DOCSLIB.ORG

Mystery and Matter

Total Page：16

File Type：pdf, Size：1020Kb

Download full-text PDF Read full-text
Mystery and Matter Mystery and Matter Studies in Religion and the Arts Editorial Board James Najarian Boston College Eric Ziolkowski Lafayette College VOLUME 3 Mystery and Matter On the relationship between liturgy and architecture in the thought of Dom Hans van der Laan osb (1904–1991) By Michel Remery LEIDEN • BOSTON 2011 Cover illustration: Miniature from the ‘Bible Moralisée’, 13th. c., Österreichische Nationalbibliothek Wien (Cod.2554, fol.I.v). Imprimatur: Mgr A.H. van Luyn sdb, Bishop of Rotterdam, 18 March 2010. This book is printed on acid-free paper. Library of Congress Cataloging-in-Publication Data Remery, Michel (Michel Petrus) Mystery and matter : on the relationship between liturgy and architecture in the thought of Dom Hans van der Laan OSB (1904-1991) / by Michel Remery. p. cm. — (Studies in religion and the arts ; 3) Based on the author’s thesis (doctoral)—Pontifical Gregorian University. Includes bibliographical references and index. ISBN 978-90-04-18296-7 (hardback : alk. paper) 1. Laan, Hans van der—Criticism and interpretation. 2. Architecture— Composition, proportion, etc. 3. Liturgy and architecture. 4. Church architecture. 5. Catholic Church—Liturgy. I. Title. II. Title: On the relationship between liturgy and architecture in the thought of Dom Hans van der Laan OSB (1904–1991). III. Series. NA1153.L3R46 2010 246’.9—dc22 ISSN 1877–3192 ISBN 978 90 04 18296 7 Copyright 2011 by Koninklijke Brill NV, Leiden, The Netherlands. Koninklijke Brill NV incorporates the imprints Brill, Hotei Publishing, IDC Publishers, Martinus Nijhoff Publishers and VSP. All rights reserved. No part of this publication may be reproduced, translated, stored in a retrieval system, or transmitted in any form or by any means, electronic, mechanical, photocopying, recording or otherwise, without prior written permission from the publisher. Authorization to photocopy items for internal or personal use is granted by Koninklijke Brill NV provided that the appropriate fees are paid directly to The Copyright Clearance Center, 222 Rosewood Drive, Suite 910, Danvers, MA 01923, USA. Fees are subject to change. Dilectis parentibus CONTENTS List of Illustrations ............................................................................ xi Acknowledgements ............................................................................ xix Abbreviations ..................................................................................... xxi Introduction ........................................................................................ 1 The 20th century context: a search for renewal ...................... 3 a. The liturgical movement ..................................................... 4 b. Developments in architecture ........................................... 7 Van der Laan’s Approach ............................................................ 11 Sources used by Van der Laan .................................................... 12 Objective ......................................................................................... 13 Sources ............................................................................................ 13 Structure .......................................................................................... 16 Chapter I Biography of Dom Hans van der Laan osb (1904–1991) .................................................................................... 19 1.1. Introduction .......................................................................... 19 1.2. Birth and family ................................................................... 20 1.3. A triple preparation phase (1904–1929) .......................... 29 1.3.1. ‘Looking’—Nature (1904–1922) Leiden ................ 29 1.3.2. ‘Making’—Society (1922–1927) Delft .................... 32 1.3.3. ‘Praying’—Liturgy (1927–1929) Oosterhout ........ 41 1.4. Monastic life in the tradition of Solesmes (1929–1991) ........................................................................... 49 1.4.1. Oosterhout (1929–1968) .......................................... 50 1.4.2. Vaals (1968–1991) .................................................... 103 1.4.3. Death ........................................................................... 121 1.5. Evaluation .............................................................................. 125 Chapter II Liturgy .......................................................................... 127 2.1. Introduction .......................................................................... 127 2.2. Vormenspel: compendium, synthesis, and guide ............ 132 2.2.1. Two definitions ......................................................... 132 2.2.2. Nature, society and liturgy ...................................... 137 2.2.3. Functional, expressive and monumental forms ... 145 viii contents 2.2.4. The principle of liturgical form .............................. 151 2.3. Evolution of the cardinal elements ................................... 154 2.3.1. The three form-worlds and form-types ................ 155 2.3.2. Some important dyads ............................................. 163 2.3.3. Ima summis: the centrality of the Incarnation 173 2.4. Excursus: Ad orientem ......................................................... 177 2.5. Concluding remarks ............................................................ 185 2.5.1. The sources of an independent thinker ................ 185 2.5.2. Liturgy as a form of play? ....................................... 186 2.5.3. Evaluation .................................................................. 188 Chapter III Towards a theory of architecture ........................... 