Przewodnik Turystyczny EGZEMPLARZ DARMOWY

SPLIT MAKARSKA ZAGORA BRAČ HVAR VIS Przewodnik turystyczny

Egzemplarz darmowy Wstęp Wybrzeże i zielone wyspy, pla- że żwirowe u stóp okolicznych 4 gór z najbardziej przejrzystym riviéra SPLIT morzem w basenie Morza Śródziemnego, nad którymi Split 8 panują stuletnie sosny, zielone Trogir 14 „serce” w dolinach rzek Cetiny Kaštela 16 i Jadro, to tereny w środkowej Solin 17 części wybrzeża Adriatyku od Omiš 18 Mariny na północy do Gradacu Šolta 19 na południu, gdzie turystyka rozwija się już od ponad stu lat. Na tych niezwykłych i szcze- gólnych z wielu względów terenach swoje ślady pozosta- wiły najbardziej zdolne ręce mistrzów sztuki i kultury od 20 antyku, czasów romańskich riviéra MAKARSKA przez artystów starochor- Obsah wackich i budowniczych Makarska 24 ludowych, zapisując je w skały, Brela 26 mury i pałace miasteczek Baška Voda 27 i centrów miejskich, które Tučepi 28 2 oferują gościom jednocześnie Podgora 29 spokój i ciszę oraz wesołe Živogošće 30 noce w ciepłej atmosferze Drvenik 30 śródziemnomorskiego połu- Gradac 31 dnia. W wieku historii turystycznej tereny te odwiedziły liczne koronowane głowy, wielcy, szefowie państw i władcy, znane na świecie osoby, a dobroduszność i serdeczność ich gospodarzy zawsze były i pozostały takie same, stawia- jąc gości w centrum uwagi. Przebywając i wypoczywając w tym regionie swojemu ciału i duszy dasz przyjemność, poznasz zwyczaje i życie lokal- nych ludzi, odkryjesz ich przy- jemną naturę i z pewnością do nich ponownie wrócisz. Witamy w Środkowej Dalmacji – sercu chorwackiego Adriatyku! Wspólnota Turystyczna Żupanii Splitsko-dalmatyńskiej 48 ostrov HVAR

Hvar 52 Stari Grad 54 Jelsa 54 Vrboska 55 Sućuraj 55 32 ZAGORA 3 Klis 34 Dugopolje 34 Sinj 35 Trilj 36 Vrlika 36 Imotski 37 Vrgorac 38

40 56 ostrov BRAČ ostrov VIS Supetar 44 Sutivan 45 Vis 60 Milna 45 Komiža 62 Bol 46 Selca 47 Postira 47 Sumartin 47 Pučišća 47 Povlja 47 Riwiera Split Światowe dziedzictwo kulturowe na dłoni

Od zatoczek Trogiru z okolicznymi miejscowościami i wyspami, przez siedem Kašteli, Solin, Split aż do Omiša, to teren riwiery turystycznej Split, gdzie na każdym kroku przeszłość spotyka się z teraźniejszością, gdzie żyją i pracują ludzie w miejscach liczących tysiące lat. Dzisiejsza riwiera u podnóża gór Kozjak i Mosor jest centralną częścią wybrzeża Adriatyku, już od czasów Ilirów i Greków prze tysiące lat historii była skrzyżowaniem szlaków handlowych, tutaj przy źródłach wody pitnej powstawały pierwsze i najstarsze miejscowości, o których dziś świadczą zabytki, które są tutaj bardzo wyraźne. Na zaledwie trzydziestu kilometrach odległości znajdują się dwa miasta wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego UNESCO: Pałac Dioklecjana i zabytkowe centrum Splitu oraz zabytkowe centrum Trogiru, między którymi jest Salo- na, największa lokalizacja archeologiczna na wybrzeżu chorwackiego Adriatyku, a dawniej stolica rzymskiej prowincji Dalmacji. Na tym terenie koronowani byli chorwaccy królowie, o tę część wybrzeża przez wieki prowadzono wojny, była zdobywana i wracała do swoich właścicieli, a potyczki i ofiary tworzyły legendy i bohaterów, patronów i świętych. MARINA, SEVID,VINIŠČE, VRANJICA, WYSPY DRVENIK VELI, DRVENIK MALI, SEGET, TROGIR, WYSPA ČIOVO (OKRUG, ARBANIJA, SLATINE),KAŠTELA, SPLIT, STOBREČ, PODSTRANA, KRILO JESENICE, SUMPETAR, DUGI RAT, DUĆE, OMIŠ, NEMIRA, STANIĆI, RUSKAMEN, LOKVA ROGOZNICA, MIMICE, MARUŠIĆI, PISAK, WYSPA ŠOLTA (ROGAČ, NEČUJAM, MASLINICA, STOMORSKA, GROHOTE)

Piękno przed Tobą piękno aktywnego wypoczynku. Odkryj czarujący przyrody świat jaskiń w okolicach Spli- Tereny te bogate w zabytki tu i Omišu, wycieczki górskie i oferują całą paletę atrakcji i wspinaczkę, rafting i kanyoning osobliwości przyrodniczych. na rzece Cetinie i najnowszą Należy zobaczyć, według le- atrakcję w kanionie tej błękitnej gendy, jedno z najstarszych rzeki, który zapiera dech w pier- drzew oliwkowych, to w Kaštel siach – zipline. Štafiliću, liczące ponad 1500 lat! Obowiązkowo należy zobaczyć Gastronomia Ogród Botaniczny i Ogród Bi- blijny w Kaštel Lukšiću, bagno Mieszkańcy Dalmacji są zna- Pantan z młynem koło Trogiru, nymi miłośnikami bogatego laso-park Marjan w Splicie i ka- stołu, lekko gotowanego i lek- nion rzeki Cetiny koło Omišu. ko strawnego jedzenia z dużą ilością ryb, oliwy z oliwek, wa- Aktywny rzyw i przypraw. Różnorodne zioła aromatyczne rosnące na wypoczynek nasłonecznionych zboczach, 5 Splitska riwiera to teren oferu- obok pietruszki i czosnku two- jący wiele możliwości do upra- rzą małą tajemnicę kulinarną wiania sportów dostosowanych z zapachem lauru, rozmarynu dla gości o średniej kondycji i i bazylii. Obowiązkowe są ka- wszystkich grup wiekowych. Je- pary i oliwki, które podawane żeli lubisz odpoczywać jeżdżąc są do wszystkich przystawek, rowerem, chodząc, nurkując, a w szczególności prszutu su- żeglując, grając w tenisa, łowiąc szonego na wietrze bora i sera ryby..., szereg agencji odkryje owczego. Jako lekką przystaw- 6 kę należy spróbować poljicki chodzenia chorwackiego przez wieczoru latem jest miejscem, soparnik – specyficzne danie z lata był pewny, że jego przo- gdzie odbywają się koncerty blitwy i ciasta, które pieczone dek znanego amerykańskiego folklorystyczne i muzyki rozryw- jest w piecu. Szczególne miej- szczepu zinfandel jest to wła- kowej, przedstawienia teatrów sce zajmują ryby, przyrządzane śnie plavac mali. Lata badania ulicznych. „Dni Dioklecjana” z na grillu, jako brodet albo goto- i testowania spowodowały od- kolacją cesarską w piwnicach wane, a muszle i raki tradycyjnie krycie, że zinfandel rzeczywiście Dioklecjana to niezapomniane przygotowywane są jako du- pochodzi właśnie z tej części przeżycie. Dźwięk dalmatyńskiej szone. Najlepiej znany sposób Chorwacji i to z Kašteli, gdzie pieśni klap zachwyci w Omišu, przyrządzania mięsa to pašti- znaleziono dawny szczep znany tak samo jak spotkanie klap w cada z domowymi kopytkami pod nazwą crljenak kaštelanski. Kaštel Kambelovcu i koncerty w i jagnięcina pieczona, a swoją wieży Kamerlengo w Trogirze. gastronomiczną historię osłódź Rozrywka We wszystkich miasteczkach rożatą albo trogirskim rafioli. na riwierze Splitskiej odbywają Split, Trogir, Kaštela, Solin i Omiš się imprezy rybackie, karnawały Wino to miasta, w których tętni życie letnie, koncerty, jest też wiele w dzień, ale rozkręca się też w restauracji knajpek dla każdego Zawsze mówiąc o chorwackich godzinach wieczornych w po- oraz dyskotek i klubów nocnych winach należy wspomnieć o staci imprez i wydarzeń. Najle- na świeżym powietrzu, najczę- „Plavac mali”. Plavac mali to piej znany festiwal teatralny na ściej nad morzem, gdzie można najbardziej popularny i najważ- świeżym powietrzu to Splistskie przyjemnie spędzić wieczór. niejszy pod względem gospo- lato, które Split, jego place, za- darczym szczep winogron w bytki zmienia w scenę dla świa- Wycieczki Chorwacji i z pewnością najle- towych oper, baletu, dramatów piej znany wśród miłośników i koncertów muzyki poważnej. Podczas jedynych w swoim ro- wina zagranicą. Mike Grgich, Jednocześnie główna prome- dzaju wycieczek statkiem moż- znany kalifornijski winiarz po- nada w Splicie, Riva każdego na odwiedzić wyspy środkowo- Dziedzictwo kulturowe UNESCO Pałac Zabytkowe Śpiew klap Dioklecjana centrum Śpiew klap jest tradycyjnym śpiewem na kilka głosów bez w Splicie Trogiru akompaniamentu instrumen- Pałac ma plan kwadratu o boku Miasto Trogir jest wyjątko- tów. Tradycja klap i pieśni długości około 200 m i otoczony wym przykładem ciągłości klapskich, jaką znamy obecnie jest wysokimi murami z licznymi istnienia miasta. Plan ulic stworzona została w połowie wieżami. Historycy przyjmują tej miejscowości pochodzi z XIX wieku, w czasach, kiedy rok 305 za rok, kiedy rzymski im- okresu helleńskiego, a róż- stworzone zostały tożsamości perator Dioklecjan wyprowadził ni władcy przez lata historii kulturowe i muzyczne miaste- się do pałacu zbudowanego dla dobudowywali budowle czek śródziemnomorskich na rodziny, straży honorowej, służby publiczne i mieszkalne oraz naszym wybrzeżu i wyspach, i załogi wojskowej. Poszczególne twierdze. Jego piękne ko- szczególnie w Dalmacji. Festiwal części budowlane i ozdobne zo- ścioły romańskie uzupełniają Dalmatyńskich Klap w Omišu stały przywiezione z dalekich za- wyjątkowe budowle rene- w dużej mierze promuje śpiew kątków, sfinksy oraz kolumny gra- sansowe i barokowe. Najważ- klap i jest pierwszą instytucją, nitowe pochodzą z Egiptu. Przez niejszą budowlą jest trogirska która zaprezentowała śpiew stulecia oryginalna architektura katedra Św. Wawrzyńca z por- klap jako zorganizowaną formę pałacu zmieniała się, a ludzie ży- talem zachodnich drzwi, ar- tradycyjnego (i później również jący w jego wnętrzu używali jego cydziełem mistrza Radovana artystycznego) muzykowania. budowli i w ten sposób we wnę- i najlepiej zachowanym przy- Śpiew klap został wpisany na trzu murów rzymskich rozwinęło kładem sztuki romańsko-go- Listę Niematerialnego Dziedzic- się serce dzisiejszego miasta. tyckiej w Chorwacji twa Kulturowego UNESCO. 7

dalmatyńskie: Šolta, Brač, Hvar i wadzi Cię do zielonego zaplecza Vrgorac. Odwiedź popularne Vis. Należy odwiedzić twierdzę Mosoru i Kozjaku – Zagory ze miejsce wycieczek Radmanove Klis, Makarską i muzeum mala- swoim krasem i urodzajnymi mlinice w kanionie ujścia rzeki kologiczne z najpiękniejszym polami. Poznaj historię i życie Cetiny koło Omišu, wodospad zbiorem muszli i pobliskie Sank- dalmatyńskich chłopów w skan- Gubavica i naturalne fenomeny tuarium Maryjne Vepric. Zaled- senach Škopljanci za górą Koz- jak Czerwone i Błękitne jezioro i wie dziesięć minut jazdy dopro- jak i Kokorići koło miejscowości jaskinia Vranjača.... 8

Odwiedź Miasto Split Perystyl Cesarski Perystyl w środku pa- www.visitsplit.com łacu Dioklecjana, jest jednym z najlepiej znanych motywów Splitu i perłą dziedzictwa, po- „Najpikniejse miasto na świecie”, go ponad 17 wieków. Trudno nownie został otwarty dla od- jak nazywają go niektórzy miesz- powiedzieć, co na dzisiejszych wiedzających po ośmiu latach kańcy, jest głównym centrum, gościach miasta robi większe rekonstrukcji i prac konserwa- skrzyżowaniem komunikacyj- wrażenie: zabytkowe centrum torskich. To miejsce jest letnią nym, największym portem pro- z pałacem rzymskiego cesarza sceną operową, wystawia jest mowym i trzecim co do wielkości Dioklecjana, czy styl życia jego tutaj „Aida” Verdiego. Codzien- portem pasażerskim w basenie mieszkańców. Bo, przyjemność nie na Perystylu odbywa się Morza Śródziemnego, powstał życia na świeżym powietrzu to turystyczny spektakl spotkania poprzez zasiedlanie terenów styl życia mieszkańców Splitu, gości z przebranym cesarzem wewnątrz i poza murami pała- pijąc kawę na promenadzie nad- Dioklecjanem, jego małżonką cu cesarza Dioklecjana, liczące- morskiej albo w cieniu kamien- Priską i strażą cesarza Muzea i galerie Muzeum Archeologiczne w Splicie jest najstarszym muzeum w Chorwacji z bogatym zbiorem antycznym, Muzeum Chorwac- kich Zabytków Archeologicznych bada duchowe i materialne dziedzictwo Chorwatów z wczesnośredniowiecznego państwa, a Muzeum Miasta Split w gotycko-renesansowym pałacu prezentuje rozwój miasta. Muzeum Etnograficzne znajduje się w dawnej sypialni cesarskiej i odkrywa szczegóły z historii życia mieszkańców tych terenów, Galeria Sztuki to ponad 3 200 dzieł sztuki, Skarbiec Katedry to miejsce, w którym przechowywa- ne są cenne przedmioty historii sakralnej. Chorwackie Muzeum Morskie to historia bogatej tradycji życia z morzem i nad morzem, a Dom Sławy Splitskiego Sportu prezentuje wyjątkową wielkość sportowych i olimpijskich biografii sportowców Splitu.

Split card Jeżeli zostajesz w Splicie przez trzy dni lub dłużej w hotelu, czy kwaterze prywatnej, wspólnota turystyczna miasta daje Ci Split Card – darmową kartę na najlepsze zwiedzanie Splitu bez opłat! O Split Card poproś w recepcji swojego hotelu lub w centrach Korzystaj z informacji turystycznej, jeżeli jesteś na kwaterze prywatnej. Split Card umożliwia darmowe wejście do muzeów i oferuje duże Autobusu turystycznego zniżki w licznych restauracjach i sklepach w mieście. Split Card Zwiedź miasto odkrytym można również kupić za 35 kun, około 5 Euro, jeżeli zostajesz w autobusem turystycznym Splicie krócej niż trzy dni. 9 z przewodnikiem. Wyrusz do pierwszego marjana- skiego punktu widoko- wego, z którego rozciąga nych murów pałacu Dioklecjana, niem sosen laso-parku Marjan, się niesamowity widok na które dają ochłodę w gorące dni. czy też wykąpać się na splitskich panoramę Splitu Krocząc ulicami, przechodzimy plażach Bačvice, Žnjan, Bene, przez wieki historii i sztuki, moż- nad którymi powiewa Błękitna na zajrzeć do muzeów, galerii i flaga – międzynarodowe wyróż- kościołów albo cieszyć się cie- nienie ekologiczne zachowane-

Dotknij Grgur Ninski

Potrzyj duży palec u nogi brązowego posągu Grgura Ninskiego, który jest wytarty z powodu lokalnego wierzenia, że dotknięcie dużego palca u nogi przynosi szczęście i spełnienie marzeń. To wielkie dzieło Ivana Meštrovića wystawione jest przed Złotą bramą pałacu Dioklecjana Dioklecjan Rzymski cesarz Gajusz Aureliusz Odwiedź Dioklecjan wycofał się z tronu w Katedra 305 roku, żeby jako emerytowa- św. Dujma ny imperator wprowadzić się do Katedra św. Dujma wtedy nowo wybudowanego została zbudowana pałacu w zatoce Saplatum, któ- na mauzoleum ce- ra jest sercem dzisiejszego Splitu. sarza Dioklecjana, Uważa się, że pochodził właśnie z tej z dzwonnicą z XIII części Dalmacji i dlatego zdecydował się wieku, która domi- spędzić starość w miejscu swojego dzieciństwa, nuje nad centrum w spokoju swojej słonecznej rezydencji. Siebie ogłosił re- miasta. Katedra inkarnacją Jupitera na ziemi, zwalczał chrześcijan, a jego w Splicie znana małżonka Priska i córka Waleria były chrześcijankami. W jest z drewnianych burzliwych latach rządzenia Cesarstwem Rzymskim po drzwi liczących 800 Dioklecjanie, zaoferowano mu powrót na tron, ale po- lat, które stworzył dobno przekazał ze swojego pałacu splitskiego: „Żebyście mistrz Andrija Buvi- zobaczyli kapustę, którą zasadziłem w Salonie własnymi na w 1214 roku, rękami, z pewnością nie przyszło by wam do głowy to o rzeźbiąc w orzechu co mnie prosicie”. 28 obrazów z życia Jezusa Święty Dujam Święty Dujam to święty, patron miasta Split, pierwszy biskup Salony od 284 do 304 roku, w czasie zwalczania chrześcijan pod władzą Dioklecjana. Zmarł jako męczen- 10 nik na rozkaz cesarza Dioklecjana, kiedy go namiestnik prowincji Dalmacji Marek Aureliusz Junije kazał zgładzić. Dujma pochowali żołnierze poza murami miejskimi, a część tablicy nagrobnej św. Dujma przechowywany jest w Muzeum Archeologicznym Splitu. Prochy św. Dujma znaj- dują się w urnie na ołtarzu z XIII wieku w katedrze splickiej pod wezwaniem NMP, a znana jest ona jako katedra św. Dujma. Sudamja Sudmaja to lokalna nazwa dnia, w którym mieszkańcy Splitu i ich goście obchodzą święto patrona miasta Świętego Dujma, obcho- dzony jest 7 maja. Obchody za- czynają się od licznych imprez, wy- darzeń kulturalno-rozrywkowych i zawodów sportowych już w pierwszych dniach maja i kontynuowane są przez kolej- ne dwa tygodnie. Najbardziej odświętnym dniem jest 7 maja, kiedy przez miasto przechodzi procesja z tysiącami ludzi, kiedy niesiona jest władza patrona, a kończy się na Rivie, gdzie koncelebrowana jest msza za świętego i miasto. W Splicie 7 maja jest dniem wolnym od pracy, żeby tysiące mieszkańców mogły uczestniczyć w tradycyjnych wydarzeniach kościelnych i publicznych oraz zabawie. go środowiska. Poza pałacem Odwiedź Dioklecjana i licznymi zabytkami Teatr Narodowy ze wszystkich okresów tysiąc- Zobacz jeden ze spektakli letniej historii miasta, atrakcyjną Chorwackiego Teatru Rivą, promenadą nadmorską, 14 Narodowego w Splicie, kilometrami plaż, w Splicie odby- założonego w 1893 wa się wiele imprez sportowych, roku, który jest głównym kulturalnych i rozrywkowych. splitskim teatrem i naj- Szczególnie emocjonalnie miesz- ważniejszą instytucją kańcy Splitu związani są ze swo- teatralną w Dalmacji. im ukochanym klubem piłkar- Wśród oryginalnych sztuk skim „Hajduk”, którego 103 letnia są oczywiście operetki historia prezentowana jest w wi- „Splitski akvarel” i „Mala trynach stadionu miejskiego w Floramy” splitskiego kom- Poljudzie. Zaledwie dziesięć mi- pozytora Ive Tijardovića, nut jazdy od centrum tej stolicy których akcja toczy się w regionu, prowadzi do spokojne- okresie międzywojennym go Stobreča i Podstranej (www. w Splicie tz-podstrana.hr), gdzie tysiące miejsc noclegowych w prywatnych domach, niewielkich hotelach rodzinnych, apartamentach i pensjonatach nad morzem od dziesięcioleci pielęgnowana jest tradycja gościnności i spędzania 11 wakacji w spokoju, na słońcu, nad morzem i na plażach piaszczystych.

