Het geslacht Pyrus

‘Chanticleer’ en ‘Conference’, wie kent ze niet? De twee bekendste peren van de wereld, de een voor de sier en de ander voor het sap! Beide komen ruim aan bod in dit deel van het feuilleton dat geheel gewijd is aan het geslacht Pyrus, oftewel de peer!

Auteur: Jan P. Mauritz, VRT

Dit deel van het feuilleton gaat dus over de ook over de noodzakelijke snoei én het enten van del in peren door de oude Grieken, later door peer en dan over de makkers die op een stam deze rassen op wilde onderstammen. de Romeinen. De Romeinen hebben de rassen gekweekt zijn; deels over smakelijke, eetbare Plinius de Oudere beschreef rond 77 ná Christus tijdens hun veroveringstochten in West-Europa productieperen, de echte fruitbomen, en deels in zijn Naturalis historia (een encyclopedie van verder verspreid, tot in Engeland toe. De sappige over de sierperen waar soms wel een peertje 102 delen!!) al 38 perenrassen, de vermeerdering vrucht was zeer geliefd, meer nog dan de appel, aangroeit, maar die in de meeste gevallen ‘niet te daarvan door enten en een bereidingswijze: het bij vorstenhuizen, hoge adel en rijke kooplieden. vreten’ zijn! stoven van peren in honing. In de middeleeuwen en later werd de peer dan ‘Toen al een beetje bourgondisch, die botanis- ook een symbool voor macht en pracht. Franse Peren, zowel de vruchten als de bomen zelf, wer- ten… hé toen al!’ koningen in de 18e eeuw, zoals Lodewijk XV en den al meer dan 10.000 jaar voor Christus in het Dichter bij huis, in Europa, zijn ook resten van Lodewijk XVI, kregen bij hun kroning in de kathe- wild verzameld en omstreeks 3000 jaar voor onze peren en veredelingen van peren aangetroffen bij draal van Reims een peer en een glas champagne jaartelling al veredeld. Ja, waarde lezers, veredeld, archeologische vondsten van voorhistorische paal- als geschenk van het stadsbestuur aangeboden. u leest het goed. De kunst van vermeerdering woningen in een aantal Zwitserse meren. Koning Hendrik III van Engeland kreeg van de door enten bestaat dus al meer dan 5000 jaar! sheriff van de stad Londen peren die per schip De oerpeer stamt uit het gebied aan de voet van De peer is, net als de appel, langs en via de Grote vanuit Frankrijk aangevoerd werden. Een duur het Tian Shan-gebergte in Centraal Azië. Deze Zijderoute verspreid. De genencentra van zowel geschenk in die tijd, mogelijk bedoeld om op bergketen, met toppen tot meer dan 7000 meter de appel als de peer liggen namelijk in de omge- bepaalde momenten even de andere kant op te hoogte, ligt in het grensgebied van Kazachstan ving van de zogenaamde Noordelijke route. In kijken… en Kirgizië en voor een groot deel in de Chinese Centraal Azië komen meer dan 15 wilde peren- autonome regio Sinkiang. In de meeste talen soorten voor, waaruit de gekweekte peer is ont- In Nederland komt van nature uitsluitend de wordt de Chinese naam Tian Shan gebruikt, wat staan. Geselecteerde rassen werden later in stand wilde peer, , voor, vaak verwilderd ‘hemelse bergen’ betekent. gehouden door de Kirgiezen en de Chinezen, in de zoom van oudere gemengde bossen. Het is Theophrastus van Eresus, een plantkundige, die de techniek van enten ontdekten. Tussen de meestal een struikvormige . beschreef in 322 vóór Christus in zijn Causis achtste eeuw voor Chr. en de vijfde eeuw na plantarum drie perenrassen. Daarbij schreef hij Chr. bestond er al een florerende teelt en han-

