Klasa 7 Szkoła Podstawowa

Język polski | Świat w słowach i obrazach. Gramatyka i stylistyka | Klasa 7 Szkoła podstawowa

Przedmiotowy system oceniania do podr ęczników Świat w słowach i obrazach oraz Gramatyka i stylistyka dla klasy 7

Teksty literackie, Wymagania teksty kultury, KONIECZNE (ocena: PODSTAWOWE (ocena: DOPEŁNIAJ ĄCE (ocena: ROZSZERZONE (ocena: dobry) Temat lekcji tre ści j ęzykowe dopuszczaj ący) dostateczny) bardzo dobry) i stylistyczne, formy Ucze ń spełnia wymagania Ucze ń spełnia wymagania Ucze ń spełnia wymagania Ucze ń: wypowiedzi konieczne, a tak że: podstawowe, a tak że: rozszerzone, a tak że: Po co czyta ć? Czytanie jako • czyta cicho ze zrozumieniem, • potrafi poda ć szczegółowe • rozumie istot ę czytania jako • okre śla, na czym polega (lekcja godzinna) słuchanie siebie wyszukuj ąc potrzebne znaczenia słów przyjemno ść , formy spotkania z samym sob ą; subiektywny charakter lektury (s. 7–9) informacje; mądro ść (w kontek ście aktu • wyja śnia poj ęcie wewn ętrzna Jacek Dukaj, • potrafi sformułowa ć odpowied ź lektury); mowa czytelnika Wroniec , fragment na pytanie, po co ludzie czytaj ą; • w wypowiedziach odwołuje (s. 9) • w wypowiedziach odwołuje si ę si ę lektur szkolnych wewn ętrzna mowa przynajmniej do jednego utworu czytelnika

Czytanie jako Czytanie jako • zadaje pytania do czytanego • podaje przykłady wskazanych • wskazuje przykłady ksi ąż ek, • wyja śnia funkcj ę zapisu słowa spotkanie z Innym spotkanie z Innym tekstu; rodzajów inno ści; które czym ś go zaskoczyły, i Inny wielk ą liter ą (lekcja godzinna) (s. 10–11) • podaje synonimy do słowa inny ; • wyró żnia w przywołanym uzasadnia swój wybór; Gerard Boersma, • opisuje świat przedstawiony na tek ście Jacka Dukaja bliskie i • przygotowuje autoportret z Inny świat – obrazie Gerarda Boersmy obce elementy świata ulubionym tekstem literackim męż czyzna czytaj ący przedstawionego; ksi ąż kę • interpretuje tytuł obrazu (s. 12) Gerarda Boersmy O poecie na Kazimierz • czyta utwór gło śno i wyra źnie; • czyta gło śno, dokonuj ąc • nazywa stany emocjonalne osoby • wyja śnia sens wyznania osoby wiosn ę… Wierzy ński, Zielono • okre śla osob ę mówi ącą w interpretacji; mówi ącej w wierszu; mówi ącej w wierszu; (Kazimierz mam w głowie wierszu; • podaje cechy osoby mówi ącej • wyja śnia symboliczne znaczenia • opisuje wyobra żon ą przez Wierzy ński, (s. 194) • wskazuje w wierszu motywy ze i uzasadnia je cytatami; kolorów; siebie malarsk ą wersj ę wiersza; Zielono mam w świata przyrody; • okre śla tematyk ę utworu; • okre śla, jak ą funkcj ę pełni ą • wyja śnia, co daje zastosowanie głowie ) • okre śla nastrój wiersza • wyja śnia, czym jest motywy ro ślinne; przerzutni (lekcja godzinna) przerzutnia; • wskazuje przerzutni ę • wskazuje sformułowania wywołuj ące „barwne” wra żenia Bliskie zwi ązki Kazimierz • czyta utwór gło śno i wyra źnie; • charakteryzuje sytuacj ę • nazywa stany emocjonalne osoby • wymienia bohaterów innych poezji ze... Wierzy ński, 100 m • okre śla osob ę mówi ącą w liryczn ą; mówi ącej w wierszu; utworów, którzy cechami sportem (s. 196) wierszu; • okre śla cel sportowca, środki, • okre śla funkcj ę, jak ą pełni ą rymy przypominaj ą posta ć mówi ącą w

AUTORZY: Anna Syguła, Renata Faron-Radzka

Język polski | Świat w słowach i obrazach. Gramatyka i stylistyka | Klasa 7 Szkoła podstawowa

(Kazimierz rymy dokładne, • okre śla tematyk ę utworu; które prowadz ą go do celu, i w wierszu; wierszu, i uzasadnia swoj ą Wierzy ński, 100 niedokładne, żeńskie, • proponuje własny tytuł wiersza; przeciwnika, którego musi • wypowiada si ę na temat wierszy opini ę; m) męskie • odczytuje rymy pokona ć; o tematyce sportowej • dokonuje przekładu wiersza na (lekcja godzinna) • rozró żnia rymy dokładne i język filmu niedokładne, żeńskie i m ęskie Sprawdzian diagnostyczny na pocz ątek klasy 7 i jego omówienie (dwie godziny lekcyjne) Sk ąd si ę wzi ęła Zacz ęło si ę od • zapoznaje si ę z histori ą • okre śla rol ę tradycji oralnej w • charakteryzuje rol ę poezji w • wskazuje cechy literatury literatura? mówienia… (s. 14 – powstania literatury; powstaniu pi śmiennictwa; czasach antycznych; oralnej; (lekcja godzinna) 15 ) • wie, że najstarsze teksty były • odszukuje informacje na osi • na podstawie tekstu wyja śnia, w • rozumie istot ę poetyckiej formy Wszystko było przekazywane ustnie; czasu, ł ączy je z przeczytanym jakim celu ludzko ść zacz ęła liryki i epiki w czasach poezj ą, czyli o • czyta tekst ze zrozumieniem, tekstem tworzy ć literatur ę antycznych wspólnej kolebce wybiera wskazane informacje liryki i epiki (s. 39 – 41 ) Biblia – ksi ęga infografika: Świ ęta • zna i stosuje wiadomo ści • okre śla genez ę Biblii; • wskazuje i odczytuje symbole i • analizuje i porównuje teksty nad ksi ęgami ksi ęga (s. 18–19) dotycz ące Biblii z klas 4–6; • doskonali umiej ętno ść motywy biblijne wyst ępuj ące w kultury; (lekcja godzinna) William Blake, • wyszukuje w tek ście potrzebne korzystania z przypisów tekstach kultury; • analizuje i interpretuje Stworzenie świata informacje; • omawia walory estetyczne Stworzenie świata Williama (s. 44) • zapoznaje si ę z informacjami przywołanych tekstów Blake’a oraz dzieła malarskie zawartymi w infografice zawarte w infografice Malarska wizja Michał Anioł, • rozpoznaje na obrazie biblijny • zna tre ść biblijnej opowie ści o • formułuje instrukcj ę dotycz ącą • obja śnia symbolik ę ukazanej stworzenia Stworzenie Adama motyw stworzenia człowieka; stworzeniu człowieka; analizy obrazu; sceny, odwołuj ąc si ę do Biblii; człowieka – (s. 24 –25 ) • zapoznaje si ę z podstawowymi • odtwarza podstawowe • okre śla zasady kompozycji • omawia podobie ństwa i ró żnice „czytamy” fresk tekst kultury, fresk informacjami na temat autora i informacje na temat autora i dzieła; dotycz ące rodowodu człowieka Michała Anioła dzieła; dzieła; • opisuje relacje zachodz ące przedstawionego w malarstwie (lekcja godzinna) • wylicza elementy • charakteryzuje wygl ąd mi ędzy przedstawionymi i literaturze przedstawione na obrazie; poszczególnych elementów postaciami; • komentuje tytuł dzieła obrazu; • wyja śnia sens obrazu, korzystaj ąc • nazywa uczucia postaci z informacji w podr ęczniku; przedstawionych na obrazie; • wie, na czym polega technika • wyja śnia znaczenie fresku poszczególnych elementów AUTORZY: Anna Syguła, Renata Faron-Radzka

Język polski | Świat w słowach i obrazach. Gramatyka i stylistyka | Klasa 7 Szkoła podstawowa

dzieła Krótki Biblia – fragmenty • klasyfikuje przeczytany tekst • krótko streszcza przebieg • wyja śnia ogólne znaczenie • wskazuje i interpretuje zawarte przewodnik po Starego Testamentu , jako fragment Biblii; wydarze ń; motywu raju, podaje synonimy w tek ście motywy o charakterze Edenie (Ksi ęga Ksi ęgi Rodzaju (2,8– • wymienia w kolejno ści • okre śla elementy świata tego słowa; symbolicznym; Rodzaju, 25: Pierwotny stan najwa żniejsze wydarzenia; przedstawionego, odwołuj ąc si ę • wskazuje inne motywy o • porównuje naukow ą i biblijn ą Pierwotny stan szcz ęś cia ) (s. 20–21) • wymienia i ogólnie omawia do tekstu; charakterze symbolicznym; wizj ę stworzenia świata; szcz ęś cia ) Hieronim Bosch, elementy świata • porównuje biblijny opis raju z • potrafi zinterpretowa ć znaczenie • definiuje i interpretuje słowo (lekcja godzinna) Ogród rozkoszy przedstawionego; jego malarskimi tytułu opowie ści ( Pierwotny stan szcz ęś cie w kontek ście opowie ści ziemskich (s. 20) • wskazuje na pokrewie ństwo wyobra żeniami; szcz ęś cia ); biblijnej; Bracia Limbourg, kategorii raj i szcz ęś cie • pisze krótki tekst • okre śla warto ści zwi ązane z • układa rozwini ęty opis miejsca, Pierwszy grzech i argumentacyjny motywem raju stosuje zró żnicowane słownictwo wyp ędzenie opisowe; pierwszych rodziców • sprawnie sporz ądza tekst (s. 21) argumentacyjny, bogato symbol, motyw argumentuje Jak ludzie Co to jest • wymienia ró żne sposoby • okre śla j ęzyk jako system • odró żnia znaki umowne i • rozumie konieczno ść komunikuj ą si ę ze komunikacja? , komunikowania si ę ludzi; znaków; naturalne; uwzgl ędnienia kontekstu sob ą? Elementy • zwraca uwag ę na rol ę nadawcy • wyja śnia, jak ą funkcj ę pełni • wskazuje ró żne aspekty kulturowego w odczytywaniu (lekcja godzinna) komunikacji i odbiorcy w procesie język ciała w przekazywaniu komunikacji niewerbalnej; komunikatów niewerbalnych; językowej – komunikacji j ęzykowej informacji; • charakteryzuje składniki aktu • wskazuje warunki skutecznej podr ęcznik • potrafi wskaza ć niezb ędne komunikacji j ęzykowej; komunikacji Gramatyka elementy procesu komunikacji • wyja śnia, na czym polega i stylistyka kompetencja j ęzykowa (s. 70–73) znak: konwencjonalny, naturalny; komunikacja: językowa, niewerbalna; składniki aktu komunikacji: nadawca, odbiorca, komunikat, kod, kontekst, kontakt; kompetencja

AUTORZY: Anna Syguła, Renata Faron-Radzka

Język polski | Świat w słowach i obrazach. Gramatyka i stylistyka | Klasa 7 Szkoła podstawowa

językowa Epoka wielkiej W cyfrowym świecie. • czyta cicho ze zrozumieniem, • wymienia wynalazki • charakteryzuje współczesne • przygotowuje projekt komunikacji Epoka wielkiej wyszukuj ąc potrzebne techniczne XX wieku okre ślane środki przekazywania informacji; wyst ąpienia multimedialnego; (lekcja godzinna) komunikacji (s. 318 – informacje; mianem rewolucji • omawia przykład zastosowania • przedstawia pomysł swojej 321 ) • wymienia wybrane współczesne audiowizualnej; techniki cyfrowej; wymarzonej gry komputerowej środki przekazywania informacji; • wyja śnia ró żnic ę mi ędzy • uzasadnia stwierdzenie, że • wyja śnia znaczenie słowa transmisj ą a interakcj ą; internauta mo że by ć jednocze śnie multimedialny ; • wyja śnia pochodzenie nadawc ą i odbiorc ą informacji; • potrafi wskaza ć korzy ści i niektórych terminów • formułuje, korzystaj ąc z tekstu, zagro żenia płyn ące z internetu komputerowych; zasady posługiwania si ę • wylicza korzy ści i zagro żenia współczesnymi mediami; płyn ące z internetu • wylicza korzy ści i zagro żenia zwi ązane z grami komputerowymi Intencja i cel Intencja i cel • rozumie, że ka żdy komunikat • okre śla rodzaje wypowiedzi • doskonali umiej ętno ść • zwraca uwag ę na rol ę intonacji wypowiedzi wypowiedzi , Co to jest formułowany w okre ślonym ze wzgl ędu na cel; formułowania my śli zgodnie w wypowiedziach ustnych; a grzeczno ść jest intencja celu; • zna i potrafi zdefiniowa ć z zało żon ą intencj ą; • wskazuje przykłady językowa wypowiedzi? – • zna poj ęcia: aprobata , poj ęcia niezb ędne w • odczytuje z tekstu intencj ę dokonywania zmian w (lekcja podr ęcznik dezaprobata , negacja , formułowaniu wypowiedzi wypowiedzi; rzeczywisto ści za pomoc ą j ęzyka; dwugodzinna) Gramatyka prowokacja ; zgodnie z intencj ą jej autora; • zna i stosuje zasady etykiety • omawia główne cechy i stylistyka (s. 80–82) • rozumie, czym jest grzeczno ść • definiuje poj ęcie grzeczno ść językowej; współczesnego modelu intencja wypowiedzi, językowa (etykieta j ęzykowa) językowa • redaguje krótkie wypowiedzi grzeczno ści j ęzykowej cel wypowiedzi, pisemne zgodnie z etykiet ą grzeczno ść j ęzykowa językow ą Sk ąd si ę wzi ęły Zygmunt Kubiak, U • czyta uwa żnie tekst, wybieraj ąc • odró żnia mity heroiczne od • wskazuje przykłady mitów, • wyja śnia symbolik ę motywu mity? źródeł mitów odpowiednie informacje innych; których fabuła wi ąż e si ę z morzem; morza; (lekcja godzinna) greckich (s. 34 –37 ) • opracowuje o ś czasu z opisem • wskazuje w tek ście fragmenty • okre śla, na czym polega mit, tekst pisane stylem naukowym oraz zwi ązek mitów i literatury popularnonaukowy maj ące charakter poetycki; • kwalifikuje tekst jako popularnonaukowy i uzasadnia swoje zdanie Tezeusz – ate ński Dzieje Tezeusza, • wymienia najwa żniejsze • relacjonuje przebieg wydarze ń • ocenia dokonania bohatera; • wymienia znane mity i bohater fragment Mitologii wydarzenia tekstu; w micie; • odczytuje sens mitu, odwołuj ąc przedstawia sensy wybranych (lekcja godzinna) Jana Parandowskiego • przedstawia Tezeusza; • okre śla elementy świata si ę do tekstu; opowie ści tego typu; (s. 27–30) • wie, że utwór jest mitem; przedstawionego; • rozumie, czym są prawda • formułuje hipotez ę, uzasadnia mit, symbol • wymienia wybrane elementy • wymienia dokonania historyczna, fikcja literacka, ją, korzystaj ąc z tekstu

AUTORZY: Anna Syguła, Renata Faron-Radzka

Język polski | Świat w słowach i obrazach. Gramatyka i stylistyka | Klasa 7 Szkoła podstawowa

świata przedstawionego bohatera, jego zasługi i winy; fantastyka; źródłowego • wyja śnia, czym są mit i • wyja śnia symboliczne znaczenie mitologia; nici Ariadny i labiryntu • wyja śnia frazeologizmy wywodz ące si ę z mitologii; • opowiada o znanych bogach i bohaterach mitologicznych Moim zdaniem, „Je śli chodzi o • odró żnia informacj ę od opinii; • wyra ża własne zdanie i je • przekształca podane • formułuje wypowiedzi logiczne, czyli jak wyrazi ć mnie…” – opinia i • wskazuje sformułowania uzasadnia; sformułowania w taki sposób, aby zrozumiałe i poprawne pod swoj ą opini ę jej uzasadnienie podkre ślaj ące fakt wypowiadania • układa zdania zło żone, w sygnalizowały fakt wypowiadania wzgl ędem j ęzykowym; (lekcja godzinna) (s. 93–94) si ę we własnym imieniu; których do opinii dodaje si ę we własnym imieniu; • wykorzystuje zaproponowane informacja, opinia • formułuje proste opinie na wst ępny argument • wyra ża własn ą opini ę, gromadz ąc przez siebie sposoby wyra żania temat przeczytanego tekstu, na jej poparcie kilka argumentów; własnej opinii podkre ślaj ąc, że mówi we • porz ądkuje argumenty za pomoc ą własnym imieniu wskazuj ących na to sformułowa ń Uczymy si ę Moje zdanie jest • wyja śnia, czym jest dyskusja; • w formułowanych s ądach • formułuje opini ę popart ą • bierze czynny udział w dyskutowa ć takie, czyli warsztat • podejmuje prób ę udziału w potrafi zaznaczy ć brak uzasadnieniem; dyskusji, potrafi przekonuj ąco (lekcja dyskutanta (s. 85) dyskusji; stanowczo ści; • posługuje si ę słownictwem przedstawia ć swoje stanowisko dwugodzinna) dyskusja, opinia, • formułuje swoje s ądy • gromadzi argumenty na pozwalaj ącym wyrazi ć i uzasadni ć argument poparcie tezy; własne zdanie (doskonalenie • bierze udział w dyskusji; umiej ętno ści argumentacji); • wie, jakie zasady obowi ązuj ą • zabiera głos w dyskusji zgodnie z dyskutantów obowi ązuj ącymi zasadami Dok ąd zmierzasz, Adam Zagajewski, • czyta gło śno i wyra źnie tekst • okre śla prze życia, stany • czyta gło śno, dokonuj ąc • okre śla problematyk ę wiersza, człowieku? (Adam Szybki wiersz (s. utworu; emocjonalne bohatera; interpretacji; rozwijaj ąc wybran ą propozycj ę; Zagajewski, 228) • cytuje fragmenty wiersza • charakteryzuje sytuacj ę • podaje charakterystyczne cechy • wypowiada si ę na temat Szybki wiersz ) chorał gregoria ński wskazuj ące na sytuacj ę liryczn ą, liryczn ą; chorału jako utworu muzycznego; odrodzenia elementów (lekcja godzinna) w jakiej znajduje si ę bohater; • wskazuje w tek ście fragmenty • wyja śnia sens sformułowa ń chorałowych w muzyce • wskazuje w wierszu informacje dotycz ące miejsca pobytu okre ślaj ących sytuacj ę, w jakiej popularnej; na temat okoliczno ści bohatera; znalazł si ę bohater • porównuje wiersz z chorałem towarzysz ących przedstawionej • opowiada o świecie sytuacji; przedstawionym w wierszu; • nazywa stan ducha osoby • odczytuje zaskakuj ące mówi ącej w wierszu poł ączenia słowne Świat Adam Zagajewski, • czyta gło śno i wyra źnie tekst • proponuje inny tytuł dla • wskazuje we fragmencie • porównuje środki artystycznego przekształcony Wzgórze (s. 231) utworu; obrazu; zapisków zdanie, które mogłoby wyrazu zastosowane przez poet ę magi ą (Adam Paul Cézanne, Góra • formułuje pytania, które • rozumie, jaki sposób by ć wyja śniaj ącym komentarzem i malarza;

AUTORZY: Anna Syguła, Renata Faron-Radzka

Język polski | Świat w słowach i obrazach. Gramatyka i stylistyka | Klasa 7 Szkoła podstawowa

