L’ À VÉLO Radwandern im Elsass Cycling in Alsace Fietsen in de Elzas

CITÉS MÉDIÉVALES ET ART BAROQUE BL Mittelalterliche Ortschaften und Barockkunst Mediaeval towns and Baroque art 46,4 km - 258 m 620 Middeleeuwse dorpen en barokkunst D 5 D 35 Sch La eer

Bernardvillé

Reichsfeld

Itterswiller

Epfig D 129

Nothalten D 1083

D 253 D 203

Blienschwiller s

D 1422

D 203 'Ill L Dambach-la- Ville D 1083

D 210

rocher du Falkenstein

Dieffenthal

Ebersheim

A 35 Kientzville

D 210 D 81 D 1083

l l

I

' ' 424 L

Scherwiller

N 59

D 321 D 211 Sens du circuit / Richtung des Tour / Direction of trail / Rijrichting

Châtenois Route / Straße / Road / Verharde weg Voie à circulation restreinte / Straße mit Muttersholtzeingeschränktem Verkehr / Restricted access road / Weg met beperkt verkeer Parcours cyclables en site propre/ Radweg im D 21 Gelände / Separate cycle track / Fietspad

L Bandes cyclables / Radweg auf der Straße / Sélestat 'I ll Cycle lanes / Fietsstroo D 159 EuroVelo 5 0 1 km D 209 Départ du circuit / Start der Tour / Start of D 1083 trail / Vertrekpunt

D 424 D 205 LONDRES (UK) SAARBRUCKEN (DE) PFALZ Dénivelé important / Groß Hohenunterschied / High height difference / Grote hoogtemeters m

StrasbourgBAS-RHIN 310 BADEN 247 247 SCHWARZWALD (D) 240 174 LORRAINE 170

100 km Colmar 0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 Itterswiller Sélestat Itterswiller Fribourg (DE) Mulhouse HAUT-RHIN

BASEL (CH) BRINDISI (IT)

JUIN 2016 - www.alsaceavelo.fr / www.radfahrenimelsass.de / www.cyclinginalsace.com 1/5 CITÉS MÉDIÉVALES ET ART BAROQUE BL Mittelalterliche Ortschaften und Barockkunst Mediaeval towns and Baroque art 620 Middeleeuwse dorpen en barokkunst

Le circuit débute par une incursion dans le vignoble. Coteaux et villages viticoles The circuit starts with a foray into the vineyard. Small hills and winegrowing villages alternent jusqu’au pied du Haut-Koenigsbourg. Plus loin, Sélestat marque l’entrée dans le form a patchwork to the foot of Haut-Koenigsbourg Castle. Further on, Sélestat is the entry Ried, une région de forêts et de prés humides. point into the Ried Plain, a region of forests and wet meadows. Plusieurs étapes de choix vous attendent. Dambach-la-Ville, cité médiévale fleurie, possède There are several sights to see along the way. Dambach-la-Ville is a flower-decked mediaeval un remarquable vignoble. Sur les hauteurs, une visite de la chapelle Saint-Sébastien construite town in a remarkable winegrowing area. Don’t miss 13th-century St. Sébastien’s Chapel au XIIIe siècle est vivement conseillée. Situé au pied du Château de l’Ortenbourg, , perched on the hillside. Scherwiller, located in the shadow of Ortenbourg Castle, is another autre village viticole, abrite de nombreuses maisons de vignerons ornées d’un porche de winegrowing village, home to several wine cellars set behind red sandstone gateways. grès rose. Plus loin, Sélestat, Cité de Béatus Rhénanus est le siège de la célèbre Bibliothèque Further on, Sélestat, the town of Béatus Rhénanus, is home to the famous Humanist Library. Humaniste. L’église Sainte-Foy, chef-d’œuvre de l’art roman, témoigne également du riche St. Foy’s Church is a masterpiece of Romanesque art and an example of the town’s rich patrimoine historique de la ville. L’Abbatiale Saint-Maurice d’Ebermunster est un vrai bijou historical heritage. St Maurice’s Abbey in Ebermunster is a true gem of Alemannic Baroque du baroque alémanique, unique représentant en du style baroque du Vorarlberg. architecture and is the only church in France in the Vorarlberg Baroque style. The richly Richement décorée, elle renferme un orgue Silbermann de 1730. À , la chapelle Sainte ornamented interior holds a Silbermann organ built in 1730. In Epfig, St. Marguerite’s Chapel Marguerite est un joyau de l’art roman en Alsace. is a fine example of Romanesque art in Alsace

