IX. Ulusal Müzik Eğitimi Sempozyumu 15-17 ARALIK 2010 Marmara Üniversitesi

ĠÇĠNDEKĠLER IX. ULUSAL MÜZİK EĞİTİMİ SEMPOZYUMU AÇIŞ KONUŞMASI ...... 12 PROF. DR. CEMIL ÖZTÜRK

MÜZİK ÖĞRETMENİ ADAYLARININ EĞİTİMİNDE “TOPLUMA HİZMET UYGULAMALARI” DERSİ ...... 15 YRD. DOÇ. DR. A. AYLIN CAN, MARMARA ÜNIVERSITESI

MÜZİK ÖĞRETMENİ ADAYLARI (BİREYSEL ÇALGI – GİTAR ANA DALI ÖĞRENCİLERİ ÖRNEĞİ) MESLEKİ YETERLİK ALGILARI ...... 24 YRD. DOÇ. DR. A. AYLIN CAN, MARMARA ÜNIVERSITESI SEVCAN TEPE

GÜZEL SANATLAR FAKÜLTELERİ MÜZİK BÖLÜMLERİ LİSANS PROGRAMLARININ İNCELENMESİ VE DEĞERLENDİRİLMESİ...... 34 DOÇ. DR. A.METIN KARKIN, İNÖNÜ ÜNIVERSITESI

EĞİTİLEBİLİR ZİHİNSEL ENGELLİ ÇOCUKLARIN MÜZİĞİ ALGILAYABİLME DURUMLARININ İNCELENMESİ (MALATYA İL ÖRNEĞI ) ...... 41 DOÇ. DR. A. METIN KARKIN, İNÖNÜ ÜNIVERSITESI ARŞ. GÖR. GÜNSU YILMA, NEVŞEHIR ÜNIVERSITESI

MÜZİK EĞİTİMİ ANABİLİM DALLARINDA GELENEKSEL TÜRK SANAT MÜZİĞİ DERSİNİ VEREN ÖĞRETİM ELEMANLARININ KİŞİSEL PROFİLLERİ ...... 50 DR. ABDURRAHIM CAN ELDEMİR, ERCIYES ÜNIVERSITESI

MÜZİK ÖĞRETMENİ ADAYLARININ BİREYSEL ALAN DERSLERİN YÖNELİK MEMNUNİYET DÜZEYLERİ (İBÜ ÖRNEĞİ) ...... 59 DOÇ. DR. AHMET SERKAN ECE, ABANT İZZET BAYSAL ÜNIVERSITESI GÖZDE ŞENGÜL, ABANT İZZET BAYSAL ÜNIV. SOSYAL BIL. ENS. YL ÖĞRENCISI

İLKÖĞRETİM 8. SINIF ÖĞRENCİLERİNİN MÜZİK DERSİNE İLİŞKİN GÖRÜŞLERİNİN ÇEŞİTLİ DEĞİŞKENLER AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ ...... 76 ASLI KAYA, ŞÜKRÜNAILIPAŞA İÖO YRD. DOÇ. DR. SEZEN ÖZEKE, ULUDAĞ ÜNIVERSITESI

İLKÖĞRETİM OKULLARI “OKUL ÇALGILARI” EĞİTİMİNİ GELİŞTİRMEYE YÖNELİK ÖNERİLER ...... 88 ASLI RÜZGAR YURDAKOŞ, MARMARA ÜNIV. EĞ. BIL. ENS. YL ÖĞRENCISI

1

IX. Ulusal Müzik Eğitimi Sempozyumu 15-17 ARALIK 2010 Marmara Üniversitesi

PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM FAKÜLTESİ GSEB MÜZİK EĞİTİMİ ANABİLİM DALI 4. SINIF ÖĞRENCİLERİNİN KORO VE YÖNETİMİ DERSİNE İLİŞKİN TUTUM VE ÖZYETERLİK DÜZEYLERİNİN BELİRLENMESİNE YÖNELİK BİR DEĞERLENDİRME ...... 103 AYKUT ÖNDER SARIÇİFTÇİ, PAMUKKALE ÜNIVERSITESI

1994 VE 2006 İLKÖĞRETİM MÜZİK DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMLARININ KARŞILAŞTIRMALI KURAMSAL ANALİZİ ...... 115 DOÇ. DR. AYTEKIN ALBUZ, GAZI ÜNIVERSITESI DR. BARIŞ DEMİRCİ, ATATÜRK ÜNIVERSITESI

KÜLTÜREL VE MÜZİKSEL ÇEŞİTLİLİĞİN TÜRKİYE’DE MÜZİK EĞİTİMİ İÇİNDEKİ YERİ ...... 125 YRD. DOÇ. DR. BAHAR GÜDEK, ONDOKUZ MAYIS ÜNIVERSITESI

ÖZEL ÖĞRETİM YÖNTEMLERİ DERSİNİN ÖĞRETMENLİK MESLEĞİNE YANSIMALARI ...... 134 DR. BANU ÖZEVİN TOKİNAN, DOKUZ EYLÜL ÜNIVERSITESI

TÜRKİYE’DEKİ İLKÖĞRETİM DÜZEYİNDEKİ EĞİTİLEBİLİR ZİHİNSEL ENGELLİ ÖĞRENCİLERDE MÜZİK EĞİTİMİNİN DURUMU ...... 144 DOÇ. DR. BELIR TECIMER, GAZI ÜNIVERSITESI ARŞ. GÖR. CEREN ÇAKIR DOĞAN, HACETTEPE ÜNIVERSITESI

MÜZİK ÖĞRETMENLİĞİ EĞİTİMİNDE TOPLU SES EĞİTİMİ ...... 152 YRD.DOÇ.DR.BÜLENT HALVAŞİ, MARMARA ÜNIVERSITESI

MÜZİĞİN ÇOCUKLARDA VE YETİŞKİNLERDE UYANDIRDIĞI DUYGU DURUMLARININ BELİRLENMESİ VE İLKÖĞRETİM MÜZİK DERSİ MÜZİKSEL YARATICILIK ALANINDA KULLANILMASI ...... 156 BÜLENT KÜÇÜK, TED İSTANBUL KOLEJI YRD. DOÇ. DR. LEVENT DENİZ, MARMARA ÜNIVERSITESI

2006 İLKÖĞRETİM MÜZİK PROGRAMININ TEMEL ÖZELLİKLERİNİN VE PROGRAMIN UYGULANMA ŞARTLARININ ÖĞRETMEN GÖRÜŞLERİ DESTEĞİNDE İNCELENMESİ ...... 170 YRD. DOÇ. DR. CAHIT AKSU, ATATÜRK ÜNIVERSITESI

AVUSTURYA VE TÜRKİYE’DEN TARİHSEL ÖRNEKLERLE ULUSAL MÜZİK EĞİTİMİNE KARŞILAŞTIRMALI BAKIŞLAR ...... 179 CAN AKSEL AKIN

2

IX. Ulusal Müzik Eğitimi Sempozyumu 15-17 ARALIK 2010 Marmara Üniversitesi

EĞİTİM FAKÜLTELERİ BÜNYESİNDE VERİLEN MÜZİK DERSLERİ ...... 184 YRD. DOÇ. DR. CENGIZ ŞENGÜL, ATATÜRK ÜNIVERSITESI

MÜZİKTE TEKNOLOJİK SÜREÇ VE SÜREÇTEKİ DEĞİŞİMİYLE MÜZİK TEKNOLOJİSİ EĞİTİMİ ...... 191 DOÇ. DR. CIHAN IŞIKHAN, DOKUZ EYLÜL ÜNIVERSITESI

VİYOLONSEL EĞİTİMİNDE KULLANILAN BAŞLICA SOL EL ETÜTLERİNİN ETKİLİ ÖĞRENME AÇISINDAN ANALİZİ ...... 203 ÇAĞATAY ŞİŞMAN, PAMUKKALE ÜNIVERSITESI

MÜZİK ÖĞRETMENLİĞİ EĞİTİMİ VE TOPLAM KALİTE YÖNETİMİ ...... 216 YRD. DOÇ. DR. DAMLA BULUT, NIĞDE ÜNIVERSITESI

AKADEMİK PİYANO EĞİTİMİNDE ÇAĞDAŞ TÜRK BESTECİLERİNİN ESERLERİNİN KULLANIMININ İNCELENMESİ ...... 229 DOÇ. DILEK BATIBAY, MARMARA ÜNIVERSITESI ORTAÇ AYDINOĞLU, İSTANBUL TEKNIK ÜNIVERSITESI

ÇOK PARTİLİ DÖNEMDEN GÜNÜMÜZE İLKOKUL/İLKÖĞRETİM OKULU MÜZİK DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMLARININ ( 1-5 SINIF) İNCELENMESİ ...... 243 DOÇ.DR. DOLUNAY AKGÜL BARIŞ, ABANT İZZET BAYSAL ÜNIVERSITESI DOÇ. DR. NILGÜN SAZAK, KOCAELI ÜNIVERSITESI

MÜZİK ÖĞRETMENİ ADAYLARININ MÜZİK YETENEĞİNE YÖNELİK ÖZYETERLİK ALGILARI, AKADEMİK ÖZYETERLİK ALGILARI VE AKADEMİK BAŞARILARI ARASINDAKİ İLİŞKİLERİN İNCELENMESİ ...... 258 DR. DUYGU PİJİ KÜÇÜK, MARMARA ÜNIVERSITESI

MESLEKİ MÜZİK EĞİTİMİ VEREN KURUMLARDA UYGULANAN “MÜZİK BİÇİMLERİ” (FORM BİLGİSİ) DERS İÇERİKLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI ...... 266 EBRU BULUR, MARMARA ÜNIVERSITESI

SINIF ÖĞRETMENLİĞİ LİSANS PROGRAMINDA YER ALAN MÜZİK VE MÜZİK ÖĞRETİMİ DERSLERİNİN YETERLİLİĞİ ÜZERİNE ÖĞRENCİ GÖRÜŞLERİ ...... 274 YRD. DOÇ. DR. EBRU TEMİZ, NIĞDE ÜNIVERSITESI

EĞİTİM FAKÜLTELERİ MÜZİK EĞİTİMİ ANABİLİM DALI PROGRAMI 8. DÖNEMLERİNDE YER ALAN “OKULÖNCESİ MÜZİK EĞİTİMİNDE GENEL YAKLAŞIMLAR” DERSİNİN UYGULAMADAKİ GÖRÜNÜMÜ OLARAK PAMUKKALE ÜNİVERSİTESİ ÖRNEĞİ ...... 288 DOÇ. DR. EFE AKBULUT, PAMUKKALE ÜNIVERSITESI

3

IX. Ulusal Müzik Eğitimi Sempozyumu 15-17 ARALIK 2010 Marmara Üniversitesi

DİN ADAMLARININ ALDIKLARI MÜZİK EĞİTİMİNİN MESLEKİ YAŞAMLARINA OLAN ETKİLERİ AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ ...... 296 EMEL KAPAN YRD.DOÇ.DR.EMEL FUNDA TÜRKMEN, AFYON KOCATEPE ÜNIVERSITESI

