HISTORIA Ptmsik

HISTORIA PTMSiK

PL ISSN 0324-8267 Indeks 351857

kwartalnik 2012 tom 62, nr 4 październik-grudzień www.amsik.pl

Czasopismo indeksowane: Organ Polskiego Towarzystwa Medycyny Sądowej i Kryminologii INDEX MEDICUS / MEDLINE Punktacja MNiSW: 2 ﬁnansowany ze środków własnych Towarzystwa Index Copernicus (2011): 6,31 ARCHIWUM TOM LXII Nr 4 (2012) MEDYCYNY SĄDOWEJ październik I KRYMINOLOGII grudzień

ORGAN POLSKIEGO TOWARZYSTWA MEDYCYNY SĄDOWEJ I KRYMINOLOGII

REDAKTOR NACZELNY: dr med. Krzysztof Woźniak ZASTĘPCA REDAKTORA NACZELNEGO: dr med. Filip Bolechała SEKRETARZ REDAKCJI: lek. med. Artur Moskała

KOLEGIUM REDAKCYJNE: Prof. Jarosław Berent – Łódź, Polska Prof. Bernd Brinkmann – Münster, Niemcy Prof. Richard Dirnhofer – Berno, Szwajcaria Prof. Noriaki Ikeda – Fukuoka, Japonia Prof. Jerzy Janica – Białystok, Polska Dr hab. Zbigniew Jankowski – Gdańsk, Polska Prof. Małgorzata Kłys – Kraków, Polska Dr hab. Paweł Krajewski – Warszawa, Polska Prof. Eduard Peter Leinzinger – Graz, Austria Prof. Patrice Mangin – Lozanna – Genewa, Szwajcaria Prof. Zdzisław Marek – Kraków, Polska Prof. Zoﬁa Olszowy – Sosnowiec, Polska Prof. Derrick J. Pounder – Dundee, Szkocja Prof. Zygmunt Przybylski – Poznań, Polska Prof. Stefan Raszeja – Gdańsk, Polska Prof. Guy N. Rutty – Leicester, Anglia Prof. Pekka Saukko – Turku, Finlandia Prof. Volker Schmidt – Halle – Wittenberg, Niemcy Prof. Stefan Szram – Łódź, Polska Prof. Karol Śliwka – Bydgoszcz, Polska Prof. Barbara Świątek – Wrocław, Polska Prof. Akihiro Takatsu – Tokio, Japonia Prof. Michael Thali – Zurich, Szwajcaria Dr Kurt Trübner – Essen, Niemcy Prof. Duarte Nuno Vieira – Coimbra, Portugalia

e-mail: [email protected] www.amsik.pl Polskie Towarzystwo Medycyny Sądowej i Kryminologii ul. Sędziowska 18a 91-304 Łódź archiwum medycyny sądowej i kryminologii

Kwartalnik 2012

Organ Polskiego Towarzystwa Medycyny Sądowej i Kryminologii tom 62, nr 4 REGULAMIN OGŁASZANIA PRAC GUIDE FOR AUTHORS 1. Archiwum Medycyny Sądowej i Kryminologii przyjmuje w języku polskim i an- 1.The Archives of Forensic Medicine and Criminology is a peer-reviewed scientific gielskim: prace oryginalne, kazuistyczne, poglądowe oraz historyczne z medycyny journal published by the Polish Society of Forensic Medicine and Criminology sądowej, kryminalistyki i dziedzin pokrewnych, opracowania z zakresu etyki (PTMSiK) for the publication in both the Polish and English languages of original i deontologii lekarskiej, recenzje książek, sprawozdania z działalności PTMSiK, articles, case reports, review articles, historical papers on forensic medicine, forensic komunikaty Zarządu Głównego PTMSiK, sprawozdania ze zjazdów krajowych science and related fields, medical ethics and deontology, activity reports and i zagranicznych, listy do Redakcji. Autor powinien podać, do jakiej kategorii zalicza announcements of the PTMSiK, reports on national and international conferences, tekst nadesłanej pracy. book reviews and letters to the Editor. The author should indicate which category 2. Prace przyjmuje Redakcja na adres mailowy w postaci pliku w formacie dowolne- refers to the text of the submitted work. go, używanego powszechnie w Polsce procesora tekstu (typ pliku np. OpenDocu- 2. The article should be submitted to the Editor by e-mail as a file in any format ment, Word lub sformatowany RTF), w stanie gotowym do składu, z zachowaniem of commonly used word processing program (e.g. a file of the OpenDocument, obowiązujących zasad pisowni polskiej i polskiego mianownictwa. Word or RTF type), with a proper application of grammar, spelling and terminology 3. Praca powinna być napisana w formacie A4, z marginesami od góry, dołu, strony requirements. lewej i prawej po 2,5 cm, czcionką prostą wielkości 12 pkt. i z odstępami 1,5 wiersza 3. The paper should be submitted in A4 format with 2.5 cm margins at the top, (około 30 wierszy na stronie). bottom, left and right, font size 12 points and 1.5 line spacing (approximately 4. Objętość całości (wraz z rycinami, tabelami, piśmiennictwem i streszczeniem) prac 30 lines per page). oryginalnych i poglądowych nie powinna przekraczać 12 stron A4, kazuistycznych 4. The volume of total original and review articles (including figures, tables, references 7 i innych 5. W uzasadnionych przypadkach Redakcja może przyjąć do druku and summary) should not exceed 12 A4 pages, for case reports – 7 pages, and for pracę obszerniejszą. other papers – 5 pages. In justified cases, the editors may accept for publication 5. Na pierwszej stronie przed właściwym tekstem pracy należy umieścić imię i na- a more extensive paper. zwisko autora (autorów), tytuł pracy w języku polskim i angielskim, nazwę instytucji, 5. On the first page, before the text itself, there should be indicated the name of the z której praca pochodzi oraz tytuł naukowy (skrót), pierwszą literę imienia i nazwisko author (s), the title of the paper in both the Polish and English languages, the name kierownika akceptującego pracę. W kolejności należy przedstawić streszczenie of the institution from which the work originates, and the academic title (an acronym), w języku polskim, nie przekraczające 10 wierszy, zawierające cel i wyniki pracy bez the first letter of the first name and the full surname of the head of the institution, informacji o metodyce. Poniżej należy zamieścić streszczenie w języku angielskim, who approved the paper for submission. An abstract in Polish should not exceed zawierające cel i wyniki pracy oraz informacje o metodyce pracy. Następnie należy 10 lines, including the purpose and results of research, without information umieścić słowa kluczowe w języku polskim i angielskim. about the methodology. The abstract must be followed by an abstract in English, 6. Właściwy tekst pracy rozpoczyna się od drugiej strony. Praca oryginalna powinna including the purpose and results of the research and information on the methodology mieć typową strukturę (Wstęp. Materiał. Metoda. Wyniki. Dyskusja. Wnioski). Tytuły of work. Then, the keywords in English and Polish should be placed. podrozdziałów powinny być umieszczone w oddzielnych wierszach. W tekście pracy 6. The proper text of the paper starts from the second page. Original paper should należy zaznaczyć miejsca umieszczenia tabel i / lub rycin. have a typical structure (Introduction. Material and Methods. Results. Discussion. 7. Tabele i / lub ryciny należy zamieszczać w liczbie koniecznej do zrozumienia tekstu. Conclusions.). The titles of subsections should be placed in separate rows. The Podpisy pod rycinami i ich oznaczenia oraz tytuły tabel wraz z objaśnieniami należy placement of tables and/or figures should be indicated in the text. podawać w języku polskim i angielskim. Ryciny mają numerację arabską, a tabele 7. The tables and/or figures must appear in the number which is necessary to rzymską. Wielkość rycin powinna być taka, aby były one czytelne po zmniejszeniu understand the text. The legends to the illustrations and symbols employed, as ich podstawy do 120 mm. Tabele oraz ryciny (wykresy i fotografie) powinny być well as the and titles of tables with explanations should be given in English and dołączone w postaci oddzielnych plików: pochodzących z powszechnie używa- Polish. The figures are numbered using Arabic and the tables – Roman numerals. nych programów biurowych i graficznych. Wskazane jest przygotowanie plików The size of the figures should be appropriate to be legible after reduction of the graficznych w formacie jpg. base to 120mm. The tables and figures (diagrams and photographs) should be 8. Tabele i ryciny drukowane są bez kolorów (w skali szarości). Jeśli autor życzy attached as separate files formatted in commonly used office software and graphics. sobie wydrukowania elementów pracy w kolorze, powinien skontaktować się w tej It is advisable to prepare the image files in the jpg format. sprawie z Redakcją. Wymagane jest pokrycie różnicy kosztów druku pomiędzy 8. The tables and figures are printed without color (the gray scale). The authors who drukiem standardowym a kolorowym (różne w zależności od zajęcia liczby arkuszy wish to print elements of their paper in color should contact the Editor with respect wydawniczych czy wkładki). W podobny sposób możliwe jest dołączenie do Archiwum to this issue: in such cases, the difference of costs between standard printing and color płyty CD z plikami przydatnymi do ilustracji drukowanej pracy. printing (depending on the area of printing sheet taken up by color parts of the 9. Piśmiennictwo należy umieścić na oddzielnej stronie. W oryginalnej pracy nie publications/inserts) should be fully covered by the authors. In a similar manner, it is powinno obejmować ono więcej niż 20 pozycji, w doniesieniu kazuistycznym 15, possible to attach to the journal a CD with files useful to illustrate the publication. a w pracy poglądowej 30. Wykaz piśmiennictwa należy ułożyć według kolejności 9. References should be placed on a separate page. In original papers, the section cytowania w tekście, w osobnych liniach. Każda pozycja musi zawierać nazwisko „References“ should not include more than 20 items, in case reports – 15, and in i pierwszą literę imienia autora (autorów), tytuł pracy, tytuł czasopisma według review papers – 30. The list of references should be arranged in order of citation skrótów używanych w lndex Medicus (w czasopismach pisanych cyrylicą przyjąć in the text in separate lines. Each entry must contain the surname and the first letter transkrypcję obowiązującą w Polsce) oraz kolejno rok, numer tomu, pierwszą of the author’s (autohors’) name, title, journal title according to the abbreviations i ostatnią stronę pracy (przykład: Autor A., Autor B.: Tytuł pracy. Arch. Med. Sąd. used in the Index Medicus (in journals written in Cyrillic – a Latin transcription) Kryminol. 2010, 60: 1-5). W przypadku pozycji książkowych należy ponadto and subsequently the year, volume number, first and last pages of the paper, as podać pełny tytuł dzieła, wydawcę, miejsce i rok wydania. per the following example: Author A, Author B: The_title_of the paper, Arch Med 10. Na końcu pracy należy umieścić adres jednego z autorów (przede wszystkim Sadowej Kryminol. 2010, 60 (1): 1-5. In the case of handbooks, the full title, e-mail), na który będzie kierowana wszelka korespondencja dotycząca pracy. the publisher, place and year of publication should be also specified. 11. Do pracy należy dołączyć pliki PDF zawierające podpisane: 10. At the end of the paper, the address of one corresponding author (especially – zgodę Kierownika instytucji (Katedry, Zakładu) na opublikowanie pracy, the e-mail address) should be specified. – oświadczenie pierwszego autora, że praca nie została złożona równocześnie 11. The files containing the paper for publication should have PDF files attaches, w innym czasopiśmie oraz że nie była w całości, jak i we fragmentach, wcześniej the files containing: drukowana. – the consent of the Head of the institution (Chair, Department) for publication 12. W przypadku, gdy praca doświadczalna prowadzona była na osobach żyjących, of the paper, na zwłokach lub na zwierzętach, należy dołączyć zgodę właściwej komisji uczelnianej – the statement of the first author that the manuscript has not been submitted na prowadzenie takich badań. simultaneously to another journal and that it was not, in its entirety or fragments, 13. Potwierdzenie otrzymania pracy do rozpatrzenia następuje drogą mailową na printed in another journal. adres mailowy, z którego nadesłano pliki. 12. If the experimental study was conducted in living people, cadavers or animals, 14. Praca nie odpowiadająca Regulaminowi nie jest rozpatrywana pod względem the approval of an appropriate university commission for carrying our such research merytorycznym. Wszystkie nadesłane prace zgodne z Regulaminem będą recen- should be included. zowane. O nieprzyjęciu pracy do druku Redakcja informuje drogą elektroniczną 13. The confirmation of receipt of the paper for evaluation will be sent to the e-mail (e-mail) wykazanego w pracy autora-korespondenta. address from which the files were submitted. 15. Redakcja zastrzega sobie prawo dokonywania niezbędnych poprawek, w tym 14. Papers not adhering to the above specified the Regulations shall not be evaluated. stylistycznych i skrótów – bez porozumienia z Autorem. The articles prepared works in accordance with the Regulations will be reviewed. 16. Honoraria autorskie za publikowane prace nie będą wypłacane. Autorzy nie The Editors will dispatch notification about the refusal to accept the paper for otrzymują odbitek pracy: na stronie www.amsik.pl artykuł jest dostępny w pliku publication via e-mail to the address of the corresponding author. PDF w formie dokładnie takiej, jak został wydrukowany. 15. The Editors reserve the right to make necessary corrections, including stylistic 17. Po akceptacji pracy do druku prawa autorskie zostają przekazane przez Autorów revisions and shortening the text, without consulting the author. – Redakcji Archiwum Medycyny Sądowej i Kryminologii. 16. No royalties shall be paid for the published works. The authors do not receive printouts of the published papers: the articles are available as PDF files exactly as printed on the website www.amsik.pl. 17. The copyrights to papers accepted for publication will be transferred by the authors to the Editors of the Archives of Forensic Medicine and Criminology.

Copyright © by Polskie Towarzystwo Medycyny Sądowej i Kryminologii, Kraków 2012 Projekt znaku graﬁcznego PTMSiK na okładce – Wiktor Ostrzołek Wydawca: Polskie Towarzystwo Medycyny Sądowej i Kryminologii Realizacja wydawnicza i druk: Agencja Reklamowa „Po Godzinach“, ul. Podedworze 10/54, 30-686 Kraków tel. +48 12 623 77 74, +48 609 633 948, e-mail: [email protected], www.pogodzinach.com.pl SPIS TREŚCI / CONTENTS

HISTORIA MEDYCYNY SĄDOWEJ / HISTORY OF FORENSIC MEDICINE

Erazm Baran Historia Polskiego Towarzystwa Medycyny Sądowej i Kryminologii 1938-2013 ...... 243 History of Polish Society of Forensic Medicine and Criminology, 1938-2013 ...... 275

PRACE ORYGINALNE / ORIGINAL PAPERS

Artur Moskała, Krzysztof Woźniak, Piotr Kluza, Filip Bolechała, Ewa Rzepecka-Woźniak, Jan Kołodziej, Katarzyna Latacz Przydatność pośmiertnego badania tomograﬁi komputerowej z angiograﬁą (PMCTA) w sądowo-lekarskiej diagnostyce przypadków ran kłutych i ciętych Validity of post-mortem computed tomography angiography (PMCTA) in medico-legal diagnostic management of stab and incised wounds ...... 315

2012 © by Polskie Towarzystwo Medycyny Sądowej i Kryminologii, ISSN 0324-8267 . ARCH. MED. SĄD. KRYMINOL., 2012, LXII, 243-274 HISTORIA MEDYCYNY SĄDOWEJ

Erazm Baran*

FECI, QUOD POTUI, FACIANT MELIORA POTENTES Historia Polskiego Towarzystwa Medycyny Sądowej i Kryminologii 1938-2013

I. GENEZA TOWARZYSTWA Organizacyjnego 3 marca 1938 roku w Zakładzie Medycyny Sądowej Uniwersytetu Warszawskiego, Podczas XV Zjazdu Lekarzy i Przyrodników Pol - na którym dokonano wyboru Władz Towarzystwa [2]. skich we Lwowie w czasie obrad Sekcji Medycyny Okres II wojny światowej przerwał działalność Sądowej w dniu 7 lipca 1937 roku profesor Wiktor Towarzystwa, zapisując w jego dziejach tragiczną Grzywo-Dąbrowski wystąpił z wnioskiem „utworze- kartę. W Katyniu zostają zamordowani doc. Tade- nia Polskiego Towarzystwa Sądowo-Lekarskiego, usz Tucholski – toksykolog z Katedry Medycyny Są - które weszłoby w skład Międzynarodowego Towa- dowej w Poznaniu i płk dr med. Jan Władysław rzystwa Sądowo-Lekarskiego świeżo utworzonego Nelken – jeden z pionierów psychiatrii sądowej, w Paryżu. Polskie Towarzystwo posiadałoby, jako członek Komitetu Redakcyjnego Czasopisma Są - członek Towarzystwa Międzynarodowego, prawo dowo-Lekarskiego (zbrodnia sowiecka). Na Wzgó- głosu.” Wniosek ten został poparty przez profeso- rzach Wuleckich we Lwowie w dniu 4 lipca 1941 rów Wachholza, Sieradzkiego, Horoszkiewicza i Sien- roku zostają zamordowani profesorowie Uniwersy- galewicza. Opracowanie projektu Statutu Towarzy- tetu Jana Kazimierza we Lwowie a wśród nich 70- stwa powierzono wnioskodawcy [1]. letni profesor Włodzimierz Sieradzki – Kierownik Z inicjatywy prof. W. Grzywo-Dąbrowskiego od Katedry i Zakładu Medycyny Sądowej we Lwowie maja 1937 roku zostały zapoczątkowane, w Zakła- (zbrodnia niemiecka). 6 listopada 1939 roku w cza- dzie Medycyny Sądowej Uniwersytetu Warszawskie- sie niechlubnej i zbrodniczej akcji niemieckiej „Son - go im. J. Piłsudskiego, posiedzenia naukowe poświę- deraktion Krakau” wraz z innymi profesorami Uni - cone kryminologii i medycynie sądowej, w których wersytetu Jagiellońskiego, zostaje aresztowany 72- uczestniczyli lekarze i prawnicy. Inicjator powsta - letni Leon Wachholz – profesor honorowy Wydziału nia Towarzystwa prof. W. Grzywo-Dąbrowski uwa- Lekarskiego UJ, wiceprezes Międzynarodowej Aka- żał, że posiedzenie w dniu 14 maja 1937 roku było demii Medycyny Sądowej i Społecznej w latach pierwszym posiedzeniem Towarzystwa [2, 3]. Tym 1938-1941. Osadzony w nieludzkich warunkach niemniej oﬁcjalny wniosek o założenie Towarzystwa (okres jesienno-zimowy) w obozie koncentracyjnym Medycyny Sądowej i Kryminologii został postawio- w Sachsenhausen. Zwolniony w lutym 1940 roku, ny na drugim posiedzeniu naukowym 30 września schorowany z ciężkimi niegojącymi się odmrożenia- 1937 roku. Na zebraniu tym przedstawiono projekt mi nóg nabytymi w obozie, zmarł w 1942 roku statutu. Większość z obecnych 26 osób wpisała się w Krakowie. Jego uczeń prof. Jan Olbrycht zostaje na listę członków założycieli [2]. aresztowany w 1942 roku i osadzony w obozie kon - Na mocy decyzji Komisarza Rządu m. st. War- centracyjnym Auschwitz-Birkenau a następnie szawy 7 lutego 1938 roku, wpisane zostało do Re - w Mauthausen. Osobista wielka tragedia stała się jestru Stowarzyszeń i Związków Komisariatu Rządu udziałem prof. Stefana Horoszkiewicza – Kierowni- m. st. Warszawy pod numerem 1176 stowarzysze- ka Katedry Medycyny Sądowej Uniwersytetu w Po- nie pod oﬁcjalną nazwą Polskie Towarzystwo Medy- znaniu. Jego żona Olga Jadwiga – lekarz pediatra – cyny Sądowej i Kryminologii (w skrócie P.T.M.S.i K.). została zamordowana przez Niemców 15 lipca Dało to podstawę zwołania I Walnego Zebrania 1942 roku ze względu na pochodzenie żydowskie.

* Przewodniczący Komisji Historycznej Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Medycyny Sądowej i Kryminologii.

2012 © by Polskie Towarzystwo Medycyny Sądowej i Kryminologii, ISSN 0324-8267 244 Erazm Baran Nr 4

Śmierć żony, troska o los dzieci (syn i córka) wpły- Po raz drugi zaistniała konieczność reaktywacji nęły niszcząco na stan Jego zdrowia. Zmarł 12 Towarzystwa w 1996 roku. marca 1945 roku [4, 5, 6]. W 1995 roku wybrane na Walnym Zgromadze - W wyniku działań wojennych doszło do całko- niu Towarzystwa w Białymstoku nowe władze (Pre- witego lub częściowego zniszczenia i (lub) ograbie- zes Zarządu Głównego prof. dr hab. Karol Śliwka nia wyposażenia i księgozbiorów zakładów w War- i Sekretarz Zarządu Głównego prof. dr hab. Barbara szawie, Poznaniu i Krakowie. Zniszczona była sie- Świątek) zmuszone były wystąpić o reaktywację dziba Zakładu Medycyny Sądowej we Wrocławiu. Towarzystwa . Dowodzi tego treść pisma Prezesa Poza granicami Polski pozostał Uniwersytet we i Sekretarza z dnia 10 czerwca 1996 roku do Sądu Lwowie i Wilnie z Katedrami Medycyny Sądowej Wojewódzkiego Wydziału I Cywilnego w Bydgosz- [7, 8, 9, 10, 11]. czy, w którym podano nowy skład personalny Władz Okres 1945-1948 to czas odbudowy ze znisz- Towarzystwa, a równocześnie zwrócono się „o re - czeń, tworzenie zespołów nowych katedr i za- jestrację nowego statutu PTMSiK uchwalonego na kładów w Gdańsku, Lublinie, Łodzi i Wrocławiu, Nadzwyczajnym Walnym Zgromadzeniu w Bydgosz- z równoczesnym prowadzeniem zajęć dydaktycz- czy w dniu 26 stycznia 1996 roku. Z uwagi na fakt nych i usługowych dla władz wymiaru sprawiedli - reaktywowania działalności Towarzystwa i brak wości. Dopiero więc w czasie pierwszej po wojnie środków ﬁnansowych uprzejmie prosimy o rozważe - Konferencji Profesorów Medycyny Sądowej we Wro- nie możliwości zwolnienia Towarzystwa z opłat są - cławiu, w dniach 19-20 marca 1948 roku, podjęto dowych” [13]. uchwałę o reaktywacji Polskiego Towarzystwa Me - Zarząd Główny nie dysponował środkami ﬁnan - dycyny Sądowej i Kryminologii. Zebrani profesoro- sowymi, ponieważ konto bankowe Towarzystwa wie działających Katedr Medycyny Sądowej: W. Grzy- zostało zablokowane decyzją Sekretarza General - wo-Dąbrowski (Warszawa), S. Manczarski (Gdańsk), nego prof. Aleksandra Dubrzyńskiego, który w póź- J. Olbrycht (Kraków), B. Popielski (Wrocław), B. Pu- niejszym okresie złożył rezygnację z pełnionej funk- chowski (Łódź), S. Schilling-Siengalewicz (Poznań) cji [14, 15]. oraz doc. W. Dżułyński (od 1949 roku profesor, Kie- Konieczność reaktywacji Towarzystwa wynikała rownik Katedry w Lublinie) upoważnili prof. W. Grzy- z faktu, że w kadencjach 1987-1991, 1991-1992 wo-Dąbrowskiego „do wszczęcia kroków w tym kie- i 1992-1995 (Prezes prof. Zygmunt Przybylski) za- runku u odpowiednich władz” [3]. niechano obowiązku zgłoszenia w stosownym or - 18 listopada 1948 roku w Zakładzie Medycyny ganie administracyjnym (sądowym) zmian personal- Sądowej Uniwersytetu Warszawskiego odbyło się nych we władzach Towarzystwa, przyjętych zmian wstępne posiedzenie mające na celu wznowienie w statucie, w tym zmianę siedziby Towarzystwa działalności Towarzystwa. Został przedstawiony pro- z Gdańska na Warszawę. Działalność Towarzystwa jekt statutu, który po przeprowadzonej dyskusji uzy- w tych latach pozostawała w niezgodzie (w sprzecz- skał aprobatę [3]. ności) z obowiązującymi przepisami (Ustawa „Pra- Na mocy decyzji Prezydenta m. st. Warszawy, wo o Stowarzyszeniach” z 1932 i 1989 roku). z dnia 5 września 1949 roku L.dz.015-8086/49 wydanej na podstawie art. 21 Prawa o Stowarzy- II. STATUTY TOWARZYSTWA szeniach z dnia 27 października 1932 roku (Dz.U. R.P. Nr 94 poz. 808), wpisano do Rejestru Stowa- 1. Struktura pierwszego założycielskiego Statutu rzyszeń i Związków Zarządu Miejskiego w m.st. z 7 II 1938 roku liczącego 30 paragrafów, dzie- Warszawie pod Nr 283 stowarzyszenie pod nazwą lącego się na trzy działy uwzględniała: nazwę, Polskie Towarzystwo Medycyny Sądowej i Krymi - siedzibę i cele Towarzystwa; ustrój Towarzystwa – nologii (w skrócie P.T.M.S.iK.) [12]. członkowie, władze, oddziały; zmianę statutu i li- W dniu 27 października 1949 roku na posiedze - kwidację Towarzystwa [16] 1. niu organizacyjnym dokonano wyboru Władz To - Na walnym Zgromadzeniu Towarzystwa 27 IV warzystwa [3]. 1939 roku na wniosek Zarządu Głównego (Z.G.)

1 X. Aneks.

2012 © by Polskie Towarzystwo Medycyny Sądowej i Kryminologii, ISSN 0324-8267 Nr 4 HISTORIA POLSKIEGO TOWARZYSTWA MEDYCYNY SĄDOWEJ I KRYMINOLOGII 1938-2013 245 dokonano zmiany w statucie a to w związku z uni- 4. Na Nadzwyczajnym Walnym Zgromadzeniu ﬁkacją Zarządu Oddziału Warszawskiego i Zarządu Towarzystwa 5 V 1977 roku w Katowicach uchwa- Głównego. Zmiana dotyczyła § 19 – zwiększenie lono tylko jedną zmianę w statucie. Doszło do zmia- liczby członków Z.G. do 13 osób, w tym dla 9 z nich ny siedziby Towarzystwa z Krakowa na Gdańsk (§ 2). miejscem zamieszkania musiała być Warszawa, W tej mierze zostały podjęte dwie decyzje orga- a w § 21 zwiększono z 4 do 5 liczbę członków nów administracyjnych. Decyzja o wykreśleniu To - warunkujących prawomocność zebrań Z.G. [17]. warzystwa z Rejestru Stowarzyszeń i Związków Urzę- 2. Statut reaktywujący Towarzystwo z 5 IX du Miasta Krakowa – pismo z dnia 17 VIII 1977 1949 roku jest identyczny ze statutem z 1938. roku [12]. Decyzja o wpisaniu Towarzystwa do Re - Wprowadzono tylko jedną zmianę w § 20: „Zarząd jestru Stowarzyszeń i Związków Wydziału Spraw Główny wybiera spośród siebie prezesa, 2 wice- Wewnętrznych Urzędu Wojewódzkiego w Gdańsku prezesów, sekretarza, skarbnika i ich zastępców” pod numerem 57 – pismo z dnia 18 VIII 1977 roku [12]. [12]. 3. Na Walnym Zgromadzeniu Towarzystwa 20 I 5. Na Walnym Zgromadzeniu Towarzystwa 4 II 1973 roku w Krakowie uchwalone zostały zmiany 1987 roku w Poznaniu uchwalono następujące w statucie z 1949 roku. Najistotniejsze przytaczam – zmiany i uzupełnienia: z podreśleniami zmian – w pełnym brzmieniu: a) § 2 Siedzibą Towarzystwa jest miasto War- a) § 2 Siedzibą Towarzystwa jest miasto Kraków , szawa a terenem działalności Polska Rzeczpospolita Ludowa b) § 18 skreślono słowa: „uchwala budżet” i „rocz- b) § 5 Członkowie Towarzystwa dzielą się na nych” członków: honorowych, zwyczajnych , wspierają - c) § 19 wybór trzech zastępców członków Za- cych i członków korespondentów rządu Głównego i powołanie przez Zarząd Główny – c) § 15 wykreślono słowa „zbiera się raz do ro- sekretarza generalnego – którego prawa i obowiązki ku”, wpisując „zbiera się co najmniej co 3 lata”. określa regulamin Towarzystwa ustalany przez Z. d) § 19 dokonano skreślenia drugiej części para - G. – § 22 grafu, pozostawiając, że „Zarząd Główny składa się d) § 21 zapraszanie na zebrania Z. G. wszyst - z 9 członków wybieranych na Walnym Zgromadze - kich kierowników katedr i zakładów medycyny są - niu na lat 3 z liczby członków zwyczajnych” dowej [18]. e) § 20 Zarząd Główny wybiera spośród siebie 6. Na Walnym Zgromadzeniu Towarzystwa 24 I prezesa, dwóch wiceprezesów, sekretarza, skarbnika 1991 roku w Warszawie uchwalono kolejne zmia- i ich zastępców. Ponadto do Zarządu Głównego ny: wchodzi z urzędu na prawach członka każdorazowy a) § 2 zapisano „Rzeczpospolita Polska” redaktor czasopisma Towarzystwa „Archiwum Me - b) § 6 w zdaniu drugim dodano słowo „także” , dycyny Sądowej i Kryminologii ” a skreślono słowo „zagranicznych” f) § 25 Nieporozumienia pomiędzy członkami c) § 19 skreślono słowa: „oraz trzech zastęp- wynikłe z ich przynależności do Towarzystwa rozpa- ców” [25]. truje Sąd Koleżeński, składający się z przewodni- Zmiany w statucie dokonane w 1987 i 1991 czącego i czterech członków Towarzystwa. roku nie były zgłaszane – stosownie do obowiązu - Inne zmiany dotyczyły: § 6 możliwość powoły - jących przepisów ustawowych – w żadnym orga- wania członków korespondentów spośród naukow - nie administracyjnym jak i sądowym. ców zagranicznych : § 22 g skreślono pierwsze Wszystkie zmiany w statutach do 1991 roku nie zdanie tego paragrafu; § 26 wprowadzono nazwę naruszały struktury wyjściowego statutu z 1938 Kraków; § 28 wprowadza 3-letnią kadencję Zarzą- roku liczącego niezmiennie 30 paragrafów w trzech du Oddziału [12]. działach. W dniu 3 VIII 1973 roku wpisano do Rejestru 7. Na Nadzwyczajnym Walnym Zgromadzeniu Stowarzyszeń i Związków Prezydium Rady Naro - Towarzystwa w Bydgoszczy 26 I 1996 roku został dowej m. Krakowa pod nr. rej. 318 Stowarzysze - uchwalony nowy statut. Jego struktura obejmowała nie pn. Polskie Towarzystwo Medycyny Sądowej siedem rozdziałów z 37 paragrafami. Wprowadzo- i Kryminologii z siedzibą w Krakowie [12]. no szereg nowych sformułowań, uporządkowano

2012 © by Polskie Towarzystwo Medycyny Sądowej i Kryminologii, ISSN 0324-8267 246 Erazm Baran Nr 4 i doprecyzowano dotychczasowe zapisy. Po raz pierw- nika, że nie skorzystano jednak z tej możliwości – szy do Władz Towarzystwa został zaliczony Sąd ponieważ „nie wpłynął wniosek o rozpatrzenie Koleżeński. Zrezygnowano z powoływania przez zmian w statucie Polskiego Towarzystwa Medy- Z. G. Sekretarza Generalnego. Nastąpiła zmiana cyny Sądowej i Kryminologii” [25]. Pozostaje to siedziby Towarzystwa z Gdańska na Bydgoszcz w sprzeczności z przytoczonym fragmentem spra - [19]. wozdania Z. G. z 2004 roku 2. Postanowieniem Sądu Wojewódzkiego I Wydzia- 9. Kolejne zmiany w obowiązującym Statucie łu Cywilnego w Bydgoszczy, Polskie Towarzystwo Towarzystwa uchwalono na Walnym Zgromadzeniu Medycyny Sądowej i Kryminologii zostało wpisane Towarzystwa w Krakowie 15 IX 2004 roku. Wpro- w Rejestrze Stowarzyszeń w dziale A pod nr. R. ST. wadzono nowe przepisy dotyczące celów działalno- 917 [13]. ści Towarzystwa, zasad prowadzenia badań nauko- Po wyborach Władz Towarzystwa na kadencję wych, powoływania Komisji Problemowych. Pod- 1998-2001, Prezes Z. G. prof. Barbara Świątek trzymano wniosek o zmianę siedziby Towarzystwa złożyła do Sądu Okręgowego w Bydgoszczy wniosek z Bydgoszczy na Warszawę. Powyższe zmiany zo- o uaktualnienie danych personalnych nowych człon- stały zgłoszone do stosownego organu sądowego. ków Z. G. w rejestrze. Dokonano w rejestrze R. St. Postanowieniem Sądu Rejonowego w Bydgoszczy 917 stosownych zmian [13]. XIII Wydziału Gospodarczego Krajowego Rejestru 8. Na Walnym Zgromadzeniu Towarzystwa 12 IX Sądowego (KRS), Towarzystwo zostało wpisane do 2001 roku w Warszawie podjęto uchwałę doty - KRS pod nr. 243239. Sąd ustalił również, iż orga- czącą zmiany w siedzibie Towarzystwa z Bydgosz- nem sprawującym nadzór nad Towarzystwem jest czy na Warszawę. W sprawozdaniu Z. G. na Prezydent m.st. Warszawy. Akta sprawy przekazano Walnym Zebraniu 14 II 2004 roku w Krakowie za - do Sądu Rejonowego w Warszawie XIX Wydziału mieszczono następującą informację: „Usilne stara - Gospodarczego Krajowego Rejestru Sądowego [13]. nia zmierzające do zmiany siedziby Towarzystwa 10. Po wyborach nowych władz Towarzystwa w Wydziale Gospodarczym Krajowego SR w Po- 27 II 2007 roku w Szczecinie informacja o zmia- znaniu nie przyniosły rezultatu właśnie z powodu nach personalnych w Zarządzie Głównym została aktualnej treści paragrafu 2 w Statucie mówiącego przekazana do Sądu Rejonowego dla m.st. War- że terenem działania Towarzystwa jest obszar szawy Sąd Gospodarczy KRS, który dokonał zmian Rzeczypospolitej Polskiej a siedzibą miasto Byd - w rejestrze. Na Walnym Zebraniu nie wprowadzono goszcz” (archiwum Z. G. PTMSiK). żadnych zmian do Statutu [20]. Przytoczony fragment sprawozdania budzi jed - 11. Na Walnym Zgromadzeniu Towarzystwa nak wątpliwości ponieważ z akt Sądu Rejestrowego w Gdańsku 16 IX 2010 roku uchwalono wprowa- [13] wynika, że pierwotnie w dniu 14 III 2002 roku dzenie zmian w obowiązującym Statucie. Przyjęto w Sądzie Rejonowym w Bydgoszczy XIII Wydział 24 poprawki i uzupełnienia. Dopełniono obowiązku Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego został zgłoszenia zmian personalnych w Zarządzie Głów- złożony przez Prezesa Towarzystwa prof. Z. Przy - nym oraz w Statucie w Sądzie Rejonowym j.w. 3. bylskiego i Sekretarza Towarzystwa dr. M. Stochaja wniosek o zmianę siedziby. Z uwagi jednak na brak III. WŁADZE TOWARZYSTWA terminowego wykonania postanowień tego Sądu, zmiana w statucie nie została dokonana a postę- A. Walne Zebranie (do 1996 roku Walne Zgro - powanie umorzono. Natomiast powiadomiono wnio- madzenie). skodawców, że w tej sytuacji wniosek o wpis do re - Statutowo Walne Zebrania Towarzystwa – dla jestru z uwzględnieniem miejsca i siedziby należy wyboru władz – winny odbywać się co trzy lata. złożyć do Sądu Rejonowego Wydziału Gospodar - I kadencja została przerwana w 1939 roku. Po czego Krajowego Rejestru Sądowego w Poznaniu. reaktywacji Towarzystwa nie zawsze przestrzegano Z informacji pisemnej tego Sądu w Poznaniu wy- 3-letniego okresu kadencyjnego. Dopiero od roku

2 W Słowniku Polskich Towarzystw Naukowych (wyd. PAN, 2004) w opracowaniu dotyczącym naszego Towarzystwa autorstwa R. Wachowiaka została zamieszczona informacja, niezgodna z istniejącym stanem faktycznym, że siedzibą Polskiego Towarzystwa Medycyny Sądowej i Kryminologii jest Poznań. 3 Tekst jednolity Statutu opublikowano na stronie internetowej Towarzystwa www.ptmsik.pl

2012 © by Polskie Towarzystwo Medycyny Sądowej i Kryminologii, ISSN 0324-8267 Nr 4 HISTORIA POLSKIEGO TOWARZYSTWA MEDYCYNY SĄDOWEJ I KRYMINOLOGII 1938-2013 247

1992 wybory Władz Towarzystwa odbywały się Pismo Towarzystwa z 19 XII 1949 roku do Wy- regularnie co trzy lata, w trakcie kolejnych Zjazdów działu Społeczno-Politycznego Zarządu Miejskiego Naukowych Towarzystwa. m.st. Warszawy, podające skład osobowy Zarządu Nadzwyczajne Walne Zgromadzenie w 75-let - Głównego Towarzystwa. niej historii Towarzystwa zwoływane było dwukrot - Zarząd Główny: Prezes – prof. dr Wiktor Grzywo- nie. 5 V 1977 roku w Katowicach celem uchwa- -Dąbrowski; Wiceprezes – Stanisław Zienkiewicz lenia zmian w statucie (zmiana siedziby Towarzy- (Wiceprezes Sądu Okręgowego w Warszawie); Se- stwa z Krakowa na Gdańsk). 28 I 1996 roku w Byd- kretarz – Mikołaj Halfter (Wiceprokurator Sądu Ape- goszczy dokonano reaktywacji Towarzystwa i uchwa- lacyjnego w Warszawie); Zastępca Sekretarza – dr lono nowy statut. Stanisław Jełowiecki (ordynator Oddziału Psychia - B. Zarząd Główny, Główna Komisja Rewizyjna trycznego Szpitala w Tworkach); Skarbnik – Krzysz- (do 1996 roku bez przymiotnika „Główna”), Sąd Ko- tof Koziełł-Poklewski (Sędzia Sądu Okręgowego leżeński (do 1996 roku nie uwzględniany w struk- w Warszawie); Zastępca Skarbnika – dr Arnold Gu - turze Władz Towarzystwa). biński (Wiceprokurator Sądu Apelacyjnego w War- 1. Kadencja 1938-1939 szawie). Wybory 3 III 1938 roku Warszawa W piśmie podano imienny skład „członków Za- Zarząd Główny: Prezes – prof. dr Wiktor Grzywo- ządu Głównego bez funkcji”. Obejmował on pięciu -Dąbrowski (ZMS Warszawa); Wiceprezes – prof. kierowników Zakładu Medycyny Sądowej (profe - dr Jan Olbrycht (ZMS Kraków); Sekretarz – Mikołaj sorowie W. Dżułyński, S. Manczarski, B. Popielski, Halfter (Sędzia Sądu Okręgowego w Warszawie); B. Puchowski, S. Schilling-Siengalewicz), dwóch pro- Skarbnik – Stanisław Lubodziecki (Prokurator Sądu fesorów Uniwersytetu w Łodzi (prof. dr Stanisław Najwyższego w Warszawie). Członkowie Z. G.: prof. Batawia – lekarz, psychiatra, prawnik i prof. dr Je- dr Stefan Horoszkiewicz (ZMS Poznań); doc. dr Wi- rzy Sawicki – prawnik, Prokurator Trybunału Naro - told Łuniewski (Dyrektor Szpitala Psychiatrycznego dowego i Sądu Najwyższego), prof. dr Józef Han- w Tworkach); prof. dr Sergiusz Schilling-Sienga- delsman (Kierownik Kliniki Psychiatrycznej U.W. lewicz (ZMS Wilno); prof. dr Włodzimierz Sieradzki w Tworkach) oraz dr Jan Sehn (sędzia, Dyrektor IES (ZMS Lwów): Włodzimierz Sokalski (Sędzia Sądu w Krakowie) [12]. Najwyższego w Warszawie). W kolejnym piśmie Towarzystwa z dnia 1 I Komisja Rewizyjna: Kazimierz Fleszyński (Sędzia 1951 roku adresowanym do Prezydium Rady Naro- Sądu Najwyższego w Warszawie); prof. dr Stefan dowej m.st. Warszawy Wydział Społeczno-Admi- Glaser (prawnik, karnista Uniwersytet Stefana Ba - nistracyjny podano, że liczba członków Zarządu torego w Wilnie); Józef Jakubiec (Podinspektor Poli- Głównego bez funkcji wzrosła do dziesięciu. Tym cji Państwowej w Warszawie). nowym członkiem Z. G. został doc. dr Stanisław Zastępcy członków Komisji Rewizyjnej: dr Wła- Łaguna (ZMS Warszawa). Podano również bliższe dysław Felc (ZMS Warszawa); dr Bolesław Popiel - dane o członkach Komisji Rewizyjnej: dyr. Janusz ski (IES Warszawa) [16]. Gumkowski (prawnik w Głównej Komisji Badania 2. Kadencja 1949-1953 Zbrodni Niemieckich w Polsce); dr Feliks Kacza- Wybory 27 X 1949 roku Warszawa nowski (Dyrektor Szpitala Psychiatrycznego w Twor- W zależności od źródeł podawane są różne kach) [12]. składy. W sprawozdaniu z działalności Towarzystwa za Zarząd Główny bez podziału na funkcje: prof. dr rok 1952 (pismo z dnia 4 II 1953) podano, że z Za- Wiktor Grzywo-Dąbrowski; dr Arnold Gubiński; prof. rządu Głównego ustąpił Wiceprzewodniczący ad - dr Józef Handelsman; prok. Mikołaj Halfter; prof. wokat Stanisław Zienkiewicz oraz że jeden z człon- dr Stanisław Manczarski; prof. dr Jan Olbrycht; ków Zarządu zmarł – prof. dr S. Schilling-Sienga- prof. dr Bolesław Popielski; prof. dr Sergiusz Schil- lewicz [12]. ling-Siengalewicz; prof. dr Jerzy Sawicki. 3. Kadencja 1953-1956 Komisja Rewizyjna: dyr. Janusz Gumkowski; dyr. Wybory 15 I 1953 roku Warszawa dr Feliks Kaczanowski. Zastępcy członków: prok. Zarząd Główny: Prezes – prof. dr Wiktor Grzywo- Antoni Kozłowski; prok. Kazimierz Różycki [3]. -Dąbrowski; Wiceprezes – prof. dr Jan Olbrycht;

2012 © by Polskie Towarzystwo Medycyny Sądowej i Kryminologii, ISSN 0324-8267 248 Erazm Baran Nr 4

