Tijdschrift Over De Geschiedenis Van Heemstede En Bennebroek Eerlijkheden H Jaargang 46 – Zomer 2019 – Nummer 181 Prijs C 4,95
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
Tijdschrift over de geschiedenis van Heemstede en Bennebroek eerlijkHeden H Jaargang 46 – zomer 2019 – nummer 181 Prijs C 4,95 De OLV-Hemelvaart verdient de monumentenstatus Een ritje met de ponywagen in Groenendaal De herbergen Oud- en Nieuw-Rome 125 jaar 1ste Aanleg: in gesprek met Kees Heger De Rozenburgh: van kroeg via serviceflat tot appartementencomplex De Reek in Bennebroek Een eeuw vrouwenkiesrecht De Zusters Augustinessen, dienstbaar aan de medemens Heerlijkheden_181_Zomer-2019.indd 1 08-07-19 15:11 Heerlijkheden_181_Zomer-2019.indd 2 08-07-19 15:11 Inhoud De OLV-Hemelvaart verdient de monumentenstatus 3 Gert van Kleef Een ritje met de ponywagen in Groenendaal 9 Marloes van Buuren De herbergen Oud- en Nieuw-Rome 15 Anja Kroon 125 jaar 1ste Aanleg: in gesprek met Kees Heger 19 Jaap Verschoor De Rozenburgh: van kroeg via serviceflat tot appartementencomplex 22 Marc de Bruijn De Reek in Bennebroek 28 Martin Bunnik Een eeuw vrouwenkiesrecht 34 Carla van der Stap De Zusters Augustinessen, dienstbaar aan de medemens 37 Ellen Kerkvliet Van het bestuur 46 Illustratieverantwoording 52 Van de voorzitter Een nieuw gezicht In april 2019 stond in de digitale nieuwsbrief van de HVHB een oproep voor een nieuwe voorzitter. Dat trok direct mijn aandacht. Het cultureel erfgoed heeft mijn warme belangstelling, ik geniet elk kwartaal van de nieuwe HeerlijkHeden en ik wil graag mijn bijdrage leveren aan de doelstellingen van de HVHB zoals die zo mooi omschreven staan in het colofon. Dus direct contact opgenomen. Na een gesprek met de voorzitter en secretaris bij mij thuis heb ik in mei kennis gemaakt met de overige bestuursleden. Een team dat betrokkenheid uitstraalt en waar ik mij heel welkom voelde. Ik ben tijdens de voorjaarsbijeenkomst positief verrast door de vele externe relaties die de HVHB heeft opgebouwd: met wethouders, raads- en commissie- leden, met organisaties die betrokken zijn bij het cultureel erfgoed in Heem- stede en Bennebroek en met de pers. Ik zie het als één van mijn verantwoorde- lijkheden om deze relaties voor de toekomst te onderhouden en te continueren. Ik kijk uit naar een fijne samenwerking met het bestuur, de vrijwilligers en de leden van de HVHB. Ronald Huigen Heerlijkheden_181_Zomer-2019.indd 3 08-07-19 15:11 Redactie HeerlijkHeden Marloes van Buuren (eindredactie) Ellen Kerkvliet-van Holk Anja Kroon-van Helden Carla van der Stap Redactieadres Richard Holplein 10 / 2102 EP Heemstede [email protected] Secretariaat en contact Willem Jan Wiebosch Eemlaan 5 / 2105 XA Heemstede 06-30234905 / [email protected] Ledenadministratie en abonnementen Alexander Koopman Meijerslaan 14 / 2105 PC Heemstede 023-5290530 / [email protected] Bestuur HVHB © Historische Vereniging Heemstede-Bennebroek Ronald Huigen, voorzitter Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd of worden overgenomen zonder Willem Jan Wiebosch, secretaris Alexander Koopman, penningmeester, voorafgaande schriftelijke toestemming van de Historische Vereniging Heemstede- ledenadministratie Bennebroek (contact: [email protected]). René