OSMANLI’DA MÜZİK EĞİTİMİ ...... 309 ERHAN ÖZDEN, MARMARA ÜNIVERSITESI HIKMET TOKER, MARMARA ÜNIVERSITESI

MÜZİK EĞİTİMİ ANABİLİM DALLARINDA ERASMUS VE FARABİ PROGRAMLARININ İŞLERLİĞİ ...... 323 YRD. DOÇ. DR. ERSAN ÇİFTCİ, ERZINCAN ÜNIVERSITESI ARŞ. GÖR. TANER ULUÇAY, ERZINCAN ÜNIVERSITESI

OKUL ÖNCESİ ÖĞRETMENLİK EĞİTİMİNDE ORFF ÖĞRETİSİNE DAYALI MÜZİK ETKİNLİKLERİNİN UYGULAMA OKULLARINDAKİ ÇALIŞMALARA YANSIMALARI ...... 335 DR. ESIN UÇAL CANAKAY, DOKUZ EYLÜL ÜNIVERSITESI

19. YÜZYIL OSMANLISINDA BATI MÜZİĞİ EĞİTİMİ ...... 347 DR. EVREN KUTLAY BAYDAR, KOÇ ÜNIVERSITESI

OKUL ÖNCESİ 6 YAŞ GRUBU ÇOCUKLARININ ÖĞRENME PERFORMANSLARININ ARTIRILMASINDA MÜZİK EĞİTİMİNİN BİLİŞSEL SÜREÇLERDE ETKİSİNİN İNCELENMESİ ...... 361 EZGI ÖZBEY, YILDIZ TEKNIK ÜNIVERSITESI

MÜZİK ÖĞRETMENLİĞİ EĞİTİMİ ALAN ÖĞRENCİLERİN NOTA YAZISI BİLGİLERİNİN ÖLÇÜLMESİ VE DEĞERLENDİRİLMESİ ...... 370 YRD. DOÇ. DR. FERIT BULUT, NIĞDE ÜNIVERSITESI

EĞİTİM FAKÜLTELERİ MÜZİK EĞİTİMİ MÜZİK EĞİTİMİ A.B.D. ORKESTRA DERSLERİNDE SESLENDİRİLEN ÇAĞDAŞ TÜRK MÜZİĞİ ESERLERİNİN TESPİTİNE YÖNELİK BİR ÇALIŞMA ...... 383 YRD. DOÇ. DR. GÖKALP PARASIZ, ATATÜRK ÜNIVERSITESI

IX. - XVII. YY TÜRK MÜZİĞİ YAZILI KAYNAKLARINDA MÜZİK EĞİTİMİ ÜZERİNE TAVSİYELER ...... 390 GÖKHAN YALÇIN, GAZI ÜNIVERSITESI

4

IX. Ulusal Müzik Eğitimi Sempozyumu 15-17 ARALIK 2010 Marmara Üniversitesi

GÜZEL SANATLAR VE SPOR LİSELERİNDE UYGULANAN BİREYSEL SES EĞİTİMİ DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMLARI ...... 399 GÜLŞAH BAŞARAN TANRIÖVER, F.M.G GÜZEL SANATLAR VE SPOR LISESI

ÇALGI ÖĞRETİMİNDE NÖROPSİKOLOJİK BİR YAKLAŞIM: ZİHİNSEL ÇALIŞMALAR ...... 411 GÜLŞAH SEVER, GAZI ÜNIVERSITESI

ANADOLU GÜZEL SANATLAR LİSELERİ MÜZİK BÖLÜMLERİ ÖĞRENCİLERİNİN ALANLARIYLA İLGİLİ YÜKSEKÖĞRETİM KURUMU TERCİHLERİNDE, YÜKSEKÖĞRETİM KURUMLARINDAN BEKLENTİLERİ VE BU KURUMLARIN TERCİHLER ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ ...... 420 GÜRKAN GÜLEÇ, DOKUZ EYLÜL ÜNIVERSITESI

TOPLUMSAL MÜZİK BELLEĞİ, MÜZİKSEL KİMLİK VE TÜMDENGELİMCİ ÖĞRETİM YAKLAŞIMI ...... 432 GÜRSEL YURTSEVEN, YILDIZ TEKNIK ÜNIVERSITESI

ÖĞRETMENLİK UYGULAMASI DERSİNİN MÜZİK ÖĞRETMENİ ADAYI ÖĞRENCİLERE OLAN ETKİ VE KATKILARININ İNCELENMESİ ...... 440 YRD.DOÇ.SY. H.YILMAZ KÜÇÜKÖNCÜ, ÇANAKKALE ONSEKIZ MART ÜNIVERSITESI

KLASİK GİTAR EĞİTİMİNDE MÜZİKALİTE KAVRAMININ ÖĞRETİMİNE YÖNELİK BİR İNCELEME ...... 451 DOÇ.DR. HASAN ARAPGİRLİOĞLU, İNÖNÜ ÜNIVERSITESI ALI KORKUT ULUDAĞ, ATATÜRK ÜNIVERSITESI

KONYA’DA ÖZENGEN MÜZİK EĞİTİMİNDE KLASİK GİTAR EĞİTİMİ ...... 461 HAYRETTIN ONUR KÜÇÜKOSMANOĞLU, SELÇUK ÜNIVERSITESI

MESLEKSEL MÜZIK EĞITIMI VE PIYANO EĞITIMINDE YANSITICI DÜŞÜNME BECERILERININ KULLANIMI ...... 472 DR. HEPŞEN OKAN, ANKARA ÜNIVERSITESI

MÜZİK EĞİTİMİ ALANINDAKİ LİSANSÜSTÜ TEZLERİN İNCELENMESİ ...... 478 YRD. DOÇ. DR. ILGIM KILIÇ, İNÖNÜ ÜNIVERSITESI

MÜZİK ÖĞRETMENİ ADAYLARININ PİYANO DERSİ MOTİVASYONLARI İLE KİŞİLİK ÖZELLİKLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİ ...... 491 YRD. DOÇ. DR. IŞIL GÜNEŞ MODİRİ, KARADENIZ TEKNIK ÜNIVERSITESI

5

IX. Ulusal Müzik Eğitimi Sempozyumu 15-17 ARALIK 2010 Marmara Üniversitesi

TÜRKİYE’DE EĞİTİM FAKÜLTELERİ İLKÖĞRETİM BÖLÜMÜ SINIF ÖĞRETMENLİĞİ DERS PROGRAMLARINA İLİŞKİN MÜZİK DERSLERİNİN ÇÖZÜMLENMESİ ...... 505 İLHAN ÖZGÜL, KASTAMONU ÜNIVERSITESI

MÜZIK ELEŞTIRISININ KURAMSAL TEMELLERİ VE MÜZIK EĞITIMINDE ELEŞTIRININ YERI ...... 523 İLKER KÖMÜRCÜ, ZONGULDAK KARAELMAS ÜNIVERSITESI

MÜZİK SANATININ TARİHSEL SERÜVENİ EĞİTİM KONSERLERİ ...... 538 İLKNUR TUNÇDEMİR, KÜLTÜR VE TURIZM BAKANLIĞI DEVLET ÇOKSESLI KOROSU

MÜZİK ÖĞRETMENLİĞİ LİSANS PROGRAMI ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME . 549 PROF. İSMAIL BOZKAYA, ULUDAĞ ÜNIVERSITESI

TÜRK MÜZİĞİ İÇİN YENİ BİR NOTA YAZIM SİSTEMİ ÖNERİSİ ...... 559 İSMAIL HAKKI YALAZ

TÜRKİYE’DE MÜZİK EĞİTİMİ VE MÜZİK ÖĞRETMENİ YETİŞTİRME SORUNU .. 570 DOÇ. İSMET DOĞAN, GAZI ÜNIVERSITESI

MÜZİK EĞİTİMİ ANABİLİM DALINDAKİ PİYANO ÖĞRENCİLERİNİN MEVCUT PİYANO EĞİTİMİNİN DURUMUNA İLİŞKİN GÖRÜŞLERİ ...... 575 İZZET YÜCETOKER , KARABÜK ÜNIVERSITESI

MÜZİK ÖĞRETMENİ ADAYLARININ ÇOKLU ZEKÂ PROFİLLERİ ...... 583 YRD. DOÇ. DR. JALE DENİZ, MARMARA ÜNIVERSITESI

OKUL ÖNCESİ MÜZİK ÖĞRETMENLİĞİ VE OKUL ÖNCESİ DÖNEM MÜZİK EĞİTİMİNİN GELİŞİM ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ ...... 592 KEREM AVŞALAK

KÖKLÜ BİR MÜZİK EĞİTİMİ İÇİN “İLKÖĞRETİM” ...... 601 KERIME ÇOŞKUN

MÜZİKTE BRAILLE: GÖRMEYENLERİN EĞİTİMİNDEKİ YERİ VE KURUMSAL ÇÖZÜM ÖNERİLERİ ...... 604 DOÇ. DR. KORAY SAZLI, YILDIZ TEKNIK ÜNIVERSITESI GÜRSEL YURTSEVEN, YILDIZ TEKNIK ÜNIVERSITESI

TÜRK MÜZİĞİ ÖĞRETİMİNDE BİLGİ TEKNOLOJİLERİNİN KULLANIMI ...... 615 M. KEMAL KARAOSMANOĞLU, YILDIZ TEKNIK ÜNIVERSITESI

6

IX. Ulusal Müzik Eğitimi Sempozyumu 15-17 ARALIK 2010 Marmara Üniversitesi

MÜZİK ÖĞRETMENİ ADAYLARININ PİYANO ÖĞRETİMİNE YÖNELİK ALGILADIKLARI YETERLİLİKLER ...... 621 M. NEVRA KÜPANA

ÇİN MÜZİĞİ ÖZELLİKLERİNİN DÜNYA MÜZİĞİNE ETKİLERİ ...... 632 DOÇ. MARI BARSAMYAN, MARMARA ÜNIVERSITESI

BİREYSEL ÇALGI BAĞLAMA DERSİNİN İÇERİK VE UYGULAMA İLİŞKİSİ ...... 637 YRD. DOÇ. DR. MEHMET ALI ÖZDEMİR, MARMARA ÜNIVERSITESI

KOLEKTİF BİLİNCİN GÖSTERGESİ OLARAK GELENEKSEL TÜRK HALK MÜZİĞİ . 649 YRD. DOÇ. DR. MEHMET CAN PELİKOĞLU, ATATÜRK ÜNIVERSITESI

GİTAR EĞİTİMİNDE ÇALIŞMA DİSİPLİNİ VE REPERTUVAR SEÇİMİ...... 653 DR. MELIH GÜZEL, MARMARA ÜNIVERSITESI

TÜRKİYE’DE EĞİTİM FAKÜLTELERİ GÜZEL SANATLAR EĞİTİMİ BÖLÜMLERİ VE ANADOLU GÜZEL SANATLAR LİSELERİNDEKİ VİYOLONSEL EĞİTİMİNİN KARŞILAŞTIRMALI İNCELENMESİ ...... 658 MUHSIN SARIKAYA, ATATÜRK ÜNIVERSITESI