Odwiedź Galeria Meštrović Odwiedź Galerię Meštrović, imponujący dom rodzinny z atelier najlepiej znanego artysty chorwackiego XX wieku Ivana Meštrovića. W galerii z przepięknym ogrodem wystawione są jego arcydzieła z brązu, kamienia i drewna Odwiedź Piwnice pałacu Dioklecjana

Piwnice pałacu Dioklecja- na przedstawiają najlepiej zachowany kompleks antyczny tego rodzaju. Jest to kompleks sal z funkcją podniesienia pomieszczeń mieszkania cesarza na górnym piętrze

Odwiedź Sfinks

Na samym wejściu do katedry znajduje się egipski sfinks z czarnego granitu, starszy od czegokolwiek w pałacu Dioklecjana. Ma 3,5 tysiąca lat i na Perystyl z Egiptu kazał go przywieźć Dioklecjan 12

koktajle, Bary, muzyka rozrywkowa W godzinach wieczornych ży- cie nocne Splitu przenosi się na Poljud z barami i dyskotekami, w zatokach Bačvice, Ovčic, Zen- te i Žnjan, gdzie do świtu można

Odwiedź Świątynia Jupitera Świątynia Jupitera służąca niegdyś do czczenia kultu Jupitera, w późno chrześcijańskim okresie została pr- zekształcona w chrzcielnicę

Odwiedź Galeria Vidović Odwieź jedyny w swoim rodzaju zbiór obrazów i rysunków malarza Emanuela Vidovića w Galerii Vidović obok Sre- brnej bramy, która należy do samego szczytu europejskiej historii sztuki próbować dzieła świetnych bar- Odwiedź manów na świeżym powietrzu Pazar i przy muzyce i programach Targ warzyw i owoców, na którym panuje śródziemnomor- rozrywkowych... Również cen- ska atmosfera, jak również splitski targ rybny w centrum trum miasta żyje do wczesnych miasta zbudowany obok żywego źródła siarki i dlatego jest godzin porannych na placach, to jedyny targ rybny na świecie bez much uliczkach i wąskich przejściach zabytkowego centrum, które w 13 godzinach nocnych zmienia się w duży bar, oświetlony pochod- Miasto sportu z tego miasta wzięło udział w niami i zatopiony w dźwiękach Split dumny jest ze swojej histo- Igrzyskach Olimpijskich, a 60 z muzyki. Zaledwie kilkaset me- rii sportowej i czasów współcze- nich wróciło z medalami olim- trów dalej, na Perystylu można snych i jego mieszkańcy chętnie pijskimi, a takie osiągnięcia są usiąść na kamiennych płytach nazywają go „najbardziej spor- rzadkością wśród tej wielkości cesarskiego placu przy dźwię- towym miastem na świecie”. miast na świecie. Ich nazwiska i kach gitary i pieśni, a poniżej Najlepiej to widać w „Domu zdobyte medale olimpijskie za- tysiącletniego Westybulu, po- sław splitskiego sportu”, gdzie pisane są na brązowych płytach, dwórza mieszkania cesarskiego, pokazane jest, że w historii aż na kamiennej promenadzie Za- słychać śpiew klap. 161 sportowców pochodzących chodniego wybrzeża. 14 Miasto Trogir Odwiedź Katedra www.tztrogir.hr św. Wawrzyńca

Odwiedź katedrę św. Każdy krok zrobiony między Wawrzyńca, jeden z naj- kamiennymi domami i pałaca- piękniejszych zabytków mi Trogiru, który nazywany jest w Europie, budowana w również miastem muzeum ze okresie czterech wieków względu na swoją historię, to i to od 1200 do 1598 szczególne przeżycie. Zabytko- roku. Portal Radovana we centrum tego miasta znajdu- z 1240 roku to główny jącego się na niewielkiej wysep- portal katedry i najważ- ce między lądem i wyspą Čiovo niejszy średniowieczny ze względu na swoje złożone portal na wschodnim dziedzictwo kulturowe znala- wybrzeżu Adriatyku i zło miejsce wśród światowych w tej części Europy. zabytków kultury pod ochro- Nazwany został według ną UNESCO. Malownicze ulice, jego autora Mistrza Ra- place i kościoły zawsze ponow- dovana, który go wykonał nie pokazują piękno talentów, i podpisał. W katedrze które na przestrzeni wieków znajdują się wartościowe tworzenia pozostawiali artyści dzieła sztuki. Dzwonnica dla radości turystów i dumy katedry budowana była gospodarzy. Spacer po kamien- przez wieki i jest jedną nym sercu miasta kończy się z najpiękniejszych na wyjściem na promenadę nad- całym wybrzeżu Morza morską, gdzie można zobaczyć Śródziemnego Odwiedź Kairos Miasto Trogir znane jest jako Miasto szczęśliwej chwili. Na początku XX wieku na poddaszu jednego pałacu Odwiedź trogirskiego znaleziono płaskorzeź- Ratusz bę bóstwa greckiego Kairos, która Obejrzyj Płytę chor- pochodzi z IV wieku przed naszą Erą. wackiego hymnu, Oryginał przechowywany jest w Zbiorze która znajduje się na Kairos trogirskiego Klasztoru bene- froncie Ratusza, umie- dyktyńskiego św. Mikołaja. Chodzi o szczoną w 1935 roku, bóstwo, które pojawia się raz w życiu, kiedy cała Chorwacja dając człowiekowi możliwość, żeby obchodziła setną rocz- „złapał je za czuprynę” w odpowiednim nicę powstania hymnu momencie. To personifikacja szczę- chorwackiego śliwego momentu, pobudza fantazję i jest idealnym tłem dla licznych historii i dziesiątki drewnianych żaglow- wydarzeń w Trogirze ców i nowoczesnych jachtów, które tutaj znalazły schronienie, spokój i odpoczynek. Dzisiejszy FotografiA Trogir żyje w rytmie nowocze- Pałac Ćipiko snego miasta turystycznego i Sfotografuj front pałacu Ćipiko powstałego popr- jest ulubionym celem turystów i zez połączenie budynków romańskich. Na froncie żeglarzy, które zachwyca swoim wielkiego pałacu znajduje się gotycka Trifora, kamiennym pięknem. dzieło Andriji Alešija oraz drzwi, które wyrzeźbił Archipelag malowniczej wyspy Ivan Duknović i grzbietów morskich wokół 15 Trogiru to prawdziwa koronka morska przed kamiennym miastem, a pobliskie miejscowości Marina, Okrug, Seget i Slatine to najbardziej zróżnicowana część wybrzeża środkowodalmatyń- skiego. Małe, ukryte, żwirowe zatoki porośnięte sosnami i czyste morze ułożone są jedna obok drugiej i dzielą je przylądki z gładkimi skałami opadającymi do morza. Od Mariny i Segetu do wyspy Čiovo, to teren od zawsze przeznaczony dla willi i rezydencji letnich, dziś prze- kształcone w wyjątkową ofertę zakwaterowania rodzinnego i hotelowego.

VISIT Twierdza Kamerlengo Spacer Główny plac Zwiedź mury miejskie i twierdzę Przejdź się na główny plac miejski, na Kamerlengo, w pobliżu której znaj- którym znajduje się wiele zabytków, duje się okrągła twierdza św. Marka ratusz i kościoły św. Jana Chrzciciela, z XV wieku, a obecnie Dom Muzyki św. Marii, św. Sebastiana i kościółek Dalmatyńskiej św. Barbary Odwiedź Zamek Vitturi Odwiedź Muzeum Miasta Kaštela w zamku Vitturi w Kaštel Lukšiću i Muzeum Podvorje w Kaštel Sućurcu; skarbiec Kościoła Parafialnego Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny w Kaštel Štafilić, posłu- chaj legendy o Miljenku i Dobrili, legendę z drugiej połowy XVII wieku, która mówi o tragicznej miłości dwóch młodych osób, których grób znajduje się w kościółku św. Jana w Kaštel Lukšiću. W miejscu ich wieczne- go spoczynku została wyrzeźbiona informacja 16 „Spokój kochankom”

Miasto Kaštela www.kastela-info.hr

Wybrzeże między Trogirem i Spli- niami, mostami zwodzonymi, a w knajpkami, piwnicami i placami. tem u podnóża góry Kozjak, zna- kierunku morza budowane są w Na wybrzeżu powstawały wille, ne jest jako kolebka chorwackiej stylu renesansowych rezydencji które również dzisiaj są częścią państwowości, ponieważ tutaj letnich z szerokimi oknami i bal- całości urbanistycznej siedmiu były stolice chorwackich kró- konami. Dzisiejsze siedem miej- połączonych miasteczek z długą lów. Siedem średniowiecznych scowości Kaštel Štafilić,K aštel tradycją turystyczną o bogatym twierdz szlacheckich wzniesio- Novi, Kaštel Stari, Kaštel Lukšić, dziedzictwie kulturowego utka- nych na brzegach Zatoki Kašte- Kaštel Kambelovac, Kaštel Go- nego w unikatowy obraz historii. lanskiej, w późniejszych wiekach milica i Kaštel Sućurac rozwijały Najbardziej popularne plaże tutaj stały się centrum dzisiejszych się i w końcu połączyły w miasto to Divulje, Resnik, Kaštel Štafilić, siedmiu Kašteli. Tutaj znajdują Kaštela, ale zatrzymały w swo- a miejsca wycieczek Gospa Sto- się twierdze – kasztele, w kierun- ich centrach do dziś autentycz- morija z Ogrodem biblijnym, św. ku lądu działały jako twierdze ze ną architekturę dalmatyńską, Juraj od Raduna, Św. Juraj od Pu- swoimi wieżami, fosami, zbrojow- domy z solarami, balaturami, talja i schronisko górskie Malačka. Baw się Festa

Weź udział w obcho- dach Dnia Miasta i Święta Malej Gospy, patronki miasta, które odbywają się 8 wrze- śnia każdego roku i obejmują bogaty program religijny, rozryw- kowy i sportowy oraz tradycyjny kiermasz

Odwiedź Salona Odwiedź Park Arche- ologicznych Salona, o którego wielkości, błogostanie i pięknie świadczą imponujące mury miejskie z wieża- mi i bramami, forum i świątyniami, amfiteatr 17 i starochrześcijańskie kościoły Manastirne, Marusinac i Kapljuč, przy których zostali pochowani solińscy Miasto Solin męczennicy www.solin-info.com

Miasto przez którego centrum dy jeszcze po Wyspie Gospy cho- wspomina jeden z najbardziej przepływa zielona rzeka Jadro, dziła królowa Jelena i koronowany sławnych momentów solinskiej która zasila wodą pitną cały re- był król Zvonimir w 1076 roku, w historii, przyjazd Ojca Świętego gion, od zawsze jeszcze od antycz- jednym z najważniejszych pod Jana Pawła II w 1998 roku, który nej Salony, przyciągało odwiedza- względem historycznym miejsc przed kościołem parafialnym Mat- jących z całego świata. Jest częścią w Chorwacji, kościele św. Piotra ki Boskiej od Wyspy śpiewał wraz z historii władców chorwackich kie- i Mojżesza. Miasto Solin z dumą 50 000 młodych wiernych.

Odwiedź Błogosławiona Maria Panna Odwiedź Młyn Gašpin Odwiedź kościół Błogosławionej Marii Panny Młyn Gašpin jest jednym z lub jak tez nazywali ją ludzie Matka Boska w Bi- niewielu zachowanych mły- strich, w miejscu dzisiejszego kościoła parafial- nów na rzece, zbudowany na nego Matki Boskiej od Wyspy, który jest jednym początku XVIII wieku. z dwóch starochorwackich kościołów, które ka- Składa się z 4 kamiennych zała wznieść chorwacka królowa Jelena Slavna budowli, na frontach których w 976 roku. Fundamenty kościoła znajdują się dodatkowo wykonano otwory na północnej stronie dzisiejszego kościoła okienne Miasto Omiš www.tz-omis.hr

Pod ścianami Mosoru w Omišu, Baw się Klapy gdzie rzeka Cetina wpada do morza, jest jedynym miejscem na Festiwal klap dalmatyńskich, który prawie pięćdzie- świecie, gdzie znajduje się „Dom siąt lat co roku w lipcu przyciąga najlepsze zespoły szczęśliwego człowieka”, który w klap, żeby one pielęgnowały i promowały dalmatyń- 18 XV wieku kazał na niej wyrzeźbić ską pieśń napis „Dzięki Ci Boże, że żyłem na tym świecie”. Nie dziwi szczęście średniowiecznego mieszkańca Zobacz Piraci Omiša, ponieważ również dziś to miasto z szeregiem okolicznych Historyczny spektakl „Bi- miejscowości na riwierze (Duće, twa Piracka” odbywa się Omiš, Dugi Rat (www.tz-dugirat. w sierpniu na głównym hr), Jesenice, Stanići, Čelina, Ru- molo. W rekonstrukcji skamen, Lokva Rogoznica, Nemira, bitwy biorą udział setki Mimice, Medići, Marušići i Pisak) uzbrojonych uczestników znajdujących się między błękitem na kilku łodziach pirac- morza i surowych skałach gór, kich i weneckich szczyci się tradycją zakwaterowania turystycznego dla wszystkich Miejsce wycieczek poszukujących cichego, ale aktywnego wypoczynku nad rzeką, w gó- Młyny Radmana rach lub nad morzem. Historyczne Tam, gdzie rzeka Cetina kończy swoją stukilometrową dro- serce miasta w kamiennych ulicz- gę przez Zagorę w kierunku morza w wielkim kanionie, kach żyje również dziś na trudnej od wieków siłę wody wykorzystuje się do uruchomienia do zdobycia skale, która była miej- młynów. Dziś jest tutaj w cieniu stuletnich drzew jedno z scem schronienia piratów i obec- najpiękniejszych miejsc wycieczek Środkowej Dalmacji – nie u jej podnóża, w czasie letnich Młyny Radmana, nazwane według dawnego właściciela nocy słychać muzykę klap, z której młyna. Niedaleko morza, zaledwie sześć kilometrów od znane jest to miasto. Dzięki rzece, Omiša, to miejsce wycieczek ze stawem rybnym z pstrąga- w centrum miasta znajduje się naj- mi oferuje schronienie i wypoczynek dla wszystkich szuka- dłuższa przestronna plaża piasz- jących świeżości rzeki i piękna przyrody. czysta, która ma Błękitną flagę. Odwiedź Twierdza Fortica Twierdza Fortica, wieża na szczycie Dinary, z której rozciąga się widok na całe miasto, kanion rzeki Cetiny i wyspy Brač, Hvar i Šoltę. Dawała dobry widok tutejszym piratom, którzy z twierdzy nadzorowali teren na morzu i lądzie

Odwiedź Twierdza Mirabela Twierdza Mirabela wznoszą- ca się nad miastem na wy- sokości 245 m. Zbudowana została w XIII wieku i przez długi czas była dobrą tarczą dla tutejszych piratów

Odwiedź Kościół św. Jerzego Kościół św. Jerzego znajdu- 19 je się na prehistorycznym grodzie nad ujściem rzeki Cetiny. Kościół jest ważnym miejscem spotkania wiernych w dniu św. Jerzego, patrona Poljic i przed nim tradycyjnie wybierany był Wyspa Šolta książę Republiki Poljickiej www.visitsolta.com W błękicie między niebem i uliczki z kamiennymi domami Bądź morzem, zaledwie dziewięć mil w wewnętrznej części wyspy, Aktywny oddalona od Splitu, znajduje Velą Stražę, najwyższy punkt Odkryj wycieczki górskie się wyspa Šolta z szeregiem na wyspie i pozostałości wcze- i wspinaczkę, rafting i malowniczych lokalizacji ry- snochrześcijańskiej bazyliki canyoning na rzece Cetinie backich i turystycznych w nie- obok kościoła św. Szczepana w i najnowszą atrakcję eks- naruszonej przyrodzie. Ciche Grohotach. Na wyspie znajduje tremalną – zipline piękno i leczniczy klimat obie- się osiem mniejszych miejsco- cują pełne wyciszenie i bardzo wości (Grohote, Gornje Selo, przyjemne chwile pobytu w Srednje Selo, Donje Selo) znaj- Odwiedź harmonii z przyrodą. Šoltę jako dujących się w wewnętrznej Dinopark wyspę oliwek, wina, fig i miodu części wyspy, a te znajdujące Dinopark, otwarte muzeum wyjątkową inspirację wykorzy- się nad morzem z pięknymi pla- prehistorii i park rozrywki stali również najbardziej znani żami to Stomorska, Nečujam, dla rodzin z dziećmi, na chorwaccy poeci renesansu. Rogač i Maslinica. Południowa powierzchni 7 000 m2 z Odwiedź punkt widokowy strona wyspy Šolta kryje liczne dinozaurami w naturalnym obok kościoła św. Mikołaja w zatoki i plaże i właśnie tutaj cu- rozmiarze Maslinicy, malownicze dawne muje wielu żeglarzy. Makarska riwiera Morze i góry

Według wielu osób to jedna z najpiękniejszych części chorwackiego wybrzeża z zatokami rozciągającymi się na 60 kilometrach, w których znajdują się malownicze kamienne miasta i miejscowości z plażami nad krystalicznie czystym morzem i najbielszymi falami, po których pływają statki Riwiera Makarska to perła turystyczna Adriatyku. Kiedy jadąc drogą od Splitu na południe po stronie morskiej otworzy się przed Tobą surowe, kamienne piękno, które stromo opada w morze, to jest nienaruszony rezerwat naturalnej części Vrulja, miejsce gdzie góra Biokovo opada do morza i gdzie zaczyna się Riwiera Makarska, teren o długiej i bogatej tradycji turystycznej, która żyje jed- nakowym pięknem od dziesiątków lat. W cieniu sosen można się cieszyć wyjątkowym wypoczynkiem. Usługa w świetnych hotelach, dziesiątkach tysięcy prywatnych apartamentów, willi i pokoi, w których gość jest częścią rodziny, Riwiera Makarska jest na samym szczycie jakości turystyki chorwackiej, z na- turalnymi założeniami, które nadają wypoczynkowi sens. Znajdując się poniżej parku przyrody Biokovo z „czołem w piorunach i nogami w morzu”, Riwiera Makarska i turystyka to jedność, tradycja i życzenie bycia zawsze lepszym, innym, piękniejszym. MAKARSKA, BRELA, BAŠKA VODA, PROMAJNA, BRATUŠ, KRVAVICA, BAST, TOPIĆI, TUČEPI, PODGORA, DRAŠNICE, IGRANE, ŽIVOGOŠĆE, DRVENIK, ZAOSTROG, PODACA, BRIST, GRADAC

