İfade Ve Basın Özgürlüğü Ağustos 2018 Raporu

Gazeteciler Cemiyeti İfade ve Basın Özgürlüğü Ağustos 2018 Raporu

Gazeteciler Cemiyeti Gazeteciler Cemiyeti hakkında temsil edilmektedir.18 yıl aralıksız Basın Yönetim Kurulu Zamanın Ankara Valisi Nevzat İlan Kurumu Yönetim Kurulu üyeliği son- rasında Cemiyetimiz temsilcisinin halen Başkan Tandoğan‘ın makamında yürekleri meslek ve vatan sevgisi ile dolu gazete- Genel Kurul üyeliği devam etmektedir. Nazmi Bilgin Gazeteciler Cemiyeti Başkanı Bilgin bu ci 7 genç, 10 Ocak 1946 günü heyecanla Başkan Vekili dönem bir kez daha Basın Kartları Komis- isteklerini iletirler. “Bizler Mekki Sait Savaş Kıratlı yonu başkanlığına seçilmiştir. Başkan Yardımcıları Esen, Niyazi Acun, Aka Gündüz, Bi- Ertürk Yöndem, Ayhan Aydemir, lal Akba, Adil Akba, Sebahattin Türkiye Gazeteciler Federasyonu, Yusuf Kanlı Sönmez ve Muvaffak Menemencioğ- Türkiye Gazeteciler Konfederasyonu Genel Sekreter lu’yuz. Ankara’da “Gazeteciler Cemi- Cemiyetimiz uzun süren çabalar sonu- Ümit Gürtuna yeti“ kurmak istiyoruz…” cu, Türkiye‘deki 75 adet Gazeteciler Ce- Mali Sekreter “Peki” der Vali… “Hangi amaçla?” miyetini bir araya getirmiş, maddi ve ma- Mustafa Yoldaş “Basın organlarındaki gazetecileri nevi desteği ile Türkiye Gazeteciler Fede- Üyeler bir araya toplamak, mesleki ve sosyal rasyonu‘nun kuruluşunda, en büyük pay Güray Soysal, Ali Şimşek, Ali Oruç, Hande haklarımızı geliştirmek, mesleğin mec- sahibi olmuştur. Federasyonun baş- Fırat, Önder Yılmaz, Önder Sürenkök, bur kıldığı hak ve özgürlükleri savun- kanlığını Nazmi Bilgin 12 yıl aralıksız Olgunay Köse mak, tüm üyelerimizle birlikte Cumhu- olarak yerine getirmiştir. Cemiyetimiz daha sonra kurulan Türkiye Gazeteciler riyet ve demokrasiyi kollamak ve ülke- nin bölünmez bütünlüğünün sonuna ka- Konfederasyonu‘nun da üyesidir. * * * Bu Rapor Gazeteciler Cemiyeti dar yanında olmak için” sözleriyle ce- vaplar kurucu heyet üyeleri Vali Tan- Türk Silahlı Kuvvetleri Elele Vakfı “Press For Freedom / Özgürlük İçin Basın” Gazeteciler Cemiyeti, 1995 yılında doğan’ın sorusunu ve eklerler “Bu söy- Çalışma Grubu Tarafından Hazırlanmıştır. Cumhuriyet tarihimizin en kapsamlı ve lediklerimizi taahhüt olarak kabul edin.” anlamlı “Haydi Türkiye Mehmetçikle Ele- Yine “Peki” der Vali Nevzat Tan- le” kampanyasını, ulusumuzun inanılmaz * * * doğan “Vatan için hayırlı olsun…” 7 duyarlılığı ve güveni ile gerçekleştirerek İfade ve Basın Özgürlüğü gazeteci heyecanla girdikleri Ankara 65 milyon dolar bağışı “Mehmetçik Ulusal Komitesi valisinin bu kez daha büyük heyecan ve Vakfına” devretti. Kurulan “Türk Silahlı Başkan coşku ile çıkarlar; “Gazeteciler Cemi- Kuvvetleri Elele vakfı kadir bilirlik örneği Prof. Dr. Korkmaz Alemdar yeti“ kurulmuştur. göstererek, o dönem Genel Kurmay Baş- Hukukçu Üye Türkiye‘nin çok partili siyasi hayata kanı Orgeneral İsmail Hakkı Kara- Av. Tuncay Alemdaroğlu geçişiyle, daha açık bir deyimle, çoğul- dayı‘nın başkanı olduğu vakfa tek sivil Kıdemli Gazeteciler cu demokrasiye geçişle yaşıt ve koşut kuruluş olarak cemiyetimizi aldı. Başkan Ali Şımşek ve Sedat Bozkurt olan Cemiyetimiz, bu taahhütten yola Nazmi Bilgin tarafından temsil edildiği- Stk Temsilcisi (Kıdemli Gazeteci, Parlamento miz vakıf, gazilerimiz için “TSK Rehabili- Muhabirleri Derneği Başkanı) çıkarak o günlerde, Mithatpaşa Cadde- sindeki mütevazı bir binanın zemin tasyon ve Bakım Merkezi” adlı dev eseri Göksel Bozkurt oluşturdu. 1999 yılında hizmete giren bu katında Mekki Sait Esen başkanlığında bir avuç gazeteci üye ile çıktığı yolu, merkez Türk ulusunun şehit ve gazilerine * * * sevgi ve dayanışma ile pekiştirmiş, bir “Şükran Anıtı”dır.

Özgürlük İçin Basın 2000’i aşkın üye sayısı, ve bağımsız Çalışma Grubu Koordinatörü mali gücü ile bugün, Türkiye’nin en Yusuf Kanlı eski, en büyük ve saygın meslek kuru- Koordinatör Yardımcısı ve Editör luşlarından ve sivil toplum örgütlerin- Seva Ülman Erten den biri olmuştur.

Araştırmacılar Cemiyetimiz, kuruluşundan bu yana © Yıldız Yazıcıoğlu, Naz Akman, geçen yetmiş yıl boyunca devletinin Gazeteciler Cemiyeti Özgürlük için Sultan Yavuz, Dicle Kavak, Hazal Özcan yanında yer alarak, cumhuriyet, çoğulcu Basın Çalışma Grubu, medya çalışanları demokrasi, ifade ve basın özgürlüğü ve sivil toplum temsilcilerinden oluşan * * * bağımsız bir platform aracılığıyla özgür Telefon: +90 (312) 427 15 22 başta olmak üzere özgürlüklerin yılmaz bekçisi olmuştur. Gazeteciler Cemiyeti basın için politika yapıcılara ulaşmayı; Faks: +90 (312) 468 23 84 ifade ve basın özgürlüğü konusunda yasal aşıladığı bu güvenle ülkemizin mesleki E-Posta: durumu ve devam eden ihlalleri göstererek [email protected] ve diğer önemli kurumlarında hak ettiği bu konuda farkındalık yaratmayı, atölyeler Web Adresi: yeri almıştır. ve konferanslar düzenleyerek gazetecilik www.gazetecilercemiyeti.org.tr pratikleri ile ilgili medya çalışanlarını ve www.pressforfreedom.org Basın Kartları Komisyonu, sivil toplum temsilcilerinin kapasitesini Adres: Üsküp Caddesi (Çevre Sk.) Basın İlan Kurumu geliştirmeyi amaçlamaktadır. No:35, Çankaya, Ankara Mesleğe yeni başlayanların belirli bir süre bekledikten sonra almaya hak ka- Gazeteciler Cemiyeti’nin Özgürlük zandıkları, “Sarı Basın Kartı” gazeteciler için Basın ifade ve basın hürriyetleri ihlal- * * * için vazgeçilmezler arasındadır. leri raporları Mart 2014’den bu yana dü- Kapak fotoğrafı: Cosmic Creative Mesleğinde dürüst olmak, kalemini zenli yayınlanmaktadır. Reklam sektörü için bir prestij olarak kabul satmamak, basın ahlak yasalarına uymak Açık kaynaklardan, medya tarama- edilen 13’üncü “Kırmızı Reklam Ödülle- ve gazetecilik dışında hiçbir iş yapmamak larından, proje ofisine çeşitli şekilde ri”nin 13’üncüsü 26 Mayıs 2016’da gerçek- gibi koşulları irdeleyerek süresini doldu- yapılan başvuru ve ihbarlardan hazırlanan leştirildi. Kırmızı Jüri Özel Ödülünü Cosmic ranlara “Basın Kartı” veren komisyonda bu raporlardaki her türlü içeriğin sorumlu- Creative’in hazırladığı “Gazeteciler Cemi- ve Türk medyası için önemini koruyan luğu tamamıyla Gazeteciler Cemiyeti’ne yeti - Bir gazeteci neredeyse, aydınlık ora- Basın İlan Kurumu‘nda Gazeteciler Ce- aittir, atıf verilerek kısmen veya tamamen dadır” adlı çalışma hak kazandı. miyeti Başkanı Nazmi Bilgin tarafından Özgürlük için Basın İfade ve Basın Özgürlüğü Ağustos 2018 Raporu Gazeteciler Cemiyeti

çoğaltılabilir, bilimsel yayınlarda kul- lanılabilir.

İfade ve Basın Özgürlüğü Ağustos 2018 Raporu

Gazeteciler Cemiyeti Yayınıdır

Gazeteciler Cemiyeti Özgürlük için Basın Çalışma Grubu tarafından hazırlanmıştır. Bu rapor Gazeteciler Cemiyeti’ne aittir. Atıf verilerek kısmen veya tamamen çoğaltılabilir, bilimsel yayınlarda kullanılabilir.

3 Gazeteciler Cemiyeti İfade ve Basın Özgürlüğü Ağustos 2018 Raporu Özgürlük için Basın

İçindekiler

İletişim araçlarına ve iletişimcilere baskı ...... 5

İfade özgürlüğüne ve gösteri hakkını kullanmak isteyenlere müdahale ...... 13

İfade ve basın özgürlüğüne yönelik müdahaleye yurtiçi ve yurtdışından gelen tepkiler ...... 16

RTÜK cezaları ...... 23

Diğer Gelişmeler ...... 25

Olumlu Gelişmeler ...... 44

Kısaltmalar ...... 46

4 Özgürlük için Basın İfade ve Basın Özgürlüğü Ağustos 2018 Raporu Gazeteciler Cemiyeti

Giriş Türkiye’nin Ağustos ayı gündemini döviz kurundaki artış belirledi. ABD ile diplomatik krizdeki tırmanışın yanı sıra aşırı ithalata bağımlılık ekonomideki sıkıntıları arttırdı. seva ülman erten 7.9.2018 11:37 Bu durum medya sektörü açısından işsizlik ve istihdam sorunlarını arttıracak gelişmelere Deleted: ın yol açtı. Gazetecilik mesleği açısından Ağustos ayındaki en sancılı gelişme döviz kurundaki artıştan olumsuz etkilenen kağıt ithalatı, yayıncılık alanında, en yaygın maliyet artışı olarak ortaya çıktı. Meslek kuruluşları başta olmak üzere sivil toplum örgütleri ve bazı siyasetçiler, Tür- kiye Selüloz ve Kağıt Fabrikaları A.Ş’nin (SEKA) özelleştirilmesi nedeniyle kağıtta ithalata bağlılık konusunu gündeme taşıdı. Basın sektörü, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a, kağıda sübvansiyon uygulanması, KDV muafiyeti getirilmesi, ithalatta kolaylıkların yan sıra yerli kağıt üretimi için çağrılarını yükseltirken, kitap yayıncılığı sektöründen de “kağıt krizi” uyarısı ve çözüm beklentisi anımsatması yapıldı. Kağıt fiyatlarındaki artış nedeniyle Aydınlık Ağustos’ta üç gün boyunca yayım yapama- yacağını duyururken, Cumhuriyet, Posta, Birgün ve Dünya ise günlük satış fiyatlarını arttırdı. Sözcü haftalık yayınladığı magazin ekini kapatırken, günlük satış fiyatlarını da arttırdı. İz- mir’de Yeni Bakış, Ege Telgraf, Dokuz Eylül, Haber Ekspres, İlkses, Ticaret ve Yenigün, Pazar günleri gazete çıkarmama kararı aldılar. Keza haftalık karikatür dergisi LeMan, Ağustos ayındaki son sayısını ancak cep boyutta çıkarabildiklerini açıkladı. Uykusuz da dergi satış fi- yatına bir liralık zam yaptı. Kağıt fiyatlarındaki artışın ekonomik boyutunun ötesinde, gazetecilerin işsiz kalması ve “basın ve ifade özgürlüğü sorununu” da yaratması kaçınılmaz görünmektedir. Bu çerçevede, Basın İlan Kurumu’na gazeteci örgütleri tarafından ilan dağıtım politikasını gözden geçirme çağrısı yapıldı. Ayrıca kağıt sıkıntısının, mevcut durumda hem resmi hem de özel sektör ilanı almakta zorluklar yaşayan muhalif görüşlü gazetelerin kapanabileceği iddialarına da hız ka- zandırdı. Ekonomiye ilişkin haberler dolayısıyla gazeteciler hakkında soruşturma başlatılacağı yö- nünde savcılıklarca yapılan açıklamalar ise Anayasa güvencesi altında olan “halkın haber alma hakkı” ve “basın özgürlüğü” nedeniyle yoğun tepkilerle karşılandı. Kamusal yayıncılıkla sorumlu TRT’de “istihdam fazlası” gerekçesiyle kıdemli personelini emekliliğe sevk kararı alındığı tartışması yine medya sektörünün gündemdeydi. İfade özgürlüğü açısından Ağustos ayındaki gelişmelere bakıldığında ise, “Cumhurbaş- kanı’na hakaret” suçlamasıyla yapılan soruşturma, gözaltı ve tutuklama kararları raporumuzda- ki yerini korudu. Ayrıca raporumuzda ayrıntılarına ulaşılabileceği üzere İçişleri Bakanlığı ta- rafından 30 Temmuz – 27 Ağustos tarihleri arasında 1.379 sosyal medya hesabı incelenerek, 1.027 sosyal medya kullanıcısı hakkında yasal işlem başlatıldığı açıklandı. Bu ayki raporumuzda gazeteciler aleyhine soruşturmalar veya davalarda da özellikle Twitter’daki paylaşımlarında suç unsurları bulunduğu iddiası ön plandaydı. Ağustos ayında Türkiye’nin ekonomisindeki sıkıntılar gündemi önemli ölçüde belirlemiş olsa da diplomatik alandaki gelişmeler de hem ülke içerisinde hem de raporumuza yansıdığı şekliyle uluslararası medyada çokça ele alındı. Ankara – Washington hattındaki krizde mali yaptırım kararları alınması nedeniyle Türkiye’nin Avrupa ile dayanışması yönündeki beklenti- lere de medyanın genişçe yer verdiği izlendi. Avrupa’dan Ankara’ya zaman zaman sıcak me- sajlar verildiği gözlemlenmesine karşın Türkiye’nin yaşadığı tablodan dolayı Cumhurbaş- kanlığı Hükümet Sistemi’ne yönelik eleştirilerin de devam ettiği görüldü.