MÜZİK EĞİTİMİ İLE MÜZİK PSİKOLOJİSİNİN İLİŞKİSİ ...... 667 MUSTAFA KEMAL ÖZKUL, AKDENIZ ÜNIVERSITESI

MÜZİK EĞİTİMİ ARACILIĞIYLA AYNI YAŞ GRUPLARININ SOSYO KÜLTÜREL DEĞİŞİMLERİNİN VE GELİŞİMLERİNİN SAĞLANMASI ...... 673 DOÇ. DR. MUSTAFA USLU, MARMARA ÜNIVERSITESI

MÜZİK ÖĞRETMENİ ADAYLARININ MESLEKİ TUTUM DÜZEYLERİNİN BELİRLENMESİ ...... 678 NESRIN ERTOK KONUK, MARMARA ÜNIVERSITESI

PİYANO EĞİTİMİNDE EBEVEYNLERİN PEDAGOJİK YAKLAŞIMLARININ İNCELENMESİ ...... 683 DR. NEŞE GRANÇER OKAY, KOCAELI ÜNIVERSITESI

SİGARA KULLANIMININ SESİN AKUSTİK VE AERODİNAMİK ÖZELLİKLERİ ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ ...... 694 YRD.DOÇ.DR. NURDAN KIZILDELİ, MEHMET AKIF ERSOY ÜNIVERSITESI PROF. SUNA ÇEVİK, GAZI ÜNIVERSITESI PROF. DR. GÜRSEL DURSUN, ANKARA ÜNIVERSITESI

7

IX. Ulusal Müzik Eğitimi Sempozyumu 15-17 ARALIK 2010 Marmara Üniversitesi

İLKÖĞRETİM OKULLARINDA MÜZİK DERS PROGRAMININ ÖĞRETMEN GÖRÜŞLERİNE DAYALI OLARAK DEĞERLENDİRİLMESİ (KARS İLİ ÖRNEĞİ) ..... 705 NURTEN KIRMIZIBAYRAK, KAFKAS ÜNIVERSITESI

MÜZİK EĞİTİMİ VEREN KURUMLARDA VERİMLİLİK VE FAALİYET KALİTESİ ... 715 DOÇ. DR. OLGA HASANOĞLU, KAFKAS ÜNIVERSITESI

AKTANT (EYLEYEN) MODELİNİN İLKÖĞRETİMİN ALT BASAMAKLARININ MÜZİK EĞİTİMİNDE GEÇERLİLİĞİ ...... 719 DR. ORHAN BABA

TÜRKİYE’DE İLK VE ORTAÖĞRETİM KURUMLARINDAKİ BORU–TRAMPET TAKIMLARININ RESMİ İDEOLOJİDEKİ YERİ VE EĞİTİM SİSTEMLERİ ...... 724 DR. ORHAN BABA

MÜZİK EĞİTİMİ İÇERİSİNDE MÜZİK TERMİNOLOJİSİNİN FARKLI ADLANDIRILMASININ OLUMLU VE OLUMSUZ YÖNLERİ İLE DEĞERLENDİRİLMESİ ...... 727 OYA ŞEN, ÇUKUROVA ÜNIVERSITESI

CUMHURİYETİMİZ'İN VE ATATÜRKÜMÜZ'ÜN ULUSAL MÜZİK EĞİTİMİNDEN ESAS BEKLEDIĞI BİZE ÖZGÜ PERDELER ÜZERİNDEN MAKAMSAL MİKROTONAL POLİFONİ DÜZLEMİNE TAŞINMIŞ POPÜLER VE HALK HAVALARIMIZDIR ...... 735 DR. OZAN YARMAN

MÜZİK TEKNOLOJİSİ EĞİTİMİ VEREN PROGRAMLARIN DERS İÇERİKLERİ BAKIMINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ ...... 746 B. OZAN YURDAKUL, İSTANBUL BILGI ÜNIVERSITESI DOÇ. DR. HASAN ARAPGİRLİOĞLU, İNÖNÜ ÜNIVERSITESI

ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN POPÜLER KÜLTÜR VE POPÜLER MÜZİĞE İLİŞKİN GÖRÜŞLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ ...... 758 DR. ÖMER ÖZDEN, SELÇUK ÜNIVERSITESI

OKUL ÇALGILARI (BLOKFLÜT) DERSLERİNE YÖNELİK TUTUM ÖLÇEĞİ GELİŞTİRME ...... 767 DR. ÖZGE GENÇEL ATAMAN, BALIKESIR ÜNIVERSITESI

GELENEKSEL TÜRK SANAT MÜZİĞİ BAĞLAMINDA LİSE 1, 2 VE 3. SINIFLARIN MÜZİK DERSİ KİTAPLARI ÜZERİNE BİR İNCELEME ...... 775 ÖZGÜR SADIK KARATAŞ, ATATÜRK ÜNIVERSITESI

8

IX. Ulusal Müzik Eğitimi Sempozyumu 15-17 ARALIK 2010 Marmara Üniversitesi

TÜRKİYE’DEKİ MÜZİK ÖĞRETMENİ ADAYLARININ OKUL DENEYİMİ VE ÖĞRETMENLİK UYGULAMASI DERSLERİNE YÖNELİK TUTUMLARI ...... 779 YRD.DOÇ.DR. ÖZLEM AKIN, PAMUKKALE ÜNIVERSITESI

MÜZİK ÖĞRETMENLERİNİN ORFF VE KODALY YAKLAŞIMLARINI KULLANMA DURUMLARI (DENİZLİ VE KKTC ÖRNEĞİ) ...... 786 YRD. DOÇ. DR. ÖZLEM AKIN, PAMUKKALE ÜNIVERSITESI DR. BAŞAK GÜLER GORGORETTİ, KKTC DOĞU AKDENIZ ÜNIVERSITESI

CUMHURİYETTEN GÜNÜMÜZE TÜRK BESTECİLERİNE AİT PİYANO MÜZİĞİ REPERTUARININ İNCELENMESİ ...... 797 YRD. DOÇ. DR. ÖZLEM ÖMÜR, ANKARA ÜNIVERSITESI

İLKÖĞRETİM ÖĞRENCİLERİNİN OKUL ŞARKILARINA YÖNELİK GÖRÜŞLERİ .... 813 YRD. DOÇ. DR. SADIK YÖNDEM, ABANT İZZET BAYSAL ÜNIVERSITESI AHMET SÜLEYMAN BİLGİN, FEVZI ÇAKMAK İLKÖĞRETIM OKULU

II. MEŞRUTİYETTEN ÇOK PARTİLİ DÖNEME KADAR İLKOKUL MÜZİK DERSİ MÜFREDAT PROGRAMLARININ AMAÇ VE İÇERİK AÇISINDAN İNCELENMESİ 823 SEMA SEVİNÇ ÖZNUR ÖZTOSUN ÇAYDERE

MÜZİK ÖĞRETMENİ ADAYLARININ MESLEKİ YETERLİK ALGILARI VE MESLEKİ GÜDÜLENME DÜZEYLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİ...... 834 DOÇ. DR. SENA GÜRŞEN OTACIOĞLU, MARMARA ÜNIVERSITESI ÖZLEM TUZCU

KAS GRUPLARININ ANATOMİK YAPISI İLE FLAMENKO GİTAR ÇALIMINDA KULLANILAN SAĞ – SOL EL TEKNİKLERİNİN İLİŞKİLENDİRİLMESİ ...... 840 SERHAT DOĞU DOÇ. DR. NILGÜN SAZAK, KOCAELI ÜNIVERSITESI

İLKÖĞRETİM OKULLARININ İKİNCİ KADEME (6. 7. 8.) SINIFLARINDA OKUTULAN MÜZİK DERSLERİNDE YAPILAN DÜZENLİ ÇALGI VE SES EĞİTİMİ UYGULAMALARININ, ÖĞRENCİLERİN MÜZİĞE İLİŞKİN BİLİŞSEL, DUYUŞSAL, DAVRANIŞLARI, MÜZİK YAŞANTISI VE BENLİK SAYGISI ÜZERİNDEKİ ETKİSİ .. 857 DR. ŞAFAK TUNALIOĞLU, TÜRKAN SABANCI GÖRME ENGELLILER İLKÖĞRETIM OKULU VE İŞ OKULU

9

IX. Ulusal Müzik Eğitimi Sempozyumu 15-17 ARALIK 2010 Marmara Üniversitesi

TÜRKİYE VE POLONYA’DA UYGULANAN MÜZİK ÖĞRETMENLİĞİ LİSANS PROGRAMLARININ MÜZİK ÖĞRETMENLİĞİ TEMEL YETERLİK ALANLARI AÇISINDAN KARŞILAŞTIRILMASI VE DEĞERLENDİRİLMESİ ...... 868 YRD. DOÇ. DR. TUBA YOKUŞ, GAZIOSMANPAŞA ÜNIVERSITESI YRD. DOÇ. DR. HAMIT YOKUŞ, GAZIOSMANPAŞA ÜNIVERSITESI

MÜZİK ÖĞRETMENİNİN MESLEKİ BECERİSİ AÇISINDAN ARMONİ EĞİTİMİNİN ÖNEMİ ...... 878 PROF. DR. TURAN SAĞER, İNÖNÜ ÜNIVERSITESI ENGIN GÜRPINAR, İNÖNÜ ÜNIVERSITESI

BİREYSEL SES EĞİTİMİ DERSİNE YÖNELİK MOTİVASYON ÖLÇEĞİ GELİŞTİRME892 DR. TÜLAY EKİCİ, DOKUZ EYLÜL ÜNIVERSITESI

BİREYSEL SES EĞİTİMİ DERSİNE YÖNELİK DEĞERLENDİRME FORMUNUN ÖNEMİ ...... 899 DR. TÜLAY EKİCİ, DOKUZ EYLÜL ÜNIVERSITESI YRD. DOÇ. DR. SERMIN BİLEN, DOKUZ EYLÜL ÜNIVERSITESI

OKULÖNCESİ DÖNEMDE 5-6 YAŞ ÇOCUKLARINDA MÜZİK EĞİTİMİNİN MATEMATİK KAVRAMLARININ ÖĞRETİLMESİNDEKİ ETKİSİ ...... 906 YARD. DOÇ. DR. TÜLIN MALKOÇ, MARMARA ÜNIVERSITESI

BASBARİTON SESLER İÇİN DÜZENLENMİŞ PİYANO EŞLİKLİ TÜRKÜLERİN SES EĞİTİMİNDE KULLANILABİLİRLİĞİ ...... 916 YRD. DOÇ. DR. TÜLIN MALKOÇ, MARMARA ÜNIVERSITESI KAZIM ERDEM ÖZDEMİR

MÜZİK ÖĞRETMENİ ADAYLARININ ZİHİNSEL YETERSİZLİĞİ OLAN ÖĞRENCİLERİN MÜZİK EĞİTİMLERİNE İLİŞKİN GÖRÜŞLERİNİN İNCELENMESİ 923 DR. UFUK YAĞCI, PAMUKKALE ÜNIVERSITESI VEYSEL AKSOY, PAMUKKALE ÜNIVERSITESI