Piękno Vrulja przyrody Plaża Vrulja jest wyjątkowa i inna niż, którakolwiek inna nad Adria- Góra Biokovo, która dominuje tykiem. Znajduje się niedaleko do miejscowości Brela, pod przełę- nad Riwierą Makarską na całej czą Dubci, prowadzi do niej jedna droga, nie ma na niej dodatko- jej długości, ograniczyła prze- wych atrakcji, a nad nią są strome ściany. Można się do niej dostać strzeń riwiery na szerokość zale- na piechotę lub łodzią, a źródła słodkiej wody pod powierzchnią dwie trzech kilometrów od góry morza tworzą czarującą pianę. Właśnie ze względu na te podwod- do morza, ale właśnie w tym ne źródła słodkiej wody jest znacząca różnica w temperaturze kryje się niesamowite niebie- morza. Jeżeli zanurkujesz na głębokość większą niż jeden metr, sko-zielone piękno tego terenu. dodatkowo się orzeźwisz. Szczególnie atrakcyjne są nocne rejsy Ta góra z najwyższym szczytem statkiem ze szklanym dnem, który przy pomocy mocnych reflek- Sveti Jure (1762 m) to chronio- torów oświetla dno morza i morze bogate w ryby. ny park przyrody, a widok ze Sv. Jure podczas pięknych dni sięga przez Adriatyk na włoską stronę roślin od śródziemnomorskich, Aktywny wybrzeża. po górskie. wypoczynek Bogate w roślinność śródziem- Najróżniejsze formy krasowe, nomorską, Biokovo jest tere- jaskinie, jamy głębokie na kil- Jeżeli urlop, o którym marzysz, to nem, który zamieszkują kozice, kaset metrów i groty oraz doki, taki, gdzie jest dużo aktywności, muflony, ptaki i orzeł. Ogród bo- w których do dziś uprawiane są sportu, chodzenia, adrenaliny, ak- taniczny Kotišina to integralna znane biokovskie ziemniaki, to tywnej zabawy na wodzie, to Ri- część Parku Przyrody Biokovo, prawdziwe wyzwanie dla miło- wiera Makarska w każdej miejsco- tutaj jest około 300 gatunków śników przyrody. wości jest właściwym wyborem dla Ciebie. Naturalne otoczenie delektowania się smakami i za- słonecznych zboczach Biokovo, góry w zapleczu riwiery ze wszyst- pachami owoców, warzyw i ziół na powierzchni 75 hektarów nad kimi tajemnicami, wzgórzami, aromatycznych, które świetnie Baškim poljem rośnie głównie lasem i punktami widokowymi, rosną na tym terenie skąpanym ten szczep winogron. W ramach stworzyło szereg możliwości w słońcu południa, jak również knajpki Opačak w Gornjich Tuče- aktywnego wypoczynku, szcze- morskimi specjałami i słodyczami pach zarejestrowana jest winnica 22 gólnie zainteresowanie sporta- świetnych gospodyń na tym te- na terenie Riwiery Makarskiej, mi ekstremalnymi, wspinaczką, renie. Tradycja przygotowywania produkująca wysokiej jakości paralotniarstwem, speleologią, prostego, lekkiego i zdrowego wina z autochtonicznych szcze- chodzeniem po górach, rowera- dalmatyńskiego jedzenia ze świe- pów dalmatyńskich, które zostały mi.... Tak samo jak góra przyciąga żymi składnikami, rybą i muszla- wyróżnione licznymi nagrodami. na swoje wysokości, to wybrzeże mi, pielęgnowana jest do dziś we oferuje różnorodną rekreację od wszystkich obiektach gastrono- Rozrywka jazdy rowerem przez miejscowo- micznych, których jest tu bardzo ści na riwierze, boiska do siatków- wiele. To co charakteryzuje ten Wiele wydarzeń, tradycyjnych ki plażowej przez świetne korty teren jest marka gastronomiczna świąt i zwyczajów, które zmieniły tenisowe, boiska do gry w piłkę Tort Makarana, tradycyjny deser się w atrakcje turystyczne, to znak nożną i koszykówkę po zabawę i makarski z migdałów, który przy- rozpoznawczy Riwiery Makarskiej relaks w morzu, jazdę skuterem, gotowywany jest w taki sam spo- przez dłuższą część roku, a szcze- „latanie” na spadochronie, jazdę sób od wieków i jest częścią każ- gólnie w sezonie. Kiedy opalanie na „bananie”.... Wyjątkowo przy- dego świątecznego jadłospisu. i kąpiele ustępują miejsca noc- jemne temperatury i dużo słońca Kuchni tego terenu specyficzny nym wyjściom do barów i klubów to znak rozpoznawczy tej riwiery smak i zapach nadają zioła i nale- nad morzem, Riwiera Makarska wczesną wiosną i późną jesienią, ży spróbować również, któregoś zmienia się w kierunek impre- kiedy wyjątkowo miło jest space- z biokovskich lub kwiatowych zowy pełny muzyki na żywo dla rować przez gaje oliwne i winnice miodów. wszystkich gustów i pokoleń, oraz zbieranie winogron wspólnie tarasów tanecznych, barów i z gospodarzami. Wino klubów dyskotekowych, ale rów- nież beach-barów, które oferują Gastronomia Plavac mali to najbardziej obecny zabawę w ciągu dnia. Koncerty szczep winogron na Riwierze Ma- folklorystyczne, wieczory tanecz- Pobyt na Riwierze Makarskiej bę- karskiej i w szczególności impo- ne, koncerty klap, muzyki jazzo- dzie pełny dopiero wtedy, jeżeli nujące są winnice Zlatana Plen- wej, wystawy, przedstawienia, sobie zafundujesz przyjemność kovića, które rozciągają się na karnawały letnie i festy rybackie na promenadach nadmorskich oferują możliwość niezapomnia- nych nocnych imprez i rozrywki, a odbywają się we wszystkich miejscowościach riwiery. Szcze- gólnie ciekawe są letnie noce w wioskach Riwiery Makarskiej na 23 zboczach Biokovo, które w swoich stuletnich kamiennych po- dwórzach organizują oryginalne wydarzenia kulturalne, przedstawienia, wystawy i koncerty. Wycieczki Właśnie idealnie położona wzdłuż sześćdziesięciu kilome- trów wybrzeża, Riwiera Makarska oferuje możliwości codziennych wyjazdów do drugiej miejsco- wości, odkrywania nowych plaż i wiosek w zapleczu i na zboczach Biokovo. Jednocześnie tylko wą- ska cieśnina morska dzieli riwierę od wyspy Hvar i Brač, do których przepięknych zatok, bogatej kultury i historii można się dostać statkami wycieczkowymi, jak również statkami liniowymi. Za- ledwie około sześćdziesiąt kilo- metrów dzieli riwierę od centrum Splitu, a liczne agencje organizują wycieczki do Međugorje w Bośni i Hercegowinie. 24 Odwiedź Latarnia morska

Odwiedź jedyną w swoim rodzaju miejską latarnię morską Świętego Piotra, zbudowaną w 1884 roku w kamiennym budynku, a dziś działa również jako obiekt turystyczny, który można wynająć Miasto Makarska www.makarska.hr Jedna z najlepiej znanych miej- sosnowym. Zaledwie kilka minut się Muzeum Miejskie, kościół scowości turystycznych nad Ad- przyjemnego spaceru dalej, znaj- barokowy Świętego Filipa Neri riatykiem to oczywiście Makar- duje się kamienna promenada z główną ulicą w mieście - Kale- ska, która mimo swojej wielkości nadmorska typowego miasta largą, znajdującą się w samym i zurbanizowaniu, zachowała śródziemnomorskiego, żywa i centrum. Centralny plac miejski wszystkie zalety wypoczynku pełna śladów wydarzeń histo- to Kačićev trg z pomnikiem fra przede wszystkim na jedynej w rycznych, z licznymi placami i Andriji Kačića Miošića, księdza z swoim rodzaju plaży miejskiej, obiektami gastronomicznymi, historii makarskiej i kościołem św. która rozciąga się wzdłuż dwuki- jest miejscem spotkań. Na pro- Marka i otaczają go malownicze lometrowej promenady w lesie menadzie nadmorskiej znajduje fasady kamiennych domów i bal- Ciekawe konów. Port w Makarskiej znajdu- Fakty je się między półwyspem Sveti Petar i Osejava, z których rozciąga Fra Andrija Kačic Miošić się najpiękniejszy widok na Bio- Fra Andrija Kačić Miošić, był ludowym poetą kovo, wyspy i wybrzeże. Klasztor i zakonnikiem, który zajął wyjątkowo ważne franciszkański liczy ponad 500 lat, miejsce w literaturze chorwackiej swoim dzie- zbudowany został obok kościoła łem „Razgovori ugodni naroda Slovinskoga” z św. Marii, który dziś pełni funkcję 1756 roku. Przez wieki czytania książka ta stała pinakoteki, a w klasztorze jest bo- się najbardziej popularną chorwacką książką gate archiwum i biblioteka, a w ludową po Biblii we wszystkich częściach kra- jednej części znajduje się wyjąt- ju. Na rynku miejskim w Makarskiej, który nosi kowy zbiór malakologiczny. jego nazwisko, w 1890 roku wzniesiono jego pomnik, a wykonał go rzeźbiarz Ivan Rendić. Odwiedź Wioski podbiokovskie Obserwatorium gwiazd Mimo, że ich mieszkańcy dawno temu opuścili Odwiedź makarskie nieurodzajną glebę na zboczach Biokovo, daw- obserwatorium gwiazd na ne miejscowości Veliko Brdo, Puharići i Makar Glavicy, znajdujące się w nad miastem Makarska utrzymały swoją ma- centrum miasta, zaledwie lowniczą architekturę wiejską, wiele domów kilkadziesiąt kilometrów od odnowiono lub przekształcono w atrakcyjne promenady nadmorskiej wille. Najpiękniejszy widok Makarskiej i całego i głównej plaży miejskiej, wybrzeża oraz wysp rozciąga się z tych wiosek. która otwarta jest również późno wieczorem w miesią- Karnawał letni cach letnich Jedno z najbardziej atrakcyjnych wy- 25 darzeń letnich w Makarskiej to Najpiękniejsze tradycyjny karnawał letni, pod- Odwiedź plaże czas którego w zabawie w Muzeum Plaża Miejska Makarska, przebraniach, pieśni i tańcu Malakologiczne plaże żwirowe Cvitačka uczestniczą tysiące miesz- Odwiedź Muzeum Malako- i Ramova oraz plaża kańców i gości. Karnawał logiczne Klasztoru Francisz- naturystyczna Nugal, z rozrywką przy muzyce w kańskiego, które założył fra do której dopływa całym mieście, odbywa się Jure Radić w 1963 roku, się przez Osejavę zawsze na początku sierp- a w swoich witrynach wy- nia. Tak samo atrakcyjna jest stawowych ma ponad trzy tradycyjna Noc Kalelargi. tysiące egzemplarzy ślima- ków i muszlowców z tych terenów i całego świata

Odwiedź Vepric

Odwiedź chorwackie sanktuarium maryjne Vepric na wjeździe do Miasta Makarska, poświęcone Matce Boskiej z Lourdes, założone w 1908 roku w naturalnej jaskini, która przypomina Lourdes. W tym sanktuarium wzniesiona została kaplica z zakrystią, ołtarz na placu, konfesjonały, przystanki drogi krzyżowej, dom do ćwiczeń duchowych i szlaki dla procesji. Sanktuarium można odwiedzić przez cały rok, a głównymi dniami pielgrzymkowymi są 25 marca, 15 sierpnia i 7 i 8 września każdego roku. To jest jedno z najczęściej odwiedzanych chorwackich sanktuariów i jest to obowiązkowe miejsce na drodze odnowy duchowej Odwiedź Kościół św. Szczepana Odwiedź kościół św. Szczepana męczennika, który jest patronem Brela

Odwiedź Kościół Matki Boskiej od Karmelu

Odwiedź kościół Matki Boskiej od Karmelu, który jest cennym zabytkiem architektury barokowej i zbudowany został na znak podziękowania na- rodu za zwycięstwo nad Turkami w 1715 roku

26 Najpiękniejsze plaże Dugi rat i Punta rata, plaże żwirowe Berullia, Soline i Vrulja Brela www.brela.hr Brela to pierwsze i najpiękniejsze czesną miejscowością turystycz- spotkanie z Riwierą Makarską na ną z bogatą ofertą atrakcji tury- drodze z północnego zachodu na stycznych. Są dumne ze swoich południe. W tym malowniczym przepięknych plaż żwirowych, a miejscu, którego piękno jakby plażę Dugi rat amerykańskie cza- pochodziło z płótna malarskiego, sopismo Forbes zaliczyło do 10 jest całe stworzone żeby się nim najpiękniejszych plaż na świecie cieszyli miłośnicy spokoju, kry- i uznało za najpiękniejszą w Eu- stalicznie czystego morza i cienia ropie. Znak rozpoznawczy Brela sosen. Ta miejscowość ma dwa to kamień – grzbiet morski Brela, tysiące lat. Ze względu na swoje z którego praktycznie z kamienia piękno przyrody i bogatą tradycję wyrasta kilka sosen i jest częścią turystyczną Brela są dziś nowo- przepięknej plaży żwirowej. Najpiękniejsze plaże Nikolina to plaża żwirowa, a Ikovac jest popularny wśród młodych ludzi ze względu na szeroką Baška Voda ofertę beach-barów, www.baskavoda.hr przepiękna jest też plaża Krvavica Tradycja turystyczna w tej dawniej miejscowości rybackiej i rolniczej ma prawie sto lat, miejscowość ta była zamieszkała 4000 lat przed naszą Erą, tak podają znaleziska archeologicz- 27 ne. Do Baškiej Vody należą malownicze osady Promajna, Bratuš, Krvavi- ca, Bast i Topići. Głównym powodem zamieszkania dzisiejszej Baškiej Vody było źródło wody pitnej. Dziś jest to nowoczesne centrum turystyczne z szeroką ofertą kulturalno-rozrywko- wą i znaną plażą żwirową, która jest dominującym elementem miejsco- Odwiedź Odwiedź wości i rozpoznawalnym obrazem Zbiór Kościół turystycznym riwiery. Baška Voda archeologiczny św. Mikołaja może się pochwalić licznymi wy- darzeniami atrakcyjnymi, przedsta- Odwiedź Archeologiczny Odwiedź kościół św. wieniami i imprezami w miesiącach Zbiór Muzealny z ekspo- Mikołaja zbudowany w letnich oraz ciekawymi eksponatami natami z czasów od 2000 1889 roku w stylu neoro- w zbiorach archeologicznych i mu- roku przed naszą Erą mańskim. Są w nim war- zealnych jak również w zbiorze mu- tościowe przedmioty jak szli. Można tu spacerować, zwiedzać witraż Josipa Botterija i cieszyć się nienaruszoną przyrodą Dinija i obraz stacji Drogi Biokovo i podbiokovsokich wiosek, Krzyżowej Josipa Bifela wśród których wymieniane są Topići, niewielka kamienna wioska na zboczach Biokovo, która również dziś Odwiedź kryje architekturę autochtoniczną Bast dawnych kamiennych domów, w Odwiedź kościół św. Rocha w Baście, który był pierw- które można znaleźć zakwaterowa- szym budynkiem dzisiejszej osady nad morzem nie dla gości. Najpiękniejsze plaże Slatina, plaża przed hotelem „Jadran“ i plaża naturystyczna Dračevac, znajduje 28 się między Tučepi Tučepi i Podgorą www.tucepi.com Od dawnej wioski rybackiej jaka 3 kilometrów. Przy całej prome- Odwiedź była już w XIX wieku, dziś Tučepi nadzie, która przebiega równo- Kaštelet rozwinęły się w jedną z wiodą- legle z plażą można przyjemnie cych miejscowości Riwiery Ma- spacerować w przyjemnym cie- Zwiedź wnętrze baro- karskiej. Ich historia liczy prawie niu sosen, a zaledwie dziesięć kowej rezydencji letniej 4 000 lat od czasów rzymskich minut dalej są tutejsze wioski „Kaštalet”, dzisiejszego domów letnich (villae rusticae) pod górą znane z winnic i gajów hotelu „Kaštalet” na sa- na tym terenie, turystyka związa- oliwnych. Na tym terenie znaj- mej promenadzie, który na jest z Tučepami bardzo moc- dują się również pozostałości zbudowany został w XVIII no. Ponieważ cała miejscowość obiektów fortyfikacyjno-miesz- wieku, wypoczywała tu i jest jedną dużą, niezwykle czystą kalnych i licznych wież, które słu- spotykała się szlachta plażą żwirową o długości prawie żyły do obrony miasta. Odwiedź Kościół św. Antoniego Padwańskiego Odwiedź kościół parafialny św. Antoniego Padwań- skiego, patrona Tučepów w Gornjim Tučepi, który został wzniesiony w 1911 roku z trzema ołtarzami barokowymi Odwiedź Podgora Igrane www.tz-podgora.hr Odwiedź kościół św. Miho- vila, wzniesiony w XI wieku na wzgórzu nad Igranami (www.igrane.org)

Odwiedź Drašnice Odwiedź kościół Wszyst- kich Świętych w Podgorze z 1764 roku i kościół św. Tekli z 1630 roku, kościół Matki Boskiej od Ružarija w Igranach i kościół Święte- go Jerzego z XV wieku w Drašnicach Odwiedź Wieża Zali

Odwiedź wieżę Zali w Igranach, która została wzniesiona w czasach wojen z Turkami 29

Najpiękniejsze plaże Plišivac i centralna plaża miejska przed hotelem „Podgora“, plaża Właśnie dlatego, że znajduje się się pomnik don Mihovila Pavli- miejska Drašnice i plaża pod górą, Podgora otrzymała novića, jednego z założycieli Klokun, do której najlepiej nazwę ze względu na swoje po- odrodzenia chorwackiego w można się dostać łodzią łożenie. Podgora od dawna jest Dalmacji. Powyżej miejscowości znanym centrum rybackim, a jako znak rozpoznawczy Podgory w trzęsieniu ziemi w 1962 roku wznosi się kamienny posąg „Ga- zniszczona została duża część lebovo krilo”, wzniesiony w 1962 dawnej miejscowości i mieszkań- roku na cześć marynarki wojen- cy zeszli nad morze, wtedy też nej. Do Podgory należą miejsco- rozpoczął się wzrost dzisiejszej wości Drašnice i Igrane ze swoimi miejscowości nad morzem, szcze- malowniczymi plażami żwirowy- gólnie atrakcyjnej dla turystów. mi, jak również znaleziskami ar- Znani jako rybacy mieszkańcy cheologicznymi, które świadczą o Podgory również dzisiaj w swoim tym, że również te miejscowości porcie mają łodzie rybackie, które rybackie zamieszkałe były już od nadają miejscowości szczególne- czasów rzymskich, a dziś są wy- go kolorytu. W centrum miejsco- borem dla tych, którzy poszukują wości z promenadą i przepiękną spokojnego wypoczynku w przy- promenadą kamienną znajduje rodzie. Živogošće Odwiedź www.zivogosce.hr Epigram Licijana

Znany Epigram Licijana z 474 roku został wykona- ny z 16 heksagramów łacińskich – najpiękniej- szy przykład literatury klasycznej – wykuty w żywej skale nad źródłem Pokrivenice na wybrzeżu morza. W ten sposób rzymski kwestor Licijan oddaje cześć źródłu „słodkiej wody”, która obecnie tam też prze- pływa

źródeł słodkiej wody pitnej, która Malownicza turystyczna miej- jest tutaj od czasów pradawnych scowość z typową plażą piasz- Najpiękniejsze i zasilała spragniony region i tak czystą o długości prawie 6 km, plaże jest do dziś. Piękno przyrody bogata historia od czasów iliryj- Plaża na kempingu Dole, gajów oliwnych i lasy sosnowe, 30 skich i rzymskich prezentowana plaża Blato i plaża przed które rozwijają się nad 6 km po- jest w kościołach i klasztorach, z hotelem „Nimfa“ wiązanych ze sobą plaż, czyste których Franciszkański pod we- morze u podnóża wysokiej góry, zwaniem św. Krzyża pochodzi z to idealne miejsce na wypoczy- 1616 roku. Znana jest z licznych nek rodzinny. Najwyższy szczyt to Sutvid, 1155 m. Drvenik www.drvenik.hr

W historii Drveniku zapisana jest data 15 kwietnia 1687, kiedy to wojsko tureckie zajęło wieżę Drvenik, której broniły tutejsze kobiety. Pozostałości tej budowli znajdują się na szczycie wysokiego grzbietu nad Drvenikiem. Wyjątkowo cennym zabytkiem dziedzictwa kulturowego jest kościół św. Jerzego w Gornjim Drveniku z XV wieku, którego front zdobi róża z ośmio- ma płatami. W dużym marmurowym ołtarzu przechowywany jest posąg św. Jerzego. Dzisiejszy Drvenik jest stosunkowo młodą miejscowością, powstałą w wyniku osiedlania się w ubiegłym wieku, z nowocze- sną ofertą atrakcji turystycznych dla przyjemnego i spokojnego, rodzinnego wypoczynku z przepięknymi plażami żwirowymi Donja Vala i Gornja Vala. W Drveniku jest też port promowy, z którego pływa- ją statki z lądu na wyspę Hvar i Korčula. ciekawe Fakty -Nazwa Gradac pochodzi od twierdzy, która znajdo- wała się na wzgórzu nad kościołem św. Mihovil.

