Bülent Ecevit Üniversitesi Yayınları No: 8

Uluslararası Müzik ve Sahne Sanatları Sempozyumu Bildiriler Kitabı

Proceedings of International Symposium of Music and Performing Arts

24-26 Eylül/ September 2014 ZONGULDAK / TURKEY

Editör Yrd. Doç. Dr. İlker KÖMÜRCÜ

Editör Yardımcıları Öğr. Gör. Dr. Melike BOLAT BAŞOĞLU Arş. Gör. İlkay GÖKSEL

BEÜ Devlet Konservatuvarı / BEU State Conservatory II Yayıncı No.: Sertifika 18408 www.bulustasarim.com.tr Tel: +90(312)2224406•Faks: +90(312)2224407 BULUŞ Tasarım ve Matbaacılık Hizmetleri San. Tic., Ankara 2015,Ankara1. Baskı,500adet,Aralık ISBN: mechanical or other means without written the permission of Bülent University. Ecevit No may of part book printed, this be Reproduced or distributed by any electronical, optical, Copyright 2015by Bülent University. Ecevit rights reserved. All elektronik, optik, mekanik diğer yada yollarla basılamaz, çoğaltılamaz ve dağıtılamaz. Kitabın tümü bölümü/bölümleri yada Bülent Üniversitesi’nin Ecevit izniolmadan yazılı Bu kitabın yayım basım, ve satışBülent hakları Üniversitesi’ne Ecevit aittir. Bütün saklıdır. hakları Arş. Gör.İlkayGÖKSEL Öğr. Gör.Dr. MelikeBOLATBAŞOĞLU Yrd. Doç.Dr.İlkerKÖMÜRCÜ Editör ve Editör Yardımcıları muspart.beun.edu.tr ZONGULDAK, 2014 International SymposiumofMusicandPerformingArts Uluslararası MüzikveSahneSanatlarıSempozyumu ÜniversitesiBülent Ecevit Yayınları No: 8 978-605-84301-4-3 BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Muspart2014 Öğr. Gör.CemDERTSİZ Öğr. Gör.EkilKAYA Öğr. Gör.OnurÇUHACI Öğr. Gör.CerenGÖĞÜŞ Düzenleme Kurulu/OrganizingComitee Dilek YÜKSEL Dilek CANTEKİN Demet GÜRHAN Ceren OrayHEPYÜCEL Ceren GÖĞÜŞ Cemalettin BAYDAĞ Can ŞAHİN B. CanÖZDEMİR Barış TOPTAŞ Barış GÜRKAN Bahadır ÇOKAMAY Aytekin ALBUZ Aygül GÜNALTAY Attila ÖZDEK Arif DEMİR Ali TÜFEKÇİ International SymposiumofMusicandPerformingArts Uluslararası MüzikveSahneSanatlarıSempozyumu Prof. Dr.Hakan CEVHER Prof. TorosCAN Prof. Dr.TürevBERKİ Prof. Dr.ÇetinAYDAR Prof. RamizMelikASLANOV Prof. MustafaAPAYDIN Prof. Dr.UğurALPAGUT Prof. Dr.AytekinALBUZ Prof. Dr.MehmetAKBULUT Prof. AhmetBülentALANER BİLİM VESANATKURULU/SCIENTIFICANDARTISTICCOMMITTEE Arş. Gör.NazEVRENDURANOĞLU Öğr. Gör.HasanAnılSEPETÇİ Öğr. Gör.MelikeBOLATBAŞOĞLU Sempozyum Sekreteryası/SymposiumSecretariat Yrd. Doç.Dr.İlkerKÖMÜRCÜ Düzenleme KuruluBaşkanı/OrganizingComiteePresident Prof. Dr.MahmutÖZER Onursal Başkan/HonoraryPresident BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory M. ŞahinAKINCI Levent DEĞİRMENCİOĞLU Kerem CenkYILMAZ İlker KÖMÜRCÜ İlke KARCILIOĞLU İlkay GÖKSEL Hasan AnılSEPETÇİ Hamza ÜSTÜN Hacer MohanKÖMÜRCÜ Gülşah SEVER Güliz MügeAKPINAR Gamze OĞURLU Ferit BULUT Enver MeteASLAN Ertan ASLAN Ersin SARAÇ Prof. Dr.Selda ÖNDÜL Monte HiltonMUMFORD Prof. ÇiğdemİYİCİL Prof. MesutİKTU Prof. Dr.İsmailGÖĞÜŞ Prof. Dr.GülayGÖĞÜŞ Leland FAULKNER Prof. Dr.TürkerEROĞLU Soroush DEHBASTİ Andrea CRISTOFOLINI Arş. Gör.İlkayGÖKSEL Öğr. Gör.HacerMohanKÖMÜRCÜ Öğr. Gör.DilekYÜKSEL Öğr. Gör.TurgayTUNÇ Muspart2014 Züleyha ÇUBUK Yeşim ArsoyBALTACIOĞLU Umut ERDOĞAN Tülin MALKOÇ Tolga GÜLER Turgay TUNÇ Tuncer ÖNDER Şanser VURGUN Sevtap AYTUĞ AYVAZOĞLUSeda UTMA Seçil Özlem ÖMÜR Özgür AdamİNANÇ Onur ÇUHACI Monte H.MUMFORD Melike BOLATBAŞOĞLU Doç. Dr.MustafaSEKMEN Doç. HakanÇUHADAR Prof. Dr.AyşegülYÜKSEL Prof. Dr.GüzinYAMANER Prof. Dr.AliUÇAN Prof. Dr.FezaTANSUĞ Prof. Dr.YılmazŞENDURUR Refik SAYDAM

III IV Müzik veSahneSanatlarındaEğitimSüreçleri/EducationalP SEMPOZYUM KONULARI/SYMPOSIUMTOPICS Müzik veÇalgıYapımıTeknolojileri/MusicandInstrumentMakingTechnologies Müzikoloji /Musicology Dans /Dance Tiyatro /Theatre Opera / Müzik /Music SEMPOZYUM ALANLARI/SYMPOSIUMFIELDS Müzik veSahneSanatlarıPolitikaları/PoliticsofM Sanat kurumlarınınnitelikleri/Qualificationofartestablishments Sanat kurumlarınınyapısı/Structureofartestablishments Müzik veSahneSanatlarındaKalite/QualityinMusicandPerformingArts Models ofteachereducating Öğretmen yetiştirmemodelleri The settlementproblemsofartfields Sanat alanlarınınyapılanmaproblemleri Art-Academy Artist-AcademicianRelationship Sanat-Akademi Sanatçı-Akademisyenİlişkisi The problemsconfrontedininstructionalplanandcoursecontentssolution offers Öğretim planlarındavedersiçeriklerindekarşılaşılansorunlarçözüm önerileri Sahne UygulamalarındaPerformans Süreçleri/PerformanceProcesses inStage Performances Eğitim SüreçlerindeYeniMetotlar /NewMethodsinEducationProcesses Müzik veSahneSanatlarındaYeni Yaklaşımlar/NewApproachesinMusicand Performing Arts STAGE andSTUDIOPERFORMANCES andTOPICS SAHNE veATÖLYEUYGULAMALARIKONULARI/ Müzik, SahneSanatlarıveMedya/Music,PerformingArtsandMedia Müzik veSahneSanatlarındaGirişimcilik/EntrepreneurshipinMusicandPerformingArts Employment inarts Sanatta istihdam The placeofartfoundationsandartistsinsocialstate Sosyal devlettesanatkurumlarınınvesanatçınınyeri Legislative regulationsaboutmusicandperformingarts Müzik vesahnesanatlarıileilgiliyasaldüzenlemeler BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Muspart2014 usic andP rocesses inMusicandPerformingArts erforming A rts duyduğumuzu belirtir,tümkatılımcılarateşekkür ederim. Sanatçı, araştırmacı ve sanatseverleri24-26Eylül2014tarihlerindeZonguldak’ta ağırlamaktanmutluluk inceleyebilmişlerdir. Herperformanssonundasoru cevapbölümüyeralmıştır. örneklemelerdi. İzleyiciler, performansla ortaya koyulan yeni yaklaşımınalt metnini performanstan önce beklentimiz, 15dakikayıaşmayacakbirsahneperformansıilesanatalanındakiyeniyöntemveteknikleri sergileyebilecekleri “SahneUygulamaları”başlıklıbiralanayerverdik.Bualandasanatçıvearaştırmacılardan ve eğitimsüreçlerineyönelikyenimetotlarıteknikleri,farklıyaklaşımlarıuygulamalıolarak Bu sempozyumda, bildiri ve poster sunumlarının yanında, sanatçı ve araştırmacıların sahne performansı Aktüel Durumu, Eğitim, Performans ve Kalite Süreçleri, Yeni Yaklaşımlar ve Metotlar” olarak belirlenmiştir. “Arayışlar” temalısempozyumunkonuları“UlusalveUluslararasıPlatformdaMüzikSahneSanatlarının etkileşimi arttırmakamaçlanmaktadır. yeni bakışaçılarını,sorunlarayönelikçözümönerileriniortayakoymak,konununuzmanlarıarasındaki bütünleşmesinin yollarını uluslararası platformda tartışarak, sanat ve sanateğitimi ile ilgili aktüel durumu, uygulama boyutunu,disiplinlerarasıgörüşleri,sanatıntoplumsalvekültüreltemellerini,akademikyapıile sempozyumda, “MüzikveSahneSanatları”çerçevesindesanatıngeldiğiyeri,gelişimsürecini,eğitim Bülent EcevitÜniversitesiDevletKonservatuvarı’nın kuruluşunun10.yılındadüzenlenenbu bilimsel birperspektifledeğerlendirmeyihedeflemektedir. tartışılabileceği alternatifbirplatformolmasıaçısındanmüzikvesahnesanatlarıalanındakibütünkonuları koşut olarakyenisanateğitimsüreçleritakipedilmektedir.Busempozyum,ülkemizdebufikirlerin kılmaktadır. Günümüzdedesanatveeğitimiboyutundabufikirlertartışılmakta,sanatsalgelişmelere eğitimcilerinin sürekli dinamik kalmasını, yenilikleri takip etmesini ve yeni fikirler üretmesini zorunlu kapsaması açısındangenişbiranlamifadeetmektedir.Sanattakihızlıdeğişimvedönüşüm,sanatçısanat Müzik veSahne Sanatları; sanateğitimi veren kurumların altında yer alanbranşların neredeyse tamamını Değerli araştırmacılar,sanatçılarvesanatseverler, BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Muspart2014 Yrd. Doç.Dr.İlkerKÖMÜRCÜ Devlet KonservatuvarıMüdürü Bülent EcevitÜniversitesi

V VI and art-loversinZonguldakonthedatesof24-26September2014Iwishsuccesstoallparticipants. subtext ofthenewapproachbeforehandperformance.Wewouldhappilyhostartists,researchers and technicsinartfieldwithamaximum15minutesstageperformance.Audiencewillbeabletoviewthe education process.Inthisfield,ourexpectationfromartistsandresearchersistoensamplenewmethods can practicallydisplaydifferentapproaches,newmethodsandtechnicsaimedatstageperformances and posterpresentations,weincludeafieldentitled“StagePerformances”whereartistsresearchers Music andPerfomingArtsInNationalInternationalPlatform”Inthissymposium,besidespaper are determinedas“ActualSituation, Standard Processesand TheNewApproaches, InArtEducation of and thewaysofintegratingittoacademicstructure.Thetopics“Quest”-themedsymposium and practice extend and the interdisciplinary views and by discussing the social and cultural bases of art experts ofthesubjectmatterbyreflectingpointwhereartcameto,itsdevelopmentalprocess,education education ,newviewpointsandsolutionoffersfortheproblemstoenhanceinteractionbetween of Bulent Ecevit University State Conservatory, it is aimed to bring up the actual situation of art and art where these thoughts can be discussed. In this symposium, organised in the 10th Foundation Anniversary scientific perspectiveinthefieldsofmusicandperformingartssensebeinganalternativeplatform being pursuedinparalleltotheseartisticdevelopments.Thissymposiumaimsevaluatealltopicswitha these ideas are being discussed in the aspects of art and art education and new art education processes are art tutorsstayvigorousconstantly,followtheinnovationsandproducenewideas.Atpresenttime, under theestablishmentsgivingarteducation.Therapidalterationandtransformationinmakes The definition Music and Performing Arts, states a broad extent in the sense of stating all the branches Dear researchers,artistsandart-lovers, BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Muspart2014 Asst. Prof.Dr.IlkerKOMURCU Asst. Director ofStateConservatory Bulent EcevitUniversity PANEL/PANEL “ “TEKVİN” BirHatırayaAğıt Öğr. Gör.SevtapAYTUĞ...... The Importance of Professional Make-Up of Character Creating on the Stage Arts SanatlarındaSahne Karakter Yaratımında Profesyonel Makyajın Önemi Lec. MonteH.MUMFORD...... Etkili Stüdyo Öğretimi ve Öğrenme Stratejileri Effective StudioTeachingandLearningStrategies Doç. Dr.ÖzlemÖMÜR,Öğr.Gör.DemetGÜRHAN...... Using Video Websites In Music Education Müzik EğitimindeVideoSitelerininKullanımı Arş. Gör.DilekCANTEKİN,Öğr.KeremCenkYILMAZ...... Art Management Sanat Yönetimi Öğr. Gör.ŞanserVURGUN...... Copyrights In Music and Performing Arts Müzik ve SahneSanatlarındaTelifHakları Öğr. Gör.SeçilUTMA...... Art In News Media Content Analysis In the Context of Buying and Evaluation Sanat HaberlerininMedyadaYeralışıve İçerikAnaliziBağlamındaDeğerlendirilmesi Doç. Dr.AygülGÜNALTAY...... University Rankings and Higher Music Institutions: ANew Perspective For Internationalisation? Üniversite Sıralamalarıve MüzikYükseköğretimKurumları:UluslararasılaşmadaYeniBirPerspektif Öğr. Gör.GülizMügeAKPINAR...... Music and Performing Arts Education and Employment Problem In Turkey Türkiye’de Müzikve SahneSanatlarıEğitimive İstihdamSorunu Prof. Dr.AytekinALBUZ,Doç.ÖzlemÖMÜR...... Structuring Problems of Vocational Music Education and Recommandations For Solution Mesleki MüzikEğitimindeYapılanmaSorunlarıve ÇözümÖnerileri Prof. Dr.FezaTANSUĞ...... Yrd. Doç.Dr.İlkerKÖMÜRCÜ,SourushDEHBASTI,MonteH.MUMFORD, ArtsinNationalandInternationalPlatform” “The SituationofMusicandPerforming “Ulusal veUluslararasıPlatformdaMüzikSahneSanatlarınınDurumu” İÇİNDEKİLER Arş. Gör.UmutERDOĞAN,Ersin SARAÇ...... The Analysis Bodyof Percussion Notation Systems and The Suggestion ofANew Notation System Beden PerküsyonuNotasyonSistemlerinin İncelenmesive YeniNotasyonSistemiÖnerisi Öğr. Gör.ÖzgürAdamİNANÇ ...... Tekvin ” Requiem For AMemory BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Muspart2014 69 61 55 51 43 35 29 21 77 75 7 1

VII VIII Öğr. Gör.BarışGÜRKAN...... An Examination of Turkish Folk Music Within the Context of Modern Authenticity and Traditional Authenticity Türk HalkMüziğininModernOtantisite ve Geleneksel OtantisiteBağlamındaİncelenmesi Öğr. Gör.KeremCenkYILMAZ ...... Sema Rite To Sema Show Sema AyinindenGösterisine Arş. Gör.UmutERDOĞAN...... Turkey Suggestions Solution and The Analysis of Teaching Plans and theContents of theLessons On theBasis of Turkish FolkDance Departments In Çözüm Önerileri Türkiye’de TürkHalkOyunlarıBölümleriÖzelindeÖğretimPlanları ve Dersİçeriklerininİncelenmesive Öğr. Gör.ÖzgürAdamİNANÇ...... A Research the On Relation Between Choreography -Text -Context Koreografi-Tekst-Kontekst İlişkisiÜzerineBir İnceleme Arş. Gör.UmutERDOĞAN...... Dance, In the Context of Advertising Characteristics Reklam KarakteristikleriBağlamındaDans Öğr. Gör.M.ŞahinAKINCI...... The Attitudes of Pre-Service Music Teachers Towards Music Teaching Profession Müzik EğitimiLisansÖğrencilerininÖğretmenliğiMesleğineYönelik Tutumları Yrd. Doç.Dr.ArifDEMİR...... Current Musical Lessons In School Curriculum According to National Policy of Musical Education Müzik EğitimPolitikamızAçısındanOkullardaMevcutDersleri Yrd. Doç.Dr.LeventDEĞİRMENCİOĞLU...... University Faculty of Education) 2 Uygulamasına İlişkinGörüşleri(ErciyesÜniversitesiEğitimFakültesiÖrneği) Sınıf ÖğretmenliğiBölümü2.ÖğrencilerininMüzikÖğretimiDers Doç. Dr.FeritBULUT,TolgaGÜLER,Öğr.Gör.TurgayTUNÇ...... Analysis of Turkish Piano Pieces Used In Piano Instruction Piyano EğitimindeKullanılanTürkEserlerininİncelenmesi Öğr. Gör.Hacer MOHAN KÖMÜRCÜ...... Finger Problems of Beginner Students At the Piano Education Piyano Eğitimine Yeni Başlayan Öğrencilerin Karşılaştıkları Parmak Problemleri Öğr. Gör.CerenGÖĞÜŞ...... Institutions (The Case of Ankara Province) Opinions of Teachers Beginning On Piano Education Depending National On Music Culture At Vocational Music Education Ulusal MüzikKültürüBirikimineDayalıBaşlangıçPiyanoEğitimineİlişkinÖğretmenGörüşleri(AnkaraİliÖrneği) AYVAZOĞLUYrd. Doç.Dr.Seda ...... K Türkiye’de Vaganova K TrainingConservatory inTurkey According to Vaganova the Method Introducing Technical Basic Necessary Features to Full Time Students Ballet inTheir First Year of ND azandırılması Gereken Temel Teknik Özellikler Grade Music Class Students’ Views About ‘Playing Recorder’ In the Department of Primary School Teachers (Erciyes lasik Bale Metoduna Göre Eğitim Alan K BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Muspart2014 onservatuvar Tam Zamanlı Bale Öğrencilerine İlk Yıl indeki ‘BlokflütÇalma’ 169 163 159 157 151 141 133 121 109 103 95 85 Öğr. Gör.ZüleyhaÇUBUK...... Professions Arts The NYU SteinhardtSchool of Culture, Education, and HumanDevelopment, theDepartment of Music and Performing The Academic Reflection of The Educational TheTheatreOverview: “Educational Theatre” Program and An As Example Eğitsel TiyatroBakışınınAkademikYansıması:‘EğitselTiyatro’Programı ve Bir ÖrnekOlarakNYUSteinhardt Öğr. Gör.HasanAnılSEPETÇİ...... The Actor Ourof Time: Theatrical of Performative? Günümüz Aktörü:Tiyatralmi?Performatif Yrd. Doç.Dr.İlkerKÖMÜRCÜ...... Problem BasedLearning In Instrument Education Enstrüman EğitimindeProblemTemelliÖğrenme Yrd. Doç.İlkeKARCILIOĞLU...... Musical Formation and It’s Practice Müzikal FormasyonveUygulanışBiçimleri Lec. MonteH.MUMFORD...... Büyük K Focused Rehearsals? Large EnsembleRehearsalPlanningStrategies:HowtoStrengthenStudent LearningThroughEducationally Yrd. Doç.Dr.BarışTOPTAŞ...... The ExperienceMusic of Young People Who We Will EntrustOur Future Geleceğimizi EmanetEdeceğimizGençlerinMüzikBirikimleri Yrd. Doç.Dr.TülinMALKOÇ,Öğr.Gör.CemalettinBAYDAĞ...... Musical Motivation, Musical Interest and Musical Experience The Effects ofMusical Training Given During Socializationthe Process ToVisually Impaired Individuals On Their Müziksel İlgive MüzikYaşantılarınaEtkisi Görme EngelliBireylerinSosyalleşmeSürecindeVerilenMüzikEğitiminin, MüzikalMotivasyon, Yrd. Doç.Dr.TuncerÖNDER...... The Role of Music In Personal Education Kişilik EğitimindeMüziğinRolü Öğr. Gör.BahadırÇOKAMAY...... Expansion Problems of Conservatory Wind and Percussion Instruments Department In Turkey and Solution Suggestions Sorunları ve ÇözümÖnerileri Türkiye’deki DevletKonservatuvarlarının Üflemeli ve VurmalıÇalgılarBölümlerininYaygınlaşma Arş. Gör.İlkayGÖKSEL...... Analysis of Works of Baroque Period Used In Education of Violin In Terms Bow Techniques Keman EğitimindeKullanılanBarokDönemEserlerininYayTeknikleri BakımındanAnalizleri Arş. Gör.Dr.GülşahSEVER...... Determination of Summer Working States of Music Education Department Students Müzik EğitimiAnabilimDalıÖğrencilerininYazDönemiÇalgıÇalışmaDu Öğr. Gör.Dr.AttilaÖZDEK...... TRT Turkish Folk Music Notes and Bağlama Education TRT TürkHalkMüziğiNotalarıve BağlamaEğitimi oro Provalarının Planlanma Stratejileri: Öğrencilerin Öğrenmeleri Eğitim Odaklı Provalarla Nasıl Güçlendirilir ? BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Muspart2014 rumlarının Belirlenmesi 273 267 257 249 241 235 229 223 213 203 193 179

IX X Yrd. Doç.Dr.İlkerKÖMÜRCÜ, Prof.Dr.FezaTANSUĞ,İsmailGÖĞÜŞ...... KAPANIŞ KONUŞMASI /CLOSING REMARKS Doç. CerenOrayHEPYÜCEL...... Level Beginning A View of Selected Alternative Training Tools Used For Improving Embouchure and Breathing In Flute Education At Eğitim Materyallerininİncelenmesi Flüt EğitimininBaşlangıçAşamasındaDudakPozisyonuve SeçilmişAlternatif NefesGeliştirmede Kullanılan Hamza ÜSTÜN...... Use of Diaphragm and Improvement Exercises Diyafram Kullanımıve GeliştirmeEgzersizleri Arş. Gör.CanŞAHİN...... The Structural Similarities andDifferences of Oboe and Zurna Obua ve Zurna’nınYapısalBenzerlikve Farklılıkları Dr. AliTÜFEKÇİ...... Nisfiye Ney Family andLonga and Syrtos PerformanceSamples BolahenkIn Nisfiye ChordNey Nısfiye NeyGrubuve BolahenkNısfiyeAkortNey’deLongave SirtoİcraÖrnekleri Öğr. Gör.EnverMeteASLAN...... Performing Arts and Vocalisation of Other Chord Systems To Used Be With Musical Work Samples “Tanburi Cemil Bey” System Used In Istanbul Lavta Performance Within the Scope of New Approaches To Music and Seslendirilmesi Olan “TanburiCemilBey”Sistemive BununDışındaKullanılabilecekAkortSistemlerininEserÖrnekleriİle Müzik ve SahneSanatlarınaYeniYaklaşımlarBağlamındaİstanbulLavtası İcrasındaKullanılmış Ertan ASLAN...... Relation Between Social State and Artist In Terms of Individualism Bireyci DüşünceBağlamındaSosyalDevlet-Sanatçıİlişkisi Öğr. Gör.Dr.YeşimArsoyBALTACIOĞLU...... Stage, Cinema and Television Make-Up Makyaj Sahne, SinemaveTelevizyonda Öğr. Gör.MelikeBOLAT,CemalettinBAYDAĞ...... The Attitude of The Students Studying At Departmentthe of Theatre Towards Individual Vocal Training Lesson Tiyatro AnasanatDalıÖğrencilerininBireyselSesEğitimiDersineYönelik Tutumları Öğr. Gör.DilekYÜKSEL...... Branch Opera The Use of the Musical Works of TurkishComposers In SingingLessons At StateConservatory’s Stage Department Arts Eserlerinin Kullanımı Devlet KonservatuvarlarıSahneSanatlarıBölümüOperaAnasanatDalı “Şan”DerslerindeTürkBestecilerinin Öğr. Gör.OnurÇUHACI,CerenGÖĞÜŞ...... Correpetition (Accompaniment) In Voice Training At Conservatories Konservatuvarlardaki ŞanEğitimindeKorrepetisyon(Eşlik) Arş. Gör.B.CanÖZDEMİR...... The Worldliness of Theatricality Or Redefining Theatricality TeatralliğiYenidenTanımlamak Teatralliğin Dünyeviliğiyada BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Muspart2014 343 339 333 327 325 323 317 309 303 293 287 281 ve bueserinortayaçıkmasürecindeemeğigeçentümçalışma arkadaşlarımateşekkürediyorum. başta olmaküzere,DevletKonservatuvarımızıntümakademik veidarikadrosuna,değerliöğrencilerimize Dr. İlkerKÖMÜRCÜveeditöryardımcılarıMelikeBOLAT BAŞOĞLUveArş.Gör.İlkayGÖKSEL akademisyenlere şükranlarımısunuyorum.Budeğerliçalışmayı yayınahazırlayaneditörSayınYrd.Doç. Bu sempozyumungerçekleşmesinevebueserinoluşmasınakatkısağlayantümkatılımcılar,sanatçılar taşımaktadır. bildirileri kalıcıbirbiçimdesanatcamiasınasunanbukitap,alanayapacağıkatkılaraçısındanbüyükönem sanat sorunlarını ortaya koymak ve bu sorunlara çözüm önerileri getirmek amacı ile sunulmuş olan ülkemizin sanatsaldurumuüzerindetahliller,analizlerveuluslararasıkarşılaştırmalaryapmaksuretiyle Müzik vesahnesanatlarıalanındaakademiksanatsalalanıincelemek,sanateğitiminiirdelemek, sanatlarını ortakbirplatformdaelealanilksempozyumolmaözelliğinitaşımaktadır. kapsamlı bilimseltoplantıolmasınınyanısıra,yurtiçindeyeralanüniversitelerimiziçindemüzikvesahne Sempozyumu, kuruluşunun10.yılınıkutlayanDevletKonservatuvarımıztarafındandüzenlenenen 24-26 Eylül2014tarihlerindegerçekleştirilen“Arayışlar”temalıUluslararasıMüzikveSahneSanatları vericidir. çağdaşlarıyla aynıdüzeydeyeralmasıylasonuçlanançabalarhemülkemizüniversitemizadınaonur Bir toplumunyenileşmesürecininsonuyoktur.Müzik,tiyatro,dansgibidallardaTürkSanatının hepimizin hayatınıdolaylıvedolaysızyollardanetkilemektevarlığınıtümetkinliğiylesürdürmektedir. geçmiş değerlerinigünümüzeulaştıransanatsaleserler,günümüzdede eden engüçlüaraçlarolmuştur.Bireyinvebirulusunkimliğiniyansıtarak Müzik ve sahne sanatları, insanlık tarihi boyunca duygu ve düşünceleri ifade sanat eğitimivesanatsaletkinlikkapasitesinihergeçengünarttırmaktadır. ülkemizin sanat alanında ihtiyaçduyduğu insan gücünü yetiştirmek adına anlamda donanımlı, çağdaş değerlere sahip bireyler kazandırmak gerekse de kültür-sanatalanıdır.Üniversitemiz,gerektoplumasanatsal-kültürel bilimsel çalışmalarınınyanısıraüzerindeönemledurduğukonulardanbiri topluma hizmetfaaliyetleriniyürütmeyedevametmektedir.Üniversitemizin sayısıyla kalitestandartlarındanödünvermedeneğitim-öğretim, araştırma ve Bülent EcevitÜniversitesi,hergeçengünartanakademikkadrosuveöğrenci SUNUŞ BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Muspart2014 Bülent EcevitÜniversitesiRektörü Prof. Dr.MahmutÖZER

XI XII Bu duyguvedüşüncelerlehepinizetekrarhoşgeldinizdiyor, Zonguldak’taiyivakitgeçirmenizidiliyorum. teşekkür ederim. öğretim elemanlarına, idari personeline, öğrencilerine ve çalışanlarına heyecan veemekleri için ayrı ifade edersempozyumakatkısağlayantümkurumve kuruluşlara, DevletKonservatuvarımızıntüm sanatseverleri UluslararasıMüzikveSahneSanatlarısempozyumunda ağırlamaktanonurduyduğumuzu Birçok ulusalveuluslararasısanatçıyıağırlayanüniversitemizde sizdeğerlisanatçı,bilimadamıve sanat alanınıngelişimineivmekatacaktır. düşüncesindeyim. Busempozyum,sanatveeğitimine yönelikçokkıymetlisonuçlarortayaçıkaracak, var olanyenilikçiliğin,dahaiyiyi,güzeliaramakaygısınınbilimselbirplatformdahayatbulacağı çok yoğunbirdüşünselsürecinvetartışmaortamınınortayaçıkacağınainanıyorum.Sanatındoğasında farklı bir dünya, farklı bir düşünce, farklı bir bakış açısı, farklı bir yorum demektir. Sempozyum süresince Bugün çeşitliüniversitelerdenbirçoksanatçıvesanateğitimcisibusalondabirarayageldi.Herkatılımcı, olmayı veyapabileceğimizhertürlükatkıyısunmayıamaçlamaktayız. yapılmıştır. BülentEcevitÜniversitesiolaraksanatcamiasıveeğitimiortamıiçindeherzamanvar gerekse uluslararası platformda sanatetkinliklerine ve sanateğitimisüreçlerine yönelik birçokçalışma geçmişi yıllık 5 olması vesilesiylehenüzsanatalanınayeniadımatmışsayılabilir.Ancakbukısasüreiçerisindegerekulusal Fakültemizin Sanatlar Güzel 10, Konservatuvarımızın Devlet Üniversitemiz, yerlerdir. devamettiğigörülmekte. Üniversiteler, bu tartışmaların akademik platformda yapılabileceği hâlâ en uygun Ülkemizde sanat ve sanat eğitimine ilişkin tartışmaların Cumhuriyet tarihi kadar eski olduğu ve günümüzde başlamıştır. düzenlenmesiyle DevletKonservatuvarınıbünyesinekatmış,2006yılındadaOperaBölümüileöğretimine Bu bilinçileÜniversitemiz 2004 yılındaTTKGenelMüdürlüğündenalınan 8prefabrikbarakanın bilimin akılcılığıvesanatınduyumsallığıiledavranışduygularımızıgüdülemektedir. olgunluğunu gösteren bir olgudur. Zamanı dışarıda bırakarak dünü ve yarını eşzamanlı düşünen sanatçı, Sanat, hepimizinbildiğiüzeretümyaşamsalfaktörleritoplumadınaayaktatutan,toplumunkültürel ile Konservatuvarı Devlet 1 Yüksekokulu, eğitim-öğretim vetoplumahizmetuygulamalarınadevametmektedir. Meslek 7 Enstitü, 3 Fakülte, 11 Üniversitemiz kurumudur. temel değerlerine bağlı, bilim teknoloji, sanat ve kültür alanlarında girişimci ve gelişmekte olan bir eğitim Bülent EcevitÜniversitesi26.000’iaşkınöğrencisi,2318akademikveidaripersoneliileAtatürkilkelerinin hepinize hoşgeldinizdiyor,saygıvesevgiyleselamlıyorum. Uluslararası MüzikveSahneSanatlarıSempozyumunaevsahipliğiyapanBülentEcevitÜniversitesiadına değerli katılımcılar,sevgiliöğrencilervebasınmensupları, Sayın belediyebaşkanvekilim,sayınrektöryardımcım,sanatveeğitimcamiasınınkıymetlimensupları, AÇILIŞ KONUŞMASI BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Muspart2014 Bülent EcevitÜniversitesiDevlet KonservatuvarıMüdürü Yrd. KÖMÜRCÜ Dr.İlker Doç. katılamayan SayınRektörümüzProf.Dr.MahmutÖZERadına hepinizesaygılarımısunuyorum. katılımcılara şükranlarımıarzediyor,çokistemesinerağmen başkabirprogramındanötürüetkinliğe kişi kurumvekuruluşlarıkutluyor,katılımlarıylasempozyumun gerçekleşmesinisağlayacaksizdeğerli ve idaripersonelimizeöğrencilerimizeayrıteşekkür ediyorum.Sempozyumakatkısağlayantüm heyecan veemeklerindendolayıDevletkonservatuvarımüdürümüz veşahıslarıüzerindentümakademik ve düşüncelerlesempozyumunbaşarılıgeçmesinitemenni ediyor,sempozyumungerçekleşmesindeki eğitimcisi, bilimadamıvesanatseverleriağırlamaktanonur duyduğumuzuifadeetmekistiyorum.Buduygu yoktur. Dahaöncebirçokulusalveuluslararasıdavetliyiağırlayanüniversitemizdesizdeğerlisanatçı,sanat fikirlerin ortayaçıkmasınavesileolacağınavesanatalanınıngelişimineivmekatacağınahiçşüphem platformlarda hayat bulacağıdüşüncesiyle, sempozyumun sanat veeğitimineyönelikçokkıymetli aralayacaklardır. Sanatındoğasındavarolanyenilikçiliğindahaiyivegüzeliaramakaygısınınbilimsel sempozyum süresinceçokyoğunbirdüşünselsürecinvetartışmaortamınınortayaçıkmasınakapı düşünce, farklıbirbakışaçısı,yorumkataraksempozyumunzenginleşmesinekatkısunacak gerçekleştirilmektedir. Değerli katılımcılarınherbiribirbirindenfarklıbirdünya, birbirindenfarklıbir Bu gündefarklıüniversitelerdenkatılımsağlayanbirçoksanatçıvesanateğitimcisiilebuetkinlik uluslararası sanat etkinliklerindeBülentEcevitÜniversitesini temsil etmişvebüyükkatkılarsağlamıştır. devlet konservatuvarımızve5yıllıkgüzelsanatlarfakültemizsanatalanındagençbirkadroylaulusal yönelik yenibirzeminoluşturulmasıamaçlanmaktadır.Bubağlamdadaha10yıllıkgeçmişiolan yönelik çözümönerilerininortayakonulmasıvekonununuzmanlarıarasındakietkileşiminarttırılmasına zorluklarının tartışılması,sanatveeğitimiileilgiliaktüeldurumu,yenibakışaçılarısorunlara arası görüşleri, toplumsal ve kültürel temellerini, akademik yapıyla bütünleşmesinin yollarını ya davarsa bu sempozyumdaise sanatın geldiği yeri, gelişim sürecini, eğitim ve uygulama boyutunu, disiplinler zaman varolmayıveyapabileceğimizhertürlükatkıyı sunmayı amaçlamaktayız. Düzenlemiş olduğumuz olarak değerlendirilmelidir.BülentEcevitüniversitesisanatcamiasıveeğitimiiçerisindeher gibi üniversitelerdesanatveeğitimineilişkintartışmalarınyapılabileceğienuygunplatformlar ve günümüzdedebutartışmalarındevamettiğibilinmektedir.Butartışmalarsanatadinamizmkattığı edinmiştir. ÜlkemizdesanatveeğitimineilişkintartışmalarınCumhuriyettarihikadareskiolduğu değişime vegelişimeaçıkbireyleryetiştirmeyi,heralandakibirikiminitoplumyararınasunmayıgörev bilim teknolojivesanatalanlarındayürüttüğüeğitimaraştırmatoplumahizmetuygulamalarıyla 3 fakültesi, 11 enstitüsü, 3yüksekokulu,1devletkonservatuvarı,7meslekokuluve25araştırmamerkeziyle personeli, akademik 1120 öğrencisi, aşkın 26.000’i Üniversitemiz konuklar; değerli Çok sahipliğinde düzenlenenUluslararasıMüzikveSahneSanatlarıSempozyumu’nahoşgeldiniz. sevgili öğrenciler, hanımefendiler beyefendiler, değerli basın mensupları, Bülent Ecevit Üniversitesi ev Sayın belediye başkan vekilim, sanat veeğitim camiasının değerli mensupları, çok değerli konuklar, AÇILIŞ KONUŞMASI BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Muspart2014 Bülent EcevitÜniversitesiRektör Yardımcısı Prof. Dr.OrhanUZUN

XIII

Prof. Dr.FezaTANSUĞ,Müzikolog/Musicologist Monte H.MUMFORD,OrkestraŞefi/Maestro Sourush DEHBASTI,Piyanist/Pianist Yrd. Doç.Dr.İlkerKÖMÜRCÜ,Moderatör/Moderator kurumlarına vesanatayıllardır sponsorlukyaptığıiçinhalktarafındanprotestoediliyor. Budaoldukça oyunun metninideistiyor. Türkiye dedurumböyleykenBritanyapetroldeviBritish Petrolsanat bakanlıkça verilenyardımfaiziyle berabergerialınacak.Bakanlıkbirdetiyatrolardan sahneleyecekleri belli değiltabi.Protokolegöre yardımalantiyatrolarahlakkurallarınauygunoyunlar sahnelemezlerse, uygun oyunlarsahnelemekzorunda olacaklar.Genelahlakkurallarınedemeksenasıl tanımlıyorlarsao oldukça dikkatçekici.Bumaddeyegöretiyatrolaralacakları yardımkarşılığındagenelahlakkurallarına alabilmek için imzalamakla yükümlü oldukları bir protokol de hazırladı. Bu protokolün 14. maddesi destek veren20’yeyakıntiyatroyayardımıyapmamıştı. Ayrıcabakanlıktiyatrolarınyardım 312 binTL.ödeneğidağıtmayakararvermişti.Yinegeçtiğimiz yılbakanlık,gezieylemlerinekatılanve Bakanlığı bildiğinizgibiheryılverilenözeltiyatrolaradestek yardımıkonusundageçtiğimizyıl4milyon örnekler vermekistiyorum.Buörneklerdensonrabazıkuramsal konularageçeceğim.KültürveTurizm vesileyle sevgiliAydınİlik’ideburadaanmakistiyorum. Bugünöncelikledünyanınçeşitliyerlerinden konferans içinziyaretetmiştim.Yineİlkerbeyvemerhum Aydın İlikhocanındavetiüzerinegelmiştim.Bu buraya davetedenorganizasyonkomitesineteşekküretmek istiyorum.Üniversitenizi4-5yılöncebir Prof. Dr. Feza Tansuğ: Teşekkür ederim. İlk olarak,baştaYrd.Doç.Dr.İlker Kömürcü olmaküzere beni Avustralya örneğinisunacak.BenilkolarakFezahocayasözvermekistiyorum.Buyurunhocam. eğitimi verenkurumlardakiyapılanmalarlailgilibilgiverecek.VesayınMumfordbizebenzerşekilde ben İran’dakisanateğitimiörneğiniönemsiyorum.Bizlerehemsahnesanatlarıileilgilidemüzik tercih ettikçünkühepAvrupa’dan,Amerika’danörneklerbizidoğrunoktayagötürmeyebilir.Oyüzden bahsedecek. Aynı şekilde Sourush Bey bize İran’daki yapılanmayı örnekleyecek. Biraz uç örnekler olmasını Tansuğ bizeülkemizdekisanateğitimidurumunutanımlayacakveaynızamandadünyadakiörneklerden Feza Dr. Prof. sayın yanımda anda Şu var. hocalarım değerli çok de ilgili Bununla istedik. koyalım ortaya trend açısından hem debizdekiyapılanma açısından, neyöndegelişmeler ve çalışmalar yapılmalı bunları tartışmaları açmakistedik.Birazdadünyadaneolupbitiyor,bizdeneleroluyor,olmalı,hemdünyadaki var. Özellikle Tüsak tasarısıyla ilgili sahne sanatları kurumlarının yapılanmalarıyla ilgili. Biraz bu koymayı amaçladık.Tabibutabloyuortayakoyarkenözelliklebizimülkemizaçısındançoktazetartışmalar konservatuvarların yadadiğermüzikokullarınınyapılanmaları.Bunlarlailgiligenelbirtabloyuortaya ulusal veuluslararasıplatformdakurumkuruluşlarındurumları,eğitimsüreçleri,busüreçlerinde sanatlarının durumu.Bizbusempozyumdaaçılışmahiyetindeböylebirpaneldüşündük.Buradaamacımız Yrd. Doç.Dr.İlkerKömürcü:Panelimizinkonusu;ulusalveuluslararasıplatformdamüziksahne NATIONAL AND INTERNATIONAL PLATFORM THE SITUATION OFMUSIC AND PERFORMING ARTS IN SAHNE SANATLARININ DURUMU ULUSAL VE ULUSLARARASI PLATFORMDA MÜZİK VE PANEL / PANEL BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Muspart2014

1 2 kabul eder.Öteyandanmüzik idealibundanoldukçafarklıolabilir. Her birmüziğinkendikültürüne göre kendi kriterlerine göre değerlendirilir kabul ederiz. Çoğu batılı müziğin keyif alınan işitsel bir yol olduğunu nitelik hükümleredayanırhale getirmemeliyiz.Bunuyerineherbirtoplumunkendi müzikçalıcılığını olduğunu vebunlarıyapısı ve işleviaçısındanbirbiriylekarşılaştırdığımızdabukarşılaştırmaları basit sistemi hakkındabizebiröngörü sunar.Herbirtoplumunkendikültürüneuyan bir müziksistemi olduğu ülkeyeiçerdenbakmaimkanınıbizesunar.Tekbir esereyadaicrayagözatmakbütünmüzik müziğin kendisinianlamamızayardımcıolurvebunun karşılığında onuyönetendeğerleriveparçası anlaşılması bakımındangereklidir.Müzikhakkındakidüşünceler, yaratılmasınınveicrasınınbağlamlığı, sunmak olmuştur.Bunlarkültürlebirçokyöndeetkileşime girdiğisüreçtebellibirmüzikeserinin önemlidir. Dünya müziği ve sanat tarihiderslerinde amacım hep insan,sanatve müzikteki çeşitliliği ve müziğinkendihalklarıbuhalklarındünyayıgörme biçimlerininnasılyansıdığınıanlamaları olduğuna ilişkindüşüncelerinigücününneolduğunu,hayatın diğerkısımlarıylanasılbağlantılıolduğunu eder vebelkihiçbirinizfarkındadeğilsinizamahastaolanı daiyileştirir.Herbirkültürünmüziğinne Müzik; klanlığıvesosyalsınıflarıtanımlar,siyasistatüyü onaylar, doğaüstüyleiletişimegeçilmesiniifade yaklaşmaya çalışalım.Dindevetoplumdatoplumunbütünleşmesini sağlayanenönemlialanmüziktir. başımızın üzerindekarabirbulutgibidolaşıyor.Azönce bahsettiğimkonularabirdekuramsalaçıdan verilmesini öngörenTürkiyeSanatKurumugündemde.TÜSAKolanbilinenbuyasatasarısıbugün ayrıca devlettiyatrosuoperavebalesiileorkestralarınkapanmasısanateserlerineprojebazındadestek öğretiliyor. DurumböyleyseTürkiye’demüzikvesanateğitimindeaçıkçabirsorunolduğugörülür.Bugün bakalım. Türkiye’deTürkmüziğieğitimibaşkabirkurumda,Batıkurumda sanatın durumuvesanatayaklaşımlaradınabirkaççarpıcıörnekvermişoldum.Birdemüzikeğitimine gençler videodabolyanyanagörülüyorlarvemutlubirşekildedansediyorlar.Bugündünyadaki gelmeleri rejim tarafından yasaklanmış durumda. ABD’li sanatçının Happy adlı şarkısının klibi için bu 91 kırbaçve6’şarayhapiskararıveriliyor.İran’dakadınerkeklerinözelliklesanatalanındayanyana Klibin internetteyayılmasınınardındanİrangüvenlikgüçlerincegözaltınaalınan3’ükadın6gençhakkında Örneğin sosyalmedyadafenomenolanHappyadlışarkınınklibiyüzünden6İranlıgençcezaalmakta. politikacılar vedinselliderlerhalkasunulacaksanateserlerinindenetimiylebukadarilgilenmekteler. gelebilir. Eğersanatbukadarazönemtaşıyorsaveyalnızcabizieğlendirmeyeyarıyorsanedenhükümetler, tiyatro gösterilerininhattafilmlerinnedenbukadarsıkpolitiktartışmalarakonuolduğunusorusuaklımıza ve dahadaçokçalışmasıiçindesteklenenbirseçkinlersınıfıolarakgörür.Ozamanmüzelerdekisergilerin, çok büyükkesintilergösterilebilir.Toplumunönemlibirkesimidesançtıvesanatdestekçileriniçalışan sözünü ettiğimKültürveTurizmBakanlığı’nınfonlarıazaltmasıyadakesmesiABD’dedeyapılan bir getirisiolmadığıiçinsanataayrılanfonlarıkesmetaraftarıdır.BunlaraörnekolarakTürkiye’dedemin yoktur. Ulusaldüzeydebütçeuzmanları,savunma,ekonomiyadadiğerhükümetetkinliklerigibimaddi geliştirdiğini becerileri olan gerekli için başarı düşünürken, sanatıpekgerekligörmez.Sanatzevklidirvegüzeldirancakpahalıdırsomutbirgetirisi dünyada rekabetçi sporun insan Çoğu etkinlikleridir. kısıtlı olduğundabelirginleşir.Yereldüzeydeörneğinokullardailkkesintiyeuğrayacakolanalansanat zevk yadabaşkalarınavermekiçinilgilenilenbiruğraşolarakgörülür.Bututumözelliklekaynaklar zorunda kalabilir.Bazıülkelerdesanatgenelliklebirlüks,dahaüretkenetkinliklerdenfarklıolarakkişisel destekleyici kurumlarlabağlantıiçindekalmakyadaendüstrininbirkolundaücretliolarakçalışmak piyasa ilişkilerininoluşmasıylamümkünolmuştur.Ancaksanatçıyinedevletvebüyükşirketlergibi çok açıdankuşatılmışdurumdadır.Sanatçınınbağımsızlaşmasısanatçınınvarlığınısürdürebileceğiyeni getiriyor. Sanatçıiçerikvebiçimaçısındanbağımsızlıkarayanyenilikçikişidirancakyaratıcılıksürecipek zamanla değişsedebudesteksanatvesanatçınınüzerindebelliyaptırımlarındavarlığınıberaberinde desteğiyle varolabilmiştir.Aristokrasi,kiliseveburjuvazisanatınenbüyükdestekçileriolmuştur.Destekçi tepki çekiyor. Sanatçı tarih boyunca üretim araçlarını yani ekonomik gücü elinde tutan sınıf ve kurumların Amerika’nın PetroldevlerindenShell’igetirdi.ShelldekültüreletkinlikleredestekolduğuiçintıpkıBPgibi bir yapınınsanatınüzerindenelleriniçekmesilazımgörüşünüsahiplenenprotestocularıneylemiakıllara BP, geçenhaftaBritanyalılarcayapılanoturmaeylemiyleprotestoedildi.Küreselısınmayakatkısağlayan evlerinden Royal OperaHouse’undaolduğutoplam4sanat kurumu içinheryıl 2 milyon sterlin harcayan güncel birhaber.AralarındaülkeninenönemliçağdaşgalerilerindenTateModernveeskiopera BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Muspart2014 eğitimine baktığımızzaman hem lisededeilkokuldaulusalbirmüfredattanbahsedebiliriz vebu olarak devamediyorum.Sizlere Avustralya’dakideneyimlerimdenbahsedeceğim. müzik farkındayız. Avustralya’da 30 yıldır müzik eğitimciliği yapmaktayım veşuandaeğitimciliğime profesör buradayız çünkü müziğin hayatımızdaki öneminin farkındayız ve gelecek nesilleri nasıl şekillendirdiğinin Monte Mumford:Öncelikleşunusöylemeliyimburada olmakbenimiçinbüyükbirayrıcalık.Hepimizbugün teşekkür ediyorum.İkinciolaraksözüorkestraşefivemüzik eğitimcisiSayınMonteMumford’averiyorum. hocamız hepimizinbildiği,ancakkuramsalolaraktanımlayamadığı şeyleriifadeetmişoldu.Hocama ve ağırlıklıolarakmüziğintoplumsalkültürelbiryapı olmasıylailgilibirbetimlemeyapıldı.Burada desteği verirkenuyguladığıönkoşullarlailgilidurumsaptaması yapıldı.Dahasonrasındasahnesanatları Kömürcü: Hocamızateşekkürediyoruz.GenelolarakilkTÜSAK tasarısı, Bakanlığındesteklerivebu benim kanımca.Teşekkürederim. Bunu daunutmamamızgerekiyor.Bununyerinegöreceli bir tutumsergilemek daha doğrubiryololacaktır olduğunu anlatmakistedim.Dünyamüziğiöğrencileriolarak ayrımüzikleribirbirleriyleuzlaştıramayız. toplumlarla nasılilişkikurduğunabakmamızgerekir.Tüm buanlattıklarımlamüziğinbirkültüröğesi öncelikle kültürününveözellikledetoplumdayeralaninsanlar arasıilişkitiplerinevetoplumlarındiğer toplumlar bulunmaktadır.Ancakbunarağmenmüziğindoğasınıneyinbelirlediğinisaptamakistersek, kelimelerle ifadeedilmeyenin,müziğinvemüzisyenlerintoplumsalnormlardansapmayıtemsilettiği desteklemekten çokbununlaetkileşimegeçmekgibidiğerişlevleridemevcuttur.Hiçyoksamüzikle, önemli kısmını desteklemek ve sembolize etmek amacıyla yaratılıyor ancak baskın kültürel karakteristikleri kesimin baskınolduğudiğerlerininisesolomüziğiyarattığıöngörülmektedir.Müzikşüphesizkültürün toplumların buişbirliğiniyansıttıklarıbüyükkorolaroluşturduklarıpopülasyonunbirkısmındaelit bulunuyor veseslerinikullanmabiçimleridefarklıdır.İyibirişbirliğiningöreceeşitliğinvarolduğubu ederdi. Kadınveerkekolaraksosyalrollerinfarklıolduğubutoplumlardacinsiyetlerinrepertuarları bir sesüretmedensehpaönündedururvealbümambalajınaadınıyazdırarakyönetimkademesinitemsil ayrı birşefivardı.Şefnevifabrikaustabaşısıydı.Sembolikanlamdafarklıolanorkestraşefliğiherhangi üreten uzmanlaşmanınolduğukadarbugrupayrımınınroloynadığıbirfabrikaydı.Herkısmınkendine Batı senfoniorkestrasısanayidevrimisırasındagelişmeyebaşladıbildiğinizgibi.Tammanasıylamüzik sosyal ihtiyacı karşılamak üzere değişebilir. Her toplum müziğini kendi sosyal sistemine göre oluşturur. kalabilmek içinsosyalçevreninihtiyaçlarınauygunolarakdeğiştirdiğiniöngörmektedir.Müzikleryenibir sınırların kuvvetlerineyardımcıolabilecekdeğerlerdir.Evrimkavramımüziğinkavramlarınınhayatta her yerdetoplumunmüziklerinikimlikamblemiolarakdeğerlendirebileceksosyalgruplararasındaki olgulara tür Bu mudur? müzik gibigelmesivebatımüziğiniçağrıştırmasıbununolduğuanlamınagelmez.Müziğinişlevi yok şey birçok ortak paylaştığı evrenseller denir. Enbarizolanımüziğin kendisidir. Ancakkonudahakarmaşıktır.Öncelikle kulağımıza topluluklarının Türk bütün hemen hemen vurgularız. Herbirkültürünkendikarakterinegörebenzersizmüziksistemibulunmaktadır.Mesela zararlı gördüklerindenkısıtlayabilirveyaengelleyebilir.Etnomüzikolojidemüziklerarasıbüyükfarklılıkları yenilenme ustalıkeserinindamgasıdır.Öteyandandiğertoplumlardeğişikliğimüziğinişlevselliğiiçin gerekiyor. Dahasıuluslararasısanatmüziğikültürüsüreklivehızlıdeğişiklikdemektir.Budeğişim Bütün toplumlarınmüziğeilişkinkendigörüşlerivemüzikbiçimleriaçısındandeğiştiğinihatırlamamız gerekir. Birölçüdedüşüncelermüziğeaitbağlamlarınneolacağınımüziğinkulağanasılgeleceğinibelirler. incelemek içintoplumunsahipolduğumüzikfikirlerinivemüziğinroloynadığıdurumlarlailgilenmemiz biçimde değişecektir.Birçoğumuzagöremüzikbirgrupsestenoluşur.Kültürlerarasıdüzlemdebunu bu müzikpiyanoilebirsalondaçalınıyorsamüziğinneolmasıgerektiğiilgilidüşüncelerradikal düşünelim. Bumüzikpiyanotarafındançalındığındagezginyadasokakmüziğiolmaktançıkacaktır.Eğer değiştiği görülecektir.Örneğingezginmüzisyenleryadasokakçalgıcılarıtarafındanicraedilenmüziği icra etmekiçinpiyanokullandığında,müziğinmelodikvearmonikyapısınındabüyükbirolasılıkla geri kalanındadeğişikliğeuğrayacağımantığıyladüşünüyoruz.Busebeplebirtoplumgelenekselmüziğini misyonun dışındaamaçlarıbulunmaktadır.Yineherbirmüziğinbileşenlerindentanesideğiştiğinde yansıtacak müziktürünüyarattığınıkabuletmeliyiz.Dünyamüziğininbüyükbirkısmınınkeyifalma özellikleri olduğunuiyibilmeliveherbirkültürünkendiamaçlarınıgerçekleştirebilecek ve temeldeğerlerini BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Muspart2014

3 4 eğitimi. Dünyadaeniyimüzisyenler hepkonservatuvarlardançıkaramabizdebirazfarklı çünküyıllarca zor. Hepimizinbilgisivartabii ki.İran’dakonservatuvareğitiminindışındaenönemli eğitimözelders konusunu açıklamakistiyorum. Butürsempozyumlardaherkesmüzisyenolduğuiçin konuşmakbiraz şaşırttı. Müzik alanındane serbest neyasak bazen bizdeanlayamıyoruz. Ben sizlere bugün biraz müzikalite veriliyor. Vegençlereğlenebiliyor. Müzisyenlerçalabiliyor.Amabuüzücüolaybir bakımdan bizide Biraz önceSayınTansuğbirkonuyadeğindicezaalançocuklarla ilgili.İran’daşuançokpopkonserler çatı altındatoplandı.Yinedebenbilebazenanlamıyorum İran’danelerinyasakolupolmadığıylailgili. batı klasikmüziğiaynıçatıaltındaverilmekte.İslamdevriminden önceayrıayrıydı.Ancakdevrimleaynı kadrolu çalıştığımTahrandevletkonservatuvarıİranSanat müziğikonservatuvarı.Yanisanatve istemiyorum. Yalnızbizimkonservatuvarlardanörnekverecek olursamyaklaşık20yılpiyanohocasıolarak isterdim ancakçokfazlabenzerliklerolduğuiçinbunuzaman zamanyaparakçokbukonuyagirmek Sourush Dehbasti:Merhaba.Teşekkürediyorum.AslındabenTürkiyeveİran’ın durumunukarşılaştırmak Dehbasti’ye bırakıyorum. bir eğitimsürecibaşlarsasayınMumford’unbilgilerindenyararlanmak gerekeceğinidüşünereksözüSayın olarak kolaylıksağlayabiliramakonuşmalardandaanlaşıldığı üzereetkililiğitartışmakonusudur.Böyle eğitiminin oradadadahaazönemsendiğineüzülerekşahitolduk.Onlinemüzikeğitimideekonomik tarafları olduğunugözlemledik.Devletinfinansaldesteğininoradadakısıtlısöyledi.Müzik Kömürcü: Teşekkürediyoruz.SayınMumfordbizeAvustralyadakimüzikeğitimindenbahsetti.Benzer olan bizleriz.Herkeseçokteşekkürediyorum. eğitimcilerine çok iş düşmekte. Hiçbir zaman enerjimizi düşürmemeliyiz. Çünkü bu farkındalığı yaratacak yararının sonderecefarkındayız.Sonolaraksözlerimişöylesonlandırmakisterim.Bukonudabizmüzik bilgi açlığıçekengençlerbukonudabizeışıkoluyor,umutoluyor.Vementalolarakdamüziğin iyi görünmüyorvebunahepbirliktekarşıçıkmamızgerektiğinidüşünüyorum.Müzikeğitimikonusunda Bundan korkuyorum. İnsanları daha tehlikeli hale getirebilir. Bu anlattıklarımdan yola çıkarak tablo hiç saatten bitirebilmemisteniyor. Ancak müzikeğitimiaçısından büyük götürüleri oluyor busistemin. çözebilmek içinprogramlarveünitelerhiçaksamamakzorunda.16haftadayaptığımdersi4gün24er ve iletişimortakalışverişlerdedersiçeriklerindesorunyaşanıyor.İkinciolarakfinansproblemini sorunu. Müzikeğitimindekullanılanbusistemdeöğrencieğitmeniyleyeterinceetkileşimdebulunamıyor ekonomik boyutundanbakarsakeksikliğinigörürüz.Vebununenbüyüketkisiortayaçıkanonlineeğitim performans bir gösteremiyorsanız bileiyibiröğreticiolabilirsiniz.Birdeülkedekiüniversiteeğitiminedevletdesteğinin iyi eğer düşünülebilinir planda ikinci eğitimciliği Çalgı için. orası düşünülebiliriz şöyle çıkıyor. Birincisisoloçalıcılıküzerineikincisiisebestecilik,kompozisyonalanındayoğunlaşıyor.Yinede bizler içindeğişiklik,çeşitlilikyaratıyor.Üniversitedekieğitimebakarsakodaikiçeşithalindekarşımıza üniversite mezunu iken stüdyo tipi ders veren eğitmenler dışarıdan öğrenmiş oluyor. Tabi bu faktör de performans değerlendirmesiiçinçocuklarsınavlaratabitutulmakta.Özelokullardakieğitimcilergenelde sunulması açısındanbüyükfarklılıklarvar.Özeleğitimegelirsek,özeleğitim11yaşındabaşlamaktave söyleyebiliriz. Bazıeyaletlerindahaiyibazılarınınkötüolduğugözlemlenebilir.Müzikeğitiminin karar vermekte.Ülkegenelinebaktığımızdaeyaletlerarasıdamüzikeğitimindefarklıklarolduğunu olmadığı durumlardadadersiçeriği, tarz belirleme, müzik eğitimininnetürdeyapılacağına öğretmen pop yadarockmüziğitercihederkenözelokullardahaçokklasiketmekte.Müfredatın eğitimi hem de performansa dayalı müzik eğitimi görmekteler. Devlet okulları performans da tarz olarak de lisemüzikeğitiminebaktığımızdadahaşanslıbiryapıylakarşılaşıyoruz.Buradahemgenel vakti müziğiyaşamlarınakendilerikatıyorlarkibazıdevletokullarındahiçmüzikdersiverilmiyor.Yine Öğrenciler kendikatılımlarıylamüziğiyaşamlarındaetkinleştiriyorlar.Okulöncesiyadasonrası,yemek da devletdesteğiekonomikolarakyetersizolduğundanbununeksikliğimüzikderslerindegörülmekte. dersleri. Okulyönetimigereköğretmengereksemateryalolarakfonukendileriyönetmekte.Buaçıdan Biri sınıfeğitimibirideOrff,Dalcroze,Kodalyöğretmenleriönderliğindegerçekleşenmüzik eğitimine desteksağlamaktaamaözelokullaradesteğidahafazlasağlanmakta.Derslerikişekildeveriliyor. sistem işliyor. Birincisi özel okullar ikincisi ise devlet okulları. Avustralya devlet okullarındaki müzik müfredat hâlâ yazılıyor ve üzerinde çalışmalar yapılmaya devam ediliyor. Genel olarak bakıldığında iki BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Muspart2014 sattığım kitabımburada30TL. ediyor,gençleriçingerçektenyüksekbirücret. Dehbasti: ilişkisini andıransanateğitimi içindebualgıyıdabarındırdığındandevamıgelemiyor.Tartışmak gerek. konservatuvar hocalarınınyazmaz, okumazsadeceicraederalgısıdaartıkdeğişmeli.Belki deustaçırak değindi yayınazlığıkonusunda. Bukadarakademisyenvarkenaslındabubizimayıbımız. Birdeözellikle Kömürcü: konunun yararınavefaydasınadikkatçekmekistedim.Dinlediğiniz içinteşekkürederim. diyebilirim. Bueğitimle Avrupa’da okuyanöğrencilerimdeoradafarkyaratanişlerortayakoydu.Bu örnek verdiğimkitaplarokutulabilir.Benbunukonservatuvarda 20yılboyuncauyguladım ve başardım dersi yanındabireserinnasılmüzikalçalınabileceğikonusunda dafikiredinecekleribirdersolabilse.Hatta de müzikaliteayrıcaelealınacakbirkonu,dersolarakverilebilse. Tabikibelki2-3yılsürmezamapiyano işlemekteyim. Benimmezunettiğimöğrencilerimdebunu devamettirmekte.KeşkeolabilseveTürkiye’de fikre dayanarakbendeyıllardırbukonuyusınıfımdaya da özelderslerimdeayrıbirkonu,dersolarak Ancak ortakfikirleri,teknikzamanlakazanılırancakmüzik aydabirderslehiçbirzamanöğretilemez.Bu teknikle ilgiliçokazşeyvardır.Butabiîkitekniğesahipolmadansadecemüzikalçalmakdemekdeğil. kitaplarda bu gibi örnekteki öbür Ve biridir. referanslardan büyük en dünyadaki Çünkü çevirir. zamanda Öbür tarafta da Josef Hoffmann var. Onun da bir kitabı var ama umuyorum biri Türkiye’de onu da yakın anlayabilmiştim. tarif edermiş. Hatta ben de bu dönemlerinde Richter’in çaldığı Mendelssohn etüdü dinlediğimde çok geç durulamayacak halegeldiğinisöylermişve“..sonraRichterdahayavaşanlamlıçalmayıöğrendi”diyerek yöntemle yetiştirdi.HattaNeuhaus,GielsveRichterçokgençkenfazlahızlıçalışlarıyüzündenodada gelişebilir birdurumageliyor.BiliyorsunuzkiNeuhausdaRichter,Gilelsvb..gibiustapiyanistleribu çalışma içerisindebirbirindenayırmayagerekyok.Destekleyiciöğelerleteknikanlaşılabilir,yapılabilir, Ancak günde1saat 4 saatvb..sadecegamegzersiz çalışırsanız ona eksikbir eğitim diyor.Yani ona göre de yanındayinetekniketüdleregzersizlerçalışıyorsanızbunatamvemükemmelbireğitimderler. diye iş bir tam ve iş bir yamalak açıklanıyor. Veşöyleanlatıyor.Eğerbirparçanıniçindehızlı,artistikhareketlervarsa,oparçayıçalışırken yarım teknik ve müzikalite kitapta o çevirdi, ya Farsça İlhamian Bay karşılaşıyorlar. SonraHeinricheNeuhausGodowsky’ninöğrencisiki“PiyanoSanatı”adlıkitabınıİran’da ona öğrencilikyıllarındagündekaçsaatgamçalıştığınısormuşvehayatımdahiççalışmadımyanıtıyla büyük eğitimcilerindenbiriLeopoldGodowsky,birgünçokhızlışekildegamçalıyormuş.Öğrencileri dönecek Kitaba üzücü. biraz olursam orada nasıl müzikal Bu çalınacağını anlatmaya çalıştım. Nedenleri ise, biliyorsunuz dünyanın en var? azlığı kaynak ve yayın kitap, kadar bu neden Ama gelişmiş. daha daha az olduğunu gördüm ve bu çok üzücü. Halbuki Türkiye’de müziğin akademik durumu İran’dan Ekstra birkarşılaştırmaburadakitapbastırmakçokzorvesayılarıdaazmaalesef.Hattaİran’dan bilmesi gerekenherşey”koydumancakTürkiye’deçeviripbastırmakiçinyayıncıbulmayaçalışıyoruz. bu birikimler sayesinde bir kitap yazdım.” Musical piano performance”. Özellikle adını “ bir piyanistin fırtına gibiçalabiliyorlaramamüziktenhaberleriyoktu.Yıllarcaonlarlabukonuyuöğretmeyeçalıştımve tekniğe sahipolacaktır.Ancakmüzikaliteçokbaşkabirşey.Tahran’dagözlemlediğimöğrencilerteknik, bir çalışma sistemi, aksamayan düzgün bir öğretmen öğrenci ilişkisi, yetenek ve istek ile yavaşo öğrenci konservatuvarageldiğindeçeşitmüfredatverepertuarlarıçalıyor.Liseyedüzgün Küçük kazanılabilinir. yavaş yavaş Teknik insanım. bir karşı tekniğe biraz ben Çünkü çalıştım. anlatmaya kalsın istiyorduk.Oradakiyıllarımdabütünsanatetkinliklerisırasındaöğrencilerimemüzikaliteişini altına girmiş.BizdeŞahzamanıgibikonservatuvarüniversiteiçindebiryapıolmasınolarak da böyle ve hatta Avusturya da bu sisteme geçti. Viyana devlet konservatuvarı artık viyana üniversitesinin de her bölüm var. Aslen biz yüksek sınıfın üniversiteye bağlı olmasını istemiyorduk. Biliyorum ki burada kurmayı başardım.SonrasındaÜniversiteeklendi.Şimdiartıkortaokul,lise,üniversiteve2yıllıkyüksek bir okul açıldı. Daha sonrasında 4 yıllık 7 yıllığa çevrildi. Devrimden sonra. O yıllarda piyano bölümünü konservatuvarlar kapalıydı. Sonra 4 yıllık ancak çok da tam bir içeriğe ve piyano eğitimine sahip olmayan Aslında haklıbirtarafdavar Türkiye’de kitaplarçokpahalı.Benim enfazlaİran’da5lira’ya Teşekkür ediyoruz.SorushBeyİranveTürkiyekarşılaştırması yaparkenüzücübirnoktaya BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Muspart2014

5 6 büyük örneklerdir.Evet,bencemüzikaliteayrıcaişlenebilecekbirkonudur. Dehbasti: Müzikalitekurallarıolurvebendebuşüpheleriniziçinyıllarcasavaştım.Dediğimkitaplar merak ediyorum. müzikalite kuralları nasıl belirlenebilir? Bunu kural olarak belirlersek subjektifliğe açık bir alan. Fikirlerinizi G. Yerlikaya:Teşekkürediyoruz.Dehbasti’ye soracağım.Müzikaliteninöneminekatılıyorumancak Mumford: Dahayeniçalıyoruzveyakınzamandamüfredataalmakistiyoruz. kullanılmadığını sormakistiyorum. Tansuğ: Bayan Mumford:Aborjinlerleçalışırkenonlarınneistediğinibiliyoruz.Onlaraizinvermeyenbiziz. erken yerleşimörüntülerininkanıtıolduğumahkemelerdebilekabuledilmekte. türkülerinin aborjin artık Oysa verilmiyor? yer müziğine aborjin neden Müfredatta (Mumford’a) Soru: Soru cevap çok ortaknoktalarımızvar. beraber seyrettiklerigünleriveonlarıyanyanagördüğümdeağlamakistiyorum.Kültüreğitimkısmında bizi buraya davet etmeniz çok önemliydi. Sevgili Atatürk’ün eski şahımız Rıza Şah için sipariş ettiği operayı Dehbasti: Benbirdeşukonuyadeğinmekisterim.Özellikle beraber gelişenİranveTürkmüziğiyüzünden bilirim kiİranyayın,basımkonusundabizdenoldukçaileride. de ben yana bu yıllardan O yoktu. kaynak hiç Türkiye’de sırada O Farsça. edinmiştim kitabı müzikoloji Tansuğ: taraftarıyım. Ancakşuanböylebirdurumyok.Bukonudakiisteğimizdevamediyor. kültürünü çok fazla tahrip ettiğini söyleyebiliriz. Ben de bu konunun araştırılması ve öğretilmesi az bilgiveriliyor.Dolayısıylaöğrencilerdebukültürüalamıyorlar.İngilizkolonilerininaborjin müziklerini yokederekyapabilirsiniz.Üniversitededeçokazçalışmayapılıyorveöğrencilere biraz bizimötelediğimizbirkonu.Aslınabaktığınızdakültürüyoketmekistiyorsanızbunu Cevap: Buönemlibirsoru.Şuandaaborjinlerin müziği ülkemizdetamolaraktanınmıyor.Vebu 90’larda yaptığımİranveTürkmüziğikarşılaştırmasıileilgiliaraştırmamsırasındaİran’dabir Okaliptüs ağacındanyapılanbirçalgıvarvedünyadakullanımıgelişti.Buçalgınınneden BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Muspart2014 Aytekin ALBUZ** Özlem ÖMÜR* üi, üi eiii Msei üi eiii uulr, elk mzk eğitiminde müzik Mesleki kurumları, eğitimi yapılanma. müzik Mesleki eğitimi, Müzik Müzik, Anahtar Kelimeler: son ve irdelenmiş özellikleri yapısal olarak da müzik alanına yönelik kurumların birleştirici, bütünleştirici bir yapılanma modeli mevcut önerisi üzerinde durulmuştur. veren eğitimi müzik mesleki Türkiye’de ışığında uygulanarak mezun oldukları okul türüne ilişkin özeleştirileri belirlenmeye çalışılmıştır. Ardından bu bilgiler Gazi boyutunda birinci anket öğrencisine formasyon 40 gören öğrenim ABD’nda Eğitimi Müzik olup; Fakültesi Eğitim Gazi Üniversitesi, çalışma bir betimsel modelinde tarama dayalı araştırmasına alan Araştırma ve öğretmenlikmesleğineyönelmektedirler. almakta eğitimi formasyon fakültelerinden eğitim ötürü; bulamadıklarından iş alanlarında bekleyip yıllarca çekmekte kısmı, bir büyük zorluk mezunlarının kurum edilen sözü da bulmakta olunca böyle Hal çekmektedir. öğrenci aşağıya ölçütlerini veya şimdiden daha kurum çok pek de sebeple Bu bulma taşımaktadırlar. iş kaygısı mezunu, çok pek kurumların konusu söz bulundurulunca; önünde toplumda göz ve alanları iş koşullar duyulan ihtiyaç sosyo-ekonomik bulunduğu içerisinde Türkiye’nin Fakültesi, yandan, Sanatlar Öte Güzel Konservatuvar) 18 39 ABD, Öğretmenliği Müzik (24 ulaşmıştır. boyutlara küçümsenmeyecek hiç olarak sayı ve yayılmış bölgesine her hemen Türkiye’nin kurumları, eğitimi müzik mesleki edilen Söz gibi. eğitimi öğretmenliği müzik ve eğitimi yapımcılığı çalgı eğitimi, teknolojisi müzik eğitimi, bestecilik eğitimi, hazırlanmış doğrultusunda birbiriyle amaçlar kesişmekle birlikte, esas olarak ayrı bir bütünlük taşımaktadır. Yani sanatçılık eğitimi, müzik bu bilimi ile noktalarda belli zaman amaçları zaman uygulamalar ve amaç özel Bu mevcuttur. alanları uygulama ve programları, öğretim genel özgü kendine okulun her Dolayısıyla Müzik ÖğretmenliğiAnabilimDallarıbiçimindeifadeedilebilir. Tasarım Fakültesi, Müzik ve Sahne Sanatları Fakültesi ile Eğitim Fakülteleri Güzel Sanatlar Eğitimi Bölümü ve Sanat Fakültesi, Sanatlar Güzel Konservatuvarı, Devlet Müziği Türk Konservatuvarı, Devlet olarak; öz yapılanmalar Bu mevcuttur. yapıları ve model okul farklı bağlamında; bakımından erişisi ve ürünü programları girdisi-çıktısı, öğrenci öğretim olarak, ilişkin boyutuna eğitimi müzik mesleki Türkiye’sinde Günümüz Özet EDUCATION AND RECOMMANDATIONS FORSOLUTION STRUCTURING PROBLEMSOFVOCATIONAL MUSIC SORUNLARI VEÇÖZÜMÖNERİLERİ MESLEKİ MÜZİKEĞİTİMİNDE YAPILANMA ** * [email protected] Prof. Dr.GaziÜniversitesiE ğitim FakültesiGüzelSanatlarEğitimiBölümüMüzikEğitimiAnabilim Dalı,Ankara, Doç. Dr.AnkaraÜniversitesiDevlet Konservatuvarı,Ankara,[email protected] BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 1. oturum/session

7 8 Abstract değil, nitelikönemlidir. kriterleri bahaneedilerekyapılmakla birliktedoğruluğutartışmalıbirdurumdur.Zira bilimdenicelik gidişe “bu fakat olmuş bir dur”denilememiştir.Söz konusubuuygulamabazensiyasi,ihtiyaci, deAvrupaBirliği moda açılması Dalları Bilim Ana eğitimi müzik bağlı Fakültelerine Eğitim veya Fakültesi Sanatlar Güzel da yanına konservatuvar, bir diye olsun aksesuar üniversiteye her üniversite, bir fakülte, bölüm,anabilimdallarının sonkararıYÖKtarafındanverilmektedir.Nevarki son yıllardaherile Bilindiği üzereYükseköğretimdeitaamirliğiYÖKkurumudur. Dolayısıylayeniaçılacaküniversite, eğitim fakültelerindenformasyoneğitimialarakmüziköğretmenliği mesleğineyönelmektebulmaktadırlar. iş alanları açısından; söz konusu kurumların pek çok mezunu iş bulma kaygısı taşımakta ve son çareyi olmuştur. AncakTürkiye’niniçerisindebulunduğusosyo-ekonomik koşullariletoplumdaihtiyaçduyulan Müzik Öğretmenliği Ana Bilim Dalı sayısı: 24, Güzel Sanatlar Fakültesi sayısı: 18, Konservatuvar sayısı: 39 Türkiye’nin hemen her bölgesine yayılmış ve sayı olarak da hiç küçümsenmeyecek boyutlara ulaşmıştır. öğretimde dublikasyona ve karmaşaya sebebiyet vermektedir. Söz konusu mesleki müzik eğitimi kurumları taşımakla birlikte;bölümveABD/ASDbazındayerkesiştiği noktalarolmaktadır.Dolayısıylabudurum Bahsi geçenmüzikkurumlarınıntümü,öğretimprogramları bakımındankendiiçlerindeözgünlük Eğitimi BölümüMüzikÖğretmenliğiAnabilimDallarıbiçimindesıralanabilir. Sanatlar Güzel Fakülteleri Eğitim ile Fakülteleri Tasarım ve Bölümleri, Sanat Fakülteleri, Müzik Sanatları Sahne Fakültesi ve Müzik Sanatlar Güzel Konservatuvarları, Devlet Müziği Türk Konservatuvarları, yapılarda müzikkurumlarımevcuttur.Buyapılanmalaramaçveerişibakımındanelealındığında;Devlet Türkiye’de meslekimüzikeğitimi boyutuna ilişkinolarak,vizyonvemisyonlarıbakımından farklımodelve 1. GİRİŞ music at Structuring education, music vocational education. of Organizations education, Music Music, Keywords: a step, last the as and examined recommendation isemphasizedforaunifyingandintegrativemodelthefieldofmusic. are organizations education music vocational present structural the of characteristics information, these of light the in Then, determined. were self-critisms their and University was conducted among the 40 formation students studying at the Department of Music Education within Gazi The research is a descriptive work depending on field survey surveillance model and at the first step, a survey for theprofessionofteaching. heading are and education of faculties the at education formation taking are organizations said of graduates the of greatpart a years, for waiting after even field their in employment an find to beingable not of because are already having difficulty in finding students or are bringing down their criterions. In these conditions and graduates of said organizations have worries of the findingjobs. Fort of his reason, greatmany a greatmany a of said considered, organizations are society in fields work needed and Turkey in conditions socio-economic when hand, other the On Conservatory). 39 Arts, Fine of number Faculties 18 the Teachers, Music to of Departments as (24 estimated under be to not dimension a reached and Turkey of region every most overal spread are Organizations Educational Said like. the and teachers music of education and makers instrument artistry, of education musical of is, education technology, musical That of education integrity. composing, of education an science, music of have education mainly they points, certain at others each with intersect of fields and programs education as well as applications prepared goals in accordance special with these and goals. Although general from time unique to time, its these goals has and applications school every Hence, of Education. Faculties the in Arts Fine of Education of departments the within Education Teacher Music of Departmens for Conservatory State Conservatory, State as Turkish Music, mainly Faculty of Fine expressed Arts, Faculty of be Art and Design, can Faculty of Music structures and Performing Arts These and the them. to access and products input-output, student’s the for as structures and models school different are there programs, education of context the in and education music vocational of dimension the to relation in today, Turkey In BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Muspart2014 anketten eldeedilengörüşlereilişkinbulgularayerverilmiştir. Gazi Eğitim Fakültesi Müzik Eğitimi Anabilim Dallarında formasyon eğitimi alan 40 öğrenciye uygulanan Bu bölümde;2013-2014Eğitim-Öğretimyılındafarklımesleki müzikalanlarındangelerekGaziÜniversitesi 2.1. BirinciAltProblemeİlişkinBulguveYorumlar 2. BİLGİ,BULGU,YORUMVETARTIŞMA 1.2.5. 1.2.4. 1.2.3. 1.2.2. 1.2.1. çözüm önerilerinasılolmalıdır?”biçimindeoluşturulmuştur. Araştırmanın problem cümlesi;“Türkiye’demesleki müzik eğitiminde yapılanma sorunları nelerdir ve 1.2. ProblemCümlesiveAltProblemler 1.1.7. 1.1.6. 1.1.5. 1.1.4. 1.1.3. 1.1.2. 1.1.1. Araştırma; 1.1. Sınırlıklar kurumlarını birçatıaltındatoplamayayöneliközgünyapısal modelgeliştirilebilirmi? Aynı üniversiteninbünyesiiçerisindeyeralanvedağınıklıkarzedenmeslekimüzikeğitimi Mevcut MüzikÖğretmenliğiAnabilimDallarınınyapılanmasınasıldır? Mevcut Konservatuvarlarınyapılanmasınasıldır? Mevcut GüzelSanatlarFakültelerininyapılanmasınasıldır? eğitimi kurumlarınailişkinözeleştirilerinasıldır? Durum tespitineyönelikanketuygulananformasyonöğrencisininmezunolduğumeslekimüzik ankete ilişkingörüşlerilesınırlıdır. Eğitim Fakültesi Müzik Eğitimi ABD’nda formasyon eğitimi alan 40 öğrenciye uygulanan 7 soruluk 2013-2014 Eğitim-Öğretim yılında farklı mesleki müzik alanlarından gelerek Gazi Üniversitesi Gazi yetiştirme modeliile, öğretmen ve Dalları Bilim Ana Eğitimi Müzik Bölümü Eğitimi Sanatlar Güzel Fakülteleri Eğitim Konservatuvarı, KafkasÜniversitesiDevletKonservatuvarıile, Konservatuvarı, İstanbulÜniversitesiDevletAfyonKocatepe ÜniversitesiTürk MüziğiDevletKonservatuvarı,SakaryaÜniversitesiTürk Devlet Konservatuvarı, Gaziantep Üniversitesi Türk Müziği Konservatuvarı, İstanbul Teknik Devlet Konservatuvarı,SelçukÜniversitesiUludağ Yapılanmaları bakımından farklılık gösteren ve örneklemolabilecek Hacettepe Üniversitesi Devlet KonservatuvarlarıveTürkMusikisiile, Sanat veTasarımFakültesiile, Sanatlar Fakültesi, Süleyman Demirel Üniversitesi Güzel Güzel Sanatlar Fakültesi ile Üniversitesi Karabük Üniversitesi Eylül Dokuz Fakültesi, Sanatlar Güzel Üniversitesi Erciyes Fakültesi, Sanatlar Yapılanma bakımındanfarklılıkgösterenveörneklemolabilecekAtatürkÜniversitesiGüzel Bünyesinde MüzikbölümüolanGüzelSanatlarFakülteleriile, Devlet Üniversiteleriile, BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 1. oturum/session

9 10 Tablo 2.1.1:ÖrneklemGrubunaAitÖğrencilerinMezunOlduklarıOkullaraİlişkinDöküm mezun olduklarıokulileamaçladıkları hedefeulaşmadahayalkırıklığıyaşadıklarınıbelirtmektedirler. Tablo 2.1.1.2.’denanlaşılacağı üzere;örneklengrubunadairöğrencilerin%27,5’u,“Kısmen” düzeyinde Tablo 2.1.1.2:MezunOlduğunuzOkul,HayalinizdekiHedefeUlaşmada NeKadarYeterliOldu? oldukları kurumukendiistekleriyleseçtiklerinibelirtmektedirler. Tablo 2.1.1.1.’egöre;örneklemgrubundayeralanöğrencilerin %90’ı“Tamamen”düzeyindemezun Tablo 2.1.1.1:MeslekSeçimindeKendiKararınızNeÖlçüdeEtkiliOldu? Örneklem GrubunaYöneltilenSorularveAlınanCevaplaraİlişkinBulguYorumlar 2 (iki)TürkMüziğiDevletKonservatuvarı’nınyeraldığıanlaşılmaktadır. Sanatlar Fakültesi, 1(bir) Güzel Sanatlar ve Tasarım Fakültesi, 1(bir) Müzik ve Sahne Sanatları Fakültesi ile katılım sağlayan 40 kişilik örneklem grubuna dair olarak; 8(sekiz) Devlet Konservatuvarı, 5(beş) Güzel Piyano, viyolonsel,keman,opera,koro,müzikoloji,müzikvehalkoyunları.Yinetabloyagöre;ankete hedefleyen öğrencilerin mezun oldukları okullar yer almaktadır. Bu öğrencilerin alanları ise şöyledir: Tablo 2.1.1.’de,alanlarındaişimkanıbulamayıpformasyoneğitimialarakmüziköğretmeniolmayı f:14 -%35 Sıra 10 11 12 13 14 15 16 17 1 2 3 4 5 6 7 8 9 f:36 -%90 Tamamen Tamamen Üniversite Adı Ankara Üniversitesi Afyon Kocatepe Üniversitesi Kırıkkale ÜniversitesiKırıkkale Hacettepe Üniversitesi Sakarya ÜniversitesiSakarya Atatürk Üniversitesi Başkent Üniversitesi Bilkent Üniversitesi Ege Üniversitesi Akdeniz Üniversitesi Bülent Üniversitesi Ecevit Cumhuriyet Üniversitesi Gaziantep Üniversitesi Haliç Üniversitesi İnönü Üniversitesi İstanbul Teknik Üniversitesi Karabük Üniversitesi BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory f:15 -%37,5 f:2 -%5 Kısmen Kısmen Muspart2014 Birim Adı Devlet KonservatuvarıDevlet Devlet KonservatuvarıDevlet Güzel Sanatlar Fakültesi Ankara Devlet KonservatuvarıAnkara Devlet Devlet KonservatuvarıDevlet Güzel Sanatlar Fakültesi Devlet KonservatuvarıDevlet Müzik ve Sanatları Sahne Türk Müziği Konservatuvarı Devlet Güzel Sanatlar Fakültesi Devlet KonservatuvarıDevlet Güzel Sanatlar Fakültesi Devlet KonservatuvarıDevlet Devlet KonservatuvarıDevlet Güzel Sanatlar Fakültesi Türk Müziği Konservatuvarı Devlet Güzel Sanatlar ve Tasarım Fakültesi f:11 -%27,5 f:2 -%5 Hiç Hiç 40 40 Toplam Toplam - %100 - %100 Sayı 10 40 4 4 3 3 2 2 2 2 1 1 1 1 1 1 1 1 Tablo 2.1.1.3:AlanınızdaYeterliBilgiveDonanımaSahipOlduğunuzuDüşünüyormusunuz? Katılırsınız? Tablo 2.1.1.7:MüzikÖğretmeniOlmakİçinEğitimFakültesiÇıkışlıOlmanınGerekliliğineNeKadar Tablo 2.1.1.6.’yagöre;öğrencilerin%45’ininalanıylailgiliişbulmadakaygıtaşımadığıgörülmektedir. Tablo 2.1.1.6:AlanınızlaİlgiliNeÖlçüdeGelecekKaygısıTaşıyorsunuz? etmektedirler. alan değişikliklerine(müziksanatçılığı,müziköğretmenliği,bilimivb.)sıcakbaktıklarınıbeyan Tablo 2.1.1.5’egöre;formasyoneğitimialanöğrencilerin%52,5’u“Tamamen”düzeyindemeslekianlamda Tablo 2.1.1.4:OYıllaraGeriDönsenizYineAynıOkuldaÖğrenimGörmeyiNeKadarİsterdiniz? yeterli bilgivedonanımasahipolduklarınıdüşünmektedirler. Tablo 2.1.1.3.’te,örneklemgrubundayeralanöğrencilerinancak%65’i“Tamamen”düzeyindealanlarında Tablo 2.1.1.5:MeslekiMüzikEğitimiVerenKurumlardaAlanDeğişimineNeÖlçüdeKatılırsınız? öğrenim görmekistediklerinibelirtmektedirler. Tablo 2.1.1.4’egöre;formasyoneğitimialanöğrencilerin%37;5’u“Kısmen”düzeyindeyineaynıokulda u öüd, üky’e e aa Gzl aalr aütlrnn ect aıamlr ie ra olarak ortak ile yapılanmaları mevcut sunulabilecek özetbirmodeleyerverilmiştir. Fakültelerinin Sanatlar Güzel alan yer Türkiye’de bölümde, Bu 2.2. İkinciAltProblemeİlişkinBulguveYorumlar fakültesi çıkışlıolmanıngerekliliğineinanmadığınıbelirtmektedir. Tablo 2.1.1.7’deörneklemgrubundayeralanöğrencilerin %62,5’u;müziköğretmeniolmakiçineğitim f:21 -%52,5 f:13 -%32,5 f:5 -%12,5 f:26 -%65 f:12 -%30 Tamamen Tamamen Tamamen Tamamen Tamamen BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory f:15 -%37,5 f:13 -%32,5 f:9 -%22,5 f:12 -%30 f:10 -%25 Kısmen Kısmen Kısmen Kısmen Kısmen 1. oturum/session f:25 -%62,5 f:18 -%45 f:12 -%30 f:6 -%15 f:2 -%5 Hiç Hiç Hiç Hiç Hiç 40 -%100 40 -%100 40 -%100 40 -%100 40 -%100 Toplam Toplam Toplam Toplam Toplam

11 12 Tablo 2.2.1:GüzelSanatlarFakültelerineİlişkinMevcutBirinciYapılanmaModeli Tablo 2.2.4:GüzelSanatlarFakültelerineİlişkinMevcutDördüncüYapılanma Modeli Tablo 2.2.3:GüzelSanatlarFakültelerineİlişkinMevcutÜçüncüYapılanmaModeli Tablo 2.2.2:GüzelSanatlarFakültelerineİlişkinMevcutİkinciYapılanmaModeli Müzik Kompozisyon Müzik ABD Bilimleri ABD  ASD  Müzik ABD  Çalgı ASD   Müzik Bölümü Bilimleri Solo ŞarkıSolo BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Müzik Bölümü ASD  Teknolojileri Güzel SanatlarGüzel ve Tasarım Fakültesi Dekanlığı   Müzik ABD Müzik Teknolojileri ABD  Güzel SanatlarGüzel Fakültesi Dekanlığı SanatlarGüzel Fakültesi Dekanlığı SanatlarGüzel Fakültesi Dekanlığı Yaylı Sazlar Müzik Bölümü Bilimleri Türk Sanat Müziği ASD Üniversite Rektörlüğü Üniversite Rektörlüğü Üniversite Rektörlüğü Üniversite Rektörlüğü ASD   Müzik Bölümü Muspart2014 Müzik Bilimleri ABD         Piyano ve Arp ASD Arp  Sahne SanatlarıSahne Bölümü Sahne SanatlarıSahne Bölümü Türk Halk Müziği ASD Vurma Çalgılar Üflemeli ve     - -   Tablo 2.3.1:DevletKonservatuvarlarınaİlişkinMevcutBirinciYapılanma özet birmodeleyerverilmiştir. Bu bölümde, Türkiye’de yer alan konservatuvarların mevcut yapılanmaları ile ortak olarak sunulabilecek 2.3. ÜçüncüAltProblemeİlişkinBulguveYorumlar Tablo 2.2.5:GüzelSanatlarFakültelerineİlişkinMevcutBeşinciYapılanmaModeli Tablo 2.2.6:GüzelSanatlarFakültelerineİlişkinOlarakOrtayaÇıkanÖzetYapılanmaModeli Kompozisyon ve Orkestra Şefliği Üflemeli ve Çalgılar Vurmalı TSM/THM ASD Müzik Bölümü Müzik ABD Müzik Bölümü Çalgı ASD Çalgı Yaylı Çalgılar Caz ASDCaz Piyano    Müzik Bölümü Müzik ABD BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory   Güzel SanatlarGüzel ve Tasarım Fakültesi Dekanlığı Güzel SanatlarGüzel Fakültesi Dekanlığı Devlet Konservatuvarı MüdürlüğüDevlet 1. oturum/session Üniversite Rektörlüğü Üniversite Rektörlüğü Üniversite Rektörlüğü Müzik Bölümü Bilimleri Müzikoloji Bölümü Müzik Teknolojileri Müzikoloji ABD Müzikoloji ABD        Sahne SanatlarıSahne Bölümü Sahne SanatlarıSahne Bölümü   - Sahne SanatlarıSahne Bölümü Opera –Şan ASDOpera    -

13 14 Tablo 2.3.4:DevletKonservatuvarlarınaİlişkinMevcutDördüncüYapılanma Tablo 2.3.2:DevletKonservatuvarlarınaİlişkinMevcutİkinciYapılanma Tablo 2.3.3:DevletKonservatuvarlarınaİlişkinMevcutÜçüncüYapılanma Bölümü Çalgı Çalgı ASD  Geleneksel Türk Müziği THM ASD TSM TSM Müzikoloji Müzikoloji Bölümü  ABD  BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Türk Konservatuvarı Müziği Müdürlüğü Devlet Kompozisyon Kompozisyon Devlet Konservatuvarı MüdürlüğüDevlet Devlet Konservatuvarı MüdürlüğüDevlet Kompozisyon ve Orkestra Şefliği Bölümü ASD Üflemeli ve Çalgılar Vurmalı  Üniversite Rektörlüğü Üniversite Rektörlüğü Üniversite Rektörlüğü Türk Müziği ASD Müzik Bölümü Muspart2014 Müzik Bölümü Yaylı Çalgılar Müzik ASD Piyano        Müzik Teorisi Müzik Teorisi Bölümü ABD  Sahne SanatlarıSahne Bölümü Teknolojileri Teknolojileri Bölümü Müzik Müzik ABD  Opera ASDOpera  Ses Eğitimi Ses Bölümü Eğitimi ASD ASD Ses  Tablo 2.3.7:DevletKonservatuvarlarınaİlişkinMevcutYedinciYapılanma Tablo 2.3.5:DevletKonservatuvarlarınaİlişkinMevcutBeşinciYapılanma Tablo 2.3.6:DevletKonservatuvarlarınaİlişkinMevcutAltıncıYapılanma Vurmalı ASD Çalgılar Geleneksel Türk Müziği Bölümü Müzik Bölümü Yaylı Çalgılar Nefesli ve Piyano  TSM / TSM ASD TSM / TSM Türk Müziği Bölümü Türk DinMusikisi THM /TSM ASD BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory   Türk Konservatuvarı Müziği Müdürlüğü Devlet Devlet Konservatuvarı MüdürlüğüDevlet Konservatuvarı MüdürlüğüDevlet TSM Bölümü TSM THMASD Üniversite Rektörlüğü Üniversite Rektörlüğü 1. oturum/session Üniversite Rektörlüğü     THM Bölümü THM ASD  Müzik Bölümü Müzikoloji Bölümü Müzik ASD Müzikoloji ABD  Sahne SanatlarıSahne Bölümü  Opera –KoroOpera ASD 

15 16 Tablo 2.4.1:1997YılıÖncesiMüzikÖğretmenliğiYapılanması sunulabilecek birmodalönerisiüzerindedurulmuştur. Bu bölümde, Türkiye’de yer alan Müzik Eğitimi ABD’nın mevcut yapılanmaları incelenmiş ve ortak olarak 2.4. DördüncüAltProblemeİlişkinBulguveYorumlar Tablo 2.3.8:DevletKonservatuvarlarınaİlişkinOlarakOrtayaÇıkanÖzetYapılanmaModeli Tablo 2.4.2:1997YılındanSonraMevcutMüzikÖğretmenliğiYapılanması Kompozisyon ve Orkestra Üflemeli ve Vurmalı Çalgı Eğitimi ASDÇalgı Müzik Bölümü Yaylı Çalgılar Telli Çalgılar Caz ASDCaz Çalgılar Piyano Piyano Şefliği Şefliği Müzik ABD Öğretmenliği   BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory  Dini Musiki ASD Türk Müziği Devlet Konservatuvarı MüdürlüğüDevlet TSM/THM Bölümü Güzel Sanatlar Eğitimi Bölümü Çalgı Eğitim Fakültesi Dekanlığı Eğitim Fakültesi Dekanlığı Şan  Üniversite Rektörlüğü Üniversite Rektörlüğü Üniversite Rektörlüğü Ses Eğitimi ASDSes Müzik Bölümü Muspart2014       Geleneksel Modal Müzikler ABD Genel Müzikoloji Etno Müzikoloji Müzikoloji Bölümü Resim –İşResim Eğitimi ABD  Müzik Kuramları ABD   Sahne SanatlarıSahne Koro ASD Bölümü Opera Opera Şan A  Yapılanma Modeli Tablo 2.4.4:MevcutSistemİçerisindeMüzikÖğretmenliğineİlişkinSunulabilecekİkinciOrtakBir Modeli Tablo 2.4.3:MevcutSistemİçerisindeMüzikÖğretmenliğineİlişkinSunulabilecekOrtakBirYapılanma Fakülteleri veKonservatuvarları”birçatıaltındatoplayanörnekmodeloluşturulmayaçalışılmıştır. Bu bölümde, aynı üniversitesin çatısı altında ayrı yer alan “Müzik Eğitimi ABD, Güzel Sanatlar 2.5. BeşinciAltProblemeİlişkinBulguveYorumlar Okul Öncesi Müzik Genel Müzik Eğitimi ABD Eğitimi ABD   BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Temel Eğitim Müzik Eğitimi ABD Özengen Müzik Eğitimi ABD  Eğitim Fakültesi Dekanlığı Eğitim Fakültesi Dekanlığı 1. oturum/session Üniversite Rektörlüğü Üniversite Rektörlüğü Müzik Bölümü Müzik Bölümü      Ortaöğretim MüzikOrtaöğretim Eğitimi ABD  Mesleki Müzik Eğitimi ABD Yüksek Öğretim Müzik Eğitimi ABD  

17 18 Tablo 2.5.2:MüzikKurumlarınıBirÇatıAltındaToplamayaYönelikİkinciYaklaşım Tablo 2.5.1:MüzikKurumlarınıBirÇatıAltındaToplamayaYönelikYaklaşım ASD Popüler Müzikler -Uluslararası -Caz -Koro - Şan -Opera -Çalgı Şefliği -Orkestra ve Koro ASD Müzikler Popüler -Uluslararası -Caz -Koro - Şan -Opera -Çalgı Koro Şefliği -Orkestra ve Batı Müziği Batı Müziği  Performans Bölümü  Performans Bölümü ASD Müzikler -Türkiye Popüler -THM Koro -TSM Koro Eğitimi -THM Ses Eğitimi -TSM Ses -THM Çalgı -TSM Çalgı Şefliği -Orkestra ve Koro  BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory  Türk Müziği Müzikler ASD -Türkiye Popüler -THM Koro -TSM Koro Eğitimi -THM Ses Eğitimi -TSM Ses -THM Çalgı -TSM Çalgı Şefliği -Orkestra ve Koro  Türk Müziği Müzik Sanatları ve Sahne Fakültesi  Üniversite Rektörlüğü Üniversite Rektörlüğü Müzikler ABD -Geleneksel ve Modal -Etno Müzikoloji -Genel Müzikoloji -Müzik Teknolojileri -THM Nazariyatı -TSM Nazariyatı -Batı Müziği Teorileri ABD (Türk Müziği) ASD/ - Kompozisyon (Batı Müziği) - Kompozisyon Müzik Fakültesi Muspart2014 Müzik Bilimleri Müzikler ABD -Geleneksel ve Modal -Etno Müzikoloji -Genel Müzikoloji -Müzik Teknolojileri -THM Nazariyatı -TSM Nazariyatı -Batı Müziği Teorileri ASD/ABD (Türk Müziği) - Kompozisyon (Batı Müziği) - Kompozisyon Bölümü   Müzik Bilimleri  Bölümü  ABD Müzik Eğitimi -Yüksek Öğretim Müzik Eğitimi Öğretim -Orta Müzik Eğitimi -Temel Eğitim Eğitimi -Erken Müzik Müzik Eğitimi Bölümü ABD Müzik Eğitimi -Yüksek Öğretim Eğitimi Öğretim Müzik-Orta Eğitimi -Temel Eğitim Müzik -Erken Müzik Eğitimi  Müzik Öğretmenliği Bölümü ASD -Tiyatro -Bale -Drama -Halk Oyunları -Dans -Koro -Opera  Sanatları Bölümü Sahne Sahne  sınavlarında sözkonusualanlardahaçoknetleşecekveölçütlerdeonagöreobjektifhalegelecektir. konusu yapılanmanınhayatageçirilmesidurumunda,müzikalanındalisansüstüsınavlardavedoçentlik altında toplanabilirveyönetimidemüzikadamlarıtarafındanyapılabilirolacaktır(bkz.Tablo2.5.2.).Söz müzik kurumları Avrupa ve ABD’de de örnekleri bulunduğu biçimde “Müzik Fakültesi” bünyesinde bir çatı Son olarak,Türkiye’dekimeslekimüzikeğitimindeköktenbiryapılanmayagidilecekolursa;tümyüksek yapılanmalarının önüaçılmalıdır(bkzTablo2.4.3.ve2.4.4.). öncelikle bu çarpık yapılanma düzeltilerek giderilmeli, ardından özgünlisans programlarının farklı eğitimiyle birleştirilerektümüniversitelerdeortakbiröğretimprogramınatabitutulmuşlardır.Buyüzden; alınarak AnabilimDalıdüzeyineindirilmişveGüzelSanatlarEğitimiBölümüadıaltındaResim-İş ellerinden hüviyetleri olma bölüm sürecinde yapılandırılması yeniden Fakültelerinin Eğitim yılında 1997 Aynı biçimdeüniversitelerineğitimfakültelerinebağlı24adetmüzikeğitimiAnabilim mevcutolup; Dalı uygun olacaktır(bkz.Tablo2.3.8.). hem Batı,deTürkmüziğiniiçerentekbirkonservatuvar bünyesinde ortakbiryapılanmayagidilmesi bulunmaktadır. Buhusustabirsistematikoluşumagidilecekolursa;önceliklebuayrıklığıngiderilmesive gözlenmektedir. Ayrıcakendigruplarındadaöğretimprogramlarıaçısındançokbüyükfarklılıklar “Devlet Konservatuvarı”ve“TürkMüziğiDevletayrımıileikifarklıyapılanma Yine Türkiye’de,doğrudanÜniversiteRektörlüklerinebağlı39adetKonservatuvarbulunmaklabirlikte, Tablo 2.2.6.). geçirilmeli veöğretimprogramlarıbakımındanbelliiçselbirbütünlüksağlamayolunagidilmelidir(bkz. yapılanmasını taklitederniteliktedir.Buaçıdan;GüzelSanatlartemellifakültelerinyapılanmalarıgözden yapılanmalarında bariz farklılıklar gözlenmektedir. Hatta sözkonusu fakülteler, bir nevikonservatuvar Türkiye’de 18adetGüzelSanatlarkökenlifakülteolmaklabirlikte;müzikalanınailişkinolarakiçsel 3. SonuçveÖneriler BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 1. oturum/session

19

Güliz MügeAKPINAR* etkilenebilecek branşlar YükseköğretimKurumları Devlet Konservatuvarları Müzik veBaleİlköğretim lise vesonrasındabaşlamaktadır. Halenyaylıçalgılar,nefesliçalgılaryadabalegibifiziksel gelişimden küçük yaşlardabaşlamasıgereken eğitimlerolduklarıiçin,bubölümlerine göreilköğretim, verilmesi suretiyleçalışanların yetiştirilmesihedefalınanmesleklerdir.Enstrümanve baleeğitimiçok Müzik vesahnesanatlarıtemellibranşlar,bireyselyetenek altyapısınadayananvebuyöndeeğitimler 1. MüzikveSahneSanatlarıEğitimi yalnızca klasikbatımüziğiveoperabaleeğitimiüzerindedurulacaktır. Alanların farklılığıvekonunungenişliğigözönünealınarak buçalışmadabirsınırlandırılmayagidilerek bölümde yaklaşık3029öğrenciyekontenjanaçılmıştır. üniversite ve4’üdedenkliğikabuledilenyabancı olmaküzeretoplam52üniversitede32ayrı çalışılan farklı branşlardır. 2014 ÖSYMverilerine göre, bualanlarda 38’i devletüniversitesi, 10’u özel Halk Oyunlarıgibisanatınçeşitlidallarıülkemizdeakademik eğitimverilerekistihdamalanıyaratılmaya Klasik Batı Müziği, Türk Sanat Müziği, Türk Halk Müziği, Türk Din Musikisi, Tiyatro, Opera, Bale, Türk GİRİŞ Keywords: Music,Performingarts,Employment. lities ofgraduateconservatorystudents’willbestudied. In this study by analyzing the schooling in music and performing arts in our country, the employment possibi- country. a of centers main the in bıildings conservatory and exhibitions arts fine muesums, libraries, modern parliament on 1 March, 1923, Atatürk expresses his opinions about fine arts and underpinned the necessity of Art is one of important elements for a nation to achieve contemporary level of civilization. In his speech at the Abstract Anahtar Kelimeler:Müzik,Sahnesanatları,İstihdam. rek, konservatuvarlardanmezunolanbireylerinistihdamedilebilirlikleriincelenecektir.. incelene - eğitimler verilen alanında sanatları sahne ve müzik ülkemizde çalışmada Bu koymuştur. ortaya ni merkezlerinde modern kitaplıklar, müzeler, güzel sanat sergileri ve konservatuvarların kurulması gerekliliği- 1 Atatürk, Mart 1923’te sanattır. Mecliste yaptığı konuşmasında güzel sanatlara biri ilişkin görüşlerini dile getirmiş ve unsurlardan ülkenin önemli önemli en ulaşmasındaki seviyesine medeniyetler çağdaş milletin Bir Özet EMPLOYMENT PROBLEMINTURKEY MUSIC AND PERFORMING ARTS EDUCATION AND İSTİHDAM SORUNU TÜRKİYE’DE MÜZİKVESAHNESANATLARI EĞİTİMİVE * Öğr.Gör., Adnan MenderesÜniversitesi,AtçaMeslek Yüksekokulu,Aydın,[email protected]. BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 1. oturum/session

21 22 Tablo 1:2014ÖSYMkontenjanlarıbazalınarakhazırlananKlasikEğitimverenKonservatuvarlar ve opera-balebölümlerineayrılankontenjansayılarıgörülmektedir. programlara kabuledilmektedirler.Aşağıdakitabloda2014yılındakonservatuvarlarınklasikbatımüziği sonra önce YGS’ye girip yeterli taban puanı almak, daha sonra da yetenek sınavına girmek suretiyle farklı Yetenek sınavlarıyla konservatuvarların bu bölümlerine yerleşen öğrencilerortaöğretimi tamamladıktan Müzik ve Bale İlköğretim Okulu ile Müzik ve Sahne Sanatları Liselerine giriş şartları düzenlenmiştir. Okulu veMüzikSahneSanatlarıLiselerindeverilmektedir.22.11.2012Tarih28475SayılıYönetmelikte Üniversite Adı Konservatuvarı Üniversitesi Devlet Adnan Menderes Konservatuvar Üniversitesi Devlet Afyon Kocatepe Konservatuvarı Antalya Devlet Üniversitesi Akdeniz Konservatuvarı Devlet Üniversitesi Anadolu Konservatuvarı Üniversitesi Başkent Konservatuvarı Devlet Üniversitesi Ankara Sektörü Devlet Devlet Devlet Devlet Devlet Özel Devlet BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Bölümler Yaylı Çalgılar Piyano Yaylı Çalgılar SanatlarıSahne Piyano Nefesli ve Vurma Çalgılar Çalgılar Yaylı Çalgılar Üflemeli ve Çalgılar Vurmalı Piyano Bale Klasik Gitar Yaylı Yapımı Çalgılar Yaylı Çalgılar Tiyatro Piyano Opera Nefesli ve Vurma Çalgılar Çalgılar Gitar Genel Müzikoloji Arp Yaylı (%25Burslu) Çalgılar Yaylı (Tam Çalgılar Burslu) Yaylı Çalgılar Piyano, Arp, Gitar (%25Burslu) Piyano, Arp, Gitar (Tam Burslu) Piyano, Arp, Gitar 3 KoroOpera, ve Popüler Müzik Ş.(%25Burslu) KoroOpera, ve Popüler Müzik Ş.(Tam Burslu) KoroOpera, ve Popüler Müzik Şarkıcılığı Kompozisyon ve Müzik Teorisi (%25Burslu) Kompozisyon ve Müzik Teorisi (Tam Burslu) Kompozisyon ve Müzik Teorisi Viyolonsel Viyola Şan Piyano Modern Dans Kontrabas Kompozisyon (Bestecilik) Keman Muspart2014 Kontenjanı 10 15 15 10 10 10 10 20 15 10 15 15 15 10 15 15 10 5 6 5 5 5 5 8 5 5 4 2 1 1 4 1 1 3 1 2 8 1 1 4 Konservatuvarı) (İzmir Devlet Konservatuvarı Üniversitesi Devlet Dokuz Eylül Konservatuvarı Üniversitesi Devlet Çukurova Konservatuvarı Üniversitesi Devlet Bülent Ecevit Konservatuvarı Haliç Üniversitesi Konservatuvarı Ankara Devlet Üniversitesi Hacettepe Fakültesi ve Sanatları Sahne Üniversitesi Müzik Bilkent İhsan Doğramacı Konservatuvarı Üniversitesi Devlet Mersin Konservatuvarı Devlet İnönü Üniversitesi Konservatuvarı Üniversitesi Devlet Kocaeli Devlet Devlet Devlet Özel Devlet Özel Devlet Devlet Devlet BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Yaylı Çalgılar Piyano Opera Üfleme ve Çalgılar Vurma Kompozisyon ve Orkestra Şefliği Bale Yaylı Çalgılar Tiyatro (Oyunculuk) Piyano Opera Nefesli ve Vurma Çalgılar Çalgılar Yaylı Yapımı Çalgılar Yaylı Çalgılar Oyunculuk Opera Opera ve KonserOpera ve KonserOpera (Tam Şarkıcılığı Burslu) ve KonserOpera Şarkıcılığı Yaylı Çalgılar Üflemeli ve Çalgılar Vurmalı Piyano Opera Müzikoloji Kompozisyon Gitar Caz Bando Şefliği Dansçılığı Bale Vurma Çalgılar, Şan, Teori-Kompozisyon) Müzik (Piyano, Yaylı Çalgılar, Nefesli ve Çalgılar Vurma Çalgılar, Şan, Teori-Kompozisyon) (Tam Burslu) Müzik (Piyano, Yaylı Çalgılar, Nefesli ve Çalgılar Nefesli ve Vurma Çalgılar Çalgılar Yaylı Çalgılar Şan Piyano Kompozisyon ve Orkestra Şefliği Türk Halk Müziği Yaylı Çalgılar Piyano Kompozisyon Viyola Viyolonsel Trombon Piyano Kontrabas Gitar Klarnet Keman Flüt 1. oturum/session 21 15 20 24 10 16 10 19 16 16 10 10 20 20 12 20 21 10 10 10 27 15 15 20 12 5 5 9 8 4 5 4 8 6 2 4 3 2 5 5 5 5 6 5 6 5 6 5

23 24 Nefesli Çalgılar ve Vurma Sazlar, Kompozisyon, Şeflik, Ses Eğitimi, Çalgı Yapım, Şan- Opera, Piyano- Opera, Arp, tiyatro,balevehalkoyunları gibiçeşitlibranşlardaülkemizingereksinimlerinikarşılayacak nitelikte; Şan- Yapım, Çalgı Eğitimi, Ses Şeflik, Kompozisyon, Sazlar, Vurma ve Çalgılar Nefesli Bilimler, Temel Çalgılar, Yaylı konservatuvarlarda,Müzikoloji, alınan bünyesine YÖK itibariyle yılı 1982 üniversitede 1237kişilikkontenjan açılmıştır. Tablodan daanlaşılacağıüzere 2014yılında16sıdevlet;4’üÖzel,1’iyabancıolmak üzeretoplam21 Kaynak: ÖSYM Konservatuvarı Üniversitesi Devlet İstanbul Konservatuvarı Üniversitesi Devlet Uludağ Konservatuvarı Üniversitesi Devlet Trakya Konservatuvarı Üniversitesi Devlet Güzel Sanatlar Mimar Sinan Fakültesi Sanat ve Tasarım Yaşar Üniversitesi (Bakü Azerbaycan)(Bakü Sanat Üniversitesi Medeniyet ve İnce Azerbaycan Devlet Devlet Devlet Devlet Devlet Özel Yabancı BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Oyunculuk Oyunculuk Vurmalı Çalgılar Viyolonsel Viyola Tuba Trompet Trombon Saksafon Piyano Osmanlı Dönemi Karşılaştırmalı Müzik Opera Obua Korno Kontrabas Klarnet Keman Gitar Flüt Fagot Dansçılığı Bale Arp Piyano Piyano Yaylı Çalgılar Üfleme ve Çalgılar Vurma Kompozisyon ve Orkestra Şefliği Yaylı Çalgılar Piyano Nefesli ve Vurma Çalgılar Çalgılar Kompozisyon ve Orkestra Şefliği Yaylı Çalgılar Opera Piyano-Arp-Gitar Üfleme ve Çalgılar Vurma Bale (nefesli çalgılar, piyano, opera) Müzik (%25Burslu) Müzik (%50Burslu) Müzik (Tam Burslu) Müzik (Ücretli) SanatıBale (Ücretli) (Bale-Dans) Muspart2014 20 20 20 10 16 12 15 16 35 16 10 15 20 10 10 10 14 50 4 6 6 2 4 4 2 4 4 4 4 4 4 6 3 8 9 4 8 3 5 Kanunun 5incive14.7.1970 tarihve1309sayılıDevletOperaBalesiGenelMüdürlüğü Kuruluşu memurların kimler olduğu hususu ise, 10.6.1949 tarih ve 5441 sayılı Devlet Tiyatrosu Kuruluşu Hakkında sahne uygulatıcıları(uzman memurlar), sanatuygulatıcıları(uygulatıcıuzmanmemurlar) vesanatkar hükümler hariç)bütünhükümleri uygulanır”denilmektedir.Sözkonusu12ncimaddede zikredilen Devlet MemurlarıKanununun (1327sayılıKanunun90ncımaddesiyleeklenenekgeçici 20ncimaddesi Tiyatro, OperaveBalesinin (A)bendindetespitedilenpersonelindışındakalanpersoneli hakkında memurlar) vesanatkarmemurlarsayılmışolup,sözkonusu GeçiciMaddenin(B)bendindede;“Devlet (A) bendinde;stajyerler,sahneuygulatıcıları(uzmanmemurlar), sanatuygulatıcıları(uygulatıcıuzman (Memurlar.net, 2012). Ayrıca, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun Ek Geçici 12 nci maddesinin düzenlenmiştir ile Esaslar” Dair Çalıştırılmalarına Olarak Sözleşmeli Sanatçıların ve Sanatçıları “Devlet çalışma usülveesasları7.5.1987tarih87/11782sayılı Bakanlar KuruluKararı ile yürürlüğe konulan Geçici 12,13,14ve16ncımaddelerineistinadenistihdamedilmektedirler (Mevzuat,2014).Bupersonelin Tiyatro, opera,balesanatkarlarıveorkestrateknikpersoneli; 657SayılıDevletMemurlarKanununEk i) SözleşmeliSanatçıKadrosu: üç şekildegerçekleşmektedir. T.C. KültürveTurizmBakanlığı’nabağlıSenfoniOrkestrası,OperaBalelerindesanatçılarınistihdamı; söyleyemez. aracılığıyla olabilir.YaniörneğinkonservatuvardaoperaüzerineeğitimalanbiröğrencimezunoluncaCaz edilmesi zorunludur.BudaancakDevletSenfoniOrkestraları, Devlet Operave Balesiveçokseslikorolar bu sanatdallarınınicraedilmesininmaliyetininyüksekolmasındandolayı,devlettarafındansübvanse eğitim aldıklarıiçinancaksenfoniorkestraları,opera,korolarvesahneüstündeistihdamedilebilecekolan bale, operaşarkıcılığıdallarındaeğitimalanöğrencilerinistihdamıdabudallardaolmalıdır.Bu Konservatuvarların programları,dersiçerikleriveverileneğitimlerbunagöredir.Klasikmüzik,klasik Türkiye’deki konservatuvarlarınamacısenfonikorkestra,operavebaleleresanatçıyetiştirmektir. konservatuvarlarda öğretimelemanıolarakgörevyapabilirler(Kocaoğlu,2013). görev alabilirler veya serbest çalışabilirler. Temel bilimler ve müzikoloji bölümünden mezun olanlar başta DevletSenfoniOrkestrasıveOperaBalesiolmaküzereçeşitlikültürkurumlarında,TRT’de opera programınıbitirenler“Korist”veya“Opera”Sanatçısıunvanıileçalışırlar.Konservatuvar mezunları, alan belirtilmektedir.Konservatuvarmezunları,Müzikİcracısı,“Kompozitör”veya“Şef”unvanıileşan Konservatuvarı bitirenkimselere“KonservatuvarDiploması”verilmektevediplomadaeğitimgördüğü 2. İstihdam beceri geliştiriciuygulamaağırlıklıderslerokutulmaktadır(Kocaoğlu,2013). teknoloji gibiderslerokutulur,şanoperaprogramı,yaylıvenefeslisazlar,piyanoharpprogramlarında, ve Türkhalkmüziği,orkestrakoroşefliği,müziktarihi,diksiyonfonetik,şaneşlik,atölye yazım bilgisi,solfej,partisyon bilgisi, enstrüman oda müziği,Türksanat müziği, Klasikbatımüziği okulla ilişkisikesilmektedir.Konservatuvardaarmoni,formbilgisi,seseğitimi,ritmiuygulaması,nota Eğitimler hazırlıksınıfıylabirliktebeşyılsürmektedir.Hazılıksınıfındabaşarılıolamayanöğrencinin artık eskicazibesiniyitirmektedir. göstermektedir. Ancak neyazıktırkimezuniyetsonrasıyaşanılanistihdam sorunundan dolayıbueğitim güne kadaröğrencininkampüstenayrılamadığıyadaokuludörtduvarındışınataşıdığıbirsüreçniteliği önemlidir. Diğerbirdeyişlekonservatuvareğitimiiçindetatilinolmadığı,başladığıgündenmezunolunan gerilememesi hatta etmesi adına buöğrencilerinkişiselçabalarıylada;sınırlandırılmamışçalışmayervezamanlarındaçalışmaları devam gelişimin uyumsal fizyolojik mesleki Çünkü değillerdir. şanslı kadar Ancak fizikselyetenektemellieğitimalanbuöğrenciler,edebi–teknikyadameslekiöğrenciler derslerden başarılı olabilmeleri adına ders çalışmaları gereken asgari ve azami süreler de az çok bellidir. ve sınavzamanlarıeğitim–öğretimyönetmelikleriylebelirlenmektedir.Ayrıcaöğrencilerinaldıkları süreçten iibaretolmamaktadır.Yaninormalşartlardabiröğrencininokuladevametmesigerekensüre konservatuvar eğitimi,sadecetarihleriüniversitelercebelirtilenzamandilimleriylesınırlıkalanbir üzere profesyonelalandaeğitimlerverilmektedir.Konservatuvareğitimipahalıbireğitimdir.Ayrıca alanında araştırmalaryapacakkapasiteyesahipolacak;müzikçalışacaksanatçılarıyetiştirmek BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 1. oturum/session

25 26 vermektedir. işteki motivasyonlarınıdüşürmekte hemdeasılmeslekleridışındafarklıalanlarakaymalarına sebebiyet gösterirken; sanatçıların aidiyetduygusuyaşamamaları veistihdamedilmelerindeki belirsizlikler hem neden olmaktadır.Süreklifarklı takviyesanatçıdanyararlananorkestralarınperformansları düzensizlik orkestrada çalışamıyorolmaları hemsanatçıiçindeorkestraolumsuzneticelerin ortayaçıkmasına birlikte konseredahilolmaktadırlar. Konserbaşınaortalamaolarak600TLalmaktadırlar. Sürekliolarakbir olmaktadır (Editör,2014).Takviyesanatçılargenellikleo haftanın konserprogramınagöre,provalarıyla olarak bulunmamasıdır. Bu neden kadrosuz sanatçıların, haftalık / aylık sözleşmeyle çalışmasına neden kapsayan sezonluksözleşmeninaksine,orkestralarda sözleşmeyleistihdamşeklininresmi istihdam şeklinezeminhazırlayandurum;DevletOpera ve Balesi’ndekiEylül–Temmuzaylarıarasını Devlet orkestralarında,haftalıkyadaaylıksözleşmelerle istihdamedilensanatçılardır.Busanatçıların iii) TakviyeSanatçı(KadrosuzMisafirSanatçı) şekilde sonuçlanacağıfikrininoluşmasınanedenolmaktadır. sanat dünyasıylatamolarakpaylaşılmamışolması,sanatçıların zihnindeçalışmalarınaleyhlerineolacak tablonun ortayaçıkmasıbeklenilmektedir.Bakanlığınhazırladığı yasataslağınınhenüzkamuoyuylave tasarısıyla sistemtamamendeğiştirilmeyeçalışılmakta;hattabunedenleeskisinden daha dakaramsar bir Yeni yasamayılındameclis gündemine gelmesi öngörülen TÜSAK(Türkiye Sanat Kurumu)yasa maddi anlamdasıkıntıyaşamalarınaekolarakişgüvencesizliğidanedenolmaktadır. gibi bu çalışanların sigorta primleri de yatırılmamaktadır. Bu durum bahsi geçen dönemde sanatçıların Orkestraların provayadakonserlerininolmadığıdönemlerde,bukadrodaçalışanlarücretalamadıkları 1500-2000 ¨arasındadeğişmektedir),bukadrodaçalışanlariçinbüyükbirproblemarzetmektedir. yer almaktadırlar.Ancakprovaveetkinlikbaşınaücret(yevmiye)almaları(buyaklaşıkolarak yapılan sınavlarlaseçilmektedirler.Busanatçılarsezonboyuncakurumunprovalarındavekonserlerinde olarak kalmayadevametmektedir.Yevmiyelisanatçılar,sezonbaşındakurumabaşvuransanatçılara yararlanamamışlardır. Bu durumdabukadroylaistihdamedilensanatçılariçin çokciddibirproblem içerikleri nedeniyle(12aymaaşlıolarakçalışmadıklarıiçin)busanatçılaraynıkadrohaklarından yayımlanarak yürürlüğegirmiştir.Ancakyevmiyelisanatçılarınkurumlarlayaptıklarısözleşmelerin Bilindiği üzere kamuda çalışan sözleşmeli personelin kadroya alınması, 04.06.2011 tarihli Resmi Gazete’de yılda bir50kadroverilmektedir(Erdoğan,2011). ki DevletOperaveBale(İstanbul,Ankara,İzmir,Antalya,Samsun,Mersin)kurumunahemen3-4 olarak çalışmaya iten en birincil sebep şüphesiz ki kadrolar ve atamalarla ilgili sıkıntılar olmaktadır. Öyle yani yaklaşıkolarak2-3aygibibirzamandilimisüresincemaaşalamamaktadırlar.Sanatçılarıyevmiyeli kavramını çıkarmaktadır.Bupozisyondaçalışansanatçılar,sezonbittiğinde,yenibaşlayanadek, Bir sanatçınınsadeceçalıştığı gün sayısıkarşılığındaparaalmasıdurumu;karşımıza “yevmiyeliçalışan” ii) YevmiyeliSözleşmeliSanatçı: ödenmektedir. Türkiye genelindebukadrolardaistihdamedilensanatçılarayaklaşıkolarak2500-3000¨arasındamaaş düzenlenmektedir. ÖrneğinSanatkarMemurlariçinücretlimiti2000-7000¨olarakbelirlenmiştir. Bu kadrodaçalışansanatçılarınidarisözleşme limitleri aynıkanununekgeçici12ncimaddesinde doldurulmaya çalışılmıştır. 2005 yılında tekrarlanabilmiştir. Bu süre içerisinde pozisyondaki açık, takviye sanatçılardan yararlanılarak Orkestrasının, trombonpozisyonuiçin1995açtığısınavıiptaletmiştir.Aynıpozisyonyenisınavancak husus, sınavlarınbelirlibirperiyodagöreaçılmıyorolmasıdır.Öyleki;CumhurbaşkanlığıSenfoni Bu kadrolaragirebilmekiçinkurumlarınsınavaçmasıgerekmektedir.Ancakburadaeleştirilmesigereken edilebilecekleri anlaşılmaktadır. müdürü vb.kadrolardasanatçıların,bukadrolarkarşılıkgösterilmeksuretiylesözleşmeileistihdam müzik işleriyöneticisi,sanatteknikmüdürü,başdramaturgvedramaturg,orkestraşefi, Hakkında Kanunun4üncümaddesindedüzenlenmişolup,belirtilenmaddelerdeyerverilenbaşrejisör, BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Muspart2014 sağlanması buetkinliğienüst düzeyetaşıyacaktır.Ancaktakviyesanatçıgetirmekgibikonser yadagösteri orkestra üyelerinindaimiolarak istihdamedilerekbirbirleriylebirbütünveuyumhalinde çalışmalarının ve verimlibirşekildeortayakoymaları ancakörgütselbağlılığınoluşmasıylagerçekleşebilecektir. Şüphesiz Orkestralar yapısalolarakyaşayan vegelişenorganizmalardır.Buorganizmalarınsanat yapıtlarınıetkin Ayrıca bireyselboyutununötesinde örgütselanlamdadasanatçılarınçalışmaşekillerisorun yaratmaktadır. iş bulmayaçalışacaktır? mı olarak memuru gişe bankada sanatçı başka bir almış eğitimi arp da Ya yapacaktır? mı şarkıcılığı piyasa tabirle amiyane sanatçı bir alan eğitimi şan opera Çünkü imkansızdır. neredeyse çalışmaları branşlarında küçük yaşlardanbaşlayarakfizikselolarakbusanatdallarında eğitimalansanatçılarınözelsektördekendi kalmamak adınabaşkaalanlarayönelmeyeçalışacaktır.Ancak şuyadsınamayacakbirgerçektirki;çok olamayan kadrolu Çünkü olacaktır. neden azalmasına konser başına ya da sözleşme başına ücret alan sanatçılar aç kalmamak ve sosyal haklardan mahrum eğitimlerin verilen alanda bu taşıması; özellik çalışmaktadır. Halenvarolansistemdebilesanatçılarınistihdam şekillerinininsanonurunayakışmayan özelliği taşıyan TÜSAV yasasıyla;devlettarafındandesteklenen sanat dallarının özel sektörekaydırılmasına bulduğunda yanıt sorular gibi tasarı halen özellikle devlet Çünkü kalkacaktır. ortadan bakıma bir da kazandırılır? sorunu istihdam sektördeki aslında nasıl alışkanlığı gelme konsere İnsanlara geliyor? konsere olduğunu bilmeden,yalnızcaboşzamanaktivitesiolarakdeğerlendirmektedir.İnsanlarneden bilet fiyatlarınındüşüktutulmasıgereklidir. Ülkemizde çoğudinleyici gittiği konserin programının ne yönelik alışkanlıklarınındüşükolmasıdır.Bukültürvealışkanlığınoluşarakdevametmesiaçısından Ülkemizde konserbiletlerinindüşükolmasınınenönemlisebebişüphesizhalkınklasikmüzikkültürüne altından maliyetlerin bu kalkmak çokzorolacaktır. olmadan sübvansiyonu devlet Çünkü edilmelidir. sübvanse tarafından devlet elde edilengelirlerbumaliyetlerikarşılamamaktadır.Maliyetunsurundandolayıkonserleryadagösteriler maliyetlerinin büyükkısmınıbiletsatışlarındankarşılanmasıbeklenirken;Türkiye’de ile 150$(Ticketmaster,2014)arasındadeğişiklikgöstermektedir.Normalşartlaraltındakonserlerin fiyat skalasıörneğinİngiltere’deortalama38£ile111£arasında(Tickets,2014),Avustralya’daise30$ satışları 50TLile360(Biletix,2014)arasındadeğişmektedir.Yurtdışımuadillerinebakıldığındabu 5 TLyekadardüşmektedir(DOB,2014).Ancaközelsektördegösterimegirensahnesanatlarınaaitbilet bedel bu için Çocuklar değişmektedir. arasında TL 30 ile TL 20 ederi gösterilerin yapılan salonlarda bağlı koltuğun yerinegörekonserfiyatlarıdeğişiklikgöstermektedir.DevletOperaveBalesiGenelMüdürlüğüne Örneğin gösterininprogramı,yapıldığıtarih,mekanvesatınalınacak yüksek olsa da ülkemizdeki konser bilet satışları yurt dışındakilerle kıyaslanamayacak kadar düşüktür. farklı birçokkalemdekimaliyetinetkisiyleortayakonulabilmektedir.Hernekadarkonsermaliyetleriçok bir arayagelmesigerekmektedir.Yanikonser;sanatçılarınücretleri,şefücreti,telifhakkıücretigibi yüksek bütçelergerektirmektedir.Örneğinbirkonserinortayakonulabilmesiiçinenaz60tanesanatçının müzik orkestralarıveoperabalegibisahnesanatlarınaaiteserlerinortayakonulabilmesiiçinoldukça yetersiz olmasıbakımındangünümüzTürkiyeşartlarıaçısındanbusayıoldukçayüksektir.Öyeki;klasik yetersizdir. Ancakbubölümlerdenmezunolankişilerinkendimeslekleriniicraedebilecekleriortamın Nüfusu 77milyonayaklaşanbirülkeiçinilgilialandakiyükseköğrenimbazındabusayı,aslındaoldukça 16 sıdevlet,4’üözel,1’iyabancıolmaküzeretoplam21üniversitede1237kişilikkontenjanaçılmıştır. verilmektedir. ÖSYM’nin 2014 verilerine göre sadece klasik müzik ve sahne sanatları temelli alanlarda ve liselerolmaküzere;devletüniversitelerineebağlıkonservatuvarla veartıközelüniversitelerde de uzun vezorlueğitimler gerekmektedir. Ülkemizde debueğitimler başta devlete bağlı ilköğretim okulu Opera –BaleveKlasikMüzikgibitemeliniBatıkültüründenalansanatdallarınınicraedilebilmesiiçin sanata olanyaklaşımınıdaolumsuzetkilemiştir. alanlardan birhalinegelmiştir.Ancakzamanladeğişendevletpolitikaları,ekonomikyetersizlikler;ülkenin Türkiye Cumhuriyeti’ndesanatözelliklesiyasetvepolitikanınetkisiyledevlettenilkolarakdestekalan olan birülkenin,sanattadabenzeretkilerdenesinlenmesibeklenengerçektir.Savaşsonrasıyenikurulan etkileyen önemlifaktörlerdenbiridir.Özellikleekonomi,sanayiveticaretalanındayüzünüBatı’yadönmüş Bir ülkedesanataverilendeğervesanatçalışmalarıenazekonomikadar,ülkeningelişmişlikdüzeyini 3. SonuçveÖneriler BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 1. oturum/session

27 28 Ticketmaster, (2014).http://www.ticketmaster.com.au/browse/ballet-and-dance-catid-12/arts-theatre-and-comedy- Tickets, (2014). OSYM (2014).http://dokuman.osym.gov.tr/pdfdokuman/2014/OSYS/Tercih/2014-OSYSKONTKILAVUZU01072014. Mevzuat, (2014).http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.657.pdfErişimTarihi10.07.2014 Memurlar.net, (2012).http://karar.memurlar.net/gorus/opinion.aspx?id=505ErişimTarihi01.08.2014 Kocauğlu, U.(2013).http://www.utkukocaoglu.com/2013/06/konservatuara-nasl-girilir.htmlErişimTarihi01.07.2014 Erdoğan, D (2011). Editör, (2014).http://sanattanyansimalar.com/kadro-kapsamina-alinalim/79/ErişimTarihi01.08.2014 DOB; 2014.http://www.dobgm.gov.tr/opera2013/devopera.aspxErişimTarihi01.09.2014 Biletix, (2014).http://www.biletix.com/category/ART/ISTANBUL/trErişimTarihi01.09.2014 olduğu çağdaşsanatdallarınınhakettiğideğerikazanmasıenbüyüktemennidir. sıkıntılardan arınmış;sanatısanatiçinyapan;üzerinlerindekisiyasibaskılardankurtulmuşsanatçıların sanatlarıyla çıkabilmeleriönemlibirnoktadır.Bunedenleyaşamstandartlarıiyileştirilmiş,ekonomik karşılaşılmıştır. Sanatçılarınhalkınönüneistihdam,ücretvesosyalhaklarkonusundakiyetersizlikleryerine sıkıntıların getirisi olarakmaaşvesosyalhaklardakiyetersizliklerden ötürü gündemegelen konularla Bu çalışmaortayakonmayaçalışılarken;başvurulankaynaklardasanatvesanatçıdançok;kadrodaki sürekli değişmesindendolayı,orkestralarınbaşarıgrafiğidüzenlibireğrideyükselememektedir. elzemdir. Takviyesanatçıyadayevmiyesisteminingetirisiolarakorkestradakimüzisyenlerin çalacak müzisyenlerinuyumuyakalayabilmeleriiçinuzunsürebirlikteçalışmalarıvebirbirlerinitanımaları başına getirilençözümlersanatçılarınperformansınıolumsuzetkileyecektir.Örneğinbirorkestrada Kaynakça rid-10002?rdc_select=n1095&type=selected&tm_link=tm_homeA_arts_head F64BE?artistid=966975&majorcatid=10002&minorcatid=203 ErişimTarihi01.09.2014 pdf ErişimTarihi10.07.2014 01.08.2014 http://www.ticketmaster.co.uk/replay-symphony-of-heroes-london-26-09-2014/event/37004CD2993 Perde Arkası,Kor Haber BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory http://www.korhaber.com/yyazar.asp?haberid=538 Erişim Tarihi Muspart2014 er_l1 ErişimTarihi07.09.2014

Aygül GÜNALTAY* Müzik. Anahtar Kelimeler: Uluslararasılaşma, Müzik Yükseköğretim Kurumları, Yüksek Müzik Eğitimi, Sıralamalar, kişisel, ulusalveuluslararasıdeneyimlerileilgikurularakortaya konulacaktır. müzik ve alanında müzik hem zorluklar, ve avantaj yükseköğretiminde bir olası uzman hem de yükseköğretim ve sıralamalar üzerinde çalışan bir akademisyen olarak olup, sunulacak olarak açısı bakış bir yeni için uluslararasılaşması kurumlarının yükseköğretim sıralaması Kurumları Yükseköğretim Müzik ile, bildiri Bu etkilerinin olabileceği etkileri gibi üzerinde durulacaktır. ne üzerinde olası hareketlilik sıralamaların alanındaki müzik sıra üzerindeki ve yanı önemi Kurumlarının sıralamalardaki Yükseköğretim Müzik geliştirilmesi hareketliliğinin öğrenci bir Özellikle açık üzerinde yenilerinin odaklanılacaktır. konular şekilde gereken tartışılması getirilerek ve gündeme perspektifle bir açılı Yükseköğretim çok değerlendirilimesi vurgulandığı Müzik yeniden platformlarında, Yükseköğretim stratejilerinin Avrupa ve uluslararasılaşma hareketliliği, öğrenci geliştirme, müfredat uluslararası ve belirtilen öğrenme öğretim, Kurumlarında yukarıda bildiride, Bu edileceğinin adapte da ya kullanılacağı değerlendirilmesi konusundabirçalışmayapılmasıgerekmektedir. nasıl için alındığında, Kurumları önüne Eğitimi göz Müzik toplandığı Yüksek göstergelerin altında mevcut gruplar ana gibi trasferi-inovasyon görünüm- bilgi küresel etkileşim, araştırma, uluslararası öğretim, göstergelerin kullanılan sistemlerinde sıralama gören kabul çok en dünyada bakıldığında, tabloya Genel göstergelerdir. kullanılan sistemlerinde Kurumlarının sıralama ölçen yükseköğretim performansını da tartışma bir önemli diğer çıkan ortaya birlikte ile sıralamaları Üniversite önemli gibi etkileri potansiyel geliştirmedeki strateji konularda büyükdikkatgerektirmektedir. ve uluslararasılaşma kurumların bu ve anlamında değişimler olacağı neden veya fayda getireceği öğretime ve öğrenim kurumlarındaki Yükseköğretim Müzik uygulanması, ve belirlenmesi göstergelerin kullanılacak sıralamalarda beraberinde ve girişimdir bir yeni için Kurumları Yükseköğretim Müzik Avrupa sıralaması, alandaki bu U-Multirank’in birlikte olmakla mevcut edileceği duyurulmuştur. Hali hazırda Amerika Birleşik Devletleri ve İngiltere’de müzik alanında sıralamalar dahil sıralamalarına 2015 U-Multirank Kurumlarının Yükseköğretim Müzik ve çıkmıştır ortaya olarak olgu bir yeni tarafından U-Multirank olan biri sıralamalarından üniversite yeni en sıralamalar, alanındaki Müzik günden hareketliliği Öğrenci güne arttıkça,tümdünyadakiyükseköğretimkurumları,sıralamalaradahabüyükilgigöstermektedirler. kazanmıştır. önem çok daha giderek sıralamaları üniversite Günümümüzde Özet A NEWPERSPECTIVEFORINTERNATIONALISATION? UNIVERSITY RANKINGS AND HIGHERMUSICINSTITUTIONS: PERSPEKTİF? KURUMLARI: ULUSLARARASILAŞMADA YENİ BİR ÜNİVERSİTE SIRALAMALARIVEMÜZİK YÜKSEKÖĞRETİM * Doç., İstanbulÜniversitesi,Devlet Konservatuvarı,İstanbul,[email protected] BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 1. oturum/session

29 30 • • • • • • 1. Uluslararasısıralamalar: sıralamaları şunlardır: birçok ulusalveuluslararasısıralamabulunmaktadır.Dünya çapındakabulgörenbaşlıcaönemliüniversite Günümüzde farklıamaçlarlageliştirilmiş,göstergeler kullanılan,değişikverikaynaklarıtemelalınan yükseköğretim politikaları,budoğrultudayenidenelealınmakta vedüzenlenmektedir. rekabeti içinegirmişlerdir.Üniversitesıralamalarıöyleönemli birhalegelmişdurumdadırkiülkelerin yükseköğretim kurumları,sıralamalardagörünürolma,ilkbeşyüzde,yüzdeyadaondayeralma bu sıralamalarıartıkgörmezdengelmesivedışındakalmalarımümküngörünmemektedir.Aksine büyük ilgigöstermektedirler. Üniversitelerin gerek küresel, gerek bölgeselgerekseülkeçapındayapılan Öğrenci hareketliliğigündengünearttıkça,tümdünyadakiyükseköğretimkurumları,sıralamalaradaha Günümüzde ÜniversiteSıralamaları,yükseköğretimkurumlarıiçingiderekönemkazanmaktadır. Keywords: Internationalisation,Highermusiceducation,institutions,Rankings,Music. experiences asanacademicianstudyingonHigherEducationandrankings. field the in international and national expert personal, with an relationship a establishing of Education, Music perspective Higher and the Music of from challenges and advantages possible the both forth put and With this paper, I will introduce the ranking of HMEI’s as a new perspective for internationalisation of HEI’s ranking inthefieldofmusicwillhaveonmobility. the effects of kind what and HMEI’s in as well as rankings in mobility student of importance the out point especially development, will I ones. curriculum new developing international and strategies of internationalisation of importance re-evaluation mobility, student and learning teaching, in changes the on: HMEI’s European platform of HEI’s with a multi dimensional perspective emphasising the possible effects of ranking In this paper, I will clearly focus on the issues mentioned above which need to be discussed and addressed on a should bethenewones. need tostudyontheevaluationofhowexistingindicatorscouldbeusedoradaptedHMEI’sandwhat a is there education, music higher of characteristics specific the considering designed been haven’t indicators these since However, innovation. – transfer knowledge engagement, international - outlook global research, teaching, as: such headings several under grouped are indicators the systems ranking recognised world-wide highly most the considering picture, overall the at Looking HEI’s. of performance the measure to systems ranking by used indicators the is rankings university of existence the by arisen argument, important Another the HMEI’sandpotentialimpactsonstrategydevelopmentinternationalisationoftheseinstitutions. within teaching and learning of means the in changes and benefits indicators, ranking the of implementation has brought about some questions which need careful attention to some important issues as determination and and HMEI’s European for initiative new a be will Music of field the in Ranking U-Multirank the UK, in and USA in music of field the in rankings existing are there Although 2015. in Ranking U-Multirank in included rankings, university latest the of be would (HMEI’s) one Institutions Education Music Higher the that announced by been has it and ‘U-Multirank’, introduced phenomenon new a is music of field the in Rankings by day,HigherEducationInstitutions(HEI’s)allaroundtheworldareshowingmoreinterestinrankings. University rankings have gained more importance nowadays. As the number of mobile students increase day Abstract U-Multirank (EuropeanMultidimensional UniversityRankingSystem)(EU,2009) Leiden Ranking–University(Centre for ScienceandTechnologyStudies,Hollanda,2008) QS (QuacquarelliSymonds)World UniversityRanking(İngiltere,2010) THEWorld RankingofUniversities ThomsonReuters(İngiltere, 2010) 2004 -2009) THE QSWorldUniversityRankings(TimesHigherEducationQuacquarelli Symonds) (İngiltere, ARWU (AcademicRankingofWorldUniversities)–ShanghaiJiao TongUniversity(Çin,2003) BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Muspart2014 Katkı. (Bkz.Şekil.1,2,3,4,5,6) kriterleri şunlardır:ÖğretmeveÖğrenme,Araştırma,Bilgi Transferi,UluslararasıOryantasyon,Bölgesel yüzdelerle ağırlıklandırılmaktadır.Örnekolarak,U-Multirank tarafındanbelirlenendeğerlendirme göstergeler, farklıüniversitesıralamalarında uluslararası etkileşim,bilgitrasferi-inovasyongibiana gruplar altındatoplandığıgörülmektedir.Bu en çokkabulgörensıralamasistemlerindekullanılangöstergelerin öğretim,araştırma,küreselgörünüm- performansını ölçen sıralama sistemlerinde kullanılan göstergelerdir.Geneltabloyabakıldığında, dünyada Üniversite sıralamalarıilebirlikteortayaçıkandiğerönemli birtartışmadayükseköğretimkurumlarının eleştiriler debulunmaktadır. verilmediği, sıralamada kullanılan göstergelerin kaliteyi göstermediğiveciddiyanılgılar içerdiği konusunda sağlamaları açısındanfaydalıbulunmaklabirlikte,yükseköğretiminçeşitliönemlifonksiyonlarınayer politikalarının gelişmesinekatkıdabulunması,şeffaflığıarttırdığıveöğrencilerinbilinçlitercihyapmalarını Üniversite sıralamaları,basitvekolayanlaşılırbilgisağlayarakulusalbölgeselyükseköğretim sürdürmek isteyenüniversitelerdeuluslararasılaşmadaizlenecekpolitikadeğişimlerineyolaçmaktadır. Sıralamalar, üniversitelerarasındakirekabetinartmasınaveligtablolarındavarlıklarınıgöstermek etmiştir. World UniversityRanking’(THE)sıralamasınızamaniçindeçokhızlıbirşekildediğersıralamalartakip ardından 2004yılındaARWU’yabiryanıtniteliğindegeliştirilen‘TimesHigherEducationSupplement Ranking ofWorldUniversities’(ARWU)sıralamasonuçlarınınyayınlanmasıilebaşlamıştır.Hemen Dünya üniversitesıralamalarıilkolarakShanghaiJiaoTongÜniversitesitarafından2003yılında‘Academic • 1 sistemlerini esasalanbuüniversite sıralamalarıylailgisinedir? Peki müzikyükseköğretimkurumlarının,çoğunluğubilimsel yayın,atıfveendeksleredayanandeğerlenme • • • • • • • • 2. Ulusalsıralamalar: • • • • • • Green MetricWorldUniversityRanking(UniversitasIndonesia) • • Business Schools: Washington MonthlyCollegeGuide(ABD) Sunday Times(İngiltereveİrlanda) Guardian(İngiltere) Bakanlığı (Türkiye,2012) Üniversitelerarası GirişimcilikveYenilikçilikEndeksiSıralaması–Bilim,SanayiTeknoloji URAP ÜniversitelerSıralaması,ODTÜ(Türkiye,2010) US NewsandWorldReportQSişbirliğiile(ABD) CHE UniversityRanking–CentreforHigherEducationDevelopment/dieZeit AHELO (AssessmentofHigherEducationLearningOutcomesProject)–(OECD,2010) URAP (UniversityRankingbyAcademicPerformance)–ODTÜ(Türkiye,2010) U-Map (TheEuropeanClassificationofHigherEducationInstitutions)–(EU)2010) Accreditation andEvaluationCouncil(Taiwan)(2007) HEEACT (PerformanceRankingsofScientificPapersforWorldUniversities)–2007)HigherEducation SIR SCImagoInstitutionsRankings(İspanya,2009) Webometrics (İspanya,2004) EEKI, eo UMLIAK TE MLMNAİN F MLIIESOA INTERNATIONAL MULTIDIMENSIONAL A Brussels, 30.04.2013 OF IMPLEMENTATİON THE RANKİNG, Presentation – Annual 5th from “The International Symposium on UniversityRankings Qualityand Assurance”, U-MULTIRANK Gero, FEDERKEIL, Business Week Financial Times BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 1 1. oturum/session

31 32 Şekil 3: Şekil 2: Şekil 1: BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Muspart2014 Şekil 6: Şekil 5: Şekil 4: BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 1. oturum/session

33 34 Salmi, C.(2009);The Challenge Establishingof World-Class Universities, The WorldBank Group, Washington, D.C. Salmi, C.(2002);Constructing K Hazelkorn, E.(2011);Rankings and the Reshaping of Higher Education, Raulgrave Macmillan, Ireland KAYNAKÇA kapsamında tartışılması,MüzikYükseköğretimineyenibir perpektifsunarakkatkıdabulunacaktır. öğretim kalitesi,şeffaflıkveuluslararasıtanınırlığıgibibaşlıkların elealınarak,uluslararasılaşmastratejileri Gerçekleştirilsin yadagerçekleştirilmesin,busıralamaların, MüzikYükseköğretimKurumlarınıneğitim- uluslararası kalitebelgeleri ile akreditasyonsüreçlerini başarıyla tamamlayabilmekhedefolmalıdır. öğretim programlarısunanvesanatçılaryetiştirenkurumlar halinegelebilmektir.Sıralamalardanönce, geliştirilmesi vevarolansorunlarınaşılmasıiçinbiraraçolmalıdır. Öncelik,dünyastandartlarındaeğitim- hareketliliğinin desteklenmesi,uluslararasıakreditasyonunözendirilmesiveuluslararasılaşmastratejilerinin öğrenme kalitesininarttırılması,çağıngereğineuygunuluslararasımüfredatlargeliştirilmesi,öğrenci Müzik YükseköğretimKurumlarıiçin,müzikalanındayapılacaksıralamalarasılhedefdeğil,öğretimve ve katkıdabulunacaklardır? alacak yer nasıl kurumlar, hangi çalışmalarda bu Tüm alacaktır? yer ile yüzdeleri ağırlık hangi göstergeler hangi sisteminde Değerlendirme amaçlanacaktır? mı programlar dilde yabancı kapsamda Bu olacaktır? bulunmayan kurumlarınöğrencihareketliliğikapsamındayabancıçekebilmelerinasılmümkün programı eğitim dilde Yabancı yapılacaktır? nasıl ölçümü üretkenliğin ve etkinlik Sanatsal getirmektedir. ve bu değerlendirme sistemlerinin sanatsal boyutta nasıl kullanılabileceği bir çok soruyu da beraberinde Genel tabloyabakılacakolursa,sıralamalarınbüyükorandabilimselüretkenliküzerinekuruluolduğu değerlendirilmesi konusubüyükönemtaşımaktadır. olan göstergelerin,YüksekMüzikEğitimiKurumlarıiçinnasılkullanılacağıyadaadapteedileceğinin Müzik alanındayapılmasıgündemdeolansıralamalarda,mevcutüniversitesıralamalardakullanılmakta öğrencilerin farklıkurumlararasındagözlemvetercihyapmalarınımümkünkılmaktadır. yerini almıştır.Uluslararasıdeğişimprogramlarınınetkisiileöğrencihareketliliğingiderekartması, yenilerinin geliştirilmesiçalışmaları,artıkMüzikYükseköğretimkurumlarımızındaöncelikleriarasında müfredat geliştirme,öğrencihareketliliği,uluslararasılaşmastratejilerininyenidendeğerlendirilmesive Avrupa Yükseköğretimplatformlarında,Kurumlarındaöğretim,öğrenmeveuluslararası gündem maddesinioluşturmaktadır.Ülkemizinde2001yılındadahilolduğuBolognaSüreciilebaşlayan Uluslararasılaşma, uzunbirsüredirvegiderekartanivmeiletümyükseköğretimkurumlarınınbirinci bilgisi konferansprogramındayeralmaktadır. Avrupa KonservatuvarlarBirliği’ninBudapeşte’degerçekleştirilecekolan2015Konferansı’ndayapılacağı çalışmalar devametmekteolup,konuylailgiliilkbilgilendirmeninU-Multiranktemsilcileritarafından çalışmaları yapmaküzerebirprojekapsamındaelealınanmüzikalanındakisıralamalarkonusundahenüz İlk olarakAvrupaKonservatuvarlarBirliğitarafındanU-Multiranktemsilcileriilebirliktegerekliön dikkat gerektirmektedir. kurumların uluslararasılaşma ve strateji geliştirmedeki potansiyel etkileri gibi önemli konularda büyük kurumlarındaki öğretim ve öğrenime getireceği fayda veya neden olacağı değişimler anlamında ve bu beraberinde sıralamalardakullanılacakgöstergelerinbelirlenmesiveuygulanması,MüzikYükseköğretim U-Multirank’in bu alandaki sıralaması,Avrupa Müzik Yükseköğretim Kurumları için yeni birgirişimdir ve hazırda AmerikaBirleşikDevletleriveİngiltere’demüzikalanındasıralamalarmevcutolmaklabirlikte Uluslararası Üniversite Sıralamaları ve Kalite Güvencesi Semppzyumu’nda duyurulmuştur. Hali U-Multirank 2015sıralamalarınadahiledileceği2013NisanayındaBrüksel’degerçekleştirilenBeşinci yeni birolguolarakortayaçıkmıştır.DahaönceüniversitesıralamalarındayeralmayanMüzikalanının Müzik alanındakisıralamalar,enyeniüniversitesıralamalarındanbiriolanU-Multiranktarafından Washington, D.C. BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory nowledge Societies: New Challenges for Tertiory Education, The WorldBank Group, Muspart2014 Seçil UTMA* bir haberindemagazinyönü olabilir.Buradakiyanlışlık,eğlencedünyasınamensupkişilerin yaşamlarını ciddi Çok değildir. ciddi gayri mutlaka Magazin yorumlanmaktadır. yanlış anlayışı magazin Türkiye’de gazetelerin tamamındayeralmasına karşıniçerikleridoyurucuolmaktanuzakkalmıştır. ancak nicelikteki bu iyileşme nitelikten ödünleri de beraberinde getirmiştir. Kültür-sanat sayfalarının Magazinleşme eğilimi; gazetelerisayfasayısı,baskı kalitesi, dağıtımgibi açılardan dahaiyiyerleretaşımıştır, konularının, faaliyetlerininhaberleştirildiğibirdönemolmuştur. apolitikleşme yönelimini güçlendirmiştir. 1980’li yıllar aynı zamanda popüler kültür vesanatürünlerinin, bu durum, kapitalist söylemleri öne çıkartarak toplumu bu etki alanına dahil etmiş ve 1980 sonrası gelişen kar düzeyininartışınıönemseyenbirmedyamülkiyetibilincinin oluşmasıdır.Medyaortamınıdönüştüren kuruluşlarının popülerliğitercihetmelerininenönemlinedeni ise;promosyonaönemveimkanveren, programları ve yazılı basınyayıncılığını içermektedir. Popüler yayınanlayışına önem verenmedya Türkiye’deki medyaortamı;tüketimtoplumunayönelik,içerikleri birbirinebenzeyenpopülertelevizyon GİRİŞ Keywords: Media,Magazinejournalism,MusicandPerformingarts. content analysis. a of help the with media visual and printed in published been have news art howoften and how examine to is forming arts have’nt been puclished according to journalism principles and ethical rules. The aim of this study per- and music about news context this In content. real their from obstracted been have news because lems, The “tabloidisation” of news in recent years, better known under the term “infotaintment” has created prob- Abstract Anahtar Kelimeler:Medya,Magazinhaberciliği,MüzikveSahnesanatları. yöntemiyle irdelenmektedir. analizi içerik aldığı yer nasıl sıklıkla, kadar ne haberlerinin sanat medyada görsel ve yazılı çalışmada Bu yiz. müzde medyada ne yazık ki habercilik ilkelerinden ve etik kurallardan yoksun şekilde yer aldığını görmekte- birtakım sorunlara yol açmakta. Bu bağlamda baktığımızda müzik ve sahne sanatları ile ilgili haberlerin günü- “infotaint- ve verilmesi soyutlanarak bağlamlarından gerçek olayların “magazinleşmesi” içerisinde ambalajı haber-eğlence verilen adı ment” haberlerin adlandırılan olarak haberciliği magazin özellikle yıllarda Son Özet OF BUYING AND EVALUATION ART INNEWSMEDIA CONTENT ANALYSIS INTHECONTEXT İÇERİK ANALİZİ BAĞLAMINDA DEĞERLENDİRİLMESİ SANAT HABERLERİNİNMEDYADA YERALIŞI VE * Öğr. Gör.,Adnan MenderesÜniversitesi,AtçaMeslek Yüksekokulu,Aydın,[email protected] BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 2. oturum/session

