MIESIĘCZNIK WIADOMOŚCI SZCZAWNICKICH Nr 324 - WRZESIEŃ 2019

EGZEMPLARZ ISSN 1506-4328 BEZPŁATNY

UKAZUJE SIĘ OD WRZEŚNIA 1991r.

Ławeczka Anny i Artura Wernerów na Cyplu w Pieninach - autor Marcin Lichosyt

fot. Piotr Lelito WRZESIEŃ 2019 - Nr 324 MIESIĘCZNIK WIADOMOŚCI SZCZAWNICKICH

z muzyką Łuku Karpat - Tatra Folk Cim- Obok estrady odbywał się kiermasz balovka, a na koniec z pokazem tańców i twórczości artystycznej i wyrobów lokal- XXXIX Redyk śpiewów Górali Pienińskich - Zespół Re- nych. Można było skosztować prawdzi- 3 sierpnia br. na scenie plenerowej w gionalny Szlachtowianie ze Szlachtowej. wych oscypków, bundzu i żentycy przy- Jaworkach, w ramach corocznie organizo- Ciekawym punktem wspólnej zabawy wiezionych z bacówki przez bacę Staszela, wanego w Szczawnicy Lata Pienińskiego był napad zbójnicki, podczas którego „upo- tradycyjnych potraw góralskich: kapusty odbył się XXXIX Redyk. Przybyli goście lowano” Harnasia Redyku i Jego Redykoł- z grochem, kwaśnicy, kiszki z kapustą i mieli możliwość obejrzenia tradycyjnego kę. Odbyło się to po pomyślnie przebytych fasoli Jaś - serwowanych przez Oddział przepędu owiec po okolicznych halach, próbach: golenia toporem, wody, ognia, Pieniński Związku Podhalan, ciast wy- zorganizowanego widowiskowo przez za- szycia, tańca i śpiewu. Szczęśliwcami, któ- piekanych przez Stowarzyszenie na Rzecz przyjaźnionego bacę Andrzeja Staszela rzy po złożeniu przysięgi Zbójnickiemu Rozwoju Jaworek, a także barana z rożna z Dzianisza i jego juhasów: Krzysztofa Hetmanowi – Robertowi Majerczakowi - po pienińsku rodziny Zachwiejów Bu- Obrochtę z Kościeliska i Jana Zawodnia- kierownikowi Zespołu Pieśni i Tańca „Pie- lisiów. Ponadto miała miejsce loteria ka z Dzianisza, przy wydatnej pomocy niny” z Krościenka n.D, przez rok będą fantowa na rzecz budowy domu miesz- wyszkolonych psów pasterskich. Nieod- nosić te zaszczytne tytuły zostali turysta z kalnego w Szlachtowej dla osób niepeł- łączną częścią letniego Redyku jest także Krakowa oraz Pani, która przyjechała do nosprawnych koła PSONI w Szczawnicy. pokaz obyczajów pasterskich – strzyże- Jaworek z Wielkiej Brytanii. Całość z góralskim humorem i werwą, już nia owcy tradycyjną metodą, za pomocą O dobry humor i śmiech widzów zadbał po raz 25 prowadził Piotr Gąsienica – ga- żelaznych nożyc, oraz wyrobu oscypka. Kabaret z Konopi, który przyjechał do Jawo- wędziarz ludowy, wiceprezes Oddziału Podczas imprezy na plenerowej estradzie rek z Kielc i zaprezentował swoje najlepsze Głównego Związku Podhalan i dzienni- odbywały się prezentacje zespołów regio- skecze. Niewątpliwą atrakcją estradową stał karz radiowy rozgłośni RDN Nowy Sącz. nalnych i folkowych. Zainaugurowała je się występ duetu finalistów The Voice of Po- Organizatorem Redyku w Jaworkach kapela gospodarzy – „Jaworcanie” z Jawo- land – Sebastiana Wojtczaka i Daniela Rychte- było Miasto i Gmina Szczawnica oraz rek, a dalej z folklorem Górali Łąckich i ra, którzy roztańczyli i rozbawili publiczność. Miejski Ośrodek Kultury w Szczawnicy. Lachów Sądeckich wystąpił Zespół Pieśni Redyk zakończyła tradycyjnie wspólna zaba- i Tańca Dolina Dunajca z Nowego Sącza, wa taneczna do północy z DJ ADD. Alina Lelito

foto: Sylwia Piekarczyk i Alina Lelito

2 STRONA MIESIĘCZNIK WIADOMOŚCI SZCZAWNICKICH Nr 324 - WRZESIEŃ 2019 Koncert finałowy Muzyki nad Zdrojami

W sobotę 10 sierpnia na finał XII Festiwalu Poezja spod kapelusza Andrzej Dziedzina Wiwer Muzyka nad Zdrojami w Szczawnicy odbyło się wyjątkowe wydarzenie promujące sztukę pla- styczną, gwarę i muzykę regionu Pienin. - RODO - ETNO-dzień nad Zdrojami rozpoczął się pre- zentacją prac plastycznych artystów i twórców regionalnych działających w Szczawnicy i okolicach. W dwóch Siedzis cłeku u doktora galeriach sztuki regionalnej, prowadzonych przez szczawnic- kich artystów - Galerii TPSP przy ulicy Zdrojowej oraz Galerii diabli cie śpuntujó Krzywa Jabłonka przy ulicy Pienińskiej 4 - na chętnych czeka- Kiedy ciebie wywołajó ły Hanna Madeja, Anna Malinowska, Zofia Drążkiewicz, Jo- anna Dziubińska, Jadwiga Łuczak oraz Maria Lizoń-Śliwa. Po- i co skombinujó wstawały piękne malunki na szkle, hafty, decoupage, urokliwe witrażowe aniołki i obrazy malowane szpachelką. Chętnych nie Cy cie wezwó po imioniu Dłógo zyjdzie zonim cłowiek brakowało, a każdy kursant mógł zabrać ze sobą swoje dzieło. Dzień zakończył się koncertem pod tytułem ETNO-głosy, na któ- po numerze moze przywyknie do tego rym zespoły regionalne wystąpiły wspólnie z krakowskim zespo- Jak Niomcy w Łoświońcimiu Cheba ze te urzondniki łem Cracow Singers. W programie usłyszeliśmy pieśni i melodie ludowe z Pienin i Spisza oraz aranżacje melodii podhalańskich mój ty Mocny Boze zmyśló co innego opracowane przez kompozytorów Tadeusza Jarzęckiego, Józefa Edmunda Titza i Bolesława Wallka-Walewskiego. Usłyszeliśmy zespół Regionalny im. Jana Malinowskiego ze Szczawnicy, Kape- A to wsytko bez Unijó Coros gorzy na to świecie lę Jaśka Kubika z Krościenka nad Dunajcem oraz Zespół Hajduki to jiyj wymogonie kiedy tak zmyślajó z Łapsz Wyżnych. Usłyszeliśmy także pienińskie wiersze, a w roli recytatorów wystąpili Maciej Czaja oraz Andrzej Dziedzina Wi- Chocios zes nic nie przeskroboł Do roboty nic innego wer, który zaprezentował własne wiersze. RODO wymyślonie cheba tom nimajó Koncert zakończył się gromkim aplauzem, a wspólne, radosne muzykowanie połączyło artystów regionalnych i profesjonalnych. Wydarzenie ETNO-dzień nad Zdrojami odbyło się dzięki środ- Tako sobie dumom w gowie Pomyślołew sobie jesce kom Narodowego Centrum Kultury z programu ETNO-Polska. XII Festiwal Muzyka nad Zdrojami wsparło również Miasto i ze to jest przycyna mogo jó poradzić Gmina Szczawnica oraz Starostwo Nowotarskie, przy współpracy Dlo łochróny polityków Nie pić nie jeś i nie chodzić z Miejskim Ośrodkiem Kultury oraz Spółką Thermaleo. Serdecz- cyja była wina nie dziękujemy naszym partnerom. Patronat honorowy sprawowa- li: biskup tarnowski Andrzej Jeż, burmistrz Szczawnicy Grzegorz coby jesce? Niezgoda oraz starosta nowotarski Krzysztof Faber. Nazwiska ucciwy cłowiek NIGDZIE Wg materiałów organizatora nigda sie nie wstydzi śladu nie łostawić Jono złodziyj i śpekulont tomu to sie nie widzi

STRONA 3 WRZESIEŃ 2019 - Nr 324 WIADOMOŚCI SAMORZĄDOWE „Małopolska Pamięta”

„Małopolska jest miej- scem szczególnie doświad- czonym przez historię, a Małopolanie wielokrotnie w dziejach narodu i pań- stwa polskiego dawali przy- kład przywiązania do naj- ważniejszych dla Polaków wartości, poświęcając za nie swoje zdrowie i życie. Dzisiaj spotykamy się w gronie osób, dla których dziedzictwo kulturowe oraz narodowa historia sta- nowi potencjał, który należy pielęgnować” Takimi słowami Pani Anna Pieczarka – członek zarządu województwa małopolskiego powitała gości zgromadzonych w Małopolskim Urzędzie Woje- wódzkim w Krakowie na uroczystym spotkaniu, podczas którego ochronę regionalnego dziedzictwa kulturowego, w tym miejsc ogłoszone zostały wyniki konkursu „Małopolska Pamięta”. pamięci narodowej. Konkurs ten skierowany był do jednostek samorządu teryto- W imieniu Burmistrza Szczawnicy symboliczny czek na re- rialnego z terenu województwa małopolskiego na prace konserwa- mont pomnika poległych partyzantów na Przysłopie odebrał Se- torskie, restauratorskie lub roboty budowlane mające za zadanie kretarz Miasta i Gminy Szczawnica – Tomasz Ciesielka.

nych z polskim ge- nem niepodległości: Wystawa rocznicy pierwszej pielgrzymki papie- w Parku Dolnym ża Jana Pawła II do Ojczyzny w 1979r. i W piątek, 9 sierpnia br. miała miejsce dziesięć lat później uroczystość otwarcia wystawy „Polski - 4 czerwca 1989 r. Gen Wolności. 150 lat walk o niepodle- pierwszych niezależ- głość (1768 – 1918)”, którą zainaugurował nych wyborów Sej- Burmistrz – Pan Grzegorz Niezgoda, wi- mu kontraktowego w tając tym samym wicedyrektor oddziału Polsce, a co za tym krakowskiego IPN Panią - Cecylię Radoń. idzie, upadku ery ko- Pan Burmistrz wyraził swoje zadowole- munizmu w naszym nie z faktu, iż jest to już druga wystawa kraju. Pani dyrektor we współpracy z krakowskim oddziałem przywiozła ze sobą IPN, po zeszłorocznej - „Ojcowie Niepod- wiele materiałów in- ległości”, prezentowana w Parku Dolnym, formacyjnych, które rektorom szkół Pani Beacie Kowalskiej ze mając nadzieję, że dzięki jej dostępności przekazała Panu Burmistrzowi i zebranym Szkoły Podstawowej w Szlachtowej, Panu sporo osób skorzysta z jej obejrzenia. widzom. Podczas uroczystości głos zabrała Pawłowi Sypkowi ze Szkoły Podstawowej także dyrektor Muzeum Pienińskiego Pani nr 1 w Szczawnicy oraz dyrektor Muzeum Oficjalnego otwarcia ekspozycji doko- Barbara Węglarz, która wyraziła swoją ra- Pienińskiego Pani Barbarze Węglarz. nała wicedyrektor Pani Cecylia Radoń, od- dość, iż ta wystawa tak bardzo wpisuje się czytując list autorstwa dyrektora krakow- w historię Szczawnicy, której mieszkańcy skiego oddziału IPN dr hab. Filipa Musiała, mają swój udział w wielu wydarzeniach w którym wspomniał o dwóch bardzo waż- prezentowanych na ekspozycji, m.in. Kon- nych tegorocznych rocznicach, związa- federacji Barskiej, Legionach Piłsud- skiego czy w I wojnie światowej.

Bardzo dzięku- jemy za obecność zaproszonych gości: Radnemu Powia- towemu Tomaszo- wi Hamerskiemu, Radnym Miejskim Panu Markowi Wier- ciochowi oraz Pani Annie Gębali, dy-

4 STRONA WIADOMOŚCI SAMORZĄDOWE Nr 324 - WRZESIEŃ 2019

sobotę, 10 sierpnia br. na placu pod kolejką na Pa- Szczawnica w Dzień Dobry Wakacje lenicę, działał Mobilny Punkt Informacyjny Ma- w telewizji TVN łopolskich Funduszy Europejskich. Mieszkańcy Wmogli dowiedzieć się jak przygotować wniosek i W ramach projektu realizowanego wspólnie ze Stowarzysze- z sukcesem skorzystać z dotacji. W czasie konsultacji, przygoto- niem Gmin Uzdrowiskowych RP i Fundacją Rozwoju Regionów, wano dla dzieci i młodzieży zabawy, warsztaty plastyczne i eko- w piątek 16 sierpnia gościła w Szczawnicy telewizja TVN. Mate- logiczne. riał można było obejrzeć w programie Dzień Dobry Wakacje w sobotę 17 sierpnia br.

