DOCSLIB.ORG

Zastosowanie Dendrochronologii Do Datowania Zabytków Drewnianych W Praktyce Badawczej

Total Page：16

File Type：pdf, Size：1020Kb

Download full-text PDF Read full-text
Zastosowanie Dendrochronologii Do Datowania Zabytków Drewnianych W Praktyce Badawczej Aleksander KONIECZNY Pracownia Dendrochronologii i Badań Architektury (Toruń) e-mail: [email protected] Zastosowanie dendrochronologii do datowania zabytków drewnianych w praktyce badawczej Nadbitka z: KONSERWACJA DREWNA ZABYTKOWEGO MIĘDZY TEORIĄ A PRAKTYKĄ Redakcja: Antoni Pelczyk, Andrzej M. Wyrwa Tłumaczenia [m.in.]: Hanna Kossak-Nowocień (H.K.-N.) BIBLIOTEKA STUDIÓW LEDNICKICH, tom XXIII, Seria A, tom 4 ISBN 978-83-61371-27-4 ISSN 1732-5471 ISSN 2083-1285 © Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy DZIEKANOWICE – LEDNICA 2011 llednica_konserwacja_drewna_zabyt1ednica_konserwacja_drewna_zabyt1 1 112-01-20122-01-2012 112:54:132:54:13 Aleksander KONIECZNY Pracownia Dendrochronologii i Badań Architektury (Toruń) e-mail: [email protected] Zastosowanie dendrochronologii do datowania zabytków drewnianych w praktyce badawczej Dendrochronologia jest doskonałą metodą datowania nologia pozwala również na datowanie dzieł architektury drewna, która nieocenione zasługi oddaje szczególnie w od- murowanej (Konieczny, 2005, s. 75-94), poprzez ustale- niesieniu do drewna zabytkowego. Umożliwia bezpośrednie nie dat budowy konstrukcji drewnianych występujących określenie czasu powstania zabytków wykonanych z drew- w obrębie murowanego obiektu, np. więźb dachowych, na, i to zarówno budownictwa drewnianego, jak również konstrukcji dzwonnych w wieżach kościelnych, belkowych drewnianych zabytków ruchomych. Pośrednio dendrochro- stropów w kamienicach, spichlerzach itp. Warunkiem pra- Il. 1. Przykład próbki drewna, pobranej specjalnym wiertłem rurowym. Fot. A. Konieczny PIERŚCIEŃ PODKOROWY widłowego ustalenia faz budowy zabytków architektury = rok ścinki drzewa monumentalnej jest wnikliwa analiza wzajemnych relacji KORA między częściami murowanymi a wbudowanymi w nie kon- strukcjami drewnianymi, oparta na dużym doświadczeniu badawczym. Celem analizy dendrochronologicznej jest przyporząd- kowanie czasu powstania pierścieni przyrostów rocznych badanego drewna latom kalendarzowym. Metoda opiera się na właściwościach biologicznych drewna decydują- cych o tym, że sekwencje szerokości słojów jednocześnie rosnących drzew tego samego gatunku w danym regionie klimatycznym są do siebie podobne. Badania dendrochro- nologiczne zabytkowych konstrukcji polegają na pobraniu próbek drewna, ich specjalnym preparowaniu w celu uczy- telnienia słojów w przekroju poprzecznym, pomiarze sze- DREWNO DREWNO PÓŹNE rokości przyrostów rocznych i synchronizacji tego pomiaru WCZESNE = wyrąb jesienno-zimowy z chronologiami wzorcowymi. Oprócz próbek, do pomiaru może posłużyć zdjęcie cyfrowe badanego elementu, wyko- Il. 2. Końcówka próbki z całkowicie wykształconym pierścieniem nane po dokładnym oczyszczeniu jego powierzchni, jeżeli podkorowym (Waldkante) i korą. Oprac. A. Konieczny dobrze widoczny jest przekrój promieniowy drewna. Bada- 25 Aleksander KONIECZNY Il. 3. Kościół w Miasteczku Śląskim w widoku od pd.-wsch. Fot. A. Konieczny 2010 nia takie prowadzi się bez konieczności pobierania próbek na wiosnę – przed rozpoczęciem okresu wegetacji. Częścio- drewna, np. w wypadku desek. wo wytworzony przyrost podkorowy – w zależności od gru- Dendrochronologia pozwala ustalić rok ścięcia drzew, bości – świadczy o ścince wiosennej bądź letniej (il. 2). z których pozyskano materiał wykorzystany w danym za- Tak więc dendrochronologia daje możliwość nie tylko bytku. Ostatni zewnętrzny pierścień w przekroju poprzecz- precyzyjnego określenia rocznej daty ścinki, ale także usta- nym, zwany pierścieniem podkorowym (w międzynarodo- lenia konkretnej pory roku, w której ta ścinka nastąpiła. wej terminologii często określany jako „Waldkante”), tworzy Zwykle wyrąb drzew prowadzono w okresie jesienno-zimo- się w roku ścinki drzewa (il. 1). Pierścień ten może być wy- wym. Ze ścinek letnich pochodzi przeważnie materiał uzu- kształcony w całości, tzn. składać się z drewna wczesnego pełniający, organizowany już w trakcie prac budowlanych. i późnego – wtedy wyrąb drzewa miał miejsce w okresie Moment ścinki drzewa nie zawsze musi być równoznaczny jesienno-zimowym: pod koniec roku, w którym powsta- z czasem obróbki drewna