20 achtergrond

Politicus of jurist?

Op Prinsjesdag is het ‘duo’ op het ministerie van Veiligheid en Justitie zes maanden in functie. In september moeten ze kleur bekennen. Dan zal blijken of de twee bewindslieden meer geld overhebben voor de rechtspraak en de rechtsbijstand. Zijn minister en staatssecretaris juristen die opkomen voor hun vakterrein, of zijn het meer VVD-politici die vasthouden aan financiële discipline? Een dubbelportret.

Maarten Bakker Foto: Hollandse Hoogte Hollandse Foto: achtergrond 21

September 2015 Ard van der Steur Een vreselijk aardige vent

Minister Ard van der Steur is goed in Marlie Volten, de huidige VVD-frac- persoonlijke contacten, maar zijn rechts­ tievoorzitter in de fusiegemeente Teylin- statelijk hart moet hij nog laten spreken. gen, zegt dat financiële degelijkheid bij Van der Steur vooropstond. ‘Natuurlijk, amerlid (SP) daar ben je VVD’er voor.’ Volten vindt Kvindt Van der Steur een goed inge- Van der Steur een ‘vreselijk aardige vent’. voerde bewindsman. ‘Zijn valkuil daar- Kamerlid Gert-Jan Segers (Chris- bij is wel dat hij zou kunnen denken dat tenUnie) typeert zijn verhouding met hij de adviezen van anderen niet meer voor menselijke verhoudingen, voor het Van der Steur als ‘kameraadschappe- nodig heeft. Ik zeg er expliciet bij dat ik persoonlijke component. Dat heeft Ard lijk’. ‘We kunnen het soms goed met hem daarop nog niet heb betrapt.’ in ruime mate. Daar stond hij op ons elkaar oneens zijn, maar de sfeer blijft Afkomstig uit een kleermakersge- kantoor bekend om.’ hartelijk. Doordat hij goed ligt bij slacht, hecht Van der Steur (45) er aan Van der Steur had als advocaat stra- Kamerleden, kan hij het zich permit- dat advocaten correct gekleed gaan. tegisch inzicht, aldus Schweers. ‘Hij teren om scherp uit de hoek te komen, Het is hem een gruwel dat sommige begreep dat je in onderhandelingen een op het vileine af.’ Als minister is hij veel raadslieden onder hun zwarte toga gym- “way back” moest hebben. Als je te fors beter benaderbaar dan zijn voorganger schoenen met een andere kleur dragen. hebt ingezet, dan moet je toch de ver- Opstelten, meent Segers. ‘Kunnen in elk geval zwarte gympen houdingen weer goed kunnen krijgen. Kamerlid (D66) voorgeschreven worden?’ vroeg hij vorig Dat lukte Ard.’ vindt dat Van der Steur zich nog te veel jaar als Kamerlid aan de regering. Gek- Van der Steur zette binnen Nauta­ gedraagt als een VVD-Kamerlid dat de scherend zei hij dat de orde ook weer Dutilh de normale carrièrestappen. ‘onderbuik van de burger’ bespeelt. Zij baretten moest uitdelen aan advocaten. ‘Hij werd “salary partner”, maar of hij noemt de zaak tegen Bart U., die door Serieuze kritiek op de advocatuur “equitypartner” had kunnen worden, is een DNA-match kwam bovendrijven als had Van der Steur ook tijdens zijn peri- geen uitgemaakte zaak. Daarvoor had verdachte van de moord op D66-politica ode als de VVD-justitiewoordvoerder. Zo hij zich over een reeks van jaren voor de Els Borst. ‘Dan maakt de minister weer vond hij dat de beroepsgroep kritisch volle honderd procent aan zijn praktijk de vlucht naar voren met zijn voorstel naar de eigen tarieven mocht kijken als moeten wijden. Daar kon hij niet aan om verdachten die nog niet zijn veroor- ze de toegang van de rechtspraak zo toekomen, gezien zijn rol in de gemeen- deeld toch maar DNA af te nemen.’ belangrijk vonden. Het zou al veel hel- tepolitiek.’ Volgens Berndsen heeft de nieuwe pen als die omlaag gingen. Hij ergerde Vanaf 2002 was Van der Steur actief minister nog niet veel concrete resulta- zich aan de behoudende opstelling van als fractievoorzitter van de VVD in zijn ten geboekt. Hij zou ook niet beseffen de advocatuur. ‘Waarom zijn advocaten woonplaats Warmond en later in de dat de grens is bereikt met de bezui- eerst overal tegen voordat ze ergens de fusiegemeente Teylingen. Lokaal poli- nigingen op het justitieapparaat. ‘Het voordelen van inzien?’ twitterde hij in ticus Rob ten Boden noemt Ard van der moet maar blijken of de rechtsstaat bij februari. Steur een ‘grondig’ politicus. ‘Als hij hem in goede handen is.’ Van Nispen Van der Steur begon zijn professione- iets wil, dan doet hij het goed. Daarmee vreest dat bij Van der Steur zijn loyali- le carrière nog wel in de advocatuur, bij wist hij een stempel te drukken op het teit aan de VVD-lijn het wint van zijn het kantoor NautaDutilh in Rotterdam. gemeentelijke beleid. De financiële ‘rechtsstatelijke hart’. ‘Ik zeg niet dat hij Hij kwam er binnen bij de unit arbeids- gezondheid van de gemeente vond hij het niet heeft, maar we hebben er nog recht, en eindigde op de unit ‘commer- erg belangrijk. Daarnaast kwam hij op weinig van gemerkt. Voor hem wegen cial litigation’, waar hij partner was van voor de belangen van de ondernemers.’ de financiële afspraken uit het regeerak- Huug Schweers. ‘Het draaide bij ons Als jurist liet hij zich volgens de War- koord toch zwaarder.’ om het oplossen en het voorkomen van mondse politicus minder gelden. ‘Hij Kamerlid Segers denkt dat Van der zakelijke geschillen,’ vertelt Schweers. gaat je geen lesje leren wat kan of niet Steur bij de minister van Financiën wel ‘Daarvoor moet je een “feeling” hebben, kan.’ degelijk zal proberen om meer geld los 22 achtergrond