Zaostrog to jedyne miejsce na świecie, gdzie słoń- ce w jednym okresie w roku wschodzi dwa razy jednego ranka. Słońce po raz pierwszy pojawia się pod górą Viter, po czym zachodzi za skały na około dwadzieścia minut i mamy ponowny wschód słońca. Ten fenomen jest jedyny w swoim rodzaju na świecie.

Woda morska w tym akwenie ze względu na specyficzną mieszankę z górskimi rzekami podziemnymi, które wpadają tu do morza, szczególnie przed sezonem, ma właściwości 31 lecznicze dla różnych pro- blemów zdrowotnych

Odwiedź Brist Zwiedź dawną wioskę w miejscowości Brist z Gradac nagrobkami z ery brązu i www.gradac.hr żelaza

Masyw górski Biokovo, który roz- 36 naturalnych plaż żwirowych, wstał tutaj w 1919 roku. Klasztor w ciąga się nad miastem Gradac to których ogólna długość wynosi Zaostrogu jest najstarszym zacho- fenomen światowy jeśli chodzi ponad dziesięć kilometrów, a 7 wanym klasztorem na terenie całej o liczbę i głębokość jaskiń, jam i kilometrów plaż znajduje się w Środkowej Dalmacji, wśród wielu innych fenomenów krasowych. miejscowościach turystycznych. cennych eksponatów w muzeum Wzdłuż 16 kilometrowego wy- W Gradacu jest przepiękna plaża klasztoru wyróżnia się biblioteka brzeża, które poza Gradacem Gornja vala, na południe od portu, ze zbiorem ponad 200 000 starych obejmuje miejscowości Poda- jest to najdłuższa plaża na riwierze książek oraz jedyny w swoim ro- ca, Brist i Zaostrog, znajduje się Makarskiej. Pierwszy hotel po- dzaju ogród botaniczny.

Odwiedź Podaca Odwiedź Zaostrog Odwiedź kościół św. Jana Chrzciciela w miejsco- Odwiedź zbiór etnograficzny i zbiór wości Podaca z XII wieku, gotycki kościół św. obrazów etnograficznych w klaszto- Barbary w Zaostrogu, z organami z XVIII wieku rze franciszkańskim w Zaostrogu Zagora W objęciach rzeki i gór

W niewielu miejscach błękit morza jest tak blisko lądu jak jest to w Za- Aktywny gorze, zielonym sercu dolin i rzeki, którą od morza oddzielają góry Koz- wypoczynek jak, Mosor i Biokovo. To niesamowite „wejście” w zieloną kontynentalną część regionu zaledwie trzydzieści kilometrów od morza z autochto- Niesamowicie różnorodna przy- nicznymi wioskami i gościnnymi gospodarzami, którzy głównie zajmu- roda przy dolinach i ciekach ją się winiarstwem i hodowlą bydła, ale coraz częściej też agroturystyką rzeki Cetiny, szlaki pod wierz- i eko-turystyką, dla której mają idealne warunki. Zagorska część Środ- bami, jaskinie, jamy, zbocza, kowej Dalmacji to miejsce ważnych wydarzeń dla początków chorwac- jak również ostre kamienie gór kiej historii, a czas, ludzie i legendy sprawiły, że tereny te są jedyną w Mosor, Dinara i Biokovo są in- swoim rodzaju oazą historii utkanej w kamiennych domach, zabytko- spiracją dla aktywności, przy- wych twierdzach i pięknej przyrodzie. Pobyt w etno-eko wioskach albo gody i przeżyć w tym otoczeniu. nad brzegiem rzeki Cetina, która daje życie wiecznie spragnionej Dal- Kanoe safari i rafting na Ceti- macji, odwiedzenie Parku Przyrody Biokovo, imotskich jezior albo pól nie, wycieczki górskie, spacery, vrgorackich sprawia, że jest to niezapomniane przeżycie. wspinaczka, kolarstwo, łowiec- Klis, Sinj, Trilj, Vrlika, Imotski, Vrgorac

nalistów mają możliwości jazdy Niematerialne rekreacyjnej. dziedzictwo Gastronomia kulturowe unesca Tradycja spotykania się przy stole z domowym jedzeniem, które powstało w mieszance Sinjska Alka ostrego górskiego powietrza i Miasto Sinj znane jest najlepiej z turnieju rycerskie- bogatych w słońce dolin, przy- go, Sinjska Alka, który odbywa się prawie trzysta niesie Ci nowe zapachy i smaki lat w pierwszą niedzielę sierpnia na cześć patronki, zaplecza śródziemnomorskie- Matki Boskiej Sinjskiej, która według legendy prze- go. Tradycyjne dania Zagory goniła Turków. Na cześć tego bohaterskiego zwycię- podawane i przyrządzane w re- stwa w 1715 roku i jako wieczne podziękowanie za stauracjach to pstrągi cetińskie, oddanie i poważanie odgrywana jest Alka. Bogato żaby i raki, sinjskie arambaši, zdobione mundury alkarzy, tętent koni, wystrzał ar- jagnięcina duszona, cielęcina z maty ze Starego miasta, spotkanie kopii i alki, duch pieca, pulestar (młody kogut) zawodów i duma rycerska to pewna gwarancja nie- z pieca, koštradina, dziczyzna, ocenionej wartości Alki. ser owczy, kozi i krowi, kotleciki i oczywiście tradycyjny dalma- Nieme kolo tyński prszut – posolony, wie- 33 przowy udziec wędzony suszo- Nieme kolo Zagory tańczone jest również dziś pod- ny na wietrze bora. Ze słodyczy czas świąt w okolicach Vrliki. Kolo wykonywane jest należy spróbować tortu imot- bez akompaniamentu muzyki, a rytm nadawany jest skiego i faworków oraz napić uderzeniami kroków, jest wyjątkowo trudne i atrak- się bikli, która pozyskiwana jest cyjne. W sposobie wykonywania kola pokazany jest z mieszanki czerwonego wina również cały ciężar życia na skąpej ziemi oraz siła i i mleka, najczęściej w propor- wytrwałość ludzi tego regionu, a kolo z choreografią cjach 1 do 1. Kolor bikli może to część programu folklorystycznego licznych towa- być ciemniejszy lub jaśniejszy rzystw kulturalno-artystycznych w regionie. fioletowy w zależności od ilości czerwonego wina. Wino two, fly fishing, paralotniarstwo, spadochroniarstwo... to tylko Kujundžuša to wiodący biały niektóre z możliwych aktywno- szczep winogron regionu Imot- ści w nienaruszonym zapleczu, skiego. Przy dobrym urodzaju które wyróżnia jedyna w swoim wyróżnia ją delikatny i neutral- rodzaju czystość wody, ziemi, ny zapach, na rynku uważana pastwisk, winnic... jest za wysokiej jakości wino. Miłość mieszkańców Zagory Wino Musujące Grabovac to do koni liczy kilkaset lat i jest pierwsze wino musujące wy- pielęgnowana jako tradycja. W produkowane w Dalmacji. Wino Sinju, Trilju i Muću są stadniny leżakuje w butelce dwa lub wię- i kluby jeździeckie, które orga- cej lat i wyróżnia je jasno żółty nizują szkoły jazdy konnej dla kolor, aromat kwiatowy, świetna początkujących, a dla profesjo- przejrzystość i dobra piana. Skansen Škopljanci Zaledwie dwadzieścia minut jazdy od Splitu, w wiosce Ško- pljanci, miejscowość Radošić, gmina Lećivica, która znajduje się na północ od Kašteli, znajduje się kamienny skansen Škopljanci. Rodzina Škopljanac zajmuje się agroturystyką na swojej ojcowiźnie już cały szereg lat, majątek rozciąga się na powierzchni 300 000 metrów kwadratowych, a w jego centrum znajdują się odnowione, kamienne domy. Trzy domy przekształcono w knajpki, a w jednej jest niewielki zbiór. Klis Rodzina może się pochwalić www.tzo-klis.htnet.hr również tym, że posiada aż 40 strojów ludowych z terenu Klis to niezwykła miejscowość wiele lat bronił się przed jej zdo- całej Zagory. Poza odnowioną na skale, znajduje się na przełę- byciem, aż do roku 1537, kiedy kamienną wioską, kompleks czy między Kozjakiem od strony twierdza wpadła w ręce Turków. obejmuje las dębu miodowe- zachodniej i Mosorem od strony Zabytkowy Klis i jego sławna go, który chroniony jest jako 34 wschodniej, zaledwie dziesięć twierdza co roku w ostatnim ty- zabytek dziedzictwa przyrod- kilometrów od Splitu. Twierdza godniu lipca powstaje w czarują- niczego. Klis to jedna z najbardziej atrak- cej ożywionej bitwie historycznej cyjnych twierdz w Chorwacji. Ze między Uskokami i wojskiem tu- względu na swoje strategiczne reckim. Turnieje rycerskie w walce położenie od wieków na tym na miecze, turnieje strzeleckie, ar- terenie prowadzono wojny o pa- chaiczne pieśni ludowe, dźwięki nowanie nad nim. Swoją sławę dipala, kobzy, bębnów i gęśli na uzyskała w czasach wojen turec- żywo, muzyka orientalana z tań- kich, kiedy kapitan twierdzy Petar cem brzucha, to niezapomniane Kružić ze swoimi Uskokami przez przeżycie. Dugopolje www.visitdugopolje.com

Dzisiejsze Dugopolje, oddalone 15 km od Splitu znajduje się w typowym krajobrazie Dalmatyńskiej Zagory – na krawędzi pola krasowego, od którego otrzymało nazwę. Wyjątkowo ciekawa jest jaskinia Vranjača w miejscowości Kotlenice, chroniony geomorfologiczny zabytek przyrody z całym lasem stalaktytów przy skamieniałym wodospadzie. Z bogactwem ozdób stalaktytowych i stalagmitowych i wielkimi podziemnymi komorami, do których dochodzi się po schodach, z pewnością jest najpiękniejszą pod wzglę- dem turystycznym urządzoną jaskinią w Dalmacji. Miasto Sinj www.visitsinj.com Odwiedź Kościół Cudownej Matki Boskiej Sinjskiej Odwiedź kościół Cudownej Matki Boskiej Sinjskiej, w którym znajduje się obraz Cudownej Matki Boskiej Sinjskiej, który zaliczany jest do najpiękniejszych obrazów stworzonych przez sztukę chrześci- jańską. Namalowany na płótnie, o długości 58 cm i szerokości 44 cm. Na obrazie nie jest widoczna cała postać Matki Boskiej, tylko popiersie, które wychodzi z ciemnego tła obrazu. Dziś na obrazie widać tylko twarz i małą krawędź, ponieważ cała reszta pokryta jest złotem i perłami, darami pielgrzymkowymi. Ze wszystkich 35 darów najbardziej wyróżnia się złota korona, którą matce boskiej na znak podziękowania podarowali obrońcy Sinja i uroczyście Sinj jest centrum regionu Cetiń- ją koronował arcybiskup skiego i perłą w skrzyni Zagory, splitski Stjepan Cupilli. gdzie życie na skalistym wzgórzu Obraz został wstawiony rozpoczęło się już w I wieku przed w srebrną ramę, która naszą Erą. Sinj jest jednym z naj- została wykonana z darów większych Sanktuariów Maryjnych odpustowych. Uważa się, w Chorwacji. Mieszkańcy Sinja z że namalował ją nieznany dumą podkreślają 1715 rok, kiedy malarz wenecki w drugiej obronili miasto przed najazdami połowie XV wieku tureckimi, a na cześć tego wielkiego zwycięstwa mieszkańcy Sinja do dziś pielęgnują tradycję turnieju Zobacz rycerskiego Alka. W Muzeum re- Alka gionu Cetińskiego i Zbiorze Arche- Zobacz turniej rycerski ologicznycm Klasztoru Francisz- Alka, Odwiedź Dwory kańskiego można zobaczyć cenne Alkarskie, pomnik alkarza, eksponaty i drogocenne znalezi- twierdzę Stari Grad, ska, które świadczą o jego bogatej wieżę zegarową Kamičak, i burzliwej historii. W dniu Wniebo- spektakl „Oblężenie Sinja wzięcia NMP, 15 sierpnia, liczni piel- 1715.” i miejsce wycieczek grzymi przyjeżdżają na obchody i Mustang oraz gospodar- procesję z obrazem Matki Boskiej. stwo agroturystyczne Panj Odwiedź Muzeum Odwiedź Muzeum Regio- nu Trilja, Rzymski obóz wojskowy Tilurij, w którym od połowy I wieku prze- bywało nawet 6 tysięcy rzymskich legionistów, twierdzę Čačvina, zabytkowe młyny miejskie zachowane w pierwotnym kształcie, tradycyjne targi towarowo-bydlęce w dniu św. Mihovila we wrześniu można zobaczyć i kupić prawie wszystko, od róż- norodnych rękodzieł po Miasto Trilj zwierzęta domowe. www.tz-trilj.hr

Jako skrzyżowanie dróg Trilj od ra liczne możliwości podziwiania zawsze był przystankiem dla przyrody jednego z najlepiej za- podróżnych poszukujących no- chowanych zamieszkałych natu- wych atrakcji i wiadomości o ralnych rezerwatów na świecie. 36 przyrodzie. To miasto, które już Trilj od zawsze znany był ze swo- od dwóch tysiącleci dzieli rzeka, jej gościnności i dobrego jedze- a łączą je mosty. Jego położenie nia. Zobaczyć przyrodę, poznać nad rzeką Cetiną, na krawędzi ludzi, zwyczaje i życia w auten- Cetińskiego polja, zboczy Ka- tyczny sposób można w Trilju w mešnicy i okolicznych gór otwie- prosty sposób. Miasto Vrlika www.visitvrlika.com

Znajduje się w pobliżu źródła Cetiny i Jeziora Peruckiego, Vrlika znana jest ze swoich źró- deł, zdrowego klimatu z ozonowanym po- wietrzem dinarskim. Wyróżnia się bogatym dziedzictwem folklorystycznym i z tym zwią- zanymi produktami, wykonywanymi ręcznie i przez wieki w taki sam sposób, jak stroje ludowe, torby, czapki... Folklor i pieśni ludowe Vrliki zainspirowały chorwackiego kompozy- tora Jakova Gotovca do napisania komicznej opery „Ero z tamtego świata”. Na pobliskim Jeziorze Peruckim od lat przygotowują się wioślarze chorwackiej reprezentacji i licznych klubów sportowych. Miasto Imotski Odwiedź www.tz-imotski.hr Twierdza Topana Północno-wschodnia strona armatnich z twierdzy Topana, Odwiedź twierdzę góry Biokovo, na granicy Bośni żeby określić linię demarkacyj- Topana i w niej kośció- i Hercegowiny, to teren z naj- ną między Turkami i Wenecja- lek Matki Boskiej od bardziej urodzajnymi poljami nami w 1717 roku. Ze względu Aniołów, stadion pił- krasowymi i stolicą Imotskim, na eliptyczny lot kul armatnich karski „Gospin dolac”, ważną twierdzą już w średnio- również obecna granica z są- Muzeum Miasta Imotski wieczu. Otrzymał nazwę od siednim krajem ma taki kształt. i Zbiór w klasztorze centrum parafii starochorwac- Do Imotskiego z Riwiery Ma- franciszkańskim, zna- kiej Imota (Emotha). Legenda kaskiej można się dostać przez lezisko archeologiczne mówi, że granica w kierunku Bo- tunel Sv. Ilija, a jeżeli jedziemy Crkvine – Cista Velika, śni i Hercegowiny była określa- ze Splitu, należy zjechać na zjeź- serpentyny prowadzące na poprzez wystrzeliwanie kul dzie w Zagvozd. do Błękitnego Jeziora, które mają ponad 100 lat, młyn i kompleks Pe- rinuši, dawne centrum miasta pod Topaną, kościół św. Franciszka, liczne stećki w Lovreću, pozostałości bazyliki w Zamijavci. Imotski to miejsce powstania znanej ballady „Hasa- 37 naginica” i dlatego też obecnie budowany jest park tematyczny na zboczach Błękitnego Jeziora, który poświę- cony jest tej balladzie

