DOCSLIB.ORG

(1961–1965) Doktora Tezi Halit KAYA Ankara – 2014

Total Page：16

File Type：pdf, Size：1020Kb

Download full-text PDF Read full-text
(1961–1965) Doktora Tezi Halit KAYA Ankara – 2014 T.C. ANKARA ÜNİVERSİTESİ TÜRK İNKILÂP TARİHİ ENSTİTÜSÜ ADALET PARTİSİ VE RAGIP GÜMÜŞPALA (1961–1965) Doktora Tezi Halit KAYA Ankara – 2014 I T.C. ANKARA ÜNİVERSİTESİ TÜRK İNKILÂP TARİHİ ENSTİTÜSÜ ADALET PARTİSİ VE RAGIP GÜMÜŞPALA (1961–1965) Doktora Tezi Öğrencinin Adı Halit KAYA Tez Danışmanı Prof.Dr. Oğuz AYTEPE Ankara – 2014 II T.C. ANKARA ÜNİVERSİTESİ TÜRK İNKILÂP TARİHİ ENSTİTÜSÜ ADALET PARTİSİ VE RAGIP GÜMÜŞPALA (1961–1965) Doktora Tezi Tez Danışmanı : Prof.Dr. Oğuz AYTEPE Tez Jürisi Üyeleri Adı ve Soyadı İmzası Prof.Dr. İzzet ÖZTOPRAK (Başkan) ............................. Prof.Dr. Oğuz AYTEPE (Danışman) ............................. Prof.Dr.Mesut ÇAPA .............................. Prof.Dr. Ş.Bige SÜKAN .............................. Prof.Dr.Mustafa YILMAZ .............................. Tez Sınavı Tarihi : 11 Temmuz 2014 Prof. Dr. Temuçin Faik ERTAN Enstitü Müdürü III ÖZET “Adalet Partisi ve Ragıp Gümüşpala (1961-1965)” konulu tezin amacı, tarihi perspektif içerisinde, kuruluş çalışmalarından başlayarak Adalet Partisi (AP)’nin iktidar olduğu 1965 yılına kadar AP’yi ve kurucu Genel Başkanı Ragıp Gümüşpala’nın siyasi hayatını incelemek, 1961-1965 yılları arasında AP ile Ragıp Gümüşpala’yı merkeze alarak Türk siyasal hayatında yaşanan siyasi olayları ve bunların arasındaki ilişkiyi araştırmaktır. Bu tez, 1961-1965 dönemine ışık tutması, özellikle 27 Mayıs askerî müdahalesinden sonra siyasal hayatta gelişen olayları izlemesi, dönemin bütün gerçeklerini ortaya koyması ve Türkiye’nin demokratik yapısının nasıl şekillendiğinin anlaşılmasına yardımcı olması açısından önem arz etmektedir. Ordu, ilk olarak 27 Mayıs tarihinde idareye müdahale etmiş ve bu tarihten sonra sürekli siyasetin içinde olmuştur. Bu süreçte; Gümüşpala’nın liderliğinde 1961 yılında kurulan AP, Demokrat Parti (DP)’nin devamı görüntüsü vererek halk desteğini sağlamış ve 1965 yılında Süleyman Demirel ile tek başına iktidara gelmiştir. Bu çalışmada, 27 Mayıs müdahalesinden sonra askerî idarenin sivillere devredilmesi sürecinde; AP ve AP’nin liderliğini yapan Gümüşpala’nın üstlendiği rol ortaya konmaya çalışılmıştır. 1961-1965 yılları arasında Türk siyasi hayatını ortaya koyarken, bu beş yılın önemli aktörlerinden olan AP ve Gümüşpala detaylı olarak incelenmiştir. Anahtar Kelimeler: Adalet Partisi, Ragıp Gümüşpala. I ABSTRACT The objective of the thesis “The Justice Party and Ragıp Gümüşpala (1961- 1965)” was to investigate the Justice Party starting from its founding stage up to year 1965 in which the Party was the ruling party and to investigate political life of Ragıp Gümüşpala who was the founding chairman of the Justice Party, and to understand how the political events and the Justice party in Turkish political life affected each other between 1961-1965 by placing the Justice Party and Ragıp Gümüşpala to the center. The thesis is very important to shed light on period from 1961 to 1965, especially to monitor the events in political life following the military intervention on May 27th, to reveal all the facts of the period, and to help understand closely how Turkey’s democratic structure is shaped. The Armed Forces has intervened the administration in the history first on May 27th and then has been in politics since. In this process; Justice Party founded in 1961 under the leadership of Gümüşpala, provided the image of Democrat Party and gained public support later came to power alone by Süleyman Demirel in 1965. In this study, it was tried to put forward both the roles of the Justice Party and it’s leader Ragıp Gümüşpala during the transfer period of authority to the civilians after the intervention of the military on May 27th Justice party and Gümüşpala have been throughly studied, and Turkish political life between 1961-1965 was revealed. Keywords: Justice Party, Ragıp Gümüşpala. II