Strategia Rozwoju Gminy Czorsztyn
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
STRATEGIA ROZWOJU GMINY CZORSZTYN PLAN STRATEGICZNY DO 2013 ROKU Maniowy, 2005 r. Strategi ę opracował Zespół powołany Zarz ądzeniem Wójta Gminy Czorsztyn Strategia rozwoju Gminy Czorsztyn Zał ącznik do Uchwały Nr XXVIII/185/05 Rady Gminy Czorsztyn z dnia 27.06.2005r 3 Spis tre ści Wprowadzenie str. 6 Cz.I. Diagnoza stanu gminy str. 8 Determinanty rozwoju gminy str. 9 Poło żenie geograficzne str .9 Budowa geologiczna str. 10 Pieni ński Park Narodowy str. 10 Zespół Zbiorników Wodnych Czorsztyn- Niedzica- str. 11 Sromowce Wy żne Rze źba terenu str. 12 Środowisko geograficzne str. 13 Klimat str. 13 Wody powierzchniowe str. 14 Szata ro ślinna i fauna str. 14 Infrastruktura str. 16 Infrastruktura techniczna str. 16 Gospodarka wodna str. 16 Gospodarka ściekowa str. 17 Gospodarka odpadami str. 18 System energetyczny str. 19 System komunikacyjny str. 19 Drogi i komunikacja str. 19 Usługi telekomunikacyjne, internetowe, telewizja str. 20 Placówki pocztowe str. 21 Infrastruktura społeczna str. 21 Rekreacja i wypoczynek str. 21 Formy turystyki str. 22 Kultura i sztuka str. 27 O świata i wychowanie str. 30 Kultura fizyczna i sport str. 32 Ochrona zdrowia i opieka społeczna str. 32 Bezpiecze ństwo publiczne i ochrona przeciwpo żarowa str. 33 Ludno ść Gminy str. 34 Struktura przestrzenna i mieszkalnictwo str. 38 Strategia rozwoju Gminy Czorsztyn Produkcja str. 39 Przedsiebiorczo śc i podmioty gospodarcze str. 39 Rolnictwo str. 41 Le śnictwo str. 44 Bud żet str. 45 Cz. II. Strategia zrównowa żonego rozwoju gminy str. 48 Diagnoza mo żliwo ści rozwojowych Gminy Czorsztyn str. 49 Analiza SWOT str. 49 Wewn ętrzne czynniki rozwoju gminy- SWOT mocne i słabe strony str. 50 Zewn ętrzne czynniki rozwoju gminy- SWOT szanse i zagro żenia str. 51 rozwojowe Cele strategiczne str. 53 Zapewnienie solidnego wykształcenia i podnoszenie poziomu str. 55 aktywno ści społecznej mieszka ńców Gmina Czorsztyn o środkiem turystyki ponad lokalnej str. 57 Sprawne zarz ądzanie gmin ą str. 59 Misja Gminy Czorsztyn str. 60 Opis priorytetów i zarys działa ń str. 62 Wykształcone społecze ństwo str. 62 Zapewnienie bezpiecze ństwa publicznego w gminie str. 64 Działania na rzecz rozwoju samorz ądno ści str. 65 Zapobieganie chorobom cywilizacyjnym str. 65 Poprawa infrastruktury turystycznej, sportowej i rekreacyjnej str. 66 Dostosowanie rolnictwa do specyfiki gminy str. 69 Dobra sie ć drogowa na terenie gminy str. 69 Stałe działania na rzecz środowiska naturalnego str. 71 Stworzenie warunków dla rozwoju przedsi ębiorczo ści str. 72 i tworzenia nowych miejsc pracy Dąż enie do oddłu żenia gminy str. 73 Priorytety inwestycyjne na lata 2005-2006 str. 74 Monitorowanie i ocena wdra żania strategii str. 76 Wnioski ko ńcowe str. 78 5 Strategia rozwoju Gminy Czorsztyn Wprowadzenie Gmina Czorsztyn, dzi ęki poło żeniu w obszarze o wybitnych walorach środowiska przyrodniczego i kulturowego jest ju ż od pocz ątków XIX wieku tradycyjnym obszarem recepcji turystycznej, gdzie rozwój turystyki wpłyn ął wyra źnie na wiele aspektów życia społeczno – gospodarczego mieszka ńców takich jak: przemiany demograficzne, przemiany w sieci osadniczej, w