Zagajewski, Sainte-Victoire nasuwaj ą si ę po przeczytaniu tworzenia obrazu poetyckiego do wiersza; • wypowiada si ę na temat roli Wzgórze ) (s. 231) wiersza; zastosował Zagajewski • porównuje świat przedstawiony poezji, odwołuj ąc do wybranych (lekcja godzinna) • wypowiada si ę na temat obrazu na obrazie i w wierszu przykładów; • okre śla rol ę poezji • pisze zmetaforyzowany opis przedstawionego pejza żu Portret Ignacy Krasicki , • poznaje najwa żniejsze fakty z • streszcza satyr ę Krasickiego; • analizuje i komentuje histori ę • tworzy wypowied ź pisemn ą na zdeformowany, Żona modna (s. 47– biografii Adama Mickiewicza i • nazywa wady bohaterów; mał żeństwa pana Piotra i jego temat współczesnych wzorców czyli taka jest, 52) Ignacego Krasickiego; • wskazuje cechy satyry jako żony; żony; a jaka powinna Adam Mickiewicz, • odtwarza tre ść satyry Ignacego gatunku literackiego; • dostrzega uniwersalno ść postaw • uzasadnia przynale żno ść bajki by ć żona Żona uparta (s. 58) Krasickiego; • wyja śnia przesłanie satyry; bohaterów; Mickiewicza do okre ślonej (lekcja William Hogarth, • wymienia bohaterów, wst ępnie • opowiada tre ść bajki Żona • uzasadnia przynale żno ść Żony kategorii odmiany bajki (bajka dwugodzinna) Modne mał żeństwo ich charakteryzuje; uparta ; modnej do gatunku satyry; epigramatyczna, bajka (s. 51) • opisuje na podstawie utworu • wyja śnia neologizmy • porównuje utwór Krasickiego i narracyjna); plakat z filmu Żona Żona modna wygl ąd domu i wyst ępuj ące w utworze obraz Hogartha Modne • okre śla funkcj ę neologizmów modna , re ż. Vincente ogrodu pana Piotra przed jego Adama Mickiewicza; mał żeństwo ; w utworze Mickiewicza; Minelli (s. 55) ślubem i po zmianach • potrafi wskaza ć cechy • charakteryzuje bohaterów filmu • zestawia wizerunek tytułowej satyra, bajka (bajka wprowadzonych przez tytułow ą gatunkowe bajki w Żonie Żona modna na podstawie plakatu bohaterki w satyrze Żona modna narracyjna, bajka bohaterk ę; upartej ; Krasickiego i bajce Żona uparta epigramatyczna) • wskazuje w tek ście Krasickiego • komentuje przesłanie Mickiewicza fragment zawieraj ący przesłanie zawarte w utworze satyry; Mickiewicza • klasyfikuje utwór jako satyr ę; • odtwarza tre ść bajki Żona uparta ; • klasyfikuje utwór Adama Mickiewicza jako bajk ę;

• wskazuje przesłanie zawarte w bajce Mickiewicza; • wskazuje w utworze neologizmy Siódme – nie Co to jest cytat? Do • rozpoznaje cytat w tek ście • potrafi wykorzysta ć cytat w • rozwija umiej ętno ść • rozumie rol ę i funkcj ę cytatów kradnij, lecz czego słu ży? , O czym wypowiedzi pisemnej; prawidłowego zapisu w wypowiedzi cytuj! nale ży pami ęta ć przy • zna zasady poprawnego interpunkcyjnego (lekcja godzinna) cytowaniu? – cytowania podr ęcznik Gramatyka i stylistyka (s. 93–94)

AUTORZY: Anna Syguła, Renata Faron-Radzka

Język polski | Świat w słowach i obrazach. Gramatyka i stylistyka | Klasa 7 Szkoła podstawowa

cytat O uczniach Nancy H. • poznaje najwa żniejsze fakty z • opisuje warto ści, zasady i • ocenia stopie ń przydatno ści • wyja śnia i ocenia powody i nauczycielach Kleinbaum, biografii Nancy H. Kleinbaum; codzienno ść Akademii Akademii Weltona jako miejsca odej ścia Keatinga ze szkoły; z Akademii Stowarzyszenie • redaguje notatk ę na temat Weltona; nauki dla siebie i swoich • omawia, w jakim stopniu sens Weltona Umarłych Poetów istotnych zagadnie ń poruszanych • ocenia, czy dyrekcja szkoły rówie śników; istnienia szkoły mo żna ł ączy ć z (lekcja (lektura czytana w w powie ści; była wierna głoszonym • redaguje wypowied ź takimi poj ęciami, jak dwugodzinna) cało ści) • wskazuje cztery zasady ideałom; argumentacyjn ą na temat: „Czy poszukiwanie, przygoda, Stowarzyszenie obowi ązuj ące w Akademii • charakteryzuje Johna starsi powinni układa ć życie eksperyment, wolno ść , Umarłych Poetów – Weltona; Keatinga na tle innych młodszym?” przekraczanie granic itp. zadania do lektury • charakteryzuje Johna Keatinga nauczycieli z powie ści (s. 120–124) jako nauczyciela; Stowarzyszenie Umarłych • zbiera argumenty do Poetów ; wypowiedzi argumentacyjnej na • podaje powody odej ścia temat roli szkoły w życiu Keatinga ze szkoły; człowieka • zbiera argumenty do wypowiedzi argumentacyjnej na temat roli szkoły w kreowaniu zainteresowa ń i pasji młodych ludzi Czego poszukiwali Nancy H. • wyja śnia, czym było • formułuje pytania nasuwaj ące • redaguje – w postaci krótkiej • wyja śnia, co ł ączy ze sob ą: członkowie Kleinbaum, Stowarzyszenie Umarłych si ę pod wpływem historii Neila opowie ści lub planu wydarze ń – wyst ęp Todda na środku klasy Stowarzyszenia Stowarzyszenie Poetów; Perry’ego; kronik ę welto ńskiego oddziału (przy okazji recytacji własnych Umarłych Umarłych Poetów • przedstawia wybranego członka • okre śla, na czym polegał Stowarzyszenia Umarłych Poetów; wierszy uczniów), koncert Poetów? (lektura czytana w Stowarzyszenia; wpływ Johna Keatinga na • ocenia stopie ń zaanga żowania saksofonowy Charliego w grocie (lekcja godzinna) cało ści) • opowiada histori ę Neila postawy i decyzje bohaterów; ró żnych bohaterów powie ści w oraz rozmow ę telefoniczn ą Stowarzyszenie Perry’ego; • omawia kompozycj ę rozdziału funkcjonowanie Stowarzyszenia Knoxa z Chris; Umarłych Poetów – • wskazuje problemy, z jakimi mówi ącego o śmieci Neila; Umarłych Poetów; • wyja śnia sens sformułowania zadania do lektury borykali si ę bohaterowie • ocenia, czy narrator • przedstawia racje Neila Perry’ego Walta Whitmana o dopuszczeniu (s. 120–124) powie ści; przedstawia swój punkt i jego ojca; do głosu „prawdziwej natury” • wskazuje fragmenty widzenia • obja śnia na podstawie wybranego ka żdego człowieka; ujawniaj ące obecno ść narratora rozdziału (np. mówi ącego o • obja śnia wpływ charakteru śmierci Neila) sposób narracji na czytelnika relacjonowania zdarze ń przez narratora Po co ludziom Nancy H. • wyszukuje w tek ście powie ści • zajmuje stanowisko wobec • interpretuje wypowied ź Keatinga • wybiera – spo śród wierszy poezja? – Kleinbaum, fragmenty dotycz ące czytania zawartych w tek ście pogl ądów na temat poezji; zamieszczonych w podr ęczniku –

AUTORZY: Anna Syguła, Renata Faron-Radzka

Język polski | Świat w słowach i obrazach. Gramatyka i stylistyka | Klasa 7 Szkoła podstawowa

rozwa żania na Stowarzyszenie literatury; na temat roli literatury w życiu • wyja śnia, czy mo żliwa jest poezja utwory mog ące wej ść w skład podstawie Umarłych Poetów • przedstawia pogl ądy Keatinga człowieka; bez udziału człowieka zbioru poezji pozostawionego Stowarzyszenia (lektura czytana w na temat znaczenia poezji w • wskazuje przyczyny braku Neilowi przez Keatinga i Umarłych Poetów cało ści) ludzkim życiu; zainteresowania poezj ą uzasadnia swój wybór; (lekcja godzinna) Stowarzyszenie • wybiera spo śród wierszy • ocenia wpływ na odbiorc ę Umarłych Poetów – przywołanych w powie ści ten, powie ści Kleibaum i filmu w zadania do lektury który wyra ża bliskie mu re żyserii Weira (s. 120–124) refleksje, i uzasadnia swój wybór

Pisanie o poezji Wisława • odró żnia osob ę mówi ącą od • wskazuje i omawia cytaty • przedstawia osob ę mówi ącą • charakteryzuje osob ę mówi ącą nie jest moj ą Szymborska, autora; uzasadniaj ące sformułowanie w wierszu; w wierszu; nami ętno ści ą… Niektórzy lubi ą • okre śla temat wypowiedzi tematu wypowiedzi osoby • wyja śnia ró żnice w pojmowaniu • omawia zwi ązek kompozycji Przewrotno ść czy poezj ę (s. 211) osoby mówi ącej w tek ście; mówi ącej w tek ście; funkcji i roli osoby mówi ącej i wiersza Szymborskiej z „wyznanie Alfons Mucha, • odczytuje z wła ściwego • odtwarza – na podstawie autora; przesłaniem utworu; wiary”? (Wisława Alegoria poezji słownika znaczenie słowa poezja ; definicji słownikowej – • charakteryzuje styl wypowiedzi • formułuje wniosek na temat Szymborska, (s. 211) • podaje synonimy do słowa znaczenie słowa poezja ; osoby mówi ącej; poł ączenia słowa lubi ć z innymi Niektórzy lubi ą lubi ć; • wskazuje wyraz mog ący – • samodzielnie wyja śnia znaczenie wyrazami; poezj ę) • opisuje obraz Alegoria poezji w kontek ście wiersza słowa poezja ; • wybiera – jego zdaniem – (lekcja godzinna) Szymborskiej – zast ąpi ć słowo • wyja śnia cel podziału tekstu najwa żniejszy / najbardziej lubi ć; Szymborskiej na wyodr ębnione zaskakuj ący fragment wiersza • wykazuje podobie ństwo cz ąstki; oraz uzasadnia swój wybór; tytułowej bohaterki z obrazu • okre śla stosunek wobec poezji, • definiuje – w odniesieniu do Muchy do antycznej muzy ilustruj ąc swoje stanowisko obrazu Muchy i wiersza tytułami innych tekstów Szymborskiej – istot ę poezji lirycznych; • okre śla cechy poezji na podstawie obrazu Muchy Pan od przyrody , Zbigniew Herbert, • rozpoznaje osob ę mówi ącą • przedstawia w punktach lub • szuka w wierszu Herberta • charakteryzuje sposób czyli o Pan od przyrody w wierszu Herberta; streszczeniu histori ę osoby przeno śni i wyja śnia ich znaczenie; wypowiedzi podmiotu nauczycielu (s. 207–208) • wyszukuje fragmenty, w mówi ącej w liryku Herberta; • podejmuje prób ę okre ślenia lirycznego; idealnym których ujawnia si ę osoba • omawia relacje ł ącz ące zwi ązku mi ędzy form ą i • nazywa i omawia zwi ązki (lekcja godzinna) mówi ąca; podmiot liryczny z bohaterem; interpunkcj ą zastosowan ą w liryku emocjonalne mi ędzy podmiotem • wymienia – na podstawie • okre śla nastrój wiersza Herberta a przesłaniem utworu lirycznym a bohaterem utworu; opowie ści osoby mówi ącej w • omawia j ęzyk poetycki utworu liryku Herberta – cechy i wynikaj ące z niego znaczenia; tytułowego pana od przyrody • układa monolog skierowany do bohatera wiersza, stosuje zwroty AUTORZY: Anna Syguła, Renata Faron-Radzka

Język polski | Świat w słowach i obrazach. Gramatyka i stylistyka | Klasa 7 Szkoła podstawowa

i słownictwo ujawniaj ące emocje Bitwa Osobowe formy • odró żnia czasownik od innych • rozpoznaje, okre śla i tworzy • poprawnie stosuje nieregularne • świadomie stosuje ró żne formy czasownikowa. czasownika , cz ęś ci mowy; formy osoby, liczby, czasu, formy czasowników; czasowników w zale żno ści od Powtórzenie Nieosobowe formy • rozpoznaje formy osoby, liczby, rodzaju i trybu; • świadomie stosuje celu i formy wypowiedzi wiadomo ści czasownika – czasu, rodzaju, trybu; • rozpoznaje w tek ście w wypowiedziach ustnych o czasowniku podr ęcznik • odró żnia formy osobowe konstrukcje z si ę; i pisemnych nieosobowe formy (lekcja godzinna) Gramatyka czasownika od nieosobowych; • nazywa nieosobowe formy czasownika i stylistyka • przekształca stronę czynn ą na czasownika; (s. 9−20) biern ą i odwrotnie • poprawnie zapisuje zako ńczenia czasowników w czasie przeszłym i bezokoliczników; • rozró żnia czasowniki przechodnie i nieprzechodnie Mi ędzy Imiesłowy • odró żnia imiesłowy • rozró żnia imiesłowy • zna kryterium podziału • celowo i poprawnie stosuje czasownikiem a przymiotnikowe − przymiotnikowe od innych form przymiotnikowe czynne i imiesłowów przymiotnikowych na imiesłowy przymiotnikowe dla przymiotnikiem. podr ęcznik czasownika; bierne; czynne i bierne; osi ągni ęcia wi ększej spójno ści Imiesłowy Gramatyka • klasyﬁkuje imiesłowy • tworzy imiesłowy • stosuje imiesłów przymiotnikowy tekstu; przymiotnikowe i stylistyka (s. 21−23) przymiotnikowe jako nieosobowe przymiotnikowe; w funkcji przydawki lub • wnioskuje na temat ﬂeksji (lekcja godzinna) imiesłów formy czasownika oznaczaj ące • przekształca konstrukcje orzecznika imiesłowów przymiotnikowych i przymiotnikowy czynno ść i odpowiadaj ące na z osobow ą form ą czasownika jej zwi ązków z przymiotnikiem; czynny, imiesłów pytania przymiotnika; w konstrukcje z imiesłowem • redaguje notatk ę, wykorzystuj ąc przymiotnikowy • odmienia imiesłowy przymiotnikowym i na odwrót imiesłowy przymiotnikowe bierny przymiotnikowe przez przypadki, liczby i rodzaje Wypiwszy herbat ę Imiesłowy • odró żnia imiesłowy • rozró żnia imiesłowy • wnioskuje na temat sposobu • wnioskuje na temat pisowni i zjadłszy sałatk ę, przysłówkowe − przysłówkowe od innych form przysłówkowe współczesne tworzenia imiesłowów zako ńcze ń -łszy i -wszy ; wyszedł, podr ęcznik czasownika; i uprzednie; przysłówkowych; • celowo i poprawnie u żywa pogwizduj ąc. Gramatyka • klasyfikuje imiesłowy • przekształca konstrukcje • zna kryterium podziału imiesłowów przysłówkowych w Imiesłowy i stylistyka przysłówkowe jako nieosobowe, z osobow ą form ą czasownika imiesłowów przysłówkowych na wypowiedziach ustnych i przysłówkowe (s. 24−25) nieodmienne formy czasownika; na konstrukcje z imiesłowem współczesne i uprzednie; pisemnych (lekcja godzinna) imiesłów • tworzy imiesłowy przysłówkowym i na odwrót; • stosuje imiesłowy przysłówkowe przysłówkowy przysłówkowe; • korzysta ze słownika w funkcji okolicznika współczesny, • zna i stosuje zasady pisowni frazeologicznego imiesłów zako ńcze ń -łszy i -wszy przysłówkowy

AUTORZY: Anna Syguła, Renata Faron-Radzka

Język polski | Świat w słowach i obrazach. Gramatyka i stylistyka | Klasa 7 Szkoła podstawowa

uprzedni Jak pisa ć Rozprawka − • używa poj ęć : teza , argument , • odró żnia tez ę od hipotezy; • wyja śnia znaczenie poj ęć : teza , • wskazuje w cudzym tek ście rozprawk ę? podr ęcznik wniosek ; • gromadzi słownictwo hipoteza , argument , cechy rozprawki; (lekcja Gramatyka • rozpoznaje rozprawk ę w śród pozwalaj ące na wyra żenie kontrargument , wniosek ; • stosuje bogate słownictwo na dwugodzinna) i stylistyka innych form wypowiedzi; własnego stanowiska; • wymienia cechy rozprawki jako podkre ślenie własnego (s. 101−104) • rozró żnia tez ę, argument, • redaguje rozprawk ę, stosuj ąc formy wypowiedzi; stanowisko My ślę i decyduj ę – o wniosek; wła ściwy porz ądek tre ści • gromadzi i selekcjonuje argumentowaniu i • formułuje tez ę; argumenty; rozprawce. Zestaw • gromadzi argumenty; • redaguje rozprawk ę, zachowuj ąc zada ń (s. 301−305) • pod kierunkiem nauczyciela wszystkie cechy formy; rozprawka, teza, układa rozprawk ę • stosuje słownictwo hipoteza, argument, wprowadzaj ące kolejne argumenty kontrargument,

wniosek Czyja wina? Jaka Adam Mickiewicz, • okre śla elementy świata • opisuje elementy świata • wyja śnia sposób prezentacji • komentuje sposób prezentacji kara? – ballada Świtezianka przedstawionego w balladzie; przedstawionego w balladzie; składników świata świata przedstawionego; Świtezianka (s. 60−65) • krótko przedstawia sceneri ę • opisuje sceneri ę wydarze ń; przedstawionego w balladzie; • łączy sceneri ę i nastrój z ballad ą Adama Caspar David zdarze ń; • nazywa uczucia i postawy • okre śla nastrój utworu jako gatunkiem; Mickiewicza Friedrich, Kobieta • dostrzega w tek ście problem bohaterów; wywoływany przez sceneri ę • wyja śnia motyw winy i kary, (lekcja i męż czyzna winy i kary; • wypowiada si ę na temat zdarze ń; wi ąż e go z postawami bohaterów dwugodzinna) kontempluj ący • wskazuje fragmenty wiedzy narratora o bohaterach • ocenia postawy bohaterów; ballady Świtezianka ; ksi ęż yc (s. 63) ujawniaj ące obecno ść narratora; utworu; • wypowiada si ę na temat postawy • wskazuje epickie elementy Julian Fałat, Świte ź • ma świadomo ść przynale żno ści • wymienia cechy ballady; narratora wobec bohaterów utworu, komentuje sposób ich (s. 68) gatunkowej utworu Świtezianka ; • potrafi wskaza ć podobie ństwa ballady; funkcjonowania w tek ście; ballada • opisuje sytuacje przedstawione mi ędzy ballad ą Mickiewicza a • udowadnia, że utwór • wyja śnia obecno ść synkretyzmu na obrazach Friedricha i Fałata obrazami Friedricha i Fałata Mickiewicza ma cechy ballady; w balladzie; • uzasadnia wybór obrazu • redaguje opowiadanie na temat Friedricha jako ilustracji ballady nowych okoliczno ści powstania Świtezianka ; ballady Świtezianka ; • omawia wpływ symboliki • opisuje i ocenia na podstawie kolorów na sposób ukazania poznanych tekstów kultury jeziora na obrazie Fałata funkcjonowanie motywu przyrody; • proponuje sposób adaptacji filmowej lub scenicznej ballady Mickiewicza AUTORZY: Anna Syguła, Renata Faron-Radzka

Język polski | Świat w słowach i obrazach. Gramatyka i stylistyka | Klasa 7 Szkoła podstawowa