ÖN SÖZ “Adalet Partisi ve Ragıp Gümüşpala (1961-1965)” konulu çalışmada, Türk siyasal hayatında önemli bir yeri olan Adalet Partisi ve kurucu Genel Başkanı Ragıp Gümüşpala’nın siyasi hayatı incelenmiştir. Bu çalışmada öncelikle tetkik eserleri incelenmiştir. Daha sonra Cumhurbaşkanlığı Cemal Gürsel Arşivi, TBMM Arşivi, Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi, TTK Arşivi ile Genelkurmay Başkanlığında bulunan Ragıp Gümüşpala’nın şahsi dosyasından faydalanılmıştır. Genelkurmay Askerî Tarih ve Stratejik Etüt (ATASE) Başkanlığı, Milli Savunma Bakanlığı (MSB), İçişleri Bakanlığı, Dışişleri Bakanlığı, Emniyet Genel Müdürlüğü, Demokrat Parti (DP), Cumhuriyet Halk Partisi (CHP), İsmet İnönü Vakfı, Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü (TİTE) Arşivlerinde konuya ilişkin belge bulunmaması, tasnif çalışmasının devam etmesi gibi sebeplerle istifade edilmesi mümkün olamamıştır. Yapılan bu arşiv çalışmalarında elde edilen bilgi ve belgeler diğer kaynak ve tetkiklerle birlikte değerlendirilmiştir. Ayrıca Adalet Partisi’nin tarihçesinde önemli yer tutan İsmet SEZGİN ve Nahit MENTEŞE ile Ragıp Gümüşpala’nın damadı Muzaffer BAŞKAYA, AP’nin basın danışmanlığını yapan Turgut Yılmaz GÜVEN ile mülakat yapılmıştır. Gümüşpala Aile Arşivinde bulunan belge ve fotoğraflardan istifade edilmiştir. Adalet Partisine ilişkin daha önce üç adet doktora tezi hazırlanmıştır.1 Bu doktora tezlerinde, daha uzun bir dönem incelendiği için Demirel öncesi dönem kısa bir şekilde incelenmiştir. Ayrıca bu tezler hazırlanırken konuya ilişkin tetkik eserlere ve hatıralara ilaveten döneme ait gazetelerden yararlanılmıştır. Tez hazırlanırken daha önce hazırlanan doktora tezlerinden farklı olarak, Ragıp Gümüşpala merkeze alınarak Adalet Partisi’nin iktidara gelene kadarki beş yıllık kuruluş ve gelişme dönemi incelenmiştir. Ayrıca önceki tezlerde arşivlerle ilgili çalışma yapılmamış olmasına rağmen bütün arşivlere müracaat edilerek ulaşılabilinen belgelerle tez çalışması belgelere dayandırılmıştır. Ayrıca doktora tezlerinden sonra yayımlanmış birçok kitap ve makaleden yararlanılmıştır. 1 Salih Akkaş, Adalet Partisi ve İdeolojisi, Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara, 1989.; Hanife Kuru, Türk Siyasal Yaşamında Adalet Partisi, Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü, İzmir, 1996.; Mehmet Orhan Kaya, Türk Siyasal Hayatında Adalet Partisi (1961-1971), Doktora Tezi, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya, 2004. III Yapılan bu araştırma ve incelemeler neticesinde tez giriş ve dört ana bölümde kronolojik sırayla yazılmıştır. Giriş bölümünde, Türk siyasi hayatının kısa gelişimi ve Ragıp Gümüşpala’nın askerî hayatından bahsedilmiştir. Çalışmanın birinci bölümü, Adalet Partisi’nin kuruluş ve gelişme dönemi ile bu dönemdeki Ragıp Gümüşpala’nın faaliyetlerine ayrılmıştır. Bu bölümde, Adalet Partisi’nin kuruluşundan genel seçimlere kadar geçen siyasal olaylar ve AP ile Gümüşpala’nın yaklaşımı anlatılmıştır. Özelikle, AP’nin kuruluşu, programı ve tüzüğü, Anayasa’nın halkoylamasına sunulması, Yuvarlak Masa toplantısı, Yassıada yargılamalarının sonuçları, 1961 genel seçimleri ve Cumhurbaşkanlığı seçimleri ile AP ve Gümüşpala’nın yaklaşımı açıklanmıştır. Çalışmanın ikinci bölümü, Adalet Partisi’nin Cumhuriyet Halk Partisi ile koalisyon hükümeti olduğu dönemdeki faaliyetlerine ayrılmıştır. Bu bölümde, genel seçimler sonrası koalisyon kurma çabalarıyla başlayan I. Koalisyon Hükümeti (AP- CHP)’nde demokrasinin yerleşmesiyle ilgili dönemden söz edilmiştir. Özellikle koalisyonun kurulması, gelişmeleri ve dağılması ile Talat Aydemir olayı ve af meselesi ile AP ve Gümüşpala’nın yaklaşımı açıklanmıştır. Çalışmanın üçüncü bölümü, II. ve III. Koalisyon dönemlerindeki faaliyetlere ayrılmıştır. Bu bölümde, özellikle II. ve III. koalisyon dönemlerindeki gelişmeler, af meselesi, yerel seçimler, senato seçimleri ve Gümüşpala’nın vefatı açıklanmıştır. Çalışmanın dördüncü ve son bölümü, Süleyman Demirel’in genel başkan olmasından sonra iktidar olmasına