DORDTYART 2015 KAPKAR/DY-K92 (2015) (2015) KAPKAR/DY-K92 Frank Havermans, foto René de Wit de René foto Havermans, Frank DORDTYART 2015 DORDTYART 2015 is de titel van de vierde Tenslotte geeft Zoro Feigl de alledaagse zaken, tentoonstelling. De werken van de kunstenaars vol van schoonheid en absurditeit weer in een Kunst, wetenschap en techniek opereren in het grensgebied van kunst, wetenschap be wegend sculptuur in de insteekhaven en maakt Er klinkt geluid in en om de Biesboschhal in Dordrecht. en techniek. Kunst ‘werkt’ en dat is te ervaren bij Alicia Herrero via een museaal display de abstracte veel installaties met bewegende onderdelen of financiële (kunst)wereld tastbaar. Buiten in de haven bewegen plastic slangen in het water als een waar beweging is vastgelegd in film. Ervaringen school vissen, dansend net onder het wateroppervlak. Binnen brengen emoties teweeg. In de hal klinkt het geluid Vijf van de elf kunstenaars in opdracht werden van popsongs en tikkende metalen pinnen, van gesteund door het Mondriaanfonds via een vinden er monumentale ingrepen plaats: er wordt een muur zaagmachines en sprekende mensen. bijdrage opdrachtgeverschap. gemetseld en een uitkijktoren gebouwd. Er zijn weerspiegelingen Aan de tentoonstelling doen elf kunstenaars Op de eerste verdieping verrichtten tweemaal twee en een soundscape van DordtYart. mee. Ieder presenteert een bestaand werk en artists in residence voor een periode van drie creëert een nieuw werk in opdracht op locatie. maanden onderzoek naar verschillende aspecten Het ambachtelijke is een belangrijke factor en er van de hedendaagse kunst. Het bruist aan de oevers van het Wantij door de aanwezigheid wordt ook veel waarde gehecht aan onderzoek. Zo bouwt Arjen Boerstra onder de noemer Boerstra Op de tweede verdieping in de installatie Night van een ware werkgemeenschap, waarbij kunstenaars nieuw Engineering aan een machine om tijd en ruimte te Dwelling (2014) van Krijn de Koning werden op meten. Virginie Dubois legt rondom de hal een verschillende plekken video’s getoond, waaronder werk maken, artists in residence de mogelijkheden van kunst Sonic Garden aan en de bezoeker luistert naar zes kunstvideo’s uit de collectie G + W nederland. onderzoeken en jongeren werkervaring opdoen. En al doende stedelijke soundscapes. Thijs Ebbe Fokkens bouwt De laatste twee maanden van het seizoen waren een installatie met als uitgangspunt ‘technische zes video’s te zien met het thema humor en maken kunstenaars en bezoekers contact en in die ontmoeting singulariteit’. In de ruimtelijke constellatie van absurdisme, getoond uit de collectie van Lima en brengt kunst iets teweeg. Dat is precies wat DordtYart beoogt. Niek Kemps loopt de weerspiegeling van de hal geselecteerd door DordtYart. en de bezoekers door in de fotobeelden in het glas. Want hedendaagse kunst kan mensen in beweging brengen De installatie van Wineke Gartz op de landtong DordtYart biedt met deze tentoonstelling kunste - en mensen kunnen door kunst worden bewogen. nodigt uit tot een mediatieve wandeling en in de naars een inspirerende plek om te werken en geeft interactieve audiovisuele installatie van Marnix het publiek de kans om in gesprek te gaan met de de Nijs wandelt de bezoeker door een wonderlijk kunstenaars en te ervaren dat kunst nieuwsgierig landschap van pixels. maakt. Op deze manier wordt kunst gepresenteerd als esthetische ervaring en als stof tot nadenken. Frank Havermans liet zich inspireren door de kraanbaan. De installatie is gebaseerd op de architectonische industriële beeldtaal van een Lyda Vollebregt, december 2015 kraan uit de omgeving. Julien Grossmann laat video fragmenten zien van een langzaam veranderende oceaan, die is uitgevouwen als een landkaart. Vera Galis construeert met een een zwevend object een spel van lijnen en verbindingen, waarbij de kleuren van goud, koper en messing een belangrijke rol spelen bij de spiegeling en weerkaatsing van het licht. DordtYart