rolnictwie, infrastrukturze społecznej i ekonomicznej i wreszcie w przemiany kulturowe. Chocia ż historia masowej turystyki w skali dziejów jest stosunkowo bardzo krótka, to w dzisiejszym świecie zajmuje ona bardzo wa żne i eksponowane miejsce – zarówno w życiu pojedynczego człowieka jak i całych społecze ństw. Turystyka stanowi czynnik wszechstronnego rozwoju – zarówno w płaszczy źnie duchowej jak i materialnej, a dla wielu regionów czy nawet pa ństw stała si ę wa żnym, o ile nie najwa żniejszym źródłem dochodów, stanowi ąc wa żną gał ąź gospodarki. Bior ąc pod uwag ę tempo rozwoju turystyki i jej obecne znaczenie w gospodarce regionów, pa ństw i świata uzasadnione staje si ę u życie terminu „przemysł turystyczny”. Rozwój turystyki jest procesem bardzo zło żonym, wieloaspektowym, którego przebieg, przyczyny i skutki maj ą wymiar społeczny, kulturowy, ekonomiczny i przestrzenny. Turystyka mo że by ć bardzo po żą danym i cennym czynnikiem rozwoju społecznego i gospodarczego, ale mo że te ż, nieumiej ętnie sterowana lub wr ęcz pozbawiona kontroli, doprowadzi ć do degradacji środowiska przyrodniczego i kulturowego. Tote ż turystyka przez wspomnian ą zło żono ść i wieloaspektowo ść stanowi obecnie przedmiot bada ń i docieka ń bardzo wielu dyscyplin naukowych. W obszarach recepcyjnych wszechobecny, masowy rozwój turystyki nieuchronnie i zauwa żalnie prowadzi do znacznych przemian w wielu, o ile nie we wszystkich dziedzinach życia społeczno – gospodarczo – kulturowego społeczeństw. Tempo rozwoju turystyki w naszym regionie zmieniało si ę na przestrzeni lat, nabieraj ąc najwi ększego, spontanicznego rozp ędu stosunkowo niedawno, po przemianach polityczno – gospodarczych w 1989 roku. Równie ż po 1989 roku wpływ rozwoju turystyki na aktywizacj ę społeczno - gospodarcz ą gminy stał si ę najbardziej widoczny, a tempo i skala przemian nabrały niespotykanych nigdy przedtem rozmiarów. 6 Strategia rozwoju Gminy Czorsztyn Rozwój Gminy musi by ć zaplanowany, i to zaplanowany realnie. Aby osi ągn ąć zało żone cele konieczne jest wi ęc planowanie strategiczne. Niniejsza strategia jest wynikiem troski lokalnego samorz ądu o rozwój gminy w szybko zmieniaj ącym si ę i konkurencyjnym otoczeniu ekonomicznym. Planowe i racjonalne działania zwi ększaj ą szanse gminy na osi ągniecie sukcesu, zamierzonych celów oraz optymalne wykorzystanie potencjału i zasobów gminy. Okre śla ona najwa żniejsze działania maj ące na celu systematyczny rozwój gminy oraz wskazuje te ż przewidywane wyniki działa ń. Warunkiem powodzenia jej realizacji jest współpraca (współdziałanie) wszystkich podmiotów składaj ących si ę na cało ść gminy – w szczególno ści władz samorz ądu lokalnego, podmiotów gospodarczych, a przede wszystkim mieszka ńców gminy zainteresowanych w sposób najbardziej żywotny jego efektywn ą realizacj ą. 7 Strategia rozwoju Gminy Czorsztyn Cz ęść I Diagnoza stanu gminy 8 Strategia rozwoju Gminy Czorsztyn Determinanty rozwoju gminy Poło żenie geograficzne Gmina Czorsztyn /pow. 6172 ha, z czego 2848 ha stanowi ą lasy/ poło żona jest w południowej cz ęś ci województwa małopolskiego, na styku trzech karpackich krain geograficznych, tj. kotliny Orawsko – Nowotarskiej, Gorców, oraz Pieni ńskiego Pasa Skalnicowego. Kotlina