kadar geçen döneme ait faaliyetlere ayrılmıştır. Bu bölümde, Demirel’in genel başkan olması, İnönü Hükümeti’nin düşürülmesi ve Ürgüplü Hükümeti’nin faaliyetleri ve 1965 seçimleri açıklanmıştır. Çalışmanın genel bir değerlendirmesi sonuç bölümünde ortaya konulurken, ekler bölümünde; Ragıp Gümüşpala’nın kısa biyografisi, seçim mazbatası ve hal tercümesi, AP’nin kronolojisi, 1961-1965 yılları arasında görev alan hükümetler ve bakanların listesi, İsmet SEZGİN ve Nahit MENTEŞE ile yapılan mülakatların özeti, AP ve Ragıp Gümüşpala’ya ait belgeler ile fotoğraflar konulmuştur. IV Bu çalışmanın başından sonuna kadar büyük sabır ve titizlikle eksik ve yanlışlarımı düzelten, bana yol gösteren ve çalışmanın ortaya çıkmasını sağlayan değerli hocam Prof.Dr. Oğuz AYTEPE’ye, görüşleriyle tezin daha iyi hale gelmesinde katkıları bulunan jüri üyeleri Prof.Dr. İzzet ÖZTOPRAK, Prof.Dr. Ş.Bige SÜKAN, Prof.Dr. Mustafa YILMAZ ve Prof.Dr. Mesut ÇAPA’ya teşekkür ederim. Cumhurbaşkanlığı Arşivi, TBMM Arşivi ve Kütüphanesi, Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi ve Kütüphanesi, Genelkurmay Personel Başkanlığı ve Merkez Kütüphanesi, ATASE Kütüphanesi, Tür Tarih Kurumu (TTK) Arşivi ve Kütüphanesi, Milli Kütüphane ve başta Fatma MESCİ olmak üzere tüm TİTE çalışanlarına araştırma sırasında gösterdikleri destek ve yardımlar için teşekkür ederim. Mülakat yaptığım Sayın İsmet SEZGİN, Nahit MENTEŞE, Muzaffer BAŞKAYA, Turgut Yılmaz GÜVEN ve Ragıp GÜMÜŞPALA’ya ait fotoğrafları paylaşan Cihangir GÜMÜŞPALA’ya gösterdikleri ilgi, anlayış ve yardımlarından dolayı şükranlarımı arz ederim. Bu çalışma birçok kişinin ilgi, destek ve yardımlarıyla gerçekleşmiştir. Dr. Hakan BAYRAMLIK, Harun POLAT, Ahmet VURAL, Alper GÜLBAY ve Fatih KUBAN başta olmak üzere bütün çalışma arkadaşlarıma teşekkür
Load more

Recommended publications
  • Mustafa Kemal Paşa Tarafından Ali Fuad Paşaya Gönderilen Bazı Telgraf, Tebliğ Ve Yazışmalar-(I)*
    Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi S 33-34, Mayıs-Kasım 2004, s. 217-240 Mustafa Kemal Paşa Tarafından Ali Fuad Paşaya Gönderilen Bazı Telgraf, Tebliğ ve Yazışmalar-(I)* Mustafa TOK ER" Mondros Mütarekesi (30 Ekim 1918) imzalandıktan sonra İtilaf devletlerinin Mütarekenin 7. maddesi doğrultusunda Türk topraklarını işgale başlaması üzerine ülkede bölgesel direniş hareketleri başlamıştır. Önceleri bölgesel nitelik taşıyan direniş, Mustafa Kemal'in Anadolu'ya geçmesi ile örgütlü hale getirilmiş ve ulusal bir mücadeleye dönüşmüştür. Mustafa Kemal, Samsun'a çıkmadan önce Makedonya'dan başlayarak birlikte hareket ettikleri subaylardan oluşan çekirdek kadro ile (Rauf (Orbay), Ali Fethi (Okyar), Kazım Karabekir, Ali Fuat (Cebesoy), İsmet (İnönü)) devletin içinde bulunduğu durumdan kurtulması konusunda görüşmeler yapmış ve son çözüm olarak Anadolu'ya geçilmesi gerektiğine karar vermiştir. Mustafa Kemal Anadolu'ya geçtikten sonra en büyük desteği Erzurum'da 15. Kolordu Komutanı Kazım Karabekir ve Ankara'daki 20. Kolordu Komutanı Ali Fuat Paşadan almıştır. Mustafa Kemal'in Anadolu'daki faaliyetlerini aydınlatması açısından, her iki kolordu komutanı ile yapılan görüşmeler son derece önemlidir. Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü Arşivinde bulunan ve Ali Fuat Cebesoy'a ait koleksiyon içerisinde yer alan Mustafa Kemal Paşaya ait bazı telgraf, tebliğ ve yazışmaları içeren belgeler de aynı döneme ait önemli bilgileri içermektedir. Bu koleksiyonda bulunan belgelerin bir kısmı bu çalışmada yer almaktadır. Çalışmada yer alan belgeler genel olarak: Kongre murahhaslarının yola çıkması; Mustafa Kemal'in milli bağımsızlık için tüm mevcudiyetiyle çalışacağına dair söz vermesi; Rumeli'ye ait şifrelerin Dersaadet'te kontrol edildiğinden şüphelenildiği; Erzurum'da Kazım Karabekir ile yapılan görüşme sonucunda dahili vaziyetin iyi olduğu; Bolşeviklik ve Kafkasya ile ilgili bilgiler; Kongrede Mustafa Kemal Paşa tarafından Ali Fuad Paşa'ya gönderilen telgraf, tebliğ ve yazışmaların ikinci bölümü derginin izleyen sayısında yayımlanacaktır.
