outubro desatou as aforraba hotel e críticas de partidos poiíticos cena para a pa­ e usuários e chegou a provo­ saxe. Téñense car a intervención da Xunta, rexistado auténti­ que, despois da privatización, cos motins exixin­ carece de cap·acidade p.ara do a lbéria aloxa­ forzar a lbéria a prestar servi­ m en to e manu­ zos en condicións .. A elimina­ tención para os ción de servizos -que serán pasaxeiros aban- restaurados en Novembro, ao donados en Bara­ dicer de lbéria- tamén puxo de jas, pero a com­ manifesto a precariedade. das pañia aproveitaba comunicacións coa Meseta. as presas dos mesmos para for- O BNG pediu no Congreso a --- --.J..11.. zalos a ir en táxi. comparecéncia do presidente de lbéria, o alcalde da Coruña, Fran­ Nestes momen­ cisco Vázquez calificou de sinver­ tos sucede ao re­ gonzas aos directivos as liñas aé­ vés. lbéria elimi­ re~ e alertou de que lbéria quer na voos rendíbeis pechar Peinador e Alvedro . para para dar cobertu­ centralizar a actividade én Lava­ ra a outras liñas colla e o conselleiro Xosé Guiña de rendibilidade mantivo ur:iha reunión coa direc­ maior ou de valor cion da compañia aérea. · estratéxico máis relevante. De feí• Pero ment.res a Administraicón to, a dirección da galega reivindica mellores servi­ compañia aérea zos, a anunciada criazón dunha recoñeceu que os compañia aérea de bandeira ga­ voos supendidos ·1eg a está aprazada porque a En aeroportos como Alvedro ou Peinador, lbéria ou as suas filiais, teñen o monopólio. A. N.T. producen benefí- Xunta non foi quen de mobilizar cios. Esta expli­ os recursos empresariais e fi­ con resultados dispares. se· en cedía á segunda un feixe de liza non chegaran cando se tra­ cación serviu a lbéria para ga­ nanceiros suficientes para bota­ Compostela Air Europa e Spa­ _ avións e tripulacións. Igualmente, taba do último voo do Domingo. rantir o reestabelecimento do la a andar. nair oferecen conexións con dis­ outra cqmpañia que facia a com­ Sucedia isto cando habia pouca servizo despois do mes d~ Ou­ tintas cidades do Estado e do peténcia a lbéria na Coruña, Air paxase o próprio Domingo sem­ tubro. Parellamente, unha axén­ O alcalde de Vigo, Manuel Pérez mundo através de Madrid, en Vi­ Nostrum, caiu nas mans da pró• pre e cando tampouco houbese cia de viaxes confirmou a este anunciou q'ue tanto Spanair co­ go a presenza de Air Europa ser­ pría lbéria e rematou por ser un­ moitos pasaxeiros no primeiro xornal que lbéria na actualidade

mo a British Airways teñen pre- viu para abrir mercado e deixar ha filial de veos rexionais 1 supri­ voo da mañá do Luns. Daquela, de vende máis billetes que pra­ , visto comezar a actuar en Vigo, de operar nesa cidade ao cabo mindo a competencia. lbéria recorría á "típica néboa" zas hai nos avións, unha prática rachando o monopólio de lbéria. duns meses, deixando o merca­ no aeroporto de destino para coñecida como overbooking, Contado, Spanair non poderá fa- do nas mans de lbéria. De feito, As vellas mañas xustificar a cancelación do voo. que cria numerosos problemas • celo até princípios de ano por posteriormente produciuse un Parellamente, a compañia aérea aos viaxeiros ao quedar en terra problemas burocráticos. Pero no acordo entre Air .Europa e lbéria Nas horas baixas de lbéria, era devolvía os cartos do billete aos por falta de asento mália ter ad­ noso páis, o monopólio xa rachou polo que a primeira compañia normal que alguns·avións á Ga- pasaxeiros e púñase en contac- quirido o billete.• Adescentralización permitiria XA:'\ CAHBALLA desconXestionar Baraias e daria servizos á periféria Deberes no novo curso

lbéria ten unha estrutura centra­ gar de ser Barcelona o aeropor­ Oeste xeito, ademais poderian Comeza o curso político en clave totalmente eleitoral, cos ellos pos-­ lizada, de modo que a meirande to de orixe,e· Silbo o de enlace. manterse máis liñas radiais en­ tos nas municipais de Xuño do 1999. Como en Madrid Aznar non dá parte dos voos internacionais do tre localidades como Compos­ . saido do empate técnico co PSOE, teima en lanzar a idea de que se Estado e_spañol parten desde Se Barcelona é á ruta ·empre­ tela, Bilbo; Sevilla ou Valértcia. vai producir unha fonda transformación interna no partido. Desta Madrid-esta é unha das razóns gada para canalizar parte dos yolta non podercí saltarse o argumento central que pexa ao partido: o · para que aeroporto de Barajas destines a Europa central e Exemplo duñha política dife­ presidente honorário, o fundador, é un político da direita dura con estexa colapsado, e mesmo o oriental e o Mediterráneo, non r~nte á que" pratica lbéria re­ fonda raigame na ditadura. Velai a dificuldade principal para o PP ga, grao de tránsito aéreo serve·de ~ sucede o mesmo con outros preséntaa a TAP Air f'ortugal · lego, o que menos se renovou nestes anos, e se o foco fo¡ para recom, excusa para reducir voos co ob- aeroportos no caso dos VOO$ 'co Porto. O Norte de Portugal poñer o equilíbrio de poder das baronías. As listas eleitorais prometen . xecto de desconxestionar Bara­ que van cara América ou.á Eu­ ten un perfil de povoacíón emi­ provocar un profundo terremoto nos populares galegos, condiciona, jas. Pero a compañia lbéria no · ropa atlántica. Un galego, un grada semellante á Galiza, a dos, que queiran que non, po·~os ventos cen~ristas que cóbiza f\.znat; caso da centralización fai unha · basco ou un andaluz coincidi­ diferéncia é que alén Miño si excepción co aeroporto de Bar­ rán desde Madrid na sua viaxe hai un sistema para atender ás Mentres, os nacionalistas, apotados en inquéritos favorábeis, abordan celona. Unha parte dos destinos a destinos có.mo .Montreal, Bue­ necesidades da emigración. a elaboración de programa e listas sen especiais conflitos no horizon, internacionais que parten da nos Aires ou Es.tocolmo. Pala Para case todos os destinos te. A maiores as citas de Bilbao e Santiago, para seguir avanzando periféria con destino a Europa, contra, apenas existen cone­ europeus e americano-s da nos acordos con CiU e 'PNV, prometen mantelos na xerfa da onda. cámbian -de avión en Barcelona xións entre Silbo e Compostela TAP hai voos directos desde o e proseguen a viaxe. Asi, anda­ e son inexistentes os voos en­ Porto sen paradas. A oferta luces, bascos ou galegos, para tre Santiago e Sevilla. De esta­ complétase con ligaz-Ons con Finalmente os socialistas teñen todo o traballo pendente do que poda ir a Zurich, a Milán ou a Xene­ belecer un critério descentrali­ Funchal, Ponta Delgada e Por­ sair en Outubro.do seu Congreso. Orfos de direccíón, indecisos na ela, bra, han facer escada en Barce­ zador, seria posíbel que cida­ to Santo. Así, Porto é enlace boración dunha estratéxia e programa en clave galega, o tempo úrxeos lona. O caso de Silbo con Lon­ des como Compostela ou Silbo de parte dos voos que ·van des­ a non pechar en falso a crise. Só entón poderán pensar en como facer dres é ainda máis atípico, por­ fosen a ligazón para o Atlántico de Funchal, Ponta Delgada e listas, algo que sempre Hes custou unha forte tirapuxa interna, que as que os bascos ·para ir a Londres dos voos que partisen de cida~ Porto Santo a Recite, Paris, primárias só salvaron en parte, á espera de que facer en Compostela.• primeiro van a Barcelona, en lu- des periféricás co_mo Sevilla. Rio, Salvador e Sáo Paulo.• ANOSATERRA Galeguismo e socialdemocrácia na 27 DE AGOSTO DE 1998 5 ponéncia política do cong~so do PSOE O galeguismo e a socialdemocrácia son os eixos da po­ néncia política do Congreso Extraordinário do PSOE, que se celebrará o vindeiro 1O de Outubro en Qurense. A própria ponéncia recoñeceu que "especialmente o pri­ meiro" pudo· ''fallar na praxe" política desenvolvida polo partido. O mesmo documento contempla a necesidade de pactos con forzas progr-esistas para "derrotar á direi­ ta". Outro aspecto salientábel das liñas mestras do PSOE; galega será a introdución de várias propostas pa­ ra estabelecer a incompatibilidade dos cargos poJíticos. Con respeito aos candidatos á Secretariá Xeral, Miguer Cortizo dixo que se apresentaria á dirección do partido sempre e cando non tivese que concorrer ás eleicións auto- . nómic~s. Outro que suxeriu que poderia apresentarse é o portavoz parlamentário do PSOE Emílio López Touriño. +

. Ricón recompón un_governo de Redondela en m1nor1a• • O alcalde de Redondela.i Amado Ricón (PP) recompuxo o seu governo municipal despois de abandonar este un concelleiro tránsfuga que permitira a moción de censura o<./) que depuxo ao socialista Xaime Rei. Tras a marcha de •Z ¡=: Manuel Alonso Lemes do executivo local, Ricón quedou z <( en minoria, pero ainda asi decidiu continuar no governo l'.) :TI e nomeou de substituto de Lemos a Mari Carme Bastos co na concellaria de Urbanismo. Para o cargo de tenente de o.: En primeiro tenno a duna de cinza que Ence segue sen desprazar, ao fundo os montes de alcalde, que tamén ocupaba Lemos, Ricón d_esignou a serrín. Consuleo Veiga mostra unha pranta de tomate cos residuos que chegan polo aire. · Gumersindo Fernández. Tras a sua marcha do governo, Alonso Lemos laiouse por ter apoiado a moción de censura contra Xaime Rei. O concelleiro que ven de deixar as suas labores de governo abandonou porque o PP recuou no seu apoio inicial ao~ viciños de Cesantes Asolución para Ence é cambiar a ubicación dos resíduos dentro do recinto para reducir a zona afectada ·pola Léi de Costas e macizar a beiramar.+ -

Viciños de Lourizán Romai di que o PP está unido • • • pero defende a candidatura de ~ouceiro v1Ven coas c1nzas e o serr1n á alcaldia coruñesa O ministro de Sanidade, Xosé Manuel· Romai Beccaria que arrastra o vento desde Celulosas asegurou que o Partido Popul.ar está unido e que nas elei­ cións municipais do vindeiro ano def~nderá "un proxecto político de futuro". Esta declaración a priori significaria o -0- P.B. solución. Non apareceron"· En­ ciación de nada serven as decla­ apaciguamento entre os populares _despois do último Con­ gade que o Venres 21 a respon­ ración coas que celulosa admite greso Extraordinário de Xuño, onde os ministros Mariano As cinzas que resultan da quei­ sábel de prensa do complexo ter causado as citadas moléstias Raxoi e Xosé Manuel Romai quedaron relegados a un ma da códea do eucalipto acu­ púxose en contacto con ela "pa­ senón recoñecen publicamente pesto honorário. Pero non hai tal, moi pouco despois de múlanse no complexo de Ence ra pedir unha trégua aes vici­ "as agresións constantes ao mé­ Romai falar de unidade, repetiu a sua proposta de que· o a escasos metros das casas da ños". "Aseguroume que no mes dio e á saude das persoas que actual conselleiro de lndústria e Comércio, António Cou­ parróquia de Lourizán, no con­ de Setembro acabarian de retirar supón a presenza do complexo ceiro encabece a lista do PP á alcaldia da Coruña nas vin­ cello de Pontevedra. Hai pouco a cinza e que ian construir unhas na ensenada de Lourizán". deiras eleicións municipais. Precisamente esta proposta máis dunha semana os viciños peneiras coas que solucionar o de Romai fora mal acollida polo PP galega, que nestes empezaron a notar os efectos problema do serrín". Vai para tres anos que os viciños momentos está controlado por Xosé Cuiña. • destes resíduos desprazados apresentaron un escrito no xuz­ até as casas co aire do norte. Desde a sua casa obsérvase co­ gado de instáncia número un de Despois de várias protestas, a mo unha mangueira rega a zona Pontevedra no que denunciaban AXunta col1Xela prazas para non sacalas a empresa empezou a desprazar onde se deitaran os últimos resí• que unha cisterna de Avícola de parte das cinzas a outra zona duos que a empresa empezou a Galicia estaba deitando lodos nun con_curso, segundo a CIG do perímetro do complexo. desprazar con camións despois pozo aberto no recinto. "A menos Sen embargo, desde as suas das protestas. Na duna de cinza de cincuenta metros das casa es­ Segundo a Confederación lntersindical Galega, a fiestras, os viciños constatan que non moveron, Ence promete tabamos vendo como os traballa­ Consellaria da Presidéncia "conxela" as vacantes de que a poucos metros consér­ facer un xardin. dores usaban escafandras para interese político para non ter que sacalas a concurso vase a duna formada por resi­ verquer o líquido que segundo público e adxudicalas por este procedimento. Recorrer a duos anteriores e que unha ti­ "Nunhas épocas acumulan máis eles non é tóxico", di Veiga. este sistema de reserva de prazas segundo a CIG ta segue deitando o serrin sen cinza que neutras -explica cutre "obedece a unha forma de entender a Administración nengun tipo de protección. dos viciños. Pensamos que xun­ As denúncias polos cheiros ta­ como un médio para colocar aos amigos e facer tan máis cantidade cando tan al­ mén son arquivadas. "Avisamos clientelismo político'\ Para a central nacionalista; as O Martes 18 de Agosto os vici­ gun tipo de limpeza nas máqui­ moitas veces ao Seprona, á prazas terian que sair a concurso entre os funcionários ños empezaron a sofrer os sínto• nas". Conta que, con anteriori­ Consellaria de Meio Ambiente e ou convocadas nunha oposición libre na que podan mas provocados polo levanta­ dade, Ence adoitaba enterrar as a Protección Civil pero nunca concorrer todos os cidadáns. + mento da cinza. "Notei que me cinzas. "Botaron un metro de te­ aparecen", engade. Tamén se picaban os ellos e que canto rra por riba e plantaron herba queixan de que os responsábeis máis frotaba máis me choraban", que nutren con auga e abono. do complexo "nunca· dan a ca­ comenta un deles. Consuelo Vei­ Pode que medre algunha vexe­ ra". "Queremos que veñan até Os sindicatos ven na Lei de Sanidade ga, outra das viciñas, sinala que ~ación pero co tempo isto vaise aqui e que vexan os-.,. problemas cando foi recoller a roupa estaba . convertir nun deserto" . . que nos están a prod.ucir". intené:ións priva~zadoras tinguida de negro. Ademais de producir moléstias nos ellos e Os ·responsábejs da celulosa Consuelo Veiga nac~u en Louri­ A Lei de Sanidade ainda é un borrador pero as centrais nas vias respiratórias, algunhas manteñen que os resíduos "non zán e marchou aes 1.Et anos. "Vol- .. ; sindicais ven -nel ambigüedade e intencións privatizadoras. prantas empezaron a s~car . ~ a son tóxicos", p,ero a Asociación vin tiai trinta e cinco e .vivir aqui é CIG , CCOO e UGT están a formular as . suas alegacións froita aparecía recuberta cunha Po/a Defensa ·da Ria (APDR) si­ un calvário". Desde a galeria.da contra este proxecto que consideran que estabelece as sustáncia grasa. Nos arredores nala que a l:listória do complexo sua casa vese a actividade no bases !)ara o "desmantelamento" da rede publica de asis­ das casas tamén se acumtila o "chea de mentiras nese particu­ complexo, e ao fondo as balsas téncia sanitária. O concerto ces centros privados e a enco­ serrin que levanta o vento e que lar", abriga a pór en dúbida a ve­ de decantación cubertas cunha menda de xestión a entidades ao marxe do sistema públi­ segundo os viciños transporta racidade destas declaracións. · escuma esfervescente. "Polo dia co son duas das críticas comuns dos sindicatos. Sinalan unha espécie de caruncho. . non se nota tanto o ruido, pero ademais que segun este borrador é máis fácil criar un cen­ "Non é a primeira vez que os vi­ pela noite non se acouga". Aoca- tro privado que un público, que teria que ser autorizado "Chamei a Ence e foi a primeira ciños da zona teñen que sopor­ rón da sua casa consérvase a polo Consello da Xunta. e a única vez que conseguin que tar moléstias pola preséncia ile­ que foi vivencia dos. seus avós. se puxera ao teléfono un respon­ gal do complexo Celulosas-Elno­ Antes de construirse Ence, a casa Por cutre lado, o sindicato CCOO denunciou nesta se­ sábel -explica Veiga. Prometeu­ sa á beira das suas casas e, por estaba .nunha situación privilexia­ mana que dous centros sanitários privados, a clínica me indemnizacións pola roupa e desgrácia -sinala Antón Masa da. Ao pé habia unha praia que Fátima de Vigo e o Hospital Domínguez de Pontevedra, aseguroume que nun par de dias presidente da APDR- tampouco estragaron ao facer o recheo enri­ pagan a compañias aseguradoras para que os feridos virian por aqui para buscar unha vai ser a última". Para esta aso- ba do cal se levantqu a celulosa.• en accidentes sexan transladados a estes sanatórios. + 6 GALIZA N 2 845 - ANO XXI ANOSATERRA 27 DE AGOSTO DE 1998