35 36 üreten birmetinolduğunuvurgulamaktadır (Dursun,2005:72). bütün yapısınıncinsiyetçi,sınıfçı, ırkçıbütüneşitsizlikilişkileriniapaçıkgörünürkılan vedahasıyeniden yapılaşmış haberin Dursun, ilişkilerinin yenidenüretilmesinden sorumsuzyadabağımsızdeğerlendirilemeyeceğini vehaberin;dilin Çiler sorunlaştırmaktadır. gerçeği dilinin ve toplumsal yapıda varolan ve süregiden sınıfsal,cinsiyetçi,ırkçı vb.her türlü iktidar veegemenlik kurulan haberle özellikler, anlatısal (Dursun, 2005:72).Haberüretim sürecinde seçimin yanısıra, habermetinlerinde kullanılan, dil, gramer, oluşturmak içinalıkoyacağıveyahaberdışıbırakacağı,haberini oluşturmasındaönemlibirseçimsürecidir Haber yapılırken,gazeteciningerçekliğeilişkinhangiöğeleri netürkaygılarsonucuhabermetnini fikir üretiminingenelsüreciolaraktanımlamıştır(Fiske,2003:212). edilmiştir (Sholle,2005:263).Williamsideolojiyi,belirlibir sınıfınveyagrubuninançlarsistemi,anlamve bilimci RaymondWilliams tarafından genişbirduyguyapısıiçerisinde yer alandüşünceler ağı olarakifade kullanılmaya başlanmştır.AlmandüşünürMarks’ta“yanlış bilinç”olaraktanımlananideoloji,kültür ideoloji kavramızamaniçerisindemeydanagelentoplumsal veyapısaldeğişikliklerleolumsuzolarak İdeolojinin tarihinçeşitlidönemlerindefarklıdüşünürlertarafından farklıtanımlarıyapılmıştır.Böylelikle atari oyunlarıylahedefkitleyeideolojiaktarımıyapılmaktadır. halka aktarılanveideolojikiçeriğesahipmüzikeğlenceendüstrisi,sinemadizifilmleri,bilgisayar tasarımlarıyla da düşünsel içerikler üretilmekte ve topluma aktarılmaktadır. Popüler kültür aracılığıyla köşe yazıları, çizgi/roman ve karikatürler gelmektedir. Bunların yanısıra fotoğraf kullanımı ve sayfa Gazetelerde düşüncelerintartışmasızenbelirginşekildeüretildiğiöğelerinbaşında;habermetinleri, girmesinde büyükroloynamıştır. türleri ve kitle iletişim araçları, aynı zamanda toplumsal yapıların düşünsel anlamda dönüşüm sürecine üretim araçlarıarasındayeralmaktadır.Toplumlarıngelişimsüreçlerineparelelolarakgelişenyeniiletişim Kitle iletişimaraçlarıtoplumsalyapıiçerisindedüşüncelerinbelirginbirşekildesunulduğuenetkiliideoloji MEDYADA EĞLENCEYLESUNULANİDEOLOJİ sanata gerekvarmı?”sorususorulmayabaşlanmıştır. bazılarının “reklamdurumunagöre”sayfayaptığıbirdönemdeyiz.Böyleortamda“Basındakültürve Bugün bazıgazeteleringünlercekültür-sanatsayfasıyapmadığı,bazılarınınhaftadabirgünüyeterlisaydığı, feda etmektençekinmemiştir. haberlerinin içeriğini popüler olanlardan oluşturmakla kalmamış, “yersorunu” yaşandığında bu sayfaları sayfalarının bazenyarısı,dörtteüçü,detamamıreklamlaraayrılmıştır.Gazetelerkültür-sanat doğurmuştur. Ekonomiveilan-reklamsayfalarınınyetersizgeldiğigünlerdegazetelerinkültür-sanat İçerikteki sığlaşmazamanlakültür-sanatsayfalarınınbütünüylegözdençıkarılmasısonucunuda reyting almasıbukonuyaverilebilecekengüzelörnektir. yarışma programının Türkiye çapında ünlenen kaynanası Semra Hanım’ın vereceği kararın daha fazla artmasına neden olmaktadır.ABtamüyelik müzakerelerinin başladığı güntelevizyonlarda yayınlanan bir gerek okuyuculartarafındanmagazinleşmişhaberlerindahafazlailgigörmesibasındareytingvetirajların hakimdir. Burada da karşımıza reyting ve tiraj olgusunun beirleyiciliği çıkmaktadır. Gerek izleyiciler görüşü çekeceği ilgisini fazla daha insanların haberlerin tip bu medyasında günümüz Çünkü olmaktadır. daha fazlakişitarafındanokunacağıdüşüncesiylebirsanateserihaberindenöncelikliolmasınaneden dünyaca ünlü bir yazarın ya da ressamın eserlerinden çok, özel yaşantısıyla basında yer alması haberin haberlerinin birçoğununiçeriğine baktığımızda yinemagazinleşme olgusu öneçıkmaktadır.Örneğin zaman hayalürünüolduğuyadsınamaz bir gerçektir. Gazetelerde giderek daha azyerayrılan kültür-sanat çekmesi nedeniyleünlükişilerinözelyaşantılarıylailgiliçokfazlahabereyerverildiğivebuhaberlerinkimi yer vermek,diğeriisegazeteninucuzasatılmasınısağlamaktır.Özelliklegünümüzdeinsanlarınilgisini gazeteciliğinin bu bağlamda öncelikli iki hedefi vardır. Bunlardan biri insanların ilgisini çeken konulara sansasyonel haberlerinaldığıgörülmektedir.Halkadönükgazetecilikanlayışıylagelişenmagazin Türkiye’de magazinleşenbasınabakıldığındaekonomik,kültürel,siyasaliçeriklihaberlerinyerini birbirine karıştırıldığı sürece, nitelikli ve gerçekçi bir magazin basınından sözetmek mümkün değildir. abartılı vegereksizbirbiçimdeokuyucuyayansıtmaktır. Magazin haberiilesansasyonelhaberinanlamı BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Muspart2014 magazin haberciliğiolmaktan çokuzaktır”(Tunçkol,1999:6).Magazinhaberciliği,olayların vekişilerin çok özelyaşamlarınıgözlerönüne sermek,sevgililerindensözetmek,aralarındakidedikoduları aktarmak magazinle hiçbirilgisiyoktur. Sinema,tiyatro,sahnedünyasındasanatçıların,mankenlerin, sporcuların “Gazetelerde okurlara,televizyonlarda izleyicilere“magazinhaberi”diyesunulan nesnelerin gerçek “siz debudünyadayeralabilirsiniz” söylemivurgulanmaktadır. magazinleşmesiyle toplumayapaybirdünyasunulmakta, yaşanılandünyanınfırsatlarladoluolduğuve çeken malzemeönplanaçıkartılarakoluşturulanhaberler, hedefkitleyeaktarılmaktadır.Haberlerin Magazin gazeteciliğiadıaltındaiçeriğiboşaltılmış,bol tekrarlarayerverenvetoplumunilgisini bir bakımakültürelerozyonanedenolduğunusöylemekmümkündür. ağır basan haberlerden seçilmektedir. Günümüzde popüler kültürün yaygınlaşmasını sağlayan medyanın meslekten insanlarköşeyazarlığınasoyunmuşur.Gazetelerde yeralanhaberlergenelliklemagazinyönü yayılması ivmekazanmıştır.Yazılıbasındapopülerolması şartıylagazetecilikdışındaneredeyseher Özellikle Türkbasınında1980sonrasındameydanagelen yapısal değişimlerinetkisiylepopülerkültürün gerçektir. olarak nitelensedeözelliklegazetenin“moderninsanınİncil’i” (Bektaş,2007:130)gibikabuledildiğibir sebebiyle, hayatında televizyona diğerlerinden daha fazla yer verdiği için her ne kadar bir “gösteri toplumu” bir yertutmaktadır.(Bektaş,2007:130).Günümüztoplumuseyirlikolmasıvezahmetsizcetüketilebilmesi zamanda genişkitlelereenhızlışekildeulaştırabilmektevebunedenlegünlükyaşamdaçoketkiliönemli (Kaya, 1985:2).Gazete,radyo,televizyongibikitleiletişiminisağlayanaraçlarherhangibirbilgiyikısa kültürün toplumayayımı,dağıtımıözelolarakbuamaçiçingeliştirilenaraçlaryoluylagerçekleşmektedir Günümüz toplumlarındatoplumsaliletişiminönemlibölümü,yanihaberin,bilgininengenelanlamıyla toplum üyelerinekendideneyimleridışındakalandünyanınolaylarınınbilgivedeneyiminiaktarmaktır. kalmayıp yönlendiricibirgüçdurumundadır.Medyanıntemelişlevikarmaşıkmoderntoplumlarda Medya bugünyasama,yürütmeveyargıdansonradördüncükuvvetolarakhayatınheryerindeetkiliolmakla Medyayı değişteren,dönüştürenenönemlietkenisekültürel-ekonomikgelişimvedeğişimlerdir. kitle iletişimaraçlarınınönemiartmış ve medya toplum karşısındadahagüçlübirseviyeye erişmiştir. kitle iletişim araçlarının hepsine medya denir. Teknolojik gelişmelerin oluşturduğu imkanlar sonucunda iletişim sağlayanradyo,televizyon,dergiler,gazetelervediğerlerigibiyayınorganlarınıntümünükapsayan tanımladığımızda medya,tümbusüreçlerikapsayanönemlibirkavramdır.Dünyanınhernoktasında İletişimi düşünce,bilgi,duyguvefikiryaratma,bunlarıaktarma,anlamaanlamlandırmaolarak GÜNÜMÜZDE MAGAZİNLEŞMEOLGUSU nitelendirilebilir beklentileri doğrultusundaiçerikoluşturmakgünümüzTürkbasınınıntemelsorunlarındanbirisiolarak başında tirajkaygısıgelmektedir.Tirajıyüksektutmakamacıylaokurunilgisinitoplamakve oyunlarında ideolojinin üretildiği, birçok düşünür tarafından araştırılarak tespit edilmiştir. Bu etmenlerin yüklenmesi kaçınılmaz hale gelmiştir. Sinema vedizifilm,müzik ve eğlenceprogramları, bilgisayar topluma aktarabilmektedir.Özelliklekitleiletişimaraçlarıaracılığıylahazırlananiçeriklereideolojilerin yer almaktadır. Basın, elinde bulunduğu güç aracılığıyla her türlüideolojik içeriği üretebilmekte ve araçları, ideolojikiçeriküretirniteliktedir.Bunlarınarasındamüzik,eğlence,sinema,çeşitlioyunlar ve okuyucukitleyeulaştırmasıkuralınıihlaletmektedir.Kültürendüstrisiiçerisinetanımlananeğlence birçok yayınveiçerikhazırlayabilmektedir.Bugibitutumlar,basınınnormatifte,tarafsızbilgiüretmesi siyasal veekonomikanlamdaegemenyapılarınegemenliğinipekiştirmekpopülerleştirmekamaçlı Kültür endüstrisiiçerisinde, üretim hayatlarınısürdürenkitleiletişimaraçları,toplumiçerisindebulunan kaynağını çeşitliinançsistemlerinden,dogmalardanvekültürelöğelerdenalmaktadır. uyuma tarzına, selamlaşmadan oyunlara kadar birçok ideolojik gösterge bulunmaktadır. Bunların çoğu ortamların içerisindebulmaktadır.Toplumsalyapıda,giyimtarzındanbeslenmealışkanlığına,yürümeden olarak sürekliideolojikeylemlerdevesöylemlerdebulunmaktaveyakendisinieylemli-söylemli sunulduğunu günümüzde kestirebilmek neredeyse olanaksızlaşmıştır. Kişi bazen bilinçli, bazen de bilinçsiz Gündelik yaşamdaideolojilerinsunulduğubirçokyöntembulunmaktadır.İdeolojilerinneşekildevenasıl BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 2. oturum/session

37 38 bilgi sahibiolmakgerekir. içermesinden kaynaklanır.Edebiyat, arkeoloji,sanattarihi,antropoloji,sosyolojigibien temelalanlarda yapmak zorolduğukadarhem dekeyifvericidir.Zorluğu,alanınoldukçageniş bir bilgibirikimi Kültür-sanat haberciliği,gazeteciliğin önemliuzmanlıkalanlarındandır.Kültürsanatalanında habercilik KÜLTÜR-SANAT HABERCİLİĞİ yapay birgündemioluşturmuştur. gündemini takipedenfakatbugündemisadeceyayınlayıp, tartışmaya açmayan,sorgulamanınyeralmadığı yöneldiği tespitedilmiştir.Renklisayfalar,reklamvebüyük boyutlufotoğraflarladonatılmış,içerik;sanat sayfa sayılarınınarttığı,görselmalzemeleredahafazlaönem verildiği,metinleriniçeriğininpopülerbilgiye yol açmıştır.Önemlisanatdergileribugelişmesonucunda “popüler”olmayolunagirmiştir.Dergilerin etmektedir. Baskıteknikleriningelişmesidergileringörsel malzemelerininveiçeriğininzenginleşmesine Zaman sürecindepopülermedyavekültürünyaygınlaşmasıyla birliktebaskıteknikleridegelişmeyedevam (Dağdaş, 2004:140). ön plandatutmagayretleribirtaraftandapopüleryayıncılık anlayışınınhızkazanmasınanedenolmuştur anlayışı medyaatmosferinehakimdurumagelmiştir.Yeni medyapatronlarınınkarmaksimizasyonunu farklı olarakmedyadamagazinleşmerüzgarlarınınestiği,özelalanlarınkamusallaştığıbiryayıncılık bir dönemolarakdikkatçekmiştir.Popüleryayıncılıkanlayışınınhızlayayıldığı,magazinmedyasından basının iseburekabettegerikalmamakiçingörselliğiöneçıkararak,biranlamda“yazınıngözdendüştüğü” eğilimi yüzündenbüyükölçüdedepolitizeolmuştur.1990’lıyıllargörselmedyanınönplanageçtiğiveyazılı dönüşümle birlikte, Türikye’deki toplumsal yapı gerekekonomikveyasalönlemler gerekse magazinleşme Toplumsal yaşamın1970’lerdeheraçıdanpolitikleştiğibiratmosferde,özellikle1980’liyıllardayaşanan kapalı kalmasınamedyailetileriaracılığıylakatkıdabulunulmaktadır”. haberdar olduğunudüşünmekte,hemdekolektifaklınvehafızanın,sisteministemediğidüşüncelere bilginin farklı bir biçimde sunulması yoluyla engellenmektedir. Böylelikle, hem toplum olup bitenden haber yada“ilginçbirolay”konumunaindirgenereksunulmaktadır.Busuretlemuhalifoluşum, bakışın oluşmasına neden olacak uygulamalar, düzenlemeler, skandallar vs.içi boşaltılarak, sıradan bir kaçırılmamalıdır. Özelliklehabercilikalanındatoplumdasisteminaksayanyönlerinekarşıeleştirelbir bir diğeretkeninmedyasahipveseçkinleriilesiyasalelitlerarasındakiçıkarilişkileriolduğugözden bu ekonomimerkezlinedensellikilişkilerininyanısıramagazinelmedyaiçeriğindekiartışıgüdüleyen kitlenin oyalanmak suretiyle elde tutulmasını egemen yayıncılık anlayışı haline getirmiştir. Ancak bütün içinde yeraldığı programın formatı neolursa olsun, magazinelyönlerinin ön planaçıkarılmasını, izler (2001:6-7) göreburekabet,”içerikleringiderekdahacüretkar,eğlenceliolmasını,elealınankonunun izleyici kitlesini arttırmaya, reklam pastasından pay kapmaya veönplana çıkmaya çalışmaktadır. Uslu’ya trendleri vakitkaybetmedenTürkiye’yegetirenözeltelevizyonkanalları,büyükbirrekabetiçerisinde Kar amacınıönplandatutan,teknolojikaltyapısınıhergeçengünyenilemeyeçalışanvedünyadaki yozlaşmanın nedenlerindendir. birden fazlabasınorganınasahipolmaları,hattadışındabirçokalandafaaliyetgöstermeleribasındaki olmayan kimselerinmedyapatronluğunasoyunmaları ve bukimselerin sahip olduklarısermayesayesinde olması günümüzTürkbasınınınyadsınamazbirgerçeğidir.Özellikle1980sonrasımesleğigazetecilik haber bültenlerinden,sporprogramlarına,dizilere,gazetemanşetlerindenverdiklerieklerekadaregemen Gerek yazılıgerekgörselbasındamagazinyönüağırbasanhaberlerinyeralmasıvemagazinleşmeninana tarafsız, düzeyli, yapıcı, etikanlayışınauygunbiryayınpolitikasıizlenmelidir. Ancak parçasıdır. bir ayrılmaz yaşamımızın magazin Çünkü olmalıdır. yayınlar aldığı aktarmak magazingazeteciliğidir.Dünyadaolduğugibiülkemizdedemagazinelhaberlervebunlarınyer çerçevesinde herhangibirbasınkuruluşununyürüttüğükampanyadaaktifolarakrolaldığınıokuyucuya Çankaya Cumhurbaşkanı’nın ya dasportifetkinliklerinikamuoyunayansıtmak,ünlübirfilmyıldızınınsosyalsorumlulukilkesi Örneğin mümkündür. çıkarabilmesi Köşkü’ndeki günlükyaşamınıbilinmeyenyönleriyleyazmak,birbakanınedebiyatalanındakiçalışmalarını haberi magazin bir dörtdörtlük herkesin pekgöremeyeceğiyönünügörerek,birsiyasalolaydanyadaadliyedekiduruşmadan kimse tarafından pek bilinmeyen yönlerini aktarmaktır. Bir muhabirin,olayın ve olay içindeki kişilerin BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Muspart2014 göre buservisinhaberüretimindeki etkinliğideğişkenlikgösterir. bir servistir. Medya organizasyonunun belirlediği tüketici kitlesinin (okuyucu,dinleyici,izleyici) niteliğine Kültür sanatservisimedyanın yayınkimliğinegöreorganizasyondakiönemderecesiartan yadaazalan plastik sanatlar,fotoğrafgibisanatın tümdallarınıkapsayangenişbiryelpazedegüncelhaberler hazırlarlar. söylenebilir. Budabellibirkolaylık getirmektedir.Kültür-sanatservisleriedebiyat,sinema, tiyatro,müzik, saatlerle yarışmaktadır.Bualanlarlakıyaslandığındakültür-sanat gündeminindahayavaşakmaktaolduğu Ülkede ekonomikvepolitikalandagündemsüreklideğişmektedir. Bualanlardakigazetecilerbunedenle Öncelikle buservisinmedyaiçindekidiğerservislereoranla dahaesnekbiryapısınınolduğusöylenebilir. Kültür-sanat servislerinin çalışma koşuları medyanın genel çalışma koşulları ağırlığından payını almaktadır. ve sanatgündeminiyakındantakipetmelidir.Sergilere,müzelere konserlereilgiduymalıdır. kültür-sanat alanınıniçindeyeralmalıdır.Süreklietkinliklere katılmalı,iyibirokurolmalı,özelliklekültür da anlamalıdır.Amabununötesindebellibiralandaveya alanlardauzmanlaşmakfaydalıdır.Muhabir, dair genelbilgisahibiolmalıdır.Herkesazamayeterliölçüde örneğintiyatrodandaplastiksanatlardan bir kültür-sanatmuhabiri,altalanlararasındabirçokilişkibulunmasından dolayıkültür-sanatınheralanına eleştiri türündehazırlar.Böylecebasın;sanatıkonuederek eğitim işlevinideyerinegetirmişolur.Öncelikle Kitle iletişim araçlarında yer alan sanat olaylarını (sergi,tiyatro,film vs.) gazeteci ya haber biçiminde ya da gazetelerin yeniiçerikleriningöstergesiolmuştur. reklamların, reklamiçeriklidiğeryayınlarınekonomisayfalarınıaşıpbölümleredeyayılmışolması gazete içeriğinesığıştırılamazolmuş,okuramagazinekleriiledahaçoksunulmuştur.İlanve şekilde ekonomivemagazinsayfalarınınmiktarındakiartışdikkatçekicidir.Magazin2000’liyıllarda Gazetelerde 1990’lardabaşlayanözelyayıncılığındazorlamasıylabuyenidöneminruhunauygunbir olmak üzerefarklıiçeriklereayrılmıştır. önüne geçmiştir. Kültür, sanat ve edebiyattan esirgenen sayfalar ilan ve reklamlara ya da başta ekonomi ve popüler isim ve eserler ile magazinel yönü ağır basan kişi ve olayları konu edinmiştir, nicelik niteliğin etkisiyle busayfalarıniçeriğisığlaşmıştır.Gazetelerdekikültür,sanatveedebiyatileilgilihaberlerünlü başlamış, 1990’lardan sonra magazinleşme, popüler kültür, ekonomi ve siyasetteki liberalleşme eğiliminin Gazetelerde kültür-sanathaberleri,1970ve1980’liyıllardanitibarenayrıbirsayfadayayımlanmaya dönem gazetelerinderastlanmıştır. 1930’lu yıllarınünlüedebiyatçılarınındaaynızamandagazeteciveyaköşeyazarıolarakçalıştıklarıbu Kültür-sanat haberciliğininbaşlangıçtarihi1960’lıyıllardır.haberlerineveyazılarınailkkez, alanında yazılmışolanyazılardiğersanatdallarınaoranlaoldukçafazlayertutmaktadır.(Günyol,1984:8). bazıları sadece sergi tarihlerinin ve yerinin verildiği kısa ilanlar şeklinde de olabilmektedir. Resim ve tiyatro Sergilerle ilgili haberlerde eleştirinin ağırlıklı bir yaklaşım olduğunu söylemek mümkün değildir. Hatta imkanı sağladığıiçinbudönemdehemgrupdebireyselsergilerdebirartışolduğugözlemlenmektedir. sonrası dönemlebaşlayangazetevedergilerdeyayınlanansanatyazılarıgünügününesergileritakipetme elde etmiş kişiler tarafından hazırlanan önemli sanat sütunlarına yer vermeye başlamışlardır. Cumhuriyet gazeteleri kültürvesanatgündeminintakipedildiğisayfalarınasanatınherdalındaayrıbaşarılar süreli yayınvekitapbasımındayükselenbirivmekazanılmıştır.BusüreçteTürkiye’ninençokokunan etmiştir. Budönemdesanatdevlettarafındandesteklenenbirçağdaşlaşmaaracıolarakgörülmüş,zamanla Türkiye’de özellikleCumhuriyet’inilanıilebaşlayansüreçmedyanınsanatavesanatçıyayönelimidevam olduğu görülür.Türkbasınındakibirçokbüyükgazetedehalenkültür-sanatsayfasıyoktur. arttığını dasöyleyebiliriz.Gazetecilikaçısındanbakıldığındabualandabüyükbirkısırlığınsözkonusu bültenlerinde kültür-sanathaberlerininartmasınınyanında,programlarınınniteliklerinin geridedir. Ancaksonyıllardabirgelişimsürecindenbahsedilebilir.Örneğin,TVkanallarındakihaber gelişmelerdir. Türkiye’deneyazıkkikültür-sanathaberciliğidünyastandartlarınagöresonderece müzik, edebiyat, yayım dünyası gibialanlardaki gelişmeler kültür-sanat haberciliğinin kapsamına giren çok dahagenişbiralandır.Örnekvermekgerekirsearkeoloji,tarih,sinema,plastiksanatlar,tiyatro, ve dünyadaki kültür ve sanat alanındaki gelişmeleri bildirir. Kültür sanat haberciliği tahmin edilenden Kültür-sanat haberciliğiyapankitleiletişimaraçları(gazete,televizyon,dergi…)insanlaraülkedeki BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 2. oturum/session

39 40 klasik olabilecek çalışmaları yeterince değerlendirmemiştir. Kültür-sanat sayfaları, popülerin ve magazinin kültür-sanat haberciliği,nitelikli sanateserlerini,popülerdeğilestetik,anlıktüketimeyönelik değilkalıcıve Ünlü yazarlarınveyasanatçıların eserleriniyadafaaliyetlerinikonuedinenhaberveyazılara yerverilen anlatılabilir. daha esnekbirdurumvardır. Örneğindüzhaberdışındaröportajyapılabilirveya hikayeleştirilerek kazası haberiniçokfarklışekillerdevermekmümkündeğildir. Ancakkültür-sanathaberlerindeortada Kültür-sanat haberiyazımteknikleridiğerservislerdekitekniklere göredahazengindir.Örneğin,birtrafik okuyucunun dikkatiniçekmektedir. açmaktadır. Kültür-sanatdünyasındaetkiliolanpekçok tartışmanıngazetesayfalarındayeralması getirmektedir. Ayrıcagazetelerinhaftasonuekleridehayli genişbirbiçimdesayfalarınıkültür-sanata kültür-sanat haberlerinintıpkıdiğerhaberlergibimuhtelif sayfalardayayımlanmasınıdaberaberinde Özellikle yayın dünyasının giderek etkinbiryapıyakavuşması, çok satanyazılarınsayısınınhergünartması, Kültür-sanat haberleri,zamankonununöneminegöre birincisayfadakendisineyerbulabilmektedir. haberin gücünüarttıracaktır. bu sergiyiinsanlarabildirmekamacıylasergiyegitmeniz gerekir.ÖmerUluç’layapacağınızröportaj ressamı olanÖmerUluçbirsergiaçacaktır.Sergibilgisisizegeliryadasizbilgiyeulaşırsınız.Veardından gibi bilgileredeihtiyaçduyacaktır.Rutingündemeisebirsergihaberiyleörnekverelim.UstaTürk layık görüldüğü,Pamuk’unNobelkazanmasınaTürkiyevedünyakamuoyundannegibitepkilergeldiği okurlar Nobel’inneolduğu,dahaöncebuödülükimlerinkazandığı,Pamuk’unkimnedenNobel’e Pamuk’un Nobel Edebiyat Ödülü’nü kazanması büyük bir haber değeri taşımaktadır. Ancak haberde sahipleriyle, filmlerinoyuncularıveyayönetmenleriylekonuşulur.Acilgündemeörnekolarak,Orhan bulunmalıdır. Bunlaracilgündemdendeolabilir,rutinoluşturulabilir.Üretilenürünün Bir kültür-sanathaberioluşturulurkenöncelikleortadahaberdeğeritaşıyanbirolayı kılınmalıdır. sahada olupbitenkültür-sanathaberlerineözelbirönemverilmelivekamuoyubugelişmelerdenhaberdar sanatsal kişilikleriileilgilihaberlerdeyabancıkaynaklardanyararlanılarakokuyucuyasunulur.Uluslararası başarı kazanmışTürksanatçılarıileilgilihaberleryadadünyaçapındaünlüsanatçılarınyaşamlarıve satışa sunulduğuünlümüzayedekuruluşlarınınetkinliklerineyerverilir.Bununyanındayurtdışında malzemelerinden de yararlanırlar.Genelde dünya çapında sanatçıların eserlerinin ya dakültürel değerlerin insanlarla iletişimkurmalıdır.Kültür-sanatservisleri,gerektiğindeyabancıkaynaklarınhaber Muhabir elindengeldiğincekültür-sanatetkinliklerinekatılmalı,kitapokumalı,alanındaki yargıların aynenhabereyansıtılmasıgibisakıncalarıbulunmaktadır. diğer yandanhabercininhaberüzerindekiyaratıcılığınıkısıtlamakta,bültendeyeralanabartı,övgügibi yanları bulunmaktadır.Bültenler,haberciyederlitoplubilgisunmaktaveişinikolaylaştırmaktadır.Ancak, kültür-sanat servislerininhaberkaynaklarıgeneldebasınbültenlerioldu.Bununolumluveolumsuz kitap tanıtımlarıvefestivallerdeyinekültür-sanatservislerininhaberkaynaklarıarasındadır.Sonyıllarda programlar halinde hazırladıklarısanatsalvekültüreletkinlikler,tiyatro,sinema,opera,balegösterileri, daha fazlakültür-sanat sayfalarında kendilerindensözettirmektedir.Yine kültür merkezlerininaylık ortaya koyansanatçılarınherbiribuservislerinhaberkaynağıdır.Müzayedelerdesonzamanlardagiderek vazgeçilmez haberkaynaklarıdır.Resim,heykel,fotoğrafgibialanlardaçalışanvesergilerleeserlerini ürünleri duyurmakiçinkurulanhalklailişkilerkurumlarıveyabancıyayınlar,birkültür-sanatservisinin Sanatçılar, sanatçılarınyaptığıişisergilemekisteyenyapımcılarhattakimizamanokullar,yapılan yanında yorum,eleştiriveayrıntılıropörtajlardasayfalarıdoldurmaktadır. ve dinamikbirkadroileçalışmaktadır.Busayfalardakültürsanatetkinliklerinegenişyerverilmesinin Fikir gazeteciliğini yayın kimliği olarak belirlemiş medya organizasyonlarında kültür sanat servisleri, uzman kültür-sanat sayfasıilekültürsanatservisibulunur. demografisindeki çeşitlilikledoğruorantılıolarakyayınyapanmedyaorganizasyonlarındaisedüzenlibir günlerine yayma eğilimi gösterir. Yayın kimliği kitle gazeteciliğine uygun olmasına rağmen, tüketicilerinin kültür sanatsayfasınarastlanmaz.Butürgazeteler,kültür-sanatetkinlikleriileilgilihaberlerihaftanınbelli Yayın kimliğikitlegazeteciliğinedoğrubireğilimgösterengazetelerde,düzenlikültür-sanatservisiile BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Muspart2014 aydınlatan, doyuranvetekkaygısı sanatolanmedyabilincinebırakmalıdır. Türkiye’de medya kanallarındaki popüler kirlilik, yerini entelektüel sanat bilgisinin yer aldığı, tüketiciyi sergilerin ençokizlenensergiler olmasıdaaslındapopülerkültürünbirsonucudur. Bubağlamda; arasında yeralması,oyuncuları nedeniyleizlenentiyatrooyunlarıveyayinemedyatik sanatçıların açtığı emperyalizmine dönüşmesine neden olmaktadır. Yazarı medyatik olan kitapların çok satılan kitaplar iç içedir.Batılıyaşamtarzının benimsetilip,yaygınlaştırılmasıkültürüniçininboşaltılarak kültür Küresel popüler kültür, iletişim biçimlerinde kendini gösterir. Bu da kültürel emperyalizm kavramıyla Kültür vesanatdünyasınıyakındantanıyabiliriz. Bu yapılırsatoplumolaraksinema,tiyatro,güzelsanatlar veedebieserleredahaçokilgigösterebiliriz. ayrılmaktadır. Halbukibasınımızhergünenazbirsayfasını eğitim,kültürvesanatetkinliklerineayırabilir. veya haftadabirgünyarımsayfa,sporaisehergünbeş, altı sayfa,magazinhaberlerineiki,üçsayfayer kültüre zamanveyerayırarakinşaedebiliriz.Gazetelerimizin çoğundakültürvesanatsayfalarıbulunmuyor ağırlıklı sayfalarınveprogramlarınartmasıgerekmektedir. Kültürgeleceğimizdir.Geleceğimiziancak Medyada sonyıllardakültürsanathaberlerigittikçeazalıyor. Gazetelerdevetelevizyonlardakültürsanat SONUÇ tutmaktadır. 8Mart2013tarihligazetede6ekonomisayfasınınbulunmasıbunungöstergesidir. yükselmektedir. Kültür sanata her gün bir sayfa ayıran Zaman gazetesinde de ekonomi önemli bir yer karşılık 7 ekonomi sayfası bulunmakta, 8 Mart 2013 tarihli Hürriyet’te ise ekonomi sayfalarının sayısı 8’e ekonomi bölümlerinerastlanmıştır.Örneğin5Mart2013tarihliHürriyet’te1/6sayfalık“sanat”sayfasına ortaya çıkacaktır.İncelenendönemiçerisindekültür-sanataayrılançeyreksayfalarakarşılık7-8sayfalık Zaman’ın 75habereyerverdiğigözönündebulundurulursakültür-sanathaberciliğininyetersizolduğu kendisine yerbulduğuanlamınagelmektedir.GünlüktoplamolarakSabah’ın120,Hürriyet’in80, görülecektir. Burakam20nüshayabölündüğündegündeortalama2.5kültür-sanathaberiningazetelerde yaklaşıldığında iseincelenengazetelerde“kültür-sanataayrılansayfalardatoplam51haberinyayımlandığı çok magazinelniteliktaşımaktavekültür-sanat haberlerine yer verilmemektedir Haber sayısıaçısından ve sanat içerikli haberlere ayrıldığı görülmektedir. Posta gazetesinin hafta sonu eklerinin içeriği daha Dört gazetenin beş günlük periyodu üzerinden yapılan incelemede, toplam 20 nüshada 13 sayfanın kültür ilişkisi içinbiryargıyavarmakçoksağlıklıolmamaktadır. ise hiçbulunmamaktadır.Dolayısıylahaftasonueklerindenhareketlegazetelerinkültürsanatveedebiyatla ulaşmıştır. Buna karşın Sabah gazetesi ve Posta gazetesinin 2 Şubat 2014 Pazar tarihli hafta sonu eklerinde sanat haberleriyedisayfalık(sözkonusugazeteninhaftasonuekinintoplamsayfasayısı16’dır)birhacme 2014 Cumartesitarihlihaftasonuekindeçoğunluğuröportajlardanoluşankitap,müzikvebenzerikültür haftadan haftayaoldukçaistikrarsızbirtabloortayakoymaktadır.ÖrneğinZamangazetesinin1Şubat eserleriyle ilgili olduğu gözlenmektedir. Ancak bu durum süreklilik arz etmemekte ve gazeteden gazeteye, görüntü vermektedir.Butürhaber,yazı,röportajvereklamlarınçoğunluğununünlüyazarlarınçoksatan sonu ekleriözelliklesanatdünyasındanhabervetamsayfaröportajlarbakımındanoldukçazenginbir (zaman,posta,Hürriyet,Sabah) beşgünlük(4,5,6,7,8Mart2013)nüshalarıincelenmiştir.Gazetelerinhafta konulu çalışmada Türk basınının 2013 yılı Martayındaki verilere göre enyüksek tirajlı ilk dörtgazetesinin Yrd.Doç.Dr.Hakan ve Temiztürk tarafındangerçekleştirilen “Gazetelerde Kültür,SanatveEdebiyatSayfaları/YazılarıÜzerine” Seyhan Yrd.Doç.Dr.Salih Üyesi Öğretim Fakültesi İletişim Üniversitesi Atatürk hazırlanan sayfalar,programlar,afişlerkültür-sanatalemininisimsizkahramanlarınıağırlamamaktadır. kültür-sanat sayfalarındada,televizyonprogramlarındadayenimedya’dayeryoktur.“Ünlü”leriçin haberlere veyorumlarakonuedilmektedir.Ünlüzenginolamayanyazarlar,sanatçılar,kültüradamlarına kitap,edebiyat vedahagenelanlamdakültür-sanat,sıklıklapopülerliküzerindengündemegelmekte, söyleşileri, hattamagazinprogramlarındakitaplarınınreklamındarolalmıştır.Bugündemedyada yazarlar, büyükboyduvarilanlarında,reklampanolarındagörünmüş,gazeteröportajları,televizyon ve internetkitabınbirmetaolarakpiyasayaarzedilmesiiçinkullanılmıştır.Yayıncılarreklamıkeşfetmiş; haline gelmesiylekültür-sanathaberciliğininsınırlarınıdaaşmıştır.Kitapfuarları,kitapekleri,televizyon istilasına direnememiştir.Budurum2000’liyıllardayayındünyasınınendüstrileşmesivekitabınbirmeta BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 2. oturum/session

41 42 Varol, S.(2012)“Kitle Araçlarındaki Eğlence İletişim İçeriklerine İlişkin Kuramsal Yaklaşımlar Hakkında Bir Uslu, K.(2001)“Yazılı ve Görsel Medyada Magazinleşmenin Tarihsel ve Sosyolojik Dimanikleri”, Sayı.12, s.1-20, Tunçkol, Y. Magazin Bizim Gazeteciliği, Gazete. S.ve Temiztürk,Seyhan, H.(2014)“Gazetelerde Kültür, Sanat ve Edebiyat Sayfaları/Yazıları Üzerine”, Turkish Studies- Megep (2008).(Mesleki Eğitim ve Öğretim Sisteminin Güçlendirilmesi Projesi) “Kültür Sanat Haberciliği), Ankara İlhan, E.,Özdemir,M. (2012)“Geleneksel ve İnternet Gazetelerinin Kültür-Sanat Haberlerine Yaklaşımı”, s.379-387, Günyol, V. (1984)“Cumhuriyet Sonrası Sanat ve Edebiyat Dergileri”, Türkiye’de (1849-1984). Ansiklopediler Dergiler Fiske, J. Giriş, Süleyman Çalışmalarına (Translated (2003)İletişim İrvan, by), Bilim ve Sanat Yayınevi, Ankara Dursun, O. (2003)“Medyada Sunulan Eğlenceyle İdeoloji” (Anadolu’da Vakit Gazetecisinin Bulmacası Üzerine Bir Dursun, Ç. (2005) Haber ve Habercilik/Gazetecilik Üzerine Düşünmek, Habercinin El Kitabı Gazetecilik ve Habercilik, Dağdaş, E.(2004)”Türkiye’deki Medya Magazin Ortamında Kavramı ve Magazinleşme Eğilimi”, s.140,Turhan Kitabevi, Büyükbaykal, G. (2002) “Günümüzde Türk Basınındaki Magazinleşme Olgusu”, İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi K aynakça Değerlendirme”, 2112/2,43,s.141-161,İstanbul Üniversitesi Fakültesi İletişim Dergisi, İstanbul Yayınları,İletişim Ankara Turkiye Ankara- s.1277-1288, Turkic, or Turkish of History and Literature Languages, The For Periodical International Batman Üniversitesi Yaşam Dergisi. Cilt.1,Sayı.1, Bilimleri Batman Yayınları,s.88, Gelişim İstanbul, Analiz), s.65-88,İstanbul Üniversitesi Fakültesi İletişim Dergisi, İstanbul, Alankuş (EditedSevda by), IPSYayınları, İstanbul, Ankara Dergisi, s.51-62,İstanbul BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Muspart2014 Şanser VURGUN* ve esersahibininhakları,hakların devrivelisansıgibikonularadeğinmeyeçalışacağım. başlangıcına götürmektedir.Bu çalışmamdatelifhaklarıolgusuvetarihselgelişimi,eser, eserinunsurları olgular ortayaçıkmaktadır.Dolayısıylabunlarınoluşumuda bizitelifhaklarıolgusunaveeserkavramının ve özelliklerininkorunması,eserinhukukiözellikleri eser sahibinineserininüzerindekihaklarıgibi ile paylaşılmış olmaktadır. Sözkonusudurumundoğalbirsonucuolarakdaortaya;eserintemel nitelik kamu bakıma bir dünyası iç ve özellikleri şahsi sahibinin eser Çünkü artmaktadır. derecede azami birlikte böyle oluncada,yaratıcısınıneserüzerindekihakveyükümlülükleri eserindışdünyailepaylaşılması zamanda sahibinin duygu vedüşüncelerinin dışa vurumuna sahne olmuşengüzel yaratım durumudur. Hal eserleri türlerindenbirinedahilolanherçeşitfikirvesanat mahsulü”olaraktanımlamaktadır.Eser;aynı Kanunumuza göre eser; “sahibininhususiyetini taşıyan, ilim ve edebiyat,musiki, güzel sanatlar ve sinema GİRİŞ Keywords: Copyright,Music,Performingarts,Artwork,Legalprotectionpaths. and piecesofartinmusicperformingarts.. of art, the rights of artists ways of protection and thepossession on of legal features and consequences of idea cific owner need to be protected. In this study i am going to concantrate on the copyrights of the legal features being effected as a whole in the piece of art. This means that the qualities of these given pieces of art of a spe- labour legally. In the area of music and prerforming arts the knowledge and personal abilities of a person are and idea person’s a protects and defines right This art. of piece idea of interms right, property a is Copyright Abstract Anahtar Kelimeler:Telif,Müzik,Sahnesanatları,Sanateseri,Hukukikorunmayolları. Sanat EserleriKanununagöresahipolduğuhukukiözellikleriveneticeleriüzerindedurmayaçalışacağım. ve Fikir hakların bu ve yolları korunma hakları, sahiplerinin eser özellikleri, anlamdaki hukuki eserlerinin sanat hakları, telif üzerindeki eserler ait sanatlarına sahne ve müzik özellikle bildirimde Bu gerekmektedir. korunması niteliklerinin kazandırdığı üreticisinin eser- ürünlerin çıkan olarak ortaya da birleşimi Dolayısıyla yansımaktadır. bir lere özelliklerinin şahsi ve birikimleri alanlardaki bu kişilerin yapıtlar; konan ortaya ortaya ile emekleri fikri kendi çıkardıkları eserler üzerinde kişilerin hukuken sağlanan haklar olup, olarak tanımlanmaktadır. Müzik ve hakkı sahne sanatlarında mülkiyet üzerindeki eserleri sanat ve fikir hakkı Telif Özet COPYRIGHTS INMUSIC AND PERFORMING ARTS MÜZİK VESAHNESANATLARINDA TELİFHAKLARI * Öğr. Gör.,AdnanMenderesÜniversitesi,AtçaMeslekYüksekokulu, Aydın,[email protected] BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 2. oturum/session

43 44 (www.mesam.org.tr) maddi menfaatlerininkorunması hakkınasahiptir”,demektedir. 27nci maddesi:“Herkes,sahibi bulunduğuhertürlüilim,edebiyatvesanateserlerinden doğanmanevive Bu nedenle,bazıuluslararası sözleşmeleryapılmıştır.Ayrıca,İnsanHaklarıEvrensel Beyannamesinin Ancak fikrihaklarınulusal sınırlar içindekorunması yetkisi verilmişti, çünkübuhaklarihlâleçokaçıktı. kabul edildiğiiçin,ancakesersahibininizniyle,eserinserbest veyasınırlıbiçimdedolaşmasımümkündür. Fakat bu kurala, fikri haklar bakımından istisna getirilmiştir. Fikri haklar, mutlak (tekelci) haklar arasında Avrupa BirliğiHukuku’nda,genelkuralolarak,mallarıntopluluk içindeserbestdolaşmasıilkesigeçerlidir. daha sonrasırasıyla,hattâtlar ve heykeltraşlar ve daha sonra ise, tiyatro eserleri kanun kapsamına alınmıştır. ilk koruyan kanunun amacı,yazarıekonomikyöndengözetmekvebilimin teşvikedilmesinisağlamaktır.İngiltere’de sahiplerini eser gelindiğindeyse, yüzyıla XVIII. kanunun, İngiltere’de1709yılındakabuledilen“ActAnne” adınıtaşıyanbirkanunolarakgörmekteyiz.Bu ise; baktığımızda Çağlara Yakın ve Yeni “Sabellicus” adlıbiryazaraVenedik’te“VenedikTaciri”isimli bireseriçinverilmiştir.(Attali,1975,s.95) 16. yüzyılın ortalarında, yazarın daeserden pay alması âdet haline geldi. İlk yazarimtiyazı, 1486 yılında kullanılmıştır. olarak nitelendirilmiş,“copyright”terimideilköncetelifhakkıdeğil,basımveteksiranlamında ücret karşılığındaeserinmalikiolduklarıkabuledilmiştir.İngiltere’deimtiyazsahibi“ownerofcopy” idari otoritelerinverdiği“basımimtiyazları”ilesağlandı.Buyolla,matbaacılarınesersahibineödedikleri nedenle, belirlibirbölgedevesüreiçineserinsadecematbaacıtarafındanbasılabilmesi, ikinci vesonrakibaskılarınıyapmakçokdahaucuzamalolanhaksızrekabeteyolaçanbirdurumdu.Bu hale getirmek için masraf etmek zorundaydı. Oysa başka bir matbaa için bu ilk baskıyı kullanarak eserin o imkanı doğdu.Ancakmatbaacıilköncesatılmaşansıolanbirmüsveddebulmakvebunubasımahazır icadıyla, Matbaanın olmuştur. kabulü imtiyazlarının” “basım zamana kadarsadeceelyazısıylavesınırlısayıdakopyaedilebileneserlerinsayısızçoğaltılmasısatılması adım ilk atılan alanında haklar Fikri kopya edilmesineitirazhakkıyoktu. istediği bireserikopyaedebilirveyaücretikarşılığındabaşkasınaettirebilirdi.Yaratıcınıneserin Ortaçağda da, fikri ürünlerin ayrı bir hakkın konusu olabileceği düşünülmüyordu. Herkes yararlanmak cisim fikredeğil,fikircismebağlıydı. olmayacaktı”, demişlerdi.Birkitabısatınalmaklakitaptakifikriürünleredesahipolunabilmekteydi.Yani, tablonun mülkiyetinintahtanınmülkiyetinebağlıkalmasızorunludur,çünkütahtaolmasaydı,tabloda Örneğin, ünlüRomalıhukukçularGaiusvePaulus,tahtaüzerineoyularakyapılanbirtabloiçin,“bu mallardan ayrı düşünülmemekteydiveyaratıcınıniktisadenveyamaneviyöndenkorunmasınagerekduyulmuyordu. maddi cisimlendikleri üzerinde ürünleri, emek fikri uygarlıklarda Eski Çağlarda; Orta ve İlk Eski çağlardatelifhakları:(Genelolarakelealınmıştır.) (http://www.ankarabarosu.org.tr/siteler/ankarabarosu/frmmakale/20011/2.pdf ekonomik niteliktekihaklarınınkarşılığıifadeedilmektedir. Örneğin; Telifhakkımıaldım;telifhakkımödenmediifadelerinde,esersahibininsahipliğindendoğan Dar anlamdatelifhakkıiseesersahipliğindendoğanhaklarınparasalkarşılığınıifadeetmeküzerekullanılır. doğan haklarınihlaleuğradığıyadabaşkasınadevredildiğianlatılmakistenir. istenmektedir. Örneğin:telifhakkımihlaledildi;hakkıdevredildiifadelerindeesersahipliğinden kullanılmaktadır. Budurumda,esersahibininfikirvesanateserleriüzerindekifikrihaklarıanlatılmak Bu kavramgenişanlamda,kişilerinfikirvesanateserlerinüzerindekihaklarınıifadeetmeküzere Hukukumuzda telifhakkınındeğişikanlamlardakullanıldığınatanıkolmaktayız. üzerinde hukukensağlananhaklardır.(http://www.telifhaklari.gov.tr/ana/sayfa.asp?id=394). yazılmaktadır.(www.tdk.gov.tr). Telifhakkıise;kişininhertürlüfikriemeğiilemeydanagetirdiğiürünler Telif; Türk dil kurumu sözlüğüne göre uzlaştırma, kitap yazma anlamına gelmekte ve te:lif şeklinde 1. Telifve Hakkı Olgusu BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Muspart2014 ) ediyorsa eser,ilkolarakA.B.D.’nde yayımlanmışsaveyabaşkabirülkeninyurttaşıolsa veyabaşkabir sonra ise,yabancıuyruklubir esersahibi,sözgelimi,-eserinyayımlandığıdönemdeA.B.D.’nde ikamet bakılmaksızın, bu Kanundaki telif hakları korumasından yararlanacaktır. Bir eserin yayımlanmasından yayımlanmamış bireser,eser sahibinin hangiülkeninyurttaşıolduğunaveikametgahının neredeolduğuna ABD hukuksistemindekiönem arzedendiğerbirnoktaise;telifhakkısahipliğikavramıdır. Bunagöre, edilmesi şeklindekişekilşartıhalenmuhafazaedilmektedir (Mahony,1997,s.398) talebinde bulunabilmekiçin,diğerşekilşartlarındanayrık olarak, eserinyayımlandığı(ilgili)eyalettetescil Bununla birlikteAmerikanhukukunda,eserüzerindekihakların ihlaliiddiasıilebirmahkemeönündehak itibaren, şekilşartlarınıtaşımayaneserlerdetelifhaklarıkorumasından yararlanabilecektir. bir yaptırımgerektirmeksizinserbestkullanımakonuolabilir iken;buKanununyürürlüğegirmesinden önce şekilşartlarınıtaşımayaneserler,telifhaklarıkorumasından yararlanamamaktavekamumalıolarak şartlarına riayetedilmesikoşulunuortadankaldırarakisteğe bağlıhalegetirmiştir.Şuhaldebukanundan bir değişiklikyaratarak,eserinkorumamekanizmasından yararlanabilmesiiçingereklibulunanşekil doğan gelişmelerinuygulanmasıamacıylaçıkartılanBernKanunu Amerikantelifhaklarısistemindeönemli tr.wikipedia.org/wiki/Edebi_ve_sanatsal_eserlerin_korunmas%C4%B1na_dair_Bern_Konvansiyonu*) Daha sonralarıuygulamaalanındakigelişmeleryaşanmışveözellikleBernKonvansiyonu’ndan(http:// gerekmektedir. için, meydanagetirdiğidüşünselürünününözgünbirkaraktere(Originality)sahipbulunması Amerikan hukukunda,esersahibinin“CopyrightAct”ilegetirilenkorumasistemindenyararlanabilmesi tüketici mahiyetteolup,yenibireserkategorisiyaratmakolanaklıdeğildir.(Sınar,2006,s.50)Ayrıca hukuku, bizim hukukumuzdan farklıdır zira bizim sistemimizde Kanunda (FSEK) sayılan eser kategorileri Bu 8kategori,Kanundaörnekolaraksayılmışolup,tüketicimahiyettedeğildirler.açıdanAmerikan • • • • • • • • 1976 tarihliKanunilekorumaaltınaalınan8eserkategorisibulunmaktadır.Bunlar; zamanlarda çıkartılankanunlarladeğişikliğeuğramışbulunmaktadır.(Merges,2001,s.618) Devletleri’nde 1976tarihliTelifHaklarıKanunu(CopyrightAct)yürürlükteolupbuKanunçeşitli Anayasaya dayanılarakçıkartılanfederalkanunlarilekorunmaktadır.Bugüniçin,AmerikaBirleşik Amerikan hukukunda telif haklarına ilişkin ana kaynak Amerikan Anayasasıdır ve bu ülkede telif hakları, Amerika BirleşikDevletleri Anglo-Amerikan Sisteminedahilülkelerdetelifhaklarınındurumu: hakları üzerindekiyoğunlaşmayısağlamıştır. haklarının öneminden oluşmaktadır. Bu konuda bilhassa Fransız İhtilali ile birlikte çıkarılan kanunlar telif hukuk ekolününetkisindekalmıştır.Bubağlamdadatemeldayanağıesersahibinineserleriüzerindeki mevzuat sisteminetekabületmektedir.KıtaAvrupasısistemiise“TabiiHukuk”yanidoğal,olmasıgereken sistemi özünü“CommonLaw”geleneğindenalmaktavegelenekleriçtihathukukundanoluşanbir D’Auteur) sistemleribulunmaktaolup,sistemlerkendiekollerialtındagelişmişlerdir.Anglo-Amerikan haklarının karşılaştırmalıhukuktakidurumundaAnglo-Amerikan(Copyright)veKıtaAvrupası(Droit Bu konuda ilk olarak hukuk sistemleri bağlamında bir inceleme yapılması uygun olacaktır. Temelde Telif Telif H Mimari eserler(http://www.copyright.gov/title17/circ92.pdf) Ses kayıtları Sinema filmlerivediğersinematografikeserler Resimler, grafikveheykeller Pandomimler vekoreografikeserler Sözlü vesözsüztümtiyatroeserleri Sözlü vesözsüztümmüzikeserleri Edebiyat eserleri aklarının D ünyadaki G BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory elişimi 2. oturum/session

45 46 Bn krı, rnı hkkna karşılaştırmalı hukukunda Fransız karşın, Buna gouv.fr/WAspad/UnCode?code=CPROINTL.rcv) yapılarak bilgisayar programları da koruma kapsamına alınmış bulunmaktaydı. (http://www.legifrance. Hakları Kanunuile sağlanmaktaydı vebukanunda da3Temmuz1985tarihindeönemli bir değişiklik korumanın düzeyde üst en için mucitler Telif ve tarihli 1957 Mart 11 koruması hakları telif Fransa’da taşır. özelliği olma sistemi hukuk bir sağlandığı sanatçılar sahipleri, eser için zaman her hukuku, Fransız Fransa (Haberstumpf, 200,S.95) taşıdığından eserlerinsadecegerçekkişilerceortayaçıkartılması gibibirzorunlulukdabulunmamaktadır. bulunması gerekmemektedir.Bubakımdaneserlerinherhangi birdüşünseliçeriğesahipolmasıönem Alman hukukununfarklılıklarınınbaşındaesersahibininhukuki birstatüyesahipolmasıyadafiilehliyetinin gösterimlere ilişkineserleryeralmaktadır.(Sınar,2006,S.64) listede korunanesertürlerininörnekleriolarak,yazı,müzik, sanat,mimarlık,resim,filmveresimlibilimsel (UrhG) göre,telifhaklarınıngelenekselalanını,edebiyatve sanatoluşturmaktadırveKanundagösterilen (Urheberrechtgesetz-UrhG)’ dur.(http://www.netlaw.de/gesetze/urhg.htm ) AlmanTelifHaklarıKanunu’na Alman hukukundatelifhaklarınınkorunmasınailişkintemelmetin1965tarihliTelifHaklarıKanunu Almanya Kıta AvrupasıSistemineD olması gerekmektedir.(Adams,1992,s.14) bulunması vebudayokiseesersahibininuyruğunutaşıdığıülkeninBernSözleşmesi’neüyebirülke ise eserinBritanya’dayayınlanmışolması,bukoşulyokluğundaesersahibininikametinin birleşik krallıkvatandaşıeğerbudeğilseAvrupaBirliğiolmasıgerekmektebunlarınyokluğunda hire” kavramı da burada yer bulmaktadır. Eser sahibinin temelde telif haklarından yararlanabilmesi için Birleşik krallıktaesersahibieseribizzatyaratankişidir.BununyanısıraAmerikanhukukundaki“workfor • • • Bu kanunda,telifhaklarınınkorunduğueserkategorilerişuşekildesıralanmıştır; fazla konuyailişkindüzenlemeleriiçermektedir. Bu kanunözelliklebünyesindeçeşitlikonularıbarındırmasıilefarklılıkkazanmışbirkanundur,birden (http://www.hmso.gov.uk/acts/acts1988/Ukpga_19880048_en_1.htm) Patent Act.CDPA)ilesağlanmaktadır. telif haklarıkoruması1988tarihliTelifHakları,TasarımvePatentlerKanunu(Copyright,Designsand temelinde gerçekleşmektedir.(Cornish,1999,s.374)Günümüzdeİngiltere’de(vetümBirleşikKrallıkta) (Galler, İskoçyaveKuzeyİrlanda)telifhaklarıkorumasıkanunlaradayalıhukukkuralları(statutory law) gerekli kılmışsada,bugünitibarıylagerekİngiltere’degerekseBirleşikKrallığıoluşturandiğerülkelerde Common Law kültürünün etkisi nedeniyle, telif haklarını koruyan kanunların çıkartılması uzun bir süreci Birleşik Krallık copylaw.com/new_articles/wfh.html) döndürülmüştür. Fakat bu durum için yazılı bir anlaşma olması da öngörülenler arasındadır. da (http://www. anlayışı Hire” For “Work ayriyeten benimsenmiş vebuanlayışbağlamındada,eserlerinmeydanagetirilişitabiricaizsebirişilişkisine olarak farklı sistemlerden diğer ayrıca sisteminde hukuk ABD (http://www.law.cornell.edu/uscode/text/17/104) korumasından yararlanmahakkınasahiptir. telif haklarısözleşmesinetarafolmasıhalinde,dünyanınneresindeolursaolsunAmerikan ülkede ikametediyorolsadahi,buülkeninBernSözleşmesigibi,A.B.D.’nindetarafolduğubiruluslararası Basılı eserler.(Adams,1992,s.8) Ses kayıtları,filmler,görsel/işitselyapımlarvekabloluprogramlar, Özgün taşıyanedebiyat,tiyatro,müzikvegüzelsanateserleri, BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory ahil Ü lkelerde T elif H Muspart2014 aklarının D urumu Türkiye’de T (http://de.wikipedia.org/wiki/Schweizerisches_ sayılır. olarak kişi Urheberrecht) getiren meydana bizzat onu sahibi, Bu kanuna göre İsviçre hukukunda telif hakları eserin meydana getirilmesi anından itibaren doğar ve eserin hedeflenmektedir. belirli birözgünlükdeğerinesahipolantümeserlerinortayaçıkışamacıneolursaolsunkorunması Hakları ve Bağlantılı Hakların Korunmasına İlişkin Kanun’dur. (Rehbinder, 1993, S.93) Bu kanun ışığında 1 Temmuz1993’deyürürlüğegiren(http://de.wikipedia.org/wiki/Schweizerisches_Urheberrecht)Telif İsviçre hukukunda telif haklarınınkorunmasınailişkin temel metin,9Ekim 1992 tarihinde kabul edilerek, İsviçre kişi veyakişilerdir.(Maranghidis-Matexas,1995,S.148) gerçek belirtilen ismi altında eserin sürece, bulunmadığı kanıt bir aksine sahibi, eser hukukunda, Fransız düzenlenmiş bulunmaktadır.(Lindner,1994,S.9) Intellectuelle-CPI) yürürlüğekonulmuşvetelifhaklarınınkorunmasıdabukanunkapsamındayeniden hukukunun tüm dallarını bir arada düzenleyen “Düşünsel Mülkiyet Kanunu” hukuktaki diğerörneklerdenfarklıbiryolizlenerek,1Haziran1992tarihindedüşünselmülkiyet (Suluk, 2004) edildiği içinoperalar,melodramlar veşarkılıoyunlargibifikriürünlermusikieseriolarak korunmaktadır. fikir mahsulleridir. Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’nda her nevi sözlü ve sözsüz besteler, musiki eseri kabul izlenilecek hemdedinlenilebilecek eserlerşeklindedir.Buise,drama,opera,sesli film vetiyatrogibi Ayrıca literatürdeçokçeşitli şekillerdeeserayrımlarıyapıldığıdagörülmüştür.Bunlardan biridehem sanatlar eserleri,sinemaişlenmelervederlemeler. eserleri; beşkategoridedeğerlendirilmektedir.Bunlar;ilim veedebiyateserleri,musıkigüzel tanımlanmaktadır. musiki, edebiyat, güzel sanatlarvesinemaeserleritürlerindenbirinedahil olanherçeşitfikirvesanatmahsulü”olarak ve ilim taşıyan, hususiyetini “sahibinin eser; göre kanunumuza eserleri sanat ve Fikir Eser 1. Eser,EserS uğramıştır. (http://www.telifhaklari.gov.tr/ana/sayfa.asp?id=394 ) 1952’de yürürlüğegiren5846sayılıkanunise1983,1995,2001, 2004ve20072008yıllarındadeğişikliğe Eserleri KanunuiseProfesörErnstHirschtarafındanhazırlanmışve1952yılındayürürlüğegirmiştir. yürürlüğe Sanat ve Fikir sayılı 5846 Kanunu’nun kalmıştır. uzak gelişime alandaki uluslararası kadar tarihine 1952 Ocak Eserleri 1 girdiği Sanat ve Fikir Sayılı 5846 kanun, sayılı 5777 gerçekleştiren katılmasını Gerek 1910tarihliHakkıTelifKanunugerekseTürkiye’nin1886BernSözleşmesi’nin1948belgesine serbest bırakılmıştır. belirleyecek olan bir kanun olarak yürürlüğe konulmuş ve Kanunun 14 üncü maddesi ile çeviri bütünüyle Kanunu’nun Eserleri Sanat ve yürürlük tarihiolan1Ocak1952tarihinekadaryürürlüktekalarak,Türkkültürvesanatyaşamını Fikir Sayılı 5846 hazırlanan tarafından Hirsch Prof. üzerine, talimatı Fakültesi’nin Hukuk de İstanbul ve talebi Bakanlığı’nın Eğitim Milli ise Kanunu Telif Hakkı çıkarılmıştır. Gerçek anlamda ilk fikir ve sanat eserleri kanunu olan “Hakkı Telif Kanunu” 8 Mayıs 1910 tarihinde kişiler cezalandırılmaktaydı. basan ileanlaşmakvesatmaklailgilikonulardüzenlenmekteydi, ayrıca anlaşmadaki sayıdanfazlabastıran tükeninceye kadar,eserüzerindezilyetliğibulunmaktaydı.Yazaradahayatboyuimtiyaztanınmaktave düzenleme 1857tarihliTelifNizamnamesidir.BuNizamnameyegöre,eseribasanınbasılannüshalar 300 yılgecikmeiletakipedilebilmiştir.Ülkemizde,Osmanlıdönemindetelifhakkıylailgiliilkhukuki İlk Türkmatbaasının1727’dekurulmuşolmasınedeniyletelifhaklarıalanındaBatıdakigelişmeleryaklaşık elif H ahibi, EserinU aklarının T 86 aıı ii v Snt srei auu d 1ba) u alma ii v sanat ve fikir bağlamda Bu 1/b-a.) md. Kanunu Eserleri Sanat ve Fikir sayılı (5846 BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory nsurları veH arihsel G elişimi 2. oturum/session akları (Code de la Propriété

47 48 1. Hukuk D (HUMK md.21). mahkeme, yetkili olarak nitelendirilebiliyorsabu takdirde,haksızfiilinmeydanageldiğiyermahkemeside yetkiliolacaktır olup, bulunmakta geçerli da açısından davalının (tecavüzdebulunanın) ikametgâhımahkemesidir(HUMKmd.9/a).Eğertecavüz, birhaksızfiil davalar doğan ndan FSEK’ ise; konusunda mahkemeler, eğer yok ise asliyehukukmahkemeleri bu konuda görevlidir. Yetki (davanınnerede açılacağı) mahkemeler genel hukuk kurallarına göre oluşturulmaktadır. Özellikle bu ihtisas alanında kurulan yönlü olarak ele alınmaktadır. Dava çeşitlerine geçmeden önce belirtilmelidir ki; bu davalarda görevli Kanunumuza göre eser sahiplerinin haklarının korunması hukuk ve ceza davalarında olmak üzere iki Hakların Korunması Sözleşmede lisanstürübelirtilmemişsebasitruhsatolduğu sonucunavarılır. tecavüz edenekarşıdavaaçabilir.Bunakarşılıkkuralolarak basitlisanssahibinindavaaçmayetkisiyoktur. başkalarına lisans verebileceği gibi kendisi de kullanabilir. Hakka tecavüz halinde münhasır lisans sahibi gibi, saklı tutmamışsa o hakkı kendisi de kullanamaz. Basit ruhsat halinde ise lisans veren aynı hakla ilgili sadece lisansalankullanır.Budurumdaveren,aynıhaklailgilibirbaşkasınaveremeyeceği münhasır olmamasıdurumundaisebasitlisanssözkonusudur.Münhasırhalindelisansakonuhakkı Lisans değişik şekillerde verilebilir. Lisansın, münhasır(sınırlı, belirli bir konuda) olması durumunda tam; eder; hakkınçıplakmülkiyeti(sahipliği)yinemalihaksahibindekalır. kendisi devralanageçer.Bunakarşılıklisansvermedurumundaalansadecekullanmahakkınıelde hakların kullanmayetkisininbaşkasınadevriruhsat,yanilisanstır.Birmalihakkındevrinde Kanunumuzun 48.maddesinderuhsatkavramıkullanılmıştır.Bukavramilelisanskastedilmiştir.Mali Hakların Lisansı (5846 sayılıFikirveSanatEserleriKanunu,md.52.)Yazılılıkaslenbirispatşartıdır. da devretmesi mümkündür. (Age., s.64) Kanunumuza göre devrin yazılı bir biçimde yapılması gerekir. Eser sahibi,malihaklarınıherhangibirsınırlamaolmaksızındevredebileceğigibibirtakımsınırlamalarla yansımasıdır. Bu durumaslındakanunumuzdadayeralan“bireserinsahibionumeydanagetirendir”hükmününbir ve malihaklarınoluşturduğubütündevredilemez.Böylebirdevirişlemigeçersizdir.(Suluk,2004,S.64) Hukukumuzda esersahipliğibirbütünolarakdevredilemez.Yanieserdendoğantümmaneviyetkilerin Hakların D yayınlanması anlamında)dır.(5846sayılıFikirveSanatEserleriKanunumd.13-25) üzerinde), çoğaltma,yayma,temsil(eserden faydalanma) veumumailetimhakkı(eserin nakledilmesi, hakkı temel iki men etme yetkisi veEser sahibinin malik ve üzere olmak manevi ve maddi sahibinin bulunmaktadır. Maddihaklar;Umumaarzhakkı,Adınbelirtilmesiyetkisi,Eserdedeğişiklikyapılmasını eser göre kanunu’na eserleri sanat ve Fikir Eser SahibininH işleyendir. (http://www.telifhaklari.gov.tr/ana/sayfa.asp?id=394) işlenmiş sonucunda yaratımı düşünce bir yada derlenmişbireseriçerisindeiseeserinsahibi;asılsahibininhaklarısaklıkalmakkaydıylaonu farklı Herhangi 1/b-b.) md. Kanunu, Eserleri Sanat ve Fikir Eser sahibiise;kanunumuzagöre“eserimeydanagetirenkişi”olaraktanımlanmaktadır. Eser Sahibi gerekmektedir. sahibinin hususiyetiniyansıtmasıvekanundabelirtilenbeşürüntarzındanbirinekategorilendirilebilmesi Bir ürününeserkabuledilerektelifhaklarıbağlamındakorunabilmesiiçin,bellibirfikirürünüolması, Eserin U getirildiğini belirlenmesi amacınıtaşıyan bir davadır.Ancakbudava sonucundaulaşılankarar Eser sahibinin tespiti davası: Eser sahibinin tespiti davası, bir eserin kimin tarafından meydana nsurları avalarında Korunma evri akları BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Muspart2014 zilyede karşı haklar ikenmanevi haklar ise; işleme(eser (5846 sayılı Rights, Sweet&Maxwell, London W.R.Cornish (1999),Intellectual Patents, Property: Copyright, Trade Marks And Allied Brigitte L.(1994),DieKodifizierung desfranzösischen Urheberrechts., UFITA, Band 125 Ayiter N.(1972),Hukukta ve Sanat Fikir Matbaası, Sevinç Eserleri, Ankara HukukArslanlı H.(1954),Fikrî ve Sanat II,Fikir Dersleri İstanbul Eserleri, Adams J. (1992);An Outline of Copyright the Law of United the Kingdom, UFITA, Band 120, UK KAYNAKÇA ülkemiz sorunlarınaodakolacakbiçimdebirgelişiminsergilenmesi amaçlanmalıdır. ülkelerdeki yasalmetinveprosedürlerincelenmeli,gözden geçirilmelidir.Tümbunlarınsonucundaise ve ilgilialanıngeçirdiğievrimsüreçlerbilinmeli,elealınmalıdır. Akabindeözelliklebudalahakimolan hukuk dalının ülkemiz gibi gelişmekte olduğu ülkelerde verimin arttırılması için öncelikle tarihsel gelişim hak veözelliklerinbilinmesiçokönemlibiryertutmaktadır. bildirimdededeğinmişolduğumüzereilgili Bu bağlamdasanateserininvesanatçınınortayaçıkardığı düşünseleser,korunmayollarıveesereilişkin Telif haklarıvetelifhukukukavramıülkemizdeözelliklesondönemdegelişmekteolanolgulardandır. dahilinde sayfasayısınınaşılmasımuhtemeldir.) şeklinde incelenmektedir.(bukısımdetayainilmedengeçilmiştir.Zirasuçlarınyapısıveözellikleri - - - - suç veyaptırımlarolarakdörtanabaşlığaayrılarak: dolayı kendinehasolaylardabukanundakimaddeleruygulanmaktadır.Cezadavalarındakikorumatürleri Ceza DavalarındaKoruma: 4. 3. 2. Sonuç bandrol suçları(Age,S.299);bandrol,kullanımıileilgilisuçlardanoluşmaktadır. bağlantılı haklarakarşıişlenensuçlar;izinsizçoğaltımvediğerhakihlalleriileilgilisuçlardır. ilişkin suçlardanoluşur. malî haklarakarşıişlenensuçlar;sözleşmelere,nüshalaraveizinsizkullanımlaresereilişkinruhsata manevî haklarakarşıişlenensuçlar;eser,çoğaltmavekaynağailişkinsuçlardır. açılabilecektir. getirilebilmektedir. Sözkonusudavalardayinemaddivemanevihaklaratecavüzedilmesihalinde hususlarda almayan yer da da BorçlarKanunu’muzungörehaksızfilerhükümlerincedesözkonusutazminattalepleriyerine FSEK ki; görülecektir de incelendiğinde kararları Yargıtay S.290) 2006, hakları zarara uğrayankişilerinmaddîvemanevîtazminatisteyebilecekleriesasınıdüzenlemektedir.(Sınar, manevî ve malî üzerindeki eser nedeniyle, eylemi tecavüz 70, md. FSEK Tazminat Davaları: açılabilecektir. (Erel,1998,S.302) gerçekleşmiş birtecavüzündevametmesiveyatekrarlanmasıolasılığıvarsa,yinesözkonusudava olası birtecavüztehlikesinin önlenebilmesi amacıyla açılır. (Arslanlı, 1954,S.218)Bununyanısıra, Tecavüzün Men’i (Önlenmesi)davası:Tecavüzün önlenmesi davası,malî veya manevî haklara yönelik geçen haklarmali(çoğaltmaileilgili)yadamaneviolabilmektedir. tazminat istenmesisözkonusuolabilir.(Ayiter,1972,S.243)Ayrıcaunutulmamalıdırki;buradasözü sona ermişise,artıktecavüzünkaldırılmasıdavasıaçılmasıdeğil,ancak(koşullarınoluşmasıhalinde) ayrılmaktadır. Budavanınaçılmasıiçinhakkailişkintecavüzündevamediyorolmasıgerekir.tecavüz tecavüz tehlikesininmevcutolduğudurumlardaaçılabilen,tecavüzünmen’i(önlenmesi)davasından sürmekte olanbirtecavüzünvarlığıhalindeaçılabilir.Buaçıdanhenüzbaşlamadığıancak Tecavüzün kaldırılmasıdavası: davası, telifhaklarına yapılmasının istenmesininhukukişekli)olarakkabuledilir.(Tekinalp,20014,S.291) kişiye verilmesisonucunuyarattığıiçin,budavabiredadavası(yanitespitedilenhaksonucuşey yalnızca eser sahibinin kimliğini belirlemekle kalmadığı ve eser sahipliği statüsünün de belirlenen BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory FSEK ceza kanunu açısından özel bir kural niteliğinde maddeler içerdiğinden 2. oturum/session karşı başlamışvehalen

49 50 İsviçre Hukukunda Telif Haklarının Korunmasına İlişkin Temel Metin: http://de.wikipedia.org/wiki/ Birleşik Krallık Telif Hakları Kanunu: http://www.hmso.gov.uk/acts/acts1988/Ukpga_19880048_en_1.htm, http://www.legifrance.gouv.fr/WAspad/UnCode?code=Alman Hukukunda Telif Hakları Kanunu: http://www.netlaw.de/gesetze/urhg.htm, Kanunu: Tarihi: Erişim Hakları Telif Hukukunda Fransız Ahmet Kılıçoğlu, Makale http://www.ankarabarosu.org.tr/siteler/ankarabarosu/frmmakale/2001-1/2.pdf, http://tr.wikipedia.org/wiki/Edebi_ve_sanatsal_eserlerin_korunmas%C4%B1na_dair_Bern_ http://www.copylaw.com/new_articles/wfh.html, Erişim 10.09.2014 Tarihi: http://www.law.cornell.edu/uscode/text/17/104, Tarihi: Erişim 20.08.2014 http://www.copyright.gov/title17/circ92.pdf, Tarihi: Erişim 10.09.2014 www.mesam.org.tr, Tarihi: Erişim 10.09.2014 http://www.telifhaklari.gov.tr/ana/sayfa.asp?id=394, Erişim 10.09.2014 Tarihi: www.tdk.gov.tr, Tarihi: Erişim 10.09.2014 İnternet siteleri: Tekinalp Ü. Mülkiyet (2004);Fikrî Hukuku, Yayınevi, 3.Bası,Beta İstanbul Suluk C.(2004);Telif Hakları ve Korsanlıkla Mücadele, Hayat Yayıncılık, İstanbul HukukuSınar H.(2006);Ceza Açısından Telif Hakları, İstanbul Üniversitesi Enstitüsü, Bilimler Sosyal Rehbinder neue M.(1993).Das schweizerische Urheberrecht., UFITA, Band 122,Almanya Metaxas-MaranghidisIntellectual(1995); G. Property Lawsof Europa, John Wiley Sons,& Chicester-New Merges P. Robert (2001);One Hundred Years of Solicitude: Intellectual Property Law 1900-2000,IPLR, Jacques A.(2005),Gürültüden Müziğe ”Müziğin Ekonomi-Politiği Üzerine”, AyrıntıYay., İstanbul Ieuan G. M. (1998); Copyright Infringement., in: Copyright Infringement . Comparative Law Yearbook of Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu. Haberstumpf H.(2000);Handbuch desUrheberrechts, 2.Auflage, AlmanyaNürnberg, ve SanatFikir Kanunu. Eserleri Erel Ş.(1998),Türk ve Sanat Fikir Hukuku, Yenilenmiş 2.Bası,İmaj Yayıncılık, Ankara Schweizerisches_Urheberrecht, Tarihi: Erişim 18.08.2014 Tarihi:Erişim 20.08.2014 20.08.2014 Cproıntl.rcv, Tarihi: Erişim 20.08.2014 Tarihi:Erişim 20.08.2014 Konvansiyonu, Tarihi: Erişim 20.08.2014 Doktora Tezi, İstanbul York-Brisbane-Toronto-Singapore Amerika International Business,Special Issue-1997, Amerika BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Muspart2014 Dilek CANTEKİN** Kerem CenkYILMAZ* toplumlarda benimsenerekbüyük yeredindiğigörülmektedir.Popkültürvesanatının endüstriyel gücün ilgilendiği birtürsanattırveadıdaPopSanattır(PopArt). PopSanat’ıngünümüzçağdaşyaşamında,tüm bir sanat anlayışı öne çıkmıştır. Kent kültürüne dayalı sanat, endüstriyel kentin sokaklarında oturan bireyin göre,“İkinci DünyaSavaşısonrasındaendüstriyelkentkültürüne dayalıolarak,sıradanbireyihedefalan gücü elindebulundurandevletlerintoplumsalyapılarını değiştirmesinenedenolmuşlardır.Şahin’e değişmektedir. İkincidünyasavaşındansonradeğişensiyasal veekonomikdengeler,batıdanbaşlayarak, Toplumların sosyo-ekonomik yapıları değiştikçe,varettikleri kültürel yapıvesanatolgusunabakışları da GİRİŞ Keywords: Artmanagement,Financialskillsinart,marketing. with thatinfrastructurewilltell. Inourstudy, aestheticsensibility, thebasicprinciples of business, art financial skills and art marketing associated by decisions make to sustainability andparticipationoftheartcultureinstitutions. the to expected contributing and culture are and arts of professionals thefields in theactors these of creativity the world, improving preservingand globalized a In with approach. it practice and innovative sectors different an of knowledge multidisciplinary their for touse need ability the growing with a managers is cultural and there arts everyday, changes sector cultural the of technology the As Abstract Anahtar Kelimeler:Sanatyönetimi,Sanattafinansalbeceriler,pazarlaması. yapısı ilebağdaştırılmasınıanlatacağız. alt pazarlaması sanat ve beceriler finansal da sanat ilkeleri, temel işletme duyarlılığın, estetik Çalışmamızda, ile aktörlerininyaratıcılığınıkoruyupgeliştirerekkararlaralmalarıbekleniyor. küreselleşen dünyada, sanat ve kültür kurumlarının sürdürülebilirliğini profesyonellerden, ve katılımcılığını, kültür Bu ve sanat artıyor. alanı ihtiyaç yöneticilerine kültür ve yaklaşımla sanat bir yönlü çok yenilikçi dönüştürebilen birikimini uygulamaya bilgi disiplinlerin farklı sektöründe, kültür değişen gün her Teknolojisi Özet ART MANAGEMENT SANAT YÖNETİMİ ** * Arş. Gör.,SakaryaÜniversitesi,D evlet Konservatuvarı,Sakarya,[email protected] Öğr. Gör.,SakaryaÜniversitesi,D evlet Konservatuvarı,Sakarya,[email protected] BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 2. oturum/session

51 52 2009: 84). bir ürünhalinegetirilir.Her şey olduğuiçindeğildeğiştirilebilirsürecedeğerlidir” (Özdemir, uygun biçimdehazırlanmış,kayda alınmış,endüstriüretimineuyarlanmışpazarlanabilir vedeğiştirilebilir kitlesine yutturulurveböylelikle sanatkeyfisıradanlaştırılır.Sanatbirmetayadönüştürülür yanitüketime kullanımından çok değişim değeri öne çıkar. Sanat yapıtları paketlenip indirimli fiyatlarla isteksiz izleyici sağlar. Kültürünkendineözgürlüğüuçlardasoyutbirbiçimde varlığınısürdürürken,kültürelürünlerin ve eğlencedesahteliğiaçıkolankültürmetalarının bastırılması zorbiristeklesatınalınmasıvekullanılmasını ortaya çıkanşeyleştirmenintemelsorumlusudur.Busüreçle, kültür endüstrisinin yaşam iksiriolanreklam başlığında değerlendirilmiştir. Kültür endüstrisi, kültürü metalaştırarak ve tek türleştirerek yöneltilmesiyle “Adorno veHorkheimeronlarıntakipçileri,kültürendüstrisini kütlelerinaldatılışıolarakaydınlanmaana • • • • • • • Horkheimer veAdornotarafındankullanılmıştır.BubağlamdaKültürendüstrisi; Kültür endüstrisikavramıilkdefaAmsterdamdayayımlananAydınlanmanınDiyalektiğikitabında KÜLTÜR ENDÜSTRİSİKAVRAMI kullanarak eliyleyaptığıişlere“sanat”denilmiştir(Lüleci,2013:38). yani doğanınyaptığışeyanlamındakullanılmışvedoğadakendikendinevarolmayıpinsanınzekâsını Sunu’ kelimesiayrıca,“güzellikvehayranolunacakbirkudreteseri”anlamıtaşıdığından,“sun-u-tabiat”; işi vücudagetirmekvebirmaddeyezihindetasarlananşekilsuretivermekanlamlarınagelmektedir. “Sanat” kelimesiArapçadaamel,yaniişveyapmaanlamındakisunu’kökündengelmektedir.Sunu’bir öngörülerini vehayallerini,soyutortamdansomutolanadönüştürmesidir.İnsanlığıntarihikadareskidir. Sanat, özündebirifadearacıdır.İnsanınduygularını,düşüncelerini,gözlemlerini,tecrübelerini, Sanat veKültürEndüstrisiİlişkisi/Kültürİçerisinde üstlenmişlerdir. hem kendiisimlerinikültürel faaliyetlerle duyurmuş hemde kültür vesanatadınafaydalı bir sponsorluk Yine özelkuruluşlarkültür-sanatfaaliyetlerinidesteklemekadınayarışmavesergilerdüzenleyerek, kültür vesanatdepartmanlarıve/veyavakıflarıylasanatçıeserlerinidoğrudandesteklemişlerdir. bazı büyükfirmalar(koçholding,işbankası,yapıkredi,Akbank,SabancıBorusanvb.)kurdukları olması sanatınyaratıcısınıninisiyatifinebırakılmadanyönetilmesinizorunluhalegetirmiştir.Busebeple katmanlarına sanatiledoğrudanulaşılabilmesi,Pazarpayınınyüksek,karlıolmasıveiyibirreklamaracı değiştirmiştir. Özellikle sanatın kültür endüstrinde önemli bir yere sahip olması, toplumun bütün yol açmışbuiletişimsanatyapıtınınniteliğini,sanatçınınüretimini,toplumundabeğenialışkanlıklarını başlamıştır. Kapitalizmindayattığıtüketmezorunluluğusanat-sanatçı-toplumüçgenindefarklıbiriletişime toplum üzerindeetkisininençokolduğukültür,sanatvesporalanlarındadagiderekgücünühissettirmeye tek tiplibirsermayetoplumudünyasıyaratmayabaşlamıştır.Hızlagelişensanayileşme(endüstrileşme), kavramıyla tanışmamızısağlamıştır.Homojenbirbütünlükolaraklanseedilenküreselleşmesüresonra Özellikle 1960’lıyıllardanitibarendünyaekonomisindemeydanagelenhızlıdeğişim,küreselleşme 256). oluşturduğu kitleiletişimaraçlarınınyarattığıyenikentortamındabiçimlendiğisöylenebilir”(Şahin,2013: yaralanır (Adorno,2011:109-122). İdeolojisi bireyselsanattanvebusanatınticariolaraksömürülmesinden ödünçalınmışstarsisteminden Kitleler kültürendüstrisininölçütüdeğilideolojisidir. Müşteri inandırıldığıgibikraldeğildir.Nesneldiröznel Binlerce yılboyuncabirbirindenayrılmışyüksekvedüşükkültüralanlarınıbirleştirmeyezorlar. Müşterilerinin kastenvetepedenbütünleştirilmesidir. ürünler, azçokplanlıbirbiçimdeüretilir. Tüm dallardakitlelertarafındantüketilmeyiuygunolanvebutüketimibüyüküçlüdebelirleyen Bildik şeyleriyenibirniteliklebirleştirir. BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Muspart2014 bir süreçtir.Eserinüretimaşaması dadahilolmaküzerepazarakadarbütünevrelerinin planlanmasıdır. Sanatın pazarlamayanitüketim aşamasındakiyönetimiisetamamenuzmankişilertarafından yürütülen yönetmeninin görevidir. kapasitelerini üstseviyedekullanabilmek, yeteneklerinikeşfedipbunlarıbirpotansiyele çevirmeksanat dengeli birbiçimdeyönetilmesi, işemotiveedilmelerigerekir.Sanatçılardanetkilibirperformans alabilmek, Bir eserinyönetilmesitabikisadecezamanvemekânın değildir.Birlikteçalışantüminsanların 6. 5. 4. 3. 2. 1. türüne görebirtakımönhazırlıklaryapmalıdır.Bunlar; yönettiği birsüreçtir. Hazırlık veuygulamaevresidir. Bu süreçte öncelikle sanatçıicra edeceği sanatın Üretim aşamasındaki bir sanat yönetimi, yönetmenin doğrudan eserin her aşamasına müdahale ederek tüketim yanipazarayönelikyönetimidir. Sanat yönetimiikiboyuttadüşünülebilir. Birincisi sanatınüretimaşamasındaki yönetimidir, ikincisi ise ve yönlendirilmesisürecidir. kitlelerinin, üretimihtiyaçlarınınbelirlenmesi,lansmanlarının,profesyonelkişilertarafındanyönetilmesi unsurların profesyonelolarakbirplanveprogramdahilindetasarlanması,gereksinimlerinin,hedef Bir sanateserininüretiminden,sergileneceğianakadarolanbütünsüreçlerindeiçindebarındırdığı Sanat Yönetimi göre değişir.(Lüleci2013:51)”. sanatçıları destekleyentabakanın,pazarıoluşturansanatürünlerialıcısınınkarakterivekompozisyonuna pozisyonuna veosınıfındünyagörüşünegörefarklılaşacağıdüşüncesindedir.Marks’agöre,“sanatsalzevk”, “Ekonominin, sınıfçatışmasınındaanahtarıolduğunudüşünenMarks,sanattercihlerininde olmayla karşıkarşıyagelmiştir. de etkisiylekültürelürünlerde,pazarlamakaygısıylamanipülasyonlarbaşlamış,gelenekseldeğerleryok piyasaya siparişseürünsürenelişçilerinedönüşmüş,yaratıcılıklarıgeriplandakalmıştır.Küreselleşmenin bu denli ticari bir ürün olması sanatçıları özgünlükten koparmış, rekabete yöneltmiştir. Sanatçılar artık alınmış, endüstriüretimineuyarlanmış,pazarlanabilirvedeğiştirilebilir(Özdemir,2009:74)”.Sanatın keyfi sıradanlaştırılır.Sanatbirmetayadönüştürülür,yanitüketimeuygunbiçimdehazırlanmış,kayda sanat yapıtlarıpaketlenipindirimlifiyatlarlaisteksizizleyicikitlesineyutturulurveböylelikle Özdemir sanatınbirmetayadönüşmesinişusözlerleifadeetmiştir;“Kültürendüstrisikapsamında olarak dakabuledebileceğimizbupopülersanat,tamamentüketimedayalıdır. sanayileşme ve küreselleşmenin sanata olana etkisinin en büyük örneğidir. Post modernizim bir yansıması kaygısı yerinigünümüzünPazarkaygısınabırakmıştır.60lıyıllardaorayaçıkan(popArt)popsanat, değişen ekonomi ve toplumsal yapı içinde her kesime tüketmesi için sanat yapılmaktadır. Eskinin estetik durumdur. Eskidönemlerdezevksahibisoylukişileretalepleridoğrultusundasanateseriyapılırken, yaygınlaştırılması olarakanlaşılsadaözündesanatçınınüretiminikısıtlayan,özgünlüğünüzedeleyenbir yapmışlardı. Bütün bunlarsanatıntoplumun içine girdiği, kamusallaştığının göstergesidir. Bu sanatın faaliyetlerine (bienal, sergi, gösteri vb.) yatırım yaparak hem kültüre hizmet etmiş hem dekendi reklamları bırakılmadan, uzmankişilertarafındanyönetilmesinimecburhalegetirmiştir.Büyükşirketlersanat bir metahalinegelmeleri,pazardabüyükpayasahipolmaları,sanatınyaratıcısınıninisiyatifine olmuştur. Budurumise,sanatavesanatçıyabakışaçısınıdeğiştirmiş.Sanatsalüretimleringiderekkamusal Küreselleşme ve popüler kültürün yaygınlaşması sanatın ekonominin bir parçası haline gelmesine neden bunlara uygunsanatçıkadrolarınınseçilmesivb.olaraksıralanabilir. Sanatın türünegöre(dansgösterisi,konser,tiyatro,resimsergisi vb.)sergilenecekeserlerinseçilmesive Rejinin oluşturulması, Eser içingereklimalzemeveteçhizatınteminedilmesi, Çalışma takvimininplanlanması, Çalışma kadrosunuçalışmamekânınseçiminivemekanın fizikselkoşullarınındüzenlenmesi, Ortaya çıkaracağıeserintemasınıbelirlenmesi, BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 2. oturum/session

53 54 Yalçın, L.(2013);İktidar ve Sanat(1923-1950), İstanbul Üniversitesi Enstitüsü Bilimler Sosyal Tarih Anabilim Dalı M.(2013);“SanataŞahin, Yönelik Ekonomik Desteklerinin Rasyonalitesi”, Devlet Marmara Üniversitesi İ.İ.B. Dergisi, Özdemir, N. (2009); “Kültür Ekonomisi ve Endüstri¬leri ile Kültürel Miras Yönetimi İliş-kisi”, Millî Folklor,Yıl 21, Sayı Kısaoğulları, A.(2013);“Sanat Yönetimi ve Sanat Yöneticisi”, Ulakbilge Dergisi, Bilimler issue: 1,sayfa: Sosyal 36-43 Aydın, S.(2012)“Küreselleşme Sanat Bağlamında ve Sermaye İlişkisi”, Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitü Adorno, T. W, (2011); Kültür Endüstrisi Kültür Yönetimi, Çev. Nihat Ünler, Mustafa Tüzel, Elçin Gen, İletişim Yayınları, KAYNAKÇA karşımıza çakmaktadır. ürünleriyle sağlayankurumlarındabutarzdadisiplinlerdenfaydalanmasıkaçınılmazbirgerçekolarak üreten, sanatseverindetüketenkonumundaolduğubirgerçektir.Bubağlamdaekonomiksebebinisanat pazarlanması durumunuyarattığırahatlıklasöylenebilir.Bugününküreseldünyasındasanatçının Küreselleşmenin sadecekültürelolmayanbirürününticarimanasınındışındasanatsalürünlerinde başlamışlardır. pazarlanması sürecindesanatpazarlaması ve sanattafinansalgibidisiplinlerdendeyararlanılmaya yönetim mekanizmasınıniçerisindebaştaABDveİngiltereolmaküzeregelişmişülkelersanatürünlerinin sağlayan kurumlarınçoğalması,dünyadaveülkemizdesanatyönetimialanınındoğurmuştur.Hattabu bir silaholarakkeşfedenkurumlarınürünlerinipazarlamadakullanması,varlıklarınınsanatsalürünlerden ulaşımı kapsamındaprofesyonellertarafındanyönetilmesigerekenbirdurumhalinialmıştır.Sanatıetkin Günümüzde kültürendüstrisikavramsalıiçerisindesanatürünleriürününkendidoğalıdışındakitlelere yapılması, ürüniçinuygunpazararamak. sponsorluk faaliyetleri, satış stratejileri üretilmesi, sergiler, yarışmalar düzenlenmesi, anket vegözlem kendi içindeİşyükleritaşımaktadır.Talepoluşturulması,hedefkitleninbelirlenmesi,reklamçalışmaları, Planlama, yürütme,koordinasyon,kontrol”(Kısaoğulları,2013:38).Buradabahsedilenherbiraşama etkisi olduğunubelirtenKısaoğullarıyönetimfonksiyonlarınışöylesıralamıştır; “Sanat yönetiminde, toplumların sahip oldukları kültürel değerlerin, yönetim fonksiyonlarının işleyişine Sonuç Türkiye Cumhuriyeti Tarihi Doktora Bilim Dalı Tezi cilt: XXXIV, sayı 1,sayfa: 253-268 84, sayfa:73-86 Dergisi, Sayı 29,Sayfa:1-15, Erzurum İstanbul BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Muspart2014 Özlem ÖMÜR** Demet GÜRHAN* Keywords: Musiceducation,Videowebsites,Performancerecords. sites; andwhatsortsofinconveniencestheymayfacewhenthese websitesarebanned. web- video use educators music purpose what for and frequent how determine to aims research present The nally theycanbenefitfromthesewebsitesintheirperformances toincreasetheirmotivations. additio- and comparison; make to interest; chance have of to and area world the around their performance follow regarding to opportunity information the to access an have can thus students and educators Music both classroomstudiesandinextracurricularformusiceducatorsstudents. music and performance records in music education. These websites with extensive resource would be guide in regarding information diversified reach to utilized are websites video education, of area every Like nology. It is rather convenient today to have an access to numbers of performance records by means of advanced tech- Abstract Anahtar Kelimeler:Müzikeğitimi,Videositeleri,Performanskayıtları. siteler kapatıldığındanegibiaksaklıklarlakarşılaştıklarınınbelirlenmesiamaçlanmıştır. bu ayrıca kullandıklarının, sıklıkla hangi ve amaçla ne sitelerini video eğitimcilerinin müzik araştırmada Bu tırmak içinbusitelerdenyararlanabilmektedir. takip edebilmekte ve karşılaştırma şansı bulabilmekte, ayrıca kendi performanslarını ve motivasyonlarını art- performansları dünyadaki ulaşmakta, bilgilere ilişkin alanlarına sayede bu öğrencileri, ve eğitimcileri Müzik ders sürecinde,gereksedışındamüzikeğitimcilerineveöğrencilerineyolgöstericiolabilmektedir. ulaşmak amacıyla video bilgiye siteleri kullanılmaktadır. Oldukça geniş çok bir kaynağa sahip olan pek bu web siteleri, dair gerek müziğe ve kayıtlarına performans de eğitiminde müzik gibi olduğu alanında her timin Eği- gelmiştir. hale kolay ulaşmak kaydına performans sayıda çok yardımıyla teknoloji gelişen Günümüzde, Özet USING VIDEOWEBSITESINMUSICEDUCATION MÜZİK EĞİTİMİNDEVİDEOSİTELERİNİNKULLANIMI * * Doç.Dr., AnkaraÜniversitesi,Devlet Konservatuvarı,Ankara,[email protected] Yrd.Doç.Dr., AnkaraÜniversites i, DevletKonservatuvarı,Ankara,[email protected] BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 3. oturum/session

55 56 paylaşım siteleriiçerisindevideo sitelerininkullanımağırlığınıbelirlemekdemümkünolmuştur. paylaşım sitelerininesıklıkla vehangiamaçlardoğrultusundakullandıklarıbelirlenmiş, ayrıcainternet paylaşım sitelerineyönelikolarak sorulmuştur.Böyleceverilersonucunda,müzikeğitimcilerinin internet 103 öğretimelemanındandönüt alınmıştır. Ankette, sorular, yalnızca video sitelerine değil, tüm internet toplamaya yönelikolarakhazırlanan anket,sosyalmedyaüzerinden139müzikeğitimcisine gönderilmiş, için, genelbirsaptamayapmakamacıylamüzikeğitimcilerine yönelikbiranketoluşturulmuştur.Veri Yapılan çalışmada,müzikeğitimindevideositelerininkullanımı vebusitelerineğitimekatkısınıbelirlemek 2. YÖNTEM eğitimcilerinin budurumdanneşekildeetkilendikleridesaptanmaya çalışılmıştır. amacıyla yapılmıştır.Araştırmadaayrıca,ülkemizdeYouTube’a erişiminengellenmesisürecinde,müzik Bu çalışma ise, müzik eğitimcilerinin video sitelerini ne amaçla ve hangi sıklıkla kullandıklarını belirlemek ve öğretmenleringörüşlerineyerverilmiştir. büyük videoportalıolanYouTube’unmeslekiçalgıeğitiminde motivasyonaetkisiileilgiliolaraköğrenci Orhan’ın “Mesleki Çalgı Eğitimi Motivasyonunda Youtube” isimli çalışmasıdır. (2014) Araştırmada, dünyanın en Etkileri” Üzerindeki performanslara yönelik tutumlarını incelemiştir. Konuya ilişkinbirbaşkaçalışmaise,ŞebnemYıldırım Öğrenciler Olan Almakta Eğitimi başlıklı bir çalışma gerçekleştirmiş ve müzik öğrencilerinin sosyal paylaşım siteleri üzerinden izledikleri Çalgı Performanslarının Çalgı Dışı olduğunu belirtmişlerdir.Türkiye’deiseMuratCenapUçar,“SosyalPaylaşımSitelerindekiOlağan başlıklı çalışmalarında,1761videoizleyipsınıflandırmışlarveençokgözlemlenenkategorininperformans Whitaker, OrmanveYarbrough(2014),“Youtube’aYerleştirilenMüzikEğitimiVideolarınınÖzellikleri” 2012:745) Bu dailgialanınızlailişkiliyeniyüklenenvideolardanhaberdarolmanızısağlayaniyibirimkândır(Orhan, You Tubeakıllıajanlarsayesindedahaöncekiaramalarınızıreferanskabuledervesizeönerilerdebulunur. halinde bulunanbüyükbirkitleyekatılımaimkânvermesidir.AynıbilgisayardanYouTube’agirerseniz hazırlanan taşınabilirvideolardanoluşandünyanınenbüyükenvanterineerişimevebutopluluklaetkileşim YouTube kullanımınınkullanıcıiçinaklagelenilkyararı,profesyoneller(ünlüler)veamatörlertarafından sunan kaynaklardır.(Latta,Thompson,2011). eğitimcilerin ve sanatçıların yeteneklerini geliştirmelerine, çoğaltmalarına ve dönüştürmelerine imkân medya sahalarısayesinde,müzikperformansıveeğitimideğişimsürecindedir.Bukitleiletişimaraçları, içerisindedir. Dijital teknoloji yeni kitle iletişim araçlarını beraberinde getirmiştir. YouTube ve benzer Müzik eğitimcilerivesanatçılar,meslekleriniteknolojikaraçlarvasıtasıylayeniyollarlaicraetmearayışı Teknoloji, eğitimintümdallarındaolduğugibimüzikeğitimindedevazgeçilmezbirhalegelmiştir. toplumsal vebireyselbeklentigereksinimlerineyanıtverememektedir(Karasar,2004). da isteyebilecektir. (Tecimer, 2006:8-9). Teknolojik olanaklardan yararlanmayan eğitim, artık, günün bu bilgileridersiçerisindekullanabileceğigibi,öğrencilerindendışındaalıştırmalaryapmasını dinlenebilmesi içinoldukçagenişbirkaynakoluşturmaktadır.Müzikeğitimcileriinternetinsunduğu İnternet, müzikveeğitimikonusundapekçoksitedebilgileriiçermekteeserlerinin motivasyonlarını artırmakiçinbusitelerdenyararlanabilmektedir. takip edebilmekte,kıyaslamavekarşılaştırmaşansıbulabilmekte,ayrıcakendiperformanslarını Müzik eğitimcileriveöğrencileribusayedealanlarınailişkinbilgilereulaşmakta,dünyadakiperformansları olabilmektedir. siteleri, gerek ders sürecinde, gerekse ders dışında müzik eğitimcilerine ve öğrencilerine yol gösterici bilgiye ulaşmakamacıylavideositelerikullanılmaktadır.Oldukçagenişbirkaynağasahipolanbuweb Eğitimin heralanındaolduğu gibi müzikeğitimindedeperformanskayıtlarınavemüziğe dair pek çok Günümüzde, gelişenteknolojiyardımıylaçoksayıdaperformanskaydınaulaşmakkolayhalegelmiştir. 1. GİRİŞ BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Muspart2014 Tablo Kurumlar 1:Katılımcıların Çalıştıkları VEYORUMLAR3. BULGULAR yapabilmek amacıyla müzikeğitimcilerineyönelik sitelerikullandıklarını ifadeetmişlerdir. çok okulmateryallerinihazırlayabilmek, makale,kitapgibiyayınlarıtakipederek,derslerine hazırlık öğretmenliği anabilimdallarında eğitimverenkatılımcılarise,yinekendibranşlarıdoğrultusunda daha kayıtları, bireyselçalışmaalanlarına yöneliklinkleritakipettiklerinibelirtmiştir.M.E.B’te çalışanvemüzik Konservatuvar eğitimcileri özellikle; Yorumcularınwebsitelerindekikayıtlar,uluslararası yarışma de belirtmişlerdir. Ayrıca 46müzikeğitimcisi, en çoktercihedilenbusitelerinyanısırayararlandıkları başka paylaşımsiteleri oldukları görülmektedir. çok tercih ettikleri site olarak yer almıştır. Tercih edilen 3. ve 4. sitelerin de yine video ağırlıklı siteler olan IMSLP(InternationalMusic Score Library Project), nota ihtiyacı karşılamak adına, eğitimcilerin en bir eğitimtercihetiklerinisöylemekmümkündür.Hemen ardından,uluslararasıbirmüzikkütüphanesi tercih ettiği site olarak YouTube’u belirtmiştir. Bu veriye dayanarak, müzik eğitimcilerinin video destekli Müzik eğitimiçerçevesindeinternetpaylaşımsitelerinikullandığını belirten97katılımcının93’üençok bir şıksunulmamıştır. Ankette, katılımcılaraençoktercihettikleriinternetpaylaşım sitelerisorulmuş,kendilerineseçmeleriiçin Tablo 3:Katılımcıların ençok tercih ettiğiinternet paylaşım siteleri %94,17)ortaya(97 kişi- koymaktadır. etmiştir. Bu durum, internetten müzik eğitimi çerçevesinde yararlanma oranın oldukça olduğunu yüksek 103 katılımcının 6’sı sadece (%5,82),müzik eğitiminde internet paylaşım sitelerini kullanmadığını ifade Tablo 2:Katılımcıların müzik eğitiminde internet paylaşım sitelerini kullanım durumları Herhangi bir olmayan kuruma bağlı müzik katılım eğitimcilerinin oranı %8.73’tür ise . (9kişi) )’eEğitim Bakanlığı olarak katılımcı bağlı çalışan oranının olduğu 22(%21,35)kişi tespit edilmiştir. saptanmıştır. İkincisırayı 28(%27,18)katılımcıyla konservatuvardaki eğitimciler alırken M.E.B(Milli yanıtlayanAnketleri müzik 44’ünün eğitimcilerinin (%42,71),bir fakültede müzik eğitimcisi olduğu Fakülte Kurumları Konservatuvar M.E.B Özel Toplam Evet Kullanım durumları 4. Facebook 3. Dailymotion 2. IMSLP 1. YouTube siteler çoktercihEn edilen Hayır Toplam BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 3. oturum/session Frekans (f) Frekans (f) 103 103 97 44 28 22 6 9 Kişi sayısı 12 17 21 93 Yüzde (%) Yüzde (%) 42,71 27,18 21,35 8,73 94,17 100 5,82 100

57 58 Tablo 5:YouTube’aerişimiçinalternatifyoltercihetmedurumları tercih ettiklerinidesteklerniteliktedir. Elde edilenveriler,müzikeğitimcilerinin,eğitimçerçevesindevideositeleriniöncelikliolarak 9- 8- 7- 6- 5- 4- 3- 2- 1- çok değindikleriamaçlarşuşekildesıralanmaktadır: hangi amaçla kullandıkları da yer almaktadır. Müzik eğitimcilerinin, açık uçlu bu soruyu yanıtlarken en Ankette katılımcılarayöneltilensorulararasında,müzikeğitimiçerçevesindeinternetpaylaşımsitelerini ise müzikeğitimiçerçevesindeinternetpaylaşımsitelerinden“nadiren”yararlandıklarıgörülmektedir. kişinin (%24,74)“bazen”ve17(%17,52)“sürekli”kullandıklarıbelirlenmiştir.5katılımcının(%5,15) Katılımcıların internetsitelerinikullanmadurumlarınabakıldığında,51kişinin(%52,57)“sıklıkla”,24 Tablo 4:Katılımcıların müzik eğitimi çerçevesinde internet paylaşım sitelerini kullanma sıklığı • • • yorumlardan bazılarınaörnekler verilmiştir: ifade etmiştir.Ayrıca67katılımcı(%70,52),konuylailgiliyorumlarda bulunmuşlardır.Aşağıdaöneçıkan alternatif yollarkullandığınıbelirtmiş,21(%22,10)katılımcı iseherhangibiralternatifyoldenemediğini durumunun olumsuzluğu noktasında birleşmiştir. 74 katılımcı, (%77,89), YouTube’a erişim sağlamak için katılımcının ikisibusoruyayanıtvermemiştir.Gerikalan 95 katılımcınıntamamı,erişiminengellenmesi sıkıntı yaşayıpyaşamadıkları,budurumuneğitimsüreçlerini nasıletkilediğisorulmuştur.Ankette,97 Ankette müzikeğitimcilerineayrıca,ülkemizdeYouTube’a bellibirsüreerişiminengellenmesinedeniyle Toplam Nadiren Bazen Sıklıkla Sürekli Alternatif erişim Kullanma durumları Evet Toplam Hayır amaçlar) Enstrümanların tanıtımınıyapmak(4kişi)(EnçokM.E.B’deçalışanöğretmenlerinbelirttiği Bir konuylailgiliaraştırmayapmak,bilgiedinmek(5kişi) Yeni eserlerivesanatçılarıtakipetmek(6kişi) (En çokM.E.B’deçalışanöğretmenlerinbelirttiğiamaçlar) İşlenen konuyailgiçekmek,öğrencileringenelkültürlerinigeliştirmek,zevkeğitimiaşılamak(7kişi) Kendi meslekselgelişimimekatkısağlamak(11kişi) Bilgi paylaşımındabulunmak,yeniyayınlardanhaberolmak/etmek(15kişi) Nota, kitap,makale,tez,vb.yayınlaraulaşmak(21kişi) kişi) Farklı yorumlarıkarşılaştırmakveincelemek,yorumteknikolarakseçenekleriçoğaltabilmek(40 Örnek oluşturabilecekçalışmaları,kayıtlarıdinlemek,izlemekvepaylaşmak(50kişi) YouTube erişiminin kısıtlanması,öğretimmateryallerimizin kısıtlanması şeklindedüşünülebilir. Öğrencilerimiz evrensel anlamda kabul görmüş örneklere yaygın bir şekilde YouTube’dan ulaşmaktaydı. Özellikle klasikmüzikarşiviçokgenişolduğuiçin,eksikliği fazlasıylahissedildi Başka kanallararacılığıylaYouTube’a girmeyeçalışmak,zamanveheveskaybınayolaçtı BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Muspart2014 Frekans (f) Frekans (f) 95 21 74 97 24 51 17 5 Yüzde (%) Yüzde (%) 22,10 77,89 24,74 52,57 17,52 5,15 100 100 KAYNAKÇA 8. 7. 6. destekli eğitimtercihettiklerisonucunudoğrularniteliktedir. Elde edilenbubulgudahaöncebelirtilmişolan,müzikeğitimcilerininverdiklerieğitimçerçevesindevideo Uçar, M.C. (2014); “Sosyal Paylaşım Sitelerindeki Olağan Dışı Çalgı Performanslarının Çalgı Eğitimi Almakta Olan Almakta Eğitimi Çalgı Performanslarının Çalgı Dışı Olağan Sitelerindeki Paylaşım “Sosyal (2014); Uçar,M.C. J.A.Whitaker, E.K.Orman and C.Yarbrough (2014); “Characteristics of “Music Education” Videos Posted on YouTube”, Tecimer, B. (2006) ;“İnternet ve yaşam boyu müzik eğitimi”, Müzed, Kış, Sayı 15,Sayfa 8-9 Orhan, Ş.Y. (2012); “Mesleki Eğitimi Motivasyonundaçalgı YouTube”, Yayınlanmış Bildiri M.M.Latta and C.M.Thompson;“The YouTube Effect: How YouTube Has Provided New Ways to Consume,Create, and Karasar, Ş;“Eğitimde Yeni Teknolojileri İletişim -Internet ve Sanal Yüksek Eğitim” The Turkish Online Journal of 5. 4. 3. 2. 1. 4. SONUÇveÖNERİLER • gerekmektedir. sadece sosyalpaylaşımamaçlıdeğil,eğitimolarakdakullanıldığıgerçeğininunutulmaması içerisinde bileeğitimdebüyükaksaklıklarayolaçtığıgörülmüştür.Bunedenlevideopaylaşımsitelerinin Ülkemizde kısa süreliğine de olsa YouTube’a erişimin engellenmesinin, araştırdığımız çerçeve düşünülmektedir. çalışan müzik eğitimcileri için videopaylaşım sitelerine erişimin sağlanmasının büyük önem taşıyacağı nedeniyle eğitimsüreciiçerisindezorluklaryaşadıklarısonucunaulaşılmıştır.BunedenleM.E.B.’te kendilerine ve öğrencilerine örnek oluşturabilecek, yol gösterebilecek çalışmalara ulaşamamaları Özellikle M.E.B.’ebağlıolarakgörevyapanmüzikeğitimcilerinin,eğitimamaçlarıçerçevesinde zorluklar yaşadıklarısonucunudoğurmaktadır. oluşturabilecek, yolgösterebilecekçalışmalaraulaşamamalarınedeniyleeğitimsüreciiçerisinde Bu durum müzik eğitimcilerinin eğitim amaçları çerçevesinde kendilerine ve öğrencilerine örnek Katılımcıların YouTube’aerişimiçinbüyükorandaalternatifyoltercihettiğibulgusunaulaşılmıştır. b. a. bakıldığında özellikleöneçıkanikimaddeolmuştur; Katılımcıların müzikeğitimiçerçevesindeinternetpaylaşımsitelerinihangiamaçlakullandıklarına internet paylaşımsitelerinden“sıklıkla”yararlandıklarıgörülmektedir. Katılımcıların internetsitelerinikullanmadurumlarınabakıldığında,müzikeğitimiçerçevesinde koymaktadır. müzik eğitimcilerininverdiklerieğitimçerçevesindevideodesteklitercihettikleriniortaya Katılımcıların ençokkullandıklarıinternetpaylaşımsitesininYouTubeolduğusaptanmıştır.Busonuç müzik eğitimindeinternetpaylaşımsitelerindenaktifolarakyararlandıklarısonucunavarılmıştır. 103 katılımcının6’sınınmüzikeğitimindeinternetpaylaşımsitelerinikullanmadığı,97ise olmayan müzikeğitimcilerininsayısıise9dur. M.E.B (MilliEğitimBakanlığı)’ebağlıolarakçalıştıkları tespit edilmiştir. Herhangi birkurumabağlı Anketleri yanıtlayanmüzikeğitimcilerinin44’ününbirfakültede,28’ininkonservatuvarda,22’sininise eserlere içeriklerinin YouTubekadargenişolmamasısebebiyleoldukçasıkıntıçekilmiştir. olduğumuz dinlemekte sürekli derslerde erişmemizi engellemiştir.BusüreçteYouTubebenzeridiğersitelerkullanılmışancakbusitelerin engellenmesi, erişimin ülkemizden YouTube’a Öğrenciler Üzerindeki Etkileri” Yayınlanmamış Bildiri, Müzed Konferansı, Bölge Marmara Üniversitesi, İstanbul Applications of Research In Music Education Ahmet Sempozyumu, Kütahya. Sayfa 745 Share Music”, International Journal of Education &The Arts, Volume 12, Number 6, Educational Technology –Tojet Issn: 1303-6521Volume 3,Issue 2004 16,October 4,Article Farklı yorumlarıkarşılaştırmakveincelemek,yorumteknikolarakseçenekleriçoğaltabilmek Örnek oluşturabilecekçalışmaları,kayıtlarıdinlemek,izlemekvepaylaşmak BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 3. oturum/session , III. Uluslararası Hisarlı

59

Monte H.Mumford* • • • will needto: teacher studio the questions, these to answer In task? their accomplish effectively to need teacher studio the will skills communication and base knowledge What need? to likely teachers studio are qualities abilities and professional and personal What teaching? studio in involved is essentially What description. the manyfacetsofthiscomplexjob.Idecidedthatbest placetostartwaswithacomprehensivejob bilities wastodesignayearlongunitonstudioteaching.My firsttaskinwritingtheunitwastoconsider During my20-yeartenureasSeniorLecturerinMusicattheUniversityofTasmania,oneresponsi- involved witheitherteachingorsupervisingstudiointheirinstitutions. the privatestudioteacher.Itrustthatwillbeabletooffersomefreshideasandstrategiesforallwhoare It ismyhopethatthispaperwillexploretheessential,complexandsometimeslittleunderstoodroleof After all,whoneedsanotheradministrativetask? These are complexquestions, which Isuspect getlostinthe day-to-dayteaching andadministration load. members includedintheoverallplanningforfuturedirectionsofourconservatoria? ate and permanent staff members in our department? And finally, how are these integrally important staff themselves of professional development opportunities? Is there sufficient communication between itiner- avail to willing are or can, many how and available, is training development professional What vatoria? them for one of the most demanding, challenging, thankless and yet rewarding jobs in our music conser- preparing towards had they have experiences What pedagogy? teaching studio of art the in received they of our vocal and instrumental performance students? On what criterion are they hired; what training have Who arethepeoplethatgenerallyplacedinchargeofindividualmusicalandpersonaldevelopment mance. learning skillsinturnshouldincreasestudent’sabilitytosucceedandthrivetheworldofmusicperfor- is oftendirectlylinkedtotheeffectivenessofprivatemusicstudioteachinginourconservatoria.These The successofourmusicperformancemajor’scapacitytoacquireeffectivelearningandskills ETKİLİ STÜDYOÖĞRETİMİVEÖĞRENMESTRATEJİLERİ LEARNING STRATEGIES EFFECTIVE STUDIOTEACHING AND * Successfully diagnoseperformance strengths,whileidentifyingdifficulties observation and listening critical of use student’s the encouraging ,while responses correct model and Introduce aural templates Acquire and develop the ability to both listen and observe discriminately, employing a set of visual and [email protected], montemumford.com,[email protected] Casual Lecturer-MelbourneCon servatorium ofMusic-University ofMelbourne,Melbourne BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 3. oturum/session

61 62 • sion onthethreetypesofgoals presentinsuccessfullearning. include yourstrategyforapractice routine,theamountofdaily/weeklypracticeyouexpect, andadiscus- on missedlessons. Sometimesitis easier toconveythisinformationin a personalfact sheet, whichshould The nextitemofbusinessshould betoshareyourexpectations,includinglengthoflesson timeandpolicy personal practiceethicand routine. appropriate). At this point one shouldask the student to brieflyrelate past musicalhistory, school record, lows foreasyorganisationofroutineinformation,including name,formerschool,andpreviousteacher(if on thenewstudent.Theeasiestwaytoobtainthisvaluable informationisthroughastandardformthatal- The firstsessionshouldbeginwithintroductions,followed bythecollectionofbackgroundinformation studio lesson,startingwiththefirstsession.Whatessential elementsshouldthefirstlessoncontain? Keeping theabovepointsinmindasasetofguidingprinciples, let’snowexaminetheanatomyofatypical fail inthisresponsibilitywemayhavedoomedourstudents toamusicallifeofmediocrity,orworse. remain honest,discreet,trustworthy,compassionateandwise inallourdealingswithstudents.Ifwe Studio teachers bear a great responsibility for their student’s personal well-being and confidence. We must “My missionistolivewithintegrityandmakeadifferenceinthelivesofothers which leadsmetooneofmyfavouritequotes’. One ofthemostimportanttraitsasuccessfulstudioteacheristhatpersonalandprofessionalintegrity, our fingertips. Then again,therearegreatresourcesinnewandoldtexts,aswell‘on-line’literallyat that theirnetworkofcolleagueswillhavemanysimilarissuesandmaytheanswerforone’sneed. leading educatorswheresharedphilosophiesandsuccessfulstrategiescanbeheard.Onewillalsofind we needtoavailourselvesofthem.Conferencessuchasthisaregreatplacesmixwithinspirational, needs tofrequentlyre-calibratetheirpersonalapproachteaching.Newstrategiesappearregularlyand Therefore fosteringacommitmenttoprofessionaldevelopmentisessential.Iteasyforgetthatone learning environment,allowingforsuccessfuldevelopmentofthestudent’smusicalpotential. those abilities.Thenewlygainedstrategieswillinturnenableonetoprovidestudentswiththeverybest important teacherscontinuetoseekoutstrategiesthatwillassistinmeetingthosedemandsandacquiring Having established the fact that studio teaching consists of a number of complex demands and abilities, it is on livesthroughouttheircareer. from contact, study and the inspiration of a master. Many teachers continue to make significant impact teacher? The reputation of an inspirational teacher functions like a beacon; they draw all who seek success ment. Isitanywonderthatstudentswilltravelacrossoceansandcontinentstostudywithacelebrated colleagues to see, through either the success or failure of our students to advance in their musical develop- and teacher between relationship one’ to ‘one close, student. Inasense,thereisnowheretohide.Ourstrengthsandweaknessesarelaidbareforstudents the in lies job the of difficulties major the of One fatigue, elation,challengeanddisappointment. as discoveringmorequestionsthananswers,experiencingfrustration,joy,anger,success,failure,triumph, develop teachingskills,oraidingthosewhoareseekingtoimprovetheircraftcanbeequallyexciting,such inely desiringtosharetheirpassionandmusicianshipwithothers.Therewardsfordiligentlyseeking Studio teachersneedtomaintaintheirloveof,andpassionformusicmusic-making,aswellgenu- new andproventeachingstrategies,impatiencewiththemundaneintoleranceofmediocre. personal development,whichincludesacommitmenttocontinualstudy,listening,searchingfor ing anddeliveringatrulyeffectiveteachingstyle.Ofcourse,thisrequiresconstantattentiontoourown It isoftenourpersonalexperience,past,presentandfuturethatinspiresinformsustowardsdevelop- • • • Identification of thelong-termgoal,‘vision’ or‘dream’ofwhichtheyaspire.1 to10years. Inspire studentsinthepursuitofexcellence,temperedwithpatienceandcompassion Shape, guideandencourage,whileholdingthestudentaccountable Introduce andreinforceeffectivepractice/learningstrategies BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Muspart2014 ” JeffMorrow It isthentimeforthe1 student’s presentperformanceability,rememberingtobeencouraging,supportive,andhonest. After thestudenthasperformed,abriefdiscussionshouldfollowcoveringteacher’sperceptionsof • • • • • • direction. Thecriterionshouldincludethefollowingconsiderations: fundamentals. Thisshouldprovideanindicationofthestudent’scurrentstatedevelopmentandfuture It isbesttohaveasetofcriterion,whichwillenableonelookandlistenforbasicskillsperformance It isnowtimetohearthenewstudentperformasampleofmusicfromrecentperformanceexperience. All threetypesofgoalsshouldbeconsideredworkingconcurrently. • • • • • • • It isalsotimetobuildthepracticeroutineorganisation. success. new direction.Remembertokeepthisfirstassignmentsimple, attainableandespeciallyprogrammedfor be drawnfromthestudent’spresentdevelopmentalstage and musicalunderstanding.Itshouldreflecta sufficient confidence in their suitability. As this first lesson is ofutmost importance, the assignment should melodic etudes.Theywillalsohaveavarietyofappropriate solorepertoire,inwhichtheyhavedeveloped a collectionoftutorbooks,whichincludetechnicalstudies(scales, arpeggiosandrhythmicvocabulary) General deportment/attitude • • Musicality • • • Aural awarenessandpersonalperception • • • • • • • • Attention totechnicaldetailsuchas: Tone qualityformation(breathingand/ormanualcontrolofbowormallets) propriate) ap- (where placement voice embouchure, and positions, stick/mallet or bow finger, & hand Posture, -30 minutes,oruptooneweek. Short-term goals, which include specific tasks or targets, which are measurable and achievable within 5 6 months. to 1 within achievable and measurable are and nature in specific more are that those goals; Mid-range Ensemble repertoire: Orchestral&operaexcerpts, includingvocalleider. Solo repertoire:Awidevariety ofstandardworksacrossarangegenre tres. cen- key various and studies expressive and phrasing mastering etudes, vocalise Melodic B: Technical Technical A:Scales,arpeggios, rhythmicvocabulary,articulations Instrumental/Vocal warm-uproutine(breathingwhereappli cable) phrasing andharmoniccontour:cadencearrivaldeparture expression (dynamics,nuance,agilityandinflection) aural andvisualevaluationskills intonation tone quality&pitchingskills key andtimesignaturecognition familiarisation withmusicalterms technical facility/agility vertical rhythmicprecisionandsub-division instrument/voice range attention toarticulations ‘full value’notes Consistent tempi BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory st assignment.Thestudioteacherwill,nodoubthavearange ofwarm-uproutines, 3. oturum/session

63 64 beginning ofeducation”.On the otherhand,Plato states that, “All learningundercompulsion hasnohold active motivation.Infact,Duke Ellingtonsays;“When a man finds out what he wants to know, that’s the needs toknowhowpeoplelearn. Developingpersonalownershipoflearningisthekey towardsattaining Still, beforeonecanknowwhat itisthatwewishtoteach,andhowintroduce reinforceit,one methods thatarenoteffectiveintoday’seducationalenvironment. practice ontheirownintuitive.Therefore,wemustassess howweourselvesweretaught,correctingthose sonal practiceethic.Privatelessonsholdlittlevalueifstudents arenotselfmotivatedtoengageinpersonal The privateteachermustmodelandencouragestudentstoward acquiringaneffectiveandrewarding,per- assist studentsinreachingtheirfullpotential. to effectivelyimproveteachingdelivery.Thisinturnshould aidindevelopingnewteachingstrategiesthat studio teacherswiththetaskofteaching.Hopefully,examining thesemethodswillguideinrethinkinghow Let usnowexaminesomeprimarymethodsofpedagogyin humanlearning,withapplicationsforassisting “A wiseteachermakeslearningajoy”Proverb release theirawesomepotential...”J.S.Acaro “Teachers arethemediatorswhoprovide,orfailtoessentialexperiencesthatpermitstudents that willleadtostudent’ssuccessfulgrowth. Setting aweeklywrittenassignmentandrecording the student’sprogressassists indefiningthedirection 10. 9. 8. 7. 6. 5. 4. 3. 2. 1. Further considerationsforsettingassignments: sons andpracticesessionscanprovidethebestfeedbackonabovepoints. or should teach. For personal and professional growth, consider regularly recording lessons. Recorded les- Remember: itiseasiertoteachthewayweweretaughtthan 6. 5. 4. 3. 2. 1. are wetolisten?Think: discouraging the student? This is the great balancing act all teachers face. When are we to speak, and when What are we aiming to achieve in the student’s lessons? How can one maintain a passion for detail without also theneedtoidentifystrategiesandapplicationsforeachindividualstudent’sneeds. addressing theirpresentweaknesses.Provenstrategiesarerequiredtodeliverpositiveresults.Butthereis new student’sstrengthsandweaknesses,onemustnowbuildonthestrengths,withanaimto We arenowreadytosharetheprocessof‘chartingcourse’.Havinginitiallyobservedandnoted How canIbestassistthestudentintimemanagement? What isthequalityofteacherfeedbacktostudent? Are weeklyassignmentsleadingtocontinueddevelopment? Is thereconsistencyfromweektoinassignmentsandevaluations? What istheassessmentcriterion,andhowconsistentlyitapplied? How doIpreparestudentsforthetaskofself-evaluation? How doesassessmentfigureintothelearningstrategyforstudent? Does thelessonincludepracticalmodellingon‘howtopractice’? How muchtimeissetasideforreflection;thisfosteredinthelesson? How muchworkistoowork? What isgenuineencouragement? What ispraise,andhowwhenshoulditbeused? What iscriticism,andhowwhenshoulditbeused? Am I,theteacher,agoodlistener? What happenswhenIprovidetoomuchinformation? Are theretoomanyinstructions? BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Muspart2014 derstanding oftheverbalcommunication. Wordsmayblockstudents’abilitytoperform musically,often a verbalinstructiondoesn’tproducepositiveresults,either themethodisfaultyortherehasbeenamisun- tell, andapicture,auralorvisualis sic itself. Avoid too, the temptation for excessive intellectualisation, for it is always better to show than to At thispointitisbesttoavoidover-verbalisationmovingdirectly tothecreativeexperienceofmaking-mu- can beappliedtoalllearningtasks,thenthisisthestudymode forwhichweareseeking. against anacceptablestandard.Ifwearetrulyinterestedin thevalueofintrinsic,self-motivated study that they areattemptingtoimitate,muchlikeusingasetofscales thatmeasureandcompareweightsofobjects tience. This can beillustrated byassisting thestudent in measuring their performance against the model The nexttaskistoreinforcetheuseoftrialanderrorpractice, alwaysfocusingontheendresultwithpa- desired result. they wish tosound like, focusing on imitating the model insteadoftrying to work out how toachieve the the performancegoal,notprocess.Thatis,involvingstudentsinvisualisingwhatitis (Be sure to playforyour students.) The studentisthen introducedto theconceptof learningto focuson the brainwithsuitablemusicalimagesthroughexposuretofinerecordingsandliveperformancemodels. This thenishowweapplythe‘NaturalLearningProcess’withourstudents.Webeginbyprogramming rect studentperformanceisinstilledasahabitbyadditionalrepetitionthroughpersonalpractice. imitation is repeated several times so that the student can learn through guided trial & error practice. Cor- teaching. Theteacherprovidesamusicalmodelandstudentimitateswhattheyseehear.Comparative By analysingandsynthesisingtheaboveinformation one canthenformulate an effectivemodelforstudio • • • • hear. ing howtoteach.Childrenlearnbywatchingandlisteningthentryingimitatewhattheysee Teachers shouldspendmoretimeobservingchildrenlearnandthisoughtbeaprimaryrequisitein- • • • • The ‘NaturalLearningProcess’involvestheuseoffourprimarymethodslearning: to acquireothercommonfunctionssuchascrawling,walking,talking,etc. 2 1 Daniel Kohut,inhistext,“MusicalPerformance” periencing therewardsofachievableperformanceoutcomes. own learningprocess.Thisshouldguidestudentstowardacquiringintrinsic,self-motivationthroughex- investment inpersonalpractice. It shouldbetheteacher’s task toassiststudentsintakingchargeoftheir then is to passionately share with students the value, benefits and joys to be gained through the student’s on themind”.Iwanttohelpmystudentsfindoutwhatitistheywishknow.Thejobforstudioteachers forced by Suzuki’s method that children regularly employ to acquire the basichuman functions. Thislearning model isrein- applied toalmosteveryone.”Thislearningmodelisknownasthe‘NaturalLearningProcess’.Itthis two people learn exactly the same. However, there are certain basic concepts of learning that can be broadly Children needlove,praise,andunderstandingasmuchfoodsheltertosurvivegrow. Children improvetheirskillsbytrialanderror. Children learnbydoing,andenjoymindful,repetitiveactivities. Children aregoodatimitatingothers. Body feedback Trial &errorpractice Imitation (mindfulrepetition) Mental imagery Nurtured by Love by Nurtured Musical performance by Shinichi ©1969.Exposition Press, Smithtown, NY., pp 9-17 2 recommendation that children should learn to perform music the same way they learn by Daniel Kohut. ©1985Published by Prentice-Hall, NJ, Inc., Cliffs, Englewood p.4 BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory better thanathousandwords.Wordsoftenhavevaguemeanings, soif 3. oturum/session 1 , states that…“Therearemanywaysoflearning,andno

65 66 brain, notthe muscles” In thepursuitofacquiringmusicalconception,ArnoldJacobsstates,“Beginbytrainingperformer’s ‘one’, andarenowcapableofplayingin‘automaticresponse’mode. 4 3 experience, goingonanadventureorexperiencingthejoy offriendship,ordeepsadnessandhardship. include readinganengagingnovel,lingeringoveralovely sunset,avisittoanartgallery,greatdining also influencethequalityandnatureofourstudent’smusical perceptions.These‘lifeexperiences’may for whichstudentsaretolisten.Itisimportantremember thatthequalityofpast‘lifeexperiences’can Effective teachersexposetheirstudentstosuperiormusical performanceswhileoutliningspecificthings creating confusion. Timothy Galwey to changefocus,andmergingwiththeexperience. self-discipline; Kohut describesfourkeysinachieving‘relaxed’concentration.Theyinclude:focusedattention,requiring Of thesefourpoints,theabilitytouserelaxedconcentrationor‘single-mindedness’,ismostimportant. proper posture/embouchure/handposition. centration (theabilitytofocuscompletelyonaspecificgoal),awarenessofbodyfeedback,andattention assessment isdependentonunderstandingfourfundamentals:goodmentalconceptualisation, notes attherighttimedoesnotconstituteasignificantperformance.Theacquisitionofeffectivepersonal share howandwhensignificantmusicalperformanceisachievedinthelesson,assimplyplayingright thetic judgementandthatmusic to affirm, as well as lead students in recognising when a musical target is reproduced, passes the test of aes- It is vital that we direct students toward obtaining personal problem solving skills. Teachers must be able of metaphors,analogiesandstoriescaneffectivelyaidstudentsinformingvisualmusicalimages. use The like? sound response musical student’s the does What response. artistic an to lead always should what studentsmayunderstandormisunderstandofverbalwrittencommunications,theultimatetest much more effectively than bytrying to respond toverbal instructions about theactivity. Regardless of tions, feelingsandinsightsthatwordsoftencannotdescribe.Essentially,welearnbydoing Words describeexperiences,butwordsarenotthesameas goal whenGalwayphysicallydemonstratedtheaction,andthenaskedstudenttocopyhisexample. student failed through giving too many instructions. The student only achieved the desired performance plex enoughtobeconsideredart.” a considerablevarietyoftonalexperiences,themusicalmind cannotbegintofunctioninacreativewaycom- “The musicalmindisconcerned predominantlywiththemechanismoftonalmemory. Beforeithasabsorbed hear, themorediscerningtheirearswillbecome. exposure to thefinestexamplesofmusical performance. Themorebrilliantperformances ourstudents music ourstudentshear.Itisessentialthatstudents’musicalearsbe‘programmed’,throughsystematic Therefore thequalityofourmusicalunderstandingisdirectlyinfluencedbyandvariety sion. response’ activity that we acquire our basic musical concepts of tone, intonation, internal pulse and expres- ing later.Itrequiresrepetitiveandattentive‘listeningresponse’.Likewise,itisthroughthe‘listen/ children whenwefirstgainedlanguageskills:verbalassociationofspeakingfirst,thenreadingandwrit- through activelisteningtoprofessionalperformanceexamples.Thisinvolvesaprocessmostofususedas Significant ‘music-making’starts whenwe beginwithanauralmusicalimage. Aural imagesareacquired image ofthenoteitself,includingallexpressiveandacousticalpropertieswithwhichitisassociated. 6 5 Kohut, Daniel L.,Musical Performance The InnerGame of Tennis by Timothy Galwey ©1974.Pan Publication N.Y. California Press,California 1952),p. 41 Harold Shapero “The Musical Mind”,Process Creative inThe USA Stewart,Dee Legacy of A Master Instrumentalist Company, ©1989The Instrumentalist PublishingCompany Northfield,Illinois, interested attention, requiring motivation; BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 5 . Beforeamusicianplaysorsingsevensinglenotetheymustpossessmental is produced.Asmusicalmentors,teachersshouldthenmakeitapointto 6 , 1985,Prentice-Hall Inc., N.J., USA 3 recounts the moment he realised that his best efforts to help a tennis Muspart2014 4 This iswheretheperformerandinstrumentbecome A Symposium : A absorbed attention, requiring strong distraction the experienceitself.Musicdealswithemo- , ed. Brewster Ghiselin (Berkeley: University, ed. Brewster Ghiselin (Berkeley: of relaxed con- an activity strategies and identifiable outcomes is invaluable. Systematic practice strategies will assist in sustaining The useofsuitable,stimulating studymaterialandperformance repertoire,supportedwithprovenpractice The teacher’sroleishereessential asstudentfrustrationanddisappointmentcandampen earlyeagerness. to introduceandteachthesetoolsshouldbetheforemostgoalofallaspiringteachers. components relatedtolearning,motivationisthemostimportantofall.Developingandrefiningstrategies a goalor target found within an individualthat provides the incentive forpurposeful activity. Ofallthe performance actinwhichweareengaged.Thelasttool,motivation , isthedesire,orurgetoachieve, the physicalandauralresponse.Thetoolofexperienceisexercisedthroughactualliving technical details;thetoolofpracticeisactrepeatingwhatalreadylearnedwithagoalto perfecting and reflection,overover,thuslockingproperresponses inplace.Thetooloflearningismasteringthe or remember.The‘oftenabused’toolofrepetitionistheactdoingsomethingwiththoughtfulpurpose which oneisabletoremember.Developingthetoolofretention isbuildingtheabilitytomemorise,retain The musicians’ inventory oftools includesthe mastering ofmemoryasthemeans, or process through his boat. never builtaboatbuttheyshowedoursonhowtouseandcareforthetoolshewasemployinbuilding building abeautiful7metersailingvessel;projectoftwoandhalfyears.Hismanualartsteachershad continuing togrowthroughtheexperience.Byageof20,ouroldestsonhadsuccessfullycompleted how tousethetool.Thisinturnwillallowstudentcreatemanykindsofobjectsartorutility,while Like amasterbuilderwiththeapprentice,firstintroducestudenttoeachtoolandthenshow sary adjustmentsandthentryagain,repeatingtheprocessuntilsuccessinmatchingmodelisachieved. model. Itrytoemulatetheevaluatemyattemptreproducenowmakeneces- the student’sperformancethroughtrialanderrorpracticereproducesoriginalmodel.Iobserve student triestoreproducethemodelthroughtrialanderrorpractice;involuntary-actionstagewhere ceptual-learning stage where the student is presented with a model; the voluntary-action stage where the 8 7 and physical distractions referred to by Timothy Gallwey as ‘roof brain chatter’. and now’intheirpracticesessions.And,maintainingfocuswillaiddefeatingtheever-presentmental ‘focused’. Concentrationinthepracticeroomcanbefosteredthroughencouragingstudentsto‘here ultimately finite.Theengagementandimitationofvisualauralimagesrequiresthecapacitytoremain mental images is much more useful than mindless rote repetition on target performance material that is visual andauralimagesformedinthemind.Itisimportantthentorememberthattimespentcreating the creativemind.Ineffect,mostphysicalactionsthatarelearnedacquiredthroughactofimitating through reflectionontheseauralandvisualexperiencesplaysaninspirationalroleinfurtherstimulating as mentionedabove.Theseinturnengenderdreams,visions,andfuturegoals.Generatingexcitement one beginswithpromotinginspirationthroughprogrammingthebrainsuperiormusicalimages First, mentality. practice successful a develop to students assisting in work at elements several are There lasting satisfaction. again tothepracticeroomwhentherearetangible,intrinsicrewardsbringingasenseofachievementand and again return will students our that suggest I efforts? their for receive student the will rewards What investment inpersonalpracticerequiresapositivereturnfromthetimethattheyinvestpracticing. the studentinuseoftheirnewfoundmusical understanding andappreciation. The student’s continued Yet, itisonethingtoworkondevelopingourstudents’musicalperception.Itquiteanothermotivate the wholetopartsandbackagain”. ing stages.ThesearereferredtobyKohutastheSynthesis-Analysis-Synthesisapproach,meaning“from Another aid in improving effective practice skills is found in incorporating the three developmental learn- any roadwilltakeyouthere.”GeorgeHarrison. accomplish it, and how will I recognise when my targets are achieved?’ “If youdon’tknowyourdestination, I will How today? accomplish to wish I do ‘What mind. in ‘roadmap’ or plan, a with session practice each should encouragestudentstopracticeinquietenvironments.Onealsorequirethatstart Kohut ibid Gallwey, W. Timothy, Inner Game Tennis, Of The, 1974,Pan N.Y., Books USA BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 8 Thethreestagesarecomprisedofthefollowingelements:con- 3. oturum/session 7 To assist in this task one

67 68 today’s educationenvironment. it isimperativethatstudioteacherscontinuegrowingintheircraftthusdemonstratingrelevance In conclusion,forstudioteachingtoremaineffectiveboththemusicalandpersonalgrowthofstudents, of humanexperience,indicatinghowclosewearetoourultimatedestination. target. Performances,concerts,exams,festivalsandauditionsarenomorethanstopsontherailwayline must alwaysbecarefultolinktheongoingprocessoflearningtowardachievingdesiredperformance the desire,abilityandpassiontogoonlearningwellaftertimeforourpracticalinputhasfinished.We ly producethelastingtransferralofknowledgeandskills.Itisessentialthatweimbueourstudentswith tant torememberthatthestudent’spersonalownershipofprocesslearningiswhatwillultimate- The processoflearning canthenbedefinedastheactofgainingpurpose, knowledgeandskill.Itisimpor- to detail,delayedgratificationandfocusedattentionspan. skills andenhancedmusicalperceptiongenerallyuseeffectivepersonalpracticehabitsthroughattention 10 9 Wilson, F.(1987),ToneDeaf&AllThumbs?,FirstVintageBooks,N.Y,USA Stewart, D.(1987),Arnold,andJ.:LegacyofaMaster,Instrumentalist,Chicago,ILL.USA Ristad, E.(1981),ASopranoonHerHead,RealPeoplePress,Moab,UT,USA Palmer, P.(1998),TheCouragetoTeach,Jossey-BassPublishers,SanFrancisco,Ca.,USA Kohut, D.(1996),InstrumentalMusicPedagogy,StipesPub.L.L.C. Champaign, Ill.,USA Lisk, E.(2010),TheMusicalMindoftheCreativeDirector,MeredithMusic,Miami,FA,USA Lisk, E.(1996),IntangiblesofMusicalPerformance,MeredithMusic,Miami,FA,USA Lautzenheiser, T.(1994),TheJoyofInspiredTeaching,GIAPublications,Chicago,USA Lautzenheiser, T.(1992),TheArtofSuccessfulTeaching,GIAPub,Chicago, Ill.,USA Farkas, P.(1997),TheArtOfMusicianship,MusicalPublications,Bloomington,Ind.,USA Blum, D.(1980),Casals,andtheArtofInterpretation,U.Calif.Press, Berkley,CA.,USA Severson, P.&McDunn,M.(1983)Brass,WindArtistry,AccuraMusic,N.Y,N.Y.,USA Robert D.(2011),IntelligentMusicTeaching,AustinTX,USA Suzuki, S.,NurturedbyLove,1969.ExpositionPress,Smithtown,N.Y.,USA Kohut, D.(1985),MusicalPerformance,StypesPub.Champian,Ill.,USA Gallwey, T,(1974)TheInnerGameOfTennis,PanBooks,N.Y.,N.Y.,USA learning” Robert learn. to how on instruction or Duke inhistext,“IntelligentMusicTeaching”putsitthisway;“Teachingisthatactivitywhichcauses lessons give teachers which in profession a is teaching Finally, site. “Whatyouthinkupongrows.”Anon ment. Remember to encourage students to use their strengths in address their weaknesses, not the oppo- first, instead of thenegative; observing what hasbeen achieved, then moving on to whatneeds improve- students’ senseofownershipandachievement.Onceagain,thestudentmustbegintofocusonpositive References Bibliography Behavior Resources, 12 2011,pg. A.Duke, IntelligentRobert Music Teaching, Essays the On Core Principles of Effective Instruction Published by and Learning P.Severson, &McDunn, M.Brass, Wind Artistry, 1983,Accura Music, N.Y., USA 10 After all,itisthestudentswhodolearning.Studentsareinpossessionofgoodlearning BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 9 Muspart2014 M. SevtapAYTUĞ* Anahtar Kelimeler:Makyaj,Profesyonelmakyaj, Karakter yaratmak,Makyajürünleri,Protezler. geçen gün gençler tarafından daha fazla öğrenilmek ve meslek edinilmek istenen bir dal haline gelmektedir. . her olarak dal bir kapsayan alanını uzmanlık çok pek gibi tıp psikoloji, sosyoloji, tarihi, sanat ve dünya ışık, sanal değil, fiziksel olarak da hayata geçirilmesi imkanını sadece verebilmektedir. Makyaj günümüzde resim, şeyin heykel, her neredeyse edilen hayal yazıcılar boyutlu 3 ve programlar kullanılan yaratımında karakter ile teknolojisi bilgisayar gelişen Günümüzde sağlamaktadır. imkan uygulamalarına benzetme başkasına bir yetmediğinde, oyuncunun yüzünden kalıp alınarak hazırlanacak yüz protezleri istenilen tüm hayal ürünü veya renklendirme ile teknikleri aydınlatma ve gölgeleme sadece üzerinde, yapı anatomik istendiğinde, yaratmak görünüm bir farklı tamamen yanında ürünler gibi pudra sağlayan dayanmasını süre uzun makyajın ve leyen engel- parlamasını cildin veya eyeliner rimel, far, allık, ruj, fondöten, malzemelerinden makyaj renklendirici olan gerekli için olması görünümde istenilen cildin veya yaratımında karakterin İstenilen kullanılabilir. leri alternatif - protez köpük veya silikon lateks, hazırlanmış göre yapısına anatomik oyuncunun önce daha veya malzemeler verilebilen şekil gerektiğinde değiştirmek şekli burun çalışmak, yapıştırıcılarla çıkartılabilen ile çözücüler özel ise gerekiyor kalması ciltte boyu eser kullanmak, yapıştırıcılar çıkarılabilen dahi suyla ise su konu- söz uygulama bir gereken çıkarılması hemen sakallarda ve bıyık Takma önemlidir. tercihinde ürünün mektedir. Her bir uygulamada makyajın oyuncu üzerinde ne kadar kalması gerektiği uygulama için seçilecek gerek- yararlanmak kitaplarından tıp gibi atlasları dermatoloji ve otopsi adli yaratılmasında görünümlerin vücudun anında kaza bir uğrayacağı fiziki deformasyonlarda kan, canlandırılacak yara izleri, yanık veya sahnede cüzzam gibi hastalıkların canlandırılmasındaki yanında tırnaklar şekillendirmeleri, sakal ve saç meler, simgelerini vücudunda gösterecek şekilde makyaj uygulamaları yapmayı dikkate almak durumundadır. Döv- siyasi veya toplumsal dini, grubun olduğu mensubu veya yansımaları görünümüne fiziksel alışkanlıklarının oyuncunun kendisi, isterse bu konuda ister uzmanlaşmış bir sanatçı olsun, yaratılacak karakterin doğumundan itibaren yaşam kişi uygulayacak Makyajı destektir. bir büyük konusunda aydınlatma seyirciyi konularda vbg. cinsiyeti mesleği, yaşı, karakterin canlandırdığı oyuncunun dönem, tarihi geçtiği eserin yaratımında rin karakte- makyaj, tamamlanan Kostümle olmaktadır. gerekli de için görülebilmesi iyi daha tarafından seyirci nenin büyüklüğü, seyirci ile sahne arasındaki mesafe ve kullanılan aydınlatma sistemleri teknolojisi oyuncu mimiklerinin makyaj günümüz kadar sıvısına sah- makyaj, vücut sanatlarında sahne Özellikle tanımaktadır. imkan bürünmesine tür görünüme istenilen oyuncunun her ve organlar iç renginden, göz ve ten tırnaklara, Saçlardan sahiptir. imkanına yaratabilme karakteri tür her istenilen oyuncu ile yardımı Makyaj konusudur. söz de görevi motivasyon bir önemli çok hazırlanışında rolüne önceki çıkmadan sahneye oyuncunun yajın, Mak- durumundadırlar. canlandırma şekilde inandıracak karaktere seyirciyi ile oyunculukları gileyecekleri ser- de hem görünümleri fiziksel hem karakteri yaratacakları oyuncular, alacak yer eserinde sahne bir Her Özet OF CHARACTERCREATING ONTHESTAGE ARTS THE IMPORTANCE OFPROFESSIONAL MAKE-UP PROFESYONEL MAKYAJIN ÖNEMİ SAHNE SANATLARINDA KARAKTER YARATIMINDA * [email protected] Mimar SinanGSÜ GSFveKonservatuvarıMarmara ÜniversitesiGSFSinemaTVBölümü, İstanbul Yrd. Doç.Dr.,NişantaşıÜniversitesi,SanatveTasarımFakültesi,İletişim TasarımıBölümü, BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 4. oturum/session

69 70 Abstract arasındaki mesafevesahnede kullanılacakışıklardikkatealınarak,yüzhatlarınınbelirginleştirilmesi Oyuncunun kendiyaşgrubunda vekarakterdeğişikliğigerektirmeyenuygulamalarda, seyirciveoyuncu malzemeleri ilebudövmeuygulanır vesonradatemizlenir. karakter gereği, oyuncunun vücudunda dövme olması gerekiyorsa, dövme görünümü yaratacak makyaj da hementemizlenereksakalsız görünümebürünmesisağlanabilmektedir.Benzerşekilde, canlandıracağı kirli sakal görünümü gibi uygulamalar gerektiğinde oyunculara uygulanacak kirli sakal makyajı ve sonra bazen çokkısasürelibıyıkkullanımıveyayinebirsonraki biröncekisahnedesakalsızken,dahasonra sadece ihtiyaçsüresincecilttekalması,sonradahiçbirizbırakmadan temizlenebilmesidir. Sahne eserlerinde kullanılmaktadır. Kullanılanürünlervetekniklerdedikkate alınmasıgerekenönemlibirkonu;makyajın birlikte yaygın olarak kullanılmaktadır. Özellikle tüm vücudun boyanmasını gerektiren uygulamalarda yöntemi ile, hızlı ve hijyen olması sebebi ile, daha fazla tercih edilmeye başlanmış ve diğer tekniklerle yıllarda, havatabancası(airbrush)boyalarınçokincebir tabakahalindeyüzefışkırtılarakkullanılması su bazlıveyakremolabilir(Broe,1992;20)Buürünler fırçalarvesüngerlerlecildeuygulanır.Son malzemeler kullanılacak olarak Fondöten 1989;2) (Corson, gerçekleştirilebilir. ile teknikleri aydınlatma ve dudaklarındahadikkatçekicihalegetirilmesigibideğişiklikler, fondötenileuygulanangölgelemeve kemik vekasyapıları)tanımalarıgerekir.Yüzüzerindeki,yüzündahazayıfveyatoplugösterilmesi,gözlerin sanatlarında geneldekendimakyajlarınıyaparlarvebununiçinöncelikleyüzanatomilerini(yüzün oyuncunun psikolojikolarakrolünehazırlanmasıiçindegereklidir.(Broe,1992;8)Oyuncularsahne Sahne sanatlarındamakyajoyuncularınfizikselgörünümlerinikarakteregöredeğiştirmekyanında GİRİŞ Keywords: Make-up,Professionalmake-up,Make-upproducts,Creatingcharacters,Prosthesis. every daytoobtainmorebelearntbyyoungpeopleandtheprofessionisbecomingabranchrequested. covering basis, branch a on expertise of fields other many and medicine psychology, sociology, art, of history the and Earth, light, sculpture, painting, today’s Make-up too. physically, of possibility the provide to able is of programs and character with 3-d printers not only almost imagined everything virtual, the implementation shading and highlighting make-up are not enough. Today, evolving computer technology used in the creation the desired character creation or desired skin appearance that it is necessary for colouring materials by doing or on in available materials alternatives prepared prosthetic shape latex foam or nose silicone structure, anatomical on player’s the before granted be can that way the change should solvents, special with adhesive removable with working is works his for skin the on stay to needs even be can that adhesives use water with involved is moustache and beard in immediately, removed be to needs that application an Installing for. ted on how much make-up in an application, the application is important in the choice of the product to be selec- and should take advantage of the medical books such as the atlas of Dermatology. Each player should remain the body of blood, scars, burn or reviving the views of diseases such as leprosy, in creating of the deformation physical forensic be autopsy will accident the of time the at quotes alongside stage on animate to a reshaping on beard and hair Tattoos, do. to consider to is applications make-up body his show to symbols political or social religious, or reflection group of member a is appearance physical character’s the of habits life the of birth the from created be will subject, this in specializes who artist an be to wants itself, make-up the apply character’s age, profession, gender etc. It is a big boost to the audience lighting issues. Want a player who will creation of the completed work of the make-up, costumes and historical periods, the player’s portrayal of the player can be seen better facial expressions by the audience is also required. The occurrence of the character’s performing arts stage with the make-up, the distance between the audience and the used lighting systems the the in especially scene, the of size The forecourt. the impersonating to player the of appearance desired the to technology today’s make-up liquid body of sorts all and organs internal the to color eye and skin nail, the to hair the From character. desired of type any creating of possibility the has player the of help the with up player was involved in the role before going on stage is very important is also a motivation for mission. Make- the make-up, The immediately. animation character with audience the convince to way a in acting their both exhibit to selected are and character the of appearance physical the both in players, feature will scene Each BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Muspart2014 bıyık vekaşdakırgörünümyaratılabilmektedir. seçenekleri pek çok rengi ihtiva eder. Ayrıca, Temple White olarak isimlendirilen ürünlerle şakaklar, sakal, çözücüler de kullanılır.Saçların rengini değiştirmek gerektiğinde; saç boyama amaçlı geçici spreylerin renk için suileçıkabilenyapıştırıcılar kullanılmalıdır. Bu yapıştırıcılariçin,cilttençıkartmaaşamasındaözel hassaslığına göre alternatifler içerir. Çok terleyen oyuncular için dayanıklı, hassas ciltler için tıbbi, çocuklar sprey sıkılır.Sonrada,cildeözelyapıştırıcılarlayapıştırılırlar. Buyapıştırıcılaroyuncununcildinin tığlarla yapılanbuişlemedensonra,özelmaşalarlaşekilverilir. Şekillerinikorumalarıiçinformkoruyucu kaş, favori,kirpikvesakalgibiparçalar,buişiçinözelimal edilmiş tüller üzerine, işlenerekhazırlanır. Özel bir yöntemdir.Sakal,bıyıkvekaşkişiyeözel,oyuncununilgili alanlarınınölçüsüalınarakhazırlanır.Bıyık, saçların yıpranmamasıiçinperukkullanımı,hızlıuygulanabilen veistenilengörünümünyaratılabildiğiiyi kıllı uygulamalaryapılabilmektedir.Ülkemizdeoyuncular arasındaperukkullanımıçokazdır.Oysaki, parçalarından yararlanarak,bazenhakikisaç,sentetik saçlarlakarıştırarak,istenilengörünümde Bu saçlaristenilenuzunluktaverenktetedarikedilebilmektedir. Diğeralternatif,yündenyapılmışkısakıl gerçek saç kullanılabildiği gibi, gerçeğinden ayırt edilemeyen sentetik saçlarda kullanmak mümkündür. değişikliği yapmak gerektiğinde en çok kullanılan tekniklerdir. (Swinfield, 1999;7) Saç uygulamalarında Makyajda kişiye özel saç,sakal,bıyık,peruk ve saçparçaları uygulamaları, sahne sanatlarında karakter yapıştırılarak istenilengözşeklioluşturulabilir. de lateksveyaGlatzan’danyarımayşeklindehazırlananderigörünümlümalzeme,gözkapağıüstüne gerçekleştirilebilmektedir. (Baygan,1991;144)Uzakdoğulumakyajıyaparkençekikgözuygulamalarıiçin baş uygulamalarında Lateks veya Glatzan ile çalışarak, ister tam istenire yarım saçsız baş uygulamaları cilt üzerindekırışıklaroluşturmakmümkünolabilmektedir.(Baygan,1991;50)Benzerşekilde;saçsız deformasyonu uygulamalarıgerçekleştirilebilmektedir.Ayrıca,yaşlandırmada,Lateks,Duogibiürünlerle (Corson,1982;143) Buyöntemle,burunüzerindedeğişiklikler,kaşkapama,yaragörünümlücilt istenilen şekilverildiktensonra,cildedoğrudanyerleştirilmesiveyayapıştırılarakuygulamayöntemidir. boyalarla yapılangölgelemeveaydınlatmatekniğidışında,yüzemumveyamacungörünümlümalzemelere Diğer bir makyaj tekniği olan, yüze ilaveler yapılması ile elde edilen görünümler, cilt için özel geliştirilmiş larda fantezimakyajörneklerinesıkçarastlanmaktadır. 1983;7) Özellikleülkemizdetiyatrodaçocukoyunlarındaveanimasyondapalyaçomakyajıtarzıuygulama- Eijk,Hartgers, biri olanyaratıcıdramaveyüzboyamaetkinliklerindederastlamakmümkündür.(Jans, bir tuvalgibikullanıldığıbumakyajuygulamalarınınörneklerineçocukeğitimininönemlikonularından “fantezi makyaj”olaraktanımlananuygulamalargerçekleştirilmektedir.Oyuncununyüzünün3boyutlu uline Rougesahneeserleriçokbaşarılımakyajörneklerininsergilendiğiprodüksiyonlardır.Bueserlerde, Dünyaca ünlüTheCats,LionKing,Nutcracker,LordOfRing,CirqueDuSoleil,Lido,Mo- alındaki çizgilerkişininasabi,sakinvd.kişilikyapısınıoluşturmakiçindeğerlendirilir.(Corson,1986;22). kişilik yapısınıdestekleyecekuygulamalaryapmakmümkündür.Kaşlarınşekli,dudakçevresi,kaşve karakteristik özelliklertaşır.(Swinfield,1997;62)Makyajileoyuncularıncanlandıracaklarıkarakterlerin alınan detaylarıiçerir.(Corson,1989;1)DönemmakyajıözellikleOperasanatındakiuygulamalarda makyajı” tarzıifadelergünlükyaşamadayansıyanvesahnesanatlarındamakyajuygulamalarındadikkate söz konusudurvesüreklideğişenancakdönemitemsiledenkarakteristiközellikleresahiptir.“1960’ların Afrika vd.ülkelerinkarakteristiközelliklerioyuncuyauygulanır.(Corey,1990;123)Makyajdadamoda yaratmak içinuygulanabilmektedir.Ülkelerindikkatealınmasıgerekenbirmakyajda;Hint,Japon,Kore, yaşlılık lekelerivarsaonlarıkamufleetmek,saçlarazalmışsaperukveyapostişkullanmakgençgörünüm yaşından dahagençbirkaraktericanlandırmasıgerekirsede,kırlaşmışsaçlarıboyamak,yüzdeveellerde torbaları kırlaşmışsaçlar,kaşlar,bıyıkvesakallariledikkatçeker.(Kehoe,1967;74)Bazenoyuncununkendi uygun birşekildederinleştirilmesiveyaşabağlıolarakortayaçıkanciltellerüzerindelekeler,gözaltı kendi yaşındandahayaşlıgörünümdebirkaraktericanlandıracaksa,yüzüzerindekiçizgilerinkaraktere yaratımında sahnelenecekeserdekiyaş,ülke,moda,dönemler,karakterlerdikkatealınır.Yaş;şayetoyuncu ve kullanılanışığagörecilttonlarıüzerindefondötenlegereklideğişiklikleryapılır.Herbirkarakter BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 4. oturum/session

71 72 (http://us.kryolan.com, teknikleri ilesahneeserlerindeuygulananmakyajtekniklerindebazenfarklılıklarortayaçıkabilmektedir. yabileceği makyaj uygulamaları gerekmektedir. Bu gerekçe ile, sinema ve televizyonda kullanılan makyaj mesafe sebebiile,yakındanbakıldığındaabartılıgörünenamaseyircininuzakmesafedendetaylarıalgıla- en dikkatedilmesigerekenkonu;inandırıcıolabilmesidir.Ancak,sahnedeseyirciveoyuncuarasındaki yanık üzerineyayınlarmakyajıuygulayacakolansanatçıiçinkaynakeserlerdir.ProfesyonelMakyaj’da olmaktadır. AdliTıpKurumununOtopsiAtlası,DermatolojiAtlasıveyatıbbiamaçlıhazırlanmış lerde, genellikleAdliTıpveDermatolojibilgilerigerektirendeformasyonlarınuygulanmasısözkonusu renk seçenekleripekçokrengiihtivaeder.Ülkemizde“PlastikMakyaj”olarakisimlendirilen bu teknik- sonra istenilengörünümyaratılabilmektedir.Saçlariçinkullanılansaçboyamaamaçlıgeçicispreylerin eserin gerektirdiği(eskibiryaraiziisetenrengineboyamak,yenikanuygulamalarıvb.)işlemlerden Jelatinin sıcaksudaeritilip,cildezararvermeyecekbirsıcaklığagetirildiktensonrauygulanmasıve gulamalar için,gıdasektöründedekullanılabilmelerisebebi,ilecildezararvermedenuygulanabilmektedir. kan gibiürünlerinandırıcı uygulamalar içinkullanılmaktadır. Jelatin bazlıürünler,gerçekgörünümlüuy- kanı, ağıziçindekullanmaküzerekankapsülleri,göziçinedamlatılabilenkan,kurugörünümlütoz Sahne sanatlarındamakyajdakullanılanözelefektmalzemelerindendiğerleri;kanlardır.Şeffafkan,film oluşmasını sağlayabilecektir. üzerinde değilrobotlar demakyajuygulamalarıgerçekleştirmeleriiçinyeni biralanındaha gerçek görünümlürobotların sahneeserlerindeyeralmayabaşlaması,makyajsanatçılarının sadeceinsan konuda dauzmanlaşmasıveya uzmanbirisiileberaberçalışmasıgerekecektir.Ayrıca, yakıngelecekte, modellemenin yapılması aşamasındaki süreçleri değiştirecektir. Ancak, burada makyaj sanatçısının bu hem oyuncuüzerindekalıpalmaklageçirilenzamanı, üzerindekipsikolojiketkisinihemde gerekli görünendeğişiklikleriçintasarımyapılıp,dahasonra da3boyutluyazıcıdançıkartılacakprotezler, yansımaları dasözkonusuolabilmektedir.Oyuncunun,bilgisayara aktarılanorijinalgörüntüsüüzerinde uygulamaları kavramınıgittikçedahafazlakullanılır hale getirmişvebuuygulamalarınmakyaja Son yıllardahızlagelişen3boyutluyazıcıteknolojileri, bilgisayar çıkışlı,çokboyutlusanatsaltasarım paylaşımın başarılı birşekildeorganizeedildiğietkinliklerdir.( bilgi alanda bu Shows) Trade Artists Make-up (International IMATS Fuarları Makyaj arası yayın grubunun Vancouver, Sydney, Toronto, Los Angeles, New York ve Londra’da organize ettiği Uluslar firmaların daürünleriilebilgilerinintanıtımınıyapabildiği pofesyonelbiryayınorganıhalinialmıştır.Bu Magazine”(www.makeupmag.com ErişimTarihi24.12.2014)makyajsanatçılarınınbilgilerinipaylaştığıve Dünya’da profesyonel alanda uygulanan makyajlarla ilgili güncel bilgilerin alınabileceği “Make-up Artist protezi, peruk,lens,tırnaklargibikarakteringörünümünüoluşturacakdiğerilavelerletamamlanır. istenilen görünümünyaratılmasıiçinistenentenrengineboyanır.Butarzuygulamalarda,hazırlanancilt kenarlarının kalınolmasıprotezinyapaydurmasınasebebiyetverir.Cildeyapıştırıldıktansonraprotez çalışırken, kenarsıfırlamalarınaçokdikkatetmekgerekmektedir.Aksitaktirde,cildeuygulandığında veya benzeribirdokugörünümlümalzemedökülerekistenilenmaskeeldeedilir.RomaPlastilinaile ile sonnegatifaradakiRomaPlastilinatemizlendiktensonraboşluğaköpüklateks,silikon,jelatin benzeri malzeme)ileyaratılmasıistenengörünümmodellenir.Dahasonratekrarnegatifialınırvepozitif yüzünün pozitifieldeedilir.BupozitifüzerineRomaPlastilina(suilenemlendirmegerektirmeyenkil yapıyı alır.DahasonraiçerisineDentalStone(dişçilerinkullandığısertalçıdır)dökülerekoyuncunun bandaj ısınıp,soğuduktansonrasertleşmişanlamınagelirveiçindekiAlginate’informunukoruyabilecek üründür) kullanılarak,heykelsanatındakitekniklealınırveüstüsuileıslatılmışalçılıbandajkaplanır.Alçılı almak içingeliştirilmiş, bir kezkalıpalındıktan sonra formu değişmeyen, uzunyıllar dayanabilen bir alginate (dişçilerde kalıp almada kullanılan yumuşak ve tek kullanımlık malzemedir) veya silikon ( kalıp edilebilecek buteknikte,oyuncununyüzününnegatifi(ihtiyaçduyulduğuhallerdeelveayakkalıbıda) veya silikonmalzemelerdenyararlanılmaktadır.Oyuncununyüzüneözelmaskehazırlanmasıolarakifade Bir oyuncununtamamenfarklıbirgörünümebürünmesigerektiğinde,insancildinebenzerköpük,lateks net, www.joeblasco.comErişimTarihi:16.12.2014). BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory www.bennye.com, www.mehron.com, Muspart2014 www.imats.net, ErişimTarihi;24.12.2014) http://www.grimas.nl, www.rcmamakeup. www.makeupmag.com ErişimTarihi:24.12.2014 Wolfe, B.,Wolfe, N.(2006),Wolfe Brothers WolfeBrothersFaceArt&FX,LLC,USA FaceArt&Fx, Şam, Otopsi B.(2003), Adli Atlası, AdliTıpKurumuYayınları,İstanbul-Türkiye Make-Up ForSwinfield,Stage, R. (1997),Period The BetterwayBooks,Ohio-USA Swinfield, R. (1999),Hair&Wigs ForStage, The A&CBlack,London-England Smith, D.(1996),Do-It-YourselfMonster Make-Up Handbook, MorrisCostumes,Inc, Florida-USA Sladek, M.(1985),Pantomimen Theater, Bund-VerlagGmbH,Köln-Germany Meyer&Meyer Laienspiel, Und Amateurtheater Für Schminken Und Maskenbilden Spiel Theater (1986), A. Serger, Russon, Faces,SterlingPublishingCo.,Inc.,NewYork-USA J.(1996),Making Place,and S.(1990),TheArt Science of Professional Make-Up, MiladyPublishingCompany,NewYork-USA Jasper, R.(2000),DieFarbenDerSchönheit, GerstenbergVerlag,Berlin-Germany Jans, M.,Eijk, S.,Hartgers, Z.(1983),FacesFantasy Make-Up, Almere-Nederland Kehoe, V. (1967), The Technique of Film And Television Make-Up For Color and Black&White, Focal Press, London- Hamilton, And Television, InFilm Effects DKPublishing,Inc,NewYork-USA J.(1998),Special Frutiger, B.(1991),Schminke-Maske Körperkunst, ZytgloggeVerlag,Bern-Germany Evren, B.Türk Sinemasında Makyaj, Dickinson, G.(1995), Pinsent, L,Spass BeimSchminken Bassermann,Niedernhausen-Germany Und Verkleiden, Delamar, P.(1995),TheComplete TheMacmillanPressLtd. Make-Up Artist, Davies, G.(2001),Create Your Stage Own Make-Up, A&CBlack,London-England Corson, R.(1972),Fashions InMake-Up From Ancıent PeterOwenLimited,London-GreatBritain ToModern, Corson, R.(1989),Stage Make-Up, PrenticeHall,USA Corey, I.(1990),TheFaceIsACanvas, AnchoragePress,Louisiana,USA Castelbajac, K.(1995),TheFace Yearsof TheCentury100 Make-Up of Rizzoli,NewYork-USA Style, And Buchmann, And Television H.(1990),Film Make-Up, BackStageBooks,NewYork-USA Broe, Make-Up, B.(1992), Theatrical ThePenguinBooks,London-England Baykal, C.(2000),Dermatoloji Atlası,ArgosİletişimHizmetleriReklamcılıkveTicaretA.Ş.İstanbul-Türkiye Baygan, L.(1991),Make-Up For Theatre, Film&Television, A&CBlack,London,GreatBritain Baygan,L. (1982),Three-Dimensional Make-Up, Watson-GuptillPublications,NewYork-USA Barret,J. Herndon, D.(2001),Color of Atlas Care, Burn HarcourtPublishersLimited,London-England Baker,P. (1995),Wigs&Make-UP, FocalPress,Oxford-England Aytuğ, S.(2011),Profesyonel Makyaj, MitosBoyutYayınevi,İstanbul-Türkiye Tiyatro (1995),Uygulamalı Arıkan,Y. Eğitimi HerYönüyle Tiyatro Makyajı, ArıtaşYayınları Anselmo,S. ELaMaschera, EditriceBCM,Milano-Italy (1984),IlTrucco KAYNAKÇA motive ediciolacaktır. Festivali Tiyatro İstanbul kapsamında verilmeye başlanmıştır ve gelecekte bu tür ödüllendirmeler makyajın daha hızlı gelişmesi için Üniversitelerarası düzenlenen organizasyonunda Merkezi Sanatları Gösteri Ülkemizde sahne sanatlarında makyaja ödül, son iki yıldır, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür A.Ş. Verlag, Aachen-Germany England BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 4. oturum/session