Od tekstu Dramat na scenie, • wyszukuje w tek ście wskazane • wyja śnia znaczenie poj ęcia • odtwarza najwa żniejsze • omawia informacje zawarte literackiego do czyli przedstawienie informacje; inscenizacja ; informacje z tekstu; w tek ście; inscenizacji (s. 242–245) • łączy termin inscenizacja • wyja śnia znaczenie • wyja śnia zale żno ści mi ędzy • okre śla relacje mi ędzy tekstem (Dramat na scenie, fotografie z z re żyserem i przedstawieniem; podstawowego słownictwa poj ęciami re żyseria i inscenizacja ; dramatu a jego inscenizacj ą; czyli przedstawie ń • posługuje si ę słownictwem zwi ązanego z teatrem; • zna słownictwo zwi ązane • posługuje si ę funkcjonalnie przedstawienie ) teatralnych (s. 242– zwi ązanym z teatrem; • wyja śnia ró żnice mi ędzy z teatrem, wyja śnia jego znaczenie; słownictwem zwi ązanym z (lekcja godzinna) 244) • odró żnia tekst główny i tekst tekstem głównym a tekstem • okre śla rol ę tekstu głównego i teatrem; tekst główny, tekst poboczny; pobocznym; tekstu pobocznego; • dopisuje didaskalia; poboczny, znak • wymienia podstawowe znaki • wymienia znaki teatralne; • okre śla rol ę poszczególnych • omawia cechy j ęzyka teatru; teatralny teatralne; • okre śla rol ę poszczególnych znaków teatralnych; • wyja śnia istot ę pojmowania • okre śla rol ę głównych twórców twórców przedstawienia • wyja śnia, na czym polega teatru jako „sztuki przedstawienia teatralnego teatralnego inscenizacja jako dzieło wielu wielotworzywowej” twórców Adam Mickiewicz, • okre śla czas i miejsce • odtwarza przebieg wydarze ń; • okre śla nastrój i atmosfer ę • podaje informacje na temat Co si ę zdarzyło Dziady , cz ęść II wydarze ń; • ocenia bohaterów; obrz ędu, przywołuje cytaty genezy utworu Mickiewicza; noc ą w kaplicy? (lektura czytana w • podaje informacje na temat • cytuje i omawia sentencje z tekstu; • omawia konstrukcj ę świata (Adam cało ści) kolejnych postaci – duchów; zwi ązane z motywem winy • omawia rol ę Gu ślarza w świecie przedstawionego w dramacie; Mickiewicz, Dziady , cz ęść II – • streszcza fabuł ę ballady Upiór ; i kary; przedstawionym; • okre śla funkcj ę duchów; Dziady , cz ęść II) zadania do lektury (s. • dostrzega motyw winy i kary; • charakteryzuje tytułowego • omawia sposób przedstawienia • interpretuje obecno ść motywu (lekcja 246–250) • redaguje – z punktu widzenia bohatera ballady Upiór ; problemu winy i kary; upiora; dwugodzinna) Adam Mickiewicz, świadka tajemnej uroczysto ści • wskazuje posta ć z Dziadów , • okre śla zwi ązek mi ędzy ballad ą • porównuje funkcj ę pełnion ą Upiór (tekst spoza w kaplicy – sprawozdanie lub cz ęś ci II, która została Upiór a tre ści ą II cz ęś ci Dziadów ; przez duchy w dramacie podr ęcznika) raport sporz ądzony w punktach przedstawiona na ilustracji • wyja śnia główn ą my śl dramatu Mickiewicza z zadaniem Franciszek Ksawery Andriollego dotycz ącą sensu życia i śmierci wypełnianym przez ducha Lampi, Scena człowieka; Marleya w Opowie ści wigilijnej w klasztorze • ocenia, czy świat ukazany na Dickensa kartuzów (s. 249) obrazie Lampiego mógłby ilustracja Michała stanowi ć sceneri ę dramatu Elwiro Andriollego Mickiewicza do Dziadów , cz ęś ci II (s. 250) Świat magii i Adam Mickiewicz, • wskazuje w tek ście elementy • zestawia elementy • okre śla relacj ę mi ędzy • okre śla funkcj ę elementów fantastyki w Dziady , cz ęść II realistyczne i fantastyczne; realistyczne i fantastyczne; elementami realistycznymi fantastycznych w utworze Dziadach , cz ęś ci II (lektura czytana w • opowiada, w jaki sposób • zauwa ża w tek ście i fantastycznymi; Adama cało ści) Gu ślarz przywołuje kolejne Mickiewicza motywy • odczytuje znaczenie Mickiewicza Dziady , cz ęść II – duchy; symboliczne; wyst ępuj ących w tek ście

AUTORZY: Anna Syguła, Renata Faron-Radzka

Język polski | Świat w słowach i obrazach. Gramatyka i stylistyka | Klasa 7 Szkoła podstawowa

(lekcja godzinna) zadania do lektury (s. • zalicza utwór Mickiewicza do • wskazuje cechy dramatu w Mickiewicza motywów 246–250) dramatu Dziadach , cz ęś ci II symbolicznych; • wskazuje cechy gatunkowe dramatu w dziele Mickiewicza Warsztaty Adam Mickiewicz, • wskazuje tekst dramatyczny • projektuje scenografi ę do • okre śla kryteria wyboru • świadomie i umiej ętnie dobiera teatralne dla Dziady , cz ęść II interesuj ący dla współczesnego utworu dramatycznego; spektaklu, który mógłby środki wyrazu w przedstawieniu pocz ątkuj ących (lektura czytana w widza i uzasadnia swój wybór; • wskazuje wa żne rekwizyty w zainteresowa ć współczesnego teatralnym (lekcja cało ści) • rozumie znaczenie scenografii i wybranej sztuce; widza; dwugodzinna) Warsztaty teatralne rekwizytów w przedstawieniu • wypowiada tekst z • wskazuje elementy scenografii dla pocz ątkuj ących teatralnym; odpowiedni ą intonacj ą; symbolizuj ące okre ślon ą inscenizatorów • odczytuje informacje • wyra ża emocje za pomoc ą przestrze ń; i aktorów (s. 251– przekazywane za pomoc ą mimiki znaków pozawerbalnych • rozumie znaczenie pauzy w 252) wypowiedzi teatralnej Spektakl Adam Mickiewicz, • bierze udział w inscenizacji • bierze czynny udział w • przygotowuje przedstawienie: • bierze aktywny udział w uczniowski Dziady , cz ęść II inscenizacji wybiera tekst do inscenizacji, przygotowywaniu inscenizacji na podstawie proponuje rozwi ązania utworu; Dziadów , cz ęś ci II inscenizacyjne • przedstawia i uzasadnia Adama propozycje inscenizacyjne Mickiewicza dotycz ące ró żnych jego (trzy godziny elementów lekcyjne – lekcje dodatkowe) Sprawdzian nr 1 i jego omówienie (dwie godziny lekcyjne) Fraszki Jan Kochanowski, • zapoznaje si ę z informacjami na • wymienia cechy fraszki jako • uzasadnia słuszno ść lub fałsz • omawia fraszk ę jako gatunek Kochanowskiego fraszki Na młodo ść , temat Jana Kochanowskiego; gatunku lirycznego; my śli zawartych we fraszkach; literacki; – błahostki i żarty Na staro ść , • klasyfikuje poznane utwory • odczytuje my śli zawarte w • omawia relacje mi ędzy nadawc ą • odczytuje i interpretuje czy „literackie O miło ści , Do jako fraszki; omawianych utworach; a odbiorc ą fraszek; znaczenia wynikaj ące z fraszek; szlachetne Hanny , Na nabo żną, • okre śla tematy fraszek; • wskazuje adresatów fraszek; • okre śla funkcje zastosowanych • omawia zasad ę kompozycyjn ą kamienie”? Na gospodarza • podaje informacje na temat • ustala, czy we fraszkach przez Kochanowskiego środków stosowan ą przez (lekcja godzinna) (s. 150) osoby mówi ącej w utworach mo żna odnale źć cechy stylistycznych; Kochanowskiego; fraszka, puenta, Kochanowskiego; sentencji, uzasadnia swoje • wypowiada si ę na temat opinii • rozpoznaje elementy humoru, apostrofa, pytanie • układa hasła zawieraj ące my śli stanowisko; Feliksa Tomaszewskiego na temat satyry oraz wyja śnia ich funkcj ę retoryczne, antyteza, AUTORZY: Anna Syguła, Renata Faron-Radzka

Język polski | Świat w słowach i obrazach. Gramatyka i stylistyka | Klasa 7 Szkoła podstawowa

sentencja wyra żone w poszczególnych • wskazuje we fraszkach fraszek, formułuje swoje w tekstach fraszkach; puent ę, apostrof ę, pytanie stanowisko i je uzasadnia • zna poj ęcia: fraszka , puenta , retoryczne, antytez ę apostrofa , pytanie retoryczne , antyteza , sentencja Jan Kochanowski Jan Kochanowski, • czyta gło śno i wyra źnie tekst • wyra ża opini ę na temat • czyta gło śno, dokonuj ąc • zna środki poetyckie, potrafi je o tym, co w życiu fraszki Na lip ę utworu; fraszek Kochanowskiego; interpretacji; wskaza ć w tek ście, rozumie ich wa żne (lekcja (s. 152), Do snu • wydobywa z tekstu wskazane • okre śla tematyk ę utworów, • odczytuje intencj ę omawianych funkcje; dwugodzinna) (s. 153), Na zdrowie informacje, cytuje; wzbogacając tytuł ka żdej z fraszek; • wyci ąga wnioski, potrafi na (s. 154), Na dom w • próbuje okre śli ć tematyk ę fraszek o dodatkowe • formułuje swoje stanowisko i je podstawie utworów samodzielnie Czarnolesie (s. 155) omawianych fraszek; wyja śnienie; uzasadnia; okre śli ć cechy gatunku; Karol Miller, Jan • wskazuje adresatów • potrafi wskaza ć środki • rozró żnia rodzaje fraszek; • układa tekst wywiadu z poet ą; Kochanowski wypowiedzi lirycznej w poetyckie w tek ście; • redaguje charakterystyk ę bohatera • omawia podobie ństwa mi ędzy i kanclerz Zamoyski poszczególnych utworach; • wskazuje w utworach cechy lirycznego omawianych fraszek przesłaniem fraszki Na zdrowie Czarnolesie (s. 152) • wskazuje przynajmniej jedn ą gatunkowe fraszki; Jana z Czarnolasu; a obrazem Noc i sen Xavier Mellery, cech ę gatunkow ą utworów; • wykorzystuje fraszki do • układa artykuł hasłowy do Alegoria snu (s. 153) • wymienia kilka motywów napisania tekstów reklamowych encyklopedii zwi ązany z Evelyn de Morgan, pojawiaj ących si ę we fraszkach o zdrowiu i lipie zawarto ści ą tre ściow ą fraszki Do Noc i sen (s. 154) Kochanowskiego snu ; fraszka, puenta, • porównuje obraz lipy we fraszce apostrofa, sentencja Na lip ę i na obrazie Millera Jak idzie Idzie? Kontekst a • wyja śnia znaczenie poj ęcia • zapisuje wyrazy • udowadnia przynale żno ść • okre śla funkcj ę homonimów w Homonimy homonimy – homonim ; odpowiadaj ące podanym podanych wyrazów do żartach j ęzykowych; (lekcja godzinna) podr ęcznik • rozumie znaczenia wyrazów znaczeniom; homonimów; • pisze fraszk ę dotycz ącą życia Gramatyka o takim samym brzmieniu; • wyja śnia ró żne znaczenia • wyja śnia ró żne znaczenia klasy / szkoły, wykorzystuj ąc i stylistyka (s. 86) • wyja śnia ró żne znaczenia wyrazów o takim samym wyrazów o takim samym zjawisko homonimii wyrazów o takim samym brzmieniu na podstawie brzmieniu bez podanego kontekstu; brzmieniu na podstawie kontekstu; • układa z homonimami zdania odpowiedniego słownika • wskazuje słowniki pomocne wykazuj ące ró żnic ę znacze ń w udowodnieniu przynale żno ści wskazanych wyrazów do homonimów; • korzysta ze słownika j ęzyka polskiego Co mówi składnia Zdanie zło żone • rozpoznaje zdania współrz ędnie • przekształca zdania • rozpoznaje sposoby zespolenia • poprawnie rozpoznaje, o składaniu zda ń, współrz ędnie , Zdanie i podrz ędnie zło żone, odró żnia je pojedyncze w zdania zło żone; poszczególnych typów zda ń; swobodnie tworzy i przekształca

AUTORZY: Anna Syguła, Renata Faron-Radzka

Język polski | Świat w słowach i obrazach. Gramatyka i stylistyka | Klasa 7 Szkoła podstawowa

czyli powtórzenie zło żone podrz ędnie – od siebie; • potraﬁ uzupełni ć zdanie • świadomie u żywa ró żnych zdania zło żone; wiadomo ści podr ęcznik • zna kryterium podziału zda ń wskazanym zdaniem wska źników zespolenia; • świadomie i celowo stosuje o wypowiedzeniu Gramatyka zło żonych współrz ędnie składowym; • prawidłowo stosuje zasady ró żne typy zda ń zło żonych zło żonym i stylistyka i podrz ędnie; • układa wskazane zdania interpunkcji w zale żno ści od intencji, z jak ą (lekcja godzinna) (s. 31–42) • umie zada ć pytanie o zdanie zło żone współrz ędnie lub przekazuje komunikat podrz ędne; podrz ędnie; • stosuje w wypowiedziach • zna zasady interpunkcji w ustnych i pisemnych ró żne typy wypowiedzeniach zło żonych zda ń zło żonych; • rozró żnia cz ęś ci zdania (podmiot, orzeczenie, przydawka, dopełnienie, okolicznik); • rozró żnia orzeczenia czasownikowe i imienne „Id ąc bez celu, nie Imiesłowowy • odró żnia imiesłowy • zamienia pary zda ń • wyja śnia poj ęcie imiesłowowy • poprawnie, świadomie i celowo pilnuj ąc drogi, równowa żnik zdania przysłówkowe od innych form pojedynczych na równowa żnik zdania ; używa konstrukcji z sam nie pojmuj ę, – podr ęcznik czasownika; wypowiedzenia • układa zdania do wykresów; imiesłowowym równowa żnikiem jak w twe zajd ę Gramatyka • tworzy imiesłowy z imiesłowowym • poprawia bł ędy składniowe zdania w tekstach ró żnego typu: progi”. i stylistyka przysłówkowe według wzoru; równowa żnikiem zdania; w konstrukcjach z imiesłowowym wypowiedziach o charakterze Imiesłowowy (s. 43–45) • rozró żnia zdanie i równowa żnik • przekształca zdania zło żone równowa żnikiem zdania; argumentacyjnym; opisach równowa żnik imiesłowowy zdania; podrz ędnie i współrz ędnie w • zna i poprawnie stosuje zasady obrazów, relacjach z wydarzenia zdania równowa żnik zdania • tworzy równowa żniki zda ń; zdania zło żone z interpunkcji w wypowiedzeniu itp.; (lekcja • rozpoznaje imiesłowowy imiesłowowym zło żonym z imiesłowowym • wyja śnia przyczyny dwugodzinna) równowa żnik zdania w tek ście; równowa żnikiem zdania równowa żnikiem zdania powstawania bł ędów • uzupełnia zdania i odwrotnie; składniowych w konstrukcjach imiesłowowymi • uzupełnia zdania z imiesłowowym równowa żnikami zdania według imiesłowowymi równoważnikiem zdania wzoru równowa żnikami zdania; • sporz ądza wykresy zda ń; • znajduje bł ędy składniowe w konstrukcjach z imiesłowowym równowa żnikiem zdania; • zna zasady interpunkcji w wypowiedzeniu zło żonym z imiesłowowym równowa żnikiem zdania

AUTORZY: Anna Syguła, Renata Faron-Radzka

Język polski | Świat w słowach i obrazach. Gramatyka i stylistyka | Klasa 7 Szkoła podstawowa

Najwy ższe Wypowiedzenie • rozumie budow ę • analizuje budow ę • sporz ądza wykresy wypowiedze ń • świadomie i celowo stosuje w wtajemniczenie, wielokrotnie zło żone wypowiedzenia wielokrotnie wypowiedze ń wielokrotnie wielokrotnie zło żonych; wypowiedziach wypowiedzenia czyli o – podr ęcznik zło żonego; zło żonych; • układa – według podanego wzoru wielokrotnie zło żone wypowiedzeniu Gramatyka • potrafi wskaza ć w tek ście tego • wyodr ębnia w nich – wypowiedzenia wielokrotnie w zale żno ści od intencji wielokrotnie i stylistyka (s. 46– typu wypowiedzenia; wypowiedzenia składowe; zło żone; wypowiedzi; zło żonym 49) • zna zasady interpunkcji • zna i na ogół stosuje zasady • zna i poprawnie stosuje zasady • poprawnie tworzy (lekcja wypowiedzenie w wypowiedzeniach wielokrotnie interpunkcji interpunkcji w tego rodzaju wypowiedzenia wielokrotnie dwugodzinna) wielokrotnie złożone zło żonych w wypowiedzeniach wypowiedzeniach; zło żone zawieraj ące różne typy wielokrotnie zło żonych • opisuje sytuacje przedstawione na zda ń zło żonych współrz ędnie i ilustracjach, u żywaj ąc wył ącznie podrz ędnie, a tak że wypowiedze ń wielokrotnie równowa żniki zda ń; zło żonych • wskazuje, omawia i poprawia bł ędne konstrukcje dotycz ące szyku wyrazów w wypowiedzeniach wielokrotnie zło żonych Jakimi słowami Jan Kochanowski, • czyta uwa żnie tren, korzysta z • wskazuje adresatów • czyta gło śno, dokonuj ąc • porównuje Treny Jana wyrazi ć ból? (Jan Ten I (s. 158), Tren przypisów; wypowiedzi lirycznych; interpretacji; Kochanowskiego z wierszami Kochanowski, VII (s. 162) • wyszukuje w tekstach potrzebne • analizuje kompozycj ę • okre śla intencj ę wypowiedzi w Władysława Broniewskiego; Tren I i Tren VII ) Władysław cytaty; utworów, dostrzega cz ęś ci Trenie I ; • omawia funkcjonowanie (lekcja godzinna) Broniewski, Brzoza , • okre śla temat Trenu V , kompozycyjne; • interpretuje puent ę Trenu V ; motywu śmierci w przywołanych Firanka (s. 165) rozwijaj ąc jego tytuł; • wyodr ębnia i omawia obrazy • omawia celowo ść u życia środków trenach oraz we fraszce Do snu tren, apostrofa, • wypowiada si ę na temat stanu poetyckie; poetyckich w trenach porównanie ducha osoby mówi ącej; • wykorzystuj ąc odpowiednie Kochanowskiego i wierszach homeryckie, • używa nazwy gatunku: tren ; cytaty, okre śla stan ducha Broniewskiego; wyliczenie • przedstawia sytuacj ę liryczn ą osoby mówi ącej; • uzasadnia przynale żno ść w wierszach Broniewskiego • wskazuje i nazywa środki gatunkow ą wierszy Broniewskiego poetyckie; • okre śla charakter Trenu VIII Portret Urszuli Jan Kochanowski, • uwa żnie słucha wzorcowej • dzieli tekst na cz ęś ci • okre śla nastrój wypowiedzi • odnajduje elementy harmonii Kochanowskiej Tren V (s. 160) recytacji; kompozycyjne, wyodr ębnia i lirycznej, wskazuje poetyckie renesansowej w zdaniach piórem poety tren, apostrofa, • wyszukuje cytaty w tek ście; omawia poszczególne obrazy środki tworzenia nastroju; wyodr ębnionych w Trenie V ; nakre ślony (Jan porównanie • nazywa bohaterk ę liryczn ą; poetyckie; • dostrzega w tek ście porównanie • wyja śnia celowo ść u życia Kochanowski, homeryckie • okre śla osob ę mówi ącą w • dzieli tekst Trenu V na zdania, homeryckie, obja śnia jego budow ę środków poetyckich; Tren V ) wierszu; licz ąc zdanie wielokrotnie i funkcj ę • przedstawia obrazy poetyckie (lekcja godzinna) • wskazuje w wierszu epitety i zło żone jako jedno; w formie rysunku lub dzieła • przedstawia bohaterk ę na malarskiego AUTORZY: Anna Syguła, Renata Faron-Radzka