191 3.1. Introduction .......................................................................... 191 3.2. ‘Making’ according to Van der Laan ................................ 194 3.2.1. The nucleus of the plastic number (1960) ............ 194 3.2.2. The crystallisation of a theory (1977) .................... 202 3.2.3. The culmination of a theory (1989) ....................... 232 3.3. Constants and variables: the cardinal elements .............. 236 3.3.1. The foundations of pure architecture .................... 236 3.3.2. The divine foundations of architecture? ............... 245 3.3.3. Some important dyads ............................................. 254 3.4. Excursus: The plastic number and the golden section ... 262 3.5. Concluding remarks ............................................................ 266 3.5.1. The objective principle of proportion ................... 266 3.5.2. Why is the theory so little known? ........................ 269 3.5.3. Evaluation .................................................................. 273 Chapter IV Liturgy and architecture: plastic designs ............... 275 4.1. Introduction .......................................................................... 275 4.2. Architectural designs ........................................................... 278 4.2.1. A search for pure design ......................................... 278 4.2.2. Four examples ........................................................... 278 4.2.3. A plastic expression in scale models ...................... 311 4.2.4. Synthesis ...................................................................... 314 4.3. Liturgical vestments .............................................................. 314 4.3.1. A quest for simplicity ............................................... 314 4.3.2. A theory of vestment-making ................................. 320 4.3.3. The form of liturgical vestments ............................. 331 contents ix 4.3.4. Religious habits and civilian clothing .................... 342 4.3.5. Synthesis ...................................................................... 348 4.4. Sacred vessels ......................................................................... 348 4.4.1. A search for noble elegance ..................................... 348 4.4.2. A theory of vessel making ....................................... 351 4.4.3. The form of sacred vessels ....................................... 353 4.4.4. Furniture and other objects ..................................... 356 4.4.5. Synthesis ...................................................................... 360 4.5. Concluding remarks ............................................................. 361 4.5.1. The foundations of the theory and its applicability ................................................................ 361 4.5.2. The proportions of the plastic number ................. 363 4.5.3. Evaluation ................................................................... 366 Table 1: Development of architectural designs ....... following p. 366 Table 2: Development of the form of the chalice ... following p. 366 Chapter V In the light of the sources ......................................... 367 5.1. Introduction ........................................................................... 367 5.2. The Benedictine tradition .................................................... 369 5.2.1. St Benedict .................................................................. 369 5.2.2. Dom Guéranger and Mme Bruyère ....................... 373 5.2.3. Dom Delatte and Dom de Puniet de Parry .......... 377 5.2.4. Other Benedictine sources ....................................... 382 5.3. Monastic training: Scripture and Tradition ..................... 386 5.3.1. Scripture ...................................................................... 386 5.3.2. Liturgy and rubrics
Load more

Recommended publications
  • De Artistieke 'School Van Beuron'
    DOSSIER INTEGRITEIT EEN PRECAIRE BALANS Opkomst en echec van een integere stijl De artistieke ‘School van Beuron’ en haar stille ondergang 4242 Felix Standaert KOVEL DE In de negentiende eeuw kenden alle sectoren van het socio-culturele leven een versneld tempo van vernieuwing. De religieuze en christelijke kunst bleef in die evolutie niet achter. Zo werd in het kunstenaarsmilieu van de jaren 1860- 1870 de nood gevoeld om onder de oppervlakte der verschijningsvormen een diepere bodem te ontbloten. Onder de verzamelnaam ‘symbolisme’ doken ver- nieuwende kunstwerken op, die het verlangen naar verdieping tegemoet kwa- men. Doordat ook in de katholieke kloosters een aantal kunstenaars naar uitgezuiverde artistieke stijlen ging zoeken, ontstond een onverwachte ontmoe- ting tussen twee kunstwerelden die zich sinds de renaissance, en zeker sinds de Franse Revolutie, alleen maar verder van elkaar leken te verwijderen. Een gevolg van die aanvankelijk schuchtere ontmoeting is het ontstaan van de kunstbeweging die bekend staat als de ‘School van Beuron’ – een naam die niet geheel terecht is, daar er strikt genomen geen school werd gesticht, maar wel een stijl ontstond waarin enkele spraakmakende kunstenaars in en rond Beuron gingen excelleren. Beuron is een gehucht in Duitsland, dicht bij de bron van de Donau, de blauwe stroom die drieduizend kilometer verder in de Zwarte Zee uitmondt. Vroeger behoorde Beuron tot het dwergstaatje Hohenzollern-Sigmaringen. In dat dorpje bevond zich een oud klooster van de augustijnen, dat in 1860 nog in handen was van de familie van de plaatselijke vorsten. Beuron: ankerplaats voor een nieuwe stijl In diezelfde tijd waren de gebroeders Wolter, twee Duitse seculiere priesters, op zoek naar een intensere beleving van hun geloof.