36 www.boomzorg.nl Binnen de systematische indeling van het Hoogstamfruitbomen hebben vaak een koepel- van opsteekt!' Parthenocarp betekent letterlijk Regnum Vegetabile – het Plantenrijk - vormige kroon met schuin opgaande gesteltak- ‘maagdelijk fruit’. Het woord is afgeleid van het behoort het geslacht Pyrus tot de orde van ken, die bij oude exemplaren aan het uiteinde Griekse parthenos, wat maagd betekent, en kar- de en daarbinnen tot de familie van wat doorbuigen of overhangen met wat han- pos, wat fruit of vrucht betekent. In de botanie de , de rozenfamilie. Deze grote gende twijgen. De stam is zelden doorgaand is het de benaming voor fruit dat zich ontwikkelt familie met meer dan 8000 species (= indi- tot in de top, maar vaak vergaffelend in zware zonder dat er bevruchting heeft plaatsgevonden. viduen) en ongeveer 140 geslachten is op nevenstammen of zware gesteltakken. Peren zijn Parthenogenese komt soms als mutatie voor in basis van de vruchten onderverdeeld in een ook prachtig te leiden tegen een zonnige muur de natuur, wat dan een gebrek is, omdat de viertal onderfamilies, te weten: Rosoideae, van een woning of een slangenmuur rondom zich niet langer generatief kan voortplanten en Spiraeoideae, Amygdaloideae of Prunoideae een buitenplaats. De cv’s van de sierspecies zijn dan zou uitsterven. In de tuinbouw worden som- en Maloideae. Tot deze laatste onderfamilie veelal geselecteerd op een smallere en volle, mige planten zodanig veredeld dat ze partheno- behoort het geslacht Pyrus, in de volksmond regelmatiger gevormde kroon. De schors op de carp worden. Er hoeft dan niet voor bestuiving peren genoemd. Het geslacht Pyrus is veel stam en de zware gesteltakken is in de jeugdfase gezorgd te worden en de vruchten bevatten geen minder groot qua soortenrijkdom en aantal vaak glad grijzig bruin tot groenig bruin; later of weinig zaden, wat een voordeel kan zijn voor cv’s dan broertje Malus. Er zijn fruitperen en vormen zich prachtige diep gegroefde, ruwe verdere verwerking. sierperen; deze komen allebei aan bod in dit zwartgrijze schorsruggen, vrij diep en grillig Een aantal peren, maar ook veel andere vruchten deel van het feuilleton. verticaal gegroefd, of grove, al dan niet afschilfe- bezitten deze eigenschap. ‘Wel handig niet zo Er zijn ruim 40 soorten, een aantal hybriden rende, grijsbruine tot bijna zwarte ruw gevormde …… toch?’ of kruisingen en honderden cv’s, vooral in de en dikke schorsplaatjes. Alle peren hebben een Verder levert de perenboom kostbaar en bijzon- consumptieperen, binnen het geslacht dat verspreid staande bladstand met enkelvoudige der mooi hout voor draaiwerk, beelden en andere uitsluitend voorkomt in de gematigde stre- bladeren, met een gladde, fijn of grof gezaagde, sier- en gebruiksvoorwerpen. ken van het noordelijk halfrond, in Europa, getande of soms gelobde bladrand. Het blad Noord-Afrika, Centraal-Azië en het Verre verschilt nogal, van klein tot middelgroot, en qua Het sortiment Oosten, China en Japan. vorm van ovaal tot breed