STRONA 5 WRZESIEŃ 2019 - Nr 324 WIADOMOŚCI SAMORZĄDOWE

- WYCIĄG - Liczba posłów wybieranych w okręgu wyborczym wynosi 10. OBWIESZCZENIE Wybory do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej Okręg wyborczy nr 36 – część województwa małopolskiego PAŃSTWOWEJ KOMISJI WYBORCZEJ obejmująca obszary powiatów: z dnia 6 sierpnia 2019 r. limanowski, nowotarski, tatrzański. Liczba senatorów wybieranych w okręgu wyborczym wynosi 1. o okręgach wyborczych w wyborach do Sejmu Rzeczypospo- Okręg wyborczy nr 37 – część województwa małopolskiego litej Polskiej i do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej zarządzonych obejmująca obszary powiatów: na dzień 13 października 2019 r. gorlicki, nowosądecki oraz miasta na prawach powiatu: Nowy Na podstawie art. 202 § 3 i art. 261 § 4 ustawy z dnia 5 stycznia Sącz. 2011 r. — Kodeks wyborczy (Dz. U. z 2019 r. poz. 684) Państwo- Liczba senatorów wybieranych w okręgu wyborczym wynosi 1. wa Komisja Wyborcza podaje do wiadomości wyborców informa- cję o okręgach wyborczych w wyborach do Sejmu Rzeczypospo- Siedziba Okręgowej Komisji Wyborczej mieści się w Nowym litej Polskiej i do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej zarządzonych Sączu przy ul. Gorzkowskiej 30. na dzień 13 października 2019 r.: Okręgowa Komisja Wyborcza w Nowym Sączu Wybory do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej Zastępca Przewodniczącego Okręg wyborczy nr 14 – część województwa małopolskiego Państwowej Komisji Wyborczej obejmująca obszary powiatów: Sylwester Marciniak gorlicki, limanowski, nowosądecki, nowotarski, tatrzański oraz miasta na prawach powiatu: Nowy Sącz.

Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Gorce – Pieniny”, działająca na terenie gmin: Czorsztyn, Krościenko nad Dunajcem, Ochotnica Dolna oraz Miasto i Gmina Szczawnica, informuje o możliwości składania wniosków, w zakresie:

Nr Nabór nr 6/2019 Nabór nr 7/2019 podejmowanie działalności Zakres rozwijania działalności gospodarczej gospodarczej 1.2.1 1.2.3 Przedsięwzięcie Podejmowanie działalności Rozwijanie działalności gospodarczej gospodarczej osoby fizyczne nie prowadzące osoby fizyczne i osoby prawne działalności gospodarczej prowadzące działalność gospodarczą Rodzaj beneficjenta

Kwota wsparcia 60 000 zł od 25 001 zł do 200 000 zł

Poziom - do 100% do 70% kosztów kwalifikowanych (kk) dofinansowania

w ramach naboru wynosi w ramach naboru wynosi Dostępne środki 120 000 zł 400 000,00 zł http://www.leadergorce- http://www.leadergorce- Szczegóły w pieniny.pl/nabor-nr-6-2019- pieniny.pl/nabor-nr-7-2019-rozwijanie- poniższym linku podejmowanie-dzialalnosci- dzialalnosci-gospodarczej.html gospodarczej.html

6 STRONA WIADOMOŚCI SAMORZĄDOWE Nr 324 - WRZESIEŃ 2019 OBWIESZCZENIE Uchwały podjęte na XI zwyczajnej sesji Burmistrza Miasta Rady Miejskiej w Szczawnicy i Gminy Szczawnica, w dniu 29 sierpnia 2019 roku: z dnia 14 sierpnia 2019 roku Uchwała Nr XI/68/2019 w sprawie wyrażenia zgody na oddanie w dzierżawę nieruchomości stanowiącej własność Miasta i Gminy Szczawnica w trybie bez- o miejscach na obszarze Miasta i Gmi- przetargowym, ny Szczawnica, przeznaczonych na bezpłatne umieszczanie urzędowych obwieszczeń wybor- Uchwała Nr XI/69/2019 w sprawie uchwalenia zmiany miejscowego pla- czych i plakatów wszystkich komitetów wybor- nu zagospodarowania przestrzennego JARMUTA, przyjętego Uchwałą Nr czych w wyborach do Sejmu Rzeczypospolitej XIV/97/2015 Rady Miejskiej w Szczawnicy z dnia 30 listopada 2015 r. (Dz. Polskiej i do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej, Urzędowy Woj. Małopolskiego poz. 7898 z 10 grudnia, 2015 r.), zarządzonych na 13 października 2019 roku. Uchwała Nr XI/70/2019 w sprawie zmian w budżecie Miasta i Gminy Szczaw- Stosownie do art. 114 ustawy z dnia 5 stycznia nica na rok 2019, 2011 r. Kodeks Wyborczy (Dz. U. z 2019 roku poz. 684 i 1504), Burmistrz Miasta i Gminy Szczawni- Uchwała Nr XI/71/2019 w sprawie zmian w Wieloletniej Prognozie Finanso- ca podaje do publicznej wiadomości wykaz miejsc wej. przeznaczonych na bezpłatne umieszczanie urzędo- wych obwieszczeń wyborczych i plakatów Warsztaty artystyczno-rękodzielnicze wszystkich komitetów wyborczych na terenie Mia- sta i Gminy Szczawnica: w Szczawnicy

tablica ogłoszeń znajdująca się przy ul. Czarna Stowarzyszenie LGD „Gorce-Pieniny” zaprasza młodzież z gminy Szczawni- Woda w Jaworkach (naprzeciw remizy OSP), ca na warsztaty artystyczno - rękodzielnicze, które odbędą się w dniu 9 września tablica ogłoszeń znajdująca się przy ul. Łem- 2019r. od godz. 16:00 w Szkole Podstawowej nr 1 w Szczawnicy. Warsztaty są kowskiej w Szlachtowej (skrzyżowanie ulic Łem- częścią większego projektu pn. „KULTURA LUDOWA PIENIN I GORCÓW - kowskiej i Jana Pawła II), ocalić od zapomnienia” który otrzymał dofinansowanie z Narodowego Centrum tablica ogłoszeń znajdująca się przy ul. Cieśliska Kultury w ramach programu EtnoPolska 2019. Projekt obejmuje także przepro- w Szlachtowej, wadzenie warsztatów w gminie Czorsztyn, Krościenko n/D oraz Ochotnica Dol- tablica ogłoszeń znajdująca się przy ul. Sopot- na, wydanie albumu o twórcach ludowych oraz organizację wystawy. nickiej w Szczawnicy (przy moście na potoku Graj- Zajęcia warsztatowe w Szczawnicy będą dotyczyć różnorodnej tematyki - od carek), haftu, malarstwa po rzeźbę w drewnie. Warsztaty mają na celu rozwijanie pasji, tablica ogłoszeń znajdująca się przy ul. Szalaya pobudzenieS aktywnościtowarzysze n twórczejie Lokaln ia podtrzymanieGrupa Działa n tożsamościia "Gorce-P dziedzictwaieniny" kul- w Szczawnicy (przed Urzędem Miasta i Gminy), turowego wśród osób młodych. Warsztatyzaprasza poprowadzą na: znani i cenieni w regio- tablica ogłoszeń znajdująca się przy ul. Szalaya nie twórcy: Joanna Dziubińska, Joanna Szczepaniak, Marek Dziedzina i Marek w Szczawnicy (rejon posesji nr 38 - 40), Krzywonos-Wolak.WARSZTATY tablica ogłoszeń znajdująca się przy ul. Głównej Formularz zgłoszeniowy dostępny są w aktualnościach na stronie www.le- w Szczawnicy (naprzeciw budynku MOK), adergorce-pieniny.plARTY, SnależyTYC wydrukować,ZNO-RĘ wypełnićKODZ i IdostarczyćELNIC ZdoE 30.08.2019 tablica ogłoszeń znajdująca się przy ul. Głównej do biura Stowarzyszenia (ul. Rynek 32, Krościenko n/D). w Szczawnicy (na granicy Parku Dolnego), Więcej informacji pod nrw tel. S789z c304z a 706.wnicy

tablica ogłoszeń znajdująca się przy ul. Głównej Formularz zgłoszeniowy można pobrać również na stronie internetowej w Szczawnicy (przy zjeździe do ul. Nad Grajcar- szczawnica.pl 9 września 2019r., godz. 16:00 kiem), Szkoła Podstawowa nr 1 w Szczawnicy tablica ogłoszeń znajdująca się przy ul. Głównej Stowarzyszenie Lokalna Gru pa Działania "Gorce-Pieniny" w Szczawnicy (na skrzyżowaniu z ul. Pod Sadami). zapras za na: w ramach projektu: W"KULTURAAR LUDOWASZ PIENINT AI GORCÓWTY Plakaty komitetów wyborczych mogą być ARTYSTYC- ZocalićNO od- zapomnienia"RĘKODZIELNICZE umieszczane wyłącznie na specjalnie w tym celu w Szcz a wnicy wydzielonej i oznaczonej powierzchni każdej z ta- Zapraszamy młodzież w wieku od 12 lat blic ogłoszeń wymienionych w punktach 1-10. 9 września 2019r., godz. 16:00 Szkoła Podnsat waawrsoztwatya o n tre m1a twyc eS: zczawnicy

Ponadto informuje się, że zgodnie z art. 67 § w ramach projektu: "KULTURA HLUDOWAaft Pie PIENINnińsk Ii GORCÓW 1 Kodeksu wykroczeń, obwieszczenia jak wyżej - ocalić od zapomnienia" podlegają ochronie i ich umyślne uszkodzenie lub Zapraszamy mMłodazlaierżs tww woieku od 12 lat usunięcie, lub też w inny sposób umyślne uniemoż- na warsztaty o tematyce: Rzeźba w drewnie liwienie zaznajomienia się z takim ogłoszeniem Haft Pieniński podlega karze aresztu lub grzywny. Formularze zgłoszenioMwe paroslzaę drostatrcwzyć odo 6.09.2019 do biura StowarzyszenRia LzGDe "Gźobrcea-Pi ewniny " d(ul.r Reynewk 32n, Kireościenko n/D)

Formularze zgłoszeniowe proszę do starczyć do 6.09.2019 do biura Stowarzyszenia LGD "Gorce-Pieniny" (ul. Rynek 32, Krościenko n/D)

Burmistrz Miasta i Gminy

Informacja pod nr: (-) Grzegorz Niezgoda Informacja pod nr: 789 370849 7 3006 4 706

STRONA 7 WRZESIEŃ 2019 - Nr 324 MIESIĘCZNIK WIADOMOŚCI SZCZAWNICKICH

PO MAŁYCH TURBULENCJACH JARMUTA WYSTARTOWAŁA

Jeszcze na tydzień przed rozpoczęciem sezonu nie było wiadomo czy Jarmuta do niego przystąpi. Złożyło się na to kilka czynników, zarówno fi- nansowych jak i organizacyjnych. Te pierwsze po- wstały w wyniku wycofania się kilku sponsorów, którzy od lat wspierali nasz klub, oraz liczne nie- przewidziane wydatki. Natomiast z tych organiza- cyjnych, największą stratą okazała się śmierć naszego Przyjaciela, członka zarządu oraz wieloletniego gospodarza naszego obiektu Ś.P. Jana Doruli, którego do tej pory bardzo ciężko jest zastąpić. W tych trudnych chwilach odbyło się kilka spotkań w mniej- szym gronie (zarząd klubu i założyciele klubu), a następnie zor- nę Seniorów prowadzi duet Trenerów: Trener Grzegorz Borucki ganizowano oficjalne zebranie członków i sympatyków klubu, na oraz Trener Jacek Pietrzak. którym zostały poruszone ww. problemy oraz zapadły konkretne Cieszymy się, że na pierwszym meczu w nowym sezonie (wy- deklaracje. granym 4:0) na trybunach była liczna grupa kibiców (około 150 W tym miejscu chcieliśmy szczególnie podziękować założycie- osób) i mamy nadzieję, że w kolejnych meczach ta liczba będzie lom klubu Panu Emilowi Mogilskiemu oraz Panu Grzegorzowi stale rosnąć. Na sympatyków, którzy przychodzą na mecz, czekają Niezgodzie, którym jak widać zależy na dalszym funkcjonowaniu różne atrakcje, które mają przyciągnąć całe rodziny i zachęcić do klubu i okazali się bardzo skuteczni w roli negocjatorów. W dużej głośnego kibicowania są to m.in. Akcja „Super Kibic”, loterie fan- mierze dzięki Nim znalazły się osoby, które pomogły nam w tej towe w przerwie meczu oraz konkursy rzutów karnych. trudnej sytuacji. Z góry dziękujemy i serdecznie zapraszamy na - mamy nadzie- Serdecznie dziękujemy osobom, które zadeklarowały pomoc ję - zwycięskie mecze. zarówno finansową jak i organizacyjną. Jak zwykle mogliśmy li- czyć na naszego niezawodnego sponsora tytularnego oraz wice- Zarząd i zawodnicy klubu KS Jarmuta Szczawnica prezesa klubu Pana Krzysztofa Olesia (firma KOLEX). Równie serdecznie dziękujemy firmom oraz osobom prywatnym, które zarówno regularnie jak i w tym konkretnym przypadku wspomo- gły nasz klubu. A są to m.in.: Pan Andrzej Mańkowski (Firma Thermaleo) Pan Grzegorz Gacek (Hotel Apartamenty Szczawnica Park) Pan Jakub Mastalski (Obiady domowe „Pod Siekierkami”) Państwo Zofia i Henryk Wiercioch (Restauracja „Sami Swoi”) Wspólnota Leśno-Gruntowa Pan Wojtek i Pan Tomasz Dyda (Firma „Didi Trans”) Pan Zbigniew Wójcik (Restauracja „ Bacówka” na Jaworkach) Pan Maciej Klimczak, Pan Wiesław Oleś, Pan Emil Mogilski, Pan Kazimierz Cabała, Pan Janusz Wiercioch, Pani Bożena So- lecka, Pan Marek i Zbiegniew Urban (wypożyczalnia rowerów), Senator RP Pan Stanisław Bisztyga, Pan Marek Gabryś (stadnina koni „ Rajd” na Jaworkach). To między innymi dzięki tym osobom wszystkie nasze druży- Nabór do Pienińskiej Akademii Sportowej ny mogły w dobrych warunkach przygotować się i przystąpić do rozgrywek i realizować założone cele. Serdecznie zapraszamy na zajęcia sportowe do Pienińskiej Patrząc natomiast od strony sportowej mamy ambitne plany Akademii Sportowej. W swojej ofercie mamy zajęcia z Piłki zarówno co do 1 drużyny Seniorów oraz prężnie rozwijających się Nożnej, Siatkówki oraz Taniec. We wszystkich sekcjach zaję- drużyn młodzieżowych. Drużynę Młodzików w dalszym ciągu cia są dostosowane do wieku uczestników oraz prowadzone w prowadzi Trener Łukasz Kramarczyk, drużynę Trampkarzy pro- grupach przez wykwalifikowaną kadrę trenerską. wadzi trener Krzysztof Czubiak, natomiast od tego sezonu druży- We wrześniu prowadzimy nabór uzupełniający do wszyst- kich sekcji oraz nabór do nowo powstałej grupy „Sportowe Przedszkolaki”, gdzie dzieci urodzone w 2014r. oraz młodsi wraz z rodzicami będą uczestniczyć w zajęciach ogólnorozwo- jowych z elementami piłki nożnej. Wszystkich chętnych zapraszamy na naszą stronę na Face- book-u – Pienińska Akademia Sportowa, gdzie cały czas są dostępne informacje na temat zajęć sportowych. Harmonogram na rok szkolny 2019/2020 będzie udostępniony 30 sierpnia. Kontakt: Sekcja Siatkówka i Piłka Nożna – 790 596 035 Sekcja Taniec – 509 628 883