Die Tour beginnt mit einem Abstecher in die Weinberge. Bis zum Fuß der De tocht begint met een toer door het wijngebied. Wijnhellingen en wijndorpen Hohkönigsburg wechseln Hügellandschaften und Winzerdörfer einander ab. Etwas weiter wisselen elkaar af tot aan de voet van de burcht van Haut-Koenigsbourg. Even verder opent bildet Sélestat den Eingang zum Ried, ein Gebiet mit Wäldern und Auen. Sélestat de deur naar de Ried, een streek van bossen en drassige weiden. Mehrere interessante Stationen erwarten Sie. Dambach-la-Ville, blumengeschmückte Keuze uit meerdere uitgelezen etappes. Het middeleeuwse stadje Dambach-la-Ville heeft mittelalterliche Ortschaft mit einer hervorragenden Weinlage. Besuchen Sie auf der Anhöhe een opmerkelijk wijngebied. Een bezoek aan de hoger gelegen kapel Saint-Sébastien uit de die im 13. Jahrhundert erbaute Kapelle Saint-Sébastien! Unterhalb der Burg Ortenberg ist 13e eeuw is beslist de moeite waard. Scherwiller, een ander wijndorp aan de voet van burcht das Winzerdorf Scherwiller mit seinen zahlreichen Winzerhäusern mit rotem Sandsteintor Ortenbourg, telt talloze wijnboerderijen met poorten van roze zandsteen. Even verderop gelegen. Etwas weiter gelangen Sie nach Sélestat, der Stadt des Beatus Rhenanus mit ligt Sélestat, de stad van Beatus Rhenanus en de zetel van de Humanistische Bibliotheek. der berühmten Humanistischen Bibliothek. Die Kirche Sainte-Foy ist ein Meisterwerk De kerk Sainte-Foy, meesterwerk in romaanse stijl, getuigt ook van het rijke verleden van de romanischer Baukunst und zeugt von der reichen Geschichte der Stadt. Die Abteikirche stad. De abdijkerk Saint-Maurice van Ebermunster is een parel uit de Duitse barok, het enige Saint-Maurice in Ebersmunster ist ein Juwel des alemannischen Barock und in Frankreich voorbeeld van de barok van Vorarlberg in Frankrijk. Rijkelijk versierd en een Silbermann-orgel das einzige Bauwerk im Barockstil des Vorarlbergs. In der reich ausgeschmückten Kirche uit 1730. De kapel Sainte-Marguerite in Epfig is een parel uit de romaanse kunst van de Elzas. befindet sich eine Silbermann-Orgel von 1730. Die Kapelle Sainte-Marguerite in Epfig ist ein Juwel romanischer Baukunst im Elsass.

LE PARCOURS / DER WEG / THE ROUTE / DE ROUTE

Localités Orte / Towns / Gemeentes •

Itterswiller ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ Dambach-la-ville ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ Scherwiller ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ Châtenois ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ Kintzheim ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ Sélestat ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ Ebersheim ◆ ◆ ◆ ◆ Ebersmunster ◆ ◆ ◆ Kogenheim ◆ ◆ ◆ Epfig ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆

Localités Orte / Towns / Gemeentes Itterswiller ◆ ◆ ◆ Nothalten ◆ Blienschwiller ◆ Dambach-la-ville ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ Dieffenthal ◆ ◆ Scherwiller ◆ ◆ Châtenois ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ Kintzheim ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ Sélestat ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ Ebersheim ◆ Ebersmunster ◆ ◆ Kogenheim Epfig ◆ ◆ ◆

JUIN 2016 - www.alsaceavelo.fr / www.radfahrenimelsass.de / www.cyclinginalsace.com 2/6 CITÉS MÉDIÉVALES ET ART BAROQUE BL Mittelalterliche Ortschaften und Barockkunst Mediaeval towns and Baroque art 620 Middeleeuwse dorpen en barokkunst

LES SERVICES PAR COMMUNE / SERVICEANGEBOTE DER GEMEINDEN / SERVICES IN EACH TOWN / DIENSTEN PER GEMEENTE

Réparation de bicyclettes / Fahrrad-Reparatur / Aire de service pour camping-car / Gemischter Stellplatz für Camping/ Site patrimonial remarquable / Sehenswerte Kulturstätte / Bicycle repairs / Fietsenmaker Cars (Service und Parkplatz) / Mixed campsite for campers-dormobiles Remarkable heritage site / Opmerkelijk erfgoed (services + parking area) / Camperplaats (service- en parkeerplaatsen) Location de bicyclettes (route, VTC) / Fahrrad-Vermietung / Aire de stationnement pour camping-car / Wohnmobil Parkplatz / Châteaux et fortifications / Burg - Befestigungsanlagen / Castle Bicycle hire (town & country bike) / Fietsenverhuur Campers-dormobiles parking area / Camperplaatsparkeerplaatsen -Fortification / Kasteel - Vestingwerk

Réparation et location de bicyclettes / Fahrrad Reparatur und Restaurant Point de vue / Aussichtpunkt / Viewpoint / Uitzicht Vermietung / Bicycle repairs and hire / Fietsenmaker en Fietsenverhuur

Artisanat local / Lokal Handwerk / VAE / e-Bike Vermietung / e-bike hire/ Elektrische fietsen huren Commerces alimentaires / Lebensmittel / Food shop / Lebensmittelgeschäft Local craft / Plaatselijke ambachten

Salon de thé / Bistro-Cafe / Réserve naturelle / Naturschutzgebiet / Guichet automatique bancaire / Geldautomat / Bistro-café / Café Nature reserve / Natuurreservaat Cash dispenser / Geldautomaat

Gare SNCF / Bahnhof / Railway station / Station Office de Tourisme / Verkehrsbüro / Site naturel ou archéologique remarquable / Sehenswerte Tourist office / VVV Naturlandschaft oder archäologische Stätte / Remarkable natural or • archaeological site / Opmerkelijk natuurgebied of vindplaats

Hôtel-restaurant avec garage à bicyclette (H=hôtel, H/R=hôtel- Toilettes publiques / Öffentliche Toiletten / Public restroom / Piscine et lieux de baignade / Swimming pool Indoor swimming pool / restaurant, *,**,***,****=class. officiel, ch=nbre de chambres) / Openbare toiletten Schwimmbad Hallenbad / Buitenbad Binnenbad Hotel-Restaurant mit Fahrradgarage (H: Hotel, H/R: Hotel-Restaurant, *,**,***,****=offizielle Klassifizierung, ch=Zimmeranzahl / Hotel-restaurant Aire de pique-nique / Picknickplätze / Patrimoine Mondial de l’Unesco / Weltkulturerbe der UNESCO / with bicycle shed (h=hotel, h/r=hotel-restaurant, *,**,***,**** =official Picnic area / Picknickplaatsen UNESCO world heritage / werelderfgoed van de UNESCO classif., ch=no. of rooms) / Hotel-restaurant met fietsenstalling Chambre d’hôtes labéllisée / Gästezimmer mit label / Point d’eau / Badeplätze / Ville ou village 4 fleurs et GPN Labeled Bed and Breakfast / B&B Bathing / Zwemmen toegestaan