    [Show full text]
  • Türk Siyasî Tarihinde Askerî Müdahalelere Bir Örnek: Demokrat Partililere Siyasî Haklarinin Iadesi Meselesi Ve 14-21 Mayis 1969 Buhrani
    Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları Yıl: 2017/2, Cilt:16, Sayı: 32 Sf. 21-64 TÜRK SİYASÎ TARİHİNDE ASKERÎ MÜDAHALELERE BİR ÖRNEK: DEMOKRAT PARTİLİLERE SİYASÎ HAKLARININ İADESİ MESELESİ VE 14-21 MAYIS 1969 BUHRANI Erdal YILMAZ* Özet Demokrat Parti (DP)’nin 14 Mayıs 1950’de düzenlenen seçimleri kazanması ve tek başına iktidara gelmesiyle Türkiye’de çok partili hayata resmen geçilmiştir. DP’nin 27 Mayıs 1960’da Türk Silahlı Kuvvetleri tarafından gerçekleştirilen bir askerî darbe sonucunda devrilmesi hem Türkiye’de yerleştirilmeye çalışılan de- mokratik sistemin kesintiye uğramasına yol açmış hem de asker-sivil ilişkilerini etkileyerek sonraki müdahalelere kapı aralamıştır. Çalışmada, 27 Mayıs 1960’dan sonraki süreçte Türk Silahlı Kuvvetleri’nin, Türk siyasetinde etkin bir rol oynama çabalarından bahsedilerek 1969 Mayıs’ında Demokrat Partililere siyasî hakları- nın geri verilmesi meselesinde meclisi ve yürütme organının başı olan Hükümeti etkileme faaliyeti incelenecektir. Anahtar Kelimeler: Türkiye’de Asker-Sivil İlişkisi, 27 Mayıs 1960 Sonrası Türk Siyaseti, 14-21 Mayıs 1969 Buhranı. Abstract AN EXAMPLE TO MILITARY INTERVENTIONS IN TURKISH POLITICAL HISTORY: THE ISSUE OF THE RESTORATION OF POLITICAL RIGHTS TO DEMOCRAT PARTY MEMBERS AND THE CRISIS OF 14-21 MAY 1969 Multi-party life in Turkey formally began as the Democrat Party (DP) won the elections held on May 14, 1950 and came to power alone. The overthrow of the DP on May 27, 1960 as a result of a military coup by the Turkish Armed Forces led to the interruption of the democratic system that was attempted to establish in * Arş. Gör. Trakya Üniversitesi Edebiyat Fakültesi, Tarih Bölümü, Türkiye Cumhuriyeti Anabilim Dalı. E-mail: [email protected] Makalenin Geliş Tarihi: 05.06.2017 Makalenin Kabul Ediliş Tarihi: 30.10.2017 Türk Siyasî Tarihinde Askerî Müdahalelere Bir Örnek: 22 Demokrat Partililere Siyasî Haklarının İadesi Meselesi / Erdal YILMAZ Turkey and also affected civil-military relations by paving the way for subsequent interventions.
    [Show full text]
  • Yabanci Öğrenciler Için Atatürk Ilkeleri Ve Inkilap Tarihi Ii
    YABANCI ÖĞRENCİLER İÇİN ATATÜRK İLKELERİ VE İNKILAP TARİHİ II ORTAK DERSLER PROF. DR. CEZMİ ERASLAN PROF. DR. AHMET İNCEKARA DOÇ. DR. FATİH M. SANCAKTAR DOÇ. DR. ABDURRAHMAN BOZKURT DR. ÖĞRETİM ÜYESİ Ö. KÜRŞAD KARACAGİL DR. ÖĞRETİM ÜYESİ NİLÜFER ERDEM DR. ÖĞRETİM ÜYESİ HAYRÜNİSA ALP DR. ÖĞRETİM ÜYESİ BETÜL BATIR İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ AÇIK VE UZAKTAN EĞİTİM FAKÜLTESİ İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ AÇIK VE UZAKTAN EĞİTİM FAKÜLTESİ ORTAK DERSLER YABANCI ÖĞRENCİLER İÇİN ATATÜRK İLKELERİ VE İNKILAP TARİHİ II PROF. DR. CEZMİ ERASLAN PROF. DR. AHMET İNCEKARA DOÇ. DR. FATİH M. SANCAKTAR DOÇ. DR. ABDURRAHMAN BOZKURT DR. ÖĞRETİM ÜYESİ Ö. KÜRŞAD KARACAGİL DR. ÖĞRETİM ÜYESİ NİLÜFER ERDEM DR. ÖĞRETİM ÜYESİ HAYRÜNİSA ALP DR. ÖĞRETİM ÜYESİ BETÜL BATIR İÇİNDEKİLER 1. YENİ TÜRK DEVLETİ’NİN YAPILANMASI .................................................................... 1 1.1. Cumhuriyetin Devraldığı Türkiye Manzarası ..................................................................... 7 1.1.1.Toplumsal Yapı ................................................................................................................. 7 1.1.2. Eğitim Alanında Durum ................................................................................................... 7 1.1.3.Tarım Ülkesi ve Toplumundan Veriler ........................................................................... 10 1.1.4.Ulaşım Mirası .................................................................................................................. 10 1.1.5.Dış Ticaret Verileri .........................................................................................................