Marnix de Nijs (Arnhem, 1970)

Marnix de Nijs onderzoekt het begrip en de beleving van ruim- te. Hij interesseert zich voor architectuur, de openbare ruim- te en de invloed die nieuwe technologieën hebben op ons dagelijks leven. Veel van zijn werken reageren op de input van de gebruiker. Een doorlo- pend aspect in zijn werk is een fascinatie voor de onbedoelde mogelijkheden en de esthetiek die nieuwe technologieën bie- Exploded_Views 2.0 (2012-’13) den voor de hedendaagse kun- stenaar. Scan Sweep Swipe Wipe (2015) Exploded_Views 2.0 (2012-’13) is een onderzoek naar de moge- is een interactieve, audiovisuele lijkheden van volumetrisch installatie waarin de toeschou- videobeeld, een beeld dat letter- wer door middel van een track- lijk in de lucht te zien is in drie ball een zelfgekozen route wan- fysieke dimensies, zoals een delt door een wonderlijk land- hologram. Het doel van het werk schap van pixels. Voor dit werk is niet het genereren van een zo heeft De Nijs afbeeldingen op natuurgetrouw mogelijke drie- de photosharing website Flickr dimensionaliteit maar het cre- geanalyseerd en er vervolgens ëren van een nieuw soort werk- driedimensionale reconstructies wijze die zich laat omschrijven van gemaakt. Het werk is een als het dynamisch beeldhouwen representatie van de wereld met videobeeld. De basis van zoals die op internet wordt het object is een projectievlak gedeeld. Met deze installatie dat rond zijn middelpunt draait. onderzoekt De Nijs de represen- Van bovenaf schijnt de projector tatie van stedelijke omgevingen licht op het diagonaal geplaatste wereldwijd en geeft hij commen- scherm. Wanneer een bezoeker taar op de rol die het world wide het werk benadert, begint het web heeft op onze beeldvorming scherm op hoge snelheid om en ons idee van realiteit. zijn as te draaien. Drie camera’s in het hart van de installatie scannen de bezoeker, die zo invloed heeft op de geprojec- teerde vorm. Scan Sweep Swipe Wipe (2015) DordtYart

Frank Havermans (Breda, 1967)

Frank Havermans maakt plaats- Met zijn installatie stimuleert KAPKAR/ KSV-800 (2005) gebonden installaties met of Havermans een veel omvatten- maakte Havermans als tijdelijke zonder gebruiksfunctie. Dit zijn de visie voor een alternatieve installatie in een inmiddels radicale voorstellen om de ste- architectuurbenadering, als gesloten zware plaatwerkerij in delijke omgeving anders in te tegenhanger van de standaard Vlissingen, de Koninklijke richten. Zijn werk komt voort uit ontwikkelingen zoals die nu Scheldewerf. Hoewel de geluid- een fascinatie voor architectuur, gaande zijn. Door de Biesbosch- en uit deze hal goed hoorbaar stedelijke dynamiek en bouw- hal niet als onbruikbaar gebouw waren in de stad, wist bijna nie- kundige constructies. te zien maar als inspirerende mand wat er achter de muren omgeving waar verschillende gebeurde. Het terrein was ver- KAPKAR/DY-K92 (2015) is ingrepen kunnen worden ont- boden gebied omdat er ook bedoeld als prototype en kataly- wikkeld met behoud van karak- gebouwd werd voor militaire sator voor het ontwikkelen van teristieke elementen, kan de in doeleinden. Een stedelijke situ- het cultureel erfgoed van de onbruik geraakte hal een nieuwe atie die wringt. Havermans heeft Biesboschhal, de thuisbasis van bestemming krijgen. met KAPKAR/ KSV-800 een ver- DordtYart. Specifiek is gekozen KAPKAR/DY-K92 is een con- binding gemaakt tussen de werf voor de kraanbaan, een buiten- structie die gebaseerd is op de en de stad. De uitkijkpost was locatie die een relatie aangaat architectonische industriële aangesloten op een branddeur met de stedelijke omgeving en beeldtaal uit de directe omge- die dertig jaar lang zat dichtge- het water. Deze kraanbaan, ving en op Kraan 92, die kort last en uitkwam vlak achter de die voorheen materiaal vanaf ter onderhoud in Dordrecht op drukke winkelstraat. Vanaf dit de schepen de hal in vervoerde, een naburige scheepswerf werk konden bewoners en pas- is letterlijk een schakel tussen stond. De installatie onttrekt santen voor het eerst een kijkje land, water en architectuur. zich aan het functionele nemen in de hal. In DordtYart, Een constructie als deze is verwachtingspatroon van de ook een hal van een voormalige essentieel voor het behoud van kraan en activeert een nieuwe scheepswerf, krijgt het werk het industriële karakter van manier van gebruik. een andere positie, maar de De Stadswerven, dat nu een betekenis blijft hetzelfde. drastische transformatie onder- gaat naar een zielloze woonwijk, aldus Havermans.