i jego użyciem. Dawniej uważa- wał pierścień podkorowy lub na początku roku następnego no, że drewno budowlane było dłuższy czas sezonowane Il. 4. Kościół w Miasteczku Śląskim. Nawa, belka tęczowa. Inskrypcja z datą „23.10.1666”. Fot. A. Konieczny 2009 26 Zastosowanie dendrochronologii do datowania zabytków drewnianych w praktyce badawczej Il. 5. Kościół w Miasteczku Śląskim. Nawa, ściana pn. Inskrypcja z datą „1665”. Fot. A. Konieczny 2010 Il. 6. Kościół w Miasteczku Śląskim. Nawa, ściana pn. Inskrypcja z datą „16.09.1666” i „29.07.1667”. Fot. A. Konieczny 2010 Il. 7. Kościół w Miasteczku Śląskim. Nawa, ściana pd. Inskrypcja z nazwiskiem i datą „1666”. Fot. A. Konieczny 2010 Il. 8. Kościół w Miasteczku Śląskim. Nawa, ściana pd. Inskrypcja z nazwiskiem i datą „1666”. Fot. A. Konieczny 2010 27 Aleksander KONIECZNY lub suszone. Jednak wyniki wieloletnich już badań dendro- chronologicznych nie potwierdzają tych przypuszczeń. Dziś wiadomo, że z reguły drewno budowlane wykorzystywano bezpośrednio po ścince. Niewątpliwie sezonowaniu lub su- szeniu poddawano wysokogatunkowe drewno stolarskie, przeznaczone na rzeźby, podobrazia, sprzęty liturgiczne, meble, instrumenty muzyczne, być może też na stolarkę okienną i drzwiową. Natomiast w osłoniętych dachem do- brze przewietrzanych konstrukcjach drewno po wbudowa- niu miało od razu doskonałe warunki do schnięcia. Na pod- stawie wyników badań dendrochronologicznych można stwierdzić, że w niektórych obiektach występuje jednorod- ne drewno, pochodzące z jednego wyrębu, a w innych mate- riał mieszany, pozyskiwany w wielu następujących po sobie kampaniach, w różnych latach i porach roku. W wypadku drewna mieszanego początek prac budowlanych datuje się w oparciu o najmłodszą ze ścinek. Wykorzystanie drew- na z różnych ścinek w jednej konstrukcji było wynikiem sposobu jego pozyskiwania i dystrybucji. Drewno mogło być przez inwestora jakiś czas gromadzone lub kupowane na składzie, na którym znajdował się materiał sprowadza- ny z wielu kompleksów leśnych, ze ścinek w różnym czasie. Ta praktyka sporadycznie stosowana już w średniowieczu upowszechniła się w okresie nowożytnym. Część badaczy architektury do tej pory nie jest prze- konana o całkowitej niezawodności metody dendrochrono- logicznej w datowaniu drewna. Wątpliwości te powinien rozwiać przykład drewnianego kościoła w Miasteczku Śląskim w powiecie tarnogórskim (il. 3). Jest on zabyt- Il. 9. Kościół w Miasteczku Śląskim. Chorągiewka wietrzna z datą kiem nowożytnym o bardzo dobrze udokumentowanej „1669”. Fot. A. Konieczny 2010 1665/66 (d) 1716/17 (d) nowe (współczesne) 1666/67 (d) 1926/27 (d) niedatowane krokwie, zastrzały, miecze stopowe słupy (miecze pionowe) belki, podwaliny, oczepy, rygle, jętki I i II KONDYGNACJA DZWONNICY Il. 10. Kościół w Miasteczku Śląskim. Fazy budowy ustalone na podstawie badań dendrochronologicznych. Oprac. A. Konieczny 28 Zastosowanie dendrochronologii do datowania zabytków drewnianych w praktyce badawczej Il. 11. Kościół w Łaziskach w widoku od pd.-wsch. Fot. P. Jamski 2011 historii budowy. We wnętrzu, na belce tęczowej znajduje z wolno stojącą dzwonnicą był przedmiotem komplekso- się napis „TEN DOM BOŻY WYSTAVIONY IEST” 23 wych badań dendrochronologicznych prowadzonych przez października 1666 roku (il. 4). Ta sama data pojawia się autora w 2010 roku 1). Sprawdźmy zatem, jak się ma da- w XVIII-wiecznych źródłach archiwalnych (Wroński, 1997, towanie dendrochronologiczne tego zabytku do faktów hi- s. 48, 61, przyp. 8-9). Dodatkowo na ścianach wewnątrz storycznych utrwalonych we wspomnianych inskrypcjach kościoła zachowane są dalsze inskrypcje, dokumentują- budowlanych i źródłach archiwalnych. Datowanie pró- ce przebieg budowy (il. 5-6) i daty (1666) z nazwiskami bek drewna pobranych ze ścian prezbiterium, nawy i za- budowniczych (il. 7-8). Jeden napis informuje, że w roku krystii oraz więźb dachowych wykazało, że cały materiał 1665 wykonano fundamenty (il. 5), inny, że podwaliny ko- ścioła założono 16 września 1666 roku, zaś prace ciesiel- skie zakończono w roku 1667 na dzień świętej Marty, czy- 1 Kompleksowe badania dendrochronologiczne zabytkowego ko- ścioła w Miasteczku Śląskim wraz z wolno stojącą wieżą zostały li 29 lipca (il. 6). Poza tym na chorągiewce wietrznej widać przeprowadzone w roku 2010 na zlecenie Parafii Rzymsko-Ka- datę „1669” (il. 9), a dokument w archiwum parafialnym tolickiej pw. Wniebowzięcia NMP. Ekspertyza dendrochro- poświadcza konsekrację kościoła w roku 1670 (Wroński, nologiczna znajduje się w Archiwum Wojewódzkiego Urzędu 1997, s. 49, 61, przyp. 