OPtNIÓN PRISCILIANISMO, O REINO DE GALICIA E TURISMO E A HISTORIOGRAFIA OFICIAL PARQUES CULTURAIS FERNÁN LóPEZ ÁLVAREZ ANTOM FERNÁNDEZ MALDE

Nunha estáncia de vacacións en Ávila apro, e arbitrária, Recentemente diversas informa<;.ons ven, veitei,me dalgunhas bibliotecas da capital pola historio, hem insistindo no papel do turismo, como coa finalidade concreta de recoller dados so, grafía española indústria, na gera<;.om de recursos financei, breas figuras da raiña Urraca e o seu home moderna dos ros para preserva<;.om do património. Esta Raimundo de Borgoña. Ao longo dese tem, nosos reís e nom é questom nova. Porém, mais umha po comprobei, entre abraiado e preocupado, raiñas medie, vez, suscita a necessidade de socializar e as graves incorreccións históricas nas que vais desde o dar a conhecer o Património, junto coma cronistas e historiadores/as locais, guias tu, 718 até o sua protec<;.om. Desde um ponto de vista rísticas, dípticos de museus, etc... incorren. 1230? Poño económico é mui interesante: o sector tu, como exemplo rístico acha,se consolidado e em constante Quizais o que máis me chamou a atención é a esta derra, crecimento; ao tempo esta,se produzindo o descoñecemento total que teñen da figura deira pergunta um cambio na sua demanda para destinos de Prisciliano, rendo en conta sobre todo o caso de po, de qualidade cultural e natural. Os recur, que este foi o primeiro bispo de Ávila. Seria ñer ao noso sos gerados polo turismo nom só incidem bastante longo de contar a incríbel conversa Afonso VIII na conservai;om do Património senom que tida co responsábel da biblioteca do seminá, como Alfonso constitúem um importantísimo elemento rio da cidade e a sua teima, que logo compro, IX, xa que por de desenvolvimento económico e por tan, bei xeral, de que o primeiro bispo Abulense aquel tempo to de correo;om de desequilíbrios internos. fora S. Segundo. En todos os libros que cal, había outro quer turista pode mercar na cidade para se Afonso en Em geral, a proteci;om efectiva do Patri, poder guiar na sua visita turística fica ben Castela. E to, mónio Histórico precissa tanto de medí, claro que S. Segundo foi o primeiro bispo. do para inven, das legais, como da busca de novos usos Non é de estrañar, cáseque todos os libros de tar unha lista alternativos que bem podem ser, por história escritos por cronistas ou historiado, de reis de Es, exemplo, dotar de vida um casco históri, res/as locais, deixa,no ben claro. Poñamos paña na que se co, ou criar um parque arqueológico. como exemplos a Enrique Ballesteros, José pretendía, e se Belmonte ou Ariz. O p9meiro no seu libro pretende, aga, Quais som os instrumentos que podem con, "Estudios históricos de Avila" escrebe: "Pro, char a existén, ciliar um turismo sustentável corn a pro, pagábase á la sazón rápidamente por la nue,. · cia do noso tei;orn do Património arqueológico e do seu va provincia Galiciana el grosero Gnosticis, reino. entorno ambiental? As visitas devem estar mo, nacido en el Egipto, y Prisciliano tuvo la reguladas para asegurar a preservac;om do desgracia de incurrir en tan inmunda herejía. Ternos que Património. Assim por exemplo, até ao de Era Prisciliano gallego de nacimiento y de t o m a r agora, muitas das visitas a petroglifos supun, una distinguida cuna: brillaba en su patria, consc iéncia ham umha agressom ( ainda que nom fosse así en la austeridad de su vida, como por sus de que só co, mal tencionada) em forma de alterai;om dos naturales talentos y vasta lectura; y hasta su ñecendo o sulcos. T amén é precissa umha infraestrutu, hermosa presencia contribuyó no poco á noso pasado, ra mínima que cubra as necessidades dos vi, captarle la estimación general; pero en me, tal e como foi, sitantes sem agreder o entorno natural. dio de tan relevantes prendas se ocultaba en Prisciliano por Castelao. pode remos él, cual aspid venenoso, el pecado de la so, proxectar o Para solucionar boa parte destas proble, berbia. Imbuido, pues, Prisciliano en los noso futuro. mas, desde já há tempo, distintos países errores del Gnosticismo y Maniqueísmo, se Prisciliano foi bastante rigoroso na reforma Somos descendentes da história e muitos europeus tenhem encentado a estratégia vió en breve jefe de esta secta, que, perdien, da igrexa, enfrontando,se ás élites romaniza, dos problemas nos que hoxe estamos mer, dos Parques Arqueológicos. Oitos parques do el nombre que le dio el egipto Manés, to, das, promoveu a abolición da escravitude, gullados son a sua consecuéncia. Non se nascem do grande interesse científico de mó en España el título de Priscilianismo. practicou o espírito da pobreza e luitou pola pode andar con meías tintas, non se lle po, algumhas jazidas e da necessidade de pór non descr}minación dos sexos na práctica es, de ocultar á xente que o reino de Galiza ao alcance da sociedade -a qual custea o Prisciliano se dio bien pronto al amor de piritual. E sabido que a existiu durante catorce elevado orc;amento das intervenc;ons- os las mujeres, y en secretos conciliábulos se figura de Prisciliano é séculas. Para min o si, resultados arqueológicos. sometía á inmundos ritos, que el pudor no importantísima, clave léncio é unha postura permite referir. na história de Galiza. É 'Somos descendentes e a pasividade das Ad, As vezes, as jazidas acham,se inseridas em sabido tamén o nulo in, ministracións Públicas emprazamentos naturais bem conserva, José Belmonte, no libro "La ciudad de Ávi, terese que a Xunta de da história. negando sistematica, dos, ou susceptfveis de reconstruir paisa, la" expresa,se nestes parágrafos da seguinte Galicia ou a Universi, Non se pode andar mente, ben por igno, gens agrárias passadas, germolo do nosso maneira: "anclado en la ensencia y ejercicio dade de Santiago ten en ráncia ou por inten, presente; neste caso pode,se criar um Eco, de la liturgia, y en los caminos tortuosos de incentivar o estudo e di, con meias tintas, cionalidade, a nosa museu. As jazidas podem ser um elemento la práctica espiritual. Y sin que sus doctri, vulgación de Prisciliano própria história, é iso, mais num entorno natural de qualidade, nas y ritos dejaran de estar exentas de ma, e do Priscilianismo. non se lle pode ocultar unha postura. Unha como um documento que nos informa so, gia y ocultismo". E Ariz escrebia "El cual Con este xeito de pro, á xente que o reino postura que "casual, bre aspectos do modo de producc;om e corrompió su buen ingenio con un deprava, ceder esta,se lonxe de mente" é defendida ideias dos nossos antergos, em definitiva do estudio seglar y hereje". Practicamente recuperar a obxectivida, de Galiza existiu pola historigrafia espa, sobre a nossa origem como povo. Assim todos/as os/as historiadores/as Abulenses de histórica tan necesá, ñola. sería possível conjugar programas de pro, negan sistem,aticamente a slesignación de ria para entender muitas duarante teci;om do entorno medio,ambiental e Prisciliano como bispo de Avila e todos/as das causas que están a catorce séculas" O noso idioma, fermo, patrimonial, tal e como se recolhe na leis degradan a sua imaxe de xeito inexplicábel pasar hoxe en día. Non so fio que envolveu a de protecc;om ambiental da Galiza, de or, e por suposto intencionadamente. Estes po, é de recibo que fóra do história de Galiza, é denac;om e promoc;om do turismo na Ga, sicionamentos lembran as afirmacións de noso país, e dentro del, desprezado unha e ou, liza e do património Cultural de Galiza. Menéndez Pidal, Menéndez y Pelayo ou que ainda é muito máis tra vez, correndo o pe, Cernadas y Castro, que consideraban como grave, se difunda unha história tan desturpa, rigo de desaparecer, de ser un resíduo de al, Desgrac;adamente, na Galiza frustrarom,se feíto mais lamentábel que o noso protago, da, con dados totalmente falsos, sen contras, go que o foi todo. Porque nos empeñamos várias destas iniciativas como as comec;adas nista fora "mago, herexe, sobérbio, sectário, tar nen comprobar. É unha obriga dos nosos en destruir o noso para imitar o alleo? Que em As Pontes ou no Val do Mao (Sárria, obsceno" e por suposto "galego". ·Francisco organismos públicos poñer freo a esta situa, algún dia os nosos nenas/as coñezan a sua Samos). Ouras vezes, projectos centi,milho, Carballo no seu libro "A igrexa galega" es, ción. O descoñecemento, ou ocultación, de história é tarefa de todos/as. nários da arqueología da paisagem (Bocelo, crebe con destacábel rigurosidade "A Prisci, que Galiza foi o primeiro estado de Europa, Furelos) ficam, científica e socialmente, em liana non o condenaron por herexe, acusá, da sua independéncia social, política e eco, Remato deixando no ar para a reflexión nada. Por outra parte o caciquismo e dirigís, rono de herexe. Foi un disidente tido por nómica durante séculas é preocupante. estas perguntas que se ten feíto Castelao, mo impede que a meirande parte dos con, mártir en moitas comunidades cristianas de espero que a sua resposta abra os ollas de celhos iníciem estas actividades ou encetem Galicia durante anos". José López Pereira Coñece a nosa mocidade que o noso rei sue, muita xente. "Que sucedeu para qué o fórmulas de cooperac;om com concelhos vi, nun impresionante traballo sobre as rutas vo Hermerico, asinaba no 41 O un pacto co idioma galego -sempre vivo- deixara de zinhos. Para tal fim, dita cooperac;om é es, bibliográficas de Prisciliano e o Priscilianis, emperador romano Honorio no que Galiza escreberse? Que ventaxas conquereu a po, sencial (tal e como acontece na Baixa U, mo comenta de Menéndez Pelayo que sin se convertia en "Galliciense Regnun", é di, lítica centralista, en orde á cultura hispa, mia,Peeda do Geres), ao tempo que um pla, lugar a dúbidas este se arrastrou por directri, cer, reino independente? Coñece a nosa na, impondo teimosamente o castelán ás neamento global de País, que ajude a supe, ces ideolóxicas e que foron inxustificadas e xente o "Parrochiale Suevum" base da nosa demais linguas hespañolas? Acaso perxu, rar cerros localismos intransigentes.• perniciosas as opinións deste historiador es, organización territorial, en parróquias e co, dicou a Castela o libre desenrolo de lingua pañol sobre Prisciliano. marcas?, ou a apropiación, inxusta, descarada portuguesa?". + ANTOM FERNANDEZ MALDE é arqueólogo GALIZA 7 27 DE AGOSTO DE 1998 ANOSATERRA NQ 845 - ANO XXI

Hai anos vostede dicia que o semos no País Basca. Antes da problema do lume forestal República non tiña o problema non era apagalo senón evitar sangrante de hoxe. Que pasou que se producise, e que o Isaac Díaz Pardo para que estañamos hoxe ainda monte galego era unha enor­ asi? Non se vai resolver nada me balsa de combustíbel. con solucións coercitivas senón con coñecemento histórico e O liberalismo económico é o que 'O socialismo galega ten que orientarse na liña de Maragall medidas políticas. Seria bon permite que as terras non cum­ que os poderes reaccionários pran o papel produtivo que debe­ do país se perguritasen e con­ ran, porque a xente razona que a recoñecendo as nacionalidades históricas' testasen a si me_smos, que é o sua propriedade é sua e fai con que pasou para que o que non ela o que lle peta. O lume nunca sucedia na República suceda comeza polas copas dos arbres, hoxe. Pasou que o franquismo senón polo monte baixo, onde o -0- XAN CARBALLA barreu aquelo, mesmo a relixión toxo é un combustíbel extraordi­ porque mataron a moitos cregos nário e despois xa arde todo. O "A DECLARACIÓN DE BARCELONA É UN DOCUMENTO FORMIDÁBEL, QUE AMOSA MADUREZ NO NACIONALISMO GALEGO QUE e encarceraron a centos deles. asunto non ten solución no libe­ ralismo económico. Como vai É CAPAZ DE FACER ACORDOS CON PUJOL, QUE É DE DEREITAS PERO DEMOSTRA UN PATRIOTISMO QUE XA QUIXERAN MOi­ Sen embargo ante iniciativas Manuel . Fraga, apostol do libe­ como a Declaración de Barce­ ralismo, indo contra os seus prin­ TOS DE ESQUERDAS", EXPLICA ISMC DÍAZ PARDO QUE, AINDA NUN SEGUNDO PLANO DE POUCO PROTAGONISMO, TENSE_ lona a reacción desde Madrid cí pios, decirlle á xente que hai SUMADO AO FORO DO SOCIALISMO GALEGO PROMOVIDO POLO EX-PRESIDENTE DA XUNTA, FERNANDO GONZÁLEZ LAXE. segue tendo tics autoritários que cortar o toxo, limpar o monte e ameazantes. e aproveitar as terras? A entrada do eucalipto fíxose para produ­ No fondo é o temor a despertar cir exclusivamente pasta de pa­ un franquismo que sobrevive dis­ pel, nen tan sequer para com­ farzado, anque hoxe os poderes pletar un ciclo produtivo. O cer­ reaccionários -non só en Espa­ ne esta no liberalismo económi• ña- prefiren levar unha actua­ co e na capacidade dos ricos de ción pala via da utilización da se asociar con quen defende xustiza. Durán i Lleida xa lle con­ mellar os seus intereses. testou a Peces Barba, explican­ do que non se trata de romper Esa mesma idea se pode apli­ nada senón de- facer que se car á ordenación do território? cumpra o que está na Constitu­ ción. O Estado español criouse É o mesmo problema. Aquí en nunha fronteira cultural, entre a Santiago ternos que lamentar cultura Eligamos -europea e a do que estes liberais, que só de­ Islam, que ocupara a Península fenden a liberdade económica e mesmo penetraba en Fráncia o para si , deixen cancha aberta que alertou ao império carolínxio, aos especuladores e barran a ci­ que ideou o Camiño de Santiago dade instalando casas por todas como fronteira cultural. Daquela partes, póndose eses intereses as nacións vanse criando a me­ por riba de calquer considera­ dida que baixan cara o Sul da ción pública e de ordenación. Península e nas línguas corres­ Ainda dentro dun certo liberalis­ pondentes, galega, vasco, cata­ mo poderianse defender causas lán e castellano. O recoñece­ racionais se houbese un compo­ mento da persoalidade nacional ñente de patriotismo, pero en da Galiza ten un retraso maior Galiza segue imparábel o proce­ porque levamos oito séculas de so de colonización. asimilación castelán, e apesar di­ so o pavo f oi capaz de sos ter o Vostede ten dado claves da ac­ galega como expresión das sua tualidade desde a perspectiva cultura natural, do seu ser. Irnos do que puido ser Galiza des­ ver como se sostén a nosa lin­ pois do 36 e o que resultou. A gua na actual situación de pene- _ idea dos galeguistas republica­ tración económica, porque o pro­ nos era que o autogoverno po­ blema non é que se manteña en dia mudar a situación do país. elites, xa que corre o risco de quedar nun latin, nun idioma de Daquela a situación económica prestíxio pero desaparecido. era completamente diferente. A indústria (tanto a construcción na­ Se tendemos a formar un espa­ val como a militar) era moi cativa. cio económico con Portugal, o Cando Castelao talaba de se­ idioma teria outra proxección? mentar os montes falaba de pro­ ducir papel, non só pasta, porque Era o que pretendia o galeguis­ ademais aqui ternos todos os ele­ mo pero o franquismo estivo mentos para facelo: arbres, auga, cuarenta anos aqui, e con el to­ caolin, enerxia ... Pero dese pen­ dos se volveron un pouco fran­ samento de Castelao o único que quistas, criando moitas institu­ fixeron foi aproveitar o seu nome cións para santificar este castra­ para encher o país de medalliñas, po, este galega castelanizado non facer nada do que el pensa­ que talamos hoxe. Pero i1so non ba. Como ia pensar Castelao que abondaba porque os idiomas hoxe o leite ia ser francés, cando fainos o povo e os que teñen os Galiza producía o 60% do leite do recursos económicos. lso vémo­ estado? E asi todas as causas. lo no que pasa en Norteaméri­ ca, co que pasa en Califórnia ou Que ideas de forza debia adop­ en Puerto Rico, onde os talan­ tar o PSOE galego na sua ac­ tes son maioritários en castelán tual renovación? pero imponse o critério do poder económico. lsto é recente, de Eu apoio que os socialistas fagan agora mesmo. De pouco serve o que está pensando en facer tomar medidas de defensa do Pasqual Maragall. Hai que facer galega mentres por outro lado un recoñecemento total da Decla­ se está colonizando o país. ración de Barcelona que é un do­ cumento formidábel, extraordina­ Ve ao nacionalismo en dispo­ riamente feito, con todas as ga­ A. PANARO sición de governar? rantias, que non se mete en criar mo vai dícer que Galiza está á persoalidade fundamental que foi é o que se pretendia na Repúbli­ nengun tipo de problemas que mesma altura cando alá son os Xaime Quintanilla. Pero houbo un ca, que como non puido declarar­ Se o nacionalismo se adapta non sexan políticos. Ali trátase de mesmos governos catalán e bas­ descoñecemento histórico total se federal fíxose federábel. máis á realidade, ou sexa se fai recordar que na Constitución fá­ ca os que reclaman ese recoñe­ . -non só no PSOE- e o socialis­ política posíbel, Galiza poderá lase de nacionalidades e rexións, cemento? Aqui o governo galega mo quedou nas mans da direita Unha teima sua principal des- · progresar e algo xa está facendo. que é o que está escrito no pa­ de galeguista non ten nada. do socialismo. Axudaria moito a de 1977 é a necesidade de re­ O feíto mesmo de que o Bloque pel. Cando Pujol di que Galiza resolver os problemas de Galiza cuperar a memória histórica teña sido capaz de facer acordes está nun segundo plano vese cla­ Non ere que o debate do que houbese un socialismo que para darlle alicerces aos pro­ con Pujo! é mostra dese realismo. ro que quer dicer que o que non PSOE céntrase máis en per­ se vinculase ao país, na liña que xectos políticos de futuro. Pujol é un home de dereitas pero reclama a persoalidade histórica soas que en proxectos? neutras latitudes, repito, propug­ xa quixeramos que as nasas es­ de Galiza é o actual governo ga­ na Maragall, de recoñecemento Se non hai memória histórica querdas tivesen o seu patriotismo lego que se titula galeguista. Co- O socialismo na Galiza tiña unha das nacionalidades históricas. lso estarémonos equivocando. Pen- e o seu sentido político.• 8 GALIZA N 2 845 - ANO XXI ANOSATERRA 27 DE AGOSTO DE 1998

nacionalistas (periféricos) levan polo menos tres cuartos de século a repeter o mesmo". Esquéceselle engadir que que os nacionalistas (centra is), levan polos menos tres cuartos de século retrucando co mesmo recetário". Foi digna de ver a farisaica preocupación dos que, contemplando a Pujol canda Beiras e Arzalluz semellan se laiar de que CiU perdese neste acordq tripartito non se sabe ben que recatada Governar virxinidade para se tirar nos brazos da irresponsabilide e o radicalismo. Resulta curioso coma que nestes tempo de descreimento, relativi mo e toleráncia xeralizados, Romanones políticos e intelectuais reaccionen

