Jaarverslag 2015 HUYGENS’ HOFWIJCK

VERENIGING HOFWIJCK jaarverslag 2015 HUYGENS’ HOFWIJCK

Het Nieuwe Hofwijck

Voltooid!

foto’s: Charles Groeneveld en Ronald Meekel Vereniging jaarverslag 2015 Hofwijck Huygens’

Inleiding 2015 is voor Hofwijck een bijzonder de exploitatie blijft een punt van zorg jaar. De ijskelder van de buitenplaats waarover we blijvend met de ge- wordt gerestaureerd en op 30 april meente Leidschendam-Voorburg in ge- feestelijk gepresenteerd. Op 26 no- sprek zijn. Dat heeft in 2015 geresul- vember opent onze ambassadeur An- teerd in een incidentele extra bijdrage dré Kuipers onder grote belangstelling voor Hofwijck voor onder meer de ex- het nieuwe entreegebouw met daarin ploitatie. de kassa, een winkel, een tearoom en Maar er is meer in 2015. De restauratie een prachtige vergaderlocatie voor ex- van de ijskelder wordt gevolgd door de terne verhuur. Het bestaande poortge- tentoonstelling IJskoud! Constantijn’s bouw met de nieuwe moderne pavil- ijskelder. In december presenteert Hof- joenaanbouw is het visitekaartje van wijck in het kader van Kerst op Hof- de buitenplaats. Tegelijkertijd wordt wijck een tentoonstelling over de to- het boek over Hofwijck en de ver- verlantaarn, een uitvinding van Christi- nieuwde website gepresenteerd. Ook aan Huygens. Daarnaast organiseert wordt de naam Huygensmuseum Hof- Hofwijck, net als in voorgaande jaren, wijck gewijzigd in Huygens’ Hofwijck. de zondagochtendconcerten, Muse- 2015 vormt daarmee een sleuteljaar in umjeugduniversiteitcolleges, HOVO- de vernieuwing en omvorming van de lezingen, familieworkshops, rondlei- buitenplaats Hofwijck die in 2011 met dingen, high tea’s en ontvangen onze de komst van directeuren Janelle Moer- educatievrijwilligers weer honderden man en Peter van der Ploeg is ingezet. leerlingen uit het basis- en middelbaar

onderwijs. In dit jaarverslag blikken we uitvoerig terug op het omvormingsproces in de Onze huis- en tuinvrijwilligers hebben afgelopen jaren en de keuzes die zijn zich ook dit jaar weer enthousiast inge- gemaakt. De directie van Hofwijck zet voor Hofwijck. Zij draaien kassa- heeft voor de vernieuwing van de bui- diensten, zijn gastheer, gastvrouw, zit- tenplaats in de afgelopen jaren ruim ten in de winkelcommissie, verzorgen één miljoen euro binnengehaald van cateringactiviteiten, rondleidingen, op- fondsen, overheden, sponsoren en par- knapwerkzaamheden en educatieles- ticulieren. Directie en bestuur danken sen en programmeren de concerten. alle gulle gevers zeer hartelijk voor de Er is in 2015 veel media-aandacht voor onmisbare financiële steun. In dit ver- Hofwijck. Zo staat er na de opening slag treft u de namen aan van de fond- van het nieuwe entreegebouw een pa- sen, overheden, sponsoren die een bij- ginagroot artikel in NRC en NRC Next. drage hebben geleverd. Ook is er aandacht voor Hofwijck in Hofwijck is toekomstbestendig ge- andere landelijke kranten, tijdschriften, maakt maar er zal de komende jaren regionale kranten, op de radio, televi- hard moeten worden gewerkt om de sie en internet. positie van Hofwijck verder te verstevi- 2015 was een mooi jaar! gen en meer bezoekers te trekken. Ook

pagina 1

Vereniging Hofwijck jaarverslag 2015 Huygens’

Het nieuwe Hofwijck tuin wordt zo op natuurlijke wijze aan Finale Het Nieuwe Hofwijck elkaar verbonden, het museum wordt Op 26 november 2015 is met de ope- daarmee letterlijk “groter”. In het ning van het nieuwe entreegebouw de nieuwe entreegebouw worden de be- omvorming van Huygens’ Hofwijck zoekers op een professionele wijze voltooid. ontvangen en bevinden zich tal van fa- Het doel van het project Het Nieuwe ciliteiten die er voorheen niet waren. Hofwijck is Hofwijck gereed te maken Zo heeft de nieuwe entree een aantrek- voor de toekomst. In de periode 2011- kelijke winkel, een tearoom en een ver- 2015 is hier hard aan gewerkt. Er is een gaderlocatie. Dat vergroot de mogelijk- nieuw museaal concept ontwikkeld heden voor cultureel ondernemer- met een duidelijke positionering van schap door het museum aanzienlijk. het museum, ook het bedrijfsmodel is aan- gescherpt. Voorheen was Hofwijck de buitenplaats van Con- stantijn Huygens en werden vrijwel uit- sluitend zijn leven en werk er belicht. Nu heeft Christiaan Huy- gens, de wereldberoemde wetenschap- per, een gelijke plaats naast zijn vader ge- Fase 1 - Renovatie en vernieu- kregen. Op Hofwijck kijken we voortaan naar de Gouden Eeuw door de wing van het huis ogen van Constantijn én Christiaan. De vernieuwing van Huygens’ Hof- Dat levert een breed scala aan onder- wijck verloopt in fases. In april 2013 is werpen op, van letterkunde, beeldende de eerste fase van de vernieuwing afge- kunst, muziek en de Oranjes tot aan rond, het hoofdgebouw. Astronaut en cultuurgeschiedenis en wetenschap. Hofwijck’s ambassadeur André Kui- Constantijn en Christiaan spelen een pers heropent feestelijk het museum. belangrijke rol in de nationale en inter- Het huis Hofwijck is van binnen en nationale geschiedenis. buiten compleet gerenoveerd. Het houtwerk is geschilderd, de gevel her- Bezoekers starten hun bezoek aan de steld, het dak opgeknapt en het huis buitenplaats voortaan bij het nieuwe heeft voortaan okergele luiken en entreegebouw aan het begin van de nieuwe grisailles (grijsschilderingen). buitenplaats . Dit is de historische plek De inrichting van de historische ver- waar Constantijn ook zijn gasten ont- diepingen is aangepast en er zijn twee ving. Het verhaal van het huis en de

pagina 2

Vereniging jaarverslag 2015 Hofwijck Huygens’

nieuwe museale verdiepingen gecre- tauratieatelier van dit museum vervaar- eerd: De Gouden Eeuw van Constan- digt de toverlantaarn en de knikker- tijn en Christiaan onder de Sterren. In baan. De Gouden Eeuw van Constantijn staat De museale presentaties op Hofwijck Constantijn Huygens centraal. Bezoe- bestaan uit een combinatie van origi- kers maken kennis met zijn gedichten, nele objecten en multimediale toepas- singen, touchscreens en een digitale gedichtenwand. De prachtig ontworpen (troon)vitrines en lades zorgen dat de collectie optimaal kan worden ge- toond en maakt nieuwe bruiklenen van andere musea mogelijk. In de pers die volop bericht over de vernieuwing in 2013 wordt Hofwijck hét nationaal historisch museum van de Gouden Eeuw in een notendop genoemd. Met beide heren en een prachtig opgeknapt huis heeft het museum een ijzersterk verhaal in handen.