Sekretarz – Mikołaj Halfter (Generalny Prokurator wyborze Władz Towarzystwa (brak wyboru drugiego R.P. w Warszawie); Zastępca Sekretarza dr Wło- wiceprezesa, skarbnika, zastępcy sekretarza i skarb- dzimierz Jełowiecki; Skarbnik – Krzysztof Koziełł- nika oraz zastępców członków komisji rewizyjnej) [12]. -Poklewski (adwokat); Zastępca Skarbnika – dr Ar- 6. Kadencja 1964-1967 nold Gubiński (Generalna Prokuratura R.P. w War- Wybory 18 I 1964 roku Warszawa szawie). Członkowie Z. G.: dr Edmund Chróście- Zarząd Główny: Prezes – prof. dr Bronisław Pu - lewski (ZMS Poznań); prof. dr Wiktor Dżułyński chowski; Wiceprezes – mgr Edgar Hansen (Gene- (ZMS Lublin); prof. dr Józef Handelsman; prof. dr ralna Prokuratura); Wiceprezes – doc. dr Jan Kobie- Stanisław Łaguna; prof. dr Stanisław Manczarski la (ZMS Kraków); Sekretarz – doc. dr Władysław (ZMS Gdańsk); prof. dr Bolesław Popielski (ZMS Widy (ZMS Warszawa); Zastępca Sekretarza – płk Wrocław); doc. dr Tadeusz Pragłowski (ZMS Ka - mgr Ryszard Zelwiański; Skarbnik – doc. dr Halina towice); prof. dr Bronisław Puchowski (ZMS Łódź); Seyfriedowa (Instytut Hematologii w Warszawie); prof. dr Jerzy Sawicki; dr Jan Sehn; doc. dr Jan Zastępca Skarbnika – doc. dr Stefan Raszeja (ZMS Walczyński (ZMS Szczecin). Poznań). Członkowie Z. G.: dr Feliks Kaczanowski; Komisja Rewizyjna: dyr. Janusz Gumkowski; dyr. prof. dr Bolesław Popielski. dr Feliks Kaczanowski. Brak danych o zastępcach Komisja Rewizyjna: doc. dr Maria Byrdy; doc. członków Komisji Rewizyjnej [12]. dr Tadeusz Pragłowski; prokurator H. Seyfert (War- 4. Kadencja 1956-1960 szawa). Wybory 20 XII 1956 roku Warszawa Zastępcy członków Komisji Rewizyjnej: dr farm. Zarząd Główny: Prezes – prof. dr Bolesław Po- Roman Dynakowski (ZMS Warszawa); lek. med. pielski; Wiceprezes – dr Feliks Kaczanowski; Sekre - Antoni Michałowski (Zakład Kryminalistyki KGMO) tarz – prof. dr Stanisław Łaguna; Skarbnik – prof. dr [12, 21]. Witold Dżułyński. Członkowie Z. G.: Edward Ney - 7. Kadencja 1967-1970 mark adwokat z Warszawy (ustąpił z Zarządu Wybory 14 I 1967 roku Lublin 13 IV 1959 roku); prof. dr Stanisław Manczarski; Zarząd Główny: Prezes – doc. dr Jan Kobiela; Wice- dr Jan Robel (Kierownik Naukowy Oddziału Chemii prezes – prof. dr Bolesław Popielski; Wiceprezes – Sądowej IES w Krakowie); doc. dr Jan Sehn; prof. prof. dr Edmund Chróścielewski; Sekretarz – dr Jan dr Jan Walczyński. Markiewicz (Dyrektor IES Kraków); Skarbnik – doc. Do Zarządu Głównego został dokooptowany dr dr Halina Seyfriedowa. Członkowie Z. G.: prof. dr Janusz Składziński (ZMS Warszawa) w charakterze Maria Byrdy; doc. dr Andrzej Jakliński (ZMS skarbnika technicznego. Lublin); doc. dr Władysław Nasiłowski (ZMS Ka - Komisja Rewizyjna – brak danych [11, 12] towice); płk dr Ryszard Zelwiański. 5. Kadencja 1960 – 1964 Komisja Rewizyjna: doc. dr Tadeusz Marcinkow- Wybory 21 V 1960 roku Białystok ski (ZMS Poznań); prof. dr Stefan Raszeja (ZMS Zarząd Główny: Prezes – prof. dr Witold Dżu- Gdańsk); dr Zoﬁa Tomaszewska (ZMS Lublin). łyński; Wiceprezes – Mikołaj Halfter; Sekretarz – W czasie trwania kadencji Zarządu nastąpiły płk mgr Ryszard Zelwiański (Zakład Kryminalistyki zmiany w jego składzie. Na posiedzeniu w dniu KGMO). Członkowie Z. G.: doc. dr Edmund Chró- 9 II 1967 roku Zarząd dokooptował dodatkowo ścielewski; prof. dr Wiktor Grzywo-Dąbrowski; trzech członków Towarzystwa: doc. dr Władysław dr Feliks Kaczanowski; prof. dr Stanisław Manczar- Widy; mjr lek. med. Antoni Michałowski; mgr Edgar ski. Hansen. Komisja Rewizyjna – doc. dr Maria Byrdy (ZMS Na posiedzeniu w dniu 29 III 1967 roku Zarząd Białystok); prof. dr Bolesław Popielski; doc. dr przyjął rezygnację doc. dr Haliny Seyfriedowej Tadeusz Pragłowski. z funkcji Skarbnika i powierzył tę funkcję płk. mgr. W trakcie kontroli działalności statutowej To - inż. Stanisławowi Adamczakowi (Zakład Krymina- warzystwa przeprowadzonych w 1962 i 1963 roku listyki KGMO) a równocześnie do Zarządu Główne- przez inspektorów Prezydium Dzielnicowej Rady go dokooptował płk. Zenona Biernaczyka (Zakład Narodowej Warszawa-Ochota, wytknięto szereg nie- Kryminalistyki KGMO) [12]. prawidłowości w działalności Towarzystwa i przy 8. Kadencja 1970-1973

2012 © by Polskie Towarzystwo Medycyny Sądowej i Kryminologii, ISSN 0324-8267 Nr 4 HISTORIA POLSKIEGO TOWARZYSTWA MEDYCYNY SĄDOWEJ I KRYMINOLOGII 1938-2013 249

Wybory 26 IX 1970 roku Kraków Maria Byrdy; doc. dr Zdzisław Marek; doc. dr Wła- Zarząd Główny: Prezes – prof. dr Jan Kobiela; dysław Nasiłowski; płk mgr Bolesław Pater (Dyrek - Wiceprezes – prof. dr Bolesław Popielski; Wice- tor Zakładu Kryminalistyki KGMO). prezes – prof. dr Edmund Chróścielewski; Sekretarz – Zastępcy członków Z. G.: dr Andrzej Krueger dr Jan Markiewicz; Skarbnik – płk mgr inż. Stani- (ZMS Gdańsk); dr hab. Zofia Tomaszewska. sław Adamczak. Członkowie Z. G.: płk mgr Zenon Komisja Rewizyjna: prof. dr Edmund Chróście- Biernaczyk; mgr Edgard Hansen; płk dr med. An - lewski; doc. dr Zygmunt Fiedorczuk (ZMS Łódź); toni Michałowski; doc. dr Władysław Nasiłowski; doc. dr hab. Bożena Turowska (ZMS Kraków). doc. dr Władysław Widy. Redaktor Naczelny Archiwum Medycyny Sądo- Komisja Rewizyjna: doc. dr Tadeusz Marcinkow- wej i Kryminologii – prof. dr Andrzej Jakliński. ski; prof. dr Stefan Raszeja; dr Zofia Tomaszewska. Od 1 III 1976 roku sprawy administracyjno-fi - Powyższy skład Władz Towarzystwa nie był gło- nansowo-księgowe były prowadzone przez p. Leoni- sowany. Na wniosek Przewodniczącego Komisji lię Konkol, zatrudnioną na umowę zlecenia [22]. Rewizyjnej doc. dr T. Marcinkowskiego, Zgroma- 11. Kadencja 1979-1984 dzenie przyjęło jednomyślnie uchwałę o „powierze - Wybory 21 IX 1979 roku Lublin niu dotychczasowemu Zarządowi Głównemu peł- Zarząd Główny: Prezes – prof. dr Stefan Raszeja; nienia obowiązków na następną kadencję statu - Wiceprezes – prof. dr Brunon Hołyst (prawnik, dyr. tową dla kontynuowania tak owocnej pracy”. Instytutu Problematyki Przestępczości w Warsza - W dniu 20 VIII 1972 roku zmarł Prezes Towa- wie); Wiceprezes – doc. dr Jan Markiewicz; Sekre - rzystwa prof. dr Jan Stanisław Kobiela. Na posie- tarz – doc. dr hab. Aleksander Dubrzyński; Skarb- dzeniu Zarządu Głównego w dniu 11 XI 1972 roku nik – prof. dr Walenty Lewkowski. Członkowie Z. G.: w Krakowie obowiązki te zostały powierzone cza - prof. dr Zdzisław Marek; prof. dr Władysław Na- sowo Wiceprezesowi prof. dr. B. Popielskiemu [12]. siłowski; płk mgr Bolesław Pater. 9. Kadencja 1973-1975 Zastępcy członków Z. G.: doc. dr hab. Kazimierz Wybory 20 I 1973 roku Kraków Jaegermann (ZMS Kraków); doc. dr hab. Zofia To- Zarząd Główny: Prezes – dr Jan Markiewicz; Wi - maszewska; dr Karol Śliwka (ZMS Gdańsk). ceprezes – prof. dr Stefan Raszeja; Wiceprezes – dr Komisja Rewizyjna: prof. dr Edmund Chróście- Bolesław Popielski; Sekretarz – doc. dr Zdzisław lewski (przewodniczący); doc. dr hab. Zygmunt Marek (ZMS Kraków); Skarbnik – doc. dr Tadeusz Fiedorczuk (ZMS Łódź); prof. dr Bożena Turowska. Hanausek (Zakład Kryminalistyki UJ). Członkowie Redaktor Naczelny Archiwum Medycyny Sądo- Z. G.: prof. dr Edmund Chróścielewski; doc. dr Wa - wej i Kryminologii – prof. dr Andrzej Jakliński [22]. lenty Lewkowski (WAM Łódź); doc. dr Władysław 12. Kadencja 1984-1987 Nasiłowski; prof. dr Jan Walczyński. Wybory 22 IX 1984 roku Katowice Zastępcy członków Z. G.: dr Barbara Andreas- Zarząd Główny: Prezes – prof. dr Stefan Raszeja; -Ludwicka (ZMS Warszawa); płk dr Antoni Micha- Wiceprezes – prof. dr Brunon Hołyst; Wiceprezes – łowski. doc. dr Jan Markiewicz; Sekretarz – doc. dr hab. Komisja Rewizyjna: doc. dr Tadeusz Marcin- Aleksander Dubrzyński; Skarbnik – doc. dr hab. kowski; prof. dr Maria Byrdy; dr Rozalia Bryc (ZMS Karol Śliwka (ZMS Bydgoszcz). Członkowie Z. G.: Lublin). prof. dr Andrzej Jakliński; prof. dr Władysław Na- Redaktor Naczelny Archiwum Medycyny Sądo- siłowski; prof. dr Zygmunt Przybylski (ZMS Po- wej i Kryminologii – prof. dr Andrzej Jakliński [12]. znań); prof. dr Bożena Turowska. Zastępcy Człon- 10. Kadencja 1975-1979 ków Z. G.: lek. med. Jan Dzida (WAM Łódź); płk Wybory 15 IX 1975 roku Gdańsk dr Tadeusz Rydzek (Zakład Kryminalistyki KGMO); Zarząd Główny: Prezes – prof. dr Stefan Raszeja; doc. dr Jan Widacki (KUL). Wiceprezes – doc. dr Jan Markiewicz; Wiceprezes – Komisja Rewizyjna: doc. dr hab. Zofia Toma- prof. dr Bolesław Popielski; Sekretarz – dr Aleksan- szewska (przewodnicząca); dr Józef Gurgul (proku - der Dubrzyński (ZMS Gdańsk); Skarbnik – doc. dr rator z Warszawy); prof. dr Julian Kornobis (ZMS Henryk Popławski (Katedra Prawa Karnego Uni- Wrocław). wersytetu w Gdańsku). Członkowie Z. G.: prof. dr Redaktor Naczelny Archiwum Medycyny Sądo-

2012 © by Polskie Towarzystwo Medycyny Sądowej i Kryminologii, ISSN 0324-8267 250 Erazm Baran Nr 4 wej i Kryminologii – prof. dr Zdzisław Marek [23]. nej funkcji w Z. G. Towarzystwa znajdują się na 13. Kadencja 1987-1991 piśmie adresowanym do Drukarni Narodowej Wybory 4 IX 1987 roku Poznań w Krakowie, w styczniu 1993 roku [25]. Zarząd Główny: Prezes – prof. dr Zygmunt Przy - Sekretarz Generalny – prof. dr Aleksander Du- bylski; Wiceprezes – prof. dr Stefan Raszeja; Wice- brzyński. prezes – prof. dr Jan Markiewicz; Sekretarz – dr med. Redaktor Naczelny Archiwum Medycyny Sądo- Marian Stochaj (ZMS Poznań); Skarbnik – dr med. wej i Kryminologii – prof. dr Zdzisław Marek. Maria Krzymańska (ZMS Poznań). Członkowie Z. G.: Pomimo poszukiwań nie udało się odtworzyć dr med. Erazm Baran (ZMS Kraków); prof. dr Bru- pełnego składu Władz Towarzystwa. non Hołyst; prof. dr Andrzej Jakliński; dr hab. Ro- 16. Kadencja 1995-1998 man Mądro (ZMS Lublin); prof. dr Władysław Na- Wybory 7 IX 1995 roku Białystok siłowski. Zarząd Główny: Prezes – prof. dr Karol Śliwka; Zastępcy członków Z. G.: płk dr Tadeusz Ry - Wiceprezes – mgr Aleksander Głazek (IES Kraków); dzek; dr hab. Franciszek Trela (ZMS Kraków). Wiceprezes – prof. dr Halina Sybirska; Sekretarz – Komisja Rewizyjna: prof. dr Tadeusz Borkowski prof. dr Barbara Świątek (ZMS Wrocław); Skarb- (IES Kraków); dr med. Wiesław Gawrzewski (ZMS nik – dr med. Jerzy Szczepański (ZMS Katowice). Rzeszów); dr Józef Gurgul; prof. dr Halina Sybirska Członkowie Z. G.: prof. dr Roman Mądro; prof. (ZMS Katowice); prof. dr Zofia Tomaszewska. dr Ryszard Pawłowski (ZMS Gdańsk); prof. dr Zyg - Redaktor Naczelny Archiwum Medycyny Sądo- munt Przybylski; dr hab. Franciszek Trela. wej i Kryminologii – prof. dr Zdzisław Marek. Nie udało się ustalić składu Komisji Rewizyjnej. Sekretarz Generalny – prof. dr Aleksander Du- Redaktor Naczelny Archiwum Medycyny Sądo- brzyński (ZMS Warszawa) [24]. wej i Kryminologii – dr med. Erazm Baran [13]. 14. Kadencja 1991-1992 17. Kadencja 1998-2001 Wybory 24 I 1991 roku Warszawa Wybory 11 IX 1998 roku Łódź Zarząd Główny: Prezes – prof. dr Zygmunt Przy - Zarząd Główny: Prezes – prof. dr Barbara Świą- bylski; Wiceprezes – prof. dr Halina Sybirska; Wi - tek; I Wiceprezes – mgr Aleksander Głazek; II Wice- ceprezes – dr Józef Gurgul; Sekretarz – dr med. prezes – prof. dr Halina Sybirska; Sekretarz – dr Marian Stochaj; Skarbnik – dr med. Maria Krzy - med. Grażyna Dmochowska (ZMS Wrocław); Skarb- mańska. Członkowie Z. G.: dr med. Erazm Baran; nik – dr med. Jerzy Szczepański. Członkowie Z. G.: prof. dr Andrzej Jakliński, prof. dr Stefan Raszeja; dr med. Jan Dzida; prof. dr Danuta Miścicka-Śliw- dr hab. Franciszek Trela. ka (ZMS Bydgoszcz); prof. dr Stefan Szram (ZMS Zastępcy członków Z. G.: dr hab. Roman Mądro; Łódź); prof. dr Karol Śliwka. prof. dr Bronisław Młodziejowski (antropolog, dy- Główna Komisja Rewizyjna: dr hab. Małgorzata rektor Instytutu Nauk Policyjnych); dr hab. Zygmunt Kłys (przewodnicząca, ZMS Kraków); dr Wojciech Sagan (ZMS Szczecin). Gubała (IES Kraków); dr med. Mirosław Kosicki Komisja Rewizyjna: dr med. Wojciech Chagow- (ZMS Łódź). ski (ZMS Lublin); dr Marek Legień (ZMS Katowice); Sąd Koleżeński: prof. dr Władysław Nasiłowski dr med. Andrzej Morawski (ZMS Wrocław); dr hab. (przewodniczący); dr n. biol. Zofia Olszowy (ZMS Zofia Szczerkowska (ZMS Gdańsk). Katowice); prof. dr Stefan Raszeja; prof. dr Franci- Redaktor Naczelny Archiwum Medycyny Sądo- szek Trela. wej i Kryminologii – prof. dr Zdzisław Marek. Redaktor Naczelny Archiwum Medycyny Sądo- Sekretarz Generalny – prof. dr hab. Aleksander wej i Kryminologii – dr med. Erazm Baran [13, 26]. Dubrzyński [25]. 18. Kadencja 2001-2004 15. Kadencja 1992-1995 Wybory 12 IX 2001 roku Warszawa Wybory 10 IX 1992 roku Bydgoszcz Zarząd Główny: Prezes – prof. dr Zygmunt Przy - Zarząd Główny: Prezes – prof. dr Zygmunt Przy - bylski; I Wiceprezes – prof. dr Barbara Świątek; II bylski; Sekretarz – doc. dr. hab. Roman Mądro; Wiceprezes – mgr Aleksander Głazek; Sekretarz – Skarbnik – dr hab. Zofia Szczerkowska (własno- dr Marian Stochaj; Skarbnik – prof. dr Roman Wa - ręczne podpisy tych osób z wymienieniem pełnio- chowiak (ZMS Poznań). Członkowie Z. G.: dr n.

2012 © by Polskie Towarzystwo Medycyny Sądowej i Kryminologii, ISSN 0324-8267 Nr 4 HISTORIA POLSKIEGO TOWARZYSTWA MEDYCYNY SĄDOWEJ I KRYMINOLOGII 1938-2013 251 biol. Piotr Kozioł (ZMS Lublin); prof. dr Halina Sy- Chowaniec; dr med. Jan Dzida; dr hab. Mirosław birska; prof. dr Stefan Szram; prof. dr Franciszek Parafiniuk. Trela. Zastępcy członków G. K. R.: dr Joanna Nowicka Główna Komisja Rewizyjna: prof. dr Wojciech (ZMS Katowice); prof. dr Roman Wachowiak. Piekoszewski (przewodniczący, IES Kraków); dr med. Sąd Koleżeński; prof. dr Władysław Nasiłowski Jan Dzida; dr hab. Małgorzata Kłys. (przewodniczący); dr med. Erazm Baran; prof. dr Zastępcy członków G. K. R.: dr med. Czesław Jerzy Janica (ZMS Białystok); prof. dr Zofia Olszo- Chowaniec (ZMS Katowice); dr med. Mirosław Ko- wy; prof. dr Stefan Raszeja. sicki. Redaktor Naczelny Archiwum Medycyny Sądo- Sąd Koleżeński: prof. dr Władysław Nasiłowski wej i Kryminologii – dr hab. Jerzy Kunz (zmarł 28 X (przewodniczący); dr n. chem. Zofia Chłobowska 2009) [30]. (IES Kraków); prof. dr Aleksander Dubrzyński; dr 21. Kadencja 2010-2013 hab. Zofia Olszowy (ZMS Katowice). Wybory 16 IX 2010 roku Gdańsk Redaktor Naczelny Archiwum Medycyny Sądo- Zarząd Główny: Prezes – prof. dr Jarosław Be- wej i Kryminologii – dr med. Erazm Baran [27, 28]. rent; Wiceprezes – dr hab. Maria Kała (IES Kra- 19. Kadencja 2004-2007 ków); Wiceprezes – dr hab. Paweł Krajewski; Se- Wybory 15 IX 2004 roku Kraków kretarz – dr med. Agnieszka Paula Jurczyk; Skarb - Zarząd Główny: Prezes – prof. dr Zygmunt Przy - nik – dr med. Piotr Brzeziński. Członkowie Z. G.: bylski; I Wiceprezes – mgr Aleksander Głazek; II dr med. Elżbieta Bloch-Bogusławska (ZMS Byd - Wiceprezes – dr hab. Jarosław Berent (ZMS Łódź); goszcz); dr hab. Zbigniew Jankowski; dr hab. Anna Sekretarz – dr Marian Stochaj; Skarbnik – prof. dr Niemcunowicz-Janica (ZMS Białystok); dr hab. Roman Wachowiak. Członkowie Z. G.: dr hab. Zbi- Grzegorz Teresiński. gniew Jankowski (ZMS Gdańsk); dr hab. Małgo- Główna Komisja Rewizyjna: dr med. Czesław rzata Kłys; dr n. biol. Piotr Kozioł; dr med. Paweł Chowaniec; dr med. Jan Dzida; dr med. Jerzy Ka- Krajewski (ZMS Warszawa). wecki (ZMS Wrocław). Główna Komisja Rewizyjna: dr med. Jan Dzida Zastępcy członków G. K. R.: dr med. Piotr Ko- (przewodniczący); dr med. Czesław Chowaniec; dr walski (ZMS Kraków); dr Dariusz Dziuba (IES Kra- med. Grzegorz Teresiński (ZMS Lublin). ków). Zastępcy członków G. K. R.: dr med. Maciej Krzy- Sąd Koleżeński: prof. dr Władysław Nasiłowski żanowski (ZMS Gdańsk); dr hab. Mirosław Para- (Przewodniczący); dr med. Erazm Baran; prof. dr finiuk (ZMS Szczecin). Zofia Olszowy; prof. dr Stefan Raszeja; prof. dr Bar - Sąd Koleżeński: prof. dr Władysław Nasiłowski bara Świątek. (przewodniczący); dr med. Krzysztof Kordel (ZMS Redaktor Naczelny Archiwum Medycyny Są - Poznań); dr hab. Zofia Olszowy; prof. dr Stefan dowej i Kryminologii – dr med. Krzysztof Woźniak Raszeja; prof. dr Franciszek Trela. (ZMS Kraków) [31]. Redaktor Naczelny Archiwum Medycyny Sądo- wej i Kryminologii – dr hab. Jerzy Kunz (ZMS Kra- IV. ODDZIAŁY TOWARZYSTWA ków) [13, 29]. 20. Kadencja 2007-2010 Począwszy od Statutu Towarzystwa z 1938 roku Wybory 27 IX 2007roku Szczecin niezmiennie do Statutu z 2010 roku „Zarząd Zarząd Główny: Prezes – prof. dr Jarosław Be- Główny na wniosek członków Towarzystwa może rent; I Wiceprezes – mgr Aleksander Głazek (zmarł tworzyć oddziały terenowe Towarzystwa o zada- 6 III 2009); II Wiceprezes – dr hab. Paweł Kra - niach odpowiadających celom Towarzystwa” (§ 33 jewski; Sekretarz – dr med. Agnieszka Paula Jur - z 2010 roku). czyk (ZMS Łódź); Skarbnik – dr med. Piotr Brze- Oddziały Towarzystwa powstawały w różnym ziński (ZMS Łódź). Członkowie Z. G.: dr hab. Zbi- czasie w oparciu o istniejące Katedry i Zakłady Me - gniew Jankowski; prof. dr Małgorzata Kłys; prof. dr dycyny Sądowej, w następującej kolejności: Zofia Szczerkowska, dr med. Grzegorz Teresiński. 1. Oddział Warszawski – 3 III 1938 roku. Główna Komisja Rewizyjna; dr med. Czesław 2. Oddział Lwowski – 1938 lub 1939 rok.

2012 © by Polskie Towarzystwo Medycyny Sądowej i Kryminologii, ISSN 0324-8267 252 Erazm Baran Nr 4

3. Oddział Warszawski – reaktywacja – 27 X pismo Sądowo-Lekarskie”. Towarzystwo liczyło 1949 roku. Oddział obejmował swym zasięgiem wówczas 64 członków [17]. teren Województwa Lubelskiego. Redaktorem Naczelnym „Czasopisma” był prof. 4. Oddział Krakowski – 26 X 1950 roku. Wiktor Grzywo-Dąbrowski a Sekretarzem Redakcji 5. Oddział Wrocławski – 28 II 1951 roku. dr med. S. Manczarski. Komitet Redakcyjny liczył 6. Oddział Gdański – 7 VII 1951 roku. Działał 12 osób (medycy sądowi, psychiatrzy, prawnicy). do roku 1955. Reaktywowano działalność 26 VI 2. Na Konferencji Profesorów Medycyny Sądo- 1965 roku. wej we Wrocławiu w 1949 roku [3] podjęto uchwa- 7. Oddział Szczeciński – 29 IV 1955 roku. łę następującej treści: „z chwilą powstania możli- 8. Oddział Poznański – 22 II 1957 roku. wości należy wznowić wydawanie Czasopisma Są - 9. Oddział Łódzki – 13 II 1959 roku. Działał do dowo-Lekarskiego”. Czasopismo pod nowym tytu- roku 1962. Reaktywowano działalność 18 II 1970 łem „Archiwum Medycyny Sądowej, Psychiatrii Są- roku. dowej i Kryminalistyki” ukazało się w 1951 roku – 10. Oddział Białostocki – 11 X 1966 roku. wydano wówczas trzy tomy przyjmując rzymską 11. Oddział Katowicki – 21 VI 1967 roku. numerację 4. W następnych latach wydano siedem - 12. Oddział Lubelski – 11 I 1980 roku. naście tomów. Kolejne tomy ukazywały się nieregu- 13. Oddział Bydgoski – 1985 rok. larnie, z różną częstością z przerwą w 1954 i 1960 roku (trudności z uzyskaniem papieru). Od 1962 Pierwszymi Prezesami Zarządów Oddziałów byli roku tom XIV „Archiwum” wydawano jako półrocznik Kierownicy Katedr i Zakładów Medycyny Sądowej składający się z zeszytu nr 1 i 2. Ostatni tom XVII z wyjątkiem Oddziału Wrocławskiego, którego Pre- ukazał się w 1965 roku. zesem był mgr prawa Mieczysław Bogusławski W trakcie kontroli administracyjnej Towarzystwa Prezes Sądu Wojewódzkiego we Wrocławiu. Nie doc. dr W. Widy wyjaśnił, że koszty wydawania udało się ustalić pierwszych Prezesów Oddziału „Archiwum” są pokrywane „ z subwencji” przekazy - Warszawskiego z 1938 i 1949 roku [3, 32]. wanych przez Zakłady Medycyny Sądowej. Nato - miast przerwanie działalności wydawania „Archi- V. WYDAWNICTWA TOWARZYSTWA wum” było wynikiem braku zgłoszeń prenumera - torów jak i również nie nadsyłaniem artykułów do Prócz wydawnictw ściśle ﬁrmowanych przez druku [12]. Z. G. Towarzystwa (1-5) w rozdziale zamieszczono Od 1951 do 1961 (od I do XIII tomu) Redak - wydawnictwa powstałe z inicjatywy członków zrze- torem Naczelnym był prof. Wiktor Grzywo-Dąbrow- szonych w Oddziałach Terenowych – organizatorów ski a Sekretarzem Redakcji: prof. S. Łaguna 1957- zjazdów lub konferencji (6-11). -1959, mgr E. Bartel-Hummel 1955-1956, lek. 1. Z chwilą rejestracji Towarzystwa przyjęto, że med. Jan Krajewski 1961. Pierwszy Komitet Re- oﬁcjalnym organem naukowym będzie „Czasopismo dakcyjny liczył 14 osób (ośmiu medyków sądo- Sądowo-Lekarskie”, poświęcone medycynie, psy - wych, dwóch psychiatrów, czterech prawników). chiatrii sądowej i kryminologii [3]. Powstało ono Prof. W. Grzywo-Dąbrowski przeszedł na emeryturę z inicjatywy prof. W. Grzywo-Dąbrowskiego jeszcze 1 X 1962 roku. przed założeniem Towarzystwa. W okresie 1928- W latach 1962-1965 w wydawanych zeszytach -1939 ukazało się dwanaście roczników. Każdy rocz- „Archiwum” nie zamieszczano nazwisk Redaktora nik składał się z czterech zeszytów. W roku 1939 Naczelnego, Sekretarza Redakcji i Komitetu Redak - udało się wydać tylko dwa zeszyty. cyjnego. Na Walnym Zgromadzeniu Towarzystwa 27 IV W 1964 roku na posiedzeniu Zarządu Głównego 1939 roku postanowiono „zmniejszyć składkę człon - na Redaktora Naczelnego powołano doc. dr. Wła- kowską do 50 groszy, z tym że opłacający 1 zł dysława Widy a na Sekretarza Redakcji lek. med. miesięcznie będą otrzymywać bezpłatnie Czaso- J. Krajewskiego. Komitet Redakcyjny tworzyli: pro -

4 Jest bardzo prawdopodobne, że wprowadzenie do tytułu dwóch innych dyscyplin naukowych: psychiatrii sądowej i kryminalistyki było następstwem dyskusji jaka odbyła się na Konferencji zorganizowanej przez Ministerstwo Sprawiedliwości w 1951 roku [33].

2012 © by Polskie Towarzystwo Medycyny Sądowej i Kryminologii, ISSN 0324-8267 Nr 4 HISTORIA POLSKIEGO TOWARZYSTWA MEDYCYNY SĄDOWEJ I KRYMINOLOGII 1938-2013 253 fesorowie B. Popielski i J. Walczyński, docenci H. jakim jest kwartalnik Archiwum Medycyny Sądowej Seyfriedowa, J. Kobiela, E. Chróścielewski, dr med. i Kryminologii. Wszyscy członkowie Towarzystwa F. Kaczanowski i płk R. Zelwiański. Na tym samym powinni zastanowić się nad sposobami utrzymania posiedzeniu Zarząd Główny uchwalił powołanie właściwego poziomu tego czasopisma [34]. prof. W. Grzywo-Dąbrowskiego na Redaktora Hono- c) W latach 1985-1995 „Archiwum” (w nie- rowego „Archiwum Medycyny Sądowej, Psychiatrii bieskich okładkach; w miejsce uprzedniej symbo- Sądowej i Kryminalistyki” [21]. liki wprowadzono godło PTMSiK) ukazywało się da- 3. W ciągłości wydawania czasopisma nastąpiła lej jako kwartalnik. Redaktor Naczelny – prof. Zdzi- ponad dwuletnia przerwa. Wznowienie wydawania sław Marek, Z-ca Redaktora Naczelnego – doc. dr czasopisma było wynikiem intensywnych starań M. Bogusz, Sekretarz Redakcji – dr med. E. Baran. podjętych przez Prezesa Zarządu Głównego profe - Od nr 1/1987 Z-ca Redaktora Naczelnego – dr med. sora Jana Stanisława Kobielę. Uzyskano wsparcie E. Baran. Sekretarz Redakcji – lek med. J. Kunz. finansowe ze strony Ministerstwa Zdrowia, popar - W strukturę Redakcji wprowadzono Redaktorów cie Ministra Kultury i Sztuki na kolportaż czaso- Działów: prof. B. Turowska – serologia, doc. dr Z. To- pisma przez P. P. „Dom Książki”, zgodę Państwo- maszewska – orzecznictwo, doc. dr J. Widacki – kry- wego Zakładu Wydawnictw Lekarskich na druk minologia. [25]. Komitet Redakcyjny tworzyło sześć osób: prof. Tak więc pod zmienionym tytułem w 1968 roku B. Hołyst, doc. dr K. Jaegermann, prof. A. Jakliński, ukazało się Archiwum Medycyny Sądowej i Krymi - prof. J. Markiewicz, prof. W. Nasiłowski, prof. S. Ra - nologii z zachowaną ciągłością numeracji tomów szeja. z poprzednio wydawanym czasopismem do 1965 Od nr 3/1993 odstąpiono od struktury Redakto- roku. Tytuł wznowionego czasopisma dostosowano rów Działów a Komitet Redakcyjny tworzyli wszyscy do nazwy Towarzystwa. Kierownicy Katedr Medycyny Sądowej oraz Dyrek - a) W latach 1968-1974 „Archiwum” (w zielo- tor IES A. Głazek. nych okładkach) ukazywało się jako półrocznik. Re- W 1987 roku po raz pierwszy w historii wyda- daktorem Naczelnym był doc. dr Andrzej Jakliński, wania „Archiwum” doszło do ingerencji „urzędu Sekretarzem Redakcji doc. dr W. Nasiłowski. Trój- cenzorskiego”. Już po wydrukowaniu „Archiwum” osobowy Komitet Redakcyjny: dr T. Borkowski, doc. został wstrzymany kolportaż. Powodem było zdanie dr Z. Marek, dr med. Z. Tomaszewska. Od nr 2/68 jakie znalazło się w artykule prof. M. Byrdy pt. „Za - Komitet Redakcyjny poszerzono o wszystkich Kie- kład Medycyny Sądowej i Jego Kierownik prof. Jan rowników Katedr Medycyny Sądowej oraz płk. Z. Olbrycht – osobiste wspomnienia z odległych lat Biernaczyka i dr. J. Markiewicza. 1936-1954” (Arch. Med. Sąd. Kryminol. 1987, b) W latach 1975-1984 „Archiwum” (w czerwo- 37, 4, 233-239). Cenzor zakwestionował następu - nych okładkach z symboliką graficzną „waga Temi- jące zdanie: „... dawni Koledzy nie wrócili do Zakła- dy i wąż Eskulapa”) ukazywało się jako kwartalnik. du. Kolega Wodziński w związku z udziałem w eks- Redaktor Naczelny – prof. A. Jakliński, Z-ca Redak - humacji zwłok w Katyniu miał stanąć przed sądem tora Naczelnego – doc. dr Z. Marek, Sekretarz Re- doraźnym, był poszukiwany listem gończym, ale dakcji – doc. dr Z. Tomaszewska. Ogólnopolski Ko- szczęśliwie znalazł się w Anglii...”. Cały nakład mitet Redakcyjny tworzyli Kierownicy Katedr Me - został zwrócony do drukarni, w której wycięto stronę dycyny Sądowej oraz doc. dr T. Hanausek, prof. z zakwestionowanym zdaniem a w jej miejsce wkle- B. Hołyst, doc. dr K. Jaegermann, doc. dr J. Markie- jono nową stronę ze zdaniem: „dawni Koledzy nie wicz. wrócili do Zakładu. Kolega Wodziński znalazł się Czasopismo ukazywało się regularnie z tym że w Anglii…” (w wydrukowanych numerach „Archi - pojawiły się trudności natury finansowej – zadłuże - wum” jest wyraźny ślad tej „operacji”). nie w stosunku do wydawcy PZWL pomyślnie roz- Rok 1989 wiąże się z niekorzystną sytuacją wiązane [20, 34]. Zaistniały również problemy na- związaną z finansowaniem „Archiwum”. Wydawca tury merytorycznej wyrażone przez Prezesa Z. G. PZWL zawiadamia Towarzystwo że z dniem 31 XII prof. S. Raszeję w następujących słowach: „Szcze- 1989 przestaje wydawać „Archiwum” z uwagi na gólną troską napawa nas przyszłość naszego organu coraz większe straty finansowe skutkiem nierentow-

2012 © by Polskie Towarzystwo Medycyny Sądowej i Kryminologii, ISSN 0324-8267 254 Erazm Baran Nr 4 ności wydawanego czasopisma, niewielki nakład, Zasygnalizować należy wprowadzenie polskiej stały wzrost cen papieru i usług poligraficznych. listy rankingowej (Index Copernicus, KBN); zaak - Sytuację ratuje – przejściowo – dofinansowanie ze ceptowanie przez Z. G. Towarzystwa, zapropono- strony Polskiej Akademii Nauk do 31 XII 1992 wany przez Redakcję model prenumeraty i kolpor- roku. W tym samym roku PZWL – pismo z 10 VIII tażu „Archiwum”; nieudaną próbę nawiązania kon - 1992 roku – informuje o rozwiązaniu umowy wy- taktów ze środowiskiem kryminologów [36, 37, dawniczej na druk „Archiwum” z końcem paździer- 38, 39]. nika 1992 [25, 34, 35]. e) W latach 2004-2010 „Archiwum” ukazywało Tak więc od 1 I 1993 roku „Archiwum” wyda- się tradycyjnie jako kwartalnik. Zmieniono kolor wane jest wyłącznie staraniem PTMSiK. Jak wynika okładki na biało-niebieski, zwiększono format 4° z niepublikowanego sprawozdania Redaktora Na- w formacie bibliotecznym. Wzbogacono szatę gra- czelnego prof. Z. Marka „Archiwum” wydawane jest ficzną o informację z nazwą czasopisma i numerem w oparciu o własne fundusze, na które składają się na „grzbiecie” okładki (od 2009 roku). Na okładce m.in „dofinansowania” ze strony poszczególnych dodano dane o indeksacji (od 2010 roku). Redak - Katedr i Zakładów Medycyny Sądowej [25]. tor Naczelny – dr hab. Jerzy Kunz (zmarł 28 X d) W latach 1995-2004 „Archiwum” (w popie- 2009 roku; ostatni numer „Archiwum” przygoto- latych okładkach z utrzymanym godłem Towarzy- wany do składu pod Jego kierownictwem to numer stwa) wydawane jest jako kwartalnik. Redaktor Na- 2-3/2008). Z-ca Redaktora naczelnego – dr med. czelny – dr med. Erazm Baran, Z-ca Redaktora K. Woźniak, Sekretarz Redakcji – lek. med. F. Bole- Naczelnego – dr med. J. Kunz, Sekretarz Redakcji – chała. Utrzymano wieloosobowe Kolegium Redak - lek. med. K. Woźniak. Kolegium Redakcyjne: prof. cyjne – wszyscy aktualni i emerytowani Kierownicy W. Nasiłowski, prof. S. Raszeja, prof. B. Turowska, Katedr i Zakładów Medycyny Sądowej. Przybyli prof. K. Śliwka, prof. B. Świątek, prof. J. Wójcikie- nowi członkowie zagraniczni: profesorowie R. Dirn - wicz (kryminalistyk), w Jego miejsce od nr 1/1999 hofer (Berno), V. Schmidt (Halle-Wittenberg), dr dr hab. K. Krajewski (kryminolog). K. Trübner (Essen). Od nr 4/2000 Kolegium Redakcyjne zostało po- W sprawozdaniu p.o. Redaktora Naczelnego większone o przedstawicieli zagranicznych medy- dr. K. Woźniaka zwrócono uwagę na bardzo nieko - ków sądowych. Profesorowie: B. Brinkmann (Mün- rzystne zjawisko. Cytuję: „niektóre z placówek aka - ster), G. Geserick (Berlin), D. J. Pounder (Dundee), demickich bardzo rzadko czy wręcz w ogóle nie P. Saukko (Turku), A. Takatsu (Tokio). nadsyłają prac do publikacji. Redakcja dla celów W tej kadencji zespołu redakcyjnego doprowa- wewnętrznych dokonała analizy piśmiennictwa Au - dzono do realizacji postulatu zgłaszanego przez torów z tych jednostek, które zdają się przeczyć mi - członków Towarzystwa, aby „Archiwum” uzyskało towi o licznych publikacjach w kraju i za granicą. międzynarodową indeksację. Dochodzono do tego W tym miejscu należy złożyć szczególne podzię- stopniowo poprzez poprawę edytorską czasopisma kowania Autorom z Bydgoszczy, Katowic, Białego- (papier kredowy, wprowadzenie dodatkowej karty stoku i Krakowa, bez których mogłoby dojść wręcz tytułowej), utrzymanie dwujęzycznych tytułów, stresz- do upadku naszego pisma” [40]. To niekorzystne czeń, opisów tabel, wprowadzanie słów kluczowych zjawisko było również doświadczeniem Redaktorów i powołanie do Komitetu Redakcyjnego naukowców Naczelnych poprzednich kadencji. zagranicznych. Położono nacisk na szersze stresz- W tej kadencji należy podkreślić edycję „Archi - czenia w języku angielskim (korekta była przepro- wum” nr 1/2009 poświęconego ekshumacji zwłok wadzana przez osobę z biegłą znajomością tego gen. Władysława Sikorskiego z kolorowymi (!!) ilu- języka). Utrzymano obligatoryjną zasadę recenzo- stracjami oraz dołączenie do nr 2/2009 płyty CD wania wszystkich nadesłanych artykułów. z archiwalnymi numerami naszego czasopisma od 12 czerwca 2002 roku Redakcja otrzymała połowy 1995 roku. pismo z National Institutes of Health National Li - f) W latach 2010-2013 „Archiwum” w formacie brary of Medicine informujące, że Archiwum Medy- i szacie graficznej jak poprzednio. Jako nowość na cyny Sądowej i Kryminologii zostało przyjęte do in- stronie okładkowej zamiast warunków prenume- deksacji w Index Medicus / Medline. raty pojawił się spis treści pracy oryginalnych (od

2012 © by Polskie Towarzystwo Medycyny Sądowej i Kryminologii, ISSN 0324-8267 Nr 4 HISTORIA POLSKIEGO TOWARZYSTWA MEDYCYNY SĄDOWEJ I KRYMINOLOGII 1938-2013 255 nr. 4/2010). Redaktor Naczelny – dr med. Krzysztof stwa Medycyny Sądowej i Kryminologii (do użytku Woźniak, Z-ca Redaktora Naczelnego – dr med. wewnętrznego) zawierające m.in takie informacje F. Bolechała, Sekretarz Redakcji – lek. med. A. Mo- jak statuty, regulaminy obrad, spisy pracowników skała. Z udziału w Komitecie Redakcyjnym zrezy- akademickich zakładów medycyny sądowej, spisy gnował prof. W. Nasiłowski i prof. R. Mądro. W Ko- oddziałów Towarzystwa itp.: mitecie Redakcyjnym nowi członkowie zagraniczni: a) Poznań 1988, zeszyt 1 profesorowie N. Ikeda (Fukuoka), E. P. Leinzinger b) Poznań 1993, zeszyt 2 (Graz), M.Thali (Zurich). c) Kraków 2004 Zwraca uwagę edycja numeru 3/2011. Zamiesz- d) Łódź 2010. czono w nim pełny tekst rozprawy habilitacyjnej 6. Materiały Naukowe Ogólnopolskiego Zjazdu autorstwa dr. med. Tomasza Konopki pt.: „Rozwój ta- Polskiego Towarzystwa Medycyny Sądowej i Krymi - na tologii sądowej w świetle analizy protokołów nologii Katowice, 20-22.09.1984 roku T. I i II zawie- sekcyj nych Zakładu Medycyny Sądowej Uniwersy- rające część referatów wygłoszonych na VII Zjeździe tetu Jagiellońskiego“. Towarzystwa. W tych trzech czasopismach przy zmieniających 7. Postępy Medycyny Sądowej i Kryminologii. się tytułach publikowane były prace oryginalne, a) Tom I. Rocznik pod red. Z. Przybylskiego. Po- kazuistyczne, poglądowe, o charakterze szkolenio- znań 1988 – zawiera część referatów wygłoszonych wym obejmujące tematykę klasyczną medycyny są - na VIII Zjeździe PTMSiK. dowej, toksykologię i genetykę sądową. Publikacje b) Tom II. Rocznik pod red. D. Miścickiej-Śliwki dotyczyły również zagadnień związanych z etyką/de- i K. Śliwki. Bydgoszcz 1995 – zawiera część refera- ontologią lekarską oraz problematyki historycznej. tów wygłoszonych na IX Zjeździe PTMSiK. Okolicznościowe publikacje o charakterze jubile- c) Tom III. Rocznik pod red. B. Świątek i Z. Par- uszowym, wspomnienia pośmiertne. Do 2004 roku kitnej-Cegły. Wrocław 1997 – zawiera część refe- prowadzona była bibliograﬁa polskich prac nauko- ratów wygłoszonych na VI Ogólnopolskiej Konfe- wych z zakresu medycyny sądowej, kryminologii rencji Naukowej n/t „Błąd medyczny” oraz „Sympo- i działów pokrewnych. Kolejny dział to Kronika zjum Hemogenetyczne”. PTMSiK (komunikaty Z. G., sprawozdania ze zjaz- d) Tom IV pod red. Z. Sagana i Z. Piątka. Szcze- dów i konferencji). Dwukrotnie wydano suplement cin 1998 – zawiera część referatów wygłoszonych do Archiwum (w 1970 roku materiały IV Zjazdu na XIV Szczecińskim Sympozjum Naukowym. Towarzystwa w Krakowie; w 2000 roku materiały e) Tom V. Rocznik pod red. S. Szrama. Łódź z V Konferencji n/t Sądowo-Lekarskie problemy 1999 – zawiera część referatów wygłoszonych na narkomanii). XI Zjeździe PTMSiK. Autorzy publikacji wywodzili się głównie z na- f) Tom VI. Rocznik pod red. B. Świątek, Z. Par- szego środowiska, wyjątkowe były publikacje przed - kitnej-Cegły, T. Dobosza. Wrocław 2001 – zawiera stawicieli nauk prawnych. część referatów wygłoszonych na VII Konferencji 4. „Biuletyn Streszczeń Prac Naukowych z Me - Naukowej n/t „Błąd medyczny” oraz „Błąd w gene - dycyny Sądowej i Działów Pokrewnych za lata tyce sądowej”. 1960-1966”. Komitet Wydawniczy: T. Borkowski, 8. Postępy Serologii Sądowo-Lekarskiej. T. I. pod A. Jakliński (wydawca), Z. Marek, W. Nasiłowski. red. D. Miścickiej-Śliwki. Bydgoszcz 1989 – prze - Kraków 1967 str. 121. wodnik metodyczny stanowiący zbiór metod ba- Biuletyn jest zbiorem streszczeń publikacji pol - dawczych stosowanych w serologii sądowo-lekarskich medyków sądowych, które w tym okresie uka- skiej. zały się w czasopismach polskich (np. Przegl. Lek., 9. Imponderabilia et memorabilia z prac prof. Pol. Tyg. Lek., Probl. Krym. Acta Medica Polona) i za- Leona Blumenstoka-Halbana i prof. Leona Wach - granicznych (np. Acta Med. Leg. et Socialis, Beitr. holza. W dwustulecie powstania Katedry Medycyny gerichtl-Med., Dtsch Zschr. gerichtl. Med.) w tym Sądowej Uniwersytetu Jagiellońskiego ku uwadze również w Archiwum Medycyny Sądowej, Psychia - i pamięci współczesnych wybrał Adam Gross. Kra- trii Sądowej i Kryminalistyki. ków 2004. 5. Biuletyny Informacyjne Polskiego Towarzy- 10. Roczniki Pomorskiej Akademii Medycznej