8 STRONA MIESIĘCZNIK WIADOMOŚCI SZCZAWNICKICH Nr 324 - WRZESIEŃ 2019

Tomasz Hamerski Radny Powiatu Nowotarskiego Ochotnica Dolna rozpoczęła starania o pozyskanie środków z ww. funduszu na przywrócenie wspomnianych powyżej nierentow- nych linii autobusowych. Rada Powiatu każdą z uchwał podjęła Wieści powiatowe jednomyślnie. W międzyczasie otrzymałem odpowiedzi na złożone przeze mnie na poprzedniej sesji interpelacje. W sprawie dyżurów aptek otrzymałem informację, że powiat nie ma możliwości wpływania Szanowni Państwo, na sposób realizacji własnej uchwały w sprawie rozkładu aptek, a jedyną możliwość wpływu na właścicieli aptek posiada Woje- Rozstrzygnięto nabór wniosków o dofinansowanie w ramach wódzki Inspektorat Farmaceutyczny, który jest organem nadzoru Funduszu rozwoju przewozów autobusowych o charakterze uży- nad aptekami. Uważam, że sprawa nie jest zamknięta. teczności publicznej. „Rozstrzygnięty właśnie nabór wniosków w Otrzymałem również odpowiedź na interpelację w sprawie ramach Funduszu Rozwoju Przewozów Autobusowych to pierw- kursów busów na szczawnickie osiedla Połoniny i XX-lecia. szy krok do walki z komunikacyjnymi „białymi plamami” i odbu- Stwierdzono, że Wydział Komunikacji i Transportu Starostwa dowy sieci lokalnych połączeń. Mieszkańcy wielu miejscowości Nowotarskiego nieustannie monitoruje sytuację w transporcie pu- czekają na reaktywację komunikacji autobusowej lub jej posze- blicznym, w miarę możliwości nakłaniając przewoźników do do- rzenie. Samorządy, które już teraz skorzystały ze środków Fun- stosowania oferty do zgłaszanego zapotrzebowania. Jednocześnie duszu, niejako wyznaczają ścieżki dla innych. Gratuluję wszyst- zwrócono uwagę, że zapotrzebowanie mieszkańców w zakresie kim, którzy wykorzystali tę szansę i z sukcesem podjęli się trudu kursów przez ww. osiedla dotyczy komunikacji miejskiej, której realizacji tego zadania. Życzę, aby ta inwestycja przyniosła jak organizacja pozostaje w gestii Miasta i Gminy Szczawnica. najwięcej pożytku mieszkańcom” – mówił wojewoda małopolski W sprawie ostatniej interpelacji, dotyczącej wprowadzenia Piotr Ćwik. w powiecie nowotarskim budżetu obywatelskiego, otrzymałem W dniu 27 sierpnia 2019 roku Wojewoda Małopolski Piotr informację, że Zarząd Powiatu nie widzi zasadności utworze- Ćwik spotkał się z przedstawicielami samorządów, które uzyska- nia takiego rozwiązania. Szkoda, bo byłaby to wielka szansa dla ły dopłaty. Dotację otrzymał między innymi Powiat Nowotarski. oddolnych inicjatyw mieszkańców naszego powiatu, patrząc na W związku z tym 29 sierpnia br. odbyła się XI nadzwyczajna zainteresowanie jakie budzi Budżet Obywatelski Województwa sesja Rady Powiatu Nowotarskiego. Zwołana została ze względu Małopolskiego. na pilną potrzebę podjęcia przez Radę Powiatu Nowotarskiego W związku z rozpoczętym nowym rokiem szkolnym 2019- szeregu uchwał związanych z przywróceniem dotychczas nieren- 2020 zarówno uczniom, nauczycielom jak i rodzicom życzę sa- townych linii autobusowych łączących Gminę Ochotnica Dolna z mych sukcesów, wytrwałości, cierpliwości i satysfakcji. Nowym Targiem, Nowym Sączem oraz Krakowem. Pozdrawiam serdecznie i niezmiennie zapraszam do kontaktu: Zgodnie z ustawą o publicznym transporcie zbiorowym i na [email protected] mocy porozumienia organizatorem transportu jest powiat. W związku z wejściem w życie ustawy o Funduszu rozwoju przewo- Tomasz Hamerski zów autobusowych o charakterze użyteczności publicznej Gmina Radny Powiatu Nowotarskiego

STRONA 9 WRZESIEŃ 2019 - Nr 324 MIESIĘCZNIK WIADOMOŚCI SZCZAWNICKICH „Praga nascente da Libussa e Primislao“ Opera na zamku Opera kameralna „Zamek na Czorsztynie, czyli Bojomir i Dziewiąta edycja festiwalu Barokowe Eksploracje 2019 w Wanda” XIX-wiecznego kompozytora Karola Kurpińskiego, Szczawnicy zainaugurowana została w dużej Sali Dworku Gościn- prezentowana 11 sierpnia br. na dziedzińcu Zamku Wronin w nego 20 sierpnia br., polską premierą opery pasticcia, z librettem Czorsztynie, wzbudziła zachwyt licznie przybyłej publiczności. Antoniego Denziego oraz muzyką Antonia Vivaldiego: „Praga W niesamowitej plenerowej scenerii średniowiecznych gotyckich nascente da Libussa e Primislao”. Jej światowa premiera odbyła się ruin, o zmierzchu, w miejscu, w którym toczy się akcja opery, 19 lipca tego roku w Pradze czeskiej. Akcja opery dotyczy zało- już po raz drugi można było przeżyć perypetie pięciorga bohate- żenia Pragi przez Libuszę i Przemysła i opowiada o tym, w jaki rów, w których wcielili się: Maria Złotek, Ewa Walkowska, (po- sposób doszło do ślubu księżniczki Libuszy, córki Kroka, rządzącej mysłodawczynie projektu) oraz Krzysztof Michalski, Klaudiusz podległymi sobie plemionami czeskimi, z inteligentnym, posiada- Leśniak i Michał Czok. jącym liczne talenty kmieciem Przemysłem, o czym witając gości Pierwsze wystawienie opery w Czorsztynie miało miejsce w opowiedziała dyrektor artystyczny i organizacyjny Barokowych 2016r. Tym razem nowatorskiej reżyserii, pełnej tajemniczości, Eksploracji – Agnieszka Żarska. grozy i elementów horroru, jednak nie pozbawionej fragmentów Barwne dzieło, humorystycznych, podjął się aktor Teatru Starego w Krakowie, wystawione w ba- reżyser i wykładowca krakowskiej PWST - Błażej Peszek. Do współpracy zaprosił świetną Tatrzańską Orkiestrę Klimatyczną rokowej konwen- pod dyr. Agnieszki Kreiner. Powstało wspaniałe, spójne dzieło, cji i zrealizowane wzbogacone o muzyczne niespodzianki - dwa utwory Stanisława z szacunkiem do Moniuszki, inteligentnie wplecione w materię spektaklu, z racji materiału histo- Roku Moniuszkowskiego: Piosnkę obłąkanej Ofelii do fragmentu rycznego, wyreży- Hamleta Shakespearea oraz Souvenirs de Zamek na Czorsztynie, serowała Andrea w aranżacjach na orkiestrę Agnieszki Kreiner. Miltnerowa, która Organizatorem wydarzenia było Stowarzyszenie LGD „Gorce również była od- -Pieniny”, którego prezes - Tomasz Hamerski przywitał wszyst- powiedzialna za kich oficjalnych gości jak i przybyłych melomanów. Wśród nich jego choreografię. znaleźli się m.in.: poseł na sejm Anna Paluch, wicestarosta Powia- Opracowanie materiału muzycznego należało do Eduarda Garcii tu Nowotarskiego Bogusław Waksmundzki, wójt gminy Czorsz- Salasa – hiszpańskiego skrzypka i muzykologa związanego z Cze- tyn Tadeusz Wach, wójt gminy Krościenko Jan Dyda, zastępca chami, który w 2000r. skompilował libretto opery „Praga nascen- wójta gminy Krościenko Tadeusz Topolski, członek zarządu po- te..” Denzi’ego, pochodzące z 1734r., z muzyką i ariami Antonio Vi- wiatu nowotarskiego Karol Skrzypiec. Z realiami historycznymi valdiego i w 2018r. zainteresował nim Marka Štryncla. To pod jego otoczenia oraz zawartością prezentowanej opery zapoznał widzów kierownictwem muzycznym i dyrygenturą przygotowane zostały prowadzący imprezę Piotr Gąsienica. Spektakl został doskonale premiery z orkiestrą barokową Musica Florea Praha, z którą wystą- przyjęty przez publiczność, która oklaskami na stojąco doceniła pili wspaniali czescy śpiewacy, m.in.: Sylva Čmugrová, Michaela głosy śpiewaków i ich pełną zaangażowania grę aktorską, pro- Srůmová, Marta Infante, Manuel Gómez Ruiz, Lucia Knoteková, fesjonalne wykonanie muzyki granej przez orkiestrę oraz pełną Hasan El- Dunia, Filip Dámec, Eva Benett. wdzięku i zaskakujących elementów reżyserię Błażeja Peszka. Opera w dwóch aktach, z barwnymi kostiumami, licznymi aria- Projekt dofinansowano ze mi, elementami baletowymi, zrealizowana w oszczędnych dekora- środków Ministra Kultury i Dzie- cjach, nie rozpraszających uwagi widzów, została bardzo serdecznie dzictwa Narodowego, w ramach przyjęta przez licznie przybyłą do Dworku Gościnnego publiczność programu „Kultura dostępna i żywo oklaskana na stojąco. Marek Štryncl i artyści z Czech zyska- 2019”. li zasłużony aplauz! Projekt realizowany przy W ramach tegorocznych Barokowych Eksploracji od 1-5 wrze- wsparciu finansowym Wojewódz- śnia w Szczawnicy odbywać się będą Barokowe wokalne kursy twa Małopolskiego. mistrzowskie pod okiem znanych śpiewaków i pedagogów: Petera Kooij (bas, Holandia) i Margot Oitzinger (mezzosopran, Austria), Alina Lelito a 8 września organizatorzy zapraszają na Koncert Oratoryjny do Kościoła Parafialnego pw. Św. Wojciecha, w którym wystąpi Peter Kooij& Baroque Collegium 1685 z obszernym wyborem utworów wchodzących w skład oratorium „SAUL” HWV 53 Georga Friedri- cha Haendla. Organizatorem Barokowych Eksploracji jest Szczawnicki Chór Kameralny i Musica Florea, współorganizatorem Grupa Therma- leo & Uzdrowisko Szczawnica oraz Fundacja Andrzeja Mańkow- skiego, a wsparcia przedsięwzięciu udzielili: MKiDN z Funduszu Promocji Kultury w ramach programu „Muzyka”, realizowanego przez Instytut Muzyki i Tańca, Ministerstwo Kultury Czech, Woje- wództwo Małopolskie oraz Miasto i Gmina Szczawnica. Alina Lelito