Błękitne i Czerwone Jezioro Błękitne Jezioro jest jednym z najpiękniejszych w jednym momencie zatonął w głębinach jeziora, jezior krasowych w Chorwacji i znajduje się na sa- również dziś tutaj przypomina się odwiedzającym mej krawędzi miasta Imotski. Ludzie nazwali je tak o skromności i pokorze zachowania. ze względu na błękitny kolor jego wody. Poziom Czerwone Jezioro to jama krasowa wypełniona wody w jeziorze w ciągu roku znacznie się zmie- wodą, znajduje się w pobliżu Imotskiego. Jego nia i głębokość jeziora zmienia się od 90 m do peł- nazwa pochodzi od czerwonych ścian na krawę- nego wysuszenia. Wtedy na dnie gra się w piłkę dzi jeziora. Niedawno rozwiązano zagadkę głębo- nożną. W miesiącach letnich jest głównie wystar- kości Czerwonego Jeziora. Przy pomocy narzędzi czająco dużo wody do kąpieli, a często gra się tam zmierzono, że głębokość wynosi 255,4 metra, co w różne sporty wodne. Legenda mówi, że Błękitne potwierdziło, że dno jeziora znajduje się pod po- Jezioro powstało przez zapadnięcie się jamy. Żona wierzchnią morza. Próba rzucenia kamieniem do bogacza Gavana wygoniła żebraka, który prosił o jeziora z drogi zawsze kończy się niepowodze- dar i jej dom cieszący się bogactwem i obfitością, niem, a wydaje się to bardzo proste. Etno-eko wioska Kokorići W pobliżu miasta Vr- gorac, w rękawie polja Bunina, etno wioska Kokorići dominuje nad lekkim wzgórzem, z któ- rego rozciąga się widok na polja i szczyty, które go otaczają. Autochto- niczny kompleks wiejski, studnie, stajnie, domy, Město Vrgorac knajpki, wieża Pržr Prva- na, zabytkowy kościół www.tzvrgorac.hr średniowieczny św. An- Miasto na skrzyżowaniu dróg Jaka była historia tego terenu toniego, to prezentacja terenu nadmorskiego i konty- najlepiej pokazuje siedem wież, budownictwa ludowego, 38 nentalnego, otoczone trzema które go otaczają i średniowiecz- które jest pod ochroną urodzajnymi poljami na zboczu na twierdza oraz przepiękny konserwatora. Całość Matokita, od którego otrzymał punkt widokowy Gradina, u pod- jest odnowioną atrakcją nazwę, jest to prawdziwe po- nóża którego rozwinęło się mia- turystyczną. Można prze- łączenie między morzem i do- sto. W jednej z tych wież urodził bywać w dalmatyńskim linami krasowymi bogatymi w się również znany chorwacki po- domku wypoczynkowym rolnictwo. Od prehistorii do dziś eta, Augustin Tin Ujević. Vrgorac i wieży Pržiny, jeść domo- zachowano przedmioty, które jest dziś rozpoznawalny dzięki we specjały w świetnie mówią o nieprzerwanym trwa- wysokiej jakości winom vrgo- wyposażonej knajpce, niu życia przez wieki. W XVIII rackim, naturalnej uprawie roślin dowiedzieć się czegoś o wieku Środkową Dalmację tutaj spożywczych, warzyw i owoców, przedmiotach Etno zbio- odkrył Alberto Fortis pisarz po- a w szczególności truskawek, ru i poznać zwyczaje ży- dróżnik, który swój zachwyt nią które uważane są za najlepsze w cia w Kokorićach. wyraził również w swojej książce. Dalmacji. ciekawe Fakty Drogi rzymskie Drogi rzymskie w Dalmacji nie są jasno widocznym zabytkiem, ale dla osób chcących zobaczyć historię antyczną, są wyjątkowo ciekawe. Chodzi o części tras i dróg, które zostały zbudowane w czasach rzymskich i były częścią dużej sieci drogowej w rzymskiej prowincji Dalmacji. Celem wszystkich dróg antycznych była Salona, metropolia prowincji Dalmacji. Z Salony wychodziło przynajmniej osiem znanych kie- runków do części kontynentalnej i na wybrzeżu. Rzymska sieć dróg Afrodyzjak Jej źródło znajduje się u pod- w Zagorze budowana jest nie Legenda mówi, że źródło pod- nóża Dinary, koło Vrliki. Do Ad- tylko dla celów wojskowych, ale ziemnej rzeki Betina w wiosce riatyku wpada koło Omišu po również w celu eksploatacji rudy i Kokorići koło Vrgorca ma wła- około 100,5 km cieku, od spo- handlu. Wszystkie drogi w kierun- ściwości afrodyzjaku. Należy kojnego cieku przez dolinę do ku zaplecza przebiegały poniżej sprawdzić! tego najszybszego z nurtami twierdzy Klis i potem rozgałęziły przebijając się przez kanion, do się w trzech kierunkach. Jeden to Bohaterka cichego spotkania z morzem kierunek prowadzący do obozu 39 w Omišu. Poniżej Trilja Ceti- Andetrium (Gornji Muć), a drugi Mila Gojsalić na tworzy dolinę, a w dolnym Aequum (Čitluk koło Sinja). Trze- Mila Gojsalić, znana bohaterka cieku wodospady Veliką i Malą ci kierunek prowadził do Tilurija z Poljic, pochodząca z wioski Gubavicę. (Trilj) nad rzeką Cetiną. Kostanja. Według opowieści w 1530 roku po nocy spędzonej w tureckim czadorze, zamiast żyć Antyczna w potępieniu i kłamstwie, wy- brała śmierć. Przed świtem wysa- piłka nożna dziła w powietrze skład prochu Po raz pierwszy w piłkę nożną gra- strzelniczego i zabiła przywód- no właśnie na terenie niedaleko od cę Ahmeda-paszę i cały turecki dzisiejszego Trilja! O tym świadczy obóz wojskowy. antyczna stela nagrobna siedmio- Rzeźba Meštrovića dla Mili Go- letniego rzymskiego dziecka Gaja sajić na powierzchni Zakuč- Laberija z II wieku, znaleziona w ca, nad kanionem Cetiny nad znalezisku Tilurium koło Trilja, który Omišem również dziś jest atrak- w ręku trzyma kulę ozdobioną sze- cyjnym przypomnieniem tej ściokątami, prawie identyczną jak bohaterki, która czuwa nad mia- ta, którą gra się w piłę nożną rów- stem i rzeką. nież dziś. Ten pomnik dziś znajduje się jako wykuty w froncie kamien- Cetina nego domu na ulicy Vrlička w Sinju. Ze względu na to wszystko FIFA w Rzeka Cetina to źródło życia i 1969 roku uznała ten pomnik, za istnienia Zagroy, ona chroni lu- pierwszy pomnik poświęcony piłce dzi przed pragnieniem i bogato nożnej na świecie. nawadnia ich urodzajne pola. Brač Wyspa kultury i przygody

Największa dalmatyńska i trzecia co do wielkości wyspa na Adria- Piękno tyku to Brač, który ze swoimi około 20 miasteczkami nad morzem przyrody i w wewnętrznej części daje możliwości spokojnego i atrakcyjnego wypoczynku. Zielony i pełen głębokich i osłoniętych zatok, gdzie Vidova gora można spokojnie odpocząć, Brač to wyspa o bogatym dziedzictwie Ten najwyższy szczyt archi- kulturowym i typowa wyspa śródziemnomorska z wieloma dniami pelagu adriatyckiego (780 m) słonecznymi i przyjemną temperaturą morza. Znany jest też kamień otrzymał nazwę według zbu- z wyspy Brač, którego biały kolor lśni już od dziesięcioleci na najle- rzonej kapliczki św. Vida, około piej znanych budowlach na świecie. Jednym ze znaków rozpoznaw- sto metrów od szczytu. W czasie czych wyspy jest znana plaża Zlatni Rat w Bolu, której jedyne w swo- ładnych dni widok ze szczytu im rodzaju piękno zapiera dech w piersiach każdego gościa. Obok rozciąga się do Monte Garga- zakwaterowania w hotelach na wyspie Brač można też znaleźć kem- no na Półwyspie Apenińskim i pingi i zakwaterowanie prywatne w tysiącach apartamentów i willi, znanej plaży Zlatni rat w Bolu. które są częścią tradycyjnej gościnności tej wyspy. Jest świetnie sko- W punkcie widokowym Vidovej munikowana promowo ze Splitem i Makarską, z których dopływa gory znajduje się typowa dal- się za zaledwie godzinę przyjemnego rejsu. matyńska knajpka. BOBOVIŠĆA, BOL, DRAČEVICA, DONJI HUMAC, DOL, LOŽIŠĆA, GORNJI HUMAC, MILNA, MIRCA, MURVICA, NEREŽIŠĆA, NOVO SELO, POSTIRA, POVLJA, PRAŽNICA, PUČIŠĆA, SUPETAR, SUTIVAN, SUMARTIN, SPLITSKA, SELCA, ŠKRIP

Plaża Zlatni rat Szkoła kamieniarzy w Pučišća Według wielu osób najpiękniej- sza plaża na Adriatyku, znajduje W miejscowości Pučišća działa Szkoła Kamieniarzy otwarta się w pobliżu Bolu, u podnóża w 1909 roku, w której uczniowie poznają tajemnice rzemio- Vidovej gory. Ta plaża jest natu- sła kamieniarskiego w tradycyjny sposób i dlatego wszyst- ralnym fenomenem, ponieważ ko przypomina renesansowe czasy warsztatów mistrzów. w zależności od kierunku wiatru Ta szkoła jest jedną z zaledwie trzech szkół kamieniarskich i fal morskich, szczyt plaży „ob- w Europie. Warsztaty szkoły, sposób obróbki kamienia i tra- raca się” w lewo i w prawo. Zlatni dycyjne umiejętności oraz techniki pracy są powodem do rat jest jedną z najlepszych loka- odwiedzenia latem, kiedy szkoła otwarta jest dla zwiedza- lizacji nad Adriatykiem do upra- jących. wiania windsurfingu.

Zmajeva albo Drakonija jaskinia Znajduje się około 200 m od wioski Murvica. Służyła jako miejsce zamieszkania i świątynia poljickich głagoljaszy, którzy w połowie XV wieku uciekli na te strome zbocza wyspy, żeby w jaskini zacząć swoje życie braci zakonnych. W jaskini 41 znajdują się płaskorzeźby poka- zujące ówczesny tryb życia i mają duże znaczenie historyczne.

Zatoka Lovrečina Niedaleko od miejscowości Pučišća znajduje się Lovrečina, głęboka zatoka z plażą piaszczy- stą i bogate znalezisko archeologiczne oraz świetne miejsce na całodniową wycieczkę. Tutaj Škrip znajdują się pozostałości wcze- snochrześcijańskiego kościoła i Najstarsza i najbardziej autentyczna wioska na wyspie, Škrip na jej północnej stronie znajdu- to dowód na tysiącletnie życie człowieka na wyspie. Na prze- je się studnia w kształcie krzyża. strzeni mniejszej niż jeden hektar można znaleźć cykl kultur od murów prehistorycznych do rzymskiego mauzoleum, Sosna na dachu kościoła płaskorzeźb i sarkofagów, późnoromański kościół i średnio- św. Piotra i Pawła wieczne groby. Czarna sosna na dachu romań- W starym, typowym brackim domu i w kompleksie obronnej skiego kościoła św. Piotra w Ne- wieży Radojković zbudowanej w XVI wieku dziś jest Muzeum režišće to fantastyczny fenomen Regionalne Wyspy Brač, gdzie znajduje się zbiór etnograficz- naturalny, o którym wierzy się, ny i kulturalno-historyczny. że ma około stu lat. Konar wyrósł W pobliżu są też rzymskie kamieniołomy, a w jednym z między kamiennymi płytami na nich wysoko na wzgórzu wykuta jest postać Heraklesa z dachu tego kościoła i w tych nie- lwią skórą. przyjaznych warunkach sosna pozostała niewielka i krępa. Aktywny Wino wypoczynek Brač jest bogaty w autochtonicz- ne szczepy winogron, z których w Kolarstwo, spacery, wspinaczka tradycyjny sposób produkowane górska, nurkowanie, kajaki, że- są wysokiej jakości wina. Winni- glarstwo, tenis, to tylko niektóre ce w południowej części wyspy aktywności, którymi można się Brač są najbardziej urodzajne ze zajmować na wyspie Brač. Cen- względu na idealne warunki, na trum tenisowe w Bolu ma około nasłonecznionych zboczach. Naj- 20 kortów ziemnych otoczonych lepiej znanym szczepem z tego zielonymi sosnami i według wie- terenu jest ciemnoróżowy plavac, lu osób Bol jest też najlepszym który na Braču jest od dawien miejscem nad Adriatykiem do dawna. Z białych win produko- uprawiania windsurfingu. Ko- wany jest pošip, a z czerwonych larstwo górskie na całej wyspie plavac mali. Piwnica „Jako Vino” to niezapomniane przeżycie. W w bolu jest jedną z najpiękniej- ośrodkach sportowych i hotelach szych w Chorwacji. Znajduje się można wynająć rower i jeździć na promenadzie nadmorskiej w po oznakowanych trasach ro- centrum Bolu, gdzie działa już od werowych na wyspie Brač. Jeżeli ponad wieku. wolisz chodzić, możesz chodzić po oznakowanych szlakach te- Uprawa oliwek matycznych jak szlak tematyczny „Herkules” w Splitskiej, szlaki te- Wyspa Brač może się pochwa- matyczne „Drogi oliwek” w Mirci, lić, że znalazła się wśród pierw- szlaki piesze & gourmet „Dolce szych w Dalmacji jeśli chodzi o 42 vita” nad Supetrem i wiele innych. uprawę oliwek i produkcję oliwy z oliwek. Pod koniec XVII wieku Gastronomia Brač miał około 500 000 drze- wek oliwnych, a dziś na Braču Obok obowiązkowych dań dal- produkowana jest oliwa z oli- matyńskich jak ryby, owoce wek ekstra vergine w ilościach no je rozpoznać. W przeszłości morza, świeże owoce i warzywa większych niż kiedykolwiek. służyły jako schronienie przed oraz oliwa z oliwek, które są tu Muzeum oliwek i oliwy z oliwek niepogodą i każdy z nich jest produkowane, gastronomia na znajduje się w miejscowości małym arcydziełem pracy chło- Braču oferuje wiele specjałów. Ja- Mirci, gdzie można się dowie- pów i okazem walki człowieka i gnięta i koźlęta, które nie próbo- dzieć jak wyglądała ta produk- współżycia z przyrodą. wały jeszcze aromatycznych traw cja na przestrzeni wieków. śródziemnomorskich tylko samo Zagadkowy most mleko, wsławiły gastronomię na Wycieczki Most Franciszka Józefa, jak go wyspie Brač już w czasach antycz- nazywają mieszkańcy Braču, nych, a w szczególności „vitalac”, Burzliwa historia wyspy Brač zbudowany został na szczycie jako tutejszy specjał. Znany jest widoczna jest na każdym kroku Veliki dolac. Brač jest dziś wyspą też ser z wyspy Brač, a specjalnym i w dziedzictwie, które pocho- bez źródła wody pitnej, ale uwa- daniem jest też „Procip”, który ro- dzi z czasów prehistorycznych, ża się, że kiedyś płynęła tu rze- biony jest z młodego sera pieczo- iliryjskich i antycznych. Na róż- ka. Zbudowany został w czasie nego w cukrze karmelizowanym. nych wycieczkach i zwiedzaniu rządów austriackich, a dziś jest Po smacznym jedzeniu należy tych zabytków warto zobaczyć ciekawym miejscem spacerów. spróbować tortu z wyspy Brač, wewnętrzną część wyspy, która Hrapočuš, którego nazwa pocho- obok licznych dawnych osad Ložišća dzi od podobieństwa do chropo- zachowała bujne – domki po- Ta miejscowość jest typowym watych ścian jaskini i jam, których lne zbudowane bez zaprawy przykładem dalmatyńskiej jest wiele w Dolu, miejscowości podobne do stosów i murów urbanistyki wyspiarskiej i archi- skąd pochodzi. granicznych i wśród nich trud- tektury ludowej. Nad miastem Pustelnia Blaca Imponujący dawny klasztor pustelników jest na samym szczycie listy miejsc, które należy odwiedzić, ponieważ chodzi o naturalny i kulturologiczny fenomen oraz ulubione miejsce wycieczek mieszkańców Braču i ich gości. Jest to kompleks budynków, które wynurzają się niczym ze stosu kamieni, który dominuje w tutejszym krajobrazie. Pustelnia Blaca po południowej stronie wyspy została założona w XVI wieku przez poljickich księży głagoljaszy. Początki pustelni to przegrodzona jaskinia – pierwsze schronienie księży poljickich. Przy stromej skale pracowici pustelnicy dobudowali kościół i klasztor, budynki mieszkalne i gospodarcze, a lasy przekształcili w bogate winnice i gaje oliwne. Zachowane zbiory pustelni, dzisiejszego muzeum, obejmują bi- bliotekę i obserwatorium z cennym zbiorem astronomicznym. O pustelnię Blaca dba Centrum kultury Brač.

dominuje dzwonnica kościoła knajpek w Dole i delektować się szych specjałów, a jest też witryna parafialnego św. Jana i Pawła, jedzeniem, świetnym winem i ze znaleziskami z jaskini Kopačina który został zaprojektowany w oliwą z oliwek. – najstarsze zamieszkałe miejsce historycznym stylu przez rzeź- na Braču i źródło życia na wyspie, biarza Ivana Rendića. Park Przyrody Sutivan oddalone dwadzieścia minut W swojej ofercie to miejsce wy- spacerem w kierunku północno- Gažul cieczkowe ma zwiedzanie ogro- zachodnim. Gažul to mała pasterska miejsco- du zoologicznego, boisko do wość, znajdująca się w otoczeniu rekreacji i wypoczynku przy fon- Kamieniołomy na wyspie Brač pasterskich domów. Zimą wioska tannie z ofertą napojów i dań z Ta największa wyspa w środ- jest opuszczona, a latem po usta- grilla. W parku można odpocząć, kowej Dalmacji znana jest ze leniach, można spróbować tra- młodzi mogą się bawić, a starsi swojego kamienia, który jest dycyjnych dań i poznać tutejszy cieszyć przyrodą. tu wydobywany i obrabiany, a specjał, vitalac. zdobi liczne budowle na całym Donji Humac - Kopačina świecie. Dol (etno – eko wioska) Oddalony jest siedem kilome- Z białego marmuru brackiego W głębokiej dolinie, która opa- trów od Supetaru, należy do naj- zbudowano największe dzieła da do morza znajduje się Dol, starszych miejscowości na Braču, światowej architektury: Pałac miejscowość, której kamienne gdzie większość domów zostało Dioklecjana w Splicie, Biały domy jakby były powieszone zbudowanych z kamienia i przy- Dom w Waszyngtonie, Parla- na skałach pełnych mniejszych krytych kamiennymi płytami. ment i Nowy Dwór w Wiedniu, i większych jaskiń. Przyjemnie W knajpce Kopačina w Donjim Parlament w Budapeszcie, Pałac jest usiąść w jednej z dwóch Humcu można spróbować tutej- Namiestnikowski w Trieście... 44 Nejhezčí pláže Na zachód od głównego portu miejskiego znajduje się plaża żwirowa Vlačica i piaszczysta zatoka Banj, która jest odpow- Miasto Supetar iednia dla rodzin z dziećmi. Nieco dalej, za kompleksem www.supetar.hr „Svepetrvs hotel” znajduje się długa żwirowa plaża Bili Rat i Miasto Supetar jest administra- wości wyspiarskich. Splitska, zatoka Vela Luka cyjnym i kulturalnym centrum miejscowość ta powstała w XVI wyspy. Ze Splitem łączy go wieku, znajduje się w spokojnej wiele linii promowych. Supe- zatoczce 8 km od Supetru i była tar to jedyna w swoim rodzaju portem, przez który wywożono Odwiedź śródziemnomorska promenada kamień, z którego zbudowano Kościół nadmorska i kamienne domki z pałac Dioklecjana w Splicie. Wchodząc na główny plac uliczkami oraz oryginalne życie w miejscowości otwiera się na wyspie. Odbywa się tu wiele piękny widok na kościół imprez kulturalnych i sporto- Odwiedź parafialny Zwiastowania wych, a obiekty sportowe to Galeria Pańskiego z XVIII wieku i świetne miejsce dla miłośników Odwiedź galerię Ivana dzwonnicę. Obecny kościół rekreacji. Rendića, jednego z najle- został zbudowany na fun- Pobliskie miejscowości to Mirca piej znanych mieszkańców damentach wczesnochrze- i Splitska. Mirca oczarowują pro- wyspy i znanego rzeźbia- ścijańskiej bazyliki pod stotą i przepiękną architekturą rza chorwackiego, w któ- wezwaniem św. Piotra, na wiejską, charakterystyczną dla rej znajduje się kolekcja którego cześć Supetar małych dalmatyńskich miejsco- jego popiersi i rysunków otrzymał nazwę Sutivan www.visitsutivan.com