2012 © by Polskie Towarzystwo Medycyny Sądowej i Kryminologii, ISSN 0324-8267 256 Erazm Baran Nr 4 w Szczecinie. Suplement 2 pod red. K. Borowiaka. wą z okazji 40-lecia Instytutu Ekspertyz Sądowych Szczecin 2007 – zawiera część referatów wygło- w Krakowie im. prof. dr. Jana Sehna. szonych na XIV Zjeździe PTMSiK. Sympozja specjalistyczne: a) toksykologia środ - 11. Wydawnictwa związane ze Szczecińskimi ków ochrony roślin, b) zagadnienia kryminalistycz- Sympozjami Naukowymi: ne wypadku drogowego, c) badania dowodów rze- a) Pamiętnik z I (1963) i II (1966) Sympozjum. czowych. Redaktor: prof. J. Z. Walczyński. PZWL Warszawa V Zjazd – 15-16 IX 1975 roku GDAŃSK (Sesje 1963 i 1966 problemowe: a) wypadkowość przy pracy w aspek- b) Materiały, zbiory prac, zbiory streszczeń, zbio- cie sądowo-lekarskim i społecznym, b) urazowość ry referatów z Sympozjum VI (1974), VII (1977), i nagłe zgony dzieci. Sympozja tematyczne: a) nar- VIII (1978), IX (1980), X (1982), Xl (1984), XII komania, b) dochodzenie ojcostwa, c) zastosowanie (1986), XIII (l988), XIV (l998 patrz pkt. 7d). Z III, współczesnej techniki obliczeniowej w medycynie IV, V (1966, 1968, 1969) Sympozjum materiały sądowej). nie były publikowane. VI Zjazd – 20-22 IX 1979 roku LUBLIN (aktual- Redaktorem wydawnictw od VIII Sympozjum był ne problemy diagnostyczne w medycynie sądowej prof. T. Marcinkowski. w zakresie: a) tanatologii sądowo-lekarskiej, b) toksykologii sądowo-lekarskiej, c) serohematologii są - VI. ZJAZDY TOWARZYSTWA dowo-lekarskiej). VII Zjazd – 20-22 IX 1984 roku KATOWICE (a) Spotkania naukowe medyków sądowych mają roz wój i rola współczesnej medycyny sądowej, b) po- tradycje sięgające XIX wieku [41]. W 1869 roku stępy wiedzy sądowo-lekarskiej w badaniach zabójstw, w Krakowie zorganizowano I Zjazd Lekarzy i Przy - c) toksykologia sądowo-lekarska – zatrucie lekami, rodników Polskich, w którego programie znajdowała narkomania, d) wybrane działy alkohologii w zakre- się medycyna sądowa. Do VI Zjazdu nasza dyscy - sie analityki i biochemii alkoholu, e) serologia sądo- plina wchodziła w dział medycyny publicznej, wo-lekarska). następnie była łączona z higieną. Na IX Zjeździe, VIII Zjazd – 4-5 IX 1987 roku POZNAŃ (a) ety- Poznań 1898 rok, po raz pierwszy medycyna są - ka i deontologia w aspekcie nauk medycznych i praw- dowa ﬁgurowała samodzielnie jako „sekcja medy - nych, b) postępy w tanatologii sądowo-lekarskiej, cyny sądowej i toksykologii”, a w czasie dwóch c) serohematologia sądowo-lekarska, d) lek jako czyn- ostatnich Zjazdów XIV i XV (Poznań 1933, Lwów nik zagrożenia życia człowieka, e) społeczne i są - 1937) jako „sekcja medycyny sądowej i krymi - dowo-lekarskie aspekty alkoholizmu i narkomanii). nologii”. IX Zjazd – 9-12 IX 1992 roku BYDGOSZCZ (a) Po reaktywacji Towarzystwa organizowane są prawo a problemy współczesnej medycyny, b) rola Krajowe Zjazdy Polskiego Towarzystwa Medycyny opinii sądowo-lekarskiej w procesie sądowym, c) dys- Sądowej i Kryminologii o następującej tematyce: kusja „okrągłego stołu”: Granice kompetencji biegłe- I Zjazd – 15-16 XII 1955 roku WARSZAWA (tok - go i jego niezależność w opiniowaniu sądowo-le- sykologia alkoholu, serohematologia sądowa, błędy karskim, d) rola opinii biologicznej w procesie są - w sztuce lekarskiej). dowym, e) rola opinii chemiczno-toksykologicznej II Zjazd – 19-21 V 1960 roku BIAŁYSTOK (nowo - w procesie sądowym). czesne metody laboratoryjne w medycynie sądowej, Pierwotnie IX Zjazd Towarzystwa miał odbyć się zagadnienia prawne, kryminalistyka, orzecznictwo). w terminie 5-8 IX 1990 roku w Bydgoszczy. Termin III Zjazd – 16-19 IX 1965 roku WROCŁAW (sero- przesunięto z uwagi na trudności natury ﬁnansowej. hematologia sądowa i inne metody badania do- X Zjazd – 6-9 IX 1995 roku BIAŁYSTOK (a) ta- wodów rzeczowych, badania laboratoryjne mate- natologia sądowo-lekarska, b) toksykologia sądowo- riału sekcyjnego, toksykologia i chemia sądowa). -lekarska, c) serohematologia sądowo-lekarska). IV Zjazd – 24-26 IX 1970 roku KRAKÓW (Sesje XI Zjazd – 2-5 IX 1998 roku ŁÓDŹ (a) lekarz główne: a) śmierć jako problem sądowo-lekarski, a prawo, błąd lekarski, b) grupa sądowo-lekarska – b) wypadkowość w komunikacji drogowej, c) zatru- orzecznictwo, diagnostyka sekcyjna i mikroskopo- cia lekami).Ta ostatnia sesja była Sesją Jubileuszo- wa, kazuistyka, problematyka zwłok w rozkładzie

2012 © by Polskie Towarzystwo Medycyny Sądowej i Kryminologii, ISSN 0324-8267 Nr 4 HISTORIA POLSKIEGO TOWARZYSTWA MEDYCYNY SĄDOWEJ I KRYMINOLOGII 1938-2013 257 i niezidentyfikowanych, postrzał, c) grupa toksyko - T. Marcinkowski. Ostatnie po 9-letniej przerwie zor - logiczna – analiza toksykologiczna, alkohologia, ganizował prof. Z. Sagan. toksykologia ogólna, toksykomechanizmy i toksy- 1. 1963 – Zagadnienia stanu nietrzeźwości. kologia narządowa, d) grupa hemogenetyczna – ge- 2. 1966 – Alkohol a wypadki przy pracy. netyka populacyjna, hemogenetyka ogólna, identy- 3. 1966 – Nauki przyrodnicze w służbie wy- fikacja, zagadnienia metodyczne). miaru sprawiedliwości. XII Zjazd – 12-15 IX 2001 roku WARSZAWA 4. 1968 – Wpływ alkoholizmu na przestęp- (a) medycyna sądowa u progu XXI wieku, b) hemo- stwo. genetyka – kierunki rozwoju i granice możliwości 5. 1969 – Społeczne aspekty alkoholizmu. praktycznych, c) toksykologia). 6. 1974 – Aspekty kryminalistyczne i sądo- XIII Zjazd – 15-17 IX 2004 roku KRAKÓW. Kon - wo-lekarskie przestępstw przeciwko życiu, zdrowiu ferencja Naukowa w 200-lecie Katedry Medycyny i mieniu. Sądowej Uniwersytetu Jagiellońskiego. Program Zjaz- 7. 1976 – Toksykomanie i nawyk alkoholizo- du: a) patologia sądowo-lekarska, b) problemy pol - wania się wśród młodzieży. skiej medycyny sądowej u progu wejścia do Unii Eu- 8. 1978 – Praca a alkohol. Działanie alkoho- ropejskiej, c) współczesna hemogenetyka sądowa-le- lu etylowego w skojarzeniu z innymi substancja- karska, d) toksykologia sądowo-lekarska XXI wieku. mi. XIV Zjazd – 27-29 IX 2007 roku SZCZECIN (a) se- 9. 1980 – Dziecko-alkohol-rodzina. Trudno- sja medyczno-sądowa, b) sesja toksykologiczna, c) ści w ocenie stanu nietrzeźwości i możliwości ich sesja hemogenetyczna). przezwyciężania. XV Zjazd – 16-18 IX 2010 roku GDAŃSK (a) pa- 10. 1982 – Nawyk alkoholizowania się i ule- tologia sądowo-lekarska, b) toksykologia sądowa, ganie narkomanii w okresie obecnych przemian c) genetyka sądowa, d) tanatologia i orzecznictwo społecznych. lekarskie). 11. 1984 – Szkodliwości wynikające z naduży - XVI Zjazd – 11-13 IX 2013 roku KARPACZ (a) wania alkoholu i uleganiu narkomanii. współpraca medyka sądowego z instytucjami wymia- 12. 1986 – Zapobieganie nawykowi alkoholi - ru sprawiedliwości i organami ścigania, b) błąd me - zowania się i uleganiu narkomanii. dyczny a kultura bezpieczeństwa, c) diagnostyka 13. 1988 – Możliwości skutecznego zapobie - pośmiertna, d) nowoczesne technologie w medycy- gania pijaństwu i narkomanii. nie sądowej i kryminalistyce, e) przestępstwa prze- 14. 1997 – Współczesne problemy narkomanii. ciwko zdrowiu, opiniowanie w sprawach cywilnych Uszkodzenia ciała w postępowaniu karnym. Eksper - i ubezpieczeniowych, f) genetyka sądowa, g) opinio- tyza starych śladów biologicznych. Varia. wanie sądowo-toksykologiczne, h) sądowo-lekarska identyfikacja osób). Ogólnopolskie Konferencje związane z problema- tyką nietrzeźwości i wypadkowości drogowej, których VII. KONFERENCJE TOWARZYSTWA inicjatorem był prof. W. Nasiłowski – z poszerzoną tematyką – kontynuowane przez prof. H. Sybirską, Począwszy od 1956 roku organizowane są liczne prof. Z. Olszowy i dr. med. Cz. Chowańca, organizo- spotkania naukowe o charakterze konferencji, sym - wane przez Oddział Towarzystwa w Katowicach. pozjów, narad. Spotkania organizowały terenowe Od- 1. 24 III 1972 roku Katowice-Chorzów. Opinio- działy Towarzystwa przy wsparciu Zarządu Główne- wanie nietrzeźwości po wypadkach drogowych. go. Część spotkań o tematyce jednorodnej nabrała 2. 5-6 V 1977 roku Katowice-Chorzów. Wypad - charakteru cyklicznego (A) część o charakterze nie- kowość drogowa, alkoholizm oraz inne przyczyny cyklicznym (B) o zróżnicowanej tematyce wynikają- biologiczne. cej z aktualnych problemów nurtujących nasze śro- 3. 28-29 IV 1979 roku Wisła-Jawornik. Diagno- dowisko. styka sądowo-lekarska. Interakcja alkoholu i leków. A. Spotkania cykliczne Konferencja „okrągłego stołu”: Aktualne możliwości Szczecińskie Sympozja Naukowe, których inicja- diagnostyki sądowo-lekarskiej i toksykologicznej torem był prof. J. Z. Walczyński, kontynuował prof. w interakcji alkoholu i leków.

2012 © by Polskie Towarzystwo Medycyny Sądowej i Kryminologii, ISSN 0324-8267 258 Erazm Baran Nr 4

4. 27-28 IV 1995 roku Bielsko-Biała. Zatrucia, 6. 27-28 IX 1990 roku Gdańsk. Aktualne pro- urazy, alkoholizm i narkomania w praktyce sądowo- blemy w ekspertyzie toksykologicznej. -lekarskiej. 7. 27-28 V 1991 roku Dziwnów. Opiaty – anali- 5. 17-19 V 2000 roku Bielsko-Biała. Sądowo- za i interpretacja wyników. -le karskie problemy narkomanii. 8. 29-30 V 1992 roku Poznań-Kiekrz. Zatrucia 6. 19-20 X 2006 roku Wisła-Jawornik. Opinio- tlenkiem węgla – analiza i interpretacja wyników. wanie sądowo-lekarskie w wybranych działach me - Zatrucie glikolem etylenowym – analiza i interpre - dycyny sądowej i toksykologii. tacja wyników. 7. 11-12 III 2010 roku Wisła-Jawornik. Kata- 9. 15-16 XII 1992 roku Kraków. W ramach tej strofy jako problem medyczno-sądowy i interdyscy- konferencji odbyła się Krajowa Konferencja Alkoho- plinarny. logów. Opracowano: „Kryteria i zasady opiniowa - nia w sprawach alkoholowych”. Ogólnopolskie Konferencje Naukowe organizo- 10. 2-4 VI 1993 roku Zawoja. Broń obezwładnia- wane przez Oddział Towarzystwa we Wrocławiu jąca – hukowa i gazowa. Problemy alkoholowe. z inicjatywy prof.J.Kornobisa kontynuowane przez 11. 26-27 V 1994 roku Polanica Zdrój. Wydol - prof. B. Świątek ność metod analitycznych w toksykologii. 1. 19-20 V 1978 roku Wrocław. Błąd lekarski. 12. 28 IV 1995 roku Bielsko-Biała. Kontrola ja- 2. 19-20 X 1981 roku Wrocław. Błąd lekarski. kości wyników badań laboratoryjnych. 3. 18-19 X 1985 roku Wrocław. Błąd lekarski. 13. 3-5 VI 1996 roku Kraków-Przegorzały. Możli- 4. 19-20 X 1989 roku Książ k/Wałbrzycha. Błąd wości i ograniczenia w opiniowaniu toksykologicz- lekarski, etyka lekarska i działania jatrogenne. no-sądowym na przestrzeni lat. 5. 14-16 X 1993 roku Szklarska Poręba. Błąd W ramach konferencji. Sympozjum: Nowoczesne medyczny oraz Robocze Zebranie Serologów: Sytu - metody analityczne w toksykologii sądowej. acja w przededniu powszechnego wprowadzenia 14. 9-10 V 1997 roku Stare Jabłonki k/Ostródy. technologii DNA w medycynie sądowej. Przydatność badań skryningowych w identyﬁkacji 6. 22-25 V 1996 roku Książ k/Wałbrzycha. Błąd środków odurzających w toksykologii sądowej. medyczny oraz Sympozjum: Hemogenetyka. 15.18-20 VI 1998 roku Zakopane-Kościelisko. 7. 16-19 X 2000 roku Krzyżowa k/Świdnicy. Opiniowanie na podstawie obliczeń retrospektyw- Błąd medyczny oraz błąd w genetyce sądowej. nych i prospektywnych w sprawach alkoholowych. Wykorzystanie wyników analizy powietrza wydycha- W listopadzie 1983 roku w Krakowie zostało nego na zawartość alkoholu w orzecznictwie toksy- zorganizowane przez Instytut Ekspertyz Sądowych kologiczno-sądowym. Opiniowanie o stanie nietrzeź- seminarium zatytułowane „Aktualne zagadnienia wości na podstawie wyników analizy materiału sek - toksykologii sądowej”. Na tym seminarium zrodziła cyjnego. się idea cyklicznych spotkań biegłych toksykologów 16. 6-7 V 1999 roku Kazimierz Dolny. Dowód sądowych [42]. Co roku zaczęły odbywać się Konfe- z opinii biegłego w postępowaniu sądowym. Elek - rencje Toksykologów Sądowych a ich organizato- troforeza kapilarna. rami są Instytut Ekspertyz Sądowych i terenowe 17. 8-9 VI 2000 roku Pieczyska k/Bydgoszczy. Oddziały Towarzystwa. Alkohol oraz lek a wypadkowość drogowa. 1. 12-13 IV 1985 roku Kraków. Problematyka 18. 31 V-1 VI 2001 roku Jastrzębia Góra. Wy- opiniowania w sprawach alkoholu. osabnianie ksenobiotyków z materiału biologiczne- 2. 19-20 XI 1986 roku Katowice. Nietypowe go. przypadki w toksykologii sądowej 19. 23-24 V 2002 roku Augustów. Identyﬁkacja 3. 5-6 XI 1987 roku Lublin. Problemy kontroli środków narkotycznych. trzeźwości za pomocą analizy powietrza wydychanego . 20. 12-13 VI 2003 roku Niedzica. Trudności ana- 4. 4 XI 1988 roku Warszawa. Zatrucia pestycy - lityczne i interpretacyjne w sądowych badaniach dami. toksykologicznych. 5. 9-10 XI 1989 roku Białystok. Problemy nar- 21.13-14 V 2004 roku Karłów. Problemy anali- komanii w toksykologii sądowej. tyczne i opiniodawcze w sprawach alkoholowych.

2012 © by Polskie Towarzystwo Medycyny Sądowej i Kryminologii, ISSN 0324-8267 Nr 4 HISTORIA POLSKIEGO TOWARZYSTWA MEDYCYNY SĄDOWEJ I KRYMINOLOGII 1938-2013 259

22. 5-6 V 2005 roku Popowo. Środki uzależniają- rzono tematykę sympozjum o „przestępstwa prze - ce a bezpieczeństwo ruchu drogowego. Po raz pierw- ciwko zdrowiu”. szy zorganizowane zostały warsztaty metodyczno-ana- 5. 7-9 IX 2011 roku „Cesarka 2011”. Smardze- lityczne: „Analiza toksykologiczna środków ułatwia - wice nad Zalewem Sulejowskim. jących wykorzystanie seksualne”. 6. 12-14 IX 2012 roku „Cesarka 2012”. Smar- 23. 18-19 V 2006 roku Świnoujście. Materiały dzewice nad Zalewem Sulejowskim. Opiniowanie i metody alternatywne w sądowej analizie toksyko - sądowo-lekarskie, w tym także z wykorzystaniem logicznej. Warsztaty: „Zastosowanie spektrometrii nowoczesnych technik badawczych. w podczerwieni w toksykologii”. 24. 16-18 V 2007 roku Wisła. Interakcje i zatru - B. Spotkania niecykliczne cia mieszane. Warsztaty: „Zastosowanie spektrome- 1. 28 IX 1956 roku Wrocław. Narada Robocza trii mas w toksykologii sądowej”. z następującym porządkiem dziennym: a) organiza- 25. 7-9 V 2008 roku Kraków-Przegorzały. Toksy- cja służby sądowo-lekarskiej w terenie podległym kologia sądowa pierwszej dekady XXI wieku – stare poszczególnym Zakładom Medycyny Sądowej, b) wy- problemy czy nowe wyzwania? Warsztaty: „Badanie miana informacji o będących w toku pracach nauko- trzeźwości za pomocą analizatorów wydechu”. wych, c) wydanie zbiorowego podręcznika medycy- 26. 13-15 V 2009 roku Poznań-Malta. Wyzwa - ny sądowej. Dyskusja z przewidywanymi autorami nia związane z używaniem środków psychoaktyw- rozdziałów. nych w aspekcie bezpieczeństwa ruchu drogowego. 2. 29 IX 1956 roku Wrocław. Konferencja Na- Warsztaty: „Analiza materiału biologicznego na za - ukowa w sprawie ojcostwa: a) produkcja, standary- wartość alkoholu etylowego”. zacja i kontrola surowic diagnostycznych, b) roz- 27. 12-14 V 2010 roku Smardzewice. Trucizny szerzenie oznaczeń grup krwi na nieobowiązujące pochodzenia naturalnego – toksyny, jady, metale. dotychczas układy grup krwi, c) badania antropolo- Warsztaty: „Spektrometria mas stosunków izotopo- giczne w procesach o dochodzenie ojcostwa i moż- wych”. liwości ich zastosowania w kraju. 28. 18-20 V 2011 roku Szklarska Poręba. Współ- 3. 3-5 X 1957 roku Poznań. Krajowa Narada czesne wyzwania dla toksykologów sądowych. Naukowo-Robocza n/t: Wybrane zagadnienia praw- Warsztaty: „Interpretacja wyników oznaczeń środ - no-lekarskie: a) psychiatria sądowa – znaczenie kry- ków działających podobnie do alkoholu w materiale minalne i społeczne zazdrości małżeńskiej, b) me - biologicznym pobranym od uczestników ruchu dro - dycyna sądowa – urazowość wśród dzieci ze stano- gowego”. wiska społecznego i sądowo-lekarskiego, c) lekarz 29. 16-18 V 2012 roku Gdańsk. Zatrucia – wczo- w obliczu prawa – zasady odpowiedzialności karnej raj i dziś. Warsztaty: „Zastosowanie ekstrakcji do fa- lekarza. zy stałej – zajęcia praktyczne oraz wykład i dyskusja”. 4. 22-24 VI 1961 roku Szczecin. II Krajowa Ro- 30. 15-17 V 2013 roku Augustów. bocza Konferencja Naukowa z zakresu medycyny sądowej, kryminologii i kryminalistyki n/t: Zagad - Łódzkie Sympozja Naukowe z tematyką „prze- nienia prawne i organizacyjne w medycynie sądo- stępstwa przeciwko życiu”, których inicjatorem był wej. Uszkodzenia ciała. Tanatologia sądowa. Toksy- prof. Z. Fiedorczuk, kontynuowane przez dr med. kologia sądowa. Serologia sądowa – dochodzenie A. Garbowską-Górską, dr. med. M. Kosickiego i prof. ojcostwa. Kryminalistyka. S. Szrama. Po 11-letniej przerwie do organizacji 5. 21-23 III 1963 roku Warszawa. III Krajowa spotkań powrócił prof. J. Berent w nowej formule: Naukowa Narada PTMSiK n/t : Wypadki drogowe. „coroczne sympozja z tematami klasycznej medy - Rola medycyny sądowej, kryminalistyki i nauk po- cyny sądowej a w szczególności opiniowania są - krewnych w zapobieganiu i dochodzeniu przyczyn dowo-lekarskiego”. wypadków drogowych. 1. 12-13 V 1986 roku Cesarka k/Łodzi 6. 20 IX 1965 roku Jelenia Góra. Konferencja 2. 18-20 IX 1989 roku Cesarka k/Łodzi. Naukowa n/t: Prawne i lekarskie zagadnienia alko - 3. 16-18 IX 1993 roku Cesarka k/Łodzi. holizmu. 4. 7-8 IX 2000 roku Arturówek k/Łodzi. Posze- 7. 3 VI 1967 roku Poznań. I Krajowa Konferen-

2012 © by Polskie Towarzystwo Medycyny Sądowej i Kryminologii, ISSN 0324-8267 260 Erazm Baran Nr 4 cja Naukowa poświęcona problematyce farmako - cze. Sesja 3 – Wydolność metod w toksykologii są - logicznego dopingu w sporcie. dowej. Sesja 4 – Inne badania nad wydolnością 8. 24 V 1968 roku Kraków. Konferencja Nauko- metod.W kontynuacji nawiązanej współpracy z me - wa n/t: Chorobowe przyczyny nagłej śmierci. Ozna- dykami sądowymi z NRD w dniach 23-24 IX 1989 czanie czasu śmierci. Śmierć kliniczna i biologiczna roku w Lipsku odbyło się II Dwustronne Sympozjum w aspekcie przeszczepiania narządów. medyków sądowych PRL i NRD n/t: Współpraca 9. 29 IX 1968 roku Poznań. Konferencja Robo- między medykami sądowymi i pracownikami orga- cza n/t: Kliniczna i sądowo-lekarska ocena płod - nów sądownictwa i bezpieczeństwa ze szczególnym ności mężczyzn. uwzględnieniem nauki o śladach. 10. 22 III 1969 roku Poznań. Konferencja Nauko- 21. 22 XI 1980 roku Kraków. Konferencja Nauko- wa n/t: Orzecznictwo w obrażeniach głowy i w ura- wa n/t: Zespołowe interdyscyplinarne opiniowanie zach wielonarządowych powstałych w wypadkach w wypadkach drogowych. drogowych. 22. 11-12 V 1981 roku Gdańsk/Jastrzębia Gó- 11. 18 V 1970 roku Poznań. Narada Naukowa ra. Ogólnopolskie Sympozjum Naukowe n/t: Wypad- Robocza n/t: Uszkodzenia ciała w świetle nowego ki zbiorowe katastrofy w praktyce sądowo-lekarskiej kodeksu karnego. i kryminalistycznej oraz Ogólnopolska Narada Ro- 12. 12 XI 1970 roku Poznań. Sympozjum Nauko- bocza serologów sądowych. wo-Robocze n/t: Wypadki drogowe. 23. 7-8 XI 1981 roku Kraków. Sympozjum: Pro- 13. 23 I 1971 roku Kraków. Krajowa Narada blemy suicydologii. (W 100-lecie badań nad samo- Wojewódzkich Specjalistów d/s Medycyny Sądowej bójstwami w Krakowie). n/t: Opiniowanie sądowo-lekarskie w sprawach 24. 22-23 III 1964 roku Kraków. Ogólnopolska przestępstw przeciwko życiu. Konferencja Naukowo-Szkoleniowa n/t: Typowanie 14. 26 X 1971 roku Kraków. Konferencja Na- antygenów HLA – A, B, C. Serologia grupowa krwi ukowa n/t: Znaczenie badań i ekspertyzy psycholo- ludzkiej. gicznej w praktyce wymiaru sprawiedliwości 25. 10-12 X 1985 roku Rzeszów. Konferencja 15. 10-11 X 1972 roku Szczecin. Sympozjum n/t: Naukowa n/t: Orzecznictwo sądowo-lekarskie w spra- Ślad jako dowód w postępowaniu przygotowaw- wach postępowania karnego, cywilno-odszkodowaw- czym i karno-sądowyrn. czego i inwalidzkiego. 16. 8-9 XII 1972 roku Poznań. Konferencja Na- 26. 16-20 V 1988 roku Warszawa/Popowo. Sym- ukowa n/t: Urazy ośrodkowego układu nerwowego. pozjum Nauk Sądowych: Ślady kryminalistyczne. 17. 20 I 1973 roku Kraków. Konferencja Nauko- 27. 18-20 V 1989 roku Bydgoszcz. Postępy se- wa n/t: Problematyka badań serologicznych i grupo- rologii sądowo-lekarskiej. wych w dochodzeniu spornego ojcostwa. 28. 15 XI 1991 roku Katowice. Ogólnopolska 18. 29-30 XI 1973 roku Kraków. Konferencja Sesja Naukowa poświęcona pamięci prof. Tadeusza Szkoleniowa n/t: Zabójstwa w wyniku urazów me - Pragłowskiego. chanicznych. Współczesne metody zabezpieczania 29. 4-5 VI 1992 roku Katowice. Konferencja i badania biologicznych dowodów rzeczowych. Serologów n/t: a)problemy związane z opiniowa- 19. 9-10 XII 1976 roku Kraków/Osieczany. Ogól- niem spornego ojcostwa, b) badania nad polimor - nopolska Konferencja Naukowa n/t: Postępy w me - fizmem DNA, c) najnowsze osiągnięcia w bada- dycynie sądowej a) dzieciobójstwo, b) krwotoki niach śladów biologicznych. podpajęczynówkowe na podstawie mózgu, c) inter- 30. 2-3 XII 1994 roku Gdańsk. Konferencja He - pretacje niektórych pojęć zawartych w art. 155 §2 mogenetyków Sądowych. Udział biegłych w docho- pkt. 2 k.k., d) aktualne problemy sero-enzymologii dzeniu spornego ojcostwa i w badaniu śladów bio- sądowo-lekarskiej, e) podstawy dokonywania tzw. logicznych. rachunku retrospektywnego . 31. 8 III 1996 roku Kraków. Konferencja Hemo- 20. 16-17 IX 1977 roku Kraków/Mogilany. I Pol- genetyków Sądowych: a) ekspertyza hemogenetycz- sko-Niemiecka Konferencja Naukowa n/t: Wydol - na w dochodzeniu ojcostwa (klasyczna ekspertyza ność metod a opiniowanie. Sesja 1 – Pojęcia, defi- serologiczna); badanie polimorfizmu DNA, b) bada- nicje, sposoby ujęć. Sesja 2 – Strategie opiniodaw- nie śladów biologicznych.

2012 © by Polskie Towarzystwo Medycyny Sądowej i Kryminologii, ISSN 0324-8267 Nr 4 HISTORIA POLSKIEGO TOWARZYSTWA MEDYCYNY SĄDOWEJ I KRYMINOLOGII 1938-2013 261

32. 7 V 1997 roku Wrocław. Sympozjum Jubi- karskiego n/t: Dylematy i problemy orzecznictwa leuszowe z okazji 90-tej rocznicy urodzin prof. dr. lekarskiego. hab. n. med. dr. h.c. Bolesława Popielskiego. 43. 28-30 VI 2007 roku Poznań. VI Ogólnopol - 33. 24 VI 1997 roku Bydgoszcz. Konferencja skie Sympozjum Naukowe. Dni orzecznictwa lekar- Hemogenetyków Sądowych: a) ekspertyza hemo - skiego n/t: Dylematy i problemy orzecznictwa le- genetyczna w dochodzeniu ojcostwa i omówienie karskiego. ko lejnego etapu atestacji dotyczącej badań DNA, 44. 11 IX 2008 roku Kraków. Konferencja Nauko- b) ba danie śladów biologicznych. wa n/t: Opiniowanie lekarskie w sprawach o naraże- 34. 10 X 1997 roku Gdańsk. Robocze spotkanie na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia nie Hemogenetyków Sądowych: Zagadnienie anali- lub ciężkiego uszczerbku na zdrowiu. zy DNA. Wprowadzenie jednolitej procedury w postę- 45. 18 IX 2009 roku Bydgoszcz. Seminarium powaniu z badanymi śladami biologicznymi (w ra - Genetyków Sądowych: a) analiza różnorodności mach Międzynarodowego Kolokwium „Medycyna genetycznej chromosomu X w badaniach popula - sądowa nauką nowoczesną”. 9-10 X 1997 roku cyjnych i ewolucyjnych, b) oznaczanie polimorfizmu Gdańsk). genów pigmentacyjnych w badaniach o charakterze 35. 9-10 VI 1999 roku Zagórze Śląskie. Se- sądowym, c) rola migracji w kształtowaniu zmien - minarium Szkoleniowe n/t: Opiniowanie sądowo- ności chromosomu Y w populacjach europejskich -lekarskie w przypadkach odszkodowań i ustala- i azjatyckich, d) postępy w entomologii sądowej – nia uszczerbku na zdrowiu związanego z zawałami zastosowanie metody HRM PCR w oznaczaniu mię śnia sercowego i wirusowego zapalenia wątro- much z rodziny plujkowatych, e) analiza sekwencji by. pełnych genomów mitochondrialnych wybranych 36. 12-14 IV 2000 roku Zagórze Śląskie. Kon- gatunków ssaków dla celów filogeograficznych. ferencja Szkoleniowo-Naukowa n/t: Problematyka 46. 26 III 2010 roku Kraków. Konferencja Na- obrażeń ciała powstałych w wyniku działania broni ukowa n/t: Pośmiertna diagnostyka obrazowa – ba- palnej i materiałów wybuchowych. dania TK 5. 37. 11-12 V 2000 roku Pieczyska k/Bydgoszczy . I Sympozjum Hemogenetyki Sądowej n/t: Analiza VIII. DZIAŁALNOŚĆ TOWARZYSTWA DNA w nowoczesnej ekspertyzie sądowej. 38. 23-25 V 2001 roku Jugowice. II Konferencja Na wstępie wyjaśnić należy, że obok Polskiego Naukowo-Szkoleniowa n/t : Problematyka obrażeń Towarzystwa Medycyny Sądowej i Kryminologii ciała powstałych w wyniku działania broni palnej istniały inne struktury organizacyjne ukierunkowane i materiałów wybuchowych, broni gazowej i elek - w swej działalności – podobnie jak Towarzystwo – trycznej. na problemy związane z naszą dyscypliną. 39. 21-22 VI 2001 roku Osieczany k/Krakowa. Strukturami tymi były: I Sympozjum Naukowe n/t: Różnice w opiniowaniu - Konferencje Profesorów Medycyny Sądowej, Zakładów Medycyny Sądowej w ocenie stopnia - Komisje Medycyny Sądowej przy Radzie Nauko- uszczerbku na zdrowiu. wej przy Ministrze Zdrowia, 40. 16-18 VI 2005 roku Poznań. IV Ogólnopol - - Specjaliści Krajowi względnie w innych okre - skie Sympozjum Naukowe, Dni Orzecznictwa Le- sach Konsultanci Krajowi w Dziedzinie Medycyny karskiego n/t: Dylematy i problemy orzecznictwa Sądowej, lekarskiego. - Przewodniczący Krajowego Zespołu Specjali- 41. 10-12 V 2006 roku Jugowice. Międzyna- stycznego w Dziedzinie Medycyny Sądowej – Specja- rodowa Konferencja Naukowo-Szkoleniowa: Urazy lista Krajowy. kręgosłupa – problemy opiniodawcze. - Przewodniczący Krajowego Zespołu Konsultan- 42. 8-10 VI 2006 roku Poznań. V Ogólnopol - ta Medycznego w Dziedzinie Medycyny Sądowej – skie Sympozjum Naukowe, Dni Orzecznictwa Le- Konsultant Krajowy.

5 W dniu 15 września 2010 roku w Gdańsku Przewodniczący Komisji Historycznej przekazał Zarządowi Głównemu Towarzystwa stworzony i uporządkowany zbiór dokumentów obejmujący programy zjazdów, konferencji i innych druków dotyczących działalności członków i Oddziałów Terenowych PTMSiK.

2012 © by Polskie Towarzystwo Medycyny Sądowej i Kryminologii, ISSN 0324-8267 262 Erazm Baran Nr 4

Relacje między Towarzystwem a tymi struktura- naukowych prac badawczych i ich koordynację, mi kształtowały się różnie. Od bardzo bliskiej współ- opracowywanie zasad praktycznego stosowania wy- pracy (współdziałanie), samodzielnej realizacji swo- ników badań naukowych, opiniowanie i stawianie ich zadań aż do rodzenia się niekiedy sytuacji kon - wniosków w zakresie działań organizacyjnych i wy- ﬂiktowych. Należy również mieć na uwadze, że posażenia oraz opracowywanie wytycznych planów z uwagi na małą liczebność naszego środowiska, te kształcenia pracowników nauki). W porównaniu do same osoby działały równocześnie w tych różnych Konferencji Profesorów Medycyny Sądowej, Komisja strukturach 6. miała o wiele większe uprawnienia. Jej działania Konferencje Profesorów Medycyny Sądowej mia- miały nie tylko charakter postulatywny ale wniosku - ły tradycje sięgające dwudziestolecia międzywojen- jący i opiniotwórczy [46]. nego. Pierwsza Konferencja odbyła się jeszcze przed Komisja Medycyny Sądowej przy Radzie Nauko- powstaniem Towarzystwa 17 V 1936 roku w War- wej przy Ministrze Zdrowia działała w latach 1952- szawie. Na Konferencji uchwalono szereg postula- -1958 [45] – względnie w latach 1952-1960 [46]. tów (m.in. stworzenie organizacji rzeczoznawstwa W następnych latach Zarząd Główny Towarzy- sądowo-lekarskiego, centralizacji badań sądowo- stwa podjął agendy Komisji i w ten sposób stał się -lekarskich, nauczania medycyny sądowej na Wy- „reprezentantem medycyny sądowej w Kraju speł - działach Prawa), „z którymi postanowiono się zwró - niając rolę kierowniczą i koordynacyjną, załatwiając cić do odpowiednich władz” [43]. ważniejsze sprawy naukowo-organizacyjne dotyczą- Po roku 1945 odbyły się cztery tego typu Konfe- ce medycyny sądowej” [45]. W tej sytuacji straci- rencje: we Wrocławiu w 1948 roku, w Warszawie liśmy jednak możliwość przedstawiania problemów w 1950 roku, w Krakowie w 1951 roku [3, 44]. naszej dyscypliny, bezpośrednio we władzach admi- Ostatnia Konferencja 28 IV 1952 roku w Poznaniu, nistracyjnych szczebla centralnego. z której nie zachowały się żadne materiały [11]. Po raz drugi została powołana Komisja Medycy- Wg Popielskiego [45] Konferencje Profesorów ny Sądowej przy Radzie Naukowej przy Ministrze Medycyny Sądowej zostały przekształcone w Komi- Zdrowia i Opieki Społecznej (podstawa prawna ta sję Medycyny Sądowej przy Radzie Naukowej przy sama co w przypadku pierwszej Komisji) z dniem Ministrze Zdrowia. Zasadnicza różnica była jednak 1 IV 1967 roku. lnicjatorem powołania Komisji był istotna – czego nie podkreśla Popielski – ponieważ Prezes Zarządu Głównego Towarzystwa a równo- ta Komisja miała umocowanie prawne. cześnie Specjalista Krajowy d/s medycyny sądowej Podstawą prawną działania Komisji był § 6 Uchwa- doc. J. Kobiela, który jako długoletni Sekretarz ły Prezydium Rządu z dnia 23 XII 1950 roku w spra- Techniczny pierwszej Komisji, doceniał wartość tej wie powołania Rady Naukowej przy Ministrze Zdro- struktury dla naszej dyscypliny. wia (Monitor Polski A-3, poz. 40 z 1950 roku) i wy- Komisja działała w składzie: Przewodniczący – dana na tej podstawie decyzja Prezydium Rady prof. B. Popielski. Wiceprzewodniczący – docent Naukowej z dnia 21 XII 1952 roku w sprawie utwo- J. Kobiela. Członkowie: profesorowie: E. Chróście- rzenia Komisji Medycyny Sądowej [46]. Na Prze - lewski, B. Puchowski, J. Walczyński, docenci: A. Ja- wodniczącego Komisji został powołany prof. J. Ol - kliński, S. Raszeja i dr J. Markiewicz. Skład Komisji brycht, Wiceprzewodniczącym został prof. B. Po- został uzupełniony w listopadzie 1967 roku przez pielski. Członkowie Komisji: profesorowie W. Grzy- prof. M. Byrdy i docent H. Seyfriedową [11, 47]. wo-Dąbrowski, W. Dżułyński, S. Manczarski, docent S. Łaguna, dr J. Robel. Funkcje Sekretarza Technicz- Strukturom Specjalisty/Konsultanta Krajowego nego pełnił dr J. Kobiela. przypisywane są zadania opiniodawcze, doradcze Zgodnie z regulaminem Komisja została powoła- i kontrolne szczegółowo sprecyzowane w przepisach na w celu stałego opracowywania zagadnień doty - prawnych (ustawach oraz rozporządzeniach i in - czących medycyny sądowej (opiniowanie planów strukcjach Ministra Zdrowia).

6 Należy zastrzec, że nie jest możliwe wyczerpujące omówienie tego tematu, ponieważ nie zachowała się kompletna dokumentacja archiwalna Towarzystwa. Brak również publikacji z działalności „Specjalistów/ Konsultantów” – poza jednorazowym Raportem Konsultanta Krajowego z 2006 roku (Arch. Med. Sąd. Kryminol. 2006, 56, 4: 280-281).

2012 © by Polskie Towarzystwo Medycyny Sądowej i Kryminologii, ISSN 0324-8267 Nr 4 HISTORIA POLSKIEGO TOWARZYSTWA MEDYCYNY SĄDOWEJ I KRYMINOLOGII 1938-2013 263

Obsada personalna tej struktury przedstawiała prezentowania dorobku naukowego naszego środo- się następująco: wiska na rynku wydawniczym [12]. • Specjaliści Krajowi d/s Medycyny Sądowej: Nowy rozdział w historii Towarzystwa rozpoczął - 1932/1933 – prof. W. Grzywo-Dąbrowski [48] się w 1967 roku, kiedy Prezesem Towarzystwa zo- - 1952 – prof. W. Grzywo-Dąbrowski (brak da- stał wybrany doc. dr Jan Kobiela (od 1969 roku pro- nych jak długo trwała ta kadencja) [49] fesor). Nastąpiło wówczas dynamiczne uaktywnie - - 1967-1972 – prof. J. Kobiela [50] nie działalności Towarzystwa. W jednej z publikacji - 1973-1982 – prof. A. Jakliński [51] przywołując prof. W. Grzywo-Dąbrowskiego jako • Przewodniczący Krajowego Zespołu Specja- „inicjatora” naszego Towarzystwa określiłem doc. li stycznego w Dziedzinie Medycyny Sądowej – Spe- J. Kobielę jako „animatora” [56]. cja lista Krajowy: Podjęto rozmowy w Ministerstwie Zdrowia i Opie- - 1983-1991 – prof. A. Jakliński [51] ki Społecznej przedstawiając plany i zamierzenia Skład Zespołu: prof. A. Jakliński – przewodniczą- Towarzystwa. Poruszono sprawę wydawania cza - cy, prof. S. Raszeja wiceprzewodniczący. Członko- sopisma oraz udziału przedstawicieli medycyny są - wie – profesorowie: E. Chróścielewski, Z. Fiedorczuk, dowej w pracach Rady Naukowej przy Ministrze Z. Marek, J. Markiewicz, W. Nasiłowski [55] Zdrowia. Nawiązano kontakt z Komitetem Pato - - 1991-1994 – prof. W. Nasiłowski [52] morfologii Wydział VI Polskiej Akademii Nauk. Ce- Nie udało się ustalić składu personalnego Zespołu . lem tych działań było zainteresowanie „odpowied- • Przewodniczący Krajowego Zespołu Konsul - nich czynników dziedziną medycyny sądowej, której tanta Medycznego w Dziedzinie Medycyny Sądowej – rola proﬁlaktyczna nie jest w pełni doceniania, jak Konsultant Krajowy: również podniesienie naukowej rangi tej specjali- - 1995-2001 – prof. A. Dubrzyński [25] stycznej dyscypliny jaką jest medycyna sądowa” Nie udało się ustalić składu Zespołu. [57]. • Konsultanci Krajowi w Dziedzinie Medycyny Jak już wspomniano doszło do powołania Ko- Sądowej: misji Medycyny Sądowej przy Radzie Naukowej przy - 2001-2008 – prof. R. Mądro [53] Ministrze Zdrowia [47]. - 2008 i nadal – prof. B. Świątek [54] Uzyskano wznowienie wydawania Archiwum Przystępując do omówienia działalności Towarzy- Medycyny Sądowej i Kryminologii. stwa przyjąć można, że aktywność jego w różnych Komisja Medycyny Sądowej, wspólnie z Sekcją okresach – liczącej lat 75 historii – kształtowała się Medycyny Wypadkowej PTMSiK (kierował jej pra - odmiennie. cami prof. E. Chróścielewski) opracowała szczegó- W kadencji 1938-1939 działalność polegała wy- łowy plan tematów naukowych wiodących – ogól- łącznie na organizowaniu zebrań naukowych przez nopolski w ramach problemu „Medycyna wypad - Oddział Warszawski i kontynuowanie wydawania kowa w komunikacji drogowej” [44, 57]. Czasopisma Sądowo-Lekarskiego [2, 16, 17]. Zarząd Główny powołał zespoły robocze (w na- W okresie po reaktywacji uwzględniając spra - wiasach nazwiska kierujących tymi zespołami): ds. wozdania Prezesów Zarządu Głównego Towarzy- wydawnictwa (doc. A. Jakliński), ds reformy stu- stwa kadencji 1949-1956 i 1956-1960 oraz pro- diów (prof. M. Byrdy), ds ogólnej koordynacji prac tokołów z kontroli Towarzystwa przez organy admi- naukowych (prof. B. Popielski, prof. B. Puchowski). nistracyjne, które wysuwały szereg zarzutów natury Powołano koordynatorów pracy naukowych „wła- organizacyjnej i jego małej aktywności, działalność snych” zaproponowanych przez Zarząd Główny. Towarzystwa do 1967 roku sprowadzała się do ze - Tematy te to: „patomorfologia śmierci nagłej” (prof. brań naukowych w terenowych Oddziałach, przy - Z. Walczyński), „toksykologia” (doc. A. Jakliński), gotowania zjazdów (1955, 1960, 1965), organiza- „serohematologia” (doc. H. Seyfriedowa) [57]. cji spotkań o charakterze narad, konferencji robo- Został wydany zbiorowy podręcznik „Medycyna czych (w okresie 18 lat zorganizowano ich siedem). sądowa” pod redakcją profesorów B. Popielskiego Niepowetowaną stratą było zaprzestanie ukazywa - i J. Kobieli w 1972 roku, co postulowano już na nia się Archiwum Medycyny Sądowej, Psychiatrii pierwszej Konferencji Profesorów Medycyny Sądo- Sądowej i Kryminalistyki. Straciliśmy możliwość wej we Wrocławiu w 1948 roku.