İletişim araçlarına ve iletişimcilere baskı 1 Ağustos 2018 • DİHA muhabiri Gökhan Öner, tutuklu kaldığı cezaevi yönetimi tarafından “Eğer bu cezaevi ile ilgili haber yapmaya kalksan ya da dışarı bilgi yollamaya çalışırsan o dört gün kaldığın hücrede bir ömür geçirmek zorunda kalırsın” diye tehdit edildiğini söyledi. Öner, 26 5 Gazeteciler Cemiyeti İfade ve Basın Özgürlüğü Ağustos 2018 Raporu Özgürlük için Basın

Temmuz’da tahliyesi ardından yaptığı açıklamada, revire çıkma talebi üzerine “Teröriste burada tedavi hakkı yok. İhanet etmeden önce tedavini olsaydın” yanıtı aldığını iddia etti. Öner, 27 Nisan’da Denizli’de yapılan operasyon kapsamında, “PKK/KCK/YPG örgütü üyesi olma, örgüt propagandası yapma” gerekçeleriyle tutuklanmıştı.1 • Cumhuriyet Haber Koordinatörü Aykut Küçükkaya’nın, “Baba oğul Bağcılar’ı bağ- lamış” haberine 15 ay sonra yayın yasağı getirildiğini duyuruldu. Bakırköy 1. Sulh Ceza Ha- kimliği’nin, 60’ın üzerinde site ve sosyal medya hesabında paylaşılan haberin linkine yasak koyduğu ve Cumhuriyet’in söz konusu karara ilişkin itirazını da reddettiği bildirildi. Geçen yıl Mart ayında yayımlanan haberde, “AKP’li siyasetçi Hasan Turan’ın, oğluyla birlikte yedi yıl önce kurduğu Etkin Grup isimli şirket ile Bağcılar Belediyesi’nden 2011’den 2016’ya kadar aldıkları 11 ihaleyle üç milyon TL kazandıkları” bilgisine yer verilmişti.2 • Cumhuriyet İnternet Sitesi Genel Yayın Yönetmeni Oğuz Güven, Hz. Muhammed'e yönelik hakaret içeren karikatürü yeniden yayınlaması gerekçesiyle “halkı kin ve düşmanlığa alenen tahrik etme” gerekçesiyle altı ay hapis cezasına çarptırıldı. Güven’in cezasının bir yıl denetimli serbestlik şartıyla ertelendiği bildirildi. Güven ise, savunmasında, söz konusu karika- tür nedeniyle Cumhuriyet yazarları Ceyda Karan ve Hikmet Çetinkaya’nın yargılanması sırasında aynı karikatürü yayınlamak zorunda kaldıklarını ancak internet sitesinden 15 dakika sonra kaldırdıklarını açıkladı. Daha önce de Karan ve Çetinkaya, Cumhuriyet’teki köşelerinde Hz. Muhammed'e yönelik hakaret içeren karikatürü yayınladıkları için “halkı kin ve düş- manlığa alenen tahrik” gerekçesiyle ikişer yıl hapis cezasına çarptırılmıştı.3 • MTV, Eurosport, BBC HD gibi kanalların sahibi Fatih Oflaz’ın, çocuğunu istismar et- tiği iddiasına ilişkin yönelik haberlere erişim engeli kararı alındı. İstanbul 3. Sulh Ceza Hakim- liği’nin erişim yasağı gerekçesinde, “Söz konusu içeriklerin güncelliğini yitirmiş olduğu, hali hazırda haber değeri taşımadığı, talepte bulunanın kişiliğini hedef alan, meslek ve şerefini, saygınlığını rencide edici, kötüleyici ve normal bir okuyucuda talepte bulunan hakkında olumsuz ve yanlış bir algı yaratmaya yönelik ifade ve anlatımların bulunduğu, bu haliyle talebe konu yayınların talepte bulunanın kişilik haklarını ihlal edici nitelikte olduğu sonuç ve kanısına varılarak 5651 sayılı yasa kapsamında talebin kabulüne karar vermek gerekmiştir” denildi. Bu karar nedeniyle iddiayı gündeme ilk kez taşıyan Habertürk’ten Zülfikar Ali Aydın’ın haberi ile aralarında evrensel.net’in de olduğu çeşitli internet sitelerindeki haberlere erişim yasağı geldi.4 2 Ağustos 2018 • AYM, MİT TIR’larının görüntülerini kamuoyuyla paylaştığı gerekçesiyle tutuklanan CHP İstanbul Milletvekili Enis Berberoğlu’nun tutukluluğuna itiraz başvurusunu reddetti. AYM’nin gerekçesinde, “bireysel başvuruya konu edilen tutulma halinin, ‘bir suç isnadına bağlı tutma’ değil, ‘mahkumiyete bağlı bir tutma’ niteliğinde olduğuna ve Berberoğlu'nun ‘devletin güvenliğine ve siyasal yararına ilişkin bilgileri açıklama’ suçundan tutuklanarak, bu eyle- min, yasama dokunulmazlığının kaldırılması için yapılan Anayasa değişikliği kapsamında ol- duğunun tespitinin yapıldığına” yer verildi. Gerekçede, ayrıca “Berberoğlu’nun milletvekili se- çilmesi nedeniyle tahliye talebinde bulunduktan ve buna ilişkin başvuru yollarını tükettikten sonra bireysel başvuruya yönelik bir belgenin dosyada yer almadığına” dikkat çekildi. Devam- la, “başvurucunun yeniden milletvekili seçilmesinin, hükümle birlikte uygulanan tutukluluğun

1 https://www.evrensel.net/haber/358290/gazeteci-oner-mit-ile-gorusturduler-cezaevinde-tehdit-edildim 2 http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/turkiye/1043424/Haberimize_15_ay_sonra_engel.html 3 https://www.aksam.com.tr/guncel/oguz-guvene-hz-muhammede-hakaretten-5-ay-hapis-cezasi/haber-760378 4 https://www.evrensel.net/haber/358301/medya-patronu-oflazin-kendi-kizina-istismar-haberlerine-erisim-engeli 6 Özgürlük için Basın İfade ve Basın Özgürlüğü Ağustos 2018 Raporu Gazeteciler Cemiyeti devamına engel oluşturup oluşturmadığının bu aşamada incelenmesinin mümkün olmadığı” kaydedildi.5 Berberoğlu’nun davası 16 Ocak 2019 tarihine ertelendi.6 • Milliyet’in Ankara ekinde yaklaşık sekiz yıldır köşe yazarlığı yapan Ali İnandım’ın işine son verildi. Son köşe yazısında, Demirören Grubu’ndan ayrıldığını duyuran İnandım, “Ülkenin başkentine sahip çıkmayı görev bildik. Bize bu fırsatı tanıyan Milliyet’e, emeğini in- kar edemeyeceğim çalışma arkadaşlarıma ve bizi yakından takip edip cesaretlendiren siz okur- larımıza teşekkürü fazlasıyla borç biliyoruz. Hoşçakalın, Ankara’ya sahip çıkınız” ifadelerini kullandı.7 3 Ağustos 2018 • İyi Parti Genel Başkan Yardımcısı ve Adana Milletvekili İsmail Koncuk, 2.100 TRT personelinin emekliliğe zorlandığını açıkladı. Koncuk, emekli olmayanlara yönelik farklı kurumlara sürgün gönderme gibi baskılar olacağını da ifade etti. TRT’deki istihdam fazlası perso- nelden tek sorumlunun 17 yıldır TRT’de siyasi kadrolaşma yapan iktidar olduğunu ileri süren Koncuk, AKP Hükümeti’ne yönelik “Şimdi istihdam fazlası denilerek zorla emekli edilecek bu personelin yerine, niteliksiz, torpilli kişiler alınacak. Sendikalar da tepki koysunlar, varlık se- beplerini hatırlasınlar” diye konuştu.8 • OHAL kapsamında KHK’yla kapatılan Karşı’nın Sorumlu Yazı İşleri Müdürü Meh- met Bozkurt, Ergenekon Davası kapsamında dokuz yıl üç ay hapis cezası alması nedeniyle “kumpas mağduru” kabul edilmesine rağmen bu kez de FETÖ’yle bağlantılı gösterildiği ortaya çıktı. Karşı çalışanlarıyla ilgili FETÖ davasında, Bozkurt’un telefonundan 1.051 kez ByLock uygulamasına girildiği tespit edildiği için “FETÖ şüpheli” olarak yargılanmasında mağdur ol- duğu savunuldu. Bozkurt’un telefonundaki internet hattına, birlikte kitap yazdığı arkadaşı gazeteci Murat Kazancı’nın bağlandığı ve ByLock’u kullandığı anlatıldı. Bozkurt, “Aydınlık gazetesinde çalıştığım dönemde FETÖ’nün gerçek yüzünü yıllardır araştıran, yazan birkaç gazeteci- den biriyim. Savcılığa FETÖ’nün en muteber görüldüğü dönemlerden 2018’e kadar yüzlerce haberimden oluşan dosya sunduk. FETÖ’cülerin hakkımda açtığı onlarca dava var. İlk davayı 2010 yılında elebaşı Fethullah Gülen açtı. Ceza almamı sağladılar. Telefonlarım FETÖ ta- rafından yıllarca dinlendi, polisleri her adımımı izledi. Bu örgüte hiç boyun eğmedim. 15 Temmuz'da da köprüde en öndeydim” ifadesini verdi.9 • Diken yazarı Levent Gültekin hakkında Twitter hesabından yaptığı paylaşımlarda “Cumhurbaşkanı’na hakaret ettiği” gerekçesiyle soruşturma başlatıldı. Gültekin, savcılık ifadesinde suçlamayı kabul etmediğini söyleyerek, “İşimin doğası gereği eleştirilerim o zamanki kamuoyu atmosferine bağlı olarak biraz ağır olabilir. Paylaşımlarımın tamamı düşünce ve ifade özgürlüğü kapsamında kalmaktadır. Ayrıca bir gazeteci olarak görevim gereği eleştiri sorumlu- luğumu yerine getirdim” ifadelerini kullandı.10 4 Ağustos 2018 • Hürriyet yazarı Cansu Çamlıbel’in, ABD’li rahip Andrew Brunson için Ankara- Washington arasında pazarlık yapıldığına ilişkin detaylara yer verilen “Yanlış anlaşılma mı, Halkbank mı?” başlıklı yazısı hurriyet.com internet sitesinden kaldırıldı. Çamlıbel, yazısında, ABD’de Halkbank’ı hedef alan iki yeni soruşturma olduğunu ve Ankara’nın Brunson’un serbest bırakılmasına karşılık Washington’un bu soruşturmaları sonlandırmasını talep ettiğini id-

5 https://www.aa.com.tr/tr/turkiye/enis-berberoglunun-bireysel-basvurusu-kabul-edilmedi-/1220524 6 https://www.cnnturk.com/video/turkiye/enis-berberoglu-davasi-ertelendi 7 http://www.medyaradar.com/milliyet-gazetesinden-ayrilik-hangi-kose-yazari-veda-etti-medyaradar-ozel-haberi-1256733 8 https://www.sozcu.com.tr/2018/gundem/trtde-neler-oluyor-2555928/ 9 https://www.aydinlik.com.tr/feto-nun-bylock-tuzagi-karsi-iddianamesinde-gazeteci-bozkurt-wi-fi-magduru-cikti-turkiye-agustos-2018-2 10 https://www.sozcu.com.tr/2018/gundem/gazeteci-levent-gultekin-savciliga-ifade-verdi-2555946/ 7 Gazeteciler Cemiyeti İfade ve Basın Özgürlüğü Ağustos 2018 Raporu Özgürlük için Basın dia etmişti. Hürriyet, daha önce Doğan Holding bünyesindeyken Çamlıbel’in Nobel ödüllü edebiyatçı Orhan Pamuk ile yaptığı söyleşiyi de yayınlamamıştı.11 5 Ağustos 2018 • Çağdaş Ses Genel Yayın Yönetmeni tutuklu Ece Sevim Öztürk, meslektaşı İsmail Saymaz’a ilettiği mektubunda, Tunuslu üç çocuk annesi Sana Rebhi’nin yaşadığı hak ihlallerini gündeme taşıdı. Öztürk, Bakırköy Kadın Cezaevi’nde tanık olduğu gelişmeler dolayısıyla mes- lektaşı Saymaz’ın Tunus Konsolosluğu vasıtasıyla Rehbi’nin ailesiyle irtibat kurmasını talep etti. Öztürk, “Rehbi’nin iki yaşındaki bebeğinin ranzadan düşerek beyin kanaması geçirmesi sonucu hastanede kalma talebi üzerine darp edildiğini ve cezaevi koşullarının çocuklara uygun olmadığını bir anneye böyle davranılmaması gerektiğine” işaret etti. Saymaz, Öztürk”ün mek- tubu yayımlayarak, “Rebhi ile küçük yaştaki üç çocuğunun yaşadığı insan hakkı ihlali tolere edilemez, kabul edilemez” paylaşımında bulundu.12 • DW Türkçe’de, Türkiye’deki senaristler ve sektör çalışanları ile sansür ve otosansür üzerine yapılan bir haberde “Kendi içimizde otosansür uyguluyoruz. ‘Bunu yazsak kanaldan geçer mi’ diye düşünüyoruz” görüşleri dile getirildi. Haberde, sektör çalışanları isimleri çoğun- lukla gizli tutuldu. Haberde, bir dizi senaristine ait “Siyasal iktidarın ideolojisinin taşıyıcısı gördüğü imam, polis ya da hâkim kötü rolde olmuyorlar. Bir büyük göz herkesin tepesinde ge- ziyor gibi, insanlar rahat hikâye anlatamıyor” görüşlerine yer verildi. Senarist, Ramazan ayında çekilen sahnelerde gündüz saatlerinde karakterlere yemek yediremediğini, “olumlu kahraman- ların oruç tutmasına” dikkat edildiğini de vurguladı. Senarist, dizilerin “Cumhurbaşkanı ve ailesi izleyecekmiş gibi onların canını sıkmayacak şekilde” yazıldığını da savundu. Başka bir senarist ise, sansüre örnek olarak “Şiddet olur vahşet olur. Ama özellikle iki yetişkin evli değil- lerse isteyerek cinsel ilişkide bulunamazlar mesela” ifadelerini kullandı. Yapım şirketlerine içe- rik danışmanlığı yapan birisi ise, sansürün doğal bir reflekse dönüştüğünü aktardı ve “Adnan Şenses’in televizyonda rakı içip ş arkı söylediği günlerden buraya geldik” dedi. Haberde, RTÜK’e gelen şikayetlerin yaklaşık yüzde 19’unun dizi filmler hakkında olduğuna dikkat çe- kildi.13 6 Ağustos 2018 • Gazeteci Yazgülü Aldoğan’ın, Posta’daki yazılarına son verildi. Aldoğan, kendisine “tazminatsız kovulduğu” bilgisinin sözlü olarak bildirildiğini ve bütün haklarının çiğnenerek işine son verildiğini ifade etti.14 Aldoğan, “Yazgülü Aldoğan tek başına bir kadındır, arkası, cemaati, kulübü, şusu, busu yoktur, hak hukuk da malum, sürünsün biraz zihniyetine ne çabuk geldik?” paylaşımında bulundu. Bu noktadan sonrasının hukuk mücadelesi olduğunu belirten Aldoğan, “siz okurlarıma o pek kızdıkları sosyal medyadan veda ediyorum” dedi. Aldoğan’ın en son yazısı 12 Temmuz’da yayınlanmıştı.15 • OHAL kapsamında KHK ile kapatılan DİHA muhabiri Hülya Emeç ve haber kay- nağına “Ev baskınında polisin doğrulttuğu silaha kalbi dayanamadı” başlıklı haber nedeniyle altışar ay hapis cezası verildi. Emeç, Van’ın Gevaş ilçesinde 2014 yılında evine üst üste üç kez polis operasyonu düzenlenmesi sonucu kalp krizi geçiren Şefik Tunuç’un durumunu, eşi Hafize Tunuç ile görüşerek haberleştirmişti. “Emniyet teşkilatının alenen aşağılanması” gerekçesiyle

11 https://tr.sputniknews.com/turkiye/201808041034603779-hurriyet-washington-brunson-site/ 12 http://ipahaber.com/2018/08/05/tutuklu-gazeteci-ece-sevim-ozturk-tutuklu-kadina-reva-gorulen-muameleye-isyan-etti-bir-anneye-bu-yapilmaz/ 13 https://www.dw.com/tr/tv-dizilerinin-perde-arkası-sansür-ve-otosansür/a-44947125 14 https://twitter.com/YZGLLDGN/status/1026763525769842689 15 http://halktv.com.tr/yazgulu-aldogandan-isten-atilmasiyla-ilgili-aciklama-329268 8 Özgürlük için Basın İfade ve Basın Özgürlüğü Ağustos 2018 Raporu Gazeteciler Cemiyeti açılan davada, DİHA Yönetim Kurulu Başkanı Zekeriya Güzüpek, Sorumlu Yazı İşleri Müdürü Dicle Müftüoğlu ve Van Büro Şefi Ferhat Çelik’in beraatına karar verildiği belirtildi.16 7 Ağustos 2018 • SoL haber portalı, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın damadı Selçuk Bayraktar’a ilişkin “24 Haziran sonrası yeni dönem: Aile atamaları sürüyor...” başlıklı haberin sansürlendiğini duyurdu. Söz konusu haberde, “Bayraktar’ın yakın arkadaşı Mehmet Fatih Kacır’ı Sanayi ve Tekno- loji Bakan Yardımcısı” yaptığı bilgisine yer verilmişti. Erdoğan’ın oğlu Bilal Erdoğan’ın des- teklediği Okçular Vakfı’nın Müteveklli Heyeti Başkanı ve 26. Dönem AKP İstanbul Milletve- kili Haydar Ali Yıldız’ı, Cumhurbaşkanlığı Başdanışmanı atadığı belirtildi. SoL, yayınlanmasından birkaç saat sonra Bayraktar’ın haber için mahkemeden erişim engeli talebinde bulunduğunu ancak mahkeme kararına gerekçe olan ifadelerin kendi haberlerinde yer al- madığını öne sürdü. Yurt, Bianet ve T24 ile birlikte kendi haberlerine de sansür getirildiği bilgi- sini paylaştı.17 • OHAL kapsamında KHK ile kapatılan DİHA muhabiri ve 11 Nisan 2016’dan bu yana tutuklu Ziya Ataman’ın tutukluluk halinin devamına karar verildi. Şırnak 1. Ağır Ceza Mahke- mesi, Ataman’ın da aralarında bulunduğu dokuz tutuklu hakkında tahliye kararı almadı. Ata- man, mahkemede, Van Cezaevi’nden SEGBİS ile savunma yaptı. Ataman, “İddianamedeki olayın yaşandığı tarihte ve iddianamenin hazırlandığı tarihte cezaevinde olduğunu” belirterek, “Bir gazeteci olarak tek silahımın kalem olduğunu ve başka da bir silahım olmadığını bilmenizi istiyorum. İfademiz alınmadan böyle bir iddianamenin hazırlanması başlı başına bir sorundur. Dosyanın içeriğine baktığımızda atılı suçlamaların somut olmayan ve komplovari bir şekilde hazırlanmış olduğu ortadadır” dedi.18 Avukatlar, Ataman ile birlikte yargılanan Kadir Ata- man’ın da işkence altında ifadesinin alındığını dile getirdi. Mahkemede, savcılık tarafından söz konusu işkence iddialarına ilişkin herhangi bir soruşturmanın başlatılmadığını da kayıtlara geç- ti.19 • MA’nın İzmir muhabiri Ruken Demir, hakkında yakalama kararı olduğu gerekçesiyle gözaltına alındı. Demir’in, İzmir Cumhuriyet Başsavcılığı’nın yürüttüğü soruşturma kap- samında gözaltına alındığı ve gizlilik kararı olduğu gerekçesiyle dosyanın içeriğine ulaşılamadığı belirtildi.20 Demir’in evde olmadığı esnada yapılan operasyonda bilgisayarına ve kitaplarına el konulduğu da bildirildi.21 8 Ağustos 2018 • OHAL kapsamında KHK ile kapatılan DİHA muhabiri Uğur Akgül, Mardin’in Nusay- bin ilçesinde sokağa çıkma yasakları esnasındaki haberleri dolayısıyla açılan davada iki yıl altı aylık hapis cezası nedeniyle tutuklandı. Akgül’ün, Mardin E Tipi Cezaevi’ne konduğu belirtildi.22 9 Ağustos 2018 • İstanbul’da 28 Temmuz 2017’de yapılan operasyon kapsamında tutuklanan Demokra- tik Modernite editörü Haydar Ergül ile birlikte DBP ve HDP üyesi sekiz kişinin tutukluluk ha-

