(Susurluk Havzasi)'Nin Balik Faunasinin Be

T.C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ

SİMAV ÇAYI (SUSURLUK HAVZASI)’NIN BALIK FAUNASININ BELİRLENMESİ

Elif ÖZTÜRK

Danışman Prof. Dr. Fahrettin KÜÇÜK

YÜKSEK LİSANS TEZİ SU ÜRÜNLERİ TEMEL BİLİMLERİ ANABİLİM DALI ISPARTA-2016

TEZ ONAYI

Elif ÖZTÜRK tarafından hazırlanan " Simav Çayı (Susurluk Havzası)’nın Balık Faunasının Belirlenmesi" adlı tez çalıĢması aĢağıdaki jüri üyeleri önünde Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Su Ürünleri Temel Bilimleri Anabilim Dalı‟nda YÜKSEK LİSANS TEZİ olarak baĢarı ile savunulmuĢtur.

Danışman Prof. Dr. Fahrettin KÜÇÜK ...... Süleyman Demirel Üniversitesi

Jüri Üyesi Prof. Dr. Ömer Osman ERTAN ...... Süleyman Demirel Üniversitesi

Jüri Üyesi Doç. Dr. Deniz İNNAL ...... Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi

Enstitü Müdürü Doç.Dr.Yasin TUNCER ......

TAAHHÜTNAME Bu tezin akademik ve etik kurallara uygun olarak yazıldığını ve kullanılan tüm literatür bilgilerinin referans gösterilerek tezde yer aldığını beyan ederim.

Elif Öztürk İÇİNDEKİLER

Sayfa ĠÇĠNDEKĠLER ...... i ÖZET...... ii ABSTRACT ...... iii TEġEKKÜR ...... iv ġEKĠLLER DĠZĠNĠ ...... v ÇĠZELGELER DĠZĠNĠ ...... vii SĠMGELER VE KISALTMALAR DĠZĠNĠ ...... viii 1. GĠRĠġ ...... 1 2. KAYNAK ÖZETLERĠ ...... 3 3. MATERYAL VE YÖNTEM ...... 6 3.1. Materyal ...... 6 3.1.1. Örnekleme yerleri ...... 6 3.2. Yöntem ...... 7 3.2.1. Örneklerin yakalanması ...... 7 3.2.2. Örneklerin tespiti ve değerlendirilmesi ...... 8 3.2.3. Su örneklerinin alınması ve saklanması ...... 9 4.ARAġTIRMA BULGULARI ...... 11 4.1. Örnekleme Bölgeleri ...... 11 4.1.1. ġırla Deresi, Simav ...... 11 4.1.2. Kalkan Göleti giriĢi, Simav ...... 12 4.1.3. ġırla Deresi, Çay Kasabası-Simav ...... 12 4.1.4. Bahtıllı köprüsü, Simav ...... 12 4.1.5. Akdere, Demirci-Manisa ...... 13 4.1.6. Binmurt Köprüsü, Sındırgı-Balıkesir ...... 14 4.1.7. Sındırgı Köprüsü, Balıkesir ...... 15 4.1.8. Cüneyt Köprüsü, Sındırgı-Balıkesir ...... 16 4.1.9. Bidagiç Köprüsü, Balıkesir………………………...... 17 4.1.10. Mahmudiye Köprüsü, Kepsut-Balıkesir ...... 18 4.1.11. Yıldızköy Köprüsü, Susurluk-Balıkesir ...... 19 4.1.12. Canbolu köprüsü, Karacabey-Bursa ...... 20 4.1.13. Harmanlı Köprüsü, Karacabey-Bursa ...... 21 4.1.14. Dalyan Gölü, Karacabey-Bursa ...... 22 4.2.Su Kalitesi ile Ġlgileri Bulgular ...... 23 4.3.Balık Faunası ...... 25 4.3.1.Tespit edilen türler ve morfolojik özellikleri ...... 26 5. TARTIġMA VE SONUÇLAR ...... 59 KAYNAKLAR ...... 65 ÖZGEÇMĠġ ...... 70

ÖZET Yüksek Lisans Tezi

SİMAV ÇAYI (SUSURLUK HAVZASI)’NIN BALIK FAUNASININ BELİRLENMESİ

Elif ÖZTÜRK

Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Su Ürünleri Temel Bilimleri Anabilim Dalı

Danışman: Prof. Dr. Fahrettin KÜÇÜK

Bu çalıĢmada ülkemizin en önemli akarsularından biri olan Simav Çayı (Susurluk Nehri havzası)‟nın balık faunası Mayıs 2014, Eylül 2014, Kasım 2014 ve ġubat 2015 tarihleri arasında 4 kez örnekleme çalıĢması yapılarak belirlenmiĢtir. Örneklemeler, akarsu sisteminin tamamını kapsayacak Ģekilde seçilen 14 adet örnekleme bölgesinde yapılmıĢtır. Örneklerin yakalanmasında, popülasyonlara ve habitattaki diğer organizmalara fazla zarar verilmeden; elektrik akımı ayarlanabilir elektroĢeker, uzatma ağı, ığrıp ağı ve kepçeler kullanılmıĢtır. ÇalıĢma sonucunda yaklaĢık 321 km uzunluğundaki Simav Çayı‟ndan 6 adet familyaya ait 21 takson belirlenmiĢtir. Bu balıklardan 14 adet takson ile temsil edilen Cypirinidae, en baskın familyadır. Akarsuyun 6., 7., ve 10. örnek yerlerinden tespit edilen Petroleuciscus borysthenicus (Kessler, 1859) Simav Çayı için yeni kayıttır. Ayrıca akarsuyun tamamını temsil - edecek Ģekilde seçilen 8 örnekleme bölgesinde toplam sertlik (CaCO3), klorür (Cl ), kalsiyum (Ca+2), magnezyum (Mg+2), bulanıklık (NTU) değerleri laboratuvarda belirlenmiĢtir. Su sıcaklığı (0C), ÇözünmüĢ oksijen (mg/l), pH, Elektriksel iletkenlik (25 0C µS/cm) ve tuzluluk (ppt) olmak üzere akarsuyun bazı fiziko-kimyasal özellikleri belirlenerek elde edilen veriler balık faunasının dağılıĢı ile iliĢkilendirilmiĢtir.

Anahtar Kelimeler: Simav Çayı, Türkiye Ġçsu Balıkları, Taksonomi, Zoocoğrafya.

2016, Sayfa Sayısı 70

ABSTRACT M.Sc. Thesis

DETERMİNATİON OF THE FİSH FAUNA OF SİMAV RİVER (SUSURLUK BASİN, TURKEY)

Elif ÖZTÜRK

Süleyman Demirel University Graduate School of Natural and Applied Sciences Department of Fisheries Basic Science

Supervisor: Prof. Dr. Fahrettin KÜÇÜK

In this study, fish fauna of Simav River (Susurluk River Basin) which one of the major rivers of our country was determined. Sampling was carried out four times in May 2014, September 2014, November 2014 and February 2015. Sampling was conducted in 14 sampling areas which selected to cover the entire river system. Electro-shocker, gill net, seine-net and spoon ner were used to capture the sample without harming population and other organisms. As a result of this study was determinated 21 taxa belonging to 6 families in Simav Stream which is approximately 321 km long. Cyprinidae (with 14 taxa) is the most dominant family of these. Petroleuciscus borysthenicus (Kessler, 1859) determined from the middle basin of the river (station 6, 7, 10) is new record for Simav River. On the other hand - some physicochemical properties which total hardness (CaCO3), chloride (Cl ), calcium (Ca+2), magnesium (Mg+2), turbidity (NTU), temperature (0C), dissolved oxygen (mg/l), pH, conductivity (250C µS/cm) and salinity (ppt) were determined and associated with the distribution of fish fauna.

Keywords: Simav River, Inlandwater Fishes of Turkey, Taxonomy, Zoogeography.

2016, 70 pages

iii

TEŞEKKÜR

Bu araĢtırma için beni yönlendiren, karĢılaĢtığım zorlukları bilgi ve tecrübesi ile aĢmamda yardımcı olan değerli DanıĢman Hocam Prof. Dr. Fahrettin KÜÇÜK‟e teĢekkürlerimi sunarım. Arazi çalıĢmalarımda yardımlarını esirgemeyen ArĢ. Gör. Salim Serkan GÜÇLÜ, ArĢ. Gör. Dr. Lerzan ÇĠÇEK ve Yrd. Doç. Dr. Ömer ERDOĞAN‟a teĢekkür ederim.

3840-YL1-14 No‟lu Proje ile tezimi maddi olarak destekleyen Süleyman Demirel Üniversitesi Bilimsel AraĢtırma Projeleri Yönetim Birimi BaĢkanlığı‟na teĢekkür ederim.

Tezimin her aĢamasında beni yalnız bırakmayan aileme sonsuz sevgi ve saygılarımı sunarım.

Elif ÖZTÜRK ISPARTA, 2016

ŞEKİLLER DİZİNİ Sayfa ġekil 3.1. Simav Çayı üzerindeki örnekleme bölgeleri……………………... 7 ġekil 3.2. Balıkların morfometrik ve sayılabilen taksonomik özellikleri…... 8 ġekil 4.1. ġırla Deresi, Kalkan Kasabası (Simav)………………………….. 11 ġekil 4.2. ġırla Deresi, Kalkan Göleti giriĢi………………………………… 12 ġekil 4.3a. ġırla Deresi……………………………………………………… 13 ġekil 4.3b. Bahtıllı Köprüsü, Simav………………………………………... 13 ġekil 4.4. Akdere, Demirci-Manisa………………………………………… 14 ġekil 4.5. Binmurt Köprüsü, Sındırgı-Balıkesir…………………………….. 15 ġekil 4.6. Sındırgı Köprüsü, Sındırgı-Balıkesir…………………………….. 16 ġekil 4.7. Cüneyt Köprüsü, Sındırgı-Balıkesir……………………………... 17 ġekil 4.8. Bidagiç Köprüsü, Balıkesir………………………………………. 18 ġekil 4.9. Mahmudiye Köprüsü, Kepsut-Balıkesir…………………………. 19 ġekil 4.10. Yıldızköy Köprüsü, Susurluk-Balıkesir………………………… 20 ġekil 4.11. Canbolu Köprüsü, Karacabey-Bursa…………………………… 21 ġekil 4.12. Harmanlı Köprüsü, Karacabey-Bursa…………………………... 22 ġekil 4.13. Dalyan Gölü, Karacabey………………………………………... 23 ġekil 4.14. Alosa maeotica (Canbolu Köprüsü, Karacabey-Bursa)………… 26 ġekil 4.15. Sardinella aurita (Canbolu Köprüsü, Karacabey-Bursa)………. 27 ġekil 4.16. Alburnus carinatus 106,15 mm SL (Binmurt Köprüsü, Sındırgı- Balıkesir)……………………………………...... 28 ġekil 4.17. Alburnoides manyasensis 108,1 mm SL (Binmurt Köprüsü, Sındırgı-Balıkesir)……………………………………………… 30 ġekil 4.18. Barbus nilüferensis 164,57 mm SL (Binmurt Köprüsü, Sındırgı- Balıkesir)……………………………………………………….. 32 ġekil 4.19. Barbus nilüferensis‟in baĢın alttan görünüĢü…………………... 32 ġekil 4.20. Barbus oligolepis 127,01 mm SL (Binmurt Köprüsü, Sındırgı- Balıkesir)……………………………………………………….. 34 ġekil 4.21. Barbus oligolepis‟in baĢın alttan görünümü……………………. 34 ġekil 4.22. Blicca bjoerkna 121,41 mm SL (Dalyan Gölü, Karacabey- Bursa)…………………………………………………………... 36 ġekil 4.23. Capoeta tinca, 114,48 mm SL (Binmurt Köprüsü, Sındırgı- Balıkesir)……………………………………………………….. 37 ġekil 4.24. Capoeta tinca‟nın baĢın alttan görünümü………………………. 38 ġekil 4.25. Carassius gibelio 191,35 mm SL (Canbolu Köprüsü, Karacabey) …………………………………………………….. 39 ġekil 4.26. Chondrostoma angorense ( Bigadiç Köprüsü, Balıkesir)………. 41 ġekil 4.27. Cyprinus carpio (Kalkan Göleti GiriĢi, Simav-Kütahya)………. 41 ġekil 4.28. Petroleuciscus borysthenicus 92,64 mm SL (Binmurt Köprüsü, Sındırgı-Balıkesir)……………………………………………… 42 ġekil 4.29a. Rhodeus amarus erkek 62,59 mm SL (Binmurt Köprüsü)……. 45 ġekil 4.29b. Rhodeus amarus diĢi 51,16 mm SL (Binmurt Köprüsü)……… 45 ġekil 4.30. Scardinius erythrophthalmus 99,66 mm SL (Dalyan Gölü, Karacabey-Bursa)………………………………………………. 46 ġekil 4.31. Squalius cii 208,51 mm SL (Kalkan Göleti giriĢi, Simav)…….. 48 ġekil 4.32. Vimba vimba, 99,14 mm SL (Binmurt Köprüsü, Sındırgı)…….. 49 ġekil 4.33. Oxynoemacheilus simavicus 61,89 mm SL (Cüneyt Köprüsü, Sındırgı- Balıkesir)……………………………………………... 51 ġekil 4.34. Oxynoemacheilus simavicus‟un baĢın alttan görünümü………... 51

ġekil 4.35. Oxynoemacheilus theophilii 76,85 mm SL (Cüneyt Köprüsü, Sındırgı-Balıkesir)……………………………………………… 53 ġekil 4.36. Oxynoemacheilus theophilii‟nin baĢın alttan görünümü……….. 53 ġekil 4.37. Cobitis vardarensis 89,57 mm SL (Binmurt Köprüsü, Sındırgı)………………………………………………………... 55 ġekil 4.38. Esox lucius (Canbolu Köprüsü, Karacabey)……………………. 56 ġekil 4.39. Proterorhinus semilunaris, 75,13 mm SL (üst, erkek) 67,05 mm SL (alt diĢi) (Binmurt Köprüsü)………………………………... 57 ġekil 4.40a. Proterorhinus semilunaris erkek……………………………… 57 ġekil 4.40b. Proterorhinus semilunaris diĢi………………………………... 57

ÇİZELGELER DİZİNİ

Sayfa Çizelge 3.1. Simav Çayı üzerinde balık örneklemesi yapılan bölgeler ve örnekleme tarihleri………………………….………………..……………. 6 Çizelge 4.1. Simav çayının bazı fiziko-kimyasal özellikleri ...... 24 Çizelge 4.2. Araştırma sahasında tespit edilen türlerin istasyonlara göre dağılımları ...... 25 Çizelge 4.3. Alburnus carinatus’un morfometrik özellikleri ...... 29 Çizelge 4.4. Alburnoides manyasensis’nin morfometrik özellikleri ...... 30 Çizelge 4.5. Barbus nilüferensis’in morfometrik özellikleri ...... 33 Çizelge 4.6. Barbus oligolepis’in morfometrik özellikleri ...... 35 Çizelge 4.7. Blicca bjoerkna’nın morfometrik özellikleri ...... 36 Çizelge 4.8. Capoeta tinca’nın morfometrik özellikleri ...... 38 Çizelge 4.9. Carassius gibelio’nun morfometrik özellikleri ...... 40 Çizelge 4.10. Petroleuciscus borysthenicus’un morfometrik özellikleri ...... 43 Çizelge 4.11. Rhodeus amarus’un morfometrik özellikleri ...... 45 Çizelge 4.12. Scardinius erythrophthalmus’un morfometrik özellikleri ...... 47 Çizelge 4.13. Squalius cii’nin morfometrik özellikleri ...... 48 Çizelge 4.14. Vimba vimba’nın morfometrik özellikleri ...... 50 Çizelge 4.15. Oxynemachelius simavicus’un morfometrik özellikleri ...... 52 Çizelge 4.16. Oxynemachelius theophilii’nin morfometrik özellikleri ...... 54 Çizelge 4.17. Cobitis vardarensis’in morfometrik özellikleri ...... 55 Çizelge 4.18. Proterorhinus semilunaris’in morfometrik özellikleri ...... 58

vii

SİMGELER VE KISALTMALAR DİZİNİ A Amper Bul. (NTU)…………..Bulanıklık Ca Kalsiyum Cm Santimetre Çöz. O. ÇözünmüĢ Oksijen D Doğu E.C Elektriksel Ġletkenlik IUCN Dünya Korunma Birliği ya da Doğa ve Doğal Kaynakların Korunması için Uluslararası Birlik (International Union for Conservation of Nature and Natural Resources) K Kuzey m Metre Mg Magnezyum mg/l Miligram/litre mm Milimetre Ph Hidrojenin gücü (Power of Hydrogen) rap. Rapor Sat. Saturasyon T. Sertlik Toplam sertlik Tuz. Tuzluluk V Volt vd. ve diğerleri oC Santigrat derece µ Mikron

viii

1. GİRİŞ

Anadolu‟nun dünyanın pek çok bölgesinden daha zengin biyolojik çeĢitliliğe sahip olduğu bütün bilimsel çalıĢmalarda dile getirilmektedir. Anadolu‟daki bu zenginlik akarsular, göller, bataklıklar ve yeraltı sularının her iklim kuĢağında tamamen farklı özelliklerde tatlı su biyotopları oluĢturmalarının sonucudur. Anadolu‟da bulunan tatlısu biyotoplarının birbirlerinden çok iyi bir Ģekilde yalıtılması, türleĢmeyi hızlandırmıĢtır. Böylece dar bir bölgede bile türleĢme için uygun ortamlar oluĢmuĢtur. Anadolu‟da olduğu gibi, birçok parçadan oluĢmuĢ karmaĢık jeolojik alanlar, yüksek oranda biyolojik çeĢitlilik gösterir. Ancak, oldukça yüksek olan bu çeĢitliliğin morfolojik benzerlik sınırları içinde bulunduğu ve geleneksel taksonomik yöntemlerle belirlenmesinin oldukça zor olduğu bildirilmektedir (Hrbek vd., 2004). Son yıllarda gerek bilim insanları gerekse toplumun diğer kesimlerinde biyolojik çeĢitliliğin önemi konusunda duyarlılık giderek artmaktadır. Taksonomi alanında geliĢtirilen yeni yöntemlerin baĢarı kazanması ile dünyanın birçok yerinde tür üstü taksonların da içinde olduğu birçok yeni tanımlamalar yapılmaktadır. Örneğin, 2006 yılı kayıtlarında balıkların 27.977 olan tür sayının yakın gelecekte 32.500‟e çıkacağı beklenmektedir (Nelson, 2006).

Ancak geçtiğimiz yüzyılın ortalarında baĢlayan doğal çevredeki bozulmalar, bu yüzyılın baĢlangıcında “felaket düzeyine” ulaĢmıĢ ve baĢta sucul organizmaların yok olma sürecini hızlandırmıĢtır. Bu süreç içersinde, dünyanın bir çok ülkesinde olduğu gibi, ülkemizde de sulak alanların kurutulması, doğal göllerin istilacı türler tarafından baskı altına alınması, üzerinde balık geçitleri olmayan barajlar ve sulama düzenleyicileri (regülatör)‟nin yapımı, akarsuların yataklarının değiĢtirilerek doğal yapısının bozulması ve hızla artan endüstriyel, evsel ve tarımsal kirlenmenin etkileri doğal çevrede kendisini yaygın bir Ģekilde göstermiĢtir (Küçük, 2012a). Bu olumsuz etkileĢim sonunda hem sucul, hemde karasal organizmalar büyük tehdit altına girmiĢtir. Ülkemizde son 35-40 yıllık geçmiĢten günümüze kadar birçok sucul alan yok olmuĢ, içsubalıkları içinde yaklaĢık % 30 oranında bulunan endemik türlerden 3‟nün nesli tükenmiĢ ve büyük çoğunluğunun nesli tehlike sınırına gerilemiĢtir (Freyhof vd., 2014).