13-14). Drewniany kościół wraz Ochrony Zabytków w Katowicach. 29 Aleksander KONIECZNY Il. 12. Kościół w Łaziskach. Nawa, ściana pd. Inskrypcja z imionami i datą „1579”. Fot. G. Ruszczyk 2008 IV KONDYGNACJA 1467 (d) miecze stopowe 1507 (d) s upy (miecze pionowe) po 1652-1747/48 (d) niedatowane belki, podwaliny, oczepy, rygle, Il. 13. Kościół w Łaziskach. Fazy budowy ustalone na podstawie badań dendrochronologicznych. Oprac. A. Konieczny 30 Zastosowanie dendrochronologii do datowania zabytków drewnianych w praktyce badawczej Il. 14. Kościół w Łaziskach. Data „1736” wycięta na konstrukcji dzwonnej w wieży. Fot. A. Konieczny 2008 Il. 15. Kościół w Łaziskach. Dawna połać zachodnia dachu nawy – szczyt zachodni (osłonięta dobudowaną w 1507 r. wieżą). Oryginalny gont z czasu budowy kościoła w 1467 r. Fot. A. Konieczny 2008 31 Aleksander KONIECZNY Il. 16. Kościół w Poniszowicach z wolno stojącą
Load more

Recommended publications
  • Plan Odnowy Miejscowości Dąbrówka
    PLAN ODNOWY MIEJSCOWOŚCI DĄBRÓWKA Opracował: Ginter Skowronek Krzysztof Kocot DĄBRÓWKA listopad 2007 ¡¢ £ ¤¥¦§ ¨¢ 1. Charakterystyka miejscowości............................................................... 3 1.1. Charakterystyka Gminy Wielowieś.................................................................................................. 3 1.2. Kierunki rozwoju Gminy według zapisów Strategii Ekorozwoju Gminy Wielowieś...................... 7 1.2.1. Uwarunkowania zewnętrzne rozwoju gminy.......................................................................... 7 1.2.2. Podstawowe problemy rozwoju – uwarunkowania wewnętrzne ............................................ 8 1.2.3. Wnioski z uwarunkowań zewnętrznych i wewnętrznych....................................................... 8 1.2.4. Cele i określenie kierunków rozwoju...................................................................................... 9 1.3. Charakterystyka wsi Dąbrówka...................................................................................................... 12 2. Inwentaryzacja zasobów........................................................................20 2.1. Zasoby przyrodnicze .............................................................................................................................. 20 2.2. Zasoby kulturowe................................................................................................................................... 20 2.3. Obiekty i tereny.....................................................................................................................................
    [Show full text]
  • Uchwala Nr XIII/116/2020 Z Dnia 20 Lutego 2020 R
    DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO Katowice, dnia 6 marca 2020 r. Poz. 2069 UCHWAŁA NR XIII/116/2020 RADY GMINY WIELOWIEŚ z dnia 20 lutego 2020 r. w sprawie przyjęcia „Gminnego Programu Opieki nad Zabytkami Gminy Wielowieś na lata 2020-2023” Na podstawie art. 7 ust. 1 pkt 9) i art. 18 ust. 2 pkt 15) ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 506) oraz art. 87 ust. 1, ust. 2, ust. 3 i ust. 4 ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (t.j. Dz. U. z 2018 r. poz. 2067 z późn. zm.) Rada Gminy Wielowieś uchwala § 1. Przyjąć do realizacji „Gminny Program Opieki nad Zabytkami Gminy Wielowieś na lata 2020-2023” stanowiący załącznik do niniejszej uchwały. § 2. Wykonanie uchwały powierza się Wójtowi Gminy Wielowieś. § 3. Uchwała podlega ogłoszeniu w Dzienniku Urzędowym Województwa Śląskiego. § 4. Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia. Przewodnicząca Rady Gminy Wielowieś Klaudia Pallach Dziennik Urzędowy Województwa Śląskiego – 2 – Poz. 2069 Załącznik do uchwały Nr XIII/116/2020 Rady Gminy Wielowieś z dnia 20 lutego 2020 r. GMINNY PROGRAM OPIEKI NAD ZABYTKAMI GMINY WIELOWIEŚ NA LATA 2020–2023 ZLECENIODAWCA: Gmina Wielowieś ul. Główna 1 44-187 Wielowieś tel.: (032) 237 85 00 fax.: (032) 233 51 14 e-mail: [email protected] www.wielowies.pl WYKONAWCA: Judyta Nawrot-Bukowiec ul. Armii Krajowej 2/3 39-100 Ropczyce tel. 783 798 165 e-mail: [email protected] www.relikarcheologia.pl Autor opracowania: Judyta Nawrot-Bukowiec Dziennik Urzędowy Województwa Śląskiego – 3 – Poz.