16 http://gazetekarinca.com/2018/08/gazeteci-hulya-emec-ile-haber-kaynagina-hapis-cezasi/ 17 http://haber.sol.org.tr/turkiye/haberleri-okumadan-sansurluyorlar-damat-istedi-solun-haberi-sansurlendi-244819 18 http://gazetekarinca.com/2018/08/tek-silahim-kalemim-dedi-gazeteci-ziya-atamana-yine-tahliye-yok/ 19 https://www.evrensel.net/haber/358745/gazeteci-atamanin-davasinda-iskence-iddialari-sorusturulmamis 20 http://mezopotamyaajansi12.com/tum-haberler/content/view/31454 21 http://gazetekarinca.com/2018/08/gazeteci-ruken-demirin-evine-polis-baskini/ 22 https://www.birgun.net/haber-detay/gazeteci-ugur-akgul-tutuklandi-226411.html 9 Gazeteciler Cemiyeti İfade ve Basın Özgürlüğü Ağustos 2018 Raporu Özgürlük için Basın linin devamına karar verildi. İstanbul 22. Ağır Ceza Mahkemesi’ndeki dava, 2 Kasım’a ertelendi. Ergül, daha önce “örgüt üyesi olma” gerekçesiyle tutuklanarak, serbest bırakılmıştı.23 10 Ağustos 2018 • Bağımsız Gazetecilik Platformu P24’ün, yayınladığı “Türkiye’de Basın ve İfade Öz- gürlüğü Raporu”na göre, 10 Ağustos 2018 itibariyle Türkiye’de en az 183 gazeteci ve medya çalışanı, tutuklu veya hükümlü olarak cezaevinde bulunuyor.24 • “Balyoz Darbe Planı” davası kapsamında OHAL döneminde KHK ile kapatılan Taraf muhabiri Mehmet Baransu’nun tutukluluk halinin devamına hükmedildi. İstanbul 13. Ağır Ce- za Mahkemesi’ndeki dava 1-2 Kasım tarihlerine ertelendi. Baransu’nun avukatı Yahya Engin ise, “AİHM’nin tutuklulukla ilgili içtihatlarını” hatırlatarak, “AİHM’e göre tutukluluk en son tedbirdir. Tutukluluk tedbir değil, infaz aşamasındadır. Müvekkilimin tutuklu kalmasının kamu yararı açısından bir faydası yoktur” dedi. Mahkeme, Mersin’deki dava dosyasını da talep etme kararı da aldı. Oradaki davada, Baransu, Mersin Limanı’nda gümrükte ele geçirilen genetiği değiştirilmiş pirinç hakkında 2013 yılında yaptığı haber ile ilgili olarak “hükümeti yıkmaya te- şebbüs” ve “terör örgütüne üyelik” gerekçeleriyle yargılanıyor.25 11 Ağustos 2018 • Evrensel Dersim muhabiri Kemal Özer’in, Tunceli 1. Ağır Ceza Mahkemesi’nde yargılandığı davada ikinci duruşmada da tutukluğunun devamına karar verildi. Örgüt üyeliği suçlamasıyla 4 Eylül 2017’den beri tutuklu olan Özer’in duruşması 24 Ekim’e ertelendi.26 • FOX TV Ankara Temsilcisi Sedat Bozkurt’un görevine son verildi. Bozkurt’un yerine Ankara Haber Müdürü Tülay Öçten’in getirildiği bildirildi. Bozkurt’un görevine artık Ankara Temsilciliği pozisyonu olmayacağı gerekçe gösterilmişti, ancak Öçten temsilci olarak atandı. Ankara’da temsilcilik görevini 2007 yılından bu yana yürüten Bozkurt, kanaldaki görevine Disney ile 21. Century FOX şirketlerinin birleşmesi sonucu oluşturulan yeni yapılanmada, “Ankara Temsilcisine” yer verilmemesi gerekçesiyle son verildiğini belirtti.27 Bozkurt, Twitter hesabından “Evet dün FOX TV ile yollarımız ayrıldı. Yönetim bir karar alarak benimle yollarını ayırmak istemiş. Bana aktardıkları gerekçe yeni yönetim şemasındaki kadrosuzluktu. Zaten, ortaya bu irade konduktan sonra gerekçenin önemi de yok. Gün boyunca gelen yüzlerce mesaj ve telefonla büyük bir gurur ve mutluluk yaşadım. Bir kez daha anladım ki, doğru yoldayım ve burada yalnız değilim. Destekleriniz için minnettarım...” paylaşımında bulundu. Gazeteciler Ce- miyeti Özgürlük için Basın Ulusal Komite üyesi Bozkurt, mezunu olduğu Gazi Üniversitesi İle- tişim Fakültesi’nde öğretim görevliliği yapmıştı.28 • Sabah, “FOX TV’den kaos yayıncılığı” başlıklı haberinde, döviz kurundaki artışı “ABD'nin ekonomik terör saldırısı” şeklinde yorumlayarak, FOX TV ile Genel Yayın Yönet- meni Doğan Şentürk ve sunucu Fatih Portakal’ın Türkiye’de operasyon yürüttüğünü iddia etti. Haberde, “Ekonomik 15 Temmuz'un medya ayağındaki FOX TV'de, operasyonu Şentürk ve Portakal yürütüyor. FOX Türkiye hiç gecikmeden, ekonomik kriz tellallığına başladı” iddia- larına yer verildi. Haberde, “ABD'deki merkeziyle eş zamanlı bir saldırı başlatan FOX Türkiye, ana haber bülteninde muhalefet ile birlikte iktidara yüklenerek, ABD'nin Türkiye’ye açtığı ekonomik savaşı perdelemeye çalıştı” denildi.29

23 https://www.evrensel.net/haber/358945/gazeteci-haydar-ergul-ve-hdpliler-tahliye-edilmedi 24 http://platform24.org/medya-izleme/3244/turkiye-de-basin-ve-ifade-ozgurlugu---170 25 http://platform24.org/medya-izleme/3244/turkiye-de-basin-ve-ifade-ozgurlugu---170 26 http://sendika62.org/2018/08/evrensel-muhabiri-kemal-ozerin-tutukluluguna-devam-karari-verildi-506423/ 27 https://www.evrensel.net/haber/359056/fox-tvde-sedat-bozkurtun-gorevine-son-verildi 28 http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/turkiye/1052277/FOX_TV_ile_yollari_ayrilan_Sedat_Bozkurt_tan_aciklama.html 29 https://www.gercekgundem.com/medya/30350/yandas-medya-yine-hedef-gosterdi 10 Özgürlük için Basın İfade ve Basın Özgürlüğü Ağustos 2018 Raporu Gazeteciler Cemiyeti

13 Ağustos 2018 • Hürriyet Okur Temsilcisi Faruk Bildirici, İstanbul 11. Sulh Ceza Hakimliği’nin, Fatih Oflaz ile ilgili “öz kızına cinsel istismardan 18 yıl hapis cezası” haberlerini yayımlayan hurriyet.com.tr ve hurriyetdailynews.com’un yanı sıra 31 siteye erişimi engellediğini yazdı. Bildiri- ci, “Haftanın Engellenenleri” isimli köşesinde, Edirne 2. Sulh Ceza Hakimliği’nin, Mehmet Ayağ’ın başvurusu üzerine “Ayakkabılı 3 kadın misafirini camiye sokmayan güvenlikçileri tar- taklamış” ve “Oğlumu dövenlere soruşturma istenene kadar komisyonda yokum” başlıklı ha- berlerin engellendiğini duyurdu. Bildirici’nin aktardığı verilere göre; Ankara 1. Sulh Ceza Ha- kimliği, 2002 yılında yayımlanan “MHP’li Bedri Yaşar: İhaleci değilim” haberine erişimi ya- sakladı. Bursa 1. Sulh Ceza Hakimliği, “17 yaşındaki kıza cinsel istismar soruşturmasında iki kişi ifade verdi” haberini engelledi. İstanbul Anadolu 3. Sulh Ceza Hakimliği, dört yıl önce yayımlanan “Oral seks yaparken yakalandı” haberine yasak getirdi. İstanbul 5. Sulh Ceza Ha- kimliği, 2012 yılında yayımlanan ve 2009 Miss Turkey finalisti bir kadının, Özcan Deniz ve Mehmet Ali Erbil ile fotoğraflarının yer aldığı foto galeriye erişim engeli getirdi. İstanbul 8. Sulh Ceza Hakimliği, “Seri katil Atalay Filiz’in babası it dalaşında Yunan jetini düşürmüş”, “Seri katilin babasına kritik sorular”, “Seri katil zanlısını insan kaçakçıları bile arıyor” haberlerine de erişim yasağı kararı aldı.30 14 Ağustos 2018 • Gazeteci Koray Geçgel, Koza TV’nin “Kale Çizgisi” programına katılmak için Antal- ya’da stüdyoya gittiği sırada kimliği belirlenemeyen bir şahıs tarafından saldırıya uğradı.31 Çevredeki vatandaşların müdahalesi sonrası saldırganın olay yerinden kaçtığı bilgisi verildi. Geçgel, yaşananları “Duraktaki kişi bana televizyonun yerini sordu. Ben de söyleyince birden yumruklamaya başladı. Kendimi zorlukla televizyona attım sonra da hastaneye kaldırdılar” şek- linde anlattı. Sağ köprücük kemiğinde ve burnunda kırıklar bulunduğunu kaydeden Geçgel, Antalya Demirci Kara Polis Merkezi’ne giderek şikayetçi oldu.32 TSYD “Bu hain saldırı sadece Koray Geçgel’e değil, tüm gazetecilere yapılmıştır” açıklaması ile kınadı.33 15 Ağustos 2018 • Sözcü hafta sonu eki Şık’ı kapatma kararı aldı. Bu karar sonrası, ekler bölümünde bir- çok gazeteci ile yolların ayrıldığı öne sürüldü.34 Sözcü, öte yandan “Zorunlu ayarlama” başlığıyla gazete fiyatına zam yapıldığını da duyurdu. Maliyetten kaynaklı fiyat artışına gidil- diğini bildiren gazete, hafta içi satış fiyatına 25 kuruşluk zam yapıldığını ve hafta sonu ise 1.5 TL fiyatıyla satış yapılmaya devam edileceğini belirtti.35 19 Ağustos 2018 • Hürriyet ekonomi eski yazarı Uğur Gürses, şahsi internet sitesi üzerinden Hürriyet’ten SPK’nın aldığı bir kararla ilgili yazdığı eleştirel yazının gazete tarafından basılmaması nedeniyle ayrıldığını açıkladı. Gürses, söz konusu kararın SPK’nın “içeriden öğrenenlerin ticaretini” bir süre için serbest bırakmasına ilişkin olmasını ve takiben gelen tepkiler sonucu kararı iptal etmesini eleştirdiğini yazdı. Hürriyet’in yazıyı “biz halka açık bir kurumuz, SPK denetimine tabiyiz” gerekçesiyle basmadığını aktaran Gürses, “Gazete yönetimi bana bu yazıyı basamaya- caklarını söyledi. Ben de yazmayı bıraktım” ifadelerini kullandı.36

30 http://www.hurriyet.com.tr/yazarlar/faruk-bildirici/yok-sayilan-universiteler-40926596 31 http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/futbol/1055521/Antalyaspor_u_elestirdi__darp_edildi.html 32 http://www.iha.com.tr/antalya-haberleri/antalyali-gazeteci-darp-edildi-antalya-2084862/ 33 http://www.tsyd.org.tr/wp/?p=16393 34 http://www.medyatava.com/haber/sozcu-gazetesinde-flas-karar-sik-eki-kapatildi_159301 35 https://www.ulusal.com.tr/medya/sozcu-gazetesi-nde-flas-karar-sik-eki-kapatildi-h208914.html 36 https://ugurgurses.wordpress.com/2018/08/19/kurumlar-cokunce-ne-oluyor/ 11 Gazeteciler Cemiyeti İfade ve Basın Özgürlüğü Ağustos 2018 Raporu Özgürlük için Basın

20 Ağustos 2018 • Hürriyet Okur Temsilcisi Faruk Bildirici, “Haftanın Engellenenleri” köşesinde, İstan- bul 7. Sulh Ceza Hâkimliği, 2007 yılında yayımlanan “İlk hapis cezası” başlıklı haber ile İzmir 3. Sulh Ceza Hâkimliği ise 12 yaşındaki bir çocuğun ifadelerine dayanan “Anneden porselen bebeğe dayak” haberine erişim engeli getirildiğini söyledi.37 22 Ağustos 2018 • Alman vatandaşı olan ETHA muhabiri ve çevirmen Meşale Tolu’nun, “terör örgütü propagandası yapmak” ve “terör örgütüne üye olmak” suçlamalarıyla 15 yıla kadar hapis ce- zasıyla yargılandığı dava kapsamında yurt dışı yasağı kaldırıldı. Tolu, yedi ay tutuklu kaldıktan sonra İstanbul 29. Ağır Ceza Mahkemesi’nin kararıyla Aralık ayında tahliye edilmişti. Dava, 16 Ekim 2018’e ertelendi. Aynı gerekçeyle yargılanan eşi Suat Tolu’nun ise yurt dışı yasağının devam ettiği öğrenildi.38 25 Ağustos 2018 • İstanbul Beyoğlu’nda Cumartesi Anneleri için düzenlenen eylemi takip eden DHA muhabiri Özgür Deniz Kaya, polis tarafından açılan gazlı mermi sonucu yaralandı. Bir milletvekili ile röportaj yaptığı esnada bacağına isabet eden iki gazlı mermi sonucu yaralanan Ka- ya’nın, darp raporu aldığı bildirildi.39 27 Ağustos 2018 • Habertürk eski Ankara Temsilcisi Erdal Şen hakkında FETÖ üyesi Adil Öksüz’ün kaçırılmasıyla ilgili yürütülen soruşturmada “anayasal düzeni değiştirmeye teşebbüs etme” ge- rekçesiyle ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası istendi. İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı’nca hazırlanan iddianamede Şen’in, 15 Temmuz öncesi Öksüz ile çok sayıda telefon görüşmesi yaptığı bildirildi. İddianamede, darbe girişimine iştirak ettiği yönünde kuvvetli suç şüphe bu- lunduğu belirtilen Şen’in kullandığı telefon baz bilgilerine göre Öksüz ile 19 Temmuz 2016’da Sakarya – Akyazı’da aynı evde kaldığının tespit edildiği de kaydedildi.40 Geçmişte Cumhur- başkanı Erdoğan ile Ankara-Keçiören’de aynı apartmanda komşu olan Şen, İstanbul 14. Ağır Ceza Mahkemesi’nce “silahlı terör örgütüne üye olmak” gerekçesiyle altı yıl üç ay hapis ce- zasına çarptırılmıştı.41 28 Ağustos 2018 • Erişim Sağlayıcıları Birliği tarafından MA’nın internet sitesine erişim engeli getirildi. Haber ajansına mezopotamyaajansi13.com adresinden ulaşmak isteyenlerin karşısına, “Bu internet sitesi 5651 sayılı Kanun uyarınca Erişim Sağlayıcıları Birliği tarafından erişime engel- lenmiştir” yazısının çıktığı belirtildi.42 • Tutuklu gazeteci Ece Sevim Öztürk hakkında “FETÖ’ye yardım ve örgüt propagan- dası” gerekçesiyle hazırlanan iddianame İstanbul 37. Ağır Ceza Mahkemesi’nce kabul edildi. Dava, 1 Kasım’da ilk duruşmayla başlayacak. İddianamede, Öztürk’ün “gazetecilik adı altında darbe girişimi ve yargılamalarla ilgili paylaşımda bulunarak, örgüt ve darbeciler lehine algı oluşturduğu” öne sürüldü. Öztürk’ün, “Deniz Kuvvetlerinin En Karanlık Günü: 15 Temmuz” adlı belgeselde, “Darbe girişiminin kontrollü olduğu hezeyanı üzerine kurgulanan alışıldık se- naryolara yer verdiği ve darbeye karşı durmuş kişilerin hain olarak gösterdiği” kaydedildi.