ÇalıĢmamızda ülkemizin en büyük akarsularından biri olan Susurluk havzasının en büyük kollarından olan “Simav Çayının balık faunası”nın belirlenmesi ve faunayı etkileyen yerli ve yabancı türler ile faunayı tehdit eden çevresel, avcılık ve yabancı (egzotik) türlerin etkisi ortaya çıkarılmıĢtır.

2. KAYNAK ÖZETLERİ

Günümüze kadar tanımı yapılmıĢ omurgalı hayvanların büyük çoğunluğunu balıklar oluĢturur ve kemikli balıklar (Osteichthyes) ise tüm balıklar içerisinde çok büyük oranda (% 96) temsil edilmektedir (Nelson, 2006).

Tür zenginliği ile ilgili olarak 20 ülkede yapılan çalıĢmalara göre türlerin %17‟sinin tehlike altında olduğu belirtilmiĢtir. Yalnızca Akdeniz bölgesinde bulunan endemik türlerin % 56‟sının soyu tehlike altında bulunmaktadır (Freyhof, 2014).

Türkiye sularındaki balık faunasının (Ġhtiyofauna) belirlenmesi ve taksonomisi konusunda ilk çalıĢmanın 1856 yılında baĢladığı, bu tarihten 1940‟lı yılların baĢına kadar yabancı araĢtırıcılar tarafından çalıĢmaların yapıldığı bilinmektedir (Kaya, 2012 ). Bu konuda yerli araĢtırmacıların 1940 ile 1949 yılları arasında önemli araĢtırmalar yapmalarına rağmen, 1950-1970 yılları arasında kalan dönemde konuya ilgisiz kaldıkları görülmektedir. Bu boĢluk, yine yabancı araĢtırmacıların yaptıkları çalıĢmalarla doldurulmuĢtur (Kaya, 2012).

Konuya iliĢkin Karekin Deveciyan‟nın 1915 yılında yazmıĢ olduğu “Balık ve Balıkçılık” baĢlıklı eser bilimsel verilerden uzak, yalnızca Türkiye‟nin ekonomik türlerini bir araya getiren bir kitap özelliğindedir (Kuru, 2004).

Türkiye‟deki doğa bilimleri konusunda çalıĢmaların baĢlaması ve ilerlemesinde en büyük katkıyı yapan Kurt Kosswig‟in Ġstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi‟nde (1937) göreve baĢlamasından sonra, öğrencilerini bu alanda araĢtırma yapmaya teĢvik etmiĢ ve böylece yerli araĢtırmacılar diğer doğal zenginliklerimizin yanında tatlısu balıklarına da sahip çıkmaya baĢlamıĢlardır (Kuru, 2004).

Bu dönemde konuya en çok emek harcamıĢ araĢtırıcıların baĢında Fahire Battalgazi (Battalgil) gelmektedir. Battalgil (1940-1944) yılları arasında Türkiye içsu balıkları içerisinde, hala geçerli olan 25 balık türünü tanımlayarak hocası, Curt Kosswig‟den “modern Türkiye‟nin, yeni Türk neslinin en yüksek ve Ģayanı hürmet bir mertebeye ulaĢmıĢ kadınlardan biri” övgüsünü almıĢtır (Özuluğ vd., 2012). Dönemin diğer araĢtırıcıları; Sözer (1941) ve AkĢiray (1948)‟dır.

Bu dönemden sonra ise, Karaman (1969; 1971; 1972), Kuru (1971;1975; 2004), Balık (1979;1988), Bogutskaya (1994;1996;1997), Bogutskaya vd. (2000; 2006), Erk‟akan (1981;1983), Erk‟akan vd. (1998;1999), Turan vd. (2009 a,b), Küçük (2007), Küçük vd. ( 2013; 2014; 2015) ile Freyhof ve Özuluğ ( 2009 a,b; 2010) tarafından çalıĢmalar yapılmıĢtır.

Son dönemde Fricke vd. (2007), tarafından yapılan çalıĢmada; Türkiye iç sularında 248 balık türünün yayılıĢ gösterdiği ve bunlardan 78 taksonun endemik, 45 türün ise yabancı (egzotik) olduğu belirtilmiĢtir. Günümüzde Türkiye iç su balıklarının tam bir listesi olmasa da, son yıllarda yapılan taksonomik çalıĢmalardan derlenmiĢ bir listede; Türkiye iç sularında 307 (Küçük, 2012b) olan iç su balıkları tür sayısı, 2014 yılı verilerinde 371‟e ulaĢmıĢtır. Son on yılda bilimsel tanımı yapılmıĢ tür sayısının % 57 arttığı vurgulanarak, bu artıĢın sistematik yaklaĢımlar, zoocografya ve bazı belirsizliklerden kaynaklandığı ileri sürülmüĢtür (Kuru vd., 2015). Çiçek vd. (2015)‟nin çalıĢmasında ise Türkiye içsularında 368 balık taksonunun kaydı verilmiĢ, bu taksonlardan 158‟nin (% 41,58) endemik, 28 türün yabancı ( % 7,6) olduğu, 3 türün ise neslinin tükendiği bildirilmiĢtir.

Son 10 yıl içerisinde özellikle cinsler üzerine yapılan ayrıntılı çalıĢmalarda; çeĢitlenmenin en fazla 188 türü bulunan Cyprinidae familyasında olduğu, bunu sırayla Nemacheilidae (39), Salmonidae (21), Cobitidae (20), Gobiidae (18) ve Cyprinodontidae (14) familyalarının izlediği anlaĢılmıĢtır (Kuru vd., 2015; Çiçek vd., 2015 ).

Bu çalıĢmanın yapıldığı Simav Çayının balık faunasına iliĢkin bilgiler bazı çalıĢmalarda kısmen verilmiĢ olmasına karĢın, akarsuyun tamamını alacak Ģekilde ayrıntılı bir bilgiye rastlanmamıĢtır. Sarı vd. (2006)‟nin Biga Yarımadası balık faunasının belirlenmesi için yaptıkları çalıĢmada, 5 familya içerinde 15 tür belirlenmiĢ, ancak Susurluk ve Simav çayları konusunda her hangi bir bilgi verilmemiĢtir. Özuluğ ve Freyhof (2007a), Simav Çayının bağlantılı olduğu Uluabat Gölünden endemik Alburnus carinatus'u, Turan vd. (2009a) ise Susurluk havzasından Barbus nilüferensis‟i tanımlamıĢlar, Barbus oligolepis’in ise tanımını yeniden yapmıĢlardır.

ÇalıĢmamızda ülkemizin önemli akarsu havzalarında birini oluĢturan Simav Çayı‟nın balık faunası ayrıntılı olarak araĢtırılarak, fauna içerisindeki yerli ve yabancı türler ile faunayı tehdit eden çevresel, avcılık ve yabancı (egzotik) türlerin etkisi ortaya çıkarılmıĢtır.

Geçtiği ilçelerde farklı isimleri olan Simav Çayı ilk kaynaklarını Kütahya‟nın Simav ilçesi yakınlarındaki ġaphane Dağları'nda alır. Simav Ġlçesi‟ni geçtikten sonra Manisa sınırlarına girerek Çayören Baraj Gölünü oluĢturur. Daha sonra Bigadiç ilçesini geçerek Susurluk Ovasına girer ve bu bölgede Uluabat Gölü çıkıĢ sularını içine alarak Susurluk Irmağı adını alır ve Mudanya yakınlarında Marmara Denizi'ne dökülür. Antik çağda adı 'Makestos” olan akarsu yaklaĢık 321 km uzunluğundadır. Simav Çayının hızı büyük bölümünde yatağındaki eğimin az olması nedeniyle yavaĢtır. Simav Çayı‟nın Balıkesir‟den sonraki bölümü Susurluk Irmağı olarak bilinir. Susurluk Irmağı havzasındaki en büyük yerleĢim merkezleri Bursa, Balıkesir ve Kütahya illeri ile bu illere bağlı ilçelerdir. Havzada ülkemizin çok sayıda sanayi tesisi ve iĢletmesi bulunmaktadır. Irmak, Bigadiç Boraks iĢletmeleri, tavuk yetiĢtiriciliği iĢletmeleri, deri fabrikaları, Susurluk Ģeker fabrikası ve Bandırma sanayisinden gelen endüstri ve sanayi atıkları ile ileri düzeyde kirlenmektedir (Gürkan ve Tekin-Özan, 2012).

3. MATERYAL VE YÖNTEM

3.1.Materyal

3.1.1 Örnekleme yerleri

Belirlenen balık taksonlarının sistematik konumları, Blanc vd. (1971) “European Inland Waterfish” de verilen taksonomik kategoriler esas alınarak verilmiĢtir. Simav Çayı üzerinde belirlenen örnekleme bölgelerine iliĢkin veriler çizelge 3.1 de, örnekleme bölgeleri ise Ģekil 3.1‟de verilmiĢtir.

Çizelge 3.1. Simav Çayı üzerinde balık örneklemesi yapılan bölgeler ve örnekleme tarihleri

İst. no Örnekleme yeri Yükselti Tarih Enlem- Boylam 14.05.2014 39 06 760 K 1 ġırla Deresi (Rahimler) Simav-Kütahya 1140m 17.09.2014 29 09 438 D 14.05.2014 39 05 286 K 2 Kalkan Göleti GiriĢi, Simav-Kütahya 904m 17.09.2014 29 05 642 D 14.05.2014 39 07 257 K 3 Çay Kasabası, Simav-Kütahya 810m 17.09.2014 28 52 505 D 14.05.2014 39 08 578 K 4 Bahtıllı Köprüsü, Simav-Kütahya 666m 17.09.2014 28 47 692 D 15.05.2014 39 04 345 K 5 Akdere, Demirci-Manisa 882m 18.09.2014 28 40 052 D 15.05.2014 39 12 167 K 6 Binmurt Köprüsü, Sındırgı-Balıkesir 421m 18.09.2014 28 29 436 D 15.05.2014 39 17 061 K 7 Sındırgı Köprüsü, Sındırgı-Balıkesir 241m 18.09.2014 28 11 497 D 15.05.2014 39 13 614 K 8 Cüneyt Köprüsü, Sındırgı-Balıkesir 239m 18.09.2014 28 07 394 D 15.05.2014 39 24 799 K 9 Bigadiç Köprüsü, Balıkesir 250m 18.09.2014 28 05 655 D 15.05.2014 39 36 247 K 10 Mahmudiye Köprüsü, Kepsut-Balıkesir 88m 18.09.2014 28 05 122 D 15.05.2014 39 48 973 K 11 Yıldızköy Köprüsü, Susurluk-Balıkesir 61m 18.09.2014 28 10 714 D 16.05.2014 40 11 783 K 12 Canbolu Köprüsü, Karacabey-Bursa 13m 19.09.2014 28 21 202 D 16.05.2014 40 18 382 K 13 Harmanlı Köprüsü, Karacabey-Bursa 22m 19.09.2014 28 26 891 D 16.05.2014 40 23 612 K 14 Dalyan Gölü, Karacabey-Bursa 11m 19.09.2014 28 28 300 D

ġekil 3.1. Simav Çayı üzerindeki örnekleme bölgeleri

Örnekleme Bölgeleri: 1. ġırla Deresi, 2. Kalkan Göleti GiriĢi, 3. Çay Kasabası, 4. Bahtıllı Köprüsü, 5. Akdere, 6. Binmurt Köprüsü, 7. Sındırgı Köprüsü, 8. Cüneyt Köprüsü, 9. Bigadiç Köprüsü, 10. Mahmudiye Köprüsü, 11. Yıldızköy Köprüsü, 12. Canbolu Köprüsü, 13. Harmanlı Köprüsü, 14. Dalyan Gölü

3.2. Yöntem

3.2.1. Örneklerin yakalanması

Simav Çayı‟nın balık faunasının belirlenmesi amacıyla yapılan bu “Yüksek Lisans Tezi” kapsamında, akarsuyun kaynak bölgesinden akarsu ağzına kadar olan bütün kesimlerini temsil edecek Ģekilde 14 örnekleme yerinden balık örneklemesi yapılmıĢtır. Yakalanan örnekler % 10‟luk formalin çözeltisinde morfolojileri bozulmadan tespit edildikten sonra, uygun taĢıma kaplarında Süleyman Demirel Üniversitesi Eğirdir Su Ürünleri Fakültesi Limnoloji laboratuarın taĢınmıĢlardır.

Örneklerin morfolojik ölçülebilen özellikleri 0,1 mm‟lik elektronik kumpas yardımıyla belirlenmiĢ, sayılabilir özelliklerinin belirlenmesinde ise stereo mikroskoptan yararlanılmıĢtır. Ölçüm ve sayım iĢlemleri Kottelat ve Freyhof (2007)‟a göre yapılmıĢ ve elde edilen bulgular çizelge Ģekline dönüĢtürülmüĢtür. Balıkların avcılığında akarsuyun eğimi, geniĢliği, derinliği vb. fiziksel özelliklerine göre avcılık yöntemi uygulanmıĢtır. Örnekleme çoğunlukla 12 V DC 10 A eloktroĢoker, küçük ığrıp ve uzatma ağları ile yapılmıĢ, ayrıca derin bölgelerdeki örneklemler için yöre balıkçılarından yardım alınmıĢtır. Diğer taraftan akarsuyu temsil edecek Ģekilde seçilen 8 örnek yerinde suyun bazı fiziko-kimyasal yapısına iliĢkin 10 özellik belirlenmiĢtir.

3.2.2. Örneklerin tespiti ve değerlendirilmesi

Örnekler tür düzeyinde ayrımları yapıldıktan sonra, morfolojik veriler için aĢağıda belirtilen ölçüm ve sayımlar yapılmıĢtır (ġekil 3.2). ÇalıĢmada balık taksonomisinde çok sık kullanılan, ölçülebilen (metrik) ve sayılabilen (meristik) özellikler uluslararası standart terminoloji uygun olarak değiĢtirilerek ġekil 3.2‟de verilmiĢtir.

ġekil 3. 2. Balıkların morfometrik ve sayılabilen taksonomik özellikleri ( Kottelat Freyhof, 2007‟den değiĢtirilerek).

Açıklamalar (Morfometrik); a: tam boy, b: standart boy, c:predorsal uzunluk, d: postdorsal uzunluk, e:baĢ boyu, g: göz çapı, f:burun uzunluğu, h:postorbital uzunluk, ı: prepelvik uzunluk i:sırt yüzgeci yüksekliği, j: göğüs yüzgeci boyu, k: karın yüzgeci boyu, m: preanal uzunluk, n: anal yüzgeç yüksekliği, q: anal yüzgeç boyu, p: kuyruksapı uzunluğu, o: kuyruksapı yüksekliği, t: üsten baĢ boyu, A. anal yüzgeç, C: kuyruk yüzgeci, D: sırt yüzgeci, P: göğüs yüzgeci, V: karın yüzgeci,

Sayılabilen Özellikler; LL: yanal organdaki delikli pul sayısı, D: sırt yüzgeci ile yanal organ arasındaki pul sayısı, V: anal yüzgeç ile yanal organ arasındaki pul sayısı D: sırt yüzgeçteki sert ve dallanmıĢ ıĢın sayısı, A. anal yüzgeçteki sert ve dallanmıĢ ıĢın sayısı, P: göğüs yüzgecindeki sert ve dallanmıĢ ıĢın sayısı V: karın yüzgecindeki sert ve dallanmıĢ ıĢın sayısı

Diğer sayılabilen özellikler solungaç tarağı sayısı ve farinks diĢleri sayısını kapsamaktadır. Örnekleme yerlerindeki sucul bitkilerin belirlenmesinde Seçmen vd. (2008)‟den yararlanılmıĢtır.

3.2.3. Su örneklerinin alınması ve saklanması

Su örnekleri Mayıs 2014-ġubat 2015 tarihleri arasında seçilen 8 örnekleme yerinden koyu renkli 1 litrelik polietien örnek alma kapları ile akarsuyun orta bölgesinden alınmıĢtır.

- +2 Alınan su örneklerinden toplam sertlik (CaCO3), klorür iyonu (Cl ), kalsiyum Ca ), magnezyum (Mg+2), bulanıklık (NTU) değerleri laboratuarda belirlenmiĢtir. Su sıcaklığı (0C), ÇözünmüĢ oksijen (mg/l),pH, Elektrik iletkenliği (25 0C µS/cm) ve tuzluluk (ppt) ölçümleri ise arazide yerinde yapılmıĢtır.Suyun fiziko-kimyasal özelliklerinin belirlenmesinde aĢağıdaki cihaz ve yöntemlerden yararlanılmıĢtır (Anonim, 2005). Çözünmüş oksijen (mg/l) ve su sıcaklığı (°C):TaĢınabilir WTW Oxi 320 oksijen metre, Elektriksel iletkenlik (25 °CµS/cm) ve tuzluluk (ppt): YSI EcoSense EC300A metre, pH: taĢınabilir YSI EcoSense pH 100 A ile örnek alımı sırasında ölçülmüĢtür.

Toplam sertlik (CaCO3 mg/l ):EDTA titrimetrik yöntemle saptanmıĢtır.

Klorür iyonu (Cl- mg/l): Mohr yöntemine göre AgNO3 ile titrasyon yapılarak tespit edilmiĢtir. Kalsiyum (Ca+2) ve Magnezyum (Mg+2) mg/l: EDTA titrimetrik yöntemle saptanmıĢtır.

4. ARAŞTIRMA BULGULARI

4.1. Örnek yerleri

4.1.1. Şırla Deresi (Simav)

Kütahya ilinin Kalkan (Simav) kasabasında bulunan ġırla Deresi soğuk suya sahip kaynak sularından biridir. Akarsuyun kaynak bölgesi olan bu kesimde akarsu dar, eğim fazla ve taĢlık-kayalık yapıdadır. AkıĢ hızı orta düzeydedir. Akarsu yatağı yaklaĢık 1m geniĢliktedir. Su bitkilerinden Apium sp. mevcuttur. TaĢların altında, üstünde ve akarsu kıyısında görülen sediment yapısında siyahlaĢma görülmüĢtür. Akarsuyun bu bölgesinden örnekleme yapılmasına karĢın balık yakalanamamıĢtır (ġekil 4.1).

ġekil 4.1. ġırla Deresi, Kalkan Kasabası (Simav)

4.1.2. Kalkan Göleti girişi (Simav)

Örnekleme yeri Kalkan (Simav) kasabası yakınlarında bulunur. Akarsu çevresi ağaçlık olup, yoğun miktarda tek ve çok yıllık otsu bitkiler ile kaplıdır. Akarsu tabanı çoğunlukla kumluk yer yer taĢlık yapıdadır (ġekil 4.2). Akarsu dar ve akıĢ hızı yavaĢtır. Gölette Cyprinidae familyasından Barbus oligolepis ve Squalius cii türleri yakalanmıĢtır. Ayrıca 25-30 cm boyunda aynalı sazan (Cyprinus carpio) olduğu görülmüĢtür. Su bitkilerinden Apium sp., Mentha sp., Phragmites sp. ve Juncus carex türleri mevcuttur.