73

Özgür AdamİNANÇ* Keywords: Choreography,Moderndance,Womenstudies,Deathofwomen. common production. with disciplines different stage to knowledge a acquire to and events, social on perspective a develop to text, written with relationship a provide to choreographer a for improvement of example an presents work This ography. demonstrates theideaofsharedmemoryuponasinglebody. Itisoneoftheuniqueworksintermschore- and generation a symbolizes dancer every choreography, the of process preparation the During relationship. grandmother-mother-daughter generations: three of memories the on based is text The Aynalar”. Eskitmiş The practice is formed according to the text of Satı Atakul published in the book entitled “Anneanne Sırlarını of womeninTurkeyandtodevelopperspectiveonit. Atakul. The aim of this work, dramaturgy is by Prof. Dr. Güzin Yamaner, is to provide awareness about death Satı writer of death sudden the after Turkey” in Women of “Death by titled work a on based is practice This Abstract Anahtar Kelimeler:Koreografi,Çağdaşdans,Kadınçalışmaları,ölümleri. farklı disiplinlerinortaküretimlenasılsahneyetaşınacağıkonusunabirörnekoluşturmaktadır. geliştirebileceği; açısı bakış bir nasıl olgulara sosyal kurup, ilişki nasıl metinle yazılı koreografın bir Çalışma tadır. Koreografikaçıdanenderçalışmalardanbiridir. lama sürecinde her dansçı bir nesli yansıtmakta ve tek bir vücut üzerinde ortak bellek fikrini ortaya koymak- hazır- Koreografinin şekillenmiştir. izinde yazısının dayanan hatıralarına neslin üç durduğu, üzerinde ilişkisi anneanne-anne-kız Atakul’un, Satı alan yer kitapta adlı Aynalar” Eskitmiş Sırlarını “Anneanne Uygulama Türkiye’de gerçekleşenkadınölümlerinebirbakışgeliştirerekfarkındalıksağlamaktır. bir temalı Ölümleri” Kadın “Türkiye’de üzerine, amacı çalışmanın yaptığı Yamaner’in Prof.Dr.Güzin Dramaturjisini hazırlanmıştır. çıkılarak yola çalışmadan ölümü ani Atakul’un Satı yazar merhum uygulama Bu Özet “TEKVİN” REQUIEMFOR A MEMORY “TEKVİN” BİRHATIRAYA AĞIT * [email protected] Öğr. Gör.,AnkaraÜniversitesiD evlet KonservatuvarıSahneSanatlarıBölümüModernDansA.S.D.,Ankara BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 4. oturum/session

75

Ersin SARAÇ Umut ERDOĞAN* Keywords: Bodypercussion,Notationsystem. the branchofbodypercussionandissuitableforgeneral musicalrules.. in applicable and understandable internationally and easily is which system notation new a creating at aims survey This understandable. not is it and common in nothing is there that evident is examined,it are systems notation these Yet,when arts. performing and health,education as such areas of range broad a in used be to a new branch called Body Percussion has come into being.In the course of time, body percussion has started and time of lenght the in instrument this developed have beings Human music. and dance traditional in tude Man has used his body as a rhytmical instrument since early ages. Today, it is still possible to observe this atti- Abstract Anahtar Kelimeler:Bedenperküsyonu,Notasyonsistemi. notasyon sisteminintanıtımıveuygulanmasıyapılacaktır. şılır ve uygulanabilir, uluslar arası geçerliliği olabilecek genel müzik kurallarına uygun olarak hazırlanan yeni Sonuç ve Öneriler: Yaptığımız araştırma ve geliştirme çalışmaları ile Beden Perküsyonu alanında kolay anla- Yöntem: Kaynaktarama–KatılımcıGözlem Kapsam: DünyaüzerindekullanılançeşitliBedenPerküsyonunotasyonsistemleri. yeni birnotasyonsistemiortayakoymayaçalışılmıştır. uygun kurallarına müzik genel olabilecek geçerliliği arası uluslar uygulanabilir, ve anlaşılır kolay alanında Perküsyonu Beden ile çalışma Bu görülmektedir. olmadığı sistemin bir anlaşılabilir ve ortak incelendiğinde nu sağlık, eğitim, sahne sanatları gibi pek çok alanda kullanılmaya başlanmıştır. Ancak bu notasyon sistemleri ve Beden Perküsyonu ( Body Percussion ) adı verilen yeni bir alan ortaya çıkmıştır. Zamanla beden perküsyo- geleneksel dans ve müziklerde bunu gözlemlemek mümkündür. İnsanoğlu zamanla bu enstrümanı geliştirmiş dahi Günümüzde kullanmıştır. olarak enstrümanı ritim bir beri zamanlardan eski çok bedenini İnsan Amaç: Özet AND THESUGGESTIONOF A NEWNOTATION SYSTEM THE ANALYSIS OFBODYPERCUSSIONNOTATION SYSTEMS İNCELENMESİ VE YENİ NOTASYON SİSTEMİÖNERİSİ BEDEN PERKÜSYONUNOTASYON SİSTEMLERİNİN * Arş. Gör.,SakaryaÜniversitesiD evlet KonservatuvarıTürkHalkOyunları[email protected] Bölümü,Sakarya, BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 4. oturum/session

77 78 özelliklerini hemen anlayabilmeözelliklerini durumudur. Müziğe elverişlilik, müziği içinde hissedebilme, müziği algılatabilme yeteneği, duyduğu şarkının notalarını, Duyum PerküsyonundanBeden yararlanmakta yöntemlerden enetkin biridir. Aynı zamanda yapılacak olan terapilerinde grup içiuyumu grup eğlenceli ve kolay için sağlamak bir şekilde aksedilmesidir.şekilde birlikte hareket koordinasyonun edilecek düzgün uyumlu bir belirli disiplin karşı ile tarafa olması gerektiği varsa bir ritmik olgusunu müzikli veyamüziksiz olarak meydana getiren bir bütündür. nokta alınacak Esas ortaya bir şekilde konulacakOrtak bir faaliyetin bir belirli uyum içerisinde birbirine hareketlerin benzeyen Grup İçi Uyum faydaçüde görülmüştür. sağladığı Bu koordinasyon edinme ve öğrenme Perküsyonun sürecinde Body el ve kol koordinasyonuna büyük öl- vamlı kullanılması bir fayda da şekilde sağlamaktadır (Gündüz, 2010:6-7). normal kondisyon yapılmalıdır. hızıile Yapılacak bir uygulamaya yardımcı ve kolaylaştırıcı araçların de- faaliyet amaçlar grupları ile ve araçlar arasında uyum sağlama çabası vardır. Yapılacak olan uygulamalar geliştirilir.ve Faaliyetler ile tekrarı devamlı hareketlerinyapılan içerisinde Koordinasyon,süreci öğrenme yapmaktır. rüme, koşma, atlama, tutma, zıplama, yuvarlama, sıçrama gibi kontrollü alıştırmaları ve bir amaca yönelik yönlendirilmesidir. Koordinasyona bir tür diyebiliriz. etkileşimde Koordinasyonu geliştirmenin yolu; yü- Merkezi sinirsistemi iskelet ile kaslarının amaçlı bir hareket olarak çalışması içinortak ve hareket akışının Koordinasyon • • • • • perküsyonununBeden sıralanabilir: şu alanları şekilde çalışma cek genel müzik kurallarına uygun yeni bir notasyon sistemi ortaya konmaya çalışılmıştır. PerküsyonuBu ile, Beden çalışma alanında kolay ve anlaşılır uygulanabilir, uluslararası olabile geçerliliği - tedir. şılmıştır. bu Ancak notasyon sistemleri incelendiğinde ve anlaşılabilir ortak bir sistem olmadığı görülmek- Bu kapsamla vasıtasıyla insanın çıkardığı bedeni seslerden kompozisyonlar yapılmış ve notalanmaya- çalı mıştır. Perküsyonu Beden eğitim ve sanatları sahne sağlık, gibi çok pek alanda kullanılmaya başlanmıştır. İnsanoğlu zamanla bu enstrümanı geliştirmiş Perküsyonu” ve “Beden yeni adıverilen bir alan ortaya- çık geleneksel dans ve müziklerde bunu gözlemlemek mümkündür. İnsan çok eskizamanlardan bedenini bir ritim enstrümanı beri olarak kullanılmıştır. Günümüzde dahi hayat vermeleridir (Sunal, 2014). muhtemelen şıklatarak,ayaklarını parmak yere el çırparak, vurarak veçıkararak ses müzik/dans fikirlerine biçimidir. İnsanlar, taşlara veyaağaç kütüklerine vererek şekil yapmaya müzik aletleri başlamadan çok önce müzik “görünür”, dans “işitilir” bir gelir. hale Müziği Beden çok eskilere müzik/dans uzanan, deilk belki Müzik ve örüntülerini dansın şekillerini yaratırken, dans müzikteki oluşturur. ve ritimleri sesleri Böylece perküsyonuBeden Müziği, olarak bilinen da Beden kompozisyon ve koreografinin büyülü bir karışımıdır. GİRİŞ Etnomüzikoloji Fizyolojik ve psikolojik gelişim Duyum Grup içiuyum Koordinasyon BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Muspart2014 Sistem-1 Örnek 1. Sistem çalışmada incelemeyealınansistemlerençokkullanılanvegeçerliliğiolansistemlerdir. konulmak üzere profesyonel kompozisyonlar için birçok notasyon sistemi bulunmuş ve geliştirilmiş. Bu Dünya’da BedenPerküsyonuüzerineheryaştainsanavedüzeydekiöğretmekyasahneye Dünya’da KullanılanBedenPerküsyonuNotasyonSistemleri rarak yapmış olduğu veyadansların müziklerin notaya alınması sağlanmaya çalışılmıştır. PerküsyonuBeden Notasyon sistemi yapılan ile alan araştırmalarında rastlanan insanların vücutlarına vu- recini değerlendirmeyi amaçlar (Özer, 2002:6-7). müzik türlerini bir belirli yöntemle saptamayı, tanımlamayı, bulgu ve belgelerle aydınlatmayı, sü değişim - Müziği, kültürel değerlerin bir göstergesi olarak ve ele alır insanın geçmişten günümüze yarattığı bütün Etnomüzikoloji ve Amerika Avrupa’likle son itibaren da 10yıldan eğitim sisteminde yerini almıştır. Perküsyonu başlanmıştır.Beden kullanılmayasürecindegelişme psikolojikÖzel - ve fizyolojik Çocukların hangi toplulukta olumlu sonuçlar elde ettirir. içgüdüselyaşadığı hisler zinde kişi kalır. ile Bu sağlayarak durum stresten her açıklığı zihin uzaklaştırıp gelişerek farklı hallere bürünmektedir karşılayan Bu değişikliği psikolojik değişimdir. Bulunduğu ortamda leyen ise psikolojik gelişimdir. Fizyolojik gelişim insanın uğraştığı aktivite diyebileceğimiz dallarla zamanla raması, gelişme göstermesidir. Bireyin kronolojik yaşıyla onun davranışlarının türü arasındaki ilişkiyi ince- uğ- herhangideğişikliğe örgeninzamanlabir da görevsel bakımdan ya varlığınbir Fizyolojik gelişimcanlı Fizyolojik ve Psikolojik Gelişim duyum konusunda ilerlemesini sağlamaktadır. PerküsyonuBeden insanın kendi vücudunu bir enstrüman olarak kullandığı içinkullanabilen kişilerin yeterli seviyededir. Ayağınızıçalışın. yere vurarak ritim tutmayı eğer deneyin; kolayca edebiliyorsanız eşlik ritim duygunuz Ritim duygusu önemli bir diğer konudur. bir şarkının Dinlediğiniz hızlımıyavaş mıolduğunu anlamaya BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 4. oturum/session -

79 80 Sistem-3 Örnek 3. Sistem tadır. almaktadır. Evrensel müzik imgeleri kullanmadığından dolayı diğer yazımıanlaşılamamak varyasyonların - kompozisyonlarAncak uzadıkça ve zorlaştıkça sayılarda uzamaktadır. Karmaşık zor veolan ezberi bir hal altta yazan numaralar kompozisyonları ise ifadeetmektedir. (chest), 5numara diz(leg),7numara 9numarada (kalça), ayak (stamp) vuruşu anlamına gelmektedir. En Bu sistemde sayılar yapmamız gereken hareketleri göstermektedir. 1numara (clap), alkış 3numara göğüs Sistem-2 Örnek 2. Sistem yonlarda sıkıntı yaşanmaktadır. öğretilirken kullanılan çok bir çocuklara Daha sistemdir. Basit kompozisyonlarda çalışabilen bir sistemdir. karmaşık ve daha Ancak profesyonel yadaha kompozis- olarak belirtilmiştir. olan notalar mavi alkış, renkte olanyazılmış notalar ayak vuruşu, yeşil renkteki notalar karına ise vuruş Bu sistemde yapmamız renkler gereken hareketleri temsil etmektedir. renkte kırmızı Örneğin, yazılmış BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Muspart2014 yar ortamında yazımıkolay, herkese ulaşabilecek bir notasyon sistemi geliştirmeye çalışılmıştır. Üzerinde olduğum çalışmış bu sistemde evrensel nota yazım kurallarına okunurluğu, uygun, akıcı - bilgisa PerküsyonuBeden Notasyon Sistemi Önerisi açısındanlirlik sistemi insanlara ve ulaştırmakta uygulatmakta sıkıntı yaratmaktadır. bulunduğu veta şekillerin bir üzerinde parasal magnetlerin karşılığı olduğu da içinekonomik ve ulaşılabi- Ancak bu magnetlere malzeme ulaşılabilirliği ulaşım açısından sıkıntı yaratmaktadır. Magnet tutabilen- tah bir sistemdir. (Naranjo, 2010:5-6) olangeçerliliği sistemlerden birisidir. Okunabilirliği, okunabilirliği, açısından anlaşılabilirliği ve iyi akıcılığı sistem İspanyol Javier Romero Naranjo tarafından bulunmuş ve geliştirilmiştir. Şu anda Dünya’ ençok da de bulunan magnetlerde hangi uzvumuzun vücudumuzun hangi yapacağımız tarafıyla yazmaktadır. Bu Bu sistemde evrensel müzik notaları tek kullanılmaktadır. üzerinde çizgi Notaların resimler üzerindeki Sistem-4 Örnek 4. Sistem kompozisyonlarda zor bir sokmuştur. hale sağlamaktadır. ve okurken ezberi kısaltmaların Ancak bozan akışı durumu sistemi komplike daha yazılmış lamaktadır. Evrensel müzik nota sistemini kullanması sisteme ise açısından evrensellik büyük bir kolaylık Sistem kurulmuş üzerine kısaltmalar bir sistem olduğundan dolayı bu okuyuculuğu akıcı kısaltmalar kısıt- yazan kısaltmalarlaanlıyoruz. Bu küçük harflerlebelirtilmektedir. ise kısaltmalar (left) sol anlamına gelmektedir.El ve ya ayak olduğunu R da ve yaL harflerinin ikinci sıradaki bu yanında ‘R’ kısaltmalar radaki ve ya‘L’ harfleridir. ‘R’ harfini gördüğümüzdesağ (right), ‘L’ harfini gördüğümüzde şeklidir.kısaltılmış Bu kısaltmanın altına sağ ve yazılan kısaltmalar ise ya sol’ u belirtmektedir. İkincisı- mış olan kısaltmalar bize hangi uzvumuzu kullanacağımızı belirtmektedir. ‘C’ Örneğin alkış’ harfi ın (Clap) Bu sistemde evrensel müzik görmekteyiz. notalarının tek yazıldığını üzerinde çizgi Notaların altına- yazıl BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 4. oturum/session -

81 82 Şeklinde sıralanmaktadır.Şeklinde TonlarAna tedir. Buanahtarıkabulettiğimizdetonlarbeşçizgiliporte de: zemine yapmışolduğuvurguyutemsiletmektedir.‘P’harfi iseperküsyonunkısaltmasıanlamınagelmek- besinde altındatilde‘~’olan‘P’harfidir.Tildelatinalfabesinde vurguanlamınagelmektedirveayağımızın Her notasistemindeolduğugibibusisteminindebir anahtarıvar.Yukarıdagörülenşekillatinalfa- Anahtar Yazım Kuralları olduğumuz tonların hangi yerleştiğini aralıklara görmekteyiz. nota görüldüğü çizgili sistemineevrensel şekilde beş gibi yukarıdaki koyduğumuzdaBedenimizi belirtmiş • • • • • • • • ana üzerindeki tonları bedenimiz Öncelikler (Ayaktan belirlenmiştir: şu şekilde doğru) başa Yanaklara vurma Parmak şıklatma Alkış Kola vurma vurma Göğüse Karına vurma Dize vurma Ayak vurma BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Muspart2014 Örnek gelmektedir. tarafı ilevuracağımızanlamınagelmektedir.Notalarınhemenaltınayazılan‘-’işaretisürtme Notaların altınayazılan‘R’(right)sağ,‘L’(left)solveeğerhiçbirşeyyazmıyorsavücudumuzunheriki lışmalarda denenmiş ve olumlu sonuçlar elde edilmiştir. kongre Üniversitesi sırasında katılımcılarla hem deSakarya Konservatuvarı Devlet bünyesinde yapılan- ça sistemBahsettiğimiz eleştiriye ve geliştiriye bir açık sistem olup, sistemin ve çalışırlığı öğrenilebilirliği hem BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 4. oturum/session

83 84 Sunal, E.Orff Yaklaşımı, http://www.ezosunal.com.tr/orff-yaklasimi/beden-perkusyonu/ Özer, Y. (2002),Bilim Perspektifinde Müzik, Dokuz Eylül Yayınları, Naranjo, Javier Romero. (2010),Bapne, Gündüz, T. (2010),Koordinasyon Dünyası, GaziKitapevi, KAYNAKÇA BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Muspart2014 Seda AYVAZOĞLU* Anahtar Kelimeler:Bale,Eğitim,Metod,Egzersiz, Konservatuvar. bu başlangıçseviyesiiçinverilenegzersizlerileparmakucu çalışmalarına başlanır. hareketlerini kolaylaştırmak için ilk başta iki el ile barı tutarak, yüz bara dönük olarak yaptırılır. Öğrencilere Zıplama başlanabilir. çalışmalarına allegro güçlendirildiğinde kaslar ve zaman sağladığı dönüklüğünü dışa ayakların yerleştirdiği, doğru bacaklarını Öğrenciler edilir. tekrar taşınarak “orta”ya kombinasyonlar basit Bardaki çalışırlar. egzersizlerinde orta ve bar tüm bras’ları de port temel için geliştirilmesi müzikalitenin ve artistiğin koordinasyonun, Öğrenciler öğretilir. karşısında ayna egzersizleri orta sonra daha ve ile çalışmaları genellikle öğrencilere egzersizler yüzleri bara dönük olarak verilir. Daha sonra temel egzersizler, barda tek el esnasında ayaklarınnetvedoğrubirpozisyonformunagirmesinisağlamaktır.İlkbaşta,tamsabitliğedek vurgulanır. gerektiği etmesi zıplamalar de için ilerisi dönüklük, dışa bir güçlü sağlam amacı, hareketlerin itibaren hareket yılından ilk Çalışmanın nasıl ve duruşu bedenin ilkeler, temel yılında, ilk metodunun Eğitim Özet Keywords: Ballet,Education,Method,Training,Conservatory. introduced toexercisesonpointeworkwiththegivenexercicesforthiselemantarylevel. are Students hands. both it holding and it facing barre, the at beginning the in done are they easier jumps it a turn out of the foot and the muscles have toughened then may be approached the study of allegro. To make are brought in and repeated in the center. When the legs of the pupil are correctly placed, when they barre acquired the at combinations Simple musicality. and artistry coordination, develop to order in exercises centre and barre the all with bras de port basic study Students mirror. the face students the practice centre during then and exercises basic the executing while barre the on hand one place to instructed are students the Then precise correctpositions.Atthefirst,studentsaregivenexercisesmostlyfacingbarreuntiltotalstability. a into themselves form will feet the jumps, during later, that so out, turn strong and dependable a produce, to is movements the of purpose the study, of year first the From space. the in moves and aligned is body the how and are principles basic the what movement all that emphasized is method training the of level first The Abstract TEKNİK ÖZELLİKLER ÖĞRENCİLERİNE İLK YIL KAZANDIRILMASIGEREKENTEMEL EĞİTİM ALAN KONSERVATUVAR TAM ZAMANLIBALE TÜRKİYE’DE VAGANOVA KLASİKBALEMETODUNA GÖRE TO THEVAGANOVA METHOD OF CONSERVATORY TRAININGINTURKEY ACCORDING TO FULL TIMEBALLETSTUDENTSINTHEIRFIRST YEAR INTRODUCING NECESSARY BASIC TECHNICAL FEATURES * Yrd. Doç.Dr,Çukurova Üniversitesi,DevletKonservatuvarı, Adana,[email protected] BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 4. oturum/session

85 86 level. hands. Studentsareintroduced toexercisesonpointeworkwiththegivenexercicesfor thiselemantary allegro. To make it jumps easier they are done in the beginning at the barre, facing it and holding it both they acquiredaturnoutofthe footandthemuscleshavetoughenedthenmaybeapproached thestudyof at the barre are brought in and repeated in the center. When the legs of the pupil are correctly placed, when barre andcentreexercisesinordertodevelopcoordination, artistryandmusicality.Simplecombinations and thenduringcentrepracticethestudentsfacemirror. Studentsstudybasicportdebraswithallthe stability. Thenthestudentsareinstructedtoplaceonehand onthebarrewhileexecutingbasicexercises into a precise correct positions. At the first, students are givenexercises mostly facing thebarreuntil total is toproduce,adependableandstrongturnout,sothatlater, duringjumps,thefeetwillformthemselves how the body is aligned and moves in the space. From the first year of study, the purpose of the movements The firstlevelofthetrainingmethodisemphasizedthat allmovementwhatthebasicprinciplesareand do sofirstwithexercisesatthebarre,followedbybeginning exercisesinthecenter. Vaganova Method also concentrate on Pointe exercises. Students who are ready to begin to point work will of level First backward. and forward then and side the to exercises studying begins one turnout, of role the followingprogress,studyingcontinueswithonehandatbarre.Inordertofullyunderstand In barre. the to face the with studying begins one exercises, of fulfillment correct most and easiest the For body onthetoes,development of elementaryskills and thecoordinationofmovements are studied. exercises atthebarreandincenterofstudio.Alongwithprimarymasteringplacement The fundamentalrequirementofthefirstlevelisplacementbody,legs,armsandheadin The correctsettingofthebody,fullcontrolit,oncemasteredfromfirstpas,becomesahabit. VAGANOVA BALLETMETHOD at thefirstyear. students fullyunderstandthefundamentalprinciplesof“technique”VaganovaBalletMethod gained from research in anatomybasedto dance can beusefulinteaching. It isexpected that classical ballet program inStateConservatoriesTurkey.Theothergoalofthispaperistodemonstratehowinformation In this study, the first level ofVaganova Ballet method is adapted according to thefirst year of training and hardeningofbonemuscle. important level.Italsotostartthetrainingbeforeperiodinwhichphysicaldevelopment The trainingprogressofthefirstyear,includingbasicpositionsandfundamentalexercisesisavery move withcontrol,strengthandgracewithoutintroducingtensionoroveruseofthewrongmuscles. it is a thorough and methodical technique which allows the dancer to learn the proper use of muscles to ballet dancer,choreographerandteacher.Vaganovatrainingisthepurestformofteachingclassicalballet, Vaganova BalletTechniquewasdevelopedbyAgrippina(1879-1951)adistinguishedRussian body, musclesandadvancedgraduallythetechniqueduringeducation. level ofVaganovaBalletMethod.Thefirstisrequiredanintensivetrainingprogramwhichshapesthe The pupils who are accepted to the full time ballet education in Turkey starts an training upon the first Method. TheVaganova methodofballetinstruction consists ofeightstandardized levelsofinstruction. how themovementsandbodymustconstructedbasedupontobasictechnicalskillsinVaganova Vaganova balletmethodtothefulltimestudentsofStateConservatoriesinTurkey.It’salsodesribed Ballet method.Inthis study, it’sexplainedthesystem of trainingwhileintroducing the firstlevelof State ConservatoriesthewhereacademicballeteducationisexecutedinTurkey,carriesoutVaganova INTRODUCTION BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Muspart2014 back duringvariousmovements (Vaganova,1969,p.25). should learn to feelandcontrol her spinethroug observation ofmuscular sensations in theregion of the and feels the colossal part that the back plays in aplomb. The stem of aplomb is the spine. The dancer the legs and torso in relation to the audience. The definite stability isachieved onlywhen the dancerrealizes There are8basicdirectionsofthebodyinVaganova Method. Thesedirectionsrefertothepositionof DIRECTIONS ANDTHEPOISES other leg.Thedancerwithoutaturnoutislimitedinher movements ofthelegs”(Vaganova,1969,s.24). turn outisfreedomofmovementinthehipjoint.Thelegcan bemoreeasilyextendedandcrossedwiththe movement. Theaimoftheturnoutistoupper partoftheleg,hipbone.Theresult The foot turns outward together with the knee; this is a consequence and, to a certain degree, an auxiliary “The turnoutisthefacultyofturningkneetoamuch greaterextentthanismadepossiblebynature. dancer thebetter,withaturnoutof180degreesconsidered aperfectturnout.InherbookVaganovastates; ballet danceisthedemandforturnout,oroutwardrotation ofthehip.Thelargerturnout dancers whenimproved technique allowsfor greater freedom of expression. One ofthebasicpremises of A primary goal of dance science is to produce healthier and better dancers. It’s a win-win situation for assumes newanddifferentposes(Craig,2014). of workInballetthebodyisalwaysactive,notstatic,thusrequiringadynamic,yetsubtle“realigning” as it than poor posture. Correct placement is a slow process, however, requiring many classes, often many years position ofcorrectalignmentwithouteffort.Onceachieved,goodposturerequireslessefforttomaintain the foot.Adancerissaidtobe“placed”whenmusclesofbodyhavebecomeeducatedassumea Ballet placementreferstoawell-alignedbodythatisshiftedslightlyforwardfromtheankleoverballof understanding ofhowthebodyfunctionsisboundtomakeitsacquisitioneasier(Grieg,1994). look tothelowerback.Proficienttechniqueisanessentialelementinskillofdancer,andaclear with roundedshouldersanddroopyhead,orasway,thepelvisreleasedbackward,causinghollow ribs, hips,legs,feet-areincorrectrelativepositionwithoneanother.Badposturecanresultaslump, Alignment inballetessentiallymeansgoodposture;thatis,thevariousbodyparts-head,shoulders,arms, PROPER BODYALIGNMENTANDIMPROVINGTHEPOSTURE large numberofacquiredskillswithoftentimesverycomplexstructures(Kalichová,2011). High essential. are abilities coordination and flexibility isalsoapreconditionforexecutinggooddealofelements.Adancingmotionpatternrequires strength speed, endurance, realization optimal the For • • • • • • • • • AIMS OFTHEFIRSTYEAR An appreciationofartistry,bothinownmovementandthatothers. Sense oflineandco-ordinationmovement developing thus exercise, each of motor skills purpose the of understanding an with limbs, of use Appropriate Correct alignmentandplacingofthebodytobestindividualphysicalfacility Rhythmic awarenessandasuitableinterpretationofthemusicalqualities Using thespaceinrelationtoothermembersofgroupanddanceareavailable A senseofperformancewhichincorporatesasuitableawarenessstyleandexpression development ofartisticandmusicalappreciation To provide a form of physical training that is safe, working both sides of the body evenly, alongside the method oftrainingandassessment, To educate by providing a progressive awareness of the technique of Classical Ballet through Vaganova BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 4. oturum/session

87 88 The fivebasicfeetpositions ofVaganovaballettraininghasthefeetturnedout.The supportingweight POSITIONS OFTHEFEET master thisconceptionandits opposite;endedans.Endedansdefinesrotarymovement inward. The conceptionendehorsdefines rotarymovementsdirectedoutwart.Anyonestyding thedanceshould En Dehorsanddedans kept squaretothelineofbody. movements that one leg supports the body while the other is extended behind, with the shoulders and hips poses andendoftheexercisesthentaughtincenter combinations.It’spointedoutforarabesque The arabesque movement (1st, 2nd and the 3rd) is done at first level on degagé at the barre just with Arabesque atérre for largerlegmovementsandquicktravelingmovements. In danceitiswhenthefootslidesrapidlyalongandslightly off thefloor,withlegstraight,inpreparation Dégagé devant orderrière,eitheràterreenl’air. The crossingofthelegswithbodyplacedatanobliqueangletoaudience.Thisposemaybetaken Croissé legs areopen.Thedancerstandsatanobliqueangletotheaudiencesothatapartofbodyistakenback. Effacé describes a pose in which the legs are open (not crossed). In this position, in contast with croisé, the Effacé en attitudewiththeraisedarmbeingonsamesideasextendedleg. position à terre or raised to the second position en l’air. The torso is held perpendicular. The arms are held faces eitheroneofthetwofrontcornersroom.Thelegneareraudienceispointedinsecond Separated, thrownwideapart.Écartéisoneoftheeightdirectionsbody.Inthispositiondancer Écarté And thearmsandheadmaybearrangedinvariouscombinations. forward andtheheadisturnedtoright.The4thpositionpermitsadualturn(Vaganova,1969,p.20). 4th positionsaredonewithaturnoftheshoulder:ifrightfootisforward,shoulderturned face isthenaturallydirectionforthe1stand2ndpositionsgenerallytheyremainso.But3rd Literally, enfacemeans“faceup”.Sothedancer’sistoopposite(theaudience);facingaudience.En En face artistic colouradded(Vaganova,1969,p.20). the exercisesholdingbodystill.Thensomeplayofmaybeintroducedandahintfuture the movementsoflegs.Thepupilstandsenface,directlyfacingteacher,untilshegetsusedtodoing The upperback,fromwhichallmovementofthetorsooriginates,shouldbesupple.studybeginswith stylistically. grow dancers helps also but technique, strong builds only not épaulement clear on Focusing brought intobeginners’andchildren’sexercises(Vaganova,1969,s.20). head overtheshoulders.Epaulementisfirstsuggestionoffutureartistryclassicaldancingwhich back with the head turned or inclined over the forward shoulder but also indicates any movement of the Epaulement, usuallydescribesamovementofthetorso,bringingoneshoulderforwardandother Épaulement (HeadandShoulders) dégagé posesatthefirstlevel. The armsmaybeplacedinvariouspositions.Alldirectionsaretaughtwithfirstpositionsthenthe BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Muspart2014 left footinfront)withtherightlegraised In the (arabesque descene).Theelbowsarealwaysfacingdownwards. shoulders (arabesquedeclasse),whileinperformancethe arm infrontmayberaisedaboveshoulderlevel is, adancerfacingthefrontleftcornerofstage).Inclass practice,thearmsarealwayslevelwith 4th arabesque.TheyareheredescribedforadancerfacingVaganova’sfixedpoint8ofthestage(that In theVaganovamethod • • • • palms ofthehandsdownwards. of thearms;correspondingallongéspositionsareobtainedbystretchingelbowsandrotating otherwise by dening the knee and feet positions. The following descriptions apply to the rounded positions The positionofthelegsalwaysassumesadegreeturnoutfromhipjointunlessnotationspecies orientation. Thestanceofthedanceriskepterectunlessspeciedwithneckstraightoverspine. The balletrulesforthearmsincluderounded(withexceptionofarabesque)andarm POSITIONS OFTHEARMS that thetoefootarchesheelofother”(Vaganova,1969,p.17) similar tothethied,feetbeeingparalelandoneshortstepapart.Infifthpositionbothtouchso position onefootisinfrontoftheother,heelstouchingmiddleotherfoot.Thefourth single straightline.Inthesecondpositionthereisadistanceofonefootbetweenheels.third “In thefirstposition,ballsofbothfeetarecompletelyturnedout,heelstouchandforma position iswiththefeetalignedandheelsaretouchingkneesstraight. in ballettraining.Secondandfourthpositionsinvolvethefeetspacesseparatelyfromoneanother.The1st The 1st,andthe5thpositionsusuallybeingmostcommonlyusedforclosingfinishingexercises 2009) is appreciating the body’s inherent anatomical structures inside the heel bone, known as trabeculae (Brain, However, what can makeitanotablybetter correction, affecting notonly thefootbut alsothewhole body, the heelbone.Thispositionhelpsprevent,amongotherthings,pronation(rollingover)andliftedheels. of thefootisideallydividedequallyintothreepointscontactwithfloor,firstandfifthtoes the lineofarmextendedenavant. arm extendedtothesideand a littlebehindtheshoulder,andleftarmextendedfront. Thegazefollows point 8,facingthefrontleft corner, therightfootisinfront)withleftlegraised In the avant. and theleft armextended front(towards thecorner). Thegazefollows thelineof armextended audience/front/direction (Vaganova, 1969).Inthe the armsandgazeisturned totheaudience.Thedancer’sfacefocusmustturndirectly towardsthe the leftarmisextendedalignedwithdancer’sshoulder; theshouldersarein head. the of forward slightly and above just raised and position first in as curved are arms position: Third forward. facing palms with forward, and Elbows areslightlylowerthantheshoulders,andwristslevelwithelbow. down angled sides, the to out are arms position: Second line withthenavelornohigherthansternum. in are fingers the of tips the that so up brought are arms shape, curved the maintaining position: First hips, fingersalmosttouching. Bras bas or preparatory position: both arms are down and rounded with both hands just in front of the second first arabesque, thedancerstandsin arabesque BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory the legs are like in the first there arefourbasic 4. oturum/session effacé arabesque, therightarmextendedtoside(toaudience) arabesque position (forpoint8,facingthefrontleftcorner,with third arabesque, but the right arm is extended arabesque positions. Itistaughtatfirstyearexceptthe the dancerstandsin épaulement arabesque, theright croisé en avant position (for in linewith while en

89 90 Their findingsdosuggestthat posturalresponsesforbalancemaynotbewelltrainedat thebarre. is possiblethattheresultsof Sugano andLawsworkexplainthefindingsofWilmerding andresearchers. were farlessactiveatbarrethan theywereatcenter,whenthebodydidnothavethisexternal support.It Wilmerding (2001)foundthat themusclesofstandingleg(abductorhallicusand tibialisanterior) and areinvaluableforobtaininggoodbalancecontrol. repeated inthecentre.Basicposesarestudied.Theseexercises areusuallyperformedwithalternatefeet of the dancing room without the support of the bar. Simple combinations at the barre brought in and Centre practiceisthenamegiventoagroupofexercisessimilar tothosebarrebutperformedinthecentre THE PRACTICEATCENTRE • • • • • • • • • • • • • • • combinations (twohandsfacingthebarreonlyuntilstepisassimilatedthenonehand.Slowtempos): one handwithslowtempos.Thefollowingexersisesistaughtinthebasicformthenwithinsimple Initially, all exercies at thebarreare teached twohands facing thebarre only untilstep is assimilated then (Krasnow andWilmerding,2011). dancer proceedstocentreandrepeatstheseskillsinincreasinglycomplexfashionswithoutweightsupport with a“partner”byplacingoneorbothhandsonthebarre.Afterskillsarepracticedatbarre, hand isplacedwhileholdingpositions and performingmovements.Thedancerisprovidedineffect An essentialaspectofthewarm-upperiodaballetclassisbarre,horizontalbaronwhichone balance concerns. Many dancemovementsarepracticedatthebarretohelpdancerdevelopfocusandstrengthwithout BARRE in thecentreexercisesatfirstyearofVaganovamethod. the somemovementsafteritistaught.Itintroduced1st,2ndand3rdportdebrasonbarre should growoutofthepliéwithnopause and acontinuous movement through. It maybeaddedendof Lateron,whenthepupillearnstouseherarms,pliémaybedonealsowithportdebras.Thebras Port debras other exercises). the toeonfloor,oftenasaconclusiontorondde jambe parterreexercise(alsocombinedwith with back and/or forward extended leg the with done is bras de port 3rd The bras. de port 3rd and 1st Relevé (I.,II.,V.positions) Grand battementencroix,piqué Adagio; developpépassé,relevélent,encroix Petit battement Rond dejambeenl’air Frappé àtere,double,offthefloor Soutenu entournantwithhalfturndehors,dedans Battement soutenuencroixàtere,offthefloor Fondu encroixàtere,offthefloor Rond dejambepartérre Battement tendujetéencroix(thenwithpiqué) Battement tenduencroix,pourlepied(thenwithpliéform) Grand plié(InI.,II.,V.laterIV.positions) Demi plié(InI.,II.,V.,laterIV.positions) BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Muspart2014 • • • toughened –thenmayweapproach thestudyofallegro(Vaganova,1969,p.12). foot hasbeendeveloppedand stenghthened,whenthefoothasgainedelasticityand themuscleshave When the legs of the pupil are correctly placed, when they have acquired a turn out when the ball of the To makethemeasiertheyare doneinthebeginningatbarre,facingitandholdingon withbothhands. • • • • of injurytoadancer’sknees,anklesandfeet.Theseprinciples are: There areprinciplesofballetthatnecessarytojumphigh andlandsoftlysmoothlyprevention element ofballetwherethedancerappearstofloatin air” (Vaganova,1969). body’s placementduringmovement).Thisisofspecialinterest increatingtheillusionofballon,anessential yet effective wayof improving not only the foot in the demi-plié but also full dynamic alignment (the influence jumps,turns,andprobablyanystepsrequiring explosive takeoffsfromademi-plié.Itissimple “By applyingacorrectionusingprinciples of anatomy,biomechanicsandmovement intentionwecan landing fromthejump,keepingbodybucklingforwardorarchingback. Specifically, dancersneedto controlmovement ofthehead,shouldersandhips inboththetake-offand Jumps • • • • • • • • • • • • • • • the firstyear: Following exercises is taught gradually from the basic form in center practice of Vaganova method during The conceptofEpaulement;CroiséandEffacémustbeexplainedbeginningfortheexercisescenter. place unnecessarystresonthehipjointandlumbarspine(Wilson,2009). the pelvistomovecommensuratelywithgesturinglegwilldecreasepotentialrangeofmotionand to focusonthestandinglegwillhelpbalancenecessarymovementinpelvisandspine.Notallowing A recommendationtotheteacher:whenworkingonmovementswhereonelegismovingfully,astrategy 1st Rond dejambepartérre;endehorsanddedans Battement TenduJetéin5thpositionswithallsides All jumpsmustendwithareturn tothedemi-pliéposition. Landing fromthejumponballsoffeetrollingthroug h totheheels. Attaining heightpressoffthefloorthroughafullextension (pointing)ofthefeet. Begining alljumpsfromdemi-pliéposition. Relevé ondemi-pointein1st,2ndand5thpositionsbothwithwithoutplié Pas debourreéchangewithépaulementendehorsanddansarms. 1st, 2ndand3rdarabesqueswiththetoeonfloor. The smallandbigposes 3rd portdebraswithépaulement Relevé Lentat90degrees Temps Liépartérre Rond deJambeenl’air(regularform) Petit Battementsurlecoupdepied(evenaccent) Battement Frappéenface,double,offthefloor Battement Fonduenface,offthefloor Demonstrating thebigposescroisés,effacésandecartés Battment Tenduin5th Grand Pliéin1st,2nd,3rd,5thandthen4thpositionwithépaulement Demi pliéenfaceandfrom5thpositionwithépaulement

port debrasenfaceand2nd BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory

position withdemi-pliéallsides

port debrascroisée 4. oturum/session

91 92 staright onthefoot,butinclines towardthebarre,willnevergainaplombandbalance. Asthework of the body should be distrubed equally over the entire surface of the foot. A body which does not stand While introducingpositionsof thefeet,feetonfloorshouldnotrestbig toe, buttheweight for theexercisesincentre. the barreatanymovementand notloseherbalance.Thisservesasanintroductiontothe properstanding so thatthedancermayreleasehandwhichholds Mastering of thestability begins at the barre. During the exercises body must stand straightontheleg, the barreandthenwithrighthandholding,sothat dancer’slegmusclesgetequalwork. higher astheyneartheendofbarre.Allexercisesat barrearerepeatedwiththelefthandholding become faster,andthedancermustbalanceononelegwhile movingtheother.Thedancerslifttheirlegs Barre exercisesstartslowlywiththedancerstandingonboth legs.Asthebarreprogresses,movements CONCLUSION • • • • • • Following exercisesaretaughtatthefirstyearofVaganovamethod(attwohandsholdingbarre): technique, suchasbalance,coordinationandaseriesofrunningstepsonpointe(pascouru,passuivi). become sufficiently strong, centre steps are introduced. These exercises emphasize various aspects of ballet When thestudentiscomfortable executing thesestepsonbothfeet,andtendons andmuscleshave return thefoottoapositionunderknee–andmusn’ttraillegdown. (Barringer andSchlessinger,2012).DuringtheRelevémovementissustainedfromunderthigh through thefeetandpulluplegs.Thefirstexercisesatbarreareusuallyrelevéséchappés technique. Itisimportantthatthecandidatesustainswellpulleduplegsandastrongturnout.Work that startswithexercisesatthebarretodevelopstrengthinankles,feet,andlegsrequiredforpointe En pointeexercisesdeterminesfootplacementandbodyalignment.Pointeworkisagradualprocess POINT WORK • • • • • • • • • • • Following exercisesaretaughtatthefirstyearofVaganovamethod(attwohandsholdingbarre): It ismaintainedinjumpexercises,highexpectationsofverticalattackandstretchingthroughtheinstep. Pas courus. Pas debourréesuivi. Pas debourréwithchangingfeet. Assemble soutenu. Pas échappéfromthe2ndposition. Relevés at1st,2ndand5thpositionsenface. Trampoline jumps Pas debasque-Stageform Pas depolka Pas Jeté–sideonlyenface Pas Glissade–Sideonly Pas Balancé Pas Sissonesimple Pas Assemblé–sideonly Petit Echappéin2ndposition Petit Changementdepieds Temps levésautein1st,2ndand5thpositions BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Muspart2014 Couillandre A,Lewton-BrainP,PorteroP.(2008).ExploringThe EffectsOfKinesiologicalAwarenessandMental Clouser, J.(1994).TheGrandPlié:SomePhysiologicalandEthical Considerations. Impulse,83-86. http://en.wikipedia.org/wiki/Arabesque_(ballet_position) from Retrieved (2014-08-14). Arabesque (balletposition). REFERENCES • • • Vaganova BalletMethod.Insummary,wecanmakethefollowingconclusions: how it relates to technical principles must be required for the pupils who have trained first level of the competency of classical ballet technique. Possessing a general understanding of the classical aesthetic and At theconclusionoffirstlevel,pupilsmusthaveintroducedbodycontrolwithtechnical develop bothartistryandskill,relyingontheirinnateunderstandingofthebodymovingthroughspace. The trainingofdancersisbothanaestheticandscientificpursuit.Danceteacherstraintheirstudentsto is essentialthatthesefundamentaltechnicalprinciplesbeclearlyunderstoodandmeticulouslymastered. technique thatisthefundamentalprerequisiteforasuccessfulprofessionalclassicalballetcareer,andsoit member’s opinionoftheappealaclassicalballetdancer.However,itremainsexecutioncorrect musicality; artistry;bodyshapeandproportions;theinterpretiveabilities;allinfluenceanaudience technique aclassicalballetdancerwillnotgainemploymentinprofessionalcapacity.Aspectssuchas: that othercharacteristics also influencetheperceivedmerits ofadancer,withoutcorrect andcompetent movement trajectoriesofthewholebodyinclassroomoronstage.Althoughitiswidelyunderstood his orherbody.Thismaybethemovementofupperandlowerlimbsinrelationtotorso, technique however is determined purely by the movement patterns and shapes the dancer makes with external parametertoassessadancer’slevelofcompetency.Theexecutioncorrectclassicalballet other physicalactivities,mostsportingpursuitsforexample,dancedoesnothaveanobviousmeasurable young dancerlearnwhatconstitutescorrectclassicalballettechnique,andhowtoexecuteit.Unlikemany Throughout thistrainingprocess,itistheroleandresponsibilityofballetinstructortohelpaspiring relevé. ballet positionwithstraightbackandgoodturnout,pullupproperlyinthelegs,balancesecurely work, adancermustbeabletomaintainturnoutwhileperformingcentercombinations,holdproper progresses, balanceispracticedendofthecombinationsatbarreexercises.Andbeforelearningpointe Kalichová, M.(2011).BiomechanicalAnalysisoftheBasic ClassicalDanceJump. Grieg, V.(1994).Inside Ballet Technique: Seperating the Anatomical Fact from Fiction in the Ballet Class (p.xv).NJ: Grant, G.(2008).TechnicalManualandDictionary ofClassicalBallet.Newyork:BN,1. Gantz, J. (1989-90). Evaluation Of Faulty Dance Technique Patterns: A Working Model. Craig, A.E.(2014).PrinciplesoftheMovement.DanceforStageI ,1. vocabulary, andperformancequality. of technique.Concentrationmustbeonbodyalignment,technicalaccuracy,increasedmovement are studiedinthislevel.Thereviewofbasicexercisesandterminologyvitaltotheconsistency technique perfecting and theory, ballet understanding art, the of awareness aesthetic the Developing flexibility, steadiness(aplomb)andcoordination. performance quality and body development: strength of the feet, arms and back, joints and muscles Traditional exercises of Vaganova Ballet Method includes the training with effective ways of improving and technicalskillsinballetartproperreplacementofthebodypreventsinjuries. aesthetic the of part constituent significant a is performance feet of quality the that proved been has It Imagery onMovementIntentioninPerformanceofDemi-plié. #Vaganova.27s_four_arabesque_positions. and Technology.5:11-20. Princeton Book. BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 4. oturum/session J DanceMediScience,12(3):91-8. World AcademyofScience,Engineering Kinesiol Med.Dance,12:1-11.

93 94 Wilson, M.(2009).ApplyingBiomechanicResearchintheDanceStudio. TheIADMSBulletinforTeachers,1:2,11. Vaganova, A.(1969).BasicPrinciplesofClassical.Newyork:Dover. Lewton-Brain, P.(2009).DynamicAlignment,PerformanceEnhancement. Lawson, J.(1975).TeachingYoungDancers.NewYork:TheaterArtBooks. Krasnow, M.V.(2011).DancePedagogy:MythVersusReality.InternationalSymposiumonPerformanceScience,285. Kostrovitskaya, V. (2004).SecondLesson.100LessonsinClassicalBallet:TheeightyearprogramofLeningrad’s Choreographic School.Newyork:Limelight. BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Muspart2014 The IADMSBulletinforTeachers,8. Ceren GÖĞÜŞ* Keywords: Piano,Nationalmusicculture, Beginner’spianoeducation. the resultsatresearch. suggested aboutwhataspectsthosebooksshouldhave.Suggestionsputforwardarepresenteddependingon been have ideas and teachers piano of views to according written be should education piano beginning the are put forward and it has been determined that beginner books depending on our national music culture for recently using been have they books beginner the about teachers piano of opinions the research, the of end the At percentages. and frequencies using figured been has The document interview research. the this by gained in information teachers piano the for used been have documents interview Structured sample. to take need no was there groups, research the all gained Having year. Academic 2006-2007 in Ankara in tions institu- education music vocational at working been have who teachers piano the on based is research The ra, concerningthebeginningpianoeducationdependingon national musiccultureareindicated. In the research, the opinions of piano teachers, who work at vocational music education institutions in Anka- Abstract Anahtar Kelimeler:Piyano,Ulusalmüzikkültürü,Başlangıçpiyanoeğitimi. sonuçlara dayalıolarakortayakonulanönerilersunulmuştur. varılan Araştırmada, saptanmıştır. görüşleri ilişkin gerektiğine olması nasıl kitabın bir böyle ve gerektiğine kullanılabilecek kaynak kitaplarda ve yardımcı kitaplarda ulusal müzik kültürümüzün öğelerine yer verilmesi Araştırma başlangıçta tablolaştırılmıştır. kitaplara, kaynak kullandıkları eğitiminde piyano kullanılarak başlangıç öğretmenlerinin, piyano sonucunda, yüzde ve frekans bilgiler edilen elde ile formu Görüşme mıştır. kullanıl- formu görüşme yapılanmış için öğretmenleri piyano kapsamında, araştırma Bu alınmamıştır. lem örnek- için ulaşılabildiği tümüne evrenin Araştırmada oluşturmaktadır. öğretmenleri piyano görevli yılında Eğitim-Öğretim 2006-2007 kurumlarda veren eğitimi müzik mesleksel Ankara’daki evrenini, Araştırmanın öğretmenlerinin piyano görevli ulusal müzikkültürünedayalıbaşlangıçpiyanoeğitimineilişkingörüşleribelirlenmiştir. kurumlarda veren eğitimi müzik mesleksel Ankara’daki ile, araştırma Bu Özet (THE CASEOF ANKARA PROVINCE) AT VOCATIONAL MUSICEDUCATION INSTITUTIONS EDUCATION DEPENDINGONNATIONAL MUSICCULTURE OPINIONS OFTEACHERSONBEGINNINGPIANO GÖRÜŞLERİ (ANKARA İLİÖRNEĞİ) BAŞLANGIÇ PİYANO EĞİTİMİNEİLİŞKİNÖĞRETMEN ULUSAL MÜZİKKÜLTÜRÜ BİRİKİMİNEDAYALI * Öğr. Gör.,BülentEcevitÜniversitesiDevletKonservatuvarı,Zonguldak, [email protected] BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 5. oturum/session

95 96 1. Bu kapsamlısoruyucevaplayabilmek içinaşağıdakisorularayanıtaranacaktır: kültürüne dayalıbaşlangıçpiyano eğitimineilişkingörüşlerinelerdir? Ankara’daki meslekselmüzikeğitimiverenkurumlarda görevli piyanoöğretmenlerininulusalmüzik ele alınmıştır. müzik kültürübirikimimizedayalıbaşlangıçpiyanoeğitimine ilişkingörüşleri”konusubirproblemolarak Bu nedenle“Ankara’dakimeslekselmüzikeğitimiverenkurumlarda görevlipiyanoöğretmenlerininulusal ancak başlangıçaşamasındaTürkezgileriveşarkılarıylakitap olmadığıiçinöğretimyapamamaktadırlar. öğretmenler bulunmaktadır.Öğretmenlerçocuğaseçtikleri başlangıçkitaplarıylapiyanoeğitimivermekte Piyano eğitiminintemelindeeğitiminheraşamasında olduğu gibienönemliöğelerdenbiriolan AMAÇ Dünyanın birçokalanındabaşlangıçkitaplarındaulusalezgilerinağırlıkgösterdiğigörünmektedir. yöntemler vardır.Buyöntemler,öğretmenlerarasıfarklılıkgösterebilenbaşlangıçkitaplarıylabaşlar. kabul edilebileceğindençokönemlibiryertutar.Piyanoeğitimindedeeğitiminheralanındaolduğugibi olarak çalgı temel piyano, eğitiminde Çalgı eğitimidir. çalgı biri alanlarından önemli en eğitiminin Müzik bu Çocuk sınıflandırabilir. çeşitlerini dönemde melodi,armoni,tempovevuruşgibiterimleridoğruolarakkullanır.”(O’Brien,1983,s.14) çalgı gibi vurmalı ve telli nefesli, ayırabilirler, sesleri ağır ve hızlı “Jerome Bruner’egöresomutişlemdönemindeolançocuklarincevekalın,uzunkısa,hafifkuvvetli, objelerde düşünebilirler.Budönemdeanlamayeteneğioldukçagelişir”(Charles,1999,s.3) süreçleri vb.geliştirirler.Zihinselolarakproblemleridüşünmeyeteneğinigeliştirirancaksoyutdeğilsomut somut işlemdönemiolarakadlandırılmaktadır.“Budönemdeçocuklarsayıkavramlarını,ilişkileri, birlikte değişmesinin ürünüdür” (Topses,2006,s.24). Piaget’in bilişsel gelişim kuramına göre 7-11 yaşlar koşullarının ya da öğrenmelerinetkisiyle ve tüm bu değişkenlerin birbirleriyle devingen etkileşimleriyle hem nicelnitelboyutlarıyla,büyümeveolgunlaşmasıylabirliktebelirlizamandilimleriiçindeçevre meydana getirme sürecidir.” (Hesapçıoğlu,1998,s.33) Eğitim gelişimle içiçedir. Gelişim, “Organizmanın, “Ertürk’e göreeğitimbireyindavranışındakendiyaşantısıyoluylavekasıtlıolarakistendikdeğişme gereksinim duyduklarıdüşünülebilir.Busistemeğitimdir. yaşamının enönemliyaşamgereksinimlerinin,insanlaraözellikleçocuklaraöğretilebilmesiiçinbirsisteme Tüm toplumlardakidevrimvedeğişimlerbaştaolmaküzeretoplumsaldeğerlerin, kültürün veinsan Osmanlı müzikkültürleriveensonolarakdaTürkiyeCumhuriyetikültürüdür(Uçan,2005,s.336). müzik kültürü,Hun-TürkGök-TürkUygur,Karahanlı,Gazneli,Selçukluve kökleri tarihöncesinedayanmaktır.TarihçağlarıylabirliktesırasıylaAltaymüzikkültürü,Orta-Asya toplumlarına özel karakterlerini vb. ister istemez kendi müziklerine yansıtırlar. Türk müzik kültürünün hikayelerin hepsi o ulusun kendi müzik kültürü içinde yerini bulur. Uluslar yaşam tarzlarını benliklerini, Her ulusunkendiyaşantısıylailgilimasalları,efsaneleri,kahramanlıkhikayeleri,vb.bulunmaktadır.İştebu ürünlerini kapsayanbütündür”(Uçan,2005,s.299). müziksel iletişimveetkileşimlerininsomutsoyutöğelerdenoluşanbirikikörgütleniksüreç söyleyebiliriz. “Müzikkültürü,bireylerinvetoplumlarınkendikendileriyle,birbirleriyleçevreleriyle Bir kültüröğesiolanmüziğinburayakadarsayılanözelliklerinebakarakdebirkültürüolduğunu en,1998,s.1). nasıl venezamangirdiğininbilinmemesinerağmenkonuşmadanbileeskiolduğudüşünülmektedir”(Zer en önemlikollarındanbiriolanmüziktir.Sanatınbaşlıcadallarındanmüziğiniseinsanyaşamına Kültür çeşitli öğelerden oluşur. “Bu öğelerdenbirivehattaenönemlisi de hiçşüphesizsanatvesanatın GİRİŞ nelerdir? Öğretmenlerin başlangıçpiyano eğitimindekullandıklarıkaynakkitap/kitaplarailişkin görüşleri BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Muspart2014 bırakılmıştır. başlangıç kitaplarışöylebelirlenmiştir.Herhangibirkitabıkullanmayan1kişiaraştırmadışı uzman görüşleri doğrultusunda düzenlenerek birebir olarak uygulanmıştır. Öğretmenlerin kullandıkları yoluyla elde edilmiştir. Görüşme formunda açık uçlu sorulara yer verilmiştir. Hazırlanan görüşme formu, Durum tespitiyapılmasıplanlananaraştırmaiçintoplananverileryarıyapılandırılmışgörüşmeformu Veri Toplama Araçları toplam 46öğretmendenoluşmaktadır. çalışan piyanoöğretmenlerivearaştırmaiçinhazırlanangörüşmeformunuyanıtlamayagönüllüolan Araştırmanın katılımcıları2006-07öğretimyılındaAnkara’dakimeslekselmüzikeğitimiverenkurumlarda Katılımcılar betimsel birçalışmadır. müzik kültürünedayalıbaşlangıçpiyanoeğitimineilişkingörüşlerinibelirlemekamacıylaoluşturulmuş Bu araştırma,Ankara’dakimeslekselmüzikeğitimiverenkurumlardaçalışanpiyanoöğretmenlerininulusal Araştırmanın Deseni YÖNTEM 3. 2. öğretmenlerin yoğunluklabelirttikleri seçeneklervefrekanslarıaşağıdakitablolardagörülebilir: Araştırmanın ilkaltproblemine yanıtaramakiçinöğretmenlereyöneltilensoruaçıkuçludur. Bunagöre 1. BULGULAR VEYORUM kullanılarak tablolaştırılmışvebulgularaltproblemsırasına göresıralanarakyorumlanmıştır. formunda yeralanmaddelerdeneldeedilenveriler,içerik analiziyapılarak“frekans”(f)ve“yüzde”(%) Araştırmada veritoplamaaraçlarıylatoplanannitelveriler istatistikselolarakçözümlenmiştir.Görüşme Veri Analizi Herhangi Bir Başlangıç Kitabı Kullanmıyorum Bilkent Derleme Anadolu Güzel Sanatlar Piyano Lisesi Hazırlık ScholaİgriyA. Nikolaev: Na Forte Piano S. Suzuki: Suzuki Piano School J. A.Burkard: Neue Anleitung Für dasKlavierspiel F. Preparatoria Scuola Pianoforte Del Beyer: O. Pianoforte Beringer: Tutor J. Bastien’s Bastien Invitation to Music John Thompson:Easiest Course Piano to Agay:Learning Denes Play Piano Kitaplar kaynak kitaplarınözelliklerinelerolmalıdır? Öğretmen görüşlerinegöreulusalmüzikkültürünedayalıbaşlangıçpiyanoeğitimindekullanılabilecek verilmesine ilişkingörüşlerinelerdir? Başlangıçta kullanılabilecekkaynakkitaplardaulusalmüzikkültürübirikimimizinöğelerineyer nelerdir? Öğretmenlerin başlangıç piyano eğitiminde kullandıkları kaynak kitap/kitaplara ilişkin görüşleri BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 5. oturum/session Kullanım Sayısı 37 1 3 3 3 1 1 7 4 5 9

97 98 Kaynak KitaplarıSeçmeNedenlerineİlişkinBulgularıGösterenDağılım Piyano Öğretmenlerinin Belirtilen Yaş Aralığında Başlangıç Seviyesindeki Öğrencileri İçin Kullandıkları Bu eserlerdeöğrencilerdehangiöğelerindahageçgeliştiğine dairdağılımaşağıdakigibidir. öğrencilerde hangiöğelerindahaçabukgeliştiğinedairdağılımaşağıdakigibidir. 40’ı kitaplardaöğrencilerinkulağındadoğrukalmışeserlerbulunduğunubelirtmişlerdir.Bueserlerde 14 öğretmenin8’iyaşadığıgüçlüğünençokdeşifreaşamasındaolduğunusöylemiştir.Öğretmenlerin Ezgilerle KarşılaştığındaGüçlükyaşamadığını,14’üiseyaşadığınıbelirtmiştir.belirten Öğretmenlerin 27’siKullanmaktaOlduklarıKaynakKitap/KitaplardaÖğrencininÖncedenBilmediği göre öğretmenlerinyoğunluklabelirttikleriseçeneklervefrekanslarıaşağıdakitablolardagörülebilir: Araştırmanın ikincialtproblemineyanıtaramakiçinöğretmenlereyöneltilensoruaçıkuçludur.Buna 2. şikayet etmişlerdir. Sorunla karşılaşanlarınbüyükçoğunluğuezgiselolmayaneserlerdenveTürkeserleriolmamasından söylemişlerdir. Ayrıcaöğretmenlerin27sibukitaplardasorunlakarşılaşmamakta,19uisekarşılaşmaktadır. Öğretmenlerin büyükçoğunluğukullandıklarıkitaplarındeşifre,teknikvemüzikalbecerilerigeliştirdiğini duruş oturuşpozisyonlarınıkazandırdığınısöylemişlerdir. yeterli sayıda kitap olmadığını belirtmişler ancak kullandıkları kitapların iyi birer kaynak olduğunu, doğru Öğretmenlerin büyükçoğunluğu“ortado”yönteminikullandığıiçintercihetmiştir.Öğretmenlerayrıca Öğrenciye bağlı Nota Okuma Teknik Ezberleme Müzikal ifade Deşifre Aşamalar Öğrenciye bağlı severekSadece çalışıyor veDeşifre Müzikal İfade Teknik Ezberleme Müzikal ifade Deşifre Aşamalar ve renkli Sadece resimli olduğu için parçalar sevdiği içerdiği için Çocukların uygun olduğunuÇocuklara düşündüğüm için doyöntemiyleOrta için başladığı İyi düşündüğüm basamaklandırıldığını için Kendim aynı kitapla için başladığım Nedenler verilmesine ilişkingörüşlerinelerdir? Başlangıçta kullanılabilecekkaynakkitaplardaulusalmüzikkültürübirikimimizinöğelerineyer BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Muspart2014 Frekans Frekans Frekans 13 15 1 3 6 8 10 27 4 1 1 7 8 9 5 8 0 0 0 vb) olmalıvegereklidemişlerdir.bununnedenlerineilişkindağılımaşağıdakigibidir. söylemişlerdir. Piyanoöğretmenlerinin34ükitaplardaulusaleserler(çocukşarkılarısaymacatekerleme çocuklar için uygun olmadığını yada Türk eserleri olmadan kısmen uygun olarak düşünülebildiğini Piyano öğretmenlerinin büyük çoğunluğu kullandıkları kitaplarınbizimkültürümüz içinde yaşayan kullanan öğretmenlerinisebu açıklamalarınolmasıgerektiğinidüşündüklerigörülmektedir. tutuş, oturuşiçinkazandırmak istedikleridavranışlarınaçıklandığını,buaçıklamalarıiçermeyen kitapları düşünmektedir. Ayrıcaöğretmenlerin büyükbirkısmıkullanmaktaolduğukitap/kitaplarda doğruduruş, kullandıkları kitap/kitapların öğrencininilerideçalacağıeserlereiyibirkaynakveyolgösterici olduğunu Öğretmenlerin çok büyük bir kısmı yeterli kaynak kitap seçeneğinin olmadığını düşünmekte ancak görmektedirler. aynı nedenlerdenilerigelmektedir.Bazıöğretmenlerise kendibaşladıklarıkitaplabaşlatmayıuygun Diğer başlangıçkitap/kitaplarınıkullananöğretmenlerin debukitaplarıseçmelerininnedenleri görülmektedir. daha iyibasamaklandırılmışolmasıveçocuklariçin eğlenceliolduğunudüşünmeleriolduğu nedeninin ise“ortadoyöntemi”ilebaşlaması,resimlive renkli olması,diğerbaşlangıçkitaplarınagöre To Play Piano” kitabını kullanmaktadırlar. Öğretmenlerin büyük bir çoğunluğunun bu kitabı seçmesinin Öğretmenlerin büyükbirkısmı(7-11)yaşvebaşlangıçseviyesindeki öğrencileriiçin“DenesAgay:Learning Araştırmanın sonucunda; SONUÇ Öğretmenlerin konuileilgilieklemekistedikleridüşüncelerinigösterendağılımaşağıdakigibidir. ayrıca bukitabınöğrencininulusalduygularınıgeliştireceğinidesöylemişlerdir. çoğunluk yapılacakkitabınöğrencininbaşarısınaolumluyöndeetkiedeceğinisöylemiştir.öğretmenler deşifre ve müzikal becerilerini geliştirecek eserler içermesi gerektiğini söylemişlerdir. Ayrıca büyük bir Öğretmenlerin büyük çoğunluğu yapılacak kitabın “orta do” yöntemi ile başlaması gerektiğini, teknik/ göre öğretmenlerinyoğunluklabelirttikleriseçeneklervefrekanslarıaşağıdakitablolardagörülebilir: Araştırmanın üçüncüaltproblemineyanıtaramakiçinöğretmenlereyöneltilensorularaçıkuçludur.Buna 3. kitapların yeterliolduğunusöylemiştir. Gereksiz olduğunusöyleyen4kişinin3üevrenselmüziklebaşlamasıgerektiğinidüşünürken1ideelindeki Çocuğun daha rahat daha motiveÇocuğun olması için Öğrenmeyi kolaylaştırmak için kendi kültürünüÇocuğun tanıması için Aşamalar Denenmesi Gerekli İyi Çok Basamaklandırılması Yapılmalı Öğrencileri Motive Olmalı Edici veOlmalı Resimli Renkli Ulusal ve Evrensel Müzik Kültürü Birlikte Birikimleri Kullanılmalıdır Görüşler kaynak kitaplarınözelliklerinelerolmalıdır? Öğretmen görüşlerine göre ulusal müzik kültürüne dayalı başlangıç piyano eğitiminde kullanılabilecek BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 5. oturum/session Frekans Frekans 13 14 12 7 4 6 6 8

99 100 kitabın mutlakayazılmasıgerektiğini vebirilerininbunuyapmasıgerektiğinibelirtmişlerdir. Öğretmenlerin büyükbirkısmı tamamenserbestbırakılmışolaneklemekistediklerikonu içinböylebir ulusal bilincingelişmesikonusuna yardımcıolacağınıdüşündüklerinibelirtmişlerdir. türkü, ninniv.b.)dayalıoluşturulmuş bukaynakkitap/kitaplar/yardımcıkitap/kitapların ulusalduyguve Öğretmenlerin büyük birkısmı ulusal müzikkültürübirikimimize(çocukşarkıları,tekerleme,saymaca, başarısına olumluyöndeetkisiolacağınıdüşündüklerigörülmektedir. saymaca, türkü, ninni v.b. den oluşturulmuş bu kaynak kitap/kitaplar/yardımcı kitap/kitapların öğrencinin Öğretmenlerin çokbüyükbirkısmınınulusalmüzikkültürü birikimimizedayalıçocukşarkıları,tekerleme, gerektiğini düşündüklerigörülmektedir. müzikal becerilerini yeterince geliştirebilecek alıştırmalar, çalışmalar ve küçükölçekli yapıtlar içermesi Öğretmenlerin belirtilenyaşaralığındaki(7-11)vebaşlangıç seviyesindekiöğrencinindeşifre,teknikve öğrenciler içinuygunolmadığıkanısınavarılmıştır. Öğretmenlerin görüşleridoğrultusundarenksiz,resimsiz ve çiftelbaşlamayankitaplarınküçükyaştaki istemeleri olduğuanlaşılmıştır.Öğretmenlerayrıcakitabınrenkliveresimliolmasınıistemektedirler. Bu yönteminseçilmesininnedenininöğrencininilkandanitibarençiftanahtarvedizeğigörmesini Öğretmenlerin bukitabınizlemesiniistedikleriyöntemin“ortado”yöntemiolduğugörülmektedir. kaynaklandığı düşünülmektedir. Bunun nedeninin ise yurt dışında piyano öğretiminin başlangıç aşamasında böyle yapılmasından yanıt olarak“mutlakayapılmalı”dediklerigörülmektedir. olduğu görülmektedir.Araştırmadabirçokyabancıuyrukluöğretmenlegörüşülmüş ve onlarınbusoruya Bunun nedenlerininiseçocuğundaharahatsevebileceğinivekolayöğrenebileceğinidüşünmeleri (çocuk şarkıları,tekerleme,saymaca,türkü,ninniv.b.)kullanılmasıgerektiğinidüşündüklerigörülmektedir. Öğretmenlerin büyükbirkısmınınmüzikeğitiminde(ses,işitmeveçalgı)ulusalkültürüöğelerinin içinde yetişençocuklariçinuygunolmadığınıdüşündüklerigörülmektedir. Öğretmenlerin büyükbirkısmınınkullanmaktaolduklarıkaynakkitap/kitapların bizim kültürümüz karşılaştığında müzikalifadenindahaçabukgeliştiğigörülmektedir. ve öğrenciiçindahaeğlenceli,severekgerçekleştiğigörülmüştür.Ayrıcaöğrencininbutürparçalarla kulağında kalmışezgilerbulunduğuvebuparçalarlagerçekleştirilenöğrenmenindahaçabuk,kolay Öğretmenlerin kullanmakta oldukları kaynak kitap/kitaplarda öğrencinin önceden bildiği ve doğru olarak yaşandığını belirtmişlerdir. bilmediği ezgilerlekarşılaştığındasorunlakarşılaştığınıbelirtenöğretmenlerisedahaçoktekniktesorunlar karşılaştığında güçlüklerinöğrencininbireyselkoşullarınabağlıolarakdeğiştiğinibelirtmişlerdir.Önceden Öğretmenlerin kullanmaktaolduklarıkaynakkitap/kitaplardaöğrencininöncedenbilmediğiezgilerle koşullarına bağlıolarakdeğiştiğinibelirtmişlerdir. sonucun kazandırmakistedikleridavranışlarıkarşılayabilmesininönkoşulununöğrencininbireysel Öğretmenler ayrıcabukaynakkitap/kitaplarıkullanarakyaptıklarıbiryıllıkeğitimsonundaaldıkları söylemişlerdir. Kaynakkitapseçeneğininazlığınedeniyleböylebirsorunlakarşılaşıldığıdüşünülmektedir. sorunla karşılaşan öğretmenler en çok sürekli fotokopi çektirmek zorunda olma sorunları olduklarını Öğretmenler kullanmaktaolduklarıkaynakkitap/kitaplardageneldesorunlarlakarşılaşmamaktaancak yöntemlerini kullanmaktadır. beraber motifmotif/cümle cümle, ayrıellerle,yavaşamahatasız,tempoluvehatalariçinbeklemeden görülmektedir. Bueserleriöğretirkenöğretmenlergeneldeöğrenciyebağlıolaraksıralarıdeğişmekle becerisini yeterincegeliştirebilecekalıştırmalar,çalışmalarveküçükölçekliyapıtlariçermekteolduğu Öğretmenlerin kullanmaktaolduklarıkaynakkitap/kitaplarınöğrencinindeşifre,teknikvemüzikal BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Muspart2014 Zeren, A.(1998).MüzikteSesSistemleri. (İkinciBaskı).İstanbul:PanYayıncılık. Uçan, A.(2005).TürkMüzikKültürü.(İkinciBaskı).Ankara:EvrenselMüzikeviYayınları. Topses, G.(2006).GelişimveÖğrenmePsikolojisi.(İkinciBaskı).Ankara:NobelYayınDağıtım O’brien, J.,P.(1983).TeachingMusic.NewYork:CBSCollegePublishing. Hesapçıoğlu, M.(1998).Öğretim İlke ve Yöntemleri Eğitim Programları ve Öğretimi. (BeşinciBaskı).İstanbul:Beta Ankara: ÜLGEN. Gülten Çeviren: İngilizce’den Baskı). (İkinci Charles, C.M.(1999).ÖğretmenlerİçinPiagetİlkeleri. KAYNAKÇA kültürümüzden yararlanılarakhazırlanmalıdır. Kitap hemevrenselmüzikkültürübirikiminden(evrenselçocukşarkılarıvb.)deulusal kitaplar çocuğunkendikültürünütanıyabileceğieserlerdenoluşmalıdır. yararlanılabilir.Çocuk şarkıları, tekerleme, saymaca, türkü, ninni vb. içeren başlangıç kitapları ve yardımcı daha küçükyaştakiçocuklariçindebirkitaphazırlanmalıdır,özellikletekerlemevesaymacalardan Ulusal müzikkültürünedayalıyazılmasıdüşünülenkitaplariçinhazırlanacakeserlerdenyolaçıkılarak içermelidir. teknik vemüzikalbecerileriniyeterince geliştirebilecek alıştırmalar, çalışmalarveküçükölçekli yapıtlar yapmış olandiğermüzikeğitimcilerinin görüşleri dedikkatealınmalıdır. Kitaplar çocuğundeşifre, Kitapların basamaklandırılmasıiyiyapılmalıveuzmangörüşlerialınmalıdır.Konuylailgiliçalışmalar fotoğraflar olmalıdır. Kitaplar için seçilecek parçalar okul müziğinden yararlanılarak hazırlanabilir. hoşuna gidecekresimlerveşekillerolmalıdır.Kitaplardaçocuğunnasıloturacağınaduracağınailişkin Bu şekildeyazılacakbaşlangıçkitapları“ortado”yönteminiizlemelidir.Kitaplarıniçindeçocukların ninni vb.içerenbaşlangıçkitaplarıveyardımcıkitaplaryazılmalıdır. türkü, saymaca, tekerleme, şarkıları, Çocuk kullanılmalıdır. öğeleri kültürü müzik ulusal olarak yöntemi tekerleme, saymaca, türkü, ninni v.b.) kullanılmalıdır. 7-11 yaş başlangıç piyano eğitiminde öğretim yazılmalıdır. Müzikeğitiminde(ses,işitmeveçalgı)ulusalmüzikkültürüöğelerinin (çocuk şarkıları, Bizim kültürümüziçindeyetişençocuklaradahauygun,Türkeserlerinideiçerenbirbaşlangıçkitabı gerekmektedir. karşılaştırılmalıdır. Öğrencinin bildiğiezgilerdeözellikle nota okumaalışkanlığınadikkatedilmesi ezgilerle karşılaştığındadaharahatmotiveolabilir.Bunedenleöğrenciçalgıeğitimindebildiği Öğrenci öncedenbilmediğiezgilerlekarşılaştığındabuezgihakkındabilgilendirilmelidir.bildiği artırılmalıdır. yaşına uygunrenkliveresimliolmasınadikkatedilmelidir.Ülkemizdekibaşlangıçkitaplarınınsayısı Seçilen kitaplardaöğrencininikianahtarladaaynıandakarşılaşmasısağlanmalıdır.Kitapların ÖNERİLER Basım YayımDağıtımA.Ş. Anı Yayıncılık. BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 5. oturum/session

101

Hacer MOHANKÖMÜRCÜ* Keywords: Startedtoplayingpiano,Piano education,Fingerproblems. problems wereanalyzedandsolutions forovercomingtheseproblemshavebeenproposed. duced. Purposivesamplingmethod wasusedtodeterminingthestudents.Thepossiblecausesof thesefinger intro- been have piano the play to started who students of problems finger potential firstly purpose general In this research finger problems of students who started to play the piano have been studied. According to this and notereading.Impropertechniquecanleadtomusculoskeletal disorders. posture position, seat as technique finger the accommodate to beginners lessons piano the for difficult is It fingers. also is piano the play to effectively used is which structure physical the of One swelling. and numbness ness, weak- burning, pain, as such symptoms with released is which system musculoskeletal the affecting disorders physical and diseases tendon as such discomfort create may period study the during inaccuracies Technical to beplayedthepiecesatitsowntempoandwithanaccurate statementbytheappropriatetechnique. is education piano of purpose main The piano. the play to acquired is behavior musical and techniques basic the process, this In training. instrument of scope the within aspects important the of one is education Piano Abstract Anahtar Kelimeler:Piyanoyabaşlangıç,Piyanoeğitimi,Parmakproblemleri. aşılmasına yönelikçözümönerilerisunulmuştur. problemlerin bu ve edilmiş analiz nedenleri olası problemlerinin parmak Bu yararlanılmıştır. yönteminden örnekleme amaçlı belirlenirken öğrenciler Bu konmuştur. ortaya problemleri parmak olası karşı- laşabilecekleri öğrencilerin başlayan yeni eğitimine piyano öncelikle doğrultusunda amaç genel Bu çalışılmıştır. ye incelenme- problemleri parmak karşılaştıkları öğrencilerin başlayan yeni eğitimine piyano araştırmada Bu Edinilen yanlıştekniksonucundayukarıdabelirtilenkasiskelethastalıklarıilekarşıkarşıyakalınabilir. Piyano eğitimine yeni başlayanlar için duruş,oturuş,nota okuma kadar parmak tekniğini oturtmak da zordur. dan birideparmaklardır. yapılar- bedensel kullanılan olarak etkin çalmada Piyano oluşturabilmektedir. rahatsızlıklar bedensel leyen etki- sistemini iskelet kas ve hastalıkları tendon çıkan açığa belirtilerle gibi şişme uyuşma, güçsüzlük, yanma, Çalışma sürecinde teknik açıdan yapılan yanlışlıklar çalmada etkin olarak kullanılan bedensel yapılarda ağrı, teknik yardımıylaeserlerinkenditemposundavedoğrubirifadeileçalınmasınısağlamaktır. uygun amacı temel eğitiminin Piyano kazandırılmaktadır. davranışlar müzikal ve teknik temel için çalmak piyano süreçte Bu birisidir. boyutlarından önemli eğitiminin müzik kapsamında eğitimi çalgı eğitimi, Piyano Özet AT THEPIANOEDUCATION FINGER PROBLEMSOFBEGINNERSTUDENTS KARŞILAŞTIKLARI PARMAK PROBLEMLERİ PİYANO EĞİTİMİNE YENİ BAŞLAYAN ÖĞRENCİLERİN * Öğr. Gör.,Bülent EcevitÜniversitesiDevletKonservatuvarı, Zonguldak,[email protected] BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 5. oturum/session

103 104 (Çimen, 2003:179) dengesini tüm vücudun duruşlar bozar ve gerilim yaratır. Bazı öğrenciler notayı yanlış iyi görebilmek için yanlış duruş pozisyonlarına girebilirler. gibi eğilme öne kamburlaşma, kaldırma, omuzları Çalışırken kişinin kendinisıktığınıngöstergesidir. Dirseklerin vücudaçokyapışıkyadavucuttanayrıkolmaması gerekir.Buikidurumdapiyanoçalan kısmına oturmasınıveböyleliklevücutdengelerinisağlayabilmelerini kolaylaştıracaktır. Ayakları yeredeğmeyenküçükçocuklariçin,ayaklarının altına konacakbirset,onlarındatabureninön olarak kabuledilmektedir. taburenin solayağınayakınbiryerdetutulur.Bupozisyon, bedendengesininendengedeolduğupozisyon Piyano çalarken, sağ bacak sağpedala yakın tutulur sol bacak ise tabanını yere değdirmeden, geride, haline gelir.Yükseksandalyedeoturuncadaçalışsertleşirve iyibirtoneldeedilmesizorlaşır. oturunca dirseklerklavyehizasınınaltınadüşer,parmakların çalışmasızorlaşırvekollarınağırlığıbiryük Piyanoda oturulan taburenin yüksekliği de dikkat edilmesi gerekilen diğer unsurdur. Alçak sandalyede özgür hareketetmeolanağıeldeedilir. Taburenin önyarısınaoturmakönemlidir.Buşekildekollarlabirliktevücuthafifçeöneeğilirböylece pozisyonlara zorlar. fiziki yapısına göre bu uzaklığı ayarlayabilir. Piyanodan çok uzakveya yakın oturmak el ve kolları yanlış Öğrencinin oturduğupiyanotaburesininpiyanodanuygunbiruzaklıktaolmasıilkşarttır.Öğrencikendi olarak sağlayacakşekildekonumlandırılmalıdır. içi yüksekliği,parmaklarınuzunluğunabağlıolarakdoğalduruşu,bilekveönkolunparalelliğiilebütün pozisyonu iseavuç dengelenmesi, piyanoyaolanuzaklıkmesafesininayarlanabilmesidavranışlarınıntemelinioluşturur.El oturma pozisyonu,tabureninyüksekliğininçalankişininboyunagöreayarlanması,vücutağırlığının Piyano eğitimiöğrencilerinduruş,oturmaveelpozisyonlarınıöğrenmesiylebaşlar.Piyanodaduruş 1.2. PiyanoEğitimineBaşlangıç öğretmen veöğrencibuönemikavrayıpgereklilikleriniyerinegetirmelidir. vazgeçilmez boyutlarındanbirinioluşturur.Piyanoeğitiminindoğruşekildeyürümesivegelişmesiiçin Bunun içindesağlambirpiyanotekniğinesahipolmakgerekir.Teknik,eğitimininönemlive davranışları içerenbireğitimsürecidir.(Babacan,2010:46) parmak, kolvebedenselhareketlerebağlıçalıştekniklerimüzikalitegibipekçoktemelteknikmüzikal notaların yerlerinitanıma,notaokuma,ritim,tempogibitemelunsurlarla,melodi,armoni,dinamikler, kapsamaktadır. Busüreçtebaşlangıçaşamasındanitibarendoğruoturuş,elpozisyonu,klavyeüzerindeki Piyano eğitimi süreci, piyano çalmaya yönelik temel teknik ve müzikal davranışların öğrenilmesini müzikal davranışlarkazandırmaktadır. çalmak; akıl,bedenveduygulariledoğrudanilişkiliolduğuiçinöğrenciyekendisiniifadeedebileceği bakımdan piyanoeğitim/öğretimi,müzikeğitimiprogramınınentemelbasamağıdırdenilebilir.Piyano 132) Piyano’nunçokseslibirçalgıolması,eğitimalankişilerinkulakeğitimlerinidegelişmektedir.Bu alanı olarakhemdeetkilibireğitimaracıolarak,çalgıeğitimindeönemliyeresahiptir.(Yazıcı,2013: Piyano; genişbirliteratüresahipolma,çokseslikullanılma,eşlikçalgısıolmaözellikleriilehemeğitim 1.1 PiyanoEğitimi 1. GİRİŞ BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Muspart2014 kullanılması gereğiaçıkçagörülür. (Küçük,2002:72) olarak önlenemediğidüşünülürse, piyanistikelemanlarınpiyanoüzerindeenakılcıve bilgilibirşekilde Piyano çalmaeyleminininsanın anatomikyapısınauygunolmadığıvebuyüzdengerginlik veağrılarıntam 3.1. ElPozisyonu 3. PİYANOÇALMAYABAŞLANGIÇAŞAMASINDAKARŞILAŞILAN PROBLEMLER kaldırılmasına yönelikönerilersunulmayaçalışılmıştır. problemlerine sebepolanunsurlaraçığaçıkarılmayaçalışılmış veparmakproblemlerininortadan yoluyla seçilmişveparmaktekniklerineilişkinunsurlar fotoğraflanarak belgelendirilmiştir.Buparmak incelenmiş vekarşılaşılanproblemlerayrıbaşlıklarhalinde kategorileştirilmiştir.Öğrencilerrandom Araştırma kapsamındapiyanoyayenibaşlayanfarklı yaş gruplarında20öğrencigözlemyoluyla tarihsel bağlamdaaçıklanmıştır. Araştırmada önceliklekuramsalçerçeveoluşturulmuşvepiyano başlangıcındakullanılanfarklıteknikler • • cevap aranmıştır. problemlerin çözümüneilişkinönerilergeliştirmektir.Bugenelamaçdoğrultusundaaşağıdakiproblemlere Araştırmanın amacı piyanoyayenibaşlayanöğrencilerin parmak problemlerini saptamak vebu 2. YÖNTEM olabildiğince doğalvezorlamasızolmalıdır. konumunda ikenparmaklarınherbirininbütüneklemyerlerindendışadoğruhafifçıkıntıyapmasıyla elin içinde portakal tutuyormuş gibi anlatılmaya çalışılan yuvarlıkta bir eldir.Bu el tutuşu, el beşparmak içinde elenipgünümüzeulaşmıştırdiyebiliriz.Bunagöreel;neClementinindediğigibidümdüz,nede Günümüzde geçerliolanpiyanotekniğindeheryaklaşımdanbirsentezevarılmış,farklıekollerzaman serbest hareketleriçerençalmatarzıgelişmiştir. Artık piyanotekniğibirbilim dalı halinegelmiş, gevşeme,esneme,kısa adale dinlendirmeleri gibi rahatve anatomisine yönelmeyebaşlanmıştır. konusuna tıp,fizik,psikolojigibibilimdallarıdahiledilerekpiyanoçalmayayardımcıaletlerdeninsan elinin zayıftaraflarınıgörerekpiyanotekniğinionagöreayarlamıştır.20.yüzyıldanitibarentekniği parmakları arasındakuvveteşitliğisağlamakamaçlıçalışmalarında4.parmağınısakatlarken,Chopininsan iki büyük dehası Schumann ile Chopin piyano tekniğine farklı yaklaşımlar getirmişlerdir.Schumann piyanonun birçoközelliğini ortaya çıkarmayaçalışmışbunudaeserlerineyansıtmıştır.Romantik dönemin yana bırakarakderinsonoritelervesesrenkleriaramayabaşlamışlardır.İyibirpiyanistolanBeethoven ileri sürmüştür.ClementiokuluCzerny’yetemelolmuştur.Artıkicracılarsüratveteknikheveslerinibir tavsiye ederkenHummel,elinküçükparmağadoğruyatmasınınbaşparmağaserbestliksağlayacağını dördüncü vebeşinciparmaklarınçarpıkçalmamalarıiçinelinbaşparmağadoğruhafifçeyatmasını hizada olmalıydı.Günümüzdebutekniğe “Salt ParmakTekniği” denilmektedir.(Küçük, 2002: 70)Dussek, aynı uçları parmak ve kalmalı düz üstü elin etmeli, hareket parmaklar yalnızca Çalarken savunmuşlardır. edilen Cramer ile Clementi her piyanistin eşit kuvvette on parmağa sahip olması gerektiği düşüncesini kabul kurucuları tekniğinin Piyano 16) 1947: görmüştür.(Fenmen, yardımını büyük eserlerde polifonik J.S.Bach başparmağıkullanmayabaşlamış,ikiveyadahafazlasespartileriniçalmayamecburkaldığı Klavye tekniğininilkdevreleriyalnızüçparmakçalmailebaşlar.Buparmaklar2.3.ve4.parmaklardır. 1.3 PiyanoÇalmaTekniğininTarihçesi yapılabilinir? Piyano eğitiminin başlangıç aşamasında karşılaşılan parmak problemlerine karşı ne tür çalışmalar problemler nelerdir? Piyano öğretmenlerinin,piyanoçalmayıöğretirkenbaşlangıçaşamasındakarşılaştıklarıparmak BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 5. oturum/session

105 106 sıkıntıları yaşamamalarıiçinbu problemiortayaçıkaranunsurlartespitedilmeyeçalışılmıştır. tekniği yanlışoturanöğrenciler kasveeklemağrılarıyaşamaktadır.Piyanoöğrencilerinin uzunvadedebu yaşadığı görülmüştür.Buproblemler kalıcıparmaktekniğibozukluklarınadönüşmektedir. Parmak Piyano eğitiminebaşlangıçaşamasında öğrencilerinbirçokfarklınedendendolayıparmak problemleri 4.1. Sonuç 4. SONUÇveÖNERİLER • • • • • • • • • • problemlerden biridir.Bunlarasırasıyladeğinecekolursak; Piyano çalarkenparmakların,tuşlarüzerindeyanlışduruşudaperformansıetkileyenönemliteknik 3.2. ParmakProblemleri 55) doğal birCharfioluşurveyineolarakbaşparmakyanlamasınahafifçedikdurumagelir.(Şen,2002: El dengesioluştuğunda, el, beşinci parmak üzerinde doğrultulduğunda birinci ve ikinci parmaklar arasında olur. Parmakların eşitliğinin bir ölçüde sağlanması için iseelin kemer biçiminde düşünülmesi zorunludur. parmaklar kemerinayaklarınıoluştururlar.Böyleliklebaşparmağın,kendiliğindenserbestliğisağlanmış Bu bakımdanbaşparmağıavuçiçinindışındatutarakkurulacakolanbirdengede,ikincivebeşinci çekicidir. hizadadırlar vekendiliklerindendoğalbirkemeroluştururlar.Başparmakisefarklıgüçlüyapısıyladikkat Başparmağın dışındaki dörtparmakavuçiçinebağlandıkları yerler bakımından hemen aynı kirişleri üçüncüvebeşinciparmaklarabağlıdır.Budadaha az bağımsızolmasınasebebiyetvermektedir. Çünkü, parmaktır. olan sahip özgürlüğüne hareket az en parmağı Yüzük Güçsüzlüğü: Parmağı Yüzük parmakların vuruşgücünüçokbüyükölçüdeazaltır.(Şen, 2002:56) kirişlerini gerici parmakların bükülüşü bileğin gerilim altındabırakarakilkparmakkemikleriningerilimini arttırır.Budurumfizyolojikdeğildirve şeklinde tutuş el bir Böyle Çökmesi: Çatısının Elin güçsüz olduğuiçin45derecelikaçıylayadaparmağıdüzşekilde basmalarınıgörmekmümkündür. Serçe ParmağınDüzyadaEğriBasması:Piyanoeğitimine yenibaşlayanöğrencilerin5.parmakları alınarak önüne göz parmaklar güçlü dengesi kurulursa, kısaolan5.parmakhafifçehavadakalkacağıiçingerilecekvekalacaktır. el Eğer, Kalkması: Parmağın Serçe Sırasında Çalma anlaşılır. Budasesinkalitesinedoğrudanetkieder.(Şen,2002:60) halindeyken, diğerlerinin,özellikledeenyakınındakiparmaklarınaynıandahareketettirilişiyle diğer parmaklara dağılmasına neden our. Dıştan bakıldığında bu durum, bir parmak hareket bağımsızlığından uzakolarakyapılanparmakhareketleri,enerjinineldetekparmaktatoplanmayarak Bir ParmakTuşlaraBasarkenDiğerParmaklarınTuşlardanUzaklaşması:Eforluveparmak Öğrencilerin tırnaklarıdakesinlikleuzunolmamalıdır. Tuşlara TırnakileBasmak:Parmaklarıntuşlaratemasedennoktalarıetliuçkısımlarıolmalıdır. Her basışsırasındaiçedoğruçökmeyadadışarıçıkıntıgörülür.(Artaç,1999:26) yeterince güçlü olmamasından kaynaklanır. Öğrenci başparmak dip eklemini kontrol edemeyebilir. Başparmak Kemiğinin İçe Çökmesi ya da Dışarı Çıkması:Başparmağı sağa ve sola hareket ettiren kasların kaynaklanan başparmağındışadoğrukıvrılmaproblemidir. Başparmağın DışaDoğruKıvrılması:Elinkasılmasısonucuortayaçıkanvezayıfparmaklardan daha kolaybaşarabilmektedir. güç ilesakatlanmalaroluşabilir.Parmakeklemlerinehakimolmak,çocuklardazorken,yetişkinlerbunu çökmesi sonucuoluşanproblemdir.Kırıkbasanparmaktakasdevredışıkalır.eklemeuygulanan Parmakları UçEklemindenKıvırarakBasmak:Parmağınuçeklemininyuvarlaklığını kaybedip içe hareket özgürlüğünükısıtlayacaktır. Avuç İçini Piyanoya Yaslayarak Çalmak: Avuç içini piyanoya yapıştırarak çalmaya çalışmak parmakların BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Muspart2014 baskı yapabilecekağıryükler kaldırmamalıdır. durumlara yol açan sporları da mümkün olduğunca yapmamaya çalışmalıdır. Ayrıca tek veya iki ele aşırı Öğrenci, piyanoçalışmalarıyla birliktekaslarısertleştiren,esnekliğinikaybettiren,ellerin nasırlaşmasıgibi buldukça avuçiçiboşluğunun yaşanmasıönerilebilir. Sadece piyanodadeğil,piyanodışındadaörneğintvizlerken, araçlardaseyahatederkenvbyerlerdefırsat ezilecek vemüzikalifadeyibozacaktır.Bunedenlekaslarınegzersiz vejimnastiklegüçlendirilmesigereklidir. Kassal zayıflıklarıngiderilmesigereklidir.Aksitaktirdezayıf parmaklarbedeniletuşlararasındakalarak şekilde gereksizefordanvesakatlanmalardanuzakbirçalışma hayatısağlanmışolabilir. teknik eğitimverilirkenkullanılanbedenselyapınıntanıtılmasına yönelikeğitimedeyerverilmelidir.Bu alınarak- önüne göz problemler fiziksel ve teknik karşılaşılabilecek ilerde – başında en eğitiminin Çalgı yol açabilir.Budurumdaçalgınınkalitesibüyükönemtaşır. Tuşları çoksertpiyanolaryenibaşlayanöğrencilerinelveparmaklarında ağrılara,yanmalaravesertleşmeye pozisyonun doğruoturmasıaçısındanönemlidir. hareketleri yapılabilir.Yenidendikkatledoğrupozisyondadurmayadikkatederekçalışmayabaşlamak Mesela,50 dakikalıkbirçalışmasonundaaraverilerekodaiçindegezinilebilir,kollarısallayarakgevşeme yorgun kaslarıngevşetilmesi sağlanmalı vebuaradadabirkaçgermegevşeme egzersiziyapılmalıdır. Vücudun vekaslarındinlendirilmesiçalışmakadarönemlidir.Her45-50dakikada10dakikaaraverilerek ve parmakpozisyonukontroledilipanındamüdahaleedilebiliryadakişikendikendinidenetleyebilir. Bir aynakarşısındaçalışarak,birarkadaşyardımıylayadakendinivideoyaçekerek,çalmaesnasındaduruş başlamadan önce,yapılacakgermevegevşemeegzersizleriiletümorganlarkaslarınısıtılmasısağlanabilir. Özellikle piyano eğitimine geç yaşta başlayanlar için bu konu daha da büyük önem taşımaktadır. Çalışmaya doğal yapısındanhareketedilerekolur. uygun, doğalpozisyondaolmalıdır.Budaheröğrencininbireyselfarklılıklarıdikkatealınarakveonun Piyano çalmadaduruş-tutuşpozisyonu,kol,elveparmaklarınkullanımıinsanvücudunundoğalyapısına aşağı düşürülür. yavaşça kaldırılır.Elönkolunucundasallananağırlıkgibikalacaktır.Sonrakolbirdenserbestbırakılarak Örneğin, öncekollaromuzdanserbestçesallandırılırsonradirsekleromuzhizasınagelenekadar gerginliğin giderilmesiiçinpiyanoçalmayabaşlamadanönceçeşitligevşemeegzersizleriyapılabilir. Piyano çalarken yaşanan ağrı ve yorgunluklar kendini farkında olmadan sıkmaktan kaynaklanır. Bedensel 4.2 Öneriler • • • • • • • • • • • Araştırma süresinceöğrencilerdekarşılaşılanparmakproblemlerişunlardır; Yüzük parmağıgüçsüzlüğü El çatısınınçökmesi Serçe parmağındüzyadaeğribasması Çalma esnasındaserçeparmağınkalkması Bir parmaktuşlarabasarkendiğerparmaklarıntuştanuzaklaşması Tuşlara düzbasılması Tuşlara tırnakilebasılması Başparmak kemiğinindışarıdoğruçıkması Başparmağın dışarıdoğrukıvrılması Parmakların uçeklemlerindenkıvrılarakbasılması Çalma esnasındaavuçiçininpiyanoyayaslanması BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 5. oturum/session

107 108 Artaç, A. (1999) G.Ü.G.E.F.(1999) A. Yaşta Artaç, Geç PiyanoEğitimlerine Bölümünde,Öğrencilerin BaşlamalarındanMüzikEğitimi PiyanoBaştuğ, S.(2002).Şen Tekniğinin Biyomekanik Temeli Pan Yayıncılık İstanbul Küçük, A.(2002).Piyanistik Organlar ve Eforsuz Kullanımları. G.Ü. GaziEğitim Fakültesi DergisiCilt 22,Sayı 3 Fenmen, M.(1947).Piyanistin Kitabı. Kültür Kitapevi. İstanbul Çimen, G. Çalgı Çalmaya Bağlı Fiziksel Rahatsızlıklar, Cumhuriyetimizin 80. Yılında Müzik Sempozyumu, 30-31 Ekim Babacan, E. (2010). Başlangıç Piyano EğitimindeÖğrenme Uygulanabilirliği. Stillerinin Algısal Doktora Tezi. Selçuk Yazıcı, T. (2013)/Piyano Öğretiminde Karşılaşılan Piyano Sorunların Tarafından Öğretmenleri Değerlendirilmesi KAYNAKÇA Fen Enstitüsü, Bilimleri Ankara ÜniversitesiTezi.YüksekLisansGazi Önerileri Çözüm Teknikİle ProblemlervePsikolojik Karşılaştıkları Dolayı 2003, İnönü Üniversitesi, Malatya, Bildiriler, s.175-180. Üniversitesi Eğitim Enstitüsü Bilimleri Güzel Sanatlar Eğitimi Bölümü Müzik Eğitimi Anabilim Konya. Dalı, Sayfa:132 Cilt 1,Sayı 2 BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Muspart2014 Turgay TUNÇ*** Tolga GÜLER** Ferit BULUT* Keywords: Turkishpianopieces. po mark-articulationsareused. Simple measures are used, 2) Huseyni scale is used, 3) Scale-chord technique is used and 4) Expressions-tem- 1) mostly pieces piano the in that concluded study The education. piano in used which pieces piano sampled Turkish of dimensions components Edition 4) and techniques, piano Basic 3) Scale, investigate 2) to signature, is Time study 1) this of aim The music. traditional our of harmony and maximally rhythms include scale, pieces of integration piano music Turkish materials, these In tools. important is process, educational the within behaviors musical and technical required the acquire to aim which materials, written components these of One education. piano of components indispensable are materials and program student, Instructor, Abstract Anahtar Kelimeler:Türkpiyanoeserleri. gürlük terimleri-tempogöstergesi-artikülasyonişaretlerininkullanıldığısonuçlarınaulaşılmıştır.. öğelerinden edisyon 4) ve kullanıldığı tekniğinin Dizi-akor 3) kullanıldığı, dizisinin Hüseyni 2) kullanıldığı, yon öğeleriboyutlarındaincelemektir.Araştırmasonucunda,piyanoparçalarındaenfazla;1)Basitölçülerin Edis- 4) ve teknikleri çalma piyano Temel 3) Dizi, 2) göstergesi, Ölçü 1) Eserlerini; Piyano Türk alınan leme ve örnek- ve ritim kullanılan eğitiminde piyano amacı; çalışmanın dizi, Bu içermektedir. ölçüde azami müziklerimizin uyumunu armonik geleneksel eserleri piyano müziği Türk içerisinde, materyaller Bu lardandır. yaller, eğitim süreci dâhilinde kazandırılmak istenen teknik ve müziksel davranışları hedefleyen önemli araç- Eğitici, öğrenci, program ve materyaller piyano eğitiminin vazgeçilmez öğeleridir. Bu öğelerden yazılı mater - Özet USED INPIANOINSTRUCTION ANALYSIS OFTURKISHPIANOPIECES TÜRK PİYANO ESERLERİNİNİNCELENMESİ PİYANO EĞİTİMİNDEKULLANILAN *** ** * Öğr. Gör.,BülentEcevitÜniversitesi,DevletKonservatuvarı,Zonguldak, [email protected] Bilim Uzmanı,M.E.B.Bor100.Y ıl YatılıBölgeOrtaokulu,Niğde,[email protected] Doç. Dr.,NiğdeÜniversitesi,TürkMusikisiDevletKonservatuvarı, Niğde,[email protected] BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 5. oturum/session

109 110 2. 1. Alt Problemler Piyano eğitimindekullanılan Türk piyanoeserlerindeyeralaneğitimselözelliklernelerdir? Problem Cümlesi Araştırmada buönemdoğrultusundaproblemcümlesişu şekilde oluşturulmuştur: 3. 2. 1. Bu nedenlepiyanoeğitimindeTürkeserlerininkullanılmasının; kapsamında müzikselifadebecerisiningeliştirilmesinisağlamaktadır. Bu karakteristikrenklerbiryandanpiyanotekniğinigeliştirirkendiğerdaiçerdiğikültürelöğeler ürünleri çıkmıştır.” biçimlerinden, makamdizilerindendeyararlanılmış;ortaya,gelenekselolmayan,yeniTürkmüziği Bununla birlikte,butürmüziklerde,çağdaşbiranlayışla, geleneksel Türk müziğininölçülerinden, müzik birikimindenyararlanan,herbestecininkendianlayışınıyansıtan,çağdaşTürkmüziğiyapıtlarıdır… Sun’a göre(1998:4),“butüryapıtlar,gelenekselTürkmüziğideğerlerindenkaynaklanan,uluslararası renkler sunmuşlardır. yapısını, büyükbirtitizlikleişleyerekortayakoyduklarıeserlerlepiyanoedebiyatınabirbirindenfarklı (Bulut; 2008: 3). Böylelikle Türk bestecileri, geleneksel Türk müziğinin, kendine özgü dizi, ritim ve ezgisel dansları müziklerine ilişkin piyano eserlerinin de çeşitlilik gösteren bir biçimde çoğalmasını sağlamıştır Özellikle Türkiye’dehalkdansımüziklerininritimselveezgiselolarakzenginlikgöstermesiTürk yazılmasında, Türkiye’dekizenginhalkmüziğiezgileri,bestecileriçinönemlibirkaynakoluşturmuştur. temel çalgıolanpiyanoiçindeğişikyapıtlarbestelemişlerdir(Kahramankaptan;2008:3).Buyapıtların yoğurarak BatıtarzındaTürkçokseslimüziğinioluşturmabaşarısınıgösterenbestecileri,öncelikle Batı’nın 500yıllıkbirikimini,kısasüredeinceleme,öğrenme,özümsemeveözgünTürkezgileriyle müziklerimizin diziritimvearmonikuyumunuazamisunanyapıtlardır. Bu materyalleriçerisindeTürkmüziğipiyanoeserleridebestecileritarafındangeleneksel hedefleyen vebunagörekurgulananönemliaraçlardır. öğelerden Bu bağlamda eğitici, öğrenci, program ve materyaller piyano eğitiminin vazgeçilmez öğelerdir. Kuşkusuz bu ettirilerek piyanoedebiyatıtümzenginliğiiletanıtılmalıdır. öğrencilerin Çünkü göre (1984: 4), piyano eğitimi süresince öğrencilere mümkün olduğu kadar farklı üsluplarda eserler icra vardır. önemi büyük eserin seçilecek istenen davranışlarıkazanabilmeleribueserleriicraetmeleriylegerçekleşecektir(Bulut;2008:2).Pamir’e dağarcıktan bu ve dağarcığın oluşturulan yönelik olarakyazılaneserlerdir.Öğrencilerinsözüedilenbecerileriningeliştirilmesinde,çalgıya Öğrencilerin teknikbecerileriylebirliktemüzikalbecerileriningelişmesindeenönemliaraççalgıya (Ertem; 2011:646). kazanılan teknikbe­ temel amaç,sağlambirtekniklebirlikteöğrencininmüzikalgelişiminisağlamaktır.Piyanoeğitiminde ve müzikseldavranışlarınkazandırılması,değiştirilmesigeliştirmesineyönelikbirsüreçtir.Busüreçte Piyano eğitimi,piyanoçalabilmeyeyönelikbelirlibirprogramdâhilindesistematikbiçimdeteknik GİRİŞ Türk piyanoeserlerihangimakamsal dizilerleyazılmıştır? Türk piyanoeserlerindekullanılan ölçügöstergelerihangileridir? düşünülmektedir. Bu makam dizilerinin çokseslilik bakımından işlenişinin tanınması ve icrası bakımından önem taşıdığı Tampere sistemeuyarlanmışTürkmüziğimakamdizilerinin tanınmasıveicrası, Türk müziğiritmikyapınınkavranmasıveicrası, yazılı materyaller,eğitimsürecidâhilindekazandırılmakistenenteknikvemüzikseldavranışları ceri, müzikselifadegücüneerişmedebiraraçtır.Esasolanmüzikaliteyigeliştirmektir BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Muspart2014 Piyano İçinKüçükAlbümadlıeserinde1parçadabasit ölçü, 3parçadabileşik6karmaölçü ölçü, 3parçadabileşik4 parçadaaksakölçü,1karmaölçükullanıldığı;Aytekin ALBUZ’un aksak ölçü,3parçadakarmaölçü kullanıldığı;AliKÜÇÜK’ünKüçükAlbümadlıeserinde8parçadabasit TUĞCULAR’ın Adımlar adlıeserinde7parçadabasitölçü, 1parçadabileşikölçü,karmaölçükullanıldığı; Erdal 3 parçada bileşik ölçü, 1 parçada karma ölçü kullanıldığı; karma ölçükullanıldığı;NecdetLEVENT’in Gençler İçin II adlıeserinde2parçadabasitölçü,1bileşik 4 parçadaaksakölçü,3 parçada basitölçü,1bileşik6aksak ölçü kullanıldığı;İstemihanTAVİLOĞLU’nun aksak ölçü,3parçadakarmaölçükullanıldığı;İstemihanTAVİLOĞLU ’nun karma ölçü kullanıldığı; Yurt Renkleri3 adlı eserinde 4 parçada basit ölçü, 1 parçada bileşik ölçü, 1 parçada aksak ölçü, 3 parçada Renkleri 2adlıeserinde1parçadabileşikölçü,karmaölçü kullanıldığı;MuammerSUN’un 2 parçadabasitölçü,3bileşikkarma ölçükullanıldığı;MuammerSUN’un 3 parçadaaksakölçü,2serbestölçükullanıldığı;MuammerSUN ’un ölçü kullanıldığı;İlhanBARAN’ın Parçaları adlıeserinde2parçadabasitölçü,bileşikaksak3karma parçada aksakölçü,5karmaölçüve1serbestkullanıldığı;İlhanBARAN’ın Tablo 1’deUlviCemalERKİN’in BULGULAR veYORUM 4. 3. 2. 1. Örneklem grubunuoluşturanbueserler; ALBUZ), Günlerde Makamlar (Enver TUFAN), Özgün Makamsal Parçalar (Mehmet Serkan UMUZDAŞ). (Aytekin Albüm Küçük İçin Piyano KÜÇÜK), (Ali Albüm Küçük TUĞCULAR), (Erdal Rengi Türkünün TAVİLOĞLU), PiyanoİçinOnParça(NecdetLEVENT),PiyanodaİlkAdımlar(ErtuğrulBAYRAKTAR), Yurt Renkleri 4 (MuammerSUN),Gençler İçin I(İstemihan TAVİLOĞLU), Gençler İçinII(İstemihan Yurt Renkleri 1(MuammerSUN),Yurt23 BARAN), (İlhan Beyaz ve Siyah BARAN), (İlhan Parçaları Çocuk ERKİN), Cemal (Ulvi Duyuşlar Örneklem gurubunuoluşturaneserler: ve uzmangörüşüalınarakbelirlenmiştir. grubu olarak piyanoeğitiminde sıklıkla kullanılan 16 Türk piyanoeseri (kitabı) ilgili alan yazıntaranarak Araştırmanın evrenini piyano eğitiminde kullanılan Türk piyano eserleri oluşturmaktadır. Örneklem tablolaştırılmıştır. Bubulgulardanhareketleilgiliyorumlaryapılmıştır. içerik analizi yapılarak veriler elde edilmiştir. Veriler frekans (f) ve yüzde (%) oranları belirtilerek Bu araştırmabetimseltürdedir.Örneklemealınaneserlerin,belirlenenaltproblemlerdoğrultusunda YÖNTEM devinişsel açılardanortayakonmayıamaçlamaktadır. Bu çalışmaTürkpiyanoeserlerinineğitsel açıdan incelenerek,piyanoeğitimine olan katkılarını bilişsel ve Amaç 4. 3. boyutlarında elealınmışveincelenmiştir. Edisyon ögeleri(Parmaknumarası,gürlükterimleri,tempogöstergesi,artikülasyonişaretleri) Temel piyanoçalmateknikleri(Dizi,Akor,Arpej) Dizi (MakamsalDizi/TonalDizi/Diğer) Ölçü göstergesi Türk piyanoeserlerindeyeralanedisyonögelerinelerdir? Türk piyanoeserlerihangitemelçalmateknikleriniiçermektedir? Türkünün Rengiadlıeserinde5parçadabasit ölçü,11parçadabileşik4 BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Muammer SUN’un Siyah veBeyazadlıeserinde5parçadabasitölçü,3bileşik Duyuşlar adlıeserinde3parçadabasitölçü,1 bileşik ölçü,1 5. oturum/session Yurt Renkleri4adlı eserinde 5 parçada basit ölçü, 2 parçada Piyano İçinOnParçaadlıeserinde6parçadabasitölçü, Ertuğrul BAYRAKTAR’ın Gençler İçinIadlıeserinde3 Yurt Renkleri1adlıeserinde Piyanoda İlk Çocuk Yurt

111 112

Tablo 1: Türk Piyano Eserlerinde Yer Verilen Ölçü Göstergeleri Dağılımı Tablosu Basit Ölçüler Bileşik Ölçüler Aksak Ölçüler Ölçüler Toplam 2/4 2/2 3/8 3/4 4/8 4/4 6/8 6/4 12/8 5/8 7/16 7/8 9/8 9/4 10/8 Karma* Serbest** Sıra Eserler Parça Sayısı 1 Duyuşlar (Ulvi Cemal ERKİN) 3 - - - 1 ------1 - - 5 1 11

2 Çocuk Parçaları (İlhan BARAN) - 2 - - - 1 - - 1 - - - 2 - - 3 - 9 BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 3 Siyah ve Beyaz (İlhan BARAN) 3 1 1 - 1 2 - - - 1 1 - 1 - - - 2 13

4 Yurt Renkleri 1 (Muammer SUN) 1 1 - - - 2 1 ------3 - 8

5 Yurt Renkleri 2 (Muammer SUN) ------1 ------2 - 3

6 Yurt Renkleri 3 (Muammer SUN) 3 - - 1 - - 1 - - - - - 1 - - 3 - 9

7 Yurt Renkleri 4 (Muammer SUN) 2 - - 3 ------2 - - 3 - 10

8 Gençler İçin I İstemihan TAVİLOĞLU 3 ------1 - - - 3 1 2 - - 10 Muspart2014

9 Gençler İçin II (İstemihan TAVİLOĞLU) 1 1 - - - 1 - - - 2 1 - 1 - - 3 - 10

10 Piyano İçin On Parça (Necdet LEVENT) 3 - - 3 - 1 1 1 ------1 - 10

11 Piyanoda İlk Adımlar (Ertuğrul BAYRAKTAR) 2 3 - 2 - 1 ------1 - 9

12 Türkünün Rengi (Erdal TUĞCULAR) 4 1 - - - 10 - - 1 1 - 1 2 - - 3 - 23

13 Küçük Albüm (Ali KÜÇÜK) 8 - - - - 3 - - - 3 - - - 1 - 1 - 16

14 Piyano İçin Küçük Albüm (Aytekin ALBUZ) - - - 1 - 3 ------6 - 10

15 Günlerde Makamlar (Enver TUFAN) 2 - - - - 3 1 - - 1 ------7

16 Özgün Makamsal Parçalar (Mehmet Serkan UMUZDAŞ) 2 - - 1 - 4 1 - - 1 - 1 - - - - - 10

TOPLAM 37 9 1 11 2 31 6 1 3 9 2 2 13 2 2 34 3 168 Toplam (f) Toplam (%) Toplam (f) Toplam (%) Toplam (f) Toplam (%) (f) (%) (f) (%) (f) (%) 58 34,5 43 25,5 30 17,8 34 20,2 3 1,7 168 100

*Karma: Eserlerde karşılaşılan basit, bileşik ve aksak ölçü göstergeleri. **Serbest: Ölçü göstergesiz veya ölçü çizgisiz yapıdaki eserler. yazıldığı; Gençler İçinIIadlıeserinde6parçanınHüseynidizisi,2KürdiSabâdizisiile yazıldığı; ile dizisi Çargâh parçanın 2 dizisi, Hüseyni parçanın 8 eserinde Rast dizisi,2parçanın“Diğer”yapıdakidizilerleyazıldığı;İstemihanTAVİLOĞLU’nun Hüseyni dizisi, 2parçanın Hicaz dizisi, 1 parçanın Karcığar dizisi, 1parçanın Hüzzam dizisi, 2parçanın 3 parçanın “Diğer” yapıdaki dizilerle yazıldığı; Yurt Renkleri3adlıeserindeparçanınHüseynidizisi,1Karcığar2Segâh adlı eserinde1parçanınHüseynidizisi,2“Diğer”yapıdakidizilerleyazıldığı;MuammerSUN’un eserinde 7parçanınHüseynidizisi,1Kürdidizisiileyazıldığı;MuammerSUN’un ve Beyazadlıeserinde13parçanınHüseynidizisiileyazıldığı;MuammerSUN’un parçanın Hüseynidizisi,2Kürdi1Rastdizisiileyazıldığı;İlhanBARAN’ın dizisi, 2parçanın“Diğer”yapıdakidizilerleyazıldığı;İlhan BARAN’ın Tablo 2.’deUlvi Cemal ERKİN’in olanak sağlayacağıdüşünülmektedir. öğrencilerin Türk müziğininritmikyapısını kavramaları vebuyapıyauygunicralarını geliştirmelerine yazılan parçalarınTürkpiyanomüziğirepertuvarındakizenginliğiveçeşitliliğinin,eğitimialan karakteristik yapısınıortayakoyanönemlibirritmikunsurolduğugözönünealındığında,aksakölçülerle aksak ölçülerdeyazılanparçalaraoranlafazlaolduğugörülmektedir.Aksakölçülerin,Türkmüziğinin türlerinin tamamındaparçalarınyazıldığısöylenebilir.Basitvebileşikölçülerleyazılanparçaların, Bu bulgulardanhareketlepiyanoiçin,basitölçü,bileşikaksakserbestölçüvekarma gözlenmiştir. karma ölçü(%20,2)veensonolarakdasırasıylaaksak(%17,8)serbest(%1,7)kullanıldığı Bunun yanında,incelenenparçalardaenfazlabasitölçü(%34,5)sonrabileşik(%25,5)daha eserinde 3parçadabasitölçü,5bileşik2aksakölçükullanıldığıgörülmektedir. ölçü, 1 parçada aksak ölçü kullanıldığı; kullanıldığı; “Diğer” boyuttaelealınarak incelenenÖzelDörtlü-Beşliler,TonalyapıveKarma özellik (yapısında en çokHüseyni dizisinin kullanıldığı bunu Kürdidizisi ve Hicazdizisininizlediği görülmektedir. Ayrıca gösteren birçokmakamdizisinin kullanıldığısöylenebilir.BelirginbirfarklılıklaTürkpiyano parçalarında Bu bulgulardanhareketleTürk piyanomüziğirepertuvarındatamperesistemdebirbirinden farklılık kullanıldığı gözlenmiştir. (%1,2) dizisi Suzinak ve dizisi Hüzzam dizisi, Hicaz Zirgüleli (%1,8), dizisi Çargâh ve dizisi Sabâ (%2,4), Kürdi dizisi(%9),Hicaz(%6),SegâhveNikriz dizisi(%3,6),Karcığar(%3),Rast Bunun yanında,incelenenparçalardaenfazlaHüseynidizisi (%53,6)sonrasırasıyla“diğerdiziler”(%12), ile yazıldığıgörülmektedir. dizisi, 1parçanınKürdiSegâh Suzinakdizisi,3parçanınNikrizdizisi Makamsal Parçalaradlı eserinde 2 parçanın Hüseyni dizisi, 1 parçanın Hicaz dizisi, 1 parçanın Karcığar 1 parçanınHüzzamdizisi,Suzinakdizisiileyazıldığı; MehmetSerkanUMUZDAŞ’ın 1 parçanınHüseynidizisi,2Hicaz ZirgüleliHicazdizisi,1parçanınSegâh dizisi, 8parçanın“Diğer”yapıdakidizilerleyazıldığı;EnverTUFAN’ ın Aytekin ALBUZ’un adlı eserinde13parçanınHüseynidizisi,1Kürdi2Nikrizdizisiileyazıldığı; 1 parçanınNikrizdizisi,2“Diğer”yapıdakidizilerleyazıldığı;AliKÜÇÜK’ün dizisi, Çargâh parçanın 1 dizisi, Segâh parçanın 2 dizisi, Sabâ parçanın 1 dizisi, Hicaz Zirgüleli parçanın 8 parçanınHüseynidizisi,4Hicaz1Karcığar2Kürdi dizisi, 1parçanın“Diğer”yapıdakidizilerleyazıldığı;ErdalTUĞCULAR’ın Piyanoda İlkAdımlaradlıeserinde6 parçanın Hüseyni dizisi, 1parçanın Karcığar dizisi, 1 parçanın Kürdi Hicaz dizisi,2parçanınKürdi1Rastdizisiileyazıldığı;ErtuğrulBAYRAKTAR’ın Necdet LEVENT’in Enver TUFAN’ın Piyano İçinKüçükAlbümadlıeserinde1parçanınHüseynidizisi,Kürdi BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Piyano İçin On Parçaadlıeserinde6parçanınHüseynidizisi,1 Günlerde Makamlaradlıeserinde2parçadabasitölçü, 4 parçada bileşik Duyuşlar adlıeserinde7parçanınHüseynidizisi,2Kürdi Mehmet SerkanUMUZDAŞ’ın 5. oturum/session Muammer SUN’un Yurt Renkleri4 adlı eserinde 2 parçanın Günlerde Makamlaradlıeserinde Çocuk Parçalarıadlıeserinde6 Özgün MakamsalParçalar adlı İstemihan TAVİLOĞLU’nun Türkünün Rengiadlıeserinde Yurt Renkleri1adlı Gençler İçin I adlı Yurt Renkleri2 Küçük Albüm Özgün Siyah

113 114

Tablo 2: Türk Piyano Eserlerinde Kullanılan Dizi (Makamsal Dizi/Tonal Dizi/Diğer) Dağılımı Tablosu

Diziler Hüseyni Hicaz Karcığar Kürdi Zirgüleli Saba Segah Çargah Hüzzam Suzinak Nikriz Rast Diğer* Toplam Hicaz Parça Sıra Eserler Sayısı 1 Duyuşlar (Ulvi Cemal ERKİN) 7 - - 2 ------2 11

2 Çocuk Parçaları (İlhan BARAN) 6 - - 2 ------1 - 9 BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 3 Siyah ve Beyaz (İlhan BARAN) 13 ------13

4 Yurt Renkleri 1 (Muammer SUN) 7 - - 1 ------8

5 Yurt Renkleri 2 (Muammer SUN) 1 ------2 3

6 Yurt Renkleri 3 (Muammer SUN) 3 - 1 - - - 2 - - - - - 3 9

7 Yurt Renkleri 4 (Muammer SUN) 2 2 1 - - - - - 1 - - 2 2 10 Muspart2014 8 Gençler İçin - I (İstemihan TAVİLOĞLU) 8 ------2 - - - - - 10

9 Gençler İçin - II (İstemihan TAVİLOĞLU) 6 - - 2 - 2 ------10

10 Piyano İçin On Parça (Necdet LEVENT) 6 1 - 2 ------1 - 10

11 Piyanoda İlk Adımlar (Ertuğrul BAYRAKTAR) 6 - 1 1 ------1 9

12 Türkünün Rengi (Erdal TUĞCULAR) 8 4 1 2 1 1 2 1 - - 1 - 2 23

13 Küçük Albüm (Ali KÜÇÜK) 13 - - 1 ------2 - - 16

8 14 Piyano İçin Küçük Albüm (Aytekin ALBUZ) 1 - - 1 ------10

15 Günlerde Makamlar (Enver TUFAN) 1 2 - - 1 - 1 - 1 1 - - - 7

Özgün Makamsal Parçalar 16 2 1 1 1 - - 1 - - 1 3 - - 10 (Mehmet Serkan UMUZDAŞ)

TOPLAM (f) 90 10 5 15 2 3 6 3 2 2 6 4 20 168

TOPLAM (%) 53,6 6 3 9 1,2 1,8 3,6 1,8 1,2 1,2 3,6 2,4 12 100

* Özel Dörtlü-Beşliler, Tonal yapı ve Karma özellik (yapısında birden çok makam dizisi, geçki ve çeşni özelliği gösteren) gösteren diziler. tekniği içerdiği; SUN’un dizi, 3parçanın-akor1arpejtekniğiiçerdiği;Muammer 2 parçanındizi-akorarpejtekniğiiçerdiği;MuammerSUN’un dizi-akorarpej tekniğiiçerdiği;Muammer SUN’un Muammer SUN’un Beyaz adlıeserinde9parçanındizi-akor,1arpej3tekniğiiçerdiği; parçanın dizi, 4 parçanın dizi-arpej, 2parçanındizi-akorarpejtekniğiiçerdiği;İlhanBARAN’ın Tablo 3.’deUlvi Cemal ERKİN’in yapıya uygunicralarınıgeliştirmelerineolanaksağlayacağıdüşünülmektedir. zenginlik veçeşitliliğipiyanoeğitimialanöğrencilerinTürkmüziğininezgiselyapısınıkavramalarıbu dizilerinin önemigözönünealındığında,budizilerleyazılanparçalarınTürkpiyanomüziğirepertuvarındaki Türk müziğininkarakteristikezgiselyapısınınoluşumundaönemlibirrolüolandiğerçokmakam yorumlanabilir. Türk piyanomüziğirepertuvarındakieserlerinHüseynimakamıdizisiyleyazılmışolabileceğişeklinde Türk müziğindekiçoğueserinbudiziyleoluşması(İlerici,1981:1)nedeniyle/görüşlerindenhareketle makamı dizisikullanılarakçözüleceği,diğermakamdizilerininkendisindetüreyebileceğiayrıcageleneksel Bu durum;(tamperesistemdeyazılmış)müziğimizleilgilimelodikvearmonikbütünsorunlarınHüseyni çekmektedir. birden çokmakamdizisi,geçkiveçeşniözelliğigösteren)gösteren dizilerin desayıcafazlalığıdadikkat katkı sağlayacağıyorumuyapılabilir. sayıca fazlalığının,Türkpiyanoeserlerindekiarpejtekniği davranışınınkazandırılmasınayönelikolumlu dizi, akorvearpejçalmatekniklerinikavramadakiyeriönemi çerçevesinde,arpejtekniğiiçereneserlerin oranla azgözlendiğisöylenebilir.Budurumdapiyanoeğitiminde, Türkpiyanoeserlerininmüziği piyano tekniklerinintamamınınkullanıldığıancakarpej tekniğinindiğertekniklere Bu bulgulardan hareketle Türk piyano müziği repertuvarında tampere sistemde yazılan eserlerde temel kullanıldığı gözlenmiştir. 1 parçanındizi,5 dizi-akorarpej tekniğiiçerdiği;Mehmet Serkan UMUZDAŞ’ ın Günlerde Makamlar adlıeserinde1parçanındizi,2-akor dizi-arpej, 3parçanın Albüm adlıeserinde5parçanındizi-akor,arpejtekniğiiçerdiği;EnverTUFAN’ın Küçük Albümadlıeserinde4parçanındizi,12-akor; 9 parçanındizi-akor,2arpej8tekniğiiçerdiği;AliKÜÇÜK’ün 8 parçanındizi,1dizi-akor; parçanın akor-arpej tekniğiiçerdiği;NecdetLEVENT’in Gençler İçinIIadlıeserinde4parçanındizi,2-akorarpej dizi-akor, 2 parçanın akor görülmektedir. Bunun yanında,incelenen parçalarda enfazladizi - arpej tekniğinin (%24,4) daha sonra sırasıyla Yurt Renkleri4adlıeserinde1parçanındizi,7-akor2arpej dizi-akor, 1parçanınarpej; İstemihan TAVİLOĞLU’nun Yurt Renkleri1adlıeserindeparçanındizi-akor,arpej6 dizi-arpej, 3 parçanın BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory dizi-akor, 1 parçanın - akor, 1parçanındizi Duyuşlar adlıeserinde1parçanındizi,6-akor2 Erdal TUĞCULAR’ın 5. oturum/session Ertuğrul BAYRAKTAR’ın dizi-akorarpej tekniği içerdiği; dizi-akorarpej tekniği içerdiği; Gençler İçinI adlı eserinde 2 parçanın Piyano İçinOnParçaadlıeserinde3parçanındizi,6 Yurt Renkleri2adlıeserinde1parçanındizi-akor, dizi tekniği (%22) ve - arpej, 3parçanındizi Türkünün Rengi adlıeserinde4parçanındizi, Yurt Renkleri3adlıeserinde4parçanın Özgün MakamsalParçalaradlıeserinde Aytekin ALBUZ’un - akor tekniğinin (%45,2) sonradizi Piyanoda İlkAdımlaradlıeserinde Çocuk Parçalarıadlıeserinde4 İstemihan TAVİLOĞLU’nun dizi - İlhan BARAN’ın akor-arpej tekniğiiçerdiği - arpej tekniğinin (%8,3) Piyano İçinKüçük dizi, 3 parçanın Siyah ve –

115 116

Tablo 3: Türk Piyano Eserlerinde Kullanılan Temel Piyano Çalma Teknikleri Dağılımı Tablosu Ölçütler Dizi-Akor- Toplam Parça Dizi Dizi – Akor Dizi – Arpej Sıra Eserler Arpej Sayısı 1 Duyuşlar (Ulvi Cemal ERKİN) 1 6 2 2 11

2 Çocuk Parçaları (İlhan BARAN) 4 4 - 1 9 BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 3 Siyah ve Beyaz (İlhan BARAN) - 9 1 3 13

4 Yurt Renkleri 1 (Muammer SUN) - 1 1 6 8

5 Yurt Renkleri 2 (Muammer SUN) - 1 - 2 3

6 Yurt Renkleri 3 (Muammer SUN) 4 3 1 1 9

7 Yurt Renkleri 4 (Muammer SUN) 1 7 - 2 10 Muspart2014

8 Gençler İçin - I (İstemihan TAVİLOĞLU) 2 3 2 3 10

9 Gençler İçin - II (İstemihan TAVİLOĞLU) 4 2 2 2 10

10 Piyano İçin On Parça (Necdet LEVENT) 3 6 1 - 10

11 Piyanoda İlk Adımlar (Ertuğrul BAYRAKTAR) 8 1 - - 9

12 Türkünün Rengi (Erdal TUĞCULAR) 4 9 2 8 23

13 Küçük Albüm (Ali KÜÇÜK) 4 12 - - 16

14 Piyano İçin Küçük Albüm (Aytekin ALBUZ) - 5 - 5 10

15 Günlerde Makamlar (Enver TUFAN) 1 2 1 3 7 Özgün Makamsal Parçalar 16 1 5 1 3 10 (Mehmet Serkan UMUZDAŞ) TOPLAM (f) 37 76 14 41 168

TOPLAM (%) 22 45,2 8,3 24,4 100 Tablo 4: Türk Piyano Eserlerinde Kullanılan Parmak Numarası, Gürlük Terimleri, Tempo Göstergesi, Artikülasyon İşaretleri Dağılımı Tablosu Artikülasyon işaretleri Artikülasyon işaretleri Artikülasyon terimleriGürlük işaretleri Artikülasyon Tempo göstergesi işaretleri Artikülasyon terimleriGürlük Parmak numarası işaretleri Artikülasyon Tempo göstergesi Parmak numarası işaretleri Artikülasyon Tempo göstergesi terimleriGürlük işaretleri Artikülasyon Tempo göstergesi terimleriGürlük Parmak numarası Toplam Parça Sayısı

Ölçütler BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory

Sıra Eserler

1 Duyuşlar (Ulvi Cemal ERKİN) - 1 - - - 10 - 11 2 Çocuk Parçaları (İlhan BARAN) - - - - - 9 - 9

3 Siyah ve Beyaz (İlhan BARAN) - - - - - 13 - 13 5. oturum/session 4 Yurt Renkleri 1 (Muammer SUN) - - - - - 8 - 8 5 Yurt Renkleri 2 (Muammer SUN) - - - - - 3 - 3 6 Yurt Renkleri 3 (Muammer SUN) - - - - - 9 - 9 7 Yurt Renkleri 4 (Muammer SUN) - - - - - 9 1 10 8 Gençler İçin - I (İstemihan TAVİLOĞLU) 1 - 6 - - 3 - 10 9 Gençler İçin - II (İstemihan TAVİLOĞLU) - 1 6 - - 3 - 10 10 Piyano İçin On Parça (Necdet LEVENT) - - - - - 10 - 10 11 Piyanoda İlk Adımlar (Ertuğrul BAYRAKTAR) ------9 9 12 Türkünün Rengi (Erdal TUĞCULAR) - - - - 1 1 21 23 13 Küçük Albüm (Ali KÜÇÜK) - - - 4 1 - 11 16 14 Piyano İçin Küçük Albüm (Aytekin ALBUZ) - - - - - 10 - 10 15 Günlerde Makamlar (Enver TUFAN) ------7 7 16 Özgün Makamsal Parçalar (Mehmet Serkan UMUZDAŞ) ------10 10 TOPLAM (f) 1 2 12 4 2 88 59 168 TOPLAM (%) 0,6 1,2 7,14 2,3 1,2 52,4 35,1 100

117 118 3. 2. 1. Sonuçlar SONUÇLAR veÖNERİLER yönelik güçlüklerinortayaçıkmasınasebebiyetvereceğişeklinde yorumlanabilir. oranda olması,Türkpiyanoeserlerinindeşifresiveçalışılması aşamasındateknikaçıdandoğruicraya sağlayacağı söylenebilir.Bununyanındaedisyonlardaparmak numaralarınınkullanılmasınındüşük müziksel ifade ve yorumlama kavranması ve böylelikle niteliğinin artması açısından olumlu katkı terimleri-tempo göstergesi-artikülasyonişaretlerininedisyonlarda yeralmasınınpiyanoeğitiminde Bu bulgulardanhareketleTürkpiyanomüziğirepertuvarındatamperesistemdeyazılaneserlerdegürlük gözlenmiştir. numarası-tempo göstergesiartikülasyonişaretlerinin(%1,2),(%0,6)kullanıldığı terimleri-artikülasyon işaretlerinin(%2,3),gürlük(%1,2)veparmak daha sonrasırasıylatempogöstergesi-artikülasyonişaretlerinin(%7,14),parmaknumarasıgürlük (%52,4), sonraparmaknumarası-gürlükterimleritempogöstergesiartikülasyonişaretlerinin(%35,1), Bunun yanında,incelenenparçalardaenfazlagürlükterimleri-tempogöstergesiartikülasyonişaretlerinin gürlük terimleri-tempogöstergesiartikülasyonişaretlerininyeraldığı;görülmektedir. Mehmet SerkanUMUZDAŞ’ın eserinde 7parçadaparmaknumarası-gürlükterimleritempogöstergesiartikülasyonişaretlerininyeraldığı; terimleri-tempo göstergesi-artikülasyon işaretleri nin yeraldığı; işaretlerinin yeraldığı;AytekinALBUZ’un artikülasyon işaretlerinin,11parçadaparmaknumarası-gürlükterimleritempogöstergesi parmak numarası-gürlükterimleriartikülasyonişaretlerinin,1parçadatempogöstergesi göstergesi-artikülasyon işaretlerininyeraldığı;AliKÜÇÜK’ün terimleri-tempo göstergesiartikülasyonişaretlerinin,21parçadaparmaknumarasıgürlük adlı eserinde1parçadaparmaknumarası-tempogöstergesiartikülasyon işaretleri nin, 1parçadagürlük terimleri-tempo göstergesiartikülasyonişaretlerininyeraldığı;ErdalTUĞCULAR’ın işaretlerinin yer aldığı; artikülasyon işaretlerinin,1parçadaparmaknumarası-gürlükterimleritempogöstergesi aldığı; İçin OnParçaadlıeserinde10parçadagürlükterimleri-tempo göstergesi-artikülasyon işaretleri nin yer parçada yer aldığı;MuammerSUN’un SUN’un adlı eserinde3parçadagürlükterimleri-tempogöstergesiartikülasyonişaretlerininyeraldığı;Muammer gürlük terimleri-tempogöstergesiartikülasyonişaretlerininyeraldığı;Muammer SUN’un göstergesi-artikülasyon işaretlerininyeraldığı;Muammer SUN’un işaretlerinin yeraldığı;İlhanBARAN’ın BARAN’ın işaretlerinin, 10parçadagürlük terimleri-tempo göstergesi-artikülasyon işaretlerinin yeraldığı;İlhan Tablo 4.’teUlviCemalERKİN’in parçada göstergesi-artikülasyon işaretlerininyeraldığı;İstemihanTAVİLOĞLU’nun işaretlerinin, 6parçadatempogöstergesi-artikülasyon3gürlükterimleri sırasıyla dizitekniği (%22)vedizi-arpejtekniğinin (%8,3)kullanıldığı, Parçalarda enfazladizi-akor tekniğinin (%45,2)sonradizi-akor-arpej(%24,4) dahasonra Çargâh dizisi(%1,8),Zirgüleli Hicazdizisi,HüzzamdizisiveSuzinak(%1,2)kullanıldığı, dizisi (%6),SegâhveNikriz dizisi(%3,6),Karcığar(%3),Rast(%2,4), Sabâdizisive Parçalarda enfazlaHüseynidizisi (%53,6)sonrasırasıyla“diğerdiziler”(%12),Kürdidizisi (%9),Hicaz son olarakdasırasıylaaksakölçü (%17,8)veserbestölçü(%1,7)kullanıldığıgözlenmiştir. Parçalarda enfazlabasitölçü(%34,5)sonrabileşik(%25,5) dahasonrakarmaölçü(%20,2)veen Ertuğrul BAYRAKTAR’ın gürlük gürlük terimleri-tempogöstergesiartikülasyonişaretlerininyeraldığı;NecdetLEVENT’in Yurt Renkleri3adlıeserinde9parçadagürlükterimleri-tempogöstergesiartikülasyonişaretlerinin Çocuk Parçalarıadlıeserinde9parçadagürlükterimleri-tempogöstergesiartikülasyon terimleri­-artikülasyon işaretlerinin,6parçadatempogöstergesi3 BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory İstemihan TAVİLOĞLU’nun Yurt Renkleri4adlıeserinde9parçadagürlük terimleri-tempo göstergesi- Özgün Makamsal Parçalar adlıeserinde10parçada parmak numarası- Piyanoda İlkAdımlaradlıeserinde9parçadaparmaknumarası-gürlük Duyuşlar adlıeserinde1parçadagürlükterimleri-artikülasyon Siyah veBeyazadlıeserinde13parçadagürlükterimleri-tempo Piyano İçinKüçükAlbümadlıeserinde10parçadagürlük Muspart2014 Gençler İçinI adlı eserinde 1 parçada Enver TUFAN’ın Küçük Albümadlıeserinde4parçada Yurt Renkleri 1 adlıeserinde8parçada Gençler İçinIIadlıeserinde1 Günlerde Makamlaradlı Türkünün Rengi Yurt Renkleri 2 artikülasyon Piyano Ercan, N.(2008),Piyano Eğitiminde İlke ve Yöntemler, SözkesenMatbaası,Ankara-Türkiye EvrenselMüzikevi,ÖnderMatbaası,Ankara-Türkiye, MakamSun, M.(1998),Türk Dizileri, Müziği Kahramankaptan, Ş.(2008).“PiyanoİçinÇocukParçaları”, Pamir, L;Çağdaş Piyano Eğitimi, BeyazKöşkYayınları,İstanbul-Türkiye,Tarihsiz. uu, . (2008). F. Bulut, Ş.(2011).“OrtaDüzeyPiyanoEğitimiİçinRepertuvarSeçmeİlkeleri”, Ertem, Bakımındanve Türkİlerici, K.(1981).Bestecilik Müziği Armonisi, MilliEğitimBasımevi,İstanbul-Türkiye, KAYNAKÇA 4. 3. 2. 1. Piyano eğitimindekullanılmaküzere; Öneriler 4. Müzik YapımOrg., Tezi, Ankara-Türkiye Bilimleri EnstitüsüGüzelSanatlarEğitimiAnabilimDalıMüzikÖğretmenliğiBilimDalı,BasılmamışDoktora Oluşturulan Bir“ÇokluAnalizModeli”veBuModelinÖğrenciBaşarısıÜzerineEtkileri”,GaziÜniversitesiEğitim edisyonlarında parmaknumaralarınayerverilmesiönerilmektedir. Ercan (2008:46)”.Busebeple,teknikaçıdangüçlüklerinyaşanmamasıiçinTürkpiyanoeserlerinin “İyi biryorumtekniğikazanmakiçinbelirlenenuygunparmaknumaralarınıkullanmakşarttır artırılması, Türk müziğidizi,akorvearpejçalmatekniklerinikavramaçerçevesindetekniğiiçereneserlerin ve çeşitliliğininsağlanması, Tampere sistemeuyarlanmışfarklımakamdizileriniiçerenparçalarınartırılarakrepertuvarzenginliği sağlanması, Aksak ölçülerlebestelenenTürkpiyanoparçalarınınartırılarakrepertuvarzenginliğiveçeşitliliğinin ulaşılmıştır. göstergesi-artikülasyon işaretlerinin (%1,2), işaretlerinin (%2,3),gürlükterimleri-artikülasyon(%1,2)veparmaknumarasıtempo tempo göstergesi-artikülasyon işaretlerinin (%7,14),parmak numarası-gürlük terimleri -artikülasyon numarası-gürlük terimleri-tempo göstergesiartikülasyon işaretlerinin (%35,1), daha sonra sırasıyla Parçalarda enfazlagürlükterimleri-tempogöstergesiartikülasyonişaretlerinin(%52,4),sonraparmak 645-652, KastamonuÜniversitesi,Kastamonu-Türkiye, “Piyano EğitimindeGelenekselTürkHalkMüziğiKaynaklıEserlerinSeslendirilmesineYönelik BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 5. oturum/session artikülasyon işaretlerinin (%0,6) kullanıldığı sonuçlarına Türk Çocuk Parçaları - Yeşim Gökalp - CD Kitapçığı, Ak Kitapçığı, CD - Gökalp Yeşim - Parçaları Çocuk Türk Kastamonu Eğitim Dergisi, Cilt:19,No:2,

119

(ERCIYES UNIVERSITYFACULTY OFEDUCATION) PRIMARY SCHOOL TEACHERS ABOUT ‘PLAYING RECORDER’ INTHEDEPARTMENT OF Levent DEĞİRMENCİOĞLU* and reluctant on playing recorder applications. For this purpose, views will be taken by survey method from method survey by taken be will views purpose, this For applications. recorder playing on reluctant and anxious being of situations students’ of reasons the determine to aims research This point. this in problems some are there that indicates applications (recorder) instrument playing and singing dictation, solfeggio, on especially response, negative similar with reluctant and anxious being of situations students’ the year, every class music 2nd in changes students’ Despite performing. while talent musical require which etc.) (recorder) music. Under the performance headline, there are topics (solfeggio, dictation, singing and playing instruments about etc.) music, of types music, of history notes, the the of (name information basic are there Under headline, theory Performance. and Theory headings: school two under primary grouped be of can department topics that the see can in we (compulsory) teachers, class music of contents course the examine we When Abstract Anahtar Kelimeler:Sınıföğretmenliğibölümü,Müziköğretimidersi,Çalgıeğitimi , Blokflüteğitimi. bulunulacaktır. elde edilen veriler ‘Müzik Öğretimi’ dersinin uygulama bölümünün işlevselliği ile ilişkilendirilerek önerilerde doğrultusunda, sınıf öğretmenliği bölümü 2. sınıfta amaç öğrenim gören toplamda 71 öğrenciye Bu anket uygulanacak, amaçlanmıştır. edilmesi tespit nedenlerinin durumunun isteksizlik ve kaygı çıkan ortaya lenerek, belir- görüşlerinin öğrenci yönelik uygulamasına Çalma’ ‘Blokflüt dersindeki Öğretimi’ Araştırmada;‘Müzik etmektedir. işaret olduğuna var problemlerin bazı alanda bu durumları, olma isteksiz ve kaygılı derece son göstererek tepkiler benzer uygulamalarında çalma (blokflüt) çalgı ve söyleme şarkı yapma, dikte okuma, fej Öğretimi’ dersini alan öğrencilerin her yıl değişmesine rağmen, yürütülen derslerde, öğrencilerin özellikle sol- yönelik konular (solfej okuma, dikte yapma, şarkı söyleme, çalgı (blokflüt) çalma vb.) yer almaktadır. ‘Müzik uygulamalara duyulan ihtiyaç yeteneğine müzik doğrudan için gerçekleştirilebilmesi ise altında başlığı lama başlığı altında; temel müzik kuramlarına yönelik konular (nota isimleri, müzik tarihi, müzik türleri vb.), uygu- Teori görüyoruz. alınabileceğini ele altında başlık ana iki üzere olmak uygulama ve teori konuların ğimizde, inceledi- içeriği yönelik derslerine müzik verilen olarak zorunlu sınıfta 2. bölümlerinde, Öğretmenliği Sınıf Özet 2 (ERCİYES ÜNİVERSİTESİEĞİTİMFAKÜLTESİ ÖRNEĞİ) ‘BLOK FLÜT ÇALMA’ UYGULAMASINA İLİŞKİN GÖRÜŞLERİ ÖĞRENCİLERİNİN MÜZİKÖĞRETİMİDERSİNDEKİ SINIF ÖĞRETMENLİĞİBÖLÜMÜ2. * ND Yrd. Doç.Dr.,ErciyesÜniversite si, GüzelSanatlarFakültesiMü[email protected] Bölümü,Kayseri, GRADEMUSICCLASSSTUDENTS’ VIEWS BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 6. oturum/session

121 122 derslerini sınıföğretmenlerinin verecekolmasıdurumu,lisansdüzeyindekisınıföğretmeni adaylarının Milli EğitimBakanlığıncahazırlanan müzikdersiöğretimprogramıçerçevesinde,birinci devremüzik 1.3. SınıfÖğretmenliğiBölümlerinde OkutulanMüzik/MüzikÖğretimiDersleri (Ercan, 2006:6). 21 olan“KöyEnstitüleri”Türkiye’ninilkokulöğretmeniihtiyacınıkarşılamadaönemlibirrolüstlenmiştir yönelik programlardan sonuç alınamaması, yeni programların geliştirilmesine sebep olmuştur. Sayıları Türkiye Cumhuriyeti’ninkurulusundan1940’lıyıllarakadaryapılanilkokulöğretmeniyetiştirmeye 1.2. SınıfÖğretmenliğiBölümleri olan bueğitimle,bireylerinortakbirmüzikkültürünesahipolmalarıamaçlanır(Kırcıoğlu,2009:5). Bakanlığınca hazırlanangenelbirmüzikeğitimiprogramıylayürütülür.Herkesiçingereklivezorunlu Kırcıoğlu’nun Polat’tan(2005)aktardığınagöre;İlköğretimkurumlarındamüzikeğitimi,MilliEğitim 1.1. İlköğretimOkullarındaMüzikEğitimi GİRİŞ Keywords: Thedepartmentofprimaryschoolteachers,Musicclass,Instrumenttraining,Recordertraining. some suggestionsaboutfunctionalityofmusicclasswillbepresent.. and class music in applications with correlated be will views students’ Then class. music 2nd in students 71 üniversitelerin SınıfÖğretmenliği programınıbitirmekgerekmektedir(Kırcıoğlu,2009: 17) Başkanlığının 01.06.2000gün ve340sayılıKararınagöresınıföğretmeniolarakatanabilmek için bağlı dörtyıllıkSınıfÖğretmenliğibölümlerinedönüştürülmüştür. TalimveTerbiyeKurulu bağlanan bukurumlarönceikiyıllıkEğitimYüksekokullarına dahasonraEğitimfakültelerine sınıfın ilkyarıyılındahaftadaikişersaatmüzikdersiyapılmıştır. 1982’denitibarenüniversitelere liselerine dönüştürülmüştür.İkiyıllıkEğitimenstitülerinde 1.sınıfınve2.yarıyıllarında ilk öğretmenokullarınınbirkısmıikiyıllıkeğitimenstitülerine bazılarıdadörtyıllıköğretmen adayının yükseköğrenimgörmesininesasolduğuhükmü getirilmiştir.Budönemdensonraeski kaldırılmıştır. 1973’teçıkarılan1739sayılıMilliEğitimTemel Kanunuileherkademedekiöğretmen okulları içindeİstanbul’daveAnkara’daaçılanMüzikseminerleri, 1975’tenitibarenuygulamadan ile birleştirilmiştir.).Buaradamüzikağırlıklısınıföğretmeni yetiştirmeküzereilköğretmen Köy enstitüleri27.01.1954tarihindeçıkarılan6234sayılıyasa ilekapatılmıştır(Öğretmenokulları alınmıştır” (Akkaş,2005:18). müzik öğretmenleri,üçüncüdevrederslerininiseöğretmenlerinceverilmesiesas devre müzikderslerininsınıföğretmenleri,2.veya Devre (6.7.8.sınıf)olmaküzerebirbiriniizleyenüçaşamadanoluşturulmuştur.Programdabirinci önünde bulundurularak program, Birinci Devre (1.2.3. sınıf), İkinci Devre (4. 5. sınıf) ve Üçüncü “İlköğretim kurumlarınınyapısıveilköğretimçağıçocuğununmüzikselgelişimibirliktegöz kurumlarını gereklikılmaktadır(KartalveŞahin,2002:106). yetişmiş müziköğretmenlerini,uygulayıcıvearaştırıcıuzmanlarıyetiştirecekyükseköğrenim müzik öğretim programlarını, geliştirilmiş müzik öğretim araçlarını ve destekleyici ortamları, iyi gelişmesini öngörmektedir.Tümbuboyutlarıileplanlanacakbirokulmüziköğretimi;geliştirilmiş gerçekleşmesini veböyleceçocuğunbilişsel,devinişsel,duyuşsaldavranışlarıylabirbütünolarak ve 298 sayılı kararında belirtildiği üzere program, müzik dersinin, müziğin her boyutuyla ele alınıp repertuarı kazanılmasıesasalınmıştır.M.E.B.TalimveTerbiyeKuruluBaşkanlığı22.04.1994gün koruyan, pekiştirenvegeliştirenortaktemelmüzikkültürübunungerektirdiğibir ülkemizde yasayanbellibaslımüziktürlerininhepsineyerveren,millibirlikveberaberliğimizi İlköğretim okullarıiçinMilliEğitimBakanlığıncahazırlananmüzikdersiöğretimprogramında, BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Muspart2014 (http://www.katalog.ktu.edu.tr/DersBilgiPaketi/course.aspx?pid=35&lang=1&dbid=49217 düzeyinde öğretebileceğişarkı dağarcığıgeliştirmek. genel bilgilerinikazandırmak, basitbirçalgıaletiçalmavenotaokumabecerisikazandırmak, ilköğretim Öğretmen adaylarınamüziğin çocuğungelişimindekiyeriveöneminikavratmak,bukonuda müzikleilgili Karadeniz TeknikÜniversitesi SınıfÖğretmenliğiBölümüMüzikDersiHedefleri (http://egitim.erciyes.edu.tr/ders/index.php?yazi=144) müziksel işitme. müziğe geçiş,çalgıöğretimi,topluçalmavesöyleme,eğitimde müziğinrolü,yaratıcılığıgeliştirmede şarkı dağarcığı oluşturulması, Türkiye’de ve dünyada müzik tür ve biçimleri, geleneksel müzikten çağdaş Müziğin temel bileşenleri, temel müzik bilgileri, nota bilgisi, müzikte aralık kavramı, müzikte ritm kavramı, Erciyes ÜniversitesiSınıfÖğretmenliğiBölümüMüzikÖğretimi DersiHedefleri 8&mid=627567&pmid=15996) (http://ebys.ege.edu.tr/ogrenci/ebp/course.aspx?zs=1&mod=1&kultur=trTR&program=2934&did=15014 yapmak. alınarak; temelmüzikbilgilerinikazandırmak;özelliklederitimveiçduyuşeğitimiileilgiliçalışmalar geliştirmek, müzikdersibranşöğretmenlerinin1.2.3.sınıflardaderslerinegirmediğidedikkate çalgı aletiçalmavenotaokumabecerisikazandırmak,ilköğretimdüzeyindeöğretebileceğişarkıdağarcığı gelişimindeki yeriveöneminikavratmak,bukonudamüzikleilgiligenelbilgilerinikazandırmak,basitbir Öğretmen adaylarına, MilliEğitim Bakanlığı müzikdersi programı doğrultusunda, müziğin çocuğun Ege ÜniversitesiSınıfÖğretmenliğiBölümüMüzikDersiHedefleri kodu=10500495) ( Notaları bilir.YalnızvegruplablokflütçalmasınıŞarkısöyler. Gazi ÜniversitesiSınıfÖğretmenliğiBölümüMüzikDersiHedefleri (http://www.deu.edu.tr/UploadedFiles/Birimler/7310/sno%20ders%20i%C3%A7erikleri.pdf müziksel işitme. çağdaş müziğegeçiş,çalgıöğretimi,topluçalmavesöyleme,eğitimdemüziğinrolü,yaratıcılığıgeliştirmede kavramı, şarkıdağarcığıoluşturulması; Türkiye’de vedünyadamüziktürbiçimleri; geleneksel müzikten Müziğin temelbileşenleri,müzikbilgileri;notabilgisi,müziktearalıkkavramı,ritim Dokuz EylülÜniversitesiSınıfÖğretmenliğiBölümüMüzikDersiHedefleri sayfalarında yeralan,müzik/müziköğretimidersineilişkinhedeflerinifadeedildiğiörneklersıralanmıştır. yetiştirebilmek olduğuunutulmamalıdır.Aşağıda,farklıfakültelerinsınıföğretmenliğibölümlerininweb birinci devre ilköğretimöğrencilerine bahsedilen teorik vepratik bilgileri öğretebilecek sınıf öğretmenleri pratiklerinin sınıf öğretmenliği öğrencilerine öğretilmesi merkezindetoplansada,dersininasılamacının; görmekteyiz. Müzik/müzik öğretimi dersine yönelik hedefler, hernekadar müziğin teorisinin ve (solfej okuma, şarkı söyleme, blokflüt çalma vs.) ilişkin birçok uygulamanın öğretilmesinin hedeflendiğini sayfasında yeralaniçerikleriincelediğimizde;‘dersinamacı’bölümündemüziğinteorisivepratiklerine Sınıf öğretmenliğibölümlerindezorunluolarakverilenmüzik/müziköğretimidersineilişkinweb yapan uzmanhocalartarafındanyürütülmektedir. konservatuvarlardada ya bölümlerinde görev müzik GSF bölümünde, öğretmenliği müzik üniversitelerin haftada 3 saat (zorunlu) olmak üzere müzik/müzik öğretimi dersi verilmektedir. Bu dersler, ilgili bu duruma bağlı olarak, eğitim fakültelerine bağlı sınıf öğretmenliği bölümlerinde 3. ve 4. yarıyıllarda birinci devremüzikdersleriniverebilecekdüzeydeeğitimialmasınızorunlukılmıştır.Günümüzde, http://gbp.gazi.edu.tr/htmlProgramHakkinda.php?dr=0&lang=0&ac=16&FK=05&BK=12&ders_ BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 6. oturum/session )