Typowa miejscowość śródziem- jako wyspy przygody w dużej ce, kolarstwie, chodzeniu po nomorska otoczona urządzo- mierze przyczynia się Festiwal górach, nurkowaniu, pływaniu nymi gajami oliwnymi, agrum Przygód i Filmów Vanka Regule kajakiem, żeglowaniu czy wio- i pozostałymi owocami i wa- („Outdoor adventure sport and ślarstwie, głównie dyscyplinach rzywami śródziemnomorskimi, film festival), który już prawie od ekstremalnych. Program filmo- Sutivan oferuje około dziesięciu dwóch dziesięcioleci odbywa się wy przyciąga miłośników filmów 45 atrakcyjnych plaż żwirowych i w Sutivanie, w lipcu. Ten festiwal o tematyce przygodowej, a za- przyjemnych zatok, a w zatoce przygód i filmu przyciąga głów- bawy nocne i koncerty to inte- Livka znajduje się plaża piasz- nie młodych uczestników, którzy gralna część tego popularnego czysta. Do postrzegania Braču próbują swoich sił we wspinacz- festiwalu. Milna www.milna.hr Milna od zawsze przyjmowała zmęczonych marynarzy w swojej głębokiej i malowniczej zatoce, a dzisiejsza marina w centrum miejscowości jest ważnym punktem na Adriatyckiej trasie żeglarskiej. Milna to obecnie oaza spokoju i ciszy, idealna na wypoczynek z dala od miejskiej wrzawy. W Milnie znajdują się cztery duże plaże piaszczyste Pasikova, Lučice, Maslinova, Osibova, z czego dwie znajdują się w miejscowości, a dwie w bezpośrednim pobliżu. W Milnie odbywa się wiele ciekawych wydarzeń, z których ważna jest festa ludowa „Ciągnię- cie Wysepki Mrduja” w lipcu, zainspirowana opowieścią o wiecznym współzawodnic- twie mieszkańców Šolty i Braču jeśli chodzi o to do kogo należy wysepka Mrduja. Bol www.bol.hr

Najpiękniejsze plaże Słońce, cień stuletnich sosen, kamyczki i czyste morze, to jest plaża Zlatni rat, niesamowita jeśli chodzi o swoje piękno i atrakcyjność. W bezpośrednim pobliżu jest też plaża Paklina, żwirowa plaża naturystyczna, która jest połączona z szeregiem mniejszych plaż i skalistych zatok, które dają spokój i odpoczynek z dala od tłumów. Bolskie plaże i akwen są idealne do uprawiania sportów wodnych

46 Odwiedź Klasztor dominikański

Odwiedź Klasztor domini- kański z XV wieku i jego jedyny w swoim rodzaju ogród oraz muzeum z ważnymi znaleziskami historycznymi i obrazami barokowymi

Spróbuj Wino Spróbuj i kup wino w prze- pięknym starym budynku Znana plaża Zlatni rat i świetna Koštilo z iliryjskim grodem. Ta winnicy na promenadzie oferta zakwaterowania, odpo- malownicza miejscowość kie- nadmorskiej w centrum Bolu czynku i rozrywki sprawiają, że dyś była domem winiarzy, ry- Bol jest znanym centrum tury- baków i marynarzy, a tradycję Odwiedź stycznym. Położony w central- turystyczną pielęgnuje już od Galeria nej części południowej strony ponad 90 lat, od kiedy zaczął wyspy jako jedyna miejscowość, się rozwijać jako centrum tury- Odwiedź Galerię „Branislav Bol jest najstarszą miejscowo- styczne ze świetnymi hotelami, Dešković“ znajdująca się ścią nadmorską pod Vidovą kempingami i apartamentami. w pałacu renesansowo gorą, dachem Adriatyku. Nad Ma codzienne połączenie kata- -barokowym. Ekspozycja Bolem wznosi się masyw gór- maranem ze Splitem i Jelsą na obejmuje ponad 400 dzieł ski Bolska korona i umocniony wyspie Hvar. pięćdziesięciu autorów Selca www.tzoselca.hr Sumartin Ta niewielka miejscowość we wschodniej części wsypy jest związa- Sumartin ze względu na port na z kamieniem i rzemiosłem kamieniarskim. Selca zdobi swojego promowy i dobre połączenia rodzaju galeria rzeźb pod gołym niebem, którą tworzą popiersia i promowe z Makarską obok Su- posągi osobistości historycznych, które w szczególny sposób miały petru i Bolu jest bramą wyspy wpływ na czas, w którym żyły. W ten sposób, w 1911 roku, zaledwie Brač. rok po śmierci, w Selcach wzniesiono pierwszy światowy pomnik Lwa Nikołajewicza Tołstoja, dzieło czeskiego rzeźbiarza Jarosla- va Bardy. Dobrze jest odwiedzić kościół Chrystusa Króla, który ze względu na swój monumentalny kształt i piękno nazywany jest ka- tedrą Braču. To jedyna miejscowość kamieniarska, w której wszystkie domy są w pełni zbudowane z białego kamienia brackiego. Postira 47 www.postira.hr Pučišća Postira to rybacka i turystycz- To idealne miejsce wypoczynku na miejscowość znajdująca z dala od tłumów i miejsce prze- się na północnym wybrzeżu pięknej przyrody. wyspy. Znajdują się tu zabytki takie jak pozostałości archeologiczne villa rustica, klasztoru benedyktyńskiego i wczesnochrześcijańskiej bazyliki św. Wawrzyńca. Dogodne położenie spra- wiło, że Postira jest portem i miejscowością rybacką, a urodzajna ziemia w zapleczu zapewnia gościom miejsco- wości domowe jedzenie Povlja i wysokiej jakości wina. O nieco dalej od miejscowości Nadmorska miejscowość, której znajduje się kilka mniejszych kościół parafialny przekształ- zatoczek z piaszczystymi cono w starochrześcijańskie (Prvja i Lovrećina), żwirowy- baptysterium, które zostało mi (Mala Lozna i Zastivanje) zbudowane przy dużej sta- i skalistymi plażami otoczo- rochrześcijańskiej bazylice z VI nymi lasem sosnowym. wieku. Hvar Słoneczna wyspa lawendy

Od samego początku cywilizacji, przez kulturę w antycznym Faros założonym w 384/383 roku przed naszą Erą, z pozostałościami kultury rzymskiej, średniowiecznymi budowlami, zabytkami renesansowymi i barokowymi, wyspa Hvar jest wyspą z najbogatszą historią ze wszystkich wysp na Adriatyku. Otoczony fioletowymi polami lawendy, są symbolem pie- lęgnowanej tradycji zorganizowanej turystyki i zakwaterowaniem w hotelach i domach prywatnych, która rozwija się tu już od 1868 roku. Jedyna pod względem swojej wielkości i piękna, dzięki łagodnemu klimatowi, ciepłym zimom i przyjemnym latom, wyspa Hvar jest miejscem, do którego się przyjeżdża w poszukiwaniu wypoczynku i promieni słońca w historycznym otoczeniu, jeżeli poszukujesz przyrody, zapachu roślin i koloru winnic, gajów oliwnych, zabytków... Jednak Hvar jest jedną z dziesięciu najbardziej atrakcyjnych wysp na świecie według „Traveller Magazine” i dlatego przyjeżdża się na niego ze względu na nieza- pomnianą zabawę, imprezy, koncerty czy też przygody żeglarskie. Miasto Hvar to centrum znane dla wszystkich znanych i sławnych ludzi, którzy przyjeżdżają do Środkowej Dalmacji. Ze średnią roczną 7,7 godzin słonecznych dziennie i aż 2843 godzin słonecznych rocznie, Hvar jest najbardziej słoneczną wyspą na Adriatyku. A promienie słoneczne nawet jak znik- ną, pozostają w winogronach, a z nich produkowane są znane wina. BASINA, BOGOMOLJE, BRUSJE, DOL, GDINJ, GROMIN DOLAC, HVAR, HUMAC, IVAN DOLAC, JELSA, MILNA, PITVE, POKRIVENIK, POLJICA, SELCA, STARI GRAD, SUĆURAJ, SVETA NEDJELJA, SVIRČE, VELO GRABLJE, VRBANJ, VRBOSKA VRISNIK, ZARAČE, ZAVALA Piękno dziś wyglądają jak wielkie organy, które wystają z morskiego dna. przyrody Paklinski otoci Jaskinia Grapčeva Archipelag około 20 wysp i (Grapčeva špilja) grzbietów morskich rozciąga się Jaskinia Grapčeva, to kolebka przed miastem Hvar, nazywany chorwackiej kultury i cywilizacji, jest Pakleni otoci (wyspy pie- jest najważniejszym znaleziskiem kielne), jest to jedyna w swoim prehistorycznym z młodszej epo- rodzaju i rozpoznawalna atrak- ki kamienia. Znajduje się koło cja przyrodnicza wyspy Hvar. miasta Humac na południowych Roztańczony szereg zalesionych zboczach wyspa jest pełna stalak- wysepek zatopionych w przej- tytów i stalagmitów. rzystym, błękitnym morzu z niezliczonymi małymi, ukrytymi Jaskinia Świętej Niedzieli zatoczkami, są ulubionym kąpie- Jaskinia Świętej Niedzieli znajdu- liskiem i celem wycieczek. je się nad wioską o takiej samej nazwie. Jest duża, a jej wnętrze Wyspa Šćedro jest imponujące. W czasach pre- O wyspie Šćedro mówią, że jest historycznych służyła jako schron może najmniejszą wyspą na Ad- i do obrzędów, a w XVI wieku w 49 riatyku, nieokiełznanego krajo- zbudowano w niej niewielką pu- brazu i nienaruszonej przyrody, stelnię. Jaskinia jest dostępna dla winnic i gajów oliwnych, które odwiedzających. opadają do zatoczek. Aktywności Czerwone skały (Crvene stijene) Zwiedzanie wyspy Hvar rowerem W niezwykłej i malowniczej grze to najlepszy sposób na zwiedza- przyrody miększe warstwy zmy- nie i przyjemność dla wszystkich ły deszcz i morze, zostały tylko zmysłów. Poza jazdą po ozna- pionowe, czerwone szpary, które kowanych trasach rowerowych, można chodzić po wyspie i po- zwiedź zatoki, nad którymi znaj- w czasie pobytu na Hvarze obo- znać życie w hvarskich wioskach, dują się piękne winnice w sercu wiązkowo spróbuj dań regional- 50 gdzie odkryjesz piękno tradycyj- wyspy, przyjedź w niesamowite nych jak hvarska gregada albo nej architektury i sposobu życia. miejsca i na najwyższy szczyt brujeta (przekładańce z różnych Dla osób poszukujących atrakcji wyspy, Sveti Nikola, z którego roz- ryb, muszli i raków), jak również przy wspinaczce, na Hvarze znaj- ciąga się widok na lokalne wyspy. świeżych ryb z grilla. Wśród dań duje się wiele skałek i wysokich Spróbuj swoich sił w żeglarstwie mięsnych najlepiej znana jest grzbietów morskich, które cze- po archipelagu albo nurkowaniu hvarska pašticada z wołowiny z kają na wszystkich poszukują- w ciekawych miejscach. kopytkami ziemniaczanymi. Naj- cych sportów ekstremalnych w lepiej znany hvarski deser to pa- przyrodzie, szczególnie poniżej Gastronomia prenjaci, które się „leje” w różnych miejscowości Zastražišće, gdzie w kształtach (morskie koniki, rybki, zatoce Vela Stiniva, przy trzech ja- Wyspa słońca, aromatycznych hvarskie budowle). Paprenjaci to skiniach znajduje się też urządzo- ziół, czystego morza i bogatych tradycyjny deser z miodem, który ne miejsce do wspinaczki. Pojedź pól, wszystkie swoje skarby daje jest przyrządzany na wybrzeżu jeepami do wewnętrznej części na talerz gości. Oczywiście przo- Dalmacji i wysp, szczególnie w wyspy Hvar z przewodnikiem, dują specjały morskie i rybne, a Starim Gradzie na wyspie Hvar. Lawenda hvarska Na wyspie Hvar pierwsza lawenda została posadzona w 1928 roku w okolicach Velog Grablja i pobliskiego Brusja, gdzie świetnie dostosowała się do chorwackich warunków i szybko wyhodowano hybrydę nazywaną budrovka. Błękit kwitnącej lawendy łączy okoliczny krajobraz z morzem za- chwycając swoim zapachem wszystkich miłośników przyrody. Obok oleju z lawendy popularne są również torebki napełniane suszonymi kwiatami, które można kupić na licznych stoiskach i sklepach z pamiątkami w prawie wszystkich miejscowościach na wyspie. Ogólnie wierzy się, że lawenda jest rośliną o cudownych właściwościach i że jej sadzenie przynosi szczęście. Dziedzictwo kulturowe UNESCO Starogradsko polje - ager wcześnie rano w Wielki Piątek, ta Wykonanie koronki z agawy Grecy z wyspy Pharos skolonizowa- procesja to ludowa forma pasyj- Na Hvarze prawie każdy kamień li w 384 roku przed naszą Erą adria- na okazywania szacunku mękom ma długą historię i jednocześnie tycką wyspę Hvar i na niej założyli Jezusa. Obchody zaczynają się w żyje w teraźniejszości. W ten spo- osadę Pharos, dzisiejszy Stari Grad. Wielki Czwartek od mszy, która jed- sób wysokie mury odizolowanego Na przynależnym przestronnym nocześnie odbywa się w sześciu pa- klasztoru, zlewające się z innymi polu rozciągającym się na równi- rafiach: Jelsa, Pitve, Vrisnik, Svirče, kamiennymi domami w centrum nie między Starim Gradem i Jelsą Vrbanj i Vrboska. Następnie od- miasta Hvar, od reszty świata kryją zachowany został antyczny podział bywa się procesja, która od wcze- siostry benedyktynki. Ze względu działek rolnych na 75 działkach snych godzin porannych w Wielki na to, że im zakon zabrania wycho- (tzw. hora) i prezentuje najlepiej za- Piątek przebywa drogę o długości dzenia z klasztoru, jego istnienie chowany kataster w basenie Morza 25 kilometrów. Ze względu na to, znane jest dzięki przepięknym ko- Śródziemnego. że każda grupa pielgrzymów wy- ronkom, które ręcznie wykonują z rusza ze swojego kościoła i porusza włókien agawy i sprzedawane są Procesja wielkanocna się zgodnie z ruchem wskazówek jako unikatowe dzieło artystyczne. „Za križen“ zegara, grupy nigdy się nie spoty- Przed Wielką nocą na Hvarze odby- kają. Każdą grupę prowadzi wybra- wają się specjalne obchody – po- ny w szczególny sposób człowiek nad 400 letnia procesja Za križen. niosący krzyż. W tej unikatowej Począwszy od wieczora przed tradycji mogą brać udział również Wielkim Czwartkiem i kontynuując odwiedzający.

Wino Rozrywka XVII wieku i jest jedynym w swo- W blasku słońca i różnorod- W ramach Hvarskich i Staro- im rodzaju przykładem dobrze ności podłoża, już od czasów gradskich letnich imprez i Lata zachowanej architektury wiej- 51 greckich na Hvarze winorośle Jelsańskiego odbywają się licz- skiej. Pobliska Jaskinia Grapčeva są głęboko ukorzenione w zie- ne koncerty muzyki poważnej i jest najważniejszym znaleziskiem mi i człowieku. rozrywkowej, spektakle teatralne, prehistorycznym nad Adriaty- Na przestrzeni wieków burzliwej wieczory folklorystyczne i klap- kiem, w której znaleziono ślady i bogatej przeszłości mieszkań- skie. Miasto Hvar jest miejscem, kultury już z IV wieku przed naszą cy Hvaru sprawnie pielęgnowali gdzie spotyka się śmietanka, za- Erą. Na wzgórzu na południe od winorośle wiernie oddając im bawa w wielu barach nad morzem Jelsy znajduje się Tor, masywna całą swoją miłość, pracę, ponie- trwa do wczesnych godzin poran- twierdza z IV wieku przed na- waż winorośla i wino były dla nych. Zachwycona pobytem na szą Erą. Był greckim punktem nich jedyną pewnością, jedze- Hvarze, pop diva Byonce córce obserwacyjnym zbudowanym niem i lekarstwem. Blue Ivy dała imię według blusz- na fundamentach twierdzy Wypielęgnowali najlepsze do- czu, który widziała na Hvarze. iliryjskiej. Na północnej stronie mowe szczepy i przelali ich całą wyspy znajduje się zatoka Parja harmonię w świetne wina. Na- Wycieczki dostępna tylko z morza. Na po- leży poznać i spróbować win W czasie pobytu na Hvarze od- łudniowych wybrzeżach wyspy, znanych winiarzy Zlatana Plen- wiedź jego ukryte piękno w we- zatoki Milna, Zaraće, Dubovica, kovića, Andre Tomića, Antuna wnętrznej części wyspy, bujną Pišćena są wyjątkowo nasłonecz- Plančića, Ive Dubokovića, jak roślinność, winnice, gaje oliwne, nione, otoczone malowniczymi również mniejszych winiarzy pola lawendy i rozmarynu i wejdź winnicami i gajami oliwnymi. Na rodzinnych Bracanović. Wszyscy na góry i punkty widokowe. Od- południowej stronie wyspy znaj- oni mają swoje piwnice, ale naj- wiedź wioskę Velo Grablje, w duje się Sveta Nedilja i Jagodna, ciekawsza jest piwnica winnicy którym przed ponad stu laty roz- z których można się dostać przez Zlatan Otok w Svetej Nedelji poczęła się i do dziś zachowała tunel koło miejscowości Pitve w wtopionyaw morzu, zupełnie produkcja olejków eterycznych pobliżu Jelsy. Z Jelsy i Vrboskiej jak oryginalna, wyjątkowo ład- rozmarynu i lawendy, wioska latem codziennie organizowane na piwnica winiarza Andre To- Pitve, jak również dawna paster- są wycieczki do pobliskiego Bolu mića w Jelsie. ska osada Humac. Powstała w na wyspie Braču. 52

Miasto Hvar www.tzhvar.hr Odwiedź Klasztor Miasto Hvar, skąpane w słońcu barokowy przez cały rok, to jeden z pierwszych kurortów nad chorwac- Odwiedź klasztor kim Adriatykiem, jeszcze od barokowy sióstr czasów cesarzowej austriackiej Benedyktynek, który Elżbiety, która sponsorowała istnieje od 1664 roku. budowę jednego z pierwszych W nim wystawiona jest hoteli na Hvarze. Hotel ten zo- znana hvarska koronka, stał ukończony w 1899 roku, a oryginalna pamiątka z informacje o Hvarze jako ku- Hvaru, jedyne w swoim rorcie uzdrowiskowym z lecz- rodzaju dzieło arty- niczym klimatem, morskiego styczne, które produko- powietrza i słonecznych dni wane jest tylko w tym przez cały rok, rozniosły się bar- klasztorze już 120 lat dzo daleko. Turyści z Austrii i in- ze świeżych liści agawy nych krajów zaczęli odwiedzać przetworzonych w wyspę i szybko został nazwany specyficzny sposób do „austriacką Maderą”. produkcji koronek Hvarska Pjaca Jeżeli przebywasz w mieście Hvar, wszystkie drogi zaprowadzą Cię do Pla- cu Svetog Stjepana popularnie nazywa- nego Hvarska pjaca. Jest to największy i według wielu osób też najpiękniejszy plac wyspiarski w Dalmacji, centrum życia publicznego i społecznego tego miasta. Na wschodniej stronie placu znajduje się katedra św. Szczepana. Wy- jątkowe jest to, że plac ma bezpośred- Odwiedź ni kontakt z morzem. Na środku Pjacy Teatr znajduje się studnia publiczna z 1520 Odwiedź Hvarski teatr, który posiada roku, a Pjaca została w 1780 roku wyko- swoje miejsce w historii teatru w ogó- nana z płyt. le, ponieważ jest to pierwszy otwarty teatr w Europie założony w 1612 roku. Teatr został zbudowany nad Arsena- Plaża Palmižana łem, miejscem które w owym czasie W niewielkiej zatoce wyspy Klement w służyło do naprawy galeonów i było archipelagu Paklinskich otoków znajdu- magazynem narzędzi morskich je się również znana plaża piaszczysta Palmižana. Rodzina prof. Eugena Mene- ghello, który na początku XX wieku zbu- Odwiedź dował rezydencję letnią, przywoziła na Klasztor Franciszkański wyspę liczne egzotyczne rośliny i stwo- rzyła na niej rzadki ogród botaniczny. Odwiedź Klasztor franciszkański znany z Palmižana jest najlepiej znanym celem wielkiego obrazu Ostatniej Wieczerzy 53 wycieczek na wyspie Hvar, do którego można się dostać łodzią prywatną lub taksówką wodną z miasta Hvar. Odkryj Historia Odkryj zabytki Hvaru krok po kroku, po- słuchaj historii o Forticy, murach średni- owiecznych, klasztorach i pałacach