Hébergement collectif (auberge de jeunesse, gîte d’étape, etc.) / Tronçon dangereux sur la boucle (flux automobile important) / Label Station verte / Dorf mit Auszeichnung / Beherbergungs­vereine (Jugendherbergen, Etappenunterkünfte usw.) Gefährlicher Abschnitt in der Wegschleife (viel Autoverkehr) / Village listed as / Dorpjes met een erfgoedlabel (lits=Bettenanzahl) / Hostel-type accomodation (youth hostel, hikers' Dangerous section on the loop (heavy traffic flow) / Gevaarlijk stuk op het hostels, etc.) (lits=no. of beds) / Groepsaccommodatie traject (veel verkeer) Parcs et jardins remarquables / Sehenswerte Parks und Gärten / Remarkable parks and gardens / Opmerkelijke parken en tuinen Camping (*,**,***,****=classement, T=tourisme, L=loisirs, période Musée / Museum d’ouverture) / Campingplätze (*,**,***,**** =Einstufung, T=Tourismus, L=Freizeit, Öffnungszeiten) / Campsite (*,**,***,****=classif, T=tourism, Parc de loisirs & animaliers / Tierpark Freizeitpark / L=leisure, opening season) / Camping Animal park Leisure park / Dierenpark Recreatiepark

OÙ SE LOGER ? / UNTERKÜNFTE / WHERE TO STAY ? / ACCOMMODATIE DIEFFENTHAL Hôtel-restaurant de l’Ill DIEFFENTHAL HÔTELS AVEC GARAGE À VÉLO CAMPINGS CLASSÉS TOURISME Hôtel-restaurant 13 rue des Bateliers Gîte de France N°5293 (3 épis) (+KITS DE RÉPARATION) +33 (0)3 88 92 91 09 Campingplätze Einstufung Hotel mit Fahrradgarage Le Verger des Châteaux*** 7, rue Saint-Urbain Tourismus (Werkzeuge für kleine 2 route romaine www.hotel-selestat.fr +33 (0)6 16 80 84 78 Campsite classif tourism Reparaturen) +33 (0)3 88 92 49 13 Hôtel-restaurant Abbaye Camping Hotel with bicycle shed ■■SCHERWILLER (Tools for small repairs) www.verger-des-chateaux.fr La Pommeraie**** 8 avenue du Maréchal Foch Mme SAVA (3 épis) Hotel met fietsenstalling ■ ■■SÉLESTAT (Reparatiekit) ■CHATENOIS +33 (0)3 88 92 07 84 29 route des Romains Hôtel-restaurant Beysang** www.relaischateaux.com/ +33 (0)3 88 92 84 74 Camping municipal ■■ITTERSWILLER 36 rue du Maréchal Foch pommeraie www.les-4-saisons.fr « Les Cigognes » ** +33 (0)3 88 58 38 58 Rue de la 1ère D.F.L. Hôtel-restaurant Emmebuckel- Mme GEORG (3 épis) www.hr-beysang.com +33 (0)3 88 82 15 80 + 33 (0)3 88 92 03 98 Faller*** www.camping.selestat.fr 26 route des Vins Hôtel-restaurant Dontenville** www.chambre-hotes-alsace.eu CHAMBRES D’HÔTES LABÉLISÉES 94 rue du Maréchal Foch M SONNTAG (2 épis) +33 (0)3 88 85 50 24 Gästezimmer mit label www.emmebuckel-faller.com +33 (0)3 88 92 02 54 37 route de Dambach-la-ville www.hotel-dontenville.fr Labeled Bed and breakfast Hôtel-restaurant Arnold*** B&B +33 (0)3 88 82 19 57 98 route des Vins ■■KINTZHEIM ■■KINTZHEIM +33 (0)3 88 85 50 58 Hôtel-restaurant Jenny ■■BLIENSCHWILLER www.hotel-arnold.com M. Kaempf (2 épis) 39 rue de la Liberté ECKERT Suzanne (2 épis) 10 rue Judepfad ■■BLIENSCHWILLER +33 (0)3 88 82 17 06 14 rue du Winzenberg +33 (0)3 88 82 09 67 www.hotelrest-jenny.fr Hôtel Winzenberg** +33 (0)3 88 92 44 04 Mme Mougenot (3 épis) 58 route des Vins ■■SELESTAT STRAUB Jean-François (2 et 11 rue du Général de Gaulle +33 (0)3 88 92 62 77 Hôtel-restaurant Majuscule** 3 épis) +33 (0)6 15 91 38 63 www.winzenberg.fr 9 route de Sainte Marie-aux-Mines 35 route des Vins www.au-coeur-d-alsace.fr +33 (0)3 88 92 48 72 ■■DAMBACH-LA-VILLE +33 (0)3 88 92 92 88 ■■SÉLESTAT www.hotelmajuscule.fr www.vins-straub.fr Hôtel Le Vignoble** ■ City break 401926 (4 épis) 1 rue de l’église Hôtel-restaurant Vaillant** ■DAMBACH-LA-VILLE rue Sainte Odile +33 (0)3 88 92 43 75 Place de la République NARTZ Michel (3 épis) +33 (0)3 88 92 31 18 www.hotel-vignoble-alsace.fr +33 (0)3 88 92 09 46 12 place du Marché www.hotel-vaillant.com +33 (0)3 88 92 41 11