10 STRONA MIESIĘCZNIK WIADOMOŚCI SZCZAWNICKICH Nr 324 - WRZESIEŃ 2019

to na przykład ojciec Wandy, wyłazi z krypty po wielu latach, bo Lubię pracować z młodym ludźmi przyszły smaczne kąski, w postaci turystów, wydała mi się uza- (Rozmowa z Błażejem Peszkiem – reży- sadnioną. Ale jeżeli nawet miał to być hor- serem spektaklu „Zamek na Czorsztynie” ror, to nie taki, by oglądający miał się bać, K. Kurpińskiego, aktorem Teatru Starego ale raczej by mógł się śmiać. Dzieło nie ma w Krakowie, reżyserem teatralnym i wykła- właściwości poważnych, nie było więc sensu dowcą w krakowskiej Akademii Muzycznej). napinać się na spektakl grany serio. Chcia- łem to przedstawić tak, by widz mógł użyć - Jak to się stało, że zainteresował się swojej wyobraźni. Pan operą kameralną Karola Kurpińskiego „Zamek na Czorsztynie” ? - A jak Panu pracowało się ze śpiewaka- Szczerze mówiąc, nie był to mój pomysł, mi, którzy jednak typowymi aktorami nie są? tylko pomysł aktorów – wokalistów, a do- Praca ze śpiewakami, a praca z typowymi kładniej dwóch wokalistek. Marysia Złotek aktorami jest diametralnie różna. Choć fakt, (sopran, odtwórczyni roli Wandy – dop. że od pięciu lat uczę studentów Akademii red.) była moją studentką. Zresztą wszyscy Muzycznej na wydziale wokalno – aktor- z obsady „Zamku…” byli przez pewien skim gry aktorskiej, bardzo mi pomógł. To czas moimi studentami. Marysia była takim przecież są aktorzy, tyle że operowi. Uczę łącznikiem w przygotowaniach spektaklu. studentów łączenia tych dwóch warstw – To ona już rok temu zapytała mnie, czy sfery muzycznej ze sferą emocjonalną. Nie byłbym zainteresowany, by poprowadzić to jest to proste, gdyż forma muzyczna stawia wydarzenie. Oczywiście, zgodziłem się, bo lubię pracować z mło- bardzo wysokie wymagania. Nie mogę np. kazać śpiewakowi stać dymi ludźmi. Ponadto znałem tę operę, bo realizowałem ją już na głowie i śpiewać arię, ale szanując materię muzyczną, jak naj- w Warszawskiej Operze Kameralnej. Tylko, że w Warszawie to bardziej udaje mi się wydobyć ze śpiewaków aktorskie emocje i był spektakl operowy - na scenie. Tak więc materię już znałem i konkretne działania na scenie. miałem odpowiednie doświadczenie. - Czy były problemy przy dostosowaniu Pana wizji artystycz- - Tamten spektakl był realizowany w zamkniętej sali, ten – w nej do reguł muzyki wykonywanej przez orkiestrę czy śpiewaków? plenerze. Co dla Pana było najtrudniejsze przy podjęciu się reali- Nie. Trzeba absolutnie uszanować warstwę muzyczną, bo to zacji wydarzenia na wolnym powietrzu? ona ma tutaj pierwszeństwo. Zresztą, moim zdaniem, muzyka jest Same warunki plenerowe powodują, że trzeba zastosować inne najwyższą formą wyrażania sztuki, wyżej już nic nie ma… Potem nagłośnienie, inne oświetlenie, tworzy to na pewno inną jakość. Z dopiero jest aktorstwo, malarstwo, rzeźba itd. Muzyka dla mnie drugiej strony, plener otwiera pewien nawias bezpieczeństwa i zro- jest na najwyższym poziomie artyzmu, a inne dziedziny sztuki jej zumienie ze strony widowni, że warunki mogą być różne, nieza- ustępują. Nie mam z tym problemu. Powiem nawet więcej, mu- leżne od zamierzonych, niezależne od woli reżysera, i dzięki temu zyka niejednokrotnie podpowiada, jak należy zachowywać się na można sobie pozwolić na większy luz. Fakt, że spektakl operowy scenie i jak przekazywać pewne ważne treści kryjące się w akcji jest realizowany u stóp zamku czorsztyńskiego i że odbywa się czy w wypowiedzi aktora. Zresztą u Kurpińskiego pojawia się on w warunkach ekstremalnych sprawia, że należy spojrzeć nań z rzadka rzecz, niewystępująca w innych operach, tj. tekst mówiony, przymrużeniem oka. Jednocześnie ta naturalna dekoracja podnosi a nie tylko śpiewany. Bardzo to nam ułatwiło pracę, bo umożliwi- wartość wydarzenia, jego wyjątkowość i niepowtarzalność. ło przekazanie konkretnych treści w scenach dramaturgicznych, a nie tylko w pieśniach czy ariach. - A fakt, że ten spektakl był już tu grany trzy lata temu, w tych samych plenerowych warunkach i z tymi samymi aktorami uła- - Rozmawiamy przed premierą sztuki, zaledwie na kilka godzin twiał, czy utrudniał Panu pracę? przed jej wystawieniem. Jakich życzeń by Pan oczekiwał? Nie widziałem tamtego spektaklu, nie miałem więc żadnego Zwykle życzy się: połamania nóg, ale w plenerze nie będę ry- odnośnika, ani możliwości porównania moich pomysłów, z pomy- zykował… Życzę sobie, by publiczność bawiła się równie świetnie słami poprzedniego reżysera. Gdy pracowaliśmy nad konkretny- przy naszym spektaklu, jak ja z aktorami bawiłem się wspania- mi scenami opery rejestrowałem, że moi aktorzy mają już pewne le od pierwszych prób i pierwszych scen. Pogoda ma być piękna, doświadczenie, że znają ich przebieg fabularny i dramaturgiczny. więc niech każdy ma jak najwięcej dobrych wrażeń. Nie przeszkodziło nam to jednak potraktować scenariusza dość swobodnie i lekko, momentami wręcz slapstickowo. - A czy jest szansa, by spektakl został powtórzony? Może w in- nym miejscu, w innych realiach? - Właśnie dochodzimy do sedna. Jaka była Pańska wizja tego Z doświadczenia wiem, że takie powtórki się nie udają. Ze- spektaklu? brać ponownie cały zespół: aktorów, wokalistów i muzyków, na Chciałem, by wyszedł on poza klasyczne reguły wystawiania co dzień związanych z różnymi scenami i projektami, jest bardzo tej opery, by poszedł w stronę horroru. Wcale zresztą nie jestem trudno. W grę wchodzą tu i problemy ze zgraniem terminów, i pewny czy sam autor libretta (Józef Wawrzyniec Krasiński – dop. problemy techniczne – ze sceną i nagłośnieniem, i bardzo wysokie red.) nie miał takiego zamysłu… Pragnąłem, korzystając z umiej- koszty. Ja jestem w każdym razie na takie propozycje jak najbar- scowienia historycznego akcji opery w ruinach starego zamku, dziej otwarty! przedstawić bohaterów trochę jako duchy, zjawy, a nawet wam- piry. A może Wanda po rozstaniu z Bojomirem popełniła samo- - Czyli, kto dzisiaj dotrze na Zamek w Czorsztynie, ten ma bójstwo? Może jej duch się tutaj błąka i straszy na zamku? Może szczęście, a kto nie, ten ma… „peszka”… Dziękuję za rozmowę. jednak jej spotkanie z ukochanym, któremu pozostała wierna, nastąpiło w innym wymiarze niż jawa? Formuła horroru, kiedy 11 sierpnia 2019r. rozmawiała Alina Lelito

STRONA 11 WRZESIEŃ 2019 - Nr 324 MIESIĘCZNIK WIADOMOŚCI SZCZAWNICKICH

3.08. świętowaliśmy XXXIX Redyk w Jaworkach. Gości powitał prowadzący pan Piotr Gąsienica. Zgromadzeni mogli zobaczyć Miêdzy nami, gó ra la mi... napad zbójnicki, a bacowie pokazali, jak wygląda strzyżenie owiec i wyrób oscypków. Oprócz serów i żentycy można było skosztować pysznego góralskiego jedzenia, które przygotowa- sierpnia w piątek w Kościele p.w. św. Jana Chrzciciela w ły nasze gaździny. Serwowały kapustę z grochem, kwaśnicę, Jaworkach odbył się Koncert muzyki kameralnej, przygo- bigos, kiszkę z kapustą, chleb ze smalcem, ogórki, fasolę Jaś towany przez Miejski Ośrodek Kultury w Szczawnicy, we a’la Maryna. Wielkie podziękowania dla naszej komisji gospo- 9współpracy z Fundacją Promocji Artystycznej Pro -Clasic- darczej. Nie zabrakło również pieczonego barana. Na Redyku cal. Dla miłośników muzyki klasycznej wystąpili Wacław Golon- zaprezentowały się zespoły regionalne i folklorystyczne: Zespół ka - organy i Wojciech Kwiatek – klarnet. Pieśni i Tańca Dolina Dunajca z Nowego Sącza, Jaworcanie, Ta- tra Folk Cimbalovka – Muzyka Łuku Karpat, Zespół Regionalny Szlachtowianie. Atrakcją dla turystów był pokaz mianowania na Harnasia i jego Frajerkę. Na scenie zagościł i bawił swymi ske- czami Kabaret z Konopi. Gwiazdą wieczoru był duet finalistów The Voice of Poland – Sebastian Wojtczak i Daniel Rychter. Tra- dycyjnie Redyk zakończyła wspólna zabawa z DJ ADD. 4.08 miał miejsce w Nowym Targu L Nadzwyczajny Zjazd Związ- ku Podhalan w Polsce, z okazji 100- lecia istnienia. O godz. 10.30 odbyła się Msza Św. w kościele Najświętszego Serca Pana Jezusa koncelebrowana, której przewodniczył ks. Arcybiskup Jędraszewski. Uczestniczył w niej prezydent Andrzej Duda, licznie zgromadzone delegacje z pocztami sztandarowymi i górale z różnych stron Polski i z zagranicy. Po Mszy wszyscy zebrani przeszli na nowotarski Rynek, gdzie wysłuchano słów Wacław Golonka – organista, koncertmistrz, doktor habilito- Władysława Orkana i złożono kwiaty pod jego pomnikiem. wany i wykładowca Akademii Muzycznej w Krakowie jest laure- Następnie w Podhalańskiej Wyższej Szkoły Zawodowej w No- atem konkursów organowych w Pradze, Norymberdze i Pretorii. wym Targu odbyło się oficjalne otwarcie Zjazdu. W ybrano Pre- Brał udział w licznych koncertach na całym świecie, m.in. Azji, zydium, przypomniano historię Związku Podhalan w Polsce. RPA, Ameryce Północnej oraz wielu krajach Europy. Występował Ważnym punktem uroczystości było podjęcie uchwały o „Prze- w europejskich katedrach, salach koncertowych w Warszawie, Ber- słaniu dla przyszłych pokoleń, Nowy Targ – stolica Podhalan linie, w Norymberdze, Bratysławie oraz wielokrotnie w Pradze. 1919-2019”. Na zakończenie wysłuchano przemówień gości. Jako kameralista współpracuje z wieloma artystami prezentując 15.08. uczestniczyliśmy w kościółku na Sewerynówce w odpuście muzykę wszystkich epok i stylów. Szerokim polem jego działania ku czci Matki Boskiej. Uroczystość uświetniła orkiestra i licz- jest praca związana z organizacją festiwali muzycznych, na które nie zgromadzone osoby w strojach regionalnych. zaprasza wyróżniających się młodych organistów i kameralistów. 17.08. to data XVI Góralskiego Festynu Rodzinnego, który odbył Drugim artystą, który zagrał w Jaworkach był Wojciech Kwia- się na placu pod kolejką. Rozpoczął go korowód ulicami mia- tek - solista - klarnecista, twórca orkiestry Polish Wind Ensemble, sta. Po którym nastąpiło uroczyste otwarcie. Między licznymi nauczyciel w Państwowej Szkole Muzycznej I i II st. im Fryderyka konkursami dla dzieci i dorosłych, jak np. jazda na taczkach, Chopina w Nowym Targu. Od 2016 roku pełni funkcję dyrektora jedzenie kulasy na czas, czy rżnięcie drzewa metodą moja- Niepublicznej Szkoły Muzycznej I st. w Krościenku nad Dunajcem. twoja, występowały zespoły: Dolina Dunajca z Nowego Sącza, Laureat najwyższych nagród na licznych konkursach dla młodych Szlachtowianie, Bystro Kicora z Przysietnicy. Niespodzianką instrumentalistów i zespołów kameralnych. Brał udział w licznych był pokaz tańca towarzyskiego. Na zakończenie Festynu wy- kursach mistrzowskich prowadzonych przez czołowych świato- stąpił zespół Folk Power. Tradycyjnie można było skosztować wych klarnecistów. Ma na swoim koncie udział w wielu koncertach góralskiego jadła: kapusty z grochem, kwaśnicy, bigosu, kiszki solowych, kameralnych i orkiestrowych zarówno w kraju jak i poza z kapustą, placków ziemniaczanych, krokietów z barszczem, jego granicami. naleśników łemkowskich, moskoli z masłem czosnkowym, fa- Artyści rozpoczęli od dostojnego Trumpet Voluntary – Jeremia- soli Jaś a’ la Maryna, chleba ze smalcem, ogórków i ciasta. ha Clarka. Dalej na program koncertu złożyły się utwory słynnych Serdecznie dziękujemy wszystkim osobom, które włączyły kompozytorów epoki baroku, koncertmistrza i organisty z Lipska się w organizację i przeprowadzenie festynu: naszej komisji Jana Sebastiana Bacha i Jerzego Fryderyka Haendla, niemiec- gospodarczej i komisji kultury, straży pożarnej i straży miej- kiego kompozytora związanego z Wielką Brytanią, kompozytorów skiej za czuwanie nad bezpieczeństwem imprezy . Dziękuje- romantycznych - Stanisława Moniuszki, którego 200. rocznicę my wszystkim ludziom dobrej woli, dzięki którym nasz festyn urodzin świętujemy w tym roku i Franciszka Schuberta, a także mógł odbyć się kolejny raz. ciekawostki, w tym utwór współczesnego norweskiego kompozytora - Kjella Morja Karlsena, oraz Beli Kovacs’a – węgierskiego twór- Zapraszamy na zakończenie sezonu. Informacje o nim będą cy muzyki pisanej specjalnie na klarnet, w klimatach klezmerskich. niebawem na plakatach i zostaną przekazane w ogłoszeniach pa- Publiczność jaworczańska bardzo ciepło i serdecznie przyjęła rafialnych. artystów, a wieczór zakończył się dwukrotnym bisowaniem i gorą- cymi oklaskami. Wszystkim wrześniowym solenizantom i jubilatom składa- Bardzo dziękujemy wspaniałym Muzykom za dostarczenie my najserdeczniejsze życzenia zdrowia, zadowolenia i radości melomanom tylu pozytywnych wzruszeń, Księdzu Proboszczowi z każdego dnia, spędzonego w gronie najbliższych i przyjaciół. Tadeuszowi Wojciechowskiemu udostępnienia pięknych wnętrz ko- ścioła w Jaworkach, a wszystkim przybyłym za życzliwą obecność. Oddział Pieniński Związku Podhalan Alina Lelito

12 STRONA MIESIĘCZNIK WIADOMOŚCI SZCZAWNICKICH Nr 324 - WRZESIEŃ 2019

Miêdzy nami, gó ra la mi... Do użytku wewnętrznego Wiadomości z Parafii Kronika Towarzyska św. Wojciecha w Szczawnicy: Serdeczne podziękowania krewnym i przyjaciołom, pracownikom Urzędu Miasta w Sakrament chrztu świętego przyjęli: Szczawnicy, którzy wzięli udział w pogrzebie naszej Mamy, śp. Zofii Gomonowicz Nadia Olga Grzegorczyk 10.08.2019r. składają córki Teresa i Krystyna z rodzinami Leon Smoter 4.08.2019r.