    [Show full text]
  • DP MD EN V4.Indd
    MUSÉE CANTONAL DES BEAUX-ARTS LAUSANNE Press kit Maurice Denis. Amour 12.2 – 16.5.2021 Contents 1. Press release 2. The exhibition 3. Press images 4. Comments on 6 presented works 5. Public engagement – Public outreach services 6. Book and Giftshop – Le Nabi Café-Restaurant 7. MCBA partners and sponsors Contact Aline Guberan Florence Dizdari Communication and marketing manager Press coordinator T + 41 79 179 91 03 T + 41 79 232 40 06 [email protected] [email protected] Plateforme 10 Place de la Gare 16 T +41 21 316 34 45 Musée cantonal 1003 Lausanne [email protected] des Beaux-Arts Switzerland mcba.ch MUSÉE CANTONAL DES BEAUX-ARTS LAUSANNE 1. Press release Comrade of Édouard Vuillard and Pierre Bonnard when all three were studying art, Maurice Denis (1870-1943) was a painter and major theoretician of modern French art at the turn of the 20th century. This show – the first dedicated to the artist in Switzerland in 50 years – focuses on the early years of Denis’s career. The novel visual experiments of the “Nabi of the beautiful icons” gave way to the serene splendor of the symbolist works, followed by the bold decision to return to classicism. This event, which features nearly 90 works, is organised with the exceptional support of the Musée d'Orsay and thanks to loans from Europe and the United States. Maurice Denis remains famous for the watchword he devised in 1890, “Remember that a painting – before being a warhorse, a nude woman, or some anecdote or other – is basically a plane surface covered with colors assembled in a certain order.” Beyond this manifesto, the breadth and depth of his pictorial output make clear the ambitions of a life completely devoted to art, love, and spirituality.
    [Show full text]
  • Van Gogh Museum Journal 1995
    Van Gogh Museum Journal 1995 bron Van Gogh Museum Journal 1995. Waanders, Zwolle 1995 Zie voor verantwoording: http://www.dbnl.org/tekst/_van012199501_01/colofon.php © 2012 dbnl / Rijksmuseum Vincent Van Gogh 6 Director's Foreword The Van Gogh Museum shortly after its opening in 1973 For those of us who experienced the foundation of the Van Gogh Museum at first hand, it may come as a shock to discover that over 20 years have passed since Her Majesty Queen Juliana officially opened the Museum on 2 June 1973. For a younger generation, it is perhaps surprising to discover that the institution is in fact so young. Indeed, it is remarkable that in such a short period of time the Museum has been able to create its own specific niche in both the Dutch and international art worlds. This first issue of the Van Gogh Museum Journal marks the passage of the Rijksmuseum (National Museum) Vincent van Gogh to its new status as Stichting Van Gogh Museum (Foundation Van Gogh Museum). The publication is designed to both report on the Museum's activities and, more particularly, to be a motor and repository for the scholarship on the work of Van Gogh and aspects of the permanent collection in broader context. Besides articles on individual works or groups of objects from both the Van Gogh Museum's collection and the collection of the Museum Mesdag, the Journal will publish the acquisitions of the previous year. Scholars not only from the Museum but from all over the world are and will be invited to submit their contributions.
