Groclin Dyskobolia Ostrovia Ostrów Grodzisk Wlkp. Pogoñ Prabuty www.nigdywiecej.org T T ur T ur T urek urek Sunderland AFC Shalke 04 Gelsenkirchen ce IS na S 4 nr N 1 z 2 ³ ( 5 ( 0 0 1 8 % /2 -9 V 0 1

0 A

5 5 T) 0

) WYKOPMY RASIZM ZE STADIONÓW l WYKOPMY RASIZM ZE STADIONÓW WITAMY

Wiele czasu minê³o od poprzedniego numeru tego pi- sma. Có¿, nie da siê ukryæ, ¿e gdy podejmowaliœmy decy- zjê o jego powstaniu nawet nie przypuszczaliœmy do jakich rozmiarów rozroœnie siê kampania „Wykopmy Rasizm ze Stadionów” i z jak¹ iloœci¹ pracy wi¹zaæ siê bêdzie jej pro- wadzenie. „STADION” numer 2 musia³ niestety trochê po- czekaæ. Ale ju¿ jest i mo¿emy obiecaæ, ¿e kolejne jego edy- cje nie ka¿¹ czekaæ na siebie a¿ tak d³ugo. Poprzedni numer „STADIONU” ukazywa³ siê w sytuacji, „STADION” gdy krajowe stadiony zdominowane by³y przez rasizm, szo- niekomercyjne antyrasistowskie winizm i neofaszyzm, a wiêkszoœæ kibiców, zawodnicy, dzia- pismo sportowe ³acze i dziennikarze sportowi kwestionowali samo istnie- redakcja w sk³adzie: nie tych zjawisk. MARCIN KORNAK (red. nacz.) JACEK PURSKI (zastêpca red. nacz.) Rzeczywistoœæ stadionowa w sezonie 2004/2005 wspó³praca: wygl¹da ju¿ mocno inaczej. Sportowcy polscy popieraj¹ i JACEK ZINKIEWICZ anga¿uj¹ siê w inicjatywy antyrasistowskie. Dzia³acze mniej £UKASZ WOJDY£A lub bardziej gorliwie, ale jednak, zaczynaj¹ podejmowaæ MICHA£ MICHALSKI dzia³ania uderzaj¹ce w oko³osportowy szowinizm. S¹ do redakcja techniczna nich notabene zobligowani przez zarz¹dzenia coraz licz- i sk³ad komputerowy: niejszych zwi¹zków sportowych (np. PZPN, UEFA i FIFA). MICHA£ SZWEDA Dziennikarze piêtnuj¹ rasizm i ksenofobiczn¹ agresjê to- korekta: warzysz¹c¹ boiskowym zmaganiom. Nade wszystko zaœ EWA SZWEDA sami kibice sprzeciwiaj¹ siê coraz czêœciej terroryzowa- Redakcja „STADIONU” Kampania niu sportowych aren przez skrajnie prawicowych fanaty- „Wykopmy Rasizm ze Stadionów” ków i bojówkarzy. i Stowarzyszenie „NIGDY WIÊCEJ” Bylibyœmy fa³szywie skromni, gdybyœmy zmiany tego PO Box 6 stanu rzeczy nie przypisali w du¿ej czêœci naszej wielolet- 03-700 Warszawa 4 niej, formalnie od 1996, ciê¿kiej pracy w ramach kampa- tel. 0601 36 08 35 [email protected] nii „Wykopmy Rasizm ze Stadionów”. www.nigdywiecej.org MARCIN KORNAK Zastrzegamy sobie prawo do dokonywania skrótów SPIS TREŒCI publikowanych tekstów. Listy ...... 1 Redakcja nie musi podzielaæ BIG CYC wykopuje rasizm ...... 2 wszystkich pogl¹dów Tydzieñ Akcji FARE w Pile ...... 3 wyra¿onych w piœmie. Podpisy pod petycj¹ do prezesa PZPN ...... 4 wydawca: „Wykopmy Rasizm ze Stadionów” w Toruniu ...... 5 Stowarzyszenie „NIGDY WIÊCEJ” Lubelscy kibice przeciwko faszyzmowi ...... 7 ISSN 1508-9150 Kibice Dyskobolii Groclin – si³a prowincji ...... 8 numer wydano z poparciem: Tur Turek – stadion wolny od szowinizmu ...... 10 FOOTBALL AGAINST Ostrovia Ostrów Wlkp. – zero polityki ...... 14 RACISM IN EUROPE Pogoñ Prabuty – antyrasistowskie sanatorium ...... 16 druk: Drukarnia „Poligraf” Chodzie¿ Monitoring przejawów rasizmu i szowinizmu na polskich stadionach pi³karskich ...... 18 nak³ad: 1000 egz. Racism and Cheauvinism at polish football stadiums ...... 29 Schalke 04 przeciwko rasizmowi ...... 40 NPD, republikanie i neonaziœci niemile widziani ...... 42 Sunderland AFC – brytyjskie doœwiadczenia w oczach jankesa ...... 42 Fotogaleria ...... 44 WYKOPMY RASIZM ZE STADIONÓW l WYKOPMY RASIZM ZE STADIONÓW listy ¯yczê Wam du¿o wytrwa³oœci i sukcesów w walce o now¹ kulturê kibicowania i nowy listy wizerunek kibica. Proszê o przes³anie in- formacji o Stowarzyszeniu „NIGDY WIÊ- * listy CEJ”. Z powa¿aniem, Stowarzyszenie STANIS£AW SAMBORSKI „NIGDY WIÊCEJ” Jakiœ czas temu, gdy przeczyta³em w ru- * * * bryce „Listy”, w „Pi³ce No¿nej” artyku³ „Wy- Czeœæ! kopmy rasizm”, przysz³o mi na myœl, ¿e jest Piszê do Was, po- to równie¿ akcja dla mnie i ¿e identyfikujê niewa¿ przeczyta³em siê z zamierzeniami Stowarzyszenia. list o Waszej kampa- Kibicem jestem od 25 lat, kiedy to zacz¹- nii „Wykopmy Ra- ³em odwiedzaæ stadiony I-ligowe i nie tylko. sizm ze Stadionów”, Frekwencja by³a wówczas kilkakrotnie wy- który zosta³ zamiesz- ¿sza ni¿ obecnie. Zachowanie kibiców na czony w tygodniku trybunach tak¿e inne, du¿o mniej by³o nie- „Pi³ka No¿na”. Uwa- nawiœci, fanatyzmu i przemocy. ¿am, ¿e trafiliœcie w Ostatnie lata dla mnie to g³ównie mecze dziesi¹tkê!!! w Czêstochowie, szczególnie w pierw- Jestem kibicem „Jagi” czyli Jagiellonii szych latach po awansie do I ligi by³ to bez- Bia³ystok, na której mecze chodzê od 8 lat pieczny stadion w dzielnicy Raków i mo- oraz reprezentacji Polski. Gdy mój ulubio- g³em jeŸdziæ tam wraz z synami, lecz po- ny klub prze¿ywa³ swoje „z³ote lata” trybu- tem stawa³o siê to coraz bardziej ryzykow- ny by³y zawsze pe³ne. Potem przychodzi³o ne ze wzglêdu na nasilaj¹ce siê zamieszki ju¿ znacznie mniej kibiców, ale klub kibica, – tak kibiców miejscowych, jak i przyjezd- czyli popularni „szalikowcy”, nie opuszczali nych, choæ ci byli odgrodzeni na specjal- ¿adnych spotkañ zespo³u. Niestety, Jagiel- nej trybunie dla goœci. lonia spada³a coraz ni¿ej i ni¿ej, a kibiców Stadion Ruchu w Chorzowie przy ul. Ci- by³o coraz mniej i mniej. chej wydawa³ siê stadionem bezpiecznym, W tym sezonie „Jaga” jest wiceliderem choæ przez d³ugi czas kibice od p³yty bo- III ligi grupy mazowieckiej i byæ mo¿e powró- iska nie byli odgrodzeni, bo ma³y p³otek ci do grona drugoligowców. Na mecze przy- okalaj¹cy murawê s³u¿y³ raczej do za- chodzi po 3 tysi¹ce kibiców, a wiêc wiêcej mieszczania na nim reklam. Ruch – Gór- ni¿ na niektóre spotkania w I lidze!!! Nieste- nik Zabrze, w bodaj 1979 roku, kiedy to ty, „szalikowcy” zmienili siê w tym czasie zabra³em ze sob¹ nastoletniego syna sio- bardzo. Wœród nich dosz³y do g³osu grupy stry, uœwiadomi³ mi jednak, ¿e niebezpiecz- o pogl¹dach neofaszystowskich. Dziœ na nie mo¿e byæ tak¿e na dworcu Chorzów- meczu „Jagi” okrzyki Heil Hitler i czarna Batory i nie tylko. W Zabrzu 10 lat póŸ- œwinia kierowane pod adresem czarnoskó- niej te¿ by³o mo¿na ogl¹daæ mecz Górnik rych pi³karzy dru¿yny przeciwnej s¹ codzien- – Ruch z zamieszkami na stadionie i poza noœci¹. Wielu oddanych kibiców nie zasia- nim. da ju¿ razem z nimi, lecz po drugiej stronie Mam zamiar w bie¿¹cym roku wybraæ siê trybun, gdzie jest po prostu bezpieczniej. z synem, a mo¿e i obydwoma moimi syna- Mam nadziejê, ¿e ta akcja zmieni sposób mi, do Chorzowa na mecz przy oœwietleniu kibicowania na polskich stadionach. elektrycznym, ale mam obawy, czy taka wy- (imiê i nazwisko prawa nie jest zbyt du¿ym ryzykiem. do wiadomoœci redakcji) STADION # 2 l 2004/2005 WYKOPMY RASIZM ZE STADIONÓW l WYKOPMY RASIZM ZE STADIONÓW BIG CYC wykopuje rasizm

MARCIN KORNAK

marca we Wroc³awiu studenci tam- jasna, sam Big 16 tejszej filmówki nakrêcili nowy tele- Cyc. P³yta ta jest dysk zespo³u Big Cyc. Jest on filmow¹ ilustra- jeszcze dostêpna cj¹ do piosenki „Jeden za wszystkich, wszy- w dziale „Sklepik” scy za jednego”, pochodz¹cej z ostatniej wy- na stronie inter- danej p³yty grupy pod tytu³em „Zmieñ z nami netowej Stowarzy- p³eæ”. Piosenka ta to swoisty protest Big Cyca szenia „NIGDY przeciwko rasizmowi i narastaj¹cej na stadio- WIÊCEJ”: nach sportowych agresji. Zdjêcia do teledy- www.nigdywie- sku powsta³y w opuszczonej fabryce, a jedy- cej.org. n¹ ofiar¹ poczynañ krewkich, bigcycowych ki- Wszyscy po- biców by³ telewizor, rozwalony przez Skibê na wy¿si wykonaw- tysi¹c kawa³ków. cy, z wyj¹tkiem Teledysk ten jest równie¿ wk³adem zespo- Bielizny, która odnowi³a sw¹ dzia³alnoœæ do- ³u w kampaniê „Wykopmy Rasizm ze Stadio- piero w 2004 roku, aktywnie wsparli rów- nów”, prowadzon¹ od 1996 roku przez Sto- nie¿ inn¹ kampaniê „NIGDY WIÊCEJ” – „Mu- warzyszenie „NIGDY WIÊCEJ”. Ju¿ od kwiet- zyka Przeciwko Rasizmowi”. Na swoich wy- nia mo¿na ogl¹daæ go w programach muzycz- dawnictwach zamieœcili charakterystyczne nych polskich stacji telewizyjnych oraz w Inter- logo bêd¹ce znakiem rozpoznawczym tej necie. kampanii, albo jej has³o przewodnie, zawar- Muzycy Big Cyca wspó³tworz¹ swoisty ko- te w nazwie kampanii. lektyw, który bardzo aktywnie dzia³a jeszcze pod Big Cyc ma na swoim koncie 14 p³yt, któ- czterema innymi szyldami, jako Czarno-Czar- re sprzeda³y siê w ³¹cznym nak³adzie ponad ni, Bielizna, Doktor Granat i Skiba Solo. Pierw- 2 milionów egzemplarzy. W czerwcu 2004 szy z tych zespo³ów bardzo konkretnie wspar³ roku nak³adem Universal Music Poland uka- ju¿ kampaniê „WRS” wczeœniej, umieszczaj¹c za³a siê sk³adanka najwiêkszych przebojów ze- swoj¹ rewelacyjn¹ piosenkê „Ostatni mecz” na spo³u pt. „Big Cyc – Bombowe hity, The Gre- kompilacyjnym albumie „Wykopmy Rasizm ze atest Hits 1988-2004”. Album, oprócz utwo- Stadionów”. P³yta rów doskonale ta zawiera an- znanych, zawiera tyrasistowskie tak¿e dwie nowe utwory poœwiêco- piosenki – „Z³oty ne futbolowi. Wy- warkocz” poœwiê- dana zosta³a con¹ pos³ance w kwietniu 2002 Renacie Beger roku przez szcze- oraz „Nienawidzê ciñsk¹ wytwórniê szefa” – dedyko- „Jimmy Jazz Re- wan¹ kierownic- cords”. Na tej sa- twu sieci sklepów mej p³ycie swój spo¿ywczych Bie- utwór „Marian dronka. Oficjalna – wierny kibic” za- strona zespo³u: war³ tak¿e, rzecz www.bigcyc.pl. STADION # 2 l 2004/2005 WYKOPMY RASIZM ZE STADIONÓW l WYKOPMY RASIZM ZE STADIONÓW Tydzieñ Akcji Football Against Racism in Europe w Pile

dniach 19 i 20 paŸdziernika w mie- Wiceprezydent Miasta Pi³y oraz przedsta- W œcie Pi³a odby³y siê obchody Tygod- wiciele Spó³dzielni Mieszkaniowej. Zamalowy- nia Akcji FARE sezonu 2002/03 po³¹czone wanie spotka³o siê z du¿ym poparciem star- akcj¹ z Dni Tolerancji w Pile. Wydarzenie to szym wiekiem ludzi, których bardzo bulwer- zorganizowane zosta³o przez Grupê Anty- sowa³y swastyki i wulgarne faszystowskie Nazistowsk¹ z Pi³y oraz Bibliotekê Publiczn¹. napisy. Usuniêto kilkadziesi¹t takich napisów Patronat nad obchodami obj¹³ Prezydent Mia- w centrum miasta. sta Pi³y. Nastêpnie odby³ siê czwartoligowy mecz Akcja skierowana by³a nie tylko do m³o- pomiêdzy MKP 1999 Pi³a a Huraganem dzie¿y alternatywnej, ale równie¿ do ludzi, Pobiedziska pod has³em: „Wykopmy Rasizm którzy z problemem rasizmu nie spotykaj¹ siê ze Stadionów”. Podczas meczu zbierane by³y codziennie, nie dostrzegaj¹ go lub zauwa¿yæ podpisy pod petycj¹ do Prezesa PZPN-u o zde- nie chc¹. Niestety problem tan ci¹gle istnieje, cydowane przeciwdzia³anie rasizmowi na a miejscem odradzania siê rasizmu sta³y siê polskich stadionach. Rozdawano ulotki, folde- od jakiegoœ czasu areny ry FARE oraz plakaty sportowe. Jest to g³ów- Stowarzyszenia „NIG- ny powód, dla którego DY WIÊCEJ”. Na mecz zorganizowano akcjê przysz³a kilkunastooso- w tym mieœcie, w któ- bowa grupa nazistow- rym istniej¹ kluby spor- skich skinów próbuj¹ca towe. Jest to klub eks- zak³óciæ nasze dzia³a- traklasy ¿u¿lowej Polo- nia. S³u¿by porz¹dkowe nia Pi³a, pierwszoligo- oraz policja powstrzy- wa siatkówka – damska ma³y agresywnych ra- dru¿yna Nafta-Gaz Pi³a sistów wyrzucaj¹c ich oraz mêski Joker Pi³a. ze stadionu. Nazi-skini Na szczêœcie na me- Pierwszy z prawej (na le¿¹co) ówczesny prezydent Pi³y próbowali równie¿ czach tych brak jest ekscesów rasistowskich. wczeœniej zaatakowaæ osoby zamalowuj¹ce Rasistowskie i nazistowskie wyzwiska i has³a napisy, jednak odstraszy³a ich obecnoœæ w³adz mo¿na jednak us³yszeæ podczas ligowych me- miasta oraz du¿ej liczby patroli policyjnych. czów pi³karskiej IV-ligowej dru¿yny MKP 1999 Mecz odby³ siê wiêc bez ¿adnych wiêkszych Pi³a. W³aœnie ligowy mecz tej dru¿yny by³ jed- ekscesów, a pó³tysiêczna publicznoœæ ob- nym z punktów programu naszej akcji. serwowa³a dobre zawody zakoñczone zwy- 19 paŸdziernika obchody Tygodnia Akcji ciêstwem gospodarzy 1:0. FARE rozpoczê³a w samo po³udnie akcja za- Tego samego dnia wieczorem odby³ siê malowywania napisów o treœci rasistowskiej, drugi mecz pomiêdzy dru¿yn¹ Przyjació³ MKP antysemickiej i nazistowskiej ze œcian pilskich a VIP-ami miasta Pi³a. W rywalizacji wziê³o budynków. Napisy te w czêœci epatowa³y nie- udzia³ m.in. wielu dzia³aczy sportowych, radni nawiœci¹ do obcokrajowców, tak¿e do tych miasta, przedstawiciele mediów a nawet graj¹cych w Polskich klubach sportowych, Stra¿y Po¿arnej. Nie zabrak³o równie¿ przed- oraz niechêci¹ do innych klubów pi³karskich. stawicieli pilskiego i warszawskiego oddzia³u W akcji oprócz m³odzie¿y pilskiej wziêli udzia³ Grupy Anty-Nazistowskiej (GAN) oraz war- STADION # 2 l 2004/2005 WYKOPMY RASIZM ZE STADIONÓW l WYKOPMY RASIZM ZE STADIONÓW

szawskiego „NIGDY WIÊCEJ”. Po meczu odby- kampanii. Koncert zakoñczy³ siê w nocy na- ³y siê przemówienia prezydenta Miasta Pi³y stêpnego dnia koñcz¹c paŸdziernikowe dzia- oraz organizatorów meczu. ³ania pilskiego GAN-u. Nastêpnego dnia odby³ siê koncert pod Obchody Tygodnia Akcji FARE oraz Dni Tol- has³em „Wykopmy Rasizm ze Stadionów” koñ- erancji by³y, choæ nie pierwszymi, ale jak doty- cz¹cy jesienny Tydzieñ Akcji FARE oraz Dni chczas najwiêkszymi dzia³ania antyrasistowski- Tolerancji w Pile. Oprócz pilskiego GAN-u jed- mi w Pile. Ca³a akcja znalaz³a du¿e poparcie nym z g³ównych organizatorów by³ zespó³ i zainteresowanie w³adz miasta, policji, dzia- Kulturka, który, niestety nie móg³ wyst¹piæ. ³aczy sportowych, prasy, radia i telewizji miej- Zagra³y za to: ¯ó³te Sznurówki, Inri i Alians scowej oraz wielkopolskiej, które ca³y czas na z Pi³y oraz Akurat z Bielska-Bia³ej. W czasie bie¿¹co informowa³y o akcji. Równie¿ w por- koncertu na stoisku przygotowanym m.in. talach internetowych, takich jak Independent, przez warszawski GAN zbierano podpisy pod znalaz³o siê du¿o informacji o dzia³aniach pil- petycj¹ do PZPN-u, rozdawano ulotki, plakaty, skiego GAN-u. Wsparcia udzieli³a równie¿ ogól- sprzedawano prasê antyrasistowsk¹. Poza noeuropejska organizacja Football Against Ra- tym przedstawiciel „NIGDY WIÊCEJ”, Jacek cism in Europe, dziêki czemu uda³o siê wydaæ Purski z Warszawy, opowiedzia³ o kampanii okolicznoœciowe ulotki. „Wykopmy Rasizm ze Stadionów”, o jej suk- LESZEK NARANOWICZ – GAN Pi³a cesach i dalszych planach. Po przemówieniu Kontakt: tel. +48 609 549 967 ponad pó³tysiêczna publika skandowa³a has³o e-mail: [email protected] 17.262 podpisów pod petycj¹ do prezesa PZPN

„93 szko³y zebra³y 17.262 podpisów pod pe- no 17.262 podpisów, a uczniowie jednej ze szkó³ tycj¹ Stowarzyszenia „NIGDY WIÊCEJ” w odpowie- – Gimnazjum nr 25 w Warszawie – zebrali ponad dzi na apel Polskiej Akcji Humaniarnej. Podpisy ze- 6 tysiêcy podpisów. ( )” brane w ramach akcji „Wykoipmy Rasizm ze Sta- dionów” zostan¹ przekazane prezesowi Polskiego * * * Zwi¹zku Pi³ki No¿nej. Tekst petycji znajduje siê na „W naszej szkole zbiórka podpisów poprzedzo- stronie internetowej „NIGDY WIÊCEJ”. Do szkó³ w na by³a realizacj¹ scenariusza zajêæ „Rasizm – pro- ca³ej Polsce wys³ane zosta³y specjalne formularze, blem codzienny”. Lekcje z tej tematyki odby³y siê na których uczniowie zbierali podpisy osób chc¹- we wszystkich klasach – 720 uczniów. Ponadto cych zaprotestowaæ przeciw wybrykom rasistow- wczeœniej odby³ siê konkurs na plakat o tej tematy- skim. M³odzie¿ wykaza³a akcj¹ bardzo du¿e zainte- ce. Plakaty z tego konkursu sta³y siê dekoracj¹ holu resowanie. Wziê³y w niej udzia³ 93 szko³y, z ca³ej szko³y. Wywieszone by³y równie¿ materia³y z Wa- Polski. Pod petycj¹, która zostanie przekazana na szej strony Internetu na temat wypadków na sta- rêce prezesa PZPN Micha³a Listkiewicza, zebra- dionach. W dniu zbierania podpisów odby³ siê mecz pi³- karski nauczyciele – uczniowie. Uczniowie klas trze- cich przygotowali fan-kluby dru¿yn pi³karskich. Ko- lorowe transparenty, has³a i stroje – wszystko z poszanowaniem godnoœci dru¿yny z przeciwnej bramki. Rada Rodziców ufundowa³a 100 z³otych dla klasy, której kibice najlepiej zaprezentowali siê na trybunach. Wygra³a klas 3b. Uczniowie prze- kazali nagrodê dla chorego kolegi (rak koœci) Humanitaryzm, to jedno z za³o¿eñ naszego pro- Dzieci ze szkó³ najaktywniejszych w zbiórce podpisów otrzyma³y atrak- gramu wychowawczego. ( )” cyjne nagrody w przerwie meczu reprezentacji Polski i Estonii. Warsza- Przedruk za internetowym pismem Polskiej Ak- wa, maj 2002 cji Humanitarnej „Pomagamy”, 4 lipca 2002 r. STADION # 2 l 2004/2005 WYKOPMY RASIZM ZE STADIONÓW l WYKOPMY RASIZM ZE STADIONÓW „Wykopmy Rasizm ze Stadionów” w Toruniu

towarzyszenie „Kolektyw Autonomistów” Pamiêtny by³ tur- S powsta³o w Toruniu w 1995 roku. Oprócz niej w 2001 r. Udzia³ dzia³añ ekologicznych i wolnoœciowych zaanga- w nim wziê³y dru¿yny: ¿owane jest tak¿e w kampaniê „Wykopmy Ra- w grupie „A” KOPF So- sizm ze Stadionów”. W 1999 roku czêœæ osób chaczew – czyli Kibice zwi¹zanych ze Stowarzyszeniem za³o¿y³a Pol- Orkanu Przeciwko Fa- ski Fan-Club FC St. Pauli (dru¿yna pi³karska szyzmowi, Torpeda z Hamburga maj¹ca w swych szeregach wy- Punx Suwa³ki, Arizona ³¹cznie antyrasistowskich kibiców). Fan-Club Sierpc oraz dwie eki- py z Torunia, Pilon i CKN „1984” – za³oga zwi¹zana z Centrum Kultury Niezale¿nej „1984”, dzia³aj¹cym w To- runiu. W grupie „B” gra³y dru¿yny: FC Roz- brat – czyli squatersi z Poznania, FC Esperal i Byd Boys z Bydgoszczy, Atlas Inowroc³aw oraz Pogrom Golubianka – ekipa z Golubia-Do- brzynia. W finale na boisku twarz¹ w twarz wydawa³ miêdzy innymi zine’a „Œw. Pawe³ek” stanê³y dru¿yny FC Esperal Bydgoszcz i Pilon traktuj¹cego o problemie rasizmu na stadio- Toruñ. Derby Pomorza przyci¹gnê³y uwagê nach. Ukaza³y siê trzy numery. wszystkich wytrwa³ych kibiców, którzy licznie Obecnie, mimo i¿ Fan-Club formalnie nie zgromadzili siê, aby dopingowaæ swoich pu- istnieje, nadal prowadzona jest w Toruniu pili. Po dramatycznym i emocjonuj¹cym spo- dzia³alnoœæ antyrasistowska powi¹zana tkaniu obfituj¹cym w zagrania godne brazylij- z problemem rasizmu na polskich stadio- skich gwiazd futbolu, zwyciêzcami okazali siê nach. Stowarzyszenie „Kolektyw Autonomi- zawodnicy Pilona, pokonuj¹c rywali 3:2. Po stów” organizuje coroczny turniej pi³karski rozdaniu nagród w klubie „Pilon” odby³ siê kon- „Gramy w pi³kê nawet w deszcz”, odbywa- cert pod has³em „Muzyka Przeciwko Rasizmo- j¹cy siê zawsze na pocz¹t- ku wakacji. Odby³y siê do- t¹d piêæ edycji tej imprezy. W turnieju uczestnicz¹ an- tyrasistowskie ekipy pi³kar- skie z ca³ej Polski. Jego ce- lem jest stworzenie prze- ciwwagi do agresywnych za- chowañ czêœci kibiców pi³- karskich w naszym kraju. Ponadto celem poœrednim jest integracja oraz odœwie- ¿enie kontaktów pomiêdzy œrodowiskiem wolnoœcio- wym i antyrasistowskim. STADION # 2 l 2004/2005 WYKOPMY RASIZM ZE STADIONÓW l WYKOPMY RASIZM ZE STADIONÓW

cych o problemie rasizmu na polskich stadionach. Nasza akcja odbi³a siê sze- rokim echem w mediach. Pisa³y o niej: „Gazeta Wy- borcza”, „Dziennik Polski”, „Agora”, „Pi³ka No¿na”, „Przegl¹d”. Potem by³a ko- lejna edycja turnieju, w 2004 roku, a w pla- nach mamy kolejne dzia- ³ania, zwi¹zane z dzia³alno- œci¹ antyrasistowsk¹ na arenach sportowych. MICHU wi”, na którym zagra³y zespo³y Klon, Bia³a Go- r¹czka, Egzema oraz Dziurawe Futerko. Kon- KONTAKT: cert trwa³ do póŸnych godzin wieczornych, Stowarzyszenie a po nim Disco Party w klimatach lat siedem- „Kolektyw Autonomistów” dziesi¹tych trwaj¹ce do bia³ego rana. PO Box 13, 87-116 Toruñ 17 Kolektyw zaanga¿owa³ siê tak¿e w obcho- tel. 0603 248 845 dy Tygodnia Akcji Football Against Racism in [email protected] Europe, na przyk³ad w 2003. Wydrukowaliœmy [email protected] i rozprowadziliœmy kilkaset plakatów traktuj¹-