JUIN 2016 - www.alsaceavelo.fr / www.radfahrenimelsass.de / www.cyclinginalsace.com 3/6 CITÉS MÉDIÉVALES ET ART BAROQUE BL Mittelalterliche Ortschaften und Barockkunst Mediaeval towns and Baroque art 620 Middeleeuwse dorpen en barokkunst

OÙ MANGER ? / WO ESSEN? / WHERE TO EAT? / UIT ETEN? ■■ITTERSWILLER ■■SCHERWILLER Caveau Brunstein Chez Youpel Ferme Saint-Paul Winstub Au caveau du vieux Auberge Ramstein 45 rue de la Liberté 24 rue du Président Raymond Route Nationale 83 pressoir 1 rue du Riesling +33 (0)3 88 82 04 81 Poincaré +33 (0)3 88 85 71 80 +33 (0)3 88 92 29 82 73 route des Vins +33 (0)3 88 82 17 00 Au Parc des Cigognes ■■EBERSMUNSTER +33 (0)3 88 57 81 21 Route de Sélestat Le Couvert À La Couronne Aux deux clefs Faller-Emmebuckel 2 rue de la Mairie +33 (0)3 88 92 05 94 20 route de +33 (0)3 88 92 99 99 23 rue du Général Leclerc 26 route des Vins +33 (0)3 88 92 06 24 ■■SÉLESTAT +33 (0)3 88 85 71 55 +33 (0)3 88 85 50 24 Winstub À l’Ortenbourg Abbaye La Pommeraie - www.restaurantauxdeuxclefs.fr Le Mistral Le Prieuré Winstub Arnold 88 rue de la Gare 9 rue du Foulon Restaurant de l’Ill 98 route des Vins +33 (0)3 88 92 06 37 8 avenue du Maréchal Foch +33 (0)3 88 82 07 85 +33 (0)3 88 92 07 84 14 rue du Général Leclerc +33 (0) 3 88 85 50 58 ème +33 (0)3 88 85 75 40 ■■CHATENOIS Auberge du 7 Art La Ville de Reims ■■NOTHALTEN Auberge Le Meisenberg 48 rue du Président Poincaré 29 rue des Chevaliers ■■KOGENHEIM +33 (0)3 88 82 89 47 Restaurant Waegell 1 rue Clemenceau +33 (0)3 88 92 15 22 À la couronne 83 route des Vins +33 (0)3 88 82 55 78 La Vieille Tour Le Bistrot du Marché 46 rue de Strasbourg +33 (0)3 88 92 40 96 Beysang 7 rue de la Jauge Route de Strasbourg +33 (0)3 88 74 70 01 +33 (0)3 88 92 15 02 ■■BLIENSCHWILLER 36 rue du Maréchal Foch +33 (0)3 88 92 92 22 www.a-lacouronne.fr +33 (0)3 88 58 38 58 Restaurant Bio l’Acoustic Le pressoir de Bacchus Auberge de la Paix Auberge Fritsch Auberge Alsacienne 5 place du Marché Vert 44 rue du Président Poincaré 46a rue de Barr 50 route des vins +33 (0)3 88 92 29 40 +33 (0)3 88 92 43 01 91 rue du Maréchal Foch +33 (0)3 88 92 14 50 +33 (0)3 88 74 71 61 +33 (0)3 88 82 33 28 Restaurant Majuscule Winstub Au Bon Pichet Auberge des sauterelles ■■DAMBACH-LA-VILLE À La Vignette 9 route de Sainte Marie-aux-Mines 10 place du Marché aux Choux 9 rue du 1er décembre À l’Arbre vert 60 rue du Maréchal Foch +33 (0)3 88 92 92 88 +33 (0)3 88 82 96 65 +33 (0)3 88 74 46 70 2 rue du général de Gaulle +33 (0)3 88 82 39 17 Le Rösti Huus Au Central www.auberge-sauterelles.fr +33 (0)3 88 92 41 01 Dontenville 4 rue du Cerf 9 place de la Victoire Au Grenier Aux Deux Clés 94 rue du Maréchal Foch +33 (0)3 88 92 90 43 +33 (0)3 88 92 04 66 18 rue de Kogenheim 1 rue de Dieffenthal +33 (0)3 88 92 02 54 Winstub Apfelstuebel Au Pied de Bœuf +33 (0)3 88 74 20 80 +33 (0)3 88 92 40 11 8 avenue du Maréchal Foch ■■KINTZHEIM 17 rue du Président Poincaré ■■EPFIG La Vignette +33 (0)3 88 92 07 84 +33 (0)3 88 92 11 29 8 Place du Marché Aux Armoiries d’Alsace Le Schatzy Kirmann 74 rue de la Liberté Vaillant 6 rue des Alliés +33 (0)3 88 92 46 09 8 rue des Chevaliers Place de la République +33 (0)9 50 01 72 18 +33 (0)3 88 82 48 76 +33(0)3 88 58 51 17 ■ +33 (0)3 88 92 09 46 ■DIEFFENTHAL Jenny Auberge des Alliés Ville de Strasbourg Le Verger des Châteaux 39 rue de la Liberté 39 rue des chevaliers ■■EBERSHEIM 4 rue des Ecoles 2 route Romaine +33 (0)3 88 82 17 06 +33 (0)3 88 92 28 00 Ferme TRAU +33 (0)3 88 85 50 03 +33 (0)3 88 92 49 13 Auberge St-Martin La Taverne Alsacienne 53 route Nationale Aux Trois Roses 80 rue de la Liberté 2 rue du Président Poincaré +33 (0)3 88 85 73 31 18 rue des Alliés +33 (0)3 88 82 04 78 +33 (0)3 88 82 88 77 +33 (0)3 88 85 59 01