Język polski | Świat w słowach i obrazach. Gramatyka i stylistyka | Klasa 7 Szkoła podstawowa

pytania retoryczne podstawie wypowiedzi poetyckiej; • interpretuje ko ńcz ącą tekst apostrof ę do Persefony Portret Jan Kochanowski, • czyta uwa żnie tren, wyszukuje • okre śla sytuacj ę osoby • czyta gło śno, dokonuj ąc • okre śla relacje mi ędzy cierpi ącego ojca Tren VIII (s. 163) w nim potrzebne cytaty; mówi ącej w Trenie VIII i interpretacji; bohaterk ą liryczn ą a osob ą (Jan tren, apostrofa, • okre śla osob ę mówi ącą; innych utworach z cyklu; • interpretuje sformułowania mówi ącą w utworze; Kochanowski, wyliczenie • wskazuje adresata wypowiedzi; • dzieli tekst na cz ęś ci symboliczne w trenach • dostrzega kontrast jako zasad ę Tren VIII ) • okre śla nastrój wiersza; kompozycyjne, bior ąc pod Kochanowskiego; kompozycyjn ą (lekcja godzinna) • na podstawie wypowiedzi uwag ę ró żnice tre ściowe; • wskazuje cechy gatunkowe trenu poetyckiej przedstawia bohaterk ę • wylicza cechy trenu na w poznanych utworach z cyklu podstawie definicji Po drugiej Bolesław Le śmian, • podaje skojarzenia do wyrazu • wymienia i porz ądkuje • przytacza powiedzenia i zwroty • wyja śnia symboliczne stronie… Obraz Urszula niebo ; zdarzenia wspominane przez frazeologiczne zawieraj ące poj ęcie znaczenie motywu Boga i nieba; Boga i za światów Kochanowska • wylicza okre ślenia nieba bohaterk ę; niebo ; • porównuje realizacj ę tych w tekstach (s. 187) zawarte we fragmentach Pisma • nazywa uczucia, wra żenia i • czyta gło śno, dokonuj ąc samych motywów w dziełach kultury fragmenty Świ ętego i dokumentach emocje Urszuli; interpretacji; literackich i plastycznych (lekcja godzinna) dokumentu papie ża Ko ścioła; • podaje informacje na temat • porównuje obraz nieba ukazany (charakteryzuje obraz Boga, Benedykta XIV, • zapoznaje si ę z informacjami na Boga ukazanego w wierszu w Pi śmie Świ ętym nieba i człowieka w odwołaniu Katechizmu Ko ścioła temat Bolesława Le śmiana; Le śmiana; oraz dokumentach Ko ścioła z wizj ą do ró żnych tekstów kultury, np. katolickiego , • okre śla miejsce i czas sytuacji • wymienia cechy i atrybuty za światów przedstawion ą Biblii, wiersza Urszula Pierwszego Listu św. prezentowanej w tek ście; składaj ące si ę na bosko ść ; w wierszu Le śmiana; Kochanowska Le śmiana i obrazu Pawła do Koryntian • opowiada o zdarzeniach • formułuje hipotez ę • wyja śnia powody zmienno ści Boscha); (s. 186) ukazanych w wierszu; interpretacyjn ą, wykorzystuj ąc emocji w utworze Le śmiana – na • wyja śnia funkcj ę narracji i Hieronim Bosch, • opisuje przestrze ń nieba w podane opinie; podstawie informacji dotycz ących dialogu w liryce Wzniesienie utworze Le śmiana i w dziełach • wskazuje w tek ście narracj ę postaci Boga błogosławionych do plastycznych i dialog raju (s. 187)

Wsłucha ć si ę w Jan Lecho ń, • wydobywa z tekstu wskazane • charakteryzuje na podstawie • okre śla, co jest tre ści ą pró śb • wyja śnia zwi ązek j ęzyka słowa modlitwy Modlitwa (s. 199) informacje, cytuje; wiersza adresata wypowiedzi zawartych w tek ście (dary, utworu z jego odbiorem; (Jan Lecho ń, modlitwa • stara si ę okre śli ć tematyk ę lirycznej; przemiany, co ś innego?); • uzasadnia koncepcj ę rozumienia Modlitwa ) dzieła; • odczytuje metafory • charakteryzuje j ęzyk wiersza Jana wiersza Lechonia (lekcja godzinna) • okre śla, kto do kogo mówi w wyst ępuj ące w wierszu Lechonia; wierszu Modlitwa ; Lechonia; • pisze komentarz do Modlitwy • wskazuje zawarte w wierszu • porównuje utwór z tradycyjn ą zgodnie z podanymi wskazówkami pro śby modlitw ą

AUTORZY: Anna Syguła, Renata Faron-Radzka

Język polski | Świat w słowach i obrazach. Gramatyka i stylistyka | Klasa 7 Szkoła podstawowa

„Nie złoto Karol Dickens, • zapoznaje si ę z informacjami • przedstawia swoje wra żenia • cytuje interesuj ące fragmenty • wyra ża swoj ą opini ę o utworze; szcz ęś cie czyni” – Opowie ść wigilijna dotycz ącymi biografii Dickensa; czytelnicze, uzasadniaj ąc je Opowie ści wigilijnej , komentuje je; • wyja śnia nawi ązania do Biblii; rozwa żania o (lektura czytana w • opowiada o swoich wra żeniach przykładami z tekstu; • wskazuje szczególne znaczenie • uogólnia problematyk ę moraln ą bohaterze cało ści) czytelniczych; • przedstawia pytania, jakie ducha Marleya w fabule; utworu; Opowie ści Opowie ść wigilijna – • odtwarza główne wydarzenia nasun ęły mu si ę w czasie • wyja śnia, jak inaczej mo żna • wskazuje w utworze Dickensa wigilijnej i roli zadania do lektury utworu; lektury; interpretowa ć wizyty duchów u motywy, w ątki, my śli pieni ądza w życiu (s. 87–89) • wyszukuje w tek ście potrzebne • porz ądkuje najwa żniejsze Scrooge’a; wyst ępuj ące w innych tekstach człowieka informacje; wydarzenia utworu; • redaguje prywatny dekalog kultury, np. mitach greckich czy (lekcja • wst ępnie charakteryzuje • krótko streszcza zawart ą w głównego bohatera; II cz ęś ci Dziadów ; dwugodzinna) głównego bohatera Opowie ści tek ście histori ę; • omawia problematyk ę moraln ą • układa charakterystyk ę wigilijnej ; • odtwarza opinie narratora utworu wynikaj ącą uwzgl ędniaj ącą dynamiczny • cytuje fragmenty zawieraj ące o bohaterze; z charakterystyki głównego charakter głównego bohatera opini ę narratora o bohaterze; • wskazuje najsilniejsze bohatera; • układa tekst życze ń prze życia Scrooge’a w czasie • interpretuje wyst ępuj ące w świ ątecznych wędrówki z duchami, uzasadnia zako ńczeniu utworu zdania o swój wybór; charakterze sentencji lub morału • wyja śnia, na czym polegała przemiana głównego bohatera; • charakteryzuje innych bohaterów Opowie ści wigilijnej ; • układa tekst życze ń świ ątecznych, przestrzega wszystkich wymogów tej formy wypowiedzi Co si ę wła ściwie Karol Dickens, • wyszukuje w tek ście potrzebne • omawia zwi ązek elementów • wskazuje w fabule elementy • obja śnia i interpretuje zdarzyło i co Opowie ść wigilijna informacje; realistycznych o charakterze symbolicznym; konstrukcj ę świata narrator o tym (lektura czytana w • wskazuje w fabule elementy i nierealistycznych; • definiuje poj ęcie akcja ; przedstawionego w Opowie ści wie? cało ści) realistyczne i nierealistyczne; • podaje synonimy do słowa • omawia sposób komponowania wigilijnej ; (lekcja godzinna) Opowie ść wigilijna – • rozumie poj ęcia: fabuła i akcja ; nierealistyczny ; wydarze ń w utworze; • wyja śnia ró żnice w rozumieniu zadania do lektury • wskazuje w tek ście wypowiedzi • definiuje poj ęcie fabuła ; • okre śla stosunek narratora akcji utworu i fabuły utworu; (s. 87–89) narratora • okre śla, jak ą wiedz ę o świecie Opowie ści wigilijnej do czytelnika • komentuje rol ę narratora w przedstawionym posiada utworze Dickensa; narrator • ocenia, czy Opowie ść wigilijna jest dobrym materiałem na film, uzasadnia swoje stanowisko

AUTORZY: Anna Syguła, Renata Faron-Radzka

Język polski | Świat w słowach i obrazach. Gramatyka i stylistyka | Klasa 7 Szkoła podstawowa

Sztuka Karol Dickens, • przypomina informacje zawarte • dostrzega rol ę poszczególnych • przyporz ądkowuje zdania z • okre śla – na podstawie opowiadania, czyli Opowie ść wigilijna na pocz ątku Opowie ści wigilijnej ; elementów kompozycji w pocz ątku powie ści Klub Pickwicka fragmentów dzieł z literatury co zrobi ć, by inni (lektura czytana w • potrafi odró żni ć opis od odbiorze Opowie ści wigilijnej ; Dickensa do jednego z trzech polskiej – wpływ konstrukcji nas słuchali cało ści) opowiadania; • definiuje poj ęcia: opis składników kompozycyjnych: zda ń na tempo opowie ści i (lekcja Sztuka opowiadania, • wskazuje wst ęp, punkt i opowiadanie ; wst ępu, rozwoju akcji b ądź wra żenia czytelnika dwugodzinna) czyli co zrobi ć, by kulminacyjny i zako ńczenie • wyszukuje wyrazy zako ńczenia, uzasadnia swoj ą inni nas słuchali. Opowie ści wigilijnej ; bliskoznaczne; decyzj ę; Zestaw zada ń (s. 90– • rozwija umiej ętno ść pracy z • doskonali znajomo ść zasad • bada j ęzykowe ukształtowanie 92) tekstem; argumentowania i opiniowania; opisu i opowiadania; • odró żnia informacje od opinii • tworzy opowiadanie • przekształca tekst zgodnie z przygodowe wskazówkami; • realizuje do świadczenie j ęzykowe wykazuj ące ró żnic ę mi ędzy bezstronn ą, obiektywn ą informacj ą a ukrytym w niej komentarzem Projekcja filmu Opowie ść wigilijna w re żyserii Roberta Zemeckisa, 2009 (dwie godziny lekcyjne – lekcje dodatkowe) Mi ędzy ksi ąż ką Opowie ści w • czyta cicho ze zrozumieniem, • wyja śnia poj ęcie adaptacja • wyja śnia, dlaczego literatura jest • przytacza przykłady ró żnych a ekranem podró ży, czyli mi ędzy wyszukuj ąc potrzebne filmowa ; tak atrakcyjna dla twórców filmu; adaptacji filmowych i wst ępnie je (lekcja godzinna) ksi ąż ką a ekranem informacje; • wskazuje przyczyny • podaje przykłady „filmowo ści” ocenia; (s. 311–312) • zna poj ęcie adaptacja filmowa , powstawania adaptacji literatury; • wzbogaca tworzone na adaptacja filmowa stosuje je w wypowiedzi; filmowych; • pisze rozprawk ę na wskazany podstawie komiksu opowiadanie, • wymienia przykłady adaptacji • okre śla, z jakich powodów temat; np. wprowadzaj ąc opisy i dialogi, filmowych; rzadziej wyst ępuj ą literackie • dobiera celowo rodzaj narracji w buduj ąc napi ęcie • odpowiada na pytanie, dlaczego przeróbki filmów; tworzonym opowiadaniu ludzie tak bardzo lubi ą • formułuje tez ę i zbiera opowiada ć i poznawa ć argumenty na jej poparcie; opowie ści; • tworzy opowiadanie z • tworzy na podstawie komiksu elementami opisu opowiadanie z zachowaniem podstawowych cz ęś ci AUTORZY: Anna Syguła, Renata Faron-Radzka

Język polski | Świat w słowach i obrazach. Gramatyka i stylistyka | Klasa 7 Szkoła podstawowa

kompozycyjnych Gar ść informacji Mirosław Przylipiak, • czyta cicho ze zrozumieniem i • wyszukuje w tek ście • dokonuje selekcji informacji z • opowiada o powstaniu i nie tylko z historii Przyjechał poci ąg okre śla temat tekstu; potrzebne informacje; cało ści tekstu, porz ądkuje je; rozwoju filmu jako sztuki; kina z kinem... (s. 284– • wie, że twórcami kina byli • wymienia główne fakty z • wymienia nazwiska i dokonania • wyja śnia poj ęcie rewolucja (lekcja 287) bracia Lumière; historii filmu; wybranych twórców zwi ązanych audiowizualna ; dwugodzinna) Żywe obrazy • zna nazwiska innych • definiuje poj ęcia: kino , film , z powstaniem i rozwojem filmu; • analizuje istot ę filmu jako zmieniaj ą świat (s. wybranych twórców kina; telewizja ; • wymienia wynalazki techniczne dzieła sztuki; 288–291) • rozró żnia poj ęcia: kino , film , • charakteryzuje podstawowe XX w. okre ślane mianem rewolucji • wyja śnia, na czym polega Filmowa sztuka telewizja ; gatunki filmowe; audiowizualnej; ró żnica w tworzeniu filmu opowiadania – jaka • rozumie podstawowe poj ęcia • wymienia podstawowe • rozpoznaje cechy podstawowych tradycyjnego i komputerowego; jest, jaka była, jaka zwi ązane z kinem; elementy składowe filmu; gatunków filmowych w • wskazuje przykłady filmów będzie? (s. 294–299) • wymienia podstawowe gatunki • wymienia cechy filmu konkretnych dziełach filmowych; łącz ących cechy ró żnych Film, czyli świat filmowe; dokumentalnego; • wskazuje konsekwencje gatunków; przedstawiony • odró żnia film fabularny • układa notatk ę prasow ą, artystyczne wyboru • wyja śnia, kiedy film skondensowany. O od dokumentalnego; zachowuj ąc wszystkie wymogi poszczególnych środków dokumentalny mo że by ć gatunkach filmowych • przygotowuje list ę miejsc tego rodzaju wypowiedzi filmowych; niewiarygodny; (s. 306–307) i sytuacji godnych sfilmowania; • wyja śnia, jakie s ą ró żnice mi ędzy • pisze artykuł prasowy, infografika: Gatunki • układa notatk ę prasow ą filmem fabularnym zachowuj ąc wymogi tego rodzaju filmowe (s. 308–309) a dokumentalnym; wypowiedzi Nie samo • pisze artykuł prasowy; podpatrywanie • układa list ę tematów do filmów świata (o filmie dokumentalnych dokumentalnym) (s. 313–313) infografika: Z historii kina (s. 316–317) rekonstrukcja rzeczywisto ści, fotoreporta ż, film animowany, film dokumentalny, gatunek filmowy, kadr, uj ęcie, scena, plan Muzyka jest Adam Mickiewicz, • czyta gło śno ze zrozumieniem; • wyszukuje w tek ście • dokonuje interpretacji głosowej • ocenia wpływ kompozycji

AUTORZY: Anna Syguła, Renata Faron-Radzka

Język polski | Świat w słowach i obrazach. Gramatyka i stylistyka | Klasa 7 Szkoła podstawowa

sztuk ą (koncert Pan Tadeusz , • wyszukuje w tek ście potrzebne Mickiewicza fragmenty przywołanego fragmentu Pana koncertu Jankiela na odbiór tego Jankiela z Pana fragmenty Ksi ęgi XII informacje, korzysta z ilustruj ące gr ę na cymbałach i Tadeusza ; tekstu kultury; Tadeusza ) (s. 77–81) przypisów; reakcje słuchaczy; • analizuje konstrukcj ę koncertu • formułuje hipotezy na temat (lekcja Henryk Rodakowski, • zapoznaje si ę z informacjami o • charakteryzuje głównego Jankiela; głównego bohatera przywołanego dwugodzinna) Karczmarz Jasio czasie i miejscu akcji Pana bohatera na podstawie • ocenia j ęzyk poematu fragmentu poematu Mickiewicza; (s. 76) Tadeusza , temacie utworu przywołanego fragmentu Mickiewicza; • opisuje brzmienie ulubionego Edward Loevy, i głównych postaciach; poematu; • okre śla zwi ązek mi ędzy rodzajem utworu muzycznego; ilustracja do Pana • przedstawia własnymi słowami • okre śla tematyk ę tekstu, muzyki a histori ą zawart ą • proponuje form ę artystyczn ą Tadeusza (s. 77) tre ść przeczytanego fragmentu proponuj ąc tytuł; w wybranych tekstach muzyki pozwalaj ącą zaprezentowa ć Pana Jan Matejko, Pana Tadeusza ; • wymienia wydarzenia powa żnej (takich jak np. Cztery Tadeusza odbiorcom Konstytucja 3 Maja • wyra ża opini ę na temat tekstu; historyczne, które Jankiel pory roku Vivaldiego, Taniec z nieznaj ącym j ęzyka polskiego 1791 roku , fragment • kształtuje umiej ętno ść sugeruje swoj ą muzyk ą; szablami Chaczaturiana, Noc na obrazu (s. 79) formułowania wypowiedzi • odszukuje w tek ście opis Łysej Górze Musorgskiego), Łukasz Waligórski, argumentacyjnej sceny przedstawionej na jazzowej (np. Karawana Duke’a Ta muzyka to obrazie Jana Matejki; Ellingtona) lub rockowej (np. Williams w czystej • zapoznaje si ę z recenzj ą płyty Schody do nieba zespołu Led postaci (s. 84) muzycznej Zeppelin) I ty zostaniesz Recenzja , Recenzja • zna struktur ę recenzji; • rozpoznaje elementy nale żą ce • dostrzega ró żnorodne odmiany • potrafi poda ć tytuły recenzentem ksi ąż ki , Recenzja • stosuje słownictwo do cz ęś ci sprawozdawczej recenzji; przynajmniej dwóch pism (lekcja filmu lub spektaklu warto ściuj ące; i oceniaj ącej w strukturze • wymienia elementy, które s ą zawieraj ących recenzje spektakli, dwugodzinna) teatralnego – • odró żnia fakty od opinii; recenzji; oceniane w ró żnych odmianach filmów lub innych wydarze ń podr ęcznik • redaguje tekst recenzji • u żywa synonimów, aby recenzji kulturalnych Gramatyka unikn ąć powtórze ń i stylistyka (s. 97–100) recenzja, fakt, opinia, słownictwo oceniaj ące Dlaczego Adam Mickiewicz, • opowiada fabuł ę utworu; • przedstawia bohaterów • wyja śnia własnymi słowami • ocenia świat ukazany w wierszu Mickiewicz Reduta Ordona. • wskazuje osob ę mówi ącą lirycznych; zdanie wypowiedziane przez przez pryzmat wyst ępuj ących uśmiercił Opowiadanie w wierszu; • odszukuje w tek ście wiersza Jenerała: „Dobrze […] – nie odda w wierszu kolorów; Ordona? adiutanta (s. 69–73) • sporz ądza w punktach plan okre ślenia odnosz ące si ę do im prochów”; • wskazuje i omawia postaci (lekcja godzinna) wydarze ń odnosz ący si ę do reduty; • analizuje funkcj ę barw (warto ści) ł ącz ące si ę z opowie ści adiutanta; • odró żnia relacj ę o zdarzeniach wyst ępuj ących w wierszu poszczególnymi barwami • poznaje prawdziw ą histori ę od innych form wypowiedzi; Mickiewicza; ukazanymi w tek ście generała Ordona; • wskazuje w tek ście • wyja śnia mo żliwe powody Mickiewicza; • wyszukuje w słowniku Mickiewicza fragment b ędący nieuwzgl ędnienia przez poet ę • formułuje refleksje na temat AUTORZY: Anna Syguła, Renata Faron-Radzka