    [Show full text]
  • Harmonogram Wywozu Odpadów Dla Gminy Rudziniec Miejscowości: Niekarmia, Słupsko, Poniszowice
    A.S.A. Eko Polska Sp. z o. o. ul. Lecha 10, 41-800 Zabrze www.fcc-group.pl HARMONOGRAM WYWOZU ODPADÓW DLA GMINY RUDZINIEC MIEJSCOWOŚCI: NIEKARMIA, SŁUPSKO, PONISZOWICE Styczeń Luty Marzec Kwiecień Maj Czerwiec Lipiec Sierpień Wrzesień Październik Listopad Grudzień Rok Odpady Komunalne co 4 tygodnie 2016 4 1;29 29 25 24 22 20 18 15 10 7 5 Odpady segregowane - papier/szkło/plastik/ 2016 18 15 14 11 10 8 6 3 1 3 2 1 metal/wielomateriałowe 1xmiesiąc Odpady BIO co 4 tygodnie 2016 29 25 24 22 20 18 15 10 7 Odpady WIELKOGABARYTOWE 2016 29 29 2 razy w roku ODBIORY BĘDĄ REALIZOWANE W GODZINACH 6.00 – 22.00. POJEMNIKI/WORKI Z ODPADAMI NALEŻY WYSTAWIAĆ PRZED POSESJĘ OD STRONY ULICY. W PRZYPADKU PYTAŃ LUB WĄTPLIWOŚCI POSIMY O KONTAKT POD NUMEREM INFOLINI: 801501511 A.S.A. Eko Polska Sp. z o. o. ul. Lecha 10, 41-800 Zabrze www.fcc-group.pl HARMONOGRAM WYWOZU ODPADÓW DLA GMINY RUDZINIEC MIEJSCOWOŚCI: CHECHŁO, WIDÓW, NIEWIESZE Styczeń Luty Marzec Kwiecień Maj Czerwiec Lipiec Sierpień Wrzesień Październik Listopad Grudzień Rok Odpady Komunalne co 4 tygodnie 2016 5 2 1;30 26 25 23 21 19 16 11 8 6 Odpady segregowane - papier/szkło/plastik/ 2016 19 16 15 12 11 9 7 4 2 4 3 2 metal/wielomateriałowe 1xmiesiąc Odpady BIO co 4 tygodnie 2016 1;30 26 25 23 21 19 16 11 8 Odpady WIELKOGABARYTOWE 2016 1 29 2 razy w roku ODBIORY BĘDĄ REALIZOWANE W GODZINACH 6.00 – 22.00. POJEMNIKI/WORKI Z ODPADAMI NALEŻY WYSTAWIAĆ PRZED POSESJĘ OD STRONY ULICY.
    [Show full text]
  • Uchwala Nr XXXII/225/2020 Z Dnia 15 Wrzesnia 2020 R
    DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO Katowice, dnia 16 września 2020 r. Poz. 6689 UCHWAŁA NR XXXII/225/2020 RADY GMINY RUDZINIEC z dnia 15 września 2020 r. zmieniająca Uchwałę nr XXIX/264/2016 Rady Gminy Rudziniec z dnia 20 października 2016 r. w sprawie określenia przystanków komunikacyjnych na terenie Gminy Rudziniec oraz warunków i zasad korzystania z tych obiektów Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 8 i 15 oraz 40 ust. 1 i ust. 2 pkt 4 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2020 r., poz. 713 – j.t.), w związku z art. 15 ust. 2 i art. 16 ust. 4, ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym (Dz. U. z 2019 r. poz. 2475 z późn. zm. – j.t.), Rada Gminy Rudziniec uchwala co następuje: § 1. W Uchwale nr XXIX/264/2016 Rady Gminy Rudziniec z dnia 20 października 2016 r. w sprawie określenia przystanków komunikacyjnych na terenie Gminy Rudziniec oraz warunków i zasad korzystania z tych obiektów (Dz. Urz. Woj. Śl. z 2016 r., poz. 5334 z późn. zm. – j.t.), załącznik nr 1 otrzymuje brzmienie zgodne z załącznikiem do niniejszej uchwały. § 2. Wykonanie uchwały powierza się Wójtowi Gminy Rudziniec. § 3. Uchwała podlega ogłoszeniu w Dzienniku Urzędowym Województwa Śląskiego. § 4. Uchwała wchodzi w życie z dniem 1 października 2020 roku. Przewodniczący Rady Gminy Andrzej Szołtysik Dziennik Urzędowy Województwa Śląskiego – 2 – Poz. 6689 Załącznik do uchwały Nr XXXII/225/2020 Rady Gminy Rudziniec z dnia 15 września 2020 r. Wykaz przystanków komunikacyjnych udostępnionych operatorom i przewoźnikom Lp. Miejscowość Droga/ulica Lokalizacja przystanku Nazwa przystanku: Numer przystanku: 1 Bojszów ul.