STADION # 2 l 2004/2005 WYKOPMY RASIZM ZE STADIONÓW l WYKOPMY RASIZM ZE STADIONÓW Lubelscy kibice przeciw faszyzmowi

iasto Lublin nie nale¿y do sportowych Jedynym M potentatów w naszym kraju. Jednak jak do tej po- jak chyba wszêdzie mamy do czynienia z chu- ry osi¹gniê- ligañskimi ekscesami na arenach sporto- ciem by³o za- wych. Pod tym wzglêdem najbardziej aktyw- mieszczenie ni s¹ pi³karscy pseudokibice RKS Motor w zinie „Hide Lublin, wœród których jest tez niestety wielu and seek” nr 2 ulotki poœwiêconej walce z ra- zdeklarowanych neofaszystów. Na murach sizmem na lubelskich arenach sportowych. pojawiaj¹ siê napisy oraz symbole rasistow- Ale nie poddajemy siê i mimo naszej nie naj- skie w bezpoœrednim s¹siedztwie nazwy tego wiêkszej jak dot¹d liczebnoœci myœlimy o kolej- klubu, a na ich meczach nagminnie obecne nych akcjach. Pewne nadzieje mo¿na chyba s¹ flagi z rasistowsk¹ symbolik¹. Wiêkszoœæ wi¹zaæ ze œwie¿¹ karier¹ pierwszoligow¹ klu- nazi-skinów z naszego miasta identyfikuje siê bu Górnik z pobliskiej £êcznej, choæ i wœród z kibicami Motoru. Czêsto dochodzi do pro- kibiców tego klubu jest grupa eksponuj¹ca na wokowanych przez nich awantur. Jedyn¹, meczach flagê z rasistowsk¹ symbolik¹, a kon- poza Motorem, zorganizowan¹ grup¹ kibi- kretnie krzy¿em celtyckim. ców s¹ fani MKS Montex. Tam sytuacja wy- £UKASZ i KUBA gl¹da zupe³nie inaczej. Podczas R

imprez sportowych nie docho- ys. P dzi do incydentów.

W Lublinie nie jest prowa- A£A dzona obecnie ¿adna akcja przeciwdzia³aj¹ca faszystow- skim odchy³om wœród kibiców. Próby takie s¹ jednak ci¹gle po- dejmowane. Chcieliœmy na po- cz¹tek za pomoc¹ klubów roz- prowadzaæ ulotki o treœci anty- faszystowskiej. Pomys³ nie zo- sta³ niestety zaakceptowany przez w³adze klubów. W Lubli- niance powiedziano wprost, ¿e obawiaj¹ siê reakcji kibiców Mo- toru. W³adze Montexu by³y za- interesowany dodawaniem do biletów tylko takich ulotek, któ- re zapewni³yby korzyœci finanso- we (sic!). AZS by³ najbardziej za- interesowany, jednak postawi³ warunek ¿e znajd¹ siê jeszcze dwa inne kluby, które do akcji przyst¹pi¹. STADION # 2 l 2004/2005 WYKOPMY RASIZM ZE STADIONÓW l WYKOPMY RASIZM ZE STADIONÓW Kibice Dyskobolii Groclin – si³a prowincji

istoria kibicowania grodziskiej Dyskobo- szczêœcie, rozgrywek H lii ginie w mrokach dziejów. Z opowiadañ w klasie okrêgowej i najstarszych grodziszczan dowiedzieæ siê wyjazdów po piêknych mo¿na o spektakularnych wyjazdach kibiców polskich bezdro¿ach. na przyczepach ciê¿arówek, autobusami oraz Dla nich mecze z ligo- banami. Ju¿ wówczas podobno dochodzi³o do w¹ czo³ówk¹ to chleb powszedni, a szeroko pojête kibicowanie to norma. Niew¹tpliwie ogromn¹ pracê na tym polu wykona³y grupy takie jak M³odzie¿owcy, miejscowi liderzy ru- chu „ultras”. Z czasem pojawi³y siê liczne flagi, race, balony. Zrobi³o siê na naszym stadionie kolo- rowo i sympatycznie. Norm¹ sta³y siê wypra- wy kibiców Dyskobolii na spotkania wyjazdo- we. Nawet w odleg³ych zak¹tkach kraju. Intensyfikacja wszelkich dzia³añ wzmog³a równie¿ poczynania „straszaków”, takich jak konfrontacji nie tylko na niwie sportowej, lecz Œwiñskie Ryje ze Œwiñskiego Sektora. Jest to mia³y one zdecydowanie ³agodniejszy prze- ekipa œciœle zwi¹zana z periodykiem pod tytu- bieg. Z t¹ tylko ró¿nic¹, ¿e najgroŸniejszym ³em „Cali Zieloni”. Ów powsta³ wiele lat temu ówczesnym „sprzêtem” by³a sztacheta. w formie przypominaj¹cej bibu³ê opozycyjn¹. Odk¹d Dyskobolia na sta³e zagoœci³a na Od 2003 roku znalaz³ swoje miejsce w Inter- centralnym szczeblu rozgrywek, rozpoczê³o necie (http://www.calizieloni.org) i tam prowa- siê równie¿ tworzenie nowoczesnej dzia³alno- dzi sw¹ dzia³alnoœæ, któr¹ mo¿na okreœliæ jako œci kibicowskej. Próby zorganizowania klubu rozrywkow¹. Choæ tak naprawdê zale¿y nam kibica podejmowano kilkakrot- na przekazywaniu pewnych nie, bez sukcesu. Jeszcze na g³êbszych treœci. Zdajemy so- pocz¹tku lat 90. wygl¹da³o to bie sprawê, ¿e w tak ma³ym bez³adnie, ale z czasem by³o œrodowisku, wystarczy kilka sil- coraz lepiej, wraz z lepszymi niejszych jednostek, by wy- wynikami naszej dru¿yny. wrzeæ znacz¹cy wp³yw na rze- Oprawa spotkañ do III ligi szê odbiorców, to znaczy kibi- w³¹cznie przypomina³a oglêd- ców. Z obawy przed jakoœci¹ nie mówi¹c weso³e spotkania, treœci, jakie mog¹ byæ przemy- bynajmniej nie anonimowych cane przy okazji kibicowania alkoholików. Wszystko zaczê- naszemu ukochanemu klubo- ³o mieæ rêce i nogi od momen- wi, staramy siê propagowaæ tu, kiedy zaktywizowa³y siê po- bliskie nam od zawsze warto- kolenia wzrastaj¹ce w duchu œci – tolerancjê, akceptacjê dla pierwszoligowej Dyskobolii i jej odmiennoœci oraz „zdrowy tryb wszechobecnoœci. Dzisiejsze ¿ycia”J. Zale¿y nam, aby gro- nastolatki nie pamiêtaj¹, na dziski stadion wolny by³ od szo- STADION # 2 l 2004/2005 WYKOPMY RASIZM ZE STADIONÓW l WYKOPMY RASIZM ZE STADIONÓW

winizmu, rasizmu i wszelkich „brunatnych” po- nowi wielki potencja³. Mamy zamiar odpowied- gl¹dów. Akcje, nazwijmy to informacyjno-edu- nio go zagospodarowaæ. kacyjne, daj¹ po¿¹dane efekty, szczególnie Celowo nie piszê o ¿adnych zadymach, wœród „ma³olatów”. Czasami spotykamy siê z bijatykach itp., bowiem nigdy ich wielu nie by³o, brakiem zrozumienia, ale wierzymy, ¿e perswa- a je¿eli jakieœ mia³y miejsce, to interesowa³y zj¹ mo¿na wiele zdzia³aæ. nas tyle, co zesz³oroczny œnieg. Kibice w Grodzisku s¹ bardzo nietypow¹ Przysz³oœæ widzimy w jasnych barwach. grup¹ z wielu powodów. Oczywista prowincjo- Bardzo wiele jest nadal do zrobienia, ale kibi- nalnoœæ wcale nam nie przeszkadza. Paradok- ce grodziscy s¹ zdecydowanie na wznosz¹- salnie ma ona swoje zalety. W którym bowiem cej fali. z wielkich miast jest podobny wskaŸnik kibi- UDO TLOMPKE ców na przeciêtnego mieszkañca? Jest jesz- cze inna, nadal rzadka w Polsce sprawa. Mia- * * * nowicie jest wœród nas bardzo du¿o kobiet Ma³y s³owniczek gwary wielkopolskiej: i dziewczyn, a te, jak wiadomo, ³agodz¹ oby- bana – poci¹g czaje. Równie¿ kindrów, we wszelkiej rozpiê- sztacheta – deska lub ko³ek z p³otu toœci wieku jest na naszych sektorach wielu. kinder – no, chyba ka¿dy wie, co to takiego Wp³ywa to jeszcze na jakoœæ dopingu, ale sta- (dzieciak) Humor wed³ug Jana Bartoszka

STADION # 2 l 2004/2005 WYKOPMY RASIZM ZE STADIONÓW l WYKOPMY RASIZM ZE STADIONÓW Tur Turek – stadion wolny od szowinizmu

urek to œredniej wielkoœci miejscowoœæ T w centralnej Polsce, 30 km od Konina, przy trasie £ódŸ – Poznañ. Zamieszka³e przez 31 tysiêcy mieszkañców miasto, do tej pory naj- bardziej znane by³o z wyœmienitych serków pleœniowych oraz kopalni wêgla brunatnego. Od pewnego jednak czasu Turek coraz mocniej zaznacza swoj¹ obecnoœæ tak¿e na sportowej mapie kraju. Od sezonu 2002/2003 œwietnie w drugiej gru- pie III ligi radzi sobie klub z tego miasta – Miejski Klub Sporto- wy Tur Turek. A w pierwszym sezonie w III lidze beniaminek z Turku by³ rewelacj¹ tych rozgrywek.

TROCHÊ HISTORII bu przerwa³ wybuch II wojny œwiatowej. Wielu dzia³aczy i zawodników Tura zginê³o na polach Korzenie MKS Tur Turek siêgaj¹ dru¿yny bitew oraz w obozach koncentracyjnych. TKS-u Tur Turek czyli Tureckiego Klubu Spor- Zaraz po wojnie, ju¿ w lecie 1945 roku, towego. Jego pocz¹tki siêgaj¹ roku 1921, kie- z inicjatywy pozosta³ych przy ¿yciu cz³onków dy to na terenie miasta zawi¹za³a siê dru¿yna TKS Tur Turek dosz³o do szybkiego reaktywo- pi³ki no¿nej. Za oficjaln¹ datê utworzenia klubu wania klubu. Powsta³o wówczas równie¿ kilka przyjmuje siê jednak rok 1922. Pocz¹tkowo innych grup sportowych takich jak: Kolejarz, dzia³acze borykali siê z wieloma problemami. Spójnia, Ogniwo, OM Tur, Start, Gwardia, W dzia³alnoœæ Tura wst¹pi³ nowy duch dopie- W³ókniarz. Organizowano je przy pionach ro w 1924 r., gdy uzyska³ on poparcie wp³y- zwi¹zkowych, pañstwowych i spó³dzielczych. Z wowych, miejscowych notabli. W tym samym czasem przetrwa³y tylko dwa z nich – W³ók- roku zosta³ wybrany pierwszy zarz¹d Tureckie- niarz i Kolejarz (póŸniej Turkovia). W 1951 go Klubu Sportowego. Zainteresowanie pi³ka roku TKS Tur upad³ z powodu braku odpowied- no¿n¹ w Turku stopniowo ros³o. Na mecz przychodzi³o po tysi¹c osób. W tym czasie klub TKS Tur nie po- siada³ w³asnego boiska. Swoje spo- tkania rozgrywa³ na placu targu miejskiego, na którym dziœ znajdu- je siê boisko liceum w Turku. Za- wodnicy byli wiêc zmuszeni do sprz¹tania terenu gry przed ka¿- dym meczem. Od 1926 roku obok sekcji pi³ki no¿nej w ramach TKS Tur istnia³y tak¿e inne sekcje – lekkoatletyczna i kolarska. O¿ywion¹ dzia³alnoœæ klu- STADION # 2 l 2004/2005 WYKOPMY RASIZM ZE STADIONÓW l WYKOPMY RASIZM ZE STADIONÓW

skutkowa³o udzia³em w bara¿ach o III ligê. Przeciwnikiem by³a dru¿yna Polonii Œro- da Wielkopolska. W pierwszym, wyjaz- dowym meczu Tur uzyska³ korzystny wy- nik 1:1. Rewan¿ na w³asnym stadionie okaza³ siê prawdziwym œwiêtem pi³ki no¿- nej. Obiekt wype³niony by³ po brzegi, a ki- bice osza³amiaj¹cym dopingiem przez 90 minut, zagrzewali zawodników do walki. W takich okolicznoœciach gracze Tura nie mogli przegraæ. Mecz zakoñczy³ siê zwy- ciêstwem gospodarzy 2:0. Na stadionie wybuch³a huczna feta. By³y szampany, nich œrodków finansowych. Spadkobierc¹ jego sztuczne ognie, œpiewy i gratulacje. Po raz trzeci dokonañ sta³ siê W³ókniarz, z czasem prze- w powojennej historii Tura, dru¿yna ta wystêpo- mianowany na Miêdzyzak³adowy Klub Sporto- waæ mia³a w III lidze. wy W³ókniarz–Tur. Ostatecznie w 1967 roku z inicjatywy w³adz lokalnych oraz przy poparciu KLUB DZIŒ dzia³aczy i spo³eczeñstwa nast¹pi³o jego po³¹- czenie z KS Górnik. Powsta³ Miêdzyzak³adowy Obecnie siedziba klubu mieœci siê przy uli- Klub Sportowy Tur Turek. Dziœ znajduje siê pod cy Sportowej 3 w Turku. Tam te¿ znajduje siê opiek¹ w³adz miejskich, st¹d te¿ nazwa stadion, na którym rozgrywaj¹ mecze dru¿y- – Miejski Klub Sportowy Tur Turek. ny MKS-u. Obiekt zarz¹dzany jest przez miej- W roku 2001 klub hucznie obchodzi³ swo- ski Oœrodek Sportu i Rekreacji. Dysponuje je 80-lecie. Najwiêksz¹ atrakcj¹ uroczystoœci widowni¹ na 2400 miejsc siedz¹cych, z cze- by³ mecz dru¿yny oldboyów Tura z dru¿yn¹ „Or- go 800 to krzese³ka. P³yta g³ównego boiska ³ów Górskiego”. Na spotkaniu obecny by³ sam ma wymiary 107x63 m. Ca³y czas trwaj¹ Kazimierz Górski, który z szalikiem Tura na szyi prace, które wzbogac¹ stadion 1000-lecia aktywnie obserwowa³ wydarzenia na boisku. o dwa boiska treningowe. Tur posiada siedem dru¿yn w czterech POCZ¥TEK DOBREJ PASSY kategoriach wiekowych. Druga dru¿yna senio- rów Tur II gra w klasie okrêgowej. Oprócz tego W owym meczu bramki dru¿yny „Or³ów” bro- w klubie s¹ dru¿yny: juniorzy m³odsi, tramp- ni³ reprezentacyjny niegdyœ bramkarz, uczestnik karze starsi i m³odsi oraz m³odzicy starsi Mundialu w Hiszpanii (‘82) i Igrzysk Olimpijskich i m³odsi. Oprócz sekcji pi³karskiej istnia³a tak- w Montrealu, gracz m.in. Lecha Poznañ i Legii ¿e sekcja motocyklowa, która równie¿ mo¿e Warszawa – Piotr Mowlik. Panu Piotrowi Turek siê pochwaliæ licznymi sukcesami. Od 2003 przypad³ chyba do gustu, bo ju¿ nied³ugo potem, roku sekcja ta usamodzielni³a siê i kontynu- jako trener obj¹³ on dru¿ynê Tura. Pod jego kie- uje swoj¹ dzia³alnoœæ pod nazw¹ MKS TUR- rownictwem zespó³ robi³ systematyczne postê- -MOT Turek. Aktualnym prezesem klubu jest py, a szefostwo dba³o o wzmocnienia sk³adu. Klub Andrzej Op³atek (g³ówny sponsor klubu), a wi- wtedy zasilili tacy zawodnicy, jak m.in.: Robert ceprezesami s¹ Andrzej Kwiatkowski i Leszek Hy¿y, Mieczys³aw Kasperkiewicz, Jacek Kancle- Matczak, zaœ sekretarzem zarz¹du jest po- rowicz, Pawe³ Kupiñski, Arkadiusz Marzyñski se³ Marian M. Marczewski. Ponadto w sk³ad i S³awomir Sa³aciñski. W sezonie 2001/2002 zarz¹du wchodz¹: Zdzis³aw Borowski, Miro- Tur wystêpowa³ w rozgrywkach grupy po³udnio- s³aw Broniszewski, Andrzej Lichawski i Józef wej IV ligi. Po dobrym sezonie gracze Tura za- Pawlak, zaœ czteroosobowej Komisji Rewizyj- meldowali siê na pierwszym miejscu w tabeli co nej przewodniczy Stanis³aw Æwiek. STADION # 2 l 2004/2005 WYKOPMY RASIZM ZE STADIONÓW l WYKOPMY RASIZM ZE STADIONÓW

BENIAMINEK W III LIDZE miêdzy innymi kapitana i „dobrego ducha” zespo³u – Roberta Hy¿ego) sprawi³y, ¿e sezon I sezon 2002/2003 zacz¹³ siê fatalnie. W 6 kolejnych meczach Pierwszy sezon w III lidze by³ dla wszyst- tylko 1 pkt i z funkcji trenera zrezygnowa³ Piotr kich wielk¹ niewiadom¹. Wiadomo jak ciê¿ki Mowlik. Jego nastêpc¹ zosta³ Jacek Mach- jest los beniaminka. G³oœno mówi³o siê, i¿ ciñski. Jego „nietypowe” metody prowadze- utrzymanie na tym szczeblu bêdzie dobrym nia dru¿yny oraz s³abe wyniki (bilans: 1 zw., wynikiem. Tymczasem rzeczywistoœæ przero- 1 remis, 3 pora¿ki) sprawi³y, ¿e nied³ugo cie- s³a oczekiwania wszystkich, zarówno kibiców szy³ siê on z posady. Do koñca rundy dru¿ynê jak i kierownictwa klubu. Runda jesienna prowadzili £ukasz Mowlik i Piotr Pietraszek. w wykonaniu dru¿yny z Turku by³a rewelacyj- Mimo ¿e pi³karze robili co mogli, dru¿yna Tura na. Skazany na pora¿kê beniaminek w roz- skoñczy³a rundê na 15. miejscu. W przerwie grywkach radzi³ sobie rewelacyjnie. Pomimo zimowej od 1 stycznia 2004 r. zatrudniony ma³ej „zadyszki” w œrodku, ostatecznie runda zosta³ nowy trener – W³odzimierz Tylak. Cel jesienna zakoñczona zosta³a pi¹t¹ lokat¹. Tur postawiony przed nowym szkoleniowcem by³ okaza³ siê rewelacj¹ rozgrywek, radzi³ sobie jasny: utrzymaæ Tura w III-ligowym gronie. wyœmienicie, pokona³ wielu bardziej doœwiad- W dru¿ynie zasz³y powa¿ne zmiany. Tura za- czonych przeciwników. Trener Piotr Mowlik silili tacy zawodnicy jak: Zbigniew Robakie- doskonale pouk³ada³ zespó³, który wzmocnio- wicz, Dawid Andrzejczak, Marcin Kiczyñski, ny zosta³ kilkoma graczami z ligowym doœwiad- Marcin Majewski i Mariusz Zasada. Do dru- czeniem (Dariusz Brzostowski, £ukasz Mow- ¿yny wrócili tak¿e jej d³ugoletni kapitan Robert lik i Arkadiusz Œwiêtos³awski). Hy¿y oraz S³awomir Sa³aciñski. Mimo i¿ wio- Równie dobrze przebieg³a runda wiosenna. sn¹ postêpy w grze by³y widoczne, to runda Wzmocniona jeszcze kilkoma nowymi pi³karza- skoñczy³a siê w sposób, którego wszyscy mi (Witek, Zieniuk, Sikora) oraz graczami z re- chcieli unikn¹æ. Los Tura zale¿a³ od wyniku zerw, ekipa z Turku znalaz³a siê tu¿ za „pud³em”, meczów bara¿owych innych ekip. Na szczê- ustêpuj¹c trzeciemu Chemikowi/Zawiszy Byd- œcie, los by³ po stronie Turku. Po wygranej Arki goszcz tylko gorszym bilansem bezpoœrednich Gdynia w bara¿u ze Œl¹skiem Wroc³aw kibice spotkañ. Do klubowej kolekcji do³¹czy³a tak¿e w Turku mogli siê cieszyæ z pozostania w gro- Puchar Polski na szczeblu Koniñskiego Okrêgo- nie III-ligowców. wego Zwi¹zku Pi³ki No¿nej. W fina³owym me- czu gracze Tura pokonali przed w³asn¹ publicz- III sezon 2004/2005 noœci¹ Olimpiê Ko³o 2:0. Najlepszym graczem Aktualny sezon ponownie daje wiele powo- rundy jesiennej, jak i ca³ego sezonu, kibice wy- dów do satysfakcji kibicom. Dobrze przepro- brali Roberta Hy¿ego, strzelca najwiêkszej licz- wadzone zmiany kadrowe (dru¿ynê zasilili: Kos- by goli dla Tura. si Sessou z Togo, £ukasz Matusiak i bracia Zapewne przed sezonem nie- wielu wierzy³o w to, i¿ Tur znajdzie siê w pierwszej pi¹tce. Tymcza- sem trener Mowlik zbudowa³ dru¿ynê, z któr¹ musia³ siê liczyæ ka¿dy.