ovaal, vrijwel rond tot Een aantal onder u, trouwe lezers van dit feuil- ellipsvormig of smal lancetvormig, ruitvormig, leton, zit al te wachten op de door mij regelmatig Kenmerken eirond of nog anders. Het blad, vaak voorzien gebezigde uitspraak: Opstoken, die rotzooi; Peren zijn bladverliezende, kleine tot middelgrote van steunblaadjes, heeft een breed pallet van Rosaceaeën zijn geen bomen, weg ermee! En dat struiken, meerstammige en ook middelgrote groene kleuren, de één dof tot dof glanzend, is voor een groot aantal species nog altijd aan de solitaire bomen. De meeste exemplaren wor- de ander donkergroen of lichter groen, tot glan- orde. den 6 tot 8 meter of 12 tot 16 meter hoog, zende bladeren. Maar ook zilvergrijze en (tijdelijk) met van origine een breed piramidale of ovale rode species zijn binnen het geslacht te vinden. Allereerst enkele peren voor de dorst, en dan een tot schermvormige, losse en grillige kroon. Behaard, tijdelijk behaard of niet behaard, alle peertje voor het oog mogelijkheden zijn voorhanden. De bloeiwijze is éénnhuizig met tweeslachtige ‘Conference’ bloemen en is in de meeste gevallen indrukwek- Dit is de meest bekendste peer in Nederland kend tot zeer indrukwekkend. Wat een enorme en de meest gekweekte. Ongeveer 70% van rijkdom aan bloemen, tijdens of net na de blad- het perenareaal in Nederland is ‘Conference’. zetting. De bloemen zijn helder zuiverwit tot Het is van oorsprong een Engels ras van de crèmewit, enkelvoudig, in tuilen, bundels of in heer T. Rivers uit Sawbridgeworth, die de peer trossen van zes tot twaalf bloemen per tuil, elke in 1894 in de handel bracht. Het is een peer bloem met vijf ronde tot ovale petalen; meestal waarmee in Nederland al meer dan 65 jaar zijn er ca. 20 meeldraden aanwezig met rode of ervaring is. Een van de eerste aanplanters van roodbruine helmknoppen en groene kroonblaad- het ras in Nederland was de familie Vogelaar jes aan de buitenrand van de bloemrozet. in Krabbendijke. ‘Conference’ is een grote De vrucht is een vlezige pitvrucht, die in de smaakvolle en sappige peer, lang en bol, met volksmond peer heet. Binnen het geslacht zijn de vaak een wat roestige ronding. De boom draagt vruchten zeer verschillend van grootte, kleur en zeer gemakkelijk en rijk, ook zonder andere soms zelfs smaak. De zaden in een klokhuis zijn bestuivers. Bij veel perenrassen leveren andere klein en zwart van kleur. bestuivers in de buurt wel een hogere opbrengst Ook bij dit geslacht kunnen zich parthenocarpe op. ‘Conference’ is parthenocarp (zie boven), vruchten ontwikkelen. zodat er zelfs vruchtzetting kan plaatsvinden 'Partheno-wat? hoor ik op de achtergrond mom- na vorstschade aan de bloesem. De boom kan pelen. We duiken zeker weer de diepte in J.P.? gemakkelijk biologisch geteeld worden, ook Jazeker, vrienden, heel even want het is zeker de in particuliere tuinen. Het grote voordeel van bedoeling van dit feuilleton dat u er ook nog wat dit ras is de lange afzetperiode, omdat de peer Een hele echte 'Conference' in bloei.