Tussenfase de ijskelder In 2015 is de ijskelder van Hofwijck gerestaureerd en in oude glorie hersteld. De ijskelder is financieel mogelijk gemaakt door de provincie Zuid-

Holland en het Prins Bernhard Cultuur- fonds Zuid-Holland. Het verhaal van het dagelijks leven op Hofwijck kan zo beter worden verteld. Ook is begin 2015 de aanlegsteiger van Hofwijck

kunst, architectuur, de Oranje’s en mu- vernieuwd. ziek. De zolderverdieping, het voormalige museumkantoor, is omgevormd tot een aantrekkelijke museale ruimte. Christiaan onder de Sterren gaat over de talloze uitvindingen en ontdekkingen van de wereldberoemde weten- schapper en genie Christiaan Huygens. Kinderen en volwassenen kunnen daar zelf experimenteren, bijvoorbeeld met de door Christiaan uitgevonden tover- Fase 2 - Het creëren van een lantaarn en een cycloïde knikkerbaan. nieuw entreegebouw Hofwijck werkt hiervoor samen met In maart 2015 wordt gestart met de om- Museum Boerhaave in Leiden, het res- vorming van de voormalige poortwo- ning tot een nieuwe bezoekersentree

pagina 3

Vereniging Hofwijck jaarverslag 2015 Huygens’

met kassagebied, ontvangst- ruimte, een aantrekkelijke winkel en tea room. De extra ruimte is gecreëerd door aan het poortgebouw - een monument uit 1928 - een pavil- joen in glas en staal te maken. Er wordt een minderva- lide toilet en een publiekstoi- let gebouwd en er zijn allerlei faciliteiten die in een heden- daags museum niet mogen publiek te bereiken. Die strategie is ge- ontbreken zoals lockers en een garde- baseerd op free publicity. De directie robe. Op de eerste verdieping van de benadert actief mediarelaties (kranten, entree is een exclusieve vergaderloca- radio, televisie, tijdschriften) en werkt tie voor externe verhuur gerealiseerd. samen. Ook Sociale Media worden in- De tweede verdieping herbergt nu het gezet en Huygens’ Hofwijck krijgt een museumkantoor. De nieuwe entree nieuwe website. vormt het “visitekaartje” van de buitenplaats aan het Stationsplein van Voor- Hofwijck haalt veelvuldig het nieuws. burg. De herinrichting van het voor- Na de opening van het nieuwe entree- plein met daarop het beeld van Con- gebouw op 26 november verschijnen stantijn en Christiaan Huygens door artikelen in onder meer AD, NRC, NRC Hans Bayens heeft de zichtbaarheid Next en De Telegraaf en veel regionale van Huygens’ Hofwijck voor de bezoe- (dag)bladen. André Kuipers, ambassadeur van Huygens’ Hofwijck, levert ker flink vergroot. daar een belangrijke bijdrage aan. Met De museale beleving van de bezoeker zijn betrokkenheid - hij zet zich belan- start in het vernieuwde entreegebouw. genloos in - onderschrijft hij het inter- Met een audiotour stappen bezoekers nationale belang van Christiaan Huy- zo vanuit de entree in de museale tuin gens en draagt hij actief bij aan de de Gouden Eeuw binnen. In die heel groeiende bekendheid van Huygens’ bijzondere tuin vinden zij dan het Hofwijck. puntgaaf gerestaureerde huis. Huygens’ Hofwijck is een groene bui- Tot slot tenplaats. De bomentuin is een rustige Het project Het Nieuwe Hofwijck is enclave in een sterk verstedelijkt ge- voltooid en dat is prachtig. Er staat nu bied. Maar Hofwijck wil ook groen een heel ander museum dan bij de start functioneren. Zo hebben we gekozen van het project in 2011. voor energiezuinige oplossingen in het Huygens’ Hofwijck is hét icoon van de entreegebouw. gemeente Leidschendam-Voorburg. Hofwijck voert gedurende de vernieu- Constantijn en Christiaan zijn twee wing in 2015 een effectieve communi- spilfiguren uit onze Gouden Eeuw. Dat catie- en marketingstrategie om het verhaal is uniek en moet blijvend wor- museum goed in de markt te zetten en den verteld, nu en aan toekomstige ge- de diverse doelgroepen en het brede neraties.

pagina 4

Vereniging jaarverslag 2015 Hofwijck Huygens’

Het project Het Nieuwe Hofwijck De Frans Mortelmans Stichting (2011-2015) is gerealiseerd met finan- Charity Stichting Rob Beers ciële steun van: Stichting Christiaan Huygensprijs Van Ravesteyn Fonds BankGiro Loterij Stichting ‘Mooi Voorburg’ Provincie Zuid-Holland Schouten Bouw Fonds 1818 Rabobank Coöperatiefonds VSBfonds Fonds voor Cultuurparticipatie Stichting Diorapthe Vereniging Hofwijck Siemens Nederland Stichting Vrienden van Prins Bernhard Cultuurfonds Huygensmuseum Hofwijck Gemeente Leidschendam-Voorburg … en vele particulieren Stichting Zabawas

Prins Bernhard Cultuurfonds Zuid-Holland

Huis en tuin van de brug, waar nodig, hersteld met Onderhoud huis nieuw voegwerk. Het huis Hofwijck is in 2013 compleet gerestaureerd. Dat betekent dat er in Onderhoud tuin 2015 aan het huis geen grote onder- In 2015 zijn onder leiding van hortula- houdswerkzaamheden zijn verricht. nus Henk Boers de jaarlijks terugkerende tuinonderhoudwerkzaamheden Restauratie ijskelder uitgevoerd door de Hofwijcktuinvrij-

Tijdens de restauratie van het huis in willigers, hoveniersbedrijf Van der Tol 2013 blijkt de ijskelder van Huygens en onze historisch fruit specialist Wal- nog grotendeels aanwezig te zijn. Het ter den Hollander. bouwwerk bevindt zich op een bijzondere plaats, in het talud onder de brug vlakbij het huis. Hofwijck is de enige buitenplaats in Neder- land met een ijskelder op die loca- tie. De directie vraagt de provincie Zuid-Holland en het landgoederen- fonds van het Prins Bernhard Cul- tuurfonds Zuid-Holland om de unieke ijskelder weer zichtbaar te maken. De provincie en het fonds Het buitenmuseum bezit naast plant- doen een toezegging en eind 2014 aardig- ook dierlijk cultuur erfgoed: wordt door de restauratieaannemer ge- bijen en kwakertjes. De bijen worden start met de restauratie. In mei 2015 door de ‘Imker vereniging Den Haag wordt de ijskelder feestelijk geopend. en omstreken’ in de boomgaard gehou- Gelijktijdig met de restauratie van de den en de honing in de nieuwe Hof- ijskelder zijn de brug en de zijwanden

pagina 5

Vereniging Hofwijck jaarverslag 2015 Huygens’

wijck winkel verkocht. De kwaker een- tuin, door Constantijn Huygens zelf den worden door één van de tuinvrij- ontworpen. Hiervoor wordt het in de

willigsters verzorgd. zeventiende-eeuw zeer populaire ho- veniershandboek van Jan van der Om de loden waterleiding in het brug Groen ‘Den Nederlandtsen Hovenier’ talud te kunnen vervangen, zijn de gebruikt. In dit boek wordt beschreven stukgevroren terracotta potten vervan- op welke wijze er ‘het meest vakkundig gen door nieuwe exemplaren en be- en profijtelijk’ getuinierd kon worden. plant met de historisch verantwoorde Het boek was destijds aanwezig in de Rosa moschata ’Plena’. bibliotheek van Constantijn Huygens. De banken, bruggen en paviljoens zijn Huygens wordt door Jan van der Groen door de vrijwilligers schoongemaakt, zelfs in het voorwoord genoemd. hersteld en opnieuw in de verf gezet. De hortulanus heeft ook dit jaar weer Het jaarlijks terugkerende reguliere on- een groepje tuinrondleiders opgeleid. derhoud door de tuinvrijwilligers zoals Daarnaast hebben de tuinvrijwilligers het wekelijks grasmaaien en het twee in het kader van scholing/kennisuitwis- maal per seizoen snoeien van de Haag- seling een bezoek gebracht aan de bui- beukhagen is ook dit jaar weer met tenplaats Dorrepaal aan de overzijde succes afgerond. van de Vliet. De tuinbaas heeft de Hof- Dankzij het handmatig verwijderen wijckvrijwilligers gastvrij ontvangen. van on(gewenste)kruid(en) door de Tijdens een rondleiding hebben zij in- tuinvrijwilligers wordt er van chemi- zicht gekregen in het onderhoud van e sche onkruid/insecten bestrijdingsmid- een 20 -eeuwse buitenplaats. delen geen gebruik gemaakt. De nieuwjaarsreceptie van de tuinvrijwilligers heeft plaatsgevonden bij Re- Hofwijck streeft ernaar om, wat het onderhoud betreft, de tuin zoveel als mo- nate Huber met medewerking van Ja- gelijk is te laten lijken op de originele ques Plugge. Een geslaagde start van het nieuwe tuinseizoen.