ġekil 4.2. ġırla Deresi, Kalkan Göleti giriĢi

4.1.3. Şırla Deresi (Çay kasabası-Simav)

Örnek yeri çayın Kalkan (Simav) Kasabası yakınlarında yer alır. Akarsu yatağı geniĢ ve çevresi taĢlıktır. Su, set oluĢturularak bahçe sulamasında kullanıldığından akarsu zaman zaman kurumaktadır. Bölgede balık yakalanamamıĢtır.

4.1.4. Bahtıllı Köprüsü-Simav

Kütahya ilinin Kalkan-Simav Kasabası sınırları içerinde yer alan bu örnekleme yerinde su miktarı çok azalmıĢtır. Akarsuyun çevresinde çoğunlukla yaprağını döken

12 ağaçlar bulunur. Bölgede Cyprinidae familyasından Barbus oligolepis ve Squalius cii yakalanmıĢtır. Akarsu yatağında yer yer su birikintileri adacıklar oluĢturmuĢtur (ġekil 4.3a, 4.3b).

ġekil 4.3a. ġırla Deresi ġekil 4.3b. Bahtıllı Köprüsü-Simav

4.1.5. Akdere (Demirci-Manisa)

Örnekleme Manisa ilinin Demirci ilçesi yakınlarında yapılmıĢtır. Bölgede akarsuyun akıntı hızı orta, suyu saydam, geniĢliği yaklaĢık 4-5 m ve akarsuyun tabanı kumluk yer yer küçük çakıl taĢları ile kaplıdır. Kıyılardaki sazlık alanda siyahlaĢma mevcuttur (ġekil 4.4). Bölgede yalnız Cyprinidae familyasından Barbus niluferensis. Su bitkilerinden ise Juncus carex, Myriophyllum sp., Phragmites sp. türleri bulunmaktadır. Ġpliksi alg geliĢimi gözlemlenmiĢtir.

ġekil 4.4. Akdere, Demirci-Manisa

4.1.6. Binmurt Köprüsü (Sındırgı-Balıkesir)

Akarsuyun bu kesimi yaklaĢık 25-30m geniĢliğindedir. Akarsu yatağı taĢlık, kenarları ağaçlık ve sazlıktır. Akarsuda Mayıs ayında yapılan incelemelerde yüzeyinde bol miktarda ipliksi alg geliĢimi gözlemlenmiĢtir. TaĢların yüzeyi sarı ve kahverengi renkte olup, sediment birikimi mevcuttur (ġekil 4. 5). Akarsuda Cyprinidae familyasından Alburnus carinatus, Alburnoides manyasensis, Barbus oligolepis, Barbus nilüferensis, Capoeta tinca, Petroleuciscus borysthenicus, Rodeus amarus, Squalius cii, Vimba vimba, Gobiidae familyasından Proterorhinus semilunaris, Nemacheilidae familyasından Oxynoemacheilus theophilii, Oxynoemacheilus simavicus ve Cobitidae familyasından Cobitis vardarensis taksonları yakalanmıĢtır. Su bitkilerinden Ceratophyllum demersum mevcuttur.

ġekil 4. 5. Binmurt Köprüsü, Sındırgı-Balıkesir

4.1.7. Sındırgı Köprüsü (Balıkesir)

Akarsu yatağı çok geniĢ, tabanı balçıklı olup yoğun miktarda su bitkisi ile kaplıdır. Akarsu çevresinde Mayıs ayına göre Eylül‟de koku yoğunluğu azalmıĢ, su miktarında ise ciddi bir artıĢ izlenmiĢtir. Ancak su bulanık, taĢların altında siyahlaĢma ve kötü bir koku mevcuttur (ġekil 4. 6). Bölgede Cyprinidae familyasından Petroleuciscus borysthenicus ve Squalius cii türleri yakalanmıĢtır. Su bitkilerinden; Apium sp., Myriophyllum sp., Phragmites sp.mevcut olup ipliksi alg geliĢimi gözlemlenmiĢtir.

ġekil 4.6. Sındırgı Köprüsü, Sındırgı-Balıkesir

4.1.8. Cüneyt Köprüsü (Sındırgı-Balıkesir)

Akarsu yatağı çok geniĢ, tabanı balçıklı ve yoğun miktarda su bitkisi ile kaplıdır. Akarsu çevresinde Mayıs ayında izlenen kokunun yoğunluğu Eylül ayında azalmıĢtır (ġekil 4. 7). Ancak su bulanık, taĢların altında siyahlaĢma mevcuttur. Akarsuyun bu kesiminde Cyprinidae familyasından Albunoides manyasensis, Barbus oligolepis, Barbus nilüferensis, Capoeta tinca, Roudeus amarus, Squalius cii, Nemacheilidae familyasından Oxynoemacheilus theophilii ve Oxynoemacheilus simavicus türleri yakalanmıĢtır. Su bitkilerinden ise Apium sp., Myriophyllum sp., Phragmites sp. mevcuttur.

ġekil 4. 7. Cüneyt Köprüsü, Sındırgı-Balıkesir

4.1.9. Bigadiç Köprüsü (Balıkesir)

ÇalıĢma bölgesi Bigadiç-Balıkesir karayolu üzerinde bulunan karayolu köprüsünün yakınlarında bulunur. Bölgede akarsu yatağına kısmen müdahale edilmiĢ ve doğal yapısı bozulmuĢtur. Akarsuyun eğimi kısmen yüksek, çevresi çakıllı ve kumsaldır. AkıĢ hızı orta düzeyde olup akarsu geniĢliği yaklaĢık 70-80 m‟dir (ġekil 4. 8). Bölgede Cyprinidae familyasından Chondrostoma angorense, Rhodeus amarus ve Squalius cii, Gobiidae familyasından Proterorhinus semilunaris, Nemacheilidae familyasından Oxynoemacheilus theophilii ile Oxynoemacheilus simavicus ve Cobitidae‟den Cobitis vardarensis türleri yakalanmıĢtır. Su bitkilerinden Phragmithes sp., Juncus sp, Lemna minor, Potamegaton sp., Myriophyllum sp., Potamogeton crispus türleri gözlenmiĢtir.

ġekil 4. 8. Bigadiç Köprüsü, Balıkesir

4.1.10. Mahmudiye Köprüsü (Kepsut-Balıkesir)

Bölgede akarsuyun akıntı hızı orta, suyu saydam, geniĢliği yaklaĢık 55-60 m ve tabanı kumluk yer yer küçük çakıl taĢları ile kaplıdır. Kıyılardaki sazlık alanda siyahlaĢma mevcuttur (ġekil 4. 9). Bölgede Cyprinidae‟den Alburnus carinatus, Alburonides manyasensis, Barbus oligolepis, Capoeta tinca, Petroleuciscus borysthenicus, Rhodeus amarus Squalius cii ve Vimba vimba, Gobiidae familyasından Proterorhinus semilunaris ve Cobitidae familyasından Cobitis vardarensis türleri yakalanmıĢtır. Bölgede su bitkilerinden Juncus sp., Myriophyllum sp., ve Phragmithes sp. türleri bulunmaktadır. Ġpliksi alg geliĢimi gözlemlenmiĢtir.

ġekil 4. 9. Mahmudiye Köprüsü, Kepsut-Balıkesir

4.1.11. Yıldızköy Köprüsü (Susurluk-Balıkesir)

Akarsuyun yatağı kumluk ve taĢlık, geniĢliği yaklaĢık 60 m‟dir. Su berrak, akarsuyun akıĢ hızı ve su miktarı Mayıs ayına göre Eylül ayında azalmıĢtır. Akarsu çevresi ve tabanındaki taĢların altında siyahlaĢma mevcuttur (ġekil 4.10). Akarsuyun bu kesiminde Cyprinidae familyasından Alburnus carinatus, Alburnoides manyasensis, Barbus oligolepis, Rhodeus amarus ve Squalius cii, Gobiidae familyasından Proterorhinus semilunaris türleri yakalanmıĢtır. Bölgede Barbus türlerinin yoğunluğu ve popülasyondaki büyük bireylerin artıĢı dikkati çekmiĢtir. Su bitkilerinden ise Pragmithes sp. bulunmaktadır.

ġekil 4.10. Yıldızköy Köprüsü, Susurluk-Balıkesir

4.1.12. Canbolu Köprüsü (Karacabey-Bursa)

Akarsu yatağı kumluk ve taĢlık, geniĢliği yaklaĢık 40 m, su ise bulanıktır. Akarsuyun akıĢ hızı Mayıs ayına göre Eylül ayında daha az olduğu belirlenmiĢtir. Akarsuyun orta kesimlerinde yer yer adacıklar oluĢmuĢtur (ġekil 4.11). Akarsuyun bu kesiminde kullanılan av araçları ile örnek yakalanamamıĢtır. Ancak bölge balıkçılarından Clupeidae familyasındna Alosa maeotica ve Sardinella aurita, Cypiridae‟den Alburnus carinatus, Carassius gibelio, Vimba vimba ve Esocidae familyasından Esox lucius örnekleri temin edilmiĢtir.

ġekil 4.11. Canbolu Köprüsü, Karacabey-Bursa

4.1.13. Harmanlı Köprüsü (Karacabey-Bursa)

Bölgede akarsuyun geniĢliği yaklaĢık 90 m‟dir. Akarsu çevresi yaprağını döken ağaçlar ve yüksek su bitkileri ile kaplıdır. Akarsuyun eğimi ve hızı belirgin Ģekilde azalmıĢ, rengi ve kokusundan çok kirli olduğu gözlemlenmiĢtir. Akarsuyun rengi bütün örnekleme dönemlerinde koyu kahverenginde olduğu belirlenmiĢtir (ġekil 4.12). Bu bölgeden balık türleri yakalanamamıĢtır.

ġekil 4.12. Harmanlı Köprüsü, Karacabey-Bursa

4.1.14. Dalyan Gölü (Karacabey)

Örnekleme yeri akarsuyun Marmara Denizine döküldüğü akarsu ağzı bölgesidir. Bölgede akarsuyun rengi ve kokusundan yoğun kirli olduğu belirlenmiĢtir. Örnekleme bölgesinin geniĢliği yaklaĢık 200-220 m‟dir (ġekil 4.13). Akarsuyun bu kesiminde Cyprinidae‟den Scardinius erythrophthalmus ve Blicca bjoerkna türleri belirlenmiĢtir.

ġekil 4.13. Dalyan Gölü, Karacabey

4.2. Su Kalitesi İle İlgili Bulgular

Simav Çayının bazı fiziksel ve kimyasal özelliklerine iliĢkin veriler çizelge 4.1.‟de verilmiĢtir.

Çizelge 4. 1. Simav çayının bazı fiziko-kimyasal özellikleri

Çöz. Bul. T. Şırla Deresi pH E.C O. Sat. Sıc. Tuz. (NTU) Ca mg/l Mg mg/l Sertlik Mayıs 2014 8,8 528 13,14 150,2 11,4 0,2 0,97 56,14 35,02 207,81 Ağustos 2014 8,23 539 16,5 153,4 13,1 0,3 8,55 52,93 45,68 290,84 Kasım 2014 8,43 562 15,38 123,1 6,4 0,3 2,7 62,56 36,94 284,58 ġubat 2015 ( Mart) KıĢ 8,63 492 11,41 93 6,8 0,2 1,64 64,16 35,96 285,18 Kalkan Göleti Mayıs Ġlkbahar 8,74 425,2 18,15 178 15,2 0,3 1,38 17,64 40,82 185,75 Ağustos Yaz(KURU) 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Kasım sonbahar 8,16 607 10,2 82,3 8,7 0,3 2,12 57,74 24,3 228,67 ġubat( Mart) KıĢ 8,49 400,1 11,2 91,8 6,9 0,2 3,17 80,2 10,69 237,59 Çay Kasabası Mayıs Ġlkbahar 8,93 267,9 15,68 143,6 14,2 0,1 0,5 38,49 17,49 156,94 Ağustos Yaz(KURU) 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Kasım sonbahar(KURU) 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 ġubat( Mart) KıĢ 8,59 254,4 11,84 97,7 7,2 0,2 1,39 38,49 17,49 156,94 Binmut Köprüsü Mayıs Ġlkbahar 9,03 474,1 7,94 89 20 0,2 8,08 56,14 16,52 72,66 Ağustos Yaz 8,62 633 7,67 88,2 22,1 0,3 2,99 11,23 54,43 216,95 Kasım sonbahar 8,93 869 8,56 78,7 11,8 0,3 1,16 24,06 48,6 228,79 ġubat( Mart) KıĢ 8,79 375,4 11,02 101 11,4 0,2 4,41 65,76 23,33 245,36 Bigadiç Köprüsü Mayıs Ġlkbahar 9,3 509 17,4 203 18,2 0,2 4,28 48,12 68,04 304,13 Ağustos Yaz 8,35 544 5,54 64,3 23 0,3 2,34 19,25 37,91 179,68 Kasım sonbahar 8,84 637 5,8 58,2 16 0,3 3,17 32,08 37,91 211,75 ġubat( Mart) KıĢ 8,61 390,5 11,33 103,5 11,4 0,2 14,08 56,14 23,33 221,3 Yıldızköy Köprüsü Mayıs Ġlkbahar 8,98 515 7,41 86 22 0,1 7,22 52,93 34,99 253,75 Ağustos Yaz 7,97 744 5,71 64,4 21,5 0,4 3,63 28,87 62,21 288,05 Kasım sonbahar 8 740 6,1 59,1 14,1 0,4 2,23 48,12 47,63 285,58 ġubat( Mart) KıĢ 8,32 435 10,61 95,4 10,7 0,2 11,51 67,37 35,96 293,21

Nilüfer Çayı ile Birleşim Yeri (Harmanlı Köprüsü) Mayıs Ġlkbahar 8,62 488,7 11,7 107,7 13,8 0,2 22,07 48,12 40,82 261,95 Ağustos Yaz 7,65 944 0,44 10,4 21,6 0,5 26,8 12,83 30,13 136,62 Kasım sonbahar 8,12 956 6,4 69,2 13,6 0,5 14,38 36,89 43,74 244,01 ġubat( Mart) KıĢ 8,65 523 10,57 94,5 10,5 0,3 21,76 36,89 43,74 251,01 Nehir Ağzı-1 (Dalyan Gölü) pH E.C Çöz. O. Sat. Sıc. Tuz. S.diski Bul.(NTU) Ca mg/l Mg mg/l T. Sertlik Mayıs İlkbahar 8,86 707 6,64 73 22,4 0,3 72cm 7,08 48,12 29,16 221,48 Ağustos Yaz 7,71 899 2,16 28 22,7 0,5 1 m 7,03 32,08 58,32 282,57 Kasım sonbahar 8 924 7,31 68,3 13 0,5 65cm 7,27 19,25 59,29 253,87 Şubat( Mart) Kış 9,1 480 9,43 88,2 12,3 0,3 15cm 27,3 40,1 29,16 201,43

4.3. Balık Faunası

Akarsudan tespit edilen örneklerin tür tanımlamasında Battalgil (1940), Bogutskaya (1996), Erk‟akan vd.(1998, 1999), Kaya (2012), Özuluğ ve Freyhof (2007 a,b), Turan vd. (2006; 2009 a,b; 2013)‟den yararlanılmıĢtır.

Simav Çayının tamamında seçilen 14 örnek yerinden Clupeidae, Cyprinidae, Nemacheilidae, Cobitidae, Esocidae ve Gobiidae familyalarına ait 19 balık tür tespit edilmiĢtir (Çizelge 4. 2).

Çizelge 4.2. AraĢtırma sahasında tespit edilen türlerin istasyonlara göre dağılımları

Familya Türler Örnekleme Yeri 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 Clupeidae Alosa maeotica x Sardinella aurita x Cyprinidae Alburnus carinatus x x x x Alburnoides manyasensis x x x x Barbus nilüferensis x x x x x x Barbus oligolepis x x x x Blicca bjoerkna x Capeota tinca x x x Carassius gibelio x Chondrostoma angorense x Cyprinus carpio x Petroleuciscus borysthenicus x x x Rhodeus amarus x x x x x Scardinius erythrophthalmus x Squalius cii x x x x x x x x x Vimba vimba x x x Nemacheilidae Oxynoemacheilus simavicus x x

Oxynoemacheilus theophilii x x Cobitidae Cobitis vardarensis x x x Esocidae Esox lucius x Gobiidae Proterorhinus semilunaris x x x x

4.3.1 Tespit edilen türler ve morfolojik özellikleri

Alosa maeotica (Grimm, 1901) Türkçe Adı: Tirsi Yöresel Adı: Ġncibalığı Diagnostik Özellikler: D: III 12-14, A: III 17-18

Morfolojik Tanım: Vücut yanlarından oldukça yassı ve yüksek yapılı dorsal bölge düz karın bölgesi belirgin Ģekilde dıĢ bükeydir. Anal yüzgeç ile boğaz arasında oldukça iyi geliĢmiĢ testere Ģeklinde karina pulu bulunur. BaĢ yanlardan yassı üst kısmı düz burun sivridir. Üst çene ortasında alt çenenin yapıĢtığı belirgin bir girinti vardır. Bu da cinsin tipik özelliğidir. Dorsal yüzgecin dıĢ kenarı iç bükey, anal yüzgeç uzun ve dıĢ kenarı hafif iç bükeydir. Kaudal yüzgeci oldukça derin çatallı ve lobların ucu oldukça sivridir (ġekil 4.14).

Renk: Vücudun genel görünüĢ parlak gümüĢ renktedir. Ancak sırt bölgesinde hafifte olsa epidermal karıĢık yeĢilimsi mavimsi renklenmeler görülür. Yüzgeçleri renksizdir.

ġekil 4.14. Alosa maeotica (Cabolu Köprüsü, Karacabey-Bursa)

Sardinella aurita Valenciennes 1847 Türkçe Adı : Tirsi balığı Yöresel Adı : Sardalya Diagnostik Özellikler: D III 13-14; A II 15; V III 9; karina pul saysısı 32-34 Morfolojik Tanım: Vücut kısmen yassılaĢmıĢ, vücut yüksekliği Alosa maeotica‟ya göre daha dardır. Anal yüzgeç ile boğaz arasında oldukça iyi geliĢmiĢ 32-34 adet karina pulu bulunur. Üst çene ortasında alt çenenin yapıĢtığı belirgin bir girinti vardır. Bu da cinsin tipik özelliğidir. Dorsal ve anal yüzgeçlerin dıĢ kenarı iç bükeydir. Kaudal yüzgeci oldukça derin çatallı ve lobların ucu oldukça sivridir (ġekil 4.15).