www.boomzorg.nl 37 lang bewaard kan worden en de smaak tijdens wat door geen sterveling kan worden uitgespro- De cv ‘Juttepeer’ de bewaring goed behouden blijft. De groei ken, laat staan marketingtechnisch een topper Een zeer oude, waarschijnlijk al uit de van de boom is vrij sterk. Als tussenstam geniet worden. Vandaar de goed in de mond en het oor Middeleeuwen, Nederlandse late zomerhand- ‘Doyenné du Comice’ de voorkeur, met als onder- liggende handelsnaam XENIA. De vrucht heeft peer. De vruchten zien er wat onooglijk uit: klein, stam Kwee MC. De bloei is vroeg en het ras kan een bolle vorm, soms zelfs diabolovormig, en grauwgroen en later geelgroen, maar ze zijn zichzelf bestuiven. De pluk valt vanaf de tweede een frisgroen uiterlijk; hij is smaakvol, fris, knap- heerlijk smeltend, sappig, met zeer aromatisch week van september. Vlak voor de pluk kunnen perig: een uitstekende handpeer. De boom is een vruchtvlees. De boom is prachtig groot, groeit de vruchten al van de boom vallen. matige groeier, weinig ziektegevoelig, met een zeer traag, maar gestaag en is laat vruchtbaar. kroonvorm van breed tot enigszins opgaand. De Het is een schitterende boom met fantastische Het ras ‘Doyenné du Comice’ wordt ook wel plukperiode is vanaf half september tot begin vruchten, helaas ook in de vergetelheid geraakt. ‘koninginnepeer’ genoemd. De geelbruine oktober, eerder dus dan de ‘Conference’. vruchten zijn groot, breed en onregelmatig De boom is verkrijgbaar bij boomkwekerij Fleuren ‘Gieser Wildeman’ gevormd. Het is een zeer goede, zoete en sap- BV in Baarlo. Dit is de meest gewaardeerde stoofpeer. Het pige handpeer met een aromatische smaak en ras is gekweekt door de heer Wildeman uit smeltend vruchtvlees. De ‘Doyenné du Comice’ DICOLOR Gorinchem en omstreeks 1850 in de handel is een handpeer, en is van de handperen na Als antwoord op de vraag naar roodgebloste gebracht. In de commerciële fruitteelt is ‘Gieser ‘Conference’ het meest in Nederland geteelde peren introduceert boomkwekerij René Nicolaï Wildeman’ in Nederland momenteel het meest ras. Het ras komt van oorsprong uit Frankrijk en het nieuwe perenras DISCOLOR (CPVR). Het ras geteelde stoofperenras. Daarnaast wordt op is in 1848 in Angers in de handel gebracht. De is een Tsjechische kruising van Pyrus communis bescheiden schaal het stoofperenras ‘Saint Remi’ opgaande boom heeft een sterke groei en heeft ‘Holenick’ en Pyrus communis ‘Williams’, en is geteeld. veel last van beurtjaren, waardoor het ene jaar op ca. 50% van het vruchtoppervlak geblost De vrucht is tamelijk klein en tot ver in de lente veel vruchten, het andere jaar geen of bijna geen met een licht glanzende, gladde schil. DISCOLOR bewaarbaar. Hij kookt lichtrood af. Het is een vruchten aan de boom hangen. De pluktijd valt in heeft een lange steel en is gevoelig voor schuur- matig sterke groeier die een kleine gedrongen de tweede en derde week van september. schade. De hoge productie is regelmatig en boom vormt, matig schurftgevoelig, maar gemak- De cv ‘’ is een kruising tussen de twee treedt vroeg in; de vrucht kan goed bewaard kelijk gezond te houden. bovenstaande toppers, met de overeenkomstige worden en heeft een lang uitstalleven. De vorm kwaliteiten verenigd in één vrucht vol zacht, sap- van de vrucht is kort, conisch en uniform. Met Tot omstreeks 1850 werden peren vrijwel uit- pig vruchtvlees met een geweldige smaak. De het geelwitte vruchtvlees heeft DISCOLOR een sluitend voor consumptie gekweekt. De eerste pluktijd is laatste week september, eerste week verfrissende zoete aangename aromatische sierpeer werd gevonden door Joseph-Marie oktober. De groei van de boom is goed, wat steil smaak. De pluktijd is eind september. Callery (1810-1862), een Franse missionaris die opgaand en weinig vatbaar voor ziekten. Een de boom tijdens een van zijn reizen aantrof en in prima aanwinst in het sortiment. Snel even twee oude perenrassen op het podium: een eigen boekwerk over de botanie in Centraal en Zuid-China beschreef. De species is in 1872 Nieuwe rassen Er worden zeer regelmatig nieuwe peren op de markt gebracht. Deze peren krijgen dan een han- delsnaam zoals XENIA en DICOLOR. Zoals u aan de schrijfwijze van deze naamgeving kunt zien, hoofdletters en zonder komma’s heeft deze han- delsnaam geen enkele binding met de Latijnse naamgeving van een ras bestaande uit een geslachts-, een soortnaam en een CV naam.