KAPKAR/ KSV-800 (2005) KAPKAR/DY-K92 (2015) Foto: René de Wit DordtYart

Alicia Herrero (Buenos Aires, 1954)

Alicia Herrero onderzoekt in haar Mundus Financial Corporation Het werk is opgezet als een kunst de relatie van kapitaal, Inc. Evidence (2015) heeft de decaloog waarin van de verschil- economie en de kunstmarkt. Zij vorm van een museaal display, lende hoeken een steeds wisse- gebruikt data en technieken van een lesplan of een miniatuur- lende relatie getoond wordt van de financiële globalisatie als stad. Echter, de gebouwen blij- getallen boven en vooral onder materia prima voor haar werk. ken grafieken te zijn die het de tafel. Hoe verhoudt de museale wereld financiële landschap van de in abstracte en letterlijke zin zich kunstmarkt tonen. Het gemaakte De tien punten van het land- tot de grote thema’s van meta diorama komt voort uit een klas- schap verbinden de onzichtbare kapitalisme en globalisatie. siek idee van een kijkkast waarbij punten, performativiteit, data Neem bijvoorbeeld het saldo op de toeschouwer aan de hand van over de werkelijk economie, een spaarrekening. Het saldo is nummertjes meer informatie kan humor en bijzondere historisch niet het bedrag in contanten opzoeken over de architectonisch en hedendaagse waarnemingen. maar een representatie daarvan. aandoende modellen, zoals De discrepantie tussen verschil- taartpunten en stratosfeerbollen. lende vormen van vertegenwoor- Hoewel deze actieve manier van diging en het wel en niet samen- tonen de toeschouwer informeert, vallen daarvan, speelt een cen- bevraagt hij hem ook, want welk trale rol in haar nieuwe werk. inzicht kan context of samen- De wereld als markt wordt ge- hang ons geven. Hoe te ver - presenteerd door begrippen binden, hoe betekenis te geven. Mundus Financial Corporation Inc. Evidence (2015) Foto: Hans Gantevoort als globalisatie, economie, macht en kapitalisme en door Herrero zichtbaar gemaakt in de beeldende vormen van didactische presentatiemodellen zoals diagrammen en grafieken.

Mundus Financial Corporation Inc. Evidence (2015) Foto: Hans Gantevoort DordtYart

Julien Grossmann (Metz, 1983)

Julien Grossmann werkt met Breakaway Songs (2015) is Marine Affairs (2013) is een een diversiteit aan media, zoals gemaakt naar aanleiding van minimalistische video die frag- installaties, sculpturen, video's, een traditie uit de Amerikaanse menten laat zien van een lang- muziek en publicaties. In zijn Marine. Wanneer een schip is zaam veranderende oceaan. kunstpraktijk verkent Grossmann volgetankt door een ander schip, De oceaan is uitgevouwen als de infrastructuur van technieken na een zogeheten ‘underway een landkaart. Het belangrijkste en strategieën met betrekking replenishment’, speelt de kapi- element in de soundtrack is de tot de geschiedenis van de glo- tein een popsong over de luid- voice-over, die referenties van balisering. Al enige tijd onder- sprekers op het schip. Waar nor- talloze boeken en documenten zoekt hij de veranderingen die maal gesproken bevelen en opnoemt uit de ‘Marine Affairs’ optreden in de audio en visuele oproepen klinken, is nu rock ’n bibliografie. Deze bibliografie kanalen waarmee we waar- roll te horen als afscheid en om brengt een enorme hoeveelheid nemen en vorm geven aan de de zeelieden te motiveren tij- literatuur samen over de regel- wereld. In zijn werk toont hij zijn dens hun eenzame maanden op geving van de maritieme ruimte bezorgdheid over de manier zee. Grossmann is geraakt door wereldwijd. Onderwerpen als waarop het gebruik van natuur- de poëtische tegenstellingen grenzen en begrenzingen, het lijke hulpbronnen in toenemen- van dit fenomeen: isolatie op gebruik van natuurlijke hulp- de mate in handen komt van zee vs. massacultuur en de bronnen, visserij en wetten voor culturele en politieke domeinen. fysieke energie van olie vs. de de scheepvaart worden hierin Zijn recente werken hebben de mentale energie die de muziek beschreven. Deze onderwerpen neiging zich te richten op bepaal- geeft aan de zeelieden. maakt Grossmann zichtbaar de paradoxen die spelen in ons door foto’s en teksten te laten Marine Affairs (2013) geglobaliseerde tijdperk en op meedeinen op de golven. de spanningen tussen het indi- viduele en het bredere systeem.