    [Show full text]
  • AKTUALIZACJA PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA GMINY WIELOWIEŚ Na Lata 2015-2018 Z Perspektywą Do Roku 2022 (PROJEKT)
    Załącznik nr 1 do Uchwały Rady Gminy Wielowieś nr …/…/2015 AKTUALIZACJA PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA GMINY WIELOWIEŚ na lata 2015-2018 z perspektywą do roku 2022 (PROJEKT) Wielowieś kwiecień 2015 Opracował: mgr inż. Krzysztof Kocot AKTUALIZACJA PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA GMINY WIELOWIEŚ NA LATA 2015-2018 Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2022 1 Wprowadzenie 1.1 Cel przygotowania Programu Ochrony Środowiska „Program Ochrony Środowiska Gminy Wielowieś” jest podstawowym narzędziem prowadzenia polityki ekologicznej na terenie Gminy. Według założeń, przedstawionych w niniejszym opracowaniu, realizacja programu doprowadzi do poprawy stanu środowiska naturalnego, efektywnego zarządzania środowiskiem, zapewni skuteczne mechanizmy chroniące środowisko przed degradacją, a także stworzy warunki dla wdrożenia wymagań obowiązującego w tym zakresie prawa. Opracowanie jakim jest Program Ochrony Środowiska określa politykę środowiskową, a także wyznacza cele i zadania środowiskowe oraz szczegółowe programy zarządzania środowiskowego, które odnoszą się do aspektów środowiskowych, usystematyzowanych według priorytetów. Podczas tworzenia opracowania, przyjęto założenie, iż powinien on spełniać rolę narzędzia pracy przyszłych użytkowników, ułatwiającego i przyśpieszającego rozwiązywanie zagadnień, będących zagadnieniami techniczno-ekonomicznymi, związanymi z przyszłymi projektami. Sporządzona aktualizacja zawiera między innymi rozpoznanie aktualnego stanu środowiska w Gminie, przedstawia propozycje oraz opis zadań, które niezbędne są do kompleksowego rozwiązania problemów
    [Show full text]
  • Z Dziejów Gminy Rudziniec Sport W Pławniowicach (1947-2017)
    Wiesław Pięta Z dziejów Gminy Rudziniec Sport w Pławniowicach (1947-2017) Pławniowice 2017 Recenzent dr Teresa Drozdek-Małolepsza Akademia im. Jana Długosza w Częstochowie Skład i łamanie komputerowe OWP SIM Korekta Beata Kędzierska Projekt okładki Piotr Słota Publikacja dofinansowana ze środków Gminy Rudziniec ISBN 978-83-64157-43-1 Realizacja: Ośrodek Wydawniczo Poligraficzny „SIM” ul. Orzchowa 2, 05-077 Warszawa tel. 22 629 80 38 e-mail: [email protected] Każda gmina zobowiązana jest do zaspokajania zbiorowych potrzeb mieszkańców, także tych w zakresie popularyzacji kultury fizycznej i sportu. Sport, uprawiany głównie dla rozrywki i przyjemności, pełni jednak inne ważne funkcje: umożliwia zachowanie zdrowia fizycznego i psychicznego, pozwala na wyróżnienie się spośród innych ludzi, zyskanie uznania spo- łecznego i akceptacji oraz tworzy warunki dla rozwoju wspólnej tożsamo- ści. Sport i rekreacja to niewątpliwie wartościowe formy spędzania wolnego czasu, również ze względu na możliwości samorealizacji i samodoskonale- nia. Osoby aktywne fizycznie posiadają większą samowiedzę, bardziej syste- matycznie działają, lepiej poznają swój organizm, swoje duchowe i fizyczne możliwości oraz ograniczenia. Ponadto sport jest ważnym elementem promo- cji, budowania tożsamości lokalnej i poczucia dumy. W Gminie Rudziniec kultura fizyczna i sport stanowią ważną i nieodzow- ną część programów edukacyjnych, ochrony zdrowia i rozwoju. Działania samorządu ukierunkowane są tak, aby sport stał się dobrem pożądanym i po- wszechnym, dostępnym w różnych formach – stosownie do możliwości i za- interesowań mieszkańców gminy. W każdym działaniu społecznym istotną rolę odgrywają ludzie, którzy decydują się na daną aktywność. Liczne grono działaczy organizuje i wspie- ra działalność sportową. Od dzieciństwa do starości, niemałe znaczenie dla promocji sportu i aktywności fizycznej, mają zawodnicy i ich osiągnięcia.