    [Show full text]
  • M. Kemal Atatürk's Homesickness for Thessaloniki, His City of Birth
    ISSN 1712-8358[Print] Cross-Cultural Communication ISSN 1923-6700[Online] Vol. 12, No. 9, 2016, pp. 1-9 www.cscanada.net DOI:10.3968/8785 www.cscanada.org M. Kemal Atatürk’s Homesickness for Thessaloniki, His City of Birth Sinan Çaya[a],* [a]Ph.D., Boğaziçi University, Institute of Environmental Sciences, always been prone to hero-worshipping ever since the era Istanbul, Turkey. of successive glorious sultans) invariably consider him *Corresponding author. supra-human! Received 14 June 2016; accepted 19 August 2016 [At the end of the First World War, The Mudros] Published online 26 September 2016 armistice obligated the Ottoman military to demobilize its combat units quickly, the actual demobilization Abstract proceeded slowly and came to a full stop with the start of As Atatürk, the founder of Modern Turkey, grew older; a new war—this time to save what was remained of the he more and more missed his home-city Salonika and its empire in 1919-1921—against Greek, French, Italian, and surroundings. The loss of his home-city during the Balkan Armenian forces. Wars further aggravated his passionate nostalgia. Some of A new generation of combat-tested battlefield his behavior patterns as narrated in history, reveal us his commanders, under the supreme leadership of Mustafa homesickness openly. On various occasions; the meals, Kemal Pasha, found a willing audience within the ranks the accent, and the entire culture of his region with its of the postwar Ottoman military. Most of the surviving songs and ballads; always moved the spirit in him, deeply. Ottoman officers (including reserves and retirees), as well Despite his deliberate emphasis of his logic most of the as the conscripts, were drawn to the nationalist cause (Uyar time, in reality, he was a man full of tender feelings.
    [Show full text]
  • Mirrors of Modernization: the American Reflection in Turkey
    University of Pennsylvania ScholarlyCommons Publicly Accessible Penn Dissertations 2014 Mirrors of Modernization: The American Reflection in urkT ey Begum Adalet University of Pennsylvania, [email protected] Follow this and additional works at: https://repository.upenn.edu/edissertations Part of the History Commons, and the Political Science Commons Recommended Citation Adalet, Begum, "Mirrors of Modernization: The American Reflection in urkT ey" (2014). Publicly Accessible Penn Dissertations. 1186. https://repository.upenn.edu/edissertations/1186 This paper is posted at ScholarlyCommons. https://repository.upenn.edu/edissertations/1186 For more information, please contact [email protected]. Mirrors of Modernization: The American Reflection in urkT ey Abstract This project documents otherwise neglected dimensions entailed in the assemblage and implementations of political theories, namely their fabrication through encounters with their material, local, and affective constituents. Rather than emanating from the West and migrating to their venues of application, social scientific theories are fashioned in particular sites where political relations can be staged and worked upon. Such was the case with modernization theory, which prevailed in official and academic circles in the United States during the early phases of the Cold War. The theory bore its imprint on a series of developmental and infrastructural projects in Turkey, the beneficiary of Marshall Plan funds and academic exchange programs and one of the theory's most important models. The manuscript scrutinizes the corresponding sites of elaboration for the key indices of modernization: the capacity for empathy, mobility, and hospitality. In the case of Turkey the sites included survey research, the implementation of a highway network, and the expansion of the tourism industry through landmarks such as the Istanbul Hilton Hotel.