Vela plaża w samym mieście Plaże Hvar oddalona jest o pięć minut spacerem po promenadzie od centrum miasta i powiewa nad nią Błękitna flaga jako znak jakości morza i dbania o środowisko. Po przeci- wnej stronie zatoki znajduje się luksusowe kąpielisko Banj z restauracją, prysznicami, leżakami i masażami. Taksówką wodną można dopłynąć na Paklinskie otoki z plażami żwirowymi, są tutaj też dwie plaże nudystów Stipanska i Jerolim. Plaża Milna znajduje się w wiosce Milna, 5 km od Hvaru i jest odpowiednia dla rodzin z dziećmi. Plaża Zaraće w wiosce Zaraće jest naturalnie osłonięta od wiatru i fal, tak samo jak plaża Dubovica, 8 km na wschód od miasta Hvar Odwiedź Tvrdalj Tvrdalj to najlepiej znany zabytek Starego Gradu. To umocniona rezydencja letnia literata Petra Hekto- rovića – autora pierwszej realistycznej epopei chor- Lanterna to plaża miejska, Maslina – piaszczysta wackiego renesansu: „Ri- zatoka w pobliżu przystani promowej, Banj – banje i ribarsko prigovaran- Plaże plaża miejska, Paklena, Baba, Zavala, Žukova, je”. Tvrdalj to też kamienna Mudri Dolac, Basina to żwirowe i skaliste plaże książka. W kamieniu znajdujące się na półwyspie Kabal wykuto ponad dwadzieścia napisów po łacinie, po wło- sku i po chorwacku. Poeta, chrześcijański myśliciel i Stari Grad budowniczy Patar Hektoro- vić budował Tvdalj prawie www.stari-grad-faros.hr obsesyjnie przez całe Najstarsze miasto w Chorwacji toce, bezpiecznym i obowiąz- życie. Największa atrakcja założyli w 384 roku przed naszą kowym porcie dla wszystkich Tvrdalja to jego staw rybny Erą Grecy z wyspy Paros, którzy żeglarzy, którzy pływają po Ad- zamieszkały przed ryby temu miastu i wyspie nadali na- riatyku. To zabytkowe miasto mugilowate. Staw rybny zwę Pharos. To historyczna per- przyciąga wąskimi kamiennymi Petra Hektorovića otwarty ła wyspy Hvar, która znajduje uliczkami, fasadami i frontami jest dla odwiedzających od 54 się w głębokiej i osłoniętej za- budynków. maja do października

Centrum turystyczne na północnym wybrzeżu wyspy Jelsa to Jelsa, otoczona lasem sosnowym, plażami piaszczystymi, winnicami i gajami oliwnymi. Liczne pozo- www.tzjelsa.hr stałości willa rustica, obiektów gospodarczych w oko- licy Jelsy, kościół św. Marii, kościół Matki Boskiej od Zdrowia, plac Sv. Ivana i Pjaca to tylko niektóre znaki rozpoznawcze tego miasta, w których można podró- żować w czasie. Znajdująca się w centrum wyspy, Jel- sa jest idealnym punktem wyjścia licznych wycieczek na wyspie: Jaskinia Grapčeva i osada pasterzy Humac, Tor, okoliczne wioski Vrisnik, Svirče, Pitve jak również znana plaża Zlatni rat w Bolu na wyspie Brač. Lekko chłodnawe noce jelsańskie pozwalają na przyjemny spacer nad morzem, a osoby chcące się bawić i tań- czyć znajdą coś dla siebie w licznych barach.

Plaża piaszczysta Mina i kąpielisko Bočić oddalona jest 500 metrów od centrum Plaże miasta. Na wysepce Zečevo znajduje się jedna z najstarszych plaż naturystycznych. Z miejscowości Gdinj i Bogomolja drogą można dojechać do zatok Smrska, Mala Pogorila, Kožija, Veprinova, Rapak, Tvrdni dolac. Grebišće, Zatoka świętego Łukasza albo Crkvica to plaża żwirowa oddalona 4 km na wschód od Jelsy Odwiedź Vrboska Kościół św. Marii www.vrboska.info Odwiedź kościół-twierdzę św. Marii na środku dużego placu nad miejscowością, która przypomina wysoką kamienną łódź. Początkowo był niewielkim kościołem, ale po dwóch atakach tureckich na wyspę, kiedy poza Vrbo- ską zniszczony został Hvar i Stari Grad, zaczęła się prze- kształcać w silną twierdzę z grubymi i wysokimi murami ze zbrojowniami i otworami strzelniczymi dla dział, które broniły wejścia do portu W wąskiej i głębokiej zatoce wyspy znajduje się Vrboska, której oby- dwie strony zatoki (Velą i Malą bondę) łączą malownicze mosty ka- Odwiedź mienne i dlatego je nazywają „Małą Wenecją”. Otoczona gęstym la- Muzeum Rybołówstwa sem sosnowym, swoimi mostami, ulicami z płyty i renesansowymi i gotyckimi domami po obydwu stronach zatoki, który zdobi wysep- Vrboska znana jest jako ka w centrum zatoki, to widok, który zachwyci każdego. Kamien- najbardziej rybacka miej- ne domy i zakotwiczone kutry rybackie skąpane w słońcu, nadają scowość na wyspie o czym miejscowości szczególny czar i ciepło. Z Vrboskiej latem, codziennie świadczy też bogaty zbiór wyruszają statki wycieczkowe w kierunku Bolu na wyspie Brač. Muzeum Rybackiego 55 Sućuraj www.tz-sucuraj.hr Ta niewielka rybacka miejsco- wość na wschodnim przylądku wyspy Hvar, której historia liczy ponad 2300 lat, którą poza Chorwatami tworzyli ci, którzy rządzili w tej miejscowości po- zostawiając swoje ślady w archi- tekturze i kulturze. Sućuraj na przestrzeni wieków został kilka razy zniszczony i odbudowany, a najstarszy budynek to Klasztor franciszkański. Kamienne domy Plaże połączone ze sobą i zamknięty- mi uliczkami wskazują na specyficzny styl budownictwa warun- Najlepiej znana też kościół barokowy św. Anto- kowany przez stałe zagrożenie jest główna plaża niego i twierdza wenecka z XVII od strony piratów z Neretvy. Česminica, są też plaże Bilina, wieku. Pod koniec XIX wieku zbudowa- Židigova, oraz plaże żwirowe Do Sućurja można dopłynąć no dzisiejszy kościół parafialny w zatokach Mrtnovik, Prapat- statkiem z lądu z miejscowo- św. Jerzego, od którego Sućuraj na. Plaże piaszczyste Pernu i ści Drvenik koło Makarskiej lub otrzymał nazwę. Ciekawy jest plaża kempingu Mlaska drogą z miasta Hvar. Vis Błękitny schron

Jeżeli wybierasz nienaruszoną przyrodę w błękicie Adria- tyku, to Vis jest właściwym wyborem. To teren turystyczny harmonijnie pielęgnujący fenomeny Błękitnej, Medvidine i Zielonej jaskini na pobliskiej wyspie Biševo, ale również do- liny środkowej części wyspy z winnicami, ziołami śródziem- nomorskimi, palmami i agrumami. W niewielu miejscach poczujesz tyle zapachów i zobaczysz tyle kolorów nienaruszonej przyrody, która otacza miejscowości powstałe jeszcze w czasach antycznych, kiedy zatoki tej wyspy były centrami dzisiejszych miast Visu i Komižy. One również dziś w swoich kamiennych uliczkach i domach kryją ducha historii i ciepło turystycznej współczesności. To co jest dziś największą war- tością i rzadkością basenu Morza Śródziemnego – zachowana i dosłownie nienaruszona przyroda, najmocniejszy atut turystyczny wyspy Vis, którą Światowa Organizacja ds. Ochrony Środowiska zaliczyła do dziesięciu najlepiej zachowanych wysp w basenie Morza Śródziemnego. KOMIŽA, MILNA, RUKAVAC, VIS

Plaże na raźnie jasny i błyszczący piasek i wyspie Vis zawsze przyjemnie wygładzony przez zachodni prąd schłodzonego Mala Travna to niewielka zato- morza. ka i plaża na południowej stronie wyspy, otoczona skośnymi po- Stončica to latarnia morska, długa wierzchniami, które opadają do zatoka i niewielka wioska rybacka z krystalicznie czystego morza. plażą piaszczystą. Niewielki bar na samej plaży, boisko do siatkówki Srebrna, najlepiej znana plaża na plażowej i wiele cienia sprawia, że Visie otrzymała nazwę od srebr- Stončica jest dobrym wyborem na nego blasku jej dużych kamieni wycieczki rodzinne. w świetle księżyca. Panuje tu cień lasu sosnowego, Srebrna jest naj- Milna to piaszczysta plaża na koń- częstszym wyborem dla rodzin z cu zatoki ośrodka turystycznego dziećmi. Duża i przestronna ka- na południowowschodniej stronie mienna płyta, która lekko opada na wyspy. Piaszczysta mielizna, w któ- najdrobniejszy piasek na zachod- rej krystalicznie czyste morze nie nim skraju plaży, po części pokryta jest sosnami. dosięga do kolan, można chodzić nawet do trzydziestu metrów. Uvala Stiniva znajduje się na za- 57 chód od Malej Travnej na połu- Tepluš to plaża żwirowa ulubiona dniowej stronie wyspy Vis. Z morza wśród najmłodszych i znajduje się można do niej dojść przez wąskie na południowozachodniej krawę- przejście, po którym zatoka rozsze- dzi zatoki przed rybacko turystycz- rza się i kończy przepiękną plażą. nym miasteczkiem Rukavac.

Zaglav z pewnością należy do naj- Punta od Biskupa, Vela Svitnja, piękniejszych plaż piaszczystych Novo Pošta, Templuž to ulubione nad Adriatykiem. Jest na niej wy- plaże naturystyczne. Jaskinie Błękitna jaskinia na wyspie Biševo to naturalny fenomen i ulubiony cel turystów. Powstała w wyniku działania morza w otoczeniu wapiennym i można się do niej dostać łodzią. Wyjątkowa atrakcja w jaskini to specyficzne efekty świetlne powstałe w wyniku załamania i odbijania promieni słonecznych od dna morskiego, które nadają jaskini srebrny płaszcz. Z tego powodu nazy- wana jest Podziemnym Dworem Rusałek.

Medvidina jaskinia na wyspie Aktywny Rivę na Visie. Dwa razy do roku Biševo ma długość 160 metrów wypoczynek promenady nadmorskie Visu i i na samym jej końcu jest wąska Komižy zajmują regaty żeglarskie i niska, a kończy się małą po- Aktywny wypoczynek i pobyt w i żeglarze wychodzą na prome- wierzchnią piaszczystą. Ta jaski- przyrodzie na Visie jest obowiąz- nady, do restauracji, knajpek i nia była siedliskiem jednego z kowy. Po dobrze oznakowanych kawiarni. najbardziej zagrożonych ssaków szlakach można przejść całą wy- na świecie – niedźwiedzicy śród- spę, popularne jest też kolarstwo Gastronomia ziemnomorskiej, którą czasami w wewnętrznej części wyspy, bar- spotykają rybacy nawet dziś. dzo atrakcyjne jest nurkowanie, W niewielu miejscach tradycyjne a specjalnym sposobem pozna- dania zachowały się w codziennej Jaskinia Zielona na wyspie Rav- wania wyspy jest kajakarstwo. Vis kuchni i kartach restauracji i knaj- nik znajduje się jaskinia z dwoma ma kilka miejsc startu dla paralot- pek, jak na wyspie Vis. Spróbuj Vi- wejściami i otworem w stropie, ni, a dla osób lubiących zupełnie ską pogaczę ze słoną rybą, o nie- przez który wpada światło i odbi- coś innego jest tu możliwość zwykłym smaku i zapachu, która jając się od dna morskiego nadaje gry w krykieta. Są też boiska do pochodzi z czasów antycznych. zielony kolor ścianom jaskini. Cie- koszykówki, korty tenisowe i na Pogacza wmieszana jest w cieście kawe jest to, że podczas Drugiej początku sierpnia można wziąć i faszerowana czerwoną cebulą, Wojny Światowej znajdowały tu udział w popularnym maratonie pokropiona olejem, doprawiona schronienie małe łodzie bojowe. pływackim z wysepki Host na pieprzem i upieczona jest w piecu chlebowym albo normalnym. cienkie plastry i oferowano przy- mo, że bardziej się go je niż pije. Mieszkańcy Komižy dodają do jaciołom z łyczkiem travaricy. Czas zbiorów winogron to wrze- niej pomidory. Rozpowszechnio- sień, kiedy najpierw zbierana jest ny jest też zwyczaj pieczenia sar- Wina bugava, a ostatni plovac, na któ- deli na rożnie drewnianym, fasola „Wino z wyspy Issa na Adriatyku rego czeka się do końca paździer- i makaron na brujet podawane jest lepsze w porównaniu z innymi”, nika. Ten okres dla gości, którzy są osobno lub z gotowaną rybą. napisał Agatarchides w II wieku wtedy się znajdą na Visie oznacza Jedyne w swoim rodzaju są też le- przed naszą Erą. współżycie z wyspą, jej mieszkań- szady i przekładańce z suszonych Vis to wyspa wina i jako taka cami i przyrodą. ryb. znana jest od dawnych czasów. Hib to tutejszy specjał, który po- Plavac z Visu jest świetnym wi- Wycieczki wstał już w czasach antycznych. nem wyprodukowanym z plavca Tradycyjne ręczne wykonanie, malego, najstarszego znanego na Vis ma gęstą sieć dróg, dróg żwi- harmonia smaku fig, migdałów, świecie szczepu czarnych wino- rowych i szlaków pieszych, tak domowej rakii, przy zapachu lau- gron, tego o którym pisali greccy więc nie ma na niej niedostęp- ru i rozmarynu to wyjątkowe po- kronikarze, a produkowane są nej lub niemożliwej do przejścia łączenie. Przechowywana jest w z niego gęste wina, o bogatym części i dlatego warto odwiedzić suchych liściach laurowych i roz- kolorze i pełnym smaku. Bugava wewnętrzną część wyspy. Talež marynowych, które nadają Hibie to najlepiej znana marka wina z to stara odnowiona wioska na dodatkowy aromat. W każdym Visu, znane wino ze szczepu bia- szczycie góry, a z niej można wy- domu na Visie przechowywano łych winogron o tej samej nazwie, ruszyć do Velej Gomili, zbudowa- ich kilka na Boże Narodzenie i ko- znane jest ze smaku miodowego, nej z kamienia, najstarszej latarni lędowanie, kirdy hib krojono na ma pełny smak, o którym wiado- morskiej nad Adriatykiem. Sveti Vid to szczyt wzgórza w centrum viskiego płaskowyżu i na niej znajduje się kościółek o tej samej nazwie z XIV wieku. Plisko polje 59 znane jest z jedynego pola do gry w krykieta w Dalmacji i viskiego klubu noszącego nazwę brytyj- skiego admirała Hosta. Na wy- cieczkę na najwyższy szczyt Visu, Hum mający 572 metry, najlepiej wyruszyć po tym jak bora oczyści horyzont, z którego rozciąga się widok na Adriatyk jakiego nigdy nie widziałaś. Tutaj jest też kośció- łek Świętego Ducha z XV wieku i zaraz obok niego miejsce startu dla paralotniarzy. Jaskinia Tity to w zasadzie dwie jaskinie, do których z drogi do Humu prowa- dzą urządzone schody. Została nazwana według Tity, głównego dowódcy sił zbrojnych i ruchu oporu podczas Drugiej Wojny Światowej, który w niej przeby- wał w 1944 roku. Poza zwiedza- niem jaskiń na wyspie Biševo organizowane są liczne wycieczki na wysepki Svetac i Brusnik, wy- cieczka na legendarną Palagružę i najbardziej oddaloną chorwacką wyspę – wulkaniczną Jabukę. 60

Miasto Vis www.tz-vis.hr

W naturalnie osłoniętej zatoce, dzi- różnia się kościół preromański św. Je- siejsze miasteczko powstało w wy- rzego, patrona miasta Vis, kościół św. niku połączenia dwóch mniejszych Marii w Podselju i kościół Matki Bo- osad – Luka i Kut. W mieście Vis znaj- skiej od Spilic, który łączy Kut i Lukę. dują się liczne pozostałości arche- Popularna jest plaża miejska na pół- ologiczne, które wskazują na rozwój wyspie Prirovo, która rozciąga się na tego miasta w okresie antycznym. kilkuset metrach terenu żwirowego Na półwyspie Prirova znajdują się pokrytego drobnymi kamyczkami. pozostałości teatru rzymskiego, nad Grandovac to plaża żwirowa w za- morzem na wschodniej stronie był toce przed wschodnim wejściem do to plac miejski agora-forum, a po za- portu w Visie. Przez cały rok w Visie chodniej stronie znajdują się monu- odbywa się szereg regat, imprez mentalne termy. W mieście znajduje sportowych i kulturalnych, a latem się wiele zabytków z nowszych cza- jest bardzo popularne „Lato Kultu- sów, wille, rezydencje letnie, pałace i ralne na Visie” z licznymi koncertami twierdze. Z zabytków sakralnych wy- i imprezami. Pozostałości greckiej Issy Antyczna Issa, dzisiejsze miasto Vis, była miastem-państwem od IV do po- łowy I wieku przed naszą Erą, kiedy został wcielony do Cesarstwa Rzym- skiego. Jego pozostałości wskazują na to, że było to miasto, które roz- ciągało się na powierzchni 10 hektarów, otoczone 800 metrami murów. Znajdowało się na południowych zboczach wzgórza Gradina, które roz- ciąga się na północnym zachodzie półwyspu Prirovo i opada aż do morza.

Zbiór archeologiczny Issa W zbiorze archeologicznym Issa znajdującym się w austriackiej twierdzy, w centrum miasta Vis można zobaczyć ciekawe zbiory z historii, jak wazony ceramiczne, rzeźby głów mężczyzn i kobiet, zbiory amfor wycią- gniętych z morza i wiele innych. Przechowywana tam jest brązowa głowa bogini Artemidy, wykonana jako statua kultowa w IV lub III wieku przed naszą Erą. Liczne znalezione amfory w okolicach Visu, z których wiele było zapieczętowanych, świadczą o długiej tradycji produkcji wina.