ġekil 4.15. Sardinella aurita (Cabolu Köprüsü, Karacabey-Bursa)

Alburnus carinatus Battalgil, 1941 Türkçe Adı :Ġncibalığı Yöresel Adı :Ġncibalığı Diagnostik Özellikler: D: III 8, A: III 13-15, P: I 15-16, V I 9, Ligne laterale 57-61, Ligne transversal 11/3, Solungaç tarağı: 29-33,Yutak diĢleri: 2.5-5.2 Morfolojik Tanım: Vücut yanlardan yassılaĢmıĢ olup yüksekliği orta seviyededir. Predorsal bölge düz ya da düze yakın olup karın kısmı belirgin Ģekilde dıĢ bükeydir. Ağız terminal ve dorsale dönüktür. Bu nedenle alt çene üst çeneden daha uzun görünür. Alt çene sivri üst çene ise yuvarlak olduğundan dolayı burun yuvarlak görünümdedir. BaĢın üst kısmı düzdür. Dorsal yüzgecin baĢlangıcı pelvik yüzgecin baĢlangıcından her zaman geridedir. Kaudal yüzgeç derin çatallı ve lobların uçları sivridir. Pelvik yüzgeç ile anüs arasında pullu karina bulunur. Pulsuz kısım ancak üç pul uzunluğundadır. Alt çenenin tam ortasında alabalıklarda olduğu gibi yukarı

27 kıvrılma vardır. Gözler büyük ve burun uzunluğuna eĢittir. Yanal çizgi tam ve belirgin Ģekilde karına doğru kavis yapar. Solungaç tarakları ince uzun ve sık dizilidir. I. Solungaç yayı üzerinde 29-33 solungaç tarağı bulunur. Solungaçların iç yüzeyi testere Ģeklindedir. Yutak diĢleri 2.5-5.2 adet olup diĢler yandan yassı uçları çengelli, iç tarafları çentiklidir. Sırt yüzgecin dıĢ tarafı düz, anal yüzgecin dıĢ tarafı ise belirgin Ģekilde iç bükeydir. Pektoral yüzgeçlerin ucu sivri, dıĢ kenarı geniĢ ve düzdür. Pelvik yüzgecin ise dıĢ tarafı yuvarlaktır (ġekil 4.16). Renk: Vücudun sırt bölgesi gri, koyu krem kısmen yeĢilimsi olup karın bölgesi ise krem renklidir. Anal yüzgeç ve kaudal yüzgeç tabanı sarı-turuncuya yakın bir rengi vardır. Kuyruk sapı ile ense arasında çok belirgin olmayan epidermal (koyu) 2-2,5 pul geniĢliğinde bir bant vardır. Yüzgeç zarları saydam ve renksizdir. Taban kısımlarında ise belirsiz pigmentasyon bulunur.

ġekil 4.16. Alburnus carinatus 106, 2 mm SL (Binmurt Köprüsü, Sındırgı-Balıkesir)

Çizelge 4. 3. Alburnus carinatus’un morfometrik özellikleri

Minimum Maksimum Ortalama Standart sapma Standart boy (mm) n= 10 72,15 106,15 81,55 9,27 % Standart boy BaĢ boyu 23,08 25,72 23,98 0,01 Vücut yüksekliği 19,09 22,75 20,41 0,01 Predorsal mesafe 55,19 57,35 55,66 0,01 Prepelvik mesafe 47,05 50,32 48,82 0,01 Preanal mesafe 65,12 68,93 67,20 0,01 Pektoral-anal mesafe 41,76 47,06 44,53 0,01 Pektoral-pelvik mesafe 22,64 26,87 24,86 0,01 Pelvik-anal mesafe 18,20 26,50 20,00 0,03 Dorsal yüzgeç yüksekliği 17,88 19,82 18,93 0,01 Dorsal yüzgeç uzunluğu 10,35 11,79 11,17 0,01 Anal yüzgeç yüksekliği 13,29 15,68 14,47 0,01 Anal yüzgeç uzunluğu 14,19 17,16 15,28 0,01 Pektoral yüzgeç uzunluğu 19,20 21,36 20,30 0,01 Pelvik yüzgeç uzunluğu 13,95 15,88 14,85 0,01 Kuyruk sapı uzunluğu 17,53 20,57 19,10 0,01 Kuyruk sapı yüksekliği 7,95 9,10 8,66 0,01 % Baş boyu Burun uzunluğu 23,37 32,14 27,35 0,02 Göz çapı 26,22 30,26 28,48 0,01 Interorbital mesafe 26,24 31,59 29,59 0,02 Operkulumdan baĢ geniĢliği 26,31 49,75 45,14 0,07 Oksipitalden baĢ yüksekliği 53,90 68,78 65,77 0,02 Ġnternostril mesafe 16,86 21,10 20,21 0,01 Ağız geniĢliği 21,36 32,93 22,18 0,01

Alburnoides manyasensis Turan, Ekmekçi, Kaya ve Güçlü, 2013 İlk bulunuş yeri: Kocaçay ( Manyas) Türkçe adı: Noktalı Ġncibalığı Yöresel adı: yok Diagnostik Özellikler: D: III 8, A: III 12-13, P: I 12-14, V I 7, Ligne laterale 38-49+2-3, Ligne transversal 9-10/ 3-4, Solungaç tarağı: 9, Yutak diĢleri: 2.4-4.2 Morfolojik Tanım: Vücut yanlardan oldukça yassılaĢmıĢ ve yüksek yapılıdır. Ağız terminal konumlu gözleri büyükçedir. Yanal çizgi cinsin tipik özelliğini gösterir. Pelvik yüzgeç, dorsal yüzgecin hafif önünden baĢlar. Dorsal yüzgecin dıĢ kenarı düz veya hafif iç bükeydir. Pektoral ve pelvik yüzgeçlerin dıĢ kenarı yuvarlaktır. Kaudal yüzgeç derin çatallı ve uçları sivridir. Anüs ile pelvik yüzgeç arasında karina belirsizdir (ġekil 4.17). Renk: Vücudun sırt kısımları kahve ya da kurĢuni, karın bölgesi açık gümüĢ renklidir. Yüzgeçler renksizdir.

ġekil 4.17. Alburnoides manyasensis 108,1 mm SL (Binmurt Köprüsü, Sındırgı- Balıkesir)

Çizelge 4. 4. Alburnoides manyasensis‟nin morfometrik özellikleri

Minimum Maksimum Ortalama Standart sapma Standart boy (mm) n= 18 65,6 108,1 86,013 13,57 % Standart boy BaĢ boyu 24,05 32,68 26,07 0,02 Vücut yüksekliği 21,81 30,43 24,74 0,03 Predorsal mesafe 52,44 60,57 56,62 0,03 Prepelvik mesafe 47,10 55,33 49,73 0,03 Preanal mesafe 65,69 73,17 68,47 0,03 Pektoral-anal mesafe 41,88 49,32 45,29 0,02 Pektoral-pelvik mesafe 24,05 28,44 25,51 0,01 Pelvik-anal mesafe 17,30 22,10 19,52 0,01 Dorsal yüzgeç yüksekliği 16,35 26,55 21,21 0,04 Dorsal yüzgeç uzunluğu 8,27 14,83 11,30 0,02 Anal yüzgeç yüksekliği 12,20 20,04 15,13 0,03 Anal yüzgeç uzunluğu 14,27 17,79 16,42 0,01 Pektoral yüzgeç uzunluğu 19,05 21,97 20,75 0,01 Pelvik yüzgeç uzunluğu 14,30 16,81 15,58 0,01 Kuyruk sapı uzunluğu 13,65 19,36 17,19 0,02 Kuyruk sapı yüksekliği 7,88 11,92 9,14 0,01 % Baş boyu Burun uzunluğu 23,94 38,62 32,10 0,05 Göz çapı 19,97 29,29 25,38 0,03 Interorbital mesafe 25,91 35,39 29,58 0,03 Operkulumdan baĢ geniĢliği 38,83 56,05 44,22 0,05 Oksipitalden baĢ yüksekliği 63,75 78,52 71,82 0,04 Ġnternostril mesafe 12,34 22,37 16,24 0,04 Ağız geniĢliği 19,50 35,50 27,38 0,05

Barbus nilüferensis Turan, Kottelat ve Ekmekçi, 2009 İlk Bulunuş Yeri: Marmara Bölgesindeki akarsu havzaları Türkçe Adı: Bıyıklı balık (Simav Bıyıklısı) Diagnostik Özellikler: D: III 8-9, A: III 5, P: I 14-15 V:I 7-8, Ligne laterale 65-73, Ligne transversal 12/8- 13/9, Solungaç tarağı: 10, Yutak diĢleri: 2.3.5-5.3.2 Morfolojik Tanım: Balığın vücudu mekik Ģekilli, ancak yanlardan çok az yassılaĢmıĢ ve yuvarlak yapılıdır. Dorsal yüzgeç baĢlangıcı, pelvik yüzgecin biraz önünde yer alır. Predorsal bölge düz, burun hafif sivri, interorbital bölge hafif dıĢ bükeydir. Ağız yarı alt konumlu ve yarım ay Ģeklinde, alt ve üst dudaklar etli, alt dudak geniĢ ve ortasında geniĢçe bir çıkıntı bulunur. Dudaklar üzerinde çok belirgin olmayan tipik papillalar vardır. Dorsal yüzgecin dıĢ kenarı düz, anal yüzgecin ise transversal eğilimlidir. Pektoral yüzgecin kenarı düz veya hafif yuvarlak, pelvik yüzgecin ise yuvarlaktır. Kaudal yüzgeç derin çatallı değil, ancak uçları hafif sivridir. Pullar üzerinde herhangi bir çizgisel desenlenme görülmez. DiĢi ve erkekler arasında eĢeysel dimorfizm görülür. Erkeklerin baĢ ve predorsal bölgesinde çok küçük üreme tüberkülleri vardır. Erkeklerde anal yüzgeç kısa, diĢilerde ise belirgin Ģekilde uzamıĢtır.Yutak diĢleri ince ve uzun, uçları öne doğru hafif çengellidir. DiĢlerin öğütme yüzeylerinin ortası hafif çukur ve çentiksizdir. Solungaç tarakları oldukça kısa-küt ve kalın yapılıdır. Premaksilladan çıkan bıyıklar maksilla bıyıklardan daha küçüktür (ġekil 4.18, 4.19). Renk: Vücudun genel rengi gri, krem üzerinde dağınık ve büyük koyu benekler bulunur. Aynı beneklere bütün yüzgeçlerde rastlanır. Ancak karnın alt bölgesinde benek yoktur.

ġekil 4.18. Barbus nilüferensis 164, 57 mm SL (Binmurt Köprüsü, Sındırgı- Balıkesir )

ġekil 4.19. Barbus nilüferensis‟in baĢın alttan görünüĢü

Çizelge 4. 5. Barbus nilüferensis‟in morfometrik özellikleri

Minimum Maksimum Ortalama Standart sapma Standart boy (mm) n=15 89,75 164,57 118,31 17,34 % Standart boy BaĢ boyu 25,10 27,62 25,89 0,01 Vücut yüksekliği 19,68 26,07 22,78 0,02 Predorsal mesafe 51,72 54,67 53,67 0,01 Prepelvik mesafe 51,23 53,87 52,65 0,01 Preanal mesafe 74,11 79,02 76,50 0,01 Pektoral-anal mesafe 52,40 58,76 55,10 0,02 Pektoral-pelvik mesafe 27,19 31,97 30,86 0,01 Pelvik-anal mesafe 23,11 28,17 24,87 0,01 Dorsal yüzgeç yüksekliği 14,60 20,32 17,97 0,01 Dorsal yüzgeç uzunluğu 11,61 14,63 13,40 0,01 Anal yüzgeç yüksekliği 20,03 27,16 21,88 0,02 Anal yüzgeç uzunluğu 7,71 10,74 8,57 0,01 Pektoral yüzgeç uzunluğu 16,02 20,64 18,30 0,01 Pelvik yüzgeç uzunluğu 13,43 17,40 15,14 0,01 Kuyruk sapı uzunluğu 15,98 18,17 17,35 0,01 Kuyruk sapı yüksekliği 9,08 11,09 9,91 0,01 % Baş boyu Burun uzunluğu 36,88 46,42 40,90 0,03 Göz çapı 14,84 18,86 16,90 0,01 Interorbital mesafe 31,72 38,81 35,45 0,02 Oksipitalden baĢ geniĢliği 52,07 63,87 57,58 0,04 Oksipitalden baĢ yüksekliği 63,09 78,29 69,81 0,04 Ġnternostril mesafe 17,18 23,16 20,08 0,02 Ağız geniĢliği 22,90 32,06 27,72 0,03

Barbus oligolepis Battalgil, 1941 İlk Bulunuş Yeri: Bursa civarı Türkçe Adı: Bıyıklı balık (Marmara bıyıklısı) Diagnostik Özellikler: D: III 8, A: III 5, P: I 14-15 V:I 7-8, Ligne laterale 55-58, Ligne transversal 11-12/7, Solungaç tarağı: 10-12, Yutak diĢleri : 2.3.5-5.3.2 Morfolojik Tanım: Vücut ince ve yuvarlak yapılıdır. Predorsal bölge dıĢ bükey pelvik bölgesi ise düzdür. BaĢın enseden burun ucuna kadar olan kısmı belirgin Ģekilde öne doğru eğilimlidir. Ense dıĢ bükey, interorbital bölge ise düzdür. Nostrilin hemen önünde kemer Ģeklinde girinti bulunur. Birinci bıyıklar gözün ön kenarına, ikinci bıyıklar ise gözün arka kenarına ulaĢmaz. Dorsal yüzgecin dıĢ kenarı iç bükey olup anal yüzgecinki ise düzdür. Kaudal yüzgeci derin çatallı, lobların üstü sivridir (ġekil 4. 20). Dorsal yüzgecin sonuncu basit ıĢını çok kuvvetli Ģekilde diĢçikli ve yaklaĢık 30 civarında diĢçik bulunur. Üst ve alt dudak oldukça geniĢ ve alt dudağın ortasında belirgin bir girinti bulunur (ġekil 4.21).

Renk: Vücudun sırt kısımları gri kahverengi, lateral bölge krem, karın ise beyazdır. Vücudun yan ve sırt kısmında düzensiz dağınık belirsiz benekler bulunur. Pektoral ve pelvik yüzgeçleri krem ya da hafif turuncu renklidir. Bu renk sırt yüzgeçlerin üst kısmında da bulunur. Yüzgeçlerdeki renklenme üreme döneminde belirgin, diğer dönemlerde ise gri-krem renk üzerinde belirsiz siyah bantlaĢmalar bulunur. Erkeklerin baĢ bölgesinde seyrek tüberküller vardır.

ġekil 4. 20. Barbus oligolepis 127,01 mm SL (Binmurt Köprüsü, Sındırgı- Balıkesir)

ġekil 4.21. Barbus oligolepis‟in baĢın alttan görünümü

Çizelge 4 .6. Barbus oligolepis‟in morfometrik özellikleri

Minimum Maksimum Ortalama Standart sapma Standart boy (mm) n=14 109,72 289,15 140,52 46,36 % Standart boy BaĢ boyu 24,66 30,59 27,39 0,02 Vücut yüksekliği 19,03 23,71 21,06 0,01 Predorsal mesafe 50,99 56,78 53,49 0,02 Prepelvik mesafe 50,00 54,41 52,93 0,01 Preanal mesafe 73,03 78,44 75,77 0,01 Pektoral-anal mesafe 48,10 54,30 51,70 0,02 Pektoral-pelvik mesafe 24,89 29,32 27,97 0,01 Pelvik-anal mesafe 22,81 25,07 23,94 0,01 Dorsal yüzgeç yüksekliği 19,15 22,66 21,02 0,01 Dorsal yüzgeç uzunluğu 12,15 14,21 13,24 0,01 Anal yüzgeç yüksekliği 16,56 25,56 21,51 0,03 Anal yüzgeç uzunluğu 7,07 8,24 7,66 0,01 Pektoral yüzgeç uzunluğu 18,23 20,28 19,20 0,01 Pelvik yüzgeç uzunluğu 15,58 18,08 16,87 0,01 Kuyruk sapı uzunluğu 16,51 19,00 17,87 0,01 Kuyruk sapı yüksekliği 9,35 10,61 9,93 0,01 % Baş boyu Burun uzunluğu 39,09 49,95 43,71 0,03 Göz çapı 11,24 17,73 15,11 0,02 Interorbital mesafe 27,43 33,63 30,08 0,02 Oksipitalden baĢ geniĢliği 49,90 61,72 56,08 0,03 Oksipitalden baĢ yüksekliği 60,19 68,29 64,74 0,03 Ġnternostril mesafe 16,16 34,00 20,04 0,04 Ağız geniĢliği 15,62 28,95 19,69 0,04

Blicca bjoerkna (Linnaeus, 1758) Türkçe Adı: Tahta Balığı Diagnostik Özellikler: D: III 8, A: III 20-21, P: I 14-16 V:I 8-9, Ligne laterale 38-48, Ligne transversal 6/7, Solungaç tarağı: 18, Yutak diĢleri: 2.5-5.2 Morfolojik Tanım: Vücut yanlardan oldukça yassılaĢmıĢ ve çok yüksektir. Dorsal ve pelvik bölgesi çok belirgin Ģekilde dıĢbükey, baĢ oldukça kısadır. Burun yuvarlak, ağız açıklığı küçüktür. Dorsal yüzgeç, pelvik yüzgecin gerisinden baĢlar. Dorsal yüzgecin dıĢ kenarı belirgin Ģekilde içbükey, anal yüzgeç uzun ve dıĢ kenarı belirgin Ģekilde iç bükeydir. Pektoral ve pelvik yüzgeçlerin dıĢ kenarı düz veya hafif yuvarlaktır. Kaudal yüzgeç derin çatallı ve uçları sivri, kuyruk sapı kısadır. Anüs ile karın yüzgeç arasında pullu karina vardır. Solungaç tarakları kısa ve kalındır (ġekil 4.22). Renk: Vücudun sırt kısmı koyu kahve ya da gri, karın bölgesi koyu krem renklidir. Bütün yüzgeçler gri renklidir. Kaudal yüzgecinin dıĢ kenarında açık renkli bir bant

35 bulunur. Anal yüzgecin ön tarafında koyu renklenme görülür. Dorsal yüzgecin dıĢ kenarı da hafif koyu bantlıdır.

