A review on systematic and taxonomic of the , based on geographical distribution pattern and habitat diversity, using by GIS

Item thesis

Authors Owfi, Fereidoon

Publisher Islamic Azad University, Science and Research Branch, Tehran, Marine Ecology

Download date 06/10/2021 11:28:36

Link to Item http://hdl.handle.net/1834/35852

أ

ب

داﻧﺸﮕﺎه آزاد اﺳﻼﻣﻲ واﺣﺪ ﻋﻠﻮم و ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت

ﺗﻌﻬﺪﻧﺎﻣﻪ اﺻﺎﻟﺖ رﺳﺎﻟﻪ ﻳﺎ ﭘﺎﻳﺎن ﻧﺎﻣﻪ

اﻳﻨﺠﺎﻧﺐ ﻓﺮﻳﺪون ﻋﻮﻓﻲ داﻧﺶ آﻣﻮﺧﺘﻪ ﻣﻘﻄﻊ دﻛﺘﺮي ﺗﺨﺼﺼﻲ در رﺷﺘﻪ ﺑﻴﻮﻟﻮژي درﻳﺎ ﻛﻪ در ﺗﺎرﻳﺦ 5 / 8 / 1394 از رﺳﺎﻟﻪ ﺧﻮد ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان "ﺑﺮرﺳﻲ ﮔﻮﻧﻪ ﺷﻨﺎﺳﻲ و ﺑﺎزﻧﮕﺮي رده ﺑﻨﺪي ﻣﺎﻫﻴﺎن آﺑﻬﺎي اﻳﺮاﻧﻲ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﺑﺮ اﺳﺎس اﻟﮕﻮي اﻧﺘﺸﺎر ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎﻳﻲ و ﺗﻨﻮع زﻳﺴﺘﮕﺎﻫﻲ ﺑﺎ ﺑﻜﺎرﮔﻴﺮي ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ اﻃﻼﻋﺎت ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎﻳﻲ (GIS)" ﺑﺎ ﻛﺴﺐ ﻧﻤﺮه 20 و درﺟﻪ ﻋﺎﻟﻲ دﻓﺎع ﻧﻤﻮده ام ﺑﺪﻳﻨﻮﺳﻴﻠﻪ ﻣﺘﻌﻬﺪ ﻣﻲ ﺷﻮم: 1) اﻳﻦ رﺳﺎﻟﻪ ﺣﺎﺻﻞ ﺗﺤﻘﻴﻖ و ﭘﮋوﻫﺶ اﻧﺠﺎم ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ اﻳﻨﺠﺎﻧﺐ ﺑﻮده ودر ﻣﻮاردي ﻛﻪ از دﺳﺘﺎوردﻫﺎي ﻋﻠﻤﻲ وﭘﮋوﻫﺸﻲ دﻳﮕﺮان (اﻋﻢ از ﭘﺎﻳﺎن ﻧﺎﻣﻪ، ﻛﺘﺎب، ﻣﻘﺎﻟﻪ و) ... اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮده ام، ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺿﻮاﺑﻂ وروﻳﻪ ﻣﻮﺟﻮد، ﻧﺎم ﻣﻨﺒﻊ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده وﺳﺎﻳﺮ ﻣﺸﺨﺼﺎت آن را در ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ ذﻛﺮ و درج ﻛﺮده ام. 2) اﻳﻦ رﺳﺎﻟﻪ ﻗﺒﻼ "ﺑﺮاي درﻳﺎﻓﺖ ﻫﻴﭻ ﻣﺪرك ﺗﺤﺼﻴﻠﻲ (ﻫﻢ ﺳﻄﺢ، ﭘﺎﺋﻴﻦ ﺗﺮ ﻳﺎ ﺑﺎﻻﺗﺮ) درﺳﺎﻳﺮ داﻧﺸﮕﺎه ﻫﺎ و ﻣﺆﺳﺴﺎت آﻣﻮزش ﻋﺎﻟﻲ اراﺋﻪ ﻧﺸﺪه اﺳﺖ. 3) ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﺑﻌﺪ از ﻓﺮاﻏﺖ از ﺗﺤﺼﻴﻞ، ﻗﺼﺪ اﺳﺘﻔﺎده و ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﺑﻬﺮه ﺑﺮداري اﻋﻢ از ﭼﺎپ ﻛﺘﺎب، ﺛﺒﺖ اﺧﺘﺮاع و ... از اﻳﻦ ﭘﺎﻳﺎن ﻧﺎﻣﻪ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻢ، از ﺣﻮزه ﻣﻌﺎوﻧﺖ ﭘﮋوﻫﺸﻲ واﺣﺪ ﻣﺠﻮزﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ را اﺧﺬ ﻧﻤﺎﻳﻢ. 4) ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ در ﻫﺮ ﻣﻘﻄﻊ زﻣﺎﻧﻲ ﺧﻼف ﻣﻮارد ﻓﻮق ﺛﺎﺑﺖ ﺷﻮد، ﻋﻮاﻗﺐ ﻧﺎﺷﻲ ازآن را ﻣﻲ ﭘﺬﻳﺮم و واﺣﺪ داﻧﺸﮕﺎﻫﻲ ﻣﺠﺎز اﺳﺖ ﺑﺎ اﻳﻨﺠﺎﻧﺐ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺿﻮاﺑﻂ وﻣﻘﺮرات رﻓﺘﺎر ﻧﻤﻮده و درﺻﻮرت اﺑﻄﺎل ﻣﺪرك ﺗﺤﺼﻴﻠﻲ ام ﻫﻴﭻ ﮔﻮﻧﻪ ادﻋﺎﻳﻲ ﻧﺨﻮاﻫﻢ داﺷﺖ.

ﻧﺎم و ﻧﺎم ﺧﺎﻧﻮادﮔﻲ: ﻓﺮﻳﺪون ﻋﻮﻓﻲ ﺗﺎرﻳﺦ و اﻣﻀﺎء: 7/ 10/ 1394

ج

داﻧﺸﮕﺎه آزاد اﺳﻼﻣﻲ واﺣﺪ ﻋﻠﻮم و ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت داﻧﺸﻜﺪه ﻋﻠﻮم و ﻓﻨﻮن درﻳﺎﻳﻲ، ﮔﺮوه ﺑﻴﻮﻟﻮژي درﻳﺎ

رﺳﺎﻟﻪ دﻛﺘﺮي رﺷﺘﻪ ﺑﻴﻮﻟﻮژي درﻳﺎ ( Ph.D )

ﻋﻨﻮان: ﺑﺮرﺳﻲ ﮔﻮﻧﻪ ﺷﻨﺎﺳﻲ و ﺑﺎزﻧﮕﺮي رده ﺑﻨﺪي ﻣﺎﻫﻴﺎن آﺑﻬﺎي اﻳﺮاﻧﻲ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﺑﺮ اﺳﺎس اﻟﮕﻮي اﻧﺘﺸﺎر ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎﻳﻲ و ﺗﻨﻮع زﻳﺴﺘﮕﺎﻫﻲ ﺑﺎ ﺑﻜﺎرﮔﻴﺮي ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ اﻃﻼﻋﺎت ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎﻳﻲ (GIS)

اﺳﺘﺎد راﻫﻨﻤﺎ: دﻛﺘﺮ ﺳﻴﺪ ﻣﺤﻤﺪ رﺿﺎ ﻓﺎﻃﻤﻲ

اﺳﺘﺎدان ﻣﺸﺎور: دﻛﺘﺮ ﻋﺒﺎﺳﻌﻠﻲ ﻣﻄﻠﺒﻲ دﻛﺘﺮ Brian W. Coad

ﻧﮕﺎرش: ﻓﺮﻳﺪون ﻋﻮﻓﻲ

ﭘﺎﻳﻴﺰ 1394

د

ﺳﭙﺎﺳﮕﺰاري

ﺑﺪﻳﻨﻮﺳﻴﻠﻪ وﻇﻴﻔﻪ ﺧﻮد ﻣﻲ داﻧﻢ ازﻛﻠﻴﻪ ﻣﺴـﺌﻮﻟﻴﻦ، اﺳـﺎﺗﻴﺪ، ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳـﺎن و ﻫﻤﻜـﺎران

ﻣﺤﺘﺮم ﻛﻪ در ﻣﺮاﺣﻞ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﭘﺎﻳﺎن ﻧﺎﻣﻪ ﺑﺎ اﻳﻨﺠﺎﻧﺐ ﻫﻤﻜﺎري ﻧﻤﻮده و در اﺟﺮاي ﻫﺮ ﭼﻪ ﺑﻬﺘﺮ آن ﻣﺴﺎﻋﺪﺗﻬﺎي ﻻزم را ﺑﻌﻤﻞ آورده اﻧﺪ، ﺗﺸﻜﺮ و ﺳﭙﺎﺳﮕﺰاري ﻧﻤﺎﻳﻢ. ﺑـﺪﻳﻬﻲ اﺳـﺖ ﻛﻪ ﺗﻼش ﻫﺮ ﻳﻚ از آﻧﻬﺎ در اﻧﺠﺎم ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ آﻣﻴﺰ اﻳﻦ ﭘﺎﻳﺎن ﻧﺎﻣﻪ ﺛﻤﺮ ﺑﺨﺶ ﺑـﻮده و ﺑـﺪﻳﻦ

ﻟﺤﺎظ ﺳﻬﻢ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻬﻲ را در روﻧﺪ اﺟﺮاﻳﻲ و ﻣﺮاﺣﻞ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺗﺤﻘﻴﻖ داﺷﺘﻪ اﻧﺪ .

ـ اﺳﺘﺎد ﻣﺤﺘﺮم راﻫﻨﻤﺎ، ﺟﻨﺎب آﻗﺎي دﻛﺘﺮ ﻣﺤﻤﺪ رﺿﺎ ﻓﺎﻃﻤﻲ و ﻣﺸـﺎوران ﻣﺤﺘـﺮ م

ﺟﻨﺎب آﻗﺎﻳﺎن دﻛﺘﺮ ﻋﺒﺎﺳﻌﻠﻲ ﻣﻄﻠﺒﻲ و Brian W. Coad.

- ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ و اﻋﻀﺎء ﻣﺤﺘﺮم ﻫﻴﺌﺖ ﻋﻠﻤﻲ ﮔﺮوه ﺑﻴﻮﻟﻮژي درﻳﺎ ، رﻳﺎﺳﺖ، ﻣﻌﺎوﻧﻴﻦ و

ﻫﻤﻜﺎران ﻣﺤﺘﺮم داﻧﺸﻜﺪه ﻋﻠﻮم و ﻓﻨﻮن درﻳـﺎﻳﻲ - داﻧﺸـﮕﺎه آزاد اﺳـﻼﻣﻲ ، واﺣـﺪ

ﻋﻠﻮم و ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت- ﺗﻬﺮان.

- ﺟﻨﺎب آﻗﺎي دﻛﺘﺮ ﻋﺒﺎﺳﻌﻠﻲ ﻣﻄﻠﺒﻲ رﻳﺎﺳﺖ اﺳﺒﻖ و ﺟﻨﺎب آﻗﺎي دﻛﺘـﺮ ﻣﺤﻤـﺪ ﭘﻮر ﻛﺎﻇﻤﻲ رﻳﺎﺳﺖ ﻣﺤﺘﺮم ﻣﻮﺳﺴﻪ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﻋﻠـﻮم ﺷـﻴﻼﺗﻲ ﻛﺸـﻮر ، و ﻫﻤﭽﻨـﻴﻦ ﻣﻌﺎوﻧﻴﻦ، ﻣﺪﻳﺮان، ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﺎن و ﻫﻤﻜﺎران ﮔﺮاﻣﻲ آن ﻣﻮﺳﺴﻪ و ﭘﮋوﻫﺸﻜﺪه ﻫﺎ و ﻣﺮاﻛـﺰ

ﺗﺤﻘﻴﻘﺎﺗﻲ ﺷﻴﻼﺗﻲ ﺗﺎﺑﻌﻪ در اﺳﺘﺎﻧﻬﺎي ﺟﻨﻮب ﻛﺸﻮر.

- ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﻦ، ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﺎن و ﻫﻤﻜﺎران ﮔﺮاﻣﻲ در ﺳﺘﺎد ﺗﻬﺮان ﻣﻮﺳﺴﻪ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﻋﻠـﻮم

ﺷﻴﻼﺗﻲ ﻛﺸﻮر، ﺳﺎزﻣﺎن ﺣﻔﺎﻇﺖ ﻣﺤﻴﻂ زﻳﺴﺖ، ﺳﺎزﻣﺎن ﺷﻴﻼت اﻳﺮان، ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﻨـﺎدر و

درﻳﺎﻧﻮردي، ﺷﺮﻛﺖ ﻧﻔﺖ ﻓﻼت ﻗﺎره و واﺣﺪ ﻫـﺎي ﺗﺎﺑﻌـﻪ اﺳـﺘﺎﻧﻬﺎي ﺳـﺎﺣﻠﻲ ﺟﻨـﻮب ﻛﺸﻮر و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻣﺮاﻛﺰ آﻣﻮزﺷﻲ و داﻧﺸﮕﺎﻫﻬﺎي ﻣﺮﺗﺒﻂ .

ه

ﺗﻘﺪﻳﻢ ﺑﻪ: ﺗﻤﺎﻣﻲ ﻣﺨﻠﻮﻗﺎت زﻳﺒﺎ ﺳﺮﺷﺖ ﭘﺮوردﮔﺎر و ﻣﻬﺮﺑﺎﻧﻲ، ﺻﺒﻮري و د ﻟﮕﺮﻣﻲ ﻫﻤﺴﺮ و ﻓﺮزﻧﺪ ﻋﺰﻳﺰم

و ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻄﺎﻟﺐ

ﻋﻨﻮان ﺷﻤﺎره ﺻﻔﺤﻪ ﭼﻜﻴﺪه...... 1

ﻓﺼﻞ اول: ﻛﻠﻴﺎت ﺗﺤﻘﻴﻖ 1 - 1- ﻣﻘﺪﻣﻪ...... 4 1 - 1-1- ﻋﻠﻢ رده ﺑﻨﺪي ( Systematic)...... 4 1 - 1-2- اﺻﻮل ﻋﻠﻢ رده ﺑﻨﺪي ﻣﺎﻫﻴﺎن...... 4 1 - 1-3- وﻳﮋﮔﻴﻬﺎي ﻏﻴﺮ زﻳﺴﺘﻲ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس...... 8 1 - 1-3-1 - زﻣﻴﻦ ﺷﻨﺎﺳﻲ...... 10 1 - 1-3-2 - ﺟﺮﻳﺎن ﻫﺎي درﻳﺎﻳﻲ...... 11 1 - 1-3-3 - آب و ﻫﻮا و اﻗﻠﻴﻢ...... 12 1 - 1-3-4 - ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ...... 12 1 - 1-3-5 - ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ...... 13 1 - 1-4- وﻳﮋﮔﻴﻬﺎي زﻳﺴﺘﻲ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس...... 13 1 - 1-4-1 - ﺗﻨﻮع زﻳﺴﺘﮕﺎﻫﻲ و ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺣﺴﺎس ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس...... 14 1 - 1-4-2 - ﺗﻨﻮع زﻳﺴﺘﻲ ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس...... 15 1 - 2- ﺑﻴﺎن ﻣﺴﺌﻠﻪ...... 15 1 - 3- ﺿﺮورت ﺗﺤﻘﻴﻖ...... 16 1 - 4- اﻫﺪاف...... 17 1 - 5- ﻓﺮﺿﻴﻪ ﻫﺎ...... 17

ﻓﺼﻞ دوم: ﻣﺮوري ﺑﺮ ادﺑﻴﺎت ﺗﺤﻘﻴﻖ و ﭘﻴﺸﻴﻨﻪ ﺗﺤﻘﻴﻖ 2 - 1- ادﺑﻴﺎت ﺗﺤﻘﻴﻖ...... 19 2 - 2- ﭘﻴﺸﻴﻨﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت و ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت...... 20 2 - 2-1- ﭘﻴﺸﻴﻨﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت و ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺧﺎرج از ﻛﺸﻮر...... 22 2 - 2-2- ﭘﻴﺸﻴﻨﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت و ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت داﺧﻞ ﻛﺸﻮر...... 27

ز

ﻓﺼﻞ ﺳﻮم : روش اﺟﺮاي ﺗﺤﻘﻴﻖ 3 - 1- ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﻨﺎﺑﻊ و ﻣﺴﺘﻨﺪات آرﺷﻴﻮي...... 34 3 - 2- ﺑﺮرﺳﻲ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎي درﻳﺎﻳﻲ (ﻏﻴﺮ ﻣﻮزه اي)...... 35 3 - 3- ﺑﺮرﺳﻲ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎي درﻳﺎﻳﻲ (ﻣﻮزه اي)...... 36 3 - 4- ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺑﺮ اﺳﺎس اﺻﻮل رده ﺑﻨﺪي (Systematic & )...... 42 3 - 4-1- ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻗﺎﺑﻞ اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي (Morphometric)...... 42 3 - 4-2- ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻗﺎﺑﻞ ﺷﻤﺎر (Meristic)...... 42 3 - 4-3- ﻋﺪم اﻣﻜﺎن ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﮔﻮﻧﻪ اي...... 42 3 - 5- ﻣﻄﺎﺑﻘﺖ و ﺗﺎﻳﻴﺪ اﺳﺎﻣﻲ ﻋﻠﻤﻲ ﻣﺎﻫﻴﺎن...... 43 3 - 6- ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻧﻮﻳﺴﻲ اﺳﺎﻣﻲ ﻋﻠﻤﻲ ...... 44 3 - 7- ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪي زﻳﺴﺘﮕﺎﻫﻲ ﻣﺎﻫﻴﺎن...... 45 3 - 8- ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎي ﺟﺎﻧﻮري ﻓﻮن ﻣﺎﻫﻴﺎن ...... 46

ﻓﺼﻞ ﭼﻬﺎرم: ﺗﺠﺰﻳﻪ و ﺗﺤﻠﻴﻞ داده ﻫﺎ 4 - 1- ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس...... 49 4 - 2- ﺑﺮرﺳﻲ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﻻروي (Ichthyoplankton) ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس...... 78 4 - 3- ﺑﺮرﺳﻲ و اﺻﻼﺣﺎت ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﻣﻮزه اي...... 78 4 - 4- ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪي زﻳﺴﺘﮕﺎﻫﻲ ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎي ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس...... 83 4 - 4-1- ﻣﺎﻫﻴﺎن زﻳﺴﺘﮕﺎﻫﻬﺎي ﺳﻄﺢ زي (Pelagic habitats) ...... 87 4 - 4-2- ﻣﺎﻫﻴﺎن زﻳﺴﺘﮕﺎﻫﻬﺎي ﺑﺴﺘﺮ زي (Benthic habitats) ...... 92 4 - 5- ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺑﻮم زاد (Endemic) ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس...... 101

ﻓﺼﻞ ﭘﻨﺠﻢ: ﻧﺘﻴﺠﻪ ﮔﻴﺮي و ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدات 5 - 1- وﻳﮋﮔﻴﻬﺎي ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎﻳﻲ و ﺑﻮم ﺷﻨﺎﺧﺘﻲ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس...... 104 5 - 2- ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎي زﻳﺴﺘﻲ ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس...... 104 5 - 3- ﺑﻮم زادي (Endemism) در ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ...... 107 5 - 4- ﻧﻔﻮذ و ﭘﺮاﻛﻨﺶ ﮔﻮﻧﻪ اي ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس...... 113 5 - 5- ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت ﻓﻮن ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس...... 113

ح 5 - 5-1- ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻣﺎﻫﻴﺎن در ﺳﻄﺢ ﺧﺎﻧﻮاده...... 114 5 - 5-2- ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻣﺎﻫﻴﺎن در ﺳﻄﺢ ﮔﻮﻧﻪ...... 122 5 - 6- ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﺟﺪﻳﺪ ﻣﺎﻫﻴﺎن (اوﻟﻴﻦ ﮔﺰارش ﺣﻀﻮر)...... 123 5 - 7- اﻟﮕﻮي ﭘﺮاﻛﻨﺶ ﮔﺮوﻫﻬﺎي ﻏﺎﻟﺐ ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ...... 129 5 - 8- ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدات...... 132 5 - 8-1- ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدات ﭘﮋوﻫﺸﻲ...... 132 5 - 8-2- ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدات آﻣﻮزﺷﻲ...... 133 5 - 8-3- ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدات ﺗﺮوﻳﺠﻲ...... 133 5 - 8-3- ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدات اﺟﺮاﻳﻲ (ﻣﺪﻳﺮﻳﺘﻲ)...... 134 ﻣﻨﺎﺑﻊ و ﻣﺎﺧﺬ...... 136 ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻓﺎرﺳﻲ...... 136 ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻨﺎﺑﻊ اﻧﮕﻠﻴﺴﻲ...... 139 ﭘﻴﻮﺳﺖ...... 160 ﭼﻜﻴﺪه اﻧﮕﻠﻴﺴﻲ...... 166

ط ﻓﻬﺮﺳﺖ ﺟﺪاول

ﻋﻨﻮان ﺷﻤﺎره ﺻﻔﺤﻪ ﺟﺪول 2-1: ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت و ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و ﺧﻠﻴﺞ ﻋﻤﺎن (ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻓﺎرﺳﻲ)...... 31 ﺟﺪول 2-2: ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت و ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و ﺧﻠﻴﺞ ﻋﻤﺎن (ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻏﻴﺮ ﻓﺎرﺳﻲ)...... 32 ﺟﺪول 3-1: ﺧﻼﺻﻪ اﻃﻼﻋﺎت ﻣﻨﺎﺑﻊ و ﻣﺴﺘﻨﺪات آرﺷﻴﻮي...... 34 ﺟﺪول 3-2: ﺗﻌﺪاد ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻏﻴﺮ ﻣﻮزه اي...... 35 ﺟﺪول 3-3: ﺗﻌﺪاد ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﻮزه اي...... 36 ﺟﺪول 3-4: اﺧﺘﺼﺎرات اﺳﺘﺎﻧﺪارد رده ﺑﻨﺪي ﺑﺮاي ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻧﻤﻮﻧﻪ...... 43 ﺟﺪول 3-5: واژه ﻫﺎي رده ﺑﻨﺪي در ﺟﺪول ﻣﻌﺮﻓﻲ ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎ ﺑﺮ اﺳﺎس اﺳﺘﺎﻧﺪارد...... 44 ﺟﺪول 3-6: ﻧﻤﻮﻧﻪ اﺳﺎﻣﻲ ﻏﻴﺮ ﻣﻌﻤﻮل و ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻧﺸﺪه راﻳﺞ (ﻣﺘﺮادف) ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﻣﺎﻫﻴﺎن...... 44 ﺟﺪول 3-7: ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪي اﺳﺘﺎﻧﺪارد زﻳﺴﺘﮕﺎﻫﻲ ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس (و ﺗﻨﮕﻪ ﻫﺮﻣﺰ و ﺧﻠﻴﺞ ﻋﻤﺎن)...... 46 ﺟﺪول 4-1: ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎ و ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎ ﺑﻪ ﺗﻔﻜﻴﻚ ﻣﺎﻫﻴﺎن ﻏﻀﺮوﻓﻲ (ﻛﻮﺳﻪ و ﺳﻔﺮه ﻣﺎﻫﻴﺎن) و اﺳﺘﺨﻮاﻧﻲ...... 49 ﺟﺪول 4-2: ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎ و ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس (ﺑﺎ اﺣﺘﺴﺎب ﺗﻨﮕﻪ ﻫﺮﻣﺰ)...... 50 ﺟﺪول 4-3: ﻓﻬﺮﺳﺖ ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎ و ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﻏﻀﺮوف ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس - ﻛﻮﺳﻪ ﻣﺎﻫﻴﺎن...... 73 ﺟﺪول 4-4: ﻓﻬﺮﺳﺖ ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎ و ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﻏﻀﺮوف ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس - ﺳﻔﺮه ﻣﺎﻫﻴﺎن...... 75 ﺟﺪول 4-5: ﻓﻬﺮﺳﺖ ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎي ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و ﺗﻨﮕﻪ ﻫﺮﻣﺰ ﺑﺎ ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ...... 76 ﺟﺪول 4-6: ﻓﻬﺮﺳﺖ ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎي ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و ﺗﻨﮕﻪ ﻫﺮﻣﺰ ﺑﺎ ﺗﻚ ﮔﻮﻧﻪ...... 76 ﺟﺪول 4-7: ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﻻروي ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺷﺪه در ﺣﺪ ﺗﺎﻛﺴﻮن ﺧﺎﻧﻮاده ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و ﺧﻠﻴﺞ ﻋﻤﺎن...... 78 ﺟﺪول 4-8: ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﻣﺸﻜﻮك و ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪ ﺑﺎزﻧﮕﺮي ﺳﻴﺴﺘﻤﺎﺗﻴﻚ در ﻣﻮزه ﻫﺎي ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ...... 80 ﺟﺪول 4-9: ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي اﺻﻼح ﺷﺪه ﺑﺮ اﺳﺎس ﺗﺎﻛﺴﻮن ﺧﺎﻧﻮاده در ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﻣﻮزه اي...... 81 ﺟﺪول 4-10: ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي اﺻﻼح ﺷﺪه ﺑﺮ اﺳﺎس ﺗﺎﻛﺴﻮن ﺟﻨﺲ و ﮔﻮﻧﻪ در ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﻣﻮزه اي...... 81 ﺟﺪول 4-11: ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎ و ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي اﺻﻼح ﺷﺪه ﺗﺎﻛﺴﻮن ﺟﻨﺲ و ﮔﻮﻧﻪ در ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﻣﻮزه اي...... 82 ﺟﺪول 4-12: ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﺑﺎ ﮔﺮاﻳﺶ زﻳﺴﺘﮕﺎﻫﻬﺎي رودﺧﺎﻧﻪ اي و ﻣﺼﺒﻲ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و ﺧﻠﻴﺞ ﻋﻤﺎن...... 85 ﺟﺪول 4-13: ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪي اﺳﺘﺎﻧﺪارد زﻳﺴﺘﮕﺎﻫﻲ ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و ﺗﻨﮕﻪ ﻫﺮﻣﺰ...... 86 ﺟﺪول 4-14: ﺗﻌﺪاد و درﺻﺪ ﮔﻮﻧﻪ اي ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﺑﺮ اﺳﺎس ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪي اﺳﺘﺎﻧﺪارد زﻳﺴﺘﮕﺎﻫﻲ...... 87 ﺟﺪول 4-15: ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و ﺗﻨﮕﻪ ﻫﺮﻣﺰ ﺑﺎ ﮔﺮاﻳﺶ زﻳﺴﺘﮕﺎﻫﻲ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻋﻤﻴﻖ...... 100 ﺟﺪول 4-16: وﺿﻌﻴﺖ ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺑﺎ وﺿﻌﻴﺖ ﺧﺎص ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و ﺗﻨﮕﻪ ﻫﺮﻣﺰ...... 101

ي ﺟﺪول 4-17: ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي اﻧﺤﺼﺎري و ﺑﻮم زاد ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﺑﺎ ﻧﺎم persicus و arabicus/arabica...... 102 ﺟﺪول 5-1: ﺗﻌﺪاد ﺧﺎﻧﻮاده و ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﺣﻮﺿﻪ ﻫﺎي درﻳﺎﻳﻲ ﺷﻤﺎل ﻏﺮب اﻗﻴﺎﻧﻮس ﻫﻨﺪ...... 106 ﺟﺪول 5-2: وﻳﮋﮔﻲ ﻫﺎي زﻳﺴﺘﮕﺎﻫﻲ ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﺑﻮم زاد ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﺑﺮ اﺳﺎس ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺻﻴﺪ...... 112 ﺟﺪول 5-3: ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ اي ﺧﺎﻧﻮاده ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و ﺧﻠﻴﺞ ﻋﻤﺎن ﺑﺎ ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ...... 116 ﺟﺪول 5-4 ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ اي ﺧﺎﻧﻮاده ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و ﺧﻠﻴﺞ ﻋﻤﺎن ﺑﺎ ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ...... 117 ﺟﺪول 5-5: ﻓﻬﺮﺳﺖ ﺧﺎﻧﻮاده ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺗﻚ ﮔﻮﻧﻪ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و ﺧﻠﻴﺞ ﻋﻤﺎن...... 118 ﺟﺪول 5-6: ﻓﻬﺮﺳﺖ ﺧﺎﻧﻮاده ﻏﻴﺮ ﻣﺸﺘﺮك ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺗﻚ ﮔﻮﻧﻪ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و ﺧﻠﻴﺞ ﻋﻤﺎن...... 120 ﺟﺪول 5-7: ﻓﻬﺮﺳﺖ ﺧﺎﻧﻮاده ﻣﺸﺘﺮك ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺗﻚ ﮔﻮﻧﻪ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و ﺧﻠﻴﺞ ﻋﻤﺎن...... 121

ك ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻧﻘﺸﻪ ﻫﺎ

ﻋﻨﻮان ﺷﻤﺎره ﺻﻔﺤﻪ ﻧﻘﺸﻪ 1-1: ﻣﺮز ﻫﺎي ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎﻳﻲ زﻳﺮ ﺣﻮﺿﻪ ﻫﺎي درﻳﺎﻫﺎ و ﺧﻠﻴﺞ ﻫﺎي ﺷﻤﺎل ﻏﺮب اﻗﻴﺎﻧﻮس ﻫﻨﺪ...... 9 ﻧﻘﺸﻪ 1-2: ﻣﺮز ﻫﺎي درﻳﺎﻳﻲ ﺗﻨﮕﻪ ﻫﺮﻣﺰ ﺑﺎ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و درﻳﺎي ﻋﻤﺎن...... 9 ﻧﻘﺸﻪ 1-3: دﻳﺮﻳﻨﻪ ﺷﻨﺎﺳﻲ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺣﻮﺿﻪ درﻳﺎﻳﻲ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس...... 10 ﻧﻘﺸﻪ 1-4: ﻧﻮاﺣﻲ ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎي ﺟﺎﻧﻮري...... 15 ﻧﻘﺸﻪ 3-1: ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﻣﻮزه ﻫﺎي ﻣﺎﻫﻲ ﺷﻨﺎﺳﻲ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ در ﺳﻄﺢ ﻛﺸﻮر...... 37 ﻧﻘﺸﻪ 3-2: ﺑﻨﺎدر ﺻﻴﺎدي و ﻣﺮاﻛﺰ ﺗﺨﻠﻴﻪ ﺻﻴﺪ – اﺳﺘﺎن ﺧﻮزﺳﺘﺎن (ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس)...... 38 ﻧﻘﺸﻪ 3-3: ﺑﻨﺎدر ﺻﻴﺎدي و ﻣﺮاﻛﺰ ﺗﺨﻠﻴﻪ ﺻﻴﺪ – اﺳﺘﺎن ﺑﻮﺷﻬﺮ (ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس)...... 39 ﻧﻘﺸﻪ 3-4: ﺑﻨﺎدر ﺻﻴﺎدي و ﻣﺮاﻛﺰ ﺗﺨﻠﻴﻪ ﺻﻴﺪ – اﺳﺘﺎن ﻫﺮﻣﺰﮔﺎن (ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس، ﺗﻨﮕﻪ ﻫﺮﻣﺰ و ﺧﻠﻴﺞ ﻋﻤﺎن).. 40 ﻧﻘﺸﻪ 3-5: ﺑﻨﺎدر ﺻﻴﺎدي و ﻣﺮاﻛﺰ ﺗﺨﻠﻴﻪ ﺻﻴﺪ – اﺳﺘﺎن ﺳﻴﺴﺘﺎن و ﺑﻠﻮﭼﺴﺘﺎن (ﺧﻠﻴﺞ ﻋﻤﺎن)...... 41 ﻧﻘﺸﻪ 3-6: ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺑﻨﺪي ﺣﻮﺿﻪ ﻫﺎي درﻳﺎﻳﻲ ﺟﻬﺎن ﺟﻬﺖ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎي زﻳﺴﺘﻲ و ﺟﺎﻧﻮري اﺑﺰﻳﺎن...... 47 ﻧﻘﺸﻪ 4-1: ﺣﻮﺿﻪ ﻫﺎي آﺑﺮﻳﺰ ﻛﺸﻮر و ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ زﻳﺮ ﺣﻮﺿﻪ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و ﺧﻠﻴﺞ ﻋﻤﺎن...... 84 ﻧﻘﺸﻪ 5-1: ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ درﻳﺎﻫﺎي ﺷﻤﺎل ﻏﺮب ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺷﻤﺎل ﻏﺮب اﻗﻴﺎﻧﻮﺳﻲ...... 106 ﻧﻘﺸﻪ 5-2: اﻟﮕﻮي ﭘﺮاﻛﻨﺶ ﺧﺎﻧﻮاده Ariidae در ﻣﺤﺪوده آﺑﻬﺎي اﻳﺮاﻧﻲ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و ﺗﻨﮕﻪ ﻫﺮﻣﺰ...... 129 ﻧﻘﺸﻪ 5-3: اﻟﮕﻮي ﭘﺮاﻛﻨﺶ ﺧﺎﻧﻮاده Haemulidae در ﻣﺤﺪوده آﺑﻬﺎي اﻳﺮاﻧﻲ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و ﺗﻨﮕﻪ ﻫﺮﻣﺰ.... 129 ﻧﻘﺸﻪ 5-4: اﻟﮕﻮي ﭘﺮاﻛﻨﺶ ﺧﺎﻧﻮاده Lethrinidae در ﻣﺤﺪوده آﺑﻬﺎي اﻳﺮاﻧﻲ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و ﺗﻨﮕﻪ ﻫﺮﻣﺰ..... 130 ﻧﻘﺸﻪ 5-5 :اﻟﮕﻮي ﭘﺮاﻛﻨﺶ ﺧﺎﻧﻮاده Labridae در ﻣﺤﺪوده آﺑﻬﺎي اﻳﺮاﻧﻲ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و ﺗﻨﮕﻪ ﻫﺮﻣﺰ...... 130 ﻧﻘﺸﻪ 5-6 :اﻟﮕﻮي ﭘﺮاﻛﻨﺶ ﺳﻔﺮه ﻣﺎﻫﻴﺎن (Batoids) در ﻣﺤﺪوده آﺑﻬﺎي اﻳﺮاﻧﻲ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و ﺗﻨﮕﻪ ﻫﺮﻣﺰ.. 131 ﻧﻘﺸﻪ 5-7 :اﻟﮕﻮي ﭘﺮاﻛﻨﺶ ﻛﻮﺳﻪ ﻣﺎﻫﻴﺎن (Sharks) در ﻣﺤﺪوده آﺑﻬﺎي اﻳﺮاﻧﻲ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و ﺗﻨﮕﻪ ﻫﺮﻣﺰ... 131

ل ﭼﻜﻴﺪه ﭘﮋوﻫﺶ ﺣﺎﺿﺮ ﻃﻲ دوره 94 - 1390 ﺑﺎ ﻫﺪف ﺑﺮرﺳﻲ ﺳﻴﺴﺘﻤﺎﺗﻴﻚ و ﺑﺨﺼﻮص اﺻﻼح و ﺑﺎزﻧﮕﺮي رده ﺑﻨﺪي ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ( و ﺗﻨﮕﻪ ﻫﺮﻣﺰ) و ﺣﺼﻮل اﻃﻼﻋﺎت ﺟﺪﻳﺪ در زﻣﻴﻨﻪ ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﺑﺎ ﺗﺎﻛﻴﺪ ﺑﺮﻣﺤﺪوده آﺑﻬﺎي اﻳﺮاﻧﻲ ﺑﻪ اﺳﺘﻨﺎد ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﻣﻮزه اي ﻛﺸﻮر و ﺧﺎرج از ﻛﺸﻮر، ﺑﺮرﺳﻲ ﻫﺎي ﻣﻴﺪاﻧﻲ و ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﺮداري، و ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ اي ﻛﻠﻴﻪ ﻣﻨﺎﺑﻊ و ﻣﺴﺘﻨﺪات ﻣﻮﺟﻮد ﺑﻪ اﻧﺠﺎم رﺳﻴﺪ.. ﺑﺮ اﺳﺎس ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه، ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻧﻬﺎﻳﻲ و ﺗﺎﻳﻴﺪ ﺷﺪه ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس (ﺑﺎ اﺣﺘﺴﺎب ﺗﻨﮕﻪ ﻫﺮﻣﺰ و ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﺮزي ﺧﻠﻴﺞ ﻋﻤﺎن) 907 ﮔﻮﻧﻪ در ﻗﺎﻟﺐ 157 ﺧﺎﻧﻮاده ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ از اﻳﻦ ﺗﻌﺪاد 28 ﺧﺎﻧﻮاده ﺑﺎ 93 ﮔﻮﻧﻪ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻣﺎﻫﻴﺎن ﻏﻀﺮوﻓﻲ (ﺷﺎﻣﻞ 18 ﺧﺎﻧﻮاده ﺑﺎ 60 ﮔﻮﻧﻪ ﻛﻮﺳﻪ ﻣﺎﻫﻴﺎن و 10 ﺧﺎﻧﻮاده ﺑﺎ 34 ﮔﻮﻧﻪ ﺳﻔﺮه ﻣﺎﻫﻴﺎن) و 129 ﺧﺎﻧﻮاده ﺑﺎ 814 ﮔﻮﻧﻪ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻣﺎﻫﻴﺎن اﺳﺘﺨﻮاﻧﻲ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ. ﺣﻀﻮر 11 ﺧﺎﻧﻮاده ﺟﺪﻳﺪ ﺑﺎ ﺣﻀﻮر ﺗﻨﻬﺎ ﻳﻚ ﮔﻮﻧﻪ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪه ﺣﺎﺿﺮ در ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺷﺎﻣﻞZeidae ،Veliferidae، Kuhliidae ،Lophiidae ،Pempheridae ،Zanclidae ،Dalatiidae ،Stomiidae ،Sebastidae، Etmoptridae و Chlorophthalmidae ﻛﻪ ﭘﻴﺶ از اﻳﻦ ﮔﺰارش ﻧﺸﺪه ﺑﻮد و ﺣﻀﻮر آﻧﻬﺎ ﺑﺎ ﺷﻚ و ﺗﺮدﻳﺪ و ﻏﻴﺮ ﻣﺴﺘﻨﺪ اﻋﻼم ﺷﺪه ﺑﻮد ﻧﻴﺰ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻧﻤﻮﻧﻪ اي ﻣﻮزه اي و ﺑﺎزﻧﮕﺮي ﻫﺎي ﺟﺪﻳﺪ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﮔﺮدﻳﺪ. ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ دو ﺧﺎﻧﻮاده Clinidae و Creediidae ﺑﺮ اﺳﺎس ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﻻروي اﻧﻬﺎ ﺑﺮاي ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺟﺪﻳﺪا ﻣﻌﺮﻓﻲ ﺷﺪه اﺳﺖ. ﺗﻌﺪاد 62 ﺧﺎﻧﻮاده ﺑﺎ ﺗﻚ ﺟﻨﺲ و ﺗﻚ ﮔﻮﻧﻪ (Mono species family) و 25 ﺧﺎﻧﻮاده ﺑﺎ ﺗﻌﺪاد ﺑﻴﺶ از 10 ﮔﻮﻧﻪ ﺣﻀﻮر دارﻧﺪ ﻛﻪ در اﻳﻦ ﻣﻴﺎن Gobiidae (53 ﮔﻮﻧﻪ)، Carangide (48ﮔﻮﻧﻪ)، Labride (41 ﮔﻮﻧﻪ)، Blenniidae (34ﮔﻮﻧﻪ)، Apogonidae (32 ﮔﻮﻧﻪ) و Lutjanidae (31 ﮔﻮﻧﻪ) از ﻣﺎﻫﻴﺎن اﺳﺘﺨﻮان، Carcharhinidae (26 ﮔﻮﻧﻪ) از ﻛﻮﺳﻪ ﻣﺎﻫﻴﺎن و Dasyatidae (12ﮔﻮﻧﻪ) از ﺳﻔﺮه ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎ را ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ ﺗﻌﺪاد ﮔﻮﻧﻪ ﺑﻪ ﺧﻮد اﺧﺘﺼﺎس داده ه اﻧﺪ. ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺗﻌﺪاد 13 ﮔﻮﻧﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﺑﻮم زاد (Endemic) ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﻣﻌﺮﻓﻲ و ﺗﺎﻳﻴﺪ ﺷﺪه اﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ ﮔﺴﺘﺮش ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎﻳﻲ ﻣﻨﺤﺼﺮ ﺑﻪ ﺣﻮﺿﻪ داﺧﻠﻲ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ. دو ﮔﻮﻧﻪ از ﺟﻨﺲ Aphanius ﺧﺎﻧﻮاده Cyprinodontidae و ﻳﻚ ﮔﻮﻧﻪ Poecilia latipinna ﺧﺎﻧﻮاده Poeciliidae از زﻳﺴﺘﮕﺎه آب ﺷﻴﺮﻳﻦ ﺑﻪ ﺑﺨﺶ ﻫﺎي ﻟﺐ ﺷﻮر ﺳﺎﺣﻠﻲ راه ﭘﻴﺪا ﻛﺮده اﻧﺪ و ﻋﻼوه ﺑﺮ آن 11 ﮔﻮﻧﻪ از ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎي ,Carcharhinidae Clupeidae, Chanidae, Gobidae, Mugilidae, Sparidae ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﺑﺎ ﮔﺮاﻳﺶ آب ﺷﻴﺮﻳﻦ در ﺣﻮﺿﻪ ﻫﺎي رودﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎي ﺟﻨﻮب ﻛﺸﻮر ﻧﻴﺰ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﻧﺪ. در اﻳﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ از ﺗﻌﺪاد 907 ﮔﻮﻧﻪ ﮔﺰارش ﺷﺪه از ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ، ﺗﻌﺪاد 294 ﮔﻮﻧﻪ (4/32 درﺻﺪ) ﺑﻪ زﻳﺴﺘﮕﺎﻫﻬﺎي ﺑﻨﺘﻴﻚ (Benthic habitats) و ﺗﻌﺪاد 613 ﮔﻮﻧﻪ (6/67 %) ﺑﻪ زﻳﺴﺘﮕﺎﻫﻬﺎي ﭘﻼژﻳﻚ (Pelagic habitats) ﻣﺘﻌﻠﻖ ﻫﺴﺘﻨﺪ.

1 ﺑﻄﻮرﻳﻜﻪ ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي زﻳﺴﺘﮕﺎﻫﻬﺎي آﺑﺴﻨﮓ ﻫﺎي ﻣﺮﺟﺎﻧﻲ و ﺳﻨﮕﻲ– ﺻﺨﺮه اي - Coral reefs & Rocks) (Boulders در ﻃﻴﻒ ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺑﻨﺘﻴﻚ ( 129 ﮔﻮﻧﻪ - 3/14 %) و ﻣﺎﻫﻴﺎن واﺑﺴﺘﻪ و ﭘﻴﺮاﻣﻮن آﺑﺴﻨﮕﻬﺎي ﻣﺮﺟﺎﻧﻲ (Reef associated) در ﻃﻴﻒ ﻣﺎﻫﻴﺎن ﭘﻼژﻳﻚ (432 ﮔﻮﻧﻪ - 8/47 %) ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﺗﻌﺪاد و درﺻﺪ ﻓﺮاواﻧﻲ ﺗﻨﻮع ﮔﻮﻧﻪ اي زﻳﺴﺘﮕﺎﻫﻲ (Species habitats) را ﺑﻪ ﺧﻮد اﺧﺘﺼﺎص داده اﻧﺪ. ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻣﺎﻫﻴﺎن زﻳﺴﺘﮕﺎﻫﻬﺎي ﺑﺎ ﺑﺴﺘﺮ ﻋﻠﻔﻲ و ﺟﻠﺒﻜﻲ (Seagrass / Algae beds) در ﻃﻴﻒ ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺑﻨﺘﻴﻚ (17 ﮔﻮﻧﻪ– 9/1 %) و ﻣﺎﻫﻴﺎن ﻣﺤﻴﻂ ﻫﺎي آزاد اﻗﻴﺎﻧﻮﺳﻲ (Pelagic / Oceanic - Open sea) در ﻃﻴﻒ ﻣﺎﻫﻴﺎن ﭘﻼژﻳﻚ (30 ﮔﻮﻧﻪ – 3/3 %) ﻛﻤﺘﺮﻳﻦ ﺗﻌﺪاد و درﺻﺪ ﺗﻨﻮع ﮔﻮﻧﻪ اي زﻳﺴﺘﮕﺎﻫﻲ را ﺑﻪ ﺧﻮد اﺧﺘﺼﺎص داده اﻧﺪ. از دﻳﺪﮔﺎه ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎي ﺟﺎﻧﻮري (Zoogeography) و ﻫﻢ ﭘﻮﺷﺎﻧﻲ و ﻣﺸﺎﺑﻬﺖ ﻫﺎي زﻳﺴﺘﮕﺎﻫﻲ Habitat) (overlaping ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻓﻮن ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﺑﺎ ﺳﺎﻳﺮ درﻳﺎﻫﺎي ﻣﺸﺎﺑﻪ (ﮔﺮﻣﺴﻴﺮي و ﻧﻴﻤﻪ ﮔﺮﻣﺴﻴﺮي و ﻣﻌﺘﺪل ﮔﺮم) در ﮔﺴﺘﺮه اﻗﻴﺎﻧﻮﺳﻲ ﻫﻨﺪ - آرام در ﺳﻄﺢ ﮔﻮﻧﻪ و ﺑﺮﻣﺒﻨﺎي ﺣﻀﻮر آﻧﻬﺎ ﻣﺸﺨﺺ ﻧﻤﻮد ﻛﻪ ﻓﻮن ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس از ﻧﻈﺮ ﮔﻮﻧﻪ ﺑﻪ ﻓﻮن درﻳﺎي ﺳﺮخ و ﺧﻠﻴﺞ ﺑﻨﮕﺎل ( ﺷﺮق درﻳﺎي ﻋﺮب) ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺳﺎﻳﺮ ﻣﻨﺎﻃﻖ در اﻗﻴﺎﻧﻮس ﻫﻨﺪ (و اﻗﻴﺎﻧﻮس آرام) ﻧﺰدﻳﻜﺘﺮ اﺳﺖ (ﺣﺪود 50 %)، و ﺑﺎ درﻳﺎي ﻣﺪﻳﺘﺮاﻧﻪ (ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺷﺮﻗﻲ) و ﺟﺰاﻳﺮ ﻫﺎواﻳﻲ ﻛﻤﺘﺮﻳﻦ ﻫﻢ ﭘﻮﺷﺎﻧﻲ و ﻣﺸﺎﺑﻬﺖ زﻳﺴﺘﮕﺎﻫﻲ و ﮔﻮﻧﻪ اي را دارا اﺳﺖ (ﺣﺪود %10 ).

2

ﻓﺼﻞ اول

ﻛﻠﻴﺎت ﺗﺤﻘﻴﻖ

3

1-1- ﻣﻘﺪﻣﻪ 1-1-1- ﻋﻠﻢ رده ﺑﻨﺪي (Systematic) ﺑﻴﺎن ﻣﻄﺎﻟﺐ در ﺧﺼﻮص ﺣﺪود 33200 ﮔﻮﻧﻪ ﻣﺎﻫﻲ (FishBase, 2015) ﺑﻄﻮر ﻣﺠﺰا اﻣﻜﺎن ﭘﺬﻳﺮ ﻧﻤﻲ ﺑﺎﺷﺪ، ﺑﻠﻜﻪ ﺑﺎﻳﺪ آﻧﻬﺎ را در ﻳﻜﺴﺮي ﮔﺮوﻫﻬﺎي ﺧﺎص ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪي ﻛﺮد و ﺳﭙﺲ ﻣﻮرد ﺑﺤﺚ ﻗﺮار ﮔﻴﺮﻧﺪ. ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر اﻫﺪاف ﺧﺎﺻﻲ، ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪﻳﻬﺎي ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ ﻧﻴﺰ وﺟﻮد دارد. در اﻳﻦ ﺧﺼﻮص ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﮔﻴﺎﻫﺎن و ﺟﺎﻧﻮران را ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ اﻛﻮﻟﻮژي زﻳﺴﺘﮕﺎﻫﻲ، ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت زﻳﺴﺘﻲ (ﺗﻐﺬﻳﻪ و ﺗﻮﻟﻴﺪﻣﺜﻞ)، وﻳﮋﮔﻴﻬﺎي رﻓﺘﺎري و ﻳﺎ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻓﻴﻠﻮژﻧﺘﻴﻜﻲ و رواﺑﻂ ﺧﻮﻳﺸﺎوﻧﺪي دﺳﺘﻪ ﺑﻨﺪي ﻧﻤﻮد. ﮔﻮﻧﻪ(Species) واﺣﺪ ﻛﺎري (Taxon) ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪي ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ. ﻣﺎﻫﻲ ﺷﻨﺎس اﻧﮕﻠﻴﺴﻲ "ﺳﻴﺘﺎت رﮔﺎن" ﮔﻮﻧﻪ را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﮔﺮوﻫﻲ از ﻣﻮﺟﻮدات ﻛﻪ داراي وﻳﮋﮔﻴﻬﺎي ﺷﻜﻠﻲ ﺧﺎﺻﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻧﻤﻮد. در اواﺧﺮ دﻫﻪ 1930 و اواﻳﻞ 1940 ﺗﻼﺷﻬﺎﻳﻲ ﺟﻬﺖ ارﺗﺒﺎط ﺑﻴﻦ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪي و ﺗﻜﺎﻣﻞ ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺖ. "ارﻧﺴﺖ ﻣﺎﻳﺮ"در ﻛﺘﺎب رده ﺑﻨﺪي و ﺗﻜﺎﻣﻞ ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎ ﻣﻔﻬﻮم ﮔﻮﻧﻪ زﻳﺴﺘﻲ را ﺑﻴﺎن داﺷﺖ و اﻳﻨﻄﻮر ﻋﻨﻮان ﻧﻤﻮد ﻛﻪ ﮔﻮﻧﻪ از ﮔﺮوﻫﻬﺎﻳﻲ از ﺟﻤﻌﻴﺖ ﻫﺎ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﺎ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﺜﻞ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ و از ﻟﺤﺎظ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﺜﻠﻲ ﺑﺎ ﺳﺎﻳﺮ ﮔﺮوﻫﻬﺎ ﻣﺘﻤﺎﻳﺰ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ. ﺑﺎ اﻳﻦ ﺗﻌﺮﻳﻒ، ﻣﻔﻬﻮم ﮔﻮﻧﻪ ﻓﻘﻂ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻳﻜﺴﺮي وﻳﮋﮔﻴﻬﺎي ﺷﻜﻠﻲ ﻓﺎﺻﻠﻪ زﻳﺎدي ﮔﺮﻓﺖ. ﺑﺮاي ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻣﺎﻫﻴﺎن ﻣﻲ ﺑﺎﻳﺴﺖ آﻧﻬﺎ را ﺑﻪ راﺣﺘﻲ از ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﺗﻔﻜﻴﻚ و ﺗﺸﺨﻴﺺ داد، ﻻزم اﺳﺖ ﻛﻪ ﻋﻠﻢ رده ﺑﻨﺪي ﻣﺎﻫﻴﺎن و ﻧﺎم واﺣﺪﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ در اﻳﻦ ﻋﻠﻢ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان اﺑﺰار ﻛﺎر ﺑﻜﺎر ﺑﺮده ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺣﺎﺻﻞ ﻧﻤﻮد. روش ﻧﺎﻣﮕﺬاري ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺑﺎ روش ﻧﺎﻣﮕﺬاري ﺳﺎﻳﺮ ﺟﺎﻧﻮران وﮔﻴﺎﻫﺎن ﻣﺘﻔﺎوت ﻧﻤﻲ ﺑﺎﺷﺪ. در ﻧﺎم ﮔﺬاري ﺟﺎﻧﻮران1 واﺣﺪ اﺻﻠﻲ واوﻟﻴﻪ ﺗﺸﺨﻴﺺ ﮔﻮﻧﻪ ﻳﺎ ﻧﻮع ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ.

1-1-2- اﺻﻮل ﻋﻠﻢ رده ﺑﻨﺪي ﻣﺎﻫﻴﺎن

4 ﺳﻴﺴﺘﻤﺎﺗﻴﻚ ﺗﻨﻮع ﻣﻮﺟﻮدات زﻧﺪه را ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ. اﻳﻦ ﻋﻠﻢ از ﻳﻚ ﺳﻮ ﻓﻬﺮﺳﺖ ﺻﻔﺎﺗﻲ را ﻛﻪ ﻣﻌﺮف ﻗﺮاﺑﺖ ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﺑﻪ ﻣﻮﺟﻮد زﻧﺪه وﺣﺪت ﻣﻲ ﺑﺨﺸﻨﺪ و ﻓﻬﺮﺳﺖ ﺻﻔﺎﺗﻲ را ﻛﻪ ﻣﻌﺮف ﺗﻤﺎﻳﺰ ﻫﺴﺘﻨﺪ را ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ و ﻣﻮﺟﻮد زﻧﺪه ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ درﺟﻪ ﺷﺒﺎﻫﺘﺸﺎن (ﻗﺮاﺑﺖ اﺟﺪادي) در آن ﺗﻮزﻳﻊ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ، ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ. ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﭘﻴﻮﻧﺪﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد ﺑﻴﻦ اﻳﻦ ﺻﻨﻮف را ﻛﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻧﻈﺎم ﻫﺎي ﺳﻠﺴﻠﻪ ﻣﺮاﺗﺒﻲ ﻣﻨﻈﻢ ﻛﺮده اﺳﺖ را ﻣﻲ ﺟﻮﻳﺪ و ﺳﻌﻲ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ﺗﺎ دﻻﻳﻞ اﻳﻦ ﭘﻴﻮﻧﺪﻫﺎ را ﺗﻮﺿﻴﺢ دﻫﺪ. ﺗﻮﺿﻴﺢ اﻳﻦ دﻻﻳﻞ ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﺑﻪ ﺷﻨﺎﺧﺖ ﻃﺮق و ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ ﺗﻨﻮع ﻳﺎﺑﻲ و در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﻄﺎﻟﻊ ﻣﻜﺎﻧﻴﺴﻢ ﻫﺎي ﺗﻜﺎﻣﻞ رﻫﻨﻤﻮن ﻣﻲ ﺷﻮد و اﻳﻦ وﻇﻴﻔﻪ در واﻗﻊ ﻫﻤﺎن وﻇﻴﻔﻪ ﻣﺤﻮل ﺷﺪه ﺑﻪ ﻋﻠﻤﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﺎﻛﺴﻠﻲ (1940) آن را ﺳﻴﺴﺘﻤﺎﺗﻴﻚ ﻧﻮﻳﻦ ﻣﻲ ﻧﺎﻣﺪ. ﺑﺮاي ﻧﻴﻞ ﺑﻪ اﻫﺪاف ﻣﺬﻛﻮر، اﻳﻦ رﺷﺘﻪ از ﻛﻠﻴﻪ زﻣﻴﻨﻪ ﻫﺎي ﭘﮋوﻫﺸﻲ، اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ را اﺧﺬ و آن را ﺗﺠﺰﻳﻪ و ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ، اﻣﺎ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﻫﺮ رﺷﺘﻪ دﻳﮕﺮ، داراي روش ﻫﺎي ﻛﺎر و اﺻﻄﻼﺣﺎﻧﺖ ﺧﺎص ﺧﻮد اﺳﺖ و ﺑﻪ ﺟﺎ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻗﺒﻞ از ﭼﻴﺰ، ﻧﺨﺴﺖ اﻳﻦ اﺻﻄﻼﺣﺎت را ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻛﻨﻴﻢ: رده ﺑﻨﺪي: در ﺳﺎل 1813 ﺗﻮﺳﻂ ﮔﻴﺎﻫﺸﻨﺎس ﻓﺮاﻧﺴﻮي ﺑﻪ ﻧﺎم Kandool وﺿﻊ ﺷﺪ، اﻳﻦ اﺻﻄﻼح از دو ﻛﻠﻤﻪ ﻳﻮﻧﺎﻧﻲ ﺗﺎﻛﺴﻮس ﻣﻌﻨﻲ ﻣﺮﺗﺐ ﻛﺮدن و ﻧﻮﻣﻮس ﺑﻪ ﻣﻌﻨﻲ ﻗﺎﻧﻮن ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲ ﺷﻮد و ﻛﺎر آن وﺿﻊ ﻧﻤﻮدن ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺖ. زﻳﺮا ﺻﻨﻮف را ﺗﻌﺮﻳﻒ و آﻧﻬﺎ را ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻧﻈﺎﻣﻲ ﺳﻠﺴﻠﻪ ﻣﺮاﺗﺒﻲ ﻣﺮﺗﺐ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ. ﺗﺪوﻳﻦ ﺻﻔﺎت ﺷﺎﺧﺺ: ﺗﻮﺻﻴﻒ ﻳﻚ ﺗﺎﻛﺴﻮن ﻣﻔﺮوض ﻋﺒﺎرت از ﺻﻔﺎﺗﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ آن را ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ، ﻫﺮﮔﺎه از ﺑﻴﻦ اﻳﻦ ﺻﻔﺎت ﻓﻘﻂ آن ﺗﻌﺪاد را در ﻧﻈﺮ ﺑﮕﻴﺮﻳﻢ ﻛﻪ ﺗﺎﻛﺴﻮن ﻣﻔﺮوض را از دﻳﮕﺮ ﻋﺎرﻳﻪ ﻫﺎي ﻣﻬﻤﺘﺮ از آن ﻣﺘﻤﺎﻳﺰ ﻣﻲ ﺳﺎزﻧﺪ (ﻣﺜﻼً ﮔﻮﻧﻪ اي را از ﮔﻮﻧﻪ دﻳﮕﺮ) ﺑﻪ اﻳﻦ ﻛﺎر ﺗﺪوﻳﻦ ﺻﻔﺎت ﺷﺎﺧﺺ اﻃﻼق ﻣﻲ ﺷﻮد. ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪي: ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻗﻮاﻋﺪ ﺗﺎﻛﺴﻮﻧﻮﻣﻲ و ﻧﺎم ﮔﺬاري، ﻣﻮﺟﻮدات زﻧﺪه را ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻗﺮاﺑﺖ اﺟﺪاد و اﻓﺘﺮاق ﺑﻴﻨﺸﺎن، در ﺻﻨﻮف ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺗﻮزﻳﻊ و ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪي ﻣﻲ ﻛﻨﺪ. ﻣﺜﻼً رده ﺑﻨﺪي ﻣﺎﻫﻴﺎن ﻏﻀﺮوﻓﻲ ﺷﺎﻣﻞ ﻳﻚ رﺷﺘﻪ اﻋﻤﺎﻟﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮاﺳﺎس آن ﺗﻤﺎم ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ اﻳﻦ رده در ﺟﻨﺲ ﻫﺎ، ﺟﻨﺲ ﻫﺎي آن در ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎ، ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎي آن در راﺳﺘﻪ ﻫﺎي آن و اﻟﻲ آﺧﺮ ﮔﺮوه ﺑﻨﺪي ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ. ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ در ﺑﺮرﺳﻲ ﻫﺎي ﻣﺎﻫﻲ ﺷﻨﺎﺳﻲ ﺷﺎﻣﻞ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي زﻳﺴﺖ ﺳﻨﺠﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ دو ﮔﺮوه ﺗﻔﻜﻴﻚ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ: اﻟﻒ - ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻗﺎﺑﻞ اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي ﻳﺎ ﻣﻮرﻓﻮﻣﺘﺮﻳﻚ :ﺷﺎﻣﻞ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ اي از ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي دارﻧﺪ. ﻧﻈﻴﺮ ﻃﻮﻟﻬﺎي ﻛﻞ، ﭼﻨﮕﺎﻟﻲ ، اﺳﺘﺎﻧﺪارد، ﺑﺎﻟﻪ ﻫﺎ و ﭘﺎﻳﻪ ﺑﺎﻟﻪ ﻫﺎ، ﺳﺎﻗﻪ دﻣﻲ، ﺳﺮ، ﭘﻮزه و ﻧﻴﺰ ﻗﻄﺮ ﭼﺸﻢ و ﻋﺮض ﻳﺎ ارﺗﻔﺎع ﺑﺪن. در ﻣﻮاردي ﻧﻴﺰ ﻧﺴﺒﺖ اﻳﻦ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎ ﺑﻪ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻛﻠﻴﺪ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﻲ ﮔﻴﺮﻧﺪ ﻛﻪ ﻣﻲ ﺑﺎﻳﺴﺖ ﺑﻪ دﻗﺖ اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي ﺷﻮﻧﺪ. ب- ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻗﺎﺑﻞ ﺷﻤﺎرش ﻳﺎ ﻣﺮﺳﺘﻴﻚ: ﺷﺎﻣﻞ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ اي از ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﺷﻤﺎرش دارﻧﺪ، ﻧﻈﻴﺮ ﺗﻌﺪاد ﻣﻬﺮه ﻫﺎ، ﺷﻌﺎع ﻫﺎي ﺳﺨﺖ و ﻧﺮم، ﻓﻠﺲ ﻫﺎ، دﻧﺪان ﻫﺎ، ﺧﺎرﻫﺎي ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺳﺮ و ﻧﻴﺰ ﺧﺎرﻫﺎي ﺑﺨﺶ ﺑﺎﻻﻳﻲ و ﭘﺎﻳﻴﻨﻲ ﻛﻤﺎن آﺑﺸﺸﻲ

5 ﻋﻼوه ﺑﺮ ﻣﻮارد ﻓﻮق اﻟﺬﻛﺮ، ﺳﺎﻳﺮ وﻳﮋﮔﻴﻬﺎ و ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻇﺎﻫﺮي ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻧﻴﺰ ﻣﻲ ﺑﺎﻳﺴﺖ ﺑﺮرﺳﻲ و ﻣﺸﺨﺺ ﮔﺮدد. در اﻳﻦ ﺧﺼﻮص ﻣﻲ ﺗﻮان ﺑﻪ رﻧﮓ و ﺧﻄﻮط، ﻧﻮارﻫﺎ، ﻟﻜﻪ ﻫﺎ و ﺧﺎل ﻫﺎي رﻧﮕﻲ روي ﺑﺪن (ﺗﻌﺪاد و ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ)، ﺷﻜﻞ و ﻧﻮع ﺑﺎﻟﻪ ﻫﺎ، دﻧﺪان ﻫﺎ و دﻫﺎن و ﻧﻴﺰ رﺷﺘﻪ ﻫﺎ و زواﻳﺪ اﺷﺎره ﻧﻤﻮد. ﺳﻴﺴﺘﻤﺎﺗﻴﻚ ﺗﻨﻮع ﻣﻮﺟﻮد زﻧﺪه را ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ،اﻳﻦ ﻋﻠﻢ از ﻳﻜﺴﻮ ﻓﻬﺮﺳﺖ ﺻﻔﺎﺗﻲ را ﻛﻪ ﻣﻌﺮف ﻗﺮاﺑﺖ اﻧﺪ وﺑﻪ ﻣﻮﺟﻮدات زﻧﺪه وﺣﺪت ﻣﻲ ﺑﺨﺸﻨﺪ و از ﺳﻮي دﻳﮕﺮ ﺻﻔﺎﺗﻲ را ﻛﻪ ﻣﻌﺮف ﺗﻤﺎﻳﺰاﻧﺪ را ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ودﺳﺘﻪ ﻫﺎ ﻳﺎ ﺻﻨﻮف را ،ﻛﻪ ﻣﻮﺟﻮدات زﻧﺪه ﺑﺎﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ درﺟﻪ ﺷﺒﺎﻫﺖ ﺷﺎن (درراﺑﻄﻪ ﺑﺎﻗﺮاﺑﺖ اﺟﺪادي )درآن ﺗﻮزﻳﻊ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ،ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ؛ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﭘﻴﻮﻧﺪﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد ﺑﻴﻦ اﻳﻦ ﺻﻨﻮف را ،ﻛﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻧﻈﺎم ﻫﺎي ﺳﻠﺴﻠﻪ ﻣﺮاﺗﺒﻲ ﻣﻨﻈﻢ ﻛﺮده اﺳﺖ،ﻣﻲ ﺟﻮﻳﺪ وﺳﻌﻲ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ﺗﺎدﻻﻳﻞ اﻳﻦ ﭘﻴﻮﻧﺪﻫﺎ راﺗﻮﺿﻴﺢ دﻫﺪ . ﺗﻮﺿﻴﺢ اﻳﻦ دﻻﻳﻞ ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﺑﻪ ﺷﻨﺎﺧﺖ ﻃﺮق وﭼﮕﻮﻧﮕﻲ ﺗﻨﻮع ﻳﺎﺑﻲ ودرﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﻜﺎﻧﻴﺰﻣﻬﺎي ﺗﻜﺎﻣﻞ رﻫﻨﻤﻮن ﻣﻲ ﺷﻮد واﻳﻦ وﻇﻴﻔﻪ درواﻗﻊ ﻫﻤﺎن وﻇﻴﻔﻪ ﻣﺤﻮل ﺷﺪه ﺑﻪ ﻋﻠﻤﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ Haksly (1940) آﻧﺮا ﺳﻴﺴﺘﻤﺎﺗﻴﻚ ﻧﻮﻳﻦ ﻣﻲ ﻧﺎﻣﺪ .(Doyller, 1965) ﻋﻠﻢ ﺳﻴﺴﺘﻤﺎﺗﻴﻚ در ﻋﻴﻦ اﻳﻨﻜﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻫﻤﺎﻫﻨﮓ ﺑﺎ ﻫﻤﻪ ﺷﺎﺧﻪ ﻫﺎي ﺗﺨﺼﺼﻲ زﻳﺴﺖ ﺷﻨﺎﺳﻲ ﺑﻪ وﻳﮋه ﺗﻜﺎﻣﻞ، ﺑﻮم ﺷﻨﺎﺳﻲ، رﻓﺘﺎر ﺷﻨﺎﺳﻲ و ﻓﻴﺰﻳﻮﻟﻮژي ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ اي ارﺗﺒﺎط ﺑﺮﻗﺮار ﻣﻴﻜﻨﺪ و از دﺳﺖ آوردﻫﺎي آﻧﻬﺎ در ﺟﻬﺖ اﺻﻼح و ﺗﺤﻜﻴﻢ ﻣﺒﺎﻧﻲ ﻧﻈﺮي ﺳﻴﺴﺘﻤﺎﺗﻴﻚ و رده ﺑﻨﺪﻳﻬﺎي ﻣﻮﺟﻮد اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ، ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ راﻫﮕﺸﺎي ﺑﺴﻴﺎري از ﭘﮋوﻫﺸﻬﺎي ﺑﻨﻴﺎدي و ﻛﺎرﺑﺮدي در زﻳﺴﺖ ﺷﻨﺎﺳﻲ ﻧﻴﺰ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ. ﻋﺪم وﺟﻮد دﻳﺪﮔﺎه ﺳﻴﺴﺘﻤﺎﺗﻴﻜﻲ در ﺑﺮرﺳﻲ ﻛﺎرﺑﺮدي در ﺑﺮوز اﺷﺘﺒﺎﻫﺎت، ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﻧﻘﺶ اﺻﻠﻲ را اﻳﻔﺎء ﻛﻨﺪ. ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل در ارزﻳﺎﺑﻲ اﺧﻴﺮ ﻣﺎﻫﻴﺎن آﺑﻬﺎي اﻳﺮاﻧﻲ ﺧﻠﻴﺞ ﻋﻤﺎن در ﺳﺎل 1378 اﺧﺘﻼف ﻓﺎﺣﺸﻲ از ﻧﻈﺮ ﺗﺮﻛﻴﺐ ﻃﻮﻟﻲ در ﻣﻴﺰان ذﺧﺎﻳﺮ ﻣﺎﻫﻲ ﺷﻮرﻳﺪه (Otolithes ruber) ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺷﺪ. ﭘﺲ از ﻣﺸﻮرت ﺑﺎ ﻣﺤﻘﻘﻴﻦ ﻣﺎﻫﻲ ﺷﻨﺎس ﻣﺸﺨﺺ ﮔﺮدﻳﺪ ﻛﻪ ﮔﻮﻧﻪ (Otolithes covieri) ﻛﻪ از ﻟﺤﺎظ وﻳﮋﮔﻴﻬﺎي رﻳﺨﺖ ﺷﻨﺎﺳﻲ ﺷﺒﺎﻫﺘﻬﺎي ﺑﺴﻴﺎر زﻳﺎدي ﺑﺎ (O. ruber) دارد، در ﺗﺮﻛﻴﺐ ﺻﻴﺪ ﺣﻀﻮر داﺷﺘﻪ اﺳﺖ و در ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ارزﻳﺎﺑﻲ ذﺧﺎﻳﺮ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﮔﻮﻧﻪ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه اﻧﺪ. (ﻋﻮﻓﻲ و درﻳﺎﻧﺒﺮد، 1379). ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺗﺎ ﻗﺒﻞ از ﺳﺎل 1373 در ارزﻳﺎﺑﻲ ذﺧﺎﻳﺮ ﺳﺎردﻳﻦ ﻣﺎﻫﻴﺎن آﺑﻬﺎي اﻳﺮاﻧﻲ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس، ﮔﻮﻧﻪ ﺑﻮﻣﻲ ﺳﺎردﻳﻦ Herklosichthys lossei را ﺑﻪ اﺷﺘﺒﺎه ﮔﻮﻧﻪ Sardinella melanura ﻟﺤﺎظ ﻣﻲ ﻛﺮدﻧﺪ، ﺗﺎ اﻳﻨﻜﻪ ﮔﻮﻧﻪ ﺑﻮﻣﻲ "ﺳﺎردﻳﻦ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس" ﺑﺮاي اوﻟﻴﻦ ﺑﺎر از آﺑﻬﺎي اﻳﺮاﻧﻲ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﻧﻴﺰ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﮔﺮدﻳﺪ. (ﻋﻮﻓﻲ ، 1375) در ﺷﺸﻤﻴﻦ اﺟﻼس ﺑﺮﮔﺰار ﺷﺪه ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ " رﻛﻦ ﻋﻠﻤﻲ و ﻓﻨﻲ ﻛﻨﻮاﻧﺴﻴﻮن ﺗﻨﻮع زﻳﺴﺘﻲ" (S.B.S.T.T.A) Subsidiary Body on Scientific Technical and Technological Advice ﻛﻪ از 12 ﺗﺎ 16 ﻣﺎرس 2001 (22 اﻟﻲ 26 اﺳﻔﻨﺪ 1379 ) در ﻛﺎﻧﺎدا ﺑﺮﮔﺰار ﺷﺪ، ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﻳﻚ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ وﻳﮋه ﺗﻮاﻧﻤﻨﺪﺳﺎزي در زﻣﻴﻨﻪ ﺗﺎﻛﺴﻮﻧﻮﻣﻲ ﻣﻮرد ﺗﺄﻛﻴﺪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ . ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي آﻧﭽﻪ در ﻣﻘﺪﻣﻪ ﺳﻨﺪ ﻣﺬﻛﻮر آﻣﺪه اﺳﺖ :

6 1 - ﺗﺎﻛﺴﻮﻧﻮﻣﻲ در ﻣﻔﻬﻮم وﺳﻴﻊ ﺧﻮد رده ﺑﻨﺪي ﺣﻴﺎت اﺳﺖ و در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ اﻫﺪاف ﻛﻨﻮاﻧﺴﻴﻮن در ﮔﺴﺘﺮده ﺗﺮﻳﻦ ﻣﻌﻨﺎي ﺧﻮد ﺳﻴﺴﺘﻤﺎﺗﻴﻚ و ﺑﻴﻮﺳﻴﺴﺘﻤﺎﺗﻴﻚ در ﺳﻄﻮح ژن ، ﮔﻮﻧﻪ و اﻛﻮ ﺳﻴﺴﺘﻢ را در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ . Global Taxonomy Initiative (GTI) - 2 ﺗﺤﺖ ﻛﻨﻮاﻧﺴﻴﻮن ﺗﻨﻮع زﻳﺴﺘﻲ Diversity:CBD Convention on Biological اﻳﺠﺎد ﺷﺪه و ﺑﻪ دﻧﺒﺎل آن اﺳﺖ ﺗﺎ از ﺗﺼﻤﻴﻤﺎت اﺗﺨﺎذ ﺷﺪه ﺟﻬﺖ ﺣﻔﻆ ﺗﻨﻮع زﻳﺴﺘﻲ، اﺳﺘﻔﺎده ﭘﺎﻳﺪار از آن و ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻋﺎدﻻﻧﻪ ﺳﻮد ﻧﺎﺷﻲ از اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺣﻤﺎﻳﺖ ﻛﻨﺪ و ﻣﻮارد زﻳﺮ را ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار دﻫﺪ: اﻟﻒ ) ﻓﻘﺪان اﻃﻼﻋﺎت ﺗﺎﻛﺴﻮﻧﻮﻣﻴﻚ درﺑﺎره اﺟﺰاي ﺗﻨﻮع زﻳﺴﺘﻲ در ﺑﺴﻴﺎري از ﻧﻘﺎط ﺟﻬﺎن . ب ) ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﺗﻮاﻧﻤﻨﺪ ﺳﺎزي در زﻣﻴﻨﻪ ﺗﺎﻛﺴﻮﻧﻮﻣﻲ ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت ﻣﺮﺟﻊ ، ﺑﺎﻧﻜﻬﺎي اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ و ﻛﺎرﺷﻨﺎس ﺗﺎﻛﺴﻮﻧﻮﻣﻲ در راﺳﺘﺎي اﻫﺪاف ﻛﻨﻮاﻧﺴﻴﻮن ﺗﻨﻮع زﻳﺴﺘﻲ در ﺗﻤﺎم ﻧﻮاﺣﻲ ﺑﻮﻳﮋه در ﻛﺸﻮرﻫﺎي در ﺣﺎل ﺗﻮﺳﻌﻪ . ج ) ﺑﺮرﺳﻲ ﻫﺎي ﺗﺎﻛﺴﻮﻧﻮﻣﻲ در ﺳﻄﺢ ﻣﻠﻲ ، ﻣﻨﻄﻘﻪ اي و ﺟﻬﺎﻧﻲ ﺑﺮاي اﺟﺮاي ﻛﻨﻮاﻧﺴﻴﻮن ﺿﺮوري اﺳﺖ . د) ﺑﺮاي ﻛﻤﻚ ﺑﻪ ﺣﻔﻆ و ﻧﮕﻬﺪاري ﻣﻨﺎﺑﻊ اﻧﺴﺎﻧﻲ ، ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎ و زﻳﺮ ﺳﺎﺧﺘﺎرﻫﺎ (Infrastructures) ﻻزم اﺳﺖ ﺗﺎ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎ ﺻﻴﺪ و ﺟﻤﻊ آوري ﺷﺪه و ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﻣﻮزه اي (Curate) در آﻳﻨﺪ، زﻳﺮا ﭘﺎﻳﻪ اﻃﻼﻋﺎت ﺗﺎﻛﺴﻮﻧﻮﻣﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ . ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮﻋﺎﺗﻲ ﻛﻪ در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﺳﻴﺴﺘﻤﺎﺗﻴﻚ ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و ﺧﻠﻴﺞ ﻋﻤﺎن ﻣﻮرد ﺑﺤﺚ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻣﻮارد زﻳﺮ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ. - وﻳﮋﮔﻴﻬﺎي ﻣﻨﺤﺼﺮ ﺑﻪ ﻓﺮد و ﺗﻨﻮع زﻳﺴﺘﮕﺎﻫﻲ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﺑﻌﻨﻮان ﻳﻜﻲ از اﻛﻮﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎي ﺣﺴﺎس، آﺳﻴﺐ ﭘﺬﻳﺮ و در ﻋﻴﻦ ﺣﺎل ارزﺷﻤﻨﺪ در ﻣﻴﺎن درﻳﺎﻫﺎي ﺟﻬﺎن و در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻏﻨﺎي ﮔﻮﻧﻪ اي ﻓﻮن ﻣﺎﻫﻴﺎن اﻳﻦ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎﻳﻲ و اﻫﻤﻴﺖ اﻧﺠﺎم ﺑﺮرﺳﻲ و ﺗﺤﻘﻴﻖ ﻣﻨﺴﺠﻢ ﻣﺎﻫﻲ ﺷﻨﺎﺳﻲ در دﻫﻪ ﺟﺪﻳﺪ ( از ﺳﺎل 2000 ﻣﻴﻼدي ﺑﻪ ﺑﻌﺪ). - ﻛﻤﺒﻮد اﻃﻼﻋﺎت ﻣﻮﺟﻮد و ﺟﺪﻳﺪ در زﻣﻴﻨﻪ ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﺑﺎ ﺗﺎﻛﻴﺪ ﺑﺮﻣﺤﺪوده آﺑﻬﺎي اﻳﺮاﻧﻲ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﭘﺮاﻛﻨﺪه و ﻣﻘﻄﻌﻲ و ﻳﺎ ﺑﺎ اﻫﺪاف ﺧﺎص و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ وﺟﻮد اﺑﻬﺎﻣﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮات رده ﺑﻨﺪي ﻟﻴﻨﻪ اي و ﻳﺎ ﺟﺎﺑﺠﺎﻳﻲ ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎ در ردﻳﻒ ﺗﺎﻛﺴﻮﻧﻬﺎي ﻫﻢ ﺗﺮاز و ﻳﺎ ﺑﺎﻻﺗﺮو ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ اﺳﺎﻣﻲ ﻣﺘﺮادف () و ﻳﺎ اﺷﺘﺒﺎه در ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ و وﺟﻮد اﺳﺎﻣﻲ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﻋﻠﻤﻲ (Mis-Identify) و اﺷﺘﺒﺎه در ﺗﻠﻔﻆ و ﭼﺎپ (Mis-Spelling) و ﻳﺎ ﺳﺎﻳﺮ اﺷﻜﺎﻻت در ﻧﺎﻣﮕﺬاري و ﻣﻌﺮﻓﻲ ﮔﻮﻧﻪ. - ﭘﺮاﻛﻨﺪﮔﻲ و ﻋﺪم ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﻲ و دﻗﺖ در ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ، ﮔﺰارش و اﻧﺘﺸﺎر ﻓﻬﺮﺳﺖ ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس در ﻧﻈﺎم ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت درﻳﺎﻳﻲ و ﻧﻴﺰ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻣﻮزه اي ﻛﺸﻮر ، ﺑﺮاي ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻳﻜﭙﺎرﭼﻪ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﻣﺎﻫﻲ ﺷﻨﺎﺳﻲ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر اﻃﻼع رﺳﺎﻧﻲ ﺟﻬﺎﻧﻲ و اﻧﻌﻜﺎس ﻳﺎ اراﺋﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ و دﺳﺘﺎوردﻫﺎ ﺑﻪ ﻣﻮزه ﻫﺎي ﻣﺎﻫﻲ ﺷﻨﺎﺳﻲ و

7 ﺗﺎرﻳﺦ ﻃﺒﻴﻌﻲ ﻣﺮﺟﻊ در ﺳﻄﺢ ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠﻲ ﻧﻈﻴﺮ NHM ﻛﺎﻧﺎدا، NSWM اﺳﺘﺮاﻟﻴﺎ، BNHM اﻧﮕﻠﺴﺘﺎن و ﻳﺎ ﺳﺎﻳﺘﻬﺎي ﻣﺮﺟﻊ ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ ﻧﻈﻴﺮ Fish Base و Larvae Base و در ﻧﻬﺎﻳﺖ ﺗﻜﻤﻴﻞ، اﺻﻼح و اﻧﺘﺸﺎر ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﺎﻫﻴﺎن درﻳﺎﻳﻲ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻧﻬﺎﻳﻲ از ﺳﻮي ﺑﺨﺶ ﺷﻴﻼﺗﻲ ﺳﺎزﻣﺎن ﺧﻮارو ﺑﺎر ﺟﻬﺎﻧﻲ (Fisheries Department of FAO) - ﻋﺪم وﺟﻮد اﻃﻼﻋﺎت ﻛﺎﻣﻞ در زﻣﻴﻨﻪ ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ اﻧﺘﺸﺎر ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎﻳﻲ و ﺣﻀﻮر ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي درﻳﺎﻳﻲ در ﺣﻮﺿﻪ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻓﻘﺪان دﻻﻳﻞ ﻋﻠﻤﻲ ﻣﺒﻨﻲ ﺑﺮ ارﺗﺒﺎط ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎﻳﻲ ﻓﻮن ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﺑﺎ ﺣﻮﺿﻪ ﻫﺎي درﻳﺎﻳﻲ ﻫﻤﺠﻮار در ﻣﺤﺪوده اﻗﻴﺎﻧﻮﺳﻲ ﻫﻨﺪ – آرام (Indo – Pacific) - ﻧﻴﺎز ﺑﺨﺸﻬﺎي ﭘﮋوﻫﺸﻲ، ﺗﺤﻘﻴﻘﺎﺗﻲ و اﺟﺮاﻳﻲ ﻛﺸﻮر در زﻣﻴﻨﻪ ﺗﻌﻴﻴﻦ وﺿﻌﻴﺖ ﮔﻮﻧﻪ ﺷﻨﺎﺳﻲ و در اﺧﺘﻴﺎر داﺷﺘﻦ ﺟﺪﻳﺪ ﺗﺮﻳﻦ ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﺟﻬﺖ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰي و اداﻣﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت و ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت آﻳﻨﺪه ( ﺑﺪون وﺟﻮد اﺑﻬﺎﻣﺎت و اﺷﺘﺒﺎﻫﺎت اراﺋﻪ ﺷﺪه ﻗﺒﻠﻲ از ﺳﻮي ﻣﺤﻘﻘﻴﻦ و ﻣﺘﺨﺼﺼﺎن ﺧﺎرﺟﻲ ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي ﺣﺪس و ﮔﻤﺎﻧﻬﺎي اﺷﺘﺒﺎه و ﺣﺘﻲ ﺑﺪون ﺑﺮرﺳﻲ ﻫﺎي ﻣﺨﺘﺺ ﺑﻪ آﺑﻬﺎي اﻳﺮاﻧﻲ و ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد در ﻣﻮزه ﻫﺎ و ﻳﺎ ﻣﺮاﻛﺰ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎﺗﻲ و داﻧﺸﮕﺎﻫﻲ) - داﻧﺶ ﻣﻮﺟﻮد از ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﺑﻪ ﻫﻴﭻ وﺟﻪ ﺑﺎ ﺑﺮرﺳﻴﻬﺎي ﮔﺴﺘﺮده اي ﻛﻪ در ﻣﻮرد درﻳﺎي ﺳﺮخ، ﺧﻠﻴﺞ ﻛﺎﻟﻴﻔﺮﻧﻴﺎ، ﺧﻠﻴﺞ ﻣﻜﺰﻳﻚ و ﻳﺎ ﺳﺎﻳﺮ ﺣﻮﺿﻪ ﻫﺎي درﻳﺎﻳﻲ ﻣﺸﺎﺑﻪ و ﺣﺘﻲ ﻫﻤﺠﻮار در ﻣﺤﺪوده اﻗﻴﺎﻧﻮﺳﻲ ﻫﻨﺪ – آرام اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺘﻪ، ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻧﻤﻲ ﺑﺎﺷﺪ. ﺑﺮرﺳﻲ ﻫﺎي ﺷﻴﻼﺗﻲ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﭘﮋوﻫﺶ ﻫﺎي ﻣﺎﻫﻲ ﺷﻨﺎﺳﻲ اﻳﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺑﺴﻴﺎر ﭼﺸﻤﮕﻴﺮﺗﺮ اﺳﺖ

1-1-3- وﻳﮋﮔﻴﻬﺎي ﻏﻴﺮ زﻳﺴﺘﻲ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﻛﻪ در ﻣﺤﺪوده 24 ﺗﺎ 30 درﺟﻪ ﺷﻤﺎﻟﻲ واﻗﻊ ﺷﺪه اﺳﺖ، وﺿﻌﻴﺖ ﻧﻴﻤﻪ ﺑﺴﺘﻪ اي دارد ﻛﻪ ﻓﻘﻂ در ﺑﺨﺶ ﺟﻨﻮب ﺷﺮﻗﻲ ﺧﻮد از ﻃﺮﻳﻖ ﺗﻨﮕﻪ ﻫﺮﻣﺰ ﺑﻪ ﺧﻠﻴﺞ ﻋﻤﺎن و اﻗﻴﺎﻧﻮس ﻫﻨﺪ ﻣﺘﺼﻞ ﻣﻲ ﺷﻮد. وﺳﻌﺖ، ﻃﻮل، ﻋﻤﻖ ﻣﺘﻮﺳﻂ، ﭘﻬﻨﺎ و ﺑﺮﺧﻲ دﻳﮕﺮ از وﻳﮋﮔﻲ ﻫﺎي ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس در ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﺨﺘﻠﻒ، ﻣﺘﻔﺎوت ذﻛﺮ ﺷﺪه اﺳﺖ. ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﺨﺘﻠﻒ، ﻃﻮل آن را ﺑﻴﻦ800 ﺗﺎ 1300 ذﻛﺮ ﻧﻤﻮده اﻧﺪ و ﻋﺮض آن در ﭘﻬﻦ ﺗﺮﻳﻦ ﻗﺴﻤﺖ 640 ﻛﻴﻠﻮﻣﺘﺮ و ﻋﻤﻖ ﻣﺘﻮﺳﻂ آن 35 ﻣﺘﺮ ﺑﺮآورد ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ. اﻟﺒﺘﻪ ﻋﻤﻖ ﻣﺬﺑﻮر در ﻣﺼﺐ اروﻧﺪ رود 25 ﻣﺘﺮ و در ﺗﻨﮕﻪ ﻫﺮﻣﺰ 91 ﻣﺘﺮ ﮔﺰارش ﺷﺪه اﺳﺖ. وﺳﻌﺖ ﺧﻠﻴﺞ ﻋﻤﺎن ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﻣﺮاﺗﺐ ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﺑﻮده و ﺗﺎ ﻋﻤﻖ 3200 ﻣﺘﺮي ﻣﻲ رﺳﺪ ( دﻫﻘﺎﻧﻲ و اﺳﺪي، 1375 ). ﻛﺸﻮرﻫﺎي ﺣﺎﺷﻴﻪ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و ﺧﻠﻴﺞ ﻋﻤﺎن ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از: اﻳﺮان، ﻋﺮاق، ﻛﻮﻳﺖ، ﻋﺮﺑﺴﺘﺎن ﺳﻌﻮدي، ﺑﺤﺮﻳﻦ، ﻗﻄﺮ، اﻣﺎرات ﻣﺘﺤﺪ ﻋﺮﺑﻲ و ﭘﺎﻛﺴﺘﺎن (دﻫﻘﺎﻧﻲ و اﺳﺪي، 1375 ). ﻣﻴﺰان ﺑﺎرﻧﺪﮔﻲ در ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس اﻧﺪك و ﻣﻴﺰان آن در ﺳﻮاﺣﻞ اﻳﺮاﻧﻲ در ﺷﻤﺎل، ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﺑﺨﺶ ﻣﺮﻛﺰي و ﺳﻮاﺣﻞ ﺟﻨﻮﺑﻲ آن ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ (FAO, 1981). ﻣﻴﺰان ﺑﺎرﻧﺪﮔﻲ ﺳﺎﻻﻧﻪ در ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس 70 ﻣﻴﻠﻲ ﻟﻴﺘﺮ اﺳﺖ

8 (Reynold, 1993). ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺗﺒﺨﻴﺮ ﺳﺎﻟﻴﺎﻧﻪ در ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس 24 ﺳﺎﻧﺘﻲ ﻣﺘﺮ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ (Privet, 1959). ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﺗﺒﺨﻴﺮ ﺷﺪﻳﺪ، ﺑﺎرﻧﺪﮔﻲ اﻧﺪك، ورودي آب ﺷﻴﺮﻳﻦ ﻛﻢ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺣﺠﻢ اﻧﺪك ﺗﻌﻮﻳﺾ آب اﻳﻦ ﺧﻠﻴﺞ ﺑﺎ اﻗﻴﺎﻧﻮس ﻫﻨﺪ، ﻣﻴﺰان ﺷﻮري آب ﺑﺴﻴﺎر ﺑﺎﻻ و در ﺣﺪود 41 در ﻫﺰار ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ

ﻧﻘﺸﻪ 1-1: ﻣﺮز ﻫﺎي ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎﻳﻲ زﻳﺮ ﺣﻮﺿﻪ ﻫﺎي NW-Z1 و NW-Z2 ﺷﻤﺎل ﻏﺮب اﻗﻴﺎﻧﻮس ﻫﻨﺪ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس، ﺗﻨﮕﻪ ﻫﺮﻣﺰ، ﺧﻠﻴﺞ ﻋﻤﺎن، درﻳﺎي ﻋﺮب (اﻗﺘﺒﺎس از WorldAtlas.com)

9

ﻧﻘﺸﻪ1 - 2: ﻣﺮز ﻫﺎي درﻳﺎﻳﻲ ﺗﻨﮕﻪ ﻫﺮﻣﺰ ﺑﺎ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و درﻳﺎي ﻋﻤﺎن (اﻗﺘﺒﺎس ازUK Admiralty Hydrographic Office , 2005)  ﻣﺮز ﺑﺎ ﺧﻠﻴﺞ ﻋﻤﺎن (ARS 3171): ﺧﻂ ﻓﺮﺿﻲ در اﻣﺘﺪاد Ras e Kuh اﻳﺮان Khowr Fakkan - 25 ° 48 ʹ N 57 ° 18 ʹ E ﻋﻤﺎن N 56 ° 22 ʹ E ʹ 22 ° 25  ﻣﺮز ﺑﺎ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس (ARS 3174): ﺧﻂ ﻓﺮﺿﻲ در اﻣﺘﺪاد Ras e Dastkan اﻳﺮان Ras e Sham - 26 ° 32 ʹ N 55° 17 ʹ E ﻋﻤﺎن N 56 ° 05 ʹ E ʹ 04 ° 26

1-1-3-1- زﻣﻴﻦ ﺷﻨﺎﺳﻲ زﻣﺎن ﭘﻴﺪاﻳﺶ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﺑﻪ اواﺧﺮ دوران ﺳﻮم زﻣﻴﻦ ﺷﻨﺎﺳﻲ، ﻳﻌﻨﻲ دوره ﭘﻠﻴﻮﺳﻦ ﺗﺎ ﭘﻠﻴﺴﺘﻮﺳﻦ ﻳﻌﻨﻲ ﺣﺪود 70 ﻣﻴﻠﻴﻮن ﺳﺎل ﭘﻴﺶ ﺑﺮ ﻣﻲ ﮔﺮدد. ﺳﻄﺢ آب درﻳﺎ در ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و ﺧﻠﻴﺞ ﻋﻤﺎن در دوره ﭘﻠﻴﺴﺘﻮﺳﻦ در اﺛﺮ ﻋﺼﺮ ﻳﺨﺒﻨﺪان ﺣﺪود 120 ﻣﺘﺮ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﻧﺸﺴﺖ و ﻟﺬا ﮔﻮدي ﻣﺬﺑﻮر ﺧﺎﻟﻲ از آب ﮔﺮدﻳﺪ و در اﺛﺮ ﺟﺮﻳﺎن رودﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎﻳﻲ ﻧﻈﻴﺮ ﻛﺎرون و اروﻧﺪ رود در ﺑﺴﺘﺮ آن دره ﻫﺎي رودﺧﺎﻧﻪ اي اﻳﺠﺎد ﮔﺮدﻳﺪ. ﭘﺲ از ﭘﺎﻳﺎن ﻋﺼﺮ ﻳﺨﺒﻨﺪان در 18 ﻫﺰار ﺳﺎل ﻗﺒﻞ و ﺑﺎﻻ آﻣﺪن ﻣﺠﺪد آب، ﺣﺪود 5 ﻫﺰار ﺳﺎل ﭘﻴﺶ ﺳﻄﺢ آب ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و ﺧﻠﻴﺞ ﻋﻤﺎن ﺑﻪ ﻣﻴﺰان ﻛﻨﻮﻧﻲ ﺧﻮد رﺳﻴﺪ