Collectie en Conservering vlakbij het huis in het talud onder de Museale Presentaties brug, betekende geen gesleep met ijs- De vaste museale presentaties op Hof- blokken, deze konden rechtstreeks wijck De Gouden Eeuw van Constan- vanuit de vijver door de tuinmannen in tijn en Christiaan onder de Sterren zijn in 2015 ongewijzigd gebleven.

Tentoonstelling IJskoud! Van 2 mei tot en met eind oktober presenteert Hofwijck de tentoonstelling IJskoud! Constantijn’s ijskelder. Klap- stuk van de tentoonstelling is natuurlijk de recent gerestaureerde ijskelder. De plaatsing van Constantijn’s ijskelder

pagina 6

Vereniging jaarverslag 2015 Hofwijck Huygens’

de ijskelder worden geplaatst. In de prachtig gedicht over Kerst. Ook tentoonstelling presenteert Hofwijck rondom deze tentoonstelling zijn di- voor het eerst een bijzondere ruim verse activiteiten georganiseerd, zoals twee meter lange tekening van een ze- rondleidingen, familiemiddagen en ventiende-eeuwse ijszaag. De tekening high tea’s. is afkomstig uit de nalatenschap van dichter, musicus en diplomaat Con- Aanwinsten stantijn Huygens in de Koninklijke Bi- In het verslagjaar zijn een ijszaag en bliotheek in Den Haag. Ook is op Hof- een ijspik aangekocht. wijck een prachtig ijsgezicht van Adam van Breen te zien. Het schilderij toont Documentatie bibliotheek de bevroren Hofvijver met op de voor- De bibliotheek is aangevuld met grond Frederik Hendrik. nieuwe uitgaven over Constantijn Huy- gens, Christiaan Huygens of aanver- Tentoonstelling wante onderwerpen. In enkele geval- Kerst op Hofwijck len werden deze publicaties aange- In de tentoonstelling Kerst op Hofwijck kocht, in de meeste gevallen betrof het staat de toverlantaarn, één van de uit- bewijsexemplaren voor bruiklenen of vindingen van Christiaan Huygens afbeeldingen die Hofwijck leverde. centraal. Ook toont het museum veel oude en antieke toverlantaarnplaatjes. Bruikleenverkeer Het huis Hofwijck en het voorplein zijn In het verslagjaar zijn er op Hofwijck tijdens Kerst op Hofwijck feestelijk ver- een reisplanetarium en andere instru- licht. Het huis is door de vrijwilligers menten te zien van een particuliere ook dit jaar met kerstgroen aangekleed. bruikleengever. In de tentoonstelling In de Pronkzaal staat een kerstboom IJskoud! toont Hofwijck een bruikleen met speciale versiering. van de Koninklijke Bibliotheek: een ruim twee meter lange tekening van Het is niet bekend hoe Constantijn een ijszaag. Daarnaast is er een ijsge- Huygens zelf in huiselijke kring Kerst zicht op de Hofvijver van Adam van vierde. Uit zijn dagboeken blijkt dat hij Breen te zien. Dit schilderij is een tijdens Kerst gewoon aan het werk was. bruikleen van het Haags Historisch Wel schreef de dichter Huygens een Museum.

Publiek en activiteiten kopen vervolgens een entreekaartje of Museumbezoek laten hun museumkaart scannen in de 12.532 mensen brengen in 2015 een tijdelijke kassa op het voorplein. Het bezoek aan Hofwijck. In 2014 waren museum is in de weken voor de ope- dat er bijna 13.000. Huygens’ Hof- ning van het nieuwe entreegebouw ge- wijck is in 2015 gedurende het werk sloten voor het publiek. In de zomerpe- aan het nieuwe entreegebouw minder riode bezoeken veel museumkaarthou- makkelijk bereikbaar. Bezoekers moe- ders de tentoonstelling IJskoud! met ten omlopen via de entree in het zijhek van de tuin in de Hofwijckstraat. Zij

pagina 7

Vereniging Hofwijck jaarverslag 2015 Huygens’

een speciaal arrangement voor kaart- Leidschendam-Voorburg waar kan houders. Ook de kersttentoonstelling worden getrouwd is de afgelopen peri- Kerst op Hofwijck wordt goed bezocht. ode sterk toegenomen. Dat betekent meer concurrentie op de huwelijks- Het totaalcijfer van 12.532 bezoekers markt. Hofwijck zal in 2016 een nieuw betreft individueel museumbezoek, beleid ontwikkelen voor de verhuur en deelnemers aan rondleidingen, con- de huwelijken. certen, lezingen, activiteiten, familiemiddagen en ontvangsten. Dichtwedstrijd Voor de individuele museumbezoekers Dichter op Hofwijck is Hofwijck open op dinsdag, woens- In 2015 organiseert Hofwijck voor de dag, donderdag, zaterdag en zondag vierde keer de dichtwedstrijd Dichter van 12.00 tot 17.00 uur in de periode op Hofwijck. Tijdens de feestelijke april tot en met oktober. Gedurende de dichtavond op 29 januari worden de maanden januari, februari en maart is winnaars bekend gemaakt: Annette Ak- het museum op dinsdag, woensdag en kerman en Bert van den Helder. An- donderdag gesloten. Hofwijck opent nette Akkerman ontvangt van de jury wel haar deuren voor groepsbezoek en de eerste prijs voor haar gedicht Aan verhuur. In de wintermaanden is het het ziekbed. Volgens juryvoorzitter Ad museum in het weekend geopend van Leerintveld is het gedicht een ontroe- 12:00 tot 17:00 uur. Hofwijck is dit rend dubbelportret van een vader en jaar, net als andere jaren, op feestda- een moeder die een levenslange liefde gen gesloten, behalve op Tweede Pink- voor elkaar hebben gekend. Zij heeft sterdag en Tweede Kerstdag. hem als jongste meisje van het naaiate- lier met haar stem betoverd. Door haar Huwelijken en Partijen lied is hun liefde begonnen. Aan het

In het verslagjaar hebben er op Hof- einde van zijn leven verdwijnt de laat- wijck 9 partijen plaatsgevonden met ste kleurrijke herinnering aan haar. externe cateraars. Het betreft hier door Hofwijck geselecteerde cateraars. Het Publieksprijs gaat om lunches, recepties en exclu- De publieksprijs wordt toegekend aan sieve diners in zowel de Pronkzaal als Bert van den Helder voor zijn gedicht de Oudhollandse keuken. Daarnaast Gladiolen. Het publiek stemt massaal zijn er op Hofwijck 72 prosecco-arran- op dit gedicht. In maar acht regels alle- gementen, lunches, borrels en high maal rijmend met een o-klank weet de tea’s waarbij de catering door de vrij- dichter hier een mooi tafereeltje te willigers is verzorgd in samenwerking schetsen. De jury bestaande uit Ad met de plaatselijke bakker. Het aantal Leerintveld, Frans Blom, Annelies partijen is iets minder dan het jaar er- Stumpel en Janelle Moerman kent de voor. De verhuurinkomsten en de cate- tweede prijs toe aan het gedicht Met dit ringinkomsten vormen een belangrijke lied is de liefde begonnen. Dit gedicht bijdrage aan de exploitatie van Hof- stemt de jury vrolijk. Een technisch wijck. knap, vormvast lied in een viervoetige jambe. De derde prijs gaat naar het ge- Het aantal huwelijksvoltrekkingen be- dicht Wiegelied. Volgens de juryvoor- droeg dit jaar 35, evenveel als in 2014. zitter is het verrassend hoe de titel Het aantal locaties in de gemeente

pagina 8

Vereniging jaarverslag 2015 Hofwijck Huygens’

