Herb, flaga, banner i pieczęć Gminy Garbatka- Letnisko - uzasadnienie

Herb

Wersja Nr 1a

W polu czerwonym topór w skos o ostrzu srebrnym w lewo i stylisku złotym, w głowie tarczy po prawej słońce złote, a u podstawy po lewej ośmiopromienna gwiazda złota.

*

Gmina Garbatka Letnisko leży na południowych krańcach Niziny Mazowieckiej, a ściśle na Równinie Radomskiej. Administracyjnie wchodzi w skład województwa mazowieckiego i jego części - powiatu kozienickiego. Od północy graniczy z miastem i gminą oraz gminą Sieciechów; od wschodu z gminą Gniewoszów, a od południa z gminą Policzna (pow. zwoleński) oraz z gminą wiejską Pionki (pow. ziemski radomski). Charakterystyczną cechą krajobrazu gminy są iglaste (sosnowe) lasy, będące częścią Puszczy Kozienickiej, które zajmują prawie połowę powierzchni gminy (49,82%). Zajmują one obszar w zachodniej i północnej części gminy. Zwarte obszary zabudowane znajdują się w południowej części gminy. Tam też znajdują się na pofalowanych, niewielkich wzniesieniach piaszczyste pola uprawne, a w dolinkach rzeczek i strug (m.in.: Brzeźniczki, Krępca i Policzanki) - podmokłe łąki i stawy. Jednak najwyższe wzniesienia niewiele przekraczają 185 m n.p.m. (rejon Anielina), a najniżej położone miejsca - 112 m n.p.m. (rejon Kolonii Bąkowiec). Powierzchnia gminy wynosi 74,01 km² i liczy prawie 5550 mieszkańców (dane z 31 grudnia 2006 r.). W skład gminy wchodzi 9 sołectw (w tym 11 wiosek): Garbatka Letnisko, Anielin, Bąkowiec, Bogucin, Brzustów, Garbatka Długa (z Garbatką Nową), Garbatka Zbyczyn (z Garbatką Dziewiątką), Molendy oraz Ponikwa Największą miejscowością gminy jest przypominająca miasteczko osada Garbatka Letnisko licząca blisko 3300 mieszkańców.

**

W XI - XIII wieku niewielkie osady rozproszone w Puszczy Kozienickiej (wówczas Radomskiej) podlegały kasztelanowi z dużego nadwiślańskiego grodu w Sieciechowie. Również jakiś umocniony dwór rycerski znajdował się w pobliskim Gródku. Jednocześnie ludność tych osad znajdowała się w jurysdykcji parafialnej kościoła klasztornego p.w. św. Wawrzyńca w Sieciechowie lub kościoła p.w. św. Stanisława Biskupa Męczennika w Oleksowie. Ten stan utrzymał się do wieku XVI kiedy to z inicjatywy miejscowej szlachty (m.in. Kochanowskich) wzniesiono w latach 1529-31 nowy kościół p.w. św. Anny i św. Andrzeja w Policznie. Kościół ten stanął w miejscu pochodzącej z początków XV wieku kaplicy p.w. św. Anny i św. Stanisława Biskupa Męczennika, która była filią kościoła w Sieciechowie. Drugi kościół wzniesiono w roku 1598 w Gródku i przyjął on wezwanie Trójcy Świętej. Jan Długosz podaje, że fundatorem klasztoru w pobliżu grodu Sieciechów był Bolesław Chrobry, który w 1010 roku sprowadził zakonników ze Św. Krzyża w Górach Świętokrzyskich. Bardziej prawdopodobne jest to, że klasztor ufundował ponad wiek później cześnik Bolesława Krzywoustego - Sieciech Młodszy cześnik. Pierwsze wzmianki źródłowe pochodzą z 1132 roku. Nadania Krzywoustego wiążą się z konfiskatą dóbr Sieciecha za tchórzostwo na wojnie dzięki czemu było za co wyposażyć klasztor. Kolejną osobą, która uposażyła klasztor był małopolski możnowładca - Jaksa Gryfita, który ufundował wcześniej (w 1162 roku) klasztor bożogrobców w Miechowie. Podarował on klasztorowi 15 wiosek (w tym 9 w pobliżu Sieciechowa) i rozległe obszary leśne wschodniej części Puszczy Radomskiej (ob. Kozienickiej). Darowiznę zatwierdził klasztorowi specjalnym dokumentem z roku 1252 - książę krakowsko-sandomierski Bolesław V