ġekil 4.22. Blicca bjoerkna 121,41 mm SL (Dalyan Gölü, Karacabey-Bursa)

Çizelge 4.7. Blicca bjoerkna‟nın morfometrik özellikleri

Minimum Maksimum Ortalama Standart sapma Standart boy (mm) n= 4 121,41 132,47 128,47 4,25 % Standart boy BaĢ boyu 24,66 23,53 24,34 0,01 Vücut yüksekliği 30,39 36,70 34,18 0,02 Predorsal mesafe 54,26 60,66 56,66 0,03 Prepelvik mesafe 44,61 51,11 48,29 0,03 Preanal mesafe 66,36 75,54 71,30 0,04 Pektoral-anal mesafe 42,55 55,48 49,52 0,05 Pektoral-pelvik mesafe 22,49 29,06 25,96 0,03 Pelvik-anal mesafe 20,06 27,53 23,59 0,03 Dorsal yüzgeç yüksekliği 25,01 30,68 27,13 0,02 Dorsal yüzgeç uzunluğu 12,47 16,50 14,58 0,02 Anal yüzgeç yüksekliği 15,39 19,34 17,05 0,02 Anal yüzgeç uzunluğu 13,17 24,73 18,93 0,05 Pektoral yüzgeç uzunluğu 19,22 23,49 20,73 0,02 Pelvik yüzgeç uzunluğu 17,78 19,35 18,43 0,01 Kuyruk sapı uzunluğu 10,38 12,92 11,26 0,01 Kuyruk sapı yüksekliği 10,22 11,62 10,70 0,01 % Baş boyu Burun uzunluğu 28,40 33,26 30,93 0,02 Göz çapı 20,97 25,64 23,61 0,02 Interorbital mesafe 34,62 41,06 36,88 0,03 Oksipitalden baĢ geniĢliği 43,69 51,14 47,02 0,03 Oksipitalden baĢ yüksekliği 82,63 93,31 87,75 0,05 Ġnternostril mesafe 15,33 21,81 19,05 0,03 Ağız geniĢliği 26,57 30,79 27,87 0,02

Capoeta tinca (Heckel, 1843) Türkçe Adı: Siraz Balığı Diagnostik Özellikler: D: III 8-9, A: III 6, P: I 15-16 V:I 8, Ligne laterale: 68-74, Ligne transversal: 14/9- 15/10, Solungaç tarağı: 15 Morfolojik Tanım: Vücut çok az yanlardan yassılaĢmıĢ ve yuvarlak yapılıdır. Ağız açıklığı inferior (alta bakar) ve yarım ay Ģeklinde, alt dudak keskin ve tırnaksı yapıdadır. Pelvik bölgesi düz, dorsal bölgesi hafif dıĢ bükey ve burun hafifçe sivridir. Dorsal yüzgeç baĢlangıcı pelvik yüzgeçten belirgin Ģekilde önde, kaudal yüzgeç derin çatallı ve lobların uçları sivridir (ġekil 4.23, 4.24). Ağız çevresinde küçük bir çift bıyık vardır. Dorsal yüzgecin son basit ıĢını kalınlaĢmıĢ ve arka tarafı belirgin Ģekilde diĢçiklidir. Bu diĢçikler yüzgeç boyunun ¾‟üne ulaĢır. Dorsal yüzgecin dıĢ tarafı hafif iç bükey anal yüzgeç ise düzdür. Pektoral yüzgeç ile pelvik yüzgecin dıĢ kenarı yuvarlaktır Bu türde eĢeysel dimorfizm görülür. Erkeklerin üst çene çevresinde (nostrilin altında) büyük seyrek olmak üzere, vücudun tamamında küçük tüberküller vardır. Bu tüberküller anüs ile pektoral yüzgeç arasında görülmez. Renk: Vücudun sırt kısımları koyu kahverengi, yanları ve karın bölgesi sarımsı krem renklidir. Dorsal ve pelvik yüzgeçleri kül rengi, diğer yüzgeçleri ise açık krem renklidir.

ġekil 4.23. Capoeta tinca, 114,48 mm SL (Binmurt Köprüsü, Sındırgı-Balıkesir)

ġekil 4.24. Capoeta tinca‟nın baĢın alttan görünümü

Çizelge 4. 8. Capoeta tinca‟nın morfometrik özellikleri

Minimum Maksimum Ortalama Standart sapma Standart boy (mm) n=12 140,47 78,16 115,16 16,62 % Standart boy BaĢ boyu 22,94 27,48 24,63 0,01 Vücut yüksekliği 18,57 24,57 22,61 0,02 Predorsal mesafe 47,32 56,33 50,12 0,02 Prepelvik mesafe 50,93 61,14 53,88 0,03 Preanal mesafe 70,63 85,05 75,71 0,04 Pektoral-anal mesafe 49,84 59,67 54,09 0,03 Pektoral-pelvik mesafe 28,62 33,78 31,30 0,01 Pelvik-anal mesafe 19,43 25,73 22,67 0,02 Dorsal yüzgeç yüksekliği 18,26 22,89 20,95 0,02 Dorsal yüzgeç uzunluğu 12,12 16,93 15,24 0,01 Anal yüzgeç yüksekliği 16,53 20,67 18,41 0,01 Anal yüzgeç uzunluğu 6,37 9,70 7,94 0,01 Pektoral yüzgeç uzunluğu 17,25 20,08 18,33 0,01 Pelvik yüzgeç uzunluğu 14,41 16,56 15,56 0,01 Kuyruk sapı uzunluğu 15,82 21,27 17,62 0,01 Kuyruk sapı yüksekliği 9,47 11,51 10,75 0,01 % Baş boyu Burun uzunluğu 33,33 39,91 36,68 0,03 Göz çapı 16,37 22,70 18,48 0,02 Interorbital mesafe 34,78 41,06 38,74 0,02 Oksipitalden baĢ geniĢliği 48,73 62,72 56,71 0,05 Oksipitalden baĢ yüksekliği 62,14 76,72 69,98 0,04 Ġnternostril mesafe 20,31 29,31 24,79 0,03 Ağız geniĢliği 23,28 31,77 29,20 0,04

Carassius gibelio (Bloch, 1782) Türkçe Adı: Prusya sazanı, Çinsazanı Diagnostik Özellikler: D: III 14-21, A: III 5-7, P: I 15-16, V I 9, Ligne laterale: 27-31, Ligne transversal: 5/7 Morfolojik Tanım: Vücut kısa ve yüksek yapılı, vücut yüksekliği SL‟nin neredeyse yarısı kadardır. Ağız çevresinde bıyık yoktur. Vücudun dorsal kısmı dıĢ bükey, pelvik bölgesi ise düzdür. Dorsal yüzgecin dıĢ kenarı hafif dıĢ bükey anal yüzgeç ise yuvarlaktır. Kaudal yüzgeci derin çatalı değil ve uçları kısmen yuvarlaktır. Dorsal ve anal yüzgecin sonuncu basit ıĢınları kalınlaĢmıĢ dıĢ kısımları testere Ģeklinde diĢçiklidir. DiĢçikler neredeyse yüzgeç sonuna kadar devam eder. Erkeklerin baĢ, operkulum ve gözün arkasında çok küçük üreme tüberkülleri bulunur (ġekil 4.25). Renk: Sırt bölgesi kurĢuni ya da koyu kahve, karın bölgesi krem ya da kirli sarı renklidir. Yüzgeç zarları üzerinde küçük koyu pigmentler görünür. Bütün yüzgeçler kurĢuni görünümdedir.

ġekil 4.25. Carassius gibelio, 191,35 mm SL (Canbolu Köprüsü, Karacabey)

Çizelge 4. 9. Carassius gibelio‟nun morfometrik özellikleri

Minimum Maksimum Ortalama Standart sapma Standart boy (mm) n=2 191,35 206,15 198,75 7,40 % Standart boy BaĢ boyu 28,35 29,93 29,14 0,01 Vücut yüksekliği 42,17 43,82 43,00 0,01 Predorsal mesafe 49,34 53,02 51,18 0,02 Prepelvik mesafe 48,74 49,87 49,30 0,01 Preanal mesafe 78,91 79,26 79,09 0,01 Pektoral-anal mesafe 54,65 55,97 55,31 0,01 Pektoral-pelvik mesafe 20,83 24,13 22,48 0,02 Pelvik-anal mesafe 32,85 34,33 33,59 0,01 Dorsal yüzgeç yüksekliği 17,70 23,84 20,77 0,03 Dorsal yüzgeç uzunluğu 41,96 42,85 42,41 0,01 Anal yüzgeç yüksekliği 18,41 20,91 19,66 0,01 Anal yüzgeç uzunluğu 12,14 13,77 12,96 0,01 Pektoral yüzgeç uzunluğu 19,72 21,87 20,79 0,01 Pelvik yüzgeç uzunluğu 20,64 22,39 21,51 0,01 Kuyruk sapı uzunluğu 16,57 17,03 16,80 0,01 Kuyruk sapı yüksekliği 17,18 18,58 17,88 0,01 % Baş boyu Burun uzunluğu 30,74 32,70 31,72 0,01 Göz çapı 18,75 19,31 19,03 0,01 Interorbital mesafe 40,33 42,04 41,19 0,01 Oksipitalden baĢ geniĢliği 65,83 66,87 66,35 0,01 Oksipitalden baĢ yüksekliği 85,51 91,08 88,30 0,03 Ġnternostril mesafe 23,52 24,33 23,92 0,01 Ağız geniĢliği 24,26 24,30 24,28 0,01

Chondrostoma angorense Elvira, 1987 Türkçe Adı: Kababurun, Kızılkanat Diagnostik Özellikler: D: III 8-9, A: III 9-10, P: I 15-17, V I 7-9, Ligne laterale 62- 72, Ligne transversal 9-10/5, Yutak diĢleri: 6-5, 7-6, Morfolojik Tanım: Vücut mekik Ģekilli, ağız inferior ya da subterminal konumlu ve kemerli, düz veya yarımay Ģeklinde, üst dudak etli ve ince, alt dudak ise karakteristik keratin bir tabaka ile kaplıdır. Ağız açıklığı diĢilerde kısmen köĢeli ve geniĢ, erkeklerde ise kısmen dıĢbükey konumdadır. Vucudun lateral bölgesinde belirgin koyu bantlar bulunur. Sırt ve anal yüzgeçlerin dıĢ kenarı kısmen içbükey, kuyruk yüzgeci derin çatallı ve çoğunlukla lopların uçları sivridir (ġekil 4.26). Ġnternostril bölgede belirgin bir kemer (çöküntü) vardır. EĢeysel dimorfizm görülür. Erkeklerin baĢında büyük ve seyrek tüberküller vardır, aynı tüberküllere pulların dıĢ kenarında dizili olarak bulunurlar. Renk: Sırt kısımları gri veya kahverengi, karın bölgesi krem renklidir. Karın bölgesindeki yüzgeçler kısmen turuncu, diğer yüzgeçleri gri renkldir.

ġekil 4.26. Chondrostoma angorense (Bigadiç Köprüsü, Balıkesir)

Cyprinus carpio (Linnaeus, 1758) Türkçe Adı: Sazan Diagnostik Özellikler: D: III 16-22, A: III 5-6, P: I 15-17, V I 7-8, Ligne laterale 35-40, Ligne transversal 5/7, Yutak diĢleri: 1.1.3-3.3.1 Morfolojik Tanım: BaĢ pulsuz, vücudun tamamı büyük sikloit pullarla örtülüdür. Ağız çevresinde bir çift kısa bıyık bulunur. Dorsalve anal yüzgeçlerin sonuncu basit ıĢını kalınlaĢmıĢ ve arka kısımları testere Ģeklinde diĢciklidir (ġekil 4.27).

ġekil 4.27. Cyprinus carpio (Kalkan Göleti giriĢi, Simav-Kütahya)

Petroleuciscus borysthenicus (Kessler, 1859) Türkçe Adı: Yok Diagnostik Özellikler: D: III 8, A: III 8, P: I 13-15, V:I 6-7/3-4, Ligne laterale:36-38, Ligne transversal: 7/3, Solungaç tarağı: 9, Yutak diĢleri: 2. 5-5. 2

Morfolojik Tanım: Vücut kısa ve yüksek yapılı olup, sırt ve karın bölgeleri dıĢ bükeydir. Ağız terminal, küçük ve ağız açıklığı yukarıya dönüktür. Pullar büyük ve vücut üzerinde muntazam dizilidir. Yanal çizginin üst ve altında pigmentleĢme vardır. BaĢın üst kısmı düzdür. Kaudal yüzgeç derin çatallı, lobların uçları kısmen yuvarlaktır. Dorsal yüzgeç, pelvik yüzgecin gerisinden baĢlar ve dıĢ kenarı düzdür. Anal yüzgecin dıĢ kenarı düz, pektoral ve pelvik yüzgeçler kısa ve dıĢ kenarları yuvarlaktır. Anüs ile pelvik yüzgeci tabanı arasında çok belirgin olmayan pullu bir karina var (ġekil 4. 28). Solungaç tarakları oldukça seyrek dizili ve kalındır. Renk: Vücudun yan ve sırt kısımları koyu kahve, karın bölgesi ise açık krem renklidir. Kaudal yüzgeç tabanı ilk operkulum arasında belirgin olmayan koyu bant bulunur. Yüzgeçlerin dıĢ kenarlarında küçük siyah noktalarından oluĢan belirgin bantlar vardır.

ġekil 4.28. Petroleuciscus borysthenicus 92,64 mm SL (Binmurt Köprüsü, Sındırgı- Balıkesir)

Çizelge 4.10. Petroleuciscus borysthenicus‟un morfometrik özellikleri

Minimum Maksimum Ortalama S.sapma Standart boy (mm) n= 9 64,04 92,64 72,95 8,17 % Standart boy BaĢ boyu 24,20 26,39 25,29 0,01 Vücut yüksekliği 25,46 29,69 27,09 0,01 Predorsal mesafe 53,18 56,26 54,84 0,01 Prepelvik mesafe 47,70 50,31 49,02 0,01 Preanal mesafe 67,93 71,42 69,13 0,01 Pektoral-anal mesafe 45,20 49,01 46,72 0,01 Pektoral-pelvik mesafe 23,86 25,67 25,05 0,01 Pelvik-anal mesafe 20,01 23,55 21,86 0,01 Dorsal yüzgeç yüksekliği 18,07 22,27 20,44 0,01 Dorsal yüzgeç uzunluğu 9,84 13,47 12,24 0,01 Anal yüzgeç yüksekliği 14,81 18,32 16,24 0,01 Anal yüzgeç uzunluğu 10,99 15,23 12,89 0,01 Pektoral yüzgeç uzunluğu 15,78 18,50 17,54 0,01 Pelvik yüzgeç uzunluğu 13,22 16,90 15,52 0,01 Kuyruk sapı uzunluğu 18,44 20,43 19,59 0,01 Kuyruk sapı yüksekliği 10,36 11,79 10,99 0,01 % Baş boyu Burun uzunluğu 24,94 30,97 27,79 0,02 Göz çapı 23,68 26,05 25,19 0,01 Interorbital mesafe 34,90 41,65 37,95 0,02 Oksipitalden baĢ geniĢliği 57,13 64,34 60,10 0,02 Oksipitalden baĢ yüksekliği 77,13 88,52 83,18 0,03 Ġnternostril mesafe 17,23 23,31 20,36 0,02 Ağız geniĢliği 20,31 23,88 22,83 0,01

Rhodeus amarus (Bloch, 1782) Türkçe Adı: Acıbalık Diagnostik Özellikler: D: III 9-10, A: III 8-10, P: I 10-11, V I 7, Ligne laterale: 3-5, Ligne transversal (-) , Solungaç tarağı: 9, Yutak diĢleri: 5-5 Morfolojik Tanım: Vücut yanlardan oldukça yassılaĢmıĢ ve yüksek yapılıdır. Ağız uç konumlu olup, burun sivridir. Vücudun sırt ve karın kısımları dıĢ bükey, baĢın üst bölgesi düz, predorsal bölge dıĢ bükey olup, dorsal yüzgecin ön bölgesinde belirgin karina bulunur. Kaudal yüzgeç derin çatallı, üst lob alt lobdan biraz daha uzundur. Kuyruk sapı oldukça incedir. Renk: Erkeklerin sırt kısımları koyu kahve, karın bölgesi kirli sarı, baĢ ve ense bölgesi koyu renklidir. Özellikle sırttaki pulların ön tarafları koyu beneklidir. Sırt kısımdaki bütün pulların dıĢ kenarlarında siyah Ģeritler bulunur. Ayrıca kaudal yüzgeci tabanı ile dorsal yüzgecinin orta yarısı arasında belirgin siyah bir bant vardır. Kaudal yüzgeci hariç diğer yüzgeçlerin zarları üzerinde siyah pigmentlerden oluĢan koyu bantlar bulunur. Ayrıca yine kaudal yüzgeci dıĢındaki diğer yüzgeçlerin

43 kenarlarındaki siyah Ģerit belirgindir. Üreme döneminde burun kısmı ile nostril deliği arasında büyük üreme tüberkülleri görülebilir. DiĢilere göre vücutları daha kısa ve yüksek yapılıdır (ġekil 4.29a).

DiĢilerin sırt kısımları koyu kahve, karın bölgesi kirli sarı, dorsal ve anal yüzgeçlerin yüzgeç zarları üzerindeki siyah benekler azalmıĢtır. Kaudal yüzgeci tabanı ile sırt yüzgeç baĢlangıcı arasında erkeklere göre daha ince ve uzun olan bir bant bulunur. Ayrıca vücudun ense bölgesindeki esmer görünüm diĢilerde görülmez. Üreme döneminde ise anal bölgeden yumurta çıkıĢını sağlayan ovopositor denilen yumurta kanalı bulunur (ġekil 4.29b).

ġekil 4.29a.R. amarus erkek 62,59 ġekil 4.29b. R. amarus diĢi 51,16 mm mm SL (Binmurt Köprüsü) SL (Binmurt Köprüsü)

Çizelge 4.11. Rhodeus amarus morfometrik özellikleri

Minimum Maksimum Ortalama S. sapma Standart boy (mm) n= 17 50,46 62,59 55,9 4,28 % Standart boy BaĢ boyu 22,91 28,99 24,99 0,02 Vücut yüksekliği 34,50 42,59 39,12 0,03 Predorsal mesafe 51,46 60,57 54,70 0,02 Prepelvik mesafe 46,53 51,88 49,29 0,01 Preanal mesafe 61,67 67,24 64,26 0,02 Pektoral-anal mesafe 38,45 44,79 41,60 0,02 Pektoral-pelvik mesafe 23,16 28,83 25,66 0,01 Pelvik-anal mesafe 14,08 29,41 16,88 0,02 Dorsal yüzgeç yüksekliği 19,32 26,09 21,88 0,02 Dorsal yüzgeç uzunluğu 20,15 25,29 22,08 0,01 Anal yüzgeç yüksekliği 14,74 20,46 18,12 0,01 Anal yüzgeç uzunluğu 13,88 19,54 17,34 0,02 Pektoral yüzgeç uzunluğu 16,63 20,07 18,49 0,01 Pelvik yüzgeç uzunluğu 14,19 17,17 15,94 0,01 Kuyruk sapı uzunluğu 19,45 24,79 22,18 0,02 Kuyruk sapı yüksekliği 10,36 13,65 11,56 0,01 % Baş boyu Burun uzunluğu 27,14 35,88 31,34 0,03 Göz çapı 24,88 34,47 29,83 0,03 Interorbital mesafe 35,34 47,08 40,46 0,03 Oksipitalden baĢ geniĢliği 47,30 60,85 55,43 0,04 Oksipitalden baĢ yüksekliği 86,15 104,7 96,74 0,06 Ġnternostril mesafe 14,86 28,58 24,33 0,05 Ağız geniĢliği 18,25 28,26 24,25 0,03

Scardinius erythrophthalmus (Linnaeus, 1758) Türkçe Adı: Kızılkanat Diagnostik Özellikler: D: III 8-9, A: III 10, P: I 15 V:I 8, Ligne laterale: 37-42, Ligne transversal: 8/4, Solungaç tarağı: 9-12, Yutak diĢleri: 3.5-5.3

Morfolojik Tanım: Vücut kısa ve yüksek yapılı olup büyük pullarla örtülüdür. BaĢ vücut boyuna göre daha küçüktür. Sırt, karın bölgesi ve baĢın üst kısmı dıĢ bükeydir. BaĢın alt kısmı ise düz ve burun sivridir. Dorsal yüzgeci pelvik yüzgecin hafif gerisinden baĢlar. Dorsal ve anal yüzgecin dıĢ kenarı belirgin Ģekilde içbükey, pelvik yüzgecin ise hafif yuvarlak, pektoral yüzgecin ise düzdür. Kaudal yüzgeç derin çatallı ve lobların uçları sivridir (ġekil 4. 30). Renk: Sırt bölgesi kahverengi-gri, yan bölgeleri koyu krem veya açık kahve renginde olup karın bölgesi kirli sarı ve gri renklidir. Yüzgeçler saydam, ancak yüzgeç zarları hafif kül rengindedir.