37 http://www.hurriyet.com.tr/yazarlar/faruk-bildirici/pornografik-ayrintilar-40933400 38 https://www.birgun.net/haber-detay/gazeteci-mesale-tolu-nun-yurt-disi-yasagi-kaldirildi-227674.html 39http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/turkiye/1064481/Muhabire__gorevi_sirasinda_gazli_mermili_saldiri.html 40 https://www.sabah.com.tr/gundem/2018/08/27/adil-oksuzun-saklanmasina-yardimci-olan-gazeteci-erdal-sene-agir-muebbet-istendi 41 http://www.posta.com.tr/ali-sami-yildirim-ve-erdal-sen-icin-karar-verildi-1352902 42 https://ozgurmanset.net/mezopotamya-ajansina-erisim-engeli/ 12 Özgürlük için Basın İfade ve Basın Özgürlüğü Ağustos 2018 Raporu Gazeteciler Cemiyeti

Ayrıca Öztürk’ün 15 Temmuz akşamı Cumhurbaşkanı Erdoğan’a yönelik suikast girişimi için Marmaris’e giden ekibin başındaki Gökhan Şahin Sönmezateş’i Twitter’da akladığı ve masum gösterdiği de ileri sürüldü. 43 Öztürk, 8 Haziran’da FETÖ bağlantısı iddiasıyla gözaltına alındıktan sonra 21 Haziran’dan beri tutuklu bulunuyor.44 • Halk TV sunucusu İsmail Dükel, Twitter üzerinden işine son verildiğini duyurdu.45 Dükel, “İzin dönüşü kanal yönetiminin tasarrufuyla görevimden alındığımı öğrendim. Veda edemedim. Kusura bakmayın” ifadelerini paylaştı.46 29 Ağustos 2018 • Gazeteci Uğur Dündar, Twitter hesabından yaptığı paylaşımla Halk TV’deki yayın konseyi görevini bırakmayı düşündüğünü açıkladı.47 Dündar, “Türkiye’de bağımsız yayın yapan kuruluş sayısı bir elin parmaklarından az kaldı. Bu acı gerçeğe rağmen sanki onlarca bağımsız haber kanalı varmış gibi Halk TV’yi yıpratmaya çalışmanın kimlerin işine yaraya- cağını takdirlerinize bırakıyorum. Hiç düşündünüz mü? Ya Halk TV olmasaydı?” ifadelerini kullandı.48

İfade özgürlüğüne ve gösteri hakkını kullanmak isteyenlere müdahale 3 Ağustos 2018 • Sokak sanatçısı Erdal Çoban’a, İzmir Alaçatı’da sergilediği canlı heykel performansı yüzünden “çevreye zarar verme” gerekçesiyle para cezası verildi. Çoban, hem polis hem de zabıta müdahalesine maruz kaldığını ve böyle bir para cezasıyla karşılaşmasının üzücü olduğu- nu belirtti. Türkiye’de ve birçok dünya şehrinde performans gösterisi yaptığını kaydeden Ço- ban, “Sokak sanatı herhangi bir izne tabii değildir. Belediyeler bunun için halktan vergi toplar- lar. Normalde sanatçılara destek olup, alan yaratılması gerekir. Alaçatı’ya yakışmayan bir durum” dedi.49 • Şanlıurfa’da elektrik kesintilerini ve yüksek elektrik faturalarını protesto etmek isteyen çok sayıda çiftçi gözaltına alındı. AKP Şanlıurfa İl Başkanlığı önünde toplanan grup, kendilerine parti çaycısını muhatap olarak gösterildiğini ileri sürerek, yetkililere tepki gösterdi. Parti bi- nası önünden ayrılmayan çiftçilere, polis tarafından müdahale edildi. Çiftçiler, açıklamalarında “Seçim olmadan önce kesinti hiç yoktu. Seçim geçtikten sonra sürekli elektrikler kesilmeye başladı. Günde en az dört defa elektriğimiz kesiliyor. Her kesinti en az üç saat sürüyor. Çok büyük mağduriyet yaşıyoruz” ifadelerini kullandı.50 6 Ağustos 2018 • İstanbul Gebze’de, Flormar Kozmetik Şirketi’nin Petrol-İş Sendikası’na üye oldukları gerekçesiyle işten çıkarılan ve yaklaşık iki aydır eylem yapan işçilere polis müdahale etti. Pet- rol-İş Gebze Şube Başkan Yardımcısı Şivan Kırmızıçiçek, yaşanan olayları “Sivil memurlar pankartları asmamamız ve fabrikanın bulunduğu kaldırımda durmamamız gerektiğini söyledi- ler. Gerekçesini sorduğumuzda ‘Yukarıdan gelen talimat bu şekilde’ dediler. Pankartları asma- ya başlayınca komiser ‘Pankartları sökmezseniz müdahale edeceğiz. Talimat bu şekilde’ dedi. Müdahale zemini oluşmasın diye pankartları kaldırmak zorunda kaldık ama direnişimiz sürü-

43 http://www.hurriyet.com.tr/gundem/orgute-yardim-ve-propaganda-davasi-40939823 44 https://www.gercekgundem.com/medya/33097/tutuklu-gazeteci-ozturkun-dava-tarihi-belli-oldu 45 https://www.yeniakit.com.tr/haber/halk-tv-ismail-dukelin-isine-son-verdi-509887.html 46 https://twitter.com/ismaildukel/status/1034165429999230978 47 http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/turkiye/1067365/Ugur_Dundar_dan_Halk_TV_aciklamasi.html 48 https://twitter.com/ugurdundarsozcu/status/1034699700161728512 49 http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/kultur-sanat/1045418/Sokak_sanatina_ceza_kesildi.html 50https://www.evrensel.net/haber/358480/elektrik-kesintisini-protesto-eden-ciftcilere-gozalti 13 Gazeteciler Cemiyeti İfade ve Basın Özgürlüğü Ağustos 2018 Raporu Özgürlük için Basın yor” diye anlattı. Kırmızıçiçek, 100’den fazla işçinin işten çıkarıldığını ve bu konuda mahke- melere başvurulmasına rağmen bir sonuç elde edilemediğini de ekledi 51 Flormar, Mayıs 2018’de çoğu kadın 100’den fazla işçiyi sendikalı oldukları iddiasıyla işten çıkarmış ve işçilere tazminat ödememişti.52 • İçişleri Bakanlığı, 30 Temmuz-6 Ağustos tarihleri arasında 333 adet sosyal medya he- sabı incelenerek, 261 sosyal medya kullanıcısı hakkında yasal işlem başlatıldığını açıkladı. Ba- kanlık, “terör örgütü propagandası yapan, bu örgütleri öven, halkı kin, nefret ve düşmanlığa sevk eden, devlet büyüklerine hakaretlerde bulunan ve devletin bölünmez bütünlüğüne ve toplumun can güvenliğine kast eden” kişiler için yasal işlemler başlatıldığını bildirdi.53 9 Ağustos 2018 • İstanbul Şişli Belediye Başkanı Hayri İnönü’nün yakın koruması Mehmet Ali Başkale, sosyal medya üzerinden Cumhurbaşkanı Erdoğan’a hakaret ettiği gerekçesiyle tutuklandı. Baş- kale, 8 Temmuz 2018’de attığı bir tweet nedeniyle İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı’nın baş- lattığı soruşturma kapsamında gözaltına alınmıştı. Şişli Belediye Başkanı İnönü, aynı tarihteki açıklamasında, “Belediye personelimizin Cumhurbaşkanı’na ve devlet büyüklerine sosyal medyadan hakaret ettiği tespit edilmiştir. Eleştiri ve hakareti birbirine karıştırmak, seçilmişlere karşı uygunsuz dil kullanmak asla kabul edebileceğim bir şey değildir. Kamuoyuna duyurulur” ifadelerini kullanmıştı.54 • KHK ile görevlerinden ihraç edildikten sonra İstanbul’daki Bakırköy Cumhuriyet Meydanı’nda 74 haftadır eylem yapan eğitimciler Selvi Polat ve Nursel Tanrıverdi hakkında “Kanuna aykırı toplantı ve gösteri yürüyüşleri düzenleme, yönetme, bunların hareketlerine katılma” gerekçesiyle adli işlem yapıldı. Eğitimciler Polat ve Tanrıverdi, gözaltına alınarak adli kontrol kararı ile serbest bırakıldılar. Bakırköy 1. Sulh Ceza Hâkimliği, kamu davası açılana kadar Polat ve Tanrıverdi’nin Bakırköy Cumhuriyet Meydanı’na 200 metreden fazla yaklaş- masını yasakladı. Öğretmenlik mesleğini 17 yıldır yaptığını söyleyen Tanrıverdi, “Bu kararla bize alanlar ve sokaklar yasaklanıyor ama mücadele etmeyi sürdüreceğiz” dedi. Eğitimcilerin avukatı Ferdi Yamar ise, “Ankara Yüksel’de yapılan eylemlerde gözaltına alınan kişileri kolluk kuvvetleri hastaneye götürerek sağlık kontrollerini yaptırır. Kabahatler kanuna göre bir para ce- zası keser ve serbest bırakır. İstanbul’daki absürtlük, herkese farklı bir uygulama gösteriliyor. Türkiye’de hukukun bir olması gerekiyor” diye konuştu.55 • Mamak Belediye Meclisi CHP’li üyesi Yusuf Sağlık, Ankara’da imar barışından ya- rarlanmak için başvuru yapmalarına karşın Mamak Belediyesi’nin evlerini yıkmaya kalktığı va- tandaşlara yönelik sözleri nedeniyle “halkı isyana teşvik” ile suçlandı. Sağlık, “hukuksuz iş- lem” konusunda vatandaşları uyardığını ve yapı kayıt belgelerini almış olanların evlerinin yıkılamayacağını belirterek, bunları anlattı sırada gözaltına alındığını açıkladı. İfadesine başvu- rulduktan sonra serbest bırakıldığını kaydeden Sağlık, “Belediye Başkanı bana ‘Seninle hukuk karşısında hesaplaşacağız’ dedi, ‘Mahkemelerde bu hukuksuzluğun hesabını vereceksiniz’ de- dim, bunu tehdit olarak algıladılar” ifadelerini kullandı.56 11 Ağustos 2018 • Gençlik ve Spor Bakanlığı’na bağlı Eğitim Kültür ve Araştırma Genel Müdürlüğü, ya- bancı dizi, oyun, klip ve filmlerde “Türk kültür ve gelenekleri” ile “milli değerlere uygun bul-

51 https://www.evrensel.net/haber/358675/flormar-iscilerine-yukaridan-gelen-talimatla-polis-baskisi 52 https://www.cnnturk.com/ekonomi/flormar-120-isciyi-cikardi-iddia-sendikali-olduklari-icin 53 https://www.icisleri.gov.tr/30072018-06082018-tarihleri-arasinda-yurutulen-operasyonlar 54 https://www.haberturk.com/son-dakika-erdogan-a-hakaret-eden-koruma-icin-tutuklama-talebi-2096047 55 http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/siyaset/1051016/Alanlara_yasak_konulamaz.html 56 http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/siyaset/1050995/Yikima_direnen_CHP_Meclis_uyesine_gozalti.html 14 Özgürlük için Basın İfade ve Basın Özgürlüğü Ağustos 2018 Raporu Gazeteciler Cemiyeti madığı” içerikleri sansürlemek için sanat eserleri ve sanatçılar için ihbar hattı kurdu. Bakanlık tarafından “Farkındayız” projesi kapsamında açılan sitesde, ünlü diziler ve klipler inceleme altına alınıyor. Proje kapsamında, ortaokul ve lise öğrencilerine izledikleri içeriklerde “dini de- ğerlere aykırılık, Türk kültürüne uygunluk” gibi kriterlerin aratılacağı ve sansürün öğretileceği kaydedildi.57 İncelenenler arasında “The Simpsons” ve “Friends” gibi diziler de yer alıyor.58 12 Ağustos 2018 • İyi Parti 2. Olağanüstü Kurultayı’na televizyon kanallarında sansür uygulandığı iddia edildi. NTV’nin kurultaydan 20 dakikalık yaptığı belirtilerek, CNN Türk ile Habertürk’ün İyi Parti Genel Başkanı Meral Akşener’in konuşmasının sadece bir dakikasını yayınladığı öne sü- rüldü.59 13 Ağustos 2018 • İçişleri Bakanlığı, 6-13 Ağustos tarihleri arasında 402 adet sosyal medya hesabının incelenerek, 292 sosyal medya kullanıcısı hakkında yasal işlem başlatıldığını açıkladı. Bakanlık “terör örgütü propagandası yapan, bu örgütleri öven, halkı kin, nefret ve düşmanlığa sevk eden, devlet büyüklerine hakaretlerde bulunan ve devletin bölünmez bütünlüğüne ve toplumun can güvenliğine kast eden” kişiler için yasal işlemler başlatıldığını bildirdi.60 • HDP Diyarbakır eski Milletvekili Edip Berk ve eski il eşbaşkanı Gülşen Özer ve DBP PM Üyesi Zeki Baran, bu yıl Bingöl’de düzenlenen Nevruz kutlamaları sırasında yaptıkları ko- nuşmalarda “terör örgütü propagandası yaptıkları” gerekçesiyle gözaltına alındılar. Berk ve Özer’in, Diyarbakır Emniyet Müdürlüğü’ne götürüldükleri öğrenildi.61 15 Ağustos 2018 • İzmir Cumhuriyet Başsavcılığı’nın başlattığı soruşturma kapsamında, 24 Haziran se- çimlerinde bir eğlence mekânında “Cumhurbaşkanı Erdoğan’a hakaret ettikleri” görüntüleri sosyal medyada paylaştıkları gerekçesiyle tutuklanan 11 kişiden dokuzu adli kontrol şartıyla serbest bırakıldı. Ancak 60 gündür tutuklu bulunan kişilerden ikisi hakkında ise “delil durumu, suçun mahiyeti ve adli kontrol şartının yetersiz kalacağı” dikkate alınarak, tutukluluk hallerinin devamına karar verildi.62 19 Ağustos 2018 • Tiyatro sanatçısı Cenk Dost Verdi63 sosyal medyadaki paylaşımları nedeniyle “örgüt propagandası yapmak” suçundan çarptırıldığı 10 ay 15 gün hapis cezası nedeniyle 18 Ağus- tos’ta cezaevine girdi. Verdi hakkında ihbar üzerine İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı ta- rafından açılan soruşturmada soruşturma açıldıktan verilen tutuklama kararının onandığı bildirildi. Kendisine cezaevine teslim olmasına ilişkin tebligatın 12 Ağustos’ta ulaştığını Twit- ter’dan duyuran Verdi, “Hırsıza hırsız, katile katil! demeye de devam edeceğiz” mesajını pay- laştı. Verdi’nin İzmit’te cezaevine teslim olduğu belirtildi.64 20 Ağustos 2018 • İçişleri Bakanlığı, 13-20 Ağustos tarihleri arasında 426 adet sosyal medya hesabının incelenerek, 328 sosyal medya kullanıcısı hakkında yasal işlem başlatıldığını açıkladı. Ba- kanlık, “terör örgütü propagandası yapan, bu örgütleri öven, halkı kin, nefret ve düşmanlığa

57 https://www.birgun.net/haber-detay/yabanci-dizilere-de-sansur-226731.html 58 http://farkindayiz.gov.tr/ 59 http://www.yenicaggazetesi.com.tr/televizyon-kanallarindan-aksenere-sansur-201667h.htm 60 https://www.icisleri.gov.tr/06082018-13082018-tarihleri-arasinda-yurutulen-operasyonlar 61 http://www.hurriyet.com.tr/hdpli-eski-milletvekili-ve-il-baskani-gozaltin-40926798 62 https://www.toplumsal.com.tr/gundem/ince-nin-mitingine-gidenler-tutuklanmisti-9-izmirli-tahliye-h29084.html 63 https://twitter.com/dostcenk 64 https://www.birgun.net/haber-detay/tiyatrocu-cenk-dost-verdi-tutuklandi-227605.html 15 Gazeteciler Cemiyeti İfade ve Basın Özgürlüğü Ağustos 2018 Raporu Özgürlük için Basın sevk eden, devlet büyüklerine hakaretlerde bulunan ve devletin bölünmez bütünlüğüne ve toplumun can güvenliğine kast eden” kişiler için yasal işlemler başlatıldığını bildirdi.65 25 Ağustos 2018 • Beyoğlu Kaymakamlığı, İçişleri Bakanı Süleyman Soylu’nun talimatı üzerine, Cumar- tesi Anneleri’nin 700’üncü haftasında yapılacak oturumu yasakladı.66 Karar sonrası Galatasaray Meydanı’nda toplanan eylemcilere polis tarafından biber gazı ve boyalı mermi ile müdahale edilerek, yaklaşık 100 kişi gözaltına alındı. Gözaltına alınanlar arasında Lezgin Özalp, Maside Ocak, Besna Tosun, Ali Ocak Hasan Karakoç, Sebla Arcan, Gamze Elvan, Faruk Eren, Levent Gökçek, Özer Oymak, Kenan Yıldız, Süleyman Benli, Adil Can, Leman Yurtsever Cüneyt Yılmaz’ın yer aldığı belirtildi. Cumartesi Anneleri, 27 Mayıs 1995'te gözaltında kaybolan yakınları için ilk kez Galatasaray Lisesi önünde buluşmaya başlamıştı.67 26 Ağustos 2018 • Zonguldak Ereğli’de sosyal medya hesabından Cumhurbaşkanı Erdoğan’a hakaret eden Tarık Ş. gözaltına alındı. Şahsın, şikayet üzerine Karadeniz Ereğli İlçe Emniyet Müdürlü- ğü’ne bağlı polis ekiplerince yakalandığı belirtildi.68 27 Ağustos 2018 • Fotoğraf ve Sinema Emekçileri (FOSEM) çalışanı Banu Torun, “Yüksel Direnişçileri” isimli belgesel çekimi sırasında “silahlı terör örgütü üyeliği” suçlamasıyla gözaltına alındıktan sonra tutuklanarak Sincan Kadın Kapalı Cezaevi’ne gönderildi. Ankara 4. Sulh Ceza Hâkimli- ği, Torun’un “Hakkımdaki ihbarı kesinlikle kabul etmiyorum. Fotoğraf makinemde ele geçiri- len fotoğraf ve videolar belgeselime ait çalışmalardır. Burada olduğum için çok şaşkınım” ifadesi ardından tutuklanmasına karar verdi. Torun’un avukatı Mehmet Refik Atalay ise, “Terör örgütü üyeliği ihbarı muhtemelen polis tarafından yapılmış olabilir. Fotoğraflar ve videolar in- celendiğinde herhangi bir suç unsuru bulunmamıştır” ifadelerini kullandı.69 • İçişleri Bakanlığı, 20-27 Ağustos tarihleri arasında 218 adet sosyal medya hesabının incelenerek, 146 sosyal medya kullanıcısı hakkında yasal işlem başlatıldığını açıkladı. Bakanlık “terör örgütü propagandası yapan, bu örgütleri öven, halkı kin, nefret ve düşmanlığa sevk eden, devlet büyüklerine hakaretlerde bulunan ve devletin bölünmez bütünlüğüne ve toplumun can güvenliğine kast eden” kişiler için yasal işlemler başlatıldığını bildirdi.70 29 Ağustos 2018 • İzmit Gölcük’te açılan Anadolu Ateşi Dans Okulu’nun afişindeki erkek dansçının üze- ri siyah boyayla boyandı ve yanına “Edep” yazıldı. DHA’ya konuşan bir vatandaş, bu durumun kabul edilemez olduğunu belirtti ve afişin asıldığı panonun da zarar gördüğüne dikkat çekti.71