10

ﻧﻔﺸﻪ 1-3: دﻳﺮﻳﻨﻪ ﺷﻨﺎﺳﻲ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺣﻮﺿﻪ درﻳﺎﻳﻲ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس (اﻗﺘﺒﺎس از Gilberson & Hoftencsh, 2008) 1-1-3-2- ﺟﺮﻳﺎﻧﻬﺎي درﻳﺎﻳﻲ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و ﺧﻠﻴﺞ ﻋﻤﺎن از ﻧﻈﺮ ﻣﻮج و ﺗﻼﻃﻢ ﺳﻄﺤﻲ آب ﺑﻪ ﭘﻨﺞ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ ﻛﻪ ﻫﺮ ﻳﻚ داراي ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت ﻣﺘﻔﺎوت ﺑﺎ دﻳﮕﺮ اﻣﻮاج ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ: ﻣﻨﻄﻘﻪ اﻣﻮاج در ﺷﺮق ﺗﻨﮕﻪ ﻫﺮﻣﺰ، ﺳﻪ ﻣﻨﻄﻘﻪ در ﻗﺴﻤﺖ ﻫﺎي ﻣﻴﺎﻧﻲ، ﻏﺮﺑﻲ و ﮔﻮﺷﻪ ﺷﻤﺎل ﻏﺮﺑﻲ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و ﻣﻨﻄﻘﻪ اﻣﻮاج در ﺗﻨﮕﻪ ﻫﺮﻣﺰ ﻛﻪ آراﻣﺘﺮﻳﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ. ﺗﻐﻴﻴﺮات دﻣﺎي ﻣﺤﻴﻂ و ﻋﻮاﻣﻞ دﻳﮕﺮ، در ﭘﻴﺪاﻳﺶ اﻣﻮاج ﺳﻄﺤﻲ آب ﻣﻮﺛﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ. ﺷﻜﻞ ﻣﻮج، ﺷﺪت و ﺟﻬﺖ آن ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺗﺤﺖ ﺗﺎﺛﻴﺮ وزش ﺑﺎد ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ. ﺟﻬﺖ اﻛﺜﺮ اﻣﻮاج ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺎ ﺟﻬﺖ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﻏﺮب و ﺷﻤﺎل ﻏﺮب اﺳﺖ. در اواﺳﻂ و اواﺧﺮ ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن، ﺟﻬﺖ اﻣﻮاج در ﻣﻨﻄﻘﻪ ﭼﺎﺑﻬﺎر ﺑﺸﺘﺮ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺟﻨﻮب ﺷﺮﻗﻲ اﺳﺖ. اﻣﻮاج از ﻧﻈﺮ ﺗﻮزﻳﻊ زﻣﺎﻧﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮ در ﻓﺼﻞ ﭘﺎﻳﻴﺰ و زﻣﺴﺘﺎن اﻳﺠﺎد ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ. در ﻓﺼﻞ ﺑﻬﺎر و ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن درﻳﺎ آراﻣﺶ ﺑﻴﺸﺘﺮي دارد. ورودي آب ﺷﻴﺮﻳﻦ و رودﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎي داﺋﻤﻲ در اﻳﻦ ﺣﻮزه ﻣﺤﺪود ﺑﻪ اروﻧﺪرود در اﺳﺘﺎن ﺧﻮزﺳﺘﺎن و ﻧﻴﺰ ﺗﻌﺪاد ﻣﺤﺪودي رودﺧﺎﻧﻪﻫﺎي ﺑﺰرگ و ﻛﻮﭼﻚ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺷﻤﺎﻟﻲ اﺳﺖ، ﻛﻪ از ﻛﻮﻫﺴﺘﺎﻧﻬﺎي اﻳﺮان (زاﮔﺮس) ﺳﺮﭼﺸﻤﻪ ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ. وﻟﻲ در ﻣﺠﻤﻮع اﻛﺜﺮﻳﺖ رودﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎي ﻣﻨﺘﻬﻲ ﺑﻪ ﺧﻠﻴﺞﻓﺎرس ﻓﺼﻠﻲ و ﺳﻴﻼﺑﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ، ﺑﻄﻮرﻳﻜﻪ رﺳﻮﺑﺎت آواري ﺣﺎﺻﻞ از ﻓﺮﺳﺎﻳﺶ رﺷﺘﻪ ﻛﻮﻫﻬﺎي زاﮔﺮس را ﺑﻪ درون اﻳﻦ ﺣﻮزه ﻫﺪاﻳﺖ و ﺣﻤﻞ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ

11 (ﺷﻬﺮاﺑﻲ، 1373). ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﻣﺤﺼﻮرﺑﻮدن ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس، ﺑﻮﺳﻴﻠﻪ ﺧﺸﻜﻲ ﻫﺎ و دور ﺑﻮدن آن از آﺑﻬﺎي آزاد اﻗﻴﺎﻧﻮﺳﻲ، اﺛﺮات ﺷﻮري و درﺟﻪ ﺣﺮارت اﻗﻴﺎﻧﻮس ﻫﻨﺪ در ﺣﺪاﻗﻞ ﺧﻮد ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ. ﻟﺬا اﻳﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﮔﺮدﻳﺪه ﻛﻪ ﻧﻮﺳﺎﻧﺎت ﻓﺎﻛﺘﻮرﻫﺎي ﺷﻮري، درﺟﻪ ﺣﺮارت اﻓﺰاﻳﺶ ﻳﺎﺑﺪ و ﺑﻄﻮر ﻣﺘﻨﺎﺳﺒﻲ ﺑﺎ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﻫﻤﺨﻮاﻫﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ. درﺟﻪ ﺣﺮارت آب در ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرش از ﺑﺨﺶ ورودي (ﺗﻨﮕﻪ ﻫﺮﻣﺰ) ﺑﻪ ﻃﺮف اﻧﺘﻬﺎي آن اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻲِﻳﺎﺑﺪ. ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻣﻴﺰان ﺷﻮري در ﺑﺨﺸﻬﺎي ﻋﻤﺪهاي از آب ﺧﻠﻴﺞ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﻣﺤﺪودﻳﺘﻬﺎي ﺗﺒﺎدل آﺑﻲ، ﺑﺎﻻﺑﻮدن ﺗﺒﺨﻴﺮ و ﻋﻤﻖ ﻛﻢ، ﺑﺴﻴﺎر ﻣﺘﻐﻴﺮ و ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ آب اﻗﻴﺎﻧﻮس ﺑﺎﻻ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ. ﺑﻄﻮرﻳﻜﻪ در ﻗﺴﻤﺘﻬﺎي ﻣﺮﻛﺰي ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺷﻮري 40-38 ﮔﺮم در ﻫﺰار و در ﻗﺴﻤﺘﻬﺎي ﻛﻢ ﺳﺎﺣﻠﻲ 50-45 ﮔﺮم در ﻫﺰار ﺑﻮده و در ﺑﺎﺗﻼﻗﻬﺎ و ﺧﻠﻴﺠﻬﺎي ﻛﻮﭼﻚ ﻛﻨﺎرهاي ﺑﻪ 67-60 ﮔﺮم در ﻫﺰار ﻣﺘﺮ ﻣﻲ رﺳﺪ. اﻳﻦ ﺣﻮزه ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ اﻗﻠﻴﻤﻲ ﺗﺤﺖﺗﺄﺛﻴﺮ آب و ﻫﻮاي ﺧﺸﻚ و ﻧﻴﻤﻪ ﮔﺮﻣﺴﻴﺮي اﺳﺖ (ﻛﺮدواﻧﻲ، 1374) ﺟﺮﻳﺎن اﺻﻠﻲ ﮔﺮدش آب در ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس، ﻳﻚ ﺟﺮﻳﺎن ﺳﻄﺤﻲ ﺑﺮﺧﻼف ﺣﺮﻛﺖ ﻋﻘﺮﺑﻪ ﻫﺎي ﺳﺎﻋﺖ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﭼﺮﺧﻪ اي از ورود آب اﻗﻴﺎﻧﻮﺳﻲ ﻧﺴﺒﺘﺎً ﺿﻌﻴﻔﻲ را در ﺳﺎﺣﻞ اﻳﺮاﻧﻲ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس اﻳﺠﺎد ﻧﻤﻮده اﺳﺖ (Jones. 1985). اﻳﻦ ﺟﺮﻳﺎن ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﻧﺎﭼﻴﺰ اﺳﺖ و اﺛﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻼﺣﻈﻪاي ﻧﺪارد، وﻟﻲ ﻧﻘﺶ ﻋﻤﺪه اي در ﺗﻌﻴﻴﻦ درﺟﻪ ﺣﺮارت، ﭘﺮاﻛﻨﺶ ﺷﻮري و ﻣﺎد ﻏﺬاﻳﻲ ﻣﻮردﻧﻴﺎز ﻣﻮﺟﻮدات زﻧﺪه اﻳﻔﺎ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ. ﺟﺮﻳﺎﻧﻬﺎي ﺟﺬر و ﻣﺪي ﻧﻴﺰ ﻣﻌﻤﻮﻻً روﻧﺪ ﻣﻮازي ﺑﺎ ﺟﻬﺖ ﻃﻮﻟﻲ ﺧﻠﻴﺞ دارﻧﺪ ﻛﻪ ارﺗﻔﺎع آﻧﻬﺎ از 1 ﺗﺎ 5 ﻣﺘﺮ ﻣﺘﻐﻴﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ. اﻣﻮاج و ﺟﺮﻳﺎﻧﻬﺎي ﺳﻄﺤﻲ ﺣﺎﺻﻞ از ﺑﺎد ﻧﻴﺰ ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﻴﺮ وزش ﺑﺎد ﻏﺎﻟﺐ، در ﻣﺴﻴﺮ ﺷﻤﺎل ﻏﺮب – ﺟﻨﻮب ﺷﺮق ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ (ROPME, 2003)، ﻛﻪ ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺟﻬﺖ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺳﻮاﺣﻞ ﻏﺮﺑﻲ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و ﻛﺮاﻧﻪﻫﺎي ﺟﻨﻮﺑﻲ در ﻣﺴﻴﺮ اﻳﻦ ﺑﺎدﻫﺎ و اﻣﻮاج ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ (اﺳﻤﺎﻋﻴﻠﻲ و ﻫﻤﻜﺎران، 1372). ﻣﻴﺰان ﻣﻮاد ﻏﺬاﻳﻲ ﻣﻮﺟﻮد در ﻛﻒ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﺑﺎ ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻴﺰان اﻛﺴﻴﮋن ﻣﺤﻠﻮل ﺑﺴﻴﺎر ﻧﺎﭼﻴﺰ اﺳﺖ (ﺑﻪ اﺳﺘﺜﻨﺎي ﻻﻳﻪ ﻫﺎي ﻣﺨﻠﻮطﺷﺪه در ﺣﺎﺷﻴﻪ ﺳﻜﻮي ﻗﺎره ﺗﺎ ﺗﻨﮕﻪ ﻫﺮﻣﺰ) ﻛﻪ ﺑﺪﻳﻦ ﻟﺤﺎظ ﺗﻨﻮع و ﻓﺮاواﻧﻲ ﻣﻮﺟﻮدات ﺑﺴﺘﺮزي ( ﺑﻲﻣﻬﺮﮔﺎن) را ﺗﺤﺖﺗﺄﺛﻴﺮ ﻗﺮار ﻣﻲدﻫﺪ (Sheppard, 1997)

1-1-3-3- آب و ﻫﻮا و اﻗﻠﻴﻢ آب و ﻫﻮا ﺗﺎﺛﻴﺮ زﻳﺎدي در ﺑﻴﻮﺗﻮپ ﻳﺎ ﻣﺤﻞ زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻮﺟﻮدات زﻧﺪه و ﻧﻴﺰ در ﺑﻴﻮﺳﻨﻮز ﻳﺎ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﺗﻤﺎم ﻣﻮﺟﻮدات اﻳﻦ اﻛﻮﺳﻴﺴﺘﻢ دارد. از آﻧﺠﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺗﻤﺎم ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس در ﻧﻮار ﺑﺴﻴﺎر ﮔﺮم و ﺟﻨﻮﺑﻲ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﻌﺘﺪﻟﻪ ﺷﻤﺎﻟﻲ در ﻣﺠﺎور ﻣﺪار رأس اﻟﺴﺮﻃﺎن ﺑﺎ ﺗﺎﺑﺶ ﺷﺪﻳﺪ ﺧﻮرﺷﻴﺪ واﻗﻊ ﺷﺪه ﺳﺖ، ﻓﻘﻂ داراي دو ﻓﺼﻞ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ. زﻣﺴﺘﺎن ﻧﺴﺒﺘﺎً ﺧﺸﻚ در ﻣﺎﻫﻬﺎي آذر، دي و ﺑﻬﻤﻦ و ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن ﮔﺮم در ﻣﺎﻫﻬﺎي دﻳﮕﺮ ﺳﺎل دارد. ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻣﻄﻠﻖ درﺟﻪ ﺣﺮارت در ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس 50 درﺟﻪ ذﻛﺮ ﺷﺪه اﺳﺖ. ﻣﻌﻤﻮﻻً ﻓﺸﺎر ﻫﻮا ﺑﺎ ﺗﻐﻴﻴﺮ دﻣﺎ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ و

12 ﺑﺎ ﻫﻢ ﻧﺴﺒﺖ ﻋﻜﺲ دارﻧﺪ.در ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﻓﺸﺎر ﻫﻮا در زﻣﺴﺘﺎن ﻳﺎ ﻣﺎﻫﻬﺎي ﺳﺮد اﻳﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺑﻪ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻣﻲ رﺳﺪ (ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺘﻮﺳﻂ 1018 ﻣﻴﺒﻠﻲ ﺑﺎر) و در ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن ﻳﺎ ﻣﺎﻫﻬﺎي ﮔﺮم اﻳﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻓﺸﺎر ﻫﻮا ﺑﻪ ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﻴﺰان ﻳﻌﻨﻲ 1000 ﻣﻴﻠﻲ ﺑﺎر ﻣﻲ رﺳﺪ.

1-1-3-4- ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس داراي آب و ﻫﻮاي ﮔﺮم اﺳﺖ و ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻣﻄﻠﻖ دﻣﺎ در اﻳﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ 67/52 درﺟﻪ ﺳﺎﻧﺘﻲ ﮔﺮاد ﻣﻲ رﺳﺪ و در ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن ﻛﻪ ﻫﻮاي ﻣﻨﻄﻘﻪ در ﻣﺎﻫﻬﺎي ﻣﺮداد و ﺷﻬﺮﻳﻮر ﺧﻴﻠﻲ ﮔﺮم ﻣﻲ ﺷﻮد، دﻣﺎي آب از 30 درﺟﻪ ﺗﺠﺎوز ﻣﻲ ﻛﻨﺪ و ﻣﺘﻮﺳﻂ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺗﺮﻳﻦ دﻣﺎي آب ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و ﺧﻠﻴﺞ ﻋﻤﺎن ﺣﺪود 18 درﺟﻪ ﺳﺎﻧﺘﻲ ﮔﺮاد اﺳﺖ. دﻣﺎي آب ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﺑﻴﻦ 40 درﺟﻪ در ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن و 15 درﺟﻪ ﺳﺎﻧﺘﻲ ﮔﺮاد در زﻣﺴﺘﺎن ﻣﺘﻐﻴﺮ اﺳﺖ. ﺣﺪود ﺗﻐﻴﻴﺮات دﻣﺎي آب از ﻣﺪﺧﻞ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﻣﻨﺘﻬﻲ اﻟﻴﻪ ﺷﻤﺎل ﻏﺮﺑﻲ اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻲ ﻳﺎﺑﺪ و ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻓﺼﻠﻲ دﻣﺎي آب در ﻗﺴﻤﺖ ﻫﺎي ﻋﻤﻴﻖ ﺗﺮ اﻳﻦ ﺧﻠﻴﺞ، داﻣﻨﻪ ﻛﻤﺘﺮي دارد. دﻣﺎي آّب ﺧﻠﻴﺞ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺷﻤﺎل آن اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻲ ﻳﺎﺑﺪ و ﻣﻴﻞ ﺑﻪ اﻓﺰاﻳﺶ ﺷﻮري و ﮔﺮﻣﺎ ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪ اي اﺳﺖ ﻛﻪ اﻳﻦ دو ﻋﺎﻣﻞ در ﻗﺴﻤﺖ ﻫﺎي ﻛﻢ ﻋﻤﻖ و ﭼﺎﻟﻪ ﻫﺎ و ﺑﺮﻛﻪ ﻫﺎي ﻣﻨﺰوي ﺧﻠﻴﺞ ﺑﻪ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻣﻲ رﺳﺪ و ﻧﻮﺳﺎن دﻣﺎي ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن و زﻣﺴﺘﺎن آن ﻧﻴﺰ (ﺑﻴﻦ 40 و 15 درﺟﻪ ﺳﺎﻧﺘﻲ ﮔﺮاد) ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ آﺑﻬﺎي ﺳﻄﺤﻲ ﻳﺎ ﻛﻢ ﻋﻤﻖ اﺳﺖ.

13 1-1-3-5- ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس از آب دﻳﮕﺮ درﻳﺎﻫﺎي ﺟﻬﺎن ﺷﻮرﺗﺮ اﺳﺖ زﻳﺮا از ﻳﻚ ﻃﺮف آب رودﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ آن ﻣﻲ رﻳﺰﻧﺪ ﺣﺎوي اﻣﻼح ﻫﺴﺘﻨﺪ و از ﻃﺮف دﻳﮕﺮ، ﻣﻘﺪار آﺑﻲ ﻛﻪ از ﺳﻄﺢ اﻳﻦ ﺧﻠﻴﺞ ﺗﺒﺨﻴﺮ ﻣﻲ ﺷﻮد ﺑﻴﺸﺘﺮ از آﺑﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ آن وارد ﻣﻲ ﺷﻮد. ﻣﻴﺰان اﻣﻼح آب ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس 38 ﺗﺎ 70 در ﻫﺰار اﺳﺖ وﻟﻲ ﻏﻠﻈﺖ اﻣﻼح آب در ﻧﻘﺎط ﻛﻢ ﻋﻤﻖ ﺑﻪ 60 ﺗﺎ 200 در ﻫﺰار ﻣﻲ رﺳﺪ. ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﺑﻪ دﻟﻴﻞ دارا ﺑﻮدن ﻋﻤﻖ ﻛﻢ، ﺷﻮري آن از ﺳﺎﻳﺮ ﻗﺴﻤﺘﻬﺎي آﺑﻬﺎي اﻗﻴﺎﻧﻮس ﻫﻨﺪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ. از ﻋﻠﻞ ﺗﻐﻴﻴﺮات ﺷﻮري، ﻳﻜﻲ ﺗﺒﺨﻴﺮ زﻳﺎد ﺳﻄﺤﻲ آب ﺑﻪ وﻳﮋه در ﻓﺼﻞ ﮔﺮﻣﺎ و دﻳﮕﺮي ﻛﻢ ﻋﻤﻖ ﺑﻮدن ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس اﺳﺖ. ﻣﻴﺰان ﺗﺒﺨﻴﺮدر ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﺑﻴﺶ از ﻣﻘﺪار آﺑﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ رودﻫﺎ (ﻛﺎرون، اروﻧﺪرود، دﺟﻠﻪ و ﻓﺮات و ﻏﻴﺮه) ﺑﻪ آن ﻣﻲ رﻳﺰﻧﺪ. ﻣﻴﺰان اﻣﻼح آب ﺧﻠﻴﺞ ﻋﻤﺎن ﻛﻤﺘﺮ از ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس اﺳﺖ. ﻫﺮﭼﻪ از ﺷﻤﺎل ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺟﻨﻮب ﺑﺮوﻳﻢ، ﻣﻴﺰان ﺷﻮري اﻓﺰوده ﻣﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ ﻋﻠﺖ آن ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﻛﻤﺘﺮ ﺷﺪن ﻋﻤﻖ آب و ﻧﻴﺰ وﺟﻮد ﮔﻨﺒﺪﻫﺎي ﻧﻤﻜﻲ ﺑﺎﺷﺪ .

1-1-4- وﻳﮋﮔﻴﻬﺎي زﻳﺴﺘﻲ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﺑﺎ دارا ﺑﻮدن وﻳﮋﮔﻲ ﻫﺎي ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎﻳﻲ و ارزش ﻫﺎي ﺑﻮم ﺷﻨﺎﺧﺘﻲ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت آب ﺷﻨﺎﺳﻲ ﺧﺎص ﺧﻮد، ﻳﻜﻲ از ﻧﺎدرﺗﺮﻳﻦ ﺑﻮم ﺳﺎزﮔﺎﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﻲ رود ﻛﻪ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ اي از ﻣﻮﺟﻮدات زﻧﺪه (ﺑﻴﻮﺳﻨﻮز) ﻣﻨﺤﺼﺮ ﺑﻪ ﻓﺮد را ﺑﻪ وﺟﻮد آورده اﺳﺖ. ﻋﻼوه ﺑﺮ آن، ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس از ﻣﺤﺪوده ﻫﺎ و ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺸﺘﺮك ﺧﺸﻜﻲ و درﻳﺎ (Ecoton) و ﻳﺎ ﺑﻪ ﻋﺒﺎرت دﻳﮕﺮ ﻧﻮاﺣﻲ ﺳﺎﺣﻠﻲ ﻣﺘﻨﻮﻋﻲ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺷﺪه ﻛﻪ ﻣﺤﻞ ﭘﻴﻮﻧﺪ آب و ﺧﺸﻜﻲ و ﻓﺼﻞ ﻣﺸﺘﺮك ﻋﻤﻠﻜﺮد و ﺑﻮم ﺳﺎزﮔﺎن (Ecosystem) ﺑﺎ اﺧﺘﺼﺎﺻﺎت ﻣﺠﺰا از ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﻣﺤﺴﻮب ﻣﻲ ﺷﻮد. ﻣﺤﻴﻂ زﻳﺴﺖ ﺳﺎﺣﻠﻲ اﻳﻦ ﺣﻮﺿﻪ در واﻗﻊ ﻳﻚ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺗﻜﺎﻣﻞ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﻃﺒﻴﻌﻲ و در ﺑﺮ ﮔﻴﺮﻧﺪه ﭘﻴﭽﻴﺪه ﺗﺮﻳﻦ و در ﻋﻴﻦ ﺣﺎل ﻏﻨﻲ ﺗﺮﻳﻦ ﺑﻮم ﺳﺎزﮔﺎن ﻫﺎي ﻣﻮﻟﺪ ﺑﺮ روي ﻛﺮه زﻣﻴﻦ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ. ﻣﻲ ﺑﺎﻳﺴﺖ ﻣﺘﺬﻛﺮ ﺷﺪ ﻛﻪ ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺷﺪه ﺳﺎﺣﻠﻲ - درﻳﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ارزﺷﻴﺎﺑﻲ ﺑﻮم ﺳﺎزﮔﺎن ﻫﺎي درﻳﺎﻳﻲ، ﺑﺮ اﺳﺎس ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي ﺑﻮم ﺷﻨﺎﺧﺘﻲ (Ecological criteria) و ﺗﻨﻮع ﻳﺎ ﻏﻨﺎي ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎ، زﻳﺴﺘﮕﺎه ﻫﺎ، اﺟﻨﻤﺎﻋﺎت و ﺟﻤﻌﻴﺖ ﻫﺎ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ. ﻟﺬا ﺑﺮ ﻫﻤﻴﻦ اﺳﺎس ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ اي ﻛﺎﻣﻞ ﺑﻮده و ﺷﺎﻣﻞ ﺗﻌﺪاد ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻼﺣﻈﻪ اي از ﻣﻨﺎﻃﻖ و ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺣﺴﺎس درﻳﺎﻳﻲ (Vulnerable Marine Resources) ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺿﻮاﺑﻂ اراﺋﻪ ﺷﺪه از ﺳﻮي IUCN ﺑﺮاي ذﺧﻴﺮه ﮔﺎﻫﻬﺎ ﻳﺎ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺷﺪه درﻳﺎﻳﻲ ﻣﻄﺎﺑﻘﺖ دارد. ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﺑﺎ داراﺑﻮدن وﻳﮋﮔﻴﻬﺎي ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎﻳﻲ و ارزﺷﻬﺎي ﺑﻮم ﺷﻨﺎﺧﺘﻲ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت (ﻓﺎﻛﺘﻮرﻫﺎي ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ – ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ) ﺧﺎص ﺧﻮد، ﻳﻜﻲ از ﻧﺎدرﺗﺮﻳﻦ ﺑﻮم ﺳﺎزﮔﺎﻧﻬﺎ، ﺑﺸﻤﺎر ﻣﻲ رود ﻛﻪ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ اي از ﻣﻮﺟﻮدات زﻧﺪه (Biocenose) ﻣﻨﺤﺼﺮ ﺑﻪ ﻓﺮد را ﺑﻮﺟﻮد آورده اﺳﺖ.

14 در اﻳﻦ ﻣﻴﺎن زﻳﺴﺘﮕﺎﻫﻬﺎي ﺗﺨﺼﺺ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﺳﺎﺣﻠﻲ – درﻳﺎﻳﻲ (Biotope) ﻧﻘﺶ ارزﻧﺪه اي در ﺗﻨﻮع ﮔﻮﻧﻪ اي ﻓﻮن و ﻓﻠﻮر ﻣﻨﻄﻘﻪ داﺷﺘﻪ اﺳﺖ (ﻋﻮﻓﻲ و ﻫﻤﻜﺎران، 1385)

1-1-4-1- ﺗﻨﻮع زﻳﺴﺘﮕﺎﻫﻲ و ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺣﺴﺎس ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس در اﻳﻦ ﺧﺼﻮص ﻣﻲ ﺗﻮان ﺑﻪ ﻣﻮارد ﻣﺘﻨﻮﻋﻲ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺣﺴﺎس و زﻳﺴﺘﮕﺎه ﻫﺎي ارزﺷﻤﻨﺪ درﻳﺎﻳﻲ اﺷﺎره ﻧﻤﻮد. ﺟﻨﮕﻞ ﻫﺎي درﻳﺎﻳﻲ ﺣﺮا ( Mangrove forest)، ﺧﻮرﻳﺎت (Creek)، ﻣﺼﺐ رودﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎ (Estury)، آﺑﺴﻨﮓ ﻫﺎي ﻣﺮﺟﺎﻧﻲ (Coral reef)، ﺧﻠﻴﺞ ﻫﺎي ﻛﻮﭼﻚ (Bay)، ﭘﻬﻨﻪ ﻫﺎي ﮔﻠﻲ ﺟﺬر و ﻣﺪي ( Tidal mud flat)، ﻛﺮاﻧﻪ ﻫﺎي ﺳﻨﮓ و ﺻﺨﺮه اي (Rocky shore)، ﺳﻮاﺣﻞ ﺷﻨﻲ- ﻣﺎﺳﻪ اي (Sandy beach)، ارازي ﭘﺴﺖ و آﺑﮕﻴﺮﻫﺎي ﺷﻮر و ﻟﺐ ﺷﻮر ﺳﺎﺣﻠﻲ (Swamp/ Lagoon/ Salt marsh). ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺗﻌﺪادي از ﺟﺰاﻳﺮ ﻛﻮﭼﻚ و ﺑﺰرگ ﻧﻴﺰ وﺟﻮد دارﻧﺪ ﻛﻪ ﻣﺠﻤﻮﻋﺎً ﺑﻪ ﻋﻨﻮان زﻳﺴﺘﮕﺎه ﻫﺎي ارزﺷﻤﻨﺪ و ﭘﻨﺎﻫﮕﺎﻫﻬﺎي اﻣﻦ ﺑﺮاي آﺑﺰﻳﺎن، ﭘﺮﻧﺪﮔﺎن ﺳﺎﺣﻠﻲ و درﻳﺎﻳﻲ و ﻣﺤﻞ ﺗﺨﻢ ﮔﺬاري ﻻك ﭘﺸﺖ ﻫﺎي درﻳﺎﻳﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ (ﻋﻮﻓﻲ، 1378). ﻋﻼوه ﺑﺮ آن، ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس از ﻣﺤﺪودهﻫﺎ و ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺸﺘﺮك ﺧﺸﻜﻲ و درﻳﺎ (Ecotone) و ﻳﺎ ﺑﻪ ﻋﺒﺎرت دﻳﮕﺮ از ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺳﺎﺣﻠﻲ ﻣﺘﻨﻮﻋﻲ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺷﺪه، ﻛﻪ ﻣﺤﻞ ﭘﻴﻮﻧﺪ آب و ﺧﺸﻜﻲ و ﻓﺼﻞ ﻣﺸﺘﺮك ﻋﻤﻠﻜﺮد دو ﺑﻮم ﺳﺎزﮔﺎن ﺑﺎ اﺧﺘﺼﺎﺻﺎت ﻣﺠﺰا از ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﻣﺤﺴﻮب ﻣﻲ ﺷﻮد. ﻣ ﺤﻴﻂزﻳﺴﺖ ﺳﺎﺣﻠﻲ اﻳﻦ ﺣﻮزه در واﻗﻊ ﻳﻚ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺗﻜﺎﻣﻞﻳﺎﻓﺘﻪ ﻃﺒﻴﻌﻲ و درﺑﺮﮔﻴﺮﻧﺪه ﭘﻴﭽﻴﺪهﺗﺮﻳﻦ و در ﻋﻴﻦ ﺣﺎل ﻏﻨﻲﺗﺮﻳﻦ ﺑﻮم ﺳﺎزﮔﺎﻧﻬﺎي ﻣﻮﻟﺪ، ﺑﺮ روي ﻛﺮه زﻣﻴﻦ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ( داﻧﻪﻛﺎر، 1377). ﻟﺬا ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻨﻜﻪ از ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺷﺪه ﺳﺎﺣﻠﻲ – درﻳﺎﻳﻲ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻣﻌﻴﺎر ﻫﺎي ﺑﻮمَﺷﻨﺎﺧﺘﻲ (Ecological Criteria) و ﺗﻨﻮع ﻳﺎ ﻏﻨﺎي ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎ، زﻳﺴﺘﮕﺎﻫﻬﺎ، اﺟﺘﻤﺎﻋﺎت و ﺟﻤﻌﻴﺘﻬﺎ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ (ﻣﺠﻨﻮﻧﻴﺎن، 1377). ﺑﺮ ﻫﻤﻴﻦ اﺳﺎس ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﺑﻌﻨﻮان در ﺑﺮﮔﻴﺮﻧﺪه ﺗﻌﺪاد ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻼﺣﻈﻪ اي از ﻣﻨﺎﻃﻖ و ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺣﺴﺎس درﻳﺎﻳﻲ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺿﻮاﺑﻂ اراﺋﻪ ﺷﺪه از ﺳﻮي IUCN ﺑﺮاي ذﺧﻴﺮه ﮔﺎﻫﺎ ﻳﺎ ﻣﻨﻄﺎق ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺷﺪه درﻳﺎﻳﻲ ﻣﻄﺎﺑﻘﺖ دارد (داﻧﻪ ﻛﺎر، 1375). ﺑﻄﻮر ﻛﻠﻲ ﺗﻨﻮع ﻣﺤﻴﻄﻲ و زﻳﺴﺘﮕﺎﻫﻲ در ﺣﻮزه ﺧﻠﻴﺞﻓﺎرس ﻣﻮﺟﺐ ﺣﻀﻮر ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي ﺑﺴﻴﺎر ﻣﺘﻨﻮﻋﻲ در ﺟﻮاﻣﻊ ﮔﻴﺎﻫﻲ (Flora) و ﺟﻮاﻣﻊ ﺟﺎﻧﻮري (Fuana) ﺷﺎﻣﻞ ﮔﺮوه ﻋﻈﻴﻢ ﺑﻲﻣﻬﺮﮔﺎن و ﻣﻬﺮهداران درﻳﺎﻳﻲ و ﻳﺎ واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﻣﺤﻴﻂ درﻳﺎ (ﻣﺎﻫﻴﺎن، ﺧﺰﻧﺪﮔﺎن، ﭘﺴﺘﺎﻧﺪاران و ﭘﺮﻧﺪﮔﺎن) ﺷﺪه اﺳﺖ. در اﻳﻦ ﻣﻴﺎن ﺗﻌﺪادي از ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎ ﻣﻮرد ﺣﻤﺎﻳﺖ و ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺟﻬﺎﻧﻲ ﻗﺮار دارﻧﺪ و ﺗﻌﺪادي از ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺑﻮﻣﻲ، ﻣﻨﺤﺼﺮ و ﺷﺎﺧﺺ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ. ﮔﺮوﻫﻲ دﻳﮕﺮ از ﺟﺎﻧﻮران ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﻬﺎﺟﺮ ﺑﻮده و اﻳﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ را ﺑﺮاي ﺳﭙﺮي ﻧﻤﻮدن ﺗﻤﺎم ﻣﺮاﺣﻞ زﻧﺪﮔﻲ ﺧﻮد اﺧﺘﺼﺎص دادهاﻧﺪ (ﻣﻬﺎﺟﺮان درون ﻣﻨﻄﻘﻪاي) و ﻳﺎ دورهاز از زﻧﺪﮔﻲ ﺧﻮد را ﺟﻬﺖ ﺗﻐﺬﻳﻪ، ﺗﻮﻟﻴﺪﻣﺜﻞ و ﺗﺨﻢ رﻳﺰي، ﻧﻮزداﮔﺎه، زﻣﺴﺘﺎن ﮔﺬراﻧﻲ و ﻳﺎ ﺑﻪ دﻻﻳﻞ دﻳﮕﺮ ﻧﻈﻴﺮ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺷﺮاﻳﻂ ﻧﺎﻣﺴﺎﻋﺪ زﻳﺴﺘﻲ و ﻣﺤﻴﻄﻲ، ﺑﻌﻨﻮان زﻳﺴﺘﮕﺎه اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ (ﻋﻮﻓﻲ، 1374).

15 1 - 1-4-2 - ﺗﻨﻮع زﻳﺴﺘﻲ ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ ﺗﻨﻮع ﻣﺤﻴﻄﻲ و زﻳﺴﺘﮕﺎﻫﻲ در ﺣﻮﺿﻪ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﻣﻮﺟﺐ ﺣﻀﻮر ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﺑﺴﻴﺎر ﻣﺘﻨﻮﻋﻲ از ﺟﻮاﻣﻊ ﮔﻴﺎﻫﻲ (Flora) ﺷﺎﻣﻞ ﻓﻴﺘﻮﭘﻼﻧﻜﺘﻮن ﻫﺎ، ﺟﻠﺒﻚ ﻫﺎ ( Algae and Seaweed)، ﻋﻠﻒ ﻫﺎي درﻳﺎﻳﻲ (Seagrass) و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺟﻮاﻣﻊ ﺟﺎﻧﻮري (Fauna) ﺷﺎﻣﻞ ﮔﺮوه ﻋﻈﻴﻢ ﺑﻲ ﻣﻬﺮﮔﺎن (اﺳﻔﻨﺞ ﻫﺎ، ﻣﺮﺟﺎن ﻫﺎ، ﺷﻘﺎﻳﻖ ﻫﺎ، ﺧﺎرﺗﻨﺎن، ﻧﺮم ﺗﻨﺎن و ﺳﺨﺖ ﭘﻮﺳﺘﺎن) و ﻣﻬﺮه داران درﻳﺎﻳﻲ و ﻳﺎ واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﻣﺤﻴﻂ درﻳﺎ (ﻣﺎﻫﻴﺎن، ﺧﺰﻧﺪﮔﺎن، ﭘﺴﺘﺎﻧﺪاران و ﭘﺮﻧﺪﮔﺎن) ﺷﺪه اﺳﺖ. در اﻳﻦ ﻣﻴﺎن ﺗﻌﺪادي از ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎ ﻣﻮرد ﺣﻤﺎﻳﺖ و ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺟﻬﺎﻧﻲ ﻗﺮار دارﻧﺪ و ﺗﻌﺪادي از ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎ ﻧﻴﺰ ﺑﻮﻣﻲ (Endemic)، و ﺷﺎﺧﺺ (Indicator) ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ. ﮔﺮوه دﻳﮕﺮي از ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﻬﺎﺟﺮ ﺑﻮده و اﻳﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ را ﺑﺮاي ﺳﭙﺮي ﻧﻤﻮدن ﺗﻤﺎم ﻣﺮاﺣﻞ زﻧﺪﮔﻲ ﺧﻮد اﺧﺘﺼﺎص داده اﻧﺪ (ﻣﻬﺎﺟﺮان درون ﻣﻨﻄﻘﻪ اي). ﮔﺮوه دﻳﮕﺮ دوره ﻫﺎي از زﻧﺪﮔﻲ ﺧﻮد را ﺟﻬﺖ ﺗﻐﺬﻳﻪ، ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﺜﻞ و ﺗﺨﻢ رﻳﺰي، ﻧﻮزادﮔﺎه، زﻣﺴﺘﺎن ﮔﺬراﻧﻲ و ﻳﺎ ﺑﻪ دﻻﻳﻞ دﻳﮕﺮ ﻧﻈﻴﺮ ﺷﺮاﻳﻂ ﻧﺎﻣﺴﺎﻋﺪ زﻳﺴﺘﻲ و ﻣﺤﻴﻄﻲ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان زﻳﺴﺘﮕﺎه ﻣﻮﻗﺖ ( ﻓﺼﻠﻲ) اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ. ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﺑﺎ وﻳﮋﮔﻲ ﻫﺎي ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎﻳﻲ و اﻗﻠﻴﻤﻲ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻣﺴﺎﻋﺪ ﺑﻮدن ﺷﺮاﻳﻂ زﻳﺴﺘﻲ و ﺑﻮم ﺷﻨﺎﺧﺘﻲ، ﻳﻜﻲ از ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﻬﻢ ﻧﺎﺣﻴﻪ «ﭘﺎﻟﺌﺎرﻛﺘﻴﻚ» (Paleoarctctic) ﻣﺤﺴﻮب ﻣﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ در ﻣﺒﺎﺣﺚ ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎي زﻳﺴﺘﻲ (Bio-Georaphy) از ﺟﺎﻳﮕﺎه وﻳﮋه اي ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ.

ﻧﻘﺸﻪ 1-4: ﻧﻮاﺣﻲ ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎي ﺟﺎﻧﻮري (اﻗﺘﺒﺎس ازDarlington, 1959)

1-2-ﺑﻴﺎن ﻣﺴﺌﻠﻪ اﻟﻒ ) وﻳﮋﮔﻴﻬﺎي ﻣﻨﺤﺼﺮ ﺑﻪ ﻓﺮد و ﺗﻨﻮع زﻳﺴﺘﮕﺎﻫﻲ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﺑﻌﻨﻮان ﻳﻜﻲ از اﻛﻮﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎي ﺣﺴﺎس، آﺳﻴﺐ ﭘﺬﻳﺮ و در ﻋﻴﻦ ﺣﺎل ارزﺷﻤﻨﺪ در ﻣﻴﺎن درﻳﺎﻫﺎي ﺟﻬﺎن و در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻏﻨﺎي ﮔﻮﻧﻪ اي ﻓﻮن ﻣﺎﻫﻴﺎن اﻳﻦ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎﻳﻲ و اﻫﻤﻴﺖ اﻧﺠﺎم ﺑﺮرﺳﻲ و ﺗﺤﻘﻴﻖ ﻣﻨﺴﺠﻢ ﻣﺎﻫﻲ ﺷﻨﺎﺳﻲ در دﻫﻪ ﺟﺪﻳﺪ ( از ﺳﺎل 2000 ﻣﻴﻼدي ﺑﻪ ﺑﻌﺪ).

16 ب ) ﻛﻤﺒﻮد اﻃﻼﻋﺎت ﻣﻮﺟﻮد و ﺟﺪﻳﺪ در زﻣﻴﻨﻪ ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﺑﺎ ﺗﺎﻛﻴﺪ ﺑﺮﻣﺤﺪوده آﺑﻬﺎي اﻳﺮاﻧﻲ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﭘﺮاﻛﻨﺪه و ﻣﻘﻄﻌﻲ و ﻳﺎ ﺑﺎ اﻫﺪاف ﺧﺎص و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ وﺟﻮد اﺑﻬﺎﻣﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮات رده ﺑﻨﺪي ﻟﻴﻨﻪ اي و ﻳﺎ ﺟﺎﺑﺠﺎﻳﻲ ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎ در ردﻳﻒ ﺗﺎﻛﺴﻮﻧﻬﺎي ﻫﻢ ﺗﺮاز و ﻳﺎ ﺑﺎﻻﺗﺮ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ اﺳﺎﻣﻲ ﻣﺘﺮادف (Synonym) و ﻳﺎ اﺷﺘﺒﺎه در ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ و وﺟﻮد اﺳﺎﻣﻲ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﻋﻠﻤﻲ (Mis-Identify) و اﺷﺘﺒﺎه در ﺗﻠﻔﻆ و ﭼﺎپ (Mis-Spelling) و ﻳﺎ اﺷﻜﺎﻻت در ﻧﺎﻣﮕﺬاري و ﻣﻌﺮﻓﻲ ﮔﻮﻧﻪ. پ) ﭘﺮاﻛﻨﺪﮔﻲ و ﻋﺪم ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﻲ و دﻗﺖ در ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ، ﮔﺰارش و اﻧﺘﺸﺎر ﻓﻬﺮﺳﺖ ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس در ﻧﻈﺎم ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت درﻳﺎﻳﻲ و ﻧﻴﺰ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻣﻮزه اي ﻛﺸﻮر ، ﺑﺮاي ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻳﻜﭙﺎرﭼﻪ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﻣﺎﻫﻲ ﺷﻨﺎﺳﻲ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر اﻃﻼع رﺳﺎﻧﻲ ﺟﻬﺎﻧﻲ و اﻧﻌﻜﺎس ﻳﺎ اراﺋﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ و دﺳﺘﺎوردﻫﺎ ﺑﻪ ﻣﻮزه ﻫﺎي ﻣﺎﻫﻲ ﺷﻨﺎﺳﻲ و ﺗﺎرﻳﺦ ﻃﺒﻴﻌﻲ ﻣﺮﺟﻊ در ﺳﻄﺢ ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠﻲ ﻧﻈﻴﺮ NHM ﻛﺎﻧﺎدا، NSWM اﺳﺘﺮاﻟﻴﺎ، BNHM اﻧﮕﻠﺴﺘﺎن و ﻳﺎ ﺳﺎﻳﺘﻬﺎي ﻣﺮﺟﻊ ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ ﻧﻈﻴﺮ Fish Base و Larvae Base و در ﻧﻬﺎﻳﺖ ﺗﻜﻤﻴﻞ، اﺻﻼح و اﻧﺘﺸﺎر ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﺎﻫﻴﺎن درﻳﺎﻳﻲ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻧﻬﺎﻳﻲ از ﺳﻮي ﺑﺨﺶ ﺷﻴﻼﺗﻲ ﺳﺎزﻣﺎن ﺧﻮارو ﺑﺎر ﺟﻬﺎﻧﻲ (Fisheries Department of FAO) ت ) ﻋﺪم وﺟﻮد اﻃﻼﻋﺎت ﻛﺎﻣﻞ در زﻣﻴﻨﻪ ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ اﻧﺘﺸﺎر ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎﻳﻲ و ﺣﻀﻮر ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي درﻳﺎﻳﻲ در ﺣﻮﺿﻪ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻓﻘﺪان دﻻﻳﻞ ﻋﻠﻤﻲ ﻣﺒﻨﻲ ﺑﺮ ارﺗﺒﺎط ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎﻳﻲ ﻓﻮن ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﺑﺎ ﺣﻮﺿﻪ ﻫﺎي درﻳﺎﻳﻲ ﻫﻤﺠﻮار در ﻣﺤﺪوده اﻗﻴﺎﻧﻮﺳﻲ ﻫﻨﺪ – آرام (Indo – Pacific) ث) ﻧﻴﺎز ﺑﺨﺸﻬﺎي ﭘﮋوﻫﺸﻲ، ﺗﺤﻘﻴﻘﺎﺗﻲ و اﺟﺮاﻳﻲ ﻛﺸﻮر در زﻣﻴﻨﻪ ﺗﻌﻴﻴﻦ وﺿﻌﻴﺖ ﮔﻮﻧﻪ ﺷﻨﺎﺳﻲ و در اﺧﺘﻴﺎر داﺷﺘﻦ ﺟﺪﻳﺪ ﺗﺮﻳﻦ ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﺟﻬﺖ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰي و اداﻣﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت و ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت آﻳﻨﺪه ( ﺑﺪون وﺟﻮد اﺑﻬﺎﻣﺎت و اﺷﺘﺒﺎﻫﺎت اراﺋﻪ ﺷﺪه ﻗﺒﻠﻲ از ﺳﻮي ﻣﺤﻘﻘﻴﻦ و ﻣﺘﺨﺼﺼﺎن ﺧﺎرﺟﻲ ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي ﺣﺪس و ﮔﻤﺎﻧﻬﺎي اﺷﺘﺒﺎه و ﺣﺘﻲ ﺑﺪون ﺑﺮرﺳﻲ ﻫﺎي ﻣﺨﺘﺺ ﺑﻪ آﺑﻬﺎي اﻳﺮاﻧﻲ و ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد در ﻣﻮزه ﻫﺎ و ﻳﺎ ﻣﺮاﻛﺰ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎﺗﻲ و داﻧﺸﮕﺎﻫﻲ)

1-3-ﺿﺮورت ﺗﺤﻘﻴﻖ: اﻟﻒ ) وﻳﮋﮔﻴﻬﺎي ﻣﻨﺤﺼﺮ ﺑﻪ ﻓﺮد و ﺗﻨﻮع زﻳﺴﺘﮕﺎﻫﻲ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﺑﻌﻨﻮان ﻳﻜﻲ از اﻛﻮﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎي ﺣﺴﺎس، آﺳﻴﺐ ﭘﺬﻳﺮ و در ﻋﻴﻦ ﺣﺎل ارزﺷﻤﻨﺪ در ﻣﻴﺎن درﻳﺎﻫﺎي ﺟﻬﺎن و در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻏﻨﺎي ﮔﻮﻧﻪ اي ﻓﻮن ﻣﺎﻫﻴﺎن اﻳﻦ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎﻳﻲ و اﻫﻤﻴﺖ اﻧﺠﺎم ﺑﺮرﺳﻲ و ﺗﺤﻘﻴﻖ ﻣﻨﺴﺠﻢ ﻣﺎﻫﻲ ﺷﻨﺎﺳﻲ در دﻫﻪ ﺟﺪﻳﺪ ب ) ﻛﻤﺒﻮد اﻃﻼﻋﺎت ﻣﻮﺟﻮد و ﺟﺪﻳﺪ در زﻣﻴﻨﻪ ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﭘﺮاﻛﻨﺪه و ﻣﻘﻄﻌﻲ و ﻳﺎ ﺑﺎ اﻫﺪاف ﺧﺎص و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ وﺟﻮد اﺑﻬﺎﻣﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮات رده ﺑﻨﺪي ﻟﻴﻨﻪ و ﻳﺎ ﺟﺎﺑﺠﺎﻳﻲ ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎ در ردﻳﻒ ﺗﺎﻛﺴﻮﻧﻬﺎي ﻫﻢ ﺗﺮاز و ﻳﺎ ﺑﺎﻻﺗﺮ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻣﻮارد زﻳﺮ:

17 - اﺳﺎﻣﻲ ﻣﺘﺮادف (Synonym - Homonym) - اﺷﺘﺒﺎه در ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ و وﺟﻮد اﺳﺎﻣﻲ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﻋﻠﻤﻲ (mis-Identify) - اﺷﺘﺒﺎه در ﺗﻠﻔﻆ و ﭼﺎپ (mis-spelling, mis-typing) - ﺳﺎﻳﺮ اﺷﻜﺎﻻت در ﻧﺎﻣﮕﺬاري و ﻣﻌﺮﻓﻲ ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎ - اﺳﺎﻣﻲ ﻏﻴﺮ ﻣﻌﻤﻮل و ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻧﺸﺪه (non valid names) - ﻋﺪم دﺳﺘﺮﺳﻲ ﺑﻪ ﻣﻨﺎﺑﻊ و ﺗﻮﺻﻴﻒ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﺗﻴﭗ

1-4-اﻫﺪاف: ﻫﺪف ﻛﻠﻲ از اﺟﺮاي اﻳﻦ ﻃﺮح " ﺷﻨﺎﺧﺖ وﺿﻌﻴﺖ رده ﺑﻨﺪي و اﺻﻼح و ﺑﺎزﻧﮕﺮي ﮔﻮﻧﻪ ﺷﻨﺎﺳﻲ" ﺑﺎ ﺗﺎﻛﻴﺪ ﺑﺮ " ﺗﻌﻴﻴﻦ اﻟﮕﻮﻫﺎي اﻧﺘﺸﺎر ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎ ﻳﻲ در ﻣﻨﻄﻘﻪ و ﺗﻨﻮع زﻳﺴﺘﮕﺎه ﻫﺎي ﺳﺎﺣﻠﻲ – درﻳﺎﻳﻲ و اﻛﻮﻟﻮژﻳﻚ " ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس (و ﺗﻨﮕﻪ ﻫﺮﻣﺰ) ﺑﺮ اﺳﺎس ﮔﺮوﻫﻬﺎي اﺻﻠﻲ در ﻣﺤﺪوده آﺑﻬﺎي اﻳﺮاﻧﻲ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ. ﺟﻬﺖ رﺳﻴﺪن ﺑﻪ اﻳﻦ ﻫﺪف ﻛﻪ ﺑﺮ اﺳﺎس ﺗﺌﻮرﻳﻬﺎي ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎي ﺟﺎﻧﻮري و رده ﺑﻨﺪي "Linnae" و "Mayer" ﻃﺮاﺣﻲ و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰي ﮔﺮدﻳﺪه، ﻣﻲ ﺗﻮان اﻫﺪاف دﻗﻴﻖ ﺗﺮي را ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﺷﺮح زﻳﺮ ﺑﻴﺎن ﻧﻤﻮد: اﻟﻒ ) اراﺋﻪ ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﺑﺎ ﺗﺎﻛﻴﺪ ﺑﺮ ﺗﺎﻛﺴﻮن ﺧﺎﻧﻮاده (Family) ﺗﺎ ﮔﻮﻧﻪ (Species) ب) ﻣﻌﺮﻓﻲ اﺳﺎﻣﻲ ﻋﻠﻤﻲ ﻣﺘﺮادف(Synonym - Homonym) و ﻳﺎ اﺷﺘﺒﺎه در ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ (Mis-Identify) ﮔﻮﻧﻪ پ) ﺗﻌﻴﻴﻦ وﺿﻌﻴﺖ ﭘﺮاﻛﻨﺶ اﻧﺘﺸﺎر ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎﻳﻲ ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﺣﻮﺿﻪ ﻫﺎي درﻳﺎﻳﻲ ﻫﻤﺠﻮار ت ) ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪي ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﺑﺮ اﺳﺎس ﺗﻨﻮع زﻳﺴﺘﮕﺎﻫﻲ و اﻛﻮﻟﻮژﻳﻚ آﻧﻬﺎ ( ﭘﻼژﻳﻚ و ﺑﻨﺘﻴﻚ)

1-5-ﻓﺮﺿﻴﻪ ﻫﺎ: اﻟﻒ) اﻣﻜﺎن / اﺣﺘﻤﺎل ﺗﻐﻴﻴﺮ در ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺗﻌﺪاد ﮔﻮﻧﻪ اي ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و درﻳﺎي ﻋﻤﺎن ب) اﻣﻜﺎن / اﺣﺘﻤﺎل ﻣﻌﺮﻓﻲ ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﺟﺪﻳﺪ از ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و درﻳﺎي ﻋﻤﺎن ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان (New report / record) ﺑﺮ اﺳﺎس ﺑﺎزﻧﮕﺮي و ﺑﺮرﺳﻲ ﻫﺎي ﻣﻴﺪاﻧﻲ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﻣﻮزه اي و ﻳﺎ ﺟﻤﻊ آوري ﺷﺪه پ) اﻣﻜﺎن / اﺣﺘﻤﺎل ﺗﻐﻴﻴﺮات و ﺟﺎﻳﮕﺎه ﺟﺪﻳﺪ ﺳﻴﺴﺘﻤﺎﺗﻴﻚ ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و درﻳﺎي ﻋﻤﺎن ﺑﺮ اﺳﺎس ﺑﺎزﻧﮕﺮي و ﺑﺮرﺳﻲ ﻫﺎي ﻣﻮزه اي ﺑﻪ اﺳﺘﻨﺎد ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺟﺪﻳﺪ

18

ﻓﺼﻞ دوم

ﻣﺮوري ﺑﺮ ادﺑﻴﺎت ﺗﺤﻘﻴﻖ و ﭘﻴﺸﻴﻨﻪ ﺗﺤﻘﻴﻖ

19

2-1- ادﺑﻴﺎت ﺗﺤﻘﻴﻖ: ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﻳﻜﻲ از زﻳﺮ ﺣﻮﺿﻪ ﻫﺎي ﺷﻤﺎل ﻏﺮﺑﻲ اﻗﻴﺎﻧﻮس ﻫﻨﺪ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ و ﺑﻪ ﻋﻨﻮان درﻳﺎي ﺣﺎﺷﻴﻪاي (Marginal Sea) و ﻧﻴﻤﻪﺑﺴﺘﻪاي (Semi – Enclosed) ﻣﺤﺴﻮب ﻣﻲ ﮔﺮدد ﻛﻪ از ﻃﺮﻳﻖ ﺗﻨﮕﻪ ﻫﺮﻣﺰ ﺑﻪ درﻳﺎي ﻋﻤﺎن و درﻳﺎي آزاد راه دارد. ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس در اﺛﺮ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ و ﺑﺮﺧﻮرد دو ﺻﻔﺤﻪ ﺷﺒﻪ ﺟﺰﻳﺮه ﻋﺮﺑﺴﺘﺎن و اروﭘﺎ- آﺳﻴﺎ در ﻃﻮل دوران دوم زﻣﻴﻦ ﺷﻨﺎﺳﻲ اﻳﺠﺎد ﺷﺪه اﺳﺖ. ﻣﺴﺎﺣﺖ آن ﺣﺪود 240000 ﻛﻴﻠﻮﻣﺘﺮ ﻣﺮﺑﻊ، ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺣﺠﻢ آﺑﻲ آن 8640 ﻛﻴﻠﻮﻣﺘﺮ ﻣﻜﻌﺐ ﺑﺮآورد ﺷﺪه اﺳﺖ. ﻃﻮل ﺳﻮاﺣﻞ اﻳﺮاﻧﻲ در ﻣﺤﺪوده اﺳﺘﺎﻧﻬﺎي ﺧﻮزﺳﺘﺎن، ﺑﻮﺷﻬﺮ و ﺑﺨﺸﻲ از ﻫﺮﻣﺰﮔﺎن 1260 و ﻋﺮض آن ﺑﻴﻦ 200 ﺗﺎ 300 ﻛﻴﻠﻮﻣﺘﺮ اﺳﺖ(ROPME, 2003) . درﻳﺎﻳﻲ اﺳﺖ ﻛﻢ ﻋﻤﻖ ﻛﻪ ﻋﻤﻖ ﻣﺘﻮﺳﻂ آن ﺑﻴﻦ 31 ﻣﺘﺮ ﺑﺘﻮﺳﻂ Emery, 1965 و 35 ﻣﺘﺮ ﺑﻪ ﺗﻮﺳﻂ ,Kassler 1973 ﺑﺮآورد ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ از ﺳﻤﺖ ﺷﻤﺎل ﺑﻪ ﻃﺮف ﺗﻨﮕﻪ ﻫﺮﻣﺰ ﺑﺎ ﺷﻴﺐ ﻣﻼﻳﻢ اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻲ ﻳﺎﺑﺪ. ﻋﻤﻴﻖﺗﺮﻳﻦ ﻧﻘﻄﻪ آن در ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺗﻨﮕﻪ ﻫﺮﻣﺰ ﺑﺎ ﻋﻤﻖ 100 ﻣﺘﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ (Sheppard, 1996). ﺷﺎﻳﺎن ذﻛﺮ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻃﻲ آﺧﺮﻳﻦ ﺑﺮرﺳﻲﻫﺎي اﻧﺠﺎم ﺷﺪه در ﻗﺎﻟﺐ ﭘﺮوژه ﻫﻴﺪروﻟﻮژي و ﻫﻴﺪروﺑﻴﻮﻟﻮژي ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ، ﻋﻤﻖ 110 ﻣﺘﺮ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس در 15 ﻣﺎﻳﻠﻲ ﺟﻨﻮب ﺷﺮﻗﻲ ﺟﺰﻳﺮه ﻓﺎرور ﺛﺒﺖ ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ . (ﻧﻴﻜﻮﻳﺎن و ﻋﻮﻓﻲ، 1384 ) ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس در ﻣﺤﺪوده ﻣﻨﺎﻃﻖ ﮔﺮﻣﺴﻴﺮي ﻛﺮه زﻣﻴﻦ و ﺑﻴﻦ ﻋﺮضﻫﺎي 25 ﺗﺎ 30 درﺟﻪ ﺷﻤﺎﻟﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺟﻬﺖ آب و ﻫﻮاي ﻏﺎﻟﺐ آن ﮔﺮم و ﻣﺮﻃﻮب اﺳﺖ، ﺑﻪ ﻃﻮري ﻛﻪ ﺣﺪاﻛﺜﺮ دﻣﺎي ﻫﻮا ﺑﻪ 45 درﺟﻪ (و ﺣﺘﻲ ﺗﺎ 50 درﺟﻪ) ﺳﺎﻧﺘﻲﮔﺮاد ﻣﻲرﺳﺪ. اﻳﻦ اﻣﺮ ﺑﺎﻋﺚ ﺷﺪه ﺗﺎ ﻣﻴﺰان ﺗﺒﺨﻴﺮ ﺳﺎﻻﻧﻪ ﺑﻪ ﺣﺪود 2000 ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ ﺑﺎﻟﻎ ﺷﺪه و ﻣﻮﺟﺐ ﺷﻮري آب درﻳﺎ ﺷﻮد. ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦﺧﺎﻃﺮ، ﻣﻴﺰان ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺷﻮري ﺳﺎﻻﻧﻪ آن ﺣﺪود 40 ﻗﺴﻤﺖ در ﻫﺰار اﺳﺖ ﻛﻪ در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻛﻢﻋﻤﻖ ﺑﻪ ﻣﺮاﺗﺐ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺷﺪه و ﺣﺘﻲ ﺑﻪ 60 ﺗﺎ 70 ﻗﺴﻤﺖ در ﻫﺰار در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺟﻨﻮﺑﻲ ﻣﻲرﺳﺪ(ROPME, 2003) . داﻧﺶ ﻣﻮﺟﻮد از ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﺑﻪ ﻫﻴﭻوﺟﻪ ﺑﺎ ﺑﺮرﺳﻲﻫﺎي ﮔﺴﺘﺮدهاي ﻛﻪ در ﻣﻮرد درﻳﺎي ﺳﺮخ، ﺧﻠﻴﺞ ﻛﺎﻟﻴﻔﺮﻧﻴﺎ ، ﺧﻠﻴﺞ ﻣﻜﺰﻳﻚ و ﻳﺎ ﺳﺎﻳﺮ ﺣﻮﺿﻪ ﻫﺎي درﻳﺎﻳﻲ ﻣﺸﺎﺑﻪ و ﺣﺘﻲ ﻫﻤﺠﻮار در ﻣﺤﺪوده اﻗﻴﺎﻧﻮﺳﻲ ﻫﻨﺪ – آرام (Indo – Pacific) اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺘﻪ، ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻧﻤﻲ ﺑﺎﺷﺪ. ﺑﺮرﺳﻲ ﺷﻴﻼﺗﻲ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﭘﮋوﻫﺶﻫﺎي ﻣﺎﻫﻲﺷﻨﺎﺳﻲ (lchthyology) اﻳﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺑﺴﻴﺎر ﭼﺸﻤﮕﻴﺮﺗﺮ اﺳﺖ. ﻣﻲ ﺗﻮان ﺑﻪ ﻣﻮارد زﻳﺮ اﺷﺎره ﻧﻤﻮد:

20 Schott 1984, Bolster 1948, FAO, 1957-1966-969, Sabock and Gurr, 1969, Baromiley, 1972 ﻛﺘﺎب" ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﺎﻫﻴﺎن و ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎي ﺷﻴﻼﺗﻲ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس" (FAO,1966) ﮔﺮﭼﻪ ﻛﺎﻣﻞ ﻧﻴﺴﺖ، اﻣﺎ ﺑﺴﻴﺎر ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻪ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ. ﺑﺎ وﺟﻮد ﻣﻨﺎﺑﻊ اﻃﻼﻋﺎت ذﻛﺮ ﺷﺪه ﻫﻤﺎنﻃﻮر ﻛﻪ ﻗﺒﻼ اﺷﺎره ﺷﺪ، ﻫﻨﻮز داﻧﺶ ﻣﺎ درﺑﺎره ﺳﻴﺴﺘﻤﺎﺗﻴﻚ و ﺑﻴﻮﻟﻮژي ﻣﺎﻫﻴﺎن و ﺷﻴﻼت ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت درﻳﺎي ﺳﺮخ ,Lausewitz (1964) و ﺧﻠﻴﺞ ﻛﺎﻟﻴﻔﺮﻧﻴﺎ (Thomas et al., 1979) ﺑﺴﻴﺎر اﺑﺘﺪاﻳﻲ اﺳﺖ. اﻳﻦ در ﺻﻮرﺗﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت زﻣﻴﻦ ﺷﻨﺎﺳﻲ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﺑﻮﻳﮋه در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﻧﻬﺸﺘﻪﻫﺎي ﻛﻒ ﺑﺴﺘﺮ آن در ﭘﺮﺗﻮ ﺑﺮرﺳﻴﻬﺎي ذﺧﺎﻳﺮ ﻧﻔﺘﻲ اﻳﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻛﻪ در ﺳﻄﺢ ﺟﻬﺎن ﺑﻲﻫﻤﺘﺎﺳﺖ، ﺑﺴﻴﺎر ﻏﻨﻲ اﺳﺖ. (Purser, 1973). ﻣﻨﺎﺑﻊ زﻳﺮ ﻋﻤﺪهﺗﺮﻳﻦ ﭘﮋوﻫﺶﻫﺎي اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺘﻪ در ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس را ﻃﻲ ﺳﺎﻟﻴﺎن ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﻨﺪ. ﻫﺮﭼﻨﺪ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻣﺤﺪود ﺑﻪ ﻣﻨﺎﺑﻊ زﻳﺮ ﻧﻴﺴﺖ، اﻣﺎ اﻳﻦ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺗﻤﺎم ﻓﻮن ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺧﻠﻴﺞ راﻛﻢ و ﺑﻴﺶ درﺑﺮ ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ: Regan (1905), Lane (1916-1971), Holly (1929), Belgvad (1944), Fowler and Steinitz (1956), Menon (1960), khalaf (1961), Mahdi (1962), kahsruer (1963), Mahdi (192), Kahsruer (1963), Mahdi (1971), While and Barwani (1971), Kuronuma and Abe (1972), Nellen (1973), Kuronuma (1974), Basson et al.(1977), Whitehead (1965), Chapman (1953) ﺑﺮ اﺳﺎس ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﻨﺎﺑﻊ و ﺗﺎرﻳﺨﭽﻪ ﻣﺎﻫﻲ ﺷﻨﺎﺳﻲ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس، ﻣﺠﻮﻋﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت و ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت در اﻳﻦ ﺣﻮﺿﻪ را ﻣﻲ ﺗﻮان ﺑﻪ ﭼﻬﺎر ﻣﺮﺣﻠﻪ و دوره ﺗﻔﻜﻴﻚ ﻧﻤﻮد: (ﻋﻮﻓﻲ ، 1380) 1 – دوره اول ( ﻓﺼﻞ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت Belgvad & Loppenthin ) ، ﺳﺎﻟﻬﺎي ﭘﻴﺶ از 1950 م. ﻓﺼﻞ آﻏﺎزﻳﻦ داﻧﺶ زﻳﺴﺖﺷﻨﺎﺳﻲ ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس 2 – دوره دوم ( ﻓﺼﻞ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت Kuronuma & Abe ) ، ﺳﺎﻟﻬﺎي 80 – 1950 م. ﺗﻜﺎﻣﻞ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﻣﺎﻫﻲ ﺷﻨﺎﺳﻲ و ﺗﻜﻤﻴﻞ اﻃﻼﻋﺎت ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس 3 - دوره ﺳﻮم ( ﻓﺼﻞ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎتFAO ) ، ﺳﺎﻟﻬﺎي 2000- 1980 م. اوج ﺷﻜﻮﻓﺎﻳﻲ و دوره اﺻﻼﺣﺎت و ﺑﺎز ﻧﮕﺮي ﺳﻴﺴﺘﻤﺎﺗﻴﻚ ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس 4 - دوره ﭼﻬﺎرم ( ﻓﺼﻞ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت Carpenter & Randall ) ، ﺳﺎﻟﻬﺎي ﺑﻌﺪ از 2000 م. آﻏﺎز ﻣﺎﻫﻲ ﺷﻨﺎﺳﻲ ﻧﻮﻳﻦ و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰي ﺷﺪه در ﻋﻠﻢ ﺳﻴﺴﺘﻤﺎﺗﻴﻚ ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس

2-2- ﭘﻴﺸﻴﻨﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت و ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺑﻄﻮر ﺧﻼﺻﻪ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺘﻪ را ﻣﻲ ﺗﻮان ﺑﻪ ﺷﺮح زﻳﺮ اراﺋﻪ ﻧﻤﻮد در ﻣﻴﺎن ﭘﮋوﻫﺶﻫﺎي اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻛﺎرﺑﺰرگ و ﺑﻪ ﻳﺎد ﻣﺎﻧﺪﻧﻲ Belgvad و ﻫﻤﻜﺎر اﻳﺸﺎن Loppenthine در ﺳﺎل 1944 از ﺟﺎﻳﮕﺎه وﻳﮋهاي ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ اﻋﺘﻤﺎد و ﻣﺨﻴﺮ ﺗﺮﺟﻤﻪ در ﺳﺎل 1359 از ﺳﻮي اﻧﺘﺸﺎرات داﻧﺸﮕﺎه ﺗﻬﺮان ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان "ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس" ﺑﻪ ﭼﺎپ رﺳﻴﺪ.در اﻳﻦ ﮔﺰارش 216 ﮔﻮﻧﻪ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﮔﺮدﻳﺪ.

21 Kuronoma و Abe ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻣﺎﻫﻲ ﺷﻨﺎﺳﻲ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس را در ﻣﺮﺣﻠﻪ دوم ازﺳﺎل 1968 ﺑﺎ ﻫﻤﻜﺎري داﻧﺸﻜﺪه ﺷﻴﻼت ﺗﻮﻛﻴﻮ و اﻧﺴﺘﻴﺘﻮ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﻋﻠﻤﻲ ﻛﻮﻳﺖ (KISR) آﻏﺎز و ﺗﺎ ﺳﺎل 1972 اداﻣﻪ دادﻧﺪ ، در ﻣﺠﻤﻮع 465 ﮔﻮﻧﻪ ﻣﺸﺘﻤﻞ ﺑﺮ 244 ﮔﻮﻧﻪ ﺟﻤﻊآوري ﺷﺪه و 221 ﮔﻮﻧﻪ ﮔﺰارش ﺷﺪه اراﺋﻪ ﺷﺪهاﻧﺪ. ﺗﻮﺳﻂ Kuronoma و Abe در ﺳﺎل 1972 ﻛﺘﺎب " ﻣﺎﻫﻴﺎن ﻛﻮﻳﺖ " ( of the Kuwait)ﺑﻪ ﭼﺎپ رﺳﻴﺪ ﻛﻪ از ﻣﺤﺪوده آﺑﻬﺎي ﻛﻮﻳﺖ و ﻧﻴﺰ ﺧﻠﻴﺞ ﻋﻤﺎن ﻣﺠﻤﻮﻋﺎ ﺗﻌﺪاد 131 ﮔﻮﻧﻪ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﺷﺪه اﺳﺖ. در ﺳﺎل 1977 ﻫﺸﺖ ﻛﺸﻮر ﺣﺎﺷﻴﻪ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس وﺧﻠﻴﺞ ﻋﻤﺎن اﻗﺪام ﺑﻪ ﺗﻬﻴﻪ راﻫﻨﻤﺎي ﻣﺼﻮر ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺗﺠﺎري آﺑﻬﺎي ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ در ﺳﺎل 1978 از ﺳﻮي FAO ﭼﺎپ ﮔﺮدﻳﺪ. در اﻳﻦ راﻫﻨﻤﺎ 82 ﮔﻮﻧﻪ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﺷﺪﻧﺪ. Fischer و Bianchi در ﺳﺎل 1985 ﺑﺎ ﻫﻤﻜﺎري 75 ﻣﺎﻫﻲﺷﻨﺎس ﻣﺘﺨﺼﺺ ﻣﺎﻫﻴﺎن ﻣﺤﺪوده ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺻﻴﺎدي 51 را در ﻛﻠﻴﺪ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ 5 ﺟﻠﺪي FAO Species Identification Sheets for Fishery Purposes از ﺳﻮي FAO ﻣﻨﺘﺸﺮ ﻛﺮدﻧﺪ، در اﻳﻦ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﺑﻪ اﻧﺘﺸﺎر 380 ﮔﻮﻧﻪ در ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و ﺧﻠﻴﺞ ﻋﻤﺎن اﺷﺎره ﺷﺪه اﺳﺖ. Carpenter و ﻫﻤﻜﺎران در ﺳﺎل 1997 ﻣﺎﻫﻴﺎن ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺮﺟﺎﻧﻲ را ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي آﺑﺴﻨﮓ ﻣﺮﺟﺎﻧﻲ ﻣﺤﺪوده آﺑﻬﺎي ﻛﻮﻳﺖ را ﺑﺎ ﻋﻨﻮان" ﻣﺮﺟﺎﻧﻬﺎ و ﻣﺎﻫﻴﺎن آﺑﺴﻨﮕﻬﺎي ﻣﺮﺟﺎﻧﻲ ﻛﻮﻳﺖ " The Corals and Coral Reef Fishes of Kuwait ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ ﻣﻲ ﺗﻮان ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﻨﺒﻊ اﺧﺘﺼﺎﺻﻲ ﺑﺮاي ﻣﺎﻫﻴﺎن ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺮﺟﺎﻧﻲ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و ﺧﻠﻴﺞ ﻋﻤﺎن اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد. Carpenter و ﻫﻤﻜﺎران ﻛﺘﺎب ﻣﺼﻮر"ﻣﻨﺎﺑﻊ زﻧﺪه درﻳﺎﻳﻲ ﻛﻮﻳﺖ، ﺷﺮق ﻋﺮﺑﺴﺘﺎن ﺳﻌﻮدي، ﺑﺤﺮﻳﻦ، ﻗﻄﺮ و اﻣﺎرات ﻣﺘﺤﺪه ﻋﺮﺑﻲ" The Living Marine Resources of Kuwait, , , , and the را در ﺳﺎل 1997 از ﺳﻮي FAO ﻣﻨﺘﺸﺮ ﻛﺮدﻧﺪ .در اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﻣﺸﺨﺼﺎت 577 ﮔﻮﻧﻪ ﺗﺠﺎرﺗﻲ و ﻏﻴﺮ ﺗﺠﺎرﺗﻲ اراﺋﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ. Coad در ﺳﺎل 1992 ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ اي از ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و درﻳﺎي ﻋﻤﺎن را ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت و ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت اﻧﺠﺎم ﺷﺪه ﻗﺒﻠﻲ Belgvad and , Kuronuma and Abe , Randall ، Carpenter Loppenthin ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻧﻤﻮد. اﻳﻦ ﻓﻬﺮﺳﺖ ﺑﺪون ﺗﻮﺿﻴﺤﺎت ﮔﻮﻧﻪ اي ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ و ﺑﺎﻋﻨﻮان Check List and Bibliography اراﺋﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ، Randall و ﻫﻤﻜﺎران در ﺳﺎل 1993 ﻣﻘﺎﻟﻪ ارزﺷﻤﻨﺪي را ﺑﺎ ﻋﻨﻮان " 51 ﮔﻮﻧﻪ ﺟﺪﻳﺪ از ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس" ﻣﻨﺘﺸﺮ ﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ در ﺣﻘﻴﻘﺖ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﭼﻨﺪ ﺳﺎل اﺧﻴﺮ وي و ﻫﻤﻜﺎران ﺑﻮده اﺳﺖ. Abdessalaam و ﻫﻤﻜﺎران در ﺳﺎل 1995 ﻛﺘﺎب ﻣﺼﻮري و ﻛﺎرﺑﺮدي را ﺑﺎ ﻋﻨﻮان "ﻣﺎﻫﻴﺎن درﻳﺎﻳﻲ ﻛﺸﻮر ﺳﻠﻄﺎن ﻧﺸﻴﻦ ﻋﻤﺎن" Marine Species of the Sultanate of و در ﻫﻤﻴﻦ ﺳﺎل Randall و ﻫﻤﻜﺎران ﻛﺘﺎب ﻣﺼﻮر دﻳﮕﺮي را ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان "ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺳﺎﺣﻠﻲ ﻛﺸﻮر ﻋﻤﺎن"Coastal Fishes of Oman ﻣﻨﺘﺸﺮ ﻛﺮدﻧﺪ.

22 Gubaner و Schleib در ﺳﺎل 1987 ﻏﻀﺮوف ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﺷﺎﻣﻞ ﻛﻮﺳﻪ ﻣﺎﻫﻴﺎن و ﺳﻔﺮه ﻣﺎﻫﻴﺎن را ﻣﻮرد ﺑﺎزﻧﮕﺮي ﻗﺮار دادهاﻧﺪ و اﺳﺎﻣﻲ ﻋﻠﻤﻲ 7 ﮔﻮﻧﻪ را اﺻﻼح ﻧﻤﻮدﻧﺪ. Bianchi در ﺳﺎل 1985 در ﻗﺎﻟﺐ ﻛﺘﺎﺑﻬﺎي راﻫﻨﻤﺎي ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻣﻴﺪاﻧﻲ ﻣﺎﻫﻴﺎن FAO ، ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻣﺎﻫﻴﺎن ﻣﻨﻄﻘﻪ درﻳﺎﻳﻲ و آﺑﻬﺎي ﻟﺐ ﺷﻮر ﭘﺎﻛﺴﺘﺎن را ﻣﻨﺘﺸﺮ ﻧﻤﻮد ﻛﻪ ﺑﺎ ﻓﻮن ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و در ﻳﺎي ﻋﻤﺎن ﻧﻴﺰ ﻣﺸﺎﺑﻬﺖ ﺑﺴﻴﺎر دارد. ﻋﻨﻮان ﻛﺘﺎب Field Guide, Commercial Marine and Brackish Water Species of Pakistan ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻣﺎﻫﻴﺎن اﺳﺘﺨﻮاﻧﻲ و ﻏﻀﺮوﻓﻲ را ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻲ ﮔﺮدد. اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﺑﻪ ﻋﻨﻮان اوﻟﻴﻦ ﺟﻠﺪ از ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻛﺘﺎﺑﻬﺎي ﻛﻠﻴﺪ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻣﻴﺪاﻧﻲ ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺑﺮاي ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ. ﺗﻮﺳﻂ دﻫﻘﺎﻧﻲ و اﺳﺪي در ﺳﺎل 1375 ﻛﺘﺎب " ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و ﺧﻠﻴﺞ ﻋﻤﺎن " از ﺳﻮي ﻣﻮﺳﺴﻪ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺷﻴﻼت اﻳﺮان ﺑﻪ ﭼﺎپ رﺳﻴﺪ ﻛﻪ در آن 206 ﮔﻮﻧﻪ ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ 77 ﺧﺎﻧﻮاده اراﺋﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ. ﻛﺘﺎب " ﻣﺎﻫﻴﺎن زﻳﻨﺘﻲ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس " ﻧﻴﺰ ﺗﻮﺳﻂ ﺣﺴﻴﻦ زاده و ﻛﻤﺎﻟﻲ از ﺳﻮي ﻣﻮﺳﺴﻪ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺷﻴﻼت در ﺳﺎل 1382 ﺑﻪ ﭼﺎپ رﺳﻴﺪه ﻛﻪ 114 ﮔﻮﻧﻪ ﻣﺎﻫﻲ زﻳﻨﺘﻲ و ﺧﺎص ﻣﻨﺎﻃﻖ آﺑﺴﻨﮕﻬﺎي ﻣﺮﺟﺎﻧﻲ اﻳﺮاﻧﻲ در ﻗﺎﻟﺐ 52 ﺧﺎﻧﻮاده ﮔﺰارش ﺷﺪه اﺳﺖ. ﻋﺒﺪﻟﻲ، 1378 در ﻗﺎﻟﺐ ﻛﺘﺎب ﻣﺎﻫﻴﺎن آﺑﻬﺎي داﺧﻠﻲ اﻳﺮان (ﻣﺎﻫﻴﺎن آب ﺷﻴﺮﻳﻦ) از اﻧﺘﺸﺎرات ﻣﻮزه دار آﺑﺎد، ﺿﻤﻦ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﻣﺎﻫﻴﺎن آب ﺷﻴﺮﻳﻦ و آﺑﻬﺎي داﺧﻠﻲ اﻳﺮان، ﺑﻪ 9 ﮔﻮﻧﻪ از ﻣﺎﻫﻴﺎن (در ﻗﺎﻟﺐ 9 ﺧﺎﻧﻮاده) ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺼﺒﻲ – ﺳﺎﺣﻠﻲ و ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﺑﺎﻻ رو (Anaderomous) از ﺣﻮﺿﻪ آﺑﺮﻳﺰ ﺧﻠﻴﺠﻲ – ﻋﻤﺎﻧﻲ (ﺟﻨﻮب ﻛﺸﻮر در ﻣﺤﺪوده اﺳﺘﺎﻧﻬﺎي ﺧﻮزﺳﺘﺎن و ﻫﺮﻣﺰﮔﺎن) اﺷﺎره ﻧﻤﻮده اﺳﺖ. در ﭘﺎﻳﺎن ﺑﻪ دو ﻋﻨﻮان ﺟﺪﻳﺪ ﺗﺮﻳﻦ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺟﺎﻣﻊ اﺳﺎﻣﻲ ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و ﺧﻠﻴﺞ ﻋﻤﺎن (و درﻳﺎي ﺧﺰر ) ﻣﻲ ﺑﺎﻳﺴﺖ اﺷﺎره ﻧﻤﻮد ﻛﻪ ﻧﻮري دﻓﺮازي و ﻋﺒﺎﺳﭙﻮر ﻧﺎدري، 1391 و وﻟﻲ ﻧﺴﺐ و ﺻﺪﻗﻲ ﻣﻌﺮوف، 1392 ﺑﻪ ﭼﺎپ رﺳﺎﻧﻴﺪﻧﺪ. اﻳﻦ دو ﻣﻨﺒﻊ ﺟﺎﻣﻊ و ﻛﺎرﺑﺮدي در واﻗﻊ ﻓﻬﺮﺳﺘﻲ از اﺳﺎﻣﻲ ﻣﺎﻫﻴﺎن درﻳﺎﻳﻲ اﻳﺮان ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﺼﻮرت ﻛﻼﺳﻪ و ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪي ﺷﺪه ﺑﺮ اﺳﺎس اﺳﺎﻣﻲ ﻋﻠﻤﻲ، ﻓﺎرﺳﻲ، اﻧﮕﻠﻴﺴﻲ و ﺑﻪ ﺗﻔﻜﻴﻚ راﺳﺘﻪ، ﺧﺎﻧﻮاده و ﮔﻮﻧﻪ ﻓﻬﺮﺳﺖ ﺷﺪه اﺳﺖ. وﻟﻲ ﻧﺴﺐ و ﺻﺪﻗﻲ ﻣﻌﺮوف 860 ﮔﻮﻧﻪ و 132 ﺧﺎﻧﻮاده و ﻧﻮري دﻓﺮازي و ﻋﺒﺎﺳﭙﻮر ﻧﺎدري 304 ﮔﻮﻧﻪ و 96 ﺧﺎﻧﻮاده ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و ﺧﻠﻴﺞ ﻋﻤﺎن را ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻛﺮدﻧﺪ.

2-2- 1- ﭘﻴﺸﻴﻨﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت و ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺧﺎرج از ﻛﺸﻮر: ﺗﺎ زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ Belgvad داﻧﻤﺎرﻛﻲ ﻛﺎر ﺧﻮد را درﺧﺼﻮص ﺑﺮرﺳﻲ ﻓﻮن ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﺷﺮوع ﻛﻨﺪ، اﻳﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه ﻧﺒﻮد. وﻟﻲ ﭘﻴﺶ ازﺟﻨﮓ ﺟﻬﺎﻧﻲ دوم، از ﻃﺮﻳﻖ ﭘﮋوﻫﺶﻫﺎي ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰي ﺷﺪه Belgvad ، ﺑﻌﻨﻮان اوﻟﻴﻦ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻋﻠﻤﻲ و ﺳﺮ ﻓﺼﻞ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﻣﺎﻫﻲ ﺷﻨﺎﺳﻲ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس، ﻣﺎﻫﻴﺎن درﻳﺎﻳﻲ اﻳﻦ ﺣﻮﺿﻪ ﺑﺮاي اوﻟﻴﻦ ﺑﺎر ﻣﻌﺮﻓﻲ ﺷﺪﻧﺪ.

23 ﻃﻲ ﺳﺎﻟﻬﺎي Belgvad 1937 -38 (رﺋﻴﺲ وﻗﺖ اﻧﺴﺘﻴﺘﻮ زﻳﺴﺖ ﺷﻨﺎﺳﻲ ﻛﭙﻨﻬﺎگ ) ﺑﺎ ﻫﻤﻜﺎري Loppenthin و ﺳﻪ ﺻﻴﺎد ﺣﺮﻓﻪ اي ﺑﻪ اﺳﺎﻣﻲ Sorenson, Thum , Anderson ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺗﻌﻴﻴﻦ اﻧﻮاع و ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪي ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و ﺑﺮرﺳﻲ زﻳﺴﺖ ﺷﻨﺎﺳﻲ و ﺗﻌﻴﻴﻦ ذﺧﺎﻳﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﺑﺮداﺷﺖ ، ﺑﻪ اﻳﺮان دﻋﻮت ﺷﺪﻧﺪ و ﺑﺎ ﺑﻜﺎرﮔﻴﺮي دو ﻛﺸﺘﻲ ﻣﺎﻫﻴﮕﻴﺮي ﺑﻪ اﺳﺎﻣﻲ "ﺳﻨﮕﺴﺮ" و "راﺷﮕﻮ" ، ﻓﻮن ﻣﺎﻫﻴﺎن اﻳﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ را ﺑﺮ ﭘﺎﻳﻪ 34 ﺗﻦ ﻣﺎﻫﻲ ﺻﻴﺪ ﺷﺪه، ﺟﻤﻊآوري و ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار دادﻧﺪ. اﻣﺎ ﺟﻤﻊآوري آﻧﻬﺎ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺳﻮاﺣﻞ ﻋﺮﺑﺴﺘﺎن ﺑﻮد و ﻓﻮن- ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺳﻮاﺣﻞ اﻳﺮان در ﺧﻠﻴﺞ ﻋﻤﺎن ﻛﻤﺘﺮ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ. ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺑﺮرﺳﻲﻫﺎي ﻣﻴﺪاﻧﻲ و درﻳﺎﻳﻲ آﻧﻬﺎ در ﭼﻬﺎر ﺟﻠﺪ ﻛﺘﺎب اﻧﮕﻠﻴﺴﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ در ﻳﻚ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﺑﺎ ﻋﻨﻮان Danish Scientific Investigation in Iranian Gulf ﺑﻪ ﭼﺎپ رﺳﻴﺪ ﻛﻪ ﻳﻚ ﺟﻠﺪ آن ﻓﻘﻂ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ و ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪي ﻣﺎﻫﻴﺎن ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ. در اﻳﻦ ﮔﺰارش 216 ﮔﻮﻧﻪ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﮔﺮدﻳﺪﻛﻪ در ﻛﺘﺎب "ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس" در ﺳﺎل 1944 ﭼﺎپ ﺷﺪ. 164 ﺗﻮرﻛﺸﻲ ﺗﺮال و ﺗﻮر ﻣﺤﺎﺻﺮه اي در ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و ﺑﺨﺸﻲ از ﺳﻮاﺣﻞ اﻳﺮاﻧﻲ درﻳﺎي ﻋﻤﺎن اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺖ. ادوات ﺻﻴﺪ ﻣﺤﻠﻲ ﻧﻴﺰ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ و ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﺻﻴﺪ ﺻﻴﺎدان ﻣﺤﻠﻲ ﻧﻴﺰ ﺑﺮرﺳﻲ ﺷﺪﻧﺪ . ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺗﺤﻘﻴﻖ آﻧﻬﺎ ، ﺟﻤﻊ آوري و ﻣﻌﺮﻓﻲ 244 ﮔﻮﻧﻪ ﻣﺎﻫﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﺎ ﻋﻨﻮان "ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس" ﻣﻨﺘﺸﺮ ﮔﺮدﻳﺪ. Kuronoma و Abe ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻣﺎﻫﻲ ﺷﻨﺎﺳﻲ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس را در ﻣﺮﺣﻠﻪ دوم از ﺳﺎل 1968 ﺑﺎ ﻫﻤﻜﺎري داﻧﺸﻜﺪه ﺷﻴﻼت ﺗﻮﻛﻴﻮ و اﻧﺴﺘﻴﺘﻮ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﻋﻠﻤﻲ ﻛﻮﻳﺖ – Kuwait Institute for Scientific Research) (KISR آﻏﺎز و ﺗﺎ ﺳﺎل 1972 اداﻣﻪ دادﻧﺪ. ﺑﻪ ﻋﺒﺎرت دﻳﮕﺮ در ﺳﺎل 1968 داﻧﺸﮕﺎه ﺗﻮﻛﻴﻮ و اﻧﺴﺘﻴﺘﻮ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﻋﻠﻤﻲ ﻛﻮﻳﺖ در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﻣﺎﻫﻴﺎن آﺑﻬﺎي اﻳﻦ ﻛﺸﻮر ﺑﺮرﺳﻲﻫﺎي اﻗﻴﺎﻧﻮسﻧﮕﺎري را ﺑﺎ ﺷﻨﺎور آﻣﻮزﺷﻲ ﺷﻴﻼﺗﻲ Umitaka Maru آﻏﺎز ﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ ﻋﻼوه ﺑﺮ ﺻﻴﺪ ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از روش ﺗﺮال، از ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد در ﺑﺎزار ﻣﺎﻫﻲﻓﺮوﺷﺎن ﻛﻮﻳﺖ ﻧﻴﺰ ﻧﻤﻮﻧﻪﺑﺮداري ﺷﺪ. اﻳﻦ ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮان ژاﭘﻨﻲ در واﻗﻊ اداﻣﻪ دﻫﻨﺪه ﻛﺎر Belgvad ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ اﻇﻬﺎر داﺷﺘﻪاﻧﺪ Belgvad و ﻫﻤﻜﺎراﻧﺶ ﻓﺼﻞ ﺗﺎزهاي را در داﻧﺶ زﻳﺴﺖﺷﻨﺎﺳﻲ ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﮔﺸﻮدهاﻧﺪ. ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺑﺮرﺳﻲﻫﺎ در ﺳﺎل 1986 ﺑﺎ ﻋﻨﻮان " ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺧﻠﻴﺞ ﻋﺮﺑﻲ" (ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس) در ﺳﺎل 1986 ﺗﻮﺳﻂ KISR ﻛﻮﻳﺖ اﻧﺘﺸﺎر ﻳﺎﻓﺖ ﻛﻪ ﻋﺎري از ﺧﻄﺎ و اﺷﺘﺒﺎه ﻫﻢ ﻧﺒﻮد. اﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﻛﻪ ﺑﺮ ﭘﺎﻳﻪ ﺑﺮرﺳﻴﻬﺎي ﻣﻴﺪاﻧﻲ و اﻗﻴﺎﻧﻮسﻧﮕﺎري اﺳﺘﻮار ﺑﻮده اﺳﺖ، 152 ﮔﻮﻧﻪ را ﺑﻪ روﺷﻬﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺻﻴﺎدي (ﮔﻮﺷﮕﻴﺮ و ﺗﺮال) از 33 اﻳﺴﺘﮕﺎه در آبﻫﺎي ﺳﺎﺣﻞ ﻛﻮﻳﺖ و ﻗﻄﺮ ﺟﻤﻊ آوري و ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻛﺮدﻧﺪ. در ﻣﺠﻤﻮع 465 ﮔﻮﻧﻪ ﻣﺸﺘﻤﻞ ﺑﺮ 244 ﮔﻮﻧﻪ ﺟﻤﻊآوري ﺷﺪه و 221 ﮔﻮﻧﻪ ﮔﺰارش ﺷﺪه اراﺋﻪ ﺷﺪهاﻧﺪ. در اﻳﻦ ﮔﺰارش 43 ﮔﻮﻧﻪ (10 درﺻﺪ ﻛﻞ ﮔﻮﻧﻪ - ﻫﺎ) ﺑﺮاي ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺑﺎر ﻣﻌﺮﻓﻲ ﺷﺪهاﻧﺪ. ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺗﻮﺳﻂ Kuronoma و Abe در ﺳﺎل 1972 ﻛﺘﺎب " ﻣﺎﻫﻴﺎن ﻛﻮﻳﺖ " (Fishes of the Kuwait)ﺑﻪ ﭼﺎپ رﺳﻴﺪ ﻛﻪ از ﻣﺤﺪوده آﺑﻬﺎي ﻛﻮﻳﺖ و ﻧﻴﺰ درﻳﺎي ﻋﻤﺎن ﻣﺠﻤﻮﻋﺎ ﺗﻌﺪاد 131 ﮔﻮﻧﻪ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﻤﺎﻣﺎً ﺗﻮﺻﻴﻒ ﺷﺪه اﻧﺪ و 96 ﻋﻜﺲ رﻧﮕﻲ ﻧﻴﺰ اراﺋﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ.