2012 © by Polskie Towarzystwo Medycyny Sądowej i Kryminologii, ISSN 0324-8267 264 Erazm Baran Nr 4

W omawianym okresie nastąpiło bardzo ścisłe IX. CZŁONKOWIE HONOROWI, powiązanie prac Zarządu Głównego PTMSiK z Ko- KORESPONDENCI KRAJOWI misją Medycyny Sądowej przy Radzie Naukowej I ZAGRANICZNI ORAZ INNE GODNOŚCI przy Ministrze Zdrowia i Specjalistą Krajowym ds. CZŁONKÓW TOWARZYSTWA Medycyny Sądowej. Doszło również do współdzia- łania z Instytutem Ekspertyz Sądowych, którego Członkowie honorowi PTMSiK krajowi: Dyrektorem a równocześnie Sekretarzem Zarządu 1. Prof. Leon Wachholz – 1938 rok, Kierownik Głównego Towarzystwa był dr J. Markiewicz [58]. Katedry i Zakładu Medycyny Sądowej Uniwersytetu W następnych latach przy kontynuacji dawnych Jagiellońskiego. W uznaniu wybitnych zasług dla pojawiły się nowe pola działań, z których łącznie rozwoju medycyny sądowej [2]. można wymienić: 2. Prof. Wiktor Grzywo-Dąbrowski – 1960 rok, - organizację terenowej służby sądowo-lekar- Kierownik Katedry i Zakładu Medycyny Sądowej skiej. Sprawę tę postulowało nasze środowisko od AM w Warszawie. W uznaniu zasług dla polskiego wielu lat mając na uwadze dobro publiczne i prawi- piśmiennictwa sądowo-lekarskiego, jako założy - dłowe funkcjonowanie wymiaru sprawiedliwości 7 cielowi i redaktorowi Czasopisma Sądowo-Lekar- - zagadnienia związane z programami naucza - skiego w okresie międzywojennym i Archiwum Me- nia medycyny sądowej w szkołach wyższych, w tym dycyny Sądowej, Psychiatrii Sądowej i Kryminali- z bardzo niekorzystnym zjawiskiem zmniejszania styki w Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej [12]. liczby godzin dydaktycznych dla naszego przed - 3. Prof. Jan Olbrycht – 1960 rok, Kierownik Ka- miotu tedry i Zakładu Medycyny Sądowej AM w Krakowie. - prace związane z opracowywaniem nowych W uznaniu całokształtu działalności w dziedzinie programów specjalizacyjnych dla naszej dyscypliny medycyny sądowej [12]. - prace nad powołaniem Kolegium Nauk Sądo- 4. Prof. Tadeusz Cyprian – 1967 rok, Profesor pra- wych (inicjatywa prof. Romana Hausera – Kierowni- wa karnego Uniwersytetu A. Mickiewicza w Pozna - ka Katedry Medycyny Sądowej AM w Gdańsku) niu [12]. - problemy związane z ekspertyzami toksyko - 5. Prof. Witold Dżułyński – 1967 rok, Kierownik logicznymi (w tym alkoholu) i hemogenetycznymi. Katedry i Zakładu Medycyny Sądowej AM w Lubli- Problemy te pojawiły się w związku z istotnymi nie [12]. a dyskusyjnymi relacjami pomiędzy zakładami me - 6. Prof. Władysław Wolter – 1967 rok, Profesor dycyny sądowej a laboratoriami kryminalistycznymi prawa karnego Uniwersytetu Jagiellońskiego [12]. policji 7. prof. Bolesław Popielski – 1970 rok, Kierow- - zagadnienia podejmowane przez komisje pro- nik Katedry i Zakładu Medycyny Sądowej AM we blemowe Zarządu Głównego (toksykologiczną, he - Wrocławiu [12]. mogenetyczną, katastrof, opiniowania sądowo-le- 8. Prof. Bronisław Puchowski – 1970 rok, Kie- karskiego) rownik Katedry i Zakładu Medycyny Sądowej AM - opiniowanie projektów legislacyjnych, m.in do- w Łodzi [12]. tyczących ustawodawstwa karnego, ustawy o bie- 9. Prof. Maria Byrdy – 1979 rok, Kierownik Ka- głych, taryfy wynagrodzeń dla biegłych tedry i Zakładu Medycyny Sądowej AM w Białym - - ożywienie współpracy i wymiany naukowej stoku [59]. z zagranicznymi placówkami naukowymi i między - 10. Doc. Tadeusz Pragłowski – 1979 rok, Kierow- narodowymi organizacjami nik Katedry i Zakładu Medycyny Sądowej Śląskiej - prace nad stworzeniem nowej specjalizacji – La- AM w Katowicach boratoryjnej Diagnostyki Sądowej 8. 11. Prof. E. Chróścielewski – 1984 rok, Kie- rownik Katedry i Zakładu Medycyny Sądowej AM w Poznaniu [60]. 12. Prof. Tadeusz Marcinkowski – 1995 rok, Kie-

7 Temat to jednak tak ważny a rozległy, że wymaga odrębnego opracowania. 8 Każdy z zasygnalizowanych hasłowo problemów zasługuje na szczegółowe przedstawienie w odrębnych opracowaniach.

2012 © by Polskie Towarzystwo Medycyny Sądowej i Kryminologii, ISSN 0324-8267 Nr 4 HISTORIA POLSKIEGO TOWARZYSTWA MEDYCYNY SĄDOWEJ I KRYMINOLOGII 1938-2013 265 rownik Katedry i Zakładu Medycyny Sądowej AM 29. Prof. Zygmunt Przybylski – 2010 rok, em. w Szczecinie [61]. Kierownik Katedry i Zakładu Medycyny Sądowej 13. Prof. Zdzisław Marek – 1995 rok, Kierownik w Poznaniu [65]. Katedry i Zakładu Medycyny Sądowej AM w Kra- 30. Prof. Stefan Szram – 2010 rok, em. Kierow- kowie [61]. nik Katedry i Zakładu Medycyny Sądowej AM w Ło- 14. Prof. Jan Markiewicz – 1995 rok, Dyrektor dzi [65]. Instytutu Ekspertyz Sądowych w Krakowie [61]. 15. Prof. Władysław Nasiłowski – 1995 rok, Kie- Członkowie korespondenci PTMSiK krajowi: rownik Katedry i Zakładu Medycyny Sądowej Ślą- 1. Prof. Halina Seyfriedowa – 1975 rok skiej AM w Katowicach [61]. Instytut Hematologii w Warszawie [25, 65]. 16. Dr Maria Bielanina – 1998 rok, Adiunkt 2. Dr Józef Gurgul – 1975 rok Zakładu Medycyny Sądowej Wojskowej AM w Łodzi Prokurator Prokuratury Generalnej [25, 65]. [25]. 3. Prof. Walenty Lewkowski – 1984 rok 17. Dr Henryk Kopczyk – 2001 rok, Adiunkt Ka- em. Kierownik Katedry i Zakładu Medycyny Są - tedry i Zakładu Medycyny Sądowej AM w Pozna - dowej Wojskowej AM w Łodzi [60]. niu, em. Kierownik Zakładu Anatomii Patologicznej 4. Prof. Regina Stańczyk – 1984 rok w Szpitalu w Zakopanem [62, 63]. em. Kierownik Katedry i Zakładu Medycyny Są - 18. Dr Jerzy Szczepański – 2001 rok, Adiunkt dowej AM w Warszawie [60]. Katedry i Zakładu Medycyny Sądowej Śląskiej AM w Katowicach [62]. Członkowie honorowi PTMSiK zagraniczni: 19. Prof. Bożena Turowska – 2001 rok, em. 1. Prof. Michał Awdiejew – 1967 rok Kierownik Katedry Medycyny Sądowej Collegium Kierownik Centralnego Laboratorium Medycyny Są - Medicum UJ w Krakowie [62]. dowej Armii Czerwonej w Moskwie [12]. 20. Dr Erazm Baran – 2004 rok, em. Adiunkt 2. Prof. Wasyl Czerwakow – 1967 rok Katedry i Zakładu Medycyny Sądowej Collegium Kierownik Katedry Medycyny Sądowej I Moskiew- Medicum UJ w Krakowie [64]. skiego Instytutu Medycznego [12]. 21. Dr Stanisław Bardzik – 2004 rok, em. Adiunkt 3. Prof. Lèon Dèrobert – 1975 rok Katedry i Zakładu Medycyny Sądowej AM w Gdań- Dyrektor Instytutu Medycyny Sądowej Uniwersy- sku [64]. tetu w Paryżu [12]. 22. Dr Zoﬁa Chłobowska – 2004 rok, Adiunkt 4. Prof. Cesare Gerin – 1975 rok Instytutu Ekspertyz Sądowych w Krakowie [64]. Dyrektor Instytutu Medycyny Sądowej i Ubezpiecze- 23. Prof. Halina Sybirska – 2004 rok, em. Kie- niowej Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu w Rzy- rownik Katedry Medycyny Sądowej i Zakładu Tok- mie [12]. sykologii Sądowo-Lekarskiej Śląskiej AM w Kato- 5. Prof. Herald Gormsen – 1975 rok wicach [64]. Dyrektor Instytutu Medycyny Sądowej Uniwersyte- 24. Płk dr Jan Dzida – 2010 rok, em. Kie- tu w Kopenhadze [12]. rownik Zakładu Medycyny Sądowej Wojskowej AM 6. Prof. Janez Milćiński – 1975 rok w Łodzi [65]. Kierownik Katedry i Zakładu Medycyny Sądowej 25. Prof. Jerzy Janica – 2010 rok, em. Kierownik Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu w Ljubljanie [12]. Zakładu Medycyny Sądowej AM w Białymstoku [65]. 7. Prof. Otto Prokop – 1975 rok 26. Inż. Jerzy Łabędź – 2010 rok, em. Kierownik Dyrektor Instytutu Medycyny Sądowej Uniwersy- Pracowni Badań Alkoholu i Narkotyków. Instytut tetu im. Humboldta w Berlinie [12]. Ekspertyz Sądowych w Krakowie [65]. 8. Prof. Wiktor Prozorowski – 1975 rok 27. Dr Mirosław Kosicki – 2010 rok, em. Adiunkt Dyrektor Centralnego Instytutu Naukowo-Badaw- Katedry i Zakładu Medycyny Sądowej w Łodzi [65]. czego Medycyny Sądowej w Moskwie [12]. 28. Prof. Zoﬁa Olszowy – 2010 rok, em. Kierow- 9. Prof. Jaromir Tesar – 1975 rok nik Katedry Medycyny Sądowej i Zakładu Toksy- Kierownik Katedry i Zakładu Medycyny Sądowej kologii Sądowo-Lekarskiej Śląskiej AM w Katowi- Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu w Pradze [12]. cach [65]. 10. Prof. Volfgang Důrwald – 1979 rok

2012 © by Polskie Towarzystwo Medycyny Sądowej i Kryminologii, ISSN 0324-8267 266 Erazm Baran Nr 4

Dyrektor Instytutu Medycyny Sądowej i Krymina- Instytut Medycyny Sądowej Uniwersytetu w Buda- listyki Uniwersytetu w Lipsku [66]. peszcie [12]. 11. Prof. Hanspeter Hartmann – 1979 rok 6. Prof. Werner Janssen – 1975 rok Dyrektor Instytutu Medycyny Sądowej w Zurichu Instytut Medycyny Sądowej w Hamburgu [12]. [66]. 7. Prof. Branko Volarić – 1975 rok 12. Prof. Hans Joachin Mallach – 1984 rok Kierownik Katedry Medycyny Sądowej Uniwersyte- Dyrektor Instytutu Medycyny Sądowej Uniwersy- tu w Rijece [12]. tetu w Tybindze [66]. 8. Prof. Stoycho Radanov – 1987 rok 13. Prof. Wilhelm Haferland – 1987 rok Zakład Medycyny Sądowej w Soﬁi [67]. Dyrektor Instytutu Medycyny Sądowej w Rostocku 9. Prof. Erich Müller – 1987 rok [66]. Dyrektor Instytutu Medycyny Sądowej Uniwersytetu 14. Prof. Axel Simon – 1987 rok Technicznego w Dreźnie [67]. Dyrektor Instytutu Medycyny Sądowej Uniwersy- tetu w Halle-Wittenberdze [66]. Członkowie honorowi towarzystw zagranicznych: 15. Prof. Wolfgang Bonte – 1992 rok 1. Prof. Leon Wachholz – Międzynarodowe To- Dyrektor Instytutu Medycyny Prawnej w Düssel - warzystwo Medycyny Sądowej w Chicago. dorﬁe [66]. 2. Prof. Jan Olbrycht – Niemieckie Towarzystwo 16. Prof. Bernd Brinkmann – 1992 rok Medycyny Sądowej i Społecznej; Amerykańskie Sto- Dyrektor Instytutu Medycyny Prawnej w Münster warzyszenie Kryminologii. [66]. 3. Profesorowie: Maria Byrdy, Kazimierz Jaeger- 17. Prof. Volkmar Schneider – 1992 rok mann – Towarzystwo Medycyny Sądowej Niemiec- Dyrektor Instytutu Medycyny Prawnej Wolnego Uni - kiej Republiki Demokratycznej. wersytetu w Berlinie [66]. 4. Profesorowie: Zdzisław Marek, Władysław 18. Prof. Leopold Breitenecker Nasiłowski – Towarzystwo Medycyny Sądowej Cze- Kierownik Katedry Medycyny Sądowej Uniwersyte- chosłowackiego Stowarzyszenia Lekarskiego im. tu w Wiedniu [68] 9. J. E. Purkyniego. 19. Prof. Maurice Muller 5. Prof. Bolesław Popielski – Towarzystwa Me - Dyrektor Instytutu Medycyny Sądowej Uniwersyte- dycyny Sądowej: Czechosłowacji, Jugosławii, Fran- tu w Lille [68] 9. cji, Włoch, Niemiec (NRD, RFN). 20. Prof. Louis Roche – Francja 6. Prof. Stefan Raszeja – Towarzystwa Medycyny Dyrektor Instytutu Medycyny Sądowej Uniwersyte- Sądowej: Bułgarii, Czechosłowacji, Francji, Jugo- tu w Lyonie [68] 9. sławii, Niemiec (NRD, RFN).

Członkowie Korespondenci Zagraniczni: Udział we władzach towarzystw międzynarodo- 1. Renè le Breton – 1975 rok wych: Kierownik Laboratorium Toksykologicznego Prefek - 1. Wiceprezydenci Międzynarodowej Akademii tury Policji w Paryżu [12]. Medycyny Sądowej i Społecznej: 2. Dr Wiliam G. Eckert – 1975 rok - prof. Leon Wachholz 1938-1941 Wykładowca medycyny sądowej w Stanowym Uni - - prof. Bolesław Popielski 1973-1976 wersytecie w Wichita [12]. - prof. Stefan Raszeja 1979-1982 3. Prof. dr Etien Fournier – 1975 rok 2. Wiceprezydent Międzynarodowego Stowarzy- Instytut Medycyny Sądowej Uniwersytetu w Paryżu szenia Nauk Sądowych: [12]. - prof. Stefan Raszeja 1976-1978. 4. Prof. Aleksander Gromow – 1975 rok Kierownik Katedry Medycyny Sądowej Moskiewskie- Udział w komitetach redakcyjnych czasopism go I Instytutu Medycznego [12]. zagranicznych: 5. Doc. Lászlo Harsányi – 1975 rok 1. Prof. Stefan Raszeja; The American Journal

9 Nie dotarto do źródłowej informacji, w którym roku przyznano członkostwo honorowe.

2012 © by Polskie Towarzystwo Medycyny Sądowej i Kryminologii, ISSN 0324-8267 Nr 4 HISTORIA POLSKIEGO TOWARZYSTWA MEDYCYNY SĄDOWEJ I KRYMINOLOGII 1938-2013 267 of Forensic Medicine and Pathology; Zeitschrift A. Członkowie Towarzystwa. für Rechtsmedizin; Rechtsmedizin; International § 5. Członkowie T-wa dzielą się na członków: Journal of Legal Medicine. honorowych, czynnych i wspierających. 2. Prof. Zdzisław Marek; Forensic Science Inter - § 6. Członków honorowych mianuje Walne national Zgromadzenie T-wa na wniosek Zarządu Głównego 3. Dr hab. Jerzy Kunz; Legal Medicine w uznaniu zasług w dziedzinie nauki lub dla T-wa. 4. Dr med. Krzysztof Woźniak; Journal of Foren - Walne Zgromadzenie wnioski te uchwala lub odrzu- cis Radiology and Imaging; Legal Medicine. ca bez dyskusji. Członkowie honorowi mają te same obowiązki, Doktoraty honoris causa co członkowie czynni. Składek członkowskich na 1. Prof. J. Olbrycht – Uniwersytetu Jagiellońskie- rzecz T-wa nie opłacają. go (dr h.c. iuris) – 1962 rok § 7. Członkiem czynnym T-wa może zostać 2. Prof. M. Byrdy – Akademii Medycznej w Bia- każda osoba, posiadająca dyplom wyższego zakła- łymstoku – 1990 rok du naukowego lub osoba, znana ze swej naukowej 3. Prof. B. Popielski – Akademii Medycznej we lub praktycznej działalności w dziedzinie medycyny Wrocławiu – 1990 rok sądowej lub kryminologii. 4. Prof. S. Raszeja – Akademii Medycznej w Byd- § 8. Członkami wspierającymi mogą być osoby goszczy – 1998 rok lub instytucje okazujące gotowość wspierania celów 5. Prof. W. Nasiłowski – Śląskiego Uniwersytetu T-wa. Medycznego w Katowicach – 2011 rok. § 9. Członków czynnych i wspierających przyj - muje Zarząd Główny lub Zarząd Oddziału na przed - X. ANEKS stawienie dwóch czynnych członków T-wa. Zarządy T-wa mogą odmówić przyjęcia bez podania powo- Statut Polskiego Towarzystwa Medycyny Sądo- du. wej i Kryminologii. § 10. Członkowie zwyczajni i wspierający mają I. Nazwa, siedziba i cele towarzystwa. obowiązek płacenia składek, których wysokość usta- § 1. Stowarzyszenie nosi nazwę Polskie Towa- la Walne Zgromadzenie. rzystwo Medycyny Sądowej i Kryminologii – w skró- § 11. Członkowie honorowi i czynni mają na ze - cie PTMSiK. braniach T-wa jeden głos decydujący, członkowie § 2. Siedzibą Towarzystwa jest miasto stoł. War- wspierający uczestniczą w Walnych Zgromadze- szawa, terenem działalności – Rzeczpospolita Pol - niach z głosem doradczym, lecz bez prawa głoso- ska. Towarzystwo jest osobą prawną. wania. § 3. PTMSiK ma na celu ogniskowanie, orga ni- § 12. Członkostwo ustaje: zowanie i popieranie pracy naukowej i praktycznej a) w razie dobrowolnego ustąpienia, zgłoszone- w zakresie medycyny sądowej i kryminologii. go na piśmie, § 4. Dla zrealizowania powyższych celów Towa- b) w razie śmierci, rzystwo ma prawo z zachowaniem obowiązujących c) w razie niepłacenia składek członkowskich przepisów: dłużej, niż przez rok, a) urządzać zebrania, zjazdy i wycieczki naukowe, d) na mocy uchwały Zarządu; w tym wypadku b) urządzać odczyty publiczne, wykłady oraz kursy, przysługuje członkowi prawo odwołania się do Wal - c) organizować oddziały i sekcje naukowe, nego Zgromadzenia, którego uchwała jest ostatecz- d) zakładać, utrzymywać lub popierać pracow- na. nie i poradnie dla celów naukowych, B. Władze Towarzystwa. e) wydawać czasopisma, prace naukowe i spra - § 13. Władzami Towarzystwa są: wozdania z prac Towarzystwa, a) Walne Zgromadzenie, f) popierać prace naukowe członków T-wa, b) Zarząd Główny, g) współpracować z instytucjami i towarzystwa- c) dla Oddziałów Towarzystwa – Zarządy tych mi o pokrewnym zakresie działania w kraju i zagranicą. ostatnich, II. Ustrój Towarzystwa. d) Komisja Rewizyjna.

2012 © by Polskie Towarzystwo Medycyny Sądowej i Kryminologii, ISSN 0324-8267 268 Erazm Baran Nr 4

§ 14. Walne Zgromadzenie jest najwyższą Wła- Zarządu Głównego zapadają zwykłą większością dzą Towarzystwa. głosów, a w razie równości głosów decyduje głos Walne Zgromadzenia bywają: zwyczajne i nad- przewodniczącego. zwyczajne. § 22. Do kompetencji Zarządu Głównego należy: § 15. Zwyczajne Walne Zgromadzenie zbiera a) reprezentowanie T-wa na zewnątrz, się raz do roku w terminie i miejscu, przez siebie b) czuwanie nad realizacją zadań T-wa i nad lub Zarząd Główny ustanowionym. Zarząd Główny właściwym kierunkiem jego działalności, winien przynajmniej na dwa tygodnie przed Wal - c) przyjmowanie członków czynnych i przed - nym Zgromadzeniem rozesłać do członków zawia- stawianie Walnemu Zgromadzeniu kandydatów na domienia pisemne z wyszczególnieniem miejsca, członków honorowych, terminu i porządku obrad. d) układanie regulaminu dla siebie i dla Oddzia- § 16. Nadzwyczajne Walne Zgromadzenie zwo- łów T-wa, łuje Zarząd Główny: e) układanie budżetu T-wa, a) z własnej inicjatywy, f) reprezentowanie T-wa jako osoby prawnej bez b) na żądanie poprzedniego Walnego Zgroma- szczególnego w tym celu pełnomocnictwa, dzenia, g) bezpośrednie zarządzanie majątkiem i spra- c) na żądanie 1/4 członków Towarzystwa. wami T-wa. § 17. Walne Zgromadzenie, przepisowo zwoła- § 23. Komisję Rewizyjną Towarzystwa wybiera ne, jest prawomocne w terminie oznaczonym bez zwyczajne Walne Zgromadzenie coroczne; składa względu na liczbę obecnych członków czynnych się ona z trzech członków i dwóch zastępców, wy- i honorowych. Uchwały Walnego Zgromadzenia za - bieranych spośród członków czynnych. padają zwykłą większością głosów obecnych człon- § 24. Komisja Rewizyjna obowiązana jest skon - ków zwyczajnych i honorowych, z wyjątkiem spraw, trolować wszystkie księgi i rachunki T-wa przynaj- co do których statut niniejszy stanowi inaczej. mniej raz do roku, ponadto w każdej chwili na wnio- § 18. Do wyłącznej kompetencji Walnego Zgro - sek Zarządu Głównego. Na zwyczajnym Walnym madzenia należy: Zgromadzeniu Komisja Rewizyjna obowiązana jest a) uchwalenie budżetu, rozpatrywanie i zatwier- przedstawić swoje wnioski i uwagi na piśmie. dzanie rocznych sprawozdań T-wa i wniosków Ko- § 25. Wszelkie spory pomiędzy członkami T-wa, misji Rewizyjnej, wynikłe z ich przynależności do T-wa, rozstrzyga b) zmiana statutu T-wa, w jedynej i ostatniej instancji Sąd Polubowny, do c) zatwierdzanie regulaminu T-wa, którego każda strona wybiera po dwóch sędziów, d) mianowanie członków honorowych T-wa, ci zaś dobierają przewodniczącego. Jeżeli sędziowie e) wykluczanie członków T-wa. nie mogą się zgodzić na wybór przewodniczącego, f) wybór Zarządu Głównego i Komisji Rewizyjnej, rozstrzyga los pomiędzy podanymi przez nich kan- g) likwidacja T-wa, dydatami. Orzeczenia Sądu są nieodwołalne. Spra- h) rozstrzyganie spraw, przekraczających upraw- wy o prawomocność zarządzeń Organów Towarzy- nienia Zarządu Głównego, stwa nie podlegają Sądowi polubownemu. i) rozstrzyganie odwołań członków od decyzji Za- C. Oddziały Towarzystwa. rządu Głównego. § 26. Członkowie którego przebywający, poza § 19. Zarząd Główny składa się z 9 członków, Warszawą, mogą zawiązywać w porozumieniu z Za- wybieranych na Walnym Zgromadzeniu z liczby rządem Głównym Oddziały lokalne o zadaniach członków czynnych na lat trzy; nie mniej niż 5 człon- odpowiadających celom Towarzystwa. ków Zarządu Głównego ma mieć swoje miejsce za - § 27. W życiu wewnętrznym oddziały posługują mieszkania w Warszawie. się regulaminem, zgodnym ze statutem T-wa. § 20. Zarząd Główny wybiera spośród siebie § 28. Zarząd Oddziałów składa się z prezesa, prezesa, wiceprezesa, sekretarza i skarbnika. jego zastępcy, skarbnika i sekretarza, wybieranych § 21. Zebrania Zarządu Głównego są prawo- corocznie przez członków danego Oddziału większo- mocne przy obecności nie mniej, niż 4 członków, ścią głosów. Wybrany Zarząd Oddziału: w tej liczbie prezesa lub wiceprezesa. Uchwały a) stara się o rozbudzenie między swymi człon-

2012 © by Polskie Towarzystwo Medycyny Sądowej i Kryminologii, ISSN 0324-8267 Nr 4 HISTORIA POLSKIEGO TOWARZYSTWA MEDYCYNY SĄDOWEJ I KRYMINOLOGII 1938-2013 269 kami ruchu naukowego w sposób, jaki uzna w wa- III. Zmiana statutu i likwidacja Towarzystwa. runkach miejscowych za najstosowniejszy, § 29. Zmiana statutu lub likwidacja T-wa nastę- b) prowadzi listę członków oraz przesyła ją do puje na mocy uchwały Walnego Zgromadzenia, Zarządu Głównego, powziętej większością obecnych na zebraniu człon- c) pobiera przez swego skarbnika składki człon- ków. kowskie i przesyła je skarbnikowi Zarządu Głównego § 30. W razie rozwiązania T-wa Walne Zgroma- d) przynajmniej na miesiąc przed Walnym Zgro - dzenie decyduje, komu ma być przekazany majątek madzeniem przesyła sprawozdanie z działalności T-wa, oraz wybiera Komisję Likwidacyjną. oddziałów do Zarządu Głównego.

2012 © by Polskie Towarzystwo Medycyny Sądowej i Kryminologii, ISSN 0324-8267 270 Erazm Baran Nr 4

XI. RYCINY

Ryc. 1. XV Zjazd Lekarzy i Przyrodników Polskich. Sekcja medycyny sądowej i kryminologii 4-7 VII 1937 roku, Lwów. Od lewej: dr J. Makowiec, Ryc. 3. II Konferencja Profesorów Medycyny prof. L. Wachholz, dr S. Manczarski, Sądo wej 11-12 II 1950 roku, Warszawa. prof. W. Sieradzki, dr S. Łaguna, Siedzą od lewej: prof. W. Dżułyński, prof. S. Schilling-Siengalewicz, prof. W. Grzywo-Dąbrowski, prof. S. Horoszkiewicz, prof. J. Olbrycht, prof. B. Popielski. prof. W. Grzywo-Dąbrowski, Stoją od lewej: prof. B. Puchowski, doc. T. Tucholski, dr A. Kozłowski. dr E. Chróścielewski, dr A. Kozłowski, doc. S. Łaguna, prof. S. Manczarski.

Ryc. 4. Spotkanie autorów podręcznika „Medycyna Sądowa” 12-13 V 1969 roku, Wrocław. Od lewej w pierwszym rzędzie: doc. J. Kornobis, K. Kopeć asystentka techniczna ZMS Wrocław, dr J. Markiewicz, Ryc. 2. I Konferencja Profesorów Medycyny Sądo- prof. B. Popielski, prof. M. Byrdy, wej 19-20 III 1948 roku, Wrocław. dr H. Szczęsna. Siedzą od lewej: Od lewej w drugim rzędzie: lek. B. Świątek, prof. W. Grzywo-Dąbrow ski, I. Topolska sekretarka ZMS Wrocław, prof. J. Olbrycht, doc. W. Nasiłowski, doc. K. Jaegermann, prof. S. Schilling-Sien galewicz. doc. A. Jakliński, doc. T. Pragłowski, Stoją od lewej: prof. S. Manczarski, doc. J. Ko biela, prof. Z. WaIczyński, prof. B. Popielski, doc. W. Dżułyński, dr B. Próchnicka, doc. W. Lewkowski, prof. B. Puchowski. doc. B. Turowska, doc. S. Raszeja.

2012 © by Polskie Towarzystwo Medycyny Sądowej i Kryminologii, ISSN 0324-8267 Nr 4 HISTORIA POLSKIEGO TOWARZYSTWA MEDYCYNY SĄDOWEJ I KRYMINOLOGII 1938-2013 271

Ryc. 5. V Zjazd Naukowy PTMSiK. 15-16 IX 1975 Ryc. 7. Posiedzenia Z. G. PTMSiK w poszerzonym roku, Gdańsk. składzie 25 VI 1983 roku, Białystok. Od lewej: w pierwszym rzędzie: Od lewej w pierwszym rzędzie: doc. W. Nasiłowski, doc. J. Markiewicz, prof. W. Nasiłowski, prof. E. Chróście- prof. B. Popielski, prof. S. Raszeja. lewski, prof. R. Stańczyk, NN kobieta, Od lewej w drugim rzędzie: prof. B. Popielski, prof. M. Byrdy, doc. T. Pragłowski, doc. Z. Marek, doc. A. Jaklińska, doc. A. Dubrzyński. doc. T. Marcinkowski, prof. E. Chróście- Od lewej w drugim rzędzie: NN kobieta, lewski, doc. Z. Fiedorczuk. prof. S. Raszeja, prof. A. Jakliński, dr K. Śliwka, doc. T. Marcinkowski, doc. Z. Fiedorczuk.

Ryc. 8. XIV Szczecińskie Sympozjum Naukowe. Ryc. 6. Jubileusz 40-lecia PTMSiK. 3 III 1978 24-26 IX 1997 roku. roku, Bydgoszcz. Siedzą od lewej: prof. Z. Przybylski, Od lewej w pierwszym rzędzie: prof. B. Świątek, prof. K. Śliwka, doc. W. Lewkowski, prof. S. Raszeja, prof. T. Marcinkowski, prof. H. Sybirska, prof. B. Popielski, prof. M. Byrdy, dr A. Garbowska-Górska. doc. J. Markiewicz, prof. E. Chróścielewski. Stoją od lewej: płk dr. J. Dzida, Od lewej w drugim rzędzie: prof. W. Piekoszewski, prof. Z. Sagan, doc. T. Marcinkowski, prof. A. Jakliński, prof. D. Miścicka-Śliwka, prof. R. Mądro, lek. W. Ossowski ZMS Lublin, prof. R. Płoski, dr J. Szczepański, dr. K. Śliwka, doc. Z. Fiedorczuk. dr hab. F. Trela.

2012 © by Polskie Towarzystwo Medycyny Sądowej i Kryminologii, ISSN 0324-8267 272 Erazm Baran Nr 4

Ryc. 9. XV Zjazd Naukowy PTMSiK 15 IX 2010 Ryc. 10. XV Zjazd Naukowy PTMSiK. 16 II 2010 roku, Gdańsk-Sobieszewo. roku, Gdańsk-Sobieszewo. Grupa uczestników Zjazdu przed zebraniem Zarząd Główny wybrany przez Walne Zarządu Głównego. Zebranie na kadencję 2010-2013. W pierwszym rzędzie od lewej: Od lewej: dr hab. Z. Jankowski, dr hab. G. Teresiński, prof. B. Świątek, dr E. Bloch-Bogusławska, dr K. Woźniak prof. M. Kłys, dr A. P. Jurczyk, (Redaktor), dr hab. A. Niemcunowicz-Janica, prof. Z. Szczerkowska, dr hab. M. Kała. dr hab. T. Teresiński, dr hab. M. Kała W drugim rzędzie od lewej: dr J. Dzida, (Wiceprezes), prof. J. Berent (Prezes), dr hab. A. Niemcunowicz-Janica, dr hab. P. Krajewski (Wiceprezes), dr Cz. Żaba, prof. J. Berent, dr P. Brzeziński (skarbnik), dr A. P. Jurczyk prof. Z. Przybylski, prof. R. Wachowiak, (Sekretarz). dr Cz. Chowaniec. W trzecim rzędzie od lewej: dr P. Brzeziński, dr hab. P. Krajewski, prof. K. Śliwka, dr K. Woźniak, prof. T. Grzybowski, dr hab. Z. Jankowski.

Ryc. 11. XV Zjazd Naukowy PTMSiK. 16 II 2010 roku, Gdańsk-Sobieszewo. Sąd Koleżeński wybrany przez Walne Zebranie na kadencję 2010-2013. Od lewej: prof. S. Raszeja, prof. B. Świątek, prof. Z. Olszowy, prof. W. Nasiłowski (piąty członek Sądu dr E. Baran był nieobecny na Zjeździe).

2012 © by Polskie Towarzystwo Medycyny Sądowej i Kryminologii, ISSN 0324-8267 Nr 4 HISTORIA POLSKIEGO TOWARZYSTWA MEDYCYNY SĄDOWEJ I KRYMINOLOGII 1938-2013 273

12.1 12.2 12.3

12.4 12.5 12.6

12.7 12.8 12.9

12.10 12.11 Ryc. 12. Prezesi Polskiego Towarzystwa Medycyny Sądowej i Kryminologii. 12.1 prof. W. Grzywo-Dąbrowski 1938-1939; 1949-1956, 12.2 prof. B. Popielski 1956-1960, 12.3 prof. W. Dżułyński 1960-1964, 12.4 prof. B. Puchowski 1964-1967, 12.5 prof. J. Kobiela 1967-1972, 12.6 dr J. Markiewicz 1973-1975, 12.7 prof. S. Raszeja 1975-1987, 12.8 prof. Z. Przybylski 1987-1995, 2001-2007, 12.9 prof. K. Śliwka 1995-1998, 12.10 prof. B. Świątek 1998-2001, 12.11 prof. J. Berent 2007-2013.

2012 © by Polskie Towarzystwo Medycyny Sądowej i Kryminologii, ISSN 0324-8267 274 Erazm Baran Nr 4

13.1 13.2 13.3

13.4 13.5 13.6

13.7

Ryc. 13. Redaktorzy Naczelni czasopism naukowych Towarzystwa 13.1 prof. W. Grzywo-Dąbrowski Czasopismo Sądowo-Lekarskie 1938-1939, Archiwum Medycyny Sądowej, Psychiatrii Sądowej i Kryminalistyki 1951-1961, 13.2 doc. dr W. Widy Archiwum Medycyny Sądowej, Psychiatrii Sądowej i Kryminalistyki 1964-1965, 13.3 prof. A. Jakliński Archiwum Medycyny Sądowej i Kryminologii 1968-1984, 13.4 prof. Z. Marek Archiwum Medycyny Sądowej i Kryminologii 1985-1995, 13.5 dr E. Baran Archiwum Medycyny Sądowej i Kryminologii 1995-2004, 13.6 dr hab. J. Kunz Archiwum Medycyny Sądowej i Kryminologii 2004-2009, 13.7 dr K. Woźniak Archiwum Medycyny Sądowej i Kryminologii 2010-2013.

2012 © by Polskie Towarzystwo Medycyny Sądowej i Kryminologii, ISSN 0324-8267 ARCH. MED. SĄD. KRYMINOL., 2012, LXII, 275-314 HISTORY OF FORENSIC MEDICINE

Erazm Baran*

FECI, QUOD POTUI, FACIANT MELIORA POTENTES History of Polish Society of Forensic Medicine and Criminology, 1938-2013

I. THE ORIGINS OF THE SOCIETY ciety of Forensic Medicine and Criminology (with an acronym of PTMSiK). On July 7, 1937, at the 15 th Congress of Polish Thus, foundations were laid for convening the Physicians and Naturalists held in Lvov, during the First Organizational General Meeting in the Depart- session of the Section of Forensic Medicine, Pro - ment of Forensic Medicine, University of Warsaw, fessor Wiktor Grzywo-Dąbrowski put forward a mo - on March 3, 1938, where the Board of the Society tion to ”form the Polish Society of Forensic Medicine was elected [2]. that would join the International Society of Foren - World War II interrupted the activities of the So - sic Medicine, newly-established in Paris. The Polish ciety, writing a tragic page in its history. Among vic - Society, as a member of the International Society, tims murdered in Katyn there were Associate Pro- would have voting rights”. The motion was sec - fessor Tadeusz Tucholski – a toxicologist from the onded by Professors Wachholz, Sieradzki, Horosz- Chair of Forensic Medicine in Poznan, and Colonel kiewicz and Siengalewicz. Developing the outline Jan Władysław Nelken, MD, Ph.D. – a pioneer in of the by-laws of the Society was entrusted to the forensic psychiatry and a member of the Editorial proponent [1]. Board of the Czasopismo Sądowo-Lekarskie [Foren - Starting in May 1937, on the initiative of Pro - sic-Medical Periodical] (a Soviet war crime). On fessor W. Grzywo-Dąbrowski, Department of Foren - July 4, 1941, in Wuleckie Hills in Lvov, professors sic Medicine, J. Piłsudski University of Warsaw, of Jan Kazimierz University of Lvov were murdered, commenced organizing scientific meetings focusing among them also 70-year-old Professor Włodzi- on criminology and forensic medicine and attended mierz Sieradzki – Head of Chair and Department of by physicians and lawyers. The initiator of estab - Forensic Medicine in Lvov (a German war crime). lishing the Society, Professor W. Grzywo-Dąbrowski, On November 6, 1939, during the infamous and believed that the meeting held on May 14, 1937 criminal German action ”Sonderaktion Krakau”, to - was the first meeting of the Society [2, 3]. Never - gether with other Jagiellonian University professors theless, the official motion for the Society of Foren - there was arrested 72-year-old Leon Wachholz – sic Medicine and Criminology to be established was an Honorary Professor of the Faculty of Medicine, put forward during the second scientific conference, Jagiellonian University, Vice-President of the Inter - on September 30, 1937. During the meeting, an national Academy of Forensic and Social Medicine outline of the by-laws was proposed. The majority in the years 1938–1941. Imprisoned in inhuman of the 26 attendees entered their names to the list conditions (in fall/wintertime) in the concentration of founder members [2]. camp in Sachsenhausen, he was released in Feb - On February 7, 1938, by the decision of the ruary 1940. Seriously ill, with severe non-healing Government Commissioner of the Capital City of frostbite wounds of the legs he developed in the Warsaw, an entry numbered 1176 was made in the camp, Professor Wachholz died in Krakow in 1942. Register of Societies and Associations, Government His disciple, Professor Jan Olbrycht was arrested Commissariat of the Capital City of Warsaw, to de - in 1942 and imprisoned in the Auschwitz-Birkenau note an association officially named the Polish So - concentration camp and later in Mauthausen. A per-

* Chairman, History Commission, Board Member, Polish Society of Forensic Medicine and Criminology

2012 © by Polskie Towarzystwo Medycyny Sądowej i Kryminologii, ISSN 0324-8267 276 Erazm Baran Nr 4 sonal tragedy befell Professor Stefan Horoszkiewicz an association named the Polish Society of Foren - – Chair of Forensic Medicine, University of Poznan. sic Medicine and Criminology (with an acronym of His wife Olga Jadwiga – a pediatrician – was mur - PTMSiK). dered by the Germans because of her Jewish origin On October 27, 1949, during an organizational on July 15, 1942. The death of his wife and anxi - meeting, the Board of the Society was elected [3]. ety about their children (a son and a daughter) re - For the second time, a need to reactivate the So - sulted in deterioration of Professor’s health. He died ciety arose in 1996. on March 12, 1945 [4, 5 ,6]. In 1995, the new Board of the Society elected The war led to a complete or partial destruction at the General Meeting in Bialystok (Chairman – and/or looting of equipment and collections of Professor Karol Śliwka and Secretary – Professor books of the Departments of Forensic Medicine in Barbara Świątek) were forced to apply for the So - Warsaw, Poznan and Krakow. The seat of the De - ciety to be reactivated. A proof can be found in the partment of Forensic Medicine in Wroclaw was contents of the letter signed by the Chairman and completely demolished. The Universities in Lvov Secretary, dated June 10, 1996 and addressed to and Vilnius with their Chairs of Forensic Medicine the Province Court, I Division of Civil Law in Byd - became situated outside the territory of Poland [7, goszcz, where the list of new Board members was 8, 9, 10, 11]. submitted along with an application ”to register the The years 1945-1948 marked the period of new by-laws of PTMSiK adopted at the Extraordi - restoration from ruin and forming teams to work in nary General Meeting in Bydgoszcz on the day of new chairs and departments in Gdansk, Lublin, January 26, 1996. In view of the fact of reactivat - Lodz and Wroclaw; at the same time, didactic ac - ing the activities of the Society and lack of financial tivities were carried out and services were com - resources, we kindly ask for considering exempting missioned by jurisdiction organs. Only during the the Society from court fees” [13]. first post-war Conference of Forensic Medicine Pro - The Board did not have any funds at their dis - fessors held in Wroclaw on March 19-20, 1948, posal since the bank account of the Society was was a resolution passed to reactivate the Polish So - frozen by the decision of the Secretary General, Pro - ciety of Forensic Medicine and Criminology. The at - fessor Aleksander Dubrzyński, who later resigned tendees – professors of active Chairs of Forensic from his post [14, 15]. Medicine: W. Grzywo-Dąbrowski (Warsaw), S. Man- The need to reactivate the Society resulted from czarski (Gdansk), J. Olbrycht (Krakow), B. Popiel - the fact that during the terms 1987-1991, 1991- ski (Wroclaw), B. Puchowski (Lodz), S. Schilling- 1992 and 1992-1995 (Chairman – Professor Zyg - -Siengalewicz (Poznan) and Associate Professor munt Przybylski), the organization failed to exercise W. Dżułyński (full professor since 1949, Chair of the obligation to inform the appropriate adminis - Forensic Medicine in Lublin) authorized Professor trative (court) agency about personal changes in W. Grzywo-Dąbrowski to ”take necessary steps to the Board and changes in the by-laws, including this purpose with appropriate authorities” [3]. changing the seat of the Society from Gdansk to On November 18, 1948, a preliminary meeting Warsaw. In those years, the activity of the Society was held in the Department of Forensic Medicine, was carried out at variance with legal regulations University of Warsaw, aiming at restitution of the in force (the Act ”Association Law” of 1932 and activities of the Society. A project of the by-laws 1989). was presented and accepted following a discussion [3]. II. BY-LAWS OF THE SOCIETY Based on the decision of the City Major of the Capital City of Warsaw of September 5, 1949, No. 1. The structure of the first by-laws formulated 015-8086/49 based on article 21 of the Associa - by the founders of the Society on February 7, tion Law dated October 27, 1932 (Dz.U.R.P. No. 1938, was as follows: in 30 clauses and divided 94, item 808), an entry numbered 283 was made into three sections, it included the name, seat and in the Register of Societies and Associations, the objectives of the Society; its organization – mem - City Board of the Capital City of Warsaw, to denote bers, authorities, branches, changes of and amend-

2012 © by Polskie Towarzystwo Medycyny Sądowej i Kryminologii, ISSN 0324-8267 Nr 4 HISTORY OF POLISH SOCIETY OF FORENSIC MEDICINE AND CRIMINOLOGY, 1938-2013 277 ments to the by-laws and dissolution of the Society sult from their membership in the Society are con - [16] 2. sidered by arbitration of a body of fellow members During the General Meeting of the Society held represented by chairman of the said body and four on April 27, 1939, upon the motion of the Execu - members of the Society. tive Board (EB), changes were introduced to the Other changes involved § 6 – possibility of ap - by-laws in association with the unification of the pointing corresponding members from among for - Board of the Warsaw Branch and Executive Board. eign research workers: § 22 g – the first sentence The said change was introduced to § 19 – increas - of the paragraph was deleted; § 26 – the name of ing the number of EB members to 13, of which Krakow was added; § 28 – a 3-year term of office nine had to be residents of Warsaw. In § 21, the was introduced for the Board of the Society Branch number of members needed to establish legal va - [12]. lidity of EB meetings was increased from four to On August 3, 1973, an entry No. 318 was five [17]. made in the Register of Associations and Societies, 2. The by-laws reactivating the Society and the Board of the City Council of the city of Krakow, dated September 5, 1949 are identical with the denoting an association named the Polish Society of by-laws of 1938. Only one change was introduced Forensic Medicine and Criminology with the seat in in § 20: ”The Executive Board elects from its mem - Krakow [12]. bers the chairman, two vice-chairmen, secretary, 4. On May 5, 1977, during the Extraordinary treasurer and their deputies” [12]. General Meeting of the Society held in Katowice, 3. During the General Meeting of the Society only one change in the by-laws was passed. The held in Krakow on January 20, 1973, changes in seat of the Society was changed from Krakow to the by-laws of 1949 were passed. The most im - Gdansk [§ 2]. portant of the changes are quoted in full and the In this respect, two decisions of administrative changes are underlined: organs were reached: a decision to delete the So - a) § 2 The seat of the Society is the city of ciety from the Register of Associations and Soci - Krakow and the area of its activity is Polish Peo - eties of the City Council of Krakow – a letter of ple’s Republic. August 17, 1977 (12), and a decision to enter the b) § 5 Members of the Society are divided into Society to the Register of Associations and Soci - honorary, ordinary , contributing and corresponding eties of the Department of Internal Affairs, the members. Province Governor’s Office in Gdansk, the said entry c) § 15 the words ”meets once a year” were numbering 57 – a letter of August 18, 1977 [12]. deleted and substituted with ”meets at least every 5. On February 4, 1987, during the General 3 years”. Meeting of the Society held in Poznan, the follow - d) § 19 the second part of the paragraph was ing changes and addenda were passed: deleted, leaving the following text ”The Executive a) § 2 The seat of the Society is the city of Warsaw. Board consists of 9 members elected for 3 years b) § 18 the words ”passes the budget” and ”an - from the body of ordinary members during the Gen - nual” were deleted. eral Meeting”. c) § 19 election of three deputies of members e) § 20 The Executive Board elects from its of the Executive Board and appointment by the Ex - members the chairperson, two vice-chairmen, sec - ecutive Board of a secretary general , whose rights retary, treasurer and their deputies. In addition, and obligations are defined by regulations of the each consecutive editor-in-chief of the periodical Society determined by EB – § 22. published by the Society – the ”Archiwum Medycy- d) § 21 inviting to EB meetings all Heads of ny Sądowej i Kryminologii” [the ”Archive of Foren- chairs and departments of forensic medicine [18]. sic Medicine and Criminology”] routinely becomes 6. On January 24, 1991, during the General a member of the Executive Board. Meeting of the Society held in Warsaw, subsequent f) § 25 Any conflicts between members that re - changes were passed:

2 X. Appendix

2012 © by Polskie Towarzystwo Medycyny Sądowej i Kryminologii, ISSN 0324-8267 278 Erazm Baran Nr 4

a) § 2 the words ”Polish Republic” were added. the Society in the Commercial Department, District b) § 6 in the second sentence, the word ”also” Register Court in Poznan, did not bring any result was added and the word ”foreign” was deleted. because of the current contents of paragraph 2 of c) § 19 the words ”and three deputies” were the by-laws, which states that the area of opera - deleted [25]. tion of the Society is the territory of Polish Re- Changes in the by-laws passed in 1987 and public and the seat is the city of Bydgoszcz” (EB 1991 were not reported – as per the legal regula - archives, PTMSiK). tions in force – to any administrative or judicial or - The above-quoted fragment of the report raises gans. doubts, nevertheless, since as it follows from the All the changes introduced to the by-laws up to files of the Registered Court [13], originally, on 1991 did not violate the structure of the initial by- the day of March 14, 2002, a petition to change laws of 1938, and invariably consisted of 30 para - the seat of the Society was submitted by Professor graphs and three chapters. Z. Przybylski, Chairman, and M. Stochaj, MD, PhD, 7. On January 26, 1996, during the Extraordi - Secretary, to the XIII Commercial Department, Na - nary General Meeting of the Society held in Byd - tional Court Register, District Court in Bydgoszcz. goszcz, new by-laws were passed, with the struc- Yet, in view of a failure to timely execute the deci - ture including seven chapters with 37 paragraphs. sion of the Court, no change was introduced to the Numerous new formulations were introduced and by-laws and the legal proceedings were discontin - the existing entries were organized and rendered ued. Nevertheless, the petitioners were informed more precise. For the first time, the body of fellow- that in the current circumstances, a petition to members involved in arbitration was included in the make an entry in the register that would include Authorities of the Society. The idea of EB appoint - the place and seat should be submitted to the Com - ing a secretary general was abandoned. The seat mercial Department, National Court Register, Dis - of the Society was changed from Gdansk to Byd - trict Court in Poznan. As it follows from written goszcz [19]. information of the Poznan Court, the opportunity By the decision of the Province Court, I Division was not embraced, since ”no petition was submit - of Civil Law in Bydgoszcz, the Polish Society of ted to consider changes in the by-laws of the Pol - Forensic Medicine and Criminology was entered ish Society of Forensic Medicine and Criminology” into the Register of Associations in chapter A, the [25], what contradicts the above-cited fragment of entry receiving the number R.ST.917 [13]. the EB report of 2004 3. Following the election to the Authorities of the 9. Subsequent changes to the by-laws of the Society for the term of office of 1998–2001, Pro - Society were passed during the General Meeting fessor Barbara Świątek, Chairman of Executive held in Krakow on September 15, 2004. New Board, put forward a petition to the District Court regulations were introduced on the objectives of the in Bydgoszcz for the personal data of new EB mem - Society’s activities, principles of implementing bers to be updated in the register. Appropriate research studies and establishing Task Forces. The changes were made in the entry numbered R.St. motion to change the seat of the Society from 917 [13]. Bydgoszcz to Warsaw was upheld. The above 8. On September 12, 2001, during the General changes were reported to the appropriate judicial Meeting of the Society held in Warsaw, a resolution organ. By the decision of the XIII Commercial De - was passed on changing the seat of the Society partment, National Court Register (KRS), District from Bydgoszcz to Warsaw. The following passage Court in Bydgoszcz, the Society was entered to the was included in the EB report presented at the Gen - KRS register under the number 243239. The Court eral Meeting held in Krakow on February 14, 2004: also determined that the supervisory organ for the ”Considerable efforts aiming at changing the seat of Society is the City Mayor of the Capital City of War -

2 In ”The Dictionary of Polish Scientiﬁc Societies” (ed. PAN, 2004), the entry on our Society authored by R. Wachowiak provides information that is contrary to the actual state and reads that the seat of the Polish Society of Forensic Medicine and Criminology is Poznan.