La malédiction des ressources naturelles (2013) Breakaway Songs (2015) DordtYart

Vera Galis (Delft, 1959)

Vera Galis maakt constructies. Zwevend Object (2015) doet Staand Object (2005) is inklap- Haar objecten doen denken aan qua vorm denken aan een sterk baar, zodat het telkens op nieu- driedimensionale, architecto- verkleinde U.F.O. of een enorm we plekken opgebouwd kan nische tekeningen. In een spel uitvergrootte molecuul. De worden. In de industriële omge- van lijnen en verbindingen ont- maatvoering is dus verwarrend; ving van DordtYart vormt de staat een open structuur. Galis kijken we naar een verkleining fijne structuur van het Staand zoekt naar de esthetiek van dit of juist een vergroting van iets? Object een contrast met de lijnenspel. Maar zij laat ook de De uitdaging voor Galis was om grove constructie van de hal. esthetiek van het materiaal zien. een zwevend object te maken De kleur van goud, koper en dat tegelijkertijd zo groot moge- messing spelen een belangrijke lijk is en toch met zo min moge- rol in het ontwerp. Ook de spie- lijk materiaal zijn vorm behoud Staand Object (2005) geling en weerkaatsing van licht wanneer het alleen nog op de op de gepolijste onderdelen middenas balanceert. Door het werken mee in de ervaring van object langzaam te laten draai- het object. In haar werk zoekt en, wordt de constructie van het Galis naar een zo open mogelij- werk nog beter zichtbaar. ke verbinding, waarin je een zekere spanning ervaart. Van dichtbij ervaar je het handwerk in de verbindingen en de kleine onderdelen en voel je de traag- heid van het ambacht en het geduld waarmee aan de kleine onderdelen is gewerkt. Wanneer je van een afstand kijkt, grijpen alle onderdelen in elkaar tot een geometrische vorm in de ruimte.

Zwevend Object (2015) DordtYart

Thijs Ebbe Fokkens (Groningen, 1981)

Het werk van Thijs Ebbe Resistance Piece (2015) The Meeting of the Eye (2014) Fokkens zinspeelt op weten- bestaat uit een grote houten is een cirkelvormige installatie schappelijke en religieuze constructie met daarop een die doorkruist wordt door een inspanningen van mensen om achthoekig vlak. De loopbrug muur. Vanzelf bedenkt de toe- grip te krijgen op de wereld. ervoor biedt een blik op dat schouwer hoe de cirkel er aan Zijn installaties, die hij zelf bovenvlak, een stuk zanderig de andere kant van de muur uit- ‘geconstrueerde ontdekkingen’ grond met middenin een zwart ziet. Deze installatie gaat over noemt, komen voort uit de wens gat. De constructie eronder her- waarneming. Als een substan- om betekenis te vangen. bergt een met plastic folie afge- tieel deel van de informatie ont- Fokkens jaagt al denkend en bakende ruimte. In deze coulis- breekt, gaan je hersenen van- bouwend het bestaan na van sen zijn vage contouren te zien zelf aan de slag om het beeld het onbereikbare moment waar- van iets wat een rommelige werk- aan te vullen tot een accepta- op je iets begrijpt. plaats lijkt. Wie goed kijkt ont- bele coherente verschijning. waart de tekst: ‘the singularity is Het is vergelijkbaar met de near’. Deze zin verwijst naar het blinde vlek op het netvlies, waar toekomstbeeld van technologi- de oog-zenuw het oog verlaat. sche singulariteit, het veronder- De mens is op die plek blind, stelde breekpunt in de nabije maar de hersenen vullen het toekomst wanneer de exponen- ontbrekende deel aan, zodat tiële acceleratie van techniek het lijkt of onze waarneming niet leidt tot volledige versmelting wordt onderbroken. Voor Fokkens van mens en machine. Fokkens zijn de installatie en de foto in is geïnteresseerd in de beloften het werk zoiets als het waar- en angsten die samenhangen neembare en de blinde vlek: ze met zo’n moment. Zijn werk is vullen elkaar aan. een manier om een begrip als dit te onderzoeken, zonder een antwoord te willen vinden.