24 Khalaf در ﺳﺎل 1961 ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ 125 ﮔﻮﻧﻪ را در ﻛﺘﺎب ﻛﻮﭼﻜﻲ درﺑﺎره ﻣﺎﻫﻴﺎن آب ﺷﻴﺮﻳﻦ و درﻳﺎﻳﻲ ﻋﺮاق اراﺋﻪ ﻧﻤﻮد ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ داﻧﺸﮕﺎه ﺑﻐﺪاد ﺑﻪ ﭼﺎپ رﺳﻴﺪ. Mahdi در ﺳﺎل 1962 ﺑﺎ دو ﻛﺘﺎب، ﻣﺎﻫﻴﺎن ﻋﺮاق را ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻛﺮد و در آن ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ 103 و 74 ﮔﻮﻧﻪ (ازﺟﻤﻠﻪ ﻣﺎﻫﻴﺎن آب ﺷﻴﺮﻳﻦ) ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻛﺮد و در ﺳﺎل 1971 در 109 ﮔﻮﻧﻪ را از آﺑﻬﺎي ﻗﻄﺮ و ﺧﻠﻴﺞ ﻋﻤﺎن ﮔﺰارش ﻧﻤﻮد. اﻳﻦ ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮان ﺗﻌﺪاد 6 ﮔﻮﻧﻪ اﭘﻲ ﭘﻼژﻳﻚ را ﺑﻪ ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس اﺿﺎﻓﻪ ﻛﺮدﻧﺪ. Nellen در ﺳﺎل 1972 در ﻳﻚ ﺑﺮرﺳﻲ ﺟﺎﻣﻊ در ﺧﺼﻮص اﻳﻜﺘﻴﻮ ﭘﻼﻧﻜﺘﻮﻧﻬﺎي ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس (ﻣﺮاﺣﻞ ﻻروي ﻣﺎﻫﻴﺎن)، از ﮔﺴﺘﺮه ﺟﻨﻮﺑﻲ و ﺷﻤﺎﻟﻲ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎﻳﻲ را ﺟﻤﻊآوري ﻛﺮد. Nellen ﺗﻔﺎوتﻫﺎي ﺑﻴﻦ ﻣﺎﻫﻴﺎن اﻳﻦ دو ﻣﻨﻄﻘﻪ را از ﻧﻈﺮ ﺗﺮﻛﻴﺐ در ﺳﻄﺢ ﺧﺎﻧﻮاده و ﺑﺮ اﺳﺎس ﺣﻀﻮر و ﭘﺮاﻛﻨﺶ ﻣﺮاﺣﻞ ﻻروي ﻣﺎﻫﻴﺎن ﻧﺸﺎن داده اﺳﺖ. Basson و ﻫﻤﻜﺎراﻧﺶ در ﺳﺎل 1977 ﺑﻴﻮﺗﻮپﻫﺎي ﻏﺮب ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس را از ﻧﻈﺮ ﺑﻴﻮﻟﻮژي درﻳﺎﻳﻲ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻛﺮدﻧﺪ و اﺟﺘﻤﺎﻋﺎت زﻳﺴﺘﻲ را از ﻧﻈﺮ ﻓﻮن و ﻓﻠﻮر در ﺳﻮاﺣﻞ ﻋﺮﺑﺴﺘﺎن ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻗﺮار داده و رواﺑﻂ و ﺳﺎزﮔﺎري آﻧﻬﺎ را در 15 زﻳﺴﺘﮕﺎه ﺳﺎﺣﻠﻲ- درﻳﺎﻳﻲ ﻧﺸﺎن دادﻧﺪ. ﺣﺪود 90 ﮔﻮﻧﻪ ﻣﺎﻫﻲ ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ 40 ﺧﺎﻧﻮاده از ﻧﻈﺮ ﺑﻴﻮﻟﻮژي ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪاﻧﺪ. اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﺟﺪا از ﺑﺮﺧﻲ ﻛﻤﺒﻮدﻫﺎ، در ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﮔﻮﻧﻪﻫﺎ از ﻧﻈﺮ ﺑﺮرﺳﻲﻫﺎي اﻛﻮﻟﻮژﻳﻜﻲ ﺣﺎﺋﺰ اﻫﻤﻴﺖ اﺳﺖ. White و Barwani در ﺳﺎل 1971 ﺗﻌﺪاد 199 ﮔﻮﻧﻪ از ﻣﺎﻫﻴﺎن اﻣﺎرات ﻣﺘﺤﺪه ﻋﺮﺑﻲ در ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺑﻲﻃﺮف ﺟﻨﻮب ﺷﺮﻗﻲ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و ﺷﻤﺎل ﺧﻠﻴﺞ ﻋﻤﺎن را ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان "ﻣﺎﻫﻴﺎن ﻣﺸﺘﺮك ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و درﻳﺎي ﻋﻤﺎن" ﻣﻨﺘﺸﺮ ﻛﺮدﻧﺪ. ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺗﻮﺻﻴﻒ ﺷﺪه، ﺗﺮﺳﻴﻢ ﺳﺎده اي داﺷﺘﻪ و ﻣﻌﺮﻓﻲ ﮔﻮﻧﻪ اي آﻧﻬﺎ ﻧﻴﺰ ﻣﺨﺘﺼﺮ اﺳﺖ. ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎﻳﻲ ﺻﻴﺪ آورده ﻧﺸﺪه، ﺑﻄﻮرﻳﻜﻪ ﺣﻀﻮر ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي ذﻛﺮ ﺷﺪه ﺑﺮاي ﻫﺮ دو ﻣﻨﻄﻔﻪ ﻳﺎ ﻳﻜﻲ از آﻧﻬﺎ ﻣﺸﺨﺺ ﻧﻤﻲ ﺑﺎﺷﺪ. Relyea در ﺳﺎل 1981 ﻛﺘﺎﺑﻲ درﺑﺎره ﻣﺎﻫﻴﺎن ﻛﺮاﻧﻪ ﻋﺮﺑﺴﺘﺎن در ﺧﻴﻠﺞ ﻓﺎرس ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان "ﻣﺎﻫﻴﺎن آﺑﻬﺎي ﺳﺎﺣﻠﻲ ﺧﻠﻴﺞ ﻋﺮﺑﻲ" را ﭼﺎپ ﻛﺮد . در اﻳﻦ ﻛﺘﺎب 238 ﮔﻮﻧﻪ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﺗﻮﺿﻴﺤﺎت ﻛﻮﺗﺎه و اﻃﻼﻋﺎت ﻣﺤﺪودي ﺟﻬﺖ ﺗﺸﺨﻴﺺ ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎ ، اراﺋﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ در آن ﺗﻌﺪادي ﮔﻮﻧﻪ ﺟﺪﻳﺪ (ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻧﺸﺪه) ﻧﻴﺰ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ. 38 ﮔﻮﻧﻪ ﺑﺎ ﺗﺼﺎوﻳﺮ ﺗﺮﺳﻴﻤﻲ ﺗﻮﺻﻴﻒ ﺷﺪه اﻧﺪ و 36 ﮔﻮﻧﻪ واﺟﺪ ﻋﻜﺲ ﻛﻮﭼﻚ رﻧﮕﻲ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ. Sivasubramaniam و Ibrahim در ﺳﺎل1982 "ﻣﺎﻫﻴﺎن ﻗﻄﺮ" را ﺑﺎ ﻣﻌﺮﻓﻲ 136 ﮔﻮﻧﻪ از ﻣﺎﻫﻴﺎن ﭼﺎپ ﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ در اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﺳﻪ ﮔﻮﻧﻪ ﺟﺪﻳﺪ ﻧﻴﺰ ﮔﺰارش ﺷﺪه اﺳﺖ. در ﺳﺎل 1977 ﻫﺸﺖ ﻛﺸﻮر ﺣﺎﺷﻴﻪ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ودرﻳﺎي ﻋﻤﺎن، ﺑﺎ ﻫﻤﻜﺎري (UNDP) و (FAO) ﻃﻲ ﺗﻮاﻓﻘﻨﺎﻣﻪاي ﺑﺮاي ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس (RAB/71/278) ﺑﺎ ﮔﺮوه ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮان ,Randall, Allen) (Smith-Vaniz اﻗﺪام ﺑﻪ ﺗﻬﻴﻪ راﻫﻨﻤﺎي ﻣﺼﻮر ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺗﺠﺎري آﺑﻬﺎي ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﻛﺮدﻧﺪ.

25 اﻳﻦ ﻛﺘﺎب راﻫﻨﻤﺎ در ﺳﺎل 1978 از ﺳﻮي FAO ﭼﺎپ ﮔﺮدﻳﺪ ﻛﻪ 82 ﮔﻮﻧﻪ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﺷﺪﻧﺪ ﻛﻪ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﻋﻜﺲ ﻫﺎي ﺳﻴﺎه و ﺳﻔﻴﺪ و رﻧﮕﻲ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ . رﺋﻮس ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺗﻮﺻﻴﻔﻲ ﮔﻮﻧﻪ اي ﻣﺨﺘﺼﺮ ﺑﻮده و ﺑﻪ ﺳﻪ زﺑﺎن ﻋﺮﺑﻲ ، اﻧﮕﻠﻴﺴﻲ و ﻓﺎرﺳﻲ آورده ﺷﺪه، وﻟﻲ ﻣﺘﺄﺳﻔﺎﻧﻪ ﺟﺎﻳﮕﺎه ﻣﻨﻄﻘﻪ اي و ﭘﺮاﻛﻨﺶ ﮔﻮﻧﻪ اي ﻣﺸﺨﺺ ﻧﺸﺪه اﺳﺖ. ﺑﺮﮔﺮدان ﻓﺎرﺳﻲ ﻛﺘﺎب ﺗﻮﺳﻂ آﻗﺎي دﻛﺘﺮ ﻛﻴﻮان اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ. Fischer و Bianchi در ﺳﺎل 1984 ﺑﺎ ﻫﻤﻜﺎري 75 ﻣﺎﻫﻲﺷﻨﺎس ﻣﺘﺨﺼﺺ و ﺣﺮﻓﻪاي، ﻣﺎﻫﻴﺎن اﺳﺘﺨﻮاﻧﻲ و ﻏﻀﺮوﻓﻲ ﻣﻬﻢ ﺗﺠﺎرﺗﻲ ﻏﺮب اﻗﻴﺎﻧﻮس ﻫﻨﺪ در ﻣﺤﺪوده ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺻﻴﺎدي 51 و از ﺟﻤﻠﻪ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس را ﻣﻮرد ﺑﺎزﻧﮕﺮي ﻗﺮار دادﻧﺪ ﻛﻪ در ﻗﺎﻟﺐ ﻛﻠﻴﺪ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ 5 ﺟﻠﺪي FAO Species Identification Sheets for Fishery Purposes از ﺳﻮي FAO ﻣﻨﺘﺸﺮ ﮔﺮدﻳﺪ، ﻛﻪ ﺑﺎ ذﻛﺮ ﺗﻤﺎم اﻃﻼﻋﺎت ﻣﺎﻫﻲ ﺷﻨﺎﺳﻲ ﻣﺼﻮر و ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ اي، ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺮﺟﻊ ﻣﺎﻫﻲ ﺷﻨﺎﺳﻲ ارزﺷﻤﻨﺪ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ. وﻟﻲ ﺑﺴﻴﺎري از ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﻏﻴﺮ ﺗﺠﺎرﺗﻲ و ﻏﻴﺮ ﺷﻴﻼﺗﻲ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻧﺸﺪه اﻧﺪ. در اﻳﻦ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﺑﻪ اﻧﺘﺸﺎر 380 ﮔﻮﻧﻪ ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ 78 ﺧﺎﻧﻮاده در ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و درﻳﺎي ﻋﻤﺎن اﺷﺎره ﺷﺪه اﺳﺖ و ﺑﺮاي ﻛﻠﻴﻪ ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﻣﻌﺮﻓﻲ ﺷﺪه ، اﻃﻼﻋﺎت ﻫﻤﮕﻮن و دﺳﺘﻪ ﺑﻨﺪي ﺷﺪه اي ﮔﺮد آوري و ﻋﻼوه ﺑﺮ ﺗﺼﺎوﻳﺮ رﻧﮕﻲ ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي اﺻﻠﻲ و ﻣﻬﻢ ، ﻳﻚ ﻃﺮح ﺷﻤﺎﺗﻴﻚ ﺑﺮاي ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ ﺗﺮﺳﻴﻢ ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ. ﺷﺎﻳﺎن ذﻛﺮ اﺳﺖ ﻛﻪ ﭘﺲ از اﻧﺘﺸﺎر ﻛﻠﻴﺪ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ 5 ﺟﻠﺪي، از ﺳﺎل 1985 ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر رﻓﻊ ﻧﻮاﻗﺺ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻣﺎﻫﻴﺎن درﻳﺎﻳﻲ دﻧﻴﺎ، ﺳﺮي ﻛﺘﺎﺑﻬﺎي ﻛﻠﻴﺪ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺗﺨﺼﺼﻲ ﺑﺮاي ﻫﺮ راﺳﺘﻪ و ﻳﺎ ﺧﺎﻧﻮاده ﺑﺮ اﺳﺎس اﻫﻤﻴﺖ ﺷﻴﻼﺗﻲ آﻧﻬﺎ و ﺗﻜﻤﻴﻞ اﻃﻼﻋﺎت در ﺳﻄﺢ دﻧﻴﺎ ﺑﺎ ﻋﻨﻮان FAO Species Catalogue ﻣﻨﺘﺸﺮ ﮔﺮدﻳﺪ ﻛﻪ ﺗﺎ ﻛﻨﻮن 27 ﺟﻠﺪ ﺑﻪ ﭼﺎپ رﺳﻴﺪه اﺳﺖ. Carpenter و ﻫﻤﻜﺎران در ﺳﺎل 1997 در ﻳﻚ ﻛﺘﺎب ﻛﺎﻣﻼ ﻣﺼﻮر و ﺑﺎ ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺑﺴﻴﺎر ﻋﺎﻟﻲ، ﻣﺎﻫﻴﺎن ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺮﺟﺎﻧﻲ ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي آﺑﺴﻨﮓ ﻣﺮﺟﺎﻧﻲ ﻣﺤﺪوده آﺑﻬﺎي ﻛﻮﻳﺖ را ﺑﺎ ﻋﻨﻮان" ﻣﺮﺟﺎﻧﻬﺎ و ﻣﺎﻫﻴﺎن آﺑﺴﻨﮕﻬﺎي ﻣﺮﺟﺎﻧﻲ ﻛﻮﻳﺖ " The Corals and Coral Reef Fishes of Kuwait ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ ﻣﻲ ﺗﻮان از آن ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﻨﺒﻊ اﺧﺘﺼﺎﺻﻲ ﺑﺮاي ﻣﺎﻫﻴﺎن ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺮﺟﺎﻧﻲ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و درﻳﺎي ﻋﻤﺎن اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد. ﺗﺼﺎوﻳﺮرﻧﮕﻲ ﻣﺎﻫﻴﺎن وﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺳﺎﻳﺮ آﺑﺰﻳﺎن در زﻳﺮ درﻳﺎ، ﺗﻮﺳﻂ Randall ﺗﻬﻴﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ. اﻳﻦ ﻛﺘﺎب از ﺳﻮي اﻧﺴﺘﻴﺘﻮ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﻋﻠﻤﻲ ﻛﻮﻳﺖ (KISR) ﺑﻪ ﭼﺎپ رﺳﻴﺪه اﺳﺖ. McCain و ﻫﻤﻜﺎراﻧﺶ در ﺳﺎل 1984 و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ Coles و Tarr در ﺳﺎل 1990، ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي ﺟﺪﻳﺪي از ﻣﺎﻫﻴﺎن آﺑﺴﻨﮓﻫﺎي ﻣﺮﺟﺎﻧﻲ ﻏﺮب ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﮔﺰارش ﻛﺮدﻧﺪ. Carpenter و ﻫﻤﻜﺎران ﻛﺘﺎب ﻣﺼﻮر و ارزﺷﻤﻨﺪ "ﻣﻨﺎﺑﻊ زﻧﺪه درﻳﺎﻳﻲ ﻛﻮﻳﺖ، ﺷﺮق ﻋﺮﺑﺴﺘﺎن ﺳﻌﻮدي، ﺑﺤﺮﻳﻦ، ﻗﻄﺮ و اﻣﺎرات ﻣﺘﺤﺪه ﻋﺮﺑﻲ" ,The Living Marine Resources of Kuwait, Eastern Saudi Arabia Bahrain, Qatar, and the United Arab Emirates را در ﺳﺎل 1997 از ﺳﻮي FAO ﻣﻨﺘﺸﺮ ﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﺨﺶ ﻋﻤﺪه آن ﺑﻪ ﻓﻮن ﻣﺎﻫﻴﺎن اﺧﺘﺼﺎص دارد.

26 در اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﻛﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻛﻠﻴﺪ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ و راﻫﻨﻤﺎي ﻣﻴﺪاﻧﻲ ﺗﻨﻈﻴﻢ ﺷﺪه اﺳﺖ، ﻣﺸﺠﺼﺎت ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ و ﺳﻴﺴﺘﻤﺎﺗﻴﻚ 577 ﮔﻮﻧﻪ ﺗﺠﺎرﺗﻲ و ﻏﻴﺮ ﺗﺠﺎرﺗﻲ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﺗﺼﺎوﻳﺮ ﺳﻴﺎه و ﺳﻔﻴﺪ و رﻧﮕﻲ و وﻳﮋﮔﻴﻬﺎي زﻳﺴﺖ ﺷﻨﺎﺳﻲ اﻧﻬﺎ اراﺋﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ. ﺗﻌﺪادﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﮔﺰارش ﺷﺪه در اﻳﻦ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ، ﺑﺎﻻﺗﺮﻳﻦ ﺗﻌﺪادﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎﻳﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﺎﻛﻨﻮن ﺑﻪ ﻃﻮر اﺧﺘﺼﺎﺻﻲ در ﻳﻚ ﻛﺘﺎب ﺑﺮاي ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و ﺗﻨﮕﻪ ﻫﺮﻣﺰ ﺑﻪ ﭼﺎپ رﺳﻴﺪه اﺳﺖ. Al-baharna در ﺳﺎل 1986 ﻛﺘﺎب "ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺑﺤﺮﻳﻦ" را ﺗﻜﻤﻴﻞ و ﻣﻨﺘﺸﺮ ﻧﻤﻮد. در اﻳﻦ ﻛﺘﺎب 238 ﮔﻮﻧﻪ ﺑﻄﻮر ﻣﺼﻮر ﻣﻌﺮﻓﻲ و ﺷﺮح داده ﺷﺪه اﻧﺪ. 15 ﮔﻮﻧﻪﺟﺪﻳﺪ (ﺑﺎ ﭼﻨﺪ ﺧﻄﺎ در ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ) ﻧﻴﺰ در اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﻣﻌﺮﻓﻲ ﺷﺪه اﺳﺖ. ﺑﺮﺧﻲ از ﮔﻮﻧﻪﻫﺎ ﻛﻪ در آﺑﻬﺎي ﻋﻤﻴﻖ دﻳﺪه ﻣﻲﺷﻮد، ﺑﻨﻈﺮ ﻣﻲرﺳﺪ ﻛﻪ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ درﻳﺎي ﻋﻤﺎن ﺑﺎﺷﺪ. ﻟﺬا ﻗﺮار دادن آﻧﻬﺎ در ﻓﻬﺮﺳﺖ ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي ﺑﺤﺮﻳﻦ (ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس) ﻗﺎﺑﻞ ﺗﺮدﻳﺪ ﻫﺴﺘﻨﺪ. اﻳﻦ ﻛﺘﺎب واﺟﺪ ﻋﻜﺲ رﻧﮕﻲ ﺑﻮده و ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎﻳﻲ در آن ذﻛﺮ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان اوﻟﻴﻦ ﮔﺰارش ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ. Wajeehaو Al-Baharna در ﺳﺎل 1992 در ﻛﺘﺎب ﻣﺼﻮر "ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺧﻄﺮ ﻧﺎك ﺑﺤﺮﻳﻦ"، Dangreos Marine Species of Bahrain، ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻣﺎﻫﻲ ﺷﻨﺎﺳﻲ ﺳﺎده اي را ﺑﺮاي 37 ﮔﻮﻧﻪ ﻣﺎﻫﻲ ﺑﺎ ﻫﺪف اﺳﺘﻔﺎده ﻏﻮاص ﻫﺎ و ﻣﺎﻫﻴﮕﻴﺮان اراﺋﻪ ﻧﻤﻮدﻧﺪ. Coad در ﺳﺎل 1992 ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ اي از ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و درﻳﺎي ﻋﻤﺎن را ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت و ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت اﻧﺠﺎم ﺷﺪه ﻗﺒﻠﻲ Belgvad and , Kuronuma and Abe , Randall ، Carpenter Loppenthin ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻧﻤﻮد. اﻳﻦ ﻓﻬﺮﺳﺖ ﺑﺪون ﺗﻮﺿﻴﺤﺎت ﮔﻮﻧﻪ اي ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ و ﺑﺎﻋﻨﻮان & Check List Bibliography اراﺋﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ. Abdessalaam و ﻫﻤﻜﺎران در ﺳﺎل 1995 ﻛﺘﺎب ﻣﺼﻮري و ﻛﺎرﺑﺮدي را ﺑﺎ ﻋﻨﻮان "ﻣﺎﻫﻴﺎن درﻳﺎﻳﻲ ﻛﺸﻮر ﻋﻤﺎن" Marine Species of the Sultanate of Oman ﻣﻨﺘﺸﺮ ﻧﻤﻮد. Randall و ﻫﻤﻜﺎران در ﺳﺎل 1995 ﻛﺘﺎب ﻣﺼﻮر دﻳﮕﺮي را ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان "ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺳﺎﺣﻠﻲ ﻛﺸﻮر ﻋﻤﺎن"Coastal Fishes of Oman. و ﺑﺎ ﺣﻤﺎﻳﺖ ﻣﺮﻛﺰ ﻋﻠﻮم درﻳﺎﻳﻲ و ﺷﻴﻼﺗﻲ ﻋﻤﺎن(MSFC) ، از ﺳﻮي اﺳﺘﺮاﻟﻴﺎ ﻣﻨﺘﺸﺮ ﻛﺮدﻧﺪ. اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﺑﺎ ﻫﺪف راﻫﻨﻤﺎي ﻛﺎﻣﻞ ﺟﻬﺖ اﺳﺘﻔﺎده ﻏﻮاص ﻫﺎ و ﻣﺎﻫﻴﮕﻴﺮان ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ. Bianchi در ﺳﺎل 1985 در ﻗﺎﻟﺐ ﻛﺘﺎﺑﻬﺎي راﻫﻨﻤﺎي ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻣﻴﺪاﻧﻲ ﻣﺎﻫﻴﺎن FAO ، ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻣﺎﻫﻴﺎن ﻣﻨﻄﻘﻪ درﻳﺎﻳﻲ و آﺑﻬﺎي ﻟﺐ ﺷﻮر ﭘﺎﻛﺴﺘﺎن را ﻣﻨﺘﺸﺮ ﻧﻤﻮد ﻛﻪ ﺑﺎ ﻓﻮن ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و در ﻳﺎي ﻋﻤﺎن ﻧﻴﺰ ﻣﺸﺎﺑﻬﺖ ﺑﺴﻴﺎر دارد. ﻋﻨﻮان ﻛﺘﺎب Field Guide, Commercial Marine and Brackish Water Species of Pakistan ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻣﺎﻫﻴﺎن اﺳﺘﺨﻮاﻧﻲ و ﻏﻀﺮوﻓﻲ را ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻲ ﮔﺮدد. اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﺑﻪ ﻋﻨﻮان اوﻟﻴﻦ ﺟﻠﺪ از ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻛﺘﺎﺑﻬﺎي ﻛﻠﻴﺪ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻣﻴﺪاﻧﻲ ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺑﺮاي ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ. از ﺳﺎل 1977 ﺗﺎ ﻛﻨﻮن ﻛﺘﺎبﻫﺎي دﻳﮕﺮي ﻧﻴﺰ در ﺧﺼﻮص ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺗﺠﺎري ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﺼﻮر (ﺑﺮﭘﺎﻳﻪ ﻣﺎﻫﻴﺎن ﻣﻮﺟﻮد در ﺑﺎزارﻫﺎي ﻣﺎﻫﻲﻓﺮوﺷﺎن) ﭼﺎپ و ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪهاﻧﺪ ﻛﻪ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از:

27 Randall et al., 1973 - Wray, 1979 - Sivasubramaniam and lbrahim, 1983 - Reylea, 1981 - Alsedfy et al., 1982 ﻋﻼوه ﺑﺮ ﻣﻨﺎﺑﻊ اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ ﻓﻮق ﻛﻪ در ﺳﻄﺢ ﻣﻨﻄﻘﻪاي ﭼﺎپ و ﻧﺸﺮ ﭘﻴﺪا ﻛﺮدهاﻧﺪ، ﺑﺎزﻧﮕﺮي ﮔﺮوﻫﻬﺎي وﻳﮋهاي از ﻣﺎﻫﻴﺎن در ﮔﺮوﻫﻬﺎي اﻛﻮﻟﻮژﻳﻚ ( ﺳﻄﺢ زﻳﺎن و ﻣﺮﺟﺎﻧﻲ و ... ) و ﻳﺎ در ﺣﺪ ﺗﺎﻛﺴﻮﻧﻬﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺧﺎﻧﻮاده، ﺟﻨﺲ، ﮔﻮﻧﻪ و ﻳﺎ ﺑﺮ اﺳﺎس وﺿﻌﻴﺖ ﻣﺸﻜﻮك ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎي Type ﻧﮕﻬﺪاري ﺷﺪه در ﻣﻮزه ﻫﺎ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺻﻴﺪ و ﺟﻤﻊ آوري ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﺟﺪﻳﺪ، از ﺳﻮي ﺑﺴﻴﺎري از ﻣﺤﻘﻘﺎن و ﻣﺎﻫﻲ ﺷﻨﺎﺳﺎن ﺑﻪ اﻧﺠﺎم رﺳﻴﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺗﺼﺤﻴﺢ و ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻧﺎم ﻣﺎﻫﻴﺎن،ﺟﺎﺑﺠﺎﻳﻲ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎ درﺗﺎﻛﺴﻮن ﻫﺎ ﺷﺪه و در ﻧﻬﺎﻳﺖ ﻣﻮﺟﺐ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي ﺟﺪﻳﺪي ﺑﺮاي ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﺷﺪه اﺳﺖ، ﻛﻪ اﻛﺜﺮا ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﻘﺎﻟﻪ و ﻳﺎ ﮔﺰارش ﺑﻪ ﭼﺎپ رﺳﻴﺪه اﻧﺪ. در اﻳﻦ ﺧﺼﻮص ﻣﻲ ﺗﻮان ﺑﻪ ﻣﻮارد زﻳﺮ اﺷﺎره ﻧﻤﻮد: Kuronoma and Abe,1986 – Spriger,1964 - Parin et al., 1980 – Randall and Smith, 1982 – Bath, 1983 & 1989 – Dowson, 1085 – Whithead, 1985 – Randaa et al., 1985 - Allen and Talbot 1985 - Palsson and Pietsch, 1989 - Rassell, 1986 - Muller and Henele, 1985 – Carpenter, 1987 – Carpenter and Allen, 1989 - Williams, 1988 - Whitehead et al., 1988 – Rossel, 1990 & 1991 – Randall and Heemestra, 1991 – Wongratana,1983 Gubaner و Schleib در ﺳﺎل 1987 ﻏﻀﺮوف ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﺷﺎﻣﻞ ﻛﻮﺳﻪ ﻣﺎﻫﻴﺎن و ﺳﻔﺮه ﻣﺎﻫﻴﺎن را ﻣﻮرد ﺑﺎزﻧﮕﺮي ﻗﺮار دادهاﻧﺪ و اﺳﺎﻣﻲ ﻋﻠﻤﻲ 7ﮔﻮﻧﻪ را اﺻﻼح ﻧﻤﻮدﻧﺪ. Randall و ﻫﻤﻜﺎران در ﺳﺎل 1993 ﻣﻘﺎﻟﻪ ارزﺷﻤﻨﺪي را ﺑﺎ ﻋﻨﻮان " 51 ﮔﻮﻧﻪ ﺟﺪﻳﺪ از ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس" ﻣﻨﺘﺸﺮ ﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ در ﺣﻘﻴﻘﺖ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﭼﻨﺪ ﺳﺎل اﺧﻴﺮ وي و ﻫﻤﻜﺎران ﺑﻮده اﺳﺖ. ﻋﻼوه ﺑﺮ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻛﺘﺎﺑﻬﺎي ﻛﻠﻴﺪ ﺷﻨﺎﺗﺴﺎﻳﻲ، ﻣﻘﺎﻻت، ﮔﺰارﺷﻬﺎي ﺗﺤﻘﻴﻘﺎﺗﻲ و ﭘﺎﻳﺎن ﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎي داﻧﺸﺠﻮﻳﻲ، ﺳﻪ ﺳﺎﺑﺖ ﻣﺮﺟﻊ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﻣﺎﻫﻲ ﺷﻨﺎﺳﻲ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﺷﺮح زﻳﺮ داراي اﻃﻼﻋﺎت ارزﺷﻤﻨﺪي در ﺧﺼﻮص ﺳﻴﺴﺘﻤﺎﺗﻴﻚ و ﺗﺎﻛﺴﻮﻧﻮﻣﻲ، زﻳﺴﺖ ﺷﻨﺎﺳﻲ، ﭘﺮاﻛﻨﺶ ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎﻳﻲ و ﺳﺎﻳﺮ اﻃﻼﻋﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ وﻳﮋﮔﻴﻬﺎي رﻓﺘﺎري و ﺣﺘﻲ اﻃﻼﻋﺎت ﺷﻴﻼﺗﻲ ﻣﺎﻫﻴﺎن دﻧﻴﺎ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ: - http://www.fishbase.com - http://www.reefbase.com - http://www.larvaebase.com

2-2- 2- ﭘﻴﺸﻴﻨﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت و ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت داﺧﻞ ﻛﺸﻮر: در ﻣﻴﺎن ﭘﮋوﻫﺶﻫﺎي اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻛﺎرﺑﺰرگ و ﺑﻪ ﻳﺎد ﻣﺎﻧﺪﻧﻲ Belgvad و ﻫﻤﻜﺎر اﻳﺸﺎن Loppenthine در ﺳﺎل 1944 از ﺟﺎﻳﮕﺎه وﻳﮋهاي ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ دﻛﺘﺮ اﻋﺘﻤﺎد و دﻛﺘﺮ ﻣﺨﻴﺮ ﺗﺮﺟﻤﻪ و در ﺳﺎل 1359 از ﺳﻮي اﻧﺘﺸﺎرات داﻧﺸﮕﺎه ﺗﻬﺮان ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان "ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس" ﺑﻪ ﭼﺎپ رﺳﻴﺪ ﻛﻪ در ﺳﺎل 1369 ﺿﻤﻦ ﺗﺠﺪﻳﺪ ﻧﻈﺮ از ﺳﻮي ﻣﺘﺮﺟﻤﺎن، ﺗﻮﺳﻂ ﻧﺎﺷﺮ ﺗﺠﺪﻳﺪ ﭼﺎپ ﮔﺮدﻳﺪ.

28 ﻛﺘﺎب راﻫﻨﻤﺎي ﻣﺼﻮر ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺗﺠﺎري آﺑﻬﺎي ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس در ﺳﺎل 1978 از ﺳﻮي FAO ﭼﺎپ ﮔﺮدﻳﺪ ﻛﻪ 82 ﮔﻮﻧﻪ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﺷﺪﻧﺪ ﻛﻪ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﻋﻜﺲ ﻫﺎي ﺳﻴﺎه و ﺳﻔﻴﺪ و رﻧﮕﻲ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ . رﺋﻮس ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺗﻮﺻﻴﻔﻲ ﮔﻮﻧﻪ اي ﻣﺨﺘﺼﺮ ﺑﻮده و ﺑﻪ ﺳﻪ زﺑﺎن ﻋﺮﺑﻲ ، اﻧﮕﻠﻴﺴﻲ و ﻓﺎرﺳﻲ آورده ﺷﺪه، وﻟﻲ ﻣﺘﺄﺳﻔﺎﻧﻪ ﺟﺎﻳﮕﺎه ﻣﻨﻄﻘﻪ اي و ﭘﺮاﻛﻨﺶ ﮔﻮﻧﻪ اي ﻣﺸﺨﺺ ﻧﺸﺪه اﺳﺖ. ﺑﺮﮔﺮدان ﻓﺎرﺳﻲ ﻛﺘﺎب ﺗﻮﺳﻂ آﻗﺎي دﻛﺘﺮ ﻛﻴﻮان اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ. ﺗﻮﺳﻂ دﻫﻘﺎﻧﻲ و اﺳﺪي در ﺳﺎل 1375، اوﻟﻴﻦ ﻛﺘﺎب ﺗﺎﻟﻴﻔﻲ از ﺳﻮي ﻣﺘﺨﺼﺼﺎن اﻳﺮاﻧﻲ را ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان " ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و درﻳﺎي ﻋﻤﺎن " از ﺳﻮي ﻣﻮﺳﺴﻪ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺷﻴﻼت اﻳﺮان ﺑﻪ ﭼﺎپ رﺳﻴﺪ ﻛﻪ در آن اﺳﺎﻣﻲ ﻋﻠﻤﻲ، ﻓﺎرﺳﻲ و اﻧﮕﻠﻴﺴﻲ، وﻳﮋﮔﻴﻬﺎي ﻇﺎﻫﺮي ﺟﻬﺖ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ و ﭘﺮاﻛﻨﺶ ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎﻳﻲ ﻛﻠﻲ در ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس، ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﺗﺼﺎوﻳﺮ رﻧﮕﻲ 206 ﮔﻮﻧﻪ ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ 77 ﺧﺎﻧﻮاده ﺑﻪ دو زﺑﺎن ﻓﺎرﺳﻲ و اﻧﮕﻠﻴﺴﻲ اراﺋﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ. اﻳﻦ ﺗﻌﺪاد ﮔﻮﻧﻪ، ﺣﺪود 30% ﻛﻞ ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد در ﻣﻨﻄﻘﻪ را ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻲ ﺷﻮد . ﺷﺎﻳﺎن ذﻛﺮ اﺳﺖ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺑﺨﺸﻲ از ﭘﺮوژه ﭘﮋوﻫﺸﻜﺪه اﻛﻮﻟﻮژي ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و درﻳﺎي ﻋﻤﺎن – ﺑﻨﺪر ﻋﺒﺎس ﺑﻮده ﻛﻪ ﺟﻠﺪ دوم آن ﻧﻴﺰ در ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺗﻜﻤﻴﻞ و ﺗﺪوﻳﻦ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ. در ﺳﺎل 1383 ﻛﺘﺎب " وﻳﮋﮔﻴﻬﺎي زﻳﺴﺘﻲ و زﻳﺴﺖ ﺷﻨﺎﺳﻲ ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺟﻨﻮب اﻳﺮان ( ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و درﻳﺎي ﻋﻤﺎن) " ﺗﻮﺳﻂ ﺻﺎدﻗﻲ (وﻳﺮاﺳﺘﺎران: ﻋﻮﻓﻲ و وﻟﻲ ﻧﺴﺐ ) ﺑﺎ ﺷﺒﺎﻫﺖ ﺑﻪ ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻛﺘﺎﺑﻬﺎي ﻛﻠﻴﺪ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ FAO ﭼﺎپ ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ. اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﺑﺮ اﺳﺎس ﺑﺎز ﺑﻴﻨﻲ اﻛﺜﺮ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﻮﺟﻮد و ﻣﻌﺘﺒﺮ ﻣﺎﻫﻲ ﺷﻨﺎﺳﻲ ﺗﺎ ﻗﺒﻞ از ﺳﺎل 2000 و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﮔﺰارﺷﻬﺎ و ﻣﻘﺎﻟﻪ ﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﻣﻌﺮﻓﻲ ﺷﺪه از ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و درﻳﺎي ﻋﻤﺎن ﺑﺎ ﺗﺎﻛﻴﺪ ﺑﺮ آﺑﻬﺎي اﻳﺮاﻧﻲ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ درﺑﺮدارﻧﺪة 27 ﮔﺰارش ﺟﺪﻳﺪ از ﺣﻀﻮر ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي درﻳﺎﻳﻲ در ﺣﻮﺿﻪ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ اﺳﺖ . ﺗﺼﺎوﻳﺮ ﻣﻨﺪرج در ﻣﺘﻦ ﻧﻴﺰ ازﻛﻠﻴﺪ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ FAO اﻗﺘﺒﺎس ﺷﺪه اﺳﺖ. ﻛﺘﺎب ﻣﺼﻮر در زﻣﻴﻨﻪ ﻣﺎﻫﻲ ﺷﻨﺎﺳﻲ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﻧﻴﺰ ﺗﻮﺳﻂ ﺣﺴﻴﻦ زاده و ﻛﻤﺎﻟﻲ ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان " ﻣﺎﻫﻴﺎن زﻳﻨﺘﻲ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس" از ﺳﻮي ﻣﻮﺳﺴﻪ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺷﻴﻼت اﻳﺮان در ﺳﺎل 1382 ﺑﻪ ﭼﺎپ رﺳﻴﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ در آن ﻧﻴﺰ ﺑﺎ ﺳﺎﺧﺘﺎر ﺷﺒﻴﻪ ﺑﻪ" ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و درﻳﺎي ﻋﻤﺎن"، اﺳﺎﻣﻲ ﻋﻠﻤﻲ ، ﻓﺎرﺳﻲ و اﻧﮕﻠﻴﺴﻲ، وﻳﮋﮔﻴﻬﺎي ﻇﺎﻫﺮي ﺟﻬﺖ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ، رﻓﺘﺎر ﺗﻐﺬﻳﻪ و ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﺜﻞ و ﭘﺮاﻛﻨﺶ ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎﻳﻲ ﻛﻠﻲ در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺣﻀﻮر آﺑﺴﻨﮕﻬﺎي ﻣﺮﺟﺎﻧﻲ و ﺑﻪ ﺧﺼﻮص ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﺟﺰاﻳﺮ اﻳﺮاﻧﻲ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس، ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﺗﺼﺎوﻳﺮ رﻧﮕﻲ و ﺑﻪ دو زﺑﺎن ﻓﺎرﺳﻲ و اﻧﮕﻠﻴﺴﻲ اراﺋﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ. در اﻳﻦ ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﺠﻤﻮع ﺗﻌﺪاد 114 ﮔﻮﻧﻪ ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ 52 ﺧﺎﻧﻮاده ﺟﻤﻊ آوري ﺷﺪه اﻧﺪ ﻛﻪ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ در ﻣﻮزه ﻣﺮﻛﺰ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت اﻛﻮﻟﻮژي ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و درﻳﺎي ﻋﻤﺎن – ﺑﻨﺪر ﻋﺒﺎس ﺛﺒﺖ و ﻧﮕﻬﺪاري ﺷﺪه اﻧﺪ. در اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ، 99 ﮔﻮﻧﻪ ﻣﺎﻫﻲ زﻳﻨﺘﻲ و ﺧﺎص ﻣﻨﺎﻃﻖ آﺑﺴﻨﮕﻬﺎي ﻣﺮﺟﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﻧﮕﺎرﻧﺪه ﮔﺎن ﺗﺼﻮﻳﺮ ﺑﺮداري ﺷﺪه اﺳﺖ، ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺗﻌﺪاد 15 ﮔﻮﻧﻪ ﻓﻘﻂ در ﺣﺪ ﺗﺼﻮﻳﺮ ﮔﺰارش ﺷﺪه اﺳﺖ.

29 ﻃﻲ ﺳﺎﻟﻬﺎي اﺧﻴﺮ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﻧﻴﺎزﻫﺎي آﻣﻮزﺷﻲ داﻧﺸﺠﻮﻳﺎن در ﺳﻄﺢ داﻧﺸﮕﺎﻫﻬﺎ و ﻣﺮاﻛﺰ آﻣﻮزﺷﻲ ﻛﺸﻮر و ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ رﺷﺘﻪ ﻫﺎي ﻋﻠﻮم درﻳﺎﻳﻲ و ﺷﻴﻼﺗﻲ، ﻣﻨﺎﺑﻌﻲ ﺑﺎ ﺟﻨﺒﻪ ﻫﺎي آﻣﻮزﺷﻲ ﺗﺮﺟﻤﻪ و ﭼﺎپ ﮔﺮدﻳﺪه اﻧﺪ. در اﻳﻦ ﺧﺼﻮص ﻣﻲ ﺗﻮان ﺑﻪ دو ﻛﺘﺎب "ﻣﺮوري ﺑﺮ ﻣﺎﻫﻲ ﺷﻨﺎﺳﻲ ﺳﻴﺴﺘﻤﺎﺗﻴﻚ " (ﻋﺴﻜﺮي، 1384) و " ﻣﺎﻫﻲ ﺷﻨﺎﺳﻲ ﺳﻴﺴﺘﻤﺎﺗﻴﻚ" (ﺳﺘﺎري و ﻫﻤﻜﺎران، 1382) اﺷﺎره ﻧﻤﻮد ﻛﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻋﻤﻮﻣﻲ در ﺑﺮ ﮔﻴﺮﻧﺪه اﻃﻼﻋﺎت ﻣﺎﻫﻲ ﺷﻨﺎﺳﻲ و ﻣﺒﺘﻨﻲ ﺑﺮ ﺗﺮﺟﻤﻪ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ و اﺳﺎﺳﺎ آﻧﻬﺎ را ﺑﻌﻨﻮان ﺗﺎﻟﻴﻒ ﻧﻤﻲ ﺗﻮان ﻣﻨﻈﻮر ﻧﻤﻮد. ﻋﻮﻓﻲ و ﻫﻤﻜﺎران ﻧﻴﺰ در ﺳﺎل 1383 و در ﻗﺎﻟﺐ ﮔﺰارش " ارزﻳﺎﺑﻲ اﺛﺮات ﻧﺎﺷﻲ از ﺟﻨﮓ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﺑﺮ روي آﺑﺰﻳﺎن و ذﺧﺎﻳﺮ ﺷﻴﻼﺗﻲ" و ﺗﻜﻤﻴﻞ ادﻋﺎﻧﺎﻣﻪ ﻻﻳﺤﻪ ﺷﻴﻼت ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر اراﺋﻪ ﺑﻪ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ – دﻓﺘﺮ ﻏﺮاﻣﺎت ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ (UNCC)، ﻓﻬﺮﺳﺖ 899 ﮔﻮﻧﻪ ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و درﻳﺎي ﻋﻤﺎن را ﺗﻨﻈﻴﻢ و اراﺋﻪ ﻧﻤﻮد. اﻳﻦ ﮔﺰارش ﺑﻪ دو زﺑﺎن ﻓﺎرﺳﻲ و اﻧﮕﻠﻴﺴﻲ ﺗﻨﻈﻴﻢ ﺷﺪه و ﺑﺮاﺳﺎس ﺗﺌﻮرﻳﻬﺎي ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎي آﺑﻬﺎ، ﺳﻪ ﺣﻮﺿﻪ درﻳﺎﻳﻲ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس، ﺗﻨﮕﻪ ﻫﺮﻣﺰ و درﻳﺎي ﻋﻤﺎن ﺗﻔﻜﻴﻚ ﺷﺪه اﻧﺪ. در اﻳﻦ ﺑﺮرﺳﻲ ﺗﻌﺪاد 83 ﻣﻨﺒﻊ ﺷﺎﻣﻞ 29 ﻛﻠﻴﺪ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ، 38 ﻣﻘﺎﻟﻪ و 16 ﮔﺰارش ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ اﺳﺎﻣﻲ ﻣﺘﺮادف(Synonym) و ﻳﺎ اﺷﺘﺒﺎه ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ (Mis-Identify) ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎ ﻧﻴﺰ اراﺋﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ. اﻳﻦ ﮔﺰارش ﺑﺪون ﺗﺼﻮﻳﺮ ﺑﻮده و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻓﺎﻗﺪ ﺑﺨﺸﻬﺎي ﺗﻔﺴﻴﺮي اﻧﺘﺸﺎر ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎﻳﻲ ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎ، ﻣﺸﺨﺼﺎت ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎ و ﻳﺎ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪي در ﺣﺪ ﺑﺎﻻﺗﺮ از ﺗﺎﻛﺴﻮن ﺧﺎﻧﻮاده ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ. ﺗﻮﺳﻂ ﻋﻮﻓﻲ و ﻫﻤﻜﺎران در ﺳﺎل 1382 ﺑﺮ اﺳﺎس ﮔﺰارﺷﻬﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻣﺸﺎﻫﺪه و ﺛﺒﺖ ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﺟﺪﻳﺪ از آﺑﻬﺎي اﻳﺮاﻧﻲ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و درﻳﺎي ﻋﻤﺎن ﻃﻲ ﺳﺎﻟﻬﺎي80 – 1370 ﻛﻪ ﭘﺮاﻛﻨﺶ و اﻧﺘﺸﺎر آﻧﻬﺎ ﺗﻮﺳﻂ ﻧﻴﺰ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﮔﺮدﻳﺪه اﻧﺪ، ﻣﻘﺎﻟﻪ اي ﺑﺎ ﻋﻨﻮان " ﻣﻌﺮﻓﻲ 15 ﮔﻮﻧﻪ ﺟﺪﻳﺪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان اوﻟﻴﻦ ﮔﺰارش از آﺑﻬﺎي اﻳﺮاﻧﻲ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و درﻳﺎي ﻋﻤﺎن ﻣﻨﺘﺸﺮ ﮔﺮدﻳﺪ. ﻋﻮﻓﻲ و Vanzaling در ﺳﺎل 1999ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﻣﻴﺪاﻧﻲ و ﺑﺎز ﺑﻴﻨﻲ ﻣﻨﺎﺑﻊ، ﻓﻬﺮﺳﺖ 9 ﮔﻮﻧﻪ ﺑﻮﻣﻲ (Endemic) و 6 ﮔﻮﻧﻪ در ﻣﻌﺮض ﺧﻄﺮ اﻧﻘﺮاض (Endangered) و ﻛﻤﻴﺎب (Rare) ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس، ﺑﺮاي اراﺋﻪ در ﻛﻨﻔﺮاﻧﺲ ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠﻲ CITES (آﻓﺮﻳﻘﺎي ﺟﻨﻮﺑﻲ، 1999 ) ﺑﺎ ذﻛﺮ دﻻﻳﻞ ﻋﻠﻤﻲ و ﺗﺤﻠﻴﻞ اﻛﻮﻟﻮژﻳﻚ از ﺳﻮي اﻳﺮان اراﺋﻪ و ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﻘﺎﻟﻪ ﻣﻨﺘﺸﺮ ﻧﻤﻮدﻧﺪ. ﻋﻮﻓﻲ و رﺑﺎﻧﻲ ﻫﺎ ﻃﻲ ﺳﺎﻟﻬﺎي 84 – 1374 ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎي درﻳﺎﻳﻲ ﻣﺎﻫﻴﺎن ﻧﻤﺎﻳﺸﻲ و ﺑﺎﻳﮕﺎﻧﻲ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و درﻳﺎي ﻋﻤﺎن را ﻛﻪ در ﻣﻮزه ﻫﺎي ﻛﺸﻮر ﺑﻮده اﺳﺖ را ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ و ﺑﺮرﺳﻲ دﻗﻴﻖ ﺗﺎﻛﺴﻮﻧﻮﻣﻲ ﻗﺮار دادﻧﺪ. در اﻳﻦ ﺧﺼﻮص ﻣﻲ ﺗﻮان ﺑﻪ ﻣﻮزه ﻫﺎي زﻳﺮ اﺷﺎره ﻧﻤﻮد.  ﻣﻮزه ﺗﺎرﻳﺦ ﻃﺒﻴﻌﻲ – ﺗﻬﺮان  ﻣﻮزه زﻳﺴﺖ ﺷﻨﺎﺳﻲ داﻧﺸﻜﺪه ﻋﻠﻮم ، داﻧﺸﮕﺎه ﺗﻬﺮان  ﻣﻮزه زﻳﺴﺖ ﺷﻨﺎﺳﻲ داﻧﺸﻜﺪه ﻋﻠﻮم ، داﻧﺸﮕﺎه ﺷﻬﻴﺪ ﺑﺎﻫﻨﺮ ﻛﺮﻣﺎن

30  ﻣﻮزه ﻣﺎﻫﻲ ﺷﻨﺎﺳﻲ، ﻣﺮاﻛﺰ آﻣﻮزش ﻋﻠﻮم ﺷﻴﻼﺗﻲ ﻣﻴﺮزاﻛﻮﭼﻚ ﺧﺎن – رﺷﺖ و ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس – ﺑﻮﺷﻬﺮ  ﻣﻮزه ﻣﺎﻫﻲ ﺷﻨﺎﺳﻲ داﻧﺸﻜﺪه ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻃﺒﻴﻌﻲ ، داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﻛﺸﺎورزي و ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻃﺒﻴﻌﻲ – ﮔﺮﮔﺎن  ﻣﻮزه ﻣﺎﻫﻲ ﺷﻨﺎﺳﻲ و ﺷﻴﻼت داﻧﺸﮕﺎه آزاد اﺳﻼﻣﻲ – واﺣﺪ ﺳﻮاد ﻛﻮه  ﻣﻮزه زﻳﺴﺖ ﺷﻨﺎﺳﻲ درﻳﺎ ، ﻣﺮاﻛﺰ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺷﻴﻼﺗﻲ ﺧﻮزﺳﺘﺎن ، ﺑﻮﺷﻬﺮ ، ﺑﻨﺪر ﻋﺒﺎس ، ﭼﺎﺑﻬﺎر ﺳﺎﻳﺮ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻣﻮردي در ﻛﺸﻮر، ﻋﻤﺪﺗﺎ ﺷﺎﻣﻞ ﭘﺮوژه ﻫﺎي داﻧﺸﺠﻮﻳﻲ در ﻣﻘﺎﻃﻊ ﻣﺨﺘﻠﻒ و رﺷﺘﻪ ﻫﺎي ﺑﻴﻮﻟﻮژي درﻳﺎ، ﺷﻴﻼت و ﻳﺎ ﺟﺎﻧﻮر ﺷﻨﺎﺳﻲ در زﻣﻴﻨﻪ ﻣﺎﻫﻲ ﺷﻨﺎﺳﻲ و ﻳﺎ ﺑﺎز ﻧﮕﺮي راﺳﺘﻪ، ﺧﺎﻧﻮاده و ﻳﺎ ﺟﻨﺲ، و ﻳﺎ ﺑﺎ ﻫﺪف ﻣﺎﻫﻲ ﺷﻨﺎﺳﻲ ﻳﻚ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺧﺎص ﺑﻮده اﺳﺖ. در ﻣﻮارد ﻣﺘﻌﺪدي ﻧﻴﺰ ﮔﺰارﺷﻬﺎﻳﻲ از ﺣﻀﻮر و ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻳﻚ ﮔﻮﻧﻪ ﺟﺪﻳﺪ ﺑﻌﻨﻮان اوﻟﻴﻦ ﮔﺰارش در ﻣﺤﺪوده آﺑﻬﺎي اﻳﺮاﻧﻲ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و درﻳﺎي ﻋﻤﺎن ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﮔﺰارش و ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺑﻪ ﭼﺎپ رﺳﻴﺪه اﺳﺖ. در ﻗﺎﻟﺐ ﭘﺮوژه ﻫﺎ و ﻃﺮﺣﻬﺎي ﺗﺤﻘﻴﻘﺎﺗﻲ ﻣﺮاﻛﺰ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺷﻴﻼﺗﻲ ﺟﻨﻮب ﻛﺸﻮر (ﻣﺮاﻛﺰ ﺗﺎﺑﻌﻪ ﻣﻮﺳﺴﻪ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺷﻴﻼت) ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﺎﻫﻴﺎن درﻳﺎﻳﻲ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و ﺧﻠﻴﺞ ﻋﻤﺎن ﺑﺮاي ﻣﺤﺪوده آﺑﻬﺎي اﺳﺘﺎﻧﻬﺎي ﺟﻨﻮﺑﻲ ﻛﺸﻮر ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪه اﺳﺖ. در اﻳﻦ ﺧﺼﻮص ﻣﻲ ﺗﻮان ﺑﻪ ﻣﻮارد زﻳﺮ اﺷﺎره ﻧﻤﻮد: (ﻋﻮﻓﻲ و ﻫﻤﻜﺎران، 1389) ﻋﻮﻓﻲ و ﻏﺮﻳﺒﻲ، 1376 – ﻋﻮﻓﻲ و درﻳﺎﻧﺒﺮد، 1378 و 1380 – ﻋﻮﻓﻲ و دﻫﻘﺎﻧﻲ، 1379 – ﻋﻮﻓﻲ و رﺑﺎﻧﻲ ﻫﺎ، 1373 و 1374 و 1375 و 1376 – رﺑﺎﻧﻴﻬﺎ و ﻋﻮﻓﻲ، 1375 و 1382 – ﻏﻼﻣﻲ و ﻫﻤﻜﺎران، 1381 – ﺟﺎوﻳﺪ ﭘﻮر و ﻫﻤﻜﺎران، 1380 دﻳﺮﭘﻮش و ﻫﻤﻜﺎران، 1382 – ﺑﺎرﮔﺎﻫﻲ و ﻋﻮﻓﻲ، 1384 – ﻧﺼﻴﺮي ﺗﺒﺮﻳﺰي و ﻫﻤﻜﺎران، 1380 – ﺣﺴﻴﻨﻲ و ﻫﻤﻜﺎران، 1373 – وﺛﻮﻗﻲ و ﻫﻤﻜﺎران، 1371 – اﺳﺪي و دﻫﻘﺎﻧﻲ، 1372 – درﻳﺎﻧﺒﺮد، 1384 و 1383 – ﻋﻮﻓﻲ، 1373و 1379 – ﻏﺮﻳﺒﻲ، 1375 - رﺑﺎﻧﻲ ﻫﺎ، 1374 و 1375 – وﻟﻲ ﻧﺴﺐ و ﻫﻤﻜﺎران، 1379 و 1384 – ﻣﺤﻤﺪﺧﺎﻧﻲ و ﻫﻤﻜﺎران، 1379 – اﺑﺪاﻟﻲ و ﻫﻤﻜﺎران،1384 – ﻛﻴﺎﺑﻲ و ﻫﻤﻜﺎران، 1384 ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت اﻧﺠﺎم ﺷﺪه از ﺳﻮي Nellen در ﺳﺎل 1972 در ﺧﺼﻮص اﻳﻜﺘﻴﻮﭘﻼﻧﻜﺘﻮﻧﻬﺎي ﻣﻨﻄﻘﻪ، ﺑﺮرﺳﻲ ﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ و ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻓﺮاواﻧﻲ ﻣﺮاﺣﻞ ﻻروي ﻣﺎﻫﻴﺎن در آﺑﻬﺎي ﺳﺎﺣﻠﻲ و دور از ﺳﺎﺣﻞ اﻳﺮاﻧﻲ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و درﻳﺎي ﻋﻤﺎن ﻧﻴﺰ از ﺳﺎل 1372 در ﺟﻨﻮب ﻛﺸﻮر از ﺳﻮي ﻣﻮﺳﺴﻪ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺷﻴﻼت اﻳﺮان و ﻣﺮاﻛﺰ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺷﻴﻼﺗﻲ ﺗﺎﺑﻌﻪ در ﺟﻨﻮب ﻛﺸﻮر ﺷﺎﻣﻞ ﺧﻮزﺳﺘﺎن، ﺑﻮﺷﻬﺮ، ﻫﺮﻣﺰﮔﺎن و ﭼﺎﺑﻬﺎر ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰي و اﺟﺮا ﮔﺮدﻳﺪ. در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ ﻧﻴﺰ اداﻣﻪ دارد. ﻧﺘﺎﻳﺞ اﻳﻦ ﻃﺮح ﻣﻠﻲ در ﺗﻜﻤﻴﻞ اﻃﻼﻋﺎت ﻣﺎﻫﻲ ﺷﻨﺎﺳﻲ ﻧﻴﺰ ﺑﺴﻴﺎر ﻣﻮﺛﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد. در اﻳﻦ ﺧﺼﻮص ﻣﻲ ﺗﻮان ﺑﻪ ﻣﻮارد زﻳﺮ اﺷﺎره ﻧﻤﻮد: رﺑﺎﻧﻲ ﻫﺎ، 1374 و 1377 - رﺑﺎﻧﻲ ﻫﺎ و ﻫﻤﻜﺎران، 1375 و 1382 – دﻫﻘﺎن و ﻫﻤﻜﺎران، 1375 و 1379 و 1382 – ﻣﺤﻤﺪﻧﮋاد و رﺑﺎﻧﻲ ﻫﺎ، 1381 – ﻋﻮﻓﻲ و رﺑﺎﻧﻲ ﻫﺎ 1380 و 1384 و 1385 – ﻋﻮﻓﻲ و ﺑﺨﺘﻴﺎري، 1377 – ﺟﻮﻛﺎر و ﺳﺮاﺟﻲ، 1380 – ﺳﻨﺠﺮاﻧﻲ و ﻫﻤﻜﺎران، 1385 – زارع ﻧﮋاد و ﻫﻤﻜﺎران، 1381 - ﻧﻮري ﻧﮋاد و رﺑﺎ ﻧﻲ ﻫﺎ، 1386

31 ﺟﺪول 2-1: ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت و ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت در زﻣﻴﻨﻪ ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و ﺧﻠﻴﺞ ﻋﻤﺎن ﺑﺮ اﺳﺎس ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻓﺎرﺳﻲ (ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺳﺎل اﻧﺘﺸﺎر)

UNCC ﻋﻤﺎن ﻋﻤﺎن ( ICZM زﺑﺎﻧﻪ (FAO)

ﻓﺎرس

(

ﺧﻠﻴﺞ ﺧﻠﻴﺞ

ﺳﻪ ﺧﺎﻧﻮاده

ﺗﻤﺰ ( ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس

ﺧﺎﻧﻮاده

ﮔﺰارش ﮔﺰارش ﺧﻠﻴﺞ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻜﻲ

ﺧﻠﻴﺞ ﻋﻤﺎن

ﻋﻤﺎن

و س و و (

ﻓﺎرس

)

ﻓﺎرس ﻓﺎرس

اي

ﺷﻜﻼن

ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺧﻠﻴﺞ ﻫﺮﻣﺰ اﻳﺮان

ﺷﻜﻼن )

اﻳﺮان اﻳﺮان ﺧﻠﻴﺞ ﺷﻜﻼن درﻳﺎي

ﻣﻮزه ﻋﻤﺎن، ﻋﻤﺎن، اﻳﺮان (IFRO)

ﺧﻠﻴﺞ

ﻣﻨﺒﻊ ﺧﻠﻴﺞ ﺧﻠﻴﺞ

درﻳﺎﻳﻲ

ﺗﻨﮕﻪ

ﺷﻜﻼن

ﻣﺎﻫﻴﺎن ﻣﺎﻫﻴﺎن ﻧﺴﺨﻪ

ﻣﺎﻫﻲ ﭘﻨﺠﺰاري )

و

ﻓﺎرس ﻣﺎﻫﻴﺎن

ﻣﺎﻫﻲ

و

ﻣﺎﻫﻴﺎن ﻣﺎﻫﻲ ﺧﻠﻴﺞ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس

ﺷﻜﻼن (IFRO) ﻓﺎرس

ﻧﻮع

ﻣﺎﻫﻴﺎن ﻣﺎﻫﻴﺎن ﻏﺎﻟﺐ ﻏﺎﻟﺐ

)

ﺷﮓ

اﻗﺘﺼﺎدي

ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻣﺎﻫﻲ

ﻋﻤﺎن ﻋﻤﺎن

ﻣﺎر

ﺧﻠﻴﺞ ﺑﺎدﻛﻨﻚ

ﻣﻌﺮﻓﻲ و و

ﺳﻴﺴﺘﻤﺎﺗﻴﻚ ﺧﺎﻧﻮاده ﺧﻠﻴﺞ

ﺧﻠﻴﺞ

ﻓﺎرس ﻓﺎرس ﻣﺎﻫﻴﺎن زﻳﻨﺘﻲ ﻛﻮﺳﻪ ﺳﻔﺮه راﺳﺘﻪ راﺳﺘﻪ ﻣﺎﻫﻲ

ﻛﻔﺸﻚ

ﺧﻠﻴﺞ ﺧﻠﻴﺞ

اﻳﺮان اﻳﺮان و و ﻣﺎﻫﻴﺎن

ﻓﺎرس

ﺑﻨﺪي، ﻣﺎﻫﻴﺎن ﻣﺎﻫﻴﺎن

ﺑﻨﺪي ﺑﻨﺪي

راﺳﺘﻪ

ﺗﺠﺎرﺗﻲ

ﺷﻨﺎﺳﻲ ﻣﺎر

ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺧﻠﻴﺞ ﺧﻠﻴﺞ ﺷﻨﺎﺳﻲ ﺷﻨﺎﺳﻲ ﺷﻨﺎﺳﻲ ﺷﻨﺎﺳﻲ

ﻛﻮﺳﻪ

درﻳﺎﻳﻲ درﻳﺎﻳﻲ و و

راﺳﺘﻪ

راﺳﺘﻪ اي

ﻓﺎرس ﻓﺎرس ﺑﺎزﻧﮕﺮي

ﺧﻠﻴﺞ رده رده

رده ﺷﻨﺎﺳﻲ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻣﻌﺮﻓﻲ

ﻣﺎﻫﻴﺎن ﻣﺎﻫﻴﺎن

ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻣﻌﺮﻓﻲ

ﮔﻮﻧﻪ ﮔﻮﻧﻪ ﻣﺎﻫﻴﺎن

ﮔﻮﻧﻪ ﮔﻮﻧﻪ ﮔﻮﻧﻪ ﮔﻮﻧﻪ

و ﻣﺎﻫﻴﺎن ﻣﺎﻫﻴﺎن

، ، ﺷﻨﺎﺳﻲ

ﺳﻴﺴﺘﻤﺎﺗﻚ

زﻳﻨﺘﻲ ﺧﻠﻴﺞ ﺧﻠﻴﺞ ﺷﻨﺎﺳﻲ ﺷﻨﺎﺳﻲ ﺷﻨﺎﺳﻲ

و

و ﺗﻮﺻﻴﻒ دﻛﺘﺮي، ﮔﻮﻧﻪ اي اي ارﺷﺪ، ارﺷﺪ، ارﺷﺪ، ارﺷﺪ، ارﺷﺪ،

و و ﻣﻌﺮﻓﻲ ﺑﻨﺪي ﺑﻨﺪي

اﺳﺎﻣﻲ اﺳﺎﻣﻲ

ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ

ﮔﻮﻧﻪ ﮔﻮﻧﻪ ﻣﺎﻫﻴﺎن ﻣﺎﻫﻴﺎن ﻣﺎﻫﻴﺎن ﮔﻮﻧﻪ

، ﻣﺎﻫﻲ ﻣﺎﻫﻲ ﻣﺎﻫﻲ

ﺎرﺷﻨﺎﺳﻲ رﺷﻨﺎﺳﻲ ﺎرﺷﻨﺎﺳﻲ ﺎرﺷﻨﺎﺳﻲ ﺎرﺷﻨﺎﺳﻲ ﺎرﺷﻨﺎﺳﻲ

رده رده

ﻧﺎﻣﻪ

و ﺎزﻧﮕﺮي اﻫﻨﻤﺎي

ﻬﺮﺳﺖ ﻬﺮﺳﺖ ﻛﺘﺮي،

ﺮﻫﻨﮓ ﺮﻫﻨﮓ

ﻌﺮﻓﻲ

ﻠﺲ ﻃﻠﺲ ﻃﻠﺲ

ﺘﺎب ﺘﺎب ﺘﺎب ﺘﺎب ﺘﺎب

ﺎﻳﺎن ﻠﻴﺪ ﻠﻴﺪ اﻃ ﺎ ر د ﻛ ﻛ ﻛ ﻛ ﻛ ﻛ ﻛ ﻛ ﻛ ﻛ ﻛ ﻛ ﻛ ﻣ ﻓ ﻓ ﻓ ﻓ ﭘ ا ا ﺑ

1377

، ( ﺳﺎل ﻟﻮﭘﻨﺘﻴﻦ

1390

و

1382

1392

1373 1380

1385 1382 1392 1381 ﻟﻒ 1380 1378

1394 1393 1390 1382

1394

و 1388 ﻫﻤﻜﺎران،

1375

1389 ﺑﻠﮕﻮاد 1391

ﻣﻮ

ﻛﻤﺎﻟﻲ،

ﺻﺪﻗﻲ،

ﻫﻤﻜﺎران،

، ﻫﻤﻜﺎران، ﻫﻤﻜﺎران، ﻫﻤﻜﺎران،

ﻫﻤﻜﺎران، ﻫﻤﻜﺎران، 1391 ﻫﻤﻜﺎران ﻫﻤﻜﺎران،

ﻫﻤﻜﺎران، ﻫﻤﻜﺎران، ﻫﻤﻜﺎران، ﻫﻤﻜﺎران، ن،

ﻋﻮﻓﻲ،

دﻫﻘﺎﻧﻲ، ﻋﻮﻓﻲ،

)

1384 ﻫﻤﻜﺎرا ﻧﺎدري،

اﻋﺘﻤﺎد 1387 و و

1369

و آﺑﺎدي،

ﺑﺨﺶ زاده

و

ﻧﺴﺐ

و

و ﺴﻜﺮي،

و و و و

و و

و و ﺎرﮔﺎﻫﻲ

و و و و و و

ﺎﺳﻤﻲ،

ﺴﻴﻨﻲ

و

ﺎدﻗﻲ

ﺎﺳﻤﻲ ﺎﺳﻤﻲ ﺘﺎري ﺒﺎﺳﻲ

ﺴﻴﻦ

ﻼﻣﻲ ﺎوﻳﺪ

ﺛﻮﻗﻲ ﻴﻮان، ﺳﺪي

ﻮﻓﻲ ﻮﻓﻲ ﻮﻓﻲ ﻮﻓﻲ ادﮔﺮ ﻮري ﺨﻴﺮ ﺼﻴﺮ ﻫﺮه

ﻟﻲ ﺻ ﺣ ﺟ ﺣ ﺳ و و ﻏ ﻋ ﻋ ﻋ ﻋ ﻋ ﻋ ز د ﻛ ﻣ ﻳ ﻳ ﻳ ﻧ ﻧ ا ﺑ

32 ﺟﺪول 2-2: ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت و ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت در زﻣﻴﻨﻪ ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و ﺧﻠﻴﺞ ﻋﻤﺎن ﺑﺮ اﺳﺎس ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻏﻴﺮ ﻓﺎرﺳﻲ (ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺳﺎل اﻧﺘﺸﺎر)

ﻋﻤﺎن ( ﻛﻮﻳﺖ

ﻋﻤﺎن

UNCC

(

ﺧﻠﻴﺞ ( ( ﻋﺮاق FAO ( ( ﻋﺮﺑﺴﺘﺎن ( ﻏﺮﺑﻲ

ﺳﺎﺣﻠﻲ ﻋﺮاق ﺑﺤﺮﻳﻦ و

ﺧﻠﻴﺞ ﻋﺮﺑﺴﺘﺎن

(

و درﻳﺎﻳﻲ

ﻋﺮﺑﺴﺘﺎن FAO

ﺷﻤﺎل ( ( درﻳﺎﻳﻲ ( (

( ﻋﻤﺎن

ﺻﻴﺎدي

ﻋﻤﺎن ﻛﻮﻳﺖ ﮔﺰارش ﻗﻄﺮ

ﻋﺮﺑﻲ آﺑﻬﺎي ﻋﻤﻖ ( آﺑﻬﺎي و ( ( ﻗﻄﺮ

(

ﻋﺮﺑﺴﺘﺎن ﻛﻮﻳﺖ

(

ﻓﺎرس

KISR اﻣﺎرات ﻣﺮﺟﺎﻧﻲ ﻣﺮﺟﺎﻧﻲ ﻣﻨﻄﻘﻪ

آﺑﻬﺎي ﻛﻮﻳﺖ ﻓﺎرس

ﻓﺎرس

ﺧﻠﻴﺞ

ﻋﻤﺎن ) ﺧﻠﻴﺞ

ﻛﻢ ﻣﻨﻄﻘﻪ آﺑﻬﺎي آﺑﻬﺎي آﺑﻬﺎي )

آﺑﻬﺎي

51 51 ﻧﺎك ، ﻓﺎرس

ﻋﻤﺎن ﻋﻤﺎن آﺑﻬﺎي

آﺑﻬﺎي ) ) ﺧﻠﻴﺞ ﻣﻨﺒﻊ

)

) ﺧﻠﻴﺞ

آﺑﻬﺎي آﺑﻬﺎي ﺧﻠﻴﺞ آﺑﻬﺎي ﺧﻠﻴﺞ ﻨﻄﻘﻪ ) ) ) ) ) )

ﺧﻄﺮ )

ﻋﻤﺎن ﻓﺎرس ﻓﺎرس

ﻋﻤﺎن

ﻓﺎرس ﻓﺎرس ﻓﺎرس ﻓﺎرس ﻓﺎرس ﻓﺎرس

ﻓﺎرس ﻓﺎرس ﻓﺎرس ﺧﻠﻴﺞ ﺧﻠﻴﺞ ﺧﻠﻴﺞ )

)

ﻧﻮع ﻣ

ﻏﻀﺮوﻓﻲ ( ﻓﺎرس

ﻓﺎرس ﻓﺎرس

) ) )

و و ﺟﺪﻳﺪ

(

ﺳﺎﺣﻠﻲ ﺗﺠﺎري

ﻓﺎرس رس ﺷﻴﻼﺗﻲ درﻳﺎﻳﻲ

ﺑﺤﺮﻳﻦ

ﺧﻠﻴﺞ

ﺧﻠﻴﺞ

ﻓﺎرس ﻓﺎرس

ﺳﻤﻲ

ﺧﻠﻴﺞ ﺧﻠﻴﺞ ﺧﻠﻴﺞ ﺧﻠﺒﺞ ﺧﻠﻴﺞ ﺧﻠﻴﺞ ﺧﻠﻴﺞ ﺧﻠﻴﺞ ﺧﻠﻴﺞ و و ﻣﺎﻫﻴﺎن

ﻓﺎ ﻓﺎرس ﻓﺎرس ﺧﻠﻴﺞ

ﺧﻠﻴﺞ ﺧﻠﻴﺞ ﻣﺎﻫﻴﺎن

) ﺧﻠﻴﺞ ﺧﻠﻴﺞ

ﻣﺎﻫﻴﺎن

ﻣﺎﻫﻴﺎن

ﻣﺎﻫﻴﺎن

ﺎن ﻣﺎﻫﻴﺎن ﻣﺎﻫﻴﺎن ﻣﺎﻫﻴﺎن ﻣﺎﻫﻴﺎن ﻣﺎﻫﻴﺎن ﻣﺎﻫﻴﺎن ﻣﺎﻫﻴﺎن ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺧﻠﻴﺞ آﺑﻬﺎي ﺧﻠﻴﺞ ﻣﺎﻫﻴﺎن ﻣﺎﻫﻴﺎن ﻣﺎﻫﻴﺎن ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺷﻴﻼﺗﻲ

ﻣﻌﺮﻓﻲ

ﻴ

ﻣﺎﻫ ﺷﻤﺎل ﻣﺎﻫﻴﺎن ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺧﻠﻴﺞ ﺧﻠﻴﺞ

اي ﻣﺮﺟﺎﻧﻲ ﻣﺮﺟﺎﻧﻲ

)

اي

ﻣﺎﻫﻴﺎن ﻣﻌﺮﻓﻲ

اي اي اي اي ﻣﻌﺮﻓﻲ اي اي اي اي ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻓﺎرس ﺑﻨﺪي ﺑﻨﺪي ﺑﻨﺪي ﺑﻨﺪي

ﮔﻮﻧﻪ

ﻣﺎﻫﻴﺎن

ﻣﺎﻫﻴﺎن

ﻣﺎﻫﻴﺎن ﻣﺎﻫﻴﺎن و

ﮔﻮﻧﻪ

ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﮔﻮﻧﻪ ﮔﻮﻧﻪ ﮔﻮﻧﻪ ﮔﻮﻧﻪ ﮔﻮﻧﻪ ﮔﻮﻧﻪ ﮔﻮﻧﻪ ﮔﻮﻧﻪ

ﺷﻨﺎﺳﻲ

ﺷﻨﺎﺳﻲ رده رده

رده رده

ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﻨﺎﻃﻖ و ﺗﻮﺻﻴﻒ ﺧﻠﻴﺞ و و و

ﺗﻮﺻﻴﻒ

ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺗﻮﺻﻴﻒ ﺗﻮﺻﻴﻒ ﺗﻮﺻﻴﻒ ﺗﻮﺻﻴﻒ ﺗﻮﺻﻴﻒ ﺗﻮﺻﻴﻒ ﺗﻮﺻﻴﻒ ﺗﻮﺻﻴﻒ اي اي اي اي اي اي

و و و و و و

ﮔﻮﻧﻪ ﺷﻨﺎﺳﻠﻴﻲ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﮔﻮﻧﻪ ﮔﻮﻧﻪ ﮔﻮﻧﻪ ﮔﻮﻧﻪ ﮔﻮﻧﻪ ﮔﻮﻧﻪ

ﻣﺎﻫﻴﺎن ﻣﺎﻫﻴﺎن ﻣﺎﻫﻴﺎن ﮔﻮﻧﻪ

و

و

و و و و و و و و ﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺎزﻧﮕﺮي اﻫﻨﻤﺎي اﻫﻨﻤﺎي

ﻮﺻﻴﻒ ﻮﺻﻴﻒ ﻮﺻﻴﻒ ﻬﺮﺳﺖ ﻬﺮﺳﺖ ﻬﺮﺳﺖ

ﺮرﺳﻲ

ﻌﺮﻓﻲ ﻌﺮﻓﻲ ﻌﺮﻓﻲ ﻌﺮﻓﻲ ﻌﺮﻓﻲ ﻌﺮﻓﻲ ﻌﺮﻓﻲ ﻐﺮﻓﻲ ﻌﺮﻓﻲ ﻃﻠﺲ ﻃﻠﺲ ﻃﻠﺲ

ﻠﻴﺪ ﻠﻴﺪ ﻠﻴﺪ ﻠﻴﺪ ﻠﻴﺪ ﻠﻴﺪ ﺷ ر ر ﻛ ﻛ ﻛ ﻛ ﻛ ﻛ ﻣ ﻣ ﻣ ﻣ ﻣ ﻣ ﻣ ﻣ ﻣ ﻓ ﻓ ﻓ ﺗ ﺗ ﺗ ﺑ ﺑ ا ا ا

White & Barwani, 1971, 1971 &Barwani, 1971, White

Belgvad & Loppenthin, 1944 Bramanian & Ibrahim, 1982

Baharna &Wajeeha, 1992

Schleib &Gubaner, 1987 Baharna & Randall, 1986 Fischer &Bianchi, 1984 Kuronuma & Abe, 1986 & Abe, Kuronuma 1986 & Abe, Kuronuma ﺳﺎل

Krupp &Muller, 1994 Carpenter etal., 1997 Carpenter etal., 1997

و Mccain etal.,, 1990 Randall etal., 1978 Randall etal., 1993 Tarr &ColesTarr 1990

ﻣﻮﻟﻒ Owfi etal., 2006

Al Ghias, 1999 Ghias, Al

Randall, 1995 Randall, 1995 Randall,

Basson, 1977 Basson, Bishop, 2003 Bishop, Relyea. 1981 Relyea. 1981 Khalaf, 1961 Khalaf,

Mahdi, 1971 Mahdi, 1962 Regan, 1906 Regan, Coad, 1992 Coad,

33

ﻓﺼﻞ ﺳﻮم

روش اﺟﺮاي ﺗﺤﻘﻴﻖ

34

3 – 1 - ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﻨﺎﺑﻊ و ﻣﺴﺘﻨﺪات آرﺷﻴﻮي ﭘﮋوﻫﺶ ﺣﺎﺿﺮ ﻃﻲ دوره 94 - 1390 ﺑﺎ ﻫﺪف ﺑﺮرﺳﻲ ﺳﻴﺴﺘﻤﺎﺗﻴﻚ و ﺑﺨﺼﻮص اﺻﻼح و ﺑﺎزﻧﮕﺮي رده ﺑﻨﺪي ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ( و ﺗﻨﮕﻪ ﻫﺮﻣﺰ) و ﺣﺼﻮل اﻃﻼﻋﺎت ﺟﺪﻳﺪ در زﻣﻴﻨﻪ ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﺑﺎ ﺗﺎﻛﻴﺪ ﺑﺮﻣﺤﺪوده آﺑﻬﺎي اﻳﺮاﻧﻲ ﺑﻪ اﺳﺘﻨﺎد ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﻣﻮزه اي ﻛﺸﻮر و ﺧﺎرج از ﻛﺸﻮر، ﺑﺮرﺳﻲ ﻫﺎي ﻣﻴﺪاﻧﻲ و ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﺮداري، و ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ اي ﻛﻠﻴﻪ ﻣﻨﺎﺑﻊ و ﻣﺴﺘﻨﺪات ﻣﻮﺟﻮد ﺑﻪ اﻧﺠﺎم رﺳﻴﺪ. ﺧﻼﺻﻪ اي از ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده در ﺟﺪول زﻳﺮ اراﺋﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ..

ﺟﺪول 3 – 1 : ﺧﻼﺻﻪ اﻃﻼﻋﺎت ﻣﻨﺎﺑﻊ و ﻣﺴﺘﻨﺪات آرﺷﻴﻮي ردﻳﻒ ﻧﻮع ﻣﻨﺒﻊ و ﻣﺴﺘﻨﺪات ﺗﻌﺪاد 1 ﻛﻠﻴﺪ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ FAO 21 2 ﻛﻠﻴﺪ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻏﻴﺮ FAO 12 3 ﻛﻠﻴﺪ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻓﺎرﺳﻲ 9 4 ﮔﺰارش ﻫﺎي ﻣﺎﻫﻲ ﺷﻨﺎﺳﻲ ﻓﺎرﺳﻲ 32 5 اﻃﻠﺲ ﻣﺎﻫﻲ ﺷﻨﺎﺳﻲ ﻓﺎرﺳﻲ 2 6 اﻃﻠﺲ ﻣﺎﻫﻲ ﺷﻨﺎﺳﻲ ﻏﻴﺮ ﻓﺎرﺳﻲ 27 7 ﻓﺮﻫﻨﮓ اﺳﺎﻣﻲ ﻣﺎﻫﻴﺎن اﻳﺮان 2 8 ﻓﻬﺮﺳﺖ ﮔﻮﻧﻪ اي ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و ﺧﻠﻴﺞ ﻋﻤﺎن 4 9 ﻣﻘﺎﻻت ﺳﻴﺴﺘﻤﺎﺗﻴﻚ ﻣﺎﻫﻲ ﺷﻨﺎﺳﻲ ﻓﺎرﺳﻲ 37 10 ﻣﻘﺎﻻت ﺳﻴﺴﺘﻤﺎﺗﻴﻚ ﻣﺎﻫﻲ ﺷﻨﺎﺳﻲ ﻏﻴﺮ ﻓﺎرﺳﻲ 128 11 ﭘﺎﻳﺎن ﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎي ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﺳﻴﺴﺘﻤﺎﺗﻴﻚ ﻣﺎﻫﻲ ﺷﻨﺎﺳﻲ ﻓﺎرﺳﻲ 8 12 ﻓﻬﺮﺳﺖ ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﻣﻮزه اي (داﺧﻞ ﻛﺸﻮر) 16 13 ﻓﻬﺮﺳﺖ ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﻣﻮزه اي (ﺧﺎرج از ﻛﺸﻮر) 4 14 ﺳﺎﻳﺖ ﻫﺎي ﻣﺎﻫﻲ ﺷﻨﺎﺳﻲ ﺳﻴﺴﺘﻤﺎﺗﻴﻚ 22 15 ﺳﺎﻳﺮ ﻣﺴﺘﻨﺪات و اﻧﺘﺸﺎرات ﻣﺮﺗﺒﻂ (ﻏﻴﺮ ﺳﻴﺴﺘﻤﺎﺗﻴﻚ) 37

35 3 –2 - ﺑﺮرﺳﻲ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎي درﻳﺎﻳﻲ (ﻏﻴﺮ ﻣﻮزه اي) ﻣﺠﻤﻮﻋﺎ ﺗﻌﺪاد 785 ﻧﻤﻮﻧﻪ در ﻗﺎﻟﺐ ﮔﺸﺖ ﻫﺎي درﻳﺎﻳﻲ و ﻳﺎ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻫﺎي ﻣﻴﺪاﻧﻲ در ﺑﻨﺎدر و ﺻﻴﺪ ﮔﺎﻫﻬﺎي ﺟﻨﻮب ﻛﺸﻮر در 4 اﺳﺘﺎن ﺳﺎﺣﻠﻲ ﺧﻮزﺳﺘﺎن، ﺑﻮﺷﻬﺮ، ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و ﺳﻴﺴﺘﺎن و ﺑﻠﻮﭼﺴﺘﺎن ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ. از اﻳﻦ ﺗﻌﺪاد ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺻﻴﺪ ﺗﺮال ﻛﻒ در ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و ﺗﻨﮕﻪ ﻫﺮﻣﺰ و ﺧﻠﻴﺞ ﻋﻤﺎن ﺑﻪ ﺗﻌﺪاد 416 ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﻮده اﺳﺖ ﻛﻪ در ﻗﺎﻟﺐ دو ﭘﺮوژه ﻣﻠﻲ ﻫﻴﺪرو ﻟﻮژي و ﻫﻴﺪرو ﻟﻮژي، و ارزﻳﺎﺑﻲ ذﺧﺎﻳﺮ ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺑﻪ روش ﻣﺴﺎﺣﺖ ﺟﺎﻳﺮوب ﺷﺪه ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺷﻨﺎور ﺗﺤﻘﻴﻘﺎﺗﻲ ﻓﺮدوس ﻳﻚ ﺑﺪﺳﺖ اﻣﺪه اﺳﺖ.

ﺟﺪول 3 – 2: ﺗﻌﺪاد ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻏﻴﺮ ﻣﻮزه اي اﺳﺘﺎن ردﻳﻒ روش ﺻﻴﺪ / ﺟﻤﻊ آوري ﺧﻮزﺳﺘﺎن ﺑﻮﺷﻬﺮ ﻫﺮﻣﺰﮔﺎن س و ﺟﻤﻊ ب 1 ﺗﺮال ﻣﺎﻫﻲ 88 92 112 124 416 2 ﺗﺮال ﻣﻴﮕﻮ --- 24 4 --- 28 3 ﭘﺮ ﺳﺎﻳﻦ ------5 10 15 4 ﻛﻴﺴﻪ اي ﺳﺎﺣﻠﻲ (ﺟﻞ ﺳﺎردﻳﻦ) --- 13 8 --- 21 5 ﮔﻮﺷﮕﻴﺮ اﻧﺘﻈﺎري --- 2 7 10 19 6 ﻣﺸﺘﺎ ------18 --- 18 7 ﺧﻮر ﺑﻨﺪ 8 ------8 8 ﮔﺮﮔﻮر --- 36 16 4 56 9 ﻗﻼب 4 18 9 --- 31 10 ﻣﺮاﻛﺰ ﺗﺨﻠﻴﻪ ﺻﻴﺪ 14 11 12 17 54 11 ﺑﺎزار ﻣﺎﻫﻲ ﻓﺮوﺷﻲ 6 9 4 7 26 12 ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻏﻮاﺻﻲ --- 10 6 11 27 13 ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﺗﻠﻒ ﺷﺪه 7 7 38 14 66 ﺟﻤﻊ 127 222 239 197 785

36 3 – 3 - ﺑﺮرﺳﻲ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎي درﻳﺎﻳﻲ (ﻣﻮزه اي) ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎي درﻳﺎﻳﻲ ﻣﺎﻫﻴﺎن ﻧﻤﺎﻳﺸﻲ و ﺑﺎﻳﮕﺎﻧﻲ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و ﺧﻠﻴﺞ ﻋﻤﺎن ﺑﻪ ﺗﻌﺪاد 1587 ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻛﻪ در ﻣﻮزه ﻫﺎي ﻛﺸﻮر ﻣﻮﺟﻮد ﺑﻮده اﺳﺖ و ﻧﻴﺰ ﺗﻌﺪاد 64 ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻣﻮزه اي ﺧﺎرج از ﻛﺸﻮر ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ، ﺑﺮرﺳﻲ دﻗﻴﻖ و ﺑﺎزﻧﮕﺮي ﺗﺎﻛﺴﻮﻧﻮﻣﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ . ﺟﺪول 3 -3: ﺗﻌﺪاد ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﻮزه اي

ردﻳﻒ ﻧﺎم ﻣﻮزه / ﻛﻠﻜﺴﻴﻮن / ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻣﻜﺎن ﺟﻤﻊ

1 ﻣﻮزه ﻣﻠﻲ ﺗﺎرﻳﺦ ﻃﺒﻴﻌﻲ اﻳﺮان - ﭘﺮدﻳﺴﺎن (MMTT) ﺗﻬﺮان 196 2 ﻣﻮزه ﻃﺒﻴﻌﺖ و ﺣﻴﺎت وﺣﺶ دار آﺑﺎد ﺗﻬﺮان 240 3 ﻣﻮزه ژﺋﻮ ﭘﺎرك ﺟﻬﺎﻧﻲ – ﻣﻨﻄﻘﻪ آزاد ﻗﺸﻢ 27 4 ﻣﻮزه زﻳﺴﺖ ﺷﻨﺎﺳﻲ درﻳﺎ ﭘﮋوﻫﺸﻜﺪه اﻛﻮﻟﻮژي ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و ﺧﻠﻴﺞ ﻋﻤﺎن ﺑﻨﺪر ﻋﺒﺎس 95 5 ﻣﻮزه زﻳﺴﺖ ﺷﻨﺎﺳﻲ درﻳﺎ ﭘﮋوﻫﺸﻜﺪه ﻣﻴﮕﻮ ﻛﺸﻮر ﺑﻮﺷﻬﺮ 269 6 ﻣﻮزه زﻳﺴﺖ ﺷﻨﺎﺳﻲ درﻳﺎ ﻣﺮﻛﺰ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺷﻴﻼﺗﻲ آﺑﻬﺎي دور ﭼﺎﺑﻬﺎر 34 7 ﻣﻮزه ﻣﺎﻫﻲ ﺷﻨﺎﺳﻲ ﻣﺮﻛﺰ آﻣﻮزش ﺷﻴﻼﺗﻲ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﺑﻮﺷﻬﺮ 96 8 ﻣﻮزه ﻣﺎﻫﻲ ﺷﻨﺎﺳﻲ ﻣﺮﻛﺰ آﻣﻮزش ﻣﻴﺰا ﻛﻮﭼﻚ ﺧﺎن رﺷﺖ 236 9 ﻣﻮزه ﻣﺎﻫﻲ ﺷﻨﺎﺳﻲ و ﺷﻴﻼت داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﻛﺸﺎورزي و ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻃﺒﻴﻌﻲ ﮔﺮﮔﺎن 49 10 ﻣﻮزه ﻣﺎﻫﻲ ﺷﻨﺎﺳﻲ و ﺷﻴﻼت داﻧﺸﮕﺎه آزاد اﺳﻼﻣﻲ ﺳﻮاد ﻛﻮه 31 11 ﻣﻮزه ﺗﺎرﻳﺦ ﻃﺒﻴﻌﻲ اﺻﻔﻬﺎن اﺻﻔﻬﺎن 11 12 ﻣﻮزه ﺗﺎرﻳﺦ ﻃﺒﻴﻌﻲ ﻫﻤﺪان ﻫﻤﺪان 16 13 ﻣﻮزه ﺗﺎرﻳﺦ ﻃﺒﻴﻌﻲ ﺷﻴﺮاز (SUIM) ﺷﻴﺮاز 24 14 ﻣﻮزه زﻳﺴﺖ ﺷﻨﺎﺳﻲ داﻧﺸﮕﺎه ﻓﺮدوﺳﻲ ﻣﺸﻬﺪ 18 15 ﻣﻮزه زﻳﺴﺖ ﺷﻨﺎﺳﻲ داﻧﺸﮕﺎه ﺗﻬﺮان (TUM) ﺗﻬﺮان 44 16 ﻣﻮزه زﻳﺴﺖ ﺷﻨﺎﺳﻲ داﻧﺸﮕﺎه ﺷﻬﻴﺪ ﺑﺎﻫﻨﺮ ﻛﺮﻣﺎن 147 17 ﻣﻮزه ﻫﺎي ﺧﺎرج از ﻛﺸﻮر (ﻛﺎﻧﺎدا، ژاﭘﻦ، داﻧﻤﺎرك، اﺗﺮﻳﺶ، ﻧﺮوژ، ﺑﺤﺮﻳﻦ، ﻋﻤﺎن، ﭘﺎﻛﺴﺘﺎن) 64 ﺟﻤﻊ 1587

37

ﻧﻘﺸﻪ3-1: ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﻣﻮزه ﻫﺎي ﻣﺎﻫﻲ ﺷﻨﺎﺳﻲ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ در ﺳﻄﺢ ﻛﺸﻮر

38 ﻧﻘﺸﻪ3-2: ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺑﻨﺎدر ﺻﻴﺎدي و ﻣﺮاﻛﺰ ﺗﺨﻠﻴﻪ ﺻﻴﺪ – اﺳﺘﺎن ﺧﻮزﺳﺘﺎن (ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس)

39 ﻧﻘﺸﻪ3-3: ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺑﻨﺎدر ﺻﻴﺎدي و ﻣﺮاﻛﺰ ﺗﺨﻠﻴﻪ ﺻﻴﺪ – اﺳﺘﺎن ﺑﻮﺷﻬﺮ (ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس)

40 ﻧﻘﺸﻪ3-4: ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺑﻨﺎدر ﺻﻴﺎدي و ﻣﺮاﻛﺰ ﺗﺨﻠﻴﻪ ﺻﻴﺪ – اﺳﺘﺎن ﻫﺮﻣﺰﮔﺎن (ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس، ﺗﻨﮕﻪ ﻫﺮﻣﺰ، ﺧﻠﻴﺞ ﻋﻤﺎن)

41 ﻧﻘﺸﻪ3-5: ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺑﻨﺎدر ﺻﻴﺎدي و ﻣﺮاﻛﺰ ﺗﺨﻠﻴﻪ ﺻﻴﺪ – اﺳﺘﺎن ﺳﻴﺴﺘﺎن و ﺑﻠﻮﭼﺴﺘﺎن (ﺧﻠﻴﺞ ﻋﻤﺎن)

42 3 – 4 - ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺑﺮ اﺳﺎس اﺻﻮل رده ﺑﻨﺪي (Systematic & Taxonomy) رده ﺑﻨﺪي (ﺳﻴﺴﺘﻤﺎﺗﻴﻚ) ﮔﻮﻧﻪ اي ﻣﺎﻫﻴﺎن ﻏﻀﺮوﻓﻲ ﺷﺎﻣﻞ ﻛﻮﺳﻪ ﻣﺎﻫﻴﺎن و ﺳﻔﺮه ﻣﺎﻫﻴﺎن (Sharks and Batoids) و اﺳﺘﺨﻮاﻧﻲ (Bony fishes) ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺎ Eschmeyer, 1990 اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ. ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﮔﻮﻧﻪ اي ﻧﻴﺰ ﻣﻮرد ﺗﺎﻳﻴﺪ دﭘﺎرﺗﻤﺎن ﻣﺎﻫﻲ ﺷﻨﺎﺳﻲ - ﻣﻮزه ﺗﺎرﻳﺦ ﻃﺒﻴﻌﻲ ﻛﺎﻧﺎدا - اﺗﺎوا (CMN) ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ. ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ در ﺑﺮرﺳﻴﻬﺎي ﻣﺎﻫﻲ ﺷﺎﻣﻞ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي زﻳﺴﺖ ﺳﻨﺠﻲ (Biometrical Parameters) ﻫﺴﺘﻨﺪ : (Randall and Carpenter, 1990)

3 – 4 – 1 - ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻗﺎﺑﻞ اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي (Morphometric) ﺷﺎﻣﻞ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ اي از ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي دارﻧﺪ . ﻧﻈﻴﺮ ﻃﻮﻟﻬﺎي ﻛﻞ، ﭼﻨﮕﺎﻟﻲ، اﺳﺘﺎﻧﺪارد، ﺑﺎﻟﻪ ﻫﺎ و ﭘﺎﻳﻪ ﺑﺎﻟﻪ ﻫﺎ ، ﺳﺎﻗﻪ دﻣﻲ، ﺳﺮ، ﭘﻮزه و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻗﻄﺮ ﭼﺸﻢ، ﻋﺮض ﻳﺎ ارﺗﻔﺎع ﺑﺪن، در ﻣﻮاردي ﻧﻴﺰ ﻧﺴﺒﺖ اﻳﻦ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎ ﺑﻪ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻛﻠﻴﺪ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﻲ ﮔﻴﺮﻧﺪ ﻛﻪ ﻣﻲ ﺑﺎﻳﺴﺖ ﺑﻪ دﻗﺖ اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي و ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﻮﻧﺪ .

3 – 4 – 2 - ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻗﺎﺑﻞ ﺷﻤﺎرش (Meristic) ﺷﺎﻣﻞ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ اي ازﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﺷﻤﺎرش دارﻧﺪ ، ﻧﻈﻴﺮ ﺗﻌﺪاد ﻣﻬﺮه ﻫﺎ ، ﺷﻌﺎﻋﻬﺎي ﺳﺨﺖ و ﻧﺮم ، ﻓﻠﺴﻬﺎ ، دﻧﺪاﻧﻬﺎ ، ﺧﺎرﻫﺎي ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺳﺮ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺧﺎرﻫﺎي ﺑﺨﺶ ﺑﺎﻻﻳﻲ و ﭘﺎﻳﻴﻨﻲ ﻛﻤﺎن آﺑﺸﺸﻲ .ﻋﻼوه ﺑﺮ ﻣﻮارد ﻓﻮق اﻟﺬﻛﺮ ، ﺳﺎﻳﺮ وﻳﮋﮔﻴﻬﺎ و ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻇﺎﻫﺮي ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻧﻴﺰ ﻣﻲ ﺑﺎﻳﺴﺖ ﺑﺮرﺳﻲ و ﻣﺸﺨﺺ ﮔﺮدد. در اﻳﻦ ﺧﺼﻮص ﻣﻲ ﺗﻮان ﺑﻪ رﻧﮓ و ﺧﻄﻮط، ﻧﻮارﻫﺎ، ﻟﻜﻪ ﻫﺎ و ﺧﺎﻟﻬﺎي رﻧﮕﻲ روي ﺑﺪن ( ﺗﻌﺪاد و ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ) ، ﺷﻜﻞ و ﻧﻮع ﺑﺎﻟﻪ ﻫﺎ ، دﻧﺪاﻧﻬﺎ و دﻫﺎن و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ رﺷﺘﻪ ﻫﺎ و زواﻳﺪ اﺷﺎره ﻧﻤﻮد.

3 – 4 – 3 –ﻋﺪم اﻣﻜﺎن ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﮔﻮﻧﻪ اي در ﺧﺼﻮص ﺗﻌﺪادي از ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎ ، ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ دﻗﻴﻖ ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎ اﻣﻜﺎن ﭘﺬﻳﺮ ﻧﺒﻮده اﺳﺖ . ﻟﺬا ﺑﺮاي ﻣﻌﺮﻓﻲ و ﻣﺸﺨﺺ ﻧﻤﻮدن ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎ، اﺧﺘﺼﺎرات رده ﺑﻨﺪي ﺑﻪ ﺷﺮح ﺟﺪول ﺑﻜﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ .(Smith and Heemestra. 1986)

43 ﺟﺪول 3-4: اﺧﺘﺼﺎرات اﺳﺘﺎﻧﺪارد رده ﺑﻨﺪي ﺑﺮاي ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻧﻤﻮﻧﻪ (اﻗﺘﺒﺎس از ICZN, 1999) اﺧﺘﺼﺎر ﺗﻮﺻﻴﻒ ( .fa) ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﮔﻮﻧﻪ در ﺣﺪ ﺧﺎﻧﻮاده ( .sp ) ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﮔﻮﻧﻪ در ﺣﺪ ﺟﻨﺲ ( .ca ) ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﮔﻮﻧﻪ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ درﺳﺖ و ﻣﻮرد ﺗﺮدﻳﺪ ﺑﻮده و ﻧﺎﻣﻄﻤﺌﻦ ( .cf ) ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﮔﻮﻧﻪ ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﮔﻮﻧﻪ ﻣﺸﺎﺑﻪ و ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه ( .aff ) ﮔﻮﻧﻪ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺷﺪه داراي ﺷﺒﺎﻫﺖ، وﻟﻲ ﻋﺪم ﻣﻄﺎﺑﻘﺖ (.q.v) ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﮔﻮﻧﻪ ﻣﺴﺘﻠﺰم ﺑﺮرﺳﻲ ﮔﻮﻧﻪ ﻫﻤﺘﺮاز (.gen. nov) ﻣﻌﺮﻓﻲ ﺟﻨﺲ ﺟﺪﻳﺪ و ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدي (.sp. nov) ﻣﻌﺮﻓﻲ ﮔﻮﻧﻪ ﺟﺪﻳﺪ و ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدي (.sub sp. nov) ﻣﻌﺮﻓﻲ زﻳﺮ ﮔﻮﻧﻪ ﺟﺪﻳﺪ و ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدي

* ﻣﺸﻜﻼت و ﻣﺴﺎﺋﻞ اراﺋﻪ ﺷﺪه زﻳﺮ را ﻣﻲ ﺗﻮان ﺑﻪ ﻋﻨﻮان دﻻﻳﻞ ﻋﺪم اﻣﻜﺎن ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ دﻗﻴﻖ ﮔﻮﻧﻪ اي اﺷﺎره ﻧﻤﻮد: 1 ) ﻃﻮﻻﻧﻲ ﺑﻮدن ﻣﺪت زﻣﺎن ﻧﮕﻬﺪاري ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎ از زﻣﺎن ﺟﻤﻊ آوري ﺗﺎ ﺑﺮرﺳﻲ ، و در ﻃﻲ اﻳﻦ ﻣﺪت ﻣﺤﻠﻮﻟﻬﺎي ﻧﮕﻬﺪاري ﻳﺎ ﺗﻌﻮﻳﺾ ﻧﺸﺪه اﻧﺪ و ﻳﺎ ﻳﻜﺒﺎر اﻳﻦ ﻛﺎر ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ . 2) ﺷﺮاﻳﻂ ﻧﺎﻣﺴﺎﻋﺪ ﻣﺤﻴﻂ و ﻋﺪم وﺟﻮد ﻓﻀﺎي ﻛﺎﻓﻲ ﻧﮕﻬﺪاري ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎ از ﻧﻈﺮ درﺟﻪ ﺣﺮارت و ﻧﻮر ﻧﻴﺰ ﺟﺎﺑﺠﺎﻳﻲ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎ 3) ﻋﺪم اﺳﺘﻔﺎده از ﻧﻮع و درﺻﺪ ﻣﺤﻠﻮل ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻧﮕﻬﺪارﻧﺪه و ﺗﺜﺒﻴﺖ ﻛﻨﻨﺪه . 3) ﺻﺪﻣﺎت ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ و از ﺑﻴﻦ رﻓﺘﻦ ﺑﺮﺧﻲ از ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻇﺎﻫﺮي ﻧﻈﻴﺮ رﻧﮓ ، ﻓﻠﺴﻬﺎ ، ﺑﺎ ﻟﻪ ﻫﺎ ، ﺷﻌﺎﻋﻬﺎي ﺳﺨﺖ و ﻧﺮم و . . 4) ﻋﺪم دﺳﺘﺮﺳﻲ ﺑﻪ ﻣﻨﺎﺑﻊ و ﻛﻠﻴﺪ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺑﺨﺼﻮص ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﻏﻴﺮ ﺷﻴﻼﺗﻲ و ﻏﻴﺮ ﺗﺠﺎري 5) وﺟﻮد ﭼﻨﺪ ﮔﺎﻧﮕﻲ در ﻛﻠﻴﺪﻫﺎي ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ و ﻧﺎرﺳﺎ ﺑﻮدن ﻛﻠﻴﺪﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد در ﻣﻨﻄﻘﻪ .

3 – 5 - ﻣﻄﺎﺑﻘﺖ و ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻧﻬﺎﻳﻲ اﺳﺎﻣﻲ ﻋﻠﻤﻲ ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺗﺎﻳﻴﺪ اﺳﺎﻣﻲ ﻋﻠﻤﻲ ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺑﺮ اﺳﺎس اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺳﻴﺴﺘﻤﺎﺗﻴﻚ ﺟﺎﻧﻮر ﺷﻨﺎﺳﻲ ICZN اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺖ. ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ واژه ﻫﺎي و ﻣﻌﻴﺎر ﻫﺎي ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده در اﺳﺘﺎﻧﺪارد ICZN در ﭘﻴﻮﺳﺖ ارﺋﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ. International Commission on Zoological Nomenclature International Code of Zoological Nomenclature

44 ﺟﺪول 3 – 5: واژه ﻫﺎي رده ﺑﻨﺪي در ﺟﺪول ﻣﻌﺮﻓﻲ ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎ ﺑﺮ اﺳﺎس اﺳﺘﺎﻧﺪارد (اﻗﺘﺒﺎس از ICZN, 1999 و Fishbase, 2015) CoL Status Valid Synonymy Combination Synonym Yes Senior New Homonym No Junior Original Accepted Questionable Misapplied Ambiguous Misapplied Other Rank Misapplied Other

3 – 6 - ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻧﻮﻳﺴﻲ اﺳﺎﻣﻲ ﻋﻠﻤﻲ ﻧﻤﻮﻧﻪ اي از ﺟﺪول ﻫﺎي ﻧﺘﺎﻳﺞ و اراﺋﻪ اﺳﺎﻣﻲ ﻋﻠﻤﻲ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﺷﺪه و اﺳﺎﻣﻲ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﻏﻴﺮ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﺷﺪه ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎ ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺑﻪ ﺷﺮح زﻳﺮ اراﺋﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ.

ﺟﺪول 3 – 6: ﻧﻤﻮﻧﻪ اﺳﺎﻣﻲ ﻏﻴﺮ ﻣﻌﻤﻮل و ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻧﺸﺪه راﻳﺞ (ﻣﺘﺮادف) ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﻣﺎﻫﻴﺎن (اﻗﺘﺒﺎس از ICZN, 1999 و Fishbase, 2015) No Synonym Author CoL Status Valid Synonymy Combination 1 Acanthurus bipunctatus (non Günther, 1861) misapplied No misapplied misapplied 2 Acanthurus elongatus (non Lacepède, 1802) misapplied No misapplied misapplied 3 Acanthurus flavoguttatus (non Kittlitz, 1834) misapplied No misapplied misapplied 4 Acanthurus fuliginosus Lesson, 1831 ambiguous No questionable original 5 Acanthurus gahm (non Forsskål, 1775) misapplied No misapplied misapplied 6 Acanthurus lineolatus Valenciennes, 1835 ambiguous No questionable original 7 Acanthurus mata (non Cuvier, 1829) misapplied No misapplied misapplied 8 Acanthurus marginatus (non Valenciennes, 1835) misapplied No misapplied misapplied 9 Acanthurus matoides Valenciennes, 1835 synonym No junior original 10 Acanthurus nigrofuscus (Forsskål, 1775) accepted Yes senior new 11 Acanthurus nigroris (non Valenciennes, 1835) misapplied No misapplied misapplied 12 Acanthurus rubropunctatus Rüppell, 1829 synonym No junior original 13 Chaetodon nigrofuscus Forsskål, 1775 synonym No senior original 14 Ctenodon rubropunctatus (Rüppell, 1829) synonym No junior new 15 Hepatus elongatus (non Lacepède, 1802) misapplied No misapplied misapplied 16 Hepatus fuliginosus (Lesson, 1831) ambiguous No questionable new 17 Hepatus lineolatus (Valenciennes, 1835) ambiguous No questionable new 18 Hepatus lucillae Fowler, 1938 synonym No junior original 19 Teuthis bipunctatus (non Günther, 1861) misapplied No misapplied misapplied 20 Teutis bipunctatus (non Günther, 1861) misapplied No misapplied misapplied

45 - Acanthuridae Acanthurus nigrofuscus (Forsskål, 1775) - Randall, J.E., 1956. A revision of the surgeonfish genus Acanthurus. Pac. Sci. 10(2):159-235 - Randall, J.E., 1986. Acanthuridae. p. 811-823. In M.M. Smith and P.C. Heemstra (eds.) Smiths' sea fishes. Springer-Verlag, Berlin. - Al-Abdessalam, T.Z.S. 1995. Marine species of the Sultanate of Oman, Marine Science and Fisheries Center, Ministry of Agriculture and Fisheries, Oman, 412 p. - Carpenter, K.E., F. Krupp, D.A. Jones and U. Zajonz, 1997. Living marine resources of Kuwait, eastern Saudi Arabia, Bahrain, Qatar, and the United Arab Emirates. FAO species identification field guide for fishery purposes. 293p + 17 col. plates. Rome, FAO - Randall, J.E. and K.K.P. Lim (eds.), 2000. A checklist of the fishes of the South China Sea. Raffles Bull. Zool. Suppl. (8):569-667 - Randall, J.E., 2001. Acanthuridae. Surgeonfishes (tangs, unicornfishes). p. 3653-3683. In K.E. Carpenter and V. Niem (eds.) FAO species identification guide for fishery purposes. The living marine resources of the Western Central Pacific. Vol. 6. Bony fishes part 4 (Labridae to Latimeriidae), estuarine crocodiles. FAO, Rome

3-7- ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪي زﻳﺴﺘﮕﺎﻫﻲ ﻣﺎﻫﻴﺎن روش ﻛﺪ ﮔﺬاري و ﺑﺎزﻧﮕﺮي ﮔﻮﻧﻪ اي ﺑﻪ اﺳﺘﻨﺎد FishBase و ICZN، روش ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪي زﻳﺴﺘﮕﺎﻫﻲ ﮔﺮوﻫﻬﺎي ﮔﻮﻧﻪ اي ﺑﻪ اﺳﺘﻨﺎد Helfman et al., 1999; Khalaf and Disi, 2008 و ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎي ﺟﺎﻧﻮري و ﻫﻢ ﭘﻮﺷﺎﻧﻲ زﻳﺴﺘﮕﺎﻫﻲ ﻣﺎﻫﻴﺎن ﻣﻨﻄﻘﻪ اﻗﻴﺎﻧﻮﺳﻲ ﻫﻨﺪ – آرام (Indo-Pacific) ﻧﻴﺰ ﺑﻪ اﺳﺘﻨﺎد ;Krupp et al., 1997 Helfman et al., 1999 ﺑﻮده اﺳﺖ. ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪي زﻳﺴﺘﮕﺎﻫﻴﻲ ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﺑﺮ اﺳﺎس ﻣﻨﺎﺑﻊ اﻛﻮﻟﻮژﻳﻚ زﻳﺴﺘﮕﺎﻫﻬﺎي درﻳﺎﻳﻲ ﻃﺒﻖ ﺟﺪول اراﺋﻪ ﺷﺪه ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ و و ﺗﻔﻜﻴﻚ ﺷﺪه اﺳﺖ. Krupp et al., 1997 – Helfman et al., 1999 ﺑﺮ اﺳﺎس ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻓﻮق اﻟﺬﻛﺮ، ﻣﺎﻫﻴﺎن درﻳﺎﻳﻲ ﺑﻪ دو ﮔﺮوه اﺻﻠﻲ ﻣﺎﻫﻴﺎن ﭘﻼژﻳﻚ ﺑﺎ ﭼﻬﺎر زﻳﺴﺘﮕﺎه ﺗﺨﺼﺼﻲ، و ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺑﻨﺘﻴﻚ ﺑﺎ ﭼﻬﺎر ﮔﺮوه ﺗﺨﺼﺼﻲ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺑﻨﺪي ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ. اﺳﺎس ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺑﻨﺪي ﻧﻴﺰ ب ﻣﺒﻨﺎي وﻳﮋﮔﻴﻬﺎي زﻳﺴﺘﮕﺎﻫﻲ ﺗﻐﺬﻳﻪ اي اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ. http://www.fishbase.org/search.php

46 - زﻳﺴﺘﮕﺎﻫﻬﺎي واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﺑﺴﺘﺮ Benthic habitats  زﻳﺴﺘﮕﺎﻫﻬﺎي آﺑﺴﻨﮕﻬﺎي ﻣﺮﺟﺎﻧﻲ و ﺳﻨﮕﻲ - ﺻﺨﺮه اي (Coral reefs & Rocks (Boulders  زﻳﺴﺘﮕﺎﻫﻬﺎي ﺑﺴﺘﺮ ﻫﺎي ﻧﺮم (ﮔﻠﻲ – ﺷﻨﻲ) (Soft bottom (Sandy–Muddy beds  زﻳﺴﺘﮕﺎﻫﻬﺎي ﺑﺴﺘﺮ ﻫﺎي ﻋﻠﻔﻲ و ﺟﻠﺒﻜﻲ Seagrass & Algae beds  زﻳﺴﺘﮕﺎﻫﻬﺎي ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻋﻤﻴﻖ (Deep benthic (Demersal - زﻳﺴﺘﮕﺎﻫﻬﺎي واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﻣﺤﻴﻂ ﻏﻴﺮ ﺑﺴﺘﺮ Pelagic habitats  زﻳﺴﺘﮕﺎﻫﻬﺎي آﺑﻬﺎي آزاد اﻗﻴﺎﻧﻮﺳﻲ (Pelagic – Oceanic (Open sea  زﻳﺴﺘﮕﺎﻫﻬﺎي آﺑﻬﺎي ﻛﻢ ﻋﻤﻖ ﺳﺎﺣﻠﻲ) (Pelagic – Neritic (Shallow waters  زﻳﺴﺘﮕﺎﻫﻬﺎي آﺑﻬﺎي ﻓﻮق ﺑﺴﺘﺮي (Pelagic – Benthic (Bentho pelagic  زﻳﺴﺘﮕﺎﻫﻬﺎي واﺑﺴﺘﻪ و ﭘﻴﺮاﻣﻮن آﺑﺴﻨﮕﻬﺎي ﻣﺮﺟﺎﻧﻲ Reef associated

ﺟﺪول 3-7: ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪي اﺳﺘﺎﻧﺪارد زﻳﺴﺘﮕﺎﻫﻲ ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس (و ﺗﻨﮕﻪ ﻫﺮﻣﺰ و ﺧﻠﻴﺞ ﻋﻤﺎن) ( اﻗﺘﺒﺎس از Helfman et al., 1999; Khalaf and Disi, 2008) Benthic habitats Pelagic habitats Species group Code Species group Code

Coral reefs & Rocks (Boulders) CR Pelagic – Oceanic (Open sea) PO

Soft bottom (Sandy–Muddy beds) SB Pelagic – Neritic (Shallow waters) PN

Seagrass & Algae beds SA Pelagic – Benthic (Bentho pelagic) PB

Deep benthic (Demersal) DB Reef associated RA

3-8- ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎي ﺟﺎﻧﻮري ﻓﻮن ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎي ﺟﺎﻧﻮري (Zoogeography) و ﻫﻢ ﭘﻮﺷﺎﻧﻲ و ﻣﺸﺎﺑﻬﺖ ﻫﺎي زﻳﺴﺘﮕﺎﻫﻲ (Habitat overlaping) ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻓﻮن ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﺑﺎ ﺳﺎﻳﺮ درﻳﺎﻫﺎي ﻣﺸﺎﺑﻪ (ﮔﺮﻣﺴﻴﺮي و ﻧﻴﻤﻪ ﮔﺮﻣﺴﻴﺮي و ﻣﻌﺘﺪل ﮔﺮم) در ﮔﺴﺘﺮه اﻗﻴﺎﻧﻮﺳﻲ ﻫﻨﺪ - آرام در ﺳﻄﺢ ﮔﻮﻧﻪ و ﺑﺮﻣﺒﻨﺎي ﺣﻀﻮر آﻧﻬﺎ ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻓﻮن ﮔﻮﻧﻪ ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﺑﺎ ﺧﻠﻴﺞ ﻋﻤﺎن، درﻳﺎي ﻋﺮب، ﺧﻠﻴﺞ ﺑﻨﮕﺎل، درﻳﺎي ﺳﺮخ، ﺳﻮاﺣﻞ ﺷﺮﻗﻲ آﻓﺮﻳﻘﺎ (ﺳﻴﺸﻞ)، درﻳﺎي ﻣﺪﻳﺘﺮاﻧﻪ (ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺷﺮﻗﻲ)، ﺧﻠﻴﺞ ﻋﻘﺒﻪ، ﺧﻠﻴﺞ ﺳﻮﺋﺰ و ﻣﻨﺎﻃﻖ دور ﺗﺮ ﻧﻈﻴﺮ ﺧﻠﻴﺞ ﻣﻜﺰﻳﻚ و ﺟﺰاﻳﺮ ﻫﺎواﻳﻲ ﻣﻮرد ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ. Sheppard, 1985; Keenlyside, 1987; Halfman et al., 1999

47 اﻳﻦ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺑﻨﺪي ﺣﻮﺿﻪ ﻫﺎي درﻳﺎﻳﻲ اﻗﻴﺎﻧﻮس ﻫﺎي ﺟﻬﺎن ﺟﻬﺖ اﻧﺠﺎم ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ اي ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎي ﺟﺎﻧﻮري آﺑﺰﻳﺎن درﻳﺎﻳﻲ ﺑﺮ اﺳﺎس ﺣﻀﻮر و ﻳﺎ ﻋﺪم ﺣﻀﻮر ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎ و ﺗﻌﺪاد و درﺻﺪ ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎ و ﺑﻪ اﺳﺘﻨﺎد ﻧﻈﺮﻳﻪ ﻫﺎي ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎي ﺟﺎﻧﻮري اراﺋﻪ ﺷﺪه ﺑﺮاي ﺣﻮﺿﻪ ﻫﺎي درﻳﺎﻳﻲ ﻫﻨﺪ – آرام (Indo-Pacific) اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ. (Anthoni, 2000)

ﻧﻘﺸﻪ 3-6: ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺑﻨﺪي ﺣﻮﺿﻪ ﻫﺎي اﻗﻴﺎﻧﻮﺳﻲ و درﻳﺎﻳﻲ ﺟﻬﺎن ﺟﻬﺖ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎي زﻳﺴﺘﻲ و ﺟﺎﻧﻮري اﺑﺰﻳﺎن (اﻗﺘﺒﺎس از Anthoni, 2000)

48

ﻓﺼﻞ ﭼﻬﺎرم

ﺗﺠﺰﻳﻪ و ﺗﺤﻠﻴﻞ داده ﻫﺎ

49

4 – 1 – ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﺑﺮ اﺳﺎس ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه، ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻧﻬﺎﻳﻲ و ﺗﺎﻳﻴﺪ ﺷﺪه ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس (ﺑﺎ اﺣﺘﺴﺎب ﺗﻨﮕﻪ ﻫﺮﻣﺰ و ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﺮزي ﺧﻠﻴﺞ ﻋﻤﺎن) 907 ﮔﻮﻧﻪ در ﻗﺎﻟﺐ 157 ﺧﺎﻧﻮاده ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ. در اﻳﻦ ﻣﻴﺎن 62 ﺧﺎﻧﻮاده ﺑﺎ ﺗﻚ ﺟﻨﺲ و ﺗﻚ ﮔﻮﻧﻪ (Mono species) و 25 ﺧﺎﻧﻮاده ﺑﺎ ﺗﻌﺪاد ﺑﻴﺶ از 10 ﮔﻮﻧﻪ ﺣﻀﻮر دارﻧﺪ ﻛﻪ Gobiidae (53 ﮔﻮﻧﻪ)، Carangide (48ﮔﻮﻧﻪ) ، Labride (41 ﮔﻮﻧﻪ)، Blenniidae (34ﮔﻮﻧﻪ)، Apogonidae (32 ﮔﻮﻧﻪ) و Lutjanidae (31 ﮔﻮﻧﻪ) از ﻣﺎﻫﻴﺎن اﺳﺘﺨﻮاﻧﻲ (Carcharhinidae ،(Bony fishes ﺑﺎ 26 ﮔﻮﻧﻪ از ﻛﻮﺳﻪ ﻣﺎﻫﻴﺎن (Sharks) و Dasyatidae ﺑﺎ 12 ﮔﻮﻧﻪ از ﺳﻔﺮه ﻣﺎﻫﻴﺎن (Batoids) ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎ را ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ ﺗﻌﺪاد ﮔﻮﻧﻪ ﺑﻪ ﺧﻮد اﺧﺘﺼﺎس داده ه اﻧﺪ. ﺣﻀﻮر 11 ﺧﺎﻧﻮاده ﺟﺪﻳﺪ ﺑﺎ ﺣﻀﻮر ﺗﻨﻬﺎ ﻳﻚ ﮔﻮﻧﻪ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪه ﺣﺎﺿﺮ در ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺷﺎﻣﻞZeidae ،Veliferidae، Etmoptridae ،Kuhliidae ،Lophiidae ،Pempheridae ،Zanclidae ،Dalatiidae ،Stomiidae ،Sebastidae و Chlorophthalmidae ﻛﻪ ﭘﻴﺶ از اﻳﻦ ﮔﺰارش ﻧﺸﺪه ﺑﻮد و ﺣﻀﻮر آﻧﻬﺎ ﺑﺎ ﺷﻚ و ﺗﺮدﻳﺪ و ﻏﻴﺮ ﻣﺴﺘﻨﺪ اﻋﻼم ﺷﺪه ﺑﻮد ﻧﻴﺰ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻧﻤﻮﻧﻪ اي ﻣﻮزه اي و ﺑﺎزﻧﮕﺮي ﻫﺎي ﺟﺪﻳﺪ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﮔﺮدﻳﺪ. ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ دو ﺧﺎﻧﻮاده Clinidae و Creediidae ﺑﺮ اﺳﺎس ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﻻروي اﻧﻬﺎ ﺑﺮاي ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺟﺪﻳﺪا ﻣﻌﺮﻓﻲ ﺷﺪه اﺳﺖ. ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ اي ﻣﻨﺎﺑﻊ و ﻣﺴﺘﻨﺪات ﻣﻮﺟﻮد، ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎ و ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﻃﻴﻖ ﺟﺪاول زﻳﺮ ﺑﻪ ﺗﻔﻜﻴﻚ ﻣﺸﺨﺺ ﮔﺮدﻳﺪ.

ﺟﺪول 4-1 : ﺧﻼﺻﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎ و ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎ ﺑﻪ ﺗﻔﻜﻴﻚ ﮔﺮوه ﻣﺎﻫﻴﺎن ﻏﻀﺮوﻓﻲ (ﻛﻮﺳﻪ و ﺳﻔﺮه ﻣﺎﻫﻴﺎن) و اﺳﺘﺨﻮاﻧﻲ ﻛﻞ ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎ ﺧﺎﻧﻮاده ﺗﻚ ﮔﻮﻧﻪ ﻛﻞ ﺧﺎﻧﻮاده ﮔﺮوه ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺗﻌﺪاد % ﺗﻌﺪاد % ﺗﻌﺪاد % 59 5/6 8 14 18 5/11 ﻛﻮﺳﻪ ﻣﺎﻫﻴﺎن ﻣﺎﻫﻴﺎن ﻏﻀﺮوﻓﻲ 33 5/3 4 8 10 5/6 ﺳﻔﺮه ﻣﺎﻫﻴﺎن 93 10 12 22 28 18 ﻣﺎﻫﻴﺎن ﻏﻀﺮوﻓﻲ 814 90 49 78 129 82 ﻣﺎﻫﻴﺎن اﺳﺘﺨﻮاﻧﻲ 907 100 61 100 157 100 ﺟﻤﻊ

50 ﺟﺪول 4 -2: ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎ و ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﺗﺎﻳﻴﺪ ﺷﺪه ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺧﻴﺞ ﻓﺎرس (ﺑﺎ اﺣﺘﺴﺎب ﺗﻨﮕﻪ ﻫﺮﻣﺰ)

Family ICZN Code Species ACANTHURIDAE 1 1 1 Acanthurus blochii 2 2 Acanthurus nigrofuscus 3 3 Acanthurus sohal 4 4 Acanthurus triostegus 5 5 Acanthurus xanthopterus 6 6 Naso brevirostris 7 7 Naso hexacanthus 8 8 Naso unicornis 9 9 Zebrasoma xanthurum ACROPOMATIDAE 2 1 10 Acropoma japonicum ALBULIDAE 3 1 11 Albula argentea ALEPOCEPHALIDAE 4 1 12 Aulastomatomorpha phospherops ALOPIIDAE 5 1 13 Alopias pelagicus 2 14 Alopias superciliosus 3 15 Alopias vulpinus ANOMALOPIDAE 6 1 16 Photoblepharon steinitzi ANTENNARIIDAE 7 1 17 Antennatus nummifer APISTIDAE 8 1 18 Apistus carinatus APOGONIDAE 9 1 19 Apogon coccineus 2 20 Apogonichthyoides nigripinnis 3 21 Apogonichthyoides pseudotaeniatus 4 22 Apogonichthyoides taeniatus 5 23 Apogonichthyoides uninotatus 6 24 Apogonichthys perdix 7 25 Cheilodipterus artus 8 26 Cheilodipterus macrodon 9 27 Cheilodipterus novemstriatus 10 28 Cheilodipterus persicus 11 29 Fowleria marmorata 12 30 Fowleria vaiulae 13 31 Fowleria variegata 14 32 Jaydia queketti 15 33 Jaydia truncata 16 34 Nectamia savayensis 17 35 Ostorhinchus angustatus 18 36 Ostorhinchus cookii 19 37 Ostorhinchus cyanosoma 20 38 Ostorhinchus fasciatus 21 39 Ostorhinchus fleurieu

51 Family ICZN Code Species 22 40 Ostorhinchus gularis 23 41 Ostorhinchus nigrofasciatus 24 42 Ostorhinchus taeniophorus 25 43 Pristiapogon exostigma 26 44 Pristiapogon fraenatus 27 45 Pristiapogon kallopterus 28 46 Pseudamia gelatinosa 29 47 Pseudamia tarri 30 48 Taeniamia fucata 31 49 Verulux cypselurus 32 50 Zoramia leptacantha ARIIDAE 10 1 51 Arius maculatus 2 52 Netuma bilineata 3 53 Netuma thalassina 4 54 Plicofollis dussumieri 5 55 Plicofollis tenuispinis ARIOMMATIDAE 11 1 56 Ariomma indicum ATHERINIDAE 12 1 57 Atherinomorus lacunosus 2 58 Atherinomorus pinguis 3 59 Hypoatherina temminckii BALISTIDAE 13 1 60 Abalistes stellaris 2 61 Abalistes stellatus 3 62 Balistapus undulatus 4 63 Balistoides viridescens 5 64 Odonus niger 6 65 Pseudobalistes flavimarginatus 7 66 Pseudobalistes fuscus 8 67 Rhinecanthus assasi 9 68 Rhinecanthus rectangulus 10 69 Sufflamen chrysopterum BATRACHOIDIDAE 14 1 70 Allenbatrachus grunniens 2 71 Barchatus cirrhosus 3 72 Colletteichthys dussumieri 4 73 Colletteichthys occidentalis BELONIDAE 15 1 74 Ablennes hians 2 75 Platybelone argalus platura 3 76 Strongylura leiura 4 77 Strongylura strongylura 5 78 Tylosurus crocodilus BLENNIIDAE 16 1 79 Alticus kirkii

52 Family ICZN Code Species 2 80 Alticus saliens 3 81 Antennablennius adenensis 4 82 Antennablennius bifilum 5 83 Antennablennius hypenetes 6 84 Antennablennius simonyi 7 85 Antennablennius variopunctatus 8 86 Aspidontus dussumieri 9 87 Blenniella periophthalmus 10 88 Cirripectes castaneus 11 89 Cirripectes filamentosus 12 90 Ecsenius midas 13 91 Ecsenius pulcher 14 92 Enchelyurus kraussii 15 93 Exallias brevis 16 94 Hirculops cornifer 17 95 Istiblennius edentulus 18 96 Istiblennius pox 19 97 Istiblennius spilotus 20 98 Mimoblennius cirrosus 21 99 Omobranchus fasciolatus 22 100 Omobranchus mekranensis 23 101 Omobranchus punctatus 24 102 Parablennius opercularis 25 103 Parablennius thysanius 26 104 Petroscirtes ancylodon 27 105 Petroscirtes mitratus 28 106 Petroscirtes variabilis 29 107 Plagiotremus rhinorhynchos 30 108 Plagiotremus tapeinosoma 31 109 Salaria pavo 32 110 Salarias fasciatus 33 111 Xiphasia matsubarai 34 112 Xiphasia setifer BOTHIDAE 17 1 113 Arnoglossus aspilos 2 114 Bothus pantherinus 3 115 Chascanopsetta lugubris 4 116 Engyprosopon macrolepis 5 117 Grammatobothus polyophthalmus 6 118 Laeops guentheri BYTHITIDAE 18 1 119 Dinematichthys iluocoetoides

53 Family ICZN Code Species BREGMACEROTIDAE 19 1 120 Bregmaceros mcclellandi 2 121 Bregmaceros nectabanus 20 1 122 caerulaurea 2 123 Caesio lunaris 3 124 Caesio striata 4 125 Caesio suevica 5 126 Caesio varilineata 6 127 Gymnocaesio gymnoptera 7 128 Pterocaesio chrysozona CALLIONYMIDAE 21 1 129 Callionymus carebares 2 130 Callionymus erythraeus 3 131 Callionymus filamentosus 4 132 Callionymus hindsii 5 133 Callionymus margaretae 6 134 Callionymus marleyi 7 135 Callionymus persicus 8 136 Diplogrammus pygmaeus CAPROIDAE 22 1 137 Antigonia rubescens CARANGIDAE 23 1 138 Alectis ciliaris 2 139 Alectis indica 3 140 Alepes djedaba 4 141 Alepes kleinii 5 142 Alepes melanoptera 6 143 Alepes vari 7 144 Atropus atropos 8 145 Atule mate 9 146 Carangoides armatus 10 147 Carangoides bajad 11 148 Carangoides chrysophrys 12 149 Carangoides coeruleopinnatus 13 150 Carangoides equula 14 151 Carangoides ferdau 15 152 Carangoides fulvoguttatus 16 153 Carangoides gymnostethus 17 154 Carangoides malabaricus 18 155 Carangoides plagiotaenia 19 156 Carangoides praeustus 20 157 Caranx heberi 21 158 Caranx ignobilis 22 159 Caranx melampygus

54 Family ICZN Code Species 23 160 Caranx sexfasciatus 24 161 Decapterus macarellus 25 162 Decapterus macrosoma 26 163 Decapterus russelli 27 164 Elagatis bipinnulata 28 165 Gnathanodon speciosus 29 166 Lichia amia 30 167 Megalaspis cordyla 31 168 Naucrates ductor 32 169 Parastromateus niger 33 170 Pseudocaranx dentex 34 171 Scomberoides commersonnianus 35 172 Scomberoides lysan 36 173 Scomberoides tol 37 174 Selar crumenophthalmus 38 175 Selaroides leptolepis 39 176 Seriola dumerili 40 177 Seriolina nigrofasciata 41 178 Trachinotus baillonii 42 179 Trachinotus blochii 43 180 Trachinotus mookalee 44 181 Trachurus indicus 45 182 Trachurus trachurus 46 183 Ulua mentalis 47 184 Uraspis helvola 48 185 Uraspis uraspis CARCHARHINIDAE 24 1 186 Carcharhinus albimarginatus 2 187 Carcharhinus altimus 3 188 Carcharhinus amblyrhynchoides 4 189 Carcharhinus amboinensis 5 190 Carcharhinus brevipinna 6 191 Carcharhinus dussumieri 7 192 Carcharhinus falciformis 8 193 Carcharhinus humani 9 194 Carcharhinus leucas 10 195 Carcharhinus limbatus 11 196 Carcharhinus longimanus 12 197 Carcharhinus macloti 13 198 Carcharhinus melanopterus 14 199 Carcharhinus plumbeus

55 Family ICZN Code Species 15 200 Carcharhinus sealei 16 201 Carcharhinus sorrah 17 202 Galeocerdo cuvier 18 203 Glyphis gangeticus 19 204 Loxodon macrorhinus 20 205 Negaprion acutidens 21 206 Prionace glauca 22 207 Rhizoprionodon acutus 23 208 Rhizoprionodon oligolinx 24 209 Scoliodon laticaudus 25 210 Triaenodon obesus CENTRISCIDAE 25 1 211 Centriscus scutatus CENTROPHORIDAE 26 1 212 Centrophorus granulosus 2 213 Deania profundorum CEPOLIDAE 27 1 214 Acanthocepola abbreviata CHAETODONTIDAE 28 1 215 Chaetodon austriacus 2 216 Chaetodon gardineri 3 217 Chaetodon melapterus 4 218 Chaetodon nigropunctatus 5 219 Forcipiger flavissimus 6 220 Forcipiger longirostris 7 221 Heniochus acuminatus 8 222 Roa jayakari CHANIDAE 29 1 223 Chanos chanos CHIROCENTRIDAE 30 1 224 Chirocentrus dorab 2 225 Chirocentrus nudus CHLOROPHTHALMIDAE 31 1 226 Chlorophthalmus agassizi CICHLIDAE 32 1 227 Iranocichla hormuzensis CIRRHITIDAE 33 1 228 Cirrhitichthys oxycephalus 2 229 Cirrhitus pinnulatus 3 230 Oxycirrhites typus CITHARIDAE 34 1 231 Brachypleura novaezeelandiae CLINIDAE 35 1 232 Unknown sp. (type 1) CLUPEIDAE 36 1 233 Amblygaster sirm 2 234 Anodontostoma chacunda 3 235 Etrumeus sadina 4 236 Herklotsichthys lossei 5 237 Herklotsichthys punctatus 6 238 Herklotsichthys quadrimaculatus 7 239 Hilsa kelee

56 Family ICZN Code Species 8 240 Nematalosa arabica 9 241 Nematalosa nasus 10 242 Nematalosa persara 11 243 Sardinella albella 12 244 Sardinella fimbriata 13 245 Sardinella gibbosa 14 246 Sardinella longiceps 15 247 Sardinella melanura 16 248 Sardinella sindensis 17 249 Spratelloides delicatulus 18 250 Spratelloides gracilis 19 251 Tenualosa ilisha 20 252 Tenualosa toli CONGRIDAE 37 1 253 Conger cinereus CORYPHAENIDAE 38 2 254 Coryphaena hippurus CREEDIDAE 39 1 255 Unknown sp. (type 1) CYNOGLOSSIDAE 40 1 256 Cynoglossus arel 2 257 Cynoglossus bilineatus 3 258 Cynoglossus carpenteri 4 259 Cynoglossus kopsii 5 260 Cynoglossus puncticeps 6 261 Paraplagusia bilineata CYPRINODONTIDAE 41 1 262 Aphanius dispar dispar 2 263 Aphanius fasciatus DACTYLOPTERIDAE 42 1 264 Dactyloptena orientalis DALATIIDAE 43 1 265 Isistius brasiliensis DASYATIDAE 44 1 266 Dasyatis bennettii 2 267 Dasyatis pastinaca 3 268 Himantura bleekeri 4 269 Himantura gerrardi 5 270 Himantura granulata 6 271 Himantura imbricata 7 272 Himantura randalli 8 273 Himantura uarnak 9 274 Himantura walga 10 275 Pastinachus sephen 11 276 Taeniura lymma 12 277 Taeniurops meyeni DIODONTIDAE 45 1 278 Cyclichthys orbicularis DREPANEIDAE 46 1 279 Drepane longimana

57 Family ICZN Code Species 2 280 Drepane punctata DUSSUMIERIIDAE 47 1 281 Dussumieria acuta 2 282 Dussumieria elopsoides ECHENEIDAE 48 1 283 Echeneis naucrates ECHINORHINIDAE 49 1 284 Echinorhinus brucus ELOPIDAE 50 1 285 Elops machnata ENGRAULIDAE 51 1 286 Encrasicholina devisi 2 287 Encrasicholina heteroloba 3 288 Encrasicholina punctifer 4 289 Engraulis encrasicolus 5 290 Stolephorus indicus 6 291 Thryssa baelama 7 292 Thryssa dussumieri 8 293 Thryssa hamiltonii 9 294 Thryssa mystax 10 295 Thryssa vitrirostris 11 296 Thryssa whiteheadi EPHIPPIDAE 52 1 297 Ephippus orbis 2 298 Platax orbicularis 3 299 Platax pinnatus 4 300 Platax teira ETMOPTRIDAE 53 1 301 Centroscyllium ornatum EXOCOETIDAE 54 1 302 Cypselurus oligolepis 2 303 Hirundichthys coromandelensis 3 304 Parexocoetus mento FISTULARIIDAE 55 1 305 Fistularia petimba GEMPYLIDAE 56 1 306 Gempylus serpens 2 307 Neoepinnula orientalis 3 308 Thyrsitoides marleyi GERREIDAE 57 1 309 Gerres filamentosus 2 310 Gerres infasciatus 3 311 Gerres limbatus 4 312 Gerres longirostris 5 313 Gerres oblongus 6 314 Gerres oyena 7 315 Pentaprion longimanus GINGLYMOSTOMATIDAE 58 1 316 Nebrius ferrugineus GOBIIDAE 59 1 317 Acentrogobius cyanomos 2 318 Acentrogobius dayi 3 319 Amblyeleotris diagonalis

58 Family ICZN Code Species 4 320 Amblyeleotris downingi 5 321 Amblyeleotris periophthalma 6 322 Amblyeleotris triguttata 7 323 Amblygobius albimaculatus 8 324 Amblygobius nocturnus 9 325 Apocryptodon madurensis 10 326 Asterropteryx semipunctata 11 327 Bathygobius fuscus 12 328 Bathygobius meggiti 13 329 Boleophthalmus boddarti 14 330 Boleophthalmus dussumieri 15 331 Bryaninops amplus 16 332 Callogobius bifasciatus 17 333 Callogobius plumatus 18 334 Coryogalops adamsoni 19 335 Coryogalops anomolus 20 336 Coryogalops monospilus 21 337 Coryogalops tessellatus 22 338 Cryptocentroides arabicus 23 339 Cryptocentrus cryptocentrus 24 340 Cryptocentrus fasciatus 25 341 Cryptocentrus lutheri 26 342 Eviota guttata 27 343 Eviota pardalota 28 344 Eviota prasina 29 345 Eviota sebreei 30 346 Favonigobius melanobranchus 31 347 Fusigobius inframaculatus 32 348 Glossogobius giuris 33 349 Gnatholepis anjerensis 34 350 Gnatholepis caudimaculata 35 351 Gobiodon reticulatus 36 352 Gobiopsis canalis 37 353 Istigobius decoratus 38 354 Istigobius ornatus 39 355 Myersina filifer 40 356 Oligolepis acutipennis 41 357 Parachaeturichthys polynema 42 358 Periophthalmus waltoni 43 359 Priolepis cincta

59 Family ICZN Code Species 44 360 Priolepis randalli 45 361 Scartelaos histophorus 46 362 Scartelaos tenuis 47 363 Taenioides kentalleni 48 364 Tomiyamichthys latruncularius 49 365 Trimma winterbottomi 50 366 Trypauchen vagina 51 367 Valenciennea persica 52 368 Valenciennea sexguttata 53 369 Yongeichthys criniger GYMNURIDAE 60 1 370 Gymnura poecilura HAEMULIDAE 61 1 371 Diagramma pictum 2 372 Plectorhinchus albovittatus 3 373 Plectorhinchus flavomaculatus 4 374 Plectorhinchus gaterinus 5 375 Plectorhinchus gibbosus 6 376 Plectorhinchus obscurus 7 377 Plectorhinchus pictus 8 378 Plectorhinchus playfairi 9 379 Plectorhinchus sordidus 10 380 Pomadasys argenteus 11 381 Pomadasys furcatus 12 382 Pomadasys kaakan 13 383 Pomadasys maculatus 14 384 Pomadasys striatus 15 385 Pomadasys stridens 16 386 Pomadasys taeniatus HEMIGALEIDAE 62 1 387 Chaenogaleus macrostoma 2 388 Hemipristis elongata 3 389 Paragaleus randalli HEMIRAMPHIDAE 63 1 390 Hemiramphus archipelagicus 2 391 Hemiramphus far 3 392 Hemiramphus marginatus 4 393 Hyporhamphus quoyi 5 394 Hyporhamphus sindensis 6 395 Hyporhamphus unicuspis 7 396 Rhynchorhamphus georgii HEMISCYLLIIDAE 64 1 397 Chiloscyllium arabicum 2 398 Chiloscyllium griseum 3 399 Chiloscyllium punctatum

60 Family ICZN Code Species HEXANCHIDAE 65 1 400 Heptranchias perlo 2 401 Hexanchus griseus HOLOCENTRIDAE 66 1 402 Myripristis berndti 2 403 Myripristis hexagona 3 404 Myripristis murdjan 4 405 Myripristis xanthacra 5 406 Sargocentron caudimaculatum 6 407 Sargocentron diadema 7 408 Sargocentron rubrum ISTIOPHORIDAE 67 1 409 Istiompax indica 2 410 Istiophorus platypterus 3 411 Kajikia audax KUHLIIDAE 68 1 412 Kuhlia mugil KYPHOSIDAE 69 1 413 Kyphosus bigibbus 2 414 Kyphosus cinerascens 3 415 Kyphosus vaigiensis LABRIDAE 70 1 416 Anampses caeruleopunctatus 2 417 Anampses meleagrides 3 418 Anampses twistii 4 419 Bodianus anthioides 5 420 Bodianus axillaris 6 421 Cheilinus fasciatus 7 422 Cheilinus lunulatus 8 423 Cheilinus undulatus 9 424 Cheilio inermis 10 425 Choerodon robustus 11 426 Coris aygula 12 427 Epibulus insidiator 13 428 Halichoeres leptotaenia 14 429 Halichoeres marginatus 15 430 Halichoeres nigrescens 16 431 Halichoeres stigmaticus 17 432 Halichoeres zeylonicus 18 433 Hemigymnus fasciatus 19 434 Hemigymnus melapterus 20 435 Hologymnosus annulatus 21 436 Iniistius bimaculatus 22 437 Iniistius pavo 23 438 Labroides dimidiatus 24 439 Leptojulis cyanopleura

61 Family ICZN Code Species 25 440 Novaculichthys taeniourus 26 441 Novaculoides macrolepidotus 27 442 Oxycheilinus arenatus 28 443 Oxycheilinus digramma 29 444 Paracheilinus mccoskeri 30 445 Pseudocheilinus evanidus 31 446 Pseudocheilinus hexataenia 32 447 Pseudodax moluccanus 33 448 Pteragogus cryptus 34 449 Pteragogus flagellifer 35 450 Stethojulis interrupta 36 451 Suezichthys caudavittatus 37 452 Suezichthys gracilis 38 453 Suezichthys russelli 39 454 Thalassoma lunare 40 455 Thalassoma purpureum 41 456 Wetmorella nigropinnata LACTARIIDAE 71 1 457 Lactarius lactarius LAMNIDAE 72 1 458 Carcharodon carcharias 2 459 Isurus oxyrinchus 3 460 Lamna nasus LAMPRIDAE 73 1 461 Lampris guttatus 74 1 462 Aurigequula fasciata 2 463 elongatus 3 464 Equulites leuciscus 4 465 Equulites lineolatus 5 466 Eubleekeria splendens 6 467 daura 7 468 Leiognathus brevirostris 8 469 Leiognathus equulus 9 470 Nuchequula gerreoides 10 471 Photopectoralis bindus 11 472 Secutor insidiator LETHRINIDAE 75 1 473 Gymnocranius grandoculis 2 474 Lethrinus borbonicus 3 475 Lethrinus crocineus 4 476 Lethrinus harak 5 477 Lethrinus lentjan 6 478 Lethrinus microdon 7 479 Lethrinus nebulosus

62 Family ICZN Code Species 8 480 Lethrinus obsoletus 9 481 Lethrinus olivaceus 10 482 Lethrinus variegatus 11 483 Lethrinus xanthochilus 12 484 Monotaxis grandoculis LOBOTIDAE 76 1 485 Lobotes surinamensis LOPHIIDAE 77 1 486 Lophiomus setigerus LUTJANIDAE 78 1 487 Aphareus furca 2 488 Aphareus rutilans 3 489 Aprion virescens 4 490 Etelis carbunculus 5 491 Lutjanus argentimaculatus 6 492 Lutjanus bengalensis 7 493 Lutjanus bohar 8 494 Lutjanus coeruleolineatus 9 495 Lutjanus ehrenbergii 10 496 Lutjanus erythropterus 11 497 Lutjanus fulviflamma 12 498 Lutjanus fulvus 13 499 Lutjanus gibbus 14 500 Lutjanus indicus 15 501 Lutjanus johnii 16 502 Lutjanus kasmira 17 503 Lutjanus lutjanus 18 504 Lutjanus malabaricus 19 505 Lutjanus quinquelineatus 20 506 Lutjanus rivulatus 21 507 Lutjanus russellii 22 508 Lutjanus sanguineus 23 509 Lutjanus sebae 24 510 Macolor niger 25 511 Paracaesio xanthura 26 512 Pinjalo pinjalo 27 513 Pristipomoides filamentosus 28 514 Pristipomoides multidens 30 515 Pristipomoides sieboldii 31 516 Pristipomoides zonatus MALACANTHIDAE 79 1 517 Branchiostegus sawakinensis 2 518 Malacanthus brevirostris 3 519 Malacanthus latovittatus

63 Family ICZN Code Species MEGALOPIDAE 80 1 520 Megalops cyprinoides MENIDAE 81 1 521 Mene maculata MICRODESMIDAE 82 1 522 Gunnellichthys viridescens 2 523 Parioglossus raoi 3 524 Ptereleotris arabica 4 525 Ptereleotris microlepis MOBULIDAE 83 1 526 Mobula diabolus MOLIDAE 84 1 527 Mola mola 2 528 Ranzania laevis MONACANTHIDAE 85 1 529 Aluterus monoceros 2 530 Paramonacanthus arabicus 3 531 Paramonacanthus japonicus 4 532 Paramonacanthus otisensis 5 533 Pervagor randalli 6 534 Stephanolepis diaspros MONOCENTRIDAE 86 1 535 Monocentris japonica MONODACTYLIDAE 87 1 536 Monodactylus argenteus MUGILIDAE 88 1 537 Chelon macrolepis 2 538 Chelon subviridis 3 539 Crenimugil crenilabis 4 540 Ellochelon vaigiensis 5 541 Liza abu 6 542 Liza carinata 7 543 Liza klunzingeri 8 544 Liza persicus 9 545 Moolgarda cunnesius 10 546 Moolgarda pedaraki 11 547 Moolgarda seheli 12 548 Mugil cephalus 13 549 Oedalechilus labiosus MULLIDAE 89 1 550 Mulloidichthys flavolineatus 2 551 Mulloidichthys vanicolensis 3 552 Parupeneus cyclostomus 4 553 Parupeneus forsskali 5 554 Parupeneus heptacanthus 6 555 Parupeneus margaritatus 7 556 Parupeneus rubescens 8 557 Parupeneus seychellensis 9 558 Upeneus asymmetricus 10 559 Upeneus doriae

64 Family ICZN Code Species 11 560 Upeneus margarethae 12 561 Upeneus tragula 13 562 Upeneus oligospilus 14 563 Upeneus randalli 15 564 Upeneus sulphureus 16 565 Upeneus sundaicus 17 566 Upeneus vittatus MURAENESOCIDAE 90 1 567 Congresox talabon 2 568 Muraenesox cinereus MURAENIDAE 91 1 569 Echidna nebulosa 2 570 Echidna polyzona 3 571 Gymnomuraena zebra 4 572 Gymnothorax flavimarginatus 5 573 Gymnothorax phasmatodes 6 574 Gymnothorax undulatus MYLIOBATIDAE 92 1 575 Aetobatus flagellum 2 576 Aetobatus narinari 3 577 Aetomylaeus maculatus 4 578 Aetomylaeus nichofii 5 579 Rhinoptera javanica NARCINIDAE 93 1 580 Narcine timlei NEMIPTERIDAE 94 1 581 Nemipterus bipunctatus 2 582 Nemipterus japonicus 3 583 Nemipterus peronii 4 584 Nemipterus randalli 5 585 Nemipterus zysron 6 586 Parascolopsis aspinosa 7 587 Parascolopsis eriomma 8 588 Parascolopsis townsendi 9 589 Scolopsis bimaculata 10 590 Scolopsis ghanam 11 591 Scolopsis taeniata 12 592 Scolopsis vosmeri ODONTASPIDIDAE 95 1 593 Carcharias taurus 2 594 Odontaspis ferox OPHICHTHIDAE 96 1 595 Muraenichthys schultzei 2 596 Myrichthys maculosus 3 597 Ophichthus apicalis 4 598 Pisodonophis hoeveni OPHIDIIDAE 97 1 599 Brotula multibarbata

65 Family ICZN Code Species 2 600 Neobythites steatiticus OPISTOGNATHIDAE 98 1 601 Opistognathus muscatensis 2 602 Opistognathus nigromarginatus OSTRACIIDAE 99 1 603 Ostracion cubicus 2 604 Ostracion cyanurus 3 605 Tetrosomus gibbosus PARALICHTHYIDAE 100 1 606 Pseudorhombus arsius 2 607 Pseudorhombus elevatus 3 608 Pseudorhombus malayanus 4 609 Pseudorhombus javanicus PEGASIDAE 101 1 610 Eurypegasus draconis 2 611 Pegasus volitans PEMPHERIDAE 102 1 612 Pempheris oualensis PENTACEROTIDAE 103 1 613 Histiopterus typus PINGUIPEDIDAE 104 1 614 Parapercis alboguttata 2 615 Parapercis clathrata 3 616 Parapercis cylindrica 4 617 Parapercis maculata 5 618 Parapercis nebulosa 6 619 Parapercis robinsoni PLATYCEPHALIDAE 105 1 620 Grammoplites scaber 2 621 Grammoplites suppositus 3 622 Kumococius rodericensis 4 623 Platycephalus indicus 5 624 Rogadius pristiger 6 625 Sorsogona prionota 7 626 Sorsogona tuberculata 8 627 Thysanophrys celebica PLOTOSIDAE 106 1 628 Plotosus lineatus POECILIIDAE 107 1 629 Poecilia latipinna POLYNEMIDAE 108 1 630 Eleutheronema tetradactylum 2 631 Polydactylus persicus 3 632 Polydactylus plebeius 4 633 Polydactylus sextarius 109 1 634 Abudefduf sexfasciatus 2 635 Abudefduf sordidus 3 636 Abudefduf vaigiensis 4 637 Amblyglyphidodon leucogaster 5 638 Amphiprion clarkii 6 639 Chromis flavaxilla

66 Family ICZN Code Species 7 640 Chromis viridis 8 641 Chromis weberi 9 642 Chromis xanthopterygia 10 643 Chrysiptera sheila 11 644 Chrysiptera unimaculata 12 645 Dascyllus aruanus 13 646 Dascyllus trimaculatus 14 647 Neoglyphidodon melas 15 648 Neopomacentrus cyanomos 16 649 Neopomacentrus sindensis 17 650 Plectroglyphidodon lacrymatus 18 651 Pomacanthus maculosus 19 652 Pomacanthus semicirculatus 20 653 Pomacentrus aquilus 21 654 Pomacentrus leptus 22 655 Pomacentrus trichrourus 23 656 Pomacentrus trilineatus 24 657 Pristotis obtusirostris 25 658 nigricans 26 659 Stegastes punctatus POMATOMIDAE 110 1 660 Pomatomus saltatrix PRIACANTHIDAE 111 1 661 Priacanthus blochii 2 662 Priacanthus hamrur 3 663 Priacanthus tayenus PRISTIDAE 112 1 664 Anoxypristis cuspidata 2 665 Pristis zijsron PRISTIGASTERIDAE 113 1 666 Ilisha compressa 2 667 Ilisha megaloptera 3 668 Ilisha melastoma 4 669 Ilisha sirishai 5 670 Opisthopterus valenciennesi PRISTIOPHORIDAE 114 1 671 Pristiophorus nancyae PROSCYLLIIDAE 115 1 672 Eridacnis radcliffei PSETTODIDAE 116 1 673 Psettodes erumei PSEUDOCARCHARIIDAE 117 1 674 Pseudocacharias kamoharai PSEUDOCHROMIDAE 118 1 675 Haliophis guttatus 2 676 Pseudochromis aldabraensis 3 677 Pseudochromis linda 4 678 Pseudochromis nigrovittatus 5 679 Pseudochromis persicus

67 Family ICZN Code Species RACHYCENTRIDAE 119 1 680 Rachycentron canadum RAJIDAE 120 1 681 Raja clavata 2 682 Raja pita RHINCODONTIDAE 121 1 683 Rhincodon typus RHINOBATIDAE 122 1 684 Glaucostegus granulatus 2 685 Glaucostegus halavi 3 686 Rhina ancylostoma 4 687 Rhinobatos annandalei 5 688 Rhinobatos schlegelii 6 689 Rhynchobatus djiddensis SCARIDAE 123 1 690 Bolbometopon muricatum 2 691 viridescens 3 692 Cetoscarus bicolor 4 693 Chlorurus gibbus 5 694 Chlorurus sordidus 6 695 Leptoscarus vaigiensis 7 696 ferrugineus 8 697 Scarus frenatus 9 698 Scarus fuscopurpureus 10 699 Scarus ghobban 11 700 Scarus niger 12 701 Scarus persicus 13 702 Scarus psittacus SCATOPHAGIDAE 124 1 703 Scatophagus argus 2 704 Scatophagus tetracanthus SCIAENIDAE 125 1 705 Argyrosomus regius 2 706 Atrobucca nibe 3 707 Johnius belangerii 4 708 Johnius borneensis 5 709 Johnius carutta 6 710 Johnius dussumieri 7 711 Johnius elongatus 8 712 Nibea maculata 9 713 Otolithes ruber 10 714 Paranibea semiluctuosa 11 715 Pennahia anea 12 716 Pennahia macrocephalus 13 717 Protonibea diacanthus SCOMBRIDAE 126 1 718 Acanthocybium solandri 2 719 Auxis rochei

68 Family ICZN Code Species 3 720 Auxis thazard 4 721 Euthynnus affinis 5 722 Grammatorcynus bilineatus 6 723 Gymnosarda unicolor 7 724 Katsuwonus pelamis 8 725 Rastrelliger kanagurta 9 726 Sarda orientalis 10 727 Scomber japonicus 11 728 Scomberomorus commerson 12 729 Scomberomorus guttatus 13 730 Thunnus alalunga 14 731 Thunnus albacares 15 732 Thunnus tonggol SCORPAENIDAE 127 1 733 Brachypterois serrulata 2 734 Choridactylus multibarbus 3 735 Dendrochirus brachypterus 4 736 Minous monodactylus 5 737 Pseudosynanceia melanostigma 6 738 Pterois antennata 7 739 Pterois miles 8 740 Pterois russelii 9 741 Scorpaenodes guamensis 10 742 Scorpaenodes hirsutus 11 743 Scorpaenodes parvipinnis 12 744 Scorpaenopsis barbata 13 745 Scorpaenopsis diabolus 14 746 Scorpaenopsis lactomaculata 15 747 Scorpaenopsis oxycephala 16 748 Scorpaenopsis venosa 17 749 Sebastapistes cyanostigma 18 750 Sebastapistes strongia 19 751 Synanceia nana 20 752 Vespicola dracaene SEBASTIDAE 128 1 753 Helicolenus dactylopterus SERRANIDAE 129 1 754 Aethaloperca rogaa 2 755 Anyperodon leucogrammicus 3 756 Cephalopholis formosa 4 757 Cephalopholis hemistiktos 5 758 Cephalopholis oligosticta 6 759 Cephalopholis sexmaculata

69 Family ICZN Code Species 7 760 Epinephelus areolatus 8 761 Epinephelus bleekeri 9 762 Epinephelus chlorostigma 10 763 Epinephelus coeruleopunctatus 11 764 Epinephelus coioides 12 765 Epinephelus diacanthus 13 766 Epinephelus epistictus 14 767 Epinephelus flavocaeruleus 15 768 Epinephelus latifasciatus 16 769 Epinephelus malabaricus 17 770 Epinephelus morrhua 18 771 Epinephelus multinotatus 19 772 Epinephelus polylepis 20 773 Epinephelus polyphekadion 21 774 Epinephelus summana 22 775 Epinephelus tauvina 23 776 Epinephelus tukula 24 777 Liopropoma mitratum 25 778 Pseudanthias townsendi 26 779 Serranus cabrilla 27 780 Variola louti SIGANIDAE 130 1 781 Siganus canaliculatus 2 782 Siganus javus 3 783 Siganus luridus 4 784 Siganus rivulatus 5 785 Siganus stellatus 6 786 Siganus sutor SILLAGINIDAE 131 1 787 Sillago arabica 2 788 Sillago attenuata 3 789 Sillago sihama SOLEIDAE 132 1 790 Aesopia cornuta 2 791 Brachirus orientalis 3 792 Pardachirus marmoratus 4 793 Solea elongata 5 794 Solea stanalandi 6 795 Synaptura commersonnii 7 796 Zebrias captivus 8 797 Zebrias quagga 9 798 Zebrias synapturoides SPARIDAE 133 1 799 Acanthopagrus arabicus

70 Family ICZN Code Species 2 800 Acanthopagrus berda 3 801 Acanthopagrus bifasciatus 4 802 Acanthopagrus randalli 5 803 Acanthopagrus sheim 6 804 Argyrops filamentosus 7 805 Argyrops spinifer 8 806 Cheimerius nufar 9 807 Crenidens crenidens 10 808 Diplodus noct 11 809 Diplodus sargus kotschyi 12 810 Lithognathus mormyrus 13 811 Pagellus affinis 14 812 Polysteganus coeruleopunctatus 15 813 Rhabdosargus haffara 16 814 Rhabdosargus sarba 17 815 Sarpa salpa 18 816 Sparidentex hasta SPHYRAENIDAE 134 1 817 Sphyraena barracuda 2 818 Sphyraena flavicauda 3 819 Sphyraena forsteri 4 820 Sphyraena jello 5 821 Sphyraena obtusata 6 822 Sphyraena putnamae 7 823 Sphyraena qenie SPHYRNIDAE 135 1 824 Eusphyra blochii 2 825 Sphyrna lewini 3 826 Sphyrna mokarran 4 827 Sphyrna zygaena STEGOSTOMATIDAE 136 1 828 Stegostoma fasciatum STOMIIDAE 137 2 829 Chauliodus sloani STROMATEIDAE 138 1 830 Pampus argenteus SYNANCEIIDAE 139 1 831 Minous dempsterae 2 832 Choridactylus multibarbus 3 833 Minous monodactylus 4 834 Pseudosynanceia melanostigma 5 835 Synanceia nana 6 836 Synanceia verrucosa 140 1 837 tentaculata 2 838 Bryx analicarens 3 839 Choeroichthys brachysoma

71 Family ICZN Code Species 4 840 Corythoichthys flavofasciatus 5 841 Corythoichthys haematopterus 6 842 Corythoichthys schultzi 7 843 banneri 8 844 Cosmocampus investigatoris 9 845 Cosmocampus maxweberi 10 846 Doryrhamphus excisus excisus 11 847 Dunckerocampus dactyliophorus 12 848 Halicampus dunckeri 13 849 Halicampus mataafae 14 850 Hippichthys cyanospilos 15 851 Hippichthys penicillus 16 852 Hippichthys spicifer 17 853 Hippocampus histrix 18 854 Hippocampus kuda 19 855 Micrognathus andersonii 20 856 Phoxocampus belcheri 21 857 Siokunichthys bentuviai 22 858 Syngnathoides biaculeatus 23 859 Trachyrhamphus bicoarctatus SYNODONTIDAE 141 1 860 Saurida gracilis 2 861 Saurida macrolepis 3 862 Saurida tumbil 4 863 Saurida undosquamis 5 864 Synodus myops 6 865 Synodus variegatus TERAPONIDAE 142 1 866 Pelates quadrilineatus 2 867 Terapon jarbua 3 868 Terapon puta 4 869 Terapon theraps TETRAODONTIDAE 143 1 870 Arothron immaculatus 2 871 Arothron stellatus 3 872 Chelonodon patoca 4 873 Lagocephalus guentheri 5 874 Lagocephalus inermis 6 875 Lagocephalus lunaris 7 876 Lagocephalus sceleratus 8 877 Torquigener flavimaculosus TETRAROGIDAE 144 1 878 Pseudovespicula dracaena TORPEDINIDAE 145 1 879 Torpedo panthera 2 880 Torpedo sinuspersici

72 Family ICZN Code Species TRACHICHTHYIDAE 146 1 881 Hoplostethus melanopus TRIACANTHIDAE 147 1 882 Pseudotriacanthus strigilifer 2 883 Triacanthus biaculeatus TRIAKIDAE 148 1 884 Galeorhinus galeus 2 885 Hypogaleus hyugaensis 3 886 Iago omanensis 4 887 Mustelus mosis TRICHIURIDAE 149 1 888 Eupleurogrammus glossodon 2 889 Eupleurogrammus muticus 3 890 Tentoriceps cristatus 4 891 Trichiurus auriga 5 892 Trichiurus lepturus TRICHONOTIDAE 150 1 893 Trichonotus arabicus TRIGLIDAE 151 1 894 Lepidotrigla bispinosa 2 895 Lepidotrigla faurei 3 896 Lepidotrigla spiloptera 4 897 Pterygotrigla arabica TRIPTERYGIIDAE 152 1 898 Enneapterygius pusillus 2 899 Enneapterygius ventermaculus 3 900 Helcogramma steinitzi URANOSCOPIDAE 153 1 901 Uranoscopus dollfusi 2 902 Uranoscopus guttatus VELIFERIDAE 154 1 904 Velifer hypselopterus XENISTHMIDAE 155 1 905 Xenisthmus balius ZANCLIDAE 156 1 906 Zanclus cornutus ZEIDAE 157 1 907 Zeus faber

73 ﺟﺪول 4-3: ﻓﻬﺮﺳﺖ ﺗﻔﻜﻴﻚ ﺷﺪه ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎ و ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﻏﻀﺮوف ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس (ﺑﺎ اﺣﺘﺴﺎب ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺗﻨﮕﻪ ﻫﺮﻣﺰ) - ﻛﻮﺳﻪ ﻣﺎﻫﻴﺎن (Sharks) Order Family ICZN Code Species CARCHARHINIFORMES CARCHARHINIDAE 1 1 1 Carcharhinus albimarginatus 2 2 Carcharhinus altimus 3 3 Carcharhinus amblyrhynchoides 4 4 Carcharhinus amboinensis 5 5 Carcharhinus brevipinna 6 6 Carcharhinus dussumieri 7 7 Carcharhinus falciformis 8 8 Carcharhinus hemiodon 9 9 Carcharhinus humani 10 10 Carcharhinus leucas 11 11 Carcharhinus limbatus 12 12 Carcharhinus longimanus 13 13 Carcharhinus macloti 14 14 Carcharhinus melanopterus 15 15 Carcharhinus plumbeus 16 16 Carcharhinus sealei 17 17 Carcharhinus sorrah 18 18 Galeocerdo cuvier 19 19 Glyphis gangeticus 20 20 Loxodon macrorhinus 21 21 Negaprion acutidens 22 22 Prionace glauca 23 23 Rhizoprionodon acutus 24 24 Rhizoprionodon oligolinx 25 25 Scoliodon laticaudus 26 26 Triaenodon obesus HEMIGALEIDAE 2 1 27 Chaenogaleus macrostoma 2 28 Hemipristis elongata 3 29 Paragaleus randalli

74 Order Family ICZN Code Species PROSCYLLIIDAE 3 1 30 Eridacnis radcliffei SPHYRNIDAE 4 1 31 Eusphyra blochii 2 32 Sphyrna lewini 3 33 Sphyrna mokarran 4 34 Sphyrna zygaena TRIAKIDAE 5 1 35 Galeorhinus galeus 2 36 Hypogaleus hyugaensis 3 37 Iago omanensis 4 38 Mustelus mosis HEXANCHIFORMES HEXANCHIDAE 6 1 39 Heptranchias perlo 2 40 Hexanchus griseus LAMNIFORMES ALOPIIDAE 7 1 41 Alopias pelagicus 2 42 Alopias superciliosus 3 43 Alopias vulpinus LAMNIDAE 8 1 44 Carcharodon carcharias 2 45 Isurus oxyrinchus 3 46 Lamna nasus ODONTASPIDIDAE 9 1 47 Carcharias taurus 2 48 Odontaspis ferox PSEUDOCARCHARIIDAE 10 1 49 Pseudocacharias kamoharai ORECTOLOBIFORMES GINGLYMOSTOMATIDAE 11 1 50 Nebrius ferrugineus HEMISCYLLIIDAE 12 1 51 Chiloscyllium arabicum 2 52 Chiloscyllium griseum 3 53 Chiloscyllium punctatum RHINCODONTIDAE 13 1 54 Rhincodon typus STEGOSTOMATIDAE 14 1 55 Stegostoma fasciatum SQUALIFORMES CENTROPHORIDAE 15 1 56 Centrophorus granulosus 2 57 Deania profundorum DALATIIDAE 16 1 58 Isistius brasiliensis ECHINORHINIDAE 17 1 59 Echinorhinus brucus ETMOPTRIDAE 18 1 60 Centroscyllium ornatum

75 ﺟﺪول 4-4: ﻓﻬﺮﺳﺖ ﺗﻔﻜﻴﻚ ﺷﺪه ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎ و ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﻏﻀﺮوف ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس (ﺑﺎ اﺣﺘﺴﺎب ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺗﻨﮕﻪ ﻫﺮﻣﺰ) - ﺳﻔﺮه ﻣﺎﻫﻴﺎن (Batoids) Order Family ICZN Code Species MYLIOBATIFORMES DASYATIDAE 1 1 1 Dasyatis bennettii 22 Dasyatis pastinaca 33 Himantura bleekeri 44 Himantura gerrardi 55 Himantura granulata 66 Himantura imbricata 77 Himantura randalli 88 Himantura uarnak 99 Himantura walga 10 10 Pastinachus sephen 11 11 Taeniura lymma 12 12 Taeniurops meyeni GYMNURIDAE 2 1 13 Gymnura poecilura MOBULIDAE 3 1 14 Mobula diabolus MYLIOBATIDAE 4 1 15 Aetobatus flagellum 216Aetobatus narinari 317Aetomylaeus maculatus 418Aetomylaeus nichofii 519Rhinoptera javanica PRISTIOPHORMES PRISTIDAE 5 1 20 Anoxypristis cuspidata 221Pristis zijsron PRISTIOPHORIDAE 6 1 22 Pristiophorus nancyae RAJIFORMES RAJIDAE 7 1 23 Raja clavata 224Raja pita RHINOBATIDAE 8 1 25 Glaucostegus granulatus 226Glaucostegus halavi 327Rhina ancylostoma 428Rhinobatos annandalei 529Rhinobatos schlegelii 630Rhynchobatus djiddensis TORPEDINIFORMES NARCINIDAE 9 1 31 Narcine timlei TORPEDINIDAE 10 1 32 Torpedo panthera 233Torpedo sinuspersici

76 ﺟﺪول 4-5: ﻓﻬﺮﺳﺖ ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎي ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و ﺗﻨﮕﻪ ﻫﺮﻣﺰ ﺑﺎ ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ

No. Family Species 1 GOBIIDAE (53) 2 CARANGIDAE (48) 3 LABRIDAE (41) 4 BLENNIIDAE (34) 5 APOGONIDAE (32) 6 LUTJANIDAE (31) 7 SERRANIDAE (27) 8 POMACENTRIDAE (26) 9 CARCHARHINIDAE (26) 10 SYNGNATHIDAE (23) 11 CLUPEIDAE (20) 12 SCORPAENIDAE (20) 13 SPARIDAE (18) 14 MULLIDAE (17) 15 HAEMULIDAE (16) 16 SCOMBRIDAE (15) 17 MUGILIDAE (13) 18 SCARIDAE (13) 19 SCIAENIDAE (13) 20 DASYATIDAE (12) 21 LETHRINIDAE (12) 22 NEMIPTERIDAE (12) 23 ENGRAULIDAE (11) 24 LEIOGNATHIDAE (11) 25 BALISTIDAE (10)

ﺟﺪول 4-6: ﻓﻬﺮﺳﺖ ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎي ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و ﺗﻨﮕﻪ ﻫﺮﻣﺰ ﺑﺎ ﺗﻚ ﮔﻮﻧﻪ

No. Family Species 1 ACROPOMATIDAE Acropoma japonicum 2 ALBULIDAE Albula argentea 3 ALEPOCEPHALIDAE Aulastomatomorpha phospherops 4 ANOMALOPIDAE Photoblepharon steinitzi 5 ANTENNARIIDAE Antennatus nummifer 6 APISTIDAE Apistus carinatus 7 ARIOMMATIDAE Ariomma indicum 8 BYTHITIDAE Dinematichthys iluocoetoides 9 CAPROIDAE Antigonia rubescens 10 CENTRISCIDAE Centriscus scutatus 11 CEPOLIDAE Acanthocepola abbreviata 12 CHANIDAE Chanos chanos 13 CHLOROPHTHALMIDAE Chlorophthalmus agassizi

77 14 CICHLIDAE Iranocichla hormuzensis 15 CITHARIDAE Brachypleura novaezeelandiae 16 CLINIDAE Unknown sp. (type 1) 17 CONGRIDAE Conger cinereus 18 CORYPHAENIDAE Coryphaena hippurus 19 CREEDIDAE Unknown sp. (type 1) 20 DACTYLOPTERIDAE Dactyloptena orientalis 21 DALATIIDAE Isistius brasiliensis 22 DIODONTIDAE Cyclichthys orbicularis 23 ECHENEIDAE Echeneis naucrates 24 ECHINORHINIDAE Echinorhinus brucus 25 ELOPIDAE Elops machnata 26 ETMOPTRIDAE Centroscyllium ornatum 27 FISTULARIIDAE Fistularia petimba 28 GINGLYMOSTOMATIDAE Nebrius ferrugineus 29 GYMNURIDAE Gymnura poecilura 30 KUHLIIDAE Kuhlia mugil 31 LACTARIIDAE Lactarius lactarius 32 LAMPRIDAE Lampris guttatus 33 LOBOTIDAE Lobotes surinamensis 34 LOPHIIDAE Lophiomus setigerus 35 MEGALOPIDAE Megalops cyprinoides 36 MENIDAE Mene maculata 37 MOBULIDAE Mobula diabolus 38 MONOCENTRIDAE Monocentris japonica 39 MONODACTYLIDAE Cleidopus gloriamaris 40 NARCINIDAE Monodactylus argenteus 41 PEMPHERIDAE Pempheris oualensis 42 PENTACEROTIDAE Histiopterus typus 43 PLOTOSIDAE Plotosus lineatus 44 POECILIIDAE Poecilia latipinna 45 POMATOMIDAE Pomatomus saltatrix 46 PRISTIOPHORIDAE Pristiophorus nancyae 47 PROSCYLLIIDAE Eridacnis radcliffei 48 PSETTODIDAE Psettodes erumei 49 PSEUDOCARCHARIIDAE Pseudocacharias kamoharai 50 RACHYCENTRIDAE Rachycentron canadum 51 RHINCODONTIDAE Rhincodon typus 52 SEBASTIDAE Helicolenus dactylopterus 53 STEGOSTOMATIDAE Stegostoma fasciatum 54 STOMIIDAE Chauliodus sloani 55 STROMATEIDAE Pampus argenteus 56 TETRAROGIDAE Pseudovespicula dracaena 57 TRACHICHTHYIDAE Hoplostethus melanopus 58 TRICHONOTIDAE Trichonotus arabicus 59 VELIFERIDAE Velifer hypselopterus 60 XENISTHMIDAE Xenisthmus balius 61 ZANCLIDAE Zanclus cornutus 62 ZEIDAE Zeus faber

78 4-2- ﺑﺮرﺳﻲ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﻻروي (Ichthyoplankton) ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺗﻜﻤﻴﻞ اﻃﻼﻋﺎت و داده ﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﻣﺎﻫﻴﺎن، ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﻲ اﻳﻜﺘﻴﻮ ﭘﻼﻧﻜﺘﻮن ﻫﺎي ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﻧﻴﺰ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ. ﺑﺮ اﺳﺎس ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه، 7 ﺧﺎﻧﻮاده ﺑﺮاي ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﮔﺮدﻳﺪﻧﺪ ﻛﻪ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﺑﺎﻟﻎ اﻧﻬﺎ ﺑﺨﺼﻮص در اﺑﻬﺎي اﻳﺮاﻧﻲ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و ﺧﻠﻴﺞ ﻋﻤﺎن ﭘﻴﺶ از اﻳﻦ ﻣﺸﺎﻫﺪه و ﮔﺰارش ﻧﮕﺮدﻳﺪه ﺑﻮد.. ﺷﺎﻳﺎن ذﻛﺮ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﻻروي ﺑﺪﺳﺖ اﻣﺪه در ﻣﺮﺣﻠﻪ Preflexion ﻗﺮار داﺷﺘﻨﺪ و در ﻧﺘﻴﺠﻪ اﻣﻜﺎن ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺟﻨﺲ ﻳﺎﮔﻮﻧﻪ ﻧﺒﻮده اﺳﺖ.

ﺟﺪول 4-7: ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﻻروي ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺷﺪه در ﺣﺪ ﺗﺎﻛﺴﻮن ﺧﺎﻧﻮاده از اﺑﻬﺎي ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و ﺧﻠﻴﺞ ﻋﻤﺎن

ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﺮداري ﺧﺎﻧﻮاده

ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس – ﺟﺰاﻳﺮ ﺧﺎرگ و ﺧﺎرﻛﻮ CLINIDAE 

ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس – ﺟﺰاﻳﺮ ﺧﺎرگ و ﺧﺎرﻛﻮ CRREDIIDAE 

ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس – ﺟﺰاﻳﺮ ﺧﺎرگ و ﺧﺎرﻛﻮ CEPOLIDAE

درﻳﺎي ﻋﻤﺎن – ﺧﻠﻴﺞ ﮔﻮاﺗﺮ BREGMACEROTIDAE

درﻳﺎي ﻋﻤﺎن - ﺧﻠﻴﺞ ﮔﻮاﺗﺮ OPHIDIDFAE

درﻳﺎي ﻋﻤﺎن – ﻣﻴﺪاﻧﻲ PARAPLIDAE

ﺗﻨﮕﻪ ﻫﺮﻣﺰ TRIPTERYGIDAE

ﮔﺰارش از ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎي ﺟﺪﻳﺪ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس (اﻳﻜﺘﻴﻮﭘﻼﻧﻜﺘﻮن) References: Tangaraja, 2006 - Rabbaniha et al., 2010

4-3- ﺑﺮرﺳﻲ و اﺻﻼﺣﺎت ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﻣﻮزه اي از ﻣﺠﻤﻮع ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس، ﺗﻨﮕﻪ ﻫﺮﻣﺰ و ﺧﻠﻴﺞ ﻋﻤﺎن ﻛﻪ در ﻣﻮزه اي داﺧﻞ و ﺧﺎرج از ﻛﺸﻮرﺟﻤﻊ اوري و ﻧﮕﻬﺪاري ﺷﺪه اﺳﺖ، 171 ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ و ﺑﺎزﻧﮕﺮي ﺳﻴﺴﺘﻤﺎﺗﻴﻚ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ.ﺧﻼﺻﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻋﺒﺎرت ﺑﻮده اﺳﺖ از ﻣﻮارد زﻳﺮ ﻛﻪ در ﺟﺪاول ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ اراﺋﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ: - 89 ﮔﻮﻧﻪ در ﻗﺎﻟﺐ 41 ﺧﺎﻧﻮاده در ﺗﺎﻛﺴﻮن ﮔﻮﻧﻪ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺷﺪﻧﺪ. - 25 ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺷﺪه در ﺗﺎﻛﺴﻮن ﺟﻨﺲ، ﺗﺎ ﺗﺎﻛﺴﻮن ﮔﻮﻧﻪ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﮔﺮدﻳﺪ.

79 - 5 ﮔﻮﻧﻪ در ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎي ﺟﺪﻳﺪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ. - 21 ﮔﻮﻧﻪ ﺑﺎ ﺑﺎزﻧﮕﺮي، ﺑﺎ اﺳﺎﻣﻲ ﺟﺪﻳﺪ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﺷﺪﻧﺪ. - 12 ﮔﻮﻧﻪ ﻫﻤﺰﻣﺎن اﺻﻼح و ﺑﺎزﻧﮕﺮي ﺧﺎﻧﻮاده، ﺟﻨﺲ و ﮔﻮﻧﻪ ﺷﺪﻧﺪ. - 3 ﻧﻤﻮﻧﻪ در ﺣﺪ ﺗﺎﻛﺴﻮن ﺟﻨﺲ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺷﺪﻧﺪ. - 19 ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺷﺪه در ﺗﺎﻛﺴﻮن ﺟﻨﺲ، ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪ ﺑﺎزﻧﮕﺮي و ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ. ﺑﺮ اﺳﺎس ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﻣﻮزه اي، اوﻟﻴﻦ ﮔﺰارش از آﺑﻬﺎي اﻳﺮاﻧﻲ ﻣﻨﻄﻘﻪ دو ﮔﻮﻧﻪ زﻳﺮ ﺑﻮده اﺳﺖ ﻛﻪ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﺮداري ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ 1971 م. (1350) – ﺟﺰﻳﺮه ﻻوان ﺑﻮد اﺳﺖ. Johnius carrtutta Bloch, 1793 و Plotosus limbatus Valenciennes, 1840 در ﺻﻮرﺗﻴﻜﻪ در FAO, 1984 ﺣﻀﻮر اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎ ﺑﺮاي ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس اﺷﺎره ﻧﺸﺪه اﺳﺖ، ﻛﻪ در Carpenter, 1997 از ﺟﻨﻮب ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻧﻤﻮده اﺳﺖ. ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﺮ اﺳﺎس ﺑﺮرﺳﻲ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﻣﻮزه اي، ﮔﻮﻧﻪ ﻛﻤﻴﺎب و ﻣﻨﺤﺼﺮ ﺑﻔﺮد Trypauchen vagina (Bloch and (Schneider, 1801 ﺑﺮاي آﺑﻬﺎي اﻳﺮاﻧﻲ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﺮداري ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ 1972 م. (1351) – ﺑﻨﺪر ﻋﺒﺎس ﺑﻮده اﺳﺖ. اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ از ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎﻳﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ داراي ارزش ﺗﺎﻛﺴﻮﻧﻮﻣﻴﻚ ﺑﻮده و ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﺑﺎز ﻧﮕﺮي ﻣﺠﺪد ﺗﻮﺻﻴﻒ ﮔﻮﻧﻪ اي دارد . ﺟﺎﻳﮕﺎه اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻧﻈﺮات Smith and Hemestra, 1986 و ﻣﻜﺎﺗﺒﺎت اﻧﺠﺎم ﺷﺪه ﺑﺎ Randall and Carpenter ﺑﺴﻴﺎر ﻣﺒﻬﻢ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ. در ﺧﺎﻧﻮاده Trypauchenidae ﻣﻌﺮﻓﻲ ﺷﺪه اﺳﺖ (Kuronuma and 1986) ,Abe و ﻫﻢ در زﻳﺮ ﺧﺎﻧﻮاده Trypauchinae از ﺧﺎﻧﻮاده Gobiidae ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻣﻲ ﺷﻮد. ,.Carpenter et al) 1997) ﻳﻜﻲ از ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﻣﻮزه اي ارزﺷﻤﻨﺪ ﻛﻪ در اﻳﻦ ﭘﺰوﻫﺶ در ﺑﺎﻳﮕﺎﻧﻲ ﻣﻮزه اي ﻣﺸﺎﻫﺪه و ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﮔﺮدﻳﺪ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﮔﻮﻧﻪ ﺑﻮم زاد (اﻧﺪﻣﻴﻚ) ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس Tryssa whiteheadi Wongratana. 1983 ﺑﻮده اﺳﺖ ﻛﻪ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﺮداري ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ 1991 م. (1370) – ﺑﻮﺷﻬﺮ ﺑﻮده اﺳﺖ، اوﻟﻴﻦ ﮔﺰارش ﺣﻀﻮر اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ از ﻣﻨﻄﻘﻪ اﻳﺮاﻧﻲ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﺗﻮﺳﻂ Owfi and Vanzaling, 1995 ﺑﻮده ﻛﻪ در واﻗﻊ اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪه ﺧﺎﻧﻮاده ﺟﺪﻳﺪ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﺷﺪه در ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﺎﻫﻴﺎن ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﺤﺴﻮب ﻣﻲ ﺷﻮد. ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ اوﻟﻴﻦ ﮔﺰارش از ﺣﻀﻮر ﻧﻤﺎﻳﻨﺪه ﺟﻨﺲ در ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﺎﻫﻴﺎن ﻣﻨﻄﻘﻪ(Balistis sp. (Balistidae ﻧﻴﺰ از ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﻮزه اي ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﭘﻴﺶ از اﻳﻦ در ﺟﻨﺲ Abalistes ﻣﻌﺮﻓﻲ ﺷﺪه ﺑﻮد.

80 ﺟﺪول 4-8: ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﻣﺸﻜﻮك و ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪ ﺑﺎزﻧﮕﺮي ﺳﻴﺴﺘﻤﺎﺗﻴﻚ در ﻣﻮزه ﻫﺎي ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺗﺎرﻳﺦ ﻣﻜﺎن ﺟﻤﻊ آوري ﻛﻨﻨﺪه ﮔﻮﻧﻪ ﺧﺎﻧﻮاده ردﻳﻒ ﺟﻤﻊ آوري ﺟﻤﻊ آوري ARIIDAE Kinunen 1974 ﺟﺰﻳﺮه ﻻوان .Arius sp 1 Rabbaniha & Owfi 1990 ﺗﻨﮕﻪ ﺧﻮران .Rita sp 2

Kinunen 1976 ﭼﺎﺑﻬﺎر .BALISTIDAE Balistes sp 3 Kinunen & Bullock 1971 ﺟﺰﻳﺮه ﻻوان .BELONIDAE Tylosurus sp 4

Owfi 1991 ﺑﻨﺪر دﻳﻠﻢ .CARANGIDAE Alepes sp 5

Kinunen 1971 ﭼﺎﺑﻬﺎر .Caranx sp 6

Kinunen 1972 ﺑﻨﺪر ﻋﺒﺎس .Carax sp 7

Kinunen & Walczak 1971 ﺑﻨﺪر ﻋﺒﺎس .CYNOGLOSIDAE Cynoglossus sp 8

Rabbaniha & Shaddel 1991 ﻣﺼﺐ ﻣﻨﺪ .ENGRAULIDAE Thryssa sp 9

Rabbaniha 1990 ﺑﻨﺪر ﻟﻨﮕﻪ .GOBIIDAE Boleophthalmus sp 10

Saadati 1973 ﺑﻨﺪر ﻋﺒﺎس .LEIOGNATIDAE Leiognathus sp 11

Kinunen 1971 ﺟﺰﻳﺮه ﻻوان .LUTJANIDAE Lutganus sp 12

Bullock 1971 ﭼﺎﺑﻬﺎر .NEMIPTERIDAE Scolosis sp 13

Walczak 1971 ﺟﺰﻳﺮه ﻻوان .PLOTOSIDAE Plotosus sp 14

Kinunen 1970 ﺟﺰﻳﺮه ﻻوان .POMADASIDAE Abudefduf sp 15

Walczak 1973 ﭼﺎﺑﻬﺎر .Glyphisodon sp 16

Kinunen & Bullock 1970 ﺟﺰﻳﺮه ﻻوان .Anisotremus sp 17

Aghanabati & Shokohi 1983 ﺑﻨﺪر ﺳﻴﺮﻳﻚ .SPHIRAENIDAE Sphyraena sp 18

Saadati 1974 ﺗﻨﮕﻪ ﺧﻮران .TETRAODONTIDAE Chilonodon sp 19

81 ﺟﺪول 4-9: ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي اﺻﻼح ﺷﺪه ﺑﺮ اﺳﺎس ﺗﺎﻛﺴﻮن ﺧﺎﻧﻮاده در ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﻣﻮزه اي ﻧﺎم ﺧﺎﻧﻮاده ﻧﺎم ﺧﺎﻧﻮاده ﺗﻮﺿﻴﺤﺎت ﮔﻮﻧﻪ (ﺑﺎزﻧﮕﺮي و اﺻﻼح ﺷﺪه) (ﺛﺒﺖ ﺷﺪه در ﻣﻮزه) ﻣﻌﺮﻓﻲ ﺧﺎﻧﻮاده ﺟﺪﻳﺪ Pseudorhambus elevatuds BOTHIDAE PARALICHTHYDAE ﻣﻌﺮﻓﻲ ﺧﺎﻧﻮاده ﺟﺪﻳﺪ Ilisha melastoma CLUPEIDAE PRISTIGASTERIDAE ﺟﺎﺑﺠﺎﻳﻲ در ﺧﺎﻧﻮاده دﻳﮕﺮ Muraensox cinereus MURAENIDAE MURAENSOCIDAE ﺟﺎﺑﺠﺎﻳﻲ در ﺧﺎﻧﻮاده دﻳﮕﺮ Acanthopagrus bifasciatus POMADASIDAE SPARIDAE ﺟﺎﺑﺠﺎﻳﻲ در ﺧﺎﻧﻮاده دﻳﮕﺮ Johnius carutta LUTJANIDAE SCIAENIDAE

ﺟﺪول 4-10: ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي اﺻﻼح ﺷﺪه ﺑﺮ اﺳﺎس ﺗﺎﻛﺴﻮن ﺟﻨﺲ و ﮔﻮﻧﻪ در ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﻣﻮزه اي ﻧﺎم ﮔﻮﻧﻪ ﻧﺎم ﮔﻮﻧﻪ ﺧﺎﻧﻮاده ردﻳﻒ (ﺑﺎزﻧﮕﺮي و اﺻﻼح ﺷﺪه) (ﺛﺒﺖ ﺷﺪه در ﻣﻮزه) 1 BALISTIDAE Balistes miris Balistis sp. 2 BELONIDAE Tylossurus sp. Strongylura aff. leiura 3 CARANGIDAE Alectis indica Alectis indicus 4 Caranx armayus Carangoides armatus 5 Caranx crumenophthalmus Selar crumenophthalmus 6 Caranx djedaba Aleps djedaba 7 Caranx malabaricus Carangoides malabaricus 8 Chorinemus commersonniannus Scombroides commerssonianus 9 Chorinemus sanctiptri Scomberoides lysan 10 CLUPEIDAE Drosoma nasus Nematalosa 11 LUTJANIDAE Lutjanus sanguineus Lutjanus malabaricus 12 Lutjanus fulviflammus Lutjanus fulviflamma 13 MUGILIDAE Mugil dussumieri Liza subviridis 14 MULLIDAE Mulloidichthys auriflamna Mulloides flavolineatus 15 PRISTIGASTERIDAE Ilisha indica Ilisha melastoma 16 POMACENTRIDAE Glyphisodon sp. Abudefduf vaigiensis 17 SPARIDAE Sparus cuvieri Acanthopagrus cuvieri 18 Sparus datnia Acanthopagrus berda 19 Sparus spinifer Argyrops spinifer 20 TRICHIURIDAE Trichiurus muticus Eupleugrammus muticus

82 ﺟﺪول 4-11: ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎ و ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي اﺻﻼح ﺷﺪه ﺑﺮ اﺳﺎس ﺗﺎﻛﺴﻮن ﺟﻨﺲ و ﮔﻮﻧﻪ در ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﻣﻮزه اي ﻧﺎم ﻋﻠﻤﻲ ﻧﺎم ﺧﺎﻧﻮاده ﻣﻨﺒﻊ ردﻳﻒ ﺟﺪﻳﺪ / ﺗﺎﻳﻴﺪ ﺷﺪه ﺛﺒﺖ ﺷﺪه ﺟﺪﻳﺪ / ﺗﺎﻳﻴﺪ ﺷﺪه ﺛﺒﺖ ﺷﺪه

1 CONGRIDAE CONGRIDAE Pseudoxenomystax albecens Congermuraena albecens Smith & Smith,1963

2 MURAENIDAE MURAENESOCIDAE Muraenesox cinereus Muraenesox cinereus Smith & Hemstera,1986

3 MURAENIDAE MURAENIDAE Gymnothorax johnsoni Licodontis johnsoni Smith & Smith,1963

4 MURAENIDAE MURAENIDAE Gymnothorax undulates Licodontis undulatus Smith & Smith,1963

5 MURAENIDAE MURAENIDAE Strophidon sathete Thyrsoidea macrura Vander laan et al., 2013

6 MURAENESOCIDAE MURAENESOCIDAE Muraenesox bagio Muraenesox cinereus Smith & Hemstera,1986

7 MURAENESOCIDAE MURAENESOCIDAE Congeresox talabon Congeresox talabon Smith & Smith,1963

8 MURAENESOCIDAE MURAENESOCIDAE Congeresox talabonoides Muraenesox talabonoides Smith & Hemstera,1986

9 NETTASTOMATIDAE NETTASTOMATIDAE Hoplunnis diomedianus Hoplunnis diomedianna Smith & Hemstera,1986

10 OPHICHTHIDAE OPHICHTHIDAE Ophichthus apicalis Ophichthus unicolor Smith & Hemstera,1986

11 SYNAPHOBRANCHIDAE OPHICHTHIDAE Ichthyapus acuticeps Synaphobranchus acuticeps Vander laan et al., 2013

12 SYNAPHOBRANCHIDAE SYNAPHOBRANCHIDAE Synaphobranchus affinis Synaphobranchus branchysomus Vander laan et al., 2013

83 4 – 4 - ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪي زﻳﺴﺘﮕﺎﻫﻲ ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎي ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺧﻠﻴﺞﻓﺎرس ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪي ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﺑﺮ اﺳﺎس ﻣﻨﺎﺑﻊ اﻛﻮﻟﻮژﻳﻚ زﻳﺴﺘﮕﺎﻫﻬﺎي درﻳﺎﻳﻲ ﻃﺒﻖ ﺟﺪول زﻳﺮ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ و ﺗﻔﻜﻴﻚ ﺷﺪه اﺳﺖ: - زﻳﺴﺘﮕﺎﻫﻬﺎي واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﺑﺴﺘﺮ Benthic habitats  زﻳﺴﺘﮕﺎﻫﻬﺎي آﺑﺴﻨﮕﻬﺎي ﻣﺮﺟﺎﻧﻲ و ﺳﻨﮕﻲ - ﺻﺨﺮه اي(Coral reefs & Rocks (Boulders  زﻳﺴﺘﮕﺎﻫﻬﺎي ﺑﺴﺘﺮ ﻫﺎي ﻧﺮم (ﮔﻠﻲ – ﺷﻨﻲ)(Soft bottom (Sandy–Muddy beds  زﻳﺴﺘﮕﺎﻫﻬﺎي ﺑﺴﺘﺮ ﻫﺎي ﻋﻠﻔﻲ و ﺟﻠﺒﻜﻲSeagrass & Algae beds  زﻳﺴﺘﮕﺎﻫﻬﺎي ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻋﻤﻴﻖ (Deep benthic (Demersal - زﻳﺴﺘﮕﺎﻫﻬﺎي واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﻣﺤﻴﻂ ﻏﻴﺮ ﺑﺴﺘﺮ Pelagic habitats  زﻳﺴﺘﮕﺎﻫﻬﺎي آﺑﻬﺎي آزاد اﻗﻴﺎﻧﻮﺳﻲ(Pelagic – Oceanic (Open sea  زﻳﺴﺘﮕﺎﻫﻬﺎي آﺑﻬﺎي ﻛﻢ ﻋﻤﻖ ﺳﺎﺣﻠﻲ)(Pelagic – Neritic (Shallow waters  زﻳﺴﺘﮕﺎﻫﻬﺎي آﺑﻬﺎي ﻓﻮق ﺑﺴﺘﺮي (Pelagic – Benthic (Bentho pelagic  زﻳﺴﺘﮕﺎﻫﻬﺎي واﺑﺴﺘﻪ و ﭘﻴﺮاﻣﻮن آﺑﺴﻨﮕﻬﺎي ﻣﺮﺟﺎﻧﻲ Reef associated

در اﻳﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ از ﺗﻌﺪاد 907 ﮔﻮﻧﻪ ﮔﺰارش ﺷﺪه از ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ، ﺗﻌﺪاد 294 ﮔﻮﻧﻪ (4/32 درﺻﺪ) ﺑﻪ زﻳﺴﺘﮕﺎﻫﻬﺎي ﺑﻨﺘﻴﻚ (Benthic habitats) و ﺗﻌﺪاد 613 ﮔﻮﻧﻪ (6/67 %) ﺑﻪ زﻳﺴﺘﮕﺎﻫﻬﺎي ﭘﻼژﻳﻚ (Pelagic habitats) ﻣﺘﻌﻠﻖ ﻫﺴﺘﻨﺪ. ﺑﻄﻮرﻳﻜﻪ ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي زﻳﺴﺘﮕﺎﻫﻬﺎي آﺑﺴﻨﮓ ﻫﺎي ﻣﺮﺟﺎﻧﻲ و ﺳﻨﮕﻲ– ﺻﺨﺮه اي (Coral reefs & Rocks - Boulders) در ﻃﻴﻒ ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺑﻨﺘﻴﻚ ( 129 ﮔﻮﻧﻪ - 3/14 %) و ﻣﺎﻫﻴﺎن واﺑﺴﺘﻪ و ﭘﻴﺮاﻣﻮن آﺑﺴﻨﮕﻬﺎي ﻣﺮﺟﺎﻧﻲ (Reef associated) در ﻃﻴﻒ ﻣﺎﻫﻴﺎن ﭘﻼژﻳﻚ (432 ﮔﻮﻧﻪ - 8/47 %) ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﺗﻌﺪاد و درﺻﺪ ﻓﺮاواﻧﻲ ﺗﻨﻮع ﮔﻮﻧﻪ اي زﻳﺴﺘﮕﺎﻫﻲ (Species habitats) را ﺑﻪ ﺧﻮد اﺧﺘﺼﺎص داده اﻧﺪ. ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻣﺎﻫﻴﺎن زﻳﺴﺘﮕﺎﻫﻬﺎي ﺑﺎ ﺑﺴﺘﺮ ﻋﻠﻔﻲ و ﺟﻠﺒﻜﻲ (Seagrass / Algae beds) در ﻃﻴﻒ ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺑﻨﺘﻴﻚ (17 ﮔﻮﻧﻪ– 9/1 %) و ﻣﺎﻫﻴﺎن ﻣﺤﻴﻂ ﻫﺎي آزاد اﻗﻴﺎﻧﻮﺳﻲ (Pelagic / Oceanic - Open sea) در ﻃﻴﻒ ﻣﺎﻫﻴﺎن ﭘﻼژﻳﻚ (30 ﮔﻮﻧﻪ – 3/3 %) ﻛﻤﺘﺮﻳﻦ ﺗﻌﺪاد و درﺻﺪ ﺗﻨﻮع ﮔﻮﻧﻪ اي زﻳﺴﺘﮕﺎﻫﻲ را ﺑﻪ ﺧﻮد اﺧﺘﺼﺎص داده اﻧﺪ. دو ﮔﻮﻧﻪ از ﺟﻨﺲ Aphanius ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻮاده Cyprinodontidae و ﻳﻚ ﮔﻮﻧﻪ Poecilia latipinna ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻮاده Poeciliidae از زﻳﺴﺘﮕﺎه آب ﺷﻴﺮﻳﻦ ﺑﻪ ﺑﺨﺶ ﻫﺎي ﻟﺐ ﺷﻮر ﺳﺎﺣﻠﻲ راه ﭘﻴﺪا ﻛﺮده اﻧﺪ و ﻋﻼوه ﺑﺮ آن 11 ﮔﻮﻧﻪ از ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎي Carcharhinidae, Clupeidae, Chanidae, Gobidae, Mugilidae, Sparidae ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﺑﺎ ﮔﺮاﻳﺶ آب ﺷﻴﺮﻳﻦ در ﺣﻮﺿﻪ ﻫﺎي رودﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎي ﺟﻨﻮب ﻛﺸﻮر ﻧﻴﺰ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﻧﺪ.