Język polski | Świat w słowach i obrazach. Gramatyka i stylistyka | Klasa 7 Szkoła podstawowa

znaczenie słowa patriotyzm nawi ązaniem do udziału Rosji rzeczywistych losów Ordona; odbioru wiersza w wersji w rozbiorach Polski; • ocenia, czy Redut ę Ordona uwzgl ędniaj ącej ocalenie Ordona; • wyja śnia znaczenie poj ęcia mo żna uzna ć za utwór • redaguje wypowied ź utwór patriotyczny patriotyczny, uzasadnia swoje argumentacyjn ą na temat: stanowisko „Reduta Ordona dzisiaj. Pokrzepia, napawa l ękiem, zniech ęca?” Poetycki hołd dla Adam Mickiewicz, • zna wiersz Mickiewicza • wymienia bohaterów • analizuje kompozycj ę utworu: • okre śla funkcj ę zburzenia kobiety bohatera Śmier ć Pułkownika i rozumie jego temat; historycznych przywołanych wyja śnia sens podziału na strofy, regularno ści w wierszu; (Adam (s. 166–167) • potrafi stre ści ć utwór; w wierszu Mickiewicza; dostrzega podział na dwie cz ęś ci • wyja śnia celowo ść zapisu Mickiewicz, • okre śla miejsce sytuacji • wskazuje w utworze elementy kompozycyjne; niektórych wyrazów wielk ą Śmier ć lirycznej; świadcz ące o heroiczno ści • interpretuje nawi ązanie do liter ą; Pułkownika ) • charakteryzuje bohaterk ę bohaterki; postaci Czarnieckiego; • wskazuje przyczyny (lekcja godzinna) wiersza • wyja śnia, na czym polegała • analizuje wyst ępuj ący w wierszu popularno ści Śmierci Pułkownika jej niezwykło ść motyw śmierci; jako piosenki; • interpretuje pojawiaj ące si ę w • analizuje kreacje kobiet ostatniej strofie słowo Ach! ; bohaterów we współczesnych • proponuje form ę pozwalaj ącą tekstach kultury odda ć tre ść wiersza bez u życia słów O pasji życia Melchior • poznaje najwa żniejsze fakty z • okre śla na podstawie • potrafi na podstawie tekstu • omawia zwi ązek mi ędzy w niełatwych Wa ńkowicz, Ziele na biografii i twórczo ści literackiej przywołanych fragmentów Wa ńkowicza oceni ć relacje mi ędzy sposobem wypowiedzi narratora czasach (Melchior kraterze , fragmenty Wa ńkowicza; dzieła Wa ńkowicza przybli żony uczniami a dyrekcj ą placówki oraz a obrazem tego bohatera i jego Wa ńkowicz, Ziele (s. 96–100) • czyta gło śno ze zrozumieniem; czas zdarze ń i wiek narratora- Bucefałem; rówie śników ukazanym w Zielu na kraterze ) • wyszukuje w tek ście potrzebne bohatera; • wskazuje i interpretuje fragmenty na kraterze ; (lekcja informacje, korzysta z • potrafi na podstawie tekstu o charakterze symbolicznym; • zwraca uwag ę na uniwersalno ść dwugodzinna) przypisów; Wa ńkowicza scharakteryzowa ć • wyszukuje w dziele Wa ńkowicza problemu ukazanego przez • wie, czego dotyczyło relacje mi ędzy uczniami a fragmenty ujawniaj ące opini ę Wa ńkowicza, dostrzegaj ąc wspomniane w tek ście dyrekcj ą placówki oraz narratora o prze życiach podobie ństwo mi ędzy j ęzykiem rozporz ądzenie władz carskich; Bucefałem; wewn ętrznych nauczyciela; młodych ludzi dawniej i dzi ś; • opisuje swoje odczucia po • okre śla – w odniesieniu do • porównuje relacje mi ędzy • ocenia, czy po żegnanie lekturze fragmentów Ziela na tekstu Ziele na kraterze – uczniami a nauczycielami Bucefała mo żna było uzna ć za kraterze ; to żsamo ść bohatera o nazwisku przedstawione w tek ście zachowanie sztubackie • potrafi na podstawie tekstu Wa ńkowicz Wa ńkowicza z tymi panuj ącymi Wa ńkowicza okre śli ć relacje we współczesnej szkole; mi ędzy uczniami a dyrekcj ą • redaguje fragment dziennika placówki; jednego z uczniów AUTORZY: Anna Syguła, Renata Faron-Radzka

Język polski | Świat w słowach i obrazach. Gramatyka i stylistyka | Klasa 7 Szkoła podstawowa

• opisuje zachowanie uczniów na lekcjach prowadzonych przez Bucefała Ludzie, miejsca i Aleksander • zapoznaje si ę z informacjami na • układa wydarzenia • redaguje plan ramowy • wyja śnia funkcj ę lu źnej fakty w powie ści Kami ński, Kamienie temat Kami ńskiego; w kolejno ści chronologicznej; najwa żniejszych wydarze ń; kompozycji utworu; Kamienie na na szaniec (lektura • czyta cicho ze zrozumieniem; • wskazuje punkt kulminacyjny; • wskazuje elementy biograficzne; • przygotowuje mow ę w formie szaniec czytana w cało ści) • opowiada o swoich wra żeniach • dostrzega autentyzm postaci i • wyja śnia kontekst historyczny; krótkiej rozprawki, uzasadniaj ąc (lekcja Kamienie na szaniec czytelniczych; wydarze ń; • okre śla dzieło Kami ńskiego jako reprezentowane stanowisko; dwugodzinna) – zadania do lektury • okre śla tematyk ę i • okre śla rodzaj narracji i typ powie ść o charakterze • zapisuje wybrany fragment (s. 103–107) problematyk ę utworu; narratora; biograficznym; powie ści w postaci scenopisu fotografia Pomnika • okre śla czas i miejsce akcji; • odró żnia informacj ę od • charakteryzuje narratora; Lotnika w • dzieli bohaterów na głównych, komentarza; • charakteryzuje bohaterów, okupowanej przez drugoplanowych • przedstawia głównych wykorzystuj ąc zgromadzone fakty i Niemców Warszawie i epizodycznych; bohaterów; opinie; z wymalowanym • przedstawia losy głównych • rozpoznaje w tek ście • rozpoznaje w tek ście metafory i symbolem Polski bohaterów powie ści metafory; je wyja śnia Walcz ącej (s. 105) • omawia kompozycj ę utworu; literatura faktu • przedstawia własne zdanie na wie. podany temat „By ć Aleksander • wyszukuje w tek ście potrzebne • odczytuje fragment wiersza • nazywa warto ści przedstawione w • uwzgl ędnia kontekst zwyci ęż onym i nie Kami ński, Kamienie informacje; cytowanego w tytule powie ści; powie ści Kami ńskiego, dostrzega historyczny, odnosz ąc wnioski z ulec to na szaniec (lektura • wskazuje ró żne sposoby walki z • wskazuje wa żne dla ich uniwersalny charakter; interpretacji fragmentu zwyci ęstwo”. czytana w cało ści) wrogiem przedstawione w bohaterów warto ści; • formułuje refleksje na temat tego, Testamentu mojego Słowackiego Sposoby walki Kamienie na szaniec utworze Kami ńskiego; • udowadnia, że byli wierni czy bohaterowie Kamieni na do postaw bohaterów ksi ąż ki Polaków – zadania do lektury • wyja śnia na podstawie cytatu, ideałowi słu żby; szaniec mog ą by ć wzorcem Kami ńskiego; z wrogiem w (s. 103–107) co to znaczy, że bohaterowie • ocenia ksi ąż kę, odwołuj ąc si ę patriotyzmu dla współczesnych • porównuje współczesn ą świetle Kamieni Kamieni na szaniec postrzegali do cytatów odbiorców dzieła; młodzie ż ze środowiskiem na szaniec życie jako słu żbę; • wyja śnia sens tytułu i przedstawia Buków; (lekcja godzinna) • formułuje opini ę o ksi ąż ce okoliczno ści jego nadania; • wyja śnia, na czym polega • ocenia, czy Kamienie na szaniec uniwersalizm Kamieni na szaniec są utworem optymistycznym, czy pesymistycznym W heroicznym Aleksander • wie, czym były Szare Szeregi i • korzysta ze słowników: • charakteryzuje działalno ść i • kwalifikuje teksty do literatury świecie Szarych Kami ński, Kamienie na czym polegała akcja pod kultury antycznej i program Szarych Szeregów; faktu i uzasadnia swój wybór Szeregów na szaniec (lektura Arsenałem; frazeologicznego; • definiuje termin literatura faktu i (lekcja godzinna) czytana w cało ści) • wyszukuje w tek ście potrzebne • wskazuje teksty nale żą ce do uzasadnia przynale żno ść Kamieni

AUTORZY: Anna Syguła, Renata Faron-Radzka

Język polski | Świat w słowach i obrazach. Gramatyka i stylistyka | Klasa 7 Szkoła podstawowa

infografika: Szare informacje; literatury faktu na szaniec do tego typu literatury; Szeregi. Akcja pod • rozpoznaje form ę redakcyjn ą – • redaguje hasło encyklopedyczne Arsenałem (s. 108– hasło encyklopedyczne 109) hasło encyklopedyczne, literatura faktu O ojczy źnie, Jan Lecho ń, • czyta wiersz, dbaj ąc o • opisuje – w odniesieniu do • wyja śnia – w odniesieniu do • wyja śnia zagadk ę sprzeczno ści której „nigdy nie Chełmo ński odpowiedni ą intonacj ę; wiersza Chełmo ński – wiersza Chełmo ński – cytat: „Jak w odczuciach postaci mówi ącej było i nie ma na (s. 204) • przedstawia uczucia bohatera okoliczno ści pojawienia si ę dobrze jest mi tutaj i jak bardzo w liryku Chełmo ński ; mapie” (Jan paradoks lirycznego w wierszu Lechonia; tęsknoty za ojczyzn ą; smutno!” • wskazuje w tek ście paradoks i Lecho ń, • rozumie termin paradoks • wskazuje w liryku Lechonia wyja śnia jego sens; Chełmo ński ) fragmenty o charakterze • okre śla podobie ństwo pejza żu (lekcja godzinna) paradoksu z wiersza Lechonia do malarstwa Chełmo ńskiego Sprawdzian nr 2 i jego omówienie (dwie godziny lekcyjne) Ró żne j ęzyki Odmiany • rozumie, że j ęzyk polski ma • rozpoznaje odmiany • wskazuje przyczyny • dostrzega ograniczony zasi ęg polskie środowiskowe języka wiele odmian; środowiskowe j ęzyka; zró żnicowania j ęzyka; języka środowiskowego; (lekcja – podr ęcznik • wie, na czym polega znaczenie • wyja śnia zwi ązek doboru • definiuje poj ęcie kultura j ęzyka ; • obja śnia zabieg j ęzykowy dwugodzinna) Gramatyka języka ogólnopolskiego; środków j ęzykowych z sytuacj ą • wie, gdzie szuka ć wskazówek, zastosowany przez i stylistyka (s. 74–79) • wymienia ró żne odmiany wypowiedzi i osob ą adresata; które pozwol ą unikn ąć bł ędów Gałczy ńskiego w utworze język ogólnopolski, języka; • zna poj ęcie kultura j ęzyka ; językowych; Biurokrata na wakacjach ; język potoczny, • zna podział polszczyzny na • korzysta ze słownika • charakteryzuje nadawc ę • opracowuje słowniczek gwar odmiana język oficjalny i nieoficjalny poprawnej polszczyzny komunikatu na podstawie j ęzyka; środowiskowych środowiskowa (potoczny); • przekształca tekst zgodnie z języka, norma • wie, w jakich sytuacjach nale ży podanymi wskazówkami językowa, kultura posługiwa ć si ę polszczyzn ą języka wzorcow ą Złamana Sławomir Mro żek, • dostrzega w tek ście nawi ązanie • przypomina tre ść ba śni • porównuje utwór • wyja śnia istot ę konwencji konwencja – Śpi ąca królewna do konkretnej ba śni; stanowi ącej inspiracj ę dla z pierwowzorem w zakresie literackiej; Śpi ąca królewna (s. 126–128) • okre śla elementy świata tekstu Mro żka; dokonanych zmian; • omawia funkcj ę deformacji według Sławomira Richard Eisermann, przedstawionego; • dzieli wydarzenia na • wyja śnia, na czym polega gatunku;

AUTORZY: Anna Syguła, Renata Faron-Radzka

Język polski | Świat w słowach i obrazach. Gramatyka i stylistyka | Klasa 7 Szkoła podstawowa

Mro żka Śpi ąca królewna • wyja śnia poj ęcie epilog ; oczekiwane i nieoczekiwane; deformacja gatunku w utworze • układa epilog, zachowuj ąc (lekcja godzinna) (s. 126) • opisuje sytuacj ę ukazan ą na • układa epilog; Mro żka; konwencj ę tekstu; konwencja, epilog obrazie Śpi ąca królewna • opisuje bohaterów ukazanych • układa epilog, staraj ąc si ę • ocenia stopie ń nawi ązania do na obrazie Eisermanna uzyska ć efekt zaskoczenia; kulturowego motywu Śpi ącej • ocenia wpływ symboliki kolorów Królewny w tek ście Mro żka i na na odbiór obrazu Śpi ąca królewna obrazie Eisermanna Ambitny czy Sławomir Mro żek, • wymienia bohaterów utworu; • okre śla czas i miejsce • ocenia, czy utwór Mro żka mo żna • omawia konwencj ę utworu; ograniczony? Artysta (s. 131) • rozpoznaje uosobienie; wydarze ń; nazwa ć bajk ą, uzasadnia swoje • układa dalsz ą cz ęść rozmowy (Sławomir • opowiada o wydarzeniach • przedstawia motywy, jakimi stanowisko; bohaterów Mro żek, Artysta ) kierował si ę Kogut; • wskazuje na podobie ństwo (lekcja godzinna) • wyja śnia powody postaci do bohaterów bajek; niepowodzenia bohatera; • dobiera ilustracj ę odpowiadaj ącą • formułuje pouczenia dla tre ści utworu; Koguta; • formułuje ogłoszenie zgodnie z • opowiada o wydarzeniach z podanymi wskazówkami punktu widzenia dyrektora Kiedy mowa Co to jest mowa • zna poj ęcia: mowa zale żna , • zna i na ogół stosuje zasady • potraﬁ wyjaśni ć, czym • celowo, poprawnie i świadomie zale żna, a kiedy niezale żna i co to jest mowa niezale żna ; interpunkcyjne i ortograficzne charakteryzuj ą si ę mowa zale żna przekształca wypowiedzi niezale żna? mowa zale żna? , • wskazuje w tek ście mow ę dotycz ące zapisu mowy i niezale żna; w mowie niezale żnej w mow ę (lekcja godzinna) Interpunkcja i zale żną i niezale żną; niezale żnej; • stosuje poprawny zapis mowy zale żną i odwrotnie; ortografia mowy • przekształca według podanego • przekształca bajk ę, niezale żnej; • wykorzystuje funkcje niezale żnej – wzoru mow ę niezale żną zamieniaj ąc mow ę niezale żną • okre śla funkcje stylistyczne stylistyczne mowy zale żnej podr ęcznik na zale żną i odwrotnie na zale żną; mowy zale żnej i niezale żnej i niezale żnej w swoich Gramatyka • pisze opowiadanie na wypowiedziach ustnych i stylistyka (s. 95–96) wskazany temat, poprawnie i pisemnych, szczególnie mowa zale żna, mowa zapisuj ąc mow ę niezale żną w opowiadaniu z dialogiem niezale żna „Jak dziki zwierz Cyprian Norwid, • wydobywa z tekstu wskazane • okre śla sytuacj ę liryczn ą; • czyta gło śno, dokonuj ąc • interpretuje zachowanie przyszło Fatum (s. 179) informacje, cytuje; • omawia zachowanie interpretacji głosowej wiersza; człowieka w wierszu Fatum Nieszcz ęś cie do • formułuje wypowied ź na temat bohaterów lirycznych w • charakteryzuje bohaterów Norwida; człowieka…” przeczytanego tekstu; wierszu Fatum ; lirycznych; • wyja śnia cel porównania (Cyprian Norwid, • stara si ę okre śli ć tematyk ę • potrafi okre śli ć tematyk ę • formułuje uogólnienia zwi ązane z postawy bohatera do postawy Fatum ) tekstu; tekstu; ich postawami, pisze komentarz na artysty; (lekcja godzinna) • opisuje bohaterów lirycznych • wskazuje zastosowane w ten temat; • ocenia, do jakich form utworze środki poetyckie • wyja śnia sens pytania: Czy literackich zbli ża si ę utwór człowiek zboczy? ; Norwida, i uzasadnia swoje

AUTORZY: Anna Syguła, Renata Faron-Radzka

Język polski | Świat w słowach i obrazach. Gramatyka i stylistyka | Klasa 7 Szkoła podstawowa

• okre śla funkcj ę zastosowanych w stanowisko; utworze środków poetyckich (w • przekształca tekst wiersza tym neologizmu) zgodnie z przyj ętym zało żeniem Poetycka Wisława • wyja śnia znaczenie słowa • wyja śnia znaczenie zwi ązków • układa artykuł hasłowy • wyja śnia istot ę paradoksu rozmowa Szymborska, sumienie ; frazeologicznych ze słowem wyja śniaj ący znaczenie słowa zawartego w tytule; o sumieniu Pochwała złego • wst ępnie okre śla tematyk ę sumienie ; sumienie ; • formułuje własny komentarz do (Wisława o sobie mniemania utworu • okre śla najwa żniejsz ą my śl • proponuje i wyja śnia własny tekstu, rozwijaj ąc jego główne Szymborska, (s. 213) utworu; sposób podziału tekstu; my śli Pochwała złego • zestawia wnioski z • odpowiada na pytanie: dlaczego? o sobie interpretacji z poprzedzaj ącymi w odniesieniu do poszczególnych mniemania ) lektur ę przemy śleniami na wersów utworu; (lekcja godzinna) temat sumienia, formułuje • wyja śnia sens tytułu komentarz na ten temat „Ludzie odlegli Antoine de Saint- • zapoznaje si ę z • samodzielnie wyszukuje • wskazuje elementy • porównuje świat dorosłych i jak planety”. -Exupéry, Mały najwa żniejszymi faktami z informacje, dobiera cytaty; autobiograficzne w dziele de Saint- świat dzieci; Świat małych i Ksi ążę (lektura biografii Antoine’a de Saint- • omawia okoliczno ści Exupéry’ego; • komentuje ludzkie postawy, du żych w Małym czytana w cało ści) Exupéry’ego; powstania Małego Ksi ęcia ; • porz ądkuje bohaterów ze wzgl ędu odwołuj ąc si ę do tekstu; Ksi ęciu (lekcja Mały Ksi ążę – • wyszukuje w tek ście potrzebne • wymienia i umiejscawia na ich znaczenie dla fabuły; • rozpoznaje alegoryczne dwugodzinna) zadania do lektury informacje; w czasie etapy podró ży • ocenia postawy życiowe znaczenia zwi ązane z bohaterami (s. 111–113) • okre śla czas i miejsce głównego bohatera; wybranych postaci; utworu wydarze ń; • dzieli bohaterów na • charakteryzuje świat dorosłych, • wymienia i przedstawia pierwszoplanowych odwołuj ąc si ę do tekstu bohaterów; i drugoplanowych; • omawia postaw ę życiow ą • dostrzega elementy wybranej postaci; autobiograficzne w dziele de • prezentuje narratora; Saint-Exupéry’ego; • wskazuje ró żnic ę mi ędzy • omawia relacje mi ędzy światem dorosłych a światem światem dorosłych a światem dzieci dzieci; • porównuje postawy życiowe wybranych bohaterów; • okre śla rol ę narratora „Stajesz si ę Antoine de Saint- • opowiada o zwi ązku Małego • charakteryzuje postaw ę • wyszukuje w tek ście inne • komentuje inne odnalezione w zawsze -Exupéry, Mały Ksi ęcia i Ró ży; głównego bohatera; fragmenty dotycz ące miło ści i tek ście sentencje dotycz ące odpowiedzialny za Ksi ążę (lektura • wyszukuje w tek ście potrzebne • okre śla przyczyn ę przyja źni; miło ści i przyja źni; to, co oswoiłe ś”. czytana w cało ści) informacje; opuszczenia Ró ży przez • porównuje Małego Ksi ęcia sprzed • wyja śnia poj ęcie sentencja ;

AUTORZY: Anna Syguła, Renata Faron-Radzka

Język polski | Świat w słowach i obrazach. Gramatyka i stylistyka | Klasa 7 Szkoła podstawowa