ġekil 4.30. Scardinius erythrophthalmus 99,66 mm SL (Dalyan Gölü, Karacabey- Bursa)

Çizelge 4.12. Scardinius erythrophthalmus‟un morfometrik özellikleri

Minimum Maksimum Ortalama Standart sapma Standart boy (mm) n=2 99,66 109,24 104,45 4,79 % Standart boy BaĢ boyu 25,52 26,76 26,14 0,01 Vücut yüksekliği 33,86 36,36 35,11 0,01 Predorsal mesafe 59,83 61,52 60,68 0,01 Prepelvik mesafe 48,24 50,34 49,29 0,01 Preanal mesafe 68,38 69,52 68,95 0,01 Pektoral-anal mesafe 45,79 46,99 46,39 0,01 Pektoral-pelvik mesafe 23,97 25,15 24,56 0,01 Pelvik-anal mesafe 17,80 23,15 20,48 0,03 Dorsal yüzgeç 1 yüksekliği 28,64 30,46 29,55 0,01 Dorsal yüzgeç uzunluğu 13,12 14,13 13,62 0,01 Anal yüzgeç yüksekliği 19,09 19,48 19,28 0,00 Anal yüzgeç uzunluğu 25,12 25,35 25,23 0,00 Pektoral yüzgeç uzunluğu 22,35 23,57 22,96 0,01 Pelvik yüzgeç uzunluğu 18,00 18,69 18,35 0,01 Kuyruk sapı uzunluğu 8,92 13,06 10,99 0,02 Kuyruk sapı yüksekliği 10,51 11,76 11,13 0,01 % Baş boyu Burun uzunluğu 29,66 29,95 29,80 0,00 Göz çapı 27,15 29,52 28,33 0,01 Interorbital mesafe 32,70 35,72 34,21 0,02 Oksipitalden baĢ geniĢliği 46,91 52,04 49,48 0,03 Oksipitalden baĢ yüksekliği 81,93 88,49 85,21 0,03 Ġnternostril mesafe 17,51 17,86 17,69 0,00 Ağız geniĢliği 25,80 27,73 26,76 0,01

Squalius cii (Richardson, 1857) Türkçe Adı: Tatlısu Kefali Diagnostik Özellikler: D: III 8, A: III 7-8, P: I 12-14 V:I 7-8, Ligne laterale: 42-44, Ligne transversal: 7- 8/3-4, Solungaç tarağı: 8; Yutak diĢleri: 2.5-5.2 Morfolojik Tanım: Vücut yanlardan yassı ve yüksek yapılı, predorsal bölge düz, pelvik bölgesi ise hafif dıĢbükeydir. BaĢın ense kısmı dıĢ bükey, interorbital bölgesi düzdür. Ağız uç konumlu ve ağız açıklığı geniĢ burun hafif sivridir. Ağız açıklığının uçları gözün ön çizgisine ulaĢmaz. Dorsal yüzgecinin dıĢ kenarı düz, anal yüzgecin ise belirgin Ģekilde yuvarlaktır. Kaudal yüzgeç derin çatallı değil ve uçları hafif sivridir (ġekil 4.31). Renk: Vücudun sırt kısmı kurĢuni ya da grimsi, yan kısımları koyu krem renkli, karın bölgesi ise açık krem renklidir. Pulların pul cebine girdiği bölgede dikey koyu bantlar bulunur. Bütün yüzgeçleri koyu gri ya da hafifçe kremsidir. Yüzgeçlerin hepsinin dıĢ kenarında belirgin gri renkli bant bulunur. Ayrıca kuyruk yüzgecinin dıĢındaki yüzgeç zarları üzerinde gri renkli bantlaĢmalar vardır.

ġekil 4. 31. Squalius cii 208,51 mm SL (Kalkan Göleti giriĢi, Simav)

Çizelge 4.13. Squalius cii‟nin morfometrik özellikleri

Minimum Maksimum Ortalama S.sapma Standart boy (mm) n=24 123,91 208,51 148,02 21,86 % Standart boy BaĢ boyu 24,67 31,79 27,50 0,02 Vücut yüksekliği 22,91 28,08 25,14 0,01 Predorsal mesafe 52,79 63,81 55,11 0,02 Prepelvik mesafe 39,22 60,56 51,51 0,04 Preanal mesafe 69,58 86,84 73,33 0,04 Pektoral-anal mesafe 46,83 58,74 50,03 0,03 Pektoral-pelvik mesafe 26,00 30,52 27,51 0,01 Pelvik-anal mesafe 21,07 28,12 22,87 0,02 Dorsal yüzgeç yüksekliği 18,14 21,80 19,44 0,01 Dorsal yüzgeç uzunluğu 10,67 13,22 11,53 0,01 Anal yüzgeç yüksekliği 15,71 20,89 17,67 0,01 Anal yüzgeç uzunluğu 7,81 10,58 9,15 0,01 Pektoral yüzgeç uzunluğu 16,10 21,16 17,88 0,01 Pelvik yüzgeç uzunluğu 14,11 17,23 15,30 0,01 Kuyruk sapı uzunluğu 18,15 25,82 21,10 0,02 Kuyruk sapı yüksekliği 10,79 12,93 11,21 0,01 % Baş boyu Burun uzunluğu 28,22 32,52 30,55 0,01 Göz çapı 13,93 19,91 17,82 0,01 Interorbital mesafe 35,72 41,72 38,11 0,02 Oksipitalden baĢ geniĢliği 54,36 61,89 59,43 0,03 Oksipitalden baĢ yüksekliği 64,58 79,17 73,27 0,04 Ġnternostril mesafe 18,92 24,88 21,79 0,02 Ağız geniĢliği 23,96 31,79 28,53 0,02

Vimba vimba (Linnaeus, 1758) Türkçe Adı: Eğrez Diagnostik Özellikler: D: III 9, A: III 17-18, P: I 15-16 V:I 9, Ligne laterale 47-53, Ligne transversal 11/5, Solungaç tarağı: 16; Yutak diĢleri: 5-5 Morfolojik Tanım: Vücut yanlarından yassı ve yüksek yapılı, sırt bölgesi belirgin dıĢbükey karın ise düzdür. Ağız inferior ve belirgin Ģekilde yarım ay Ģeklindedir. Predosal bölgede belirgin bir karina bulunur. Kaudal yüzgeç derin çatallı uçları

48 kısmen sivridir. Anüs ile pelvik yüzgeci arasında, yarısı pulsuz olan bir karina vardır. Anal yüzgeç uzun ve dıĢ kenarı içbükey, pektoral ve pelvik yüzgeçlerin dıĢ kenarı yuvarlaktır (ġekil 4.32). Renk: YaĢadığı habitata göre renk değiĢimi görülebilir. Ancak genel rengi parlak gümüĢtür. pelvik bölgesi krem renkli, ancak pelvik bölgesindeki yüzgeçlerin tabanında limon sarısı renklenme görülebilir. Bazı akarsularda yaĢayanlarda ise vücut koyu kahve, karın bölgesi krem renkli ve yüzgeçler pigmentsizdir. Bazen dorsal yüzgeç ile kaudal yüzgecinin dıĢ kenarında gri bantlaĢma görülebilir.

ġekil 4.32. Vimba vimba, 99,14 mm SL (Binmurt Köprüsü, Sındırgı)

Çizelge 4.14. Vimba vimba‟nın morfometrik özellikleri

Minimum Maksimum Ortalama Standart sapma Standart boy (mm) n=9 92,02 148,45 107,61 22,86 % Standart boy BaĢ boyu 25,92 29,46 27,16 0,01 Vücut yüksekliği 24,28 29,43 26,89 0,02 Predorsal mesafe 52,87 57,48 54,60 0,01 Prepelvik mesafe 49,15 57,29 51,12 0,02 Preanal mesafe 67,11 73,03 69,73 0,02 Pektoral-anal mesafe 41,48 50,47 45,03 0,03 Pektoral-pelvik mesafe 23,29 29,24 24,79 0,02 Pelvik-anal mesafe 17,10 22,26 20,19 0,02 Dorsal yüzgeç yüksekliği 21,63 23,98 23,17 0,01 Dorsal yüzgeç uzunluğu 10,10 13,80 11,62 0,01 Anal yüzgeç yüksekliği 12,36 15,55 14,58 0,01 Anal yüzgeç uzunluğu 16,78 20,54 18,74 0,01 Pektoral yüzgeç uzunluğu 17,47 22,25 19,57 0,01 Pelvik yüzgeç uzunluğu 14,61 18,76 15,93 0,01 Kuyruk sapı uzunluğu 10,01 16,71 13,33 0,02 Kuyruk sapı yüksekliği 7,72 10,18 9,36 0,01 % Baş boyu Burun uzunluğu 30,76 38,45 35,37 0,02 Göz çapı 21,74 28,24 23,95 0,02 Interorbital mesafe 29,34 36,00 32,09 0,02 Oksipitalden baĢ geniĢliği 40,99 51,99 47,38 0,04 Oksipitalden baĢ yüksekliği 66,49 76,21 73,23 0,03 Ġnternostril mesafe 11,93 23,93 17,31 0,04 Ağız geniĢliği 20,43 26,05 23,34 0,02

Oxynoemacheilus simavicus (Balık & Banarescu, 1978) Türkçe Adı: Çöpçü Balığı Diagnostik Özellikler: D: III 8, A: III 5, P: I 9-10, V I 6-7 Morfolojik Tanım: Vücudun baĢ kısmı üsten ve alttan basık (dorso-ventral) konumdadır. Burun yuvarlak, ağız ise yarım ay Ģeklindedir. Alt ve üst dudaklar kalın loblu olup, dudaklardaki tat tomurcukları belirgindir. Alt dudağın ortasında belirgin bir girinti bulunur. Üst çenede bulunan 3 çift bıyıktan bir çifti ağzın birleĢme bölgesindedir. Kuyruk bölgesi ise yanlardan yassı, ince ve uzun yapılı, kuyruk sapı oldukça ince yapılıdır. Vücudun predorsal bölgesi dıĢbükey, pelvik bölgesi ise düzdür. Yanal çizgi vücudun tam ortasında yer alır. Dorsal yüzgecin dıĢ kenarı düz ve hafif dalgalıdır. Pektoral yüzgecin dıĢ kenarında ise belirgin olmayan koyu bantlar bulunur. Kaudal yüzgeci Oxynoemacheilus theophilii’ye göre derin çatallı, yuvarlak ve lobların ucu daha sivridir. pelvik yüzgeç ise anüse kadar uzanır (ġekil4.33, 4.34).

Renk: Vücudun genel rengi kahverengi karın bölgesi ise krem rengindedir. Vücudun üzerinde geniĢ aralıklarla oluĢmuĢ belirgin koyu bantlaĢmalar bulunur. Bu bantlar kuyruk sapına doğru daha belirgindir. Oxynoemacheilus theophilii‟den farklı olarak pektoral ve kaudal yüzgecindeki bantlaĢma daha belirgindir.

ġekil 4.33. Oxynoemacheilus simavicus 61,89 mm SL (Cüneyt Köprüsü, Sındırgı- Balıkesir)

ġekil 4.34. Oxynoemacheilus simavicus‟un baĢın alttan görünümü

Çizelge 4.15. Oxynemachelius simavicus‟un morfometrik özellikleri

Minimum Maksimum Ortalama Standart sapma Standart boy (mm) n= 8 51,58 61,89 56,32 3,15 % Standart boy BaĢ boyu 20,67 23,25 22,18 0,01 Vücut yüksekliği 12,82 18,40 14,93 0,02 Predorsal mesafe 48,98 52,50 50,74 0,01 Prepelvik mesafe 51,20 53,40 52,17 0,01 Preanal mesafe 69,90 74,39 72,40 0,01 Pektoral-anal mesafe 49,43 52,25 50,86 0,01 Pektoral-pelvik mesafe 28,80 32,38 30,05 0,01 Pelvik-anal mesafe 17,51 22,72 19,79 0,02 Dorsal yüzgeç yüksekliği 18,07 21,95 20,18 0,01 Dorsal yüzgeç uzunluğu 12,94 16,30 14,51 0,01 Anal yüzgeç yüksekliği 16,03 19,15 17,19 0,01 Anal yüzgeç uzunluğu 7,84 10,48 9,17 0,01 Pektoral yüzgeç uzunluğu 18,52 24,69 21,18 0,02 Pelvik yüzgeç uzunluğu 15,71 18,09 16,84 0,01 Kuyruk sapı uzunluğu 17,45 19,74 18,70 0,01 Kuyruk sapı yüksekliği 7,32 9,90 8,20 0,01 % Baş boyu Burun uzunluğu 39,95 48,66 43,47 0,04 Göz çapı 14,84 19,33 17,28 0,01 Interorbital mesafe 24,94 32,46 28,89 0,02 Oksipitalden baĢ geniĢliği 53,71 64,91 58,92 0,03 Oksipitalden baĢ yüksekliği 52,14 62,91 56,62 0,04 Ġnternostril mesafe 20,30 30,41 23,86 0,03 Ağız geniĢliği 19,97 28,18 23,65 0,03

Oxynoemacheilus theophilii Stoumboudi, Kottelat & Barbieri, 2006 Türkçe Adı: Çöpçü Balığı Diagnostik Özellikler: D: III 7-8, A: III 5, P: I 10-11, V: I 6-7 Morfolojik Tanım: Vücut ince ve uzun yapılı, baĢ bölgesi alttan ve üsten basık, kuyruk bölgesi ise lateral yassıdır. Predorsal bölge dıĢbükey, pelvik bölgesi ise düzdür. Kuyruk sapı oldukça yüksek ve tabanında çok küçük çıkıntı bulunur. Dorsal yüzgeç belirgin Ģekilde pelvik yüzgecinin önünden baĢlar. Dorsal yüzgecin dıĢ kenarı düz ve hafif dalgalı, anal yüzgecin ise yuvarlaktır. Pektoral yüzgecin dıĢ kenarı düz, pelvik yüzgecinin ise düz veya hafif yuvarlaktır (ġekil 4.35). Burun yuvarlak, ağız ise yarım ay Ģeklindedir. Alt ve üst dudaklar kalın loblu ve dudaklardaki tat tomurcukları belirgindir. Alt dudağın ortasında belirgin bir girinti bulunur. Üst çenede 3 çift bıyık vardır. Bu bıyıklardan bir çifti ağzın birleĢme bölgesine kadar uzanır (ġekil 4.36). Renk: Vücudun karın bölgesi hariç tamamı düzensiz koyu kahverengi veya esmer beneklerle kaplı, bu benekler düzensiz açık Ģekiller oluĢturur. Bu Ģekiller sırttan

52 bakılınca daha düzensizdir. Dorsal yüzgeci saydam ve üzerinde boylamasına üç koyu Ģerit bulunur. Kaudal yüzgeç uzun ve çatalsız olup üzerinde dikey üç adet bant bulunur.

ġekil 4.35. Oxynoemacheilus theophilii 76,85 mm SL, (Cüneyt Köprüsü, Sındırgı- Balıkesir)

ġekil 4.36. Oxynoemacheilus theophilii‟nin baĢın alttan görünümü

Çizelge 4.16. Oxynemachelius theophilii‟nin morfometrik özellikleri

Minimum Maksimum Ortalama Standart sapma Standart boy (mm) n= 10 47,05 76,85 61,06 10,03 % Standart boy BaĢ boyu 20,96 24,23 22,67 0,01 Vücut yüksekliği 14,48 16,80 16,09 0,01 Predorsal mesafe 48,19 51,90 50,51 0,01 Prepelvik mesafe 51,12 57,29 53,40 0,02 Preanal mesafe 73,42 81,86 75,77 0,02 Pektoral-anal mesafe 51,18 57,54 53,66 0,02 Pektoral-pelvik mesafe 28,81 33,90 31,09 0,02 Pelvik-anal mesafe 19,00 23,32 21,53 0,01 Dorsal yüzgeç yüksekliği 17,00 21,15 19,31 0,01 Dorsal yüzgeç uzunluğu 13,80 15,95 14,91 0,01 Anal yüzgeç yüksekliği 15,60 17,83 16,93 0,01 Anal yüzgeç uzunluğu 8,04 10,71 9,26 0,01 Pektoral yüzgeç uzunluğu 16,51 23,42 20,20 0,02 Pelvik yüzgeç uzunluğu 15,14 19,99 16,77 0,01 Kuyruk sapı uzunluğu 14,73 17,16 15,57 0,01 Kuyruk sapı yüksekliği 11,17 13,24 12,04 0,01 % Baş boyu Burun uzunluğu 37,90 49,00 44,40 0,03 Göz çapı 15,37 20,83 18,94 0,02 Interorbital mesafe 22,48 35,17 30,25 0,03 Oksipitalden baĢ geniĢliği 56,82 67,95 61,82 0,03 Oksipitalden baĢ yüksekliği 51,96 63,89 58,28 0,03 Ġnternostril mesafe 21,91 30,01 26,26 0,03 Ağız geniĢliği 23,20 28,34 25,90 0,02

Cobitis vardarensis Karaman, 1928 Türkçe Adı: TaĢısıran, Yılanbalığı Diagnostik Özellikler: D: I 7, A: I 5-6, P: I 7-8, V: I 5-6 Morfolojik Tanım: Vücut ince uzun yapılı, enine kesiti dikey elips Ģeklindedir. BaĢın üst kısmı daralmıĢ ve karina görünümünde, alt kısmı ise hafif dıĢ bükeydir. Ağız alt konumlu, dudaklar geniĢ lob Ģeklinde ve alt dudağın ortasında belirgin olan girinti dudakları birbirinden ayırır. Üst dudak yarım ay Ģeklindedir. Üst çenede üç çift kısa bıyık bulunur. Gözleri oldukça küçük, baĢın ortasında ve yukarıya yakın bir bölgede bulunur, burun sivridir. Dorsal ve pelvik yüzgeçler hemen hemen aynı doğrultuda baĢlar. Suborbital dikenin ucu sivri ve sırt tarafında küçük bir çıktısı vardır. Dorsal ve anal yüzgeçlerin dıĢ kenarı yuvarlak, kaudal yüzgeç lobsuz ve düzdür. Pektoral yüzgeç eĢkenar dörtgen Ģeklinde ucu sivri, dıĢ kenarı ise düz, pelvik yüzgecin yuvarlaktır (ġekil 4.37). Renk: Kaudal yüzgeci tabanı ile operkulum arasında büyük beneklerden oluĢmuĢ belirgin siyah bir bant vardır. Ayrıca kuyruk sapının üst kısmında belirgin siyah

54 benek bulunur. Sırt ile siyah bant arasında daha açık renklerden oluĢan düzensiz bantlar bulunur. Ayrıca göz ile üst çene arasında transversal iki siyah Ģerit vardır. Pektoral ve pelvik yüzgeçleri Ģeffaf, pektoral yüzgecinin ıĢınları üzerinde siyah pigmentleĢme vardır. Dorsal yüzgecin üzerinde enine koyu ve açık bölgelerden oluĢan 4-5 adet belirgin bant oluĢmuĢ, aynı bantlaĢma kaudal yüzgeçtede dikey yönde 6-7 adettir.