“Wiegelied”, een woord dat normaal goud. Het ontwerp van de zeven- duidt op een liedje bij de wieg van een tiende-eeuwse buitenplaats van Con- pasgeborene, hier wijst op een lied bij stantijn Huygens in de vorm van het het definitieve afscheid van iemand. menselijk lichaam is uniek. Dat maakt Hofwijck tot een Gouden Pronkstuk. Er Hofwijck maakt de prijswinnaars be- verschijnen twee pagina’s over Hof- kend aan de vooravond van de lande- wijck in de zaterdageditie van De Te- lijke poëzieweek. legraaf. In 2015 ontvangt Hofwijck 114 inzen- dingen voor de dichtwedstrijd. De Dag van het kasteel Op Tweede Pinksterdag neemt Hof- wijck samen met veertien landgoederen en buitenplaatsen uit Zuid-Hol- land voor het eerst deel aan De Dag van het Kasteel. Het is een prachtige dag met heel veel bezoekers. Er zijn rondleidingen door de tuin, kraampjes met oude ambachten (een houtbewer- ker en een pottenbakker) en kinderen kunnen op het voorplein van Hofwijck Oudhollandse spelletjes spelen. Ook kunnen kinderen kleding uit de Gou- kwaliteit van de gedichten is hoog. De den Eeuw aantrekken. Zij gaan daar- dichters laten zich laten inspireren mee op de foto. De vrijwilligers van door het thema van de landelijke Po- Hofwijck bakken taarten naar zeventiende-eeuws recept die worden ver- ezieweek 'Met zingen is de liefde begonnen' en door Constantijn en Chris- kocht. tiaan Huygens. Een deel van de gedich- De deelnemers aan de Dag van het ten is te zien in de locaties van de Bi- Kasteel maken, net als Hofwijck, on- bliotheek aan de Vliet in Leidschen- derdeel uit van de Landgoederenzone dam en Voorburg. Ook is er een po- van de Provincie Zuid-Holland. eziëroute gecreëerd in de Herenstraat in Voorburg. Het winkelend publiek De landgoederen tussen Den Haag tot leest de gedichten in de winkeletala- voorbij Leiden vormen samen een erf- ges. goedlijn. Door samen te werken (o.a. in het landgoedpaspoort, de landgoed- Nationale Museumweek kaart en de Dag van het Kasteel) pro- De Nationale Museumweek die de moten zij gezamenlijk bezoek aan Museumvereniging van 18 april tot en grote, bekende, maar ook kleine en met 26 april organiseert, is het vervolg nauwelijks bekende landgoederen en op het populaire Museumweekend. buitenplaatsen. Ook Hofwijck doet hieraan mee en organiseert speedrondleidingen in het Huygensfestival huis en de tuin. Het thema van de Mu- Op zondag 31 mei organiseert het seumweek is Ons echte Goud. Op Hof- Huygensfestival een concert op Hof- wijck is de buitenplaats zelf het echte wijck.

pagina 9

Vereniging Hofwijck jaarverslag 2015 Huygens’

Zondagochtend concerten Maar de straatweg kwam er. De Sche- In 2015 worden vijf zondagochtend- veningseweg werd in Europa zelfs een concerten gegeven. Jan Verduijn is ver- stralend voorbeeld van Hollandse cre- antwoordelijk voor de programmering. ativiteit en ondernemingszin. Wat een De concerten worden goed bezocht en belevenis om onder het koele gebla- vormen een vast onderdeel in de rand- derte van de rijzige bomen en onder programmering van Hofwijck. het gekwinkeleer van vogels van Den Haag naar Scheveningen te wandelen Leden betalen € 15,00 per concert, niet zonder iets te zien en te merken van de leden betalen € 17,50. De concerten barre duinwoestijn daarbuiten! worden van te voren geboekt en be- taald. Open Monumentendag Op zaterdag 12 september is het Open Cultureel Zomerfestival Monumentendag. Hofwijck is die dag Huygens’ Hofwijck en Museum vanwege een huwelijk alleen ’s mid- Swaensteyn presenteren zich eind au- dags geopend voor het publiek. Elk gustus samen tijdens het Cultureel Zo- heel uur zijn er speedrondleidingen merfestival. door de tuin. Ook zijn er speciale fami- Haagse Museumnacht lierondleidingen. In dit verslagjaar participeert Hofwijck High tea arrangementen in de Haagse Museumnacht. Op Hof- Hofwijck organiseert het hele jaar door wijck is een muzikaal/theatraal pro- diverse high tea arrangementen met gramma te zien en te horen. Ook zijn rondleidingen en boottochten over de er rondleidingen met het thema ‘waar Vliet in samenwerking met De Ooie- of niet waar’. Dit jaar rijdt er een bus vaart. om bezoekers van de Haagse Museum- nacht naar Hofwijck en andere locaties

te vervoeren.

Constantijnlezing op Hofwijck Op donderdagavond 10 september verzorgt Paul Gerretsen de jaarlijkse Constantijnlezing op Hofwijck. De titel van zijn lezing luidt De Scheveningse- weg: Een wereldwonder uit onze Gou- den Eeuw. Op initiatief van Constantijn Huygens werd in de tweede helft van Familiemiddagen de zeventiende eeuw de Scheve- Er zijn verschillende familiemiddagen ningseweg aangelegd. Een megapro- georganiseerd op Hofwijck. Zo is er tij- ject dat de tand des tijds goed door- dens de Rabomuseumkidsweek in de staan heeft. Het was een gewaagde on- herfstvakantie de filmworkshop Ca- derneming om door de hoge barrière mera loopt...Aktie! Tijdens de work- van de duinen die Den Haag van Sche- shop leren kinderen van 6 tot en met veningen scheidde een straatweg aan 12 jaar hoe zij een mooi filmpje kun- te leggen. Niet weinigen schudden nen maken van hun mooiste museum- aanvankelijk het hoofd: onhaalbaar. stuk.

pagina 10

Vereniging jaarverslag 2015 Hofwijck Huygens’

Hovocursus MuseumJeugdUniversiteit In 2015 organiseren Hofwijck en Kas- Veel nieuwsgierige kinderen en hun teel Duivenvoorde samen een afwisse- ouders bezoeken jaarlijks de Museum- lende HOVO reeks: Het Hollandse Jeugduniversiteitcolleges van Hofwijck portret. Verschillende docenten belich- en Duivenvoorde in september en ok- ten in vier boeiende colleges de por- tober. Op Hofwijck geven dit jaar dr. tretkunst. Zo is er aandacht voor de Gerben Moerman en dr. Frans Blom portretten van de families die Kasteel colleges over toevallige ontdekkingen Duivenvoorde in Voorschoten acht en het maken van gedichten. Hofwijck eeuwen lang in eigendom hadden. De vindt het belangrijk om kinderen in de familieportretten vertellen – afzonder- leeftijd 8 tot 12 jaar iets extra’s te bie- lijk én samen – een verhaal over men- den in de vorm van deze jeugduniver- sen van vlees en bloed: hun herkomst, siteitcolleges. levenslot, maatschappelijke status en persoonlijke, politieke en religieuze Kerst op Hofwijck loyaliteiten. Ook is er een college door Ook dit verslagjaar is er Kerst op Hof- kunstenaar Urban Larsson over ge- wijck. Het huis wordt door de vrijwil- schilderde portretten. Hij spreekt over ligers prachtig versierd en er is een ex- zijn werk en schetst het ontstaan van positie over de toverlantaarn en tover- een portret. In het derde college staat lantaarnplaatjes. Op kerstavond 24 de- Constantijn Huygens centraal. Hij liet cember opent het museum traditioneel zichzelf en zijn familie veelvuldig en haar tuin en deuren. Bij aankoop van op heel verschillende wijze portrette- een entreekaartje voor het museum ren. Wat wilde hij hiermee uitstralen? ontvangen bezoekers een gratis glaasje In het laatste college staan zelfportret- glühwein of warme chocolademelk. Net als andere jaren zijn er Christmas ten van zeventiende-eeuwse kunste- naars centraal. Dergelijke zelfportret- carols te horen. ten verraden vaak hoe de schilder naar Op Tweede Kerstdag is Hofwijck open. zichzelf kijkt of zichzelf het liefste pre- Bezoekers kunnen deelnemen aan gra- senteert. tis rondleidingen. De colleges werden verzorgd door An- nette de Vries directeur van Kasteel Rondleidingen Duivenvoorde, Peter van der Ploeg, di- In 2015 worden door de gidsen van recteur van Huygens’ Hofwijck, Ariane Hofwijck, de directie en de hortulanus van Suchtelen, conservator van Het verschillende rondleidingen gegeven. Mauritshuis en Urban Larsson. In totaal werden er in 2015 ongeveer 100 rondleidingen gegeven variërend van rondleidingen voor wetenschap- pers tot tuinclubs.