84 ﺑﻪ ﻋﺒﺎرت دﻳﮕﺮ ﺗﻌﺪاد 14 ﮔﻮﻧﻪ از ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و درﻳﺎي ﻋﻤﺎن ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎﻳﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ در ﺑﺨﺶ ﻫﺎﻳﻲ از دوره زﻧﺪﮔﻲ ﺧﻮد ﺑﻪ آب ﺷﻴﺮﻳﻦ واﺑﺴﺘﻪ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻧﻈﻴﺮ ﻣﺎﻫﻲ ﺻﺒﻮر ﺧﻮزﺳﺘﺎن ilisha Tenualosa (Hamilton, 1822) و ﺑﻪ ﻣﺤﻴﻂ آب ﺷﻴﺮﻳﻦ ﻣﻬﺎﺟﺮت دارﻧﺪ (Anaderomous) و ﻳﺎ ﺟﻬﺖ ﺗﻐﺬﻳﻪ ﺑﻪ رودﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎي ﺣﻮﺿﻪ ﺟﻨﻮب وارد ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ ﻧﻈﻴﺮ ﻛﻮﺳﻪ آب ﺷﻴﺮﻳﻦ ﻛﺎرون (Carcharhinus leucas (Müller & Henle, 1839 و ﻳﺎ در ﻣﻮرد ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎﻳﻲ ﻧﻈﻴﺮ دو ﮔﻮﻧﻪ آﻓﺎﻧﻴﻮس ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺳﺎﺣﻠﻲ ﺟﻨﻮب ﻛﺸﻮر ﺑﺎ ﻣﻨﺸﺎء آب ﺷﻴﺮﻳﻦ Aphanius (dispar dispar (Rüppell, 1829 و (Aphanius fasciatus (Valenciennes, 1821 و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻳﻚ ﮔﻮﻧﻪ ﻣﻮﻟﻲ آﻛﻮارﻳﻮﻣﻲ(Poecilia latipinna (Lesueur, 1821 از ﻣﺤﻴﻂ آب ﺷﻴﺮﻳﻦ ﺑﻪ ﻣﺤﻴﻂ ﻫﺎي اﺑﻬﺎي ﻟﺐ ﺷﻮر ﺳﺎﺣﻠﻲ راه ﭘﻴﺪا ﻛﺮده اﻧﺪ و در ﺑﺴﻴﺎري از ﻣﻮارد در ﺧﻮرﻳﺎت و ﻛﺸﻨﺪان ﻫﺎي ﭘﺸﺖ ﺳﺪي ﻧﻴﺰﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ. ﺧﻼﺻﻪ اﻃﻼﻋﺎت در ﺟﺪول زﻳﺮ اراﺋﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ.

ﻧﻘﺸﻪ 4-1: ﺣﻮﺿﻪ ﻫﺎي آﺑﺮﻳﺰ ﻛﺸﻮر و ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ زﻳﺮ ﺣﻮﺿﻪ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و ﺧﻠﻴﺞ ﻋﻤﺎن (اﻗﺘﺒﺎس از ﻣﺮﻛﺰ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻣﻨﺎﺑﻊ آب، 1388)

85 ﺟﺪول 4 -12: ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﺑﺎ ﮔﺮاﻳﺶ ﺑﻪ زﻳﺴﺘﮕﺎﻫﻬﺎي آﺑﻬﺎي ﺷﻴﺮﻳﻦ (رودﺧﺎﻧﻪ) و ﻧﻮاﺣﻲ ﻣﺼﺒﻲ ﺣﻮﺿﻪ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و ﺧﻠﻴﺞ ﻋﻤﺎن اﺳﺘﺎن ﺣﻮﺿﻪ آﺑﺮﻳﺰ ﮔﻮﻧﻪ ردﻳﻒ ﺧﺎﻧﻮاده ﺧﻮزﺳﺘﺎن رودﺧﺎﻧﻪ ﻛﺎرون (Carcharhinidae 1 Carcharhinus leucas (Müller & Henle, 1839 ﻫﺮﻣﺰﮔﺎن رودﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎي ﺣﻮﺿﻪ ﺗﻨﮕﻪ ﻫﺮﻣﺰ (Chanidae 2 Chanos chanos (Forsskal, 1775 ﻫﺮﻣﺰﮔﺎن رودﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎي ﺣﻮﺿﻪ ﺗﻨﮕﻪ ﻫﺮﻣﺰ Cichlidae 3 Iranocichla hormuzensis Coad, 1982 ﺧﻮزﺳﺘﺎن رودﺧﺎﻧﻪ ﺑﻬﻤﻨﺸﻴﺮ و ﻛﺎرون (Clupeidae 4 Tenualosa ilisha (Hamilton, 1822 ﺧﻮزﺳﺘﺎن، ﺑﻮﺷﻬﺮ، ﻫﺮﻣﺰﮔﺎن، س و ب رودﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎي ﺣﻮﺿﻪ ﺧﻠﻴﺞ، ﻫﺮﻣﺰ، ﻣﻜﺮان (Cyprinodontidae 5 Aphanius dispar dispar (Rüppell, 1829 ﺧﻮزﺳﺘﺎن، ﺑﻮﺷﻬﺮ، ﻫﺮﻣﺰﮔﺎن، س و ب رودﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎي ﺣﻮﺿﻪ ﺧﻠﻴﺞ، ﻫﺮﻣﺰ، ﻣﻜﺮان (Aphanius fasciatus (Valenciennes, 1821 6 ﺧﻮزﺳﺘﺎن، س و ب رودﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎي ﺣﻮﺿﻪ ﺧﻠﻴﺞ، ﻣﻜﺮان (Gobiidae 7 Glossogobius gluris (Hamilton, 1822 ﺧﻮزﺳﺘﺎن، ﺑﻮﺷﻬﺮ، ﻫﺮﻣﺰﮔﺎن، س و ب رودﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎي ﺣﻮﺿﻪ ﺧﻠﻴﺞ، ﻫﺮﻣﺰ، ﻣﻜﺮان Periophthalmus waltoni Koumans, 1941 8 ﺧﻮزﺳﺘﺎن، ﺑﻮﺷﻬﺮ، ﻫﺮﻣﺰﮔﺎن، س و ب رودﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎي ﺣﻮﺿﻪ ﺧﻠﻴﺞ، ﻫﺮﻣﺰ، ﻣﻜﺮان Boleophthalmus dussumieri Valenciennes, 1837 9 ﺧﻮزﺳﺘﺎن، ﺑﻮﺷﻬﺮ، ﻫﺮﻣﺰﮔﺎن رودﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎي ﺣﻮﺿﻪ ﺧﻠﻴﺞ، ﻫﺮﻣﺰ (Megalopidae 10 Megalops cyprinoides (Broussonet, 1782 ﺧﻮزﺳﺘﺎن، ﺑﻮﺷﻬﺮ، ﻫﺮﻣﺰﮔﺎن، س و ب رودﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎي ﺣﻮﺿﻪ ﺧﻠﻴﺞ، ﻫﺮﻣﺰ، ﻣﻜﺮان (Mugilidae 11 Chelon subviridis (Valenciennes, 1836 ﺧﻮزﺳﺘﺎن، ﺑﻮﺷﻬﺮ، ﻫﺮﻣﺰﮔﺎن، رودﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎي ﺣﻮﺿﻪ ﺧﻠﻴﺞ، ﻫﺮﻣﺰ (Ellochelon vaigiensis (Quoy and Gaimard, 1825 12 ﺧﻮزﺳﺘﺎن، ﺑﻮﺷﻬﺮ، ﻫﺮﻣﺰﮔﺎن رودﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎي ﺣﻮﺿﻪ ﺧﻠﻴﺞ، ﻫﺮﻣﺰ (Liza abu (Heckel, 1843 13 ﺧﻮزﺳﺘﺎن، ﺑﻮﺷﻬﺮ، ﻫﺮﻣﺰﮔﺎن، س و ب رودﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎي ﺣﻮﺿﻪ ﺧﻠﻴﺞ، ﻫﺮﻣﺰ، ﻣﻜﺮان Mugil cephalus Linnaeus, 1758 14 ﺧﻮزﺳﺘﺎن، ﺑﻮﺷﻬﺮ، ﻫﺮﻣﺰﮔﺎن، رودﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎي ﺣﻮﺿﻪ ﺧﻠﻴﺞ، ﻫﺮﻣﺰ (Poeciliidae 15 Poecilia latipinna (Lesueur, 1821 ﺧﻮزﺳﺘﺎن، ﺑﻮﺷﻬﺮ، ﻫﺮﻣﺰﮔﺎن، س و ب رودﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎي ﺣﻮﺿﻪ ﺧﻠﻴﺞ، ﻫﺮﻣﺰ، ﻣﻜﺮان Sparidae 16 Acanthopagrus arabicus Iwatsuki, 2013

References: Hussain and Yousif, 1995; Abdoli, 2000; Al-Najman et al., 2007; Esmaeili and Owfi, 2014; Esmaeili et al., 2014; Coad, 2015;

86 ﺟﺪول 4 -13: ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪي اﺳﺘﺎﻧﺪارد زﻳﺴﺘﮕﺎﻫﻲ ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و ﺗﻨﮕﻪ ﻫﺮﻣﺰ Benthic habitats Pelagic habitats

Species group Code Sp. n % Species group Code Sp. n %

Coral reefs & Rocks (Boulders) CR 129 14.3 Pelagic – Oceanic (Open sea) PO 30 3.3

Soft bottom (Sandy–Muddy beds) SB 46 5.1 Pelagic – Neritic (Shallow waters) PN 97 10.6

Seagrass & Algae beds SA 17 1.8 Pelagic – Benthic (Bentho pelagic) PB 54 6.1

Deep benthic (Demersal) DB 102 11.2 Reef associated RA 432 47.6

Total of Benthic fishes 294 32.4 Total of Pelagic fishes 613 67.8

Reference for fish habitat classification: Krupp et al., 1997 – Helfman et al., 1999 Reference for fish species habitat: http://www.fishbase.org/search.php

87 ﺟﺪول 4-14: ﺗﻌﺪاد و درﺻﺪ ﮔﻮﻧﻪ اي ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﺑﺮ اﺳﺎس ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪي اﺳﺘﺎﻧﺪارد زﻳﺴﺘﮕﺎﻫﻲ

Fishhabitats Species group Code Sp. n %

Coral reefs & Rocks (Boulders) CR 129 14.3

Soft bottom (Sandy–Muddy beds) SB 46 5.1 Benthic habitats Seagrass & Algae beds SA 17 1.8

Deep benthic (Demersal) DB 102 11.2

Total of Benthic fish species 293 32.4

Pelagic – Oceanic (Open sea) PO 30 3.3

Pelagic – Neritic (Shallow waters) PN 97 10.6 Pelagic habitats Pelagic – Benthic (Bentho pelagic) PB 54 6.1

Reef associated RA 432 47.6

Total of Pelagic fish species 610 67.6

Reference for fish habitats classification: Krupp et al., 1997 – Helfman et al., 1999 Reference for fish species habitats: http://www.fishbase.org/search.php

4 – 4 – 1 - ﻣﺎﻫﻴﺎن زﻳﺴﺘﮕﺎﻫﻬﺎي ﭘﻼژﻳﻚ (Pelagic habitats) از ﻧﻘﻄﻪ ﻧﻈﺮ اﻛﻮﻟﻮژي، ﻛﻠﻤﻪ ﭘﻼژﻳﻚ ﺑﻪ ﻛﻠﻴﻪ آﺑﺰﻳﺎﻧﻲ اﻃﻼق ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﻣﺤﻞ زﻧﺪﮔﻲ آﻧﺎن از ﺳﻄﺢ آب ﺗﺎ ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﺴﺘﺮ اﺳﺖ. ﺑﻪ ﮔﺮوﻫﻲ از آﺑﺰﻳﺎن ﻛﻪ ﻧﺰدﻳﻚ ﺳﻄﺢ آب زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ اﭘﻲﭘﻼژﻳﻚ و ﺑﻪ ﮔﺮوه ﻋﻤﻴﻖ ﺗﺮ ﻣﺎﻫﻴﺎن ﻣﺰوﭘﻼژﻳﻚ و ﺑﻪ ﮔﺮوﻫﻲ ﻛﻪ در اﻋﻤﺎق و در ﺳﺘﻮن آﺑﻲ ﺑﻪ ﺳﺮ ﻣﻲﺑﺮﻧﺪ ﺑﺎﺗﻲ ﭘﻼژﻳﻚ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد. ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺑﻴﺸﺘﺮ آﻧﻜﻪ در ﺗﻘﺴﻴﻢﺑﻨﺪي راﻳﺞ ﺑﻪ ﻣﺎﻫﻴﺎن ﮔﺮوه ﻫﺎي "اﭘﻲ ﭘﻼژﻳﻚ" ﻋﻨﻮان ﺳﻄﺢزي و ﺑﻪ ﻣﺰوﭘﻼژﻳﻚ ﻫﺎ ﻋﻨﻮان ﻣﻴﺎنزي اﻃﻼق ﺷﺪه اﺳﺖ.

88 در ﺧﻠﻴﺞﻓﺎرس دو ﮔﺮوه ﺳﻄﺢزي و ﺑﺴﺘﺮزي و در ﺧﻠﻴﺞ ﻋﻤﺎن ﻋﻼ وه ﺑﺮ دو دﺳﺘﻪ ،ﻣﺎ ﻫﻴﺎن ﻣﺰو ﭘﻼ ژﻳﻚ ﻧﻴﺰ وﺟﻮد دارﻧﺪ. در آﺑﻬﺎي اﻳﺮان، ذ ﺧﺎﻳﺮ ﺳﻄﺢزﻳﺎن ﺷﺎﻣﻞ ﺳﻄﺢ زﻳﺎﻧﺮﻳﺰﻋﻤﺪﺗﺎً ﺧﺎﻧﻮاده ﺷﮓ ﻣﺎﻫﻴﺎن(ﺳﺎردﻳﻦ ﻣﺎﻫﻴﺎن)وﺧﺎﻧﻮاده ﻣﻮ ﺗﻮ ﻣﺎﻫﻴﺎن،ﺳﻄﺢزﻳﺎن درﺷﺖ ﻋﻤﺪﺗﺎً ﺷﺎﻣﻞ ﺗﻮن ﻣﺎﻫﻴﺎن و ﻣﻴﺎن زﻳﺎن ﻋﻤﺪ ﺗﺎ ﺷﺎﻣﻞ ﻓﺎ ﻧﻮس ﻣﺎ ﻫﻴﺎن ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ. ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺳﻄﺢ زي ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ ﺳﻄﺢ آب ﻳﺎ در ﺳﺘﻮن آﺑﻬﺎي ﺳﺎﺣﻠﻲ، اﻗﻴﺎﻧﻮﺳﻲ و درﻳﺎﭼﻪ اي ﺑﻪ ﺳﺮ ﻣﻲ ﺑﺮﻧﺪ اﻣﺎ در ﺑﺴﺘﺮ درﻳﺎ ﻳﺎ درﻳﺎﭼﻪ ﻫﺎ ﻳﺎﻓﺖ ﻧﻤﻲ ﺷﻮﻧﺪ. در ﻣﻘﺎﺑﻞ اﻳﻦ ﻣﺎﻫﻴﺎن، ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺑﺴﺘﺮ زي Demersal) (fishes و ﻣﺎﻫﻴﺎن ﻣﺮﺟﺎﻧﻲ (Reef fishes) وﺟﻮد دارﻧﺪ.(Moyle and Cech. 2004) ﺧﺎﻧﻮاده Scombridae ﺷﺎﻣﻞ 15 ﺟﻨﺲ و 49 ﮔﻮﻧﻪ ﻣﺎﻫﻴﺎن درﻳﺎﻳﻲ (اﭘﻲ ﭘﻼژﻳﻚ و اﻗﻴﺎﻧﻮﺳﻲ) ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ. Collette) (and Nauen, 1983.. در ﺳﺎل 1980، اﺻﻄﻼح ﺗﻮن ﻣﺎﻫﻴﺎن و ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي واﺑﺴﺘﻪ (Tunas and related species) را اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد ﻛﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﺗﻤﺎم 15 ﺟﻨﺲ ﺧﺎﻧﻮاده Scombridae ﺑﻪ ﻏﻴﺮ از دو ﺟﻨﺲ Scomber, Rastrelliger و ﺗﻤﺎم ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي دو ﺧﺎﻧﻮاده Xiphiidae, Istiophoridae ﺑﻮد. ﻋﻠﺖ ﺣﺬف دو ﺟﻨﺲ ﻓﻮق ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ اﺧﺘﻼف در ﻧﻮع زﻧﺪﮔﻲ آﻧﻬﺎ ﺑﺎ ﺳﺎﻳﺮ 13 ﺟﻨﺲ دﻳﮕﺮ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ,Wild) (1991. اﻳﻦ دو ﺟﻨﺲ در ﺳﺎﻳﺮ ﻣﻨﺎﺑﻊ از ﻗﺒﻴﻞ Stequert and Marsac در ﺳﺎل 1986 ﺑﻪ ﺷﺒﻪ ﺗﻮن ﻣﺎﻫﻴﺎن -Tuna Like Species ﻣﻌﺮوف ﻫﺴﺘﻨﺪ(Stequert and Marsac, 1986) . ﺧﺎﻧﻮاده Scombridae ﺷﺎﻣﻞ دو زﻳﺮ ﺧﺎﻧﻮاده Gasterochismatinae, Scombrinae ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ زﻳﺮ ﺧﺎﻧﻮاده دوم ﺗﻨﻬﺎ داراي ﻳﻚ ﮔﻮﻧﻪ ﻣﻨﺤﺼﺮ ﺑﻪ ﻓﺮد اﻗﻴﺎﻧﻮﺳﻲ ﺑﻪ ﻧﺎم Gasterochisma melampus ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ. ﺑﺮاﺳﺎس ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت Collette and Russo, 1979, Collette and Chao,1975 زﻳﺮ ﺧﺎﻧﻮاده Scombrinae ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت و وﺿﻌﻴﺖ ﻣﻬﺮه ﻫﺎي داﺧﻠﻲ آﻧﻬﺎ ﺑﻪ دو ﮔﺮوه ﻫﺮ ﻛﺪام ﺷﺎﻣﻞ دو ﻗﺒﻴﻠﻪ (ﭼﻬﺎر ﻗﺒﻴﻠﻪ) ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺷﺪﻧﺪ. اﻳﻦ ﭼﻬﺎر ﻗﺒﻴﻠﻪ در دو ﮔﺮوه ﻣﺠﺰاي Scomberomorini (Spanish mackerels), Scombrini (Primitive (mackerels ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺷﺪﻧﺪ(Collette and Nauen, 1983) . ﻗﺒﻴﻠﻪ (Sardini (bonitos ﮔﺮوﻫﻲ ﻣﺘﺸﻜﻞ از 5 ﺟﻨﺲ و 8 ﮔﻮﻧﻪ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ ﺗﻜﺎﻣﻠﻲ ﺑﻴﻦ دو ﻗﺒﻴﻠﻪ Scomberomorini و ﻗﺒﻴﻠﻪ ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻪ ﺗﺮ Thunnini ﻗﺮار دارد(Collette& Chao,1975). ﺟﻬﺖ ﺑﺮرﺳﻲ و ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺳﻄﺤﺰي درﺷﺖ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و درﻳﺎي ﻋﻤﺎن اﺑﺘﺪا ﻣﻲ ﺑﺎﻳﺴﺖ ﻣﺎﻫﻴﺎن ﻣﻨﻄﻘﻪ 51 ﻓﺎﺋﻮ (ﻏﺮب اﻗﻴﺎﻧﻮس ﻫﻨﺪ) را ﻣﺪ ﻧﻈﺮ ﻗﺮار داد. ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ از ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎي زﻳﺮ ﺑﺮ ﻃﺒﻖ ﺗﻘﺴﻴﻤﺎت اﻛﻮﻟﻮژﻳﻚ ﺟﺰء ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺳﻄﺤﺰي درﺷﺖ ﻣﺤﺴﻮب ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ.

89 از اﻳﻦ ﺟﻤﻠﻪ ﻣﻲ ﺗﻮان ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎي: Carangidae, Trichiuridae, Scombridae, Clupeidae, Harpodontidae, Stromateidae, Coryphaenidae, Rachycentridae, Mugilidae, Sphyraenidae, Exocoetidae, Bregmacerotidae, Istiophoridae, Ginglymostomatidae, Rhincodontidae, Hemigaleidae, Carcharhinidae, Mobulidae, Chanidae, Xiphiidae را ﻧﺎم ﺑﺮد(Carpenter et al., 1997) . ﺧﺎﻧﻮاده ﺗﻮن ﻣﺎﻫﻴﺎن Xiphiidae ، Scombridaeو Istiophoridae و ﺑﺮﺧﻲ ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي در ﻣﻌﺮض ﺧﻄﺮ از ﻛﻮﺳﻪ ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ ﻣﻬﺎﺟﺮ ﺑﻮدن، ذﺧﻴﺮه ﻣﺸﺘﺮك ﺑﻴﻦ ﭼﻨﺪ ﻛﺸﻮر ﺳﺎﺣﻠﻲ ﺗﻠﻘﻲ ﮔﺸﺘﻪ و ﻛﻤﻴﺴﻴﻮﻧﻬﺎي ﻣﻨﻄﻘﻪ اي از ﻗﺒﻴﻞ ﻛﻤﻴﺴﻴﻮن ﺗﻮن ﻣﺎﻫﻴﺎن اﻗﻴﺎﻧﻮس ﻫﻨﺪ Indian Ocean Tuna Commission وﻇﻴﻔﻪ ﮔﺮد آوري اﻃﻼﻋﺎت و اراﺋﻪ راﻫﻜﺎرﻫﺎي ﻣﻮﺛﺮ در ﺑﻬﺮه ﺑﺮداري ﺑﻬﻴﻨﻪ و ﭘﺎﻳﺪار از اﻳﻦ ذﺧﺎﻳﺮ را ﺑﻪ ﻋﻬﺪه دارد. اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎ ﺗﻤﺎﻣﺎً ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ ﻣﻨﻄﻘﻪ 51 ﻓﺎﺋﻮ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ. وﻟﻲ ﺑﺮﺧﻲ ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎ از ﻗﺒﻴﻞ Scomber australasicus, Auxis rochei در آﺑﻬﺎي ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و درﻳﺎي ﻋﻤﺎن ﮔﺰارش ﻧﺸﺪه اﻧﺪ (Carpenter et al., 1997). ﺧﺎﻧﻮادهﻫﺎي ﺳﺎردﻳﻦ ﻣﺎﻫﻴﺎن، ﺷﻤﺴﻚﻣﺎﻫﻴﺎن، ﻣﻮﺗﻮﻣﺎﻫﻴﺎن، ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﻛﻮﭼﻚ ﮔﻴﺶﻣﺎﻫﻴﺎن و ﺗﻮن ﻣﺎﻫﻴﺎن (ﻃﻼل)، ﻧﻴﻢﻣﻨﻘﺎر ﻣﺎﻫﻴﺎن، و ﭘﺮﻧﺪه ﻣﺎﻫﻴﺎن ﻣﻌﻤﻮل ﺗﺮﻳﻦ ﻣﺎﻫﻴﺎن ﮔﺮوه ﺳﻄﺤﺰي رﻳﺰ در آﺑﻬﺎي ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و درﻳﺎي ﻋﻤﺎن ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ. اﻳﻦ ﻣﺎﻫﻴﺎن ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﺪﻧﻲ دوﻛﻲ ﺷﻜﻞ دارﻧﺪ، ﺑﺼﻮرت ﮔﻠﻪاي زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ و ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺑﺪﺳﺖ آوردن ﻏﺬا ﺑﻪ ﻣﻨﺎﻃﻖ اﻃﺮاف ﻣﺤﻴﻂ زﻳﺴﺖ ﺧﻮد ﻣﻬﺎﺟﺮت ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ. ﺳﺎردﻳﻦ ﻣﺎ ﻫﻴﺎن (Clupeidae) و ﻣﻮﺗﻮ ﻣﺎﻫﻴﺎن (Engraulidae): ﺳﺎردﻳﻦ ﻣﺎﻫﻴﺎن و ﻣﻮﺗﻮ ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺟﺰء ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﺳﻄﺢ زي رﻳﺰ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ، ﻛﻪ ﺑﻪ ﺻـﻮرت ﮔﻠﻪ ﻫـﺎي ﺑـﺰرگ درﺳﻮاﺣﻞ ﻫـﻤﻪ درﻳـﺎﻫﺎ از ﻧﺼﻒ اﻟﻨﻬﺎرﻫﺎي 70º ﺷﻤﺎﻟﻲ ﺗﺎ 60º ﺟﻨﻮﺑﻲ ﻳﺎﻓﺖ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ (Whitehead, 1985). در آﺑﻬﺎي ﺟﻨﻮﺑﻲ ﻛﺸﻮر ﺗﺎ ﻛﻨﻮن 21 ﮔﻮﻧﻪ ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻮاده ﺳﺎردﻳﻦ ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺷﺪه ﻛﻪ از ﻧﻈﺮ ﺗﺮاﻛﻢ و ﺳﻬﻢ آﻧﻬﺎ در ﺻﻴﺪ ﺳﻄﺤﺰﻳﺎن رﻳﺰ ﻋﻤﺪﺗﺎً ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ دو ﺟﻨﺲ Sardinella و Dussumieria ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ. ﺳﺎردﻳﻦ ﺳﻨﺪ(Sardinella sindensis) ﮔﻮﻧﻪ ﻏﺎﻟﺐ ﺳﺎردﻳﻦ ﻣﺎﻫﻴﺎن در آﺑﻬﺎي ﺟﻨﻮب ﻛﺸﻮر ﻣﺤﺴﻮب ﻣﻲ ﺷﻮد. از ﺟﻤﻠﻪ ﺳﺎردﻳﻦ ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و ﺧﻠﻴﺞ ﻋﻤﺎن ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از: Sardinella sindensis, Sardinella longiceps, Sardinella albella, Sardinella fimbriata, Sardinella gibbosa, Sardinella melanura, Dussumieria acuta, Dussumieria elopsoides, Amblygaster sirm, Anodontostoma chacunda, Escualosa thoracata, Etrumeus teres, Herklotsichthys lossei, Hilsa kelee, Nematolosa nasus, Nematolosa persara, Nematolosa resticularia, Opisthopterus tardoore, Spratelloides delicatulus, Spratelloides gracilis, Tenualosa ilisha در آﺑﻬﺎي ﺟﻨﻮﺑﻲ ﻛﺸﻮر ﺗﺎ ﻛﻨﻮن 15 ﮔﻮﻧﻪ ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻮاده ﻣﻮﺗﻮﻣﺎﻫﻴﺎن ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺷﺪه ﻛﻪ ﺑﻪ ﺳﻪ ﺟﻨﺲ ،Thryssa، Encrasicholina و Stolephorus ﺗﻌﻠﻖ دارﻧﺪ.

90 ﺑﺮ اﺳﺎس ﺗﺎزه ﺗﺮﻳﻦ ﺑﺮرﺳﻲﻫﺎ از ﺑﻴﻦ ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي ذﻛﺮ ﺷﺪه، ﻣﻮﺗﻮ ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ (Encrasicholina punctifer) ﮔﻮﻧﻪ ﻏﺎﻟﺐ ﻣﻮﺗﻮﻣﺎﻫﻴﺎن اﺳﺖ ﻛﻪ در ﺻ ﻴﺪﮔﺎهﻫﺎي ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺳﻄﺢ زي رﻳﺰ اﺳﺘﺎن ﻫﺮﻣﺰﮔﺎن ﺑﻪ ﻓﺮاواﻧﻲ ﺻﻴﺪ ﻣﻲﮔﺮدد .(Whitehead, 1985) از ﺟﻤﻠﻪ ﻣﻮﺗﻮﻣﺎﻫﻴﺎن ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و ﺧﻠﻴﺞ ﻋﻤﺎن ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از: Encrasicholina punctifer, Encrasicholina heteroloba, Encrasicholina devisi, Stolephorus commersonii , Stolephorus devisi, Stolephorus indicus, Stolephorus insularis, Stolephorus punctifer, Thryssa baelama, Thryssa dussumieri, Thryssa hamiltonii, Thryssa malabarica, Thryssa setirostris, Thryssa vetrirostris, Thryssa whiteheadi در زﻣﻴﻨﻪ وﺿﻌﻴﺖ ﺳﺎردﻳﻦ ﻣﺎﻫﻴﺎن و ﻣﻮﺗﻮ ﻣﺎﻫﻴﺎن ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺗﻮﺳﻂ (Van Zaling and Owfi, 1993) ﻣﺸﺨﺺ ﻧﻤﻮد ﻛﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﮔﻮﻧﻪ ﺑﻮﻣﻲ (Endemic) ﺳﺎردﻳﻦ در ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﺑﺎ ﻧﺎم ﻋﻠﻤﻲ ) Herklosichthys lossei (Wongratana , 1983 ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﮔﺮدﻳﺪ و ﺑﻪ ﻋﻨﻮان « ﺣﺸﻴﻨﻪ ﺧﻠﻴﺞ » (Gulf Haushineh) ﻳﺎ « ﻫﺮﻳﻨﮓ ﺧﻠﻴﺞ » (Gulf Herring) ﻧﻴﺰ از ﺳﻮي FAO اﻋﻼم ﺷﺪه اﺳﺖ . ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﻠﻮﺗﻴﭗ "Holotype" (ﻧﻤﻮﻧﺔ واﺣﺪي ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﻧﺎﻣﮕﺬار اﺻﻠﻲ در زﻣﺎن اﻧﺘﺸﺎر و اراﺋﻪ ﺷﺮح اﺻﻠﻲ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺗﻴﭗ ﺑﺮﮔﺰﻳﺪه ﻣﻲ ﺷﻮد) اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﭘﻴﺶ از ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ دﻗﻴﻖ و ﺗﺼﺤﻴﺢ ﺟﺎﻳﮕﺎه واﻗﻌﻲ در رده ﺑﻨﺪي ﺟﺎﻧﻮري ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ Wongratana و ﺑﻪ اﻓﺘﺨﺎر G.F.losse اﻧﺠﺎم ﭘﺬﻳﺮﻓﺖ ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ و ﺑﺮرﺳﻲ (Fowler (1956), Blegvad and loppenthin (1944 (Whitenad (1956 ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد. وﻟﻲ ﺗﺸﺎﺑﻪ ﺑﺴﻴﺎر اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ و ﺟﻨﺲ Herklotsichthys ﺑﺎ ﺳﺎﻳﺮ ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي ﺟﻨﺲ Sardinella و ﻧﻴﺰ ﻋﺪم اﻃﻼﻋﺎت ﻛﺎﻓﻲ ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﭘﺮاﻛﻨﺪﮔﻲ ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎﻳﻲ ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎ (ﺑﺨﺼﻮص در ﻣﻮرد ﻣﺎﻫﻴﺎن ﻣﻨﺎﻃﻖ اﺳﺘﻮاﻳﻲ و ﻧﻴﻤﻪ اﺳﺘﻮاﻳﻲ) ﻣﻮﺟﺐ ﮔﺮدﻳﺪ ﺳﻴﺴﺘﻢ رده ﺑﻨﺪي ﺧﺎﻧﻮاده clupeidae ﻣﻮرد ﺑﺎزﻧﮕﺮي و ﺗﺠﺪﻳﺪ ﻧﻈﺮ دﻗﻴﻘﺘﺮ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد . در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ ﻧﻴﺰ در ﻣﻮزه زﻳﺴﺖ ﺷﻨﺎﺳﻲ درﻳﺎي ﻣﺮﻛﺰ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺷﻴﻼﺗﻲ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﺑﻮﺷﻬﺮ ، ﺗﻌﺪاد 26 ﻧﻤﻮﻧﻪ از اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﺑﺎ ﺷﻤﺎره ﺛﺒﺖ ﻣﻮزه اي(PGMBM-B/016 (1993 ﻧﮕﻬﺪاري ﺷﺪه اﺳﺖ . از اﻳﻦ ﻣﻴﺎن H. lossei ﺑﺮاي اوﻟﻴﻦ ﺑﺎر ﻣﺸﺎﻫﺪه ﮔﺮدﻳﺪه و ﺑﻌﻨﻮان ﮔﻮﻧﻪ ﻏﺎﻟﺐ ﮔﺰارش ﻧﮕﺮدﻳﺪه و ﺗﺎﻛﻨﻮن ﺗﻨﻬﺎ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ 38 ﻋﺪد از اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ از دو ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻛﻮﭼﻚ در ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺷﻤﺎل ﻏﺮﺑﻲ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه ﺑﻮد. از ﻃﺮﻓﻲ ﺗﺎﺑﺤﺎل ﺟﺎﻳﮕﺎه ﺗﻌﺪادي از ﺟﻨﺲ ﻫﺎي ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ ﻳﻚ ﺧﺎﻧﻮاده در ﺳﻴﺴﺘﻢ رده ﺑﻨﺪي ﺑﺨﻮﺑﻲ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻧﺸﺪه اﺳﺖ . ﺑﻄﻮرﻳﻜﻪ ﺷﺎﻫﺪ ﺗﻐﻴﻴﺮات و ﺟﺎﺑﺠﺎﻳﻲ در ﺟﻨﺲ و ﮔﻮﻧﻪ ﺧﻮاﻫﻴﻢ ﺑﻮد. در اﻳﻦ ﺧﺼﻮص ﻣﻲ ﺗﻮان ﺑﻪ 2 ﺟﻨﺲ (Sardinella (Valencienss , 1847 و , Herklotsichthys (whitley (1951 از ﺧﺎﻧﻮاده Clupeidae و ﺳﻪ ﺟﻨﺲ : (Anchoa ( and Everman , 1927 و Anchoviella (Folwer , 1911) و (Thryssa (Cuvier , 1829 از ﺧﺎﻧﻮاده Engraulidae اﺷﺎره ﻧﻤﻮد اﻳﻦ ﺧﺎﻧﻮاده ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﺗﻐﻴﻴﺮات ﺳﻴﺴﺘﻤﺎﺗﻴﻚ را در ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺑﻪ ﺧﻮد اﺧﺘﺼﺎص داده اﺳﺖ.

91 ﻣﻌﺮوﻓﺘﺮﻳﻦ ﺟﻨﺲﻫﺎي آن ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از : 1- Clupeonella 2- Alosa 3- Caspialosa 4- Sardinella 5- Clupea 6- Hilsa 7- Sardinops 8- Ilisha از ﺧﺎﻧﻮاده ﺷﮓ ﻣﺎﻫﻴﺎن ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي زﻳﺮ ﺗﺎﻛﻨﻮن در آﺑﻬﺎي ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و درﻳﺎي ﻋﻤﺎن ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺷﺪه اﻧﺪ . 1- Sardinella longiceps 2- Sardinella gibbosa 3-Sardinella melanura 4 - Sardinella perforuta 5- Sardinella sindensis 6- Sardinella sirm 7- Sardinella albella 8- Sardinella fimbriata ﮔﺮوهﻫﺎي اﺻﻠﻲ ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺳﻄﺢ زي رﻳﺰ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﺣﺎﺻﻞ ﺟﻤﻌﻴﺖ ﻫﺎﻳﻲ از ﺳﺎردﻳﻦ ﻣﺎﻫﻴﺎن Clupridae ، آﻧﭽﻮﻳﻲ ﻣﺎﻫﻴﺎن Engraulidae و ﮔﻴﺶ ﻣﺎﻫﻴﺎن Carangidae ﻫﺴﺘﻨﺪ. ﺑﺮ اﺳﺎس ﺑﺮرﺳﻲﻫﺎي اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه ﻛﻪ 5 ﮔﻮﻧﻪ ﻋﻤﺪه در ﻏﺎﻟﺐ ﺳﻪ ﺟﻨﺲ Sardinella ، Herklotsichthy ، Dussumieria ، در آﺑﻬﺎي اﻳﺮاﻧﻲ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﺑﻪ ﻓﺮاواﻧﻲ ﻳﺎﻓﺖ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ. اﻳﻦ در ﺣﺎﻟﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﮔﻮﻧﻪ H.lossei ﺑﻌﻨﻮان ﺗﻨﻬﺎ ﮔﻮﻧﻪ ﺑﻮﻣﻲ (Endemic) و ﻣﻨﺤﺼﺮ ﺑﻔﺮد ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ . از ﺟﻨﺲ Dussumieria 2 ﮔﻮﻧﻪ D.elopsides ، D.acuta در ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ . ﺑﻄﻮرﻳﻜﻪ D.acuta ﭘﺮاﻛﻨﺶ ﺑﻴﺸﺘﺮي در آﺑﻬﺎي اﻳﺮان ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس دارد و D.elopsoedes ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ ﺳﻮاﺣﻞ ﻏﺮﺑﻲ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس اﺳﺖ Fisher and) . Bianch , 1986) ﺷﻤﺴﻚ ﻣﺎﻫﻴﺎن(Pristigasteridae): ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ ﺟﻨﺲ Ilisha ﺗﻮﺳﻂ ﺑﺮﺧﻲ ﻣﺘﺨﺼﺼﻴﻦ رده ﺑﻨﺪي در ﺧﺎﻧﻮاده ﺳﺎردﻳﻦ ﻣﺎﻫﻴﺎن ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي ﻣﻲ ﺷﺪﻧﺪ وﻟﻲ در رده ﺑﻨﺪيﻫﺎي ﺳﻴﺴﺘﻤﺎﺗﻴﻜﻲ ﺟﺪﻳﺪ در ﺧﺎﻧﻮاده اي ﻣﺠﺰا ﺑﻪ ﻧﺎم Pristigasteridae ﻗﺮار داده ﺷﺪه اﻧﺪ. اﻳﻦ ﻣﺎﻫﻴﺎن از ﻧﻈﺮ ﺑﻮمﺷﻨﺎﺳﻲ ﺟﺰو ﻣﺎﻫﻴﺎن درﻳﺎزي ﺳﺎﺣﻠﻲ ﺑﺸﻤﺎر ﻣﻲ روﻧﺪ. ﺑﺮ ﻃﺒﻖ آﺧﺮﻳﻦ ﺑﺎزﻧﮕﺮي از اﻳﻦ ﺧﺎﻧﻮاده ﺳﻪ ﮔﻮﻧﻪ در ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و درﻳﺎي ﻋﻤﺎن ﮔﺰارش ﺷﺪه اﺳﺖ( ,Whitehead .(1985 از ﺟﻤﻠﻪ ﺷﻤﺴﻚ ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و ﺧﻠﻴﺞ ﻋﻤﺎن ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از: Ilisha compressa, Ilisha melastoma, Ilisha sirishai ﮔﻴﺶ ﻣﺎﻫﻴﺎن(Carangidae): ﻫﻤﻪ ﮔﻴﺶ ﻣﺎﻫﻴﺎن در ﮔﺮوه ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺳﻄﺤﺰي رﻳﺰ ﻗﺮار ﻧﻤﻲ ﮔﻴﺮﻧﺪ وﻟﻲ ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي ﻣﻌﺪودي ﻛﻪ اﻧﺪازه ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺑﺎﻟﻎ آﻧﻬﺎ ﻛﻮﭼﻚ اﺳﺖ ﺷﺎﻣﻞ اﻳﻦ دﺳﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ. ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از اﻃﻼﻋﺎت ﻣﻮﺟﻮد ﺣﺪاﻗﻞ 6 ﮔﻮﻧﻪ ﻧﺎﻣﺒﺮده ﺷﺪه ، ﻛﻪ اﻧﺘﺸﺎر آﻧﻬﺎ در ﻣﻨﻄﻘﻪ ﮔﺰارش ﺷﺪه اﺳﺖ ﺳﻄﺤﺰي رﻳﺰ ﻣﺤﺴﻮب ﻣﻲﮔﺮدﻧﺪ. از ﺟﻤﻠﻪ ﮔﻴﺶ ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و ﺧﻠﻴﺞ ﻋﻤﺎن ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از: Atule mate, Decapterus macarellus, Decapterus macrosoma, Decapterus russelli, Selar crumenophthalmus, Trachurus indicus

92 ﻧﻴﻢﻣﻨﻘﺎر ﻣﺎﻫﻴﺎن(Hemiramphidae): ﺧﺎﻧﻮاده دﻳﮕﺮي از ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺳﻄﺤﺰي رﻳﺰ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ زﻧﺪﮔﻲ آﻧﻬﺎ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﺳﺎﻳﺮ ﻣﺎﻫﻴﺎن اﻳﻦ ﮔﺮوه ﺑﺼﻮرت ﮔﺮوﻫﻲ اﺳﺖ و در آﺑﻬﺎي ﺳﺎﺣﻠﻲ ﻣﻬﺎﺟﺮت ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﻨﺪ. از اﻳﻦ ﺧﺎﻧﻮاده 5 ﮔﻮﻧﻪ در ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و درﻳﺎي ﻋﻤﺎن ﮔﺰارش ﺷﺪه اﺳﺖ. از ﺟﻤﻠﻪ ﻧﻴﻢ ﻣﻨﻘﺎر ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و ﺧﻠﻴﺞ ﻋﻤﺎن ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از: Hemiramphus marginatus, Hyporhamphus limbatus, Hyporhamphus sindensis, Hyporhamphus unicuspis, Rhynchorhamphus georgii ﭘﺮﻧﺪه ﻣﺎﻫﻴﺎن(Exocoetidae): ﺧﺎﻧﻮاده دﻳﮕﺮي از ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺳﻄﺤﺰي رﻳﺰ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ زﻧﺪﮔﻲ آﻧﻬﺎ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﺳﺎﻳﺮ ﻣﺎﻫﻴﺎن اﻳﻦ ﮔﺮوه ﺑﺼﻮرت ﮔﺮوﻫﻲ اﺳﺖ و در آﺑﻬﺎي ﺳﺎﺣﻠﻲ ﻣﻬﺎﺟﺮت ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﻨﺪ. از اﻳﻦ ﺧﺎﻧﻮاده 2 ﮔﻮﻧﻪ در ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و درﻳﺎي ﻋﻤﺎن ﮔﺰارش ﺷﺪه اﺳﺖ از ﺟﻤﻠﻪ ﻧﻴﻢ ﻣﻨﻘﺎر ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و ﺧﻠﻴﺞ ﻋﻤﺎن ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از: Cypselurus oligolepis, Parexocoetus mento ﻛﻔﺎل ﻣﺎﻫﻴﺎن (Mugilidae): ﺟﺰو ﮔﺮوه ﻣﺎﻫﻴﺎن ﻛﺮاﻧﻪ اي ﻣﺤﺴﻮب ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﻋﻤﺪﺗﺎً در ﺳﻮاﺣﻞ و ﺧﻮرﻫﺎ ﻳﺎﻓﺖ ﻣﻲﮔﺮدد. ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﻣﺘﻌﺪدي از اﻳﻦ ﻣﺎﻫﻴﺎن در ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و ﺧﻠﻴﺞ ﻋﻤﺎن وﺟﻮد دارﻧﺪ. (Carpenter, 2002). Liza abu, Liza macrolepis, Liza melinoptera, Liza persicus, Liza planiceps, Liza subviridis, Liza vaigiensis, Mugil cephalus, Oedalechilus labiosus, Valamugil cunnesius, Valamugil seheli

4 – 4– 2 - ﻣﺎﻫﻴﺎن زﻳﺴﺘﮕﺎﻫﻬﺎي ﺑﺴﺘﺮ زي (Benthic habitats) ﺑﻪ ﺗﻤﺎﻣﻲ ﻣﺎﻫﻴﺎﻧﻲ ﻛﻪ زﻳﺴﺘﮕﺎه آﻧﻬﺎ در روي ﺑﺴﺘﺮ درﻳﺎ و ﻳﺎ در ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻛﻤﻲ از آن اﺳﺖ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺗﻐﺬﻳﻪ آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﻧﺤﻮي ﺑﻪ ﺑﺴﺘﺮ درﻳﺎ واﺑﺴﺘﻪ اﺳﺖ، ﻋﻨﻮان ﺑﺴﺘﺮزي اﻃﻼق ﻣﻲﺷﻮد در ﻋﻴﻦ ﺣﺎل ﻗﺎﺑﻞ ذﻛﺮ اﺳﺖ ﻛﻪ اﻃﻼﻋﺎت اﻛﻮﻟﻮژﻳﻚ و ﺑﻴﻮﻟﻮژﻳﻚ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺑﺴﺘﺮزي ﻳﺎ ﻛﻔﺰي از ﻃﺮﻳﻖ ﺑﺮرﺳﻴﻬﺎي اﻧﺠﺎم ﺷﺪه وﺳﻴﻠﻪ ﺻﻴﺪ ﺑﺎ ﺗﻮر ﺗﺮال ﻛﻔﻲ (در ﻣﻨﺎﻃﻘﻲ ﻛﻪ داراي ﺑﺴﺘﺮ ﻫﻤﻮار وﮔﻠﻲ اﺳﺖ) و ﻳﺎ ﺻﻴﺪ ﺑﺎ ﻗﻼب و ﮔﺮﮔﻮر (در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺻﺨﺮهاي و ﻧﺎﻫﻤﻮار و ﺟﺰاﻳﺮ ﻣﺮﺟﺎﻧﻲ) ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه اﺳﺖ. ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت اﻧﺠﺎم ﺷﺪه ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دﻫﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﮔﺮوه از ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺧﺎﻧﻮادهﻫﺎي ﻣﻬﻤﻲ از ﺟﻤﻠﻪ ﻫﺎﻣﻮر ﻣﺎﻫﻴﺎن ، ﺳﻨﮕﺴﺮ ﻣﺎﻫﻴﺎن، ﺳﺮﺧﻮﻣﺎﻫﻴﺎن، ﻛﻔﺸﻚ ﻣﺎﻫﻴﺎن، ﺷﺎﻧﻚ ﻣﺎﻫﻴﺎن و ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺷﻮرﻳﺪه را درﺑﺮﻣ ﻲﮔﻴﺮد. ﺧﺎﻧﻮاده Acanthuridae (ﺟﺮاح ﻣﺎﻫﻴﺎن) : دو ﮔﻮﻧﻪ از اﻳﻦ ﺧﺎﻧﻮاده در درﻳﺎي ﻋﻤﺎن ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺷﺪه اﺳﺖ . ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي اﻳﻦ ﺧﺎﻧﻮاده ﺑﻴﺸﺘﺮ در ﺑﺴﺘﺮﻫﺎي ﻣﺮﺟﺎﻧﻲ و ﻳﺎ ﺻﺨﺮه اي زﻳﺴﺖ ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ. ﺣﺪاﻛﺜﺮ رﺷﺪ ﻳﻜﻲ از ﮔﻮﻧﻪﻫﺎ 24 و دﻳﮕﺮي 40 ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ. اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﺑﺮ روي زﺋﻮﭘﻼﻧﻜﺘﻮﻧﻬﺎ و ﻳﺎ ﺟﻠﺒﻜﻬﺎ ﺗﻐﺬﻳﻪ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﻨﺪ. ﺧﺎﻧﻮاده Antennariide: اﻳﻦ ﮔﺮوه در ﺑﺴﺘﺮ آﺑﻬﺎي ﻛﻢ ﻋﻤﻖ زﻳﺴﺖ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ. ﺗﻌﺪادي از ﮔﻮﻧﻪﻫﺎ ﺗﺎ 50 ﺳﺎﻧﺘﻴﻤﺘﺮ رﺷﺪ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﺑﺎ ﺗﻮرﻫﺎي ﺗﺮال ﻛﻒ ﺻﻴﺪ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ. ﺑﺮﺧﻲ از ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي اﻳﻦ ﮔﺮوه در ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺷﺪهاﻧﺪ ، اﻣﺎ ﺗﻌﺪاد آﻧﻬﺎ ﻛﻤﻴﺎب ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ.

93 ﺧﺎﻧﻮاده Ariidae (ﮔﺮﺑﻪ ﻣﺎﻫﻴﺎن) : از ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﻛﻔﺰي ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺷﻨﻲ و ﮔﻠﻲ دﻳﺪه ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ. دو ﮔﻮﻧﻪ از اﻳﻦ ﺧﺎﻧﻮاده داراي ذﺧﺎﺋﺮ ﺑﺎ ارزﺷﻲ در ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ. ﺧﺎﻧﻮاده Ariommatidae (آرﻳﻦ ﻣﺎﻫﻴﺎن) : در ﺑﺴﺘﺮﻫﺎي ﮔﻠﻲ ﺑﺼﻮرت ﮔﻠﻪ اي دﻳﺪه ﺷﺪه اﻧﺪ. ﻓﻘﻂ ﻳﻚ ﮔﻮﻧﻪ از اﻳﻦ ﮔﺮوه از ﻣﺎﻫﻴﺎن در ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻏﺮﺑﻲ اﻗﻴﺎﻧﻮس ﻫﻨﺪ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺷﺪه اﺳﺖ . اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ در درﻳﺎي ﻋﻤﺎن ﻧﻴﺰ وﺟﻮد دارد. ﺧﺎﻧﻮاده Atherinidae (ﻧﻘﺮه ﻓﺎم ﻣﺎﻫﻴﺎن) : ﻓﻘﻂ ﻳﻚ ﮔﻮﻧﻪ در ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و درﻳﺎي ﻋﻤﺎن ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺷﺪه اﺳﺖ. ﺧﺎﻧﻮاده Balistidae: در ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و درﻳﺎي ﻋﻤﺎن ﻳﻚ ﮔﻮﻧﻪ از اﻳﻦ ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺷﺪه اﺳﺖ . ﺧﺎﻧﻮاده Batrachoididae (وزغ ﻣﺎﻫﻴﺎن) ﻣﻨﻄﻘﻪ ﭘﺮاﻛﻨﺶ آﻧﻬﺎ ﻣﺤﺪود ﺑﻪ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و درﻳﺎي ﻋﻤﺎن ، ﺳﻮاﺣﻞ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎن ، ﻫﻨﺪ و ﺳﺮﻳﻼﻧﻜﺎ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ. ﺧﺎﻧﻮاده Blenniidae (ﻣﻨﻘﺎر ﻣﺎﻫﻴﺎن) : از ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي ﻛﺎﻣﻼً ﻛﻔﺰي ﺑﻮده و در آﺑﻬﺎي ﻛﻢ ﻋﻤﻖ و ﻳﺎ ﺧﻮرﻫﺎ دﻳﺪه ﻣﻲﺷﻮد. ﻣﻌﻤﻮﻻًدر ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺮﺟﺎﻧﻲ زﻳﺴﺖ ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ. ﺧﺎﻧﻮاده Bothidae (ﻛﻔﺸﻚ ﻣﺎﻫﻴﺎن ﭼﭗ ﮔﺮد) : ﻫﻔﺖ ﮔﻮﻧﻪ از آﻧﻬﺎ در آﺑﻬﺎي ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و درﻳﺎي ﻋﻤﺎن ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺷﺪه اﺳﺖ . ﻣﻌﻤﻮﻻً در ﺑﺴﺘﺮﻫﺎي ﮔﻠﻲ و ﻳﺎ ﻣﺎﺳﻪ اي دﻳﺪه ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ ﺧﺎﻧﻮاده Caesionidae: در ﺑﺴﺘﺮﻫﺎي ﺻﺨﺮهاي و ﻣﺮﺟﺎﻧﻲ دﻳﺪه ﻣﻲﺷﻮد. ﺧﺎﻧﻮاده Callionymidae: از اﻳﻦ ﺧﺎﻧﻮاده ﻳﻚ ﮔﻮﻧﻪ در ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و درﻳﺎي ﻋﻤﺎن دﻳﺪه ﺷﺪه اﺳﺖ. ﻛﻔﺰي ﺑﻮده و در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺎﺳﻪ اي آﺑﻬﺎي ﺳﺎﺣﻠﻲ ﻛﻢ ﻋﻤﻖ زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ. ﺧﺎﻧﻮاده Caproidae (ﮔﺮاز ﻣﺎﻫﻴﺎن) : ﻣﻨﻄﻘﻪ زﻳﺴﺘﻲ آﻧﻬﺎ ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ ﻛﻒ درﻳﺎ و در اﻋﻤﺎق 65 ﻣﺘﺮ ﺗﺎ 600 ﻣﺘﺮ دﻳﺪه ﺷﺪهاﻧﺪ. ﺧﺎﻧﻮاده Carangidae (ﮔﻴﺶ ﻣﺎﻫﻴﺎن) : ﮔﻴﺶ ﻣﺎﻫﻴﺎن ﮔﺮوه ﺑﺰرﮔﻲ از ﻣﺎﻫﻴﺎن ﻣﻨﺎﻃﻖ ﮔﺮﻣﺴﻴﺮي ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺗﻌﺪادي از آﻧﻬﺎ ﺳﻄﺤﺰي و ﺗﻌﺪادي دﻳﮕﺮ ﻛﻔﺰي ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ. ﻣﺘﻨﻮع ﺗﺮﻳﻦ ﺧﺎﻧﻮاده در ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و درﻳﺎي ﻋﻤﺎن ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ . ﺧﺎﻧﻮاده Dactylopteridae : ﻳﻚ ﮔﻮﻧﻪ از اﻳﻦ ﻣﺎﻫﻴﺎن در ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و درﻳﺎي ﻋﻤﺎن دﻳﺪه ﺷﺪه اﺳﺖ. اﻳﻦ ﻣﺎﻫﻲ در ﺑﺴﺘﺮﻫﺎي ﻣﺎﺳﻪ اي آﺑﻬﺎي ﻛﻢ ﻋﻤﻖ زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ﺧﺎﻧﻮاده Diodontidae (ﺧﺎرﭘﺸﺖ ﻣﺎﻫﻴﺎن) : ﻳﻚ ﮔﻮﻧﻪ در آﺑﻬﺎي ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ودرﻳﺎي ﻋﻤﺎن ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺷﺪه اﺳﺖ. در ﺑﺴﺘﺮﻫﺎي ﮔﻠﻲ درﻳﺎ زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ. ﺧﺎﻧﻮاده Drepanidae (ﻋﺮوس ﻣﺎﻫﻴﺎن) : ﻳﻚ ﮔﻮﻧﻪ از اﻳﻦ ﺧﺎﻧﻮاده در آﺑﻬﺎي ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و درﻳﺎي ﻋﻤﺎن ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺷﺪه اﺳﺖ . در ﺑﺴﺘﺮﻫﺎي ﻣﺮﺟﺎﻧﻲ و ﻧﻮاﺣﻲ ﺻﺨﺮه اي زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ.

94 ﺧﺎﻧﻮاده Echeneidae (ﭼﺴﺒﻚ ﻣﺎﻫﻴﺎن) : ﭼﺴﺒﻚ ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺑﺮ اﺳﺎس ﮔﺰارش ﻓﺎﺋﻮ در ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و درﻳﺎي ﻋﻤﺎن ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻧﺸﺪه اﺳﺖ. وﻟﻲ ﻳﻚ ﮔﻮﻧﻪ از آن در اﻳﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ وﺟﻮد دارد ﻛﻪ در آﺑﻬﺎي ﻛﻢ ﻋﻤﻖ ﺳﺎﺣﻠﻲ ﻧﻴﺰ دﻳﺪه ﺷﺪه اﺳﺖ . ﺧﺎﻧﻮاده Fistularidae (دﻫﺎن ﻟﻮﻟﻪ ﻣﺎﻫﻴﺎن): در آﺑﻬﺎي ﻛﻢ ﻋﻤﻖ ﺳﺎﺣﻠﻲ و ﺑﺴﺘﺮﻫﺎي ﻧﺮم ﮔﻠﻲ و ﻳﺎ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻋﻠﻔﻬﺎي درﻳﺎﻳﻲ زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ. ﺧﺎﻧﻮاده Gerreidae (ﭼﻐﻮك ﻳﺎ ﭼﺎﺷﺮه ﻣﺎﻫﻴﺎن): از ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﻛﻔﺰي و ﻛﻮﭼﻚ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻛﻪ در ﺑﺴﺘﺮﻫﺎي ﻣﺎﺳﻪاي دﻳﺪه ﺷﺪهاﻧﺪ. ﺧﺎﻧﻮاده Haemulidae (ﺳﻨﮕﺴﺮ ﻣﺎﻫﻴﺎن): 12 ﮔﻮﻧﻪ از ﺧﺎﻧﻮاده ﺳﻨﮕﺴﺮ ﻣﺎﻫﻴﺎن در ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و ﺧﻠﻴﺞ ﻋﻤﺎن ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺷﺪهاﻧﺪ. ﺑﻄﻮر ﻛﻠﻲ اﻳﻦ ﮔﺮوه از ﻣﺎﻫﻴﺎن در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺻﺨﺮه اي و ﺑﺴﺘﺮﻫﺎي ﻣﺮﺟﺎﻧﻲ زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ. ﺧﺎﻧﻮاده Holocentridae (ﺳﻨﺠﺎب ﻣﺎﻫﻴﺎن): ﻓﻘﻂ ﻳﻚ ﮔﻮﻧﻪ از اﻳﻦ ﮔﺮوه ﻣﺎﻫﻴﺎن در ﺧﻠﻴﺞ ﻋﻤﺎن ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺷﺪه اﺳﺖ. درﺧﻮرﻫﺎ، ﺧﻠﻴﺠﻬﺎي ﻛﻮﭼﻚ و ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺻﺨﺮه اي ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲ ﺷﻮد. ﺧﺎﻧﻮاده Kyphosidae (ﭼﺮم ﺑﺎﻟﻪ ﻣﺎﻫﻴﺎن):ﻳﻚ ﮔﻮﻧﻪ از اﻳﻦ ﺧﺎﻧﻮاده در ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺧﻠﻴﺞﻓﺎرس و ﺧﻠﻴﺞ ﻋﻤﺎن ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺷﺪه اﺳﺖ. در ﺑﺴﺘﺮﻫﺎي ﺻﺨﺮهاي و ﻣﺮﺟﺎﻧﻲ زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ. ﺧﺎﻧﻮاده Labridae (زﻣﺮد ﻣﺎﻫﻴﺎن):24 ﮔﻮﻧﻪ از اﻳﻦ ﮔﺮوه ﻣﺎﻫﻴﺎن در ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و ﺧﻠﻴﺞ ﻋﻤﺎن ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺷﺪهاﻧﺪ. در ﺑﺴﺘﺮﻫﺎي ﻣﺮﺟﺎﻧﻲ درﻳﺎ ﺑﻴﺸﺘﺮ دﻳﺪه ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ. ﺧﺎﻧﻮاده Lactariidae (ﮔﻴﺶ ﻣﺎﻫﻴﺎن ﻛﺎذب):ﺗﻨﻬﺎ ﮔﻮﻧﻪ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺷﺪه در اﻳﻦ ﺧﺎﻧﻮاده در ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺧﻠﻴﺞﻓﺎرس و ﺧﻠﻴﺞ ﻋﻤﺎن ﻧﻴﺰ زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ. ﺧﺎﻧﻮاده Leiognathidae (ﭘﻨﺠﺰاري ﻣﺎﻫﻴﺎن): 5 ﮔﻮﻧﻪ از ﺧﺎﻧﻮاده ﻓﺮوﻛﻮﻣﺎﻫﻴﺎن در ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و ﺧﻠﻴﺞ ﻋﻤﺎن ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺷﺪهاﻧﺪ. ﺧﺎﻧﻮاده Lethrinidae (ﺷﻬﺮي ﻣﺎﻫﻴﺎن):اﻳﻦ ﮔﺮوه از ﻣﺎﻫﻴﺎن از ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﺗﺠﺎرﺗﻲ در ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و ﺧﻠﻴﺞ ﻋﻤﺎن ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﻲروﻧﺪ. ﺷﺶ ﮔﻮﻧﻪ از اﻳﻦ ﺧﺎﻧﻮاده در ﻣﻨﻄﻘﻪ آﺑﻬﺎي ﺟﻨﻮب اﻳﺮان ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺷﺪه اﺳﺖ. در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺻﺨﺮهاي و ﻣﺮﺟﺎﻧﻲ زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ. ﺧﺎﻧﻮاده Lobotidae (ﺳﻪ دم ﻣﺎﻫﻴﺎن): ﻳﻚ ﮔﻮﻧﻪ از اﻳﻦ ﺧﺎﻧﻮاده در ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و ﺧﻠﻴﺞ ﻋﻤﺎن ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺷﺪه اﺳﺖ. در ﺑﺴﺘﺮﻫﺎي ﮔﻠﻲ زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ. ﺧﺎﻧﻮاده Lophidae:دو ﮔﻮﻧﻪ از اﻳﻦ ﻛﻔﺰﻳﺎن در ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺧﻠﻴﺞ ﻋﻤﺎن و آﺑﻬﺎي ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس (ﺗﻨﮕﻪ ﻫﺮﻣﺰ) ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺷﺪه اﺳﺖ.

95 ﺧﺎﻧﻮاده Lutjanidae (ﺳﺮﺧﻮﻣﺎﻫﻴﺎن): ﺳﺮﺧﻮﻣﺎﻫﻴﺎن ﮔﺮوه ﺑﺰرﮔﻲ از ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﻛﻔﺰي را در ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و ﺧﻠﻴﺞ ﻋﻤﺎن ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲدﻫﻨﺪ. 18 ﮔﻮﻧﻪ ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ اﻳﻦ ﺧﺎﻧﻮاده در ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺧﻠﻴﺞﻓﺎرس و ﺧﻠﻴﺞ ﻋﻤﺎن ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺷﺪهاﻧﺪ. اﻳﻦ ﻣﺎﻫﻴﺎن در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺻﺨﺮه اي زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ. ﺧﺎﻧﻮاده Menidae (ﻣﺎه ﻣﺎﻫﻴﺎن):ﻳﻚ ﮔﻮﻧﻪ از اﻳﻦ ﻣﺎﻫﻲ در ﺧﻠﻴﺞﻓﺎرس و ﺧﻠﻴﺞ ﻋﻤﺎن زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ. در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺮﺟﺎﻧﻲ و ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ ﻛﻒ درﻳﺎ زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ. ﺧﺎﻧﻮاده Monacanthidae (ﺗﻚ ﺧﺎر ﻣﺎﻫﻴﺎن): ﺳﻪ ﮔﻮﻧﻪ از اﻳﻦ ﻣﺎﻫﻴﺎن در ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و ﺧﻠﻴﺞ ﻋﻤﺎن ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺷﺪهاﻧﺪ. ﺧﺎﻧﻮاده ﺧﺎﻧﻮاده Mugilidae (ﻛﻔﺎل ﻣﺎﻫﻴﺎن): 7 ﮔﻮﻧﻪ از اﻳﻦ ﺧﺎﻧﻮاده در آﺑﻬﺎي ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و ﺧﻠﻴﺞ ﻋﻤﺎن ﻳﺎﻓﺖ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ. در آﺑﻬﺎي ﺷﻮر و ﺷﻴﺮﻳﻦ دﻳﺪه ﺷﺪه اﻧﺪ. در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺧﻮرﻫﺎ ﻧﻴﺰ وﺟﻮد دارﻧﺪ. در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﮔﻠﻲ و ﺷﻨﻲ زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ. در ﺑﺮﺧﻲ ﮔﺰارﺷﻬﺎ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺳﻄﺤﺰي ﻣﻌﺮﻓﻲ ﺷﺪه اﻧﺪ، وﻟﻲ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻋﺎدات ﻏﺬاﻳﻲ در ﺑﺴﺘﺮزﻳﺎن ﻗﺮار داده ﺷﺪه اﺳﺖ. ﺧﺎﻧﻮاده Mullidae (ﺑﺰ ﻣﺎﻫﻴﺎن): ذﺧﺎﻳﺮ اﻳﻦ ﮔﺮوه از ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺑﺴﻴﺎر زﻳﺎد ﺑﻮده و ﻳﻜﻲ از ﮔﺮوﻫﻬﺎي ﻣﻬﻢ ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺻﻴﺪ ﺿﻤﻨﻲ ﺑﺸﻤﺎر ﻣﻲ روﻧﺪ. ﻣﺎﻫﻲ رﻳﺶ ﺑﺰي ﻳﺎ ﺑﺰﻣﺎﻫﻲ در ﺑﺴﺘﺮﻫﺎي ﻣﺎﺳﻪ اي و ﻳﺎ ﺻﺪﻓﻲ و ﺑﻌﻀﻲ از ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎ در ﺑﺴﺘﺮﻫﺎي ﮔﻠﻲ ﻧﻴﺰ زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ.11 ﮔﻮﻧﻪ از اﻳﻦ ﺧﺎﻧﻮاده در ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و ﺧﻠﻴﺞ ﻋﻤﺎن ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺷﺪه ﻛﻪ ﻣﻨﻄﻘﻪ زﻳﺴﺖ اﻏﻠﺐ ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎ در ﺧﻠﻴﺞ ﻋﻤﺎن و ﺗﻨﮕﻪ ﻫﺮﻣﺰ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ. ﻓﻘﻂ دو ﮔﻮﻧﻪ ﺑﺼﻮرت ﻓﺮاوان در ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس وﺟﻮد دارد ﺧﺎﻧﻮاده Nemipteridae (ﮔﻮازﻳﻢ ﻣﺎﻫﻴﺎن): دم رﻳﺶ، ﺳﻠﻄﺎن اﺑﺮاﻫﻴﻢ و ﮔﻮازﻳﻢ از ﻧﺎﻣﻬﺎي ﻣﺘﺪاول اﻳﻦ ﮔﺮوه از ﻣﺎﻫﻴﺎن ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ. ذﺧﺎﻳﺮ اﻳﻦ ﺧﺎﻧﻮاده در ﺧﻠﻴﺞﻓﺎرس ﺑﻴﺶ از ﺳﺎﻳﺮ ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي ﻛﻔﺰي ﺗﺠﺎرﺗﻲ ﮔﺰارش ﺷﺪه اﺳﺖ. 11 ﮔﻮﻧﻪ از اﻳﻦ ﻣﺎﻫﻴﺎن در آﺑﻬﺎي ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و ﺧﻠﻴﺞ ﻋﻤﺎن ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺷﺪه اﺳﺖ. ﺧﺎﻧﻮاده Ostraciidae (ﺻﻨﺪوق ﻣﺎﻫﻴﺎن): دو ﮔﻮﻧﻪ از اﻳﻦ ﻣﺎﻫﻴﺎن در ﺧﻠﻴﺞ ﻋﻤﺎن و ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺷﺪهاﻧﺪ. ازﻣﺎﻫﻴﺎن ﺑﻨﺘﻴﻚ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ. ﺧﺎﻧﻮاده Pentacerotidae (ﺟﻮﺷﻦ ﻣﺎﻫﻴﺎن): ﻳﻚ ﮔﻮﻧﻪ از اﻳﻦ ﺧﺎﻧﻮاده در آﺑﻬﺎي ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و ﺧﻠﻴﺞ ﻋﻤﺎن وﺟﻮد دارد. ﺧﺎﻧﻮاده ﺧﺎﻧﻮاده Platycephalidae (زﻣﻴﻦ ﻛﻦ ﻣﺎﻫﻴﺎن): 5 ﮔﻮﻧﻪ ﻣﺎﻫﻲ زﻣﻴﻦﻛﻦ در ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و ﺧﻠﻴﺞ ﻋﻤﺎن وﺟﻮد دارد اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﻋﻤﺪﺗﺎً در ﺑﺴﺘﺮﻫﺎي ﮔﻠﻲ زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ.. ﺧﺎﻧﻮاده Polotosidae: ﻳﻚ ﮔﻮﻧﻪ از آن در آﺑﻬﺎي ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و ﺧﻠﻴﺞ ﻋﻤﺎن ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺷﺪه اﺳﺖ. در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺳﺎﺣﻠﻲ و ﺧﻮرﻫﺎ دﻳﺪه ﺷﺪه اﺳﺖ.

96 ﺧﺎﻧﻮاده Polynemidae (راﺷﮕﻮ ﻣﺎﻫﻴﺎن): ﺳﻪ ﮔﻮﻧﻪ راﺷﮕﻮ در آﺑﻬﺎي ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و ﺧﻠﻴﺞ ﻋﻤﺎن ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺷﺪه و در ﺑﺴﺘﺮﻫﺎي ﮔﻠﻲ زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ﺧﺎﻧﻮاده Priacanthidae (ﺗﻲ ﺑﺮ ﻣﺎﻫﻴﺎن): ﺳﻪ ﮔﻮﻧﻪ از اﻳﻦ ﺧﺎﻧﻮاده ﻛﻪ در ﻓﺎرﺳﻲ ﻣﺎﻫﻲ ﺣﻮض ﻧﺎﻣﻴﺪه ﻣﻲ ﺷﻮد. در آﺑﻬﺎي ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و ﺧﻠﻴﺞ ﻋﻤﺎن دﻳﺪه ﺷﺪهاﻧﺪ. در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺻﺨﺮهاي و ﻣﺮﺟﺎﻧﻲ زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ. ﺧﺎﻧﻮاده Scaridae (ﻃﻮﻃﻲ ﻣﺎﻫﻴﺎن): 5 ﮔﻮﻧﻪ از ﺧﺎﻧﻮاده ﻃﻮﻃﻲ ﻣﺎﻫﻴﺎن در ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و ﺧﻠﻴﺞ ﻋﻤﺎن ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺷﺪه اﺳﺖ. در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺮﺟﺎﻧﻲ زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ. ﺧﺎﻧﻮاده Sciaenidae (ﺷﻮرﻳﺪه ﻣﺎﻫﻴﺎن): ﺷﻮرﻳﺪه ﻣﺎﻫﻴﺎن از ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي ﺗﺠﺎرﺗﻲ ﻣﻬﻢ در ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و ﺧﻠﻴﺞ ﻋﻤﺎن ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ. 9 ﮔﻮﻧﻪ از اﻳﻦ ﮔﺮوه در ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺧﻠﻴﺞﻓﺎرس و ﺧﻠﻴﺞ ﻋﻤﺎن ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺷﺪه اﺳﺖ. اﻳﻦ ﻣﺎﻫﻴﺎن در ﺑﺴﺘﺮﻫﺎي ﮔﻠﻲ زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ. ﺧﺎﻧﻮاده Scorpaenidae (ﻋﻘﺮب ﻣﺎﻫﻴﺎن): 4 ﮔﻮﻧﻪ در آﺑﻬﺎي ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و ﺧﻠﻴﺞ ﻋﻤﺎن ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺷﺪه اﺳﺖ. اﻳﻦ ﻣﺎﻫﻴﺎن در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺮﺟﺎﻧﻲ، ﺻﺨﺮهاي و ﺟﻠﺒﻜﻲ دﻳﺪه ﺷﺪهاﻧﺪ. ﺑﻌﻀﻲ از ﮔﻮﻧﻪﻫﺎ در ﺑﺴﺘﺮﻫﺎي ﮔﻠﻲ و ﻣﺎﺳﻪ اي ﻧﻴﺰ زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ. ﺧﺎﻧﻮاده Serranidae (ﻫﺎﻣﻮر ﻣﺎﻫﻴﺎن): ﻫﺎﻣﻮر ﻣﺎﻫﻴﺎن از ﻣﺘﻨﻮع ﺗﺮﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و ﺧﻠﻴﺞ ﻋﻤﺎن ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ. ﺗﺎﻛﻨﻮن 13 ﮔﻮﻧﻪ از اﻳﻦ ﺧﺎﻧﻮاده در ﺧ ﻠﻴﺞﻓﺎرس و ﺧﻠﻴﺞ ﻋﻤﺎن ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺷﺪه اﺳﺖ. ﺗﻌﺪادي از ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎ در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻋﻠﻔﻬﺎي درﻳﺎﻳﻲ و ﻳﺎ ﮔﻠﻲ و ﻣﺎﺳﻪ اي زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ وﻟﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﮔﻮﻧﻪﻫﺎ در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺻﺨﺮه اي و ﻣﺮﺟﺎﻧﻲ وﺟﻮد دارﻧﺪ.. ﺧﺎﻧﻮاده Siganidae (ﺻﺎﻓﻲ ﻣﺎﻫﻴﺎن): 3 ﮔﻮﻧﻪ در ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و ﺧﻠﻴﺞ ﻋﻤﺎن ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺷﺪه اﺳﺘﺪر ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺮﺟﺎﻧﻲ و ﺻﺨﺮهاي و ﭘﻮﺷﺶ ﻋﻠﻔﻬﺎي درﻳﺎﻳﻲ و ﺟﻠﺒﻜﻬﺎ زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ. ﺧﺎﻧﻮاده Sillaginidae (ﺷﻮرت ﻣﺎﻫﻴﺎن): ﻳﻚ ﮔﻮﻧﻪ در آﺑﻬﺎي ﺧﻠﻴﺞ ﻋﻤﺎن و ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺷﺪه اﺳﺖ. اﺣﺘﻤﺎل ﻣﻲرود ﺗﻌﺪاد ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي اﻳﻦ ﺧﺎﻧﻮاده در اﻳﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ. اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ در ﺑﺴﺘﺮﻫﺎي ﻣﺎﺳﻪاي زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ. ﺧﺎﻧﻮاده Sparidae (ﺷﺎﻧﻚ ﻣﺎﻫﻴﺎن): 10 ﮔﻮﻧﻪ از ﺷﺎﻧﻚ ﻣﺎﻫﻴﺎن در ﺧﻠﻴﺞﻓﺎرس و ﺧﻠﻴﺞ ﻋﻤﺎن ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺷﺪه اﺳﺖ. در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﮔﻠﻲ و ﻳﺎ ﻣﺮﺟﺎﻧﻲ دﻳﺪه ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ. ﺧﺎﻧﻮاده Stromateidae (ﺣﻠﻮا ﺳﻔﻴﺪ ﻣﺎﻫﻴﺎن): ﻣﺎﻫﻲ ﺣﻠﻮا ﺳﻔﻴﺪ از ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي ﻣﺮﻏﻮب در ﺑﺎزارﻫﺎي داﺧﻠﻲ اﻳﺮان اﺳﺖ. در ﺑﺴﺘﺮﻫﺎي زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ.

97 ﺧﺎﻧﻮاده Synodontidae (ﻛﺮﻳﺸﻮ ﻣﺎﻫﻴﺎن):5 ﮔﻮﻧﻪ ﻣﺎﻫﻲ ﻛﺮﻳﺸﻮ در آﺑﻬﺎي ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و ﺧﻠﻴﺞ ﻋﻤﺎن ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺷﺪه اﺳﺖ. اﻳﻦ ﮔﺮوه از ﻣﺎﻫﻴﺎن در ﺑﺴﺘﺮﻫﺎي ﮔﻠﻲ و ﺗﺎ اﻋﻤﺎق 500 ﻣﺘﺮ دﻳﺪه ﺷﺪهاﻧﺪ. ﺧﺎﻧﻮاده Teraponidae (ﭘﻠﻲ ﻣﺎﻫﻴﺎن): 4 ﮔﻮﻧﻪ ﻣﺎﻫﻲ ﮔﻤﮕﺎم ﻳﺎ ﻳﻠﻲ در آﺑﻬﺎي ﺧﻠﻴﺞﻓﺎرس و ﺧﻠﻴﺞ ﻋﻤﺎن وﺟﻮد دارد اﻳﻦ ﮔﺮوه از ﻣﺎﻫﻴﺎن در آﺑﻬﺎي ﺳﺎﺣﻠﻲ زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ. ﺧﺎﻧﻮاده Triacanthidae (ﺳﻪ ﺧﺎر ﻣﺎﻫﻴﺎن): در ﺑﺴﺘﺮﻫﺎي ﻣﺎﺳﻪ اي ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﭘﻮﺷﺶ ﺟﻠﺒﻜﻲ زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ. در آﺑﻬﺎي ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و ﺧﻠﻴﺞ ﻋﻤﺎن دو ﮔﻮﻧﻪ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺷﺪه اﺳﺖ.. ﺧﺎﻧﻮاده Trichiuridae (ﻳﺎل اﺳﺒﻲ ﻣﺎﻫﻴﺎن): 3 ﮔﻮﻧﻪ ﻳﺎل اﺳﺒﻲ در آﺑﻬﺎي ﺟﻨﻮب اﻳﺮان ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺷﺪه اﺳﺖ. اﻳﻦ ﮔﺮوه از ﻣﺎﻫﻴﺎن در ﻛﻒ درﻳﺎ زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ وﻟﻲ ﻫﻨﮕﺎم ﺷﺐ ﺑﻪ ﺳﻄﺢ آب ﻣﻲآﻳﻨﺪ و ﺑﻪ ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺑﻨﺘﻮﭘﻼژﻳﻚ ﻣﻮﺳﻮﻣﻨﺪ. ﺧﺎﻧﻮاده Triglidae(ﺧﺮوﺳﻚ ﻣﺎﻫﻴﺎن): 3 ﮔﻮﻧﻪ از اﻳﻦ ﮔﺮوه ﻣﺎﻫﻴﺎن در ﺧﻠﻴﺞﻓﺎرس و ﺧﻠﻴﺞ ﻋﻤﺎن دﻳﺪه ﺷﺪه و در ﺑﺴﺘﺮﻫﺎي ﮔﻠﻲ و ﻣﺎﺳﻪ اي زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ. در اﻧﺪازهﻫﺎي ﻃﻮﻟﻲ ﺣﺪاﻛﺜﺮ 14-12 ﺳﺎﻧﺘﻴﻤﺘﺮ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺷﺪه اﻧﺪ. ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎي ﻣﺎرﻣﺎﻫﻴﺎن درﻳﺎﻳﻲ: درآب ﻫﺎي اﻳﺮان ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎي زﻳﺮ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺷﺪه اﺳﺖ: Anguillidae Congridae - Mastacemblidae (Echelidae) – Muranesosidae – Muraenidae – Nettastomatidae – - Synaphobranchidae Ophididae – Ophichthidae ﺑﺮاﺳﺎس ﺑﺮرﺳﻴﻬﺎي اﻧﺠﺎم ﺷﺪه دراﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﺑﺮاي اوﻟﻴﻦ ﺑﺎر ﺣﻀﻮر ﮔﻮﻧﻪ pseudoxenomystax albescens ﺧﺎﻧﻮاده Congridae از آﺑﻬﺎي اﻳﺮاﻧﻲ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﮔﺰارش ﻣﻲ ﺷﻮد. اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ درﺳﺎل 1384 در ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﻴﺪاﻧﻲ آﺑﻬﺎي دور از ﺳﺎﺣﻞ ﭼﺎﺑﻬﺎر ﺻﻴﺪ ﺷﺪه و در ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻓﺎﺋﻮ ﺑﻪ ﺣﻀﻮر اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ درﻣﻨﻄﻘﻪ اﺷﺎره اي ﻧﺸﺪه اﺳﺖ . ﺣﻀﻮر ﮔﻮﻧﻪ Muraenesox bagio ﺧﺎﻧﻮاده Muraenesocidae درﺳﺎل 1986 ﺗﻮﺳﻂ KISR و درﺳﺎل 1984 ﺗﻮﺳﻂ ﻓﺎﺋﻮ در ﻣﻨﻄﻘﻪ (ﺑﻮﻳﮋه درآﺑﻬﺎي دور از ﺳﺎﺣﻞ ﻛﺸﻮر ﻋﻤﺎن ) اﻋﻼم ﺷﺪ.(Fischer, 1984) ﻟﺬا ﺑﺎ ﺑﺮرﺳﻲ ﻫﺎي اﻧﺠﺎم ﺷﺪه وﺗﻮﺿﻴﺤﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﻛﻪ در ﺧﺎﻧﻮاده Muraenesocidae آورده ﺷﺪه اﺳﺖ ﺣﻀﻮر اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﺑﺮاي اوﻟﻴﻦ ﺑﺎ ر از آب ﻫﺎي اﻳﺮاﻧﻲ ﺧﻠﻴﺞ ﻋﻤﺎن و ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس اﻋﻼم ﻣﻲ ﺷﻮد. ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺘﺬﻛﺮ ﺷﺪ ﻛﻪ ﮔﻮﻧﻪ ﻏﺎﻟﺐ ﻣﻨﻄﻘﻪ Muraenesox cinereus اﺳﺖ. ﺣﻀﻮر ﮔﻮﻧﻪ Congeresox talabonoides ازﺧﺎﻧﻮاده Muraenesocidae ﺗﻮﺳﻂ رﻧﺪال وﻫﻤﻜﺎران در ﺳﺎل 1984در ﺧﻠﻴﺞ ﻋﻤﺎن واﻗﻴﺎﻧﻮس ﻫﻨﺪ ﮔﺰارش ﺷﺪه و ﻧﻴﺰ IFRO درﺳﺎل 88-1386ﺣﻀﻮر آن را ﺑﺎ ﺗﺮدﻳﺪ اﻋﻼم ﻛﺮده اﺳﺖ. اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﺷﺒﺎﻫﺖ ﻫﺎي زﻳﺎدي ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪ Congeresox talabon داﺷﺘﻪ ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ راﻧﺪال ،1997-1996 از آب ﻫﺎي ﺳﺎﺣﻠﻲ ﻋﻤﺎن وﻛﻮﻳﺖ ﮔﺰارش ﻛﺮده اﺳﺖ.