Janus, karakterbehoud Gerry Weijers-van Vugt, evenementencommissie Ellen Kerkvliet-van Holk, redactie HeerlijkHeden Louis Goulmy, commissie Pomphuis, commissie communicatie Historische Vereniging Heemstede-Bennebroek Commissies HVHB Doelstelling en activiteiten Commissie communicatie Het bevorderen van kennis over en belangstelling voor de geschiedenis van Heemstede Louis Goulmy en Bennebroek en de zorg voor het karakterbehoud van hetgeen van historische, ([email protected]) stedenbouwkundige, architectonische en/of landschappelijke betekenis is. De vereniging Commissie karakterbehoud geeft het kwartaaltijdschrift HeerlijkHeden en historische publicaties uit, organiseert René Janus excursies, geeft lezingen, werkt mee aan de jaarlijkse Open Monumentendagen en is ([email protected]) alert op de instandhouding van karakteristieke elementen in beide plaatsen. Evenementencommissie Lidmaatschap en abonnementen Gerry Weijers-van Vugt Aanmelding, opzegging en adreswijziging bij de ledenadministratie of via www.hv-hb.nl. ([email protected]) Het lidmaatschap loopt jaarlijks door, tenzij u schriftelijk opzegt vóór 1 november. Historische commissie De contributie is met ingang van 1 januari 2020 € 20,- per jaar (of zoveel meer als u zou Ruud Bannink willen geven), na ontvangst van een nota over te maken op NL03 INGB 0000 273506 ([email protected]) (IBAN) t.n.v. Historische Vereniging Heemstede-Bennebroek. Buitenlandse leden betalen een toeslag vanwege de hogere verzendkosten. (Het BIC-nummer is: INGBNL2A.) Archiefcommissie Anja Kroon HeerlijkHeden ([email protected]) HeerlijkHeden verschijnt viermaal per jaar. De naam van het tijdschrift verwijst naar de Commissie Pomphuis heerlijkheden Heemstede en Bennebroek, die in de voorbije eeuwen onder het gezag Louis Goulmy van een ambachtsheer stonden. De H, twee keer als hoofdletter geschreven, geeft aan ([email protected]) dat het ook ‘heden’ nog ‘heerlijk’ is in deze plaatsen te wonen. Het silhouet achter op het omslag en aan de binnenkant geeft van links naar rechts een aantal kenmerkende Voor meer informatie over de commissies, gebouwen van Bennebroek en Heemstede weer zie www.hv-hb.nl > Wie we zijn > Commissies Bestellen uitgaven HVHB (boeken en tijdschriften) [email protected] Website www.hv-hb.nl Webmaster: Harry Opheikens ([email protected]) Vormgeving HeerlijkHeden Peter Verwey Grafische Produkties bv, Heemstede / ilio Reclame, Hillegom Drukwerk HeerlijkHeden Ten Brink, Meppel Afbeelding voorzijde omslag: De ponywagen van Jan Weijers in Groenendaal, ca. 1960 (zie blz. 10 e.v.). Heerlijkheden_181_Zomer-2019.indd 4 08-07-19 15:11 De OLV-Hemelvaart verdient de monumentenstatus De OLV-Hemelvaart verdient de monumentenstatus Gert van Kleef De Onze Lieve Vrouw Hemelvaartkerk aan het Valkenburgerplein in Heemstede is met z’n bijzon- dere vorm van de koepel en nog vrijwel gave interieur een waardevol gebouw. Reden om deze kerk, ontworpen door Joseph en Pierre Cuypers, voor te dragen voor de gemeentelijke monumentenlijst. Cuyperskenner Gert van Kleef bespreekt de bouw van de kerk en plaatst deze in het totale oeuvre van Joseph Cuypers en zijn zoon Pierre. De Onze p dit moment is er onduidelijkheid de bouwgeschiedenis van de kerk. Lieve Vrouw Oover de toekomst