SERVICES PAR COMMUNES / SERVICEANGEBOTE DER GEMEINDEN / SERVICES IN EACH TOWN / DIENSTEN PER GEMEENTE ■■SÉLESTAT SCHERWILLER campervan service station) / (naast RÉPARATEURS DE VÉLOS LOCATION DE VÉLO ET VAE de serviceplaats voor campers) Fahrrad-Reparatur e-Bike und Fahrrad-Vermietung SHKT - Bureau d’accueil de Place de la Libération (à côté de Bicycle repairs e-bike and Bicycle hire Sélestat Siège la salle polyvalente A. Haag) / ■■SÉLESTAT Fietsenmake Fietsenverhuur en Elektrische 10 boulevard Leclerc (Neben der Mehrzweckhalle) / (Next 03 88 58 87 20 to the community hall) / (Naast de Square Albert Schweitzer ■■DAMBACH-LA-VILLE ■■DAMBACH-LA-VILLE dorpszaal) Place d’Armes Garage Elter Office de tourisme (VAE) ■ Place du Marché aux Choux TOILETTES PUBLIQUES ■KINTZHEIM Route d’Ebersheim Place du Marché 49 rue du Général de Gaulle Neja Waj +33 (0)3 88 92 61 00 Öffentliche Toiletten +33 (0)3 88 92 40 57 Public washrooms (près du dépôt d’Incendie) / (in Quai de l’Ill - sur Parking Vauban ■■SÉLESTAT ■■KINTZHEIM Openbare toiletten der Nähe des Feuerwehrdepots) / Rue H. Berlioz (Quartier Ouest) (near the fire station) / (bij de Cycles BOESPFLUG SHKT Bureau d’accueil du Massif Zone de loisirs du Grubfeld ■■ITTERSWILLER brandweerpost) 3 rue Sainte Barbe du Haut-Koenigsbourg ■ +33 (0)3 88 92 05 14 Route de Sélestat À côté de la Mairie / Neben dem Place de la Batteuse (à côté de la ■EBERSMUNSTER Véloroute du Vignoble) / (neben Rue du général Leclerc (en Intersport +33 (0)3 88 58 87 20 Rathaus / Next to the Town Hall / der Radwanderroute „Véloroute du face de la mairie) / (Gegenüber 3a rue de la Diligence Naast het gemeentehuis ■■CHATENOIS Vignoble» ) / (next to the vineyard dem Rathaus) / (opposite the +33 (0)3 88 58 06 58 Centre de la Randonnée Marcel ■■DAMBACH-LA-VILLE cycle route) / (naast de Wijnfietsroute) Town Hall) / (tegenover het Mondo Vélo RUDLOFF Salle de la Laube (en face de gemeentehuis) 12 rue de l’Industrie ■■CHATENOIS 98 rue du Maréchal Foch l’Hôtel de ville) / (Gegenüber dem ■ +33 (0)3 88 82 46 63 +33 (0)3 88 92 26 20 Rathaus) / (Opposite the Town Allée des Bains (à côté de l’aire ■EPFIG Vélo & Oxygen Hall) / (Tegenover het gemeentehuis) de service pour camping- Place de la mairie / Rathausplatz / 49 route de Strasbourg car) / (neben der Wohnmobil- Place de la Mairie / Plein voor +33 (0)3 88 82 80 44 Servicestation) / (next to the gemeentehuis

JUIN 2016 - www.alsaceavelo.fr / www.radfahrenimelsass.de / www.cyclinginalsace.com 4/6 CITÉS MÉDIÉVALES ET ART BAROQUE BL Mittelalterliche Ortschaften und Barockkunst Mediaeval towns and Baroque art 620 Middeleeuwse dorpen en barokkunst

SERVICES PAR COMMUNES / SERVICEANGEBOTE DER GEMEINDEN / SERVICES IN EACH TOWN / DIENSTEN PER GEMEENTE Route des Vins : RD35 en du Brachbrunnen, Ortsausfahrt neem Hühnemühle en ga lopend Informationsbüro) / (next to the AIRES DE PIQUE-NIQUE venant de Dieffenthal / RD35 aus in Richtung Ebersheim / of fietsend door op het fietspad in reception office) / (naast het Picknickplätze Picnic area Dieffenthal kommend / RD35 going Brachbrunnen Chapel, coming het bos. informatiepunt) Picknickplaatsen from Dieffenthal / D35 vanuit out towards Ebersheim / Kapel van Dieffenthal Bachbrunnen, richting Ebersheim ■■KINTZHEIM ■■CHATENOIS Route de Scherwiller ■■BLIENSCHWILLER Saint-Sébastien. Proche Stade municipal - Route des RN 59 (entre Sélestat et Chapelle Saint-Sébastien / Nahe Vins en direction de Dambach Kintzheim) / (zwischen Sélestat (Sortie Nord du village À la sortie, direction Nothalten, der Chapelle Saint-Sébastien / Near la Ville / Municipal sportsground- und Kintzheim) / (between Sélestat vers Scherwiller) / (nördliche sur le sentier des poètes : St. Sébastien’s chapel Wine Route towards Dambach la and Kintzheim) / (tussen Sélestat en Dorfausfahrt in Richtung 3 tables / Am Ortsausgang Ville / Sportstadion - Route des Kintzheim) Scherwiller) / (North exit of the Richtung Nothalten auf dem ■■DIEFFENTHAL Vins in Richtung Dambach la village towards Scherwiller) / Dichterweg: drei Tische / Coming D 159 (entre la Montagne des Rue de l’Église - Au bout de la Ville / Sportveld - Wijnroute richting (Noordelijke afslag in het dorp naar out of the village, towards Singes et le HK) / (zwischen dem rue de l’Église, chemin rural dit Dambach-la-Ville Scherwiller) Nothalten on the poets’ trail: Affenberg „Montagne des Singes“ « Roetelweg » / Am Ende der Rue Route de Sélestat (Place de la 3 tables / Aan de rand richting Abri de la Redoute - Direction und Hochkönigsburg) / (between de l’Église, Feldweg, der sogenannte Gare) Nothalten, Dichterspad (Sentier des Châtenois, prendre “Monkey Mountain” and HK „Roetelweg“ / At the end of “Rue « Hühnelmühle » puis continuer Poètes): 3 tafels Castle) / (tussen de Apenberg en de ■■EBERSHEIM de l’Église”, take the country path en forêt sur piste cyclable à pied burcht) ■ called “Roetelweg” / Aan het eind ou en vélo / Richtung Châtenois, Près de la ferme du Riedwasen ■DAMBACH-LA-VILLE La Wick (aire du parking de van de Rue de l’Eglise, landweggetje Abbiegung „Hühnelmühle“, dann entre Sélestat et Ebersheim / Les Remparts, Porte la Montagne des Singes) / d’Ebersheim / Stadttor Porte met de naam ‘Roetelweg’ zu Fuß oder mit dem Rad auf dem Nahe dem Bauernhof Riedwiesen Radweg weiter durch den Wald / (Parkplatz des Affenbergs „Montagne zwischen Sélestat und Ebersheim / d’Ebersheim / Ebersheim Gateway / ■■SCHERWILLER des Singes“) / (“Monkey Mountain” Poort van Ebersheim Going towards Châtenois, take Near Riedwasen farm between Route d’Ebersheim - Chapelle “Hühnelmühle” then continue into car park) / (parkeerplaats Apenberg) Sélestat and Ebersheim / Bij Porte de Dieffenthal du Brachbrunnen, sortie the forest along the cycle path on Route de Sélestat (à côté du boerderij Riedwasen, tussen Sélestat Porte de Blienschwiller direction Ebersheim / Chapelle foot or by bike / Richting Châtenois, bureau d’accueil) / (neben dem en Ebersheim