pagina 11

Vereniging Hofwijck jaarverslag 2015 Huygens’

pagina 12

Vereniging jaarverslag 2015 Hofwijck Huygens’

Communicatie en pr met stakeholders: de gemeente, het Free publicity college van B&W, (culturele) samen- Hofwijck voert in 2015 een effectieve werkingspartners, provincie Zuid-Hol- communicatie- en marketingstrategie land en vele anderen. Hofwijck werkt gericht op free publicity. Met diverse samen met diverse partners en heeft media (kranten, radio, televisie, tijd- strategische allianties met musea, cul- schriften) wordt actief en regelmatig turele instellingen, het bedrijfsleven, contact onderhouden en samenge- scholen, media, diverse non-profitor- werkt. Er verschijnen artikelen in de ganisaties en natuurlijk het publiek. De landelijke, regionale en plaatselijke directie is betrokken bij de organisatie media. Ook figureert Hofwijck in een van verschillende cultuurborrels voor documentaire over Spinoza die in alle culturele partners in Leidschen- 2015 wordt uitgezonden en een docu- dam-Voorburg. De directie van Hof- mentaire over het Lange Voorhout. wijck participeert in het overleg RTV Midvliet en RTV West besteden Haagse Museumdirecteuren. Janelle regelmatig aandacht aan de buiten- Moerman zit in het bestuur van de sec- plaats. Door een actief communicatie- tie Historische Musea van de Museum- beleid, een persoonlijke aanpak en een vereniging. Daarnaast is zij bestuurslid goed netwerk van de directie binnen van De Frans Mortelmansstichting. Ja- de journalistiek is het rendement zeer nelle Moerman is tevens vice-voorzit- hoog. ter van het bestuur van de Stichting Christiaan Huygenswetenschapsprijs. Website en social media In 2015 volgt Janelle een management- In 2015 krijgt Hofwijck een nieuwe programma over digitalisering van erf- website. De nieuwe site wordt geken- goed: DEN. In het najaar start zij met merkt door een heldere vormgeving LinC Leiderschap in Cultuur, een lei- waarin het huis en Constantijn en derschapsprogramma dat is geïnitieerd Christiaan centraal staan. De site wordt door het ministerie van Onderwijs, ontworpen door het bureau same-d. Cultuur en Wetenschappen, de Uni- Dit bureau is tevens verantwoordelijk versiteit van Utrecht en de Hogeschool voor de nieuwe huisstijl van Hofwijck. voor de Kunsten in Utrecht. Janelle en De content op de site van Hofwijck Peter hebben zitting in diverse werk- wordt wekelijks vernieuwd. Er is op de groepen die ontstaan uit de erfgoedlij- Hofwijcksite veel informatie te vinden nen Landgoederenzone en Limes van over het museum en de vele activitei- de Provincie Zuid-Holland. Peter van ten. De website is een belangrijk com- der Ploeg heeft zitting in de stuurgroep municatiemiddel. Hofwijck is actief op Huygenskwartier. In 2015 vormen Ja- Social Media. Het aantal volgers op nelle Moerman en Peter van der Ploeg Twitter en Facebook stijgt flink. de directie van Museum Swaensteyn.

Relatiemanagement en samenwerking De directie van Hofwijck blijft onver- minderd tijd steken in de contacten

pagina 13

Vereniging Hofwijck jaarverslag 2015 Huygens’

Educatie worden afgespeurd naar verrekijkers- Educatiepakket gereedschap van Christiaan Huygens. Het educatiepakket van Hofwijck is in Zo maken kinderen kennis met de le- 2015 onder leiding van de nieuwe edu- vens van vader en zoon Huygens én de catiemedewerker Janneke van Wijk zeventiende-eeuw. verder ontwikkeld. Er is veel aandacht voor Christiaan Huygens, wetenschap De audiotour is voor individueel geen techniek. Er worden door onze edu- bruik. Tevens is er de museumles Kij- catievrijwilligers vrijwel wekelijks les- ken is zien, waarvan de audiotour een sen verzorgd aan leerlingen uit het pri- onderdeel is. mair onderwijs. Het voortgezet onder- Voor Havo/Vwo leerlingen is er Huy- wijs bezoekt Hofwijck ook steeds va- gens en Hofwijck in de zeventiende ker. Dat is een positieve ontwikkeling. eeuw. Leerlingen krijgen tijdens deze museumles een kijkje in de zeven- Cultuurmenu tiende eeuw door middel van een in- In 2015 participeert Hofwijck in het teractieve rondleiding en maken zo Cultuurmenu Leidschendam-Voor- kennis met Constantijn Huygens op de burg. Leerlingen maken onder school- verdieping De Gouden Eeuw van Con- tijd kennis met muziek, dans, theater, stantijn en met Christiaan Huygens op beeldende kunst en cultureel erfgoed. de zolderverdieping Christiaan onder Veel groepen 7 uit de Gemeente Leid- de sterren. schendam-Voorburg bezoeken Hof- wijck voor het speciale lesprogramma Speciaal voor de leerjaren 2 en 3 van over Christiaan Huygens. Kinderen Havo en Vwo is de les Christiaan onder gaan zelf ontdekkend leren. Ze komen de sterren. Met een lesbrief gaan leer- achter de betekenis van wetenschap in lingen zelf op pad door het museum. de zeventiende eeuw, leren over het le- Op iedere verdieping van het museum ven van deze wereldberoemde weten- komt de leerling in aanraking met een schapper en de historische context. In of meerdere ontdekkingen van de we- groepjes houden de leerlingen zich be- tenschapper. In de ruimtes van het mu- zig met praktische opdrachten en seum wachten praktische opdrachten proefjes. Ze lezen over Christiaans kin- die alles te maken hebben met de the- derjaren en zijn tijd op Hofwijck en orieën en ontdekkingen van Huygens; maken op touch screens de slingerproeven, optica, licht- en ge- ‘Chrisquiz’. luidsgolven en de cycloïde beweging. In totaal hebben 1115 scholieren uit Kinderaudiotour, het basisonderwijs en het voortgezet Kijken is zien, onderwijs Hofwijck bezocht. Dat is Speuren op de buitenplaats een flinke stijging ten opzichte van Het verhaal van de audiotour gaat over 2014. Toen bezochten 956 leerlingen Hendrik en Jacob en neemt kinderen Hofwijck. De TU Delft heeft op Hof- vanaf 8 jaar mee terug naar Hofwijck wijck colleges verzorgd voor studen- in het jaar 1691. De buitenplaats moet ten.

pagina 14

Vereniging jaarverslag 2015 Hofwijck Huygens’