C~MARCAS Mobilizacións contra os cámbios no trazado da autovia en Becerreá

Máis de un cento de viciños manifestáronse o Sábado 22 de Agosto frente ao concello de Becerreá contra os cámbios introducidos no trazado do treito da autovía do Noroeste que vai de Cereixal a Agüeira. A viciñanza non está de acorde coa modificación do proxecto, xa que este xa fora aprobado. Agora a via vai pasar moi próxima a parróqüias como Ouselle, Saá, Cadoalla e Cereixal. Os viciños sospeitan que os cámbios obedecen a intereses especulativos da empresa adxudicatária do treito e do concello. Os ecoloxistas, ademais, consideran que as modificacións supoñen un . grave impacto ambiental.•

Rexeitan un novo recheo na ria de Ferfol

Un proxecto para rechear 50.000 metros cadrados na ria de Ferrol para asi pechar a parte Norte do peirao Desde hoi Ir&~ anos os viciños veñen manifestándose periocfic:amente contra o encoro. AN.T. Fernández Ladreda está a mobilizar á Plataforma de Piden aparalisación das obras Defensa da Ria. O argumento que usa esta organización é que a basándose nas rrregularidades detectadas pola Comisión Europea eo Valedor do Povo Autoridade Portuária pretende rechear 370.000 · metros cadrados nos vindeiros anos e iso supón Milleiros de viciños de Caldas, Cúntis e Moraña un atentado ao meio ambiente natural da ria. A - I proliferación de recheos contrasta coa protección maniféstanse de novo contra o encoro do Umia · que a Lei de Costas dá ao litoral. Non se pode construir a menos de cen metros da beira do mar, pero non hai Os alcaldes de Caldas, Cuntis e de Xustiza de Galiza a paralisa­ cado do que se realizou para un a espera dunha resolución . 9 lexislación que regule os Moraña, os socialistas Xosé M ción do proxecto de Augas de proxecto da vita andaluza de Tamén confían os membros recheos sobre o mar.+ Tobfo, Eduardo Reí e Xosé Ei­ Galicia, para o que formalizarán Puebla del Guzmán. da Coordenadora Anti-Encero ras, voltaron encabezar unha unha petición o primeiro de Se­ en que se resolvan positiva­ nova protest~ contra as obras tembro. As obras para o ancoro Esta mesma circunstáncia foi mente os contenciosos formu­ do encoro do Umia, que se cele­ comezaron no mes de Abril, pe­ notificada ante a Comisión Eu­ lados no TSXG e que o Parla­ brou o Sábado 22 de Agosto. ro neste momento hai unha re­ ropea pola Cordenadora Anti­ mento depata a paralisación Como nas anteriores mobiliza­ solución de. Xosé Cera, Valedor Encoro. Admitida a trámite a das obras. Os viciños es·tán cións, vários miles de persoas do Povo, instando a Xunta a denúncia, a comisión calificou dispostos a denunci~r a Augas secundaron a protesta na que que explique porque o estudo de "graves" as irregularidades de Galicia .de delito ecolóxico solicitaron do Tribunal Superior de impacto ambiental está cal- do proxecto e os viciños están e prevaricación.+

'Trátase de amasar como é posíbel ademocrácia ea participación viciñal', din Lugueses e ourensáns Os nacionalistas de Ponteareas celebran os plenos na rua sen tarxeta sanitária

Máis de cen viciños e viciñas Castro é autoritaria. Ao BNG tucional pero non pensamos batir retírense especialmente a . Os habitantes de 67 con_cellos participaron no primeiro pleno nunca se lle-admitiron pergun­ que vaia incidir no traballo que unha delas. "Tendo en canta de Lugo carecen da tarxeta na praza Maior en Ponteareas tas ou mocións nen se lle apro­ estamos tacemos nas parró• que os plenos no concello son sanitária, o que supón que o que se celebrou na tardiña do baron nengunha das iniciativas quias. Nos plenos presididos convocados á unha da tarde 60% da povoación desa Venres 21 de Agosto. A iniciati­ apresentadas. A situación em­ por Xosé Castro estabamos dos Venres con poucq. asistén- província ainda non dispón do va parte do grupo do BNG no peorou nos últimos meses coas senda expulsados cada dous . cía viciñal, nós consideramos _ citado documento acreditativo cqncello, con tres representan­ condeas a Castro e coa espera por tres e dese xeito tampouco moi positivo que nalgun mo­ da sua afiliación á Seguridade tes, que xustifica os plenos pa­ do indul~o que ten solicitado .. podiamos levar nengunha ini­ mento do pleno paralelo xunta­ Social. En Ourense sucedeu ralelos "para mostrar na vila co­ Nós pedimos reiteradamente a ciativa adiante. Non existía de­ ranse duascentas persoas", si­ outro tanto e unha parte 'moi mo debe funcionar unha sesión sua demisión e el insiste na sua bate", sinala Kiko Neves. A nala o respons~bel de partici­ importante dos seus cidadá:is plenaria democrática". Non hai atitude antidemocrática", sinala idea do BNG é que as mocións pación viciñal. · ainda non recebiron a tarxeta alcalde, senón un viciño que ~c­ Kiko Neves, responsábel de que sexan debatidas entre os sanitária. Esta situación tua de moderador, e tampouco participación viciñal da forma­ viciños p9dan ser canalizadas Os plenos ordinários do concello contrasta co compromiso do hai límites de tempo para deba­ ción política. dirixíndose á Xunta ou a través de Ponteareas convócanse ca­ PP no programa das pasadas tir as mocións. do grupo parlam·entário en da dous meses e os nacionalis- eleicións autonómicas de Reseñan os concelleir.os na­ Compostela. - tas farán coincidir os "plenos vi­ 1997, cando o partido no ,Os porqués da decisión dos na­ cionalistas que os plenos, mália . ciñais" con estes. Para o do Governo prometeu que no 97 cionalistas de Ponteareas de sairse _do seu contexto habitual, Neste primeiro pleno-na praza Venres 21 de Agosto, tiveron o 87 ,28% da povoación convocar estos -plenos "demo­ "nacen en defensa da institu­ Maior aprobouse o regulamento que argumentar urxencia ante o disporia da tarxeta. Esta cráticos" ou '"paralelos" está na ci6n e como unha proba do fun­ de funcionamento das sesións, Governo civil, que negou o per­ situación foi denunciada polo sua posición dentro do concello. cionamento normal dos conce­ que poderán celebrarse en cal­ miso para a sesión na Praza grupo socialista do Parlamento "Desde o princípio da lexislatu- llos"_ "É certo que estamos re­ quera das vintecatro parróquias Maior ao non tela solicitado con galego, que apresentou unha . ra, a atitude do alcalde Xosé nunciando ~ - participación insti- do concello se os temas a de- dez dias de antelación.• iniciativa ao respeito.+ N 2 845 - ANO, XXI 10 27 DE AGOSTO DE 1998 ECONOMIA

Ainiciativa do ldega celébrase os dias 23, 24 e25 de Sete~bro en Compostela Desenvolvimento e Globalización ponto de partida Préstamos da Xunta para que para o primeiro congreso A Economía.de Galiza os traballadores de Barreras ., merquen acc1ons Os días 23, 24 e 25 de Setem­ bro celébrase en Compostela Unha carta recente da direc­ ción do asteleiro vigués de o primeiro congreso A eco­ Barreras informaba aos traba­ nomía de Galiza. Desenvolvi­ mento e Globalización, Coa lladores da concesión por par­ sua realización o ldega lenta te da Xunta, a través do Insti­ poñer en marcha un foro de tuto Galego de Promoción debate que facilite a difusión Económica (lgape), de cen mil das investigacións realizadas pesetas a fundo perdido e ou­ sobre a economia do .país. tras 300.000 a un interese do Con esta iniciativa o Instituto, 3,5% para mercar accións da que depende da Universidade empresa. A ampliación de ca­ de Santiago de Compostela, pital na que a Xunta quer im­ trata de consolidar un marco plicar aos traballadores rema­ estábel de reflexión, comu­ ta o 9 de Setembro e conclui­ nicación e encontro entre ria o proceso de privatización investigadores e outros pro­ formalizado en Xuño. Os sin­ fes i o na is con diferentes dicatos rexeitan a proposta da perspectivas encol da nosa Xunta xa que, ao dar cartas a realidade socio-económica. fundo perdido, amosa as razóns políticas de implicar O abxectivo desta iniciativa aos operários nun proceso que nace no seo do ldega contra o que se manifestaron -Instituto Universitário de Es­ en várias ocasións este ano.+ túdios e Desenvolvimento de Galiza- é o de criar un marco de debate colectivo entre os A consellaria economistas e outros profesio­ nais e investigadores que se de lndústria contrata ocupan da Economía de Gali­ Xaime llla, á esquerda, inaugura o programa coa conferéncia A glo&alización e a economía de Galiza. Á direita, Manuel Jordán, za, para facilitar a difusión das director do ldega e coordenador do Congreso. · A.N .T. consultorias investigación realizadas ou en curso e o intercámbio de pon­ que este debe producirse". · sua apertura o Mércores 23 de do ldega, Manuel. Jordán Ro­ por máis de cen millóns tos de vista sobre as diversas Setembro ás seis da tarde. Na dríguez, forman parte do Comi­ matérias tratadas. É por iso Os lemas cos que se apresen­ mañán do dia 24 Luis Toharia té Organizador, os profesores Os deputados autonómicos que o congreso está pensado tan estas áreas temáticas son apresentará a ponéncia Em-· Fernández Leiceaga, E. López do BNG Alfredo Suárez Canal para ter continuidade no futu- · Rasgos do modelo de creci- . prego e paro en espafja. Si­ Iglesias, Henrique Vázquez Vi- · e Xosé Díaz, en pergunta á ro, cunha perioricidade trienal, mento e converxéncia econó• tuación e perspectivas. A tarde cente, Lois Mosquera, X.A. Ro­ Mesa do Parlamento, critican e contituíndose tamén como . mica, A acción do sector públi­ Luis Caramés Vieites dará dríguez, Vázquez Tain, Ares a publicación no 0 .0 .G. dun­ ponto ·de encentro entre ámbi­ co, Globalización e integración conta da ponéncia Problemas Fe'rnández, Greta Fernández e ha série de resolucións da tos de especializac"ión que europea. As relacións con Por­ actuais do financiamento auto­ o bolseiro Lago Peñas. Consellaria de lndústria e Co­ adoitan circular en paralelo. tugal, Análise sectorial e em­ nómico e Angel de la Fuente mércio para contratar consul­ presarial -Sectores e subsecto­ Converxéncia rexional en Es­ Súmanse a estos no Comité torías e asisténcias técnicas Para este primeiro congreso res económicos e Estrutura e paña. Participan tarnén, o Científico, Álvarez Corbacho, por 112 millóns de pesetas. estabelecéronse cinco gran­ ·estratéxias empresariais- e Venres 25, Xaquin Alvarez Antelo Suárez, Xosé Manuel As consultorias están destina­ des áreas de adscrición das Recursos, poboación e merca­ Corbacho co relatório Os gas­ Beiras, Carmena Badia, Oara­ das a obxectivos como reali­ ponéncias e comunicacións. do de trabal/o. A relación de tos de capital nas Corpora­ més Vieites, Constenla Acasu­ zar un plano de promoción do "As áreas -sinálase desde o comunicacións apresentadas cións Locais.galegas e Xosé só, Xoán Carlos de Miguel, comércio exterior ou unha Comité Organizador- queren· para a sua admisión no Con­ António Alonso con A interna­ Doldán Tie, Gago Ródríguez, análise económica e estatísti­ cubrir unha elevada porcenta­ greso e clasificación nestes cionalización_da empresa. An­ Maria do Carmo Garcia Negro, ca das matérias que son com­ xe de esforzos de investiga­ apartados ascendeu a 94. tes da clausura, na que se in­ González Laxe, Grandio Dopi­ peténcia da consellaria. Os ción que están sendo efec­ clue a l~itura das conclusións, co, Lois González, Meixide Ve­ deputados nacionalistas sina­ tuados en Galiza, sen renun­ O ex-director da histórica Re­ esta prevista a participación cino, Moldes Teo, Outes Ruso, lan que algunhas das asistén­ ciar a privilexiar as duas pre­ vista de Economía de Galiza · de Xoan Quintás Seoane coa Pardellas de Bias, Pérez Touri­ cias técnicas son absurdas e ocupacións centrais do Con­ Xaime llla Couto coa conferén­ conferéncia Sistema financiei- · ño, Prada Blanco, Puy Fraga, perguntan se o instituto Gale­ greso, o desenvolvimento eco­ cia A globalización e a econo­ ro e desenvolvemento. Rico y Riego, Rocha, . Santos ga de Estatística non poderia nómico e as novas circunstán­ mía de Galiza inaugurará-este Solla, Vareta González, Varela oferecer os dados requeridos cias da economia mun.dial en foro de debate que celébra a Ademais do profesor e director Lafuente e Xavier Vence.+ ' pota Xunta.+

Q . LEITE Nº 1 EN 'GALICIA SOCIEDADI 11 27 DE AGOSTO DE 1998 ANOSATERRA Nº 845 - ANO XXI

Mercar un piso custa o salário de seis anos

O prezo dunha vivenda é demásiado alto tendo en conta os niveis de salário que existen na Galiza, segundo pon de ·manifesto nun informe na Unión de Consumidores: Se ben só Murcia ten índices salariais máis baixos que Galiza, os pisos son aqui dos máis caros do Estado. A media está en 11.280.000 pesetas Debuxos do muiño do Rodobouxo tal como os chegou o ver Ramiro Barros Justo. Na foto de abaixo, o "Moreno" e o própio Romiro Barros no lugar onde estivera o muiño. mentres que os ingresos anuais medios son de 1.800.000 pesetas.