QUE VISITER ? / BESICHTIGUNGEN? / VISITS? / TE ZIEN? ■■ITTERSWILLER zurück - Start am Fremdenverkehrsbüro) / Une des plus imposantes ruines de la vallée Itinéraire d‘interprétation des Remparts Village viticole 4 fleurs au Concours Bernstein Castle (2hr walk there and back du Rhin. Chef-d’œuvre de l’architecture (9 panneaux d‘interprétations) - Départ National des Villes et Villages Fleuris. - departure from Tourist Office) / Burcht militaire médiévale / Eine der mächtigsten devant l‘église Saint Georges (0,6 km - 1 h) / Belvedère du Haydi en plein vignoble / Bernstein (2 uur lopen, heen en terug - vertrek Burgruinen des Rheintales. Meisterwerk der Informationsrundweg der Festungsmauern Winzerdorf, das beim Wettbewerb „Concours bij de VVV) mittelalterlichen Militärarchitektur / One of (9 Erläuterungstafeln) - Startpunkt vor National des Villes et Villages Fleuris“ mit vier Magasin d’usine LABONAL / Fabrikverkauf the most imposing castles in ruins of the der Kirche Saint-Georges (0,6 km - 1 Std.) / Blumen ausgezeichnet wurde Belvedère du LABONAL / LABONAL factory shop / Outlet Rhine valley. Masterpiece of the Middle Itinerary with information panels on the Haydi inmitten der Weinberge / Winegrowing LABONAL Ages military architecture / Een van de ramparts (9 panels) - Departure from front village winning 4 flowers at the National Route des Vins meest indrukwekkende ruïnes in het Rijndal. of Saint Georges’ Church (0.6 km - 1 hr) / Flower-Decked Towns and Villages Contest. +33 (0)3 88 92 41 13 Meesterwerk uit de middeleeuwse architectuur. tadsmurencircuit met uitleg (9 borden) - Vertrek Haydi Belvedere in the middle of the www.labonal.fr ■■CHATENOIS voor de kerk Saint-Georges (0,6 km - 1 uur). vines / Wijndorp 4 bloemen in het nationale Petit train du vigneron / Touristenbähnchen bloemenconcours van Frankrijk (Villes & Jardin Médiéval Plantes tinctoriales et „Petit train du vigneron“ / Vineyard train / Quartier du Château, remparts, Tour des Villages Fleuris). Uitzichtpunt Haydi utilitaires / Mittelalterlicher Garten Färberund Wijnboerentreintje sorcières, Eglise Saint Georges / Burgviertel, Nutzpflanzen / Mediaeval garden Plants ■■NOTHALTEN Place du Marché Burgmauer, Hexenturm „Tour des Sorcières“, +33 (0)3 88 92 41 86 Kirche Saint Georges / Castle district, ramparts, used for dyeing and other purposes / Sentier du Muenchberg dans les vignes / Witch’s Tower, St. Georges’ Church / Kasteelwijk, Middeleeuwse tuin verfplanten en nuttige Muenchberg-Weg in den Weinbergen / Distillerie MERSIOL André / Distillerie stadsmuren, Heksentoren, kerk Saint-Georges planten Muenchberg Trail through the vineyards / MERSIOL André / André MERSIOL Distillery / Muenchbergpad door de wijngaarden. Distilleerderij André MERSIOL 3-5 route d’Ebersheim ■■BLIENSCHWILLER +33 (0)3 88 92 44 10 Sentier des poètes / Pfad der Dichter / Poets’ trail / Dichterspad ■■DIEFFENTHAL Sentier des Roches, « Rocher des ■■DAMBACH-LA-VILLE Celtes » et Sentier Oenotouristique Circuit historique de la cité fortifiée - « Des Murailles et des Vigne » / Sentier viticole / Historischer Rundgang Wanderroute „Sentier des Roches“, „Rocher durch die befestigte Stadtanlage - des Celtes“ (Keltenfels) und Weintouristische Weinlehrpfad / Historical trail round the Wanderroute „Des Murailles et des Vignes“ / fortified town - Vineyard trail / Historisch “Celtic Rocks” Rock Trail and Enotourist Trail circuit van de vestingstad - Wijnpad “Walls and Vines” / Rotsenpad (Sentier des Chapelle Saint-Sébastien - Point de Roches)/’Keltenrots’ en wijnpad ‘Des Murailles vue sur la ville / Chapelle Saint-Sébastien - et des Vignes’. Aussichtspunkt auf die Stadt / St. Sébastien’s Jardin Médiéval / Mittelalterlicher Garten / Chapel - Viewpoint of the town / Kapel Saint- Mediaeval garden / Middeleeuwse tuin Sébastien - Uitzicht over de stad Château du Bernstein (2 h aller-retour ■■SCHERWILLER de Marche - départ Office de Tourisme) / Château de l’Ortenbourg / Burg / Castle / Château du Bernstein (2 Std. Fußweg hin und Burcht Ortenbourg