BÜYÜK MENDERES’İN YANIBAŞINDA MÜZİK EĞİTİMCİSİ OLMAK: MÜZİK EĞİTİMİ-MİTOLOJİ İLİŞKİSİ ...... 929 DOÇ. DR. UĞUR TÜRKMEN, AFYON KOCATEPE ÜNIVERSITESI

BİLİM VE SANAT MERKEZLERİNDE MÜZİK EĞİTİMİNİN İNCELENMESİ ...... 940 YRD.DOÇ.DR. YAKUP ALPER VARIŞ, ONDOKUZMAYIS ÜNIVERSITESI

10

IX. Ulusal Müzik Eğitimi Sempozyumu 15-17 ARALIK 2010 Marmara Üniversitesi

BİREYSEL ÇALGI I DERSİ AKADEMİK BAŞARISININ ÇEŞİTLİ DEĞİŞKENLER AÇISINDAN İNCELENMESİ ...... 949 ZEYNEP GERGİN, ADNAN MENDERES ÜNIVERSITESI DOÇ. DR. H. SEVAL KÖSE, MEHMET AKIF ERSOY ÜNIVERSITESI

KORO EĞİTİMİNDE ALTERNATİF ÖLÇME-DEĞERLENDİRME YÖNTEMLERİ ..... 956 ZEYNEP KAYA, İNÖNÜ ÜNIVERSITESI

PİYANO EĞİTİMİNDE KULLANILAN ETÜDLERİN İNCELENMESİ ...... 962 DR. ZEYNEP OYA ÜNAL, MARMARA ÜNIVERSITESI

MÜZİK ÖĞRETMENİ ADAYLARININ OKUL MÜZİK EĞİTİMİNDE SES EĞİTİMİ PROGRAMININ İŞLEVİ HAKKINDAKİ GÖRÜŞLERİ ...... 969 DR. ZUHAL ÖZCENGİZ, MARMARA ÜNIVERSITESI

IX. ULUSAL MÜZİK EĞİTİMİ SEMPOZYUMU SONUÇ BİLDİRGELERİ ...... 976

IX. ULUSAL MÜZİK EĞİTİMİ SEMPOZYUMU SONUÇ BİLDİRGESİ I ...... 976 PROF. DR. ALI UÇAN

IX. ULUSAL MÜZİK EĞİTİMİ SEMPOZYUMU SONUÇ BİLDİRGESİ II...... 977 PROF. FILIZ KAMACIOĞLU

11

IX. Ulusal Müzik Eğitimi Sempozyumu 15-17 ARALIK 2010 Marmara Üniversitesi

AKADEMĠK PĠYANO EĞĠTĠMĠNDE ÇAĞDAġ TÜRK BESTECĠLERĠNĠN ESERLERĠNĠN KULLANIMININ ĠNCELENMESĠ

Doç. Dilek BATIBAY, Marmara Üniversitesi

Ortaç AYDINOĞLU, Ġstanbul Teknik Üniversitesi

Özet Bugün ülkemizden yetişen bestecilerin müzikleri dünya müzik literatüründe yer almakta ve yurt dışında da çalınmaktadır. Ancak kendi müziğimizin yaygınlaştırılmasında en büyük görev öncelikli olarak kendi sanatçılarımıza düşmektedir. Yurt dışına eğitim amaçlı giden gençlerimizden, kendi müziklerini orada tanıtmaları, sanatçılarımızdan ise kendi müziklerine ait birkaç örnek sunmaları sıklıkla talep edilmektedir. Bu nedenle; sanatçı yetiştirmekle yükümlü olan konservatuvarlar ve diğer müzik okulları ile, çok sesliliği çocuk ve gençlere belki de ilk kez tanıtacak olan ve ayrıca bir kültür aktarıcısı sayılan müzik öğretmeninin, kendi çağdaş müziğini tanıtması ve öngörülen ―bilinenden bilinmeyene gidilmesi‖ ilkesine uygun örnekler sunabilmesi gerekliliğinden ötürü, bu alanda yapılan çalışmaları takip etmesi ve dağarcığında örnekler bulundurması gerekmektedir. Ancak yapılan ön görüşmelerde ilgili öğretim elemanları Türk piyano eserlerinin ya başlangıç seviyesindeki öğrencilere çaldırılabilecek kadar basit ya da virtiözite gerektirecek kadar zor olduklarını ifade etmişlerdir. Bu noktada, akademik piyano eğitimi veren kurumlarda, Çağdaş Türk Bestecileri‘nin eserlerine yer verilip verilmediğinin ve eserlerin piyano eğitiminde kullanılmasının uygun olup olmadığının bilinmemesi araştırmamızın problemini oluşturmaktadır. Akademik piyano eğitiminde çağdaş Türk bestecilerinin eserlerinin kullanımının incelenmesi amacıyla; akademik piyano eğitimi veren kurumların piyano programları incelenmiş, ilgili öğretim elemanlarının görüşleri alınmış ve anket yoluyla oluşturulan piyano eserleri listesindeki eserlerin ne kadarının bilindiği, ne kadarının piyano eğitiminde kullanıldığı ve ne kadarının piyano eğitiminde kullanılmaya uygun olmadığı belirlenmeye çalışılmıştır. Araştırma, İstanbul ilinde akademik piyano eğitimi vermekte olan kurumlar ve buralardaki öğretim elemanlarını kapsamakta ancak görüşme ve anket talebini kabul eden öğretim elemanlarıyla sınırlı kalmaktadır. Araştırma sonuçlarına göre; her kurumun piyano programında Türk eseri çalma zorunluluğu yoktur. Diğer bir değişle bir piyano öğrencisi hiçbir Türk eseri çalmadan mezun olabilir. Öğretim elemanlarının çoğunluğu piyano eğitimde Türk eserlerine yer verilmesi gerektiğini belirtmekte ancak oluşturulan listedeki piyano eserlerinin çok az bir kısmını bilmekte, bildikleri eserlerin de kısıtlı bir bölümünü eğitimde kullanmaktadırlar. Anahtar Sözcükler: Müzik, müzik eğitimi, piyano, piyano eğitimi, çağdaş Türk bestecileri, çağdaş Türk bestecilerinin piyano eserleri. GĠRĠġ Cumhuriyet‘le birlikte baĢlayan çağdaĢlaĢma çalıĢmaları müzikte de Atatürk‘ün önderliğinde ilerlemiĢtir. ―Musiki ile alakası olmayan mahlukat insan değildir, hayat musikidir, musikisiz hayat mevcut değildir.‖ sözleri müziğe, ―Bir ulusun yeni değişikliğindeki ölçü, musikide değişikliği alabilmesi, kavrayabilmesidir.‖ sözü ve

229

IX. Ulusal Müzik Eğitimi Sempozyumu 15-17 ARALIK 2010 Marmara Üniversitesi

Cumhuriyet‘in ilanından hemen sonra Musiki-i Muallim Mektebi‘nin açılması (1924), müzik eğitiminin ülke kalkınmasındaki yerine verdiği öneme birer örnektir (Uçan, 1997; Say, 1995; Yonat, 1987). 1924‘te Musiki-i Muallim Mektebi‘nin 1938‘de Gazi Eğitim Enstitüsü‘ne ve 1917‘de kurulan Darülelhan‘ın 1926‘da Ġstanbul Belediye Konservatuarı‘na dönüĢtürülmesi Türkiye‘nin evrensel müziği tanıması ve öğrenmesi açısından kurumsallaĢma çalıĢmalarının ilklerindendir. Bu kurumlarda çok değerli müzisyenler yetiĢmiĢ, Avrupa‘da eğitim görmüĢ ve çok sesliliğin geliĢmesinde katkıda bulunmuĢlardır. Halkevleri vs, çalıĢmalarla çok seslilik halka da yaygınlaĢtırılmaya çalıĢılmıĢtır. Örgün müzik eğitiminin bir baĢka boyutunu oluĢturan mesleki müzik eğitiminin müzik öğretmenliği ile bestecilik, seslendiricilik, müzikbilimcilik-müzik araĢtırmacılığı ve çalgı yapımcılık eğitimi alanlarında önemli atılımlar gerçekleĢtirilmiĢtir. Mesleki müzik eğitiminin, 1982-83 yıllarında çıkan yasalarla bütünüyle üniversiter bir nitelik kazanmasıyla, hızla geliĢtirilmesi yönünde yeni ve geniĢ olanaklar doğmuĢtur. 1983 Türkiye‘sinin Eğitim Fakültelerinin Müzik Eğitimi Bölümleri müzik eğitimciliği alanında, Rektörlüğe veya Güzel Sanatlar Fakültelerine bağlı Devlet Konservatuvarları bestecilik, seslendiricilik, yönetkenlik ve çalgı yapımı alanlarında, Güzel Sanatlar Fakülteleri Müzik Bölümleri müzik araĢtırmacılığı alanında ―lisans‖, ―yüksek lisans‖ ve ―doktora-sanatta yeterlik‖ düzeylerinde akademik eğitim ve araĢtırma programlarının geliĢtirilmesinde, Türkiye‘nin gereksindiği nitelikli insan gücünün yetiĢtirilmesinde, Türk müziğinin geliĢtirilmesinde ve evrensel müzikteki yerini almasında, Milli Eğitim Gençlik ve Spor Bakanlığı‘na, Kültür ve Turizm Bakanlığına, TRT Kurumuna, belirli müzik kuruluĢlarıyla öteki ilgili kurum, kuruluĢ ve kiĢilere uzmanlık/danıĢmanlık hizmetleri verilmesinde çok önemli ve kapsamlı görevlerle karĢı karĢıya bulunmaktadır (Uçan, 1997). Bu bağlamda kurulmuĢ olan ve mesleki müzik eğitimi veren akademik kurumlarımızın kuruluĢ amaçlarına uygun olarak hazırlanmıĢ eğitim programları vardır. Fakülte bazındaki genel amaçlar ve eğitim programı aynı olsa da ders içerikleri ve kullanılan materyaller farklılık gösterebilmektedir. Zaten sanat eğitiminde standart bir eğitim programı uygulamak pek tercih edilmez. Çünkü bireysel yetenekler, ilgi, çalıĢma imkanları gibi faktörler farklılık göstermekte ve bireyin geliĢim sürecine direkt olarak etki etmektedir. Ayrıca sanat eğitimine küçük yaĢlarda baĢlanmasının öngörülmesi, derslerin genellikle bire bir yapılması ve öncelikle çocuğa müziğin sevdirilmesi amaç edinileceğinden, öğrencinin tepkisine ve ilgisine göre esneklik imkanı tanıyan eğitim programları oluĢturulmuĢ ve uygulanmaktadır. Ancak detayda farklılıklar gösterebilen bu eğitim programları, fakültenin genel amaçlarına ve devletin eğitim politikasına uymak durumundadır. 1923‘de kurulan Türkiye Cumhuriyeti, aydınlanma felsefesinin ve Fransız Ġhtilali‘nin ilkelerinden yola çıkmıĢtır ve geliĢtirdiği kültür ve eğitim politikaları doğal olarak ―ulusalcı‖dır. Bu doğrultuda gerçekleĢtirilen eğitsel reformlar, 1924‘de yürürlüğe giren Tevhid-i Tedrisat Kanunu ile baĢlar. Bu yasayla laik eğitim ve öğretim ilkeleri bütünselliğe kavuĢturulmuĢ, ders planları buna göre hazırlanmıĢtır. ―Müzik dersi‖ müfredat programlarında yer almıĢtır (Say, 1997).