İfade ve basın özgürlüğüne yönelik müdahaleye yurtiçi ve yurtdışından gelen tepkiler 1 Ağustos 2018

65 https://www.icisleri.gov.tr/13082018-20082018-tarihleri-arasinda-yurutulen-operasyonlar 66 http://www.cumhuriyet.com.tr/foto/foto_galeri/1064052/2/Cumartesi_Anneleri_ne_yasak__kayip_yakinlarina_gozalti.html 67 https://tr.sputniknews.com/turkiye/201808251034893705-cumartesi-anneleri-yasak-polis-mudahale-gozalti/ 68 http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/turkiye/1064728/Cumhurbaskanina_hakaretten_gozaltina_alindi.html 69http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/siyaset/1066232/Yuksel_Direnisi_ni_cektigi_icin_tutuklandi___Burada_oldugum_icin_cok_saskinim_.html 70 https://www.icisleri.gov.tr/20082018-27082018-tarihleri-arasinda-yurutulen-operasyonlar 71 https://www.dha.com.tr/yurt/afisteki-erkek-dansciyi-boyadilar/haber-1595971 16 Özgürlük için Basın İfade ve Basın Özgürlüğü Ağustos 2018 Raporu Gazeteciler Cemiyeti

• Gazete Karınca’nın hazırladığı aylık değerlendirmeye göre; Temmuz ayında en az beş gazeteci gözaltına alındı ve biri tutuklandı. Dokuz gazeteci ve yazar toplam 60 yılı aşkın hapis cezasına çarptırıldı. Gazeteciler Hale Gönültaş ve Özgür Paksoy ise tehdit edildiler.72 • Bafra Gazeteciler Cemiyeti Başkanı Ümit Ceylan, iki yerel gazete çalışanı tarafından 72 yaşındaki Sebahattin Yılmaz isimli vatandaşın darp edilmesini basın açıklamasıyla kınadı. Ceylan, basın açıklamasında, “Adalet yerine şiddete başvuran, yaşlı bir adamın haklı serzeni- şe dahi tahammül edemeyen insanların bu mesleği icra edemeyeceği, bu yürek burkan olayla bir kez daha ortaya çıkmıştır. Bu vasıflara sahip olmayanların sadece gazetecilik mesleğini değil hiçbir mesleği icra edemeyeceği ise aşikârdır. Bu şahısları artık meslektaşımız olarak görmeyeceğiz” dedi.73 Samsun’un Bafra ilçesinde iki gazete çalışanı tarafından yol kenarında biriken yağmur suyunu tahliye etmeye çalışan Yılmaz’ın dövüldüğü görüntüler kamuoyuna yansımıştı. Jandarma ekiplerince yakalanan şahıslar C.D. ve C.İ. ifadelerinin ardından serbest bırakılmıştı.74 4 Ağustos 2018 • Newsweek’in “Erdoğan Kürtleri bastırıp Osmanlı’yı canlandırmak istiyor” başlıklı yazısına Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın, “Türkiye’de yeni bir darbe girişimi mi baş- latılmak isteniyor” tepkisi gösterdi.75 Newsweek yazısında, özgür dünyanın zorbalık konusunda taviz vermemesi ve Cumhurbaşkanı Erdoğan’a karşı eyleme geçmesi gerektiğini ileri sürerek, “Özgür dünya Erdoğan’a karşı ne kadar çabuk harekete geçerse, dünyanın o kadar güvende olacağı” iddia edildi. Newsweek, ayrıca Batı’nın Türkiye’ye borç vermemesi ve ekonomik yaptırımlar uygulaması gerektiği yorumuna da yer verdi.76 5 Ağustos 2018 • Yazar Aslı Erdoğan, Fransız gazetesi Libération’a verdiği röportajda, Cumhurbaşkanı Erdoğan önderliğinde Türkiye’nin faşist bir rejime dönüştüğünü savundu. Türkiye’nin gidi- şatını, Nazi Almanya’sına benzeten Erdoğan, en önemli unsurun adalet sisteminin yoksunluğu olduğunu vurguladı. Aslı Erdoğan, yeni terörle mücadele gerekçesiyle yapılan yasal düzenle- meleri ise “kalıcı bir OHAL” olarak yorumlayarak, Cumhurbaşkanı’nın daimi gücü elinde tut- tuğunu söyledi. Röportajda, Aslı Erdoğan’ın tutuklandığı, Aralık 2016’da tahliye edildiği, pasaportuna el konulduğu ve pasaportu verildikten sonra Almanya’ya yerleştiği hatırlatıldı. Aslı Erdoğan’ın yaşadığı travmaya ve sağlık sorunlarına rağmen yazmaya devam ettiğine ilişkin bilgi verildi.77 7 Ağustos 2018 • CHP İstanbul Milletvekili Gürsel Tekin, tutuklu Milletvekili Enis Berberoğlu için yapılan itirazı inceleyecek olan Yargıtay 17.Dairesi’nin tahliye kararı vermemesi ihtimalinde yurt genelinde eylem yapacaklarını duyurdu. Tekin, Berberoğlu’nun “yüksek tansiyon hastası olduğunu, ilaçlarını almadığını ve bir aydır kendisiyle görüşemediklerini” belirtti. Tekin, “Anayasa gereğince, Berberoğlu’nun dokunulmazlığı TBMM’de tekrar kaldırılana kadar yargılamanın durması ve tahliye kararı verilmesi gerekir. Tahliye kararı çıkmak zorunda çünkü hukukun gereği budur. İtiraza Yargıtay’dan çıkacak karar doğrultusunda çok daha net bir de- ğerlendirme yapılabilir. Beklentimiz Yargıtay’dan yüzde 80 ihtimalle tahliye kararının çıkması durumundadır. Çıkmazsa, AYM’ye gideceğiz. Orda ise yüzde 100 Berberoğlu’nun lehine karar

72 http://gazetekarinca.com/2018/08/ohal-gitti-baski-suruyor-temmuzda-gazeteciler-tehdit-ve-davalarin-hedefindeydi/ 73 https://www.haberturk.com/samsun-haberleri/62527144-bafra-gazeteciler-cemiyetinden-darp-aciklamasi 74 http://www.turkiyegazetesi.com.tr/yasam/574166.aspx 75 https://twitter.com/ikalin1/status/1025665936764952577 76 https://www.newsweek.com/turkeys-erdogan-kurds-opinion-1050039 77 http://www.liberation.fr/planete/2018/08/05/la-turquie-c-est-l-allemagne-des-annees-30-accuse-l-ecrivaine-asli-erdogan_1670905 17 Gazeteciler Cemiyeti İfade ve Basın Özgürlüğü Ağustos 2018 Raporu Özgürlük için Basın

çıkacak. Berberoğlu konusunda susmayacağımızı, Türkiye’de hukukun siyasallaşmasına izin vermeyeceğimizi herkes görecek” diye konuştu.78 • Avrupa Sosyalistler ve Demokratlar Partisi (PES), Türkiye’de demokrasinin tehlike altında olduğunu ileri sürerek, tutuklu CHP’li Enis Berberoğlu’yla dayanışma mesajı verdi. PES’in, Twitter hesabı üzerinden yaptığı paylaşımda, “CHP Milletvekili Enis Berberoğlu’nun yanındayız. Berberoğlu’nun tahliye kararının verileceğini umut ediyoruz” denildi.79 11 Ağustos 2018 • MLSA, Türkiye’de tutuklu bulunan gazetecilerin serbest bırakılması için Twitter üze- rinden “Free Turkey Journalists” etiketleriyle çalışma başlattı. MLSA, 204 gündür tutuklu bulunan gazeteci İdris Yılmaz’ın, 665 gündür tutuklu olan İdris Sayılğan, 823 gündür tutuklu bulunan Nedim Türfent ve 611 gündür tutuklu bulunan Oğuz Usluer’in serbest bırakılması çağrısı yaptı.80 12 Ağustos 2018 • RSF Türkiye Temsilcisi Erol Önderoğlu FOX TV Ankara Temsilcisi Sedat Bozkurt’un görevinden uzaklaştırılmasına “gerçek gazeteciliğin tasfiyesi” olarak tepki gösterdi. Önderoğlu, yaptığı açıklamada, “Türkiye medya girişimcilerinin, idari/mali/politik gerekçelerle yaygın medyanın eleştirel gücünü dibe çekmede tartışmasız, ağır bir sorumluluğu var. Sedat Boz- kurt’un görevine son verilmesi de gerçek gazeteciliğin tasfiyesinde bu ileri aşamaya işaret eder” diye konuştu. 81 13 Ağustos 2018 • Cumhuriyet yazarı Güray Öz, “Gazeteciliğin Tanımı Değişmedi, Değişmeyecek” başlıklı yazısında, ekonomiye ilişkin haberde verilerin gizlendiğini ve saptırıldığını öne süre- rek, “Türkiye’de gazetecilik bir kere daha öldü” tepkisi gösterdi. Öz, gazeteciler tarafından olayın yorumlama biçiminin değişiklik gösterebileceğini ancak “gerçeği eğip bükme, gizleme ve deforme etme hakkı” olmadığını aktardı. Öz, Türkiye’nin bir ekonomik kriz döneminden geçtiğini ve kimsenin bu krizi saklayamayacağını da ifade etti. Bu noktada Öz, Hürriyet’in Washington Temsilcisi Cansu Çamlıbel’in Türkiye-ABD ilişkilerini inceleyen yazısına sansür uygulamasını da hatırlattı.82 • DİSK Basın-İş Genel Başkanı Faruk Eren, TGS Genel Başkanı Gökhan Durmuş ve RSF Türkiye Temsilcisi Erol Önderoğlu, haberleri nedeniyle gazetecilere “ekonomik saldırılara hizmet etmek” suçlamasıyla soruşturma açılacak olmasına tepki gösterdi. Önderoğlu, Twit- ter’dan “eleştirel gazeteciliğin meşru rolünün hedef alınmasından endişe duyarız” açıklaması yaptı. Eren, “Gazeteciler manipülasyon yapmaz yapmamalılar. Halktan bilgi saklamak suçtur” görüşlerini paylaştı. Durmuş ise, “Habere yasak getirmek, haberciyi tutuklamayla tehdit etmek kriz gerçeğini ortadan kaldıramayacağı gibi çözümde olmayacaktır. Krizin nedeni piyasa haberleri yapmak değil yanlış ekonomik politikalardır” açıklamasında bulundu.83 14 Ağustos 2018 • Gazeteciler Cemiyeti Başkanı Nazmi Bilgin, ÖİB projesi Temmuz ayı raporuna ilişkin açıklamasında, “Medya kuruluşlarındaki daralma ve sektörde uzun zamandır gözlemlenen kü- çülmeler yeni halkalar halinde basın tarihine yazılıyor. Mesleğimizde yaşanan işsizlik

78 https://www.dw.com/tr/chp-berberoğlu-için-eylem-hazırlığında/a-44978991 79 https://twitter.com/PES_PSE/status/1026772307832971265 80 https://twitter.com/mlsaturkey 81 https://twitter.com/rsf_tr 82 http://www.cumhuriyet.com.tr/koseyazisi/1053760/Gazeteciligin_Tanimi_Degismedi__Degismeyecek.html 83http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/turkiye/1054423/Gazetecilerden_tepki__Krizi_biz_cikarmadik__haberini_yapmamak_suctur_.html 18 Özgürlük için Basın İfade ve Basın Özgürlüğü Ağustos 2018 Raporu Gazeteciler Cemiyeti artışından endişeliyiz” dedi. Bilgin, Demirören Holding’in, Doğan Medya Grubu’ndan satın aldığı kuruluşlarda işten çıkarmalardan kaynaklı kaygılar ve Ciner Holding bünyesindeki Ha- bertürk’ün yayın hayatına son vermesi ile meslekte istihdam daralması yaşadığına da dikkat çekti. Bilgin, raporda, Türkiye’nin geçiş yaptığı yeni hükümet sisteminde yaşanan gelişmelere de basın ve ifade özgürlüğü boyutlarıyla yer verildiğini söyledi. Bilgin, BYEGM’nin ka- patılarak yerine Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı’nın devreye girmesi ile TRT’nin de bu kuruma bağlanmasını hatırlattı. TRT personeli için emekliliği teşvik uygulaması kararını da anımsatan Bilgin, “TRT’de kimi genç yaşta olan tecrübeli personel için emeklilik talep edilme- sinden dolayı da yayıncılık kalitesine olumsuz etkileri ve bunun işsiz gazeteci sayısında artış anlamına gelmesine” işaret etti. Bilgin ayrıca, “Özellikle OHAL’de olduğu gibi valiliklere her türlü toplumsal etkinliği yasaklayabilme gibi geniş yetkiler verilmesi, üç yıl süreyle kamudan yargı kararı olmaksızın ihraçlar yapılabilmesi ve her türlü özel mülke veya kuruluşa kayyum atanabilmesini içeren düzenlemeler olmasından kaynaklanan endişelere de raporda değinildiği- ni” söyledi.84 • Ankara’da birçok HDP’linin evine polis operasyonu yapılarak, yedi kişinin gözaltına alındığı ve gözaltı gerekçelerinin öğrenilemediği belirtildi.85 Edirne’nin Keşan ilçesinde, iki ay önce tahliye edilen eski HDP İstanbul İl Eş Başkanı Mehmet Şamil Altan ile beraberindeki iki kişi gözaltına alındı. Edirne Emniyet Müdürlüğü Terörle Mücadele Şubesi ekipleri, “Yasa dışı yollarla yurt dışına çıkacakları iddiası” ile takibe aldıkları şüphelilerin otomobillerini durdura- rak, bu kişileri gözaltına aldı.86 15 Ağustos 2018 • İzmir Cumhuriyet Başsavcılığı’nın başlattığı soruşturma kapsamında, Emek Partisi Narlıdere ilçe örgütü üyesi Önder Eraldemir, sosyal medya paylaşımları nedeniyle, evinde yapılan aramaların ardından gözaltına alındı. Cep telefonuna el konulan Eraldemir'in, dos- yasında gizlilik kararı olduğu belirtildi. Daha önce sosyal medya paylaşımlarından dolayı gö- zaltına alınan Emek Partisi Manisa eski Başkanı Fuat Şengül ise haftada beş gün imza vermesi şartıyla serbest bırakıldı.87 • “Kızkardeşler Dayanışma Platformu”, Demirören Medya Grubu tarafından işine son verilen Posta yazarı Yazgülü Aldoğan’a tazminatının ödenmesi konusunda Change.org sitesinde imza kampanyası başlattı.88 Kampanya metnini, 1.612 kişinin imzaladığı belirtildi. Demirö- ren Medya Grubu, Aldoğan’ın işine son verilmesi konusunda “15 Temmuz gecesi yalanları” ve “Asla unutmayacağız öz kardeşimi katledenleri, köprüye götürenleri ş u anda iti- barsızlaştırılanları ve masum olduğu halde saldıranları” paylaşımlarını gerekçe göstermişti.89 16 Ağustos 2018 • TGC, CHP İstanbul Milletvekili Enis Berberoğlu ve diğer tutuklu gazetecilerin özgür- lüklerine kavuşmalarını talep etti. Açıklamada, basın ve düşünce özgürlüğünün anayasal bir hak olduğu, suç sayılamayacağı ifade edildi. Açıklamada, “Türkiye’de her zamankinden daha fazla iç barışa ihtiyaç duyduğumuz bir ortamda, sevinçte ve üzüntüde birlikte olan bir toplum için gazeteci Milletvekili Berberoğlu’nun ve tutuklu gazetecilerin özgürlüğüne kavuşturul- masını talep ediyoruz. Cezaevlerinde bulunan, işsiz kalan ve hala çalışabilir durumda olan tüm basın emekçilerinin bayramını kutluyoruz” denildi.90

84 http://www.24saatgazetesi.com/bilgin-issiz-gazeteci-sayisi-rekor-seviyede/ 85 http://mezopotamyaajansi12.com/GUNCEL/content/view/31883?page=3 86 https://www.birgun.net/haber-detay/eski-hdp-istanbul-il-es-baskani-gozaltina-alindi-227056.html 87 https://www.evrensel.net/haber/359337/izmirde-emep-uyesine-sosyal-medya-gozaltisi 88 https://www.change.org/p/gazeteciler-i%C5%9Ften-k%C4%B1demsiz-tazminats%C4%B1z-%C3%A7%C4%B1kar%C4%B1lmas%C4%B1n-postacomtr 89 https://odatv.com/o-gazeteci-icin-imza-kampanyasi-baslatildi-15081843.html 90 https://www.tgc.org.tr/aciklamalar/1734-tgc%E2%80%99den-%C3%A7a%C4%9Fr%C4%B1-enis-berbero%C4%9Flu-ve-tutuklu-gazeteciler- 19 Gazeteciler Cemiyeti İfade ve Basın Özgürlüğü Ağustos 2018 Raporu Özgürlük için Basın

17 Ağustos 2018 • Adıyaman Kömür Belediyesi’nin HDP’li Belediye Başkanı Hüseyin Yuka, önceki gün yaşanan belediyeye bağlı Kaşköy’deki mermer ocağının yakılması ve dört askerin hayatını kaybetmesi 91 olayı nedeniyle gözaltına alındı. Adıyaman Cumhuriyet Başsavcılığı’nın 16 Ağustos’ta başlattığı soruşturma çerçevesinde, Yuka ile birlikte üç kişi, olayla ilgili yardım ve yataklık gerekçesiyle sorgulanmak üzere jandarmaya götürüldü. İçişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada, Yuka’nın görevinden uzaklaştırıldığı belirtildi.92 • TRT personeli, “emekliliğe teşvik” gerekçesiyle yayımlanan ve emekli olmayanları “istihdam fazlası personel” olarak başka kamu kurumlarına göndermeyi öngören yeni KHK nedeniyle tasfiye tedirginliği yaşadıklarını bildirdi. DW Türkçe’ye konuşan TRT çalışanı Osman Köse, KHK’nın asıl amacının, istenmeyen kadrolu personelin kurumdan uzaklaştırılması ve iktidara yakın kişilerin yüksek ücretle işe alınabilmesi olduğunu savundu. Köse, “Söz konusu KHK ile kadrolu personel sayısı yaklaşık 7.000 olan TRT'de emekliliğe hak kazanan 2.000 ci- varında çalışanın emekli edilecek. Ayrıca 3.000 fazla kişinin de diğer kamu kurumlarına gönde- rileceği dile getiriliyor. Bu konu, TRT yöneticilerinin bir araya geldiği toplantılarda ifade ediliyor” dedi. İsmini açıklamak istemeyen 25 yıllık bir başka TRT çalışanı ise, üzerlerinde psikolojik baskı olduğunu iddia ederek, “TRT koridorlarında tepki, endişe ve huzursuzluk hakim. İkti- dara yakın isimlerin kuruma ataması gerçekleşiyor, yayıncılık vasıfsız bir iş gibi görülüyor. Bir belediye çalışanı ya da şoför hangi birikimle müdür olarak atanabiliyor” diye konuştu. Resmi Gazete’de Temmuz ayında yayımlanan 703 sayılı KHK ile TRT personeline ilişkin yeni düzen- lenmeler getirmişti.93 20 Ağustos 2018 • Tutuklu CHP İstanbul Milletvekili Enis Berberoğlu’nun eşi Oya Berberoğlu, yaptığı yazılı açıklamada, eşinin on beş aydır Maltepe Cezaevi’nde tutuklu olmasına tepki gösterdi. Berberoğlu, “Enis’in hiçbir suçu yok. Bir eski haberi verdiği ‘kanısı, iddiası’ ile delil ol- maksızın müebbet hapse çarptırıldı. Hukukta aslolan tutuksuz yargılamadır, o dahi uygulan- madı. Tekrar milletvekili seçilmesine rağmen anayasal dokunulmazlığı Yargıtay 16. Ceza Dai- resi kararıyla hiçe sayıldı. Koğuşta tek başına, tecritte, siyasi esir olarak on beşinci aya girildi” dedi.94 • AGİT Medya Özgürlüğü Temsilcisi Harlem Désir, Twitter’dan hem kişisel hem de AGİT Medya Özgürlüğü 95 hesaplarından yaptığı açıklamada, gazeteci Meşale Tolu’nun yurtdışı yasağının kaldırılmasına sevindiğini bildirdi. Désir, bundan sonraki adımın da Tolu hakkındaki suçlamaların düşürülmesi yönünde olmasını umut ettiğini duyurdu.96 24 Ağustos 2018 • Gazeteci Melis Alphan, Twitter hesabından iletişim fakültesi öğrencilerine gazeteci olmamaları çağrısı yaparak, “İletişim fakültelerinde okuyan öğrenciler sorduğunda ‘Bence gazeteci olmayın, meslek bitiyor’ diyorum. Ama laf dinlemeyenlere tavsiyem uzmanlaşmaları. Asla her haberin gazetecisi olmayın, uzmanlaşın” ifadelerini kullandı. Alphan, paylaşımında devamla “Uzmanlaşırsanız hem işin daha fazla hakkını verir, böylelikle daha fazla tatmin olur-

%C3%B6zg%C3%BCr-b%C4%B1rak%C4%B1ls%C4%B1n.html 91 http://www.hurriyet.com.tr/gundem/son-dakika-adiyamanda-catisma-40930031 92 https://www.cnnturk.com/turkiye/komur-belediye-baskani-gorevden-uzaklastirildi 93 https://www.dw.com/tr/trtde-tasfiye-tedirginli%C4%9Fi/a-45121364 94 http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/siyaset/1061107/Oya_Berberoglu__Adalete_iyi_bayramlar_dilerim.html 95 https://twitter.com/OSCE_RFoM/status/1031483638465146881 96 https://twitter.com/harlemdesir/status/1031488458940932096 20 Özgürlük için Basın İfade ve Basın Özgürlüğü Ağustos 2018 Raporu Gazeteciler Cemiyeti sunuz. Hem kaybolmaz, kendi alanında bilinen, tanınan, başvurulan gazeteci olursunuz. Hem de gazeteciliği bırakmak isterseniz, bu uzmanlığı başka işler için kullanabilirsiniz” dedi.97 25 Ağustos 2018 • TGC Başkanı Turgay Olcayto, Cumartesi Anneleri’nin 700’üncü eyleminde aralarında DİSK Basın İş Başkanı Faruk Eren’in de bulunduğu 27 kişinin gözaltına alınmasının Türki- ye’de demokrasinin varlığı açısından kabul edilemez olduğunu söyledi. Olcayto, İçişleri Ba- kanlığı’nın emri üzerine polisin müdahalede bulunduğunu öne sürerek, “Cezaevlerinde gazeteci ve yazarların bulunmadığı, hak aramanın, kayıpları için ağıt yakmanın yasak olmadığı bir ülke umut ediyoruz” dedi.98 HDP Eş Başkanı Pervin Buldan da, “Annelerin sesiz çığlığından korkan bir ülke yaratıldı. Bu kadar büyük bir ahlaksızlık yapılamaz. Bizler 700 haftadır çocuklarımızın kemiklerini arıyoruz. Çocuklarımızın kemiklerini bulana kadar mücadelemize devam edeceğiz. Bu gün tek başıma dahi olsam o meydanda oturacağım” tepkisi gösterdi. Mazlum-Der Başkanı Ahmet Faruk Ünsal da, “OHAL’i olağan yasalarla hayata geçirerek yasaklarını genişletmek is- temelerinin bir örneği yaşanıyor” mesajını paylaştı.99 CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu da, “Bu anneler daha önce Cumhurbaşkanı Erdoğan ile de görüştüler. Verilen sözlerin hiçbirisi tutulmadı. Bu anneleri baskı kurmak, şiddet uygulamak copla biber gazıyla perişan etmek… İn- sanda biraz vicdan, ahlak iman bir parça olması lazım ne gerekiyorsa. Devletin görevi onları katledenleri bulmak. 700 haftadır bu annelerin hiçbiri kimsenin canını incitmedi” açıklaması yaptı.100 • TGC, İstanbul Beyoğlu'nda Cumartesi Anneleri için düzenlenen eylemi takip eden DHA muhabiri Özgür Deniz Kaya’ya yönelik polis müdahalesini kınadı. TGC’nin açıklamasında, “Kaya, bir polis memurunun gazlı mermi atan tabancasının hedefi oldu. Sağ ba- cağına isabet eden iki gazlı mermi ile yaralandı. Gazetecilere yönelik saldırılardaki cezasızlık uygulamasından artık vazgeçilmesini, meslektaşımıza yapılan saldırının sorumlularının bulun- masını bekliyoruz. Basın özgürlüğünün olmadığı bir toplumda demokrasiden söz etmek müm- kün değildir. Basına yönelik saldırıların direkt halkın haber alma ve gerçekleri öğrenme hakkına yönelik saldırılar olduğunu unutmamalıyız” denildi.101 26 Ağustos 2018 • PEN Türkiye Yazarlar Derneği, internet sitesi üzerinden, Cumartesi Anneleri’nin 700.hafta buluşmasına polisin sert müdahalesini kınadı ve “Annelerden korkmayın” çağrısı yaptı. Dernek, yaptığı açıklamada, şiddetin hukuksuzluk göstergesi olduğunu belirtti ve müda- haleye maruz kalan yazar, sanatçı ve gazetecilere yönelik kin ve nefreti de kınadığını duyurdu.102 27 Ağustos 2018 • Cumartesi Anneleri’nin 700’üncü buluşmasına yönelik sert polis müdahalesine İHD İstanbul Şubesi basın açıklamasıyla tepki gösterdi. Açıklamada, Cumartesi Anneleri’nin Gala- tasaray Meydanı’nı terk etmeyeceği kaydedildi.103 28 Ağustos 2018 • CHP İstanbul Milletvekili Sezgin Tanrıkulu, Periscope üzerinden 35 haftadır yaptığı yayınlara engelleme kararı alınmasına tepki göstererek, bunun “medya ve ifade özgürlüğü ihlali

97 https://t24.com.tr/haber/melis-alphandan-iletisim-ogrencilerine-gazeteci-olmayin,685173 98 https://t24.com.tr/haber/tgc-baskani-olcayto-gazeteci-faruk-eren-ozgur-birakilmalidir,685699 99 https://t24.com.tr/haber/cumartesi-annelerinin-700-haftasina-yasak,685455 100 https://www.haberler.com/kilicdaroglu-ndan-cumartesi-annelerine-mudahaleye-11176211-haberi/ 101 https://www.haberler.com/tgc-dha-muhabirine-yapilan-saldiriyi-kiniyoruz-11176346-haberi/ 102 https://www.pen.org.tr/tr/node/2302 103 http://www.cumhuriyet.com.tr/video/video/1065829/_Meydanlari_terk_etmeyecegiz_.html 21 Gazeteciler Cemiyeti İfade ve Basın Özgürlüğü Ağustos 2018 Raporu Özgürlük için Basın olduğunu” söyledi. Tanrıkulu, kaçak maç yayınlarını önlemek gerekçesiyle maç saatinde Twit- ter’a bağlı Periscope’a 90 dakikalık erişim engeli getirilmesi kararıyla kendisi gibi görüşlerini ifade amacıyla uygulamayı kullananlara da engel getirildiğini bildirdi.104 İstanbul 1. Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesi’nce Digitürk’ün başvurusu üzerine maç yayınları sırasında Pe- riscope’a erişim engeli getirmişti.105 • Uluslararası Af Örgütü Genel Sekreteri Kumi Naidoo, Cumartesi Anneleri’ne yönelik polis müdahalesi konusunda ifade özgürlüğü hakkına yasaklama getirilmesinin kabul edilemez olduğunu söyledi. Öte yandan tutuklu gazetecilere de değinen Naidoo, söz konusu tutuklama- ların Türkiye’nin uluslararası itibarını zedelediğini bildirdi.106 • Bir grup sanatçı ve kültür - sanat çalışanı, 300 gündür cezaevinde olan hak savunucusu ve iş insanı Osman Kavala için Depo Kültür Merkezi ve Açık Radyo avlusunda bir araya gelerek “Özlüyoruz” pankartı açtı. Sanatçılar ve kültür çalışanları, Kavala’nın haksız tutukluluğu- nun sona ermesi ve bir an önce aralarına dönmesini dilediklerini belirttiler.107 RSF Türkiye temsilcisi Erol Önderoğlu ise, Twitter hesabından yaptığı açıklamada, “AB reform süreci dahil Türkiye sivil toplum hareketinin daima en önemli destekçisi olmuş Kavala’ya yönelik iftira- ların son bulmasını ve 300 günü aşan haksız tutukluluğuna son verilmesini istiyoruz” dedi.108 29 Ağustos 2018 • CHP eski Milletvekili Barış Yarkadaş, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın muhalif kim- likleriyle bilindiği için bazı yayın organlarını toplantılarına çağırmamasını eleştirdi.109 Bakanlık tarafından “Türkiye için kazanç vakti” başlıklı bir toplantı düzenlediğini belirten Yarkadaş, “Başta Sözcü olmak üzere hiçbir muhalif gazete ve TV, bu toplantıya davet edilmedi. Bunun anlamı halkın haber alma hakkını engellemektir. Bakanlık, bu ayrımcı tutumuyla, aslında gaze- teyi değil, halkı cezalandırıyor. Ucuz konut satıyorsan, bu konutlardan Sözcü okurlarının haberdar olmasını niye engelliyorsun?” dedi.110 30 Ağustos 2018 • CHP’li Barış Yarkadaş, “Medyaya Yönelik Hak İhlalleri Raporu”nun Ağustos ayına ilişkin verilerini açıklamasında, “AKP’nin medyayı düşman gibi görme anlayışı, soruşturma, gözaltı ve tutuklamaları da beraberinde getiriyor” dedi. Yarkadaş, raporunu Silivri Cezaevi’nde tutuklu CHP üyesi ve Karşı Genel Yayın Yönetmeni Eren Erdem’e ithaf ettiğini belirterek, “Eren de diğer 179 gazeteci gibi yazdıklarından dolayı zindanda tutuluyor” diye konuştu. Yar- kadaş, “180’in üzerinde gazetecinin tutuklu olduğu Türkiye’de Radyo Televizyon Gazetecileri Derneği’nin ödül töreninde Erdoğan konuşuyor ve 'Manşetlerle çarpışa çarpışa buraya geldik. Artık dengeli bir medya var' diyor. Bu sözler iki açıdan değerlendirilmelidir. Çarpışma militer bir kavramdır. Erdoğan iktidara gelebilmek için gazetecilere karşı savaştığını söylüyor. İşte bu dil, gazetecileri muhalif değil, düşman gibi görmenin itirafıdır” dedi.111 • Cumartesi Anneleri’nin Galatarasay Meydanı’ndaki oturma eylemine yasaklama getirilmesi ardından İHD İstanbul Şubesi’nin yaptığı basın açıklamasında, “Gözaltında kayıplara karşı mücadelenin her koşullarda süreceğini biliyoruz. İnsan hakları savunucuları ola-

104 http://www.diken.com.tr/periscope-yasagi-chpli-vekili-de-vurdu-ifade-ozgurlugunun-ihlali/ 105 http://www.diken.com.tr/kacak-mac-yayinini-engellemek-icin-periscopea-90-dakikalik-yasak/ 106 http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/siyaset/1066883/Af_Orgutu_Genel_Sekreteri__Annelerin__hesap_sorma__hakki_var.html 107 https://bianet.org/bianet/insan-haklari/200275-sanatcilardan-300-gundur-tutuklu-olan-osman-kavala-ya-destek 108 https://twitter.com/RSF_tr/status/1034737713889591296 109 https://twitter.com/barisyarkadas 110 http://www.bagimsizozgurmedya.com/makale_2296_126.html 111 https://www.gercekgundem.com/medya/33493/akp-gazetecileri-dusman-gibi-goruyor 22 Özgürlük için Basın İfade ve Basın Özgürlüğü Ağustos 2018 Raporu Gazeteciler Cemiyeti rak Cumartesi Anneleri’nin bu haklı talepleri gerçekleşinceye kadar yanlarında olacağımızın altını çiziyoruz. O meydanın şiddetle anılmasına izin vermeyeceğiz” denildi.112 • UAÖ, Cumartesi Anneleri’nin eylemlerinde polis memurlarının müdahalesine yönelik tarafsız, bağımsız ve etkin bir soruşturmanın başlatılması çağrısında bulundu. UAÖ, TİHV ak- tardığı bilgilere göre; 12 eylemci yaralandı ve ilgili polis memurlarından şikayetçi olmak üzere sağlık raporları aldı. Örgüt, 1 Eylül Cumartesi günü yapılması planlanan protestoya gözlemcile- rini göndereceğini de açıkladı.113