XENIA Dit is een nieuw ras met uitstekende eigen- schappen en een goede tot zeer goede sap- pigheid, afhankelijk van de rijpheid. XENIA is de merknaam van de peer die groeit aan de boom Oksana Xenia®. Deze merkenrechtelijk beschermde boom is bij het Research Institute for Horticulture in Chisinau (Moldavië) in de jaren zestig ontstaan door de kruising van een Pyrus communis ‘Triomphe de Vienne’ met een Pyrus communis ‘Nicolai Krier’. Hieruit ontstond Pyrus communis ‘Noiabriskaia’, Pyrus betulifolia vruchtje.

38 www.boomzorg.nl officieel beschreven door de Franse botanicus in de winter een schitterend beeld ontstaat. De Deze onderzoeken werden in grote onderzoek- Jean Decaisne. De soortnaam calleryana dankt de bladeren zijn ruitvormig tot eivormig, als van stations en faculteiten van universiteiten uitge- boom dus aan zijn ontdekker. De boom kwam een Betula, ‘Goh, niet verwacht hé?’ ca. 4 tot voerd, om zo veel mogelijk prettige eigenschap- na 1870 in cultuur; toen was de vinder Callery 7 cm lang met een lang toegespitste bladtop, pen te verzamelen in één species. allang dood. Plantenjager Ernest H. Wilson van een scherp gezaagde bladrand en een ronde of Aangezien en zijn cv’s in vrijwel de Boston University nam in 1908 vruchten en kielvormige bladbasis. De bovenzijde van het blad alle staten aangeplant kunnen worden, is er ook planten uit de provincie Hubei mee naar Arnolds is prachtig glanzend groen, de bladonderzijde is veel onderzoek en vermeerderingswerk verricht Arboretum. Enkele jaren daarna werd mede- grijsgroen en behaard. De bloemen zitten in tros- om sierperen te kweken. Dr. John Creech, onder werker Frank Meyer van het onderzoeksinstituut sen en zijn spierwit, 2 tot 2,5 cm in doorsnede, meer directeur/onderzoeker van het Agriculture Glenn Dale naar China gestuurd, om zo veel met vijf kroonbladeren. De vrucht is klein, kogel- Department of plant Introduction Station Glenn mogelijk zaad van verschillende peren te verza- vormig, 1 tot 1,5 cm dik en bruin van kleur met Dale in Maryland, selecteerde de eerste ornamen- melen en mee terug te brengen. witte puntjes erop. Een heel mooie boom, sterk tale kloon uit zaailingen van Chinese herkomst Hierover later meer. en hier volledig winterhard. De boom heeft één die Frank Meyer jaren daarvoor meegenomen Uit een aantal van deze species zijn met name in probleem: hij is totaal onbekend bij boomkwe- had. Hij introduceerde deze in 1950 als Pyrus cal- Noord-Amerika meerdere cv’s gewonnen, en zo is kers en -beheerders en dus nauwelijks in cultuur. leryana ‘Bradford’. direct de brug gelegd naar de sierperen. Jammer, hoor! In 1956 won de grote selecteur, boomkweker en dendroloog Edward H. Scanlon in Olmsted Falls in Er zijn ongeveer 27 soorten sierperen en een Pyrus calleryana de staat Ohio de tweede forma: Pyrus calleryana paar hybriden omschreven in de standaardwer- Zoals hierboven al vermeld, komt de soort cal- ‘Chanticleer’, de meest toegepaste species in het ken van Krüssmann, Rehder en Bean. Marco leryana uit China. Deze peer is een zogenaamde stedelijk gebied in de 20e eeuw. Vrijwel alle cv’s Hoffman benoemt er vijftien in zijn Naamlijst van invasiesoort in de Verenigde Staten van Noord- van de soort calleryana komen dus uit Amerika. Houtige Gewassen 2010-2015. Het verschil komt Amerika. Dat wil zeggen dat de makker zich daar vanuit welk systeem je de lijst opstelt. ‘Ik stop al zo goed thuis voelt, dat hij zelfs verwildert in Omdat de soort eigenlijk alleen gebruikt wordt …….Gloeiende gloe…….!!’ bepaalde staten of regio’s. als onderstam voor de cv’s, heb ik de morfolo- De boom werd in 1908 in Amerika ingevoerd gische kenmerken ook bij de cv’s beschreven, te Pyrus betulifolia en vooral gebruikt voor de hybridisatie met con- beginnen met: De soortnaam spreekt voor zich, hoop ik. Deze sumptieperen om nieuwe perenrassen te winnen, makker is in 1865 in Noord-China gevonden en die resistent waren tegen bacterievuur, Erwinia Pyrus calleryana ‘Aristocrat’ wordt daar al eeuwen gebruikt als onderstam amylovora. Deze ziekte werd aanvankelijk ook ‘Aristocrat’ groeit veel sneller dan de soort en voor fruitbomen. Het is een sterke en snelgroei- perenvuur genoemd en had catastrofale gevolgen vormt een breed piramidale kroon met een regel- ende boom, tot een meter of 10 hoog, met een voor de teelt. Pyrus calleryana is als enige resi- matige en vrijwel horizontale takstand. De boom slanke en gracieuze kroon. De takken en de stent tegen deze aantasting, vandaar het benut- kwam in 1972 in cultuur en wordt tussen de 13 twijgen zijn sierlijk gebogen, waardoor vooral ten van deze eigenschap voor rasverbetering. en 15 meter hoog; hij bereikt dan een kroondi-

Pyrus call. 'Aristocat'. Pyrus call. 'Aristocat' blad.