ġekil 4.37. Cobitis vardarensis 89,57 mm SL, (Binmurt Köprüsü, Sındırgı)

Çizelge 4.17. Cobitis vardarensis‟in morfometrik özellikleri

Minimum Maksimum Ortalama Standart sapma Standart boy (mm) n=13 52,06 89,57 70,35 12,79 % Standart boy BaĢ boyu 16,97 21,12 18,86 0,01 Vücut yüksekliği 13,07 16,80 15,10 0,01 Predorsal mesafe 49,33 53,27 51,24 0,01 Prepelvik mesafe 50,22 55,34 53,01 0,01 Preanal mesafe 69,23 79,57 77,47 0,03 Pektoral-anal mesafe 54,70 61,40 58,91 0,02 Pektoral-pelvik mesafe 30,82 36,39 33,41 0,01 Pelvik-anal mesafe 24,44 27,94 26,13 0,01 Dorsal yüzgeç yüksekliği 15,91 19,53 17,65 0,01 Dorsal yüzgeç uzunluğu 8,24 11,71 9,89 0,01 Anal yüzgeç yüksekliği 11,66 15,41 13,67 0,01 Anal yüzgeç uzunluğu 6,85 8,62 7,61 0,01 Pektoral yüzgeç uzunluğu 11,11 18,71 14,42 0,02 Pelvik yüzgeç uzunluğu 10,33 13,93 12,34 0,01 Kuyruk sapı uzunluğu 13,59 16,61 15,26 0,01 Kuyruk sapı yüksekliği 8,41 10,31 9,60 0,01 % Baş boyu Burun uzunluğu 38,97 46,78 42,33 0,03 Göz çapı 13,77 23,99 17,98 0,03 Interorbital mesafe 13,68 23,80 19,88 0,03 Oksipitalden baĢ geniĢliği 34,25 49,96 41,76 0,05 Oksipitalden baĢ yüksekliği 54,48 71,50 62,91 0,05 Ġnternostril mesafe 13,93 25,89 18,32 0,03 Ağız geniĢliği 13,75 23,93 18,42 0,03

Esox lucius Linnaeus, 1758 Türkçe Adı: Turna Diagnostik Özellikler: D: II-III 7-8, A: II 5, P: I 9-10, Ligne laterale: 120-138 Ligne transversal: 13-17/12- 15 Morfolojik Tanım: Vücut iğ Ģeklinde ince uzun yapılıdır. Dorsal ve anal yüzgeçler vücudun iyice gerisine yerleĢmiĢ, alt ve üst çene uzamıĢ, ördekgagası Ģeklini almıĢtır. Ağızda çok iyi geliĢmiĢ kuvvetli ve yakalayıcı diĢler bulunur. Dorsal ve anal yüzgeçlerin dıĢ kenarı yuvarlak, kaudal yüzgeç derin çatallı değil ve lopların ucu yuvarlaktır (ġekil 4.38). Renk: Vücudun genel rengi sarımsı-yeĢil görünür, ancak sırt kısmında zeytin yeĢili renklenmeler göze çarpar. Gençlerin lateral bölgesindeki dikey uzanan yeĢil renkli bantlar oluĢurken, olgunlarında bu bantlar kısmen yuvarlak olan kahverengi lekelere dönüĢür. Karın bölgesi daima krem, bütün yüzgeçleri krem veya açık turuncu renklidir.

ġekil 4.38. Esox lucius (Canbolu Köprüsü, Karacabey)

Proterorhinus semilunaris (Heckel, 1839) Türkçe Adı: Dere Kayası Diagnostik Özellikler: D1: VI, D2: I-16, A: I 12-14, P:I-II 13-16, Seri pul sayısı: 79-83+2-3 Morfolojik Tanım: Vücudun baĢ kısmı büyük, alttan ve üstten yassılaĢmıĢ, kuyruğa doğru düzgün bir Ģekilde incelir ve yuvarlağa yakın bir Ģekil alır. Ağız geniĢ ve terminal konumlu, dudaklar etlidir. Operkulum açıklığı oldukça dardır. I. dorsal yüzgeç üzerinde her zaman sert ıĢınlar bulunur. Pektoral yüzgeç baĢlangıcı dikey konumludur. Burun yuvarlak ve geniĢ, gözleri yukarı konumda, interorbital mesafe

56 darlaĢmıĢ ve kanal Ģeklini almıĢtır. Yanal çizgi geliĢmemiĢ, duyu kanalları baĢ üzerine yerleĢmiĢtir. Bu kanallar özellikle suborbital bölgede yoğunlaĢmıĢtır (ġekil 4.39). Vücut üzerinde çok düzgün Ģekilde dizili olan kitenoit yapıdaki pulların merkezi posteriyör kenara yakındır. Pelvik yüzgeçleri birleĢerek vantuz Ģeklini alır ve dıĢ kenarları testere Ģeklinde çentiklidir (ġekil 4.40a,b). Vantuzun uzunluğu diĢi ve erkekler arasında farklılık gösterir. DiĢilerde kısa, yuvarlak ve anüse hiçbir zaman ulaĢamaz, erkeklerde ise uzun ve anüse kısmen ulaĢır. Birinci dorsal yüzgecin dıĢı kenarı yuvarlak, ikincisinin ise düz, anal yüzgeç düz pektoral yüzgeç geniĢ ve ucu yuvarlak, kaudal yüzgeç ise lobsuz ve ucu yuvarlaktır. Renk: Vücudun genel rengi kahverengi, yan ve sırt bölgelerinde koyu kahve belirgin düzensiz benekleri vardır. Karın bölgesi krem renklidir. Dorsal yüzgeçleri üzerinde transversal bantlar, kaudal yüzgecinde ise belirsiz dikey bantlar bulunur.

ġekil 4.39. Proterorhinus semilunaris, 75,13 mm SL (üst, erkek) 67,05 mm SL (altta diĢi), (Binmurt Köprüsü)

ġekil 4.40a. P.semilunaris erkek ġekil 4.40b. P.semilunaris diĢi

Çizelge 4.18. Proterorhinus semilunaris‟in morfometrik özellikleri

Minimum Maksimum Ortalama Standart sapma Standart boy (mm) n=10 63,97 85,34 74,63 7,07 % Standart boy BaĢ boyu 28,22 29,40 28,89 0,01 Vücut yüksekliği 15,18 21,88 17,33 0,02 Predorsal mesafe 32,43 35,48 33,67 0,01 Prepelvik mesafe 29,40 31,69 30,58 0,01 Preanal mesafe 54,74 60,46 57,33 0,02 Pektoral-anal mesafe 28,01 33,71 30,48 0,02 Pelvik-anal mesafe 23,38 30,41 26,98 0,02 Dorsal yüzgeç 1 yüksekliği 11,77 18,46 15,08 0,03 Dorsal yüzgeç 2 yüksekliği 11,07 36,64 23,50 0,12 Anal yüzgeç uzunluğu 26,13 31,69 28,34 0,02 Pektoral yüzgeç uzunluğu 23,58 27,94 25,72 0,01 Pelvik yüzgeç uzunluğu 18,24 21,77 19,85 0,01 Kuyruk sapı uzunluğu 13,68 18,95 15,74 0,02 Kuyruk sapı yüksekliği 7,16 8,09 7,58 0,01 % Baş boyu Burun uzunluğu 28,91 35,68 33,31 0,02 Göz çapı 16,48 25,75 18,78 0,03 Interorbital mesafe 11,90 15,44 14,07 0,01 Oksipitalden baĢ geniĢliği 56,77 66,33 61,95 0,03 Oksipitalden baĢ yüksekliği 53,22 62,06 58,78 0,03 Ġnternostril mesafe 20,58 24,84 22,90 0,01 Ağız geniĢliği 30,09 38,58 33,33 0,02

5. TARTIŞMA VE SONUÇLAR

Ülkemizin önemli havzalarından biri olan Susurluk Irmağı‟nın en önemli kollarından olan ve yaklaĢık 321 km uzunluğundaki Simav Çayı‟nın ihtiyofaunası ve su kalitesine iliĢkin bazı özellikleri belirlenmiĢtir. Simav (Kütahya) yakınlarındaki ġaphane Dağlarından doğan bu çay, Manisa sınırları içerisinde sulama amacıyla yapılan Çayören Baraj Gölünü oluĢturur. Büyük bölümü Balıkesir il sınırlarında olan çay, Karacabey (Bursa) yakınlarında Uluabat Gölünün çıkıĢ suları ile birleĢir, daha sonra Bursa Organize sanayi bölgesinin endüstriyel ve kentsel atıkları ile ileri derecede kirlenmiĢ olan Nilüfer Çayı sularını da içine alarak Marmara Denizine boĢalır.

Çayın tamamında yapılan örneklemeler sonucunda; Clupeidae, Cyprinidae, Nemacheilidae, Cobitidae, Esocidae ve Gobiidae olmak üzere 6 familya üyesi 21 takson (Alosa maeotica, Sardinella aurita, A. carinatus, A.manyasensis, B. nilüferensis, B. oligolepis, Blicca bjoerkna, Capeota tinca, Carassius gibelio, Chondrostoma angorense, Cyprinus carpio, Petroleuciscus borysthenicus, Rhodeus amarus, Scardinius erythrophthalmus, Squalius cii, Vimba vimba, O.simavicus, O. theophilii, C.vardarensis, Esox lucius, P. semilunaris) belirlenmiĢtir. Simav Çayında bütün içsularımızda olduğu gibi 14 türü (% 68) bulunan Cyprinidae en baskın familyadır. Diğer familyalardan Clupeidae ve Nemacheilidae 2, diğerleri ise 1‟er tür ile temsil edilmiĢtir.

Akarsu içerindeki faunanın dağılımı Çizelge 4.2‟de verilmiĢtir. Bu çizelgeden de anlaĢılacağı gibi, çayın kaynak bölgesini oluĢturan ġırla Deresi (Simav) ile Çayören Baraj Gölü giriĢi arasındaki kısmında yalnız Cyprinidae üyelerinin yayılıĢ gösterdiği anlaĢılmaktadır. Bunlardan B. nilüferensis ile S.cii tipik “hızılısu Cyprinidleri” olarak bilinen, akarsuyun çoğunlukla üst havzalarını tercih eden türlerdir. Diğer türlerden C.carpio ekolojik hoĢgörüsü oldukça yüksek, ekonomik değeri olan bir türtür.

Akarsuyun orta havzasını oluĢturan Binmurt Köprüsü (6 nolu örnek yeri) ile Canbolu Köprüsü (12 nolu örnek yeri) arasında kalan kısımda 7 örnekleme bölgesi seçilmiĢ ve bu bölgede Cyprinidae‟den C.carpio, B. bjoerkna ve S.erythrophthalmus dıĢındaki bütün türlere rastlanmıĢtır. Bu bölgenin en yaygın türlerini Cyprinidae‟den B.

59 nilüferensis, B. oligolepis, C.tinca, P. borysthenicus R. amarus ve Squalius cii, Nemacheilidae‟den O.simavicus ve O. theophilii ile Gobiidae‟den P. semilunaris oluĢturmuĢtur.

Akarsuyun alt havzasında Nilüfer Çayının karıĢmasıyla oluĢan yoğun kirlilik ve bunun sonucu oluĢan ekosistemdeki bozulmalar nedeniyle; bölgede türlerin büyük çoğunluğu kaybolmuĢ, ancak ekolojik hoĢgörüsü yüksek ve durgun su habitatlarını tercih eden Sazangillerden C.carpio, B.bjoerkna ve S.erythrophthalmus ile Esocidae‟den E. lucius‟un varlığı belirlenmiĢtir. Denizle bağlantılı olan akarsuyun bu havzasında göçmen balıklardan yılanbalığı (A.anguilla) ve kefal balıklarına (Mugil sp. ve Liza sp.) ait türlere rastlanılmamıĢtır. Bu durumun avcılık yöntemlerinin uygun olmaması ve belirtilen bölgede ekosistem bozulmalarından kaynaklanmıĢ olduğu düĢünülmektedir.

Türlerin taskonomik ve zoocoğrafik özellikleri irdelendiğinde; C. gibelio dıĢındaki taksonların yerli fauna elemanlarından oluĢtuğu anlaĢılmaktadır. Ülkemizin Marmara ile Trakya bölgelerinde yaygın olarak bulunan ve morfolojik olarak birbirlerine oldukça yakın olan C. gibelio ile C.carassius, sırt yüzgecin serbest kenarının Ģekli (C. gibelio‟da iç bükey) ve birinci solungaç yayı üzerindeki solungaç tarağı sayısındaki (C. gibelio‟da 32-57, vd. 23-34) farklılaĢma ile ayrılmaktadır. Çayın orta havzasında 2 adet örneklere iliĢkin bulgulara göre türün C. gibelio olduğu anlaĢılmıĢtır.

Simav Çayından tespit edilen diğer bir Sazangil türü A.carinatus, özgün tanımında Alburnus (Chalcalburnus) chalcoides carinatus olarak Manyas Gölünden verilmiĢtir (Battalgil, 1941). Bu konuda Manyas ve Uluabat göllerinden alınan örnekleri değerlendiren Özuluğ ve Freyhof (2007 a) türün sistematik durumunu A. carinatus Battalgil, 1941 Ģeklinde yeniden düzenlemiĢlerdir. ÇalıĢmamızda tespit edilen balık örneklerinin sayılabilir morfolojik özellikleri (yanal organdaki delikli pul sayısı, solungaç tarağı sayısı) Özuluğ ve Freyhof (2007 a)‟un bulguları ile benzer bulunarak türün tanımı A.carinatus olarak verilmiĢtir.

ÇalıĢmada Binmurt Köprüsü ile Yıldızköy Köprüsü arasındaki örnekleme bölgelerinden yakalanan Alburnoides’e ait 18 örneğin sayılabilir ve ölçülebilir

60 morfolojik özelliklerinin Turan vd. (2013)‟nin bulgularına çok yakın olduğu belirlenmiĢ ve bu örnekler A.manyasensis olarak tanımlanmıĢtır. Aynı bölgeden tespit edilen ve Simav çayı için yeni kayıt olan Petroleuciscus cinsi örnekleri, P. borysthenicus olarak adlandırılmıĢtır. Bogutskaya (1996) ile Kottelat ve Freyhof ( 2007) tarafından morfolojik özellikleri ayrıntılı olarak çalıĢılan bu tür; P. smyrnaeus’tan sırt ve anal yüzgeçlerin dallanmıĢ ıĢın sayısı ile yanal organdaki delikli pul sayısındaki artıĢ ve gözün iris tabaksının rengi (P. borysthenicus‟ta turuncu, P. smyrnaeus’ta ise beyaz) ile ayrıldığı belirtilmektedir.

Akarsuyun büyük bölümünde yayılıĢ gösteren Barbus cinsine ait B.nilüferensis havzanın üst ve orta kesimlerinde, B.oligolepis ise akarsuyun orta ve alt kesimlerinden tespit edilmiĢtir. Havzalardan tespit edilen bu türler; vücut üzerindeki beneklenme (B.nilüferensis‟te dağınık, düzenli büyük, B.oligolepis‟te ise dağınık ve belirsizdir), alt dudağın Ģekli (B.nilüferensis‟te geniĢ ve dudakların ortasında geniĢ bir çıkıntı bulunur. B.oligolepis‟ ise dudaklar B.nilüferensis‟e göre daha dar ve dudakların ortasında belirgin bir çıkntı yoktur), yanal organdaki delikli pul sayısı (B.nilüferensis „te 65-73 arasında olup, B.oligolepis „te ise 55-58 „dir.) ve solungaç tarağı sayısı (B.nilüferensis „te 10 adet olup, B.oligolepis „te ise 10-12 adettir.) ile farklılaĢmıĢtır. Bulgularımız ile Turan vd. (2009 a)‟nin bulguları benzerdir.

Simav Çayı‟nın alt havzası dıĢında bütün bölgelerinde yaygın olarak bulunan ve yoğun popülasyon oluĢturan Squalius örnekleri, S.cii olarak tanımlanmıĢtır. Ġlk tanımı Gemlik Çayından yapılan türe ait bulgularımız Özuluğ ve Freyhof (2011)‟un bulguları ile örtüĢmektedir.

Akarsuyun yalnız üç bölgesinden (Binmurt Köprüsü, Cüneyt Köprüsü, Mahmudiye Köprüsü) tespit edilen Capoeta örneklerinin morfolojik özelliklerine iliĢkin bulgular, Turan vd. (2006)‟nin bölgedeki Capoeta türleri üzerindeki çalıĢma bulguları ile karĢılaĢtırılmıĢ ve örneklerin C.tinca olduğu sonucuna varılmıĢtır. Akarsuyun orta havzasındaki bütün örnekleme yerlerinde yoğun olarak yayılıĢ gösteren Rhodeus amarus‟un eĢeyleri arasında çok belirgin morfolojik farklılaĢma olduğu; erkeklerinde baĢ ve özellikle interorbital bölgede belirgin büyük üreme tüberkülleri ve kuyruk yüzgeci tabanından anal yüzgeç baĢlangıcına kadar uzanan diĢilere göre daha belirgin bir bant bulunduğu anlaĢılmaktadır. DiĢlerde ise bu bant daha belirsiz, ancak

61 yumurtaların midyelerin vücut boĢluğuna bırakılmasında rol alan “ovopozitör” olarak adlandırılan dıĢ yumurta kanalı bulunur.

Simav Çayının iki bölgesinde ( Cüneyt Köprüsü, Bigadiç Köprüsü) aynı habitatlardan tespit edilen Oxyneomacheilus türlerinden O.simavicus ile O.theophilii morfolojik olarak oldukça farklılaĢmıĢ taksonlardır. Tip yeri Simav Çayı olan O.simavicus, tip yeri Midilli Adası olan O.theophilii‟den dudakların ince, kuyruk yüzgecinin daha derin çatallı ve kuyruk sapının daha ince olması ( SB‟un % 8,20, vd. ise % 12, 04) ile farklılaĢmıĢtır. Akarsuyun Binmurt Köprüsü ile Mahmudiye Köprüsü arasındaki örnek yerlerinden yakalanan Cobitis vardarensis‟in morfolojik özellikleri, Erk‟akan vd. (1998)‟in verileri ile uyuĢmaktadır.

ÇalıĢmada Simav Çayı‟nın bazı fiziko-kimyasal özellikleri de belirlenmiĢtir. Akarsuyun fizikokimyasal özellikleri seçilen örnek yerleri ve mevsimlere göre değiĢim göstermiĢtir. Akarsuyun üst havzası olarak değerlendirilen ġırla Deresi‟nde en yüksek pH 8,8 olarak ilkbahar ayında saptanmıĢ olup, en düĢük pH 8,16 ile Kalkan Göleti çıkıĢından sonbahar döneminde belirlenmiĢtir.

Akarsuyun orta havzası olarak değerlendirilen Bigadiç Köprüsü‟nde en yüksek pH 9,03 olarak ilkbahar ayında saptanmıĢ olup, en düĢük pH 7,65 ile Harmanlı Köprüsü‟nde yaz döneminde saptanmıĢtır. Akarsuyun alt havzasında seçilen akarsu ağzında ise en yüksek pH 9,1 (kıĢ döneminde), en düĢük değer ise 7,71 (yaz döneminde) bulunmuĢtur. Bilindiği gibi pH‟nın suda çözünmüĢ halde bulunan CO2 ile yakından iliĢkisi vardır. Suyun pH‟sı ölçülerek suda serbest CO2 varlığı, suyun alkali ya da asidik yapıda olduğu saptanabilir. Sucul ortamda her canlının belirli bir pH aralığına toleransı olup, genellikle pH 6,4-8,6 sınır değerlerinde canlılar geliĢim gösterebilmektedir (Tanyolaç, 2000). Belirlenen pH değerlerine göre Simav Çayı‟nın bazik özellikte olduğunu söyleyebiliriz. “Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği (2008)” ölçütlerindeki, pH değerine göre Simav Çayının I. sınıf su kalitesinde olduğu görülmektedir.