    [Show full text]
  • Kitap Tanitimi
    KİTAP TANITIMI Sedef BULUT Kazım Karabekir, Edirne Hatıraları (Yayına Hazırlayan: Ziver Öktem),Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 2009. İnsanın anılarını yazma isteği büyük ölçüde unutulmama dileğinden ve tecrübelerini gelecek nesillere aktarma düşüncesinden kaynaklanmaktadır. Bu düşünceyle ortaya çıkan eserlerde, yazarın kişisel ya da mesleki hayatıyla alakalı gözlemleri ön plana çıkarken, yaşanılan devir hakkında da dolaylı ya da doğrudan siyasi, sosyal, ekonomik vb. konularda bilgi edinmek mümkündür. Bu anlamda devrin tarihi olaylarına ışık tutması ve tarihi gerçeklerin ortaya çıkarılması açısından anı türündeki eserler oldukça önemlidir. Ancak, yazarın bakış açısıyla şekillenen hatıraların tam bir objektiflik içerisinde kaleme alınması ise pek mümkün gözükmemektedir. Nitekim kişinin yaşı, eğitimi, kültür düzeyi, inancı, siyasi görüşü vb. faktörler naklettiği olayları farklı algılamasına ve aktarmasına neden olabilir. Bu bağlamda hatırayı kaynak olarak kullanmayı düşünen tarihçiler ve araştırmacılar hatıra sahibiyle ilgili olarak da bilgi sahibi olmalıdır. Dolayısıyla hatıralar incelenirken, taraflı olabileceği şüphesi elden bırakılmamalı, tespit edilen bilgiler diğer kaynaklarla da tenkit edilerek doğrulanmalıdır.1 Yrd. Doç. Dr., Ankara Üniversitesi, Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü, E-posta: [email protected]. 1 Ayrıntılı bilgi için bkz. E. Semih Yalçın, Türkiye Cumhuriyeti Tarihinin Kaynakları, Ankara, 2003, s.223-226. 528 Hatırat yazıcılığının eski çağlara kadar uzandığı bilinmektedir. Julius Caesar’ın hatıraları dönemine ait önemli
    [Show full text]
  • 85. Yılında Mustafa Kemal Paşa'nın Ankara'ya Gelişi
    Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi S 29-30, Mayıs-Kasım 2002, s. 31-38 85. Yılında Mustafa Kemal Paşa'nın Ankara'ya Gelişi Doç. Dr. Oğuz AYTEPE* ÖZET 19 Mayıs 1919'da Anadolu'ya çıkan Mustafa Kemal Erzurum ve Sivas Kongresini yaptıktan sonra stratejik olarak önemli bir yere sahip olan Ankara'ya gelir. İlerde Başkent olacak Ankara Mustafa Kemal tarafından önce merkez olarak seçilmiştir. Anadolu'nun ortasında olması, demiryolunun Ankara'dan geçmesi, 20. Kolordu'nun Ankara'da bulunması Ankara'ya tartışmasız stratejik bir üstünlük sağlıyordu. Sivas Kongresinden sonra 18 Aralık'ta Sivas'tan ayrılan Mustafa Kemal ve Heyet-i Temsiliye üyeleri Kayseri ve Kırşehir üzerinden dokuz günlük yorucu bir yolculuktan sonra 27 Aralık 1919'da Ankara'ya ulaşır. Anahtar kelimeler : Mustafa Kemal, Ankara, Heyet-i Temsliye ABSTRACT Mustafa Kemal who arrived in Anatolia on 19 May 1919, came to Ankara, which was a strategicaly inıportant place, after he had held the congresses of Erzurum and Sivas. Mustafa Kemal chose Ankara, which was later going to be the capital, first as a center. The facts that it was in the center of Anatolia , that the railways passed through Ankara, and that the 20th regiment was stationed in Ankara, gave Ankara an undisputable strategic supremacy. Mustafa Kemal and the members of the conımittee of representatives who lef t Sivas on 18 December after the Sivas Congress arrived in Ankara on 27 December 1919 after a tyring journey of nine days. Key words : Mustafa Kemal, Ankara, Committee of Representetive Birinci Dünya Savaşı sonunda Osmanlı Devleti'nin içinde bulunduğu İttifak grubu yenilmiş, şartları ağır bir ateşkes anlaşması imzalayarak * Ankara Üniversitesi Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü öğretim üyesi 32 OĞUZ AYTEPE savaştan çekilmişti.
    [Show full text]
  • SABATAYCILIK SALTANATI VE MEŞHUR DÖNMELER - Milli Çözüm Dergisi
    SABATAYCILIK SALTANATI VE MEŞHUR DÖNMELER - Milli Çözüm Dergisi Yazar Milli Çözüm Dergisi 26 Temmuz 2012 Birçok internet sitesinde yıllardır yayınlandığı ve hiç kimsenin yalanlama ihtiyacı duymadığı,“Sabataist Müslüman görünümlü gizli Yahudi”leri, tekrar gündeme getirmek, asılsız iddia ve iftiralar varsa, ilgililere bunları düzeltme imkanı vermek; ve şahısları deşifre edip hedef göstermek gibi bayağı ve aşağı bir fesatlıktan uzak; ülkemizin, devletimizin ve milletimizin muhatap olduğu bir tehdide dikkat çekmek üzere bu konuya değinmeyi münasip gördük. Bilinen bazı “Selanik Dönmeleri” (“Sabataycılar” veya “Gizli Yahudiler”) Bu listenin dayandığı kaynak: ( http://www.sabetay.50g.com/Liste/liste.html ) internette bulduğum en geniş DÖNME listesiydi. Fakat 28 Şubat’ın (1997) meşhur isimlerini bu listede göremedim: Org. Çevik Bir (28 Şubatın mimarlarından), Güven Erkaya Deniz Komutanı (28 Şubatın mimarlarından), Kemal Gürüz YÖK Başkanı, Prof. Kemal Alemdaroğlu İ.Ü Eski Rektörü, Prof. Nur Sertel gibilerinin de Sebataist olduğu belirtilmekteydi. 28 Şubat sonrasına dikkat edelim. Ordu’dan en çok İRTİCACI subay ve öğrenci atılması 28 Şubat’ın ilk yıllarında gözlendi, Üniversiteler İRTİCACI’lardan temizlendi. Daha evvelden imam hatiplerde, üniversitelerde başörtüsü ile okunabilirken, bu tarihten sonra bu hak engellendi. İmam Hatiplerin pratikte önü kesildi. Yükselen Anadolu sermayesinin önü kesildi. (Cüneyt Ülsever’e göre, 28 Şubatın asıl sebebi bu sermaye meselesiymiş). 28 Şubatın planları Deniz Kuvvetlerinin Gölcük’teki merkezinde yapıldı deniyor. Bu merkez 1999 Gölcük depreminde denize gömüldü. Rasathaneden Prof. Işıkara depremin merkez üssünün “tam deniz kuvvetleri merkezi” olduğunu söylemişti. Yakın geçmişteki bir Genel Kurmay Başkanımızın dönme olduğu vurgulanıyor. 2-3 defa nüfus kütüğünü bir şehirden başka şehre taşıdığı, izini kaybettirmek için yaptığı söyleniyor. “Türkler 1.500.000 ermeni öldürdü” deyip, derhal Nobel’i alan Orhan Pamuk’u da unutmamak gerekiyor.
