Projectweekpakket Mythologie
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
Projectweekpakket Mythologie © RIJKSMUSEUM VAN OUDHEDEN 2019 inhoudsopgave 3 Inleiding Mythologie 6 Introductie thema 8 Voorgestelde mythen 12 Activiteiten en opdrachten Scheppingsverhalen 16 Introductie thema 17 Voorgestelde mythen 19 Activiteiten en opdrachten Goden en godinnen 22 Introductie thema 25 Voorgestelde mythen 26 Activiteiten en opdrachten Metamorfosen 31 Introductie thema 32 Voorgestelde mythen 34 Activiteiten en opdrachten Helden en monsters 38 Introductie thema 40 Voorgestelde mythen 41 Activiteiten en opdrachten 46 Boeken, films en websites over mythologie 51 Bijlagen 2 © RIJKSMUSEUM VAN OUDHEDEN 2019 inleiding Projectweekpakket die probeerde te vliegen maar in zee stortte. Mythologie Zijn beeltenis siert nu de toegang van de voor- malige kamer voor faillissementsverklaringen in Voor u ligt het ‘Projectweekpakket Mythologie’ het paleis. Als je de personages uit de Griekse van het Rijksmuseum van Oudheden. Dit project mythologie in hun Romeinse jasje ook meere- is door het museum ontwikkeld als handvat bij kent wordt de lijst nog veel groter, aangezien de het organiseren van een projectweek met het Romeinen de Griekse goden en mythologische thema ‘mythologie’ op school. U vindt er achter- verhalen - met andere namen - hebben over- grondinformatie, ideeën voor lesactiviteiten en genomen. Leerlingen zullen dus na een project- afbeeldingen die u kunnen helpen bij het vorm- week over Griekse mythologie veel in hun geven van zo’n projectweek. U kunt een papieren omgeving terug gaan zien. De laatste reden om versie van het projectweekpakket aanvragen Griekse mythologie te kiezen is het enorme aan- via [email protected] of hier een digitale versie bod in kinderboeken over dit onderwerp. In het downloaden. project zal regelmatig naar deze boeken worden verwezen. Meer boeken vindt u bovendien in de Verhalen, wie houdt er niet van? Mensen vertel- literatuurlijst van dit projectweekpakket. len elkaar al eeuwenlang verhalen. Verhalen die ons iets vertellen over welke goden de wereld Bij het bekijken van dit project zal u misschien besturen, hoe de mens is ontstaan, of waarom opvallen dat twee van de meest bekende Griekse er seizoenen op aarde zijn. Dit projectweek- mythen, namelijk die over de Trojaanse oorlog pakket zal zich vooral richten op de mythologie en de held Odysseus, niet of nauwelijks een plek van de oude Grieken. De reden voor deze keuze hebben. De reden hiervoor is dat deze mythen is ten eerste dat er voor de Griekse mythologie zeer uitgebreid in het lesprogramma van veel veel bronnen beschikbaar zijn; de Grieken heb- middelbare scholen zijn verankerd. Dit pro- ben deze mythologie uitgebreid beschreven en ject laat leerlingen kennismaken met prachtige herschreven in hun literatuur. Daarom kennen mythen waarmee ze anders misschien niet in wij vandaag de dag nog zoveel van hun verhalen aanraking komen. en is de keuze voor dit project dus eindeloos. In dit pakket worden de Griekse namen van De tweede reden is dat de verhalen uit de mythologische personages gebruikt in de Griekse mythologie zo verankerd zijn in de Griekse spelling. U treft dus de naam Zeus aan westerse cultuur, dat we daar nog dagelijks en niet die van zijn Romeinse tegenhanger voorbeelden van tegenkomen. Denk bijvoorbeeld Jupiter en ziet zijn vader gespeld staan als aan een computervirus dat ‘Trojaans Paard’ heet, Kronos en niet Cronus. In dit project wordt een lange tocht die we een ‘odyssee’ noemen, regelmatig verwezen naar hervertellingen van een vervoersapp die ‘Hermes’ heet, de voetbal- mythologische verhalen voor kinderen. De clubs Herakles en Ajax, sterrenbeelden als Orion meeste van deze boeken maken ook gebruik en de Grote en Kleine Beer en ga zo maar door. van de Griekse spelling. Ook belangrijke symbolische plekken als het Paleis op de Dam wemelen van de mythologische personages, van goden tot de ongelukkige Ikaros © RIJKSMUSEUM VAN OUDHEDEN 2019 3 Inhoud projectweekpakket Voor alle voorgestelde mythen en boeken geldt Het projectweekpakket is als volgt opgebouwd: dat het om suggesties gaat: u bent uiteraard vrij om daarin andere keuzes te maken. In alle geval- Inleiding len is het wenselijk dat de docent de verhalen van tevoren zelf leest om te bepalen welke er Vijf thema’s: geschikt zijn voor de groep. Mythologische Mythologie, Scheppingsverhalen, `verhalen willen namelijk nog weleens gruwe- Goden en godinnen, Metamorfosen, lijkheden bevatten en de docent kan het best Helden en monsters inschatten wat voor een bepaalde klas wel en wat niet kan. Het inhuren van een professionele Per thema: verteller behoort uiteraard ook tot de mogelijk- Introductie thema heden. Verhalenvertellers die zich bezighouden Voorgestelde mythen met de Griekse mythologie zijn bijvoorbeeld Activiteiten per