98 وﺟﻪ ﺗﻤﺎﻳﺰ دو ﺟﻨﺲ از ﻫﻢ ﻧﻴﺰ ﻃﺒﻖ ﻛﻠﻴﺪ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ اﺳﻤﻴﺖ ﺷﻜﻞ ﺑﺪن ﭘﻬﻦ واﺳﺘﻮاﻧﻪ اي ﺷﻜﻞ Congeresox talabon در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﺑﺪن ﺑﺎرﻳﻚ و ﺻﺎف ﻓﺸﺮده در ﻗﺴﻤﺖ ﺳﺎﻗﻪ دﻣﻲ Congeresox talabonoides ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ. ﻟﺬا ﺣﻀﻮر اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﻧﻴﺰ ﺑﺮاي اوﻟﻴﻦ ﺑﺎر از ﻣﻨﻄﻘﻪ ﮔﺰارش ﻣﻲ ﺷﻮد .ﺣﻀﻮر ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎﻳﻲ ﭼﻮن Gymnothorax johnsoni و G.Phasmatodes و Rhynomuraena quaestia از ﺧﺎﻧﻮاده Muraenidae ﻧﻴﺰ ﺑﺮاي اوﻟﻴﻦ ﺑﺎر در ﻣﺤﺪوده آ ب ﻫﺎي اﻳﺮاﻧﻲ ﮔﺰارش ﻣﻲ ﺷﻮد اﻣﺎ ﻣﺴﺘﻨﺪاﺗﻲ دال ﺑﺮ ﺣﻀﻮر دو ﻧﻤﻮﻧﻪ اول درآب ﻫﺎي ﻛﺸﻮرﻫﺎي ﻫﻤﺠﻮار ﻣﺤﺪوده آب ﻫﺎي اﻳﺮاﻧﻲ وﺟﻮد دارد ﻛﻪ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﺻﺤﺖ ﮔﺰارش ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎرا ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻛﻨﺪ Randall and) (Galani,1995 . ﻧﻤﻮﻧﻪ Rhynomuraena quaestia ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ و ﺑﺮرﺳﻲ دﻗﻴﻖ ﺗﺮ و ﺟﻤﻊ ﺑﻨﺪي ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺣﺎﺻﻞ از ﻣﻜﺎﺗﺒﺎت درآﻳﻨﺪه دارد اﻣﺎ ﺣﻀﻮر آن درﺧﻠﻴﺞ ﻋﻘﺒﻪ و درﻳﺎي ﺳﺮخ و آب ﻫﺎي اﺳﺘﺮاﻟﻴﺎ ﻣﻮرد ﺗﺎﻳﻴﺪ اﺳﺖ.(Kutter, 2002; Khalaf and Disi, 1997)ﺣﻀﻮر ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻛﻤﻴﺎﺑﻲ ﻧﻈﻴﺮ Strophidon sathete (Thyrsoidea (macrura از ﺧﺎﻧﻮاده Muraenidae ﺑﺮاي اوﻟﻴﻦ ﺑﺎر درﺳﺎل 1964ﺗﻮﺳﻂ اﺳﻤﻴﺖ (ﻫﻨﺪ-آرام) وﺳﭙﺲ اوﻟﻴﻦ ﮔﺰارش ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﺟﻤﻊ آوري ﺷﺪه از ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺻﻴﺎدي 51 ﻓﺎﺋﻮ ﺣﻀﻮر اﻳﻦ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺗﺎﻳﻴﺪﺷﺪه (Fischer ,1984) و ﺑﺮ اﺳﺎس اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻧﻴﺰ ﺑﺮاي اوﻟﻴﻦ ﺑﺎر درﻣﺤﺪوده آب ﻫﺎي اﻳﺮاﻧﻲ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و ﺧﻠﻴﺞ ﻋﻤﺎن ﮔﺰارش ﻣﻲ ﺷﻮد . ﮔﻮﻧﻪ Haplunnius diomedianus از ﺧﺎﻧﻮاده Nettastomatidae از دﻳﮕﺮ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﻛﻤﻴﺎﺑﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺑﺎر ﮔﺰارش ﺷﺪه و ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪ ﺑﺮرﺳﻲ دﻗﻴﻖ ﺗﺮي درﻣﺤﺪوده ﻃﺮح ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺑﺼﻮرت ﻛﺎﻣﻞ ﺗﺮي دارد. ﺣﻀﻮر اﻳﻦ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﺮاﺳﺎس اﻃﻼﻋﺎت ﺳﺎﻳﺖ ﻣﺮﺟﻊ fish base در ﻣﺤﺪوده ﻋﺮض ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎﻳﻲ ﺧﻠﻴﺞ ﻣﻜﺰﻳﻚ ودرﻳﺎي ﺳﺮخ وﺧﻠﻴﺞ ﻋﻘﺒﻪ و اﻗﻴﺎﻧﻮس ﻫﻨﺪ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﺷﺪه اﺳﺖ. ﻳﻜﻲ دﻳﮕﺮ از ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﻄﻮر ﮔﺴﺘﺮده در ﺳﻮاﺣﻞ ﺻﺨﺮه اي ﻣﺮﺟﺎﻧﻲ ﺟﻨﻮب اﻳﺮان ﭘﺮاﻛﻨﺪه اﺳﺖ وﺣﻀﻮر آن ﻧﻴﺰ ﻃﺒﻖ ﺑﺮرﺳﻲ ﻫﺎي ﺣﺎﺻﻞ از اﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﺑﺮاي اوﻟﻴﻦ ﺑﺎر اﻋﻼم ﻣﻲ ﮔﺮدد Synaphobranchus affinis اﺳﺖ ﻛﻪ ﻋﻠﻴﺮﻏﻢ ﭘﺮاﻛﻨﺶ ﺟﻬﺎﻧﻲ آن در ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ اﻃﻼﻋﺎت ﺟﺎﻣﻌﻲ وﺟﻮد ﻧﺪارد ﻛﻪ ﺑﺘﻮان ﺻﺤﺖ ﺣﻀﻮر آ ن را ﺑﻪ ﻳﻘﻴﻦ ﺗﺎﻳﻴﺪﻛﺮد. ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎي ﻣﺎر ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺑﺰرگ آب ﺷﻮر(Congridae) ، ﻣﺎر ﻣﺎﻫﻴﺎن درﻧﺪه درﻳﺎﻳﻲ (Muraenesocidae) ، ﻣﺎر ﻣﺎﻫﻴﺎن رﻧﮕﻴﻦ ﻧﻮاري (Muraenidae)، ﻣﺎر ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺣﻔﺎر (Ophichthidae) ، ﻣﺎر ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺳﺎﻛﻦ آﺑﻬﺎي ﻋﻤﻴﻖ (Nettastomatidae) و ﻣﺎرﻣﺎﻫﻴﺎن ﺣﻠﻖ ﺑﺮﻳﺪه (Synaphobranchidae) ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﺗﻨﻮع ﮔﻮﻧﻪ اي را در ﻣﻨﻄﻘﻪ را دارد. ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي Pseudoxenomystax Albeacens (ﻣﺎرﻣﺎﻫﻲ)، Muraenesox bagio (ﻣﺎر ﻣﺎﻫﻲ ﺗﻴﺰ دﻧﺪان ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ) Congeresox talabon (ﻣﺎر ﻣﺎﻫﻲ ﻣﻮري ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ)، Congeresox talabonoides(ﻣﺎر ﻣﺎﻫﻲ ﻣﻮري ﻫﻨﺪي)، Gymnothorax lohnsoni (ﻣﺎرﻣﺎﻫﻲ ﻣﻮري)، Gymnothorax kidako (ﻣﺎرﻣﺎﻫﻲ ﻣﻮري ﻗﻬﻮه اي)، sathete Strophidon (ﻣﺎر ﻣﺎﻫﻲ ﻣﻮري ﺑﺰرگ)، Rhinomuraena quaestia

99 (ﻣﺎرﻣﺎﻫﻲ ﻣﻮري آﺑﻲ)hoplunnis diomedianus (ﻣﺎر ﻣﺎﻫﻲ دم ﺳﻴﺎه) Synaphobranchus affinis (ﻣﻮري ﺧﺎﻛﺴﺘﺮي ﺣﻠﻖ ﺑﺮﻳﺪه) ﺑﻌﻨﻮان اوﻟﻴﻦ ﮔﺰارش از آﺑﻬﺎي اﻳﺮاﻧﻲ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و ﺧﻠﻴﺞ ﻋﻤﺎن ﻣﻌﺮﻓﻲ واراﺋﻪ ﻣﻲ ﮔﺮدد ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎي ﻛﻔﺸﻚ ﻣﺎﻫﻴﺎن: ﺧﺎﻧﻮاده اﺻﻠﻲ و ﻏﺎﻟﺐ ﺷﺎﻣﻞ:Soleidae ،Citharidae ،Psettodidae ،Bothidae، paralichtidae ،Cynoglossidae درﻣﻨﺎﻃﻖ وﺟﻮد دارد و ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺣﺎﻛﻲ ازﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎي ﻓﻮق اﻟﺬﻛﺮدرآﺑﻬﺎي ﺳﺎﺣﻠﻲ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﺑﻪ اﺛﺒﺎت رﺳﺎﻧﻴﺪ. ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺷﺪه ﻣﺤﺪوده اﺳﺘﺎن ﺧﻮزﺳﺘﺎن : Monochirus lutenus Solea elongate , Brachirus orientalis ,Parachirus marmoratus (ازﺧﺎﻧﻮاده Soleidae)، ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي Cynoglossus bilineatus Cynoglossus arel , Cynoglossus lachneri , Cynoglossus durbanensis , Cynoglossus puncticeps (ازﺧﺎﻧﻮاده Cynoglossidae) ، ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي Pseudorhombus , Pseudorhombus elevatus Pseudorhombus arisius , Pseudorhombus annulatus Poecilopstei javanicus , Paralichthodes alguensis , Pseudorhombus navalensis , malayanus (از ﺧﺎﻧﻮاده Paralichtidae ) ، ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي Laeopes guentheri , Arnoglossus arabicus , Arnoglossus aspilos ) Engyprosopon grandisquama , Psettina brevirctis , laeopes pectoralis Laeopes natalensis , از ﺧﺎﻧﻮاده Bothidae)، ﮔﻮﻧﻪPsettodes erumei (ازﺧﺎﻧﻮادهPsettodidae) و ﮔﻮﻧﻪ Citharoides macrolopis ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺷﺪه ﻣﺤﺪوده اﺳﺘﺎن ﺑﻮﺷﻬﺮ: Zebrias , Zebrias synapturoides , Solea elongata Parachirus marmoratus , Brachirus orientalis quagga (ازﺧﺎﻧﻮادهSoleidae)، ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي Cynoglossus Cynoglossus , Cynoglossus bilineatus , Cynoglossus arel , Cynoglossus kopsii capenis puncticeps (ازﺧﺎﻧﻮادهCynoglossidae)، ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي Pseudorhombus Pseudorhombus annulatus Poecilopstei javanicus , Pseudorhombus arisius , elevatus , Pseudorhombus malayanus (ازﺧﺎﻧﻮاده Paralichtidae)، ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي Laeopes Engyprosopon grandisquama, Arnoglossus aspilos guentheri(ازﺧﺎﻧﻮادهBothidae)ﮔﻮﻧﻪPsettodes erumei(ازﺧﺎﻧﻮادهPsettodidae) ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺷﺪه ﻣﺤﺪوده اﺳﺘﺎن ﻫﺮﻣﺰﮔﺎن: Solea stanaland Brachirus orientalis , Parachirus marmoratus , ( از ﺧﺎﻧﻮادهSoleidae) ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎيCynoglossus arel Cynoglossus puncticeps , Cynoglossus lachneri , Cynoglossus bilineatus ( از ﺧﺎﻧﻮاده Cynoglossidae ) ، ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي Pseudorhombus malayanus , , Poecilopstei javanicus Pseudorhombus elevatus, Pseudorhombus arisius ( از ﺧﺎﻧﻮاده Paralichtidae ) ، ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي Laeopes guentheri , Arnoglossus arabicus , Arnoglossus aspilos ( از ﺧﺎﻧﻮاده Bothidae ) ،ﮔﻮﻧﻪPsettodes erumei (ازﺧﺎﻧﻮاده Psettodidae) و ﮔﻮﻧﻪ Citharoides macrolepis ( ازﺧﺎﻧﻮادهCitharidae).

100 ﺟﺪول 4 -15: ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و ﺗﻨﮕﻪ ﻫﺮﻣﺰ ﺑﺎ ﮔﺮاﻳﺶ زﻳﺴﺘﮕﺎﻫﻲ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻋﻤﻴﻖ ﺑﻪ ﺗﻔﻜﻴﻚ ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺑﻨﺘﻴﻚ و ﭘﻼژﻳﻚ ﻣﻨﺒﻊ اﺻﻠﻲ ﻋﻤﻖ (ﻣﺘﺮ)* ﮔﻮﻧﻪ ﺧﺎﻧﻮاده ردﻳﻒ ﮔﺮوه زﻳﺴﺘﮕﺎﻫﻲ

1 CALLIONYMIDAE Callionymus carebares 100 - 330 Randall, 1995

2 CENTROPHORIDAE Centrophorus granulosus 50 - 1440 Compagno, 1984

3 CHLOROPHTHALMIDAEChlorophthalmus agassizi 50 - 1000 Merrett, 1990

4 CYNOGLOSSIDAE Cynoglossus carpenteri 30 - 420 Menon, 1977

5 ECHINO44RHINIDAE Echinorhinus brucus 10 - 900 Compagno, 1984 Benthic habitat 6 HEXANCHIDAE Heptranchias perlo 0 - 1000 Compagno, 1984 (Bathy demersal) 7 HEXANCHIDAE Hexanchus griseus 1 - 2500 Compagno, 1984

8 LUTJANIDAE Lutjanus lutjanus 0 - 100 Allen, 1985

9 TRACHICHTHYIDAE Hoplostethus melanopus 400 - 900 Heemstra, 1986

10 TRIAKIDAE Iago omanensis 110 - 2200 Compagno, 1984

11 SEBASTIDAE Helicolenus dactylopterus 50 - 1100 Eschmeyer and Dempster, 1990

Pelagic habitat 12 LAMPRIDAE Lampris guttatus 100 - 500 Palmer, 1986 (Bathy pelagic)

* ﻻﻳﻪ ﻋﻤﻘﻲ زﻳﺴﺘﮕﺎه ﺑﺮ اﺳﺎس ﮔﺰارش ﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد و ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﺻﻴﺪ ﺷﺪه

101 4- 5- ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺑﻮم زاد (Endemic) ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﺗﻌﺪاد 9 ﮔﻮﻧﻪ از 9 ﺧﺎﻧﻮاده ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﺑﻮم زاد (Endemic) ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﻣﻌﺮﻓﻲ و ﺗﺎﻳﻴﺪ ﺷﺪه اﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ ﮔﺴﺘﺮش ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎﻳﻲ ﻣﻨﺤﺼﺮ ﺑﻪ ﺣﻮﺿﻪ داﺧﻠﻲ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ. ﻃﻲ اﺟﺮاي ﮔﺸﺘﻬﺎي درﻳﺎﻳﻲ و ﺳﺎﺣﻠﻲ، و ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﺮداري از ﻣﺎﻫﻴﺎن در آﺑﻬﺎي اﻳﺮاﻧﻲ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس، ﺗﻌﺪاد 7 ﮔﻮﻧﻪ ﻧﺎﻣﺒﺮده زﻳﺮ از 9 ﮔﻮﻧﻪ ﺑﻮﻣﻲ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﻛﻪ از ﻧﻈﺮ داﻣﻨﻪ اﻧﺘﺸﺎر ﻣﺤﺪود ﺑﻪ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﻫﺴﺘﻨﺪ، در ﻣﺤﺪوده آﺑﻬﺎي اﻳﺮاﻧﻲ ﻣﺸﺎﻫﺪه و ﮔﺰارش ﺷﺪه اﺳﺖ. ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي T.whiteheadi ، I.dayi ، H.lossei، C.bipunctatus ، C.persicus ، B.persicus و U.oligospilus در ﮔﺸﺖ ﻫﺎي درﻳﺎﻳﻲ ﺟﻤﻊ آوري و ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺷﺪه اﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ اﺳﺘﺜﻨﺎي H.lossei ، C.bopunctatus ، U.oligospilus، ﻛﻪ ﺑﻪ ﺗﻌﺪاد زﻳﺎد و ﺑﺎ ﻓﺮاواﻧﻲ ﺑﺎﻻ ﺑﻮدهاﻧﺪ، ﺳﺎﻳﺮ ﮔﻮﻧﻪﻫﺎ ﺑﻪ ﺗﻌﺪاد ﻣﺤﺪود و ﻛﻢ ﺟﻤﻊآوري ﺷﺪهاﻧﺪ. ﺟﺪول 4 – 16: وﺿﻌﻴﺖ ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺑﺎ وﺿﻌﻴﺖ ﺧﺎص ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و ﺗﻨﮕﻪ ﻫﺮﻣﺰ وﺿﻌﻴﺖ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﺷﺪه ﺟﻤﻌﻴﺖ ﮔﻮﻧﻪ ﺧﺎﻧﻮاده ردﻳﻒ ﺧﻄﺮ ﺗﻬﺪﻳﺪ ﻛﻤﻴﺎب ﺑﻮﻣﻲ 1 APOGONIDAE Cheilodipterus persicus   2 BLENNIIDAE Antennablennius bifilum   3 CALLIONYMIDAE Callionymus persicus   4 CLUPEIDAE Herklotsichthys losseii  5 ENGRAULIDIDAE Thryssa whitheadi  6 GOBIIDAE Valenciennea persica   7 MULLIDAE Upeneus oligospilus  8 PEGASIDAE Pegasus Volitans  9 PSEUDOCHROMIDAE Pseudochromis Persicus   10 RHINCODONTIDAE Rhincodon typus  11 RHYNCHOBATIDAE Rhynchobatus djidddensis   12 SPARIDAE Petrus blaywi  13 SYNGNATHIDAE Hippocampus kuda  

References: Whitehead, 1985; Sheppard, 199; Krupp and Abuzinada, 1994; Owfi and Wanzalige, 1995; Carpenter et al., 1997; Sheppard and Sheppard, 1992; Owfi et al., 2004; IUCN, 1995 & 2012

102 ﺟﺪول 4-17: ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي اﻧﺤﺼﺎري و ﺑﻮم زاد ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﺑﺎ ﻧﺎم persicus و اﺳﺎﻣﻲ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻧﺸﺪه ﺑﺎ ﻧﺎم arabicus / arabica ﻧﺎم ﻋﻠﻤﻲ ﺧﺎﻧﻮاده ﻣﺘﺮادف و ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻧﺸﺪه ﺗﺎﻳﻴﺪ ﺷﺪه

Cheilodipterus persicus Gon, 1993  Centropomus arabicus (Gmelin, 1789)

APOGONIDAE ------Perca arabica Gmelin, 1789 ------Cheilodipterus arabicus (Gmelin, 1789) BLENNIIDAE Antennablennius bifilum (Gunther, 1861)  Blennius persicus Regan, 1905 CALLIONYMIDAE Callionymus persicus Regan, 1905  ------CHANIDAE Chanos chanos Lacepède, 1803 Chanos arabicus Lacepède, 1803 CLUPEIDAE Herklotsichthys punctatus Valenciennes, 1847 Harengula arabica Valenciennes, 1847 GOBIIDAE Valenciennea persica Hoese & Larson, 1994  ------MUGILIDAE Liza persicus (Senou, Randall & Okiyama, 1995) Chelon persicus Senou, Randall & Okiyama, 1995 POLYNEMIDAE Polydactylus persicus Motomura & Iwatsuki, 2001 ------PSEUDOCHROMIDAE Pseudochromis persicus Murray, 1887  ------

Pseudoscarus arabicus Steindachner, 1902 ------SCARIDAE Scarus persicus Randall & Bruce, 1983 Scarus arabicus (Steindachner, 1902)

Main reference: http://www.fishbase.org/search.php  Endemic species of the Persian Gulf

103

ﻓﺼﻞ ﭘﻨﺠﻢ

ﻧﺘﻴﺠﻪ ﮔﻴﺮي و ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدات

104

5-1- وﻳﮋﮔﻴﻬﺎي ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎي و ﺑﻮمﺷﻨﺎﺧﺘﻲ ﺧﻠﻴﺞﻓﺎرس ﺧﻠﻴﺞﻓﺎرس درﻳﺎﻳﻲ اﺳﺖ ﻧﻴﻤﻪﺑﺴﺘﻪ و ﻛﻨﺎره اي در ﺣﻮزه درﻳﺎﻫﺎي ﻫﻤﺠﻮار و ﺷﻤﺎل اﻗﻴﺎﻧﻮس ﻫﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ اﻳﺮان 1260 ﻛﻴﻠﻮﻣﺘﺮ ﻣﺮز درﻳﺎﻳﻲ را از دﻫﺎﻧﻪ اروﻧﺪرود در ﺷﻤﺎل ﻏﺮﺑﻲ ﺗﺎ ﺗﻨﮕﻪ ﻫﺮﻣﺰ در ﺟﻨﻮب ﺷﺮﻗﻲ و در ﻣﺤﺪوده 3 اﺳﺘﺎن ﺧﻮزﺳﺘﺎن، ﺑﻮﺷﻬﺮ و ﺑﺨﺸﻲ از ﻫﺮﻣﺰﮔﺎن ﺗﺸﻜﻴﻞ داده اﺳﺖ. اﻳﻦ ﺣﻮزه در ﻣﺤﺪوده ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎﻳﻲ 25 ﺗﺎ 22 درﺟﻪ ﻋﺮض ﺷﻤﺎﻟﻲ و 48 ﺗﺎ 56 درﺟﻪ ﻃﻮل ﺷﺮﻗﻲ و در ﻳﻚ ﻓﺮوﻧﺸﺴﺖ ﺗﻜﺘﻮﻧﻴﻜﻲ ﻛﻢ ژرﻓﺎ و در ﺣﺎﺷﻴﻪ ﺟﻨﻮﺑﻲ ﻛﻮﻫﻬﺎي زاﮔﺮس ﺷﻜﻞ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ (اﺳﺪﻳﺎن، 1391)ﻛﻪ از دﻳﺪﮔﺎه ﺷﻴﻼﺗﻲ و ﺑﺮ اﺳﺎس ﺗﻘﺴﻴﻢﺑﻨﺪي ﻧﻮاﺣﻲ درﻳﺎﻳﻲ، در ﻣﻨﻄﻘﻪ 51 ﺻﻴﺎدي ﻗﺮار داد (FAO, 1993). وﺿﻌﻴﺖ ﻧﻴﻤﻪ ﺑﺴﺘﻪ ﺧﻠﻴﺞ ﺑﺼﻮرﺗﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻓﻘﻂ در ﺑﺨﺶ ﺟﻨﻮب ﺷﺮﻗﻲ از ﻃﺮﻳﻖ ﺗﻨﮕﻪ ﻫﺮﻣﺰ (ﺑﺎ ﻋﺮض 60 ﻛﻴﻠﻮﻣﺘﺮ) ﺑﻪ ﺧﻠﻴﺞ ﻋﻤﺎن و اﻗﻴﺎﻧﻮس ﻫﻨﺪ ﻣﺘﺼﻞ َ ﻣﻲود. ﻃﻮل ﺧﻴﻠﺞﻓﺎرس ﺣﺪود 1300 ﻛﻴﻠﻮﻣﺘﺮ و ﻋﺮض آن در ﭘﻬﻦﺗﺮﻳﻦ ﻗﺴﻤﺖ 650 ﻛﻴﻠﻮﻣﺘﺮ (ﺑﻄﻮر ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ 250 ﻛﻴﻠﻮﻣﺘﺮ) ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ. ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﻋﻤﻖ آن 35-30 ﻣﺘﺮ و ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻋﻤﻖ در ﺗﻨﮕﻪ ﻫﺮﻣﺰ ﺣﺪود 90 ﻣﺘﺮ ﮔﺰارش ﮔﺮدﻳﺪه و ﻣﺴﺎﺣﺖ ﺣﻮزه آﺑﻲ را ﻛﻪ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس زﻳﺮ ﭘﻮﺷﺶ ﻗﺮار داده، ﺣﺪود 226 ﻫﺰار ﻛﻴﻠﻮﻣﺘﺮﻣﺮﺑﻊ اﺳﺖ (ﺑﺪون در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺣﻮﺿﻪ آﺑﺮﻳﺰ آن) (ﺷﻬﺮاﺑﻲ، 1373). ﺗﻤﺎم ﺣﻮزه ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﺑﺮ روي ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻓﻼت ﻗﺎره ﻗﺮار دارد، ﻛﻪ ﺣﺎﺷﻴﻪ و ﺷﻴﺐ آن در ﺧﻠﻴﺞ ﻋﻤﺎن ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ. وﺿﻌﻴﺖ ژرﻓﺎﻧﮕﺎري اﻳﻦ ﺧﻠﻴﺞ، آن را ﺑﻪ دو ﺑﺨﺶ زﻣﻴﻦ ﺷﻨﺎﺳﻲ ﻣﺠﺰا ﺷﺎﻣﻞ ﺑﺨﺶ ﭘﺎﻳﺪار (ﻋﺮﺑﺴﺘﺎن) و ﻧﺎﭘﺎﻳﺪار (رﺷﺘﻪ ﻛﻮﻫﻬﺎي زاﮔﺮس اﻳﺮان) ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻧﻤﻮده اﺳﺖ، ﻛﻪ در ﻧﺎﻫﻤﺎﻫﻨﮕﻲ ژرﻓﺎﻳﺎﺑﻲ و رﻳﺨﺖﺷﻨﺎﺳﻲ ﺑﺴﺘﺮ و ﻛﺮاﻧﻪ ﻫﺎي دو ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺷﻤﺎﻟﻲ (اﻳﺮان) و ﺟﻨﻮﺑﻲ (ﻋﺮﺑﺴﺘﺎن ﺳﻌﻮدي و اﻣﺎرات ﻣﺘﺤﺪه ﻋﺮﺑﻲ) ﻧﻘﺶ اﺻﻠﻲ را دارﻧﺪ (Sheppard et al., 1992).

5 – 2 - ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎي زﻳﺴﺘﻲ ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﺗﻨﻮع زﻳﺴﺘﻲ ﻋﻨﻮان ﮔﻨﺠﻴﻨﻪﻫﺎي زﻧﺪه و ﺑﺎﻧﻜﻬﺎي زﻳﺴﺘﻲ، در واﻗﻊ ﺷﻴﻮهﻫﺎي ﻣﺘﻨﻮع ﺣﻴﺎت در ﻛﺮه زﻣﻴﻦ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻛﻠﻴﻪ ژﻧﻬﺎ، ﮔﻮﻧﻪﻫﺎ، اﻛﻮﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎ و ﻓﺮآﻳﻨﺪ اﻛﻮﻟﻮژﻳﻚ ﻣﻮﺟﻮد در ﺟﻬﺎن را ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻲﮔﺮدد و در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ، ﻋﻠﻴﺮﻏﻢ ﻓﺸﺎرﻫﺎ و ﻣﺤﺪودﻳﺖﻫﺎي زﻳﺴﺖﻣﺤﻴﻄﻲ ﻧﺎﺷﻲ از اﻧﻔﺠﺎر ﺟﻤﻌﻴﺖ، ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺻﻨﺎﻳﻊ و ﻏﻴﺮﺗﺨﺮﻳﺐ زﻳﺴﺘﮕﺎﻫﻬﺎ و ﺑﻴﻮم ﻫﺎ، ﻣﻲﺗﻮان ﺑﺎ ﺑﻜﺎرﮔﻴﺮي داﻧﺶ ﺟﺪﻳﺪي ﻣﻮﺳﻮم ﺑﻪ «ﺑﺎزﺳﺎزي اﻛﻮﻟﻮژﻳﻚ» (Ecological restoration) ﺗﺎ ﺣﺪودي ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺟﺒﺮان ﺧﺴﺎرات ﻧﺎﺷﻲ از ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎي اﻧﺴﺎﻧﻲ (ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﻳﺎ ﻏﻴﺮﻣﺴﺘﻘﻴﻢ) اﻗﺪاﻣﺎت ﻣﺆﺛﺮي را اﻧﺠﺎم داد.

105 ﺑﺪﻳﻦ ﻣﻨﻈﻮر ﻣﻲﺑﺎﻳﺴﺖ در ﻣﺮﺣﻠﻪ اول، وﺿﻌﻴﺖ ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎ (و ﺟﻤﻌﻴﺘﻬﺎ) را ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان ﺗﻨﻮع ﮔﻮﻧﻪ اي ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ و ﺗﺤﻘﻴﻖ ﻗﺮار داد و در زﻣﻴﻨﻪ ﻓﺮاواﻧﻲ آﻧﻬﺎ، اﻃﻼﻋﺎت ﺟﺎﻣﻊ و ﻛﺎﻣﻠﻲ ﺟﻤﻊآوري ﻧﻤﻮد. ﺑﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻣﻲﺗﻮان ﺳﺎﻳﺮ ﻣﻮارد ﻧﻈﻴﺮ ﺟﺎﻳﮕﺎه و ﺗﻨﻮع اﻛﻮﻟﻮژﻳﻜﻲ و ﻫﻨﭽﻨﻴﻦ ذﺧﺎﺋﺮ و ﺗﻨﻮع ژﻧﺘﻴﻜﻲ را ﺑﺮاي ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد در ﻳﻚ اﻛﻮﺳﻴﺴﺘﻢ ﻣﺸﺨﺺ و ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻧﻤﻮد. در اﻳﻦ ﻣﻴﺎن ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﺑﻮﻣﻲ (Endemic) و ﻣﻨﺤﺼﺮ ﺑﻪ ﻓﺮد و ﺷﺎﺧﺺ (Indicator) از ﺟﺎﻳﮕﺎه وﻳﮋه اي ﺑﺮﺧﻮردار ﻫﺴﺘﻨﺪ، ﻛﻪ از ﻣﺒﺎﺣﺚ ﭘﻴﭽﻴﺪه ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎﻳﻲ زﻳﺴﺘﻲ ﺟﺎﻧﻮران ﻛﻨﻮﻧﻲ (ﻋﺼﺮ ﺣﺎﺿﺮ) ﻣﺤﺴﻮب ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ. ﮔﺴﺘﺮه آﺑﻲ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﻫﻤﺎﻧﮕﻮﻧﻪ ﻛﻪ ﻗﺒﻼً ذﻛﺮ ﺷﺪ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً در 5 ﻫﺰار ﺳﺎل ﭘﻴﺶ در دوره ﻫﻮﻟﻮﺳﻦ ﺑﻪ ﺳﻄﺢ ﻛﻨﻮﻧﻲ ﺧﻮد دﺳﺖ ﻳﺎﻓﺖ. ﺑﺮاﺳﺎس ﻧﻈﺮات ﺑﺮﺧﻲ از ﭘ ﮋوﻫﺸﮕﺮان ﻣﺎﻫﻴﺎﻧﻲ ﻛﻪ اﻣﺮوزه در ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً از دروه اﺋﻮﺳﻦ ﺗﺎ ﭘﻠﻴﺴﺘﻮﺳﻦ ﺗﻜﺎﻣﻞ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ و ﻫﻤﻴﻦ ﺷﻜﻞﮔﻴﺮي ﻳﺎ اﺷﺘﻘﺎق ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس را ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻲﻛﻨﺪ. ﻋﻮاﻣﻞ ﺗﺎرﻳﺨﻲ ﻣﺎﻗﺒﻞ ﭘﻠﻴﺴﺘﻮﺳﻦ در ﺳﺮاﻧﺠﺎم و ﺗﻜﺎﻣﻞ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺗﺎﮔﺴﻮنﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ ﻛﻪ اﻣﺮوزه زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲ - ﻛﻨﻨﺪ ﻧﻘﺸﻲ ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ. در واﻗﻊ ﻣﻲﺗﻮان ﮔﻔﺖ ﻓﻮن ﻣﺎﻫﻴﺎن اﻣﺮوز ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﭘﺮاﻛﻨﺶ ﻳﺎ ﻧﻔﻮذ ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي اﻗﻴﺎﻧﻮس ﻫﻨﺪ از ﻃﺮﻳﻖ ﺧﻠﻴﺞ ﻋﻤﺎن و ﺗﻨﮕﻪ ﻫﺮﻣﺰ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ. ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ دﻟﻴﻞ در اﻳﻨﺠﺎ واﮔﺮاﻳﻲ و اﺷﺘﻘﺎق ﻓﻮن ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﺑﺮاﺳﺎس ﺗﺮﻛﻴﺐ ﻓﻮن درون و آبﻫﺎي ﺑﻴﺮون آن ﻣﻮرد ﺗﺠﺰﻳﻪ و ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ. ﭘﺮداﺧﺘﻦ ﺑﻪ ﺗﺎرﻳﺦ زﻣﻴﻦﺷﻨﺎﺳﻲ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﻓﺮاﻳﻨﺪ ﺷﻜﻞﮔﻴﺮي ﻓﻮن اﻳﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ در اﻳﻨﺠﺎ ﺿﺮوري ﻧﻴﺴﺖ زﻳﺮا ﺑﺎ ﺗﺎرﻳﺦ زﻣﻴﻦﺷﻨﺎﺳﻲ اﻗﻴﺎﻧﻮس ﻫﻨﺪ ﻛﺎﻣﻼً ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ. اﻳﻦ ﻓﻬﺮﺳﺖ ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي ﺟﻤﻊآوري ﺷﺪه ﺟﺪﻳﺪ و ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي ﮔﺰارش ﺷﺪه ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻫﺮ دو را درﺑﺮ ﻣﻲﮔﻴﺮد. ﮔﻮﻧﻪﻫﺎ در اﻳﻦ ﻓﻬﺮﺳﺖ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺳﻴﺴﺘﻤﺎﺗﻴﻚ ﺑﺮﺣﺴﺐ راﺳﺘﻪ، زﻳﺮراﺳﺘﻪ، ﺧﺎﻧﻮاده، زﻳﺮﺧﺎﻧﻮاده ﺑﻪ ﻧﻈﻢ ﻛﺸﻴﺪه ﺷﺪهاﻧﺪ.

106 ﻧﻘﺸﻪ 5-1: ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ درﻳﺎﻫﺎي ﺷﻤﺎل ﻏﺮب ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺷﻤﺎل ﻏﺮب اﻗﻴﺎﻧﻮﺳﻲ (NW Indian Ocean region) - (اﻗﺘﺒﺎس از WorldAtlas.com) ﺟﺪول 5-1: ﺗﻌﺪاد ﺧﺎﻧﻮاده و ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﮔﺰارش ﺷﺪه از ﺣﻮﺿﻪ ﻫﺎي درﻳﺎﻳﻲ ﺷﻤﺎل ﻏﺮب اﻗﻴﺎﻧﻮس ﻫﻨﺪ

Taxon Gulf of Aqaba Gulf of Aden Persian Gulf Gulf of Oman Arabian Sea

Family (n) 158 159 > 157 141 > 149 > 158

Species (n) > 484 > 1417 > 483 > 833 > 983 > 953

Main Khalaf & Disi, Forsskal & Ruppel, Randall & Rashed, Carpenter et al, Randall et al., Fischer & Bianchi, reference 2009 2010 2012 2005 2007 2007

Present study ------907 (157) 1032 (159) ------(with Hormouz Strait) (with Hormouz Strait)

107 5 – 3 - ﺑﻮم زادي (Endemism) در ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﺧﻠﻴﺞﻓﺎرس ﺑﺎ وﻳﮋﮔﻴﻬﺎي ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎﻳﻲ و اﻗﻠﻴﻤﻲ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻣﺴﺎﻋﺪ ﺑﻮدن ﺷﺮاﻳﻂ زﻳﺴﺘﻲ و ﺑﻮمَ ﺷﻨﺎﺧﺘﻲ، ﻳﻜﻲ از ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﻬﻢ ﻧﺎﺣﻴﻪ «ﭘﺎﻟﺌﻮ آرﻛﺘﻴﻚ» (Paleoarctic) ﻣﺤﺴﻮب ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ در ﻣﺒﺎﺣﺚ ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎﻳﻲ زﻳﺴﺘﻲ از ﺟﺎﻳﮕﺎه وﻳﮋهاي ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ. ﺑﺮ اﺳﺎس ﻧﺘﺎﻳﺞ اﻳﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﺑﻌﻨﻮان ﺷﺎﺧﺺ ﺣﻴﺎت در اﻛﻮﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎي درﻳﺎﺋﻲ ﺑﻪ ﺗﻌﺪاد 882 ﮔﻮﻧﻪ ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ 144 ﺧﺎﻧﻮاده ﺷﻨﺎﺳﺎﺋﻲ و ﮔﺰارش ﺷﺪه اﺳﺖ. در اﻳﻦ ﻣﻴﺎن ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﺑﻮﻣﻲ ﻛﻪ از ﻧﻈﺮ ﭘﺮاﻛﻨﺶ ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎﺋﻲ ﺧﺎص اﻳﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺑﻮده و ﺗﺎﻛﻨﻮن از ﺳﺎﻳﺮ ﻧﻮاﺣﻲ و ﻣﺤﻴﻄﻬﺎي درﻳﺎﺋﻲ دﻧﻴﺎ ﮔﺰارش ﻧﺸﺪهاﻧﺪ، 13 ﮔﻮﻧﻪ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ ﻛﻪ 5/1 % ﻛﻞ ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي ﻣﺎﻫﻲ ﻣﻮﺟﻮد در آن ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻲ ﮔﺮدﻧﺪ. اﻳﻦ ﺗﻌﺪاد ﻫﺮ ﭼﻨﺪ در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ درﻳﺎي ﺳﺮخ (واﻗﻊ در ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺷﻤﺎل اﻗﻴﺎﻧﻮس ﻫﻨﺪ و ﻫﻤﺠﻮار ﺑﺎ ﺧﻠﻴﺞﻓﺎرس) ﻛﻪ 14% و ﺧﻠﻴﺞ ﻛﺎراﺋﻴﺐ (17 %) ّ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ، ﺑﺴﻴﺎر ﻛﻢ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲ رﺳﺪ، وﻟﻲ ﺗﻨﻮع زﻳﺴﺘﻲ آﻧﻬﺎ در ﻗﺎﻟﺐ ﺳﻪ ﮔﺮوه ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺳﻄﺢزي (Pelagic)، ﻛﻔﺰي – ﺳﺎﺣﻠﻲ (Bentic-Neritic) و ﻣﺮﺟﺎﻧﻲ (Corallian) و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ اﻟﮕﻮﻫﺎي رﻓﺘﺎري ﺗﻐﺬﻳﻪ، ﺗﻮﻟﻴﺪﻣﺜﻞ و ﻣﻬﺎﺟﺮت ﻣﻮﺟﺐ ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮرﺳﻲ و ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﻣﺎﻫﻲ ﺷﻨﺎﺳﻲ درﻳﺎﺋﻲ در اﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪ اﻓﺰاﻳﺶ ﻳﺎﺑﺪ. ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه از ﭘﮋوﻫﺶ ﺣﺎﺿﺮ و ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﻨﺎﺑﻊ از دﻳﺪﮔﺎه ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎي زﻳﺴﺘﻲ و ﭘﺮاﻛﻨﺪﮔﻲ ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎﻳﻲ، ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺧﻠﻴﺞﻓﺎرس، در ﺳﻪ ﮔﺮوه ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺑﻨﺪي ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ، ﻛﻪ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از : 1 - ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي ﺑﺎ ﭘﺮاﻛﻨﺪﮔﻲ وﺳﻴﻊ (Widespread species) در اﻗﻴﺎﻧﻮس ﻫﻨﺪ و ﻏﺮب اﻗﻴﺎﻧﻮس اﻃﻠﺲ (-Indo West Pacific) ﻛﻪ 69 % ﮔﻮﻧ ﻪﻫﺎ را ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ. 2 - ﮔﻮﻧﻪﻫﺎﻳﻲ ﺑﺎ اﻧﺘﺸﺎر ﻣﻨﻄﻘﻪاي (Regional species) ﻣﺤﺪود ﺑﻪ ﺷﻤﺎل اﻗﻴﺎﻧﻮس ﻫﻨﺪ و درﻳﺎﻫﺎي ﻫﻤﺠﻮار ﺷﻤﺎل و ﺷﻤﺎل ﻏﺮب (Northern Indian Ocean and Adjecent Seas) ﻛﻪ 29% ﻛﻞ ﮔﻮﻧﻪﻫﺎ را در ﺑﺮ ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ. 3 - ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي ﺑﻮم زاد (Endemic species) ﺧﻠﻴﺞﻓﺎرس ﻛﻪ ﺷﺎﻣﻞ 9 ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺴﺘﻨﺪ و 1% ﻛﻞ ﮔﻮﻧﻪﻫﺎ را ﺷﺎﻣﻞ ﺷﺪهاﻧﺪ. (Whitehead et al., 1995; Nelson, 1996; Bishop, 2003; Manilo and Bogorodsky, 2003) ﺷﺎﻳﺎن ذﻛﺮ اﺳﺖ ﻛﻪ در ﺑﺮرﺳﻲ ﻫﺎي ﭘﻴﺸﻴﻦ ﺗﻌﺪاد 8 ﮔﻮﻧﻪ ﺑﺮاي ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﺑﻮﻣﻲ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﺷﺪه ﺑﻮده اﺳﺖ، در ﺻﻮرﺗﻴﻜﻪ ﺑﺎزﻧﮕﺮي و ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻃﻲ ﺳﺎﻟﻬﺎي اﺧﻴﺮ اﻳﻦ ﺗﻌﺪاد را ﺑﻪ 9 ﮔﻮﻧﻪ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻧﻤﻮد.. ﻫﻤﺎﻧﮕﻮﻧﻪ ﻛﻪ اﺷﺎره ﮔﺮدﻳﺪ ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي ﺑﻮم زاد 1 % از ﻛﻞ ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس را ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲدﻫﻨﺪ. ﺑﻄﻮرﻳﻜﻪ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ درﻳﺎي ﺳﺮخ ﺑﺎ Klausewitz 1968) % 15) و درﻳﺎي ﻛﺎراﺋﻴﺐ ﺑﺎ 17 % از ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي ﺑﻮم زاد (Walker 1960) ﺑﺴﻴﺎر ﻓﻘﻴﺮ ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ. ﺑﻮم زادي (Endemism) ﻳﻜﻲ از ﻓﺎﻛﺘﻮرﻫﺎي ﻣﻬﻢ ﺑﺮاي ﺗﺤﻠﻴﻞ وﻳﮋﮔﻲﻫﺎي ﻓﻮن ﻫﺮ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺑﻪﺷﻤﺎر ﻣﻲرود،

108 ﺑﺤﺚ و ﺑﺮرﺳﻲ در ﺧﺼﻮص ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﺑﻮﻣﻲ در ﺣﻮﺿﻪﻫﺎي درﻳﺎﻳﻲ، ﻳﻜﻲ از ﻣﺒﺎﺣﺚ ﭘﻴﭽﻴﺪه ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎﻳﻲ زﻳﺴﺘﻲ ﺟﺎﻧﻮران ﻛﻨﻮﻧﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ، ﻛﻪ ﻣﺴﺘﻠﺰم ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت و ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻣﺴﺘﻤﺮ (Monitoring) اﺳﺖ. در ﻧﺘﻴﺠﻪ اﻋﻼم ﻧﻈﺮ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺑﺮاي ﺑﻮﻣﻲﺑﻮدن ﮔﻮﻧﻪاي در ﻳﻚ ﻣﺤﺪوده ﻳﺎ ﺣﻮﺿﻪ، ﺑﻄﻮر ﻗﻄﻌﻲ ﻧﺒﻮده و ﻧﻤﻲ ﺗﻮان ﮔﻮﻧﻪ اي درﻳﺎﻳﻲ را ﺑﻪ ﻳﻚ ﻣﺤﻴﻂ واﺑﺴﺘﻪ و ﻣﻨﺤﺼﺮ داﻧﺴﺖ. ﭼﺮاﻛﻪ ﻋﻠﻴﺮﻏﻢ ﺳﺪﻫﺎ و ﻣﻮاﻧﻊ ﻃﺒﻴﻌﻲ (Barrier) در ﻣﺤﻴﻄﻬﺎي زﻳﺮدرﻳﺎﻳﻲ، ﺟﺮﻳﺎﻧﺎت درﻳﺎﻳﻲ، ﻃﺒﻘﺎت و ﻻﻳﻪ ﻫﺎي ﺣﺮارﺗﻲ و ﺷﻮري، رواﺑﻂ ﺷﻜﺎر و ﺷﻜﺎرﭼﻲ و ﺑﺴﻴﺎري دﻳﮕﺮ از ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺤﻴﻄﻲ زﻧﺪه (Biotic) و ﻏﻴﺮزﻧﺪه (Abiotic )، ﺑﻪ ﻧﺪرت ﺳﺎزش ﭘﺬﻳﺮي و ﺳﺎزﮔﺎري ﺑﺎ ﻣﺤﻴﻂ (Adaptation) ﻣﺎﻫﻴﺎن ﻣﻮﺟﺐ ﻣﻲﮔﺮدد، ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺗﻮﺳﻌﻪ و اﻧﺘﺸﺎر ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎﻳﻲ، ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ زﻧﺪﮔﻲ در ﻣﺤﻴﻄﻬﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ را داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ. در اﻳﻦ ﺧﺼﻮص ﻣﻲ ﺗﻮان ﻣﻲﺗﻮان ﺑﻪ ﮔﺴﺘﺮدﮔﻲ و ﻳﺎ ﻣﺤﺪودﻳﺖ درﺟﻪ ﺣﺮارت (Eury/steno haline) اﺷﺎره ﻧﻤﻮد، ﻛﻪ از ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﻬﻢ در واﺑﺴﺘﮕﻲ و ﻳﺎ ﻋﺪم واﺑﺴﺘﮕﻲ ﻣﺤﻴﻂ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ (Wooton, 1992). ﺑﻪ ﻫﺮ ﺻﻮرت ﻣﺤﺪودﻳﺘﻬﺎي زﻳﺴﺘﮕﺎﻫﻲ و ﺑﻮمﮔﺮاﺋﻲ (Endemism) ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي ﺑﻮﻣﻲ، ﻣﻮﺟﺐ ﻳﻚ ﺳﺮي رﻓﺘﺎرﻫﺎي اﺧﺘﺼﺎﺻﻲ ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان اﻟﮕﻮﻫﺎي رﻓﺘﺎري ﺗﻐﺬﻳﻪ، ﺗﻮﻟﻴﺪﻣﺜﻞ و ﻣﻬﺎﺟﺮت و ﻧﻴﺰ ﺳﺎزﺷﻬﺎي ﻓﻴﺰﻳﻮﻟﻮژﻳﻚ ﺷﺪه اﺳﺖ. ﺑﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ اي از ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﺴﺎﻋﺪ ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ و ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ آب، آب و ﻫﻮا و اﻗﻠﻴﻢ، ﻣﻮاد ﻏﺬاﻳﻲ (ﻣﻮﺟﻮدات ﻣﻮرد ﺗﻐﺬﻳﻪ) و ﺳﺎﻳﺮ ﻋﻮاﻣﻞ زﻳﺴﺖ ﻣﺤﻴﻄﻲ و ﺑﻮمﺷﻨﺎﺧﺘﻲ ﻛﻪ از دﻻﻳﻞ اﺻﻠﻲ ﺑﻮﻣﻲ ﺷﺪن ﺑﺸﻤﺎر ﻣﻲ آﻳﻨﺪ، در واﻗﻊ ﺗﺄﻣﻴﻦﻛﻨﻨﺪه ﻧﻴﺎزﻫﺎي زﻳﺴﺘﻲ ﮔﻮﻧﻪ ﻣﺤﺴﻮب ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ. در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي ﻣﻮردﻧﻈﺮ را ﻣﻲ ﺗﻮان ﺷﺎﺧﺺ (Indicator) ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻧﻮد (Keenleyside, 1981). ﻳﻜﻲ از ﻣﺸﻜﻼت اﺻﻠﻲ از ﺑﺮرﺳﻲ ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﺑﻮﻣﻲ آﺑﻬﺎي ﺧﻠﻴﺞﻓﺎرس، ﺷﺒﺎﻫﺘﻬﺎي ﺑﺴﻴﺎر ﺗﻌﺪادي از آﻧﻬﺎ ﺑﺎ ﺳﺎﻳﺮ ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي ﻫﻢﺟﻨﺲ و ﻳﺎ ﺳﺎﻳﺮ ﺟﻨﺴﻬﺎي ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻮاده ﻣﻮردﻧﻈﺮ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ. در اﻳﻦ ﺧﺼﻮص ﻣﻲ ﺗﻮان ﺑﻪ ﺷﺒﺎﻫﺘﻬﺎي B. persicus ﺑﺎ C. persicus ، Omovrachus ﺑﺎ .Callionymus spp اﺷﺎره ﻧﻤﻮد. ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ دﻟﻴﻞ در ﺑﻌﻀﻲ از ﻣﻮارد، ﻣﻮﺟﺐ ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ اﺳﺎﻣﻲ ﻣﺘﺮادف (synonym - homonym) ﺑﺮاي اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪﻫﺎ ﻋﻨﻮان ﺷﻮد و ﭼﻪ ﺑﺴﺎ اﺣﺘﻤﺎل ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﮔﻮﻧﻪ ﺑﻄﻮر اﺷﺘﺒﺎه ﻧﻴﺰ در اﻳﻦ اﻣﺮ دﺧﺎﻟﺖ داﺷﺘﻪ اﺳﺖ. ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل اﺳﺎﻣﻲ S. melanura و H. lossei ﺑﻮاﺳﻄﻪ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ اﺷﺘﺒﺎه ﮔﻮﻧﻪ و ﻳﺎ I. dayi و Acentrogobios ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﺗﻐﻴﻴﺮات و ﺟﺎﺑﺠﺎﻳﻲ در ردهﺑﻨﺪي (ﺳﻴﺴﺘﻤﺎﺗﻴﻚ) ﺧﺎﻧﻮاده Gobiidae و ﻳﺎ C.bunctatus و .C quinquelineatus ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺷﺒﺎﻫﺘﻬﺎي ﺑﺴﻴﺎر آﻧﻬﺎ ﺑﺎ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ و وﺟﻮد ﺷﻚ در ﺗﻔﻜﻴﻚ دو ﮔﻮﻧﻪ ﻣﺴﺘﻘﻞ، از ﺟﻤﻠﻪ ﻣﻮاردي ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﻲ ﺑﺎﻳﺴﺖ، ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻣﻨﻄﻘﻪ اي ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار ﮔﻴﺮﻧﺪ.

109 ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ وﻳﮋﮔﻴﻬﺎي زﻳﺴﺘﻲ و رﻓﺘﺎري ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي ﺑﻮﻣﻲ و ﺳﺎﻳﺮ ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﻏﺎﻟﺐ از ﺧﺎﻧﻮاده ﻣﻮردﻧﻈﺮ در ﺳﻄﺢ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻛﻪ داراي ﺗﺸﺎﺑﻬﺎﺗﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ، ﻣﺸﺨﺺ ﮔﺮدﻳﺪه ﻛﻪ ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي ﺑﻮﻣﻲ ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ رﻓﺘﺎرﻫﺎي زﻳﺴﺘﻲ (ﺗﻐﺬﻳﻪ، ﺗﻮﻟﻴﺪﻣﺜﻞ، ﻣﻬﺎﺟﺮت) و واﻛﻨﺸﻬﺎي دﻓﺎﻋﻲ و ﺗﻬﺎﺟﻤﻲ در ﻣﻴﺎن اﻓﺮاد ﺟﻤﻌﻴﺖ ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎم ﻻﻧﻪ ﺳﺎزي و ﺗﺨﻢرﻳﺰي و ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﻣﺮاﻗﺒﺖ و ﻧﮕﻬﺪاري از ﺗﺨﻤﻬﺎ و ﻳﺎ ﻧﻮزادان ﺑﺨﺼﻮص ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺮﺟﺎﻧﻲ ﻧﻈﻴﺮ ﻣﺎﻫﻲ دﻧﺪان ﺷﺎﻧﻪاي (B. persicus) و ﻣﺎﻫﻲ ﭘﺸﺖ ﻣﻨﻘﻮط (P. persicus) و ﻳﺎ در ﻣﻮرد ﻣﺎﻫﻴﺎﻧﻲ ﺑﺎ زﻧﺪﮔﻲ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ (ﺑﺼﻮرت ﮔﻠﻪﻫﺎي ﻛﻮﭼﻚ و ﺑﺰرگ) ﻧﻈﻴﺮ ﺳﺎردﻳﻦ (H. lossei)، ﻟﭽﻪ (T. whiteheadi) و ﺑﺰ ﻣﺎﻫﻲ ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎم ﺣﻀﻮر ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺷﻜﺎرﭼﻲ از ﺟﻤﻠﻪ ﺗﻮن ﻣﺎﻫﻴﺎن Scombridae و ﺣﺘﻲ رژﻳﻢ ﻏﺬاﻳﻲ در ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺑﻨﺘﻮز ﺧﻮار ﻧﻈﻴﺮ ﮔﺎو ﻣﺎﻫﻲ l. dayi و اژدﻫﺎ ﻣﺎﻫﻲ C. persicus ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﻨﻮع و ﻓﺮاواﻧﻲ ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﺑﻨﺘﻮز در ﻣﻨﻄﻘﻪ، ﺗﻔﺎوﺗﻬﺎﻳﻲ دﻳﺪه ﻣﻲ ﺷﻮد و ﺑﺪﻳﻦ ﻟﺤﺎظ، ﺑﻌﻨﻮان وﺟﻪ ﺗﻤﺎﻳﺰ ﺟﻤﻌﻴﺘﻬﺎ ﺑﺼﻮرت ﻳﻚ اﻟﮕﻮ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار ﻣﻲ ﮔﻴﺮﻧﺪ. وﻳﮋﮔﻴﻬﺎي ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و ﻗﺮارداﺷﺘﻦ اﻳﻦ ﺣﻮﺿﻪ ﺑﻄﻮر ﻛﺎﻣﻞ ﺑﺮ روي ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻓﻼت ﻗﺎره (ژرﻓﺎ ﺷﻴﺐ) را ﻣﻲﺗﻮان از ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ دﻻﻳﻞ ﺣﻀﻮر ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﺑﻮﻣﻲ و ﻳﺎ ﺑﻌﺒﺎرت دﻳﮕﺮ ﺑﻮم ﮔﺮاﻳﻲ ﮔﻮ ﻧﻪﻫﺎي ﻣﺘﻨﻮﻋﻲ از ﻣﺎﻫﻴﺎن در ﮔﺮوﻫﻬﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﻮم ﺷﻨﺎﺧﺘﻲ ﻣﺤﺴﻮب ﻧﻤﻮد. از ﻣﻮارد ﺑﺴﻴﺎر ﺑﺎرز ﺑﺮاي اﺛﺒﺎت اﻳﻦ ادﻋﺎ، رﻓﺘﺎر اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و زﻳﺴﺘﮕﺎه اﻧﺘﺨﺎﺑﻲ ﺑﺰﻣﺎﻫﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ. ﺑﻄﻮرﻳﻜﻪ در اﻛﺜﺮ ﻣﻨﺎﻃﻖ درﻳﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎﻳﻲ از ﺧﺎﻧﻮاده Mullidae ﺣﻀﻮر دارﻧﺪ از ﺟﻤﻠﻪ ﻣﻨﻄﻘﻪ 51 ﺻﻴﺎدي ﺷﺎﻣﻞ اﻗﻴﺎﻧﻮس ﻫﻨﺪ و درﻳﺎﻫﺎي ﻫﻤﺠﻮار ﻛﻪ زﻳﺴﺘﮕﺎه و ﻣﺤﻞ ﮔﺴﺘﺮش ﺣﺪاﻗﻞ 26 ﮔﻮﻧﻪ از ﺑﺰ ﻣﺎﻫﻴﺎن اﺳﺖ)، اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ در آﺑﻬﺎي ﺑﺎ اﻋﻤﺎل ﺑﻴﺶ از 100 و ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﺗﺎ 400 ﻣﺘﺮ ﺣﻀﻮر دارد و از ﺑﻨﺘﻮزﻫﺎي ﺟﺎﻧﻮري ﺗﻐﺬﻳﻪ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ. اﻣﺎ در ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻦ اﻳﻦ ﺣﻮﺿﻪ ﺑﺮ روي ﻓﻼت ﻗﺎره و ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻋﻤﻖ 90 ﻣﺘﺮ (ﺑﺎ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ 25 - 30 ﻣﺘﺮ) و ﻃﺒﻴﻌﺘﺎً ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺗﻨﻮع و ﻓﺮاواﻧﻲ ﺑﻨﺘﻮزﻫﺎ (ﻣﻮﺟﻮدات ﻛﻒ زي) و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻧﻮع داﻧﻪ ﺑﻨﺪي و ﺑﺎﻓﺖ ﺧﺎك ﺑﺴﺘﺮ ﺑﺎ ﻣﻴﺰان ﻣﻮاد آﻟﻲ (TOM) در ﺣﺪ ﭘﺎﻳﻴﻦ، ﻧﻮع ﺗﻐﺬﻳﻪ ﮔﻮﻧﻪ ﺑﻮﻣﻲ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس، ﻛﺎﻣﻼً ﻣﺘﻔﺎوت ﺑﺎ ﺳﺎﻳﺮ ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي اﻳﻦ ﺧﺎﻧﻮاده ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ. ﺑﺮرﺳﻴﻬﺎي ﻣﻘﺎﻳﺴﻪاي ﺑﻴﻦ وﻳﮋﮔﻴﻬﺎي رﻓﺘﺎري ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي ﺑﻮﻣﻲ ﺧﻠﻴﺞﻓﺎرس ﺑﺎ ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي ﺑﻮﻣﻲ ﺳﺎﻳﺮ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺑﺨﺼﻮص درﻳﺎي ﺳﺮخ، ﺧﻠﻴﺞ ﻛﺎﻟﻴﻔﺮﻧﻴﺎ، ﺧﻠﻴﺞ ﻣﻜﺰﻳﻚ و آﺑﻬﺎي اﺳﺘﺮاﻟﻴﺎ ﻧﻴﺰ ﻧﺸﺎندﻫﻨﺪه اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻮارد ﺑﺴﻴﺎر ﻣﺸﺎﺑﻬﻲ وﺟﻮد دارد. (Allen et al., 2006 – Carpenter and Bianchi, 1996) ﺑﻌﻨﻮان ﻣﺜﺎل در ﺧﺼﻮص واﻛﻨﺸﻬﺎي دﻓﺎﻋﻲ ﺳﺎردﻳﻦ ﺧﻠﻴﺞﻓﺎرس (H. lossei) ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎم ﻫﺠﻮم ﺷﻜﺎرﮔﺮان (ﻧﻈﻴﺮ ﺗﻮن ﻣﺎﻫﻴﺎن)، ﮔﻠﻪ ﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺗﻐﺬﻳﻪ در آﺑﻬﺎي ﻧﺰدﻳﻚ ﺳﺎﺣﻞ ﺣﻀﻮر دارﻧﺪ و در ﺳﻄﺢ آب ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪاﻧﺪ، از اﺻﻞ دوم ﻣﻜﺎﻧﻴﺴﻢ ﺿﺪﺷﻜﺎرﭼﻲ (Secondry Anti-Predator Mechanism) ﺗﺒﻌﻴﺖ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ (Edmunds, 1982).

110 ﻟﺬا ﭘﺲ از ﻧﺸﺎن دادن واﻛﻨﺶ ﺳﺮﻳﻊ، ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻛﻮﭼﻜﺘﺮﻳﻦ ﺣﺮﻛﺎت ﻏﻴﺮﻋﺎدي در ﻣﺤﻴﻂ و اﺳﺘﻘﺎرر در اﻋﻤﺎق درﻳﺎ ﺑﻪ ﻣﺪت ﻛﻮاه، در ﻓﺎﺻﻠﻪ اي ﻧﺴﺒﺘﺎً دورﺗﺮ از ﻣﺤﻞ ﻣﻮردﻧﻈﺮ، در ﺳﻄﺢ درﻳﺎ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ (ﻋﻮﻓﻲ، 1373). اﻳﻦ وﻳﮋﮔﻲ، ﺑﺎ ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت رﻓﺘﺎري ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي ﺑﻮﻣﻲ آﺑﻬﺎي اﺳﺘﺮاﻟﻴﺎ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﺑﻮﻣﻲ درﻳﺎي ﺳﺮخ ﺑﺎ ﻧﺎم H.punctatus ﻣﺸﺎﺑﻬﺖ دارد (Whitehead and Wongratona, 1985). ﺑﻪ ﻫﺮ ﺻﻮرت ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﻮارد ﻓﻮقاﻟﺬﻛﺮ، ﻣﻲ ﺗﻮان ﺑﺤﺚ ﻧﻬﺎﻳﻲ وﻳﮋﮔﻴﻬﺎي رﻓﺘﺎري و ﺗﻨﻮع زﻳﺴﺘﻲ ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي ﺑﻮﻣﻲ ﺧﻠﻴﺞﻓﺎرس را ﺑﻪ ﺷﺮح زﻳﺮ ﺑﻴﺎن ﻧﻤﻮد : ﻳﻜﻲ از ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ ﻣﺒﺎﺣﺚ ﺑﻮمﮔﺮاﻳﻲ ﻣﺎﻫﻴﺎن در ﺣﻮﺿﻪ ﻫﺎي درﻳﺎﻳﻲ ﻫﻤﺠﻮار، اﺣﺘﻤﺎل ﻫﻢﺑﻮم ﻳﺎ ﻫﻢ ﻧﻴﺎكﺑﻮدن ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺑﺎ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ. ﺑﻄﻮرﻳﻜﻪ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﮔﺴﺘﺮش ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎﻳﻲ آﻧﻬﺎ ﺑﺮ روي ﻫﻢ ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﻮده و ﻳﺎ ﺑﺨﺸﻬﺎﻳﻲ از ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ را ﻣﻲ ﭘﻮﺷﺎﻧﻨﺪ. ﺑﻪ ﻋﺒﺎرت دﻳﮕﺮ دﻗﻴﻖ ﺗﺮ اﻣﻜﺎن دارد ﺟﻤﻌﻴﺘﻬﺎﻳﻲ از ﻳﻚ ﮔﻮﻧﻪ ﺑﺎ ﺟﺪاﻳﻲ ﺗﻮﻟﻴﺪﻣﺜﻠﻲ، درون داﻣﻨﻪ ﺟﺎﺑﺠﺎﻳﻲ اﻓﺮاد ﺟﻤﻌﻴﺖ ﮔﻮﻧﻪ دﻳﮕﺮ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ. اﻳﻦ وﺿﻌﻴﺖ اﺣﺘﻤﺎﻻً در ﺧﺼﻮص ﮔﻮﻧﻪ H. lossei ﺧﻠﻴﺞﻓﺎرس ﺑﺎ دو ﮔﻮﻧﻪ H. punctatus درﻳﺎي ﺳﺮخ و ﺧﻠﻴﺞ ﻋﺪن ﺧﻠﻴﺞ ﻋﻤﺎن و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ در ﻣﻮرد ﮔﻮﻧﻪ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﺑﺎ ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي دﻳﮕﺮ ﺟﻨﺲ Sardinella ﻛﻪ در ﺧﻠﻴﺞ ﻋﻤﺎن و درﻳﺎي ﻋﺮب ﺣﻀﻮر دارﻧﺪ، اﻣﻜﺎنﭘﺬﻳﺮ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ. وﻟﻲ ﭼﻨﻴﻦ اﺻﻠﻲ را ﻧﻤﻲ ﺗﻮان در ﺧﺼﻮص ﻛﻠﻴﻪ ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي ﻣﺸﺎﺑﻪ در ﺧﺎرج از ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺧﻠﻴﺞﻓﺎرس ﺑﻴﺎن ﻧﻤﻮد. ﺑﻄﻮرﻳﻜﻪ اﺧﺘﻼﻓﺎت ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺷﺪه ﻣﻴﺎن ﻣﻜﺎن و زﻣﺎن ﺗﺨﻢرﻳﺰي، ﺑﻌﻨﻮان ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ ﻓﺎﻛﺘﻮر ﺗﻔﻜﻴﻚ ﮔﻮﻧﻪ (اﺳﺘﻘﻼل ﮔﻮﻧﻪ اي) (Moyer, 1987) ﻣﺸﺨﺺ ﻧﻤﻮده اﺳﺖ ﻛﻪ اﻛﺜﺮ ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي ﺑﻮﻣﻲ ﺧﻠﻴﺞﻓﺎرس ﺑﺎ ﺳﺎﻳﺮ ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي ﻣﺸﺎﺑﻪ (و ﻳﺎ ﺟﻤﻌﻴﺘﻬﺎي ﻧﺰدﻳﻚ در ﺧﺎرج از ﺣﻮﺿﻪ، ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻫﻤﺠﻮار (Parapatric) زﻳﺴﺖ ﻧﻤﻮده و ﻫﺮ ﭼﻨﺪ از ﻧﻈﺮ ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎﻳﻲ، ﺟﻤﻌﻴﺘﻬﺎي آﻧﻬﺎ ﺑﺎ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ در ﺗﻤﺎس ﻫﺴﺘﻨﺪ (ﺑﺨﺼﻮص در ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺗﻨﮕﻪ ﻫﺮﻣﺰ و ﻣﺮز ﻣﻴﺎن دو ﺣﻮﺿﻪ ﺧﻠﻴﺞ ﻋﻤﺎن و ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس)، وﻟﻲ ﻓﺎﻗﺪ ﻫﻢ ﭘﻮﺷﺎﻧﻲ را روراﻧﺪﮔﻲ (Overlapping) و ﺗﻼﻗﻲ ﺟﻤﻌﻴﺘﻬﺎ (Panmictic) ﺑﻮده و ﺑﻨﺪرت ﺗﻼﻗﻲ ﺗﺼﺎدﻓﻲ در ﺟﻤﻌﻴﺘﻬﺎي آﻧﻬﺎ (Panmixi) ﺻﻮرت ﻣﻲﮔﻴﺮد. وﻟﻲ ﻫﻤﺎﻧﮕﻮﻧﻪ ﻛﻪ اﺷﺎره ﮔﺮدﻳﺪ، اﺛﺒﺎت و ﺻﺤﺖ ﻧﻈﺮﻳﻪ ﻫﺎ، زﻣﺎﻧﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي زﻳﺴﺘﻲ و ﺑﻮم ﺷﻨﺎﺧﺘﻲ ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه اﻃﻼﻋﺎت ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎﻳﻲ ﺗﻜﻤﻴﻞ ﮔﺮدد. از ﻃﺮﻓﻲ، ﺑﺮ اﺳﺎس اﺻﻞ ﮔﻮس (Gausse)، ﭼﻮن ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي ﺑﻮﻣﻲ ﺧﻠﻴﺞﻓﺎرس از ﻧﻈﺮ ﺑﻮم ﺷﻨﺎﺧﺘﻲ و زﻳﺴﺘﮕﺎه، ﺑﺎ ﺳﺎﻳﺮ ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﻣﺸﺎﺑﻪ در ﺣﻮﺿﻪ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس، داراي ﻣﺸﺎﺑﻬﺖ ﻫﺴﺘﻨﺪ (زﻳﺴﺘﮕﺎه و ﺑﻮمﺳﺎزﮔﺎن ﻣﺸﺘﺮك)، ﻟﺬا ﻣﻲﺗﻮان ﺑﻴﺎن ﻧﻤﻮد ﻛﻪ داراي روراﻧﺪﮔﻲ ﻳﺎ ﻫﻢﭘﻮﺷﺎﻧﻲ ﺟﻤﻌﻴﺘﻲ ﺑﻮده، وﻟﻲ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ وﺳﻌﺖ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و ﺗﻔﺎوﺗﻬﺎي ﻣﻮﺟﻮد در ﺑﺨﺸﻬﺎي ﺷﻤﺎﻟﻲ ﺑﺎ ﺟﻨﻮﺑﻲ، ﺑﺴﻴﺎر ﻧﺎﭼﻴﺰ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ. اﻳﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﺑﻪ ﻫﺮ دو ﻳﺎ ﭼﻨﺪ ﮔﻮﻧﻪ اﺟﺎزه ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ ﺑﻄﻮر ﻧﺎﻣﺤﺪود در ﻳﻚ ﻣﻜﺎن زﻳﺴﺖ ﻛﻨﻨﺪ. ﺑﻌﺒﺎرت دﻳﮕﺮ اﮔﺮ ﻧﻴﺎزﻫﺎي زﻳﺴﺘﻲ و ﻣﺤﻴﻄﻲ ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎ ﻳﻜﺴﺎن ﺑﺎﺷﺪ، ﺑﻄﻮر ﻃﺒﻴﻌﻲ ﻗﺎدر ﺑﻪ ﻫﻤﺰﻳﺴﺘﻲ در ﻳﻚ زﻳﺴﺘﮕﺎه ﻧﺨﻮاﻫﻨﺪ ﺑﻮد.

111 در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﻲ ﺗﻮان اﻋﻼم ﻧﻤﻮد ﻛﻪ ﺑﺮ اﺳﺎس اﻃﻼﻋﺎت ﻣﻮﺟﻮد، ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺑﻮﻣﻲ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس داراي اﺳﺘﻘﻼل ﮔﻮﻧﻪاي ﺑﺎ ﺗﻨﻮع زﻳﺴﺘﻲ (ﮔﻮﻧﻪ اي، ارادي، رﻓﺘﺎري، اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و زﻳﺴﺘﮕﺎﻫﻲ) ﺧﺎص ﺧﻮد ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ و ﺑﺪﻳﻦ ﻋﻠﺖ ﻣﻲﺑﺎﻳﺴﺖ در ﻗﺎﻟﺐ ﻳﻚ ﻃﺮح ﺟﺎﻣﻊ ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠﻲ و ﺑﺎ ﻫﻤﻜﺎري ﻛﺸﻮرﻫﺎي ﻣﻨﻄﻘﻪ، اﻳﻦ ﺗﻨﻮع زﻳﺴﺘﻲ ﻣﻨﺤﺼﺮ ﺑﻪ ﻓﺮد ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮔﺮدد.

112

ﺟﺪول 5-2: وﻳﮋﮔﻲ ﻫﺎي زﻳﺴﺘﮕﺎﻫﻲ ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺑﻮم زاد ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﺑﺮ اﺳﺎس ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺻﻴﺪ (ﮔﺰارش ﺷﺪه ) اﺳﺎﻣﻲ ﭘﺮاﻛﻨﺶ در ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس / ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺻﻴﺪ زﻳﺴﺘﮕﺎه ﺧﺎﻧﻮاده ﮔﻮﻧﻪ ﺑﺨﺶ ﺷﻤﺎﻟﻲ ﺑﺨﺶ ﺟﻨﻮﺑﻲ ﺟﺰﻳﺮه ﻗﺸﻢ، ﺧﻠﻴﺞ ﻧﺎﻳﺒﻨﺪ، ﺑﺴﺘﺮ ﻫﺎي ﺳﻨﮕﻲ ﺻﺨﺮه اي Cheilodipterus persicus Gon, 1993 APOGONIDAE اﻣﺎرات ﻣﺘﺤﺪه ﻋﺮﺑﻲ، ﻗﻄﺮ ﺑﻨﺪر ﻃﺎﻫﺮي آﺑﺴﻨﮕﻬﺎي ﻣﺮﺟﺎﻧﻲ ﺑﺴﺘﺮ ﻫﺎي ﺳﻨﮕﻲ ﺻﺨﺮه اي Antennablennius bifilum (Gunther, 1861) BLENNIDAE ﺟﺰﻳﺮه ﻓﺎرور ؟؟؟؟؟ آﺑﺴﻨﮕﻬﺎي ﻣﺮﺟﺎﻧﻲ

Callionymus persicus Regan, 1905 CALLIONYMIDAE ﺟﺰاﻳﺮ ﺗﻨﮕﻪ ﻫﺮﻣﺰ ؟؟؟؟؟ ﺑﺴﺘﺮ ﻫﺎي ﺷﻨﻲ ﻣﺎﺳﻪ اي

ﺑﻨﺎدر ﭼﺎرك و ﻟﻨﮕﻪ، Herklotsichthys lossei Wongratana, 1983 CLUPEIDAE ﻛﻮﻳﺖ ﺳﻄﺢ زي ﺳﺎﺣﻠﻲ ﺑﻨﺎدر دﻳﺮ، ﻛﻨﮕﺎن و ﻃﺎﻫﺮي ﺑﺴﺘﺮ ﻫﺎي ﺷﻨﻲ ﻣﺎﺳﻪ اي Thryssa whitheadi Wongratana, 1983 ENGRAULIDAE ﻣﺼﺐ رودﺧﺎﻧﻪ ﺣﻠﻪ ﻛﻮﻳﺖ، ﻋﺮﺑﺴﺘﺎن ﺳﻌﻮدي ﺳﻮاﺣﻞ ﻛﻢ ﻋﻤﻖ ﺧﻮرﻳﺎت ﻣﺮﻛﺰي ﺑﻮﺷﻬﺮ، ﺑﺴﺘﺮ ﻫﺎي ﺷﻨﻲ ﻣﺎﺳﻪ اي Valenciennea persica Hoese and Larson, 1994 GOBIDAE ؟؟؟؟؟ ﺧﻠﻴﺞ ﻧﺎﻳﺒﻨﺪ ﺟﻨﮕﻠﻬﺎي ﺣﺮا، ﺧﻮرﻳﺎت

Upeneus oligospilus Lachner, 1954 MULLIDAE ﺟﺰاﻳﺮ ﺗﻨﮕﻪ ﻫﺮﻣﺰ ؟؟؟؟؟ ﻧﻮاﺣﻲ ﻣﺼﺒﻲ و ﺳﻮاﺣﻞ ﻛﻢ ﻋﻤﻖ

Pseudochromis persicus Murray, 1887 PSEUDOCHROMIDAE ﺧﻮر ﻣﻮﺳﻲ ﻛﻮﻳﺖ ﺑﺴﺘﺮ ﻫﺎي ﺳﻨﮕﻲ ﺻﺨﺮه اي

Pegellus affinis (Boulenger, 1887) SPARIDAE ؟؟؟؟؟ ﻛﻮﻳﺖ، ﻋﺮﺑﺴﺘﺎن ﺳﻌﻮدي ﺑﺴﺘﺮ ﻫﺎي ﺳﻨﮕﻲ ﺻﺨﺮه اي

References: Kuronoma and Abe, 1972; Sivasubramaniam et al., 1982; Jones, 1986; Sheppard, 1991; Krupp and Abuzinada, 1994; Owfi and Wanzalige, 1995; Carpenter et al., 1997; Sheppard and Sheppard, 1992; Owfi et al., 2004

113 5 – 4 – ﻧﻔﻮذ و ﭘﺮاﻛﻨﺶ ﮔﻮﻧﻪ اي ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﻛﻤﻴﺖ و ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ ﻧﻔﻮذ و ﭘﺮاﻛﻨﺶ ﮔﻮﻧﻪﻫﺎ از آبﻫﺎي ﺧﺎرج (اﻗﻴﺎﻧﻮس ﻫﻨﺪ- آرام ﻏﺮﺑﻲ) ﺑﻪ داﺧﻞ ﻫﻨﻮز ﻣﺸﺨﺺ ﻧﻴﺴﺖ و اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﻫﻤﭽﻨﺎن در ﭘﺮده اﺑﻬﺎم ﺑﺎﻗﻲ اﺳﺖ. از دﻳﺪﮔﺎه ﻧﻈﺮي آبﻫﺎي ﺧﺎرج ﺑﺎﻳﺪ ﮔﺴﺘﺮه درﻳﺎي ﻋﺮﺑﺴﺘﺎن ﻳﺎ در ﺑﻌﺪ وﺳﻴﻌﺘﺮ ﻏﺮب اﻗﻴﺎﻧﻮس ﻫﻨﺪ را درﺑﺮ ﮔﻴﺮﻧﺪ. درﻳﺎي ﻋﺮﺑﺴﺘﺎن ﺑﻪ ﻫﺮ ﺻﻮرت در 5/87 % از ﮔﻮﻧﻪ - ﻫﺎ ﺑﺎ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﻣﺸﺘﺮك اﺳﺖ و ﻏﺮب اﻗﻴﺎﻧﻮس ﻫﻨﺪ ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﻛﻪ ﻗﺒﻼً ﻧﻴﺰ ذﻛﺮ ﺷﺪ ﺑﻄﻮر دﻗﻴﻖ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻧﺸﺪه اﺳﺖ. از ﻛﻞ ﮔﻮﻧﻪﻫﺎ (2073) ﺗﻌﺪاد 339 ﮔﻮﻧﻪ (4/16 %) در اﻗﻴﺎﻧﻮس ﻫﻨﺪ ﻣﺤﺪود ﺷﺪهاﻧﺪ و 794 ﮔﻮﻧﻪ (1/36 %) در ﻫﺮ دو اﻗﻴﺎﻧﻮس ﻫﻨﺪ و آرام ﻏﺮﺑﻲ اﻧﺘﺸﺎر دارﻧﺪ و 985 ﮔﻮﻧﻪ (5/47 %) در اﻗﻴﺎﻧﻮس آرام ﻏﺮﺑﻲ ﻣﺤﺪود ﺷﺪهاﻧﺪ. اﻳﻦ ارﻗﺎم ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﻨﺪ ﻛﻪ ﺗﻌﺪاد ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي اﻗﻴﺎﻧﻮس آرام ﻏﺮﺑﻲ ﺳﻪ ﺑﺮاﺑﺮ اﻗﻴﺎﻧﻮس ﻫﻨﺪ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ و ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي اﻗﻴﺎﻧﻮس ﻫﻨﺪ (339 ﮔﻮﻧﻪ) از ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي ﻣﺸﺘﺮك ﻫﺮ دو اﻗﻴﺎﻧﻮس (749 ﮔﻮﻧﻪ) اﺷﺘﻘﺎق ﻳﺎﻓﺘﻪاﻧﺪ. آﻧﭽﻪ ﻣﺴﻠﻢ اﺳﺖ وﺿﻌﻴﺖ ﺧﺎﻧﻮادهﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ و ﻣﺴﺘﻠﺰم ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت و ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ. ﺑﺮ اﺳﺎس ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﻨﺎﺑﻊ و ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎي ﮔﻮﻧﻪ اي، 78 ﮔﻮﻧﻪ از ﻛﻞ ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس (907 ﮔﻮﻧﻪ) ﻳﻌﻨﻲ 6/8 % ﮔﻮﻧﻪﻫﺎ از ﻧﻈﺮ داﻣﻨﻪ اﻧﺘﺸﺎر ﻣﺤﺪود ﺑﻪ اﻗﻴﺎﻧﻮس ﻫﻨﺪ ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﺑﻘﻴﻪ ﮔﻮﻧﻪ (4/92 %) در آبﻫﺎي اﻗﻴﺎﻧﻮس ﻫﻨﺪ و اﻗﻴﺎﻧﻮس آرام ﻫﺮ دو وﺟﻮد دارﻧﺪ. اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﺗﻠﻮﻳﺤﺎً ﺑﻴﺎﻧﮕﺮ آن اﺳﺖ ﻛﻪ ﻓﻮن ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﻋﻤﺪﺗﺎً از اﻗﻴﺎﻧﻮس ﻫﻨﺪ- آرام ﻏﺮﺑﻲ اﺷﺘﻘﺎق ﻳﺎﻓﺘﻪاﻧﺪ و ﺗﻨﻬﺎ ﺗﻌﺪاد ﻣﺤﺪودي از آﻧﻬﺎ ﻣﻨﺤﺼﺮاً از اﻗﻴﺎﻧﻮس ﻫﻨﺪ ﻣﺸﺘﻖ ﺷﺪهاﻧﺪ. اﻳﻦ روﻧﺪ در ﻣﻬﺎﺟﺮت ﮔﻮﻧﻪﻫﺎ از ﻛﺎﻧﺎل ﺳﻮﺋﺰ ﺑﻪ ﻣﺪﻳﺘﺮاﻧﻪ ﺷﺮﻗﻲ ﻧﻴﺰ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺷﺪه اﺳﺖ. (Sheppaerd, 1992)

5 – 5 - ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت ﻓﻮن ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﺑﺮ اﺳﺎس ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه، ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻧﻬﺎﻳﻲ و ﺗﺎﻳﻴﺪ ﺷﺪه ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس (ﺑﺎ اﺣﺘﺴﺎب ﺗﻨﮕﻪ ﻫﺮﻣﺰ و ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﺮزي ﺧﻠﻴﺞ ﻋﻤﺎن) 907 ﮔﻮﻧﻪ در ﻗﺎﻟﺐ 157 ﺧﺎﻧﻮاده ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ. در اﻳﻦ ﻣﻴﺎن 61 ﺧﺎﻧﻮاده ﺑﺎ ﺗﻚ ﺟﻨﺲ و ﺗﻚ ﮔﻮﻧﻪ (Mono species) و 25 ﺧﺎﻧﻮاده ﺑﺎ ﺗﻌﺪاد ﺑﻴﺶ از 10 ﮔﻮﻧﻪ ﺣﻀﻮر دارﻧﺪ ﻛﻪ در اﻳﻦ ﻣﻴﺎن Gobiidae (53 ﮔﻮﻧﻪ)، Carangide (48ﮔﻮﻧﻪ) ، Labride (41 ﮔﻮﻧﻪ)، Blenniidae (34ﮔﻮﻧﻪ)، Apogonidae (32 ﮔﻮﻧﻪ) و Lutjanidae (31 ﮔﻮﻧﻪ) از ﻣﺎﻫﻴﺎن اﺳﺘﺨﻮاﻧﻲ (Carcharhinidae ،(Bony fishes ﺑﺎ 25 ﮔﻮﻧﻪ از ﻛﻮﺳﻪ ﻣﺎﻫﻴﺎن (Sharks) و Dasyatidae ﺑﺎ 12 ﮔﻮﻧﻪ از ﺳﻔﺮه ﻣﺎﻫﻴﺎن (Batoids) ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎ را ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ ﺗﻌﺪاد ﮔﻮﻧﻪ ﺑﻪ ﺧﻮد اﺧﺘﺼﺎس داده ه اﻧﺪ. ﺳﻪ ﻣﻨﻄﻘﻪ اﻧﺘﺸﺎر ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺣﺎرهاي ﻳﻌﻨﻲ آﻓﺮﻳﻘﺎي ﻏﺮﺑﻲ، ﻫﻨﺪ ﻏﺮﺑﻲ (ﻛﺎراﺋﻴﺐ) و ﺷﺮق اﻗﻴﺎﻧﻮس آرام (ﭘﺎﻧﺎﻣﺎ) ﺑﺎ ﻓﻮن ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺟﻨﻮب ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ اﺳﺖ.

114 ﻣﻔﺎﻫﻴﻢ ﮔﺮوهﺑﻨﺪي اﻛﻮﻟﻮژﻳﻜﻲ ﻣﺎﻫﻴﺎن در ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎي ﺟﺎﻧﻮري درﻳﺎﻳﻲ ﺑﺴﻴﺎر ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ و ﺑﻪﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل ﺳﺎﺣﻞ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺻﺨﺮه در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻓﻼت ﻗﺎره. (Compagno, 2005 – Carlos et al., 2003) ﺿﻤﻨﺎً ﻳﺎدآوري اﻳﻦ ﻧﻜﺘﻪ ﺿﺮوري اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺮز ﺑﻴﻦ اﻗﻴﺎﻧﻮس ﻫﻨﺪ - آرام ﻏﺮﺑﻲ را ﺑﺎ آبﻫﺎي ﻣﺠﺎور ﺧﻮد ﻧﻤﻲﺗﻮان از ﻃﺮﻳﻖ ﺧﻂ ﻳﺎ ﻧﻘﻄﻪ ﻣﺸﺨﺺ ﻧﻤﻮد. ﻓﻮنﻣﺎﻫﻴﺎن ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﺑﺎ ﻣﻨﺎﻃﻖ آﺑﻲ اﻗﻴﺎﻧﻮس ﻫﻨﺪ- آرام ﻏﺮﺑﻲ ﻣﻮرد ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ. اﻳﻦ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﮔﺮﭼﻪ ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي ﮔﺴﺘﺮه ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪه اﺳﺖ اﻣﺎ ﻛﻤﻲ ﺑﺎ آن ﺗﻔﺎوت دارد. (Nelson and Asternov, 1999) ﻓﻮنﻣﺎﻫﻴﺎن اﻗﻴﺎﻧﻮس ﻫﻨﺪ و اﻗﻴﺎﻧﻮس آرام ﻏﺮﺑﻲ ﺑﻮﺳﻴﻠﻪ ﻳﻚ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺑﻴﻨﺎﺑﻴﻨﻲ ﻛﻪ از ﺟﻨﻮب ﺳﺎﺣﻞ ﺳﻮﻣﺎﺗﺮا (ﻏﺮب اﻧﺪوﻧﺰي و ﺟﻨﻮب ﺷﺒﻪ ﺟﺰﻳﺮه ﻣﺎﻻﻳﺎ) ﺑﻪﺳﻤﺖ زﻳﺴﺖ ﻣﺤﻴﻄﻲ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻲﻛﻨﺪ. ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﺨﺶ ﻏﺮﺑﻲ اﻗﻴﺎﻧﻮس ﻫﻨﺪ را ﺑﻌﻨﻮان ﮔﺴﺘﺮه ﻣﺘﻤﺎﻳﺰي از ﺳﺎﻳﺮ ﺑﺨﺸﻬﺎي آن ﺑﻪﺣﺴﺎب آورد. اﻣﺎ از آﻧﺠﺎ ﻛﻪ وﺳﻌﺖ و ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت ﻛﻤﻲ و ﻛﻴﻔﻲ ﻓﻮن اﻳﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺑﺪﻟﻴﻞ ﻓﻘﺪان اﻃﻠﺲ روز آﻣﺪي از اﻧﺘﺸﺎر ﻣﺎﻫﻴﺎن در اﻗﻴﺎﻧﻮس ﻫﻨﺪ ﻣﺸﺨﺺ ﻧﻴﺴﺖ و ﺑﻪ زودي ﻧﻴﺰ ﭼﻨﻴﻦ اﻃﻠﺴﻲ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻬﻴﻪ ﻧﻴﺴﺖ اﻳﻦﻛﺎر ﻧﻤﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﻋﻤﻠﻲ ﺷﻮد . (Kartimer et al., 1998)

5-5-1- ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻣﺎﻫﻴﺎن در ﺳﻄﺢ ﺧﺎﻧﻮاده ﻓﻮن ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس در ﺳﻄﺢ ﺧﺎﻧﻮاده از ﻧﻈﺮ اﻧﺪازه و ﺗﻌﺪاد ﮔﻮﻧﻪ ﺑﺎ ﻓﻮن ﻣﺎﻫﻴﺎن 10 ﻣﻨﻄﻘﻪ در اﻗﻴﺎﻧﻮس ﻫﻨﺪ - آرام ﻏﺮﺑﻲ ﻣﻮرد ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪاﻧﺪ. درﻳﺎي ﺳﺮخ و ﻣﺪﻳﺘﺮاﻧﻪ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺷﺎﻫﺪ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻣﺪﻧﻈﺮ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪاﻧﺪ. اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ در ﻣﺠﻤﻮع ﺗﺼﻮﻳﺮ اﺳﺎﺳﻲ از اﻳﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻧﺸﺎن دﻫﺪ. ﺿﻤﻨﺎً اﻃﻼﻋﺎت ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه از ﻫﺮ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻧﻴﺰ ﺿﺮورﺗﺎً ﺳﻴﻤﺎي واﻗﻌﻲ ﻓﻮن آن را ﻧﺸﺎن ﻧﻤﻲدﻫﺪ. ﺧﺎﻧﻮادهﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻓﻮن ﻣﻨﺎﻃﻖ را ﺑﻮﺟﻮد ﻣﻲآورﻧﺪ در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﻓﻮن ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﺗﻔﺎوﺗﻬﺎﻳﻲ را ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﻨﺪ. ﺧﺎﻧﻮادهﻫﺎي ﻓﻮن ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺷﺮق ﺳﺎﺣﻞ آﻓﺮﻳﻘﺎ، ﺟﺰاﻳﺮ ﻓﻴﻠﻴﭙﻴﻦ، ﮔﻴﻨﻪ ﻧﻮ، ﺧﻠﻴﺞ ﻛﻮﭼﻲ و ﺟﻨﻮب ژاﭘﻦ ﻛﺎﻣﻼً ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻮادهﻫﺎي ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﻣﺮﺑﻮط ﻫﺴﺘﻨﺪ. در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ درﻳﺎي ﺳﺮخ از ﻓﻮن ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺧﺎﻧﻮاده Myliobatidae ﺑﻲﺑﻬﺮه اﺳﺖ. ﺳﻴﺸﻞ ﻓﺎﻗﺪ 5 ﺧﺎﻧﻮاده اﺳﺖ و ﻣﺪﻳﺘﺮاﻧﻪ ﺷﺮﻗﻲ ﻧﻴﺰ ﻓﺎﻗﺪ 6 ﺧﺎﻧﻮاده اﺳﺖ. ﺳﺎﺣﻞ ﻏﺮﺑﻲ اﺳﺘﺮاﻟﻴﺎ از 9 ﺧﺎﻧﻮاده ﺑﻲﺑﻬﺮه اﺳﺖ، ﺟﺰاﻳﺮ ﺑﻮﻧﻴﻦ، ﻫﺎواﻳﻲ و ﻟﺮد ﻫﺎو ﻧﻴﺰ ﻓﺎﻗﺪ 11 ﺧﺎﻧﻮادهاﻧﺪ. در ﺳﺎﺣﻞ ﻛﺎﻟﻴﻔﺮﻧﻴﺎ از 46 ﺧﺎﻧﻮاده 11 ﺧﺎﻧﻮاده وﺟﻮد ﻧﺪارﻧﺪ. ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺣﺎﺻﻞ را در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ وﻳﮋﮔﻴﻬﺎي ﻓﻮن ﻣﺎﻫﻴﺎن از ﻧﻈﺮ ﺧﺎﻧﻮاده (ﺗﻌﺪاد ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي ﺧﺎﻧﻮاده) ﻣﻲﺗﻮان ﺑﻪ ﻗﺮار زﻳﺮ ﺟﻤﻊﺑﻨﺪي ﻛﺮد:  ﺧﺎﻧﻮاده Carangidae ﺑﺎ 48 ﮔﻮﻧﻪ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﺳﺎﺣﻞ ﻏﺮﺑﻲ اﺳﺘﺮاﻟﻴﺎ (40 ﺧﺎﻧﻮاده) و ﺟﺰاﻳﺮ ﻓﻴﻠﻴﭙﻴﻦ (53 ﺧﺎﻧﻮاده) ﻛﻤﻲ ﻛﻤﺘﺮ اﺳﺖ. ﺧﺎﻧﻮاده Carangidae ﺑﺎ 25 ﮔﻮﻧﻪ در ﺟﺰاﻳﺮ ﻫﺎواﻳﻲ از ﻧﻈﺮ اﻧﺪازه ﺑﻌﺪ از ﺧﺎﻧﻮاده Labridae ﺑﺎ 47 ﮔﻮﻧﻪ در ﻣﺮﺗﺒﻪ دوم ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد.

115  ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺧﺎﻧﻮاده Gobiidae ﺑﺎ 54 ﮔﻮﻧﻪ ﺑﺰرﮔﺘﺮﻳﻦ ﺧﺎﻧﻮادهﻫﺎي ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﻨﺎﻃﻖ درﻳﺎﻳﻲ و از ﺟﻤﻠﻪ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس را ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲدﻫﺪ و از ﻧﻈﺮ اﻧﺪازه در ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺳﻮم ﻫﺮ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد. ﮔﺮﭼﻪ ﺗﻌﺪاد ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي اﻳﻦ ﺧﺎﻧﻮاده را ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﺳﺎﻳﺮ ﺧﺎﻧﻮادهﻫﺎ ﻧﻤﻲﺗﻮان ارزﻳﺎﺑﻲ ﻛﺮد. ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي اﻳﻦ ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﻢاﻛﻨﻮن ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﺗﺠﺪﻳﺪﻧﻈﺮ دارد.  ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺧﺎﻧﻮاده Labridae اﺣﺘﻤﺎﻻً ﺑﺰرﮔﺘﺮﻳﻦ ﺧﺎﻧﻮاده ﻣﺎﻫﻴﺎن اﻗﻴﺎﻧﻮس ﻫﻨﺪ- آرام ﻏﺮﺑﻲ را ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲدﻫﺪ و در 7 ﻣﻨﻄﻘﻪ از 13 ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﻮرد ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ، اﻳﻦ ﺧﺎﻧﻮاده ﺑﺎ 37 ﺗﺎ 140 ﮔﻮﻧﻪ ﻗﺮار دارد. ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﺑﺎ 41 ﮔﻮﻧﻪ از اﻳﻦ ﺧﺎﻧﻮاده را ﺑﻪﺧﻮد اﺧﺘﺼﺎص داده اﺳﺖ در ﺻﻮرﺗﻴﻜﻪ در ﺳﺎﺣﻞ ﻛﺎﻟﻴﻔﺮﻧﻴﺎ ﻛﻪ 4 ﮔﻮﻧﻪ از اﻳﻦ ﺧﺎﻧﻮاده را در ﺧﻮد ﺟﺎي داده اﺳﺖ ﻛﻪ از ﻧﻈﺮ ﺗﻌﺪاد ﮔﻮﻧﻪ ﻛﻮﭼﻜﺘﺮﻳﻦ ﺧﺎﻧﻮاده را ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲدﻫﺪ.  ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺧﺎﻧﻮاده Sparidae در ﺷﺮق ﺳﺎﺣﻞ آﻓﺮﻳﻘﺎ ﺑﺎ 34 ﮔﻮﻧﻪ، در ﻣﺪﻳﺘﺮاﻧﻪ ﺷﺮﻗﻲ ﺑﺎ 20 ﮔﻮﻧﻪ، در ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﺑﺎ 18 ﮔﻮﻧﻪ و درﻳﺎي ﺳﺮخ ﺑﺎ 12 ﮔﻮﻧﻪ ﺣﻀﻮر دارﻧﺪ. اﻳﻦ ﺧﺎﻧﻮاده در ﺷﺮق ﺳﺎﺣﻞ آﻓﺮﻳﻘﺎ از ﻧﻈﺮ ﺗﻌﺪاد ﮔﻮﻧﻪ در ﺻﺪر ﻗﺮار دارد. اﻳﻦ ﺧﺎﻧﻮاده در ﺟﻬﺖ ﺷﺮق ﻛﻮﭼﻜﺘﺮ ﺷﺪه و ﺑﺘﺪرﻳﺞ ﻗﺎﺑﻞ اﻏﻤﺎض ﻣﻲﮔﺮدد.  ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺧﺎﻧﻮاده Lutjanidae, Pomacentridae ﺑﺰرﮔﺘﺮﻳﻦ ﺧﺎﻧﻮاده ﻣﻨﻄﻘﻪ اﻳﻨﺪوﻣﺎﻻﻳﺎ را ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲدﻫﻨﺪ اﻣﺎ ﺗﻌﺪاد ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي اﻳﻦ دو ﺧﺎﻧﻮاده ﺑﻪﺳﻤﺖ ﻏﺮب و اﻗﻴﺎﻧﻮس ﻫﻨﺪ رو ﺑﻪ ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻲﮔﺬارد. ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس از ﻧﻈﺮ ﻣﺎﻫﻴﺎن Pomacentridae ﺧﺎﻧﻮاده وﺿﻌﻴﺖ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻬﻲ دارد و در واﻗﻊ ﺑﺮ ﺧﻼف اﻧﺘﻈﺎر از ﺗﻌﺪاد ﮔﻮﻧﻪ ﺑﺎﻻﻳﻲ ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ. ﺧﺎﻧﻮاده Lutjanidae ﻧﻴﺰ ﻃﺒﻖ اﻧﺘﻈﺎر ﺗﻨﻮع ﮔﻮﻧﻪ اي از ﻧﻈﺮ ﺗﻌﺪاد را دارا اﺳﺖ و 31 ﮔﻮﻧﻪ از اﻳﻦ ﺧﺎﻧﻮاده در ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس دﻳﺪه ﻣﻲﺷﻮد.  ﺧﺎﻧﻮاده Chaetodontidae ﻧﻴﺮ روﻧﺪ ﻣﺸﺎﺑﻬﻲ ﻃﺒﻖ ﻧﻈﺮﻳﺎت ﻛﺎﻫﺶ ﻏﺮب ﺑﻪ ﺷﺮق ﻓﻮن ﻣﺎﻫﻴﺎن اﻗﻴﺎﻧﻮﺳﻲ از ﺧﻮد ﻧﺸﺎن داده اﺳﺖ و. ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ازﻧﻈﺮ اﻳﻦ ﺧﺎﻧﻮاده ﻓﻘﻴﺮ ﺑﻮده و 8 ﮔﻮﻧﻪ از ان ﺧﺎﻧﻮاده در ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس وﺟﻮد دارد.

