TEKA KOMISJI URBANISTYKI I ARCHITEKTURY PAN ODDZIAŁ W KRAKOWIE TOM XLV (2017) PL ISSN 0079-3450 s. 497–518 PL eISSN 2450-0038 BEATA FORTUNA-ANTOSZKIEWICZ Dr inż./ arch. kraj. JAN ŁUKASZKIEWICZ Dr inż./ arch. kraj. Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie Wydział Ogrodnictwa, Biotechnologii i Architektury Katedra Architektury Krajobrazu e-mail:
[email protected] e-mail:
[email protected] NOWE OBIEKTY NAUKOWO- EDUKACYJNE W EUROPEJSKICH PARKACH ZABYTKOWYCH NEW SCIENTIFIC AND EDUCATIONAL FACILITIES IN EUROPEAN HISTORICAL PARKS STRESZCZENIE W artykule przedstawiono przegląd 6 wybranych historycznych parków publicznych (m.in. dawne ogrody rezydencjonalne i botaniczne) położonych w Polsce, Anglii i Niemczech, w kontekście ich wzbogacania o nowe elementy programowe, służące edukacji i nauce. Wprowadzanie nowoczesnych obiektów (budynków, konstrukcji) w otoczenie o historycznym rodowodzie niejednokrotnie wywołuje silne społeczne emocje i wąt- pliwości (dysonans przestrzenny). Końcowy efekt w dużym stopniu zależy od skali i jakości architektonicznej obiektu, trafności wybranej lokalizacji i atrakcyjności pełnionych funkcji. Podstawą badań były autorskie obserwacje terenowe, przeprowadzone w latach 2012–2016, w pełni sezonu turystycznego (wiosna-wczesna jesień). Słowa kluczowe: parki zabytkowe, nowe funkcje użytkowo-edukacyjne, nowoczesne elementy programowe ABSTRACT This article presents 6 historical public parks (including former residential and botanical gardens) located in Poland, England and Germany exploring ways in which they have been expanded with new didactic and scientific program elements. Introduction of modern facilities (buildings, structures) into historical surroun- dings is often met with distrust and concern of local communities (spatial dissonance). Final result to a large extent depends on architectural scale and quality of a particular object, selection of proper location and appeal of its utility.