Aydin Hinde Incir Aga<;Lannda Saptanan Zararh Turler
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
TUrk. entomol. derg., 2003, 27 (3): 181-189 ISSN 1010-6960 Aydin Hinde incir aga<;lannda saptanan zararh turler Tlilin AK$iT* Fatma OZSEMERCi** Ibrahim <:;:AKMAK* Summary Studies on determination of harmful fauna in the fig orchards in Aydm province (Turkey) The aim of this study was to determine pests of fig in 12 districts of Aydin province. This study was conducted between 1999 and 2002. In this study, different 36 pest species were detected on branches, stems, shoots, leaves and fruits of fig trees. Among 36 pests, Tetranychus urticae Koch., Ceroplastes rusci L., Carpophilus spp., Drosophila spp., Poecilimon sanciupauli Sr. W. and Otiorrhychus davricus Lana were found to be economically important. Whereas C. rusci, Carpophilus spp. and Drosophila spp. were more harmful at low altitudes, P. sanctupauli and O. daoricus were more harmful at high altitudes. T. urticae was harmful in both altitudes. Key words: Fig pests, Ficus carica, Aydin Anahtar sozciikler: Incir zararhlan, incir, Aydin Giri~ Incir, Turkiye ekonomisinde onemli yeri olan bir meyvedir. Ulkemizde bulunan 8.970.000 adet meyve veren incir agacmm yilbk uretim miktan 275.000 ton'dur (Anonymous, 2000). Ege Bolgesi ulkemizde Gretilen incirin %82'sini karsilarken onu Akdeniz, Karadeniz, Marmara ve Guneydogu Anadolu Bolqeleri izlemektedir. incir yetistiriciliginde karsilasilan onemli sorunlar arasmda bitki korumayla ilgili sorunlar basta gelmektedir. Literatur incelendiqmde lilkemizde incir yettstiri cil@ ile ilgili cahsmalann sayrsmm fazla olmasma karsin incir hastahk ve zararlila nyla ilgili arastnrna sayismm cok az olduqu gorUlmektedir. * Adnan Menderes Oniversitesi, Ziraat Fakultest, Bitki Koruma BbIUmU, 09100 Aydm •• Bornova Zirai MUcadeleArastirma Enstitusu, 35100 Bornova-izmir e-mail: [email protected] Ahrus (Received): 07.03.2003 181 I Bu konuda ulkernizde yapilan cahsmalann c;:ogunun Ege Bolgesi'nde yapilmis olduqu gorillmektedir. Bunlardan Ozar et al. (1985)'in Smyth (1911)'e atfen bildir d@ne gore, Smyth ulkemizde bu konuda ilk cahsmayi yapan arasnnci olup, incir yetlstiricilig], depolanmasi, islenrnesi ve pazarlanmasi ile Ephestia cautella (Walk) (Lep.: Pyralidae)'mn biyolojisi ve zaranndan soz etmektedir. Ege Bolgesi'ndeki incir zararhlan i1e ilgili ilk onernli arastirrnarun ise Hagan (1929) tarafmdan yaptldlgl gorillmektedir. Soz konusu kaynakta dart turun incirde zararli oldugu vurgulan maktadir. Olkemizde yapilrrus cahsmalara bakildigmda c;:ogunda incir hastahk ve zararhlannm birlikte ele ahnrms olduklan gorillUr (lyriboz, 1940; Olkilmen et al., 1948; Nizamhoglu, 1957; Bodenheimer, 1958). Bu cahsmada, Aydm i1indeki incir agac;:lannda ve meyvelerinde zarar yapan turlerin belirlenmesi ve aynca, literatur incelenerek Aydm'da incir ilretim alanlann da bugilne kadar saptanrrus olan zararhlann dokumunun ortaya konmasi arnac lanrrustir. Materyal ve Metot Cahsmarun ana materyalini Aydm iiive ilc;:elerindeki Sanlop (Ficus carica cv. Calimyrna) incir cesidinde zararh turlerin cesitli biyolojik donemleri olusturmus tur. Arastirrna 1999-2002 yillan arasmda, Aydm ilinde incir ilretiminin onemli oldugu