116 ﺟﺪول 5 – 3: ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ اي ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎي ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و ﺧﻠﻴﺞ ﻋﻤﺎن ﺑﺎ ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ (ﺑﺮ اﺳﺎس ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺗﻌﺪاد ﮔﻮﻧﻪ ) Persian Gulf Gulf of Oman No Family Species Species 1 GOBIIDAE (53) (69) 2 CARANGIDAE (48) (48) 3 LABRIDAE (41) (49) 4 BLENNIIDAE (34) (41) 5 APOGONIDAE (32) (37) 6 LUTJANIDAE (31) (35) 7 SERRANIDAE (27) (39) 8 POMACENTRIDAE (26) (30) 9 CARCHARHINIDAE (26) (29) 10 SYNGNATHIDAE (23) (21) 11 CLUPEIDAE (20) (18) 12 SCORPAENIDAE (20) (12) 13 SPARIDAE (18) (18) 14 MULLIDAE (17) (16) 15 HAEMULIDAE (16) (17) 16 SCOMBRIDAE (15) (15) 17 MUGILIDAE (13) (12) 18 SCARIDAE (13) (16) 19 SCIAENIDAE (13) (16) 20 DASYATIDAE (12) (11) 21 LETHRINIDAE (12) (10) 22 NEMIPTERIDAE (12) (11) 23 ENGRAULIDAE (11) (11) 24 LEIOGNATHIDAE (11) 9 25 BALISTIDAE (10) 8 26 CHAETODONTIDAE 8 (19) 27 MURAENIDAE 6 (16) 28 PSEUDOCHROMIDAE 5 (15) 29 TETRAODONTIDAE 8 (15) 30 ACANTHURIDAE 9 (13) 31 PLATYCEPHALIDAE 8 (13) 32 CALLIONYMIDAE 8 (11) 33 OPHICHTHIDAE 4 (10)

117 ﺟﺪول 5 – 4: ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ اي ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎي ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و ﺧﻠﻴﺞ ﻋﻤﺎن ﺑﺎ ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ (ﺑﺮ اﺳﺎس ﺗﺮﺗﻴﺐ آﻟﻔﺎﺑﺘﻴﻚ)

Persian Gulf Gulf of Oman No Family Species Species 1 ACANTHURIDAE 9 (13) 2 APOGONIDAE (32) (37) 3 BALISTIDAE (10) 8 4 BLENNIIDAE (34) (41) 5 CALLIONYMIDAE 8 (11) 6 CARANGIDAE (48) (48) 7 CARCHARHINIDAE (26) (29) 8 CHAETODONTIDAE 8 (19) 9 CLUPEIDAE (20) (18) 10 DASYATIDAE (12) (11) 11 ENGRAULIDAE (11) (11) 12 GOBIIDAE (53) (69) 13 HAEMULIDAE (16) (17) 14 LABRIDAE (41) (49) 15 LEIOGNATHIDAE (11) 9 16 LETHRINIDAE (12) (10) 17 LUTJANIDAE (31) (35) 18 MUGILIDAE (13) (12) 19 MULLIDAE (15) (16) 20 MURAENIDAE 6 (16) 21 NEMIPTERIDAE (12) (11) 22 OPHICHTHIDAE 4 (10) 23 PLATYCEPHALIDAE 8 (13) 24 POMACENTRIDAE (26) (30) 25 PSEUDOCHROMIDAE 5 (15) 26 SCARIDAE (13) (16) 27 SCIAENIDAE (13) (16) 28 SCORPAENIDAE (20) (12) 29 SCOMBRIDAE (15) (15) 30 SERRANIDAE (27) (39) 31 SPARIDAE (18) (18) 32 SYNGNATHIDAE (23) (21) 33 TETRAODONTIDAE 8 (15)

118 ﺟﺪول 5 – 5: ﻓﻬﺮﺳﺖ ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎي ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺗﻚ ﮔﻮﻧﻪ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و ﺧﻠﻴﺞ ﻋﻤﺎن (ﺑﺮ اﺳﺎس ﺗﺮﺗﻴﺐ آﻟﻔﺎﺑﺘﻴﻚ) Persian Gulf of No Family Gulf Oman 1 ACROPOMATIDAE  2 ALBULIDAE  3 ALEPOCEPHALIDAE  4 AMBASSIDAE  5 ANOMALOPIDAE   6 ANTENNARIIDAE  7 APISTIDAE   8 ARIOMMATIDAE   9 BRAMIDAE  10 BYTHITIDAE  11 CAPROIDAE  12 CENTRISCIDAE   13 CENTROPHORIDAE  14 CEPOLIDAE   15 CHAMPSODONTIDAE  16 CHANIDAE   17 CHIASMODONTIDAE  18 CHLOROPHTHALMIDAE  19 CITHARIDAE  20 CLINIDAE  21 CONGRIDAE  22 CORYPHAENIDAE  23 CREEDIDAE  24 CYPRINODONTIDAE  25 DACTYLOPTERIDAE  26 DALATIIDAE  27 DINOPERCIDAE  28 DIODONTIDAE  29 ECHENEIDAE  30 ECHINORHINIDAE   31 ELOPIDAE   32 EMMELICHTHYIDAE  33 ETMOPTRIDAE  34 FISTULARIIDAE  35 GINGLYMOSTOMATIDAE   36 GYMNURIDAE   37 KUHLIIDAE   38 LACTARIIDAE   39 LAMNIDAE  40 LAMPRIDAE 

119 41 LOBOTIDAE  42 LOPHIIDAE  43 MACROURIDAE  44 MALACANTHIDAE  45 MEGALOPIDAE   46 MENIDAE   47 MOBULIDAE   48 MONOCENTRIDAE   49 MONODACTYLIDAE   50 NARCINIDAE  51 NARKIDAE  52 ODONTASPIDIDAE  53 OPHIDIIDAE  54 OSTRACIIDAE  55 PARALEPIDIDAE  56 PEGASIDAE  57 PEMPHERIDAE  58 PENTACEROTIDAE   59 PLOTOSIDAE  60 POECILIIDAE   61 POMATOMIDAE   62 PRISTIOPHORIDAE  63 PROSCYLLIIDAE   64 PSETTODIDAE   65 PSEUDOCARCHARIIDAE  66 RACHYCENTRIDAE   67 RHINCODONTIDAE   68 SCATOPHAGIDAE   69 SEBASTIDAE  70 STEGOSTOMATIDAE   71 STOMIIDAE  72 STROMATEIDAE  73 TETRAROGIDAE  74 TRACHICHTHYIDAE  75 TRICHONOTIDAE   76 URANOSCOPIDAE  77 VELIFERIDAE   78 XENISTHMIDAE   79 XIPHIIDAE  80 ZANCLIDAE   81 ZEIDAE  

120 ﺟﺪول 5 – 6: ﻓﻬﺮﺳﺖ ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎي ﻏﻴﺮ ﻣﺸﺘﺮك ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺗﻚ ﮔﻮﻧﻪ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و ﺧﻠﻴﺞ ﻋﻤﺎن (ﺑﺮ اﺳﺎس ﺗﺮﺗﻴﺐ آﻟﻔﺎﺑﺘﻴﻚ)

No Family Persian Gulf of Gulf Oman 1 ACROPOMATIDAE  2 ALBULIDAE  3 ALEPOCEPHALIDAE  4 AMBASSIDAE --  5 ANTENNARIIDAE  6 BRAMIDAE --  7 BYTHITIDAE  8 CAPROIDAE  9 CENTROPHORIDAE  2  10 CHAMPSODONTIDAE --  11 CHIASMODONTIDAE --  12 CHLOROPHTHALMIDAE  13 CITHARIDAE  14 CLINIDAE  15 CONGRIDAE  16 CORYPHAENIDAE  17 CREEDIDAE  18 CYPRINODONTIDAE 2  19 DACTYLOPTERIDAE  20 DALATIIDAE  21 DINOPERCIDAE --  22 DIODONTIDAE  23 ECHENEIDAE  24 EMMELICHTHYIDAE --  25 ETMOPTRIDAE  26 FISTULARIIDAE  27 LAMNIDAE 3  28 LAMPRIDAE  29 LOBOTIDAE  30 LOPHIIDAE  31 MACROURIDAE --  32 MALACANTHIDAE 3  33 NARCINIDAE  34 NARKIDAE --  35 ODONTASPIDIDAE 2  36 OPHIDIIDAE 2  37 OSTRACIIDAE 2  38 PARALEPIDIDAE --  39 PEGASIDAE 2  40 PEMPHERIDAE 

121 41 PLOTOSIDAE  42 PRISTIOPHORIDAE  43 PSEUDOCARCHARIIDAE  44 SEBASTIDAE  45 STOMIIDAE  46 TETRAROGIDAE  47 TRACHICHTHYIDAE  48 URANOSCOPIDAE 2  49 XIPHIIDAE --   ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ در ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و ﺗﻨﮕﻪ ﻫﺮﻣﺰ در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ درﻳﺎي ﻋﻤﺎن (ﺗﻚ ﮔﻮﻧﻪ) 2 ﻳﺎ 3 ﮔﻮﻧﻪ ﺣﻀﻮر دارد ﺟﺪول 5-7: ﻓﻬﺮﺳﺖ ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎي ﻣﺸﺘﺮك ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺗﻚ ﮔﻮﻧﻪ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و ﺧﻠﻴﺞ ﻋﻤﺎن (ﺑﺮ اﺳﺎس ﺗﺮﺗﻴﺐ آﻟﻔﺎﺑﺘﻴﻚ ﺧﺎﻧﻮاده) No Family Species 1 ANOMALOPIDAE Photoblepharon steinitzi 2 APISTIDAE Apistus carinatus 3 ARIOMMATIDAE Ariomma indicum 4 CENTRISCIDAE Centriscus scutatus 5 CEPOLIDAE Acanthocepola abbreviata 6 CHANIDAE Chanos chanos 7 ECHINORHINIDAE Echinorhinus brucus 8 ELOPIDAE Elops machnata 9 GINGLYMOSTOMATIDAE Nebrius ferrugineus 10 GYMNURIDAE Gymnura poecilura 11 KUHLIIDAE Kuhlia mugil 12 LACTARIIDAE Lactarius lactarius 13 MEGALOPIDAE Megalops cyprinoides 14 MENIDAE Mene maculata 15 MOBULIDAE Mobula diabolus 16 MONODACTYLIDAE Cleidopus gloriamaris 17 PENTACEROTIDAE Histiopterus typus 18 POECILIIDAE Poecilia latipinna 19 POMATOMIDAE Pomatomus saltatrix 20 PROSCYLLIIDAE Eridacnis radcliffei 21 PSETTODIDAE Psettodes erumei 22 RACHYCENTRIDAE Rachycentron canadum 23 RHINCODONTIDAE Rhincodon typus 24 STEGOSTOMATIDAE Stegostoma fasciatum 25 STROMATEIDAE Pampus argenteus 26 TRICHONOTIDAE Trichonotus arabicus 27 VELIFERIDAE Velifer hypselopterus 28 XENISTHMIDAE Xenisthmus balius 29 ZANCLIDAE Zanclus cornutus 30 ZEIDAE Zeus faber

122 5-5-2- ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻣﺎﻫﻴﺎن در ﺳﻄﺢ ﮔﻮﻧﻪ ازﻣﻴﺎن ﻣﺎﻫﻴﺎن درﻳﺎﻳﻲ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس داﻣﻨﻪ اﻧﺘﺸﺎر 43 ﮔﻮﻧﻪ در 21 ﺧﺎﻧﻮاده ﺑﻪ اﻗﻴﺎﻧﻮس ﻫﻨﺪ ﻣﻲرﺳﺪ اﻣﺎ ﺑﻪﺳﻤﺖ اﻗﻴﺎﻧﻮس آرام ﻏﺮﺑﻲ ﻛﺸﻴﺪه ﻧﻤﻲ ﺷﻮد. در ﻣﻴﺎن اﻳﻦ 43 ﮔﻮﻧﻪ 9 ﮔﻮﻧﻪ ﺑﻪ آبﻫﺎي درﻳﺎي ﺳﺮخ وارد ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ. ﺑﻌﻼوه داﻣﻨﻪ اﻧﺘﺸﺎر 17 ﮔﻮﻧﻪ ﺑﻪ ﺳﺎﺣﻞ ﺷﺮﻗﻲ آﻓﺮﻳﻘﺎ، 33 ﮔﻮﻧﻪ ﺑﻪ ﺳﺎﺣﻞ درﻳﺎي ﻋﺮﺑﺴﺘﺎن و 15 ﮔﻮﻧﻪ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺷﺮق ﺗﺎ ﺧﻠﻴﺞ ﺑﻨﮕﺎل ﻧﻴﺰ ﻛﺸﻴﺪه ﻣﻲﺷﻮد. از ﺳﻴﺸﻞ ﺗﻨﻬﺎ دو ﮔﻮﻧﻪ ﮔﺰارش ﺷﺪه اﺳﺖ. ﻣﻲﺗﻮان اﻳﻦ 43 ﮔﻮﻧﻪ را ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ 9 ﮔﻮﻧﻪ ﺑﻮم زاد و ﺑﻄﻮر ﻛﻠﻲ 50 ﮔﻮﻧﻪ را ﻣﺎﻫﻴﺎن اﻗﻴﺎﻧﻮس ﻫﻨﺪ ﺑﻪﺷﻤﺎر آورد ﻛﻪ 5/5 % ﻛﻞ ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس (903 ﮔﻮﻧﻪ) را ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲدﻫﻨﺪ. داﻣﻨﻪ اﻧﺘﺸﺎر 853 ﮔﻮﻧﻪ ﺑﺎﻗﻴﻤﺎﻧﺪه اﻗﻴﺎﻧﻮس ﻫﻨﺪ و آرام را ﻳﻚﺟﺎ در ﺑﺮ ﻣﻲﮔﻴﺮد. اﻳﻦ ارﻗﺎم ﺑﺎ ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺳﻴﺸﻞ ﺑﺴﻴﺎر ﻧﺰدﻳﻜﻨﺪ و ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﻨﺪ ﻛﻪ ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي اﻗﻴﺎﻧﻮس ﻫﻨﺪ از ﻧﻈﺮ اﻧﺘﺸﺎر از ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي اﻗﻴﺎﻧﻮس آرام ﺑﻪ ﻣﺮاﺗﺐ ﻛﻤﺘﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ. ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻓﻮنﻣﺎﻫﻴﺎن ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﺑﺎ ﺳﺎﻳﺮ آبﻫﺎي ﻣﻨﻄﻘﻪاي در ﮔﺴﺘﺮه اﻗﻴﺎﻧﻮس ﻫﻨﺪ- آرام ﻏﺮﺑﻲ در ﺳﻄﺢ ﮔﻮﻧﻪ و ﺑﺮﻣﺒﻨﺎي ﺣﻀﻮر آﻧﻬﺎ اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ . ﺑﻪﻣﻨﻈﻮر ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ در ﮔﺴﺘﺮه اﻗﻴﺎﻧﻮس ﻫﻨﺪ - آرام ﻏﺮﺑﻲ 11 ﻣﻨﻄﻘﻪ اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪه اﺳﺖ و ﻓﻮن ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس در ﺑﺮاﺑﺮ اﻳﻦ 11 ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺑﺎ زونﻫﺎي ﺷﺎﻫﺪ ﻛﻪ درﻳﺎي ﺳﺮخ و درﻳﺎي ﻣﺪﻳﺘﺮاﻧﻪ اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪهاﻧﺪ ﻣﻮرد ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ.  ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﺑﻪ ﻓﻮن ﻋﺮﺑﺴﺘﺎن، ﺧﻠﻴﺞ ﺑﻨﮕﺎل و ﺷﺮق ﺳﺎﺣﻞ آﻓﺮﻳﻘﺎ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺳﺎﻳﺮ ﻣﻨﺎﻃﻖ اﻗﻴﺎﻧﻮس ﻫﻨﺪ ﻧﺰدﻳﻜﺘﺮ اﺳﺖ.  درﻳﺎي ﺳﺮخ ﻛﻤﺘﺮ از 50 % ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس را ﺷﺎﻣﻞ ﺷﺪه و ﺷﺮق ﻣﺪﻳﺘﺮاﻧﻪ ﻛﻤﺘﺮ از 10 % ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ.  ﺳﻴﺸﻞ ﻛﻪ در ﻣﺴﺎﻓﺖ دوري از ﻗﺎره آﻓﺮﻳﻘﺎ واﻗﻊ ﺷﺪه اﺳﺖ ﺗﻨﻬﺎ 25 % از ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس را درﺑﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ.  ﺳﺎﺣﻞ ﻏﺮﺑﻲ اﺳﺘﺮاﻟﻴﺎ اﺣﺘﻤﺎل دارد ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي ﮔﺮﻣﺴﻴﺮي و ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي ﻣﺘﻌﺪﻟﻪ ﮔﺮم را ﻳﻜﺠﺎ در ﺑﺮ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ. اﻳﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ در 30 % ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺑﺎ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﻣﺸﺘﺮك اﺳﺖ و ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﻲ ﻧﺰدﻳﻜﺘﺮي ﺑﻪ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺳﻴﺸﻞ (7/25 %) ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ.  ﺟﺰﻳﺮه ﻟﺮدﻫﺎو در ﻣﻨﻄﻘﻪ ﮔﺬرﮔﺎﻫﻲ ﺑﻴﻦ آبﻫﺎي ﮔﺮﻣﺴﻴﺮي و ﻣﻌﺘﺪﻟﻪ ﮔﺮم ﺗﻨﻬﺎ از 7 % ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ.  آبﻫﺎي ﻓﻴﻠﻴﭙﻴﻦ ﻛﻪ ﺑﺨﺸﻲ از رژﻳﻢ اﻳﻨﺪوﻣﺎﻻﻳﻲ ﻣﺤﺴﻮب ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ و ﺑﻪﻧﻈﺮ ﻣﻲرﺳﺪ ﻛﻪ ﻣﺮﻛﺰ اﻧﺘﺸﺎر ﻣﺎﻫﻴﺎن درﻳﺎﻳﻲ اﻳﻨﺪوﻣﺎﻻ ﺑﺎﺷﺪ در ﺑﻴﺶ از ﻧﻴﻤﻲ از ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺑﺎ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﻣﺸﺘﺮك اﺳﺖ.

123  ﻣﻨﻄﻘﻪ ﮔﻴﻨﻪ ﻧﻮ و ﺳﺎﺣﻞ ﺷﻤﺎﻟﻲ اﺳﺘﺮاﻟﻴﺎ ﻛﻤﻲ ﻛﻤﺘﺮ از 50 % ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس را در ﺧﻮد ﺟﺎي دادهاﻧﺪ.  ﺧﻠﻴﺞ ﺗﻮﺳﺎو ﺟﻨﻮب ژاﭘﻦ ﻛﻪ در ﺣﺎﺷﻴﻪ ﺷﻤﺎﻟﻲ ﻏﺮب ﺣﺎرهاي اﻗﻴﺎﻧﻮس آرام ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد در ﻛﻤﺘﺮ از ﻳﻚ ﺳﻮم ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺑﺎ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﻣﺸﺘﺮﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﻛﻤﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﺳﻴﺸﻞ اﺳﺖ.  ﺟﺰاﻳﺮ ﻫﺎواﻳﻲ ﻛﻪ در ﻓﺎﺻﻠﻪ دوري از ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و در ﺣﺎﺷﻴﻪ ﺷﺮﻗﻲ و ﺣﺎرهاي اﻗﻴﺎﻧﻮس ﻫﻨﺪ- آرام ﻗﺮار ﻣﻲ - ﮔﻴﺮد ﺗﻨﻬﺎ در 10 % از ﮔﻮﻧﻪﻫﺎ ﺑﺎ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﻣﺸﺘﺮك اﺳﺖ. از 38 ﮔﻮﻧﻪاي ﻛﻪ ﻣﺪﻳﺘﺮاﻧﻪ ﺷﺮﻗﻲ ﺑﺎ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﻣﺸﺘﺮك اﺳﺖ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲرﺳﺪ ﻛﻪ 29 ﮔﻮﻧﻪ از اﻗﻴﺎﻧﻮس ﻫﻨﺪ از ﻃﺮﻳﻖ درﻳﺎي ﺳﺮخ و ﻛﺎﻧﺎل ﺳﻮﺋﺰ ﺑﻪ آن وارد ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ (و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻣﻬﺎﺟﺮت ﺑﺮ ﻋﻜﺲ) ﻛﻪ ان را Lessepsian migration ﻣﻲ ﻧﺎﻣﻨﺪ (Lesseps, 1972) ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ اﻳﻦ رﻓﺘﺎر ﻣﻬﺎﺟﺮﺗﻲ را در ﺑﻌﻀﻲ از ﻣﻨﺎﺑﻊ Erythrean invasion ﻧﻴﺰ ﻧﺎﻣﻴﺪه ﻣﻲ ﺷﻮد. (Keenlyside, 1987) ﺿﻤﻨﺎً ﺧﺎﻃﺮ ﻧﺸﺎن ﻣﻲﺳﺎزد ﻛﻪ 21 ﮔﻮﻧﻪ از ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي ﻣﻬﺎﺟﺮ در اﻗﻴﺎﻧﻮس ﻫﻨﺪ- آرام ﻏﺮﺑﻲ از داﻣﻨﻪ اﻧﺘﺸﺎر وﺳﻴﻌﻲ ﺑﺮﺧﻮردارﻧﺪ در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ اﻧﺘﺸﺎر 8 ﮔﻮﻧﻪ ﺑﺎﻗﻲﻣﺎﻧﺪه ﺑﺸﺪت در اﻗﻴﺎﻧﻮس ﻫﻨﺪ ﻣﺤﺪود ﺷﺪه اﺳﺖ. ﺷﺎﻳﺎن ذﻛﺮ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻄﻮر ﻛﻠﻲ ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ ﻣﻬﺎﺟﺮﺗﻲ ﻛﻪ ﺟﺎﻧﻮران از ﻃﺮﻳﻖ ﻳﻜﻲ از ﺳﺎزه ﻫﺎي اﻧﺴﺎن ﺳﺎﺧﺖ (ﻧﻈﻴﺮ ﻛﺎﻧﺎل) ﺻﻮرت ﻣﻲ ﮔﻴﺮد ﻛﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﻮع ﻣﻬﺎﺟﺮت ﻧﺎﻣﻴﺪه ﻣﻲ ﺷﻮد. در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺳﺎل ﺑﻬﺮه ﺑﺮداري ﻛﺎﻧﺎل ﺳﻮﺋﺰ در ﺳﺎل 1869، ﭼﻨﻴﻦ ﺗﺒﺎدل ﺟﻤﻌﻴﺘﻲ ﭘﻴﺶ از ﻧﺒﻮده اﺳﺖ. (Sheppard, 1985) وﻟﻲ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲ رﺳﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻧﻮع ﻣﻬﺎﺟﺮت دور ﻗﺎره اي Continental long shore) (migration ﻓﻘﻂ در ﺧﺼﻮص ﺗﻨﻬﺎ ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﺑﺎ ﻗﺪرت ﻣﻬﺎﺟﺮت ﺑﺎﻻ و ﻃﻮﻻﻧﻲ (High migratory species) ﻧﻈﻴﺮ ﻣﺎﻫﻴﺎن ﭘﻼژﻳﻚ ﺑﺰرگ اﻧﺠﺎم ﻣﻲ ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﻻزم را داﺷﺘﻪ اﻧﺪ. (ﻋﻮﻓﻲ،1393) ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺷﻮري ﺑﻪ ﻣﺮاﺗﺐ ﺑﻴﺸﺘﺮ درﻳﺎي ﺳﺮخ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ درﻳﺎﻫﺎي ﻫﻤﺠﻮار ﺷﻤﺎل (ﻣﺪﻳﺘﺮاﻧﻪ) و ﺟﻨﻮب (ﺧﻠﻴﺞ ﻋﻘﺒﻪ و درﻳﺎي ﻋﺮب) اﻳﻦ روﻧﺪ ﻣﻬﺎﺟﺮﺗﻲ ﺑﻪ ﻛﻨﺪي اﻧﺠﺎم ﻣﻲ ﮔﻴﺮد ﻛﻪ ﻣﺪت زﻣﺎن ﻻزم ﺑﺮاي ﺗﻄﺎﺑﻖ ﭘﺬﻳﺮي (Adaptation) وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ. (Halfman et al., 1999)

5 – 6- ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﺟﺪﻳﺪ ﻣﺎﻫﻴﺎن (اوﻟﻴﻦ ﮔﺰارش ﺣﻀﻮر)  ﺧﺎﻧﻮاده Moray Eels) MURAENIDAE) Gymnomuraena zebra: ﺗﻨﻬﺎ ﮔﻮﻧﻪ اﻳﻦ ﺟﻨﺲ در ﺗﻤﺎم ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻫﻨﺪ- آرام و ﺷﺮق ﮔﺮﻣﺴﻴﺮي اﻗﻴﺎﻧﻮس آرام اﺳﺖ. Gymnothorax Phasmatodes: اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ از آﺑﺴﻨﮓﻫﺎي ﻣﺮﺟﺎﻧﻲ ﺧﻠﻴﺞ ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه اﺳﺖ.

124  ﺧﺎﻧﻮاده Herrings) CLUPEIDAE) Spratelliodes delicatulus: اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ در آﺑﻬﺎي ﺣﺎرهاي ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻫﻨﺪ- آرام از درﻳﺎي ﺳﺮخ، ﺳﺎﺣﻞ آﻓﺮﻳﻘﺎي ﺷﺮﻗﻲ ﺗﺎ ﺟﺰاﻳﺮ ﻫﺎواﻳﻲ و ﺟﺰاﻳﺮ ﺳﻮﺳﺎﻳﺘﻲ (ﺟﺰاﻳﺮ ﻏﺮﺑﻲ ﭘﻮﻟﻨﺰي ﻓﺮاﻧﺴﻪ/ اﻗﻴﺎﻧﻮس آرام ﺟﻨﻮﺑﻲ) ﭘﺮاﻛﻨﺪه اﺳﺖ. ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس از آﺑﻬﺎي ﺳﺎﺣﻠﻲ ﺑﺤﺮﻳﻦ ﺻﻴﺪ و ﮔﺰارش ﺷﺪه اﺳﺖ.  ﺧﺎﻧﻮاده Pipfishes) SYNGNATHIDAE) Choeroichthys brachysoma: اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ از درﻳﺎي ﺳﺮخ ﻣﻮزاﻣﺒﻴﻚ ﺗﺎ ﺟﺰاﻳﺮ ﺳﻮﺳﺎﻳﺘﻲ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد. ﻧﻤﻮﻧﻪ ﮔﺰارش ﺷﺪه ﺑﺮاي ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس از ﺻﺨﺮهﻫﺎي ﻣﺮﺟﺎﻧﻲ ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه اﺳﺖ.

 ﺧﺎﻧﻮاده Flatheads) PLATYCEPHALIDAE) Thysanophrys celebicus: اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ از اﻧﺪوﻧﺰي، ﻓﻴﻠﻴﭙﻴﻦ، ﺷﻤﺎل ﺷﺮﻗﻲ اﺳﺘﺮاﻟﻴﺎ و ﺳﺎﺣﻞ آﻓﺮﻳﻘﺎي ﺷﺮﻗﻲ از ﻧﺎﺗﺎل ﺗﺎ زﻧﮕﺒﺎر ﮔﺴﺘﺮده اﺳﺖ. ﻧﻤﻮﻧﻪ ﮔﺰارش ﺷﺪه ﺑﺮاي ﺧﻠﻴﺞ از آﺑﻬﺎي ﻛﻢ ﻋﻤﻖ ﺳﺎﺣﻠﻲ ﺟﺰاﻳﺮ ﻛﻮﺑﺎر و ﻗﺎرو و ﻛﻮﻳﺖ (ﺑﺴﺘﺮ ﺳﻴﻠﺘﻲ و ﺷﻨﻲ ﻧﺰدﻳﻚ ﺻﺨﺮهﻫﺎ) و ﺣﻮﺿﻪ ﺑﺤﺮﻳﻦ ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه اﺳﺖ.  ﺧﺎﻧﻮاده Cardinal fishes) APOGONIDAE) Apogon cookie: اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ از ﻏﺮب اﻗﻴﺎﻧﻮس آرام از ﺟﻨﻮب ژاﭘﻦ ﺗﺎ ﮔﺮت ﺑﺎرﻳﺮرﻳﻒ در اﺳﺘﺮاﻟﻴﺎ و از ﻏﺮب ﺑﻪ ﺳﻤﺖ آﻓﺮﻳﻘﺎي ﺷﺮﻗﻲ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد. ﻧﻤﻮﻧﻪ ﮔﺰارش ﺷﺪه ﺑﺮاي ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس از ﺻﺨﺮهﻫﺎي ﻣﺮﺟﺎﻧﻲ ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه اﺳﺖ. Apogon fraenatus: اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﺑﺮاي ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس از راس ﻣﺴﻨﺪام ﻋﻤﺎن ﮔﺰارش ﺷﺪه اﺳﺖ. Fowleria abocellata: اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ از ﺟﺰاﻳﺮ ﻓﻲ ﺟﻲ، ﻣﺎﻟﺪﻳﻮ، رﻳﻮﻛﻴﻮ، ﭘﺎﻻﺋﻮ، ﮔﺮﻳﺖ ﺑﺎرﻳﺮ رﻳﻒ، ﭘﺎﭘﻮاي ﮔﻴﻨﻪ ﻧﻮ، ﻓﻴﻠﻴﭙﻴﻦ، ﺟﺰاﻳﺮ ﺳﻠﻴﻤﺎن، ﻣﺎرﺷﺎل و ﺳﻮﺳﺎﻳﺘﻲ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد. ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس از آﺑﺴﻨﮓﻫﺎي ﻣﺮﺟﺎﻧﻲ ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه اﺳﺖ. Rhabdamia cypselura: اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ از ﺟﺰاﻳﺮ ﻣﺎرﺷﺎل ﺗﺎ ﻣﺠﻤﻊ اﻟﺠﺰاﻳﺮ ﺷﺎﮔﻮس و ﺟﺰاﻳﺮ ﻣﺎﻟﺪﻳﻮ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد. ﺑﺎ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ آن از ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس داﻣﻨﻪ اﻧﺘﺸﺎر آن ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻧﻴﺰ ﻣﻲرﺳﺪ.  ﺧﺎﻧﻮاده Jacks) CARANGIDAE) Caranx ignobillis: داﻣﻨﻪ اﻧﺘﺸﺎر اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ در ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻫﻨﺪ- آرام از درﻳﺎي ﺳﺮخ و از ﺳﻤﺖ ﺟﻨﻮب ﺑﻪ ﺧﻠﻴﺞ آل- ﮔﻮآ، آﻓﺮﻳﻘﺎي ﺟﻨﻮﺑﻲ و از ﺳﻤﺖ ﺷﺮق ﺑﻪ ﺟﺰاﻳﺮ ﻫﺎواﻳﻲ و ﭘﻮﻟﻨﺰي ﻓﺮاﻧﺴﻪ ﮔﺴﺘﺮده اﺳﺖ. ﻧﻤﻮﻧﻪ ﮔﺰارش ﺷﺪه ﺑﺮاي ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس از ﺳﺎﺣﻞ ﻏﺮﺑﻲ ﻣﺴﻨﺪام ﻋﻤﺎن ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه اﺳﺖ

125  ﺧﺎﻧﻮاده Damsel fishes) POMACENTRIDAE) Neopomacentrus cyanomos: اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ از درﻳﺎي ﺳﺮخ، ﺳﺎﺣﻞ آﻓﺮﻳﻘﺎي ﺷﺮﻗﻲ ﺗﺎ ﻏﺮب اﻗﻴﺎﻧﻮس آرام ﻳﻌﻨﻲ از ﺟﻨﻮب ژاﭘﻦ ﺗﺎ ﮔﺮﻳﺖ ﺑﺎرﻳﺮ رﻳﻒ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد. Pomacentrus leplus: داﻣﻨﻪ اﻧﺘﺸﺎر از ﺟﻨﻮب درﻳﺎي ﺳﺮخ ﺗﺎ ﺧﻠﻴﺞ ﻋﻤﺎن و ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس (آﺑﺴﻨﮓﻫﺎي ﻣﺮﺟﺎﻧﻲ) ﮔﺴﺘﺮده اﺳﺖ.  ﺧﺎﻧﻮاده Barracudas) SPYRAENIDAE) Sphyraena barracuda: اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ از ﺳﺎﺣﻞ ﻣﺴﻨﺪام ﻋﻤﺎن و ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد.  ﺧﺎﻧﻮاده Wrasses) LABRIDAE) Halichoeres marginatus: اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ از ﻣﺎﻫﻴﺎن ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ ﺑﺎ داﻣﻨﻪ اﻧﺘﺸﺎر وﺳﻴﻊ آﺑﺴﻨﮓﻫﺎي ﻣﺮﺟﺎﻧﻲ در ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻫﻨﺪ - آرام اﺳﺖ. Leptojulis cyanopleura: اﻧﺘﺸﺎر اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ در ﻏﺮب اﻗﻴﺎﻧﻮس آرام از ﻓﻴﻠﻴﭙﻴﻦ ﺗﺎ ﺟﺰاﻳﺮ ﺳﻠﻴﻤﺎن و ﮔﺮﻳﺖ ﺑﺎرﻳﺮ رﻳﻒ و از ﺳﻤﺖ ﻏﺮب از ﻃﺮﻳﻖ اﻧﺪوﻧﺰي ﺗﺎ ﺳﺮﻳﻼﻧﻜﺎ، ﻫﻨﺪوﺳﺘﺎن و ﺧﻠﻴﺞ ﻋﻤﺎن ﮔﺴﺘﺮده اﺳﺖ. ﻧﻤﻮﻧﻪ ﮔﺰارش ﺷﺪه ﺑﺮاي ﺧﻠﻴﺞ از ﺑﺴﺘﺮ ﺷﻨﻲ - ﺳﻨﮕﺮﻳﺰهاي ﺑﻮده اﺳﺖ. Paracheilinus mccoskeri: اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ از ﺟﺰاﻳﺮ ﻛﻮﻣﻮر (ﺷﻤﺎل ﻏﺮﺑﻲ ﻣﺎﻻﮔﺎﺳﻲ)، ﺳﻴﻤﻴﻼن (ﺑﺨﺸﻲ از ﺧﻠﻴﺞ ﺑﻨﮕﺎل) در درﻳﺎي آﻧﺪاﻣﺎن، ﺟﺰاﻳﺮ ﻣﺎﻟﺪﻳﻮ، ﺟﺰاﻳﺮ ﺷﺎﮔﻮس، اﻧﺪوﻧﺰي و ﻓﻲ ﺟﻲ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد. ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس از آﺑﺴﻨﮓﻫﺎي ﻣﺮﺟﺎﻧﻲ ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه اﺳﺖ. Pteragogus flagellifer: اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ از ﻣﻮزاﻣﺒﻴﻚ، زﻧﮕﺒﺎر، ﻣﺎداﮔﺎﺳﻜﺎر، ﺳﻴﺸﻞ، اﻧﺪوﻧﺰي، ﺻﺒﺎ، ﻓﻴﻠﻴﭙﻴﻦ، ﺟﺰﻳﺮه ﻟﻴﺰارد، ﮔﺮت ﺑﺎرﻳﺮرﻳﻒ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد و ﻧﻤﻮﻧﻪ ﮔﺰارش ﺷﺪه ﺑﺮاي ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس از ﺻﺨﺮهﻫﺎي ﻣﺮﺟﺎﻧﻲ ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه اﺳﺖ. Suezichthys gracillis: اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ از ژاﭘﻦ، ﮔﺮت ﺑﺎرﻳﺮرﻳﻒ ﺗﺎ ﻧﻴﻮ ﺳﺎوت وﻟﺰ، ﻛﺎﻟﺪوﻧﻴﺎي ﺟﺪﻳﺪ، وﻳﺘﻨﺎم ﮔﺰارش ﺷﺪه اﺳﺖ. اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ در ﮔﺴﺘﺮهاي ﺧﺎرج از اﺳﺘﻮا اﻧﺘﺸﺎر دارد و ﺣﻀﻮر آن در ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﻏﻴﺮﻋﺎدي ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲ - رﺳﺪ. اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ در ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس از ﺑﺴﺘﺮ ﺷﻨﻲ - ﺳﻨﮕﺮﻳﺰهاي ﺳﺎﺣﻞ ﺟﺰﻳﺮه ﻛﻮﺑﺎر، ﻛﻮﻳﺖ، ﺟﺰاﻳﺮاﻟﻌﺮﺑﻴﻪ و ﺟﻨﺎ ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه اﺳﺖ.  ﺧﺎﻧﻮاده ) SCARIDAE) Scarus ferrugineus: اﻧﺪﻣﻴﻚ درﻳﺎي ﺳﺮخ و ﺧﻠﻴﺞ ﻋﺪن ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﺪ. در ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس از ﺟﺰﻳﺮه ﺟﻮرﻳﺪ ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه اﺳﺖ.

126 Scarus fuscopurpureus: اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ در درﻳﺎي ﺳﺮخ، ﺧﻠﻴﺞ ﻋﺪن و ﻋﻤﺎن ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد. ﺑﺮاي ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس از ﺳﺎﺣﻞ ﻏﺮﺑﻲ ﺑﻪ ﻣﺴﻨﺪام ﻋﻤﺎن ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد. ﺑﺮاي ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس از ﺳﺎﺣﻞ ﻏﺮﺑﻲ ﺑﻪ ﻣﺴﻨﺪام ﻋﻤﺎن ﮔﺰارش ﺷﺪه اﺳﺖ.  ﺧﺎﻧﻮاده Jawfishes) OPISOGNATHIDAE) Opistognathus nigromatginatus: اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ در درﻳﺎي ﺳﺮخ، ﺳﺎﺣﻞ آﻓﺮﻳﻘﺎي ﺷﺮﻗﻲ و از ﺳﻤﺖ ﺟﻨﻮب ﺗﺎ ﻧﺎﺗﺎل و از ﺳﻤﺖ ﺷﺮق ﺗﺎ ﺟﻨﻮب درﻳﺎي ﭼﻴﻦ ﻣﻲﺷﻮد.  ﺧﺎﻧﻮاده Bleenies) BLENNIIDAE) Antennablennius adenesis: اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ از درﻳﺎي ﺳﺮخ، ﺧﻠﻴﺞ ﻋﻤﺎن و ﺟﺰاﻳﺮ آﺳﺘﻮﻻي ﭘﺎﻛﺴﺘﺎن ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد. Antennablennius hypenetes: از ﺷﻤﺎل درﻳﺎي ﺳﺮخ ﺗﺎ ﺧﻠﻴﺞ ﻋﻤﺎن ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد. از ﺟﺰﻳﺮه راس ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺷﺪه اﺳﺖ. Antennablennius variopunctaus: اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ از ﺟﻨﻮب ﻣﻮزاﻣﺒﻴﻚ ﺗﺎ ﻛﻨﻴﺎ و از ﺳﻤﺖ ﺷﺮق ﺗﺎ ﺧﻠﻴﺢ ﻋﻤﺎن و ﺷﺮق ﭘﺎﻛﺴﺘﺎن ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد. در ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس از ﺟﺰﻳﺮه ﺟﻨﺎ و ﻛﻮﺑﺎر ﮔﺰارش ﺷﺪه اﺳﺖ. Hirculops cornifer: اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ از درﻳﺎي ﺳﺮخ ﺑﻪﺳﻤﺖ ﺟﻨﻮب ﺗﺎ ﭘﻮﻧﺪﻟﻨﺪ در ﺷﺮق اﻳﺎﻟﺖ ﻛﺎپ، آﻓﺮﻳﻘﺎي ﺟﻨﻮﺑﻲ ﺗﺎ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﮔﺴﺘﺮده اﺳﺖ. در ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس از آﺑﺴﻨﮓﻫﺎي ﻣﺮﺟﺎﻧﻲ ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه اﺳﺖ. Istiblennius periophthalmus: اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ از آﺑﺴﻨﮓﻫﺎي ﻣﺮﺟﺎﻧﻲ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه اﺳﺖ. ﻗﺒﻼً ﺗﺼﻮر ﻣﻲﺷﺪ ﻛﻪ در ﺗﻤﺎم ﻣﻨﻄﻘﻪ اﻗﻴﺎﻧﻮس ﻫﻨﺪ- آرام ﮔﺴﺘﺮده اﺳﺖ اﻣﺎ ﻣﻌﻠﻮم ﺷﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﮔﺴﺘﺮه اﻧﺘﺸﺎر ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪ .L paulus اﺳﺖ. Mimoblennius cirrosus: اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﻗﺒﻼً از درﻳﺎي ﺳﺮخ ﮔﺰراش ﺷﺪه ﺑﻮد اﻣﺎ اﻣﺮوزه از ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺮﺟﺎﻧﻲ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد.  ﺧﺎﻧﻮاده Gobies) GOBIIDAE) Amblyeleotris diagonalis: اﻧﺘﺸﺎر اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ از ﺷﻤﺎل ﮔﺮت ﺑﺎرﻳﺮرﻳﻒ، ﺳﺮﻳﻼﻧﻜﺎ، ﻣﺎداﮔﺎﺳﻜﺎر و ﺟﺰﻳﺮه ﺑﻮرن و درﻳﺎي آﻧﺪاﻣﺎن، ﻛﻨﻴﺎ ﺗﺎ ﺟﺰاﻳﺮ ﺳﻴﺸﻞ، ﻣﺎﻟﺪﻳﻮ، اﻧﺪوﻧﺰي و ﺳﻠﻴﻤﺎن ﮔﺴﺘﺮده اﺳﺖ. Amblyeleotris periophthalma: اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ در ﻏﺮب اﻗﻴﺎﻧﻮس آرام از ﺟﻨﻮب ژاﭘﻦ ﺗﺎ ﮔﺮت ﺑﺎرﻳﺮرﻳﻒ، از ﺳﻤﺖ ﺷﺮق ﺗﺎ ﺳﺎﺋﻮﻣﺎ و از ﺳﻤﺖ ﻏﺮب ﺗﺎ ﺷﺮق ﺟﺰاﻳﺮ ﻣﻮرﻳﺲ و ﺳﻴﺸﻞ ﭘﺮاﻛﻨﺪه اﺳﺖ.

127 Amblyeleotris noctumus: از ﺟﻨﻮب ژاﭘﻦ ﺗﺎ ﺳﺎﺣﻞ ﺷﻤﺎﻟﻲ ﺷﺮق اﺳﺘﺮاﻟﻴﺎ، از درﻳﺎي ﺳﺮخ، ﺟﺰاﻳﺮ ﭘﺎﻟﻮا، ﻟﺮد ﻫﺎو (ﻧﻴﻮ ﺳﺎوت وﻟﺰ)، ﺟﺰﻳﺮه ﺳﻮﺳﺎﻳﺘﻲ، ﻣﺠﻤﻊاﻟﺠﺰاﻳﺮ ﺗﻮاﻣﺎﺗﻮ و راﭘﺎ (ﭘﻮﻟﻨﺰي ﻓﺮاﻧﺴﻪ) ﮔﺰارش ﺷﺪه اﺳﺖ. در ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس از ﺟﺰﻳﺮه ﺟﻨﺎ و ﻗﺎرو ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ. Asterropteryx semipunctattus: اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ در ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻫﻨﺪ- آرام از ﮔﺴﺘﺮه اﻧﺘﺸﺎر وﺳﻴﻌﻲ ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ و از درﻳﺎي ﺳﺮخ ﺗﺎ ﺳﺎﺣﻞ ﺷﺮﻗﻲ آﻓﺮﻳﻘﺎ ﺗﺎ ﭘﻮﻟﻨﺰي ﻓﺮاﻧﺴﻪ ﮔﺴﺘﺮده اﺳﺖ. در ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس از ﺟﺰاﻳﺮ ﻛﻮﭼﻚ ﺟﻨﺎ، ﺟﻮرﻳﺪ و ﻗﺎرو ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺷﺪه اﺳﺖ. Callogobius bifascias: اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ از ﺟﻨﻮب ﻋﻤﺎن و ﺧﻠﻴﺞ ﻋﻘﺒﻪ و در ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس از آﺑﺴﻨﮕﻬﺎي ﻣﺮﺟﺎﻧﻲ ﮔﺰارش ﺷﺪه اﺳﺖ. Callogobius plumatus: اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ از ﺳﺎﺣﻞ آﻓﺮﻳﻘﺎي ﺷﺮﻗﻲ، ﻣﻮزاﻣﺒﻴﻚ ﺗﺎ زﻧﮕﺒﺎر و ﺳﻴﺸﻞ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد. در ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس از آﺑﺴﻨﮕﻬﺎي ﻣﺮﺟﺎﻧﻲ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺷﺪه اﺳﺖ. Coryogalops adamsoni: اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ از آبﻫﺎي ﻛﻢﻋﻤﻖ ﺳﺎﺣﻞ ﺳﻨﺪ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎن ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد. در ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس از آبﻫﺎي ﺳﺎﺣﻞ ﮔﻠﻲ، ﺳﻴﻠﺘﻲ و ﺷﻨﻲ ﮔﺰارش ﺷﺪه اﺳﺖ. Coryogalops anomalus: اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ از ﺑﺴﺘﺮﻫﺎي ﻋﻠﻔﻲ، ﺑﺴﺘﺮﻫﺎي ﺳﻴﻠﺖ و ﺷﻦ ﻳﺎ ﺳﻨﮕﺮﻳﺰه ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﮔﺰارش ﺷﺪه اﺳﺖ. Cryptocentroides arabicus: اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ از درﻳﺎي ﺳﺮخ و آبﻫﺎي ﻛﻢﻋﻤﻖ ﻟﺐﺷﻮر ﺑﺎ ﺑﺴﺘﺮ ﮔﻠﻲ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺷﺪه اﺳﺖ. Cryptocentroides fasciatus: ﮔﺴﺘﺮه اﻧﺘﺸﺎر اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ از درﻳﺎي ﺳﺮخ، ﺳﺎﺣﻞ آﻓﺮﻳﻘﺎي ﺷﺮﻗﻲ ﺗﺎ ﻣﻼﻧﺰي و ﮔﺮت ﺑﺎرﻳﺮرﻳﻒ، ﻓﻲ ﺟﻲ و ﺳﺎﺋﻮﻣﺎ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد. در ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس از آﺑﺴﻨﮓﻫﺎي ﻣﺮﺟﺎﻧﻲ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺷﺪه اﺳﺖ. Eviota pardalota: اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﻗﺒﻼً اﻧﺪﻣﻴﻚ درﻳﺎي ﺳﺮخ ﮔﺰارش ﺷﺪه ﺑﻮد. داﻣﻨﻪ اﻧﺘﺸﺎر اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﺑﻪ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﻧﻴﺰ ﻛﺸﻴﺪه ﻣﻲﺷﻮد. اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ از ﺟﺰاﻳﺮ ﻣﺮﺟﺎﻧﻲ و ﻛﻮﭼﻚ ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه اﺳﺖ. Eviota sebreei: اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ از درﻳﺎي ﺳﺮخ، ﺟﺰاﻳﺮ ﻛﻮﻣﻮرو و ﺑﻪﺳﻤﺖ ﺷﺮق ﺗﺎ ﺟﺰاﻳﺮ ﻣﺎرﺷﺎل و و ﺳﺎﺋﻮﻣﺎ ﭘﺮاﻛﻨﺪه اﺳﺖ. در ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس از آبﺳﻨﮕﻬﺎي ﻣﺮﺟﺎﻧﻲ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺷﺪه اﺳﺖ. Flabelligobius latruncularis: اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ از ﺷﻤﺎل درﻳﺎي ﺳﺮخ ﺗﺎ ﺟﺰاﻳﺮ ﻣﺎﻟﺪﻳﻮ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد. در ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس از ﺑﺴﺘﺮﻫﺎي ﺷﻨﻲ و ﺳﻨﮕﺮﻳﺰهاي ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه اﺳﺖ.

128 Istogobius decratus: اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ وﺳﻴﻌﺘﺮﻳﻦ ﮔﺴﺘﺮه اﻧﺘﺸﺎر را در ﻣﻴﺎن ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي اﻳﻦ ﺟﻨﺲ دارد و از درﻳﺎي ﺳﺮخ آﻓﺮﻳﻘﺎي ﺟﻨﻮﺑﻲ و ﺑﻪﺳﻤﺖ ﺷﺮق ﺗﺎ ﺳﺎﺋﻮﻣﺎ ﮔﺴﺘﺮده اﺳﺖ. از آبﻫﺎي ﻣﺤﻔﻮظ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺻﺨﺮهاي- ﺷﻨﻲ و آﺑﺴﻨﮓ- ﻫﺎي ﻣﺮﺟﺎﻧﻲ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺷﺪه اﺳﺖ. Papillogobius melanobranchus: اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ از اﻧﺪوﻧﺰي ﺗﺎ ﻣﻮزاﻣﺒﻴﻚ ﺗﺎ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﮔﺴﺘﺮده اﺳﺖ. Parachaeturichthys polynema: اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ از ﺳﺎﺣﻞ آﻓﺮﻳﻘﺎي ﺷﺮﻗﻲ ﺗﺎ ﻏﺮب اﻗﻴﺎﻧﻮس آرام ﭘﺮاﻛﻨﺪه اﺳﺖ. از ﺑﺴﺘﺮﻫﺎي ﮔﻠﻲ ﺧﻠﻴﺞ ﻛﻮﻳﺖ ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه اﺳﺖ. Priolepis cinca: اﻧﺘﺸﺎر از آﻓﺮﻳﻘﺎي ﺷﺮﻗﻲ ﺗﺎ ﻏﺮب اﻗﻴﺎﻧﻮس آرام ﻣﻲرﺳﺪ. از آﺑﺴﻨﮓﻫﺎي ﻣﺮﺟﺎﻧﻲ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺷﺪه اﺳﺖ. Trimma winterbottomi: اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ از آﺑﺴﻨﮓﻫﺎي ﻣﺮﺟﺎﻧﻲ ﺟﻨﺎو و ﺟﻮرﻳﺪ، ﻋﺮﺳﺘﺎن ﺳﻌﻮدي، ﺟﺰﻳﺮه ﻗﺎرو و ﻛﻮﻳﺖ ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه اﺳﺖ. Valenciennea sexguttata: اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ در آﻓﺮﻳﻘﺎي ﺷﺮﻗﻲ ﺗﺎ ﺳﺎﺋﻮﻣﺎ و ﺟﺰاﻳﺮ ﻣﺎرﺷﺎل و در ﻏﺮب اﻗﻴﺎﻧﻮس آرام از ﺟﻨﻮب ژاﭘﻦ ﺗﺎ ﮔﺮت ﺑﺎرﻳﺮرﻳﻒ اﻧﺘﺸﺎر دارد. در ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس از ﺑﺴﺘﺮﻫﺎي ﺷﻨﻲ ﻧﺰدﻳﻚ ﺻﺨﺮهﻫﺎ و اﻏﻠﺐ زﻳﺮﺳﻨﮓﻫﺎ ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه اﺳﺖ.  ﺧﺎﻧﻮاده Dartifishes & Wormfishes) MICRODESMIDAE) Gunnellichthys viridescens: اﻳﻦ ﻣﺎﻫﻲ ﻛﺮﻣﻲ ﺷﻜﻞ از ﺟﺰاﻳﺮ ﺳﻴﺸﻞ، ﻣﺎﻟﺪﻳﻮ، ﮔﺮت ﺑﺎرﻳﺮ رﻳﻒ، ﭘﺎﻟﻮا و ﻣﺎرﺷﺎل ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد. در ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس از ﺑﺴﺘﺮﻫﺎي ﺷﻨﻲ - ﺳﻨﮕﺮﻳﺰهاي ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه اﺳﺖ. Pariogolossus raoi: اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﻋﻼوه ﺑﺮ ﺟﺰاﻳﺮ آﻧﺪاﻣﺎن از ﺟﻨﻮب ژاﭘﻦ، ﻓﻴﻠﻴﭙﻴﻦ، اﻧﺪوﻧﺰي، ﺟﺰاﻳﺮ ﻛﺎروﻟﻴﻦ و ﻓﻴﺠﻲ ﻧﻴﺰ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد. ﺣﻀﻮر اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ در ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس از ﻧﻈﺮ داﻣﻨﻪ اﻧﺘﺸﺎر آن ﺑﻪﺳﻤﺖ ﻏﺮب ﺣﺎﺋﺰ اﻫﻤﻴﺖ اﺳﺖ. در ﺧﻠﻴﺞ ﻋﻤﺎن دﻳﺪه ﺷﺪه اﺳﺖ. Ptereleotris microlepis: در ﻣﻴﺎن ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي اﻳﻦ ﺟﻨﺲ از وﺳﻴﻌﺘﺮﻳﻦ داﻣﻨﻪ اﻧﺘﺸﺎر ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ و از درﻳﺎي ﺳﺮخ، ﺳﺎﺣﻞ آﻓﺮﻳﻘﺎي ﺷﺮﻗﻲ ﺗﺎ ﺟﺰاﻳﺮ ﻻﻳﻦ (اﻗﻴﺎﻧﻮس آرام ﻣﺮﻛﺰي/ ﺟﻨﻮب ﺟﺰاﻳﺮ ﻫﺎواﻳﻲ) و ﻣﺠﻤﻊاﻟﺠﺰاﻳﺮ ﺗﻮاﻣﺎﺗﻮ ﮔﺴﺘﺮده اﺳﺖ. در ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس در آبﻫﺎي ﻛﻢﻋﻤﻖ و در ﺑﺎﻻي ﻛﻒ ﺑﺴﺘﺮ ﺳﻨﮓرﻳﺰهاي و ﺷﻨﻲ در ﻛﻨﺎر ﭘﻨﺎﻫﮕﺎه ﺣﻔﺮهاي ﺧﻮد ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه اﺳﺖ.  ﺧﺎﻧﻮاده Dargonets) CALLIONYMIDAE) Diplogrammus pygmaeus: اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺤﺪودي از ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس دﻳﺪه ﻣﻲﺷﻮد

129 5 – 7– اﻟﮕﻮي ﭘﺮاﻛﻨﺶ ﮔﺮوﻫﻬﺎي ﻏﺎﻟﺐ ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس اﻟﮕﻮي ﭘﺮاﻛﻨﺶ ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و ﺗﻨﮕﻪ ﻫﺮﻣﺰ ﺑﺮ اﺳﺎس اﻣﺎر و داده ﻫﺎي ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه از ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت و ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻪ ﺗﻐﻜﻴﻚ ﺳﻪ ﮔﺮوه از ﻣﺎﻫﻴﺎن اﺳﺘﺨﻮاﻧﻲ، ﻏﻀﺮوﻓﻲ (ﺳﻐﺮه ﻣﺎﻫﻴﺎن) و ﻏﻀﺮوﻓﻲ (ﻛﻮﺳﻪ ﻣﺎﻫﻴﺎن) ﺑﺎ ﺑﻜﺎر ﮔﻴﺮي GIS در ﻗﺎﻟﺐ ﻧﻘﺸﻪ ﻫﺎي زﻳﺮ اراﺋﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﮔﺮوﻫﻬﺎي اﺻﻠﻲ و ﻏﺎﻟﺐ ﻛﻪ داراي ﻓﺮاواﻧﻲ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ ﻫﻤﮕﻦ در اﺳﺘﺎﻧﻬﺎي ﺑﻮﺷﻬﺮ و ﻫﺮﻣﺰﮔﺎن ﺑﻮده اﻧﺪ ﺗﺮﺳﻴﻢ ﺷﺪه اﺳﺖ.

ﻧﻘﺸﻪ 5-2: اﻟﮕﻮي ﭘﺮاﻛﻨﺶ ﺧﺎﻧﻮاده Ariidae در ﻣﺤﺪوده آﺑﻬﺎي اﻳﺮاﻧﻲ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و ﺗﻨﮕﻪ ﻫﺮﻣﺰ

ﻧﻘﺸﻪ 5-3: اﻟﮕﻮي ﭘﺮاﻛﻨﺶ ﺧﺎﻧﻮاده Haemulidae در ﻣﺤﺪوده آﺑﻬﺎي اﻳﺮاﻧﻲ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و ﺗﻨﮕﻪ ﻫﺮﻣﺰ

130

ﻧﻘﺸﻪ 5-4: اﻟﮕﻮي ﭘﺮاﻛﻨﺶ ﺧﺎﻧﻮاده Lethrinidae در ﻣﺤﺪوده آﺑﻬﺎي اﻳﺮاﻧﻲ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و ﺗﻨﮕﻪ ﻫﺮﻣﺰ

ﻧﻘﺸﻪ 5-5 :اﻟﮕﻮي ﭘﺮاﻛﻨﺶ ﺧﺎﻧﻮاده Labridae در ﻣﺤﺪوده آﺑﻬﺎي اﻳﺮاﻧﻲ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و ﺗﻨﮕﻪ ﻫﺮﻣﺰ

131

ﻧﻘﺸﻪ 5-6 :اﻟﮕﻮي ﭘﺮاﻛﻨﺶ ﺳﻔﺮه ﻣﺎﻫﻴﺎن (Batoids) در ﻣﺤﺪوده آﺑﻬﺎي اﻳﺮاﻧﻲ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و ﺗﻨﮕﻪ ﻫﺮﻣﺰ

ﻧﻘﺸﻪ 5-7 :اﻟﮕﻮي ﭘﺮاﻛﻨﺶ ﻛﻮﺳﻪ ﻣﺎﻫﻴﺎن (Sharks) در ﻣﺤﺪوده آﺑﻬﺎي اﻳﺮاﻧﻲ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و ﺗﻨﮕﻪ ﻫﺮﻣﺰ

132 5-8-ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ات ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺣﺎﺻﻞ از اﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﻖ، ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺗﻜﻤﻴﻞ اﻃﻼﻋﺎت ، ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻫﺎي ﻣﺴﺘﺨﺮج از اﻳﻦ ﭘﮋوﻫﺶ در ﻗﺎﻟﺐ ﭼﻬﺎر ﻣﺤﻮر ﭘﮋوﻫﺸﻲ، آﻣﻮزﺷﻲ، ﺗﺮوﻳﺠﻲ و اﺟﺮاﻳﻲ (راﻫﺒﺮدي) ﺑﻪ ﺷﺮح زﻳﺮ اراﺋﻪ ﻣﻲ ﮔﺮدد:

5-8-1-ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ات ﭘﮋوﻫﺸﻲ  ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻨﻜﻪ ﻃﻲ دوره ﻫﺎي اﺧﻴﺮ ﻛﻪ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻫﺎي ﻣﺎﻫﻲ ﺷﻨﺎﺳﻲ ﻋﻤﺪﺗﺎ در ﺑﺨﺶ ﻫﺎي زﻳﺴﺘﮕﺎﻫﻬﺎي ﺳﺎﺣﻠﻲ و ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻛﻢ ﻋﻤﻖ ﺗﻤﺮﻛﺰ داﺷﺘﻪ اﺳﺖ، و در ﺑﺴﻴﺎري از ﻣﻮارد ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي اﺗﻔﺎﻗﻲ در ﺗﺮﻛﻴﺐ ﺻﻴﺪ ﺗﺮال ﭘﺮوژه ﻫﺎي ﺗﺤﻘﻴﻘﺎﺗﻲ را ﺷﺎﻣﻞ ﺷﺪه اﻧﺪ، ﺿﺮوري اﺳﺖ ﻛﻪ ﻓﻮن ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﺑﺎ ﺗﺎﻛﻴﺪ ﺑﺮ زﻳﺴﺘﮕﺎﻫﻬﺎي آﺑﺴﻨﮓ ﻫﺎي ﻣﺮﺟﺎﻧﻲ (ﺑﺎ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ واﺑﺴﺘﮕﻲ زﻳﺴﺘﮕﺎﻫﻲ ﺣﺪود 70 % از ﮔﻮﻧﻪ اي ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و ﺗﻨﮕﻪ ﻫﺮﻣﺰ ﺑﻪ ﻣﻨﺎﻃﻖ آﺑﺴﻨﮓ ﻫﺎي ﻣﺮﺟﺎﻧﻲ ) ﺑﺎ دﻗﺖ ﺑﻴﺸﺘﺮ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻓﻮن ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺗﻨﮕﻪ ﻫﺮﻣﺰ و ﺧﻠﻴﺞ ﻋﻤﺎن ﺑﺎ ﺗﺎﻛﻴﺪ ﺑﺮ ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي آﺑﻬﺎي ﻋﻤﻴﻖ و ﻧﺎﺷﻨﺎﺧﺘﻪ (ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل ﺻﻴﺪ آﺑﻬﺎي دور از ﺳﺎﺣﻞ و در واﻗﻊ ﺻﻴﺪ ﻫﻤﺮاه و ﺿﻤﻨﻲ ﻣﻴﻜﺘﻮﻓﻴﺪه (Mid water trawl) ﺑﺮ اﺳﺎس ﮔﺰار ش ﻫﺎي اﺧﻴﺮ از ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﻣﻨﺤﺼﺮ ﺑﻔﺮد (ﺣﺘﻲ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎي ﺟﺪﻳﺪ از ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺑﺮ اﺳﺎس ﮔﺸﺖ ﻫﺎي ﺗﺤﻘﻴﻘﺎﺗﻲ در اﺑﻬﺎي ﻋﻤﻴﻖ دور از ﺳﺎﺣﻞ از ﺳﻮي ﻣﻮﺳﺴﻪ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﻋﻠﻮم ﺷﻴﻼﺗﻲ ﻛﺸﻮر) ﻣﺘﻤﺮﻛﺰ ﮔﺮدد..  ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻨﻜﻪ ﮔﺮوه ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ دو ﺧﺎﻧﻮاده Gobies) GOBIIDAE) و (Bleenies) BLENNIIDAE در ردﻳﻒ ﻫﺎي ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﺗﻌﺪاد ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎ را در ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و ﺧﻠﻴﺞ ﻋﻤﺎن، و ﺳﺎﻳﺮ ﺣﻮﺿﻪ ﻫﺎي درﻳﺎﻳﻲ اﻗﻴﺎﻧﻮس ﻫﻨﺪ (درﻳﺎي ﺳﺮخ، ﺧﻠﻴﺞ ﻋﺪن و ﺧﻠﻴﺞ ﻋﻘﺒﻪ) ﺑﻪ ﺧﻮد اﺧﺘﺼﺎص داده اﻧﺪ، و از ﻃﺮﻓﻲ واﺑﺴﺘﮕﻲ آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﺑﺨﺶ ﻫﺎي ﺳﺎﺣﻠﻲ و ﮔﺴﺘﺮده زﻳﺴﺘﮕﺎﻫﻬﺎي ﭘﻴﺶ ﻛﺮاﻧﻪ ﺗﺎ ﭘﺲ ﻛﺮاﻧﻪ، ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲ رﺳﺪ ﻛﺸﻒ و ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﺟﺪﻳﺪ اﻳﻦ دو ﺧﺎﻧﻮاده ﺑﻪ ﻣﺮاﺗﺐ ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﺳﺎﻳﺮ ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎ ﺑﺎﺷﺪ. ﭼﺮا ﻛﻪ ﻃﻲ ﺳﺎﻟﻬﺎي 2012 - 1975 م. از ﺗﻌﺪاد 74 ﮔﻮﻧﻪ ﺟﺪﻳﺪ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﺷﺪه ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و ﺧﻠﻴﺞ ﻋﻤﺎن، 28 ﮔﻮﻧﻪ (8/37 %) ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ اﻳﻦ دو ﺧﺎﻧﻮاده ﺑﻮده اﺳﺖ. ﻟﺬا ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻣﻲ ﮔﺮدد ﻛﻪ زﻳﺴﺘﮕﺎﻫﻬﺎي اﺧﺘﺼﺎﺻﻲ (Biotope) ﺳﺎﺣﻠﻲ – درﻳﺎﻳﻲ و ﺑﺨﺼﻮص ﻣﺤﻴﻂ ﻫﺎي زﻳﺴﺘﻲ ﺟﺪا اﻓﺘﺎده و ﻣﻨﺰوي ﺑﺎ ﺣﺪاﻗﻞ ارﺗﺒﺎط اﺑﻲ ﺑﺎ درﻳﺎ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮارﮔﻴﺮﻧﺪ و ﻓﻮن ﻣﺎﻫﻴﺎن اﻳﻦ ﻧﻮاﺣﻲ ﺑﺎ دﻗﺖ ﺑﻴﺸﺘﺮي ﻣﻮرد ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻗﺮار ﮔﻴﺮﻧﺪ. زﻳﺴﺘﮕﺎﻫﻬﺎي ﻛﺸﻨﺪاﻧﻬﺎي ﭘﺸﺖ ﺳﺪي Back) (barrier و ﺣﻮﺿﭽﻪ ﻫﺎي ﻛﺸﻨﺪي (Tidal pools) ﺟﻬﺖ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﺮداري ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰي ﺷﺪه و اﻧﺠﺎم ﭘﮋوﻫﺶ ﻣﻮرد ﺗﺎﻛﻴﺪ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ.

133  ﺿﺮوري اﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﻤﻜﺎرﻳﻬﺎي ﻓﺮا ﻣﻨﻄﻘﻪ اي ﻣﻮرد ﺗﺎﻛﻴﺪ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد ، ﭼﺮا ﻛﻪ اﻧﺠﺎم ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت و ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﺮداري ﻫﺎي ﻓﺮا ﻣﺮزي و ﻳﺎ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﻣﺸﺘﺮك و ﺗﺒﺎدل اﻃﻼﻋﺎت ﻣﻨﻄﻘﻪ اي و ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠﻲ (ﺧﻠﻴﺞ ﻋﻤﺎن و درﻳﺎ ي ﻋﺮب و از ﺳﻤﺖ ﺷﺮق ﺗﺎ ﺳﻮاﺣﻞ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎن و ﺧﻠﻴﺞ ﺑﻨﮕﺎل و از ﺳﻤﺖ ﺟﻨﻮب ﻏﺮب ﺗﺎ ﺧﻠﻴﺞ ﻋﺪن و درﻳﺎي ﺳﺮخ) ﻣﻮﺟﺐ ﻣﻲ ﮔﺮدد ﻛﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻧﻈﺮﻳﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎي ﺟﺎﻧﻮري و ﻗﺮاﺑﺖ ﻫﺎي زﻳﺴﺘﮕﺎﻫﻲ و ﺟﻤﻌﻴﺘﻲ ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎ (Sympatric – Holopatric – Vicariance) دﻻﻳﻞ و ﻣﺴﺘﻨﺪات ﺑﻴﺸﺘﺮ وﻣﺤﻜﻤﺘﺮي ﺟﻤﻊ آوري و ﻣﻮرد ﺗﺠﺰﻳﻪ و ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد. 5-8-2-ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدات آﻣﻮزﺷﻲ  ﻧﻈﺮ ﺑﻪ اﻫﻤﻴﺖ ﻣﺒﺎﺣﺚ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ رده ﺑﻨﺪي و اﺻﻮل ﺳﻴﺴﺘﻤﺎﺗﻴﻚ ﺟﺎﻧﻮري، و از ﻃﺮﻓﻲ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻨﻜﻪ در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ ﻣﻲ ﺗﻮان ﺑﻪ اﺳﺘﻨﺎد ﻗﻮاﻧﻴﻦ و اﻳﺘﻢ ﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ اﺳﺘﺎﻧﺪارد اﺻﻮل رده ﺑﻨﺪي ﺟﺎﻧﻮري ICZN ﺑﻬﺮه ﮔﻴﺮي ﻧﻤﻮد، ﺿﺮوري اﺳﺖ ﻛﻪ در ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت اﻣﻮزﺷﻲ رﺷﺘﻪ اي ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﻋﻠﻮم درﻳﺎﻳﻲ و ﺷﻴﻼت و اﺑﺰﻳﺎن در داﻧﺸﮕﺎﻫﻬﺎ ي ﻛﺸﻮر ﺗﺮﺗﻴﺒﻲ اﺗﺨﺎذ ﮔﺮدد ﻛﻪ ﻣﻮﺿﻮع ﺳﻴﺴﺘﻤﺎﺗﻴﻚ ﻣﺎﻫﻲ ﺷﻨﺎﺳﻲ ﺑﺮ ﭘﺎﻳﻪ و اﺻﻮل ﺻﺤﻴﺢ اراﺋﻪ ﮔﺮدد. ﺑﺪﻳﻬﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻣﺒﺤﺚ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ در ﻗﺎﻟﺐ درس ﻣﺎﻫﻲ ﺷﻨﺎﺳﻲ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان اوﻟﻮﻳﺖ ﺳﺮ ﻓﺼﻞ اﻣﻮزﺷﻲ ﻣﺪ ﻧﻈﺮ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد و ﻳﺎ اﻳﻨﻜﻪ در ﻗﺎﻟﺐ ﻛﺎرﮔﺎه اﻣﻮزﺷﻲ ﺑﺮاي داﻧﺸﺠﻮﻳﺎن و ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮان اراﺋﻪ ﺷﻮد. 5-8-3-ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدات ﺗﺮوﻳﺠﻲ  ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﻮارد اﺷﺎره ده در دو ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﭘﮋوﻫﺸﻲ، و ﺑﺮ اﺳﺎس ﺑﺮرﺳﻲ اﻧﺠﺎم ﺷﺪه در ﺧﺼﻮص ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﭼﻨﺪ دﻫﻪ اﺧﻴﺮ ﻣﺎﻫﻲ ﺷﻨﺎﺳﻲ در اﻳﺮان، ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲ رﺳﺪ ﻛﻪ ﻓﺼﻞ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻣﺎﻫﻲ ﺷﻨﺎﺳﻲ ﺳﻴﺴﺘﻤﺎﺗﻴﻚ ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﺗﺤﻮل و ﺗﺨﺼﺺ ﮔﺮاﻳﻲ دارد. ﺑﻄﻮرﻳﻜﻪ در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ اﻃﻼﻋﺎت و داده ﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد ﻧﺸﺎﻧﺪﻫﻨﺪه وﺿﻌﻴﺖ و ﺟﺎﻳﮕﺎه ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻣﺎﻫﻴﺎن درﻳﺎﻳﻲ اﻳﺮان در ﻣﺤﺪوده ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و ﺧﻠﻴﺞ ﻋﻤﺎن ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ. ﻟﺬا ﻣﻲ ﺑﺎﻳﺴﺖ ﻫﻢ ﺳﻮ ﺑﺎ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻫﺎي ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠﻲ ﻣﺎﻫﻲ ﺷﻨﺎﺳﻲ و ﺗﺎﻛﺴﻮﻧﻮﻣﻴﻚ ﻣﺎﻫﻴﺎن، ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت و ﭘﮋوﻫﺶ ﻫﺎ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺗﺨﺼﺼﻲ ﺑﺮ روي راﺳﺘﻪ، ﺧﺎﻧﻮاده ه و ﻳﺎ در ﺣﺪ ﺗﺎﻛﺴﻮن ﺟﻨﺲ ﻣﻮرد ﺑﺎزﻧﮕﺮي و ﺗﻮﺻﻴﻒ ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎ ﺑﺎﺷﺪ. ﭼﻨﻴﻦ وﺿﻌﻴﺘﻲ ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺎ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت FAO در زﻣﻴﻨﻪ ﺑﺎزﻧﮕﺮي ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد. در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﻲ ﺑﺎﻳﺴﺖ اوﻟﻮﻳﺖ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎﻳﻲ داده ﺷﻮد ﻛﻪ وﺿﻌﻴﺖ ﺗﻐﻴﻴﺮات ﮔﻮﻧﻪ اي ﺗﺎﻛﺴﻮﻧﻮﻣﻴﻚ ﺷﺪﻳﺪي داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ. در اﻳﻦ ﺧﺼﻮص ﻣﻲ ﺗﻮان ﺑﻪ اوﻟﻮﻳﺖ اول ﺑﺮاي ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎ و ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﺗﺠﺎرﺗﻲ – ﺷﻴﻼﺗﻲ ﻧﻈﻴﺮ – Lutjanidae – Scomberidae – Haemolidae – Clupeidae Sparidae اﺷﺎره ﻧﻤﻮد و اوﻟﻮﻳﺖ دوم ﺑﺮاي ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎي ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺮﺟﺎﻧﻲ ﻧﻈﻴﺮ Apogonidae – Scorpanidae اﺷﺎره ﻧﻤﻮد.

134  اﻃﻼﻋﺎت و ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺣﺎﺻﻞ از اﻳﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﺑﺎ ﺗﺎﻛﻴﺪ ﺑﺮ اراﺋﻪ ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺗﺎ ﺳﺎل ﺑﺮرﺳﻲ (2015) از ﺳﻮي ﺗﻴﻢ ﻧﺤﻘﻴﻖ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﺎ ﻫﻤﻜﺎري و ﺣﻤﺎﻳﺖ داﻧﺸﮕﺎه آزاد اﺳﻼﻣﻲ – واﺣﺪ ﻋﻠﻮم و ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت) و ﻣﻮﺳﺴﻪ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﻋﻠﻮم ﺷﻴﻼﺗﻲ ﻛﺸﻮر در اﺑﻌﺎد ﻣﻠﻲ، ﻣﻨﻄﻘﻪ و ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠﻞ اﻃﻼع رﺳﺎﻧﻲ ﮔﺮدد و ﺣﺘﻲ رﺳﺎﻧﻪ اي ﮔﺮدد. ﺑﺪﻳﻬﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﭼﺎپ ﻣﻘﺎﻻت ﻣﺘﻌﺪد و ﺣﺘﻲ در ﻗﺎﻟﺐ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﻫﺎي ﻛﻮﺗﺎه در ﻧﺸﺮﻳﺎت ﻣﻌﺘﺒﺮ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺴﻴﺎر ﻣﻮﺛﺮ واﻗﻊ ﺷﻮد و در واﻗﻊ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد. 5-8-4-ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدات اﺟﺮاﻳﻲ (ﻣﺪﻳﺮﻳﺘﻲ)  اﻛﺜﺮﻳﺖ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﻣﻮزه اي اﻳﺮان ﺑﺎ ﺷﺮاﻳﻂ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻣﻮزه اي ﺟﻤﻊ اوري، ﺗﺜﺒﻴﺖ و ﻧﮕﻬﺪاري ﻧﻤﻲ ﺷﻮﻧﺪ و ﻏﺎﻟﺒﺎ ﺟﻨﺒﻪ ﻫﺎي ﻧﻤﺎﻳﺸﻲ اﻧﻬﺎ در ﻧﻈﺮﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ. از ﻃﺮﻓﻲ ﺑﺴﻴﺎري از ﻋﺪم ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻫﺎي دﻗﻴﻖ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﻣﻮزه اي داﺧﻞ ﻛﺸﻮر ﺗﺎ ﺣﺪ ﺗﺎﻛﺴﻮن ﮔﻮﻧﻪ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﺑﻬﻢ ﺧﻮردن ﻓﺮم ﻧﻤﻮﻧﻪ و ﻳﺎ ﺻﺪﻣﺎت ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ و ﺗﺨﺮﻳﺐ ﻣﻮرﻓﻮﻟﻮژي اﻧﻬﺎ ﺑﻮده اﺳﺖ. ﻟﺬا در ﭼﻨﻴﻦ ﺷﺮاﻳﻄﻲ اﻣﺎﻛﻦ ﺑﺎز ﺑﻴﻨﻲ و ﺑﺎز ﻧﮕﺮي ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎ در ﺷﺮاﻳﻄﻲ ﻛﻪ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻣﺸﻜﻮك و ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻧﺸﺪه ﺑﺎﺷﺪ، دﺷﻮار و ﺷﺎﻳﺪ ﻏﻴﺮ ﻣﻤﻜﻦ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد. ﭼﺮا ﻛﻪ ﻋﻼوه ﺑﺮ ﻣﻮارد ذﻛﺮ ﺷﺪه ، دﺳﺘﺮﺳﻲ ﺑﻪ وﻳﮋﮔﻴﻬﺎي ﻣﻮرﻓﻮﻣﺘﺮﻳﻚ و ﻣﺮﻳﺴﺘﻴﻚ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻦ در ﺷﻴﺸﻪ ﻫﺎي ﭘﻠﻮم ﺷﺪه اﻣﻜﺎن ﻧﺨﻮاﻫﺪ داﺷﺖ. ﻟﺬا ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻣﻲ ﮔﺮدد ﻛﻪ ﺿﻤﻦ اﻃﻼع رﺳﺎﻧﻲ ﺑﻪ ﺑﺨﺶ ﻣﺎﻫﻲ ﺷﻨﺎﺳﻲ ﻣﻮزه اي ﻣﻬﻢ و اﺻﻠﻲ ﻛﺸﻮر (داﻧﺸﮕﺎﻫﻴﻲ و ﺗﺤﻘﻴﻘﺎﺗﻲ) ﻟﺰوم اﻧﺠﺎم ﻣﺮاﺣﻞ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺑﺮ اﺳﺎس رده ﺑﻨﺪي ICZN اراﺋﻪ ﮔﺮدد. ﺑﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻣﻲ ﺗﻮان ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪي ﺷﺪه ﻣﻮزه اي را ﻧﻴﺰ ﺑﻪ روز و اﺻﻼح ﻧﻤﻮد.  ﻧﻈﺮ ﺑﻪ اﻳﻨﻜﻪ ﺷﺮاﻳﻂ زﻳﺴﺘﻲ و زﻳﺴﺘﮕﺎﻫﻴﻲ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻓﻼت ﻗﺎره و درﻳﺎي ﻧﺴﺒﺘﺎ ﺟﻮان ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ زﻣﻴﻦ ﺷﻨﺎﺳﻲ در ﻧﺎﺣﻴﻪ ﭘﻠﺌﻮ آرﻛﺘﻴﻚ ﻣﻮﺟﺐ ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ ﻏﺎﻟﺒﺖ ﻓﻮن ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺑﻪ ﺳﻤﺖ زﻳﺴﺘﮕﺎﻫﻬﺎي ﺑﻨﺘﻴﻚ ﮔﺮاﻳﺶ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ و ﻫﻤﺎﻧﮕﻮﻧﻪ ﻛﻪ اﺷﺎره ﮔﺮدﻳﺪ ﺣﺪود 70 % ﻣﺎﻫﻴﺎن واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ زﻳﺴﺘﮕﺎﻫﻬﺎي ﻣﺮﺟﺎﻧﻲ، ﭘﻴﺮاﻣﻮن آﺑﺴﻨﮓ ﻫﺎي ﻣﺮﺟﺎﻧﻲ، ﺳﻨﮕﻲ – ﺻﺨﺮه اي ﻫﺴﺘﻨﺪ، ﻟﺬا ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻣﻲ ﮔﺮدد ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﻬﺮه ﺑﺮداري ﭘﺎﻳﺪار از ﻣﻨﺎﺑﻊ زﻧﺪه درﻳﺎﻳﻲ اﻳﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ از ﺳﻮي ﺳﺎزﻣﺎﻧﻬﺎي ﻣﺘﻮﻟﻲ و ﺑﻬﺮه ﺑﺮدار ﺑﻪ ﻧﺤﻮي ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰي ﮔﺮدد ﻛﻪ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ اﻛﻮﺳﻴﺴﺘﻢ ﻣﺤﻮر ﺑﺎ ﺗﺎﻛﻴﺪ ﺑﺮ ذﺧﺎﻳﺮ ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺑﺴﺘﺮ زي و ﻛﻔﺰي ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد. ﺑﺪﻳﻬﻲ اﺳﺖ ﻣﻮﺳﺴﺎت و ﺳﺎزﻣﺎﻧﻬﺎي ﭘﮋوﻫﺸﻲ ﻧﻈﻴﺮ ﻣﻮﺳﺴﻪ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﻋﻠﻮم ﺷﻴﻼﺗﻲ ﻛﺸﻮر ﻧﻴﺰ ﺑﺮ اﻧﺠﺎم ﻃﺮح ﻫﺎ و ﭘﺮوژه ﻫﺎ را ﺑﺎ ﻣﺤﻮرﻳﺖ اﻛﻮﺳﻴﺴﺘﻤﻲ اﻧﺠﺎم داده و ﺑﺪﻳﻦ ﻟﺤﺎظ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت را ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﺗﻔﻜﻴﻚ زﻳﺴﺘﮕﺎﻫﻲ و ﺣﺘﻲ ﺑﻪ ﺗﻔﻜﻴﻚ ﮔﺮوه ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي در ﻣﻌﺮض ﺧﻄﺮ و ﻣﻮرد ﺗﻬﺪﻳﺪ (از ﻧﻈﺮ دﺧﺎﻳﺮ ) ﺑﻪ ﺳﺎزﻣﺎﻧﻬﺎي اﺟﺮاﻳﻲ اﻋﻼم ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ. ﺷﺎﻳﺎن ذﻛﺮ اﺳﺖ ﻛﻪ در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ ﻧﻴﺰ ﻣﻮﺳﺴﻪ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﻋﻠﻮم ﺷﻴﻼﺗﻲ ﻛﺸﻮر ﻧﻴﺰ ﭼﻨﻴﻦ راﻫﺒﺮدي را ﺑﺮاي ﺑﺮرﺳﻲ و ارزﻳﺎﺑﻲ ذﺧﺎﻳﺮ ﻣﺎﻫﻴﺎن ﻗﺎﺑﻞ ﺑﻬﺮه ﺑﺮداري در دﺳﺘﻮر ﻛﺎر ﻗﺮار داده اﺳﺖ.

135

ﻣﻨﺎﺑﻊ و ﻣﺎﺧﺬ

136 ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻓﺎرﺳﻲ 1. .ﺳﺘﺎري،م. د. ﺷﺎﻫﺴﻮﻧﻲ، و ش. ﺷﻔﻴﻌﻲ،1382.ﻣﺎﻫﻲ ﺷﻨﺎﺳﻲ(2) ﺳﻴﺴﺘﻤﺎﺗﻴﻚ. اﻧﺘﺸﺎرات ﺣﻖ ﺷﻨﺎس.ص159 - 162. 2. اﺳﺪي، ه. و ر. دﻫﻘﺎﻧﻲ، 1375 . اﻃﻠﺲ ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و درﻳﺎي ﻋﻤﺎن، ﻣﻮﺳﺴﻪ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺷﻴﻼت اﻳﺮان، ﺗﻬﺮان. 3. ﺑﻠﻚ، ر.، 1381. ﭘﺎﻟﺌﻮ ﻧﺘﻮﻟﻮژي (ﺗﺮﺟﻤﻪ ﻋﻠﻲ ﻣﻴﺜﻤﻲ)، ﺳﺎزﻣﺎن ﺣﻔﺎﻇﺖ ﻣﺤﻴﻂ زﻳﺴﺖ، ﺗﻬﺮان. دﺷﺘﺒﺎن، ﻫﺎﻳﺪه، 1375. ﺑﺮرﺳﻲ ﻓﻮن ﻣﺎﻫﻴﺎن دوﻧﻴﻦ و ﻛﺮﺑﻮﻧﻴﻔﺮ اﻟﺒﺮز ، داﻧﺸﮕﺎه آزاد اﺳﻼﻣﻲ، ﺗﻬﺮان، 224 ﺻﻔﺨﻪ. 4. ﺑﻠﮕﻮاد,ه. و ﻟﻮﭘﻨﺘﻴﻦ، ب.1994.ﺗﺮﺟﻤﻪ اﻋﺘﻤﺎد,ا.وﻣﺨﻴﺮ,ب.1377.ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس؛اﻧﺘﺸﺎرات داﻧﺸﮕﺎه ﺗﻬﺮان.ﺗﻬﺮان.اﻳﺮان.ص416 5. ﺑﻬﺮوزي راد، ب، 1371، ﺗﻌﻴﻴﻦ رژﻳﻢ ﻏﺬاﻳﻲ ﭘﺮﻧﺪﮔﺎن ﻣﺎﻫﻲ ﺧﻮار اﻳﺮان ، ﭘﺎﻳﺎﻧﻦ ﻧﺎﻣﻪ ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﻲ ارﺷﺪ، داﻧﺸﻜﺪه ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻃﺒﻴﻌﻲ، داﻧﺸﮕﺎه ﺗﻬﺮان. 6. ﺟﺎوﻳﺪ ﻣﺤﻤﺪﭘﻮر، ج.1380.ﺑﺮرﺳﻲ ﺗﺎﻛﺴﻮﻧﻮﻣﻲ,اﺻﻼح,رده ﺑﻨﺪي وﺗﻜﻤﻴﻞ ﻓﻬﺮﺳﺖ ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎي ﻣﺎﻫﻴﺎن اﺳﺘﺨﻮاﻧﻲ درﻳﺎﻳﻲ (ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس وﺧﻠﻴﺞ ﻋﻤﺎن )ﻣﻮزه ﻣﻠﻲ ﺗﺎرﻳﺦ ﻃﺒﻴﻌﻲ اﻳﺮان،ﭘﺎﻳﺎن ﻧﺎﻣﻪ ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﻲ ارﺷﺪ،داﻧﺸﮕﺎه ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻣﺪرس. ص54 7. ﺟﺎوﻳﺪ ﻣﺤﻤﺪﭘﻮر، ج.1380،ﺑﺮرﺳﻲ ﺳﻴﺴﺘﻤﺎﺗﻴﻜﻲ ﻣﺎﻫﻴﺎن اﺳﺘﺨﻮاﻧﻲ درﻳﺎﻳﻲ (ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس وﺧﻠﻴﺞ ﻋﻤﺎن ) ﻣﻮزه ﻣﻠﻲ ﺗﺎرﻳﺦ ﻃﺒﻴﻌﻲ اﻳﺮان،ﺳﻤﻴﻨﺎر ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﻲ ارﺷﺪ،داﻧﺸﮕﺎه ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻣﺪرس.ص 6 - 8 8. ﺣﺴﻴﻦ زاده، ه. و ع. ﻛﻤﺎﻟﻲ. 1382 . ﻣﺎﻫﻴﺎن زﻳﻨﺘﻲ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ، ﻣﻮﺳﺴﻪ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺷﻴﻼت اﻳﺮان، ﺗﻬﺮان. 9. دوﻳﻠﺮ، ش.1365ه.ش. دﻳﺒﺎﭼﻪ اي ﺑﺮ ﻋﻠﻢ ﺳﻴﺴﺘﻤﺎﺗﻴﻚ ﻣﻬﺮه داران.دروﻳﺶ ،ج،ﻣﻮﺳﺴﻪ اﻧﺘﺸﺎرات اﻣﻴﺮﻛﺒﻴﺮ،ﺗﻬﺮان . 10. رﺑﺎﻧﻲ ﻫﺎ، م. 1386 . اﻳﻜﺘﻴﻮﭘﻼﻧﻜﺘﻮﻧﻬﺎي درﻳﺎﻳﻲ، اﻧﺘﺸﺎرات ﻧﻘﺶ ﻣﻬﺮ، ﺗﻬﺮان 11. زواره اي، اﻟﻒ.، 1387. ﭘﺎﻟﺌﻮ ﻧﺘﻮﻟﻮژي، ﺳﺎزﻣﺎن ﺣﻔﺎﻇﺖ ﻣﺤﻴﻂ زﻳﺴﺖ، ﺗﻬﺮان،197 ﺻﻔﺤﻪ 12. ﺷﻬﺮاﺑﻲ، م.، 1380. زﻣﻴﻦ ﺷﻨﺎﺳﻲ درﻳﺎﻫﺎي اﻳﺮان، ﺳﺎزﻣﺎن زﻣﻴﻦ ﺷﻨﺎﺳﻲ، ﺗﻬﺮان، 161 ﺻﻔﺤﻪ. 13. ﺻﺎدﻗﻲ، ن.(1380 ش). وﻳﮋﮔﻲ ﻫﺎي زﻳﺴﺘﻲ و رﻳﺨﺖ ﺷﻨﺎﺳﻲ ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺟﻨﻮب اﻳﺮان(ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و ﺧﻠﻴﺞ ﻋﻤﺎن). (ﭼﺎپ اول). ﺗﻬﺮان: ﻧﻘﺶ ﻣﻬﺮ. 14. ﺻﺪر اﻟﺤﺎﻓﻈﻲ، ر.، 1369. ﺑﺮرﺳﻲ ﻧﻘﺶ ﻣﻮزه ﺗﺎرﻳﺦ ﻃﺒﻴﻌﻲ اﻳﺮان ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﻣﺮﻛﺰ اﻃﻼع رﺳﺎﻧﻲ،ﭘﺎﻳﺎن ﻧﺎﻣﻪ ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﻲ ارﺷﺪ،داﻧﺸﻜﺪه ﻋﻠﻮم ﺗﺮﺑﻴﺘﻲ،داﻧﺸﮕﺎه ﺗﻬﺮان .