The Meeting of the Eye (2014)

Resistance Piece (2015) Foto: Johan Nieuwenhuize DordtYart

Wineke Gartz (Eindhoven, 1968)

Wineke Gartz is gefascineerd Forwards Backwards II* (2015) Binnen in de hal staat de door de constant verschuivende is een uit staal opgetrokken 'annex' van Forwards betekenis van beelden. Ze onder- paviljoen met aan weerszijden Backwards II opgesteld, een zoekt hoe betekenissen verande- cirkelpaden die uitnodigen tot groot podium met vier stalen ren door beelden te kopiëren en een meditatieve wandeling. masten eromheen waaraan met elkaar te combineren. De witte hekken vormen een regenjassen hangen die doen Waarom zijn sommige beelden tekening in het gras. Met dit denken aan de zeilen van een op ons netvlies gebrand en wor- tempelachtige paviljoen en de boot. Op het podium heeft Gartz den andere vergeten? Gartz meditatiepaden wordt een plek voorwerpen neergelegd die zij combineert het alledaagse met gecreëerd waar men kan na- vond tijdens de graafwerkzaam- illusie, natuur met cultuur en denken over afscheid, nieuwe heden buiten en bij nabijgele- kunst met massamedia. levensfases of veranderings- gen havenbedrijven en nieuw- De installaties van Gartz zijn processen. De paden zijn bouwprojecten. Gedurende complex en gelaagd. De werken bedoeld om zowel vooruit als haar werkperiode heeft het hebben vaak een spiritueel achteruit te bewandelen. Hoog podium maandenlang gefun- karakter. De uitkomst van een boven de grond op het dak van geerd als een enorm driedimen- werk kan dienen als inspiratie het paviljoen staan spullen sionaal tekenvel, waarop Gartz voor haar volgende installatie. opgestapeld die afkomstig zijn schilderde, materialen toevoeg- De installaties zijn moment- van omliggende scheepsvaart- de, weer weghaalde en ver- opnames waarin de kunstenaar bedrijven en nieuwbouwijken. plaatste tot de uiteindelijke een ordening wil aanbrengen Onbereikbaar en onbruikbaar compositie ontstond die het of grip probeert te krijgen op de worden ze onderdeel van het midden houdt tussen een pre- veelheid aan informatie van de tijdelijke monument. cieze ordening en een beeld dat beelden samen. elk moment weer kan veranderen.

* Forwards Backwards I (2010) werd gemaakt in opdracht van Eurolandart en BKKC Tilburg in samenwerking met de familie van Wagenberg en stond bij biolo- gische varkensboerderij de Jofrahoeve in Esch (Noord Brabant). Forwards Backwards II* (2015) DordtYart

Arjen Boerstra (Heerenveen, 1967)