123 124 ( müziksel işitme. müziğe geçiş,çalgıöğretimi,topluçalmavesöyleme,eğitimdemüziğinrolü,yaratıcılığıgeliştirmede şarkı dağarcığıoluşturulması;Türkiye’devedünyadamüziktürbiçimleri;gelenekselmüziktençağdaş Müziğin temel bileşenleri, temel müzik bilgileri; nota bilgisi, müzikte aralık kavramı, müzikte ritm kavramı, Marmara ÜniversitesiSınıfÖğretmenliğiBölümüMüzikDersiHedefleri Çalma’ uygulamasıylailgiligörüşlerineilişkinbulguveyorumlara yerverilmiştir. Bu bölümde,sınıföğretmenliğibölümü2.öğrencilerinin, ‘MüzikÖğretimi’dersindeki‘Blokflüt 3. BulgularveYorum yeniden değerlendirilmiştir. uygulaması Çalma’ ‘Blokflüt dersindeki öğretimi müzik çıkılarak yola sonuçlardan ulaşılan yorumlanmış, edilmiştir. Tablolar,konuylailgilimüziköğretimidersleri boyunca yapılansöyleşivegözlemlerinışığında anketler değerlendirilmiş,eldeedilenverilerfrekans/yüzde dağılımışeklindetablolarüzerindeifade öğrenim gören toplamda 72 öğrenciye uygulanmıştır. Araştırmanın 3. ve son aşamasında, uygulanan anket bir oluşan sorudan 2 hazırlanmıştır. toplamada Hazırlanan anket, Erciyes Üniversitesi Eğitim Fakültesi üzere,sınıf öğretmenliği bölümü 2. sınıfta etmek tespit görüşlerinin yönelik uygulamasına Çalma’ ikinci aşamasında,sınıföğretmenliğibölümü2.öğrencilerininmüziköğretimidersindeki‘Blokflüt öncelikle literatürtaramasıyapılmış,konuyaışıktutabilecekkaynaklaraulaşılmıştır.Araştırmanın 72 gören öğrenim sınıfta 2. bölümü öğrenci oluşturmaktadır.3aşamadanoluşanaraştırmanınilkaşamasında,ifadeedilenamaçdoğrultusunda öğretmenliği sınıf bağlı Fakültesi’ne Eğitimi Üniversitesi Erciyes ise örneklemini öğrencileri, sınıf 2. öğretmenliği sınıf bağlı Fakülteleri’ne Eğitim Türkiye’deki evrenini, Araştırma varolandurumuortayakoymayıamaçlayan,betimselniteliktebiraraştırmadır.Araştırmanın Öğretimi’ 2. Yöntem ‘Müzik verilen olarak zorunlu sınıfında 2. dersindeki ‘BlokflütÇalma’uygulamasınayöneliköğrencigörüşlerinitespitetmeyiamaçlamaktadır. Bölümü Öğretmenliği Sınıf Fakültesi Eğitimi Bu araştırma,yukarıdaifadeedilenproblemcümlesinecevapolabileceğidüşünülen,ErciyesÜniversitesi konu tartışılacaktır. bu kapsamında Araştırma çıkarmaktadır. plana ön sorusunu nelerdir?” nedenleri davranışlarının kaygılı eden “Sınıf öğretmenliği 2. sınıf öğrencilerinin blokflüt çalma uygulamasına ilişkin isteksizliklerinin ve sorunların olduğunaişaretetmektedir.Budurum,aynızamandaaraştırmanındaproblemcümlesiniifade isteksizliğinin vekaygılıdavranışlarınınaynıderecede(yoğun)gözleniyorolması,bunoktadabazı her yılfarklıöğrencilergelmesinerağmen,derslerdekiblokflütçalmauygulamasınailişkinöğrencilerin için sondereceisteksizvekaygılıdavranışlarsergilemektedirler.Sınıföğretmenliğibölümü2.sınıfına, Sınıf öğretmenliğibölümü2.sınıföğrencileri,müzik/müziköğretimidersindekiblokflütçalmauygulaması uygulamalarında ortayaçıkmaktadır. birçok problemi beraberinde getirmektedir. Bu problemlerin en göze çarpanlarından birisi blokflüt çalma olmaları durumu,dersiçeriklerindekipratikbölümdeifadeedilenkonularınaktarılmasınoktasında öğrencilerinin müzikselişitmeyeteneğiniölçensınavlarladeğildeYGSpuanlarıilebubölümlerealınıyor seviyede müziksel işitme yeteneğinin olmasını gerektiren konulardan oluşmaktadır. Sınıf öğretmenliği kavrayabileceği türde bilgilerdenoluşmaktadır.Pratikbölümündekikonulariseöğrencilerdebelirli Yukarıdaki örnek dersiçeriklerinde yer alanteorik konular, alanıneolursa olsun heröğrencinin &pmid=17&mufredatTurId=932001&organizasyonId=19) http://llp.marmara.edu.tr/course.aspx?zs=1&mod=1&kultur=trTR&program=17&did=6796&mid=8704 BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Muspart2014 aşağıda ayrıdeğerlendirilerek yorumlanmıştır. (109) üzerindendeğerlendirilmiştir.Tablodabütünolarak görülebilenifadelerveişaretlenmeoranları, üzerinde işaretlemeyapmışlardır.Bunedenle,tablodakifrekans veyüzdedeğerleritoplamcevapsayısı Bu soruda,sınıföğretmenliğiöğrencileriblokflütçalmayı istememenedenleriileilgilibirdenfazlaifade dağılım. verilen uygun seçenekleri işaretleyerek belirtiniz?” sorusu için işaretledikleri ifadelere ilişkin genel Tablo 3:Sınıföğretmenliğiöğrencilerinin“BlokFlütçalmayınedenöğrenmekistemediğiniziaşağıda oran, bukonudaproblemlerinolduğugörüşünüdestekleyiciniteliktedir. oranla bir ‘Hayır’ cevabınıvermişlerdir.Blokflütçalmauygulamasınailişkinolumsuzcevaplarınsayısındakiyüksek yüksek gibi 72,2 % sorusuna musunuz?” istiyor yapılmasını de öğretiminin Çalma’ ‘Blokflüt Tabloda görüldüğügibikatılımcılar,“MüzikÖğretimidersindeteorikbilgilerinöğretimininyanında de yapılmasınıistiyormusunuz?sorusunaverilencevaplarailişkindağılım. Tablo 2:‘MüzikÖğretimi’dersindeteorikbilgilerinöğretimininyanında‘BlokflütÇalma’ olmak üzeretoplamda72öğrenciyeuygulanmıştır.Öğrencilerintamamıanketicevaplandırmıştır. Tabloda görüldüğügibi,anketsınıföğretmenliğibölümü2.sınıftaöğrenimgören,58’ibayan,14’üerkek Tablo 1:Katılımcılarıncinsiyetineilişkindağılım 9. TOPLAM 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. Hayır Evet Bayan Bay Katılımcıların Cinsiyeti 1. İfadeler Diğer düşünüyorum Müziğin her hangi olmadığım içinzorlanacağımı bir ilgili alanı ile Sınıf çoğunluğu istemediği içinmecbur kalıyorum. Sınıf ortamında, böylebir uygulamayı gerçekleştirmeye çekiniyorum. olmadığımı, dolayısıyla zorlanacağımı düşünüyorum. Blokflütçalmayı öğrenebilmek için gerekli işitmemüziksel yeteneğinesahip yeterli zamanını çalışma bulamayacağımı düşünüyorum. Kendi alanıma yönelik derslerim blokflüt nedeniyle çalmayı öğrenebilmek için özelliklere sahip olmadığımı dolayısıyla zorlanacağımı düşünüyorum. Blokflütçalmayı öğrenebilmek için gerekli el,parmak yapısıdudak, vb. fiziksel düşünüyorum. Mesleki yaşantım boyunca blokflütçalmanın işime yaramayacağını Somut bir yok, istemiyorum. nedenim uğraşmak sadece BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 6. oturum/session 52 20 F 58 14 F 72,2 27,8 % 80,5 19,5 109 % 19 16 19 18 11 12 F 9 1 4 17,5 14,7 17,5 16,5 100 8,2 0,9 3,7 10 11 %

125 126 bu çekingenlikleriniankette% 0,9çokdüşükbiroranlaifadeetmeleriçelişkili bir durumortayakoymuştur. ortamında dahaçekingencevaplar verdiklerinigöstermektedir.Ancaköğrencilerinaçık şekildegözlenen olduğu gözlenmiştir.Budurum,öğrencilerinblokflüt çalma öğretimiminyapılmasıkonusundasınıf sözlü olarakyöneltilmiş,derslerdeblokflütöğretimininyapılmasını isteyenkişisayısının5civarında öğretimi dersiçerikleriileilgilibilgilendirmeyapılırkenve dersiişlenişisürecindeaynısoruöğrencilere için ‘Evet’seçeneğini%27.8oranla20öğrenciişaretlemiştir. Güzdönemibaşında,öğrencileremüzik teorik bilgilerinöğretimininyanında‘BlokflütÇalma’ deyapılmasınıistiyormusunuz”sorusu mecbur kalıyorum”ifadesiniişaretlediklerigörülmektedir.Yapılanankette, “MüzikÖğretimidersinde Tabloyu incelediğimizde,öğrencilerin%0,9ileçokdüşük biroranda“Sınıfçoğunluğuistemediğiiçin dağılım. Tablo 6:“Sınıfçoğunluğuistemediğiiçinmecburkalıyorum”ifadesininişaretlenmeoranınailişkin çok işaretledikleridüşünülmektedir. oldukları, bunedenledegerçekleştirmedezorlanacaklarınıdüşündükleribiruygulamaiçinilgiliifadeyien öğrencilerin, aynızamandamüzikselişitmeyeteneklerinindeolmadığıkonusundabirfarkındalıkiçinde yaptıkları gözlenmiştir.Bunoktadanhareketle,müziğinherhangibiralanıileilgiolmadığınıdüşünen Ders içinde öğrencilerle yapılan söyleşilerde, öğrencilerin kendi ilgialanları ile ilgili somut tespitler kabul edilebilir. duymaması, büyükihtimalleoinsandamüzikselişitmeyeteneğininolmamasınındabirgöstergesi olarak ilgi duyarak,vb.şekilde)buyeteneğinimutlakadışavurur.Birinsanınmüziğinherhangibiralanına döneminde müziğinherhangibiralanınailgigöstererek(şarkısöyleyerek,müzikdinleyerek,çalgıya Müziksel işitmeyeteneğiolanbirinsan,farkındaolarakyadaolmadan,yaşamınınbelirli yeteneği insanlardadoğuştanvarolanbiryetenektürüdürdolayısıylaherinsandaolmasıbeklenmez. olmadığım içinzorlanacağımıdüşünüyorum”ifadesiniişaretlediklerigörülmektedir.Müzikselişitme Tabloyu incelediğimizde,öğrencilerin%17,5enyüksekoranla“Müziğinherhangibiralanıileilgili ilişkin dağılım. Tablo 4:“Somutbirnedenimyok,sadeceuğraşmakistemiyorum”ifadesininişaretlenmeoranına işaretlenme oranınailişkindağılım. Tablo 5:“Müziğinherhangibiralanıilleilgiliolmadığımiçinzorlanacağımıdüşünüyorum”ifadesinin işaretledikleri düşünülmektedir. edebilmektedirler. Öğrencilerinbunedenle%11gibiyüksekkabuledilebilecekbiroranlailgiliifadeyi seçim yapabiliyorsa;birnedengöstermedençoğunluklaenkolayyololan‘uğraşmama’seçeneğinitercih şeklindedir. Alanıneolursaolsunöğrenciler,birazçalışmagerektirenyenibiruygulamakarşısında,eğer ifadesini işaretlediklerigörülmektedir.Budurumaslındatipiköğrencipsikolojisininbiryansıması Tabloyu incelediğimizde,öğrencilerin%11oranla“Somutbirnedenimyok,sadeceuğraşmakistemiyorum” Sınıf çoğunluğu istemediği içinmecbur kalıyorum 1. İfade 3. İfade 2. İfade Müziğin her hangi olmadığım içinzorlanacağımı bir ilgili alanı ile düşünüyorum. Somut bir yok,istemiyorum. nedenim uğraşmak sadece BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Muspart2014 19 12 F F F 1 17,5 0,9 11 % % % zamanını bulamayacağımıdüşünüyorum.”ifadesininişaretlenmeoranınailişkindağılım. Tablo 8:“Kendialanımayönelikderslerimnedeniyleblokflütçalmayıöğrenebilmek içinyeterliçalışma olduğu, bunedenleilgiliifadeninenyüksek2.oranlaişaretlendiğidüşünülmektedir. uygulamasında başarısızolama,dolayısıyladazorlanmadüşüncelerinidestekleyenönemlibirunsur işitme yeteneğiaçısındanöğrencilerdeoluşanfarkındalığın,öğrencilerinblokflütçalmayıöğrenme öğrencilerin kendiilgialanlarıileilgilisomuttespitleryaptıklarındanbahsetmiştik.Bunoktadamüziksel olmamaları son derece doğal olacaktır. 2. ifadeyi yorumlarken, ders içinde öğrencilerle yapılan söyleşilerde, sınavı ilealınmaktadırlar.Dolayısıylabazıöğrencilerinmüzikselişitmeyeteneğinesahipolmalarıyada Sınıf bağlı Fakülteleri’ne Öğretmenliği Bölümüöğrencileri,bubölümleremüzikselişitmeyeteneğiniölçensınavlarladeğilYGS Eğitim üzere edildiği ifade de bölümünde Giriş görülmektedir. işaretledikleri gerekli müzikselişitmeyeteneğinesahipolmadığımı,dolayısıylazorlanacağımıdüşünüyorum.”ifadesini Tabloyu incelediğimizde,öğrencilerin%17,5ile2.enyüksekoranda“Blokflüt çalmayı öğrenebilmek için Bir çalgıyıöğrenmesüreci, çalmabecerisinigösterebilmekiçinbirtakımbecerilerin sistematik Özmenteş’in Schleuter’den (1997) aktardığına göre; Çalgı eğitimi, müzik eğitiminin boyutlarından biridir. ayırdığı zamanolarakifadeedilebilir. üç unsur;müzikselişitmeyeteneği, kişininçalgısınailişkinfizikseluygunluğuve (çalışmakiçin) Çalgı eğitimi boyutunda, istenilen davranışların kazandırılabilmesi noktasında bireylerde aranan en önemli Müzik eğitimininhangiboyutuolursaolsun,hedefkişilerde istenilendavranışlarınkazandırılabilmesidir. müzik beğenisieğitimi,yaratıcılıkeğitimiveçalgıçalma olarakelealınmaktadır”(Bilen,1995:14). ifadesini işaretledikleri görülmektedir. “Müzik eğitiminin boyutları, seseğitimi, müziksel işitme eğitimi, nedeniyle blokflütçalmayıöğrenebilmekiçinyeterliçalışma zamanınıbulamayacağımıdüşünüyorum.” Tabloyu incelediğimizde,öğrencilerin%16,5ile3.enyüksek oranda“Kendialanımayönelikderslerim oranına ilişkindağılım. Tablo 7:“Sınıfortamında,böylebiruygulamayıgerçekleştirmeyeçekiniyorum.”ifadesininişaretlenme dolayısıyla zorlanacağımıdüşünüyorum.”ifadesininişaretlenmeoranınailişkindağılım. Tablo 7:“Blokflütçalmayıöğrenebilmekiçingereklimüzikselişitmeyeteneğinesahipolmadığımı, olarak blokflütçalmauygulamasınısınıfortamındagerçekleştirmeyeçekindikleridüşünülmektedir. kaygı hissetmedengerçekleştirmelerinibeklemekyanlışolacaktır.Öğrencilerinbahsedilenkaygılarabağlı özellikle ilgilerininveyeteneklerininolmadığıbiralanayönelikuygulamayı,sınıfortamındaherhangi işlenişi süresinceedinilengözlemlerdebugörüşüdestekleyiciniteliktedir.Dolayısıylaöğrencilerden gelebilecek olumsuzbirdönüte(söz,davranış,mimikvb.gibi)maruzkalmakaygısıyeralmaktadır.Ders eğitimci şahitolmuştur.Budavranışlarınaltında,çoğuzamaneğitimcidenyadaarkadaşlarından sınıf ortamında bildiği bir konuyu bile ifade ederken çekingen davranışlar sergilediğine kuşkusuz her bir uygulamayı gerçekleştirmeye çekiniyorum” ifadesini işaretledikleri görülmektedir. Birçok öğrencinin Tabloyu incelediğimizde,öğrencilerin%14,7ileyüksekkabuledilebilecekbiroranda“Sınıf ortamında, böyle olmadığımı, dolayısıyla zorlanacağımı düşünüyorum. Blokflütçalmayı öğrenebilmek için gerekli işitmemüziksel yeteneğinesahip Sınıf ortamında, böylebir uygulamayı gerçekleştirmeye çekiniyorum 6. İfade 5. İfade 4. İfade çalışma zamanınıçalışma bulamayacağımı düşünüyorum. Kendi alanıma yönelik derslerim blokflüt nedeniyle çalmayı öğrenebilmek için yeterli BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 6. oturum/session 19 18 16 F F F 17,5 16,5 14,7 % % %

127 128 dağılım. sahip olmadığımıdolayısıylazorlanacağımıdüşünüyorum.”ifadesininişaretlenmeoranınailişkin Tablo 9:“Blokflütçalmayıöğrenebilmekiçingereklidudak,el,parmakyapısıvb.fizikselözelliklere işaretlendiği düşünülmektedir. ayıramama konusundakikaygılarınıdesteklemektedir.Bunedenledeilgiliifadeninenyüksek3.oranla daha çokzamanayırmalarıbeklenmeyen bir durumdur.Gelinenbunokta,öğrencilerin gereklizamanı öğrenim sürecinin de uzayacağını söyleyebiliriz. Ayrıca öğrencilerin kendi alanları dışındaki bir derse düşündüğümüzde, budizilerinveşarkılarınöğrenilmeortamlarınınmecburendersdışınataşacağını, da, sınıfsayısının72kişiolduğunuveöğrencilerinmüzikselişitmeyeteneklerininsınırlı şarkının öğretilmesininhedeflendiğinigörüyoruz.Blokflüteğitimihernekadartopluolarakyapılsa incelediğimizde, blokflüteğitimineilişkinbölümde14adetdiziçalışmasının,24deküçükyapılı ifade edilenmüzikselişitmeyeteneğininolmasıbeklenir.MüzikÖğretimi’dersineyönelikderskitabını diğer çalgıların(Keman,Ud,Viyolonsel,Bağlamavs.)eğitimindeolduğugibi,bireylerdeyukarıda Öte yandanblokflütbasitbirokulçalgısıolarakbilinmektedir.Ancak,eğitimininyapılabilmesiiçin söyleyebiliriz. yeteneği düzeyininçalgıeğitimindeistenilendavranışlarınkazandırılmasüreciniuzatıp-kısaltabileceğini şekilde enfazlaetkileyenunsurolarakkarşımızaçıkmaktadır.Dolayısıyla,bireylerdekimüzikselişitme işitme yeteneği,çalgıeğitimindeistenilendavranışların kazandırılma sürecini olumlu yadaolumsuz edebilmek, elde önceden ifade ya da özgü doğuştan gelen müzikal kendine yeteneklerle mümkün ve olabilmektedir. (Özmenteş, ses 2005:?). Müziksel bir müzikal Çalgıdan oluşmaktadır. kazanılmasından olarak müzik dersininsınavlarayönelik kaygılarnedeniyleönemsenmemesi,bunabağlıolarak müzik derslerinde etmiştik. Günümüzdefarklınedenlere (öğretmenyokluğu,öğretmeninnitelikaçısından yeterliolmaması, döneminde öğrenilenbilgilerin ilköğretiminöğrencilereöğretilmesiolduğunugiriş bölümünde ifade Sınıf Öğretmenliğibölümlerinde zorunluolarakverilen‘MüzikÖğretimi’dersininasıl amacınınlisans dersi öğretimprogramıkapsamında sınıföğretmenleriningirmesininesasalındığını, dolayısıylada okullarının 1,2ve3.kademelerindekimüzikderslerine MilliEğitimBakanlığı’ncahazırlananmüzik blokflüt çalmanınişimeyaramayacağınıdüşünüyorum.” ifadesini işaretledikleri görülmektedir. İlköğretim Tabloyu incelediğimizde,öğrencilerin%11ileyükseksayılabilecek biroranda“Meslekiyaşantımboyunca ifadesinin işaretlenmeoranınailişkindağılım. Tablo 10:“Meslekiyaşantımboyuncablokflütçalmanın işimeyaramayacağınıdüşünüyorum.” kaynaklanabileceği düşünülmektedir. işaretlenme oranınınisedahaöncegözlemlenemeyenbazıözelengellerdenyadakişiselyaklaşımlardan yetersizlik gözlenmemiştir.Bunedenleöğrencilerinçokdüşükbiroranlailgiliifadeyiişaretledikleri,%3,7’lik yaptırılmıştır. Uygulamalarsırasında,öğrencilerinblokflütçalmasınaengelolabilecekherhangibirfiziksel vs.) çokfazlaihtiyaçduyulmayabilir.MüzikÖğretimidersindebugünekadaröğrencilerebirçokuygulama diğer çalgılardaolduğugibibazıözelniteliklere(uzunparmaklar,dolgunparmakuçları,incedudaklar, çalgı eğitimindebireylerinfizikselyeterlilikleridesondereceönemlidir.Ancakblokflütçalabilmekiçin düşünüyorum..” ifadesini işaretledikleri görülmektedir. 6.ifadeye ilişkin yorumlarda da vurgulandığı gibi, için gereklidudak,el,parmakyapısıvb.fizikselözellikleresahipolmadığımı dolayısıyla zorlanacağımı Tabloyu incelediğimizde,öğrencilerin%3,4ileçokdüşükbiroranda“Blokflütçalmayıöğrenebilmek Mesleki yaşantım boyunca blokflütçalmanın işime yaramayacağını düşünüyorum. 8. İfade 7. İfade özelliklere sahip olmadığımı dolayısıyla zorlanacağımı düşünüyorum. Blokflütçalmayı öğrenebilmek için gerekli el,parmak yapısıdudak, vb. fiziksel BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Muspart2014 11 F F 4 3,7 10 % % • • • • verilere göre; görüşlerini tespitetmekamacıylayapılanankettenveders süresinceyapılangözlemlerdeneldeedilen Sınıf Öğretmenliği2.sınıföğrencilerininMüzikÖğretimi dersindeki blokflütçalmauygulamasınailişkin Sonuç veÖneriler ifadelerin isedolaylıolarakçalmamaisteğiniyansıttığıvetartışmayaaçıkifadelerolduğudüşünülmektedir. 5. ifadelerin öğrencilerin blokflüt çalmama nedenlerini doğrudan yansıtan somut ifadeler olduğu, diğer öğrencinin 2ifade,diğerlerininisebirerifadeeklediğigörülmektedir.Eklenenifadelerdensadece1,4ve Öğrenciler tarafından‘Diğer’seçeneğiişaretlenerek,yazılanyukarıdakiifadelerincelendiğinde,sadecebir 9. 8. 7. 6. 5. 4. 3. 2. 1. ifadelerini bildirmişlerdir.Buifadeleraşağıdasıralanmıştır. Tabloyu incelediğimizde,öğrencilerin%8,2’sianketteverilenyapılandırılmışifadelerindışındakendi Tablo 11:“Diğer”ifadesininişaretlenmeoranınailişkindağılım. doğaldır. Öğrencilerinbunedenleilgiliifadeyiyüksekbiroranlaişaretledikleridüşünülmektedir. içerisindeki blokflütçalabilmeninmeslekiyaşantısüresinceişeyaramayacağınındüşünülmesisonderece çekmişlerdir. İlköğretimdemüzikdersleriaçısındanböylevahimbirdurumsözkonusuykendersi eğitimi öncesindemüzikalamadığınıifadeetmiş,alanlardaderslerdekiniteliksorununadikkat yapılan söyleşilerde,birçoköğrenci,yukarıdakinedenlerleaynıyadabenzernedenlerdendolayılisans ifade edilendurumuçokiyihatırlamaktadırlar.Konuylailgili‘MüzikÖğretimi’dersiiçerisinde öğretmenliği öğrencileriilköğretimden2yılgibiçokyakınbirsüreöncesindeayrıldıklarıiçinyukarıda müzik derslerininçoğunluğuyapılamamakta,yapılanlarındanitelikleritartışılırdurumdadır.Sınıf verilen okullarının ilköğretim olarak, bağlı ) vb. yapılması vb.) Türkçe Fen, (Matematik, derslerin farklı Diğer 9. İfade kişisel kaygılarolduğutespitedilmiştir. arasındaki ortakunsurunöğrencilerinmüzikselişitme yeteneğinin olmamasınabağlıolarakgelişen Yoğun olarakişaretlenen2, 5, 6ve4.ifadelerincelendiğinde,buifadelerinişaretlenme nedenleri 17, 5),6.(%16,ve4.14,7),ifadelerüzerindeyoğunlaştıkları tespitedilmiştir. istemediklerine ilişkinsoruyucevaplarken,ençokişaretlenme oranınagöresırasıyla2.(%17,5),5. Sınıf Öğretmeliği2.sınıföğrencilerinin,‘MüzikÖğretimi’ dersindenedenblokflütçalmak blokflüt çalmakistemedikleritespitedilmiştir. Öğrencilerin %72,2oranındabüyükçoğunluğunun‘Müzik Öğretimi’dersindefarklınedenlerle ifadeleri işaretlediklerisonucunavarılmıştır. Öğrencilerin tamamının müziksel işitme yeteneğine ilişkin bir farkındalıkla hareket ederek, ilgili Sınıf blokflüteğitimiiçinçokkalabalık. Güncel müzikleriçindiğerçalgıaletlerinindahauygunolduğunudüşünüyorum. Sadece Blokflütdeğildiğerçalgıaletlerinindeöğrenmekistiyorum. İllaki birçalgıaletiöğrenmemgerekiyorsabununbaşkaenstrümanolmasınıisterdim. Gereksiz görüyorum. Blokflüt çalmayısevmiyorum. Gerekli imkânlarıbulamadım. basit kaldığınıdüşünüyorum Blokflüt basitgeliyor,dahaniteliklibirçalgıaletiçalmayıistiyorum.Müzikeğitimindeblokflütün Blokflütü ilköğretimokullarındamüziköğretmenlerininöğretmesigerekiyor. BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 6. oturum/session F 9 8,2 %

129 130 aay. nn Üiests Eii Fakültesi Eğitim Üniversitesi İnönü Malatya. Özmenteş, S.(2005).MüzikEğitimininBoyutlarıveÇalgıEğitimi. (2009). S. Ç. Kırcıoğlu, Ş.;Aksüt,Kartal, M.(2002).I.KademedeMüzikDerslerineİlişkinÖğretmenGörüşleri.Afyon:AfyonKocatepe http://www.katalog.ktu.edu.tr/DersBilgiPaketi/course.aspx?pid=35&lang=1 http://gbp.gazi.edu.tr/htmlProgramHakkinda.php?dr=0&lang=0&ac=16&FK=05&BK=12&ders_kodu=10500495, http://egitim.erciyes.edu.tr/ders/index.php?yazi=144, ErişimTarihi:04.03.2014.Saat:19.23) http://ebys.ege.edu.tr/ogrenci/ebp/course.aspx?zs=1&mod=1&kultur=trTR&program=2934&did=150148&mid=627 http://www.deu.edu.tr/UploadedFiles/Birimler/7310/sno%20ders%20i%C3%A7erikleri.pdf, ErişimTarihi:02.03.2014. Ercan, M.(2006).EğitimFakülteleriİlköğretimBölümleriSınıfÖğretmenliğiProgramıSonÖğrencilerinin S.(1995).İşbirlikliÖğrenmeninMüzikÖğretimiveGüdüselSüreçlerÜzerindekiEtkileri. İzmir.Yayınlanmamış Bilen, S.(2005).MüzikÖğretimi.Ankara.AnadoluMatbaacılık. Akkaş, Öğretimi dersiçerikleriyenidendüzenlenmeli,blokflütçalmauygulamasızorunlututulmamalıdır. Yukarıdaki durumgözönündebulundurularak,sınıföğretmenliğibölümlerindeokutulanMüzik/Müzik neden olarakkarşımızaçıkmaktadır. dersinde blokflütçalmaöğretimininyapılmasınıistemedikleri,araştırmasonuçlarınınişaretettiğiortak öğrencilerinin birçoğunun,müzikselişitmeyeteneğininolmamasınabağlıkaygılarile‘MüzikÖğretimi’ düzeylerde öğrencilerinbulunmasısonderecedoğaldır.Bunoktadanhareketle,sınıföğretmenliği2. doğrudan YGSpuanlarıylaalınmaktadır.Dolayısıylabusınıflardamüzikselişitmeyeteneğiaçısındanfarklı Sınıf öğretmenliğiöğrencileri,bubölümlereherhangibirmüzikselişitmetestinetabitutulmadan • • Kaynakça Dergisi, Sayı9. Enstitüsü. Bilimler Sosyal Üniversitesi Mart Onsekiz Çanakkale Çanakkale. Tezi. Lisans Yüksek Tutumlarının Belirlenmesi. Üniversitesi SosyalBilimlerEnstitüsüDergisi.Cilt4.Sayı2. Saat:09.35) gözlemlere dayandığıtespitedilmiştir. işaretlenme nedeninin,öğrencilerinilköğretimsürecindegördüklerimüzikderslerindeedindikleri yaramayacağına işareteden8.ifadeyiişaretlemişlerdir.İfadeninyükseksayılabilecekbiroranda Öğrenciler %10ileyükseksayılabilecekbiroranda,meslekiyaşantılarıboyuncablokflütünişe dayandığı tespitedilmiştir. yeni bir uygulama karşısında çalışmak ya da çaba göstermek istemeyen tipik öğrenci psikolojisine ifadesini (1.ifade)işaretlemişlerdir.Buifadeninyükseksayılabilecekbirorandaişaretlenmenedeninin, Öğrenciler %11ileyükseksayılabilecekbiroranda,Somutnedenimyok,sadeceuğraşmakistemiyorum Erişim Tarihi:04.03.2014.Saat:10.05) 567&pmid=15996, ErişimTarihi:04.03.2014.Saat:16.45) Saat:14.55) Cumhuriyet ÜniversitesiSosyalBilimlerEnstitüsü. ilköğretim 1.DevreMüzikDerslerineYönelikMeslekiAlanYeterliliklerininİncelenmesi.Sivas.YüksekLisansTezi. Doktora Tezi.DokuzEylülÜniversitesiSosyalBilimlerEnstitüsü. Sınıf ÖğretmenlerininMüzikDersiÖğretimineİlişkinBilgiDüzeyleri, ÖzYeterlilikAlgılarıİle BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Muspart2014 &dbid=49217,Erişim Tarihi:05.03.2014. Teşekkürler… 5...... 4...... 3...... 2...... 1...... • • • • • • • • • 2. ( )Evet 1. Ankette eldeedilecekbilgilersadecebuaraştırmaiçinkullanılacakvekişiselsaklıtutulacaktır. kullanılacaktır. Bu nedenle ankete vereceğiniz cevaplar, araştırma açısından büyük önem taşımaktadır. Eskişehir’de yapılacakolan“AnadoluUluslararasıSanatEğitimiSempozyumu”ndasunulacakbirbildiride ulaşabilmek amacıylahazırlanmıştır.Anketteneldeedilecekveriler,14-16Mayıs2014tarihleriarasında Bu anket,sizlerin‘MüzikÖğretimi’dersindekiBlokflüt Öğrenmeuygulamasınailişkingörüşlerinize Değerli öğrenciler; Ek 1.AnketSoruları Diğer ()Nedenlerinizimaddelerhalindebirkaçcümleilebelirtiniz. Mesleki yaşantımboyuncablokflütçalmanınişimeyaramayacağınıdüşünüyorum.() olmadığımı dolayısıylazorlanacağımıdüşünüyorum.() Blokflüt çalmayıöğrenebilmekiçingereklidudak,el,parmakyapısıvb.fizikselözellikleresahip bulamayacağımı düşünüyorum.() Kendi alanımayönelikderslerimnedeniyleblokflütçalmayıöğrenebilmekiçinyeterliçalışmazamanını zorlanacağımı düşünüyorum.() Blokflüt çalmayıöğrenebilmekiçingereklimüzikselişitmeyeteneğinesahipolmadığımı,dolayısıyla Sınıf ortamında,böylebiruygulamayıgerçekleştirmeyeçekiniyorum.() Sınıf çoğunluğuistemediğiiçinmecburkalıyorum.() Müziğin herhangibiralanıilleilgiliolmadığımiçinzorlanacağımıdüşünüyorum.() Somut birnedenimyok,sadeceuğraşmakistemiyorum.() belirtiniz. (Birdenfazlaseçenekişaretlenebilir) Blokflüt çalmayınedenöğrenmek yapılmasını istiyormusunuz? ‘Müzik Öğretimi’dersindeteorikbilgilerinöğretimininyanında‘BlokflütÇalma’de ( )Hayır BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory istemediğinizi aşağıdaverilenuygunseçenekleriişaretleyerek 6. oturum/session AÇIKLAMA

131

Arif DEMİR* Keywords: Musicaltraining,lesson,instructor. problems ofmusicaltraininginschoolswillbediscussed. general this, from Apart about. argued be will it and education musical current the on impacts has Councils Education Ministry the in established are which policies training musical Additionally, considered. be will established, been has Republic Turkish the since place took which policies, education musical study, this In been created,unfortunatelymusicaleducationcouldn’tbedevelop ed enough. place 16 times since the establishment of Turkish Republic, although many plans and education programs has took which Councils, Education Ministry During education. school of part important an is which education musical about accepted policies various are There wasted. are opportunities important and provided not is Especially, it is unfortunate that in the most proper period of musical education for children, proper attention In Turkey, needed interest and concern about musical education is not provided in the Ministry of Education. Abstract Anahtar Kelimeler:Müzikeğitimi,dersi,öğretmeni. etkileri üzerindedurulacaktır.Ayrıcaokullardamüzikeğitiminingenelsorunlarıdaelealınacaktır. olan programlarına öğretim kararların alınan ilgili ile eğitimi müzik şûralarında eğitim Yine irdelenecektir. eğitimimiz müzik mevcut doğrultusunda politikaları eğitim müzik günümüze Cumhuriyetten çalışmada; Bu lar alınsadaancakmüzikeğitimiadınaneyazıkkiyeterlimesafealınamamıştır. kez gerçekleştirilen Millî Eğitim Şûraları’nda müzik eğitimi ile ilgili pek çok program geliştirilip çeşitli karar- 16 günümüze Cumhuriyetten benimsenmiştir. politikası müzik çok pek kadar bugüne ilgili ile eğitimi müzik olan öğesi bir önemli eğitimin verilen Okullarımızda gitmektedir. boşa da fırsatlar önemli ve verilememekte verilmemektedir. Özellikle müzik eğitimi adına en uygun dönem olan okul yıllarında çocuklara gerekli eğitim Ülkemizde Milli Eğitim Bakanlığı bünyesinde gerçekleştirilen genel müzik eğitimine gereken önem ve değer Özet ACCORDING TONATIONAL POLICY OFMUSICAL EDUCATION CURRENT MUSICAL LESSONSINSCHOOL CURRICULUM MEVCUT MÜZİKDERSLERİ MÜZİK EĞİTİMPOLİTİKAMIZ AÇISINDAN OKULLARDA * Yrd. Doç.Dr.,YıldırımBeyazıtÜ niversitesi, TürkMusikisiDevletKonservatuvarı,[email protected] Ankara, BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 6. oturum/session

133 134 sisteme dayananmüzikeğitimi, Cumhuriyet’inkurulmasıylabirliktelaik ve EnderunOkullarıilebazı tekkelerde yapılmıştır.Osmanlıdönemindedahaçokdinsel vegelenekselbir özel müziköğretimibellitekkeler vesaraylarda;meslekimüziköğretimiisedahaçok mehterhanelerde gelişmelerin veilerlemelerin kaydedildiğiOsmanlılardönemindegenelmüziköğretimi medreselerile, önemli Çok atılmıştır. döneminde Selçuklular temeli eğitiminin müzik dayanan eskilere çok Türkiye’de Türkiye’de MüzikEğitimi donanımına sahipsağlıklıbireyleryetişebilmesiiçinmüzik eğitiminebüyükihtiyaçbulunmaktadır. da müzikeğitimindiğerönemliamaçlarındandır.Başarılı, seçkin birmüzikbeğenisiolanvekültürü çocuklarda sağlammüzikkültürlerininoluşmasınısağlamak vebuvesileyleonlarınözgüvenleriniartırmak insanları vedoğayıtanıyıpsevmelerinisağlamaktır.Bunlara ilavetenkulak,sesveçalgıeğitimiile Müzik eğitimindeamaç;çocuklardadinlemeyeteneğiningelişmesini sağlamak,müzikyoluilekendilerini, göre dahabaşarılıolduklarıortayaçıkmıştır.(Catterall,1997: 1). sosyo-ekonomik kökenineolursaolsunmüzikleuğraşan öğrencilerin,müzikleuğraşmayanöğrencilere (Sharp, 2003:2).Yine25.000öğrenciüzerinde10yıllıkbirsüreileyapılançalışmasonucundaise; müzik aktiviteleriilezenginleştirildiğindezekakapasitesiningeliştiğibilimselolarakkanıtlanmıştır. Örneğin beyinileilgiliaraştırmalardamüzikeğitimizekagelişimiarasındaparalelliklerolduğu,beynin Müzik eğitiminin bireysel olarak kişiye kazandırdıkları ile ilgili günümüzde pek çok araştırma yapılmıştır. eğitiminin önemibüyüktür. İnsanı, tabiatı,toplumuveülkesinisevensağlıklıbirneslinyetişmesindeokullarburadaverilenmüzik ayrıca kişilikoluşumuileberabersağlıklıruhgelişimindedeönemlikatkılarsağladıklarıgözlemlenmiştir. farklar tespitedilmiştir.Müzikeğitimininçocuklarayalnızcamüzikalbilgivebecerikazandırmadığı öğrencilerle müzik eğitimialmayanöğrencilerin diğer derslerdekibaşarıoranlarıarasında önemli ölçüde tercihi veyetenekgelişimindeönemlibirroloynamaktadır.Yapılanaraştırmalardamüzikeğitimialan İnsan, müzikle sürekli etkileşim halindedir. Küçük yaşlarda başlayan bu etkileşim; müzik beğenisi, Müzik EğitimininÖnemiveAmacı ve yetişkinlerüzerindekietkileri,eğitimöğretimdekiyeriönemivurgulanmıştır.(Yavuzer,1999). bu konuileilgiliçokçeşitliaraştırmalaryapılmıştır.Yapılanpekaraştırmalardaisemüziğinçocuklar etkili ve güvenli bir eğitim-öğretim aracı haline gelmiştir. Özellikle müzik-eğitim ilişkisi çok tartışılmış ve karmaşık birçokişleviolduğukesindir.Bireysel,toplumsal,kültürelveekonomikpekçokolanmüzik müzik eğitiminegerekenönemvedesteğivermişlerdir.Bugünartıkinsanyaşamındamüziğinkapsamlı en çokaraştırmayapılankonulardanbiridir.Gelişmiştoplumlarmüziğineğitselrolünehepinanmışve ile müzikseviyesiarasındaönemlibirbağbulunmaktadır.Müziğineğitselrolü,sonzamanlardaüzerinde Dünyada müziğinseyriileinsanlığınyaşamarasındabirparalellikkuranKonfüçyüs’egöreise,toplum 93). doğrudan insanruhuilebirleşenyücebirsanatolduğunusavunmuşlardır.(Eyüboğlu/Cingöz, 1971: 89– ile İbn-iSinagibiİslamdüşünürleridemüzikmatematiğinilişkisinidevamlıvurgulayarakmüziğin ve bunlarınkendiarasındakiuyumunabağlamışlardır.PlatonAristotelesgibiEskiYunanfelsefecileri filozofları, müziğinkaynağınıiçindeyaşadığımızevrendebulunangezegenlerindoğalritmikdüzenine Müzik, tarihboyuncainsanlarınençoküzerindefikiryürüttüğükonularınbaşındagelmektedir.İlkçağ bir sosyolojikunsurolanmüzik,insanlığınvaroluşundanbugünehepolmuştur. anlatma yoluyla ses sanatı olanmüzik(Alaner,1996:13),toplumlarıngelişimivedönüşümüüzerindedeetkilidir.Başlıbaşına düşüncelerimizi ve duygu Yine 2004:3). bilinmektedir.(Feridunoğlu, etkilediği de Melodi ve armonininbir ritim ilebirleşmesi sonucu oluşan müzik, insanlarla birlikte hayvanlar ve bitkileri Müzik veEğitimineGenelBirBakış (Say, 1996:119). BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Muspart2014 ve evrensel birzeminekaymıştır. öğrenmede bilgi,becerivebaşarıyı artırmaktadır.(Sanemoğlu,2000:388). olan etkileşiminisağlayanduyu organlarıdır.Duyuorganlarınınçoğunuhareketegeçirebilecek yöntemler önemli konulardır.Öğrenme sürecindedikkatedilmesigerekenhususlardanbiridebireylerin çevresiyle fiziksel imkanlar,proğramın mahiyeti ileöğrencilerintutumveyeteneklerideöğretim sürecine etkieden gibi farklıyöntemlerleöğrenmektedir. Buyüzdenöğretmeninkişiliğivederseyatkınlığı, dersinsüresi, açısından diğerindenfarklıdır.Kimisadecedinleyerek,kimi uygulayarak,kimidearaştırıpdüşünmek Modern eğitimsistemindebenimsenenanlayışagöreher öğrencizekayapısıveöğrenmeyöntemi yüzeysel ölçme-değerlendirmelerdendekaynaklanabilmektedir.(Uçan, 16). değildir. Bukonudaortayaçıkanolumsuzsonuçlarınçoğu, dikkatealınmayanbireyselfarklılıklarve Okullarımızda uygulananmevcutyöntemlerleöğrencilerin müzikyetenekleriningelişmesimümkün Kurulu kararıylaBakanlıkçakabuledilipyürürlüğegirmiştir.(Bozkaya, 2001:21). 1990 yılındayenidenelealınarakgüncellenmişvesonolarak 22.04.1994günve298sayılıTalimTerbiye İlköğretim müzik dersi öğretim programı MilliEğitimBakanlığı’nca1982yılındahazırlanmayabaşlanmış, ilkokullarında, 1952’denitibarengenelliseprogramlarında uygulamayakonulmuştur.(Küçüköncü,2004). olarak uygulanmayabaşlanmıştır.Müzikeğitimiprogramı1924yılındakentokullarında,1948köy Müzik eğitimi;ilkolarak1924yılındaokulprogramlarındayeralmış,1930yılındanitibarenisemüzikdersi Okullarda MevcutMüzikEğitim-ÖğretimDurumu fırsatlar neyazıkkiboşagitmektedir. eğitiminin enuygunolduğudevredeçocuklaragereklieğitimverilmediğiiçinmüzikeğitimiadınaönemli öğrencilerin amatörveprofesyonelmüzikeğitimiiçintemeloluşturmaktadır.Ancakokullarımızda Okullarımızda dahaçokdinlemeesasınavegenelyapıyadayalımüziköğretimiyapılsadaaslındabueğitim verilen müzikeğitimiçokdahaönemkazanmaktadır. ve yönlendiricibireğitimçevresiaileortamıneyazıkkiasgaridüzeydedir.Budurumdaiseokullarda Oysa müzikeğitimiçokküçükyaşlardabaşlamasıgerekenözelbireğitimdir.Ancakülkemizdebilinçli 142–143). 1987: görülmektedirler.(Filiz, kaldıkları geç olarak yaş genellikle verdiklerinde karar yapmaya karnından Ülkemizde isemüzikeğitimininyetersizliğindendolayımüziğeilgiduyanöğrencilerbukonudabirşeyler anne eğitimleri bu devletler veren başlatmakta veöğretimprogramısürecininsonunakadardadevamettirmektedirler.(Say,1996:29). önem eğitimine müzik özellikle eğitimine Çocukların güzel vakitgeçirmearacıolmayıpbirözgüvenkaynağıveaynızamandaeğitimalanıdır. dünyaya gelenvebusesigeliştirdikçekendiniifadeedebilençocukiçinmüzik,aslındasadeceeğlence yaratıcılıklarını geliştirmekteayrıcaonlarınhayaldünyalarınıngenişlemesinisağlamaktadır.Sesçıkararak en yüksekseviyededir.Budönemlerdemüzik,çocuklarınduygusalveritmiksezgileriniuyandırarak araştırmalar göstermektedirki,okulöncesindekivetemeleğitimçağındakiçocuklarınöğrenmepotansiyeli Öğrencilere müzikseldavranışlarkazandırmaeğitimininverildiğienönemlimekanlarokullardır.Yapılan yapıldığı üstkurumlardır. Konservatuvarlar, üniversitelerin müzik eğitim fakülteleri ve güzel sanat liseleri meslekî müzik eğitiminin türünü yadatamamıileilgilibiruğraşıyıuzmanlıkalanıolarakseçenkişilereyönelikmüzikeğitimidir. faaliyetler çerçevesindegerçekleşmektedir.Mesleki(profesyonel)müzikeğitimiisemüziğinbellibir eğitimidir. Bu türmüzikeğitimleriçeşitlidernek,vakıf,kurumvekuruluşların himayelerinde bazıkültürel Amatör müzikeğitimi;zevkiçinöğrenilen,ilgili,isteklivemüziğeyatkınolanlarıngerçekleştirdiği sağlıklı vedengelibiryaşamiçingerekliolanasgarimüzikkültürükazandırmayıamaçlamaktadır. Ülkemizde MilliEğitimBakanlığıbünyesindegerçekleşengenelmüzikeğitimi,herkeseyönelikolup Yükseköğretim kurumlarıdır. beraber üniversitelerin Müzik Eğitim Fakülteleri en son şekliyle müzik öğretmeni yetiştirmeye devam eden Mekteplerinin dışındagünümüzekadarbirçokmüziköğretmeniyetiştirenöğretimkurumuaçılmakla Cumhuriyet’in ilanı ile birlikte müzik öğretmenlerin yetiştirilmeye başlandığı Musiki Muallim BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 6. oturum/session

135 136 Cumhuriyet sonrası ülkemizde, 1950’liyıllardagörülmeye başlanan ve1970’lerde iyicekendisinihissettiren Müziğimizdeki gelenekselve BatımüziğiayrımınındoğmasıCumhuriyet’inöncesine dayanmaktadır. (Mardin, 1991:9). modernleşmeden anlaşılanşey bazenılımlıdegelenekselkültürelunsurlarımızıkıyasıya eleştirmektir. anlaşılan modernleşmeden ülkelerinde modernleşmesinden anlaşılan iseaslındabirbatılılaşmahareketidir.(Bostancı,2002:100). Ziraülkemizde Batı genellikle gibi Almanya Fransa, teknik seviye,demokratikyönetimveliberalekonomiolarak bilinmektedir.(Başak,2004:42).İngiltere, aslında toplumudönüştürmeçalışmalarınınbirparçasıolmuştur. Modernleşmeaslındabilimselolma, Ülkemizde resmivemillimüzikpolitikalarıCumhuriyet dönemiilebaşlayanmodernleşmebirlikte Batı müziğihayranlarıolanIII.SelimveII.Mahmud’unönemli rolleriolmuştur. etkilenmesinde müziğinden Batı Müziğinin Saray Osmanlı’da 53). 1991: örnektir.(Fenmen, iyi en yazılan melodi düzenimakamsaldan daha çoktonalolan“Gülnihal” adlı eseribudönemBatımüziği etkisiyle eski popüleritesinibudönemdekaybetmeyebaşlamıştır.Dede Efendi’nin3/4’lükvalsritminiandıranve Yine sarayvekonaklarındışındatekkelerdedînîgüfteler mistikicraözellikleribarındıranTekkeMüziği (Yalçın, 1999: 65). Bu marşlar makamsal motifler taşımakla birlikte batımüziği formunda bestelenmiştir. kuran Donizetti,II.MahmutiçinMahmudiye,Abdülmecit için deMecidiye marşlarını bestelemiştir. tarafından bando kurulmuştur.(Paçacı, 1999: 10). Tamamen Batı müziği icra eden bir saray orkestrası kaldırılması ilemehtertakımıda1828’dekaldırılıpİtalya’dangetirilenGuiseppeDonizetti(DonizettiPaşa) öğelerinden biri olan mehter müziği yerini, bandoya bırakmıştır. II. Mahmut döneminde, Yeniçeri ocağının XVII. yüzyıl ve sonrasında Batı müziğiyle tanışmıştır. Bu tanışma ile örneğin Osmanlı müziğinin en önemli dönemlerinde başlayanpolitikalar oluşturmaktadır. ZiraSaraylardaicraedilen GelenekselTürkmüziği, Cumhuriyet dönemindegörülenmüzikpolitikalarınınözünüOsmanlıİmparatorluğu’nunson Müzik EğitimPolitikamız nasıl sonuçlarortayaçıkaracağınıtahminetmekzordeğildir. kesmediği birdönemdeöğrencilerispor,resim,müzikgibietkinliklerdenuzaklaştıracakuygulamaların dersleri içinbranşöğretmenlerigörevlendirilebilmelidir.Okullardaşiddetveçeteleşmeolaylarınınhız Sanat alanındarehberlikyapacakeğitimmüfettişlerininsayısıazdır.Okulöncesiöğrencilerininmüzik Müzik öğretmenlerine,ilgilialanlardayeterliderecedehizmetiçieğitimseminerleriyapılamamaktadır. yaklaşmaktadır. notla değerlendirilmektedir.Öğrencivelilerisportif,sanatsalçalışmalarınasınavvenotkaygısıylaönyargılı hiçbir yertutmamaktadır.Özelyetenekgerektirengörselsanatlar,müzikvebedeneğitimigibidersler zamanlı sanateğitimivermektedir.Ortaöğretimeveüniversiteyegeçişiçinyapılansınavlardakültürü Ülkemizde yeni başlayan bir uygulama olan müzik ilköğretim okulları da, sadece müzik alanında tam alanında eğitimverilmektedir. resim vemüzikalanlarındaeğitimverilmektedir.Konservatuvarlarda iseilkveortaöğretimdesadecemüzik ya dakonservatuvarlara yönlendirilmektedirler.BuokullardanAnadolugüzelsanatlarliselerindesadece Sanat alanındamesleksahibiolmakisteyenöğrenciler,ortaöğretimdeAnadolugüzelsanatlarliselerine düzenlenmiştir. Ortaöğretim kurumlarında ise, yeni yönetmeliğe göre görsel sanatlar/müzik dersleri 1’er saat olacak şekilde itibaren verilmesi, yeteneklerin keşfinde ve bu yeteneklerin geliştirilmesinde geç kalınmış bir dönemdir. dersler 4.sınıftanitibaren verilmeyebaşlanmaktadır. Sanatlailgilieğitimlerin ilköğretim4.sınıftan ortam, tesisvearaç-gereçlerneyazıkkiyetersizdir.İlköğretimokullarındasporsanatayönelik Müzik vediğersanatsaletkinlikleriçinokulöncesi,ilköğretimortaöğretimokullarımızdakifiziki desteklenmesi halindeöğrenmebaşarılıvekalıcıhalegelebilmektedir. öğrencinin aktifkatılımınısağlayıcıyöntemlerkullanılmasıveöğrenmeortamıgörsel-işitselmateryallerle hitap eden öğrenme ortamlarında gerçekleştirmektedir.(Çilenti, 1982: 54). Dolayısıyla müzik eğitiminde de Yapılan araştırmalardananlaşıldığınagöre,insanlaröğrendiklerinin%95’inigörsel-işitsel duyularına BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Muspart2014 sanayileşme ikenTürk znatdr Çk el mzk çalışmalarında müzik sesli Çok uzanmaktadır. kadar Hümayun’a Mızıka-i kurulan yılında 1826 kökleri İmparatorluğu’ndaki Osmanlı müziğin Çoksesli armonize edersek,hemmilli,deAvrupalıbir değildir. Halkmûsikisibizebirçokmelodilervermiştir.BunlarıtoplarveBatımüziğininusûllerinegöre milli kültürümüzün,Batımûsikisideyenimedeniyetimizinmüzikleriolduğuiçinherikisibizeyabancı hangisi bizimiçinmillidir.Doğumûsikisininhemhastadegayrımilliolduğunugördük.Halkmûsikisi “Bugün, şuüçmûsikininkarşısındayız.Doğumûsikisi,BatımûsikisiveHalkmûsikisi.Acababunlardan bir müzikinşaedilmelidir.(Metin,2006:12-13) müziğinin sahip olduğu motifler Batı müziği formunda armonize edilerek seslendirilmeli ve böylelikle yeni Ancak Gökalp’e göre; halk müziği de tek sesli yapısı ile “milli müzik” olma açısından yeterli değildir. Halk Müziği’ni BizansveDoğuMüziğiolarakdışlayanGökalp’egöre,bizeaitolanmüziksadecehalkmüziğidir. çok seslimüzikfaaliyetlerioluşturmaktadır.“MilliMüzik”anlayışınınfikirbabası,ZiyaGökalp’tir.Saray Günümüz müzik eğitim politikalarının temelini Cumhuriyet’in ilk yıllarındaki Milli Müzik felsefesi ve yasaklanması müzikeğitimpolitikamızaçısındanoldukçaönemligelişmelerdir.(Cangızbay,2002:122). Türk mûsikîsiçalgılarınıçalmanınöğretimininkaldırılmasıve1934’teiseMüziğininradyolardan bir müzikaldönüşümgerçekleşmiştir.1928’deİstanbulKonservatuvarı’ndan TürkmûsikîsiveGeleneksel 1 seçimle değilatamaylagelmektedir. çoğunluğunu üyelerin şura Çünkü sıkıntısıdır. bir önemli şûraların da olmamaları sahip işleyişe ve yapı Zira şûraüyelerininyapısıağırlıklı olarakbürokratveyöneticilerdenoluşmaktadır.Yine demokratikbir olan hükümetioluşturansiyasalpartilerinetkisindekalmaları daşuralarileilgilidiğerönemlibirsıkıntıdır. uygulama yetkisinielindebulundurankurumMilliEğitim Bakanlığı’dır.Yapıldıklarıdönemdegörevde Türk eğitimiileilgiliçokönemlikaralaralınsadabukararları ancaktavsiyeetmektedir.Bukaraların önemli sıkıntılarıvardır.Bunlardanenönemlisi,şûraların yaptırımgücüolmamasıdır.Zirabukurulda üretilmiş veeğitimleilgiliönemlikararlaralınmıştır.Ancak şûralarınbiçim,yapı,işlevveişleyişiyleilgili alanında enönemlidanışmaorganıolarakgelenekselleşen şuralarda, eğitimsorunlarıtartışılarakçözümler Millî EğitimŞûraları,75yıllıkdeneyimivebirikimiileTürk EğitimSitemineyönvermişlerdir. Eğitim seçimle gelenüyeler,davetliüyelervemüşahitlerdenoluşmaktadır. yükseltmek, MillîEğitimTeşkilatıiçerisindeyeralanen yüksek danışmakuruludur.Sûra;tabiîüyeler, Millî EğitimBakanı’nabağlıolarakgörevyapan, Sistemi’nigeliştirmek,eğitiminniteliğini sonuncusu da2014yılındaolmaküzeretoplam19MilliEğitimŞûrasıgerçekleşmiştir.MillîŞûrası, Millî Eğitim Bakanlığı’na ait en yüksek bilimsel danışma ve karar organı, Millî Eğitim Şûrasıdır. İlki 1939’da üzerinde durulmuştur.(Deniz,2001:11). okul veöğrencilerleilgilisayısalveriler,öğretimprogramları,eğitimsistemininihtiyaçlarıgibikonular eğitime ileilişkinçalışmalardanbirisideMaarifKongreleridir.Kongrede;İlköğretimveortaöğretimdeki bilimsel çalışmaları desteklemek gibi faaliyetleri yürütmüştür.(Gündoğdu, 2007: 17-20). Bu dönemde öğretim programlarınauygunolupolmadığınınincelenmesi,okulsayılarınınartırılmasıçalışmalarıve gelmektedir. 1926yılınakadarfaaliyetlerinisürdürenTelifveTercümeHeyeti,hazırlananderskitaplarının Cumhuriyet dönemindeeğitimleilgilioluşturulankurumlarınbaşındaTelifveTercümeHeyeti Müzik EğitimPolitikalarıAçısındanMilliŞuraları Milli Müzikgörüşleriçerçevesindebestelenmiş,Batımüziğieğitimiprogramlardaağırlıklıyertutmuştur. milli müzikçalışmalarınınönemliörneklerinioluşturmuştur.Yinebudönemdeokulmüziklerivemarşlar Erkin’in HalkMüziğimotiflerini,TürkMüziği’ninmelodikyapısınauygunbirçokseslendirmesistemiile Müziği armonisioluşturmaçalışmalarındabulunmuşlardır.ÖzellikleAhmetAdnanSaygunveUlviCemal adamları önemligörevlerüstlenmişlerdir.Bumüzisyenler,halkmüziğimotifleriderlemeleriveTürk davet edilen CarlOrff,BelaBartok,JosefMarx,EduardZuckmayerve Anlar” Türk olarak adlandırılmışlardır. Beşleri Milli Müziğin önde gelen aktörleri “Ahmet Adnan Saygun, Ulvi Cemal Erkin, Cemal Reşit Rey, Necil Kazım Akses ve Hasan Ferit BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 6. oturum/session Türk Beşleri, mûsikiye sahipoluruz.”(Gökalp,1999:146). 1

Musiki Muallim Mektebi veTürkiye’ye Paul Hindemithgibi önemli müzik

137 138 Okullarda müzikdersleriiçin uygunenstrümanlarınseçimiveeğitimi, Geleneksel müzikleridinleme veicraetmeninönemi, Müzik derskitaplarınıniçeriğininyaşgruplarıvesesözelliklerine uygunluğu, Öğretmen veöğrencimerkezlibirderskitabınınoluşturulması, Kitle iletişimaraçlarıvepopülerkültüröğelerininmüziköğretimine etkisi, Çocukların yaş,davranışvegelişimdönemlerineuygunmüzik eğitimi, Müzik programlarınınçocuklarınbilişselveduyuşsaldavranışlarıyla uyumu, Genel müzikeğitimindedüzenlilikvesüreklilik, Müzik öğretmeniyetiştirmesistemi, uygulanmaları gerekmektedir: konuların sahasındauzmanilim,sanatvedevletadamları tarafındankararabağlanıp ilgili makamlarca olan müzikmerkezlişûra,çalıştay,sempozyum,kongrevb.toplantılardaaşağıdakibazıönemarzeden belirlenip kararabağlanacağımüstakilbirlikteliklerinyapılmasıgerekmektedir.Sondereceivedivegerekli yeterince uygulanmadıklarıdaaşikardır.Bunedenlesadecemüzikeğitim,öğretimvepolitikalarının eğitimcilerinin yatemsilsorunuyaşadıklarıdamüziköğretimprogramlarınayönelikalınankararların olduğu dikkatlerdenkaçmamaktadır. Zira başlangıçtanbuyanaMilliEğitimşuralarında müzikvesanat üst organolanMillîEğitimŞûralarındadamüziköğretimproğramlarınayönelikçalışmalarınoldukçaaz pozitivist politikalarınyeterincebaşarılıolamadıklarıgörülmektedir.Müzikpolitikalarınınbelirlendiğien çok politikaortayakonmuştur.Halkıdışarıdabırakanvegelenekseldeğerleridevredışıbazı evrensel birdüzlemekaymıştır.Sondönemlerdemüzikalanındamodernleşmevemillilikmerkezlipek Osmanlılar döneminde din ve gelenek merkezli müzik eğitimi, Cumhuriyet’le birlikte birlikte laik ve Müzik eğitimiaçısındanbaşlangıçtangünümüzepekçokpolitikabenimsenmiştir.Selçuklularve düşmektedir. üzere, üniversitelerinmüzikbölümleri,konservatuvarlar, okullarveöğrencivelilerineçokönemligörevler yaklaşımıyla olacaktır.Bununiçinbaştamüzikeğitimininbaşındabulunantümidarimekanizmalarolmak Müzik eğitimindeistenilenhedefleringerçekleşmesiisebunaönemveöncelikverenbireğitim-öğretim ilkokul, ortaokulvelisemüzikeğitimimizindahafazlageliştirilmesietkinleştirilmesigerekmektedir. eğitimin enüstseviyesineçıkarılmasıönemlihedefolmalıdır.Buyüzdenbaştaokulöncesiolmaküzere olduğu bilinmektedir.Ülkemizdemüzikeğitimininbizeaitdeğerlerimizlebütünleşmesiveaynızamandabu Müzik, insanındoğasındavarolanbiryaratılışözelliğidir.Müziğingelişimindeçokönemliyeri Sonuç veÖneri 2 geliştirilebilir gibiifadelerledeğerlendirilmelerikararıalınmıştır. alınmadığı gözlemlenmektedir.(MillîEğitimŞûrası, ve 1996yıllarındayapılanşûralardaalınan3karardışındamüzikmüfredatınayönelikhiçbirkararın üye sayısınıniçindeyeralanmüzikvesanateğitimcisiortalama%1civarındadır.Yine1988 Şûralarda iseendüşükkatılımınolduğuyıllardır.(Gündoğdu,2007:26).MillîEğitimŞûralarındakitoplam müzik vesanateğitimcisiüyesayılarınınenyüksekyıllarolduğuyıllar,19901999yıllarındayapılan müzik ile ilgili hiçbir komisyon kurulmamıştır.(Gündoğdu, 2007: 20). 1962, 1946,1949’da yapılan Şûralara düşük olduğugözlemlenmektedir.Örneğin;1982,1990,1993ve1999yıllarındayapılanŞûralardaise görülmektedir. Yine Şuralardamüzikvesanateğitimcilerinin az sayıdayeraldığıvetemsil edilme oranının ve bu komisyonlarda müzik eğitimine yönelik alınan kararların oranının oldukça düşük olduğu Başlangıçtan günümüzeyapılan19adetMillîEğitimŞûrasında,oluşturulanmüzikmerkezlikomisyonların itibaren branş öğretmenleri girecek şekilde düzenlemeler yapılması veöğrencilerin not yerine derslerinin derssaatlerininazaltmakararıalınmıştır.Ayrıcamüzikderslerine,okulöncesieğitimden Milli EğitimŞurasında,ortaöğretimkurumlarıhaftalıkdersçizelgesindeBedenEğitimi,ResimveMüzik www. meb.gov.tr BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Muspart2014 1991; Gündoğdu,2007:29).2010yılındayapılan18. 2 yeterli ya da www. meb.gov.tr Yavuzer, Psikolojisi, H.(1999)Çocuk RemziKitabevi,İstanbul Uçan, Eğitimi Temel A.Müzik Kavramlar-İlkeler-Yaklaşımlar, MüzikAnsiklopedisiYayınları,Ankara. Sharp, J.(2003)“ClassroomsandCurriculumcome alivewithmusic”,Classroom Researchs, Utah Say, A.(1996) “MüzikÖğretimi”,AliUçan’ın Öğretimine Ülkemizde Kaleminden Müzik Genel Müzik Bir Bakış, Sanemoğlu, N.(2000)Gelişim Öğrenme ve Öğretim, GaziKitabevi,Ankara Plato (Çeviri:SabahattinEyüboğlu-M.AliCimgöz),Remzi Kitabevi, İstanbul (1971),Devlet, Paçacı, G.(1999)“CumhuriyetinSesliSerüveni”,Cumhuriyetin Sesleri, TarihVakfıYurtYayınları,İstanbul ve İran, C.(2006)Türk Modernleşmesi Metin, HacettepeÜniversitesi, AtatürkİlkeleriveİnkılâpTarihiEnstitüsü, Egitim Sûrası,MEB, Millî MillîEgitimBasımevi,İstanbul Mardin, İletişimYayınları,İstanbul Ş.(1991)Türk Modernleşmesi, Lavignac, A.(1932)“L’educationMusicale”,Librarie Palegrave, Paris Küçüköncü, Y.(2004)“Türkiye’deGenelMüzikKültürüneEtkileriBakımındanCumhuriyetDöneminde Gündoğdu, Eğitim Sûraları’nda Ögretimi E. Alınan(2007) Millî Üzerine Müzik Kararların Ortaögretim Ortaöğretim Gökalp, Z.(1999)Türkçülüğün Esasları, MEB,İstanbul Eğitimimiz ve A.(1987)Müzik CemYayınevi,İstanbul Filiz, Sorunlarımız, Feridunoğlu, L.(2004)Müziğe GidenYol, İnkılapYayınları,Ankara Fenmen, M.(1991)Müzikçinin ElKitabı, MüzikAnsiklopedisiYayınları,Ankara Egitim Sûraları’nınDeniz, M.(2001)Millî Tarihçesi ve SüleymanDemirelÜniversitesi Egitim Politikalarına Etkileri, Bilimleri Eğitim Üniversitesi Ankara Uygulamalar, Türkiye’deki ve İlkeleri Eğitim Televizyonla (1982) K. Çilenti, Çetinkaya, Yazıları, KaktüsYayınları,İstanbul Y.(1999)Müzik Catterall, J. (1997) Regardless of Socio-Economic Backgrounds, Music Making Students Higher Get Marks In Cangızbay, K.(2002)Çok ve Hukukluluk, Laikrasi, Laiklik LiberteYayınları,Ankara Bozkaya, ÖzsanMatbaacılık,Bursa İ.(2001)Okul Müzik, Ortamında Bostancı, M.N.(2002)Cumhuriyetimiz, VadiYayınları, Ankara S.(2004)KültürBaşak, Olgusuve Analizleri ÜçTarz-ı Siyaset, OdakYayınları.Ankara Alaner, A.B.(1996)Tarihsel Süreçte AnadolYayıncılık,İstanbul Müzik, KAYNAKÇA Müzikle ilgilihizmetiçieğitimkurslarınınnitelikvenicelikolarakverimliliği. Müzik eğitimininyetkinveuzmankişilertarafındandenetlenmesi Mevcut müzikbranşöğretmeniaçıklarınıngiderilmesi, Okullarda müzikderslerininstatüsüvehaftalıkartırılması Müstakil müzikderslikleri,derskaynak,araç,gereçkonuları, Okullarda idariyapınınmüzikderslerineyaklaşımı, Ansiklopedisi Yayınları,Ankara Doktora Tezi,Ankara SempozyumuYetiştirme Isparta Bildirisi, Mektebinden Muallim Eğitimi veMüzikÖğretmenleri”,1924-2004Musiki Günümüze Öğretmeni Müzik Öğretim ProgramlarınaYüksekLisansTezi,Bolu Müzik Etkileri, Sosyal BilimlerEnstitüsü,Isparta Fakültesi Dergisi,Cilt:15,Sayı:2,Ankara Standardized Departmentof EducationDatabase,Ucla BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 6. oturum/session

139

Mehmet ŞahinAKINCI* denilebilir.Bu noktadaöğretme işinintemelsorumlusuöğretmenlerdevreyegirmektedir. mu-uygulanması-tekrarı, öğretenlerin-öğrenenlerin tutumu, becerisi ve istekleri ile yakından ilişkilidir kurum okuldur(s.597).Okullarda bireylerinaldığı-alacağıeğitim;amaçlarvekazanımlar, bilgilerinsunu- vardır. Bireyleriçinuygundavranışları seçenveeğitimiseçilmişdeğerlerüzerinekurmagörevi olanönemli lar. Sünbül’ e (1996)göre: Toplumun beklentisi olan ve kişisel çabayla öğrenilmesi güç olan birçok davranış eğitim almakta, ayrıca değişen topluluk kural ve yaşayışlarına uyum sağlayabilmek için destek almaktadır- Gelişim süreçlerindekendileriniveçevreyitanımayaçalışan bireylereğitimortamlarındaplanlı-programlı- Giriş Keywords: Teachingprofession,Musicteaching,Attitude. were displayed positiveandthefindingswereinterpretedinterms ofcertainvariables.. profession their towards teachers music pre-service of attitudes the findings, the In data. the analyse to used were tests H Wallis Kruskal and U Whitney frequency,Mann and percentage and program, analysis data 22 SPSS using analyzed were data The scale. attitude profession teaching music the through collected was research the of data The Education. Music of year fourth and third second, first, are who teachers music descriptive survey method was used for the research. The research group was constituted from 118 pre-service this study is of to determine the attitudes of pre-service music teachers towards purpose music teaching profession and a The development. musical countrys’ a for factor crucial the of one as considered be can mance perfor- and satisfaction work profession, their towards attitudes teachers’ music pre-service and In-service Abstract Anahtar Kelimeler:Öğretmenlikmesleği,Müziköğretmenliği,Tutum. bazı ve çıkmış değişkenler açısındansonuçlarirdelenmiştir.. ortaya olduğu yüksek anlamda olumlu tutumlarının yönelik mesleğine öğretmenliği müzik çözümlenmiş; yüzde-frekans, Mann Whitney U ve Kruskall Wallis H testleri ile analiz edilmiştir. Öğrencilerin olan 118 müzik öğretmeni adayından oluşturulmuştur.Veriler SPSS 22 veri çözümleme programı kullanılarak turulmuş betimsel durum saptayıcı bir çalışmadır.Araştırmagrubulisansbir, iki, üç ve dördüncü sınıf öğrencisi olan tutumlarının hangi düzeyde olduğunu belirlemeyi amaçlayan bu araştırma genel tarama modeli ile oluş- mesleğine öğretmenliği müzik adaylarının öğretmeni müzik alan sayılabilir. eğitim birisi dallarında anabilim etkenlerden eğitimi önemli Müzik için gelişimi müziksel ülkelerin olarak ilişkili ve etmeleri elde başarı sevmeleri, tutumları,mesleklerini olan mesleklerine adaylarının öğretmeni müzik ve öğretmenlerinin Müzik Özet TOWARDS MUSICTEACHINGPROFESSION THE ATTITUDES OFPRE-SERVICE MUSICTEACHERS ÖĞRETMENLİĞİ MESLEĞİNE YÖNELİK TUTUMLARI MÜZİK EĞİTİMİLİSANSÖĞRENCİLERİNİN [email protected] * Öğr. Gör.,Abant İzzetBaysalÜniversitesi,Eğitim Fakültesi,MüzikEğitimiAnabilimDalı, Bolu, BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 6. oturum/session

141 142 ve alanlarınabakış açıları,tutumlarıveyeterlik durumlarıöğretimprogramı vemaddiolanaklarkadar Öğretmen yetiştirmesürecinde nitelikliöğretmenolmayayönelikbireylerinmotivasyon veilgileri,eğitime (Büyükkaragöz, SünbülveKesici, 1995:341). zihinsel gelişimleriyle ilişkili olarak ilgi, tutum, yeterlilik gibi özelliklerinde de değişiklikler görülebilir toplum, ilişkiliolarakoluşan bireyselsorunlarveyeniihtiyaçlarnedeniylebireylerin zeka, yetenekgibi cevaplamak içinbilgiseleğilimdir (Ahmad,2008:41).Bilgilerinçoğalması,gelişimhızı vedüzeyideğişen lara karşısürekliyaklaşımvetahminedilebilirtepki;insanları veyanesneleriolumluolumsuzyönde dirdiği zihinsel, duygusal ve davranışsal bir tepki ön eğilim(İnceoğlu, 2010:13); özel görüşler ve durum- 2008:28, Demirel,2003).Bireyindeneyim,bilgi,duyguve güdülerine(motivation)dayanarakşekillen- duruma, görüşeveyanesneleretepkidebulunmakiçinöğrenilen birdurum-eğilimdir(GüdekveTufan, mi veyaşamdeneyimleriileilişkiliolantutum(İnceoğlu, 2010: 8)bilerekveyabilmeyerekinsana,olaya, Bireyin kişiliközellikleri,içindeyeraldığıtoplumsalvekültürel çevre,toplumsallaşmasüreci,bilgibiriki- mesi içinçalışılmalıdır(Özder,KonedralıveZeki,2010:256). ğine ilişkintutumlarıincelenmeliveortayaçıkanbulgular doğrultusundaolumlututumlarınıngeliştiril- Bundan dolayıöğretmenyetiştirenkurumlardaöğrenimgören öğretmenadaylarınınöğretmenlikmesle- ilk adımıöğretmenadaylarınınseçimindeöğretmenlikmesleğini sevenveisteyenadaylarınseçilmesidir. mesleğinin gerektirdiğiyeterlikveniteliklerüzerinekuruludur(Güdek,2007:21).Öğretmenyetiştirmenin nında uzmanlaştırmayıamaçlayanetkinbiröğrenimsürecidir.Busüreçgenelolarakmüziköğretmenliği bir dalıolanmüziköğretmenliğieğitimidebumesleğeyönelenveyayöneltilenbireyleriala- met içi eğitim gibi konular, tümüyle öğretmen yetiştirme kavramı içine girer (s.1).Öğretmenlik eğitiminin seçimi, hizmetöncesieğitimi,uygulamadönemivebudönemdekiizleme-değerlendirmeçalışmaları,hiz- Kavcar (2002)’egöreöğretmenyetiştirme,kapsamlıveçokboyutlubirkonudur.Öğretmenadaylarının lanmaktadır (BircanveSefunç,2003:221;MilliEğitimTemelKanunu,3.kısımmadde43). Genel Kültür Eğitimi, Özel Alan Eğitimi ve Pedagojik Formasyon eğitimleri tamamlanarak yapılmaya baş- mine dekatkısağlayanbirmeslektir(Güdek,2007:5-6-49).Özelbirihtisasalanıolanöğretmenlikmesleği içeren, bireyinvetoplumunmutlulukgelişimineolduğukadarmüziğinbirkültüröğesiolarakgelişi- statüde biruğraşalanıdır.Ayrıcadalöğretmenliğiolmasınınyanındagenelöğretmenlikbilgisinide turmaya çalışan,etkinliklerdüzenleyipuygulayan,dersdışıetkinliklerihazırlayan,yönetenprofesyonel formasyondeneyimine dayanarak aktif şekilde müzik ders amaçlarına ilişkin davranış değişikliklerini oluş- sinde müzikalanındaözeluzmanlıkbilgisi,beceriveyeterliğinitemelalanakademikçalışmamesleki Müzik öğretmenliği:eğitimleilişkilisosyal,kültürel,ekonomik,bilimselveteknolojikboyutlarçerçeve- sidir vedersleriçoğunluklamüziköğretmenleriyürütmektedir. sınıf seviyelerine göre değişebilen derslerin öğretimini yapmaktadırlar. Müzik dersi de bu derslerden biri- Kendi alanlarında uzmanlaşmış öğretmenler milli eğitim ilkeleri çerçevesinde haftalık işlenme sayısı ve Öğretmenlerin temeluğraşılarıolanöğrencilerokullardafarklıamaçlarıbirçokdersalmaktadırlar. lik uzmanlaşmayıveprofesyonelleşmeyigerektirenbirmesleksayılmaktadır. sahip olmaları gerekmektedir (Çoban ve Doğan, 2009:159). Bu önemli sorumluluklardan dolayı öğretmen- nitelikleri sayesindeneyinnasılvenezamanöğretileceğinibilmelerigibistratejikbilgideneyimlere öğretmenlik etkili oluşturabilmeleri; değişikliği davranış psikomotor bilişsel, duyuşsal ve olumlu cilerinde öğren- (Çiçek Sağlam, 2008: 60); geliştirmeleri kendilerini sürekli çalışarak özveriyle ve 603-604);sabırla faydasına kullanabilmeleri;toplumladengeliyaşamiçineğitimselyaşantılarıdüzenlemeleri(Sünbül,1996: Öğretmenlerin sosyaldeğerleri,toplumunbeklentilerini,katkılarını,sorunlarınısaptayaraköğrencilerin diğer öğelereoranladahayüksektir(Çetin,2006:29). yeri tartışmasızönemlidir(Eldemir,2011:48).Öğretmeninöğrenciveeğitimprogramlarınıetkilemegücü topluma, ülkesine,dünyayafaydalıveüretkenhalegetirmeyiamaçlayaneğitimsistemiiçindeöğretmenin le yükümlüolançalışanlardır(MilliEğitimTemelKanunu,3.kısımmadde43).Bireyiailesine,yaşadığı 2000: 69);görevleriniTürkMilliEğitimininamaçlarınavetemelilkelerineuygunolarakyerinegetirmek- Çil, ve Çapa 2011:98; Özer, ve Demirtaş (Cömert, olan etkisi yönlendirici ve etkileyici belirleyici, ötesinde eğitim sistemindekiamaçlaraulaşmadaprogramı,fizikikoşullar,materyallerivediğerlerinin kalite katacakdeğişmelerinoluşmasınakılavuzlukeden(Şahin,2003:293;SemerciveSemerci,2004:138); Öğretmenler: çeşitli bilgileri temele alarakbireyindavranış,tutum,becerilerine ve toplumunyaşamına BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Muspart2014 problemlerin çözümüne yönelikyenidüzenlemeler içinfikirlersunabilmesi, konuylailgiliilerikizaman - Ayrıca sonuçlarıileilgili literatürekatkı sağlayabilmesi; eldeettiğibulgu, sonuçveönerilerdenyolaçıkarak kazandığı söylenebilir. konuya vesonuçlarınafarklı pencerelerden bakabilmelerineimkanısağlayabilmesiaçısından ekbirönem çalışmıştır. Bunedenlearaştırmanın, konuileilgiliyapılmışöncekiçalışmalardanayrılarak, okuyucuların ailede memur/öğretmen olup olmama değişkenlerini de içermişve bu değişkenlerin sonuçlarını test etmeye grubundaki öğrencilerin sınıf seviyeleri değişkenlerine ek olarak ve farklı olarak mesleği seçme nedeni ve çalışan araştırmaların kullandığı cinsiyet, sosyo-ekonomik durum ve lise mezuniyet durumları, araştırma Araştırma;müzik öğretmeniadaylarınınmüziköğretmenliği mesleğineyöneliktutumlarınıtespitetmeye Araştırmanın Önemi kurması veyauzaklaşmışolabilmeleriihtimaliileailemeslek durumlarıdeğişkenlerinebakılmıştır. memurluk-öğretmenlik mesleğinefarkındaolarakveyaolmayarak gözlem-incelemeveyaalışarakyakınlık bilmeleri ihtimaliylemesleğiseçmenedenideğişkeni;öğrencilerin yakınlarındaveçevresindegörebileceği karar verip-verememe veya çevredenetkilenebilme, isteklilik-isteksizlik vb başkadurumlarla ilişkilendire - lerin meslekseçimlerinibireyselolgunlukyetisineulaşıp-ulaşamama, kararlılık-kararsızlık,kendibaşına kurumlardaki sınıfderecelerininakışınagöredeğişebilmesi ihtimalinedeniylesınıfdeğişkeni;öğrenci- nedeniyle cinsiyet değişkeni;bireylerin; sosyal-ekonomik-kültürel yaşantı deneyimlerinin eğitim aldığı açılarıyla değerlendirebilmesi ve öğrencilerin farklı yetiştirilme geçmişlerine sahip olabilmeleri ihtimali raştırmada ise:çevre,meslek,yaşam,gelecek,eğitim vb kavramlarınöğrenciler tarafındandeğişikbakış lar veönerilersunulmuştur.Heraraştırmatutumufarklıyönleriileincelemekteveirdelemektedir.Bua- Öğretmenlik mesleğineolantutumüzerinebirçokaraştırmayapılmışvesonuçlarıileilişkiliolarakbulgu- 2007: 21-22). ilgili uygulamalarmüziköğretmenliğimesleğinekarşıolumlututumlarayönlendiriciolmalıdır(Güdek, lu veönemlidir(SemerciSemerci,2004:140,GüvenKaya:2013:552).Müziköğretmenliğimesleğiyle adaylarının mesleğineilişkintutumlarınınbelirlenmesiveolumsuziseolumluyöndedeğiştirilmesizorun- ve Sünbül1996).Nitelikliöğretmeninyetiştirilmesi,eğitimprogramıbaşarısıgeliştirmesiiçinöğretmen sizdir kiprogramınhedeflerineulaşmasında,öğrencilerinbaşarısındaetkiliolabilecektir(Büyükkaragöz de yapmasıdagüçolabilecektir(Cömert,DemirtaşveÖzer,2011:101).Nitelikli,yeterliöğretmenşüphe- 2008: 60). Öğretmenlik beceri ve bilgilerine yönelik inancı az olan öğretmen adayının mesleğini etkili şekil- için mesleği şartsız kabullenip sevgiyle ve istekle yapmak büyük önem taşır (Çetin, 2006: 29, Çiçek Sağlam, olabilmek başarılı 138).Öğretmenlikte 2004: Semerci, ve Semerci 234; 2005: Yeni, ve Şanal (Çelikten, lıdır ğinden, ülkeniniyigeleceğiiçinöğretmenyetiştirmeveöğretmenlikmesleğiüzerindegereğincedurulma- Eğitim sistemininenönemliöğesiöğretmendir.İyi-niteliklieğitimiiyivenitelikliöğretmenleryapabilece- lar öğrenmeyikolaylaştırarakprogramınetkililiğinisağlayabilecektir(SemerciveSemerci,2004:140). mesleğe olumlu ilgi,çocukları sevmek, öğretimin önemini görebilmek gibi durumlardır ve olumlu tutum- olmama gibidurumlardırvebututumlarbaşarıyıdüşürür.Olumluisebaşarıçabası,derse tutumlar:beğenmeyici, reddedicidavranışlar,öğrenciyisevmeme,kendinigeliştirmeme,heyecanlı-istekli ların olumlu/olumsuzolmasımeslekiperformansıdaetkileyecektir(Seferoğlu,2004:413).Olumsuz akt. Üstüner,2006:112).Bubağlamdatutumlarinsandavranışlarınayönvermegücündedirvetutum- ise işinekarşıtutumudaolumludur, iş doyumunu sağlayamamışsa tutumu olumsuzdur (Robbins, 1994, olumlu olmasıdırdenilebilir(Üstüner,2006:112,BaykaraPehlivan,2008:152).Bireyinişdoyumuyüksek liliklerini dahaetkilibiçimdeyerinegetirebilmekoşullarındanbiridemesleğeyöneliktutumlarının bilmesi içingereklibilgilervebecerilerkazandırılmayaçalışılmaktadır.Öğretmenlikmesleğiningerek- Öğretmen yetiştirmeprogramlarındaeğitimalanöğrencileremeslekiolarakuygundavranışlarıgöstere- (Varış, 1988:118akt.Çetin,2006:29-30). nin anlattığıkonudanziyadekonuyayaklaşımındanveolaylarıyorumlamabiçimindenetkilenmektedir tutumu, duygusaltepkileri,çeşitlialışkanlıklarıvebunlarıkapsayankişiliğindenhattageneldeöğretme- rin, öğretmenintutum ve davranışlarından etkilendiğini göstermektedir. Öğrenciler; öğretmenin düşünsel adaylarının meslekle ilgili değer ve tutumları edinmeleri bilgi kadar gereklidir. Araştırmalar öğrencile- alan yeterlilikleriyle birlikte tutum ve davranış gibi duyuşsal alan yeterlikleri de gerektirir ve öğretmen belirleyicidir (Kurtuldu, 2010: 134; Piji Küçük, 2012:152). Öğretmenlik mesleği bilgi, beceri gibi bilişsel BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 6. oturum/session

143 144 öğretmenliği mesleğine yöneliktoplamtutumpuanlarınınortalamasının( dördüncü sınıföğrencilerineoranladahayüksektutumasahipolduğutespitedilmiştir.Öğrencilerinmüzik müzik öğretmenliğineyöneliktutumlarıdiğersınıflaraoranlayüksekçıkmışvebirincisınıföğrencilerinin tutumlarını belirlemeamacıylayürüttüğüaraştırmasındabirincisınıfvedördüncüöğrencilerinin dördüncü sınıf öğrencisinden oluşturduğu örneklem grubunun müzik öğretmenliği mesleğine yönelik Güdek (2007)’in;Türkiye’dekifarklımüzikeğitimianabilimdallarındaöğrenimgören1102birincive İlgili Araştırmalar öneriler sunmaktır. tutumların bazıdeğişkenleregöreilişkisiniortayaçıkarmak;araştırmanınsonuçlarınaveönemineilişkin öğretmeni adaylarınınmüziköğretmenliğimesleğineyöneliktutumlarınedüzeydedirbelirlemek,bu Bu araştırmadaamaç:eğitimfakültesimüzikeğitimianabilimdalıprogramlarındaöğrenimgören Araştırmanın Amacı ne yardımcıolabilecekgüncelfikirlersunabilmesiaçısındanönemtaşımaktadır. meni adaylarınınmüziköğretmenliğimesleğine ilişkin olumlututumlarının arttırılmasına-iyileştirilmesi- larda yapılabilecekolanyeniçalışmalaradesteksunabilecekfikirlersunabilmesivebusayedemüziköğret- yüksek puan45endüşük ise11dir. alınabilecek enyüksekpuanı 90 endüşükpuanıise22dir.Ayrıcaboyutlarınherbirisiiçin alınabileceken lendirilmiş veölçekte yer alan olumsuz maddeler tersten puanlanarak hesaplanmıştır.Ölçekte genel olarak ölçek, “Kuvvetlekatılırım-5, Katılırım-4, Kararsızım-3,Katılmam-2,Aslakatılmam-1” şeklindederece- olan hazırlanmış li)olarak (5’ tipi uygulanmıştır.Likert izinle nda Dalı’ Anabilim Eğitimi Müzik Fakültesi Tutum Ölçeği”gerekliizinleveri toplamaaracıolarakkullanılmışveAbantİzzetBaysalÜniversitesi Eğitim boyuttan oluşan11’iolumluve8’olumsuztoplam19maddeli, “MüzikÖğretmenliğiMesleğineYönelik Araştırmada Güdek(2007)tarafındangeliştirilen“sevgi ve adanmışlık”“değer”olmaküzereikialt Verilerin ToplanmasıveAnalizi lardır. öğretme ve öğreterek faydalı olma istekleri olarak 20 tanesi(% 16,9) debaşka nedenler olarak açıklamış- (% 43,2)yoktur.Ayrıcaöğrencilerden98tanesi83,1)öğretmenliği meslekolarakseçmelerindekinedeni sidir. Öğrencilerin67tanesinin(%56,8)ailesindememur/öğretmen mesleğindebireyvarken51tanesinde (%24,6), 33’üikincisınıf(%28),27’siüçüncü22,9) ve29tanesidördüncüsınıf(%24,6)öğrenci- Güzel SanatlarLisesi(%86,4)ve16taneside13,6)diğer liselerdenmezunolmuşlardır.29’ubirincisınıf öğrencisi 118lisans ulaşılabilen (74 kız“%62,7”ve44erkeköğrenci37,3)oluşturmaktadır.Araştırmayakatılanöğrencilerin102tanesi kademelerinden sınıf tüm nda Dalı’ Anabilim Eğitimi Müzik Fakültesi Eğitim Üniversitesi Baysal İzzet Abant yılında eğitim-öğretim 2013-2014 grubunu araştırma Çalışmanın Araştırma Grubu kendi koşullarıiçindeveolduğugibitanımlanmayaçalışılır”(Karasar,2009:77). şekliyle betimlemeyiamaçlayanaraştırmayaklaşımlardır.Araştırmayakonuolanolay,bireyyadanesne, tarama modelikullanılmıştır. “Tarama modelleri,geçmişteyadahalenvarolan birdurumuvarolduğu Öğrencilerin görüşleriyleşekillenmişolanbetimselvedurumsaptayıcıniteliktekibuaraştırmadagenel Yöntem olumlu olduğugörülmüştür. düşük olduğubelirlenmiştir.Mesleği sevdiği içintercihedenlerinöğretmenliğe yöneliktutumunundaha olan tutumlarının olumlu olduğu fakat ikinci sınıf seviyesindeki tutumların diğer sınıflara nazaran daha yönelik olumlu tutumunun arttığı, birinci, üçüncü ve dördüncü sınıf öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine larının daha olumlu olduğu görülmüş veüst sınıflara doğru gidildikçe öğrencilerin öğretmenlik mesleğine yürüttüğü araştırmasındakızöğrencilerinerkeköğrencileregöreöğretmenlikmesleğineyöneliktutum- ile müziköğretmenliğibölümüöğrencilerininöğretmenlikmesleğineyöneliktutumlarınıbelirlemeamaçlı Çiçek Sağlam (2008)’ ın; Harran Üniversitesi Müzik Öğretmenliği Bölümü’ nde öğrenim gören 110 öğrenci öğrencilerin müziköğretmenliğimesleğineyönelikolarakolumlututumasahipolduklarıtespitedilmiştir. BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Muspart2014 x r 7,2 oms nedeniyle olması =78,72) Tablo 1:MüzikÖğretmenliğiTutumÖlçeğiMaddeYükDeğerleriAnaliziSonuçları ne uygunolduğunuveçokdeğişkenlinormaldağılımdangeldiğinigöstermektedir. KMO katsayısı 0,918 ve Bartlettkürsellik testi değeri X uygun olupolmadığıKaiser-MeierOlkin(KMO)katsayısıveBartlettküreselliktestiileincelenmiştir. Ölçeğin uygulanmasıylaeldeedilenverilerSPSSprogramınaaktarılırmışveverilerinfaktöranaliziiçin cinsiyete, mesleğiseçmenedenlerine, ailemesleklerinevebulunduklarısınıfseviyesine göre normaldağı- Öğretmen adaylarınınöğretmenlik mesleğineyöneliktutumsonuçlarınınaraştırmanın değişkenleriolan güvenirliğe sahipolduğugörülebilmektedir. ölçeğin genelinin Cronbach’s Alpha sonucu .94 olarak bulunmuştur. Bu bağlamda ölçeğin yüksek derecede Alpha sonucu .91; 9 maddeden oluşan “sevgi ve adanmışlık boyutu” ndaCronbach’s Alpha sonucu .91 ve liği TutumÖlçeğiGüvenirlikAnaliziSonuçlarınagöre9maddeden oluşan“değerboyutu”ndaCronbach’s Her bir faktörün güvenirlik katsayıları için ise Cronbach’s Alpha değerleri hesaplanmıştır.Müzik Öğretmen- uygulanan ölçeğinfaktöranalizininuygunolduğu,yapıgeçerliğinin sağlandığısöylenebilir. (Büyüköztürk, 2009:133)büyükolduğuiçinölçektekalmasına kararverilmiştir.Buverileredayanarak Ölçekte bulunan 2. maddenin faktör yükü (.329) yeterli düzeyde olmamasına rağmen .30 eşik değerinden ları Toplamvaryans%62,5olduğuveölçeğeilişkinvaryansın çoğunluğunuaçıkladığıgörülebilmektedir. mışlık Boyutu”’naaitaçıklananvaryansise31,0olarakelde edilmiştir.İkifaktörünölçeğeilişkinaçıkladık- ği tutumölçeği faktör analizi sonuçlarında “Değer Boyutu” ‘na ait açıklanan varyans 31,4; “Sevgi veAdan- Tablo 1incelendiğindetutumölçeğininikiboyuttanoluştuğu görülebilmektedir.Ayrıca müzik öğretmenli- ğundan çıkarılmışvearaştırmanınanalizleri18maddeüzerinden yapılmıştır. cunda maddeyükdeğerlerikontroledilmiş,19maddelikölçekteki19.herikifaktördebinişikoldu- Ölçeğin temelfaktörleriniteyitetmekamacıylavarimaxrotasyonuyapılmışveyapılanfaktöranalizisonu- SORU 8 SORU 12 SORU 11 SORU 18 SORU 16 SORU 9 SORU 4 SORU 6 SORU 14 SORU 2 SORU 5 SORU 1 SORU 10 SORU 13 SORU 7 SORU 3 SORU 17 SORU 15 BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Döndürülmüş Bileşenler Analizi Bileşenler Döndürülmüş 6. oturum/session 0,329 0,624 0,673 0,734 0,739 0,754 0,770 0,779 0,783 2 =1524,36 (df=153, p=0,000) verilerin faktör analizi- 1

Bileşen 0,670 0,670 0,673 0,692 0,695 0,731 0,735 0,736 0,610 2

145 146 tabloda özetlenmiştir. liz parametrikolmayantestlerden MannWhitneyUtestiiledevamedilmesinekararverilmiş vesonuçlar sağlandığı (p>.05)belirlenmiştir. Herikigruptadanormallikvarsayımınınsağlanmasıgerektiğinden ana- grubunda normallikvarsayımının sağlanmadığı(p<.05),ailesindememur/öğretmenolmayangrupta ise rov-Smirnov testiiletestedilmiştir.Analizsonucundaailesinde memur/öğretmenvarolanöğrencilerin iki alt grupta (Ailesinde memur/öğretmen var veya yok)normal dağılım gösterip göstermediği Kolmogo- fark gösteripgöstermediğiaraştırılmıştır.Analizleregeçmeden önceölçekteneldeedilenpuanlarınger Araştırmada müziköğretmenliğimesleğineyöneliktutumların öğrencilerinailemesleklerinegöreanlamlı tutumlarının erkeköğrencileregöredahayüksekolduğusonucuna ulaşılmıştır. anlamlı farklılıkgösterdiğisonucunaulaşılmıştır.Sıraortalamaları dikkatealındığındakızöğrencilerin Tablo 2incelendiğindeöğrencilerinöğretmenlikmesleğine ilişkintutumlarınıncinsiyetdeğişkeninegöre “Sevgi veAdanmışlık”boyutututumpuanlarıincelendiğindeortalamapuanın olumlu tutumasahipolduklarınaişaretetmektedir. la karşılaştırıldığındamüzikeğitimianabilimdalıöğrencilerinin müzik öğretmenliğimesleğine yönelik puan- yüksek en alınabilecek ölçekten değer, Bu 018). 15, ss= 118, n= 18, madde: (toplam edilmiştir elde U TestiSonucu Tablo 2:ÖğrencilerinMüzikÖğretmenliğiMesleğineİlişkinTutumlarınınCinsiyetDeğişkenineGöre sonuçlar tablodaözetlenmiştir. den analizparametrikolmayantestlerdenMannWhitneyUtestiiledevamedilmesinekararverilmişve da isesağlandığı(p>.05)belirlenmiştir.Herikigruptanormallikvarsayımınınsağlanmasıgerektiğin- Analiz sonucundakızöğrencileringrubundanormallikvarsayımınınsağlanmadığı(p<.05),erkekgrubun- alt grupta(kız-erkek)normaldağılımgösteripgöstermediğiKolmogorov-Smirnov testi iletestedilmiştir. fark gösteripgöstermediğiaraştırılmıştır.Analizleregeçmedenönceölçekteneldeedilenpuanlarıngeriki Bu araştırmadamüziköğretmenliğimesleğineyöneliktutumlarınöğrencilerincinsiyetinegöreanlamlı çıkarmaktadır. cilerin müziköğretmenliğimesleğiniirdelerkendahaçok“değer”boyutuileilişkilendirdikleriniortaya “Değer” boyutunun“SevgiveAdanmışlık”boyutunagöredahayüksekortalamayaulaşmışolmasıöğren- ğine ilişkintutumlarınınverdiklerideğerleilişkiliolarakolumluyöndeolduğuanlaşılabilmektedir.Ayrıca bilecek enyüksekpuanagöredüşünüldüğündeolduğuveöğrencilerinmüziköğretmenliğimesle- alına- boyuttan ortalamasının puanları tutum ilişkin Değerboyutuna 8,1). ss= 118, n= 9, madde: (toplam Öğrencilerin müziköğretmenliğimesleğineyöneliktoplamtutumpuanlarıortalaması Sonuçlar anlamlılık düzeyitemelalınmıştır. olup olmadığınıtespitamacıylaKruskalWallisHtestiuygulanmıştır.Sonuçlarınyorumlanmasında.05 belirlemek için Mann Whitney U Testi ve öğrenim görülen sınıf düzeyine göre anlamlı bir farklılaşma dağılım göstermemesinedeniylecinsiyete,mesleğiseçmenedenlerine,ailemesleklerinegöretutumlarını lım gösteripgöstermediklerinibelirlemekiçinKolmogorov-Smirnovtestiuygulanmış,sonuçlarınnormal Öğrencilerin “Değer”BoyutuTutumPuanlarıincelendiğinde kendileriniadadıkları sonucunaulaşılmıştır. düğünde yüksekolduğu, dolayısıyla öğrencilerin müzik öğretmenliği mesleğini sevdikleri ve bumesleğe adanmışlık ”boyutunailişkintutumpuanlarınınboyuttanalınabilecekenyüksekpuanagöredüşünül- ve “sevgi ölçeğin alındığında, dikkate değer bu Eldeedilen 7,7). ss= 118, n= 9, madde: (toplam ulaşılmıştır Erkek Kız Grup 44 74 BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory n Sıra Ortalaması 50,55 64,82 Muspart2014 Sıra Toplamı 2224 4797 x r 3,1 luu ouua ulaşılmıştır sonucuna olduğu 38,11 = x r 1234 = 35,39 olduğu sonucuna U x r 7,0 olarak =73,50 0.28 p Kruskal-WallisH Testi Sonucu Tablo 5: Öğrencilerin Müzik Öğretmenliği Mesleğine Tutumlarının İlişkin Farklı Sınıflara Göre testi iledevamedilmesinekararverilmişvesonuçlartabloda özetlenmiştir. normallik varsayımınınsağlanmasıgerektiğindenanalizparametrik olmayantestlerdenKruskal-WallisH- sonucunda farklısınıflaragörenormallikvarsayımınınsağlamadığı(p<.05)belirlenmiştir.Sınıflarbazında rın hersınıftanormaldağılımgösteripgöstermediğiKolmogorov-Smirnovtestiiletestedilmiştir.Analiz anlamlı farkgösteripgöstermediğiaraştırılmıştır.Analizleregeçmedenönceölçekteneldeedilenpuanla- Araştırmada müziköğretmenliğimesleğineyöneliktutumlarınöğrencilerinfarklısınıfseviyelerinegöre mesleğini başkanedenlerleseçenöğrencileregöredahayüksekolduğusonucunaulaşılmıştır. dığındamüzik öğretmenliği mesleğini öğretmek için seçen öğrencilerin tutumlarının müzik öğretmenliği ğini seçmenedenlerine göre anlamlıfarklılık olmadığısonucuna ulaşılmıştır.Sıraortalamaları dikkate alın- Tablo incelendiğindeöğrencilerinöğretmenlik mesleğine ilişkintutumlarınınmüzik öğretmenliğimesle- anlamlı farklılık göstermediği sonucuna ulaşılmıştır (X ulaşılmıştır sonucuna göstermediği farklılık anlamlı Tablo incelendiğindeöğrencilerin öğretmenlikmesleğineilişkintutumlarınınfarklısınıf seviyelerinegöre Seçme NedenlerineGöreUTesti Sonucu Tablo 4:ÖğrencilerinMüzikÖğretmenliğiMesleğine İlişkin Tutumlarının MüzikÖğretmenliğini testi iledevamedilmesinekararverilmişvesonuçlartablodaözetlenmiştir. normallik varsayımınınsağlanmasıgerektiğindenanalizparametrikolmayantestlerdenMannWhitneyU menliğini başkanedenlerleseçenleringrubundaisesağlanmadığı(p<.05)belirlenmiştir.Herikigruptada ğini öğretmekiçinseçenöğrencileringrubundanormallikvarsayımınınsağlandığı(p>.05),müziköğret- göstermediği Kolmogorov-Smirnov testi iletest edilmiştir. Analiz sonucundamüzik öğretmenliği mesle- ölçekten eldeedilenpuanlarıngerikialtgrupta(Öğretmekiçin/başkanedenlerle)normaldağılımgösterip ğini seçme nedenlerine göre anlamlı fark gösterip göstermediği araştırılmıştır. Analizlere geçmeden önce Araştırmada müziköğretmenliğimesleğineyöneliktutumlarınöğrencilerinmesle- sek olduğusonucunaulaşılmıştır. öğretmen olmayanöğrencilerin tutumlarının ailesindememur/öğretmenolanöğrencileregöredahayük- anlamlı farklılıkgösterdiğisonucunaulaşılmıştır.Sıraortalamalarıdikkatealındığındaailesindememur/ Tablo 3incelendiğindeöğrencilerin öğretmenlik mesleğineilişkintutumlarınınailemesleklerine göre larda olduğugörülebilmektedir. alındığında iseenyüksektutum ortalamasınınikincisınıflardaendüşükortalamanın ise dördüncüsınıf- göre UTestiSonucu Tablo 3:ÖğrencilerinMüzikÖğretmenliğiMesleğineİlişkinTutumlarının Aile MesleklerineGöre Başka nedenler Başka Öğretmek için Memur/Öğretmen Yok Grup Grup Memur/Öğretmen Var Sınıf 4 3 2 1 29 27 33 29 n BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 20 98 Sıra Ortalama n 51 67 n 40,7 61,5 69,5 64,9 Sıra Ortalaması 6. oturum/session Sıra Ortalaması 26,40 66,26 64,48 55,71 sd 3 2 =12,454, n=118, p<.05). Sıra ortalamaları dikkate ortalamaları Sıra p<.05). n=118, =12,454, 12,454 x Sıra Toplamı 2 Sıra Toplamı 6493 528 3288 3732 .006 P 1454 318 2-1, 2-2,2-32-4 U U Anlamlı FarkAnlamlı 0.16 0.0 p p

147 148 müzik öğretmeniadaylarının meslekbaşlangıçlarındamüziköğretmenliğimesleğinekarşı olumsuz-yeter- alınması, öğretmen adayı olupokullardauygulamalara giden veçokkısa süresonraöğretmen olacak olan yeni araştırmalaryapılması-belirlenen problemlereyönelikçözümlerbulunması,gerekli yerlerdenfikirler kararsızlıklarına ve düşüncelerine sahip olabilecekleri fikrini deakla getirebilmektedir. Bu konu üzerine larını gösterecekbirsonuçsayılabilir. Ayrıcabusonuçöğrencilerinmeslekleriniyeterince sevip-sevememe ha fazlailişkilendirmelerionlarınmüziköğretmenliğimesleğineçoğunlukla“değer” kavramıileyaklaştık- menliği mesleğinebakışaçılarını/duygularını“sevgiveadanmışlık”boyutuyladahaaz,“değer”boyutuylada tundan dahaaztoplampuanasahipolmasıdadüşündürücü birdurumolabilir.Öğrencilerinmüziköğret- Ölçek boyutlarının ortalama puan toplamlarına bakıldığında sevgi ve adanmışlık boyutunun değer boyu- olumlu tutumlarınınbelirlibirsüreçiçerisindeolumsuzyönde gelişimesahipolabilmesigösterilebilir. cilerde soru işaretlerinin oluşması gibi sebeple öğrencilerin öğretmenlik mesleğine karşı olabilecek olan itebilmesi, yakın süreçlerde müzik öğretmenliği atama kontenjanlarının durumu ve ilişkili olarak öğren- siyle ilişkiliolarakçalışmazamanlarınınmecburiartması,bu durumunöğrencileribıkmışlığa-umutsuzluğa yaşanan buazalmadurumunaihtimalolarak;öğrencilerin aldıklarıderslerinzorlukdüzeyininyükselme- ne yöneliktutumlarınınazalıyorolmasıüzerindedüşünülmesi gerekenbirriskolmaktadır.Ortalamalarda düşüş olduğugörülebilmektedir.Sonsınıfseviyesineyaklaştıkçaöğrencilerinmüziköğretmenliğimesleği- rın tutum ortalamapuanları ile üçüncü sınıf ve özellikle 4. sınıfortalama tutum puanlarına bakıldığında Kruskal-Wallis Htestisonuçlarınadikkatedildiğindeöğretiminilkyarısıolanbirinciveikincisınıfla- gösterilebilir. olmalarının nedeniolaraköğrencilerinbumesleğeilişkinolumluyöndeisteklilikteolabilmedurumları ceye sahip olabilme durumlarına rağmenöğretmenlik mesleğine yönelik daha yüksek olumlu tutuma sahip sonuç sayılabilir.Öğretmenlikmesleğineyakınlıklarıbakımındandahaazbilgi-deneyim-öngörü-düşün- rin ailelerindememur/öğretmenolanöğrencilerdendahafazlaolumlututumasahipolmalarıilginçbir Ailelerinde veya çevrelerinde memur/öğretmen olmayan ve bu açıdan çoğunluğa sahip olan öğrencile- dirilebilecek birsonuçsayılabilir. öğrencilere öğretmekamacıylaseçmişolmalarımüziköğretmenliğineolanolumlututumlarıylailişkilen- ulaşabilmektedirler. Araştırmadakiöğrencilerinmüziköğretmenliğimesleğinikendiistekleriilevemüziği müzik öğretmenlerininisteği-yönlendirmesi, başka yükseköğretimbölümlerine girememe vb.sebeplerle öğretmen/müzik öğretmenikişileriörnekalmaları,devletebağlıbirkadroimkanınısağlayabilmeisteği, kendi yetenekleri,ailelerininistekleri,varsaaile,akraba,arkadaşçevresiveyauzakçevresindegördüğü Eğitim fakülteleri müzik bölümlerinde eğitim alıp öğretmen olma düşüncesi olan öğrenciler bu kararlarına olumlu tutumasahipolabileceklerininetkisiolabileceğidüşünülmektedir. kız öğrencilerindebuuygunimkanlarıkullanaraköğretmenlikmesleğine karşı erkeklerden daha fazla özellikle çocuklarına öğretmen olma isteklerinden doğan teşviklerinin etkili olabileceği düşünülmekte ve mamalarınınöğretmenlikmesleğiniözendiriciliğininve tümbuetkenleridüşünebilenkızöğrencivelilerinin yapıldığı başkaortamlardabulunmalarıaçısındanerkeköğrencilerkadarrahatvekolayşartlarasahipola- leri yerde çalışma şartlarına sahip olunmasının, müzik öğretmenliği yapmayıp yine müziksel sunumların doğan bakımsüresişansısunabilmesinin,şehirdışıgibimecburiişyolculuklarıolmamasının,ikametettik- öğretmenleredeuygun olmasının,gelecekteçocuksahibiolmayıdüşünenleriçinyaztatiligibiuzunbiryeni rine vesadecehaftaiçiçalışmasisteminesahipolmasının,mesaisaatlerininevliolanveyaolmayanbayan olduğu ortayaçıkmıştır.Sonucunbuşekildealınmasındaöğretmenlikmesleğinindüzenliçalışmasaatle- Kız öğrencilerinmüziköğretmenliğimesleğineyöneliktutumlarınınerkeköğrencileregöredahaolumlu gördüklerinive buyöndeolumlututumasahipolduklarınıvemesleğedeğerverdiklerinigöstermektedir. mesleki bulguları değişim fikirleriningenelliklegörülmediğiniveöğrencilerinkendilerinibilinçliolaraköğretmenadayı- çalışmanın Fakat söylenebilir. girebilecekleri süreçlere değişebilecek zamanla lerinde menliği bölümlerinikazanıpokumayabaşlayanöğretmenadaylarınındameslekigelişimvegelecekfikir- etkisiyle yaşamlarındadeğişiklikleregidebilecekleribilenenbirgerçekolabileceğiyargısıylamüziköğret- yöndeyüksek olduğubulgusunaulaşılmıştır.Bireylerinsosyal,ekonomikveteknolojikgelişmelerinde Araştırmada müziköğretmeniadaylarınınöğretmenliğimesleğineyöneliktutumlarınınolumlu- Tartışma veÖneriler BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Muspart2014 öğretmenliği mesleğine yönelik olumsuztutumlarını mümkün olduğunca azaltabileceği düşünülmektedir. nin, yaşanabilecekolumsuz gelişmeleri ve adayöğretmenlerin hem kendilerinin hem deailelerinin müzik nın işbirliğiiçindeçalışıpmezuniyetsonrasıyaşanabilecek problemlerigörüşerekçözümlerüretmeleri- ne yönelikolumsuztutumlarayönlendirebilecektir.Bundan dolayıüniversitevemillieğitimbakanlığı- risk olarakgörebileceklerdir.Budurumlargereköğrencileri gereksevelilerimüziköğretmenliğimesleği- durumlarında başkakurumlardasağlıklıkoşullardaveyeterli maaşalarakçalışıpçalışamamadurumlarını Öğrenciler müziköğretmenliğibölümünüokumuşolsalar bilemezuniyetsonrasıatanmaveatanamama göre çokazsayıdayapılanmüziköğretmeniatamalarınıgördüklerinde doğaldırkişüphelenebileceklerdir. mi bölümündeeğitimalıpöğretmenolmakisteyenöğrencilervevelilerdediğeröğretmenlikbranşlarına amacıyla ilişkiliveyailişkisizmezuniyetsonrasısunabileceğitümimkanlarıaraştırmaktadır.Müzikeğiti- olanaklarını, bölümleilgilivarsaüniversiteninsunduğuolanaklarıbelkideenönemlisibölümüneğitim Ortaöğretim eğitiminitamamlayanheröğrencigirmekistedikleriüniversitelisansbölümlerininokul ilerletebilecekleri düşünülmektedir. derslerden aldıklarıbilgidesteğiilemüziköğretmenliğimesleğineyönelikilgivetutumlarınıolumluyönde öğrencilerinin alan dışı dersleri olan öğretmenlik meslek derslerine karşı daha ilgili olabilecekleri ve bu rahat biçimdekullanabilmelerindeyardımcıolabileceğidüşünülmektedir.Busayedemüzikbölümülisans ler yapıpsunumlardabulunmalarınıngelecekteuygulayacaklarımeslekibirikimvepratikleriniyeterlive ile yoğunşekildeilişkilendirilereköğrencileresunulmasının,öğrencilerinbuderslerdeyaratıcıetkinlik- Müzik öğretmenliği lisans derslerinden olan öğretmenlik meslek bilgisi derslerinin müzik alan bilgileri daha etkiliyönlendirilmişolabileceğidüşünülmektedir. lerini dahaetkiliizleyebilecekleri,dersinamaçlarınakolayulaşılabileceğiveöğrencilerinmesleğe uygulama okuluyönetimivemüziköğretmeniyledahakolayçalışmalaryapılabileceği,okulödevtakip- yimi olanöğretim elemanları görevlendirilmelidir. Bu sayedefakülte uygulama öğretim elemanlarının öğretmenlik geçmişiolanveyamillieğitimkurumlarına,uygulamalarınaveişleyişalanınahakimvedene- bilecek ders olan okul deneyimi ve öğretmenlik uygulaması derslerinin takibi için mümkün olduğunca Müzik öğretmeniadaylarınınmüziköğretmenliğimesleğineyöneliktutumlarınıönemliölçüdeetkileye- labilmesinde etkiliolabileceğidüşünülmektedir. aktif tutulabilmesindeveöğretmenlikmesleğiaçısındanyeterliolabilecekönolumlututumlarınoluşturu- düşünce yoklamalarınınyapılmasınınmüziköğretmenliğimesleğinekarşıolumlututumvedüşüncelerin öğretmenliği mesleğine yönelik tutumlarınınbelirlenebileceği, çeşitli fikiralma-görüşme gerekirse yazılı öğretmenliği bölümülisansöğrencileriniseçmevedevamındaöğrencilikaşamalarındanitibarenmüzik ilgi ve tutumlarının belirli seviyede tutulabilmesi için gerekli önlemler alınmalıdır. Üst aşama olan müzik adım olarakGüzelSanatlarLisesiMüzikBölümüöğrencilerininmüziköğretmenliğimesleğineyönelik öğretmenliği mesleğinin sağlıklı ilerleyebilmesine katkı sağlayabileceği düşünülmektedir.Bubakımdan ilk dan GüzelSanatlarLiselerindekieğitimintümyönleriyledikkatletasarlanmasıveuygulanmasınınmüzik rindeki başarıdurumlarıdahilmesleğekarşıtutumlarınıdaolumlu-olumsuzetkileyebilecektir.Buaçı- ve imkansızlıklaröğrencilerinilerideçokbüyükihtimalletercihedeceklerimüziköğretmenliğibölümle- gelmektedir. GüzelSanatlarLiselerindeeğitimalanöğrencilerinokullarındasahipolduklarıtümimkanlar rindeki müziköğretmeniadaylarınınbüyükçoğunluğugüzelsanatlarliselerininbölümlerinden birisi müzik öğretmeni adaylarınınortaöğretimdöneminde doğru seçilmesi aşamasıdır.Eğitimfakültele- Öğretmen adaylarının ve öğretmenlerin yetiştirilmesi veya seçilmesi için en önemli geçiş noktalarından yapılması gerekmektedir. siz tutumlarınınvarsanedenlerinintespitedilmesiveolumluyöndetelafiiçingerekliçalışmalar Bircan, İ.veSefunç,M.(2003). Eğitimin yönetseltemelleri.V.Sönmez,(Ed.),ÖğretmenlikMesleğineGiriş (3. Baskı) Baykara P.K.(2008).Sınıföğretmeni adaylarınınsosyo-kültürelözellikleriveöğretmenlikmesleğine yöneliktutumları Ahmad, M.(2008).DictionaryofEducation .Pakistan:Atlantic Yayıncılık. Kaynakça içinde(211-243). Ankara:AnıYayıncılık. üzerine birçalışma.MersinÜniversitesiEğitimFakültesi Dergisi,4(2),151-168. BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 6. oturum/session

149 150 Türk Milli Eğitimi Temel Kanunu. Erişim tarihi: 15 Aralık 2013 Üstüner, M.(2006).Öğretmenlik mesleğineyöneliktutumölçeğiningeçerlikvegüvenirlikçalışması. KuramveUygu- Şahin, A.E.(2003).MeslekveÖğretmenlik.V,Sönmez(Ed.).ÖğretmenlikMesleğineGiriş (3. Baskı)içinde(276-322). Sünbül, A.M.(1996).Öğretmenniteliğiveöğretimdekirolleri, Büyükkaragöz, S.veSünbülA.M.(1996).Öğretmenadayıöğrencilerininöğretmenlikyeterlikdüzeyleri,başarıdüzey- Büyükkaragöz, S.,SünbülA.M.,S.,Kesici,Ş(1995).Eğitimfakültesiöğrencilerininyetenekveilgidüzeyleriileüni- Semerci, Ç. ve Semerci, N. (2004). Türkiye’ de öğretmenlik tutumları. Seferoğlu, S.(2004).Öğretmenadaylarınınöğretmenliğeyöneliktutumları . XII. Eğitim Bilimleri Kongresi, bildiriler, PijiKüçük, D.(2012).Müziköğretmenlerininmüziköğretmenliği mesleğineyöneliktutumları.DicleÜniversitesiZiya Özder, P.,Konedralı,G.vePerkanZekiC.(2010).Öğretmenadaylarınınöğretmenlikmesleğineyöneliktutumlarının Kurtuldu, M.K.(2010).Müziköğretmeniadaylarınınmeslekiyeterlikalgılarınınincelenmesi.UluslararasıÖğretmen Kavcar, C.(2002).Cumhuriyetdönemindedalöğretmeniyetiştirme.Ankara Üniversitesi EğitimBilimleriFakültesi Karasar, N.(2009).BilimselAraştırmaYöntemi.Ankara:NobelYayınDağıtım. İnceoğlu, M.(2010).TutumAlgıİletişim(5.Baskı).İstanbul:BeykentÜniversitesiYayınevi. Güven, A.veKaya,R.(2013). Güdek, B.(2007).Eğitimfakültesimüzikeğitimianabilimdalı1.ve4.sınıföğrencilerininöğretmenliğimesleğine Güdek, B.veTufanE.(2008).Müziköğretmenliğimesleğineyöneliktutumölçeğiningeliştirilmesi.TürkEğitimBilim- Eldemir, C.(2011).Müzikveresim-işeğitimianabilimdalıöğrencilerininöğretmenlikmeslekbilgisiderslerineilişkin Demirel, Ö.(2003).EğitimSözlüğü.Ankara:PegemYayıncılık. kaygı ile tutumları yönelik mesleğine öğretmenlik öğrencilerinin Fakültesi Eğitim (2009). T. Doğan, ve E. A. Çoban, tutumları. yönelik mesleğine öğretmenlik öğrencilerinin bölümü öğretmenliği (2008).Müzik A. Sağlam Çiçek çalışması.Gazi Üniversitesi güvenirlik ve geçerlik geliştirilmesi ölçeğinin tutum mesleği (2006)Öğretmenlik Ş. Çetin, özellikleri. ve mesleği Öğretmenlik (2005). Y. Yeni, ve M Şanal, M., Çelikten, Çapa, Y. ve Çil, N. (2000). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumlarının farklı değişkenler açısın- Cömert, M.,Demirtaş,H.veÖzer,N.(2011).Öğretmenadaylarınınözyeterlikinançlarıöğretmenlikmesleğineilişkin Büyüköztürk, Ş.(2009).SosyalBilimleriçinVeriAnaliziElKitabı.Ankara: PegemAkademi. lamada eğitimyönetimi.Kış,sayı:45,109-127. Ankara: AnıYayıncılık. 137-146. leri, vemeslekitutumlarıilebunlararasındakiilişkiler.DokuzEylülÜniversitesi 2013, http://tef.selcuk.edu.tr/salan/sunbul/. versite tercihsıralamasıarasındakiilişkiler,H.Ü.EğitimBilimleriKongreitabı,341-358.ErişimTarihi:08Kasım cilt 1,413-423. Gökalp EğitimFakültesiDergisi,19,151-161. çeşitli değişkenleraçısındanincelenmesi.KuramveUygulamadaEğitimYönetimi,16(2),253-275. Yetiştirme PolitikalarıveSorunlarıSempozyumuBildirilerKitabı Dergisi, Cilt:35Sayı:1-2. AcademicSocialScienceStudies, 6(6),549-566. versitesi EğitimBilimleriEnstitüsü. yönelik tutumlarınınöğrenciyeaitfarklıdeğişkenleraçısındanincelenmesi.Yayınlanmamışdoktoratezi,GaziÜni- leri Dergisi,6(1),25-40. görüşleri: gaziüniversitesiörneği.SosyalBilimlerEnstitüsüDergisi,30(1),47-59. düzeyleri arasındakiilişkininincelenmesi,EğitimveBilimDergisi,34(153),157-168. cü Yıl Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, 5 (1). 59 69 Endüstriyel SanatlarEğitimFakültesiDergisiSayı:18,s.28-37. titüsü Dergisi,19(2),207-237. dan incelenmesi.HacettepeÜniversitesiEğitimFakültesiDergisi18,69– 73. tutumları. EğitimveBilim,36(159),96-111. hi: 08 Kasım 2013 http://tef.selcuk.edu.tr/salan/sunbul/. BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Tarih öğretmeniadaylarınınöğretmenlikmesleğineyöneliktutumları.TheJournalof Muspart2014 http://efdergi.yyu.edu.tr Eğitim YönetimiDergisi,2(4),597-607. http://mevzuat.meb.gov.tr/html/88.html (134-139). II,HacettepeÜniversitesi,Ankara. Fırat ÜniversitesiSosyalBilimlerDergisi,14(1), Erciyes Üniversitesi,SosyalBilimlerEns- Kongre - Erişim Tari Kitapçığı . Yüzün- benzeri konulardabenzeri mesaj ve bilgi verebilir. bir başkaşey bireye bizim siyasi görüşümüz, yaşımız, günlükırkımız, inandığımız alışkanlıklarımız, din ve bıyığımız, tenimizin şeklimiz, rengi,sakal boyumuz-kilomuz ve bunlar gelen dair gibi her bedene aklımıza sayesinde çıkar ve bedeni bedeniyle topluma çeşitli mesajlar verebilir. kıyafet, üzerimizdeki Örneğin, ve saç bedenlerinin topluma arzıyla gerçeklik kazanır.” (Okumuş,2009) Bir başkainsan deyişle toplum sahnesine Umut ERDOĞAN* “Beden, insanın insanolarak aracıdır. görünme Bu mânâda insanı insankılan onun bedenidir. İnsanın günlük hayatında kullandığı bir çok araç ve gereç debir veya insanın aracıdır. iletişim bedeni za insanlar arasında vuku bulan sözel bir sözel bir gelseyalnızca süreç süreç deiletişim aklımıza değildir. göre değişimlere uğrayan insana özgü bir olgudur.” (Oskay, 2011: 1) Her- ne kadar denilince aklımı iletişim “İletişim, insanın varlık sürdürme biçiminin bir ürünü ve insanın varlık sürdürme biçimindeki gelişmelere Keywords: Dance,Advertising,Communication,Advertisingcharacteristings. characteristics theyarestructuredinthevisualmediaadvertisementbusiness. advertisements which under and audiences the for convey they that messages which check to examples by evaluated is dance article, this In industry. and science of branches different of subject be can it Therefore, used in various fields to activate some emotions of people. Dance has the ability to appeal to a wide audience. who lives in different countries, speaks different languages and who believe different religions. Today dance is people for point meeting common a be can Dance tools. communication important most the of one is Dance Abstract Anahtar Kelimeler:Dans,Reklam,İletişim,Reklamkarakteristikleri. nıldığı veizleyiciyehangimesajlarıulaştırmaktaaraçolduğuörneklerleincelenmiştir. kulla- bağlamında karakteristikleri reklam hangi genellikle reklamlarda, olan unsuru lokomatif sektörünün nedenle farklı bilim dallarına ve sektörlere konu olmaktadır. Bu Bu makalede sahiptir. dansın görsel medyada, özelliğine pazarlama edebilme hitap kitlelere geniş Dans kullanılmaktadır. alanlarda çeşitli için geçirmek harekete duyguları bazı insanlarda dans, de Günümüzde olabilir. noktası buluşma bir ortak için insanlar nan ina- dinlere farklı konuşan, dilleri farklı ülkelerde, farklı Dans biridir. araçlarından iletişim önemli en Dans Özet DANCE, INTHECONTEXTOF ADVERTISING CHARACTERISTICS REKLAMKARAKTERİSTİKLERİBAĞLAMINDA DANS * denilebilir ki toplumsal bir varlık olarak insan, toplum bedenle sahnesine çıkar. Arş. Gör.,SakaryaÜniversitesiD evlet Konservatuvarı,Sakarya,[email protected] BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 7. oturum/session Toplumsal Toplumsal ilişkiler, insan insan ilişkiler, O nedenle nedenle

151 152 ve/veya ürünün akılda kalıcılığını, biricikliğini vurgulamak içinkullanılmıştır. biricikliğini ve/veya kalıcılığını, ürünün akılda kullanılmaktadır. Dans ve müzik bir bütün mesajı halinde, reklam endoğru vermek izleyicilere çekiciliğini göre uyarlanmış, reklamlarda kimi farklı dans ise türleri (tango, dansları oryantal, halk dans ve modern vb.) kullanılmıştır. ile şekli jinal Aynı durum dans içindegeçerlidir. Kimi reklamlarda dans müziğin sözlerine uygun popüler yazılarak sözler şarkıya uyarlanmıştır. popüler ise olan Bazılarında sanatçıların ori şarkıları - popüler olan şarkının reklamı üzerine yapılan ürünün kullanışlılığı arttırabilmek ve çekiciliğini içinürüne bir vazgeçilmez Reklamların parçası olan müzik kullanılmıştır. farklı şekillerde reklamlarda Bazı önce daha yürütülmüştür.üzerinden İncelenen reklam çeşitlerinde dansın ve müziğin farklı çeşitlerigörülmektedir. esinlenerekyapılmıştır.eserden adlı Çekicilikleri” “Reklam reklamFarklısektörlerdenyüz rastgeleseçilen MügeBu çoğunlukla çalışma ve Elden Uğur tarafından ve mizah korkunun cinsellik, Bakır incelendiği (Clow, Kenneth E.ve Donald: Baack, 2005,aktaran ve Elden Bakır, 2010)tespit edilmiştir. reklamlardaki argümanların, müzik kullanılmayan reklamlardakine bulunduğu” oranla edici ikna daha gelmesini hale kalıcı sağlayabilir. Müziğin reklamlarda yapılan kullanımıyla ilgili araştırmalarda, “müzikli Yapılan hareketleri beden ve kullanılan müzikler omarka bütünleşip ile reklam mesajının ve ürünün akılda yaratmak farklımek, etkiler ve izleyicide reklam içinkullanılabilir. mesajınınkalmasını sağlamak akılda Reklamlarda dans, reklamın öğesi birincil destekleyici yada olarak kullanılabilir. Dans reklama dikkat çek- vb. ayrı bakımdan ayrı inceleyebiliriz. da olarakliği birbirini tamamlayıcı unsur iki olarak ele gibi alabileceğimiz işlevsel, yapısal ve yarattığı etkiler Çünkü dans varsa ritim ve/veya müzik de vardır. dans Bu açıdan ve bakıldığında müziği bir reklam çekici- bir reklam bunu olarak ele çekiciliği aldığımızda müzikten ayrı olarak yapmak demümkün pek değildir. karakteristikleri bağlamındaincelenmiş bir ancak dans bu çalışma ilgili ile kapsamda yapılmamıştır. Dansı önceDaha yapılan korku, çalışmalarda mizah, cinsellik, müzik vb. unsurlar reklam ve reklam çekiciliği 2010). ve (Elden Bakır ilişkilidir mesajın doğrudan ile zihinlerdekiya da kalıcılığı içeriği gücünü etkiler.ikna doğrudan Özetle, bir reklam mesajının kitlenin hedef yarattığı zihninde duygusal tepki kitleyeden, hedef nasıl sunulduğuna dek birçok unsur dikkate alınmalıdır. Kuşkusuz bu unsurlar, mesajın tanımlamayazeyini yardım eder. mesajın Reklamlarda sağlanmasıyla ilgili mesaj ne içerdiğin - etkinliğinin sürecinin deiletişim nedenle merkezinde yer alır. mesajının Reklam nitelikleri, dü mesajın- edicilik ikna sürecinde iletişim Reklam mesaj, kaynakla hedef arasındaki ilişkiyi sağlayan temel öğe konumundadır; bu pazarlanabilirliğinin içinçeşitli arttırılması yöntem ve stratejiler kullanılır. buki her yönüyle farklı bir uzmanlık alanıdır. Ürünün pazarlanmasının, ve kitleye hedef ulaşılmasının landığı enönemli araçlardandır. Bu noktada karşımıza çıkan enönemli unsur televizyon da reklamlarıdır Görsel ve medya gücü yaygınlığı sebebiyle pazarlamanın tüketiciye da ve kitleye yahedef ulaşmaktakul- televizyonise hem göze hem kulağa hitap açısından etmesi enönemli görsel medya aracı konumundadır. (Mora: deeklenmiştir yenileri benzeri 2008).Medyanın temel haber ve işlevi bilgi vermektir. Günümüzde sel-işitsel ve radyo gibi işitsel araçları kitle iletişim girmektedir. Günümüzde bu kavrama internet, billboard kavramdır. Bu kavramın içine gazeteler, dergiler, kitaplar, broşürler gibi televizyon, basılı, sinema gibi gör “Her türden sözlü, yazılı,görsel basılı, ve metin imgeleri içeren çok geniş araçlarını iletişim kapsayan bir kullanılabilir bir aracıdır. iletişim olan ve malzemesi dans beden beden ,insanlarözellikleriyle arasında sözlü ihtiyaç iletişime duymaksızın birbirindenzik tamamen farklı, birbirini hiçtanımayan insanlar arasında bile bir nokta ortak yaratabilir. Bu insan aynı müziği beğenebilir ve aynı müzikte dans kendini ile ifadeedebilir. Bir dans başka deyişle ve mü- kullanımıdır. Dünyanın yaşayan, farklı ucunda iki kültürel ve hiçbir tarihsel bağlantısı olmayan, farklı iki görmekhaliyle mümkündür. Kültürler ve inanışlar nokta farklı olsa ortak da dans ve müziğin varlığı ve talarındandır. Bugün çeşitli halen kültürlerde, farklı dinlere mensup toplumlarda dans ve müziği geleneksel Binlerce süregelen yıldır bir geleneğin yansıması olarak dans ve müzik insanoğlunun enönemli nok ortak - suarların kullanımı hareketleri ve beden topluma ile ve çeşitli yaizleyicilere mesajlar verilebilir. bu özelliği danstaBedenin kullanılabilir. da - ve kıyafetlerin, giyi BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Muspart2014 - Dansın birincil unsur olduğu bir yirmi reklamın bu formatlara göre şu ise şekildedir. dağılımı lama katılımını ve sağlamaktır (Elden Bakır, 2010). yaratılan bir hikaye içinde reklam mesajına yer verilmesidir. anlatılan Amaç izleyiciyi olaya çekmek ve rek- televizyon ve reklam basılı görür. ortamlarında rağbet Dramatizasyon yaşamdan ise kesit formatına benzer, bilgilendirmek tüketicileri ve etmektir. kalitesihizmetin ikna hakkında ve özellikleri Bu format çoğunlukla ve temel hizmetin faydalarının ve kullanım biçimlerinin gösterildiği bu formatta temel amaç ürünün yada gelişmelerlerindeki neticesinde yararlanan sayısı artmıştır. firma hızla reklamı Gösterim; yapılan ürünün karakter, maskotlar anlatıldığı aracılığıyla formattır. ve son yıllarda animasyon grafik Özellikle teknoloji- konususöz problemler içinçözüm önerisi olarak sunulur. Animasyon; reklam mesajlarının animasyon ortayada çıkan çeşitli problemler gösterilir. ve durumlar yaklaşımlar yapılan Reklamı hizmet yada ürün tir. yaşamdan Bunlar; kesit, animasyon, gösterim ve dramatizasyondur. Yaşamdan kesitte; gündelik yaşam- birBu yirmi reklam anlatım formatlarına göre değerlendirildiğinde 4farklı anlatım formatı tespit- edilmiş İncelenen reklamlar arasında ençok dans kullanan markalar Sütaş (3defa)ve Molfix (2defa)’dir. memiştir. Dansın birincil unsur olduğu incelenen reklamlarda seçilen, on yedi farklı marka bulunmaktadır. Dansın birincil unsur olduğu reklamlara dair tablolar hazırlanmış ancak yer sayfa ile - nedeni verile sınırı tanmıştır. biryirmi reklamda dansın birincil unsur, otuz bir reklamda unsur destekleyici ise olarak sap kullanıldığı - birincil unsur unsur destekleyici yada oluşuna göre değerlendirilmiştir. Buna göre bu reklamdan iki elli İncelenen yüzreklamdan tanesinden iki elli dans unsuru kullanılmıştır. Dans kullanılan reklamlar dansın Dansın Birincil Unsur Olmadığı 32 BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 60% Dans olmayan reklam 48% Elli İki Reklamda Dans Reklamda İki Elli Yüz Dans Reklamda 7. oturum/session Dansın Birincil Unsur Dans olan olan Dans reklam 52% Olduğu 21 40%

153 154 Oskay, Ü. ABC’si. (2011)İletişimin Yayınları. Der İstanbul Okumuş, Müdahalenin E.(2009)Bedene Sosyolojisi. Şarkiyat Dergisi. İlmiAraştırmaları Sayı: II. Mora, N.(2008)Medya ve Kültürel Uluslararası Kimlik. İnsan Dergisi. Cilt:5,Sayı:1. Bilimleri Yıl:2008, S.5. U. M.veElden, Bakır Mizah, Korku. Cinsellik, Çekicilikleri, (2010)Reklam Yayınları. İletişim İstanbul: KAYNAKÇA karakteristikleriaçısındanfarklıReklam kullanım gözlemlenmiştir. sekiz ise etkisi 1 Reklam KarakteristikleriReklam için Bkz.Tablo-1 Ek-1 Güzellik 2 Gençlik RuhuGençlik 3 Gösterim 3 Gösterim Animasyon 6 BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 9% 14% Verimlilik 2 14% 29% Reklam Karakteristikleri AçısındanReklam 10% Dramatizasyon 2 Seks 1 Seks 5% Anlatım Formatı 9% Mükemmellik 1 Muspart2014 Popülerlik 3 5% 14% Yaşamdan Kesit 10 Rekabet 4 Rekabet 4 19% 19% 48% 1 EK-1 Tablo ve Bakır, Karakteristikleri (Kaynak: 1:Reklam Elden 2010) Gençlik RuhuGençlik Bilgelik Zenginlik Gelenek Seks Güvenlik Kalite Popülerlik Vatanseverlik Yardımseverlik Modernizasyon zamanBoş Bireysellik Sağlık Aile Neşe/Mutluluk Verimlilik Tasarruf Nezaket Kolaylık Mükemmellik Rekabet Kolektivizm Güzellik Macera Çekicilik etmek. Ürünü kullanmanın genç olarak göstermeye yada hissetmeye olacağını neden iddia gerektirdiğini birikim akademik söylemek. Ürünü kullanmanın bir zekiyapacağını kullanmanın kişiyi daha veyaürün bir belli Ürün kullanımının kişiyi zengin yapacağını etmek. iddia değerleri ve inançları taşımaya nesile nesilden yardım ettiğinisavunmak. Ürünün bir köklü, sahip olduğunu tarihe etkileyici söylemek ürünü yada kullanmanın, vurgulamak. Ürünü yaşama kullanmanın cinselliği yada şansını arttıracağını cinsel cazibeyi zarar bulunmadığını getirme olasılığının vurgulamak. Ürünü kullanmanın güvenli olduğunu ve bunun herhangi uzunvadede yada kısa bir bir üstünlüğeBelli atıf yapmadan ürünün ne kadar kaliteli olduğunun altını çizmek. olduğunuürün vurgulamak. sayıda insanınÇok oürünü tercih ettiğini, hatta oürünün piyasada ençok tercih edilen nu ve ürünü bu kullanmakla duygular arasında bir bağlantı olduğunu etmek. iddia Vatan vatana sevgisinin, ve olan onun bağlılığın içinacıçekmenin olumlu olduğu bir şey - sonucu olduğunu etmek. iddia diğer insanlaraözelliği veyakarşılık beklemeden yardım ürünü etmenin kullanmanın bir Diğer insanlara yardım karşılık beklemeden ürünün etmenin bir vazgeçilmez pozitif Ürünün yenilikçi olduğunun ve enson teknolojiyi kullandığının altını çizmek. zamanlaraçıkan boş ve vakit geçirilen görüntüleri hoşça ilişkin göstermek. Ürün kullanmanın rahatlamaya yol söylemek, açacağını ürünü kullan ortaya nedeniyle kurtaracağını vurgulamak. Ürünü kullanmanın öz güveni arttıracağını ve diğer insanlara olmaktan bağımlı avantajlar sağlayacağını etmek. iddia Ürünün güçlendireceğini, diğer konularda bedeni ilgili ona katacağını canlılık ve sağlıkla ürününlabileceği yada aileler içintasarlandığını söylemek. yaşantısınaAile görüntüler ilişkin göstererek ürünün tüm aile üyeleri tarafından kullanı- reklamı yapılan ürünü kullanmanın ve neşe mutluluk getirdiğini söylemek. Mutlu insanlar göstererek onların bu mutlulukları ürünü içinyaşadıklarını, kullandıkları Ürünün kapasitesinin satın amacını alma karşılayabilecek düzeyde olduğunu vurgulamak. Ürünün düşük fiyatını, hediyelerini indirimlerini, ödeme ve kolaylıklarını vurgulamak. Ürünü kullanan tüketicilere yönelik dostluk ve kibarlık gösterilerinde bulunmak. Ürünün kullanımının kolay olduğunu vurgulamak. karşılaştırmak. özellikleriyle ürünlerinin Ürünün bir birden yada özelliğinisayıp fazla konusu söz rakip markaların özellikleri, kadar mükemmel olduğunu vurgulamak. Rakiplere gönderme yapmadan ürünün bir birden yada üstün fazla özelliğinisayarak ne belirtmek. ların birbirleriyle dayanıştıklarını, bunu sağlayanın da reklamı yapılan olduğunu ürün ürünüReklamda kullanırken olduğunu gösterilen insanların dahil bir gruba ve bu insan- yaptığınışıklı söylemek. gösterilenürününReklamda güzel üzerinden - ve daha modeller kullanımının yakı kişileri almayla özdeşleştirmek. Ürünü, gündelik hayattakinin çok olağandışı üzerinde bir cesaret ataklık, veyarisk İçerik BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 7. oturum/session

155

Özgür AdamİNANÇ* Martin, J. Theory. in (2004).Dance Hightstown, NJ, USA:Princeton BookCompanyPublishers. http://site.ebrary.com/ Dixon, S.(2007).DigitalPerformance :AHistory of New Media in Theater,Dance, Performance Art, and Installation. KAYNAKÇA Keywords: Choreography,Text,Context,Contemporarydance. way fortheexplorationsofnewcommunicationwaysbetween theartandaudience. It has been lead to the conclusion that text in choreography is used multidirectionally to create an opportune text andcontextrelationgetstructuredinchoreography. indications werederivedfromthequestions;howisanewchoreographiclanguagecreatedanddoes choreographers, well-known of works significant of analysis visual the in and literature the within search the In choreography. a of creation the on took mostly dance contemporary field, the of wideness the of Because of textinchoreographyandreflectionstherelationwithinandcontextchoreography. artist can express one self more openly and develop a genuine language. This work aims to research the effect Choreography inourerashowsaslopeofprogressionthesensesearchfornewmeaningswhere Abstract Anahtar Kelimeler:Koreografi,Tekst,Kontekst,Çağdaşdans. yıcı arasındayeniiletişimyollarınınkeşfineolanaksağladığısonucunavarılmıştır. Tüm bu bulgular doğrultusunda koreografide tekstin birden fazla yönüyle kullanılarak, sanat eseri ile alımla- nasıl üretildiği, tekst-kontekst ilişkisinin koreografide nasıl yapılandığına dair önemli bulgulara rastlanmıştır. dillerin koreografik yeni çözümlemelerinde, görsel eserlerinin koreografların önemli ve taramasında ratür lite- Yapılan durulmuştur. üzerinde koreografi alanında dans çağdaş özellikle dolayı büyüklüğünden Alanın tekstin yeri,tekst-kontekstilişkisininkoreografideyansımalarınınincelenmesiamaçlanmıştır. koreografide çalışmada Bu göstermektedir. gelişim şekilde sağlayacak imkân geliştirmesine dil bir özgün ği, edebildi- ifade özgür daha kendisini sanatçının olup, içerisinde arayışları anlam yeni koreografi, Çağımızda Özet CHOREOGRAPHY -TEXTCONTEXT A RESEARCHONTHERELATION BETWEEN ÜZERİNE BİRİNCELEME KOREOGRAFİ -TEKSTKONTEKSTİLİŞKİSİ * lib/ankarauniv/Doc?id=10075101&ppg=2 Cambridge, MA,USA:MITPress. http://site.ebrary.com/lib/ankarauniv/Doc?id=10185585&ppg=2 [email protected] Öğr.Gör., AnkaraÜniversitesiDevletKonservatuvarıSahneSanatlar ı BölümüModernDansA.S.D.,Ankara, BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 7. oturum/session

157 158 Maletic, V.(2011)Approachesto Semiotics [AS]: Body -Space -Expression: TheDevelopment of RudolfLaban's Pavis, P. (2000).Gösterimlerin Çözümlemesi. Kitabevi, Dost Ankara. Mitoma, J. (Editor) &Zimmer, E. (Text Editor) &Stieber, D. A. (DVD Editor). (2002). Editor). (DVD A. (Text&Stieber,D.Editor) E. &Zimmer, (Editor) J. Mitoma, Berger, J. (2005).Görme Biçimleri. Metis Yayınevi, İstanbul. White, E.(2012)How to Read Theory: How to ReadBarthes' Image-Music-Text., London, GBR: PlutoPress. http://site. Westley, H. (2008)Faux Titre, Volume 312:Body asMediumandMetaphor., Amsterdam, NLD:EditionsRodopi. http:// M.M.;Holquist,Bakhtin, M.(Editor). (1981)DialogicImaginationUniversity :FourEssays.TexasUSA: of Austin, TX, Doc?id=10598474&ppg=5 Movementand Concepts. Dance Video. New York, NY, USA:Routledge, Taylor&FrancisGroup. ebrary.com/lib/ankarauniv/Doc?id=10603343&ppg=2 site.ebrary.com/lib/ankarauniv/Doc?id=10380631&ppg=4 Press, http://site.ebrary.com/lib/ankarauniv/Doc?id=10439450&ppg=6 BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Meuchen, DEU: Walter deGruyter. http://site.ebrary.com/lib/ankarauniv/ Muspart2014 EnvisioningDance on Film and Umut ERDOĞAN* aktarılmaya çalışılmıştır. KonservatuvarlarıDevlet Türk Bölümü Halk özelinde Oyunları bu ele alınarak, sorun olası çözüm yolları misyon çok pek konuda eksikliği olduğu gibi eğitim sisteminde hissedilmektedir. dehalen Bu çalışmada Ne geçmiş ki yazık mirasımızla gelen, sistem içinde sistemsizlik, kurumsal ve yönetimsel vizyon bazda ve aptaltını olduğuna inanarak geçirir.” “Aslında herkes dahidir. Ama bir sizkalkıp ağaca tırmanma yeteneğine balığı, göre yargılarsanız, tüm haya- Keywords: TurkishFolkDanceDepartment,Instructionalplan,Course contents. tent toidentifytheissuesthatneedbeconsideredhavebeendetermined. con- course and plans teaching study, this In disadvantages. and advantages some creates differences These Dance department.Allofthesedepartmentshavedifferentinstructionalplanandcoursecontents. Folk Turkish in students have universities different 6 Today 2001. in University Sakarya at then and 1989 in University Ege at 1988, in University Gaziantep at established departments Dance Folk Turkish that After In our country the first Turkish Folk Dance department established at Istanbul Technical University in 1984. Abstract Anahtar Kelimeler:TürkHalkOyunlarıBölümü,Öğretimplanı,Dersiçeriği. ile çalışma Bu mevcuttur. öğretim planları ve ders içerikleri belirlenirken dikkat edilmesi gereken dezavantajlar hususlar tespit edilmeye çalışılmıştır. ve avantaj yarattığı farklılıkların Bu mevcuttur. içerikleri ders ve tede öğrencisi olan Türk Halk Oyunları bölümü mevcuttur. Bu bölümlerin tamamında farklı öğretim planları üniversi- farklı 6 Günümüzde kurulmuştur. Bölümü Oyunları Halk Türk bünyesinde Konservatuvarı Devlet Üniversitesi Sakarya 2001’de Üniversitesi’nde, Ege 1989’da Üniversitesi’nde, Gaziantep de 1988 son- sırasıyla ra daha Üniversitesi’nde Teknik İstanbul yılında 1984 olarak ilk bölümü oyunları halk Türk Ülkemizde Özet DEPARTMENTS INTURKEY AND SOLUTIONSUGGESTIONS OF THELESSONSONBASISTURKISHFOLKDANCE THE ANALYSIS OFTEACHINGPLANS AND THECONTENTS İNCELENMESİ VEÇÖZÜMÖNERİLERİ ÖZELİNDE ÖĞRETİMPLANLARIVEDERSİÇERİKLERİNİN TÜRKİYE’DE TÜRKHALKOYUNLARIBÖLÜMLERİ [email protected] * Arş. Gör.,SakaryaÜniversitesiD evlet KonservatuvarıTürkHalkOyunları Bölümü,Sakarya, BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 7. oturum/session Albert Einstein

159 160 gösteren amatör topluluklardan, derneklerden, kurs faaliyetlerinden farkımız ne olacak? sorusunun cevabı lidir. Bu hususu Türk faaliyet bölümü Halk Oyunları alanında özelinde düşündüğümüzde, oyunların Halk Ayrıca ders planları oluşturulurken vizyon bahsettiğimiz da ve yukarıda misyonun belirlenmesi çok önem- ları doğrultusunda eğitim yapabilmelerine olanak sağlanması göz önünde bulundurulmalıdır. yapılırkencalıklar birimlerde görevli öğretim üyeleri vizyon birimlerin sayıları değil, üzerinden ve misyon- Tıp Fakültesi gibi bazı birimlere tanınan ayrıcalıklar gerektiğinde Sanat okullarına da tanınmalıdır. Bu ayrı- sonuçlar doğurmaktadır. munda ve kalmak yadersleri birleştirerek ders saatini düşürmek verim açısından zorunda kalmak olumsuz bilmek içinolmazsa olmaz dersler mevcuttur. derslerden belirli Bu açıdan vazgeçmek bakıldığında duru- ile birleştirilmek zorunda kalındı. Çünkü bölümün vizyon ve misyonu doğrultusunda öğrenci - çıktıları ala yapmamıza rağmen uyumun sağlanması bir hayli zor oldu. Bir bir yada çok başka ders ders yakaldırıldı aynı yaratmayacağı etkiyi aşikârdır. Konservatuvar olarak bu karara uymak içinoldukça detaylı bir çalışma etaptaİlk kulağa hoş gelse deuygulanabilirlik açısından ve verimlilik üniversitenin her eğitim biriminde öğencilere vakit yaratmak” boş “bilimsel fazla faaliyetler içindaha ve çalışmalar sosyal olarak belirtilmiştir. tanesini üniversitenin uygulaması farklı bölümlerinden seçilmesi başlatılmıştır. Bu düzenlemedeki amaç; 3zorunlu dersise 2seçmeli olarak uygulanması kararı verilmiştir. Ayrıca derslerin bir seçmeli 4.sınıfdaki mı zorunlu ve bunlara ek olarak zorunlu üniversite dersleri, 2.Sınıfta4zorunluseçmeli, 1 3. Ve 4. Sınıfta sitenin Tıp Fakültesi dışındaki tüm birimleri için 5 ders ile sınırlandırmıştır. Bu 5 ders, birinci sınıfda tama- Üniversitesi Sakarya Örneğin; senatosu bir yıllarda aldığı kararla geçtiğimiz dönemlik ders sayısını üniver yapabilmektedir. yapılan çalışmalar ve bu doğrultuda alınan kararlar eğitim öğretim süreçlerine olumlu ve olumsuz etkiler etkileridir. Ülkemizde bir çok üniversitemizde Süreci Bologna devam eden ve Kalite süreçleri kapsamında önemlidaha faktör konservatuvarların ise bünyesinde bulundukları senato kararlarının eğitim üzerindeki ve öğrencinin potansiyeli ve göre ilgisine değişkenlik gösterebilmektedir. etkileyen Dersverimliliklerini Ders planlarında öğretim elemanın yer deneyimi çalışmaları, alan bu akademik derslerin verimlilikleri 3. 2. 1. mından dersler birbirine oldukça yakındır. Ders planlarında yer tamamen alan derslerin isimleri - aynıbaka kısmen yada farklı olsa ders da içerikleri olarak sınıflandırmak mümkündür. 3. 2. 1. Öğrencisi bulunan ders bölümlerin planları incelendiğinde hazırda hali dersleri; verilen tur. ancak öğretim elemanı sıkıntısından dolayı öğrenci alamayan farklı üniversitelerdeki bölümler demevcut- versitesi, Dicle Üniversitesi ve Giresun Üniversitesi bünyesinde yer almaktadır. Kağıt kuruluüzerinde olan Bu konservatuvarlar, İstanbul Teknik Üniversitesi, Gaziantep Üniversitesi, Ege Üniversitesi, Üni Sakarya - Ülkemizde hazırda hali öğrenci kabul altı adetkonservatuvarın eden Türk bölümü Halk Oyunları vardır. Kostüm, Koreoloji, Hareket Notasyonu, Antropoloji gibi dersler yer almaktadır. Teorik Bu başlıkdaHalk ise Dersler: Bilimi, Araştırma Metod ve Teknikleri, Alan Araştırması, Makyaj, dersler yer almaktadır. Horon, Karşılama v.s.), Antreman Bale, Bilgisi ve Cimnastik, Dans Tiyatrosu ve Doğaçlama v.s. gibi Hareket Temelli Bu altında başlık Türk Dersler: Halay, dersleri (Zeybek, Repertuar Halk Oyunları dersleri ve Türk müziği gibi Oyun dersler yer almaktadır. müziği,MüzikselİşitmeYazma, Okumave Piyano, MüzikMüziği, Repertuarı Bilgisi, BatıÇalgı, Ritim Bu altında başlık konservatuvarMüziksel Dersler: Türk öğrencilerinin aldığı Halk Müziği, Türk Sanat Teorik dersler Hareket Temelli dersler Müziksel dersler BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Muspart2014 - yerbaşarı ile verildi. 2.Sınıfta öğren oranıise olanolan yüksek daha - yakınlığından ezgileri ve halk oyunları İşitmesel Okuma ve Yazma dersi ve bunu düşündüğümüz destekleyeceğini Piyano dersine ders planında veişaretleri notaları,aralıkları, öğrenerek değiştirici porteyi deşifre yeteneğini edinebilmesi Müzik sadece - bu derslerin hepsinin aynı bir andabelirli verilmesi gerektiğine değil sıraile karar verildi. 1.Sınıfda sesleri, de %56ve son olarak Türk Sanat Müziği dersinde %51 olarak gerçekleştiğini tespit edilmiştir. Bu noktada dersinde Kulak sırada %89,ikinci eğitimi ve Solfej (Müziksel İşitme okuma ve yazma olarak dersin değişti) - olan 83 öğrencinin transkriptleri incelendiğinde müzik Türk derslerinden başarının en yüksek Halk Müziği görülmekteydi. Buradan hareketle bir revizyon arası mezun 2006-2011yılları çalışması içerisine girildi. teydi. Öğrenci listeleri başarı incelendiğinde en büyük problemin müzik çoğunlukla derslerinde yaşandığı Halk Müziği ve Türk Sanat Müziği dersleri 1. Dönemi 1. Sınıfın başlayıp boyunca 4 yıl birlikte yürütülmek- Üniversitesi Sakarya Örneğin; Konservatuvarı Devlet olarak kadar 2011 yılına Kulak Eğitimi ve Solfej, Türk 7. 6. 5. 4. 3. 2. 1. Türk bölümü Halk Oyunları özelinde ise; 4. 3. 2. 1. Genel olarak; husular şunlardır. Bu noktadan hareketle genel olarak ve özelde de Türk bölümlerince gereken dikkat Halkedilmesi Oyunları varlardan iyi bir daha geleneksel seviyede, dans öğrenebilecekleri hocalarından unutulmamalıdır. oyun repertuar sayısını 20’ye olmamalıdır. çıkartmak Öğrencilerin bunu dekonservatu derneklerde belki - net verilebilmelidir. bir şekilde Türk Halk öğrencinin oyunları hazırda hedefi bölümlerinin hâli 10olan Öğrencilerin derslerdeki başarı grafikleri takip edilmeli ve edilmeli takip gerekliÖğrencilerin derslerdeki durumlarda grafikleri başarı revizyon yapılmalıdır. malıdır. anahtarlarÖğrencilere ilgili uzmanlaşabileceklerialanlar ile ileride vererek, yapma seçim şansı tanın- olmalı. Enazbir enstruman ve oyunlarının halk enönemli olan sazı eşlik asma davul çalabilmelidir. Yine dernek ve kurlardan farklı olarak bir oyunları halk bölümü öğrencisi müzik ve ritim bilgisine sahip polojik, sosyolojik ve deedinebilmelidir. folklorik bilgileri Diğer dernek ve kurslardan farklı olarak öğrenci dans repertuarı yanında birikiminin koreolojik, antro- yürütülmelidir.şekilde Eğitim öğretim tek bir kaynak referans sorgulayıcı alınarak,değil, bir ezberci şekilde ve araştırmacı vemalı öğrenci bu hususa edilmeli. teşvik Ders planları oluşturulurken disiplinlerarası ve çok disiplinli yapılabilmesine çalışmalar imkan- sağlan “bilimsel bilgi”nin ne olduğu ve nasılkonusunda elde edilebildiği bilgi sahibi olması gerekir. Bu bölümün lisans eğitim veren düzeyinde akademik bir bölüm olduğu unutulmamalı ve öğrencilerin kurumlar kendini gerektiğinde revize edebilmelidir. Hem alanlardaki yönetimsel hem yurtdışındailgili yurtiçinde ve bilimsel gelişmeler edilmeli takip melidir. yönelt sık - sık kendilerinesorusunu amatörolacak?” vetopluluklardan ne dernek farkımızkurs, teren Sanat eğitim veren ve akademik Spor bu ilgili ile kurumlar “Bizim kurum olarak bu alanda faaliyet gös- yapılan merkezi sınavlarda alınan puan önüne şartlarının konmalıdır. bilgi üretmesel ve araştırma yetisine sahip olması ve Öğrenci Yerleştirme şartı, Seçme Kurumu’nca Özel yetenek sınavları öğrenci ile de“özel akademisyenlerinin alan kurumların yetenekli” olması, bilim- getirilmelidir. alıyorsunuz” zihniyetinin ötesine ve taşımalı yabu zihniyetin ötesindeki akademisyenler bu görevlere ve spor anlayışlarını “Oh ne güzel hoplayıp zıplayıp / çalıp söyleyip / karalayıp çizip lisans diploması malıdır. Yüksek öğretim kurumu ve üniversite yönetimlerinde görev akademisyenleralan sanatkimi yöneticilerininrın, koyduğu misyon ve vizyonları doğrultusunda eğitim yapabilmeleri içindestek olun- sanat ve spor bölümlere alanındaki genel uygulamalar konusunda tölerans göstermeli ve bu- kurumla YüksekBaşta Öğretim Kurulu olmak üzere Üniversite Senatoları, özel yetenek sınavları öğrenci ile alan BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 7. oturum/session