Un singular muíño vivenda expoliado nas arelas do Lérez Segundo estes ~álculos, para mercar unha vivenda haberia que aforrar íntegramente o Requiem polo Radabouxo salário durantes seis anos.+ • Quince mortas por maos -0- X.E.A. ampliada a fin de que as máqui­ nas puideran chegar até a ribei­ tratos no Estado, No tramo final do río Lérez ra e alí desenvolver o proxecto antes de desembocar na Ria d<;>s técnicos municipais que duas na Galiza. de Pontevedra enseñoreaban contemplaba a ocupación e ro­ os muílios. Hai trinta anos tulación da ribeira para instalar Segundo os datos do construíuse, ao seu paso por as novas tuberías. Unha actua­ Ministério de interior, nos Bora, un encoro co fin de ción que alterou o espácio que primeiros seis meses do conducir auga a recén insta­ rodeaba o muiño por médio de ano quince mulleres lada factoría de Celulosas. desterres, tala de árbores.autóc• morreron no Estado a Unha presa que asulagou bó tonos e aplanamentos do chan. causa de violéncia número de pontellas e mui­ Un expólio favorecedor e coinci­ doméstica, du-as delas na ños e que mesmo alterou o dente co que ao pouco efectua­ Galiza. O maior número de curso das augas até facer in­ ron outras mans desaprensivas denúncias por maos tratos servíbeis tamén outros muiños desmantelando o muiño. deuse en Andalucia, de Lérez, Xeve e Mourente. seguida de Madrid e A.N.T. O Moreno, un dos máis lendá­ Cataluña, onde morreron Alguns deles xa estaban afecta­ Á vez o muiño e a construcción abandono. A sua situación no rios pescadores do río, contaba· catro mulleres. dos pela competéncia das mui­ adxacente estaban rodeados de río, con difícil acesibilidade e a a ANT como as mellares pedras ñe iras mecánicas e pouco a socalces onde as viñas completa­ rexa estrutura dos seus muros fi­ do Radabouxo toron pouco a En total, máis de nove mil pouco abandonarían a moenda. ban a economía dunha casa com­ xeron que o muiño se conserva­ pouco roubadas aproveitando as denúncias por violéncia Muiños de sona como os do posta tamén de dous corpos pro­ se practicamente intacto na sua veces a noite e outras a soeda­ doméstica tiveron lugar na Manco, da Zorreta., do Rato ou texidos por vales. Un lugar que conformación arquitectónica. de do lugar. Da antiga estrutura primeira metade deste ano, dos Corte/los que, estabelecidos complementaba ao muiño como apenas quedan o comezo dos ainda que só supóñan en réxime maquieiro uns e ou­ residéncia dos seus moradores. Todo cambiou cando o ConceÍlo muros mentres desapareceron unha pequena porcentaxe tros no de herdeiros, dotaron á de Pontevedra iniciou as obras rodícios e o lagar da vivencia. dos casos reais. De calquer ribeira lerezana dunha rica acti­ O expólio do Radabouxo de sumidoiros da parróquia de Destrución que non mereceu a maneira, o número de vidade pre-industrial desde a Lérez. A antiga corredoira que apertura de expedente informati­ denúncias incrementouse que se atendía a demanda de O Radabouxo foi aguantando as baixaba até o Radabouxo, pela vo nen sancionador por parte do respeito ao mesmo periodo fariña das parróquias lindeiras. enchentes, a inactividade e o que case non cabía un carro, foi Concello de Pontevedra. + do pasado ano, no que non chegaron a nove mil.+ O Radabouxo era un deles e dos máis vellos e significativos pala su traza arquitectónica. Er­ gueito na orela correspondente vamente no mer, Comeza a tempada á parróquia de San Salvador de DA cado de traballo". Lérez foi nos seus mellores tem­ TERRA Representantes de futbol co Celta·Depor pos un dos muiños con maior AS21Ald.ADA do PSOE e do capacidade de moenda. Abran­ BNG denú~cian Ainda que semelle que guia esta actividade todo o ano a atitude do al, rematou ente, a tempada de - atraendo xentes de Causo, Alba calde, o popular futbol 1998-99 comeza a fin e Campañó e mesmo no verán, Xan Rebo~eda, de semana do 29 e 30 de ao secarse outros ríos e rega­ ao tempo que po, Agosto. O Domingo tos, de lugares tan distantes do ñen o feito en dispútase no estádio de concello de Poio como A Escu­ coñecemento da Balaidos o derbi entre Celta, sa ou Campelo. consellaria de adestrado por Víctor De obxector Xustiza, o Vale, Fernández, e Deportivo, co ex adestrador céltico lrureta, Ramiro Barros Justo, especialis­ dor do· Povo e a coa arbitraxe de Diaz Vega. ta e historiador dos muiños das inspeq:10n de terras de Pontevedra, situaba o a traballador. Traballo. A si, Radabouxo dentro dos muiños tuación dos pres, particulares vencellados a unha Ambas equipas, que ley~n vivencia ou morada dos seus na recollida racionistas ten feíto unha boa pre-tempada, proprietários. Un muiño-casa sido obxecto de reJpr?aron o seu -plan_tel de ideado como a maneira máis multípeis derrún, x:oga.d_ofes: lerié:loirQ investiu eficaz de reunir as duas:cons­ de lixo cias ao sereli. ·em, í:TléfiJs de catre mil mil~óns ~ en truccións e pr.est;.:u deste xeito pregados con' -fr~":.... xog-aderes-~ com ·o· Ziani: .z : -"",- aos seus habitantes todos os cuéncia para la, - Roniero, Pauleta ou Túru · ~ · servícios evitándolles o's des­ en Mohdariz .. __ · _ bores que normal, Flores, ·9 o Celta ven de prazamentos inne9esários. · · .. . ~...-.. . 1~~i- mente teria que fichar a Penev, chegando a , , . -~ realizar un traba, un acorde co Compostela De tal xeito o Radabouxo era to­ Xosé Luis Faro Femández é un º· ~ -0.· ;:tlcalde-Xan Rebqr~da _des, l~a~or ~u.'ª-lificado e remunerado. por máis de trescentos do un complexo con dous edifí• mozo de Gargam~la, parróquia tinoun6 ao servizo de reéollida millóns que se : cios diferenciados. Nun, á beira pertencente ao concello de Mon, de lixo, onde desenvolve o seu En Gargamala, a parróquia de incrementarian se ·o búlgaro m~sma, situábase o próprio mui­ dariz, que está a realizar a Presta, traballo desde Mar~o, como se XoSé Luis Faro, non hai servizo marcase niáis de dezasete ño nunha construcción en dous ción Social Substitutória no con, pode ver nas fotograti.as. de recollida de lixo, ao igual que goles. corpos. Na pranta baixa o tremi­ cello desde o mes de Marzo. Cari, no resto das parróquias do conce, Tamén comeza en Segunda ñado, o lugar onde se situaban do tivo que solicitar destino, este A lei que regula a obxección de llo de Mondariz, a excepción do División a liga para Ourense, os mecanismos próprios da mui­ viciño amosou preferéncia pola consciéncia e a PSS proibe que casco urbán. A situación deste ñada, mentras que no outro es­ con Emílio Cruz ao trente, e área de "conservación do Meio os prestacionistas ocupen pastos obxector agrávase por unha afee, PáGio uri pequeno cuarto facia . Compostela, adestrado con as veces de almacén. Por un pa­ Ambiente, mellara do meio rural de traballo e sinala que "se lle ción cutánea, chamada soriase, Maceda e coa ilusión posta tín de pedra subiase ao primeiro e protección da natureza". No asignará traballos e funcións de que fai que a pel se escame e que en voltar a Primeira, que se andar no que se distribuían dor- , concello non se fixeron de rogar tal xeito que non incida negati, empeora ao contacto co pó. + enfrentan ao Sevilla e ao mitório e un péqueno comedor. Huelva respeitivamente. + 1 • J 12 MUNDO Nº 845 - ANO XXI ANOSATERRA 27 DE AGOSTO DE 1998

Interior prepara 27 unha operación contra o entorno de Herri Batasuna o Despois de pechar o diário ~gin, o Ministério do Interior L1 prepara unha operación Sé político-policial contra o le entorno político da coalición b1 abertzale Herri Batasuna. ª'm O feito de que algunhas tu asociacións. como a organización xuvenil Jarrai ou Le a Koordinadora Abertzale c Sozialista non estexan p inscritas no rexisto de ta asociacións políticas poderia ci aproveitalo o Ministério para le procederá sua ilegalización. q1 O argumento é que non hai bi financiamento aparente. d1 V Vários partidos políticos, como pi Eusko Alkartasuna ou IU-EB, m xa manifestaron que ilegalizar ol HB seria "unha aberración til política". + ci to e c AExpo inzada til CI de irregularidades h1 c A policia xudicial ni portuguesa está a investigar a1 Kabila anulou, a finais do 97, o contrato da American Mineral Fields e asinou novas concesións mineiras, entre elas unha á China. as conexións económicas le ilegais dos altos ñ funcionários da Expo do 98 SI con empresas a subministradoras de VI Uganda e Ruanda actuan como intermediários de Franza e Estados Unidos servizos e bens e adxudicatárias de distintas obras públicas. A razón das pescudas policiais obedece Un eixo anti-colonial defende ao governo ás estafas descobertas na Exposición Mundial, onde se localizou un fraude de 1.200 millóns de pesetas na simulación de pagamentos de Kabila contra os aliados occidentais á Expo por parte dunha cooperativa de vivendas que construiu un edifício na mostra. -0- G. LUCA No horizonte diplomático salien­ nos códigos da información en nengún meio coa guerra do ta a adverténcia de Mandela so­ dominante como unha respon­ Congo. As investigacións reaUzanse A intervención de Angola e bre o perigo dunha guerra que sabilizacion en toda liña. Os O outro aliado clave dos Esta­ a instáncias do Governo Zimbabwe a prol de Kabila, poderia frustr,ar a oportunidade soldados ruandeses chacina­ dos Unidos na área é o ruan­ portugués e da próprla define un eixo anti-colonial. histórica de Africa austral para ron no Kivu (no leste de Con­ dés Paul Kagamé. A confusión administración da Expo. • Correndo de Leste para Oeste adiantar gradualmente no con­ go, á beira dos Grandes La­ de que os dous líderes apoia­ de Congo, sen apoio na pobo­ trol dos recursos próprios. En gos) unha misión italiana e sen hai quince meses o golpe ación en sen asegurar posi­ Luanda acusan á alianza colo­ mataron a 37 persoas. final de Kabila contra Mobutu cións, as tropas ruandesas e nialista de que- non é tanta se consideramos Marqués rematará ugandesas representan os in­ rer rebentar non Museveni que o compañeiro de Lumumba tereses coloniais dos Esta­ só o proxecto de entrou en Kinshasa co voto de o seu mandado dos Unidos, a Franza e Bélxi­ i ndepend enza contra a De Beers, a mineira belga do ca. O eixo independentista de de Kabila senon No horizonte esquerda diamante, da American Mineral en Astúrias Kabila está reforzado polo a mesma conso- diplomático Fields e dos empresários sue­ apoio diplomático de Pretó• 1id ac ion do Contra Kabila mó- cos das minas de cobre e co­ Mália estar illado ria, Xartum, a Organización SADC co lideraz­ salienta vese loveri Muse­ balto de Fungurume. Nos de­ políticamente, o presidente do para a Unidade Africana go de Mandela. veni, un persona­ rradeiros dias de 1997, Kabila Principado de Astúrias, Sergio (QUA) con sede en Etipia e a a adverténcia xe inventado por revocou os contratos destas Marqués anunciou que está Comunidade p~ra O desen­ O apoio inequí• Estados Unidos e empresas e procurou unha disposto a rematar o seu volvimento da Africa Austral voco e rápido de Mandela publicitadq por alianza mineira con novas com­ mandado, que conclue en (SADC). A alianza colonial de Mugabe e sobre o perigo eles na Af-rica pañias chinas, norteamericanas Xuño de 1999, cando se conta co respaldo de Burundi. Dos Santos a Austral como o e belgas segundo o modelo de produza a renovación da Kabila confunde dunha guerra que home do miragre resisténcia neo-colonial ben co­ cámara autonómica asturiana. Avións e helicópteros de Ango­ aes seus alia­ económico ugan­ ñecido de reducir o control ex­ la e Zimbabwe atacaron aspo­ dos occidentais, poderia frustrar dés, primeiro terior dos recursos mediante o Marqués perdeu o favor do PP ( sicions dos ruandeses a 300 Reino Unido, a oportunidade cumpridor dos fomento de contradiccións en­ rexional despois de ...e quilómetros de Kinshasa nun Holanda, Bélxi­ prazos e condi­ tre as empresas mineiras. enemistarse co vicepresidente ti ataque que foi completado po­ ca, Suécia e os histórica de cións do FM 1 no do Governo, Francisco e los carros blindados lixeiros ·e petroleiros nor­ continente, a Despois do ataque de Zimbab­ Álvarez Cascos, e quedou en t1 infanteiria angolana e congole­ team e ri can os. África no control cambio de manter we e Angola, Museveni anun­ minoría ao ser suspendido de e sa, que teñen idéntica forma­ No bando colo­ a ferro e fouce a ci ou que estaba disposto a militáncia no PP xunto con ...e ción de instructores cubanos. nial non deron dos recursos Alianza das For- apoiar ás forzas da UNITA que outros deputados que o O avance dos colonialistas fra­ filtrado nen se­ próprios. zas Democráti­ se refuxian en Shaba con apoian. casa no seu intento de de con­ quer unha razón cas, a guerrilla de apoio de Norteamérica para solidar posicións e avanzar so­ convincente pa- esquerdas con cruzar a fronteira nordés de De todos xeitos, a crise no PP bre a capital, no que a informa­ ra a sustitucion base en T ooro e Angola. A UNITA perdera as asturiano non só afectou ao ] cion de Kinshasa define como de Kabila, non Bunioro, apoiada eleccións de Angola auspicia­ Marqués, o próP,rio unha guerra lóstrego prepara­ sendo que nas por Kabila e Su­ das pola ONU e os Estados vicepresidente Alvarez ( da por mercenários franceses primeiras horas dán, o inimigo Unidos, pero non deixou de ter Cascos quedou tocado e coa colaboración dun pasado do brutal ataque mortal de Mobutu. apoio occidental para forzar a anunciou que en breve da Alianza das Forzas Demo­ á embaixada de A Alianza provo- Eduardo dos Santos a manter abandonará a secretaria xeral cráticas do Congo, Bizima Ka­ Nairobi mencionaron a hipóte• cou martes 28 mortos en atenta­ os contratos coloniais das do PP no Estado. O que non raho, para derrocar o governo se dunha responsabilidade de do dentro de Uganda, un feíto compañías petroleiras que ope­ deixará é o seu pasto no de Kabila. Kabila o que se podia traducir que non apareceu relacionado ran en Cabinda. + Govemo central.+ 13 27 DE AGOSTO DE 1998 ANOSATERRA N 2 845 - ANO XXI ~un~ 13 .za &)/á; Ju~ da realidade galega por parte do c%v#b. A~ Máis sobre portugués comurn, onde já se vem distinguindo cada vez máis os Castinande nítidamente a Galiza do restante espa90 do Estado Espanhol, o Leo con moito agarimo en A No­ nacionalismo galega continua sa Terra do 13 de Agosto unha quase imperceptível para a so­ lembranza de Lois Diéguez so­ ciedade civil portuguesa. bre o pintor Castinande e quero amasar o meu acorde co fir­ Quando .se fala da Galiza a qua­ mante no abandono a Nasa cul­ se única referencia é a do Presi­ . ,.. tura. dente da Junta da Galiza, Fraga lribarne, que é visto pela socieda­ Lois Diéguez fala das obras dos de política e empresarial corno Castinande nas Terras de Saber. um óptimo parceiro e urn verda­ Os médicos do servizo Por si é caso e tentando comple­ deiro amigo de Portugal. A semi­ tar a informa- galeguidade de Fraga lribarne, as de saúde do Governo ción desexo suas tropelias de Nafarroa (PP), fan lembrarlles contra a língua da lista do que na minha galega-portu­ bisbarra natal Os pintores medicamentazo un saio guesa (portu­ Pensoqueo da Terra de Castinande ou gués da Gali­ e receitan as mediciñas Viveiro ato­ de Santa Cruz PEIJSAIJ Gi..JE za) , o caci­ nacionalismo proibidas que lles peta. pánse varias ATACAMo5 5~DÁIJ E quismo reinan­ En Madrid están mostras da deAnlloen Af'GAIJISTÁIJ PARA TAPAR galega, te no território encantados polo obra dos Cas­ Soberteñen o CASO LS'WISl<"AS -- 1 "afi "Homínidos de - étic At?puerca!", berraba ci61 Fraga hai meses a uns da : manifestante"s en nos nei1 Ourense. Homínidos de que Atapuerca!, exclamaba ban Aznar abraiado en O.Reino de Galiza. sod Atapuerca (Burgos). cica Para darlle na cara aos xun Anselmo López Carreira. Ma. que axexan a unidade ColrcaoN EsÉNCJA ANOSA TERRA gre ~ granítica do PP, Aznar n.or xogou unha partida de Príncipe, 22 - 36202 Vigo sen dominó ao termo da Apdo. Correos 1371 - 36280 Vigo visita.• 98 -- a· uieirQ U_n lugar A NOSA TERRA CULTURAL . Nº845 entre nos,.,. s- 3.i­ n­ para Clarice n­ :a. Xuliü L. ValGárcel 10 Lispector .ti- 110 ja 'A poesia ten que ser en carne viva' 1$. ~ PILAR p ALLARÉS lr­ ~r­ &escritor arxentino Álvaro Abós >r­ * CARME VIDAL der no país a meio dunha Je rerriemorava hai unhas semanas a intensa, actividade dos personalidade e a obra da singular Jn Con Víspera .do día criadores. narradom brasileira nas páxinas de El IS. (1979), Xulio L. Val,­ lle País e clava contada reedizón de to, cárcel comezaba a sua Xulio L. Valcárcel maní, dos os seus livros pola editorial Roe, )U andaina poética vai pa, ar féstase convencido da co. Facilitará isto por fin o coñeci, a, ra duas décadas. En voz bondade do éxito comer, mento de Clarice no seu,noso idioma jj- baixa, a antoloxia que cial cando se vende con na Galiza? Até o momento era ben recolle boa parte da sua lS calidade. Vários dos seus máis sinxelo aceder a ~la através das ~i­ traxectória ven de ser poemários pasaron da pri, traduzóns españolas de Grijalbo, Si, ra reeditada (Colección meira edición -non moi ruela, Anagrama ou Península. m Esquio) e nos ande is usual na poesia- e da sua a­ encóntrase, recén saida antoloxia En voz baixa ~cubrin a Lispect~r nun xa dis, rá do prelo, coa edición ven de ver a lus asegunda cante curso 1980,1981, nas aulas da ;o de Poesia Galega de tirada, coincidindo coa Faculdade de Letras de Lisboa. Lía• re González Garcés (Espi, publicación dunha colee, mos Perta do Corcujio Selvagem 'º seu )S ral Maior) elaborada ao tánea en edición bilíngüe · primeiro romance, publicado cando ar seu cargo. A pegada de preparada por Luciano ainda era unha adolescente, en foto, a­ Garcés ,amparada nun­ Rodríguez El volumen d~ cópia, por ser inencontrável xa nas _ io ha forte relación perso, la ausencia (Olifante). E livrarias. Despois, o meu deslumbra, m nal, marcou a boa par, Valcárcel