Arjen Boerstra maakt voer-, vaar Mechaniek (2015) bestaat uit Batavier (2012) is een negen- en vliegtuigen, mechanieken en een as van vier meter die wordt hoekige capsule die qua vorm kleine gebouwen. Hij zet zijn aangedreven door loden ge- lijkt op een boei. Boven de cap- objecten in als onderdelen van wichten aan touwen en katrol- sule is eenbolvormige spiegel installaties waarin hij ook foto- len, hangend aan de ribben van bevestigd dat een honderdtach- grafie en film gebruikt. Soms is de hal. Vanuit de as worden ver- tig graden zicht biedt op het hij zelf onderdeel van het pro- schillende onderdelen met een landschap. Arjen Boerstra gaat ject en meet hij zich een alter ketting aangedreven, elk met met de Batavier het water op en ego aan. Boerstra werkt vanuit hun eigen functie, de houten zweeft ermee door de lucht om herinneringen aan avonturen en arm met het echappement om het landschap te bestuderen en bouwsels uit zijn jeugd. de beweging van het systeem af filmopnames te maken. Hij wil Daarnaast maakt hij in zijn werk te remmen en de waterbak met mensen bewust maken van gebruik van historische feiten, het schoepenrad als noodrem. grote plannen die invloed heb- opmerkelijke uitvindingen en Van jongs af aan is Boerstra ben op het landschap en men- hedendaagse vraagstukken. gefascineerd door de werking sen na laten denken over veran- van een uurwerk. Tijdens een deringen in de eigen omgeving. bezoek aan het 18e eeuwse planetarium van Eise Eisinga in Franeker, ontstond het idee om traagheid als leidraad te nemen. Bezoekers zien in eerste instan- tie vaak niet dat het mechaniek Mechaniek (2015) beweegt. Een opvallend en fascinerend element in de instal- latie is de ronde tafel met stuk- ken magnetisch steen waar- boven een naald hangt. Wanneer het tandwiel een slag draait, draait ook de tafel en zoekt de naald opnieuw naar de steen waartoe hij zich het meest aangetrokken voelt.

Batavier (2012) DordtYart

Niek Kemps (Nijmegen, 1952)

Gelaagdheid, zowel letterlijk als Dissolved and Flawlessly Stellar Ejecta II (1988) werd figuurlijk, speelt een belangrijke Tingled (2015) is te omschrijven voor het eerst getoond op de rol in het werk van Niek Kemps. als een open cirkelvormig laby- Biënnale van Venetië. Deze Zijn werken staan nooit op zich. rint, gemaakt van half transpa- ruimtelijke constellatie, bestaan- Ze tonen steevast een gevoelig- rante, gebogen wanden. de uit losse elementen in de heid ten opzichte van hun Wanneer je je in de kern van het vorm van het oneindigheids- omgeving en fungeren als een werk bevindt, waan je je in een symbool lemniscaat, is opge- tussengebied, waar conventies nieuwe ruimte binnen de ruimte bouwd uit roodbruin gekleurde oplossen en klassieke waarden van DordtYart. Omdat het zicht glasplaten, opgeheven door een ter discussie worden gesteld. op de horizon ontnomen wordt metalen onderstel. De hoge Door te tarten met herkennings- volgt je blik automatisch de lij- reflectie van de buitenschil punten, betekenislagen, pers- nen van de wanden, diagonaal belemmert de toeschouwer om pectief en schaal worden de en omhoog. Op verschillende het werk gemakkelijk te kunnen installaties onttrokken aan iede- plekken in de installatie leunen doorgronden. Een eerste aan- re vorm van rationele analyse. prints van virtuele ruimtes tegen blik toont enkel een weerspiege- Dit resulteert telkens in een de wanden. Deze tweedimen- ling van de omliggende ruimte. bevreemdend kunstwerk dat sionale beelden suggereren een De ingewerkte fotografie onthult uitnodigt om te ervaren en imaginaire, driedimensionale zich pas later en enkel aan de tracht aan te zetten tot reflectie. ruimte, waarin ook delen van de aandachtige toeschouwer die De toeschouwer moet zich Bieschboschhal terugkeren. voldoende geduld opbrengt om zowel visueel als fysiek tot het Met dit werk bevraagt Kemps door het sterk reflecterende werk verhouden en vaak ziet de wat ruimte is en hoe wij ruimte oppervlak heen te kijken. kijker zichzelf letterlijk terug in ervaren, zelfs als het een illusie het werk door spiegelingen. is van ruimte op een plat vlak.

Dissolved and Flawlessly Tingled (2015)

Stellar Ejecta II (1988) Foto: Joke Vollebregt DordtYart

Virginie Dubois (Parijs, 1977)