Merkez, Bozdogan, Buharkent, Germencik, incirliova, Kocarh, Kosk, Kusadasi, Kuyucak, Nazilli ve Sultanhisar ilcelerinde yilriltillmil~tilr. Aydm'daki Cine, Didim, Karacasu, Karpuzlu, Sake ve Yenipazar ilceleri ise incir uretim alanmm az olmasi ve ilretimin onemli olmamasi nedeniyle cahsma dismda birakilrmstir. Orneklemeler incirliova, Kuyucak, Bozdoqan ve Germencik ilc;:elerinde belir lenen birer bahceden haziran-ekim aylan arasmda haftada bir, diger zamanlarda ayda bir kez, diger ilcelerde ise periyodik olmayan sekilde yapilrrnstir. Cahsmada agac;:lann yaprak, sOrgOn ve meyveleri ile kokbogazi, dal ve govde lerindeki catlak, yank, kabuk alti ve zarar gormO~ bolumler incelenerek ornekler ahnrrustir. Aynca, zararh turlerin toplanmasmda Japon semsiyesinden de yararla mlmisnr. Zararhlann cesitli biyolojik donernleri ile bulasik, zarar gormO~ bitki organlan laboratuvara getirilerek kavanozlar icerisinde kulture almrrustir. Cahsmalar sonunda elde edilen erginler olduruldukten soma ignelenerek veya Oc;gen etiketlere yapistmlarak, uzman arastmcilar tarafmdan tamlanmak Ozere saklanrmstir. Arastirma Sonuclari ve Tarnsma Aydm'da incir agac;:lannda zararh oldugu saptanan 36 tur Cetvel1'de goste rilmistir. Aynca, arastirma silresince Aydm'da incir agac;lannda rastlanmayan, fakat literatilrde Aydm'da bulundugu bildirilen tilrler de degerlendirilmi~tir. Aydm'da 1999-2002 yillan arasmda incir agac;:lannda beslendigi belirlenen tiirler takimlara gore degerlendirild@nde Acarina takimmdan 3, Coleoptera 9, Diptera 7, Homoptera 12, Hymenoptera 1, Lepidoptera 2, Orthoptera 1 ve Thysanoptera takirmndan 1 182 tur saptanrmstir. Soz konusu turler yayihs, bulasikhhk ve zararlan goz onunde bulundurularak ele almdiqmda Ceroplastes rusci L., Tetranychus urticae Koch., Carpophilus spp., Drosophila spp., Otiorrhychus davricus Lona ve Poecilimon sanctupauli Br.W.'nin mOcadeleyi gerektiren ve ekonomik duzey de zarar yap an turler oldugu belirlenmistir. Bu konuda ulkemizde Iyriboz (1940) incir zararhsi olarak 25 tur, Ozar et al. (1985) 29 tur, Kismah (1997) 45 turun varligmdan soz etmektedirler. Ceroplastes rusci, Aydm'da incir bahcelerinde gorOlen ve 3-4 yilda bir epidemi yaparak zararh olan bir turdur. Zararh daha cok alcak rakimh yerlerdeki bahcelerde lokal olarak gorOlmektedir. Tetranychus urticae ise ova ve daghk kesimlerdeki incirlerde zararh olmakta ve zaman zaman kimyasal mOcadelesi yapilmaktadir. iyriboz (1940), bolgede bulundugunu ancak onernli olmadigmi vurgulamasma karsm Cakrnak & Aksit (2003), turun son yillarda Aydm'da ana zararhlardan biri oldugunu ve muca delesinin gerekt@ni bildirmektedirler. Zararh yaprak ve meyvelerde beslenerek pas gorOnOmlO simptomlar meydana getirmekte, yapraklann zamamndan once dokul mesine neden olabilmektedir. Otiorrhynchus davricus ilk olarak 1984 ytlmda Aydm'da saptanan endemik bir turdur (Onder, 1985). Yuksek rakimh yerlerde, Merkez, Nazilli, Kosk ve Sultanhisar'in dag koylerinde her yil onemli zararlara neden oldugundan Oreticiler tarafmdan kimyasal ve mekanik mOcadelesi yapilrnaktadir. Zararh incirde tepe gozlerini kemirerek korelmelerine yo! acmakta, boylece meyve gozlerini tasiyacak sOrgOnler olusamamaktadir. Poecilimon sanctipauli yuksek dag koylerindeki incirliklerde 2-3 yilda bir epidemi yapmakta ve agac;:lann yapraklanm ana damarlar kalacak sekilde yiyerek zarar vermektedir. Epidemi yillannda Aydin Tanm uMOdOrlOgO aracihgiyla devlet yardim mOcadelesi yapilmaktadrr. Lodos (1991), zararhmn incir ve zeytinde beslendigini bildirmektedir. Bahcelerde Carpophilus spp. 