    [Show full text]
  • PROGRAM USUWANIA AZBESTU I WYROBÓW ZAWIERAJĄCYCH AZBEST DLA POWIATU GLIWICKIEGO NA LATA 2016-2032 Aktualizacja
    PROGRAM USUWANIA AZBESTU I WYROBÓW ZAWIERAJĄCYCH AZBEST DLA POWIATU GLIWICKIEGO NA LATA 2016-2032 aktualizacja GLIWICE, lipiec 2016 PROGRAM USUWANIA AZBESTU I WYROBÓW ZAWIERAJĄCYCH AZBEST DLA POWIATU GLIWICKIEGO NA LATA 2016-2032 – aktualizacja ZLECENIODAWCA: Powiat Gliwicki ul. Zygmunta Starego 17, 44-100 Gliwice tel.: 32 332 66 00, fax.: 33 231 08 22 mail: [email protected], www.starostwo.gliwice.pl ZLECENIOBIORCA: EKO – TEAM KONSULTING, ul. Goleszowska 16/125, 43-300 Bielsko-Biała tel./fax: 33 486 53 53, faks: 33 486 54 54, kom. 513 100 869 mail: [email protected], www.eko-team.com.pl Autor: Agnieszka Chylak Instytucje współpracujące przy opracowaniu niniejszego dokumentu: 1. Starostwo Powiatowe w Gliwicach, 2. Urząd Gminy Gierałtowice, 3. Urząd Miasta Knurowa, 4. Urząd Gminy Pilchowice, 5. Urząd Miejski Pyskowicach, 6. Urząd Gminy Rudziniec, 7. Urząd Gminy Sośnicowice, 8. Urząd Miejski w Toszku, 9. Urząd Gminy Wielowieś, 10. Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego w Katowicach, 11. Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Katowicach, 12. Państwowa Wojewódzka Inspekcja Sanitarna w Katowicach. Eko – Team Konsulting, mail: [email protected] tel. 513 100 869 Strona 2 z 89 PROGRAM USUWANIA AZBESTU I WYROBÓW ZAWIERAJĄCYCH AZBEST DLA POWIATU GLIWICKIEGO NA LATA 2016-2032 – aktualizacja SPIS TREŚCI: 1. WSTĘP .................................................................................................................................................................. 6 2. CELE I ZADANIA PROGRAMU ...................................................................................................................
    [Show full text]
  • Dowozy Uczniów Do Szkół Gmina Rudziniec. ROZKŁAD WAŻNY OD
    1 Dowozy uczniów do szkół Gmina Rudziniec. ROZKŁAD WAŻNY OD 01.10.2017r. 1. Autobusem tym dojeżdżają dzieci i młodzież do Gimnazjum i SP w Rudzińcu: NIEKARMIA 7.18 +5=5 Niekarmia Leśniczówka NŻ 7.20 Poniszowice Kościół NŻ 7.23 Poniszowice Szkoła NŻ 7.24 Widów NŻ 7.27 +7=12 Chechło Skrzyżowanie NŻ 7.29 Chechło Centrum NŻ 7.30 Chechło Szkoła NŻ 7.31 Łany Skrzyżowanie NŻ 7.34 ŁANY PĘTLA 7.36 +4+4=20 Łany Skrzyżowanie NŻ 7.38 Rudziniec Skrzyżowanie NŻ 7.39 RUDZINIEC UG – PKP 7.41 Rudziniec Młyńska NŻ 7.42 Rudziniec Przedszkole NŻ 7.43 RUDZINIEC GIMNAZJUM I NŻ 7.44 -20 2. Autobusem tym dojeżdżają dzieci i młodzież do Gimnazjum i SP w Rudzińcu: Bycina Zamek NŻ 7.15 +24+1=25 Bycina Osiedle NŻ 7.18 Bycina 7.19 Niewiesze Ośrodek NŻ 7.21 Niewiesze Skrzyżowanie NŻ 7.23 +5=30 Słupsko NŻ 7.26 +6+1=37 Poniszowice Centrum 7.31 Poniszowice Szkoła NŻ 7.32 -1+12=49 Widów NŻ 7.35 Chechło Skrzyżowanie NŻ 7.37 Chechło Centrum NŻ 7.38 +5=54 Chechło Szkoła NŻ 7.39 Łany Skrzyżowanie NŻ 7.42 Rudziniec Skrzyżowanie NŻ 7.43 RUDZINIEC UG – PKP 7.45 Rudziniec Młyńska NŻ 7.46 Rudziniec Przedszkole NŻ 7.47 RUDZINIEC GIMNAZJUM I NŻ 7.48 -54 2 3. Autobusem tym dojeżdżają uczniowie SP Poniszowice: Niewiesze Centrum NŻ 7.54 +19=19 Niewiesze Skrzyżowanie NŻ 7.55 Słupsko NŻ 7.58 +34=53 NIEKARMIA 8.03 +8=61 Niekarmia Leśniczówka NŻ 8.05 Poniszowice Kościół NŻ 8.08 Poniszowice Szkoła NŻ 8.09 -61 4.