Virginie Dubois is geluidskunste- Experiential Room (2015) is een Het buitenwerk Polyphony in naar en geïnteresseerd in akoestische, donkere ruimte five movements with gradual fenomenologie. Ze houdt zich waarin speakers geluiden laten crescendo – Sonic Garden: bezig met vragen over het zijn horen die Dubois heeft opgeno- etude for listener, n° 2 (2014- en de betekenis ervan. Het men in DordtYart. Je hoort stoe- 2015) is een afgeleide van een lichaam en de zintuigen spelen len in het café schuiven en bestaand, permanent werk dat een belangrijke rol in de erva- geluiden die afkomstig zijn van Virginie Dubois eerder maakte ring van haar geluidsinstallaties. andere kunstwerken in de hal. voor een brug in Amsterdam- Dubois gebruikt verschillende Daarnaast heeft Dubois opna- Zuid. De wand van deze brug, media, bijvoorbeeld fotografie, mes gemaakt van elektrische die in een curve loopt, weer- dans, performance en installa- velden. Van alle opnames bij kaatst geluid op een bijzondere tie, om de relatie tussen geluid, elkaar is een compositie manier. Door bepaalde plekken architectuur en de luisteraar te gemaakt, waarmee ze de sfeer op de brug te markeren, maakt onderzoeken. Vaak gaat ze uit van de hal hoorbaar maakt: Dubois passanten erop attent van een bestaande architectuur een soundscape van DordtYart. dat het geluid daar anders en maakt ze werk op locatie. Het publiek ervaart een ruimte klinkt. Ze zet hiermee de Ze focust zich op de verander- in een ruimte. Geluiden die in bestaande architectuur en lijkheid van geluid en onder- de akoestische ruimte klinken, omgevingsgeluiden in voor een zoektde ruimtelijke aspecten zijn ook daadwerkelijk te horen geluidswerk. In DordtYart is er ervan. Dubois zet geluid in als in de ruimte daarbuiten. niet één specifieke plek aan te Polyphony in five movements with gradual crescendo – Sonic Garden: etude for listener, n° 2 (2014-2015) een fysieke dimensie die een wijzen waar het geluid op een ruimte kan afbakenen. bijzondere manier weerkaatst. Om die reden richt Dubois zich met haar route rondom de hal meer op de ervaring van geluid. Sonic Garden is een poëtische uitnodiging om te dwalen in ste- delijke soundscapes en te expe- rimenteren met verschillende manieren van luisteren: actief, passief en analytisch.

Experiential Room (2015) DordtYart

Zoro Feigl (Amsterdam, 1983)

Zoro Feigl vraagt zich bij alles wat Hydra moet passanten doen ver- hij tegenkomt af waarom iets wonderen doordat er iets in het werkt zoals het werkt. Zijn eigen water lijkt op te duiken. Wat was verbazing en verwondering over dat? Een zwerm die zich beweegt technieken en materialen leiden als een wolk spreeuwen onder ertoe dat hij de achterliggende water, als een school vissen aan principes onderzoekt. Feigl pro- het oppervlak. Een groot dier beert situaties naar zijn hand te spartelend in het water of een zetten en door zijn proefonder- school vissen die wordt opge- vindelijke benadering stuit hij jaagd. Rimpelend en golvend op onverwachte onregelmatig- water in een onzichtbare dans heden. Feigl hoopt te kunnen die zich net onder het oppervlak bijdragen aan een manier van bevindt en zich steeds weer op kijken en denken die de band een andere manier aan het tussen kunst en wetenschap oppervlak laat zien. versterkt en verrijkt. Alledaagse zaken die als vanzelfsprekend Het werk bestaat uit een onder- worden aanvaard, zijn vol van waterfontein gemaakt van silico- schoonheid en absurditeit. Dat nen slangen met speciaal ver- wil hij vormgeven in zijn kunst. vaardigde draaimechanieken en spuitmonden waardoor de slang Voor DordtYart maakt Feigl een zich gedraagt als een tros op hol permanent werk in de insteek- geslagen brandweerslangen. haven naast de Biesboschhal. Het geheel wordt aangedreven Het is een sculptuur die zicht- door een (druk)pomp. Er wordt baar is door de beweging van het lucht bijgevoegd om het drijfver- water. De titel van het werk, mogen en de bewegingen van de Hydra (2015), is een directe ver- slangen te kunnen bespelen, wijzing naar een veelkoppige hiermee wordt er een wille - waterslang, een wezen uit de keurige compositie voor de Griekse mythologie. Volgens het slangen geschreven. verhaal was dit monster moeilijk te verslaan; elke keer dat een kop werd afgehakt, kwamen er twee nieuwe koppen voor terug.