Podziękowanie dla Proboszcza parafii Szlachtowa ks. Tadeusza Wojciechowskiego za Sakrament małżeństwa przyjęli: zaangażowanie w budowanie wspólnoty parafialnej, poprzez zainicjowanie i organizowanie Agnieszka Kasprzak i Łukasz Nowak spotkań dla parafian. Parafiada pod hasłem„ Parafia dla Parafian” jest jedną z wielu. 31.08.2019r. W imieniu parafian i gości podziękowanie składają przedstawiciele Rady Parafialnej z Jaworek i Szlachtowej Odeszli do wieczności:

Zofia Gomonowicz zm. 3.08.2019r. „ Parafia dla parafian” Maria Lucyna Adamczyk zm. 10.08.2019r. Grzegorz Jerzy Marzec zm. 25.08.2019r. Pod takim hasłem już po raz piąty w dniu Bronisław Tokarczyk zm. 30.08.2019r. 25.08.2019 odbyła się Parafiada dla parafian i zaproszonych gości przebywających na wypo- Wiadomości z Parafii Matki Boskiej czynku w Szlachtowej. W całości sponsorem Pośredniczki Łask w Szlachtowej: była Parafia Szlachtowa. Jak co roku atrakcje odbywały się w ogrodach przy plebanii, w nowo Sakrament chrztu świętego przyjęli: odbudowanej altanie. (Stara została zniszczona przez wichury i powalone drzewa). Uroczyste- Aneta Poręba i Dariusz Stróżczyk - Szlachtowa go otwarcia Parafiady dokonał Proboszcz Ks. Michał Dziedzic -24.08. Jaworki Tadeusz Wojciechowski- główny inicjator i or- ganizator parafialnej imprezy plenerowej. Przy- Połączyli się Sakramentem Małżeństwa: witał wszystkich przybyłych parafian ze Szlachtowej i Jaworek oraz gości, którzy skorzystali z zaproszenia. Następnie zaprezentował się na scenie zespół regionalny Aneta Poręba i Dariusz Stróżczyk- Szlachtowa „Szlachtowanie” pod kierownictwem Jolanty Salamon, przeżywający swój jubile- usz 5. lecia istnienia. Gościnnie z nimi wystąpił zespół „Śpasy” z Białego Potoka. Odszedł do wieczności: Przygrywała im kapela góralska Jaśka Kubika z Krościenka n/D. Obydwa zespoły Janina Babik zm. 7.08.2019r. - Szlachtowa poprzez piękne, barwne stroje regionalne, taniec i śpiew przybliżyli gościom trady- Anna Gąsienica zm.13.08.2019r. - Jaworki cję naszego regionu. Po występach przyszedł czas na atrakcje przygotowane przez Adam Gąsienica zm.25.08.2019r. - Jaworki Dziewczęcą Służbę Maryjną z Jaworek i wolontariuszy. A były to: skok w dal, tor przeszkód, kręgle, rzut do celu, „zgaduj zgadula”, „ łowca pereł”, skoki na macie, zakręcony korek i wiele innych. Za pokonanie tych zadań, za potwierdzeniem na kuponie, można było odebrać nagrodę. Dodatkową atrakcją tych konkurencji było to, że każdy mógł w nich wziąć udział kilka razy i dołączyć swój kupon do losowania nagród głównych takich jak: piłki, termosy, bidony z filtrem na wodę, wyzwalacze do robienia zdjęć. Po emocjach sprawnościowych przyszedł czas na taniec i śpiew. Zabawy przy gitarze i chuście klauza poprowadziła grupa oazowa z Kielc przebywa- jąca gościnnie na rekolekcjach w naszej parafii. Roztańczone i rozśpiewane dzieci utworzyły „pociąg” i ruszyły w podróż animacji z bajkami. W tę podróż zabrała ich Marta Rychtarczyk. I to nie koniec atrakcji. Grupa GOPR ze Szczawnicy przy- gotowała przejażdżkę kładem, tyrolkę i pokaz udzielania pierwszej pomocy przed- medycznej na fantomach. Aby uczestnikom parafiady nie zabrakło sił zadbała o to kuchnia- gastronomia na kołach pana Krzysztofa Kostrzewy. Serwowała kiełbaski, karkówkę, pieczone ziemniaki, kaszankę, sałatki, oscypek pieczony, żurek gotowany w wielkim kotle, pizzę prosto z pieca i zapiekanki, moskale, smalec i kiszone ogórki. Podano także baraninę , której spon- sorem był Pan Darek Rekowski. Nie zabrakło także słodkości. Ciasta i ciasteczka zapewnili parafianie. Było w czym wybierać, co jedno to smaczniejsze. By za dużo kalorii się nie odłożyło można było potań- czyć przy skocznej muzyce DJ. Nad bezpieczeństwem czuwali dziel- ni druhowie z OSP Szlachtowa. Do pomocy w organizacji tej imprezy włączyli się także: Stowarzyszenie na rzecz Promocji i Rozwoju Jawo- rek – użyczyło namiot, przedstawiciele Róż Różańcowych z Jaworek i Szlachtowej, przedstawiciele Rady Parafialnej oraz wiele osób, które włożyły swoją cichą pracę. W.S.T.

STRONA 13 WRZESIEŃ 2019 - Nr 324 MIESIĘCZNIK WIADOMOŚCI SZCZAWNICKICH

Wycieczka na Jarmutę w ramach VIII sezonu wakacyjnych Cierpieć z Bogiem wędrówek „Wytrwale Wzwyż” Obchodzone we wrześniu święto Podwyższenia Krzy- ża skłania nas także do refleksji nad cierpieniem własnym W niedzielę 25 sierpnia Akcja Katolicka wspólnie z Pienińskim Od- i innych ludzi. Chrystus, a za Nim wszyscy święci, po- działem PTTK w Szczawnicy zorganizowała wycieczkę na Jarmutę no- kazują nam, co można uczynić z niedającym się uniknąć wopowstałą ścieżką im. Ks. Jana Kozioła. To już ósmy sezon cieszących cierpieniem, krzyżem. się popularnością wakacyjnych cotygodniowych wędrówek po okolicz- Istnieje powiedzenie, że czasem dopiero ruiny otwiera- nych szczytach. Każda wycieczka rozpoczyna się wspólną modlitwą za ją nam wzrok na niebo. Jest rzeczywiście słabością ludz- Ojczyznę. kiej natury, że w pomyślności jest skłonna zapominać o Grupa turystów Bogu, a nieraz także o dobrym, uczciwym życiu. Gdy przeszła ścieżką im. dobrze nam się powodzi, nabieramy pewności siebie, za- Ks. Jana Kozioła pro- czynamy się czuć panami, no i właśnie nieraz panoszyć wadzącą na Jarmutę, się. Wydaje się wówczas człowiekowi, że Bóg jest mu nie- a następnie szlakiem potrzebny, gdyż doskonale sobie radzi w życiu bez Niego. niebieskim dotarła Tak się dzieje oczywiście, gdy ktoś zasklepia się wśród na Palenicę. Trudy ziemskich wartości i opływając w ziemskie dobra traci wędrówki wynagra- wzrok na niebo. Dobitny przykład takiej postawy obser- dzały przepiękne wi- wujemy w historii narodu wybranego. Ilekroć dobrze mu doki. Po zejściu do się powodziło, zapominał o Bogu i oddawał cześć boż- Szczawnicy turyści kom. Dopiero nieszczęścia skłaniały go do myśli o Bogu, uczestniczyli w mszy do wołania o ratunek. Ale taka kolej rzeczy uwidacznia świętej w intencji ks. Jana Kozioła odprawionej w kaplicy w Parku Dol- się również w życiu wielu z nas. Brakuje nam głębszego nym. Następnie wraz z pozostałymi wiernymi udali się na cmentarz pa- myślenia, zastanawiania się nad tym, co w życiu ważne, rafialny, by złożyć kwiaty na jego grobie. co ważniejsze, a co najważniejsze. Stawiamy nie mniej Ksiądz Jan Kozioł był dobrym duchem szczawnickiej parafii. Z od- ołtarzy fałszywym bożkom, niż czynili to Izraelici zdra- daniem zajmował się wychowywaniem dzieci i młodzieży. Starał się dzając prawdziwego Boga. Tak samo również garniemy urozmaicić ich codzienne życie organizując konkursy, zawody sporto- się do Niego bardziej w nieszczęściu niż w szczęściu. W we oraz liczne pielgrzymki. Troszczył się również o ich życie duchowe, pomyślności raczej zapominamy nawet, by Mu podzię- prowadząc w szkołach katechezy. Ksiądz interesował się również pra- kować, lecz przypisujemy różne powodzenia wyłącznie cą rolników. Uczył ich sadzić i pielęgnować ziemniaki, buraki i drzewa sobie, zaś nieszczęścia – Bogu. Zarówno w szczęściu jak owocowe. Spieszył pomocą w czasie nieszczęść dotykających parafian. i w nieszczęściu bywamy krótkowzroczni i skłonni do Pomagał między innymi przy gaszeniu wielkiego pożaru, który wybuchł patrzenia na wszystko z krótkiej, ziemskiej perspektywy. na Miedziusiu kilka lat przez II wojną światową. Ksiądz zmarł 23 sierp- Tymczasem dopiero perspektywa nieba pozwala nam wła- nia 1942 roku. Szczawniczanie mimo upływu lat wciąż o nim pamięta- ściwie zobaczyć i oceniać rzeczy i sprawy. ją Niezwykłym sposobem na wyrażenie tej pamięci oraz uczczenie 125 Bóg jest zawsze blisko nas i chce, byśmy Go szukali rocznicy jego urodzin było utworzenie ścieżki na Jarmutę imienia. Ks. w szczęściu i nieszczęściu. Cierpienie jest dla nas trudną Kozioła. próbą i nie jest niczym dziwnym ani złym, że stawiamy Weronika Błażusiak wówczas pytania, że buntujemy się przeciw złu. Ale mu- simy uważać, by ten bunt wobec zła nie przerodził się w bunt względem Boga. To nie On sprowadził na nas zło ani Jerzy Kryszak w Szczawnicy go dla nas nie pragnie. Przeciwnie – zrobił wszystko, by nas wyzwolić spod jego panowania: sam dał się umęczyć 10 sierpnia na scenie w namiocie Tyskie przy dolnej stacji KL Paleni- i ukrzyżować, byśmy kiedyś mogli żyć szczęśliwie. Z ca wystąpił znakomity satyryk Jerzy Kryszak, który zaprezentował się w jednej strony to zrozumiałe, że człowiek w godzinie bólu autorskim stand-upie. Publiczność licznie dopisała i świetnie się bawiła. chciałby jakby uprzedzić fakty i już dziś być uwolniony Nieodłączną częścią wieczoru była licytacja książek i gadżetów na od cierpień i śmierci. Jednakże winien także przyjść czas rzecz chorej na padaczkę Ani Ligas z Krościenka, którą wsparł artysta, na trzeźwą refleksję, że jeszcze żyjemy w doczesności. a spontanicznie dołączyła się obecna na widowni aktorka i piosenkarka Nie możemy już teraz żyć w rajskiej niecierpiętliwości. rodem ze Szczawnicy – Ewa Kuklińska. Cierpienie jest formą poznania Boga przez doświadcze- Organizatorem imprezy była firma F.H.U. LPG M. & M. Guszkie- nie Jego braku. Zwłaszcza w cierpieniu odczuwamy brak wicz. Boga, gdyż nie ma Go w nim (w istocie cierpienia). Cier- pienie i śmierć nie są Jego dziełem, nie wypływają z Nie- go, są Mu obce. On jednak przychodzi do nas w naszym cierpieniu – przychodzi, by je przezwyciężyć, nawet jeśli nie nastąpi to już dziś. On je przezwyciężył definitywnie – nie tylko umarł dla nas, ale i zmartwychwstał. On sam przeszedł do szczęścia wiecznego przez krzyż. Jednym z najistotniejszych zadań w życiu ludzkim jest uczyć się cierpieć z Bogiem, a nie przeciw Niemu.