van de kerk Onze Architect Joseph Cuypers leverde Hemelvaart met Lieve Vrouw Hemelvaart van de archi- belangrijke bijdragen aan het uiterlijk rechts de pastorie. tecten Joseph Cuypers (1861-1949) en zijn van Heemstede. Zijn activiteiten begon- zoon Pierre (1891-1982). Omdat de kerk nen met de bouw van het raadhuis in tot nu toe nog niet als beschermd monu- 1907, samen met Jan Stuyt en gemeen- ment is aangewezen, is ten behoeve van tearchitect J.Th.A. Etmans. Joseph een aanvraag van die status door het Cuypers en Jan Stuyt ontwierpen het Cuypersgenootschap een waardestelling Uitbreidingsplan voor Heemstede in opgesteld door Gerrit Vermeer. Hij is 1908-1909. Met Stuyt en Etmans bouwde coauteur van dit artikel voor wat betreft Cuypers in 1909-1910 het woningbouw- heerlijkheden zomer 2019 | 3 Heerlijkheden_181_Zomer-2019.indd 5 08-07-19 15:11 de olv-hemelvaart verdient de monumentenstatus complex aan het Res Novaplein en ding tussen Jan Stuyt en Joseph Cuypers omgeving, gevolgd door Nova en Vetera bleef uitstekend tot het overlijden van rond 1911. Ook het woningbouwpro- Stuyt in 1934. Joseph verhuisde in 1915 ject rond de Eikenlaan is van Cuypers van Amsterdam naar Roermond. Vanaf en Stuyt. Cuypers bleef als architect 1920 werd zoon Pierre medecompagnon. en adviseur tot in de late jaren dertig Pierre leidde het kantoor in Amsterdam, betrokken bij Heemstede. Hij was samen Joseph dat in Roermond. Vader Pierre sr. met zijn zoon Pierre de architect van overleed in 1921, waarna Joseph en zoon de aula, dienstwoningen en ingangs- Pierre de uiterst productieve vennoot- partij van de Algemene Begraafplaats schap samen voortzetten. Zij bouwden en van het postkantoor op de hoek van vanaf 1921 alleen al vijfendertig kerken, de Raadhuisstraat en de Postlaan. Een verspreid door het hele land. Joseph zowel letterlijk als figuurlijk hoogtepunt overleed in Meerssen in 1949, waarna vormde de bouw van de kerk aan het Pierre het architectenbureau voortzette Valkenburgplein. onder de naam ‘ir. Joseph en Pierre Cuy- pers, architecten BNA’. Hij ontwierp ook Joseph en Pierre Cuypers in al voor de dood van zijn vader kerken zonder diens medewerking, zoals de H. het kort Agatha in Zandvoort, de H. Franciscus Joseph Cuypers is de zoon van de in Wolvega en de uitbreiding van de H. beroemde P.J.H. (Pierre sr.) Cuypers, Stefanus in Stevensweert. Pierre bleef architect van het Amsterdamse Rijks- doorwerken tot op hoge leeftijd en over- museum en het Centraal Station. Na leed in 1982 in Amsterdam. zijn vroege jeugdjaren in Roermond verhuisde Joseph in 1865 met het gezin Schetsen voor de mee naar Amsterdam. Zijn opleiding genoot hij in Rolduc in Kerkrade en OLV-Hemelvaart aan de Polytechnische School in Delft, P.J. Nieuwenhuis, kapelaan in de Nieuwe waar hij afstudeerde als bouwkundig en Bavo in Haarlem, was door bisschop P.J. civiel ingenieur. Na beëindiging van zijn Callier aangewezen als ‘bouwpastoor’ van een nieuw te bouwen kerk in Heemstede. De keuze viel op de architect De eerste schetsontwerpen wer den in die ook de Nieuwe Bavo ontwierp, Joseph Cuypers. Roermond gemaakt In 1925 schreef Nieuwenhuis aan Joseph Cuypers dat het kerkbestuur en de vicaris akkoord gingen met de glo- studie in 1883 kwam hij in 1885 bij zijn