.• Marica Campo N_rc0 '-io Mcu U18\_ff gaña o prémio de Suso de Toro póe~ia ~e Vilalba A O certame literário do CGncello de Vilalba xa ten gañadora para Un ·camiño · c~e ... de ·a sua 24ª edición. Marica Cam­ po levouse o acordo unánime ao rrado de silveira, el xuri polo .seu traballo poético, non hai quen o limpe. Outro cami­ en metro libre, Catro luas e a da ño que cerra tín particular apropián­ marte: Por este prémio, recebe dose del, ninguén lle di nada tam­ un diploma, unha flor natural e c;>s Túzaros e Fome Neghro, ambos grupos de Compostela, actuan no Punteiro. pouco; faino todo o mundo, os ca­ 150.000 pesetas. Na modalidade miños, os lugares de paso están sen­ de narrativa, cunha dotación de da apropiados e privatizados por ca­ medio millón de pesetas, ·•Vilanova de Lourenzá acolle o Punteiro ... Rock da quen. Logo érguense muros altos. acordouse deixar o prémio Des ·deserto. O xuri estaba formado O Venres 28 e o Sábado 29 de Agosto celébrase unha nova edición do Punteiro-Ro~k, que argalla o comité do Aquí, que non houbo sociedade ci­ de 1 ·por Xan Manuel 'Teixeiro, Car­ mesmo nom~ de Vilanova de Lourenzá e que apresen,ta barn;las desde o folk-rock .até o punk. O cartaz deste vil, había ata hai poucu comunida­ rec1 miña Cachan;ón López, Agustín Punteiro inclue, ña primeira noite, a Kashbiiá, o. cuarteto de Gipuzkoa cuxo segundo disco chámase Distantzja, de; a comunidade comprendía o de tan Femández·Paz, Felix Villares e . os composteláns de Fame Neghra, co seu recente disco O neno carburador e Túzaros, tamén de Compóstela, e cada un e· o de man común. Iso unr Bernardo García Cendán. • en activo na música desde hai seis anos. Ademllis debuta no festival o grupo da vila Kontranoite, que une a acabou cos traballos colectivos que por namorados da gaite Gon seguidores dos ritmos de percusión africanos e caribeños. Llande Cubel, os astu­ non hai. Hoxe nesta aldea non hai ven rl.anos que mesturan os sons tradicionais con composicións contemporáneas, e os ferroláns de Os Cem­ traballo comunal, os camiños e pis­ dad . Pé~, qúe non se cansan .de animar as festas por todo opaís, participan o Sábado 29 para pechar o Punteiro. • tas están ao coidado do Concello, soc • Celebrouse ese ente abstracto. Cada veciño en Ne, ,.. cada casa. e cada un que se lamba. vez a Mostta • últimos dias Pola cidade pasaron debtixantes París, Peter Brook, converteuse Re~ como Mezieres, Carlos Pacheco, no protagonista da ptjmeira edi­ A aldea asumiu a privacidade pe­ a i ·de Teatro en-Cee . 'para as viñetas Feqlando de Felipe, Cels Piñal ción deste evento cultural. A sua quenoburguesa como a cidade, ca­ até ou Ibáñez, quen non puido parti­ montaxeJe suis un phenomene, da casa é un tresillo diante dunha Desde o Mércores 19 até o Do­ cipar no acto de homen~e ao un relato sobre un mnemonista, pantalla de televisión. Antes dicía• A> mingo 23 de Agosto celebrouse no Salón de quedarse na caseta da sua edito­ representouse no cine Capital se dun lugar que tiña tantos lumes, prer a 11 ª edición da Mostra de Tea­ rial a asinar exemplares: As rin­ apoiada polo subtitulado electró• hoxe poderíase dicir que ten tantos e 1 tro de Cee no salón de actos da Banda Deseñada gleiras de persoas esperando para nico. O espectaculo baséase no televisores (non sendo as que te­ orai Fundación Fernando Blanco. Pa­ ver aos historietistas foron texto do neurosicólogo ruso Lu­ ñen vários). loca saron pola vila da Costa da da Coruñá frecuentes durante as xomadas. • ria Unha memória prodixiosa e atra Brook escrebiuno en Marte os grupos Serna coa obra HOXE ARDEU O MATO. Non se Cal O merlo branco, ·de Cándido Pa­ Para Miguel Anxo Prado, o orga­ colaboración con Marie-Hélene formaron cuadrillas de veciños co­ anir Etienne. A partir do 26 de Agos­ zó, Otlomoftranviá con Qui pro nizador de Vifíetas desde o Atlánti­ mPeter Brook, mo se facía, de grao ou por forza da Gal, quo, Dequenquén con Non lle co, p~imeiro Salón Internacional to, outra montaxe de Brook, Oh Garda Civil, caeron do ceo dous tido busques tres pernas ao alcalde, A de Banda Deseñada da Coruña, a les beauxjours, baseado nun tex­ hidroavións e un helicóptero ade­ na\ bufarda con O xardín das pernas iniciativa superou as expectativas protagonista to de Samuel Beckett e que xira mais de dúas cuadrillas apagaincen­ ao redor dunha muller que refle­ roubadas e, para pechar a de público nesta primeira edición dios. Cada un ficou na súa casa, Toe xiona sobre o absurdo da sua vi­ Mostra, Teatro do Aquí, de Ro­ senda perto_de 30.000 persoas ás do Millenium ninguén ten responsabilidades nese in ti da cotiá, escenificase en ~ berto Vidal Bolaño, puxo en es­ que visitaron os postas das edito­ monte, nese incendio, o Estado en­ ciór 1 ' Compostela.• tiña 1; cena Rastros. Tamén estiveron riais e asistiron aos actos incluí• de Compostela cárgase de apagalo. (Xa non sei se en Cee Paula Carballeira e Cán­ dos no programa. Clausurada ofi­ de encendelo). pita dido Pazó como contacontos e cialmente o Domingo 24 de Con duas montaxes.dentro do inte to e Xurxo S6uto apresentando o seu Agosto, as exposicións ainda se programa Compostela Millenium, •Fiasta MENTRAS TANTO ESES MONTES espectáculo Aldea T erremota. • poden visitar .até o vindeiro 30. o director británico residente en DE PIÑEIROS E EUCALIPTUS, do corr da cultura miñota mesmo modo que algunhas vícti• tica mas chaman aos seus asasinos, es­ funi no castelo tán a soñar xa aos seus incendiarios. es tu Arderán. Nalgún lado estase xa a ond prefigurar quep poña 11:1me a ese de Goián mato de isca. E inevitábel, arderá. O castelo de Goián acolle a fin de semana do 29 e 30 de Agosto DESDE A MONTAÑA CHEGA O a Fiasta da Cultura Miñota, que RUMOR DO MAR ALA BAIXO. Re­ parte da asociación cultural Eli­ para un ben e non é rumor de mar seo Alonso e na que están impli­ senón rufdo de autos. cados o concello de T omiño e a Cámara do concello portugués E NINGUÉN AMA TANTO O RUI .. de Vila Nova de Cerveira, com­ DO COMO O ALDEÁN. No bar na prometido a organizar o evento beira dunha area o propietario en­ para o yindeiro ano. Por que chufa os "principales"; pensa que os fiasta? E esta a variante dialectal seus clientes veñen de lonxe a ofr de "festa" que se emprega en boa esa emisora e non o ruído do mar que el sepulta. parte da parróquia de Goián. Vinteduas asociacións, Na taberna da aldea: a pantalla vintedous artistas e vinte agru­ máis grande, os altavoces máis po; pacións e solistas musicais cola­ tentes, as parabólicas de máis ca; boran nesta fin de semana de encontra cultural de ambas bei­ nais, ... , todo para o fútbol. Hai ex­ plicación: o silencio, o arpado ru­ ras do Miño. A músíca das gai­ mor dos piñeiros e latexar do millo, tas e a parrafada dos contacon­ o bater do mar incansábel, están tos abren o programa o Sábado ben en doses medidas mais volven 29 para deixar paso na noite aos tolo, a un. A xente sábeo e quere ·concettos a cárrego de Uxia, O descansar de tanta natureza xunta, Leo e Arremecághona, Os fran­ refuxiarse en oasis de ruido indus: gos, Nostromo, Anita Steinberg, trial.· Hai que comprender, todos In Spirals e os KG Ben. Máis gai­ somos parecidos. teiros para o Domingo, ademais de xogos e unha cata ilustrada de viño para chegar á noite mu­ E NUNHA VELLA CASA DE LA .. BRANZA BOA, a catrocentos me­ sical con Chus Testa, Tino Baz e Xamaraina. Ao tempo, tros da auga do mar, onde .era har­ ta abriron unha piscina. Os fillos celébranse exposicións con non queren traballar a harta. Este obras de Jorge Barbi, Alex Do­ mínguez, Eulalia Jackson, Xavier éche outro mundo. Cando todos Pausa, Silverio Rivas;- Isaac Pé- · estean bañando no mar eles han rez Vicente, Buciños, Cuqui Pi­ poder nadar na auga dorada. A al­ dea ama o artificial, a ecoloxía ñeiro e Oliveira, entre outros. • sonche con tos urbanos.• ANOSA TEBEA 27 DE AGOSTO DE 1998 • Nº 845 1 7

conta de libros

Anais Vellas postais de Pontevedra do galeguismo Reeditase o traballo Pontevedra, ve, llas imaxes, de Xosé Enrique Acuña, quen utiliza as postais como veículo en Redondela histórico que ilustra a transformación da cidade. A vida social nas ruas pon, tevedresas, a ac, Título: Galeguismo e sociedade na Redon· tividade xera­ da polo rio Le­ dela da IJ República. tez, a prática Autor: Lufs Barros Hermida. dos deportes a Editorial: Ediciós do Castro. finais de século, mitin a a teima dun Despois dunha anterior entrega prol do sector da estatuto burguesía por de Carlos Antuña pola que se celebrado construir a praza recuperaba unha parte impar, en de tauros, os pri­ tante da história redondelana, Redondel a o24de meiros avións unha nova aportación chegada Xullo do que aterraron na por man de Luís Barros Hermída 36.No cidade ...Toda está ven aportar novos e importantes recadro, recollida nas ve­ dados sobre o devir político e Blanco llas postais. Capítulo Alfaya, social da vil a pontevedresa. aparte merece o proceso do "mar per, concelleiro dido" no que através das imaxes o lei­ Ne ta ocasión abúndase unha galeguista. tor compraba como o recheo vai vez máis no rico período da Il gañando terreo á auga desde finais do República e na incidéncia que zaba o partido e mesmo parte da min Blanco foron quen de dotar polo- máis destacado da militan, século XIX.+ a idea galeguistas obtiveron prensa local víase imprentada dunha compacta estructura ao cia local. até o 18 de Xullo de 1936. nos obradoiros capitalinos. partido e sobretodo pór a andar .. a aventura Na campaña ás municipais de Relatos para cativos A xeito de anais vaciados da Barros Hermida bota especial editorial do 1933, logo de apresentar os gale, de Reigosa prensa de época, complementados coidado en arroupar a sua histó, xomal T erra! guistas unha lista própria, canse, e enriquecidos por fontes ria central con toda unha série como voceiro Barros guen o primeiro concelleiro do Aparece en Sotelo Blanco o libro orais,vaise debullando a história de acontecimentos colaterais de galeguista. Hermida partido na persoa de Francisco Dous máis dous, de Carlos G. Reigo­ local do compromiso republicano carácter mundano que axudan a Pereira nunha corporación na sa, que xa indica no título através de homes como A velino arroupar a que os pequenos comprender o ambiente diferen, Un periódico que a presenza do republicanismo leitores van ata­ Cal e Xosé Maria Blanco Alfaya, ciado e animoso que a II Repú, que naceu o sua história histórico, os agrarios de esquerda par carro relatos. animadores principais do Grupo blica contaxiou entre a socieda, 16 de Abril central con e os socialistas era maioritaria. A cova da serpe Galeguista de Redondeta, conver, de. O deporte, as festas, o cine, de 1933 con Toda unha demostración da po, canta as proezas tido desde 1932 na organización ma, a música e a mesma activi, dirección de toda unha téncia das forzas progresistas no de Fiz T oroulo no na vila do Partido Galeguista. dade municipal no seu dia a dia Avelino Cal série de partido xudicial e que, con pou, país de Velasvir, O son apoios á compresión da in, e no que co, cas desercións, colaborarían en penedo das doncelas aconteci, trae á actualidade Todo un proceso organizativo tensa andaina política que se vi, laboraron as mentas comun na campaña a prol do ás fadas, o Lobo intimamente vencellado á rela, viu nunha Redondeta que votou firmas máis plebiscito pro,Esratuto de Galiza. Gordo narra como ción que por aqueles anos man, maioritariamente polas candida, sinaladas do colaterais Actividade patriótica. que viña Xurxiño atrapa ao tiña a vila de Redondela coa ca, turas da Frente Popular. partido. y¡, de carácter asumida desde 1933 qmdo os ga, animal entre duas pital da província e o intenso ñetas de Cas, leguistas redondeláns acadan, la­ penedas e, por último, Arredor dunha intercárnbio de actividades tan, mundano. bicicleta, de como se apañan tres f Pésie á prematura morte aos 29 telao, e arti, go dunha moción por eles apre, irmáns cun só ciclo. Ilustrado por Xai, to entre os dirixentes galeguistas anos de Xosé Maria Blanco Al, gos de Ra, sentada aprobada no concello, meAsensi.+ - como os doutras banderias polí, faya, outros dirixentes como món e Antón que pendure o 25 de Xullo por ticas e sindicais. Boa parte dos Sánchez Otero, Raimundo Cal, Villar Ponte, primeira vez a bandeira nacional fundadores do galeguismo eran Olimpio Xiráldez, Xerardo Gar, Otero Pedrayo, Vicente Risco no consistório. • A pé polas terras estudiantes naquela Pontevedra cia, Telmo Toxeiro, Sebastián convertíronse en habituais ao onde Alexandre Bóveda organi, Muiños, Luís Carballeira o Fer, lado de informacións asinadas X.E.A. da Coruña Este segundo volume publicado babeo o título Rotas para camiñantes, de Paco Armada, adícase ás terras da província da Coruña. O au, tor, baixo a pre, misa de que a pé e cunha mochila a costas hai moito país por descobrir, propón quince ro, tas de curto perco­ rrido, apoiadas por fotografías. Seguín, doas o camiñante pode coñecer as fra, gas do Eume, a Costa da marte, o Pico Sacro, as terras de Rosalia, a serra do Barbanza ou os cas, telas de Naraío e Moeche. A guia está publicada por Xerais. +

Da Santa Compaña

O antropólogo Carmelo Lisón Tolosa, na publica La Santa Compaña. Fanta­ sías reales, realidades fantásticas, en Akal, co cal fai o cuarto tomo que o autor adica á Galiza. O autor parte de que a Santa Compaña non se pode re, ducir a un fenómeno psicolóxico, polo que é precisa unha interpretación cul, rural. "Nen a compaña é unha vana ficción nen as perguntas ás que dá res­ posta triviais ou frívolas, senón correlatos obxectivos de ex­ periéncias íntimas, desexos imposíbeis, expresións de pro­ fundas verdades hu, manas ás que todos tratamos de respostas neste fin de século".+ f' ,

ANC 18 27 DE AGOSTO DE 1998 • Nº 845 A NOSA TERRA.

