เอกสารวิชาการ

เรื่อง

130 ปี ของ Amphetamine Type Stimulants กับความก้าวหน้าในการศึกษาเพื่อบ าบัดรักษาผู้ติดสารเสพติดด้วยการใช้ยา

โดย นางสาวโศภิต แสนโกศิก

กองควบคุมวัตถุเสพติด

ส านักงานคณะกรรมการอาหารและยา กระทรวงสาธารณสุข

ก

ค ำน ำ Amphetamine Type Stimulans หรือ ATS คือสารกระตุ้นประสาทกลุ่มแอมเฟตามีน ได้มี การสังเคราะห์ขึ้นครั้งแรกตั้งแต่ปี ค.ศ. 1887 ที่ประเทศเยอรมันนี โดยมีชื่อว่า phenylisopropylamine เป็นยารักษาโรคคัดจมูก โรค narcolepsy โรคสมาธิสั้น ( ADHD ) และโรคอ้วน เมื่อปี ค.ศ. 1919 ได้มี การสังเคราะห์อนุพันธ์ที่ชื่อว่า methamphetamine ขึ้นโดยนักวิทยาศาสตร์ชาวญี่ปุ่น จนในช่วง ปี ค.ศ. 1960 ได้พบว่ามีการระบาดของ amphetamine และ methamphetamine ขึ้น จากนั้น การ ควบคุม Amphetamine Type Stimulants ของโลกก็เริ่มมีความเข้มงวดขึ้นมาเป็นอย่างมากท าให้การใช้ ประโยชน์ทางยาถูกจ ากัดลง ในขณะที่การลักลอบผลิต และลักลอบค้ายาเสพติดชนิดนี้ในตลาดมืดกลับเพิ่ม ปริมาณมากขึ้นอย่างรวดเร็ว โดยสารเสพติด methamphetamine ได้กลายเป็นปัญหาหลักทาง สาธารณสุขที่ระบาดลุกลามไปทั่วโลกรวมทั้งประเทศไทย รัฐบาลไทยได้ให้ความส าคัญในการจัดการ อันตรายที่เกิดกับตัวผู้เสพและสังคม โดยได้มีการปรับเปลี่ยนมุมมองให้ผู้เสพเป็นผู้ป่วยและมีเป้าหมายใน การปรับปรุงระบบการควบคุมวัตถุเสพติดของประเทศทั้งระบบ โดยเฉพาะระบบการบ าบัดรักษาผู้ติดยา เสพติด ได้มอบหมายให้กระทรวงสาธารณสุขเป็นผู้รับผิดชอบหลัก นับเป็นเวลา 130 ปีแล้วที่ได้มีการใช้สารกระตุ้นประสาทกลุ่มนี้ทั้งเพื่อการรักษาโรค และใช้ ในทางที่ผิดเป็นยาเสพติด การบ าบัดรักษาผู้เสพติด Amphetamine Type Stimulants จนถึงปัจจุบันคง จ ากัดวิธีการเฉพาะโดยการใช้การบ าบัดทางจิตสังคม ( psychosocial treatment ) แต่ก็ยังพบป