JABATAN MINERAL DAN GEOSAINS MALAYSIA DEPARTMENT OF MINERAL AND GEOSCIENCE MALAYSIA LAPORAN TAHUNAN 2017 ANNUAL REPORT KEMENTERIAN SUMBER ASLI DAN ALAM SEKITAR MALAYSIA MINISTRY OF NATURAL RESOURCES AND ENVIRONMENT MALAYSIA Pulau Besar, Johor Pulau Harimau, Johor Kandungan Contents Perutusan Ketua Pengarah 6 Message from the Director General Profil Korporat 10 Corporate Profile Hal Ehwal Korporat 17 Corporate Affairs Kerjasama dan Perkongsian 25 Cooperation and Partnership Aktiviti Mineral 34 Mineral Activities Aktiviti Geosains 55 Geoscience Activities Aktiviti Lombong & Kuari 99 Mine and Quarry Activities Penyelidikan & Pembangunan 109 Research & Development Perkhidmatan Sokongan Teknikal 128 Technical Support Services Penerbitan 150 Publications Profil Pejabat 161 Office Profiles Sorotan Peristiwa 170 Event Highlights Senarai Pegawai Profesional 184 List of Professional Officers JAWATANKUASA EDITOR / EDITORIAL COMMITTEE PENASIHAT / ADVISORS Datuk Shahar Effendi Abdullah Azizi Kamal Daril Mohd Badzran Mat Taib Ismail Hanuar Wan Saifulbahri Wan Mohamad KETUA EDITOR / EDITOR-IN-CHIEF Brendawati Ismail PENOLONG KETUA EDITOR / DEPUTY CHIEF EDITOR Norshakira Ab Ghani PASUKAN EDITORIAL / EDITORIAL TEAM Hal Ehwal Korporat Ropidah Mat Zin Corporate Affairs Yusari Basiran Aktiviti Mineral Mohamad Yusof Che Sulaiman 4 Mineral Activities Mohamad Aznawi Hj Mat Awan Badrol Mohamad Jaithish John Aktiviti Geosains Muhammad Fadzli Deraman Geoscience Activities Jayawati Fanilla Sahih Montoi Muhammad Ezwan Dahlan Aktiviti Lombong & Kuari Maziadi Mamat Mine & Quarry Activities Penyelidikan & Pembangunan Dr. Nazwin Ahmad Research & Development Azizan Ali Perkhidmatan Sokongan Teknikal Azmi Abu Bakar Technical Support Services Sharizan Ibrahim Penerbitan Brendawati Ismail Publications Profil Pejabat Abd. Rahim Harun Office Profiles Sorotan Peristiwa Ropidah Mat Zin Event Highlights Noraini Basiri Senarai Pegawai Profesional Brendawati Ismail List of Professional Officers Mohd Zulkiflee Che Soh Peta Suhaimizi Yusoff Maps Mohd Anuar Ishak LAPORAN TAHUNAN 2017 ANNUAL REPORT EDITOR BAHAGIAN / NEGERI DIVISION / STATE EDITORS Sharizan Ibrahim Bahagian Perkhidmatan Teknikal Dr. Nazwin Ahmad Pusat Penyelidikan Mineral Maziadi Mamat Unit Lombong dan Kuari Cawangan Penyelarasan Pelaksanaan Operasi Abd. Rahim Harun Unit Mineral dan Geosains Cawangan Penyelarasan Pelaksanaan Operasi Yusari Basiran Cawangan Ekonomi Mineral Mohd. Zulkiflee Che Soh Cawangan Pengurusan Maklumat Suhaimizi Yusoff Mohd. Anuar Ishak Che Ibrahim Mat Saman Cawangan Perancangan dan Pengurusan Jaithish John JMG Sarawak Jayawati Fanilla Sahih Montoi JMG Sabah Azmi Abu Bakar JMG Perak Noraini Basiri JMG Johor Mohamad Aznawi Haji Mat Awan JMG Pahang Muhammad Ezwan Dahlan JMG Selangor/W.Persekutuan Mohamad Yusof Che Sulaiman JMG Kelantan Muhammad Fadzli Deraman JMG Terengganu 5 Azizan Ali JMG N.Sembilan/Melaka Badrol Mohamad JMG Kedah/Perlis/P.Pinang Duduk dari kiri / Sitting from left : Jayawati Fanilla Sahih Montoi, Dr. Nazwin Ahmad, Abd. Rahim Harun, Mohd. Zulkiflee Che Soh, Ismail Hanuar, Jaithish John, Brendawati Ismail, Ropidah Mat Zin, Noraini Basiri. Berdiri dari kiri / standing from left : Yusari Basiran, Mohamad Yusof Che Sulaiman, Mohamad Aznawi Haji Mat Awan, Suhaimizi Yusoff, Muhammad Fadzli Deraman, Badrol Mohamad, Sharizan Ibrahim, Azmi Abu Bakar, Muhammad Ezwan Dahlan, Maziadi Mamat, Azizan Ali. LAPORAN TAHUNAN 2017 ANNUAL REPORT Perutusan Ketua Pengarah Message From The Director General 6 ahun 2017 merupakan tahun yang begitu he year 2017 was significant for the signifikan bagi Jabatan Mineral dan Geosains Department of Mineral and Geoscience Malaysia (JMG), bukan sahaja dari segi Malaysia (JMG), not only in terms of project kecemerlangan pencapaian pelaksanaan achievements, but also with regards to our projek pembangunan, malah juga dalam achievements in R&D&C and our lateral Tbidang R&D&C dan kerjasama dalam dan luar negara. Tcooperation with counterparts locally and abroad. From Melalui projek dan kajian yang dilaksanakan di bawah the projects carried out, JMG has successfully mapped aktiviti utama jabatan, JMG telah berjaya mengumpul and collected information to enable better management dan memetakan maklumat untuk membolehkan of land use and national development planning. These pengurusan yang lebih baik ke atas penggunaan tanah base information is crucial in assisting the Government dan perancangan pembangunan negara. Maklumat asas to address related issues in managing the country’s ini adalah amat penting bagi membantu kerajaan dalam natural resources sustainably. menangani masalah berkaitan di samping menguruskan sumber asli negara secara mampan. Geopelancongan merupakan suatu bidang ekonomi Geotourism is a new, sustainable and growing economy. baharu