1 Wstydliwy. Obejmowała ona ok. 2/3 powierzchni obecnej gminy. Darowizna ta obejmowała nieistniejącą już wioskę Rembertów oraz jakiś niewielki fragment późniejszej wioski Garbatka, której większa część należała do miejscowego rycerstwa. Do roku 1547 kolejni opaci odkupili od Kochanowskich (sukcesorów Śliżów) i innych drobnych właścicieli pozostałą część Garbatki, do której przyłączyli wieś Rembertów. W latach 1580 – 1611 powstał tu wielki, dobrze zorganizowany ośrodek klasztornych dóbr z folwarkami, stadniną koni, manufakturą powozów, młynami, tartakami, browarem, gorzelnią i karczmami, a także kopalnia rudy darniowej i rudnica. Przy okazji opaci sieciechowskiego klasztoru wybudowali w Garbatce okazały piętrowy drewniano-murowany dwór. Po zniszczeniach spowodowanych potopem szwedzkim dobra klasztorne w Garbatce nigdy nie powróciły do dawnej świetności. Po kasacie przez Rząd Narodowy Królestwa Polskiego w latach 1818-19 większości klasztorów i ich dóbr (w tym klasztoru sieciechowskiego), dobra garbackie zostają podzielone na kilka części i włączone zostają do tzw. dóbr rządowych zarządzanych przez kolejnych rządców. W roku 1885 przez Garbatkę i Bąkowiec przeprowadzono strategiczną linię kolejową z Radomia przez Dęblin do Lublina zwanej Iwanogrodzko-Dąbrowską, którą później nabył rząd rosyjski i nazwał Nadwiślańską. Dogodne położenie przy tej linii kolejowej oraz położenie w niewielkiej odległości zarówno od Radomia, jak i twierdzy, a także doskonały puszczański mikroklimat, spowodowały, że chętnie wypoczywali w Garbatce carscy inżynierowie i oficerowie, jak i polscy urzędnicy oraz bogaci mieszczanie z pobliskiego Radomia. Inicjatorem założenia letniska w Garbatce był Grek o nazwisku Jani. Na terenie letniska powstały liczne drewniane zabudowania mieszkalne o charakterze letniskowo-willowym. Funkcje letniskowe Garbatka pełni do dnia dzisiejszego.

***

Umieszczone w herbie złote słońce w czerwonym polu tarczy, symbolizuje letniskowy charakter stolicy gminy: Garbatki Letniska. Funkcje letniskowe miejscowość ta pełni prawie 120 lat. Topór w skos i ośmiopromienna gwiazda jest starym godłem benedyktyńskiego klasztoru w Sieciechowie, który od 1132 do 1819 roku (687 lat) był właścicielem ponad 2/3 obszaru obecnej gminy. Jedyny jego wizerunek pochodzący z 1733 roku, znajduje się nad furtą przeoratu sieciechowskiego [umieszczona poniżej reprodukcja pochodzi z artykułu Haliny Stróżewskiej, Z dziejów regionu. Sieciechów - legendy i fakty historyczne [w:] Radomir. Kwartalnik turystyczno- krajoznawczy, Radom, R: 1986, Nr 1, s. 10-17, il. s. 13]. Prawie identyczny znak napieczętny znajdował się na zagubionej pieczęci klasztoru sieciechowskiego, która przyłożona była do dokumentu z roku 1692. [Jej reprodukcja znajduje się w publikacji: J. Gacki, Benedyktyński klasztor w Sieciechowie według pism i podań miejscowych, Radom 1872, s. 169]. Topór odwołuje się do znaku założyciela klasztoru - palatyna Sieciecha, który był najprawdopodobniej protoplastą rodu Toporczyków, a ośmiopromienna gwiazda to tzw. Gwiazda Zaranna symbolizująca Objawienie Tajemnicy Chrystusa, światła, wiary i wezwania łaski.

Flaga

2

Wersja Nr 1a

Flagą jest płat tkaniny o proporcjach: 8 : 5 dzielony w słup (pionowo) w proporcjach: 1 : 3 : 1 o barwach: czerwone skrajne wąskie pasy, a na szerokim środkowym złotym pasie godło z herbu gminy Garbatka Letnisko (Wersja Nr 1a). Uzasadnienie barw flagi podobne jak przy herbie gminy Garbatki Letniska.

Banner

Wersja Nr 1a

Bannerem jest płat tkaniny o proporcjach: 4 : 1 dzielony w słup (pionowo) w proporcjach: 1 : 3 : 1 o barwach: czerwone skrajne wąskie pasy, a na szerokim żółtym pasie na 1/3 wysokości herb gminy Garbatka Letnisko (Wersja Nr 1a). Uzasadnienie barw banneru jest podobne jak przy herbie i fladze gminy Garbatka Letnisko.

Pieczęć

Wersja 1a

Koło o średnicy 36 mm, w otoku napis „ GARBATKA LETNISKO”, między napisem „GMINA” i „GARBATKA LETNISKO” dwie sześciopromienne gwiazdki. W środku liniowego koła (pieczęci) herb gminy Garbatka Letnisko (Wersja Nr 1a i Nr 1b).

Opracowanie historyczno-heraldyczne - Włodzimierz Chorązki (Uniwersytet Jagielloński - Kraków) Projekt graficzny - Karolina Chorązka (Akademia Sztuk Pięknych w Krakowie)

Kraków, dn. 15.01. 2008 roku

3