19-4 Opening vernieuwde stei- ger Hofwijck 2-5/28-10 Tentoonstelling IJskoud! Constantijn’s ijskelder met diverse activiteiten zoals workshop Koud koken voor kinderen. 25-5 Dag van het Kasteel Juni Diverse zomerarrangmen- Juli ten en rondleidingen augustus Volwasseneducatie is voor het mu- 5-9 Haagse Museumnacht seum belangrijk. Vandaar dat er jaar- 10-9 Constantijnlezing lijks een HOVO-cursus, Hoger Onder- 12-9 Open Monumentendag wijs voor Ouderen wordt georgani- September MuseumjeugdUniversiteit seerd. Oktober HOVO-cursus 18-10 Filmworkshop Overzicht van de belangrijkste 8-11 Zondagochtendconcert activiteiten en gebeurtenissen 26-11 Opening nieuw entreege-

bouw door André Kuipers 11-1 Zondagochtendconcert 13-12 Zondagochtendconcert 29-1 Poëzieavond Dichter op December Kerst op Hofwijck met ten- Hofwijck toonstelling en diverse ac- 8-2 Zondagochtendconcert tiviteiten 8-3 Zondagochtendconcert 24-12 Kaarsjesavond 18,19-4 Nationale Museumweek 25-12 Tweede Kerstdag speciale openstelling museum

Giften aan Hofwijck De in 2002 opgerichte stichting 'Vrien- voor Hofwijck vrij van schenk- en erf- den van Huygensmuseum Hofwijck' belasting. heeft ten doel het bevorderen van de Bij een gift aan Hofwijck mag in de belangstelling voor Constantijn Huy- aangifte inkomstenbelasting 1,25 keer gens en zijn familie en voor het Huy- het bedrag van die gift afgetrokken gens’ Hofwijck te Voorburg. worden. Dit geldt tot een bedrag van Zowel de Stichting als de Vereniging maximaal € 5.000 aan culturele giften zijn door de Belastingdienst aange- per jaar. Een schenking van € 1.000 merkt als Culturele Algemeen Nut Be- kost dan nog slechts € 350 bij een tarief ogende Instelling (Culturele ANBI). van 52% inkomstenbelasting en € 475 Giften en legaten of erfstellingen zijn bij een tarief van 42% inkomstenbelasting.

pagina 15

Vereniging Hofwijck jaarverslag 2015 Huygens’

De Vereniging Van begin maart tot eind november is Leden en donateurs er weer een heel jaar in de tuin ge- Het aantal leden en donateurs bedraagt werkt. De reguliere tuinwerkzaamhe- eind 2015 320. Dat betekent een den worden verdeeld tussen de vrijwil- kleine daling ten opzichte van het jaar ligers en hoveniersbedrijf Van der Tol. daarvoor (324 donateurs en leden). Die verdeling van taken is voor het jaar 2015 wederom in samenspraak met de Bestuur vrijwilligers vastgelegd in een taken- Het bestuur bestaat eind 2015 uit: schema. dr. Ad Leerintveld voorzitter Hofwijck beschikt over een vrijwil- mr. Evert Urbanus penningmeester ligersbeleid en een vrijwilligersstatuut. dr. Ineke Huysman secretaris De vrijwilligers tekenen na een intro- mr. Harry Kortman bestuurder ductieperiode van een maand de vrij- Personeel willigersovereenkomst. Bij elkaar De staf bestaat eind 2015 uit: wordt er per jaar zo’n 3250 uur aan drs. Janelle Moerman directeur werk verzet door huisvrijwilligers. De drs. Peter van der Ploeg directeur tuinvrijwilligers verzetten 2000 uur Henk Boers hortulanus werk. Jack Zuurmond beheerder De huisvrijwilligers komen elke twee Astrid van Nes assistent beheerder maanden bij elkaar. Ook zijn er infor- Janneke van Wijk medewerkster educatie matieve bijeenkomsten voor de huis- Jessica Melis huishoudelijke medewerker en tuinvrijwilligers. Astrid van Nes is vrijwilligerscoördinator en zorgt voor Huis- en tuinvrijwilligers de invulling van de roosters en het in- Hofwijck telde aan het eind van 2015 zetten van de vrijwilligers. 25 vrijwilligers voor het huis en 29 vrijwilligers voor de tuin. Voor huis- en tuinvrijwilligers is in december een afsluitende bijeenkomst De huisvrijwilligers verzorgen de kas- georganiseerd. De directie bedankt sadiensten zowel in het weekend als daarbij de vrijwilligers voor hun doordeweeks. Zij assisteren bij educa- enorme inzet en betrokkenheid. Zij tie, concerten, activiteiten, catering en ontvangen namens het bestuur als communicatie. Ook geeft een aantal dank een museumkaart of een cadeau- vrijwilligers rondleidingen. De pro- of boekenbon. secco-arrangementen na een huwelijk zijn erg geliefd bij de doelgroep. De De huis- en tuinvrijwilligers op Hof- vrijwilligers van Hofwijck verzorgen wijck zijn van zeer grote waarde. Zij de catering daarvan op een enthousi- zijn ware ambassadeurs van de buiten- aste manier. Ook de high tea arrange- plaats en zetten hun tijd en ervaring in menten en lunches worden door hen voor het museum en de tuin. Hofwijck begeleid. Dat zorgt voor een belangrijk heeft daar veel profijt van. Aan het eind deel van de inkomsten van Hofwijck.

pagina 16

Vereniging jaarverslag 2015 Hofwijck Huygensmuseum

van het verslagjaar maakten de vol- Corrie Westgeest gende vrijwilligers deel uit van het Cokkie van Wieringen team. Huisvrijwilligers Tuinvrijwilligers Corrie Abspoel Elli van Alderwegen Iet Beekman Ton van Eijk Trui Casteleijn Ellen van Hasselt Jane Choy Diana Hermse Bob Commerell Anke de Hoop Hans Dikker Hupkes Renate Huber Fons Draisma Swanita Klein Lea van Eerden Loeki Laurentiu Thea van der Graaff Henk Letter Ellen van Hasselt Marianne Nugteren Nel van Hoeven Auke Oevering Mary van Kasteren Hans Ooms Leonie Kool Inge Ooms Nellie van Laar Ad Ouwendijk Kees van der Leer José Ouwendijk Astrid van Nes Ideke Penning Marian Noomen Jacques Plugge Zlatka de Pauw Janny Schipper Frans Schoevaars Marion Tump Gwen Sebus Sylvia Simonis-Blaakman Anneke Smulders Annemarie Splinter Els van der Ster

Hans Raaman Ineke Verbeek-Kremer Annemarth van der Touw Jan Verduijn Carlo Vezzola Gemma Vezzola AnnekeVisser Wilma der Weduwe Gaab Winkels SusanWitte Anat van Weegberg Gerard van der Laan

pagina 17

Vereniging Hofwijck jaarrekening 2015 Huygens’

Balans per 31 december 2015 de bedragen luiden in Euro’s

2015 2014 ACTIVA Vaste activa historische buitenplaats Hofwijck PM PM reconstructieproject Tuin 0 221.733 Het Nieuwe Hofwijck 0 -329.570 totaal vaste activa 0 -107.837 Vlottende activa voorraden 30.640 11.936 Vorderingen op korte termijn debiteuren 19.098 6.755 nog te vorderen bedragen 171.604 14.825 vooruitbetaalde bedragen 335 472 totaal vorderingen op korte termijn 191.037 22.052 Geldmiddelen Vereniging Hofwijck 24.315 359.882 Aankoopfonds Hofwijck 6.103 6.103 Boekenfonds Hofwijck 959 959 totaal geldmiddelen 31.377 366.944 totaal activa 253.054 293.095

PASSIVA Eigen vermogen -31.110 -36.367 Voorzieningen meerjarenonderhoud buitenplaats 16.400 8.900 aankoopfonds 6.103 6.103 boekenfonds 959 959 totaal voorzieningen 23.462 15.962 Schulden op lange termijn hypotheek NRF 34.103 37.089 lening 1 Stichting Vrienden 0 198.211 lening 2 Stichting Vrienden 0 45.323 totaal schulden op lange termijn 34.103 280.623 Schulden op korte termijn crediteuren 117.710 21.118 nog te betalen bedragen 44.521 4.249 vooruitontvangen bedragen 64.368 7.510 totaal schulden op korte termijn 226.599 32.877 totaal passiva 253.054 293.095

pagina 18

Vereniging jaarrekening 2015 Hofwijck Huygens’

