Studia Obszarów Wiejskich 2018, tom 49, s. 39–57 https://doi.org/10.7163/SOW.49.3 KOMISJA OBSZARÓW WIEJSKICH POLSKIE TOWARZYSTWO GEOGRAFICZNE www.ptgeo.org.pl INSTYTUT GEOGRAFII I PRZESTRZENNEGO ZAGOSPODAROWANIA POLSKA AKADEMIA NAUK www.igipz.pan.pl Rozwój działalności gospodarczej jako wyraz „odradzania się” wsi na ziemi kłodzkiej Entrepreneurship development as an indicator of rural revival in the Kłodzko Land Robert SZMYTKIE • Przemysław TOMCZAK Uniwersytet Wrocławski Instytut Geografii i Rozwoju Regionalnego, Zakład Geografii Społeczno-Ekonomicznej Plac Uniwersytecki 1, 50-137 Wrocław
[email protected] •
[email protected] Zarys treści: W okresie powojennym na terenie ziemi kłodzkiej wystąpiły znaczące procesy depopulacji, które przyczyniły się do częściowego bądź całkowitego wyludnienia wielu wsi o położeniu peryferyjnym. Jedną z głównych przyczyn depopulacji był regres pozarolniczych form działalności gospodarczej na obszarach wiejskich (głównie turystyka i przemysł), które rozwijały się tu przed 1945 r. Stąd też region sudecki przez wielu badaczy zaliczany był do obszarów problemowych i to pomimo podejmowanych różnych prób jego aktywizacji. W ostatnich latach doszło jednak do zróżnicowania się tendencji zmian ludnościowych oraz do wzrostu przedsiębiorczości na obszarach wiejskich, co może świadczyć o „odradzaniu się” niektórych wsi. Wpływ na to mają przede wszystkim nowi mieszkańcy napływający tu głównie z obszarów miejskich. Napływ ludności przyczynia się nie tylko do wzrostu populacji czy przeobrażenia się struktur ludnościowych, ale również do rozwoju przedsiębiorczości (głównie w zakresie turystyki). Nowi mieszkańcy nie tylko aktywizują lokalną społeczność, ale też podejmują działalność gospodarczą, przyczyniając się do przeobrażenia charakteru funkcjonalnego poszczególnych wsi. Słowa kluczowe: odradzanie się wsi, depopulacja, przedsiębiorczość, obszary wiejskie, ziemia kłodzka. Wprowadzenie Procesy depopulacji w przypadku wsi sudeckich zostały zapoczątkowane już w końcu XIX w.