    [Show full text]
  • Ufuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Ufuk University Institute of Social Sciences
    ISSN: 2146-7676 UFUK ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ UFUK UNIVERSITY INSTITUTE OF SOCIAL SCIENCES UFUK ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ DERGİSİ Journal of Ufuk University Institute of Social Sciences Yıl / Year: 2 Sayı / No: 4 Yıl / Year: 2013 www.ufuk.edu.tr UFUK ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ DERGİSİ Sahibi Ufuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Adına: ISSN: 2146-7676 Rektör: Prof. Dr. Aral EGE Sorumlu Yazı İşleri Müdürü Prof. Dr. Mehmet TOMANBAY Sosyal Bilimler Enstitüsü Müdürü Yardımcı Editörler Editör Öğr.Gör.Dr. Güner KOÇ AYTEKİN Doç. Dr. Türkmen DERDİYOK Arş. Gör. Hazel BAŞKÖY Arş. Gör. Ayşe Gözde GÖZÜM Arş. Gör. Çağlar DOĞRU Arş. Gör. Mehmet Gökhan UZUNER Arş. Gör. Ozan MUTLU Danışma Kurulu Hakem Kurulu Prof. Dr. Oya AKGÖNENÇ (Ufuk Üniversitesi) Prof. Dr. Örsan AKBULUT (TODAİE) Prof. Dr. Emine AKYÜZ (Ufuk Üniversitesi) Prof. Dr. Emine AKYÜZ (Ufuk Üniversitesi) Prof. Dr. Orhan AYDIN (Ufuk Üniversitesi) Yrd. Doç. Dr. Aslıhan ALHAN(Ufuk Üniversitesi) Prof. Dr. Semih BÜKER (Ufuk Üniversitesi) Doç.Dr. Emel ERDOĞAN BAKAR (Ufuk Üniversitesi) Prof. Dr. Halil CİN (Ufuk Üniversitesi) Doç.Dr. Murat BASKICI (Ankara Üniversitesi) Prof. Dr. Cenap ERDEMİR (Ufuk Üniversitesi) Prof. Dr. Mine GENCEL BEK (Ankara Üniversitesi) Prof. Dr. Cengiz ERTEM (Ufuk Üniversitesi) Yrd. Doç. Dr. Gülden BİLAL (Ufuk Üniversitesi) Prof. Dr. Şanal GÖRGÜN (Ufuk Üniversitesi) Prof. Dr. Yasin CEYLAN (ODTÜ) Prof. Dr. Sadi GÜNDOĞDU (Ufuk Üniversitesi) Prof. Dr. Haydar ÇAKMAK (Gazi Üniversitesi) Prof. Dr. Coşkun İKİZLER (Ufuk Üniversitesi) Yrd. Doç. Dr. Nezahat DEMİRAY (Ufuk Üniversitesi) Prof. Dr. Tuğrul İNAL (Ufuk Üniversitesi) Prof. Dr. Çiler DURSUN (Ankara Üniversitesi) Prof. Dr. Ali Naim İNAN (Ufuk Üniversitesi) Prof. Dr. Şefika Şule ERÇETİN(Hacettepe Üniversitesi) Prof.
    [Show full text]
  • The Case of the Relations Between Turkey and Organisation of Islamic Cooperatio
    THE ROLE OF RELIGION IN INTERNATIONAL RELATIONS: THE CASE OF THE RELATIONS BETWEEN TURKEY AND ORGANISATION OF ISLAMIC COOPERATION (OIC) A THESIS SUBMITTED TO THE GRADUATE SCHOOL OF SOCIAL SCIENCES OF MIDDLE EAST TECHNICAL UNIVERSITY BY BURCU ÖZTÜRK IN PARTIAL FULFILLMENT OF THE REQUIREMENTS FOR THE DEGREE OF MASTER OF SCIENCE IN THE DEPARTMENT OF INTERNATIONAL RELATIONS FEBRUARY 2013 Approval of the Graduate School of Social Sciences Prof. Dr. Meliha Altunışık Director I certify that this thesis satisfies all the requirements as a thesis for the degree of Master of Science Prof. Dr. Hüseyin Bağcı Head of Department This is to certify that we have read this thesis and that in our opinion it is fully adequate, in scope and quality, as a thesis for the degree of Master of Science. Assoc. Prof. Dr. Zana Çitak Aytürk Supervisor Examining Committee Members Prof. Dr. Meliha Altunışık (METU, IR) Prof. Dr. Tayfun Atay (METU, SOC) Assoc. Prof. Dr. Zana Çitak Aytürk (METU, IR) I hereby declare that all information in this document has been obtained and presented in accordance with academic rules and ethical conduct. I also declare that, as required by these rules and conduct, I have fully cited and referenced all material and results that are not original to this work. Name, Last name: Burcu Öztürk Signature: iii ABSTRACT THE ROLE OF RELIGION IN INTERNATIONAL RELATIONS: THE CASE OF RELATIONS BETWEEN TURKEY AND THE ORGANIZATION OF ISLAMIC COOPERATION (OIC) Öztürk, Burcu M. Sc., International Relations Supervisor: Assoc. Prof. Dr. Zana Çitak January 2013, 119 pages This thesis aims to research the role of religion in international relations by examining the relationship between Turkey and the Organization of Islamic Cooperation (OIC).