Rekening van inkomsten en uitgaven over 2015 de bedragen luiden in Euro’s

definitief definitief begroting begroting begroting 2015 2014 2015 2016 2017

INKOMSTEN subsidie gemeente 84.649 65.942 86.000 140.000 110.000 algemene sponsoring 15.000 15.000 15.000 0 5.000 verhuur 46.681 40.540 40.000 47.000 65.000 entreegelden 26.157 30.532 43.000 30.000 34.000 contributies en donaties 8.616 8.558 12.000 10.000 13.000 interest 1.940 1.717 0 0 overige inkomsten 6.309 382 7.000 7.000 7.000 totaal inkomsten 189.352 162.671 203.000 234.000 234.000

UITGAVEN onderhoud/restauratie Hofwijck 17.089 43.682 37.000 44.000 33.000 overige kosten Hofwijck 17.047 13.472 18.000 18.000 20.000 personeelskosten 110.035 115.656 115.000 134.000 140.000 vaste en wisselende presentaties 15.734 9.312 12.000 12.000 12.000 concerten en lezingen 398 -891 -1.000 0 0 publiciteit 2.535 2.975 4.000 4.000 5.000

algemeen beheer 21.257 17.846 18.000 22.000 24.000 184.095 202.052 203.000 234.000 234.000

RECAPITULATIE totaal inkomsten 189.352 162.671 203.000 234.000 234.000 totaal uitgaven 184.095 202.052 203.000 234.000 234.000 resultaat 5.257 -39.381 0 0 0

pagina 19

Vereniging Hofwijck jaarrekening 2015 Huygens’

Toelichting op de balans

Historische buitenplaats Hofwijck Reconstructieproject Tuin De historische buitenplaats Hofwijck Onder deze noemer werden de kosten bestaat uit het gebouw Hofwijck, de geactiveerd die te maken hebben met tuin en de Hofpoort. Het is een rijks- de reconstructie van de tuin van Hof- monument; het monumentennummer wijck in 2004 en 2005. In 2015 heeft is 508185. Stichting Vrienden van Huygensmu- seum Hofwijck de hiervoor verstrekte Het gebouw Hofwijck met tuin en wa- lening van € 198.211 kwijtgescholden ter aan het Westeinde 2a te Voorburg en heeft voor het daarna nog reste- is eigendom van Vereniging Hofwijck. rende tekort een bijdrage van € 23.522 Het is kadastraal bekend gemeente verstrekt. Hierdoor bedraagt deze post Voorburg, sectie F nummer 7850 en is eind 2015 nihil. groot 1 ha, 42 a en 47 ca. De WOZ waarde over 2015 bedroeg € 212.000 Het Nieuwe Hofwijck (€ 96.000 over 2014). Het gebouw Deze balanspost bestaat uit verschil- Hofwijck is niet belast met hypothe- lende onderdelen: de restauratie van caire inschrijvingen. het gebouw Hofwijck en de vernieu- Aan het Westeinde 2 te Voorburg ligt wing van de grisailles (Project Hof- de Hofpoort. Ook dit gebouw is eigen- wijck), de herinrichting van Hofwijck dom van Vereniging Hofwijck. Het is met de verbouw en aanbouw van het kadastraal bekend gemeente Voorburg, poortgebouw (Project Het Nieuwe sectie F nummer 4887 en is groot 1a en Hofwijck) en de reconstructie van de 73 ca. Het poortgebouw is in het pro- IJskelder met de vernieuwing van de ject Het Nieuwe Hofwijck omge- aanlegsteiger ed (Project IJskelder). bouwd tot Hofpoort met de toegang tot Het project Hofwijck is in 2013 afge- de buitenplaats, kassa, museumwinkel, rond. kantoor en vergaderruimten. Het werd op 26 november 2015 officieel geo- De balanspost per eind 2014 gaat over pend. De WOZ waarde over 2015 be- de herinrichting van Hofwijck en de droeg € 276.000 (€ 275.000 over verbouw en aanbouw van het poortge- 2014). bouw (Project Het Nieuwe Hofwijck) en de reconstructie van de IJskelder De Hofpoort is belast met twee hypo- met de vernieuwing van de aanlegstei- thecaire inschrijvingen. De eerste ten ger ed (Project IJskelder). Hiervoor wa- behoeve van ABN AMRO als zeker- ren eind 2014 € 357.763 aan kosten heid voor een kredietfaciliteit van gemaakt en werden € 687.333 aan € 31.765 en een tweede ten behoeve sponsorbijdragen ontvangen. Per saldo van Stichting Nationaal Restauratie- dus een negatieve balanspost fonds als zekerheid voor een lening van - € 329.570. voor de Restauratieprojecten Hofwijck, oorspronkelijk groot € 79.412. Eind Beide projecten zijn in 2015 afgewik- 2015 was nog verschuldigd € 34.103. keld. De kosten konden gedekt worden Van de kredietfaciliteit is in 2015 tijde- uit de toegezegde sponsorbijdragen lijk gebruik gemaakt. waardoor de waardering van beide projecten nihil werd.

pagina 20

Vereniging jaarrekening 2015 Hofwijck Huygens’

De sponsorbedragen werden toege- meerjarenonderhoud buitenplaats. In zegd door BankGiro Loterij, Provincie 2015 is € 7.500 aan de voorziening Zuid-Holland, VSBfonds, Fonds 1818, toegevoegd. Stichting Dioraphte, Gemeente Leid- schendam-Voorburg, Rijksdienst voor Voorziening aankoopfonds het Cultureel Erfgoed, Prins Bernhard In het aankoopfonds worden gelden Cultuurfonds, Fonds 1818 duurzaam- bijeengebracht voor aankoop van mu- heidsfonds, Prins Bernhard Cultuur- seale objecten. In 2015 waren er geen fonds Zuid-Holland, Stichting Za- mutaties in het aankoopfonds. Eind bawas, Siemens Nederland, Coöpera- 2015 was er € 6.103 in het aankoop- tiefonds Rabobank, Fonds voor Cul- fonds aanwezig. tuurparticipatie en Stichting Mooi Voorburg (Project Het Nieuwe Hof- wijck) en van Provincie Zuid-Holland, Prins Bernhard Cultuurfonds landgoederen, Rijksdienst voor het Cultureel erfgoed, Maatschappij nut van ’t Alge- meen en Stichting Vrienden voor Huy- gensmuseum Hofwijck (Project IJskel- der).

Voorraden Dit betreft de voorraad boeken, etsen en andere Huygensartikelen, alsmede de voorraad kantoorartikelen.

Nog te vorderen bedragen Voor een bedrag van € 111.500 zijn dit nog te ontvangen bijdragen van fondsen voor Het Nieuwe Hofwijck. Daar- Voorziening boekenfonds naast zijn hier onder meer begrepen te In 2015 waren er geen mutaties in het ontvangen bedragen van de Stichting boekenfonds. Eind 2015 was er € 959 Museumkaart, de Belastingdienst, de in het boekenfonds aanwezig. Gemeente Leidschendam-Voorburg en Stichting Vrienden van Huygensmu- Schulden op lange termijn seum Hofwijck. De hypothecaire geldlening van het Nationaal Restauratiefonds is in 1995 Vooruitbetaalde bedragen aangegaan voor de Restauratiepro- Dit zijn diverse vooruitbetaalde kos- jecten Hofwijck. Het rentepercentage ten. bedraagt 3,3. Deze rente is vast gedurende de gehele 30-jarige looptijd van Voorziening de lening. Als zekerheid is een recht meerjarenonderhoud buitenplaats van hypotheek op de Hofpoort ver- In 2015 zijn de voorzieningen poortge- leend. De gemeente Voorburg heeft bouw en meerjarenonderhoud Hof- voor deze hypothecaire lening ge- wijck samengevoegd in de voorziening meentegarantie afgegeven. De lening

pagina 21

Vereniging Hofwijck jaarrekening 2015 Huygens’

was oorspronkelijk groot € 79.412. Hofwijck. De lening was in 2015 en Eind 2015 was nog verschuldigd 2014 renteloos. In 2015 is die lening € 34.103. afgenomen met de verstrekte bijdragen voor de restauratie van de ijskelder en Lening 1 van Stichting Vrienden van het reconstructieproject tuin uit 2005. Huygensmuseum Hofwijck is aange- Eind 2015 was de lening nihil. gaan voor de gedeeltelijke financiering van de kosten van reconstructie van de Schulden op korte termijn tuin en de ontwikkeling van de audio- De Vereniging beschikt bij ABN tour in 2005. De lening was in 2015 en AMRO Bank over een rekening-cou- 2014 renteloos en is in 2015 kwijtge- rant krediet van € 31.765. In 2015 is tij- scholden. delijk gebruik gemaakt van deze kre- Lening 2 Stichting Vrienden van Huy- dietfaciliteit. gensmuseum Hofwijck is in 2013 aangegaan voor voor-financiering van on- Crediteuren derdelen van het project Het Nieuwe Het hoge bedrag aan crediteuren heeft te maken met nog te betalen facturen voor het project Het Nieuwe Hofwijck.