JUIN 2016 - www.alsaceavelo.fr / www.radfahrenimelsass.de / www.cyclinginalsace.com 5/6 CITÉS MÉDIÉVALES ET ART BAROQUE BL Mittelalterliche Ortschaften und Barockkunst Mediaeval towns and Baroque art 620 Middeleeuwse dorpen en barokkunst

QUE VISITER ? / BESICHTIGUNGEN? / VISITS? / TE ZIEN?

from the Humanist School Library (15th de vastes fresques, il renferme également un century) and the Libraria rhenana (listed on orgue Silbermann de 1730. UNESCO’s Memory of the World Register in Die imposante barocke Abteikirche St. 2011), about 760 books, which belonged to Mauritius ist die Hauptsehenswürdigkeit the great Humanist Beatus Rhenanus. The des kleinen Ortes Ebersmunster im Ried. Die display of the books from these two libraries reich mit Stuck, Vergoldungen und großen makes it possible to study the development Gemälden ausgestatte Kirche kann gleichfalls th of the book from the 7th to the 16 century. auf eine Silbermann Orgel von 1730 verweisen. De boekenverzameling bevat de boeken This impressive baroque church van de bibliotheek van de Latijnse school overlooking the Ried is the pride of the e van Sélestat (15 eeuw) en de legaten van de small village of Ebersmunster. Elaborately ‚Libraria rhenana‘ (sinds 2011 geregistreerd op decorated with stucco, gilding and vast de Werelderfgoedlijst voor documenten van paintings, it is also home to a Silbermann. de UNESCO), ofwel zo‘n 760 werken die deel organ dating from 1730. uitmaakten van de collectie van humanist Beatus Rhenanus. Een goed overzicht van de De abdijkerk Saint-Maurice in Ebermunster ontwikkeling van de boektechnieken van de 7e is een parel uit de Duitse barok. Rijk versierd tot de 16e eeuw. met stucwerk, verguldsels en enorme muurschilderingen, en een Silbermann-orgel Maison du Pain d’Alsace / Haus des Brotes / uit 1730. Sentier Oenotouristique « Des Murailles Cigoland Alsace - Parc des cigognes House of Bread / Broodmuseum van de Elzas et des Vignes » Boucle de Châtenois. et attractions / Storchenpark und andere 7 rue du Sel ■■EPFIG 2,8 km - 2 h / Weintouristische Wanderroute Attraktionen / Stork Park and attractions / +33 (0)3 88 58 45 90 Sentier viticole du Fronholz. www.maisondupain.org „Des Murailles et des Vignes“ (Von Städten Ooievaarspark en attracties Rebweg Traditionelles Winzerdorf. und Weinbergen) Rundwanderweg „Boucle Route de Sélestat L’âme de la Maison est un fournil de Châtenois“. 2,8 km - 2 Std / Enotourist trail +33 (0)3 88 92 05 94 fonctionnel contemporain. Véritable atelier Fronholz Winegrowing Trail. “Walls and Vines” Châtenois Loop. 2.8 km - www.cigoland.fr vivant, il permet à tous les publics d’assister Wijnpad van de Fronholz. 2 hr / Wijnpad ‚Muren en wijngaarden‘ Circuit Église Saint Martin / Sankt-Martinskirche - à de nombreuses démonstrations liées à la Chapelle Ste-Marguerite / Kapelle / van Châtenois (2,8 km - 2 uur). Église Saint Martin / St. Martin’s Church / Kerk fabrication de pains de toute nature et, bien Chapel / Kapel Sainte-Marguerite Chapelle de la Sainte Croix / Saint Martin sûr, des spécialités régionales comme le www.ste-marguerite-epfig.fr Kougelhopf..., les bretzels et d’autres moins Heiligkreuzkapelle (Chapelle de la Sainte Jardin médiéval, Herbes aromatiques / e connues. Belle chapelle romane du XI s. (site majeurs Croix) / Chapel of the Sacred Cross / Kapel Mittelalterlicher Garten, Küchen- und de l’art roman régional) avec peintures Sainte Croix. Gewürzkräuter / Mediaeval garden, Aromatic Im Zentrum der Ausstellung steht die murales récemment restaurées. /Reizende La Maison du Distillateur - Espace herbs / Middeleeuwse tuin Tuinkruiden Backstube! Dem Besucher wird vorgefuhrt, wie romanische Kapelle des 11. Jh. mit vor kurzem muséographique dédié aux eaux Brot und andere regionale Spezialitaten, wie restaurierte Wandmalereien. /Charming ■■SÉLESTAT th de vie et au whisky alsacien / La Gugelhupf und Brezeln, hergestellt werden. Romanesque chapel of the 11 c. with Maison du Distillateur - Museum zum Centre historique de Sélestat / Historischer The heart and soul of the museum wall paintings recently restaured. /Fraaie Thema Schnapsbrennerei und Elsässer Stadtkern von Sélestat / Historical Centre of is the modern bakery! A demonstration romaanse