161 162 vizyon, misyon yönetim ve öğrenciuygulanmalıdır. politikaları odaklı öğretim yarar” elemanları “işe getirmek hale yürütülen üzerine yönetim politikalarından vazgeçilerek; görülen derslere göre” nitelikli öğretim elemanları kurumlara kazandırılmalıdır. Bir başka deyişler, eldeki kapasitesine göre” ders planlaması yapılmamalıdır. Tam tersine, “vizyon doğrultusunda, öğretilmesi uygun “nitelikli”alanlarındaki personel akademik sıkıntısından ötürü uygulanan, “eldeki öğretim elemanının masına özen gösterilmesinin yöntem enhisabetli olacağı düşüncesindeyim. Bununla birlikte sanat özellikle verilip, öğrencinin bu anahtar farklı kapılar ile açabilmesine; araştırma ve geliştirme olanaklarının- sağlan bir paralel cevaba değişkenlik gösterebilir. verilen Bu noktada genellemelerden öğrenciye kaçınılarak, sorusuna “anahtar” niteliğindegöre?” bilgiler Neye ve göre? “Kime içerikleri ders sebeple Bu imkânsızdır. bir belirli bilgileri formülealandaki değişmeyen kurallar bağlamak, ve tanımlamalar yapmak neredeyse Ayrıca de dersdeğişken içerikleri olabilir. Çünkü; hali hazırda bilimler sosyal alanı dinamik bir alandır. Bu ve vizyonurübesi göz da önünde bulundurularak yapılmalıdır. orantılıdır. Yöneticiler titrlere, yalnızca samimiyet kişinin bilgi vb. değil, birikimi, tec- ilişkilerine bakılarak programlarını oluşturmalıdır. Bu durum kurum da yöneticilerinin vizyon sahibi olmalarıyla doğru kişiler olacaktır. idealim benim yalnızca Dolayısıyla bölümler kendi vizyon ve misyonları doğrultusunda ders programı”nadersvarılmıştır. “ideal”olduğunun farkınabu hata Çünkü “ideal ulaşmanın aslında diğinde, Sonuç etapta olarak;ilk ders programına ideal ulaşabilmek amacıyla yapılan bu çalışmanın sonuna gelin- gözlemde bu ise oranındaki başarı makasın giderek kapandığı memnuniyetle tespit edilmiştir. MüziğiOyun dersine; ve 3.Sınıfta ise Türk Sanat dersineMüziği yer verildi. Bununsonucunda yaptığımız kulakdolgunluğununcilerin olduğu fazla daha Türk Halk Müziği dersi ve bunu olarak destekleyici Türk BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Muspart2014 Kerem CenkYILMAZ* efendimiz manasınıtaşımaktadır. AncakMevlanaCelaleddinisimleriözelisimhalinialmıştır. Rumiismi- sonradan verilenisimlerdendir. İslamdünyasıiçerisindeMevlanakelimesiönemlizatlar içinkullanılırve ve asıladıMuhammed’dir.CelaleddinisededesiHüseyinHatibi’nin lakabıdır.MevlanaveRumikendisine Hz. Mevlana30Eylül1207tarihindebugünküAfganistansınırları içerisindeBelhŞehrindedünyayagelmiş yolu olarakkurulanMevleviliktarikatınınadabveusulüne değinmemizgerekmektedir. düşünmekteyiz. DününüanlamakiçindeöncelikleHz.Mevlana’yı anlamakveölümündensonraonun Sema ayininbugününüanlatmayabaşlamadanöncedününü anlatmakveanlamanındahadoğruolacağını za çıkmaktadır. mecrasının dışında,birçokfarklıplatformdahemTürkiye’de hemdedünyanınfarklıülkelerindekarşımı- ve törenselboyutuolansemaayininikullandıklarınıgörmekteyiz. Bubağlamdasemaayinibaşlangıcındaki veya birçokfarklı organizasyonlarda (düğün vb.) Mevlevilik tarikatının sanatsal imgesisemazen figürünü Son yıllardaTürkiye’degerçekleşenülketanıtımınakatkısağlamayıhedefleyenprestijliorganizasyonlarda GİRİŞ Keywords: Mevlevi,Sema,Semazen. Sect, Mevlevi to image artistic which wasusedbypoliticalpowerandtheımageofwhirlingdervishinperceptionanartist. an is that (semazen), dervish whirling both interpret to try we Inourstudy, that belongstoIslamicMedival.ItwasKonya-basedandintimewasembodiedthroughOttomangeography. culture mystic a is Mevleviye Rumi, Celaledin Maulana by founded was Mevleviye century, 13th Inthelate Abstract Anahtar Kelimeler:Mevlevi,Sema,Semazen. algısıyla semazenimgesiyorumlanmayaçalışılacaktır. Çalışmamızda Mevlevilik tarikatının sanatsal imgesi olan semazenin siyasi erk tarafından kullanımı ve sanatçı Osmanlı coğrafyasındavücutbulanİslamortaçağınaaitmistikbirkültürdür(Işın,2007). Mevlevilik 13.yy sonlarında Mevlana Celaleddin Rumi tarafından kurulan Konya merkezli ve zamanla bütün Özet SEMA RITETOSEMA SHOW SEMA AYİNİNDEN SEMA GÖSTERİSİNE * Öğr. Gör.,SakaryaÜniversitesi,D evlet Konservatuvarı,Sakarya,[email protected] BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 8. oturum/session

163 164 Önceleri topluhaldedönülen semaayinleriMevlana’nınbulunduğumedresede,Hüsameddin çelebinin şeklinde başlamıştır.Kısazamanda çokbeğenilenbudurumbirmanadadinieğlence halinialmıştır. Birçok kaynağagöreSemaayini MevlânâCelâleddîn-iRûmîhayattaykenŞemsinteşvikleriyle dönme lanmaktadır. şımıza çıkmaktadır. Bu bağlam da İnsan, Sema ile Allah’a ulaşmada dans ve müziği yardımcı olarak kul- Anadolu coğrafyasındainancıniçerisinegirmişmüzikvedans, insanveibadetibirleştiriciözelliğiilekar- dönerek icraedilenbirneviibadettir”diyerekifadeetmektedir (Top,2001:78). semayı, “Mevleviliteratüründesemaritimvemusikieşliğinde yapılan,sağdansolakalbinetrafınaçarkatıp masıyla vecdinhareketlerlevücutbulmasışeklindegerçekleşir (Gölpınarlı,2006:59).HüseyinTopise ifade edilmektedir. Sema Gölpınarlı’nın tanımına göre, musiki nağmelerini dinlerken vecd halinin yaşan- Mevleviliğin enönemliunsurlarındanbiriolanSemaayini töreniyadamukabelesigibideğişikşekillerde leviler içinsondereceönemlidir(Keskin,2006:36). 6 cilttenoluşanMesneviMevlevileriçinKuran-ıKerimden sonraöğrenilmesigerekenbireserdirveMev- eseridir. önemli en koyduğu ortaya felsefesini Mevlana’nın Mesnevisi, olduğu yazmış Farsça Mevlana’nın Son şekliniise16.yydaalmıştır(Top,2001:31). usulünü MevlanazamanındangelenmakamçelebileriveMevlana’nınyolarkadaşlarıileoluşturmuştur. ması gerekenkurallarbulunmaktadır.Mevlana’nınölümünardındankurulanMevleviliktarikatıadabve Sülükü ,zikri çilesi (ve Semaı da)bulunmaktadır. Yine başka tarikatlarda olduğu gibi “adab” denilenuyul- ğu gibiçeşitlikurallarbulunmaktadır.DiğertarikatlardaolduğuMevleviliktedeŞeyh,Mürid,Seyr-ü Mevlevilik bir tarikattan ziyade, bir kültür ve sevgi yoludur. Ancak Mevlevilikte de diğer tarikatlarda oldu- 2012, 29-46). büyük çıkarılabilen çile içerisinde Mevlevihaneler vezaviyedenilen,dahaküçükboyuttaolanbulunmaktadır(Haksever, denilen Asitane görülmektedir. şekilde iki bakımdan yapısı Fiziksel nüfus bulmuştur.Kurulduklarışehirlerinsosyalvekültürelhayatlarınaönemlikatkıdabulunmuşlardır. Mevlevilik, ortayaçıktığıdönemdevetakibinde,Anadolu’nunçeşitliyerlerindeaçılanMevlevihanelerle sağlamıştır (Kara,2006). Posta oturmuştur.MevleviliktarikatınıKonyadışınaçıkmasınabüyükkatkıyıiseoğluUluArifçelebi Veled Sultan oğlu Mevlana’nın sonrasında ve toplanmış etrafında Çelebi Hüsammeddin olan dostu ler, vilik yolunagirenkişiyeMevlevidenilmektedir(Top,2001:28).Mevlana’nınölümündensonraonuseven- mektedir. MevleviMevlana’yamensupolankişianlamınagelmektedir.Mevlanayolunabağlanan,Mevle- Mevlana’nın yaşadığıdönemdeMevlevilikdiyebirtarikatyokturveölümündensonraortayaçıktığıgörül- diyerek ifadeetmektedir(Ermetin,2009:12) kültürünü hiçesayarakbaşkaunsurlarabuhoşgörüyüvefikirleribağlamak,sondereceyanlışolacaktır bir kültürdeortayaçıkmasınakarşınduyulanırkçılığındoğalneticesidir”sözleriyleMevlana’nındini tahmin edersiniz”(Panaoyotopulos,2003),şeklindekiaçıklamalarıbüyükbirdeğerinkendindenbaşka di anlamınagelirMevlanasözcüğü.Rumi’nindeRumkültürünübenimsemişkimsegeldiğini gibi, “Panayotopulos’un“BenzersizMevlana”adlıeserinde; “Mevlana Celaleddin-i Rumi …Adıbu!Efen- Rumi için,Özelliklelakabıiçinçeşitliırkçıgörüşlerdeortayaatılmaktadır.Ermetin’indebelirttiği Ünü, AnadolucoğrafyasınıaşıptümdünyadahoşgörüyübelkideengüzelifadeedenMevalanaCelaleddin-i Celaleddin veMevlanalakaplarınındışındabaşkabirlakabınadadikkatçekmektedir(Can,1997:31). tarafından TürkçeyetercümeedilenMenakıpkitabındaHüdavendigartabirisıkgeçmektedir”diyerek dım, efendim, merhum Midhat-i Bahari Hazretleri, hem Ahmed Avni merhum, hem de Tahsin yazıcı etmektedir. “Mevlana’ya ve babasına yarım asra kadar hizmette bulunan Sipehsalar’ın yazdığı hem üsta- bu durumu,“Mesnevişerhlerininbazısındaondan,MevlanaHüdavendigardiyebahsedilir”diyerekifade Mevlana’nın, CelaleddinlakabınındışındaHüdavendigarlakabıyladaanıldığıgörülmektedir.ŞefikCan şehirde geçirmesisebebiylealdığıdüşünülmektedir(Konukçu,2011:11). ni almasıiseDiyar-iRumdiyeanılanAnadoludaKonyayayerleşmesiyle ve hayatınınbüyükkısmınıbu BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Muspart2014 methetmek, O’nuyaratanAllah’ı veO’ndanönceteşrifedenbütünpeygamberleri(AS)methetmektir. Birinci Bölüm: Aşkı temsil eden, peygamber efendimiz(Nas)’in methiyesiyle, “Na’t-ı Şerif’le başlar. O’nu Sema’töreni altıbölümdür: rüdür.” Buyurur….Evettatmayanbilmez. İnançlarımıza göreinsansevilerek,sevmekiçinyaratılmıştır. Hz.Mevlana:“Bütünaşklar,ilahiaşkaköp- yaradılışı sevgiyle,aşklakucaklar. Hak gözüyle baktığı halka ulaştırılmasıdır. Sağdan sola, kalbin etrafında dönerek, bütün insanları ve bütün edercesine göklere,kerem-iilahiyialmağahazır,soleliise yeredönüktür.Hakk’tanaldığıma’neviihsani, mını temsil eden, Allah’ın birliğine (tevhide) şehadetedensema’zen, sema ederken, kolları açık,sağeli dua ma’nen hakikatedoğar,oradayolalır,ilerler.Sema’abaşlarken kollarıçaprazbağlı,görünüşte“Bir”raka- sikkesi nefsinin“mezartaşı”,üstündekitennuresi kefenidir. Sema’abaşlarkenhırkasınıçıkararak, yaradılışa, bütünyaratılanlarayenibiranlayışla,sevgive hizmetiçindönüşüdür.Sema’zeninbaşındaki mesi, benliğiniterkederek,Hakk’tayokoluşuveolgunluğa ermişbirkâmilolaraktekrarkulluğuna,bütün “Sema töreni, insanın miracını, manevi yolculuğunu temsil eder. Sema kulun hakikate yönelip aşkla yücel- maya çalışılacaktır. aldığı vesematöreniselamlamalarınmahiyetinianlatanrisalesindekibelgelerreferansalınarakaçıkla- kaleme Çelebi’nin Bakır Celeleddin kitabında, adlı adabı ve usul Mevlevi Top’un H.Hüseyin töreni, Sema nen âlem,solkavside,buâleminözüvemanasıolangörülmeyenâlemdir”(Top,2001:137). mezar taşı,hırkasıkabridir.Neytaksimisürunüflemesidir.Daireşeklindekisemahaneninsağkavsi“görü- (Keskin, 2006:37).“Mevlevi,varlığındanölmüş,benliğiniöldürmüştür.Mevlevi’ninbaşındakikülahı 5. Sikke 4. Hırka 3. 2. Destegül 1. Tennure Sema ayinindesemazenlerözelkıyafetlergiyerler.Bunlar; gösteren budönmehareketlerindeenbüyükfark,semazenindönerkenaşkladönmesidir. Sema ayininiyapanMevlevileresemazendenilmektedir.Yaşadığıâlemdeherşeyindönmesiyleparalellik bürünmüştür” (Top,2001:78). bir kimlikkazanmışveyafarklışekilvegörüntülerçerçevesindedeğişikduygularıkamçılayıcıözelliğe lunun doğasınanakşedilmişbudönmehali,ritimvemusikieşliğindezamanakışıiçerisindeyamistik dönmede, aylar,yıldızlaratomlar,elektronlar,dönmedesemaetmedeler.Tabiatınveinsanoğ- Mevlevi inancınagöreyaşadığımızâlemdeherşeydönmektedir.“Kâinattatabiattadönmededir.Dünya söylenebilir. larında, tarihisüreciiçerisindeherdaimritimvemüzikileettiğidanslarlainandığınaulaşmayaçalıştığı ritim iletaransageçmehallerinigöstermekmümkündür.İnsanoğlununbubağlamdakültürelperformans- şamanizimde, şamanındavuluileateşetrafınadönerek,transageçmesiveAfrikalıkabilelerdegörülen toplumda kendiinanışlarıiçerisinde,insanınvecdekapılmasıylamüzikveritimlegörülmektedir.Örneğin Sema ayininehareketodaklıbaktığımızdadönmeküzerekurulduğunugörürüz.Dönmehareketleribirçok görülmektedir (Uludağ,1999:365-366). Çelebi tarafından, cumanamazınımüteakip,Kur’anokunduktansonraicraedilmesibirgelenekhâlinialdığı Hüsameddîn sonra vefatından Mevlânâ’nın oluyordu. vesile semâ‘a bir halde toplu üzere olmak Onun herhangibirheyecanuyandıranhâli,sözüveyakerâmetigibihâlvehareketler,baştakendisi evinde ılgında devrin ilerigelenlerininevindeveSadreddîn-i Konevî’nin medresesinde düzenleniyordu. Elif-i nemed BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 8. oturum/session

165 166 Bunlardan önemliolanlarıolarak örnekverilir. 5. 4. 3. 2. 1. 2005 Universiadeaçılışgösterisi(MercanDedeNeyve SemazenGösterisi) Bunların bazıları; rine dönüşmüştür. zenin döndürüldüğü,gelişmişsahneteknolojileriylededaha görselbirşölenhalinegeldiğisemagösterile- muhakkak kullandıkları ve her yeni organizasyonda bir öncekinden daha kapsamlı daha fazla sayıda sema- 2000 liyıllarınbaşındanitibarenbüyükbiryükselişlesema artıkbirçokorganizasyondadansgruplarının leri grupların da ortaya çıkması ve çalışmalarında sema gösterilerini ön plana çıkardıklarını görülmüştür. terisi yapmasıbirçokkişivekurumtarafındaneleştirilmişti.ZamanlabirlikteAnadoluAteşi’nin benzer- nin yaygınlaşmasürecininbaşıolarakdüşünülebilir.AnadoluAteşi’nin budansperformansındasemagös- gösterisinde dans adlı Anatolia semazenleri sahnedekullanıpsahneteknikleriyledehavalandırmasıyaniuçurmasısemagösterileri- Of Fire Grubunun Dans Ateşi Anadolu arenada uluslararası olarak İlk olarak yapıldığısöylenebilir. maktadır. Türkiye’nin sanatsal yüzü özellikle içerisinde çeşitli sema gösterilerinin de bulunduğu çalışmalar larda sanatçılarınözellikleresmiorganizasyonlardasıklıklabaşvurduklarıbirkonuolarakkarşımızaçık- yıl- son gösterileri Sema söylenebilir. olduğu etkili derece son da boyutuyla iletişim sanatın Çünkü tedir. bağlam dasanatçıvermekistediğimesajıyaptığısanatsalçalışmadarahatlıklatoplumüzerineiletebilmek- Sanatın toplumlarüzerindeoluşturduğuetkionunözelliklerininbelkideenönemlilerindenbiridir.Bu kullandığı görülmektedir. lemlenmektedir. Birçok resmi ya da özel organizasyonda Mevleviliğin sanatsal imgesi olan sema ayinin dünyaya İslam’ınhoşgörüsünü tanıtan butöreningünümüzde ayinden gösteriye dönüşüm süreci göz- pekte mümkündeğildir.Ancakkonumuzundaesasınıteşkiletiğigibisemaayiniolarakbaşlayanvebütün Sema törenlerindeadabveusulgörüldüğüüzereönemlibirkonudurdeğişimigelişimigibidurum okunmasıyla bütün peygamberlerin, bütün insanların bir Fatiha ve duayla son bulur” (Top, 2001: 135-136). Ayetinin bilendir. geniştir, kaplar, yeri her Allah, Çünkü oradadır. yüzü Allah’ın dönerseniz, tarafa Hangi Allah’ındır. da batı da, Doğu innellahevasi’unâlim.= eynematüvellüfesemmevechullah, fe kuvelmağribu, Altıncı Bölüm:Sema’TöreniKur’an-ıKerimtilavetiylevebilhassa,Bakarasuresindeki“Velillahilmeşri- 4. 3. 2. 1. layarak, görünüşüyle“Bir”itemsileder.BuduruşAllah’ınbirliğineşehadettir. Beşinci Bölüm: Sema’ayinidir. Dört selamdır. Her selam sonunda sema2zen göğsüne kollarına çapraz bağ- şüdür. Buna“SultanVeledDevri”adıverilir.Şekillerin,bedenleringizlendiği,can’ıncan’aselamıdır. Dördüncü Bölüm: Sema’zenlerin birbirine selam vererek, bir peşrevle, üç kere tekrarlanan dairevi yürüyü- Üçüncü Bölüm:Bumehdiyeyibirneytaksimiizler.Herşeyecanverennefesi,nefha-yıilahi’yiifadeeder. İkinci Bölüm:Kudümsesi;Allah’ın(C.C)kainat’a“Ol=Kün”emri. 2013 Kutlu Haftası Doğum açılış töreni açılıştöreni 25 Temmuz2011KaradenizOyunları açılıştöreni Oyunları Çocuk 25 Nisan20111.Dünya 2011 ErzurumKış Olimpiyatları açılıştöreni(AnadoluAteşi semazengösterisi) İstanbultanıtımvideosu Kültür Başkenti fesine, kulluğunadönüşüdür. Selam; Sema’zeninma’neviyolculuğunu,mi’racınıtamamlayıpkaderinerazıolarak,yaradılıştakivazi- Selam; insanınhayranlıkduygularında,aşkadönüşmesiyle,aklınkurbanoluşudur. ranlık duymasıdır. Selam; İnsanınyaratılıştakiazametimüşahedeederek,Allah’ınbüyüklüğüvekudretikarşısındahay- Selam; İnsan’ınbilgiylehakikat’adoğarakAllah’ınıvekendikulluğunuidraketmesidir. BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Muspart2014 Tarih sahnesine13yy.sonlarına doğruçıkanMevlevilik,herdaimsiyasierkleiyigeçinmiş veherdaimde ve hareketboyutuolmasısebebiyle, Mevleviliğinestetikolaraköneçıkanunsuruolmuştur. aruz törenlerindebirçokyabancı semazenveizleyiciKonya’yagelerektörenekatılırlar. Semaayinimüzik Anadolu’da hemdeAnadolu dışında büyüksevgivesaygıbulduğugörülmektedir. Her yıldüzenlenen Şebi Mevlevilik vedolayısıylaMevlana, hoşgörüyedayananfelsefesivesemadabulunan zarafetilehem için semaayininkurallarıdeğişmezbiryapıdadır. ölümünün ardındançeşitlikurallarlaşekillenereksemaayini isminivebiçimşeklinialmıştır.Mevleviler seye Mevlevidenmektedir.Mevlana’nınAllahaşkıylavecd halleriyledönmehareketiyleşekillenensema, haricinde detümdünyayıetkileyen,Mevlana’nınaçmışolduğu gönülyoludur.Mevlanayolunagirenkim- Mevlevilik tarikatıTarihsahnesineHzMevlana’nınölümünden sonraçıkarveAnadolucoğrafyasının Sonuç duyduğu derinsaygıyıifadeetmektedir(Onaran,2007). olduğum için dans ediyorum; bırak da senin için döneyim” diyerek Bejart’ın bu çalışmasında Mevlana’ya var Mevlânâ, ustam kardeşim, Rûmî, vazgeçebilirim? nasıl dengeden iç o bütünleşen varoluşla naştıran, oluşturduğu için,ruhlabedenidevinimsizliktebirleştirmeyeçalışan,tartımla(ritimle)yakarmayıkay- arı özünüdüşüncelerimeyayacakçiçeğiarıyorum.Dansçıolduğumvedeviniminsanoğlununtemelini büyük ozanMevlânâ’yaseslenirken:“Rûmî,kardeşim,ustamMevlânâ,hergünsenindizelerindedolaşıp Ergüner’in müziğindenyararlanarakRÛMÎ:DansveDua’yıtasarlamış.Bakınnediyorbuyapıtdolayısıyla Kutsi için, yılı 80. 35.kendisinin Şenliği’nin Sanat “İstanbul Onaran, Bertan için Bejart, koreograf Fransız yılında 1981 İslam Dini’negirdiğiniaçıkladı”diyerekünlükoreograftanımamızısağlamıştır(Temiz,2012). zirvesindeyken şöhretin bu Fakat sanatçıydı. bir inanılan yaptığına devrim sanatında bale di. Sâdece ülkesi olan Fransa’da değil, bütün Dünya başkentlerinde ayakta alkışlananlardı. Maurice Béjart, doğan ve250’denfazlakoreografiyeimzaatanMauriceBéjart,baledünyasınınenünlüisimlerindenbiriy- Béjart tır.“GerçeğigörenMauriceBéjart”adlıyazısındaProf.Dr.MustafaDeniz,“1927yılındaMarsilya’da ründe en çok etkilendikleri ürün olarak karşımıza çıkmaktadır. Bunlardan biri Fransız Koreograf Maurice Sema GösterileriyerlisanatçılarındışındayabancısanatçılartarafındandaözellikleTürktoplumukültü- sema törenlerinesahipçıktığınıdüşündürebilir. ve sanatınbumuhteşemtöreninidevleteliyleyapılarak,devletinMevlevitarikatınasanatsalimgesiolan Şebiarus 1954denitibarenkesintisizolarakdevametmektedir.Bütündünyatarafındanilgiyleizlenendin bilgi vermektedir. olduğunu söylemiştir.BuvebunungibiörneklerAtatürkdöneminindeMevleviliğebakışıhakkındabize tekkelerin enileriolanıydıder.SemaayiniiçindeTanrıyadönerekyaklaşmanınTürkdehasınınbirörneği nesine nüfus edişinin bir örneği ve Mevlana’yı da büyük bir reformatör olarak nitelemiştir. Mevlevilik için kaynaklarından biriolduğunuifadeedenövücücümleleriyazmıştır.MevleviliğiMüslümanlığınTürkana- sırasında dergâhın ziyaretçi defterine Konya’nınasırlardır sürenışığın kalbi veTürk medeniyetinin ana beraberinde getirmektedir.MustafaKemalAtatürk20Mart1923teKonya’dakiMevlevihane’yiziyareti Bu durumundaogünküşartlardaMevleviliktarikatınaverilenbirayrıcalıkdüşüncesitartışmalarını 1926 sadecebaştaKonyaolmakÜzerebirçokMevlevihane’ninmüzehalinedönüştüğünügörmekteyiz. sel boyutu sema törenleri kendi tarihi içerisinde kesintisiz olarak devam etmiştir. Bu kapatmalardan sonra Cumhuriyet dönemininbaşlangıcında1925’tetekkevezaviyelerinkapatılmasınakadarMevlevilikayin- görülmektedir. da özellikleMevlevilikveSemaTöreninemerekederekincelediğidünyayatanıttığıkaynaklaragöre Osmanlı padişahlarınındauğrayaraksematörenleriniizledikleribilinmektedir.Birçokyabancıseyyahın- her daimsiyasierkleilişkilerininiyiolduğugörülmektedir.Özellikleİstanbul’dakurulanMevlevihanelere neler vasıtasıylayaygınlaştığınıgörmekteyiz.KurulduğuSelçuklulardönemindeveOsmanlılar tarih sahnesineçıkmasınınardındanhemkuruluğuKonya’dadebaşkaşehirlerdekurulanMevleviha- Ancak sematörenlerinebüyükilgininsadecegeçtiğimiz20yıllasınırlıolmadığınıgörmekteyiz.Mevlevilik BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 8. oturum/session

167 168 http://mtemiz.com/bilim/M%C3%9CZ%C4%B0K%20B%C4%B0L%C4%B0M%C4%B0N%C4%B0%20 Onaran, B.(2007)CumhuriyetGazetesi, 20Haziran Uludağ, S.(1999) İslam Açısından ve Musiki Sema, MarifetYayınevi, İstanbul Gölpınarlı, Adab ve Erkanı, A.(2006) Mevlevi İnkilapKitabevi,İstanbul KarataşYayınevi,İstanbul Keskin, F.(2006)Mevlana, Dergisi, Fakültesi İlahiyat Üniversitesi Hitit Mesnevihanlar”, ve Mevlevihaneler “Çankırı’da (2012) C. A. Haksever, Dergisi, Fakültesi İlahiyat Üniversitesi Uludağ Mevlevilik”, ve Mevlana Yılında 800. “Doğumunun (2006) M. Kara, Top, Usulve Adabı, H.(2001)Mevlevi ÖtükenYayınevi,İstanbul Panoyotopulos, I.M.(2003)BenzersizArionYayınevi,İstanbul Mevlana, Usulve Şamanizm Adabında G.(2009)Mevlevilikte Mevlevilikte İzleri,TöreYayı- Ermetin, İzleri EskiTürk Dilinin Can, Hayatı Ş.(1999)Mevlana Şahsiyeti ÖtükenNeşriyatA.Ş.İstanbul Fikirleri, Konukçu, M.A.(2011)Herkes İçinMesneviname, EğitimYayınevi,Konya yakışmamaktadır. tedir. Zirabirçokgösteridegörüyoruzki,kulisarkasındakibazıdavranışlarsemazenkıyafetigiyenkişilere sadece hareketlerbütünüolarakgörmemeliveroldahiolsagiydiğikıyafetesaygısınıgöstermesigerekmek- sema dönendansçılar,kendinisemazenolaraktanımladıklarıgörülmektedir.Ancakbuşahıslareylemi kanaatindeyiz. Aynızamandayinesonyıllardapopülerliğidolayısıylatercihedilensemagösterilerinde sasiyet göstermekbutarzdaçalışmayapankoreograflarındikkatetmesigerekenbirhususolmasıgerektiği liriz. Yapılan bu gösteri çalışmalarında, dikkatli davranarak Sema’nın anlamını hatırlamak ve konuya has- anlamlandırdığı yerindışındaSemaayininden,semagösterisinedönüşmüşdurumdaolduğunusöyleyebi- icra edilensema,günümüzdemecrasınındışındasahnesanatlarındaveçeşitliorganizasyonlardakendini «Sema Gösterisi»halinialmıştır.Başlangıçtavehalenkendimecrasındasemaayiniolarakgeleneğiile Günümüzde ise semaayinitörensel boyutundan koparak, daha çokestetikkaygıların Ön planaçıktığı önem verdiğinigörmekteyiz. yarak kendidilindeMevlana’yıanlatmıştır.DünyanınbirçokyerindesanatçılarınsemayaveMevlana’ya ünlü koreograf Bejart İslamiyet’e geçtikten sonra Mevlana’yı kendi bilgi ve görgüsüyle sanatında yorumla- Dünyaca etkilemiştir. da adamını bilim ve sanatçı yabancı ve yerli çok bir boyutlarıyla sanatsal ve Felsefi zasyonların birçoğundaTürkiye’ninsanatsalimgelerindenbiriolarakkullanıldığısöylenebilir. 1925 tekapatılmasınınardındanMevlevihanelerinmüzehalinegetirildiğinigörmekteyiz.Devletorgani- Mevlana’ya veonunyoluolanMevleviliğeherdaimsaygıduyulduğugörülmektedir.Tekkezaviyelerin saygı gördüğüsöylenebilir.Selçukludöneminde,OsmanlıdönemindeveTürkiye Cumhuriyetidöneminde Kaynakça 29.12.2014 KUR%E2%80%99ANDA%20G%C3%96REN%20MAUR%C4%B0CE%20B%C3%89JART.pdf, Erişimtarihi: 2012/2, c.11,Sayı:22,ss.29-46 Cilt: 15,Sayı:1s.1-122 nevi, İstanbul BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Muspart2014 Barış GÜRKAN* Keywords: Modernauthenticity,TraditionalCulturalc hange. the changes in the Turkish Folk Music within the context of modern authenticity and traditional authenticity. examines study This authenticity. traditional and authenticity modern are which time on depending scopes different two within functional more becomes authenticity of concept the study- this for -and respect, this In ticity is a concept regarding the past and the outlook and the re-interpretation of the past at the present time. The mostfunctional‘analyticaltool’usedinanalysisofthesechangesistheconceptauthenticity.Authen - to pitchesofbağlama.Asagovernmentagency,TRThasplayed akeyroleinthesechanges. context performance from music of aspects many the reinterpreted and determined has Music Folk Turkish scape cultural the along with in the other life changes component such as fundamental economi, education, administration required and so on. has Within that period state nation a as Turkey new the process building To state. transcendental a is which State Ottoman of descendants of lifes the on changes important this son rea- first the was Turkey of Republic the for modernism, of result a as model nation-state of adoption The century. one last approximately in changes demographic and technological political, experienced has Turkey Abstract Anahtar Kelimeler:Modernotantisite,GelenekselKültüreldeğişim. otantisite vegelenekselbağlamındainceler. olarak 2 otantisite farklı kapsamda daha da işlevsel bir geleneksel hal alır. Bu çalışma, Türk Halk ve Müziğindeki değişimleri modern otantisite modern bağlamında zaman kavramı otantisite bakımdan Bu kavramdır. bir ilişkili yorumlanmasıyla yeniden ve görünümü bugünde geçmişin de hem geçmişle, hem Otantisite dır. kavramı- otantisite birisi araçlardan analitik işlevsel en kullanılan incelenmesinde değişimlerin konusu Söz değişimlerde anahtarroloynadı. bu TRT olan kurumu devlet Bir yorumlandı. yeniden yönü çok pek müziğin kadar perdelerine bağlamanın türel alanda da köklü değişiklikleri gerektirdi. Bu süreçte Türk Halk Müziği tanımlandı ve icra bağlamından, kül- yanında, bileşenlerinin diğer yaşamın vb. yönetim eğitim, ekonomi, edilmesi inşa olarak devlet ulus bir let olan Osmanlı’nın torunlarının hayatındaki önemli değişimlerin ilk adımıdır. Yeni Türkiye Cumhuriyeti’nin yaşadı. Türkiye değişimler Cumhuriyeti için modernizmin bir ürünü olan önemli Ulus Devlet modelinin kabul edilmesi, bir alanda Aşkın Dev- demografik ve ekonomik teknolojik, politik, asırdır bir yaklaşık Türkiye Özet OF MODERN AUTHENTICITY AND TRADITIONAL AUTHENTICITY AN EXAMINATION OFTURKISHFOLKMUSICWITHINTHECONTEXT GELENEKSEL OTANTİSİTE BAĞLAMINDA İNCELENMESİ TÜRK HALKMÜZİĞİNİNMODERNOTANTİSİTE VE * [email protected] Öğr. Gör.,GaziÜniversitesi,TürkMüziğiDevletKonservatuvarı,Müzikoloji Bölümü,Ankara, BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 8. oturum/session

169 170 açar. Otantisite kavramının temel bileşenlerinden ilkini “sahihlik” olarak tanımlayabiliriz ri, değişendünyadakigereksinimlerleuyumluhalegelmesi içiniçerikvekullanımındönüşümününönünü yeniden kavramlaştırmasürecininbaşlamasınaolanaktanır. Birbakımaotantisitekavramınındinamikle- Otantisite kavramının temel bileşenleri, bu kavramın yaygın olarak bilinen eski anlamının değişmesine ve ve modernotantisiteyikullanır. ğında HülyaUzun(2012)daotantisiteninyenidenkavramlaştırılma sürecinekatkıdabulunarakgeleneksel işlevsel olarakkullanılabilecekbireranalitikaraçniteliğikazandırılabilir. AyhanErol’unbuçalışmalarıışı- yonel kavramolarakkullanılırancakilişkiliolduğubüyük paradigmalardandolayıpekçokörnekolayda Erol’un çalışmalarıdır(2009a-b).Buçalışmalardageleneksel vemodernotantisiteaslındabireroperas- iyi olması”üzerineyaptığıvurguileotantisiteninyenidenkavramlaştırılmasının öncülerindenolanAyhan lan çalışmalardanilkiotantisitekavramınıntemelbileşenlerinden olanveaşağıdatartışılan“anaölçütünün kullanımı yavaşterkedilecek,yadaçağıngerekleriyleyenidenkavramlaştırılacaktır.Buamaçlayapı- analitik araçolmayolundaolduğunugösterir.Budurumdayaotantisitekavramınınsosyalbilimlerdeki yaygın bilinen,‘eski’anlamıveiçeriği,içindeyaşadığımızçağıngerekleriaçısındangiderekkullanışsızbir geçirerek kapsamını ve ifade gücünü sürekli yeniler ve işlevselliğini korur. Ancak otantisite kavramının en yaşanan büyükparadigmadeğişimlerindenetkilenir;anlamındavekullanımalanındadönüşümler sürecinin enkilitkavramlarındandır.Sosyalbilimlerindiğerpekçokkavramıgibiotantisiteda olan otantisitekavramı,birkültürünherhangi bir nesneye, olaya, geleneğevs.değeratfetme(Aktay,1998) çalışmalar’dan popülermüzikincelemelerine kadar genişbirkullanımalanına (Erol,2009b:203)sahip Önce felsefede,ardındansosyalbilimlerineskiveyenipekçokdisiplinindekullanılan‘kültürel Otantisite tartışılacaktır. otantisite kavramlarıtanımlanacaktır.DahasonraTHMmodernvegelenekselperspektifinde Bu amaçla öncelikle otantisite kavramı bileşenlerine ayrılıp incelenecek ardından modern ve geleneksel nu vemodernistperspektiftenbirdizikararınuygulanmasıylainşaedildiğinivurgulamaktır. sayıdaki “yerelmüzikpratikleri”ndenayrıbirkonumdadeğerlendirilmesi gereken bir müziktürüolduğu- (THM)’ni incelemektir.BunaparalelolarakbiryanamaçinşaedilenTHM’nin,kökeninialdığıçok bağlamında Türkiye’deki ana akımmüzikkültürününenönemlibileşenlerinden olan TürkHalkMüziği ise, yenidenkavramlaştırılanotantisiteilekullanımıönerilenGelenekselveModernOtantisitekavramları ilki, günümüzdeyenidenkavramlaştırılanotantisiteninbusürecinekatkıdabulunmaktır.İkinciamacı Böyle birkapsamdabuçalışmabirbiriyleilişkiliolanikifarklıamacayönelikifadeleriiçerir.Bunların otantisite tartışmalarınafarklıbirbakışaçısısunacaktır. Müziği”nin alışılagelmişalgınındışınaçıkılaraktanımlanmasıisesüreklibelirsizlikleriçindesürüklenen değiştirecek kazanımlarısunacaktır.Sözkonusuotantisitetartışmalarınınikincibileşeniolan“TürkHalk içindeki anlamındakidönüşümünvetemelbileşenlerininanlaşılmasıotantisitetartışmalarınınyönünü İlki otantisitekavramıdırkipopülerkültürdekiyaygınkullanımınınötesindeifadeettiklerinin,zaman daha iyianlaşılabilmesi için temelikibileşenininayrıelealınarakanalizedilmesifaydalıolacaktır. maları sıcaklığınıkoruyarakhemenherdönemdedevameder.Bukısırotantisitetartışmalarısürecinin çelişkili sonuçlarayönlendirecekeksiklerininolmasınedeniyle,TürkHalkMüziğindekiotantisitetartış- arasında birbirleri de hem içinde kendi hem noktanın üç bu Fakat “hocalar”dır. edilen kabul otorite da rusu” aranır.SözkonusureferansnoktalarıiseçoğuzamanyaTRTTHMNotaArşivi,kaynakkişi nışının, söylenişininvesözlerininçoğuzamanfarklıreferansnoktalarındanhareketle“aslı,gerçeği,doğ- Otantisite tartışmalarınınenkuvvetliyaşandığıbağlamlardanbiriTürkHalkMüziğidir.Türkülerinçalı- GİRİŞ 1 olarak görülmüştür. kavramı olarak otantisitenin içini dolduran karşılayamayacağından tüm özellikleri otantisitenin dolayı, sahihlik bir alt bileşeni ve otantisite1995, 470).Bu durumda sahihlik kelimeleri tam olarak birbiri karşılıyor gibi görünse deaslında bir toplumbilim sözlüklerde “sahih” sözcüğünün karşılığı “doğru, gerçek, aslına uygun, inanılabilir, geçerli, resmen…” olarak (Mutçalı, verilir aslında “zaten otantisiteyi karşılayan bir kavramken nasılolarak bileşeni önerilir” gibi gelebilir. bir akla soru Ayrıca Arapça-Türkçe olarak (Steingass, verilir 1882:26).Bu durumda otantisite kavramının temel olarak bileşenlerinden gösterdiğim sahihliğin, Burada bir getirmek gerekir. belirsizliğe açıklık “Sahih” kelimesi İngilizce-Arapça “authentic” sözcüklerde kelimesinin karşılığı BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Muspart2014 1 . Otantisitenin rında ise bu kriterlere özgü ayrı yapı ve “kültür hakkında konuşma biçimi” sergileyebildiğini söyleyebiliriz. otantisitenin gelenekselliksınırlarında ayrıyapıyasahipolduğu,modernlikvehattapostmodernlik sınırla- Stokes’tan hareketleüretebildiğimiz “kültürhakkındabirkonuşmabiçimi”tanımındanyola çıkarsak:artık besleyen düşünselparadigmaların birürünüyse,otantisitegelenekseldeolabilir,modern de... sedilen buikidurumlailişkili olarakşucümlelerkurulabilir:Eğerotantisitekendinitanımlayan kriterleri doğrultusunda yenidenkavramlaştırılmasınınönünüaçar ve busürecimeşrulaştırır.Sadeceyukarıdabah- tanımlanabilir. Yukarıdaotantisiteyeilişkinbahsedileniki durum bile,otantisitenindeğişenparadigmalar cümlesinde “müzik”kelimesiçıkarılırsa,otantisitekültürün genelineilişkin“birkonuşmabiçimi”olarak li olanbudur,bizidiğerinsanlardanfarklılaştıran müzik şudurgibibiranlamiçerir”(akt.Erol,2009b:207) Benzer şekilde Stokes’un “otantisite müzik hakkında bir konuşma biçimidir ve bu müzikte gerçekten önem- maların birürünüdür. özelliği olmadığısonucunavarabiliriz.Otantisite,kendinitanımlayan kriterleribesleyendüşünselparadig- rını çıkarıp,genelanlamdakültürünotantikliğini değerlendirmeye aldığımızda, otantisitenin kültürün bir otantikleştirenin kimolduğudur(Erol,2009b:209).Aslında buifadedekimüzikveperformanskavramla- kim olduğumuzabağlıdır(Moore,2002:210).Budurumda önemliolanotantikolanınneolduğudeğil mansa atıftabulunduğumuzbirşeydir(Erol,2009b:209).Birperformansınotantikolupolmadığıbizim söylemiştik. ÖrneğinRubidgeotantisiteninmüziğinbirözelliğiolmadığınısöyler.Bunakarşınperfor- tisitenin bağlamsallığıveyaasılbelirleyicininotantisiteyiisnatedenperspektifolmasıözelliğiolduğunu Yukarıda otantisitekavramınınyenidenkavramlaştırılmasınınönündekitabularıyıkanözelliğininotan- Geleneksel veModernOtantisite “otantiğini”nin söylemselinşasınıgerçekleştirenperspektif,kendi“inotantiğini”detanımlar. sel derinlikte,söylemselolarakyenideninşaedilebilir.Dolayısıylabağlamsalkendikriterlerince sal oluşuyla,farklıperpspektiflerinkriterlerincebelirlenen“sahihlik”çerçevesindeveişaretettiğitarih- ve yenidenyorumlamameselesiolmasındandolayı,tözselbirgerçekliğiifadeetmiyoroluşubağlam- inşa vebağlamsallık)otantisiteninyenidenkavramlaştırılmasınınönünüaçar.Herşeydenöncebirsüreç Otantisite kavramınailişkinyukarıdabahsettiğimizdörttemelbileşen(sahihlik,tarihsellik,söylemsel uzanması yeterlidir. de otantikolaraktanımlanabilirveburada‘isnatedenperspektifindengerekligörülen’tarihselderinliğe açıkça isnatedenebağlıdır.Başkabirifadeylegeçmişteotantikolmayanürünveyapratik,zamaniçin- vurguladığımız üzereotantisitedevurgulananyadabeklenentarihselderinliğingöndermeyaptığıunsur tarihsellik sözkonusuolduğundadabelirleyicidir.Otantisitenintarihselliğindenbahsettiğimizbölümde iyi olması”dırkiburada“iyi”yibelirleyendeisnatedenkişidir.Otantisiteninbağlamsallığıveedilgenliği, rol oynayanözelliğidir.Örneğinotantisitekavramınınmerkezindekiözelliklerindenbirisi“anaölçütün 209). Otantisitenin‘bağlamsallığı’nailişkinbutemelbileşeni,tümdiğerbileşenlerüzerindebelirleyici 2009b, (Erol, atfedilir/verilir” edilmez, “hak otantisite Çünkü ‘bağlamsal’dır. de şekliyle Bu kavramdır. bir aslında tözselbirgerçekliğideifadeetmez.Otantisiteyoktanvaredilenvedevamlılığıiçinmücadele büyük ikna gücüne sahip söylemsel bir mecaz”dır (Erol, 2009b: 207). Söylemsel olarak inşa edilen otantisite Otantisite farklıreferansnoktalarındanhareketle‘söylemsel’olarakinşaedilirveStokes’agöre“...otantisite otantiktir” veya“nekadareskiyseogibibiriddiagerçeğiyansıtmaz. otantisitenin ‘tarihihakikat’leeşanlamlıolmamasıdır(Erol,2009b:209).Diğerbirdeyişle,“birşeyeskiyse otantisitenin kültürelbirolguolmasınedeniyleyalanlanamaz.Bunoktadavurgulanmasıgerekenkonu, rihsel derinlik”tir.Builişki“birşeyotantikse,oeskidir”cümlesindekigibibiralgıyıdoğurur.algı, Otantisite kavramınınbirdiğerbileşeni,yineyaygınkullanımdaotantisiteyledirektilişkisikurulan,“ta- “ana ölçütüiyiolan”birpratikveyaürünü(Erol,2009b,206)tanımlar. ifadesidir. Tüm bu kavramların odaklandığı nokta kültürel olarak bir ideale ulaşma isteğine ışık tutar ve lunduran sahihlikkavramıaslındaotantisiteninyaygınkullanımındaki“sahicilikveözgünlük”arayışının ilişkili olduğu ‘gerçek, dürüst, içten, özgün, esas, asıl, öz’ (Moore, 2002: 209) gibi anlamları da içinde bu- BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 8. oturum/session

171 172 mada konu edilmeyen postmodern otantisite kavramlaştırmalarında karşı argüman olarak ileri sürülebi- otantisite kavramının“tarihsel derinlik”eangajeedilenniteliğidir.Bilhassamodernotantisite vebuçalış- Otantisitenin farklıparadigmalar ışındayenidenkavramlaştırmasınınönündedurduğu düşünülenengel, Modern Otantisite: bahsettiğimiz görüşleörtüşür. icat edilmekzorundadır”(akt.Uzun,2012:201-202)cümleleri, gelenekselotantisiteyeilişkinyukarıdaki yeniden tarafından kuşak yeni her devralan mirasını kültürel kuşaklardan önceki Çünkü değildir. rağan yaşam perspektifince belirlenerek- değişiklik gösterir. Giddens’ın gelenek tanımındaki “...bütünüyle du- bir karakteresahipolduğuiçin,otantisiteisnadındabulunulan “herhangibirşey”egöre-amageleneksel tisite birgerçeklikolaraktözselyapısergilemediği,süreçte sürekliyenidenyorumlandığıvebağlamsal Bununla birliktegelenekselotantisitenintemelkriterlerini maddeler halindesıralamakimkânsızdır.Otan- sel” yaşamıntemelilkelerindenüretir. lara neden olduğu bir perspektif kastedilmektedir. Dolayısıyla “geleneksel otantisite” kriterlerini “gelenek- kendine özgüpratiklerinin,mekanizmalarınınvedeğerlerinin yokluğununmoderndünyadabüyüksancı- Modernin güçlenmesiveyüzyıllarcahükmetmesiylebirliktepekçokalandaetkisiniyitirmesinekarşın, Dolayısıyla başlı başına modernizmin karşısında, modern tarafından reddedilen bir değerler bütünüdür. lişen, zamanlabüyükölçüdedünyayıetkisialtınaalan“modern”inreddettiğianlamıyla“geleneksel”dir. lanımıyla veanlamıyla otantisite”yi tanımlamaz. Burada bahsedilengeleneksel, Avrupa’da doğanvege- Burada “gelenekselotantisite”olaraktanımlananotantisitekavramı,“yaygınbilinen/alışıldık/popülerkul- Geleneksel Otanitisite: dern otantisiteyibirkaçparagraftaaçıklamakgerekirse: Otantisitenin yeninden kavramlaştırılmasına ilişkin buraya kadar anlatılanlar ışığında geleneksel ve mo- ramlaştırmasında farklışekildedeğerlendirilmesigerektiğinisöyleyebiliriz. den olansahihlikvetarihselderinliközellikleriningünümüzdeyapılmasıgerekenotantisiteyenidenkav- Yukarıdaki tartışmadanyolaçıkarak,enyaygınveeskibilinenanlamıylaotantistenintemelbileşenlerin- özelliğinin öneminiveifadeettiklerinideğiştirir. paradigmaları perspektifinde yeniden yorumlanmasının önündeki en büyükengel olan Tarihsel Derinlik sine göndermeyapabilir.Yaniburadaki“keyfiyet”,otantisiteninyenidenkavramlaştırılmasıvegünümüz bırakılmıştır. Dolayısıyla buderinlikkimidurumdayüzlerce yıl öteyiişretederken, kimisinde 50yılönce- nu kabul edersek, otantisite isnadındaki sıklıkla yapılan tarihsel derinliğe gönderme işi de isnadı yapana kovalayışın araştırmacıyı kültürel ürünlerde çoğu zaman bir belirsizliğe sürükleyeceğinin gerçek olduğu- yaklaşık 90yılöncegirmişolmasıvedahaotantikmüzikicrasındabağlamanınolmamasıdır.Bu‘ilk’i cak MuharremErtaş’ınbağlamaicrasınıinotantikleştirenşeyise,Abdaltoplumukültürünebağlamanın Muharrem Ertaş’ınicrasıotantikolaraktanımlanır;çünkütarihselderinliktedahaönceyeişareteder.An- Neşet Ertaş’ınbabasınınicrasındanoldukçafarklıolduğuiçininotantikolmalıdır.Budurumdababası tik olarak tanımlanırken, aynı zamanda otantiğin “ilki, asılı, esası, eskiyi” tanımlayan anlamı nedeniyle, Örneğin yerelmüzikpratiklerininenönemlitemsilcilerindenNeşetErtaşstilindebirbağlamaicrasıotan- liğe ilişkin yapılangöndermeler de otantisitenin bağlamsallığından dolayı isnat eden tarafından belirlenir. lık” yüzündeneskiöneminiveanlamınıyitirmiştir.Aslındaotantisiteninanlamındakitarihselderin- modernizm veküreselleşmeylebaşdöndürücübirhızaulaşandeğişim,hareketlilik“karşılıklıbağıntılı- Otantisitenin tarihselderinliğegöndermeyapantemelözelliği,aslındamodernizmleberaber,hattapost- “ana ölçütüiyiolanı”kabulettirmekamacıylakullandığınısöyleyebiliriz. otantisite isnatedenperspektifin“büyükiknagücünü”vebuamaçlaürettiği“söylemselmecaz”ınıkendi bir mecazolaraktanımlabileceğindenbahsetmiştik.Budoğrultudaotantisiteyiyenidenkavramlaştırırken, göre- iyi”gibibirtanımlamaylaelbettekullanılabilir.Otantisiteninbüyükiknagücünesahipsöylemsel geleneksel ve modern otantisite söz konusu olduğunda iki eğilimin “ana ölçütü -geleneksel veya moderne Ek olarakotantisitenintemelözelliklerindenbahsederkendeğindiğimiz“anaölçütüniyiolması”durumu, BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Muspart2014 larına taşındı. İcra bağlamı:Yerelmüzikpratiklerindeicra bağlamıhiçolmadığışekildesahnelere,tvveradyostüdyo - sından kopuşsergiledi. altında kısaca toplayabileceğimiz modernist ilkeler nedeniyle yerel müzik pratiklerinin “geleneksel” yapı- oluşturulan THMarasındaönemli farklarınoluşmasınanedenoldu.İnşaedilenTHM, birkaçanabaşlık men tümaşamalarındadoğrularıbelirleyentemelilkelerin modernizmolması,yerelmüzikpratikleriyle çek müziği”olmaisnadıyöneltilenbirmüzikti.Ancakderleme sürecindenbaşlamaküzere,THM’ninhe- Oluşturulması hedeflenen yeni THM, kaynağını bütünüyle yerel müzik pratiklerinden alan ve halkın “ger- TSM’ne ilişkinsüreçleredeğinilmeyecek,çalışmanıngerikalanında yalnızcaTHM’ndenbahsedilecektir. manlar birbirindenbütünüylefarklıkuramlarürettiler.Bu çalışma özelindeTHM’ndenbahsedileceğinden iki müziğindekendikuramlarınasahipolmalarınıngerektiği düşüncesiylekendilerinegörevverilenuz- olan yöneticileraslındakendiliğindenliğiolmayanikikavramı: THMveTSMkavramlarınıüretirler.Bu yandan tarihten miras alınan önemli bir müzik birikiminin tamamen göz ardı edilemeyeceğinin farkında yandan devamederek, halk müziğinintınısınadirektetkiyecek olan modernmüdahalelerde bulunur. Öte başlangıçtaki gücünükısmenyitirir.Ancakhalkınmüziğininçokseslendirilmesikonusundaçalışmalarbir muasır medeniyetlermüzikarenasındasevdirilmesi”ülküsüuzunvadelibirplanolarakkabuledilirve olmasa da-yöndeğiştirmesisonucuilkyıllardaki“halkınezgilerininbatıteknikleriyleyenidenbestelenip, masına olanaksağlar.Erkencumhuriyetdönemimüzikpolitikalarınınzamanla-tamamenfarklıbiryöne olmalıdır. Buamaçlagerçekleştirilmeyebaşlananderlemegezileriönemliölçüdehalkezgisinintoplan- yegâne nedeniolan“TürkHalkı”ndanalmalı,bestelemeveicrayöntemleriiseBatımüziğiteknikleriyle yanıt verecek” bir yapıda olmalıdır (Üstel, 1994, 41). Kurulan yeni ülkenin müziği de, kaynağını varlığının oluşturulan millikültür,“hemhalkınbeklentilerinitatminedecek,hemdemoderndünyanınihtiyaçlarına kavramının temel bileşenlerinden biri olarak, Türkiye’de yaşayan herkesin kültürünü kapsamalıdır. Ayrıca ulusal bilinciveaidiyetduygusunugeliştirmeyönündekibaşatamacahizmetedenyönüileTürkulusu ret ettiğiTürkmillikimliği,ancakHalk’ıbilincineparalelolarakşekillenebilir.kültürü, pekiştiren dünyanındiğerulus-devletlerigibi,yeniTürkiyeCumhuriyeti’ninde“sosyaltutkal”olarakişa- “halk” kavramıetrafındabuluşturmayıhedefleyerekoldukçabaşarılıadımlaratanHerder’indeneyimini doğrultusunda şekillendirir.Yinemodernizminhazırladığızeminde18.yüzyıldaparçalanmışGermenleri kimliğin inşası ve pekiştirilmesinde, kültüre yönelik politikaları da modernleşme ve batılılaşma ilkeleri yo kültüreldeğişimmodeliolarakmodernleşmevebatılılaşmayıkendineilkeedinenyeniyönetim,milli Türkiye Cumhuriyet’i“modernizminbirürünüolan”ulus-devlet(nationstate)olarakorganizeedilir.Sos- temsilcisi, dünyadaki İslamiyet’in yönetimi altındakitebanınvarolmanedenive“sosyalyapıştırıcı”işleviniyerinegetirirken,yenikurulan 147), 2000, (Çaha, sembolü dirliğinin ve birliğinin devletin padişah, rine kurulmasıkararlaştırılan yeni TürkDevleti’nitanımlar.Biraşkındevletolarak OsmanlıDevleti’nde Osmanlı Devleti’ninuzantısıolanTürkiyeCumhuriyet’i,birdevrimlevebütünüylefarklıdinamiklerüze- THM İnşasınıEtkileyenTemelParametreler vb. kavramlarlayakındanilişkilidir. beklentileri olarakkarşımızaçıkan,kentleşme,sanayileşme,standartlaştırma,homojenlikmerkezodaklılık masına olanaksağlayanAydınlanmaDüşüncesi,Rönesans,evrimcidüşünceilemodernizminürünlerive pektifinde olduğusöylenebilir.SözkonusumodernistilkelerAvrupa’damodernizminoluşmasıveyayıl- mümkün değildir;ancaktemelduruşun‘gelenekselkarşıtı’(Giddens,2010:39)modernistilkelerpers- bahsettiğimiz gibi,modernotantisitenindesınırlarınıkeskinşekildeçizmekvemaddelerhalindeyazmak geçmişle sınırlı değil, etkisini bugüne ve geleceğe yöneltmiş bir kavramdır. Yine geleneksel otantisitede aslında “bugüneaitbirmesele”(Erol,2009b,206)olarakkarşımızaçıkar.Dolayısıylaotantisiteyalnızca olsa dageçmişinbugündesomutlanması,bellibiçimleralması,korunması,canlandırılmasıolduğundan, edilir vetarihihakikatleeşanlamlıolmadığıgerçeğidir.Bununlabirlikteotantisitehernekadargeçmişeait nitelikte olduğundanbahsetmiştik.Birbaşkagerekçeiseotantisiteninkültürelolaraksürekliyenideninşa lecek olan otanisite-tarihsel derinlik eşleştirmesinin aslında otantisite kavramının mekanizmasıyla çelişir BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 8. oturum/session

173 174 müziklerden alsa da,yerelmüzikpratiklerinden farklıbirTHMinşaetmiştir. gözlemle şuifadeyiyapmakoldukça kolaydır:TürkiyeCumhuriyeti’ninmüzikpolitikaları, kökeniniyerel larının ses üretimini, kullandığı dili ve tavrını vs. onaylamadığını defalarca gördüm. Dolayısıyla kısa bir babamın, bir Karadeniz türküsünü TRT “sanatçıları”ndan dinlemeyi tercih ettiğini, yerel müzik icracı- duydum. Öte yandan kendi ailemden örnek vermem gerekirse müzikle icra boyutunda bir ilişkisi olmayan lerinin enbaşarılıicracısıolarak kabuledilen‘sanatçıları’dinlemediklerini,beğenmediklerini defalarca ve dinleyicilerindenduydum.ÖrneğinbirKırşehir’liAbdalların TRTsanatçılarıarasındaKırşehirtürkü- tanımlıyor olmasıdır.Sözkonusufarkıalanaraştırmalarım sırasındapekçokyerelmüzikpratisyenleri çeken noktayenikurulanTHM’ninyerelmüzikpratiklerinden kökenalmasınarağmen,farklıbirmüziği sahip ve netolarak“yerel müzik pratiklerinden farklı” devasa bir müzik türü haline geldi. Burada dikkati oluşturuldu. ÖylekibuoluşturulanTHM,yerelmüzikpratiklerinden oldukçafarklıbiranlamdünyasına direkt ilişkiliolanönemlibirpazarı,amatörveprofesyonel koroları,resmiveyaözeleğitimbirimlerivs. la ifadeedilebilecekicracısı,buyenimüziğikültürelolarak anlamlandırandinleyicisi,bumüziktürüyle icracılarına vedinleyicilerineaktarıldı.Busüreçteinşasıbüyük ölçüdetamamlananTHM’ninmilyonlar- Bakanlığı THMKoroları,müzikdersininverildiğihementüm okullarvemüzikokullarıvs.)THM’ninyeni Sözkonusu inşasürecinde hedeflenenler devletin ilgilitümorganlarıyla(Radyo-Tv,TRTKoroları, Kültür türkülerde Türkçedışındaherhangibirdildenkelimelereyerverilmediğinisöyler(Balkılıç,2009,177). Tunceli, Harput,Diyarbakırgibiyerelolarakfarklıdillerinkonuşulduğuyerlerdeyapılanderlemelerdeki dir: “GemilerebindimsürdümSamsun’a”(1998,104).AyrıcaBalkılıç,budönemdeyapılanderlemelerde yeri yoktur.Ayrıca“seyran”Arapçabirkelimedirvedeğiştirilmesigerekir.Türkününyenisözlerişöyle- sözlerine müdahaleedildiğinisöyler.“Prahod”,Rusçatrendemektirvebirkelimenintürkülerde kes, Türkiye’ningüneydoğusunda“Prahodamindimsürdümseyrana”sözleriylebaşlayanbirtürkünün sırasında gözeçarpanmüdahalelerdenbirdiğeriisepolitikkaygılarlakelimelerindeğiştirilmesidir.Sto- şıldık biraksakölçüyedönüştürüleceknotadeğerliğieklemeleriveyaçıkarmalarınamaruzkaldı.Derleme -yanlış çalındığı veya zor olduğu gibi gerekçelerle- ya aksak ritim özelliğinden çıkarılacak ya da daha alı- aksak karakterli ve yerelpratikte nasıl anlamlandırıldığı bilinmeden, belki de otürküyeözelritmikyapı ta otürkünün“bestecisi”tarafındanicraedilmediğihaldeyapılmışgibigösterilenkısımlarolduğugibi, da derlemesürecindebelirleyiciveyönlendiricietkiyaptı.Örneğinbirtürkününyerelicrasında-vehat- pratikteki şekliylenotalandığınısöylemekdekolaydeğildir.Bununlabirlikte“sanatsal”vepolitikkaygılar Bu ölçülemeyecekbirunsurolsadayereldenrepertuaraaktarılantümmüziklerintamanlamıylayerel önemli boyuttadır.Buradakibelirsizlikleröncederlemeyapankişininalanındakiyeterliliğiyleilişkilidir. rev alanlarınoluşturulanrepertuaravedolayısıylaTHM’ninanamalzemesiolanmüzikparçalarınaetkisi Derleme sürecindekimüdahaleler:THM’ninoluşturulmasısürecindeözelliklederlemeaşamasındagö- icralarda yaşanansorunlar“şef”veya“hoca”nınyönlendirmesiyleçözülüroldu. laştırılmış oldu;ancakdescriptive-prescriptivenotasyon(Seeger,1958)farklılıklarıgözardıedildiğinden nota yazımınınTHMtürküleriiçinuyarlanmasıvekendineözgübirkaçekişaretlebelirlenmişstandart- de biryolhavasınıseslendirebilmeliydi.BunundışındamüzikyazısıkonusundaatılanadımlarBatımüziği hem sazdasestestandartlaştırılmayabaşlandı;çünkübirses“sanatçısı”gurbethavasını, ma ailesi kavramı üretildi. Bununla birlikte yerel müzik pratiklerinde büyük çeşitlilik sergileyen Zamanla sazüretimindebirstandartlaştırmagerçekleştirildivetıpkıBatı’dakikemanailesigibibağla- Artvin’de garmon eşliğinde çalınan bir müziği çalabilecek şekilde homojen bir icra kabiliyeti kazandılar. sazları dastandartperdelerdehembirAleviBektaşinefesini,Aydınzeybeğini,degelenekte likti. Millisazımızolaraktanımlananbağlamınınperdeleristandartlaştırıldı.BudoğrultudadiğerTHM icra kriterleri de önemli ölçüde değişti; bu değişiklikler amaca ulaşmak için teknik ve ilkesel bir gerekli- Standartlaştırma: BütünüyleyenibağlamındabirkonserritüelişeklindeicraedilmeyebaşlananTHM’nin ve “şef”inyönetimindegerçekleştiriliroldu. sında, THMsazlarındanoluşmuşbir“orkestra”ileçoksayıdakadınveerkekten oluşan bir“koro”eşliğinde THM icraları,bir“sahne”de,kendilerininortayakoyacağısanat”ıdinlemekiçingelenseyirci”lerkarşı- olan “konserritüeli”/”konserprosedürü”THMiçinuygulanıroldu.Bununbağlamıdeğiştirilmiş Konser ritüeli:BununlabirlikteBatımüziğindeuzunyıllarboyuncaşekillenipkemikleşmişbirpratik BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Muspart2014 tını ideali ◆ ◆ bir pazarıvs.olanTHM’nindemodernistperspektiften“ana ölçütüiyi”olanotantiğiveinotantiğivardır. kültüründe /dünyasındaanlamlandıranvebenimseyenmilyonlarca icracısı,eğitimcisi,dinleyicisi,devasa eş anlamlıkullanılanmodernleşmeyibenimseyendevlet politikalarının inşaettiğivegünümüzdekendi rarak sıralayabiliriz. Bununla birlikte artık kendine sosyo-kültürel değişim modeli olarak batılılaşmayı ve Yukarıda geleneksel yaşam perspektifinden inotantik sayılan unsurların THM’de tespitini örnekleri artı- ◆ ◆ ◆ ◆ yecek olursak: perspektifin “anaölçütüiyi”olankriterleri,THMicralarıylaörtüşmez.İlkmaddedenbaşlayarakörnekle- leştirdiğimiz temel başlıklar kapsamındaki “yenilikler” inotantik kabul edilir. Bir başka ifadeyle geleneksel Geleneksel otantisitebağlamındaTHM’neilişkinunsurlardeğerlendirmeyealındığında,yukarıdamadde- Modern OtantisiteveGelenekselBağlamındaTHM öte sembolik bir anlamı da söz konusudur. Avrupa’nın kültür yaşamında patronajın etkisiyle gelişen ve buçerçevedeüretilenfaaliyetlerden biriolanmüziğin,yalnızcaalışıldıkanlamdamüzik olmaktan Ulaşılması hedeflenen muasır medeniyetlerin modern dünyasında ortaya çıkan “sanat” kavramının nin ulaşımınaaçıkdeğildir. değildir; çünkühomojenheyecanlar vebeğeniyesahipolmasıhedeflenenTürkmilletinin tümfertleri- icra bağlamı,oluşturulmasıhedeflenen,“tümTürkmilletinin dinleyeceği,seveceği”birTHM’neuygun meyen veulus-devletinşasürecipolitikalarıylauyumlubir düşünüşşekliyleyerelmüzikpratiklerinin Örneğin temelilkesimodernizmlebelirlendiğişekliyle“homojen” karakterde,çeşitliliğefazlaizinver- gelenekte icraedildiğindeverdiğietkiyibütünüyledeğiştirebilir veinotantikkabuledilebilir. Derleme sürecine mal edilebilecek yerel müzik pratikleri üzerindeki değişiklikler de aslında o müziğin edilir. olarak bulunabilecekleri mekânlarda, müzik icraetmesihoşkarşılanmaz;pekçokyerdeharamkabul icralarıdır. Çünkü pek çok gelenekte kadınların erkeklerle veya yalnız başlarına, erkeklerin de dinleyici çarptığı diğerunsurkadınveerkeklerinbiraradaçoksayıdakişidenoluşturduğukorolarınTHM mey, zurnavesipsi,yeniTHMorkestrasındabiraradabulunur.Bununlabirlikteinotantisiteningöze vardır; yanigelenektehiçbiryerelmüzikpratiğindebiraradaolmayankaval,kabakkemane,akordeon, yerel pratiktebiraradagörülemeyen‘bağlamaailesi’ndekibenzerdurumsözkonusu‘renksazlar’dada ve ‘renksaz’tanımlamasıyla‘anaolanbağlamadışındakisazlaryeralır.Gelenektehemenhiçbir doğmuştur. OrkestradaayrıcaakordeondankabakkemaneyekavaldanzurnayaAnadolu’dakullanılan gister) ihtiyacındandeğil,yerelmüzikpratiklerinincoğrafi,dini,ekonomik,kültürelvb.ihtiyaçlarından kün: Farklı bağlama çeşitleri Batı müziğinde keman ailesinin varlığının gerekçesi olan bir ses alanı (re- bir durumdeğildir.Bunungerekçesinininbağlamaçeşitliliğininvarolmaamacıylaaçıklanmasımüm- tiplerinin biraradaicrasergilemesihiçgörülmezken,ikitürününbileyanyanagelmesiçokkarşılaşılan bağlama tüm pratiklerinde müzik yerel Çünkü çekicidir. dikkat bulunması icrada arada bir ailesinin layan sazlarınhementümüyeralır.Orkestradakiinotantikunsurlarsözkonusuolduğunda,bağlama orkestralarında curadançöğüre,basbağlamadantanburaya“bağlamaailesi”olaraktanımlanmayabaş- şılaşılan inotantikögeorkestradır.TRTönderliğindeinşaedilenTHMicralarındaoluşturulan THM türküsü deyereldekianlamındanpekçokyerelmüzikpratiğibakımındaninotantiktir. Burada ilkkar- Bir orkestraeşliğindeveçoksayıdakadınerkektenoluşanbirkorotarafındanicraedilenTHM sesi üretimivekullanılandildekidaha“rafine”durum,yerelmüzikdinleyicisibakımındaninotantiktir. anlamlandırdığı veicradabeklentiiçinegirdiğiidealtınıyıüretmektenyoksundur.Benzerşekildeinsan Üretilen THMkapsamındakiicralardakullanılansazlarınstandartlaşması,yerelmüzikdinleyicisinin rilmesi, yerelmüziküreticisivedinleyicisiiçin“gelenekte”ifadeettiğianlamdanişlevdenuzaktır. perspektifinden kaybetmiş olacaktır. Bir başkaörnekbirkınahavasının bir konser esnasında seslendi- televizyonda sunulanbirsemahartıkAlevi-Bektaşigeleneğindekianlamınıyerelmüzikpratisyenleri mayı hedeflediği yollauyumluyeni“mekan”lara taşınır.Bunoktadanitibarenörneğin radyove/veya te olmadığı şekilde sahne,radyo-tvgibifarklı kültürel geçmişe sahip,ancakyeniTürk Devleti’nin ulaş- Halkın müziğikendikültürelbağlamındaanlamlıdeğerliveişlevselken,THMileicrabağlamıgelenek- BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 8. oturum/session

175 176 Aktay, Y.(1998)“KültürelSahihlikSöylemleriveModernlik”,Tezkire, s.14-15,http://www.angelfire.com/art/yasinak - KAYNAKÇA yönünde ifadelerdebulunmakendoğrusuolacaktır. iki müziğinbirinindiğerinden“dahaiyi”olmadığıyadagerçek”diğerinin“sahte” olan” halkınmüziğinisunar.Ancakkültürelgörecelikkavramıdoğrultusundakonuyayaklaşıldığında,bu neksel otantisite isnadını kullanırken, THM modern otantisite kriterleri doğrultusunda “ana ölçütü iyi bağa sahipancak-birbirindenfarklıikimüziğinotantisiteisnatlarıfarklıdır.Yerelmüzikpratiklerigele- Şu andaTürkiye’devarlığındanyukarıdabahsettiğimizvehalkınmüziğiolaraktanımlanabilecek-organik Sonuç ◆ Steingass, For OfBoth Travelers The Use J.F.(1882)English-Arabic And Dictionary: Students, W.H.Allen,Londra Seeger, Quarterly, C.(1958)“PrescriptiveandDescriptiveMusic-Writing”,The Musical Vol.44,No.2,s.184-195Nisan Mutçalı, S.(1995)Arapça-Türkçe, Türkçe Arapça Sözlük, DağarcıkYayınevi,İstanbul Moore, A.(2002)“Authenticityasauthentication”,Popular Music, Vol.21/2,s.209-223,CambridgeUniversityPress, Sonuçları,Gıddens, A.(2010)Modernliğin AyrıntıYayınları,İstanbul Erol, Düşünmek, Üzerine A.(2009b)“PopülerMüzikteOtantisite”,Müzik s.203-228,BağlamYayınları,İstanbul Ya- Bağlam s.131-154, Düşünmek, Üzerine Müzik İncelemek”, Çeitliliği Müziğindeki Bektaşi “Alevi A.(2009a) Erol, Ö.(2000)AşkınDevlettenTopluma, Sivil Çaha, Plato, İstanbul Ö.(2009) Cumhuriyet, veBalkılıç, Türkiye’de Müzik: Halk Reformu Müzik 1922-1952, Tan Kitabeyi Yayınları, Ankara repertuara kazandırılır. lı ritmikvemelodikyapılar,oluşturulmasıhedeflenenortakzevkeyönelik‘ülkeortalaması’naçekilerek nin diğerbölgelerindeyaşayanvatandaşlarınidrakindeveyaanlamlandırmasındaengelolabilecekfark- dan kaldırılmasıdır.Buamaçlabiryerelmüzikpratiğidışındayaygınolarakkullanılmayanveyaülke- sağlanmasına hizmetedebilecekmüdahalelerleyerelmüzikpratiklerindekiradikalfarklılıklarınorta- müdahalelerin diğerbirkaygısı,yurdunheryerindedinlenmesiamacıyla,“homojenbeğeninin” tır. Modernliğin devlet yönetimine ilişkin uyguladığı bu unsur dışında, derleme çalışmalarında yapılan temel amacınaaykırıolacakunsurlar,derlemeçalışmalarısürecindeyadeğiştirilmiş,daçıkarılmış- olan bu“çatıdeğer”altındatümTürkiyeyurttaşlarının kendilerini homojenbir kimlikle tanımlamaları le direktilişkilendirilenbirkavramdır.Ulus-devletmodelinegöreTürkmillikimliğininişaretleyicisi otantisite kapsamında bir anlamıvedeğeri vardır. Herşeyden önce THM, Türk halkının milli kimliğiy- Yerel müzikpratiklerinederlemesürecindegetirilenmüdahalelerinveyapılandeğişikliklerin,modern tantiktir. otantisite perspektifinde standartlaşmamış icra teknikleri, ses üretim teknikleri veya enstrümanlar ino- pozitivist geleneğininherdefasındaaynısınıgörmeyiumandoğasıylatersdüşer;buyüzdenmodern layısıyla standartlaşmamışicraveyaenstrümanhembirlikteçalmayaizinvermezdemodernitenin adımlar, zatenmodernizminentemelunsurlarındanolanstandartlaşmayıdaberaberindegetirir.Do- izin vermez. Bu doğrultudaki hedeflerden biri olan kalabalık orkestra oluşturulması yolunda atılan yerel müzikpratikleri inotantiktir, çünkütümbileşenleriylebirkonserritüelinin gerçekleştirilmesine modernist kriterleregöreşekillenenmodernotantisiteperspektifindenbirveyabirkaçkişidenoluşan tusunda bu sembolleri barındıran bir yapıda yeniden şekillendirilmesi hedeflenir. Bu perspektiften, gerçekleştirilen konserritüelleriolarakverebiliriz.İnşasürecindeTHM’nindebenzerilkelerdoğrul- doludur. Bunlarınbazılarınıçokseslilik,kalabalıkorkestralar-korolarvedevasakonsersalonlarında ve seçkinlerinyüksekkültürlerinehitapedenmüzik,modernleşmenindegöstergesiolansembollerle tay/Makaleler/Kulturel_Sahihlik_Soylemleri_ve_Modernlik.htm Birleşik Krallık yınları, İstanbul BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Muspart2014 Sonerişimtarihi:15.11.2014 Üstel, F.(1994)“1920’live30’luyıllarda‘MilliMusikiİnkılabı’”, Defter, MetisYay.İstanbul Dönüşümü:Af- Semasının Mevlevi Bağlamında Kültür Popüler Ve Modernlik Çoklu Uyanış, İslami H.(2012) Uzun, Stokes, M.(1998)Türkiye’de Arabesk Olayı, İletişimYayıncılıkA.Ş.İstanbul yon Karahisar Örnek Olayı, DoktoraTezi,DokuzEylülÜniversitesiGüzelSanatlarEnstitüsü,İzmir BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 8. oturum/session

177

Attila ÖZDEK* Keywords: TRT,Note,TurkishFolkMusic, Bağlama,Folksongs. arising frominaccuraciesinthe sizeofimportance. problems and deficiencies the Notes Music Folk Turkish TRT that considering publications, reference the done never almost sign using re-written they nuance or notes, TRT mostly training, and in used publications of notes dynamic bağlama The outstanding. beat, included; not are and information the of quantity and quality the to related communities the of instrument the or instrument the by accompanied melodies, the of majority oral appropriate; as character, general the of music folk our look, you if note, this To shaped. and influenced also have conditions and environment teaching/learning music folk our about all naturally Notes, Music Folk Turkish TRT teach to tool a as serve which and protection survival, Music Folk Turkish shape. taking still is that and of, auspices the under shaped was TRT the of impact the with starting process, the in Ankara, of Radio publications, and notes assembly the of work the with faith good in process this of whole The country. the throughout spread to with started Ankara has Ensemble) of Country of Radio (Voice Topluluğu in Sesler Yurttan established was and notes music of tunes folk of Muzaffer thousands of compiled efforts Sarısözen, the as served who officer, archive Conservatory State Ankara he intensive. continued 1950s the until assembly the of work the of leadership the under performed and Conservatory State Ankara the of body the within Derneği Bilgisi Halk Daru’l-Elhan, 1925 in starting brothers, Asaf Sezai and Seyfettin In our country, in the field of folk music, the first compilation of the work of the Office of Culture appointed Abstract Anahtar Kelimeler:TRT,Nota,TürkHalkMüziği,Bağlama,Türkü. Notaları’ndaki eksiklikveyanlışlıklarınyaratacağıproblemlerinboyutuönemkazanmaktadır. Müziği Halk Türk TRT alındığında dikkate olduğu yayınlar yazılmış yeniden alınarak referans onlar da ya yapılmadığı göze çarpmaktadır. Bağlama eğitiminde kullanılan nota yayınlarının da çoğunlukla TRT notaları hiç neredeyse işaretlemelerinin dinamik ve nüans tempo, almadığı, yer bilgilerin ilgili ile niceliği ve niteliği müziğimizin halk bakıldığında genel karakterine uygun olarak sözlü ezgilerin çoğunlukta notalara olduğu, eşlik eden çalgı ya da çalgı topluluklarının Bu şekillendirmiştir. ve etkilemiş da koşullarını ve ortam öğretim için öğretilmesi ve eğitim/ bütün ilgili müziğimizle halk olarak doğal Notaları, Müziği Halk Türk TRT taşıyan niteliği yaşatılması araç birer korunması, Müziği’nin Halk Türk şekillenmektedir. da hâlâ ve şekillenmiş himayesinde TRT etkisiyle de sürecin başlayan Radyosu’nda Ankara yayınları nota ve çalışmaları derleme yapılan niyetlerle iyi süreçlerde bu Bütün başlamıştır. yayılmaya geneline yurt alınarak notaya ile Topluluğu memuru olarak görev yapan Muzaffer Sarısözen’in çabaları ve Ankara Radyosu’nda kurduğu Yurttan Sesler kadar yıllara Devlet 1950’li Ankara arşiv Konservatuvarı’nda Devlet çalışmalarıyla Ankara ezgisi ve müziği halk binlerce Derlenen etmiştir. devam olarak yoğun derleme Derneği gerçekleştirilen Bilgisi öncülüğünde Halk ve Darü’l-Elhan, bünyesinde başlayıp Konservatuvarı yılında 1925 kardeşlerce Asaf Sezai ve Seyfettin görevlendirdiği Müdürlüğü’nün Kültür çalışmaları derleme ilk alanındaki müziği halk Ülkemizde Özet TRT TURKISHFOLKMUSICNOTES AND BAĞLAMA EDUCATION TRT TÜRKHALKMÜZİĞİNOTALARI VEBAĞLAMA EĞİTİMİ * [email protected] Öğr. Gör.Dr.,Necmettin ErbakanÜniversitesi,Ahmet KeleşoğluEğitimFakültesi,Müzik EğitimiAnaBilimDalı,Konya, BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 8. oturum/session

179 180 özellikle çalgıeğitimi içingerekliliğibilinmektedir. Ancak asgaridüzeydekibilgileri tamvedoğru,mümkünolduğuncaanlaşılırşekildetaşıyan birnotanın yetecek biraraçdeğildir.Hatta gerçekmüzikiçinçoksınırlıbirgücüolduğunusöylemek bilemümkündür. eğitiminin çokdahabaşarılısonuçlar eldeedeceğimuhakkaktır. Nota, müzikiçinherşeyigöstermeye gücü larından birisikonumundadır. Buaracındoğru,sağlıklıveyerindekullanımıylagerçekleştirilecek bağlama yısıyla bağlamaeğitimindenota biramaçolmamaklabirlikteeğitim-öğretimortamlarının enönemliaraç- dola- ve eğitiminde Çalgı dönüşmüştür. kaynağına problem birer önemli için eğitimi çalgının bir lanacak TRT halkmüziğinotalarındayeralaneksiklikler,hatalar,yazım yanlışlıklarıbağlamagibibunotalarıkul- zırhındaki notalarıdeğiştirmekmümkünolmamıştır/olamamıştır. tırılan anlayışdoğrularlabirlikteeksiklikveyanlışlıklarıda tabulaştırdığındanuzunyıllardokunulmazlık halk müziğimizadınayapılançalışmalarhernekadarbütünüyle iyiniyettaşıyorolsadatabulaşan/tabulaş- Cumhuriyetin ilkyıllarındakiderlemegezileriylebaşlayıp TRT’nin notayayınlarınakadaruzanansüreçte lemlerin doğmasınayolaçmıştır. yayınlarındaki eksiklikveyanlışlıklarbunotalarıkullanan bütünhalkmüziğicamiasıiçinönemliprob- sına veenönemlisiyapılannotayayınlarınınbirertabuya dönüşmesinesebepolmuştur.Özelliklenota farklılıkların kaybolaraktektiplibirhalkmüziğiicrasınınoluşmasına,yenilikçiyaklaşımlarındışlanma- TRT’nin üstlendiğibugörevzamanlakorumaiçgüdüsüylegelişengereksizbirsansüranlayışına,yerel tim-öğretim yapılanbütünortamvekurumlarTRTnotalarıetkisindeşekillenmiştir. yapılan notayayınlarıüzerindemuhalefetbildirmekneredeyseimkânsızlaşmış,halkmüziğiileilgilieği- TRT’nin halkmüziğikonusundatartışılmazbirotoriteyedönüşmesinesebepolmuştur.TRTtarafından Gerek okullaşmasürecininbaşlamasınazeminhazırlayanradyoanlayışıgerekseyapılannotayayıncılığı süreçte TRT’ninhalkmüziğiyayıncılığıaçısındançokönemlivekilitbirrolüstlendiğigörülmektedir. Ankara Radyosu’ndabaşlayanvediğerbüyükşehirradyolarındabenzerlerininkurulmasıyladevameden Müziği DevletKonservatuvarıkurulanakadarkikadrolarınyetişmesiniveolgunlaşmasınısağlamıştır. ğinde yürütülenYurttanSeslerTopluluğuçalışmalarıdevamedensüreçte1975yılındaİstanbul’dabirTürk olmuştur. Ankara’daMuzafferSarısözen,İstanbul’daAhmetYamacıveİzmir’deMustafaHoşsuönderli- Tek merkezlibuyapısağladığıavantajlarınyanındabazıproblemlerindezamanlaortayaçıkmasınasebep neredeyse tamamıYurttanSesleranlayışıileyayılmışveşekillenmiştir. rıca yapılanderlemeler,notayayınlarıveradyoyayınlarıylahalkmüziğimizdegünümüzeulaşanezgilerin Sesler Topluluğu’nunhalkmüziğimizdetopluçalmavekoroanlayışınaöncülükettiğibilinmektedir.Ay- Vedat NedimTörveMesudCemil’indestekleriyleMuzafferSarısözen’inöncülüğündekurulanYurttan bütün eğitim-öğretimortamvekoşullarınıbelirlemiştir. Bu anlayışla1946yılında AnkaraRadyosu’nda lanılması ile başlayanbu süreç, günümüze kadar gelen zamanda ülkemizde halk müziği ve bağlamaile ilgili Türk halkmüziğivebağlamanınAnkaraRadyosuçatısıaltında1940’lıyıllardabaşlayançalışmalardakul- almasının kırklıyıllardaradyoilebaşladığınısöylemekyanlışolmaz. kurs özel ve dershaneler bağlama ve eğitimi için bir yaşam alanı bir fırsat oluştursa da resmî politikalardaki yerini yanında toplulukların ve dernek Çeşitli bulmuştur. yer kendine atölyelerinde yapım bağlama ği, usta-çırakilişkisiiçerisindehalkarasındayaşatılanbağlamageleneği,kentliyaşamlabirlikteözellikle da bağlamahayatıngerçekliğiiçindekendikoşullarıylayaşamınadevametmiştir.Âşıklık/ozanlıkgelene- Diğer taraftanhernekadarresmîeğitim-öğretimkurumlarındaveprogramlarındakendineyerbulamasa kadar ülkedebirTürkMüziğiDevletKonservatuvarıkurulamamasıileiyicesomutlaşmıştır. ğer gelenekselmüziklerveçalgılarıgibibağlamadayıllarcagörmezdengelinmiştir.Budurum1975yılına bir diğer konudur. Cumhuriyetin ilk yıllarıyla birlikte hayata geçirilen müzik eğitimi kurumlarında ise di- tamlarında disiplinlibiryazılıliteratürekavuşamadığıyinealanüzerindeçalışanherkesinmalumuolduğu tarihimiz içerisindeuzunyıllarboyuncaresmîpolitikalarcayeterincesahiplenilmediği,eğitim-öğretimor- likle ülkemizhalkmüziğiaçısındanbirsimgeçalgıolduğubilinmektedir.Buçalgınıncumhuriyet Oldukça genişbircoğrafyayayayılmışvekökenitarihinderinliklerineuzananbağlamaailesininözel- GİRİŞ BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Muspart2014 vb. fizikselözelliklerinisöyleyebilmek mümkündür.Diğertaraftanfotoğrafbizeoinsanın nelerisevdiğiya çekilmiş bir fotoğrafa bakarak bir insanın ten rengini, saç rengini, göz rengini, yaklaşık kilosunu, boyunu gerekmektedir. Nihayetinde nota birfotoğraftırvehiçbirfotoğrafaslınınyerinitutamaz. Ancakdoğru Özellikle bağlamadayöresel mızrap kullanımıylailgiligeleneğisınırlayıcıyaptırımlardan uzakdurmak bağlama iletekbiryorumuolduğunusöylemekdoğruolamaz. çekliğiyle zatenbağdaşmayacaktır.Örneğinçoğunluğu davul-zurnadanderlenmişzeybekezgilerinin çalım yolundan ve tekniğinden bahsetmek ve onu tek bir yoruma hapsetmek halk müziğinin kendi ger- bir tek ezgisinin müziği halk bir Çünkü edilebilir. transkript yazılıp tekrardan tarafından uzmanlar ve ler bilecek biriçeriktaşımasınıbekleyemeyiz.Bunotalarbağlama eğitimindekullanılabilmeküzereeğitimci- Burada özellikleşunubelirtmekgerekirkiderlemeamaçlı notalarınsadecebağlamaeğitimindekullanıla- tadır. donanımlı, tecrübelivebilinçliaraştırmacılarlabuproblemlerin enazaindirgenebileceğinivurgulamak- Türkülerin derlenmesindevenotayaalınmasındakibirçok problemiörnekleriyleaçıklayanKaya(2001) çözüm sağlayıcıbirönerigibigörünmeklebirlikteyeniproblemleriortayaçıkaracağıdaaçıktır. sını vesolanahtarıyerineikinciçizgidokullanılmasınıönermektedir.Başlangıçtaayrıntılariçin Karahan (1996),çalışmasındavarolanproblemlereçözümamaçlıolaraktablaturnotayazısıkullanılma- ortaya çıkmasınasebepolmaktadır(Koç,2000:36). nüans ileilgiliişaretlemelerinyetersizliğiaynınotayabakıpbirbirindençokfarklıicraların/yorumların Türk halkmüziğinotalarındakiyazılış-çalınışfarklılığına sebep olansorunların yanındaözellikleifadeve zumesi adetakorumayaalınarakkutsallaştırılmış,tabulaştırılmıştır.” yanlışların üzerineotantizmzırhıgeçirilerekonlaradokunulmazlıkkazandırılmıştır.Buyanlışlıklarman- lamalarla, adına“TürkHalkMüziğiArşivi”denilenbiryanlışlıklararşivioluşturulmuş,dahasonradabu melodik ritim ve prozodi hatalarıyla dolu, vokal için mi, enstrüman için mi yazıldığı belli olmayan kara- olamayan insanlar tarafından yazılmış, yer yer anormal ölçülerde abartılmış, yer yer son derece yetersiz, “Ezgilerimizin notalanmasıkonusuisebaşlıbaşınabirfelakettir.Müzikteorisi,notasyon,vemüzikimlası Bu konudabirdiğeraraştırmacıKurt’un(2005,68)görüşlerişöyledir: özellikle deTRTnotalarınıaynenbastığınıbelirtmiştir. lamıştır. Diğertaraftanmetotlarınçoğunluklayüzeyselveticariolduğunu,piyasadabulunannotaları rında yazılışçalınışfarkınınyanibütüneserlerinlaeksenliolaraknotalanmasınınyanlışolduğunuvurgu- notasyon vemetodolojişeklindesınıflandırmıştır.NotalamadaözellikledeTRTkaynaklınotayayınla- Uysal (2005)bağlamaylailgiliproblemleridilegetirdiğiçalışmasında,buproblemleri;standardizasyon, dile getirmiştir. pozisyonda çalındığınavebağlamaailesininhangiüyesindenderlendiğinedairbilgiyerastlayamadığını ve dinamikişaretlerine,hangiçalgıdanderlendiğinedairbilgiye,bağlamadanderlendiysedüzen olduğunu belirtmiştir.İncelediğiTRTyayını2500kadartürkünotasıileilgiliolarak;hızterimlerine,nüans Önal (1997)yaptığıçalışmadabudurumudilegetirmişveeldeolannotalarınağırlıklıolarakTRTkaynaklı rinde yazanisminbestecimikaynakkişiolduğubelirsizliğivb.sıralamakmümkündür. oyun bilgileri,türküsözleriyleilgilieksiklikveyanlışlıklar,yöretespitiylekaynakkişiye- yapısı, varsaçalımdakullanılanözelteknikler,özelliklesözsüzrepertuvardakiezgilerinamaçlarıve kullanıldığına dairbilgieksikliği,varsaeşlikedenvurmalıçalgınınusul/ölçüyapısıylailgilikarakteristik ve hangi çeşidinden derlendiğine dair bilgi eksikliği, enstrüman belli olsa bile hangi boyut/düzen/pozisyon ezgisel hatalar, vokalden mi yoksaenstrümandan mı derlendiğinedairbilgi eksikliği, hangi enstrümandan men sözlüyapıyabağlınotasyontercihi,ölçü/usultespitindekiyanlışlıklar,işitselyadayazımhatasıolarak tempo bilgilerinineksikliği,dinamik/nüansişaretlerinindonanımyanlışlıkları/eksiklikleri,tama- derleme esnasındayeterlibilgi(kaynakkişi,varyant,vb.)edinmemektenkaynaklananproblemler,hız/ TRT halk müziği notalarına bu açıdan bakıldığında birçok problemi gözlemlenebilecektir. Bu problemleri; BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 8. oturum/session

181 182 de mümkündür(ÖrnekNota 2).Buradaşunadikkatçekmekgerekmektedirkibubaşlık hepezgininder- il yadailçeisimleriyazmakla birliktebazıezgileriçinOrtaAnadolu,Rumelivb.bölge isimlerini görmek Notalara baktığımızda sol tarafta ezginin yöresi ile ilgili bir bölüm bulunmaktadır. Bu bölümde çoğunlukla ezgi hemdeuzunhavabulmak mümküngörünmektedir. bu tasniflerbelirtilmeksizinverilmiştir.Yaniaynırepertuar numarasınasahiphemsözlüezgi,sözsüz ezgiler veuzunhavalarayrıtasnifedilmişolmasınarağmen ezgilerdekiTHMRepertuarSıraNobilgisi inceleme vetasniflemetarihikastedilmektedir.TRThalk müziğinotayayınlarındasözlüezgiler,sözsüz bilgileri verilmektedir.İncelemetarihiileçoğunluklatürkü derlendiktenbirsüresonrayapılannotalama, Müzik DairesiYayınlarıiçerisindeTHMRepertuarSıraNo vehemenaltındadatürkününİncelemeTarihi Yukarıda ÖrnekNota1.’degörüldüğüüzereTRThalkmüziği notalarınınsolüsttarafındatürkününTRT görürüz. TRT halkmüziğinotalarınabaktığımızdabelirlibirşablonbilgininbaşlıklarınınotanınhemenüzerinde TRT HalkMüziğiNotalarındaTespitEdilenEksiklikveYanlışlıklar bu doğrultudaönerilergetirmeküzereyapılmıştır. Nota Yayınları’ndakieksiklikveyanlışlıklarınbağlamaeğitimindeyarattığıproblemleriortayakoymak yanlışlıkların yaratacağıproblemlerinboyutuönemkazanmaktadır.BuçalışmaTRTTürkHalkMüziği yeniden yazılmışyayınlarolduğudikkatealındığındaTRTTürkHalkMüziğiNotaları’ndakieksiklikve Bağlama eğitimindekullanılannotayayınlarınındaçoğunluklaTRTnotalarıyaonlarreferansalınarak da görmeyiarzuladığımızkriterlerekaynakoluşturacaksağlıklıveaçıkbiriçeriğigörmekyerindeolacaktır. önemlidir. TRTnotalarındasınırlayıcıvegeleneğihapsedicibiryapıyıarzulamasakdabağlamanotaların- kullanacak kişininsonucaulaşmasıveeğitim-öğretiminbaşarıylagerçekleşebilmesiaçısındanoldukça leri notaileaktaramasakdasıraladığımızverilerinbağlamanınkullanacağınotadagösterilmesi;notayı tezeneyle hangiözeltekniklerkullanılarakçalınacağınınbelirtilmesiönemlidir.Müziğedairbütünfikir- parmaklar kullanılarak,hangipozisyonda,negibinüansvedinamiklerle,ellemitezeneylemi,yada Bağlama eğitiminde kullanılacak notalarda bir ezginin; hangi tempoda, hangi düzende, hangi teller ve olması beklenmektedir. cih edilmesimümkünkeneğitim-öğretimmateryaliolarakkullanılacaknotalarındahakuralcıveemredici laşabilmektedir. Sadecetespitetmekvebetimlemekamaçlınotalarınözelliklederlemeçalışmalarındater- yaklaşımını dilegetirmekgerekir.Yanimüziğinyazıyadökülmesindeikitemelamacagöresonuçlarfarklı- Bu noktadaSeeger’in(1958)notayazısındakibirikuralcıveözneldiğerideaçıklayıcınesnelolaniki ve açıkolmalıdır. sebeple debağlamaeğitiminekaynakoluşturacakderlemenotasınıntemelbazıbilgilerieksiksiz,yerinde da sevmediğini, ne iş yaptığını, birini sevip sevmediğini, çocuğu olup olmadığını vb. bilgileri vermez. Bu BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Muspart2014 Örnek Nota1 tür isimleriyazılmıştır(ÖrnekNota5). likle bazısözsüzezgilerdeiseözelbirisimlendirmeyerine sadeceezgininzeybek,oyunhavası,halaygibi adı yadasemah, deyiş, oyunhavası vb. türisimleri parantez içerisinde belirtilmiştir(Örnek Nota 4).Özel- Ezgilerin tamamınayakınındaisimlerortadabüyükharflerle yazılmıştır.Bazıezgileriçinçokbilinenikinci tespitlere göre“yakıcı/besteci”yada“kaynakkişi”olarakayrıbelirtilmesindefaydavardır. farklı zamanlardadilegetirilmiştir.Buanlayışlabaşlıktayeralanisimyadaisimlerinyapılacakaraştırmave dairesinde önceleriuygulananbestetürkülerdenuzakdurmaçabasınınsonucubuyolagidildiğiilgililerce vardır kiodabubölümeyazılanşahıslarınbirçoğuezgininaslındayakıcısı/bestecisidir.TRThalkmüziği 3). Bazıezgilerdeisebubölümünboşbırakıldığıgörülmektedir.Konuylailgiliherkesinbildiğibirgerçeklik isimleri kimizamanda“yöreekibi”ve“kasettenyazılmıştır”gibiifadelerdeyeralmaktadır(Örnek Nota da ya ismi şahıs çoğunlukla başlıkta Bu anlaşılamamaktadır. tam midir?” “yakıcısı/bestecisi mıdır?”, rıcısı soruyu beraberinde getirmektedir. Çünkü ezginin kimden alındığından kasıt “kaynak kişisi midir?”, “akta - Ezginin “KimdenAlındığı”nı gösteren başlıkyinesoltaraftayeralmaktadır. Bubaşlıkdabirçokfarklı doğru olacaktır. zaten çokmümkündeğildir.Bubaşlığın“Yöresi”yerine“DerlendiğiYer”şeklindetercihedilmesidaha Yöresi tartışmalıbirçoktürkübulunmaktadır.Yaşayanbirkültüröğesinintekmahaldesıkışıpkalması beplere bağlıolarakasılaitolduğumahalyadabölgedenbaşkayerlerdederlendiğiherkesçebilinmektedir. lendiği yer dikkatealınarak doldurulmuştur. Hâlbuki bazı ezgilerin göç, askerlik, iş arama, evlenme vb. se- BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 8. oturum/session Örnek Nota2 Örnek Nota3

183 184 isim yazmaktadır(ÖrnekNota8). başlıklarının aynı kişi olduğu görülmektedir(Örnek Nota 7). Hatta bazı notalarda her üç başlıkta da aynı dığı” ve“derleyen”başlıklarınınaynıkişiolduğu(ÖrnekNota6),çoğundaise“notayaalan” lıklara bakıldığındabirkısmınınboşolduğudikkatçekmektedir.Diğertaraftanbazılarında“kimdenalın- Ezgilerin sağtarafındaise“derleyen”,derleme tarihi” ve“notayaalan”bölümleri yeralmaktadır. Bu baş- BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Muspart2014 Örnek Nota4 Örnek Nota8 Örnek Nota7 Örnek Nota6 Örnek Nota5 belirsiz vekarmaşıkbirdurumoluşturmaktadır. notaya alanların, karar sesi ve buna bağlı olarak oluşacak donanımı hangi gerekçelerle tespit ettikleri de rilerek notayaalınmış,bütündo#’lerölçüiçlerindegösterilmiştir(ÖrnekNota10).Diğertaraftanezgileri aralıktaki dosesindediyezişaretikullanılmasıgerekirkenbudizidekiezgilerdonanımdasadecesibgöste- için normaldeikinciaralıktakilasesikararkabuledilmeküzereüçüncüçizgisisesindebemolve notalar yazılmayabaşlanılmıştır.Örnekvermekgerekirsehicazmakamıdizisindekibirezginindonanımı yılların sonuna doğru eski notaların yerine makamsal müziğimizi ifade edecek yeni ve doğru donanımlı TRT notalarındatonalmüziktekidonanımkurallarıkullanılarakbüyükbirhatayadüşülmüştür.Doksanlı alan donanımalanındabirçokdikkatçekicieksiklikvehatagözlemlenmiştir.Özellikle90’lıyıllarakadar Ezgilerin tamamısolanahtarıüzerindennotayaalınmıştır.Portedeanahtarındanhemensonrayer bildiren bazınotlargörülebilmektedir. maktadır. Bazıezgilerinincelemetarihibölümünde“2.İncelemeTarihi”yada“Notalayan”kısmındatarih Ezgilerin notadanöncekibaşlıklarındayukarıdasıraladığımızbilgilerindışındabirbilgiyerastlanılma- ya daTürkçe(ağırca,yürükçevb.)birterimerastlamakmümkünolamamıştır. değerleri gösterilmiştir(ÖrnekNota9).Ayrıcahiçbirnotadahızbildirenyabancıkökenli(largo,prestovb.) bilgi boşbırakılmıştır.Tempobilgisiverilenezgilerdebirimdeğeriçinyadatoplamölçümetronom Ezgilerin solüsttarafındatempoileilgilibilgiverecek“Süre”adlıbirbaşlıkolmasınarağmençoğundabu BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 8. oturum/session Örnek Nota10 Örnek Nota9

185 186 ve notlaryazılmıştır(ÖrnekNota13). bağlama için tezene vuruş yönleri gösterilmiş(Örnek Nota 12) ya da bağlama ile çalındığına dair açıklama Ezgilerin hangiçalgıyadaçalgılardannotayaalındığıbelirtilmemeklebirliktesınırlısayıdakibazıezgilerde lar yeralmamaktadır(ÖrnekNota11). yacağı dörtlükveikilikmertebedeyazılmışezgilerinkurulumlarınıgösterenekstrabilgileryadaaçıklama- Donanımdan hemen sonra yer alan ölçü rakamı bölümlerinde özellikle kurulumun ilk bakışta anlaşılama- BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Örnek Nota11 Örnek Nota12 Muspart2014 ne desözsüzezgilerdeçalımıveifadeyietkileyecekcümlebağları kullanılmamıştır. ezgilerde sözlerinolduğukısımlardahecebağlarıkullanılmakla birliktenesözlüezgilerinsazkısımlarında repertuvarındaki birkaçezgidedavulailişkinayrıportekullanılmaya çalışılmıştır(ÖrnekNota15).Sözlü vurmalı çalgılarınayrıbirportedegösterilmediğiyinedikkat çekenbaşkabirproblemdir.Sözsüzezgiler Notasyonun sözlüezgilerdesadecevokalanlayışdüşünülerek oluşturulduğu,eşlikedenmelodikyada fayda vardır(ÖrnekNota14). gileri verilmemiştir. Fidayda/Zeybek Düzeni ile Bağlama Düzeni’nin burada önem kazandığını belirtmekte sesi, donanım,ezgiyapısıgibiözelliklerebakılarakanlaşılmasınarağmenbağlamanınkullandığıdüzenbil- Bağlamadan notayaalınmışbazıezgilerdegelenektetercihedilenakort/düzenanlayışıbilinmesinevekarar BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 8. oturum/session Örnek Nota13 Örnek Nota14

187 188 Nota 17). Yine çokazsayıdanotadaçarpmavesüslemenotalarınıngösterilmeyeçalışıldığıanlaşılmaktadır(Örnek etmeye çalışanişaretlemeler kullanıldıysa dabunotalarınsayısıyokdenecekkadar azdır(ÖrnekNota16). ve dinamik işaretinin kullanılmadığı görülmektedir. Çok az notada staccato, puandorg ve glisendoyu ifade Baştan sonaduygu,incelikvenüansdoluhalkmüziğiezgilerimizinTRTnotasyonundayinehiçbir BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Örnek Nota15 Örnek Nota16 Muspart2014 - - - - - Yapılan tespitlerışığındaTRThalkmüziğinotayayınlarına yönelikolarak; Öneriler yorumda dabulunabilmelidir(ÖrnekNota18). gerekir. Ayrıcayorumgücünebağlıolarakeserekendiözkimliğinindışınaçıkmadanyeniveöznelbir kilde kaynaktanalabilmesivebağlamaiçintelparmaknumaralarıiletezenevuruşyönlerinieklemesi tempo, düzen, pozisyon, nüans ve dinamikler, özel çalım teknikleri, süsleme ve çarpmaları doğru bir şe- TRT kaynaklınotalardanfaydalanacakbirbağlamaeğitimcisininezgileriiçintranskript ederken ve çarpmaişaretleri,tempobilgileri,nüansdinamikişaretleriyeralmalıdır. daki notalardatelnumaraları,parmaktezenevuruşyönleri,pozisyonbilgileri,farklısüsleme seslendirebilecek kapasiteyeveözellikleresahipbirçalgıdır.Bağlamaiçinyazılmışeğitimamaçlıyayınlar- Bağlama Türkhalkmüziğimizintemelçalgısıolarakkendidağarımızdanbaşlayarakfarklımüziktürlerini Bağlama EğitimindeKullanılacakBirNotasyon larına veoyunlarınadeğinenbilgilerisenotalarüzerindemaalesefyeralmamaktadır. ayrıca verilmişvebazılarındageçenkelimeler açıklanmaya çalışılmıştır.Sözsüzezgilerin gelenekteki amaç- sözlerin değiştirildiği birçok araştırmacının dile getirdiği bir konudur. Ezgilerin söz metinleri çoğunlukla ezgilerin bazılarında farklı gerekçelerle (müstehcenlik, etnik ayrımcılık vb.) sözlerin aslına uyulmadığı ve tutarsız ritmikhatalar,tekrarişaretlerivedolaplardaeksiklikyanlışlıklardikkatçekmektedir.Sözlü Genel olarakbakıldığındaTRThalkmüziğinotalarınınbazılarındamelodikyazımhataları,ölçürakamıyla den veuzmanlardanyararlanılarak endoğrubirşekildetamamlanmalıdır. Ezgilerde yöre,kaynakkişi,derleyen, derlemetarihi,notayaalankısımlarındakieksikbilgiler arşivler- gereklidir. Ezgi isimlerininyanınatürbelirten terimlerinyazılmasıyadabununiçinbirbaşlıkaçılması önemlive lı bilgibaşlığıaçılmasıdahadoğru olacaktır. Ezgilerdeki “Kimden Alındığı” başlığıyerine“Yakıcısı/Bestecisi”ve“KaynakKişi”olmaküzereikifark- doğru birbaşlıklandırmaolacaktır. Ezgilerde yer alan “Yöresi” başlığı yerine ya da ayrı bir başlık olarak “Derlendiği Yer” daha kapsamlı ve “Sözlü RepertuarNo”“Sözsüzve“UzunHava RepertuarNo”şeklindeyapılmalıdır. Ezgilerin repertuarnumaralamasistemindekikarışıklığıortadan kaldırmakiçinrepertuarnumaraları BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 8. oturum/session Örnek Nota17

189 190 ------gelenekte hangiamaçlaseslendirildikleri kısabilgilerleaçıklanmalıdır. Oyunları olantümezgilerinoyunlarıyla ilgilikısabilgilernotadayeralmalı,özelliklesözsüz ezgilerin Asıl sözlerideğiştirildiğitespit edilebilenezgilerinsözleriaslınauygunolarakdüzeltilmelidir. Melodik, ritmikhatalariletekrar vedolapişaretlerindekieksiklikyanlışlıklardüzeltilmelidir. Ezgilerde aslınauygunolarak nüans,dinamikvesüslemeişaretlerininkullanılmasıgerekmektedir. mutlaka faydalanılmalıdır. Sözlü yadasözsüzezgilerdeöğrenciyi/yorumcuyudoğrudan yönlendirebilecekcümlebağlarından partisyonla notayazılmalıdır. Sözlü ezgilerdedahaçokbireşlikçalgısıkonumundakalan çalgılar ve özellikle bağlama içinayrıbir Bağlamadan derlenmişezgileriçindüzenvepozisyonbilgileri verilmelidir. dan derlenenezgileriçindahaayrıntılıveanlaşılırtranskripsiyon işaretlerindenyararlanılmalıdır. Tespit edilebilen ezgiler için hangi çalgı ya da çalgılardan derlendikleri belirtilmeli ve özellikle bağlama- katkı sağlanmalıdır. Özellikle aksak yapıdaki ölçü kurulumlarıyla ilgili bilgi verilerek deşifre ve yorumlamaya olumlu yönde karar perdelerivebunabağlıolarakdonanımlardeğiştirilmelidir. tilmeli, gerekiyorsa bazı ezgilerde anlaşılırlığı arttırmak ve uygulamaya kolaylıklar getirebilmek adına Ezgilerin donanımları makamsalmüzikanlayışımız doğrultusunda tekrar gözden geçirilerek düzel- laka belirtilmeli,tempobildirenterimlerdenyararlanılmalıdır. Ezgilerde yeralan“Süre”başlığıyineseslivegörüntülüarşivlerdenuzmanlardanyararlanılarakmut- BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Örnek Nota17 Muspart2014 Uysal, S.(2005)“Anadolu’nunNefesiBağlama veSorunları”(64-67),AnadoluNefesiBağlamaSempozyumuBildiriler TRT MüzikDairesiTHMRepertuvarıNotaYayınları Seeger, Quarterly, C.(1958)“PrescriptiveandDescriptiveMusic-Writing”,TheMusical Vol.44,No.2(Apr.,1958),pp. Önal, H. (1997) “Bağlama’dan Derlenmiş Eserlerin Çalınış-Yazılış Farklılıkları” (259-263), V. Milletlerarası Türk Halk Ana- (68-71), Önerileri” Çözüm ve Sorunlar Gereken Aşılması Sürecinde Açılma Dışa “Bağlama’nın (2005) C. Kurt, İstanbul Tezi, Yeterlik Sanatta Yolları”, Çözüm Bunların ve Problemler Görülen Eğitiminde “Bağlama (2000) A. Koç, Karahan, C. (1996) “Bağlama Müziğine İlişkin Eserlerin Seslendirilmiş ile Yazılışı Arasındaki Farklılıkların İncelenme- Kaya, D.(2001)“TürkülerinDerlenmesinde,KaydaGeçirilmesindeveİcraEdilmelerindeYapılanYanlışlıklar”(411- KAYNAKÇA Ankara Yayınevi, Renkleri Yurt Katkılarıyla Belediyesi Çankaya Yayınları, Merkezi Kültür Medeniyetleri Anadolu Kitabı, 184-195, OxfordUniversityPress, Kültürü Kongresi,HalkMüziği/Oyun/Tiyatro/EğlenceSeksiyonBildirileri, KültürBakanlığıYayınları,Ankara Belediyesi KatkılarıylaYurtRenkleriYayınevi,Ankara Çankaya Yayınları, Merkezi Kültür Medeniyetleri Anadolu Kitabı, Bildiriler Sempozyumu Bağlama Nefesi dolu Teknik Üniversitesi,SosyalBilimlerEnstitüsü,İstanbul si SınanmasıDeğerlendirilmesi”,YüksekLisansTezi,GaziÜniversitesi, 432). KayseriveYöresiKültür,SanatEdebiyatBilgiŞöleni, BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 8. oturum/session FenBilimleriEnstitüsü,Ankara

191

Gülşah SEVER* Müzik EğitimiAnabilimDalı’ndaki öğrencilerinyazdönemiçalgıçalışmadurumlarınelerdir? Bölümü Eğitimi Sanatlar Güzel Fakültesi Eğitim Gazi Üniversitesi Gazi yılında Öğretim Eğitim 2012-2013 mıştır. Bunedenlearaştırmanınamaçcümlesivealtamaçları aşağıdakigibişekillenmiştir: rastlanama- çalışmaya bir literatürde ilgili ile çalıştığı nasıl ve kadar ne çalgılarına boyunca dönemi tatil lerin ve yapma yönlendirme fırsatı gözlem bulabilirler. Ancak tatil dönemlerinde bu ilgili bu denetimi sağlamak zorlaşmaktadır. Öğrenci- alışkanlıklarıyla çalışma öğrencilerin eğitimcileri çalgı boyunca yılı öğretim Eğitim • • • • • • Araştırmaların açıktır. oldukça gereği sonuçlarına göre planlı oluşturulmuş bir çalışmanın içinde kurulması yer alması gereken alt başlıklar şöyle özetlenebilir: düzeninin çalışma bir planlı için performans bir Başarılı gereklidir.” için gelmek seviyesine uzmanlık alanda bir herhangi çalışma planlı ve amaçlı saat 10000 da ya yıl “10 göre (2006)’a Ericsson önemlidir. araştırmaları Ericsson’un Psikolog konusunda uzmanlık Performansta (Martens; 1919;(1). Kendisi bir söyleşide günde 3 saatten daha fazla çalışmadığını ve pazar günleri ise hiç hiçbir çalışmadığını söylemiştir çalışmaya fazla kötü”dür. kadar çalışma az “çok ise çalışma fazla haddinden göre Ona Heifetz biridir. virtiyözlerden inanmayan zaman virtiyözü keman Ünlü belirtir. gerektiğini çalışılması saat 1-1,5 ile zihin gün, bütün parmaklarla ise Auer L. eğitimcisi Keman demektir.” yapıyorsunuz yanlış şeyleri bazı yorsanız duyu- ihtiyaç çalışmaya fazla saatten 4 Eğer çalışmamalıdır. fazla saatten 4 günde “Kimse göre Rubinstein’e Arthur piyanist ünlü Örneğin mümkündür. rastlamak yazılara belirten eğitimcilerinin yaklaşımlarını ve çalgı felsefe konuda ve bu araştırmaya birçok literatürde ilgili farklılıklarla bireysel ve alışkanlıkları Çalışma ken çalışmaalışkanlıklarınınkazanılmasındabireyselfarklılıklargözlemlenmektedir. alışkanlıkları kazandırmayı da içerir. Teknik ve müziksel öğretim daha çok ders öğretmeninin kontrolündey- çalışma ile becerileri çözme problem ve değerlendirme kişisel yanısıra öğretmenin özellikleriyle müziksel ve Müzik eğitiminin en önemli alt dallarından birisi çalgı eğitimidir. Çalgı eğitimi öğrenciye seçtiği çalgıyı teknik Özet EDUCATION DEPARTMENT STUDENTS DETERMINATION OFSUMMERWORKINGSTATES OFMUSIC DÖNEMİ ÇALGIÇALIŞMA DURUMLARININBELİRLENMESİ MÜZİK EĞİTİMİ ANABİLİM DALIÖĞRENCİLERİNİN YAZ * Özdeğerlendirme Periodik düzenlenmişçalışmazamanları Problem çözmebecerileri Kişisel farkındalıkvegözlem Zihinsel odaklanma Fiziksel rahatlık Anabilim Dalı,Ankara,[email protected],[email protected] Arş. Gör.Dr.,GaziÜniversitesi,EğitimFakültesi,GüzelSanatla r EğitimiBölümüMüzik BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 9. oturum/session

193 194 Keywords: Instrument,IstrumentEducation,Workinghabits. me. Datawillbecollected,analizedandpresentedtoaudience. as e-mail and facebook addresses after regulated in line with the expert opinions using google docs proggram- Data collected by preparing an survey form which contains open-ended questions. The survey sent to students tal studystatesduringsummerholidayat2012-1013education year? What is the students who goes Gazi University Faculty of Education Division of Music Education instrumen- arch iscomposedbelow: rese- this of purpose main the reason this For student. of performance overall understand to habits working summer determine to important is It holiday. summer the during instruments their work students the much year. But making supervision is getting harder at summer holiday time. There is no research on how and how school the during students of habits working on guidance and observations make can teachers Instrumental • • • • • • planned study: a in involved be to has that subdivisions of summary a make to possible is it researchs the of consequences the on Depends study. planned and regular requires performance succesful that obvious is It domain.” given any in performance of level expert an achieve to practice deliberate of hours 10,000 and/or years ten least at requires it that suggests which rule” “10,000-hour the for basis the is research His authority. leading world’s the perhaps is Ericsson Dr. psychologist performance, expert and expertise understanding to comes it When that hedidn’tpracticeatallonSundays(Martens;1919;(1). and average, on day per hours three than more no practiced he that claimed He little!” too practicing as bad as “just is practice excessive that and much, too practicing in believed never he that indicated Heifetz Even do asmuchin11/2hours.” will you and mind your with Practice day. all need you and fingers your with “Practice saying by responded a day. He explained that if you needed that much time, you probably weren’t doing it right. The violinist Auer at literature. Arthur Rubinstein, in which he stated that nobody should have to practice more than four hours It is possible to find so many researchs and philosophical papers on working habits and individual differences and musicalinstructionismostlyundertheacherscontrol. es, self assessment and working habits. It is observed individual differences on working habits while technical to make students not only gain technical and musical instrumental education but also problem solving abiliti- Instrumental instruction is one of the major subdivision of music education. Instrumental instruction contains Abstract Anahtar Kelimeler:Çalgı,Çalgıeğitimi,Çalışmaalışkanlıkları. lanan verilerdeğerlendirilereksonuçlarraporlaştırılacaktır. Top- gönderilmiştir. adreslerine medya sosyal ve e-posta öğrencilerin olarak elektronik üzerinden programı uçlu sorulara da yer verilmiştir. Hazırlanan anket, uzman görüşleri doğrultusunda düzenlenerek ‘google docs’ Durum tespiti yapılması planlanan araştırma için toplanan veriler anket yoluyla elde edilmiştir. Ankette açık çözme becerileri ile çalışma alışkanlıkları kazandırmayı alışkanlıkları çalışma ile içeren da birçözme becerileri bütün olarak düşünülebilir. Teknik teknik ve çalgıyı öğretmenin müziksel yanısıra özellikleriyle bireyselseçtiği değerlendirme ve problemöğrenciye eğitimi Çalgı 2006). (Uçan, eğitimidir çalgı birisi dallarından alt önemli en eğitiminin Müzik GİRİŞ Self-assessment Periodically organizedworkingschedule Problem solvingabilities Self-awareness andself-observation Mental focus Phsical comfort BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Muspart2014 betimsel birbetimsel çalışmadır. öğrenimini sürdüren öğrencilerin yazdönemi belirlemek amacıyla alışkanlıklarını çalışma oluşturulmuş Bu araştırma, Gazi Üniversitesi Güzel Sanatlar Eğitimi Bölümü Müzik Eğitimi Anabilim Dalı’nda Araştırmanın Deseni YÖNTEM • • • • • • Bu kapsamlı soruyu cevaplayabilmek yanıt sorulara içinaşağıdaki aranacaktır: Müzik Eğitimi Anabilim Dalı’ndaki nelerdir? öğrencilerin yazdönemi durumları çalışma çalgı ÜniversitesiGazi Eğitimyılında Öğretim2012-2013 EğitimFakültesiGazi Güzel Sanatlar EğitimiBölümü Araştırmanın amaçve alt cümlesi amaçları gibi şekillenmiştir: aşağıdaki literatürdeilgili bir çalışmaya rastlanamamıştır. Bu araştırmanın nedenle yapılması gereği doğmuştur. açıklanabilir.eğilimleriyle Öğrencilerin tatil dönemi ne boyuncakadar veile çalgılarına nasıl çalıştığı boyuncaöğretim eğitimin amacına yılı verilen çalışma öğrencilerin yaztatillerindeki ulaşıpda ulaşmadığı yönlendirme fırsatı bulabilirler. tatil Ancak dönemlerinde bu zorlaşmaktadır. sağlamak denetimi Ayrıca gözlem yapma ilgili alışkanlıklarıyla öğrencilerin çalışma Eğitim eğitimcileri boyunca öğretim yılı çalgı ve AMAÇ eğitimin halde değerlendirilerekAksi tekrar planlanması gereği doğar. tarafından aktif olarak, herhangi bir kontrol olmaksızın uygulanıyor olması eğitimin belirler.başarısını sürecini tüm değil hayatı kapsar. Okulda öğrenilen bir konunun eğitim süreci sonrasında öğrenci da sonuçları zaman içinde öğretim programlarında yerini almaktadır. eğitim Ancak veokul öğretim sadece gibi konular gerek psikologların gerekse müzik alanındadır. araştırmacılarının ilgi Bu araştırmaların Çalışmanın planlanmasında bu maddelerin her birine verilecek ağırlık, her maddenin uygulama yöntemleri zamanları, özdeğerlendirme olarak özetlenebilir (Parncutt&McPherson, 2002). farkındalıkve kişisel gözlem, düzenlenmiş odaklanma, zihinsel problem çalışma periodik çözme becerileri, sonuçlarına göre planlı oluşturulmuş bir çalışmanın içinde yer alması gereken rahatlık, alt fiziksel başlıklar bir performansBaşarılı için planlı bir düzeninin çalışma kurulması gereği oldukça açıktır. Araştırmaların 10000saat yada yıl amaçlı ve planlı herhangi çalışma bir alanda uzmanlık seviyesinegelmek içingereklidir.” Performansta uzmanlık konusunda Psikolog Ericsson’un araştırmaları önemlidir. Ericsson (2006)’a göre “10 söylemiştir (Martens; 1919;(1). kötü”dür. Kendisi bir söyleşide günde 3saatten hiççalışmadığını ve ise çalışmadığını pazar fazla günleri daha hiçbir zaman inanmayan virtiyözlerden biridir. Ona göre haddinden “çok çalışma fazla kadar az çalışma 1-1,5saat ile gerektiğinigün,zihin çalışılması belirtir. Ünlü keman virtiyözü Heifetz çalışmaya fazla ise duyuyorsanız yanlış yapıyorsunuz şeyleri bazı demektir.” Keman eğitimcisi L.Auer bütün parmaklarla ise Rubinstein’e göre “Kimse günde 4saatten çalışmamalıdır. fazla Eğer 4saatten çalışmaya fazla ihtiyaç bu konuda yazılara rastlamak felsefe mümkündür.Örneğin belirten ve yaklaşımlarını ünlü piyanist Arthur eğitimcilerinin çalgı ve araştırmayaliteratürdebirçok ilgili farklılıklarla bireysel ve alışkanlıkları Çalışma kazanılmasında bireysel gözlemlenmektedir. farklılıklar ve müziksel çok öğretim daha ders öğretmeninin yönlendirmesiyle yürütülürken, alışkanlıklarının çalışma Öğrenciler yazındüzenlenen müzik ve çalışmaları festivallere katılım nedir? durumları çalışamamanelerdir?Düzenli sebepleri Öğrenciler çalışmışlar düzenli mıdır? çalgı Günlük nasıl bir çalışmalarında program uygulamışlardır? Öğrenciler yazdönemi boyunca ne kadar çalışmışlardır? Öğrenciler yazdönemi boyunca hangi amaçlarla çalmaktadırlar? çalgı BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 9. oturum/session

195 196 öğrencilerin sınıfları ve katılımcılarıntablolardagöreçalgılara aşağıdaki dağılımı görülmektedir. bulundukları içeren bir ve kısa bilgi çalgılarını kişisel formu sınıfı doldurmaları istenmiştir. Ankete katılan yanıtlandığı içingeçersiz sayılarak 50anket değerlendirmeye alınmıştır. Ankete katılan öğrencilerden gönderilmiştir. anketlere Gönderilen 54öğrenciden dönüt gelmiştir. Anketlerden dördü eksik sorular ‘google docs’ programı elektronik üzerinden medya ve olarakadreslerine sosyal öğrencilerin e-posta uçluaçık yer da sorulara verilmiştir. Hazırlanan anket, uzman görüşleri doğrultusunda düzenlenerek tespitiDurum yapılması planlanan araştırma içintoplanan anket veriler yoluyla elde edilmiştir. Ankette Veri toplama Araçları oluşmaktadır. öğrenimini sürdüren ve araştırma içinhazırlanan anketi yanıtlamaya gönüllü olan toplam 54öğrenciden Araştırmanın katılımcıları Gazi 2012-13 Üniversitesiöğretim yılında Müzik Eğitimi Anabilim dalında Katılımcılar frekansları görülebilir: tabloda aşağıdaki imkan verecek biçimde tasarlanmıştır. Buna göre ve seçenekler işaretledikleri öğrencilerin yoğunlukla Araştırmanın alt problemine ilk yanıt aramak için öğrencilere yöneltilen çoklu işaretlemeye soru seçenek 1. Öğrenciler yaz dönemi boyunca hangi amaçlarla çalgı çalmaktadırlar? VEYORUMBULGULAR analiziyle gerçekleştirilmiştir. Veriler karşılaştırılarakfrekanslar belirlenmiş, sonuçlar tablolaştırılmıştır. Veri analizinde frekans değerlerine yer verilmiştir. Açık uçlu değerlendirilmesi nitel soruların içerik Veri Analizi BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Lisansüstü Lisans 4 Lisans 3 Lisans 2 Lisans 1 Sınıf Saksafon Ud Klarnet Şan Bağlama Gitar Flüt Piyano Viyolonsel Viyola Keman Çalgı Muspart2014

Katılımcı Sayısı Katılımcı Sayısı 16 12 25 7 5 8 1 1 1 1 2 3 5 7 2 2 kadar süre ile çaldıkları sorulmuşkadar yanıtlar süre verilen çaldıkları tablolaştırılmıştır. ile aşağıda Öğrencilere yazboyunca hangi sorusundan amaçlarlasonra günde aldıkları ellerine ortalama ne çalgılarını 2. Öğrenciler yaz dönemi boyunca günde ne kadar çalışmışlardır? değerlendirme öğrencilerinilgili düzenli altında başlığı yorumlanacaktır. çalışmama sebepleri tatilde çalışmayı canım sevmiyorum, istemedi gibi sevmiyorum ve cevaplar çalgımı vermişlerdir. Bununla Bunun yanısıra belirtmiştir. çalışmadığı 3öğrenci hiççalgı Bu öğrenciler, sorusuna çalışmadıkları neden amaçlarlasosyal arkadaşlarıyla müzik yapmak içinkullandığını belirtmişlerdir. verme ve ücretli diğer işlerde belirtmişlerdir. içindekullanıklarını çalışmak Öğrencilerden 10’u çalgısını teknik ve müzikal yoğunluk çalışmalara vermiştir. Bunun amaçlı dışında öğrenciler çalgılarını olarak ders müzikal verdiği ağırlık çalışmalara görülmektedir.Bu öğrencilerden sınava sekizi hazırlanma sürecinde Tabloda görüldüğü gibi öğrencilerin yazdönemi performanslarını boyunca çalgı geliştirecek teknik ve günlük konuları çalışma görülebilir. tabloda aşağıdaki tek öğrenciler çalışmalarını bazı bir ise alanda yoğunlaştırmıştır. Buna göre öğrencilerin işaretledikleri birden işaretlenmesi seçenek fazla uygun görülmüştür. öğrenciler birden Bazı işaretlerken seçenek fazla ve doğaçlama yer çalışmaları almalıdır. Bu araştırmanın nedenle alt problemine üçüncü da soruda ilişkin Uzmanların önerdiği planlı bir günlükdüzeninde çalışma diziler- arpejler, etütler, teknik çalışmalar, eserler 3. Öğrenciler günlük çalışmalarında nelere yer vermişlerdir? arkadaşlarıyla müzik yapmayı ve tercih vermeyi teknik ağırlık çalışmalara öğrencilerdir. eden gerektirir. Bu günde 0-1saat nedenle varsayılabilir. arası planlı da çalışmadıkları çalışanların Bu öğrenciler çalışması yer almalıdır. Buenasgari düzeyde çalışmaların ortalama 2 saat çalışılması vesüre fazla daha görünmektedir.yüksek Uzmanların önerdiği planlı günlük bir diziler, çalışmada arpejler, etütler ve eser Anketi yanıtlayan öğrencilerin yarısından belirtmişlerdir. fazlasıdüzenli çalışamadıklarını Bu oran oldukça Kendim içinçaldım. Çalışmadım. ücretli bir işteÇalgımla çalıştım. Sınava hazırlandım. Arkadaşlarımla müzik yaptım. Ders verirken kullandım. Teknik ve müzikal sürdürdüm. çalışmalarımı Amaçları Çalma Çalgı BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 4 saat ve fazlası 2-3 saat 1-2 saat 0-1 saat çalışamadım. Düzenli süresi çalışma Günlük 9. oturum/session Frekans 27 1 9 8 5 Frekans 10 12 30 1 3 6 8

197 198 ve alınan yanıtlar tablolaştırılmıştır. Ankete katılan öğrencilerin yüzde64’ü belirtmişlerdir. düzenli çalışamadıklarını Bunun sorulmuş sebepleri 4. Öğrencilerin düzenli çalgı çalışamama sebepleri nelerdir? yaptığını öğrencilerin sayısı belirten 9’da kalmıştır. Bu sonuç oldukça düşündürücüdür. kullanımı üretimi ses ve ton kalitesi açısından büyük önem taşımaktadır. yay Ancak ve teknik çalışma Ankete katılan yaylı (keman, saz viyola ve viyolonsel) öğrencilerinin toplamı 29’dur. Yaylı sazlarda yay anlamı güçlendirmektedir. gerekençalışılması ikinci bir süreci belirtmesi öğrencilerin her gündüzenli belirtirken çalışmadıklarını doğaçlama olarakçalmanın çalışmanın yada belirlemiş seyrini olabilirler. anlamıyla İlk doğaçlama planlı geliştirilmiş düşünce ifade eder. ve eylemleri İkinci anlamına göre aldıklarında ellerine öğrenciler çalgılarını geliştirilmesine yönelik bir durumuyken çalışma anlamı ikinci pratik, var olan durumu çözmek içinanlık müzik yapma biçimlerinden biri olan doğaçlamanın ilkeler, belli ritimler, armonik yapı gözetilerek belirtmişlerdir.çalışmadıklarını Burada ‘doğaçlama’ anlamlı anlaşılmış iki olabilir.sözü gerçek İlki anlamda düzenli gün her tümü öğrencilerin belirten verdiklerini yerdoğaçlamaya sadece programlarında Çalışma ve belirtmişlerdir. 0-1saat çalıştıklarını etüt 2kemanSadece belirten çalıştığını öğrencisi bulunmaktadır. Bu öğrenciler düzenli çalışamadıklarını yazmıştır. korumayı bir Bu çalışmaylaamaçladığı şekilde becerilerini temel çalma varsayılabilir. çalgı bir öğrencisi belirten klarnet çalıştığını dizive vardır.Sadece arpej Bu öğrenci günlük 0-1saat arası çalıştığını Öğrenciler günlük programlarında birden genellikle çok konusunda çalışma yer verdiklerini belirtmişlerdir. 13. Yapılması gereken başka işler vardı. (Ev taşımavb.) çok seviyorum. 12. Gezmeyi şehirde11. Başka piyano bulamıyorum. dışı tatillerde10. Şehir çalışamıyorum. ve vücut yorgunluğu9. Beyin sevmiyor,8. Çalgımı zaman ayırma ihtiyacı hissetmiyorum. 7. Bir öğretmen olmadan çalışamıyorum. yaşadım. sorunları 6. Sağlık 5. Tatilde çalışmayı sevmiyorum. 4. Kendi başıma çalışıp hata yapmaktan çekiniyorum. 3. Tam olarak neye çalışmam gerektiğini bilmiyorum. 2. Hava çalışamıyorum. çok sıcak, çalışmaya motive1. Beni bir edici bulamıyorum. neden Nedeni Çalışamama Geleneksel Türk Müziği Yay ve teknik çalışmalar Doğaçlama Diziler, Arpejler Etütler Eserler Programında YerÇalışma Alanlar BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Muspart2014 Frekans 19 23 27 29 1 9 Frekans 12 18 1 1 1 1 1 1 2 2 4 4 5 tabloda yertabloda almaktadır. Yaz döneminde içinöğrencileri nelerin güdüleyebileceği çalışmak sorulmuş ve alınan yanıtlar aşağıdaki 5. Yaz tatilinde çalışmak için sizi neler motive eder? harika yüklenebilecek birkırmadan çözüm gibi görüldüğü söylenebilir. binmek gibi diğer her aktivite içinsıcaktır. Bu öğrenciler tarafından çalışmamanın sorumluluğunu kimseyi Havanın olmuştur. neden ikinci olması sıcak ençok belirtilen Yaz mevsimindehava; gezmek, bisiklete durumlar olabilir. taşınmasının güçlüğüdür. Gidilen yerin özelliğine göre bulunacağı başka çalgının ve bulunamayacağı 10 ve piyano, 11.maddeler özellikle dışınadurumlarında şehir çıkılması cello, kontrbas gibi çalgıların çerçevesinde hazırlanmış pratik formlar bulunmaktadıryaklaşımlar (violinmasterclass.com). bu ve yaklaşımları planlama içerik ve zaman ilgili planlanmasıyla Çalışmanın sürekli bir farkındalıkhalinde olmayı ve amaca yönelik her davranışın anında değerlendirilmesini gerektirir. yönleri, bu yönlerin nasıl bir çalışma yöntemi ile geliştirileceği bilgisi temel rol oynar. gereken Çalışma, yapısıgeliştirilmesi gereği düzeyi, çalgı öğrencinin planlanmasında toplanabilir.Çalışmanın maddede bir tek Yukarıda yer alan maddelerden olarak 3,4veçalışmanın bilgi eksikliği nasıl 7.maddeyi planlanacağı ilgili ile ifadesi olabilir. öğrenciyi 3ve7. madde ise 4.maddelerdeki öğretmenle çalışmaya getirmesinin hale eksikliklerin bağımlı göstergesi olarak ifadeedilebilir. yaptıklarına dair belirlenmiş değerlendirme ölçütlerininve gözlem kişisel konusunda eksikliklerinin 4. madde sırasında, öğrencilerin çalışma oçalışmanın yanlış amacı neyi doğrultusunda doğru neyi dolayısıyla bunu çözebilmek içinbir strateji geliştirme güçlüğünün bir ifadesiolabilir. karşımıza çıkmaktadır. 3.madde öğrencilerin güçlü ve yanlarının eksik farkında olamadıklarını ve Cevaplar çalışamama arasında temel nedeni belirttiği öğrencilerin ensık bir motivasyon sorunu olarak 5 ve 6.maddede ise öğrenciler çalışma koşullarının iyileştirilmesi ile motive5 ve öğrenciler ile ise koşullarının 6.maddede çalışma belirtmişlerdir. iyileştirilmesi olacaklarını bilgiye ihtiyaçları olduğunu belirtmektedirler. örtüşmektedir. Öğrenciler yöntemleri farkındalık,çalışma kişisel ve planlanması çalışma konularında 3, 4 ve 8. Madde önce daha öğrencileringörüşlerle çalışamama altında başlığı tartışılan nedenleri bütünleyicisi olarak düşünülebilir. Birlikte müzik yapmak yine öğrencilere bir amacı çalışma sağlamaktadır. madde birbirinin iki Bu ilk nedenle belirtmişlerdir. İkincimadde deçalışmaya ihtiyaçların güdülenmede sosyal önemini vurgulamaktadır. Ankete katılan öğrenciler ençok konser gibi bir amaçlarının olmasının onları motive edeceğini 8. Doğru çalışma yöntemini çalışma 8. Doğru uyguladığımdan eminolmak eserler alacağım 7. Çalmaktankeyif 6. Tatilde olması bir çalgımın bekleyen beni bir5. Klimalı odası çalışma 4. Ara sıraöğretmenimle çalışmak 3. Nasıl bilmek çalışacağımı 2. Birlikte müzik yapacak bir olması grup 1. Konser gibi bir amacımın olması Motive Nedenler Edici BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 9. oturum/session Frekans 10 20 21 24 26 1 2 5

199 200 merak edilmiş ve edilmiş merak katılım sorulmuştur. durumları Alınan yanıtlar yer tabloda almaktadır. aşağıdaki kampları bulunmaktadır. ve çalıştay etkinlikleri haberdar Öğrencilerin bu etkinliklerden olup olmadıkları tamamlayacak dışında hem yazmüzik hem ülkemizde deyurt eksiklikleri Öğrencilerin burada belirttikleri 6. Öğrencilerin yazın düzenlenen müzik çalışmaları ve festivallere katılım durumları nedir? öğrencilerin sınıflara tabloda almaktadır.göreyer da aşağıdaki dağılımı yüzde 60’dan belirtmişlerdir. katılmadıklarını önce fazlasıdaha hiçyazmüzik etkinliklerine Katılan 6.1. Festivallere katılan öğrencilerin sınıflara göre dağılımı nasıldır?: Tabloda görüldüğü gibi öğrencilerin belirtmiştir. Sonuçlara göre öğrencilerin 2\3’ünden fazlasıyazındüzenlenen müzik festival ve kamplarına katılmadığını haberdar oldukları sorulmuş alınan cevaplar tablolaştırılmıştır. 6.3. K göstermektedir. öğrenciye ulaşabilmektedir. Ancak anketten alınan cevaplar için yönlendirmenin çalgı yetersiz olduğunu öğrencilerine rehberlik etmektedirler. Koro, geniş daha bir müzik topluluğu çok daha olduğu içinetkinlikler Koro festivallerison dönemde deoldukça ülkemizde yaygınlaşmıştır. Koro katılmada bu etkinliklere şefleri öğrencilerden dördü sadece bu festivallere katıldığını belirtmiştir. çalarak aktif çalgı adetorkestraBu beş festivalinin olarak ve öğrenciler üçüne katılmışlardır. çalgı izleyici Ankete katılan birçokile belirtmişlerdir. katıldıklarını etkinliğe 11’i Bu koro,5’i etkinliklerden ve orkestrafestivalidir. çalgı 6.2. Öğrenciler hangi festivallere katılmışlardır?: Öğrencilerin 1\3’ü dışında ve koro yurt yurtiçi ve orkestra düzeyinin çalma bulmuyor olabilirler. arttıkça bu Deneyim festivallere arttıkça katılım artıyor da olabilir. süre geçirilen Çalgıyla varsayımıylayükseldiği lisans öğrencileri düzenlenen festivallere katılım sayılabilir. konusunda kendilerini yeterli istisna katılımı öğrencilerin sınıflardaki Tabloda görüldüğü gibi yazkampları ve festivallere katılım lisans 4.sınıftan itibarenbaşlamaktadır diğer atıldıkları festivallerden nasıl haberdar olmuşlardır?: Öğrencilere festivallerden katıldıkları nasıl Lisans 1 Lisans 2 Lisans 3 Lisans 4 Yüksek Lisans Doktora Katılan Öğrenim Öğrencilerin Seviyesi BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Toplam Katıldım Katılamadım Katılım Durumu Muspart2014 Frekans 50 17 33 Frekans 1 1 1 6 3 5 alınan yanıtlar tablolaştırılmıştır. aşağıda herhangi bir yazmüzik kampı festivale yada katılmamış öğrencilere katılamadıkları neden sorulmuş ve 6.5. Şimdiye dek herhangi bir festivalde yer almamış öğrencileri katılamama bulduklarını belirtmişlerdir. kazandırdığını,açıları yabancıgenişlettiğiniçalışmanın şeflerle ufuklarını ve ingilizce pratik yapmaşansı yapmayı geliştirdiklerini, orkestrada yorumlama eser öğrendiklerini, becerilerini çalmanın yepyeni bakış yeniöğrendiklerini, düzenli repertuar ve fırsatı çalışma çalıştıklarını, bulduklarını, verimli doğaçlama 6.4. Festivalin öğrencilere katkıları neler olmuştur?: Yaz festivallerine katılan öğrenciler yeni teknikler çevrenin veolmada sosyal okulun öneminin etkisinin oldukça büyük bir yere sahip olduğu görülmektedir. duymak okul da sayesinde haberdar olmak başlığına eklenebilir. haberdar Burada yaz etkinliklerinden Burada cevaplardan verilen 1.ve 3.madde anlamsal olarak aynı kabul edilebilir. Etkinliği bir öğretmeninden çekinmesi ve çalışmanın planlanmasıyla yetersizlik ilgili yaşıyor olmalarıdır. Öğrencilerin kendi çalışma Bir diğer önemli sonuç öğrencilerin çalışabilmek da içinbir öğretmene ihtiyaç duyması, yanlış yapmaktan ve 4’tür. Bu öğrenciler sınava belirtmişlerdir. hazırlandıkları içindüzenli çalışabildiklerini gibibir amaca ihtiyaç duydukları ortaya çıkmıştır. Yaz dönemi oranı çalışma olan enyüksek sınıflar lisans 1 olamama, çalışabilmek gibi içinkonser çalışamadıkları; havanın düzenli sebeplerle vb çalgı vb sıcaklığı Araştırmanın sonucunda öğrencilerin yaz döneminde motivasyon emin nasıl çalışacağından eksikliği, SONUÇ VEÖNERİLER gerçekleşmiştir. duyurulması içinöğretmenlere ve Bu kurumlara görev etkinliklerin da düşmektedir. arkadaşları sayesinde haberdar olduklarını belirtmişlerdir. Okulun bu kurumsalgirişimiyle etkinlikler bir da ya öğretmenleri festivallerden kısmı bir büyük öğrencilerin olmamalarıdır.kamplarakatılanhaberdar buve Festival öğrencilerin de neden işaretlenmiş çok en arasında nedenleri katılamama Festivallere ortamından eğitim fakültesi öğrencileri içinbir yarış dönüştürüyor algısına olabilir. olarak konservatuvar öğrencilerinin katılıyor olduğu düşüncesi bu tür festivalleribir öğrenme ve paylaşma olmasına rağmen bulmak herkesemümkündür. sayısız açık etkinlik Ülkemizde bu ağırlıklı tür etkinliklere sürecini amaçlayarak desteklemeyi düzenlenmiş etkinliklerdir. yaş, düzey gibi Bazılarında çeşitli sınırlamalar bulunmaktadır.öğrenmekampları farkıkatılımcıların yaz açısı ve Festivaller bakış bir önemli çok Burada Festivale katılamadığını belirten 33 kişiden 15’i kendi çalma seviyelerini yeterli bulmadıklarını belirtmişlerdir. Üye olduğum içindüzenli ediyorum. takip Okul sayesinde oldu. haberim ilanını gördüm.Afişini\ Bir öğretmenimden\arkadaşımdan duydum. Haberdar Olma Yollarına İfadeler İlişkin Katılmaya gerek duymadım Festival zamanı bana uygun değildi Maddi olarak karşılayamadım Haberim olmadı Katılmak içinkendi yeterli seviyemi bulmadım Festivale katılamama nedenleri BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 9. oturum/session sebepleri nelerdir?:Şimdiye kadar Frekans Frekans 10 15 1 5 6 13 1 3 4

201 202 (2) http://violinmasterclass.com/en/virtuous-moments 09.09.2014 (1)http://www.creativitypost.com/arts/the_most_valuable_lesson_i_learned_from_playing_the_violin 12.06.2014 Uçan, A.(2005).Müzik Eğitimi, Temel Kavramlar- İlkeler- Yaklaşımlar ve Türkiye’deki Evrensel Durum. Müzikevi Parncutt, and McPherson, R. Science G.(2002).Theand Psychology of Music Performance Creative Strategies for Ysaye, with Teachers,Interviews ViolinistsandComprising master Talkswith Mastery: (1919)ViolinF.,Martens, H. Ericsson, K. A. (2006) The Influence Experience Deliberateand of Development the Practiceon of Expert Superior KAYNAKÇA ortamlarınınoluşturulmasısosyal gerekmektedir. müzik yapmaktan organizasyonlar alacakları keyif sayesinde bir amacına çalışma dönüşecek eğitim ve Öğrencileri yazdöneminde dedüzenli güçlendirecek çalışmaya yönlendirecek, ve becerilerini çalgısal müziksel ve psikolojik ihtiyaçlarına göre düzenlenmesiyle mümkün olabilir. belirtmektedirler. Yetersizlik öğrencilerin farklı seviyedeki yazetkinliklerinin değiştirilmesi, algısının geliştirdiklerini belirtmektedirler. katılmakta ile öğrenciler Ancak kendilerini yeterli çalgı bulmadıklarını yoğunluklu olarak koro festivallerine katılan öğrenciler gerek müzikal gerek yönden sosyal birçok beceri öğrencilerin çok azbir katılabilmiştir. bu kısmı etkinliklere Okul yönlendirmesiyle öğretmenlerinin Yaz döneminde gerek gerek ülkemizde yurtdışındabirçok festival ve kamp düzenlenmektedir.Ancak eğitimi tasarlanması modelinin çalgı gerekmektedir. süreçlerini yürütebilmek gereken içinedinmesi öğretimini deiçeren özdeğerlendirme bir becerilerinin Yayınları, Ankara. Teaching and Oxford Learning. University Press Kreisler, Elman, Auer, Thibaud, Heifetz, Harttmann, Maud Powell andOthers. Frederick A. StokesCompany. 1919. Performance.and Expert S:685-706.Cambridge University Press. 2006 Performance.P.Charness, N. Ericsson, K.A HofmannFeltovichCambridge Handbook (Eds.) Expertise of R.R. ve BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Muspart2014 İlkay GÖKSEL* etkili öğrenmeningerçekleşmesi için,öğrencininbellibiröğrenmegücünesahipolması gerekir.Öğrenme kazanılmasında davranışların hedef belirli programlanmış planlanmış, önceden daha eğitiminde; Çalgı (Atalan,1998,s. 11). kasıtlı olarakistendikdeğişiklikoluşturmayadaonlarabu nitelikteyenidavranışlarkazandırmasürecidir rın oluşturdukları toplulukların devinişsel, duyuşsal ve bilişsel davranışlarında kendi yaşantıları yolu ile ve Müzik eğitimininenönemliboyutlarındanbiriolançalgıeğitimi, çalgıöğretimiyoluilebireylerinveonla- GİRİŞ Keywords: Violineducation,Baroqueperiod,Bowtechnics. which weregotteninthisresearch. the most of the works which were researched. The recommends were presented in accordance with the results in used were techniques detache and legato that determined was it discoveries, the to According percentage. and frequency using by scheduled were gotten were that discoveries the work also and The details in researched method. were questionnaire the by by gotten gotten were discoveries were qualitative discoveries the while qualitative scanning the source addition, the In reserch. field a main is study the This on techniques. based bow work main the descriptive Department of terms Education in Arts works these Fine research in to and Department Faculty Teaching Educational of Music by students the the in to work played are violin which of Period educationist Baroque of the works the determine to aimed is it study, this In Abstract Anahtar Kelimeler:Kemaneğitimi,Barokdönem,Yayteknikleri. sonuçlara varılan Araştırmada, dayalı olarakortayakonulanönerilersunulmuştur. saptanmıştır. kullanıldığı tekniklerinin detaşe ve legato çoğunluğunda bir edilen bulgular elde frekans incelenmiş, ve yüzde olarak kullanılarak ayrıntılı tablolaştırılmıştır. Elde Eserler edilen edilmiştir. bulgulara göre elde incelenen yöntemiyle eserlerin büyük anket ise bulgular nicel tarama, kaynak bulgular nitel olup, çalışma bir betimsel dayalı araştırmasına alan temel Araştırma; amaçlanmıştır. öğrencilere tarafından incelenmesi bakımından teknikleri yay elemanları temel eserlerin bu ve etmek tespit eserlerini Dönem Barok çaldırılan öğretim keman yapan görev Dallarında Anabilim Öğretmenliği Müzik Bölümleri Eğitimi Sanatlar Güzel bağlı Fakültelerine Eğitim Üniversitelerin Türkiye’deki araştırmada, Bu Özet EDUCATION OFVIOLININTERMSBOWTECHNIQUES ANALYSIS OFWORKSBAROQUEPERIODUSEDIN ESERLERİNİN YAY TEKNİKLERİ BAKIMINDAN ANALİZLERİ KEMAN EĞİTİMİNDEKULLANILANBAROKDÖNEM * Arş. Gör.,BülentEcevitÜniversitesiDevletKonservatuvarı,Zonguldak, [email protected] BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 9. oturum/session

203 204 yaşantılarında kolaylıklarsağlayabilir vekonuüzerineyapılacakdiğerçalışmalardayolgösterici olabilir. veren öğretmenlerinçalışmalarında yararsağlayabilir. Araştırma ayrıcamüziköğretmenlerinin mesleksel leri saptanacakvebutekniklerin eserleregöredağılımıbelirlenecektir.Araştırmasonuçlan kemaneğitimi öğretmenlerin keman eğitimindekullandıklarıBarok dönemeserleri,bueserlerdekullanılan yay teknik- Araştırma ilekemaneğitimindekullanılanbarokdönemeserleri yayteknikleribakımındananalizedilecek, Araştırmanın Önemi kullanılan yaytekniklerinisaptamakvebutekniklerineserlere göredağılımımbelirlemektir. dan analizetmektir. Öğretmenlerin keman eğitiminde kullandıkları Barok dönem eserlerini, bu eserlerde Bu araştırmanıngenelamacı;kemaneğitimindekullanılan Barokdönemeserleriniyayteknikleribakımın- Araştırmanın Amacı 4. Öğretmenlerinkullandıklarıeserlerdekullanılanyaytekniklerinin dağılımınasıldır? 3. ÖğretmenlerinkullandıklarıBarokdönemeserlerindeki yaytekniklerinelerdir? 2. ÖğretmenlerinkemaneğitimindekullandıklarıBarokdönemeserlerinelerdir? 1. KemaneğitimindekullanılanBarokdönemeserlerinelerdir? dir? Buprobleminçözümüiçinaşağıdakialtproblemlerinçözülmesinegerekduyulmuştur. Problem: KemaneğitimindekullanılanBarokdönemeserlerindekiyaytekniklerivesayısaloranlanneler Problem veAltProblemler bilinmesi, eserindahaniteliklibirşekildeçalınmasınısağlayabilir. içerdiğinin ölçüde ne tekniklerini yay hangi eserin, Çaldırılacak çaldırılmaktadır. öğrencilere tarafından eserler oluşturmaktadır.BukemaneserlerininbirçoğuBarokdönemdeyazılmışolup,öğretmenleri için birçokyazılıkaynaktanfaydalanılmaktadır.Bunlarınönemlibirbölümünükemanyazılmışolan yıllık kemaneğitimisürecinde,öğrencilerinteknikdavranışlarınıvemüzikalyeteneklerinigeliştirebilmek dört Dallarında, Anabilim Eğitimi Müzik Bölümleri Eğitimi Sanatlar Güzel Fakültelerinin Eğitim bağlı re öğrenci arasındaki bir bilgi alışverişidir. Ancak bu şekilde bir basan kaydedilebilir. Ülkemizde üniversitele- tusunda yapılmasıgereklidir.Kemaneğitimibireyselbireğitimgerektirir. Bu bireysel eğitim,öğretmenle boyutlarından biriolarakkabuledilenkemaneğitiminin;bellibirplan,yöntem,ilkevehedeflerdoğrul- motor koordinasyonuna (devinişsel eşgüdüm) da yarar sağlar (Klotman,2000,s.44). Çalgı eğitiminin temel (güzel-çirkin ayrımı) geliştirir. Aynı zamanda kol-vücut kontrolünün bağımsızlığı gibi küçük ve büyük müziksel yetilertemelöğrenmebecerileriningelişiminefazlacayararsağlar.Duyuşsalalgıyıvebeğeniyi kazanılmış eğitimiyle çalgı Yaylı 144). 1994,s. (Çilden, çıkmaktadır” ortaya doğrultusunda piramidi çalgı seçilmektedir. Busayılarbugünuygulananmüzikeğitimiprogramındakiorkestradersiiçingerekenyaylı Keman, viyola, viyolonsel vekontrbastanoluşan yaylı çalgılarailesi içerisinde kemana dahafazla öğrenci (Angı,2005,s.2). “Yaylı çalgı eğitimi, mesleki müzik eğitiminde de çok önemli bir yer teşkil etmektedir. zamanda daöğrencilerinmüzikselbeğenilerinioluşturmavegeliştirmesürecinedoğrudanetkiedecektir kişiliği veiçindebulunduğutoplumiçerisindekiyerinintespitindeçokönemlibirunsurolacakaynı eşlik yaparkençalgısınıkullanmalıdır.Öğretmeninçalgısındayetkinolmadurumu,onunkalitesi,müzikal dir. Engenelanlamdabirmüziköğretmeni;şarkılarıöğretirken,müzikselörneklemelerdebulunurkenve müzik öğretmeni adaylarının ilerideki meslek yaşamlarına katkı sağlaması açısından son derece önemli- nalar eğitimibölümleri,müziköğretmenliğiprogramıanabilimdallarındagerçekleştirilençalgıeğitimi, Mesleki müzikeğitimininönemlibirboyutuolanveüniversitelerineğitimfakültelerinebağlıgüzelsa- Çalgı çalmasıiçingerekenbilgiler,öğretmenitarafındanöğrenciyeverilir(Şendurur,2001,s.54). eğitim şeklidir. gerekmektedir. Çalgı eğitimi. Öğretmenin öğrencisi ile birebir ilişki içinde olduğu, uygulamaya yönelik bir beklenti düzeyininoluşması,öğretmeninönerilerinidikkatealması,kendineveöğretmeninegüvenmesi süreçlerinden bilinçli olarak geçmesi, fiziksel, ruhsal vezihinselolaraköğrenmeye hazır olması, belli bir BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Muspart2014 - 7. 6. 5. 4. 3. 2. l. ketlerin uygulandığıörneklemgrubu; Barok Dönemdeyazılmışkemaneserleri oluşturmaktadır. Araştırmanın yürütülmesinde gerekli olan an- lümleri MüzikÖğretmenliğiAnabilimDalları,bukumlulardagörevyapankemanöğretimelemanlarıve Araştırmanın evrenini, Türkiye’deki Üniversitelerin Eğitim Fakültelerine Bağlı Güzel Sanatlar Eğitimi Bö- Evren veÖrneklem yönelik betimselbirçalışmadır. taşıdığı amaç,buamacauygunolarakizlediğiyöntemveverilerinniteliğiaçısındandurumsaptamaya çaldırılan BarokDönemeserlerinin,temelyayteknikleriaçısındanincelenmesiamaçlanmıştır.Araştırma, Müzik ÖğretmenliğiAnabilimDallarındagörevyapankemanöğretimelemanlarıtarafındanöğrencilere Bölümleri Eğitimi Sanatlar Güzel Bağlı Fakültelerine Eğitim Üniversitelerin Türkiye’deki araştırmada, Bu Araştırmanın Niteliği nan verilerinişlenipçözümlenmesindekullanılanistatistikselyöntemveteknikleryeralmaktadır. gerçeği yansıtmaktadır.Bubölümde,araştırmanınmodeli,evrenveörneklemi,verilerintoplanması,topla- 3. Araştırmayakatılankemanöğretmenlerinsomlaraverdikleriyanıtlar. 2. Veritoplamaaracıbuaraştırmaiçinyeterli,geçerlivegüvenilirdir. 1. İzlenenyöntemaraştırmanınamacınauygundur. Araştırmada şusayıltılaradayanılmıştır: Sayıltılar lim Dalı Anabi- Öğretmenliği Müzik Bölümü Eğitimi Sanatlar Güzel Fakültesi Eğitim Üniversitesi Pamukkale Niğde Üniversitesi Eğitim Fakültesi Güzel Sanatlar Eğitimi Bölümü Müzik Öğretmenliği Anabilim Dalı Anabilim Dalı Öğretmenliği Müzik Bölümü Eğitimi Sanatlar Güzel Fakültesi Eğitim Üniversitesi Teknik Karadeniz Anabilim Öğretmenliği Dalı Müzik Bölümü Eğitimi Sanatlar Güzel Fakültesi Eğitim Üniversitesi İnönü Gazi ÜniversitesiEğitimFakültesiGüzelSanatlarEğitimiBölümüMüzikÖğretmenliğiAnabilimDalı Dalı Anabilim Öğretmenliği Müzik Bölümü Eğitimi Sanatlar Güzel Fakültesi Eğitim Üniversitesi Erzincan Dalı Anabilim Öğretmenliği Müzik Bölümü Eğitimi Sanatlar Güzel Fakültesi Eğitim Üniversitesi Atatürk BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 9. oturum/session

205 206 sunulmuştur. de” (%)kullanılmıştır.Araştırmadaeldeedilennicelbulgular, tablolaştırılarak,altproblemsırasınagöre lenmiştir. Anketformundaneldeedilenverilereilişkinbulguların sergilenmesinde“frekans”(f)ve“yüz- belirtmeleri istenmiştir.Araştırmadaveritoplamaaraçlarıylatoplananverileristatistiksel olarak çözüm- içinde sunulmuş ve keman eğitimcilerinin öğrencilerine, bu kemaneserlerinden hangilerini çaldırdıklarını Nicel bilgileriseanketyöntemiyletoplanmıştır. Anket formundaBarokdöneme aitkemaneserleritablo rinden yararlanılmıştır. kaynaklardan (tez,makale,konuylailgilikitap,internetvb.),barokdönemeaitulaşılabilenkemaneserle- toplandığı taramada,konuiledoğrudanyadadolaylıolarakilgilivebağlantılıgörülenyerliyabancı Araştırmada kullanılannitelbilgiler(veriler)kaynaktaramayöntemiyleeldeedilmiştir.Nitelbilgilerin Verilerin Toplanması dımcı Doçent,%14.28iÖğretimGörevlisive39.29uAraştırmaolarakgörevyapmaktadır. Araştırmaya katılan28kemanöğretimelemanından%10.72siProfesör,%14.28iDoçent,%21.43üYar- Üniversitesinden olmaküzeretoplam28kemanöğretimelemanıkatılmıştır. Üniversitesinden, %7,2siPamukkale%14,2siUludağÜniversite’sinden,100.Yıl sitesinden, %7,2siİnönüÜniversitesinden,%10,7siKaradenizTeknikÜniversite’sinden,Niğde Araştırmaya; %10,7si Atatürk Üniversitesinden, %3,6sı Erzincan Üniversitesinden, %28,5i Gazi Üniver- 9. 8. Dallarından vebukurumlardagörevyapmaktaolan28kemanöğretimelemanındanoluşmaktadır. Anabilim Öğretmenliği Müzik Bölümü Eğitimi Sanatlar Güzel Fakültesi Eğitim Üniversitesi Yıl 100. Dalı Anabilim Öğretmenliği Müzik Bölümü Eğitimi Sanatlar Güzel Fakültesi Eğitim Üniversitesi Uludağ BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Muspart2014 Keman eğitimindekullanılanbarokdönembestecileriveonlaraaiteserler Bulgular ve Yorumlar BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 9. oturum/session

207 208 BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Muspart2014 eserler, yayteknikleribakımından ayrıincelenmişveyorumlanmıştır. ait kemaneserlerininöğrencilere çaldırılmadurumlarınaaitbilgilertablohalindeverilmektedir. İncelenen bilim Dallarında,anketlerinuygulandığı 28kemanöğretimelemanıtarafındancevaplanan Barokdöneme İlgili Üniversitelerin Eğitim Fakültelerinin Güzel Sanatlar Eğitimi Bölümlerinin Müzik Öğretmenliği Ana- Öğretmenlerin kemaneğitiminde kullandıklarıbarokdönemeserlerineilişkinbulgular veyorumlar BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 9. oturum/session