yang semakin berkembang. Ia bukan sahaja boleh It not only helps to generate the country’s revenue but menjana pendapatan negara malah ia boleh memelihara at the same time conserves the environment of the LAPORAN TAHUNAN 2017 ANNUAL REPORT alam sekitar sesuatu kawasan. Salah satu aspek penting area. One of the most important features of geotourism dalam geopelancongan adalah geowarisan. Di bawah is geoheritage. Under the Geological Heritage Project, Projek Geologi Warisan, JMG telah mengambil inisiatif JMG has taken the initiative to identify sites across the untuk mengenalpasti tapak-tapak yang terdapat di country and carry out mapping and characterization seluruh negara serta menjalankan pemetaan dan of geological features which are unique and of high pencirian ke atas fitur-fitur geologi yang unik, menarik aesthetic value. Potential sites are then highlighted to dan bernilai estetik. Tapak-tapak yang berpotensi the State Government for approval to be developed kemudian diketengahkan kepada Kerajaan Negeri untuk as geosites or geoparks. To date, JMG has identified diterima dan dibangunkan sama ada sebagai geotapak several aspiring geoparks across the country such as atau geopark. Hasil daripada kajian yang dijalankan, Jerai Geopark, Kinta Valley Geopark, Delta Sarawak JMG telah berjaya mengenalpasti beberapa geopark di Geopark, Kinabalu Geopark and Mersing Geopark. seluruh negara seperti Geopark Jerai, Geopark Lembah Kinta, Geopark Delta Sarawak, Geopark Kinabalu dan Geopark Mersing. Sebagai sebuah agensi yang menerajui pembangunan As the leading government agency in the development sumber air bawah tanah, JMG sentiasa komited untuk of groundwater resources, JMG is committed to assist membantu kerajaan dalam menyediakan bekalan the government in providing clean water to residents air bersih kepada penduduk di kawasan yang sering in areas where it is not readily available. JMG has menghadapi masalah bekalan air. JMG telah membina constructed tube wells nationwide as well as the telaga-telaga tiub di seluruh negara dan juga Sistem “Sistem Penapisan Air Tanah Ringkas” (SPATR) in Perak, Penapisan Air Tanah Ringkas (SPATR) di Perak, Selangor Selangor and Terengganu. In addition, JMG has also dan Terengganu. Selain itu, JMG juga telah membina constructed tube wells to control peat fires in Sabah, telaga tiub bagi mengawal kebakaran tanah gambut di Selangor, Pahang, Johor, Kelantan and Terengganu. JMG negeri Sabah, Selangor, Pahang, Johor, Kelantan dan has successfully supplied clean water to residents in 7 Terengganu. JMG telah berjaya menyalurkan air bersih longhouses in Sarawak using gravity water resources. untuk penduduk di kawasan rumah panjang di Sarawak The Department constantly conducts groundwater dengan menggunakan sumber air graviti. Jabatan ini monitoring and maintenance on SPATR to ensure the sentiasa melakukan pemantauan air bawah tanah dan water supply is uninterrupted and safe to consume. penyelenggaraan telaga tiub dan SPATR bagi memastikan bekalan air tidak terputus dan selamat digunakan. Di bawah projek pembangunan RMKe-11, JMG telah Under the RMKe-11 development project, JMG has berjaya mengenalpasti kawasan sumber bauksit, unsur successfully identified new areas for bauxite, rare nadir bumi (Rare earth elements, REE) dan coal-bed earth elements (REE) and coal-bed methane (CBM) methane (CBM) serta menjalankan projek sambungan resources and also conducted the Airborne Geophysical Survei Geofizik Awangan di Wilayah Ekonomi Pantai Survey Project in East Coast Economic Region (ECER). Timur (ECER). Kajian penilaian sumber mineral seperti Assessment studies on gold and tin were also conducted emas dan timah telah dilaksanakan di Kedah, Selangor in Kedah, Selangor and Sabah. dan Sabah. Setiap tahun, JMG menerbitkan laporan status dan JMG annually publishes reports on the status and sumbangan sektor mineral kepada pembangunan contribution of the mineral sector to the development negara. Di samping itu, JMG turut membekalkan data of the country. The department also duly provides statistik perlombongan, pengkuarian dan industri statistical data on mining, quarrying and mineral-based berasaskan mineral kepada agensi-agensi kerajaan. Data- industry to government agencies. These data are also data ini juga digunakan dalam Penunjuk Ekonomi Hijau / used in the Green Economy/ Green Growth Indicators Pembangunan Hijau dan Inventori Gas Rumah Hijau yang and Greenhouse Gas (GHG) Inventory which is recently telah ditubuhkan oleh Jabatan Perangkaan Malaysia set up by the Department of Statistics in 2017. JMG pada tahun 2017. JMG bertanggungjawab memastikan is responsible for ensuring that the country’s mineral aktiviti perlombongan mineral negara dijalankan secara mining activities are carried out safely, efficiently