2012 © by Polskie Towarzystwo Medycyny Sądowej i Kryminologii, ISSN 0324-8267 Nr 4 HISTORY OF POLISH SOCIETY OF FORENSIC MEDICINE AND CRIMINOLOGY, 1938-2013 279 saw. The court files were transferred to the XIX Executive Board: Chairman – Professor Wiktor Grzy- Commercial Department, National Court Register, wo-Dąbrowski (Department of Forensic Medicine, District Court in Warsaw [13]. Warsaw); Vice-Chairman – Professor Jan Olbrycht 10. Following the election of new authorities of (Department of Forensic Medicine, Krakow); Sec - the Society in Szczecin on February 27, 2007, the retary – Mikołaj Halfter (Judge, District Court of information on personal changes within the Execu - Warsaw); Treasurer – Stanisław Lubodziecki (Pros - tive Board was conveyed to the Commercial Court ecutor, the Supreme Court, Warsaw). EB members: of Law, National Court Register (KRS), District Professor Stefan Horoszkiewicz (Department of Court of the city of Warsaw, which introduced rel - Forensic Medicine, Poznan); Associate Professor evant changes to the register. No changes were Witold Łuniewski (Director, Psychiatric Hospital, made in the by-laws during the General Meeting Tworki); Professor Sergiusz Schilling-Siengalewicz (20). (Department of Forensic Medicine, Vilnius); Pro - 11. On September 16, 2010, during the Gen - fessor Włodzimierz Sieradzki (Department of Foren - eral Meeting of the Society held in Gdansk, a reso - sic Medicine, Lvov); Włodzimierz Sokalski (Judge, lution was passed to introduce changes to the the Supreme Court, Warsaw). by-laws. Twenty-four corrections and amendments Auditing Committee: Kazimierz Fleszyński (Judge, were accepted. The obligation of reporting personal the Supreme Court, Warsaw); Professor Stefan changes in the Executive Board and changes in the Glaser (lawyer, specialist in penal law, Stefan Ba - by-laws to the afore-mentioned District Court was tory University, Vilnius); Józef Jakubiec (Deputy In - fulfilled 4. spector, State Police, Warsaw). Deputy members of the Auditing Committee: III. AUTHORITIES OF THE SOCIETY Władysław Felc, MD, PhD (Department of Forensic Medicine, Warsaw); Bolesław Popielski, MD, PhD A. General Meeting (General Assembly till 1996) (Institute of Forensic Research, Warsaw) (16). In keeping with the by-laws, General Meetings of 2. Term of office of 1949-1953 the Society held aiming at electing authorities Elections held in Warsaw on October 27, 1949. should be organized every three years. The first Depending on the source, various names are re - term was interrupted by World War II in 1939. Fol - ported as members of the authorities. lowing the reactivation of the Society, the 3-year- Executive Board (without distinguishing partic - long duration of each term of office was not always ular functions): Professor Wiktor Grzywo-Dąbrow- observed. Only since 1992, have elections of the ski; Arnold Gubiński, MD, PhD; Professor Józef Society's Authorities been held regularly every three Handelsman; Prosecutor Mikołaj Halfter; Professor years in the course of consecutive Symposia or - Stanisław Manczarski; Professor Jan Olbrycht; ganized by the Society. Professor Bolesław Popielski; Professor Sergiusz In the 75-year-long history of the Society, Ex - Schilling-Siengalewicz; Professor Jerzy Sawicki. traordinary General Meetings were convened twice: Auditing Committee: Director Janusz Gumkow- on May 5, 1977 in Katowice, in order to pass ski; Director Feliks Kaczanowski, MD, PhD. Deputy changes in the by-laws (a change of the seat of the members: Prosecutor Antoni Kozłowski; Prosecutor Society from Krakow to Gdansk), and on January Kazimierz Różycki [3]. 28, 1996 in Bydgoszcz, when the Society was re - A letter dated December 19, 1949, addressed activated and the new by-laws were passed. to the Department of Social and Political Affairs, B. Executive Board, Main Auditing Committee the City Board of the Capital City of Warsaw, nam - (until 1996 without the adjective ”Main”), Fellow- ing the members of the Executive Board of the So - Member Arbitration Body (not included in the struc - ciety. ture of the Authorities of the Society until 1996). Executive Board: Chairman – Professor Wiktor 1. Term of office of 1938-1939. Grzywo-Dąbrowski; Vice-Chairman – Stanisław Zien- Elections held in Warsaw on March 3, 1938. kiewicz (Vice-Chairman, District Court, Warsaw);

4 The uniform text of the bylaws can be found on the Society's webpage www.ptmsik.pl

2012 © by Polskie Towarzystwo Medycyny Sądowej i Kryminologii, ISSN 0324-8267 280 Erazm Baran Nr 4

Secretary – Mikołaj Halfter (Deputy Prosecutor, biński, PhD in Law (General Prosecutor's Office, Appellate Court, Warsaw); Deputy Secretary – Warsaw). EB members: Edmund Chróścielewski, Stanisław Jełowiecki, MD, PhD (Physician-in-Chief, MD, PhD (Department of Forensic Medicine, Poz - Psychiatry Ward, Hospital in Tworki); Treasurer – nan); Professor Wiktor Dżułyński (Department of Krzysztof Koziełł-Poklewski (Judge, District Court, Forensic Medicine, Lublin); Professor Józef Han - Warsaw); Deputy Treasurer – Arnold Gubiński, PhD delsman; Professor Stanisław Łaguna; Professor in Law (Deputy Prosecutor, Appellate Court, War - Stanisław Manczarski (Department of Forensic saw). Medicine, Gdansk); Professor Bolesław Popielski The letter named five ”members of the Execu - (Department of Forensic Medicine, Wroclaw); As - tive Board not holding any functions”. The list in - sociate Professor Tadeusz Pragłowski (Department cluded five Heads of Departments of Forensic of Forensic Medicine, Katowice); Professor Broni- Medicine (Professors W. Dżułyński, S. Manczarski, sław Puchowski (Department of Forensic Medicine, B. Popielski, B. Puchowski, S. Schilling-Siengale- Lodz); Professor Jerzy Sawicki; Jan Sehn, PhD in wicz), two professors of the University of Lodz (Pro - Law; Associate Professor Jan Walczyński (Depart - fessor Stanisław Batawia – a physician, psychiatrist ment of Forensic Medicine, Szczecin). and lawyer, and Professor Jerzy Sawicki – a lawyer, Auditing Committee: Director Janusz Gumkow- Prosecutor, the National Tribunal and Supreme ski; Director Feliks Kaczanowski, MD, PhD. No Court), Professor Józef Handelsman (Head, De - data available on deputy members of the Auditing partment of Psychiatry, University of Warsaw, Committee [12]. Tworki), and Jan Sehn, PhD in Law (Judge, Direc - 4. Term of office of 1956-1960. tor, Institute of Forensic Research, Krakow) [12]. Elections held in Warsaw on December 20, In another letter of the Society dated January 1, 1956. 1951, addressed to the Board of the People’s Executive Board: Chairman – Professor Bolesław Council of the Capital City of Warsaw, Department Popielski; Vice-Chairman – Feliks Kaczanowski, of Social-Administrative Affairs, the number of Ex - MD, PhD; Secretary – Professor Stanisław Łaguna; ecutive Board members not holding any functions Treasurer – Professor Witold Dżułyński. EB mem - is reported as increased to ten individuals. The new bers: Edward Neymark, (solicitor), Warsaw (re - EB member was Associate Professor Stanisław Ła - signed from the Board on April 13, 1959); Pro- guna (Department of Forensic Medicine, Warsaw). fessor Stanisław Manczarski; Jan Robel, D.Sc. (Re - Detailed information was also supplied on mem - search Director, Department of Forensic Chemistry, bers of the Auditing Committee: Director Janusz Institute of Forensic Research, Krakow); Associate Gumkowski (lawyer, Commission for the Prosecu - Professor Jan Sehn; Professor Jan Walczyński. tion of German Crimes in Poland); Feliks Kacza- Janusz Składziński, MD, PhD (Department of nowski, MD, PhD (Director, Psychiatric Hospital, Forensic Medicine, Warsaw) joined the Executive Tworki) [12]. Board as a technical treasurer. The report of the activities of the Society in Auditing Committee – no data available [11, 1952 (a letter dated February 4, 1953) informed 12]. that Vice-Chairman, Solicitor Stanisław Zienkie- 5. Term of office of 1960–1964. wicz, resigned from his function in the Executive Elections held in Bialystok on May 21, 1960. Board, and an EB member – Professor S. Schilling- Executive Board: Chairman – Professor Witold Siengalewicz – died [12]. Dżułyński; Vice-Chairman – Mikołaj Halfter; Secre - 3. Term of office of 1953-1956. tary – Colonel Ryszard Zelwiański, M.Sc. (Depart - Elections held in Warsaw on January 15, 1953. ment of Criminalistics, Polish Police Headquarters). Executive Board: Chairman – Professor Wiktor EB members: Associate Professor Edmund Chróście- Grzywo-Dąbrowski; Vice-Chairman – Professor Jan lewski; Professor Wiktor Grzywo–Dąbrowski; Feliks Olbrycht; Secretary – Mikołaj Halfter (Prosecutor Kaczanowski, MD, PhD; Professor Stanisław Man- General, Warsaw); Deputy Secretary – Włodzimierz czarski. Jełowiecki, MD, PhD; Treasurer – Krzysztof Koziełł- Auditing Committee – Associate Professor Maria Poklewski (solicitor); Deputy Treasurer – Arnold Gu - Byrdy (Department of Forensic Medicine, Bialy-

2012 © by Polskie Towarzystwo Medycyny Sądowej i Kryminologii, ISSN 0324-8267 Nr 4 HISTORY OF POLISH SOCIETY OF FORENSIC MEDICINE AND CRIMINOLOGY, 1938-2013 281 stok); Professor Bolesław Popielski; Associate Pro - deusz Marcinkowski (Department of Forensic fessor Tadeusz Pragłowski. Medicine, Poznan); Professor Stefan Raszeja (De - In the course of the audit of the statutory activi- partment of Forensic Medicine, Gdansk); Zofia ties of the Society carried out by inspectors of the Tomaszewska, MD, PhD (Department of Forensic Board of the People’s Council Warsaw-Ochota in Medicine, Lublin). the years 1962 and 1963, numerous irregularities During the term, there were changes in the com - in the activities of the Society and while electing position of the Executive Board. In the course of the Authorities were disclosed (failure to elect a sec - the meeting held on February 9, 1967, the Board ond Vice-Chairman, Treasurer, Deputy Secretary co-opted three additional members of the Society: and Deputy Treasurer and deputy members of the Associate Professor Władysław Widy; Major Antoni Auditing Committee) [12]. Michałowski, MD; Edgar Hansen, M.Sc. 6. Term of office of 1964-1967. During the meeting held on March 29, 1967, Elections held in Warsaw on January 18, 1964. the Board accepted the resignation of Associate Executive Board: Chairman – Professor Broni- Professor Halina Seyfriedowa as the Treasurer and sław Puchowski; Vice-Chairman – Edgar Hansen, entrusted this function to Colonel Stanisław Adam - Master in Law (General Prosecutor Office); Vice- czak, M.Eng. (Department of Criminalistics, Polish Chairman – Associate Professor Jan Kobiela (De - Police Headquarters), at the same time co-opting partment of Forensic Medicine, Krakow); Secretary Colonel Zenon Biernaczyk (Department of Crimi - – Associate Professor Władysław Widy (Department nalistics, Polish Police Headquarters) as a member of Forensic Medicine, Warsaw); Deputy Secretary of the Executive Board [12]. – Colonel Ryszard Zelwiański, M.Sc.; Treasurer – 8. Term of office of 1970-1973. Associate Professor Halina Seyfriedowa (Institute of Elections held in Krakow on September 26, Hematology, Warsaw); Deputy Treasurer – Asso- 1970. ciate Professor Stefan Raszeja (Department of Executive Board: Chairman – Professor Jan Ko - Forensic Medicine, Poznan). EB members: Feliks biela; Vice-Chairman – Professor Bolesław Popiel - Kaczanowski, PhD; Professor Bolesław Popielski. ski; Vice-Chairman – Professor Edmund Chróście- Auditing Committee: Associate Professor Maria lewski; Secretary – Jan Markiewicz, MD, PhD; Byrdy; Associate Professor Tadeusz Pragłowski; Treasurer – Colonel Stanisław Adamczak, M.Eng. Prosecutor H. Seyfert (Warsaw). EB members: Colonel Zenon Biernaczyk, M.Sc.; Deputy members, Auditing Committee: Roman Edgard Hansen, M.Sc.; Colonel Antoni Micha- Dynakowski, D.Pharm. (Department of Forensic łowski, MD, PhD; Associate Professor Władysław Medicine, Warsaw); Antoni Michałowski, MD (De - Nasiłowski; Associate Professor Władysław Widy. partment of Criminalistics, Polish Police Head - Auditing Committee: Associate Professor Tade- quarters) [12, 21]. usz Marcinkowski; Professor Stefan Raszeja; Zofia 7. Term of office of 1967–1970. Tomaszewska, MD, PhD. Elections held in Lublin on January 14, 1967. The above composition of the Executive Boards Executive Board: Chairman – Associate Profes - was not subject to voting. Upon the motion of the sor Jan Kobiela; Vice-Chairman – Professor Bo- Chairman of the Auditing Committee, Associate lesław Popielski; Vice-Chairman – Professor Ed- Professor T. Marcinkowski, the participants unani - mund Chróścielewski; Secretary – Jan Markiewicz, mously accepted the proposal to ”entrust the present PhD (Director, Institute of Forensic Research, Kra- Executive Board with the task of continuing their kow); Treasurer – Associate Professor Halina duties through the subsequent statutory term of Seyfriedowa. EB members: Professor Maria Byrdy; office in order to keep up so fruitful work”. Associate Professor Andrzej Jakliński (Department On August 20, 1972, Professor Jan Stanisław of Forensic Medicine, Lublin); Associate Professor Kobiela, Chairman of the Society, passed away. Władysław Nasiłowski (Department of Forensic During the meeting of the Executive Board held in Medicine, Katowice); Colonel Ryszard Zelwiański, Krakow on November 11, 1972, the function was PhD. temporarily entrusted to Professor B. Popielski, Auditing Committee: Associate Professor Ta- Vice-Chairman [12].

2012 © by Polskie Towarzystwo Medycyny Sądowej i Kryminologii, ISSN 0324-8267 282 Erazm Baran Nr 4

9. Term of office of 1973-1975. to administration, finance and accounting were Elections held in Krakow on January 20, 1973. dealt with by Ms. Leonilia Konkol, who was con - Executive Board: Chairman – Jan Markiewicz, tracted for this specific work [22]. MD, PhD; Vice-Chairman – Professor Stefan Ra- 11. Term of office of 1979–1984. szeja; Vice-Chairman – Professor Bolesław Popiel - Elections held in Lublin on September 21, ski; Secretary – Associate Professor Zdzisław Marek 1979. (Department of Forensic Medicine, Krakow); Trea- Executive Board: Chairman – Professor Stefan surer – Associate Professor Tadeusz Hanausek (De - Raszeja; Vice-Chairman - Professor Brunon Hołyst partment of Criminalistics, Jagiellonian University). (lawyer, Director, Institute of Criminality Issues, EB members: Professor Edmund Chróścielewski; Warsaw); Vice-Chairman – Associate Professor Jan Associate Professor Walenty Lewkowski (Military Markiewicz; Secretary – Associate Professor Alek - Academy of Medicine, Lodz); Associate Professor sander Dubrzyński; Treasurer – Professor Walenty Władysław Nasiłowski; Professor Jan Walczyński. Lewkowski. EB members: Professor Zdzisław Deputy EB members: Barbara Andreas-Ludwic- Marek; Professor Władysław Nasiłowski; Colonel ka, MD, PhD (Department of Forensic Medicine, Bolesław Pater, M.Sc. Warsaw); Colonel Antoni Michałowski, PhD. Deputy EB members: Associate Professor Auditory Committee: Associate Professor Tade- Kazimierz Jaegermann (Department of Forensic usz Marcinkowski; Professor Maria Byrdy; Rozalia Medicine, Krakow); Associate Professor Zofia Toma- Bryc, MD, PhD (Department of Forensic Medicine, szewska; Karol Śliwka, MD, PhD (Department of Lublin). Forensic Medicine, Gdansk). Editor-in-Chief, the ”Archive of Forensic Medicine Auditing Committee: Professor Edmund Chró- and Criminology” – Professor Andrzej Jakliński ścielewski (Chairman); Associate Professor Zyg - [12]. munt Fiedorczuk (Department of Forensic Medicine, 10. Term of office of 1975–1979. Lodz); Professor Bożena Turowska. Elections held in Gdansk on September 15, Editor-in-Chief, the ”Archive of Forensic Medicine 1975. and Criminology” – Professor Andrzej Jakliński [22]. Executive Board: Chairman – Professor Stefan 12. Term of office of 1984-1987. Raszeja; Vice-Chairman – Associate Professor Jan Elections held in Katowice on September 22, Markiewicz; Vice-Chairman – Professor Bolesław 1984. Popielski; Secretary – Aleksander Dubrzyński, MD, Executive Board: Chairman – Professor Stefan PhD (Department of Forensic Medicine, Gdansk); Raszeja; Vice-Chairman – Professor Brunon Hołyst; Treasurer – Associate Professor Henryk Popławski Vice-Chairman – Associate Professor Jan Markie- (Chair of Penal Law, University of Gdansk). EB wicz; Secretary – Associate Professor Aleksander members: Professor Maria Byrdy; Associate Pro - Dubrzyński; Treasurer – Associate Professor Karol fessor Zdzisław Marek; Associate Professor Wła- Śliwka (Department of Forensic Medicine, Byd - dysław Nasiłowski; Colonel Bolesław Pater, M.Sc. goszcz). EB members: Professor Andrzej Jakliński; (Director, Department of Criminalistics, Polish Professor Władysław Nasiłowski; Professor Zyg - Police Headquarters). munt Przybylski (Department of Forensic Medicine, Deputy EB members: Andrzej Krueger, MD, PhD Poznan); Professor Bożena Turowska. Deputy EB (Department of Forensic Medicine, Gdansk); Asso - members: Jan Dzida, MD (Military Academy of ciate Professor Zofia Tomaszewska. Medicine, Lodz); Colonel Tadeusz Rydzek, PhD Auditing Committee: Professor Edmund Chró- (Department of Criminalistics, Polish Police Head - ścielewski; Associate Professor Zygmunt Fiedorczuk quarters); Associate Professor Jan Widacki (Catholic (Department of Forensic Medicine, Lodz); Associate University of Lublin). Professor Bożena Turowska (Department of Foren - Auditing Committee: Associate Professor Zofia sic Medicine, Krakow). Tomaszewska (Chairman); Józef Gurgul, PhD in Editor-in-Chief, the ”Archive of Forensic Medicine Law (Prosecutor from Warsaw); Professor Julian and Criminology” – Professor Andrzej Jakliński. Kornobis (Department of Forensic Medicine, Wroc- Starting on March 1, 1976, all matters related law).

2012 © by Polskie Towarzystwo Medycyny Sądowej i Kryminologii, ISSN 0324-8267 Nr 4 HISTORY OF POLISH SOCIETY OF FORENSIC MEDICINE AND CRIMINOLOGY, 1938-2013 283

Editor-in-Chief, the ”Archive of Forensic Medicine Medicine, Katowice); Andrzej Morawski, MD, PhD and Criminology” – Professor Zdzisław Marek [23]. (Department of Forensic Medicine, Wroclaw); As - 13. Term of office of 1987-1991. sociate Professor Zofia Szczerkowska (Department Elections held in Poznan on September 4, of Forensic Medicine, Gdansk). 1987. Editor-in-Chief, the ”Archive of Forensic Medicine Executive Board: Chairman – Professor Zygmunt and Criminology” – Professor Zdzisław Marek. Przybylski; Vice-Chairman – Professor Stefan Ra- Secretary General – Professor Aleksander Du- szeja; Vice-Chairman – Professor Jan Markiewicz; brzyński [25]. Secretary – Marian Stochaj, MD, PhD (Department 15. Term of office of 1992-1995. of Forensic Medicine, Poznan); Treasurer – Maria Elections held in Bydgoszcz on September 10, Krzymańska, MD, PhD (Department of Forensic 1992. Medicine, Poznan). EB members: Erazm Baran, Executive Board: Chairman – Professor Zygmunt MD, PhD (Department of Forensic Medicine, Przybylski. Secretary – Associate Professor Roman Krakow); Professor Brunon Hołyst; Professor An - Mądro. Treasurer – Associate Professor Zofia Szczer- drzej Jakliński; Associate Professor Roman Mądro kowska (personal signatures of the above individu - (Department of Forensic Medicine, Lublin); Profes - als along with listing of their functions held in the sor Władysław Nasiłowski. Executive Board of the Society can be found affixed Deputy EB members: Colonel Tadeusz Rydzek, to a letter addressed to the National Printing House PhD; Associate Professor Franciszek Trela (Depart - in Krakow in January 1993) [25]. ment of Forensic Medicine, Krakow). Secretary General – Professor Aleksander Du- Auditing Committee: Professor Tadeusz Borkow- brzyński. ski (Institute of Forensic Research Krakow); Wie- Editor-in-Chief, the ”Archive of Forensic Medicine sław Gawrzewski, MD, PhD (Department of Foren- and Criminology” – Professor Zdzisław Marek. sic Medicine, Rzeszow); Józef Gurgul, PhD; Pro - In spite of a vigorous search, reconstructing the fessor Halina Sybirska (Department of Forensic entire make-up of the Authorities of the Society was Medicine, Katowice); Professor Zofia Tomaszewska. not possible. Editor-in-Chief, the ”Archive of Forensic Medicine 16. Term of office of 1995–1998. and Criminology” – Professor Zdzisław Marek. Elections held in Bialystok on September 7, Secretary General – Professor Aleksander Dubrzyń- 1995. ski (Department of Forensic Medicine, Warsaw) Executive Board: Chairman – Professor Karol [24]. Śliwka; Vice-Chairman – Aleksander Głazek, M.Sc. 14. Term of office of 1991-1992. (Institute of Forensic research, Krakow); Vice-Chair - Elections held in Warsaw on January 24, 1991. man – Professor Halina Sybirska; Secretary – Pro - Executive Board: Chairman – Professor Zygmunt fessor Barbara Świątek (Department of Forensic Przybylski; Vice-Chairman – Professor Halina Medicine, Wroclaw); Treasurer – Jerzy Szczepański, Sybirska; Vice-Chairman – Józef Gurgul, PhD; Sec - MD, PhD (Department of Forensic Medicine, Ka - retary – Marian Stochaj, MD, PhD; Treasurer – towice). EB members: Professor Roman Mądro; Maria Krzymańska, MD, PhD. EB members: Erazm Professor Ryszard Pawłowski (Department of Foren - Baran, MD, PhD; Professor Andrzej Jakliński, Pro - sic Medicine, Gdansk); Professor Zygmunt Przybyl - fessor Stefan Raszeja; Associate Professor Fran - ski; Associate Professor Franciszek Trela. ciszek Trela. An attempt at reconstructing the make-up of the Deputy EB members: Associate Professor Ro- Auditing Committee was a failure. man Mądro; Professor Bronisław Młodziejowski Editor-in-Chief, the ”Archive of Forensic Medicine (anthropologist, Director, Institute of Police Sci - and Criminology” – Erazm Baran, MD, PhD [13]. ences); Associate Professor Zygmunt Sagan (De - 17. Term of office of 1998–2001. partment of Forensic Medicine, Szczecin). Elections held in Lodz on September 11, 1998. Auditing Committee: Wojciech Chagowski, MD, Executive Board: Chairman – Professor Barbara PhD (Department of Forensic Medicine, Lublin); Świątek; First Vice-Chairman – Aleksander Głazek, Marek Legień, PhD (Department of Forensic M.Sc.; Second Vice-Chairman – Professor Halina

2012 © by Polskie Towarzystwo Medycyny Sądowej i Kryminologii, ISSN 0324-8267 284 Erazm Baran Nr 4

Sybirska; Secretary – Grażyna Dmochowska, MD, 19. Term of office of 2004-2007. PhD (Department of Forensic Medicine, Wroclaw); Elections held in Krakow on September 15, Treasurer – Jerzy Szczepański, MD, PhD. EB mem - 2004. bers: Jan Dzida, MD, PhD; Professor Danuta Mi- Executive Board: Chairman – Professor Zygmunt ścicka-Śliwka (Department of Forensic Medicine, Przybylski; First Vice-Chairman – Aleksander Gła- Bydgoszcz); Professor Stefan Szram (Department zek, M.Sc.; Second Vice-Chairman – Associate Pro - of Forensic Medicine, Lodz); Professor Karol Śliwka. fessor Jarosław Berent (Department of Forensic Main Auditing Committee: Associate Professor Medicine, Lodz); Secretary – Marian Stochaj, PhD; Małgorzata Kłys (Chairman, Department of Foren - Treasurer – Professor Roman Wachowiak. EB mem - sic Medicine, Krakow); Wojciech Gubała, PhD bers: Associate Professor Zbigniew Jankowski (De - (Institute of Forensic Research, Krakow); Mirosław partment of Forensic Medicine, Gdansk); Associate Kosicki, MD, PhD (Department of Forensic Medicine, Professor Małgorzata Kłys; Piotr Kozioł, PhD in Lodz). Biology; Paweł Krajewski, MD, PhD (Department Fellow-Member Arbitration Body: Professor Wła- of Forensic Medicine, Warsaw). dysław Nasiłowski (Chairman); Zofia Olszowy, D. Main Auditing Committee: Jan Dzida, MD, PhD Biol. (Department of Forensic Medicine, Katowice); (Chairman); Czesław Chowaniec, MD, PhD; Grze - Professor Stefan Raszeja; Professor Franciszek gorz Teresiński, MD, PhD (Department of Forensic Trela. Medicine, Lublin). Editor-in-Chief, the ”Archive of Forensic Medicine Main Auditing Committee deputy members: Ma - and Criminology” – Erazm Baran, MD, PhD [13, ciej Krzyżanowski, MD, PhD (Department of Foren - 26]. sic Medicine, Gdansk); Associate Professor Miro- 18. Term of office of 2001-2004. sław Parafiniuk (Department of Forensic Medicine, Elections held in Warsaw on September 12, Szczecin). 2001. Fellow-Member Arbitration Body: Professor Wła- Executive Board: Chairman – Professor Zygmunt dysław Nasiłowski (Chairman); Krzysztof Kordel, Przybylski; First Vice-Chairman – Professor Barbara MD, PhD (Department of Forensic Medicine, Poz - Świątek; Second Vice-Chairman – Aleksander Gła- nan); Associate Professor Zofia Olszowy; Professor zek, M.Sc.; Secretary – Marian Stochaj, PhD; Stefan Raszeja; Professor Franciszek Trela. Treasurer – Professor Roman Wachowiak (Depart - Editor-in-Chief, the ”Archive of Forensic Medicine ment of Forensic Medicine, Poznan). EB members: and Criminology” – Associate Professor Jerzy Kunz Piotr Kozioł, PhD in Biology (Department of Foren - (Department of Forensic Medicine, Krakow) [13, sic Medicine, Lublin); Professor Halina Sybirska; 29]. Professor Stefan Szram; Professor Franciszek Trela. 20. Term of office of 2007-2010. Main Auditing Committee: Professor Wojciech Elections held in Szczecin on September 27, Piekoszewski (Chairman, Institute of Forensic Re - 2007. search, Krakow); Jan Dzida, MD, PhD; Associate Executive Board: Chairman – Professor Jarosław Professor Małgorzata Kłys. Berent; First Vice-Chairman – Aleksander Głazek, Main Auditing Committee deputy members: M.Sc. (passed away on March 6, 2009); Second Czesław Chowaniec, MD, PhD (Department of Vice-Chairman – Associate Professor Paweł Kra - Forensic Medicine, Katowice); Mirosław Kosicki, jewski; Secretary – Agnieszka Paula Jurczyk, MD, MD, PhD. PhD (Department of Forensic Medicine, Lodz); Fellow-Member Arbitration Body: Professor Wła- Treasurer – Piotr Brzeziński, MD, PhD (Department dysław Nasiłowski (Chairman); Zofia Chłobowska, of Forensic Medicine, Lodz). EB members: Asso- PhD in Chemistry (Institute of Forensic Research, ciate Professor Zbigniew Jankowski; Professor Mał - Krakow); Professor Aleksander Dubrzyński; Asso- gorzata Kłys; Professor Zofia Szczerkowska, Grze- ciate Professor Zofia Olszowy (Department of Foren - gorz Teresiński, MD, PhD. sic Medicine, Katowice). Main Auditing Committee: Czesław Chowaniec, Editor-in-Chief, the ”Archive of Forensic Medicine MD, PhD; Jan Dzida, MD, PhD; Associate Profes - and Criminology” – Erazm Baran, MD, PhD [27, 28]. sor Mirosław Parafiniuk.

2012 © by Polskie Towarzystwo Medycyny Sądowej i Kryminologii, ISSN 0324-8267 Nr 4 HISTORY OF POLISH SOCIETY OF FORENSIC MEDICINE AND CRIMINOLOGY, 1938-2013 285

Main Auditing Committee deputy members: Branch offices of the Society were established Joanna Nowicka, PhD (Department of Forensic at various times based on the existing Chairs and Medicine, Katowice); Professor Roman Wachowiak. Departments of Forensic Medicine. The order of Fellow-Member Arbitration Body: Professor their founding was as follows: Władysław Nasiłowski (Chairman); Erazm Baran, 1. Warsaw Branch – March 3, 1938. MD, PhD; Professor Jerzy Janica (Department 2. Lvov Branch – 1938 or 1939. of Forensic Medicine, Bialystok); Professor Zofia 3. Warsaw Branch – reactivation – October 27, Olszowy; Professor Stefan Raszeja. 1949. The activities of the Branch extended to the Editor-in-Chief, the ”Archive of Forensic Medicine Lublin Province. and Criminology” – Associate Professor Jerzy Kunz 4. Krakow Branch – October 26, 1950. (passed away on October 28, 2009) [30]. 5. Wroclaw Branch – February 28, 1951. 21. Term of office of 2010–2013. 6. Gdansk Branch – July 7, 1951. It was active Elections held in Gdansk on September 16, 2010. until 1955. The Branch was reactivated on June Executive Board: Chairman – Professor Jarosław 26, 1965. Berent; Vice-Chairman – Associate Professor Maria 7. Szczecin Branch – April 29, 1955. Kała (Institute of Forensic Research, Krakow); Vice- 8. Poznan Branch – February 22, 1957. Chairman – Associate Professor Paweł Krajewski; 9. Lodz Branch – February 13, 1959. It was Secretary – Agnieszka Paula Jurczyk, MD, PhD; active until 1962. The Branch was reactivated on Treasurer – Piotr Brzeziński, MD, PhD. EB mem - February 18, 1970. bers: Elżbieta Bloch-Bogusławska, MD, PhD (De - 10. Bialystok Branch – October 11, 1966. partment of Forensic Medicine, Bydgoszcz); 11. Katowice Branch – June 21, 1967. Associate Professor Zbigniew Jankowski; Associate 12. Lublin Branch – January 11, 1980. Professor Anna Niemcunowicz–Janica (Department 13. Bydgoszcz Branch – 1985. of Forensic Medicine, Bialystok); Associate Profes - The first Chairmen of Board of the Branch sor Grzegorz Teresiński. offices were Heads of Chairs and Departments Main Auditing Committee: Czesław Chowaniec, of Forensic Medicine, with the exception of the MD, PhD; Jan Dzida, MD, PhD; Jerzy Kawecki, Wroclaw Branch, where the Chairman was Mie- MD, PhD (Department of Forensic Medicine, Wro - czysław Bogusławski, Master of Law, President of claw). the Province Court in Wroclaw. Determining the Main Auditing Committee deputy members: names of the first Chairmen of the Warsaw Branch Piotr Kowalski, MD, PhD (Department of Forensic in the years 1938 and 1949 was not possible [3, Medicine, Krakow); Dariusz Dziuba, PhD (Institute 32]. of Forensic Research, Krakow). Fellow-Member Arbitration Body: Professor Wła- V. EDITORIAL ACTIVITIES OF THE SOCIETY dysław Nasiłowski (Chairman); Erazm Baran, MD, PhD; Professor Zofia Olszowy; Professor Stefan In addition to publications closely patronized by Raszeja; Professor Barbara Świątek. the Executive Board of the Society (1-5), the present Editor-in-Chief, the ”Archive of Forensic Medicine chapter also discusses works published on the ini - and Criminology” – Krzysztof Woźniak, MD, PhD tiative of members of particular Branch Offices – (Department of Forensic Medicine, Krakow) [31]. organizers of symposia or conferences (6-11). 1. Upon registration of the Society, the members IV. BRANCHES OF THE SOCIETY resolved that its official research publication would be the ”Czasopismo Sądowo-Lekarskie” [Forensic- Staring from the by-laws of 1938 and ending Medical Periodical] focusing on medicine, forensic with the by-laws of 2010, ”upon the motion put psychiatry and criminology [3]. The periodical had forward by members of the Society, the Executive been established on the initiative of Professor Board may establish branch offices, the objectives W. Grzywo–Dąbrowski even before the Society of which correspond to the objectives of the Soci - itself was founded. In the years 1928-1939, twelve ety” (§ 33, 2010). volumes appeared, each consisting of four num -

2012 © by Polskie Towarzystwo Medycyny Sądowej i Kryminologii, ISSN 0324-8267 286 Erazm Baran Nr 4 bers. In 1939, the Society managed to publish only lawyers). Professor W. Grzywo-Dąbrowski retired two numbers. on October 1, 1962. On April 24, 1939, during the General Meeting In the years 1962-1965, no mention was made of the Society, the members decided ”to reduce of the names of the Editor-in-Chief, Editorial Assis - membership fee to 50 groszy, with those members tant and Editorial Board members in the ”Archi - paying a monthly fee of 1 zloty receiving the ”Cza - wum” numbers. sopismo Sądowo-Lekarskie” free of charge”. At that In 1964, during the Meeting of the Executive time, the Society numbered 64 members [17]. Board, Associate Professor Władysław Widy was The Editor-in-Chief of the ”Czasopismo” was Pro- appointed Editor-in-Chief, and J. Krajewski, MD – fessor Wiktor Grzywo-Dąbrowski, and the Editorial Editorial Assistant. The Editorial Board included Assistant – S. Manczarski, MD. PhD. The Editorial Professors B. Popielski and J. Walczyński, Asso- Board consisted of 12 individuals (forensic medicine ciate Professors H. Seyfriedowa, J. Kobiela and E. specialists, psychiatrists, lawyers). Chróścielewski, F. Kaczanowski, MD, PhD and 2. In 1949, during the Conference of Professors Colonel R. Zelwiański. At the same meeting, the of Medical Sciences held in Wroclaw [3], a follow - Editorial Board appointed Professor. W. Grzywo- ing resolution was passed: ”the moment opportu - Dąbrowski Honorary Editor of the ”Archiwum nities arise, publication of the ”Czasopismo Sądo- Medycyny Sądowej, Psychiatrii Sądowej i Krymi - wo-Lekarskie” should be resumed”. The periodical nalistyki” [21]. under a new title – the ”Archiwum Medycyny Są - 3. Publication of the periodical was discontin - dowej, Psychiatrii Sądowej i Kryminalistyki” [the ued for more than two years. It was reconstituted Archive of Forensic Medicine, Forensic Psychiatry owing to arduous efforts of the then Chairman of and Criminalistics] appeared in 1951 – three vol - the Executive Board, Professor Jan Stanisław Ko - umes numbered with Roman numerals were pub - biela. Financial support was obtained from the Min - lished 5. Seventeen volumes were issued in the istry of Health; the Minister of Culture and Fine following years. Subsequent volumes were pub - Arts supported the distribution of the periodical by lished irregularly, at various intervals, with a stop - a state-owned agency ”Dom Książki”, and printing page in 1954 and in 1960 (problems with ac- was approved by the State Publisher of Medical quiring printing paper). Starting in 1962, Volume Publications [25]. XIV of the ”Archiwum” was published semiannually, And thus, under a changed title, in 1968, the number 1 and 2 at a time. The last Volume XVII ”Archive of Forensic Medicine and Criminology” appeared in 1965. appeared again, preserving the continuity of vol - During an administrative audit of the Society, ume numbering originating from the previously pub - Associate Professor W. Widy explained that the lished periodical discontinued in 1965. The title of costs of publishing the ”Archiwum” were ﬁnanced the revived periodical was adapted to match the using ”subsidies granted by Departments of Foren - name of the Society. sic Medicine. On the other hand, discontinuation a) In the years 1968-1974, the ”Archiwum” of the editorial activities resulted from lack of sub - (with green cover pages) was published semiannu - scribers as well as failure of authors to submit re - ally. The Editor-in-Chief was Associate Professor ports for publication” [12]. Andrzej Jakliński, Editorial Assistant – Associate Between 1951 and 1961 (Volume I to XIII), the Professor W. Nasiłowski. The Editorial Board con - Editor-in-Chief was Professor Wiktor Grzywo-Dą- sisted of three individuals: T. Borkowski, PhD, As - browski and Editorial Assistants were Professor S. sociate Professor Z. Marek, Z. Tomaszewska, MD, Łaguna (1957-1959), E. Bartel-Hummel, MA (1955- PhD. Starting from number 2/68, the Editorial -1956), Jan Krajewski, MD (1961). The ﬁrst Edi - Board was extended to include all Heads of torial Board numbered 14 individuals (eight Departments of Forensic Medicine, and Colonel forensic medicine specialists, two psychiatrists, four Z. Biernaczyk and J. Markiewicz, PhD.

5 It is very likely that the introduction to the periodical of two other disciplines, namely forensic psychiatry and criminalistics was a consequence of a discussion that took place at the Conference organized by the Ministry of Justice in 1951 [33].