m: O COQdeL pr Francisco Leiro in M do Análise empresarial gá:i Revista galega de Economia e 'Retomei a arte popular de Asorei ou Ciencias Sociais M1 art N" 27. 1998. 750pta. Bonome' ª' Edita: Unipro Editorial S.L. ri:: Director: Afonso Ribas. tra po As repercusións no país da política econó• o taller de Leiro en Cambados ~ ARANTXA ESTÉVEZ de mica da Unión Europea ocupan boa parte Te do último número da revista. O balance da están gardados os seus tesauros; última década no sector agrário, a análise nada mais entrar, un Hércules xe da cuota láctea, a participación na toma de xigante, feito en madeira, que ~ "A IRONIA FORMA PARTE DE MIN COMO CAMBADÉS, COMO GALEGO, POLA MIÑA PRÓPRIA FORMA decisións ou o proteccionismo na polftica transporta o sofá rise das formas sa~ comercial son · sir. alguns <;los temas es­ clásicas. Din que as obras de DE SER", DI O ESCULTOR FRANCISCO LEIRO. O SEU ÚLTIMO GRANDE PROXECTO NA GALIZA Leiro teñen a cualidade de non cia tudados na pubibli­ CHÁMASE BAÑISTAS NO AREAL, UNHA OBRA DE GRANDES DIMENSIÓNS PENDENTE DE SER UBICA­ me cación. A empresa parecer completas. ''Nunca nada e o comércio son está rematado'', di. Boa parte do DA NA ZONA REMODELADA DA BEIRAMAR DE VIGO, E QUE LEMBRA QUE ATÉ ALI CHEGABA O MAR go outros dos eixos do traballo de Leiro, apóaise na me ANTES DOS RECHEOS. Á ALTURA DE MAIO "CANDO NA CIDADE NON HAI'XENTE", LEIRO RECOLLE sumário, cunha reinterpretación do canon da es­ análise da venente cultura clásica e só fa¡ falla ver OS BÁRTULOS EN NOVA IORQUE, MÉTEOS NO AVIÓN E CHEGA A CAMBADOS PARA TRABALLAR. A interrexional do de comércio ou o im­ aos Tres graciosos, que partindo pacto da amplia­ das Tres gracias, convértense en de ción europea aos homes dun loiro nórdico alegre­ na paises do leste. A revista mente unidos, ou aos Hércules ra ofrece tamén un estudo de orientacións pa­ que pastos patas arriba cun bate de ra o éxito da empresa galega e vai até as de beisbol semellan arrancados Le compoñentes económicas dos programas de xe defensa contra os incéndios forestais. Un do seu pedestal. "É o humor, un artigo de Gérad Duménil e Dominique humor negro, góstame o esper­ "ce Lévy apresenta as perspectivas da péntico", sinala Francisco Leiro. cm economia de Marx, Miguel Cancio escrebe un sobre o "drama do emprego" e o coordena­ Desde que comezou a traballar pa· dor da Aula Castelao de Filosofía reflexio­ ha na arredor da nación e a ecoloxia. + na escultura xa van máis de vinte anos. A primeira exposición tívo nOJ lugar en Cambados, en 1975, liz: Bambán con traballos en pedra como le' Opresión de masas. Despois viria a ob1 Revista galega de Música e preséncia en mostras como Arco ra outras lerias de Madrid, que con-virten en 1101 "profesional" ao artista. "A min co Nº 14. Agosto 1998. Gratuita. influíume o meu avó, que era en Caixa de correo 8153 - 36200 Vigo. medio escultor e ebanista .. Mar­ Es1 chei a Santiago á Escola de artes fur De Skomabois, Agua Bendita, Triceratops e Ofícios pero fun traballar pe­ COI ouOs Raimundos até Fia na Roca, Muxicas, dra. Despois, polo tipo de obra pr<: Capercaille ou Kepa Junquera, todos m encontran espazo nesta revista musical re­ que quería facer, máis orgánica, partida de balde en locais comerciais. Un­ precisaba dun material máis cáli­ ob ha entrevista ao desñador e debuxante Pe­ do e traballei coa madeira. Pero cor pe Carreiro e outra a Manu Chao son ou­ asociar o traballo en madeira con caI tros dos contidos do último número da pu­ no· blicación que dá canta das últimas navi­ Cambados é botarlle literatura. En Cambados hai ostras e vieiras, aqt dades en producción discográficas, te concertos e espectáculos. • a madeira teño que ir buscala a Lugo", comenta Leiro. art~ ca Anuario de Estudos En madeira, granito ou ferro am fundido, Leiro ere na expresivi­ tán Literarios Galegas dade do carpo. "Nos traballos ffci1 que estou facendo agora estou Edita: Galaxia. recuperando a expresividade Lei Director: Xoán González-Millán. Directora anatómica. Podes esculpir un CUI1 Adxunta: Dolores Vilavedra Fernández home e dirán que é arte figurati­ ced Patrocina: Fundación Caixa Galicia. vo ainda que sexa do máis abs­ que tracto; en troques, podes facer de • No apartado de Estudos, Helena González un home sen rostro e as mans mil reflexiona sobre o colectivo poético Rom­ dec pente e Javier Gómez aporta o artigo "O va­ cortadas e pode dicir moito", ex­ so quebrado. lmaxes plica Francisco Leiro. me1 da identidade na No· poesía de Rosalia A carpeta de fotografias bad de Castro" e Lucia­ pan no Rodríguez revi- . DE~ do : sita a obra de ~ Leiro adquiriu sona como artista Aquilino Iglesia nos comezos dos oitenta, ao am­ Sigi Alvariño Cómaros paro da etiqueta atlántida e nun cult Verdes, no seu momento no que a arte que se aco cincuenta aniver­ facia no Estado, coa democrácia, en l sário. Xesus tiña interese fóra. "Realmente Car Alonso Montero ...... i do escrebe, xa na sec­ compartin con Atlántida a últi­ ción de Comunicacións, arredor da impron­ ma exposición pero penso que me: ta dos poemas galegas de Lorca na nasa líri• fo¡ un movemento que lle deu atrá ca, Oiga Novo estuda a obra de Rodríguez moita publicidade á arte galega Fer, Elisa Conde recorre os textos metalite­ nun momento no que os circuí• "En rários de 1920 a 1955 e Xosé Ramón Pena que aporta "Algunhas refelxións arredor da con­ tos intemacionais estaban inte­ formación dunha literatura periférica". A resados polos movementos lo­ furn revista percorre toda a producción biblio­ cais. Era algo semellante ao que va 1 gráfica do ano 1997 a meio de estudos como acontece agora cos africanos ou as. o de Ramiro Fonte -ensaio-, Xosé A. Neira os cubanos, que hai moito inte­ vesE e Xosé Victoria Nogueira -literatura xuve­ rese en saber que fan. Forma met nil-, Xosé Bieito Arias e Xosé Maria Gómez rae -literatura medieval-, Dolores Vilavedra - parte do cotarro da arte", di o narrativa-, Helena González -poesia-, Ma­ escultor de Cambados. Á beira A.N.T. dos nuel Vieites -teatro-, e Gonzalo Constenla - da etiqueta galega, Leiro tamén era un traballo que retomaba o diu nos anos vinte co expresio­ fixeron bandeira as vangardas e sua~ traducción- e tamén facendo reconto do foi identificado coa arte alemá. que xa fixeran na Galiza, en nismo de Alemaña. Son movi­ que na Galiza quedaron corta­ mul compéndio de publicacións do ano clasifi­ ''Naqueles tempos estaba de mo­ tempos da Xeración Nós, Asorei mentos que se centran na arte dos coa Guerra do 36. Eu reto- brei cadas. Catorce críticas e comentários de li­ bim bros completan o número. • da o expresionismo pero o meu ou Bonome e que tamén coinci- social e no primitivismo, do que (Continua na páxina seguinte) ANOSA TERRA G~~O 27 DE AGOSTO DE 1998 • Nº 845 19

(Ven da páxina anterior) cado a quen non atopa o seu sitio maba o arte popular e as miñas no mundo e que Leiro representa primeiras pezas en pedra eran de como un home que carga eterna, A Xunta estuda a compra do fundo inspiración castrexa. Pero en mente cunha cadeira. Outras Madrid tampouco se enteraban obras no taller de Leiro amasan a do que se fixera na Galiza e col, inspiración da grande cidade co, bibliográfico galego de Xan Ramón Diaz gáronme o de expresionista". mo Rollito de Primavera, na que unha sencasa transporta o seu Moito mudou a situación para o colchón, nun conxunto que ou O lote está formado por libros(de difícil adquisición artista desde que tiña que levar desacouga ou fai sorrir. a carpeta de fotografías ás gale, que pasarian ao Centro Superior Bibliográfico rías até a actualil:lade, na que A vaca do Parlamento traballa para unha das máis im, portantes, a Malborough, con se, Pero a Leiro non lle fan falla A Xunta está a ultimar as xes, periódicas. Ponto fundamental galega do XIX e XX. Dentro da des en Nova Iorque, Madrid, grandes viaxes para atapar maté, tións para a compra dunha boa foi a sua vinculación coa libraría venda non se éontempla, polo Tokio e Londres. "Daquela re, ria prima. O mar de Cambados, parte do fundo bibliográfico ga, de vello, Incunable da Coruña a de agora, a valiosa colección de xeitaban moito a miña carpeta. o marisco, o parco, a lamprea ou lego recompilado por Xan Ra, través da que fixo compras im, incunábeis ,uns cento corenta, a fu galerías estaban para os con, as xentes do país son obxecto da món Diaz, recén nomeado direc, portantes como a da antiga bi, mais importante de toda Galiza, sagrados ou os recomendados", sua transformación. No seu ta, tor de El Ideal Gallego e anterior blioteca dos xesuitas

.- BOROBÓ Lembranza de Cuadrado e do seu mensaxeiro

Sempre abominei do xénero ne- sobre García Lorca en Galicia. como o mesmo Arturo o faría en Esquerda Galeguista con Xoán crolóxtco. Nunca me gostou es- avión nos últimos anos. Xesus González, aínda que el se creber dos defuntiños mentres Anque Cuadrado distaba moito mantén sen militancia política". están quentes, anque ás veces ti, de ser esquencido, pois toda a in- Maximino contábanos que indo ven que facelo por obriga profi- mensa minoría galega sabía que con Cuadrado pola Avenida de Esta colaboración de Cuadrado sional. O que dou lecer, nalgun- estaba case tan áxil de corpo e de Mayo, ao toparse iste coa sua mu- no manifesto de Xoán Xesús se- ha ocasión, ao cultivo ax_eitado mente na Arxentina, coma can- ller, Amparo Alvajar, da que es- ría moi doada, pois a coopera- da biografia de urxéncia, que po- do, hai sesenta anos acompañaba taba separado, bicábanse cariño- ción de ambos en diversas ini- de servir para a posteridade. Co- airosamente a D. Ramón María, samente, cousa que ao rapsoda dativas culturais ou sociais foi mo me ocorreu aquela noite do a Federico ou a Mony Hermelo parecíalle un exemplo de bo relevante. A máis recordada é a Lino Braxe domingo de verao no que finou polas empedradas ruas santia- comportamento democrático e do establecemento da Libreria de repente o mestre Francisco guesas, na sua tarefa de introdu- republicano. Sin ter en conta que Niké nun baixo de Calderería. 'En Xaneiro comezarei os Asorey, e enchin unha páxina tor de embaixadores da cultura Arturo, pouco dado ás militan- Alí ámbolos dous editaron enteira de La Noche narrando de hispana, na máxima cidade. Cali-. das, non militara en VIR (Van- Resol, a singular Hojilla volande- ensaios contado, e de memoria, o que fo- ficativo que a Santiago daria guardia de Izquierda Republica- ra del pueblo que publicou tanta de Cyrano de Bergerac' ra a vida do escultor da raza. trinta anos máis tarde Américo na) que foi o pequeno e derradei- maravilla. Alí, suscribíronme a Castro; a quen non puido acom- ro partido fundado por Xoán Xe- Nueva España. Mais, dende o seis de agosto, pañar, claro está, Arturo, por se- sús González, o noso líder, e ao Acabo de ler O lapis do carpinteiro no que morreu en soedade guir aínda transterrado, cando D. que Castiñeiras seguiu afiliado, xoán Xesús coñeciame de de Manuel Rivas e O arquipélago Arturo Cuadrado (asegun Américo xa se aloxaba na Rosa- idealmente, ata a súa morte; se- neno desde que fora á 1 de lume de Veme. Agora estou co relatou aqui sentida e fermosa- leda, na casa de García Sabell. senta anos despois de que fara fu- Feira de Automóvil de guión do Don Quixote de Orson mente Carlos Penelas) ata hoxe, si lado o seu creador, Xoán Xesus. Ocasión, o ano 1925, en Ponte- Welles. .. xa levan transcorridos vinte dias Nembargantes, Arturo Cua- ¡Eu son de VIR!, proclamaba o cesures, como enviado especial e cabe escribir, a certa distancia, drado, habitante extraterres- rapsoda en todas as tribunas clan- do Pueblo Gallego. Conservo Que libros recomenda ler? unha de tantas evocacións de tre da Galicia ideal, seguía destinas da plebe; subíndose a un unha foto en que aparece entre persoas ás que coñecin e admi- sin perder os seus vínculos ami- bocoi, si o auditorio o requería. as forzas vivas, con sombreiro e A Iliada de Homero e a Illa do Te~ rei, como fago dabondo. Acle- cais cos que durmiamos aquí un chalina de poeta, xunto con souro de Stevenson, os poemas de mais teño a boa disculpa de que sono de pedra. Traíanos novas, &ro ben, asegún informaba Carlos Maside. Pouco tempo Manuel Antonio e calquer libro de outros vinte días denantes de fi- lembranzas, libros dil o inefábel an Carballa no seu docu- despois coñecin a Arturo Cua- Lois Pereiro, que para mi é un ponto nar o imperecedoiro Arturo xa rapsoda da Mahía, Maximino mentado artigo necrolóxi- drado no almacén de don Se- de referéncia inexcusábel na litera­ falaba acerca dil ao incluilo en- Castiñéiras, practicante do Ser- co aquí adicado a Arturo Cua- gundo, no Preguntoiro. Onde tura

Festa da lstória x~ -X 0- Q~ Zw Ribadávia ~colle ás xentes enorme decorado de pelícu• <( o que viaxan ao medioevo. la para ser vivido. Absterse ~8 ~ (f) Obradoiros, tendas, música, os que non qµeiran porse CX> o gastronomía, todo en clave unha tndumentária acorde :z~ de tempo pasado, como un coa festa.+ ow • PÁXINAS COORDENADAS POR ANDR É LUCA • "N

•••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••1 . •

29 clausurarase coa actua­ Alfo: ción da Orquestra Sinfóni• ca da Galiza. Tocios os con­ •MÚSí°cA c~rtos teñen lugar ás 21 h. FOLIADA NO STO. DE CORRELOS Fer,rol Na parróquia de Mor cele­ bran a primeira Foliada no " EXPOSICIÓNS Santo de Correlos, o Sá­ bado 29 de Agosto a partir MOVIMENTO das 21 horas, cunha cea AUTONOMISTA enxebre e ao son da músi­ ca do país. Organiza o Bar Está aberta na galeria Sarga­ San Pedro, teléfono 982 delos a exposición O Move­ 558 411. . mento Automista Galego arre­ dor do plebiscito do 1936. Composta dunha parte bi­ bliográfica e dunha parte Alladz gráfica, con-carteis do plebis- -cito do 36, pódese ollar du­ •TEATRO rante todo o mes, de Luns a ~EXPEDIENTE X Dous axemes do FBI que Úlr' Venres de 10 a 14 e de 18 a vestigan a colocaciórt dunha bomba descobren tm 22 h, Sábados de 21 a 14 h. compló para ocultar a presenza de extraterretres, BaSeada · • na serie de televisión. . ,,, Lour-enza

•MÚSICA

tr?ff'_ HORIZONTE FINAL. No 2047 unha·nave vai investigar o que sucedeu con óutro artefiitfo desaparecido hai sete anos peto reaparecído,·Aó locaH~. . zalo comezan os problemas. Suspense espedal con al-' ~ : gunhas trampas. · ·,_ ·· ·· .. ~ ACARIÑANDo A MORTE. Filme ~C:o~cl :as ~,: l ~ intrigas ás que se ve sometido un políciá. de Nova . York, atrapado entre sua amizade cun mafiosa e ó FBI, que quer decelo. Narración torpe e un ~o lenta TRIO FAMILIA . MORIATOV Vilanova o ~ASASINOS DE REEMPRAZO. Un asas:ino con Luns 30e consciéncia non leva a cabo un traballo que lle pediu ~ingo29 O Do.mingo 19, ás 12,30 h, a máfia chinesa, por esa razón é perseguido e ten que loitar respeitiva· MÁSCARA terá lugar no Claustro San Mó"ª"' pola SI.la vida. Pelfcula violenta e previsíbel. mente. Produecións PRODUCCIÓNS Salvador de Vilanova a ac­ cenifka Móis tuación.do grupo de música seperdeu COMICOS APUROS. Agradábel comé- O grupo de teatro Máscara IElf'. EN clásica Trío Familia Moria­ na guerra dia. Tres vellos actores conseguen que os contra, Produccións apresenta, na tov. O Luns 30 ás ·18,30 h, de Cubo o ten para unha obra de teatro que vai en xira. O cine Casa da Cultura, a obra serán os Metales Santa Sábado 29 francés volve demostrar que se pode atraer ao publico Mdis se perdeu en Cuba di­ Cecilia, quenes ocupen o en ALLARIZ. sen perder calidade. rixida por Antonio Calero. cenário do claustro. T erá lugar o Sábado 29 ás 23,30 h. IElf'. WILD MAN BLUES. Elaborado documental que conta a xira de W oody Allen por Europa co 'N.. Ola- - Ba1ona •MÚSICA