Nog te betalen bedragen Naast nog af te dragen loonheffing en pensioenpremies over december 2015 gaat het hier over bedragen in verband met het project Het Nieuwe Hofwijck.

Vooruitontvangen bedragen Dit is voornamelijk een van de gemeente ontvangen eenmalige subsidie van € 75.000 die bedoeld is voor spe- cifieke doeleinden voorzover die nog niet daarvoor aangewend is.

Toelichting op de rekening van inkomsten en uitgaven In het kader van de Voorjaarsnota 2011 Subsidie gemeente heeft de gemeente besloten de subsidie De reguliere subsidie van de gemeente met ingang van 2013 te verminderen Leidschendam-Voorburg over 2015 met € 32.094. Om Hofwijck hieraan te bedroeg € 50.664 verhoogd met een laten wennen is over 2013 en 2014 een subsidie van € 3.985 voor het Cultuur- afbouwsubsidie verstrekt zodat in 2013 menu. Begin 2016 werd een aanvul- € 10.698 minder subsidie ontvangen lende subsidie over 2015 toegezegd is, in 2014 € 21.396 en in 2015 € van 30.000. De totaal subsidie over € 32.094 minder ontvangen wordt. 2015 bedroeg dus € 84.649 (€ 65.942 over 2014).

pagina 22

Vereniging jaarrekening 2015 Hofwijck Huygens’

Algemene sponsoring het rooien en snoeien van bomen en Hieronder worden bedragen van spon- door een eenmalige bezuiniging in soren en subsidiënten verantwoord die 2015 op het tuinonderhoud om de ver- niet voor een specifiek doel zijn verkre- vanging van een oude loden waterlei- gen. In 2015 betreft dit een bijdrage ding mogelijk te maken die door de ijs- van Siemens Nederland. kelder liep en de ontvangst in 2015 van een BRIM subsidie. Verhuur Dit zijn de opbrengsten uit verhuur Overige kosten Hofwijck voor huwelijksvoltrekkingen, partijen, Hierin zijn onder andere begrepen de vergaderingen en cursussen. De ver- kosten voor energie, water, beveili- huuropbrengsten zijn fors gestegen ten ging, klimaat, opstalverzekering en on- opzichte van 2014. roerende zaak belasting

Entreegelden Personeelskosten De entreegelden zijn iets gedaald ten De personeelskosten bedroegen ruim opzichte van 2014. € 126.000. In het kader van de afron- ding van het project Het Nieuwe Hof- Contributies en donaties wijck kon een bate van ca € 16.000 ge- Dit zijn de jaarlijkse bijdragen van le- realiseerd worden die in mindering op den en donateurs. Deze zijn in 2015 de personeelskosten is gebracht. Per gestegen. saldo bedroegen die personeelskosten in 2015 ca € 110.000. Interest Het betreft hier het saldo van de ont- Vaste en wisselende presentaties vangen rente op de banktegoeden en Hieronder zijn onder meer de kosten de betaalde bereidstellingsprovisie van tentoonstellingen, audioguides, voor de kredietfaciliteit en andere educatie, andere culturele evenemen- bankkosten. ten en de verzekeringspremies voor in- boedel en collectie begrepen. Overige inkomsten Hieronder zijn onder meer de resulta- Concerten en lezingen ten op verkopen van artikelen uit de De concerten en lezingen tezamen zijn museumwinkel verantwoord. nagenoeg kostendekkend.

Onderhoud/restauratie Hofwijck Publiciteit Naast het uitgevoerde onderhoud aan Dit bestaat uit kosten voor promotie het gebouw en de tuin, maakt de be- van Hofwijck. taalde interest voor de hypothecaire geldlening bij het Nationaal Restaura- Algemeen Beheer tiefonds en de dotatie aan de onder- Hierin zijn onder meer begrepen de houdsvoorziening hier deel van uit. kantoor-, administratie-, advies- en be- stuurskosten, de abonnementen, con- De kosten waren aanmerkelijk lager tributies en huishoudelijke uitgaven. dan in 2014 omdat in 2014 ook eenmalige kosten gemaakt zijn zoals voor

pagina 23

Vereniging Hofwijck jaarrekening 2015 Huygens’

Accountantsverklaring U adviseurs en accountants uit Leid- waarvan zij zouden moeten conclude- schendam heeft op verzoek van de ren dat de rekening van inkomsten en Vereniging de Rekening van inkomsten uitgaven geen getrouw beeld geeft over en uitgaven over 2015 beoordeeld. de juistheid en de samenstelling van het saldo van inkomsten en uitgaven In de beoordelingsverklaring van 2 juni alsmede dat hen niets is gebleken dat 2016 concludeert U adviseurs en ac- inkomsten en uitgaven niet rechtmatig countants dat op grond van hun beoor- en doelmatig zijn, daarbij de activitei- deling hen niets is gebleken op basis ten van de vereniging in ogenschouw nemend.

pagina 24

Vereniging informatie 2016 Hofwijck Huygens’

HUYGENS’ HOFWIJCK

Adres Westeinde 2a 2275 AD Voorburg Telefoon (070) 387 23 11 www.hofwijck.nl [email protected] Lidmaatschap van Vereniging Hofwijck De contributie bedraagt € 25 per jaar. Aanmelden als lid kan via www.hofwijck.nl.

Openingstijden Van 1 januari tot en met 31 maart op zaterdag en zondag van 12:00 tot 17:00 uur en van 1 april tot en met 31 december op dinsdag, woensdag, donderdag, zaterdag en zondag van 12:00 tot 17:00 uur. Alle feestdagen, behalve Tweede Kerstdag en Tweede Pinksterdag gesloten. Audiotour Bezoekers kunnen op Hofwijck gebruik maken van een gratis audiotour. Het boeiende verhaal van Hofwijck, Constantijn en Christiaan Huygens komt zo echt tot leven. De audiotour is in het Nederlands en het Engels beschikbaar en is in de toe- gangsprijs begrepen. Kinderen van 8 t/m 11 jaar kunnen met Hofwijck kennismaken door een speciaal voor hen bestemde audiotour.

Entreeprijzen inclusief audiotour Volwassenen: € 6,00 Museumkaart: gratis Jongeren 6 t/m 18 jaar: € 3,00 Leden en donateurs: gratis CJP/Cultuurkaart: € 3,00

Bereikbaarheid met de auto: Vanaf het Prins Clausplein (vanuit de richting Amsterdam A4, Utrecht A12, Rotter- dam A13) richting Den Haag aanhouden. Op de A12 (Utrechtse Baan) afrit 4 Voor- burg nemen. Na de afrit driemaal rechts, onder de snelweg door en de eerste afslag links. Doorrijden tot de ingang van Hofwijck aan de overzijde van het Stationsplein. Parkeren onder het viaduct. met de trein: Station Voorburg, aan de spoorlijn Den Haag-Utrecht, is gebouwd op de voormalige overtuin van Hofwijck. De ingang van Hofwijck ligt dan ook schuin tegenover het station aan het Stationsplein. met de bus: HTM-bus 23 en 26 en Connexxionlijn 39 en 45 stoppen bij Station Voorburg.

pagina 25