2012 © by Polskie Towarzystwo Medycyny Sądowej i Kryminologii, ISSN 0324-8267 Nr 4 HISTORY OF POLISH SOCIETY OF FORENSIC MEDICINE AND CRIMINOLOGY, 1938-2013 287

b) In the years 1975-1984, the ”Archiwum” ”Archiwum”, censorship office intervened. Already (with red cover pages and graphic symbols of after printing of the "Archiwum", its distribution was ”Temida’s scales of justice and Aesculapian Snake”) stopped. The reason was the sentence in the arti - was published as a quarterly. The Editor-in-Chief cle written by Professor M. Byrda entitled ”Depart - was Professor. A. Jakliński, Deputy Editor-in-Chief ment of Forensic Medicine and its Head, Professor – Associate Professor Z. Marek, Editorial Assistant Jan Olbrycht – personal recollections of long-ago – Associate Professor Z. Tomaszewska. The Na - years 1936-1954” (Arch. Med. Sąd. Kryminol. tional Editorial Board consisted of Heads of Chairs 1987, 37 (4): 233-239). The censor questioned of Forensic Medicine, as well as Associate Profes - the following passage: ”... the colleagues of old sor T. Hanausek, Professor B. Hołyst, Associate Pro - never returned to the Department. In association fessor K. Jaegermann and Associate Professor J. with his participation in exhumation of bodies in Markiewicz. Katyn, our colleague Wodziński was supposed to The periodical was issued regularly, but finan - be court-martialed, a warrant was sent out, but for - cial problems emerged, namely debt owed to the tunately he landed in England...”. The entire edi - Publisher PZWL, which was fortunately resolved tion of the periodical was returned to the printing [20, 34]. There were also problems associated with house, where the page including the questioned the scientific level that were expressed by Chair - passages was cut off and replaced with a new page man of the Executive Board, Professor S. Raszeja, reading: ”the colleagues of old never returned to in the following statement: ”We are particularly the Department. Our colleague Wodziński landed concerned about the future of our publication – the in England …” (the printed numbers of the ”Archi - quarterly ”Archiwum Medycyny Sądowej i Krymi - wum” show a clear trace of the ”operation”). nologii” [Archive of Forensic Medicine and Crimi - The year 1989 marked the advent of problems nology]. All the members of the Society should related to financing the ”Archiwum”. The editor, ponder on means of maintaining an appropriate PZWL, informed the Society that starting on De - level of the periodical” [34]. cember 31, 1989, publication of the ”Archiwum” c) In the years 1985-1995, the ”Archiwum” would be discontinued in view of increasing finan - (with blue covers; the former graphic symbols were cial losses due to non-profitability of the periodical, replaced with the emblem of PTMSiK.) continued to low circulation and a steady increase of costs of be published as a quarterly. The Editor-in-Chief was paper and printing services. The situation was tem - Professor Zdzisław Marek, Deputy Editor-in-Chief – porarily resolved thanks to the Polish Academy of Associate Professor M. Bogusz, Editorial Assistant Sciences co-financing the periodical up to Decem - – E. Baran, MD, PhD. Starting from number ber 31, 1992. In the same year, PZWL – in their 1/1987, Deputy Editor-in-Chief was E. Baran, MD, letter dated August 10, 1992 – informed the Soci - PhD, Editorial Assistant - J. Kunz, MD. Editors ety the editorial contract for printing the ”Archi - responsible for particular fields were introduced: wum” would come to an end by the end of October Professor B. Turowska – serology, Associate Pro - 1992 [25, 34, 35]. fessor Z. Tomaszewska – expert opinions, Associate And thus, starting on January 1, 1993, the Professor J. Widacki – criminology. ”Archiwum” has been published solely by the ef - The Editorial Board consisted of six individuals: forts of PTMSiK. As it follows from the unpublished Professor B. Hołyst, Associate Professor K. Jaeger- report of Editor-in-Chief, Professor Z. Marek, the mann, Professor A. Jakliński, Professor J. Markie- publication of the ”Archiwum” is financed out of wicz, Professor W. Nasiłowski and Professor S. the periodical’s funds, which include among others Raszeja. ”grants” from particular Chairs and Departments of Starting from number 3/1993, the structure Forensic Medicine [25]. consisting of specialty editors was abandoned and d) In the years 1995-2004, the ”Archiwum” the Editorial Board included all Heads of Chairs of (with grey covers and the emblem of the Society) Forensic Medicine and Director of Institute of Foren - was published as a quarterly. The Editor-in-Chief sic Research, A. Głazek. was Erazm Baran, MD, PhD, Deputy Editor-in-Chief In 1987, for the first time in the history of the – J. Kunz, MD, PhD, and Editorial Assistant –

2012 © by Polskie Towarzystwo Medycyny Sądowej i Kryminologii, ISSN 0324-8267 288 Erazm Baran Nr 4

K. Woźniak, MD. The Editorial Board had the fol - (since 2010). The Editor-in-Chief, Associate Pro - lowing members: Professor W. Nasiłowski, Profes - fessor Jerzy Kunz, passed away on October 28, sor S. Raszeja, Professor B. Turowska, Professor 2009; the last number of the ”Archiwum” prepared K. Śliwka, Professor B. Świątek, Professor J. Wój - under his guidance was the number 2-3/2008. The cikiewicz (a specialist in criminalistics), who was Deputy Editor-in-Chief was K. Woźniak, MD, PhD, replaced by Associate Professor K. Krajewski (a Editorial Assistant – F. Bolechała, MD. The multi - specialist in criminology) starting from number ple-member Editorial Board was maintained, in - 1/1999. cluding all present and retired Heads of Chairs and Starting from number 4/2000, the Editorial Departments of Forensic Medicine. New foreign Board was extended to include representatives of members were co-opted: Professors R. Dirnhofer foreign forensic medicine: Professors B. Brinkmann (Bern), V. Schmidt (Halle-Wittenberg), K. Trübner, (Munster), G. Geserick (Berlin), D. J. Pounder PhD (Essen). (Dundee), P. Saukko (Turku) and A. Takatsu In the report of the acting Editor-in-Chief, (Tokyo). K. Woźniak, MD, PhD, he emphasized a markedly During the described term of the Editorial Board, negative phenomenon. To quote, he wrote: ”some a proposal postulated by members of the Society academic institutions very rarely or even never sub - was implemented, namely to have the ”Archiwum” mit papers for publication. To meet their own in - internationally indexed. The purpose was achieved ternal goals, the Editors have analyzed reports gradually through improving the editorial aspects published by authors from these institutions; it of the periodical (chalk paper, introduction of an seems the myth of numerous papers published na - additional title page), maintaining bilingual titles, tionally and internationally is contested. Here we abstracts, legends to tables, introduction of key should thank authors from Bydgoszcz, Katowice, words and extending the Editorial Board to include Bialystok and Krakow, without whom our periodical foreign scientists. Emphasis was placed on more might even collapse” [40]. The same negative phe - extensive abstracts in English (they were subject nomenon was also experienced by Editors-in-Chief to correction by a person ﬂuent in the language). serving previous terms. The obligatory rule of all submitted papers to be During the described term, the number 1/2009 reviewed was maintained. deserves a special mention – it was devoted to ex - On June 12, 2002, the Editors received a letter humation of the body of General Wladyslaw Sikor- from the National Institutes of Health, National ski and included illustrations in color /!!/. The Library of Medicine, wherein they were informed number 2/2009 included a compact disc with that the ”Archiwum Medycyny Sądowej i Krymi - archival numbers of the ”Archiwum” starting from nologii” was accepted for indexation in the Index mid-1995. Medicus/Medline. f) In the years 2010-2013, the ”Archiwum” has One should also mention the introduction of the had the same formal and graphic design as previ - ”Archiwum” to the Polish indexation list (Index ously. As a novelty, information on subscription on Copernicus, Committee for Research Projects – the front cover page has been replaced with the KBN) that was approved by the Executive Board of table of contents listing original papers (starting the Society, the model of subscription and distribu - from No. 4/2010). The Editor-in-Chief is Krzysztof tion of the periodical proposed by the Editors and Woźniak, MD, PhD, Deputy Editor-in-Chief – F. Bo- a failed attempt at developing ties with the circle of lechała, MD, PhD, Editorial Assistant – A. Moskała, criminologists [36, 37, 38, 39]. MD. Professor W. Nasiłowski and Professor R. Mą- e) In the years 2004-2010, the ”Archiwum” dro have resigned from membership in the Editorial was traditionally published as a quarterly. The color Board. New foreign members have joined the Edi - of the covers was changed to blue and white, the torial Board, namely Professors N. Ikeda (Fukuoka), format was increased to A4 size. The graphic de - E. P. Leinzinger (Graz) and M. Thali (Zurich). sign was enriched with the name and number of Attention is drawn to No. 3/2011. The entire the periodical on the spine (since 2009). Informa - thesis prepared by Tomasz Konopka, MD, PhD, to tion on indexation was added to the cover page fulﬁll requirements for Associate Professorship was

2012 © by Polskie Towarzystwo Medycyny Sądowej i Kryminologii, ISSN 0324-8267 Nr 4 HISTORY OF POLISH SOCIETY OF FORENSIC MEDICINE AND CRIMINOLOGY, 1938-2013 289 published. The dissertation was entitled ”Develop - employees of university departments of forensic ment of forensic thanatology based on analysis medicine, lists of Branch Offices of the Society, etc. of autopsy protocols prepared by Department of a) No. 1, Poznan 1988 Forensic Medicine, Jagiellonian University". b) No. 2, Poznan 1993 The three periodicals with their changing titles c) Krakow 2004 have published original papers, case reports, re - d) Lodz 2010. view papers and educational papers that encom - 6. Materiały Naukowe Ogólnopolskiego Zjazdu passed problems from the field of classic forensic Polskiego Towarzystwa Medycyny Sądowej i Krymi - medicine, toxicology and forensic genetics. Some nologii Katowice, 20-22. 09. 1984 rok [Proceed - reports have also addressed problems pertaining to ings of the National Congress of the Society of medical ethics/deontology and historical issues, Forensic Medicine and Criminology, Katowice, Sep - some concentrated on anniversaries. There have tember 20-22, 1984]. Volumes I and II include also been obituaries. Up until the end of 2004, the some communications presented at the 7 th Con - periodical included bibliography of Polish research gress of the Society. papers on forensic medicine, criminology and re - 7. Postępy Medycyny Sądowej i Kryminologii lated fields. Another section is the Chronicle of [Advances in Forensic Medicine and Criminology]. PTMSiK (announcements of the Executive Board, a) Volume I. An annual edited by Z. Przybylski, reports from congresses and conferences). A sup - Poznan 1988 – it includes some communications plement to the ”Archiwum” was published twice presented during the 8 th Congress of PTMSiK. (1970 – materials of the 4 th Congress of the Soci - b) Volume II. An annual edited by D. Miścicka- ety held in Krakow; 2000 – materials from the 5 th Śliwka and K. Śliwka, Bydgoszcz 1995 – it in - Conference entitled ”Medico-legal problems of drug cludes some communications presented at the 9 th abuse”). Congress of PTMSiK. The authors of publications have emerged c) Volume III. An annual, edited by B. Świątek mainly from forensic-medicine circles; reports by and Z. Parkitna-Cegła, Wroclaw 1997 – the publi - representatives of legal sciences have been rare cations includes some communications presented exceptions. during the 6 th National Conference entitled ”Medical 4. ”Biuletyn Streszczeń Prac Naukowych z Me - error” and ”Hemogenetic Symposium”. dycyny Sądowej i Działów Pokrewnych Za Lata d) Volume IV edited by Z. Sagan and Z. Piątek, 1960-1966” [Bulletin of Research Papers on Szczecin 1998 – it includes some communications Forensic Medicine and Related Fields for the Period presented at the 14 th Congress in Szczecin. 1960-1966]. The Editorial Committee: T. Borkow- e) Volume V. An annual edited by S. Szram, Lodz ski, A. Jakliński (editor), Z. Marek, W. Nasiłowski. 1999 – it includes some communications pre - Krakow 1967,121 pages. sented at the 11 th Congress of PTMSiK. The ”Bulletin” is a collection of abstracts of re - f) Volume VI. An annual edited by B. Świątek, ports published by Polish forensic medicine spe - Z. Parkitna-Cegła, T .Dobosz, Wroclaw 2001 – it cialist, the said papers being published in Polish includes some communications presented at the 7 th (e.g. Przegl.Lek., Pol.Tyg.Lek., Probl. Krym, Acta Conference entitled ”Medical error” and ”Error in Medica Polona) and international periodicals (e.g. forensic genetics”. Acta Med.Leg.et Socialis, Beitr. gerichtl-Med., Dtsch 8. Postępy Serologii Sądowo-Lekarskiej [Ad - Zschr. gerichtl. Med.), also including the ”Archi - vances in Medico-legal Serology]. Volume I edited wum Medycyny Sądowej, Psychiatrii Sądowej i Kry- by D. Miścicka-Śliwka, Bydgoszcz 1989 – a minalistyki”. methodological guide constituting a collection of 5. Biuletyny Informacyjne Polskiego Towarzy- investigative methods employed in medico-legal stwa Medycyny Sądowej i Kryminologii (do użytku serology. wewnętrznego) [Information Bulletins of the Polish 9. Imponderabilia et memorabilia z prac prof. Society of Forensic Medicine and Criminology (for Leona Blumenstoka-Halbana i prof. Leona Wach - internal use only)], which presented information on holza. W dwustulecie powstania Katedry Medycyny by-laws, regulations governing meetings, lists of Sądowej Uniwersytetu Jagiellońskiego ku uwadze

2012 © by Polskie Towarzystwo Medycyny Sądowej i Kryminologii, ISSN 0324-8267 290 Erazm Baran Nr 4 i pamięci współczesnych wybrał Adam Gross. Kra- SAW (alcohol toxicology, forensic serohematology, ków 2004 [Imponderabilia et memorabilia from the medical errors). works of Professor Blumenstok-Halban and Profes - 2nd Congress – May 19-21, 1960, BIALYSTOK sor Leon Wachholz. Selected by Adam Gross on the (modern laboratory methods in forensic medicine, 200 th anniversary of the establishment of the Chair legal issues, criminalistics, judicature). of Forensic Medicine, Jagiellonian University for the 3rd Congress – September 16-19, 1965, WRO - contemporaries to ponder and remember]. CLAW (forensic serohematology and other methods 10. Roczniki Pomorskiej Akademii Medycznej of material evidence examination, laboratory ex - w Szczecinie. Suplement 2 pod red. K.Borowiaka amination of autopsy materials, forensic toxicology [Annals of the Pomeranian Medical Academy. Sup - and chemistry). plement edited by K. Borowiak], Szczecin 2007 – 4th Congress – September 24-26, 1970, KRAKOW the volume includes some communications pre - (Main session: a) death as a medico-legal problem, sented at the 14 th Congress of PTMSiK. b) traffic road accidents, c) poisoning with medica - 11. Publications associated with Symposia held tions). The latter was an Anniversary Session held in Szczecin: to commemorate the 40 th anniversary of the estab - a) Proceedings of the 1 st (1963) and 2 nd (1966) lishment of the Professor Jan Sehn Institute of Symposium. Editor: Professor J. Z. Walczyński. Forensic Research in Krakow. PZWL Warsaw 1963 and 1966. Specialist symposia: a) toxicology of crop pro - b) Materials, collection of papers, collection of tection chemicals, b) criminalistic aspects of a traf - abstracts, collection of communications presented fic road accident, c) material evidence examina- at the 6 th (1974), 7 th (1977), 8 th (1978), 9 th tions. (1980), 10th (1982), 11th (1984), 12th (1986), 5th Congress – September 15-16, 1975, GDANSK 13 th (l988) and 14 th (l998, see item 7d) Sympo - (Special problem sessions: a) occupational injuries sium. No materials were published after the 3 rd , 4 th – medico-legal and social aspects, b) injuries and and 5 th Symposium (1966, 1968, 1969). sudden deaths in children. Special subject sessions: Starting from the 8 th Symposium, the materials a) drug abuse, b) affiliation proceedings, c) em - were edited by Professor T. Marcinkowski. ployment of modern calculation methods in foren - sic medicine). VI. CONGRESSES ORGANIZED 6th Congress – September 20-22, 1979, LUBLIN BY THE SOCIETY (current diagnostic problems in forensic medicine in the field of a) medico-legal thanatology, b) medico- Tradition of scientific meetings of forensic -legal toxicology, c) medico-legal serohematology). medicine specialists date back to the 19 th century 7th Congress – September 20-22, 1984, KA - [41]. In 1869, in Krakow there was held the 1 st TOWICE (a) development and role of contemporary Congress of Polish Physicians and Naturalists, the forensic medicine, b) advances of medico-legal program of which included forensic medicine. Up knowledge in homicide investigations, c) medico- until the 6 th Congress, our discipline was a branch -legal toxicology – poisoning with medications, drug of public medicine and subsequently was associ - abuse, d) selected aspects of alcohology – analyti - ated with hygiene. At the 9 th Congress in Poznan cal chemistry and biochemistry of alcohol, e) medico- in 1898, forensic medicine for the first time stood -legal serology). apart as the ”section of forensic medicine and tox - 8th Congress – September 4-5, 1987, POZNAN icology” and during the two last Congresses (the (a) ethics and deontology vs. medical and legal sci - 14 th and 15 th , held in Poznan 1933, Lvov 1937) as ences, b) advances in medico-legal thanatology, c) the ”section of forensic medicine and criminology”. medico-legal serohematology, d) pharmaceuticals Following the Society reactivation, the National as life-threatening factors in humans, e) social and Congresses of the Polish Society of Forensic medico-legal aspects of alcohol and drug abuse). Medicine and Criminology were organized, cover - 9th Congress – September 9-12, 1992, BYD - ing the following subjects: GOSZCZ (a) legislation vs. problems of contempo - 1st Congress – December 15-16, 1955, WAR - rary medicine, b) role of medico-legal opinion in

2012 © by Polskie Towarzystwo Medycyny Sądowej i Kryminologii, ISSN 0324-8267 Nr 4 HISTORY OF POLISH SOCIETY OF FORENSIC MEDICINE AND CRIMINOLOGY, 1938-2013 291 court proceedings, c) ”round table” discussion: forensic genetics, g) forensic-toxicological expert Competence limits of an expert and his indepen- opinions, h) medico-legal identification of individu - dence in issuing medico-legal opinions, d) role of als). biological opinion in court proceedings, e) role of chemico-toxicological opinion in court proceedings). VII. CONFERENCES ORGANIZED BY THE Originally, the 9 th Congress of the Society was SOCIETY to be held in Bydgoszcz on September 5-8, 1990. The date was postponed due to financial problems. Starting in 1956, numerous research-oriented 10 th Congress – September 6-9, 1995, BIA - meetings have been organized as conferences and LYSTOK (a) medico-legal thanatology, b) medico- symposia. Such meetings were organized by local -legal toxicology, c) medico-legal serohematology). Branches of the Society supported by the Executive 11 th Congress – September 2-5, 1998, LODZ Board. Some meetings discussing uniform subjects (a) physician vs. law, medical error, b) medico-legal became cyclic events (A), some were of a non-cyclic group – judicature, autopsy and microscope diag - character (B) and addressed diversified subjects nostic management, case presentations, problem derived from current problems troubling our col - pertaining to putrefying and unidentified bodies, leagues. gunshot wounds, c) toxicology group – toxicological A. Cyclic events analysis, alcohology, general toxicology, toxicomech- The Szczecin Symposia, initiated by Professor anisms and organ toxicology, d) hemogenetic group J. Z. Walczyński, were continued by Professor – population genetics, general hemogenetics, iden - T. Marcinkowski. After an interval of 9 years, the tification, methodological issues). last meeting was organized by Professor Z. Sagan. 12 th Congress – September 12-15, 2001, WAR - 1. 1963 – Problems pertaining to the state of SAW (a) forensic medicine at the threshold of the insobriety. 21 st century, b) hemogenetics – directions of de - 2. 1966 – Alcohol and occupational accidents. velopment and limits of practical application, c) tox - 3. 1966 – Natural sciences in the service to ju - icology). risdiction. 13 th Congress – September 15-17, 2004, KRAKOW. 4. 1968 – Effect of alcohol abuse on criminal Conference commemorating the 200 th anniversary offence. of the Chair of Forensic Medicine, Jagiellonian Uni - 5. 1969 – Social aspects of alcohol abuse. versity. Program: a) medico-legal pathology, b) 6. 1974 – Criminalistic and medico-legal as - problems of Polish forensic medicine on the eve of pects of criminal offences against life, health and joining the European Union, c) contemporary medico- property. -legal hemogenetics, d) medico-legal toxicology of 7. 1976 – Toxicomania and habitual alcohol the 21 th century. abuse among adolescents. 14 th Congress – September 27-29, 2007, 8. 1978 – Work and alcohol. The effect of ethyl SZCZECIN (a) medico-legal session, b) toxicology alcohol combined with other substances. session, c) hemogenetics session). 9. 1980 – Child-alcohol-family. Difficulties in 15 th Congress – September 16-18, 2010, assessing the state of insobriety and possibilities of GDANSK (a) medico-legal pathology, b) forensic their solving. toxicology, c) forensic genetics, d) thanatology and 10. 1982 – Habitual alcohol abuse and drug medical judicature). abuse at the time of social changes. 16 th Congress – September 11-13, 2013, 11. 1984 – Detrimental effects of alcohol and KARPACZ (a) collaboration of a forensic medicine drug abuse. specialist with jurisdiction institutions and prose - 12. 1986 – Prevention of habitual alcohol and cution agencies, b) medical error and culture of drug abuse. safety, c) postmortem diagnostic management, d) 13. 1988 – Possibilities of effective prevention modern technologies in forensic medicine and crim - of alcohol and drug abuse. inalistics, e) criminal offences against health, ex - 14. 1997 – Contemporary problems associated pert opinions in civil and insurance proceedings, f) with drug abuse. Bodily injuries in penal law pro -

2012 © by Polskie Towarzystwo Medycyny Sądowej i Kryminologii, ISSN 0324-8267 292 Erazm Baran Nr 4 ceedings. Expert opinions on old biological traces. nica. Medical error and error in forensic genetics. Miscellaneous. In November 1983, in Krakow, the Institute of National Conferences addressing problems per - Forensic Research organized a seminar entitled taining to insobriety and traffic road accidents were ”Current problems of forensic toxicology”. During initiated by Professor W. Nasiłowski; the subjects the seminar, an idea was born to organize cyclic were analyzed in depth and the conferences were meetings of experts in forensic toxicology [42]. continued under the supervision of Professor H. Conferences of Forensic Toxicologists started to be Sybirska, Professor Z. Olszowy and Cz. Chowaniec, held every year; they are organized by the Institute Md. PhD and organized by the Katowice Branch. of Forensic Research and local Branches of the 1. March 24, 1972, Katowice-Chorzow. Expert Society. opinions on insobriety following traffic road acci - 1. April 12-13, 1985, Krakow. Expert opinions dents. in alcohol-associated cases. 2. May 5-6, 1977, Katowice-Chorzow. Traffic 2. November 19-20, 1986, Katowice. Atypical road accidents, alcohol abuse and other biological cases in forensic toxicology. causes. 3. November 5-6, 1987, Lublin. Problems as - 3. April 28-29, 1979, Wisla-Jawornik. Medico- sociated with breath tests employing exhaled air -legal diagnostic management. Interaction of alco - analysis. hol and medications. ”Round table” conference: 4. November 4, 1988, Warsaw. Pesticide poisoning. Current possibilities of medico-legal diagnostic and 5. November 9-10, 1989, Bialystok. Problems toxicological management in alcohol-pharmaceuti - of drug abuse in forensic toxicology. cals interactions. 6. September 27-28, 1990, Gdansk. Current 4. August 27-28, 1995, Bielsko-Biala. Poisoning, problems in toxicological expert opinions. injuries, alcohol abuse and drug abuse in medico- 7. May 27-28, 1991, Dziwnow. Opiates – anal- -legal practice. ysis and interpretation of results. 5. May 17-19, 2000, Bielsko-Biala. Medico- 8. May 29-30, 1992, Poznan-Kiekrz. Carbon -legal problems of drug abuse. monoxide poisoning – analysis and interpretation 6. October 19-20, 2006, Wisla-Jawornik. Medico- of results. Ethylene glycol poisoning – analysis and -legal expert opinions in selected fields of forensic interpretation of results. medicine and toxicology. 9. December 15-16, 1992, Krakow. During the 7. March 11-12, 2010, Wisla-Jawornik. Mass conference, the National Conference of Alcoholo - catastrophes as a medico-legal and interdiscipli - gists was held and ”Criteria and principles of pass - nary problem. ing expert opinions in alcohol-associated cases” were developed. National Conferences organized by the Wroclaw 10. June 2-4, 1993, Zawoja. Non-lethal weapons Branch on the initiative of Professor J. Kornobis and – flash and gas weapons. Alcohol problems. continued by Professor B. Świątek: 11. May 26-27, 1994, Polanica Zdroj. Effec - 1. May 19-20, 1978, Wroclaw. Medical error. tiveness of analytic methods in toxicology. 2. October 19-20, 1981, Wroclaw. Medical error. 12. April 28, 1995, Bielsko-Biala. Quality con - 3. October 18-19, 1985, Wroclaw. Medical error. trol of laboratory results. 4. October 19-20, 1989, Ksiaz near Walbrzych. 13. June 3-5, 1996, Krakow-Przegorzały. Pos - Medical error, medical ethics and iatrogenic injuries. sibilities and limitations in toxico-legal expert opin - 5. October 14-16, 1993, Szklarska Poreba. ion passing over the years. Medical error and Working Meeting of Serologists: During the conference, there was held the Sym - Situation on the eve of introduction of DNA tech - posium on ”Modern analytical methods in forensic nology to forensic medicine. toxicology”. 6. May 22-25, 1996, Ksiaz near Walbrzych. 14. May 9-10, 1997, Stare Jablonki near Os - Medical error and Symposium: Hemogenetics. troda. Usefulness of screening in identification of 7. October 16-19, 2000, Krzyzowa near Swid - narcotic substances in forensic toxicology.

2012 © by Polskie Towarzystwo Medycyny Sądowej i Kryminologii, ISSN 0324-8267 Nr 4 HISTORY OF POLISH SOCIETY OF FORENSIC MEDICINE AND CRIMINOLOGY, 1938-2013 293

15. June 18-20, 1998, Zakopane-Koscielisko. tions of alcohol-like acting substances in biological Expert opinion passing based on retrospective and materials collected from road traffic participants”. prospective calculation in alcohol-associated cases. 29. May 16-18, 2012, Gdansk. Poisonings yes - Employing results of exhaled air analysis for alcohol terday and today. Workshop: ”Solid phase extrac - presence in forensic-toxicological expert opinions. tions – practical classes, lecture and discussion”. Expert opinions on the state of insobriety based on 30. May 15-17, 2013, Augustow. analysis of autopsy material. 16. May 6-7, 1999, Kazimierz Dolny. Expert Symposia held in Lodz that focused on ”criminal evidence in court proceedings. Capillary elec - offences against life” were initiated by Professor trophoresis. Z. Fiedorczuk and continued by A. Garbowska- 17. June 8-9, 2000, Pieczyska near Bydgoszcz. -Górska, MD, PhD, M. Kosicki, MD, PhD and Pro - Alcohol and pharmaceutical vs. traffic road acci - fessor S. Szrama. After an 11-year-long break, such dents. Symposia were restored by Professor J. Berent, but 18. May 31-June 1, 2001, Jastrzebia Gora. the formula changed into ”annual symposia con - Xenobiotic isolation from biological materials. centrating on classic forensic medicine, in particu - 19. May 23-24, 2002, Augustow. Identification lar medico-legal expert opinions”. of narcotic substances. 1. May 12-13, 1986, Cesarka near Lodz. 20. June 12-13, 2003, Niedzica. Analytic and 2. September 18-20, 1989, Cesarka near Lodz. interpretative difficulties in forensic toxicological 3. September 16-18, 1993, Cesarka near Lodz. investigations. 4. September 7-8, 2000, Arturowek near Lodz. 21. May 13-14, 2004, Karlow. Analytical and The subjects covered during the Symposium were expert opinion-associated problems in alcohol-re - extended to include ”criminal offences against lates cases. health”. 22. May 5-6 2005, Popowo. Substances of 5. September 7-9, 2011, ”Cesarka 2011”. abuse and road safety. A workshop on methodology Smardzewice on Sulejowski Reservoir. and analytical techniques was organized for the first 6. September 12-14, 2012, ”Cesarka 2012”. time under the title ”Toxicological analysis of sexual Smardzewice on Sulejowski Reservoir. Medico-legal abuse-facilitating agents”. expert opinions, including opinions issued using 23. May 18-19, 2006, Swinoujscie. Alternative modern investigative techniques. materials and methods in forensic toxicological analysis. Workshop: ”Use of infrared spectrometry B. Non-cyclic meetings in toxicology”. 1. September 28, 1956, Wroclaw. Conference 24. May 16-18, 2007, Wisla. Interactions and with the following agenda: a) organization of mixed poisonings. Workshop: ”Use of mass spec - medico-legal services in areas supervised by par - trometry in forensic toxicology”. ticular Departments of Forensic Medicine, b) ex - 25. May 7-9, 2008, Krakow-Przegorzaly. Foren - changing information on research in progress, c) sic toxicology of the first decade of the 21 st century publication of a collective textbook of forensic – old problems or new challenges? Workshop: medicine. Discussion with proposed authors of par - ”Testing of sobriety by breath analyzers”. ticular chapters. 26. May 13-15, 2009, Poznan-Malta. Chal - 2. September 29, 1956, Wroclaw. Conference lenges associated with psychoactive substances on paternity: a) production, standardization and abuse vs. road safety. Workshop: ”Analysis of bio - control of diagnostic sera, b) extension of blood logical materials for ethyl alcohol contents”. group determination to include hitherto non-oblig - 27. May 12-14, 2010, Smardzewice. Natural atory blood group systems, c) anthropologic exam - poisons – toxins, venoms, metals. Workshop: ”Iso - inations in paternity court cases and possibilities of tope-ratio mass spectrometry”. their employment in Poland. 28. May 18-20, 2011, Szklarska Poreba. Chal - 3. October 3-5, 1957, Poznan. National Confer- lenges facing contemporary forensic toxicologists. ence on ”Selected medico-legal problems”: a) foren- Workshop: ”Interpretation of results of determina - sic psychiatry – criminal and social significance of

2012 © by Polskie Towarzystwo Medycyny Sądowej i Kryminologii, ISSN 0324-8267 294 Erazm Baran Nr 4 marital jealousy, b) forensic medicine – injuries in ”Problems of serology and group examinations in children from social and medico-legal viewpoint, c) paternity cases”. physician vs. law – principles of legal responsibil - 18. November 29-30, 1973, Krakow. Confer - ity of a physician. ence on ”Homicides resulting from mechanical 4. June 22-24, 1961, Szczecin. 2 nd National injuries. Modern methods of securing biological Conference on forensic medicine, criminology and evidence”. criminalistics: Legal and organizational issues in 19. December 9-10, 1976, Krakow/Osieczany. forensic medicine. Bodily injuries. Forensic thana - National Conference on ”Advances in forensic tology. Forensic toxicology. Forensic serology – pa - medicine a) infanticide, b) subarachnoid hemor - ternity testing. Criminalistics. rhages involving the base of the brain, c) interpre - 5. March 21-23, 1963, Warsaw. 3 rd National tation of some notions described in article 155 § 2 Conference of PTMSiK: Traffic road accidents. Role item 2 of the penal code, d) current problems of of forensic medicine, criminalistics and related sci - medico-legal sero-enzymology, e) foundations of the ences in prevention and investigating causes of road so-called retrospective calculations”. accidents. 20. September 16-17, 1977, Krakow-Mogilany. 6. September 20, 1965, Jelenia Gora. Confer - 1st Polish-German Conference on ”Method capabil - ence on ”Legal and medical problems of alco - ities and expert opinions”. Session 1 – Notions, def - holism”. initions, concepts. Session 2 – Expert opinion 7. June 3, 1967, Poznan. 1 st National Confer - passing strategies. Session 3 – Capability of meth - ence on problems of pharmacological doping in ods in forensic toxicology. Session 4 – Other inves - sports. tigations on method capabilities. Continuing the 8. May 24, 1968, Krakow. Conference on collaboration with East German forensic medicine ”Pathological causes of sudden death. Determina - specialists, in Leipzig on September 23-24, 1989, tion of time of death. Clinical and biological death there was held the 2 nd Bilateral Symposium of from the viewpoint of organ transplants”. Forensic Medicine Specialists from Poland and 9. September 29, 1968, Poznan. Conference on East Germany on ”Collaboration between forensic ”Clinical and medico-legal assessment of male fer - medicine specialists and personnel of judicial and tility”. safety organs with particular emphasis on science 10. March 22, 1969, Poznan. Conference on of evidence”. ”Expert opinion passing in head injuries and multi - 21. November 22, 1980, Krakow. Conference organ trauma inflicted in traffic road accidents”. on ”Team interdisciplinary expert opinions in traffic 11. May 18, 1970, Poznan. Conference on road accidents”. ”Bodily injuries in the light of the new penal code”. 22. May 11-12, 1981, Gdansk-Jastrzebia Gora. 12. November 12, 1970, Poznan. Symposium National Symposium on ”Mass accidents and on ”Traffic road accidents”. catastrophes in medico-legal and criminalistic 13. January 23, 1971, Krakow. National Coun - practice” and National Conference of Forensic cil of Province Specialists in Forensic Medicine on Serologists. Medico-legal expert opinions in criminal offences 23. November 7-8, 1981, Krakow. Symposium against life. on ”Problems of suicidology (On the 100 th anniver - 14. October 26, 1971, Krakow. Conference on sary of suicide investigations in Krakow)”. ”Significance of psychological examinations and 24. March 22-23, 1984, Krakow. National Con - expert opinions in practice of administration of ference on ”HLA – A, B, C antigen typing. Group justice”. serology of human blood”. 15. October 10-11, 1972, Szczecin. Sympo - 25. October 10-12, 1985, Rzeszow. Conference sium on ”Traces as evidence in preparatory and on ”Medico-legal expert opinion passing in crimi - penal court proceedings”. nal proceedings, civil law procedures, actions for 16. December 8-9, 1972, Poznan. Conference damages and disability proceedings”. on ”Central nervous system injuries”. 26. May 16-20, 1988, Warsaw/Popowo. Sym - 17. January 20, 1973, Krakow. Conference on posium of Judicial Sciences: ”Criminal traces”.

2012 © by Polskie Towarzystwo Medycyny Sądowej i Kryminologii, ISSN 0324-8267 Nr 4 HISTORY OF POLISH SOCIETY OF FORENSIC MEDICINE AND CRIMINOLOGY, 1938-2013 295

27. May 18-20, 1989, Bydgoszcz. Advances in ence on ”Problems of bodily injuries resulting from medico-legal serology. usage of firearms, explosives, gas and electric 28. November 15, 1991, Katowice. National weapons”. Memorial Session for Professor Tadeusz Pragłowski. 39. June 21-22, 2001, Osieczany near Krakow. 29. June 4-5, 1992, Katowice. Serology Con - 1st Symposium on ”Differences in opinions issued ference: a) problems related to expert opinions in by particular Departments of Forensic Medicine putative paternity, b) studies on DNA polymor - while determining degree of detriment to health”. phism, c) current achievements in investigations of 40. June 16-18, 2005, Poznan. 4 th National biological evidence. Symposium, Days of Forensic Expert Opinion Pass - 30. December 2-3, 1994, Gdansk. Conference ing, on ”Dilemmas and problems of medico-legal of Forensic Hemogeneticists ”Role of experts in af - expert opinions”. filiation proceedings and investigation of biological 41. May 10-12, 2006, Jugowice. International evidence”. Conference: ”Spinal injuries – problems associated 31. March 8, 1996, Krakow. Conference of with expert opinion passing”. Forensic Hemogeneticists: a) hemogenetic opinion 42. June 8-10, 2006, Poznan. 5 th National in affiliation proceedings (classic serological expert Symposium, Days of Forensic Expert Opinion Pass - opinion); DNA polymorphism investigation, b) in - ing, on ”Dilemmas and problems of medico-legal vestigation of biological evidence. expert opinions”. 32. May 7, 1997, Wroclaw. Symposium to 43. June 28-30, 2007, Poznan. 6 th National commemorate the 90 th anniversary of birth of Symposium, Days of Forensic Expert Opinion Pass - Professor Bolesław Popielski, Dr h. c. ing, on ”Dilemmas and problems of medico-legal 33. June 24, 1997, Bydgoszcz. Conference of expert opinions”. Forensic Hemogeneticists a) hemogenetic expert 44. September 11, 2008, Krakow. Conference opinion in paternity proceedings and presentation of on ”Medico-legal opinions in cases of direct expo - the subsequent stage of DNA studies attestation, sure to danger of loss of life or severe detriment to b) investigation of biological evidence. health”. 34. October 10, 1997, Gdansk. Working Meet - 45. September 18, 2009, Bydgoszcz. Seminar ing of Forensic Hemogeneticists DNA analysis prob - of Forensic Geneticians: a) analysis of chromoso - lems. Introduction of uniform procedure in inves- mal diversity of chromosome X in population and tigating biological evidence (within the International evolution studies, b) determination of pigmentation Colloquium ”Forensic medicine – a modern science”. genes polymorphism in forensic examinations, c) October 9-10, 1997, Gdansk). role of migration in shaping chromosome Y diversity 35. June 9-10, 1999, Zagorze Slaskie. Educa - in European and Asian populations, d) advances in tional Seminar on ”Medico-legal expert opinions in forensic entomology – HRM PCR in determinations damages seeking and determination of detriment of Calliphoridae flies, e) analysis of complete mito - to health in association with myocardial infarction chondrial genome sequences of selected mam - and viral hepatitis”. malian species for phylogeography purposes. 36. April 12-14, 2000, Zagorze Slaskie. Con - 46. March 26, 2010. Krakow. Conference on ference on ”Bodily injuries resulting from firearms ”Postmortem diagnostic imaging – CT imaging” 6. and explosives usage”. 37. May 11-12, 2000, Pieczyska near Byd - goszcz. 1 st Symposium of Forensic Hemogenetics VIII. ACTIVITIES OF THE SOCIETY on ”DNA analysis in modern forensic expert opin - ions”. To begin with, it should be explained that in ad - 38. May 23-25, 2001, Jugowice. 2 nd Confer - dition to the Polish Society of Forensic Medicine

6 On September 15, 2010, in Gdansk, the Chairman of the History Committee handed down to representatives of the Executive Board complete and ordered collection of documents including programs of symposia, conferences and other publications pertaining to activities of members and Branch Ofﬁces of PTMSiK.

2012 © by Polskie Towarzystwo Medycyny Sądowej i Kryminologii, ISSN 0324-8267 296 Erazm Baran Nr 4 and Criminology, there existed other organizational was § 6 of the resolution passed by the Presidium structures the activities of which – similarly as in of the Government on December 23, 1950, on es - the case of the Society – were focused on problems tablishment of the Scientific Council at the Ministry associated with our discipline. of Health (the ”Monitor Polski” A-3, item. 40, 1950) The structures included: and the decision of the Presidium of the Scientific - Conferences of Forensic Medicine Professors, Council based on the above resolution and dated - Forensic Medicine Committees, Scientific Coun- December 21, 1952, on establishment of the Com - cil, Ministry of Health, mittee of Forensic Medicine [46]. Professor J. Ol - - National Specialists, and otherwise National brycht was appointed Chairman of the Committee, Consultants in Forensic Medicine, its Vice-Chairman was Professor B. Popielski. Mem - - Chairman, National Specialist Team in Foren - bers of the Committee were Professors W. Grzywo- sic Medicine – National Specialist, -Dąbrowski, W. Dżułyński, S. Manczarski, Asso- - Chairman, National Medical Consultant Team ciate Professor S. Łaguna and J. Robel, PhD. The in Forensic Medicine – National Consultant. post of the Technical Secretary was held by J. Ko - Relations between the Society and the above- biela, PhD. mentioned structures were diversified, starting from In keeping with its regulations, the Committee very close collaboration through independent im - was established in order to continuously research plementation of their objectives to – at times – con - problems of forensic medicine (giving opinions on flicts. It should be also borne in mind that in view plans of research activities and coordinating re - of the limited circle of professionals in Poland, the search activities, developing principles of practical same individuals were at the same time active in application of research results, giving opinion and these various structures 7. formulating conclusions as to organizational mat - The traditions of the Conferences of Professors of ters and equipment, developing guidelines for plans Forensic Medicine dated back to the twenties of the of educating research workers). In comparison to interwar period. The first Conference was held even the Conference of Professors of Forensic Medicine, before the Society was established, in Warsaw on the Committee had much more extensive rights. Its May 17, 1936. Numerous postulates were put for - activities were not only of a postulative character, ward during the conference, such as establishing but also proposal and opinion forming [46]. an organization of medico-legal experts, centraliza - The Committee of Forensic Medicine, Scientific tion of medico-legal examinations, teaching of Council, Ministry of Health was active in the years forensic medicine at Faculties of Law, which 1952-1958 [45] or alternately in the years 1952- ”should be submitted to appropriate authorities” -1960 [46]. [43]. In the subsequent years, the Executive Board of Four such conferences were held after 1945: in the Society took over the agencies of the Commit - Wroclaw in 1948, in Warsaw in 1950, in Krakow tee and thus became ”a representative of forensic in 1951 [3, 44]. The last conference was orga- medicine in Poland, playing the managerial and co - nized in Poznan on April 28, 1952, but no materi - ordinative role and dealing with important research als have survived [11]. and organization-related matters pertaining to foren- According to Popielski [45], the Conferences of sic medicine” [45]. In the situation, however, we Professors of Forensic Medicine were transformed lost the opportunity of presenting problems related into the Committee of Forensic Medicine, Scientific to our discipline directly to central administrative Council, Ministry of Health. Yet there was a basic authorities. difference – what was not mentioned by Popielski The Committee of Forensic Medicine, Scientific – since the Committee was authorized by law. Council, Ministry of Health was established for the The legal foundation of the Committee activities second time based on the same legal foundations

7 It should be stated it is impossible to extensively discuss the matter, since no complete archival documentations of the Society has been preserved. Also, publications pertaining to the activities of "Specialists/Consultants" are lacking, with the exception of a single Report of the National Consultant of 2006. (Arch. Med. Sąd. Kryminol. 2006, 56 (4): 280-281).

2012 © by Polskie Towarzystwo Medycyny Sądowej i Kryminologii, ISSN 0324-8267 Nr 4 HISTORY OF POLISH SOCIETY OF FORENSIC MEDICINE AND CRIMINOLOGY, 1938-2013 297 as in the case of the first Committee on April 1, While discussing the activities of the Society, we 1967. The initiator of establishing the Committee may assume that in various periods of its 75-year- was Chairman of the Executive Board of the Soci - long history, the said activities ran along different ety and at the same time National Specialist in lines. Forensic Medicine, Associate Professor J. Kobiela, During the term of 1938-1939, the Society con - who – as a long-term Technical Secretary of the first centrated solely on organizing scientific meetings Committee – highly valued the role of this structure by the Warsaw Branch and continued publication of for our scientific discipline. the ”Czasopismo Sądowo-Lekarskie” [2, 16, 17]. The Committee had the following make-up: In the post-reactivation period – judging by re - Chairman – Professor B. Popielski, Vice-Chairman ports of Chairmen of the Executive Board in the – Associate Professor J. Kobiela, members – Pro - terms of 1949-1956 and 1956-1960 and by pro - fessors E. Chróścielewski, B. Puchowski, J. Wal - tocols of audits carried out by administrative or - czyński, Associate Professors A. Jakliński, S. Ra- gans, which pointed to numerous organizational szeja and J. Markiewicz, PhD. In November 1967, shortcomings and blamed the Society for its low- the Committee was joined by Professor M. Byrdy level activity – up until 1967, the activity of the So - and Associate Professor H. Seyfriedowa [11, 47]. ciety boiled down to organizing scientific meetings in various local Branches, preparing Congresses The structures subordinated to the National (1955, 1960, 1965), organizing conferences and Specialist/Consultant perform opinion-formulat- working meetings (seven such meetings were held ing, advisory and control tasks that are described in over a period of 18 years). An irrecoverable loss was detail in legal regulations (statutes, regulations and discontinuation of publication of the ”Archiwum instructions of the Minister of Health). Medycyny Sądowej, Psychiatrii Sądowej i Krymi - The staffing of the structure was as follows: nalistyki” [Archive of Forensic Medicine, Forensic • National Specialists in Forensic Medicine: Psychiatry and Criminalistics]. We lost the ability - 1932-1933 – Professor W. Grzywo-Dąbrowski to present our research output in the publishing [48], market [12]. - 1952 – Professor W. Grzywo-Dąbrowski (no A new chapter in the history of the Society was data available on the duration of his term of office) opened in 1967, when Associate Professor Jan Ko - [49], biela (Professor since 1969) was elected Chairman - 1967-1972 – Professor J. Kobiela [50], of the Society. At that time, the activity of the So - - 1973-1982 – Professor A. Jakliński [51], ciety started to develop dynamically. In one of my • Chairman, National Specialist Team in Foren - publications, speaking about Professor W. Grzywo- sic Medicine – National Specialist: Dąbrowski as an ”initiator” of the Society, I de - 1983-1991 – Professor A. Jakliński [51], scribed Associate Professor J. Kobiela as its ”ani- Team members: Professor A. Jakliński – Chair - mator” [56]. man, Professor S. Raszeja – Vice-Chairman. Mem - Discussions were begun with officials from the bers: Professors E. Chróścielewski, Z. Fiedorczuk, Ministry of Health and Social Welfare and plans Z. Marek, J. Markiewicz, W. Nasiłowski [55]. and intentions of the Society were presented. The - 1991-1994 – Professor W. Nasiłowski [52], subject of publishing a periodical was mentioned, The make-up of the Team was impossible to be along with participation of representatives of foren - determined. sic medicine in the activities of the Scientific Coun - - Chairman, National Team of Medical Consult - cil at the Ministry of Health. Contacts were estab- ant in Forensic Medicine – National Consultant: lished with the Committee of Pathomorphology, - 1995-2001 – Professor A. Dubrzyński [25], Department VI, Polish Academy of Sciences. The No make-up of the Team was possible to be de - objective here was getting appropriate organs inter- termined. ested in ”the field of forensic medicine, whose pre - • National Consultants in Forensic Medicine: ventive role is not fully appreciated, as well as - 2001-2008 – Professor R. Mądro [53], raising the scientific importance and prestige of the - 2008 until now – Professor B. Świątek [54]. specialist discipline, i.e. forensic medicine” [57].