September 2015

te peuteren voor zijn beleidsveld. ‘Maar tilh hadden we nog vaak gesprekken overtuigd dat hij zal proberen om de als dat niet lukt, en hij zich moet schik- over politiek, maar sinds zijn benoe- gefinancierde rechtsbijstand overeind ken naar de financiële afspraken, zal hij ming als minister durf ik hem minder te houden. Het moet hem ook kunnen dat ook weer soepel kunnen verdedigen. goed te bellen. Ik weet echter dat hij lukken. Ard vindt het belangrijk om Dan wordt hij wat ons betreft echter als goed jurist beseft hoe ongelofelijk advocaten gemotiveerd te houden om héél ongeloofwaardig.’ belangrijk het is om de verworvenheden toevoegingen te doen. Hij heeft een Nog steeds is de gepensioneerde van ons rechtssysteem te behouden. eigen kantoor gehad, dan weet hij wat Huug Schweers goed bevriend met Van De stoelendans om geld is voor nodig is om er een beetje fatsoenlijk van der Steur. ‘Na diens vertrek bij NautaDu- politici heel lastig. Ik ben er echter van te kunnen leven.’ Klaas Dijkhoff Geen jurist die peutert achter de komma

Staatssecretaris Klaas Dijkhoff houdt niet ten, ‘en duidelijk bedoeld om een steen van geleuter, maar gaat liever voor de in de vijver te gooien. Klaas heeft de inhoud. bagage om zich daarover genuanceerd uit te laten. Op zo’n moment kiest hij er k vind hem onderkoeld,’ zegt SP- als politicus voor om dat niet te doen.’ ‘IKamerlid over Met zijn promotieonderzoek over Klaas Dijkhoff. ‘Misschien wel te onder- het oorlogsrecht heeft Dijkhoff een koeld. Hij is betrokken bij zijn beleids­ hardere aanpak van jihadisten. Een grote expertise opgebouwd op het brede terrein, maar maakt de indruk dat niet meerderheid stemde voor zijn motie dat terrein van mensenrechten, meent Van te zijn. Zijn voorganger Teeven kreeg een strijder zijn uitkering verliest als hij Genugten. Dat hij kil zou staan tegen- meteen rode vlekken in zijn gezicht gaat vechten in het buitenland. ‘Maar over vluchtelingen, bestrijdt de Til- als hij zich opwond, Dijkhoff heeft ik geloof niet dat hij de ambitie had om burgse hoogleraar. ‘Hij komt zeker op daar geen last van. Laatst heb ik hem een opvallend Kamerlid te zijn,’ meent voor groepen die lijden in de oorlog, hij aandacht gevraagd voor de positie van Gesthuizen. ‘Hij was in de Kamer meer houdt alleen niet van “prinzipienreiterei”.’ Russische asielzoekers. Dat onderwerp een partijman, die zich bezighield met Dijkhoff is in de visie van Genugten begon toen wel bij hem te leven.’ de campagnes van de VVD.’ een goed jurist, die de technische kant Hoogleraar Internationaal recht Wil- De strak geklede Dijkhoff haalde als van het vak echter niet opzoekt. ‘Hij lem van Genugten, bij wie Dijkhoff pro- Kamerlid de publiciteit met de uitver- peutert niet tot achter de komma, maar moveerde op het oorlogsrecht, noemt kiezing tot de meest sexy politicus door zoekt de verbinding van het recht met de nieuwe staatssecretaris van Veilig- de lezeressen van Cosmopolitan. In juri- de samenleving. Daar zit zijn drive. Hij heid en Justitie liever ‘stoïcijns’. ‘Klaas dische kringen veroorzaakte hij ophef wil iets voor elkaar krijgen. ‘ is creatief en drukbestendig. Hij weet door in 2011 met zijn toenmalige frac- Als student aan de juridische facul- daarnaast goed te incasseren, dat heb ik tievoorzitter te pleiten voor teit wierp Dijkhoff zich al op als een tenminste ervaren tijdens zijn pittige een inperking van de bevoegdheden van leider. ‘Hij was studentenbestuurder en promotietraject. Hij laat kritiek bezin- het Europese Hof voor de Rechten van daarbij gezaghebbend voor andere actie- ken, en komt dan met nieuwe teksten.’ de Mens. De rechters in Staatsburg zou- ve studenten,’ aldus van Genugten. ‘Die Voordat Klaas Dijkhoff (34) in maart den zich te veel gedragen als ‘politici in zeiden: “Wat zou Klaas ervan vinden?” vanuit de Tweede Kamer doorschoof toga’, door zich met zaken te bemoeien als je met ze sprak.’ naar het kabinet, had hij zich als waar ze niet over gaan. ‘Dat was erg ste- In 2010 won Dijkhoff als VVD-lijst- VVD-fractielid sterk gemaakt voor een vig aangezet,’ zegt Willem van Genug- trekker de gemeenteraadsverkiezingen achtergrond 23