Hydra (2015) Het artist in residence programma van DordtYart biedt talentvolle, jonge kunstenaars de gelegenheid om onderzoek te doen, vaardigheden te ontwikkelen en nieuw werk te maken. Dit doen zij binnen de werkgemeenschap DordtYart in de ruimtes van het industriële gebouw. Kunstenaars over de hele wereld kunnen deelnemen aan het programma als zij werken binnen de disciplines monumentale beeldhouwkunst, videokunst en installatiekunst. Zij wonen drie maanden in een gastenverblijf en werken in de hal waar ook de bezoekers komen. Zo maken de bezoekers op een bijzondere manier kennis met het werk van de kunstenaar. DordtYart

Andi Schmied (HU) In haar werk verkent Andi Augustus Veinoglou (GR) In DordtYart werkte Gabey Tjon a Tham (NL) Gabey Tjon a Tham trans- Hrvoje Hirsl (GR) Hrvoje Hirsl beweegt zich tus- Schmied de onderliggende patronen van stedelij- Augustus Veinoglou aan drie grote installaties. formeert ruimtes tot een zintuiglijke, poëtische sen autonome kunst en mediakunst. In DordtYart ke landschappen, en in het bijzonder plekken die Hij bouwde een houten schip met daarop basalt- omgeving door middel van bewegende machines, maakte Hiršl een geluidsinstallatie die een relatie om de een of andere reden geen conventionele blokken en in gips gegoten wieken van een wind- licht en geluid. Ze maakt fenomenen zichtbaar die aangaat met de hal zelf en de voormalige functie logica volgen. Dit varieert van steden die ver bui- molen. Hij maakte een replica van een vrouwen- we normaliter niet kunnen ervaren, zoals het stro- van de hal. Tikkende metalen pinnen op de stalen ten hun oorspronkelijke functie raakten en nu kop die prijkte op het voorsteven van een schip, men van water. Tijdens haar residency heeft zij de kolommen van de Biesboschhal laten de schom- dunbevolkt zijn (maar niet verlaten) tot gebieden welke hij plaatste op een meerpaal. En hij maakte omgeving van DordtYart gebruikt als lab voor het uit- melingen van de financiële markt van de top tien met utopische architectuur. Tijdens haar verblijf in een abstract model van een droogdok uit klei. voeren van verschillende experimenten en het ont- grootste scheepswerven wereldwijd horen. Dit ge- DordtYart wilde Schmied haar laatste project Jing Deze drie werken zijn gerelateerd aan scheep- wikkelen van prototypes voor een nieuwe (zintuig- luid refereert eveneens aan de werkzaamheden Jin City naar een fictief niveau brengen. Jing Jin vaart. Veinoglou is dan ook mateloos geïntrigeerd lijke) installatie. Ze onderzocht nieuwe mogelijk- uit het verleden, toen de hal nog in bedrijf was als City is een dunbevolkt, luxe stadje in het noorden door de manier waarop in Nederland wordt omge- heden van mechanische systemen en software scheepsmotorenfabriek. van China. Door de stad tot in de kleinste details gaan met water en de energie die ermee wordt waarbij ze zich drie vragen stelde. Wat voor invloed te ontleden en de elementen opnieuw te rang- gegenereerd. heeft het daglicht op de installatie? Kan ik objecten schikken herziet ze de plek als utopische wereld. in beweging brengen anders dan met motoren of Schmied werkte haar idee uit in schaalmodellen, computergestuurd? En tot slot, hoe kan toeval foto's en video's. onderdeel zijn van een niet vooraf vastgelegde compositie? Oftewel, welke regels stel ik op waar- binnen het werk zich vrij kan bewegen? Gabey's residency is mede ondersteund door Stroom, Den Haag. Kunstenaars

Marnix de Nijs Frank Havermans Alicia Herrero Virginie Dubois Zoro Feigl D

Julien Grossmann Vera Galis Thijs Ebbe Fokkens Andi Schmied Augustus Veinoglou artist in residence artist in residence Y

2015

Wineke Gartz Arjen Boerstra Niek Kemps Gabey Tjon a Tham Hrvoje Hirsl artist in residence artist in residence Colofon

documentatie DORDTYART 2015 curatoren Lyda Vollebregt, Gerrit Willems teksten Esther Jonkman, Arie van der Krogt fotografie DordtYart vormgeving stoopmanvos

DordtYart Maasstraat 11 3313 CR Dordrecht www.dordtyart.nl