    [Show full text]
  • Paul Gauguin, the Group of the Nabis and Joséphin Péladan
    Veridian E-Journal, Silpakorn University International (Humanities, Social Sciences and Arts) ISSN 1906 – 3431 Volume 11 Number 4 January-June 2018 Libertarian creeds and artists of the symbolist movements* ลัทธิอิสรเสรีนิยมและศิลปินสัญลักษณ์นิยม Sébastien Tayac (เซบาสเตียน ตา-ยาค)** Abstract: The political, social and religious ideas of artists are usually put aside to present only their thoughts on the artistic field. To fill this void, the article focuses on unveiling the commitments and libertarian creeds of artists of the symbolist nebula at the end of the nineteenth and the beginning of the twentieth century; namely, Paul Gauguin, the group of the Nabis and Joséphin Péladan. Keywords: Symbolism, libertarianism, Gauguin, Nabis, Péladan. * The purpose of this article is to highlight the political, social and religious convictions, often hidden, of symbolist artists, with particular emphasis on their relationships with the different currents of anarchism. วัตถุประสงค์ของบทความนี้เพื่อเน้นย้้าความเชื่อมั่นทางการเมือง สังคม และศาสนา ที่มักถูกซ่อนเร้นในกลุ่มของศิลปินลัทธิสัญลักษณ์นิยม โดยเฉพาะอย่างยิ่งความสัมพันธ์ของพวกเขากับอนาธิปไตยในหลากหลายรูปแบบในปัจจุบัน ** Lecturer, Painting Division, Visual Arts Department, Faculty of Fine Arts, Chiang Mai University. Email: [email protected] 453 International (Humanities, Social Sciences and Arts) Veridian E-Journal, Silpakorn University Volume 11 Number 4 January-June 2018 ISSN 1906 – 3431 บทคัดย่อ: แนวคิดทางการเมือง สังคม และศาสนาของศิลปินมักถูกทิ้งไว้เพื่อน้าเสนอความคิดของพวกเขาใน ส่วนของศิลปะเท่านั้น
    [Show full text]
  • AC Post-Impressionism 4C.Qxp
    Post-ImpressionismPost-Impressionism Nathalia Brodskaïa Author: Nathalia Brodskaïa Layout: BASELINE CO LTD 33 Ter – 33 Bis Mac Dinh Chi St., Star Building; 6th floor District 1, Ho Chi Minh City Vietnam © Confidential Concepts, Worldwide, USA © Parkstone Press International, New York, USA © Pierre Bonnard, Artists Rights Society (ARS), New York, USA/ ADAGP, Paris © Maurice Denis, Artists Rights Society (ARS), New York, USA/ ADAGP, Paris © Ker Xavier Roussel, Artists Rights Society (ARS), New York, USA/ ADAGP, Paris © Jan Verkade © Édouard Vuillard, Artists Rights Society (ARS), New York, USA/ ADAGP, Paris All rights reserved. No part of this publication may be reproduced or adapted without the permission of the copyright holder, throughout the world. Unless otherwise specified, copyright on the works reproduced lies with the respective photographers. Despite intensive research, it has not always been possible to establish copyright ownership. Where this is the case, we would appreciate notification. ISBN: 978-1-78042-802-4 Nathalia Brodskaïa POST-IMPRESSIONISM CONTENTS Introduction 7 Major Artists 23 Paul Cézanne 25 Neo-Impressionism 61 Vincent van Gogh 79 Paul Gauguin 117 Henri de Toulouse-Lautrec 159 The Nabis 179 Notes 194 Index 195 6 INTRODUCTION he term ‘Post-Impressionism’ has only one meaning: ‘after Impressionism’. Post- Impressionism is not an art movement, nor an art style; it is a brief period at the T end of the nineteenth century. Impressionism being a phenomenon unique to French painting, the idea of Post-Impressionism is also closely linked to French art. Generally, the beginning of the Post-Impressionist era dates from 1886, from the moment of the eighth and final joint Impressionist Art exhibition.