2012 © by Polskie Towarzystwo Medycyny Sądowej i Kryminologii, ISSN 0324-8267 298 Erazm Baran Nr 4

As it has been already mentioned, the Commit - mind the public welfare and proper functioning of tee of Forensic Medicine was established within the administration of justice 8 Scientific Council at the Ministry of Health [47]. - problems associated with teaching syllabuses Permission was granted to resume publication of forensic medicine in university schools, including of the ”Archiwum Medycyny Sądowej i Krymi - a very negative phenomenon consisting in reduc - nologii” [Archive of Forensic Medicine and Crimi - tion of the number of hours devoted to the disci - nology]. pline, The Committee of Forensic Medicine, acting - development of new specialization programs jointly with the Section of Accident Medicine, for the discipline, PTMSiK (the latter headed by Professor E. Chró- - work related to establishment of the College of ścielewski), developed a detailed national plan of Forensic Sciences (on the initiative of Professor leading research subjects to be implemented within Roman Hauser – Head, Chair of Forensic Medicine, the project entitled ”Accident medicine in road Medical Academy, Gdansk), transportation system” [44, 57]. - problems associated with toxicological expert The Executive Board appointed working groups opinions (including alcohol) and hemogenetic opin - (names of individuals heading the groups are given ions. Such problems emerged in association with in parentheses): in charge of publications (Asso- significant but debatable relations between depart - ciate Professor A. Jakliński), in charge of university ments of forensic medicine and police criminalistic education reform (Professor M. Byrdy) and in laboratories, charge of general coordination of research (Profes - - issues discussed by problem committees of the sor B. Popielski, Professor B. Puchowski). Executive Boards (toxicology, hemogenetics, catas - Coordinators were also appointed for research trophes, medico-legal expert opinions), projects proposed by the Executive Board. Such - passing opinions on legislation projects, such projects included ”pathomorphology of sudden as these pertaining to penal legislation, the act on death” (Professor Z. Walczyński), ”toxicology” (As - experts, the tariff of fees for experts, sociate Professor A. Jakliński), ”serohematology” - revival of collaboration and exchange with (Associate Professor H. Seyfriedowa) [57]. foreign research institutions and international or - A collaborative textbook of ”Forensic medicine” ganizations, edited by Professors B. Popielski and J. Kobiela was - development of a new specialty – Forensic Lab - published in 1972; this publication was postulated oratory Diagnostics 9. already during the first Conference of Professors of Forensic Medicine held in Wroclaw in 1948. IX. HONORARY MEMBERS, NATIONAL In the discussed period, there occurred a very AND FOREIGN CORRESPONDING close cooperation in implementation of activities MEMBERS AND OTHER HONORS between the Executive Board of PTMSiK, the Com - OF THE SOCIETY MEMBERS mittee of Forensic Medicine, Scientific Council, Ministry of Health, and National Specialist in Foren - Polish honorary members of PTMSiK: sic Medicine. Collaboration was also started with 1. Professor Leon Wachholz – 1938. the Institute of Forensic Research, the Director of Head, Chair and Department of Forensic Medicine, which, J. Markiewicz, PhD, was at the same time Jagiellonian University. Honorary Membership be - Secretary of the Executive Board of the Society stowed in recognition of his eminent contribution [58]. to development of forensic medicine [2]. In the following years, old projects were contin - 2. Professor Wiktor Grzywo-Dąbrowski – 1960. ued, but new fields of activities emerged, such as: Head, Chair and Department of Forensic Medicine, - organization of local medico-legal services. The Medical Academy, Warsaw. Honorary Membership matter was postulated for many years, having in bestowed in recognition of his contribution to

8 The subject is so extensive and important that it requires a separate elaboration. 9 Each of the brieﬂy mentioned problems deserved to be extensively presented in separate articles

2012 © by Polskie Towarzystwo Medycyny Sądowej i Kryminologii, ISSN 0324-8267 Nr 4 HISTORY OF POLISH SOCIETY OF FORENSIC MEDICINE AND CRIMINOLOGY, 1938-2013 299

Polish medico-legal literature as the founder and Assistant Professor, Chair and Department of Foren - editor of the ”Czasopismo Sądowo-Lekarskie” in sic Medicine, Medical Academy of Poznan, retired the interwar period and the ”Archiwum Medycyny Head, Department of Pathological Anatomy, Hos - Sądowej, Psychiatrii Sądowej i Kryminalistyki” in pital in Zakopane [62, 63]. Polish People’s Republic [12]. 18. Jerzy Szczepański, PhD – 2001. 3. Professor Jan Olbrycht – 1960. Assistant Professor, Chair and Department of Foren - Head, Chair and Department of Forensic Medicine, sic Medicine, Silesian Medical Academy in Kato- Medical Academy, Krakow. Honorary Membership wice [62]. bestowed in recognition of his life time achieve - 19. Professor Bożena Turowska – 2001. ments in the field of forensic medicine [12]. retired Head, Chair of Forensic Medicine, Jagiel - 4. Professor Tadeusz Cyprian – 1967. lonian University Medical College, Krakow [62]. Professor of Penal Law, A. Mickiewicz University, 20. Erazm Baran, MD, PhD – 2004. Poznan [12]. retired Assistant Professor, Chair and Department 5. Professor Witold Dżułyński – 1967. of Forensic Medicine, Jagiellonian University Med - Head, Chair and Department of Forensic Medicine, ical College, Krakow [64]. Medical Academy of Lublin [12]. 21. Stanisław Bardzik, PhD – 2004. 6. Professor Władysław Wolter – 1967. retired Assistant Professor, Chair and Department Professor of Penal Law, Jagiellonian University[12]. of Forensic Medicine, Medical Academy of Gdansk 7. Professor Bolesław Popielski – 1970. [64]. Head, Chair and Department of Forensic Medicine, 22. Zofia Chłobowska, PhD – 2004. Medical Academy of Wroclaw [12]. Assistant Professor, Institute of Forensic Research, 8. Professor Bronisław Puchowski – 1970. Krakow [64]. Head, Chair and Department of Forensic Medicine, 23. Professor Halina Sybirska – 2004. Medical Academy of Lodz [12]. retired Head, Chair of Forensic Medicine and 9. Professor Maria Byrdy – 1979. Department of Medico-legal Toxicology, Silesian Head, Chair and Department of Forensic Medicine Medical Academy in Katowice [64]. of Bialystok [59]. 24. Colonel Jan Dzida, PhD – 2010. 10. Associate Professor Tadeusz Pragłowski – retired Head, Department of Forensic Medicine, 1979. Military Medical Academy, Lodz [65]. Head, Chair and Department of Forensic Medicine, 25. Professor Jerzy Janica – 2010. Silesian Medical Academy, Katowice. retired Head, Department of Forensic Medicine, 11. Professor E. Chróścielewski – 1984. Medical Academy of Bialystok [65]. Head, Chair and Department of Forensic Medicine, 26. eng. Jerzy Łabędź – 2010. Medical Academy of Poznan [60]. retired Head, Laboratory of Studies on Alcohol 12. Professor Tadeusz Marcinkowski – 1995. and Narcotic Substances, Institute of Forensic Head, Chair and Department of Forensic Medicine, Research, Krakow [65]. Medical Academy of Szczecin [61]. 27. Mirosław Kosicki, PhD – 2010. 13. Professor Zdzisław Marek – 1995. retired Assistant Professor, Chair and Department Head, Chair and Department of Forensic Medicine, of Forensic Medicine, Lodz [65]. Medical Academy of Krakow [61]. 28. Professor Zofia Olszowy – 2010. 14. Professor Jan Markiewicz – 1995. retired Head, Chair of Forensic Medicine and Director, Institute of Forensic Research, Krakow [61]. Medico-legal Toxicology, Silesian Medical Academy 15. Professor Władysław Nasiłowski – 1995. in Katowice [65]. Head, Chair and Department of Forensic Medicine, 29. Professor Zygmunt Przybylski – 2010. Silesian Medical Academy in Katowice [61]. retired Head, Chair and Department of Forensic 16. Maria Bielanina, PhD – 1998. Medicine, Poznan [65]. Assistant Professor, Department of Forensic Medicine, 30. Professor Stefan Szram – 2010. Military Medical Academy, Lodz [25]. retired Head, Chair and Department of Forensic 17. Henryk Kopczyk, PhD – 2001. Medicine, Medical Academy of Lodz [65].

2012 © by Polskie Towarzystwo Medycyny Sądowej i Kryminologii, ISSN 0324-8267 300 Erazm Baran Nr 4

Polish corresponding members of PTMSiK: Director, Institute of Forensic Medicine, University 1. Professor Halina Seyfriedowa – 1975. of Tubingen [66]. Institute of Hematology, Warsaw [25, 65]. 13. Professor Wilhelm Haferland – 1987. 2. Józef Gurgul, PhD – 1975. Director, Institute of Forensic Medicine, Rostock Prosecutor, General Prosecutor’s Ofﬁce [25, 65]. [66]. 3. Professor Walenty Lewkowski – 1984. 14. Professor Axel Simon – 1987. retired Head, Chair and Department of Forensic Director, Institute of Forensic Medicine, University Medicine, Military Medical Academy, Lodz [60]. of Halle-Wittenberg [66]. 7. Professor Regina Stańczyk – 1984. 15. Professor Wolfang Bonte – 1992. retired Head, Chair and Department of Forensic Director, Institute of Legal Medicine, Dusseldorf Medicine, Medical Academy of Warsaw [60]. [66]. 16. Professor Bernd Brinkmann – 1992. Foreign honorary members of PTMSiK: Director, Institute of Legal Medicine, Munster [66]. 1. Professor Michał Awdiejew – 1967. 17. Professor Volkmar Schneider – 1992. Head, Central Forensic Medicine Laboratory, Red Director, Institute of Legal Medicine, Free Univer - Army, Moscow [12]. sity in Berlin [66]. 2. Professor Wasyl Czerwakow – 1967. 18. Professor Leopold Breitenecker. Head, Chair of Forensic Medicine, 1 st Moscow Med - Head, Chair of Forensic Medicine, University of ical Institute [12]. Vienna [68] 10 . 3. Professor Lèon Dèrobert – 1975. 19. Professor Maurice Muller. Director, Institute of Forensic Medicine, University Director, Institute of Forensic Medicine, University of Paris [12]. of Lille [68] 10 . 4. Professor Cesare Gerin – 1975. 20. Professor Louis Roche – France. Director, Institute of Forensic and Insurance Director, Institute of Forensic Medicine, University Medicine, Faculty of Medicine, University of Rome of Lyon [68] 10 . [12]. 5. Professor Herald Gormsen – 1975. Foreign corresponding members: Director, Institute of Forensic Medicine, University 1. Renè le Breton – 1975. of Copenhagen [12]. Head, Toxicology Laboratory, Police Prefecture in 6. Professor Janez Milćiński – 1975. Paris [12]. Head, Chair and Department of Forensic Medicine, 2. William G. Eckert, PhD – 1975. Faculty of Medicine, University of Ljubljana [12]. Lecturer in forensic medicine, State University of 7. Professor Otto Prokop – 1975. Wichita [12]. Director, Institute of Forensic Medicine, Humboldt 3. Professor Etien Fournier – 1975. University of Berlin [12]. Institute of Forensic Medicine, University of Paris 8. Professor Wiktor Prozorowski – 1975. [12]. Director, Central Research Institute of Forensic 4. Professor Aleksander Gromow – 1975. Medicine, Moscow [12]. Head, Chair of Forensic Medicine, 1 st Moscow Med - 9. Professor Jaromir Tesar – 1975. ical Institute [12]. Head, Chair and Department of Forensic Medicine, 5. Associate Professor Lászlo Harsányi – 1975. Faculty of Medicine, University of Prague [12]. Institute of Forensic Medicine, University of Buda- 10. Professor Volfgang Důrwald – 1979. pest [12]. Director, Institute of Forensic Medicine and Crimi - 6. Professor Werner Janssen – 1975. nalistics, University of Leipzich [66]. Institute of Forensic Medicine, Hamburg [12]. 11. Professor Hanspeter Hartmann – 1979. 7. Professor Branko Volarić – 1975. Director, Institute of Forensic Medicine, Zurich [66]. Head, Chair of Forensic Medicine, University of 12. Professor Hans Joachin Mallach – 1984. Rijeka [12].

10 No information available on the years when honorary membership was bestowed.

2012 © by Polskie Towarzystwo Medycyny Sądowej i Kryminologii, ISSN 0324-8267 Nr 4 HISTORY OF POLISH SOCIETY OF FORENSIC MEDICINE AND CRIMINOLOGY, 1938-2013 301

8. Professor Stoycho Radanov – 1987. Honoris Causa Doctorates: Department of Forensic Medicine, Sofia [67]. 1. Professor J. Olbrycht – Jagiellonian Univer - 9. Professor Erich Müller – 1987. sity (dr h.c. iuris) – 1962. Director, Institute of Forensic Medicine, Technical 2. Professor M. Byrdy – Medical Academy of University of Dresden [67]. Bialystok – 1990. 3. Professor B. Popielski – Medical Academy of Honorary members of foreign societies: Wroclaw – 1990. 1. Professor Leon Wachholz – International 4. Professor S. Raszeja – Medical Academy of Society of Forensic Medicine, Chicago. Bydgoszcz – 1998. 2. Professor Jan Olbrycht – German Society of 5. Professor W. Nasiłowski – Silesian Medical Forensic and Social Medicine, American Society University, Katowice – 2011. of Criminology. 3. Professors: Maria Byrdy, Kazimierz Jaeger- X. APPENDIX mann – Society of Forensic Medicine, German Democratic Republic. By-laws of the Polish Society of Forensic 4. Professors: Zdzisław Marek, Władysław Na- Medicine and Criminology. siłowski – Society of Forensic Medicine, J. E. I. Name, seat and purposes of the Society Purkynie Czech Medical Association. § 1. The Society bears the name of the Polish 5. Professor Bolesław Popielski – Societies of Society of Forensic Medicine and Criminology, Forensic Medicine of Czechoslovakia, Yugoslavia, abbreviated as PTMSiK. France, Italy, Germany (East Germany, West Ger - § 2. The seat of the Society shall be the Capital many). City of Warsaw, the area of its activities – Polish 6. Professor Stefan Raszeja – Societies of Foren - Republic. The Society is a legal entity. sic Medicine of Bulgaria, Czechoslovakia, France, § 3. The purposes for which PTMSiK is formed Yugoslavia, Germany (East Germany, West Germany) . are focusing, organizing and supporting research and practical activities in the field of forensic Posts held in international societies: medicine and criminology. 1. Vice-Chairmen, International Academy of § 4. To implement the above purposes, provid - Forensic and Social Medicine: ing the regulations in force be observed, the Soci - - Professor Leon Wachholz – 1938-1941. ety has the right to: - Professor Bolesław Popielski – 1973-1976. a) organize meetings, symposia and scientific - Professor Stefan Raszeja – 1979-1982. excursions, 2. Vice-Chairman, International Association of b) organize public lectures, lectures and courses, Forensic Sciences: c) organize local branch offices and sections, - Professor Stefan Raszeja – 1976-1978. d) establish, maintain or support laboratories and clinics for research purposes, Participation in editorial boards of periodicals e) publish periodicals, research papers and printed abroad: reports from the activities of the Society, 1. Professor Stefan Raszeja; The American f) support research papers prepared by mem - Journal of Forensic Medicine and Pathology; bers of the Society, Zeitschrift für Rechtsmedizin; Rechtsmedizin; The g) collaborate with institutions and societies hav - International Journal of Legal Medicine. ing a similar scope of activities both in Poland and 2. Professor Zdzisław Marek; The Forensic abroad. Science International. II. Organizational system of the Society 3. Associate Professor Jerzy Kunz; The Legal A. Members of the Society Medicine. § 5. There are following classes of Members of 4. Krzysztof Woźniak, MD, PhD; The Journal the Society: honorary, active and subscribing. of Forensic Radiology and Imaging; The Legal § 6. Honorary members are appointed by the Medicine. General Meeting of the Society upon the motion put

2012 © by Polskie Towarzystwo Medycyny Sądowej i Kryminologii, ISSN 0324-8267 302 Erazm Baran Nr 4 forward by the Executive Board – in recognition of once a year upon such date, time and place as the their scientific contribution or merits for the Society. General Meeting or the Executive Board shall de - The General Meeting accepts or dismisses such termine. The executive Board shall dispatch written motions without undue discussion. notifications specifying the place, date, time and Honorary members have the same duties as agenda of such meeting at least two weeks prior to ordinary members. They do not pay membership the General Meeting. dues. § 16. The Extraordinary General Meetings are § 7. An active member of the Society may be called by the Executive Board: each individual holding a university diploma, or an a) upon their own initiative, individual known for his/her research or practical b) on request of the previous General Meeting, activities in the field of forensic medicine or crimi - c) on request of 1/4 of members of the Society. nology. § 17. The General Meeting called in accordance § 8. Subscribing members may be individuals with the regulations is valid at the specified time or institutions willing to support the purposes of the irrespectively of the number of active and honorary Society. members present. Resolutions of the General Meet - § 9. Active and subscribing members are ac - ing are passed by simple majority of votes of the cepted by the Executive Board or Local Branch present ordinary and honorary members, with ex - Board of the Society upon recommendation of two ception of matters that are otherwise dictated by active members of the Society. The Boards may the present by-laws. refuse acceptance without giving specific reasons. § 18. The sole competences of the General § 10. Ordinary and subscribing members are Meeting include: obliged to pay dues, the amount of which is deter - a) approval of the general budget, approval of mined by the General Meeting. annual reports of the Society and conclusions § 11. Honorary members and active members formulated by the Auditing Committee, attending meetings of the Society have the right to b) approval of any amendments in the by-laws vote and one vote; subscribing members participate of the Society, in the General Meetings and have advisory rights, c) approval of the rules of procedure of the but may not vote. Society, § 12. Membership becomes invalid in case of: d) appointment of honorary members of the - voluntary resignation, submitted in writing, Society, - demise of a member, e) removal of members of the Society, - failure to pay membership dues for a period f) election of the Executive Board and Auditing longer than one year, Committee, - the Board passing a resolution to remove a g) liquidation of the Society, member; in such an instance, the member has h) arbitration of issues that exceed the powers of the right to appeal to the General Meeting, whose the Executive Board, resolution is final and binding. i) arbitration of appeals from decisions passed B. The Authorities by the Executive Board submitted by members of § 13. The Authorities of the Society are as fol - the Society. lows: §19.The Executive Board is composed of nine a) the General Meeting, members elected for a term of office of three years b) the Executive Board, during the General Meeting from the entire number c) for local Branches of the Society – their Boards, of active members; not fewer than five members of d) the Auditing Committee. the Executive Board shall have their place of resi - § 14. The General Meeting is the highest dence in Warsaw. Authority of the Society. § 20. The Executive Board shall elect from its The General Meetings are held as ordinary and members the chair, vice-chairman, secretary and extraordinary. treasurer. § 15.The Ordinary General Meeting convenes § 21. Meetings of the Executive Board are valid

2012 © by Polskie Towarzystwo Medycyny Sądowej i Kryminologii, ISSN 0324-8267 Nr 4 HISTORY OF POLISH SOCIETY OF FORENSIC MEDICINE AND CRIMINOLOGY, 1938-2013 303 when at least four members are present, including cided by casting lots between the proposed candi - the chair or vice-chairman. Resolutions of the dates. The rulings of the Court of Arbitration are Executive Board are passed by simple majority final and non-appealable. Issues concerning the of votes, in case of a tie vote, the chair has the validity of resolution passed by the Organs of the decisive vote. Society are not subject to arbitration by the Court of § 22. The competences of the Executive Board Arbitration. include: C. Branch Offices of the Society a) representing the Society before third parties, § 26. Members of PTMSiK who reside outside b) supervising implementation of purposes of the Warsaw may form – acting in concert with the So - Society and appropriate direction of its activities, ciety – local Branch Offices, whose tasks corre - c) acceptance of active members and introduc - spond to the purposes of the Society. ing candidates for honorary members to the Gen - § 27. In their internal affairs, local Branch Of - eral Meeting, fices are governed by regulations that are in keep - d) development of the rules of procedure gov - ing with the by-laws of the Society. erning the Executive Board and local Branches of § 28. The Board of a Branch Office consists of the Society, a chair, his/her deputy, treasurer and secretary, who e) development of the budget of the Society, are annually elected by simple majority of votes f) representing the Society as a legal entity with - by members of a given Branch Office. The elected out any additional authorization issued to this pur - Board of a Branch Office shall: pose, a) strive for arousing research interests among g) direct management of the assets and affairs of its members in a manner that would be deemed the Society. the most appropriate in the local conditions, § 23. The Auditing Committee is elected annu - b) maintain a list of members and submits the ally by an Ordinary General Meeting; the Commit - said list to the Executive Board, tee consists of three members and two deputies c) act through its treasurer to collect member - selected from among the number of active mem - ship dues and transfer such funds to the treasurer bers. of the Executive Board, § 24. The Auditing Committee is obliged to d) send a report of the activities of the Branch inspect all the books and accounts held by the Office to the Executive Board at least a month prior Society at least once a year and additionally at each to the general Meeting of the Society. time upon request of the Executive Board. The III. Change of the by-laws and liquidation of the Committee is obliged to present their conclusions Society and remarks in writing during the ordinary General § 29. Change of the by-laws or liquidation of Meeting. the Society shall be effected by a resolution of the § 25. All conflicts between members of the General Meeting passed by simple majority of votes Society that result from their membership in the of all the present members. Society shall be arbitrated as the only and last in - § 30. In case of liquidation of the Society, the stance by the Court of Arbitration, to which each General Meeting shall decide to whom the assets of party appoints two judges, who in turn appoint the the Society shall be passed and elects the Liquida - chairman. If the judges cannot reach agreement as tion Committee. to the appointment of the chair, the matter is de -

2012 © by Polskie Towarzystwo Medycyny Sądowej i Kryminologii, ISSN 0324-8267 304 Erazm Baran Nr 4

XI. FIGURES

Fig. 1. 15 th Congress of Polish Physicians and Naturalists. Section of forensic medicine and criminology. Lvov, July 4-7, 1937. From the left: J. Makowiec, PhD, Professor L. Wachholz, S. Manczarski, PhD, Fig. 3. 2nd Conference of Professors of Forensic Professor W. Sieradzki, S. Łaguna, PhD, Medicine, Warsaw, February 11-12, 1950. Professor S. Schilling-Siengalewicz, From the left, sitting: Professor S. Horoszkiewicz, Professor Professor W. Dżułyński, W. Grzywo-Dąbrowski, Associate Professor W. Grzywo-Dąbrowski, Professor T. Tucholski, A. Kozłowski, PhD. Professor J. Olbrycht, Professor B. Popielski. From the left, standing: Professor B. Puchowski, E. Chróścielewski, PhD, A. Kozłowski, PhD, Associate Professor S. Łaguna, Professor S. Manczarski.

Fig. 2. 1st Conference of Professors of Forensic Medicine, Wroclaw, March 19-12, 1948. From the left, sitting: Professor W. Grzywo-Dąbrowski, Professor J. Olbrycht, Professor S. Schilling-Siengalewicz. From the left, standing: Professor S. Manczarski, Professor B. Popielski, Associate Professor W. Dżułyński, Professor B. Puchowski.

2012 © by Polskie Towarzystwo Medycyny Sądowej i Kryminologii, ISSN 0324-8267 Nr 4 HISTORY OF POLISH SOCIETY OF FORENSIC MEDICINE AND CRIMINOLOGY, 1938-2013 305

Fig. 4. Meeting of the authors of the textbook entitled: ”Forensic medicine”, Wroclaw, th May 12-13, 1969. Fig. 5. 5 Symposium of PTMSiK, Gdansk, First row, from the left: September 15-16, 1975. Associate Professor J. Kornobis, From the left, ﬁrst row: K. Kopeć – technical assistant, Department Associate Professor W. Nasiłowski, of Forensic Medicine, Wroclaw, Associate Professor J. Markiewicz, J. Markiewicz, PhD, Professor B. Popielski, Professor B. Popielski, Professor M. Byrdy, Professor S. Raszeja. H. Szczęsna, PhD. From the left, second row: Second row, from the left: Associate Professor T. Pragłowski, B. Świątek, MD, I. Topolska – secretary, Associate Professor Z. Marek, Department of Forensic Medicine, Wroclaw, Associate Professor T. Marcinkowski, Associate Professor W. Nasiłowski, Professor E. Chróścielewski, Associate Professor K. Jaegermann, Associate Professor Z. Fiedorczuk. Associate Professor A. Jakliński, Associate Professor T. Pragłowski, Associate Professor J. Kobiela, Professor Z. WaIczyński, B. Próchnicka, PhD, Associate Professor W. Lewkowski, Associate Professor B. Turowska, Associate Professor S. Raszeja.

2012 © by Polskie Towarzystwo Medycyny Sądowej i Kryminologii, ISSN 0324-8267 306 Erazm Baran Nr 4

Fig. 6. 40 th Anniversary of PTMSiK, Bydgoszcz, Fig. 7. Extended Meeting of the Executive Board, March 3, 1978. PTMSiK, Bialystok, June 25, 1983. From the left, ﬁrst row: From the left, ﬁrst row: Associate Professor W. Lewkowski, Professor W. Nasiłowski, Professor S. Raszeja, Professor E. Chróścielewski, Professor B. Popielski, Professor R. Stańczyk, Professor M. Byrdy, NN female, Associate Professor J. Markiewicz, Professor B. Popielski, Professor E. Chróścielewski. Professor M. Byrdy, From the left, second row: Associate Professor A. Jaklińska, Associate Professor T. Marcinkowski, Associate Professor A. Dubrzyński. Professor A. Jakliński, From the left, second row: W. Ossowski, MD – Department NN female, of Forensic Medicine, Lublin, Professor S. Raszeja, K. Śliwka, PhD, Professor A. Jakliński, Associate Professor Z. Fiedorczuk. K. Śliwka, PhD, Associate Professor T .Marcinkowski, Associate Professor Z. Fiedorczuk.

2012 © by Polskie Towarzystwo Medycyny Sądowej i Kryminologii, ISSN 0324-8267 Nr 4 HISTORY OF POLISH SOCIETY OF FORENSIC MEDICINE AND CRIMINOLOGY, 1938-2013 307

Fig. 8. 14 th Szczecin Symposium, September 24-26, 1997. From the left, sitting: Fig. 9. 14 th Symposium of PTMSiK, Professor Z. Przybylski, Gdansk-Sobieszewo, September 15, 2010. Professor B. Świątek, A group of participants before the meeting Professor K. Śliwka, of the Executive Board. Professor T. Marcinkowski, First row, from the left: Professor H. Sybirska, Associate Professor G. Teresiński, A. Garbowska-Górska, PhD. Professor B. Świątek, From the right, standing: Professor M. Kłys, Colonel J. Dzida, PhD, A. P. Jurczyk, PhD, Professor W. Piekoszewski, Professor Z. Szczerkowska, Professor Z. Sagan, Associate Professor M. Kała. Professor D. Miścicka-Śliwka, Second row, from the left: Professor R. Mądro, J. Dzida, MD, Professor R. Płoski, Associate Professor A. Niemcunowicz-Janica, J. Szczepański, PhD, Cz. Żaba, PhD, Associate Professor F. Trela. Professor J. Berent, Professor Z. Przybylski, Professor R. Wachowiak, Cz. Chowaniec, PhD. Third row, from the left: P. Brzeziński, MD, Associate Professor P. Krajewski, Professor K. Śliwka, K. Woźniak, PhD, Professor T. Grzybowski, Associate Professor Z. Jankowski.

2012 © by Polskie Towarzystwo Medycyny Sądowej i Kryminologii, ISSN 0324-8267 308 Erazm Baran Nr 4

th Fig. 10. 15 Symposium of PTMSiK, Fig. 11. 15 th Symposium of PTMSiK, Gdansk-Sobieszewo, February 16, 2010. Gdansk-Sobieszewo, February 16, 2010. Executive Board elected by the General Fellow-Member Arbitration Body elected Meeting for the term of office by the General Meeting for the term of 2010-2013. of office of 2010-2013. From the left: From the left: Associate Professor Z. Jankowski, Professor S. Raszeja, Professor B. Świątek, E. Bloch-Bogusławska, Professor Z. Olszowy, PhD K. Woźniak, PhD (Editor), Professor W. Nasiłowski Associate Professor A. Niemcunowicz-Janica, (the fifth member of the Arbitration Body, Associate Professor T. Teresiński, E. Baran, MD, PhD, was not present Associate Professor M. Kała (Vice-Chairman), at the Symposium). Professor J. Berent (Chairman), Associate Professor P. Krajewski (Vice-Chairman) , P. Brzeziński, PhD (Treasurer), A. P. Jurczyk, PhD (Secretary).

2012 © by Polskie Towarzystwo Medycyny Sądowej i Kryminologii, ISSN 0324-8267 Nr 4 HISTORY OF POLISH SOCIETY OF FORENSIC MEDICINE AND CRIMINOLOGY, 1938-2013 309

12.1 12.2 12.3

12.4 12.5 12.6

12.7 12.8 12.9

12.10 12.11

Fig. 12. Chairmen of the Polish Society of Forensic Medicine and Criminology. 12.1 Professor W. Grzywo-Dąbrowski, 1938-1939;1949-1956, 12.2 Professor B. Popielski, 1956-1960, 12.3 Professor W. Dżułyński, 1960-1964, 12.4 Professor B. Puchowski, 1964-1967, 12.5 Professor J. Kobiela, 1967-1972, 12.6 J. Markiewicz, PhD, 1973-1975, 12.7 Professor S. Raszeja, 1975-1987, 12.8 Professor Z. Przybylski, 1987-1995, 2001-2007, 12.9 Professor K. Śliwka, 1995-1998, 12.10 Professor B. Świątek, 1998-2001, 12.11 Professor J. Berent, 2007-2013.

13.1 13.2 13.3

13.4 13.5 13.6

13.7

Fig. 13. Editors-in-Chief of periodicals published by the Society 13.1. Professor W. Grzywo–Dąbrowski Czasopismo Sądowo-Lekarskie [Forensic-Medical Periodical], 1938-1939, Archiwum Medycyny Sądowej, Psychiatrii Sądowej i Kryminalistyki [Archive of Forensic Medicine, Forensic Psychiatry and Criminalistics], 1951-1961. 13.2. Associate Professor W. Widy Archiwum Medycyny Sądowej, Psychiatrii Sądowej i Kryminalistyki, 1964-1965. 13.3. Professor A. Jakliński Archiwum Medycyny Sądowej i Kryminologii [Archive of Forensic Medicine and Criminology], 1968-1984. 13.4. Professor Z. Marek Archiwum Medycyny Sądowej i Kryminologii, 1985-1995. 13.5. E. Baran, MD, PhD Archiwum Medycyny Sądowej i Kryminologii, 1995-2004. 13.6. Associate Professor J. Kunz Archiwum Medycyny Sądowej i Kryminologii, 2004-2009. 13.7. K. Woźniak, MD, PhD Archiwum Medycyny Sądowej i Kryminologii, 2010-2013.

2012 © by Polskie Towarzystwo Medycyny Sądowej i Kryminologii, ISSN 0324-8267 Nr 4 HISTORY OF POLISH SOCIETY OF FORENSIC MEDICINE AND CRIMINOLOGY, 1938-2013 311

PIŚMIENNICTWO / REFERENCES lonian University, under Nazi occupation]. Przegl. Lek., 1968, 1: 92-98. 1. Pamiętnik XV Zjazdu Lekarzy i Przyrodników 11. Kronika – Katedra i Zakład Medycyny Są - Polskich we Lwowie 4-7 VII 1937 roku. Nakładem dowej we Wrocławiu. Archiwum profesora B. Po- Komitetu Organizacyjnego Lwów 1939, 876. [Pro - pielskiego. [Chronicle – Chair and Department of ceedings of the 15 th Congress of Physicians and Forensic Medicine, Wroclaw. Archives of Professor Naturalists in Lvov, July 4-7, 1937. Edited and B. Popielski]. published by the Organizing Committee, Lvov]. 12. Dokumenty Stowarzyszenia p.n. Polskie To - 2. Kroniki. [Chronicles]. Czas. Sąd. Lek. 1937, warzystwo Medycyny Sądowej i Kryminologii. Archi- X (2):171; 1937, X (3): 256; 1938, XI (1): 98- wum Urzędu Miejskiego w Gdańsku. [Documents -99. of the Association named the Polish Society of 3. Kronika [Chronicle]. Arch. Med. Sąd. Psych. Forensic Medicine and Criminology. Archives of the Sąd. i Kryminalistyki 1951, I: 174-187. Municipal Office in Gdansk]. 4. Gliński J. B.: Słownik Biograficzny Lekarzy i Far- 13. Dokumenty z akt rejestrowych Polskiego To - maceutów Ofiar Drugiej Wojny Światowej. [Dictio - warzystwa Medycyny Sądowej i Kryminologii. Sąd nary of biographies of physicians and pharmacists Rejonowy dla m.st. Warszawy – Sąd Gospodarczy – – victims of World War II]. Wyd. Med. Urban/Partner Krajowy Rejestr Sądowy. [Registration documents 1997, I: 282-283. of the Polish Society of Forensic Medicine and Crim - 5. Łaguna S.: Pamięci prof. dr. Stefana Horosz- inology. Registration Court for the Capital City of kiewicza. [In memory of Professor Stefan Horoszkie- Warsaw, Commercial Department, National Court wicz]. Arch. Med. Sąd. Psych. Sąd. i Kryminalistyki Register]. 1951, I: 18-23. 14. Pismo prof. A. Dubrzyńskiego do Powszech - 6. Uniwersytet Jagielloński. Złota Księga Wydzia- nego Banku Kredytowego IX Oddział w Warszawie łu Lekarskiego. Red. Grochowski J. [Jagiellonian z daty 20 XI 1996 roku. [Letter of Professor University. Golden Book of the Faculty of Medicine. Dubrzyński to Public Credit Bank, IX Warsaw Edited by J. Grochowski]. Księgarnia Akademicka. Branch, dated November 20, 1996] Kraków 2000, 339-347; 455-463. 15. Protokół z posiedzenia Zarządu Głównego 7. Andreas B., Grzywo-Dąbrowski W.: Sprawoz- Towarzystwa z 26 X 1995 roku. Archiwum Zarządu danie z czynności Zakładu Medycyny Sądowej Aka- Głównego PTMSiK. [Minutes for the meeting of the demii Medycznej w Warszawie obejmujące okres Executive Board of the Society dated October 26, od 1945 do 1959 roku. [Report from activities of 1995. Archives of the Executive Boards, PTMSiK]. Department of Forensic Medicine, Medical Acad - 16. Kronika. [Chronicle]. Czas. Sąd. Lek. 1938, emy, Warsaw, spanning the period from 1945 to XI (1): 99-102. 1959]. Arch. Med. Sąd. Psych. Sąd. i Krymina- 17. Kronika. [Chronicle]. Czas. Sąd. Lek. 1939, listyki 1961, XII: 72-81. XII (2): 333-335. 8. Schilling-Siengalewicz S.: Sprawozdanie 18. Biuletyn Informacyjny Polskiego Towarzy- z czynności Zakładu Medycyny Sądowej Akademii stwa Medycyny Sądowej i Kryminologii (do użytku Medycznej w Poznaniu. [Report for activities of wewnętrznego). [Information bulletin of the Society Department of Forensic Medicine, Medical Acad - of Forensic Medicine and Criminology (for internal emy, Poznan]. Arch. Med. Sąd. Psych. Sąd. i Kry- use only)]. Poznań 1988, 1: 9-12. minalistyki 1951, II: 113-117. 19. Statut Towarzystwa. [By-laws of the Society]. 9. Olbrycht J. S.: Przeżycia medyka sądowego Arch. Med. Sąd. Kryminol. 1996, 46 (4): 299-306. w czasie okupacji hitlerowskiej oraz po wyzwoleniu 20. Biuletyn informacyjny Polskiego Towarzy- w sprawach z nią związanych. [Experiences of a stwa Medycyny Sądowej i Kryminologii (do użytku forensic medicine specialist during Nazi occupation wewnętrznego). [Information bulletin of the Society and after liberation]. Przegl. Lek. 1968, 1: 82-91. of Forensic Medicine and Criminology (for internal 10. Popielski B.: Zakład Medycyny Sądowej Uni- use only)]. Łódź 2010, 9-17. wersytetu Jagiellońskiego podczas okupacji hitle- 21. Komunikat Zarządu Głównego. [Announce - rowskiej. [Department of Forensic Medicine, Jagiel - ment of the Executive Board]. Arch. Med. Sąd,

Psych. Sąd. i Kryminalistyki 1964, XVI (1): 8. of Forensic Medicine and Criminology]. Arch. Med. 22. Sprawozdanie z działalności Zarządu Głów- Sąd. Kryminol. 1973, 2: 207-214. nego PTMSiK w okresie od 15 IX 1975 do 26 IX 33. Stan kryminalistyki i medycyny sądowej. 1979 roku. Sprawozdanie z Walnego Zgromadzenia Konferencja teoretyków i praktyków prawa karnego. Towarzystwa. [Report of the activities of the Exec - Materiały z pracy przygotowawczych do I Kongresu utive Boards of PTMSiK for the period from Sep - Nauki Polskiej. [Condition of criminalistics and tember 15, 1975 to September 26, 1979. Minutes forensic medicine. Conference of theoreticians and of the General Meeting of the Society]. Arch. Med. practicians of penal law. Materials from preparatory Sąd. Kryminol. 1980, 30 (2): 153-157. work for the 1 st Congress of Polish Sciences]. Wyd. 23. Protokół z Walnego Zgromadzenia PTMSiK Min. Sprawiedliwości Warszawa 1951, 5-128. w Katowicach. [Minutes of the General Meeting of 34. Sprawozdanie z działalności Z. G. PTMSiK PTMSiK held in Katowice]. Arch. Med. Sąd. Krymi - w okresie od 20 IX 1979 do 20 IX 1984 roku. nol. 1985, 35 (2): 150-151. [Report of the activities of the Executive Board of 24. Protokół z Walnego Zgromadzenia PTMSiK PTMSiK in the period from September 20, 1979 w Poznaniu. [Minutes of the General Meeting of to September 20, 1984]. Arch. Med. Sąd. Krymi - PTMSiK held in Poznan]. Arch. Med. Sąd. Krymi - nol. 1985, 35 (2): 147-150. nol. 1989, 39 (3): 153-157. 35. Sprawozdanie Z. G. PTMSiK z działalności 25. Archives of the author, E. Baran. Towarzystwa w okresie od 25 I 1991 do 10 IX 26. Komunikat Zarządu Głównego: władze To - 1992 roku. Biuletyn Informacyjny Polskiego To - warzystwa w kadencji 1998-2001. [Announce - warzystwa Medycyny Sądowej i Kryminologii (do ment of the Executive Board: authorities of the użytku wewnętrznego). [Report of the activities of Society in the term of 1998-2001]. Arch. Med. the Society for the period from January 25, 1991 Sąd. Kryminol. 1998, 48 (3-4): 255. to September 10, 1992. Information bulletin of the 27. Komunikat nr 1 Prezesa PTMSiK. [An - Society of Forensic Medicine and Criminology (for nouncement No. 1 of the Chairman of PTMSiK]. internal use only)]. Poznań 1993, 2: 9-15. Arch. Med. Sąd. Kryminol. 2001, 54 (4): 377. 36. Sprawozdanie Redaktora Naczelnego Archi - 28. Władze Towarzystwa w kadencji 2001- wum Medycyny Sądowej i Kryminologii za okres -2004. Biuletyn Informacyjny Polskiego Towarzy- od 7 IX 1995 do 2 IX 1998 roku. [Report of the twa Medycyny Sądowej i Kryminologii (do użytku Editor-in-Chief, the Archive of Forensic Medicine wewnętrznego). [Authorities of the Society in the and Criminology, for the period from September 7, term of 2001-2004. Information bulletin of the 1995 to September 2, 1998]. Arch. Med. Sąd. Society of Forensic Medicine and Criminology (for Kryminol. 1998, 48 (2): 181-184. internal use only)]. Wyd. IES. Kraków 2004, 6. 37. Sprawozdanie Redaktora Naczelnego Archi - 29. Kronika PTMSiK. [Chronicle of PTMSiK]. wum Medycyny Sądowej i Kryminologii za okres Arch. Med. Sąd. Kryminol. 2004, 54 (4): 292. od 3 IX 1998 do 13 IX 2001 roku. [Report of the 30. Biuletyn Informacyjny Polskiego Towarzy- Editor-in-Chief, the Archive of Forensic Medicine stwa Medycyny Sądowej i Kryminologii (do użytku and Criminology, for the period of September 3, wewnętrznego). [Information bulletin of the Society 1998 to September 13, 2001]. Arch. Med. Sąd. of Forensic Medicine and Criminology (for internal Kryminol. 2001, 51 (2): 191-192. use only)]. Łódź 2010, 8. 38. Od Redakcji. [Letter from Editors]. Arch. 31. Komunikat Zarządu Głównego PTMSiK: Med. Sąd. Kryminol. 2002, 52 (3): 145. władze towarzystwa w kadencji 2010-2013. [An - 39. Sprawozdanie Redaktora Naczelnego Archi - nouncement of the Executive Board of PTMSiK: au - wum Medycyny Sądowej i Kryminologii za okres od thorities of the Society in the term of 2010-2013]. 12 IX 2001 do 14 IX 2004 roku – niepublikowane. Arch. Med. Sąd. Kryminol. 2010, 60 (2-3): 201- [Report of the Editor-in-Chief, the Archive of Foren - -202. sic Medicine and Criminology, for the period from 32. Kronika Oddziałów Terenowych Polskiego September 12, 2001 to September 14, 2004 – un - Towarzystwa Medycyny Sądowej i Kryminologii. published]. [Chronicle of Branch Ofﬁces of the Polish Society 40. Sprawozdanie p.o. Redaktora Naczelnego

2012 © by Polskie Towarzystwo Medycyny Sądowej i Kryminologii, ISSN 0324-8267 Nr 4 HISTORY OF POLISH SOCIETY OF FORENSIC MEDICINE AND CRIMINOLOGY, 1938-2013 313

Archiwum Medycyny Sądowej i Kryminologii za 48. Stańczyk R.: Wiktor Grzywo-Dąbrowski. okres od 27 IX 2007 do 16 IX 2010 roku. [Report Bibliografia 1911-1962 (z okazji 40-lecia Polskie- of the acting Editor-in-Chief, the Archive of Foren - go Towarzystwa Medycyny Sądowej i Kryminologii). sic Medicine and Criminology, for the period from [Bibliography 1911-1962 (on the 40 th anniversary September 27, 2007 to September 16, 2010]. Arch. of the Polish Society of Forensic Medicine and Crim - Med. Sąd. Kryminol. 2010, 60 (2-3): 191-192. inology]. Warszawa 1978, 1-7. Wydawnictwo po- 41. Baran E.: Udział medyków sądowych w Zjaz- wielaczowe. Archiwum prof. B. Popielskiego. [Dupli- dach Lekarzy i Przyrodników Polskich w XIX i XX cating machine edition. Archive of Professor B. wieku. [Participation of forensic medicine special - Popielski]. ists in Congresses of Polish Physicians and Natu - 49. Chróścielewski E., Składziński J. : Działal - ralists in the 19 th and 20 th century]. Arch. Med. ność dydaktyczno-wychowawcza i społeczna prof. Sąd. Kryminol. 1985, 35 (2): 129-135. W. Grzywo-Dąbrowskiego. [Didactic and social 42. Borkowski T.: Seminarium. Aktualne zagad - activities of Professor W. Grzywo-Dąbrowski]. Arch. nienia toksykologii sądowej. [Seminar. Current Med. Sąd. Kryminol. 1978, 23 (3): 175-179. problems in forensic toxicology]. Z Zagadnień Krym. 50. Prof. dr hab. med. Jan Stanisław Kobiela 12 Wyd. Praw. Warszawa 1986, XIX: 83-84. VI 1921-20 VIII 1972. [Professor Jan Stanisław 43. Kronika. Konferencja Profesorów Medycyny Kobiela, June 12, 1921-August 20, 1972]. Arch. Sądowej. [Chronicle. Conference of Professors of Med. Sąd. Kryminol. 1973, 23 (1): 9-18. Forensic Medicine]. Czas. Sąd. Lek. 1936, IX (2): 51. Profesor Andrzej Jakliński (w 70-tą rocznicę 164-166. urodzin). [Professor Andrzej Jakliński (on his 70 th 44. Komisja Medycyny Sądowej przy Radzie birthday)]. Arch. Med. Sąd. Kryminol. 1993, 43 (3): Naukowej przy Ministrze Zdrowia. Teczka I/5 i II/5a. 180-184. Archiwum prof. B. Popielskiego. [Committee of 52. Życiorys prof. dr. hab. n. med. Władysława Forensic Medicine, Scientific Council, Ministry of Nasiłowskiego [Curriculum Vitae of Professor Wła- Health. Vol. I/5 and II/5a. Archives of Professor dysław Nasiłowski]. [w:] Zeszyty Naukowe Katedry B. Popielski]. i Zakładu Medycyny Sądowej Śląskiej Akademii 45. Popielski B.: Rys Historyczny Polskiego Medycznej. Katowice 1995, 4: 9-16. Towarzystwa Medycyny Sądowej i Kryminologii. 53. Pismo Ministra Zdrowia z dnia 9 VIII 2001 [Historical outline of the Polish Society of Forensic roku powołujące prof. dr. hab. Romana Mądro do Medicine and Criminology]. Pol. Tyg. Lek. 1966, pełnienia funkcji Konsultanta Krajowego w Dzie- XXI (23): 857. dzinie Medycyny Sądowej od dnia 15 sierpnia 46. Komisja Medycyny Sądowej przy Radzie 2001 roku. [A letter of the Minister of Health dated Naukowej przy Ministrze Zdrowia z lat 1952-1960. August 9, 2001, appointing Professor Roman Archiwum Zakładu Medycyny Sądowej Akademii Mądro National Consultant in the Field of Forensic Medycznej w Krakowie. [Committee of Forensic Medicine starting on August 15, 2001]. Medicine, Scientific Council, Ministry of Health, 54. Pismo Ministerstwa Zdrowia z dnia 1 IX form the years 1952-1960. Archives of Depart - 2008 roku powołujące prof. dr hab. n. med. Bar - ment of Forensic Medicine, Medical Academy, barę Świątek do pełnienia funkcji Konsultanta Kra - Krakow]. jowego w Dziedzinie Medycyny Sądowej. [A letter 47. Pismo Rady Naukowej przy Ministrze Zdro- of the Minister of Health dated September 1, 2008, wia i Opieki Społecznej z daty 31 III 1967 roku. appointing Professor Barbara Świątek National powołujące Komisję Medycyny Sądowej przy Ra- Consultant in the Field of Forensic Medicine]. dzie Naukowej przy Ministrze Zdrowia – skład per - 55. Plik pism z lat 1982, 1987, 1991 wśród sonalny. Archiwum prof. B. Popielskiego. [A letter nich skład personalny Krajowego Zespołu Specja- of the Scientific Council, Ministry of Health and listycznego w Dziedzinie Medycyny Sądowej. Archi - Social Welfare, establishing the Committee of wum profesora S. Raszeji. [Letters dated 1982, Forensic Medicine, Scientific Council, Ministry of 1987, 1996, including the make-up list of the Health – personal make-up. Archives of Professor Specialist Team in the Field of Forensic Medicine. B. Popielski]. Archives of Professor S. Raszeja].