209 210 minör SonatOp.l no.l,LaminörSonatOp.l no.2,RemajörSonatOp.lno.3’e ulaşılmıştır. Sol Sonat, minör Mi Veracini’nin F.M. ulaşılmıştır. sonatinine 6 için Keman fantezi. 12 için keman Solo G. Ph.Telemann’ınLaMinör Konçerto,ReMajörSolMinör MajörKonçerto, Konçertolarına ulaşılmıştır. (Şeytan Trilleri),RemajörKonçerto, Re minör Konçerto, Mi major Konçerto, La majörKonçerto, Si majör majör sonatNo:5,Mi6,minör No:7,Laminörsonat8,Sol Tartini’nin SolmajörsonatNo:l,Reminör2,Mi minörsonatNo:3,Solmajör4,Re sonat Op.lNo:12,Remajör13,La Op.lNo:14eserlerineulaşılmıştır. majör Fa sonat. minör Sol 10, No: l Op. sonat majör La andante. minör La sonat. minör Do sonat. majör G. F. Handel’in La majör sonat Op.l No:3, Re minör sonat. Mi majör sonat, Sol minör sonat Op.l N0:6, Sol ulaşılmıştır. eserlerine Folia) (La sonat minör Re Nol2: sonat, majör Mi Noll: sonat, majör Fa NolO: sonat, majör La sonat(solo minör Sol No5: için), keman keman için),N06:Lamajorsonat(soloNo7: Reminörsonat,N08:MiNo9: (solo sonat majör Fa No4: için), keman (solo sonat majör Do A. Corelli’ninNol:Remajörsonat(solokemaniçin),No2: Sibemolmajörsonat(solokemaniçin),No3: Partita I.Siminör,II.ReIII.Mimajöreserlerineulaşılmıştır. majör sonat,Misolokemaniçin;SonatI.Solminör.II.Laminör,IIIDomajör, Konçerto, Mimajörkonçerto,Reminör(ikikemaniçin)süit(Air),Sisonat,Sol nuçlara varılmıştır:KemaneğitimindekullanılanBarokDönemeserleriaraştırılmışveBach’ınLaminör l. Birinci alt probleme ilişkin sorulan kaynak tarama yoluyla elde edilen bulgular yorumlanmış ve şuso- yer almıştır. mından analizetmekamacıylayapılanaraştırmadaeldeedilenbulgularabağlıolaraksonuçlarveöneriler Araştırmanın bubölümünde,kemaneğitimindekullanılanBarokdönemeserlerimyayteknikleribakı- Sonuç veöneriler BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Muspart2014 7. 6. 5. 4. 3. 2. 1. Öneriler saptanmıştır. çok legato,detachevemartele,ReMinörSonat’ındaenlegatotekniklerininkullanıldığı Minör Konçerto’nunherikikemanpartisindedeençoklegatovedetache.SolMajorKonçerto’sunda tır. A.Vivaldi’ninLaMinörKonçerto’sundaençoklegato,detachevemartele,ikikemaniçinyazılan Veracini’nin MiMinorSonat’ındaençoklegato,detachevestaccatotekniklerininkullanıldığısaptanmış- F.M. saptanmıştır, kullanıldığı tekniklerinin portato ve detache basit legato, çok en Sonatin’inde Major Fa detache. aksanlı ve basit legato, çok en Sonatin’ininde Majör Mi tekniklerinin. detache legato, çok en detache tekniklerinin.ReMajörSonatin’indeençoklegato,tekniklerinin,La Sol MajörSonatin’indeençoklegato,detachetekniklerinin.SiBemol kullanıldığı saptanmıştır.G.Ph.Telemann’ınLaMinörKonçerto’sundaençoklegato,detachevemartele, da detache.MiMajör Sonat’ında ençoklegatovedetache, La Majör Sonat’ında ençokdetachetekniğinin ğı saptanmıştır. G.F. Handel’in Re Majör Sonat’ında en çok legato, detache. Fa Majör Sonat’ının tamamın- Sonat’ında ençoklegatovedetache,ReMinördetachetekniklerininkullanıldı- majör Partitası’nda en çoklegato,detache tekniklerinin kullanıldığı saptanmıştır. A. Corelli’nin La Majör ve detache,(İkiKemaniçin)ReminörKonçertosundaençoklegato,detachestaccato,IInumaralıMi mıştır: J.S. Bach’ın La minör konçertosunda en çok legato, detache. Mi majör konçertosunda en çok legato 3. ÜçüncüveDördüncüaltproblemlereilişkineldeedilenbulgularyorumlanmışşusonuçlaravarıl- Op.3 N0:8,SolmajörKonçertoOp.3No:3,ReminörsonatNo.3olarakçaldırdıklarısonucunaulaşılmıştır. Op.2 no.8, A. Vivaldi’nin eserlerinden Laminör Konçerto Op. 3No: 6, Laminör (iki keman için) Konçerto Sonat Minör Mi eserlerinden Veracini’nin F.M. sonatin, 6 için Keman Konçerto, minör La eserlerinden Telemann’ın Ph. G. No.3, l Op. sonat majör La sonat. major Mi 12, No. l Op. sonat majör Fa No.13, Op.l sonat majör Re eserlerinden Handel’in G.F. No.9, sonat majör La Folia), (La sonat minör Re eserlerinden majör konçerto,ikikemaniçinyazılmışReminör3numaralıMipartitasını,A.Corelli’nin varılmıştır: ÖğretmenlerinkemaneğitimindeöğrencilereJ.S.Bach’ıneserlerindenLaminörkonçerto,Mi İkinci altproblemeilişkinsorulananketsorularındaneldeedilenbulgularyorumlanmışveşusonuçlara için) KonçertoOp.3No:5,Reminör(ikikemanKonçerto,MimajörKonçertolarınaulaşılmıştır.2. Sol minörKonçertoOp.12No:l,La(ikikemaniçin)Op.3N0:8,majör majör Konçerto Op. 8 No: 10, Mi bemol majör Konçerto Op. 8 No: 5, La majör Konçerto Op. 9 No: 6, La No:3, 3 minör KonçertoOp.3No;6,Domajör4No:7,Sol72,Sibemol Op. Konçerto majör Sol sonat. minör La Nol2: sonat, majör Re Noll: sonat, majör Fa NolO: Si minör sonat, N06: Do major sonat, No7: Do minör sonat, N08: Sol majör sonat, No9: Mi minör sonat, A.Vivaldi’nin Nol: Sol minör sonat, No2: La majör sonat, No3: Re minör sonat, No4: Fa majör sonat, No5: Eğitimde BarokDönemeserleriylebirliktediğerdönemeserlerinden deyararlanılmalıdır. Aynı teknikleriçinöğrencinindahasevebileceğifarklıdönem eserlerindendeyararlanılmalıdır. Öğretmenlerin birçoğutemeltekniklerinöğretimindeBarok Dönemeserlerindenyararlanmaktadır. kiştirilebilmesi açısındandiğerteknikleriiçereneserlerve etütler çalıştırılmalıdır. Eserlerin birçoğundalegatovedetachetekniklerininkullanılmasından dolayıdiğertekniklerindepe- Öğrencilerin, BarokDönemitanımalarındafarklıbestecive eserlerindenyararlanılmalıdır. Diğer tekniklerinkullanıldığıBarokDönemeserlerininkullanımına dayerverilmelidir. renciye buteknikleridestekleyicietütveegzersizlerverilmelidir. Eserlerin birçoğundalegatovedetachetekniklerininkullanıldığı görülmüştür.Bunadayalıolaraköğ- Barok Dönemiçinyazılmışdiğereserlerdenyararlanılmalıdır. BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 9. oturum/session

211 212 Uçan, A. (1980). Temel Keman Eğitiminde Temel Kavramlar, Araçlar ve Beceriler Ankara, Çağdaş Eğitim Dergisi (46) Uçan, A. (1997). MüzikEğitimindeTemelKavramlar-İlkeler-Yaklaşımlar. Ankara: MüzikAnsiklopedisiYayınları Uçan, A.(1982). GaziÖğretmen Okulu MüzikBölümüAlanıBirinci Yıl ProgramınınDeğerlendirilmesi.(Dok- Sozer, V. (1996). Müzik Ansiklopedik Sözlük, İstanbul: Remzi Kitabevi Şendurur, Y. (2001). Keman Eğitiminde Et- Selanik, C.(1996).MüzikSanatınınTarihselSerüveni.Ankara:DorukYayınlan PelinOfset Say, A.(2002).MüzikSözlüğü.Ankara:AnsiklopedisiYayınları.Say, A.(1995).MüzikTarihi.Ankara: Music Educators Journal. (2000).Why Strings Vol.87 Issue 3 P:44Item:3735869Mustul, Ö.(2005)KemanEserlerinin Günay, E.,Uçan, A.(1975).Keman,Mektup1633-4,Ankara:MektuplaÖğretimMerkezi. Fenmen, M. (1997). Müzikçinin El Kitabı. Ankara: Müzik Ansiklopedisi Yayınları Günay, E. , Uçan, A. (1975). Keman, Özel 19, Cilt Dergisi, Fakültesi Eğitim Gazi Üniversitesi Gazi Bakış. Bir Genel Eğitimine Keman (1994). Ş., Çilden, Hedef Hedefler, Eğitiminin Flüt Sınıfı Hazırlık Bölümü Müzik Liseleri Sanatlar Güzel Anadolu (1998). A. Atalan, Lisans (Yüksek Önerileri. Çözüm ve Problemleri Entonasyon Karşılaşılan Öğretiminde Keman (2005) E. Ç. Angı, KAYNAKÇA tora Tezi).GaziÜniversitesiAnkara:MüzikEğitimiYayınları. Müzikevi Yayınları Uçan, A. (2005). MüzikEğitimi,TemelKavramlar,ilkeler.Yaklaşımlarve Türkiye’dekiDurum,Ankara:Evrensel s.154 3, Sayı: 21 Cilt: Dergisi Fakültesi Eğitim Gazi Üniversitesi Gazi Ankara Yöntemleri. Öğrenme-Öğretme kili Ansiklopedisi YayınlanVarol Lisans Tezi)Ankara:GaziÜniversitesiFenBilimleriEnstitüsü. (Yüksek İncelenmesi, Durumlarının Kullanım Programlarındaki Dalı Anabilim Eğitimi Müzik Fakülteleri Eğitim Mektup 1633-4,Ankara:MektuplaÖğretimMerkezi. Sayı, s.144-149. Öğretiminde İlkelerveYöntemler.Ankara:ArmoniLtd.Şti. Keman Büyükaksoy,(1997). Enstitüsü P., Bilimleri Fen Üniversitesi Gazi Ankara: Tezi). Lisans (Yüksek lanması. Hazır- Taslağının Programı Öğretim Bir için Dersi Flüt Sınıfı Hazırlık incelenmesi, Yönünden içerik Davranışlar, Tezi). Ankara:GaziÜniversitesiFenBilimleriEnstitüsü BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Muspart2014 Bahadır ÇOKAMAY* the basicsofcurrentconservotary system. in 1924 and State Schools Conservatory of Teachers Ankara in Music 1936 which founding was seperated from 1917, Music Teachers in Schools constitutes “Darülelhan” Opening systems. Organisation army new Band the Janissary implementing the follows Organization Band time, Ottoman In century. 13th the in hane” History of professional musician training institutions in our country starts with Military Music Training “Tabl- Abstract Anahtar Kelimeler:Konservatuvar,Üflemeli,Vurmalı,Çalgı. ler incelenerek,çözümönerilerisunulmuştur. etki- olumsuz verdiği eğitimine konservatuvar bunun ve sebepleri açılamama) da (ya açılmama bölümlerinin çalgılar vurmalı ve üflemeli düşünülen, oluşturduğu eksikliğini büyük en yapının bu konmuş, ortaya yapıları konservatuvarların veren eğitim profesyonel alanında sanatları sahne ve müzik ülkemizdeki araştırmada, Bu konservatuvar eğitimininmüzikaliçdinamiklerinisınırlayanbirfaktörolarakgörülmektedir. sahip öneme ulaştırılmasında halka müziğin çoksesli durum bu Fakat sıralanabilir. gibi olmaması doğrultuda bu ihtiyaçların müzikal bölgesel ve azlığı sayısının mezun bölümlerin bu ülkemizdeki sebepleri durumun Bu gözlemlenmiştir. olmadığı bölümlerinin çalgılar vurmalı ve üflemeli ayrıca verildiği, eğitim yalnızca düzeyinde lisans ve olmadığı sınıflarının lise ve ortaokul olarak ağırlıklı konservatuvarların kurulan dönemde Son artmasıyla yaygınlaşmışlardır. sayısının üniversite yıllarda 2000’li kurulmuş, de şehirlerde olmadığı kurumların bu yıllarda 1990’lı özellikle konservatuvarları, devlet kurulan şehirlere olduğu kurumların gibi Toplulukları Müziği Türk Bale, ve Opera Orkestrası, Senfoni etapta İlk verilmektedir. eğitim alanlarında çeşitli müziğin gibi opera/şan ve müzikoloji seviyesinde kompozisyon, enstrüman, çerçevesinde yüksekokul yapı akademik Bu üniversitelere kavuşmuştur. yapıya bir çeşitli akademik ve bağlanmış kararıyla YÖK konservatuvarları, devlet itibaren 1982’den Devlet Konservatuvarınınkurulmasıgünümüzkonservatuvaryapısınıntemellerinioluşturmuştur. izler. 1917’de “Darülelhan”ın açılması, 1924’de Musiki Muallim Mektebi ve ondan ayrılarak 1936’da Ankara teşkilatı Bando geçilmesiyle sistemine ordu yeni teşkilatını, Mehter döneminde Osmanlı başlar. lerle hane” Ülkemizde profesyonel müzisyen yetiştiren kurumların tarihi 13.yüzyılda Askeri Müzik Eğitimi veren “Tabl- Özet SOLUTION SUGGESTIONS PERCUSSION INSTRUMENTSDEPARTMENT INTURKEY AND EXPANSION PROBLEMSOFCONSERVATORY WIND AND YAYGINLAŞMA SORUNLARIVEÇÖZÜMÖNERİLERİ ÜFLEMELİ VEVURMALIÇALGILARBÖLÜMLERİNİN TÜRKİYE’DEKİ DEVLETKONSERVATUVARLARININ * Öğr. Gör.,BandoAstsubayMeslek YüksekOkulu,Ankara,[email protected] BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 9. oturum/session

213 214 Konservatuvar 1. KONSERVATUVAR’INTANIMIVETARİHÇESİ mından önemlidir. lerinin YaygınlaşmaSorunlarınıngenişaçıdanelealınmasıveçözümümümkünönerilerigetirmesibakı- Bölüm- Çalgılar Vurmalı Ve Üflemeli Konservatuvarlarının Devlet veren eğitimi müziği batı Araştırma, ARAŞTIRMANIN ÖNEMİ etkiler incelenerek,çözümönerilerisunulmasınıamaçlamaktadır. lar bölümlerininaçılmama(yadaaçılamama)sebeplerivebununkonservatuvareğitimineverdiğiolumsuz yapıları ortaya konmuş, bu yapının en büyük eksikliğini oluşturduğu düşünülen, üflemeli ve vurmalı çalgı- Bu araştırma,ülkemizdekimüzikvesahnesanatlarıalanındaprofesyoneleğitimverenkonservatuvarların ARAŞTIRMANIN AMACI Keywords: Conservatory,Wind,Percussion,Instrument. are presented. suggestions solution and examined are education conservatory the to effects negative the and departments instruments percussion and wind the opening not of reasons the revealed, is country our in arts performing In this research, the constitutions of conservatories which give Professional education in the field of music and the conservatoryeducationwhichisimportantinmatterofmovingpolyphonicmusictopeople of Dynamics inner the restricts situation this However, paralel. this in not are needs musical local and ments depart- instruments percussion ments. The reasons and of this situation might wind be those there have are inadequate graduated people don’t from these depart- they also and degree bachelor in education give only It is seen that conservatories, recently found, don’t generally have secondary and high school classes and they in theyearsof1990andbecamecommonwithincliningamountuniversities2000. Turkish Music Organizations existed, were founded in the cities in which those foundations lacked especially Balet, and Opera Orchestra, Symphony like foundations some which in cities the in founded firstly vatories, conser- State opera/chant. and musicology composition, instrument, the like train music of they areas constitution, various in academic students this of frame the In constitution. academic the gained they and sion deci- “YÖK” with level college with universities various to connected were conservotaries State 1982, Since açmışlardır. Bu konservatuvarıdahasonra A.B.D.vebirçokAvrupaDevletimüzikeğitimiveren konservatuvarlar de Musiqueadıylaanılsada,dahasonra adı İtalyancayazılarakConservatoiredeMusique adını almıştır. diyesinde BandoŞefiolanBernard Sarrate tarafındankurulanbukurum, ilkzamanlarıInstitut National günümüz dünyakonservatuvarlarına modelolanParisKonservatuvarı1795’tekurulmuştur.bele - ya’daki gelişmeleri takip ederek gelişmeye başlamıştır. 1669’da bir Müzik Akademisi kurulmuş olsa da langıcından bu yana müziğin ilgili dallarıyla uğraşamamaktadır. Fransa’daki müzik eğitimi kurumları İtal- baş- Hristiyanlığın kilise, da yapılsa çalışmalar ilgili ile eğitimi müzik korolarında kilise beri Çağ’dan Orta Rossini, 1868’deSantaCeciliaAkademisinebağlıLiceoMusicale , kurulanilkkonservatuvarlardır. 1807’de dahasonraGuiseppeVerdiadınıalanMilanoKonservatuvarı , 1864’deBologno’daLiceoMusicale kurulan eneskikonservatuvarlardandır.19.yüzyıldansonra İtalya’dakurulankonservatuvarlarartmıştır. var 1537yılındaNapoli’dekurulanSantaMariadiLore’dur.1615’de Palermo Konservatuvarı’da sağlayan ilkyapılanmalarzamaniçindegelişerekkonservatuvar halinialmıştır.İlkkurulankonservatu- vatuvarlar kurulmuştur.Yetimhanelerdekiküçükçocukların koroöncesindemüzikalbireğitimalmasını neler vehuzurevleribünyesindekiliseyebağlıolarakçalışan yetimlerkorolarınınkurulmasıileilkkonser- yaygınlaşan birkavramolmuştur. Avrupa’da Rönesans ile müzikalanındadabir çok yenilik olmuş, hasta- gelen konservatuvar,budilde‘‘ÇalışmaEvi’’anlamınagelmektedir.Konservatuvar,Rönesansilebirlikte müzik eğitimininyapıldığıyeranlamındakullanılanbirkelimedir.İtalyancaconservatorio lac, rnıc, niic v İayna ii i çk id klaıa ve kullanılan dilde çok bir gibi İtalyanca ve İngilizce Fransızca, Almanca, BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Muspart2014 kelimesinden genel olarak rı Komutanlığı,ilkolarak23 Kasım1831tarihindeİstanbul’da‘‘Musika-iHumayun’’ adı altında kurul- Bando OkullarıKomutanlığı (AskeriBandoLisesi-MeslekYüksekOkulu): Bando - Okulla ve SahneSanatlarıFakültesibulunmaktadır. versitesi bünyesindeilkolarak kurulmuştur.BilkentÜniversitesidışındaOrduÜniversitesinde deMüzik timi, SahneSanatlarıbölümünde opera/şan,balevetiyatroeğitimleriverilmektedir.1986’da BilkentÜni- Müzik veSahneSanatlarıFakülteleri: bölümünde kompozisyon, enstrüman ve kompozisyon eği - Teknolojileri bölümüvardır. Müzik ve Bilimleri Müzik Fakültesi Sanatlar Güzel aşkın yirmiyi Günümüzde yetiştirilmektedir. öğrenci 1982’de Ege Üniversitesi’ne bağlanmıştır. Bu bölümlerde müzik bilimleri ve müzik teknolojileri alanında yan müzikbilimcileriyetiştirmeküzere1976’daEgeÜniversitesine bağlıbirbirimolarakkurulmuşolup Güzel SanatlarFakültesiMüzikBölümleri:araştırmacılığı, kütüphaneciliği, yazarlığını kapsa - Anabilim Dalıbulunmaktadır. bu doğrultudaeğitim-öğretimlerinedevametmektedirler. Günümüzde halenyirmiyiaşkınMüzikEğitimi da Dalları Anabilim Eğitimi Müzik bağlı Fakültelerine Eğitim açılan Diğer etmektedir. devam öğretime eğitim- olarak Dalı Anabilim Eğitimi Müzik Fakültesi Eğitim Gazi Üniversitesi Gazi halen Kurum miştir. Muallim Mektebiadındabirokulkurulmuştur.1938’deGaziTerbiyeEnstitüsüMüzikŞubesi’nedevredil- Müzik EğitimiAnaBilimDalları:1Eylül1924’de almıştır. Günümüzde11TürkveBatımüziğieğitimiverenDevletKonservatuvarıvardır. sonra İstanbulBelediyeKonservatuvarı,günümüzdeÜniversitesiDevletKonservatuvarıadını rak yönetmeliğideğiştirilmiş,Batımüziğibölümüeklenerekİstanbul kurum 1917yılındakurulanDarü’lElhan(Ezgilerevi)’dır.14Eylül1925’deİstanbulBelediyesinebağlana- *Türk veBatıMüziğiEğitimiVerenKonservatuvarlar:Türkmüziğieğitimininbirlikteverildiğiilk Devlet Konservatuvarıvardır. Yönetmeliği ilekurulmuşve3Mart1976’daeğitimebaşlamıştır.Günümüzde8TürkMüziğieğitimiveren ve 15382sayılıResmiGazete’deyürürlüğegirenİstanbulTürkMusikisiDevletKonservatuvarıKuruluş *Türk MüziğiEğitimiVerenKonservatuvarlar:İlk açılan Türk Müziği Konservatuvarı, 13.10.1975 gün Devlet Konservatuvarı’dır.Günümüzde16batımüziğieğitimiverenKonservatuvarvardır. *Batı MüziğiEğitimiVerenKonservatuvarlar:İlkaçılanbatımüziğieğitimiverenkonservatuvar,Ankara kolları ayrılmıştır. Muallim Mektebi’nebağlıolarakkurulmuş,1940yılındaDevletKonservatuvarıyasasıylamüzikvetemsil müziği geliştirme,yaymavesahnesanatlarınınfarklıtürlerineyönelikelemanyetiştirmeamaçlı,Musiki Konservatuvarlar: Konservatuvar adıyla ilk açılan okul, Ankara Devlet Konservatuvarı’dır.(1936) Ulusal dirler. tır. Bu okullar günümüzde Güzel Sanatlar ve Spor Lisesi adı altında eğitim-öğretimlerine devam etmekte- Güzel SanatlarLiseleri:MEBTemelKanunu33.maddesigereğince,ilkolarak1989’daİstanbul’daaçılmış- Türkiye’de formalolarakeğitimverenmüzikkurumlarınıbeşbaşlıkaltındatoplayabiliriz: 2. TÜRKİYE’DEKİAKADEMİKMÜZİKEĞİTİMİVERENKURUMLAR hala sürdürmektedir. isimlerle ve misyonlar edinerek ülkemizde otuzu geçkin konservatuvar kurulmuş ve yapılandırmalarını kurulması, ülkemizdekikonservatuvaryapılanmasınınsonşeklinivermiştir.Geçmiştengünümüzefarklı huriyetin ilanındansonra1924’deMusikiMuallimMektebive1936’daAnkaraDevletKonservatuvarının de 1917’de deki konservatuvarların temelini oluşturmuştur. Daha sonra kuruluş tarihi çeşitli kaynaklarda farklı geçse teşkilatı veeğitimiolduğuvarsayılsada,Osmanlıdayeniordusisteminegeçilmesi,günümüzTürkiye’sin- ların varlığı dünyadaki emsallerinin öncesine dayandırılabilir. Selçuklulardan bu yana düzenli bir müzik Türklerde konservatuvarkavramıhernekadar1930’luyıllarakullanılmamışolsada,benzerikurum- Darülelhan BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory adıyla İstanbul’da Avrupa konservatuvarları model alınarak kurulmuştur. Cum- 9. oturum/session müzik öğretmeniyetiştirmekamaçlıAnkara’daMusiki Konservatuvarı adınıalmıştır.Daha

215 216 Sanatları Lisesi ve Lisans düzeyinde de öğrenci alınabilir. Çalgıya yeni başlayan öğrenciler müzik yeteneği müzik öğrenciler başlayan yeni Çalgıya alınabilir. öğrenci de düzeyinde Lisans ve Lisesi Sanatları ilköğretim 6.sınıftanitibaren) seviyesindeöğrenci alınır. GereklişartlarsağlandığıhallerdeMüzikveSahne ki icracılardan ücretli olarak yer alırlar. Üflemeli ve Vurmalı Çalgılar bölümüne Müzik ve Bale Ortaokulu ( öğretmenleri kadroluolarakolduğu gibigenelitibariylesenfoniorkestrasıveoperabale orkestralarında- Çalgı sorumludurlar. başkanına dalı sanat Ana öğretmenleri dalı Sanat olabilir. başkan görevlisi öğretim Akademik ünvanlıbiröğretimgörevlisiyoksakonservatuvar kurulutarafındanbelirlenenbirsanatdalı gılar AnaSanatDalıBaşkanlığısanatdallarındanakademik ünvanlıbiröğretimgörevlisiarasındanseçilir. Çal- Vurmalı ve Üflemeli gibi) Dalı Sanat Flüt (Örnek geçer. olarak dalı sanat çalgı bir Her alır. yer olarak Dalı Sanat Ana altında Bölümü Müzik Konservatuvarının Devlet bölümü, Çalgılar Vurmalı ve Üflemeli çalışmalarının devamettiğigörülmüştür. rosu tamamlanmış),önemlibirkısmındahalengereklibirçok bölümünolmadığıamaakademikkadro karşılaştırıldığında bütünbölümlerininfaalolduğugözlenmiş (öğrencialımıyapılmışveakademikkad- 36 devletkonservatuvarı bulunmaktadır. Bu konservatuvarların bir kısmında diğer ülkelerdeki emsallerle Türk Müziği eğitimi veren, 11 Türk ve Batı Müziği eğitimi veren (Ordu Üniversitesi M.S.S.F. dahil) toplam 8 dahil), M.S.S.F. (Bilkent veren eğitimi müziği Batı 17 göre, araştırmaya yapılan yoluyla görüşme ve fon barındırarak çeşitli misyon, vizyon vegörevler edinmiştir. Bildiri yayına hazırlandığı sırada internet, tele- sayısının artışınaparalelolarak,konservatuvarlar,kurulduğubölgeninyerelkültürelözelliklerinideiçinde eğitimciliğinin gösterdiğihızlıivmeylesayılarıartmayabaşlamıştır.2000’liyıllaragelindiğindeüniversite gibi kurumlarınolduğubüyükşehirlerimizdekurulmuşolsadabutarihtensonra,müzikeğitimininve 1990’lara kadar konservatuvarlar, ilk etapta senfoni orkestrası, opera vebale, Türk Müziği Toplulukları müzikoloji veopera/şangibimüziğinçeşitlialanlarındaeğitimverilmektedir. bağlanmış veakademikbiryapıyakavuşmuştur.Buyapıçerçevesindeenstrüman,kompozisyon, 1982’den itibarendevletkonservatuvarları,YÖKkararıylaçeşitliüniversitelereyüksekokulseviyesinde mıştır. mesi amaçlı,DevletKonservatuvarıkavramı,geçmiştengünümüzebirneviadethalinegelerekkullanıl- Ülkemizde çeşitlibaşlıklaraltındabirçokkonservatuvarvardır.Devletkorumasındaolduğununbelirtil- olarak öğretimhayatınabaşlamasıylaresmibireğitimkurumualtındaformaleğitimekavuşmuştur. ve Türk Halk Müziği ise, Türk Musikisi Devlet Konservatuvarı’nın 1975’te kurulup, 3 Mart 1976’da resmi şekillenmiştir. Eğitiminiveyaşamını,uzunyıllarradyoderneklerçatısıaltındasürdürenTürkMusikisi almaktadır. Günümüzbatımüziğieğitimiverendevletkonservatuvarları bu direktiflerdoğrultusunda kurulacak olankonservatuvarınamacı,yönetimi,öğretimilkeleri,dersprogramlarısınavyönetmeliğiyer lifler” başlıklıgenişkapsamlıbirraporsunmuştur.RapordaHindemith’indeğerlendirmelerininyanısıra, rine 1935-1938yıllarıarasındaçalışanHindemith,Atatürk’e“TürkMusikiHayatınıKurmakİçinTek verilir vebukonservatuvarıkurmasıiçinAlmanProfesörPaulHindemithTürkiye’yeçağırılır.Konuüze- Ardından müzikdevriminindahaileriyegötürülmesidüşüncesiylebirKonservatuvarkurulmasınakarar sonra 1925-1926öğretimyılındanitibarengerçekbiröğretmenyetiştirenkurumniteliğinikazanmıştır. timi verilebilmesiiçinaçılmıştır.Buokul1924-1925öğretimyılındadenemeniteliğindeeğitimverdikten evi)’ın ardından,1Kasım1924’teöğretimhayatınabaşlayanMusikiMuallimMektebikalitelimüzikeği- Türk veBatımüziğieğitimininbirlikteverildiğiilkkurum1917yılındakurulanDarü’lElhan(Ezgiler 3. CUMHURİYETSONRASIKONSERVATUVARLAR yetiştirmektedir. Günümüzde AskeriMüzikEğitiminintemsilcisikonumundaolupBandolaraşefveicracıeleman Astsubay MeslekYüksekOkulu’’’ndanoluşan‘‘BandoOkullarıKomutanlığı’’adıaltındateşkilatlanmıştır. kavuşmuştur. 30Haziran2003tarihindenitibaren‘‘BandoAstsubayHazırlamaOkulu’’(Lise)ve 1985 yılında Erbaş HazırlamaOrtaokulu’’,1964’de‘‘AskeriMızıkaOkulu’’adlarıaltındafaaliyetlerinisürdürmüştür. Ankara’ya taşınarak ‘‘Riyaset-ICumhurMusikiHeyeti’’ muştur. 1922yılında‘‘MakamHilafetMuzikası,1924MustafaKemalAtatürk’ündirektifleriyle ‘‘Silahlı KuvvetlerMızıkaAstsubayHazırlama ve SınıfOkulu’’adı ile Meslek Lisesi statüsüne BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Muspart2014 adını almıştır. 1939‘da ‘‘Ankara Musiki Gedikli ‘‘Bando duymamasına varanbirçoksorunu beraberindegetirecektir. akademik asgarişartlarınfarkına varamamasınavebuşartlarıyerinegetirilmemesiylealdığı eğitimesaygı durum eğitiminialdığıkurumdan kaynaklanmaktadır),müzikkurumlarındaeğitimciolmasını sağlayacak ları beraberindegetirmektedir. Öğrencininprofesyonelçalgıeğitimineşartlanmasıveodaklanması (kibu cilik hayatısüresincebirproblem yaratmıyorgözükse de mezuniyetsonrası istihdamında bir takımsorun- ederek sadece öğrencinin seçili olduğu branşta gelişimini desteklemektedir. Bu durum öğrencinin öğren- vatuvarlarımızın emeğiyadsınamazbirkısımhocalarıgünümüz müzikadamışartvekoşullarınıgözardı Dünyada artıksadecetekbirdaldaeğitimalmakvebaşarılı olmakyeterliolmamaktadır.Köklükonser- kültürel farkındalıkbilgivebecerilerinesahipolabilmelidir. öğrenmeyi öğrenme,kişilerarasıvekültürlersosyalyeterlikler, vatandaşlıkyeterlikleri,girişimcilikve en azbiryabancıdildeiletişimbecerilerininbulunması,temel matematik,fenveteknolojiokuryazarlığı, bireylerin değişenihtiyaçları,eğitimsistemlerindekidönüşümler gözönündebulundurularak,anadildeve tuvarlar her ne kadar müzik vesahne sanatlarında sanatçı yetiştiren kurumlar olsa da, toplumların ve üflemeli vevurmalıçalgılarbölümlerininolmamasısadece akademikkadroyabağlıolamaz.Konserva- güzel sanatlarfakültesibenzeriekollerdengelmesi,birbaşka faktördür.Yenikurulankonservatuvarlarda gınlaşmasını sınırlayan bir faktördür. Tabi ki bu kadronun konservatuvar altyapısı dışında eğitim fakültesi, müzikoloji, piyanoveyaylıçalgılaraltyapısındangelmesi,üflemelivurmalıbölümlerininyay- bu dengeleri bozmaktadır. Özellikle son yıllarda kurulan devlet konservatuvarlarının kurucu kadrosunun çalgılar bölümlerindenmezunolanöğrencilerin,olmadanönceakademikhayatahazırlanmamaları çalgıları tamolaraktanımamasıveyaaldığıeğitiminbualtyapıdaolmaması,gerekseüflemelivevurmalı konservatuvarların birçoğundabudengegözardıedilmektedir.Gerekkurucuakademikkadronun gıların dünya literatürüne uygun olmasıyla gözetilmelidir. Ne yazık ki ülkemizde son dönemde kurulan koymalıdır. Budengeunsuru,ortayaçıkartılmakistenenmüzikaltemsilinderinliğiniifadeedecekçal- biçimde yapmalı ve dünyaca kabul görmüş bütün müzik dönemlerini kapsayacak şekilde eserler ortaya ne sanatlarında sanatçı yetiştiren kurum görevini üstlenen konservatuvarlar yapılanmalarını dengeli bir olmaktadır. Müziğin öğrenilmesi, icrası ve temsil edilmesi uzun bir süreci kapsamaktadır. Müzik ve sah- bölgenin sanat ihtiyacını karşılamakta ve halka kaliteli müziğin öğretilmesi doğrultusunda yol gösterici mamaktadır. Konservatuvarlar,müziğibilimolarakincelemeninyanısırasanatsalaktivitelerle,kurulduğu bölgesel özellikler,gerekseakademikkadronunyetersizolmasındandolayıbirçokbranştaöğrencialına- vurmalı çalgılar bölümü faal olarak eğitim-öğretime devam etmektedir. Fakat bu bölümlerin çoğuna gerek konservatuvarları üzerindenverilecektir.Ülkemizde33devletkonservatuvarından17’sindeüflemelive devlet veren eğitimi müziği batı adına, belirleme sınırlılıkları örnekler, sonra bölümünden bu Çalışmanın BÖLÜMLERİNİN YAYGINLAŞMASORUNLARIVEÇÖZÜMÖNERİLERİ 4. TÜRKİYE’DEKİ DEVLET KONSERVATUVAR’LARININ ÜFLEMELİ VE VURMALI ÇALGILAR ------Örnek birüflemelivevurmalıçalgılarbölümüşuşekildedir: lirler. mülakatlarından sonradudak,dişveelyapılarınagöreüflemelivurmalıçalgılaranasanatdalınaseçi- Vurmalı ÇalgılarSanatDalı(Trampet,Timpani,Silofontemelolaraköğretilir) Tuba SanatDalı Trombon SanatDalı Trompet SanatDalı Korno SanatDalı Klarnet SanatDalı Fagot SanatDalı Obua SanatDalı Flüt SanatDalı BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 9. oturum/session

217 218 4. 3. 2. 1. Üflemeli vevurmalıçalgılarbölümlerininyaygınlaşmasorunlarışöylesıralanabilir: yapıdan gelipgelmediklerisorgulanmalıdır. belediye konservatuvarlarındaki dersvereneğitimcilerin,hattaidarecilerinakademikeğitim almışbir rudur tartışılmalıdır)ücretsiz olarak heryaştaninsana hertürden müzik eğitimivermektedir. Ayrıca nın birçokülkesindebelediyelere bağlımüzikokulları(Belediyekonservatuvarıkavramı nekadardoğ- lisans öncesi bubölümlere verilmemesi, öğrenci kaynağısağlanmasınınönündeengelgibidurmaktadır. KaldıkiözellikleAvrupa’davedünya- eğitimi çalgılar vurmalı ve üflemeli kurumlarda bu Fakat bir seviyedeöğretilmesibelediyedesteklikurumbünyesinde kesinlikle faydalıdır, arttırılmalıdır. piyano, kemanvb.çalgılarınöğreniminisağlamaktır.Kendi özmüziğimizindahagenişkitlelereuygun olarak misyon, vizyon ve amaçları incelendiğinde hakim görüş Türk müziği teorisi- çalgıları ve gitar, Türkiye’de birçokildebelediyelerebağlıkonservatuvarlarbulunmaktadır. Bukonservatuvarlarıngenel durum mezuniyetsonrasıakademikkadrolaraistihdamınerdeyse imkansızgetirmektedir. Ales, Ydsgibisınavlarıtanımamakta,tamamlanmasıgereken asgarikoşullarıbilmemektedirler.Bu tim kurumlarıdır. Bütün bunların ışığında, bu öğrenciler akademik kadrolara atanmak için ön şart olan hatırlatılmamaktadır. Devlet konservatuvarlarıakademikolarakyüksekokulseviyesindeyükseköğre- eğitim kurumundadagörevalabilecekleri,öğrenimleriesnasındaöğretmenleriveidarecileritarafından cekleri gözönündebulundurulduğunda,herhangibirorkestradagörevalmanınyanısıramüzik Üflemeli ve vurmalı çalgılar öğrencilerinin mezuniyet sonrasında istihdam sorunlarıyla karşılaşabile- tılmasından, ensonicratekniklerinekadarbütünmetotlarınöğretilmesizorvezahmetlibirsüreçtir. tanı- literatürün ilgili sevdirilmesine, tanıştırılmasından ilk öğrenciyle Çalgının, ayrılmaktadır. ğinden programları düzenlidüzensizaçılsadaprofesyonelçalgıöğreticiliği,genelveamatörmüzikeğitimcili- ğı çalgıdaüstdüzeybirperformanssergilemeodaklıçalışmaktadır.Sonyıllardaformasyonsertifika sanatçı yetiştirmeamaçlıverilmektedir.Öğrenci,öğrenimiesnasındagenelliklesadeceeğitiminialdı- Devlet konservatuvarlarında çalgı eğitimi, profesyonel olarak solist sanatçı veya senfoni orkestralarına vurmalı çalgılarbölümlerininbukonservatuvarlardaaçılmasınıyadakurulmasınıimkansızkılmıştır. dir. Öğrencikaynağısadecegüzelsanatlarliselerivekonservatuvarlarınmüzikolanüflemeli eski veköklükonservatuvarlaröğrencileriniortaokul,lisehattailkokuldüzeyindealarakyetiştirmişler- konservatuvarların neredeyse hepsi, lisans düzeyinde eğitim-öğretime başlamıştır. Günümüzdeki en açılan yıllarda son Fakat başlanmalıdır. yaşlarında 9-12 mutlaka okullarda sağlayacak kaynağı öğrenci müzik eğitimisistemiiçindeöğrencininbaşlayabileceğivarsayıldığında,üflemelivevurmalıçalgılara zihinsel vepsiko-motorbecerileriyeterliisedahaöncedebaşlayabilir.Piyanoyaylıçalgılara,amatör eğitim sistemimizeuygunolacakşekilde9-12yaş,çalgıeğitimiiçinenbaşlamayaşıdır.Öğrenci gı eğitiminebaşlayabilir. Dünyada çalgı eğitimine başlamayaşıileilgilibirçoktartışma olsa damevcut psiko-motor yeteneğitamolarakgeliştiğindevefizikidurumugözönündebulundurularak,öğrenciçal- Profesyonel müzikeğitimininönemlibirkısmıolançalgıeğitimiküçükyaşlardabaşlamalıdır.Özellikle yaratma yönündenolumsuzolaraketkilemektedir. eğitimimizi vedevletkonservatuvarlarınınüflemelivurmalıçalgılarbölümleriniöğrencikaynağı eğitimciliği eğitimindekullanılançalgılarınyukardabahsigeçençalgılarlasınırlıolması,amatörmüzik keman gibi…)Budurumamatörçalgıeğitimimizinenbüyüksorunsalıolarakgörülmektedir.Müzik tanıtılmaması, öğrencivelilerini,bilinirliğiyüksekçalgılardandersalmayaitmektedir.(Gitar,piyano, servatuvarlara gitmeeğilimigöstermektedir.Üflemelivevurmalıçalgılarınherbirininzamanındaiyi kon- alarak dersi klarinet ve flüt öğrencisi, lise genel az Çok sınırlamaktadır. liseleriyle müzik larının vurmalı çalgılarbölümlerinesağlanacaköğrenciprofilinigüzelsanatlarlisesivedevletkonservatuvar- gibi çalgılarayönelmektedir.Amatörmüzikeğitimindekibutektaraflıyapı,doğalolaraküflemelive çalgı eğitimieğilimleriincelendiğinde,öğrenciençokgitar,piyano,keman;bağlama(bazenyanflüt) eğitim merkezlerinde ya da özel müzik kurslarında ve özel öğretmenler yoluyla yapılmaktadır. Amatör nin yönlendirmeleriyle bir kısım çalgı üzerine hobi vs. amaçlı ders almaktadırlar. Bu dersler il, ilçe halk orta dereceli okullarda eğitim gören öğrenciler, ailesel ve çevresel faktörler ya da müzik öğretmenleri- Ülkemizde amatör müzik eğitimi sadece birkaç çalgı grubunu kapsayacak şekilde yapılmaktadır. İlk ve BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Muspart2014 8. 7. 6. 5. 4. 3. 2. 1. sıralanabilir: Üflemeli vevurmalıçalgılarbölümlerininyaygınlaşmasorunlarınıngiderilmesiiçinçözümönerilerişöyle 6. 5. Ülkemizde çokseslimüziğin başlangıcı olarakkabul edilenBandoOkullarıKomutanlığı (Eski adıyla çalgı eğitiminebirçokdisiplini kazanmışbirşekildedahahazırolacaktır. Çocuk Koroları örnekalınabilir.)Böylece eğlencelibirbiçimdemüzikeğitiminebaşlayançocuk, küçükyaşta Balesi ve Opera Devlet ve Koroları Çocuk (TRT olacaktır. yardımcı kazanmasında da nışları yeteneğine katkısağlayacağı gibi özgüven,grupiçindeuyumluyaşam,sorumlulukalma gibidavra- Okul veçocukşarkılarındanoluşanikidahaçokseslikoral eserlerinöğretilmesi,çocuklarınmüzikal uygulan(a)madığı devletkonservatuvarlarıbünyesindeçocuk korolarınınoluşturulmasısağlanmalıdır. Koro eğitimininmüzikeğitimindekirolügünümüzdeyadsınamaz. Yarızamanlısertifikaprogramının yetişmesi butemeldesağlanacaktır. kaynağı yaratabilecektir. Ayrıca üflemelivevurmalıçalgılarbölümlerinelisansdüzeyindeöğrencinin istediği profildekiöğrenciyiküçükyaşta,normlarda eğitebilecekvekendineözgübiröğrenci önemli modellerden birisi de, yarı zamanlı sertifika programıdır. Bu modelle, devlet konservatuvarları, Lisans düzeyindeeğitimverendevletkonservatuvarlarının, kaliteliöğrencikaynağıyaratabileceği daha ucuzbulmakiçinbirtakımarayışlaraitebilir. çalgılara amatörmüzikeğitimindeilgininartması dolaylı olarakbuçalgılarıntemininidahakolayve yapılmalıdır (Üniversite-Sanayiişbirliğidiğerdallardayapıldığıunutulmamalıdır).Üflemelivevurmalı tebilecek biroluşumuyapılandırmakiçin,özelyadadevleteliyleilgiliüniversitelerleortakçalışma Ülkemizde son yıllardaki sanayi ve endüstrinin kalkındığı varsayılarak, kamışlı veya bakır çalgılar üre- nın içerisindeüflemelivevurmalıçalgılarıneğitiminiverilmesidesağlanmalıdır. daki emsalleriylebenzerlikleri ve farklılıklarıtespitedilerek,yapılarıtekrardüzenlenmelidir. Buyapı- programları veeğitimverenöğretmenlerindurumlarıincelenmelidir.Birkomisyontarafındandünya- Belediye konservatuvarlarıvehalkeğitimmerkezlerindeeğitimiverilençalgılarındağılımı,öğretim konferanslar verilebilir. hatırlatılmalı veteşvikedilmelidir.Mezuniyetsonrasıişimkanlarıileilgilibilgilendiricisemineryada tim kurumundadagörevalabilecekleri,öğrenimleriesnasındaöğretmenleriveidarecileritarafından cekleri gözönündebulundurularak,herhangibirorkestradagörevalmanınyanısıramüzikeği- Üflemeli ve vurmalı çalgılar öğrencilerinin mezuniyet sonrasında istihdam sorunlarıyla karşılaşabile- ilgisinin dağılmayacağıokulşarkılarındanveyapopülerşarkılardanoluşabilir. Bu konservedinletilersanatsalkaygılartaşıyanbirrepertuarınyanısıra,çocuklarınhoşlanabileceği çalgılar bölümüöğrenciveöğretmenleritarafındankonserlerdinletileredahaçokyerverilmelidir. orta öğretimseviyesindekiöğrencileretanıtımıiçin,devletkonservatuvarlarınınüflemelivevurmalı Amatör müzik eğitimimizdeki çalgı zenginliği arttırmak amaçlı, üflemeli ve vurmalı çalgıların ilk ve bünyesinde yapılmasıhemilgiyidekatılımıarttıracaktır. malı çalgılarçalıştayıyadasempozyumudüzenlenmelidir.Buçalıştayınköklübirkonservatuvarımız Yukarıdakilere benzerdahabirçokprobleminmasayayatırılacağıulusal/uluslararasıüflemelivevur- Örneğin; ortalamabirfagotunfiyatı10.000TLyadakornonun5.000TL’denbaşlamaktadır. rın alınmasındaamatöryadaprofesyonelolarakçalgıyıçalacak kişiyi düşündürenbirbaşkafaktördür. ya doğrudankişitarafındanalınmaktadamüzikmağazalarındanalınmaktadır.Budurumbuçalgıla- talebi dolaylıolarakarttırmaktadır.Üflemelivevurmalıçalgılarınherbiriyurtdışındanteminedilerek bir yelpazeye sahiptir. Ayrıcabu çalgıların birkısımının Türkiye’de de imalediliyorolması, bu çalgılara temini ileilgilisıkıntılardır.Piyano,keman,flüt,bağlamahattaçellogibiçalgılarparasalolarakgeniş Üflemeli vevurmalıçalgılarbölümlerininyaygınlaşmasınıönleyenönemlisebeplerdenbirideçalgı öngörüye sahipolmaması,bukurumdakimüzikderslerineşüpheyleyaklaşılmasınasebepolmaktadır. verilmektedir. Birçoğundayöneticiveöğretmenkadrosununakademikaltyapıdangelmemesiveya sız görünmemektedir.Bukurumlardadaağırlıklıolarakgitar,bağlama,piyanoçalgılarınıneğitimi Halk EğitimMerkezlerindekimüzikkurslarınındurumudabelediyekonservatuvarlarındanpekfark- BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 9. oturum/session

219 220 yetiştiren birkurumolmaözelliğinitamamenkazanmaları sağlanmalıdır. vite iledevletkonservatuvarlarınındiplomaverenmüzikkursu görünümündençıkıp,profesyonelsanatçı Yukarıda sunulanönerilerindışında, sanatçılar veeğitimcilerin yapacağı bilimsel vesanatsal her türlüakti- 3. 2. 1. kazandırır? Bunlarşöylesıralanabilir: Bir devletkonservatuvarındaüflemelivevurmalıçalgılarbölümününaktifolarakokonservatuvaraneler liği veyorumculuğuanlamındauluslararasıboyuttabaşarıancakböylegelebilir. kurumlarına davetetmeliveyukarıdayapımımümkünönerileridikkatealmalıdırlar..Müzikseslendirici- leri ve yöneticileri akademik kadroları tekrar gözden geçirerek, bu bölümlere gerekli öğretim görevlilerini bur olmaktadırlar.Enkısazamandaüflemelivevurmalıçalgılarbölümüolmayankonservatuvaridareci- çok azdır.İşimkanıbulamayandiğermezunlarmüzikleilgili-ilgisizişsahalarındabulmayamec- karşılaştırıldığında ortalamasıyla mezun sayı bu Fakat ilerlemektedirler. yolunda akademisyenlik bazıları sözleşmeli sanatçıkadrosuylasenfoniorkestralarıveyadevletoperabalelerindegörevalmaktadırlar.Gene üflemeli vevurmalıçalgılarbölümlerindenonlarcamezunolmaktadır.Bumezunlarınçokazıstajyeryada dir. Üflemelivevurmalıçalgılarbölümlerininaçıl(a)mamasının,sebepleriyukarıdabelirtilmiştir.Heryıl vurmalı çalgılarbölümlerinindevletkonservatuvarlarındaolmamasıbüyükbirkayıpolarakgörülmekte- zenginlik katmaktadırlar.Bukatkılarprofesyonelmüzikeğitimciliğiiçindedeğerlendirilirseüflemelive vatuvarları bulunduklarıüniversiteyehembirprestijdebulunduklarabölgeleremüzikalanlamda üniversitelerin kurulmasınaparalelolarakdevletkonservatuvarlarıdakurulmaktadır.Devletkonser- Devlet konservatuvarlarınınprofesyonelmüzikeğitimininlokomotifiolduğukesindir.Sonyıllardayeni SONUÇ rinde ilerleyeceğiöngörülmektedir. olmayan DevletKonservatuvarlarında,bubölümlerinaçılmasıyla, sürecindahasağlamtemellerüze- bölümleri Çalgılar Vurmalı ve Üflemeli sahiptir. potansiyele alabilecek orkestrası senfoni devlet birer Devlet Konservatuvarlarınınbünyesindekurulanodayada senfonikorkestralarileriyedönükolarak yakından tanımalarınafırsattanıyacaktır. cak müzikalalışverişbaştaöğrencilerinolmaküzere,batımüziğinin dönemselformlarınıuygulayarak müziğimizin zenginliğiniarttıracakhemdeçalınacakrepertuargenişleyecektir.Böyleceortayaçıkarıla- içine girereköğrenciveöğretmenlerdenoluşanbirsenfoniorkestrasıortayaçıkmasıhemçoksesli gruplarının müziği oda ve orkestra bu çalgıların vurmalı ve üflemeli Fakat mutlaktır. olduğu eser için ve yaylıodamüziğigruplarıoluşturulabilir.Dünyamüzikliteratüründeençokpiyanoçalgılar Üflemeli vevurmalıçalgılarbölümlerininolmadığıbirdevletkonservatuvarında,sadeceodaorkestrası yansıyarak devletkonservatuvarlarınıemsalleriylekarşılaştırılabilirhalegetirecektir. gılarla karşılaştırıldığında akademik kadroanlamındaki zenginlik, müzikal fikirlerin çoğalmasına da vurmalı çalgılar) dokuz farklı çalgı vardır. Bunlar farklı türleriyle çoğaltılabilir. Piyano veya yaylı çal- Üflemeli vevurmalıçalgılarbölümüiçinde(flüt,obua,fagot,klarnet,trompet,trombon,korno,tuba, yüksek lisansdüzeyindegirerekkatkısağlamaktadırlar. hazırda Türkiye çapında bu kurumdan mezun olan onlarca bando personeli üniversitelere lisans ve la işbirliğiyaparaküflemelivevurmalıçalgılarbölümlerininyaygınlaşmasınakatkısağlayabilir.Hali lisans programınıkapsar.BandoOkullarıK.lığıdahaçoksivilkaynaklıyükseköğretimkurumlarıy- Lisesine denktir.DevamındaBandoMeslekYüksekOkuluiseikiyıllıküflemelivevurmalıçalgılarön kurumdur. KurumunortaöğretimbölümüTalimTerbiyeKurulukararıylaAnadoluGüzelSanatlar Musika-i HümayunbilinenadıylaAskeriMızıkaOkulu)üflemelivevurmalıçalgılareğitimiverenbir BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Muspart2014 routeofbaroque.enbach.eu/it/temi/conservatori/santa-maria-di-loreto.aspx (ErişimTarihi:20.092014) http://www.muzikoloji.org/yazi/yazi_goster.aspx?Yazi_id=6 (ErişimTarihi:20.092014) http://www.merakname.com/Konservatuvar-nedir/(Erişim Tarihi:20.092014) Uludağ ÜniversitesiDevletKonservatuvarıYarıZamanlıProgramYönergesi Uçan, A. (2012) Atatürk ve Türk Müzik Eğitimi Devrimi: Genel Durum, Sorunlar ve Çözümler, ve Sorunlar Durum, Genel Devrimi: Eğitimi Müzik Türk ve Atatürk (2012) A. Uçan, Türkmen, E.F., Atılgan, D.S.(2013), Türkmen, U.(2009)KonservatuvarlarınYapılanmaSorunları:AfyonKocatepeÜniversitesiDevletKonservatuvarı Türkmen, U.(2013)KonservatuvarEğitimineSosyolojikBirBakış.Sosyal Bilimler Dergisi. Say, Atlası,BorusanYayıncılık,Türkiye-İstanbul,1998. A;Müzik Mimaroğlu, Tarihi, VarlıkYayınları,Türkiye-İstanbul, İ;Müzik Gürerk. K.(2014).DokuzEylülÜniversitesiDevletKonservatuvarıMüdürüProf.KerimGürerk ilesosyalmedyaüze- Kültürü. E.;Müzik Dalkıran. (Cumhuriyet’eGeçişveCumhuriyetDönemiMüzikYaklaşımları).PegemAkademi,Tür- Ede. İ.(2011). Akdeniz ÜniversitesiAntalyaDevletKonservatuvarıYarıZamanlıMüzikveBaleİlköğretimOrtaöğretimOkulu KAYNAKÇA timi Sempozyumu,Niğde. lar Kitabı),AfyonKocatepeÜniversitesiDevletKonservatuvarı,Afyon. Müzik BölümüYapılanmaÇalışmaları.Bilim,EğitimveDüşünceDergisi,9-1. JSS.6967). rinden yapılangörüşme(GörüşmeTarihi:21.092014) kiye-Ankara, 2013. sitesi/ SosyalBilimlerEnstitüsü,Afyon, Eğitim-Öğretim veÖzelYetenekSınavYönergesi Üflemeli ÇalgılarAnaSanatDalıMezunlarınınİşsizlikveİstihdamKaygıları.AfyonKocatepeÜniver- BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Müzik EğitimindeFikirPaylaşımları-Uygulamalar-Seminerler-Söyleşiler(Çalıştay- 9. oturum/session 15-2. 10.Ulusal MüzikEği- (DOI No:10.5578/

221

Tuncer ÖNDER* Keywords: Society,Music,Culture,Individual, Communication. the prioritymissionofanyart institution.. be should development this and culture society’s of level the raises values these of Increase discovery. mind with starts which awareness accurate most the is It mechanism. critique self individual’s actuates This discovery capacity. and potential as such essentials characteristic inherent their of discover “world” to the start firstly, enter sounds, who individuals perception, of form a as music consider generally we If passive. and Therefore, passive. communication substantially is is a Sound mandatory sound. action of for art music. the is Sounds Music without environment. communication and remain self-perception through incomplete individual’s education the aesthetic this provides music Because structuring. personality on role major a play can are born with. Primary way to explore this vast properity owned by an indiviual, is aesthetic education. Music through the aesthetic, sociological and estimation ethical values. of This capability perceptual profusion to is reached actually has a virtue who that individuals people the by to culture possible about only improvement global a is a It recieve as responsibility. social discussed and contents be of variety can a development in progression individual person’s a or of definition society of effects with formed personality of Structure Abstract Anahtar Kelimeler:Toplum,Müzik,Kültür,Birey,İletişim. yükseltir vebugelişimhersanatkurumununönceliklimisyonuolmalıdır.. düzeyini kültür toplumun bir artması değerlerin Bu bilinçlenmedir. doğru en başlayan ile keşfetmesi kendini sosyokültürel değerlerden sanat estetiğine kadar tamamen bağımsız bir bilinçlenme sürecine girer. Bu kişinin ve psikolojisi toplum birey başlayan olmaya sahip algılara Bu çalıştırır. da mekanizmasını özeleştiri gereken alması yer üzerinde birey keşif Bu başlar. keşfe özelliklerini barındırdığı içinde gibi potansiyeli kapasitesi, genel müziğin Eğer kalırlar. pasif kendi öncelikle kişi giren “dünyasına” ve seslerin düşünürsek, olduğunu biçimi algılanma eksik (seslerin) tanımla bir olmadan çevresini konusu söz sonra iletişim Sesler kendini eylemdir. bir önce zorunlu bireyin için eğitimi estetik geçen bahsi algılaması üzerinden yapar. Müzik seslerin sanatıdır. müzik Sesler özünde edilgendir. Dolayısı ile iletişim hali müzik Çünkü oynayabilir. rol büyük keşfetmesinin özelliği engin bu temel yollarından biri de olduğu kişinin estetik eğitimidir. Müzik bu sahip devrede özellikle kişilik yapılanması aşamasında Bireyin erdemdir. bir zenginlik olduğu algısal sahip doğuştan Bu insanın sağlanabilir. aslında üzerinden bireyler sahip özelliğine değerler etik yapabilme ve değerlendirme sosyolojik üzerinden estetik, ancak yakalayabilmek gelişimi biri ölçütlerde açılımlarından Küresel insanın tartışılabilir. ulaşmış olarak bilincine sorumluluk toplumsal ve kaydedebilmiş ilerleme içeriklerde çeşitli yapılanması kişilik bir oluşmuş üzerinden gelişim bireysel gerekse etkileri toplumun yaşadığı Gerek Özet THE ROLEOFMUSICINPERSONAL EDUCATION KİŞİLİK EĞİTİMİNDEMÜZİĞİNROLÜ * Yrd. Doç.Dr.,K.T.Ü.DevletKonservatuvarı, Trabzon,[email protected] BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 10. oturum/session

223 224 dışavurumundan ibaretdeğildir. Müziğinduygularıyansıtmaözelliğisadecebireyüzerindeki etkilerinden kurama göreseslerileduyguların tamamlayıcısıvebirleştiricisimüziktir.Ancakmüzik sadece duyguların Aristotales vePlaton’unçalışmaları sonucundaiseAntikYunanMüzikkuramıortaya çıkmıştır.Bu Fikirleri Farabiilebenzerlikler gösterir. olarak görmüştür. Müziğin teorik yapısına inmiş ve seslerin oluşumu üzerine çalışmalarda bulunmuştur. ruhunun tedavisindemüziğinetkilibirroloynadığınıbelirtmiştir. Seslerinsanatınıkültürvebilimdalı çalışmaları içerisinde yer alır. Tasavvuf ruhbilimi üzerine fikirleri esnasında müziğe değinmiş ve insan Düşünür vebilimadamıolanİbn-iSina’nındüşünceyapısı içerisindemüziğinyeriruhbilimiileilgili Eserlerinde müziğinteorisineekolarakAristoveeskiAnadolu filozoflarınıngörüşlerinededeğinir. Sesler ileteorikolarakilgilenmesinden dolayı tınıvematematikilişkisitemeldüşünceyapılarındandır. Müzik ilegökcisimlerinindavranışlarıvegökolaylarıarasında birbağlantıolmadığınısavunmuştur. Kitabı) adlı bir eser yazmıştır. Çalışmasında müzik ile astroloji arasındaki ilişkiyi ve etkileşimi reddetmiştir. vardır. Yaşamı esnasında batı müziği teorisiyle ilgili çalışmış ve Kitabü›I-Mûsikîü›I-Kebîr (Büyük Mûsikî yeri bir ayrı Farabi’nin sanatkar ve filozof arasında düşünürler yapan ilim ve yürüten fikir üzerine Müzik üzerine yapmışolduğuçalışmalarbuyaklaşımlarabirerörnektir. çözümlemelerini yapar.Buçözümlemeleriteorikolarakmatematikselbirzeminileaçıklar.Oktavvetını bu matematiksekdüzenininsanruhunadaarındırıcıbiretkiyaptığınısavunur.Hareketüzerindensesin ayrıca bahseder.Buhareketiçerisindekiuyumdanevrendekiinsandaetkilenmiştir.Sayılararasındaki vardır. Hareketsesidoğurur.Özelliklegökyüzüileilgiliçalışmalarındahareketvesesinilişkisinden düzeninin (Kosmos) olmazsa olmazları arasındadır. Bu uyum içerisinde hareket eyleminin özel bir yeri sayılardır. Pyhagoras sayılar arasında bulunana uyumdan da bahseder. Ona göre bu uyum genel dünya oturtulması gerektiğinisavunur.Sayılarevrenintemelinioluştururvevarolanherşeyinbaşlangıçnoktası Pyhagoras felsefesiisesayılarıtemelalanbirfelsefeolduğuiçinherşeyinmatematikselzeminüzerine varolması içinsesveinsanarasındadaböylebirilişkiningerekliliğiniönesürer. metafizik birtariftir.Yeryüzüvegökyüzüarasındakiuyumdur,akıllavücutuyumdur.Müziğin bahsi geçenuyummüziğinarmoniveritmgibiyapısalözelliklerideğildir.Bubileşenlerarasındaki olan biralgılanmabiçimiolduğundanbahseder.Müzikteyeralanuyumözelliklerinedeğinir.Burada yaklaşımlara dayerverir.Başkabirdeyişlemüziğininsanileortayaçıktığınıbelirtir.Müziğinbileşenleri edilmesi Konfüsyüs’üntanımlarındanbiridir.Bubakışaçısındanfarklıolarakontolojik(varlıkfelsefesi) Konfüçyüs, müziğibirbirindenfarklıbakışaçılarıylatarifetmiştir.)Duygularınsesleraracılığıileifade ile toplumsal rolünün olduğudur. (Bunu nedeni bireyin toplumun temel yapı taşı oluşudur. Örneğin müziğin etkilerinitartışmışlardır.Ortaksavlarıinsanınevrimselsüreciiçerisindekültürel,dolayısı ortaya atılmıştır.Budüşünürlerinsanınkültürelvefizikselyapısıilevaroluşnedenleriniincelemeyolunda Seslerin sanatıüzerineilkdüşüncelerPythagoras(İÖ580-500)veKonfüçyüs551-478)tarafından ve kendisinianlamayaçalışma,yorumlamaeleştirmeiçgüdüleribubütünlüğünbirerparçasıdır. bütünlük ile farkında olsun veya olmasın sürekli iletişim halindedir ve devamlı gereksinim duyar. Çevresini üzerinden gelişiminisağlayanbasamaklarbuüçlüdenortayaçıkmışbirbütündür.İnsanyaşamıboyunca da birbütünolarakelealındığınısöylemekyanlışolmayacaktır.İnsanıoluşturanveçeşitlidisiplinler doğrultusunda müziğidegövdesindebarındıransanat,felsefeveinsanüçlüsününbuçalışmalaresnasında ilk çalışmaların M.Ö. 700›lere, yani antik felsefenin doğuşuna kadar uzandığını görmekteyiz. Bu paralellik Seslerin etkileritarihboyuncaaraştırılmışvedüşünürlerceirdelenmiştir.Bukonuüzerinegerçekleştirilmiş müziğin bireyüzerindekietkilerinifarketmeleriilehayatageçmiştir. paralellik göstermektedir.Buduruminsanıkeşfetmeyitemelamaçolarakbenimsemişdüşünürlerin, Son derecekapsamlıbirkonuolanmüzikveinsanilişkisitemelindedüşüncetarihininortayaçıktığıyıllarla açıları, müzikvekişilikarasındakiiletişim,sanateğitimcisininzamanauyumubukonulardanbazılarıdır. Düşünürlerin yaklaşımları,mekaniksanatvemüziğinendüstriyelleşmesi,yeniçağsanatçılarınınbakış Müziğin bireyüzerindekietkilerifarklıyaklaşımlarvekırılmanoktalarıelealınarakincelenebilir. GİRİŞ BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Muspart2014 çağa özgüyenibiryapılanmanın datemelleriniatmıştır. bir bütünlüksözkonusudur. Bu yenibütünlükanlayışındanortayaçıkandurum,sanatta tartışmalıolsada çünkü maddezatenyaşayanbir imgedir.Nesnesemboliktirve“töz”üoluşturur.Tasvirden uzakimkânsız görevi görürler.Tabikioraya çıkanzihinselanlatımdan(imge)dabahsetmekgerekir.Madde imgeleşmez yenilenme. Buikiözellik,insanın (bizlerin)geçmişleolanbağlarınayanianılarımıza uzanan birköprü değerlere bakışıdır.Buyenianlayıştametaforlarüzerinden anlatılanikieylemgözeçarpar:Yıkılmave Bu gizyaşamsürecindekiinsanınhayatlaarasındakidokulara vebudokulararasındakisahiciolmayan doğrultusunda gizlenenleilgilenmişlerdir. sanatçılar, safdışılığıbirhamleyedönüştürmeyibaşarmışlardır. Buhamlesoyutlamadır.Kendiütopyaları kaçınılmaz sonuçlardanbiriniortayaçıkarmıştır.“Safdışı kalmak”.Kendibaşınabirevrimolanbu esnasında karşılaştıklarıherunsurubirkonuhalinegetirme yolunuseçmişlerdir.Buyönelişçağındirettiği Sanayi veteknolojidevrimininortayaçıkardığısorunlarıfark edenModernistsanatkarlar,buyenisistem temelinde enazikizıtanlayışısunmuştur:Yenibirifadeve insandanuzaklaşmanınsimgesi. estetik, yapısal vegenel olarak içerik bakımından daha farklılığını doğurmuştur. Bu durumsanatçıya makinenin ortayaçıkmasındakitemelamaçişlevselliktir.Budurum,çıkarılansanateserlerinin etkilenen sanatçılartarafındangeliştirilmeyeveşekillendirilmeyebaşlanmıştır.Amaherşeydenönce çıkmasını sağlamıştır.Sanatınbiruzantısıolarakmakineestetiği,makinenintoplumüzerindekirolünden ki yaşamaaittümolgularısarsmıştır.Buetkilerinsanatüzerindekiyansımalarımekaniksanatınortaya ortaya çıkması,ulaşımveiletişiminilerlemesibuetkilerdenbazılarıdır.Mekanikbilimintabi içerisindeki yaşamınıdaetkilemiştir.Yenimesleklerin, yeni tüketimaraçlarının, yeniekonomikdüzenlerin ile üretimdüzenindekivetoplumsaldüzendekiyapıdeğişikliğeuğramıştır.Budeğişiklikler bireyin toplum çıkmıştır. Busürecinözetleşuşekildegerçekleştiğigözlemlenir:Serimetaüretiminmümkünhalegelmesi Modernizmin doğuşsüreciileyenibirbakışaçısınımeydanagetirmiştir. Ortaya yenibirestetik anlayış bulundukları sosyalyapıdançeşitliderecelerdeetkilenirler.Budurumsanattarihiboyuncaözellikle nedenlerinden biridebudur.Sanatüreticileriveyayorumcularımüzikileiletişimlerisüresinceiçinde ve üretilmesinormaldir.Tarihboyuncadüşünürlerinbusanatdalıüzerineçeşitliçalışmalaryapmalarının meydana getirilmesi.Budurumunbirsonucuolaraksiyasi,ticariveyabaşkaamaçlarayönelikkullanılması amaçlar doğrultusundayönlendirebilir.Müziğinbuözelliğinintekbirnedenivardır:İnsantarafından Etkilenebilen ve yönlendirilebilen bir sanat olanmüzik aynı zamandabireyleri hatta toplumları çeşitli bütünlüğü olmasınısağlayabilir.Bununenönemlinedeniironikbirbiçimdegöreceliveedilgenolmasıdır. sanatsal veya tanımlanamayacak başka bir form içerisinde gerçekleşebilir. Müzik toplum içerisinde duygu ortak veya ayrı fikir alışverişi içerisinde insan hayatında önemli rol oynar. Bu iletişim hali siyasi, edebi, bir özelliktir.Bireylerarasındakiilişkininyapısınıbelirleyenenönemliözellikiletişimdir.Müzikbu İletişim şüphesizbirtoplumiçerisindevarolmasıgereken,eksikliğiotoplumazararverebilecekönemli MÜZİĞİN TOPLUMÜZERİNDEKİİŞLEVİ kötülüklerden, kendineveçevreyezararverebilecekdüşüncelerdenarınabileceğinisavunmuştur. olarak değerlendirerektragedyavemüziğinetkileriüzerindedurmuştur.Ruhunmüzikyoluyla rolünden bahsetmiştir.Platon›danfarklıolarakmüziğisanatolgusuiçerisindedahagenelveortakbiryapı Aristotales isemüziğinduygularındışavurumuözelliğiüzerineçalışmışveruhuntemizlenmesiyolundaki kendi kültüreldeğerlerinesahipçıkarakçağdaşveyenilikçibakışaçılarıileyönetilmelidir. toplumsal analizler ile desteklenmiş bakış açıları üzerinden oluşturulmalıdır. Sanat kurumları toplumu son derece önemlidir. Bu yapılanmalar içinde yaşadığı zamanın sanatsal ve felsefi normlarını yakalamış, olduğu içinbirgüçolarakdatanımlanabilir.Bubağlamdamüziğindoğrudevletstratejileriilekullanılması donanımlı vevicdanlınesiller yetiştirmektir. Müzik, bireyinduygularını şekillendirebilme özelliğine sahip insan üzerindekikonumununönemindenbahsetmiştir.Onagöredevletinenönemligörevinitelikli üzerinde doğrudanetkisivardır.PlatonunİdealDevletisimlibaşyapıtındamüziğinbuözelliğindenve biridir. Sesler duyguları şekillendirebilir, yeniden oluşturabilir veya ortaya çıkarabilir. Dolayısı ile birey BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 10. oturum/session

225 226 beklemek akıldışıolacaktır.Bu nedenlegünümüzsanateğitimcisiherşeydenöncebireyin sahipolduğu oluşturduğu birbireydenestetik kaygı,güzeliveiyiyihissetmeyiamaçlamasışeklinde biryaklaşım Kimlik bunalımına düşmüş, rekabet, galip gelme, hırs vb. özelliklerin kişiliğinin temel niteliklerini birey vetoplumüzerindekietkileri geneldeğerlendirmeölçütleriarasındamutlakayeralmalıdır. bir yöntemdir. Fakat bu kültür yapısına ve değerleri görmezden gelmek anlamına da gelmez. Fakat sanatın bırakılamaz. Halkıntalepleriistekleriüzerindendeğerlendirmelerle kültürpolitikasıbelirlemekyetersiz düzeyini yükseltir ve bu gelişim her sanat kurumunun öncelikli misyonu olmalıdır. Toplum vicdanına kişinin kendini keşfetmesi ile başlayanendoğrubilinçlenmedir. Bu değerlerin artması birtoplumun kültür ve sosyokültüreldeğerlerdensanatestetiğinekadartamamen bağımsızbirbilinçlenmesürecinegirer.Bu gereken özeleştiri mekanizmasını da çalıştırır. kapasitesi, potansiyeligibiiçindebarındırdığıözelliklerini keşfebaşlar.Bukeşifbireyüzerindeyeralması (seslerin) algılanmabiçimiolduğunudüşünürsek,seslerin “dünyasına” girenkişiönceliklekendi eylemdir. Sesleriletişimsözkonusuolmadaneksikvepasif kalırlar.Eğermüziğingenelbirtanımla Müzik seslerinsanatıdır.Seslerözündeedilgendir.Dolayısı ileiletişimhalimüzikiçinzorunlubir çevresini algılamasıüzerindenyapar. sonra kendini önce bireyin eğitimi estetik geçen bahsi müzik Çünkü oynayabilir. rol büyük aşamasında temel yollarındanbiridekişininestetikeğitimidir.Müzikbudevredeözelliklekişilikyapılanması aslında insanındoğuştansahipolduğubirerdemdir.Bireyinbuenginözelliğikeşfetmesinin üzerinden değerlendirmeyapabilmeözelliğinesahipbireylersağlanabilir.Bualgısalzenginlik olarak tartışılabilir.Küreselölçütlerdegelişimiyakalayabilmekancakestetik,sosyolojikveetikdeğerler içeriklerde ilerlemekaydedebilmişvetoplumsalsorumlulukbilincineulaşmışinsanınaçılımlarındanbiri Gerek yaşadığıtoplumunetkilerigereksebireyselgelişimüzerindenoluşmuşbirkişilikyapılanmasıçeşitli SONUÇ endüstrisinin müziğikendihimayesialdığındanbahsetmiştir. konusu olmuştur.Enönemlimüziksosyologlarındanbiridir.Müzikleilgiliçalışmalarıiçerisindekültür tanımlanan durumbaştaTheodor.W.Adorno(1903-1961)olmaküzerebirçokdüşünürünaraştırma özelliğini artıktüketim malzemesi olmaözelliğinebırakmaktadır.Tarihiçerisinde kültür endüstrisiolarak etmekte, öte yandan sanat estetiği ve içerik olarak içi boşaltılmaktadır. Dolayısı ile müzik sanat eseri olma sürekli olarak kullanılmaktadır. Tüketim sektörleri içerisinde pazarlama aracı olarak gelişimi devam önemli bir konumdadır. Oldukça gelişmekte olan ve aktif halde tutulan üretim sahaları içerisinde müzik arasındaki iletişimbireyiveoluşturduklarıtoplumudoğrudanetkiler.Müzikbuetkileşimiçerisinde ihtiyaçlarını karşılamak için kendilerine sunulan seçeneklere yönelirler. Dolayısı ile kültür ve endüstrileşme ihtiyaçlar sosyal veyakültürel olabilir. Kişiler yaşamları esnasında herikisine de gereksinim duyarlar. Bu Öte yandanbireyyaşamınısürdürebilmesiiçingerekliolanihtiyaçlarınınkarşılamakzorundadır.Bu müzik,dünyasallaşmanın enuçnoktasıhalinegelmişdurumda.”(Attali2005:14) ki günümüzdemüziğekitaplardan,filmlerdenvediğereğlenceürünlerindendahafazlaparaharcıyoruz dinlemeden putlaştırdığıvegerçektenduymadansatınaldığıfongürültüleriyledünyayıistilaetmiştir.Öyle ürünleri, imalat seri da anlaşılması güçavuntular,kazançkaynakları,iktidarıelegeçirmeumutları,pekçokinsanıngerçekten sonra varolup mekânlarda edilen inşa için kendisi önce şekliyle soyutlamış, bu Sonraları dahaönemsizve‘aksesuar’görünüşlü,hassasvebelirsizbirsanathalinialarakkendini kadar, insanlaraaitbütündiğerfaaliyetlergibidinseluygulamalarınbirparçasıolarakkullanılmıştır. “Bu gürültülerdenbiriolanmüzik,enazlisankadareskibirbuluştur. Büyük imparatorluklar dönemine bu değişimdenşuşekildebahsetmektedir: “Gürültüdeneserinde (1943-) adlı Attali Müziğe” Jacques düşünür Fransız getirilmiştir. haline malzemesi tüketilen, çabukunutulankısaömürlüvetoplumüzerindekietkileriazaltılmışekolarakdaeğlence Bu durumtüketimtoplumuolgusununegemenolmasıilesekteyeuğramıştır.Müzikalınıpsatılan,çabuk sonucu olarakdatüketimaracıhalinegelmiştir.Tarihiçerisinemüziğinifadesanatıolduğugözlemlenir. Müzik bubağlamdaözelliklesanayidevrimiilebirlikteiletişimaracıolduğukadardünyadüzenininbir BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Muspart2014 Bu algılara sahip olmaya başlayan birey toplum psikolojisi W. Adorno, T,(2007)Kültür Endüstrisi Kültür Yönetimi, İletişimYayınları,İstanbulTürkiye Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (2001)CiltNo:14, SayfaNo:1,Bursa-Türkiye Human Sciences (2011)ISSN:1303-5134,CiltNo:8,SayıNo:1 Uluslararası Dergisi İnsan /International Bilimleri Journal of veÜnsal, O,(2001)Müzik Yabancılaşma, DerYayınları,İstanbul-Türkiye Özcan, H,(2005)Farabi’nin MarmaraÜniversitesiİlahiyatFakültesiVakfı,İstanbul-Türkiye Eseri, İki Sezer, F,“Öfke vePsikolojikBelirtilerÜzerineMüziğinEtkisi” Say, Eğitimi, A,(2000)Müzik MüzikAnsiklopedisiYayınları,Ankara-Türkiye Say, Nedir, A,(2008)Müzik BirSanattır?, Nasıl EvrenselBasımYayın,İstanbul-Türkiye http://www.academia.edu/1250612/%C4%B0syan_Devrim_ve_M%C3%BCzik, 22.11.2014 Sesler, H,(1999)Alışılmadık Doğrul, DostKitapeviYayınları,Ankara-Türkiye Çetinkaya, Yazıları, KaknüsYayınları,İstanbul-Türkiye Y,(1999)Müzik A,(2014)Platon,Cevizci, SayYayınları,İstanbul-Türkiye Öz,N,“İnsanınBiber KültürelGelişimindeMüziğinÖnemi”Uludağ Batur, E,Aciz Çağ, (1998)Faltaşları, YKY, İstanbul-Türkiye Attali, J,(2005)Gürültüden Müziğe, Ayrıntı Yayınları,İstanbul-Türkiye Altınölçek, H,(1998)İletişimAracı OlarakMüzikveMüzikleTedavi KAYNAKÇA Sadece meslekeğitmenliğitemelalınanbirsanateğitimianlayışıeksikveyetersizkalacaktır. biridir vesanatkurumlarınınentemelişleviöncelikliolaraktoplumafaydalıbireyleryetiştirmekolmalıdır. kesinlikle birfarkyaratacaktır.Budurumyaşamasanatıkavramınıntemelyapısınıoluşturanözelliklerden kendince yorumlamayıbaşardığıbudisiplinleri kendi alanındauygulamayı ve faydalanmayıdabaşarabilirse seslerin sanatınadahafarklıvekapsamlıbakacaktır.Sinematiyatroileilgilibiryöneticisahipolduğu Bir ressamınrenklervetualüzerindensanatayaklaşımıhakkındabilgidonanımasahipbirmüzisyen Mutlak akıl,ortakakılveişlekakıl.Bireyinihtiyacıolanakıldır. farklı disiplinleresahiptir.Buakılveyaratıcılıkyoluylasahipolunur.Üççeşitvardır: açılarının sadecemeslekiçerisindedeğilhayatınheralanındakigerekliliğinindegöstergesidir.Hersanat haline gelenbudurumihtiyaçduyulanbilgininfazlalığınıvesahipolunanfarklıdisiplinlerdenbakış ile yaratıcılıkortayaçıkabilmektedir.Günümüzdebirmeslektebaşarılıolmanıngereksinimlerindenbiri barındırmaktır. Ancakfarklıalanlardangelenbilgiler,görüşler,bakışaçılarıvedeneyimlerinkesişmesi etmeksizin enüstnoktayaçıkarmanıntemelkoşullarındanbirideazçiftdisipliniaynıbünyeiçerisinde çağda, bir olan iletişim çağında bulunmaktayız. Hayatın her ananında kişisel verimliliği yaş ve sosyal statü fark gelişmekte Hızla faydalanmalıdır? nasıl içerisinde hayatı kendi olgusundan sanat Birey hakkında bilgisahibiolmasıgerekir.Çağıyakalayamamışbireğitimcininverimlibeklenemez. öğreticinin veyabirsanatkurumununtoplumsalanalizleritakipetmesiveyenikuşakbireyinbeklentileri olmalıdır. Öğrencilerineöncelikliolarakbununönemindenbahsetmelidir.Bununmümkünolabilmesiiçin ve herbireyinfarkındaolmasıgerekenenönemlisanatdalıolanyaşamasanatıhakkındadonanımlı dolu ÜniversitesiSosyalBilimlerEnstitüsü,Eskişehir-Türkiye BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 10. oturum/session Yöntemleri, YayınlanmamışDoktoraTezi,Ana-

227

Tülin MALKOÇ** Cemalettin BAYDAĞ* Engelliler İlköğretim Okulu”. The workgroup was separated into two; 10 as the test group, and 10 as the as 10 and group, control test group. Musical the training program as was applied to 10 the test two; group for into 16 weeks, separated whereas the control was group workgroup The Görme Okulu”. Sabancı İlköğretim “Türkan Engelliler from age of years 9-10 between students 20 involves research the of sample The Visually to process socialization the during given Impaired IndividualsontheirMusicalMotivation,Interes t andMusicalExperience”. Training Musical of Effects aimed “The the on Thus motivated. based get is and research socialize to children impaired visually for essential is it life, healthy a lead to and educated well be to people, other with well communicate to able be to society, in fit to order In Abstract Müzikal müzik, ve engelliler motivasyon. Görme çocuklar, engelli Görme eğitimi, Müzik Müzik Müzik, Anahtar Kelimeler: ve Ölçeği İlgi Müziksel geliştirilen tarafından Yaşantısının ŞekliniBelirlemeyeYönelikAnketkullanılmıştır. Tunalıoğlu Ölçeği, Motivasyon Müzikal tarafından yapılan (2009) Otacıoğlu G. uyarlaması Türkçeye ve olduğu geliştirmiş (1989)’un Asmus Araştırmada; sonrasında deneyvekontrolgrubundakiöğrencilereuygulanmıştır. ve öncesi çalışma ölçekler ve anket Kullanılan yapılmamıştır. uygulama bir herhangi ilgili ile eğitimi müzik ise grubuna kontrol uygulanmış, programı eğitimi müzik boyunca hafta 16 öğrenciye 10 grubundaki Deney grubundaki 20 öğrenci oluşturmuştur. Çalışma grubu 10 deney ve 10 kontrol olmak üzere iki gruba ayrılmıştır. yaş 9–10 gören öğrenim Okulu’nda İlköğretim Engelliler Görme Sabancı Türkan örneklemini, Araştırmanın amaçlanmıştır. araştırmak Etkisi”ni Yaşantılarına Müzik ve İlgi Müziksel Motivasyon, Müzikal Eğitiminin Müzik Verilen bir iyi iletişim ve sağlıklı sosyalleşmeleri açısından motivasyona sahip çocuklarla olmaları önemlidir. sürebilmeleri Buradan hareketle, “Görme Engelli Bireylerin yaşam Sosyalleşme Sürecinde ve bir insanlarla kaliteli alabilmeleri, diğer eğitim iyi olabilmeleri, kurabilmeleri, entegre topluma çocukların engelli Görme Özet INTEREST AND MUSICAL EXPERIENCE INDIVIDUALS ONTHEIRMUSICAL MOTIVATION, MUSICAL THE SOCIALIZATION PROCESSTOVISUALLY IMPAIRED THE EFFECTSOFMUSICAL TRAININGGIVENDURING MÜZİKSEL İLGİVEMÜZİK YAŞANTILARINA ETKİSİ VERİLEN MÜZİKEĞİTİMİNİN,MÜZİKAL MOTİVASYON, GÖRME ENGELLİBİREYLERİNSOSYALLEŞME SÜRECİNDE ** * Yrd. Doç.Dr.,MarmaraÜniversitesi,AtatürkEğitimFakültesi,İstanbul, [email protected] Öğr. Gör.,BülentEcevitÜniversitesi,DevletKonservatuvarı,Zonguldak, [email protected] BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 10. oturum/session

229 230 olan etkisiincelenmiştir. sosyalleşme sürecindeverilen müzikeğitiminin,müzikalmotivasyon,müzikselilgive yaşantılarına” Buradan hareketlebuaraştırmada20 görme engelliçocukla çalışma yapılmış ve “Görmeengelli bireylere da toplumsallaşmasürecindeöğrenir(Bahar,2005:83-84). ların kendisihakkındakibeklentileri,toplumundeğeryargılarından doğru-yanlış,iyi-güzelgibikavramları Bu sayededebireylerinsanivasıflarıvepotansiyellerinigeliştirerek; içindebulunduğukültürü,diğerinsan- rinden sağlanandoyumvehazileöğrenmeyidemotiveeder (Çilden,2001:6). Müzik, sadecedeğişiketkinliklersağlamaklakalmaz,aynı zamanda iyibirplanlamaçeşitliliği,deneyimle- rini anlamakonlarınmüzikleilgilikonulardadoğrukarar vermelerini sağlar(Sharon,2011:1). neklerini düzenlemekvebeceriylekullanmakiçinmüziğikullandıkları birgerçektir,fakatmüziğinetkile- Özellikle ergenlikdönemindekibireylerin,ruhsaldurumlarını, motivasyonlarını,birişibitirebilmeyete- (Nahavandi,Malekzadeh,1999:190,Akt.Alkış,2008: 19). büyüktür nunun gelişmesineyardımcıolur.Bunedenlebireylerinsosyalleşmesindemotivasyonunönemioldukça sağlarken, bireyimotiveedereközgüvenkazanmasına,bilgileridahahızlıöğrenmesinevekonsantrasyo- Bireyin sosyalleşmesi,toplumiçinde,çevresinde,okuldavb.kendinidahakolayifadeedebilmesineolanak insanlar arasındaolağanyerinialmasıylaçözülür(Eyüpoğlu,1984:23). Ve toplumdakendiniyücelmişgörmesineolanaksağlayarakaşağılıkduygusundankurtulmasıvediğer Fiziksel, ruhsalveakılsaldinamizminingelişmesi, olanaklar yaratılması, Bu daancakgörmeengellilerin,bireydentoplumakadarolağanyaşantısınırahatlıklasürdürebilecekleri 1982: 48). Gulliford ise,görmeengelliolmanınkişininsosyalgelişiminiengellediğiniilerisürmektedir(Özçelik, bileceğini savunmaktayken, Burlingham, görmeengellibireylerdebualgılamakaybısonucunda,güvensizlikveiçedönüklüğünoluşa- ları dışındakalandiğerduyularıylaçevrelerinialgılamayaçalışmaktadırlar. Bu süreçtegörmeengellibireylerinçevreyialgılamalarıçokzorolduğundanengellilerduyu- görme gücünesahipkişinin60metredengörebilmesidir(ErsoyveAvcı,2000:34). Görme engeli;görmeyetersizliğiolankişinin6metreveyadahadüşükuzaklıktangörebildiğininormal uyarana yapılangereklitepkilersonucundagelişenöğrenilmişbirsüreçken(Ataman,2006:239); Görme, görüleninneolduğununkavranması,çevredekinesnelerinbulunduğuyerleilgilibilgivegörsel GİRİŞ music, and individuals impaired Musical motivation. Visually children, impaired Visually training, Musical Music, Keywords: Musical of Experience (bothdevelopedbyTunalıoğlu)wereused. shape the determine to aimed Survey The and Turkish scale Interest to Musical adapted 2009), in and Otacıoğlu 1989 G. by in Asmus by (developed scale Motivation Musical the research, the During groups beforeandaftertheresearch. both to applied were used being scales the and survey The program. that of kind any with provided not was BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Muspart2014 Kontrol grubunaherhangibir müzikeğitimiprogramıuygulanmamıştır. anket). Öntest (Müzikalmotivasyon ölçeği,MüzikselilgiMüzikyaşantısınınşeklinibelirlemeye yönelik Kontrol GrubunaUygulanan İşlemler destekleyebileceği düşünülmüştür. Bu amaçlarlahazırlananmüzikeğitimiprogramının,çocukların sosyalleşmevemotivasyongelişimlerini rabilmek amaçlanmıştır. bilmenin keyfiniyaşayabilmeveakranlarıylaortakmüzikortamlarında bulunabilmebecerilerinikazandı- Müziksel doğaçlama,küçükvekolayçocukşarkılarınısöyleyebilme vetanıyabilme,birliktemüzikyapa- ritim çalgılarınıkullanabilme,şarkısöyleyebilme, Oluşturulan programdaçocuklaravücudunuçalgıgibikullanabilme, müziğidinleyebilmevehissedebilme, uzman kişiler)vegörmeengellilersınıföğretmenleribulunmuştur. eden yardımcımüziköğretmenleriveeğitmenleri(keman,cura,mandolinvb.tanıtımlariçinbranşlarında Uygulamalar sırasındaaraştırmayıyapanmüziköğretmeni,öğretmenineyardım Müzik EğitimiProgramınınUygulanması anket). Sontest (Müzikal motivasyon ölçeği, müziksel ilgi ölçeği, müzik yaşantısının şeklini belirlemeye yönelik 16 haftaboyuncahaftada2saataraştırmacıtarafındanhazırlananmüzikeğitimiprogramı anket). Öntest (Müzikalmotivasyonölçeği,müzikselilgimüzikyaşantısınınşeklinibelirlemeyeyönelik Deney GrubunaUygulananİşlemler Uygulama engelli çocukoluşturmaktadır. Okulu’nda eğitimalan,yansızatamayoluylaseçilmiş10deneyvekontrolgrubu,toplamda20görme Araştırmanın çalışma grubunu, İstanbul Üsküdar’daki Türkan Sabancı Görme Engelliler İlköğretim Çalışma Grubu model ilegerçekleştirilmiştir. Araştırma denememodelindedir.gerçekmodellerindenöntest-sontestkontrolgruplu Araştırmanın Modeli: YÖNTEM Konu ileilgiliyapılacakaraştırmalaraveakademikçalışmalaraışıktutacağıumulmaktadır. bölümlerinde gerçekleştirilmesibeklenenprogramgeliştirmeçalışmalarınakatkısağlayacağı, Üniversitelerin MüzikEğitimi,ÖzelEğitim,GörmeEngellilerÖğretmenliğiveAnaokulu layacağı veyolgöstericiolacağı, Milli EğitimBakanlığı’nınilköğretimengelliçocuklariçinhazırlayacağımüzikdersiprogramınakatkısağ- ÖNEM çocuklar üzerindekisosyalgelişimözelliğindendolaylıolarakyararlanabilmekamaçlanmıştır. özelliklerle ilgilibazıdavranışlarınkazandırılmasınayardımcıolacağıdüşünülmüşvemüziğinengelli Müzik eğitimiprogramının,sosyalleşme,motivasyonvebireyindilgelişimlerinindesteklenmesine,bu AMAÇLAR BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 10. oturum/session

231 232 ilgili birşeylerokumadığınıifade etmiştir. bir şeylerokumadığını,kontrol grubuöğrencilerinin1’i(%10)arasıra,9’u(%90)hiçbir zamanmüzikle Araştırmaya katılandeneygrubu öğrencilerinin3’ü(%30)arasıra,7’si(%70)hiçbirzaman müzikleilgili kontrol grubuöğrencilerinin 4’ü (%40)herzaman,6’sı60)arasıramüzikdinlediğini ifadeetmiştir. Araştırmaya katılandeneygrubu öğrencilerinin1’i(%10)herzaman,9’u90)arasıra müzik dinlediğini, İlgili BirşeylerOkurumDeğişkeniiçinFrekansveYüzde Değerleri Deney veKontrolGruplarınınBoşZamanlardaMüziksel EtkinlikDurumuMüzikDinlerim–Müzikle Ortaokul mezunudur. mezunu, 2’si(%20)Lise mezunu, kontrolgrubuöğrencilerininbabalarının8’i(%80)İlkokul,2’i20) Araştırmaya katılandeneygrubuöğrencilerininbabalarının 6’sı(%60)İlkokul,2’si20)Ortaokul kontrol grubuöğrencilerininannelerinin9’u(%90)İlkokul, 1’i(%10)Lisemezunudur. Araştırmaya katılandeneygrubuöğrencilerininannelerinin 8’i(%80)İlkokul,2’si20)Lisemezunu, Değerleri Deney veKontrolGruplarınınAnne-BabaEğitimDurumuDeğişkeniİçinFrekansYüzde 70) orta,2’sinin(%20)ortanınaltındadır. ortanın altı,kontrolgrubuöğrencilerinden1’inin(%10)aileekonomikdurumuüstü,7’sinin(% Araştırmaya katılandeneygrubuöğrencilerinin6’sının(%60)aileekonomikdurumuorta,4’ünün40) öğrencilerin 4’ü(%40)Deneygrubundan,6’sı60)Kontrolgrubundandır. Araştırmaya katılankızöğrencilerin6’sı(%60)Deneygrubundan,4’ü40)Kontrolerkek Deney veKontrolGruplarınınCinsiyet-EkonomikDurumDeğişkeniİçinFrekansYüzdeDeğerleri Demografik ÖzelliklerinFrekansDağılımıİleİlgiliBulgular BULGULAR nın homojenolupolmadığıhipotezisınanmıştır. Aritmetik ortalamalararasındakifarkıntestedilmesindenönceLevene’stestiileikidağılımınvaryansları- puanlarla ilgilitestlerden(parametrik)ttestleri,anova, Deney vekontrolgrubuöğrencilerineaitöntestsonpuanlarınıntümünormaldağıldığındanbu parametrik) testlerdenKolmogorov-Simirnov, Deney vekontrolgruplarının10’arkişiolmasıdolayısıylafarkanalizlerindekatsayısalolmayan(non- Verilerin ÇözümlenmesiveYorumlanması nılan ölçeğinTürkiyeşartlarındadaoldukçagüvenilirolduğugörülmüştür. Cronbach Alfa güvenilirlik analizi sonucunda, Cronbach Alfa = 0,963 < 1,00 olarak saptandığından, kulla- Ölçeğin Türkçeyeuyarlamasını2009yılındaG.Otacıoğluyapmışveölçeğinkullanımıiçingerçekleştirilen motivasyonunu ölçmeyiamaçlar. Deneklerin önplanaalındığıLikerttipiderecelibuölçek,müzikeğitimisistemlerindeözelolarakbaşarı Müzikal MotivasyonÖlçeğiİleİlgiliBulgular Ölçeğin GeçerlikGüvenirlikÇalışmaları meye yönelikanket”(15madde)kullanıldı. Tunalıoğlu’nun geliştirmişolduğu“müzikselilgiölçeği”(55madde)ve“müzikyaşantısınınşeklinibelirle- Araştırmada, Asmus(1989)’ungeliştirmişolduğu“müzikalmotivasyonölçeği”(31madde)ile,Şafak anket). Sontest (Müzikalmotivasyonölçeği,MüzikselilgiMüzikyaşantısınınşeklinibelirlemeyeyönelik BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Muspart2014 yonlarında isebaşlangıcagöre sondadüşüşolduğunugöstermektedir. Bu sonuç kontrol grubu öğrencilerinin müziğe olan ilgisinde bir değişiklik olmadığını, müzikal motivas- daha düşüktür. düzeyde anlamlı puanlarından test ön puanları, test son (YFD) (MGSD), öğrencilerinin grubu Kontrol sında istatistikselolarakanlamlıbirfarklılıkbulunmaktadır (t=4.003,p=,003;t=2,620,p=,028).(p<0,05). Araştırmada, kontrol grubu öğrencilerinin sadece (MGSD), (YFD) ön test puanları ile son test puanları ara- Olmadığını BelirlemekAmacıylaYapılanBağımlı(Eşleştirilmiş) GrupTTestiSonuçları Kontrol GrubuÖnTestPuanlarıileSonArasında AnlamlıBirFarklılıkOlup Bu sonuçdeneygrubunaverileneğitiminbaşarılıolduğunu göstermektedir. Deney Grubuöğrencilerininsontestpuanları,önpuanlarındananlamlıdüzeydedahayüksektir. (t=-3,85, p=,004;t=2,515,p=,033;t=-3,356,p=,008;t=-2,419,p=,039;p<0,05). test ön puanları ilesontestarasındaİstatistikselolarakanlamlıbirfarklılıkbulunmaktadır (MMÖTP) (SOÇFD), (MGSD), Ölçeği, İlgi Müziksel öğrencilerinin grubu deney Araştırmada, Olmadığını BelirlemekAmacıylaYapılanBağımlı(Eşleştirilmiş)GrupTTestiSonuçları Deney GrubuÖnTestPuanlarıileSonArasındaAnlamlıBirFarklılıkOlup Kolmogorov–Smirnov testisonucundadağılımlarınnormalolduğusaptanmıştır. ve sontestpuanlarınınnormaldağılımgösteripgöstermediğinibelirlemekamacıylayapılantekörneklem test ön (MMÖTP) (ÖMAD), (YFD), (SOÇFD), (MGSD), (ÇSED), (MİÖP), öğrencilerinin grubu Kontrol Belirlemek AmacıylaYapılanTekÖrneklemKolmogorov-SmirnovTestiSonuçları Motivasyon ÖlçeğiveAltBoyutlarıPuanlarınınNormalDağılımGösteripGöstermediğini Araştırmaya KatılanKontrolGrubuÖğrencilerininMüzikselİlgiÖlçeğiPuanlarının,Müzikal müziksel ilgivemüzikalmotivasyonaçısındanaynıdüzeydeolduklarınıifadeetmektedir. farklılık göstermemektedir Yapılan ttestisonucundapuanlargrup(Deney-Kontrol)değişkeninegöreistatistikselaçıdananlamlıbir işlemin ardındanortalamalararasındakifarkıntestedilmesiişlemlerinegeçilmiştir. rının homojenolupolmadığıhipotezisınanmış,varyanslarınolduğusaptanmıştır(p>0,05). Aritmetik ortalamalararasındakifarkıntestedilmesindenönceLevene’stestiileikidağılımınvaryansla- ilgi vemüzikalmotivasyonpuanlarınaetkietmediğiniifadeetmektedir. Bu sonuçaraştırmagrubuöğrencilerinincinsiyetlerininveailelerininekonomikdurumlarınınmüziksel değişkenine göreistatistikselaçıdananlamlıbirfarklılıkgöstermemektedir. Yapılan ttestiveAnovasonucundatümpuanlarcinsiyetdeğişkeniailelerinekonomikdurumu Ayrıca araştırmayakatılantümöğrencilerinokuldışındabirmüzikeğitimialmadıklarıtespitedilmiştir. rinde birmüzikçalgısıolduğunuifadeetmiştir. Araştırmaya katılandeneygrubuöğrencilerinin4’ü(%40),kontrol3’ü30)evle- hangi birçalgıçalmaktadır. Araştırmaya katılandeneygrubuöğrencilerinin2’si(%20),kontrol2’si(%20)her- Değişkeni İçinFrekansveYüzdeDeğerleri Deney veKontrolGruplarınınHerhangiBirÇalgıyıÇalma-EvindeMüzikÇalgısıOlma BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory (p>0.05). Bu sonuçdeneyvekontrolgrubuöğrencilerinineğitimbaşlangıcında 10. oturum/session

Bu

233 234 Sharon, L.(2011).TheEffectsofMusiconStudentPsychology. Website:http://www.eric.ed.gov/ERICWebPor- Özçelik, İ.(1982), Görme Özürlülerin Psiko-Sosyal Gelişmelerinin Değerlendirilmesi EBF, Eyüpoğlu, H., A. (1984), Ersoy, Ö.(2000),Avcı,N.,Özelgereksinimiolançocuklarveeğitimleri (I.basım),Ya-PaYayınPazarlama.İstanbul. Çilden, Ş. (2001), Müzik, Çocuk Gelişimi ve Öğrenme. 21,1,6. Bahar, H.,İ.(2005),Sosyoloji.1.Baskı,SiyasalYayınevi.Ankara. Ataman, A.(2006),GörmeYetersizliğininÇocuklarÜzerindekiEtkileri,Tüfekçioğlu Alkış, H.(2008),FredericHerzberg’inÇiftEtmen(Hijyen-Motivasyon)KuramınınİşGöreninTatminineEtkisive KAYNAKÇA çocukların öğrenmestillerineuygunöğretim,yöntemvetekniklerigeliştirilerekmümkünolacaktır. Bu araştırmanınsonuçlarıgözönünealındığında,okuldaverileneğitiminamacınaulaşması,görmeengelli edilecektir. sizdir. Araştırmalarınsayısıarttığıvedahabüyükörneklemlerleyapıldığıtakdirdeiyisonuçlarelde Görme engellilervemüzikalanındaülkemizdeyurtdışındayapılanbilimselçalışmalarınsayısıyeter- den kolaylıklagelmesinisağlayacaktır. olması, çocuğunkendinitanımayabaşladığıveifadeetmegüçlüğüçektiğidönemde,güçlüklerinüstesin- Özel eğitimgerektirenokullardamüzikdersinin1.sınıftanitibarenyeralmasıvesaatsayısınınenaz3 enstruman dersleri(Mandolin,Bağlama,Gitar,Flütvb.yapılabilir. Okul sonrasıdiğerdersleriçinyapılanetütler gibi, müzikdersiiçindeisteyenöğrencilerle, gruplar halinde ÖNERİLER eğitimi alanvealmayangörmeengelliçocuklardadaanlamlıbirfarkolduğugözlemlenmiştir. me veçocuklarınmüzikyaşantılarınaetkisibakımındanönemarzettiğisosyalleşmesürecinde ilgi vemüzikyaşantılarınaetkisi’ninbelirlenmeyeçalışıldığıaraştırmadamüziğin,motivasyon,sosyalleş- Görme engelli bireylerin sosyalleşme sürecinde verilen müzik eğitiminin müzikal motivasyon, müziksel SONUÇ, TARTIŞMAVEÖNERİLER rol grubuöğrencilerinegöredahayüksekdüzeydeolduklarınıifadeetmektedir. Bu sonuçdeneygrubuöğrencilerinineğitimsonundamüzikselilgivemüzikalmotivasyonaçısındankont- (ÖMAD), (MMÖTP)değişkeninegöreistatistikselaçıdananlamlıbirfarklılıkgöstermektedir (YFD), (SOÇFD), Puanları Ölçeği İlgi Müziksel sonucunda testi t yapılan puanları, grup Deney-Kontrol Farklılaşıp FarklılaşmadığınıBelirlemekAmacıylaYapılanBağımsızGruptTestiSonuçları Ölçeği veAltBoyutlarınaAitSonTestPuanlarının,Grup(Deney-Kontrol)DeğişkenineGöre Araştırmaya KatılanÖğrencilerinMüzikselİlgiÖlçeğiSonTestPuanlarının,MüzikalMotivasyon SearchType_0=no&accno=ED519172 adresinden10Aralık2011 tarihin tal/search/detailmini.jsp?_nfpb=true&_&ERICExtSearch_SearchValue_0=ED519172&ERICExtSearch_ tesi EğitimBilimleriFakültesiDergisi.Ankara. Enstitüsü. Otel İşletmelerindeBirUygulama.DoktoraTezi,GaziÜniversitesiEğitimBilimleriEnstitüsü.Ankara. Türkiye’de KörlerÜzerineİnceleme.Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Muspart2014 Gazi ÜniversitesiEğitimFakültesiDergisi,Ankara. de edinilmiştir.

C.15, S.2.AnkaraÜniversi- (p<0.05). Barış TOPTAŞ* Keywords: Future,Younggeneration,Musical accumulation. mass media(television,radio, internet, etc.).affected.. effect with temporary music which directing the daily life rather than a continuity musical approach, from the music is unimportant not asked for in the university entrance exam and especially, they remain under intense that musical, a as equipped not are students emerged has studies of result a As students. college be to didate can year a after people young called who students school high utto do carrie was survey work of scope The motives. the what of outside is that music or music to min the attracting instruments, music which play they level what to listening were they music what in, interested yare the music of kind what future, the in trustees quality music and in practice to be active. At this study were in vestigate do ur children that young art (music) will deliver the flag of art, our children learning to our value sespecially their own music as well as be aware of to progress in all areas. Music is very important within art. It means to leave behind their eyes the people who continue to able be should country our in forward go to generation new each of delivery the in step a is task this arts, the and science Education, delivery. as generation to generation from passed is flag safety a is This It is known bye very one the great leader ATATÜRK entrusted to young people as the future of our country. Abstract Anahtar Kelimeler:Gelecek,Gençnesil,Müzikalbirikim. sonucu ortayaçıkmıştır.. kaldıkları altında etki olarak yoğun ile müzik anlık yönlendiren yaşantısını günlük çok, anlayışından müzik bir olan sürekliliği etkilenerek vb.) internet radyo, (televizyon, araçlarından iletişim kitle özellikle ve olduğu önemsiz için çıkmadığı sınavlarda üniversite müziğin olmadıkları, donanımlı anlamda müzikal öğrencilerin ve genç olarak adlandırılan lise son sınıf öğrencilerine anket çalışması yapılmıştır. Yapılan çalışma sonucunda aday olmaya öğrencisi üniversite sonra yıl bir kapsamında Çalışma araştırılmıştır. olduğu ne etkenlerin iten dışına müziğin da ya çeken içine müziğin onları çaldıkları, aletlerini çalgı hangi dinledikleri, müzikleri hangi Bu gelmektedir. anlamına bırakmaması ilgilendikleri, ile türü müzik hangi çocuklarımızın olan arkada emanetçileri (müzik) sanat genç geleceğin çalışmada; gözlerini edeceklerin teslim bayrağını sanat olması aktif uygulamada ve olması farkında müziğin kaliteli de hem öğrenmesi değerlerimizi müzik kendi hem ilerlemesini özellikle alanda her ülkemiz ki olmalı da şekilde çocuklarımızın olan Geleceğimiz taşımaktadır. önem oldukça müzik içerisinde Sanatın gidecek sürdürebilmelidir. ileriye adım bir jenerasyonda yeni her teslimi görev bu sanatta ve bilim’de Eğitim’de, aktarılmaktadır. kuşağa kuşaktan gibi teslimi bayrak birer emanet Bu bilinmektedir. tarafından herkes ettiği emanet gençlere geleceğini ülkemizin ATATÜRK’ün önder Ulu Özet ENTRUST OURFUTURE THE MUSICEXPERIENCEOF YOUNG PEOPLEWHOWEWILL MÜZİK BİRİKİMLERİ GELECEĞİMİZİ EMANETEDECEĞİMİZGENÇLERİN * [email protected] Yrd. Doç.Dr.,AdıyamanÜniversitesiDevletKonservatuvarıMüzik veSahneSanatlarıBölümü,Adıyaman, BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 10. oturum/session

235 236 Tablo 1’deanketekatılanların oranı%55,%kızve%47,7erkekolarakgörülmektedir. Tablo 1:CinsiyetDağılımı yer verilmiştir. Bu bölümdeçalışmakapsamındauygulanananketlerdenelde edilenverilerinsonuçlarınaveyorumlarına BULGULAR VEYORUM Elde edilenverilerfrekansveyüzdeolarakişlenipdeğerlendirilmiştir. nan anketformuAdıyamanilinde89kızve72erkek’tenoluşan 161lisesonsınıföğrencisineuygulanmıştır. nilebilmesi amacıyla anlaşılır bir biçimde farklı içeriklerden oluşan anket soruları hazırlanmıştır. Hazırla- Çalışmanın ilk aşamasında araştırmacılar tarafından konu ile ilgili durum tespiti ve görüşlerin sağlıklı edi- YÖNTEM sağlayacak eğitiminsanatlakazandırılmasımümkünolabilir.(ApaydınlıveÖzkelerş,2013:388). rılması yanındaonlarınduygusalboşluğunudolduracak,estetikyönünügeliştirecekveüreticiolmalarını eğitiminin önemli bir yeri olduğu düşünülmektedir. Bu nedenle öğrencilere bilişsel becerilerin kazandı- lumu üretentoplumhalinedönüştürecek bireyler yetiştirmekiçinçağdaşeğitim sistemiiçerisinde sanat Yaşadığımız dünyahızladeğişmektebegiderektüketenbirtoplumyapısıoluşturmaktadır.Tüketentop- duyguların veduyarlılığındagelişimineyardımcıolmaktır.(BarışDiğerleri,2013:200) eğitimiyle amaçlanan,bireyi,heralandayaratıcılığayöneltmek,onlardakibilişselgelişiminyanısıra, ve hazzıarttırır.Müzikeğitimininenönemliamacı,çocukyadagencisanatçıyapmakdeğildir. duyarlılığı geliştirerek,yaşamabakışaçısınıdeğiştirir.Ufkunugenişletiryaşamdanalacağı bir katdahaönemkazanmaktaveöneçıkmaktadır.Doğrubilinçlisistematikmüzikeğitimiçocukta yanında bireğitimaracıolmaözelliği,eğitimdealternatifyaklaşımlarınarandığıgünümüzdünyasında, gerçektir. İnsanyaşamındasanatdallarıiçerisindeçokfarklıbiryeresahipolanmüziğin,çeşitliişlevlerinin açık nesilleryetiştirmesinde,müzikeğitiminingerekliliğiartıkbilimselaraştırmalarladakanıtlanmışbir Bireylerin varolanyeteneklerinişekillendiripgeliştirmesinde,toplumunduyarlıüretken,yenifikirlere (Jeffrey, 1992,Akt:GürayveDemir,2013:128) müziği hatırlayabilmek ve aktarabilmek için ihtiyaç duyulan tüm yapı, işaret, formül ve şifreleri içerir. aktarılır. Bukalıplarbellibirkültürdeki müziksel ortaklıklarıyadadahagenelanlamıylabirgeleneksel kültürü dayandığı kökler ile bağlarını kuran ve kendi gibi olma özelliğini korumasını sağlayan kalıplar ile Müzik hafızasınınaktarımı,birtoplumunmüzikgeleneğininoluşumundakitemeletmendir.Her basitleşmesine yolaçmıştır.Böyleliklegeçmişiniaşamalıolarakunutmayabaşlayagençler derecede göstermiştir.Anlıkvegeçicimüzikzevklerigençlerarasındayaygınlaşmayabaşlamışmüziğin Popüler kültür hayatın her alanında kendini hissettirdiği gibi sanat ve müzik alanında da etkisini hissedilir landırmıştır. Bununladoğruorantılıolarakpopülermüzikdeyaygınlaşmayabaşlamıştır.(Avcı,2013:110) timin kitleselleşmesi, vb. gibigelişmelerin arttığı birdönemdir. Bu durum,popüler kültürün gelişimini hız- Yirminci yüzyılveyirmibirinciyüzyılınbaşlangıcı;kitleiletişimaraçlarınıngelişmesiçeşitlenmesi,üre- olabilir. gün yaşambiçimlerinigelecekkuşaklaradoğruşekildeaktarmasıgençlerineğitilmesiylemümkün Gençler geleceğinkoruyucularıvetaşıyıcılarıdır.Budoğrultudabirulusunkendigelenek-görenekleri,öz- GİRİŞ Toplam Erkek Kız BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Muspart2014 Frekans (f) 161 72 89 Yüzde (%) 47,7 55,3 100 Tablo 2:DinlenilenUlusalMüzikler dinledikleri sonucuortayaçıkmıştır. Tablo 4’tegünlükmüzikdinlemeoranlarınabakıldığında gençlerin çoğunlukla 1 ile2saatarasımüzik Tablo 4:GünlükMüzikDinlemeSüreleri dinlendiği sonucunaulaşılmıştır. ilk sıradayeralmaktadır.PopMüziktensonrasırasıylaRockMüzikveCazMüziği’ningençlertarafından Yukarıdaki tablo3’tegençlertarafındandinlenilenyabancımüziklerincelendiğindePopMüzik%33,5ile Tablo 3:DinlenilenYabancıMüzikler sonucuna ulaşılmıştır. almaktadır. PopMüziktensonrasırasıylaArabeskMüzikveHalkMüziği’ningençlertarafındandinlendiği Tablo 2’degençlertarafındandinlenilenulusalmüziklerincelendiğindePopMüzik%31,1ileilksıradayer Pop Müzik Halk Müziği Toplam Tüm gün 3 saat –4saat 2 saat –3saat 1 saat –2saat 1saat ile 30 dk Toplam Diğer MüzikCaz MüzikKlasik Rap Müzik MüzikRock Toplam Diğer Tasavvuf (Dini)Müzik Arabesk Müzik Pop Müziği Sanat Müziği BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 10. oturum/session Frekans (f) Frekans (f) Frekans (f) 161 161 161 54 35 12 28 80 33 14 27 12 20 34 10 11 40 50 15 8 Yüzde (%) Yüzde (%) Yüzde (%) 33,5 21,7 17,4 49,7 20,5 16,8 12,4 21,1 24,8 31,1 100 100 100 5,0 7,5 8,7 7,5 6,2 6,8 9,3

237 238 Tablo 8:YGS’deMüzikSorularınınSorulmasınıİstemeDurumları ettikleri ortayaçıkmıştır Tablo 7’deincelendiğindeanketekatılangençlerin%57,8’ininarkadaşlarınındinlediklerimüziklerimerak Tablo 5:GençlerinDinlediğiMüzikleriArkadaşlarınaTavsiyeEtmeDurumları Tablo 9:OkuliçindeMüzik Korosunda YerAlmaDurumları %54,0’lük birbölümününbukonudaisteksizolduğuortaya çıkmıştır. Tablo 8’deYGS’demüziksorularınınsorulmasınıistemeye yönelikcevaplarıincelendiğindegençlerin Tablo 7:ArkadaşlarınınDinledikleriMüzikleriMerakEtmeDurumları rin %87,0gibibüyükbirorandaherhangiçalgıileuğraşmadıklarısonucuortayaçıkmıştır. Tablo 6’da Okuldaki müzik eğitimi (flüt,melodika vb.)dışında çalgıçalma durumu incelendiğinde, gençle- Tablo 6:OkuldakiMüzikEğitimi(flüt,melodikavb.)DışındaÇalgıÇalmaDurumu %54,7’lik birorandakendidinlediğimüzikleriarkadaşlarınadatavsiyeettiklerigörülmektedir. Tablo 5’de gençlerin dinlediği müzikleri arkadaşlarına tavsiye etme durumları incelendiğinde, gençlerin Toplam Hiç Bir zaman Ara sıra Her zaman Evet Her zaman Evet Toplam Kararsızım Kesinlikle İstemem Kesinlikle İsterim Hayır Ara sıra Hayır Toplam Hiçbir Zaman Toplam Toplam BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Muspart2014 Frekans (f) Frekans (f) Frekans (f) Frekans (f) Frekans (f) 161 127 161 27 41 93 140 161 161 161 37 21 88 40 33 40 87 34 Yüzde (%) Yüzde (%) Yüzde (%) Yüzde (%) Yüzde (%) 16,8 25,5 57,8 23,0 77,0 100 13,0 54,7 24,8 87,0 20,5 24,8 54,0 21,1 100 100 100 100 Tablo 11:GençlerinDinlediğiMüziklerinAileleriileBenzerlikDurumları çıkmıştır. Tablo 10incelendiğindegençlerin%90,1oranındaokuldışındamüzikeğitimialmadıklarısonucuortaya Tablo 12:HangiÇalgıyıÇalmakİstedikleri çıkmıştır. Tablo 11incelendiğinde,gençlerindinlediğimüziklerin%39,1oranındaaileleriilefarklıolduğuortaya Tablo 10:OkulDışındaMüzikEğitimiAlmaDurumları çoğunluğunun hayırcevabıvererekkatılmadıklarısonucuortayaçıkmıştır. Tablo 9’daokuliçindemüzikkorosundayeralmadurumlarıincelendiğinde,gençlerin%77,0ilebüyük - - - - - Sonuçlar SONUÇ VEÖNERİLER rın önilksıradaolduğugörülmektedir. Tablo 12’degençlerinhangiçalgıyıçalmakistediklerininoranlarına bakıldığında%42,2likbiroranlagita- Toplam Hayır Evet Toplam deBenzer İkisiyle Benzer Babamla Annemle Benzer deFaklıİkisiyle Gitar Bağlama Piyano Toplam Diğer Ud Kanun Bateri Keman Gençlerin %87,0 gibibüyükbirorandaherhangi birçalgıileuğraşmadıkları, Gençlerin %54,7’likbiroranda kendidinlediğimüzikleriarkadaşlarınadatavsiyeettikleri, Gençlerin çoğunlukla1ile2saat arasımüzikdinledikleri, Gençlerin yabancımüziklerden popmüziğidahayoğunolarakdinlediği, Gençlerin ulusalmüziklerden popmüziğidahayoğunolarakdinlediği, BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 10. oturum/session Frekans (f) Frekans (f) Frekans (f) 161 68 29 17 11 13 8 9 6 161 145 161 16 18 38 42 63 Yüzde (%) Yüzde (%) Yüzde (%) 42,2 18,0 10,6 100 90,1 11,2 23,6 26,1 39,1 5,0 5,6 3,7 6,8 8,1 100 100 9,9

239 240 Güray C.,DemirA.(2013)“BirAlgı Değişimi:DevletinGelenekselMüziklerÜzerindenAnadoluda’ki KültürelRenk- Barış, D.A. , Ece A.S., Doğan S. (2014) “ Amatör Müzik Eğitiminin Sergilenmesinde Bir Çalışma Örneği: Genç Müzis- Avcı B.(2013)“MüzikEğitimindePopülerKültürünYeri”4.UluslararasıHisarlı AhmetSempozyumu “MüzikNereye Apaydınlı K.(2014),Özkeleş S.,“Türkiye’de CumhuriyetDönemindenGünümüzeSanatEğitimindeMüzikOkurya- KAYNAKÇA tüm çabalarharcanmalıdır. yönlendirici çalışmalaryapılmalıvekültüreldeğerlerimizigeleceğedoğrubirşekildetaşımalarıiçingerekli Sonuç olarakgençlerimiziönceliklekendikültüreldeğerlerimizolanhalkmüziğivesanatmüziğine katılmaları sağlanmalıdır. ailelerinde müzikeğitiminebelirliölçülerdeözendirilmesi,çocuklarıilebirliktebazıetkinliklerine doğru birşekildegerçekleştirilebilecekkonudeğildir.Ailelerindebukonudadesteğininalınmasıvehatta Gelecek içingençleriniyieğitilmesioldukçaönemlidirancakbusadeceokuldayadaözelkursmerkezlerinde olması daoldukçaönemlidir. vermelidirler.Bu müziköğretmenlerininçalgı(bağlama,kanun,keman,piyano,vb.)alanındayeterli müzik öğretmenleriatanmalıveözelliklemaddigücüyetersizolanailelerinçocuklarınaeğitimi gelebilir. Bu konudaülkemizdeki Gençlik veSporBakanlığımızabağlıgençlik merkezlerine kadrolu çıkmıştır. Bunun birçoksebebiolabilir.Bunlarınenbaşındaözeldersalmakiçin maddigücünyetersizliği Yapılan anketçalışmasısonucundagençlerinbirçoğununokuldışındamüzikeğitimialamadıklarıortaya de eklenmesiöğrencilerinmüziğeolanilgisindekaydadeğerbirgelişmeolarakkendinigösterecektir. müziğe yerverilmemesidir.Eğeryapılacakolansınavlardagenelkültürbaşlığınınaltınabirsanatbölümünün yaklaşmamaktadır. Bunun en önemli sebebi de ÖSYM ve Milli Eğitim tarafından düzenlenen sınavlarda Günümüzde ilköğretimvelisedüzeyindeöğrenimgörenbirçokçocukgençmüzikdersineönemle her gençbirçokarkadaşınıdamüziğiniçerisineçekecektir. onların müzik yaşantılarına doğru bir şekilde yol vermek gerekmektedir. Bu sayede müziğe yönlendirilen kişiyi etkilemektedir.Budüşünceyleözelliklemüziğeyetenekligençlerierkenyaşlardatespitetmekve Gençlerin özellikleyaşamtarzlarındabirbirleriniörnekaldığıdüşünüldüğünde1kişiçevresindekibirçok konunun arkasınaalmakbüyükönemarzetmektedir. sağlamak, ülkemiziçindahaiyibirmüzikpolitikasıyolharitasıçizmekveözellikledemedyayıdabu iletişim araçlarındankaynaklandığıbirgerçektir.Bukonudakendiözmüziklerimizinyaygınlaşmasını Gençlerin yerliveyabancıpopmüzikdinlemeyedahayatkınolmalarıtelevizyonradyodiğermedya davranışlarında olumludeğişiklikleryaratacaktır(BarışveDiğerleri,2013:206). Müziğin buözelliğindenyararlanarak,özellikleonubireğitimaracıolarakkullanmak,çocuklarımızın Müzik, insanınyaşamındavazgeçilmezbirolguveçocuğundoğalçevresiyleetkileştiğiönemliboyuttur. Öneriler Sonuçları ortayaçıkmıştır. - - - - Gençlerin dinlediğimüziklerin%39,1oranındaailelerininmüziklerilefarklıolduğu, Gençlerin %90,1oranındaokuldışındamüzikeğitimialmadıkları, Gençlerin %77,0ilebüyükçoğunluğununokuldakimüzikkorolarınakatılmadıkları, Gençlerin %54,0’lükbirbölümününYGS’demüziksorususorulmasıyönündeisteksizolduğu, Matbaacılık, Afyonkarahisar lere Yakınlaşması”4.Uluslararası Hisarlı Ahmet Sempozyumu“MüzikNereyeGidiyor”BildirilerKitabı,ARG baacılık, Afyonkarahisar yenler Şenliği”4.UluslararasıHisarlı AhmetSempozyumu “MüzikNereyeGidiyor”BildirilerKitabı,ARGMat - Gidiyor” BildirilerKitabı,ARGMatbaacılık,Afyonkarahisar Afyonkarahisar zarlığı” 4.UluslararasıHİSARLIAhmetSempozyumu“MüzikNereye Gidiyor”BildirilerKitabı,ARGMatbaacılık, BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Muspart2014 Monte H.Mumford* error detectionandcorrection modetowardmusicalinterpretation,therewereexciting results. of correctionstrategies.However,thefewtimesconductors wouldredirecttheensemble’sattentionfrom seemed tobelittleregardforthetimeexpendedonthisrote learningexercisenorweretheresuggestions of errors,thepassagewouldthenberepeatedseveralmoretimes inanattempttocorrecttheproblems.There (usually wrongnotes,incorrectrhythmsorinattentiontodynamic levels).Afterpointingoutadetailedlist encountered difficulty technical each address to ensemble the stopping of regimen a employed observed such asconcerts,orotherperformancerelatedtargets.The mostcommonrehearsalteachingpatternI noted thatoften,incredibleenergieswereexpendedtoward ‘noteperfect’performance-basedoutcomes, As Iobservedtheserehearsals,alsobecameincreasingly concerned withtheoverallrehearsalprocess.I through therehearsalmethods. quality ofthemusicalexperienceanditseffectivenesswith regards totheoveralleducationalvalueconveyed programme. However,asIlookedcloserattheactualensemblerehearsals,begantowonder performance career. Therewasalsouniversity administrativesupport fortheirconservatorium’s ensemble the importanceoftheirensemble’seducationalvalidityinpreparingperformancemajorsforaprofessional directors/conductors generallydisplayedconfidence,knowledgeandenthusiasm,combinedwithabeliefin or generalstudentswhowishedtoplayinanensembleforpleasureandpersonaledification.Themusical The universityensemblesIobservedconsistedmainlyofmusicianswhowereeitherperformance majors rehearsal practices. and professionalperformanceensembles.Consequently,Ibegantoformapictureofcurrentensemble interested inexaminingandcomparingrehearsaltechniquesfoundbetweenlargecommunity,tertiary my positionsofteachingfuturemusiceducators,performancemajorsandconductors,Iwasintensely styles acrossavarietyofuniversity,communityandprofessionalinstrumentalvocalensembles.In jazz andmusictheatre.DuringthistimeIhadampleopportunitytoobserveanarrayofdifferingrehearsal out mycareer,Ihavebeeninvolvedincommunity,professionalandsemi-professionalmusicensembles, music educationlecturerand10yearsasanAmericansecondaryschoolinstrumentalteacher.Through conservatorium sector. Previously,Ihadspent20yearsasanAustralianuniversity musicperformance and In 2011IreturnedtoAustraliafollowingfiveyearsasProfessorofMusicintheAmericanuniversity NASIL GÜÇLENDİRİLİR? ÖĞRENCİLERİN ÖĞRENMELERİEĞİTİMODAKLIPROVALARLA BÜYÜK KOROPROVALARININ PLANLANMA STRATEJİLERİ: EDUCATIONALLY FOCUSEDREHEARSALS? HOW TOSTRENGTHENSTUDENTLEARNINGTHROUGH LARGE ENSEMBLEREHEARSAL PLANNINGSTRATEGIES: * [email protected], montemumford.com,[email protected] Casual Lecturer-MelbourneCon servatorium ofMusic-University ofMelbourne,Melbourne BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 11. oturum/11. session

241 242 expressive etudes and solorepertoire so astoapply the process gained from mastering this material Ensemble membersshouldbe encouragedtolearnandmasterscalesarpeggios,rhythmic exercises, found inthespecificexercise/passage inquestion. also begin to clearly articulate when and how they have met and achieved the technical and musical targets students becomeultimatelyresponsible forsettingthetargetsandattendantoutcome goalcriteria,they and rewardsofpracticingaspecificexerciseorpassage in lightofsimilarlearningapplications.When of intrinsicself-evaluation.Effectiveself-evaluationshould leadstudentstowardsunderstandingthevalue of thesuccessfultransfer of individuallearning into students’handsisaccomplished through thenurturing (or non-musical)targetsisoneofthemostsignificantchallenges conductorsface.Avaluablecomponent Developing anindependentlearningprocessinourstudents, whilesharingitsapplicationtoothermusical mastery? Onceagain,itisimportantthateffectivestrategies arebothpromotedandproveninrehearsal. and acquisition skill both to leading apply, then students will strategies What etc.? inflection, expressive targets other yet to be identified? Are they bowings,there articulations, correct pitches, fingerings, rhythmic accuracy, are And, targets? those achieving in success their identify measure a student students will How will on? focus a passage and within 3 targets what on example, For passages. difficult mastering in markers, targetsoroutcomesemployedforpersonalevaluation,thusleadingtorewardingsuccess and performance outcomes to take place. Conductors should assist students in identifying the essential Therefore, buildingmotivationforimprovingpersonalpracticehabitsisessentialsuccessfullearning are doomedtomediocrity. prepared. Withouttheelementofstudentpreparationandownershippersonalresponsibility,ensembles in personalpractice.Studentsthenmustbestronglyencouragedtocomerehearsalswiththeirpartsfully where studentsperceivetheperformancegoalssharedinrehearsalsareworthyofefforttobeexpended This isespeciallytruewhenthestrategieshavebeenshowntobesuccessfulbypracticaldemonstration,and begins Surprisingly, mosttechnicalproblemsencounteredduringrehearsalscanbeaddressedbeforetherehearsal conductors toprovidepracticalexamplesonhoweffectivelypracticeone’sinstrumentoutsiderehearsal. matched totheappropriateskilllevelofensemble.Everyrehearsalshouldcontainopportunitiesfor and utiliseproventeaching strategies, along with quality repertoire and teaching materials. These willbe Importantly, educationallybasedrehearsalsthatreinforceeffectivelearningpracticeswillalsorequire lifelong learning. students learnaboutgenericlearningthroughensemblerehearsalscanhavemultipleapplicationsfor improvement. IftheconstantstreamofemailsIreceivefromformerstudentsisanygauge,muchwhat through reinforcingtheirstrengthsandcorrectperformanceresultswhileidentifyingareasforspecific and accountability.Rehearsalmethodsshouldleadstudentsinacquiringapersonalassessmentprocess rehearsals provide an environment where student accomplishment and failure lead to both encouragement student’s. However,fordevelopingtheeffectivenurturingofstudentlearningownership,itisessentialthat ownership ofeachstudent’sindividuallearningouttheconductor’shands,placingitdirectlyinto role indevelopingtheirownpersonallearningprocess.Thisnewdirectiontakestheresponsibilityand conductor’s ‘errordetectionandcorrection’energiestowardencouragingstudentsintakinganactive Upon reflection onthe aboveobservations, Ihave become convinced ofthe importance of redirectinga technical skillstosuccessfullysightreadthemusic. is notaparticularlyeffectivemethodinlearningone’spartwhenthestudentdoeshaverequisite identify and correct individual mistakes, in effect, learning their individual parts use ofself-evaluativeskills.Generally,studentsplayedthroughtheirparts,waitingfortheconductorto learning strategies, or to encourage personal ownership of thelearningprocess through introducing the students, individual or of a specific section’s efforts and achievements. Missing too, were efforts to introduce specific effective of success the recognizing through responses technical and musical desired affirm Unfortunately duringthesesuccessfulrehearsalmoments,conductorsoftenmissedtheopportunityto through thestudent’spersonaluseofthoseeffectivepracticestrategiessharedinearlierrehearsals. BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Muspart2014 in rehearsal. This of course how muchmoreeffectiveand enjoyablerehearsalsbecome.Thebenefitsofplanning educationallybased ensembles areinpossession of awell-developedrhythm,harmonicandpitchvocabulary, itisamazing the harmoniccontextandkey centre,anddevelopingsensitivitytomelodicnuance inflection.When ensemble skillssuchasanacquisition ofinternalpulse,theuserhythmicsubdivision, understandingof and trustintheadvantagesof spendingsomeofthepreciousrehearsaltimeingaining ofautomated With thisinmind,conductorsmustbewillingtoshrugoffthe temptationofsolelypractisingfortheconcert, educators giveconcertsbecausetheyrehearse.”CraigKirchhoff,UniversityofMinnesota As acolleaguerecentlypointedout“Professionalensemblesrehearsebecausetheygiveconcerts, whereas given opportunitiestotrialtheiremergingmusicalinterpretation withoutfearoffailure,orintimidation. toward developingcriticalself-assessmentcriterionthrough exposuretogreatmusicalmodelswhilebeing and naturalcuriosity,butavoidingthetemptationtoprovide answersforthem.Studentsshouldbeled become thoughtfulobservers,excellentlistenersandarticulate participants,promotingpersonalinitiative indefinitely tomanylearningtargets.Tothisendconductors needtoenabletheirensemblemembers seeking fortheperfectperformance,butaidindevelopinga personalapproachtostudythatcanbeapplied equally applicabletoothersubjects.Thereforerehearsals should notbeoverlyconcernedwiththegoalof It iseasytoforgetthatrehearsalsshouldalsoprovidestudentswitheffectivegenericlearningskillsare • • • • • • • • following questions: Keeping theaboveinmind,conductorsofconservatoriumensemblesshouldregularlyconsider interpretation musttobeaddressedseparatelyfromtherepertoire. performance. Therefore,amajorityofthetechnicalskillsneededtoallowourensemblefocuson a priorknowledgeandskillbasewillbeappliedtotheirwork,leadingeffective,rewardingmusical under consideration.Composersofsignificantrepertoiregenerallyassumeanensemble’scommand on interpretation, with the other 30% being used for mastery of technical demands found in the repertoire introduced, developedandperfected.Itisgenerallyacceptedthat70%ofrehearsaltimeshouldbespent Conductors shouldremaincommittedtoprovidingopportunitiesforeffectiveperformance skillstobe to neglectinvestingintheprocessoflearningforpursuitshort-termperformancegoals. continued investmentintrainingmaterialforthelongterm.Onemustbepatienttoresisttemptation for independentpractice,itisalsoimportanttorememberthatoneneedscommitencouragingthe to employthemindependentlyoutsidetherehearsal.However,besuccessfulattransferringmotivation the valuableconsiderationsof‘processlearning’duringrehearsal,thenstudentshouldbeinspired to recognisebothwhenandhowthedesiredresulthasbeenachieved.Ifonecanmodelcommunicate A majorportionofthesuccessfultransferencelearningprocessisconfirmationstudents’ability problem solving. mathematicians donotlearnequations,saveforthepurposeoftheirapplicationandusefulnessinfuture musical outcomesthroughrehearsalprocess.Thestudyofmathematicsprovidesafittinganalogyinthat of rehearsalfocusthenistoemploytheessentialapplicationfundamentaltechniquetowardachieving towards themeetingofmusicaldemandspresented in theperformancerepertoire. An importantpoint Are theirstudentsdependableandresponsible? Do theirstudentspossessexcellentreadingskills? Are theirstudentscurious,purposedrivenandindependentlearners? Can theirstudentsfollow,aswelllead? intonation andexpressive,intelligentwell-formedphrases? Are theirstudentscompetentmusicians,abletoproduceacceptablecharacteristictone,centred Do theirstudentsseethemselvesasgrowing‘professionals’? Are theirstudentspassionateloversofmusic? What doestheconductorwantstudentstohavegainedfromensembleparticipation? BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 11. oturum/11. session

243 244 • • looking? and development. So, for what specific sorts of things should conductors(and students) be listening and identify and respond to both the vertical and horizontal elements in music, aiding personal musical growth individual performancecontribution.Thiswillassistin the students’acquiringabilitytointernally skills’ throughout the rehearsal acquiring their own settemplatesthatthey can applytowards their own use ofrehearsaltemplates.Conductorsneedtoencourage thegrowthoftheirensemble’s‘listening order toidentifyandestablishtheproperresponse.The use of‘attentiontodetail’providesasystematic response, knowledge base orobjective that is superimposed over that which isobserved as incorrect in to developandemployasetofvisualauraltemplates. Atemplatecanbedefinedasacorrectskill, To aidthistaskofrecognitionincreasingvisualandaural recognitionskills,conductorswillthenneed been achieved? has been achieved, and what criteria we will apply that will inform us when an acceptable performance has this when know we Will prepared? being works the of performance acceptable an constitute will what all, hold asetofdefinitive,measurableStudentLearningObjectivesforstudentsandensemblesalike.Above should one end this To like? sound music the should what finally, And like? sound ensemble the should ensemble understand in regards to the historical and analytical aspects of the works to be rehearsed? What When planningarehearsalitisimportanttofocusonthespecificdesired‘ideal’outcomes.Whatshould expansion oninterpretationalissuesandsightreadingopportunities. for eitherspecificsectionsorlargeensemblecontinuity.Theplanwillalsoprovideopportunityfurther the performance repertoire. These will include the dissection and reassembly of difficult technical passages involving theuseofchoralematerial.Theplanshouldthencontinuewithaddressingspecificsections internal pulsedevelopmentexercises.Itshouldcertainlyinclude‘unconducted’performanceopportunities simply tuningindividualsandsections.Itmayincludeverticalharmonic,chordalexercises learning activitiesfactoredin.Theplanshouldincludeanensemblewarmuproutinethatgoesbeyond What elements then should a rehearsal plan contain? The plan should begin with a timeline with the specific “If youdon’tknowwherearegoing,anyroadwilltakethere.” authority. directions, whichareformedwithdeliberateforethoughtandsupportedknowledge,conviction begin with aplanconsisting of adestination or setof targets. The planwillalsocontain asetofclear Therefore, successfulrehearsalstructurewillrequirecareful,effectiveplanning.Everyneedsto themselves. learning for thestudent.Conductors must lead belief intheimportanceofamusicensemble’seducationalvalidity,theconductorcannotsimplydo to goaboutremedyingthatimbalance.Despiteconfidence,knowledgeandenthusiasm,supportedwitha educative conductorshouldbetoassisttheirstudentsinthediscoveryofwhattheydonotknowandhow However, our students often don’t know what they don’t know. One of the most important roles of the well asbetweentheensemblemembers. generally collaborativeinnature,effectivelycombiningthemusicianshipofconductorand to achievebeyondsuperimposingtheirwilloveranensemble.Afterall,greatmusicperformancesare hold onthemind.”Itisconductor’sroletoassisttheirensemblesindiscoveringwhatittheywish of education.”But,onewoulddowelltoconsiderPlato’squote,“Alllearningundercompulsionhasno Duke Ellingtononceobserved,“Whenamanfindsoutwhathewantstoknow,wellthat’sthebeginning ‘delayed gratification’intheprocessoflearning. rehearsals areobviousbutpatienceisneeded,alongwithawillingnesstorediscovertheimportanceof intonation? How isthisachieved? Is theensemble/individualproducing anacceptablecharacteristicsoundi.e.tonequality, balanceand an effectivevisualgageofengagement.) Are ensemble members, both mentally and physically engaged in the rehearsal? (Posture often provides BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Muspart2014 students to think,learn,interpret, plan andevaluate for George Harrison ensemble, as • • • • • • • • • • • • • Rehearsal planningpointsforconsiderationshouldinclude: • • • • both visualandauralobservation. In fact,theconductorshouldbeaninformed,observantandpassionatelistenerwithdevelopedpowersof • • • • • • • • • • skills. Developing personalconviction andownershipofthemusicwhileencouragingtheir interpretative The developmentofpersonal musicalintuitionandsensitivity. The abilitytocreatebalance with blend. Expression achievedthrough dynamiccontrast. Reinforcing theimportanceof articulationandinflectionitsimpactoninterpretation. The importanceofcreatingphrasecontourandshapeinrelation totheharmoniccontext. The useofnuanceandagilitytowardssuperiorexpression. Finger patterns;automisationofmanualskilldexterityacquired through‘mindful’repetition. arpeggio skills. Strategies forunderstandingkey/tonalrelationshipsand practicalapplicationofscale,chordand The desire totraintheir ensembles tohear,recognise andeffectively performwhat theyseebeforethem. A passionforcorrectpitches,harmonicsensitivityandaural/sight cognition. Strategies foracquiringanddevelopinginternalpulse,meter, andrhythmvocabulary. Strategies forreinforcingandimprovingtonequality,timbreintonation. their individualensemblemembers. Conductors needtoprojectthroughtheirrehearsalswhatitistheywishcreate,shapeandinstillin will aidinaddressingtheirweaknesses. It istheconductor’s responsibility torecogniseandreinforce the ensemble’s strengths, which inturn their ownstrategies. But itisalsotruethattheyshouldobserveotherconductor’srehearsaltechniquesforexpanding Conductors must become self-sufficient, developing their own teaching/learning pedagogical strategies. performance repertoireaccordingly. Know yourscoresinrelationshiptotheensemble’sstrengthsandweaknesseschoosereading sharing yourrehearsalplansthroughweeklyemailcommunication,oratminimumonawhiteboard. Secondly, besuretoalwaysusearehearsalplan,outliningyourgoalsandspecificpointsforattention.Try conducting. your off attention your and score the of out head your get to sure be First, observation. of Aim tobecomeawareofwhatisreallyhappeningwithintheensemblethroughincreasingourpowers Is breathing/bowing/stickingrelatedtophrasing? and contourachievedthroughenergisedlongnotes? Is thereclearevidenceofexpressivephraseshapingasdictatedbythemusicalline,harmoniccontext Is thererhythmicverticalalignmentwithinthephrasestructure? Finishing together–enteringsilence. Starting together-exitingsilence. Correct pitches;aretheycentredandwellrounded? constantly variableasdictatedbythemusicalcontext. remains it however optional, not is articulation correct Remember: context? musical the from derived Staccato, accento, marcato, tenuto, legato. Is there an aural image for each of these articulations as Are accuratearticulationsapartoftheinterpretiveprocessortechnicallyinspired? How doestheensembleexitorentersilence?effectiveareentranceandreleasegestures. are ourstrategiesforachievingacceptablesectionandindividualintonation? What adjusting? and matching of or flat, or sharp of question a intonation good achieving of act the Is BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 11. oturum/11. session

245 246 predictable performanceoutcomes. members assisting without work, through introductionandapplication ofpracticalpracticestrategieswillultimatelylead tofrustrationand specific a learning on solely Focusing celebrated. and demonstrated rehearsals mayconstituteone ofthefewplacesinwhichrewardstechnicalskillacquisition areclearly Make afour-sentenceprofile onyourensemble,outliningitsknownstrengthsandweaknesses. Ensemble writing athree-sentenceprofileoneachofyourstudents, outlining theirknownstrengthsandweaknesses. choices. To assist in developing an understanding of the developmental needs of your ensemble, try With theaboveinmindoneshouldbeabletodefinetheir musicalandeducativereasonsforrepertoire through providingthenecessarylearningstrategiesandskills. will growtheirensemble’sskillsthroughexposuretoattainable challenges,leadingtopositiveoutcomes ever increasingtechnicalandmusicaldemands.Oneneeds topossesstheknowledgeandexpertisethat that willalsoprovidetheensembleincreasingopportunities towardacquiringtheexpertiseinmeeting correlations betweentechnicalstudiesandperformancepractice. Itisimportantthentochooserepertoire and performancestrategiesforovercomingthosereadingchallenges, onceagaineffectivelyestablishingthe technical andinterpretivemusicalchallenges.Tothisend, rehearsals needtocontainappropriatelearning and familiarisestudentswithrecognisedstandardrepertoire,alonganindividualwork’sattendant major goaloflarge,educationallybasedconservatoriumensemblesshouldalwaysbetobothintroduce both thetechnicalandmusicalskillsrequiredtofullyexperiencesuccessinperformance.A performances, both live and recorded.Sight reading will aid infuelling the student’s desire toacquire strengths of the ensemble. This exercise should also encourage student’s exposure to a variety of fine Ensemble rehearsals should also regularly engage in the sight-reading of worthy repertoire suited to the understanding andperformanceability. and ‘knowledgebase’,developingvisualauralcuesthatwillbeusedtoassesstheensemble’spresent level’ ‘skill understanding, musical student’s their assess effectively to need will Conductors challenges? strategies, whichconductorswillemployassistingtheensembleinmeetingtechnicalandmusical rehearsal the are What abilities? expressive and comprehension musical skills, technical present student’s performance abilitiesandmusicalunderstandingtowardtheirnextdestination.Whatarethe Effective rehearsalplanningshouldprovideforanenvironmentinwhichstudentsmovefromtheirpresent targets. and demands.Tothisendonemustcarefullyconsidertheirplan,inlightoftoday’srehearsalachievable well to remember that the students in conservatorium ensembles also have their own set of expectations relationships. However,oneneedneversacrificetheircommitmenttoexcellenceandlearning,foritisalso and encouragingintheirdemandsofthemusicaloutcomesthroughmaintainingrespectfulinterpersonal It isimportantthattheconductoraimstobepositiveintheircriticalassessment,whileremainingrealistic focus. Humanrelationshipsandmusicaldestinationsareinextricablylinkedinensemblemusicmaking. and watchforthevisibleauralcues,whichrevealensembledisengagement,frustrationlossof pushed beyondtheircapabilities.Remembertobesensitiveinreading‘body’languageandlearnlisten the nextrehearsal’sgoals.Onotherhand,itisimportanttoalsorecognisewhenanensemblehasbeen moving forwardonewillneedtoknowexactlywhattheyaretryingachievetodaywithforethoughtfor most important considerations one faces when planning rehearsals. However, to keep the rehearsal pace Keeping rehearsalsmovingforwardwithoutgettingboggeddownwithunnecessarydetailisoneofthe or accuracy,clarityandrhythmicprecisionforensembleunity. and thataddresstheneedformorecentredtoneproductionintonation,appropriateensemblebalance, within therehearsal.Continuetoengageensembleinexercisesthatdevelopincreasedlisteningskills manual dexterity.Itisbestiftheconductorcandemonstrate these strategies through practicalapplication addressing rhythmicimprecision,oremployingslow,carefulrepetitionintheacquisitionofprecision Instead, focusonapplyingorreinforcingpersonalpracticestrategiessuchastheuseofsub-divisionin passages. difficult rehearsing in repetition mindless avoid to best is it energy and time of use effective For BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Muspart2014 successful careerinmusicmaking,formingavaluablepartoftheirmusicaleducation. their members.Theyhavethepotentialtogivestudentsexperienceandtoolsnecessaryinpursuinga and consolidate the individual student performance practice and attendantgeneral academic training for In conclusion, conservatorium performance ensembles can provide excellent opportunities to reinforce lives, empoweringthemtosucceedinanyendeavor. learning journey,ofwhichrehearsalsformavitalpartthatwillultimatelyremainandimpactourstudent’s valuable connectionsofprocesslearningtotheiroveralleducativeexperience.Itwillbetheday-to-day on thewaytofinaldestination;thatofproducingindependentlife-longlearnerswhowillmake concerts should neverconstitute ultimate destinations. Instead, concerts should be viewedasvitalstops process gained students’ overallmusicalandlearningprogression. One shouldavoidsacrificing theproduct-producing entertaining theaudiencesoffriendsandfamilies,shouldalsoproviderealitychecksforensemble progression from onelevelofperformanceachievementtothenext.Conservatorium concerts, while value anditsultimatesatisfactionfactorshouldbederivedfromthecommunaljoyofasuccessful If oneagreesthateducationalensemblesgiveconcertsbecausetheyrehearse,thenpartoftheentertainment “My rehearsalismymostimportantperformance.”MonteMumford • • • • • Five keystosuccessfulconducting: We mustremaincommittedtonurturingofourmusicalsouls. seeking tomoveforward.Theacceptanceofthemundaneandmediocremustremainaconstantenemy. learn, experiment,shareandgive.Wemustremainimpatientwiththepresentlimitationsofknowledge, Conductors mustbewillingtokeepgrowingpersonally,continuingseekandsearchforopportunities Be apersonofintegrity Bring amomentofsignificancetoeveryrehearsal Never tireofseekingforknowledge(temperedwithwisdom) Learn howtomotivateyourensemble(throughloveofmusic) Love music(andvalueyourindividualensemblemembers) through the mastery of fundamentals to the sole pursuit of the concert itself. Therefore, BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 11. oturum/11. session

247

İlke KARCILIOĞLU* Keywords: Music,Solfege,Musicalformation, Musictheory. In thisstudy,theconventionalsolfegecourseiscomparedwith musicalformationcourses. main subjectandauxiliarycourses,thereforeisnotapreparatory course. the with links strong establish not does course solfege The singing. sight and theory music on approach ficial super- a and pitch correct the sing to student the teaching on concentrates course solfege conventional The position, contemporarynotationandbasicmusictheorywhich coversthefundamentalsofmusiceducation. ing (accompanied and unaccompanied), musical analysis through listening and score reading, dictation, trans- solid foundation. The content of the course includes subjects such as harmony, form, score reading, sight sing- his main subject courses together with auxiliary courses. It helps the student build his musicianship skills on a Musical formation is a preparatory course for the professional musician candidate that helps him prepare for tion ofinnovativeconservatoriesinTurkeyandmadepartthecurriculum. atten- the draw courses formation musical 2000s the in time, long a for France in practiced being After tion. educa- music professional in perspectives different and innovation great involve courses Formation Musical Abstract Anahtar Kelimeler:Müzik,Solfej,Müzikalformasyon,Müzikteori. Bu çalışmadagelenekselteori-solfejsistemiylemüzikalformasyonuygulamalarıkarşılaştırılmıştır. ön hazırlığınıveremez. teorisini ele alır. Konservatuvarlarda okutulan diğer meslek ve müzik yardımcı dersleriyle ve arasında bir eğitimini bağ kulak kuramaz, bir yüzeysel çalışmayı, çıkartmaya doğru sesle notaları ise dersi solfej sistem Eski gibi müzikeğitimininentemelkonularınıelealır. teorisi müzik notasyon, çağdaş transpozisyon, dikte, analiz, yoluyla okuma ve Dinleme solfej, eşlikli-eşliksiz okuma, partisyon form, Armoni, sağlar. etmesini inşa üzerine temel bir sağlam Müzisyenliğini hazırlıktır. ön Müzikal formasyon, profesyonel müzisyen adayının konservatuvarda aldığı meslek ve yardımcı derslerine bir dan ilgigörmüşveuygulanmayabaşlamıştır. tarafın- konservatuvarlar yenilikçi ülkemizde itibaren yıllardan 2000’li sitemi eğitim bu uygulanan Fransa’da Müzikal Formasyondersiprofesyonelmüzikeğitimindebüyükbiryenilikvefarklıbakışaçısıdır.Uzunyıllar Özet MUSICAL FORMATION AND IT’SPRACTICE MÜZİKAL FORMASYONVEUYGULANIŞBİÇİMLERİ * Yrd. Doç.Dr.,İstanbulÜniversitesiDevletKonservatuvarı,İstanbul, [email protected] BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 11. oturum/11. session

249 250 Bu sayederitmolgusumüzik bütünselliğininiçineentegreedilebilecektir. • • • • Okunacak ritmçalışması: Müzikal formasyonunritmkısmındamodernmüzikeğitiminin temellerişöylesıralanır: Örnek: FontaineNo50Kesit müzisyen adayıiçinmonotonvemüzikbütünselliğindenuzakbirçalışmaolacaktır. bozuk saltnotadanveritmkalıplarındanoluşançalışmahenüzbaşlangıçyıllarındakigençprofesyonel konunun uzmanıolmayaneğitimcinindoğaçlamayoluylatahtayayazdığıgruplandırması,cümlelemesi da ya gibi kitabı ritm Fontaine kullanılan dersinde solfej sistem Eski gerekirse; vermek örnek bir Somut ön hazırlığınıveremez. risini elealır.Konservatuvarlardaokutulandiğermeslekveyardımcıderslerlearasındabirbağkuramaz, Eski sistemsolfejdersinotalarısesledoğruçıkartmayaçalışmayı,yüzeyselbirkulakeğitiminivemüzikteo- teori-solfej dersindenayıranfarklılıklarnedir? yon, müzikteorisigibieğitimininentemelkonularınıelealır.Müzikalformasyondersiniklasik okuma, eşlikli-eşliksiz solfej, Dinleme ve okuma yoluyla analiz, dikte, ritm, transpozisyon, çağdaş notas- bir önhazırlıktır.Müzisyenliğinisağlamtemelüzerineinşaetmesinisağlar.Armoni,form,partisyon Müzikal formasyonprofesyonelmüzisyenadayınınkonservatuvardaaldığımeslekveyardımcıderslerine açısıdır. bakış farklı ve yenilik bir büyük eğitiminde müzik profesyonel çalışmaları Formasyon Müzikal başkanı Prof.OdetteGartenlaubtarafındanverilmiştir. öğretim üyesi,BüyükRomaödülüsahibi,besteci,piyanist,pedagog,Müzikalformasyon Profesörler birliği bir eğitimetabitutmuştur.Buseminerlerinteknikvepedagojikkısmı,Parisdevletyüksekkonservatuvarı öğretim elemanlarınıvegeleceğinöğretmenadaylarıolanteori-kompozisyonbölümüöğrencilerinisıkı bir çalışmadır.Prof.ErolErdinçkonununuzmanlarınateknikvepedagojikseminerlerverdirerekokulun başlattıkları getirterek uzmanlarını konunun Fransa’dan ve Belçika Erdinç’in Erol Prof. dekanı dönemin ise Fakültesinin Sanatları Sahne ve Müzik Üniversitesi Bilkent incelemeleri, Fransa’daki çabalarıyla kendi Müzikal formasyon uygulamaları ülkemizde 2000 liyıllardaMimarSinanGüzelSanatlarÜniversitesinin GİRİŞ Anahtar değişimiyoluylaokumayıelealmalıdır. Cümle venefesyapılarını Belirli birtempoanlayışınıvedeğişiklerini Dinamik veartikülasyonfaklılıklarını BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Muspart2014 Örnek: MichelLysight25lecturesrytmhiquesnoII Örnek: DuyguÜnalSolfejKitabıs,58noII o sancılıbaşlangıç aşamalarında, kendiyaratıcılığına başvuramaz” sini verirken zor durumlara düşer. Ruhsuz sürekli bas ezgilerine ve kural kümelerine can vermeye çalışan Hindemith’in birsözünüanımsatmakisterimki“Kompozisyonöğretmeniolmayanuzmanöğretmender- Mucur “Solfej”,DuyguÜnal“Solfej”kitaplarımodernmüzikeğitimineoldukçauzaktır. olan vebilgisizmodernmüzikeğitimininuzağındakalmışeğitimcilerinelindekullanılmaktaolan,Mine bir armonikyadamodalgelişimprensipleriönceliktaşımalıdır.Ülkemizdevebazıokullardaokutulmakta Eşlikli-eşliksiz, polifonikokumaparçalarındamutlaksuretlegürlük,ritim,tempodeğişiklikleri,mantıklı ni debirlikteöğretilmesinihedefler. ne sahipolmasınınyanısıraeserinformu,armoniközellikleri,karakteri,dokusu,dönemselstilözellikleri- ya çalışır.Müzikedebiyatındanörneklerleçeşitlendirilmişsolfejdersiöğrenciningenişbirmüzikkültürü- çalgısında yetersizolanöğrenciendoğalçalgıinsansesiaracılığıylamüziğiöğrenmeyeveyorumlama- yıllarında ilk eğitiminin Konservatuvar büyüktür. önemi dersinin solfej uygulanan Formasyonda Müzikal müzik eğitimindekabuledilemeztekdüzeliktir. gelişim kısıtlıbirçerçevedekalıplarabağlıdır.Busistemde eğitimin getirdiğivegetireceğisonuçlar21.Yy. terim, cümlelemevenefestenyoksundurlar.Eşliksizdeşifre parçalarındanoluşanbukitaplardaarmonik Sözü edilenkitaplarsadece nota veritmkalıplarındanoluşur.Nebirtempo belirteci,müzikalgürlük, can verebilir ki? Yukarıda adı geçen kitaplar buna en iyi örnektir ve modern solfej eğitiminin uzağındadır. mayan sadecenotalardanoluşanmüzikcümlesiyazmayaçalışanteorisyenruhsuzcümlelerinenasıl şöyle olmalıdır;Ömründeçeşitliformlardaeserüretmemişsadecesolfejeğitimiadına8ölçülükbileola- 1 Hindemith s,49 Norgunk işciliği ses BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 11. oturum/11. session 1 Busözünsolfej dersine uyarlaması ise

251 252 Örnek: DuyguÜnals,47no26 Örnek: A.Truchot-M.MeriotLeguidedeformationmusicaleno3 1) dan itibarenmüzikalformasyonadıaltındakazandırılmalıdır. Ağaç yaşken eğilir atasözümüzü dikkate alarak aşağıda inceleyeceğimiz refleksler öğrenciye küçük yaşlar- Modern Solfejeğitiminasılolmalıdır?MüzikalFormasyonunİlkeleri küçük yaştanitibarenmüziğinbütünselliğiniöğrenecektir. unsurlar solfejeğitimindekazanılarakmeslekdersindebugibisorunlarlabaşetmeyiöğrenenöğrenci ler tarafındanyazılmalıdır.Yapılacakçalışmalarda;Gürlükbelirteçleri,tempo,müzikalcümlelemevb. Eşlikli-eşliksiz, polifoniksolfejparçalarımüzikedebiyatındanörneklerdenseçilmeliyadabesteci- BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Muspart2014 • • • • Örnek analizsoruları: • • • 5) Partisyonüzerindeanaliz • • • • • Örnek Dinleyerekanalizsoruları: • • • • • Dinleyerek analizöğrencideşuyönlerigeliştirir. rısızlığa sürükler. ilerlemiş alt yapısı zayıf genç müzisyen adayı için neyi dinleyeceği ve dikkat edeceğini bilmemek onu başa- Müzikal formasyonun uygulanmadığı okullarda öğrenci dinleyerek analizle form dersinde karşılaşır. Yaşı 4) Dinleyerekanaliz • • • • • • • • Diktenin amacı: 3) Dikte: 2) Ritm: gürlük,artikilasyon,dinamiklercümleleme,nefesgibiunsurlarınbiraradaolduğuparçalaryada Eserin tonalitesi Eserin içindekimüzikterimlerinin anlamlarıbelirtin Müzik tarihininhangidönemine aittir? Eser hangiçalgılariçinyazılmıştır? Analiz edilenmüziğinbestecisi,dönemi,stilihakkındabilgile r verir. İç duyuşyoluylapartisyonuokuması,soyuttansomutageçire bilmesini öğretir. Öğrencinin teorikbilgisiniölçmenineniyiyoludur. Armonik dilinasıldır? Eserin modu,ölçüyapısınedir? Müzik janrınedir?(Dans–marş–Diniiçeriklivb…) Çalgısal gruplandırmasınedir?(Orkestra,odamüziği,nefeslibeşlivb...) Dinlediğiniz müzikhangiçalgılariçinyazılmıştır? Bir eserinmodu,tonalitesi,çalgısalyapısı,ölçübiriminibulmayıöğretir. Dönemlere aitstilvekompozisyonteknikleriniöğretir. Şema-grafik hazırlamayıöğretir.(formdersiiçin) Nasıl müzikdinlemesigerektiğiniveayrıntılaradikkatetmeyiöğretir. Müzik Kültürünügeliştirir ve stilbilgisineönhazırlıksağlar. dönemlere dikteler bırakılacak boş partileri üzerinde partisyon dönemlerinden çeşitli tarihinin Müzik Doğru ritmikgruplandırmanotayazımınıgeliştirir Aralık veakorduyuşunugüçlendirir. Tonal vefonksiyonduyuşunugeliştirir lar. Homofonik-polifonik yazı tiplerinde çalışmalar öğrencinin birden fazla partiyi takip edebilmesini sağ- Ritm, sesyükseklikleriylebirliktesesinrengi,artikülasyonvedinamiklerinöğretilmesidir Kadanslar, cümleyapılarınınbelirlenmesi Müziksel bütünlüğünkavranması lerden oluşandikteçalışmasıgünümüzdeyetersizkalacaktır. müzik edebiyatındanörneklerdenseçilmelidir. Ses venotaarasındakiilişkidikteyardımıylaoluşturulabilir.Yinesaltnotalardanritmikfigür- BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 11. oturum/11. session

