Ana Haber Bültenlerinde Kadin Imgesinin Nesne Ve Özne Olarak Sunumu
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
T.C. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Radyo Televizyon Sinema Ana Bilim Dalı Yüksek Lisans Tezi ANA HABER BÜLTENLERİNDE KADIN İMGESİNİN NESNE VE ÖZNE OLARAK SUNUMU H.Melis SÖKMEN 2501030395 Tez Danışmanı Doç. Dr. Murat ÖZGEN İstanbul, 2006 ANA HABER BÜLTENLERİNDE KADIN İMGESİNİN NESNE VE ÖZNE OLARAK SUNUMU MELİS SÖKMEN Öz Her gün izlediğimiz haber bültenleri, geçtiğimiz yıllara oranla yapısal değişikliğe uğramış gibi gözükmektedir. Gerçekleri ve yalnızca gerçekleri anlattıklarını öne süren ulusal kanallar geniş kitlelere ulaşırken, homojenleştirmeye çalıştıkları kitleyi kucaklamak amacıyla, ticari birçok uygulamaya yönelmişler; bu uğurda haber bültenlerini şov programlarını aratmayacak bir formata sokarak magazinelleştirmişlerdir. Bunu yaparken en kolay yöntem nedir? Kadınları kullanmak. Erkekler için hazırlanan bu eril pembe dizilerde kadın, yalnızca bir süs eşyası konumunda erkeğin hizmetine sunulan bir cinsel nesne haline nasıl dönüşmektedir? Araştırmamız boyunca tüm medya araçlarına derinlemesine sinmiş olan erkek egemen ideolojiyi, izlenme oranlarına göre en çok izlenen ulusal kanalda yayınlanan haber bültenini inceleyerek örneklerle gözler önüne sermeyi hedefledik. Böylelikle, Türk televizyon haberlerinde kadının konumu ve sunumu açısından, aslında özne mi nesne mi olduğuna yönelik bir yanıt aramaya çalışacağız. Abstract The news that we watch everyday on televison seem to be on a structural change in comparison with the previous years. While the national TV channels, which put forward the proposal of telling the truth but the only truth itself, reach a wide range of mass, they tend to various commercial executions and alter their evening news into a tabloid magazine show just to welcome a homogeneous mass. And what is the simplest way of doing this? To use women. But how is the woman being turned into a bauble at the service of a man as a sexual object in these masculine soap operas? Therefore, we aimed to reveal the male dominant ideology which has sneaked deep into all of the media tools, by giving an example of the most viewed evening news, which has been broadcasted on a national TV channel in Turkey. Consequently, in an aspect of the women’s positioning and the way they are being presented; we will try to look for an answer if woman is a subject or an object in the Turkish television news. ‘ÖNSÖZ’ Bu çalışmada, giderek etkinleşen medya endüstrisinin günümüzde kadını ve bedenini parçalamasına eleştirel bir gözle bakış hedeflenmiştir. Kadının bilinçli ve sistemli olarak toplumsal cinsiyet odaklı ataerlik bakış açısı ile belirli imge ve yaşam tarzları içine sıkıştırılmasına ve bu bağlamda sığlaştırılmasına neden olan en büyük araçlardan biri olan televizyonun yönlendirici etkilerinin farkına varılması ve ciddiye alınması gerektiğini düşünüyoruz. Kadının, erkeğin bakışına sunulan bir “nesne” haline dönüştürülmesi açısından televizyon haberlerine yönelik geniş kapsamlı bir araştırma yapılmadığını farkederek ana haber bültenlerine eleştirel bir göz ile yaklaşmayı seçtik. Bu kapsamda, araştırma boyunca, kadınların ana haber bültenlerine egemen ideoloji, ekonomik sistem ve toplumsal cinsiyet kavramları dahilinde, hangi durumlar söz konusu olduğunda ve ne amaçla konu edildiklerini araştırarak sorunsalımıza ilişkin çeşitli savlar geliştirmeyi ve bunlara karşı alınacak tedbirleri tespit etmeyi amaçladık. Kadının tüm medya araçları tarafından görsel bir temsiliyet altında tutulduğu ve neredeyse tüm mecralar tarafından acımasızca kullanıma açıldığından hareketle, çalışmamızın araştırma konusunu derinleştirme konusunda güçlükler yaşadık. Zira, kadın hemen her kategoride; reklamlar, yazılı basın, TV programları ki belki de en çeşitli kategori olarak nitelendirilebilir; gündüz kuşağı kadın programları, diziler ve haberlerde hep aynı egemen ideoloji çerçevesinde ele alınmış; fedakar anne ya da iyi eş olmak konusunda sürekli olarak öğütlenmiştir. Biz de kadınların, özellikle erkekler yani gerçek izleyici olarak sayılan kişiler için hazırlanan eril pembe diziler olarak nitelendirdiğimiz haberlerde, yani hayatın gerçek bir kesiti olduğu iddiasını taşıyan bültenlerde, nasıl konumlandırıldığını ve sunulduğunu yakından incelemeye karar verdik. Özellikle reklamlar konusunda hazırlanmış sayısız kaynağa karşın ana haber bültenleri ile ilgili yapılmış çok az sayıda çalışma olduğunu fark ederek haber bültenlerini de hazırlayan kişilerin ideolojileri ve seçtikleri konular bağlamında irdelemeyi amaçladık. Bu amaçlar doğrultusunda hazırladığım çalışma boyunca desteklerini ve katkılarını esirgemeyen sayın hocam Doç.Dr. Murat ÖZGEN’e ve arşivlerini açarak kullanımıma sunan Radyo Televizyon Üst Kurulu’na teşekkür etmeyi borç bilirim. İÇİNDEKİLER ÖZ (ABSTRACT)............................................................................................................V ÖNSÖZ..........................................................................................................................VII İÇİNDEKİLER................................................................................................................IX GİRİŞ.................................................................................................................................1 1. BÖLÜM – TOPLUMSAL CİNSİYET VE KADIN 1. TOPLUMSAL CİNSİYET VE KADIN İLİŞKİSİ........................................................5 1.1. Toplumsal Cinsiyete Kavramsal Yaklaşım.....................................................5 1.2. Toplumsal Cinsiyete ve Kadına Tarihsel, Felsefi ve Ekonomik Yönden Bakış......................................................................................................................9 1.2.1 Tarihin Kadına Bakış Açısı..............................................................9 1.2.2. Felsefenin Kadına Bakış Açısı.......................................................12 1.2.3. Ekonomik Yönden Kadına Bakış...................................................15 1.3. Toplumsal Cinsiyete ve Kadına Teknoloji ile İlişkisi Yönünden Bakış....................................................................................................................19 1.4. Toplumsal Cinsiyete ve Kadına Toplumsal Bakış.......................................23 1.5. Tüketici Kitleler Olarak Kadınlar................................................................28 2. BÖLÜM – MEDYA VE KADIN 2. MEDYA VE KADIN İLİŞKİSİ.................................................................................35 2.1. Medya Sektöründe Kadının Çalışan Olarak Konumu.................................35 2.1.1. Basın.............................................................................................36 2.1.2. Radyo...........................................................................................41 2.1.3. Televizyon....................................................................................43 2.2. Televizyonda Sunulan Kadın İmgeleri........................................................45 2.3. Televizyonun “Eril” ve “Dişil” Dünyası.....................................................48 2.3.1. Medyada Erkeklere Yönelik Yapımlar (Eril)...............................49 2.3.2. Medyada Kadına Yönelik Yapımlar (Dişil).................................51 2.3.2.1. Televizyonun Kadın Üzerinde Yönlendirici Etkisi.......56 2.4. Televizyonda Kadının Sunumu...................................................................59 2.4.1. Eğitim, Kültür, Eğlence Yayınlarında Kadının Yeri....................59 2.4.2. Gündüz Kuşağı-Kadın Programları..............................................60 2.4.3. Diziler...........................................................................................61 2.4.3.1 Pembe Diziler.................................................................66 2.4.3.1.1. Pembe Dizilerin Özellikleri.............................66 2.4.3.1.2. Kötü - İyi Kadın İkilemi..................................69 2.4.3.1.3. Pembe Diziler ve Ev Kadınları........................71 2.4.4. Reklamlar......................................................................................73 2.4.5. Haberler.........................................................................................78 2.4.5.1. Televizyon Haberleri......................................................82 2.4.5.1.2. Magazinelleşen Haber Bültenleri.....................89 2.4.5.1.3. Starlaşan Haber Spikerleri................................99 2.4.5.2. Ana Haber Bültenlerinde Kadın Sunumu......................105 3. BÖLÜM – ANA HABER BÜLTENLERİ VE KADIN 3. Televizyon Ana Haber Bültenlerinde Kadın Konulu Haberler.................................121 3.1. 06-07-08/03/2006 Tarihli Show TV Ana Haber Bültenleri........................122 3.1.1. 06/03/2006 Show TV Ana Haber Bülteni....................................122 3.1.2. 07/03/2006 Show TV Ana Haber Bülteni....................................124 3.1.3. 08/03/2006 Show TV Ana Haber Bülteni....................................125 3.2. 06-07-08/03/2006 Tarihli Show TV Ana Haber Bültenleri İncelemesi.....128 3.2.1. 06/03/2006 Tarihli Show TV Ana Haber Bülteni İncelemesi......128 3.2.2. 07/03/2006 Tarihli Show TV Ana Haber Bülteni İncelemesi......140 3.2.3. 08/03/2006 Tarihli Show TV Ana Haber Bülteni İncelemesi.....147 3.3. Haberlere Genel Bir Bakış..........................................................................156 SONUÇ.........................................................................................................................161 KAYNAKÇA................................................................................................................166