'nin kansik populasyonlar olusturdugu ve ~- popOlasyonu en yOksek olan tOrOn bahcelere gore degi~ebild@ saptanrmstir. incir meyvesinde en sik ve yogun rastlanan tur C. hemipterus olarak belirlenmistir. Eksilik boceklerinin taban arazilerde daha yogun oldugu, kir-taban ve daghk alan larda oneminin azaldlgl bildirilmektedir (Duzbastilar, 1997). Eksilik boceklerinin gird@ meyveler kantitatif olarak cok zarar gormemekle birlikte, kalite yonunden meyvede akma, eksime ve curumelere neden olan bazi fungal etmenlere vektorluk yapmalan nedeniyle olusturduklan zarar onemli olmaktadir. incirde zararh oldugu saptanan 4 Drosophila turu Aydm'da yaygm olarak gorOlmektedir. Sirke sineklerinin meyvelerde curumeye neden olan funguslann vektoru oldugu bildirilmektedir (Condit, 1946; Obenauf, 1978; Ozar et aI., 1989). Homotoma ficus Aydm'm incir yetistirilen turn ilcelerinde gorOlmektedir. Ege Bolgesi'nde incirlerde Homotoma cinsine bagh H. ficus ve H. viridis olmak 183 Cetvel 1. Aydin Hinde incir aga<;lannda saptanan zararh tUrler Familya TUr Bulundugu yer Coccidae Ceroplastes rusci L. Merkez, Bozdogan, Buharkent, Germencik, incirliova, Kocarli, Kosk, Kusadasi, Kuyucak • Coccus pseudomagnoliorum Bozdogan, Buharkent, Germencik, (Kuwana) incirliova, Kusadasi C. hesperidum L. Bozdogan, Germencik, incirliova, Kusadasi Saissatia oleae (Nietn.) Bozdogan, Germencik, Incirliova, Kocarh, Kusadasi ....co OJ Diaspididae • Nilotaspis halli (Green) incirliova P-o E Lepidosaphes conchyformis Merkez, Bozdoqan, Inclrliova, ::r:0 Kusadasi (Gmelin) Pseudococcidae Planococcus ficus (Signoret) incirliova Cicadellidae Typhlocyba ficaria (Horvath) incirliova, Kosk Empoasca decipiens Paoli Germencik, incirliova Asymmetrasca decedens (Paoli) Germencik, incirliova Aleyrodidae Aleyrodes elevatus Silv. Germencik Carsidaridae Homotoma ficus L. Merkez, Bozdoqan, Buharkent, Germencik, incirliova, Kocarh, Kosk, Kusadasi, Kuyucak, Nazilli, Sultanhisar E Cynipidae Phyllotrypesis caricae L. Merkez, Bozdoqan, Buharkent, :>. Germencik, incirliova, Kocarh, Kosk, ::r: Kusadasi, Kuyucak, Nazilli Nitidulidae Carpophilus hemipterus L. Merkez, Bozdoqan, Buharkent, C. mutilatus Erich. Germencik, incirliova, Kocarli, Kosk, C. bipustulatus Heer. Kusadasi, Kuyucak, Nazilli, Sultanhisar C. obseletus Erich. Cerambycidae Hesperophanes griseus (Fab.) Bozdogan, Buharkent, Germencik, ~ incirliova, Nazilli 2 Scolytidae Hypoborus ficus E. Bozdogan, Buharkent, Germencik, OJg- "0 incirliova, Kocarh, Kosk, Kuyucak, U Nazilli, Sultanhisar Bostrychidae Sinoxylon sexdentatus Olivier Bozdoqan, Buharkent, Germencik, incirliova, Nazilli, Sultanhisar Curculionidae Otiorrhynchus davricus Lona Ko~k, Nazilli, Sultanhisar Choeorrhinus squalidus Fairmaire Bozdogan, Buharkent, Germencik, incirliova, Kosk, Nazilli Pyralidae Ectomyelois ceratonia Zell. Buharkent, Germencik, incirliova, ~ Kuyucak, Nazilli Glyphipterygidae Antophila nemorum Hb. Germencik, incirliova