Danuta Mastalska

14 STRONA MIESIĘCZNIK WIADOMOŚCI SZCZAWNICKICH Nr 324 - WRZESIEŃ 2019

wody” i kąpielą Festyn Rodzinny w basenie najbar- dziej zaangażowa- Związku Podhalan nych w strażackie działania organi- Jak każe tradycja, doroczny Festyn Rodzinny Związku Podha- zatorów… lan, który odbył się 17 sierpnia już po raz szesnasty, rozpoczął Dla ostudzenia się barwnym korowodem spod Dworca Gościnnego aż do miej- emocji i uspo- sca rozpoczęcia wspólnej zabawy – estrady przy dolnej stacji KL kojenia nerwów „Palenica”. W korowodzie szła w tym roku Kapela Jaśka Kubi- przygotowany zo- ka z Krościenka n.D, Zespół „Szlachtowianie” ze Szlachtowej i stał pokaz tańca towarzyskiego. W cha- chy, rumbie i salsie zaprezentowała się rodzina Nakielskich: ojciec, syn i dwie córki. Przez cały czas trwania festynu można było posilić się wspa- niałymi góralskimi potrawami i ciastami serwowanymi przez go- spodynie Związ- ku Podhalan oraz skosztować barana z rożna, którego najlepiej na świecie przy- gotowuje rodzi- na Zachwiejów – Bulisiów. Do nabywania losów loterii fantowej, w której każdy „Dolina Dunajca” z Nowego Sącza, a w dorożce zasiedli Prezes był pełny, zachęcał prowadzący spotkanie Jacek Śliwiński, gdyż Elżbieta Wiercioch i Wiceprezes Marek Ciesielka - Oddziału Pie- punktualnie o godz. 20 nastąpiło losowanie spośród wszystkich nińskiego Związku Podhalan. Na Placu Dietla i na skwerku przy biorących udział w loterii, najcenniejszych nagród. Były to week- DT Halka zespoły wystąpiły w krótkich prezentacjach, zaprasza- endowe pobyty w szczawnickich pensjonatach, spływy Dunajcem jąc wszystkich gości na atrakcje imprezy. i spływy pontonowe, cenne sprzęty AGD oraz… telewizor! Szczę- Po uroczystym otwarciu festynu przez Panią Prezes i Pana Wi- śliwcy bardzo się cieszyli, że wzięli udział w zabawie pod kolejką ceprezesa przyszedł czas na folklorystyczne prezentacje i konkur- i na pewno zapa- sy dla dzieci. Na scenie wystąpiła Kapela zespołu „Dolina Dunaj- miętają tę imprezę ca” i potem cały zespół, następnie „Szlachtowianie”, i dziecięcy na długo! zespół „Bystro Kicora” z Przysietnicy w Beskidzie Sądeckim. Na finał, już Dzieci mogły wy- po wszystkich startować i zdobyć atrakcjach i kon- atrakcyjne nagro- kursowych rywa- dy w konkursie lizacjach festynu, rzutu ziemnia- jako gwiazda kiem do koszyka, wieczoru, wystą- biegu na czas z pił renomowany orzechem na łyżce i znany w całej Polsce oraz poza jego granicami - zespół Folk i biegu w workach. Power z nutą góralską, bałkańską, słowacką, cygańską. Była to Dla dorosłych były okazja do wspólnego pośpiewania i potańczenia na zakończenie przeznaczone bardziej szalone i niebezpieczne zawody: w jeździe pełnego wrażeń dnia. na taczkach i rżnięciu klocka metodą „moja –twoja”. Na spra- Organizatorem XVI Festynu Rodzinnego Związku Podhalan gnionych niezwykłych góralskich smaków czekały Mistrzostwa było Miasto i Gmina Szczawnica oraz Oddział Pieniński ZP, przy Świata w jedzeniu kulasy, a na szybkich i odważnych – niespo- wsparciu technicznym MOK i finansowym licznych sponsorów, dzianka: zespoło- odczytywanych na festynie. wa obsługa zabyt- Alina Lelito kowej strażackiej pompy z koniecz- nością przewróce- nia pachołka stru- mieniem wody wpompowanej do starego węża stra- żackiego. Zawody zakończyły się ra- dosnym ”laniem

STRONA 15 WRZESIEŃ 2019 - Nr 324 MIESIĘCZNIK WIADOMOŚCI SZCZAWNICKICH Ośrodek Edukacyjny Gorczańskiego Parku Narodowego – multimedialna skarbnica wiedzy przyrodniczej

Pięknym zabytkiem staropolskiej architektury – z łamanym dachem, „wolimi oczami” okie- nek na poddaszu, wejściem ujętym w pion białych kolumn, wysokim przyziemiem z piaskowcowego ciosu - jest oficyna dworska. Znajduje się ona na terenie parku dworskiego hrabiów Wodzickich w Porębie Wielkiej, będą- cego w zarządzie Gorczańskiego Parku Narodo- wego. To tutaj – dzięki prawie 2-milionowemu dofinansowaniu z funduszy europejskich - Programu Operacyjnego Infrastruktura i Stanowiska interaktywne, ścieżki dźwiękowe, aplikacje multime- Środowisko 2014 - 2020 - powstał Ośrodek Edukacyjny Gorczań- dialne, filmy, szerokie panoramy – pozwalają kontakt z gorczań- skiego Parku Narodowego. ską przyrodą przeżywać i chłonąć wszystkimi zmysłami. Można Adaptacja zabytkowego obiektu na cele edukacyjne trwała pra- tu zobaczyć i usłyszeć, co dzieje się w sercu lasu, pod ziemią, wie trzy lata i przyniosła imponujący efekt. Na parterze powstały: w powietrzu, w wodzie, nawet pod korą i we wnętrzu martwego pnia. Bacówkowa aranżacja ukazuje kulturę pasterską gorczań- skich hal i odkrywa tajniki wyrobu oscypków. Szansa poznania i zachwycenia się osobliwością Gorców, jaką dają Ośrodek Edukacyjny i jego ekspozycja przyrodnicza, dostęp- na jest także dla osób z różnymi dysfunkcjami, m.in. dla niewido- mych i niedowidzących. Realizacja projektu pod tytułem „Adaptacja zabytkowego obiektu architektonicznego na Ośrodek Edukacyjny Gorczańskie- go Parku Narodowego wraz z zagospodarowaniem edukacyjnym parku dworskiego w Porębie Wielkiej” pozwoliła jednocześnie na uzupełnienie w parku dworskim systemu ścieżek spacerowych, stworzenie zielonego bindaża i platformy widokowej. Czyni to parkowy teren zarazem ciekawostką turystyczną, atrakcyjnym miejscem wypoczynku i rekreacji, jak też doskonałym zapleczem sale konferencyjna i warsztatowa; punkt informacji turystycznej do prowadzenia edukacji w terenie. oraz biblioteka z czytelnią, oferująca bogaty księgozbiór z po- kaźnym zasobem przyrodniczych wydawnictw. Wszystkie po- Ekspozycję przyrodniczą będzie można zwiedzać już od 1. mieszczenia są wyposażone w multimedialny sprzęt. Będą z tego października 2019 r. Szczegółowa oferta Ośrodka Edukacyjnego korzystać mieszkańcy gorczańskich miejscowości oraz turyści, GPN znajduje się w „Informatorze dla nauczycieli i organizatorów chętni do uczestnictwa w zajęciach edukacyjnych, warsztatach i wycieczek edukacyjnych”, który jest dostępny w GPN. wykładach. Uzupełnieniem wiedzy o Gorczańskim Parku Naro- dowym mogą być powstałe w ramach projektu filmy: 40-minu- Adres: Ośrodek Edukacyjny Gorczańskiego Parku Narodowego towa opowieść ukazująca bogactwo gorczańskiej przyrody oraz Poręba Wielka 4 trzy krótkie filmy poruszające problemy ochrony górnoreglowych 34-735 Niedźwiedź, tel. 18 33 17 944 borów świerkowych, dużych drapieżników oraz roli martwych drzew w lesie. Zaadaptowana na przyrodniczą ekspozycję piwnica oficyny to fantastyczne miejsce spotkania z fenomenem gorczańskiej przyro- dy. Kolejne aranżacje zapraszają do wędrówki, która rozpoczyna się w dolinie górskiego potoku i prowadzi przez buczynę karpac- ką, górnoreglowy bór świerkowy aż na polanę reglową pod Turba- czem. Dioramy pokazują najwspanialsze okazy gorczańskiej fau- ny i flory, a szczególną uwagę poświęcono ssakom drapieżnym.

16 STRONA MIESIĘCZNIK WIADOMOŚCI SZCZAWNICKICH Nr 324 - WRZESIEŃ 2019 BAJARZE W ALTANIE

W słoneczne, gorące, niedzielne popołudnie 18 sierpnia wi- dzów przybyłych do altany Parku Dolnego bawili „Bajarze znad Grajcarka”. To nasza rodzima formacja kabaretowa, powstała kil- ka lat temu przy Stowarzyszeniu „Młodzi Inaczej 60+”, kierowa- nego przez Barbarę Fiołkowską. Srebrnowłosi z radością dzielą się z publicznością wierszami, skeczami i piosenkami napisanymi przez swoich uczestników, a wykonywanymi przy akordeonowym akompaniamencie. Tym razem wystąpili w programie regionalnym, pełnym elementów góralskiego humoru i satyry związanej z wiekiem dojrzałym. Na zakończenie, dali się namówić na bisy piosenek ludowych i bie- siadnych, do których chętnie dołączyli widzowie.

Koncert Kapeli Zbójnickiej

W ostatnią wakacyjną niedzielę, 25 sierpnia, gości Parku Dol- nego bawiła w altanie muzyka Kapeli Zbójnickiej. Zespół, który co tydzień można usłyszeć w kawiarni „Zbójnickiej” przy Palcu Dietla, powstał kilka lat temu. Jego trzon stanowią bracia Dziedzi- nowie, grający wraz z przyjaciółmi. Tym razem formacja wystą- piła w składzie: Maciej Dziedzina (skrzypce prym), Marek Dzie- dzina (basy), Agnieszka Stopka (śpiew solo, skrzypce sekund), Jakub Salamon (skrzypce prym), Tomasz Mastalski (akordeon). Zespół zaprezentował się w melodiach regionalnych: pienińskich, podhalańskich, słowackich, a nawet cygańskich. Zapraszał tak- że do wspólnego śpiewania i dał się namówić na bisy. Popołu- dnie spędzone na łonie natury, w gronie rodziny lub przyjaciół, z możliwością posłuchania muzyki, to na pewno miła atrakcja dla mieszkańców i turystów. Organizatorem Letnich Koncertów Altanie Muzycznej Parku Dolnego jest szczawnicki MOK, który bardzo dziękuje firmie Zyga Travel za udostępnienie prądu.

Koncert zespołu „Zbrucz” w szczawnickim Kinoteatrze

W piątek 16 sierpnia w szczawnickiej sali widowiskowej wy- stąpił zespół „Zbrucz” z Tarnopola na Ukrainie. Zespół, w skład którego wchodzą artyści pracujący w filharmonii tarnopolskiej, zaprezentował bogaty program, na który złożyły się ludowe pieśni ukraińskie oraz arie operowe. Nie mogło oczywiście zabraknąć „Dumki na dwa serca” z filmu „Ogniem i Mieczem” zaprezentowa- nej przez artystów w języku polskim, czym wzbudzili niezwykły aplauz licznie zgroma- dzonej na Sali pu- bliczności. Podczas koncertu zespół ZBRUCZ zbierał datki na pomoc dzieciom, które ucierpiały w trakcie działań wojennych prowadzonych na Ukrainie. WB

STRONA 17 WRZESIEŃ 2019 - Nr 324 MIESIĘCZNIK WIADOMOŚCI SZCZAWNICKICH Piękno kobiet w malarstwie Teresy Łucji Tonar

Z niebywałą przyjemnością gościliśmy w skromnych progach galerii TPSP w Szczawnicy inau- guracyjną indywidualną wystawę malarstwa rodowitej szczawni- czanki mieszkającej na stałe w Wiedniu, Teresy Łucji Tonar. Od- biór wrażeń i doznań estetycznych, których dostarcza malarstwo nie sposób opisać słowami, bo zależy on od indywidualnej wrażliwości, osobowości i zainteresowań od- biorcy. Stąd trudne zadanie inter- aniołów) na poły symbolicznej (abstrakcje). W ciekawej nostal- pretowania dokonań artystycznych gicznej prezentacji, z ust samej malarki, zgromadzeni goście artystki należy pozostawić oglądającym. Jak dla mnie kontakt z usłyszeli osobiste wspomnienia dotyczące właśnie tego miejsca twórczością Teresy Tonar dostarcza wielu estetycznych doznań, - budynku Eglander, gdzie upłynęło dzieciństwo Teresy Tonar. Z gdyż tematyka obrazów mówi o radosnych aspektach życia, po- nutą rozrzewnienia ciepło wspominała rodzinę, siostry, rodziców i przez wyrazistą, barwną kolorystykę i czytelne formy. Gdyby znajomych, którzy wspierali ją w trudnych momentach życia. Do- sięgnąć do życiorysu Teresy, o którym mogliśmy się dowiedzieć skonałym tłem dla słów artystki były portrety sióstr, mamy młodo z lektury jej autorstwa pt. ,,Wyschnięta cytryna”, to z pewnością zmarłej i córek. Obrazy Teresy Tonar przykuwają uwagę dosko- koleje losu nie stanowią przyczynku do artystycznego, pogodnego nałą stylizowaną formą, ciekawą wyrazista kolorystyką i precy- wyrazu malarstwa artystki. Z obrazów bije radość życia, opty- zją wykonania. Dużo tu elementów dekoratorskich np. kryszta- mizm i wiara w człowieka, a nie zawsze bywało różowo i pięknie, ły Swarovskiego, elementy metalowe, ozdobna biżuteria. Warto jak pisała autorka na kartach autobiografii. Pokonywanie prze- wspomnieć, że artystka ukończyła Liceum Sztuk Plastycznych w ciwności losu z pewnością w pełni kształtuje człowieka, a upór i Nowym Wiśniczu w klasie ceramiki. Pracowała w fabryce por- determinacja pozwala osiągnąć zachwycające efekty. Takie efekty celany w Wałbrzychu oraz w firmie porcelany w Katowicach, a osiągnęła artystka. także przez pewien czas prowadziła własna firmę ceramiki arty- Prezentowane obrazy to dorobek wielu lat życia Teresy Tonar. stycznej w Kamienicy. Od 1974 na stałe mieszka w Wiedniu. Wrażliwość artystki znalazła odbicie w malarstwie inspirowanym Wśród licznie zgromadzonych gości przybyłych na werni- licznymi podróżami (Australia, Europa), relacjami rodzinnymi saż wystawy prac nie zabrakło przyjaciół, znajomych, członków (portrety rodzinne) oraz naznaczonych swobodą twórczą abstrak- TPSP, a nade wszystko licznej rodziny, którzy swoją obecnością cją. Chociaż na wystawie mogliśmy oglądać zaledwie fragment stworzyli gorącą, serdeczną atmosferę należną wspaniałej boha- twórczości, to wyraźnie dominują na niej portrety kobiet, sióstr terce spotkania. artystki oraz córek w atmosferze na poły anielskiej (wizerunki Anna Malinowska