II sezon 2003/2004 Niestety, kolejny sezon to czas, o którym kibice chcieliby jak najszybciej zapomnieæ. Rewolu- cyjne zmiany kadrowe (odejœcie STADION # 2 l 2004/2005 WYKOPMY RASIZM ZE STADIONÓW l WYKOPMY RASIZM ZE STADIONÓW

chwaliæ jedn¹ z najwiêkszych meczowych fre- kwencji. Na stadion w Turku przychodzi regu- larnie od 1500 do 2500 widzów. Takiej fre- kwencji mog¹ pozazdroœciæ nawet niektóre kluby drugoligowe, a i w pierwszej lidze zda- rzaj¹ siê mecze rozgrywane przy udziale mniejszej liczbie widzów. W ka¿dym razie, jak na polsk¹ trzeci¹ ligê, to jest to wynik bardzo dobry. Trybuny podczas meczów Tura s¹ wy- pe³nione ca³ymi rodzinami. Kobiety i dzieci wpuszczane s¹ za darmo. Ka¿dy czuje siê tu bezpiecznie, a ogl¹daj¹c zmagania pi³karzy ma mo¿liwoœæ mi³ego spêdzenia czasu. Ochrona na stadionie jest bardziej wynikiem prawnej koniecznoœci ni¿ potrzeby chwili. O doping w trakcie meczu dba Klub Kibi- ca. Nawet jak dru¿ynie nie wiedzie siê najle- Kossi Sessou z Togo, jeden z ulubienców kibiców piej, pi³karze mog¹ liczyæ na wsparcie ze stro- Nawroccy) oraz wiedza trenerska W³odzimie- ny widzów. W Turku zawsze kibicuje siê dru- rza Tylaka sprawi³y, ¿e dru¿yna Tura Turek roz- ¿ynie Tura, a nie przeciwko dru¿ynie przyjezd- krêca³a siê z meczu na mecz i b³yszcza³a w roz- nej. Kibice dopinguj¹ swoj¹ dru¿ynê, ale rów- grywkach rundy jesiennej. Kolejne 11 meczów nie serdecznie witaj¹ goœci. Doceniaj¹ to dru- bez pora¿ki w lidze (od 4 kolejki) sprawi³y wiele ¿yny i kibice, którym zdarzy³o siê przebywaæ radoœci kibicom i wywindowa³y MKS na 4-5 na meczu w Turku. Potwierdzenie tego mo¿- miejsce na koniec rundy. Mecz w ostatniej ko- na znaleŸæ choæby na stronach internetowych lejce, gdzie pokonany zosta³ lider z Torunia, klubów, które zawita³y do Turku. Na stadionie piêknie ukoronowa³ udan¹ rundê. Do rozpoczê- nie ma obecnego na innych arenach pi³kar- cia rundy rewan¿owej zosta³y tylko dni. Kibice skich problemu chuligañstwa czy rasizmu. ju¿ ostrz¹ sobie apetyty na kolejne dobre me- Wszyscy maj¹ nadziejê, ¿e ju¿ tak pozosta- cze w wykonaniu ich ulubieñców, a po zimo- nie. Jak bardzo kibice zwi¹zani s¹ z klubem wych wzmocnieniach dru¿yny (Krystian Boli- œwiadczy³y tak¿e wydarzenia z przerwy zimo- mowski oraz m³odzie¿owcy: Jacek Pieprzyk, wej obecnego sezonu. Problemy z bud¿etem Przemys³aw Sztybrych i wychowanek Pawe³ klubu oraz napiêcia na linii miasto-klub mog³y Bednarczyk) coraz czêœciej zaczynaj¹ siê za- doprowadziæ do kryzysu. Kibice nie przygl¹- stanawiaæ, co by by³o, gdyby... A mo¿e tak dali siê biernie. Organizowali siê, wyra¿ali II liga w Turku? swoje opinie i aktywnie walczyli o za¿egnanie kryzysowej sytuacji, m.in. poprzez mediacje KIBICE, KIBICE... pomiêdzy stronami. NAJLEPSI KIBICE

Turek znany jest w III lidze nie tylko z dobrej i skutecznej gry, ale tak¿e fantastycznych kibiców. W przeciwieñstwie do fanów wielu innych klubów, „s³awa” kibiców Tura jest jak najbardziej pozytywna. Klub ze Sportowej mo¿e siê po- STADION # 2 l 2004/2005 WYKOPMY RASIZM ZE STADIONÓW l WYKOPMY RASIZM ZE STADIONÓW

Od 2002 roku dru¿yna MKS Tur Turek ma tak¿e w³asn¹ stronê internetow¹. Pod adresem www.tur.turek.net.pl mo¿na dowie- dzieæ siê wszystkiego co dotyczy dru¿yny seniorów i klubu. S¹ tam wyniki, tabele, ko- mentarze oraz najnowsze wiadomoœci z ¿y- cia zespo³u. Twórcy strony, przy poparciu w³odarzy klubu oraz kibiców, wspieraj¹ kam- paniê „Wykopmy Rasizm ze Stadionów”. Na stronach umieszczone jest logo tej akcji oraz banner odsy³aj¹cy do witryny Stowarzysze- nia „NIGDY WIÊCEJ”. Turek, jego kibice i dzia- ³ania zwi¹zane z klubem s¹ doskona³ym przy- k³adem tego, i¿ mecz pi³karski mo¿e byæ wspania³ym, sportowym œwiêtem i nie musi wi¹zaæ siê z szowinizmem, rasizmem czy przemoc¹. MICHA£ SZEFFEL Opracowa³: A.Z. Ostrovia Ostrów Wielkopolski – zero polityki

Ostrów Wielkopolski to blisko osiemdziesiêcio- tysiêczne miasto w po³udniowej Wielkopolsce, w którym w 1909 roku powsta³a Ostrovia Ostrów – klub zas³u¿ony dla ca³ego regionu. rzon ostrowskich kibiców skupiony jest, najwy¿ej wspiê³a siê do II ligi, ale na szczêœcie T poza kibicowaniem Ostrovii, na dopingo- ma liczne grono wiernych fanów – bez wzglê- waniu dru¿yny Lecha Poznañ, ale siln¹ i zde- du na poziom gry. W tym miejscu nale¿y wspo- cydowan¹ ekipê ma tak¿e miejscowy ¿u¿el mnieæ o przyjaŸni kibiców z fanami Górnika (II liga – Iskra) oraz koszykówka (I liga – Stal). Konin, co owocuje wspólnymi wyjazdami na Najwa¿niejszym elementem ³¹cz¹cym wszy- mecze oraz wzajemnym dopingowaniu spo- stkich ostrowskich fanatyków jest sympaty- tkañ z udzia³em Ostrovii lub Górnika. zowanie z ruchem antyfaszystowskim Pisz¹c o Ostrovii, nie mo¿na, jak ju¿ oraz postawa antyrasistowska. wspomnia³em, pomin¹æ faktu bardzo Neonaziœci nie s¹ mile widziani na zaanga¿owanego kibicowania dru- ostrowskich obiektach sporto- ¿ynie poznañskiego Lecha – b¹dŸ wych, nie nosz¹ szalików klubo- co b¹dŸ najliczniej odwiedzanego wych, a przede wszystkim mu- stadionu w Polsce, tak¿e przez sz¹ siê liczyæ z si³¹, jak¹ s¹ anty- ca³e rodziny, stadionu bez awan- faszystowscy fani. tur i neofaszystowskiej ornamen- Ostrovia nie ma mo¿e kolosal- tyki na flagach klubowych. Kibice nych osi¹gniêæ, o ile dobrze pamiêtam, Ostrovii staraj¹ siê systematycznie braæ STADION # 2 l 2004/2005 WYKOPMY RASIZM ZE STADIONÓW l WYKOPMY RASIZM ZE STADIONÓW

udzia³ w spotkaniach pi³karskich, w któ- rych gra dru¿yna Kolejarza. Ostrów na- le¿y do fan-clubu Lecha, posiadaj¹c przy tym kilka flag w barwach bia³o-niebie- skich. Grub¹ przesad¹ by³oby nazwanie fa- nów Ostrovii wielk¹ ekip¹ antyfaszystów, ale jedno jest pewne: nie ma wœród nich ani jednego nazi-skina i doskona³a wiêk- szoœæ z nich sympatyzuje z pogl¹dami an- tyrasistowskimi, a to w zupe³noœci wy- starczy, by neofaszyœci omijali stadion Ostrovii z bardzo daleka... Poni¿ej przedstawiê blem nazi-skinów w Ostrowie znikn¹³ (miejmy w skrócie, jak do tego dosz³o. nadziejê) raz na zawsze! Na meczach Ostro- Jeszcze nie tak dawno Ostrów by³ siedli- vii nikogo nie dziwi widok goœci z dredami skiem dobrze zorganizowanych bojówek neofa- w klubowych szalikach. Jest grupa osób, któ- szystowskich, czego wynikiem by³o œmiertelne ra monitoruje ruchy rasistów, a spraw¹ prio- pobicie, koncerty skrajnie prawicowych zespo- rytetow¹ sta³a siê rywalizacja z derbow¹ dru- ³ów, napady itp. nie- ¿yn¹ KKS Kalisz, przyjemne sprawy. Wi- OSTROVIA OSTRÓW WIELKOPOLSKI w której prym wiod¹ dz¹c rozwój sytuacji ☛ Powstanie: 1909 r. nazi-skini. ☛ Barwy: bia³o-czerwone (koszulki w pasy) miejscowa m³odzie¿ al- ☛ Sukcesy: Do sukcesów ludzi ternatywna w porozu- w trzy sezony w II lidze; zwi¹zanych z Ostrovi¹ mieniu z kibicami, po- w mistrz Wielkopolski w 1915 r.; zaliczyæ tak¿e nale¿y stanowi³a ostatecznie w awans do 1/8 Pucharu Polski w 1987 r.; zorganizowanie osie- rozwi¹zaæ ten pro- w 9-krotny zdobywca Pucharu Polski dlowego turnieju pi³ki na szczeblu woj. kaliskiego. blem. Zainteresowa- ☛ Stadion: no¿nej pod has³em nie miejscow¹ dru¿yn¹ w liczba miejsc – 15 tysiêcy; „Wykopmy Rasizm ze wœród nazi-skinów by³o w lokalizacja – ul. Paderewskiego. Stadionów”. By³a to znikome, tak wiêc nie ☛ Adres internetowy: impreza, która poru- www.ostroviaostrow.osw.pl by³o wiêkszych k³opo- szy³a wiêksz¹ czêœæ tów z przeci¹gniêciem kibiców na odpowiedni¹ Ostrowa, œci¹gaj¹c dru¿yny z ca³ego miasta, stronê. W rezultacie kilku nalotów na miejsca przy okazji zape³niaj¹c w te s³oneczne letnie dni spotkañ dotychczas bezkarnych nazi-skinów ca³e trybuny. Wyœmienita zabawa z drobnymi i solidnego lania, grupa ta zosta³a doszczêtnie upominkami i pucharami za pierwsze trzy miej- rozbita – do dnia dzisiejszego. sca. Aspektem ca³ego turnieju by³, oczywiœcie, A jak wygl¹da sprawa w dniu dzisiejszym? przekaz antyrasistowski zauwa¿ony i szeroko Neofaszyœci do teraz siê nie pozbierali i pro- opisywany przez lokaln¹ prasê. Miejmy nadziejê, ¿e postawa kibiców Ostrovii Ostrów zaowocu- je dalszymi wydarzeniami, które bêdzie mo¿na znów kiedyœ opisaæ. Zachêcam do odwiedzenia Ostro- wa i stadionu Ostrovii. ZERO POLITYKI, ZERO FASZYZMU – TYLKO OSTROVIA! D.C. STADION # 2 l 2004/2005 WYKOPMY RASIZM ZE STADIONÓW l WYKOPMY RASIZM ZE STADIONÓW Pogoñ Prabuty – antyrasistowskie sanatorium

Prabuty to ma³e miasto po³o¿one miêdzy I³aw¹ a Malborkiem. Nasza Pogoñ gra w pomorskiej lidze okrêgowej (czyli V lidze). Mecze maj¹ cha- rakter raczej piknikowy, dlatego te¿ nie ma na naszym stadionie regularnego m³yna, a œpiewy zdarzaj¹ siê okazjonalnie. asz klub, jak chyba wiêkszoœæ w Polsce, jówk¹ antyfaszy- N prze¿ywa problemy zwi¹zane, oczywi- stowskich kiboli. Ow- œcie, g³ównie z fors¹. W kilku ostatnich sezo- szem, jest kilku zapa- nach walczyliœmy, by uchroniæ siê przed de- leñców, ale zdecydowana gradacj¹ z V ligi, a gdyby nie skromne mo¿li- wiêkszoœæ to po prostu ch³opacy interesuj¹cy woœci finansowe, to spokojnie walczylibyœmy siê dru¿yn¹. Nie trawimy naziolstwa. Gdy czte- o awans do IV ligi. Z ciekawostek, to na try- ry sezony temu zjawili siê u nas nazi-kibice Po- bunach zamiast ³awek zamontowano niedaw- lonii Elbl¹g, chêtnych do walki z nimi by³o chy- no ok. 300 plastikowych siedzisk i jeœli dodaæ ba pó³ stadionu – ty³ki uratowa³a im policja. By³o do tego jeszcze kilka fajnych rzeczy, które zro- te¿ kilka staræ (wszystkie zwyciêskie) z nazi-ski- biono na stadionie, mamy jeden z sympatycz- nami z Rod³a Kwidzyn, którzy jad¹c do War- niejszych obiektów w naszej lidze (bez rewe- szawy na Legiê maj¹ nieszczêœcie przesiadaæ lacji, ale jest ju¿ nieŸle). Co do spraw kibicow- siê w Prabutach. skich zasadniczo w Prabutach ch³opaki przy- W zesz³ym sezonie byliœmy ciekawi posta- chodz¹ na stadion, by ogl¹daæ mecz i ¿adne- wy kibiców Unii Tczew, z któr¹ to mierzyliœmy go rasizmu tu nie bêdzie. Frekwencja, w za- siê po raz pierwszy. Wbrew oczekiwaniom, le¿noœci od pogody i rywala, waha siê od 100 w grupie kibiców przyjezdnych nie by³o ¿ad- do 200 osób – choæ trafiaj¹ siê mecze, na nych hajluj¹cych, wobec czego zamiast pla- które potrafi przyjœæ i pó³ tysi¹ca ludzi. nowanej rywalizacji na piêœci by³a rywalizacja Nasza grupa liczy oko³o 30 osób: ch³opaki na œpiewy. z najweselszej dzielnicy miasta – Sanatorium, Z nazistowskimi fascynacjami u kibiców punkowa za³oga z miasta oraz kilku innych za- okolicznych miast bywa ró¿nie. Na przyk³ad paleñców. Od czasu do czasu, zarówno u nas jeœli chodzi o kibiców Jezioraka I³awa, to po- jak i na wyjazdach, wspierani jesteœmy przez noæ nazi-klimaty czêœciowo im przesz³y (to ze naszych ziomków wzglêdu na te ich z Kwidzyna. Z fre- zapêdy przesta- kwencj¹ naszej ³em tam jeŸdziæ ekipy bywa ró¿nie 2 lata temu). Na- – czasami s¹ tomiast Legia wszyscy, czasa- Che³m¿a, to zde- mi tylko kilka cydowanie fani osób. Podkre- nazi-boys. œlam, ¿e nie je- Z kilku wyjaz- steœmy jak¹œ zor- dów, jakie do- ganizowan¹ bo- tychczas zorga- STADION # 2 l 2004/2005 WYKOPMY RASIZM ZE STADIONÓW l WYKOPMY RASIZM ZE STADIONÓW

nizowaliœmy, najwiêkszym by³ Susz – oko³o 80 osób, z czego po³owa to nasza oflagowana i rozœpiewana eki- pa. W pozosta³ych bra³o udzia³ od kilku do kilkunastu osób. Dotychczas nie spotkaliœmy siê z przejawami agresji, co najwy¿ej lecia³y g³upie tek- sty. Czasami bywa³o œmiesznie – kie- dyœ irokez jednego z naszych wzbu- dzi³ komentarz: Jezu, Indianie przy- jechali; innym razem, gdy goniliœmy Kibice Pogoni, na fladze znak antyrasistowskich skinheadów SHARP ISkinHeads Against jakiegoœ wieœniako-nazi-skina, zza Racial Prejudice p³otu wyskoczy³a jego rodzina z grabiami zajebist¹ knajpê (co tydzieñ koncert), nieste- i szpadlami. Poza wy¿ej wymienionymi – Polo- ty pad³a i teraz pod wzglêdem kulturalno-to- ni¹ Elbl¹g i Uni¹ Tczew – ¿adna wiêksza ekipa warzyskim panuje marazm. nas nie odwiedzi³a. I to by by³o o nas chyba wszystko. Pozdro- Od dwóch lat organizujemy turniej pi³kar- wienia dla Wkry ¯uromin, anty-nazi fanów ski „Czerwona Kartka dla Nietolerancji. Polonii Warszawa, Hetmana Bia³ystok, Oi! W ostatnim bra³o udzia³ 5 dru¿yn: chuliga- skins Arki Gdynia i wszystkich pi³karskich an- ni, punki, hip-hopowcy oraz ekipy z Kwidzyna tyfaszystów. i Dzia³dowa. Wygrali ci ostatni. Zim¹ planu- ANDRZEJ jemy turniej halowy. Do niedawna mieliœmy (kontakt przez redakcjê)

Miejski Klub Sportowy Pogoñ Prabuty 82-550 Prabuty, ul. Jagie³³y 34 ogoñ Prabuty swój pocz¹tek bierze z roku 1947 kiedy to zo- P staje zarejestrowany Ludowy Klub Sportowy P³ug w klasie C i B. W roku 1949/50 klub P³ug przechodzi do Federacji Zwi¹zków LZS i rejestruje siê pod nazw¹ Unia w klasie A. Swoje mecze rozgry- wa na boisku Sanatorium PrzeciwgruŸliczego. W latach 1948-1950 na terenie miasta powstaj¹ nastêpuj¹ce kluby pi³karskie: Unia, Start i LZS. W tym samym czasie w Prabutach stacjonowa³a jednostka wojskowa w której by³ klub pi³karski CWKS. Po dwóch latach dzia³al- noœci w 1952 roku Unia i Start ³¹cz¹ siê i zostaje zarejestrowany Kolejowy Klub Sportowy Koleja- rze. Dopiero w latach 1951-1952 rozpoczêto budowê boiska przy ulicy Jagie³³y, który jest siedzib¹ klubu do chwili obecnej. W roku 1957 na wniosek Jana Hiszczyñskiego klub zmienia nazwê na Po- goñ. Jan Hiszczyñski pochodzi³ siê spod Lwowa, a tamtejsza Pogoñ, maj¹ca pogoñ (czyli postaæ ryce- rza na koniu) w herbie nale¿a³a do najlepszych klubów w Polsce. Klub przyjmuje nazwê KKS Pogoñ. W 1973 roku urodzi³ siê pomys³ na wybudowanie trybun i rozpoczyna siê usypywanie wa³u. Pi³ka no¿na towarzyszy klubowi od samego pocz¹tku. Dru¿yny pi³karskie gra³y z ró¿nym szczêœciem w ligowej rywalizacji. Do najwiêkszych sukcesów mo¿na zaliczyæ: w 1961 – juniorzy wygrywaj¹ mistrzostwa województwa olsztyñskiego, w finale pokonuj¹ OKS Olsztyn; w 1988 – pierwsze miejsce w województwie elbl¹skim w Pucharze Polskim; w 1988/89 – awans seniorów do ligi miêdzywojewódzkiej; w 1987/88 – pierwsze miejsce w lidze okrêgowej juniorów; w 1996/97 – awans w do ligi okrêgowej z A klasy. Na podstawie: Grzegorz Kasprzak „Historia i dzia³alnoœæ klubu sportowego MKS Pogoñ Prabuty w latach 1947-2001”.

STADION # 2 l 2004/2005 WYKOPMY RASIZM ZE STADIONÓW l WYKOPMY RASIZM ZE STADIONÓW Monitoring przejawów rasizmu i szowinizmu na polskich stadionach pi³karskich

ROK 2002 WODZIS£AW ŒL. 20 paŸdziernika podczas meczu I ligi Odra Wodzis³aw – Wis³a Kraków, nazi-kibice Odry WRZESIEÑ eksponowali flagê z krzy¿em celtyckim, symbolem bia- ³ej si³y, miêdzynarodowych znakiem neofaszyzmu. TARNOBRZEG. 22 wrzeœnia grupa zamaskowanych JAWORZNO. 21 paŸdziernika, w trakcie pierwszoligo- nazi-kibiców Siarki Tarnobrzeg napad³a na alterna- wego meczu miêdzy Garbarni¹ Szczakowiank¹ Jaworz- tywn¹ m³odzie¿ ekologiczn¹ rozchodz¹c¹ siê do do- no a Widzewem £ódŸ, na stadionie pojawi³ siê transpa- mów po manifestacji antycyrkowej. Atak mia³ pod³o- rent „Al.-Kaida”. Jego zdjêcie, które znalaz³o siê w lokal- ¿e szowinistyczne – neofaszyœci, w tym i nazi-kibice, nej prasie, wywo³a³o wielki skandal i reakcje powo³anych nienawidz¹ osób w jakikolwiek sposób odstaj¹cych od do tego s³u¿b. Szefem miejscowych nazi-szalikowców ich „normy polskoœci”. i stadionowej bojówki nazwanej Al-Kaida by³ Miros³aw WARSZAWA. 22 wrzeœnia podczas spotkania pierw- J., który wielokrotnie bra³ udzia³ w ulicznych awanturach szej ligi pi³ki no¿nej Legia Warszawa – Odra Wodzi- i pobiciach. Zatrzymany on zosta³ przez Centralne Biu- s³aw, wodzis³awscy nazi-kibice wywiesili na p³ocie oka- ro Œledcze, po tym jak 16 wrzeœnia wspólnie z kilkoma laj¹cym boisko flagê z krzy¿em celtyckim, rasistow- innymi napastnikami bra³ udzia³ w najœciu na nocny klub skim symbolem bia³ej si³y, u¿ywanym powszechnie w Mys³owicach, w trakcie którego m.in. napastnicy przez nazi-kibiców. zgwa³cili kobietê zatrudnion¹ tam tancerkê. Miros³awo- CHE£M. 28 wrzeœnia podczas meczu 11 kolejki IV wi J. grozi wyrok do 12 lat wiêzienia. „Bierzemy odpo- ligi pi³ki no¿nej pomiêdzy Che³miank¹ Che³m a Uni¹ wiedzialnoœæ za wszystkie afisze i flagi wywieszane na Hrubieszów dosz³o do wielkich staræ pomiêdzy „kibi- stadionie, gdy gra nasza dru¿yna. Zauwa¿yliœmy ten cami” obu klubów, najpierw pod stadionem gospo- bulwersuj¹cy napis. Wywieszanie takiego baneru jest darzy, a nastêpnie na terenie miasta. W starciach wielk¹ kompromitacj¹, jednak chcieliœmy unikn¹æ zrywa- zosta³o rannych piêciu policjantów, czterech szali- nia transparentu. Po meczu spotkaliœmy siê z przedsta- kowców trafi³o do szpitala. Doszczêtnie zdemolowa- wicielami kibiców. Wyt³umaczyliœmy, ¿e negatywne kon- ny zosta³ równie¿ autokar kibiców Unii. Wœród sekwencje cudzej g³upoty poniesie Szczakowianka. Do- uczestników bójek prym z obu stron wiedli nazi-kibi- sz³o do porozumienia. Obiecali w przysz³oœci nie ekspo- ce oraz sprzymierzeni z che³mianami nazi-skini nowaæ takich treœci” – stwierdzi³ Jerzy Frenkiel, dyrek- z Motoru Lublin. tor KS Garbarnia Szczakowianka. GDYNIA. 29 wrzeœnia podczas czwartoligowego me- WARSZAWA. 25 paŸdziernika, w trakcie meczu pierw- czu pi³ki no¿nej Ba³tyk Gdynia – Gryf S³upsk wszechobec- szej ligi pi³ki no¿nej pomiêdzy Legi¹ Warszawa a Wi- na by³a symbolika faszystowska. Nazi-kibice Ba³tyku wy- dzewem £ódŸ, dosz³o do bójek pomiêdzy kibicami obu wiesili flagê z napisem „Pe³ni nienawiœci. Skinheads” klubów. prowokowane one zosta³y przez antysemitów i swastyk¹. „Kibice” Ba³tyku tak¿e wielokrotnie wczeœniej ze stolicy, którzy zaprezentowali najpierw u³o¿ony z kar- manifestowali swoje neonazistowskie pogl¹dy. tonów napis Witamy w piekle, a na pocz¹tku drugiej po³owy meczu has³o „Arbeit macht frei” (praca czyni PADZIERNIK wolnym – napis taki widnia³ na bramie hitlerowskiego obozu zag³ady w Auschwitz). Zdarzenie odbi³o siê sze- OPOLE. 6 paŸdziernika podczas meczu trzeciej ligi rokim echem nie tylko w Polsce, gdy¿ na mecz, w cha- pi³ki no¿nej pomiêdzy Odr¹ Opole a Zag³êbiem Sosno- rakterze goœcia, zaproszony zosta³ ambasador Izraela, wiec rasistowscy „kibice” miejscowego klubu wywie- Szewach Weiss. Polski Zwi¹zek Pi³ki No¿nej na³o¿y³ na sili flagê z napisem „Aryjscy Chuligani”. Flaga ta noto- oba kluby wysokie kary, równie¿ finansowe, Legia za- rycznie pojawia³a siê na meczach Odry Opole. p³aciæ mia³a za rasistowskie wybryki swych kibiców 50 STADION # 2 l 2004/2005 WYKOPMY RASIZM ZE STADIONÓW l WYKOPMY RASIZM ZE STADIONÓW