    [Show full text]
  • Investigation of Historical Characters in Republic of Turkey Revolution History and Kemalism Course Books (1993-2012)
    International Education Studies; Vol. 9, No. 8; 2016 ISSN 1913-9020 E-ISSN 1913-9039 Published by Canadian Center of Science and Education Investigation of Historical Characters in Republic of Turkey Revolution History and Kemalism Course Books (1993-2012) Mustafa Safran1, Cengiz Donmez2, Kubilay Yazici3 & Barış Ciftci4 1 Faculty of Education, Department of History Education, Gazi University, Ankara, Turkey 2 Faculty of Education, Department of Elementary Education, Gazi University, Ankara, Turkey 3 Faculty of Education, Department of Elementary Education, Nigde University, Nigde, Turkey 4 Faculty of Education, Department of Elementary Education, Nevsehir Haci Bektas Veli University, Nevsehir, Turkey Correspondence: Kubilay Yazici, Nigde University, Faculty of Education, 51240, Nigde, Turkey. Tel: 388-225-4315. E-mail: [email protected] Received: January 14, 2016 Accepted: March 9, 2016 Online Published: July 26, 2016 doi:10.5539/ies.v9n8p60 URL: http://dx.doi.org/10.5539/ies.v9n8p60 Abstract T.R. Revolution History and Kemalism courses have a crucial function in our educational system in terms of making people embrace governmental ideology, teaching them recent national history, and constituting citizenship acquisition. In constituting the acquisition of behavioural and cognitive changes in these three target areas, the topics that are covered in T.R. Revolution History and Kemalism course books, and format and presentation of these topics have altered in time, whilst the existence of historical characters have not changed. This study is a qualitative study, and the data were gathered through document analysis. The study presents important data about historical characters that take place in T.R. Revolution History and Kemalism course books published in 1993-2012.
    [Show full text]
  • E-ISSN 2458-7672 Fikirlerinin Açıklamaktan Çekinmemiştir
    Tarih ve Gelecek Dergisi, Eylül 2020, Cilt 6, Sayı 3 https://dergipark.org.tr/tr/pub/jhf Journal of History and Future, September 2020, Volume 6, Issue 3 1091 Tarih&GelecekDergisi HistoryJournal of &Future Gaziantep Üniversitesi Arş. Gör. Dr. Fen Edebiyat Fakültesi Selim SAYGIN Tarih Bölümü, [email protected] ORCID: https://orcid.org/0000-0002-7202-2669 Başvuruda bulundu. Kabul edildi. Applied Accepted Eser Geçmişi / Article Past: 21/9/2020 28/09/2020 Araştırma Makalesi DOI: http://dx.doi.org/10.21551/jhf.798079 Research Paper Orjinal Makale / Orginal Paper Kâzım Karabekir ve Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası Kâzım Karabekir and Progressive Republican Party Öz Osmanlı Devleti’nin son dönemlerde yetiştirdiği önemli subaylarından biri ve Milli Mücadele’nin de en büyük kahramanlarından olan Kâzım Karabekir, 1882 yılında İstanbul’da dünyaya gelmiştir. 1900 yılında Kuleli Askeri Lisesi’nden mezun olan Karabekir, daha sonra 1903 yılında Erkan-ı Harp Mektebi’ne, başlamıştır. 1905 yılında sınıf birincisi olarak Harp Akademisi’ni bitirdikten sonra 1906 yılında Manastır’da önyüzbaşı olarak görevine başlamıştır. Kuleli Askeri Lisesindeyken tanıştığı Mustafa Kemal önderliğindeki Kurtuluş Savaşı’na önemli katkıları olmuş, ancak zaferden sonra gerçekleşen inkılâplarda gerek kendi görüşünün alınmaması, gerekse de bazı inkılâplara düşünsel anlamda karşı çıkması Atatürk ile arasının açılmasına neden olmuştur. 17 Kasım 1924 yılında Atatürk’e ve hükümete muhalif olarak kurulan, Cumhuriyet tarihinin ilk teşkilatlı muhalefeti Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası’nın liderliğini yapmıştır. Partisi adına mecliste en çok söz alan ikinci milletvekili olmuş, eğitim, ekonomi ve askeri alanlarda fikirlerini birçok kez dile getirmiştir. Basın organlarında birçok yerde partisini tanıtmış ve savunmuş, ülkenin geleceği için e-ISSN 2458-7672 fikirlerinin açıklamaktan çekinmemiştir.
    [Show full text]