18 STRONA MIESIĘCZNIK WIADOMOŚCI SZCZAWNICKICH Nr 324 - WRZESIEŃ 2019

Koncert Karoliny Skrzyńskiej „Megitza” na zakończenie w ramach Festiwalu Ethno- Novo szczawnickiego Festiwalu Ethno Novo

W sobotę 10 sierpnia w szczawnickim Jazz Barze wystąpiła W sobotę 17 sierpnia na scenie szczawnickiego Dworku Go- Karolina Skrzyńska z zespołem. Był to kolejny koncert zorganizo- ścinnego wystąpiła Megitza. Było to ostatnie muzyczne spotkanie wany w ramach szczawnickiego Festiwalu Ethno Novo. w ramach Ethno Novo Festiwalu organizowanego przez Grupę Karolina Skrzyńska jest autorką muzyki i tekstów. Była wielo- Thermaleo & Uzdrowisko Szczawnica, Fundację Andrzeja Mań- krotnie nagradzana na festiwalach muzycznych. Tworzy muzykę kowskiego oraz Dworek Gościnny. filmową, teatralną oraz etniczną . W 2013 roku ukazał się jej de- Publika już od pierwszych dźwięków bawiła się świetnie. Od biutancki album pt: „W oddali”. W 2017 roku wydała swój kolejny muzyków biła niezwykła energia, która od razu udzieliła się fa- album pt: „Palcem po wodzie. W 2014 roku wokalistka dostała nom. Wyjątkową atmosferę tworzyły nastrojowe światła dopaso- nagrodę im. Czesława Niemena na LI Krajowym Festiwalu Pio- wane idealnie pod każdy utwór. Piosenki śpiewane przez Megitzę senki Polskiej w Opolu. są mieszanką tradycyjnych melodii ludowych z muzyką poważną, Na scenie Jezz Baru Karolina Skrzyńska wystąpiła w towarzy- jazzem oraz muzyką z różnych zakątków świata i doskonale wpa- stwie wybitnych muzyków: Barta Pałygi, Huberta Giziewskiego dają w ucho. W repertuarze koncertu znalazły się takie utwory, oraz Wojciecha Lubertowicza. jak „Kompas miłości”, „ Chodź ze mną w tango” oraz „Kolejka”. Tekst wb/ organizatorzy „Megitza” (Małgorzata Babiarz) wystąpiła na scenie razem ze swoim zespołem, który tworzą Marcin Cyzowski (gitara i śpiew), Konrad Ligas (akordeon) oraz Łukasz Kurzydło (perkusjonalia). wb

jej Patrona – Krzysztofa Pendereckiego. ścinnym usłyszała w pierwszej części Suitę Emanacje Utworzona w 2018 roku orkiestra włączy- z czasów Holberga – Edvarda Griega, a w ła się w obchody jubileuszu Kompozytora, drugiej „Cztery pory roku” Antonio Vi- w Dworku honorując tym samym zasługi Mistrza na valdiego, złożone z czterech koncertów: polu wspierania młodych talentów. Zapro- Koncertu nr 1 E-dur „Wiosna”, Koncertu W ramach tegorocznej, siódmej już edy- szenie do opieki artystycznej nad pierwszą nr 2 g-moll „Lato”, Koncertu nr 3 F-dur cji, Międzynarodowego Festiwalu Muzyki edycją PYO przyjął wybitny dyrygent, dy- „Jesień” i Koncertu nr 4 f-moll „Zima”. Emanacje – Lusławice Małopolska na tle rektor orkiestry kameralnej AUKSO – Ma- Koncert stał się prawdziwą ucztą kul- całego województwa małopolskiego od rek Moś. Program pod nazwą Penderecki turalną dla zgromadzonych melomanów, czerwca do września odbyło się kilkadzie- Youth Orchestra ma na celu doskonalenie którzy docenili talent i pracowitość muzy- siąt koncertów. Jednego z nich można było umiejętności w zakresie gry zespołowej i ków młodego pokolenia oraz wirtuozerski posłuchać 24 sierpnia br. w szczawnickim kameralistyki na najwyższym poziomie. kunszt Janusza Wawrowskiego oklaskami Dworku Gościnnym. Na dużej Sali wystą- Szczawnicki koncert odbył się z udzia- na stojąco i spełnioną prośbą bisu! piła Penderecki Youth Orchestra. Formacja łem Janusza Wawrowskiego, jednego z ta to młodzieżowy zespół smyczkowy sku- najwybitniejszych polskich skrzypków Alina Lelito piający wyróżniających się polskich instru- swojego pokolenia, mentalistów w wieku 14 – 18 lat. Jak czyta- także prowadzącego my w programie: Orkiestra podtrzymując orkiestrę jako dyry- ideę kształtowania i rozwoju najbardziej gent. Wirtuoz, wy- obiecujących muzyków młodego pokolenia konujący partie so- jest naturalną kontynuacją programów lowe, koncertuje na edukacji mistrzowskiej realizowanych skrzypcach Antonio przez Europejskie Centrum Muzyki Krzysz- Stradivariego zbudo- tofa Pendereckiego. Zespół tworzą w prze- wanych w 1685r. Jest ważającej części absolwenci Lusławickiej to pierwszy i jedyny Orkiestry Talentów, laureaci krajowych i tej klasy instrument międzynarodowych konkursów instrumen- w powojennej Polsce. talnych. Powołanie Penderecki Youth Or- Publiczność zgroma- chestra zbiegło się z 85 rocznicą urodzin dzona w Dworku Go-

STRONA 19 WRZESIEŃ 2019 - Nr 324 MIESIĘCZNIK WIADOMOŚCI SZCZAWNICKICH

Życie na biegunach plecach czuję wzrok starej stodoły, która zastanawia się, co przyniesie jej Słońce odważnie przedziera się nowy właściciel, jakie jest jej prze- przez błękit sierpniowego nieba, kie- znaczenie, los. Ten dom przeżył już dy ja siadam na ganku mojego nowe- kilka żyć, kiedy teraz moje właśnie go domu. Na drewnianym stoliku, zaczyna się na nowo, razem z nim. w popołudniowym wietrze suszą się Woń skoszonej trawy naprawdę uno- zebrane rano prawdziwki, podgrzyb- si się w powietrzu czystym, jak łza, ki i rydze. Prężę moją, i tak już dość płotek naprawdę stoi, zgrabny, prosty, długą, szyję w kierunku złotych pro- nieśmiały i nie chce zniknąć, mimo mieni i szczypię się co jakiś czas w że szczypię się mocniej, ała. Już pra- piegowate przedramię, by upewnić wie zdążyłam zapomnieć, czym jest się, że to nie sen. Wiarygodności tej prawdziwy dom, czym jest własny oto chwili dodaje intensywny zapach kąt, prawie przyzwyczaiłam się do mięty wylewającej się soczyście z burych kartonów zamiast zgrabnych szaf. kwitnącego ogródka. Nie mam ze sobą starego laptopa, nie mam Jesień znów jest czasem wielkich trzęsień ziemi i ogromnych ze sobą smutnych wspomnień. Sięgam po białą jak mgła kartkę zmian. Zawsze lubiłam przejściowe pory roku, kiedy coś jeszcze papieru i zapisuję moje myśli i odczucia, zanim odejdą z tym, co nie odeszło, a już przychodzi nieznane, coś właśnie mija, kiedy było, minęło, nie wróci. zza winkla wyłania się nowe Coś. Biała jak mąka krupczatka Mój dom jest bajkowy, magiczny, piękny, drewniany, stuletni. kartka ginie pod czarnym atramentem. Ciszę wokół domu i serca Jest jak wyśnione marzenie, jak pierwsza gwiazdka, jak pierwszy, przerywa szum pożółkłych liści i odgłos ciężkich prac. Wszystko wyczekany śnieg. Ceglasty kolor drewna, błękitne drzwi i białe sprzyja pisaniu, jak dawno, tylko kartka się kończy niechcący, i okna przypominają mi jedną z najpiękniejszych skandynawskich pióro krzyczy o przerwę, a i mnie woła nowy dom. wiosek, w których nigdy nie byłam. Dziś nie pragnę dalekiej podróży na Północ, dziś mój biegun jest, tu gdzie mój dom. Na Kasia Kołodziejska

Co ważniejsze – słowo czy treść? Szybko Scenariusz na parę jednak przechodzą w komiczny problem: Jak zagrać brodę filozofa na wietrze? Czy Ciekawą ofertę kulturalnego spędzenia można wystawiać horoskopy, a może lepiej czasu zaproponował Dworek Gościnny 21 – kalesony? sierpnia. Na scenie Jazz Baru zaprezento- Młodzi aktorzy dwoili się i troili, by wał się Teatr Trzynastka z Nowego Sącza. wciągnąć publiczność do swojej gry. Ich W komedii „Scenariusz na parę”, na moty- pełne zaangażowania starania, poza kil- wach sztuki zmarłego w tym roku kompo- koma przypadkami, napotkały jednak na zytora i dramaturga Bogusława Schaeffera umiarkowaną reakcję widowni. Może je- - „Scenariusz dla trzech aktorów”, wystą- stawionym na inteligentnego odbiorcę, steśmy czasem zbyt poważni i nie potrafi- pili Kinga Dobosz i Marcin Sarota. Tekst który podejmie się współpracy z aktorem my spontanicznie oddać się przyjemności opracował i spektakl wyreżyserował Jacek i pozwoli nieść się fali skojarzeń, czerpiąc odbioru teatru niekonwencjonalnego? W Mazanec. radość z odkrywania podwójnych znaczeń każdym razie warto obserwować rozwój Propozycja nowosądeckich artystów i zakamuflowanych treści. Jednocześnie to i kolejne propozycje powstałego w tym to spotkanie z na wskroś współczesnym, czysta zabawa i słowna żonglerka, ociera- roku i przyjętego pod skrzydła Miejskiego oszczędnym w środki scenicznego wy- jąca się często o granice absurdalnego, a Ośrodka Kultury w Nowym Sączu młode- razu, teatrem słowa, gestu, miny, pełnym nawet pospolitego humoru. Podczas spek- go teatru oraz zaryzykować udział w two- odnośników do innych dzieł literackich i taklu padają ważne treści np. Jak zrobić rzeniu się nowej scenicznej formacji. konkretnych epok, filozofii, nurtów, na- teatr? Czy lepszy teatr czy happening? Alina Lelito

20 STRONA MIESIĘCZNIK WIADOMOŚCI SZCZAWNICKICH Nr 324 - WRZESIEŃ 2019

Anna Kondracka - Wiercioch Anna Kondracka - Wiercioch

Rodzina Wierciochów

Rodzina Wierciochów – Burasiów za- mieszkuje od ponad 60 lat w Kanadzie w okolicy miasta Hamilton. Tam zbudowali nowe życie dla siebie i przyszłych poko- leń. Pomimo, że żyli z daleka od Polski, to przez lata kultywowali pamięć o swo- ich przodkach i ojczyźnie. Często bliższe sercu były nie nabyte dobra materialne, ale wspomnienia i rodzinne pamiątki przywie- zione z kraju. Wśród nich znalazły się stare fotografie, m.in. wykonane przez znanego Fotografia dziadka Janusza: Fotografia dziadka Janusza w mundu- dobrze szczawniczanom fotografa - arty- Franciszek Wiercioch w mundurze rze, z kolegą Józefem Skrzypcem. Franci- sty Awita Szuberta, który miał atelier w wojsk austriackich, pobrany do wojska z szek walczył podczas I wojny światowej na szczawnickim Dworku w latach 1892-1919. wybuchem I wojny światowej frontach całej Europy w wojskach austriac- Poniżej rodzina dzieli się swoimi wspo- Z tyłu zdjęcia również pieczątka jego kich, a powrócił do Polski już w mundurze mnieniami z dawno minionych lat. firmy. wojsk polskich.

Fotografia rodzinna: Rodzina Michała i Anny Wiercioch (z domu Gondek) – pra- dziadowie Janusza: Stoją z tyłu – od lewej: rodzeństwo – Maria (1893 – 1955), Franciszek (1896 – 1988) i Magdalena (1895 – 1986). Siedzą Rodzice: Anna (1859 – 1944) i Michał Wiercioch (1863- 1931). Siedzi przed nimi najmłodszy syn Woj- ciech (1903 – 1975), który jako pierwszy z rodziny po zakończeniu I wojny światowej wyjechał do Kanady i sprowadził rodzinę do siebie.