rodowy Dzieñ Walki z Faszyzmem i Antysemityzmem. Z tego te¿ powodu faszyœci, spodziewaj¹cy siê, wzo- rem ubieg³ych lat, wzmo¿onej aktywnoœci m³odzie¿y antyrasistowskiej, urz¹dzili „patrolowanie” miasta. Na- pad mia³ pod³o¿e szowinistyczne – pobity wyró¿nia³ siê swym nieszablonowym wygl¹dem zewnêtrznym. KRAKÓW. 14 listopada podczas meczu Pucharu UEFA pomiêdzy Wis³¹ Kraków a FC Parma, „kibice” gospo- darzy wywiesili na ogrodzeniu okalaj¹cym boisko 10 metrowy transparent „Misiek jesteœmy z tob¹ – SHARKS – chwdp”. By³ to swoisty ho³d z³o¿ony jedne- mu z „kibiców” Wis³y, ps. Misiek. 20 paŸdziernika 1998 roku podczas pucharowego meczu Wis³a – Parma trafi³ tysiêcy z³otych. Prezes PZPN, Micha³ Listkiewicz, za- no¿em, rzuconym z trybun, w³oskiego pi³karza, Dino powiedzia³ zdecydowan¹ walkê z rasizmem na stadio- Baggio. Zawodnik Parmy zosta³ ranny w g³owê. Pro- nach, w bliskiej wspó³pracy ze Stowarzyszeniem „NI- wokacyjny transparent zosta³ usuniêty dopiero w 63 GDY WIÊCEJ”. Incydent mia³ miejsce w trakcie Tygo- dnia Akcji Futbol Przeciwko Rasizmowi w Europie pod has³em „Wykopmy Rasizm ze Stadionów”. £ÓD. 26 paŸdziernika w trakcie spotkania o Puchar Polski w pi³ce no¿nej pomiêdzy £KS £ódŸ a Œl¹skiem Wroc³aw ³ódzcy nazi-kibice wywiesili flagê z symbo- lem Ku Klux Klanu, natomiast „kibice” Œl¹ska, wœród których od lat jest wielu rasistów, flagê z napisem: „Skinheads”. WARSZAWA. 29 paŸdziernika, w czasie meczu Le- gia Warszawa – Schalke 04 Gelsenkirchen, w ra- mach Pucharu UEFA w pi³ce no¿nej, czarnoskórzy pi³- karze goœci - Emile Mpenza, reprezentant Belgii, oraz Gerald Asamoa, reprezentant Niemiec, byli wielokrot- nie obrzucani przez rasistowskich „kibiców” Legii g³o- œnymi rasistowskimi wyzwiskami i obra¿ani naœlado- waniem odg³osów ma³p. S³u¿by porz¹dkowe warszaw- skiego klubu nie reagowa³y. W odpowiedzi na te wy- darzenia podczas meczu rewan¿owego w Gelsenkir- chen kibice Schalke 04 z Schalker Fan-Initiative wy- eksponowali 10-metrowy, dwujêzyczny, polsko-nie- miecki, transparent Dobra atmosfera zamiast rasi- minucie meczu. Jednak tak¿e w tym samym meczu zmu z symbolami obu klubów, a przed meczem kapi- da³y znaæ o sobie tak¿e nieszowinistyczne si³y na sta- tan Schalke 04 - Tomasz Wa³doch zaapelowa³ do kibi- dionie Bia³ej Gwiazdy. Za jedn¹ z bramek przez ca³y ców o poparcie dla postawy antyrasistowskiej. mecz wisia³a antyrasistowska flaga: „Wis³a Kraków SSA Stop Rasizmowi”. Flaga ta wisia³a tak¿e na meczu LISTOPAD ligowym rozgrywanym w Krakowie pomiêdzy Wis³¹ Kra- ków a Wis³¹ P³ock, kilka dni wczeœniej. LUBLIN. 6 listopada w trakcie meczu Pucharu Polski BYTOM. 17 listopada podczas spotkania IV ligi pi³ki w pi³ce no¿nej Motor Lublin – Cracovia Kraków, lu- no¿nej Szombierki Bytom – Raków Czêstochowa nazi- belscy pseudokibice, w du¿ej czêœci rasiœci i nazi-ski- kibice Szombierek wywiesili flagê z neofaszystowskim ni, wszczêli burdy na stadionie i poza nim. Policja za- symbolem krzy¿a celtyckiego, miêdzynarodowym „go- trzyma³a 32 sprawców zajœæ. d³em” bia³ej si³y. TARNOBRZEG. 9 listopada grupa nazi-kibicow Siar- WROC£AW. 17 listopada w trakcie meczu II ligi pi³ki ki Tarnobrzeg dotkliwie pobi³a aktywistê Grupy Anty- no¿nej pomiêdzy Œl¹skiem Wroc³aw a Górnikiem Nazistowskiej z Goœcieradowa. W tym dniu, w rocz- Polkowice rasistowscy „kibice” Œl¹ska wywiesili flagê nicê Nocy Kryszta³owej, obchodzony jest Miêdzyna- z krzy¿em celtyckim, symbolem bia³ej si³y, stosowa- STADION # 2 l 2004/2005 WYKOPMY RASIZM ZE STADIONÓW l WYKOPMY RASIZM ZE STADIONÓW

nym powszechnie przez rasistów. Symbolika faszy- od trybun dwie szowinistyczne flagi – jedn¹ z napisem: stowska jest czêstym zjawiskiem na meczach z udzia- „Cracovia” i krzy¿em celtyckim, rasistowskim symbo- ³em Œl¹ska Wroc³aw. lem bia³ej si³y, oraz drug¹, z popularn¹ wœród rasi- KATOWICE. 23 listopada, podczas meczu pierwszej stów „konfederatk¹”, symbolem u¿ywanym wspó³cze- ligi pi³ki no¿nej pomiêdzy GKS Katowice a Poloni¹ œnie miêdzy innymi przez Ku Klux Klan. Jest to o tyle Warszawa, czêœæ miejscowych „kibiców” przy ka¿dym zaskakuj¹ce, ¿e w Polsce sympatycy „pasów” nie ko- dojœciu do pi³ki czarnoskórego zawodnika Polonii, jarz¹ siê raczej ze skrajnie prawicowymi fascynacja- Emmanuela Ekwueme, wydawa³a z siebie odg³osy mi. Natomiast zaprzyjaŸniona z Cracovi¹ Victoria maj¹ce naœladowaæ ma³pê. Natomiast warszawscy Žižkov to klub od lat powszechnie znany z neonazi- nazi-kibice wywiesili flagê z wyraŸnie wyeksponowa- stowskich sympatii du¿ej czêœci swoich „kibiców”. nym symbolem trupiej czaszki, identycznej jak¹ u¿y- wa³y w czasie drugiej wojny œwiatowej jednostki SS. MARZEC Wspó³czeœnie stosuj¹ j¹ jako swój symbol neohitle- rowscy terroryœci z angielskiej organizacji Combat 18 WARSZAWA. 11 marca podczas meczu Legia War- (cyfry 18 to w neofaszystowskiej symbolice „zaszyfro- szawa – Wis³a P³ock na jednym z ogrodzeñ wokó³ wany” napis Adolf Hitler – od pierwszej i ósmej pozy- boiska sto³eczni „kibice” wywiesili transparent „Ultras cji jak¹ litera „a” i „h” zajmuj¹ w alfabecie). Legia” – z trupi¹ czaszk¹, identyczn¹ jakiej u¿ywa³y w KRAKÓW. 28 listopada podczas meczu Pucharu czasie drugiej wojny œwiatowej jednostki SS. Wspó³- UEFA pomiêdzy Wis³¹ Kraków a Schalke 04 Gelsen- czeœnie stosuj¹ j¹ neohitlerowscy terroryœci z angiel- kirchen dali o sobie ponownie znaæ rasistowscy „kibi- skiej organizacji Combat 18 (cyfry 18 to w neofaszy- ce” gospodarzy, którzy wywiesili flagê z rasistowskim stowskiej symbolice „zaszyfrowany” napis Adolf Hitler symbolem krzy¿a celtyckiego. – od pierwszej i ósmej pozycji jak¹ litera „a” i „h” zaj- £ÓD. 28 listopada internetowy serwis www.forum- muj¹ w alfabecie). Flaga ta by³a obecna podczas kilku znak.org.pl opisa³ antysemick¹ stronê internetow¹ kolejnych meczów Legii. opluwaj¹c¹ klub Widzew £ódŸ. Ju¿ tylko jej oprawa OPOLE. 28 marca podczas meczu eliminacyjnego graficzna obfitowa³a w druty kolczaste, zdjêcia pomor- M³odzie¿owych Mistrzostw Europy w pi³ce no¿nej dru- dowanych wiêŸniów obozów koncentracyjnych czy sy- ¿yn U-21 pomiêdzy Polsk¹ a Wêgrami rozgrywanego nagogi przedstawionej jako siedziba klubu. Treœæ pe³- na by³a rasistowskich inwektyw. Strona mieœci³a siê najpierw na serwerze Wirtualnej Polski, a po bloka- dzie przez administratora tej sieci przenios³a siê na serwer zagraniczny. Lokalni dziennikarze zaintereso- wali spraw¹ policjê i prokuraturê, które obieca³y za- na stadionie MKS Odra Opole, na p³ocie okalaj¹cym j¹æ siê spraw¹. boisko wisia³a rasistowska flaga Ku Klux Klanu z pod- pisem „KKK Mississippi Odra Opole”. CHORZÓW. 29 marca podczas meczu eliminacyjne- ROK 2003 go Mistrzostw Europy w pi³ce no¿nej pomiêdzy repre- zentacjami Polski i Wêgier w czêœci stadionu zajmo- STYCZEÑ wanej przez kibiców dru¿yny przyjezdnej wyekspono- wany by³ transparent z krzy¿em celtyckim, symbolem WARSZAWA. W sygnowanym na 25 stycznia nume- bia³ej si³y, miêdzynarodowych znakiem neofaszyzmu. rze pisma kibiców Polonii Warszawa „Polonia Ole!” S³u¿by porz¹dkowe nie interweniowa³y. redakcja opublikowa³a kartkê pocztow¹ od zaprzyjaŸ- nionego „kibica” z I³awy, z napisem „Polonia + Jezio- KWIECIEÑ rak” i rysunkiem krzy¿a celtyckiego. Kibice Jezioraka I³awa znani s¹ ze swoich rasistowskich pogl¹dów. BIA£YSTOK. 14 kwietnia podczas meczu III ligi po- miêdzy Jagilloni¹ Bia³ystok a Legionovi¹ Legionowo, LUTY nazi-kibice z Bia³egostoku wyeksponowali na ogrodze- niu okalaj¹cym murawê boiska flagê z symbolem To- PRAGA. 9 lutego rasistowscy „kibice” obecni wœród tenkopf, trupi¹ czaszk¹ znan¹ z esesmañskich mun- grupy sympatyków Cracovii, która wybra³a siê do durów z czasów II Wojny Œwiatowej. Obecnie jest to Czech na mecz sparingowy Victoria Žižkov – Craco- symbol skrajnie faszystowskiej organizacji terrory- via Kraków, wywiesili na p³ocie oddzielaj¹cym boisko stycznej Combat 18. STADION # 2 l 2004/2005 WYKOPMY RASIZM ZE STADIONÓW l WYKOPMY RASIZM ZE STADIONÓW

JAWORZNO. 17 kwietnia Abel Salami, nigeryjski pi³- czukiem. W jego wyniku Uche oplu³ gracza z Wro- karz Garbarni Szczakowianka Jaworzno, zosta³ za- nek. „Z Kalu Uche przeprowadzona zosta³a rozmowa atakowany przez 19-letniego mieszkañca miasta. Pi³- wyjaœniaj¹ca, podczas której nasz zawodnik stwier- karz przyjecha³ na przegl¹d samochodu (wczeœniej dzi³, i¿ wielokrotnie w czasie meczu by³ prowokowany ktoœ mu poci¹³ ko³a no¿em) do stacji obs³ugi pojaz- rasistowskimi wypowiedziami graczy Amici Wronki, dów PKM w Jaworznie. Dosz³o do k³ótni z bêd¹cym m.in. przez pi³karza z numerem »7« (Marek Zieñczuk tam m³odym mê¿czyzn¹. W pewnym momencie ra- – dop. red.). ¯adne s³owa nie usprawiedliwiaj¹ jed- sista zaatakowa³ Nigeryjczyka gazem. Pi³karzowi nak czynu Uche. Zachowanie naszego zawodnika by³o pomogli mechanicy, m.in. Marek Zaborowski, który naganne, obojêtnie w jaki sposób by³ prowokowany do niedawna by³ kierownikiem dru¿yny Garbarni. Na- – stwierdzi³ prezes Wis³y Bogdan Basa³aj – Kalu jest pastnik zosta³ zatrzymany. Przed s¹dem bêdzie od- ju¿ u nas prawie dwa lata i da³ siê poznaæ jako spokoj- powiada³ za czynn¹ napaœæ, grozi mu do 10 lat wiê- ny pi³karz – podkreœli³ prezes Basa³aj i doda³, ¿e nie zienia. – „Ten psychopata w³aœnie wraca³ od kolegi. wierzy, i¿ Nigeryjczyk oplu³ rywala bez powodu. Pobi³ Abla, a potem poszed³ po¿yczyæ ksi¹¿kê... RZESZÓW. 26 kwietnia podczas meczu 25 kolejki IV „Mein Kampf„ Adolfa Hitlera. Teraz siedzi w aresz- ligi pi³ki no¿nej pomiêdzy Resovia Rzeszów i Pogoni cie. Mam nadziejê, ¿e szybko z niego nie wyjdzie” Le¿añsk rasistowscy kibice dru¿yny gospodarzy za- – powiedzia³ Tadeusz Fuda³a, prezes klubu, do któ- prezentowali du¿¹ flagê z antysemickim has³em „£ow- rego nale¿y stacja obs³ugi. Salami po opatrzeniu cy Pejsów – Resovia”. przez lekarza wróci³ do domu. WARSZAWA. 19 kwietnia w trakcie meczu pierw- MAJ szej ligi pi³ki no¿nej Polonia Warszawa – Zag³êbie Lubin na ogrodzeniu okalaj¹cym boisko wisia³a flaga: LUBIN. 10 maja podczas pierwszoligowego spotka- „Fanatics Polonia” – z trupi¹ czaszk¹, identyczn¹ ja- nia Zag³êbie Lubin – Lech Poznañ w sektorze sta- kiej u¿ywa³o SS, a wspó³czeœnie neohitlerowscy ter- dionu zajmowanym przez nazi-skinów z Pi³y, którzy roryœci z angielskiej organizacji Combat 18 (cyfry 18 przyjechali z kibicami z Poznania, na p³ocie, wywie- to w neofaszystowskiej symbolice „zaszyfrowany” na- szona by³a flag z napisem „Legion Pi³a. Krew Naszej pis Adolf Hitler – od pierwszej i ósmej pozycji jak¹ Rasy” oraz krzy¿em celtyckim bêd¹cym symbolem litera „a” i „h” zajmuj¹ w alfabecie). Flaga ta by³a obec- bia³ej si³y. na podczas meczów warszawskiej dru¿yny ju¿ od mie- WODZIS£AW ŒL. 17 maja w trakcie meczu pierw- siêcy. szej ligi pi³ki no¿nej pomiêdzy Odr¹ Wodzis³aw a KSZO WODZIS£AW ŒL. 19 kwietnia podczas pierwszoli- Ostrowiec Œwiêtokrzyski, „kibice” gospodarzy wywie- gowego meczu pi³ki no¿nej pomiêdzy Odr¹ Wodzis³aw sili na jednym z ogrodzeñ, oddzielaj¹cych trybuny od Œl. a Legi¹ Warszawa, miêdzy flagami w klubowych p³yty boiska, transparent z krzy¿em celtyckim – rasi- barwach, które powiewa³y wœród grupy wodzis³aw- stowskim symbolem bia³ej si³y (white power). skich „kibiców”, znajdowa³a siê równie¿ flaga z krzy- LUBLIN. 19 maja na meczu III ligi Motor Lublin ¿em celtyckim, znakiem bia³ej si³y, u¿ywanym po- – Kolporter Korona Kielce, na ogrodzeniu oddzielaj¹- wszechnie przez rasistów. cym boisko od stadionowych trybun miejscowi nazi- WRONKI. 19 kwietnia na meczu wyjazdowym Lecha kibice wywiesili transparent z krzy¿em celtyckim (ra- Poznañ z Amic¹ Wronki „kibice” dru¿yny goœci, któ- sistowskim symbolem bia³ej si³y) i napisem „Motor rzy przybyli na spotkanie z Pi³y wyeksponowali na p³o- Lublin”. cie wokó³ boiska flagê z krzy¿em celtyckim (symbo- KRAKÓW. 31 maja w trakcie spotkania I ligi Wis³a lem bia³ej si³y) oraz napisem „Legion Pi³a. Krew Na- Kraków – Widzew £ódŸ nazi-kibice, obecni wœród sym- szej Rasy”. patyków dru¿yny gospodarzy, wyeksponowali trans- WARSZAWA. 25 kwietnia podczas meczu I ligi po- parenty z popularn¹ wœród rasistów „konfederatk¹”, miêdzy Legi¹ Warszawa a GKS Katowice „kibice” sto- symbolem rasistowskiego Po³udnia w Wojnie Sece- ³ecznego klubu wywiesili na p³ocie flagê z napisem syjnej w XIX wieku w USA, a wspó³czeœnie u¿ywan¹ „Ultras Legia” z symbolem neonazistowskiej organi- np. przez Ku Klux Klan. zacji Combat 18 (gdzie 1 i 8 oznacza litery „A” i „H”, ZABRZE. 31 maja podczas meczu ekstraklasy pi³ki czyli Adolf Hitler). no¿nej pomiêdzy Górnikiem Zabrze a Lechem Poznañ KRAKÓW. 26 kwietnia w trakcie meczu ekstraklasy polscy nazi-kibice z dru¿yny z Poznania przywieŸli ze Wis³a Kraków – Amica Wronki dosz³o do spiêcia po- sob¹ flagê z rasistowskim krzy¿em celtyckim, sym- miêdzy Kalu Uche, nigeryjskim zawodnikiem dru¿yny bolem bia³ej si³y, i transparent z napisem „Legion Pi³a. gospodarzy, a obroñc¹ zespo³u goœci, Markiem Zieñ- Krew Naszej Rasy”. STADION # 2 l 2004/2005 WYKOPMY RASIZM ZE STADIONÓW l WYKOPMY RASIZM ZE STADIONÓW

CZERWIEC bow¹ grupê kibiców. Byli to g³ównie fani, „zaprzy- jaŸnionej” z Wis³¹, Lechii Gdañsk, znani ze swego LUBIN. 3 czerwca podczas meczu 30 rundy rozgry- rasistowskiego nastawienia. Zatrzymano 107 osób wek pierwszej ligi pi³ki no¿nej pomiêdzy Zag³êbiem pod zarzutem zak³ócania spokoju i porz¹dku publicz- Lubin a Legi¹ Warszawa wœród flag przywiezionych nego. Ma³y one w trybie przyspieszonym stan¹æ przez kibiców dru¿yny przyjezdnej znalaz³a siê flaga przed S¹dem Grodzkim. „Ultras Legia” z symbolem Totenkopf – charaktery- ¯ARY. 2 sierpnia po meczu II rundy Pucharu Polski w stycznej trupiej czaszki, u¿ywanej przez hitlerowskie Pi³ce No¿nej Promieñ ¯ary – Górnik Zabrze zabrzañ- formacje SS, a wspó³czeœnie przez neohitlerowsk¹ scy „kibice” obrzucili kamieniami na dworcu kolejowym terrorystyczn¹ organizacjê Combat 18 (cyfry „1” i „8” uczestników festiwalu Przystanek Woodstock, któ- to w neofaszystowskiej symbolice „zaszyfrowany” na- rych wygl¹d uznali za nieprzystaj¹cy do ich „wzorców pis Adolf Hitler – od pierwszej i ósmej pozycji jak¹ polskoœci”. Tego rodzaju szowinistyczne ekscesy s¹ litera „a” i „h” zajmuj¹ w alfabecie). sta³ym elementem zachowañ rasistowskich pseudo- WARSZAWA. 3 czerwca w trakcie meczu pierw- kibiców. Bójce zapobieg³a policja. szej ligi pi³ki no¿nej Polonia Warszawa – GKS Do- KATOWICE. 8 sierpnia podczas meczu I ligi pi³ki no¿- spel Katowice dosz³o do incydentu wywo³anego nej Dospel GKS Katowice i Grodzisk Dyscobolia Gro- przez grupkê „nazi-kibiców” dru¿yny gospodarzy, dzisk Wlkp. „kibice” dru¿yny gospodarzy wywiesili kojarzon¹ z incydentami rasistowskimi. Podczas transparent „Gladiators” z wizerunkiem Toten Kopf, zdarzenia dosz³o do spalenia flagi Unii Europejskiej, charakterystycznej czaszki, któr¹ nosili na swych w trakcie którego jego sprawcy skandowali równie¿ mundurach hitlerowscy zbrodniarze z SS. „Unia, Unia pali siê”. Antyunijne wyst¹pienia by³y w WRONKI. 9 sierpnia w trakcie meczu Amica Wronki tym czasie (kilka dni przed referendum nt. przyjê- – Polonia Warszawa „fani” dru¿yny przyjezdnych wy- cia Polski do UE) g³ówn¹ form¹ aktywnoœci krajo- wiesili na stadionowym p³ocie flagê: „Fanatics Polo- wej skrajnej prawicy. nia” – z trupi¹ czaszk¹, identyczn¹ jakiej u¿ywa³o SS RADZYÑ PODL. 4 czerwca podczas meczu 31 ko- (tzw. Totenkopf), a wspó³czeœnie neohitlerowscy ter- lejki IV ligi pi³ki no¿nej pomiêdzy dru¿ynami Orl¹t Ra- roryœci z angielskiej organizacji Combat 18 (cyfry 18 dzyñ i Unii Be³¿yce dosz³o do akcji antyunijnej, prze- to w neofaszystowskiej symbolice „zaszyfrowany” na- prowadzonej przez cz³onków Narodowego Odrodze- pis Adolf Hitler – od pierwszej i ósmej pozycji jak¹ nia Polski, partii powszechnie uwa¿anej za neofaszy- litera „a” i „h” zajmuj¹ w alfabecie). stowsk¹. W trakcie tej akcji aktywiœci NOP skando- WODZIS£AW ŒL. 10 sierpnia podczas meczu Odry wali antyunijne has³a i rozprowadzali ulotki oraz pismo Wodzis³aw z Legi¹ Warszawa policja zarekwirowa³a swojej partii „ABC Wiadomoœci”. W okresie poprze- nazi-kibicom gospodarzy kilka flag z rasistowskim sym- dzaj¹cym referendum nt. przyjêcia Polski do Unii Eu- bolem krzy¿a celtyckiego, znaku bia³ej si³y (white po- ropejskiej antyunijne wyst¹pienia by³y g³ównym polem wer). Flagi zosta³y z³o¿one w depozycie, a o ich osta- aktywnoœci skrajnej prawicy w Polsce. tecznym losie zadecydowaæ mieli przedstawiciele po- £ÊCZNA. 15 czerwca w trakcie pierwszego meczu licji po spotkaniu z dzia³aczami klubu. Policja interwe- bara¿owego o grê w pierwszej lidze pomiêdzy Górni- niowa³a na wniosek obserwatora PZPN. W poprzed- kiem £êczna a Zag³êbiem Lubin, „kibice” miejscowej nim sezonie ligowym, 2002/2003, pi³karze Odry kil- dru¿yny wywiesili na ogrodzeniu okalaj¹cym boisko kakrotnie wbiegali na murawê dzier¿¹c w d³oniach bia³o-czerwon¹ flag¹ z symbolem celtyckiego krzy¿a, wspominane flagi. rasistowskiego znaku bia³ej si³y. BRUKSELA. 13 sierpnia na stadionie Anderlechtu w Brukseli podczas pierwszego meczu drugiej rundy SIERPIEÑ eliminacji Ligi Mistrzów, pomiêdzy Anderlechtem Bruksela a Wis³¹ Kraków, dosz³o do incydentu na tle GDYNIA. 2 sierpnia podczas meczu II rundy Pu- rasistowskim. Prowodyrami zajœcia byli kibice (?) Wi- charu Polski w Pi³ce No¿nej (1/16 fina³u) pomiê- s³y Kraków, którzy wydawali z siebie charakterystycz- dzy Ark¹ Gdynia a Wis³¹ Kraków nazi-kibice z Kra- ne buczenie maj¹ce przypominaæ odg³osy ma³p. Ro- kowa wywiesili na ogrodzeniu oddzielaj¹cym ich od bili tak ilekroæ by³ przy pi³ce czarnoskóry napastnik murawy boiska transparent z napisem: „WiSS³a”. belgijskiej dru¿yny Aruna Dindane. Krakowscy nazi- Faszystowski transparent zosta³ usuniêty na ¿¹da- kibice skandowali tak¿e „Anderlecht! Jude! Jude! nie obserwatora PZPN. W trakcie meczu dosz³o Jude!”. W paŸdzierniku UEFA na³o¿y³a na Wis³ê karê te¿ do burd. Tu¿ po jego rozpoczêciu policjanci zo- wysokoœci 10 tysiêcy franków szwajcarskich, za rasi- stali zaatakowani kamieniami przez ponad 300-oso- stowskie zachowanie pseudo-kibiców. STADION # 2 l 2004/2005 WYKOPMY RASIZM ZE STADIONÓW l WYKOPMY RASIZM ZE STADIONÓW