www.boomzorg.nl 39 ameter van 8-9 meter. De stamschors is als van University; een vrij nieuwe selectie dus. De boom meter, met een wat onregelmatige eivormige, de soort, in de jeugdfase glad, bruingroenig van groeit minder snel en wordt ook minder groot dicht vertakte kroon, die op latere leeftijd uitzakt kleur, met ruwe wittige lenticellen. Op latere dan de vorige: tot 10 meter hoog met een smal- tot rond en zelfs waaiervormig als de soort. Het leeftijd ontstaan verticale scheurtjes in de schors, lere piramidale kroon tot ca. 5 meter breed. stevige blad is prachtig glanzend groen, 4 tot 7 die op oude leeftijd ruw gegroefd en donkergrijs Het is een prachtige selectie, waarvan het blad cm lang en heeft een golvende bladrand. Het van kleur wordt. Het blad is glanzend groen en roodachtig uitloopt en dan snel naar prachtig blad verkleurt in de herfst naar geel en brons. breed eivormig, met een wat opstaande rand, glanzend groen verkleurt. In de herfst verkleurt Ook deze species bloeit ontzettend mooi met 4-8 cm lang en 3-5 cm breed. De bloei is zeer dit blad dan weer naar schitterend opvallend en grote trossen witte bloemen. uitbundig met enorme aantallen witte bloemtros- egaal rood, écht rood wel te verstaan! Een groot nadeel is de vorstgevoeligheid van deze sen en bloemen met een diameter van ca. 2 cm. Ook bij deze selectie is de bloei zeer uitbundig in species. Jonge twijgen kunnen zelfs totaal bevrie- Het blad is ovaal tot breed ovaal en diepglanzend grote trossen of tuilen. zen en bij late nachtvorst kan de stamschors zelfs groen; het blijft lang aan de boom en verkleurt Er komen ook aan deze boom weinig tot geen opensplijten. Daardoor is de boom in Europa dan naar wijnrood tot purperrood. De vruchten vruchten, en wat eraan komt is niet zo verhef- minder geschikt. die sporadisch aanwezig zijn, zijn klein, bruinig fend dat het beschreven moet worden, anders met lichtere lenticellen. De boom is zeer goed dan bij de buurman. Pyrus calleryana ‘Capital’ toepasbaar in de stad en in verharding. ‘Capital’ heeft een smal piramidale kroonvorm; Pyrus calleryana ‘Bradford’ deze makker wordt ca. 10 meter hoog en is dan Pyrus calleryana ‘Autumn Blaze’ Deze selectie bestaat uit de eerste cv’s van de nog geen 4 meter breed. De takstand is sterk Deze makker is in 1981 geselecteerd en enkele soort calleryana. De boom bereikt een hoogte opgaand met lange sterke takken, vrijwel paral- jaren daarna uitgegeven door Oregon State van ca. 10 tot 12 meter en een breedte van 9 lel aan de central leader. Het ovale tot breed

'Bradford' in herfsttooi.