    [Show full text]
  • Plan Odnowy Miejscowości Świbie
    Załącznik nr 1 do Uchwały Nr XI/75/08 Rady Gminy Wielowieś z dnia 28 stycznia 2008 r. Załącznik nr 1 do Uchwały Zebrania Wiejskiego Sołectwa Świbie Nr 1/08 z dnia 24 stycznia 2008 r PLAN ODNOWY MIEJSCOWOŚCI ŚWIBIE Opracował: Ginter Skowronek Krzysztof Kocot ŚWIBIE grudzień 2007 -1- Spis treści: 1. Charakterystyka miejscowości........................................................3 1.1. Charakterystyka Gminy Wielowieś..................................................................................3 1.2. Kierunki rozwoju Gminy według zapisów Strategii Ekorozwoju Gminy Wielowieś...................7 1.2.1. Uwarunkowania zewnętrzne rozwoju gminy..............................................................7 1.2.2. Podstawowe problemy rozwoju – uwarunkowania wewnętrzne .....................................7 1.2.3. Wnioski z uwarunkowań zewnętrznych i wewnętrznych ..............................................8 1.2.4. Cele i określenie kierunków rozwoju........................................................................9 1.3. Charakterystyka miejscowości Świbie............................................................................ 12 2. Inwentaryzacja zasobów............................................................... 22 2.1. Zasoby przyrodnicze.........................................................................................................22 2.2. Zasoby kulturowe.............................................................................................................22 2.3. Obiekty i tereny................................................................................................................23
    [Show full text]
  • DKT-5740-46/19 POSTANOWIENIE NR 202/2019 Komisarza Wyborczego W Katowicach II Z Dnia 6 Maja 2019 R
    DKT-5740-46/19 POSTANOWIENIE NR 202/2019 Komisarza Wyborczego w Katowicach II z dnia 6 maja 2019 r. w sprawie powołania obwodowych komisji wyborczych w gminie Rudziniec Na podstawie art. 182 § 1 w związku z art. 181a ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. – Kodeks wyborczy (Dz. U. z 2019 r. poz. 684) Komisarz Wyborczy w Katowicach II postanawia, co następuje: § 1. W celu przeprowadzenia wyborów do Parlamentu Europejskiego zarządzonych na dzień 26 maja 2019 r., powołuje się obwodowe komisje wyborcze, w skład których wchodzą osoby wymienione w załącznikach nr 1 – 10 do postanowienia. § 2. Składy Komisji podaje się do publicznej wiadomości w Biuletynie Informacji Publicznej Komisarza Wyborczego w Katowicach II oraz Biuletynie Informacji Publicznej Urzędu Gminy Rudziniec. § 3. Postanowienie wchodzi w życie z dniem podpisania. Komisarz Wyborczy w Katowicach II / -/ Paweł Wysocki Załączniki do postanowienia nr 202/2019 Komisarza Wyborczego w Katowicach II z dnia 6 maja 2019 r. Załącznik nr 1 Obwodowa Komisja Wyborcza Nr 1, Zespół Szkolno-Przedszkolny Rudziniec, ul. Gliwicka 5, 44-160 Rudziniec: 1. Wiesław Józef Erenfeld, uzupełnienie składu (Komisarz Wyborczy), zam. Rudziniec 2. Wioleta Maria Oczko, zgłoszona przez KW WIOSNA ROBERTA BIEDRONIA, zam. Poniszowice 3. Marcin Daniel Polok, zgłoszony przez KW PRAWO I SPRAWIEDLIWOŚĆ, zam. Bycina 4. Katarzyna Maria Połaczańska, zgłoszona przez KWW POLSKA FAIR PLAY BEZPARTYJNI GWIAZDOWSKI, zam. Niewiesze 5. Robert Henryk Roziak, zgłoszony przez KW PRAWO I SPRAWIEDLIWOŚĆ (uzupełnienie składu), zam. Pławniowice 6. Renata Beata Ruprich, uzupełnienie składu (Komisarz Wyborczy), zam. Bojszów 7. Kornelia Anna Ruprich-Kucelman, uzupełnienie składu (Komisarz Wyborczy), zam. Rudziniec 8. Nicola Agnieszka Swientek, zgłoszona przez KKW POLEXIT - KOALICJA, zam.