Akarsuda en yüksek çözünmüĢ oksijen değeri (18,15 mg/l) ilkbahar dönemimde üst havzadaki Kalkan Göleti çıkıĢında, en düĢük değer ise (0,44 mg/l) yaz dönemimde

62 orta havzadaki Harmanlı Köprüsü‟nden belirlenmiĢtir. Harmanlı Köprüsü örnek yeri, aynı zamanda Nilüfer Çayı‟nın Simav Çayı‟na karıĢtığı noktadır. Bu bölgede çok düĢük çözünmüĢ oksijen değerinin belirlenmesinde Nilüfer Çayı‟nın taĢımıĢ olduğu organik madde yükünün ve sıcaklık artıĢının etkili olduğu düĢünülmektedir. ÇözünmüĢ oksijenin sucul ortamlarda canlıların yaĢamını düzenlediği, suda herhangi bir dönemde saptanan oksijen miktarının o andaki suyun sıcaklığına, suda çözünmüĢ tuz yoğunluğuna, atmosferdeki gazın kısmi basıncına, su akıĢ hızına bağlı olarak değiĢtiği; akıntı hızındaki artıĢın, sıcaklık düĢüĢünün sudaki çözünmüĢ oksijeni arttırdığı, organik madde parçalanması ve sıcaklık artıĢının azalttığı bildirilmiĢtir (Cirik ve Cirik, 2008; KocataĢ, 2006; Tanyolaç, 2000). Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği (2008)”nde belirlenen çözünmüĢ oksijen değerine göre; üst havzada yer alan örnek yerleri I. sınıf su kalitesinde, orta havzada bulunan Bigadiç ve Yıldızköy Köprüsü‟ndeki örnek yerlerinin III. sınıf su kalitesinde, Harmanlı Köprüsü‟ndeki örnek yerinin ise IV. sınıf su kalitesinde olduğu belirlenmiĢtir.

Sıcaklık balıkların ve sudaki diğer canlıların dağılımına etki eden önemli faktörlerden birisidir (Egemen, 2006; Tepe vd., 2006). AraĢtırma süresince sıcaklığın en yüksek değeri yaz mevsimde (23 °C) akarsuyun orta havzasındaki Bigadiç Köprüsü‟nde, en düĢük ise sonbaharda (6,4 °C) üst havzadaki kaynak bölgesindeki ġırla Deresinden belirlenmiĢtir. Akarsu ağzında en yüksek sıcaklık 22,7 °C (yaz), en düĢük sıcaklık ise 12,3 °C (kıĢ) olarak saptanmıĢtır. Sıcaklık değerlerine göre havzaların su kalitesinin I. sınıf olduğu belirlenmiĢtir.

Elektriksel iletkenlik, suyun iyon kapasitesinin bir ölçüsüdür. Sucul canlılar elektriksel iletkenlik tatlı sularda oldukça önemli bir değiĢken olup, jeolojik yapıya ve yağıĢ miktarına bağlı olarak değiĢim gösterir (Temponeras vd., 2000). Kirlilik ve tuzluluk arttıkça iletkenlik değeri azaltmaktadır (Kara ve Çömlekçioğlu, 2004; Verep vd., 2005). Akarsuyun üst havzasında en yüksek elektriksel iletkenlik 869 µS/cm (sonbahar), en düĢük değer ise 254,4 µS/cm Çay Kasabası‟ndan seçilen örnek yerinde belirlenmiĢtir. Orta havzada iletkenliğin en yüksek değeri 956 µS/cm (sonbahar) Harmanlı Köprüsü‟nde, en düĢük değeri ise 390,5 µS/cm (kıĢ) Bigadiç Köprüsü‟nde saptanmıĢtır. Alt havzada yer alan Akarsu ağzında en yüksek değer 924

µS/cm sonbaharda, en düĢük değer 480 µS/cm kıĢ döneminde belirlenmiĢtir. Elektriksel iletkenlik değerine göre havzaların su kalitesi II. sınıf olmuĢtur.

KAYNAKLAR

AkĢiray, F., 1948. Türkische Cyprinodontiden. I, II. Ġstanbul, Ġstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Mecmuası, Ġstanbul, Seri B, 13, 97–142, 280–310.

Anonim, 2005. Standart Methods for Examination of Watre and Wastewater. American Public Health Association (APHA), American Water Works Association (AWWA), The World Economic Forum (WEF), Washington.

Balık, S., 1979. Batı Anadolu Tatlısu Balıklarının Taksonomik ve Ekolojik Özellikleri Üzerine A raĢtırmalar. Ege Üniversitesi Fen Fakültesi, Ġzmir, Ġlmi Raporlar Serisi, 236, 1-69.

Balık, S., 1988. Türkiyenin Akdeniz Bölgesi Ġçsu Balıkları Üzerinde Sistematik ve Zoocografik AraĢtırmalar. Doğa Türk Zooloji Dergisi, 12, 2, 156-179.

Battalgil, F., 1940. Eine neuce Cyprinidenart. Ġstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Mecmuası, Ġstanbul, Seri B, 5, 74-77.

Battalgil, F., 1941. Türkiye Tatlı Su Balıkları. Ġstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Mecmuası, Ġstanbul, Seri B, 6, 170-186.

Battalgil, F., 1944. Nouveaux poissons des eaux douces de la Turquie. Ġstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Mecmuasi, Seri B, Tabiî Ġlimler, 9, 126-133.

Blanc, M., Gaudet, J.L., Banarescu, P. and Hureau, J.C., 1971. European inland water fish. A multilingual catalogue, Fishing News (Books), London.

Bogutskaya, N.G.,1994. A description of Leuciscus lepidus (Heckel, 1843) with comments on Leuciscus and leuciscine aspinine relationships (Pisces, Cyprinidae). Annalen des Naturhistorischen Museums Wien, 96B, 599-620.

Bogutskaya, N.G., 1996. Contribution to the knowledge of leuciscine fishes of Asia Minor. Part 1. Morphology and taxonomic relationships of Leuciscus borysthenicus (Kessler, 1859), L. smyrnaeus . 21, 25-44.

Bogutskaya, N. G., 1997. Contribution to the knowledge of leuciscine fishes of Asia Minor. Part 2 An annotated check-list of leuciscine fishes (Leuciscinae, Cyprinidae) of Turkey with descriptions of a new species and two new subspecies, Mitteilungen ausdem Hamburgischen Zoologischen Museum und Institut, 94, 161-186.

Bogutskaya, N.G., Küçük, F., Ünlü, E., 2000. Alburnus baliki, a new species of cyprinid fish from the Manavgat River system Turkey. Ichthyological Exploration of Freshwaters, 11,1, 55–64, Germany.

Bogutskaya, N. G., Küçük, F., Atalay, M. A., 2006. A description of three new species of the genus Pseudophoxinus from Turkey (Teleostei, Cyprinidae, Leuciscinae).Zoosystematica Rossica, 15, 335-341.

Cirik, S., Cirik, ġ. (Ed.), 2008. Limnoloji (Ders Kitabı). Ege Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi Yayınları, 166s, Ġzmir.

Çiçek, E., Birecikligil, S.S., Fricke, R., 2015. Freshwater fishes of Turkey a revised and updated annotated checklist. EriĢim Tarihi: 19.04.2015. http://biozoojournals.ro/bihbiol/index.html

Egemen, Ö., 2006. Su Kalitesi (Ders Kitabı). Ege Üniversitesi Yayınları, 150s, Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği (SKKY), 2008. Resmi Gazete, 25687, Ankara.

Erk‟akan, F., 1981. Sakarya havzası balıklarının (Pisces) sistematigi ve biyo ekolojik iliĢkileri üzerine araĢtırmalar. Hacettepe Üniversitesi, 144s, Ankara,

Erk‟akan, F., 1983. The fishes of the Thrace Region. Hacettepe Bulletin of Natural Sciences and Engineering, 12, 39–48, Ankara.

Erk'akan, F., Atalay-Ekmekçi, F.G., Nalbant, T.T., 1998. Four new species and one new subspecies of the genus Cobitis (Pisces, Ostariophysi, Cobitidae) from Turkey. The Turkish Journal of Zoology, 22, 9-15.

Erk‟akan, F., Ekmekçi, F.G.A., Nalbant, T.T., 1999. A rewiev of the genus Cobitis in Turkey (Pisces, Osteriophys, Cobitidae). Hydrobiologia, 403, 13–26.

Freyhof, J., Özuluğ, M., 2009a. Pseudophoxinus evliyae, a new species of spring minnow from Western Anatolia with remarks on the distribution of Pseudophoxinus ninae and the systematic position of Pseudophoxinus fahirae (Teleostei, Cyprinidae). Ichthyological Exploration of Freshwaters, 20, 309-318.

Freyhof, J., Özuluğ, M. 2009b. Pseudophoxinus fahrettini, a new species of spring minnow from Central Anatolia (Teleostei, Cyprinidae). Ichthyological Exploration of Freshwaters, 20, 325-332.

Freyhof, J., Özuluğ, M., 2010. Pseudophoxinus hittitorum, a new species of spring minnow from Central Anatolia (Teleostei, Cyprinidae). Ichthyological Exploration of Freshwaters, 21,239-245.

Freyhof, J., 2014. Acanthobrama tricolor.The International Union for Conservation of Nature and Natural Resources (IUCN) Red List of Threatened Species. EriĢim Tarihi: 10 Temmuz 2015. www.iucnredlist.org

Freyhof, F., Ekmekçi, F.G., Ali, A., Khamees, N.R., Özuluğ, M., Hamidan, N., Küçük, F., Smith, K.G., 2014. Freshwater fishes Chapter 3. Kevin G. S., Violeta B., William R.T., Darwall, Catherine N. (Ed.). The Status and Distribution of Freshwater Biodiversity In The Eastern Mediterranean. 19-41, Cambridge, UK, Malaga, Spain and Gland, Switzerland, International Union for Conservation of Nature and Natural Resources (IUCN), IUCN. xiv+132pp.

Fricke, R., Bilecenoğlu, M., Sarı, H.M., 2007. Annotated checklist of fish and lamprey species (Gnathostomata and Petromyzontomorphi) of Turkey. including a

Red List of threatened and declining species. Stuttgarter Beiträgezur Naturkunde, 706, 1-169, Germany.

Gürkan, Ü., Tekin-Özan, S. 2012. Susurluk Çayı (Bursa-Balıkesir)‟ndaki Tatlı Su Kefali (Squalius cephalus L.)‟nin Helmint Faunası. SDU Journal of Science (E- Journal), 7,2, 77-85, Isparta.

Hrbek, T., Stölting, K. N., Bardakçı, F., Küçük, F., Wildekamp, R.H., Meyer, A., 2004. Plate tectonics and biogeographical patterns of Pseudophoxinus (Pisces, Cypriniformes) species complex of central Anotolia. Molecular phylogenetics and Evolution, 32, 297-308, Turkey.

Kara, C., Çömlekçioğlu, U., 2004. Karaçay (KahramanmaraĢ)‟ın Kirliliğinin Biyolojik ve Fiziko-kimyasal Parametrelerle Ġncelenmesi. KahramanmaraĢ Sütçüimam Üniversitesi Fen ve Mühendislik Dergisi, 7,1, 1-7.

Karaman, M.S., 1969. Susswasserfische der Turkei. 7. Teil Revision Kleinasiatischen und Vorderesiatischen Arten des Genus Capoeta (Varicorhinus, partim), Mitteilungen ausdem Hamburgischen Zoologischen Museum und Institut 66, 17-54.

Karaman, M.S., 1971. Revision der Kleinasiatischen und Vorderesiatischen Arten der Genus Capoeta (Varicorhinus), Süsswassefische der Türkei. Mitteilungen aus dem Hamburgischen Zoologischen Museum und Institut, 66, 17-54.

Karaman, M.S., 1972. Süsswasserfische der Türkei. 9.Revision einiger kleinwüchsiger Cyprinidengattungen Phoxinellus, Leucaspius, Acanthobrama. Aus Südeuropa, Kleinasien, Vorder-Asien und Nordafrika. Mitteilungen aus dem Hamburgischen Zoologischen Museum und Institut, 69, 115-155.

Kaya, C., 2012. Dicle Nehri‟nin Yukarı Havzasının Balık Faunası. Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi Su Ürünleri Anabilim Dalı, 157s, Rize.

KocataĢ, A., 2006. Ekoloji ve Çevre Biyolojisi. Ege Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi Yayınları, 50, 597 s.

Kottelat, M. and Freyhof, J. 2007. Handbook of European freshwater fishes. Berlin, Kottelat, Cornol and Freyhof, xiv + 646 pp.

Kuru, M., 1971. The Freshwater Fish Fauna of Eastern Anatolia. Ġstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Mecmuası, Seri B, 36, 137-147.

Kuru, M., 1975. Dicle-Fırat, Kura-Aras, Van Gölü ve Karadeniz havzası tatlısularında yaĢayan balıkların (Pisces) sistematik ve zoocografik yönden incelenmesi. Atatürk Üniversitesi Fen Fakültesi, 181s, Erzurum.

Kuru, M., 2004.Türkiye Ġçsu Balıklarının Son Sistematik Durumu. Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24,3, 1-21.

Kuru, M., Yerli, S., Mangıt, F., Ünlü, E., 2015. Fish Biodiversity in Ġnland Waters of Turkey. Journal of Academic Documents for Fisheries and Aquaculture, 1,3, 93-115.

Küçük, F., 2007. Pseudophoxinus alii (Teleostei, Cyprinidae), a new fish species from the Antalya Region, Turkey. Turkish Journal of Zoology, 31, 1-8.

Küçük, F., 2012a. Extinct Endemic Fishes of Turkey, Alburnus akili (Gövce) and Pseudophoxinus handlirschi (Kavinne) (Pisces, Cyprinidae). Turkish Journal of Fisheries and Aquatic Sciences, 12 ( 1-2): 1-3.

Küçük, F., 2012b. Isparta Ġli Balık Faunasının Son Durumu ve Sorunları. Biyolojik ÇeĢitlilik Sempozyumu,(TC. Orman Su ĠĢleri Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü 22-23 Mayıs 2012), Ankara.

Küçük, F., Gülle, Ġ., Güçlü, S.S., Çiftçi, Y., Erdoğan, Ö., 2013. A new Pseudophoxinus (Teleostei,Cyprinidae) species from Southwestern Anatolia, with remarks on the distribution of the genus in Western Anatolia. Zookeys, 320, 29-41.

Küçük, F., BektaĢ,Y., Güçlü, S.S., Kaya, C., 2014. The systematic position of Acanthalburnus microlepis (De Filippi, 1863) and contributions to the genus Acanthobrama (Cyprinidae, Leuciscinae) in Turkey. Iranian Journal of Ichthyology, 1,2, 96-105.

Küçük, F., Bayçelebi, E., Güçlü,S.S., Gülle, Ġ., 2015. Description of a new species of Hemigrammocapoeta (Teleostei, Cyprinidae) from Lake IĢıklı. Zootaxa, 4052,3, 359-365, Turkey.

Nelson, J. S., 2006. Fishes of the World. John Wiley and Sons. 4th Edition, 601s, New York.

Özuluğ, M., Freyhof, J., 2007a. Rediagnosis of four species of Alburnus from Turkey and description of two new species (Teleostei, Cyprinidae). Ichthyological Exploration of Freshwaters, 18, 233–246.

Özuluğ, M,. Freyhof, J., 2007b. Alburnus demiri, a new species of bleak from Western Anatolia, Turkey (Teleostei, Cyprinidae). Ichthyological Exploration of Freshwaters, 18, 307-312.

Özuluğ, M., Freyhof, J., 2011. Revision of the genus Squalius in western and central Anatolia, with description of four new species (Teleostei, Cyprinidae). Ichthyological Exploration of Freshwaters, 22 (2): 107-148.

Özuluğ, M,. Özuluğ, O,. Ekmekçi, F.G, Turan, D. 2012. Doğumunun100. yılında Türkiye‟nin ilk bilim insanlarından Fahire Battalgazi (Battalgil) ve eserleri. V. ulusal limnoloji sempozyumu, 27-29 Ağustos 2012, Isparta, Bildiri Özetleri Kitapcığı 16- 17s.

Sarı, H.M., Balık, S., Ustaoğlu, M.R., Ġlhan, A., 2006. Distribution and ecology of freshwater ichthyofauna of the Biga Peninsula.North-Western Anatolia, Turkish Journal of Zoology, 30, 35–45.

Seçmen, Ö., Leblebici, E., 2008. Türkiye Sulak Alan Bitkileri ve Bitki Örtüsü. Ege Üniversitesi Yayınları, Fen Fakültesi Yayın No, 158, Ege Üniversitesi Basımevi, 450, Bornova-Ġzmir.

Sözer, F., 1941. Les Gobiidés de la Turquie. Ġstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Mecmuası, Seri B, 6, 128–169, Ġstanbul.

Tanyolaç, J., 2000. Limnoloji. Hatiboğlu Yayıncılık, 294s, Ankara.

Temponeras, M., Kristiansen, J., Moustaka-Gouni, M., 2000. Seasonal Variation in Phytoplankton Composition and Physical-Chemical Feactures of the Shallow Lake Doirani, Macedonia. Hydrobiologia, 424, 109-122, Greece.

Tepe Y., AteĢ A., Mutlu E., Töre Y., 2006. Hasan Çayı (Erzin-Hatay) Su Kalitesi Özellikleri ve Aylık DeğiĢimleri. EgeÜniversitesi Su Ürünleri Dergisi, 23,1,1, 149- 154.

Turan, D., Kottelat, M., Ekmekçi, F.G., Ġmamoğlu, H.O., 2006. A review of Capoeta tinca, with descriptions of two new species from Turkey (Teleostei, Cyprinidae). Revue Suisse de Zoologie, 113,2, 421-436.

Turan, D., Kottelat, M., Ekmekçi, F.G., 2009a. Barbus nilüferensis, a new species of barbel (Teleostei, Cyprinidae) from Nilüfer River, Turkey, with redescription of Barbus oligolepis. Zootaxa, 1981, 15-28.

Turan, D., Yılmaz, B. T., Kaya, C., 2009b. Squalius kottelati, a new cyprinid species (Teleostei, Cyprinidae) from Orontes River Turkey. Zootaxa, 2270, 53-62.

Turan, D., Ekmekçi, F.G., Kaya, C., Güçlü, S.S., 2013. Alburnoides manyasensis (Actinopterygii, Cyprinidae), a new species of cyprinid fish form Manyas Lake basin, Turkey. Zookeys, 276, 85-102.

Verep, B., Serdar, O., Turan, D., ġahin, C., 2005. Ġyidere (Trabzon)‟nin Fiziko- Kimyasal Açıdan Su Kalitesinin Belirlenmesi. Ekoloji, 14,57, 26-35.

ÖZGEÇMİŞ

Adı Soyadı : Elif ÖZTÜRK

Doğum Yeri ve Yılı : Bursa, 1989

Medeni Hali : Bekar

Yabancı Dili : İngilizce

E-posta : [email protected]

Eğitim Durumu

Lise : Bursa Kız Lisesi, 2006

Lisans :SDÜ, Eğirdir Su Ürünleri Fakültesi, Su Ürünleri Mühendisliği