56. Baran E.: Polskie Towarzystwo Medycyny Meeting of PTMSiK Archives of the Executive Sądowej i Kryminologii 1938-2009. [Polish Soci - Board, PTMSiK]. ety of Forensic Medicine 1938-2009]. Gazeta 63. Żaba Cz.: 90-lecie Katedry i Zakładu Me - Lekarska 2009, 11: 36-37. dycyny Sądowej Uniwersytetu Medycznego im. 57. Sprawozdanie Zarządu Głównego Polskiego Karola Marcinkowskiego w Poznaniu. [90 th an - Towarzystwa Medycyny Sądowej i Kryminologii. niversary of Chair and Department of Forensic [Report of the Executive Board, Polish Society of Medicine, Karol Marcinkowski Medical University, Forensic Medicine]. Arch. Med. Sąd. Kryminol. Poznan]. Arch. Med. Sąd. Kryminol. 2011, 61 (2): 98. 1968, 18 (1): 161-162. 64. Kronika PTMSiK. [Chronicle of PTMSiK]. 58. Baran E.: Historia związków Polskiego Arch. Med. Sąd. Kryminol. 2004, 54 (4): 292. Towarzystwa Medycyny Sądowej i Kryminologii 65. Walne Zebranie Członków Polskiego Towa- z Instytutem Ekspertyz Sądowych. [History of asso- rzystwa Medycyny Sądowej i Kryminologii, Gdańsk, ciations: Polish Society of Forensic Medicine and 16 września 2010 roku. [General Meeting, Polish Criminology and Institute of Forensic Research]. Society of Forensic Medicine and Criminology, [w:] Postępy w naukach sądowych. Wyd. IES Kra- Gdansk, September 16, 2010]. Arch. Med. Sąd. ków 2009, 49-59. Kryminol. 2010, 60 (2-3): 202. 59. Janica J.: Profesor dr Maria Byrdy (1910- 66. Mallach H. J.: Geschichte der Gerichtlichen -1997). [Professor Maria Byrdy (1910-1997]. Medizin im deutschsprachigen Raum. Lübeck, Wyd. Studio Graﬁczne SMD, Białystok 2012, 149. Schmidt-Römhild, 1996. 60. Biuletyn Informacyjny Polskiego Towarzy- 67. Sprawozdanie z Walnego Zgromadzenia stwa Medycyny Sądowej i Kryminologii (do użytku PTMSiK 4 IX 1987 roku, Poznań. [Minutes, wewnętrznego). [Information bulletin of the Society General Meeting of PTMSiK, September 4, 1987, of Forensic Medicine and Criminology (for internal Poznan]. Arch. Med. Sąd. Kryminol. 1989, 39 (3): use only)]. Poznań 1988, 1, 5. 187. 61. Z Zagadnień Nauk Sądowych. [Problems of 68. Baran E., Przybylski Z., Dubrzyński A.: 50 Forensic Sciences]. 1996, XXXIII: 125. lat istnienia Polskiego Towarzystwa Medycyny Są - 62. Protokół Walnego Zebrania Członków PTM - dowej i Kryminologii. [50 years of Polish Society of SiK 12 IX 2001 roku w Warszawie. Archiwum Forensic Medicine and Criminology]. Arch. Med. Zarządu Głównego PTMSiK. [Minutes, General Sąd. Kryminol. 1989, 39 (2): 68-79.

Adres do korespondencji / Address for correspondence:

Erazm Baran Katedra Medycyny Sądowej UJ CM ul. Grzegórzecka 16 31-531 Kraków

2012 © by Polskie Towarzystwo Medycyny Sądowej i Kryminologii, ISSN 0324-8267 ARCH. MED. SĄD. KRYMINOL., 2012, LXII, 315-326 PRACE ORYGINALNE / ORIGINAL PAPERS

Artur Moskała, Krzysztof Woźniak, Piotr Kluza, Filip Bolechała, Ewa Rzepecka-Woźniak, Jan Kołodziej, Katarzyna Latacz 1 Przydatność pośmiertnego badania tomograﬁi komputerowej z angiograﬁą (PMCTA) w sądowo-lekarskiej diagnostyce przypadków ran kłutych i ciętych Validity of post-mortem computed tomography angiography (PMCTA) in medico-legal diagnostic management of stab and incised wounds

Z Katedry Medycyny Sądowej UJ CM Kierownik Katedry: prof. dr hab. n. med. M. Kłys 1 Szpital im. Jędrzeja Śniadeckiego w Nowym Sączu

Przedstawiono analizę przeprowadzonych w Ka- Key words: tedrze Medycyny Sądowej UJ CM pośmiertnych post-mortem imaging, badań tomografii komputerowej z wielofazową an - post-mortem computed tomography, giografią (MPMCTA) w przypadkach ran kłutych post-mortem CT angiography, PMCTA, oraz ran ciętych, w konfrontacji z wynikami sądo- stab wounds, incised wounds, homicide, wo-lekarskich sekcji zwłok. Analiza zebranego ma - suicide teriału wskazuje na przydatność badań PMCTA jako uzupełnienia konwencjonalnego pośmiertnego WSTĘP badania sądowo-lekarskiego w zakresie ujawnienia istotnych danych, wpływających na wnioski koń - W większości przypadków spotykanych w prak - cowe oraz wniesienia nowej jakości do dokumen - tyce sądowo-lekarskiej, określenie przyczyny zgonu towania obserwacji sekcyjnych. przy stwierdzeniu ran kłutych i ciętych nie stwarza poważniejszych problemów. Większym wyzwaniem The report presents an analysis of results of multi- natomiast bywa odpowiedź na towarzyszące, rów- -phase post-mortem computed tomography angio- nie istotne pytania, takie jak np.: jaki był przebieg graphy (MPMCTA) scans performed at the Chair of kanałów ran, czy (i jakie) naczynia krwionośne zo- Forensic Medicine, Jagiellonian University Medical stały uszkodzone, wreszcie: które obrażenie spowo- College, in cases of stab wounds and incised dowało śmiertelny skutek. Kwestie te mogą być wounds, as confronted with the results of conven - szczególnie ważne dla późniejszej rekonstrukcji tional medico-legal autopsies. The analysis of the przebiegu zdarzenia [1, 2, 3, 4, 5]. Szczegółowy material points to a validity of PMCTA scans as sup - medyczny opis obrażeń, zawarty w protokole sekcji plementing post-mortem medico-legal examinations zwłok, może być mało lub nawet całkowicie niezro- and being capable of providing significant data that zumiały dla przedstawicieli organów ścigania i wy- affect final conclusions and adding new quality to miaru sprawiedliwości, co może obniżać przydat- recording post-mortem observations. ność opinii biegłych lekarzy. Kwestia jasności opinii jest tym bardziej istotna, że zabójstwa ostrym na- Słowa kluczowe: rzędziem należą do najczęstszych w Polsce [6, 7]. pośmiertne badania obrazowe, Pośmiertne badania obrazowe w medycynie są - pośmiertna tomografia komputerowa, dowej bazują przede wszystkim na metodach dia- pośmiertna angiografia TK, rany kłute, gnostycznych stosowanych w radiologii klinicznej rany cięte, zabójstwo, samobójstwo oraz technikach wizualizacji pochodzących z inży-

2012 © by Polskie Towarzystwo Medycyny Sądowej i Kryminologii, ISSN 0324-8267 316 Artur Moskała, Krzysztof Woźniak, Piotr Kluza, Filip Bolechała, Ewa Rzepecka-Woźniak, Nr 4 Jan Kołodziej, Katarzyna Latacz nierii i animacji komputerowej [8]. W niniejszej podlegającym walidacji w wieloośrodkowym bada - pracy przedstawiamy możliwości zastosowania ba- niu, w którym bierze udział nasza Katedra. Proce - dania z tej grupy, jakim jest pośmiertne badanie to - dura badawcza obejmuje wykonanie akwizycji TK mografii komputerowej, w połączeniu z angiografią 1. przed podaniem kontrastu, a następnie skany (PMCTA [9]) w szczególnej grupie przypadków, w kolejnych fazach po podaniu środka kontrasto- jakimi są zgony na skutek penetrujących do jam wego 2. do układu tętniczego, 3. do układu żylnego ciała ran kłutych oraz ran ciętych, prowadzących oraz 4. podanie środka kontrastowego w fazie wy- do wykrwawienia z uszkodzonych naczyń. muszonego krążenia (tzw. fazie dynamicznej). Sto- Badanie PMCTA daje możliwość opracowania sowanym środkiem kontrastowym na bazie jodu i dołączenia do opinii dokumentacji ilustrującej ob - jest Angiofil® w mieszaninie z płynną parafiną. serwacje sekcyjne, takie jak np. długości i przebieg Zastosowana mieszanina środka kontrastowego kanałów ran, ich położenie w obrębie ciała, lokali- i parafiny, jako substancji hydrofobowych, niemie- zację uszkodzonych struktur. Czyni to zapisy w opi- szających się z wodą, w naturalny sposób oddzie- nii łatwiejszymi do zrozumienia dla osób niezwią- lających się od płynów w jamach ciała – nie zabu- zanych z medycyną. Ponadto badanie to dostarcza rza podczas badania sekcyjnego w sposób istotny obducentom informacji w zakresie obrażeń we- pomiaru wynaczynionej krwi. Mieszaninę kontrastu wnętrznych jeszcze przed rozpoczęciem wykony - podano przy użyciu dedykowanej pompy monito- wania sekcji zwłok, co daje możliwość lepszego rującej prędkość i ciśnienie przepływu. Dane z to - zaplanowania procedur sekcyjnych. Uzupełnia ob - mografii komputerowej opracowano w programie serwacje sekcyjne, a wręcz może ujawnić kluczowe OsiriX [11]. dane potrzebne do wyciągnięcia dalszych wnio- sków. Jest to szczególnie istotne w przypadkach ran WYNIKI kłutych rejonów trudnych do oceny, jak np. rejon brzucha, kiedy to sekcja zwłok niejednokrotnie nie W zakresie przebadanych 17 przypadków prze- pozwala na pełne odtworzenie przebiegu kanałów analizowano 27 ran kłutych drążących do jam ciała ran, a także lokalizacja uszkodzonych naczyń może i 6 ran ciętych. Ocenie poddano następujące para - być problematyczna. W pracy pragniemy przedsta- metry obrażeń na podstawie danych z tomografii wić powyższe możliwości na podstawie własnych komputerowej: lokalizację rany na powłokach ciała, doświadczeń z wymienioną techniką. wymiary i cechy morfologiczne rany, długość kanału rany, kierunek przebiegu kanału rany oraz uszkodzo- MATERIAŁ I METODY ne na przebiegu struktury anatomiczne. Powyższe obserwacje skonfrontowano z danymi z sekcji zwłok W Katedrze Medycyny Sądowej Collegium Medi- (tab. I.). cum Uniwersytetu Jagiellońskiego przeprowadza - Lokalizację rany na powłokach ciała można było jąc sądowo-lekarską sekcję zwłok w 17 przypad- wykazać w 23 (na 33) przypadkach. Sytuacje, kach zgonów spowodowanych ostrym narzędziem, w których rany były niewidoczne wynikały z faktu po typowo wykonanej pierwszej fazie sądowo-le- ich lokalizacji na grzbiecie, co przy standardowej karskiej sekcji zwłok – oględzinach zewnętrznych technice badania zwłok w pozycji na wznak unie- oraz pobraniu krwi i płynu z gałki ocznej (celem możliwiało ich uwidocznienie. W części przypad - zabezpieczenia materiału do ekspertyz toksykolo- ków rany zostały przykryte przez kończyny górne, gicznych), a przed oględzinami wewnętrznymi – prze- co można byłoby skorygować zmieniając odpo- prowadzano pośmiertne badanie TK (tomografii wiednio ustawienie rąk przed badaniem TK. Nie- komputerowej) z podaniem środka kontrastowego wielkie wymiary ran, jak i wąska szczelina rany, (PMCTA). Akwizycję TK wykonano na aparacie także powodowały, że utrudnione stawało się do- Siemens Somatom Emotion 16, szerokość warstwy kładne zlokalizowanie obrażenia. 0,75 oraz 1,5 mm. PMCTA realizowano zgodnie ze Wymiary rany na powłokach ciała z uwagi na schematem wielofazowej pośmiertnej angiografii rozdzielczość badania TK należy traktować jedynie TK, opracowanym przez zespół naukowy z Uniwer- orientacyjnie. Wyniki rekonstrukcji przestrzennych sytetu w Lozannie (Szwajcaria) [10], a obecnie nie pozwalają na precyzyjne określenie wymiarów

2012 © by Polskie Towarzystwo Medycyny Sądowej i Kryminologii, ISSN 0324-8267 Nr 4 PRZYDATNOŚĆ POŚMIERTNEGO BADANIA TOMOGRAFII KOMPUTEROWEJ Z ANGIOGRAFIĄ (PMCTA) 317 W SĄDOWO-LEKARSKIEJ DIAGNOSTYCE PRZYPADKÓW RAN KŁUTYCH I CIĘTYCH

Tabela I. Zestawienie najważniejszych obrażeń narządów wewnętrznych stwierdzonych podczas sekcji zwłok i w badaniu PMCTA. Table I. Major internal organ injuries demonstrated by post-mortem examinations and by PMCTA.

Lp. Nr Przyczyna Liczba Liczba ran Lokalizacja ran Uszkodzone narządy Uszkodzone narządy No. badania TK zgonu ran kłutych ciętych Wound location wewnętrzne stwierdzone wewnętrzne stwierdzone No. of CT Cause of death drążących Number podczas sekcji zwłok podczas PMCTA scan Number of of incised Injured internal organs Injured internal organs penetrating wounds detected by post-mortem detected by PMCTA scan stab wounds examination

1 201 wykrwawienie 2 lewe niewielkie naczynia żylne brak widocznych uszkodzeń exsanguination przedramię i tętnicze w zakresie głównych tętnic, left forearm minor veins and arteries żyły niewidoczne no visible injuries involving major arteries, veins not visualized

2 226 wykrwawienie 1 lewe udo mięśnie, tętnica udowa mięśnie, tętnica i żyła udowa exsanguination left upper leg muscles, femoral artery (ryc. 2, 3) muscles, femoral artery and vein (ﬁg. 2, 3)

3 238 tamponada 1 klatka worek osierdziowy tętnica wieńcowa, cardiac piersiowa dwukrotnie, serce dwukrotnie lewa komora, krew i kontrast tamponade chest do lewej i prawej komory, w worku osierdziowym tętnica wieńcowa krew (ryc. 4, 5) w worku osierdziowym coronary artery, left ventricle, pericardial sac – twice, blood and contrast medium heart – twice (left and right present in pericardial sac ventricle), coronary artery, (ﬁg. 4, 5) blood present in pericardial sac

4 242 wykrwawienie 5 brzuch żołądek, trzustka, trzustka, kontrast exsanguination abdomen krew w jamie otrzewnej i krew w jamie otrzewnej stomach, pancreas, blood (ryc. 6) present in peritoneal cavity pancreas, blood and contrast medium present in peritoneal cavity (ﬁg. 6)

5 308 wykrwawienie 4 szyja tętnica i żyła szyjna tętnica i żyła szyjna exsanguination (ryc. 1) neck wewnętrzna, krew w drogach wewnętrzna, kontrast (ﬁg. 1) oddechowych, zachłyśnięcie, w drogach oddechowych, krew w górnym odcinku kontrast w żołądku przewodu pokarmowego internal carotid artery and vein, internal carotid artery and vein, contrast medium present in blood present in respiratory respiratory tract, contrast tract, aspiration of blood into medium present in stomach airways, blood present in upper gastrointestinal tract 6 334 wykrwawienie 1 grzbiet X żebro, płuco prawe, X żebro, płuco prawe, exsanguination back krew w prawej jamie krew i kontrast w prawej opłucnej jamie opłucnej 10 th rib, right lung, blood 10 th rib, right lung, blood and present in right pleural cavity contrast medium present in right pleural cavity

2012 © by Polskie Towarzystwo Medycyny Sądowej i Kryminologii, ISSN 0324-8267 318 Artur Moskała, Krzysztof Woźniak, Piotr Kluza, Filip Bolechała, Ewa Rzepecka-Woźniak, Nr 4 Jan Kołodziej, Katarzyna Latacz

7 343 wykrwawienie 1 klatka piersiowa worek osierdziowy, serce – krew i kontrast w worku exsanguination chest lewa komora, krew w lewej osierdziowym, krew w lewej jamie opłucnej i worku jamie opłucnej osierdziowym blood and contrast medium pericardial sac, heart – left present in pericardial sac, ventricle, blood present in left blood present in left pleural pleural cavity and pericardial cavity sac

8 353 wykrwawienie 1 szyja prawa tętnica szyjna prawa tętnica szyjna exsanguination neck wspólna wspólna, I żebro, wyrostek right common carotid artery poprzeczny C7, tętnica kręgowa right common carotid artery, 1st rib, transverse process of C7, vertebral artery

9 369 wykrwawienie 3 szyja żyła szyjna wewnętrzna żyła szyjna wewnętrzna exsanguination neck prawa prawa right common carotid artery right common carotid artery

10 388 wykrwawienie 1 klatka nóż w ranie, lewe oskrzele nóż w ranie, worek exsanguination piersiowa główne, worek osierdziowy, osierdziowy, serce, żołądek, chest serce, żołądek, krew w lewej kontrast i krew w lewej jamie jamie opłucnej i jamie opłucnej i jamie otrzewnej otrzewnej, krew w drogach knife embedded in wound, oddechowych pericardial sac, heart, stomach, knife embedded in wound, left contrast medium and blood primary bronchus, pericardial present in left pleural cavity sac, heart, stomach, blood and peritoneal cavity present in left pleural cavity and peritoneal cavity, blood present in respiratory tract

11 391 wykrwawienie 3 klatka IX żebro prawe, II żebro IX żebro prawe, II żebro exsanguination piersiowa lewe i mostek, oba płuca, lewe, mostek, lewa tętnica chest krew w jamach opłucnej piersiowa wewnętrzna, płuco 9th right rib, 2 nd left rib and prawe, kontrast i krew sternum, both lungs, blood w obu jamach opłucnej, present in pleural cavities powietrze w obu jamach opłucnej 9th right rib, 2 nd left rib, sternum, left internal thoracic artery, right lung, contrast medium and blood present in both pleural cavities, air present in both pleural cavities

2012 © by Polskie Towarzystwo Medycyny Sądowej i Kryminologii, ISSN 0324-8267 Nr 4 PRZYDATNOŚĆ POŚMIERTNEGO BADANIA TOMOGRAFII KOMPUTEROWEJ Z ANGIOGRAFIĄ (PMCTA) 319 W SĄDOWO-LEKARSKIEJ DIAGNOSTYCE PRZYPADKÓW RAN KŁUTYCH I CIĘTYCH

12 409 wykrwawienie 1 lewy ścięgna i mięśnie brak uszkodzenia naczyń + zatrucie nadgarstek tendons and muscles tętniczych, żylne exsanguination left wrist niewidoczne, treść + poisoning kontrastująca w przewodzie pokarmowym no arterial injuries, venous vessels not visualized, contrast medium contents present in gastrointestinal tract 13 418 wykrwawienie 2 klatka płuco lewe, worek krew i kontrast w lewej jamie exsanguination piersiowa osierdziowy, pień płucny, opłucnej, powietrze w lewej chest krew w lewej jamie opłucnej jamie opłucnej, krew i worku osierdziowym i kontrast w worku left lung, pericardial sac, osierdziowym pulmonary trunk, blood present blood and contrast medium in left pleural cavity and present in left pleural cavity, air pericardial sac present in left pleural cavity, blood and contrast medium present in pericardial sac 14 423 wykrwawienie 1 lewa okolica żyła udowa żyła udowa exsanguination pachwinowa femoral vein femoral vein left inguinal region

15 432 wykrwawienie 1 klatka I prawe żebro, żyła główna I żebro, powietrze w prawej exsanguination piersiowa górna i łuk aorty, krew jamie opłucnej, krew chest w prawej jamie opłucnej i kontrast w prawej jamie 1st right rib, superior caval vein opłucnej and aortic arch, blood present 1st rib, air present in right in right pleural cavity pleural cavity, blood and contrast medium present in right pleural cavity,

16 442 wykrwawienie 4 brzuch sieć większa, krezka jelita żyła główna dolna, krew exsanguination abdomen cienkiego, żyła główna dolna, i kontrast w jamie otrzewnej mięsień biodrowo-lędźwiowy inferior caval vein, blood and prawy, krąg L4, prawy contrast medium present in moczowód, krew w jamie peritoneal cavity otrzewnej greater omentum, small intestine mesentery, interior caval vein, right iliopsoas muscle, L4 vertebra, right ureter, blood present in peritoneal cavity, 17 449 wykrwawienie 1 klatka lewe płuco, worek odma prężna, krew w lewej exsanguination piersiowa osierdziowy, serce, VII lewe jamie opłucnej chest żebro, krew w lewej jamie tension pneumothorax, blood opłucnej present in left pleural cavity left lung, pericardial sac, heart, 7th left rib, blood present in left pleural cavity

2012 © by Polskie Towarzystwo Medycyny Sądowej i Kryminologii, ISSN 0324-8267 320 Artur Moskała, Krzysztof Woźniak, Piotr Kluza, Filip Bolechała, Ewa Rzepecka-Woźniak, Nr 4 Jan Kołodziej, Katarzyna Latacz

kanału rany ma charakter tylko orientacyjny, gdyż wiele czynników wpływa na zmianę kątów prze - biegu kanału rany, takich jak: pozycja ciała, rotacja tułowia lub szyi, faza oddechowa, a wreszcie – przemieszczenie narządów wewnętrznych po doznaniu obrażeń na skutek wynaczynienia krwi lub odmy opłucnej (w tym prężnej). W zakresie uszkodzonych struktur wewnętrznych tylko w 7 przypadkach ran wszystkie obrażenia widoczne były już w badaniu angio-TK. Dotyczyło to przede wszystkim obrażeń w zakresie kończyn i szyi, gdzie kanał przebiegał przez mięśnie i uszkodzone były wyłącznie duże naczynia tętnicze i żylne. W pozostałych przypadkach badanie PMCTA nie dawało pełnego obrazu uszkodzonych narządów – obrażenia były całkowicie niewidoczne lub nie można było precyzyjnie określić charakteru uszko- dzeń. Ryc. 1. Rekonstrukcja 3D powierzchni ciała, W 10 przypadkach sekcyjnych, w których stwier- widoczne rany kłute rejonu szyi. dzono obecność krwi w jamach ciała wykazano to - Fig. 1. 3D surface reconstruction, note warzyszące wynaczynienie kontrastu. stab wounds to the region of the neck. W 9 przypadkach sekcyjnych natomiast stwierdzono istotne informacje, które znacząco uzupełniły dane z sekcji zwłok. W przypadku rany kłutej uda obrażeń. Z tego samego powodu nie można wy- po podaniu kontrastu wykazano jego obecność różnić dokładnie cech morfologicznych ran, a tym także w układzie żylnym, co wskazywało na uszko- samym potwierdzić, iż mamy do czynienia z ranami dzenie jednoczesne tętnicy i żyły na jednej wyso- kłutymi bądź ciętymi. Takie dane można by było kości. Ukierunkowało to postępowanie przy prepa- uzyskać wykorzystując technikę laserowego ska- rowaniu rejonu obrażenia. W przypadkach ran kłu - nowania powierzchni ciała i fotogrametrii, jako uzu - tych jamy brzusznej stwierdzono miejsce uszko- pełnienie badania TK. dzenia tętnicy śledzionowej po odejściu od pnia Długość kanału rany kłutej precyzyjnie można trzewnego. Obie te lokalizacje były trudne do wery - było wykazać w trzech przypadkach. Jeden z nich ﬁkacji w czasie badania sekcyjnego . dotyczył pozostawienia noża w ranie i jego obec - W przypadku rany kłutej szyi w badaniu PMCTA ności podczas badania TK. W pozostałych dwóch ujawniono w końcowym odcinku kanału przecięcie przypadkach kanały ran rozpoczynały się raną niecałkowite wyrostka poprzecznego kręgu C7 i I powłok, a kończyły przy kręgosłupie, co umożli - żebra oraz uszkodzenie ściany tętnicy kręgowej, co wiało precyzyjny pomiar. Inne kanały ran kończyły było praktycznie nie do wykazania w trakcie stan - się w obrębie tkanek miękkich lub w obrębie jam dardowego badania sekcyjnego. Dopie ro wypreparo- ciała. Uniemożliwiało to zlokalizowanie ich końca wanie szyjnego odcinka kręgosłupa i jego mace- i nie pozwalało na wskazanie pełnej długości ka- racja mogłaby potwierdzić te obserwacje. W jed - nałów ran. nym przypadku rany kłutej klatki piersiowej wy- Kierunek przebiegu kanałów i kąt względem po- kazano uszkodzenie tętnicy piersiowej wewnętrznej, wierzchni ciała był możliwy do zmierzenia wtedy, jako jedno ze źródeł krwawienia do jamy opłucnej, gdy widoczne były przynajmniej dwa punkty uszko- praktycznie nie do stwierdzenia podczas standar- dzenia na przebiegu kanału, co pozwalało wyzna- dowego badania sekcyjnego. W kolejnym przypad- czyć linię prostą między nimi. Taką sytuację stwier- ku, tym razem była to rana cięta rejonu szyi, angio- dzono w 13 przypadkach ran kłutych. Należy tutaj graﬁa potwierdziła brak uszkodzenia dużych naczyń uwzględnić, że tak wyznaczony kierunek przebiegu tętniczych szyjnych, przy jednoczesnym dowodzie

2012 © by Polskie Towarzystwo Medycyny Sądowej i Kryminologii, ISSN 0324-8267 Nr 4 PRZYDATNOŚĆ POŚMIERTNEGO BADANIA TOMOGRAFII KOMPUTEROWEJ Z ANGIOGRAFIĄ (PMCTA) 321 W SĄDOWO-LEKARSKIEJ DIAGNOSTYCE PRZYPADKÓW RAN KŁUTYCH I CIĘTYCH

Ryc. 2. Rekonstrukcja 2D MPR – kierunek i długość kanału rany kłutej w zakresie lewego uda, widoczne uszkodzenie tętnicy i żyły udowej. Fig. 2. 2D MPR reconstruction – the direction and length of a stab wound canal in the left upper leg, note an injury of the femoral artery and femoral vein.

Ryc. 3. Rekonstrukcja 2D MPR – kierunek i długość kanału rany kłutej w zakresie lewego uda, widoczne uszkodzenie tętnicy i żyły udowej, przekrój osiowy. Fig. 3. 2D MPR reconstruction – the direction and length of a stab wound canal in the left upper leg, note an injury of the femoral artery and femoral vein (axial reconstruction).

2012 © by Polskie Towarzystwo Medycyny Sądowej i Kryminologii, ISSN 0324-8267 322 Artur Moskała, Krzysztof Woźniak, Piotr Kluza, Filip Bolechała, Ewa Rzepecka-Woźniak, Nr 4 Jan Kołodziej, Katarzyna Latacz

Ryc. 4. Rekonstrukcja 2D MPR – kierunek i długość kanału rany kłutej w zakresie klatki piersiowej, przekrój strzałkowy. Fig. 4. 2D MPR reconstruction – the direction and length of a stab wound canal in the chest (sagittal reconstruction).

Ryc. 5. Rekonstrukcja 2D MPR – kierunek i długość kanału rany kłutej w zakresie klatki piersiowej, przekrój osiowy. Fig. 5. 2D MPR reconstruction – the direction and length of a stab wound canal in the chest (axial reconstruction).

2012 © by Polskie Towarzystwo Medycyny Sądowej i Kryminologii, ISSN 0324-8267 Nr 4 PRZYDATNOŚĆ POŚMIERTNEGO BADANIA TOMOGRAFII KOMPUTEROWEJ Z ANGIOGRAFIĄ (PMCTA) 323 W SĄDOWO-LEKARSKIEJ DIAGNOSTYCE PRZYPADKÓW RAN KŁUTYCH I CIĘTYCH

Ryc. 6. Rekonstrukcja 2D MPR – rana kłuta jamy brzusznej, krew i kontrast w jamie otrzewnej. Fig. 6. 2D MPR reconstruction – a stab wound of the abdominal cavity, note blood and contrast medium in the peritoneal cavity.

na uszkodzenie żyły szyjnej wewnętrznej, co po- śmiertnego badania TK z angiograﬁą jest dostar- twierdzało obserwacje z sekcji zwłok i w istotny czenie informacji, które uzupełnią dane z sekcji sposób wzmacniało wnioski odnośnie intensyw- zwłok oraz dokumentują stwierdzone obserwacje. ności krwawienia i czasu jaki musiał upłynąć po- Jak wykazała analiza przeprowadzonych badań między powstaniem obrażenia a zgonem. W jed- w 9 na 10 przypadków można było wskazać nym szczególnym przypadku zwłoki dostarczono do wynaczynienie kontrastu do jam ciała, co korespon- Zakładu z nożem pozostawionym w ranie, co po- dowało z obecnością krwi w tych przestrzeniach. zwoliło na dokładne zobrazowanie położenia na- Sytuacje, w których nie stwierdzono obecności kon - rzędzia wewnątrz ciała i jednoczesne precyzyjne trastu lub ilość kontrastu była znacznie mniejsza od określenie wszystkich parametrów kanału rany. ilości wynaczynionej krwi, można wytłumaczyć zmia- Warto w tym miejscu zaznaczyć, że o ile przy ną warunków krwawiących naczyń na skutek np. odpowiednim zaplanowaniu czynności można wy- zablokowania miejsca krwawienia pośmiertnymi kazać obecności powietrza w jamie opłucnej przed skrzepami, uciskiem naczyń spowodowanym wyna- sekcją zwłok poprzez wykonanie klasycznego bada - czynioną krwią do jamy opłucnej i / lub worka osier- nia na odmę, to nie ma możliwości udowodnienia dziowego albo odmą prężną. jaka ilość powietrza była obecna w jamie opłucnej W większości przypadków nie było natomiast oraz czy miała miejsce odma o charakterze prę- możliwe określenie wszystkich uszkodzonych struk - żnym ze wszystkimi jej dalszymi konsekwencjami. tur anatomicznych, a w więcej niż połowie badań nie udało się wyznaczyć kierunku przebiegu kanału DYSKUSJA rany. Określenie parametrów kanału rany na pod - stawie badania TK jest problematyczne, gdyż trze- Przydatność pośmiertnego badania tomograﬁi ba chociażby wziąć pod uwagę przemieszczenie komputerowej zależy od konkretnego przypadku, się narządów na skutek wynaczynionej krwi, w którym stwierdzamy rany cięte lub kłute. Podsta- jakrównież fakt, iż obrażenie mogło zostać zadane wowym zadaniem wspomagającym ze strony po- w innej fazie oddechowej niż jest to widoczne w ba-

2012 © by Polskie Towarzystwo Medycyny Sądowej i Kryminologii, ISSN 0324-8267 324 Artur Moskała, Krzysztof Woźniak, Piotr Kluza, Filip Bolechała, Ewa Rzepecka-Woźniak, Nr 4 Jan Kołodziej, Katarzyna Latacz

daniu obrazowym [12]. Jednak powyższe zastrze- żenia dotyczą w takim samym stopniu samej sekcji zwłok. Błąd ten w przypadku sekcji zwłok może być nawet większy, gdyż otwarcie jam ciała już wprowadza zmiany w zakresie wzajemnych relacji na- rządów wewnętrznych. Należy zwrócić uwagę, że tomografia komputerowa pozwala na wielokrotne ana- lizowanie wyników przez różnych biegłych, a sekcja zwłok jest czynnością jednorazową i wnioski z niej płynące podlegają ostatecznemu sformułowaniu wyłącznie przez obducenta, z ograniczoną możli - wością weryfikacji. Największe zastrzeżenia może budzić wyznacze- nie długości kanału rany na podstawie samego badania TK, gdyż pomimo stwierdzenia jakie struktury zostały uszkodzone nie ma możliwości pewnego Ryc. 7. Rekonstrukcja 2D MPR – rana kłuta klatki wyznaczenia punktu końcowego. Niejednokrotnie piersiowej, nóż w ranie, przekrój kanał kończy się w obrębie tkanek miękkich i nie strzałkowy. wypełnia się całkowicie kontrastem, co sprawia że Fig. 7. 2D MPR reconstruction – a stab wound to nie można w sposób pewny ocenić jego długości. the chest with a knife embedded in the Natomiast dysponując danymi z sekcji zwłok odno- wound (sagittal reconstruction). śnie orientacyjnej długości kanału można je później nanieść na obrazy z akwizycji TK i poddać kontroli zgodność obserwacji, wykonując plastyczną i prze- strzenną dokumentację obserwacji, ułatwiającą prezentację wyników w protokole sekcji zwłok oraz przed Sądem. Z całą pewnością technika pośmiertnego bada - nia tomografii komputerowej z angiografią nie pozwala na zastąpienie konwencjonalnej sądowo-lekarskiej sekcji zwłok w ocenianych przypadkach, ale należy zwrócić uwagę na jej przydatność jako badania dodatkowego, gdyż w 9 przypadkach ran uzyskano istotne dane, które miały wpływ na formo- wanie opinii końcowej. Te obserwacje dotyczyły uszkodzeń naczyń krwionośnych, uszkodzeń w obrę- bie układu kostnego, lokalizacji ciał metalicznych [13]. Wykonując badanie pośmiertnej angiografii nale- ży pamiętać, iż wiąże się ono z wprowadzeniem przed sekcją zwłok dodatkowej substancji w postaci środka kontrastowego do układu naczyniowego. Tym samym materiał do badania toksykologicznego Ryc. 8. Rekonstrukcja 2D MPR – rana kłuta klatki w postaci krwi, płynu z gałki ocznej, moczu czy żółci piersiowej, nóż w ranie, przekrój osiowy. należy zabezpieczyć przed wykonaniem angiografii. Fig. 8. 2D MPR MPR reconstruction – a stab Krew zabezpiecza się podczas zakładania cewni- wound to the chest with a knife ków do naczyń udowych, natomiast pozostałe pły- embedded in the wound (axial ny poprzez pobranie ich strzykawką bezpośrednio reconstruction) . z gałki ocznej, pęcherza moczowego czy pęcherzy-

2012 © by Polskie Towarzystwo Medycyny Sądowej i Kryminologii, ISSN 0324-8267 Nr 4 PRZYDATNOŚĆ POŚMIERTNEGO BADANIA TOMOGRAFII KOMPUTEROWEJ Z ANGIOGRAFIĄ (PMCTA) 325 W SĄDOWO-LEKARSKIEJ DIAGNOSTYCE PRZYPADKÓW RAN KŁUTYCH I CIĘTYCH ka żółciowego. Także ocena pośmiertnego badania datkowa informacja mogąca pomóc w odpowiedzi histopatologicznego musi uwzględniać zmiany spo- na istotne pytania dotyczące przyczyny zgonu czy wodowane w szczególności nośnikiem kontrastu, przebiegu zdarzenia jest warta pozyskania. Istot - jakim jest parafina. nym aspektem jest walor dokumentacji obserwacji w konfrontacji z sekcją zwłok, co ułatwia zrozu - WNIOSKI mienie protokołu sekcji zwłok i tym samym zwięk - sza jego przydatność dla celów postępowania kar- PMCTA stanowi istotne uzupełnienie sądowo- nego. -lekarskiej sekcji zwłok. Może dostarczać dodatko- wych danych odnośnie kierunku, długości kanału UWAGI rany jak i uszkodzonych struktur anatomicznych. Szczególna wartość tego badania dotyczy przede Na powyższy program badawczy obejmujący wszystkim oceny uszkodzeń naczyń krwionośnych pośmiertne badanie tomografii komputerowej z an - w trudno dostępnych lokalizacjach, takich jak jama giografią (PMCTA) uzyskano zgodę właściwej ko- brzuszna czy tętnice kręgowe. Wykazano, że ba- misji bioetycznej, a w każdym jednostkowym przy- danie angio-TK nie daje możliwości uzyskania padku również zgodę Prokuratury zlecającej są - wszystkich danych niezbędnych do wydania opinii dowo-lekarską sekcję zwłok. i nie może zastąpić sądowo-lekarskiej sekcji zwłok Wykorzystane do badań dedykowana pompa do w przypadku ran kłutych lub ciętych, ale pozwala pośmiertnej angiografii, osprzęt i środek kontra- na uzyskanie informacji mających bardzo istotne stowy – zostały przekazane nieodpłatnie Katedrze znaczenie dla końcowych wniosków (np. stwierdze - w ramach wieloośrodkowych badań koordynowa- nie odmy prężnej). Biorąc pod uwagę, iż rany kłute nych przez CURML w Lozannie, zgodnie z umową występują w przypadkach zabójstw, to każda do - podpisaną przez UJ CM.

PIŚMIENNICTWO 6. Bloch-Bogusławska E., Zieliński D., Parado- wska A., Grapatyn G., Gotowicz A.: Struktura za- 1. Konopka T., Bolechała F., Strona M.: Porówna- bójstw w regionie bydgoskim w latach 1992-2002, nie ran kłutych klatki piersiowej w samobójstwach Arch. Med. Sąd. Kryminol. 2007, 60: 308-312. i zabójstwach, Arch. Med. Sąd. Kryminol. 2003. 7. Świątek B., Parkitna-Cegła Z.: Rany kłute 2. Grifﬁths L.: A challenging injury interpreta - w materiale sekcyjnym Zakładu Medycyny Sądowej tion: could this be a stab wound?, J Forensic Leg AM we Wrocławiu w latach 1988-1992, Postępy Med. 2012, 19 (3): 179-181. Medycyny Sądowej i Kryminologii, 1995, 2, 227- 3. Jousset N., Rougé-Maillart C., Turcant A., 234, -3. Guilleux M., Le Bouil A., Tracqui A.: Suicide by skull 8. Woźniak K., Moskała A., Urbanik A., Kopacz P., stab wounds: a case of drug-induced psychosis. Am Kłys M.: Postmortem imaging studies with data J Forensic Med Pathol. 2010, 31 (4): 378-381. processing and 3D reconstruction: a new path of 4. Brunel C., Fermanian C., Durigon M., de la development of classic forensic medicine? Arch. Grandmaison G. L.: Homicidal and suicidal sharp Med. Sąd. Kryminol. 2009, 59: 124-130. force fatalities: autopsy parameters in relation to 9. Rutty G. N., Brogdon G., Dedouit F., Grab - the manner of death. Forensic Sci Int. 2010, 20, herr S., Hatch G. M., Jackowski C., Leth P., Pers - 198 (1-3): 150-154. son A., Ruder T. D., Shiotani S., Takahashi N., Thali 5. Ohshima T., Kondo T.: Eight cases of suicide M. J., Woźniak K., Yen K., Morgan B.: Terminology by self-cutting or -stabbing: consideration from used in publications for post-mortem cross-sec - medico-legal viewpoints of differentiation between tional imaging, Int. J. Legal Med., Epub 18 Oct suicide and homicide, J Clin Forensic Med. 1997, 2012. 4 (3): 127-132. 10. Grabherr S., Dominguez A., Mangin P.:

2012 © by Polskie Towarzystwo Medycyny Sądowej i Kryminologii, ISSN 0324-8267 326 Artur Moskała, Krzysztof Woźniak, Piotr Kluza, Filip Bolechała, Ewa Rzepecka-Woźniak, Nr 4 Jan Kołodziej, Katarzyna Latacz

Post-mortem angio-CT: a new diagnostic approach, channels with post mortem CT and CT-angiogra - Rev Med Suisse. 2011, 27, 7 (303): 1507-1510. phy. Leg Med, 2011, 13 (2) :91-94. 11. www.osirix-viewer.com 13. Kawasumi Y., Hosokai Y., Usui A., Saito H., 12. Ruder T. D., Ketterer T., Preiss U., Bolliger Ishibashi T., Funayama M.: Postmortem computed M., Ross S., Gotsmy W. F., Ampanozi G., Germerott tomography images of a broken piece of a weapon T., Thali M. J., Hatch G. M.: Suicidal knife wound in the skull.: Jpn J Radiol. 2012, 30 (2):167-170. to the heart: challenges in reconstructing wound

Adres do korespondencji: Katedra i Zakład Medycyny Sądowej UJ CM ul. Grzegórzecka 16 31-531 Kraków e-mail: [email protected]

2012 © by Polskie Towarzystwo Medycyny Sądowej i Kryminologii, ISSN 0324-8267 ARCHIVES VOLUME LXII No. 4 (2012) OF FORENSIC MEDICINE October AND CRIMINOLOGY December

THE OFFICIAL JOURNAL of the POLISH SOCIETY of FORENSIC MEDICINE and CRIMINOLOGY

EDITOR-IN-CHIEF : Krzysztof Woźniak MD, PhD DEPUTY EDITOR : Filip Bolechała MD, PhD ASSISTANT TO THE EDITOR : Artur Moskała MD

EDITORIAL BOARD: Prof. Jarosław Berent – Łódź, Poland Prof. Bernd Brinkmann – Münster, Germany Prof. Richard Dirnhofer – Berno, Switzerland Prof. Noriaki Ikeda – Fukuoka, Japan Prof. Jerzy Janica – Białystok, Poland Assoc. Prof. Zbigniew Jankowski – Gdańsk, Poland Prof. Małgorzata Kłys – Kraków, Poland Assoc. Prof. Paweł Krajewski – Warszawa, Poland Prof. Eduard Peter Leinzinger – Graz, Austria Prof. Patrice Mangin – Lausanne – Geneva, Switzerland Prof. Zdzisław Marek – Kraków, Poland Prof. Zoﬁa Olszowy – Sosnowiec, Poland Prof. Derrick J. Pounder – Dundee, Scotland UK Prof. Zygmunt Przybylski – Poznań, Poland Prof. Stefan Raszeja – Gdańsk, Poland Prof. Guy N. Rutty – Leicester, England UK Prof. Pekka Saukko – Turku, Finland Prof. Volker Schmidt – Halle – Wittenberg, Germany Prof. Stefan Szram – Łódź, Poland Prof. Karol Śliwka – Bydgoszcz, Poland Prof. Barbara Świątek – Wrocław, Poland Prof. Akihiro Takatsu – Tokyo, Japan Prof. Michael Thali – Zurich, Switzerland Dr Kurt Trübner – Essen, Germany Prof. Duarte Nuno Vieira – Coimbra, Portugal

e-mail: [email protected] www.amsik.pl Polish Society of Forensic Medicine and Criminology ul. Sędziowska 18a 91-304 Łódź, Poland HISTORIA MEDYCYNY SĄDOWEJ / HISTORY OF FORENSIC MEDICINE

Erazm Baran Historia Polskiego Towarzystwa Medycyny Sądowej i Kryminologii 1938-2013 ...... 243 History of Polish Society of Forensic Medicine and Criminology, 1938-2013 ...... 275

PRACE ORYGINALNE / ORIGINAL PAPERS

Projekt znaku graﬁcznego PTMSiK – Wiktor Ostrzołek

Wydawca: Polskie Towarzystwo Medycyny Sądowej i Kryminologii

Wpłaty za prenumeratę należy dokonywać na konto: Zarząd Główny Pol. Tow. Med. Sąd. i Krym. Kredyt Bank S.A. III Oddział w Poznaniu ul. Garbary 71, 61-758 Poznań nr konta: 21 1500 1621 12136001 1805 0000

Realizacja wydawnicza i druk: Agencja Reklamowa Po Godzinach ul. Podedworze 10/54, 30-686 Kraków tel. +48 12 623 77 74, +48 609 633 948 e-mail: [email protected] www.pogodzinach.com.pl

Nakład: 550 egz. www.amsik.pl