230

IX. Ulusal Müzik Eğitimi Sempozyumu 15-17 ARALIK 2010 Marmara Üniversitesi

Yeni kültür politikaları kapsamında hızla kurumsallaĢmaya gidilmiĢtir: 1923‘de Darülelhan Ġstanbul‘da batı müziği bölümüyle yeniden açılmıĢ, 1924‘de Ankara‘da orta öğretim için müzik öğretmeni yetiĢtirmek amacıyla Musiki Muallim Mektebi hizmete girmiĢtir. 1926‘da konservatuvara dönüĢtürülen Darülelhan bu kez sadece batı müziği eğitimi vermeye baĢlamıĢ ayrıca Ġstanbul Belediyesi‘ne bağlanarak Milli Eğitim Bakanlığınca onaylanan programları uygulamıĢtır. Bütün bu yönleriyle müzik ―süslü bir eğlence aracı‖ olmaktan çıkmıĢ, özgür düĢünce temelindeki yaratıcılık ortamına doğru ilerlemiĢtir. Bu eğilim, Atatürk‘ün 1 Kasım 1934‘de TBMM‘nin açılıĢı dolayısıyla verdiği söylevin müziğe ayrılan bölümünde açıkça dile getirilmiĢtir: ―Arkadaşlar, güzel sanatların hepsinde ulus gençliğinin ne türlü ilerletilmesini istediğinizi bilirim. Bu yapılmaktadır: Ancak, bunda en çabuk, en önde götürülmesi gerekli olan, Türk musikisidir. Bir ulusun yeni değişikliğinde ölçü, musikide değişikliği alabilmesi, kavrayabilmesidir. Bugün dinletilmeye yeltenilen musiki, yüz ağartıcı değerde olmaktan uzaktır. Bunu açıkça bilmeliyiz. Ulusal ince duyguları, düşünceleri anlatan, yüksek deyişleri, söyleyişleri toplamak, onları bir gün önce, genel, son musiki kurallarına göre işlemek gerekir; ancak bu düzeyde Türk ulusal musikisi yükselebilir, evrensel musikide yerini alabilir.‖ Bu konuĢmanın ardından Milli Eğitim Bakanlığı‘nın aldığı temel kararlar Ģöyledir: ―Bütün okullarda etkili bir çoksesli müzik uygulamasına yönelinmesi, halk katlarında, opera, operet, konser, radyo ve plaklar aracılığıyla yeni beğeninin yaygınlaĢtırılması, bestecilerin ve usta çalgıcıların yetiĢtirilmesi ve korunması.‖(Say, 1997; Uçan, 1996). Bu yasa ile yurtdıĢında eğitim görmek üzere sayıları 10‘u bulan yetenekli genç seçildi ve Türkiye‘ye döndüklerinde Atatürk‘ün öngördüğü Ģekilde halk müziği, deyiĢleri üzerine araĢtırmalar yaparak yapıtlar ortaya koydular. ―Türk BeĢleri‖ diye adlandırılan birinci kuĢak Türk bestecilerinin ardından bugün dördüncü ve beĢinci kuĢak besteciler yetiĢtirilmekte ve günün musiki kurallarını kullanmaktadırlar. Ancak yazılmıĢ ve yazılmakta olan eserlere, gerek konser salonlarında, gerek kayıtlarda gerekse eğitim aĢamalarında çeĢitli nedenlerden dolayı pek rastlamamaktayız. Öyle ki; 19.yy tüm Avrupa ülkelerinde ulusal bilincin uyandığı bir çağdır. 19. yüzyıla kadar müziği gerçek anlamıyla Ġtalyan, Fransız ve Alman okulları temsil ediyordu. Oysa bu yüzyılda geliĢen düĢünsel ve siyasal akımlar, hemen tüm ülkelerde ulusal bilincin yükselmesine yol açmıĢ ve ulusalcılık kültür/sanat alanında yankısını bulmuĢtur (Say, 1997; Uçan, 1996; Yonat, 1987). Bu dönemden sonra oraya çıkan Rus, Çek, Ġspanyol, Ġskandinav, Polonya, Ġngiliz, Macar ve Balkan ülkelerindeki okullar müzik tarihinde yerini almıĢ ve bu okullardan yetiĢmiĢ bestecilerin eserleri tüm dünya ülkelerinde halen çalınmakta ve dinlenmektedir. Bir yüzyıl kadar geç oluĢmaya baĢlasa da ülkemizden yetiĢen bestecilerin müzikleri dünya müzik literatüründe yer almakta ve yurt dıĢında da çalınmaktadır. Ancak kendi müziğimizin yaygınlaĢtırılmasında en büyük görev öncelikli olarak kendi sanatçılarımıza düĢmektedir. Yurt dıĢına eğitim amaçlı giden gençlerimizden, kendi müziklerini orada tanıtmaları, sanatçılarımızdan ise kendi müziklerine ait birkaç örnek sunmaları sıklıkla talep edilmektedir. Bu nedenle; sanatçı yetiĢtirmekle yükümlü olan konservatuvarlar ve

231

IX. Ulusal Müzik Eğitimi Sempozyumu 15-17 ARALIK 2010 Marmara Üniversitesi

diğer müzik okulları ile, çok sesliliği çocuk ve gençlere belki de ilk kez tanıtacak olan ve ayrıca bir kültür aktarıcısı sayılan müzik öğretmeninin, kendi çağdaĢ müziğini tanıtması ve öngörülen ―bilinenden bilinmeyene gidilmesi‖ ilkesine uygun örnekler sunabilmesi gerekliliğinden ötürü, bu alanda yapılan çalıĢmaları takip etmesi ve branĢında örnekler sunabilmesi için dağarcığında örnekler bulundurması gerekmektedir. ÇağdaĢ Türk piyano müziği eserleri gerek armonik yapı, gerek akor basıĢ Ģekilleri, gerekse duyum açısından diğer yabancı kaynaklardaki eserlerden tamamen farklı bir yapıdadır. Bu nedenle piyano eğitiminde Türk eserlerinin kullanılmasının, Türk müziği makam dizilerinin tanınması, bu makam dizilerinin çokseslilik özelliklerinin irdelenmesi ve piyano eğitiminde amaçlanan hedeflere ulaĢmadaki rolünün tespiti açısından önem taĢıdığı düĢünülmektedir. Bu önemlerinden dolayı Türkiye‘de mesleki müzik eğitimi veren üniversitelerde, piyano eğitiminde yabancı kaynaklı eserlere yer verildiği kadar Türk eserlerine de yer verilmesi gerektiği düĢünülmektedir (Bulut, 2002). Ayrıca ilgili diğer araĢtırmalarda temel piyano tekniklerinin kazanılması (iki elin bağımlı bağımsız kullanımı, sağ ve sol pedal kullanımı, homofonik-polifonik eserlerin icrası, süslemelerin çalınması, piyanodan farklı ses renkleri elde etme, farklı ritmik karakterlerde parçaların icrası vb.) ve müzikal ifadenin geliĢtirilmesinde Türk eserlerinin etkili olduğu ispatlanmıĢ, bu çalıĢmalar için parça önerilerinde bulunulmuĢtur (Bulut, 2002; Sönmezöz, 1998; Tatar, 1993; Ensari, 1990; Yonat, 1987). Ancak yapılan ön görüĢmelerde ilgili öğretim elemanları Türk piyano eserlerinin ya baĢlangıç seviyesindeki öğrencilere çaldırılabilecek kadar basit ya da virtiözite gerektirecek kadar zor olduklarını ifade etmiĢlerdir. Bu noktada, akademik piyano eğitimi veren kurumlarda, ÇağdaĢ Türk Bestecileri‘nin eserlerine yer verilip verilmediğinin ve eserlerin piyano eğitiminde kullanılmasının uygun olup olmadığının bilinmemesi araĢtırmamızın problemini oluĢturmaktadır. YÖNTEM AraĢtırma, genel tarama modelindedir. Akademik kurumların piyano programları incelenmiĢ ve ilgili öğretim elemanlarının bir kısmı ile birebir görüĢme yapılarak, bir kısmının anket aracılığıyla görüĢleri alınmıĢtır. Örneklem AraĢtırma evrenini Ġstanbul‘da akademik piyano eğitimi veren 4 akademik kurum ve bu kurumlarda piyano dersleri veren ilgili öğretim elemanları oluĢturmakta, örneklem ise ulaĢılabilen 56 öğretim elemanı arasından görüĢmeyi veya anketi yanıtlamayı kabul eden 35 öğretim elemanından oluĢmaktadır: Mimar Sinan Üniversitesi Devlet Konservatuvarı (n=10), Ġstanbul Üniversitesi Devlet Konservatuvarı (n=11), Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Güzel Sanatlar Eğitimi Bölümü Müzik Anabilim Dalı (n=11) ve Yıldız Teknik Üniversitesi Sanat ve Tasarım Fakültesi Müzik ve Sahne Sanatları Bölümü (n=3) Veri Toplama Araçları Kurumların piyano programlarının incelenmesine yönelik olarak, kurumlardan piyano eğitim süreçleri boyunca çalıĢtıkları eserlerin listesini gösteren piyano eğitim programları