WRONKI. 15 sierpnia podczas pierwszoligowego KATOWICE. 28 sierpnia w trakcie meczu o Puchar meczu w pi³ce no¿nej Amika Wronki – Lech Poznañ UEFA pomiêdzy Dospelem GKS Katowice a Cemen- „kibice” goœci wywiesili wœród swoich flag transparent tarnic¹ Skopje nazi-kibice wywiesili flagê z napisem z krzy¿em celtyckim, rasistowskim symbolem bia³ej „Gladiators” i hitlerowskim znakiem Totenkopf (trupi¹ si³y u¿ywanym powszechnie przez neofaszystów. Na czaszk¹), wspó³czeœnie symbolem terrorystycznej fladze, w³asnoœci fan clubu Lecha z Pi³y, oprócz krzy- organizacji rasistowskiej Combat 18 (1 i 8 oznacza ¿a celtyckiego widnieje ponadto napis „Legion Pi³a. litery „a” i „h” – inicja³ami Adolfa Hitlera) oraz trans- Krew Naszej Rasy”. parent z krzy¿em celtyckim, rasistowskim symbolem WARSZAWA. 16 sierpnia na pierwszoligowym me- bia³ej si³y i has³em „White Boys 88” (liczba 88 to „za- czu pi³ki no¿nej Legia Warszawa – Górnik £êczna ra- szyfrowany” hitlerowski salut „heil Hitler” od ósmej siœci, którzy przyjechali z kibicami goœci wywiesili na pozycji litery „H” w alfabecie). p³ocie okalaj¹cym boisko flagê z krzy¿em celtyckim, GRODZISK WLKP. 30 sierpnia w trakcie meczu symbolem white power (bia³ej si³y). Flaga ta bywa czê- pierwszej ligi pi³ki no¿nej Dyskobolia Groclin Grodzisk sto obecna na meczach reprezentacji narodowej. Wielkopolski – Polonia Warszawa. Nazi-kibice z War- ZDUÑSKA WOLA. 20 sierpnia podczas meczu III ligi szawy po raz kolejny wywiesili flagê z symbolem To- pi³ki no¿nej pomiêdzy Protectorem Pogoni¹ Zduñska tenkopf – charakterystycznej trupiej czaszki u¿ywa- Wola a Zniczem Pruszków nazi-kibice obrzucili rasi- nej przez hitlerowskie formacje SS, a obecnie przez stowskimi wyzwiskami czarnoskórego zawodnika Zni- Combat 18, terrorystyczn¹ organizacjê neonazistow- cza, Adenija Agbejule. By³ to kolejny ju¿ rasistowski sk¹ powsta³¹ w Wielkiej Brytanii, a swoje oddzia³y po- atak na polskich stadionach, którego obiektem by³ ten siadaj¹c¹ równie¿ w Polsce. nigeryjski futbolista. WARSZAWA. 24 sierpnia w trakcie meczu pierw- WRZESIEÑ szej ligi pi³ki no¿nej pomiêdzy Poloni¹ Warszawa a Legi¹ Warszawa dosz³o do antysemickiego incyden- PROSZOWICE. 7 wrzeœnia podczas trzecioligowego tu, którego sprawcami by³a grupa „nazi-kibiców” dru- meczu pi³ki no¿nej pomiêdzy Proszowiank¹ Proszowi- ¿yny gospodarzy. Wywiesili oni flagê z wizerunkiem ce a Kolporterem Koron¹ Kielce rasistowscy „kibi- Kazimierza Deyny i napisem „Deyna Pogarda” oraz ce” z Kielc wywiesili na oko³oboiskowym ogrodzeniu flagê z rasistowskim has³em „Bia³y honor. Bia³a duma. Korona Kielce”. SZCZECIN. 7 wrzeœnia w trakcie spotkania II ligi pi³ki no¿nej pomiêdzy Pogoni¹ Szczecin a Ruchem Cho- rzów dosz³o do incydentu z udzia³em pi³karza dru¿yny gospodarzy, Brazylijczyka Sergio Bataty. Po strzele- niu przez jego zespó³ wyrównuj¹cego gola Brazylijczyk w geœcie radoœci zdj¹³ koszulkê Pogoni i zaprezento- wa³ podkoszulek, na którym wed³ug dzia³acza Ruchu wymalowany by³ portret Osamy bin Ladena. Batata twierdzi³, i¿ „To nie by³ ¿aden Bin Laden, tylko patron jednego z brazylijskich klubów”. Jednak dzia³acze Wydzia³ Dyscypliny Polskiego Zwi¹zku Pi³ki No¿nej nie dali temu wiary i ukarali pi³karza grzywn¹ w wysoko- œci 1000 z³otych. gwiazd¹ Dawida – utworzon¹ z litery „y” w nazwisku OPOCZNO. 13 wrzeœnia najlepszego pi³karza w historii Legii Warszawa. Tu¿ w trakcie meczu pi³kar- po rozpoczêciu drugiej po³owy spotkania ta sama gru- skiej II ligi miêdzy Stasia- pa obrzuci³a kamieniami i butelkami lo¿ê honorow¹ kiem Opoczno i £KS £ódŸ stadionu. W wyniku tej napaœci ranny w g³owê zosta³ opoczyñscy nazi-skini Krzysztof Kosedowski, by³y wielokrotny reprezentant obecni wœród kibiców Polski w boksie. W wyniku ataku musia³ on skorzy- dru¿yny gospodarzy spo- staæ z pomocy lekarskiej. Porz¹dek przywróci³a do- tkania wywiesili na ogro- piero zdecydowana interwencja ochrony. Na Poloniê dzeniu okalaj¹cym mura- zosta³a na³o¿ona przez PZPN kara finansowa w wy- wê boiska transparent sokoœci 10 tysiêcy z³otych. z symbolem „rêki z mie- STADION # 2 l 2004/2005 WYKOPMY RASIZM ZE STADIONÓW l WYKOPMY RASIZM ZE STADIONÓW

czem” – znakiem przedwojennych polskich faszystów, STALOWA WOLA. 19 a wspó³czeœnie u¿ywanym przez Narodowe Odrodze- paŸdziernika na meczu nie Polski, partiê powszechnie uznawan¹ za neofa- trzeciej ligi pomiêdzy Sta- szystowsk¹. l¹ Stalowa Wola i Kolpor- KATOWICE. 20 wrzeœnia w trakcie meczu I ligi pi³ki terem Koron¹ Kielce neo- no¿nej Dospel GKS Katowice – Polonia Warszawa faszystowscy „kibice” dru- nazi-kibice dru¿yny gospodarzy wywiesili na ogrodze- ¿yny gospodarzy wystawili niu oddzielaj¹cym murawê boiska od stadionowych transparent ze swastyk¹ trybun transparent z napisem „Gladiators” i z wize- i napisem „88” (liczba 88 runkiem Toten Kopf, charakterystycznej czaszki, któ- to „zaszyfrowany” hitlerowski salut „heil Hitler”, od r¹ nosili na swych mundurach nazistowscy zbrodnia- ósmej pozycji litery „H” w alfabecie) oraz napisami „Ho- rze z SS. nor” i „Blood & Honour”. Blood & Honour to nazwa WROC£AW. 27 wrzeœnia na trzeciligowym meczu miêdzynarodowej organizacji neonazistowskiej, która rozgrywanym pomiêdzy dru¿ynami Œl¹ska Wroc³aw swoje oddzia³y posiada równie¿ w Polsce. Natomiast i Polonii Bytom „kibice” Œl¹ska, których bardzo aktyw- rasistowscy „kibice” goœci wywiesili na p³ocie wokó³ mu- n¹ i agresywn¹ czêœæ stanowi¹ od lat rasiœci, wywie- rawy boiska flagê z rasistowskim has³em „Bia³y honor. sili na oko³oboiskowym ogrodzeniu flagê z napisem: Bia³a duma. Korona Kielce”. „Skinheads”. GORZÓW. 22 paŸdziernika w czasie spotkania ligi KIELCE. 30 wrzeœnia podczas meczu o Puchar Pol- okrêgowej pi³ki no¿nej pomiêdzy KKS Stilonem Go- ski w pi³ce no¿nej pomiêdzy Kolporterem Koron¹ Kiel- rzów a Kasztelani¹ Santok nazi-kibice, obecni wœród ce a Legi¹ Warszawa miejscowi nazi-kibice wywiesili grupy sympatyków dru¿yny gospodarzy dopinguj¹cych flagê z rasistowskim napisem „Bia³y honor, bia³a swoich pi³karzy, wyeksponowali transparent z krzy¿em duma”. celtyckim, rasistowskim symbolem bia³ej si³y. WARSZAWA. 25 paŸdziernika w trakcie meczu PADZIERNIK pierwszej ligi pi³ki no¿nej Polonia Warszawa – Lech Poznañ na ogrodzeniu otaczaj¹cym boisko wisia³a fla- ŒWIDNIK. 4 ga: „Fanatics Polonia” – z trupi¹ czaszk¹, identyczn¹ paŸdziernika w jakiej u¿ywa³o SS, a wspó³czeœnie neohitlerowscy ter- trakcie meczu IV roryœci z angielskiej organizacji Combat 18 (cyfry 1 ligi pi³ki no¿nej i 8 to w neofaszystowskiej symbolice „zaszyfrowany” Avia Œwidnik – napis Adolf Hitler – od pierwszej i ósmej pozycji jak¹ £ada Bi³goraj litera „A” i „H” zajmuj¹ w alfabecie). nazi-skini, bardzo WARSZAWA. 29 paŸdziernika w trakcie meczu aktywna czêœæ ki- pierwszej ligi pi³ki no¿nej pomiêdzy Legi¹ Warszawa biców dru¿yny a Groclinem Grodzisk Wlkp. Na grodzeniu okalaj¹cym gospodarzy, wywiesili na oko³oboiskowym p³ocie fla- murawê stadionu powieszona zosta³a flaga „Ultras gê w ¿ó³to-niebieskich barwach klubowych, z napi- Legia” – z symbolem z trupiej czaszki, identycznym sem: „Œwidnik do nas nale¿y. Skinheads. Byliœmy tu jakiego u¿ywa³y w czasie drugiej wojny œwiatowej jed- i zawsze bêdziemy”. Flaga ta towarzyszy meczom Avii nostki SS. Wspó³czeœnie stosuj¹ go neohitlerowscy od d³u¿szego czasu. terroryœci z angielskiej organizacji Combat 18 (cyfry BIELSKO-BIA£A. 10 paŸdziernika w trakcie meczu 18 to w neofaszystowskiej symbolice „zaszyfrowany” IV ligi pi³ki no¿nej pomiêdzy BKS Stal Bielsko Bia³a napis Adolf Hitler – od pierwszej i ósmej pozycji jak¹ a GKS Jastrzêbie nazi-kibice dru¿yny gospodarzy wy- litera „A” i „H” zajmuj¹ w alfabecie). wiesili na p³ocie stoj¹cym wokó³ murawy boiska trans- parent z du¿ym wizerunkiem krzy¿a celtyckiego (rasi- LISTOPAD stowskiego symbolu bia³ej si³y). P£OCK. Nazi-skini przybyli 18 paŸdziernika wraz z kibi- RZESZÓW. 9 listopada w trakcie derbowego meczu cami Legii Warszawa na mecz I ligi pi³ki no¿nej z Wis³¹ III ligi pi³ki no¿nej pomiêdzy Stal¹ Rzeszów a Resovi¹ P³ock, wyposa¿eni byli we flagi z krzy¿ami celtyckim Rzeszów nazi-kibice obu dru¿yn wywiesili na stadio- – rasistowskimi symbolami bia³ej si³y (najpowszechniej nie antysemickie transparenty – Stali: „¯ydowska pro- u¿ywanymi wspó³czeœnie znakami neofaszystowskimi) paganda niech trwa na wieki wieków amen”, a Reso- i powiewali nimi w czasie meczu, stoj¹c w du¿ej grupie vii: „Hitler zacz¹³, my skoñczymy” i „Historia ko³em siê fanów dopinguj¹cych sto³ecznych pi³karzy. toczy 09 11 2003 Powtórka Nocy Kryszta³owej” STADION # 2 l 2004/2005 WYKOPMY RASIZM ZE STADIONÓW l WYKOPMY RASIZM ZE STADIONÓW

(mecz odbywa³ siê w rocznicê Nocy Kryszta³owej ROK 2004 – pogromu dokonanego na ¯ydach w III Rzeszy w nocy z 9 na 10 listopada 1938 roku). LUTY RADOM. 11 listopada w trakcie meczu towarzyskie- go w pi³ce no¿nej Radomiak Radom kontra Legia GDAÑSK. Pod koniec lute- Warszawa kibice gospodarzy wywiesili na p³ocie (do go w ró¿nych punktach góry nogami) flagê odebran¹ nazi-kibicom lokalnego miasta pojawi³y siê dwa ro- rywala, Broni Radom. – znajdowa³ siê na niej krzy¿ dzaje neonazistowskich na- celtycki, rasistowski symbole bia³ej si³y, klejek zawieraj¹cych wize- WARSZAWA. 12 listopada w trakcie meczu towa- runki flag ze swastyk¹ i fla- rzyskiego w pi³ce no¿nej pomiêdzy reprezentacja- gi z napisem „BKS Lechia” mi Polski i W³och, który odbywa³ siê na stadionie oraz has³ami „Tradycja nas Legii, za jedn¹ z bramek wisia³a flagi M³odzie¿y zobowi¹zuje” lub „Zawsze Wszechpolskiej. By³a to bia³o-czerwona flaga z na- tu byliœmy. Tu zawsze bêdziemy”. Naklejki wydruko- pisem „M³odzie¿ Wszechpolska”, z liternictwem wali nazistowscy „kibice” Lechii Gdañsk, od lat stano- stylizowanym na tytu³ organizacyjnej gazety MW wi¹ jeden z najbardziej agresywnych elementów „Wszechpolak” oraz orze³kiem i mieczykiem Chro- wœród pseudokibiców gdañskiego klubu. brego, bêd¹cym jednym z symboli polskiej skrajnej KATOWICE. 29 lutego zamordowano 22-letniego prawicy. Wczeœniej na polskich stadionach akcje Amerykanina arabskiego pochodzenia. Ofiara zo- werbunkowe wœród kibiców prowadzi³o Narodowe sta³a ugodzona no¿em podczas imprezy w klubie Odrodzenie Polski. „Wy¿szy wymiar”. Ciê¿ko ranny mê¿czyzna zosta³ GDAÑSK. 15 listopada w trakcie derbowego meczu IV przewieziony do szpitala, gdzie zmar³ nad ranem. ligi pi³ki no¿nej Lechia Gdañsk – Ba³tyk Gdynia w sek- Podczas zajœcia ranny zosta³ równie¿ kolega ofia- torze zajmowanym przez rasistowskich kibiców dru¿y- ry, tak¿e Amerykanin pochodzenia arabskiego. Po- ny gospodarzy ze styropianu utworzony zosta³ napis „Hi- szukiwany przez policjê mê¿czyzna podejrzany o za- tler SS”. Napis ten zosta³ skomentowany w specyficzny bójstwo studenta, wed³ug relacji œwiadków, wygl¹- sposób przez „kibiców” Ba³tyku Gdynia na ³amach pi- dem przypomina³ nazi-skina. 27 marca Policja za- sma „To my kibice”. Stwierdzili oni mianowicie, ¿e im trzyma³a sprawcê, Marka Z., który ukrywa³ siê bli¿szy jest Rudolf w sza³asie na górze Turbacz. Obie ofiary by³y stu- Hess. Na stadionie dentami Akademii Medycznej w Katowicach. Nie Lechii, co jakiœ czas by³ to pierwszy przypadek rasistowskiej napaœci na pojawia siê rów- studentów zagranicznych w tym mieœcie. W mar- nie¿ flaga „Blood cu 2000 i czerwcu 2001 roku zanotowano przy- & Honour”, miêdzy- padki motywowanych rasistowsko pobiæ studentów narodowej organi- zagranicznych, do których dosz³o w miejscowym zacji neohitlerow- miasteczku akademickim. Po przes³uchaniu spraw- skiej. cy okaza³o siê, i¿ jest on pseudokibicem GKS Kato- WA£BRZYCH. 15 listopada w trakcie spotkania der- wice. W czerwcu policja objê³a œcis³¹ ochron¹ pro- bowego IV ligi pi³ki no¿nej Górnik/Zag³êbie Wa³brzych kuratora prowadz¹cego sprawê tej zbrodni, ponie- – Akropol Wa³brzych „kibice” klubu gospodarzy wywie- wa¿ pojawi³y siê informacje, ¿e jest on w niebezpie- sili na boiskowym ogrodzeniu flagê z napisem: „Gór- czeñstwie, gdy¿ pseudokibice z Katowic zlecili p³at- nik” oraz symbolem krzy¿a celtyckiego, rasistowskie- nemu mordercy jego zabójstwo. go znaku bia³ej si³y. P£OCK. 16 listopada na stadionie Wis³y, podczas MARZEC towarzyskiego meczu pi³karskiego Polska – Serbia i Czarnogóra wisia³a flaga z napisem „M³odzie¿ CHOJNICE. 13 marca podczas pierwszego meczu Wszechpolska” i rysunkiem mieczyka Chrobrego, rundy rewan¿owej IV ligi pi³ki no¿nej pomiêdzy Choj- symbolu przedwojennych antysemitów, a wspó³cze- nicznk¹ Chojnice a Pogoni¹ Lêbork nazi-kibice dru¿y- œnie stosowanym MW. Natomiast przed meczem ny przyjezdnej wywiesili na p³ocie okalaj¹cym murawê mo¿na by³o nabyæ szaliki z krzy¿ami celtyckimi (rasi- boiska flagê z napisem „Pogoñ Lêbork. Stadionowi stowskimi symbolami „bia³ej si³y”) i napisami „Bia³a ekstremiœci”, wizerunkiem „rycerza” z amerykañskiej Si³a”, „Polska dla Polaków” oraz „Europa dla Europej- organizacji rasistowskiej Ku Klux Klan i trzema (sic!) czyków”. krzy¿ami celtyckimi, rasistowskimi symbolami bia³ej STADION # 2 l 2004/2005 WYKOPMY RASIZM ZE STADIONÓW l WYKOPMY RASIZM ZE STADIONÓW

rz¹cych neofaszystowsk¹ bojówkê o nazwie Totenkopf (nazw¹ t¹ okreœlana jest esesmañska czaszka – je- den z najbardziej znanych symboli nazizmu). Wœród cz³onków tej bojówki aktywn¹ rolê pe³ni¹ zdeklarowa- ni ideologicznie neofaszyœci, którzy na przyk³ad na zdjêciach prezentuj¹ siê bardzo czêsto z rêkoma wy- ci¹gniêtymi w faszystowskim salucie (vide do³¹czone zdjêcie). WARSZAWA. 10 kwietnia na meczu pierwszej ligi pi³ki no¿nej pomiêdzy Poloni¹ Warszawa a Widzewem si³y. W czasie meczu dosz³o do zamieszek pomiêdzy £ódŸ pojawi³ siê znany dzia³acz rasistowskiej prawicy „kibicami” obu dru¿yn i policj¹. Czêœæ najbardziej agre- Leszek Bubel, który, wraz z grup¹ towarzysz¹cych sywnych „kibiców” Pogoni jest od lat znana ze swych mu osi³ków, próbowa³ wœród warszawskich kibiców neofaszystowskich fascynacji. Od lat równie¿ wyko- werbowaæ nowych cz³onków do swej organizacji. Na- rzystuj¹ oni popularne wœród kibiców stadionowe fla- cjonaliœci rozdawali pismo „M³ody Narodowiec” i pró- gi do propagowania faszystowskiej i rasistowskiej sym- bowali sprowokowaæ skandowanie antysemickich ha- boliki – vide zdjêcie z 2000 roku, na którym widoczny se³ wymierzonych w pi³karzy i kibiców Widzewa. Ze- jest krzy¿ celtycki, rasistowski symbol bia³ej si³y oraz tknêli siê jednak z ca³kowit¹ obojêtnoœci¹ sympatyków tak zwana runa Odala, bêd¹ca miêdzy innymi symbo- Polonii. lem Hitlerjugend. Ta sama grupa jest równie¿ czyn- KATOWICE. 24 kwietnia nazi-kibice pojawiaj¹cy siê nym uczestnikiem szowinistycznej akcji pod has³em na meczach Lecha Poznañ po raz kolejny wywiesili „Kibice przeciwko Unii Europejskiej”, a na jej stro- flagê z has³em „Legion Pi³a. Krew Naszej Rasy” oraz nie internetowej udostêpniona jest us³uga telefonii ko- krzy¿em celtyckim (symbolem bia³ej si³y). Zdarzenie mórkowej, umo¿liwiaj¹ca przesy³anie pod wskazany mia³o miejsce tym razem w trakcie meczu pomiêdzy numer telefonu rasistowskich symboli. Dospelem GKS-em Katowice a Lechem Poznañ. NOWY DWÓR MAZ. 24 kwietnia w trakcie meczu KWIECIEÑ pierwszej pi³ki no¿nej pomiêdzy Œwitem Lukullusem Nowy Dwór Maz. a Górnikiem £êczna na p³ocie od- GRODZISK WLKP. 9 kwietnia w drugiej po³owie me- dzielaj¹cym boisko od trybun stadionu pojawi³a siê czu I ligi pi³ki no¿nej Groclin Dyskobolia Grodzisk Wlkp. bia³o-czerwona flaga z symbolem krzy¿a celtyckiego, kontra Lech Poznañ nazi-kibice obecni wœród sympa- znaku white power (bia³ej si³y), wspó³czesnego odpo- tyków dru¿yny goœci wywiesili za jedn¹ z bramek flagê wiednika swastyki. Wywiesili j¹ „kibice” dru¿yny przy- z krzy¿em celtyckim, rasistowskim symbolem bia³ej si³y. jezdnej. ¯UROMIN. 9 kwietnia bojówka nazi-kibiców zwi¹za- RZESZÓW. 24 kwietnia w czasie meczu trzeciej ligi na z trzecioligowym klubem pi³karskim M³awianka pi³ki no¿nej Stal Rzeszów – Korona Kielce przyjezdni M³awa napad³a na wracaj¹c¹ z meczu grupê kibiców nazi-kibice wywiesili na ogrodzeniu wokó³ boiska flagê Wkry ¯uromin. Kibice Wkry znani s¹ z jednej najstar- z has³em: „Bia³y honor, bia³a duma” oraz skandowali szych w Polsce antyrasistowskich grup kibiców, któ- „Bia³y honor, bia³a duma – taka w³aœnie jest Korona”. ra jest ze zrozumia³ych wzglêdów bardzo nielubiana WARSZAWA. 25 kwietnia wœród flag i bannerów wy- przez okolicznych nazi-skinów. W tym miêdzy innymi wieszonych przez miejscowych kibiców, przy okazji przez niektórych „kibiców” M³awianki, m.in. tych two- meczu Legii Warszawa z Górnikiem Zabrze, znalaz³a siê flaga z napisem „City Worrior Bremen” i symbolem krzy¿a celtyckiego, rasistowskiego znaku bia³ej si³y.