Regaty Viskie Tradycyjnie w miesiącu październi- ki klub żeglarski „Labud” ze Splitu we współpracy z klubem żeglarskim „Vis” organizuje najbardziej prestiżowy spektakl żeglarski w Chorwacji, popularne Regaty Viskie. Co roku w regatach uczestniczy około 150 łodzi z ponad ty- siącem żeglarzy. Regaty Viskie to najbardziej popularne kilkudniowe regaty w Chorwacji, a atrakcyjność zawdzięczają też terminowi październikowemu, który dla wielu żeglarzy oznacza ostatni rejs w sezonie. W ten sposób przynajmniej jedna trzecia zgłoszonych załóg uczestniczy dla przyjemności ze względu na koniec sezonu żeglarskiego i ze względu na niezapomnianą rozrywkę, która orga- nizowana jest po zakończeniu regat. 62 Miasto Komiža www.tz-komiza.hr

Najlepiej znana miejscowość domowych. W miejscowości złowionych ryb na wyspie, a sto- rybacka nad Adriatykiem po sło- znajduje się kilka pięknych plaż lik w najlepszych restauracjach necznej stronie wyspy, dobrze żwirowych, z których najlepiej rybnych należy rezerwować z wy- osłonięta od północnych, zim- znana Kamenice; plaża ze źró- przedzeniem. nych wiatrów, na końcu najwięk- dłami lodowatej wody z kamieni, W Komižy nie cumuje prom, dla- szej zatoki na wyspie, z wąskimi która co noc zmienia się w strefę tego należy przez miasto Vis do uliczkami i domami, stoi Komiža. imprezową. Tutejszy targ rybny Komižy przejechać około 10 kilo- O Komižy mówią, że jest miej- co rano oferuje wybór świeżo metrów. scowością, w której narodziło się rybołówstwo na wschodnim Ad- riatyku. Miasteczko znajduje się pod wysoką góra Hum, odcięte górą od pozostałej części wyspy, zupełnie odwrócone w kierunku morza i archipelagu komiskiego, w którego skład wchodzą najbardziej oddalone wyspy adriatyckie bogate w ryby, szczególnie tuń- czyka - Biševo, Palagruža, Svetac i Jabuka. Dlatego nie jest dziwne, że tutejsza tradycyjna kuchnia oparta jest właśnie na morskich specjałach i dobrej jakości winach Falkuša Komiscy rybacy przez wieki pływali na Palagružę łowić sardele, które na jej piaskach solili i pod koniec zmroku rybackiego przy- nosili w falkuszach do domów. To była podstawa egzystencji wyspy Vis i Hvar. Obok promenady nadmorskiej, jeżeli gdzieś nie pływa, zacumowana jest czarna łódź z rejestracją 33KŽ o nazwie Comeza Lisboa. Jest to replika autentycznej rybackiej gajety falkusa. Wykonana jest z sosnowego drewna z wyspy Svetac, z wysokimi burtami, żeby mogła wypłynąć na otwarte morze, chroniona falkami, od których dostała też nazwę. Łódź o długości dziewięciu i szerokości trzech metrów napędzało pięciu wioślarzy. Falkusze pływały do połowy ubiegłego wieku, a potem zaczęły znikać. Ostatnia, Cicibela, zatonęła na wyspie Biševo w 1986 roku. Wyciągnięto ją z morza i obecnie jej zachowana część znajduje się w muzeum rybołówstwa. W ostatnich kilku latach organizowane są regaty historycznych łodzi rybackich na trasie Komiža – Palagruža pod nazwą „Rota palogruzona.“

Odwiedź Twierdza Komuna Twierdza Komuna jest dziś muzeum rybołówstwa zbudowana przez Wenecjan, a ukończona została w 1592 Odwiedź 63 roku i służyła do obrony Muster przed tureckimi i pirackimi najazdami i grabieżami. Benedyktyni w XIII wieku Komižanie byli pierwszy- zbudowali umocniony mi rybakami w basenie kompleks klasztorny z Morza Śródziemnego, którzy wysoką wieżą w połu- łowili na otwartym morzu. dniowej części, który w Ze względu na to zbiór ich znaczący sposób określi węzłów, jak twierdzą znawcy, życie na wybrzeżu. Był jest bogatszy od tego w Bry- to pierwszy kościół – tyjskim Muzeum Morskim twierdza w Dalmacji. Co roku 6 grudnia, na dzień św. Mikołaja, patrona Papież i rybacy marynarzy, podróżników W dniu 9 marca 1177 roku na piaskach Palagružy tutejsi rybacy i niewinnych dzieci, tra- przywitali papieża Aleksandra III, który ze swoją flotą wyruszył dycyjnie obchodzone jest do Wenecji, ale ze względu na złą pogodę musiał się zatrzymać palenie statku, dawnej na wybrzeżu Palagružy. Następnego dnia komiskie falkusze gajety, którą wierni w prowadziły papieskie galeony w kierunku Komižy, gdzie Papież rękach przyciągną z pro- poświęcił Kościół świętego Mikołaja, żeby na znak podzięko- menady nadmorskiej na wania rybakom, którzy mu pomogli dał rozgrzeszenie wszyst- wzgórze pod kościołem. kim rybakom, którzy na święto kościelne łowią ryby. Z zapisu W ogniu znika dawna papieskiego biografa Bosona, można wywnioskować, że ryba- łódź żeby z popiołów i cy na Palagružy przygotowali kolację dla Papieża. Wspomina- kurzu powstało nowe ży- jąc to wydarzenie z XII wieku, co roku pod koniec regat „Rota cie. To jest jednocześnie palagruzona“ przygotowywana jest „Kolacja papieska” na pia- też coroczne spotkanie skach Palagružy, którą przygotowują załogi wszystkich łodzi, mieszkańców Komižy uczestniczących w regatach. (prof.dr.Joško Božanić) Jak dojechać Samochód Chorwacki Automobilklub Do wjazdu do Republiki Chorwackiej samochodem Informacje o sytuacji na drogach, mapy, stacje osobowym potrzebne jest prawo jazdy i dowód re- benzynowe, informacje ogólne dla turystów, któ- jestracyjny. Kierowca wjeżdżający samochodem z rzy jeżdżą po chorwackich drogach i autostradach: rejestracją zagraniczną na terytorium Republiki Chor- Chorwacki Automobilklub 0800 9987 http://www. wackiej musi posiadać ważny dokument międzyna- hak.hr/ Pomoc drogowa Tel. +(3851) 1987 rodowy i ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej, które obowiązuje na terytorium Unii Europejskiej. Samolot W czasie jazdy zabronione jest korzystanie z telefo- Splitskie lotnisko (www.split-airport.hr) to naj- nów komórkowych. Obowiązkowe jest zapinanie większe lotnisko nad Adriatykiem i najbliższy port pasów bezpieczeństwa. Kmizelka odblaskowa jest lotniczy wysp Brač, Hvar, Vis i Šolta. Jeżeli z Twoje- obowiązkowym wyposażeniem pojazdu. Obowiąz- go miasta nie ma bezpośredniego lotu do Splitu, kowa jest jazda na światłach dziennych lub krótkich wtedy można lecieć przez Zagrzeb (www.zagre- w okresie zimowym. b-airport.hr), który ma codzienne połączenia ze Splitem. W porcie lotniczym Split organizowany Dozwolona prędkość jest transport autobusowy do splitskiego portu w terenie zabudowanym 50 km/h promowego (30 min.) Można do niego dojechać poza terenem zabudowanym 90 km/h taksówką, samochodem wynajętym na lotnisku, na drogach przeznaczonych wyłącznie dla pojazdów jak również taksówką wodną, która z portu lotni- silnikowych i na drogach ekspresowych 110 km/h czego zawiezie Cię bezpośrednio na wyspy (www. na autostradach 130 km/h dalmatia-express.com;www.taxi-hvar.com/; hvar. dla pojazdów silnikowych z przyczepą lukarent.com). bez hamulców 80 km/h dla autobusów i autobusów z lekką przyczepą 80 Autobus km/h, na autostradach 100 km/h, poza autobusami Najbliższy dworzec autobusowy (www.ak-split. przewożącymi dzieci. hr) w Splicie znajduje się przy porcie promowym. Split jest świetnie skomunikowany autobusami Stacje benzynowe ze wszystkimi miastami w Chorwacji. Stacje benzynowe w większych miastach i na autostradach czynne są całą dobę. Na stacjach Pociąg benzynowych sprzedawana jest: Chorwacja posiada bezpośrednie połączenia Eurosuper 95, Super ze Słowenią, Bośnią i Hercegowiną, Węgrami, 95, Super 98, Super Włochami, Austrią, Szwajcarią, Niemcami, plus 98, Euro Diesel, Serbią i Czarnogórą oraz połączenia Diesel, a w większych przesiadkowe ze wszystkimi krajami miastach i na stacjach na europejskimi. Pociągiem można autostradach również dojechać do Splitu, skąd jest gaz. Informacje o cenach najbliżej do wysp środko- paliwa i wykaz stacji ga- wodalmatyńskich www. zowych znajduje się na hznet.hr. Dworzec kolejo- następujących stronach wy w Splicie znajduje się internetowych: www.ina. koło dworca auto- hr, www.omv.hr, www. busowego i portu tifon.hr te www.hak.hr. promowego. Jak dojechać - Wyspa Hvar dzięki portowi w Starim Gradzie posia- ...na ostrov Šoltu da połączenie dwa razy w tygodniu również dzięki T-Połączenie Split-Rogač/ Rogač-Split obsługiwane linii wzdłuż wybrzeża Rijeka-Split-Stari Grad-Korčula jest codziennie, kilka razy (osoby i pojazdy) ( www. -Dubrovnik-Bari jadrolinija.hr ) - Ekspresowe połączenie Split-Hvar/Hvar-Split obsłu- Ekspresowe (katamaran) połączenie Split-Rogač/ giwane jest codziennie, kilka razy dziennie (tylko oso- Rogač-Split obsługiwane jest codziennie, kilka razy bowe) (www.jadrolinija.hr) (tylko osoby). W piątki i soboty obsługiwane jest połą- - Ekspresowe połączenie Vis-Hvar-Split (http://www. czenie ekspresowe do Stomorskiej (www. splittours. krilo.hr/) obsługiwana jest codziennie, raz dziennie hr) (tylko osobowe). - Ekspresowe połączenie Korčula -Hvar-Split (www.ja- Jak dojechać drolinija.hr) obsługiwana jest codziennie, raz dziennie ... na wyspę Brač (tylko osobowe). Jeżeli na wyspę Brač jedziesz samochodem, można jechać przez Zagrzeb do Splitu lub Makarskiej nową Międzynarodowe przyjazdy statkiem autostradą A1, drogą ekspresową albo Magistralą Ad- - Połączenie Ancona-Split/Split-Ancona obsługiwane riatycką. Ze Splitu prom płynie do Supetaru 50 minut, jest przez cały rok, latem codziennie (osoby i samo- a z Makarskiej do Sumartina godzinę. Wybór promu chody) (www.jadrolinija.hr) zależy od tego, jaki jest Twój cel końcowy na wyspie - Połączenie Ancona-Split/Split-Ancona obsługiwane Brač, cena transportu, częstotliwości rejsów i długości jest przez cały rok, latem codziennie (osoby i samo- rejsu. chody) (www.blueline-ferries.com i www.splittours. - Połączenie Split-Supetar / Supetar-Split obsługiwa- hr/home) ne jest codziennie, kilka razy (osoby i samochody) - Połączenie Ancona-Split/Split-Ancona połączenie - Połączenie promowe Drvenik-Sućuraj/Sućuraj sezonowe, latem codziennie (osoby i samochody) -Drvenik obsługiwane jest codziennie, kilkakrotnie (www.snav.it i ) (osoby i samochody) W miesiącach letnich, od 30.06. do 01.09. port Stari - Ekspresowe połączenie Split-Bol-Jelsa/Jelsa-Bol-S- Grad posiada międzynarodowe połączenie promo- plit obsługiwane jest codziennie, kilka razy dziennie we (dwa razy w tygodniu) Ancona-Stari Grad-Split (tylko osobowe) (www.jadrolinija.hr) -Korčula

Jak dojechać Jak dojechać ... na wyspę Hvar ...na wyspę Vis Jeżeli na wyspę Hvar jedziesz samochodem, można Jeżeli na wyspę Vis jedziesz samochodem, można jechać przez Zagrzeb do Splitu lub Drvenika koło Ma- jechać przez Zagrzeb do Splitu nową autostradą A1, karskiej nową autostradą A1, drogą ekspresową albo drogą ekspresową albo Magistralą Adriatycką. Ze Magistralą Adriatycką. Ze Splitu prom do Starego Splitu na Vis dalej można dopłynąć promem lub ka- Gradu płynie dwie godziny, a z Drveniku do Sućura- tamaranem. ju pół godziny. Wybór promu zależy od tego, jaki jest - Połączenie promowe Split-Vis /Vis-Split obsłu- Twój cel końcowy na wyspie Hvar, cena transportu, giwane jest codziennie, kilka razy (osoby i samo- częstotliwości rejsów i długości rejsu. chody), a rejs trwa 2,5 godziny. (www.jadrolinija. - Połączenie Split-Stari Grad / Stari Grad-Split obsługi- hr) wane jest codziennie, kilka razy (osoby i samochody) - Ekspresowe połączenie Split-Hvar/Hvar-Split obsłu- - Połączenie promowe Drvenik-Sućuraj/Sućuraj giwane jest codziennie, kilka razy dziennie (tylko oso- -Drvenik obsługiwane jest codziennie, kilkakrotnie bowe) (www.jadrolinija.hr) (osoby i samochody) - Ekspresowe połączenie Vis-Hvar-Split obsługiwane - Ekspresowa linia Split – Hvar – Vela Luka – Lastovo ob- jest codziennie, raz dziennie (tylko osobowe) (www. sługiwana jest codziennie, raz dziennie (tylko osoby). krilo.hr/)

W miesiącach letnich, połączenia promowe z wyspą są częstsze. Letni rozkład rejsów obowiązuje od 31 maja do 28 września. Przydatne informacje

Dokumenty podróży Służba Ważny paszport lub inny dokument uznawany na zdrowia podstawie porozumienia międzynarodowego, po- Szpitale i kliniki są we wszystkich większych miej- twierdzający tożsamość i obywatelstwo posiadacza. scowościach, a przychodnie i apteki również w Informacje: Misje dyplomatyczne i wydziały konsu- mniejszych miejscowościach. Zagraniczni turyści, larne Republiki Chorwackiej znajdujące się zagrani- którzy posiadają obowiązkowe ubezpieczenie cą lub Ministerstwo Spraw Zagranicznych i Integra- w krajach, z którymi Chorwacja ma podpisaną cji Europejskiej Republiki Chorwackiej. umowę o ubezpieczeniu społecznym, podczas www.mvpei.hr ; [email protected] ; [email protected] prywatnego pobytu w Republice Chorwackiej nie płacą za usługi pogotowia ratunkowego, pod Pieniądze warunkiem, że posiadają przewidziane w umowie Oficjalna waluta w Chorwacji to kuna (1 kuna = 100 zaświadczenia o prawie do ochrony zdrowotnej. lip). www.hzzo-net.hr Zagraniczne waluty można wymienić w bankach, kantorach, urzędach pocztowych i w większości Święta i dni wolne agencji turystycznych, hotelach i na kempingach. od pracy Karty kredytowe (Eurocard/Mastercard, Visa, Ame- 1. stycznia – Nowy Rok rican Express i Diners) akceptowane są w prawie 6. stycznia – Trzech Króli wszystkich hotelach, marinach, restauracjach i skle- Wielkanoc i Poniedziałek Wielkanocny pach oraz w bankomatach. 1. maja – Święto Pracy Boże Ciało 66 Napięcie w sieci energetycznej 22. czerwca – Dzień walki z faszyzmem 220 V z częstotliwością 50 Hz. 25. czerwca – Święto państwowe 5. sierpnia – Dzień zwycięstwa i dziękczynienia Ważne numery telefonów 15. sierpnia – Dzień Wniebowzięcia NMP Międzynarodowy numer kierunkowy do Chorwacji: 8. października – Dzień niepodległości + + 385 1. listopada – Wszystkich Świętych Numer kierunkowy Żupanii Splitsko – dlamatyń- 25. i 26. grudnia – Boże Narodzenie skiej: 021 (Numer kierunkowy Żupanii Splitsko – dalmatyńskiej Przydatne to 021. Jeżeli dzwonisz z zagranicy lub z telefonu ko- linki mórkowefo nie wybieraj najpierw zera, a więc numer Ministerstwo Turystyki www.mint.hr kierunkowy to ++ 385 21) Wspólnota Turystyczna Żupanii Splitsko-dalma- Państwowa administracja ds. ochrony i ratownictwa tyńskiej www.dalmatia.hr (wspólny europejski numer alarmowy): 112 Chorwacka Wspólnota Turystyczna www.croatia.hr Narodowe centrum ds. harmonizacji poszukiwań i Tabela kursów www.hnb.hr ratownictwa morskiego: 195 Prognoza pogody www.dhmz.hr Przewoźnik lotniczy www.croatiaairlines.hr Poczta i telekomunikacja Port lotniczy Split www.split-airport.hr Urzędy pocztowe czynne są w dni robocze od Port lotniczy Zagrzeb www. zagreb-airport.hr godziny 7 do 19, w mniejszych miejscowościach od Port Lotniczy Dubrownik www.airport-dubrovnik.hr godziny 7 do 14, a poszczególne działają z przerwą. Port lotniczy Zadar www.zadar-airport.hr W większych miastach i miejscowościach turystycznych dyżurne poczty otwarte są w soboty i Zwierzęta niedziele. We wszystkich telefonach publicznych Przewóz zwierząt domowych przez granicę moż- należy używać karty telefonicznej, sprzedawane liwy jest wyłącznie z odpowiednimi dokumen- są one na pocztach i w kioskach z prasą. Zagranicę tami weterynaryjnymi o stanie zdrowa zwierząt, można bezpośrednio zadzwonić z jakiegokolwiek przy czym psy i koty muszą mieć mikroczip. telefonu. www.posta.hr www.mps.hr Wspólnota Turystyczna Żupanii Splitsko-dalmatyńskiej Prilaz braće Kaliterna 10/1, 21 000 Split, Chorwacja tel./fax: +385 (0)21 490 032; 490 033; 490 036 [email protected], www.dalmatia.hr

JABUKAJABUKA

www.dalmatia.hrwww.dalmatia.hr PALAGRUPALAGRUŽAŽA

Wydawca: Wspólnota Turystyczna Żupanii Splitsko-dalmatyńskiej Za wydawcę: Joško Stella Koncepcja i design: Žarko Tičinović , Tłumaczenie: Jan A. Bukowski Fotografowie:SplitSplit Ljudevit ≤ ≤ Dalmatia Dalmatia Blagec, County County Andrija Carli, Boris Čargo, Tom Dubravec, Miro Gabela, MarkoTouristTourist K apitanović,Board Board Boris Kragić, Robert Matić, Branko Ostojić, Ivo Pervan, Žarko Piljak, Mario Romulić, Zlatko Sunko, Ante Verzotti; t/f:t/f: +385 +385 (0)21 (0)21 490 490 036 036 archiwum Wspólnoty Turystycznej Żupanii Splitsko-dalmatyńskiej [email protected]@dalmatia.hr Tisk: Tiskara Velika Gorica, 2014. INTERACTIVEINTERACTIVE www.dalmatia.hrwww.dalmatia.hr APPAPP Wydawca nie gwarantuje dokładności tutajShareShare pod Central Centralanyc Dalmatia hDalmatia infor macji onon social social networks networks and and i nie ponosi odpowiedzialności z tytułu ewentualnych nieścisłościdownload ldownloadub zmi amobile mobilen tyc app! happ! danych VIDEOVIDEO Udostępnij Środkową Dalmację w sieciach społecznościowych i pobierz aplikację mobilną! www.dalmatia.hr