Obraz miło ści i Mały Ksi ążę – • wyja śnia znaczenie słowa bohatera i pó źniejszego wyprawy z tym, który pragnie • omawia na podstawie Małego przyja źni w zadania do lektury oswoi ć w kontek ście utworu; powrotu do niej; wróci ć na swoj ą planet ę Ksi ęcia rol ę miło ści i przyja źni w Małym Ksi ęciu (s. 111–113) • formułuje wypowied ź • wyja śnia sens sentencji ludzkim życiu (lekcja godzinna) dotycz ącą znaczenia miło ści i/lub zawartej w temacie lekcji; przyja źni • wskazuje synonimy do słowa oswoi ć w kontek ście utworu Mały Ksi ążę Antoine de Saint- • podaje przykłady wydarze ń • wyja śnia prawdopodobny lub • omawia zwi ązki mi ędzy • omawia sposób konstrukcji – opowiastka dla -Exupéry, Mały prawdopodobnych i ba śniowych; ba śniowy charakter ukazanych prawdopodobnymi i ba śniowymi świata przedstawionego; dzieci czy mądra Ksi ążę (lektura • cytuje sentencje zawarte wydarze ń; wydarzeniami utworu; • wymienia utwory zawieraj ące ba śń czytana w cało ści) w utworze; • rozwija sens wybranej • dostrzega motyw w ędrówki, motyw w ędrówki; dla wszystkich? Mały Ksi ążę – • układa list w imieniu Małego sentencji w formie omawia jego funkcj ę w tek ście; • wyja śnia ponadczasowo ść (lekcja godzinna) zadania do lektury Ksi ęcia kilkuzdaniowej wypowiedzi; • komentuje sentencje zawarte w motywu w ędrówki jako motywu (s. 111–113) • układa w imieniu Małego utworze; kulturowego; Ksi ęcia list zawieraj ący • układa twórcze opowiadanie z • układa twórcze opowiadanie fragmenty o charakterze dialogiem z elementami opisu i dialogu opisowym W gł ąb my śli Liryczne • czyta ze zrozumieniem, • formułuje pytania dotycz ące • porz ądkuje informacje zawarte w • omawia genez ę liryki i jej i uczu ć wtajemniczenie (s. zaznacza niejasne fragmenty tekstu; tek ście; zwi ązki z muzyk ą w okresie (lekcja 142–147) tekstu; • wyja śnia znaczenie • omawia problematyk ę utworów staro żytnym; dwugodzinna) Muzykantka z lir ą – • podaje ró żnice mi ędzy liryk ą podstawowych terminów nale żą cych do liryki; • wskazuje ró żne odmiany liryki i egipski fresk (s. 142) a epik ą; zwi ązanych z liryk ą; • wskazuje przyczyny odej ścia podaje ich charakterystyczne Orfeusz graj ący na • przedstawia swoje odczucia po • okre śla tematyk ę wierszy poezji od muzyki; cechy; lirze u Traków – obejrzeniu dzieł malarskich; cytowanych we fragmencie • redaguje wypowied ź • okre śla problematyk ę fragmentu malowidło na wazie • poznaje fragmenty egipskich Liryczne wtajemniczenie ; argumentacyjn ą na temat obrazu utworu Seneki Młodszego; (s. 143) tekstów poetyckich; • wskazuje osob ę mówi ącą w Alfreda Lenicy • omawia zwi ązek mi ędzy Salvador Dalí, • okre śla sytuacj ę liryczn ą wierszu Juliana Przybosia obrazem Trwało ść pami ęci a Trwało ść pami ęci w wierszu Juliana Przybosia Do tekstem Seneki Młodszego; (s.145) ciebie o mnie • charakteryzuje i ocenia miejsce Alfred Lenica, liryki we współczesnej kulturze Krajobraz zagadkowy (s. 146) liryka „Nic dwa razy si ę Wisława • czyta gło śno wiersz; • wskazuje w tek ście fragmenty • czyta gło śno, dokonuj ąc • podaje uniwersalne motywy nie zdarza”? – Szymborska, Nic • wskazuje podj ęty w nim o charakterze aforyzmu; interpretacji głosowej wiersza; obecne w liryku Nic dwa razy ; rozwa żania dwa razy problem; • wyszukuje w wierszu • wyra ża własn ą opini ę na temat • rozwija aforyzm własnymi inspirowane (s. 214) • cytuje fragment maj ący porównanie; my śli wyra żonych aforyzmem; refleksjami; wierszem Wisławy charakter tezy; • wskazuje fragment, który • wyszukuje w utworze paradoks; • wyja śnia, na czym polega AUTORZY: Anna Syguła, Renata Faron-Radzka

Język polski | Świat w słowach i obrazach. Gramatyka i stylistyka | Klasa 7 Szkoła podstawowa

Szymborskiej • próbuje okre śli ć, kto mo żna byłoby wpisa ć do • okre śla funkcj ę zastosowanych w paradoks; (lekcja godzinna) wypowiada si ę w wierszu pami ętnika, uzasadnia wybór; wierszu środków poetyckich; • analizuje zwi ązek budowy • zbiera argumenty do dyskusji • analizuje wyst ępuj ące w wierszu utworu z jego muzyczno ści ą; na temat: „Czy rzeczywi ście nic odniesienia do czasu i zwi ązane z • wyja śnia cel zró żnicowania dwa razy si ę nie zdarza?” nimi odczucia; kreacji podmiotu lirycznego • wskazuje na zró żnicowanie kreacji podmiotu lirycznego; • wymienia elementy wpływaj ące na muzyczno ść wiersza Nic dwa razy Co wynika z Wisława • czyta gło śno wiersz; • dostrzega zjawisko ironii • czyta gło śno, dokonuj ąc • wyja śnia my śl zawart ą w cebuliczno ści Szymborska, Cebula • nazywa wyst ępuj ących w nim poetyckiej; interpretacji głosowej wiersza; paradoksie; cebuli? (s. 218) bohaterów lirycznych; • opracowuje definicj ę • formułuje uogólnienia zwi ązane z • wyja śnia znaczenie i rol ę (lekcja godzinna) • wypisuje dotycz ące ich wybranego poj ęcia; istot ą bohaterów; neologizmów artystycznych okre ślenia; • odczytuje neologizmy; • wyja śnia sposób warto ściowania w wierszu; • nazywa zasad ę, na jakiej zostali • wskazuje paradoks w wierszu bohaterów lirycznych przez osob ę • formułuje pisemnie hipotez ę zestawieni bohaterowie utworu; Szymborskiej i próbuje mówi ącą w utworze; interpretacyjn ą i rozwa ża j ą, • próbuje okre śli ć główn ą my śl wyja śni ć jego sens • dopisuje pocz ątek do wiersza przywołuj ąc odpowiednie wiersza Cebula , traktuj ąc ten utwór jako argumenty poetycki wykład Czego nie ma w Wisława • okre śla tematyk ę wiersza • wypowiada si ę na temat • czyta gło śno, dokonuj ąc • uzasadnia filozoficzny charakter muzeum? Szymborska, Szymborskiej; bohaterów lirycznych wiersza interpretacji głosowej wiersza; refleksji poetyckiej; Rozwa żania o Muzeum (s. 216) • zapisuje w kolumnach kategorie Muzeum ; • proponuje – w odniesieniu do • formułuje wnioski wierszu Wisławy zjawisk przywołanych w liryku • odczytuje refleksj ę (my śl) wiersza Muzeum – nazwy dla interpretacyjne; Szymborskiej („obecno ść ”, „brak”); zawart ą w utworze i zapisuje j ą elementów zapisanych w • formułuje zdanie w formie (lekcja godzinna) • wypisuje czasownikowe w formie kilkuzdaniowej kolumnach; paradoksu wyra żaj ące my śl okre ślenia dotycz ące zjawisk z wypowiedzi; • okre śla funkcj ę nazwanych wiersza rubryki „obecno ść ”; • interpretuje środki poetyckie środków poetyckich • okre śla cechy wymienionych słu żą ce do prezentacji wo źnego w tek ście wiersza przedmiotów; i sukni; • dostrzega zastosowanie • nazywa zawarte w tek ście personifikacji w opisie uczucia i emocje przedmiotów Rado ść czytania Prostota i pogodna • czyta cicho ze zrozumieniem • odró żnia – na podstawie • charakteryzuje j ęzyk poezji • odczytuje na podstawie tekstu Szymborskiej mądro ść – o czytaniu tekst, wyszukuje w nim tekstu – świat realny od świata Wisławy Szymborskiej; znaczenia tekstu poetyckiego (lekcja godzinna) wierszy (nie tylko potrzebne informacje; poezji; • wymienia – w odniesieniu do wynikaj ące z ironii jako kategorii

AUTORZY: Anna Syguła, Renata Faron-Radzka

Język polski | Świat w słowach i obrazach. Gramatyka i stylistyka | Klasa 7 Szkoła podstawowa

Wisławy • wylicza – w odniesieniu do • dostrzega ironiczny charakter tekstu – reguły rz ądz ące światem estetycznej; Szymborskiej) (s. tekstu – cechy poezji Wisławy wypowiedzi poetyckiej; wykreowanym, a tak że • komentuje znaczenia 220–225) Szymborskiej; • wskazuje w tek ście wykorzystuje je do odczytywania wynikaj ące z wykorzystania ironia, paradoks, • używa poj ęć : ironia , paradoks , wypowiedzi o charakterze znacze ń tekstu poetyckiego; paradoksu i puenty puenta, aforyzm, puenta , aforyzm , antyteza paradoksu, puenty • wyja śnia poj ęcia: ironia , antyteza paradoks , puenta , aforyzm , antyteza Inny odcie ń Cyprian Norwid • zna poj ęcie piosenka; • dostrzega zwi ązek tytułu • przedstawia sytuacj ę i stan • wyja śnia wpływ refrenu, tęsknoty – Moja Moja piosnka (II) (s. • gromadzi synonimy wyrazu utworu Moja piosnka (II) z jego wewn ętrzny osoby mówi ącej w powtórzenia, rytmu na piosnka (II) 184) piosenka ; form ą; liryku Norwida; muzyczno ść wiersza Norwida; Cypriana Norwida Aleksander • uwa żnie słucha wzorcowej • wymienia elementy • wyja śnia – na podstawie wiersza • podaje przykłady utworów (lekcja godzinna) Gierymski, Anioł recytacji; wpływaj ące na muzyczno ść Moja piosnka (II) – symbolik ę podobnych do tekstu Moja Pa ński (s. 184) • opisuje na podstawie tekstu utworu Norwida (refren, zachowania ludzi; piosnka (II) ze wzgl ędu na * Juliusz Słowacki, wiersza Norwida krajobraz oraz powtórzenia, rytm); • wyja śnia sens obrazów nastrój i muzyczno ść ; Hymn (tekst spoza postawy mieszka ńców Polski; • wyobra ża sobie okoliczno ści poetyckich w liryku Norwida, • uzasadnia wybran ą hipotez ę podr ęcznika) • nazywa warto ści kojarzone powstania utworu Moja piosnka interpretuj ąc przeno śnie; interpretacyjn ą; neologizm z opisywanym miejscem i jego (II) Norwida i opowiada o nich; • definiuje neologizm; • porównuje wiersz Norwida z mieszka ńcami; • redaguje kilkuzdaniowy • analizuje budow ę słowotwórcz ą Hymnem Juliusza Słowackiego; • okre śla nastrój wiersza komentarz o obrazie ojczyzny neologizmów w wierszu Norwida; • redaguje analiz ę porównawcz ą Norwida; w liryku Norwida; • definiuje wymienione wierszy: Moja piosnka (II) • opisuje świat przedstawiony na • wymienia neologizmy neologizmy; Norwida i Hymn (Smutno mi, obrazie Gierymskiego w liryku Moja piosnka (II) ; • omawia wpływ symboliki Bo że) Słowackiego; • wykazuje podobie ństwa kolorów na wymow ę obrazu • ocenia zwi ązek mi ędzy tytułem mi ędzy tematyk ą wiersza Gierymskiego obrazu Gierymskiego a jego Norwida a obrazem tre ści ą Gierymskiego Jak napisa ć Z naszego świata • czyta cicho ze zrozumieniem, • wyja śnia zawarte w tek ście • wydobywa z tekstu informacje • omawia zawarte w tek ście bestseller? w świat epiki, czyli wyszukuj ąc potrzebne poj ęcia zwi ązane z epik ą; dotycz ące cech utworu epickiego; informacje zwi ązane z utworem (lekcja pomysł na przebój informacje; • przedstawia propozycje • przygotowuje wst ępny projekt epickim; dwugodzinna) czytelniczy (s. 133– • wyja śnia poj ęcia: wątek , świat podstawowych składników tekstu epickiego • przygotowuje cało ściowy 135) przedstawiony , fikcja ; świata przedstawionego w projekt tekstu epickiego; Umberto Boccioni, • proponuje ci ąg wydarze ń projektowanym tek ście epickim • interpretuje obraz Boccioniego Wizje symultaniczne projektowanego tekstu epickiego jako ilustracj ę tekstu dotycz ącego (s. 134) epiki narrator, realizm, wątek, świat przedstawiony, AUTORZY: Anna Syguła, Renata Faron-Radzka

Język polski | Świat w słowach i obrazach. Gramatyka i stylistyka | Klasa 7 Szkoła podstawowa

fikcja, bohater, czas akcji, nowela Agatha Christie – Agatha Christie, • zapoznaje si ę • analizuje przebieg akcji, • wyszukuje i selekcjonuje • wskazuje elementy intrygi królowa Tajemniczy z najwa żniejszymi faktami wskazuje moment jej potrzebne informacje; zastosowane przez Agath ę kryminału przeciwnik (lektura z biografii Agathy Christie; rozpocz ęcia; • definiuje powie ść kryminaln ą; Christie; (lekcja godzinna) czytana w cało ści) • formułuje swoj ą opini ę na temat • okre śla, co jest zaczynem • wskazuje przesłanki prowadz ące • ocenia, jak obecno ść w ątku Tajemniczy powie ści; akcji w Tajemniczym do rozwi ązania zagadki romansowego wpływa na przeciwnik – zadania • wyszukuje potrzebne przeciwniku ; kryminalnej; atrakcyjno ść powie ści; do lektury (s. 116– informacje w tek ście; • streszcza histori ę dokumentu • wskazuje w powie ści Tajemniczy • ocenia wpływ j ęzyka powie ści 118) • wymienia cechy powie ści kluczowego dla rozwoju akcji; przeciwnik elementy na kreacj ę świata powie ść kryminalna kryminalnej; • wskazuje w tek ście cechy po świadczaj ące przynale żno ść tego przedstawionego; • streszcza fabuł ę powie ści; powie ści kryminalnej; tekstu do gatunku powie ści • omawia stosunek narratora do • zbiera informacje potrzebne do • wypowiada si ę na wskazany kryminalnej; czytelnika, ilustruje swoje rozwi ązania zagadki kryminalnej; temat, uzasadnia swoje • dostrzega w ątek romansowy w spostrze żenia odpowiednimi • rozpoznaje gatunek powie ści stanowisko powie ści; cytatami kryminalnej • porównuje poziom wiedzy czytelnika i bohaterów Kim jest Agatha Christie, • wyszukuje w tek ście potrzebne • relacjonuje losy Jane Finn; • przedstawia i ocenia plany • ocenia, w jaki sposób tajemniczy Tajemniczy informacje; • przedstawia rzeczywisto ść Jamesa Edgertona; wyst ępuj ące w powie ści realia przeciwnik? przeciwnik (lektura • przedstawia strony konfliktu stanowi ącą tło wydarze ń; • okre śla, co go zaskakuje w losach społeczno-polityczne wpływaj ą (lekcja godzinna) czytana w cało ści) ukazanego w powie ści; • przywołuje odpowiednie Jane Finn; na odbiór utworu przez Tajemniczy • wyja śnia, kto jest czarnym cytaty • ocenia, czy łatwo mu było współczesnego czytelnika, przeciwnik – zadania charakterem i jak doszło do jego uwierzy ć w świat przedstawiony uzasadnia swoje stanowisko do lektury (s. 116– zdemaskowania powie ści, uzasadnia swoje 118) stanowisko

Tuppence, Agatha Christie, • wyszukuje potrzebne • charakteryzuje par ę głównych • charakteryzuje posta ć idealnego • porównuje fabuł ę utworu Tommy i inni Tajemniczy informacje w tek ście; bohaterów, odwołuj ąc si ę do detektywa; Agathy Christie z współczesnymi detektywi przeciwnik (lektura • przedstawia par ę głównych przykładów z powie ści; • zbiera informacje o innych powie ściami kryminalnymi; (lekcja godzinna) czytana w cało ści) bohaterów; • ocenia Tuppence i postaciach detektywów, porównuje • redaguje na podstawie Tajemniczy • wypowiada si ę na temat Tommy’ego jako detektywów; z nimi bohaterów Tajemniczego Tajemniczego przeciwnika szkic przeciwnik – zadania Tuppence i Tommy’ego jako • ustala, w jaki sposób przeciwnika ; scenariusza; do lektury (s. 116– detektywów bohaterowie buduj ą wiedz ę o • ocenia, czy fabuła utworu Agathy • przedstawia wybrane 118) sprawie; Christie mo że posłu żyć za wydarzenie z powie ści w postaci • wymienia inne postacie scenariusz udanego filmu scenopisu detektywów z literatury i filmu kryminalnego, uzasadnia swoje

AUTORZY: Anna Syguła, Renata Faron-Radzka

Język polski | Świat w słowach i obrazach. Gramatyka i stylistyka | Klasa 7 Szkoła podstawowa

stanowisko Sprawdzian nr 3 i jego omówienie (dwie godziny lekcyjne) Dylemat Adam Mickiewicz, • wie, że wiersz jest przykładem • definiuje typ liryki • charakteryzuje podmiot liryczny • gromadzi argumenty do zakochanego Niepewno ść liryki bezpo średniej; reprezentowany przez utwór i adresatkę wiersza; dyskusji na temat sytuacji (lekcja godzinna) (s. 171) • formułuje dylemat osoby Niepewno ść ; • okre śla sytuacj ę, w której ujawnia duchowej osoby mówi ącej w Erasmus Engert, mówi ącej w wierszu; • wypowiada si ę na temat stanu si ę stan wewn ętrzny podmiotu liryku Niepewno ść (kocha czy Przydomowy ogród , • okre śla, do kogo jest wewn ętrznego osoby mówi ącej lirycznego; tylko si ę przyja źni?) (s. 172) skierowany monolog liryczny; w wierszu; • formułuje swoje stanowisko w • przedstawia swoje odczucia po • wskazuje w tek ście kwestii przedstawionego w wierszu obejrzeniu obrazu Engerta słownictwo nazywaj ące stan dylematu (Czy to jest przyja źń ? czy duchowy, uczucia, emocje; to jest kochanie? ); • opisuje obraz Engerta • ocenia j ęzyk utworu; • redaguje monolog wewn ętrzny adresatki po otrzymaniu tekstu wiersza „Kto miło ści nie Adam Mickiewicz, • czyta gło śno wiersz; • okre śla, czy utwór ma kształt • czyta gło śno, dokonuj ąc • przedstawia kontekst zna, ten żyje Do M*** (s. 173) • wypowiada si ę na temat swoich monologu, czy dialogu; interpretacji wiersza; biograficzny wiersza; szcz ęś liwy”, czyli wra żeń po lekturze utworu; • charakteryzuje podmiot • uzasadnia monologowy charakter • analizuje budow ę i j ęzyk epilog • opowiada histori ę liryczny i adresatkę wiersza, wypowiedzi poetyckiej; utworu romantycznego przedstawion ą w wierszu; okre śla relacj ę mi ędzy nimi; • ocenia, czy wiersz dotyczy uczucia w wierszu • okre śla stan emocjonalny osoby • nazywa wyra żone w tek ście przeszło ści, czy przyszło ści, i Adama mówi ącej; emocje; uzasadnia swoje stanowisko; Mickiewicza do • wskazuje fragmenty maj ące • uzasadnia, odwołuj ąc si ę do • nazywa i komentuje przy u życiu M*** kształt relacji o zdarzeniach i tekstu, czy bohater jest cytatów ukazane stany (lekcja godzinna) zawieraj ące rozmy ślania; szcz ęś liwy, czy cierpi emocjonalne; • dostrzega regularno ść budowy • nazywa i omawia sposoby tekstu rytmizacji tekstu Odkrywanie Caspar David • wybiera z tekstu wskazane • wybiera z tekstu istotne • systematyzuje informacje z • referuje informacje z tekstu; tajemnic obrazu Friedrich, Kobieta informacje; informacje; tekstu; • odczytuje znaczenia wynikaj ące Caspara Davida w oknie (s. 176) • wymienia elementy • okre śla relacje mi ędzy • odczytuje znaczenia z cało ści dzieła; Friedricha przedstawione na obrazie; poszczególnymi elementami poszczególnych elementów obrazu; • omawia wszystkie znacz ące dla Kobieta w oknie • opisuje kolorystyk ę dzieła; obrazu; • omawia kompozycj ę obrazu; dzieła środki j ęzyka malarstwa;