253 254 vermektedir. başarıyla uygulayanokullarda,sistemmeyvelerinidünya standartlarında ödüllümüzisyenleryetiştirerek servatuvarlarda Dünyaüzerindekiörnekleriincelenerekuygulanmaya başlamıştır.Müzikalformasyonu Müzikal formasyonköhneleşmişsolfejsisteminekarşıbirmanifestodur. Ülkemizdeöncüveyenilikçikon- • • Solfej uygulamasışöyledir; hazırlık sağlar. çalanarak uygulananbuçalışmalar,tonaliteilişkilerini,fonksiyonduyuşunugeliştirir.Armonidersineön Ardıllar arkaarkayagelenakorşifreleridir.Solfejeğitimindeşarkılamaarmoniisepiyanoda 8) Ardıcılık çalışmaları, anahtarvefonksiyonyöntemiyletranspozisyonçalışmalarıyapılabilir. Bach korallerinbirpartisininsöylenipdiğerpartilerinöğrencitarafındançalınması,4anahtarkoralokuma Kolaydan zoradeğişikdönemlerdeneşlikliliedler,sessınırıiçerisindeki çalgı eşlikli parçalardanoluşabilir. Örnek: düşünmesini sağlar. parçalardan oluşur.Koordinasyon,müzikalite,deşifre,müzikteorisi,çokseslilikilişkilerivefonksiyon stillerde homofonik ve polifonik ettiği eşlik kendisine kendi öğrencinin transpozisyon ve okuma Çalarak 7) Çalarakokuma,transpozisyon • • • Partisyon okumanınamacı: edeceği müziğibirbütünolarakalgılayabilmelidir. Bir müzisyensadeceorkestra,odamüziği,eşliklikonserlerdekendipartisindensorumluolmamalıdır.İcra 6) Partisyonokuma • • Piyanodan verilenlareferanssesiyardımıylailkakorsesiniverirveardıcılığışarkılar. da çözer Öğrenci ardılın yazılı olduğu şifrelerden oluşan kağıdı alır ve önceden belirtilmiş tonalite doğrultusun- Partisyonda kendipartisiniduyabilmeyiveokumayıhedefler. Müziksel ayrıntılaradikkatetmeyi İcra sırasındadiğerpartilereodaklanma Armonik analiziderecelendirmeyoluylabelirtin. Cümleler vekadanslar BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Muspart2014 Ünal, D.(2002)Solfej,İstanbul, Hindemith P.(2008)Sesişciliğis,49Norgunk,İstanbul, Msgsü devletkonservatuvarıKompozisyonveOrkestraşefliğiAnasanatdalıTeoriSanatSolfejkitapçığı(2004) Truchot A.–MeriotM.(2010)Leguidedeformationmusicaleno3Frans Lysight M.(1999)25lecturesrytmhiquesBelçika Gartenlaub O.(2000),20leçonsdesolfègeàchanterentroiscles,Editions Allerme, J.M.2010),DuSolfegesurlaFm440.7Billaudot(Fransa Gartenlaub O.(2001),MüzikalFormasyonkursuBilkent KAYNAKÇA İstanbul BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 11. oturum/11. session RideauRougeFransa a

255

İlker KÖMÜRCÜ* Keywords: Problembasedlearning,Teaching strategies,Instrumenteducation. Suggestions are provided about the opportunities of using problem based learning in the instrument education. the mostimportantapplicationsofconstructivistlearning. of one is which education instrument in learning based problem of effectiveness the forward put to tried is It in instrument education,theteachersroleineducation comparedwiththetraditionalmethods. students to benefits the steps, learning based Problem theories. teaching of components general context the these this in and discussed are analysed to have According environment education education. instrument instrument the of of components use the purpose, the in learning the reveal based to tried problem is it of article this opportunities In strategies. learning innovative the of one is learning based Problem properties areverydifferentfromeachother,itisdifficultto useastandartteachingmethod. is important for the acquiring the playing techniques of instrument. However, because of the students physical students of properties physical the Therefore, performance. physical on based process education Instrument Abstract Anahtar Kelimeler:Problemtemelliöğrenme,Öğretimstratejileri,Enstrümaneğitimi. Problem temelliöğrenmeninenstrümaneğitimindekullanımolanaklarınayönelikönerilereyerverilmiştir. öğrenmenin temelli problem olan biri uygulamalarından enstrüman eğitimindekietkililiğiortayakonmayaçalışılmıştır. önemli en kuramının öğretim Yapılandırmacı sağladığı eğitiminde enstrüman faydalar, enstrümaneğitimindeöğretmeninrolügelenekselyöntemlerlekarşılaştırılmıştır. öğrenciye basamakları, öğrenme öğrenmenin temelli ele doğrultusunda Problem bağlamında kuramları alınmıştır. amaç öğretim unsurlar genel bu irdelenmiş, Bu unsurlar oluşturan çalışılmıştır. ortamını eğitimi konmaya enstrüman ortaya olanakları kullanım eğitiminde enstrüman Problem temelli öğrenme yenilikçi öğrenme stratejilerinden biridir. Bu makalede problem temelli öğrenmenin çalma enstrüman da zorlaşmaktadır. nedenle Bu sürecidir. uygulanması yöntemin öğretim bir standart konuda bu nedeniyle olması farklı çok birbirinden özelliklerinin öğretim bir fiziksel dayalı öğrencilerin Ancak taşımaktadır. önem özellikleri fiziksel öğrencilerin kazandırılmasında tekniğinin performansa fiziksel eğitimi Enstrüman Özet PROBLEM BASEDLEARNINGININSTRUMENTEDUCATION ENSTRÜMAN EĞİTİMİNDEPROBLEMTEMELLİÖĞRENME * Yrd. Doç.Dr.,BülentEcevitÜniversitesiDevletKonservatuvarı,Zonguldak, [email protected] BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 11. oturum/11. session

257 258 enstrümana ilişkincezaverilen yanlışdavranışortadankalkmamaktadır. davranışı yoketmemektedir. Yani ödülvebaşarıilesonuçlanançalgısaldavranışlaröğrenilmekte ancak hiçbir etkisiolmamaktadır. Pekiştirilme iledavranışbiçimlendirilebilirken,cezalandırma, istenmeyen gücü artmaktadır.Ancak,tepkitatminedicibirsonuçyaratmazsa yadacezalandırılırsabağıngücüne Etki Kanunu: Uyarıcıya karşı yapılan tepki haz verici bir sonuç yaratırsa uyarım ve tepki arasındaki bağın davranış ancaktekraredilirseenstrümançalmayailişkinöğrenilen davranışpekişebilir. durumun tekrarıhalindeaynıtepkininmeydanagelmeolasılığının artmasıanlamınagelir.Yaniöğrenilen bağlarının zayıflayacağını veunutulacağını ileri sürmektedir. Bir uyaran tepki bağının güçlenmesi aynı Tekrar Kanunu:yasası,kullanılandavranışbağlarının güçlendiğinikullanılmayandavranış eseri düzgünçalmayazorlanırsakızgınlıkduyar. Öğrenci, sesüretmeyehazır,fakatnotalarıbasmasınaizinverilmezse, öğrencidekızgınlıkyaratır.Öğrenci, Hazır Bulunuşluluk Kanunu: Öğrenci, eser çalmaya hazır ve buna izin verilirse, çalmaktan haz duyar. ◆ ◆ Tekrar ◆ Hazırbulunuşluluk Thorndike’ın öğrenmeyleilgiliüçtemelkanunuvardır.Bunlar: yapılandırıldığı söylenebilir. savunur. GünümüzenstrümaneğitimiparadigmalarınınThondike’ınöğrenmeileilgiligörüşleriüzerine problem çözmedir.Birproblemlekarşılaşıldığındaonudeneme-yanılmayöntemiyleçözülebileceğini Davranışçı akımındiğerünlüçalışmasıThondiketarafındanyapılmıştır.Thorndike’yegöreöğrenme gösterilişinde gerçekleşir. reddeder. Guthrie’yegöreöğrenmeuyaranlatepkiarasındakiilişkidir.Öğrenmetepkininuyaranakarşıilk de öğrenmeyiPavlovgibikoşullanmıştepkiolarakaçıklar,öğrenmedekitümzihinselöğrenmeleri İvan Pavlov’un,KlasikKoşullanma’sıDavranışçıakımınençokbilinenöğrenmekuramıdır.Guthrie 2. DAVRANIŞÇIÖĞRENMEKURAMI görülmektedir. enstrüman eğitiminde kullanılaneğitim paradigmalarının davranışçı öğrenme kuramına dayandığı kuramsal temellerinivebuyapınınsorunluolannoktalarınıortayakoymakgerekir.Günümüz Enstrüman eğitimineilişkinyenibirparadigmaönermekiçinönceliklemevcutenstrümaneğitiminin 3) 2) 1) öğrenme kuramlarıüçanabaşlıkaltındatoplanmaktadır.Bunlar: öğrendiğine ilişkinyaklaşımlardır.Buyaklaşımlaröğrenmekuramlarınıortayaçıkarmıştır.Günümüzde kısmını oluşturmaktadır.Öğretimyöntemlerininbelirlenmesindetemelalınankonuöğrencininnasıl niteliklere yönelikdavranışlarınöğrenciyenasılkazandırılacağıiseçalgıeğitimininöğretimyöntemi alan müzikselnitelikleraynızamandaenstrümaneğitimininamaçlarınıoluşturmaktadır.Bu ilişkin amaçlaröğrencininseslendirmesiisteneneserlerbağlamındabelirlenmektedir.Bueserlerdeyer amaçların uygunöğretimyöntemleriileöğrenciyekazandırılmasınıiçermektedir.Enstrümaneğitimine oluşturma süreciolaraktanımlanabilir.Budavranışdeğişikliğisüreci,davranışlarailişkinbelirli tanımlanmaktadır. Enstrümaneğitimindeisebireyinçalgısalyaşantısındakalıcıizlidavranışdeğişikliği Öğrenme, birçokkaynaktayaşantıvedeneyimleryoluylaoluşan,kalıcıizlidavranışdeğişikliğiolarak 1. GİRİŞ Etki kanunlarıdır. Yapılandırmacı ÖğrenmeKuramı Bilişsel ÖğrenmeKuramları Davranışçı ÖğrenmeKuramları BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Muspart2014 bireysel farklılıklarıngözönünde bulundurulmamasıbüyükbireksiklikolarakdeğerlendirilmektedir. farklılıkları göz ardı etmesidir. Bireysel özelliklerin son derece önemli olduğu enstrüman eğitiminde Davranışçı öğrenme kuramına yönelik eleştirilerin enstrüman eğitimine bir diğer yansıması bireysel düşünülmektedir. geleneksel yöntemlerefazlasıyla bağlıkalıpyeniyöntemvekuramlarüzerineyeterinceeğilmemek olduğu öğrencinin öğrenmesürecindetekyönlübirkuramına bağlıkalmakveenstrümaneğitiminde duymakta, karşılaştığıproblemlerinüstesindentekbaşına gelememektedir.Bununenönemlisebebinin olmaktadır. Günümüzdebirenstrümanöğrencisineredeyse hayatınınheranındabiröğretmeneihtiyaç durumuna düşürdüğügibiaynızamandayaşamboyuöğrenme yeteneğinindeaçığaçıkamamasınaneden kafa yormayıpdoğrudanöğretmeninitaklitederekbuhedeflere ulaşmasıöğretimortamındaonupasifalıcı yöntemiyle öğrencideaçığaçıkarılmayaçalışılmaktadır.Öğrencinin edinmesigerekendavranışlarüzerinde değişikliğinin gerçekleşmesidir.Bilişselanlamdayeterincealtı doldurulmayandavranışlardenemeyanılma davranış amaç Çünkü sonucudur. bir doğal sisteminin öğrenme kuramın davranışçı Bu etmektedir. ardı Ancak çoğuzamanöğretmenlerveöğrencilerbudavranış değişiklikleriniortayaçıkaranetkenlerigöz gerçekleştiği anlamınagelmektedir.Budavranışdeğişikliği sıktekrarlarlapekiştirilmeyeçalışılmaktadır. Davranışçı kurambağlamındaöğrencidedavranışdeğişikliğininmeydanagelmişolmasıöğrenmenin öğrenme-öğretme yöntemlerigenelgeçerdoğrularolarakkabulgörmektedir. eğitim aldıysaaynısistemikendiöğrencisinedeuygulamaktaveüzerindetartışılmayanhedefdavranışlar, genel kabulgörmesineyolaçmıştır.Enstrümanöğretmenikendieğitimsürecindeöğretmenindennasılbir alanda yeterinceçalışılmamasıgelenekselyöntemlerinkuşaktankuşağaaktarılmasınavebiryöntemolarak Enstrüman eğitimininustaçırakilişkisiiçerisindegelişimgöstermesiveenstrümanakademik Davranışçı KuramaYönelikEleştirilerinEnstrümanEğitimineYansımaları ◆ ◆ ◆ ◆ Davranışçı KuramaYönelikEleştiriler ◆ ◆ ◆ ◆ Davranışçı KuramlarınÖğretimİlkeleri yanılma yoluylaçözümlerüretebileceğikabuledilir. durumları gözönünealdıklarınıilerisürerler.Yenibirproblemlekarşılaşıldığındaisebireyindeneme- Davranışçılar, insanlarınkarşılaştıklarıproblemlerinçözümünde;genelliklegeçmişteyaşadıklarıbenzer verebilmek derslerinbireyselolmasısayesindesağlanabilmektedir. verebilmek içindüzenliolaraksınavyapmakgerekmektedir.Enstrümaneğitimindegeribildirim hemen pekiştirilmeli,yanlışlartekraredilmedendüzeltilmelidir.Bunedenleöğrenciyegeribildirim(dönüt) sürecinde, hedefdavranışayöneltecekuyarıcılarındikkatiçekicinitelikteolmasıgerekir.Doğrutepkiler çeken baskın ögelere tepkide bulunur, diğer önemsiz ayrıntılarıeler.Budurumda, öğretme -öğrenme birimler halindeoluştuğundan,öğrenmeadımsağlanmalıdır.Öğrenci,uyarıcıdurumdakidikkati hedef davranışlarıbelirlerkenöğrencininhazırbulunuşlukdüzeyidikkatealınmalıdır.Öğrenmeküçük Öğretimin düzenlenmesine,öğrenciyekazandırılacakhedefdavranışlarıbelirleyerekbaşlamalıdır.Bu Thorndike’ın EğitimeİlişkinGörüşleri Bireysel farklılıklarıveözelliklerihesabakatmaz. değişikliğine odaklanır. Öğrenmeyi etkitepkidüzlemindekoşullanmaylaaçıklar.Bilişselbirsürecedeğilgözlenebilirdavranış Öğrenme sürecindeöğreneninbilgininpasifalıcısıolduğunukabuleder. Gözlenemeyen davranışlarınediniminitanımlayamaz. Öğrenmede güdülenme(motivasyon)önemlidir. Becerilerin kazanılmasındaveöğrenilenlerinkalıcıolmasındatekrarönemlidir. Öğrenmede pekiştirmeönemlibiryertutar. Yaparak öğrenmeesastır. BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 11. oturum/11. session

259 260 öğrenme kaçınılmazbirolgu olarakkarşımızaçıkmaktadır.Zirasonnoktasıolmayan birsüreçsöz tutumunu kazandırmakolduğu görülmektedir. Enstrüman eğitimisözkonusuolduğundayaşamboyu Yapılandırmacı öğrenmekuramının enönemliamaçlarındanbirinindeöğrencilereyaşam boyuöğrenme ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ Yapılandırmacı ÖğrenmeKuramınınÖğretimİlkeleri kendisi verebilir. anlam verdiği bir bilgi ortaya çıkar. Böylelikle öğrenen öğrenme sürecinde daha aktif olur ve kendi kararını önemlidir. Öğrenen,dahaöncekibilgileriyleyenikarşılaştığı bilgileriharmanlayarakortayakendisinin Yapılandırıcı öğrenmekuramındamerkezdeöğrencivardır.Öğrencininbilgidennasılbiranlamçıkardığı paylaşarak öğrenmesürecineaktifolarakkatılırlar. olduğu gibi kabul etmezler, bilginin nasıl ortaya çıktığını sorgulayarak, görüşlerini savunarak, fikirlerini kuramda bilginintransferi ve bilgininyenidenyapılandırılması önemlidir. Bukuramdaöğrenenler bilgiyi ancak zamanlaöğrenenlerinbilgiyinasılyapılandırdıklarınailişkinbiryaklaşımhalinedönüşmüştür.Bu Yapılandırıcı öğrenme kuramı, öğrenenlerin bilgiyi nasıl öğrendiklerine dayalı olarak gelişmeye başlamış ettiğini savunur.JohnDewey,PiagetveVygotskiyapılandırmacılığışekillendirir. Kant tarafından geliştirilmiştir. Kant insanın bilgi almada aktif olduğunu ve onu işleyerek kendisinin elde eskilere dayanır. İlk yapılandırmacı düşünce Giambatista Vico tarafından öne sürülmüş ve İmmanuel Yapılandırmacılık davranışçıöğrenmekuramınınbireleştirisidir.Yeniyaklaşımdırfakatkökleriçok değişim içindeherşeyibilmekyerinenasılyapacağınıönemkazanmaktadır. bireyin kendisinisürekligeliştirmesinivebunuyaşamboyusürdürmesinizorunluhâlegetirmektedir.Bu katılan öğrencilerin daha iyi öğrendiklerini göstermektedir (Harris, et al, 2001). Bilginin hızla artması, yöntemlerinin elealındığıgörülmektedir.Bilişselalandayapılanaraştırmalar,öğrenmesürecineaktifolarak Günümüz eğitim paradigmaları ele alındığında yapısalcı kurama bağlı ve öğrenci merkezli aktif öğrenme 3. YAPILANDIRMACIÖĞRENMEKURAMI temelli öğrenmeninenstrümaneğitimindekullanılabilirliğitartışılacaktır. olan yapılandırmacıöğrenmekuramıveonunenönemliöğretimyöntemlerindenbiriproblem eğitiminde yukarıdabelirtilendezavantajlarıortadankaldırabilmekiçinyenibiröğrenmeparadigması yöntem denenmemiş,buhususlarbelkidebirsorunolarakgörülmemiştir.Buaraştırmadaenstrüman Günümüz gelenekselenstrümaneğitimindeyukarıdabelirtilenhususlarailişkinherhangibiralternatif yürütmemek, incelememek,araştırmamakolduğudüşünülmektedir. başka biralternatifaramamakvedavranışıaçığaçıkaracaketkenlerüzerindeyeterincetartışmamak,akıl kendisini sakatlamayakadargitmektedir.Buhusustadaasılproblemingelenekselöğretilerdışında getirilmediği için öğrenciodavranışıyahiçbirzamanyapamamaktadayapmakkendinizorlarken kazandırılmak istenentekniğinnasılyapılabileceğineilişkinproblematikdurumaalternatifçözümönerileri benzemektedir. Kazandırılmakistenendavranışlailgilizihinselsüreçlehiçgündemegelmediğive çalışılmaktadır. Buadeta50kiloluköğrenciyede12040bedengömlekgiydirmeye boyu, kol uzunluğu ve benzeri fiziksel özelliklerine bakılmadan aynı şablon her öğrenciye oturtulmaya aynı davranışşekildegeliştirilmeyeçalışılmaktadır.Yaniöğrencininelbüyüklüğü,parmak,uzunluğu, görünmektedir. Ancaköğrencilerinfizikselözellikleribirbirindenfarklıolmasınakarşınheröğrencide şekilde yüzeyeçıkmaktadır.Ziraözellikleduruşvetutuşuygulanacaktekniklerinönkoşuluniteliğinde Bu konuözellikleenstrümantutuşu,çalmatekniklerininuygulanışıgibikonulardadahabelirginbir Öğrenmelerin değerlendirilmesini kesintisizbirsüreçolarakdeğerlendirmek. Öğrencilerin görüşvedüşüncelerine göreeğitimprogramlarınıdeğiştirmek. çıkarmak vebugörüşleredeğervermek. Öğrencilerin fikirleriniaçıklamalarınafırsatvererekveonları dinleyerekbireyselgörüşleriniortaya Öğrenmeyi öncedetaybilgilerivererekdeğilengenelkavramlarla yapılandırmak. Konuyu öğrencilerinilgisiniçekebilecekşekildeplanlamak. BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Muspart2014

3. Problemeyoğunlaşmaönemli ancakkatıbirdisiplinyoktur. 2. Gerçekolaylarıniçindetemel teknikbilgiyiöğretmeamaçtır. 1. Problemçalışmanınbaşlangıcını oluşturur. daha daönemkazanmaktadır. Problemtemelliöğrenmeaşağıdabelirtilenaşamalarıkapsar: pedagojisi alanınınbulunmadığı gözönünealındığındaproblemtemelliöğrenmeninalana getireceğikatkı enstrüman çalmayınasılöğreneceğiniöğretmekolarakdeğerlendirmek gerekir.Ülkemizdeenstrüman bakıldığında problem temelli öğrenme sürecini doğrudan enstrüman çalmayı öğretmek olarak değil, disiplini olarakkabuleder.(JohnstoneveBiggs,1998;Taner veKeedy,1995).Enstrümaneğitimiaçısından becerilerinin de kazanılması amaçtır. Bu açıdanbakıldığında problem temelli öğrenme öğrenmeyi öğrenme soruların ortaya çıkarılması ve bunların çözümü için enstrümanı ile ilgili sorgulama, araştırma ve tartışma belirli birprobleminözümlenmesiyeterlideğildir.Problemin çözümüesnasındayenihedeflerinyani hedefe ulaşmakiçinöğrencininaktifbirbiçimdearaştırmasını içerir.Ancakenstrümanayöneliksadece problemin çözülmesi esnasında gereksinim duyulan bilgilerin öğrenmenin hedefini oluşturması ve bu Enstrüman eğitiminde problem temelli öğrenme, enstrümana ilişkinbir problemden yola çıkılarak çıkmıştır (Elçin,2000). gerekliliği düşüncesindenesinlenmiş,tamveyeterliğedayalıöğrenmeninsağlanmasıgörüşüyleortaya bunların önemininfarkındaolmak,sorunlarıöncedengidermekgibibecerilerinöğrencilerdebulunması fikirlerini temelalarak,öğrencilerigerçekyaşamdakarşılaşabilecekleri sorunlarla yüzyüzegetirmek, Dewey’in PTÖ, 2002). Dergisi, Fakültesi Tıp Üniversitesi Eylül (Dokuz gelmiştir haline yöntem bir olan bu fırsatlaedinilenbirbilgiyifarklıyerdekullanmavesorunuçözmegibiçokyönlüyararları çıkarma, bu hedefler doğrultusunda bilgi edinme,edinilen bilgilerile sorungiderme yeteneğini kazanma, bu hipotezleri kanıtlamaya çalışma, bu çaba içinde bilgi sınırlarına varıldığında öğrenme hedeflerini sorunların nedenleriniarama,sorununnedenlerihakkındabilgikaynaklarınabaşvurarakhipotezkurma, (Elçin, 2000).Bilgininhızlayayılmasınıveedinilmesinisavunanbuyaklaşım,sorunlarıbelirleme, sorunu bireyinkendisininçözmesineyardımcıolacakaraştırmaları,çalışmalarıveöğrenmelerisağlamaktır içerisinde karşılaşacaklarıgerçekdurumlarınbirbenzerisayılabilecekkoşullarlakarşıkarşıyagetirmekve bireysel farklılıklarıdikkatealanaktiföğrenmetekniklerindenbirisidir.Temelprensibi,öğrencilerimeslek Problem temelliöğrenme(PTÖ),hızlagelişenvedeğişenbilgininöğrenilmesindeesnek,yaratıcı Problem TemelliÖğrenmeninEnstrümanEğitimindeKullanımı Problem TemelliÖğrenme(PTÖ)yaklaşımıdır. sağlamaktır. Yapılandırmacıöğrenmekuramınınveaktiföğrenmenineğitimuygulamalarındanbiride bildiklerini uygulamayageçirmelerinivebilimselsüreçbecerilerini kullanarak yenibilgilerüretmelerini gerekmektedir düşünmeleri diye yapıyoruz?” (Bonwell veEison,2004).Aktiföğrenmedebilgiişlemesüreçlerininenönemliamacı;öğrencilerin ne “biz ilgili ile çalışmalar yaptıkları ve yapmaları şeyler becerilerini geliştirmeleriniönermektedir.Aktiföğrenmede,öğrencilerinbellibirprogramiçerisinde araştırma yapmalarını,problemçözmeyeçalışmalarınıveanaliz,sentez,değerlendirmegibiyüksekdüşünme Yapılandırmacı kuramtemelindekiöğrenmeyaklaşımları,öğrencilerindinlemektençokkendilerinin kendi öğrenmelerindeaktifrolvesorumlulukalırlar(LunenbergVolmen,1999;Açıkgöz,2002). öğretme teorilerindeveeğitimuygulamalarındaönemlibiryeresahiptir.Aktiföğrenmede,öğrenciler Görüldüğü gibiyaşamboyuöğrenmetutumuaktifilesağlanabilir.Aktiföğrenme,öğrenme- için gereklibecerivetutumlarıgeliştirmesindeyardımcıolabilir. bütünleştirilmesini, denemevearaştırmayollarıylabilgininkeşfinigerektireceğindenyaşamboyuöğrenme kapalı uçluproblemleryerine,çözümünaçıkolmadığıetkinliklerinsunulması,öğrenilenmateryalin Yaşam boyuöğrenmetutumunungerçekleşebilmesiiçindavranışçıkuramlardaolduğugibiöğrenciye kullanacakları öğretilmelidir(VanTill,VanDerVleutenveBerkel,1997). bilgileri nasıleldeedecekleri,bunlarıdeğerlendirecekleriveproblemiçözmekiçinbubilgiyi çözebilme yetisigibikonularıdagündemegetirmektedir. konusudur. Yaşamboyuöğrenmetutumubireyinkendikendinebilgiyeulaşmasıvekarşılaştığıproblemleri BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 11. oturum/11. session Bu nedenleöğrencilerebilgininkaynağıvebu

261 262 yöneltecek şekildeolmalıdır. olmamalı, amaç ve öğrenim hedeflerine göre belirlenmeli, öğrencileri kavramların analizini yapmaya Senaryoda tanımlananprobleminçözümüiçinanahtarsorularbelirlenir.Sorularınsayısıçokfazla bulmalıdır. Senaryolarhazırlanırkenyaşamıniçindenolanbilgilerkonununiçeriğinegörekullanılabilir. Öğrenciler senaryoyuokumayabaşladıklarıandanitibarenkendilerinitanımlananprobleminiçinde probleme odaklı,bilgiyükündenuzakveöğrencilerinkatılımınısağlayanmetinlerdenoluşmasıönemlidir. öğrencilerin problemçözmebecerilerini geliştirmektir. Bunedenlesenaryonun mümkünolduğuncatek öğrenmeden uzaklaşmamalarıiçinsenaryonunbasitveanlaşılabilirolmasıçokönemlibirkonudur.Amaç, amaçlanan Öğrencilerin süreçtir. bir isteyen emek hazırlanması senaryolarının PTÖ 25). 2002: Fakültesi, aldığı kurgulanmış olgu diye adlandıracağımız “senaryolar” oluşturur (Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp uygun yöntemdir(Ünal,1999).PTÖ’nintemeleğitimgerecini,gerçekyaşamlauyumlusorunlarınyer PTÖ doğruuygulandığıtakdirdeaktiföğrenmenin“kontrollü”birşekildegerçekleşebileceğien A. SENARYO uygulanması sürecinetkinveamacayönelikgerçekleşmesinisağlar. Bu öğelerin birbirini tamamlayıcı ve destekleyici özellikte olması, üzerlerine düşen rollerin başarıyla C. Eğitimyönlendiricisi B. Öğrenciler A. Senaryo Problem temelliöğrenmeninüçtemelöğesiolduğugörülmektedir: olmalarını sağlar(ChinveChia,2004). enstrüman çalma becerilerine ilişkin neyi ve niçin öğrendikleri ya da yaptıkları konusunda bilgi sahibi nereden nasıl toplayacakları ve nasıl değerlendirecekleri gibi konularda izin verilir. Bu yaklaşım öğrencilerin etkili olmaktadır(ChungveChow,2004).Öğrencilerekendiproblemlerinioluşturmalarında,bilgileri problem çözme,motivasyon,kendikendineöğrenme,bağımsızöğrenmegibiözelikleriningelişmesinde ve açıklamalaradayanaraksürekligözdengeçirilir.Busüreçleröğrencilerinenstrümanlarınailişkin çözümleri tartışırlar.Öğrenmesüreçleri, öğrencilerin birbirlerindenveöğretmendenaldıklarıgeribildirim hedefe yönelikçeşitliaraştırmalar yaparlar, arkadaşları ve öğretmenleri ile bilgilerini paylaşırlar ve enstrümanlarında gerçekleştirilmesi istenen hedefleri ile ilgili yardım alırlar. Daha sonra yönlendirildikleri PTÖ’de öğrencilerenstrümanlarıileilgiliyarıyapılandırılmışproblemlerlekarşılaşırlar.Öğrencilerönce 7. Öğrenmedeküçükgruplarkullanılabilir. 6. Öğrenmeninbireyselsorumluluğunualır. 5. Öğrencimerkezliöğrenmeesastır. 4. Genelproblemçözmebecerileridüzenlibirşekildeöğretilir. Örnek Senaryo:SesinTınısını ZenginleştirmekİçinVibratoYapılması • • • • • • Senaryo hazırlanırkentemeldeşuaşamalargözönündebulundurulmalıdır; disiplinlerle ilişkiliolmalıveetkiliişbirliğinigerektirmelidir (Hmelo-Silver,2004). içermelidir. Bununlabirlikte,öğrencileriniletişimbecerilerinin gelişmesinekatkısağlamalı,çoklu açık uçluolmalı,çözümüyüksekdüşünme becerileri gerektirmeli ve gerçekyaşamla ilgili çeşitliyansımalar Bilgi toplanması Anlama performansınınaçıklanması Öngörülmüş problemifadesinin geliştirilmesi Öğrencilerin ilkkezproblemlenasılyüzleşeceğininbelirlenmesi Bir problemiçerendurumunveöğrencilerinbudurumiçerisindeki rollerininkararverilmesi Öğrenci enstrümanayönelikkazanımlarınınbelirlenmesi BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory İyi birproblem,öğrencileriaraştırmayasevketmeli,basitçözümü olmamalı, Muspart2014

sansürsüz veeleştiridenuzak düşünmelerini sağlamakvelistelemekamaçlanır. sorunla ilgiliçokseçenekliçözümler üretmektir.Herhangibirkonudaöğrencilerin kendi kafalarında Beyin fırtınasıdüşünmeyi ve yaratıcılığı uyaran bir eğitim tekniğidir.Temel amaç, belli bir konu ya da Beyin fırtınası bir eğitimortamıyaratabilir. eğitim tekniğidir. Gerçekçi bir duruma etkin olarak katılma olanağı sağlayan oyunlar oldukça güdüleyici Oyunlaştırma, öğrencilerineğitiminamaçlarıileilgilibir durumu, gerçeğeuygunolarakoynadıklarıbir Oyunlaştırma (role-play) öneriler tartışılır. öğrenciler büyük grupta bir araya gelir. Grupların hazırladığı raporlar, yanıtlar, sunulan oyunlar ya da aynı konununfarklıaltbaşlıklarıüzerindedeçalışabilirler. Küçükgrupçalışmalarınınsonundatüm oynanacak rollerihazırlamakiçinkullanılır.Hergruptek birdurum/sorunüzerindeçalışabileceğigibi Küçük grupçalışmaları,birsorunuçözmek,olguçalışmaları yapmak,oyunlaştırmalar(roleplay)için Küçük grupçalışmaları 6. Olguçalışması 5. Beyinfırtınası 4. Oyunlaştırma(role-play) 3. Listeleme 2. Soru-yanıtyöntemi 1. Küçükgrupçalışmaları Öğrencilerin PTÖdekiöğrenmeetkinlikleri6başlıkaltındaelealınabilir.Bunlar; motive olmalarınısağlar(Şişman,1999). yönlendirilmeleri kendilerineolangüveniniartırırvebağımsızöğrenmebecerisinikazandırarakdahafazla Öğrencilerin öğrenimhedeflerinivegelecektekiihtiyaçlarınauygunöğrenmekaynaklarınıseçmeye yararlanacağı ileilgilikararlarıkendisiverir. eksikliğinin farkınavararak,bueksikliğivemerakettiklerininasılgidereceğihangikaynaklardan sorumluluğunu alaraköğrenmeyeaktifolarakkatılırlar.Böylece,öğrencienstrümanıileilgilibilgi oluştuğunu, nasılçözüleceğinikendileribularakdoğrudanöğrenirler.Dolayısıyla,kendiöğrenmelerinin Problemi koyarlar. merkezine sahiplenirler veprobleminçözümünekatkıdabulunmayaçalışırlar.Sorunlarınnelerolduğunu,nasıl araştırmasının problem kendilerini öğrenciler sırasında Çalışma 2001). öğrencileri araştırmaya, temel bilgi ve becerilerini kullanmaya yönlendirmelidirler (Dahlgren veÖberg, Senaryolar veyaproblemleröğrencilerindüzeylerinevebilgibirikimlerineuygunolmalıdır.Bunlar bağımsız öğrenme, kendine öğrenme gibiözelikleriningelişmesindeetkiliolmaktadır(ChungveChow,2004). kendi motivasyon, çözme, problem yönelik enstrümanlarına öğrencilerin ve öğretmendenaldıklarıgeribildirimaçıklamalaradayanaraksürekligözdengeçirilir.Busüreçler, önce öğrenmedurumlarıvehedefleriileilgiliyardımalırlar.Öğrenmesüreçleri,öğrencilerinbirbirlerinden PTÖ’de öğrencilergerçekyaşamproblemleriveyarıyapılandırılmışproblemlerlekarşılaşırlar.Öğrenciler B. ÖĞRENCİLER yapılmalıdır? ile bölgesi Vibratoya hangi vücudun gelebilir. Vibrato Vibratonun neredenvenasılyapılacağınakimkararverir?Vibratoçalışmalarıolmalıdır? nedir? meydana vibrato bir sakatlıkları Etkili kas mıdır? var ve ihtiyaç gerçekten zorlanma Fiziksel oluşabilir. problemi Entonasyon fakat herbiriiçin karşıt fikirler bulunmaktadır. Dinleyiciyi rahatsız eden birtitreme ortayaçıkabilir. esneklik vecanlılıkkatacakbirvibrasyonaihtiyaçduyulmaktadır.Bununiçinbirkaççözümönerilmiştir Eser teknikaçıdanolgunluğaulaşmasınarağmensesmat,yalınvedüzdür.Seseincelik,zenginlik,parlaklık, BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 11. oturum/11. session

263 264 geleneksel yöntemlerleöğretim yapmalarınızorunlukılmaktadır.Özellikle20.yüzyılda ortayaçıkanyeni Ülkemizde enstrümanpedagojisi alanınınhenüzbulunmaması,mevcutenstrüman öğretmenlerinin kazandırması gibi konulardagelenekselöğrenme-öğretme yöntemlerine göre üstünlükleri bulunmaktadır. grup çalışmalarınıdesteklemesi, öğrencininkendineolangüveniniartırmasıveproblem çözmeyeteneği Problem temellienstrüman eğitiminin öğrencimerkezliolması,teoriilepratiğinanlam kazanması, 4. SONUÇ hazırlanması veöğrencigrubunundinamiğiniolumluyönde geliştirmesiesastır. Görüldüğü gibi, enstrüman öğretmeninin bir eğitim yönlendiricisi olarak temel davranışında konuya ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ konuyu veöğrencileritoparlayanyönlendirmelerileyetinmelidir. Öğrencilerin kendisinden öğreticilik yapmasını beklemesine neden olabilecek tutumlardan kaçınmalı, doğrudan bilgi vermek yerine, yönlendirici ve tamamlayıcı soru ve örneklerle konuyu zenginleştirmelidir. öğrencilerin yanılgıyadüşebileceğiveyatartışmanıntükeneceğinoktalardaenstrümanöğretmeni, Enstrüman öğretmeni,senaryoiçeriğiniçalışarakoturumahazırlıklıgelmelidir.Oturumsırasında belirlenen birrolüvardır(Abacıoğluvediğ.,2002;Musal,2004):(Grabinger,Özekes,2004). Yukarıda belirlenen amacın gerçekleşmesinde enstrüman öğretmeninin aşağıdaki temel davranışlarla öğrenme sürecindegözönünealınmasınındaönünüaçmaktadır. öğrencinin bireyselniteliklerinedeniylefarklıolabileceğidir.Budurumöğrencilerinfarklılıklarının fiziksel bir süreç olması ve hedef davranışa yani çözüme ulaşılmasında sürece yönelik değişkenlerin her tekniklerle doğru sonuçlara ulaşabilirler. Bunun başlıcanedeni enstrüman eğitiminin performansa dayalı davranışların gerçekleştirilme aşamasında birbirlerinden farklı yöntem ya da teknikleri deneyebilir ve farklı ve soruna çözüm bulma becerilerini geliştirmek amaçlanır. Bu aşamaları gerçekleştiren öğrenciler hedef ile tartışarakolasıçözümönerileriüretme/geliştirme/kanıtlama,analizvesentezyapma,değerlendirme öğrencinin tekniğineyöneliksorunusaptama,öncekibilgilerinihatırlamaveaçıklama,diğerarkadaşları enstrüman eğitiminde,enstrümanayönelikproblemleredayanılarakhazırlanmışsenaryolarkullanılarak bilgileri engelleyerekonlarındoğruyayönelmelerinisağlamagibigörevleriüstlenir.Problemtemelli destekleyici birdurumageçerken,öğrencilereönerilerdebulunma,öğrencikatılımınıdestekleme,yanlış PTÖ deenstrümanöğretmeni,teksözsahibiveherşeyibilenkişiolmaktançıkarakrehberyolgösterici, C. EĞİTİMYÖNLENDİRİCİSİ seçilerek deoluşturulabilir. tekniğidir. Olgular,gerçekyaşamdakideneyimleredayalıolabileceğigibi,kayıtlardanyadadergilerden Olgu çalışması,bellibirkonuyadasorunüzerineodaklanmış,gerçekçisenaryolarınkullanıldığıeğitim Olgu çalışması problemlerin çözümlerinedeyönlendirmelidir. Enstrüman öğretmeni,öğrencilerisenaryodakianaprobleme yöneltmeyeçalışmalı,ancakvarsayan dikkatini dağıtacakdavranışlardankaçınılmalıdır. Öğrenme hedeflerinindoğrudanöğretilmeyeçalışılmasıgibi öğrencininkendinegüveninisarsacakve değil destekleyiciolmalıdır. Enstrüman öğretmeni,grupiçindebiröğrenciyeyönelmeveyadışlamaktankaçınmalıdır. Enstrüman öğretmeni,öğrencigrubuileiyiiletişimkurarakgrubunbirüyesigibihareketetmelidir. Enstrüman öğretmeni,öğrencininsorunubelirlemeveçözmesineyardımcıolmalıdır. tartışma konusununbaşkayönesapmasınıönlemelidir. Enstrüman öğretmeni,öğrencilerekonununanlaşılmasınıkolaylaştıracaksorularyöneltmelive davranışlarda bulunmalıdır. Enstrüman öğretmeni öğrencilere doğrudan bilgi aktarmamalı, öğrenmeyi kolaylaştırıcı tutum ve BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Muspart2014

Yargılayıcı Karla M. Johnstone and Stanley F. Biggs, (1998) “ Problem Based Learning: Introduction, Analysis, and accounting and Analysis, Introduction, Learning: Based Problem “ (1998) Biggs, F. Stanley and Johnstone M. Karla Psychology Educational learn?” Students do How and What Learning; Based “Problem (2004) E. C. Hmelo-Silver, Eğitim Üniversitesi Hacettepe yaklaşımı”, öğrenme dayalı probleme eğitiminde “Fen (2001). H. Korkmaz, F., Kaptan, Harris, K., Marcus, R., McLaren, K. & Fey, J. (2001).Curriculum materials supporting problem-based teaching, School Dokuz EylülÜniversitesiTıpFakültesiDergisi.(2002).“Probleme Dayalı Dahlgren, M.A.&Öberg,G.(2001).“Questioningtolearnandlearningquestions:Structurefunctionofproblem Chung, Jenny.C.veChow,Susana.M.K.(2004)“PromotingStudent LearningThroughaStudent-CenteredProblem- Chin CristeneveChia,Li-gek.(2004).“Problem-BasedLearning: UsingStudents’QuestionstoDriveKnowledge Bonwel, Charles.C.veEison,James.A.ActiveLearning:CreatingExcitementintheClassroom,2004http://www.ntlf. Journal , Forward” Agenda the Taking Education: Teacher Initial in Learning Based Problem “ McPhee, D Alastair Açıkgöz, Kamile.(2002).AktifÖğrenme.İzmir:KanyılmazMatbaası Abacıoğlu, H., Akalın, E., Atabey, N., Dicle, O., Miral, S., Musal, B. ve Sarıoğlu, S. (2002), Probleme Dayalı Öğrenim. KAYNAKÇA verimli birenstrümaneğitimiortamınınyaratılmasıaçısındanfaydalıolacağıdüşünülmektedir. eğitim paradigmalarınınenstrümaneğitimialanındadaelealınması,incelenmesiveuygulanmasınındaha enstrüman eğitimi;artistlik,orkestracılıkveeğitimciliğigibialanlardabranşlaşmalıdır.Yeni eğitimi ve kuramsal temelleri üzerine daha fazla çalışma yapılması gerekmektedir. Konservatuvarlarımızda Ülkemizde enstrümanpedagojisialanıbulunmamaktadır.Bunedenleakademikanlamda zorlaştırmaktadır (Murray-HarveyveSlee,2000). grup çalışmalarınınyapılmasınısağlayacakyer,zamanvekaynakbulmayazorunluolmasıuygulamayı öğretmenleri mutlakabualandaeğitilmelidir.Bununyanında,konudaeğitilmişöğretimelemanının, gerektirmesi gibikonulardaenstrümanöğretmenlerisıkıntılaryaşayabilir.Bunedenle oranla uygulanmasıdahazordur.Problembulma,öğrencileri yönlendirme veçokiyibirplanlama Yukarıda belirtilen avantajlarına karşın problem temelli öğrenmenin geleneksel davranışçı yöntemlere konularında problemtemelliöğrenmeninetkinliğiortadadır. hedeflerinden biriolanyaşamboyuöğrenmetutumunukazandırmaveedinilenbilgilerihayatageçirme daha iyiolduğunuortayaçıkarmıştır(McPhee,2002).Günümüzdeözellikleenstrümaneğitimininana üzerinde yapılançalışmalarPTÖ’nüngelenekselyöntemleregöreöğrenciilgilerivedeğerlendirmelerinde kritik düşünmedavranışlarınıgeliştirmedeönemlibiretkenolarakgörülmektedir.Problemtemelliöğrenme Problem temelliöğrenme,öğrencilerinenstrümanlarınayönelikteknikproblemleriniçözmelerindeve edilemeyecek unsurlardır. olduğu görülmektedir.Enstrümaneğitimindebuhususlarınönemibüyükolupeğitimsürecindegözardı bireysel farklılıkları göz önünde bulundurma konularında geleneksel yöntemlere göre büyük bir üstünlüğü Problem temelliöğrenmeninözellikleaktiföğrenme,yaşamboyuöğrenmeveenstrümaneğitiminde eğitiminde buunsurlarınhiçtartışılmamasınınbüyükbireksiklikolduğudeğerlendirilmektedir. öğrenme kuramlarıveöğretimyöntemlerininbirçokalandakullanılmayabaşlanmasınakarşınenstrüman Curricula Implications”,Journal ofAccountingEducation,16(3-4),407-427, ElsevierScienceLtd. Review. 16(39),pp.235-263. Fakültesi Dergisi,20,191-192 Science &Mathematics,101(6),310-318 based learningscenariosinenvironmentalscienceeducation”,Higher Education, 41,263-282 Based LearningSubjectCurriculum”.InnovationsinEducationand Teaching International.41(2),pp.157-168. Construction”. ScienceEducation. 88, pp.707-727. com/html/lib/bib/91-9dig.htm, 10.02.2006. Paper4.pdf ,11.02.2006. of EducationalEnquiry,Vol.3,No.12002.60-78.http://www.education.unisa.edu.au/JEE/Papers/JEEVol3No1/ Dokuz EylülYayınları,DEÜTıpFakültesi,95.sayfa, BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 11. oturum/11. session Öğrenim”.İzmir:DokuzEylülYayınları.

265 266 Van Till, C.T., Van Der Vleuten, C.P.M. & Van Berkel, H.J.M. (1997) “Problem based learning Ünal, Sevil.(1999)“AktifÖğrenme,ÖğrenmeyiÖğrenmekveProblemeDayalıÖğrenme”.M.Ü.AtatürkEğitim Tessier, J.T.(2003)ToActivelyLe0arnTheScientificMethod.American BiologyTeacher.65(1),pp.25-29. Rosalind Murray-HarveyandPhillipSlee,“ProblemBasedLearninginTeacherEducation:JusttheBeginning”.Paper Özkurt vediğ.(2004),ÖğrenciMerkezliProblemeDayalıEğitimSistemindeYönlendiriciliğininTemelİlkeleri, Aktif Üniversitesi Eylül Dokuz Olmalıdır? Nasıl Yönlendiricisi Eğitim Bir İyi Eğitiminde Hukuk (2004), M. Özekes, Musal, B.(2004),ProblemeDayalıÖğrenimOturumlarındaEğitimYönlendiricisininRolü.DokuzEylülÜniversitesi Melih Elçin().“TıpEğitimindeDurum,SistemlerveYönelimler”HacettepeDergisi,31(4):2000,http://www. Mehmet Şişman,(1999)ÖğretmenliğeGiriş,PegemAYayıncılıkAnkara Lunenberg, M.L.veVolman,(1999)“Activelearning:ViewsandActionsofStudentsTeachersinBasic Kenneth C.TanerandJohnL.Keedy,(1995)“Problem-BasedLearning:RelatingTheRealWorldtoPrincipalship Educational ResearchAssociation,March24-28,Chicago,USA. differences inproblembasedlearningstyleandactivityonstudent’achievement”AnnualMeetingoftheAmerican Fakültesi EğitimBilimleriDergisi.11,ss.373-378. December 2000.http://www.caper.com.au/pbl.htm.09.02.2006. presented attheannualconferenceofAustralianAssociationforResearchinEducationSydneyAustralia4-6 I. AktifEğitimKurultayı,BildirilerKitabı,sayfa121-126,DEÜ,29-30Mayıs 2004,İzmir5/9 Eğitim SeriÇalıştayları-6,Özet,DEÜHukukFakültesi,İzmir Aktif EğitimSeriÇalıştayları-6,Özet,DEÜHukukFakültesi,İzmir tipeğitimi.hacettepe.edu.tr/egitim/tipegitimiyonelim.htm .14.02.2006. Education”. TeachingandTeacherEducation.15, pp.431–445. Preparation ”,ClearingHouse,Vol.68,Issue:3,154-161. BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Muspart2014 behavior: Theimpactof Hasan AnılSEPETÇİ* Keywords: Actingtheories,Performance theories,Contemporaryperformingarts. the “performative”andstyle theactorofouragerequires. will seek for an answer, through contemporary examples, for the probable co-existence problematic, of aforementioned the the “theatrical” through and paper, This actor. trained classically the of stage the on existence The display of all types of texts with inter-convertible styles on the stage leads to conflicts in the process of self- understanding oftheclassicalactingisonemostsignificant problematicsoftheactorthesedays. the and presentness to priority gave which century, 21th the in widespread becoming texts, performative the between difference The life. real the in as natural as act to actors the recommended Diderot Denis time the from centuries three after begun has Stream’ ‘Realism the in reality his catch to actor the of adventure The the forminbodyforgenre. theatre folk idealised he Italian era, the the of progression the in with and, as Commedias Roman presence and dell’Arte bodily Commedia convention his regained Age, Middle the of messages divine the under Greek convention, the figurised his own writership as much as his acting let him to do so. The actor, perishing the Ancient the possessed he that formalized fact the of spite in and disciplines, work the of existence sole the as the actor the of existence of co-existence the of advantage with Greek, Ancient the in director-actor of problem the faced has actor the ritual, from formalizing his/her fundamental theatre presence inside the of playscript. Thespis, seperation appearing the first the known playwright- with starting journey his/her In Abstract Anahtar Kelimeler:Oyunculukteorileri,PerformansÇağdaşsahnesanatları. günümüz ve birlikteliğine muhtemel olanın performatif aktörünün sahipolmasıgerekenüslubuna,çağdaşörneklerüzerindenyanıtarayacaktır. ve teatral içerisinde, sorunsal mezkur bildiri Bu klasik sergilenmesi, tiyatro oyunculuğu eğitimi almış olan aktörün üsluplarda sahnede kendini var etme sürecinde dönüştürülebilinen çelişkilere yol açmaktadır. birbirine üzerinde sahne metnin türlü her Günümüzde arasındaki anlayışı oyunculuk klasik ile metinler performatif farklılık, günümüzaktörününenönemlisorunsallarındandır. önceleyen ‘burada’lığı ve ‘şimdi’ hareket kazanan Yüzyılda 21. başlamıştır. serüveni yakalama gerçekliğini içerisindeki Akımı’ ‘Gerçekçilik aktörün Denis Diderot’nun aktörlere gerçek yaşamdaki gibi doğal olmalarını salık vermesinden yaklaşık üç asır sonra kazanmış, çağın ilerlemesiilebirliktebedendekiformu,türiçinidealizeetmiştir. yeniden varlığını bedensel gibi olduğu tiyatrosu Komedialarında halk Roma İtalyan ile dell’Arte aktör, Commedia olan geleneği yok altında oyunculuğunun mesajları yazarlığını ilahi kendi Ortaçağın biçimlendirmişti. da ölçüde olsa elverdiği hakim geleneklerine Yunan Antik kadar ne her şekillendirmiş, karşımıza çıkan varlığını Thespis, disiplinlerin bir arada temel olmasının avantajı ile içindeki aktörün varlığını salt eserin metnin varlığı olarak kendini aktör, şekillendirme sorunsalı ile karşılaşmıştır. yolculuğunda Antik Yunan’da bilinen ilk yazar-yönetmen-oyuncu varoluşu başlayan olarak ile ayrılması ritüelden Tiyatronun Özet THE ACTOR OFOURTIME:THEATRICAL OFPERFORMATIVE? GÜNÜMÜZ AKTÖRÜ: TİYATRAL Mİ?PERFORMATİF Mİ? * Öğr. Gör.,Bülent EcevitÜniversitesi,DevletKonservatuvarı, Zonguldak,[email protected]. BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 12. oturum/session

267 268 meslek guruplarınıyansıtanöncedendökülmüşkalıplar,yaniTip’lerortayaçıktı. askerler, tüccarlar,kentliler,köylüleriçindedeğişmezölçülergeliştirildi.Böylecebelliyaşları,kentlilerive şablonları ortayaçıkardı.Örneğinonlaragöreyaşlılarşuözellikte,gençlerbuözellikteolmalıydı.Aynışekilde dış görünüşün önemli olduğuinancındaydılar. Böylece karakter boyutu daortadan kalktı. Bu dabirtakım ve vurguyubugösterilenüzerineçekmiştir:İtalyankuramcılar,oyunkişilerininkarakterderinliğiyerine, dell’Arte türündenetkilenipoyuncununbedeninioynanantiplerindoğrultusundabelirliformlarasokmuş Moliere, sırtınıfarslaraveRomadönemikomedyalarınadayayanİtalyanhalktiyatrosugeleneğiCommedia Bu esnada örneğin Fransa’dan çıkmış olan, Thespis misali, hem oyuncu hem yönetmen hem de oyun yazarı oyuncuların bedenleriniAntikYunantragedyalarındanfarklıolarakgörünürkılmaktadır. bilgi yoktur;amaKlasisizm,AntikYunanıformolarakkeşfetmiştivemaskeliformla,sahneüzerindeki işini ciddiyealmışamatörlerinvarlığındanziyade,döneminoyunculukanlayışıylailgilielimizdepekbir temsil edilebilmesineveAntikYunanınoyunculuktarzınagönderimdebulunmuştur.Bununlaberaber alegorik figürlerfazlasıylakullanılmıştır.Bunlaroyuncununbedenindensıyrılıpfarklıbirerbedenolarak Ortaçağda, dinselöğretioyunlarıvardı:Mystery’ler,Morality’ler,Miracle’lar;Saat,Massayinleri.İlküçünde bir yüceliktaşırken,Roma’daoyuncueğlenceliksayılıyordu. Konuşma dersi de almadıklarından daha çok hareketlerle oynarlardı. Yunanistan’da oyunculuk ritüelistik köleydiler. Bununiçindehalkönündesaygınlıkları yoktu. Bunlarınbüyükbölümününeğitimi alıyorlar, dansetmekvegövdeleriniustacakullanabilmekiçineğitiliyorlardı.ÖteyandanRomalıoyuncular Tanrı Dionysos’unrahiplerisayılıyorlardı.Bununiçindeiyieğitimgörüyorlardı;güzelkonuşmadersleri Antik Yunan’dakioyunculukanlayışınahiçmibenzemiyor.Yunan’daoyuncular,herşeydenönce çıkılmıştır veAntikYunantragedyasıoyunculukgeleneğindenfarklıdır:Roma’dakianlayışı Roma’da isedurumbirazfarklıdır.geneldekomedyavardır,farstan,bedenselolandanyola Yunan, oyunkişisiolarak,öndesolorolvekoroolarakikifarklı/karşıtkişiyielealmıştır.Bunarağmen hakim olsadakendiyazarlığınıoyunculuğununelverdiğiölçüdebiçimlendirmiş,bilinenilkkişi.Antik Thespis ilk yazar, ilk yönetmen, ilk oyuncu olarak karşımıza çıkıyor. Her ne kadar Antik Yunan geleneklerine Oyunculuk sanatınıntarihinebaktığımızda,başlangıçtohumlarınınAntikYunan’daatıldığınıgörüyoruz. GİRİŞ 3 2 1 perspektifini dışardabırakır,bu dateorideparadoxolarakgörünenbirşeyinpratiktevücut bulmasıdır.Bu iç güdüveakıl,duygumantık arasındaköprükurulamazbirayrımvardır,busepepten deoyuncunun ya dayapıiçeren,soyutsomutgibikavramlarınkarşıtlığı üzerinde durur.Bugörüşegöre,zihinvebeden, nedeni, Diderot’nun,performansınsüreçselkısmıylailgilenmemesidir: Diderot, gerçek yadakurgu, spontan Bugün isehalenDiderot’nungörüşlerietrafındatemellenen eleştirilervardır.Bununbelkideentemel kişisinin maskesialtındaoynamıştır.Kendibedenini,oluşturduğu rolünyüzeyineyapıştırmıştır. olmasının ötesinegeçmemiştir.Diğerbirdeyişle,oyuncu gerçekanlamdamasketakmadan,oyun dünyayı önemsemişlerdir.Bubağlamdaoyuncununfiziksel varlığı,biroyunkişisininaracısı/maskesi Gerçekçiler oyuncununbedeniniikinciplanaatarak,gösterenden ziyade,gösterileninoluşturduğubir birlikte oyuncununbedeniisegörünürolmaktançıkmış,vurgu oynananrole,oyunkişisineodaklanmıştır. aynı zamandasemiyotikvegüzelgörünen,estetikbirvarlık olarakanlamkazanmıştır.Gerçekçilerle Romantik akımınoyunculukanlayışındaoyuncu,artıksahnede sadecebirdüşünceyiiletmektenziyade, hiç açılmamış gibi oynamaları gerektiğini, gerçek yaşamdaki gibi doğal olmalarını salık veriyordu. seyirciyle kendileriniayıranbirduvarınvarlığınıdüşünmesigerektiğinibelirtipoyuncularasankiperde seyirciyi unutmasıveparterdenalkışgelmesiiçinoynamamasıgerektiğini”söylüyordu. bir eserkalemealmıştır:OyunculukÜzerineAykırıDüşünceler.BueserindeDiderot,“oyuncuların akımı, çıkışınınyaklaşıküçasıröncesindensavunmuşveoyunculuksanatıüzerine,aklıdevreyesokan Bu noktadaiseünlüaydınlanmadüşünürü, Denis Diderot’yabirparantezaçmamız gerekiyor. Gerçekçi Donald Clive Stuart,Development The of Dramatic Art, European Theories,New York 1928,s:298 A.g.e., s:88 Özdemir Nutku, Tarihi Oyunculuk Kitabevi 1,Dost Yayınları, Ankara, 2002,s:43. BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Muspart2014 1

2

3 Oyuncuların, yapıma ulaşmıştır. Altı bölüm,LosAngeles1984’ünaçılışındabirarayagelememiş,sadecedördübölümtam Philip Glass,DavidByrne,GavinBryarsgibialtıfarklıülkedenönemlimüzisyenbesteyapmıştır. Roma, Rotterdam,Köln,TokyoveMarsilyagibialtıfarklıülkeninşehrindeprovaedilmiş;esere, ve zamansıkıntısıyüzündenolimpiyatlarayetişememiştir.Eser,Wilson’ınyönetimialtındaMinneapolis, “İç Savaşlar:ağaçeniyiyerdeyatarkenölçülür”adındabirgösterihazırlamışamamaddiimkansızlıklar belki deenünlüsüRobertWilson’dır ve 1984senesindeLosAngelesYazOlimpiyat’larının açılışıiçin Açılış Gösterisi Savaşlar’ın tamamenbiraradagösterilememesinekarşın,Atina’daki2004YazOlimpiyatOyunlarının 7 6 5 4 O. States’inbahsettiğihaliyleEnactedEventolaraksaymamıziçinyeterlidir. olimpiyatları açılış gösterileridir.Genelde,önemlisahne yönetmenlerinin ellerinden çıkmaları, onları Bert taşıyan hem de performatif olabilen “Oynama Olayı” yok mudur? Bunun en belirgin örnekleri belki de yaz tekrar edilebilirlik v.b.” gibi pek çok anahtar kelimeyle işaret etmek mümkündür. Peki, hem bu özellikleri görmekteyiz. Butiyatralperformanslara“abartı,şaşaa,öncedenyapılmışbinlerceprova,seyirciylemesafe, ve bununlabirliktebedeninperformanssanatçılarınınişlerindeartıkkendibaşınadavarolduğunu kullanımı vebueğitilmişbedenlereçekmişken,avangardisthareketlebirliktegösterilenlerinözgürleştiğini Oyunculuk tarihinde,yukarıdadabahsettiğimizgibibununeğitiminiönplanaalmışaktörlervurguyubeden bu küçümseyicitavırelbette,performansınkafalardakihaliyle“tiyatral”olanıyerlebiretmesininsonucudur. haklarında “yaratıcılıkyoksunu,sahneşablonları”laflarınıişitmeninyolunuaçacaktır.Klasikaktörlerdeki küçümseyici bir tavıralacağımıznekadaraşikarsa, klasik aktörleri de performans sanatçılarına sormak, Performans sanatçılarınınişlerinebaktığımızdavebunlardakiüslubuklasikaktörleresorduğumuzda iş performansa geldiğinde kendini “hazırlıksız yakalanmış” mı hisseder? Buna söylenecek şey elbette çoktur: performanslar, klasik oyunculuk anlayışı içerisinde bir yere oturabilir mi? Ya da klasik oyunculuk anlayışı, Bu oyunculuküsluplarıiçerisinde,“şimdi”ve“burada”lığıönceleyenperformatifmetinleryada sözcüğüyle örtüşeceküsluplardandahafazlasınıgörmekteyiz. biçemlerini deetkilemiştirvebugünküoyunculukanlayış(lar)ınabaktığımızda,artık,zihnimizdetiyatral Klasik sanatatepkiolarakdoğanavantgardistanlayışlabirlikte,türlerartıksaflığınıyitirmiştir.Bu,oyunculuk yönelik sözdegücününkarşısınakoymuştur. ‘oynama’yı seyircininöngörülendürüstlüğüvekırılganlığını, aktörün aldatmayaveduygularınıgizlemeye nedenle deparadox,Diderot’nunperformanskonusundakivarsayımlarındantüremiştir,buda‘yaşama’ ve bir gösterimalanıolarakkullanıldığınıdüşünürsekvegösterimin deözelliğiitibariyleözünedöndüğünü “tiyatral” sayılamayacağınınenbüyüközelliğidirdenebilir amastadyumlarınRoma’danberibizimiçin nedeniyle deperformatiftir.Bunoktada,gösterimintiyatro binasıiçerisindeve“sahnede”gerçekleşmemesi kelimesinin çağrıştırdığıhemenherözelliğesahiptirama tekraredilemez,edilseaynısıolamaz Demek kiiçindebulunduğuan(13Ağustos2004)itibariyle “şimdi”ve“burada”olmuştur.Tiyatrallik duracaktır her şeyden önce ve asla “2004 Olimpiyat Yaz Oyunları Açılış Gösterisi” olamayacaktır bir daha. gösterinin bir dahaaynı etkiylesahnelenip sahnelenemeyeceğidir. Sahnelense, olimpizm ruhuna aykırı Burada dikkatçekmekistediğimiznoktaelbette,gösterinin içeriğindenziyade,böylesine“tiyatral”bir Sarmal (DNA)kısmıylasonaerer. bir bölümlebaşlarDoğumyeriveEros’la,YunanUygarlığınıntarihiyledevamederson olarakdaİkili Kumsaati adınıverdiğiikibölümdenoluşmuştur.NobelistYunanşairGeorgeSeferis’inMistorema3’den stadyum Olimpia’nıniçindeikidavulcuylageriyesayımıkalpritminebağlamıştır.Gösteri,Alegorive Birthplace/Doğumyeri adınıverdiğigösterisininaçılışındaPapaionnou,öncebiristadıniçindediğeriantik görüyoruz: DimitrisPapaioannou. http://www.youtube.com/watch?v=OntuOiNxxVI http://en.wikipedia.org/wiki/The_Civil_Wars:_A_Tree_Is_Best_Measured_When_It_Is_Down O.Bert States, The Actor’s Presence: Three PhenomenalModes. Virginie Magnat, Theatricality From The Performative Perspective, University of Wisconsin System, 2002. 7 ne baktığımızda,günümüzperformanssanatınınönemlitemsilcilerindenbirisininismini 6 Bugörkem,kafamızdakitiyatrosal,tiyatralfikriylesondereceörtüşmektedir.İç BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 12. oturum/session 4 5 Busahneyönetmenlerinden yapısı

269 270 sebebiyet verebileceğigibi,birbirlerini beslemelerinedeönayakolmakta,tiyatral gösterileri tiyatro artık birbirlerininalanlarınıdaha çokkestiğinigörüyoruz.Bu,kavramsalkargaşalarave katıkarşıçıkışlara değiştiğini, tiyatrallikdüşüncesinin performansayaklaşıpperformatifedimlerinde tiyatralleştiğini ve Sonuç olarak,türlerinsaflığınıyitirdiğitiyatroarenasında oyuncunun“oynadığıkonumu”nunda kişiye özelyollarçizenbiryataktabulmuştur. performatiflik arasındagidipgelenveaktörlerinsanatçıdoğalarının ortayaçıkmasıylakendisineöznelve “süperstar” performanssanatçılarınınişlerininbienal yerdeğiştirmesiv.b.)kendinitiyatrallikle sanatçılarını özgönderimselişlerle“sahneye”taşımaları(bkz: TheLifeandDeathofMarinaAbramovic) artık “isim”seyredilenperformans sanatçılarının gelmesi,önemlisahneyönetmenlerininperformans da tiyatralleşmesiyle(galeride,planlıyapılangösteriler, “isim” seyredilentiyatralgösterilerinyanına yaşanmışlıkları sokanoyunculukteorileri,belkideperformansın artıkavangardistbireylemdençıkıp güçlendirmektedir. Öncelikle beden ve konumlanışı olarak ele alınan, akabinde işin içine duyguları, tiyatral oyunculukla“performanssanatçılığı”nınarasındaki birbirlerinibesleyenköprününzeminlerini rol oynamadığıiçinroledeğilamaiçerisindekisanatçıyı,konseptinkendisiyledışavurmaktadır.Buda ve kendi yaratıcılığını sahneye oynadığı rol üzerinden yansıtmaktadır; performans sanatında ise, belki onu görüyoruz. iyi yansıttığınıdüşünüyorum.Bumodda,aktörüniçerisindekisanatçıyıkeşfediyoruzvebirbakımada dışavurumsal modun,biraktörün,aktörolarakdoğasınınasılgösterimiçerisindeolursaolsundaha yakın gibi durmaktadır. Ama, States’in düşüncelerine katılmakla birlikte, biraz da ileriye giderek, ben öz mesafeyi ortadankaldırıpizleyiciyetiyatroalışverişindedahaetkinbirrolverenİşbirlikçimoda temsili modundahageçerliolduğunudüşünebiliriz.Performatifedimlerise,Aktörileseyirciarasındaki Klasik, Bert O.States,Aktör’ünMevcudiyeti bir katmandahayaratırve“performansiçerisindeperformansgösterenkişiyioynayanaktör”oluverir. rolü oynayanaktörededikkatçekmeyeçalışacağıiçin,belkikendiaktörkırılganlığınıkorumakadına, esnasında, onunbirperformans,kurmaca/oyunolduğunubilerekdeesasındaperformansiçerisindekio karakter’i olmasada“orolüoynayanaktör”üoynadığıaşikardır.Vebütünbuperformatifgösterim bir rolü oynamaktadır. Tiyatral yazılmış bir metin olmaması nedeniyle, ‘başkasını oynayan bir kurgusal Bu tarzdanbirperformansiçerisinde,oyuncudoğrudankendi,eğitilmişbedeninevurguyuçekmesede 3) 2) 1) Oyunculuğa panoramikbiraçıdanbaktığımızda,oyuncununüçdüzeyderoloynadığınısöyleyebiliriz: optimum seviyedetutarakperformanslarınaltındanbaşarıylakalkabildiğinigörüyoruz. döndüğümüzde deklasikanlamda,tiyatralgösterimleriçineğitimalmışaktörlerin,bedenkullanımlarını sayılamayacağını düşünemeyiz. Bu noktada, yazının başında giriş yaptığımız şekliyle oyunculuk fikrine göz önünealırsak,sırfsahneüzerindegerçekleşmediğidüşüncesiyle,performatifbiredimintiyatral 8 mod olduğundanbahseder.Bunlar: da Günahkârlar,Zencilergibioyunlarınkişileri) Oyun içindeoyunda,birrolüstlenenkarakterioynar.(Örneğin,Balkon,Hizmetçiler,Ermişlerya oyun içindebirbaşkakimliğebürünmesigibi) Bir başkakimliğebürünmüşbirkarakterioynar.(Örneğin,12.Gece’deViola’nınerkekkılığınagirerek Bir rolüoynayan,birkarakterioynar.(Örneğin,benAnıl’ım,Macbeth’ioynuyorum.) Bert O.Bert States, The Actor’s Presence: Three PhenomenalModes. Tiyatral oyunculukiçin,aktörünkendibedenindenziyadeoynadığıroledikkatçektiği,oolduğu Tiyatral BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory anlayışta, sahne üzerinde performans gerçekleştiren aktör zaten kendi yorumunu O (Karakter) Sen (Seyirci) Ben (Aktör) 8 adlımakalesindeaktörünseyirciylekonuştuğu3taneşahıszamirsel Muspart2014 Temsili Mod’dur. İşbirlikçi Mod Öz DışavurumsalMod Stuart, DonaldClive.(1928)TheDevelopmentofDramaticArt.New York: EuropeanTheories, States, BertO.TheActor’sPresence:ThreePhenomenalModes. Nutku, Özdemir.(2002)OyunculukTarihi.Ankara:DostKitabeviYayınları, Magnat, Virginie.(2002)TheatricalityFromThePerformativePerspective, UniversityofWisconsinSystem, http://www.youtube.com/watch?v=OntuOiNxxVI http://en.wikipedia.org/wiki/The_Civil_Wars:_A_Tree_Is_Best_Measu KAYNAKÇA aktörlerin yetişebileceğibiryolaevrilmesitarafımızcazaruridir. çağdaş örneklerinartmasıylabirlikte,tiyatraledimleriniçerisindekiperformatiföğelerlebaşedebilecek binalarının dışında da rahatlıkla anlamlandırmamıza yaramaktadır. Oyunculuk eğitiminin de artık, bu BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 12. oturum/session red_When_It_Is_Down

271

Züleyha ÇUBUK* Keywords: Performingarts,Theater,Educationalprocesses, theatre. the ‘theaterteachertraining’modelinTurkeyornot. to inspiration of source a be will program a such whether discuss will we academies; Turkish in encountered been not has which of example the and arts performing on education offer that academies of examples best ‘educational theatre program’ which is among the academic programs of NYU Steinhardt, which is one of the the and view; theater’ ‘educational the on emphasis put will we statement this In synthesis. a such of result a of education. The ‘Educational Theatre’ view takes its place among the contemporary academic education as Different disciplines are combined with a successful synthesis and are presented in academies as a new model Abstract Anahtar Kelimeler:Sahnesanatları,Tiyatro,Eğitimsüreçleri,Eğitseltiyatro. programın Türkiye’de ‘tiyatro öğretmeni yetiştirme’ modeline ilham kaynağı olup olamayacağı tartışılacaktır. akademilerinde henüz bir örneğine rastlanmayan ‘eğitsel tiyatro olarak programı’ etraflıca incelenecek; bu türden bir modeli eğitim alanında sanatları eğitim veren örnek sahne akademilerden biri olan NYU Steinhardt’ın akademik programları arasında yer alan ve Türkiye durulacak; üzerinde yeni bakışı tiyatro’ akademilerde ‘eğitsel bildiride Bu getirilerek almaktadır. yerini eğitimde akademik araya çağdaş olarak sonucu sentezin bir bir türden bu da sentezle bakışı Tiyatro’ ‘Eğitsel sunulmaktadır. bir başarılı disiplinler Farklı Özet PERFORMING ARTS PROFESSIONS DEVELOPMENT, THEDEPARTMENT OFMUSIC AND SCHOOL OFCULTURE, EDUCATION, AND HUMAN PROGRAM AND AS AN EXAMPLETHENYUSTEINHARDT THEATRE OVERVIEW: THE“EDUCATIONAL THEATRE” THE ACADEMIC REFLECTIONOFTHEEDUCATIONAL MUSIC AND PERFORMING ARTS PROFESSIONS AND HUMANDEVELOPMENT, THEDEPARTMENT OF NYU STEINHARDTSCHOOL OFCULTURE, EDUCATION, “EĞİTSEL TİYATRO” PROGRAMIVEBİRÖRNEKOLARAK EĞİTSEL TİYATRO BAKIŞININ AKADEMİK YANSIMASI: * Öğr. Gör.,OrduÜniversitesi,Mü zik veSahneSanatlarıFakültesi,Ordu,[email protected] BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 12. oturum/session

273 274 programları bulunmaktadır. Üniversitesi EğitimdeDrama AnabilimDalı’ndaEğitimdeYaratıcıDramatezlivetezsiz yükseklisans Anabilim DalındaYaratıcı Drama TezliveTezsizYüksekLisansProgramıileEskişehir Anadolu drama yaratıcı lisans programı henüz mevcut değildir; ancak Ankara bünyesinde Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü İlköğretim fakülte bir herhangi başka da ya Fakültesi’nde Bilimleri Eğitim veya Eğitim bağlamlı programlarındaseçmeliveyazorunludramadersleri okutulmaktadır.Ülkemizdeherhangibir drama” başlıklarıylakendisinebiryerbulmasısonucunda bugünçeşitliüniversitelerimizinkimieğitim ‘Eğitsel Tiyatro’bakışınınTürkiye’deeğitimbilimlerialanında “eğitimdeyaratıcıdrama”veya“yaratıcı ia 19 ylna naad İc Sn e ae Lvn öclğne adş rm Drei (ÇDD) Derneği Drama Çağdaş kurulmuştur. (San,2006:433-437) öncülüğünde Levent Tamer ve San İnci Ankara’da yılında 1990 Nisan yaratıcı Seminerleri düzenlenmesi yoluna gidilmiştir. Bu alandagiderekoluşanbirikimin bir neticesiolarak5 öğrencisiyle yetmiş Fakültesi’nde Bilimleri Eğitim drama çalışmalarınısürdürmüştür.1985tarihindenitibarendeUluslarArasıEğitimdeYaratıcıDrama San İnci 1982’de yürütmüş; çalışmalarını başlamış; 1980’liyıllarınbaşlarındaTamerLeventbirgrupgençamatörtiyatrocuyladoğaçlama çalışmalarını Fakültesi’nde Bilimleri Eğitim sürdürmüş olanProf.Dr.İnciSanileTamerLevent1980’liyıllardadramaaraştırmaveçalışmalarına Üniversitesi Ankara değildir. eski da çok geçmişi Türkiye akademilerinde başlı başına bir akademik program olarak varlığını sürdüren ‘Eğitsel Tiyatro’ yaklaşımının Geçtiğimiz yüzyıliçindeönemigittikçeartanveyukarıdaadıgeçenülkelerinbaşınıçektiğidünya bir sonucuolarakyorumlanabilir.TülinSağlam’agöre; bir alış-verişüzerinekurulmuştur.Yukarıdabelirtilenfarklıtamlamalarınortayaçıkmasıbualış-verişin tiyatro yöntemleriyleelealınmayabaşlananyenieğitbiliminkavramsallaşmasürecidisiplinlerarasındasıkı şekillendirdiği yenibirbakışlaelealınmayabaşlamışveokuloyunlarıgittikçeyaygınlaşmıştır.Oyun süreci amaçveiçerikanlamındadeğilsede,biçimoyuntiyatronunestetikkaygılarının aktarılması yolunabaşvurulmuş,okulöncesindenüniversiteyekadareğitiminherkademesindeöğrenme Geçtiğimiz yüzyıldagelenekseleğitim-öğretimkalıplarıaşılmış,bilgininoyunvetiyatroaracılığıyla Paedagogik veyaInteraktionsPaedagogik)adınıalmaktadır.(San,2006:47) ilgilenen alanda“OyunveTiyatroEğitbilimi”yaEtkileşim(Spiel-undTheater ya da “oyunveetkileşim”(Schulspiel,SpielunInteraktion)olup,bukonuylakuramsaluygulamalıolarak Oyunu” “Okul ise, kullanım yerleşmiş Almanya’da Fedaral kullanılmaktadır. kavramı education) in içinde kullanılmasıbakımındanendeneyimliülkeolanİngiltere’dedahaçok“eğitimdedrama”(drama ABD’de yaratıcıdrama(creativedrama)adıyladabilinmektedir.Yaratıcıdramanıneğitimsüreçleri educational theatre,drama,moderndramagibiterimlerlekavramsallaştırılan‘eğitseltiyatro’bakışı;yine sözlü akademik kültüründeçeşitlikelimeve/yatamlamalarlaadlandırılmışdisiplinlerarasıbirbakıştır.ABD’de ve yazılı ülkelerin batılı gelen önde gibi Fransa Almanya, ABD, İngiltere, ibaresi, Tiyatro’ ‘Eğitsel Disiplinler ArasıBirYaklaşım:‘EğitselTiyatro’ 1 almaktadır. ya dayapılanaraştırmalaradestekolmak,bununiçinseminer veatölyelerdüzenlemekgibibaşlıklaryer tiyatroda dabireğitimyöntemiolarakyaygıncakullanılmasını sağlamak,bukonulardaaraştırmayapmak veya hızlandırmakbakımındanbiröğretimyöntemiveayrıca başlıbaşınabirdisiplinolarakyerleşmesi, dramanın Türkiye’de yaygınlık kazanabilmesi, çocuk vegençlerde yaratıcı kişilikgelişimini sağlamak ve/ ve tiyatroda yaygınlaştırılması için araştırmalar yapmak tiyatro ve eğitim ilişkisini incelemek, yaratıcı , 21.08.2014 alana ilişkinterminolojiyizenginleştirmiştir.(Sağlam,2003:5) Eğitsel Drama,OyunveTiyatroPedagojisigibiaynıyadabenzersüreçleritanımlayankavramlarla İngiltere’de DramatikEğitimyadaEğitimdeDramaolarakadlandırılmış,ardındanYaratıcıDrama, yeni kavramların ortaya çıkmasınanedenolmuştur.Yenieğitimanlayışı,buhareketin öncüsüolan Oyun vetiyatronuneğitimdeyeralmaanlayışınınyönteminindeğişmesidoğalolarakalanda 1

BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory

Derneğin kurulmaamaçlarıarasında;dramaçalışmalarınıneğitimde Muspart2014 alanında doktorasınıtamamlayanKadirÇevik’inbelirttiği gibi; Pedagojisi” Tiyatro üyesi ve “Oyun olan öğretim yansıması Almanya’daki Bölümü bakışının Tiyatro’ ‘Eğitsel Tiyatro Çevik’tir. A.Kadir Fakültesi Tarih-Coğrafya ve Dil Üniversitesi Ankara akademisyeni tek sanatıdır. ‘Eğitseltiyatro’bakışının,Türkiye’deOyunculuk eğitimiverenakademilerdekialanındauzman ‘Eğitsel tiyatro’bakışınınTürkiye’debireğitimdisiplini olarakuygulandığıdiğerbiralanisetiyatro rehberlik alanı,hastaneler,hapishanelerveıslahevlerigibi yerler sayılabilir.(Okvuran,2006:196-197) boş zamanlarındeğerlendirilmesi,tiyatrooyuncularınınyetiştirilmesi, özeleğitim,psikolojikdanışmave bir yöntem olarak edebiyat, matematik, yabancı dil gibi ilk ve orta dereceli okullarda okutulan dersler, kullanılabileceği alanlar arasında;örgüneğitim,yaygınkitleiletişimaraçları, hizmetiçieğitim, “Yaratıcı drama”alanıylailgiliakademikçalışmalaryürütenAyşeOkvuran’agöre;yaratıcıdramanın bir gruplavegrupüyelerininbirikimlerinden,yaşantılarındanyolaçıkarakcanlandırmalaryapmaktır.” “eğitimde yaratıcıdrama;herhangibirkonuda,doğaçlama,roloynamagibitekniklerdenyararlanarak, ilgili disipliniakademiye“yaratıcıdrama”adıylatanıtmayolunuseçmişlerdir.Bunagöretanımıitibariyle; Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi’nde 1980 yılından bu yana yürütülen çalışmalar neticesinde incelenmiştir. tarafından akademisyeni tiyatro iki_ Konuyu eğitimbilimleriaçısındanelealanProf.Dr.İnciSan’ınönderlikettiğibirgrupakademisyen, da ya bir belirtiyorum: _üzülerek sayıda az çok ile cümlede belirttiğim gayretleri aşikâr kılıyor. Bildiriye bağlam olan ilgili bakış, Türkiye’de eğitim bilimciler çalışma yürütmelerine bağlıyorum. ‘Eğitsel tiyatro’ bakışının disiplinler arası bir yaklaşım olması, bir önceki araştırmalar yapan bilim insanlarının ‘eğitsel tiyatro’ bakışını kendi bilim alanlarına mal etme gayretleri ile Türkçede tekbirterimleadlandırılamıyoroluşununtemelnedenini;alanayönelikteorikvepratik Türkiye’de tanınıpyaygınlıkkazanmasıhenüzkırkyılıbulmamışbirdisiplinolan‘eğitseltiyatro’bakışının bulan ‘eğitseltiyatro’bakışıTürkçede“oyunvetiyatropedagojisi” alınmıştır. (San,2006:3)Türkiye’de“drama”,“yaratıcıdrama”,“eğitimdeyaratıcıdrama”gibiadlarlakarşılık kavramı başta olmaküzere, tiyatro sanatına özgü teknikler ilgili disiplini yapılandırmak amacıyla ödünç “yaratıcılık” kavramınınbireydeetkinbirgelişimgösterebilmesiiçintiyatronunözündevarolandram yeniden yapılandırma,bireyleriçinyadakültürgerçekliğeuygunbiryenilikkatma”olaraktanımladığı düşünce şemasıiçindeyeniyaşantı,deneyim,fikirveürünlerortayakoyabilmeyadaanlamevrenimizi yaklaştırmıştır. İnciSan’ın;“dahaöncekurulmamışilişkilerarasındakurabilme,böyleceyenibir geliştirilmesi gayesinin,eğitimbilimcilerisanatdisiplinlerine,budisiplinleriçindedetiyatroya Yirminci yüzyıldaöğrencimerkezlieğitimanlayışınınhâkimdurumagelmesi,öğrencininyaratıcılığının modelini örneklemeyegirişmedenönce‘eğitseltiyatro’bakışınateorikaçıdanyaklaşmakistiyorum. modeli, nedesadeceöğretmenadaylarınıyetiştirensalteğitbilimodaklıbirmodeldir.NYUSteinhardt çalıştığım akademikeğitimmodeli,netamamensanatçıadaylarınıyetiştirenklasikkonservatif seçebilecekleri gibi,tiyatronunherhangibiralanındauygulamacıdaolabilmektedir.Buradavurgulamaya öğretmeni olarakçalışmakta;alanmezunlarıprofesyonelmeslekyaşamlarındaöğretmenlikyapabilmeyi eğitimden ilkveortaöğretimeğitiminekadargenişbiryelpazedeeğitimkurumlarındatiyatrodrama meydana gelmektedir.Yurtdışındailgilialanmezunlarıtiyatrovedramaöğretmenleriolarakokulöncesi farklı uzmanlıkalanlarınıntoplamındanoluşanTiyatroveEğitimdisiplinlerinindengelibirsentezinden eğitbilim (pedagogy)ileoyunculuk,yönetmenlik,sahnetasarımı,dramatikyazarlık,dramsanatıgibi dünya akademilerindekendinebiryerbulmuştur.Diğerdeyişle,adına‘eğitseltiyatro’denilenalan, tiyatro’ bakışıhemeğitimdesanatalanlarınıeşitderecedebirbiriiçinegeçirengiriftbiryapıile Türkiye’de adına “drama”, “yaratıcı drama”, “eğitimde yaratıcı drama” gibi isimler verilen ‘eğitsel 3 2 < http://yaraticidrama.org/yaratici-drama/yaratici-dramanin-tanimi/ >,21.08.2014 < http://mimesis-dergi.org/2011/06/muzik-oyun-tiyatro-iliskisi-disiplinlerarasi-bir-yaklasim-denemesi-2/ >,21.08.2014. ve tiyatropedagoguiçinoyun bubağlamdaaraçsallığıenetkinolandır.(Çevik,2013:54) oyundur. Oyun hem kavramsal hem de araçsal olarak grupla çalışılan süreçlerin odağındadır. Oyun kuruludur. Busüreçkendine özgüaraçlarıkullanarakişler.Buaraçlarınenönemlilerinden biri çalışılan temayıkavraması,keşfetmesi,temayadairkendi içselbağlantılarınıkurmasıüstüne Oyun vetiyatropedagojisikendiyapısıgereğibirgrubunbelirli birzamandilimiiçerisindeüstünde BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 12. oturum/session 2 tamlamasıyladaadlandırılmaktadır. 3

275 276 Council )’ndanonaylıöğretmenlik sertifikasıalabilmektedir. Programme)’nı da yürüterek, Öğretmen Eğitimi Denklik Kurulu (Teacher Education Accreditation Tiyatro programınakayıtlıbir öğrenci,aynızamandaÖğretmenEğitimiProgramı(Teacher Education sunulmaktadır. sonra öğretmenolarakatanabilmesinisağlayanöğretmenlik sertifikasıedinmehakkıdır.Eğitsel olanakları seçebilme program bir içinden Eğitsel Tiyatro programına kayıtlı bir öğrenci için sunulan diğer bir olanak ise, eğitimini tamamladıktan disiplinler gibi Çalışmaları Performans ve öğrencilere, MüzikveSahneSanatlarıBölümününçatısıaltında yeralanDramaTerapisi,MüzikalTiyatro York’ta, üniversitenin Provincetown Playhouse yerleşkesinde okutulmaktadır. Bu programda okuyan NYU Steinhardt’ınEğitselTiyatroprogramı,dünyanınkültürel sermayeyuvasıolarakadlandırılanNew • • • • • • Eğitsel Tiyatroprogramı,öğrencisineşunlarıvaatetmektedir: Tiyatro, New York içinde ve dışında en yenilikçi tiyatro eğitimcilerini hazırlayan köklü bir izleğe sahiptir. bulabilmektedir. AynızamandagelişenyeninesiltiyatrosanatçılarınıyetiştirenbirprogramolanEğitsel Program mezunları;kültürelenstitülerde,eğitimkurumlarında,kamusalalanlardakariyeryapmaimkânı NYU Steinhardt’ınEğitselTiyatroprogramı,ABD’nineneskiakademikprogramlarıarasındasayılmaktadır. NYU Steinhardt’daEğitselTiyatroProgramı bölümüne konuolmuştur. drama öğretmenleriyetiştirmemodeligeliştirilmesiyolundabirilhamkaynağıolmasıiçinbildirininikinci NYU Steinhardt’ıneğitimprogramlarıarasındarastlananEğitselTiyatroprogramı,Türkiye’detiyatrove biri olarakkabuledilen“birsanatdrama” tiyatroyu eğitimde başlı başına bir yöntem, diğer bir ifadeyle, dramatik eğitimin iki temel yaklaşımından uzman drama ve tiyatroöğretmenleri yetiştiren bir anlayışın ürünüdür.‘Eğitsel tiyatro’ bakışı, oyunve Türkiye’de iki farklı alana yansımalarının izleri sürülebilen ‘eğitsel tiyatro’ bakışı, özünde kendi alanında anlayışla pratiğetaşıyanözellikleresahiptir.”(Çevik,2013:65) sorunlara disiplinlerarasıbiranlayışlaçözümleraramayaçalışan,içindeyeraldığısüreçleriyaratıcı ürettiği yaşamın çağdaş alanında birçok hayatın Pedagogu Tiyatro ve “Oyun Özetle; 53-67) 2013: (Çevik, süreci vesonolarakdaeğitimsürecindeoyuntiyatropedagogununaktifçalışmaalanlarmevcuttur. tiyatroları, amatörtiyatrolardaseyirciiletiyatronunbuluşmasısürecitiyatrolarınörgütlenmesi yine profesyoneltiyatrolardayönetmenvediğeryaratıcılarlabirliktesahnelemesüreci,çocukgençlik eğitime, deneyimvebirikimedeihtiyaçvardır.Profesyoneltiyatrodaseyirciiletiyatronunbuluşmasısüreci, edinmek için,ilgilialanailişkin temel bireğitimden geçmek gerekir.Yanısıra,çalışılacak alana ilişkinbirek bu olanaklarıpratikalandayetkinbirbiçimdekullanankişidir.OyunveTiyatroPedagoguformasyonunu çalışmalarının zeminine oturtur. OyunveTiyatropedagogu,tiyatronunoyununolanaklarını bilen ve Pedagogu: Alanı,İşlevibaşlıklımakalesindebelirttiğiüzere;oyunkavramınınteorikaltyapısınıkendi Çevik’in Kadir pedagogları, tiyatro ve oyun veren uğraş için saptanması yöntemlerinin ve geliştirilmesi oyunlar pedagojik göre aşamalarına yaş Farklı 8) 2006: (San, adlandırılabilir. olarak alan” “Oyun veTiyatroPedagojisi”alanı,“okuloyunlarıiçinbirbilimdalıolarakişlevgören,uzmanyetiştiren 4 Yurt dışındaüç-yazgeçirilecekbiryükseklisanseğitimiseçen eği, Dünyanın enazamidramavetiyatroeğitimininmucitleriyle yurtdışıeğitimprogramları, ile olanağı stajyerlik ve atama vestajyerlikleridenetleme, atamaları eğitim enstitülerine kültürel ve okullarına güzel en York’un New sosyal adaletitaahhütedenzengin,muhtelifveçokkültürlüfakülteöğrencilertopluluğu, derinde en çeşitliliğiyle, plan arka bir bezeli kimliklerle kültürel ve etnik cinsiyet, çevresinden, Dünya ana alanlardaöğrencibecerilerinigeliştirecekimkânlar, Öğrenci becerisini, drama eğitimini; genç seyirciler için tiyatro, oyun yapımı ve uygulamalı tiyatro gibi Tiyatro sanatıvepedagojisindekapsamlıdengelibiröğretimprogramı, Dergisi, Sayı17,(Ankara: Ankara ÜniversitesiBasımevi,2003),s.4-21. Konu ileilgilidaha fazlabilgiiçinbkz. Tülin Sağlam,“DramatikEğitim: Amaç mı? Araç mı?”, BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Muspart2014 4 kategorisindedeğerlendirilebilir. Örneğine ABD’deki Tiyatro Araştırmaları Oyun veTiyatro 2. 1. içerik” ve“pedagojikkur”başlıklarıaltındaşuderslerokutulmaktadır: sonunda toplam 60 kredi ile mezuniyet hakkı kazanan öğrencilere “genel eğitim (liberal sanatlar)”, “ana NYU Steinhardt Müzik ve Sahne Sanatları Bölümü Eğitsel Tiyatro Programı’nda dört yıllık lisans eğitiminin Dört yıllıklisansprogramındahangiderslerokutulmaktadır? sanatsal mecralardaboygöstermektedir. bir öğrencisadecesanatçıdeğil,eğitme-öğretmeyöntemlerinehâkim“öğretmensanatçı”vasıflarıyla de oyuncu,yönetmen,senarist,tasarımcıgibiicraodaklımesleklereyönelmekisteyenmezundurumdaki kamusal alandameslekideneyimleredinmesiyükümlülüğünebağlanmıştır.Öğretmenlikyapmayıdeğil öğretmenlik mesleğineyönelecekolankişilerinsaltbiröğretmendeğil,“sanatçıöğretmen”vasıflarıyla konusudur. EğitselTiyatroprogramınındersmüfredatıöylebirplanlanmıştırki,mezunolanöğrencilerden akademik biryansımasıolanNYUSteinhardt’dakiEğitselTiyatroprogramıarasındabarizayrımsöz budur. Ülkemizdegenelanlamda“yaratıcıdrama”adıilebilinendisiplinle“eğitseltiyatro”bakışının Adı geçenprogramıbubildirininkonusuolarakseçmemdeveincelemeyedeğergörmemdekitemelnokta Bu neanlamagelmektedir? sanatçı” veaynızamanda“sanatçıöğretmen”yetiştirmeküzereçabasarfetmektedir. aile içinde, okul ve toplum yaşamlarında dramatik sanatların artan değerini kavramaları için “öğretmen programın ana hedefi şöyle özetlenebilir: Eğitsel Tiyatro programı, genç insanların gündelik yaşamlarında, ve alandaustalaşmaimkânlarıyladaöğrencisineeğitseldeneyimkazandırmayıhedeflemektedir.Bu Adı geçenprogram;araştırmaperformansı,bireyselçalışmayükümlülükleri,yaratıcıyeteneklerigeliştirme ise gerekteoride,gereksepratiktenitelikliakademikçalışmalarladoluteatraldeneyimvaatetmektedir. New Yorkkentindetiyatrodünyasınıyaşamafırsatınıyakalayabilecektir.Programındiğerbirkazanımı Tiyatro programınınöğrencileri,gerektiyatroüretimianlamındaülkeninsayılımerkezlerindenbirisiolan yöntemleri testetmekiçinlaboratuaroluşturmaktadır.NYUSteinhardtbünyesindemevcutbulunanEğitsel oyunları yaygınlaştırmayıamaçlamaktadır.Eğitimsüresiboyuncasahnelenenyapımlar,yenifikirve Programaraştırması,dünyagenelindeeğitseltiyatrobakışıylabasılmışkitapvemakalelerilesahnelenmiş için tiyatrosanatınıdeneyimlemeyeteşviketmektedir. program, öğrenciliktenmezuniyetekadargeçeceksüreboyuncayaratımdabulunmayı,heryaştanizleyici olarak birarayagetirmektedir.Öğretimdevedramayoluylaöğrenmedeyenistratejilergeliştiren bu yola çıkarak,tiyatroveeğitimdisiplininisınıf,atölye,stüdyosahnegibiuygulamaalanlarındabilinçli dile getirenbiranlayışınürünüdür.NYUSteinhardtbünyesindekiEğitselTiyatroprogramıbuanlayıştan Eğitsel Tiyatroprogramı,Klasikantikitedengünümüzeeğitimvetiyatronunortakkullanımlarpaylaştığını Eğitsel TiyatroprogramıNYUSteinhardt’danasıltanımlanmaktadır? 5 b. a. Ana İçerik: da DramatikEdebiyat(12kredi),SerbestLiberalSanatlar(Seçmeli, 12kredi) ya İngilizEdebiyatı kredi), (4 Tiyatro Olarak Formu Sanat kredi), (4 I-II Gelişimi İnsan kredi), (4 Oluş Neden Sayısal kredi), (4 Bilimler Doğal Bağlamlar, ve Kültürler kredi), (4 Fikirler ve Metinler makale, Genel Eğitim(LiberalSanatlar):Yabancıdil(4kredi),Makaleyazımıİleridüzey akademik http://steinhardt.nyu.edu/music/edtheatre/programs#01, 21.08.2014 rd) She şğ ( kei, otm aaıı 3 rd) Akl e çi ğtm/ou İstismarı Eğitimi/Çocuk İçki ve Alkol Tanımlaması/Okulda Şiddeti EngellemeveDASA:ÖğretmenlerinSosyalSorumlulukları kredi), (3 Tasarımı Kostüm kredi), (3 Işığı Sahne kredi), Tarzları I-II(3kredi),Müzikal Tiyatro:ArkaPlanveAnaliz(3kredi),OyunYazarlığına Giriş(2 Yaratıcı DramaMetotları(3 kredi), MasklarveKuklacılık(3OyunculukYönetmenlik için Tiyatroyagiriş(2-4kredi), SahneTasarımı(3kredi),YaratıcıDramaTeorisi(2 İletken Danışman TarafındanKayıtlananSeçmeliler: Oyunculuk: Karakter Çalışması (3 kredi), Genç Seyirci Tiyatro Doğaçlaması(3kredi),SeminerDersi(0kredi) İçin Ses ve Konuşma (2 kredi), Modern Drama Uzmanlığı (3 kredi), Yönetmenlik (3 kredi), Fiziksel Zorunlu dersler:SahneyeKoymaSanatı(2kredi),Oyunculuk:TemelOyunculuk (2kredi),Aktör BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 12. oturum/session 5

277 278 ortaokul, lise,kolejveüniversitelerdeki dramavetiyatroöğretmenleriolarakistihdam edilebilmektedir. birleştiren kariyerkazanımına sahipolacağıiddiasındadır.Programmezunları;okul öncesi,ilkokul, NYU Steinhardt,EğitselTiyatroprogramınıbitirenmezunlara özgünöğrenmedoyumuileyaratıcıbaşarıyı Eğitsel Tiyatroprogramınıbitirenmezunlarınasılbirkariyer hayatıbeklemektedir? 10. 9. 8. 7. 6. 5. 4. 3. 2. 1. internet sitesindeşumaddelercesıralanmıştır: Eğitsel Tiyatro programını akademik içerik anlamında tercih sebebi kılan etmenler NYU Steinhardt’ın sağlamaktadır. devam edengelişim,EğitselTiyatro’nunulusalveuluslararasıdüzeydetanınmasınıgelişmesini 1965’ten buyanaNewYorkÜniversitesi’ndeaçıkbunmasındankaynaklanmaktadır.Otarihten yönetmenliği yapabilmektedir.Programmüfredatındasunulandersçeşitliliği,EğitselTiyatroprogramının merkezleri, kamp verekreasyon alanları ile sanat kurumları dayeralmaktadır; mezunlar buralarda tiyatro alan eğitim bölümlerinde eğitmenlik yapabilmektedirler. Mezunların diğer çalışma alanları içinde toplum ortaokul velisedüzeyindetiyatrodramaöğretmeniolabilmekteyadamüzesanatgalerilerindeyer branşlarından birindeuzmanlaşmayıseçebilirler.Programdanmezunolanöğrenciler;okulöncesi,ilkokul, yapma yetkisikazanmanınyanısıra;oyunculuk,yönetmenlikveyasahnetasarımıgibitiyatrosanatınınalt mezunları “tiyatroöğretmeni”olarakçalışabilmehakkıkazanmaktadır.Programöğretmenlik müfredatın okutulmasından sonra alınmaktadır.“GradesK-12” sertifikasını almaya hakkazananlisans Bu sertifikadrama,dramatikedebiyatvetiyatrodisiplinlerininbirarayagetirildiğibirleştirilmiş Lisans eğitimisonundaadına“GradesK-12”denilenbirlisansmezuniyetsertifikasıverilmektedir. 3. 8 7 6 adaylarını doyumaulaştıracakdersiçerikleri, Özellikle alanayönelikyenieğilimleritakipetmevetiyatronun geleceğiüzerinetutkubesleyenöğrenci Tiyatro sanatını,oyunculukvecanlandırmagibipratikuygulamalarla birleştirmekabiliyeti, yönetmenlik, düzenlemevetasarım, Bir tür yaratıcımercekler çeşitliliği sayesinde tiyatro yapımını inceleme şansı: Oyun yazarlığı, icracılık, Bir teşvikvedestekatmosferiyaratanfakültedanışmanlarıyla kişiselbağlantıvetoplumsalduyu, pratik deneyimler, Profesyonel bağlantılar,öğretmenliksertifikasıvemezuniyettensonrameslekleredoğruyolgösteren Çeşitlilik vesosyaladaletalanlarıylailgiliolanaktifgiriftbiröğrenmeçevresi, eğitimi sağlayan,konservatifolmayanbirprogram, Kariyer gelecekleri için öğrencilerisınıfvetiyatrodeneyimleriileçokyönlü liberal sanatlartiyatro seçkinliğinin veyeniliğininuluslararasışöhreti, Saygın birüniversiteninküreselgirişimlerininparçasıolanEğitselTiyatro’dakiprogramın Tiyatro veEğitimalanlarıylailgiliNewYorkşehrininsunduğufırsatlarladoluzenginlik, İki dinamikprofesyonelalanın-tiyatroveeğitim-heyecanvericisentezi, b. a. Pedagojik Kur: http://steinhardt.nyu.edu/music/edtheatre/programs/top10, 21.08.2014 http://steinhardt.nyu.edu/music/edtheatre/programs/undergraduate, 21.08.2014 , 21.08.2014 (4 kredi),EğitimdeTiyatroI-II(6kredi) çalışması, 2kredi),ÖğrenciÖğretimi:İlkokulSınıfındaTiyatro(4Ortaokul Aktiviteler (15saatsahaçalışması,2kredi),OrtaokulSınıfındaDramatik Özelleştirilmiş PedagojikKur:EğitselTiyatroyagirişI-II(6kredi),İlkokulSınıfındaDramatik Enstitü OlarakEğitim(3kredi) Alan Gözlemleri(30saatalançalışması),ÖğretimveÖğrenimKaynakları(4kredi),SosyalBir Yaygın PedagojikKur:YeniÖğrenciSemineri(0kredi),OkullardaveDiğerEğitimKurumlarında 7 BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Muspart2014 6 8 gibidir. yönelik akademikyayınlartarandığında, çoğuyayınındokusuna“drama,tiyatrodeğildir” yargısıişlenmiş kanıtı yapılanyayınlarınsatır aralarındagizlidir.Türkiye’deEğitbilimcilerinkaleminden çıkanbualana duygusallıkla sahiplenipEğitbilim’e maletmegayretlerisergilediklerigörülebilir.Buiddianın enbüyük daha öncedevurgulamayaçalıştığımgibi,ağırlıklıolarak Eğitbilimcilerinadıgeçenkavramıyoğunbir akademik müfredatyapısınasahiptir.‘Eğitseltiyatro’bakışının Türkiye’yeyansımalarıtakipedildiğinde, dilerse eğitim-öğretimmetotlarınahâkim,öğretebilenbir sanatçı olabilmeimkânınısağlayanmodernbir çeşitli eğitim-öğretim kademelerinde çalışabilecek sanatsal bilgi birikimi ile yüklü bir öğretmen olabilmeyi, Eğitsel Tiyatroprogramı,öğrencisinemezunolduktansonra dilerseokulöncesindenüniversiteyekadar Sonuç Eğitsel Tiyatroprogramı, programdan mezunolmuşönemliisimlerdenbirkaçıdır. kişi bulunmaktadır. Yazar John Patrick Shanley, yönetmen Myrna Casas, Yazar Dr. Nellie Mc Caslin bu ve gençseyirciiçintiyatroyapımcısıolarakçalışmaktadır.Buprogramdanmezunolanpekçoktanınmış yönetici olarakçalışabilmektedir.Mezunlarınbirkısmıdabaşarılıicracılar,yönetmenler,oyunyazarları tiyatro yönetmenliğiyapabilmekte,kamp,rekreasyonprogramlarıvebaşkacaorganizasyonlardadayine sanat galerilerindekieğitimbölümleriiçindedeeğitmenlikyapabilmektedir.Bununyanısıradramave Mezunlar, kendilerinebueğitimkurumlarında öğretmen olarakişbulabilmektedir. Ayrıca müzeve 10 9 belirtilmektedir: konusu farklılıklar, programın tanıtım sayfasında “Eğitsel Tiyatro mu Tiyatro mu” başlığı altında şöyle Eğitsel Tiyatroprogramıilegelenekselkonservatifeğitimarasındaüçanafarklılıkbulunmaktadır.Söz • • konservatif niteliktekigelenekseltiyatroeğitimindenşuyönlerleayrıldığıözelliklevurgulanmaktadır. öğrencilere ithafedilmişdinamikbirtiyatroprogramıolaraksunulmaktadır.EğitselTiyatroprogramının, içinde, çağdaşöğretimveöğrenimteorileriyleyaratıcısanatsalpratiklerarasındaköprükurabilengelişmiş 3. 2. 1. yapım teatral deneyimleri yaşar. yakalar, imkânı yapma stajyerlik işi yoluylapratikdeneyimkazanırvealanahâkimakademikdanışmanlarınkontrolündeöğretim kuruluşlarda kültürel York’taki New Öğrenciler, Genel pedagojidersleritoplam13kredidenoluşur.) toplam 60kredidenoluşur.Genelliberalsanatlaralanındaokutulandersler yükünü harmanlayan133kredilikbirdersmüfredatımevcuttur.(TiyatroveTiyatroPedagojisidersleri ders modern ve geleneksel sanatlarında tiyatro ile kurulum bir güçlü içinde adalet sosyal ve Pedagoji http://steinhardt.nyu.edu/music/edtheatre/programs/comparison, 21.08.2014 http://steinhardt.nyu.edu/music/edtheatre/programs#02, 21.08.2014 anlam yaratmakiçin,öğrencilerikendipratikleriylebilgilendiren pahabiçilmezdeneyimlersağlar. deneyimi yaşamaktadırlar.Bufırsatlar,karmaşıkvegitgide gelişeneğitimvetiyatroalanlarında içinde çalışmaktadır,özellikleNewYorkiçindekikamuokullarıveözelokullardaöğretmenlik Öğrencilerimiz, tiyatrolardastajyapmaolanağısayesindeçeşitlikitlelerleveuygulamalıdeneyimler veriyoruz, onlara,kendisanatsalseslerinigeliştirmeleriiçinyardımediyoruz. veya yaklaşımdanziyade,öğrencilere,farklıyollardanoluşanbirçeşitliliğideneyimlemelerineizin ana sahne,stüdyovegeziciyapımlariçindekikatılımtarafındanoluşturulmuştur.Tekbirtür alır: oyunculuk,yönetmenlik,dramatikedebiyat,işbirlikçiyaratımveöğretmenlik.Bumüfredat, Bizim tiyatroeğitimimizbütüncüldür.Öğrenciler,sanatınıntümboyutlarıiçindedersler yükleri içindeyansıyangüçlüözgeçmişlergeliştirmelerineyardımetmekiçinçalışıyoruz. yaratım, eğitim, sanat idareciliğini.Bizaynızamanda, öğrencilere sanatsalarkaplanlarda kendi ders katmanlarını geliştirmeleri için izin veriyor: Nedir bu farklı kariyer çeşitliliği? Örneğin: performans, öğrenciye, faklıbirkariyerçeşitliliğineyolculukyapmaalışkanlığıkazanabileceğiçokyönlübeceri Bir sanatçıöğretmenveöğreteneğitimiüzerineodaklanıyoruz.Eklektikyaklaşımımız, 10 BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory NYU Steinhardttarafından 12. oturum/session 9 günümüzün çok kültürlü değişken manzarası

279 280 http://steinhardt.nyu.edu/music/edtheatre/programs/comparison http://steinhardt.nyu.edu/music/edtheatre/programs#02, 21.08.2014 http://steinhardt.nyu.edu/music/edtheatre/programs/top10, 21.08.2014 http://steinhardt.nyu.edu/music/edtheatre/programs/undergraduate http://steinhardt.nyu.edu/music/edtheatre/curriculum/undergraduate http://steinhardt.nyu.edu/music/edtheatre/programs#01, 21.08.2014 http://yaraticidrama.org/yaratici-drama/yaratici-dramanin-tanimi/, 21.08.2014 http://yaraticidrama.org/yaratici-drama/turkiyedeki-tarihsel-gelisimi/, 21.08.2014 http://mimesis-dergi.org/2011/06/muzik-oyun-tiyatro-iliskisi-disiplinlerarasi-bir-yaklasim-denemesi-2/ >, (Ed.), Adıgüzel Ömer Tiyatro, Olarak Eğitimi Yaratıcılık ve Sanat ___(2006). (Ed.), Adıgüzel Ömer Bugünü, ve Dünü Çalışmalarının Drama Yaratıcı Türkiye’de ___(2006). San, İ.(2006).EğitimdeYaratıcıDrama,ÖmerAdıgüzel(Ed.),Drama1985-1998Yazılariçinde,(s.46-47), Sağlam, T., “Dramatik Eğitim: Amaç mı? Araç mı?”, TİYATRO ARAŞTIRMALARI DERGİSİ, Sayı 17, s.4-21, Ankara Okvuran, A.(2006).YaratıcıDramanınKullanılabileceğiAlanlar,ÖmerAdıgüzel(Ed.), Drama 1985-1998 s.53-67, 35, Sayı DERGİSİ, ARAŞTIRMALARI TİYATRO İşlevi”, Alanı, Pedagogu: Tiyatro ve “Oyun K., Çevik, Adıgüzel, Ö.(Ed.)(2006)YaratıcıDrama1985-1988Yazılar,Ankara:Naturel. programı açılmalıdır. uygulamalarına çağdaşülkelerinakademilerinde rastlayabileceğimiz lisansdüzeyinde bir‘eğitseltiyatro’ bir akademikeğitimolanağıyaratılmalı;bununiçintiyatrobilimcileriileeğitbilimcilerinoluşturacağı,iyi önünde bulundurulduğundayeterligörünmemektedir.Türkiye’deilgilialanayöneliklisansdüzeyinde tiyatro’ bakışını sertifika programlarıyla yaygınlaştırmaya çalışmak ülkemizin genç nüfuspotansiyeli göz olarak görevyapabilmektedir. Disiplinler arasında sıkıbirişbirliğiileyapılanma gerektiren ‘eğitsel onaylı dramasertifikasıalanherkeseğitimkademelerinde“dramalideri”yadaöğretmeni” Eğitsel Tiyatroprogramlarınınvarlığınakarşılık,farklıkuraralıklarıylaçeşitlidevletkurumlarından ile taçlandırılanbirdizikurslaalanıyaygınlaştırmayaçalışmaktadırlar.Batılıülkelerdelisansdüzeyinde ise bağımsızstatüdekiçeşitlidernekler,farklıkuraralıklarındanoluşanvesonu“dramaliderliğisertifikası” çıkmaya başlamıştır.Dikkatiçekmekistediğimnoktaşudur:KimisiMilliEğitimBakanlığı’nabağlı,kimisi bir yaklaşımınürünüolmaklabirlikte;sözkonusugayretindoğurduğukimiolumsuzsonuçlardaaçığa açılarak bualanayönelikbilimuzmanıaçığıkapatılmasıyönündegayretgösterilmektedir.İyiniyetli Türkiye’de “yaratıcı drama”lisansprogramı oluşturulmadan, tezli vetezsizyükseklisansprogramları sayıdaki sınırlı bilimsel yayındananlaşılmaktadır. ibaret_ makaleden _birkaç yapılan ilişkin konuya almadıkları, ele biçimde yoğun kadar Türkiyeli Eğitbilimcilerinsahiplendiğikadartiyatrobilimcilerimizin,adıgeçenkavramıEğitbilimcilerimiz Kaynakça 21.08.2014. içinde, (s.1-16),Ankara:Naturel. 1998 Yazılariçinde,(s.433-443),Ankara:Naturel. Ankara: Naturel. Üniversitesi Basımevi,Ankara,2003. Yazılar içinde,(s.196-197),Ankara:Naturel. Ankara ÜniversitesiBasımevi,Ankara,2013. BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Muspart2014 , 21.08.2014 , 21.08.2014 , 21.08.2014 Yaratıcı Drama1985-1998Yazılar Yaratıcı Drama1985- B. CanÖZDEMİR* Keywords: Theatricality,Worldliness,Profane,Divine. the stage. on divinity his watching by himself theatricalizes man “divine”, new a for searching of result a As sacralizes. and stage the on one divine the leaving by stage the to whole a as myself” “person/ego/me up brings realism which hole a in hides stands between “look”, the stage man, and to excursion spot and itself a between the stage opens and of outside reality. Theatricality, In nineteenth divine. century, recognizing is by what earth, earth the the to predestined and is divine who the between itself positions and inter-form an is Worldly, definition oftheatricality. the re-defining of study the supports change This changed. have stand they where points the of content the been has but history, it the through form bipod definition, a as stayed this have notions two considering These theatricality. on reconsider By to tried relations. correlative a within determined and thought be can There is a similarity between ‘worldly’, which is a form between divine and profane, and ‘theatricality’, which Abstract kutsal Anahtar Kelimeler:Teatrallik,Dünyevilik,Dindışı,Kutsal. bir Yeni kutsallaştırır. onu ve taşır sahneye “ben”ini arayışının sonucuolarakinsansahnedekendikutsallığınıizleyerekniteatralleştirir. kendi insanın ederek terk kutsalı bulunan ile dış gerçek arasında bir oyukta gizlenir. 19 yy.’la birlikte sahneyi zapt eden gerçekçilik sahnede hâlihazırda sahne arasında; ve yeri seyir dünya ile sahne kendini temsilde açan olarak, bakışa kendini çabası Teatrallik, konumlandırır. arasında tanıma kutsal kutsalı insanın yazgılı dünyaya olarak form/yüz ara bir Dünyevi, yeniden teatralliği değişim tanımlamak gibibirarayışınönçalışmasınıyapmayıtetiklemiştir. Bu değişmiştir. içeriği bir noktaların değdiği ayaklı ayaklarının iki fakat kavram kalmış; iki olarak bu yapı içinde ilerleyiş Tarihsel çalışılmıştır. çıkarak düşünülmeye yola içinde yeniden benzerlikten bütünü üzerine Bu ilişkiler teatrallik vardır. bir benzerlik bir ile oluşsal ‘dünyevi’ arasında çıkan teatrallik karşımıza kavranabilen ve olarak tanımlanan form bir arasında dindışı ile olan Kutsal Özet REDEFINING THEATRICALITY THE WORLDLINESSOFTHEATRICALITY OR TEATRALLİĞİ YENİDEN TANIMLAMAK TEATRALLİĞİN DÜNYEVİLİĞİ YA DA * Arş. Gör.,ÇukurovaÜniversitesi,DevletKonservatuvarı,Adana, [email protected] BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 12. oturum/session

281 282 Duygular gerçek hayatta olduğugibitekrar edilemez sahneüzerinde(Diderot, 2013:17).Sahneüzerindeart yy.’da Diderot,sahnegerçekliği iledışgerçekliğibirbirindenayırarakteatralliğibuilişkiiçinde aramaktadır. mutlak koşuluolarakkabuledilebilir yadamodernizmindoğuşuylaçoktanözelikleri belirlenmiştir.18 içinde değişenilişkibiçimleriyle tanımlanmayaçalışılmaktadır.Teatrallik,postmodernsanat vedüşüncenin Teatrallik, kavramıaçıkvenet birtanımasahipdeğildir.Teatralolanşeytiyatroileilgilidir; fakattiyatro Teatrallik tanımadığı kutsalıaraformlarlasimgeleştirirvebilinebilir kılar. yanıyla kutsaladiğerbirdadünyayabakar.Aslında simgeselolarakbilebildiğinidüşünür;fakat merkezileştirir. Hareketinsanmerkezlikutsalvedünya arasındadır. İnsanbireşiktedurmaktadır.Bir dünyayı tanıma için kullanılır. İnsan bilmediği bir mekânı ve zamanı tanımak ve kavramak için kendini Dünyevi olanınvarlıkgöstermesikaçınılmazlaşır.Bir anlama aygıtıolarakdünyevilik;kutsalıve insan, zamanıdasüreklibiçimdekutsalolanlaçevrimselleştirir vekutsalzamanınşimdisineçeker. Kendi dünyasını,tanrılarındünyayıilkyaratılışındakine benzerbiryaratımlagerçekleştirmeyeçalışan zaman tekrareder.Zamanınvemekânınkutsallaştırılmasında aslolan ilkhale/ilkformageridönmektir. çağrılan birdurumagetirilir.Kutsalzamançevrimselyolizler(a.g.e.,:49).Şimdiyeçekilengeçmiş insan, zamaniçindebenzerbirakılyürütmeylehareketeder.Dinselbayramlarlasürekligeri Kendi mekânı üzerinden sürekli bir biçimde tanrısal olan ile benzerlik kurarak bütün dünyayı kutsallaştıran kutsal yapmakiçindeTanrılardünyasınabenzerkılmakistemektedir(a.g.e.,:46). hareketi barındırır.Dünyasınıyaratmasorumluluğunualaninsan,kaosuevrenleştirmektevebuevreni duyumsar. O artık bilinmeyen ve kavranamayan bir dünyanın içinde hiçtir. Bu kutsallaştırma iki yönlü bir ve kutsallaşmamıştır.Herhangibirşekildebuötekidünyayagiren/düşeninsankaosuniçindeeridiğini anlamıyla kavranılmasına izin verilir (Eliade, 1991: 44). Dünyamızın ötesinde duran mekân bilinmeyendir geçiciliği kutsallaşır (Taburoğlu, 2007 :27). Dünyamız kendini kutsal olarak ifşa etmektedir ve ancak bu biçimde bunoktadaniçiçegeçervebirbirlerinemüdahilolurlar.Bukavrayışlayeryüzününsahteliğigelip bir kapıolarakgörür;Tanrılarkatı,yaşadığıkat/dünyaveonunaltıruhlarâlemi.Buüçevrensürekli başka dünyaolarakatfeder.İlkselbirçokdin,hayatağacıyadabirmerkezkazığıüçeverenibağlayan eden insandakendibulunduğumekânımerkez kabul ederek;dışarıdakalan bütün uzamı bilinmez bir yaratan Tanrı/Tanrılardünyayıbirmerkezolarakbelirlerveaçılımmerkezdengerçekleşir.Tanrıyıtaklit aracısızlığı ve ortadan kaldırır.Kutsalmekânınörgütlenmesi,Tanrısalolanıntekrarınadayalıdır.Evrenibirkaostan yoğunluğu yokluğu, Mekânın mekândır. sağlayan bunu ki, unutulmamalıdır Fakat eder. :6). Eşiktensonrasıkutsallailişkininyoğunlaşmasına,görünürdeolanilişkidebiraracısızlığaişaret sokaktan; yanidindışıalandaneşiğiyleayrılır.Kutsalmekânıneşiğiaşıldığında,dışarısıaşkınlaşır(a.g.e., dinsel birtavıraslayokolmayacaktır(Eliade,1991:3).Kutsalmekânolarakkiliseyadacamibulunduğu Tam anlamıylabirdindışılıksözkonusudeğildir.Dünyakutsallıktannederecearındırılmışolursaolsun vazgeçmeksizin- vemaneviyatıbeslemelidir. :23). İnsanoğlununaklınınsınırınızorlayankutsal,birşekildegörünürkılınmalı-fakatkutsallığından karşı karşıyabırakıryadaaklınsınırınızorlayanbudurumdangündelikolanakayarakzındıklaşır(a.g.e., bırakır. Buduruminançsahibiningereksizbirsofuluğakapılmasınanedenolarakazametlivarlıkla sağlama almaktadır.Buaraformunyokluğuinsanoğlunubaşedemeyeceğibirgizemdenizindeyalnız giremediği kutsal,birşekildeonunsonlubedeniyleiletişimegeçmektedirvekendikutsallığınınyerini vardır. Dünyevilikbirformolarakinsanoğluiçintahammülnoktasıdır.Görünmeyen,ilişkiiçine hiçbir biçimdebirtarafaaitolamaz.Kutsalyadazındıkbirbiriiçindehepfazlalıkeksiklikolarak kutsala basan,diğerayağınısüreklibirşekildezındıktatutuşuyla;nekutsaldezındıkformolarak bir dindışıyadakutsaldışıolaraktanımlamaçabasıhataolacaktır.Arayüz/formayağını ve buradaolmayankutsalileolanuzlaşmayıbarındırır(Taburoğlu,2007:12).Dünyeviliğekestirmeden ve cisimsizbirruhsallıkla;görünürolangündelikdünyaarasındadurur.Butarafıyladünyeviolan,şimdi Dünyevi olanınkutsallavedünyaylakurduğuilişkiikiayaklıbiryapıolarakşekillenir.Dünyevi,maddesiz Kutsal/Dünyevi/Dindışı BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Muspart2014 bir biçimde hayatı sahneye taşıma fikriyle motive olmuş durumdadır. Bu durum kendini sahnede izleyen, bir biçimdeteatralliğiyokederek sahneyiteatralliktenuzaklaştırmaçabasındadır.Modern insansürekli yaklaştırılması –Brecht’e olduğu gibi-teatralliği besleyen ikiliğin yokolması anlamına gelir. Brecht kasıtlı onların sanatürünüolmalarında birengeldir.Tiyatrosahnesindeoyuncununveseyircinin olabildiğince Teatrallik etmelidir. terk hemen teatralliği sanatlar plastik ve resim için Fried çalışılmıştır. edilmeye yok nitelendirildiği gibi olmaması gereken biryapıolarakdakarşımıza çıkar. Bazenkasıtlıolarakyıkılmayave yıkılışı teatralliğinölümüanlamınagelir.Tiyatrotarihinde teatrallik,tiyatronunolmazsaolmazıolarak Teatralliğin oluştuğubuyarıkmetafordaolduğugibi bir yıkılışıiçermez.İkiliilişkilerden birinin ne biridediğeriolabilirteatrallik.Buikiliilişkileriçinde bazendeherhangibiribiryarıkhalindedir. Genel anlamdateatralliğebaktığımızdabirilişkilerbütünü içindeboşluktaşekillenir.Kurduğuilişkide demektir. bulur. Gerçekvekurmacaarasındakiboşluğungenişlemesi teatralyaratımınbüyüyerekhavayıkaplaması Böyle birdurumdateatralliğidoğuranilişkiler sıkı birişlerlikiçinegirer.Teatrallikboşluktaanlam karışır. Ohaldeteatralliknekadargerçektenayrılırsakendini okadaraşikaretmişvebakışaaçmıştır. biri yokolmuştur.Gerçekhayattansilikçizgilerleayrılankurmaca, kurmacaniteliğinikaybederekgerçeğe bir çerçevedenyoksundurveburadateatrallikboşadüşmektedir.Kendiniüzerineinşaettiğiayaklardan oyun oynayanoyuncuları,yolculargerçekhayattanbirkesitolarakizler.Oyundanhabersizolanseyirci olmadığında metafor boşa düşecektir. Fried aynı durumun teatrallikte de geçerli olduğunu söyler. Metroda Metaforun işleyebilmesiiçinortakbirpaydayagereksinimvardır.Kullanıcılararasındayaratım ile ilişkilenir. mekân, kurgusalbirgözledeğerlendirildiğinde; teatrallik, şeyleriolduğugibideğil debaşkatürlügörme yeniden yaratılmasıyla kurgusal mekân yaratılmış olur ve teatrallik bu ilişki içinde biçimlenir. Gerçek Freal mekansal ilişkidegerçekmekanvekurgusalmekanıbazalır.Seyircininmekânı,anlamda vardır. tohumlar yaratan teatralliği ilişkisinde olan mekânla oyuncunun mekân, iki sahne, ve yeri bir anlamüretilmiştir.Teatralliktetıpkımetafordaolduğugibiilişkilerağındankendinitüretir.Seyir muammanın çözümüolduğunusöyler.Metaforikanlamda,kelimeningerçekanlamıyıkılmışveyeni odaklanmakta kendini buradan türetmektedir. P. Ricoeur; bu durumun bir muamma olmadığını aslında haline getiren bağlamdır. Bu biçimiyle metafor; kelimenin iki anlamı arasındaki boşluğa ve benzerliğe odak veçerçeveolarakadlandırır.Odak,kelimeninmetaforikanlamıyken;kelimeyimetafor kelimenin hemgerçek/sözlükanlamıyladeyeniolanilişkidedir.MaxBlackbuilişkileri bir kelimesözlükanlamıyladeğilde,başkaanlamlaifadeedilirsemetaforeldeedilmişolur.Metafor, ‘başka biryeretaşıma’anlamınagelenmetafor;kelimeninanlamınıbaşkakelimeyetaşır.Yani Teatrallik, yazın dilinde metaforun kurduğu bir ilişkiye benzer bir ilişkiler bütünüyle işler. Kökensel olarak tiyatro eksimetindir. için metin/tiyatrometnikapladığıyeriçindeöneminiyitirirveortadankaybolur.Barthesteatrallik halini alırveheryaşambirroldenibarettir.Bubütünlüklügörüştebileteatrallikçiftayaklıdır.ayak her bireykendiyaşamınıbiroluşolarakgörür.Böylelikletiyatrovehayatbirbirindenayrılmazikili bir bakışaaçılarakkurulmaktadır.Ozamanbütünhayatınteatralliğindenbahsedilebilir.Bukavrayışla Fakat için. Fried zamana taşmasını, aşkınlaşmasını engeller. Sahne ve seyir yeri arasındaki ilişkide konumlanır teatrallik şey açan bakışa kendini Çünkü aynı zamandakendininesneleştirmiştir.Sanatınnesneleşmişhalionusüreklibirşimdidesabitlerveileri etmektedir. teşkil olumsuzluk için Fried durum Bu tutar. halinde oluş Sahne kendiniseyiryeriileilişkilendirmedentamamlayamazvebutamamlanmamışlıkonusüreklibir Sahnenin seyir yeri ile olan ilişkisi onu sürekli bir açıklık haline getirir. Bu açıklık bakışa olan açıklıktır. ulaşamayacaktır. Teatrallikbiryandanabartılıtaklitkenboşluğundakanıtçısıdır. arasındaki ilişkide.BuPlaton’unmağarametaforunabenzemektedir.Sahnetekraretmekistediğigerçeğe dış gerçekliğiyenidenkurgular.Teatrallikbuikiliarasındagizlenmiştir;Sahnegerçeğivegerçeklik :21). Budengetemelolarakgerçeğinyenidenüretilmesinedayanır.Sahne,gerçekreferanskabulettiği arda yapılanprovalar,sahnedeoyuncularüzerindeyekparegenelbirdengesağlamakamacındadır(a.g.e., fikri bütün hayatı teatral bir kavrayış değil midir? Böylelikle bütün hayat bütün Böylelikle midir? değil kavrayış bir teatral hayatı bütün fikri teatrum mundi BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 12. oturum/session

283 284 ve sahneyetaşıdığıkendiben’i iledışsalolarakkendiseyirci ben’i arasındakiilişkideteatrallik anlam bulur. yeniden doldurmakiçinkendini kutsallaştırırveonuseyreder.Sontahlilde;insanınkendini kutsallaştırdığı kutsallığı, ikianlamdada;sahnede zatenolankutsallığınyitimiilekendidünyasında kutsallığın yitimi, bir şekildekendinibakışaaçar. Teatrallikkestirmebiranlamlakendinibakışaaçmaksasahnede kaybettiği “Görünen şeyiyidir,iyiolan görünür(Debord,2010:39)”ilkesiylehareketedenmodern insansürekli kendini teatralleştirir. merkeze koyduğuben’inikutsallaştırır.Kendinibirgösteriye açmasıyladakendikendinibakışaaçarak, birinin yokluğuikikavramın da yokolmasına neden olur.Kutsalı kaybeden insan,kutsallığı ararken ben’le, izleyen ben arasındaki ilişki benzerdir. İkisi için de bir çift ayaklılık söz konusudur. Bu ayaklardan Dünyevi olanileteatralolandabirilişkilerbiçimiüzerinden şekillenir.Kutsaliledünyaarasında;sahnedeki kendini kutsallaştırır.Sahnedenkutsalbirbenveonuizleyen benarasındakiilişkiteatralbirilişkidir. öncelikle kendininesneleştirir.Kutsallıkarayışındaolanmodern insankendinesnesinisahneyekoyarak birlikte moderninsankendinisahneyetaşır.Buşuanlama gelmektedir;kendinisahneyetaşıyaninsan Sahnenin dünyeviliği bu anlamdason bulurken bambaşka bir kutsalla ilişki içine girer. Özelikle 19. yy’la Sahneyi kaplayankutsallıkveonunsağladığıaracısız–kutsalla- iletişimyerinibaşkabirkutsalabırakmıştır. safhası kutsalolanındahadsafhasıdır(Aktaran,Debord,2010:35).” ve yanılsamaçoğaldıkçaçağımızdakutsalolanındeğeriartar.Öylekibuçağaçısındanyanılsanmanınhad azaldıkça hakikat Dahası hakikattir. şey tek olmayan kutsal yanılsama, şey tek olan kutsal için “Çağımızın artık karşılıklarıdeğişmiştir. yeniden onu reddedemeyiş Bu tanımlamalar yapmaya iter.Kutsalolanveolmayanarasındaki ilişki genetikbirkodolarakaktarılır;fakat :181). 1991 (Eliade, reddedemez anlamıyla tam geçmişini Fakat inanır. bütün tanrılarıöldürdüğünde,geçmişinbatılitikatlarındankurtulduğundaözgürlüğekavuşacağına tarihin öznesiveajanıolarakkabuleder.Buvaroluşhiçbirşekildekutsaldanarındırılamaz.Moderninsan Dini aşkınlığıreddeden,hakikatibirgörecelikolarakelealaninsanyenivaroluşuüstlenir.Kendini yansıması değiltambirkendilikolarakvarolur(Taburoğlu,2008:55). yaşamdan uzaklaşmışvedolayısıyladünyeviformlardandavazgeçmiştir.Dünyasalolan,göğüneksiklibir kanısındadır. Buyüzyıldaüstüstegerçekleşensanat,ekonomivedindevrimleriyledeinsanoğlukutsalbir içine yerleşmeye çalışır. Dış gerçeklik; aklın öne çıktığı, bilimsel verilerle düşünmenin tek gerçeklik olduğu dış gerçekliklekarşılaştırarakdeğerbiçecektir.Sahnedeolankendiiçmantığıiçindedeğil;yaşam tiyatro (Şener,2008:163).Dışgerçeklikreferansnoktasıdır.Tiyatrobundansonrayaptığıbütünişleri ve somutgerçekliğedönmesitalebindedir.Bilimselbirgerçekliğisüssüzbiçimdeaktarmayıdener 19. yy’labirliktesahneyedavetedilengerçekçilik,-belirginolarak-sahneninkutsallığındanvazgeçmesi olduğunu; kutsalolanladünyaarasındabirbağlantıyısağladığısöylenebilir. (a.g.e., :17).Buzamandatiyatrohemmekânsalanlamdadezamansalkutsalileilişkili alan ritüelkavramıdakutsalileilişkilidir.Katılımcısıolmayantanrıylaaracısızbiriletişiminyoluydu kalkmıştır. Dramasenededörtkereyapılandinibirfestivallehalkaaçılmaktaydı.Tiyatrokökenindeyer Geçen zamanlabirliktesunaktaşısahnedenuzaklaşmayabaşlayarakRomadönemindetamamıylaortadan duran sunaktaşı;tanrılaraadaksunmakiçinkullanılıyorduvetiyatronunmerkezinioluşturmaktaydı. tiyatro birdinbiçimiydi.Bunuyapılarındadagörebiliriz.İlkkaynaklaragöresahneninortasında öldürüldü ve parçalaraayrıldı. Yeniden canlandığında şarabın ve bolluğun tanrısıydı. Antik Yunan için Dionysos, Yunan tanrılarının en büyüğünün Zeus’un oğluydu. Satirler tarafından büyütüldükten sonra çıktığı bilinmektedir (Brockett, 2000 :27). Bu Tiyatronun din ile; yani kutsal olanla ilişkisini açıklamaktadır. görürüz. AntikYunantragedyası’nınDionysosonurunadansedilip,söylenendithyrambos’lardan Batı tiyatrosununkökeninebaktığımızzamandinselbirilişkininbelirginbiçimdekarşımızdadurduğunu Teatralliğin Dünyeviliği/TeatralliğiYenidenTanımlamak nesneleştiren insanınteatralliğiyenidenyaratmasıdır. kendini süreklibirbiçimdegündelikolanındışındatekraretmekarzusuduyan;yanianlamıyla BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Muspart2014 ortaya sınıftarafından kollektifolaraktürkçeyeçevrilmiştir. Dramaturgi AnaBilimDalı,“TiyatroKavramları”masterdersikapsamındaBelizGüçbilmeztarafındaningilizceolarakokutulmuşve **Adı geçenmakalelerintamamı;2013Güzdönemi,AnkaraÜniversitesi,TiyatroBölümü,Kuramları,Eleştirisive Tronstad, R.CouldtheWorldBecomeaStage?TheatricalityandMetaphorical Structure.** Magnat, V.TheatricalityFromthePerformativePerspective. Feral, J.PerformanceandTheatricality:TheSubjectDemystified. Fried, M.ArtandObjecthood. Taburoğlu, Ö.(2008);DünyeviveKutsal,Metis,İstanbul, Şener, S.(2008);DündenBugüneTiyatroDüşüncesi,DostKitapevi,Ankara, Eliade, M.(1991).KutsalDindışı,AliKılıçbay(Çev.).Gece,İstanbul Debord, G.(2010).GösteriToplumu.AyşenEkmekçi,OkşanTaşkent(Çev.).İstanbul:Ayrıntı. Diderot. (2013).AktörlükÜzerineAykırıDüşünceler.S.EsatSiyavuşgil(Çev.).İstanbul:İşBankası. Brockett, O.(2000).Tiyatro Tarihi. Sevinç Sokullu, Tülin Sağlam, Beliz Güçbilmez, Selda B. Ödül (Çev.). Ankara: Dost Kaynakça Kitapevi. BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 12. oturum/session ,

285

Ceren GÖĞÜŞ** Onur ÇUHACI* applications atschoolsabroad. can be thought as two studies continuing together in terms of their nature. It is known that there are different they country our in courses different as recognized are conservatories at correpetition and singing Although the until singing starts she/he moment performance stage. the from singer opera an by required widely application an also instruments, many is by used commonly most as piano of accompaniment as thought is which Correpetition that seen been has It trained. are correpetition (accompaniment)requiredbythiscourseisnamed differently. singers opera where conservatories of departments opera at singing of name the under served is education music of part fundamental a is which training Voice conservatories. of major opera at mainly education, music providing institutions various at differently named is training Voice Abstract Anahtar Kelimeler:Müzik,Müzikeğitimi,Şaneğitimi. benzerlikler ve farklılıklar saptanan yöntemiyle eldeedilmiş,içerikanalizivekısmîkarşılaştırmayapılıp,yorumlanmışdeğerlendirilmiştir. ve eğitiminde şan karşılaştırılmış kurumlarda tarama kaynak veriler olup, çalışma bir betimsel incelenip dengi dayalı araştırmasına alan temel Araştırma; yorumlanmıştır. ile uygulamaları konservatuvarlar dışındaki (eşlik) yurt korrepetisyon ve içi yurt araştırmada, Yapılan ve isim farklı dersin iki uygulamalar ileyapıldığıbilinmektedir. bu ise okullarda dışındaki Yurt çalışmadır. iki sürdürülen birlikte rağmen gereği görünmelerine doğaları olarak dersler ayrı ülkemizde korrepetisyon, ile eğitimi şan Konservatuvarlardaki opera özellikle (eşlik), korrepetisyon düşünülebilecek duyduğu biruygulamadır. olarak ihtiyaç düzeyde yüksek eşliği olarak bağlı esere kadar aşamasına sunum piyano andan başladığı ilk esere yorumcusunun çok daha çalgıda Birçok altında bulunduğugörülmektedir. adı ders bir farklı (eşlik) korrepetisyonun duyulan ihtiyaç esnasında uygulanması dersin Bu işlenmektedir. altında adı dersi şan dallarında anasanat opera konservatuvarlardaki olan kurumlar yönelik yetiştirmeye da farklı ders isimleriyle bulunmaktadır. Müzik eğitiminin vazgeçilmez bir parçası olan ses eğitimi opera sanatçısı Ses eğitimi, konservatuvarların opera anasanat dalları başta olmak üzere, müzik eğitimi veren birçok kurumda Özet CONSERVATORIES CORREPETITION (ACCOMPANIMENT) INVOICETRAINING AT KORREPETİSYON (EŞLİK) KONSERVATUVARLARDAKİ ŞANEĞİTİMİNDE ** * Öğr. Gör.,Bülent EcevitÜniversitesiDevletKonservatuvarı, Zonguldak,[email protected] Öğr. Gör.,BülentEcevitÜniversitesiDevletKonservatuvarı,Zonguldak, [email protected] BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 13. oturum/session

287 288 uygulanış biçimleri dedeğişiklikgöstermektedir. beraberlik ülkemizdebireysel öğretmençabalarıileyürütülmektedir.Buikidersinyurt içiveyurtdışı olan öğretmenler/eğitmenler bulunmaktadır. Beraber yürütülmesigereken bu ikidersinişleyişindeki Şan vekorrepetisyoneğitiminin temelindeeğitiminheraşamasındaolduğugibienönemli öğelerdenbiri AMAÇ birlikte yapılmaktadır. Müzikli Diksiyondersişaneğitmenivekorrepetitörile,Sahne dersiisekorrepetitörvesahneeğitmeniile Metinli ve dersi Çalışma Birlikte derslerden Bu gerekmektedir. de derslerinde Sahne ve Diksiyon Müzikli Opera Anasanat dallarında korrepetisyon sadece şan dersi için değil aynı zamanda Birlikte Çalışma, Metinli gerektiğini düşünmektedirler. ders olarakuygulanmaktadır.Şaneğitmenlerivekorrepetitörler, işleyişte buderslerinbirlikteyürütülmesi derse ikiöğretimelemanıatanamadığından,şanvekorrepetisyon dersleribirbirindenbağımsızikiayrı kalmalarından dolayı korrepetitöre ihtiyaçları bulunmaktadır. Ülkemizdeki eğitim sistemi gereğince bir ihtiyaç duymaktadır.Şaneğitmenlerininiseeserinpiyano eşliklerininzorlukderecelerinegöreyetersiz doğal olarakşantekniğiniveyorumlamabecerisinikontrol etmesizorlaşmaktaveŞanEğitmenine Korrepetitör dersesnasındaeşlikyaparkenşancınınesereolanhakimiyetinigüçlendirmektedir.Ancak iki saatKorrepetitöreşliğindeuygulanmaktadır. konservatuvarlarda korrepetisyondersiöğretimprogramlarındafarklılıkbulunduğundanhaftadabirveya orkestra eşliğinde yapılamayacağından, bu eserlerin piyano düzenlemeleriyle çalışılmaktadır. Ülkemizdeki eğitiminde insansesiharicindebirenstrümanbulunmadığından,ayrıcaşanderslerindeeserlersürekli Korrepetisyona konservatuvarlardakiherAnasanatdalınınazveyaçokihtiyacıbulunmaktadır.Ancakşan Ericsson, 1993Akt.Yüksel) meydana getirdiğinde iyi bir eşlikçi, solisti sürekli olarak takip etmek durumundadır” (Lehmann ve “Bir soliste eşlik etmek karmaşık bir beceridir. Solist hatayla veya bilinçli olarak zamanlama değişimleri 2010) besteci tarafındanyazılır.Cazvepopülermüziktedoğaçlamaolarakyapıldığıdagörülmektedir.”(Yüksel, önemli birkısımdır.“Eşlik,genelliklearmonikveritmikyapıyıdestekler.Klasikeserlerdeçoğunlukla zaman müzikalveartistikbakımdanyeterinceönemverilmemektedir.Oysaeşlik,müziği tamamlayan eşlik edebilir” (Apel, 1974, Akt. Yüksel). Eşliğe, çoğunlukla “arka plan”da olma karakterinden dolayı, kimi el, sağeldekibirpartiyeakorlarlaeşlikedebilir.Birpiyanistyadaorkestra,soloşarkıcımüzisyene Korrepetisyon/eşlik: “Müzikte eşlik, solo partinin müzikal arka planıdır. Örneğin, bir piyano parçasında sol duymaktadır. Bueşlikleriçinkorrepetitöründedersedahilolmasıgerekmektedir. haftada ikisaatuygulanmaktadır.Budersinişleyişinde,öğrenci,şaneseriniyorumlarkeneşliğeihtiyaç (Göğüş, 1996).Konservatuvarlar,OperaAnasanatdallarındaşandersleriŞanEğitmeniilebirlikte, insan sesininkorunmasınailişkinbilgilerikapsayaneğitimsürecinises/şaneğitimiolarakadlandırabiliriz üretiminden (fonasyondan),sesineğitilmesi,bakımı,geliştirilmesi,teknikzorlukları,müzikalsöylemeyive mesleki Şaneğitimibulunmaktadır.“İnsansesinimeydanagetirensistemlerbütününtanınıp,sesin net). BukonservatuvarlarınonüçündeOperaAnasanatdalı,bulunmaktadır.Dalında Devlet ve Özel Üniversite bünyesinde otuz dokuz Devlet Konservatuvarı bulunmaktadır (muzikegitimcileri. Konservatuvarlar, müzikalanındaniteliklisanatçıyetiştirenkurumlarolarakdüşünülebilir.Türkiye’de GİRİŞ Keywords: Music,Musiceducation,Voicetraining,Singing. resource through gained been review, thecontenthasbeenanalyzedandcomparedpartlytheninterpretedevaluated. has data major; the of research the on based work descriptive a is research The interpreted. been have differences and similarities the and compared analyzed, been associate have and institutions country our of out and in conservatories at applications correpetition made research the At BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Muspart2014 ve yorumlamabecerilerini arttırdığın orkestra ile söylemeye hazırlık yaptığınıvePiyanoileuyum becerisi çalışma, eşliklesöylemevebirlikte müzikyapmabecerilerinikazandırdığını,stil(Besteci, Eser,Dönem) çok sesliliğegeçişvearmonik yapılarıalgılamasınısağladığını,müzikaldinamikleriçalıştırdığını, birlikte Müzikal dengeyikurmasınayardımcı olduğunu,Şancınınmüzikileilişkisinikurduğunu vetekseslilikten Korrepetitörler, ŞanEğitiminde korrepetisyonderslerinin,öğrencinin; konudur. eşliğinde yapılan derslerde kendilerinin bağımsız hale gelmesini kolaylaştırması da vurguladıkları bir diğer Şan eğitmenlerinin,eserinpiyanoeşliklerininzorlukderecelerine göreyetersizkalmalarıvekorrepetitör korrepetitörün deayrıcamüdahaleleriilevokalhatalarınıortadan kaldırdığınıbelirtmişlerdir. becerisini arttırdığını,müzikaldinamikleri,ifadeleriveyorumları pekiştirdiğini,entonasyonugeliştirdiğini, esere bağlıolarakorkestralsimülasyonuoluşturduğunu, stil(Besteci,Eser,Dönem)veyorumlama mutlak hakimiyetiarttırdığınıdüşünmektedirler.Şaneğitmenleri aynızamandakorrepetisyonderslerinin seslilikten çoksesliliğegeçişisağlayıp,armonikyapıların algılanmasını kolaylaştırdığını,eserüzerindeki Beraber müzikyapabilme,zamanlamaveeşliğeuyumyeteneğini geliştirdiğini,duyuşsalanlamdatek Şan Eğitmenleri,şaneğitimindekorrepetisyonderslerinin,öğrencinin; açık uçludur.Bunagöreşaneğitmenlerininvermişolduğucevaplarşuşekildedir: Araştırmanın ilkaltproblemineyanıtaramakiçinşaneğitmenlerineveKorrepetitörlereyöneltilensoru 1. KorrepetisyonunŞaneğitimiüzerindekietkisinasıldır? BULGULAR VEYORUM kısmi olarakkarşılaştırılıpyorumlanmışvedeğerlendirilmiştir. Veri analizindeaçıkuçlusorularındeğerlendirilmesiniteliçerikanaliziylegerçekleştirilmiştir.Veriler Veri Analizi uzman görüşleridoğrultusundadüzenlenerekbirebirolarakuygulanmıştır. yoluyla elde edilmiştir. Görüşme formunda açık uçlu sorulara yer verilmiştir. Hazırlanan görüşme formu, Durum tespitiyapılmasıplanlananaraştırmaiçintoplananverileryarıyapılandırılmışgörüşmeformu Veri toplamaAraçları için hazırlanangörüşmeformunuyanıtlamayagönüllü10korrepetitörveşaneğitmenidir. Araştırmanın katılımcılarıhalenkonservatuvarvedengikurumlardagörevyapmaktaolanaraştırma Katılımcılar yorumlanmış vedeğerlendirilmiştir. tarama yöntemiyleeldeedilmiş,uzmangörüşlerialınmış,içerikanalizivekısmîkarşılaştırmayapılıp, yorumlanmıştır. Araştırma;temelalanaraştırmasınadayalıbetimselbirçalışmaolup,verilerkaynak korrepetisyon (eşlik)uygulamalarıincelenipkarşılaştırılmışvesaptananfarklılıklarbenzerlikler Yapılan araştırmada,yurtiçivedışındakikonservatuvarlariledengikurumlardaşaneğitiminde Araştırmanın Deseni 3. 2. 1. Bu soruyucevaplayabilmekiçinaşağıdakisorularayanıtaranmıştır: Konservatuvarlardaki şaneğitimindekorrepetisyon(eşlik)derslerininuygulamadakidurumunasıldır? alınmıştır. Bu nedenle“Konservatuvarlardakişaneğitimindekorrepetisyon(eşlik)”konusubirproblemolarakele Korrepetisyon dersiverenöğretimelemanlarınınniteliğinasıldır? Korrepetisyon veşanderslerineprogramlardaayrılansürebusüreninkullanımınasıldır? Korrepetisyonun Şaneğitimiüzerindekietkisinasıldır? BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 13. oturum/session

289 290 laştırılmıştır. kurumlardaki Şan veKorrepetisyonDersi program veişleyişbakımındankarşılaştırılmış sonuçlar tablo- Araştırmanın ikinci altproblemine yanıt aramak için yurtiçi ve yurtdışında,Konservatuvar ve dengi 2. Korrepetisyonveşanderslerineprogramlardaayrılansürebusüreninkullanımınasıldır? gelmesini kolaylaştırmasıdavurguladıklarıbirdiğerkonudur. tekniği ileilgilibilgilerininyetersizkalmasıveşaneğitmenibirliktemüzikalaçıdanbağımsızhale geliştirdiğini, librettolarıçalıştırarakvokalhatalarınıdüzelttiğinibelirtmişlerdir.Korrepetitörlerinşan Öğrenci kendikorrepetitörüile olanikisaatlikkorrepetisyondersiniyalnızcakorrepetitörü ileyapmaktadır. kazanmak isteyen vb.) kişinin kendi korrepetitörü son provalar ve sınava kadar derse katılmamaktadır. Almanya’da herderspiyanoöğrencilerinden birkişikorrepetitörolarakdersekatılmakta (alandadeneyim işleyişte iseşöylefarklılıklargöze çarpmaktadır: yapılmaktadır.Bu eşliğinde korrepetitör ders her ise Devletlerinde Birleşik Amerika ve Cumhuriyeti Çek üzere ülkemizdekibubirliktelikşaneğitmenivekorrepetitörün kendiinisiyatifindedir.)Almanya,Rusya, İtalya Avusturyaveülkemizdebuderslerinbirersaatiberaber yapılmaktadır.(Öncedendeaçıklandığı Şan veKorrepetisyondersleriişleyişaçısındanfarklılıklargöstermektedir. Bunagöre;incelenenülkelerden yapılmaktadır. Tablodan da anlaşılacağı üzere incelenen tüm ülkelerde şan dersleri ve korrepetisyon dersleri ikişer saat İtalya İtalya Almanya Almanya Avusturya Avusturya Rusya Türkiye Çek CumhuriyetiÇek Rusya Çek CumhuriyetiÇek Devletleri BirleşikAmerika Amerika BirleşikAmerika Devletleri Türkiye BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory (Başka korrepetitör)(Başka Birer saat birlikte Birer saat birlikte Birer saat birlikte Her ders birlikte. Her ders birlikte. Her ders birlikte. Her ders birlikte (havuz sistemi) İşleyiş Uygulama Açısından Program Açısından Şan dersiŞan Saati Muspart2014 Sınıf korrepetitörü 2 2 2 2 2 2 2 Kişinin kendi Kişinin kendi Kişinin kendi Kişinin kendi Kişinin kendi korrepetitörü korrepetitörü korrepetitörü korrepetitörü korrepetitörü Prova/Sınav Coaching Kişinin kendi korrepetitörü ya Kişinin kendi korrepetitörü ya Korrepetisyon dersi saati da şef korrepetitör şef da da şef korrepetitör şef da Şef korrepetitörŞef Şef korrepetitörŞef Şef korrepetitörŞef korrepetitörŞef Şef korrepetitörŞef Temsil 2 2 2 2 2 2 2 becerilerine ihtiyaçlarıbulunmaktadır. Opera Anasanatdallarındaçalışabilecek korrepetitörlerintümbuözelliklerisağlayacak şeflik veuzmanlık önemli kişiolarakdüşünülebilir. temsillerinde orkestrayauyumsağlayabilmesini,müzikal dinamikleriöğrenmesinisağlayabileceken algılamasını, birlikteçalışmabecerilerinigeliştirmesini, gereklistilbecerilerinikazanmasını,opera Özellikle OperaAnasanatdallarındakorrepetitör;şancının müzikletanışmasını,armonikyapıları şeflik vasıflarıdataşımalıdır.Şeflikvasıflarınıkazanabilmek içinuzmanlığaihtiyacıvardır. Korrepetitörlük piyanosanatçılığındandahafarklıbiruzmanlık istemektedir.Korrepetitöraynızamanda söz konusueğitmenlerdenyalnızcabiribudersekatılabilmektedir. korrepetitör, şan eğitmeni ve sahne eğitmen(ler)inin birlikte bulunması gerekirken, aynı durumdan dolayı Diksiyon derslerideşaneğitmenivekorrepetitörileuygulanması gerekenderslerdir.Sahnedersindeise Opera Anasanat Dalları’nda şan eğitiminin vazgeçilmez bir parçası olan Birlikte Çalışma ve Metinli Müzikli Korrepetitör ,ŞanEğitmeniveöğrenciortaksaatbulmayaçalışmaktadır. düşünmektedirler. Görüşleri alınantümkorrepetitörlerveşaneğitmenlerieğitimininkorrepetitörileyapılmasıgerektiğini dersleri birbirindenbağımsızikiayrıdersolarakuygulanmaktadır. Ülkemizdeki eğitimsistemigereğincebirderseikiöğretimelemanıatanamadığından,şanvekorrepetisyon SONUÇ için piyanoAnasanatdalıöğretimelemanlarıkorrepetitörolarakgörevlendirilmektedirler. bulunmamaktadır. DolayısıylabaştaoperaAnasanatdallarıolmaküzeretümvesanat Anasanat dalıiçinkorrepetitörgerekirken, ayrıca birkorrepetitör görevlendirmesi bu kurumlar için üniversitelerarası kuruldoçentlikkriterlerinegörebirdalıyoktur.Konservatuvarlardaher öğrenci sayısı çokazdır.Bulisansüstü programlara dahil olankorrepetitörler için, alanın devamında bulunmaktadır. Lisansüstüeğitimdekontenjanlarlisanstandahadüşükolduğundaneğitimgörebilecek bir MüzikEğitimikurumundaaktifolarakkorrepetisyonalanındayükseklisansvedoktoraprogramı Korrepetisyon sanatdalı,LisansdüzeyindebirMüzikEğitimiKurumundabulunmamaktadır.Sadece Korrepetisyon araştırılmıştır.Bunagöreçıkansonuçlaraşağıdakigibidir. Araştırmanın üçüncüaltproblemineyanıtaramakiçinyurtKonservatuvarvedengikurumlardaki 3. Korrepetisyondersiverenöğretimelemanlarınınniteliğinasıldır? durumda kendikorrepetitörüdetemsilleriyönetmektedir. ülkemizde durumagörekişininkendikorrepetitörüaynızamandaŞefKorrepetitördeolabilmektedir.bu Opera temsillerindeisetümülkelerdeŞefKorrepetitör yer almaktadır.AmerikaBirleşikDevletlerive prova vesınavlardadabulunmaktadır. (Amerika BirleşikDevletleri’ndeismine“coaching”denmiştir.)Rusya’daisesınıfkorrepetitörügenel Genel provavesınavlardaise;Rusyahariçtümülkelerdekişininkendikorrepetitörübulunmaktadır. almakta öğrencişandersinegiderkenbukorrepetitörlerdenbiriniseçmektedir. bulunmaktadır. Bu sisteme göre çeşitli ana sanat dallarında deneyimi olan korrepetitörler isim olarak yer Amerika Birleşik Devletleri’nde ise diğerülkelerde bulunmayan birsistemolan“havuzsistemi” Çek Cumhuriyeti’ndekişininkendikorrepetitörüherdersşaneğitmeniilebirliktederslerekatılmaktadır. kendi sınıfınınkorrepetitörü)veherderstebukorrepetitöreşliketmektedir. Rusya’da iseşaneğitmeniileberaberaynıodayıpaylaşanbirkorrepetitörbulunmakta(şaneğitmeninin BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 13. oturum/session