RTÜK cezaları 2 Ağustos 2018 • RTÜK, “Gelinim Mutfakta” ve “Magazin D Cumartesi” isimli programların “olumsuz örnek oluşturduğu” gerekçesiyle Kanal D’ye idari para cezası uyguladı. Ayrıca Star TV’ye, “Olay Yeri Balçiçek İlter” isimli programda yer verilen bir cinayet davası nedeniyle idari para cezası uygulanmasına da hükmedildi. Öte yandan Üst Kurul toplantısında, FOX TV’deki “Fatih Portakal ile Ana Haber” programında “Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a yönelik asılsız hakaret ve iftira içerikli haberlere” ilişkin verilen mahkeme kararına tam uyulmaması da ele alındı. Yapılan incelemede mahkeme tarafından Erdoğan ile ilgili haberler için düzeltme ve ce- vap metni yayınlanmasına karar verdiği fakat FOX TV’nin metnindeki bazı ifadeleri çıkartarak, eksik bir şekilde yayınladığının saptandığı kaydedildi. Bu nedenle kanala idari para cezası verildi.114 3 Ağustos 2018 • RTÜK, aralarında Halk TV’nin de bulunduğu beş televizyon kanalına “cinsel ürün satışı, müstehcen görüntülere yer vermesi ve kumarı teşvik etmesi” gibi gerekçelerle program durdurma, lisans iptali gibi cezalar verdi. Üst Kurul, AS TV’de yayınlanan “Fusion Deejays” adlı müzik programında şarkıcı Otilia’nın “Adelente” isimli şarkısına ait klipte müstehcen gö- rüntüleri olması nedeniyle idari para ile program durdurma cezalarını uyguladı. Farklı TV isimli kanalda da bir tatil köyü tanıtılarak hisse satıldığı ve hisse oranına yönelik bilgilerin ak- tarılmaması, hisse alan kişilere yönelik “denizi de satın aldığı” gibi ifadelere yer verilmesi nedeniyle idari para cezası verildi. Ayrıca yayınlarında erotik içerikli cinsel ürünler satan One Best TV’nin yayıncılık lisansının iptaline de karar verildi. Ayrıca Tay TV isimli kanala at yarışı tahminlerine yer verilirken “akıllı uyarı işaretlerinin” gösterilmemesi nedeniyle idari para ve program durdurma cezaları kararlaştırıldı. Halk TV’ye ise gıda takviyesi reklamlarından kay- naklı idari para ve program durdurma cezası kesildi.115 9 Ağustos 2018 • RTÜK, Tele 1 TV’de yayınlanan “18 Dakika” isimli programda, imam-hatip okul- larında öğrenim gören öğrenciler hakkında “militan, Atatürk düşmanı” ifadeleri kullanılması nedeniyle kanala en üst orandan idari para cezası verdi. Üst Kurul, ayrıca sağlık beyanıyla ürün satışı yaparak, “program durdurma” cezası verilen Kanal T’nin cezayı yerine getirmemesi nedeniyle lisansının iptal edilmesine karar verdi. Kurul, Kanal S’nin ise sağlık beyanıyla ürün satışı yaptığı gerekçesiyle üst sınırdan idari para cezası ve program durdurma yaptırımının uy- gulanmasına karar verdi. Kurul, 1 An TV’ye fal ve astroloji programlarında izleyicileri fal ve batıl inançlar yoluyla istismar ettiği gerekçesiyle en yüksek orandan idari para cezası karar-

112 http://sendika62.org/2018/08/ihd-istanbul-subesi-adalet-aramaktan-vazgecmeyen-cumartesi-annelerinin-yanindayiz-508254/ 113 http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/turkiye/1068527/Af_Orgutu_nden_hukumete__Cumartesi_Anneleri__cagrisi.html 114 https://www.aa.com.tr/tr/turkiye/rtuk-gelin-kaynana-atismasini-affetmedi/1220574 115 http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/turkiye/1044718/RTUK_ten_TV_kanallarina__mustehcenlik__cezasi.html 23 Gazeteciler Cemiyeti İfade ve Basın Özgürlüğü Ağustos 2018 Raporu Özgürlük için Basın laştırıldı. Kurul, yayınladığı sahte cep telefonu reklamları nedeniyle Mega Müzik’e üst sınırdan idari para cezası verdi. Yayınlarında 24 saat boyuncu akan yazılarla duyuru yayınlayan MGC TV’ye reklam süresini ihlal ettiği ve Teve 2’ye ise “2. Sayfa” isimli programda özel hayata mü- dahale anlamı taşıyan ifadelere nedeniyle de idari para cezası uygulandı. Ayrıca, FOX TV’ye, “4N 1K İlk Aşk” adlı dizide ürün yerleştirme uygulamasında, ürüne aşırı vurgu yapılması sebebiyle idari para cezası uygun görüldü. Reklam süresini aştığı için daha önce birçok kez idari para cezası uygulanan Doğu TV’ye aynı ihlale devam etmesi sebebiyle 10 gün yayın durdurma müeyyidesinin uygulanmasına karar verildi.116 15 Ağustos 2018 • RTÜK, Beyaz TV’ye “Beyaz Magazin” isimli programda, cemaat lideri Adnan Oktar'a ilişkin kullanılan “Hz. Muhammed'le birlikte devrin en büyük İslam alimi, İslam'ın son doğan güneşi” sözleri nedeniyle idari para cezası verdi. Kurul, Oktar’ın kardeşi Kenan Oktar’ın programda sarf ettiği sözleri “İzleyicilerin dini duyguları rencide edici nitelikte olduğunun açık ol- masına karşın yayıncının bu kişiyi ısrarla programa davet etmesinin reyting kaygısının yayıncılık etiğinin önüne geçtiği” şeklinde değerlendirdi.117 • RTÜK, tüketiciyi yanıltan reklamlar ile cep telefonu satışı ve arkadaş bulma hatlarının tanıtımına yönelik yayınlar nedeniyle çok sayıda TV kanalına da en üst oranlardan müeyyide uyguladı. Bu kapsamda, Plus Music, Yeni Sinema TV ve Evin TV’ye tanıtımı yapılan bir ürüne dair “cinsel sorunlara çözüm getirdiği” yönünde sağlık beyanında bulunulduğu için 10 gün yayın durdurma cezası verildi. Shopping TV’ye de bir kremin “cinsel performansı artırıcı” ol- duğu ş eklinde sağlık beyanında bulunulması nedeniyle ancak ilk kez ihlal gerçekleştirilmesi nedeniyle beş kez program durdurma cezası uygulandı. “Tanışma, arkadaş bulma” amacıyla ki- şilerin isim ve telefonlarını gün boyu akar bant şeklinde yayınladığı için Kanal Yalova da beş kez program dondurma cezası aldı. Vatan TV ve Doğu TV’de telefon yoluyla yarışma düzenle- nerek tüketicilerin yanıltılması sebebiyle kanala üst sınırdan idari para cezası ve beş kez program durdurma müeyyidesi uygulanması kararı alındı. Farklı TV’de yayınlanan “Billur Kalka- van ile Cinsel Yaşam” isimli programda, çocukların cinsel ilişki yaşamasını normalleştiren ifadelere yer verildiği belirtilerek, kanala üst sınırdan para cezası ve beş kez program durdurma uygulandı. As TV ise “Fusion Deejays” adlı müzik programı, erotik dans figürlü bir klip nedeniyle üst sınırdan para cezası ve beş kez program durdurma müeyyidesi aldı. Kurul, ayrıca 1 An TV’nin “Astroloji” isimli programdan dolayı idari para cezaları uyguladı. Uçankuş TV’deki “Canlı Masa”, Flash TV’deki “Bunu Konuşmak Lazım” ve Teve2’deki “2. Sayfa” isimli magazin programları da “magazin kastını aşan, özel hayata müdahale anlamı taşıyan” ifadelere yer verilmesinden dolayı idari para cezaları aldı. Kanal S’ye tele-alışveriş yayınlarında günlük yasal sürenin aşılması sebebiyle üst sınırdan idari para cezası verildi.118 • RTÜK Başkanı İlhan Yerlikaya, “Amerikan ürünlerinin ticari reklamı konularında medya yayın kuruluşlarımızın daha hassas davranmasının ülkemiz ve milletimizin hassasiyetle- ri doğrultusunda iyi olacağı kanaatindeyim” dedi. Yerlikaya, Türkiye’de televizyonlarda yayımlanan film ve dizilerin büyük bölümünün ABD menşeli olduğunu kaydetti. 119 25 Ağustos 2018 • RTÜK Kamuoyu, Yayın Araştırmaları ve Ölçme Dairesi Başkanlığı’nca hazırlanan rapora göre, kuruma 2018 yılının ilk altı aylık döneminde toplam 69.772 şikayetin ulaştığı bildi-

116 https://www.aa.com.tr/tr/turkiye/imam-hatiplilere-militan-hakaretine-agir-ceza-/1226508 117 https://tr.sputniknews.com/turkiye/201808151034762282-rtuk-beyaz-tv-adnan-oktar-ceza/ 118 https://www.aa.com.tr/tr/turkiye/rtukten-beyaz-tvye-adnan-oktar-cezasi-/1231670 119 https://www.haberturk.com/abd-urunlerinin-reklamlarina-karsi-hassasiyet-cagrisi-2104834 24 Özgürlük için Basın İfade ve Basın Özgürlüğü Ağustos 2018 Raporu Gazeteciler Cemiyeti rildi. Şikayetlerin 34.674’ünün RTÜK Çağrı Hattı, 29.003’ünün RTÜK'ün web sayfası, 3.605’i kurumun mobil uygulaması ve 2.490’ı da e-devlet üzerinden iletildiği belirtildi. En çok şikayet edilen programın 11.599 bildirimle Show TV’de yayınlanan “Çukur” dizisinin olduğu ifade edildi. Bu yılın ilk 6 aylık verilerine göre, en fazla şikayet edilen program türü 30.358 bildirimle dizi filmler oldu. 2017'nin aynı döneminde toplam 6.409 olan dizi film şikayetiyle kıyaslandığında yaklaşık 5 kat artış yaşandı. Dizi filmleri 7.196 şikayetle sohbet programları, 4.239 şikayetle “tele-alışveriş”, 3.557 şikayetle haber bültenleri ve 2.952 şikayetle “reality show”lar izledi.120

Diğer Gelişmeler 1 Ağustos 2018 • İstanbul’da bir grup boşanan erkek, mağdur edildiklerini öne sürerek 6282 sayılı “Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesi Kanunu”nu protesto etti. Aile Platformu Başkanı Adem Çe- vik, grup adına yaptığı açıklamada, yasanın kabul edilişinin dördüncü yılında yaşanan mağdu- riyetlere dikkat çekmek için toplandıklarını söyledi. Çevik, “Delilsiz, şahitsiz kadının beyanı esas alınarak erkekler evden atılıyor. Evden kediyi, köpeği attığınız zaman bile 700 lira cezası var ama babayı attığınız zaman bir cezası yok. Evden atılan babanın evde ve mahallede itibarı zedeleniyor” dedi. Platform üyesi Hüsametin Kiraz da mağdur bir baba olduğunu belirterek, “Kadını mağdurluktan kurtaralım derken denge kaçtı, erkek mağdur edilmeye başlandı. Yasay- la boşanan erkeğe sürekli nafaka gibi bir zulüm getirildi” diye konuştu.121 • AYM, Yeni Akit eski yazarı Mehmet Doğan’ın, HSYK üyeleri için kullandığı “Kıçlarını şaplaklayarak gidecekler” sözünü ifade özgürlüğü olarak değerlendirdi. Doğan’ın 12 Eylül 2010 anayasa değişikliği referandumundan önceki yazısındaki ifadeler üzerine HSYK üyesi Ali Suat Ertosun tarafından hakaret davası açılmıştı. Yerel mahkeme, Doğan’ın 3.500 lira tazminat ödemesine karar vermişti. Yargıtay’ın da kararı onamasının ardından Doğan, AYM’ye bireysel başvurusunda ifade özgürlüğünün ihlal edildiğini iddia etmişti. AYM kararında ise, Doğan’ın haklı olduğu belirtilerek, yerel mahkemece verilmiş olan tazminat kararının ifade ve basın özgürlüklerinin ihlali olarak değerlendirildi.122 • Psikolog Prof. Dr. Servet Bayram, sosyal medya okuryazarlığının ilkokul düzeyinden itibaren eğitimin bir parçası haline gelmesi gerektiğini söyledi. Türkiye’de internet kul- lanıcılarının 57 milyona yaklaştığını aktaran Bayram, “Yeni medya yeni bir toplum demek, yeni bir toplum da yeni eğitim anlamına gelmektedir. Eğitim olmadan yapacağımız şeyler trajik sonuçlar doğurabilir. Bu, devletin eğitim politikası olmalıdır. Nasıl çocuklara temel eğitimde okuma yazma öğretiyoruz, sosyal medya okuryazarlığı da eğitimin bir parçası olmalı ve üniver- siteyi beklemeden bu eğitim ilkokuldan itibaren başlamalı” dedi.123 • Antalya Altın Portakal Film Festivali’nde “Ulusal Yarışma” kategorisi bulunmaması 21 vakıf, dernek ve meslek birliği tarafından protesto edildi. Sinema sektörüyle ilgili sivil toplum kuruluşları tarafından yapılan ortak açıklamada, geçtiğimiz yıl “Ulusal Yarışma” kategori- sinin kaldırılması üzerine festivale katılmama kararı alındığı ve bu yıl da uygulamadan geri adım atılmadığı için duruma tepki gösterildi. Açıklamada, “Türkiye sinema sektörünü oluşturan kurum ve kuruluşlar olarak her ne gerekçeyle yapılırsa yapılsın kısa, belgesel, uzun metraj ulusal film yarışmaları kaldırılmış bir Antalya Film Festivali’ne razı olmayacağımızı ve hiçbir et-

120 https://tr.sputniknews.com/turkiye/201808241034882494-rtuk-sikayet-cukur/ 121 https://tr.sputniknews.com/turkiye/201808011034564504-erkekler-protesto-ev-kedi-ceza-baba/ 122 https://tr.sputniknews.com/turkiye/201808011034555683-aym-kiclari-saplayacak-ifade-ozgurlugu/ 123 https://tr.sputniknews.com/yeni-seyler-rehberi/201807301034555421-servet-bayram-sosyal-medya-egitimi-olmali/ 25 Gazeteciler Cemiyeti İfade ve Basın Özgürlüğü Ağustos 2018 Raporu Özgürlük için Basın kinliğine katılmayacağımızı yeniden duyuruyoruz. Tüm sinema emekçilerini, sanatçılarını, yerli ve yabancı kamuoyunu festivale ve etkinliklerine katılmamaya davet ediyoruz” denildi.124 2 Ağustos 2018 • ABD’li rahip Andrew Brunson’un avukatı İsmail Cem Halavurt, BBC’ye yaptığı açıklamada, müvekkilinin ABD ile Türkiye arasında yaşanan siyasi gerilimden tedirgin oldu- ğunu söyledi. Halavurt, ev hapsindeki Brunson’un ABD’nin haklarını savunmasından memnun olduğunu ancak diplomatik gerilim tırmandıkça rahatsızlık duyduğunu ifade etti. Halavurt, mü- vekkili için “Rahip, cezaevindeki durumundan daha iyi bir durumda şu an. Cezaevindeyken ciddi psikolojik sorunlar yaşıyordu çünkü ciddi sağlık sorunları var. Ama şu anda evinde kendi- sini daha iyi hissediyor fakat bir an önce ülkesine Amerika’ya dönmek istiyor” diye konuştu.125 • OHAL dönemindeki basın açıklamaları ve toplumsal eylemler nedeniyle Diyarbakır Cumhuriyet Başsavcılığı’nın açtığı soruşturmalar kapsamında 400 kişiye para cezası kararları dolayısıyla ön ödeme emri gönderildi. TCK uyarınca, bir suçun cezası paraya çevrilebilecek oranda ise, şüpheliden para cezasını ödemesi isteniyor. Savcılıktan şüphelilere parayı ödemeleri halinde haklarındaki davanın düşürüleceği bildirildi. Bazı sendika ve meslek örgütlerinden olu- şan Emek ve Demokrasi Platformu ise, karara basın açıklamasıyla tepki göstermek için adliye önünde toplanmak isteyince polis tarafından engellendi. Diyarbakır Barosu önünde açıklama yapan Eğitim-Sen Şube Başkanı Abbas Ş ahin, kanuna aykırı suçlamalarla para cezası talep edildiğini belirterek, “Diyarbakır Cumhuriyet Başsavcılığı, tüm basın açıklamalarının OHAL kanununa muhalefet kapsamında ifade hürriyeti, toplantı ve gösteri yürüyüşü hakkına aykırı olarak değerlendirerek suç olarak vasıflandırmıştır. Başsavcılık bu kararı ile Anayasa ile gü- vence altına alınan ifade hürriyetini, toplantı ve gösteri yürüyüşü hakkını, sendikal faaliyet hak- larımızı 2935 Sayılı OHAL Kanunu’nu gerekçe göstererek tanımamaktadır” dedi.126 3 Ağustos 2018 • Ankara 4. Ağır Ceza Mahkemesi, terör örgütü IŞİD’in üstlendiği ve 103 can kaybına neden olan 10 Ekim 2015 Ankara Garı terör saldırısına ilişkin davada, “anayasal düzeni ihlal” ve “kasten öldürme” suçlarından dokuz sanığa 101'er kez ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası verdi. Mahkeme, ayrıca 20’si çocuk 300'den fazla kişiyi "öldürmeye teşebbüsten" 10 bin 557’şer yıl hapis cezası verdi. Diğer sanıklara asgari yedi yıl altışar ay olmak üzere çeşitli süre- lerde hapis cezası verilirken; hiçbiri beraat ettirilmedi. Mahkeme, 16 firari sanık hakkındaki dosyayı ayırdı.127 • İstanbul’da Avukat Selim Murat Çakın, ABD Başkanı Donald Trump hakkında ABD’li rahip Andrew Brunson’un rehin tutulduğu iddiasıyla paylaştığı Twitter mesajı do- layısıyla suç duyurusunda bulundu. Çakın, İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı’na verdiği şikayet dilekçesinde Trump’ın Türkiye’yi aşağıladığı ve tehdit ettiğini söyleyerek dava açılmasını istedi. Trump’ın bağımsız Türk yargısını baskı altına almaya çalıştığını da savunan Çakın, devamla “Trump’ın ABD Başkanı olduğu günden bu yana birçok ülkenin bağımsızlığını hiçe sayarak yaptığı konuşmalar kötü niyeti ve yıkıcılığını ortaya koymaktadır” ifadelerini kullandı.128 • HDP Grup Başkanvekili Ayhan Bilgen, Cumhurbaşkanı Yardımcısı’na, yanıtlaması istemiyle sunduğu önergesinde, “Basın İlan Kurumu’ndaki FETÖ, kadrolaşma ve yolsuzluk” ko- nularına ilişkin sorulara yer verdi. Bilgen önergesinde, “BİK Genel Müdürü Yakup Karaca hakkında açılmış herhangi bir soruşturma var mıdır? Eğer bir soruşturma yoksa basında çıkan