40 www.boomzorg.nl ovale blad is diep donkergroen en glanzend. De Pyrus calleryana ‘Trinity’ den of nooit vruchten; en zo ja, dan kleine bruine herfstkleur is uiteindelijk diep purperrood: prach- Een door Boomkwekerij Udenhout BV uit peertjes van ca. 1 cm met witte lenticellen. tig, zo’n smalle vlammende zuil in het najaar. De Amerika geïmporteerde species met een smal ‘Chanticleer’ heeft een groot aantal prettige vruchtjes zijn klein, bruin en weinig opvallend. De eivormige kroon tot ca. 10 meter hoogte en eigenschappen. Hij kan op alle standplaatsen boom is uitermate geschikt voor gebruik in smalle een goede central leader. De boom draagt grote groeien, ook op armere gronden, heeft een heel straten en kleinere tuinen. glanzend groene bladeren, die in de herfst paars- goede verankering door een diepgaand wortel- rood tot purperrood verkleuren. De bloeiwijze is gestel, verdraagt een standplaats in verharding Pyrus calleryana ‘Redspire’ overdadig met witte bloemen, tot twaalf stuks in goed, zijn wortels drukken de verharding niet op ‘Hé eh JP, vergeet je er niet één, in jouw alfabeti- een tuil. Het is een prima straatboom voor smalle (tenminste als de onderstam echt calleryana is), sche volgorde? profielen. hij is spijkerhard, bloeit als een dolle en houdt zijn Goed opgemerkt maar die ene bewaar ik als laat- opgaande kroonvorm heel lang, heeft de hele ste beschrijving van deze soort, want dat verdient 'En dan nu, waarde lezers van het feuilleton, zomer glanzend blad, een prachtige herfstkleur, de CV in kwestie als geen ander!’ onder tromgeroffel en trompetgeschal, mag ik u een schitterend wintersilhouet etc. Wie kan dat ‘Redspire’ is in 1975 in cultuur gebracht door voorstellen aan ‘Chanticleer’: de peer der peren nog meer aanbieden? Princeton Nurseries te Kingston in de staat New en dé straatboom van de 20e eeuw'. Jersey. Pyrus communis ‘Beech Hill’ Deze makker heeft een smal opgaande, kegelvor- Zoals boven al aangegeven is Pyrus calleryana Een smal piramidale kroonvorm heeft deze mak- mige tot smal ovale kroon. ‘Chanticleer’ in 1956 door Scanlon in cultuur ker, die 9 tot 12 meter hoog kan worden met De boom wordt tot 12 meter hoog en ongeveer gebracht. De ons ontvallen grootmeester uit een breedte tot 6 à 7 meter. De schors op de half zo breed. Het gezonde blad is glanzend Oudenbosch, ‘Ome’ Piet van der Bom van de stam en gesteltakken is op oudere leeftijd diep donkergroen en ovaal tot breed ovaal, net als Koninklijke, heeft een belangrijke rol gespeeld gegroefd en diep donkergrijs, tot zwart aan alle andere cv’s en de soort zelf. Alleen de diepte bij zowel de naamgeving als de verspreiding toe. Deze schors laat los in kleine onregelmatig van de kleur verschilt nogal eens. De herfstkleur van deze kanjer in Europa. Ome Piet en Edward gevormde plaatjes. is van donkergeel-oranje tot paarsrode tinten, Scanlon waren goede vrienden en daarnaast de De jonge twijgen zijn grijsbruin van kleur en soms bijzonder fraai. oprichters van de Tailored Trees Group, waarin bewapend met doorns, takdoorns met vieze De bloemen van deze species zijn groot, tot 2,5 goed toepasbare bomen in het stedelijk gebied scherpe puntjes. Het blad is glimmend donker- cm diameter in talrijke tuilen in de boom. April gekweekt en onder de aandacht gebracht wer- groen van kleur en ovaalrond tot ellipsrond van en mei zijn de bloeimaanden van deze makkers, den. vorm, 4 tot 8 cm lang met een puntig getande maar dat geldt voor veel peren. Uit betrouwbare bron heeft uw schrijver ver- bladrand. De herfstkleur is oranjerood tot geel- nomen dat Ome Piet de naam ‘Chanticleer’ rood. De bloei is overdadig, met vele bloemtuilen voorstelde aan zijn vriend. Chanticleer is de haan van vijf tot negen witte bloemen van 4 cm door- in het epos Van den vos Reijnaerde, waarbij de snede; schitterend mooi. Er komen geelbruine prachtige oranjerood tot paarsrood gekleurde eetbare peertjes aan deze species, die smakeloos staartveren verwijzen naar de herfstkleuren van tot vies in de mond zijn. deze peer. Veel lezers zullen die haan nog wel kennen als markies De Canteclaer uit de reeks Olivier B. De soortnaam ‘nivalis’ van deze makker bete- Bommel van Marten Toonder, die in kranten, tijd- kent ‘in de sneeuw groeiend of bloeiend’. De schriften, op tv en in de bioscoop te zien was als Nederlandse naam is sneeuwpeer, en dat klopt ‘heer van stand’ met Tom Poes aan zijn zijde. dan voor één keer. Het is een middelgrote boom, Daarnaast heeft Ome Piet de boom meegenomen tot ca. 15 meter hoog, met zijn oorsprong in naar Nederland, van waaruit de verspreiding Midden- en Zuid-Europa, van Oostenrijk en in heel Europa plaatsvond. Zo zijn er honderd- Hongarije tot Roemenië en Griekenland. De duizenden gekweekt en echt overal aangeplant. kroon wordt erg breed met grijsbruine takken, en Geen stad of dorp, of deze sierpeer is er aange- de twijgen zijn tot in het najaar bedekt met een plant. wittige viltlaag. De bladeren zijn ovaal of elliptisch, 5 tot 8 cm De boom heeft een smal kegelvormige tot smal lang en 2 tot 4 cm breed met een korte toege- eironde kroonvorm, wordt tot 12 meter hoog en spitste top, donkergroen van kleur met aan de is dan ca. 4 meter breed. Het blad is glanzend onderzijde een vlokkerige viltlaag. De herfstkleur lichtgroen van kleur, 4 tot 8 cm lang en 3 tot 5 is prachtig donkerrood. De bloeiwijze is groot cm breed, met opstaande en licht gegolfde ran- met witte bloemen, tot 3 cm in diameter, zes tot den. De bloeiwijze is zeer uitbundig, met grote negen stuks bijeen. De peren zijn 3 tot 5 cm dik, witte bloemen met een diameter van 2 cm in geelgroen van kleur, met een roodachtige blos tuilen van zes tot twaalf bloemen. Hij draagt zel- aan de zonzijde en wrang van smaak. Pyrus communis 'Beech Hill' vruchten.