232

IX. Ulusal Müzik Eğitimi Sempozyumu 15-17 ARALIK 2010 Marmara Üniversitesi

talep edilmiĢ, Yıldız Teknik Üniversitesi hariç diğer üç kurumun piyano programlarına ulaĢılmıĢtır. Öğretim elemanlarının görüĢlerinin alınmasına yönelik olarak iki bölümlü bir anket hazırlanmıĢtır. Anketin birinci bölümü kiĢisel bilgiler ve piyano eğitiminde Türk eserlerinin kullanımına yönelik sorular yer almaktadır. Ġkinci bölümde ise araĢtırmacı tarafından, Ġlyasoğlu (1998)‘nun kitabında yer alan listeyle sınırlandırılmıĢ 46 bestecinin 248 piyano eserinin listesi verilmekte, bu eserler arasından bildikleri eserleri, ―piyano derslerimde kullandım-kullanmadım‖ ve ―eğitim sürecinde kullanılması uygundur-uygun değildir‖ Ģeklinde yanıtlamaları istenmiĢtir. Verilerin Çözümlenmesi Anketlerden elde edilen verilerin frekans ve yüzde hesaplamaları yapılarak sayısallaĢtırılmıĢ, tablolar halinde ortaya konmuĢtur. Açık uçlu sorulardan elde edilen veriler gerekli yerlerde açıklamalı olarak belirtilmiĢtir. BULGULAR Kurumların piyano eğitim programlarının incelenmesi sonucunda elde edilen bulgular: M.Ü.A.E.F.Müzik Eğitimi Bölümü, 6 dönemlik (3 yıl) piyano programında herhangi bir Türk eseri çalma zorunluluğu yoktur, buna karĢılık ―serbest bir parça‖ olarak belirtilen kategoride isteğe bağlı olarak Türk eseri çalınabilir. Ġ.Ü. Devlet Konservatuvarı Piyano Ana sanat dalı, 12 yıllık piyano müfredatı incelendiğinde (tam veya yarı zamanlı hazırlık 1-2, ilk devre 1-2-3, orta devre 1-2-3, ileri devre 1-2-3-4); her sınavda yaklaĢık 7 eser çalınmasına rağmen herhangi bir Türk eseri çalma zorunluluğu bulunmadığı görülmektedir. Buna karĢılık ―serbest bir parça‖ olarak belirtilen kategoride isteğe bağlı olarak Türk eseri çalınabilir. M.S.Ü. Devlet Konservatuvarı Piyano Ana sanat dalı, 10 yıllık piyano müfredatı incelendiğinde (ilköğretim 6-7-8, lise 1-2-3, lisans 1-2-3-4); ilköğretim 6 ve 7. sınıf yıl sonu sınavında çalınan yaklaĢık 7 eserin ―bir modern eser‖ olarak belirtilen kategorisinde isteğe bağlı olarak Türk eseri çalınabilir. Ġlköğretim 8, lise 1-2-3 ve lisans 1. sınıf sınavlarında ise ―bir Türk eseri‖ kategorisi gereğince Türk eseri çalma mecburiyeti vardır. Bu durumda, bu kurumdan mezun olan bir öğrenci piyano eğitimi boyunca en az 4 Türk eseri çalmıĢ ve tanımıĢ olmak durumundadır. Y.T.Ü. Sanat ve Tasarım Fakültesi Müzik ve Sahne Sanatları Bölümü‘nün piyano eğitim programına ulaĢılamamıĢtır. Sonuç olarak Türk eseri çalma zorunluluğu olmayan kurumlarda öğrenci tercih etmez ise hiçbir Türk eseri çalmadan, tanımadan mezun olabilmektedir. Oysa M.S.Ü. Devlet Konservatuvarı örneğinde olduğu gibi çalma zorunluluğu olan kurumlarda öğrenci en az birkaç Türk eseri çalmak ve tanımak zorundadır. Zorunluluk dıĢında da tercih edebilmek, öğrencinin kendi ilgisinin yanında öğretmeninin yönlendirmesi ile de olabilir. Öğretmen, Türk eserinden tavsiye veya önerilerde bulunmalı, gerektiğinde örnekler vererek öğrenciyi özendirebilmeli ve yöneltebilmelidir. Bu nedenle piyano öğretmenlerinin Türk eserleri hakkındaki görüĢleri alınmıĢtır.

233

IX. Ulusal Müzik Eğitimi Sempozyumu 15-17 ARALIK 2010 Marmara Üniversitesi

Piyano Öğretmenlerinin Türk Eserlerine Yönelik GörüĢleri ile ilgili bulgular: Tablo 1: Piyano Öğretmenlerinin Türk eserlerine Yönelik GörüĢlerinin frekans ve yüzde dağılımı:

Evet Hayır Soru f (%) f(%)

Herhangi bir Türk bestecisinin solo piyano eserini çaldınız mı? 31(91,1) 2(5,8)

Sizce Piyano eğitiminde her seviyeye uygun Türk eseri var mı? 25(73,5) 9(26,4)

Sizce piyano eğitiminde Türk eserlerinden yararlanmak gerekli 33(97) 1(2,9) midir? Tablo 1‘de görüldüğü gibi, öğretmenlerin %91,1‘i bir Türk bestecisinin solo eserini çalmıĢ, %73,5‘i piyano eğitiminde her seviyeye uygun piyano eserinin olduğu görüĢünde ve %97‘si piyano eğitiminde Türk eserlerinden yararlanmak gerektiği görüĢündedir. Kullanılan Türk eserlerinin belirlenmesine yönelik anketten elde edilen bulgular: Tablo 2: Kurumlara göre, kullanılan Türk eserlerinin ortalamaları ve yüzde dağılımı:

*K+ K- Toplam Kurum ort(%) ort(%) Ort(%) M.Ü.A.E.F.Müzik Eğitimi Bölümü 13,9(5,6) 13,9(5,6) 27,8(11,2) Ġ.Ü. Devlet Konservatuvarı 13,9(5,6) 19,7(7,9) 33,6(13,5) M.S.Ü. Devlet Konservatuvarı 11,6(4,6) 7,3(2,9) 18,9(7,5) Y.T.Ü. Sanat ve Tasarım Fakültesi 7,6(3) 1(0,4) 8,6(3,4) Toplam 11,7(4,7) 10,4(4,2) 22,2(8,9) *K+: Kullandım K-: Kullanmadım Tablo 2‘de, ankette yer alan Türk bestecilerinin solo piyano eserlerinden kullanılan ve kullanılmayan eserlerin ortalamalarının kurumlara göre ayrımı verilmektedir. Buna göre; M.Ü.A.E.F.Müzik Eğitimi Bölümü‘nde 248 eserden ortalama 27,8 eser (%11,2‘si) bilinmekte, bu eserlerin %5,6‘sı kullanılmakta, %7,9‘u ise kullanılmamaktadır. Ġ.Ü. Devlet Konservatuvarı‘nda eserlerin toplam olarak %13,5‘i (ort=33,6 eser) bilinmekte, bunların %5,6‘sı kullanılmakta, %7,9‘u kullanılmamaktadır. M.S.Ü. Devlet Konservatuvarı‘nda eserlerin toplam olarak %7,5‘i (ort=18,9 eser) bilinmekte, bu eserlerin %4,6‘sı kullanılmakta, %2,9‘u kullanılmamaktadır. Y.T.Ü. Sanat ve Tasarım Fakültesi‘nde eserlerin toplam olarak %3,4‘ü (ort=8,6 eser) bilinmekte, bunların %3‘ü kullanılmakta, %0,4‘ü kullanılmamaktadır. Sonuç olarak eserlerin bilinmesi ve kullanılması açısından kurumlar arasında çok büyük farklar olmadığı görülmektedir.

234

IX. Ulusal Müzik Eğitimi Sempozyumu 15-17 ARALIK 2010 Marmara Üniversitesi

Ancak eserlerin ortalama %8,9‘u (ort=22,2 eser) bilinmekte ve bu eserlerden %4,7‘si kullanılmakta, %4,2‘si ise kullanılmamaktadır. Tablo 3: Akademik unvanlara göre, kullanılan Türk eserlerinin ortalamaları ve yüzde dağılımı: K+ K- Toplam Unvan ort(%) ort(%) ort(%) Prof. 16,4(6,6) 8,1(3,2) 24,5(9,8) Doç. 12,3(4,9) 7,1(2,8) 19,4(7,7) Yrd. Doç. 13,2(5,3) 12,6(5) 25,8(10,3) Öğrt. Gör. 12(4,8) 19(7,6) 31(12,4) Ar. Gör. 1(0,4) 18(7,2) 19(7,6) Diğer 5(2) 9(3,6) 14(5,6) Tablo 3‘de, ankette yer alan Türk bestecilerinin solo piyano eserlerinden kullanılan ve kullanılmayan eserlerin ortalamalarının akademik unvanlara göre ayrımı verilmektedir. Buna göre; Prof. olan öğretim elemanları eserlerin ortalama %9,8‘ini bilmekte, bu eserlerden %6,6‘sını kullanmakta, %3,2‘sini ise kullanmamaktadır. Doç. olan öğretim elemanları eserlerin ortalama %7,7‘sini bilmekte, bu eserlerden %4,9‘unu kullanmakta, %2,8‘ini ise kullanmamaktadır. Yrd. Doç. olan öğretim elemanları eserlerin ortalama %10,3‘ünü bilmekte, bu eserlerden %5,3‘ünü kullanmakta, %5‘ini ise kullanmamaktadır. Öğrt. Gör. olan öğretim elemanları eserlerin ortalama %412,4‘ünü bilmekte, bu eserlerden %4,8‘ini kullanmakta, %7,6‘sını ise kullanmamaktadır. Ar. Gör. olan öğretim elemanları eserlerin ortalama %7,6‘sını bilmekte, bu eserlerden %0,4‘ünü kullanmakta, %7,2‘sini ise kullanmamaktadır. Diğer (sözleĢmeli vs.) öğretim elemanları eserlerin ortalama %5,6‘sını bilmekte, bu eserlerden %2‘sini kullanmakta, %3,6‘sını ise kullanmamaktadır. Sonuç olarak eserlerin bilinmesi açısından akademik unvanlarda pek fark görülmezken, eserlerin kullanımı açısından Prof., Doç. ve Yrd. Doç. unvanlarındaki öğretim elemanlarının Öğrt. Gör. ve Ar. Gör. unvanındakilere göre Türk eserlerini daha çok kullandıkları görülmektedir. Tablo 4: Görev sürelerine göre, kullanılan Türk eserlerinin ortalamaları ve yüzde dağılımı: K+ K- Toplam Görev Süresi ort(%) ort(%) ort(%) 0 – 5 yıl 2,6(1) 9(3,6) 11,6(4,6) 5 – 15 yıl 11,7(4,7) 6,1(2,4) 17,8(7,1) 15 yıl ve üstü 14,1(5,6) 15,9(6,4) 30(12) Tablo 4‘de, ankette yer alan Türk bestecilerinin solo piyano eserlerinden kullanılan ve kullanılmayan eserlerin ortalamalarının görev sürelerine göre ayrımı verilmektedir. Buna göre; 0 – 5 yıldır piyano dersi veren öğretim elemanları eserlerin ortalama %4,6‘sını

235

IX. Ulusal Müzik Eğitimi Sempozyumu 15-17 ARALIK 2010 Marmara Üniversitesi

bilmekte, bu eserlerin %1‘ini kullanmakta, % 3,6‘sını kullanmamaktadır. 5 – 15 yıldır piyano dersi veren öğretim elemanları eserlerin ortalama %7,1‘ini bilmekte, bu eserlerin %4,7‘sini kullanmakta, %2,4‘ünü kullanmamaktadır. 15 yıl ve daha fazla süredir piyano dersi veren öğretim elemanları eserlerin ortalama %12‘sini bilmekte, bu eserlerin %5,6‘sını kullanmakta, % 6,4‘ünü kullanmamaktadır. Sonuç olarak, görev süresi arttıkça Türk eseri bilme ve kullanma oranı da artmaktadır. Bununla birlikte bilinen eserlerden kullanılmayanların oranının da artması düĢündürücüdür. Tablo 5: En çok kullanılan eserlerin listesi, frekans ve yüzde dağılımı:

K + K - Toplam Besteci – Eser Ġsmi f(%) f(%) f(%) Ulvi Cemal Erkin - BeĢ Damla 25(73,5) 4(11,7) 29(85,2) A. Adnan Saygun - Ġnci‘nin Kitabı. op.10/a 25(73,5) 1(2,9) 26(76,4) Ulvi Cemal Erkin – DuyuĢlar 21(61,7) 2(5,8) 23(67,5) A. A. Saygun - Aksak Tartılar Üstüne On Etüd Op.38 21(61,7) 5(14,7) 26(76,4) Muammer Sun - Yurt Renkleri 1 15(44,1) 1(2,9) 16(47) Ulvi Cemal Erkin – Çocuklar için yedi kolay parça 12(35,2) - 12(35,2) Muammer Sun - Yurt Renkleri 2 12(35,2) - 12(35,2) Muammer Sun - Yurt Renkleri 3 12(35,2) - 12(35,2) Ġlhan Baran - Siyah Beyaz 12(35,2) 2(5,8) 14(41) Ekrem Zeki Ün – Köçekçe 11(32,3) 2(5,8) 13(38,1) Tablo 5‘de, ankette yer alan Türk bestecilerinin solo piyano eserlerinden en çok kullanılan eserlerin listesi verilmektedir. Buna göre; Ulvi Cemal Erkin‘in BeĢ Damla adlı eseri, ankete katılanların %85,2‘si tarafından bilinmekte ve %73,5‘i tarafından kullanılmaktadır. Ahmet Adnan Saygun‘un Ġnci‘nin Kitabı adlı eseri, ankete katılanların %76,4‘ü tarafından bilinmekte ve %73,5‘i tarafından kullanılmaktadır. Ulvi Cemal Erkin‘in DuyuĢlar adlı eseri, ankete katılanların %67,5‘i tarafından bilinmekte ve %61,7‘si tarafından kullanılmaktadır. A. A. Saygun‘un Aksak Tartılar Üstüne On Etüd Op.38 adlı eseri, ankete katılanların %76,4‘ü tarafından bilinmekte ve %61,7‘si tarafından kullanılmaktadır. Muammer Sun‘un Yurt Renkleri 1 adlı eseri, ankete katılanların %47‘si tarafından bilinmekte ve %4,1‘i tarafından kullanılmaktadır. Ulvi Cemal Erkin‘in Çocuklar için yedi kolay parça, Muammer Sun‘un Yurt Renkleri 2 ve 3 adlı eserleri ankete katılanların %35,2‘si tarafından bilinmekte ve bilenlerin tamamı tarafından kullanılmaktadır. Ġlhan Baran‘ın Siyah Beyaz adlı eseri, ankete katılanların %41‘i tarafından bilinmekte ve %35,2‘si tarafından kullanılmaktadır. Ekrem Zeki Ün‘ün Köçekçe adlı eseri, ankete katılanların %38,1‘i tarafından bilinmekte ve %32,3‘ü tarafından kullanılmaktadır. AĢağıda ankete katılanların % 100‘ü tarafından bilinmeyen eserlerin listesi verilmektedir:

236

IX. Ulusal Müzik Eğitimi Sempozyumu 15-17 ARALIK 2010 Marmara Üniversitesi

Besteci – Eser (f=32) ismi Turgut Aldemir – Kipranos, Invention I, Selman Ada – NiĢabur, Oniki Amodal Prelüd, ―Asimages‖ ġarkın Sihiri Mete Sakpınar - Üç Parça, Dilara, Valssimo Ertuğrul Sevsay – ÇeĢitlemeler, Halikarnas (Süit), En Tango Mio, Tres Noches es Sa Telmo Aydın Karlıbel – Fırtına, Hekim Operasından iki parça, Gençlik Albümü, Dört MarĢ (parafraz), Berlioz‘un ―Truvalılar‖ operasından 1. perde finalinin transkripsiyonu Meliha Doğuduyal – Distortion, Name_less Nihan Atlığ - Sonatin Kamran Ġnce - Mavi Yokluluk, Çapraz Kıvılcımlar (Dört el), Dostum Mozart, Kaçınılmaz Tutku Deniz Ġnce – Hava, Like, like not Semih Korucu - Piyano için iki Parça, Sonat, Disintegration Muhiddin Dürrüoğlu Demiriz - Altı Prelüd, Le Tourneur Fazıl Say – Süit, Kutsal Ses, Op.8 Mozart‘ın KV 467 Piyano Konçertosu için Kadans AĢağıda ankete katılanların % 97‘si tarafından bilinmeyen eserlerin listesi verilmektedir: Besteci – Eser (f=67) ismi Cemal ReĢid Rey - GüneĢ Manzaraları Nuri Sami Koral - Piyano için Dört Parça Necil Kazım Akses - Prelüd ve Fügler Kemal Ġlerici - Dilek Kızıma Ekrem Zeki Ün - Ġlkel DuyuĢ Sabahattin Kalender – Süit Bülent Arel – Varyasyonlar, La Danse, Konser Allegrosu (piyano ve orkestra) Ertuğrul Oğuz Fırat - Atatürk SavaĢta ve BarıĢta Op.30, Piyano Ġçin Üç Parça Op.50 0-7, Ferenc Liszt‘in Anısına Op.77, Piyano Ġçin DikbaĢ Op.79, Piyano Ġçin Altı Bölüm Nevit Kodallı - Piyano Parçaları‘45, Piyano Parçaları‘50 Ġlhan Mimaroğlu - Anı ve Günce Sonatı, Rosa Ferit Tüzün - Canzonetta ve Gavot Cenan Akın - Uzun Hava ve Horon Op.12, Görünümler Op.21 Cengiz Tanç – Doğaçlama, Üç Meditasyon, Ġmge III, Ġmge IV Kemal Sünder - Piyano Konçertosu Ġlhan Baran - Ġki sesli Sonatina Çetin IĢıközlü - Piyano Tekniği Ġçin Ġki ÇalıĢma, Ballade Ahmet Yürür - Piyano Sonatı, Amerikan Süiti No.1, Amerikan Süiti No.2, Füg , Koral Üstüne 12 ÇeĢitleme, Amerikan Süiti no.3 Okan DemiriĢ - Piyano Konçertosu no.1

237

IX. Ulusal Müzik Eğitimi Sempozyumu 15-17 ARALIK 2010 Marmara Üniversitesi

Turgut Aldemir - Dokuz Küçük Piyano Parçası Ali Darmar - Dört el Piyano için iki Dans Betin GüneĢ - Op.5 Piyano Parçaları, Op.8 Piyano Parçaları, Op.11 KurĢunkalem ve Piyano Ġçin Müzik, Op.26 Akdeniz, Op.35 Monoton Aydın Karlıbel - Heceler (süit), Hazerfen Çelebi, Devin Mezarında, Cemal ReĢit Rey‘in ―Türkiye‖ senfonik Ģiirinden iki transkripsiyon ve parafraz Nihan Atlığ - BeĢ Piyano Parçası Aydın Esen - 6 prelud, Etütler, Space, Sonat, 2 Etüt, Tünel, Opus_Focus, Twist (Piyano solo için konçerto), Mini, Seda, Hadi Ġpek Mine Altınel – ÇeĢitlemeler Mehmet Nemutlu - Biçem Benzetmeleri, Ġki Ģerit ile dört Levha, ÇatıĢkılar Oyunu Fazıl Say – Phrigian, Prelüdler, Yansıtmalar, Eski Bir Anadolu güncesi Ayrıca ankete katılanların %90‘ı tarafından bilinmeyen 72 eser daha vardır. Tablo 6: En çok kullanılmasının uygun olduğu düĢünülen eserlerin listesi, frekans ve yüzde dağılımı: *U + U - Toplam Besteci – Eser Ġsmi f(%) f(%) f(%) A. Adnan Saygun - Ġnci‘nin Kitabı. op.10/a 28(82,3) - 28(82,3) Ulvi Cemal Erkin - BeĢ Damla 27(79,4) - 27(79,4) A. A. Saygun - Aksak Tartılar Üstüne On Etüd Op.38 26(76,4) 1(2,9) 27(79,3) Ulvi Cemal Erkin – DuyuĢlar 24(70,5) - 24(70,5) A. A. Saygun - Aksak Tartılar Üstüne Oniki Prelüd Op.45 18(52,9) 1(2,9) 19(55,8) Muammer Sun - Yurt Renkleri, 1 18(52,9) 1(2,9) 19(55,8) *U+: Eğitimde kullanılması uygundur U-: Eğitimde kullanılması uygun değildir Tablo 6‘da, ankette yer alan Türk bestecilerinin solo piyano eserlerinden eğitimde kullanılmasının uygun olduğu görüĢü en çok belirtilen eserlerin listesi verilmektedir. Buna göre; Ahmet Adnan Saygun‘un Ġnci‘nin Kitabı ve Ulvi Cemal Erkin‘in BeĢ Damla adlı eseri için, ankete katılanların tamamı olumlu olmak üzere %82,3‘ü eğitimde kullanılmasının uygun olup olmadığı konusunda görüĢ belirtmiĢtir. A. A. Saygun‘un Aksak Tartılar Üstüne On Etüd Op.38 adlı eseri için, ankete katılanların %76,4‘ü olumlu olmak üzere %79,3‘ü eğitimde kullanılmasının uygun olup olmadığı konusunda görüĢ belirtmiĢtir. Ulvi Cemal Erkin‘in DuyuĢlar ankete katılanların tamamı olumlu olmak üzere %70,5‘i eğitimde kullanılmasının uygun olup olmadığı konusunda görüĢ belirtmiĢtir. A.A. Saygun‘un Aksak Tartılar Üstüne Oniki Prelüd Op.45 ve Muammer Sun‘un Yurt Renkleri 1 adlı eserleri için, ankete katılanların %52,9‘ü olumlu olmak üzere %55,8‘i eğitimde kullanılmasının uygun olup olmadığı konusunda görüĢ belirtmiĢtir.

238

IX. Ulusal Müzik Eğitimi Sempozyumu 15-17 ARALIK 2010 Marmara Üniversitesi

Tablo 7: En çok kullanılmasının uygun olmadığı düĢünülen eserlerin listesi, frekans ve yüzde dağılımı: U + U - Toplam Besteci – Eser Ġsmi f(%) f(%) f(%) C. ReĢit Rey - Katibim Varyasyonları (piyano ve orkestra) 3(8,8) 6(17,6) 9(26,4) A. A. Saygun - Birinci Piyano Konçertosu Op.34 3(8,8) 9(26,4) 12(35,2) A. A. Saygun - Ġkinci Piyano Konçertosu Op.72 3(8,8) 5(14,7) 8(23,5) Fazıl Say - Op.5/e Paganini çeĢitlemeleri (modern caz tarzında) 3(8,8) 6(17,6) 9(26,4) Hasan F. Anlar - Sekiz Piyano Parçası (Türk Süitinin uyarlaması) 2(5,8) 8(23,5) 10(29,3) A. A. Saygun - Piyano Sonatı Op. 77 2(5,8) 7(20,5) 9(26,3) Ali Darmar - Piyano Sonatı 2(5,8) 4(11,7) 6(17,5) Tablo 7‘de, ankette yer alan Türk bestecilerinin solo piyano eserlerinden eğitimde kullanılmasının uygun olmadığı görüĢü en çok belirtilen eserlerin listesi verilmektedir. Genel olarak olumsuz görüĢ bildirenlerin sayısı fazla olmamasına ve olumsuz görüĢ bildirilen bu eserlere olumlu görüĢ bildirenlerin daha fazla olduğunu hatırlatmakla birlikte, ―eğitimde kullanılması uygun değildir‖ görüĢü en çok belirtilen eserler açıklanmıĢtır. Buna göre; C. ReĢit Rey‘in Katibim Varyasyonları (piyano ve orkestra), adlı eseri için ankete katılanların %26,4‘ü görüĢ bildirmiĢ, bunların %8,8‘i eğitimde kullanılmasının uygun olmadığı görüĢünü belirtmiĢtir. A. A. Saygun‘un Birinci Piyano Konçertosu Op.34 için ankete katılanların %8,8‘i olumsuz olmak üzere toplam %35,2‘si görüĢ belirtmiĢtir. A. A. Saygun‘un Ġkinci Piyano Konçertosu Op.72 için ankete katılanların %8,8‘i olumsuz olmak üzere toplam %23,5‘i görüĢ belirtmiĢtir. Fazıl Say‘ın Op.5/e Paganini çeĢitlemeleri (modern caz tarzında) adlı eseri için ankete katılanların %8,8‘i olumsuz olmak üzere toplam %26,4‘ü görüĢ belirtmiĢtir. Hasan F. Anlar‘ın Sekiz Piyano Parçası (Türk Süitinin uyarlaması) adlı eseri için ankete katılanların %5,8‘i olumsuz olmak üzere toplam %29,3‘ü görüĢ belirtmiĢtir. A.A.Saygun‘un Piyano Sonatı Op. 77 için ankete katılanların %5,8‘i olumsuz olmak üzere toplam %26,3‘ü görüĢ belirtmiĢtir. Ali Darmar‘ın Piyano Sonatı için ankete katılanların %5,8‘i olumsuz olmak üzere toplam %17,5‘i görüĢ belirtmiĢtir.