Manuel • EXPOSIC16NS FIANAROCA X osé Gandullo A Cañiza Manuel mostra as Budiño MA.RTIN PÉREZ •FESTAS O Domingo 30 de Agosto, suas participa ás 22,30, terá lugar na Pra­ pintura• na no Festival No Centro Cultural To­ CURRO za do Tapal a actuación do Biblioteca rrente Ballester está aberta lnreceltico DE PARADANT A grupo Fía na Roca. Gonzóler a mostra de pintura da ar­ da Coruña Garcés da tista zamorana Maria do O Domingo 30, na Serra CORUÑA. Pilar Martln Pirez. Até o inaugutatase, na bibloteca do Paradanta, desde a seis Oleiros 31 de Agosto. da mafiá, empezan a baixar pública Miguel González Garcés, a mostra do pintor as bestas dos montes do Fa­ Manuel Gandullo. • EXPOSICIÓNS INSECTOS DOS CINCO ro, Laxa Moura, A Fran­ CONTINENTES queira e Covelo para facer A FAMILIA.MOLIST o curro e rapa, O aconteci­ ÁLVAREZ Abre na Casa Maria Car­ meni:o estará acompañado DE $OTOMAYOR vajal a mostra itinerante . O Venrés 2S clausurarase de música e bailes ·do páis. > ~ - · composta por máis de.·. O Vinddro 10 de Sete~bro nário. Máis de duascel}tas desenvolverase, no Pazo de . a mostra aberta na Ca~a · cuarenta mil espécies de inaugurarase, no Museu de pezas pertencéntes a ·épocá Congresos- e no Coliseum, o ·Charry dá Familia Molist, insectos, Insectos dos cinco . A Coruña Belas,Anes, amostra do pin­ faraónica reún~nse nesta· _ Fes.tiv:al lntúc~ld{:p : qu~ .. ~omposta por En_rique ., ..J continentes. A té o 31 de - tor Alvarez de Sotomayor, ampla mostra que permane. ·-.contará epa patticipaCión Mólist, Eugenro e Mérce-. Agosto •DANZA un dos representantes da aberta durante todo. o mes. . do~ grupos Na Lua, Berro- . · des Mol ist e Mercedes pintura galega do século XX. ·g;¡etto, ShOoglenifty, Altlin, - Muñoz. . DEZANOS · BALLET GALEGO . LLORCA -Xosé Manuel · Buai"ño, •. DE GALIZA NOVA REI DE YIANA lMAXES DA XUSTlZA Alan StiveU e Donal Luny. NA GALIZA O Pazo Municipal acolle Ourense A organización xuvenil or; O Mércores 26 e o Xoves 27 até o 30 de Agosto a mos­ MÚSICA CLÁSICA ganiza unha exposición ás 22 h, o TeatTo Colón aco­ O Arquivo do Reino da Ga­ tra de pintura de Jor.ge · • EXPOSICIÓNS con motivo do seu décimo llerá a actuació~ do grupo liza mostra Imaxes da Xustiza Llorca. Esta semana finaliza o Ciclo aniversário no Café Mira­ de danza Ballet Reí de Viana. na Galiza, composi:a por car­ de Música Clásica e Contem­ ELISA ABALO dor (enriba do Auditório tografia e icon?grafia. •MÚSICA poránea, que se desenvolve Muni.;ipal) at'é o 31 de • EXPOSICIÓNS · no Teatro Rosalia Castro, O Ateneo acolle, a partir do ..... Agosto. Oito paneis con EXlPTO MILENÁRIO FESTIVAL coa actuación,. o Xoves 27, 3 de Setembrc.1, a mostra de fotos, cartaces e consignas MANUEL GANDULLO lNTERCÉLTlCO do grupo Siglo XX, forma­ pintura de Elisa Abalo. relativos a Galiza Nova No Kiosko Alfonso está aber­ do por membros da Sinfó• Permanecerá aberta até o desde a sua fundación O Mércores 2 de Setembr~ ta a mostra do Exipto Mile- Entre o 28 e 29 de Agosto nica da Galiza. O Sábado _18 de Setembro. ,. . 22·

-~~ ANOSATERRA o·~ z UJ <( Cl •••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••• ~Q .....,ooo U"J z~ Convocatórias UJ 1 o ,..... PREMIOS ME~LIN As -fotografías serán a cor en .tamaño 20xl5 e Para a indentificaciÓn dos autores _premia­ 100.000 pta. e o terceiro de _50.000 pta. Os N cada participante poderá apresentar un máxi­ dos, ademáis do título, cada obra ha ter un membros do xuri serán elexidos polo Comité Edicións Xerais de Galiza convoca a XIII edi­ mo de tres fotografias. No certame estabele­ lema que deberá constar no exterior do so­ Organizador do Certame, e darase a coñecer ción do Premio Merlfn-de literatura infantil, cense os seguintes prémios: un primeiro de bre que conteña os dados do autor e o currí• con anticipación o fallo do concurso. dotado· con 1.000.000 pta. Poderán participar 150.000 pta, un segundo de 75.000 pta. e un culum vitae que considere oportuno. O prazo todos aqueles aufüres de calquer nacionalida­ terceiro de 50.000 pta. As fotos remitiranse de admisión dos traballos remata o 15 de PRÉMIO MANUEL MARIA de que apresenten os seus orixinais en língua baixo plica e con lema no exterior e noutro so­ Novembro de 1998. A obra gañadora será galega, conforme á normativa vixente. De ca­ bre aparte incluirá os dados persoais do autor premiada con 100.000 pta, o xuri poderá A Libraría Casalderrey de Marin convoca a da orixinal apresentaranse 6" cópias en papel (nome, apelidos, enderezo ... ) ao U Certame conceder dous segundos premios de 40.000 segunda edición do Prémio de Poesía Manuel tamaño fólio ou en holandesa .. mecanografa­ d~ fotqgrafia Viña do Campo. Adegas Docam­ pta. cada un. Maior información na .funda­ Maria. O prémio está dotado con 50.000 pta. dos a duplo espazo, antes do dia 1 de Setem­ po Sampaio. 32.414 Rivadavia Oürense, antes ción Patronato do Pedrón de Ouro, Apdo. e escultura comemortiva, taltlén se cnncede­ bro do 1998 nos locais sociais de Edicións Xe­ do 10 de Outubro do presente ano. Para máis 1046, 15. 780 Santiago de Compostela. ran duas mencións especiais aos poemas es­ .rais de Galiza, S. A, (Dr. Marafión, 12 36.211 jnformación chamar ao teléfono 988 470 258 . critos polos alunos matriculados nos coléxios Vigo). Co orixinal, que deberá ser apresenta­ CERTAME LITERARIO MANUEL de Marin, desde EXB até COU. O Certame do baixo lema, adxuntarase, bab(o plica, o ne­ CERTAM.E NACIONAL DE LOUREIRO está aberro á participación en língua galega, me completo, enderezo "e teléfono do autor, NARRACIÓNS BREVES . con obras orixinais "e inéditas, con ou sen ri­ asi como o título do libro, indicando no sobre: O Concello do Grove convoca o VI Certame ma. A extensión dos poemas comprenderá para o prémio Merlín. Por outra, Edición Xe­ Baixo o título de Prémio Modesto R. Figueire­ !iterário Manuel Loureiro Rey, no que poderá entre seis e sesenta versos mecanografados a rais, tamén convoca a XV edición do Premio do o Patronato do Pedrón de Ouro convoca participar todas as persoas que o desexen. Os duplo espazo con temática e composicións Xerais de Novela, dotado con 2.000.000 pta. a XXIV edición do Certame Nacional de Na­ relatos deberán ser orixinais e inéditos, non libres, admitindo un poema por participante. Poderán concorrer todos os autores, de cal­ rracións Breves. Poderán tomar parte no p~emiados en calqyer outro concurso. Os orixinais enviaranse a: Libraría Casalde­ quer nacionalidade que apresenten os seus ori- . Certame,todos os autores de calquer na­ Apresentaranse por quintuplicado, en fólios rrey (Jaime Janer, 136.900-Marin. (Ponteve­ xinais escritos en língua galega, conforme á cionalidade, cunha ou máis obras, sempre · escritos a máquina por unha só cara e a duplo dra)), por triplicado, coa indicación no so­ normativa vixente. Esta convocatória seguirá que estean escritas en língua galega, sexan espazo. Os traballos enviaránse sen remite e bre de Segunda edición Prémio de poesía Ma­ as bases do anterior prémio. Para máis infQt­ inéditas e npn se teñan apresentado a nen­ baixo lema. En sobre adxunto, pechado e bai­ nuel Maria, ou ben apresentar os traballos na mación chamar ao teléfono 986 214 888. gun outro certarne.-A extensión dos traba- xo o mesmo lema, indicaranse os dados perso­ própria libraría. O prazo de admisión remata . llos será, como mínimo de cinco follas DIN ais do autor (nome, idade, enderezo, teléfono o 13 de Setembro de 1998. Os poemas debe­ VIÑA DO CAMPO A-4 e un máximo de trint_?J mecanografadas e fotocopia do DNI). As obras apresentadas rán concorrer baixo lema, indicando tamén a duplo espazo, por unha só cara. Os partici­ ao concurso terán unha extensión máxima de o título correspondente. Nun sobre pechado Bodegas Docampo organiza o II certame de fo- · pantes deberán enviar catro exemplares dos 30 follas. Os traballos enviaranse antes do 12 aparte, incluirase unha nota cos dados perso­ tografiaViña do Campo, no que poderán parti­ seus traballos sen remite ou outra forma de de Outubro de 1998 ao VI Certame Literario ais, mencionando no exterior o lema aplica­ cipar todas aquelas persoas afeizoadas á foto­ indentificación ao seguinte enderezo: Fun­ Manuel Loureiro Rey, Concello d' O Grove. do ao poema. A determinación dos poemas grafia. O tema deste prémio será o viño e a dación do Patr~nato do Pedrón de Ouro, Praza do Congo, s/n. 36980 O Grove Ponte­ gañadores e a entrega dos premios terá lugar paisaxe, podendo recoller calquer-instantánea apartado dos correios 1046, 15.780 Santiago vedra. Estabeleceranse os seguintes prémios: en Acordarse. Para máis información na li­ que relacione o mundo viníco1a coa paisaxe. de C9mpostela, Prémio Modesto Figueiredo. o primeiro de 300.000 pta, o segundo: braría Casalderrey. +

22 h, terá lugar na ·Praza no Museu a mostra Novos ÜOROON OXoves 27, - Macías a actuación do Ba­ valores 98. Pódense ollar ÜNSLOWFORD John Zom llet Galega Reí. de Viana. até o 13 de Setembro. Masado, á esquerda, e No Museu do Povo Galego o Venres 21 exíbese baixo o título Mi­ Steve Pontevedra Salvaterra rando no profundo a obra do Caleman, surrealista inglés Onslow pechan Ford até o 6 de Setembro. o festival • EXPOSICIÓNS •FESTAS de~de FEIRA DO-VIÑO ÜUTRAS EXPOSICIÓNS CQMPOS1B.A X~ueMafe MARGAPRADA FERNANDO CASAS DO CONDADO vai e1taren No café Carrilana mostra as · Exibe, baixo o título A.gua, PADRÓN o A galeria Marga Prada suas pintura Minuca Alvite case unha decena de escul­ Chega á XXXIX edición con Sábado 5 de mostra os seus fondos xun­ até finais de mes. No pub Setembro. turas sobre madeira na gale­ cinco mil litros de viño, de . to coas novas adquisicións. Metate están as pinturas de ria Anexo. Pódese ollar de degustación gratuíta, que ex­ Até o 30 de Setembro. Miguel Garcia Martínez. Luns a Venres de 19 a 21,30 penderan nos chigres mon­ tados palas adegas no recin­ No café Tramoia as fotos de Alhright no trombón; Jason PERNAS h, até o 15 de Setembro. B. to amurallado o Domingo Eduardo Eiroa Millares. No Moran no piano; Robert 30, amenizado por bandas de Pepa a Loba tamén as fotos Mitchell nos teclados; Ant­ O Luns 31 tlausúrase a FISURAS gaitas. Ademais celébrase a de Al-Verola. Na Casa das hony Tidd no baixo; Sean mostra de óleos de B, Per­ NA PERCEPCIÓN Crechas, Katxarritos, artesa­ IX Mostra de Viña con Deno­ Rickman na batería e Ra­ nas na galería Studio 34·. n ia insólita de Joxe Mari món Pérez García, Josh Jo­ Está aberra, no Pazo de minación de Orixe do Con­ E> dado e a XIX Mostra Garaialde e Ana López. No nes e Julio Barreto na per· a Congresos, .a Bienal de pin­ Atlántico fotográfias, pro­ cusión. Odia anterior, Xo· tura na sua XXV edición. Fi­ Filatélica. O Sábado haberá d gramas e cartaces de distin­ ves 27, está John Zom Ma­ Padrón. suras na Percepción,· título unha concentración e expo­ sicón de coches de época. tos grupos teatrais galegos e sada no saxo alto con Dave do. da mostra, agrupa máis de no Modus Vivendi a pintura Douglas na trompeta; Greg •MÚSICA vinte artistas: Antoni Abad, de Chus Rodríguez Cohen no baixo e Joe Ba­ Mónica Alonso, Carlos Ba­ ron na bateria. O prezo da XEQUEMATE . rros, Alberto Carneiro e ·Santiago •MÚSICA entrada é de 1.000 pta...... Darlo ViUalba entre outros O grupo de música folc, e permanecerá aberta até o • EXPOSICIÓNS JAZZ •TEATRO - Xeque Mate, actua o Sába­ vindeiro 20 de Setembro. do 5 ge Setembro ás 23 h, ADOLFO SCHLOSSER O Venres 28 finaliza o Festi­ PETER BROOK na Praza da Compafiía. MARTÍNEZ VILLAFÍNEZ No Centro Galego de Ar­ val de Jazz que se desenvol­ te Contemporáneo encón• ve no Auditório da Galiza, O Xoves 27 e o Venres 28, •DANZA Está aberta no Museu de trase a retrospectiva do es­ coa actuación do grupo Ste· serán os derradeiros dias da Pontevedra, edificio Sar­ cultor austriaco Adolfo ve Coleman Big Band, que actuación do grupo de tea­ REI DE VIAÑA miento, a mostra antolóxi• Schlosser, composta por terá lugar ás 23 h. Xunto tro Peter Brook. O Cine Ca­ ca de Lino Martínez Villa­ un total de 60 pezas e 1 7 con Steve Coleman como pital acolle a actuación do O Venres 4 de Sete~bro ás finez. Tamén" está aberta debuxos criados entre saxo alto estarán Ralph grupo, que representará Je 1976 e 1998. Tamén se Alessi e Sane Endsley na suis un phénomene. Texto xiosa de Alexandre R. Lu­ pode ollar no CGAC, a trompeta; Ravi Coltrane no de Marie-Hélene Estienne e ria. O prezo da entrada é de mostra de novas incorpo­ saxo tenor; Greg T

..., CARLOS FRANCO

Na Casa da Parra estiaber­ ta a mostra de pintura de • Carlos Franco. Aberta até o 14 de Setembro. ...