www.boomzorg.nl 41 tot geelgroen en peervormig. Van deze makker bestaan meerdere cv’s, waarvan ik de treurvorm aan u voorstel.

Pyrus salicifolia ‘Pendula’ Een brede treurvorm met breed afstaande tot neerbuigende takken en dunne, sterk afhangen- de, lange grijsbehaarde twijgen. De lancetvormi- ge grijsviltige bladeren versterken deze prachtige treurvorm met helder crèmewitte bloemen. Een schitterende parkboom.

Afsluitend Peren, zowel de siermakkers als de consumptie- makkers, leveren de mens enerzijds een prachtig schouwspel van bloeiwijzen, kroonvormen en herfstkleuren, en anderzijds zeer smakelijke vruchten die het leven veraangenamen. Er zijn dus, naast ‘Chanticleer’, meerdere, goed bruikba- re peren voor in de openbare ruimte. Ik hoop dat u ze nu vanuit een ander perspectief zult bekij- ken en kunt beoordelen of ze toepasbaar zijn, bijvoorbeeld voor in pluktuinen: heerlijke peren, ‘Conference’ en consorten, hand- en stoof-, te kust en te keur! Gebruiken die peren en aan de andere kant van de medaille, in de voorraadlijst opnemen en kweken die bomen, ze zijn het meer dan waard vrienden !!

Groet,

Pyrus salicifolia 'Pendula'.

Gebruik als parkboom en niet voor in de straat. door hem in cultuur gebracht. Het is een kleine Boomkwekerij Udenhout BV heeft een species uit boom, tot 8-9 meter hoog, met een breed sprei- Hongarije gehaald met glanzend grijs blad. De dende kroon op een vrij korte stam. Zowel de DGA Mauritz Adviseurs & Taxateurs BV bloeiwijze is ook weer wit, rijk als de soort, en de takken als de twijgen zijn horizontaal spreidend vruchten zijn kleiner. Dit is een prachtig mooie en iets overhangend, waardoor er een schitte- parkboom; de naam is Pyrus nivalis ‘Catalina’. rende parkboom ontstaat. De bladeren zijn smal elliptisch aan de voet en aan de top versmallend, En als laatste in dit deel: Pyrus salicifolia 3 tot 10 cm lang en 8 tot 16 mm breed, en in Deze wilgbladige peer komt van nature voor in de jeugdfase aan beide zijden wit viltig behaard; Zuid-Europa en West-Azië, in de Kaukasus tot later vrijwel kaal en dofgroen van kleur. De bloei- in Armenië en in Noord-Iran. De boom is daar wijze is zuiver wit, zes tot acht bloemen bij elkaar Stuur of twitter dit artikel door! gevonden door de Duitse botanicus en ontdek- in een bloemtros met behaarde kelk en bloemste- Scan of ga naar: kingsreiziger P.S. Pallas en in 1780 in Engeland len. De vruchten zijn klein, 2 tot 3 cm lang, groen www.boomzorg.nl/artikel.asp?id=19-5264

www.boomzorg.nl 43