MAJ

TARNOBRZEG. 1 maja w czasie trzecioligowego spo- tkania pomiêdzy Siark¹ Tarnobrzeg a Kolporterem Koron¹ Kielce, rasistowscy „kibice” z Kielc wywiesili na p³ocie wokó³ murawy boiska flagê z rasistowskim has³em „Bia³y honor. Bia³a duma. Korona Kielce”. Jest to jeden z najczêœciej pojawiaj¹cych siê rasistowskich transparentów na polskich boiskach ligowych. STADION # 2 l 2004/2005 WYKOPMY RASIZM ZE STADIONÓW l WYKOPMY RASIZM ZE STADIONÓW

CHORZÓW. 3 maja podczas meczu II ligi pi³ki no¿nej, Ruch Chorzów kontra £KS £ódŸ, na trybunach sta- dionu pojawi³a siê grupa zaprzyjaŸnionych z ³ódzkimi „fanami”, znanymi od lat ze szowinistycznych pogl¹- dów propagowanych na meczach, rasistowskich „ki- biców” Resovii Rzeszów, która wywiesi³a, wœród in- nych kibicowskich flag, transparent z has³em „Reso- via – ³owcy pejsów”. W trakcie spotkania dosz³o do wielkich bijatyk miêdzy chuliganami pi³karskimi zwa- œnionych ze sob¹ klubów i policj¹. W ich wyniku obra- ¿enia odnios³o 57 policjantów, 5 zosta³o hospitalizo- bli¿szego wspó³pracownika Adolfa Hitlera. Jednym wanych, zatrzymano blisko 200 najaktywniejszych z osobników wieszaj¹cych nazistowski transparent by³ uczestników zajœæ. Dwudziestu z nich zosta³o tymcza- Grzegorza H. ps. Œledziu, znany trójmiejski neofaszy- sowo aresztowanych. Postawiono im zarzuty udzia³u sta, który zatrudniony by³ przez Lechiê jako ochro- w bójce z u¿yciem niebezpiecznego narzêdzia i czyn- niarz. Ten sam osobnik dziêki poparciu w³adz Sopotu nej napaœci na funkcjonariusza policji, za co grozi od- pracowa³ do niedawna, mimo swoich powszechnie powiednio 8 i 10 lat wiêzienia. znanych pogl¹dów, z miejscow¹ m³odzie¿¹ (!). Ten sam LUBIN. 3 maja w czasie spotkania 26. kolejki II ligi transparent pojawi³ siê na stadionie Lechii jeszcze co pi³ki no¿nej Zag³êbie Lubin – Cracovia Kraków dali najmniej raz. Gdañska prokuratura wszczê³a docho- o sobie znaæ rasistowscy „kibice” klubu gospodarzy, dzenie w tej sprawie. Ca³e zdarzenie doczeka³o siê którego stadion jak dot¹d by³ stosunkowo wolny od specyficznego komentarza na ³amach pisma „To my skrajnie prawicowych wyst¹pieñ. Lubiñscy nazi-kibi- kibice”: „(...) Gdañsk staje siê ostatnim przyczó³kiem ce wywiesili na oko³oboiskowym ogrodzeniu flagê »niepoprawnoœci politycznej« i miejscem gdzie po- o niewinnie z pozoru brzmi¹cym haœle „Albi bellato- przez kontrowersyjne (równie¿ dla nas) prowokacje res”, co jednak w jêzyku w³oskim znaczy „Biali wojow- wraca siê do korzeni gdañskich i polskich kibiców wy- nicy” oraz drug¹ flagê z wyeksponowanym symbolem wodz¹cych siê w du¿ej mierze z ruchu skinheads”. trupiej czaszki, identycznej jak¹ u¿ywa³y w czasie dru- RADZIONKÓW. 12 maja podczas derbowego meczu giej wojny œwiatowej jednostki SS. Wspó³czeœnie sto- trzeciej ligi pi³ki no¿nej pomiêdzy œl¹skimi dru¿ynami suj¹ j¹ jako swój symbol neohitlerowscy terroryœci Ruchu Radzionków i Polonii Bytom nazi-kibice, któ- z angielskiej organizacji Combat 18 (cyfry 18 to w rzy pojawili siê na stadionie wœród fanów klubu goœci, neofaszystowskiej symbolice „zaszyfrowany” napis wywiesili transparent z popularn¹ wœród rasistów Adolf Hitler – od pierwszej i ósmej pozycji jak¹ litera „konfederatk¹”, symbolem rasistowskiego Po³udnia „A” i „H” zajmuj¹ w alfabecie). w Wojnie Secesyjnej w XIX wieku w USA. Wspó³cze- WARSZAWA. 3 maja podczas meczu pierwszej ligi œnie symbolu tego u¿ywa np. Ku Klux Klan. pi³ki no¿nej pomiêdzy Poloni¹ Warszawa i Górnikiem JAWORZNO. 22 maja w czasie meczu IV ligi pi³ki £êczna „nazi-kibice” dru¿yny goœci wywiesili na p³ocie no¿nej pomiêdzy Victori¹ Jaworzno i RKS Walcow- okalaj¹cym boisko bia³o-czerwon¹ flagê ze znakiem ni¹ Czechowice-Dziedzice, wœród flag wywieszonych krzy¿a celtyckiego, rasistowskiego symbolu bia³ej si³y. przez sympatyków dru¿yny gospodarzy meczu i zaprzy- Drug¹ szowinistyczn¹ flag¹ „kibiców” z £êcznej, zdjê- jaŸnionych z nimi kibiców innych œl¹skich klubów, po- cia której za¿¹dali organizatorzy spotkania, by³ trans- jawi³a siê równie¿ flaga z symbolik¹ neofaszystowsk¹. parent z przekreœlonym symbolem Unii Europejskiej. Znajdowa³ siê na niej napis: „Victoria” i Toten Kopf Flagê tê ponownie wywiesi³o kilku nazi-kibiców Polo- – trupia czaszka, identyczna jakiej u¿ywa³o SS, a wspó³- nii, którzy chcieli w ten sposób wspomóc swoich po- czeœnie neohitlerowscy terroryœci z angielskiej orga- bratymców ideowych z Górnika, ale zosta³a ona szyb- nizacji Combat 18 (cyfry 1 i 8 to w neofaszystowskiej ko zdjêta wskutek b³yskawicznej interwencji antyrasi- symbolice „zaszyfrowany” napis Adolf Hitler – od stowskich kibiców klubu z Konwiktorskiej. pierwszej i ósmej pozycji jak¹ litera „A” i „H” zajmuj¹ GDAÑSK. 8 maja w trakcie meczu czwartej ligi pi³ki w alfabecie). no¿nej pomiêdzy Lechi¹ Gdañsk i Wierzyc¹ Starogard Gdañski neonaziœci, grupa dominuj¹ca wœród naja- CZERWIEC gresywniejszych „kibiców” tego klubu od lat, wywiesili na stadionowym ogrodzeniu flagê z has³em „Tradycja WARSZAWA. 1 czerwca w fina³owym mecz o Pu- nas zobowi¹zuje. Lechia Gdañsk. W œwiecie baranów char Polski w Pi³ce No¿nej pomiêdzy Legi¹ Warsza- wolimy byæ wilkami” i portretem Rudolfa Hessa, naj- wa i Lechem Poznañ neofaszyœci obecni w grupie STADION # 2 l 2004/2005 WYKOPMY RASIZM ZE STADIONÓW l WYKOPMY RASIZM ZE STADIONÓW

LIPIEC

LUBIN. 30 lipca w trakcie meczu I ligi pi³ki no¿nej Cra- covia Kraków – Zag³êbie Lubin rasistowscy „kibice” obecni wœród sympatyków „pasów” wywiesili na oko- ³oboiskowym ogrodzeniu flagê z napisem „Cracovia” i znakiem krzy¿a celtyckiego, rasistowskiego symbo- lu bia³ej si³y. Niestety do tego poziomu dostosowali siê równie¿ „kibice” Zag³êbia, którzy wyeksponowali flagê o z pozoru niewinnie brzmi¹cym haœle „Albi bel- fanów wielkopolskiej dru¿yny ponownie wywiesili wœród latores”, co jednak w jêzyku w³oskim znaczy „Biali wo- kibicowskich flag transparent z krzy¿em celtyckim, ra- jownicy”. sistowskim symbolem bia³ej si³y. Fakt ten po raz kolej- KIELCE. 31 lipca w czasie drugoligowego meczu Ko- ny w odniesieniu do zespo³u Lecha, nie spotka³ siê rona Kielce – Jagiellonia Bia³ystok miejscowi „kibice” z ¿adn¹ reakcj¹ zarówno obserwatora PZPN, obo- wyeksponowali flagê z napisem „Bia³y Honor – Bia³a wi¹zanego usuwaæ wszelkie rasistowskie symbole Duma. Korona Kielce”, towarzysz¹c¹ spotkaniom kie- obecne na krajowych boiskach w czasie meczów, jak leckiej dru¿yny od dawna. i innych kibiców poznañskiego klubu. Po meczu, w cza- sie wrêczania pucharu i medali zwyciêskim pi³karzom Lecha, pseudokibice Legii zaatakowali trybunê hono- SIERPIEÑ row¹, na której obecni byli dzia³acze sportowi, w tym prezes Polskiego Zwi¹zku Pi³ki No¿nej Micha³ Listkie- WRONKI. 6 sierpnia w czasie meczu pierwszej ligi wicz, zawodnicy i zaproszeni goœcie – zostali oni ob- pomiêdzy Amic¹ Wronkim a Legi¹ Warszawa sto- rzuceni niebezpiecznymi przedmiotami, miêdzy inny- ³eczni nazi-kibice wywiesili na oko³oboiskowym ogro- mi butelkami i kamieniami. Dosz³o tak¿e do bijatyk dzeniu flagê ze znakiem krzy¿a celtyckiego, rasistow- z ochroniarzami i policj¹. skiego symbolu bia³ej si³y. RZESZÓW. 12 czerwca podczas derbowego meczu KRAKÓW. 7 sierpnia w trakcie meczu pierwszej ligi pi³ki no¿nej pomiêdzy Resovi¹ Rzeszów i Stal¹ Rze- pi³ki no¿nej Wis³a Kraków – Polonia Warszawa „kibi- szów dosz³o do bijatyki miêdzy policj¹ a „kibicami” ce” dru¿yny przyjezdnej wywiesili na p³ocie oddzielaj¹- Resovii, wœród których prym wiedli miejscowi nazi- cym stadionowe trybuny od murawy boiska flagê skini oraz nazi-kibice z zaprzyjaŸnionych z tym klu- z napisem „Fanatics Polonia” i z symbolem Toten Kopf, bem dru¿yn z £odzi i Jaros³awia. Podczas tego sa- charakterystycznej czaszki, któr¹ nosili na swych mego meczu na p³ocie okalaj¹cym boisko wisia³y mundurach naziœci z SS. transparenty z has³em: „Resovia Rzeszów – ³owcy POZNAÑ. 18 sierpnia w trakcie towarzyskiego me- pejsów” oraz krzy¿em celtyckim, rasistowskim sym- czu pi³ki no¿nej pomiêdzy reprezentacjami Polski bolem bia³ej si³y. Nazi-kibice Resovii skandowali rów- i Danii, na oko³oboiskowym ogrodzeniu wisia³ trans- nie¿ pod adresem swych rywali: „Tyle ¯ydów w na- parent z krzy¿em celtyckim, rasistowskim symbolem szym mieœcie – nie!” oraz „Zrobimy z wami co Hitler bia³ej si³y. Flaga ta zosta³a zdjêta po pierwszej po³o- zrobi³ z ¯ydami”. wie meczu, co nie zmienia kompromituj¹cego faktu, RZESZÓW. 18 czerwca na jednej z ulic grupa nazi- ¿e pojawia siê ona na wszystkich ligowych meczach skinów wsparta przez rasistowskich pseudo-kibiców Lecha Poznañ. Nale¿y ona do faszystowskich „fanów” Resovii Rzeszów zaatakowa³a i dotkliwie pobi³a kilku tej dru¿yny z Pi³y. m³odych ludzi, którzy wyró¿niali siê swoim wygl¹dem, SZCZECIN. 20 sierpnia w czasie spotkania ekstra- a tym samym nie pasowali do faszystowskiego wzor- klasy pi³ki no¿nej Pogoñ Szczecin – Lech Poznañ nazi- ca „prawdziwego Polaka”. Jeden z poszkodowanych kibice poznañskiej dru¿yny wywiesili na pewien czas zosta³ ugodzony siekier¹ i trafi³ do szpitala. transparent ze znakiem krzy¿a celtyckiego, rasistow- RZESZÓW. 19 czerwca podczas meczu bara¿owe- skiego symbolu bia³ej si³y. go o wejœcie do drugiej ligi pi³ki no¿nej pomiêdzy Stal¹ JANIKOWO. 21 sierpnia nazi-kibice dru¿yny przyjezd- Rzeszów a Ruchem Chorzów da³a o sobie znaæ gru- nej obecni podczas meczu III ligi pi³ki no¿nej pomiêdzy pa nazi-kibiców obecna wœród sympatyków dru¿yny Uni¹ Janikowo a Obr¹ Koœcian wywiesili na p³ocie goœci. Jeden z nich wymachiwa³ w trakcie meczu fla- oddzielaj¹cym publicznoœæ od murawy boiska flagê ze g¹ z krzy¿em celtyckim, rasistowskim symbolem bia- znakiem krzy¿a celtyckiego, rasistowskiego symbolu ³ej si³y. bia³ej si³y. STADION # 2 l 2004/2005 WYKOPMY RASIZM ZE STADIONÓW l WYKOPMY RASIZM ZE STADIONÓW

JELENIA GÓRA. 21 sierpnia podczas spotkania IV P£OCK. 28 sierpnia w trakcie meczu pierwszej ligi ligi pi³ki no¿nej pomiêdzy Karkonoszami Jelenia Góra pi³ki no¿nej Wis³a P³ock – Polonia Warszawa „kibice” a Górnik/Zag³êbiem Wa³brzych rasistowscy kibice dru¿yny przyjezdnej wywiesili na p³ocie oddzielaj¹cym dru¿yny goœci wywiesili wœród ró¿nych innych flag stadionowe trybuny od murawy boiska flagê z napi- transparent z du¿ym wizerunkiem krzy¿a celtyckiego sem „Fanatics Polonia” i z symbolem Toten Kopf, cha- (rasistowskiego symbolu bia³ej si³y). W przerwie me- rakterystycznej czaszki, któr¹ nosili na swych mun- czu dosz³o do bójki sprowokowanej przez pseudokibi- durach nazistowscy zbrodniarze z SS. ców z Wa³brzycha. RADZYÑ PODL. 29 sierpnia podczas spotkania IV ligi SEJNY. 22 sierpnia podczas meczu IV ligi pomiêdzy pi³ki no¿nej Orlêta Radzyñ Podlaski – £ada Bi³goraj Pomorzank¹ Sejny a Wigrami Suwa³ki przyjezdni znani ze swych skrajnie prawicowych ci¹got „kibice” nazi-kibice wywiesili na p³ocie okalaj¹cym boisko dru¿yny gospodarzy, wywiesili na boiskowym ogrodze- transparent z napisem „Blue Boys” i dwoma krzy¿a- niu flagê z wizerunkiem krzy¿a celtyckiego, rasistow- mi celtyckimi, rasistowskimi symbolami bia³ej si³y skiego symbolu bia³ej si³y. W poprzednim sezonie na oraz drugi transparent z symbolem „rêki z mieczem”, stadionie Orl¹t swoje akcje werbunkowe prowadzi³a „god³em” przedwojennych polskich faszystów, wspó³- lokalna komórka Narodowego Odrodzenia Polski, par- czeœnie u¿ywanym przez Narodowe Odrodzenie tii powszechnie uwa¿anej za neofaszystowsk¹. Polski, partiê powszechnie uznawan¹ za neofaszy- Redakcja MARCIN KORNAK stowsk¹. Wspó³praca JACEK PURSKI Racism and Cheauvinism at polish football stadiums – a report on incidents 1 September 2002 – 31 August 2004

2002 the scuffle five policemen were injured and four „fans” ended in hospital. Also the motor coach of SEPTEMBER Unia fans was totally demolished. Among fights’ participants, neo-Nazi fans of both clubs as well TARNOBRZEG. On 22 September, a group of Siar- as Motor Lublin nazi-skins, allied with chelmian fans kaTarnobrzeg masked Nazi football fans attacked took the lead. „ecology” youth being on their way home after anti- GDYNIA. On 29 September, during the 4th League circus manifestation. The attack had a chauvinism Ba³tyk Gdynia V Gryf S³upsk football match the fas- ground, neofascist, including nazi football fans, hate cist symbols were omnipresent. Neo-Nazi Ba³tyk fans people who don’t suit to „Polish standard” in their hoisted a flag with a swastika and the inscription: „Full opinion. of hate. Skinheads”. „Fans” of Ba³tyk had manifested WARSZAWA. On 22 September, during the Legia their neo-Nazi views earlier many times. Warszawa V Odra Wodzis³aw League game Nazi- fans of Wodzis³aw club placed on the fence surround- OCTOBER ing the football field a flag with Celtic cross – the ra- cist symbol of White Power used commonly by neo- OPOLE. On 6 October, during the 3rd League Odra Nazi fans. Opole V Zag³êbie Sosnowiec football match racist CHE£M. On 28 September, during the 4th League, „fans” of the local club hoisted a flag with inscription round 11 football match between Che³mianka „Aryan Hooligans”. This flag had notoriously occured Che³m and Unia Hrubieszów a big battle between at Odra Opole matches. fans of both clubs has taken place; first near the WODZIS£AW ŒL. On 21 October, during the 1st stadium and the second in the city area. During League Odra Wodzis³aw V Wis³a Kraków match neo- STADION # 2 l 2004/2005 WYKOPMY RASIZM ZE STADIONÓW l WYKOPMY RASIZM ZE STADIONÓW

Nazi Odra fans exposed a flag featuring Celtic cross, ball Association punished both clubs heavily, also fined a symbol of White Power, the international neo-fas- them – Legia was to pay 50 thousands zlotys for their cism sign. fans racist behavior. Micha³ Listkiewicz, the president JAWORZNO. On 21 October, during the 1st League of the Polish Football Association announced the de- match between Garbarnia Szczakowianka Ja- termined fight with racism at the stadiums, with close worzno and Widzew £ódŸ a banner „Al.-Kaida” ap- co-operation with „NEVER AGAIN” Association. This peared. Its photo that was published in the local incident took place during the Action Week of Foot- press caused great scandal and reaction of proper ball Against Racism in Europe (FARE) under the ban- services. The chief of local Nazi football hooligans ner of „Let’s kick racism out of the stadiums” cam- and a stadium fighting squad called Al-Kaida was paign. Miros³aw J., who had frequently participated in £ÓD. On 26 October, during the Polish Football Cup streets rows and beatings. He was arrested by the game between £KS £ódŸ and Œl¹sk Wroc³aw neo- Central Investigation Beaurou, after participating in -Nazi £KS fans has hoisted a flag with Ku Klux Klan intrusion to a night club in Mys³owice on 16 Sep- symbol, whereas „fans” of Œl¹sk, who have been ha- tember, during which the assaulters raped a wo-men ving a lot of racist among them since years, a flag employed there as a dancer. Miros³aw J. is liable to with the inscription: „Skinheads”. get a sentence of 12 years’ imprisonment. „We take WARSZAWA. On 29 October, during the UEFA Foot- responsibility for all the posters and flags hoisted at ball Cup Legia Warszawa V Schalke 04 Gelsenkir- the stadium when our club is playing. We have no- chen match racist Legia „fans” repeatedly made mon- ticed this agitating inscription. Hoisting such key chants and showered loud racist abuse on black a banner is a great shame, nevertheless we wan- players of guests: Emile Mpenza – Belgium represen- ted to avoid ripping it off. After the match we have tative and Gerald Asamoa – Germany representative. met with fans representatives. We have explained The order staff of the Legia club did not react. In ans- that negative consequences of others’ stupid beha- wer for this accidents during the return match in vior Szczakowianka will bear. We came to an under- Gelsenkirchen the supporters of Shalke 04 from standing and they have promised not to expose such Schalker Fan-Initiative exposed ten meters big, bilin- messages in the future”. Said Jerzy Frenkiel, the gual, Polish and German banner featuring symbols Director of KS Garbarnia Szczakowianka. of both clubs and the inscription: „Good atmosphere WARSZAWA. On 25 October, during the 1st League instead of racism”, and before the match Tomasz match between Legia Warszawa and Widzew £ódŸ Wa³doch – the captain of Schalke 04 appealed to fans fights between fans of both clubs took place. The for support to anti-racist attitude. fights were incited by anti-Semites from the capital, who firstly presented „Welcome to hell” inscription NOVEMBER composed from cardboard, and at the beginning of the second half of the match a slogan „Arbeit macht LUBLIN. On 6 November, during the Polish Football frei” (Work make free – this inscription was placed Cup Motor Lublin V Cracovia Kraków match pseudo- on the gate of the Nazi concentration camp in Ausch- fans from Lublin, mainly racist and Nazi-skins, start- witz). The event echoed widely not only in Poland, as ed fights at the stadium and outside. The police ar- one of the guests invited to the match was Szewach rested 32 originators of the incidents. Weiss – the Ambassador of Israel. The Polish Foot- TARNOBRZEG. On 9 November, a group of neo-Nazi Siarka Tarnobrzeg fans has heavily beaten an Anti- Nazi Group activist from Goœcieradów. On that day, the annual of the Crystal Night, the International Day Against Fascism And Antisemitism is celebrated. For that reason fascists expecting increased activity from the side of anti-racist youth, organized „city patrol”. The assault had a chauvinistic ground – the beaten one distinguished himself by non-standard appear- ance. KRAKÓW. On 14 November, during the UEFA Foot- ball Cup match between Wis³a Kraków and FC Par- ma, the „fans” of the host club hoisted on the fence surrounding the football field almost 10 meters big STADION # 2 l 2004/2005 WYKOPMY RASIZM ZE STADIONÓW l WYKOPMY RASIZM ZE STADIONÓW

exposed Waffen-SS Skulls symbol. Presently the symbol is used by neo-Nazi terrorists from English organization Combat 18 (the «18» in their name is derived from the first and eighth letters of the alpha- bet, in other words the initials of Nazi leader Adolf Hitler). KRAKÓW. On 28 November, during the UEFA Cup Wis³a Kraków V Schalke 04 Gelsenkirchen match, racist „fans” of the host club reminded about them again by hoisting a flag with racist Celtic cross sym- bol. £ÓD. On 28 November, the web site www.forum- -znak.org.pl described an anti-Semitic web site libe- ling Widzew £ódŸ club. The graphic design was full of barbed wire, pictures of murdered Nazi concentra- tion camps prisoners and a synagogue presented as the club seat. The content was full of racist inve- ctives. The web site first was hosted on Wirtualna Polska server, and after being blocked by its admini- strator, removed to a foreign server. The local jour- nalists aroused the police and the public prosecutor’s banner „Misiek – we are with you – SHARKS office interest and they promised to take care of the – chwdp”. It was some kind of tribute to one of the issue. Wis³a „fans” nicknamed Misiek. On 20 October 1998 during the Cup Wis³a – Parma match he had injured in the head Dino Baggio, an Italian player, 2003 with a knife thrown from terraces. The provocative banner was removed not earlier then in the 63 JANUARY minute of the match. But also during the same match non-chauvinistic forces has marked their WARSZAWA. In dated on 25 January Polonia presence in the White Star stadium. During the Warszawa fan’s magazine „Polonia Ole!” the edito- whole match an anti-racist flag „Wis³a Kraków SSA rial staff published a postcard from a „friendly” fan Stop Racism” was hoisted in the back of one goal. from I³awa with the inscription „Polonia + Jeziorak” The flag had also been hanging during the Wis³a and the Celtic cross drawing. The fans of Jeziorak Kraków V Wis³a P³ock League match played in I³awa are known from their racist views. Kraków a few days earlier. BYTOM. On 17 November, during the 4th League Szombierki Bytom V Raków Czêstochowa football FEBRUARY match neo-Nazi fans of Szombierki hoisted a flag with Celtic cross, the international neo-fascist symbol of PRAGUE. On 9 February, racist „fans” present among White Power. the group of Cracovia supporters, who went to the WROC£AW. On 17 November, during the 2nd Czech Republic for a sparing Victoria Žižkov V Craco- League Œl¹sk Wroc³aw V Górnik Polkowice football via Kraków match hoisted on the fence dividing foot- match, racist Œl¹sk „fans” hoisted a flag with Celtic ball field from the terraces two chauvinistic flags cross, the international symbol of White Power, used – one featuring „Cracovia” inscription and Celtic cross, commonly by racist. Fascist symbols often appear the racist symbol of White Power, and the other was during Œl¹sk Wroc³aw matches. popular among racists confederate flag, a symbol KATOWICE. On 23 November, during the 1st League used presently among others by Ku Klux Klan. This GKS Katowice V Polonia Warszawa football match, is surprising because in Poland „stripes” sympati- a section of local „supporters” repeatedly made „Mon- zers are not connected with far-right fascinations, key chants” whenever Emmanuel Ekwueme, a black whereas, friendly to Cracovia Victoria Žižkov, is a club player of Polonia had the ball. On the other hand neo- known commonly since years from neo-Nazi sympa- Nazi fans from Warszawa hoisted a flag with boldly thies of a large section of its „fans”. STADION # 2 l 2004/2005 WYKOPMY RASIZM ZE STADIONÓW l WYKOPMY RASIZM ZE STADIONÓW