kapel uit de 11e eeuw met onlangs Whisky / Distiller’s House - Museum Sélestat / Oude binnenstad Van Sélestat enables all visitors to see the production of gerestaureerde muurschilderingen. devoted to Alsatian brandy and whisky / L’Église romane Sainte-Foy (XIIe s.), l’Église bread as well as regional specialties, such as Distilleerdershuis museum gewijd aan gothique Saint-Georges (XIIIe s.), la Tour des Kougelhopf or pretzels. brandewijnen en whisky uit de Elzas Sorcières (XIIIe s.), la Tour neuve ou dite « de De ziel van het museum is een eigentijdse Route de Villé (lieu-dit Val de Villé) l’horloge » (XIIIe ss.). L’Hôtel d’Ebersmunster bedrijfsklare bakkersoven. Er worden +33 (0)7 89 90 14 73 (XVIe ss.), l’ancienne Commanderie Saint- regelmatig demonstraties georganiseerd van OFFICES DE TOURISME / www.maisondudistillateur.fr Jean (XVIe s.), l’Arsenal Sainte-barbe (XVe s.), het bakken van diverse soorten brood en niet VERKEHRSBÜRO / les remparts (XVIIe s.) ■■KINTZHEIM te vergeten specialiteiten uit de streek zoals TOURIST OFFICE / VVV Bibliothèque Humaniste / Die de beroemde kougelhopf, bretzels en andere La Montagne des Singes / Tierpark „La Humanistenbibliothek / The Humanist minder bekende broodsoorten uit de Elzas. Montagne des Singes“ / Monkey Mountain / ■■DAMBACH-LA-VILLE Library / Humanistische Bibliotheek Piscine des remparts / Schwimmbad / Apenberg Office de Tourisme du Pays de Barr 1 rue de la Bibliothèque swimming pool / Zwembad La Wick Bureau de Dambach-la-Ville +33 (0)3 88 58 07 20 Quai Albrecht +33 (0)3 88 92 11 09 Place du Marché www.bh-selestat.fr +33 (0)3 88 58 89 00 www.montagnedessinges.com +33 (0)3 88 92 61 00 Le fonds comprend les livres de la Bassin ludique et de nage en inox, Parc animalier comptant plus de www.pays-de-barr.com bibliothèque de l’école latine de Sélestat toboggan de 65 m, espace bien-être. 200 macaques de Barbarie en Liberté / (15e s) et le legs de la « Libraria rhenana » ■■CHATENOIS Tierpark mit über 200 sich frei bewegenden Spa.- und Schwimmbecken aus Edelstahl, (inscrite au registre de la Mémoire du SHKT (Sélestat Haut-Koenigsbourg Berberaffen /Wildlife Park with over 65 m lange Wasserrutsche und Wellness- Monde de l’UNESCO en 2011), soit Tourisme) 200 Barbary macaques roaming free / Bereich. quelque 760 volumes ayant appartenu à Bureau d’accueil du Vignoble Dierenpark met meer dan 200 berberapen die l’humaniste Beatus Rhenanus. Il permet de A stainless steel swimming pool, 98 Rue du Maréchal Foch er vrij rondlopen. voir l’évolution des techniques du livre du 65-metre waterslide and wellness centre. e e +33 (0)3 88 58 87 20 La Volerie des Aigles / Greifvogelwarte „La 7 au 16 s. RVS ludiek bad en sportbad, glijbaan van www.selestat-haut-koenigsbourg.com Volerie des Aigles“ / Eagle Park / Roofvogelpark Die Sammlung der Humanistenbibliothek 65 meter, wellnessruimte. Château de Kintzheim besteht aus Buchern der lateinischen Schule ■■SÉLESTAT +33 (0)3 88 92 84 33 von Selestat und der „Libraria Rhenana“ ■■EBERSMUNSTER SHKT (Sélestat Haut-Koenigsbourg www.voleriedesaigles.com (aufgenommen in das Register des Abbatiale Saint Maurice / Sankt-Mauritius Tourisme) Parc à thème et spectacle autour des Weltdokumenetenerbes der UNESCO in 2011), Abteikirche / Abbey church of St Maurice in Bureau d’accueil de Sélestat - Siège rapaces au sein du château de Kintzheim / einer Sammlung von etwa 760 Banden, die Ebersmunster / Abdijkerk Saint Maurice 10 boulevard Leclerc Themenpark und Greifvogel-Flugschau auf dem Humanisten Beatus Rhenanus gehorten. Rue de l’Eglise +33 (0)3 88 58 87 20 der Burg Kintzheim / Theme park and show Die Bibliothek schildert die Entwicklung der +33 (0)3 88 85 78 32 Bureau d’accueil de Sélestat - Centre Ville starring birds of prey in Kintzheim Castle / Buchertechnik vom 7. bis zum 16. Jh. L’Abbatiale Saint-Maurice d’Ebermunster Place d’Armes Themapark met roofvogelshow bij de burcht The collections of the Humanist Library est un vrai bijou du baroque alémanique. +33 (0)3 88 58 87 20 van Kintzheim. in Selestat are composed of the books Richement décoré de stucs, de dorures et www.selestat-haut-koenigsbourg.com

JUIN 2016 - www.alsaceavelo.fr / www.radfahrenimelsass.de / www.cyclinginalsace.com 6/6