    [Show full text]
  • AC Nabi FRE 4C.Qxp
    The Nabis Albert Kostenevich Text: Albert Kostenevich Layout: Baseline Co Ltd, 33 Ter - 33 Bis Mac Dinh Chi St., Star Building, 6th Floor District 1, Ho Chi Minh City Vietnam © Parkstone Press International, New York, USA © Confidential Concepts, worldwide, USA © Estate Bonnard / Artists Rights Society, New York, USA / ADAGP, Paris © Estate Denis / Artists Rights Society, New York, USA / ADAGP, Paris © Aristide Maillol / Artists Rights Society, New York, USA / ADAGP, Paris © Estate Matisse / Artists Rights Society, New York, USA / Les Héritiers Matisse © Estate Roussel / Artists Rights Society, New York, USA / ADAGP, Paris © Jan Verkade © Estate Vuillard / Artists Rights Society, New York, USA / ADAGP, Paris All rights reserved No part ofthis publication may be reproduced or adapted without the permission ofthe copyright holder, throughout the world. Unless otherwise specified, copyrights on the works reproduced lie with the respective photographers. Despite intensive research, it has not always been possible to establish copyright ownership. Where this is the case we would appreciate notification. ISBN: 978-1-78042-799-7 Albert Kostenevich The Nabis Contents The Group 7 Major Artists 61 Félix Vallotton 63 Ker Xavier Roussel 77 Pierre Bonnard 85 Édouard Vuillard 155 Maurice Denis 175 Notes 196 Bibliography 197 Index 198 The Group lthough Bonnard, Vuillard, Denis, Roussel and formed collections which at the beginning of the twentieth Vallotton have gone down in the history of painting century ranked among the best in the world. A as artists belonging to a single group, their works, in spite of some common features, in fact display more The name of Shchukin is probably more widely known, and differences than similarities.
    [Show full text]
  • Decorative Painting and Politics in France, 1890-1914
    Decorative Painting and Politics in France, 1890-1914 by Katherine D. Brion A dissertation submitted in partial fulfillment of the requirements for the degree of Doctor of Philosophy (History of Art) in the University of Michigan 2014 Doctoral Committee: Professor Howard Lay, Chair Professor Joshua Cole Professor Michèle Hannoosh Professor Susan Siegfried © Katherine D. Brion 2014 ACKNOWLEDGEMENTS I will begin by thanking Howard Lay, who was instrumental in shaping the direction and final form of this dissertation. His unbroken calm and good-humor, even in the face of my tendency to take up new ideas and projects before finishing with the old, was of huge benefit to me, especially in the final stages—as were his careful and generous (re)readings of the text. Susan Siegfried and Michèle Hannoosh were also early mentors, first offering inspiring coursework and then, as committee members, advice and comments at key stages. Their feedback was such that I always wished I had solicited more, along with Michèle’s tea. Josh Cole’s seminar gave me a window not only into nineteenth-century France but also into the practice of history, and his kind yet rigorous comments on the dissertation are a model I hope to emulate. Betsy Sears has also been an important source of advice and encouragement. The research and writing of this dissertation was funded by fellowships and grants from the Georges Lurcy Foundation, the Rackham Graduate School at the University of Michigan, the Mellon Foundation, and the Getty Research Institute, as well as a Susan Lipschutz Award. My research was also made possible by the staffs at the Bibliothèque nationale de France, the Institut nationale d’Histoire de l’Art, the Getty Research Library, the Musée des arts décoratifs/Musée de la Publicité, and the Musée Maurice Denis, ii among other institutions.
    [Show full text]
  • Más Allá Del Concilio. El Catolicismo Holandés, Un Laboratorio De Renovación Eclesial (1960-1975)* Beyond the Council
    Más allá del concilio. El catolicismo holandés, un laboratorio de renovación eclesial (1960-1975)* Beyond the council. Dutch Catholicism, a laboratory for church renewal (1960-1975) Lodewijk WINKELER Katholiek Documentatie Centrum, Radboud Universiteit, Nijmegen [email protected] Abstract: Over the course of the conciliar years, pro- Resumen: Durante los años conciliares, la evolu- gressive social movements arose in Dutch society. ción de la sociedad holandesa hacia la izquierda está These were marked by the spread of youth culture marcada por el desarrollo de una cultura joven y de and «flower power» as well as student demonstrations flower power, pero también por las manifestaciones and the radicalization of trade unions. In the Catholic estudiantiles y por un endurecimiento de la acción Church, this transformation was reflected in the emer- sindical. Este cambio se traduce en la Iglesia católica gence of grassroots communities and «critical parish- en la aparición de comunidades de base y parroquias es». Their main concerns were: the modernization of críticas. Los ejemplos analizados en el artículo, ponen the liturgy, social critique and protest targeting the way de manifiesto sus preocupaciones: modernización de the Church operated, particularly concerning ecclesi- la liturgia pero también crítica de la sociedad y contes- astical celibacy and the obstacles to intercommunion tación del funcionamiento eclesial –particularmente between Catholics and Protestants. Widely covered in el celibato eclesiástico y los obstáculos puesto a la in- the media, particularly thanks to the efforts of the Sep- tercomunión entre católicos y protestantes–. Amplia- tuagint, a group of protesting priests, the experience of mente mediatizada, especialmente a través del grupo the Dutch Catholic left was closely observed abroad in de sacerdotes contestatarios, la Septuaginta, la expe- the late 1960s and early 1970s.