! 23 -f l x~ ANOSATERRA -X O- o~ .... z UJ ••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••• <( o 'O li") 1- """"ex:> o(/) º' 0 Anúncios d.e balde Encrucillado XOAN COSTA z <( w o • Alugaria casa pequena e aparta­ • Desexaria manter corresponden­ 5.5094. 28080 Madrid, com opgom 1 2 3 4 5 6 7 8 9 da non moi lonxe de Vigo, para en­ cia con españois asi como recibir de especialidade ou conhecimentos, "N saiar grupo de música. lnteresanme axuda humanitária escreber a: Les­ sinalando jeito de contactar e tempo prezos inferiores ás 25.000 pta. Per­ lie Rabassa Fonseca. Apartado pos­ livre a dispar. guntar por André no teléfono 986 294 tal 5364, código postal 70.300. Ca­ 1 183. magüey 3 Cuba. • A Asociación chantadina A Char­ ca distribue de balde sendeiros po­ 2 • Alcala de Henares, vendo piso, • Kiko Neves vén de publicar o seu los vellos camiños reais na serra tres dormltórlos, setenta metros ca­ último poemárlo, Un poema de do Faro, no apdo. 35 de Chantada drados, perto da estación e da Uni­ amor, que podes solicitar ao seu ende­ ou no teléfono 982 162 582. 3 versidade, tranquilo sen cargas. 9 mi­ rezo : rua Morales Hidalgo, Ponteareas llóns de particular a particular. José. 36.860 . Envíanse contrareembolso de • Ofrécese intérprete de tangos, 4 Teléfono 91 376 07 23. 750 pta. Tamén podes consultar a sua boleros e rancheiras á xente inte­ páxina en internet: http: // www arra­ resada en formar un grupo musical 5 • Busco Traballo. Manolo 981 695 kis.es/ -.Kikoneves ou o seu correo en Santiago de Compostela ou bis­ 682. electrónico Kikoneves@ arrakis .es. barra que goste destes estilos. Cha­ mar ao teléfono 981 891 592 a partir 6 • Vendo comics a prezos baixos. • lnglésa nativa licenciada. Clases das 22 h. Xulio. Perguntar por António no teléfono traduccións. Teléfono 986 436 521. 7 981 241 239 ou escreber solicitando • Grande oferta de discos e caset­ a lista a: António Lodeiro Zas, r/ Porto • Camiseta Galiza sempre isubmis­ tes, prezos interesantes. Perguntar por Rico 6, 5g E, 15007, A Coruña. sa! a venda por ANOC da Terra de Sr. Baños no teléfono 986 413 496. 8 Trasancos. Legenda e desenho es­ • Publicado xa o número cero do tampados em branca sobre fundo pre­ • Véndese cafetería semi-nova pa­ boletín literárlo Alentía do Colecti­ to. Talhas : L, XL, e XXL. Por 1.000 pta. ra usó comercial. Bon estado. Prezo 9 vo Humilladoiro e colaboradores. máis portes de envio. Encomenda-a já a acordar. Chamar de Luns a Venres Para recibilo enviar un selo de 35 no Ap. de Correios 229 de Ferro!. de 19 a 23 h 988 224 577 . pta, ao Apdo. 816, 15080 A Coruña. • Véndese artesanía feíta con fro­ •Véndese amplificador Rotei, au­ • Precisa Directoras. Empresa lí• res (diademas, coleteiras, pasadores, tofalantes JBL, Subwoofer JBL, Cd Horizontal · der sector venda directa, Xoieria­ pinzas ... }. Telf. 986 540 562, polas Tecnics, estantería de piñeiro macizo Cosmética-Moda. Soldo máis in­ noites desde as 22 h. Perguntar por de 4 metros. Teléfono 908 989 1OO . centivo. Información 902 200 505. Elisa . 1. Letras de sega. Queres 2. Del nacen as aves, • Língua Nacional n2 9 Boletim de • Xa está na rua o número 17 da • O Prlmelro número da coleczón informac;om Lingüística editado peixes, etc .. Logra, consegue 3. A parte de revista Mocldade que edita Gallza O Roibén de poesia, dedicado a au­ pola Associac;om Reintegracionis­ atrás de algo. Habilidade para actuar con coi­ Nova. Nete número aparecen artigos tores da Terra Eu-Navia, acaba de ta Artábria de Narom e Ferrol: Ti­ sobre o 1O g aniversário de Galiza No­ sair do prelo. Poden-se solicitar mor Leste , Mirandés, Os nossos dado 4. Rezo, prece. 5. Ao revés, deus exipcio. va, as orixes do Día da Patria, a ban­ exemplares no telefone 909 049 971. apelidos: em galega!, Povo Nukak; Vocais de mesa 6. Non publicado, nunca visto da deseñada na Galiza, a situación Berber ... 12 páginas, novos conteú­ da lingua, a represión sobre as Moci­ • Manual de iniciac;om a língua ga­ dos: curso de introdugom e alfabeti­ 7. Ao revés, décimo sétima letra do alfabeto dades Galeguistas do 36, entre ou­ lega. Socolingüística, morfosintaxe, zac;:om no galega correcto (11ª). Ma­ tros; entrevistas a Lois Diéguez ou os ortografía e léxico. Ja nom tés escusa terial para se autofinanciar: livros de grego que corresponde con R .. Aquel que emi­ CAE . Agora podes subscreber-te de para nom escrever em galego. Para língua e literatura, camisetas, ban­ te 8. FUco a vista neles. Parte final da perna 9. balde enviando os teus dados com­ aprenderes por ti mesmo , 125 pp., deiras, autocolantes ... envio gratuito pletos ao noso local nacional (Santia­ ilustradas. 1.200 pta. máis portes de a quem o desejar. Encomendas no Parte final do intestino. Existan. go de Chile, 28 entrechan direito. envio. Fai lago a tua encomenda no apdo. 570 de Ferro!. 15.706 Compostela-Galiza) e cada Ap . 570 de Ferro! da Artábria. tres meses recebaras completmente • Alugase praza de garaxe, zona Vertical gratis a nosa publicación na tua casa. • Véndese finca de 2.177 metros Praza da Miñoca (Vigo). Teléfonos Le e difunde!. cadrados en Meirás (Concello de 986 242 992 ou 986 296 582. Sada). Edificable (Vivencia familiar l. Acto de gozar. Substancia viscosa que flúe • A European Elasmobranch As­ iliada). Edificabilidade de 0,10 metros • Vendo camión lveco, Eurocargo. sociation e Shar1< Trust busca per­ cadrados por cada metro cadrado. Al­ Con trabalio. Teléfono 908 88 35 85. de diversos vexetais 2. Tacaño, miserábel. O soas na Galiza que estean intere­ tura máxima de 6,50 m. (baixo, un an­ mesmo que ril· 3. Corda grosa de esparto. No­ sadas no estudo e conservación dar e aproveitamento baixo cuberta) . • Particular vende apartamento de raías e tlburóns. Se desexas al­ 7.000.000 pta. Teléfono 981 614 348. amoblado de 60 m 2 ao pé da me da décima sétima letra do alfabeto grego 4. gunha información adicional ou que­ praia, na residencial Armona. Cha­ res unirte a nos sementes tes que es­ • Nova ldade boletím reintegra­ mar aos teléfonos 986 417 582 ou Abalo, oscilación 5. Causemos ira 6. Feíto ou cribir a : Sarah Fowier, European cionista mensa! procura corres­ 986 623 717. acción. Exponse, proférese, exprésase con pala­ Elasmobrach Association, Nature pondentes voluntários nas seguin­ Conservation Bureau 36 Kingfisher tes comarcas galegas: Aneares e • Buscamos distribuidoras e xefas bras 7. No plural, pilarete que divide vertical­ Court. Nambridge Road. Newbury. Baixo Návea, Ber90 e Cabreira, Pa­ de equipas sector venda directa mente unha fresta 8. Ácido desoxirribonuclei­ Berkshire RG14 5SJ UK. Teléfono dornelo e Sanábria. Interesados re­ xoieria, cosmética-moda. Grandes (+44) (O) 1635 550 380, fax 550 230 dijam-seao Apartado Postal n 2 comisións. Teléfono 927 246 545.• co. Acha, descobre 9. Letras de rosa. Ao revés, nome dun emperador de Roma.+

Expo•kión Fotografia Humanitá­ antolóiko Vigo ria Luis Valtueña , or­ Caldo de letra.s de J. Frau ganizada por Médicos na Coser sen fronteiras. Até o D X J Q Z D H T G V K G do• Arte• de • EXPOSICIÓNS 31 de Agosto. VIGO. V R E B W Q S U R V D O ANOS DA MESA 12 OSAHARA y NO CORAZÓN z G e X L U S M N S Y A Mesa pola Normali;¡;a­ ción Lingüística chega aos p Até finais de mes per­ w e w P A M X J E L J 12 anos d andaina. Para manecerá aberta no comemoralo inaugurase, o N L D E S C A R T E S Z café Universal (Afon­ Xoves 27 ás 20 h. no café so XIII) a mostra de V Trincheira (Irmandiños, E E G p A e A s L u e fotografia O Sáhara no 15), unha exposición de corazón, fotografias K G u I I N R M Y O A V cartace na que se mostra a sobar os campamen­ actividade levada a cabo tos de refuxiados sa­ F E F N N e X T D e R w nese tempo. O acto de harauis de Tinduf, inauguración contará coa G H N F mostra organizada por O I U C R K E U actuación do ;¡;anfonista Médicos sen Fronteiras. Casimiro O Cego. V K s s Z K Z G Ñ E Z B XERusALÉN X D p L A T O N L S D N DP.sDEOAR Ñ J G G Ñ N J e M B e A A Rede Os PROVÉRvios CHICHO SOLVElRA A Embaixada de Israel or- Trece filósofos. A sala de exposicións de Até o 30 de Agosto, está ganiza, xunto co Clube Na- Caixavigo acolle a mostra de aberta no local da Aso- útico, a mostra Xerusalén duas coleccións de gravados ciación de Viciños de Beade desde o ar, composta por fo- SOLUCIONS AO ENCRUCILLADO de Francisco de Gaya, Os a mostra de pintura de tografias aéreas da zona. A e Provérvios e A T auromáquia.. Chicho Solveira. mostra pódese contemplar Aberta de 18 a 21,30 h. até o 31 de Agosto, de Luns ºN31IO · ¿ 3SIO ·oi:JV O ARTISTA a Sábado de 18 a 21,30 h. ·11ovs ·6 Vdoiv ·9 SOW31ll . S" 03N IN WONDERLAND NO SEU SÉCULO Domingos festivos de 11 a ··NaV ·s SI3NIVW -v:Jv ·t 011 ·vo 14 e de 18 a 21,30 h. -os ºf Nrn º01IVAV Abre na galeria Artefacto a Está aberta na Casa das vwoo ·ozoo ·1 mostra de fotografia e escul- Artes a mostra antolóxica •MÚSICA SOLUCIONS ·z re:lqld¡\ tura de Marina Couñago do pintor José Frau. Pó- AO CALDO DE LETRAS Enríquez. Pódese ollar até o dese contemplar de Mar· DEEP PURPLE vindeiro 13 de Setembro. tes a Sábado de 11 a 14 h, ºNVX3:S e de 17,30 a 21,30 h, Do- O Domingo 13 de Setem- ·oNv ·6 ad ·soo11 lNGRID SCHRAMM mingos e festivos de 11 a bro, o pavillón das Trave- 14 h. sas acollerá ao grupo Deep -1w ·s 1IOSIJIH ·110 Na sala de exposicións do Purple, que chega xa aos ºl OJJ03:NI ·9 va Clube Naútico está aberta a FOTOGRAFIA seus 25 anos de história. ·11v . S" NODV1IO mostra de acuarelas de In- HUMANITÁRIA O Pavillón abrirá as suas ·t oNa ·vovz grid Schramm. De Luns a portas a partir das 20 h. A . f VOV:JV "Oi\O Sábado de 18,30 a 21,30 h, Na sala da Estación do entrada custa 2.5 00 pta. e festivos de 12 a 14 h, e de Ferrocarril está aberta a por antecipado e 3.000 ·z svwv ·3svo · 1 18,30 a 21)0 h. mostra do concurso de pta. en billeteira. t 1e:¡uoz~10H Elixio ANOSA TE Rodríguez DDtEcroR: Attonso Eiré López llMPRESA XOllNALISTICA EDrr01w Promocións Culturais Galegas S.A. Pusml!NTE: Cesáreo Sánchez Iglesias Príncipe, 22, planta baixa (36202) Vigo. Tett.: Administración, Subscricións e Publicidade (986) 43 38 30'. Redacción (986) 43 38 86 - 22 24 05. Fax (986) 22 31 01. no lugar • 27 DE AGOSTO• 1998 • Nº 845 •ANO XXI• IV XEIRA • do crime Amadeira popularízase como material para construir vivendas XAN CARBALLA

n 88 anos levados co porte As casan tamén se transplantan legante dun ex aviador an­ ifascista. N aceu en Bande e hoxe vive, produto do exílio, a cabalo entre a pequena vila natal 9* BELÉN REGUEIRA e o descomunal Distrito Federal de México. Chámase Elixio Ro­ '1>i un provérbio chinés, "se dríguez e hai ben poucos anos sou­ tes problemas, vai viver a un­ bemos da sua peripécia estremece­ ha casa de madeira". Pero dora, fuxindo da morte, no 36 dra­ non talamos de retiro espiri­ mático das T erras de Celanova. tual n·en, de vida ascética en lugares arredados, as casas No mosteiro-prisión celanovés, de mad~ira son unha opción onde daquela estivo ás portas da a prezo razoábel para quen morte, agora ven de falar da sua precise unha vivenda en pro­ etapa nas Mocidades Galeguistas priedade. Unha alternativa aos nun acto organizado por Galiza alugueres caros, aos pisos de Nova e a casualidade quixo que segunda man e a hipotecarse ocupase a tribuna xusto no mes­ de por vida para pagar 80 me­ mo lugar, hoxe salón de actos da tros cadrados ou para cons­ vila, no que se amoreban os deti­ truir un caseto de tixolos na dos, "debaixo desta mesma tarima leira da família onde antes se na que fa lo durmíamo daquela" . • botaban as patacas. Unha das fábricas galegas adicada á "Aqui daban a cea e ao carón, construción de casas de ma­ nun caldeiro facian os presos as deira é Las cinco jotas de Ga­ necesidades. Todo en promiscui­ licia, unha empresa familiar dade. Eramos unha chea deles, instalada en Candeán (Vigo). moitos coa certeza de que saiamos para amone, pero nunca se escoi­ Se lle comenta a alguén que vai tou un brado. Cando o xuiz me viver nunha casa de madeira pro­ dixo que xa non podía facer nada bábe l mente o seu interlocutor Las cinco jotas é unha das fábricas galegas que se dedica á construción de casas de madeira. P. BERGANTIÑOS para reterme, o que implicaba que abaneará a cabeza con desapro­ ian matar no Monte Furriolo, pa­ bación e tentará lembrarlle un co­ torce anos, despois de sofrer un no que se vai instalar e, en duas alternativa cada vez máis esten- seaba eu polo Claustro do mostei­ ñecido conto infantil. Na fábula, embargo, enfrontaron as dificul- ou tres semanas xa é habitábel. dida, pésie ao nulo aproveita- ro, cheo de luz, e perguntá.bame, e tres ranchiños andan a construir dades transformando a pequena mento dos recursos forestais do porque teño que deixar de ver unha casa para se protexeren carpintaria do pai nunha fábrica De Noruega a Oregón... país. Xúlio Costas traballaba tanta cousa bonita?". dun lobo feroz e famento. Usan de casas de madeira, "era unha con castiñeiro e carballo no seu primeiro vímbios e logo madeira idea na que levábamos matinan- As casas de madeira son unha pequeno obradoiro. Para a pri - Viñérono buscar unha noite os fa­ • pero, lembremos, "o lobo sopra e do moito tempo, un campo case paisaxe habitual en toda Escan- meira casa que construiu tivo lanxistas, para matalo, "desesperá­ sopra" e consegue derrubalas. O sen explorar en Galiza". dinávia, e tamén en Holanda, que usar piñeiro do país e ago- bame non saber por onde fuxir ben non triunfa até que os báco­ Su íza e Alemaña. Nos Estados ra, debido á progresiva desapo- deste cárcere de pedra". Ollaba o ros erguen unha construción de En Las cinco jotas realizan todo Unidos o 90% das vivencias uni- rición das espécies autóctonas outro dia o púlpito de pedra do sa­ pedra que a alimaña non é quen o proceso de elaboración e tra­ familiares, das casas de campo, -que orixinou o peche duns lón e lembraba "pensei que quizais de destruir. Faga coma os cati­ tamento da madeira, que chega son de madeira. "lso ocorre en 2.000 aserradoiros nos últimos me podia agachar ali, ou que acaso vos, desconfíe dos contos infan­ dos aserradoiros ou dos alma­ boa medida porque eles teñen vinte anos- ten que recorrer á haberia unha porta pola que fuxir, tis e escoite aos expertos. Xavier cenistas que a importan. A ma­ moitos recursos forestais, igual importación de abeto de Suécia, pero cando tiven a serte de regre­ Costas Estévez traballa nunha téria prima recebe un baño de que no Canadá", explica Xavier piñeiro larício de Rúsia e Sibéria sar pasados os anos vin que porta das empresas do país que se sales de cobre, fluor e cromo Costas, "mesmo unha empresa e outros tiP,os de ~adeira proce­ había, pero sempre pechada". adican á fabricación de casas e que a protexe contra os anda­ estadounidense instalou hai uns ·dente de Africa, Asia e América construcións de madeira, Las zos de insectos como a couza anos unha delegación en Ma- do Sul. Xavier Costas, qué é en- Desde a sala onde o outro dia cinco jotas de Galicia -ou, no ou as térmites e impide que as drid, tentando copar o mercado xeñeiro técnico agrícola, bota en lembraba aos seus amigos na­ subtítulo galeguizado Os cinco variacións climáticas produzan en toda a Península, pero non ti- falta en Galiza un ordenamento cionalistas de mocidade, fix xis da Galiza- e asegura que fendas. Este tratamento garante veron moito éxito". Asi e todo, a do sector forestal , unha política que a em ci n chegase, como "estas casas non as leva o ven­ as casas durante un período mí• maior parte das empresas de de repovoación con espécies sempre que intervén nalgun ac­ to". Costas suliña as vantaxes nimo de sesenta anos. casas de madeira do Estado de- autóctonas "que poderian xene- to público ao que nunca e n ga deste tipo de vivencias "son máis penden de fábricas suecas ou fi- rar todo un entramado de postes a acudir: "O nací nali ta co­ baratas, máis ecolóxicas e só hai Unha casa média, para duas nesas, "en Escandinávia teñen de traballo no proceso de trans- rremos unha l nga carreira d que agardar duas ou tres sema­ persoas, pode conseguirse a un sector forestal moi ben orde- formación". Pon como exemplo relev s. A nó , o mái vello de nas para viver nelas asi que as partir duns seis millóns de pese­ nado e praticamente viven del". os países escandinavos, "ainda hoxe déronnos o testigo o da instalamos". tas, incluíndo a louza do baño, que parece que a Unión Euro­ lrmandades; como puidemos, instalación eléctrica, tubaxes, ••• pasando por Galiza pea pretende estabelecer que nós démosllo a s roá is novos e Os cinco constructores da nosa móbeis de cociña e armários eles se encarreguen de producir hoxe podo contárvolo a todos. história son Xúlio Costas e os empotrados. Cando remata o Pero as casas de madeira non madeira de calidade e nós teña­ Quizais non cheguedes vós ao seus catro fillos: Xúlio, Xavier, proceso de fabricación a casa é lles acaen semente a viquingos mos que conformarnos con fa­ pódio, ou quizais si. O que é se­ Xosé Manuel e Xacobe. Hai ca- trasladada en módulos ao solar e vaqueiros. En Galiza é unha cer pasta de papel".+ guro é que o prémio final a ese esforzo terá duas palabras: Gali­ za e Liberdade". •

VOLVER AO REGO n Pérez Varela non pasa­ an estas cousas. Despois O e vários anos manexando con man de ferro e luva de veludo os meios, a sua auséncia da secre­ taria de comunicación, na que fi­ xo escola, deixou o camiño aberto ao descontrol. Na aciaga fin de semana para os montes e para a lenda Fraga como bombeiro uni­ versal, a Xunta non foi quen de inundar as redaccións con noti­ cias de distracción. Apenas soubo recurrir á obviedade, sabida por todos desde hai tres décadas, de que o 90% dos lumes son planifi­ cados. Volverá Varela?+