AUTORZY: Anna Syguła, Renata Faron-Radzka

Język polski | Świat w słowach i obrazach. Gramatyka i stylistyka | Klasa 7 Szkoła podstawowa

(lekcja godzinna) • krótko opisuje obraz • wskazuje źródła światła na • opisuje obraz z wykorzystaniem • opisuje obraz, stosuj ąc j ęzyk obrazie; słownictwa zwi ązanego z językiem poetycki • opisuje dzieło Friedricha malarstwa W ogrodzie uczu ć Jan Lecho ń, • podaje swoje skojarzenia ze • ocenia zgodno ść tytułu • okre śla, czy wiersz Sprzeczka jest • porównuje funkcjonowanie (lekcja godzinna) Sprzeczka słowem ogród ; wiersza Sprzeczka z tre ści ą tego dialogiem, czy monologiem; motywu ogrodu w wierszach (s. 201), *** [Na • okre śla osob ę mówi ącą utworu; • wskazuje symboliczne znaczenia Lechonia, a tak że na obrazie niebo wypływaj ą i adresata wypowiedzi • charakteryzuje perspektyw ę motywu ogrodu; Renoira; białych chmurek w wierszach; czasow ą w wierszu *** (Na • wskazuje czynniki wpływaj ące na • redaguje kilka refleksji na żagle ] (s. 202) • opisuje sytuacj ę przedstawion ą niebo wypływaj ą białych nastrój osoby mówi ącej; temat: „Czy było warto «pój ść do Auguste Renoir, w ka żdym z utworów; chmurek żagle ); • kojarzy strofy utworu *** (Na ogrodu»?”; Kobieta z parasolk ą • okre śla nastrój wierszy • wskazuje i omawia elementy niebo wypływaj ą białych chmurek • omawia zwi ązek mi ędzy form ą (s. 203) łącz ące utwór *** (Na niebo żagle ) z kolorami, uzasadnia swoje obrazu Renoira (np. u żytymi wypływaj ą białych chmurek zdanie; kolorami) a wymow ą dzieła żagle ) z wierszem Sprzeczka ; • opisuje obraz Kobieta z parasolk ą • wymienia kolory widoczne na w ogrodzie obrazie Renoira Miło ść w czasie Zbigniew Herbert, • podejmuje prób ę • wskazuje w wierszu Herberta • odszukuje w wierszu • odszukuje w wierszu aluzj ę do strasznym Dwie krople (s. 206) zrekonstruowania historii niezrozumiałe fragmenty sformułowania mog ące si ę pojawi ć przysłowia Nie czas żałowa ć ró ż, (Zbigniew Gustav Klimt, bohaterów lirycznych z utworu (sformułowania, słowa) i w opowiadaniu pisanym j ęzykiem gdy płon ą lasy (z dramatu Herbert, Dwie Pocałunek (s. 206) Herberta; przedstawia swoje wyja śnienie prozy i/lub brzmi ące wyj ątkowo, Słowackiego Lilla Weneda ), a krople ) • formułuje pytanie, jakie ich znaczenia; niezwykle, poetycko; nast ępnie wyja śnia ten fragment (lekcja godzinna) chciałby w zwi ązku z ni ą zada ć; • wyszukuje w utworze • charakteryzuje zwi ązek mi ędzy utworu Herberta; • opisuje sytuacj ę ukazan ą na fragmenty mówi ące o miło ści; środkami malarskimi • wskazuje i omawia obrazie Klimta • okre śla nastrój utworu, zastosowanymi przez Klimta a nowatorstwo w uj ęciu motywu przywołuj ąc wła ściwe cytaty obrazem miło ści ukazanym miło ści w wierszu Herberta; z tekstu; w dziele Pocałunek • interpretuje funkcjonowanie • ocenia warto ści estetyczne motywu miło ści w wierszu przywołanych tekstów kultury Herberta i na obrazie Klimta Dlaczego Bajdała Bolesław Le śmian, • zapoznaje si ę z informacjami na • okre śla adresata opowie ści; • czyta gło śno, dokonuj ąc • wskazuje liryczne cechy utworu kłóci si ę z Dusiołek (s. 189– temat Bolesława Le śmiana; • charakteryzuje narratora, interpretacji; Le śmiana; Bogiem? 190) • odczytuje gło śno i wyrazi ście odnosz ąc si ę do u żywanego • charakteryzuje i ocenia Bajdał ę z • porównuje Dusiołka z innymi (lekcja godzinna) ballada tekst ballady; przeze ń j ęzyka; uwzgl ędnieniem j ęzyka i znanymi balladami; • opowiada o wydarzeniach • uzasadnia przynale żno ść przezwiska bohatera; • interpretuje zarzut Bajdały pod przedstawionych w utworze; Dusiołka do gatunku ballady; • opracowuje artykuł hasłowy adresem Boga; • wymienia głównych bohaterów; • redaguje charakterystyk ę o Dusiołku do leksykonu; • proponuje sposób odczytania • odró żnia postacie realistyczne z wykorzystaniem elementów • przył ącza si ę do obrony przed neologizmu potworzy ć;

AUTORZY: Anna Syguła, Renata Faron-Radzka

Język polski | Świat w słowach i obrazach. Gramatyka i stylistyka | Klasa 7 Szkoła podstawowa

od fantastycznych; gwary ludowej oskar żeniami Bajdały lub do • układa „mow ę obro ńcz ą” Pana • gromadzi informacje na temat oskar żeń Boga na zarzuty Bajdały Bajdały; • przedstawia narratora; • zna definicj ę ballady Ćwiczymy Tre ść • wie, na czym polega • skraca zdania, zast ępuj ąc • tworzy streszczenie Artysty • formułuje zasady dobrego streszczanie w okamgnieniu, czyli streszczanie wyrazy i zwroty szczegółowe Sławomira Mro żka, dbaj ąc o streszczania oraz stosuje je (lekcja godzinna) o streszczeniu • wybiera najwa żniejsze wyrazami o znaczeniu odpowiedni wybór informacji i w tworzonych przez siebie (s. 271–272) informacje ze streszczanego ogólnym; poprawno ść formułowanych zda ń streszczeniach; Przekształcanie tekstu • wykorzystuje w streszczeniu • dostrzega zale żno ść kształtu i tekstu – podr ęcznik wyrazy o znaczeniu ogólnym obj ęto ści streszczenia od rodzaju Gramatyka streszczanego tekstu i stylistyka (s. 90) streszczenie Jak ogie ń i woda. Juliusz Słowacki, • zapoznaje si ę z informacjami na • dostrzega, że Alina i • wymienia warto ści wa żne dla • odczytuje znaczenia przeno śne i O relacji dwóch Balladyna (lektura temat życia i twórczo ści Juliusza Balladyna zostały zestawione bohaterek; symboliczne wybranych sióstr z wdowiej czytana w cało ści) Słowackiego; na zasadzie kontrastu; • formułuje pytania dotycz ące elementów dramatu; chaty Balladyna – zadania • czyta cicho ze zrozumieniem; • okre śla cechy i postawy motywów działania postaci; • dokonuje analizy i interpretacji (lekcja godzinna) do lektury (s. 255– • wypowiada si ę na temat swoich uwidaczniaj ące si ę w ich • komentuje i ocenia post ępowanie tekstów kultury z 260) wra żeń po lekturze Balladyny ; wypowiedziach i zachowaniu; bohaterek dramatu; uwzgl ędnieniem niezb ędnych • przedstawia oraz ocenia Alin ę i • nazywa uczucia bohaterek; • wskazuje czynniki wpływaj ące na kontekstów Balladyn ę; • tworzy wypowied ź kształtowanie si ę relacji mi ędzy • wyszukuje w tek ście informacje argumentacyjn ą na wskazany rodze ństwem na temat bohaterek temat

Fantastyka i Juliusz Słowacki, • okre śla czas i miejsce • analizuje świat przedstawiony • okre śla funkcje motywów • okre śla funkcje postaci magia w Balladyna (lektura wydarze ń; dramatu ze szczególnym fantastycznych w dramacie alegoryczno-symbolicznych Balladynie czytana w cało ści) • dzieli postacie i wydarzenia uwzgl ędnieniem elementów Słowackiego; w dramacie; Juliusza Balladyna – zadania dramatu na realistyczne realistycznych i fantastycznych; • wskazuje podobie ństwa i ró żnice • charakteryzuje wizj ę świata Słowackiego do lektury (s. 255– i fantastyczne; • przedstawia w punktach mi ędzy Balladyn ą a ba śni ą ukazan ą w Balladynie (lekcja godzinna) 260) • okre śla, w jaki sposób siły dzieje korony Lecha; spoza świata rzeczywistego • okre śla zwi ązek losów Grabca wpływaj ą na losy bohaterów i Kirkora z postaci ą Goplany Tropem zbrodni i Juliusz Słowacki, • wyja śnia znaczenie słowa • wskazuje cele i warto ści • wyja śnia poj ęcia: tragedia , • omawia – w odniesieniu do kłamstwa, czyli do Balladyna (lektura tragiczny ; wa żne dla Balladyny; tragizm ; dramatu Słowackiego – motywy

AUTORZY: Anna Syguła, Renata Faron-Radzka

Język polski | Świat w słowach i obrazach. Gramatyka i stylistyka | Klasa 7 Szkoła podstawowa

czego czytana w cało ści) • przestawia przebieg wydarze ń • wyszukuje w tek ście cytaty • podaje przykłady sytuacji władzy, winy, kary; doprowadziła Balladyna – zadania prowadz ący do kl ęski tytułowej charakteryzuj ące bohaterk ę i tragicznych; • wskazuje źródła tragizmu Balladyn ę żą dza do lektury (s. 255– bohaterki; ukazuj ące jej uczucia; • wskazuje w Balladynie bohaterów dramatu władzy 260) • wyszukuje w tek ście informacje • wyja śnia, jakie konsekwencje bohaterów tragicznych i wskazuje Słowackiego; (lekcja godzinna) tragedia, tragizm dotycz ące losów bohaterki; miało dla Balladyny przyczyny wyboru; • przedstawia swoj ą interpretacj ę • ocenia Balladyn ę jako popełnienie zbrodni; • ocenia, czy bohaterowie dramatu dramatu Słowackiego człowieka i królow ą; • rozpoznaje sytuacje Słowackiego maj ą wolno ść • zna poj ęcia: tragedia , tragizm emocjonalne i warto ści życiowe działania; innych bohaterów; • zabiera głos w dyskusji: Czy • wskazuje przykłady wpływu Balladyna była skazana na zło? sił spoza świata ludzkiego na los bohaterów Co mo żemy Juliusz Słowacki, • zna poj ęcia: dramat , tragedia ; • uzasadnia przynale żno ść • wyja śnia poj ęcia: dramat , • ocenia, czy Balladyn ę mo żna znale źć w Balladyna (lektura • udowadnia – przedstawiaj ąc Balladyny do gatunku dramatu; tragedia ; okre śli ć jako tragedi ę, uzasadnia Balladynie ? czytana w cało ści) budow ę utworu Słowackiego – że • zapoznaje si ę z definicj ą • interpretuje znaczenie korony swoje stanowisko; Wielopłaszczyzno Balladyna – zadania Balladyna nale ży do dramatu; tragedii; Lecha i czerwonej plamy na czole • dokonuje analizy i interpretacji wo ść dramatu do lektury (s. 255– • rozumie, na czym polega • rozpoznaje w tek ście Balladyny; tekstów kultury (plakatów, Juliusza 260) przeno śny / symboliczny Balladyny motywy o znaczeniu • ocenia, czy Balladyna jest fotografii) z uwzgl ędnieniem Słowackiego tragedia charakter motywu przeno śnym i symbolicznym; utworem, który łatwo wystawi ć na niezb ędnych kontekstów (lekcja godzinna) • rozpoznaje sceny z dramatu scenie, uzasadnia swoje stanowisko • wskazuje w tek ście elementy przedstawione na fotografiach z komizmu i wyja śnia, jaki sposób inscenizacji; ukształtowania wypowiedzi nad ął • tworzy wypowied ź jej charakter komiczny argumentacyjn ą na wskazany temat W odm ętach życia Cyprian Norwid, • wskazuje skojarzenia dotycz ące • przypomina sobie znane • odczytuje przeno śny / • porównuje obrazy przyrody – Burza (I) Burza (I) , fragment burzy; literackie, malarskie i filmowe symboliczny charakter burzy w w przywołanych tekstach kultury; Cypriana (s. 181–182) • dostrzega motyw burzy jako obrazy rozmaitych burz, wierszu Norwida; • wyja śnia znaczenie dosłowne i Norwida William Turner, wa żny element utworu wskazuje, co je ł ączy; • opisuje postaw ę, jak ą powinien alegoryczne motywu burzy (lekcja godzinna) Burza śniegowa (s. • wyodr ębnia w tek ście • stara si ę odnale źć muzyczny przyj ąć bohater liryczny utworu; w kontek ście wiersza Norwida; 181) fragmenty zrozumiałe portret burzy we fragmencie • wskazuje elementy podobie ństwa • porównuje obrazy burzy, Antonio Vivaldi, i niezrozumiałe; L’estate z Czterech pór roku mi ędzy wierszem Norwida a gromu, zawieruchy zawarte w Cztery pory roku , • omawia sceneri ę przedstawion ą Vivaldiego; obrazem Burza śniegowa Turnera; innych utworach literackich (np. fragment w wierszu Norwida; • charakteryzuje burz ę ukazan ą • wyja śnia wpływ burz z ró żnych Balladynie , Świteziance ) L’estate (Lato ), • wskazuje w tek ście apostrof ę; w wierszu Norwida; tekstów kultury (literackich, z przedstawieniem burzy w utwory 4–6 • okre śla bohatera wiersza; • interpretuje zawart ą w tek ście malarskich i filmowych) na wierszu Norwida;

AUTORZY: Anna Syguła, Renata Faron-Radzka

Język polski | Świat w słowach i obrazach. Gramatyka i stylistyka | Klasa 7 Szkoła podstawowa

• opisuje, w jakiej znajduje si ę apostrof ę bohaterów tych utworów; • porównuje ide ę wyra żon ą w sytuacji; • wyja śnia symbolik ę motywów wierszu Norwida z fragmentem • próbuje odczyta ć ogólny sens burzy, gromu, zawieruchy Odysa Staffa wiersza zawartych w innych utworach literackich (np. Balladynie , Świteziance )

Modlitwa Bolesław Le śmian, • zna podstawowe informacje na • uzasadnia przynale żno ść • czyta gło śno, dokonuj ąc • wskazuje liryczne cechy utworu pewnego Szewczyk (s. 192– temat Bolesława Le śmiana; Szewczyka do gatunku pie śni; interpretacji; Le śmiana; szewczyka – 193) • odczytuje gło śno i wyrazi ście • okre śla świat przedstawiony • wyja śnia, odnosz ąc si ę do tekstu • formułuje – na podstawie wokół wiersza utwór Szewczyk ; utworu, odwołuj ąc si ę do Szewczyka , znaczenie motywu utworu Szewczyk – refleksje Bolesława • przedstawia głównego bohatera fragmentów; Boga; o charakterze filozoficznym; Le śmiana utworu; • próbuje komentowa ć • odpowiada, co – według utworu • porównuje sposób kreowania (lekcja godzinna) • wymienia składniki tworz ące wypowied ź bohatera Le śmiana – jest sensem ludzkiego świata przedstawionego w sytuacj ę liryczn ą; lirycznego; życia utworze Szewczyk z innymi • krótko charakteryzuje narratora; • wymienia powtarzaj ące si ę utworami Le śmiana • odnajduje motyw Boga elementy kompozycyjne utworu w wierszu Szewczyk ; • cytuje powtarzaj ącą si ę strof ę, próbuje wyja śni ć jej rol ę w kompozycji utworu Czytelnik czyta w Wyrazy podstawowe • używa poj ęć : wyraz • wskazuje w wyrazach • wyja śnia znaczenie poj ęć : wyraz • rozró żnia rodzaje formantów czytelni poczytne i pochodne , Funkcje podstawowy , wyraz pochodny , oboczno ści spółgłoskowe podstawowy , wyraz pochodny , słowotwórczych: wrostek, czasopismo, czyli formantów – podstawa słowotwórcza , formant , i samogłoskowe; podstawa słowotwórcza , formant , formant zerowy; o wyrazach podr ęcznik parafraza słowotwórcza ; • poprawnie zapisuje wyrazy parafraza słowotwórcza; • tworzy wyrazy pochodne przez podstawowych Gramatyka • wyodr ębnia w wyrazie pochodne zawieraj ące w sobie • wyodr ębnia w wyrazie dodawanie wrostków oraz u życie i pochodnych i stylistyka (s. 53–58) pochodnym podstaw ę oboczno ści spółgłoskowe pochodnym podstaw ę formantu zerowego (lekcja wyraz podstawowy, słowotwórcz ą i formant (typowe i samogłoskowe słowotwórcz ą i formant dwugodzinna) wyraz pochodny, przykłady); podstawa • rozró żnia rodzaje formantów słowotwórcza, słowotwórczych: przyrostek, formant przedrostek; (przedrostek, • tworzy wyrazy pochodne od przyrostek, wrostek, podstawowych przez dodawanie formant zerowy), przyrostków i przedrostków; parafraza • wskazuje wyrazy podstawowe