    [Show full text]
  • Thematismos 2 (Dec. 2003)
    Van der Laan Stichting Is dit misschien een plek Van der Laan Stichting voor uw advertentie? De Van der Laan Stichting is een voortzetting van de ‘Stichting Het Menselijk Verblijf’ en de ‘Mgr van Heukelomstichting’ die van 1946 tot 1973 de cursus Kerkelijke Architectuur in het Kruithuis in Den Bosch verzorgde. Doelstellingen van de stichting De stichting stelt zich ten doel het bevorderen en ontwikkelen van inzicht in de algemene grondslagen van de architectuur met als uitgangspunt het gedachtegoed van Dom Hans van der Laan door: Is dit misschien een plek Is dit misschien een plek • het organiseren van lessen, lezingen, cursussen, bijeenkomsten en leer- voor uw advertentie? voor uw advertentie? gangen; • het vestigen van een centrum ter archivering en bestudering van het gedachtegoed van Hans van der Laan; • het coördineren van activiteiten van derden; • samenwerking met instellingen, die een gelijk of gelijksoortig doel nastreven; • voorlichting met betrekking tot de activiteiten van de stichting. Is dit misschien een plek Is dit misschien een plek voor uw advertentie? voor uw advertentie? Heeft u belangstelling voor het gedachtegoed van Dom Hans van der Laan, maak dit dan kenbaar aan ons, samen met uw naam- en adresgegevens. Ons postadres is: Postbus 156, 6500 AD Nijmegen. Of stuur een e-mail naar: [email protected]. Vriendenkring Wilt u de stichting steunen, wordt dan Vriend van de Van der Laan Stichting. U wordt dan van alle activiteiten op de hoogte gehouden en krijgt het blad Is dit misschien een plek Is dit misschien een plek voor uw advertentie? voor uw advertentie? Thematismos tweemaal per jaar toegestuurd.
    [Show full text]
  • De Maasbode" Van Het Vredesjaar Morgenavond Niet Verschijnen
    "*" REDACTIE EN ADMINISTRATIE: ABONNEMENTSPRIJS: -"• ROTTERDAM -KOftTENAERSTR. I 15.25 PER KWARTAAL OP f IJS TELEFOON 25270 . POSTGIRO 9095 PER MAAND. LOSSE EX. 10 et* AMSTERDAM: N.Z. VOORB.W. 2M ADVERTENTIEPRIJS: TELEFOON 31945 OP GEWONE KOLOMBREEDTE: DEN HAAG. STATIONSWEG 79 90 cu PER MILLIMETER HOOGTE. TELEFOON: 115061 RECLAMES DUBBEL TARIEPY MAASBODE • DE HOOFDREDACTEUR: DIRECTEUR. JOHAN KUÏJPERS DAGBLAD VOOR NEDERLAND \ÏGR. DR. I. WITLOX / 78ste JAARGANG MAANDAG 31 DECEMBER 1945 ° No. 28861 1946 moge doen blijken, dat BERICHT AFSCHEID katholiek Nederland ten volle be- seft, dat het zich deze eer heeit In verband met dan Nieuw- waardig te toonen. jaarsdag tal „De Maasbode" van het vredesjaar morgenavond niet verschijnen. dankbaarheid zal de DE DIRECTIE zal op het voorbije BLIJDEhoofdtoon blijven, die opklinkt NEDERLANDJaar terugzien met een over- uit het vredesjaar 1945. Maar vloed van de befaamde „gemengde zorgvolle tonen klinken mede. gevoelens". Maar hoog boven alles Bovenal de zware zorg over indië. Buitenlandsche Kroniek. uit zal domineeren de jubelende die als een last drukt op ons volk. dank om de algeheele bevrijding, Laten wij in een dringend en ge- om de schitterende en stadig gebed licht en kracht af- HET JAAR VAN DE eindzege over een barbaarschen smeeken voor hen. die bij het af- vijand en wreeden onderdrukker, wikkelen van deze zoo uiterst CAPITULATIES zonder eer en zonder geweten. moeilijke kwestie een zoo ver- Voor het Noorden zal 1945 blij- schrikkelijke verantwoordelijkheid Tweeden Kersidag 1944 was het ven het jaar der bevrijding uit te dragen hebben. wanhoopsoffensief der nazi's in de een dreigenden hongerdood; voor Een andere zorg is: de eindafre- Ardennen definitief doodgeloopen.