Fotografia pra- Fotografia ślubna dziadków mojego cowników Elektrow- męża Janusza Wierciocha z Burasiów. Data ni w Szczawnicy, z ślubu – 18 czerwca 1924r. w Szczawnicy okresu międzywo- – babcia Zofia z domu Węglarz, ur. 4 listo- jennego, którą mój pada 1906r. w Szczawnicy, zmarła 3 lute- mąż Janusz znalazł go 2005r. w Hamilton , Ontario Kanada i przypadkowo na in- dziadek Franciszek Wiercioch, przydomek ternetowej aukcji i Buraś – ur. 2 grudnia 1896 w Szczawnicy, rozpoznał na niej zmarły 26 stycznia 1988r. w Hamilton. swojego dziadka Z tyłu zdjęcia znajdowała się piecząt- Franciszka. ką – bilet na automobil, Franciszek był Od lewej: Jan Ma- właścicielem firmy przewozowej w latach stalski (Bartkowski), międzywojennych i dowoził kuracjuszy z- i Maszynista ze Stare- do dworca kolejowego w Nowym Targu i w go Sącza – nazwisko Nowym Sączu. Miał automobil marki Ford nieznane, Stanisław Piwowar – kierownik elektrowni, Franciszek Wiercioch (Buraś), Jan na 8 osób, a później autobusik na 24 oso- Kowalczyk (Skrzynia) by. Miał szofera z Nowego Sącza. Urządzał także wycieczki do Morskiego Oka i inne pobliskie okolice. Opracowanie tekstu i zdjęcia z prywatnej kolekcji Anny z d. Kondrackiej i Janusza Wierciochów z Kanady

STRONA 21 WRZESIEŃ 2019 - Nr 324 MIESIĘCZNIK WIADOMOŚCI SZCZAWNICKICH

Podróże małe i duże Lucerna O Lucernie myśleliśmy już od dawna, ponieważ po pierwsze, wszyscy nam ją za- chwalali a po drugie znajduje się niedaleko od nas. Choć do miast nie jeździmy zwykle zbyt chętnie, to teraz już na pewno wiemy, że Lucernę odwiedzimy jeszcze nie jeden raz! A dlaczego? Bo jest po prostu mega urocza, wydaje się być dość spokojna a i klimat jaki w niej zastaliśmy, przypominał nam iście nadmorskie miejscowości. Jed- nym słowem dla nas bomba! Do Lucerny dojeżdżamy późnym przed- przypomina mu rodzimy Kraków. nikowania i grillowania na trawie i plaża, południem. Parkujemy auto na jednym z Następnie kierujemy się w stronę sztan- właśnie taka jakiej od dawna szukaliśmy! dużych parkingów, z którego do ścisłego darowej atrakcji Lucerny, drewnianego Właśnie w tym momencie żałujemy, ze nie centrum jest już tylko do przejścia parę mostu Kapellbrücke ( Most Kapliczny). zabraliśmy ze sobą strojów kąpielowych i uliczek. Jest to jednocześnie najsłynniejszy i naj- ręczników… ale to wcale nie przeszkadza Po drodze mijamy lwi pomnik ku chwa- starszy drewniany most w Europie. Prze- Czarkowi, który i tak testuje nowe kąpie- le szwajcarskich gwardzistów, wykuty w żywszy wiele historii stoi na rzece Reuss lisko. Cudownie. Już wiemy, że na pewno piaskowcu. Czaro wrzuca pieniążka z ży- nieprzerwanie od 1333 roku. Rzeczywiście jeszcze się tutaj pojawimy. czeniem do stawu znajdującego się tuż pod prezentuje się bardzo okazale. Liczy około W drodze powrotnej zatrzymujemy się nim. Gdy tylko przybywa kolejna azjatyc- 200 metrów długości i w kolejnym rankin- obowiązkowo na włoskie lody przy głów- ka wycieczka, szybko ruszamy w następne gu jest drugim co do wielkości, drewnia- nym deptaku i siedząc na murku podzi- miejsce. nym mostem w Europie, zaraz po moście wiamy pojawiające się coraz wyraźniej Dochodzimy do Jeziora Czterech Kan- w niemieckim Ronnenbergu. Niewątpliwie przed nami szczyty gór. A no i karmimy tonów i jesteśmy wprost zauroczeni. Czu- więc miasto ma się czym pochwalić. łabędzie, resztkami znalezionymi w śnia- jemy się tutaj tak wakacyjnie! Spaceruje- Dalej postanawiamy zboczyć trochę od daniówce Czarka. my promenadą, na której jeszcze nie zeszły centrum do pobliskiego parku, przy któ- się tłumy. Mijamy barki przycumowane do rym powinna znajdować się miejska plaża. Tekst i zdjęcia Joanna i Mariusz Kluska brzegu, które zapraszają na swój pokład. I tu znowu jesteśmy zachwyceni! Mnó- Czytaj więcej na caravaningworld.pl Czarek cały czas podkreśla, że miejsce to stwo zieleni, możliwość swobodnego pik-

Anna Malinowska TPSP nych ikonach, które w upal- ny, sierpniowy czas swoim Dwie odsłony twórczości majestatem równoważyły gorące wakacyjne emocje. Joanny Dziubińskiej Nastrój powagi i dostojeń- stwa płynący z oblicza świę- Joanna Dziubińska znana szczawnicka pro- tych to w kawiarnianych pagatorka sztuki ludowej, dziennikarka ,,Podha- warunkach doskonała prze- le24” i właścicielka galerii ciwwaga dla letniego limatu sztuki ludowej i rękodzieła Caffe Eglander. artystycznego ,,Krzywa Ja- błonka” jest autorką wysta- Druga ekspozycja to czar- wy ciekawych ikon wyko- no-biały świat fotografii nanych techniką decoupage, przedstawiających znane, ale które można było oglądać na jakże nietypowe krajobrazy sierpniowej wystawie w ma- Pienin, pozbawione barwne- łej Galerii Eglander Caffe. go kolorytu, typowego dla tej pory roku. To kontrast z charaktery- Wystawa obejmowała stycznymi ujęciami znanymi z reklamowych pocztówek, celowo dwie kategorie prac: czar- pozbawiony koloru ale nie bezbarwny. Autorka pokazuje nam Pie- no-białą fotografię i ikony niny inne od tych, które znamy. Warto było obejrzeć tę wystawę, wykonane wspomniana tech- jakże inną i jakże ciekawą. niką. Piękno wizerunków dawnych świętych można Finisaż wystawy odbył się 29 sierpnia, podczas którego swoje było podziwiać na stylizowa- uznanie dla dokonań artystki złożyli przyjaciele i rodzina.

22 STRONA MIESIĘCZNIK WIADOMOŚCI SZCZAWNICKICH Nr 324 - WRZESIEŃ 2019

Z notatnika botanika zwarte, jednogatunkowe skupiska. To może doprowadzić nie tylko Ludwik Frey do zmniejszanie się biologicznej różnorodności w wodnych eko- systemach, ale także do strat ekonomicznych, wskutek zarastania Niestrudzona pątniczka dróg wodnych, kanałów i rowów melioracyjnych. Wszystko dlatego, że szybko rośnie i z łatwością rozmnaża się wegetatywnie poprzez Przed jakimś czasem pisa- fragmentację łodyg. łem o niesfornych roślinach, Sporo już wiemy o tej wędrowniczce, a wciąż które nie mogą usiedzieć na nie znamy jej nazwy. Czas ją ujawnić - to mo- miejscu i - bywa - ruszają w czarka argentyńska (Egeria densa) z rodziny podróż, wcale nie bacząc, że żabiściekowatych (Hydrocharitaceae). Jednak- nóżek żadnych nie posiadają. że w tym przypadku nie chodzi o krewną zna- Nierzadko są to roślinki uprawiane przez czło- nej zapewne wszystkim moczarki kanadyjskiej wieka. W pewnym momencie jednak człowiek, (Elodea canadensis), przybyłej do Europy w z sobie znanych powodów, postanawia uwolnić XIX w. z Ameryki Północnej i wpisanej w 2014 się od swego ulubieńca i „pomaga” mu udać się r. na listę obcych w Polsce przybyszów, jako ga- w drogę. tunek inwazyjny i zadomowiony. Polska nazwa I dzisiaj opowiem o takiej podróżniczce, moczarka argentyńska jest myląca! Co prawda, przemierzającej wszerz i wzdłuż europejski przypomina blisko spokrewnione z nią gatunki kontynent od pewnego czasu, a ściślej mówiąc z rodzaju Elodea, a więc „właściwej” moczarki, od początku XX w. W stanie dzikim pojawiła ale jednak różni się rozmiarami i o wiele gęst- się w zachodniej części Europy, wciąż jeszcze szym ulistnieniem. Jej łodygi mogą dorastać na- pozostającej pod wpływem klimatu atlantyckiego i krok po kroku wet do 3 m długości, a białe kwiaty wyrastają ponad powierzchnię zwiększała swój areał. Obecnie jako gatunek zadomowiony wystę- wody. Mimo że jest to gatunek dwupienny, to jednak w Europie puje w co najmniej 13 krajach europejskich, m.in. we Francji, Ho- zaobserwowano - jak dotychczas - tylko osobniki męskie. landii, Niemczech i we Włoszech. Niektórzy badacze przyrody po- Powiedzieliśmy o niefortunnej polskiej nazwie tego gatunku cieszają się, że we wschodniej części kontynentu jej ekspansję mogą (moczarka), mnie jednak bardziej zafrapowała łacińska nazwa ro- ograniczać mroźne zimy (wiadomo - klimat kontynentalny). Ta dzajowa - Egeria. Czym kierował się Jules Émile Planchon (1823- energiczna podróżniczka ma swoją ojczyznę hen za Atlantykiem, 1888), zasłużony dla nauki francuski botanik, nadając w 1849 r., bowiem z natury żyje sobie w Argentynie, Brazylii i Urugwaju, w wyróżnionemu przez siebie rodzajowi taką nazwę? Zapewne nie wodach słodkich, zarówno stojących, jak i płynących. wiąże się to z odkryciem w rok później (1850) przez Annibala de Jakże zatem znalazła się u nas? Otóż, jest ona często uprawiana Gasparisa (1819-1892), włoskiego astronoma, planetoidy o tymże w akwariach i oczkach wodnych i to mogą być źródła, z których imieniu, zaliczanej do tzw. asteroid węglowych typu G? A może rozprzestrzenia się poza obszar naturalnego zasięgu. No, bo ktoś należy to wiązać z Egerią, nimfą i wieszczką (z mitologii rzym- nagle uzna, że zasili ciek wodny nową rośliną, niechże zakosztu- skiej), nie tylko kochanką lub żoną drugiego władcy Rzymu, Numy je wolności. A co z tego wyniknie? O tym już taki „dobroczyńca” Pompiliusza, ale także jego doradczynią i która po śmierci króla nie chce myśleć! Trzeba przyznać, że bohaterka tej opowieści roz- została zamieniona w gaju Diany w Arycji w źródło, będące później przestrzenia się nadzwyczaj skutecznie, gdyż można ją już spotkać miejscem jej kultu i której imię stało się współcześnie synonimem na wszystkich kontynentach poza... Antarktydą. Interesujące, że w kobiet - doradczyń i ekspertek? pierwszych etapach ekspansji, pojawia się - o dziwo - w wodach Osobiście sądzę, że odkrywca gatunku nazwał tak roślinę dla zanieczyszczonych termicznie, często na terenach dużych miast, upamiętnienia postaci niezwykłej pątniczki o tym właśnie imieniu, prawdopodobnie dlatego, że jest tam duże prawdopodobieństwo która w latach 381-384, po gruntownym przestudiowaniu Pisma uwolnienia rośliny z hodowli. Jako drogi wędrówki w siną dal wy- Świętego, podjęła ogromny wysiłek pielgrzymki do Jerozolimy. biera zwykle koryta rzek. Tak dzieje się na Ukrainie, w Rosji oraz Egeria prawdopodobnie wyruszyła z Galii, może z Arles. Spisała w Polsce, bo i tutaj zaobserwowano jej pojaw, na razie w okolicach swe wrażenia po łacinie zwanej latina vulgaris w pamiętniku, za- Krakowa. Prognozy dotyczące rozprzestrzeniania się w naszym tytułowanym Itinerarium Egeriae, a ocalałym w jednej tylko kopii kraju głoszą, że jej zasięg będzie się rozszerzał z południa na pół- z XI w. (częściowo uszkodzonej), odnalezionej w bibliotece klasz- noc, do czego mogą się przyczynić zwłaszcza powodzie. tornej w Arezzo, we Włoszech. Kim była Egeria? Zapewne kobietą Mimo wszystko opinie co do jej inwazyjności, pomimo 100-let- dość majętną, chyba nie zakonnicą, nie arystokratką, a raczej przed- niej obecności tej rośliny w stanie dzikim w Europie, są podzielone. stawicielką klasy średniej, aczkolwiek są przypuszczenia, że mogła Jedni twierdzą, że nie ma jeszcze podstaw, aby uznać ją za gatunek być spokrewniona z cesarzem Teodozjuszem Wielkim (347-395), szczególnie niebezpieczny dla ekosystemów naturalnych, czy go- władającym, jako ostatni, obydwiema częściami (wschodnią i za- spodarki człowieka, chociaż można przytoczyć nieliczne (przynaj- chodnią) cesarstwa rzymskiego. mniej na razie) dowody na to, że wypiera gatunki rodzime, blisko z Jest całkiem możliwe, że łatwość z jaką rozprzestrzenia się, a nią spokrewnione. Inni są zdania, że w Europie winno się ją jednak więc „pielgrzymuje”, moczarka argentyńska, dała profesorowi uznać za gatunek inwazyjny, a przynajmniej potencjalnie inwazyj- Planchonowi asumpt, aby nazwać roślinę imieniem niestrudzonej ny. Dlaczego? Ponieważ, jeśli warunki sprzyjają, może tworzyć pątniczki.

REDAKCJA i WYDAWCA: MIEJSKI OŚRODEK KULTURY w SZCZAWNICY, 34-460 Szczawnica, ul. Główna 6, tel. 182622666 Red. nacz. Alina Lelito, e-mail: [email protected], REDAKCJA: Stanis³aw B³a¿usiak - rysunki Piotr Lelito - red. tech. stale wspó³pracuj¹: Anna Malinowska, Agnieszka Stopka, Anna Kondracka-Wiercioch, Renata Zachwieja, Ludwik Frey, Andrzej Dziedzina Wiwer, DRUK: Drukarnia KWADRAT s.c., ul. Lwowska 218b, 33-300 Nowy Sącz, tel. 18 4410928 Pismo nale¿y do Polskiego Stowarzyszenia Prasy Lokalnej Nadsy³ane materia³y zamieszczane s¹ nieodp³atnie. Redakcja zastrzega sobie mo¿liwoœæ dokonywania skrótów. Materia³ów nie zamówionych redakcja nie zwraca i ze względu na ich ilość drukowane będą w miarę miejsca na łamach. Za treœæ reklam redakcja nie odpowiada. Anonimów nie drukujemy. nakład: 500 egz.

STRONA 23 WRZESIEŃ 2019 - Nr 324 MIESIĘCZNIK WIADOMOŚCI SZCZAWNICKICH

24 STRONA