MARCH „The psychopath was just going back from a colleague. He beat Abel and then wet to borrow Adolf Hitler WARSZAWA On 11 March, during Legia Warszwa book: „Mein Kampf”. Now he is in the arrest. I hope V Wis³a P³ock match on the one of fences surround- he will stay there for long” – said Tadeusz Fuda³a, the ing the football field Legia „fans” hoisted a banner fea- club president, to whom the service station belongs. turing „Ultras Legia” inscription and Waffen-SS skulls. Salami, after receiving help from a doctor, came back At the present the symbol is used by neo-Nazi terro- home. rist English organization Combat 18 (the «18» in their WARSZAWA. On 19 April, during the 1st League name is derived from the first and eighth letters of Polonia Warszawa V Zag³êbie Lubin football match the alphabet, in other words the initials of Nazi lea- on the one of fences surrounding the football field der Adolf Hitler). The flag was present at few follow- there was hoisted a flag featuring „Fanatics Polonia” ing Legia matches. inscription and Waffen-SS skulls. At the present neo- OPOLE. On 28 March, during the qualifying match of Nazi terrorists from the English organization Com- the Youth Europe Football Cup of U-21 teams between bat 18 use the symbol (the «18» in its name is de- Poland and Hungary played at the MKS Odra Opole rived from the first and eighth letters of the alpha- stadium, a racist Ku Klux Klan flag with signature bet, in other words the initials of Nazi leader Adolf „KKK Mississippi Odra Opole” was hoisted on the Hitler). The flag have been present at Warszawa club fence surrounding the field. matches since months. WODZIS£AW ŒL. On 19 April, during the 1st League Odra Wodzis³aw Œl. V Legia Warszawa football match, between flags with team colors fluttering in the section of Wodzis³aw „fans” there was also a flag featuring Celtic cross, White Power symbol used CHORZÓW. On 29 March, during the qualifying commonly by racists. match of the Europe Football Cup between represen- WRONKI. On 19 April, during the match between tation of Poland and Hungary, in the part of the sta- Lech Poznañ and Amica Wronki, guest team fans, dium where the guest team supporters were loca- who came to the meeting from Pi³a exhibited on the ted, a banner with Celtic cross, the White Power sym- fence surrounding the field a flag with Celtic cross bol, the international neo-fascism sign was exhibi- (White Power symbol) and the inscription: „Legion ted. The order staff did not intervened. Pi³a. The Blood of Our Race.” WARSZAWA. On 25 April, during the 1st League APRIL Legia Warszawa V GKS Katowice match „fans” of the capital club hoisted on the fence a flag with in- BIA£YSTOK. On 14 April, during the 3rd League scription „Ultras Legia” and the symbol of neo-Nazi between Jagiellonia Bia³ystok and Legionovia Le- organization Combat 18 (where 1 and 8 mean let- gionowo neo-Nazi fans from Bialystok exhibited on the ters A and H – the abbreviation from Adolf Hitler). fence surrounding the football field a flag featuring KRAKÓW. On 26 April, during the top-league Wis³a Totenkopf symbol, skull known from Waffen-SS uni- Kraków V Amica Wronki match, there was a clash forms during The World War II. Presently the symbol between Kalu Uche – a Nigerian player from the hosts is used by ultra-fascist terrorist organization Com- team and the guest team defender – Marek Zieñ- bat 18. czuk. As the result Uche spited at Wronki player. „We JAWORZNO. On 17 April, a 19-years old city inha- conducted explaining conversation with Kalu Uche, bitant attacked Abel Salami, a Nigerian football player during which our player said that he was repeatedly of Garbarnia Szczakowianka Jaworzno. The player provoked by the racist abuse of Amica Wronki play- came for a car inspection to the PKM car service sta- ers, among them was player with number 7 (Marek tion in Jaworzno (earlier somebody had cut his tires). Zieñczuk). There are no words to excuse Uche’s act. It came to a row with a young man present there. In Our player behavior was blameworthy, no matter how some moment the racist attacked the Nigerian with he was provoked”, said Bogdan Basa³aj, the presi- gas. The player was helped by mechanics, among them dent of Wisla club – „Kalu have been with us for Marek Zaborowski, who was the manager of Garbar- 2 years now and we could know him as a good-tem- nia team until quite lately. The aggressor was arrest- pered/quiet footballer”, emphasized president ed. He will be brought to trial for the assault and he is Basa³aj and he added that did not believe that Nige- liable to get a sentence of 10 years’ imprisonment. rian had spited at the rival without the reason. STADION # 2 l 2004/2005 WYKOPMY RASIZM ZE STADIONÓW l WYKOPMY RASIZM ZE STADIONÓW

RZESZÓW. On 26 April, during the 4th League, WARSZAWA. On 3 June, during 1st League Polo- round 25 football match between Resovia Rzeszów nia Warszawa V GKS Dospel Katowice football and Pogonia Le¿añsk, racist supporters of host team match, there was an incident caused by a group of presented a large flag with anti-Semitic slogan: „Side- neo-Nazi host team fans associated with racist inci- curls Hunters – Resovia”. dents. During the event the European Union flag was burned, and the originators shouted: „The Union is MAI burning”. Anti-Union manifestations were at this time (a few days before the referendum concerning Po- LUBIN. On 10 Mai, during the 1st League meeting land’s access to EU) main form of Polish far-right between Zag³êbie Lubin and Lech Poznañ in the sec- activities. tion of the stadium where Nazi-skins from Pi³a, who RADZYÑ PODL. On 4 June, during the 4th League came to the match with Poznañ fans were located, match of round 31 between Orlêta Radzyñ and Unia there was a flag hoisted on the fence, featuring Cel- Be³¿yce, there was an anti-Union action conducted tic cross being the White Power symbol and the in- by Narodowe Odrodzenie Polski (National Re-bird of scription „Legion Pi³a. Blood of Our Race”. Poland) members. NOP is widespread known as neo- WODZIS£AW ŒL. On 17 Mai the 1st League foot- fascist party. During the action NOP activists chan- ball match between Odra Wodzis³aw a KSZO Ostro- ted anti-Union slogans and distributed leaflets and wiec Œwiêtokrzyski the host club „fans” hoisted, on the party magazine: „ABC Wiadomoœci” (ABC one of the fences dividing football field from the ter- News). In the period preceding the referendum con- races, a banner with Celtic cross – racist symbol of cerning Poland’s access to EU, anti-Union manifes- White Power. tations were main form of Polish far-right activities. LUBLIN. On 19 Mai, during the 3rd League match £ÊCZNA. On 15 June, during 1st League Górnik between Motor Lublin and Kolporter Korona Kielce £êczna V Zag³êbie Lubin football match the „fans” of local Nazi-fans hoisted a banner with Celtic cross (ra- local team hoisted on the fence surrounding the foot- cist symbol of White Power) and the inscription „Mo- ball field white and red flag with Celtic cross, racist tor Lublin” on the fence dividing the football field from White Power symbol. the terraces. KRAKÓW. On 31 Mai, during the 1st League Wis³a AUGUST Kraków V Widzew £ódŸ meeting neo-Nazi fans present among host team supporters exposed ban- GDYNIA. On 2 August, during Poland Football Cup, ners with popular among racists symbol of racist round II (1/16 Finals) match between Arka Gdynia South during The War of Secession in XIX century in and Wis³a Kraków, neo-Nazi fans from Kraków the USA, and presently used for instance by Ku Klux hoisted on the enclosure dividing them from the Klan. football field a banner with the inscription: ZABRZE. On 31 Mai, during the top-league football „WiSS³a”. The fascist banner was removed on the match between Górnik Zabrze and Lech Poznañ, demand of PZPN observer. There were also fights Polish neo-Nazi fans of Poznañ team brought with during the match. Just after it had begun the po- them a flag with racist Celtic cross, White Power lice was attacked with stones by 300-persons symbol, and banner with the inscription: „Legion Pi³a. group of fans. Mainly they were fans of „friendly” The Blood of Our Race.” to Wis³a Lechia Gdañsk, known from their racist attitude. 107 persons were arrested on a charge JUNE of breach of the peace. They were to stand at the Grodzki Court summarily. LUBIN. On 3 June, during the 1st League match of ¯ARY. On 2 August, after Poland Football Cup, round round 30 between Zag³êbie Lubin and Legia II Promieñ ¯ary V Górnik Zabrze match, the guest Warszawa, among flags brought by guest team fans team „fans” threw stones at participants of the Wood- there was also a flag with inscription „Ultras Legia” stock Stop (Przystanek Woodstock) festival, whose and Totenkopf symbol – characteristic Waffen-SS appearance did not suit to „Polish standard” accor- skulls presently used by neo-Nazi terrorists English dingly to their opinion. Chauvinistic excesses of this organization Combat 18 (the «18» in their name is kind are constant element of racist pseudo-fans be- derived from the first and eighth letters of the alpha- havior. The police prevented the fight. bet, in other words the initials of Nazi leader Adolf KATOWICE. On 8 August, during the 1st League foot- Hitler). ball match between Dospel GKS Katowice and Gro- STADION # 2 l 2004/2005 WYKOPMY RASIZM ZE STADIONÓW l WYKOPMY RASIZM ZE STADIONÓW

dzisk Dyscobolia Grodzisk Wlkp. the „fans” of host team hoisted a banner featuring the inscription: „Gla- diators” and Waffen-SS skulls. WRONKI. On 9 August, during the Amica Wronki V Polonia Warszawa match, guest team „fans” hois- ted on the fields’ fence a flag featuring the inscrip- tion: „Fanatics Polonia” and Waffen-SS skulls (called Totenkopf) used presently by neo-Nazi English ter- rorist organization Combat 18 (where 1 and 8 mean letters A and H – the abbreviation from Adolf Hitler). WODZIS£AW ŒL. On 10 August, during the Odra Wodzis³aw V Legia Warszawa match, the police con- fiscated a few flags with Celtic cross, White Power symbol, from neo-Nazi host team fans. The flags stayed in deposit and the police representatives were to decide about their destiny after the meeting with inscription: „Deyna Disdain/Contempt” and David club activists. The police intervened upon request of star created from the letter „y” in the surname of the PZPN observer. During the former 2002/2003 best player in the history of Legia Warszawa club. League season Odra players had several times run Just after the second half of the match had started into the playing field having these flags in their hands. the same group threw stones and bottles at the box BRUSSELS. On 13 August, at the Anderlecht stadi- of honor. As the result of this attack Krzysztof Kose- um in Brussels during the 1st test Champion League dowski, frequent Polish representative in box, was match, round 2, between Anderlecht Brussels and hurt in head. He had to be given medical help. The Wis³a Kraków there was an race-related incident order was brought by intervention of security staff. caused by Wis³a Kraców fans who repeatedly made Polonia was fined 10,000 zlotys by PZPN. „Monkey chants” whenever Aruna Dindane, a black KATOWICE. On 28 August, during UEFA Cup Dospel attack player, touched the ball. They also shouted: GKS Katowice V Cementarnica Skopje football „Anderlecht! Jude! Jude! Jude!”. In October UEFA match, neo-Nazi fans hoisted a flag with inscription: punished Wis³a with the fine of 10,000 Swiss francs „Gladiators” and Totenkopf sign – used presently by for racist behaviour of pseudo-fans. neo-Nazi English terrorist organization Combat 18 WRONKI. On 15 August, during the 1st League (where 1 and 8 mean letters A and H – the abbrevia- Amica Wronki V Lech Poznañ football match, guest tion from Adolf Hitler). They also hoisted a banner club „fans” hoisted a banner with Celtic cross, White with Celtic cross, racist White Power symbol, and Power symbol used commonly by neo-fascists. On the „White Boys 88” inscription (where number 88 flag, which belongs to Lech Pi³a fan club, there is also means „heil Hitler” salute as „h” is the eighth letter in inscription: „Legion Pi³a. The Blood of Our Race.” alphabet) WARSZAWA. On 16 August, during the 1st League GRODZISK WLKP. On 30 August, during 1st League Legia Warszawa V Górnik £êczna football match, ra- football match between Dyskobolia Groclin Grodzisk cists, who arrived with guest team’ supporters hoi- Wielkopolski and Polonia Warszawa neo-Nazi fans sted, on the fence surrounding the football field, a flag from Warszawa again hoisted a flag with Totenkopf with Celtic cross, White Power symbol. The flag was symbol, characteristic Waffen-SS skulls used pre- often present during national team matches. sently by Combat 18, a terrorist neo-nazi organiza- ZDUÑSKA WOLA. On 20 August, during 3rd League tion originated in Great Britain, and having a division football match between Protector Pogoñ Zduñska also in Poland. Wola and Znicz Pruszków, neo-Nazi fans abused with racist invectives Adenija Agbejule, a black player of SEPTEMBER Znicz. It was not the first racist attack at Polish sta- diums directed to this Nigerian football player. PROSZOWICE. On 7 September, during a third- WARSZAWA. On 24 August, during the 1st League -league football game of Proszowianka Proszowice football match between Polonia Warszawa and Le- against Kolporter Korona Kielce, racist „fans” from gia Warszawa, there was an anti-Semitic incident Kielce hung a banner with a racist slogan on a fence. caused by a group of host team neo-Nazi fans. They The slogan read: „White honour. White pride. Koro- hoisted a flag with a picture of Kazimierz Deyna, the na Kielce.” STADION # 2 l 2004/2005 WYKOPMY RASIZM ZE STADIONÓW l WYKOPMY RASIZM ZE STADIONÓW

SZCZECIN. On 7 September, during a second- been here and -league football of Pogoñ Szczecin against Ruch we will always Chorzów, an incident took place, in which a host be.” The banner team’s player Sergio Batata from Brazil participa- has been pre- ted. After his team scored a goal to reach tide, the sented at Avia’s Brazilian player showed his joy by taking off his team games for quite shirt and displaying an under-shirt on which, accor- a long time. ding to the Ruch Chorzów staff, was a portrait of BIELSKO-BIA£A. Osama bin Laden. Batata said: „It was not Bin La- On 10 October, den, but a patron of one of Brazilian football clubs.” during a fourth- Yet, the Polish Football Union’s Department of Dis- -league game of BKS Stal Bielsko Bia³a against GKS cipline did not believe the player and fined him of Jastrzêbie, nazi-fans of the host team hung a banner 1000 zloty. on a fence showing a large image of the Celtic cross OPOCZNO. On 13 Sep- (a racist symbol of white power). tember, during a se- P£OCK. Nazi-skinheads who came on 18 October cond-league game of together with fans of Legia Warszawa to Legia’s first- Stasiak Opoczno -league game against Wis³a P³ock, were equipped against £KS £ódŸ, nazi- with flags with Celtic crosses – racist symbols of white -skinheads from Opo- power (most commonly used neofascist symbols now- czno who were present adays) and waved them during the game while sit- among the host team’s ting in the middle of a large group of fans cheering fans hung a banner on Warsaw players. a fence, on which there STALOWA WOLA. On 19 was a picture of „hand October, during a third- with sword„ – a symbol -league game of Stal Sta- of pre-World War II Polish fascists, and nowadays lowa Wola against Kol- a symbol of Narodowe Odrodzenie Polski, a poli- porter Korona Kielce, tical party commonly considered neo-fascist. neofascist „fans” of the KATOWICE. On 20 September, during a first-league host team displayed game of Dospel GKS Katowice against Polonia a banner showing swas- Warszawa, nazi-fans of the host team hung a ban- tika and „88” sign (num- ner on a fence saying „Gladiators” and showing To- ber 88 is the ”code” for Hitler-praising phrase ”heil ten Kopf, a skull-symbol, once worn by SS murde- Hitler” as „H” is the 8th letter in the alphabet) as well rers on their uniforms. as slogans „Honour” and „Blood & Honour”. Blood WROC£AW. On 27 September, during a third-league & Honour is the name of an international neo-nazi game of Œl¹sk Wroc³aw against Polonia Bytom, organisation that has its local sections in Poland. ”fans” of Œl¹sk, among whom racists have been ex- Also the visiting team’s fans hung their racist ban- ceptionally active and aggressive group for years, ner on a fence saying ”White honour. White pride. hung a „Skinheads” banner on a fence next to the Korona Kielce”. football field. GORZÓW. On 22 October, during a local league foot- KIELCE. On 30 September, during a Poland’s Cup ball game of KKS Stilon Gorzów against Kasztelania football game of Kolporter Korona Kielce against Sanok, nazi-fans present among the host team’s fans Legia Warszawa, the host team’s nazi-fans hung displayed a banner with the Celtic cross, a racist sym- a flag with a racist slogan „White honour, white pride.” bol of white power. WARSZAWA. On 25 October, during a first-league OCTOBER football game Polonia Warszawa – Lech Poznañ, there was hanging a banner on a fence: ”Fanatics ŒWIDNIK. On 4 October, during a fourth-league foot- Polonia” that included an image of a skull identical to ball game Avia Œwidnik – £ada Bi³goraj, nazi-skin- that used by the SS, and contemporarily by the neo- heads, a very active part of the host team’s fans, -Hitlerian terrorists of an English organisation Com- hung a banner on a fence. The banner was in yellow- bat 18 (numbers 1 and 8 are „codes” for the name -blue club colours of Avia and was displaying a slo- Adolf Hitler – as „A” is the first letter in the alphabet gan: ”Œwidnik belongs to us. Skinheads. We have and „H” is the eight one). STADION # 2 l 2004/2005 WYKOPMY RASIZM ZE STADIONÓW l WYKOPMY RASIZM ZE STADIONÓW

WARSZAWA. On 29 October, during a first-league some „fans” of Ba³tyk Gdynia in the paper ”To my game of Legia Warszawa against Groclin Grodzisk kibice” („It’s us, football fans”). They stated that they Wlkp. There was a banner hanging on a fence with prefer Rudolf Hess. On the Lechia’s stadium one the slogan „Ultras Legia” and with the skull-symbol can see from time to time a flag ”Blood & Honour”. identical to that used during the World War II by the WA£BRZYCH. On 15 November, during a football SS. Nowadays, the symbol is used by the neo-Hitle- game of two local teams, Górnik/Zag³êbie rian terrorists of an English organisation Combat 18 Wa³brzych and Akropol Wa³brzych, „fans” of the host (numbers 1 and 8 are „codes” for the name Adolf team hung a „Górnik” banner on a fence containing Hitler – as „A” is the first letter in the alphabet and the Celtic cross sign, a racist symbol of white power. „H” is the eight one). P£OCK. On 16 November, on the Wis³a’s stadium, during a friendly match game of Poland and Serbia/ NOVEMBER Montenegro, there was hanging a flag of „M³odzie¿ Wszechpolska” with the „Chrobry’s sword”, a sym- RZESZÓW. On 9 November, during a third-league bol of pre-WWII Polish antisemites, and nowadays football game of two local teams, Stal Rzeszów and a symbol of the MW. Before the game, scarves with Resovia Rzeszów, Nazi-fans of both teams hung an- celtic crosses (racist symbols of „white power”) and tisemitic banners. Stal’s fans banner read: ”Let the phrases „White Power”, „Poland for Poles” and „Eu- Jewish propaganda last for ever and ever amen”, and rope for Europeans” were being sold. Resovia’s: „Hitler began, we will finish” and „History turns like wheel, 09.11.2003, Repetition of Kristal- nacht” (the game took place on the day of anniversa- 2004 ry of Kristalnacht, an anti-Jewish pogrom in the Third Reich on the night 9-10 November 1938). FEBRUARY RADOM. On 11 November, during a friendly football match of Radomiak Radom against Legia Warszawa, GDAÑSK. Towards the the host team’s fans hung (upside down) a banner end of February in many on a fence with the Celtic cross, a racist symbol of places in the city, two types white power, forcibly taken from the nazi-fans of of neo-nazi stickers ap- a local competing team of Broñ Radom. peared. They contained WARSZAWA. On 12 November, during a friendly images of swastika flags football match of national teams of Poland and Italy and phrases ”BKS Lechia” played on Legia’s stadium, on a fence behind one of and ”Tradition obliges” or the goals there was a banner of M³odzie¿ Wszech- „We’ve always been here. polska (All-Polish Youth) hanging. It was a white-and- We’ll be here for ever.” The stickers were printed by -red flag with the organisation’s name (”M³odzie¿ nazi „fans” of Lechia Gdañsk, who for years have been Wszechpolska”), with letters stylised after the title one of the most aggressive groups among pseudo- of the organisation’s paper ”Wszechpolak” and a sym- fans of Lechia. bol of eagle and the Chrobry’s sword, one of the sym- KATOWICE. On 29 February, a 22-year-old Ame- bols of Polish extreme right. Earlier, it was Narodowe rican of Arab descent was murdered. The victim Odrodzenie Polski (The National Rebirth of Poland), was stabbed during a party in the „Wy¿szy wymi- another far-right organisation, that had been recruit- ar” club. The man, severely hurt, was taken to ing its members from among football fans on Polish a hospital where he died early in the morning. Dur- football stadiums. ing the incident, the victim’s friend, who was also GDAÑSK. On 15 November, during a fourth-league an Arab American, was also hurt. According to game of two lo- witnesses, a man looked for by the police had cal teams, Lechia a nazi-skinhead look. On 27 March the police ar- Gdañsk and Ba³tyk rested the perpetrator, Marek Z., who was hiding Gdynia, the host on Turbacz mountain. Both victims were students team’s racist fans of the Medical Academy in Katowice. It was not carved a slogan: the first case of racist violence against foreign stu- ”Hitler SS”. The dents in this city. In March 2000 and June 2001 slogan was oddly racist violence against foreign students was repor- commented on by ted. The incidents took place on a local campus. STADION # 2 l 2004/2005 WYKOPMY RASIZM ZE STADIONÓW l WYKOPMY RASIZM ZE STADIONÓW

After interrogation of the perpetrator, it turned out that he was a fan of GKS Katowice. In June the police granted a special protection to a prosecutor dealing with this case, since some information had been received that he is in danger as the pseudo- fans from Katowice paid to a paid murderer. MARCH

CHOJNICE. On 13 March, during the first game of the fourth-league spring season, played by Chojni- czanka Chojnice and Pogoñ Lêbork, nazi-fans of the visiting team hung a banner on a fence with a slogan derstandable reasons – subject to hatred by the lo- ”Pogoñ Lêbork. Stadium extremists”, and with an cal nazi-skinheads, among them some „fans” of image of Ku Klux Klan „knight” and three Celtic cros- M³awianka who created a neofascist militant unit ses, racist symbols of white power. During the game, Totenkopf (this is also the name of the well-known fighting between „fans” of both teams and the police nazi skull-symbol). The most active members of this took place. Some of the most aggressive Pogoñ „fans” unit are overt neofascists who like being photo- have been known for years for their neofascist fasci- graphed very often with stretched arms imitating the nations. Also, for years have they been using sta- nazi greeting (see the picture). dium flags popular among the fans to propagate fas- WARSZAWA. On 10 April, during a first-league foot- cist and racist symbols – on a photo from 2000 there ball game of Polonia Warszawa and Widzew £ódŸ, is the Celtic cross, a racist symbol of white power, a well-known activist of the racist right, Leszek Bubel, and the so-called ”Odala” rune that was also a sym- accompanied by a group of militants, was trying to bol of the Hitlerjugend. The same group has also been recruit new members to his organisation. The na- a participant of a chauvinist action titled ”Fans tionalists were distributing the paper „M³ody Naro- against the European Union”, and on its website dowiec” („Young Nationalist”) and attempted to make there is a cell phone service that allows posting of the football fans shout antisemitic slogans against racist symbols at a given phone number. players and fans of Widzew. Yet, the fans of Polonia remained completely indifferent to this provocation. KATOWICE. On 24 April, nazi-fans showing up at games of Lech Poznañ, hung a banner saying ”Le- gion Pi³a. Blood of Our Race” and the Celtic cross (a symbol of white power). The incident took place during the game of Dospel GKS Katowice against Lechem Poznañ. NOWY DWÓR MAZ. On 24 April, during a first-league football game of Œwit Lukullus Nowy Dwór Maz. against Górnik £êczna, a red-and-white flag with the Celtic cross appeared on a fence standing between the field APRIL and the audience. The Celtic cross is a racist symbol of white power, a contemporary equivalent of swasti- GRODZISK WLKP. On 9 April, in the second half of ka. It was displayed by the „fans” of the visiting team. a first-league game of Groclin Dyskobolia Grodzisk RZESZÓW. On 24 April, during a third-league football Wlkp. against Lech Poznañ, nazi-fans present among game of Stal Rzeszów against Korona Kielce, the vi- supporters of the visiting team, hung a banner be- siting team’s nazi-fans displayed a banner on a fence hind one of the goals showing the Celtic cross, a ra- reading: ”White honour, white pride” and shouted cist symbol of white power. „White honour, white pride – this is Korona”. ¯UROMIN. On 9 April, nazi-fans’ militant group sup- WARSZAWA. On 25 April, among flags and banners porting the M³awianka M³awa football club, attacked displayed by the local fans during the Legia a group of fans of Wkra ¯uromin returning from Warszawa vs. Górnik Zabrze game, there was a ban- a game. Wkra fans are one of the oldest antiracist ner reading „City Warrior Bremen” and a symbol of groups of football fans in Poland, which are – for un- the Celtic cross, a racist symbol of white power. STADION # 2 l 2004/2005 WYKOPMY RASIZM ZE STADIONÓW l WYKOPMY RASIZM ZE STADIONÓW