    [Show full text]
  • Bibliography
    BIBLIOGRAPHY Given the amount of material involved, this bibliography has been subdivided into archive material, other primary sources, and secondary literature. The latter is divided into sources on Van der Laan and other secondary sources. Concerning the archive material, the archive number has been indicated if available. As the numbering of the AvdL was not definitive at the time of this research, data retrieved from the AvdL have been indicated by title, place and date. For the sake of completeness this bibliography also gives the numbering as known in 2010. As it is expected that this will change in the near future, the numbering has not been indicated in the footnotes. Archive material Brugge: Archief St Andriesabdij HvdL, Letters to Dom X. Botte [Unp.]: 9 Dec. 1946; 4 Sept. 1948; 22 Oct. 1948; 9 Nov. 1948; 27 Nov. 1948; 5 Dec. 1948; 21 Dec. 1948; 11 Apr. 1949; 9 May 1949; 23 Jan. 1950; c. 1950; 1950; 10 Feb. 1950; 10 Oct. 1950; 16 Oct. 1950; 13 Jan. 1953; 18 Feb. 1953; 26 Sept. 1953; 9 May 1954; 27 June 1954; 1 Aug. 1954; 4 Aug. 1954; 27 Sept. 1954; 15 Feb. 1955; 6 Apr. 1955; 3 June 1955; 6 Aug. 1955; 28 Aug. 1955; 4 Oct. 1955; Dec. 1955; 29 Feb. 1956; 8 Mar. 1956; 9 Mar. 1956; 10 June 1956; 30 July 1956; 9 Sept. 1956; 11 Sept. 1956; 9 Dec. 1957; 12 Jan. 1958; 7 Mar. 1958; 2 May 1958; 19 May 1958; 1 July 1958; 24 Oct. 1958; c. 1959; 2 Feb. 1959; 1 Apr. 1959; 15 Apr.
    [Show full text]
  • De Sint Janskathedraal Te 'S-Hertogenbosch
    De Sint Janskathedraal te 's-Hertogenbosch C.J.A.C. Peeters bron C.J.A.C. Peeters, De Sint Janskathedraal te 's-Hertogenbosch. Staatsuitgeverij, Den Haag / Rijksdienst voor de Monumentenzorg, Zeist 1964 Zie voor verantwoording: http://www.dbnl.org/tekst/peet048sint01_01/colofon.php © 2011 dbnl / C.J.A.C. Peeters i.s.m. V Voorwoord Door een gelukkige samenloop van omstandigheden valt de verschijning van het 26ste deel in de serie de Geïllustreerde Beschrijving van de Nederlandse Monumenten van Geschiedenis en Kunst, uitsluitend gewijd aan de kathedrale basiliek van St. Jan Evangelist te 's-Hertogenbosch, samen met de voltooiing van de restauratie van dit bijzondere monument, meer dan honderd jaar nadat met de werkzaamheden werd begonnen. De Rijkscommissie voor de Monumentenbeschrijving heeft mij geadviseerd de door prof. dr. C.J.A.C. Peeters verzorgde tekst in deze serie op te nemen. Zonder aarzeling heb ik aan dat advies gevolg gegeven. Aan het advies van de Rijkscommissie ontleen ik voorts, dat in dit boek niet alleen wordt volstaan met een beschrijving van het monument in de situatie, waarin wij het nu aantreffen, maar ook aandacht wordt gegeven aan de geschiedenis die het bouwwerk door de eeuwen heen heeft doorgemaakt. Het uitwendig vrijwel geheel met natuursteen beklede bouwlichaam van de Sint Jan heeft aan den lijve altijd even stevig de tand des tijds gevoeld als de hand van de bouwlieden die de verwering ervan trachtten te keren. Vanaf het begin van de 17de eeuw vormen verval en herstel tot op de dag van vandaag twee voortdurende en gelijktijdig verlopende processen. Door veranderende gebruikseisen, wisselende opvattingen over de wijze van onderhoud en wijzigingen in de smaak heeft het interieur van het kerkgebouw een even grote gedaanteverandering ondergaan als het exterieur.
    [Show full text]