239

IX. Ulusal Müzik Eğitimi Sempozyumu 15-17 ARALIK 2010 Marmara Üniversitesi

SONUÇ Kurumların piyano eğitim programlarının incelenmesi sonucunda elde edilen bulgular doğrultusunda; Türk eseri kullanımı kurumlara göre farklılaĢmaktadır. Bazı kurumlar Türk eserlerine kesin olarak yer verirken, bazı kurumlar kısmen yer vermektedir. Öğretim elemanlarının görüĢlerinin alınmasına yönelik anket sonucunda elde edilen bulgular doğrultusunda; piyano öğretmenlerinin %91‘i daha önce bir Türk eseri çalmıĢ, %73,5‘i her seviyeye uygun Türk eseri olduğunu düĢünmekte, %97‘si Türk eserlerinden yararlanmak gerektiği düĢüncesindedir. Ayrıca açık uçlu soru ile piyano öğretmenlerinin, kendi kültürümüzü, aksak ritimleri ve Türk literatürünü tanımak ve tanıtmak zorunda olduğumuz görüĢünde oldukları, ancak bestecilerin daha düĢük seviyeler için de parça üretmeleri gerektiği görüĢünde birleĢtikleri görülmektedir. Bunun dıĢında nota bulma sorunu ve parçaların tanıtım eksiklikleri konusundaki sıkıntıları açıkça görülmektedir. Öğretim elemanları, listedeki Türk eserlerinin %25,3‘ünü bilmekte, %12,6‘sını kullanmakta ve %12,7‘sini kullanmamaktadırlar. Ayrıca listedeki Türk eserlerinin %15,9‘unun eğitimde kullanılmasının uygun olduğu, %1,4‘ünün uygun olmadığı görüĢündedirler. Uygun olduğu yönündeki görüĢlerin oranının, bilinen eserlerin oranından büyük olması, öğretmenlerin eserleri bilmeseler bile eğitimde kullanılabileceğini düĢündüklerini göstermektedir. Daha da genellemek gerekirse her Türk eserinin veya her eserin eğitimde kullanılmasına olumlu baktıklarını gösterir. Eserlerin bilinmesi açısından akademik unvanlarda pek fark görülmezken, eserlerin kullanımı açısından Prof., Doç. ve Yrd. Doç. unvanlarındaki öğretim elemanlarının Öğrt. Gör. ve Ar. Gör. unvanındakilere göre Türk eserlerini daha çok kullandıkları görülmektedir. Türk eseri kullanımı, öğretim elemanlarının görev sürelerine göre farklılaĢmaktadır. Görev süreleri arttıkça Türk eseri kullanım oranları da artmaktadır. ÖNERĠLER AraĢtırmada elde edilen bulgulardan çıkan sonuçlardan hareketle, Türk eserlerinin piyano eğitimde kullanılmasına ve bununla ilgili gelecekte yapılacak olan araĢtırmalara ve çalıĢmalara yönelik öneriler Ģu Ģekilde sıralanabilir: Piyano eğitiminde Türk eserleri kullanma gerekliliği ve bilinci kurumlara ve ilgili öğretim elemanlarına yerleĢmelidir. Her sınıfta Türk eseri çalma zorunluluğu olmalı ve öğrenci yeni eserler çalıĢmaya yönlendirilmelidir. Kurumlar tarafından; çeĢitli konserler düzenlenmeli ve bu konserlerde Türk bestecilerinin eserlerine yer verilmelidir. Türk bestecileri ve eserleri ile ilgili çeĢitli söyleĢi, panel, seminer, sempozyum, konferans ve konuyla ilgili araĢtırmaların sunulacağı oturumlar düzenlenmeli, bu oturumlarda yeni eserler tanıtılmalıdır. Küçük ve büyük çapta yarıĢmalar düzenlenmeli ve bu yarıĢmalara katılacak herkes için bir Türk eseri çalma zorunluluğu olmalıdır. Kurumlar, ilgili öğretim elemanları, araĢtırma görevlisi, yüksek lisans ve doktora öğrencilerine Türk eserleri ile ilgili araĢtırma görevi vermelidir. Kurumlarda, öğrenci ve öğretim elemanlarının nota teminini kolaylaĢtırabilmek için nota arĢivi oluĢturulmalıdır. Öte yandan piyano öğretmenleri; öncelikle üzerlerine düĢen misyonu bilmelidirler. Çünkü araĢtırmalar, raporlar vs. ile kurumların programlarına da, geleceğin sanatçıları olarak uluslararası sanat alanında Türkiye‘yi temsil edecek olan öğrencilerinin psikomotor,

240

IX. Ulusal Müzik Eğitimi Sempozyumu 15-17 ARALIK 2010 Marmara Üniversitesi

düĢünsel, sezgisel ve felsefi geliĢimlerine de yön veren öğretmenlerdir. Keza bazı öğretim elemanlarının araĢtırmanın konusunu duyar duymaz uzak durması ve anketi doldurma zahmetine bile girmemesi hem bu konudaki önyargılarından hem de nerede ve ne için hizmet verdiklerinin henüz tam olarak bilincinde olmamalarından kaynaklanmaktadır. Piyano öğretmenleri çeĢitli Türk bestecilerine ve eserlere ilgi duyup araĢtırmalıdırlar. ÇeĢitli kaynaklara ulaĢıp nota temin etmelidirler. Yeni basılan yayın, kayıt ve notaları takip etmelidirler. Öğrencileri yönlendirebilecek literatür bilgisine sahip olmalıdırlar. Programda yer almasa bile eğitim süreci içerisinde öğrencilere mutlak suretle en az birkaç Türk eseri çalıĢtırmalıdırlar. Sanatçı kimlikleri ile verdikleri konserlerde ve öğrenci konserlerinde mutlaka Türk eserlerine yer vermelidirler. Besteciler ise; eğitimde kullanılmaya yönelik eserler vermeye daha fazla önem vermelidirler. Yazdıkları eseri tanıtmaya, çaldırmaya özen göstermelidirler. Yazılan eserleri bastırmaya, basılamayan eserleri ise elden tanıtmaya çalıĢmalıdırlar. Yazılan eserlerin birer örneğini okul kütüphanelerine ulaĢtırmalı, ilgili öğretim elemanlarını da bu bilgilerden haberdar etmelidirler. Maalesef ülkemizde nota ve müzik eserleri basımı ve yayıncılığı henüz tam olarak oturmamıĢ olduğundan bu görevler de bir anlamda besteciye düĢmektedir. Çünkü nota basımı ve Türk eseri seslendirme çabaları yetersiz olduğundan besteciler de bu konuda çekinser davrandığında eserlerin duyulması, tanınması ve seslendirilmesi oldukça zorlaĢmaktadır. Öğrenciler de kendi kültürüne sahip çıkmalı, ulusal bilince sahip olmalıdırlar. ÇeĢitli konser ve yayınları takip edip bilgi sahibi olmalıdırlar. Farklı kaynakları tarayıp nota ve doküman temin etmelidirler. Her konserde mutlaka bir Türk eseri seslendirmelidirler. Uluslararası etkinliklerde Türk eserlerinden örnekler sunabilecek repertuara sahip olmalıdırlar. Bizler nasıl ülkemize gelen sanatçıların kendi bestecilerinin eserlerinin yorumlarını merakla bekliyorsak, onlar da bizim ülkemizdeki müzikleri ve bu müziklerin yorumlarını kendi sanatçılarımızdan dinlemeyi bekleyeceklerdir. Öğrenciler bu durumu göz ardı etmeden eğitim süreçlerini iyi değerlendirmelidirler. KAYNAKLAR Bulut, F. (2002). ―ÇağdaĢ Türk Piyano Müziği Eserlerinin Piyano Eğitimi Açısından Ġncelenmesi‖ YayınlanmamıĢ yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara. Ensari, M. (1990). ―Piyano BaĢlangıç Öğrencileri Ġçin ÇağdaĢ Türk Bestecilerinin Eserlerinden OluĢan Bir Antoloji OluĢturma Denemesi‖ YayınlanmamıĢ yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi, Ġstanbul. Ġlyasoğlu, E. (1998). ÇağdaĢ Türk Bestecileri, Ġstanbul: Pan Yayıncılık Say, A. (1995). Müzik Öğretimi. Ankara: Müzik Ansiklopedisi Yayınları Say, A. (1997). Müzik Tarihi. Ankara: Müzik Ansiklopedisi Yayınları Sönmezöz, F. (1998). ―ÇağdaĢ Türk Bestecilerinin Piyano Eserlerinin, Eğitim Amaçlı Olarak Kullanılabilirliği‖ YayınlanmamıĢ yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi, Ġstanbul. Tatar, J. (1993). ―Lisans 1.Sınıf 1.Dönem Piyano Eğitimi Ġçin Program GeliĢtirme Denemesi‖ YayımlanmamıĢ Seminer Metni, Marmara Üniversitesi, Ġstanbul.

241

IX. Ulusal Müzik Eğitimi Sempozyumu 15-17 ARALIK 2010 Marmara Üniversitesi

Uçan, A. (1996). ―Ġnsan Ve Müzik, Ġnsan ve Sanat Eğitimi‖ Ankara: Müzik Ansiklopedisi Yayınları Uçan, A. (1997). ―Müzik Eğitimi‖ Müzik Ankara: Müzik Ansiklopedisi Yayınları Yonat, D. (1987). ―Atatürk Müzik Ġlkeleri Doğrultusunda, Bugüne Dek YetiĢmiĢ Kompozitörlerimizin Piyano Edebiyatına Katkılarının Ġncelenmesi, Sonuçlarının Hangi AĢamada Olduklarının AraĢtırılması ve DüĢünceleriniz‖ YayınlanmamıĢ yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi, Ġstanbul.

242