MAY

TARNOBRZEG. On 1 May, during a third-league game of Siarka Tarnobrzeg against Kolporter Korona Kielce, racist „fans” from Kielce displayed a banner with a racist slogan ”White honour. White pride. Ko- rona Kielce.” It is one of the most frequently displayed racist banners at Polish league stadiums. CHORZÓW. On 3 May, during a second-league game of Ruch Chorzów against £KS £ódŸ, „fans” of Reso- via Rzeszów, known for their racist views and allied tor of Adolf Hitler. Among those who displayed the with fans of £KS, appeared in the audience with their nazi banner was Grzegorz H. alias Œledziu, well-known antisemitic banner ”Resovia – earlock hunters.” Du- local neofascist activist, who was employed by the ring the game fights took place between fans of both football club Lechia as a security guard. Despite his teams and the police. In result, 57 policemen were widely-known ideological views, until recently he was hurt, 5 were taken to a hospital, and almost 200 also supported by the local authorities in the town of most aggressive participants of the riots were Sopot in his job as a youth councellor (!). The same stopped by the police. 20 of them were temporarily banner appeared at the Lechia stadium at least once arrested. They were charged with using dangerous more. Gdañsk public prosecutor’s office instituted an items in the fight as well as an attack against police inquiry. The event was specifically commented on in officers. The legal charges can be up to 8 and 10 the local bulletin „To my kibice” („It’s us, fans”): „(...) years of prison respectively. Gdañsk is becoming the last site of „political incor- LUBIN. On 3 May, during a second-league football rectness” and a place where, through controversial game of Zag³êbie Lubin against Cracovia Kraków, provocations (controversial even for us), there is ta- racist „fans” of the host team appeared at the sta- king place a return to the roots of Gdañsk and Polish dium that had been relatively quiet before as far as football fans who in large part come from the skin- right wing extremism is concerned. Lubin nazi-fans heads’ movement.” displayed a banner with the slogan ”Albi bellatores”, RADZIONKÓW. On 12 May, during a third-leage meaning „White warriors” in Italian language, as well game of two Silesian teams – Ruch Radzionków and as a banner showing the skull-symbol identical to that Polonia Bytom, nazi-fans who were sitting among the used by the SS units during the World War II. Nowa- fans of the visiting team, displayed a banner with days it is by the neo-Hitlerian terrorists of an English a „Confederation” symbol used by the racist south organisation Combat 18 (numbers 1 and 8 are during the XIX-century civil war in the United States. „codes” for the name Adolf Hitler – as „A” is the first Nowadays the symbol is used, among other groups, letter in the alphabet and „H” is the eight one). by the Ku Klux Klan. WARSZAWA. On 3 May, during a first-league game JAWORZNO. On 22 May, during a fourth-league of Polonia Warszawa against Górnik £êczna, „nazi- game of Victoria Jaworzno against RKS Walcownia fans” of the visiting team displayed a red-and-white Czechowice-Dziedzice, the host team’s fans displayed flag with the Celtic cross, a racist symbol of white a banner with the team’s name („Victoria”) and a neo- power. Another chauvinistic flag that was demanded -fascist symbol: Toten Kopf – a skull identical to that by the match’s organisers to be taken down was used by the SS, and contemporarily by the neo-Hitle- a banner with the crossed-out symbol of the Europe- rian terrorists of an English organisation Combat 18 an Union. The flag was displayed by several nazi-fans (numbers 1 and 8 are „codes” for the name Adolf of Polonia who wanted to support their ideological Hitler – as „A” is the first letter in the alphabet and allies of Górnik, but it was immediately taken down „H” is the eight one). due to a quick reaction of antiracist fans of Polonia. GDAÑSK. On 8 May, during a fourth-league game of JUNE Lechia Gdañsk against Wierzyca Starogard, neo- nazis, a group for years dominating among the most WARSZAWA. On 1 June, during the final game of the aggressive fans of the local team, displayed their Polish Football Cup between Legia Warszawa and banner with the slogan: ”Tradition obliges. Lechia Lech Poznañ, neo-fascists present among the fans of Gdañsk. In the world of lambs we prefer to be wolfs” the Poznañ team hung, among football flags, their and a portrait of Rudolf Hess, the closest collabora- banner showing the Celtic cross, a racist symbol of STADION # 2 l 2004/2005 WYKOPMY RASIZM ZE STADIONÓW l WYKOPMY RASIZM ZE STADIONÓW

glance) slogan „Albi bellatores”, which nonetheless means „White warriors” in Italian. KIELCE. On 31 July, during the 2nd league football match Korona Kielce – Jagiellonia Bia³ystok the local „fans” exposed a banner with slogan „White Honour – White Pride. Korona Kielce”. The banner have been used during the Kielce team matches for a long time.

AUGUST

white power. It was yet another incident of the Lech WRONKI. On 6 August, during the 1st league foot- fans, and there was no reaction to it neither from ball match between Amica Wronki and Legia a Polish Football Union observer, obliged to remove Warszawa nazi-fans of the latter displayed on the any racist symbols present at domestic football sta- fence around the field a banner with the Celtic cross, diums, nor from other fans of Lech. After the end of a racist symbol of white power. the game, during the award ceremony, pseudo-fans KRAKÓW. On 7 August, during the 1st league foot- of Legia attacked the honorary stand, where sport acti- ball match Wis³a Kraków – Polonia Warszawa „fans” vists were present, among them Micha³ Listkiweicz, of the guest team displayed on the fence between the president of the Polish Football Union, players and the field and the audience a banner with slogan „Fa- special guests. Dangerous items were thrown at them, natics Polonia” and symbol Toten Kopf, the charac- including bottles and stones. Also, fighting between teristic skull worn by SS on their uniforms. fans and security and the police took place. POZNAÑ. On 18 August, during a friendly football RZESZÓW. On 12 June, during a football game bet- match between national teams of Poland and Den- ween two teams from the same town, Resovia mark, on the fence near by the field there was han- Rzeszów and Stal Rzeszów, fighting between the po- ging a banner showing the Celtic cross, a racist sym- lice and „fans” of Resovia led by local nazi-skinheads bol of white power. The flag was taken down after the and nazi-fans of allied-teams from £ódŸ and Jaros³aw first half of the game, yet it appears during all league took place. During the same match, there were ban- games of Lech Poznañ. It belongs to those fascist ners hanging on the field-encircling fence: „Resovia „fans” of this team who come from Pi³a. Rzeszów – earlock hunters”, and the Celtic cross, SZCZECIN. On 20 August, during the extra-league a racist symbol of white power. The nazi-fans of Re- football match Pogoñ Szczecin – Lech Poznañ nazi- sovia were also shouting towards their opponents: fans of the Poznañ team displayed for some time „So many Jews in our town – no!” and „We will do to a banner with the Celtic cross, a racist symbol of you what Hitler did to the Jews”. white power. RZESZÓW. On 18 June, a group of nazi-skinheads JANIKOWO. On 21 August, during the 3rd league supported by racist fans of Resovia Rzeszów, at- match Unia Janikowo – Obra Koœcian nazi fans of tacked and beat up severely a few young people of the guest team displayed a banner with the Celtic uncommon look, therefore not fitting an image of cross, a racist symbol of white power. „true Pole”. One of the victims was hit with an axe JELENIA GÓRA. On 21 August, during the 4th league and had to be taken to a hospital. match between Karkonosze Jelenia Góra and RZESZÓW. On 19 June, during a qualification game Górnik/Zag³êbie Wa³brzych racist fans of the guest between Stal Rzeszów and Ruch Chorzów to enter team displayed, among other things, a banner with the football second league, a group of nazi-skinheads the huge Celtic cross (a racist symbol of white po- was present among the visiting team’s fans. One of wer). During the break a brawl started by pseudo fans them waved a flag with the Celtic cross, a racist sym- from Wa³brzych took place. bol of white power. SEJNY. On 22 August, during the 4th league match LUBIN. On 30 July, during the 1st league football between Pomorzanka Sejny and Wigry Suwa³ki nazi- match Cracovia Kraków – Zag³êbie Lubin racist fans of the latter displayed on the fence around the „fans” of the Cracow team displayed on the fence field a banner with slogan „Blue Boys” and two Celtic around the field a banner with the word „Cracovia” crosses, racist symbols of white power an another and the Celtic cross, a racist symbol of white power. banner „a hand with a sword”, a symbol of pre-war Unfortunately, the „fans” of Zag³êbie did not stay be- Polish fascists, recently used by a neofascist party hind and exposed a banner with (innocent at the first National Revival of Poland. STADION # 2 l 2004/2005 WYKOPMY RASIZM ZE STADIONÓW l WYKOPMY RASIZM ZE STADIONÓW

P£OCK. On 28 August, during the 1st league football right inclinations, displayed a banner with the Celtic match Wis³a P³ock – Polonia Warszawa „fans” of the cross, a racist symbol of white power. In the pre- guest team displayed on the fence between the field vious season at the stadium of Orlêta the local cell of and the audience a banner with slogan „Fanatics Po- National Revival of Poland (a party widely recognised lonia” and symbol Toten Kopf, the characteristic skull as neo-fascist) conducted recruitment actions. worn by SS on their uniforms. Editon: MARCIN KORNAK RADZYÑ PODLASKI. On 29 August, during the 4th Co-operation: JACEK PURSKI league football match Orlêta Radzyñ Podlaski – £ada Translation: KATARZYNA GLISZCZYÑSKA, Bi³goraj „fans” of the host team, known from their far MARCIN STARNAWSKI, LESZEK ŒCIOCH Schalke 04 przeciwko rasizmowi

pocz¹tku lat 90. zaobserwowaæ mo¿- stadionach. Dostrze- W na by³o wzrost nastrojów ksenofobicz- gliœmy wtedy wspólne nych w spo³eczeñstwie niemieckim. Zjawisko interesy kibiców po- to widoczne by³o równie¿ na stadionach: noto- nad podzia³ami. ryczne naœladowanie odg³osów ma³p i l¿enie Rok 1996 by³ ro- czarnoskórych pi³karzy. To sprawi³o, ¿e czêœæ kiem prze³omowym kibiców naszego klubu zdecydowa³a siê aktyw- w dziejach naszej dzia- nie przeciwstawiæ tym zjawiskom. ³alnoœci. Jesieni¹ uro- Pierwsz¹ akcjê przeprowadziliœmy w li- czyœcie otworzyliœmy w³asny lokal klubowy „Fan- stopadzie 1992 roku, podczas demonstra- Laden”, swoiste centrum „dowodzenia” i klu- cji w zwi¹zku z rocznic¹ „Nocy Kryszta³owej”, bokawiarniê w jednym. Dziêki wsparciu same- czyli pogromu ludnoœci ¿ydowskiej w czasach go klubu Schalke 04 – zgodzie na sprzeda¿ ga- hitlerowskich. Kibice Schalke pojawili siê na d¿etów i pami¹tek klubowych uzyskaliœmy wa¿- demonstracji z transparentem „Schalker ge- ne Ÿród³o utrzymania naszego lokalu. „Fan-La- gen Rassismus” (Schalke przeciwko rasizmo- den” szybko zosta³ miejscem spotkañ kibiców wi), rozdaj¹c wœród zebranego t³umu ulotki, naszego klubu. Szybko stal siê równie¿ popu- t³umacz¹ce charakter protestu. Treœæ ulotki larnym miejscem integracji ró¿nych œrodowisk przedrukowa³a poczytna miejscowa gazeta naszego miasta i regionu. Jako przyk³ady mo¿- sportowa „Revier Sport”. Akcjê podchwyci³y na przytoczyæ „Noc hiszpañsk¹” przed pucha- inne media. row¹ potyczk¹ z Walencj¹ w 1997 roku, licz- W 1993 narodzi³ siê „Schalke Unser” (Na- ne wieczory autorskie i teatralne, festyny ulicz- sze Schalke), fanzin kibiców niebiesko-bia³ych. ne i dzielnicowe itp. Mocnym i sta³ym punktem „Schalke Unser” poœwiêca³ swoje ³amy nie tyl- sta³y siê regularne spotkania „przy okr¹g³ym ko problematyce antyrasistowskiej w fut- stole”, przy których omawiamy problemy na- bolu, lecz tak¿e innym tematom gnêbi¹cym szej organizacji i planujemy dalsze kolejne ak- œwiatek kibiców, takich jak systematyczne li- cje. Wa¿n¹ pozycj¹ kwidowanie miejsc stoj¹cych, a wraz z nimi w ostatnich latach sta- pewnej czêœci tradycji kultury kibicowania na ³a siê miêdzynarodowa wymiana kibiców pi³kar- skich. Zaczê³o siê od imprezy z kibicami Le- cha Poznañ, na prze³o- mie paŸdziernika i listo- pada 1996 roku. Z po- cz¹tkiem 1997 roku zorganizowaliœmy kon- STADION # 2 l 2004/2005 WYKOPMY RASIZM ZE STADIONÓW l WYKOPMY RASIZM ZE STADIONÓW

gres kibicowski, na który obok kibiców z Niemiec i Polski zaprosiliœmy gru- py z Anglii (Newcastle Uni- ted) oraz Holandii (Roda Kerkrade). Ta forma dzia- ³ania w nowej rzeczywisto- œci europejskiej szybko znalaz³a uznanie spo³ecz- ne poza naszym œrodowi- skiem pi³karskim. Posypa- ³y siê dyplomy i inne dowo- dy uznania, m.in. nagroda niemieckiego parlamentu. W 1999 r. sprowadziliœmy do Gelsenkir- gogicznego skierowanego do m³odocianych chen i przejêliœmy patronat nad wystaw¹ na kibiców oraz ich opiekunów i nauczycieli. temat 100-lecia pi³ki no¿nej w Niemczech. Wiosn¹ 2002, ju¿ na nowym stadionie Are- W zwi¹zku z ni¹ przeprowadziliœmy serie re- na Auf Schalke, rozwiesiliœmy 27-metrowy feratów i dyskusji na takie tematy jak „Jede- transparent z napisem „Geilste Nazifreie- nastka narodowa Niemiec w okresie Trzeciej zone von Welt” (Najbardziej zajebisty wolny Rzeszy”, „Profesjonalizm w pi³ce dzisiaj – bla- od nazistów sektor tego œwiata). W zwi¹zku ski i cienie” czy „Sprawa kibicowania i kultury z wieloletnim projektem „Dem Ball is’egal, stadionowej”. wer ihn tritt” (Pi³ce wszystko jedno, kto ni¹ W 1999 roku zostaliœmy cz³onkiem-za³o- gra) trzeba by³o znacznie rozbudowaæ infra- ¿ycielem europejskiej sieci FARE – Football strukturê naszej organizacji i sprofesjonali- Against Racism in Europe (Futbol przeciwko zowaæ formy pracy. Koniecznoœci¹ sta³a siê rasizmowi w Europie). W marcu 1999 r. szef m.in. rozbudowa w³asnej bazy technicznej. naszej organizacji uda³ siê do Halle w celu Mamy nadziejê, ¿e powsta³e struktury pos³u- przekazania finansowego wsparcia ofierze na- ¿¹ nam przez kolejnych kilka lat. paœci neonazistów. Czarnoskóry Mozambij- czyk Xavier utraci³ w wyniku pobicia oko. Prze- KONTAKT: kazaliœmy mu czêœæ dochodów z imprezy, któ- Schalker Fan-Initiative e.V r¹ organizowaliœmy latem 1998 roku w Gel- Hansemannstr. 23 senkirchen. Resztê dochodu przeznaczyliœmy 45879 Gelsenkirchen, Niemcy na rzecz ofiar trzêsienia ziemi w Turcji. tel.: +49 209 24104, W kwietniu 2000 r. wziêliœmy udzia³ fax: +49 209 24204 w akcji „Poka¿ rasizmowi czerwon¹ kartkê”. www.fan-ini.de Na meczu ligowym Schalke rozdaliœmy na wi- www.demballegal.de downi 20 tysiêcy ulotek o treœci skierowa- e-mail: [email protected] nej przeciwko przemocy i rasizmowi, infor- e-mail: [email protected] muj¹c o powo³aniu do ¿ycia projektu peda-

STADION # 2 l 2004/2005 WYKOPMY RASIZM ZE STADIONÓW l WYKOPMY RASIZM ZE STADIONÓW NPD, republikanie i neonaziœci niemile widziani

STUART DYKES

Schalke 04 pozbawia skrajn¹ pra- przyjêcia do niego. „Radykalnie prawicowe par- wicê cz³onkostwa i prawa do tie musz¹ byæ œwiadome, ¿e nie s¹ mile widzia- obecnoœci na Arena Auf Schalke. ne w Schalke i ¿e zrobimy wszystko co w na- szej mocy, aby wykluczyæ je z ¿ycia naszego klu- bu” – wyjaœnia cz³onek zarz¹du i sekretarz lub FC Schalke 04 Gelsenkirchen, zgod- Schalke, Peter Peters. K nie ze swoim regulaminem, po raz kolej- Klub planuje – podczas kilku najbli¿szych, ny zaj¹³ jasne stanowisko w sprawie rasizmu rozgrywanych na w³asnym boisku meczów i ksenofobii. W odpowiedzi na obecn¹ sytua- – przeprowadziæ dzia³ania skierowane prze- cjê zarz¹d zdecydowa³, ¿e przynale¿noœæ do ciwko pojedynczym neonazistom, którzy ekspo- Narodowej Partii Demokratycznej Niemiec nowaniem symboli o charakterze radykalno-pra- (NPD), Republikanów (REP) czy te¿ innych par- wicowym zwrócili na siebie uwagê w³adz klubu. tii o podobnych lub identycznych celach polity- „Do podjêcia tej akcji sk³oni³y nas informacje cznych, bêdzie automatycznie wyklucza³a z pra- otrzymane zarówno od kibiców, jak i policji. Trak- wa cz³onkostwa w FC Schalke 04. Punkt 2 tujemy tê sprawê bardzo powa¿nie. Dotych- („Cele i zadania klubu”) oraz 4.4 („Zawiesze- czas udawa³o nam siê utrzymywaæ tego typu nie cz³onkostwa”) regulaminu klubu niedwu- grupy polityczne poza naszym stadionem i zale¿y znacznie stwierdzaj¹, ¿e „proces integracji spo- nam, aby by³o tak równie¿ w przysz³oœci. W pe³ni ³ecznej obcokrajowców ma byæ wspierany”, wykorzystamy nasze uprawnienia, aby pokazaæ a „wykluczenie z klubu mo¿e nast¹piæ jako sku- tym ludziom, ¿e na Arena Auf Schalke nie ma tek niehonorowego zachowania zarówno na dla nich miejsca” – stwierdza Peters. terenie klubu, jak i poza nim, zw³aszcza zaœ FC Schalke pozbawi wstêpu na swój te- w wypadku wyra¿ania rasistowskich lub kseno- ren ka¿dego kibica zachowuj¹cego siê w po- fobicznych pogl¹dów”. Przynale¿noœæ do której- dobny sposób. Je¿eli oka¿e siê, ¿e jest on ju¿ kolwiek z wy¿ej wymienionych partii wywo³a cz³onkiem klubu, zostanie wydalony. natychmiastowe usuniêcie z klubu lub odmowê T³um. JOANNA FIGIEL Sunderland AFC – brytyjskie doœwiadczenia w oczach jankesa*

ie szczêdzi³ s³ów zachwytu Amerykanin i Colorado. Po us³yszeniu o spo³ecznej pracy N Eric Ward dla spo³ecznej dzia³alnoœci an- Sunderland AFC Eric wybra³ siê w podró¿ do gielskiego klubu pi³karskiego Sunderland AFC. Wielkiej Brytanii, w celu prze- Ward jest regionalnym koordynatorem miesz- konania siê, jak sytuacja cz¹cej siê w Seattle Coalition for Human Di- wygl¹da na miejscu oraz gnity (CHD, Koalicja na rzecz Godnoœci Ludz- by skorzystaæ z an- kiej). Organizacja ta skupia siê na walce z prze- gielskich doœwiad- jawami rasizmu i fanatyzmu w stanach Wa- czeñ przenosz¹c je szyngton, Montana, Idaho, Wyoming, Oregon na Nowy Kontynent. STADION # 2 l 2004/2005 WYKOPMY RASIZM ZE STADIONÓW l WYKOPMY RASIZM ZE STADIONÓW

kreœlanie ró¿norodnoœci kulturowej. Antyra- sizm urós³ do rangi kluczowego elementu wi- zerunku klubu. Sta³o siê to mo¿liwe dziêki œwiadomoœci dzia³aczy sportowych, i¿ pro- blem ksenofobii istnieje w sposób realny oraz dziêki odwadze przyznania siê do obecnoœci rasizmu na stadionach. W³adze klubu wiedz¹, jak wa¿na jest obecnie praca na rzecz har- monijnego rozwoju spo³eczeñstwa wielonaro- dowego. Pi³ka no¿na do niedawna nie nale¿a³a do popularnych dyscyplin sportowych w Sta- Sunderland AFC zatrudnia 43 pracowni- nach Zjednoczonych. Obecnie, gdy zaczyna ków o szeroko zakrojonych obowi¹zkach ona cieszyæ siê coraz wiêkszym zaintereso- zwi¹zanych z problemami spo³ecznymi. Po- waniem wa¿ne jest, zdaniem Erica Warda, dobna sytuacja nie by³aby mo¿liwa w Stanach Zjednoczonych, gdzie dzia³alnoœæ klubów sportowych ma charakter wybitnie komer- cyjny. Dotyczy to zarówno baseballu, ame- rykañskiego futbolu jak i koszykówki. Jedyny wyj¹tek stanowi¹ Green Bay Packers z Wis- consin – klub bêd¹cy w³asnoœci¹ miasta. Po- wszechny brak zainteresowania ze strony w³adz klubowych kibicami owocuje tym, ¿e fani przestaj¹ identyfikowaæ siê z dru¿ynami, przenosz¹c sympatiê na poszczególnych za- wodników. Eric Ward zwraca uwagê na fakt, i¿ Sun- derland AFC propaguje wœród lokalnej wspól- by rodz¹ce siê œrodowisko futbolowe nie na- noty odpowiedzialny stosunek do spraw spo- si¹knê³o rasistowsk¹ ideologi¹ i sposobem ³ecznych. Kibice, szczególnie m³odzi, zachê- bycia. Futbol nie ma w USA d³ugich korzeni, cani s¹ do udzia³u w licznych przedsiêwziê- a co za tym idzie, nie wytworzy³ siê tam ¿a- ciach oraz imprezach maj¹cych na celu pod- den model kibica. £atwiej bêdzie kreowaæ na stadionach kulturê antyrasistow- sk¹ od podstaw, ni¿ wypleniæ stare nawyki. W sytuacji, gdy rasizm sil- nie wrós³ w œwiadomoœæ fanów ba- seballu, koszykówki i amerykañskie- go futbolu, Amerykanie stoj¹ przed powa¿nym wyzwaniem, by uchroniæ przed nim pi³kê no¿n¹. ZBIGNIEW MICHALCZYK

*) Tekst powsta³ na podstawie: G. Atkinson, „Phenomenal! Just phenomenal!”, „Legion of Light” nr 10, s. 18-19. STADION # 2 l 2004/2005 WYKOPMY RASIZM ZE STADIONÓW l WYKOPMY RASIZM ZE STADIONÓW

Antyfaszystowscy ki- bice ¿u¿la Falubazu Zielona Góra na „Przy- stanku Woodstock” 2001

Antyrasistowscy kibice Polonii S³ubice

Antyrasistowscy fani Orkana Sochaczew na Antyfaszystowskich Mistrzostwach Œwiata we w³oskim Monteccio STADION # 2 l 2004/2005 WYKOPMY RASIZM ZE STADIONÓW l WYKOPMY RASIZM ZE STADIONÓW Show Racism the Red Card www.srtrc.org

Gi Rasisme Rødt Kort w w w w w w . . r r e e d d c c a a r r d d . . n n i i s s o o . . n n o o