verwacht dat Dijkhoff zich daarom vier- kant zal opstellen voor het behoud van Klaas Dijkhoff Ard van der Steur de gesubsidieerde rechtsbijstand, ook als dat indruist tegen het bezuinigings- Geboortedatum: 13 januari 1981 Geboortedatum: 7 oktober 1969 beleid waar de VVD zoveel waarde aan Opleiding Opleiding hecht. 1992-1998 Lorentz Casimir Lyceum, 1982-1988 Atheneum Sancta Maria, Dorine Manson van de Vereniging Eindhoven VluchtelingenWerk Nederland had na 1998-2004 Nederlands recht, Universiteit 1988- 1995 Burgerlijk recht, Universiteit van Tilburg Leiden een kennismakingsgesprek met de nieu- 2004-2009 Promotie oorlogsrecht, we staatssecretaris ook de indruk dat hij Universiteit van Tilburg Loopbaan voor de inhoud gaat. ‘We zijn, als belan- (december 2010) 1995-2006 Advocaat NautaDutilh genbehartiger van vluchtelingen, een 2005-2006 Partner NautaDutilh kritische volger van de overheid, maar Loopbaan 2006-2010 Sturgeon Training, 2004-2005 Projectleider ECTS-label onderneming voor training we hadden toch een heel open gesprek 2005-2005 Docent recht, retorica, juridische dienstverleners met Dijkhoff over verschillende zaken. politieke theorie, Universiteit 2007-2010 Legal Counsel DA Retailgroup We konden merken dat hij er al goed van Tilburg (parttime) inzat, ook in de Europese dimensie van 2005-2009 Onderzoeker oorlogsrecht, 2006-2010 Docent burgerlijk recht het vluchtelingenverhaal. Dat geeft me Universiteit van Tilburg Universiteit Leiden (parttime) wel vertrouwen.’ Manson had ook niet 2009-2010 Docent recht, Hogeschool 2009-2010 Legal Tree Van der Steur InHolland Advocatuur het idee met een uitgesproken VVD’er 2009 Dijkhoff Juridisch Advies, ook aan tafel te zitten. advisering voor ICT en sociale Politieke functies Sharon Gesthuizen vindt dat Dijk- media 1988 Lid van de VVD hoff sinds zijn aantreden als staats­ 2002-2006 Fractievoorzitter VVD-fractie secretaris nog niet veel heeft laten zien. Politieke functies gemeente Warmond 1998 Lid van de VVD 2006-2010 Fractievoorzitter VVD-fractie Het bed-bad-broodcompromis over de 2007-2009 Lid VVD-partijcommissie gemeente Teylingen opvang van uitgeprocedeerde asielzoe- Defensie 2007-2010 VVD -partijcommissie Veiligheid kers door gemeenten, waarmee in april 2008-2010 Lid partijraad VVD en Justitie de regeringscoalitie werd gered, kwam 2009 Uitverkiezing lijsttrekker VVD- 2010- 2015 VVD -fractie Tweede Kamer, volgens haar vooral uit de koker van Breda lid Vaste Kamercommissie premier Rutte, PvdA-leider Samsom en 2010-2012 Fractievoorzitter VVD- Veiligheid en Justitie gemeenteraadsfractie Breda 20 maart 2015 Benoeming minister Veiligheid VVD-fractievoorzitter Zijlstra. Ze heeft 2010-2015 Lid Tweede Kamer en Justitie van Dijkhoff ook nog weinig vernomen 2014 Campagneleider VVD over de aanpak van vluchtelingencrisis 20 maart 2015 Benoeming staatssecretaris op de Middellandse Zee. ‘Daarbij trad Veiligheid en Justitie hij nog niet erg op de voorgrond.’ Over de bezuinigingen op de rechts- in zijn woonplaats Breda. Piet Hein Volgens Scheltens is het staatssecretari- bijstand hield Dijkhoff zijn kruit tot Scheltens, voormalig fractievoorzitter aat nog niet de eindfunctie van Dijkhoff. nog toe helemaal droog. De Eerste van GroenLinks in Breda, zag zijn ster ‘Ik zie zijn ballonnetje nog wel verder Kamer heeft in januari een motie aan- snel rijzen in de lokale politiek. ‘Ik heb stijgen. Misschien wel naar het partij- genomen dat de bezuinigingen van 85 twintig jaar in de Bredase raad gezeten, leiderschap, maar ik dat hij eerder miljoen euro van tafel moet. Tijdens maar zoals Klaas heb ik er weinig mee- kiest voor het ministerschap van Defen- een debat in mei in de Tweede Kamer gemaakt. Daar stond echt iemand.’ sie. Daar heeft hij uitstekende papieren verwees hij naar het rapport van de Scheltens omschrijft Dijkhoff als een voor.’ commissie-Wolfsen over de rechtsbij- bijzonder prettig mens in de omgang, Scheltens ziet in Dijkhoff ook een stand dat in september zal verschijnen. die echter niet houdt van geleuter. ‘Hij man van de inhoud. ‘Zoals hij zich in de Uitgedaagd door de SP weigerde Dijk- is zeer “to the point”. We hadden in de bed-bad-brooddiscussie opstelde, zocht hoff al een uitspraak te doen. ‘Ik ga nu fractie verschillende juristen, die veel hij duidelijk de nuance. Hij gaat staan niet in op allerlei wat-als-scenario’s,’ zei langer van stof waren.’ voor zijn vakterrein.’ De GroenLinkser hij, heel onderkoeld. «