291 292 (1)http://muzikegitimcileri.net/universite/konserve.html Göğüş, İ.(1996)BireyselSesEğitimiDersiYayınlanmamışDersNotları Yüksel, K.(2010).“PiyanoEşlikliŞanPerformansındaEşlikçininAlgısalvePsikomotorBecerileri,Deneyimi KAYNAKÇA uzmanlık çalışmalarıyaptırılmalıdır. Opera Anasanatdallarındaçalışacakkorrepetitörleriçinseseğitimibaştaolmaküzereşeflikgibibazı Var olankorrepetisyonlisansüstüprogramınadoçentlikkarşılığıbulunmalıdır. verilmesi yolunagidilmelidir. önüne alınarakderslerebirdenfazlaeğitmeninatanmasısağlanmalıvegerekliücretkarşılıklarının Tüm AnasanatdallarındaveözellikleOperadalındakonservatuvarlarınözeldurumlarıgöz bölünmelidir. Konservatuvarlarda korrepetitörkadrolarıaçılmalıhattabukadrolarkendiiçlerindeAnasanatdallarına Korrepetitör lisansüstüprogramlarıaçılmalıdır. ÖNERİLER Piyanistik DüzeyininZamanlamaUyumuylaİlişkisi”,(DoktoraTezi)GaziÜniversitesi BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Muspart2014 sonerişimtarihi21.09.2014 Dilek YÜKSEL* Keywords: Singing,Stingingeducation,Turkishcomposers. The questionnaire. quantitative findingswereshownintables. a through acquired were findings quantitative and review, literature through acquired were findings qualitative the study, the In Conservatory. State University Istanbul and Conservatory state Cukurova Conservatory, University State State Conservatory, Dokuz Eylul University University State Anadolu State Conservatory, Zonguldak Karaelmas Conservatory, University University State Sinan University Mimar Mersin Conservatory, Conservatory, State University Hacettepe Conservatory, state University Ankara namely universities the at administered were questionnaires The sample. the as drawn were Branch Opera Department Arts Stage Conservatory’s State at lessons singing conducting staff teaching the of Some population. the of consisted is sample The Branch. Opera Department Arts Stage Conservatory’s State of staff teaching is population the study, this In Branch. Opera Department Arts Stage Conservatory’s State at lessons singing in composers Turkish of works musical the of use the examine to is study this of purpose The Abstract Anahtar Kelimeler:Şan,Seseğitimi,Türkbestecileri. tarama, nicelbulgulariseanketyöntemiyleeldeedilmiştir.Eldeedilentablolaştırılmıştır.. kaynak bulgular nitel Araştırmada, Konservatuvarıdır. Devlet Üniversitesi İstanbul Konservatuvarı, Devlet Devlet Üniversitesi Konservatuvarı, Dokuz Eylül Çukurova Üniversitesi Devlet Konservatuvarı, Konservatuvarı, Zonguldak Devlet Karaelmas Üniversitesi Üniversitesi Anadolu Konservatuvarı, Mersin Devlet Konservatuvarı, Üniversitesi Devlet Üniversitesi Sinan Mimar Konservatuvarı, Devlet Üniversitesi Hacettepe bazıları örneklem olarak alınmıştır. Anket elemanlarından öğretim uygulanan veren eğitim Derslerinde üniversiteler; “Şan” Dalında Anasanat Ankara Opera Bölümü Sanatları Üniversitesi Sahne Devlet Konservatuvarı, Konservatuvarlarının Devlet oluşturmuştur. örneklemi tümü evrenin Belirtilen oluşturmaktadır. elemanları Devlet evren; araştırmada incelenmesidir.Bu Konservatuvarlarının Sahne Sanatları Bölümü Opera Anasanat Dalı “Şan” Kullanımının Derslerinde eğitim veren öğretim Eserlerinin Bestecilerinin Türk Derslerinde, Bu araştırmanın amacı, Devlet Konservatuvarlarının Sahne Sanatları Bölümü Opera Anasanat Dalında “Şan” Özet ARTS DEPARTMENT OPERA BRANCH IN SINGINGLESSONS AT STATE CONSERVATORY’S STAGE THE USEOFMUSICAL WORKSOFTURKISHCOMPOSERS TÜRK BESTECİLERİNİNESERLERİNİNKULLANIMI BÖLÜMÜ OPERA ANASANAT DALI“ŞAN”DERSLERİNDE DEVLET KONSERVATUVARLARI SAHNESANATLARI * Öğr. Gör.BülentEcevitÜniversitesiDevletKonservatuvarı,Zonguldak, [email protected] BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 13. oturum/session

293 294 cilerinin EserlerininKullanım durumunasıldır? Devlet Konservatuvarlarının Sahne SanatlarıBölümüOperaAnasanatDalı“Şan”Derslerinde, Türkbeste- Problem Durumu eserlerine verilenönemyetersizdir. zengin eserdağarcığınasahipolmamızarağmen,kendikültürümüzün müziğinevekendibestecilerimizin çıkarak müzikeğitimlerinigeliştirirler.Bizimülkemizdeise bestecilerimizinkültürümüzekattığıoldukça çok çeşitlimüzikeğitimmetodlarıvardır.Bukullanan ülkelerkendikültürelyapılarındanyola Türk Bestecilerimizin eserlerine gereken önem verilmemektedir. Dünyanın çeşitli yerlerinde uygulanan şik dönemlerevestillereaitaryalarlied’lerağırlıklıolarak söyletilirken,kendikültürümüzeaitolan G. SchirmerPublishing.”(İktu,2008:137).Konservatuvarlarda verilenşaneğitimdearia-antiche’ler,deği- / Peters Edition Rahmaninof) S. Çaykovski, I. P. Duparc, H. Debussy, C. Ravel, M. Faure, G. Cornelius, P. Strauss, R. Mahler, G. Wolf, H. Grieg, (E. Album Lieder Loewe), F. Brahms, J. Schumann, R. Schubert, hing, Arien Album (Tenor, Bariton, Bas, Soprano, Mezzo Soprano, Alto) Edition Peters, Lieder Album (F. Volume I,II,IIIG.SchirmerPublishing,OperaticheAnthology, VolumeI,II,III,IVG.SchirmerPublis- opera aryalarınayerverilmektedir.Derslerdekullanılanyabancıkaynaklarşunlardır;AriaAnticheAlbum, malarına, aryaniklere,lied’lere,TürkEserlerine,oratoryolarına,herdönemeaitoperaaryalarına,resitatifli oluşturur. Dörtyılboyuncahaftada2saatverileneğitimdenefestekniğine,basitvegeliştirilmişsesalıştır- de kullandırarak öğrencinin opera kültürünü uygulamalı olarak geliştirmesini sağlamak bu dersin amacını öğretilen tekniklerin şan eğitimcisi gözetiminde müfredat programında ön görülen repertuvar çerçevesin- opera şarkıcılığınıngerektirdiğisesvesolunumorganlarıbecerilerinikoordinasyonunukazandırarak, ve seslendiricilikeğitimininverildiğibaşlıcakurumlardır.GünümüzKonservatuvarları“1.2.3.4.sınıfta, Üniversite Rektörlüklerine veya Güzel Sanatlar Fakültelerine bağlanan Devlet Konservatuvarları bestecilik servatuvarları izlemiştir. Ayrıca TürkMusikisiDevletKonservatuvarlarıkurulnuştur. Yenidüzenlemelerle Konservatuvarında başlanmıştır.”(Uçan,1994:46).Bukurumuİzmir’deveİstanbul’daaçılanDevletKon- köklü olarakasıl1936yılındaMusikiMuallimMektebiiçindeonabağlıkurulanAnkaraDevlet bir konservatuvaradönüştürülmüştür.Ancakbatılı-çağdaşanlayışlabesteciveseslendiriciyetiştirmeişine, da “Doğu(Türk)ve“Batı”müziğibölümleriyleyenidenaçılanDarülelhan1926dabatımüziğiniesasalan çok seslihalegetirmeyebaşlamışveçağdaşeğitimsistemimiziçindeyerinialmıştır.“İstanbul’da1923yılın- (Uçan,2005,s.57-84). Türk müziği de Müzik Devrimiyle kendi ulusal müziğini Batı müziğinin de etkisiyle me ilkeveamacıdoğrultusundayenidentemellenmiş,örgütlenmiş,kurumlaşmıştır” Türkiye’sinde Türkmüzikkültürü,kalarakyenileşmevebatılılaşma,çağdaşlaşmaevrenselleş- birleştirip teksesliliktençoksesliliğeyanikutuplu“çağdaş”uygarlığadoğrubirdeğişimdir.Cumhuriyet huriyet dönemindegeçilmiştir.Türkmüzikyaşamındadevrimiulusalözükoruyarakdoğuvebatıyı bir geçmişivardır.Ancakbualandaçağdaşanlamdaplanlı-düzenli-sürekli-etkilieğitimedahaçokCum- de Darülelhanvemuzıka-ihumayun’danenderunokulunahattamehterhane’yekadaruzananköklü “Türkiye’de besteciveözellikleseslendirici(çalıcı,söyleyici,yönetici)yetiştirmeninİmparatorlokdönemin- tadır. nefes çalışmaları,vokalizler,okulşarkıları,halktürküleri,lied’ler,aria-antiche’lervearyalarkullanılmak- öğretmenliği programlarında“BireyselSesEğitimi”dersihaftada1saatolarakverilmektedir.Buderste mi, Güzel Sanatlar Fakülteleri ve Konservatuvarlar ise şan eğitimi vermektedirler. Eğitim fakülteleri müzik için verilen eğitimdir.Eğitim Fakülteleri Müzik Eğitim Bölümleri mesleki müzik eğitimi alanında ses eğiti- yönelik,dayanıklılık kazandırarakenüstünteknikveartistikanlamdagösterişlibiçimdekullanabilmek mi” ve“OperaSanatınaYönelikSesEğitimi”yani“Şan”eğitimidir.Şaneğitimisese,operaşarkıcılığına Eğiti- Ses “Temel bunlar ayrılır türlere alt içerisinde kendi Eğitimi Ses 1997:68). sürecidir”(Çevik, dırma amaçlı olarak,seslerinidoğru,güzelveetkilikullanabilmeleriiçingereklimüzikseldavranışlarıkazan- Seslendiricilik eğitiminin temel alanlarından biri olan ses eğitimi “bireylere, kendi yaşantıları yoluyla GİRİŞ BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Muspart2014 tim elemanlarındanbazılarıörneklem olarakalınmıştır. Bölümü OperaAnasanatDalları veOperaAnasanatDalıBölümleri“Şan”Derslerinde eğitim verenöğre- Yukarıda belirtilenevrenintümü örneklemioluşturmuştur. Devlet Konservatuvarlarının Sahne Sanatları tim verenöğretimelemanları oluşturmaktadır. Opera AnasanatDalıBölümü olankonservatuvarlardan 2007-2008 öğretimyılında“Şan”Derslerindeeği- Bu araştırmanınçalışmaevreniniTürkiye’dekiDevletKonservatuvarlarından SahneSanatlarıBölümü Evren veÖrneklem larında ortakbulgulareldeedilmiştir. adamlarının desteklenmesinin gerekliliği ve bu alanda öğretim, yöntem ve tekniklerin geliştirilmesi husus- anlayışı ilkesiçerçevesindekullanılmasınınolumluneticeler vereceği,bukonudaçalışmalaryapanmüzik bireysel seseğitimi(anadalşan)derslerindegelenekselmüziklerimize aitöğelerinyakındanuzağaöğretim müziğine dayalıezgilerinkullanılmadurumununbelirlenmesi amacıylayapılmıştır.Araştırmasonucunda; dayalı ezgilerinkullanımınailişkinbiraraştırmaKekeç(2006) tarafındananadalşanderslerinde,Türk olarak ‘Müziköğretmenliğianabilimdallarındauygulanan bireyselseseğitimiderslerindeTürkmüziğine çalışmaya katkı sağlayabilecek araştırmalar tarihsel sıraya göre aşağıda özetlenmiştir. Yüksek lisans tezi Yapılan literatür taramasında konu ile dolaylı olarak ilişkili bazı çalışmalara rastlanmıştır. Bununla birlikte İlgili Araştırmalar Sayıltılarından hareketedilmiştir. 6. 5. 4. 3. 2. 1. Bu araştırmada; Sayıltılar rine yapılacakdiğerçalışmalardayolgöstericiolabilir. Araştırma ayrıcaşanöğretimelemanlarınınmeslekselyaşantılarındakolaylıklarsağlayabilirvekonuüze- nülmektedir. Araştırmasonuçlarışandersiverenöğretimelemanlarınınçalışmalarındayararsağlayabilir. lanmasına ilişkinbulunulacakönerilerinşandersiverenöğretimelemanlarınayararlıolabileceğidüşü- değerlendirmeler yapılabileceğivebueğitimdekullanılabilecekkaynakeserlerinaraştırılmasıhazır- Derslerinde,Türk BestecilerininEserlerininKullanımıincelenerekbunlarileilgilişaneğitimineyönelik Araştırma ile;DevletKonservatuvarlarıSahneSanatlarıBölümüOperaAnasanatDalı“Şan” Araştırmanın Önemi 2. 1. ketle araştırmanınaltproblemleri; “Şan” Derslerinde,TürkBestecilerininEserlerininKullanımınıbelirtmekamaçlanmıştır.Buradanhare- Bu araştırmanıngenelamacı;DevletKonservatuvarlarıSahneSanatlarıBölümüOperaAnasanatDalı Araştırmanın Amacı Anket sorularınaverilencevaplarındoğruyuyansıttığı, Anket yoluylabilgiedinilebilirliği, yeterli alanlarında kişiler, olduğu, vurulan baş için hazırlanması materyalinin ve deseninin Araştırmanın Bestecilerinin Eserlerininkullanıldığı, Devlet KonservatuvarlarınınSahneSanatlarıBölümüOperaAnasanatDalı“Şan”Derslerinde,Türk Kaynak taramayoluileilgilibilgiedinilebilirliği, Belirlenen araştırmayöntemininaraştırmanınamacınavekonusunauygunolduğu, Türk BestecilerininEserlerininşaneğitimineuygunluğunu, lanılan TürkBestecilerininEserlerinininkullanımdurumunu, Devlet Konservatuvarlarının Sahne Sanatları Bölümü Opera Anasanat Dallarında Şan derslerinde kul- BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 13. oturum/session

295 296 Tablo 2:ŞanDerslerindeTürkBestecilerininEserlerinin Kullanımı Opera AnasanatDallarındaŞanderslerindeTürkBestecilerinin Eserlerinininkullanımdurumununedir? Araştırmanın birinci alt problemi şu şekildedir: Devlet Konservatuvarlarının Sahne SanatlarıBölümü Birinci AltProblemeİlişkinBulgularve Yorum görev yapmaktadır. Karaelmas ÜniversitesiDevletKonservatuvarı’nda,%5‘iMersinKonservatuvarı’nda let Konservatuvarı’nda,%10‘uDokuzEylülÜniversitesiDevletZonguldak % 10‘uHacettepeÜniversitesiAnkaraDevletKonservatuvarı’nda,%10‘uMimarSinanDev- İstanbul ÜniversitesiDevletKonservatuvarı’nda,%10‘uAnkara %15’i Konservatuvarı’nda, Devlet Üniversitesi Çukurova ‘i %15 Konservatuvarı’nda, Devlet Üniversitesi Tablo 1’e göreanketekatılankonservatuvarlarda şaneğitimiverenöğretimelemanlarından%15‘iAnadolu Tablo 1:AnketeKatılanÖğretimElemanlarınınGörevYaptığıKurum de açıklanarakyorumlanmıştır. sonucunda eldeedilensonuçlar,araştırmanınamacınavealtproblemlerinegöreelealınmış,tablolarhalin- Bu bölümde,araştırmaiçintoplanmışverilerinyöntembölümündebelirtilentekniklerleçözümlenmesi Bulgular ve Yorumlar tır. Araştırmadaeldeedilennicelbulgular,tablolaştırılarak,altproblemsırasınagöresunulmuştur. formundan elde edilen verilere ilişkin bulguların sergilenmesinde “frekans” (f) ve “yüzde” (%) kullanılmış- alan nitelverilerdahaçokkaynaktaramayoluyla,niceliseanketformuylaeldeedilmiştir.Anket larından veErsinAntep’inTürkBestecileriEserkataloğuisimlikitabındanderlenmiştir.Araştırmadayer ve anketyöntemikullanılmıştır.AnketteyeralaneserlerDevletKonservatuvarlarınınMüfredatProgram- derslerinde Türkbestecilerinineserlerininkullanımınayönelikveritoplamaaracıolarak,kaynaktarama Araştırmada DevletKonservatuvarlarıSahneSanatlarıBölümüOperaAnasanatDalıBölümlerindeşan Verilerin Toplanması Toplam Hiç Çok Az Çok Kısmen Büyük Ölçüde Toplam İstanbul Üniversitesi Konservatuvarı Devlet KaraelmasZonguldak Üniversitesi Konservatuvarı Devlet Dokuz Eylül Üniversitesi Konservatuvarı Devlet Çukurova Üniversitesi Konservatuvarı Devlet Anadolu Üniversitesi Konservatuvarı Devlet Mersin Üniversitesi Konservatuvarı Devlet Mimar Sinan Üniversitesi Konservatuvarı Devlet Hacettepe Üniversitesi Konservatuvarı Ankara Devlet Ankara Üniversitesi Konservatuvarı Devlet Tamamen Görev YaptığıGörev Kurum BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Muspart2014 20 F 6 3 7 4 - 20 3 2 2 3 3 1 2 2 2 f 100 30 15 35 20 % - 100 15 10 10 15 15 10 10 10 % 5 belirten kimseolmamıştır. %85’i kısmen,%10’utamamen, %5’ibüyükölçüdeolarakgörüşbelirtmişolupçokazve hiçolarakgörüş Varılan sonuçlaragöreanketi cevaplayankonservatuvarlarda şaneğitimi verenöğretimelemanlarının Tablo 3:TürkBestecilerininEserlerininKullanımınaİlişkinYeterliMateryalVardır görüş belirtenkimseolmamıştır. %35’i büyükölçüde,%30’uçokaz,%20’sitamamen,%15’ikısmenolarakgörüşbelirtmişoluphiç Varılan sonuçlaragöreanketicevaplayankonservatuvarlarda şaneğitimiverenöğretimelemanlarının tadır Tablo 5:ŞanEğitimindeKullanılmakÜzere,YeterliSayıdaTürkBestecilerininEserleriBulunmak- görüş belirtenkimseolmamıştır. %70’i çokaz,%15’ikısmen,%10’ubüyükölçüde,%5’itamamenhiçolarakgörüşbelirtmişolup Varılan sonuçlaragöreanketicevaplayankonservatuvarlarda şaneğitimiverenöğretimelemanlarının Tablo 4:ŞanEğitimindeTürkBestecilerininEserlerininKapsadığıAlanBüyüktür görüş belirtenkimseolmamıştır. %55’i kısmen,%20’siçokaz,%15’itamamen,%10’ubüyükölçüdeolarakgörüşbelirtmişoluphiç Varılan sonuçlaragöreanketicevaplayankonservatuvarlarda şaneğitimiverenöğretimelemanlarının Toplam Hiç Çok Az Çok Kısmen Büyük Ölçüde Tamamen Büyük Ölçüde Tamamen Kısmen Çok Az Çok Toplam Hiç Tamamen Büyük Ölçüde Kısmen Çok Az Çok Hiç Toplam BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 13. oturum/session 14 20 11 20 20 17 F F 2 1 3 3 2 4 F - - 1 2 - - 100 100 100 15 10 55 20 10 15 70 85 10 % % % 5 5 - - - -

297 298 Tablo 8:KullanılmaktaOlanTürkBestecilerininEserleriMeslekiAnlamdaKullanılabilir görüş belirtenkimseolmamıştır. %50’si kısmen,%20’sitamamen,çokaz,%10’ubüyükölçüdeolarakgörüşbelirtmişoluphiç Varılan sonuçlaragöreanketicevaplayankonservatuvarlarda şaneğitimiverenöğretimelemanlarının Tablo 7:ŞanEğitimindeKullanılanTürkBestecilerininEserleriEvrenselGeçerliliktedir görüş belirtenkimseolmamıştır. %55’i kısmen,%30’u çok az, %10’u tamamen, %5’i büyük ölçüde olarak görüş belirtmiş olup hiç olarak Varılan sonuçlaragöreanketicevaplayankonservatuvarlarda şaneğitimiverenöğretimelemanlarının mudur? uygun eğitimine şan Eserleri Bestecilerinin Türk Çağdaş şekildedir: şu problemi alt ikinci Araştırmanın İkinci AltProblemeİlişkinBulgular VeYorum görüş belirtenkimseolmamıştır. %35’i kısmen,%25’ibüyükölçüde,%20’sitamamen, çokazolarakgörüşbelirtmişoluphiç Varılan sonuçlaragöreanketicevaplayankonservatuvarlarda şaneğitimiverenöğretimelemanlarının lerine Ulaşılabilmektedir Tablo 6:TürkBestecilerininEserlerininKullanımında,FarklıSesGruplarınaİlişkinEğitimMateryal- Toplam Hiç Çok Az Çok Kısmen Büyük Ölçüde Tamamen Toplam Tamamen Hiç Az Çok Kısmen Büyük Ölçüde Tamamen Toplam Hiç Az Çok Kısmen Büyük Ölçüde BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Muspart2014 20 11 20 20 12 F F F 2 6 1 4 4 7 5 4 2 4 - - - 100 100 100 20 20 35 25 20 50 10 55 30 10 20 % % % 5 - - - Tablo 10:TürkBestecilerininEserlerineYeterliÖlçüdeÖnemVerilmektedir görüş belirtenkimseolmamıştır. %45’i kısmen,%30’u çok az,%15’i tamamen, %10’u büyük ölçüde olarak görüş belirtmiş olup hiç olarak Varılan sonuçlaragöreanketicevaplayankonservatuvarlarda şaneğitimiverenöğretimelemanlarının Tablo 11:ÖğrencilerTürkBestecilerininEserleriyleİlgilidir belirten kimseolmamıştır. %80’i kısmen,%10’uçokaz,hiçolarakgörüşbelirtmişoluptamamenvebüyükölçüde Varılan sonuçlaragöreanketicevaplayankonservatuvarlarda şaneğitimiverenöğretimelemanlarının görüş belirtenkimseolmamıştır. %50’si kısmen, %30’u büyük ölçüde, %10’u çok az,%10’u hiç olarakgörüş belirtmiş olup tamamen olarak Varılan sonuçlaragöreanketicevaplayankonservatuvarlarda şaneğitimiverenöğretimelemanlarının Tablo 9:TürkBestecilerininEserleriŞanEğitimineUygundur Toplam Hiç Çok Az Çok Kısmen Büyük Ölçüde Tamamen Çok Az Çok Kısmen Toplam Hiç Büyük Ölçüde Büyük Ölçüde Tamamen Toplam Hiç Az Çok Kısmen Tamamen BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 13. oturum/session 20 16 20 20 10 F F F 6 9 2 3 2 2 6 2 2 - - - - 100 100 100 30 45 10 15 80 10 10 30 50 10 10 % % % - - - -

299 300 %55’i kısmen,%25’içokaz,%10’ubüyükölçüde,%5’itamamen, %5’ihiçolarakgörüşbelirtmiştir. Varılan sonuçlaragöreanketicevaplayankonservatuvarlarda şaneğitimiverenöğretimelemanlarının Getirir Tablo 13:Yöresel-BireyselFarklılıklarTürkBestecilerininEserlerininİcrasındaDeğişiklikMeydana %50’si Büyükölçüde,%30’ukısmen,%10’utamamen,%5’içokaz,hiçolarakgörüşbelirtmiştir. Varılan sonuçlaragöreanketicevaplayankonservatuvarlarda şaneğitimiverenöğretimelemanlarının Tablo 14:TürkBestecilerininEserlerininÖzellikleri,İcradaZorluklarOluşturmaktadır %45’i çokaz,%30’ukısmen,%10’utamamen,büyükölçüde,%5’ihiçolarakgörüşbelirtmiştir. Varılan sonuçlaragöreanketicevaplayankonservatuvarlarda şaneğitimiverenöğretimelemanlarının Tablo 12:ÖğrencilerTürkBestecilerininEserlerininSeslendirilmesindeDahaBaşarılıOlmaktadırlar Tamamen Toplam Hiç Az Çok Kısmen Büyük Ölçüde Tamamen Toplam Hiç Az Çok Kısmen Büyük Ölçüde Tamamen Toplam Hiç Az Çok Kısmen Büyük Ölçüde BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Muspart2014 20 11 20 20 10 F F F 2 1 5 2 1 1 9 6 2 2 1 1 6 100 100 100 45 30 10 10 10 55 50 25 10 30 % % % 5 5 5 5 5 yöresel- bireyselfarklılıkları Türk BestecilerininEserlerininicrasındaçokazdeğişiklik meydanagetirir. dir. Öğrencilerin Türk Bestecilerinin Eserlerini söyleme becerileri büyük ölçüde yüksektir ve öğrencilerin lerinin Eserlerineverilenönem yeterlideğildir.ÖğrencilerTürkbestecilerinineserleriyle kısmenilgili- Türk Bestecilerinineserlerişan eğitiminekısmenuygunbulunmaktadır.Şanderslerinde TürkBesteci- varılmıştır 2. İkincialtproblemeilişkinsorulananketsorularındanelde edilenbulgularyorumlanmışveşusonuçlara geçerliliktedir vekısmenmeslekianlamdakullanılabilir. Bestecilerinin Eseribulunmaktadır.Şaneğitimindekullanılan TürkBestecilerininEserlerikısmenevrensel Bestecilerinin Eserlerininsayısıbüyükölçüdeyeterlidirve şaneğitimindekullanılmaküzerekısmenTürk yallerine kısmen ulaşılabilmektedir. Şan eğitimi süresince, öğretim elemanları tarafından öğretilen Türk ölçüde kullanılmaktadır fakat materyaller kısıtlı bulunmaktadır. Farklı ses gruplarına ilişkin eğitim mater- Öğretim elemanlarındangelenanketsonuçlarınagöreTürk Bestecilerinineserlerişaneğitimindebüyük varılmıştır: 1. Birincialtproblemeilişkinsorulananketsorularındanelde edilenbulgularyorumlanmışveşusonuçlara edilen bulgularabağlıolaraksonuçlarveönerileryeralmıştır. “Şan” DerslerindeTürkBestecilerininEserlerininKullanımıincelemekamacıylayapılanaraştırmadaelde Araştırmanın bu bölümünde, Devlet Konservatuvarları Sahne Sanatları Bölümü Opera Anasanat Dalı Sonuçlar görüş belirtenkimseolmamıştır. %55’ i büyük ölçüde, %30’u kısmen, %10’u tamamen, %5’i çok az olarak görüş belirtmiş olup hiç olarak Varılan sonuçlaragöreanketicevaplayankonservatuvarlarda şaneğitimiverenöğretimelemanlarının masında Yeterlidir Tablo 4.20.ŞanDerslerindeKullanılmaktaOlanTekniklerTürkBestecilerininEserlerininYorumlan- %40’ı çokaz,%15’itamamen,büyükölçüde,%15’ikısmen,%a15’ihiçolarakgörüşbelirtmiştir. Varılan sonuçlaragöreanketicevaplayankonservatuvarlarda şaneğitimiverenöğretimelemanlarının rilmeli VeUygulanmalıdır Tablo 15:TürkBestecilerininEserlerininİcrasında,EsereYönelikOlarakTeknikEgzersizlerGelişti- Toplam Tamamen Hiç Az Çok Kısmen Büyük Ölçüde Toplam Hiç Az Çok Kısmen Büyük Ölçüde Tamamen BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 13. oturum/session 20 11 20 F F 2 1 6 3 8 3 3 3 - 100 100 15 40 15 15 15 10 55 30 % % 5 -

301 302 Zeren, Ayhan(1998).MüzikFizigi.İstanbul:PanYayınları. www.beethovenlives.com klasikmüziksitesi Uçan, A.(2005). TürkMüzikKültürü.(İkinciBaskı).Ankara:EvrenselMüzikevi Yayınları. Uçan, Ali. (1997).MüzikEğitimi.Ankara:AnsiklopedisiYayınları Uçan, Ali. (1996).İnsanveMüzikSanatEğtimi.Ankara: Ansiklopedisi Yayınları Uçan, Ali (1994).İnsanveMüzikSanatEğitimi.Ankara: Ansiklopedisi Yayınları Say, Ahmet(2006).MüzikTarihi.Ankara:AnsiklopedisiYayınları Say, Ahmet(2005).MüzikSözlüğü.Ankara:AnsiklopedisiYayınları Say, Ahmet(1996).MüzikÖğretimi.Ankara:AnsiklopedisiYayınları Güvenç, Bozkurt(1979).İnsanveKültür.İstanbul:RemziKitapeviYayınları Ertürk, Selahattin.(1972).EğitimdeProgramGeliştirme.Ankara:YelkentepeYayını İktu, Mesut(2008)DevletKonservatıuvarıBilgiKataloğu,İstanbul,MimanSinanGüzelSanatlarÜniversitesiYayınları, Suna.(1997).KoroEğitimiveYönetimiTeknikleri,Ankara,Doruk Yayımcılık. Çevik, Suna(1999).KoroEgitimiYönetimiVeTeknikleri.(İkinciBaskı). Ankara:YurtrenkleriYayınevi. Çevik, Antep, Ersin(2006).TürkBestecileriEserKatoloğu,Ankara,Sevda-CenapAnd MüzikVakfıYayınları. 6. 5. 4. 3. 2. 1. Öneriler büyük ölçüdeyeterlidir. muştur. Şan derslerinde kullanılmakta olan teknikler Türk Bestecilerinin Eserlerinin yorumlanmasında Eserlerinin icrasında,esereyönelikolarakteknikegzersizlergeliştiripuygulamayaçokazihtiyaçduyul- Türk BestecilerininEserlerininözellikleri,icradakısmenzorluklaroluşturmaktadır. Kaynakça malar yapılmalıdır. Türk bestecilerinseseğitimialanındadahafazlaeservermelerineyöneliközendirici(yarışmavb.)çalış- Türk bestecilerinineserlerinintanıtımınayönelikseminerlerdüzenlenmelidir. basılmalıdır. Türk Bestecilerininses eğitimi için besteledikleri veya derledikleri eserlerden oluşan kaynakkitaplar hazırlanmalıdır. Türk bestecilerinineserlerininicrasındameydanagelenzorluklariçineserlereyönelikegzersizler Seçilen eserlerinöğrencininseviyesineuygunolmasınadikkatedilmelidir. Şan derslerindeTürkBestecilerininEserlerinedahafazlayerverilmelidir.

BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Muspart2014 Cemalettin BAYDAĞ** Melike BOLAT* Keywords: Acting,Individualvocaltraining, Attitude. This lesson. study isexpectedtocontributethedevelopmentofTheatre ArtDepartmentstudents. training vocal individual towards students the from information get to aimed was it obtained, responses the with accordance in and applied been have Scale Attitude Lesson Training Voice Individual 16 of consisting questions Likert-type 5-point research. the in used was Education of Ministry by pressed was Lesson Attitude Scale which was excerpted from the book titled Individual Vocal Training Curriculum which Training Vocal Individual An Department. Theatre-Acting Department Art Performing Conservatory State University Ecevit Bulent of grade first the at studying are who students 16 are study the of participants The intended togainanddevelopskillsofsonginterpretationare mentioned. while effectively speaking and singing, and protecting vocal health and properly importance and necessity cords of individual vocal training vocal lesson using cords, vocal implement which structures these of practice Recognizing anatomical structures that make up the vocal system, providing a harmonious and simultaneous individual vocaltraininglessonwhichaimstoenablethestudentsusetheirvoiceseffectively. In this study, it is aimed to evaluate the attitude of the students studying at the department of theatre towards Abstract Anahtar Kelimeler:Oyunculuk,Bireyselseseğitimi,Tutum. Dalı Anasanat Tiyatro çalışmanın Bu çalışılmıştır. öğrencilerinin gelişiminekatkısağlayacağıdüşünülmektedir. edinilmeye bilgi hakkında tutumları yönelik dersine Eğitimi Dersi Tutum Ölçeği uygulanmış, elde edilen cevaplar doğrultusunda, öğrencilerin bireysel ses eğitimi Ses Bireysel oluşan sorudan 16 tipi Likert 5’li alınan, kitapçığından Programı Öğretim Eğitimi Ses Bireysel yayınlanan tarafından MEB yılında 2006 öğrenciye, 16 olan görmekte öğrenim Sınıfta 1. Lisans Dalı Sanat Bülent Ecevit Üniversitesi Devlet Konservatuvarı Sahne Sanatları Bölümü Tiyatro Anasanat Dalı Oyunculuk etkili kullanmak,sessağlığınıkorumak,yorumlamabecerilerikazanmanıngerekliliğinedeğinilmiştir. kullanabilmelerinin yapıların eş zamanlı ve Bireysel uyumlu bu çalışmasını sağlamak, konuşma sağlayan ve etkin şarkı oluşumunu söyleme konusunda amaçlamaktadır. ses seslerini doğru ve tanımak, yapıyı değerlendirmeyi anatomik seslerini oluşturan sistemini ses tutumlarını kapsamında, dersi öğrencilerin eğitimi yönelik ses dersine aday eğitimi ses olmaya bireysel sanatçısı/oyuncu hedeflendiği Tiyatro araştırma, Bu Özet OF THEATRE TOWARDS INDIVIDUAL VOCAL TRAININGLESSON THE ATTITUDE OF THESTUDENTSSTUDYING AT THEDEPARTMENT BİREYSEL SESEĞİTİMİDERSİNE YÖNELİK TUTUMLARI TİYATRO ANASANAT DALIÖĞRENCİLERİNİN ** * Öğr. Gör.,Bülent EcevitÜniversitesiDevletKonservatuvarı, Zonguldak,[email protected] Öğr. Gör.,BülentEcevitÜniversitesi DevletKonservatuvarı,Zonguldak,[email protected] BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 14. oturum/session

303 304 ünlü veünsüzleriyerleştirmek-dengelemek vesözcüğünanlamınıaktarabilmekolaraközetlemiştir. konuşmayı netveaçıkbirhale getirmek,bunukullanılanmekanauyarlamak,seseiyibirrezonans sağlayarak gerekliliği üzerindedurmuştur. Bubağlamdaoyuncununüzerindeçalışmakzorundaolduğu dörtkonuyu; biçimde aktarabilmevesesini hemseyircidekendindeherhangibirgerginlikyaşamadan duyurabilme da ortayakoymuştur.Tiyatro mekanınbüyüklüğüneolursaolsun,oyuncusözcükleri netvedoğrubir tiyatronun vazgeçilmezbileşeniolanseyirciyeaktarmazorunluluğunun seseğitiminingerekliliği olduğunu Süner (2004),aynızamandafarklıbüyüklüktekimekanlarda, belkibiraçıkhavatiyatrosunda,sesini daha fazlaçeşitlilikiçerenvehertürlüduyguyuaktarabilecek kadarbağımsızolmalıdır. önemli araçken,birtiyatrooyuncusuiçinses,günlükhayatından ayrılarakfarkındalıkdüzeyiyüksekolan, Ses; iletişiminengüçlüyolu,insanıniçdünyasınındışavurumu vekendisiniifadeetmesinisağlayanen düşünülürler. Seskalitelerietkilendiğinde,işperformansları dabundanetkilenecektir(Akt.Yiğit,2012). Mesleklerinde başarılıolmakiçinseslerinebağlıolanbu insanlar,profesyonelseskullanıcısıolarak olarak aklaöğretmenler,hayatınışarkısöylererekkazananlar, spikerlervetiyatrosanatçılarıgelmektedir. Sesinihemenhergünprofosyonelcekullanmakzorunda olanmeslekgruplarıdüşünüldüğündeilk vurgulamıştır. gerektiğini, kullanılanyöntemvetekniklerin,enazseseğitimininilkeamaçlarıkadarönemliolduğunu doğrultusunda hangiyönteminuygunolduğu,neşekildeverileceğiöncedenbelirlenerek yapılması Özcan (2010),busüreceekolarak,seseğitimininbirprogramiçerisinde,kimlere,neamaçlaveamaç kapsar (Markovic,2002). amacı, öğrencilerinbukarışıksistemibilinçlibirşekildenasılkontroledeceklerininöğretilmesisürecini ve şarkısöyleme;solunummekanizması,fonasyon,rezonansartikülasyonabağlıdır.Sesçalışmalarının bir jeneratör-havaakımıtarafındandahareketettirilen,aydınlatıcıvekarartıcıcihazlargibidir.Konuşma sistemi hareketlerininyanısıraisteğimizinsonucundabellidürtülerlehareketegeçenamaaynızamanda olarak vokal öğelerin fizyolojik yapısını anlamamız gerekir. Sesin güçlü ve köklü bir yeri vardır. Ses, sinir gerektirir. Sağlıkaçısındanönemliolmasınınyanında,solunumvefonasyonsürecininanlaşılmasıiçinilk “Ses eğitimisürecininçokkarışıkbiryapıdaolmasıyöntemselolarakfarklıaçılardanincelenmesini kazanmak vegeliştirmek,sessağlığınıkorumakaçısındanönemlidir. eş zamanlıveuyumluçalışmasınısağlamak,seslerinidoğruetkilikullanmak,yorumlamabecerileri Bireysel seseğitimi;sisteminioluşturananatomikyapıyıtanımak,oluşumunusağlayanbuyapıların boyutunu kapsar(Töreyin,2008). planlanan hedeflereyönelikolarakuygulananprogramlıvedisiplinlerarasıözelbiralanolaneğitim olarak kullanabilmesiiçingerekendavranışlarınkazandırılması,bellibaşlıilkeveyöntemlerçerçevesinde eğitimi; bireylerinkonuşurkenveşarkısöylerkensesinianatomikfizyolojikyapıözelliklerineuygun Parmak izigibikişiyeözgünitelikleresahipolansesin,doğru,güzelveetkilikullanılmasınıamaçlayanses ağladığımızı, inlediğimiziveşarkısöylediğimizideunutmamakgerekir(Sabar,2008). eden sahipolduğumuzşeyindeğerinidüşünmedenherişekoştuğumuzu;konuştuğumuzu,güldüğümüzü, olduğu gerçeğini(Ömür,2007)veyaşamınilkadımındanbüyükbirsadakatlebizeömürboyuhizmet sesinin İnsan 2007). Sazak, Akt. bireyin kendisinidışavurmasınısağlayanengüzel,değerliiletişimvemüzikalifadeolduğuaracı (Khan,1994, sestir yani tınısı, nefesin kılan, duyulabilir nefesi Çünkü Başka bir deyişle, insan hayatındaki canlı olan öğeleri arayacak olursak ilk önce sesi ele almamız gerekir. sesini yaşamboyudoğruveetkilikullanabilmesinedeolanaksağlar(Ünal,1989). armağanlardan dabiridir.Sesineğitilmesi,konuşmaveşarkısöylemedebüyükönemtaşırken,insanın Ses, insanların iletişim kurma ve anlaşma aracı olmasının yanında doğanın insanoğluna verdiği önemli bünyesinde bulunanveendoğaliletişim aracı olansesinikullanarak sağlar (Khan,1994,Akt.Sazak,2007). İnsan, sürekli çevresiyle iletişim ve etkileşim içinde olan toplumsalbir varlıktır. Bu iletişimini de kendi GİRİŞ BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Muspart2014 Anne -babaeğitimdurumunun ortaseviyedeolduğugörülmektedir. öğrenci isediğerlisetürlerinden (Ticaret,AnadoluMeslekLisesi)mezundur. Anadolu Lisesi,1öğrenciEndüstri MeslekLisesi,1öğrenciİmamHatip AçıkLise,3 sayısı 3ile8arasındadeğişmektedir. Sadece3öğrenciaileninilkçocuğudur.8 düz lise,2öğrenci kardeş diğerlerinin olup kardeş 9 öğrenci 2 kardeş, 2 öğrenci 9 23’tür. ortalaması yaş grubunun Çalışma BULGU, YORUM,SONUÇVEÖNERİLER veriler çözümlenmiştir. olduğu, mezunolunanlisetürü,anne-babaeğitimdurumu vemesleği)kullanılmıştır.Spssprogramıile Bireysel Ses Eğitimi Dersi Tutum Ölçeği ve kişisel bilgi formu (yaş, cinsiyet, kardeş sayısı, kaçıncı çocuk Ses EğitimiDersiÖğretimProgramı(12.Sınıf)kitağçığından alınan,5’liLikerttipi16sorudanoluşan Veri toplamaaracıolarak2006yılındaMEBtarafındanyayınlanan AnadoluGüzelSanatlarLisesiBireysel olan 12erkek,4kızolmaküzeretoplam16öğrencioluşturmaktadır. Sahne SanatlarıBölümüTiyatroAnasanatDalıOyunculuk SanatDalıLisans1.Sınıftaöğrenimgörmekte Konservatuvarı Devlet Üniversitesi Ecevit Bülent yılında Eğitim-Öğretim 2013-2014 grubunu, Çalışma Kılıç, Akgün,Karadeniz,Demirel,2009:16,232). Bu araştırmalarevreninözellikleriarasındakiilişkilerinbetimlenmesiiçindeplanlanabilir(Büyüköztürk, betimleme yapmaktır.Taramatürüaraştırmalardaölçülendeğişkenlerarasındakiilişkilerincelenebilir. Tarama araştırmalarınınamacı,genelliklearaştırmakonusuileilgilivarolandurumunfotoğrafınıçekerek Araştırmada tarama(survey)araştırmamodelikullanılmıştır. YÖNTEM tutumlarını saptamakvedeğerlendirmektir. aday öğrencilerin seslerini etkin kullanabilmelerinin hedeflendiği, bireysel ses eğitimi dersine yönelik Bu gerekçelerdoğrultusunda,küçükölçeklibuaraştırmanınamacı;tiyatrosanatçısı/oyuncuolmaya tutum iseakademikbaşarıvesahneperformansınıhemdolaylıyoldandedoğrudanbelirlemektedir. Karşılaşılan busorunlardaöğrencininderseolantutumunuetkilemektedir.Bireyselseseğitimidersinekarşı karşılaşılan problemlerolarakdörtanagruptatoplamıştır. Yurdakul (2000),seseğitimindesağlıkveimajinasyonsorunlarıilepsikolojikteknikensık yaşantılar, deneyimlerinden sağlanan doyum ve haz, inançlar, motivasyon, ilgi, görüş ve taleplerini etkiler. ilişkin davranış ve düşüncelere bağlı olarak duygulara yön verme durumları, sosyalleşme süreci, olumsuz oluşan tutum,kişininanatomikyapısı,algısı,iletişimbecerisi,ruhsaldurumu,kişi,durumvb.boyutlara Shepard veHougland’agörebilişselöğe,duygusalöğedavranışsalolmaküzerebaşlıcaüçöğeden bütünüdür (Turgut1977.Akt.Nartgün2002). kişilere yadanesnelereilişkindüşüncelere,duygularavehareketlereyönveren,öğrenilmişözeğilimler bir biçimdeoluşturaneğilimdir(Kağıtçıbaşı,1996,Aktaran,Koçyiğit,2002).Diğerdeyişle,belli Tutum; birbireyeatfedilenveonunpsikolojiknesneileilgilidüşünce,duygudavranışlarınıdüzenli etkinliklere yöneliktutumlarınbilinmesininomeslektekibaşarıyıetkilediğibilincinivurgulamıştır. bilinmesi veölçülmesiningerekliliğiüzerindedurmuştur.Ayrıca,belirlibirmesleğemesleğiniçerdiği nedenle; eğitim-öğretimsürecinindeğerlendirilmesivedoğruyönlendirilmesinde,bireyintutumlarının düşünce vedavranışlarıntemelinioluşturantutumların,bireyinöğrenmeisteğibaşarısınıetkilediği,bu Ekici (2012) öğrenci başarısı ile tutumlar arasında önemli bir ilişki bulunduğunu belirtmiştir. Duygu, tutumudur. Bireysel seseğitimindeöğrencininakademikbaşarısınıetkileyenfaktörlerdenbirisidederseolan ve repertuvartanımasıiçinbireyselseseğitimineihtiyacıvardır. bırakmayı sağlamasınıönplandatutarak;kendisesininkarakteriverengindeşarkısöylemeyiöğrenmesi dengeli vekontrollüolmayı,gerginliktenuzaktutmayı,duyguaktarımlarındazorlanmamayı,sesinirahat Bir tiyatrooyuncusuadayınınsahnede;sesiningücünüboşaharcamamayı,doğruyönlendirmeyi, BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 14. oturum/session

305 306 Tablo 2:Anne-BabaÇalışmaDurumu Annelerin büyükçoğunluğununçalışmadığı,babalarıniseçoğunluğunemekliolduğusaptanmıştır. Tablo 1:Anne-BabaEğitimDurumu eserlerden duyulanhoşnutluk yüksektir. Ölçekte yeralansorularınher birineverilencevaplarincelendiğinde;dersteyapılanalıştırma veçalışılan Tablo 3:AltBoyutlarGöreDağılım olduğu bulgusueldeedilmiştir. olduğu görülmektedir.Ancakuygulama(11.8±2.4)veteknik(24.52.5)anlamdatutumlarıortaseviyede Alt boyutlarincelendiğinde,hoşnutluk(16.4±1.6)vemotivasyon(8.21.5)düzeyleriüstseviyeyeyakın Öğrencilerin bireyselseseğitimidersineilişkintutumlarınınyüksekolduğubulgususaptanmıştır(70.0±4.9). Dersi TutumÖlçeğinde;hoşnutluk,motivasyon,uygulamaveteknikolmaküzere4altgrupbulunmaktadır. Ses EğitimiÖğretimProgramıkitapçığındanalınan,5’liLikerttipi16sorudanoluşanBireysel öğrenci düşmektedir. Konservatuvarda, seseğitimidersiveren4öğretimelemanımevcuttur.Herbirelemanınaise Toplam Okur-yazar değil Okur-yazar İlkokul Ortaokul Ortaokul Lise Önlisans-Lisans Toplam Teknik Uygulama Motivasyon Hoşnutluk n=16 Alt Boyutlar Toplam Diğer (Emekli) İşçiGeçici Serbest MeslekSerbest İşçi Memur Çalışmıyor BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Muspart2014 Ortalama± S.s. Ortalama± 70.0±4.9 24.5±2.5 11.8±2.4 16.4±1.6 8.2±1.5 Anne Anne 16 16 11 2 2 2 3 4 3 2 3 - - - min.-max. 20-29 13-19 51-71 Baba Baba 6-16 6-10 16 16 1 4 3 5 3 9 4 1 2 - - - Tablo 4:AltBoyutlarınKişiselVerilerleİlişkisi tutumları yüksektir. alt boyutuarasındapozitifyönlübirilişkibulunmuştur.Aileninküçükçocuğuolanlarınuygulamayadair arasındaki ilişkiyedairyapılanincelemede;Öğrencininaileninkaçıncıçocuğuolduğudurumuileuygulama Öğrencilerin bireyselseseğitimineilişkintutumlarıilekaçıncıçocukoldukları,kardeşsayısıveyaş seslendiremedikleri zamanderseolanilgilerininazalmadığınıbelirtmişlerdir. her zaman yetersiz olduğu ve seçilen eserleri beğenmediğine ilişkin görüşlerine karşılık, eserleri Farklı öğretim elemanına ait öğrenci topluluğu ise dersin müzikal statü katmadığı, dersteki performansının gerektiğini vederstensorumluöğretimelemanınınseçtiğieserlerdenmemnunolduklarınıbelirtmiştir. komisyon önündeolmamasıgerektiğinidüşünmekteyken,teknikçalışmalaradahaçokağırlıkverilmesi sınavların olduğunu, gereksiz dersin için gelişim müzikal topluluğu; öğrenci ait elemanına öğretim Farklı karşın, derstenkeyifalmaktavedersiyetersizbulmaktadır. Tek öğretimelemanınaaitöğrencitopluluğu;dersinnedenzorunluolduğunuanlamamışolmalarına Karşılaşılan tutarsızlıklarise; çalışmak istediklerinibelirtmişlerdir. çalıştırdığı grup,teknikçalışmalaradahafazlaağırlıkverilmesigerektiğinivekendiseçtiklerieserleri olan ilgilerininazaldığınıvedersiyetersizbulduklarınısöylemişlerdir.A,BDöğretimelemanının belirtmişlerdir. A,BveCöğretimelemanınınçalıştırdığıgrup,eserleriseslendiremediklerizamanderse yönteminden memnun olmamakta ve şarkı söylemekten keyif almamakta olduğu yönünde görüş B, CveDöğretimelemanının çalıştırdığı grup zor eserleriçalışırken kasılmakta, derslerin uygulanış düşünmektedir. grup isesınavlarınkomisyonönündeolmamasını ve dersteöğrenilenbilgilerin yetersiz olduğunu A veCöğretimelemanınınçalıştırdığıgrupderstenkeyifalmamakta,BD zaman yetersizkaldığınıdüşünmekteyken,seçileneserleridebeğenmemektedir. öğretim elemanının çalıştırdığı grup, dersin müzikal statü katmadığını ve dersteki performanslarının her öğretim elemanınınçalıştırdığıgrup,müzikalgelişimiçindersingerekliolduğunudüşünmemektedir.D B öğretimelemanınınçalıştırdığıgrup,derslerinnedenzorunluolmasıgerektiğinianlamamışken,C Öğretim elemanlarınınbireyselçalıştırdığıöğrencilerbazındaölçeğeverilencevaplarincelendiğinde; katkı sağlayacağıdüşünülmektedir. hem dahaiyisonuçlareldeedilecek hemdetiyatroöğrencilerininbireyselseseğitimine vearaştırmacılara tanımlayıcı biraraştırmadır. Araştırmaların sayısıarttığıvedahabüyükörneklemlerle yapıldığıtakdirde ders ileilgilibilincininaçıklığı vefarkındalığınınyüksekliğiokadarönemlidir.Buaraştırma, küçükölçekte öğrencilerin dersmotivasyonuhususununüstündedurması gerekliliğinekadarönemliise,öğrencininde yetişmesi yolundaöğrencilerinönündeduranenfaydalı derslerdenbiridir.Öğretimelemanlarının, tutumu ve yaklaşımının da çok etkili olduğu söylenebilir. Bireysel ses eğitimi dersi, donanımlı bir oyuncu gelecek idealleri, mesleki kariyer hedefleri ile ilgilidir. Bununyanında öğretim elemanlarının derseolan Öğrencilerin derseilişkintutumları;öğrencilerinhayatabakış açısı,geçmişvesürdürdükleriyaşantıları, Kardeş Sayısı Yaş Kaçıncı Çocuk -0.124 0.051 0.137 r Toplam BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 0.851 0.614 0.646 p -0.341 -0.207 -0.184 Hoşnutluk r 14. oturum/session 0.196 0.441 0.496 p -0.258 -0.444 -0.283 Motivasyon r 0.336 0.085 0.288 p 0.519* 0.422 0.074 Uygulama r 0.040* 0.104 0.785 p -0.053 -0.126 0.048 r Teknik 0.861 0.845 0.642 p

307 308 Yurdakul, M.(2000),SesEğitimi,LirYayınları.Ankara. Yiğit, N.(2012).ProfesyonelSes,Eylül2012Cilt:20No:3,KastamonuEğitim Dergisi955-964,S.955,962. Ünal, S.(1989).OrtaöğretimKurumlarındaMüzikÖğretimiveSorunları, TürkEğitimDerneğiÖğretimDizisiNo:7 Töreyin, A.M.(2008),SesEğitimi,TemelKavramlar-İlkeler,Yöntemler,SözkesenMatbaacılık,Ankara. Süner, L.(2004),SesveOyuncu,TiyatroAraştırmalarıDergisi,sayı18,http://dergipark.ulakbim.gov.tr/tad/article/ Sazak, N.(2007).İköğretimOkullarındaGörevYapanÖğretmenlerinSesSağlığıveKorunmasınaİlişkinGörüşleri, Sabar, G.(2008),SesimizEğitimiveKorunması,PanYayıncılık(1.Baskı), İstanbul,11-12. Özcan, Ö. A.(2010)Geleneksel Türk Sanat Müziğinden Uygulanan Ses Eğitimi Yöntemlerinin İncelenmesi, T.C Afyon Ömür, M.(2001).Sesinpeşinde(1.Baskı).İstanbul:Pan Markovic, M.(2002),Actor’sVoice,Ašković,I.(İngilizceçev.)CLIOPublishing Company,Belgrade. Dersi Programı,MilliEğitimBakanlığı,DevletKitaplarıMüdürlüğü,Ankara. Karapınar, M.,Albostan,A.,Kaşıkçı,Töreyin,A.M.,Paker,Ş.&Yüce 557- 32(3): GUJGEF / Geliştirilmesi,GEFAD Ölçeğinin Tutum Yönelik Dersine Eğitimi Ses Bireysel (2012), T. Ekici, Büyüköztürk, Ş., Kılıç, E.Ç. - Akgün, Ö.E, Karadeniz, Ş.& Demirel, F. (2009). Bilimsel Araştırma Yöntemleri (4.Baskı), KAYNAKÇA view/5000069847/5000064596, 4-5. İnönü ÜniversitesiEgitimFakültesiDergisiCilt:7Sayı:13Bahar2007. Kocatepe ÜniversitesiSosyalBilimlerEnstitüsüMüzikAnasanatDalıYüksek LisansTezi,Afyonkarahisar,10-11. 569,567). Ankara: PegemYayınevi. BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Muspart2014 l, D.(2008),BireyselSesEğitimi Yeşim ARSOYBALTACIOĞLU* yanaklar, ağızveçeneolarak tanımlayabileceğimizalanolan-yüzüzerinde,renkleri, ışıkvegölgeyi Makyaj, kemik, kas ve et örüntüsü ile şekil alarak duyguları ifade edebilen -alın, göz ve kaşlar, burun, alan üzerinde,yapılacakdeğişikliklerindeönemiaçıkçaanlaşılmaktadır. %97lik biroraniçermektedir(DeuxandWrightsman,1993). Böylesineyüksekbiryüzdeyleifadeileten ifadeleriyle kendileriniifadeedebilmeveduygularınıaktarabilme durumu,yapılanbiraraştırmayagöre ile mimik(yüzifadeleri)vejestler(el,kolhareketleri vücut dili)dir.İnsanlarınsesinharicindeyüz Yüz, insanlarıniletişimdearaçolarakkullandıklarıenönemli alandır.Sosyaliletişiminaraçlarıses(konuşma) bunların yanındaeğeryüzündekimakyajyanlışsaonunbütün profesyonelliğisarsılır(Buchman,1989). lardan biridir.Oyuncuçokiyirolyapabilir,kılıçkullanabilir, dansedipşarkısöyleyebilirancaktüm bulunan alanlardanbirimakyajdır.Makyajyüzdetaşınması dolayısıylakarakteryaratmadaenönemliaraç- Sahne, sinemavetelevizyondakikurgulardayeralan,tip ve karakterleringörselliklerineönemlikatkıda GİRİŞ Fiction, Character, pieces, Prosthetic artist, Illusion. Make-up Make-up, makeup, dimensional Three Keywords: from bothsides;make-upartistandactor;topresenttheworksperformedaudiencewithimages. it has been tried to promote two and three dimensional make-up and compare two applications by examining tools which is cited with the factors of character creation like acting, décor, costume and lighting. In this work take place in stage, cinema and television. Because makeup is carried on face, it is one of the most important which characters of visualization the to contribution important an makes that fields the of one is Make-up Abstract Anahtar Kelimeler: Üç boyutlu makyaj, Makyaj, Makyaj sanatçısı, Protez parça, Karakter, Kurgu, Yanılsama. yapılan çalışmalargörsellerleizleyicilereaktarılmayaçalışılmıştır. üç ve iki çalışmada Bu biridir. boyutlu makyaj araçlardan oyunculuk, tanıtılarak her önemli iki uygulama makyaj en sanatçısı yaratmada ve oyuncu anılan açısından ele birlikte alınarak karakter karşılaştırılmış, etmenlerle gibi dolayısıyla ışık ve taşınması kostüm dekor, yüzde Makyaj katkıda önemli makyajdır. görselliklerine biri karakterlerin alanlardan ve tip bulunan alan yer kurgularda televizyondaki ve sinema Sahne, Özet STAGE, CINEMA AND TELEVISIONMAKE-UP SAHNE, SİNEMA VETELEVİZYONDA MAKYAJ * Öğr. Gör.Dr.,HacettepeÜniversitesiAnkaraDevletKonservatuvarı, Ankara,[email protected] BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 14. oturum/session

309 310 protez parçalarınyerleştirilmesiyleyapılançalışmadır.(Resim:5,6) lerle yanılsamalar yaratılır. Diğer çalışma ise üç boyutlu makyaj olarak adlandırılan, yüz ya da vücuda Bunlardan ilkiikiboyutluolançalışmalardır.(Resim:1,2,3,4)Buçalışmalardatamamenışık,gölgeverenk- yaratma, tasarlamaboyutundabazıtekniklerkullanılmaktadır. kullanarak değişimyaratır.Sahne,sinemayadatelevizyondayeralacakolankurgulariçintipkarakter Resim 1 BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Resim 2 Muspart2014 kullanılır. üç boyutluolanmakyajiçinyapılacakçalışmalardahemheykel,deresimsanatınınögeleribirarada yaratırken resimsanatındayeralanışık,gölge,renk,geçişler(degrade),uyum,ritmgibiögelerikullanırken, İki boyutluolançalışmalaranatomikyapıüzerindetipyadakarakterinincelenmesininardındanyanılsama 5. 4. 3. 2. 1. Üç boyutluçalışmasürecinisıralayacakolursak, Alınan kalıbadökümyaparak oyuncununkopyasınıeldeetme, Ağız içindenkalıpalaraktipya dakaraktereuygundişlerintasarlanması, Oyuncunun yüzündenkalıpalma, Elde edilenbilgilerdoğrultusunda tipyadakarakterikağıtüzerindetasarlama, İlgili tipyadakarakteriçinaraştırma yapma, Resim 3 Resim 4 BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 14. oturum/session

311 312 13. 12. 11. 10. 9. 8. 7. 6. görünüme sahipolmasıdiğeryöntemegöreçokdahabaşarılıdır. Üç boyutlumakyajınsağladığıolanaklarlaoyuncununaslından tamamenfarklılaşaraktanınmayacakbir Bu yöntemlerinkullanılmasıylaoyuncuüzerindeyapılan değişikliklerşaşırtıcısonuçlariçermektedir. alması.(Resim: 5,6) Karakter ya datipe uygun lenslerin gözlere takılması ve gerekli aksesuarlarla görünümün son halini Protez dişlerintakılması, Tasarlanan yenikarakteryadatipinsakal,bıyıkgibivücutkıllarınıneklenmesi. Karakter yadatipisonhalinetaşıyacakolanikiboyutlumakyajçalışmasınınyapılması, Elde edilenprotezparçalarınyüzeuygulanması, Alınan kalıbadökümyapılması, Modellenen çalışmadantekliyadaçoklukalıpalınması, Oyuncunun kopyasıüzerindetasarlananyenitipyadakarakterinplastikmalzemelerlemodellenmesi, BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Resim 5 Muspart2014 düşünecek olursak,incelikliveinandırıcı,abartısıolmayanbirmakyajçalışmasınıngerekliliğiaçıktır. sinema makyajındaoyuncuilekameranınçokyakınolmasıdolayısıylatümayrıntıyıolduğugibiaktardığını makyajında belli tekniklerin kullanılmasıyla önemli ölçüde görsel yanılsamalar sağlanır. Buna karşılık kamera ileoyuncuarasındaçoğuzamançokkısabirmesafeolduğunudikkatealdığımızzaman,sahne performanslarında oyuncuveizleyiciarasındabellibiruzaklıkbulunmaktadır.Busayesinde, Bu noktadasahnevesinemamakyajlarıarasındakifarkadeğinmekyerindeolacaktır.Sahne da tasarlananmakyajlarınherkurgudatekraryapılacağıanlamınagelir(Resim7). sinema filmleri için de benzer şekilde karakterlerin tekrar tekrar hazırlanmaları söz konusudur. Bu durum bir programdahilindedüzenliaralıklarlaizleyicikarşısınaçıkar.Süreklilikiçerentelevizyonyapıtlarıile ekibin birlikteyeşerttiğiuzunsüreli,emekliçalışmalarınsonucudur.Bukadaremeğinardındankurgubelli Tiyatro, opera,baleilemoderndansgibisahnesanatlarındaortayaçıkankurgulartümoyuncuveteknik Resim 6 BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 14. oturum/session

313 314 boyutlu makyajı çıkarmak bir hayli uzun sürmektedir. Bir saate yakın incelikli bir temizlenmeyi gerektiren Yine uygulanankişiaçısından elealdığımızdaikiboyutlumakyajkısasüredeyüzden temizlenirken,üç gerekmektedir. sürebilen çalışmalariçinmakyaj sanatçısınınsabrıkadarmakyajyapılanoyuncunun dasabırlıolması hızlı sonuçlanması kişiyi sıkmadan sonuca ulaşılmasını sağlamaktadır. Diğer yandan üç ila beş saat kadar daha ve olması kısa süresinin çalışmanın boyutlu iki değerlendirirsek, açısından kişi uygulanan Çalışmayı sürebilmektedir. yani laboratuaraşamasıvardırki,bukısımtasarımınboyutuna göredeğişmekleberaberenaz2-3gün çalışmalar daha dauzatabilmektedir. Üçboyutlu çalışmaların uygulama sürelerinin yanı sıra bir dehazırlık arasında sürmektedir.Busüreyi,tasarlanankarakterleuyumlu olarakellervediğeryerlerdeyapılanek saat kadarsürerken,üçboyutluolançalışmalarsadeceyüzde yapılanmakyajiçinortalamaüçilabeşsaat Bu ikitekniğiuygulamasüreleriyönündenkarşılaştırdığımızda, ikiboyutluolançalışmalarortalamabir kapsamaktadır(Resim:5). uygulamanın yapılmasıgerekmektedir.Kısacaüçboyutlumakyaj alanolarakikiboyutlumakyajalanınıda parçaların protez Çünkü kullanılmaktadır. yüz üzerine uygulanmasının ardından, bu yapının üzerine iki boyutlu makyaj olarak adlandırdığımız de malzeme türlü her kullanılan uygulamasında makyajın silikon vb.dolgumalzemesi,fırıngibimalzemeveekipmanınyanındaekolarakyukarıdaikiboyutlu çamuru, alçılısargıbezi,çamur,alçıkarmakiçinçeşitliboylardakaplar,karıştırıcı,dremelset,matkap, malzemelerle yapılanyanılsamalardır(Resim:3)Üçboyutlumakyajiçinisealjinat,dayanıklıalçı,modelleme ve benzeri ekler ile fırça setleri vb.dir . İkiboyutlu çalışmalar oyuncunun yüzü üzerine yukarıda sayılan kaş kapatıcı,gözkalemleri,eyelinerlar,rimeller,takmakirpikler,yapıştırıcılar,sakal,bıyık,favori,peruka için üretilmişolanözelmalzemelerkibunlar,pudra,pat,yağvesubazlırenkpaletleri,allıkruj Malzeme veekipmanaçısındanelealdığımızzaman;ikiboyutlumakyajsahneyadasinematelevizyon oyundan Svetlavidovkarakteri Resim 7:AnkaraDevletTiyatrosu”KuğununŞarkısıBirEvlenmeTeklifi”adlı BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Muspart2014 şekillendirilir. gibi özelliklerinidikkatealmak gerekir.(Corey,1990)Kullanılacaktekniklerbuipuçlarının üzerine 11. 10. 9. 8. 7. Olgunluğu, 6. 5. 4. 3. Irkı, 2. Yaşı, 1. Mizacı, karakteri iyianalizedebilmekgerekir.Buanaliziyaparkendeaynenrolücanlandıracakmışgibikarakterin, Bir kurgudayeralankarakterileilgiliikiyadaüçboyutlumakyajtasarımıyapabilmekiçinöncelikle tekniklerini bilmekyeterliolacaktır. heykel bilgisiiletekniklerininbilinmesigerekirken,ikiboyutluçalışmalardaanatomiresimve Uygulayan kişiaçısındanelealındığındaüçboyutluçalışmalardahemanatomi,hem,resim,de Resim 8:AnkaraDevletTiyatrosu“CyranoDeBergerac”adlıoyundanCyranokarakteri (Resim 8). Süreklilik içerenoyunlariçinüçboyutluuygulamalarınzorluğudabunedenleaçıkçaanlaşılmaktadır çıkarma işlemi hem çıkaran hem de makyajı yüzünde taşıyan kişi açısından bir hayli zahmetli olmaktadır. uzatmaktadır. Yüzdeyeralandoğalkıllaravecildinyapısınazararvermedennazikçeyavaşyapılan performansı sırasındadüşmemesiiçinsabitlenmesigerekliliğiçıkarmaişleminidedoğruorantılıolarak çıkarıcılarla çalışılmaktadır.Ancaktümparçalarınyüzyadavücudayapıştırıcıileyapıştırılarakoyuncunun üç boyutlumakyajınçıkarılmasısırasındaoyuncununyüzünezararvermedenbuişiçinözeltasarlanmış Yazarın vermekistediği,(Stanislavski, 2010) Diğer karakterleringörüşü, Eğitim durumu, Ait olduğuulusyadadönem, Fizyolojik boyutu, Psikolojik durumu, Sağlık durumu, BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 14. oturum/session

315 316 Stanislavski, K.(2010),BirRolYaratmak,Çev:TufanGöbekçin,Alfa Ba Morawetz, T.(2001),MakingFacesPlayingGodIdentitiyandtheArtofTransformational Makeup.Austin:Univercity Deaux, K.,WrightsmanL.S.(1993),SocialPsychologyInThe80’s . California:WadsworthInc. Corey, I.(1990),TheFaceIsACanvasDesignandTechniqueofTheatrical Makeup.Lousiana:AnchoragePress Buchman, H.(1989),StageMakeup.NewYork:Watson-GuptillPublications KAYNAKÇA anlaşılmaktadır. üç boyutlu makyaj çalışmalarının farkı gün geçtikçe izleyen, gözlemleyen izleyici tarafından daha çok Geleneksel yaklaşımlagerçekleştirilenikiboyutluçalışmalarakarşın,yanılsamanınenüstdüzeydeolduğu ve beklemektedir. çarpıcı olduğunubilmekte,üçboyutlumakyajtekniklerininkullanıldığıkaraktertasarımlarınıistemekte gerektirse deartıkrejisörde,oyuncuda,izleyicigerçekçigörünençalışmalarınnedenlietkileyicive Günümüzde gerçekçi çalışmalar çok daha ön plandadır. Sahnenin uzaklığı vurgulu, abartılı çalışmayı Yanılsamanın budenliileriboyuttaolmasıhemoyuncudeizleyiciaçısındanoldukçaşaşırtıcıdır. tekniklerle ortayaçıkarılangörselyanılsamalarneredeyseçıplakgözlefarkedilemeyecekkadarinceliklidir. Diğer yandansinemavetelevizyondakikurgulariçinyapılanüçboyutlumakyajçalışmalarındakullanılan (Resim 9). arttıkça makyajdakibelirginliklerartarakbuyolladahaetkiliyanılsamalargerçekleştirilebilmektedir ile gerçekleştirilenyanılsamadaoyuncuizleyiciarasındakiuzaklıkönemliroloynamaktadır.Uzaklık elde edilensonuçlardiğerikiboyutluçalışmalaragöreçokdahainandırıcıdır.Sahnedemakyaj Dünyada yaklaşık olarak 1950’li yıllardan bu yana kullanılmakta olan üç boyutlu makyaj teknikleri ile of TexasPress Resim 9 BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Muspart2014 sım YayımDağıtım,İstanbul Ertan ASLAN* state totheanotherpointinterms ofpublicrelationsandextendthelimitsindividual-staterelations. the of role the on carried content, it’s of because term, state” “social of appearance of point crucial that At and whytheygatheraroundapowertocreatestate?” socialize to tend human “Why questions; two these questioning the causes individual, an as human the with Dealing developments. scientific and philosophic of result a as socializing and nature human the questioned Revolution- Industrial the with connected directly is -which period Enlightment and Revolution Industrial history, of points breaking important the of One developments. and changes historical that by effected also art sense that in so themselves, individuals of expression importantly most and life daily human the of part by, effected the flow of history and people’s lifestyle and production methods. At passing the time end the of as the happened day, have art that is events also The history. written the before much emerged that thoughts of tool transition a as nature in found is which materials in appears that activities the of all up sum a is Art Abstract Anahtar Kelimeler:Sosyaldevlet,Sanat,Sanatçı,Birey. ifade özgürlüğüüzerindekietkileriincelenecektir. kaynak taraması ışığında sanatın ideolojik bir enstruman olarak kullanımı ve sanatçı-devlet Sanatçı-devlet ilişkisinin sanatsal olacaktır. noktası çıkış alınacak, ele zemininde düşünce bireyci dayanan Rousseau’ya Jean-Jacques ve Locke’a John geçmişi ilişkisi, çalışmanın bu boyutu sanatsal değişimin ilişkisindeki Birey-devlet birey-devlet ve taşımış boyuta bir ilişkisinin sınırlarınıbireylehinegenişletmiştir. farklı rolünü ilişkilerdeki toplumsal devletin itibariyle içeriği kavramı, devlet buluşarak etrafında iktidarın bir neden kavramını ve ortaya çıkardığı sorusunun sorulmasına yol toplumsallaştığı açmıştır. İşte bu noktada neden karşımıza çıkan Sosyal Devlet onun alınması, ele olarak birey bir İnsanın sorgulamıştır. toplumsallaşmayı olan sonucu bir hayatının sosyal onun ve doğasını uzantısı insan olarak bir doğal gelişmelerin yaşanan alanda bilimsel ve felsefi yapısı, düşünce Dönemi’nin Aydınlanma noktalarından biri olarak görebileceğimiz Sanayi Devrimi ve bu devrimin seyriyle doğrudan ilişki içinde olan bu de faaliyetler sanatsal kırılma önemli en Tarihin biridir. alanlarından görebileceğimiz uğraş önemli en etkilenen doğrudan gelişimlerden ve değişim olarak dışavurumu bir doğrudan yaşamının İnsan etkilemiştir. faaliyetlerini üretim ve türlü her ve yaşanan biçimlerini yaşam içerisinde insanların kırılmalar Zaman etkileyen doğrudan bütünüdür. seyrini tarihin faaliyetler bir çıkmış ortaya dönemde başladıkları kullanmaya olarak aracı aktarım düşünce bir materyalleri bulunan doğada insanların öncesinde, çok tarihin yazılı Sanat, Özet TERMS OFINDIVIDUALISM RELATION BETWEENSOCIAL STATE AND ARTIST IN DEVLET-SANATÇI İLİŞKİSİ BİREYCİ DÜŞÜNCEBAĞLAMINDA SOSYAL * Kocaeli Üniversitesi,SosyalBilim ler Enstitüsü,FelsefeBölümüYü[email protected] Lisans,Kocaeli, BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 14. oturum/session

317 318 çıkışını incelemekgerekmektedir. sorunu halinegetirmiştir.Bu sebeptendolayıdabirey-devletilişkisinielealmakvebukavramların ortaya konumunun belirlenmesi, sorunu bir sanatçı-devlet ilişkisi sorunu olmaktan çıkartıp birey-devlet ilişkisi Gerek mesleki,gereksekişisel biruğraşolaraksanatıniçeriğivesanatçınınbirey olaraktoplumsal zihinsel süreçlersonucuortaya çıkanbirürünündışavurumudur. içinde profesyonel bir yoğunlaşmayadakarşılıkgelmektedir ancak herikikoşuldadabufaaliyetin temeli dışında genelbirkavramıkarşılamaklaberaber,aynızamanda günümüzünsosyalveekonomikyapısı duyuların dünyasınataşıyanbireyeverilenadolarakkabul edilebilir.Butanım,meslekisınıflandırmanın Sanatçı ise,butanımabağlıkalarakilerlendiğinde,düşünsel süreçlerinsonundabirifadebiçimiilezihnini dışavurumu şeklinialmıştır.Dolayısıylasanat,artıkbirzihinsel ifadebiçimidir. ve artıksanatyalnızcaolanındeğil,hayaledilenin aktarıcınınkişiliğiiledoğrudanilintilibir zihninin yorumlamavebiçimlendirmekapasitesindekiartışın etkisiylebirüretimalanıhalinegelmiştir tarafından taklidintaklidiolarakbirüçüncüsınıffaaliyet gibigörülüyorolmasınarağmensanat,insan doğrudan ifadesibiçimdeyalnızcabiraktarımaracıolarak kullanılıyorolmasınavebubakımdanPlaton bir dışavurumlarbütünüolarakkarşımızaçıkmaktadır.Başlangıçtadoğanınyadadoğadayaşananların kavramını koymaktadır.Sanat,hakkındabugünbirçokfarklıtanımlamayapılmasının yanında, temelde İncelemenin sistematikyapısınınkorunmasıadınaizlenmesigerekensıraönümüzeilkolaraksanat oluşturan kavramlarıniçeriğininaçıkçaortayakonmasıgerekmektedir. Bu noktadanhareketle,devletilesanatçıarasındakiilişkininincelenebilmesiiçinöncelikletartışmayı yalnızca köklerinifelsefedenalanbirkavramlarbütünününtespitivetasnifiileçözülebileceksorundur. olan ilişkisi,toplumuveinsanıdoğrudanilgilendirenbirmeseleolmasısebebiylefelsefesorunudur topluma empozeedilmeyeçalışılmasıdakaçınılmazolacaktır.Dolayısıyla,devletinsanatvesanatçıile orkestraları bulunduranbirülkede,iktidarpolitikalarınınbutürkurumlararacılığıilesanatçılarave Yukarıda sayılantümbusebeplerdendolayı,bünyesindedevletkonservatuvarları, devlettiyatrolarıve üzerindeki etkisidebualanlarıtoplumunbiçimlendirilmesiaçısındançokcaziphalegetirmiştir. en azaindirmeyeyöneltmiştir.Hızla gelişen teknolojinin güçlendirdiği medyanın sanatvespor gibi alanlar bireylerin yaşamtarzlarınıdeğiştirmişveonlarısanat,sporgibialanlariçindegünlükyaşamsalbaskılarını Kapitalist ekonomikilişkilerçerçevesiiçindeinşaedilengündelikyaşamınbireylerüzerindeyarattığıbaskı, ideolojik birerenstrumanolarakkullanımınayolaçmıştır. kazanımlarının sürekliliğininsağlanmasıadınaortayaçıkanbueğilim,tarihboyuncabirçokaidiyetin sosyal ilişkiağınıbirideolojikenstrumangibikullanmaeğilimindedirler.Varolankonumunvegücün Siyasi iktidarlar,ideolojikkökenlerivebudoğrultudakifaaliyetleriçerçevesindeoluşturdukları bu ilişkiler, konjonktürelolarakdeğişmektedir. grupların geleceğinidoğrudanetkilemektedir.İktidarlarınetnik,dini,siyasi,meslekivb.gruplarlakurduğu Yaşanan ekonomikvesiyasikrizlerilebukrizlerinyolaçtığıçatışmakırılmalar,sosyalhayatıtoplumsal varlığını devamettirmeyeçalışansiyasalsistemlerinsebepolduğuçalkantılaretrafındaşekillenmektedir. çalışan devletlerinveteknolojinindeetkisiylehızıkontrolsüzbirşekildeartanküreselleşmeninkarşısında 21.Yy’ın siyasiortamı,özellikleSoğukSavaşsonrasıtekkutupludüzeniçindekendinikonumlandırmaya GİRİŞ Keywords: Socialstate,Art,Artist,Individual. philosophers andpoliticaltheoristsfromJohnLocketoJean-JacquesRousseu. individualistic of review literature current of lights the within consideration a into take be will control state study. In terms political concern as debate of arts as a ideological tool and freedom of artistic expression under That reordering situation between state and individuals and it’s effects on the art will be the beginning on this BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Muspart2014 sorunlara dadikkatçekerekbu durumdaneyapılmasıgerektiğisorusuüzerinekafayorar. edeceği tekyaşambiçimidir.Ancak insanlarınakılyasasınındışınaçıkmasıdurumunda ortayaçıkabilecek aklın işletilmesisonucuortaya çıktığındantanrıyasasıileçelişmemektedirvedolayısıyla tanrınındakabul yasasının hükmettiğibiryaşam biçimidir.Lockeiçinakılyasasıyadadoğalyasa,tanrının insanabahşettiği Doğa Durumuolarakadlandırır. Tambirözgürlükdurumuolarakadlandırabileceğimiz doğaldurum,akıl Locke, iktidar öncesi toplumlarda insanların sadece doğa yasası ile yönetildiğini belirtir ve bu durumu Doğa DurumuveMülkiyetKavramı yaşamlarından nedenvazgeçtikleriniveiktidarınasıloluşturduklarını açıklamayaçalışmıştır. gerçekleştirmişlerdir. Bubakımdanbufilozoflar,insanların iktidaröncesidoğadurumusırasındaki toplumsallaşmanın kökenini araştırmaktanöte,toplumsallaşmanındevletedönüşümüüzerineçalışmalar korumasını sağlamıştır.BusebeptendolayıThomasHobbes, JohnLockeyadaJean-JacquesRousseau Dönemi’nde detoplumsallaşmanıninsandoğasınınbir zorunluluğuolduğukabulününgeçerliliğini işletim sayesindeürünlerverilebilmesi ve buürünlerinpaylaşılmasının erdemliliği savları Aydınlanma Aristoteles’in insanınayırtediciözelliğiolarakgösterdiği aklınsistematikbirşekildeişletilebilmesi,bu Toplumsallaşmanın temeliise,Aristoteles’infelsefesindebirzorunlulukolarakkarşımızaçıkmıştır. gerektiğini ilerisürmüştür. birey yaşamıiletoplumageçiştensonrakidevlethayatınındabuakılyasasıçerçevesiiçindeyönetilmesi olarak tanrısalyasanındoğalyasayadaakılyasasıileörtüştüğüfikriniortayaatanLocketoplumöncesi İncil referansıileortayaattığıtanrıyasasınındünyeviiktidarlartarafındanuygulanamayacağıtezineek olmasına karşındoğrubilgiyeancakdeneyvegözlemileulaşılabileceğiniönesürmüştür.ThomasHobbes’un Empirizmin rasyonalizmlekesiştiğibirnoktadadurduğunukabuledebileceğimizJohnLocke,Hıristiyan önemli filozoflarındanbiriolanJohnLocke’unsiyasetfelsefesiüzerinedüşünceleriyertutmaktadır. ve iktidarkavramınınsorgulanmasınındatemelleriniatmıştır.Buaşamadanitibarenisedöneminen başlanması vebuetkiilebirlikteortayaçıkanempiristdüşünceninbilimselfelsefialandaaçtığıyoldevlet belirli değişimlereyolaçmıştır.Yaşamınkaynağınıntanrısallıktanarınmışbirzihinselyapıilearanmaya Aydınlanma Dönemi içinde yaşanan ve birçok farklı alanda etkisini gösteren gelişmeler felsefe alanında da devletin hangiamaçlarlavenasılkurulduğusorusununsorulmasınasebepolmuştur. yaşamından çıkıp nasıl doğadan uzak ve toplumsal bir hayat kurduğunun ve bu toplumsallık sonucunda insanın doğadakidiğercanlılargibiyalnızbaşınabirfertolarakbulunduğunuortayakoymuşve kabulünün ortayaçıkmasınısağlamıştır.İnsanındoğanınbirparçasıolduğununkabulüise,beraberinde Bu sorgulama,insanındoğanınüstündebirvarlıkolduğufikrininaksine,onunparçası kabul edilmesi,varlığınveinsanlığınsahipolduğutümbirikimlerintekrarsorgulanmasınayolaçmıştır. Kopernik DevrimiilebirlikteDünya’nındaevrendevarolangezegenlerdenyalnızcabirtanesiolduğunun insan üstünlüğünedayananveDünya’yımerkezalanfelsefibilimselyaklaşımlarınınçürütülmesi merkezli değişim, kiliseninotoritesininvekiliseöğretilerininsorgulanmasınıberaberindegetirmiştir.Kilisenin Dünya Ptolemaios’un ile, eseri adlı evren tasarımınınyerineGüneşmerkezlibirmodeliniyerleştirdiktensonrayaşananzihinsel Üzerine Devinimleri Kürelerin Göksel Kopernik Fakat bir dünyevihükümdarhalinegetirmiş,halkıdakiliseninhükmüaltındakitebaaolarakkonumlandırmıştır. Bu düşünceçerçevesindeinsanındoğayakarşıüstünlüğüvebuüstünlüğüntanrısallığı,kiliseyikoşulsuz öğretisiyle örtüşüyorolması,felsefenin de budüşüncebiçimietrafındaşekillendirilmesine sebep olmuştur. bu yorumetrafındaşekillendirmişti.KlaudyusPtolemaios’unDünyamerkezlievrentasarımınınHıristiyan başlangıçla, bilimivefelsefeyibudüşüncedoğrultusundaşekillendirmiştümentelektüelfaaliyetleride yapı, kökleriniHıristiyanlıktanalan,insanındoğaveevrenkarşısındakiüstünlüğüprensibinedayananbir ve bilimsel yapının varlığını da meydana getirmişti. Orta Çağ Avrupasının temelini oluşturan bu düşünsel ekonomik ve siyasaldüzen olmanın çok ötesinde, kilisenin mutlak otoritesine dayanan belirli bir dini,felsefi beyler vemonarklardanoluşanüçlübiriktidarpaylaşımıtarafındanyönetilmekteydi.Buyönetim,sadece feodal kilise, Avrupası, Çağ Orta gelişen ve biçimlenen içerisinde düzen ekonomik feodal dayalı Tarıma BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 14. oturum/session

319 320 sözleşmenin kapsamıbirey lehine genişolmakzorundadır.Bukapsamıniçinegiren temelyaşamsal Bireyin devlet ile yaptığı sözleşme, bireyin kendi çıkarlarını koruması fikrine dayanmaktadır ve bu halka getirerekolasıbiryetki gaspı riskinienazaindirir. belirli günlerdearalıklarla toplanarak sorunlarını tartışırvesenatonunişlevininbüyükbirkısmını yönetimlerin güçlütutulmasının etkiliolacağıdüşüncesinindevamındagelmektedir. Bu sistemdehalk, dördüncü bölümündebahsigeçenhalkkurultayları,genel isteminyokedilmesitehlikesinekarşıyerel sorunun çözümüiçinJean-JacquesRousseau’yabaşvurmak gerekecektir.ToplumSözleşmesiadlıeserinin Böylesi birgaspdurumununortayaçıkmasıihtimalinekarşı nasılbirönlemalınmasıgerektiğisorulduğunda Tiranlık olaraktanımlanmıştır. ve budurumdaakılyasasıihlaledildiğihaldesavaşdurumuna dönülmez.Budurumbiryetkigaspıdırve Ancak kimikoşullardadevletinaşırıgüçlenmesikarşısında bireyinacizkalacağıdurumlarortayaçıkabilir tamamen onunrefahıadınaişleyenbirsistemolarakkarşımıza çıkmaktadır. şekillenen yenidevletdüzenininbireymerkezliyapısı, onun özgürlüklerini koruma amacıgüdenve Bu aşamadaLocke,günümüzkapitalistulus-devletmodelinin temellerini atmıştır vebutemeletrafında altına girmiştirvebunaekipbiçerekeldeettiğiürünyetişkinçağagelenekadarçocuklarıdadahildir. gerekmektedir. Bunun sonucunda da doğal durumda bireyin emeği karşılığında edindiği her şey mülkiyeti Ancak doğaldurumiçindeemekkarşılığındamülkedinmenindeyeterliliksınırıdahilindegerçekleşmesi olarak emeğigösteren Locke, buçeşitbirmülkedinmenininsanyaşamıiçin zorunlu olduğunubelirtir. değerlendirmekle yükümlüdürler. Birinsanınbirşeye“benimdir”diyebilmesinin enönemlikoşulu Doğadaki her şey, insanların faydasına sunulmuştur ve insanlar yaşamlarının devamı için bu imkanları Mülk edinme,Lockeiçintanrısalyasanınvedolayısıyladadoğalişletilmesinintabiibirsonucudur. bitmektedir vedevletbusınırlarınbelirlenmesindehangirolüoynar? durumdaki mülkiyethakkınınihlaliningerçekleşmesidir.Pekibusınırlarınerede bireylerin onugeriçağırmahakkımevcuttur.Yinebudurumundakienönemlikriterdoğal Doğa yasasınıiktidarçatısıaltındaişletmekleyükümlüolandevleteğerbuyasayıkendiihlalederse, ve bunundevamınısağlamaklayükümlüolduğusonucunuortayakoyar. devlet organizasyonuolmaktançoköte,bireyinalanınıtoplumsaldurumöncesiyleaynıseviyedetutmak sözleşme sonucu ortaya çıkan devlet yapısının birey üzerinde hegemonya kuran çok geniş kapsamlı bir onun doğadurumundakiyaşamınındevamıiçingerekligüvenvehuzurortamınısağlamaamacıgütmesi, bireyin yararınaçalışmaklayükümlüvebireyebağımlıbiryapıyasahiptir.Bireymutluluğunugözetmesi amacını taşır.Bireylerinyaşamları,ailelerivemülklerininkorunmasıtaşıyanbuorganizasyon Locke’un devleti,ortayaçıkışamacıitibarıilebireylerindoğadurumundakiyaşamseviyesininkorunması götüren ilkadımıatmamızısağlıyor. ile oluşur. İşte tam da bu noktada devredilen yetkilerin ne olduğu sorusu, bizi baştaki sorunun cevabına kazanımlarını korumakadınayetkilerininbirkısmınıkendilerinintayinettiğiüstmakamadevretmeleri sakınmak isteyenbireylerinortakrızasıilegerçekleşir.Buteşebbüs,doğaldurumdaki Devletin oluşumuisedoğaldurumsürecindeortayaçıkansavaşdurumundankendilerini ve mülkiyetlerini çalışılan kurumşüphesizkidevlettir. cezaların verileceğininbelirlenmesivebuuygulanmasıamacınayönelikolarakortayaçıkartılmaya bir yöneticimakamaihtiyaçduyulacaktır.Saldırıdurumundaverilecekcezalarınyasalaşması,kimehangi durumda daortakgüvenliğinvedoğalyasayauygunyaşamındevamınınsağlanabilmesiamacıylasürekli fazla olmasıdurumundadoğaldurumortadankalkmışvesavaşdurumumeydanagelmişolacaktır.Bu olmadan mümkünolamayacağıiçinyasayıihlaledenkişiningücününyaptırımıuygulayanlardandaha belirlenmesi ve infazıngerçekleşmesidurumu doğa yasasınıihlaledenkişi üzerinde biryaptırım gücü belirleneceği ve cezanıninfazınınyapılabilmesinin olanaklı olup olmadığı sorusuaklagelecektir. Cezanın tazmin edilmesigerekliliğiortayaçıkacaktır.Budurumdaisetazmininboyutununkimtarafından Doğal durumda doğa yasasınınihlali karşısında, buihlal sonucunda saldırıya maruz kalan kişinin zararının BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Muspart2014 Locke, John (2007). Hükümet Üzerine Birinci İnceleme, Kırlangıç Kitabevi, Ankara Locke, John (2012). Hoşgörü Üstüne Bir Mektup. Yayınları, Liberte Ankara Locke, John (2013). İnsan Anlığı Üzerine Bir Deneme,Kabalcı Yayıncılık, İstanbul Hobsbawm, Çağı. Kitabevi, Dost Ankara (2012). Devrim Eric Hegel, George Wilhelm Friedrich (2011).Estetik. Hawking, Stephen (2009).Zamanın Daha K Ağaoğulları, Mehmet (2013).Batı’da Ali Siyasal Düşünceler. Yayınları, İletişim İstanbul tutulması gerekmektedir. işleyiş sürecininoluşturulacaksiviltoplumorganizasyonları vasıtasıilesüreklibirdenetlemeyetabi düşünce veifadeözgürlüğüçerçevesindebireylehindebir yasalarbütününesahipolmasıvebuyasaların farklılıklardan zarargörmemesiiçindedevletüstübirkurum olanveonunsınırlarınıçizenanayasanın ve birdoğaldurumortamındakikadargenişletmekolmalıdır. Buhaklarınideolojikvekonjonktürel konumu, sanatçılariçinherhangibirkısıtlamadabulunmaksızınonlarınözgürlükalanlarınıkorumak Düşünce üretenvebunlarıçeşitliyollarlainsanlaraifadeedenbireylerolaraksanatçılarkarşısındadevletin düşünce veifadeözgürlüğününönündekihertürlüengelinkaldırılmasıyönündeolmasıgerekmektedir. özgürlüğü üzerinde yarattığı kısıtlamalar ve baskıların önüne geçmek adına yasal düzenlemelerin bireylerin seviyesi düşükülkelerdekarşımızaçokçaçıkandemokrasideformasyonununözellikledüşünceveifade Ancak uygulamalarsırasındayaşanabilecekolasıproblemlerveüniteryapıdakibüyüknüfuslu,eğitim düzenlemeler yapılmıştır. sıra, insanolmanınbirsonucuolarakkarşımızaçıkandüşünceveifadeözgürlüğükonusundadagerekli koşuluyla anayasalsınırlarçerçevesiiçindebelirlenmişvebireyintemelyaşamsalözgürlüklerininyanı Bu kavramdoğrultusunda bireyin devletileolanilişkisi,rasyoneldoğayasalarından bağımsızolmamak altında toplanmıştır. getirdiği sorunlarkarşısındaalınanyasalönlemler,günümüzsiyasaldüzeniiçindesosyaldevletkavramı Devletlerin toplumdan bağımsız birer organizma gibi hareket etmeye başlaması ve bunun beraberinde karşısında dahafazlaihtiyaçduyulankurumlarhalinegelmişlerdir. bağımsız bir organizma gibi işleyen ve kendi varlığının devamı adına bireyi yok sayabilen siyasal sistemler olan ilişkisininbireylehineişlemesiaçısındanbüyükönemtaşıyanbudüzenlemeler,günümüzdebireyden temelini oluşturmaktadır.Temelakılyasasıkarşısındaküçükdetaylargibigörünsedebireyindevletile Locke veRousseau’nuntasarladıklarıbudevletbiçimleri,günümüzulus-devletlerininfederasyonlarının Sonuç hukuk devletidir.” Atatürk milliyetçiliğinebağlı,başlangıçtabelirtilentemelilkeleredayanan,demokratik,laikvesosyalbir “Türkiye Cumhuriyeti,toplumunhuzuru,millîdayanışmaveadaletanlayışıiçinde,insanhaklarınasaygılı, almaktadır: gören biryapıolansosyaldevletkavramı,TürkiyeCumhuriyetiAnayasası’nın2.Maddesindeyer ve bunusağlamakamacıylasosyalekonomikyaşamagerektiğindemüdahaleetmeyetkisinikendisinde geniş kapsamlıdevletorganizasyonuiçindekikarşılığıdır.Bireyinrefahınıvehuzurunuönplandatutan Bu kavram,ortayaçıkışıitibarıiletemelleriAydınlanmaatılmışbireyodaklısiyasalsisteminbugünkü Sosyal DevletveTürkiyeCumhuriyetiAnayasası’ndakiKarşılığı ürünler, devredilemezhaklarıntemelinioluşturur. ele aldığıveentelektüelfaaliyetlerolarakadlandırabileceğimizzihinseleylemlersonucundaortayaçıkan faaliyetlerin yanısıra–özellikledebuçalışmanınkonusunuoluşturan-Aristoteles’infelsefibiryaklaşımla Kaynakça BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory ısa Tarihi.ısa Doğan Kitap, İstanbul 14. oturum/session İdea Yayınevi, İstanbul

321 322 Rousseau, Jean-Jacques (2013).Toplum Sözleşmesi. Rousseau, Jean-Jacques (2013).Bilimler ve Sanatlar Üstüne Söylev. İş Kültür Bankası Yayınları, İstanbul Platon (2011).ION. Platon (2011).Devlet. Lassare, Pierre (2011).Nietzsche’nin Müzik Üzerine Düşünceleri. Pan Yayınları, İstanbul Locke, John (2012).Yönetim Üzerine İkinciİnceleme. Kabalcı Yayınevi, İstanbul İş Kültür Bankası Yayınları, İstanbul BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory İş Kültür Bankası Yayınları, İstanbul Muspart2014 Ebabil Yayınları, Ankara Enver MeteASLAN* 3. 2. 1. Fakat değiştirilmesidir. teldir. Akortmakamagöreşuşekildedüzenlenecektir.İnceden kalınadoğrutelsırası; 3 veya göre 2. göre makama makama edilecek icra ve olan Tel) (4. üst en çalınacak sadece değil, tümü akordun, tellerin planlanan, değiştirilmesi sadece yol Bu yoludur. edilmesi müziğe adapte çalgının yöntem, düşünülen olduğu gerekli için verebilmesi sonuç olumlu çalışmanın Bu Yöntemi: sistem içerisindeçalınabilmesininzorluğuolduğudüşünülmektedi r. biri sebeplerinden bu da makamın çok pek önemli ve etmesi hitap makamlara belirli sisteminin akort kullandığı Bey’in en Cemil Tanburi edilmemesinin tercih İcrada olamadan sahip taşımaktadır. belgeye tehlikesi yazılı girme ve yoluna kaydı ses kaybolma yeterli literatürde birlikte ile eksikliği çok pek bile olsa almış şeklini son günkü bu önderliğinde Bey Cemil Tanburi sonlarında Yüzyıl 18. yaklaşmıştır. sınırına unutulma neredeyse Lavtası İstanbul ve azalmış ilgi duyulan karşı çalgıya bu yaklaştıkça Günümüze olmuştur. sebep İstanbul yapısı perde bulmasına yer içinde müziğin taşıyan dönemindeki Osmanlı özellikle dönemde, sistemini bir dayanan Yüzyıla 17. ses Lavtası’nın Müziği Türk sahiptir. yapıya bir farklı olarak tarzı icra ve fizik Kapsamı: İstanbul Lavtası, Avrupa’daki isim benzerlerinin (Rönesans Lavtası, Barok Lavta, Tiorba..) aksine olması açısı bakış yanı bir yeni olmanın müziğe amacı olan yapılacak çalışmanın düşünülmektedir. ile bu Lavtası İstanbul açmak sonra yolunu Bey’den Cemil kolaylığının Tanburi icra sıra makamda çok akort pek bazı ile çıkarak, yola değişiklikleri durumdan Bu icra çalışmadır. kolaylıkla bir makamlarında planlanmış diğer amacıyla açmak dışında yolunu çalınabilirliği edilebilmesinin makamların veren karar ile sesi “re” derecede ikinci ve “si” “sol” sadece edildiğinde, icra şekliyle kullandığı Bey’in Cemil Tanburi Amacı: Uygulamanın Özet CHORD SYSTEMSTOBEUSEDWITHMUSICAL WORKSAMPLES TO MUSIC AND PERFORMING ARTS AND VOCALISATION OFOTHER PERFORMANCE WITHINTHESCOPEOFNEW APPROACHES “TANBURI CEMIL BEY”SYSTEMUSEDINISTANBUL LAVTA SESLENDİRİLMESİ AKORT SİSTEMLERİNİNESERÖRNEKLERİİLE SİSTEMİ VEBUNUNDIŞINDA KULLANILABİLECEK KULLANILMIŞ OLAN“TANBURİ CEMİL BEY” BAĞLAMINDA İSTANBUL LAVTASI İCRASINDA MÜZİK VESAHNESANATLARINA YENİ YAKLAŞIMLAR * Re –LaMi(Mive kararlımakamlariçin) Re –SolLA(Lave veFadiyezkararlımakamlariçin) Re -SolRe-(TanburiCemilBey’inkullandığısistem,Sol,Sivekararlımakamlar için) Öğr. Gör.,İstanbulTeknikÜnive rsitesi, TürkMusikisiDevletKonservatuvarı,[email protected] İstanbul, BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 15. oturum/session

323 324 Torun, M.(1996);Ud Metodu, Yayınları, Çağlar İstanbul-Türkiye Özalp, N.(2000);Türk Mûsikîsi Tarihi, Eğitim Milli Yayınevi, İstanbul-Türkiye Körükçü, Ç.(1998);Türk Sanat Müziği, Hürriyet ve Matbaacılık, Gazetecilik İstanbul- Türkiye Gümüş, Y. (2012);“Lavta”, Kadem –Musiki ve Edebiyat Dergisi, Sayı 15,Sayfa 42-47,Akdem İktisadi İşletmesi A.Ş. Aslan, E.M.(2011),Ud –Ud Alıştırmaları Exercises, Pan Yayıncılık, İstanbul-Türkiye KAYNAKÇA Keywords: Lute,TanburiCemilBey,Playing,Chord,Maqam. changes andtopresenttheconventionallavtaperformancelistenerswithoutlosingitsmode.. small with system chord the tailor to is study this of method Implementation changed. completely been strings, have all not but strings, some of Notes action. mechanical a of instead system musical a establish to and modes these of performance the ease to order in made were efforts and lavta Istanbul with perform to hard are which modes other with accordance in chord the change to tried was it situation, this ending of purpose some difficulties in performance of several modes if its long-used chord system continues to be used. With the be could there that know authority musical and performer Most problems. these solve to planned is it study this in and inadequateness physical its to due preferred been not has instrument the performance and music of development the with that realized was it direction, this in performed studies the of result a As day. our in preferred or used not is Republic, the of era initial and Empire Ottoman of periods final the during Music to this day with several intensities. It is seen that Istanbul Lavta which is especially seen frequently in Turkish century 17th since existence its continued has geography, Anatolia in called is it as Lavta Istanbul or Lavta, Abstract Anahtar Kelimeler:Lavta,TanburiCemilBey,İcra,Akort,Makam. sistemden ilkikisibirLavta’da3.AkortsistemiisediğerLavtaileikiçalgıolarakicragerçekleştirilebilir. farklı 3 geçen bahsi bölümünde Yöntem kopmasıdır. tel esnasında değişimi sergilemesinin akort Risk olamayabilir. yeterli performansını ile çalgı ayrı iki kolaylık olduğu anlaşılmıştır. Günümüz tel imalat teknolojileri icracının bu 3 farklı sistemin aynı çalgıda toplanmasına durumunda duyulması ihtiyaç zamana sırasında makamın değişimi akort değişiminin Çalgının göstermektedir. karşılaşılacağını Akort tutarak ile önünde sonuçlar konusudur. başarılı göz çalışılması dengeyi gerçekleştirilmeye söz akustik ve değişmesi rezonansı çalgıdaki yanında, tınısının çıkarmasının ve ortaya çalgının kolaylaşması seslerini önemli de icrasının makamın birlikte çok ile pek ile kolaylıklar sistemi bu akort farklı üç geçen Bahsi Sonuç veÖneriler: küçük adına, icracıikiadetfarklıakordluİstanbulLavtası’nıyanındabulundurabilir. bile aralarında eser icracının ve solduğu müdahaleler ile ayarlamanın yakın yapılabileceği sistemlerdir. Çalgının kalitesi ile doğru birbirilerine orantılı bir risk taşımaması düzenleri, akort listelenen Yukarıda İstanbul-Türkiye BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Muspart2014 Ali TÜFEKÇİ* Nisfiye, Bolahenk Nisfiye, Supurde, Mustahzen and even Yıldız chord can be classified within nisfiye group. nisfiye within classified be can chord Yıldız even and Mustahzen Supurde, Nisfiye, Bolahenk Nisfiye, are shorter compared to mansur, shah, david chord neys. The neys within Mansur Nisfiye, Shah Nisfiye, David they since and area note their to due easily area high in notes making for used are group nisfiye within Neys Nisf word The means one-halfofatotality. it. use countries Peninsula Arabian of players ney the especially but Turkey in players ney by demanded very not is group ney This denominated. are they which from ney the of area note high octave Neys are separated into three groups as main neys, nisfiye and mabeyn. Nısfiye neys are neys which have one height ofthisfret. the with accordance in called is it and constructed is it after fret fixed a to according organized is width and length specified a at opened is which Ney 516). (1991: H Sanal, fret. fixed a to according ney especially and Harmony which is used for the meaning of tuning, chord in the music, means the arranged status of instruments Abstract Anahtar Kelimeler:Ney,Bolahenknısfiye,İcra,Longa-Sirto. Sunumun sonundaBolahenknısfiyeneyilelongavesirtoicraörneklemesineyerverilecektir. Arap yarımadasıneyicratarzıileTürkiyearasındakarşılaştırmayapılacaktır. özelinde konu bu Ayrıca sunulacaktır. bilgi üzerine neyzenler çıkmış öne ile icrası ney nısfiye ve tanımları Bu çalışmada Türk ney icra geleneğinde pek fazla rağbet görmemiş nısfiye neylerin tarihsel süreçteki evreleri, söyleyebiliriz. girdiğini grubuna nısfiye neylerin olan kadar akorda Yıldız hatta ve Müstahzen Süpürde, Nısfiye, Bolahenk Nısfiye, Davud Nısfiye, Şah Nısfiye, Mansur kullanılmaktadırlar. için vermek rahat daha sesleri bölgedeki tiz de itibariyle sahası ses ve kısa daha oranla neylere akort davut şah, mansur, neyler, giren grubuna Nısfiye Nısf grubudur. ney kullandığı kelimesi birbütününyarısıanlamınagelmektedir. neyzenlerinin ülke yarımadası Arap özellikle fakat etmediği neyzenlerin rağbet Türkiye’deki fazlaca Genellikle neylerdir. akorttaki sahip sahasına ses tiz oktav bir neyin isimlendiği neyler Nısfiye ayrılır. gruba üç üzere olmak neyler mabeyn ve nısfiyeler neyler, ana aralarında kendi Neyler bittikten sonrasabitbirperdeyegöredüzenlenmişolurvebuperdeyüksekliğineadalır. yapılışı ney, açılan kamıştan genişlikte ve uzunluk bir Belli 516). göre (1991: H. perdeye Sanal, denir. haline bir düzenlenmiş sabit belli ney’in özellikle çalgıların ahenk, kullanılan manasında akort düzen, Musikide Özet SAMPLES INBOLAHENKNISFIYECHORDNEY NISFIYE NEYFAMİLY AND LONGA AND SYRTOSPERFORMANCE NEY’DE LONGA VESİRTOİCRA ÖRNEKLERİ NISFİYE NEY AİLESİ VEBOLAHENKNISFİYE AKORT * Dr., İstanbulTeknikÜniversitesi,TürkMüziğiDevletKonservatuvarı, İstanbul,[email protected] BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 15. oturum/session

325 326 Bolahenk NısfiyeBolahenk akort ney’de entonasyonses içerisinde üfleme şiddeti, kontrolü, nüanslı yapabilme eşlik SONUÇ VEÖNERİLER etme mızrablı arasında eser ritmi üzerine meyan melodik ve alma sonrasında olarak esere eşlik ritmik-melodik lavta uygulama saz ile Eşlik Lavta’nın mızraplı veicrası Lavta’nın eser taksimi giriş ritmi üzerine melodik YÖNTEMİ Yaklaşık olarak 2oktav içerisinde longa sahası ses formundan –sirto örnekleme ve icraperformansı KAPSAMI ayarlamaşiddeti ve entonasyon sağlama yapısına fiziki çalgının paralel olarak dudak ve perde pozisyonu uygulamalarında kontrol sağlama, nefes Nısfiye formlarından eseri Bolahenk saz longa akort ile ney ve sirto’ya ait birer icraörneklemesiyle eser UYGULAMANIN AMACI Keywords: 1Ney,2Bolahenknısfiye,3Perform,4Longa-Sirto. be will ney nisfiye Bolahenk by examples performance provided. syrtos and longa presentation, the of end the At in Turkeywillbecomparedrelationwiththissubject. style performance ney and Peninsula Arabian in style performance ney Moreover, presented. be will mance perfor- ney nisfiye with out stand who players ney and definition their tradition, performance ney Turkish after sought been not have which neys nisfiye of stages process historical the about information study this In BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Muspart2014 Can ŞAHİN* Keywords: Oboe,Zurna,Music,Style,Blowingtechnique. same familyareusedindifferentkindsofmusic. , study the of scope the the to belonging instruments In two this why told and position. instruments this about given zurna be will information general in as lips the curving without then and position oboe in as standart curved are lips while oboe with played be will it then and zurna with played be will zurna for written of the zurna , oboe gives out nearly the same sound as zurna gives out. In the study,at first a short performance technique the with blowed oboe When usage. of area their of respect in techniques different with played are and oboe instruments , by playing on the stage. This two instruments zurna structuraly belonging between to the same diffirences family and similarities the about participants the inform to is workshop this of aim The Abstract Anahtar Kelimeler:Obua,Zurna,Müzik,Stil,Üflemetekniği. bu Yapılan çalışmalar sonucunda kendimize özgü bir öngörülmektedir. obua çalma stilinin oluşturulması ve uygulanması geliştirilmesi öngörülmektedir. getirilerek hale uygun obuaya tekniklerin bazı tekniklerindeki çalım zurna , arttırılması çalışmaların bilimsel üzerine farklılıkları ve benzerlikleri çalgının iki bu sonucunda olmakla beraber üfleme tekniği açısından bazı bağımsız teknikler iki çalgıda birbirlerinden da aynı özellikler biçimde kullanılmaktadır. Çalışma Bu anlaşımıştır. oldukları sahip tekniklerine çalım farklı sebebiyle stiller Çalışma sürecinde iki çalgının aynı aileye mensup olmalarına rağmen kullanıldıkları müzik türlerindeki farklı kullanıldıkları anlatılacaktır. yapıları hakkında da genel bilgi verilecek ve aynı aileye mensup bu iki çalgının neden farklı müzik türlerinde çalgıların kapsamında Çalışma seslendirelecektir. kullanılarak pozisyonu eser zurna kıvrılmadan dudaklar bir sonar küçük yazılmış pozisyonunda obua için normal kıvrılarak dudaklar önce zurna ile obua eser çalışmada aynı sonar seslendirilecek Bu ile zurna once çıkmaktadır. ses bir aynısı neredeyse benzeri ilgili zurnanın farklılıklarıyla ve obuadan üflendiğinde kullanım obua stiliyle üfleme çalgı benzerlikleri Zurna çalınmaktadır. teknikleriyle iki çalım farklı bu ile çalarak itibari alanları olan mensup sahnede aileye aynı olarak çalgılarını Yapısal amaçlamaktadır. zurna vermeyi bilgi ve katılımcılara obua uygulaması atölye Bu Özet DIFFERENCES OFOBOE AND ZURNA THE STRUCTURAL SIMILARITIES AND FARKLILIKLARI OBUA VEZURNA’NIN YAPISAL BENZERLİKVE * Arş. Gör.,BülentEcevitÜniversitesiDevletKonservatuvarı,Zonguldak, [email protected] BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 15. oturum/session

327 328 Zurna ailesiiçindeseshacmi ve boyutuolarakengenişolançalgıkabazurnadır.(Sağlambilen,2014:13) 1- KabaZurna2-Orta 3-Cura(Zil)Zurna doğru üçgrubaayırabiliriz. gittikçe belirginbirbüyümekaydetmektedir.Zurnalarıboyutsalolarakgruplandırısakbüyüktenküçüğe Zurnaların morfolojikyapılarıcoğrafiolarakelealındığındaTürkiye’dezurnalardoğudanbatıyadoğru üzere 8adetsesperdesibulunmaktadır. sipsi olmaküzereikitemelbölümdenoluşmaktadır.Zurnanınönyüzünde7,arkade1 Morfolojik özellikleribakımındanincelendiğindeboyu30cmile56arasındadeğişenzurnagövdeve sesi itibariyleentizvegürçalgıdır.Bunedenlegenelliklemeydanlardadavulilebirlikteçalınmaktadır. Anadolu’nun gelenekselmüziktarihçesindetartışılmazbiryeriolanzurnanefesliTürkçalgılarıiçinde 1. ZURNAVETARİHÇESİ önce buikienstürümanhakkındagenelbilgivermekyerindeolacaktır. kullanılmalarına karşınyapısalolarakbazıortaközelliklertaşımaktadır.Buözellikleriaraştırmadan türlerinde müzik farklı çalgı iki bu mensup ailesine üflemeler tahta kamışlı Çift araştırılmıştır. farklılıkları Obua vezurnanınbenzerliklerifarklılarıadlıbusahneperformansındaikienstürümanın özelliklerle birbirleriyleetkileşimiçinegirerler. biraraya gelemelerine yardımcı olur.Tıpkıinsanlardaolduğugibienstürümanlar da kalıtımsalbazıortak sosyalleşir. Busosyalleşmesonucukalıtımsalbazıortaközelliklerfarklıortamlardayaşasalarbileonların Akrabalık toplumlarınilişkilerindeönemlibirolgudur.İnsanlaryakınyadauzakkanbağıolankişilerle GİRİŞ BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Muspart2014 Hottetere veMichelPhilidortarafındanicatedilençalgı,aslındazurnanıngelişkinidir.(Bayrak,2009:6) bir yapıdaolmasımorfolojikolarakzurnaylaarasındakitemelfarklardanbiridir.1654yılındaJean Fransızca ‘Haut-Bois’ kaliteli tahta anlamına gelen obua çift kamışlı tahta üflemeli bir çalgıdır. Parçalanabilir 2. OBUAVETARİHÇESİ BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 15. oturum/session

329 330 şekilde eldeedilebilmektedir. Zurnada microtonal (koma) sesler parmakların deliklere yarım basması veya kaydırılması ile rahat bir üretilememektedir.’ (Sağlambilen,2014:22) imkan vermemktedir.Bunedenle obuadaTürkMüziğimakamlarındakullanılan microtonal sesler obuanın kamışı zurnanın kamışına göre çok daha sert olduğundan teknik açıdan glissando uygulumalarına icrasında yaygınolarakkullanıldığısöylenemez.Obuada zurnagibiçifteyapraklıkamışkullansada, ‘Kaba zurnaylasesrengi,yapısıveicrayönüylebenzerlikleri bulunsadaobuanınklarnetgibiTürkmüziği yüzyıllar boyuncayapısınıkorumasınakarşınobua değiştirmiştir. Obuadaysa klasikmüziğinyapısıgereğibutarzserbestlikler zurnayagöredahaazuygulanmaktadır.Zurna çalarken yazılmışmelodiyitıpkıcazmüziğindeolduğugibi serbestolarakyorumlamaşansınasahiptir. zurnayı Çalıcı icradır. bir ağırlıklı emprovize icrası Zurna uygulanmaktadır. da tarafından çalıcıları obua Bu yöntemlezurnaçalıcılarıhiçnefesalmadansaatlerce çalabilir.Aynıteknikçokuzunpasajlarda yoluyla uygulanır.Buişlemyapılırkenaynızamandaburundan havaalınaraksesinsürekliliğisağlanır. nefes tekniğiuygularlar.Buteknikdiyaframaalınanhavayı, diyaframdesteğikesilerekyanaklarışişirmek göre daha zordur. Zurna icracıları çalgılarını çalarken çevirmeli nefes (zurna nefesi) adını verdiğimiz bir (entonasyon) sağlamakkolaylaşırken,zurnanınüzerindeperdelerbulunmadığındanbunuobuaya büyük önemtaşımaktadır.Obua’dadeliklerinüzerinekonulanperdeleryardımıylaseslerinkesinliğini yaşanmaktadır. Herikiçalgıdadaseslerinsağlıklıvetemizçıkmasıiçinuzunsesüflemeçalışmaları olarak kalmaktadır. Bu bilgiler kayıt altına alınmadığı için yeni kuşak icracılara aktarımlarda zorluk ise buaraştırmalarınfazlaolmamasınedeniyleöğretilentekniklerbirebirustadaneldeedilenbilgiler gözlemlenmektedir. Bunun nedeni Obua ile ilgili metodolojik araştırmaların fazlalığıdır. Zurnada bulunmasıdır. YalnızObuaeğitimindezurnaeğitimineistinadendahasistematikbiryaklaşımuygulandığı Zurna veobua’nıneğitimsüreçlerindetemelortaknoktaustaçıraktarzıbirsürecinin 3. ZURNAVEOBUA’NINBENZERLİKFARKLILIKLARI kaba zurnaresimlerineyervermektedir’(Sağlambilen2014:21)’ şekliyle birçoktürüolduğunu,buçalgınınmüslümanlartarafındangeliştirildiğiniyazarakaraştırmasında tanınan çalgıaletindenbahsetmektedir.Jairazbhoy(1970:375)bubölgedekullanılanobualarınsilindirik Yazar ‘Hindistan’daobua’konuluaraştırmasında,HindistanıngüneyindevePakistan’da‘Surnay’olarak etmektedir. BukonudakidiğerbirçalışmaiseKaliforniyaÜniversitesindenJairazbhoy‘a(1970)aittir. başladıklarını bu çalgıların ise daha once Türklerden ödünç alınarak geliştirilen çalgılar olduğunu ifade Avrupalı müzisyenlerinKettleDrums(BüyükTürkDavulu) ve askeriobuaları geliştirerek kullanmaya arasındaki ilkkültüreltemasın11.yz’dabaşladığındanbahsetmektedir.Signeel1544yılındakikayıtlarda müziği uzmanıolanSigneel(1968-s39)‘BatıMüziğindeTürkEtkileri’başlıklımakalesindedoğuvebatı çeşitli resim ve belgelerle kanıtlama konusunda aşama kaydetmişlerdir. Bu konuda Amerikalı Türk ‘Uluslarası alanda çalgıbilimciler obuanın kaba zurnadan türediğine dair çalışma yaparak bu tezlerini obua buçalgıyaalternativeolarakdahasessizveiçmekanlardaçalınabilecekbirçalgıgeliştirildi. parmak delikleribulunmaktaydı.Sesigürvetörenlerdekullanmayauygunnitelikteydi.17.yzsonlarında işlevsel olarakbenzerliklergöstermektedir.Shawmdatıpkızurnagibitekparçalıolupüzerindesadece Batı obuasınınatasıolarakkabuledilen‘Shalmey’yada‘Shawm’Türkçalgısıolanzurnaylabiçimselve tanımlanmıştır. ’(Şensöz2008:48-49) değildir. Shawm,dönemininsofistikesanatmuziğinde kullanılan, doğalsopranoçiftkamışlıçalgıolarak bir çalgıolarakduşnlmesinerağmen,yapısaltarzındaobuanıngmzdekiformundançokdafarklı orkestra çalgısı olarak bu yeni işlevi gunmze kadar ulaşmıştır. ‘Shawm’, ismi dolayısıyla obuadan farklı karakteri veroluhakkındakidşncededek.klbirdeğişiklikmeydanagelmiştir.Obuanın,solo çalgının da yandan bir değişirken, yapısı fiziksel yandan bir Çalgının, bırakmıştır. ‘obua’ya yerini shawm ‘shawm’ olarak bilinmektedir. Muzik algılamasındaki b uyk değişiklik nedeni ile bu yuzyılın sonlarında gelişim en çok XVII. yuzyılda g. r ulmştr. tarihindeki Obua, XVII. uzyılın y başlarında, obuanın soprano çift kamışlıAslında çalgı olan doğmuştur. yuzyılda XVII. fikri modern kapasitesinin ve tanımı ‘Obuanın BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Muspart2014 Şensöz, P.(2008),Barok’tanModern’eObuanınmekanikyapısınıngelişimi, İstanbul Sağlambilen, O. (2014), Geleneksel Türk Müziği Çalgıları eğitiminde lüleburgaz yöresi kaba zurna icracılarının çalgıya Kalyoncu, N.(2004),Almanya’daİnterkültürelMüzikEğitimininTarihselGelişimive BuSüreçteTürkMüzik Bayrak, H.(2009), Silahlıkuvvetler bando okullarındaeğitimi verilen 1.Sınıfobuametodununiçerikaçısındandiğer KAYNAKÇA nezdinde hakettiğiyerialmasısağlanmalıdır. bütün müzikkültürlerinineşitdeğerliliğiilkesineistinadenbuenstürümanlarındünyaotoriteleri müziği çalgılarınınuluslararasıtürevleriylebiçimselveişlevseletkileşimihakkındaaraştırmalaryapılıp kadar enstürümanlarınevrenselliğiüzerindededünyadayapılanbuaraştırmalargibiülkemizdeTürk önemlisi, bütünmüzikkültürlerinineşitdeğerliliğiilkesidir.(Kalyoncu2004:5).Müziğinevrenselliği kullanıldığı Bu özelliklerikazandıracakbireğitimsürecinegirilmedenoncekabuledilmesigerekenönşartlarınen enstrumanların etnik incelenmektedir. eğitiminde müzik eğitiminde obuavezurnanınbenzerliklerifarklılıklarıkültürlerarasıkarşılaştırmakonusualtında toplumlarda yaşadığı gözlemlenmektedir. Etnik toplulukların yoğun olarak bulunduğu Almanya’da interkültürel müzik kültürlerin Farklı Müziği araştırmacılarıtarafındangenellikleilgigörenbirkonuolmuştur. bizlere bu etkileşimin en güzel örneklerini vermişlerdir. Etnik enstrümanların icrası ve kullanımı Batı topraklarında yaşayan medeniyetler gerek kültürleriyle gerekse kullandıkları enstürümanların çeşitliliğiyle Kültürlerin birbirleriyleetkileşimisonucundaçalgılardaetkileşimiçinegirmişlerdir.Anadolu SONUÇ ilişkin görüşveuygulamalarınınincelenmesi,Ankara Kültürünün Yeri,TayfMüzikAraştırmaDergisi1,S.69-75 başlangıç obuametotlarıilekarşılaştırılması,Ankara BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 15. oturum/session

331

Hamza ÜSTÜN* gelir”(Kartal, 2008:22). yakalar. Budayüksekoranda oksijenikendiliğindenvedaimiolarakvücudunakazandırması anlamına olan birkişininkazancı5/10 dur.Yaniciğerlerindekihavanınyarısınısoluyarakdeğiştirebilme imkanı kapasitesinin 1/10”udur.Diyaframsolunumuyapanbirkişinin kazanımı3/10oranındadır.Nefesuzmanı yararlardan faydalanır.“Normalsıradannefesalankişilerin akciğerlerindekihavanındeğişimoranıakciğer Nefes alıpvermedediyaframınetkisinihissedenvekullanan insanlar,yaşamboyuncaonasağladığı olarak geniş,şemsiyebiçimindebirkastır.Nefesalmaişinin %75’inikontroleder”(Kartal,2008:49). işlemimizi dahaişlevselveetkinhalesokanetkinliktir.“Diyafram göğüsbölgesininaltındaanataşıyıcı İnsanlar gündebinlercekeznefesalıpvermeişlemini gerçekleştirirler. Diyafram;nefesalıpverme Nefes alıpvermekinsanlarınyaşamlarınısürdürmeleri için gerekliolanentemelolgulardanbiridir. GİRİŞ Keywords: Diaphragm,Breathcontrol,Diaphragmdevelopment. provided toinvolvedliterature. been have will and works exist stil support will research, this of end the at up made been have will Exercises, result ofcloseareaexamination,developedandpreparedexercisesbyresearcher. to use of diaphragm. exercises, to improvement use of diaphragm, are formed with obtained information as a This work target that give imformation about diaphragm and present exercises which related with improvement diaphragm insomesituationassleeping,sneezing. their use unconsciously span, life their throughout People, functional. more process respiratory your made which progress a is Diaphragm, continue. life human for necessary basic that fact the of one is Respiratory Abstract Anahtar Kelimeler:Diyafram,Nefeskontrolü,Diyaframgeliştirme. egzersizden altı meydana gelmektedir. on altında başlık ana üç Egzersizler verilecektir. yer de egzersizlerine geliştirme diyafram sıra, yanı faydaların sağlayacakları kişiye kullanımının diyafram çalışmada Bu geçer. kullanmaktan şekilde bir etkin diyaframı de kontrolü nefes Doğru taşımaktadır. önem bir büyük için bireyler tüm kontrolü Nefes Özet USE OFDIAPHRAGM AND IMPROVEMENTEXERCISES DİYAFRAM KULLANIMIVEGELİŞTİRMEEGZERSİZLERİ * 4. Kor.BandosuTrompetSanatçısı,[email protected] [email protected] BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 15. oturum/session

333 334 açıklamayı hedefalır”(Kaptan, 1989). mevcut olayların daha önceki olay ve koşullarla ilişkilerini de dikkate alarak, durumlar arasındaki etkileşimi çeşitli alanların“ne”olduğunu betimlemeye, açıklamaya çalışanincelemelerdir.Betimleme araştırmaları, deneysel bir çalışmadır. “Betimleme yöntemi olayların, objelerin, varlıkların, kurumların, grupların ve Bu çalışmamodelolarakbetimsel birçalışmaolmaklaberaber,örnekmodeloluşturmaya dayalıkısmen YÖNTEMİ araştırmacının ulaşabildiğiegzersizlerilegeliştirilen ilesınırlıdır. Çalışma, oluşmaktadır. egzersizlerden olan geliştirilmiş tarafından araştırmacı ve taranması çalışmaların günlük hayattakolaylıklakullanılabilecekegzersizlerdir. Diyaframgeliştiriciçalışmalar,literatürdeki Bu çalışmada, diyaframın gelişimini sağlayan egzersizlere yer verilecektir. Egzersizler kolaydan zora doğru, KAPSAMI yapılmalıdır. Başdönmesivemidebulantısıgibibelirtilergörüldüğünde çalışmayaaraverilmelidir. geliştirerek aşırı gün Çalışmalar olabilir. sebep bulantısına mide ve dönmesi baş yapmak sık Egzersizleri destek olabilecekbiryayındaliteratürekazandırılmışolacaktır. diyafram geliştirici egzersizleri tanıtmaktır. Dolayısıyla; bu konuda mevcut ve hazırlanmış olan çalışmalara kullanmayı bilenkişilere ise; literatürdekiler ile araştırmacı tarafından hazırlanmışvegeliştirilmiş olan Bu çalışmanın amacı; diyafram kasını kullanmayı bilmeyen insanlara diyaframını kullanmayı öğretebilmek, 9. 8. 7. 6. 5. 4. 3. 2. 1. Diyaframını düzgünkullananlarınkişiyesağlayacakları; sonuç olarakvücutlabirliktekafanızındarahatlamasınayardımcıolacaktır(Dural,2008:25-26). Yavaş, derinveritmiksolunumkaslarınyavaşlayarakkalpatışlarınınyavaşlamasınısağlayacak doğru kiloyayardımcıolur. oksijen açkalmışolandokuvebezlerinbeslenmesineyardımcıolur.Birbaşkadeyişledoğrunefes, oksijen yağlarınızın daha etkili yapılmasına yardımcı olur. Eğer fazla zayıfsanız fazladan alacağınız Derin ve yavaş solunum kilo kontrolüne de yardımcı olur. Eğer fazla kilonuz varsa fazladan alacağınız demektir. Ayrıcadahadüşüktansiyonvedolayısıylaazkalphastalığıihtimalianlamınadagelir. Derin, yavaşsolunumkalbinyükünühafifletir.Budadahadinç,etkinvekuvvetlibirkalp dolaşımını uyarır. Derin solunumsırasında diyaframın hareketi iç organlaramasaletkisiyaparak bu organlardakikan yaşanır veciltpürüzsüzleşir. metabolizmanın gençleşmesine yardımcı olacağı anlamına gelir.Ciltgençleşir, kırışıklıklarda azalma kat dahafazlaoksijeneihtiyaçduyar.Budayeterincebeslendiğindekontrolettiğibezleriniyiçalışarak Vücudun salgı bezlerinde gençleşme görülür. Bununnedenişudur:Beyindiğerorganlaranazaranüç Bu davücudunherbölgesineulasansinirsistemindentümvücudasağlıkyayılmasıanlamınagelir. sağlanır. Bununnedeniartanoksijengirişiylesinirsistemininiyibeslenmişolmasıdır. Beyin, omurilik,sinirmerkezlerivesinirlerdahilolmaküzeresistemininsağlığındadüzelme fazla çalışır. Besinler dahaiyiemilirvesindirilir.Midegibisindirimsistemiorganlarıfazlaoksijenalır yardımcı olur. Vücuttaki kankalitesi,artmışolanoksijennedeniyleyükselir.Budasistemdentoksinlerinatılmasına omuzlar yukarıkalkmamalı,bunlarınyanındaboğazıgermek,sıkmakengellenmelidir(Pino,1980:44). bu doğruyuyaptığınızıgösterir. İcracı tarafındangöğsüngenişletilmesiiçinbireforsarfedilmemeli ve kastır. Her halükarda eğer karnınızın havayı desteklemek konusunda bütünişi yaptığını düşünüyorsanız kontrol edebildiğibirkasdadeğildir.Diyaframyalnızca,kaslarınortasındanyukarıdoğruittirdiği veya benimsemiş öğrenmiştir. Diyaframınciğerlerinaltındakikasolduğudoğrudur.Ancakdiyaframicracınındoğrudan görüşünü olduğu kas bir destekleyen akışını hava kasının diyafram öğrenci Çoğu BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Muspart2014 İpli Egzersiz İttirme Egzersizi bıraktıktan sonra elleriniz ile ayak bileklerinizi kavramaya çalışın ve tekrar nefes alın. Eğilme sonucunda Sandalyeye oturunuz. Ellerinizi bacaklarınızın üzerine koyup, derin bir diyafram nefesi alın. Nefesi 1.3. AYAKBİLEĞİKAVRAMAEGZERSİZİ Kitap yanlızcadolankarınnefesineticesindeyükselmelidir. nefesidir. Kitabın yukarıya kalkması için karın kaslarınızdan ittirme yolu ile herhangi bir yardım almayınız. yardımı ile kitabınyukarıya doğru kalkmasını sağlayın. Kitap olduğu gibi kalıyor ise, aldığınız nefes göğüs Düz birzemin üzerine sırtüstü yatınız. Kalın birkitabı karın bölgenizin üzerine koyup, diyafram nefesi 1.2. KARINBÖLGESİNEKİTAPKOYMAEGZERSİZİ dur. İpiesnetmedensadecekarınbölgesindennefesalıpverinceyekadarçalışmanızıdevamettirebilirsiniz. genişliyor isebudurum,yanlışnefesaldığınızıgösterir.Aldığınıznefes,diyaframnefesideğilüstsolunum- ğınız içingöğüskafesiningenişlemesiilealacağınızyanlışnefesinkolaycafarkınavarabileceksiniz.Eğerip iyice sıkın.Göğüskafesiniziipilekontroledebileceğinizbupozisyonda,ipibedeninizinönündesıktı- Bedeninizin arkasınageçirdiğinizipinikiucugöğüshizasındabedeninizinönündedüğümlenecekşekilde geçirerek sırtınızadayayın. sandalyeye yadasertbirzemineoturunuz.İkiyandantuttuğunuzipigerinvebaşınızınarkasından Uzunluğu 1 metreolankalın bir ipveya benzeri görev görebilecek kemer, lastik türü bireşyayı alarak 1.1. İPLİEGZERSİZ 1. ÖĞRENMEEGZERSİZLERİ EGZERSİZLER BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Karın Bölgesine Kitap Koyma Egzersizi 15. oturum/session 90 Derece Egzersizi Ayak Kavrama Bileği Egzersizi

335 336 kılacaktır. amaçlanır. Aldığımıznefesiserisolumailehızlıbirşekilde alıp,yavaşçavermemizgelişimidahaverimli Bu egzersiz ile karın bölgesine aldığımız nefesi sağa-sola yatarak karın bölgesinin iki yanının geliştirilmesi 2.4. BAĞDAŞEGZERSİZİ Nefesi bubölgedenaldığınızaeminolanadekçalışmayıtekraredin. serbest bıraktığınızdayeninefesialacağınızazöncesıkıpkasarkenhissettiğinizbölgeyealmayaçalışın. tekrar kasıpsıkıştırırkenciğerlerinizdekibütünnefesisonunakadarbırakın.Kalça,midevekarınkaslarınızı olduğunca karın,midevekalçalarınızıkasılıtutunsonraserbestbırakın.Kalça,karınkaslarınızı Sandalye veyabenzerisertbirzemineoturarakellerinizitercihenbacaklarınızınüzerinebırakın.Mümkün 2.3. KALÇA,KARINVEMİDEKASININSIKILMASI(IKINMA)EGZERSİZİ Uzun süreyapmakbaşdönmesi,midebulantısıgibirahatsızlıklaranedenolabilir. alıştırma danefesalıpvermeişlemininköpeklerdeolduğugibidiyaframakısanefeslerlealınmasıamaçlanır. Köpeklerin solumasınadikkatettiğimizde,seribirşekildekısanefeslerlesolumayaptıklarınıgörürüz.Bu 2.2. KÖPEKSOLUMASI category/21-gunluk-nefes-gelistirme-egzersizleri/ adresindenulaşabilirler. gibi egzersizlerigünaşırıgeliştirerek21.günsonbulur.Ulaşmakisteyenlerhttp://www.klarnetim.net/ Kişiden nefeslerinisaniye vererek busürede tutmalarını, yine belirlibirsaniyede vermelerini ister. Bunun solumalar, hafifsoluma,soluğututma,soluksoluğaderinsolumavegüçlüolarakdördeayrılır. üzerine kuruludur.Egzersizlerihergünzorlaştırarakkişiningelişimgöstermesiniamaçlar.Egzersizlerdeki İsminden deanlaşılacağıüzere21günboyuncasürenbirçalışmadır.Egzersizlertemelaynıkurgu 2.1. 21GÜNEGZERSİZLERİ 2. GELİŞTİRMEEGZERSİZLERİ geliştirmeniz arttırarak günaşırı Çalışmalarınızı olacaktır. önemlidir. Aksihaldebaşdönmesi,midebulantısıgibirahatsızlıklarverebilir. yardımcı gelişmesine kasınızın diyafram dayayınız. Kitapegzersizindeolduğugibi,karnınızınefesiledoldurmayaçalışın.Sıkışankarınkasları Karşınızda duvar olacak şekilde düz bir zemine yatınız. Ayaklarınızı doksan derecelik bir açı ile duvara 1.5. 90DERECEEGZERSİZİ olmalıdır. şekilde vererek kendinizi ittirin. Unutmayınız ki ittirme işlemi karın kasınız ile değil, diyaframın gücü ile 35 derecelikbiraçıilekendinizidüzzemineyaslayın.Derinnefesalın.Aldığınıznefesikuvvetli 1.4. İTTİRMEEGZERSİZİ yönlendirecektir. Aztekrarlarlabaşlayıp,güngeçtikçeçoğaltarakçalışınız. göğüs bölgesindesıkışanakciğerleraltadoğrugenişleyecekvealınannefesikarınboşluğuna Bağdaş Egzersizi BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Bank EgzersiziBank Muspart2014 Timsah Nefesi Egzersizi edebilirsiniz. nefesine ihtiyaç duyulur.Triflo’yumedikalmalzemeler satanmağazalardan 20TLgibibirrakama temin Birinci veikincitoplarıhavaya kaldırmakkolaydır.Üçüncütopukaldırabilmekiçinise ciddi birdiyafram denir. Tirflo,birhortumve üç topdanoluşur.Üflediğimizhavailebutoplarınyukarı kalkması amaçlanır. Genellikle astımvekaraciğer rahatsızlıklarıolankişileretedaviamaçlaverilentıbbi malzemeyetriflo 3.3. TRİFLOEGZERSİZİ neden rahatsızlıklara gibi bulantısı mide olabilir. Uzunaralıklarladeneyiniz. dönmesi, baş yapmanız süre uzun Çalışmalarınızı olacaktır. değişecektir. Kısaborulardakibalonlarışişirmekkolay,uzun borulardakibalonlarışişirebilmekisezor balonları plastiklastikilesabitleyin.Borularınuzunluklarına görebalonlarışişirebilmedereceleri 20 santimetre ile 1 metre arasında olan birkaç elektrik kablosu borusu temin edin. Boruların uçlarına 3.2. BALONŞİŞİRMEEGZERSİZİ nefesinizi verenekadarçalıştırmanızısürdürün. Kağıda olanuzaklık,yakındanbaşlanıpgiderekuzaklaşma şeklindeolmalıdır.Ciğerlerinizdeki son başladığında kağıtbırakılır.Kağıdınuzunsürenefesyordamıiledüşmedenduvardadurmasıamaçlanır. Düz bir duvara bir adet a4 kağıdı elle tutturulur. Tam dolu bir nefes alınıp kağıda doğru üflenilir. Üfleme 3.1. KAĞITÜFLEMEEGZERSİZİ 3. GÜÇLENDİRMEEGZERSİZLERİ Nefesinizi hızlıbirşekildealıptutabildiğinizkadariçeridetutmalısınız. egzersizi deolanbuçalışmailekarınbölgemizinnefesitutabilmesiiççingeliştirilmesiamaçlanmıştır. bu kaslarıntitrediğinihissedebilirsiniz.İyibirdiyaframegzersiziolmasınınyanındakarıngeliştirme Köprü pozisyonunualdığımızbuçalışmailekarınkaslarınınistemsizolarakkasıldığınıvenefesaldığımızda 2.7. KÖPRÜEGZERSİZİ yavaş genişbirşekildebelbölgesinihissederekalıp,hızlıboşaltımınısağlayabilirsiniz. hissedebiliriz. Buçalışmaileciğerlerimizingenişleyeceğialanıçoğaltmakamaçlanmıştır.Nefesiniziyavaş nefes almayaçalışılmalıdır.İlketaptasırtbölgemizdenefesihissedemesekde,obölgeyigeliştirerek Adından daanlaşılacağıgibiyüzüstüyereyatarpozisyonunda,düzbirzeminüzerineyataraksırtbölgemize 2.6. TİMSAHNEFESİEGZERSİZİ alıp yavaşvermeyadaköpeksolumasıilegelişmesağlanır. Bu egzersizilekarınvekalçakaslarınınnefesiolabildiğincesıkıştırarakgeliştirmesiamaçlanır.Nefesihızlı 2.5. BANKEGZERSİZİ Köprü Egzersizi BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 15. oturum/session Kağıt Üfleme Egzersizi Boğaz Rahatlatma EgzersiziBoğaz

337 338 http://www.flutcu.net/forum/forum_posts.asp? TID=47(15.05. TBK (TubitakBilimKitapları);İnsanVucudu,Syf:10911.Basım,Ankara,2001. Pino, D;TheClarinetAndPlayi(H.Keskin,Çev.)DoverPublic Kartal, M;NefesTeknikleri–NefesinSihirliGücü,SistemYayıncılık,İstanbul, 2008. Kaptan, S;BilimselAraştırmaveGözlemEtkinlikleri,TekışıkA.Ş.,Ankara, 1989. Dural, T; Yan Flüt Eğitiminde Diyafram Nefesinin Önemi ve Diyafram Nefesinin Türkiye’de Müzik Öğretmeni Yetiş- KAYNAKÇA önem bir ayrı da açıdan bu egzersizler taşımaktadır. olan derlenecek sonucunda Çalışmamın olgudur. bir önemli Diyaframın kullanımısadecemüzikalanındaeğitim-öğretimgörenkişileriçindeğil,tüminsanlar ve ulaşılmasıkolaybirçalışmaolacaktır. eğitimi verenkurumlariçin,buuygulamasonucundaderlenecekolanegzersizlerliteratürekazandırılacak hakkında, detaylıbilgivedonanımasahipolunabileceğidüşünülmektedir.Türkiye’demeslekimüzik Uygulamanın sonunda,diyaframındahaetkinolarakkullanılabilmesinisağlayacaktemelegzersizler SONUÇ VEÖNERİLER boğazın rahatlamasınıveaçılmasınısağlayacaktır.Birboruvasıtasıiledeyapılabilir. çalışılmalıdır. Bu söylemeşekliboğazbölgesindebirgıdıklanmahissiyaratacaktır. Yarattığı titreşimler kullanılmasını amaçlar.Kapalıağızilehımhecesinikişininçıkarabildiğienpessesboğazdansöylemeye gerçekleştirecekleri eylemidahadazorlaştırırlar.Buegzersizboğazırahatlataraknefesinsağlıklı kişiler nefeslerinikontrolaltınaalırkennefeslerininyetmediğiyadazorpasajlardaboğazlarınıgererek, Sağlıklı birnefesindışarıyaçıkmasıiçinsonyolboğazkısmıdır.Üflemeliçalgıçalanlar,şancılarvb. 3.4. BOĞAZRAHATLATMAEGZERSİZİ tiren Kurumlardaki Yan Flüt Dersi Öğretim Proğramlarındaki Yeri, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, EğitimBilimleriEnstitüsü,GüzelSanatlarEğitimi,Müzikeğitimi AnabilimDalı,Ankara,2007. Tezi, Lisans Yüksek Yayımlanmamış Yeri, Proğramlarındaki Öğretim Dersi Flüt Yan Kurumlardaki tiren BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Muspart2014 2014 tarihindeerişilmiştir.) ations Inc.12.Edition,NewYork,1980. Ceren ORAYHEPYÜCEL* Keywords: Beginningtheflute,Flutetrainingtools,Embouchure,Imrovi ng breathing. airflow tothefluteandimprovingbreathingissueswillbeobserve d. directing the seeing perceiving on students flute beginner the help can which Trainer, Ball Trio Inhalation long time headjoint exercises. At that applied study, selected training tools, Pneumo Pro, Breath Builder and at first lessons. Students can be defined as a child at young ages can de bored and loose their motivations with it can be metaphysics to explain to that level students the embouchure and where to direct the air on the flute of the knowledges that quoted in the lessons while working individualy. Additionally, since flute has no reed, managing deficient student’s from comes years first at occured problems Generally, tecnique. blowing right At first years of flute training, to improve a flexible embouchure and breath pressure control are the basics of Abstract Anahtar Kelimeler:Flütebaşlangıç,Flüteğitimimateryalleri,Dudakpozisyonu,Nefesgeliştirme. geliştirme nefes ve “Breath Builder”ve“InhalationTrioBallTainer”isimliüçfarklımateryalincelenecektir. yönlendirme Pro”, “Pneumo seçilen akımını materyallerinden eğitim olabilecek hava yardımcı algılayabilmelerine görerek öğrencilerine konusunu flüt seviyesindeki başlangıç çocuk çalışmasında, da çalışmaları ağızlık süren uygulama Bu olmaktadır. Uzun sebep düşmesine motivasyonlarının ve sıkılmasına derslerden öğrencilerin kalabilmektedir. yaştaki yönlendirmesi olarak noktaya kavram hangi bir ağızlığında soyut flütün anlatmak havayı gerektiğini ve pozisyonunu dudak derslerde, seviyedeki bu ilk için, öğrencilere olmadığı bir çalgı bir yeterli kamışlı sürecini flüt Ayrıca, uygulama kaynaklanmaktadır. bilgileri yönetememesinden aktarılan şekilde derste saatlerinde çalışma bireysel bulunmadığı yanında eğitimcinin öğrencinin genellikle problemler çıkan ortaya yıllarda İlk oluşturur. temelini tekniğinin üfleme Flüt eğitiminin ilk yıllarında, rahat ve esnek bir dudak pozisyonu ile nefes basıncı kontrolü geliştirmek iyi bir Özet EDUCATION AT BEGINNINGLEVEL FOR IMPROVINGEMBOUCHURE AND BREATHING INFLUTE A VIEWOFSELECTED ALTERNATIVE TRAININGTOOLSUSED MATERYALLERİNİN İNCELENMESİ KULLANILAN SEÇİLMİŞ ALTERNATİF EĞİTİM DUDAK POZİSYONUVENEFESGELİŞTİRMEDE FLÜT EĞİTİMİNİNBAŞLANGIÇ AŞAMASINDA * Doç., AkdenizÜniversitesiAntalyaDevletKonservatuvarı,Antalya, [email protected] BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 1. oturum/session

339 340 yöntem, öğrenciningörerekve bireyselçalışmalarındadakendisinikontrolederekdaha kolay öğrenmesini oktavda havayınereyeyönlendireceğini hangipervaneyidöndürmesigerektiğinigöstererek anlatır.Bu patentli üründeağızlıkdeliği açıktır.Açıklığınaltındadörtadetpervanebulunur. Öğretmen, hangi sırasında incelenecek olan, flütün gövdesine takılabilecek şekilde tasarlanmış “Pneumo Pro” ismindeki dengelemesi gelişirken havayı neşekildeyönlendirdiğini kontrol etmesidemümkün olacaktır. Sunum eğitim materyallerindenbazılarıflütetakılabilirözelliktedir. Böyleceöğrencininflütlebirliktetaşımave geliştirilmiş patentlieğitimmateryalleribulunmaktadır.Üfleme tekniğinigeliştirmekiçintasarlanmışolan yoluyla; kısasüredekavrayabilmesivebireyselçalışmalarda kendisinikontroledebilmesineyönelikolarak gelmektedir.” (Güleryüz, 2011: 118). Yukarıda aktarılan bilgileri somut bir şekilde çalıcının algılaması düzenleme, öğrencininkendiöğrenmesürecinitasarlaması, kontroletmesiveyönlendirmesianlamına kendi öğrencinin sisteminde Çalışma düzenleme yapmasınaolanaksağlamak,etkiliöğrenmenin önemlibirözelliğidir.“Kendikendini indirgeyecektir. aza en problemleri çıkabilecek ortaya sırasında Bu noktadaöğrencilerebilgileriolabildiğincenetveanlaşılabilir şekildeaktarmak,bireyselçalışmalar Böyle birdurumdahavaakımıdüzgünyönlendirilmediği içinküçükvesıkışıkbirtonortayaçıkacaktır. kolay ton çıkarabilmek adına flütü içe veya dışa döndürerek hava akımının yönünü değiştirebilmektedirler. yine uzatacaktır. Başlangıç seviyedeki, özellikle küçük yaşlardaki öğrenciler, çabuk yorulduklarından dolayı süreci bu olması öğrenmemiş olarak tam de dengelemeyi ve taşıma flütü öğrencinin da aşamada bu Fakat Yukarıda anlatılan bilgileri uygulama aşamasında sadece ağızlıkla yapılan çalışmalar büyük önem taşır. üfleyiş biçiminikafasınıveyaflütüçevirereksağlamayaçalışırsaentonasyonvetonkalitesibozulacaktır. bu eğer Çalıcı 9). 1998: Fleuiraut, & (Burlet gereklidir. üflemek destekleyerek taşıyıp doğru öne dudakları aralığından ağızlığınaltkısmınadoğruüflerken;ikincioktavdadahaküçükbirdudakkarşıya, için,oktav Flütçüler 89-90). geçişlerinde nefesbasıncıkadardudaklarınesnekliğideönemlidir.Birincioktavda,büyükbirdudak 1990: (Galway, gerekir. üflemek noktaya doğru kesmeden basıncını nefes ton eldeetmekolmalıdır.İyibirentonasyonla,kaliteliiçinhavayıkolonşeklinde, ton olarakdakulağahoşgelmeyenbirsestir.Oysakiilküfleyişlerdebileamaçgüzeltınlayan,dolgun Bu üfleyişbiçimiyleflütünağızlığınaüflendiğindeortayaçıkansesentonasyonolarakoldukçatizdirve Başlangıç seviyesindekiflütçülergenelliklegüzelbirsesçıkarabilmekadınaçokkuvvetlişekildeüflerler. gülümser gibideğildoğaldurmalı,ikidudakarasındakiaçıklıkdaortadaolmalıdır.(Galway,1990:88). olarak çalışmalaryapılmasıönemlidir.İyibirdudakpozisyonundakenarlarıgerginliktenuzak; biçimde kullanabilmekvenefestekniğinigeliştirebilmekiçinöncelikliolarakdikkatlibirşekildegünlük diyaframında dahaöncegünlükyaşamındahiçkullanmadığıkaslarınıkullanacaktır.Bukaslarıdoğru yanlış uygulandığındaproblemlereyolaçar.”(Turgay,2002:6).Öğrencibuaşamada;dudaklarındave verilen nefesflütçüiçinteknikbirçalışmakonusudur.Doğruuygulandığındamükemmel birperformansa, İlk flütderslerindeöğrenciyenefestekniğivedudakpozisyonuanlatılır.“Gündelikhayattadüşünmedenalıp Kapsam olabileceği çeşitliörneklerleaçıklanarakgösterilecektir. aşamasında havayıyönlendirmevenefestekniğinigeliştirmedebumateryallerinneşekildeyardımcı başlığı altında,sahneuygulamasışeklindeincelenecektir.Eğitmenlereveöğrencilere,flütebaşlangıç ve “InhalationTrioBallTrainer”isimlialternatifeğitimmateryalleri“EğitimSüreçlerindeYeniMetotlar” Builder” “Breath Pro”, “Pneumo kullanılabilecek derslerinde öğrencilerin aşamasındaki başlangıç Flüte Yöntem amaçlanmıştır. pozisyonu venefesbasıncınıkontrolügeliştirmekonularındaalternatifbirbakışaçısıkazandırmak bu eğitim materyallerinin eğitmenlere derslerinde; öğrencilere ise bireysel çalışmaları sırasında dudak materyallerinin kullanımıaktarılacaktır.Sahneuygulamasıile,flütetakılarakvetakılmadançalışılan flüte yönlendirme konusunu somut olarak görmelerine olanak sağlayacak seçilmiş alternatif eğitim Bu çalışmada,flüteğitimialmaktaolanbaşlangıçdüzeyindekiöğrencilerinderslerinde,havayı Uygulamanın Amacı BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Muspart2014 Turgay, H; Flüt Egitimi Açısından Nüans Problemlerinin Çözümünde Teknik Boyutun Kavranmasının Boyutun Teknik Çözümünde Problemlerinin Nüans Açısından Egitimi Flüt H; Turgay, Güleryüz, E;EtkiliÖğrenci,KumSaatiYayınları,İstanbul-Türkiye,2011. Galway, J;Flute,Kahn&Averil,Londra-İlgiltere,1990. Floyd, S;TheGilbertLegacy,WinzerPress,Iowa-A.B.D,1990. Burlet, E&Fleuriault,M;LaFlutedeAaZ,GérardBillaudot,Paris-Fransa,1998. KAYNAKÇA edebilmesi açısındanetkilibiralternatifçalışmamateryaliolarakönerilmektedir. önemli bir konuyu öğrencilerin özellikle ders dışında kendinisomutbiralgılama yöntemiyle kontrol sunum çalışmasındainceleneneğitimmateryalleri,flütçalıcılarıiçinhavanınyönlendirilmesigibioldukça sürecine dahiletmesi,onlardanalacağıgeridönüşlerlehedeflenenamaçlaraulaşmalarıkolaylaşacaktır.Bu bir eğitimdir. Çalgı eğitimi veren eğitimcilerin yeni öğretim metotlarını takip ederek öğrencilerini öğrenim aracılığı ile aktif katılımı oldukça yaygın bir yöntemdir. Çalgı eğitimi de bireysel çalışmanın Günümüzün modernöğretimveöğrenimmetotlarındaöğrencinindersleregörselişitselmateryaller ön planda olduğu Sonuç veÖneriler olmaktadır. tutabilmek yoluyla;farklıoktavlarvenüanslariçingerekliolanhavabasıncınıkontroletmekdemümkün de havanınşiddetinideğiştirmekgereklidir.Bumateryalleriniçindekitoplarıhareketettirmekveyasabit Ayrıca, flütçalarkenkalitelibirtoneldeetmekiçinhavanınsürekliliğinikorumak;farklınüanslar hedef uzunmüzikalcümleleriçinçalıcınınnefeskapasitesiniarttırmakvediyaframkaslarınıgeliştirmektir. olarak “BreathBuilder”ve“InhalationTrioBallTrainer”isimliaraçlarincelenecektir.Buaraçlardaöncelikli de mevcuttur.Sunumsırasında,nefeskontrolünüsağlamakiçintasarlanmışeğitimmateryallerineörnek üfleme materyalindenfarklıolarak;flütetakılmadanüzerindenefesegzersizleriyapılabilenmateryaller örnektir. Buyöntemlerhalengeçerliliğinikorumaklabirlikte;günümüzdeyukarıdaanlatılanalternatif doğru muma bir onu söndürmedenüflemeçalışmasıdanefeskontrolü içinyapılangeleneksel çalışmayöntemlerine Yanan 44). 1990: (Floyd, istenir. gözlemlemesi hareketlerini diyafram ederek kontrol (Galway, 199:72).Veyaöğrenciyeönedoğrueğilmesi,nefesalıpverirkenelleriylekarınbölgesini kitapları kaldırıpindirmeçalışmalarıyaptırılır. nefes alıpvermeyiörneklemekiçinyatarpozisyondaykenkarnınınüzerinebirkaçtanekitapkoyularakbu Geleneksel eğitimtekniklerinde,başlangıçseviyesindekiflütöğrencilerinediyaframkasınıkullanarak gelişecektir. değil; havayıyönlendirmeyeodaklanarakgeliştirildiğiiçinçalıcınınkendifizikselözellikleridoğrultusunda sağlayan biryöntemdir.Aynızamandadudakpozisyonudaanlatılanlardoğrultusundaveyataklitederek Önemi, YüksekLisansTezi,İstanbulÜniversitesiSosyalBilimler Enstitüsü,2002. BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory 1. oturum/session

341

o teknikgerçektensonderece modernyenibirteknikbunlarıburadagörmüşoluyoruz. Pekçokşey öğrenmeye çalışmıştımbaşarılı olamadımdudakyapımyüzündenamaCerenarkadaşımızın gösterdiği hoşgörüyle karşılayabileceğimizi zannediyorum.Yeniçağdaştekniklerortadameselaben birşeklideflüt her türlümetoduna,eğitimde olanhertürlükatkısınıdatahammüllübirşekildesürdürülmesini ancak görebiliyoruz vetümbualanlar birarayageldiğizamandahoşgörülü,birbirimizinçalgısına, birbirimizin bütün dünyadabununörneklerinemüzikörneğiylebaktığımız zamanböylebiryapılanmaolduğunu müziğiyle, tiyatrosuyla, çalgı yapımıyla.. Müzik eğitiminde hepsinin bir arada yer alması gerekiyor. Çünkü yüzyılda yakıngelecekteinşallahgerçekleşeceğiniümitediyorum. Türkmüziğiyle,batıdoğu aynı çatıaltındabiraradaeğitimvermesigerekiyor.Bunu geçmişyüzyıldaTürkiyebaşaramadıamabu faydalı görüyorum;kimüzikeğitimikonservatuvarların vesahnesanatlarıylailgilitümbranşların bir arayagelmesiyeterliolmuyor.Bununşekildebirleşmesi degerekiyor.Bunuherfırsattayinelemeyi bu sempozyumunöncülükyapacağınainanıyorum.Tabiiki butürsempozyumvekongrelerdekurumların Çünkü bu tür birliktelikler bu tür etkinlikler Türkiye’de pek fazla yapılmıyor. Bunun yaygınlaşması içinde İlker Kömürcühocamızavediğerorganizasyondayeralan herkesesonsuzteşekkürlerimizisunuyoruz. sempozyumun gerçekleşmesindeemeğigeçenherkeseBülent EcevitÜniversitesinintümyetkililerine, Prof. Dr.FezaTANSUĞ:Evet bende bir anlamda İsmail hocamın söylediklerini yineleyeceğim. Bu bütün arkadaşlarımatekrarteşekkürederim.Sağolun,varolun. ilginç, çokgüzelyaklaşımlarıylaayrıcateşekkürederim.Böylecebaştahocamolmaküzereburayagelen sempozyum çokbüyükbirşeydi.SayınMumford’aSourush’akatılımlarındandolayıgerçekten olabilme adımınıattık.SahneSanatları,müzik,Türkmüziği,batımüziği..Buişteo,yanlışolanşeyler. değil üstdüzeydepsikomotordavranışlarıyladönüştürdübelkibizi.Yaniartıkherkesadımattı,birlikte bazı konuların çok daha çabuk uzlaşılabileceğini gördük. Bu nedenle bu sempozyum sadece bilgilendirmek zıt fikirlerinbuluşabileceğinibirkezdahagördük.Türkiye’ninçokuzunyıllardırgereksizyeretartıştığı gördük, tartışmasını fikirlerin Zıt oldu. bildiriler güzel Çok yaptı. sunumlar değerli birbirinden gerçekten yerden gelenherşeyiöğrenmeyeçalışmışlar,öğrendiklerinipaylaşmayakatılımcılarınbiri Onlara bir görev daha verelim; sempozyum yapmak işini bize öğretsinler. Onlar bir yürek olmuşlar, her genç olsaydımveböyleoluşumlardahepyeralsaydım.Değerlikonuklarsöyleyecekhiçbirşeybulamıyorum. dinlediğim buncaoturumdan,izlediğimsunumlardandolayıbüyükfeyzaldım.Keşkebirazdaha sunumlarıyla insanlarıaydınlatan,bütündeğerlimeslektaşlarımateşekkürediyorum.Benbuikigündür öğrencilere, sponsorlarımıza,herkeseteşekkürederim.Burayagelipbildirileriyleinsanlarıaydınlatan, İlker Hocamaolmaküzerebütünöğretimelemanlarına,görevlilerineidaripersonele, büyük sempozyumlardanbirisi.Heralanayayılmışçokcesaretisteyenbiriştir.Bunedenlebenbaşta en gerçekleştirilen Türkiye’de bu Ve yapmamıştık. sempozyum bir ölçekte bu Fakat atlattım. sempozyum kurulundaydım. Sempozyumunnekadarçokağırbirşeyolduğunuiyibilenbirisiyim.İkidefa Prof. Dr.İsmailGÖĞÜŞ:Teşekkürler.Değerliarkadaşlarbendeikikezsempozyumdüzenleme Buyrun hocam. önemli varlıklarıvebizeverdikleridestekçokbensözüfazlauzatmadanonlaraveriyorum. kendilerine önceliklesempozyumaverdiklerikatkılardanötürüçokteşekkürediyorum.Bizimiçin kısmı bugünküuygulamalarımızlabirliktesonaerdi.Değerlendirmeoturumunda2değerlihocamvar Yrd. Doç.Dr.İlkerKÖMÜRCÜ:Evet değerli konuklar, değerli katılımcılar, sempozyumumuzun oturum KAPANIŞ KONUŞMASI/ BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Muspart2014 CLOSING REMARKS CLOSING

343 344 gibi tekbirçatıaltındabuluşmayıbaşarabilir.Hepinizetekrarkatılımlarınıziçinçokteşekkürediyorum. tarafından hepbirliktegerçekleştirilirveumuyorumkibütünbusanatlailgilikurumlarhocamındediği katkı ancakbuşekildeverilebilir.Oyüzdenumuyorumkidahabüyüketkinliklerokullar istiyorum. Artık bu kapalı ve parçalanmış yapıdan uzaklaşılması gerektiğini düşünüyorum. Sanat alanına hocama, CerenHocama,AnılNazHocamaçokbüyükemekleridolayısıylaayrıcateşekküretmek çok değerlimesaiarkadaşlarımvar.Huzurlarınızdaonlarateşekküretmekisterim.Melikehocama,İlkay daha güzeletkinliklereimzaatacaklardır.Buradabusempozyumungerçekleşmesindekatkıdabulunan tecrübeli konservatuvarlarımızvarumuyorumkionlarbundançokdahabüyükkapsamlı paylaşmak içinyerarayıpbulamıyorlar.Biz8yıllıktazebirkonservatuvarolarakbuişesoyundukamaçok büyük bir eksiklik var. Akademisyen hocalarımız kendi alanlarında bilimsel araştırmalarını sunmak için çapta, bukonseptdeyapılmışilksempozyumduvebizegelenbaşvurulardandaanladıkkialandaçok Müzik veSahneSanatlarıSempozyumuaslındabualandayapılmışilksempozyumbiliyorsunuz.Bu Yrd. Doç.Dr.İlkerKÖMÜRCÜ:Saygı değer konuklar son bir iki cümle söylemek istiyorum. Uluslararası ederim. kurumlarımızı birçatıaltındatoplayabilirvehepbirlikteçalışmaimkanıbulabiliriz.Hepinizeteşekkür kadar önemli olduğunu anlayabiliriz ve inşallah yakın bir gelecekte ciddi bir reform hareketiyle bütün bu parçası. Bilimselolduğukadaraynızamandasosyalaktivitebuaçıdandabaktığımızzamanbunlarınne şey düzenleyebilir. Bu sempozyumiçin de çokfazla emek harcandı tabi ki ama bu dasanat eğitiminin bir Bence her kurum her yıl bir sempozyum olmasa bile küçük bir kongre yada workshop, çalıştay gibi bir bilimsel çalışmalarlamümkünolabiliyorvebununyaygınlaşmasıgerektiğinivurgulamakistiyorum. BEÜ Devlet Konservatuvarı /BEU StateConservatory Muspart2014