leerjaar Lucas Knitel, Paul Groos en Desirée van Keulen. Literatuurlijst Bij dit pakket hoort een PowerPoint met afbeel- Suggesties voor planning dingen die u kunt gebruiken als aanvullend van een projectweek materiaal bij het voorlezen of vertellen van een mythologie mythe. Sommige afbeeldingen zijn noodzakelijk voor een specifieke activiteit, waar in de notities onder de dia naar wordt verwezen. Dit projectweekpakket bevat vijf thema’s. U kunt zelf bepalen hoeveel tijd u aan het project In dit project staan mythen centraal. De activi- besteedt en of u een bezoek wilt brengen aan teiten hebben in sommige gevallen te maken het Rijksmuseum van Oudheden. Per thema kunt mythologie in het algemeen, maar vaker nog u in ieder geval een dagdeel met de voorgestel- met een specifieke mythe. Onder ‘Voorgestelde de activiteiten vullen. Het is ook mogelijk om mythen’ vindt u telkens verwijzingen naar één binnen een bepaald leerjaar voor verschillende of meerdere boeken waarin u de betreffende activiteiten te kiezen en zo te differentiëren. mythe kunt vinden. U kunt ervoor kiezen om de Ook binnen de verschillende activiteiten worden mythen voor te lezen, om ze zelf te vertellen, of soms meerdere keuzemogelijkheden aangereikt om een combinatie van beide vormen te han- die u kunnen helpen bij het differentiëren binnen teren. Waardevolle tips voor het vertellen van de groep. een mythe vindt u in het boekje ‘Mythen voor de klas. 20 verteltips voor classici’, geschreven Achter iedere activiteit vindt u de nummers door classicus en verhalenverteller Paul Groos. van de kerndoelen (tule.slo.nl) waar deze bij Dit boekje is, in tegenstelling tot wat de titel doet aansluit, gevolgd door de 21e eeuwse vaardig- vermoeden, geschikt voor ieder die zich de kunst heden (curriculumvandetoekomst.slo.nl/ en het plezier van het vertellen van verhalen aan 21e-eeuwse-vaardigheden) die bij de activiteit leerlingen eigen wil maken. aan bod komen. Aangezien kerndoelen 52 4 © RIJKSMUSEUM VAN OUDHEDEN 2019 (‘De leerlingen leren over kenmerkende aspecten Het is voor het museum zeer waardevol om te van de volgende tijdvakken: jagers en boeren; weten wat scholen met dit materiaal hebben Grieken en Romeinen; monniken en ridders; ste- gedaan en wat de ervaringen daarmee zijn. den en staten; ontdekkers en hervormers; regen- Stuur uw ervaringen, foto’s en opmerkingen ten en vorsten; pruiken en revoluties; burgers en naar [email protected]. stoommachines; wereldoorlogen en holocaust; televisie en computer.’) en 56 (‘Leerlingen ver- werven enige kennis over en krijgen waardering voor aspecten van cultureel erfgoed’) van toe- passing zijn op alle activiteiten van het project, worden deze nummers niet bij de afzonderlijke activiteiten vermeld. Dit projectweekpakket biedt voor alle leerjaren meerdere activiteiten die aansluiten bij onder- zoekend en ontdekkend leren. De verwondering van de leerlingen wordt gewekt door een mythe voor te lezen, waarna leerlingen zich bezighou- den met een onderzoeksvraag en door mid- del van experimenten nieuwe kennis opdoen. Eventueel kunt u de activiteiten zelf uitbreiden binnen het proces van onderzoekend en ontdek- kend leren. Een project gaat nog meer leven met een bezoek aan een museum waar voorwerpen te zien zijn (over thema’s) die tijdens het project zijn behan- deld. Het RMO heeft voor de bovenbouw ver- schillende museumlessen waarin de mythologie van de oude Grieken en Romeinen terugkomt. Kijk hier voor het actuele aanbod. Ter afsluiting van het project is bij het laatste the- ma een activiteit opgenomen waarin leerlingen een mindmap maken. Voor een eventuele groot- sere afsluiting van het project in de vorm van een open middag of avond kunt u bijvoorbeeld de geknutselde voorwerpen tentoonstellen, de quiz ‘Welke god of godin ben jij?’ door de bezoekers laten maken en het toneelstuk over koning Midas opvoeren in het zelfgebouwde decor. © RIJKSMUSEUM VAN OUDHEDEN 2019 5 Mythologie Introductie thema Het woord mythe komt van het Griekse woord geïnspireerd zijn op de uitbarsting van de vul- mythos (μῦθος), dat ‘verhaal’ betekent. Mythen kaan op het Griekse eiland Thera en de daarop- zijn traditionele, vaak onlogische verhalen over volgende vloedgolf. bovenmenselijke wezens in een niet-historische tijd, die door de gemeenschap als heilig worden Wetenschappers hebben zich beziggehouden beschouwd en fundamenteel zijn voor hun iden- met de vraag waarom mensen mythologische titeit en cultuur. Mythologieën weerspiegelen de verhalen vertellen en onderscheiden drie func- gebruiken en geloven van de cultuur waar ze uit ties. De eerste functie van mythen is het bieden voortkomen. Vanwege de fantasievolle verklarin- van een verklaring voor natuurverschijnselen. gen die mythen bieden voor het bestaan van ver- Zo verklaart de mythe van Hades en Persephone schillende natuurverschijnselen