137 15. ﻋﺒﺪﻟﻲ، اﻟﻒ. ، 1378، ﻣﺎﻫﻴﺎن آﺑﻬﺎي داﺧﻠﻲ اﻳﺮان، اﻧﺘﺸﺎرات ﻣﻮزه ﻃﺒﻴﻌﺖ و ﺣﻴﺎت وﺣﺶ اﻳﺮان. 16. ﻋﺒﺪﻟﻲ، اﻟﻒ، 1363.ﻣﺎﻫﻴﺎن آﺑﻬﺎي داﺧﻠﻲ اﻳﺮان(ﭼﺎپ اول).ﺗﻬﺮان:ﻧﻘﺶ ﻣﺎﻧﺎ. 17. ﻋﻮﻓﻲ ، ف. ، 1384 . ﮔﻮﻧﻪ ﺷﻨﺎﺳﻲ و ﺗﻨﻮع ﮔﻮﻧﻪ اي ﻣﺎﻫﻴﺎن زﻳﺴﺘﮕﺎﻫﻬﺎ و اﻛﻮﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎي ﺳﺎﺣﻠﻲ – درﻳﺎﻳﻲ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و درﻳﺎي ﻋﻤﺎن ، ﻣﻮﺳﺴﻪ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺷﻴﻼت اﻳﺮان، ﺗﻬﺮان. 18. ﻋﻮﻓﻲ ، ف. و م. رﺑﺎﻧﻲ ﻫﺎ، 1380 . ﺗﻨﻮع زﻳﺴﺘﻲ ﻣﺎﻫﻴﺎن آﺑﻬﺎي اﻳﺮاي ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و درﻳﺎي ﻋﻤﺎن ﺑﺮ اﺳﺎس ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪي اﻛﻮ ﻟﻮژﻳﻚ و ﺗﻨﻮع زﻳﺴﺘﮕﺎﻫﻲ، ﻣﻮﺳﺴﻪ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺷﻴﻼت اﻳﺮان، ﺗﻬﺮان. 19. ﻋﻮﻓﻲ، ف .1379.ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ وﻣﻌﺮﻓﻲ ﻣﺎﻫﻴﺎن ﻣﻮزه ﺟﺎﻧﻮر ﺷﻨﺎﺳﻲ داﻧﺸﻜﺪه ﻋﻠﻮم داﻧﺸﮕﺎه ﺷﻬﻴﺪ ﺑﺎﻫﻨﺮ ﻛﺮﻣﺎن.ﻣﻮﺳﺴﻪ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺷﻴﻼت اﻳﺮان.ﺗﻬﺮان. 20. ﻋﻮﻓﻲ، ف. و اﻳﺰد ﭘﻨﺎﻫﻲ، غ.، 1387. ﻓﻮن ﻓﺴﻴﻞ ﻣﺎﻫﻴﺎن اﺳﺘﺎن ﺑﻮﺷﻬﺮ در ﻻﻳﻪ ﻫﺎي رﺳﻮﺑﻲ ﺳﺎزﻧﺪ ﺗﻨﮕﺴﺘﺎن، ﻣﻮﺳﺴﻪ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺷﻴﻼت اﻳﺮان، ﺗﻬﺮان، 37 ﺻﻔﺤﻪ. 21. ﻋﻮﻓﻲ، ف.، 1370. ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﮔﺰارش ﻫﺎي ﺑﺮرﺳﻲ ﺑﻴﻮﻟﻮژﻳﻚ ﺳﺎردﻳﻦ ﻣﺎﻫﻴﺎن در ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و درﻳﺎي ﻋﻤﺎن، ﻣﺮﻛﺰ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺷﻴﻼت ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ، ﺑﻮﺷﻬﺮ . 22. ﻋﻮﻓﻲ، ف.، 1372. ﻧﻮاﺣﻲ ﺻﻴﺎدي و ﺻﻴﺪﮔﺎﻫﻬﺎي ﺳﻨﺘﻲ ﺳﺎردﻳﻦ ﻣﺎﻫﻴﺎن در ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و درﻳﺎي ﻋﻤﺎن، ﻣﺎﻫﻨﺎﻣﻪ آﺑﺰﻳﺎن، ﺷﻤﺎره 29، ﺗﻬﺮان. 23. ﻋﻮﻓﻲ، ف.، 1373. رده ﺑﻨﺪي ﺷﮓ ﻣﺎﻫﻴﺎن و ﻣﻌﺮﻓﻲ ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي ﺳﺎردﻳﻦ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و درﻳﺎي ﻋﻤﺎن، ﻣﺎﻫﻨﺎﻣﻪ آﺑﺰﻳﺎن ، ﺷﻤﺎره 34، ﺗﻬﺮان. 24. ﻋﻮﻓﻲ، ف.، 1373.اوﻟﻴﻦ ﮔﺰارش ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ وﻣﻌﺮﻓﻲ ﺟﻨﺲ وﮔﻮﻧﻪ ﺑﻮﻣﻲ ﺳﺎردﻳﻦ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس (Herklosichthys lossei(Wongratana,1983.ﻣﺮﻛﺰ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺷﻴﻼت ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس.ﺑﻮﺷﻬﺮ. 25. ﻋﻮﻓﻲ، ف.1380.ﮔﺰارش ﻣﺎﻣﻮرﻳﺖ ﭘﺮوژه ﻫﻴﺪروﻟﻮژي وﻫﻴﺪروﺑﻴﻮﻟﻮژي ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس ﮔﺸﺖ ﺑﻬﺎر 1380.ﻣﻮﺳﺴﻪ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺷﻴﻼت اﻳﺮان .ﺗﻬﺮان. 26. ﻋﻮﻓﻲ،ف.1380.ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ وﻣﻌﺮﻓﻲ ﻣﺎﻫﻴﺎن ﻣﻮزه ﻣﺎﻫﻲ ﺷﻨﺎﺳﻲ ﻣﺮﻛﺰ ﻣﻴﺮزا ﻛﻮﭼﻚ ﺧﺎن رﺷﺖ. ﮔﻴﻼن.رﺷﺖ. 27. ﻓﺎﺿﻞ، اﻟﻒ.، 1379. ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻣﻘﺎﻻت دﻳﺮﻳﻦ ﺷﻨﺎﺳﻲ و ﺗﻨﻮع زﻳﺴﺘﻲ، اﻧﺘﺸﺎرات ﺳﺎزﻣﺎن ﺣﻔﺎﻇﺖ ﻣﺤﻴﻂ زﻳﺴﺖ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻋﻤﺮان ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ ﻣﺘﺤﺪ.ﺗﻬﺮان. 28. ﻓﺎﻃﻤﻲ، م.1379. اﻛﻮﺑﻴﻮﻟﻮژي ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس وﺧﻠﻴﺞ ﻋﻤﺎن، ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﻣﻮج ﺳﺒﺰ، ﺷﻤﺎره1و2 - ﺗﻬﺮان.

138 29. ﻛﺎﻣﺮاﻧﻲ، ر. و م. اﻗﺘﺪاري، 1391. دﻳﺮﻳﻨﻪ ﺷﻨﺎﺳﻲ ﻓﺴﻴﻞ آﺑﺰﻳﺎن زاﮔﺮس ﻣﻴﺎﻧﻲ، ﻧﺸﺮﻳﻪ زﻣﻴﻦ ﺷﻨﺎﺳﻲ، ﺷﻤﺎره 26،ﺗﻬﺮان. 30. ﻛﺮدواﻧﻲ، پ. ، 1374، اﻛﻮﺳ ﻴﺴﺘﻢﻫﺎي آﺑﻲ اﻳﺮان (ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس و درﻳﺎي ﻋﻤﺎن) . اﻧﺘﺸﺎرات ﺳﺎزﻣﺎن ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت و آﻣﻮزش ﺷﻴﻼت، ﺗﻬﺮان . 31. ﻣﺠﺘﻬﺪي، اﻟﻒ.، م. اﻗﺘﺪاري و ﻧﻮ ﺷﺎه ﻣﺤﻤﺪي، 1390. ﻛﺎوش ﻫﺎي دﻳﺮﻳﻨﻪ ﺷﻨﺎﺳﻲ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺑﺎﺑﺎ ﺣﻴﺪر - ﭼﻬﺎرﻣﺤﺎل ﺑﺨﺘﻴﺎري، ﺳﺎزﻣﺎن زﻣﻴﻦ ﺷﻨﺎﺳﻲ، ﺗﻬﺮان. 32. ﻣﺠﻨﻮﻧﻴﺎن، ه .، داﻧﺶ، م.، ﻛﻴﺎﺑﻲ، پ.، 1384. ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎي ﺟﺎﻧﻮري اﻳﺮان (ﺟﻠﺪ اول) (ﻣﺎﻫﻴﺎن درﻳﺎي ﺧﺰر - آﺑﻬﺎي داﺧﻠﻲ - ﺧﻠﻴﺞﻓﺎرس و درﻳﺎي ﻋﻤﺎن)، اﻧﺘﺸﺎرات ﺳﺎزﻣﺎن ﺣﻔﺎﻇﺖ ﻣﺤﻴﻂ زﻳﺴﺖ، ﺗﻬﺮان. 33. ﻣﺠﻨﻮﻧﻴﺎن، ه .، م. داﻧﺶ، و ب.ﻛﻴﺎﺑﻲ، ، 1384.ﺟﻐﺮاﻓﺎي ﺟﺎﻧﻮري ﺟﻬﺎن (ﺣﻔﺎﻇﺖ از ﺗﻨﻮع زﻳﺴﺘﻲ اﻗﺎﻟﻴﻢ ﺣﻴﺎﺗﻲ ﺟﻬﺎن)، اﻧﺘﺸﺎرات ﺳﺎزﻣﺎن ﺣﻔﺎﻇﺖ ﻣﺤﻴﻂ زﻳﺴﺖ، ﺗﻬﺮان. 34. ﻣﺤﻤﺪ ﺧﺎﻧﻲ وﻫﻤﻜﺎران ،1389. ارزﻳﺎﺑﻲ ذﺧﺎﻳﺮ ﻣﺎﻫﻴﺎن ﻋﻤﺎن (آﺑﻬﺎي ﺳﻴﺴﺘﺎن وﺑﻠﻮﭼﺴﺘﺎن ) ﺑﻪ روش ﻣﺴﺎﺣﺖ ﺟﺎروﺑﻲ ﺷﺪه،ﻣﻮﺳﺴﻪ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺷﻴﻼت اﻳﺮان. 35. ﻣﺤﻤﺪي، م. و م. ﻳﺰدي، 1388. ﺑﺮرﺳﻲ ﺑﻘﺎﻳﺎي Chondrichthyans ﺳﺎزﻧﺪ ﺟﻴﺮود اﻟﺒﺮز ، ﻧﺸﺮﻳﻪ ﻋﻠﻮم زﻣﻴﻦ،ﺷﻤﺎره 74، ﺗﻬﺮان. 36. ﻣﺨﻴﺮ، ب. و اﻟﻒ. اﻋﺘﻤﺎد، 1377. ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس. اﻧﺘﺸﺎرات داﻧﺸﮕﺎه ﺗﻬﺮان، ﺗﻬﺮان. 37. ﻧﻴﺎ ﻣﻴﻤﻨﺪي، ن. ، 1371. ﮔﺰارش ﻓﺎز اول ﺑﺮرﺳﻲ ذﺧﺎﻳﺮ ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺳﻄﺢ زﻳﺮ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس، ﻣﺮﻛﺰ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺷﻴﻼﺗﻲ ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس، ﺑﻮﺷﻬﺮ. 38. وﺛﻮﻗﻲ .ع ، 1372 ، ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺳﭙﺮﻣﺎﻫﻴﺎن ﺗﻨﮕﻪ ﻫﺮﻣﺰ ، ﭘﺎﻳﺎن ﻧﺎﻣﻪ ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﻲ ارﺷﺪ . داﻧﺸﮕﺎه آزاد اﺳﻼﻣﻲ واﺣﺪ ﺗﻬﺮان ﺷﻤﺎل 39. وﻟﻲ ﻧﺴﺐ، ت.، 1392 .ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺟﺎﻣﻊ اﺳﺎﻣﻲ ﻣﺎﻫﻴﺎن ﺧﻠﻴﺞ ﻓﺎرس،ﺧﻠﻴﺞ ﻋﻤﺎن و درﻳﺎي ﺧﺰر. ﻣﻮج ﺳﺒﺰ، ﺗﻬﺮان.

139 ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻨﺎﺑﻊ اﻧﮕﻠﻴﺴﻲ 1. .p. 825-829. In M.M. Smith and P.C. Heemstra (eds.) Smiths' sea fishes. Springer-Verlag, Berlin. 2. 226. Coad, Brian W. and Abdoli, Asghar. 2000b. Systematics of an isolated population of tooth-carp from northern (: Cyprinodontidae). in the Middle East, 21:87-102. 3. 52.Paxton,J.R.Hoese,D.F.,Allen,G.R. and Hanley,J.E.1989.pisces petromyzotidae to Carangidae of Australia ,Vol.7.Australian Government publishing sevice,Canberra,655p. 4. AL-Abdesalaam, T.Z, 1995. Marine species of the sultanate of Oman, Marine science and fisheries center, Oman. P 234-236, 246-247. 5. Al-Abdessalaam, Thabit Zahran Salim., 1995. Marine species of the sultanate of Omn. An identification guide. Ministry of agriculture and fisheries: 412p. 6. Al-Abdessalam, T.Z.S. 1995. Marine species of the Sultanate of Oman, Marine Science and Fisheries Center, Ministry of Agriculture and Fisheries, Oman, 412 p. 7. Al-Baharna, W.S. and J.E.Randall, 1986. Fishes of Bahrain, Ministry of Commerce and Agriculture, Directory of Fisheries, Bahrain, 294 p. 8. Al-Bahrana, S.W.1986.Fishes of Bahrain, Ministry of commerce and agriculture directorate of fisheries Bahrain. First edition. P173- 176. 9. Al-Daham, N.K. 1974. Two new records of sharks from Iraqi territorial waters with their descriptions. Bulletin Basrah Natural History Museum, 1(1): 99-113. 10. Al-Daham, N.K. 1976a. Fishes of Iraq and the Arab Gulf: Order Squaliformes and Rajiformes. Bulletin Basrah Natural History Museum, 3: 3-66. 11. Al-Daham, N.K. 1976b. The stingray Taenura melanospilos a new record from the Arab Gulf. Bulletin Basrah Natural History Museum, 3: 117-118. 12. Al-Daham, N.K. 1977. Fishes of Iraq and the Arabian Gulf. Volume 1. Squaliformes to Atheriniformes. Publication No. 9, Centre for Arab Gulf Studies, University of Basrah, 546 pp.. 13. Al-Daham, N.K. 1982. The ichthiofauna of Iraq and the Arab Gulf: A check list. Basrah Natural History Museum No. 4: 1-102. 14. Al-Dubaikel, A.Y.Y. 1986. Species structure of fishes in the Shatt Al-Arab canal and their feeding relationship. M. Sc. Thesis, Coll. Agric., Univ. Basrah, 118 pp. 15. Al-Hassan, A.J., Hussain, N.A. and Soud, K.D. 1989. A preliminary check-list of the fishes of Shatt Al-Arab River, Basrah, Iraq. Polskie Archiwum Hydrobiologii, 36(2): 283- 288. 16. Ali, A.H. 2008. Taxonomy of helminth parasites in some marine and freshwater fishes and the relation of some of it's with their final hosts in southern of Iraq. Ph. D. Thesis, Coll. Agric., Univ. Basrah, 336 pp. 17. Ali, A.H., Zhang, L.P., Al-Salim, N.K. and Li, L. 2012. Mawsonascaris parva sp. nov. (Nematoda: Ascaridida) from the Arabian whipray Himantura randalli Last, Manjaji- Matsumoto et Moore (Rajiformes: Dasyatidae) off the coast of Iraq. Acta Parasitologica, 57(4): 367-371. 18. Alimohammadian H. & Reichenbacher B., 1993. A new species of Silverside from the late Miocene of NW Iran, Acta Palaeontologica Polonica, 56 (4): 749–756.

140 19. Allen.G.R, Steene.R.C, 1994.Reef fishes of Indian Ocean, a pictorial Guide to the common reef fishes of Indian ocean.p20. 20. Al-majed, N; Mohammadi, H; Al-Ghadban, A., 2000. Regional Report of the state of the marine Environment. Ropme. 21. Al-Shamary, A.G. 2012. New record of whale shark Rhincodon typus (Smith, 1828) in Shatt Al-Basrah Canal, South Iraq. The 4th Kurdistan Conference on Biological Sciences, University of Duhok, 8-10th May 2012, (abs.). 22. Arambor B., Josephin S. and Sharlot M., 1969. New records of Osteichthys fossils of Pabedeh formation, Iran, Paleontology Scientific Journal, 19 (3): 87–105. 23. Armantrout, N.B. 1969. The fishes of Iran. A preliminary check - list. 24. Armantrout, N.B. 1974. Fishes of Iran. PhD thesis. 25. Behrouzi-Rad, Behrouz, 2004, Diversity of Fish Eating Birds of Caspian Sea Coasts. 26. Bianchi, G. 1985, FAO species identification sheets for fishery purposes. Field guide to the commercial marine and brackish-water species of Tanzania. Prepared and published with the support of TCP/URT/4406 and FAO (FIRM) Regular Programme. FAO, Rome. 199 p. 27. Bianchi, G. 1985. FAO species identification sheets for fisheries purposes field guide to commercial marine and brackish-water species of Pakistan, FAO. Rome. 28. Bianchi, G.1985, FAO species identification sheets for fishery purposes. Field guide to the commercial marine and brackish-water species of Pakistan. Prepared withthe support of PAK/77/033 and FAO (FIRM) Regular Programme. Rome: FAO. 200 p. 29. Bianchi, G.1995, Sparidae. Plumas.p. 1616-1617. In W. Fischer, F. Krupp, W. Schneider, C. Sommer, K.E. Carpenter and V. Niem (eds.) Guia FAO para Identification de Especies para lo Fines de la Pesca. Pacifico Centro-Oriental. 3 Vols. FAO, Rome. 30. Bianchi, G.1995.Field guide to the commercial marine and brackish water of Pakistan.FAO.Rome.p15-18. 31. Bianchi, G.1996, Demersal fish assemblages of trawlable grounds off northwest Sumatra. p. 123-130. In D. Pauly and P. Martosubroto (eds.) Baseline studies of biodiversity:the fish resources of Western Indonesia. ICLARM Stud. Rev. 23. 32. Bianchi, Gabriella. 1984. Field guide commercial marine and brachish water species of Pakistan. FAO: 200p. 33. Biswas, s.p., 1993.Manual of methods in fish biology. South Asia. Publishers VT.TD, 34. Blegvad, H. and B. Loppenthin, 1944, Fishes of the Iranian Gulf. Danish Scientific Investigation in Iran, Einar Munksgaard, Copenhagen, Denmark. 247 p. 35. Bohlke, E.B .and Randall, E.J.Randall, 1999.Gymnothorax.castlei, anew species of Indo- pacific moray Eel (Anguilliformes: Muraenidae).Raffles Bull.Zool.47 (2):549-554. 36. Bohlke, E.B.1997.notes on Identity of elongate unpatterned Indo-pacific morays with description of a new species (Muraenidae, subfamily muraeine) porc.Acad.Not.sci.philad.147:89-109. 37. Bonfil, R. and Abdullah, M. 2004. Field identification guide to the sharks and rays of the Red Sea and Gulf of Aden. FAO, Rome, 61 pp. 38. Carpenter, K. and G.D. Johnson, 2002, a phylogeny of sparoid fishes (Perciformes, Percoidei) based on morphology.Ichthyol. Res. 49(2):114-127.

141 39. Carpenter, K.1984, Caesionidae. In W. Fischer and G. Bianchi (eds.) FAO species identification sheets for fisherypurposes. Western Indian Ocean fishing area 51. Vol. 1. 40. Carpenter, K.E .1997.The corals and coralline reef fishes of Kuwait. Kuwait Institute for scientific research. P 92-93. 41. Carpenter, K.E et al.1997.Living marine resource of Kuwait, stern Saudi Arabia , Bahrain, Qatar and United Arab emirates.Rome.p106-109. 42. Carpenter, K.E. and G.R. Allen. 1989, FAO Species Catalogue. Vol. 9. Emperor fishes and large-eye breams of the world (family Lethrinidae). An annotated and illustrated catalogue of lethrinid species known to date. FAO Fish. Synop. 125(9):118 p. Rome: FAO. 43. Carpenter, K.E. and J.E. Randall, 2003, Lethrinusravus, a new species of emperor fish (Perciformes: Lethrinidae) from the western Pacific and eastern Indian oceans.Zootaxa 240:1-8. 44. Carpenter, K.E. and V.H. Niem (eds.), 1999, FAO species identification guide for fishery purposes. The living marine resources of the Western Central Pacific. Vol. 4. Bony fishes part 2 (Mugilidae to Carangidae). Rome, FAO. 2069-2790 p. 45. Carpenter, K.E., B.B. Collette and J.L. Russo, 1995, Unstable and stable classifications of scombroid fishes. Bull. Mar. Sci. 56(2):379-405. 46. Carpenter, K.E., F. Krupp, D.A. Jones and U. Zajonz, 1997, FAO species identification field guide for fishery purposes. Living marine resources of Kuwait, eastern Saudi Arabia, Bahrain, Qatar, and the United Arab Emirates. FAO, Rome. 293 p. 47. Carpenter, K.E., F. Krupp, D.A. Jones and U. Zajonz,1997, Living marine resources of Kuwait, eastern Saudi Arabia, Bahrain, Qatar, and the United Arab Emirates.FAO species identification field guide for fishery purposes. 293p + 17 col. plates. Rome, FAO. 48. Carpenter, K.E., Krupp, F., Jones, D.A. and Zajonz, U. 1997. Living marine resources of Kuwait, Eastern Saudi Arabia, Bahrain, Qatar, and the United Arab Emirates. FAO Species identification field guide for fishery purposes, FAO, Rome. viii + 293 pp., XVII pls. 49. Carpenter, K.E.1987, Revision of the Indo-Pacific fish family Caesionidae (Lutjanoidea), with descriptions of five new species. Indo-Pac. Fish. (15):56 p. 50. Carpenter, K.E.1997, Lethrinidae. Emperor snappers. In K.E. Carpenter and V. Niem (eds.) FAO Identification Guide for Fishery Purposes. The Western Central Pacific. 51. Carpenter, K.E.1999, Ostracoberycidae. Ostracoberycids. p. 2551-2552. In K.E. Carpenter and V.H. Niem (eds.) FAO species identification guide for fishery purposes. The living marine resources of the Western Central Pacific. Volume 4. Bony fishes part 2 (Mugilidae toCarangidae). FAO, Rome. 52. Carpenter, K.E.2000, Lethrinidae (pigface breams or emperors). p. 620. In J.E. Randall and K.K.P. Lim (eds.) A checklist of fishes of the South China Sea. Raffles Bull. Zool. (8):569-667. 53. Carpenter, K.E.2000, Sparidae (porgies and seabreams). p. 619. In J.E. Randall and K.K.P. Lim (eds.) A checklist of the fishes of the South China Sea. Raffles Bull. Zool. (8):569-667. 54. Carpenter, K.E.2001, Emmelichthyidae. Rovers (rubyfishes). p. 2838-2839. In K.E. Carpenter and V.H. Niem (eds.) FAO species identification guide for fishery purposes.

142 The living marine resources of the Western Central Pacific. Volume 5. Bony fishes part 3 (Menidae to Pomacentridae). Rome, FAO. pp. 2791-3380. 55. Carpenter, K.E.2001, Lobotidae. Tripletails. p. 2942-2945. In K.E. Carpenter and V.H. Niem (eds.) FAO species identification guide for fishery purposes. The living marine resources of the Western Central Pacific. Volume 5. Bony fishes part 3 (Menidae to Pomacentridae). Rome, FAO. pp. 2791-3380. 56. Carpenter, K.E.2001, Sparidae. Porgies (seabreams).p. 2990-3003. In K.E. Carpenter and V.H. Niem (eds.) FAO species identification guide for fishery purposes. The living marine resources of theWestern Central Pacific. Volume 5. Bony fishes part 3 (Menidae to Pomacentridae). Rome, FAO. pp. 2791-3380. 57. Carpenter, Ken E., Krupp. Friedhelm. Jones, David.A. Zajones, Uwe. 1997. FAO species identification guide for fishery purpose. The living marine resources of Kuwait, Bahrain, Qatar and the United Arab Emirates., FAO: 293p. 58. Castle, P.H.J.McCosker, j.E.1986.Muraenidae p.165-176 in Smith, M.M. and Heemstra, p.c (Eds).smith's sea fishes. Springer- Verlag, Berlin. 59. Castle,P.H.J.1984.Muraenesocidae;Fischer,w.and Bianchi ,G. (eds) FAo species identification sheets for fishery purposes .western Indian ocean(fishing area51).Volume .FAO, Rome. 60. Cervigon, 1992.Guide de campo de las especies commercialese marinas yde agues slobbers de la Costa septentrional de sur America. Ome .p 365-374. 61. Chen, H.M.Shao, K.-T. AndChen, C.T.1994.Areview of the Muraenidae Eel (family MURAENIDAE) from Taiwan with descriptions of twelve new records .zool.stud.33 (1):44-64 62. CITES, 2006, Official Document, Appendix I, II and III, Cites. 63. Coad, B.W. and Al-Hassan, L.A.J. 1989. Freshwater shark attacks at Basrah, Iraq. Zoology in the Middle East, 3: 49-53. 64. Coad, Brian W. 2000c. Distribution of Aphanius species in Iran. Journal of the American Killifish Association, 33(6):183-191, 14 figures. 65. Coad, Brian W. 2015e. Review of the milkfishes of Iran (Family Chanidae). Iranian Journal of Ichthyology, 2(2):65-70, 2 figures 66. Coad, w.B, 1992, Check list & Bibliography in Persian Gulf fish. 67. Coad. B.W. 1981. Glyptothorax silviae, a new species of sisorid catfish from southwestern Iran. Japanaese of Ichthyology, 27(4). 68. Coad. B.W. 1995. Freshwater fishes of Iran. Acta Sc. Brno 29(1). 69. Compagno, L.J.V, 1999, Chimaeras.p. 1531-1535. In K.E. Carpenter and V.H. Niem (eds.) FAO species identification guide for fishery purposes. The living marine resources of the Western Central Pacific. Vol. 3. Batoid fishes, chimaeras and bony fishes. Part 1 (Elopidae to Linophrynidae). FAO, Rome. 70. Compagno, L.J.V. 1983. FAO Species Catalogue. Vol. 4, Sharks of the World: An annotated and illustrated catalogue of shark species known to date. FAO Fisheries Synopsis No. 125. Vol. 4: pt. 2 (Carcharhiniformes), pp: 251-655. 71. Compagno, L.J.V. 1990. Alternative life-history styles of cartilaginous fishes in time and space. Enviromental Biology of Fishes, 28: 33-75.

143 72. Compagno, L.J.V. and P.R. Last , 1999, Torpedinidae. Torpedos.p. 1449-1451. In K.E. Carpenter and V.H. Niem (eds.) FAO identification guide for fishery purposes. The living marine resources of the Western Central Pacific. FAO, Rome. 73. Compagno, L.J.V. and P.R. Last, 1999, Gymnuridae. Butterfly rays.p. 1506-1510. In K.E. Carpenter and V.H. Niem (eds.) FAO species identification guide for fishery purposes. The living marine resources of the Western Central Pacific. Vol. 3. Batoid fishes, chimaeras and bony fishes. Part 1 (Elopidae to Linophrynidae). FAO, Rome. 74. Compagno, L.J.V. and P.R. Last, 1999, Pristidae. Sawfishes.p. 1410-1417. In K.E. Carpenter and V. Niem (eds.) FAO identification guide for fishery purposes. The Living Marine Resources of the Western Central Pacific. FAO, Rome. 75. Compagno, L.J.V. and P.R. Last, 1999, Rhinidae (=Rhynchobatidae). Wedgefishes.p. 1418-1422. In K.E. Carpenter and V. Niem (eds.) FAO identification guide for fishery purposes. The Living Marine Resources of the Western Central Pacific. FAO, Rome. 76. Compagno, L.J.V., 1984, FAO Species Catalogue. Vol. 4. Sharks of the world. An annotated and illustrated catalogue of shark species known to date. Part 2 - Carcharhiniformes.FAO Fish. Synop. 125(4/2):251-655. Rome: FAO. 77. Compagno, L.J.V., 1984, FAO Species Catalogue. Vol. 4. Sharks of the world. An annotated and illustrated catalogue of shark species known to date. Part 1 - Hexanchiformes to Lamniformes.FAO Fish. Synop. 125(4/1):1-249. Rome: FAO. 78. Compagno, L.J.V., 1986, Callorhinchidae.p. 147. In M.M. Smith and P.C. Heemstra (eds.) Smiths' sea fishes. Springer-Verlag, Berlin. 79. Compagno, L.J.V., 1986, Chimaeridae.p. 144-145. In M.M. Smith and P.C. Heemstra (eds.) Smiths' sea fishes. Springer-Verlag, Berlin. 80. Compagno, L.J.V., 1986, Dasyatidae.p. 135-142. In M.M. Smith and P.C. Heemstra (eds.) Smiths' sea fishes. Springer-Verlag, Berlin. 81. Compagno, L.J.V., 1986, Mobulidae.p. 134-135. In M.M. Smith and P.C. Heemstra (eds.) Smiths' sea fishes. Springer-Verlag, Berlin. 82. Compagno, L.J.V., 1986, Myliobatidae.p. 132-134. In M.M. Smith and P.C. Heemstra (eds.) Smiths' sea fishes. Springer-Verlag, Berlin. 83. Compagno, L.J.V., 1986, Narkidae.p. 113-114. In M.M. Smith and P.C. Heemstra (eds.) Smiths' sea fishes. Springer-Verlag, Berlin. 84. Compagno, L.J.V., 1986, Pristidae.p. 110-111. In M.M. Smith and P.C. Heemstra (eds.) Smiths' sea fishes. Springer-Verlag, Berlin. 85. Compagno, L.J.V., 1986, Rhinobatidae.p. 128-131. In M.M. Smith and P.C. Heemstra (eds.) Smiths' sea fishes. Springer-Verlag, Berlin. 86. Compagno, L.J.V., 1986, Rhinochimaeridae.p. 146-147. In M.M. Smith and P.C. Heemstra (eds.) Smiths' sea fishes. Springer-Verlag, Berlin. 87. Compagno, L.J.V., 1986, Torpedinidae.p. 112-113. In M.M. Smith and P.C. Heemstra (eds.) Smiths' sea fishes. Springer-Verlag, Berlin. 88. Compagno, L.J.V., 1988, Sharks of the order Carcharhiniformes. Princeton University Press, Princeton. 89. Compagno, L.J.V., 1990, Sharks. p. 81-85. In O. Gon and P.C. Heemstra (eds.) Fishes of the Southern Ocean. J.L.B. Smith Institute of Ichthyology, Grahamstown, South Africa.

144 90. Compagno, L.J.V., 1997, Mobulidae. Devil rays. In K.E. Carpenter and V. Niem (eds.) FAO Identification Guide for Fishery Purposes. The Western Central Pacific. 91. Compagno, L.J.V., 1997, Mobulidae. Devil rays. In K.E. Carpenter and V. Niem (eds.) FAO Identification Guide for Fishery Purposes. The Western Central Pacific. 92. Compagno, L.J.V., 1997, Myliobatidae. Eagle rays.p. 1511-1519. In K.E. Carpenter and V.H. Niem (eds.) FAO species identification guide for fishery purposes. The living marine resources of the Western Central Pacific. Vol. 3. Batoid fishes, chimaeras and bony fishes. Part 1 (Elopidae to Linophrynidae). FAO, Rome. 93. Compagno, L.J.V., 1997, Myliobatidae. Eagle rays.p. 1511-1519. In K.E. Carpenter and V.H. Niem (eds.) FAO species identification guide for fishery purposes. The living marine resources of the Western Central Pacific. Vol. 3. Batoid fishes, chimaeras and bony fishes. Part 1 (Elopidae to Linophrynidae). FAO, Rome. 94. Compagno, L.J.V., 1997, Rhinopteriidae. Cownose rays. In K.E. Carpenter and V. Niem (eds.) FAO Identification Guide for Fishery Purposes. The Western Central Pacific. 95. Compagno, L.J.V., 1997, Rhinopteriidae. Cownose rays. In K.E. Carpenter and V. Niem (eds.) FAO Identification Guide for Fishery Purposes. The Western Central Pacific. 96. Compagno, L.J.V., 1997, Urolophidae. Round rays.In K.E. Carpenter and V. Niem (eds.) FAO Identification Guide for Fishery Purposes. The Western Central Pacific. 97. Compagno, L.J.V., 1997, Urolophidae. Round rays.In K.E. Carpenter and V. Niem (eds.) FAO Identification Guide for Fishery Purposes. The Western Central Pacific. 98. Compagno, L.J.V., 1998, Alopiidae. Thresher sharks.p. 1269-1273. In K.E. Carpenter and V.H. Niem (eds.) FAO identification guide for fishery purposes. The Living Marine Resources of the Western Central Pacific. FAO, Rome. 99. Compagno, L.J.V., 1998, Hemigaleidae. Weasel sharks.p. 1305-1311. In K.E. Carpenter and V.H. Niem (eds.) FAO identification guide for fishery purposes. The Living Marine Resources of the Western Central Pacific. FAO, Rome. 100. Compagno, L.J.V., 1998, Lamnidae. Mackerel sharks, makos, white sharks, porbeagles.p. 1274-1278. In K.E. Carpenter and V.H. Niem (eds.) FAO identification guide for fishery purposes. The Living Marine Resources of the Western Central Pacific. FAO, Rome. 101. Compagno, L.J.V., 1998, Pristiophoridae. Saw sharks.p. 1233-1234. In K.E. Carpenter and V.H. Niem (eds.) FAO Identification Guide for Fishery Purposes. The Living Marine Resources of the Western Central Pacific. FAO, Rome. 102. Compagno, L.J.V., 1998, Pseudotriakidae. False catsharks.p. 1296. In K.E. Carpenter and V.H. Niem (eds.) FAO identification guide for fishery purposes. The Living Marine Resources of the Western Central Pacific. FAO, Rome. 103. Compagno, L.J.V., 1998, Rhincodontidae. Whale sharks. p. 163. In K.E. Carpenter and V.H. Niem (eds.) FAO identification guide for fishery purposes. The Living Marine Resources of the Western Central Pacific. FAO, Rome. 104. Compagno, L.J.V., 1998, Sphyrnidae. Hammerhead and bonnetheadsharks.p. 1361- 1366. In K.E. Carpenter and V.H. Niem (eds.) FAO identification guide for fishery purposes. The Living Marine Resources of the Western Central Pacific. FAO, Rome. 105. Compagno, L.J.V., 1998, Stegostomatidae. Zebra sharks. p. 1262. In K.E. Carpenter and V.H. Niem (eds.) FAO Identification Guide for Fishery Purposes. The Living Marine Resources of the Western Central Pacific. FAO, Rom.

145 106. Compagno, L.J.V., 1999, Checklist of living elasmobranchs.p. 471-498. In W.C. Hamlett (ed.) Sharks, skates, and rays: the biology of elasmobranch fishes. John Hopkins University Press, Maryland. 107. Compagno, L.J.V., 2003, Carcharhinidae. Requiem sharks (ground sharks, blue sharks, sharpnose sharks).p. 466-496. In K.E. Carpenter (ed.) FAO species identification guide for fishery purposes. The living marine resources of the Western Central Atlantic. Vol. 1: Introduction, molluscs, , hagfishes, sharks, batoid fishes, and chimaeras. 108. De Bruin, George.H.P. Russel, Barry.C. Bogusch, Andre. 1995. FAO species identification field guide for fishery purpose. The marine fishery resources of Sri Lanka., FAO: 400p. 109. Deburin, G.H.p.1994.The marine fishery resource of Serilanka. Rome. P94-95&272- 278. 110. Eschemyer, W.N., Editor.2001.cataluge of fishes. Updated database version of December 2001.cataluge database as made available to fish base in December2001. 111. Eschemyer, W.N., Editor.2004. Catalogue of fishes. Updated database version of January 2004. Catalogue database as made available to fish base in january2004. 112. Eschemyer, W.N.1996.Pisces.the information in fish base was derived by comparing fish base with preliminary version2.0 of Schemer's Pisces database, published on the internet in november1996, URL: gopher://gopher. Calacodemy.org:640/7. 113. Eschemyer, W.N.1997. Pisces. Schemer's Pisces database, published on the internet in june1997, URL: gopher://gopher. Calacodemy.org:640/7. 114. Esmaeili, Hamid Reza, Teimori, Azad, Owfi, Fereidoon and Coad, Brian W. 2014. Freshwater invasive fish species in Iran: diversity, environmental impacts and management. The Second Iranian Conference of Ichthyology, Faculty of Natural Resources, University of Tehran, Karaj, 7-8 May 2014 (abstract 244). 115. Esmaeili, Hamid Reza, Teimori, Azad, Owfi, Feridon, Abbasi, Keivan and Coad, Brian W. 2014. Alien and invasive freshwater fish species in Iran: Diversity, environmental impacts and management. Iranian Journal of Ichthyology, 1(2):61-72, 4 tables, 3 figures. 116. FAO, "Pelagic Resources of the Gulf and of Oman" Rome: FAO, 1981. 117. FAo, 1986.Review of the fish stated of the world fishery resources; Marine fisheries. Western Indian Ocean (FAO Statistical Area 51), Rome. Italy. 118. FAO, 1997. The living marine resources of Kuwait, eastern Saudi Arabia, Bahrain, Qatar, And the united Arab emirates, .FAO.Rome. 119. FAO, 1997.FAO fisheries No.920 FIRM/C920. ISSN 0429-9329. (FAO Area 51) Rome. 120. FAO, species CATALOGE Vol. 7. Clupeoid FISHES of THE WORD: FAO, 1997 121. Field Guide Commercial marine and brackish water species of Pakistan, 1985, FAO. Rome. 122. Fischer, W.1984.FAO species Identification sheets for fishery purposes western Indian ocean (fishing area51), volum1.Rome. P 6-7. 123. Fish base (www.fishbase.org) 124. Fisher, w & Bianchi, G. 1984. FAO species Identification sheets for fisher’s propses western Indian Ocean. Vol v.Mar Resour-Ser-fish. Resour Enui. Div. Fish. Dep. FAO. Rome, Italy. 125. FolkensT P. 2002. Marine Mammals of the World, Audubon Pub., New York.

146 126. Fricke, R. and Al-Hassan L.A.J. 1995. Raja pita, a new species of skate from the Arabian/Persian Gulf (Elasmobranchii: Rajiformes). Stuttg Beitr zur Naturkunde, 529:1-8. 127. Fricke, R.1999.Fishes of the Mascarene Islands (Reunion, Mouritius, Rodriguez): an annotated checklist with descriptions of new species. Koeltz scientific Books, koenigstein, these.zoologicae, Vol31:759 p. 128. Froese, R. and Pauly, D. (Eds.) 2012. FishBase. World Wide Web electronic publication. www. Fishbase. Org, version 12/2012. 129. Ghaneh, F., 2013, A color atlas of Iranian fossils, Pazineh Pub. Co., Tehran. PP 197. 130. Goldring R., 2002. Fossils in the field (information potential and analysis), Longman Scientific & Technical, New York. PP 87. 131. Goubanov, E.P. and Schleib, N.A. 1980. Sharks of the Arabian Gulf. Fisheries Division, Ministry of Public Works, 69 pp. (cited from Moore et al., 2010). Six shark species in marine waters of Iraq 15 132. Hamilton W. R., Woolley, A. R. M and Bishop A. C., 1999. Mineral, Rocks and fossils, Hamlyn Pub. Group, London. PP 217. 133. Hussain, N.A. and Nama, A.K. 1989. Survey of fish fauna of Khor Al-Zubair, northwest Arabian Gulf. Marina Mesopotamica, 4: 161-197. 134. Hussain, N.A., Nama, A.K. and Al-Hassan, L.A.J. 1988. Annotated check list of the fish fauna of Khor Al-Zubair, North west of the Arabian Gulf. Acta Ichthyologica et Piscatoria, 18: 17-24. 135. Hussain, N.A., Rasen, A. K., Al-Kafiji, B.Y. and Coad, B.W. 2012. Occurrence of Bull shark Carcharhinus leucas (Valenciennes, 1839) at the inland waters of southern Iraq. Journal of University of Duhok, 15(1): 140-143. 136. IUCN, 2004 Red Data Book of IUCN. 137. Javadzadeh, Nargess. Vosoughi, Gholam-Hossein., Fatemi, Mohammad-Reza, Valinassab, Tooraj. (2011). the first record of mesopelagic shark, Echinirhinus brucus from the Oman Sea, Iran. Journal of Applied Ichthyology, pp. 1119. 138. Khalaf, A. Disi, M.A.1997. Fishes of the Gulf of Aqaba .marine science station, Aqaba .Jordan. p 38- 44. 139. Khalaf, K.T. 1961. The marine and freshwater fishes of Iraq, Al-Rabitta press. Baghdad, 164 pp. 140. Khalaf, K.T., 1961, the marine and fresh water fishes of Iraq. 141. Khalaf, M.A. and A.M. Disi, 1997, Fishes of the Gulf of Aqaba. Marine Science Station, Aqaba, Jordan. 252 p. 142. Khalaf, M.A., 2004, Fish fauna of the Jordanian Coast, Gulf of Aqaba, Red Sea. Journal of King Abdulaziz University: Marine Sciences 15(1): 23-50. 143. Khalaf, N.A.B. 1987. The Great White Shark (Carcharodon carcharias) from the State of Kuwait, Arabian Gulf. Gazelle: The Palestinian Biological Bulletin Irregular Bulletin 16: 1-7. 144. Krupp, F., Almarri, M., Zajonz, U., Carpenter, K., Almatar, S. and Zetzsche, H. 2000. Twelve new records of fishes from the Gulf. Fauna of Arabia, 18: 323-335. 145. Kuronuma, K. and Abe, Y.1972.fishes of Kuwait,Kuwait.xIV,123pp.20plts.Boards,d/j.. 146. Kuronuma, Katsuzo & ABE, Yoshitaka. 1986. Fishes of the Arabian Gulf., Kuwait institute for scientific research state of Kuwait: 356p. 147. Kutter, H.R.2002. Guide to sea fishes of Australia, Publishers New Holland. P 26-29

147 148. Last, P.R. and Stevens, J.D. 1994. Sharks and Rays of Australia. CSIRO, Melbourne, 513 pp. 149. Last, P.R., Manjaji-Matsumoto, B.M. and Moore, A. 2012. Himantura randalli sp. Nov., a new whipray (Myliobatoidea: Dasyatidae) from the Persian Gulf. Zootaxa, 3327: 20-32. 150. Mahdi, N. 1962. Fishes of Iraq. Ministry of Education, Baghdad, 82 pp. 151. Mahdi, N. 1971. Additions to the marine fish fauna of Iraq. Iraq Natural History Museum Publ. No. 28: 43 pp. + 16 pls. 152. Mahdi, N. and Georg, P.V. 1969. A systematic list of the vertebrates of Iraq. Iraq Natural History Museum Publ. No. 26: 100 pp. 153. Mazhar, F.M. 1966. Elasmobranch from Basra Bay. Journal of Biological Sciences Research, 2: 43-56. 154. McCosker, j.E.and Castle, P.H.J.1986.Ophichthidae.p.176-186.In Smith, M.M and Heemstra.P.C.H.(eds).smith's sea fishes. Springer-verlag .Berlin. 155. McCosker, j.E.and Rosenblatt, R.H.1993.Arevision of snake Eel genus Myrichthys. (Anguilliformes: Ophichthidae) with the descriptions of anew eastern pacific species .porc. ealif.Acad.Not.sci.48 (8):153-169 156. Mohamed, A.R. M., Ali, T.S. and Al-Hassan, L.A.J. A survey on the marine fish fauna of Iraq. (Unpublished data). 157. Mohamed, A.R.M., Hussain, N.A. and Ali, T.S. 2001. Estuarine components of the ichthyofauna of the Arabian Gulf. Marina Mesopotamica, 16(2): 209-224. 158. Moore A.B.M., Compagno L.J.V and Fergusson, I.K. 2007. The Persian/ Arabian Gulf’s sole great white shark Carcharodon carcharias (Lamniformes: Lamnidae) record from Kuwait: Misidentification of a sandtiger shark Carcharias taurus (Lamniformes: Odontaspididae). Zootaxa, 1591: 67-68. 159. Moore, A.B.M. 2012. Elasmobranchs of the Persian (Arabian) Gulf: Ecology, human aspects and research priorities for their improved management. Reviews in Fish Biology and Fisheries, 22 (1): 22: 35-61. 160. Moore, A.B.M., Mcarthy, I.D., Carvalho, G.R. and Peirce, R. 2012b. Species, sex, size and male majority composition of previously unreported elasmobranch landings in Kuwait, Qatar and Abu Dhabi Emirate. Journal of Fish Biology, 80(5): 1619-1642. 161. Moore, A.B.M., Ward, R.D. and Peirce, R. 2012a. Sharks of the Persian (Arabian) Gulf: A first annotated checklist (Chondrichthyes: Elasmobranchii). Zootaxa, 3167: 1-16. 162. Moore, A.B.M., White, W.T. and Peirce, R. 2010. Additions to the shark fauna of the Persian (Arabian) Gulf (Carcharhiniformes: Hemigaleidae and Carcharhinidae). Zoology in the Middle East, 50: 83-88. 163. Moyer P. B. and Czech, J. J., 1999. Fishes (An introduction to ichthyology), Printice – Hall, New York. PP 329. 164. Nakamura, E.L. and R.C. Wilson, 1970, the biology of the Marquesan sardine, Sardinellamarquesensis. 165. Nakamura, I. and N.V. Parin, 1993, FAO Species Catalogue. Vol. 15. Snake mackerels and cutlassfishes of the world (Gempylidae and Trichiuridae). An annotated of snake mackerels, snoeks, escolars, gemfishes, sackfishes, domine, oilfish, cutlassfishes,.scabbardfishes, hairtails, and frostfishes known to date. FAO Fish. Synop. 125(15):136 p.

148 166. Nakamura, I. and N.V. Parin, 2001, Scombrolabracidae. Longfinescolars.p. 3684. In K.E. Carpenter and V. Niem (eds.) FAO species identification guide for fishery purposes. The living marine resources of the Western Central Pacific. Vol. 6. Bony fishes part 4 (Labridaeto Latimeriidae), estuarine crocodiles, sea turtles, sea snakes and marine mammals. FAO, Rome. 167. Nakamura, I. and R. Nakamura, 1982, New records of two species of Scomberomorus from Japan. Jap. J. Ichthyol. 28(4):445-449. 168. Nakamura, I. 9702, 1997,.Swordfishes.In K.E. Carpenter and V. Niem (eds.) FAO Identification Guide for Fishery Purposes. The Western Central Pacific. 169. Nakamura, I., 1984, Gempylidae.In W. Fischer and G. Bianchi (eds.) FAO species identification sheets for fishery purposes. Western Indian Ocean fishing area 51. Vol. II. 170. Nakamura, I., 1984, Scombrolabracidae. In W. Fischer and G. Bianchi (eds.) FAO species identification sheets for fishery purposes. Western Indian Ocean (Fishing Area 51). Vol. 4. FAO, Rome. 171. Nakamura, I., 1984, Trichiuridae.In W. Fischer and G. Bianchi (eds.) FAO species identification sheets for fishery purposes. Western Indian Ocean fishing area 51. Vol. IV 172. Nakamura, I., 1984, Xiphidae.In W. Fischer and G. Bianchi (eds.) FAO species identification sheets for fishery purposes. Western Indian Ocean fishing area 51. Vol. V. 173. Nakamura, I., 1985, FAO species catalogue. Vol. 5. Billfishes of the world. An annotated and illustrated catalogue of marlins, sailfishes, spearfishes and swordfishes known to date. FAO Fish. Synop. 125(5):65p. Rome: FAO 174. Nakamura, I., 1986, Scombrolabracidae. p. 825. In M.M. Smith and P.C. Heemstra (eds.) Smiths' sea fishes. Springer-Verlag, Berlin. 175. Nakamura, I., 1986, Trichiuridae.p. 829-830. In M.M. Smith and P.C. Heemstra (eds.) Smiths' sea fishes. Springer-Verlag, Berlin. 176. Nakamura, I., 1995, Istiophoridae. Agujas, marlines, peces-vela. p. 1186-1193. In W. Fischer, Nakamura, I., 1995, Trichiuridae. Peces sables, cintillas. p. 1638-1642. In W. Fischer, F. Krupp, W. Schneider, C. Sommer, K.E. Carpenter and V. Niem (eds.) Guia FAO para Identification de Especies para lo Fines de la Pesca. Pacifico Centro-Oriental. 3 Vols. FAO, Rome. 177. Nakamura, I., 1997, Trichiuridae. Cutlassfishes. In K.E. Carpenter and V. Niem (eds.) FAO Identification Guide for Fishery Purposes. The Western Central Pacific. 178. Nakamura, I., 1997, Trichiuridae. Cutlassfishes.In K.E. Carpenter and V. Niem (eds.) FAO Identification Guide for Fishery Purposes. The Western Central Pacific. 179. Nakamura, I., 2001, Istiophoridae. Billfishes.p. 3759-3764. In K.E. Carpenter and V. Niem (eds.) FAO species identification guide for fishery purposes. The living marine resources of the Western Central Pacific. Vol. 6. Bony fishes part 4 (Labridae to Latimeriidae), estuarine crocodiles. FAO, Rome. 180. Nakamura, I., 2003, Istiophoridae. Billfishes (spearfishes, marlins, and sailfishes). p. 1860-1866. In K.E. Carpenter (ed.) FAO species identification guide for fishery purposes. The living marine resources of the Western Central Atlantic. Vol. 3: Bony fishes part 2 (Opistognathidae to Molidae), sea turtles and marine mammals. 181. Nelson, Joseph S.(2006). Fishes of the World.(Fourth Edition). Hoboken, New Jersey: John Wiley 182. New Delhi, 195 p.

149 183. Nielsen, J.D.M .Cohen, D.F .markel andRobins, C.R.1999. Ophididiformes fishes of the world .Annotated and illustrated catalogue of pearl fish’s cusk-eel, brotulas and other ophididiform fishes known to data .FAo fisheries. Synopsis No.125; vol18.Rome.FAo, 178p.136figs. 184. Owfi, F., Fatemi, M. R., Motallebi, A. A. and Coad, B. 2009. Status of threatened and endangered fish species of the Gulf and Oman Sea of Iranian marine-coastal waters. The 6th Scientific Conference of Fisheries Resources, Department of Fisheries and Marine Resources, College of Agriculture, University of Basrah, Basrah, 3-4 March 2009, p. 114 (abstract). 185. Owfi, F., Fatemi, M. R., Motallebi, A. A. and Coad, B. 2009. Status of threatened and endangered fish species of the Gulf and Oman Sea of Iranian marine-coastal waters. The 6th Scientific Conference of Fisheries Resources, Department of Fisheries and Marine Resources, College of Agriculture, University of Basrah, Basrah, 3-4 March 2009, p. 114 (abstract). 186. Owfi, F., Fatemi, M. R., Motallebi, A. A. and Coad, B. 2014. Systematic review of Anguilliformes order in Iranian Museums from the Persian Gulf and Oman Sea. Iranian Journal of Fisheries Sciences, 13(2):407-426, 5 tables, 5 figures (www.jifro.ir). Owfi, F., Fatemi, M. R., Mottallebi, A. A. and Coad, B. 2010. Habitat diversity and status of threatened/endangered fish species of the Persian Gulf and Oman Sea - Iranian marine - coastal waters. The International Conference on "Biodiversity of the Aquatic Environment towards a Diverse and Sustainable World", 13-15 December 2010, Lattakia - Syria (title). 187. Owfi, F.2005.Anguilliformes Fishes Diversity. ISRo/ /UNCC Jennew, Suisse.p185. 188. Owfi, f.2005.check list and species diversity of the Persian gulf &Oman Sea (ANGUILLIFORMES). ISRo/ /UNCC Jennew, Suisse.p185. 189. Owfi, Fereidoon, Fatemi, Mohamamed Reza, Motallebi, Abbas Ali and Coad, Brian. 2009. Endangered marine fish species of the Persian Gulf, Iranian waters. MECOS 09, Marine Ecosystems Challenges and Opportunities, Marine Biological Association of India, 9-12 February 2009, Cochin, India (abstract). 190. Pac. Sci. 24:359-376. 191. Parker, S., 2007. The world encyclopedia of fossils, Dorling Kindersley, London. PP 236. 192. Porter, R.F., S.Christensen & P.Schiermacker.2005. Birds of the Middle East, Christopher Helm Pub., London 193. Rahman, A.K.A, 1989.freshwater fishes of Bangladesh. Zoological society of Bangladesh .Department of zoology, University of Dahaka.364.p 194. Randal, John. E., 1995. The complete Divers & Fisherman guide to coastl fishes of Omam, University of Hawaii press: 439p. 195. Randall, H.A. and G.R. Allen, 1977, A revision of the damselfish genus Dascyllus (Pomacentridae) description of a new species. Rec. Aust. Mus. 31(9):349-385. 196. Randall, J.E and A. Miroz, 2001, Thalassomalunare x Thalassomarueppellii, a hybrid labrid fish from the Red Sea. Aqua J. Ichthyol. Aquat. Biol. 4(4):131-134.

150 197. Randall, J.E and K.D. Clements, 2001, Second revision of thesurgeonfishgenus Ctenochaetus (Acanthuridae), descriptions of two new species. Indo-Pac. Fish. (32):33 p. 198. Randall, J.E and W.N. Eschmeyer, 2001, Revision of the Indo-Pacific scorpionfish genus Scopaenopsis, with descriptions of eight new species. Indo-Pac. Fish. (34):79 p. 199. Randall, J.E. , 1980, Two new Indo-Pacific labrid fishes of the genus Halichoeres, with notes on other species of the genus. Pac. Sci. 34(4):415-432. 200. Randall, J.E. , 1981, Revision of the labrid fish genus Labropsis with description of five newspecies. Micronesica 17(1-2):125-155. 201. Randall, J.E. , 1981, Two new species and six new records of labrid fishes from the Red Sea. Senckenberg. Marit. 13:79-109. 202. Randall, J.E. , 1984, Acanthuridae. In W. Fischer and G. Bianchi (eds.) FAO species identification sheets for fishery purposes. Western Indian Ocean (Fishing Area 51). Vol. 1. FAO, Rome 203. Randall, J.E. , 1984, Grammistidae. In W. Fischer and G. Bianchi (eds.) FAO species identification sheets for fishery purposes. Western Indian Ocean (Fishing area 51). Vol. 2, FAO, Rome. 204. Randall, J.E. , 1984, Holocentridae. In W. Fischer and G. Bianchi (eds.) FAO speciesidentification sheets for fishery purposes. Western Indian Ocean fishing area 51. Vol. 2. 205. Randall, J.E. , 1984, Two new Indo-Pacific mugiloidid fishes of the genus Parapercis. Aquarium 7(12):41-49. 206. Randall, J.E. , 1986, Red Sea reef fishes. London, Immel Publishing. 192 p. 207. Randall, J.E. , 1987, Three nomenclatorial changes in Indo-Pacific surgeonfishes (Acanthurinae). Pac. Sci. 41(1-4):54-61. 208. Randall, J.E. , 1987, Three nomenclatorial changes in Indo-Pacific surgeonfishes (Acanthurinae). Pac. Sci. 41(1-4):54-61. 209. Randall, J.E. , 1988, Three new damselfishes of the genus Chromis (Perciformes: Pomacentridae) from the Indian Ocean. Rev. Fr. Aquariol. 15(2):49-56. 210. Randall, J.E. , 1994, A new genus and six new gobiid fishes (Perciformes: Gobiidae) from Arabianwaters. Fauna Saudi Arabia 14:317-340. 211. Randall, J.E. , 1994, Two new damselfishes (Perciformes: Pomacentridae) from Arabian waters. Rev. Fr. Aquariol. 21(1-2):39-48. 212. Randall, J.E. , 1995, Coastal fishes of Oman. Uni. of Hawaii Press, Honolulu, Hawaii. 439 p. 213. Randall, J.E. , 1998, Revision of the Indo-Pacific squirrelfishes (Beryciformes: Holocentridae: Holocentrinae) of the genus Sargocentron, with descriptions of four new species. Indo-Pac. Fish. (27):105 p.

151 214. Randall, J.E. , 1999, Revision of the Indo-Pacific labrid fishes of the genus Coris, with descriptions of five new species. Indo-Pac. Fish. (29):74 p. 215. Randall, J.E. 1986. Sharks of Arabia. Immel. Publishing. London,148 pp. 216. Randall, J.E. 1995. Coastal fishes of Oman. University of Hawai’I, Honolulu, 432 pp. 217. Randall, J.E. and A. Edwards, 1984, A new labrid fish of the genus Thalassoma from the Pitcairn group, with a review of Indo-Pacific species.J. Aquaricult. Aquat. Sci. 4(2):13-32. 218. Randall, J.E. and A.B. Tarr, 1994, Trichonotusarabicus (Perciformes: Trichonotidae), a new species of sand diver from the Arabian Gulf and Oman. Fauna of Saudi Arabia 14:309-316. 219. Randall, J.E. and A.D. Connell, 2013, Nemateleotrisexquisita, a new microdesmid fish from the Indian Ocean (Perciformes: Microdesmidae). J. Ocean Sci. Found. 8:18-29. 220. Randall, J.E. and B.C. Victor, 2013, Bodianusatrolumbus (Valenciennes 1839), a valid species of labrid fish from the southwest Indian Ocean. J. Ocean Sci. Found. 8:44-61. 221. Randall, J.E. and B.E. Stanaland, 1989, A new dottyback of the genus Pseudochromis (Teleostei; Perciformes; Pseudochromidae) from the Northwestern Indian Ocean. Rev. Fr. Aquariol. 15(4):105-110. 222. Randall, J.E. and C. Heemstra, 1985, A review of the squirrelfishes of the subfamily Holocentrinae from the western Indian Ocean and Red Sea. Ichthyol. Bull. J.L.B. Smith Inst. Ichthyol. (49):1-29. 223. Randall, J.E. and D. Golani, 1995, Review of the moray eels (Anguilliformes: Muraenidae) of the Red Sea. Bull. Mar. Sci. 56(3):849-880. 224. Randall, J.E. and D.F. Hoese, 1985, Revision of the Indo-Pacific dartfishes, genus Ptereleotris (Perciformes: Gobioidei). Indo-Pac. Fish. (7):36 p. 225. Randall, J.E. and D.W. Greenfield, 1996, Revision of the Indo-Pacific holocentrid fishes of the genus Myripristis, withdescriptions of three new species. Indo-Pac. Fish. (25):61 p. 226. Randall, J.E. and H. Senou, 2001, Review of the Indo-Pacific gobiid fish genus Lubricogobius, with description of a new species and a new genus for L. pumilus. Ichthyol. Res. 48(1):3-12. 227. Randall, J.E. and J.D. DiBattista, 2013, A new species of damselfish (Pomacentridae) from the Indian Ocean.Aqua Int. J. Ichthyol. 19(1):1-16. 228. Randall, J.E. and J.K.L. Mee, 1994, A new labrid fish of the genus Thalassoma from Oman. Fauna of Saudi Arabia 14:302-308. 229. Randall, J.E. and J.K.L. Mee, 1994, Pardachirusbalius, a new sole (Pleuronectiformes: Soleidae) from Oman.Fauna of Saudi Arabia 14:341-347. 230. Randall, J.E. and J.L. Earle, 1994, Three new wrasses of the genus Halichoeres (Perciformes: Labridae) from Oman. Fauna of Saudi Arabia, 14:287- 301. 231. Randall, J.E. and J.P. Hoover, 1993, Pseudanthiasmarcia, a new serranid fish from Oman. Rev. Fr. Aquariol. 20(2):47-52. 232. Randall, J.E. and M. Dor, 1980, Description of a new genus and species of labrid fish from the Red Sea.Isr. J. Zool. 29:153-162.

152 233. Randall, J.E. and M. Hutomo, 1988, Redescription of the Indo-Pacific serranid fish Pseudanthias bimaculatus(Smith). Copeia 1988(3):669-673. 234. Randall, J.E. and P.C. Heemstra, 1991, Revision of Indo-Pacific groupers (Perciformes: Serranidae: Epinephelinae), with descriptions of five new species. Indo-Pac. Fish. (20):332 p. 235. Randall, J.E. and P.C. Heemstra, 2006, Review of Indo-Pacific fishes of Odontanthias (Serranidae: Anthiinae), with descriptions of two new species and a related genus. Indo-Pac. Fish. (38):32 p. 236. Randall, J.E. and R.W. Bruce, 1983, The parrotfishes of the subfamily Scarinae of the Western Indian Ocean with descriptions of three new species. Ichthyol. Bull. 47:1-38. 237. Randall, J.E. and W. Klausewitz, 1986, Deep-water and deep-sea fishes from the Red Sea. XIV. New records of the serranid Epinephelusradiatus (Day) from the Red Sea and Gulf of Oman. Senckenbergianamarit. 18(3/6):229-237. 238. Randall, J.E., 1956, A revision of the surgeonfish genus Acanthurus. Pac. Sci. 10(2):159-235. 239. Randall, J.E., 1972, A revision of the labrid fish genus Anampses. Micronesica 8(1- 2):151-190. 240. Randall, J.E., 1978, A revision of the Indo-Pacific labrid fish genus Macropharyngodon, with descriptions of five new species. Bull. Mar. Sci. 28(4):742-770. 241. Randall, J.E., 1985, Chromisviridis (Cuvier, 1830), the correct name for the Indo- Pacific damselfish previously known as C. caerulea Cuvier, 1830) (Pisces, Pomacentridae). Cybium 9(4):411-413. 242. Randall, J.E., 1986, Acanthuridae.p. 811-823. In M.M. Smith and P.C. Heemstra (eds.) Smiths' sea fishes. Springer-Verlag, Berlin. 243. Randall, J.E., 1986, Labridae. p. 683-706. In M.M. Smith and P.C. Heemstra (eds.) Smiths' sea fishes. Springer-Verlag, Berlin. 244. Randall, J.E., 1988, Three new Indo-Pacific damselfishes of the genus Chromis (Pomacentridae). Mem. Mus. Victoria 49(1):73-81. 245. Randall, J.E., 1993, Acanthurustristis, a valid Indian Ocean surgeonfish (Perciformes: Acanthuridae). Spec. Publ. J.L.B. Smith Inst. Ichth. (54):1-8. 246. Randall, J.E., 1994, Ilishacompressa, a new species of clupeid fish from the Persian Gulf. Raff. Bull. Zool. 42(4):893-899. 247. Randall, J.E., 1996, Second revision of the labrid fish genus Leptojulis, with descriptions of two new species. Indo-Pac. Fish. (24):20 p. 248. Randall, J.E., Downing, N., Mccarthy, L.J., Stanaland, B.E. and Tarr, A.B. 1994. Fifty- one new records of fishes from the Arabian Gulf. Fauna of Saudi Arabia, 12: 220-258. 249. Randall, J.E., E.A. Lachner and T.H. Fraser, 1985, Revision of the Indo-Pacific apogonid fish genus Pseudamia, with descriptions of three new species. Indo-Pac. Fish. 6:1-23.

153 250. Randall, J.E., G.R. Allen and W.F. Smith-Vaniz, 1978, Illustrated identification guide to commercial fishes. Regional Fishery Survey and Development Project. Bahrain, Iran, Iraq, Kuwait, Oman, Qatar, Saudi Arabia, United Arab Emirates. UNDP/FAO F1: DP/RAB/71/278/3. 221 p. FAO, Rome. 251. Randall, J.E.1983, Revision of the Indo-Pacific labrid fish genus Wetmorella. Copeia 1983(4):875-883. 252. Randall, J.E.1986, Scaridae. p. 706-714. In M.M. Smith and P.C. Heemstra (eds.) Smiths' sea fishes. Springer-Verlag, Berlin. 253. Randall, J.E.1987, A preliminary synopsis of the groupers (Perciformes: Serranidae: Epinephelinae) of the Indo-Pacific region. p. 89-188. In J.J. Polovina and S. Ralston (eds.) Tropical snappers and groupers. Biology and fisheries management. Ocean Resour. Mar. Policy Ser. Westview Press, Inc., Boulder and London. 254. Randall, J.E.1995. Coastal fishes of Oman. published by university of Hawaii press 53- 63. 255. Randall, J.E.1998, Zoogeography of shore fishes of the Indo-Pacific region. Zool. Stud. 37(4):227-268. 256. Randall, J.E.2005.Reef and Shore fishes of the south pacific New Caledonia to Tahiti and picta rain Island. University of Hawaii press, Honolulu, Hawaii i.720p. 257. Randall, J.E.2013, Review of the Indo-Pacific labrid fish genus Hemigymnus. J. Ocean Sci. Foundation 6:2-18. 258. Randall, J.E.and Golani, D.1995.Review of the Moray eels (Anguilliformes:Muraenidae)of the Red sea.Bull.Mar.sci.56(3):849-880 259. Reef base (www.reefbase.org) 260. Reichenbacher B., Alimohammadian H., Sabouri j., Haghfarshi E. and Carnevale G., 2009. Late Miocene stratigraphy, palaeoecology and palaeogeography of the Tabriz Basin (NW Iran), Middle East Paleontology Journal, 52 (3): 87–99. 261. Schiller W. F., Visalia D. G. H., and Scherer S. I., 2011. Distribution patterns of Devonian fish fossils of the Middle East and Asia tropical region, Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology Journal, 311(2011): 1-18. 262. Scott, D., & Adhami, Ali, 2006, A Working Checklist of the Birds of Iran, Iranian Journal of Ornithology, Produces, Vol 1 No 1, 2006. 263. Smith, C.L. , 1978, Coral reef fish communities: a compromise view. Environ. Biol. Fish. 3(1):109-128. 264. Smith, D.G. 1999, Congridae. Conger eels. p. 1680-1686. In K.E. Carpenter and V.H. Niem (eds.) FAO species identification guide for fishery purposes. The living marine resources of the WCP. Vol. 3. Batoid fishes, chimaeras and bony fishes part 1 (Elopidae to Linophrynidae). FAO, Rome. 265. Smith, D.G., 1997, Muraenesocidae. Pike congers. p. 1673-1677. In K.E. Carpenter and V.H. Niem (eds.) FAO species identification guide for fishery purposes. The living marine resources of the WCP. Vol. 3. Batoid fishes, chimaeras and bony fishes part 1 (Elopidae to Linophrynidae). FAO, Rome. 266. Smith, D.G.Muraenesocidae. Pike congers. p. 1673-1677. In K.E. Carpenter and V.H. Niem (eds.) FAO species identification guide for fishery purposes. The living marine resources of the WCP. Vol. 3. Batoid fishes, chimaeras and bony fishes part 1 (Elopidae to Linophrynidae). FAO, Rome.

154 267. Smith, J.L.B. , 1959, Fishes of the Blenniidae and Salariidae of the western Indian Ocean. Rhodes Univ. Ichth. Bull. 14:229-252. 268. Smith, J.L.B. 1959, Fishes of the family Lethrinidae from the western Indian Ocean. Ichth. Bull. Rhodes Univ., 17:285-295. 269. Smith, J.L.B. 1960, Coral fishes of the family Pomacentridae from the western Indian Ocean and the Red Sea. Rhodes Univ. Ichth. Bull. 19:317-349. 270. Smith, J.L.B. 1961, Fishes of the Apogonidae of the Western Indian Ocean and the Red Sea. Ichthyol. Bull. J.L.B. Smith Inst. Ichthyol. (22):373-418. 271. Smith, J.L.B., 1957, List of fishes of the family Labridae in the Western Indian Ocean with new records and five new species. Rhodes Univ. Ichth. Bull. 7:99-114. 272. Smith, J.L.B., 1959, Gobioid fishes of the families Gobiidae, Periophthalmidae, Trypauchenidae, Taenioididae and Kraemeriidae of the Western Indian Ocean.Rhodes Univ. Ichth. Bull. 13:185-225. 273. Smith, J.L.B.and Smith, M.M.1963.The fishes of Seychelles. Rhodes Uni., Grahmstown .215p. 274. Smith, M. &heemstra, P.C.1986. Smith's Sea Fishes. Springer-verlag. 275. Smith, M.M. 1986, Monocentridae. p. 413. In M.M. Smith and P.C. Heemstra (eds.) Smiths' sea fishes. Springer-Verlag, Berlin. 276. Smith, M.M. and J.L.B. Smith, 1986, Mugilidae. p. 714-720. In M.M. Smith and P.C. Heemstra (eds.) Smiths' sea fishes. Springer-Verlag, Berlin. 277. Smith, M.M. and J.L.B. Smith, 1986, Pomatomidae. p. 564. In M.M. Smith and P.C. Heemstra (eds.) Smiths' sea fishes. Springer-Verlag, Berlin. 278. Smith, M.M. and M.-L. Bauchot, 1984, Cheilodactylidae.In W. Fischer and G. Bianchi (eds.) FAO species identification sheets for fishery purposes. Western Indian Ocean; (Fishing Area 51). Food and Agricultural Organization of the United Nations, vols. 1- 6:pag. var. 279. Smith, M.M. and P.C. Heemstra (eds.), 1986, Smiths' sea fishes. Springer-Verlag, Berlin.1047 p. 280. Smith, M.M. and P.C. Heemstra 1986, Pomacanthidae. p. 623-626. In M.M. Smith and P.C. Heemstra (eds.) Smiths' sea fishes. Springer-Verlag, Berlin. 281. Smith, M.M. and P.C. Heemstra, 1986, Balistidae. p. 876-882. In M.M. Smith and P.C. Heemstra (eds.) Smiths' sea fishes. Springer-Verlag, Berlin. 282. Smith, M.M. and P.C. Heemstra, 1986, Hexatrygonidae.p. 142-143. In M.M. Smith and P.C. Heemstra (eds.) Smiths' sea fishes. Springer-Verlag, Berlin. 283. Smith, M.M. and P.C. Heemstra, 1986, Tetraodontidae.p. 894-903. In M.M. Smith and P.C. Heemstra (eds.) Smiths' sea fishes. Springer-Verlag, Berlin. 284. Smith, M.M. and R.J. McKay, 1986, Haemulidae. p. 564-571. In M.M. Smith and P.C. Heemstra (eds.) Smiths' sea fishes. Springer-Verlag, Berlin. 285. Smith, M.M., 1969, Smith J.L.B. 1931-43 (Vol. 1 ends at page 300). Ichthyological Papers JLB Smith Institute (2):576pp. 286. Smith, M.M., 1975, Common and scientific names of the fishes of Southern Africa. Part 1.: Marine Fishes. J.L.B. Smith Inst. Ichthyol. Spec. Publ. 14:1-8.

155 287. Smith, M.M., 1975, The microstructure of the scales of Latimeriachalumnae. Biological Journal of the Linnean Society 7:298-299. 288. Smith, M.M., 1978, Enamel in the oral teeth of Latimeriachalumnae (Pisces, Actinistia): a scanning electron microscope study. Journal of Zoology London 185:355-369. 289. Smith, M.M., 1981, The seahorse of the Knysna Lagoon. African Wildlife 35(6):5-9. 290. Smith, M.M., 1986, Acanthoclinidae. p. 541. In M.M. Smith and P.C. Heemstra (eds.) Smiths' sea fishes. Springer-Verlag, Berlin. 291. Smith, M.M., 1986, Albulidae. p. 157. In M.M. Smith and P.C. Heemstra (eds.) Smiths' sea fishes. Springer-Verlag, Berlin. 292. Smith, M.M., 1986, Ateleopodidae. p. 404-406. In M.M. Smith and P.C. Heemstra (eds.) Smiths' sea fishes. Springer-Verlag, Berlin. 293. Smith, M.M., 1986, Bramidae. p. 633-636. In M.M. Smith and P.C. Heemstra (eds.) Smiths' sea fishes. Springer-Verlag, Berlin. 294. Smith, M.M., 1986, Bregmacerotidae.p. 329-330. In M.M. Smith and P.C. Heemstra (eds.) Smiths' sea fishes. Springer-Verlag, Berlin. 295. Smith, M.M., 1986, Caesionidae. p. 579-580. In M.M. Smith and P.C. Heemstra (eds.) Smiths' sea fishes. Springer-Verlag, Berlin. 296. Smith, M.M., 1986, Chanidae. p. 209-210. In M.M. Smith and P.C. Heemstra (eds.) Smiths' sea fishes. Springer-Verlag, Berlin. 297. Smith, M.M., 1986, Chaunacidae.p. 369-370. In M.M. Smith and P.C. Heemstra (eds.) Smiths' sea fishes. Springer-Verlag, Berlin. 298. Smith, M.M., 1986, Cheilodactylidae. p. 667-668. In M.M. Smith and P.C. Heemstra (eds.) Smiths' sea fishes. Springer-Verlag, Berlin. 299. Smith, M.M., 1986, Clinidae. p. 758-769. In M.M. Smith and P.C. Heemstra (eds.) Smiths' sea fishes. Springer-Verlag, Berlin. 300. Smith, M.M., 1986, Coracinidae. p. 601-602. In M.M. Smith and P.C. Heemstra (eds.) Smiths' sea fishes. Springer-Verlag, Berlin. 301. Smith, M.M., 1986, Coryphaenidae. p. 661. In M.M. Smith and P.C. Heemstra (eds.) Smiths' sea fishes. Springer-Verlag, Berlin. 302. Smith, M.M., 1986, Drepanidae.p. 609-610. In M.M. Smith and P.C. Heemstra (eds.) Smiths' sea fishes. Springer-Verlag, Berlin. 303. Smith, M.M., 1986, Elopidae. p. 155-156. In M.M. Smith and P.C. Heemstra (eds.) Smiths' sea fishes. Springer-Verlag, Berlin. 304. Smith, M.M., 1986, Ephippidae.p. 605-607. In M.M. Smith and P.C. Heemstra (eds.) Smiths' sea fishes. Springer-Verlag, Berlin. 305. Smith, M.M., 1986, Family Plesiopidae. p. 542-543. In M.M. Smith and P.C. Heemstra (eds.) Smiths' sea fishes. Springer-Verlag, Berlin. 306. Smith, M.M., 1986, Gonorhynchidae.p. 209. In M.M. Smith and P.C. Heemstra (eds.) Smiths' sea fishes. Springer-Verlag, Berlin. 307. Smith, M.M., 1986, Hoplichthyidae.p. 486-488. In M.M. Smith and P.C. Heemstra (eds.) Smiths' sea fishes. Springer-Verlag, Berlin. 308. Smith, M.M., 1986, Kuhliidae. p. 508-509. In M.M. Smith and P.C. Heemstra (eds.) Smiths' sea fishes. Springer-Verlag, Berlin. 309. Smith, M.M., 1986, Kyphosidae. p. 603-604. In M.M. Smith and P.C. Heemstra (eds.) Smiths' sea fishes. Springer-Verlag, Berlin.

156 310. Smith, M.M., 1986, Latimeriidae. p. 152-153. In M.M. Smith and P.C. Heemstra (eds.) Smiths' sea fishes. Springer-Verlag, Berlin. 311. Smith, M.M., 1986, Leiognathidae. p. 620-621. In M.M. Smith and P.C. Heemstra (eds.) Smiths' sea fishes. Springer-Verlag, Berlin. 312. Smith, M.M., 1986, Lethrinidae. p. 595-600. In M.M. Smith and P.C. Heemstra (eds.) Smiths' sea fishes. Springer-Verlag, Berlin. 313. Smith, M.M., 1986, Megalopidae. p. 155-156. In M.M. Smith and P.C. Heemstra (eds.) Smiths' sea fishes. Springer-Verlag, Berlin. 314. Smith, M.M., 1986, Menidae. p. 619-620. In M.M. Smith and P.C. Heemstra (eds.) Smiths' sea fishes. Springer-Verlag, Berlin. 315. Smith, M.M., 1986, Ostraciidae. p. 890-893. In M.M. Smith and P.C. Heemstra (eds.) Smiths' sea fishes. Springer-Verlag, Berlin. 316. Smith, M.M., 1986, Pegasidae. p. 443. In M.M. Smith and P.C. Heemstra (eds.) Smiths' sea fishes. Springer-Verlag, Berlin. 317. Smith, M.M., 1986, Polynemidae. p. 720-721. In M.M. Smith and P.C. Heemstra (eds.) Smiths' sea fishes. Springer-Verlag, Berlin. 318. Smith, M.M., 1986, Pseudochromidae. p. 539-541. In M.M. Smith and P.C. Heemstra (eds.) Smiths' sea fishes. Springer-Verlag, Berlin. 319. Smith, M.M., 1986, Pseudogrammidae. p. 541-542. In M.M. Smith and P.C. Heemstra (eds.) Smiths' sea fishes. Springer-Verlag, Berlin. 320. Smith, M.M., 1986, Rachycentridae.p. 661-662. In M.M. Smith and P.C. Heemstra (eds.) Smiths' sea fishes. Springer-Verlag, Berlin. 321. Smith, M.M., 1986, Scomberesocidae. p. 387-388. In M.M. Smith and P.C. Heemstra (eds.) Smiths' sea fishes. Springer-Verlag, Berlin. 322. Smith, M.M., 1986, Scorpididae. p. 604. In M.M. Smith and P.C. Heemstra (eds.) Smiths' sea fishes. Springer-Verlag, Berlin. 323. Smith, M.M., 1986, Triodontidae. p. 894. In M.M. Smith and P.C. Heemstra (eds.) Smiths' sea fishes. Springer-Verlag, Berlin. 324. Smith, M.M., 1989, Distribution and variation in enamel structure in the oral teeth of sarcopterygians: its significance for the evolution of a protoprismaticenamel.Historical Biology 3:97-126. 325. Smith, Margaret. M., Heemstra, Philip.C., 1986. Smith sea fishes. Springer-Verlag: 1047p. 326. Smith-Vaniz, W.F. , 1984, Carangidae. In W. Fischer and G. Bianchi (eds.) FAO species identification sheets for fishery purposes. Western Indian Ocean fishing area 51. Vol. 1. [pag. var.]. FAO, Rome. 327. Smith-Vaniz, W.F. 1986, Carangidae. p. 638-661. In M.M. Smith and P.C. Heemstra (eds.) Smiths' sea fishes. Springer-Verlag, Berlin. 328. Smith-Vaniz, W.F. 2010, New species of Indo-Pacific jawfishes (Opistognathus: Opistognathidae) from the Western Indian Ocean and Red Sea. Smithiana Bull. 12:39-54. 329. Soheili, R. and Al-Rashed, S., 2007. Paleontology and distribution pattern of Osteichthys fossils of Limestone formation (Zagros and Alborz zone – Iran), Middle East Paleontology Journal, 43 (2): 112–127. 330. Sommer, C. et al. 1996. The living marine resources of . FAO. Rome. P 135- 142

157 331. State of the marine Environment Report 2003. 2004. ROPME, 332. Talwar, P.K. and Jhingran,A.G. 1991. Inland fishes of India and adjacent countries.Vol:1.A.A/Bakkema,Roterdams.541p.t 333. UNEP, 2000 1.Program of work for the global taxonomy initiative. UNEP/CBD/COP/6/3 Initiative .UNEP /CBD/COP/6/3/. 334. Van Zaling, N.P. & Owfi, f. & etc., "Resources of small pelagic in southern Iranian waters, Bushehr, FAO, PGFRC, 1993. 335. Wajeeh, S.Al-Baharna., 1986. Fishes of Bahrain., Ministry of Commerce and Agriculture Directorate of fisheries Bahrain: 294p. 336. Walker C. and Ward D., 2005. Fossils, the clearest recognition guides available, Dorling Kindersley, London. PP 166. 337. Weber, M.and DeBeaufort, L.F.1916.The fishes of the Indo-Australian Archipelago. III Ostariophys; II Cyprinoidea Apodes, Synobranchia. Brill, Lei den, the Netherlands, 455P. 338. Whitehead, P.J.P. and T. Wongratana, 1984, Clupeidae. In W. Fischer and G. Bianchi (eds.) FAO species identification sheets for fishery purposes. Western Indian Ocean fishing area 51. Vol. 1. [pag. var.]. FAO, Rome. 339. Whitehead, P.J.P., 1974, Clupeidae.In W. Fischer and P.J.P. Whitehead (eds.) FAO species identification sheets for fishery purposes. Eastern Indian Ocean (Fishing Area 57) and Western Central Pacific (Fishing Area 71). Volume 1. [pag. var.]. FAO, Rome. 340. Whitehead, P.J.P., 1974, Engraulidae. In W. Fischer and P.J.P. Whitehead (eds.) FAO species identification sheets for fishery purposes. Eastern Indian Ocean (fishing area 57) and Western Central Pacific (fishing area 71). Volume 2. [pag. var.] FAO, Rome. 341. Whitehead, P.J.P., 1974, Pomatomidae. In W. Fisher and P.J.P. Whitehead (eds.) FAO species identification sheets for fishery purposes. Eastern Indian Ocean (fishing area 57) and Western Central Pacific (fishing area 71). Volume 3. [pag. var.]. FAO, Rome. 342. Whitehead, P.J.P., 1981, Megalopidae. In W. Fischer, G. Bianchi and W.B. Scott (eds.) FAO species identification sheets for fishery purposes. Eastern Central Atlantic; fishing areas 34, 47 (in part). Department of Fisheries and Oceans Canada and FAO. Vol. 3. 343. Whitehead, P.J.P., 1984, Chanidae. In W. Fischer and G. Bianchi (eds.) FAO species identification sheets for fishery purposes. Western Indian Ocean (fishing area 51). Prepared and printed with thesupport of the Danish International Development Agency (DANIDA). Volume 1. FAO, Rome. 344. Whitehead, P.J.P., 1984, Elopidae. In W. Fischer and G. Bianchi (eds.) FAO species identification sheets for fishery purposes. Western Indian Ocean (Fishing area 51). Vol. 2, FAO, Rome. 345. Whitehead, P.J.P., 1984, Megalopidae. In W. Fischer and G. Bianchi (eds.) FAO species identification sheets for fishery purposes. Western Indian Ocean fishing area 51. Vol. 3. [pag. var.]. FAO, Rome. 346. Whitehead, P.J.P., 1985, FAO Species Catalogue. Vol. 7. Clupeoid fishes of the world (suborder Clupeioidei). An annotated and illustrated catalogue of the herrings, sardines, pilchards, sprats, shads, anchovies and wolf-herrings.FAO Fish. Synop. 125(7/1):1-303. Rome: FAO. 347. Whitehead, P.J.P., 1985. FAO species catalogue. Vol.7. Clupeoid fishes of the world. An annotated and illustrated catalogue of the herrings, sardines, pilchards, anchovies and

158 wolf-herrings. Part1-Chirocentridae, Cluoeidae and pristigastidae. FAO Fish. Synop., (125)vol.7,Pt.1:303p. 348. Whitehead, P.J.P., Bauchot, M.L., Huraeu,J.C., Nielson, J., Tortonese,E., 1984-1989. Fishes of the North-eastern Atlantic and the Mediterranean., Unesco, Vol. 1: 510p. 349. Whitehead, P.J.P., G.T. Nelson and T. Wongratana., 1988. FAO species catalogue. Vol.7. Clupeoid fishes of the world. An annotated and illustrated catalogue of the herrings, sardines, pilchards, anchovies and wolf-herrings. Part2-Engraulididae. FAO Fish. Synop., (125)vol.7,Pt.2:305-579p. 350. Whitehead, P.J.P.1978, Engraulidae. In W. Fischer (ed.) FAO species identification sheets for fishery purposes. West Central Atlantic (Fishing Area 31). Vol 2. [pag. var.]. FAO, Rome. 351. Whitehead, P.J.P.1984, Gonorhynchidae. In W. Fischer and G. Bianchi (eds.) FAO species identification sheets for fishery purposes. Western Indian Ocean fishing area 51. Vol. 2. [pag. var.] FAO, Rome. 352. Whitehead, P.J.P.1984, Harpadontidae. In W. Fischer and G. Bianchi (eds.) FAO species identification sheets for fishery purposes. Western Indian Ocean fishing area 51. Vol. 2. [pag. var.]. FAO, Rome.

159

ﭘﻴﻮﺳﺖ

160

combination The association of a generic name and a specific name to form the name of a species; or of a generic name with a specific name and a subspecific name to form the name of a subspecies. new combination The first combination of a generic name and a previously established species-group name. combination of letters, arbitrary, n. A scientific name that was not based by its author on an existing word of a language. ------homonym, (1) In the family group: each of two or more available names having the same spelling, or differing only in suffix, and denoting different nominal taxa. (2) In the genus group: each of two or more available names having the same spelling, and denoting different nominal taxa. (3) In the species group: each of two or more available specific or subspecific names having the same spelling, or spellings deemed under Article 58 to be the same, and established for different nominal taxa, and either originally (primary homonymy) or subsequently (secondary homonymy) combined with the same generic name [Art. 53.3]. For examples, see Article 53.1 for family- group names, Article 53.2 for genu junior homonym Of two homonyms: the later established, or in the case of simultaneous establishment the one not given precedence . primary homonym Each of two or more identical specific or subspecific names established for different nominal taxa and originally combined with the same generic name. For variant spellings deemed to be identical. secondary homonym Each of two or more identical specific or subspecific names established for different nominal taxa and originally combined with different generic names but subsequently combined with the same generic name. For variant spellings deemed to be identical. senior homonym Of two homonyms: the first established, or in the case of simultaneous establishment the one given precedence. ------available name A name that is correctly proposed according to the International Code of Zoological Nomenclature. An available name is not necessarily the valid name invalid name An available name which either (1) is objectively invalid (i.e. it is a junior homonym or a junior objective synonym of a potentially valid name, or must be rejected under the provisions of the Code, or has been suppressed by the Commission), or (2) is subjectively invalid (because it is considered subjectively to be a junior synonym or to be inapplicable to a particular taxonomic taxon).

161 ------valid (validity) Of an available name or a nomenclatural act: one that is acceptable under the provisions of the Code and, in the case of a name, which is the correct name of a taxon in an author's taxonomic judgment. invali Of an available name or a nomenclatural act: one that is not valid under the Code. new scientific name A scientific name, available or unavailable, when first proposed for a taxon. rejected name (1) A name which, under the provisions of the Code, cannot be used as a valid name and which is set aside in favour of another name. (2) A name which, as a matter of taxonomic judgment, is either treated as a junior subjective synonym (q.v.) of a name used as valid or is believed not to be applicable to the taxon under consideration. replacement name See new replacement name (nomennovum) and substitute name. new replacement name (nomennovum) A name established expressly to replace an already established name. A nominal taxon denoted by a new replacement name (nomennovum) has the same name-bearing type as the nominal taxon denoted by the replaced name [Arts. 67.8, 72.7]. See emendation, substitute name. potentially valid name An available name which is not objectively invalid. ------synonym Each of two or more names of the same rank used to denote the same taxonomic taxon. senior synonym Of two synonyms: the earlier established, or in the case of simultaneous establishment that given precedence. junior synonym Of two synonyms: the later established, or in the case of simultaneous establishment that not given precedence . objective synonym Each of two or more synonyms that denote nominal taxa with the same name-bearing type, or (in the cases of family-group and genus-group taxa) that denote nominal taxa with name-bearing types whose own names are themselves objectively synonymous. subjective synonym Each of two or more names whose synonymy is only a matter of individual opinion, i.e. it is not objective. See also Article 61.3.1. ------Misapply To apply, deliberately or otherwise, a name in a sense which is not correct under the provisions of the Code (e.g. in a manner not in accord with the name-bearing type). misidentify To mistakenly attribute a specimen to a particular taxon. ------

162 allotype A term, not regulated by the Code, for a designated specimen of opposite sex to the holotype. cotype A term not recognized by the Code, formerly used for either syntype or paratype, but that should not now be used in zoological nomenclature. genotype A term not recognized by the Code, formerly used for type species, but that should not now be used in zoological nomenclature. hapantotype One or more preparations consisting of directly related individuals representing distinct stages in the life cycle, which together form the name-bearing type in an extant species of protistan . A hapantotype, while a series of individuals, is a holotype that must not be restricted by lectotype selection; however, if a hapantotype is found to contain individuals of more than one species, components may be excluded until it contains individuals of only one species. holotype The single specimen (except in the case of a hapantotype, q.v.) designated or otherwise fixed as the name-bearing type of a nominal species or subspecies when the nominal taxon is established. lectotype A syntype designated as the single name-bearing type specimen subsequent to the establishment of a nominal species or subspecies. monotypy The situation arising (1) when an author establishes a nominal genus or subgenus for what he or she considers to be a single taxonomic species and denotes that species by an available name (the nominal species so named is the type-species by monotypy) ; or (2) when an author bases a nominal species-group taxon on a single specimen but does not explicitly designate it as holotype. neotype The single specimen designated as the name-bearing type of a nominal species or subspecies when there is a need to define the nominal taxon objectively and no name-bearing type is believed to be extant. If stability and universality are threatened, because an existing name- bearing type is either taxonomically inadequate or not in accord with the prevailing usage of a name, the Commission may use its plenary power to set aside that type and designate a neotype. paralectotype Each specimen of a former syntype series remaining after the designation of a lectotype. paratype Each specimen of a type series other than the holotype. syntype Each specimen of a type series (q.v.) from which neither a holotype nor a lectotype has been designated. The syntypes collectively constitute the name-bearing type. topotype (topotypic) A term, not regulated by the Code, for a specimen originating from the type locality of the species or subspecies to which it is thought to belong, whether or not the specimen is part of the type series. ------

163 taxon, (pl. taxa A taxonomic unit, whether named or not: i.e. a population, or group of populations of organisms which are usually inferred to be phylogenetically related and which have characters in common which differentiate (q.v.) the unit (e.g. a geographic population, a genus, a family, an order) from other such units. A taxon encompasses all included taxa of lower rank (q.v.) and individual organisms. The Code fully regulates the names of taxa only between and including the ranks of superfamily and subspecies. ------incorrect original spelling An original spelling that is incorrect . incorrect subsequent spelling Any change in the spelling of an available name other than a mandatory change or an emendation. multiple original spellings Two or more different original spellings for the same name. original spelling The spelling or one of the spellings of a name employed when it is established. subsequent spelling Any spelling of an available name other than an original spelling . variant spellings Different spellings of specific or subspecific names that are deemed to be identical for the purposes of the Principle of Homonymy. ------tautonymy (tautonymous) The use of the same word for the name of a genus-group taxon and for the species-group name of one of its included species and/or subspecies. absolutetautonymy The identical spelling of a generic or subgeneric name and the specific or subspecific name of one of its originally included nominal species or subspecies. virtualtautonymy The nearly identical spelling, or the same origin or meaning, of a generic or subgeneric name and the specific or subspecific name in a binomen or trinomen. Not a term regulated by the Code. ------

164

وﻳﮋﮔﻴﻬﺎي ﻇﺎﻫﺮي و ﭘﺎراﻣﺘﺮ ﻫﺎي رﻳﺨﺖ ﺳﻨﺠﻲ ﻣﺎﻫﻴﺎن ﻏﻀﺮوﻓﻲ و اﺳﺘﺨﻮاﻧﻲ (اﻗﺘﺒﺎس از Khalaf & Disi, 2008 )

165

ﭼﻜﻴﺪه اﻧﮕﻠﻴﺴﻲ

166 Abstract

Dring the period from 2011 - 2015 with the aim of this study was to systematically review and in particular the revised classification of the Persian Gulf (and the Strait of Hormuz) and to obtain new information about the final confirmed list of fish species of Iranian waters of the Persian Gulf (and Hormuz Strait), samples of museums, surveys and sampling, and comparative study of all available sources and documentation was done.Classification systematic of Sharks and Batoids; and Bony fishes. Based on the results, the final list of approved fish of the Persian Gulf (including the Strait of Hormuz and Gulf of Oman border region) are 907 species in 157 families, of which 93 species of fish with 28 cartilaginous families (including 18 families with 60 species and 10 families with 34 species of shark and batoids); and 129 families with 814 species of bony fishes are. The presence of 11 new family with only one representative species in the area include Veliferidae, Zeidae, Sebastidae, Stomiidae, Dalatiidae, Zanclidae, Pempheridae, Lophiidae Kuhliidae, Etmoptridae and Chlorophthalmidae also recently introduced and approved. The two families based Creediidae Clinidae and their larvae samples for newly identified area. 62 families with mono-species and 25 families with more than 10 species are present including Gobiidae (53), Carangide (48), Labride (41), Blenniidae (34), Apogonidae (32) and Lutjanidae (31) of bony fishes, Carcharhinidae (26) of sharks and Dasyatidae (12) in terms of number of species of batoids most families to have their data partitioning. Also, 13 species as well as endemic species introduced the Persian Gulf and have been approved in terms of geographical expansion of the Persian Gulf are unique to the area.Two species of the family Poeciliidae and Cyprinodontidae have species of fresh water to the brackish coastal habitats have found a way;in addition to 11 types of families Carcharhinidae, Clupeidae, Chanidae, Gobidae, Mugilidae, Sparidae also as a species, with a focus on freshwater river basins in the south of the country have been found. In this study, it was found that out of 907 species have been reported from the study area, 294 species (32.4 %) to benthic habitats (Benthic habitats) and 613 species (67.6 %) in pelagic habitats (Pelagic habitats) belong. Coral reefs and rocky habitats in the range of benthic fish (129 species - 14.3 %) and reef associated fishes in the range of pelagic fishes (432 species – 47.8 %), the highest number and percentage of habitat diversity (Species habitats) have been allocated. As well as fish habitats with seagrass and algae beds in benthic habitata (17 species- 1.9 %) and pelagic - Oceanic (Open sea) in the whole pelagic fish (30 species – 3.3 %), the lowest number and percentage of habitat diversity into account. From the perspective of geography (Zoogeography) and habitat overlaps and similarities (Habitat overlaping) fish fauna of the Persian Gulf compared with other similar seas (tropical and subtropical, and warm temperate) in the Indian Ocean area - calm on the surface, based on the presence of certain species that the fish fauna of the Persian Gulf to the Red Sea and the Bay of Bengal (East Arabian Sea) compared to other regions in the Indian Ocean (Pacific) is closer (about 50%), and the Mediterranean (East area) and The Hawaiian Islands have the lowest overlap and similarity of habitat and species (about 10%).

167

ISLAMIC AZAD UNIVERSITY SCIENCE AND RESEARCH BRANCH Faculty of Marine Science and Technology, Department of Marine Biology

Ph.D Thesis on Marine Biology

Subject: A review on systematic and taxonomic of the Persian Gulf fish species, based on geographical distribution pattern and habitat diversity, using by GIS

Tehsis Advisor: S. M. R. Fatemi, Ph.D.

Consulting Adviser: A. A. Motallebi, Ph.D. B. W. Coad, Ph.D.

By: Fereidoon Owfi

Autumn 2015

168