Orawsko– Nowotarska si ęga swoim wschodnim skrajem wzdłu ż Doliny Dunajca po Czorsztyn. Obszary poło żone na północ do Dunajca stanowi ą stoki Lubania nale żą cego do Gorców. Pasmo Gorców od Pieni ńskiego Pasa Skalnicowego, zajmuj ącego południow ą cz ęść gminy oddziela przeł ęcz Snozka i dolina Kro śnicy. Na obszarze Gminy poło żone jest pasmo Pienin Wła ściwych z wyodr ębniaj ącym si ę pasmem Pienin Czorszty ńskich i Masywem Trzech Koron. Od zachodu poprzez dolin ę Dunajca ze zbiornikiem zalewowym, Pieniny Wła ściwe granicz ą z Pieninami Spiskimi, za ś na wschodzie do doliny Dunajca przylegaj ą Małe Pieniny. Od północy Gmina graniczy z Gmin ą Ochotnica Dolna, od północnego zachodu z Gmin ą Nowy Targ, od wschodu z Gmin ą Łasze Ni żne oraz Kro ścienko nad Dunajcem, za ś od południa z Republik ą Słowacji, a konkretnie z Czerwonym Klasztorem i Spisk ą Star ą Wsi ą. Przygraniczny charakter gminy stanowi istotny czynnik potencjalnego rozwoju, szczególnie teraz, gdy tak Rzeczpospolita Polska, jak i Republika Słowacji s ą członkami Unii Europejskiej. Świadcz ą o tym działania podj ęte w 2003 roku – budowa kładki rowerowo - pieszej na rzece Dunajec ze Sromowiec Ni żnych do Czerwonego Klasztoru (ze środków przedakcesyjnych w ramach Phare CBC Polska – Słowacja 2003), która mocno zaktywizuje ruch turystyczny oraz budowa basenów geotermalnych nad brzegiem Dunajca, wprawdzie po stronie słowackiej, ale przy udziale mieszka ńców Sromowiec Wy żnych, którzy s ą wła ścicielami cz ęś ci terenów planowanych do wykorzystania. Gmina Czorsztyn poło żona jest, zatem w regionie górskim, który cechuj ą: - wysokie walory krajobrazowe i turystyczne; - nagromadzenie obszarów o wybitnych walorach przyrodniczych, wysokich parametrach jako ści środowiska /z wyj ątkiem jako ści wód powierzchniowych/; - niekorzystne przyrodnicze warunki produkcji rolnej wyró żniaj ące si ę niskim wska źnikiem waloryzacji rolniczej przestrzeni produkcyjnej. 9 Strategia rozwoju Gminy Czorsztyn Wymienione czynniki zdecydowały o funkcjach, które ona pełni niezale żnie od istniej ących podmiotów administracyjnych. Nale żą do nich środowiskowa funkcja ochronna, głównie w zakresie gospodarki wodnej i leśnej, a ponadto funkcje turystyczne o zasi ęgu krajowym, a tak że mi ędzynarodowym. Determinuj ą one, zatem rozwój Gminy. Nie bez znaczenia jest fakt, że odległo ść pomi ędzy poszczególnymi sołectwami gminy wynosi około 22 km. Siedem sołectw dzieli si ę wyra źnie na dwie grupy: Huba, Maniowy, Mizerna i Kluszkowce wraz z Czorsztynem ł ączy bliskie sąsiedztwo. Sromowce Ni żne i Sromowce Wy żne dzieli od Maniów - siedziby władz samorz ądu i nieoficjalnej stolicy gminy 22 km. Podział taki jest wynikiem powstania zbiornika wodnego. Budowa geologiczna Innym determinantem rozwoju gminy jest charakter budowy geologicznej, gdy ż w du żym stopniu warunkuje mo żliwo ści zagospodarowania terenów. Obszary o najwi ększych ograniczeniach w postaci skalistych grzbietów wyst ępuj ą głownie w obr ębie Pieni ńskiego Parku Narodowego. Na pozostałym terenie ograniczenie wyznaczaj ą przede wszystkim: - wyst ępowanie bardzo du żych terenów o spadkach przekraczaj ących 12 o utrudniaj ących zabudow ę, - wyst ępowanie w strefie nadbrze żnej zbiornika