AUTORZY: Anna Syguła, Renata Faron-Radzka

Język polski | Świat w słowach i obrazach. Gramatyka i stylistyka | Klasa 7 Szkoła podstawowa

słowotwórcza do pochodnych; • rozpoznaje wyrazy słowotwórczo niepodzielne Słownikowi Rodzina wyrazów ,– • używa poj ęć : rodzina wyrazów , • zapisuje oboczno ści rdzenia; • wyja śnia znaczenie poj ęć : • tworzy wykres rodziny krewni, czyli podr ęcznik rdze ń, rdze ń oboczny , wyraz • rozró żnia wyrazy pokrewne rodzina wyrazów , rdze ń, rdze ń wyrazów rodzina wyrazów Gramatyka pokrewny ; i bliskoznaczne oboczny , wyraz pokrewny ; (lekcja godzinna) i stylistyka (s. 59–60) • tworzy – według wzoru – • tworzy wyrazy pokrewne do rodzina wyrazów, ła ńcuch wyrazów podstawowych podanego wyrazu rdze ń, rdze ń i pochodnych; oboczny, wyraz • uzupełnia wykres rodziny pokrewny wyrazów; • wyodr ębnia rdze ń w rodzinie wyrazów Co zło żone, co Wyrazy zło żone – • używa poj ęcia wyraz zło żony ; • tworzy zestawienia, zło żenia i • wyja śnia poj ęcie wyraz zło żony ; • wskazuje podstawy zestawione, a co podr ęcznik • rozró żnia zestawienia, zrosty, zrosty od podanych wyrazów • omawia kryteria podziału słowotwórcze w wyrazach zro śni ęte? O Gramatyka zło żenia; podstawowych; wyrazów zło żonych; zło żonych; wyrazach i stylistyka (s. 61–62) • podaje wyrazy podstawowe • zna zasady pisowni zło żeń (z • rozró żnia wyrazy niepodzielne • wyodr ębnia formanty w zło żonych wyraz zło żony, zrost, stanowi ące podstaw ę do łącznikiem i bez niego) i podzielne słowotwórczo, a w śród wyrazach zło żonych (lekcja godzinna) zło żenie, zestawienie utworzenia wyrazów zło żonych nich zło żenia, zestawienia i zrosty; • zna i poprawnie stosuje zasady pisowni zło żeń (z łącznikiem i bez niego) Dojrzewanie do Fredro, • czyta cicho ze zrozumieniem, • opowiada o pobycie pisarza w • uzasadnia przynale żno ść • wyja śnia ró żnice mi ędzy pisarstwa – Autobiografia , wyszukuj ąc potrzebne Pary żu; przywołanego tekstu do gatunku biografi ą i autobiografi ą; Aleksander fragmenty (s. 267– informacje; • odczytuje fragment będący autobiografii; • podaje przykłady tekstów Fredro, 269) • wymienia wydarzenia refleksj ą o współistnieniu • wypowiada si ę na temat edukacji reprezentuj ących gatunek Autobiografia Juliusz Kossak, historyczne przywołane dramatu i teatru dzieci w Galicji w XIX w.; biografii i autobiografii; (lekcja godzinna) Aleksander Fredro , w tek ście; • wskazuje i nazywa wa żne • wyja śnia sens wyra żenia szkoła (s. 269) • cytuje zdanie relacjonuj ące wydarzenia historyczne świata ; biografia, moment zainteresowania si ę przywołane przez Fredr ę; • wyja śnia słowa Fredry autobiografia Fredry dramatem; • odtwarza współczesnym ujawniaj ące młodzie ńcze • odró żnia tekst biograficzny od językiem rozwa żania na temat rozumienie powołania autora autobiografii powołania autora dramatycznego jako twórcy dramatycznego; • redaguje jednoaktówk ę Strach nastraszony Komedia, młodsza Komedia, siostra • wyszukuje w tek ście wskazane • wyszukuje w tek ście • odtwarza najwa żniejsze • formułuje – na podstawie tekstu

AUTORZY: Anna Syguła, Renata Faron-Radzka

Język polski | Świat w słowach i obrazach. Gramatyka i stylistyka | Klasa 7 Szkoła podstawowa

siostra tragedii tragedii (s. 261 –262) informacje; najwa żniejsze informacje; informacje z tekstu; – wypowied ź zwi ązan ą (lekcja godzinna) fotos z inscenizacji • odró żnia – na podstawie cech • wymienia cechy komedii; • samodzielnie wyja śnia znaczenie z podejmowanym przez tekst Snu nocy letniej gatunkowych – komedi ę od • nazywa rodzaje komizmu poj ęcia komizm ; tematem; Williama Szekspira, tragedii; • charakteryzuje ró żne rodzaje • wyja śnia sens komizmu jako re ż. Jacek Bunsch • odró żnia ró żne rodzaje komizmu kategorii estetycznej; (s. 263) komizmu • podaje i omawia – w komedia, komizm odniesieniu do znanych mu intryga tekstów kultury – przykłady różnych rodzajów komizmu Zemsta Fredry – Aleksander Fredro, • zna podstawowe informacje na • wskazuje w Zem ście elementy • udowadnia – odwołuj ąc si ę do • wskazuje elementy struktury komedia Zemsta (lektura temat Aleksandra Fredry i Zemsty dramatu, np. akt, scena, tekst przykładów z tekstu – że Zemsta wewn ętrznej dramatu: ekspozycja charakterów, czytana w cało ści) • przypisuje dzieło Fredry do główny, tekst poboczny, jest komedi ą; (wst ęp, zarysowanie głównego komedia intrygi Zemsta – zadania do wła ściwego rodzaju literackiego; monolog, dialog; • okre śla, jakie informacje zostały wątku), zawi ązanie i rozwini ęcie (lekcja godzinna) lektury (s. 265–266) • posługuje si ę słownictwem • wskazuje w utworze cechy zawarte w didaskaliach; akcji, punkt kulminacyjny, komizm, komedia, zwi ązanym z dramatem jako charakterystyczne dla komedii; • charakteryzuje Zemst ę jako rozwi ązanie akcji; intryga rodzajem literackim; • wskazuje w tek ście ró żne typy komedi ę charakterów • wskazuje środki teatralne • wskazuje w tek ście elementy komizmu pozwalaj ące wyeksponowa ć komizmu komizm tekstu Kto si ę na kim Aleksander Fredro, • przedstawia głównych • charakteryzuje bohaterów • przedstawia motywacje • zna okoliczno ści powstania mści i dlaczego? Zemsta (lektura bohaterów komedii Fredry; komedii Fredry; poszczególnych postaci; Zemsty (kontekst biograficzny); (Aleksander czytana w cało ści) • wyja śnia tytuł dzieła, • wskazuje posta ć, której udało • wskazuje bohatera, który niczego • wyja śnia zwi ązek „zaskakuj ącej Fredro, Zemsta ) Zemsta – zadania do wykorzystuj ąc synonimy; si ę osi ągn ąć cel, i uzasadnia nie zyskuje, okre śla, co go sprzeczno ści” z istot ą komizmu (lekcja lektury (s. 265–266) • wyszukuje w tek ście potrzebne swój wybór; odró żnia; dwugodzinna) informacje • okre śla zwi ązek tytułu z • wyja śnia motto utworu działaniami bohaterów Pochwała czy Aleksander Fredro, • okre śla czas i miejsce • wskazuje szlacheckie • wskazuje warto ści wa żne dla • wykorzystuje w interpretacji krytyka Zemsta (lektura wydarze ń; obyczaje ukazane w Zem ście ; szlacheckich bohaterów komedii Zemsty wiedz ę dotycz ącą historii rzeczywisto ści czytana w cało ści) • wskazuje w tek ście elementy • okre śla, co jest przez Fredr ę Fredry; i kultury szlacheckiej ukazanej w Zemsta – zadania do kultury szlacheckiej; wy śmiewane • okre śla, jaki charakter ma Zem ście ? lektury (s. 265–266) • podejmuje prób ę sformułowania Zemsta : krytyczny czy pochwalny, (lekcja godzinna) odpowiedzi na pytanie zawarte w oraz uzasadnia swoje stanowisko temacie lekcji Ró żne oblicza Wszystko jest • czyta cicho, wyszukuj ąc • charakteryzuje zwi ązki opery • łączy rodzaj widowiska ze • podaje i omawia przykłady widowisk teatrem? (s. 273– w tek ście najwa żniejsze i spektaklu baletowego z znakiem teatralnym i form ą wyrazu zjawisk pozateatralnych teatralnych 276) informacje; przedstawieniem teatralnym; artystycznego zawieraj ących elementy teatru (Wszystko jest fotosy z • formułuje definicj ę teatru jako • wskazuje ró żnice mi ędzy (np. widowiska sportowe)

AUTORZY: Anna Syguła, Renata Faron-Radzka

Język polski | Świat w słowach i obrazach. Gramatyka i stylistyka | Klasa 7 Szkoła podstawowa

teatrem? ) przedstawienia widowiska; klasycznym przedstawieniem (lekcja godzinna) baletowego (s. 274), • okre śla zwi ązek mi ędzy teatralnym a pantomim ą z opery (s. 275), ze aktorem a widzem; spektakli pantomimy • stosuje w wypowiedziach (s. 275) słownictwo zwi ązane z teatrem opera, pantomima, spektakl baletowy Sprawdzian nr 4 i omówienie (dwie godziny lekcyjne) Skróty Skróty – podr ęcznik • używa terminu skrót ; • zapisuje i odczytuje cz ęsto • wyja śnia znaczenie terminu skrót ; • używa w wypowiedziach (lekcja godzinna) Gramatyka • prawidłowo odmienia skróty; stosowane skróty; • zna i poprawnie stosuje zasady skrótów, oceniaj ąc ich i stylistyka • adresuje listy, poprawnie • zna zasady odmiany skrótów; interpunkcyjne zapisu skrótów przydatno ść i zrozumiało ść (s. 66–67) używaj ąc skrótów • zna zasady interpunkcyjne skrót zapisu skrótów; • projektuje wizytówki, stosuj ąc w zapisie skróty NIP dla ZUS-u i Skrótowce – • używa terminu skrótowiec ; • zapisuje i odczytuje cz ęsto • wyja śnia znaczenie terminu • omawia kryteria podziału BOR w ONZ. podr ęcznik • prawidłowo odmienia stosowane skrótowce; skrótowiec ; skrótowców na literowce, Skrótowce Gramatyka skrótowce; • zna zasady odmiany • dostosowuje form ę orzeczenia do głoskowce, sylabowce, (lekcja godzinna) i stylistyka • rozró żnia grupy skrótowców: skrótowców; łącz ącego si ę z nim skrótowca; skrótowce mieszane; (s. 63–65) literowce, głoskowce, sylabowce, • zna zasady ortograficzne • zna i poprawnie stosuje zasady • używa w wypowiedziach skrótowiec, skrótowce mieszane zapisu skrótowców ortograficzne zapisu skrótowców skrótowców, oceniaj ąc ich literowiec, przydatno ść i zrozumiało ść głoskowiec , sylabowiec, skrótowiec mieszany Od przybytku Gazeta w • wypowiada si ę na temat swoich • wyja śnia, czego zwykle • wyja śnia poj ęcia: prasa , gazeta , • przedstawia wybrane głowa nie boli?... podr ęczniku (s. 328– do świadcze ń czytelniczych poszukuje si ę w gazetach czasopismo ; czasopisma, które odegrały W świecie prasy – 329) zwi ązanych z pras ą; i czasopismach; • wymienia rodzaje prasy, wa żną rol ę w polskiej kulturze; dawniej i dzi ś infografika: • rozró żnia poj ęcia: prasa , • wymienia rodzaje prasy ze klasyfikuj ąc je według ró żnych • omawia rol ę prasy we (lekcja godzinna) Z historii polskiej gazeta , czasopismo ; wzgl ędu na zainteresowania kryteriów; współczesnym świecie; prasy (s. 338–339) • czyta ze zrozumieniem odbiorców; • wskazuje typowe elementy • wskazuje i omawia walory gazeta, prasa, informacje zawarte w tek ście • podaje charakterystyczne układu tre ści w prasie; prasy, których nie mog ą zast ąpi ć czasopismo oraz w infografice cechy czasopisma • zna najwa żniejsze fakty z historii najnowsze sposoby internetowego; prasy; komunikowania si ę ludzi; AUTORZY: Anna Syguła, Renata Faron-Radzka

Język polski | Świat w słowach i obrazach. Gramatyka i stylistyka | Klasa 7 Szkoła podstawowa

• okre śla przyczyn ę i skutek • ocenia, w jakim stopniu • wskazuje interesuj ące dla siebie wynalezienia druku wynalazki techniczne mog ą rodzaje prasy i uzasadnia swój zagrozi ć tradycyjnej prasie wybór Wśród szpalt, W informacji i • wie, jakie funkcj ę pełni tytuł; • okre śla cechy dobrego tytułu; • analizuje budow ę tytułów; • ocenia tytuły prasowe i kolumn i tytułów artykule nie • zna poj ęcia: nadtytuł , podtytuł • wyja śnia poj ęcia: nadtytuł , • przyporz ądkowuje tytuł do uzasadnia ocen ę; (lekcja godzinna) zapomnij o tytule! (s. podtytuł okre ślonej kategorii, uzasadnia • nadaje tytuły zapowiadanym 333–334) swoj ą decyzj ę artykułom Gimnastyka umysłowa, czyli jak zatytułowa ć (s. 335– 337) tytuł, nadtytuł, podtytuł Na tropie Stanisław • wyszukuje w tek ście wskazane • omawia cytowane fragmenty • cytuje zdanie b ędące reklam ą • komentuje zawarto ść tre ściow ą dziennikarza Bortnowski, By ć informacje; tekstu; zawodu dziennikarza; i form ę tekstu; profesjonalisty dziennikarzem • cytuje fragment zawieraj ący • tworzy portret dobrego • odró żnia wrodzone • posługuje si ę czynnie (lekcja godzinna) (s. 331–332) zwi ęzł ą charakterystyk ę dziennikarza predyspozycje dziennikarza od słownictwem zwi ązanym z dziennikarza; wypracowanych umiej ętno ści dziennikarstwem • nazywa cechy dobrego dziennikarza

Co? Gdzie? Informacja – chleb • odró żnia tekst informacyjny od • wyja śnia istot ę manipulacji; • podaje przykłady manipulacji • wyja śnia ró żnice mi ędzy Kiedy? Dlaczego? powszedni oceniaj ącego; • układa informacj ę na prasowej; obiektywn ą informacj ą a ocen ą; Z jakim dziennikarza i • porz ądkuje fakty podstawie uporz ądkowanych • przekształca tekst informacji, • układa wyczerpuj ącą i dobrze skutkiem? – czyli artykuł pierwszej faktów usuwaj ąc z niego niepotrzebne skonstruowan ą informacj ę o dobrej potrzeby (s. 340 – elementy informacji 342) (lekcja godzinna) informacja, opinia, manipulacja

Od wzmianki do Od wzmianki do • zna nazwy podstawowych • omawia podstawowe gatunki • wskazuje i omawia przykłady • charakteryzuje poszczególne sprawozdania – sprawozdania. gatunków tekstów tekstów informacyjnych; ró żnych tekstów informacyjnych; gatunki tekstów informacyjnych; sztuka Sztuka informowania informacyjnych; • redaguje wzmiank ę, • redaguje notatk ę, sylwetk ę • redaguje notatk ę, sylwetk ę, informowania (s. 343–344) • redaguje wzmiank ę, zapowied ź zapowied ź sprawozdanie, zachowuj ąc wszystkie cechy tych (lekcja godzinna) wzmianka, sprawozdanie zachowuj ąc wszystkie cechy form zapowied ź, notatka, tych form sprawozdanie, AUTORZY: Anna Syguła, Renata Faron-Radzka

Język polski | Świat w słowach i obrazach. Gramatyka i stylistyka | Klasa 7 Szkoła podstawowa

sylwetka Sprawdzian diagnostyczny na koniec klasy 7. i jego omówienie (dwie godziny lekcyjne) Ćwiczymy Przekształcanie • zna ró żne sposoby • stosuje wybrane formy • stosuje synonimy • potrafi dokonywa ć przekształcanie tekstu – podr ęcznik przekształcania tekstu; przekształcania tekstu i słownictwo o węż szym lub przekształce ń na tek ście przy tekstów Gramatyka • rozumie konieczno ść szerszym zakresie zachowaniu ró żnorodnego (lekcja godzinna) i stylistyka poszanowania własno ści słownictwa (s. 90–92) intelektualnej autora streszczanie, przekształcanego tekstu skracanie, rozbudowywanie, plagiat Wśród żywiołów Adam Mickiewicz, • uwa żnie słucha wzorcowej • czyta gło śno, dokonuj ąc • redaguje opis prze żyć w formie • wyja śnia symboliczne morza w Żegludze Żegluga recytacji; interpretacji; kartki z podró ży; znaczenie motywu podró ży w Adama (s. 169) • opowiada o sytuacji lirycznej; • charakteryzuje osob ę • omawia zale żno ści mi ędzy wierszu Żegluga ; Mickiewicza • opisuje stan morza w mówi ącą w tek ście; światem zewn ętrznym • wskazuje, co w odniesieniu do (lekcja godzinna) analizowanych tekstach kultury; • przedstawia wra żenie, jakie a wewn ętrznym światem osoby wiersza mo żna okre śli ć jako • opisuje – w odniesieniu do żegluga wywiera na bohaterze; mówi ącej w wierszu Żegluga ; niezwykłe i na czym ta wiersza Żegluga – okr ęt ukazany • okre śla sposób ukazania • wskazuje j ęzykowe środki niezwykło ść polega w tym liryku; okr ętu w utworze Mickiewicza; dynamizuj ące wypowied ź osoby • potwierdza swoje stanowisko • zna poj ęcie liryka mówi ącej w liryku Mickiewicza odpowiednimi cytatami z wiersza bezpo średnia Mickiewicza Noc, morze i Adam Zagajewski, • formułuje opini ę na temat • opisuje morze ukazane w • odczytuje symboliczne znaczenia • porównuje obraz morza w poeta – wokół Noc, morze wiersza Zagajewskiego; wierszu Zagajewskiego; morza, nocy i sło ńca w wierszu wierszach Mickiewicza i wiersza Adama (s. 235) • opisuje okoliczno ści i sceneri ę • wskazuje i nazywa środki Zagajewskiego; Zagajewskiego; Zagajewskiego przedstawione w utworze; poetyckie wpływaj ące na • okre śla, co mogło by ć impulsem • omawia wpływ środków (lekcja godzinna) • wskazuje bohatera lirycznego nastrój wiersza Noc, morze ; do powstania liryku poetyckich na obraz pejza żu i osob ę mówi ącą w liryku Noc, • okre śla temat utworu Zagajewskiego; morskiego w obu przywołanych morze ; • wskazuje, co mo że by ć inspiracj ą lirykach • okre śla nastrój wiersza do napisania wiersza

AUTORZY: Anna Syguła, Renata Faron-Radzka

Język polski | Świat w słowach i obrazach. Gramatyka i stylistyka | Klasa 7 Szkoła podstawowa

Walizka, a w Adam Zagajewski, • przedstawia sytuacj ę liryczn ą w • wskazuje w wierszu • czyta gło śno, dokonuj ąc • wyja śnia poj ęcie ironii niej… (Adam Walizka (s. 233) wierszu Walizka ; sformułowania potoczne i interpretacji głosowej wiersza; poetyckiej w kontek ście wiersza Zagajewski, • okre śla to żsamo ść osoby maj ące charakter poetycki; • formułuje refleksj ę na temat Zagajewskiego; Walizka ) mówi ącej w wierszu; • wyodr ębnia w utworze języka utworu; • formułuje pisemnie hipotez ę (lekcja godzinna) • wypisuje okre ślenia dotycz ące fragmenty o charakterze • wyja śnia znaczenie tytułowego interpretacyjn ą i rozwa ża j ą, bohatera lirycznego; opowie ści i refleksji, okre śla motywu; przywołuj ąc odpowiednie • wybiera z wiersza cytat, który ich tematyk ę; • interpretuje wiersz Walizka jako argumenty uwa ża za szczególnie wa żny, i • okre śla tematyk ę utworu, utwór o tematyce egzystencjalnej; uzasadnia swój wybór; odwołuj ąc si ę do wybranych • proponuje inny tytuł wiersza, • podejmuje prób ę okre ślenia cytatów; uzasadnia swój wybór tematyki utworu • ocenia postaw ę osoby mówi ącej w wierszu

Ocen ę celuj ącą otrzymuje ucze ń, który spełnia wymagania dopełniaj ące, a tak że inne – okre ślone przez nauczyciela – wymagania na t ę ocen ę, np.: • wyró żnia si ę swoj ą wiedz ą i umiej ętno ściami; • pracuje samodzielnie, cechuje go kreatywno ść ; • świadomie i funkcjonalnie posługuje si ę bogat ą terminologi ą; • samodzielnie analizuje i interpretuje teksty nale żą ce do literatury pi ęknej i literatury faktu; • czyta, rozumie i wykorzystuje teksty popularnonaukowe, naukowe i publicystyczne; • samodzielnie analizuje i interpretuje inne teksty kultury (np. dzieła malarskie, filmowe) z uwzgl ędnieniem specyfiki wykorzystywanych w nich środków wyrazu; • formułuje problemy, proponuje sposoby ich rozwi ązania; • tworzy bezbł ędne wypowiedzi ustne i pisemne; • bierze udział w konkursach przedmiotowych; • publikuje swoje teksty.

Ocen ę niedostateczn ą otrzymuje ucze ń, którego wyniki nie osi ągaj ą poziomu wymaga ń koniecznych, w zwi ązku z tym nie jest w stanie, nawet z pomoc ą nauczyciela, wykona ć zada ń o niewielkim stopniu trudno ści. Brak wiedzy i umiej ętno ści wyklucza osi ągni ęcie nawet minimalnego post ępu.

AUTORZY: Anna Syguła, Renata Faron-Radzka