    [Show full text]
  • Dowozy Uczniów Do Szkół Gmina Rudziniec. ROZKŁAD WAŻNY OD
    1 Dowozy uczniów do szkół Gmina Rudziniec. ROZKŁAD WAŻNY OD 04.09.2017r. 1. Autobusem tym dojeżdżają dzieci i młodzież do Gimnazjum i SP w Rudzińcu: NIEKARMIA 7.18 +5=5 Niekarmia Leśniczówka NŻ 7.20 Poniszowice Kościół NŻ 7.23 Poniszowice Szkoła NŻ 7.24 Widów NŻ 7.27 Chechło Skrzyżowanie NŻ 7.29 Chechło Centrum NŻ 7.30 Chechło Szkoła NŻ 7.31 Łany Skrzyżowanie NŻ 7.34 ŁANY PĘTLA 7.36 +4+4=14 Łany Skrzyżowanie NŻ 7.38 Rudziniec Skrzyżowanie NŻ 7.39 RUDZINIEC UG – PKP 7.41 Rudziniec Młyńska NŻ 7.42 Rudziniec Przedszkole NŻ 7.43 RUDZINIEC GIMNAZJUM I NŻ 7.44 -14 2. Autobusem tym dojeżdżają dzieci i młodzież do Gimnazjum i SP w Rudzińcu: Bycina Zamek NŻ 7.15 +24+1=25 Bycina 7.16 Niewiesze Ośrodek NŻ 7.18 Niewiesze Skrzyżowanie NŻ 7.20 +5=30 Słupsko NŻ 7.23 +6+1=37 Poniszowice Centrum 7.28 Poniszowice Szkoła NŻ 7.29 -1+12=49 Widów NŻ 7.32 +7=56 Chechło Skrzyżowanie NŻ 7.34 Chechło Centrum NŻ 7.35 +5=61 Chechło Szkoła NŻ 7.36 Łany Skrzyżowanie NŻ 7.39 Rudziniec Skrzyżowanie NŻ 7.40 2 RUDZINIEC UG – PKP 7.42 Rudziniec Młyńska NŻ 7.43 Rudziniec Przedszkole NŻ 7.44 RUDZINIEC GIMNAZJUM I NŻ 7.45 -24-5-6-12-7-5 3. Autobusem tym dojeżdżają uczniowie SP Poniszowice: Niewiesze Centrum NŻ 7.54 +19=19 Niewiesze Skrzyżowanie NŻ 7.55 Słupsko NŻ 7.58 +34=53 NIEKARMIA 8.03 +8=61 Niekarmia Leśniczówka NŻ 8.05 Poniszowice Kościół NŻ 8.08 Poniszowice Szkoła NŻ 8.09 -61 4.
    [Show full text]
  • Ubezpieczenia Społeczne Na Górnym Śląsku 1922–2017
    WARSZAWA–CHORZÓW 2018 WARSZAWA–CHORZÓW Ubezpieczenia społeczne na Górnym Śląsku 1922–2017 WARSZAWA-CHORZÓW 2018 Ubezpieczenia społeczne na Górnym Śląsku 1922–2017 ZAKŁAD UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH WARSZAWA-CHORZÓW 2018 Praca przygotowana z okazji 95-lecia Oddziału ZUS w Chorzowie Publikacja recenzowana Recenzent dr hab. ALINA WYPYCH-ŻYWICKA prof. nadzw. Uniwersytetu Gdańskiego Redaktorzy naukowi dr hab. WIESŁAW KOCZUR prof. nadzw. Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach ZOFIA MUCZKO przewodnicząca Oddziału Śląsko-Dąbrowskiego PSUS Projekt graficzny MARCIN WYSOCKI Weryfikacja angloznawcza GUY TORR Redakcja ALICJA KASZYŃSKA Korekta ALICJA KASZYŃSKA MAŁGORZATA MOTYL EWA WOJTCZAK Łamanie MARZENA KOSTROWIECKA ISBN: 978-83-948669-6-9 Skład: Poligrafia ZUS Warszawa. Nakł. 2000 egz. Zam. nr 1396/18 Spis treści Wprowadzenie 5 WIESŁAW KOCZUR, ZOFIA MUCZKO Powszechne ubezpieczenia społeczne w okresie międzywojennym. Analiza przemian 9 RADOSŁAW PACUD Ubezpieczenia społeczne na Górnym Śląsku w świetle postanowień górnośląskiej konwencji genewskiej oraz ustawodawstwa śląskiego 27 WIESŁAW KOCZUR Ubezpieczenia brackie na Górnym Śląsku w latach 1922–1939 45 MARCELA GRUSZCZYK Organizacja i zakres działania Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w Chorzowie w latach 1922–1939 65 SYLWESTER FERTACZ Gmach Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w Chorzowie jako przykład kształtowania się stylu architektury publicznej II Rzeczypospolitej oraz inwestycje mieszkaniowe chorzowskiego oddziału ZUS 103 RYSZARD SZOPA Działalność Śląskiego Krajowego Zakładu Ubezpieczeniowego (Landesversicherungsanstalt Schlesien) podczas II wojny światowej 125 MIROSŁAW WĘCKI Ludzie tworzący historię Oddziału ZUS w Chorzowie 139 ZOFIA MUCZKO, ANNA SOBAŃSKA-WAĆKO Noty biograficzne 163 WPROWADZENIE Oddział Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w Chorzowie obchodził w 2017 r. po- dwójny jubileusz: 95-lecie istnienia oraz 90-lecie siedziby – budynku, który został wzniesiony na potrzeby Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w Królewskiej Hucie (dzisiaj Chorzów) przy ul.
    [Show full text]