124 https://www.sozcu.com.tr/hayatim/kultur-sanat-haberleri/sinemacilardan-antalya-altin-portakal-film-festivaline-protesto/ 125 https://www.bbc.com/turkce/haberler-turkiye-45049144 126 https://www.amerikaninsesi.com/a/ohal-bitti-cezalari-kaldi/4510852.html 127 https://www.amerikaninsesi.com/a/on-ekim-davasinda-karar-9-saniga-agirlastirilmis-muebbet-hapis/4512611.html 128 https://tr.sputniknews.com/turkiye/201808031034598788-trump-hakkinda-turkiyeyi-tehdit-gerekcesiyle-suc-duyurusu/ 26 Özgürlük için Basın İfade ve Basın Özgürlüğü Ağustos 2018 Raporu Gazeteciler Cemiyeti haberlerden sonra Karaca ile ilgili herhangi bir soruşturma açılacak mıdır? Karaca’nın Bank Asya hesabı var mıdır? Çocukları ya da yakınlarının cemaat okullarına gittiğine ilişkin iddialar doğru mudur? Karaca’nın çocuklarının FETÖ’nün okullarında yüzde 68 indirimle okuduğu iddia edilmektedir. Karaca, FETÖ’nün önemli isimlerinin çocuklarına bile tanınmayan bu büyük indirimi nasıl yaptırabilmiştir? FETÖ’nün firari sanıklarından AKP’li Hakan Şükür ile el ele fotoğrafları ortaya çıkan Karaca ve Genel Müdür Yardımcısı Cem Elçin’in Şükür ile olan ilişki ağı araştırılmış mıdır?” sorularını sordu.129 • Diyarbakır’ın Lice ve Hani ilçelerine bağlı dokuz bölgede, “bölücü terör örgütüne” yönelik operasyon nedeniyle sokağa çıkma yasağı ilan edildi. Valilikten yapılan açıklamada, “Lice ilçesine bağlı olan, Duruköy, Darlan Köyü ile Dahlık, Alikahya, Hacımusabey ve Kut- lamış mezraları, Hani ilçesine bağlı olan, Serenköy, Uzunköy Köyü ile Gürbulak Mezrasında ikinci bir duyuruya kadar sokağa çıkma yasaklanmıştır” denildi.130 4 Ağustos 2018 • CHP İstanbul Milletvekili Mahmut Tanal, sosyal medya hesabı üzerinden tutuklu CHP Eski Milletvekili Eren Erdem ile görüşme taleplerine ret yanıtı almaya devam ettiğini söyle- di.131 Tanal, konuya ilişkin Adalet Bakanlığı’na idari işlemin iptali davası açtığını ancak Erdem ile görüştürmeme uygulamasından vazgeçilmediğini bildirdi.132 Tanal, “İki milletvekilinin bir araya gelmesinde tehlike oluşturacak şey nedir? Ziyaretim hangi gerekçeyle engelleniyor?” diyerek tepki gösterdi.133 • Cumhurbaşkanı Erdoğan, İçişleri Bakanı Süleyman Soylu ile Adalet Bakanı Abdül- hamit Gül aleyhine mali yaptırım kararı alınması nedeniyle ABD’li bakanların Türkiye’deki mal varlıklarını donduracaklarını açıkladı. Erdoğan, “Halk Bankamızın Genel Müdür Muavi- ni’ni (Hakan Atilla) tutuklamak suretiyle kalkıp da bizimle bir takasa girme.. Benim kalkıp İçişleri Bakanımı, Adalet Bakanımı, Brunson ile ilgili olarak ‘ona şöyle yaptılar, böyle yaptılar’ demek suretiyle Amerika'daki mal varlıklarına el koyuyoruz mantığı, mantık değildir. Tehdit diliyle ve saçma sapan yaptırım kararlarıyla Türkiye’ye geri adım attıracaklarını sananlar bu ülkeyi de bu milleti de hiç tanımamış” diye konuştu.134 ABD Hazine Bakanlığı, Brunson’un serbest bırakılmaması üzerine iki bakana yaptırım kararı almıştı.135 • TRT Genel Müdür İbrahim Eren, Eurovision Şarkı Yarışması’na Türkiye’nin katılmayı düşünmediğini söyledi. Eren, “Kamu yayıncısı olarak, Avusturya’da birinci olan sakallı, etekli, cinsiyet kabul etmeyen, herhangi bir cinsiyeti olduğunu söylemeyen, ‘Aynı anda hem erkeğim hem kadınım’ diyen birini saat 21.00’de, çocukların seyrettiği bir zamanda ben canlı yayımlayamam” dedi. Avrupa Yayıncılar Birliği’ne, Eurovision’la ilgili olarak “Siz değerleri- nizden saptınız” ikazı yaptığını belirten Eren, “Bundan dolayı başka ülkeler de çıktı. Orada bir zihin karmaşası var, yöneticilerinden dolayı. O düzelirse tekrar Eurovision'a gireriz” açıklamasında bulundu. 136 • İstanbul 1. Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesi, yayın hakları Digitürk’e ait Süper Toto Süper Lig maçları izinsiz yayınladığı gerekçesiyle maç saatleriyle sınırlı olmak üzere Scope (Periscope) uygulamasına erişim yasağı getirildi. ESB Genel Sekreteri Bülent Kent, “Birliğimiz kurulduğundan bu yana ilk kez belli süreler arasında erişim yasağına ilişkin mah-

129 https://odatv.com/hakan-sukurle-el-ele-gezen-mudur-hakkinda-sorusturma-acilacak-mi-03081830.html 130http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/turkiye/1044755/Diyarbakir_in_2_ilcesinde_sokaga_cikma_yasagi.html 131 http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/turkiye/1046195/CHP_li_Tanal_dan_Eren_Erdem_aciklamasi.html 132 https://twitter.com/MTanal/status/1025772859682107392 133 https://twitter.com/MTanal/status/1025772974425690112 134 https://www.bbc.com/turkce/haberler-turkiye-45068867 135 https://www.reuters.com/article/us-turkey-security-usa/u-s-hopes-spat-with-turkey-over-pastor-resolved-in-coming-days-idUSKBN1KP02N 136 https://tr.sputniknews.com/turkiye/201808041034606962-trt-ibrahim-eren-eurovision/ 27 Gazeteciler Cemiyeti İfade ve Basın Özgürlüğü Ağustos 2018 Raporu Özgürlük için Basın keme kararı alındı. Süper Lig maçları başlarken erişime kapatılacak olan Periscope, maç yayınlarının bitmesinin ardından tekrar erişime açılacak” diye konuştu. Futbol müsabakalarının yayın hakkını elinde bulunduran Digitürk, canlı video paylaşım uygulaması Periscope üzerin- den maçların görüntülerinin izinsiz servis edildiği gerekçesiyle İstanbul 1. Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesi'ne başvurmuştu. 137 Türkiye’de Twitter’a ait Periscope uygulaması isim hakkı davasını kaybetmesi üzerine Scope adını almıştı.138 • Hrant Dink Vakfı’nın hazırladığı rapora göre, 2018 yılının ilk dört ayında ulusal ve yerel basındaki yazı ve haberlerde 76 grup hakkında 3.076 nefret söylemi yer aldı. Raporda 39 ulusal gazetede 935 ve 390 yerel gazetede ise 1330 nefret söylemine yer verildiği açıklandı. Bu durum, ulusal gazetelerde nefret söylemine rastlanma oranının, yerel basına kıyasla daha fazla olduğu şeklinde değerlendirildi.139 • TGS Diyarbakır Temsilcisi Mahmut Oral, iletişim fakültesi mezunlarının gazetecilik yapmak istemediklerini söyledi. Oral, bunun en önemli nedenlerinden birinin muhalif medya üzerindeki baskı olduğunu ifade etti. Diyarbakır’da kentteki gazetecilik koşulları üzerine dü- zenlenen panelde, Oral, “İktidar haber üretmeyen gazeteciyi daha çok seviyor. Haber yapan ga- zetecidense haber yapmayan gazeteci daha makbuldür. Ülkede basının yüzde 96’sını iktidar doğrudan kontrol ediyorsa iletişim fakültelerinden mezun olan gazeteci arkadaşlarımızın gazetecilik yapmamasının nedeni de çok rahatlıkla anlaşılabilir” diye konuştu.140 • İstanbul Sirkeci’de, tarihi Büyük Postane binasının inşaatında restoratör olarak çalışan 23 yaşındaki Dilek Dayar’ın iskeleden düşerek hayatını kaybetmesi DİSK tarafından protesto edildi. Protesto eylemine Dayar’ın ailesi de katıldı. DİSK Genel Başkanı Arzu Çerkezoğlu, yaptığı açıklamada, yaşanan olayı “kaza değil cinayet” olarak değerlendirdi. Çerkezoğlu, konu- nun takipçisi olacaklarını söyledi.141 5 Ağustos 2018 • BBP Genel Başkanı Mustafa Destici, idam cezasının geri getirilmesine ilişkin yasa teklifini Ekim ayında TBMM’ye sunacağını açıkladı. Destici, partililere yönelik konuşmasında, “Kurşunu sıkıp benim askerimi, polisimi, öğretmenimi, kundaktaki bebeğimi şehit eden terö- ristler ve küçük yaşta çocuklarımızı, kızlarımızı, kadınlarımızı kaçırıp tecavüz ettikten sonra öldüren sapıklar için idam cezasının geri getirilmesini istiyoruz” diye konuştu. Ayrıca Destici, anayasayı değiştirecek sayı olmaması durumunda referanduma gidileceğini de belirtti.142 6 Ağustos 2018 • OHAL döneminde çıkartılan KHK’ler ile görevlerinden ihraç edilen akademisyenler, BBC’ye yaptıkları açıklamada, karşı karşıya kaldıkları durumu “Cezalandırma, sivil ölüm ve açık cezaevi” olarak tanımladılar. İhraç edilmeleriyle sadece gelir kaybı yaşamadıklarını sosyal anlamda da yalnızlığa itilmek istendiklerini söyleyen akademisyenler, pasaport tahdidi ile karşılaştıklarını ifade ettiler. Dokuz Eylül Üniversitesi Kamu Yönetimi Bölümü’nden ihraç edilen Prof. Dr. Ayşen Uysal, “Fransa’nın Montpellier kentinde bir kongreye gidecektim, orada iki konuşmam ve bir proje toplantım vardı. Biletleri alınmış, otel paraları ödenmiş, aylar önceden belirlenmiş bir programdı. İlk önce ona gidemedim ve arkası geldi” diye konuştu. Ankara Üni- versitesi Hukuk Fakültesi'ndeki görevinden ihraç edilen Dr. Cenk Yiğiter ise, “Anayasa’nın çok

137 https://tr.sputniknews.com/spor/201808041034605626-digiturk-super-lig-periscope-erisim-engeli/ 138 https://www.ntv.com.tr/teknoloji/twitter-periscopeun-turkiyedeki-ismini-scope-olarak-degistirdi,d9CIKc0VBESD94JIY-zVVQ 139 http://www.diken.com.tr/dort-aylik-medya-raporu-gazetelerde-3-bin-76-nefret-soylemine-rastlandi/ 140 https://www.evrensel.net/haber/358522/gencler-gazetecilik-yapmak-istemiyor 141 7 https://www.birgun.net/haber-detay/sendikalardan-is-cinayeti-sonucu-yasamini-yitiren-dilek-kayar-icin-eylem-225639.html 142http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/turkiye/1046705/AKP_milletvekili_Destici_den_idam_aciklamasi__Ekim_de_Meclis_e_sunacagiz.html 28 Özgürlük için Basın İfade ve Basın Özgürlüğü Ağustos 2018 Raporu Gazeteciler Cemiyeti açık bir hükmü var. ‘Hakim kararı olmadığı müddetçe yerleşme ve seyahat hürriyeti sınırlanamaz’ diye. Bu yüzden OHAL’in kalkmasıyla İçişleri Bakanlığı'nın idari talimatını iptal etmesi ve bize pasaport verilmesi lazım” açıklamasında bulundu. Tunceli Munzur Üniversitesi Tarih Bölümü Eski Başkanı Doç. Dr. Candan Badem ise, ihraç edilmeden önce 19. ve 20. Yüzyılda Osmanlı-Rus ilişkileri ile her yaz Rusya, Ermenistan, Gürcistan, Almanya, İngiltere gibi ülkelerin arşivlerini araştırdığını söyleyerek, “Tarihçi olarak bilimsel faaliyetlerime devam edebilmem için buralara gitmem gerekiyor. Bunun dışında bilimsel konferanslar, sempozyum- lar, paneller oluyor, onlara da gidemiyorum” dedi.143 7 Ağustos 2018 • ABD Dini Özgürlükler Komisyonu üyesi Kristina Arriaga de Bucholz, Amerikalıların yapması gereken ilk şeyin rahip Andrew Brunson davasının farkına varmak olduğunu söyleye- rek, “Türkiye’ye seyahat etmek güvenli değil” dedi. Bucholz, Türk hükümetini Brunson’a yö- nelik açıklamalar nedeniyle “şiddete tahrik” ile suçlayarak, “Şu anda korkunç tehlikede. Eğer tutulduğu apartmanı bir çete basarsa bunu hiçbir sayıda Türk polisi durduramaz” ifadesini kul- landı. Bucholz devamla, “Eskiden Amerikan pasaportuyla başka ülkeye seyahat ettiğinizde başınıza bir şey gelirse birisinin gelip size kurtaracağını düşünürdünüz. Dışişleri Ba- kanlığı’ndan Beyaz Saray’a ABD yönetimi bunu yapmaya çalışıyor. Ama diğer ülkeler de hukukun üstünlüğüne saygı gösterirdi artık bu durum Türkiye için geçerli değil” dedi.144 • Türk-Amerikan ilişkilerinde gerginliği azaltmak amacıyla Türk Dışişleri Bakanlığı kaynakları, Bakan Yardımcısı Sedat Önal başkanlığındaki Türk Heyeti’nin Washington’a gide- ceğini açıkladı. Dokuz kişilik heyet üyeleri arasında Adalet, Maliye ve Dışişleri Bakanlığı'ndan yetkililer olacağı belirtilirken, Bakanlıktan yapılan açıklamada ABD ile Türkiye arasında “uz- laşma zemini” bulunduğu vurgulanarak, müzakere kararlılığı ifade edildi.145 8 Ağustos 2018 • ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Heather Nauert, basını bilgilendirme toplantısında, iadesini istedikleri ev hapsindeki rahip Andrew Brunson hakkında “Türkiye ile bir anlaşmaya varmış olsaydık Brunson, diğer Amerikan vatandaşlarıyla birlikte buraya, evine dönmüş olur- du” diye konuştu.146 Nauert, ABD’nin İstanbul Konsolosluğu görevlisi Metin Topuz ve Adana Konsolosluğu’nda görevlisi Hamza Uluçay’ın da tutuklu olduğunu da hatırlattı. Nauert, "Bizim istediğimiz gelişme, Brunson'un, yereldeki tutuklu personelimizin ve tutuklu diğer Amerikan vatandaşlarının evlerine dönmesi. Beklediğimiz gelişme bu ve henüz o noktada değiliz” dedi.147 • CHP İstanbul Milletvekili Sezgin Tanrıkulu’nun açıkladığı Temmuz 2018 hak ihlalleri raporuna göre; yaşam ihlalleri kapsamında 273 kişi öldü ve 28 kişi yaralandı, 35 kişi işkence olaylarına maruz kaldı, 1.180 kişinin ise düşünce ve ifade özgürlüğü hakkı engellendi. Tanrıkulu raporda, İHD Diyarbakır Şubesi’nin hazırladığı Doğu ve Güneydoğu Anadolu Böl- gesi 2018 Yılı İlk 6 Ay İnsan Hakları İhlalleri Raporu’na da atıfta bulunarak, bölgede toplam 5.891 hak ihlalinin yaşandığını, toplam 16 kez sokağa çıkma yasağı ile dört kent merkezine bağlı 593 bölgede 18 kez özel güvenlik bölgesinin ilan edildiğini kaydetti. İHD Adana Şubesi Kadın Hakları Komisyonu’nun kadın ve çocuklara yönelik hak ihlallerine de değinen Tanrıkulu, “2018 yılının ilk altı ayında en az 120 kadın ve yedi çocuğun öldürüldüğünü, 32

143 https://www.bbc.com/turkce/haberler-turkiye-45087324 144 https://www.amerikaninsesi.com/a/brunson-erdoganin-paranoyasinin-yaratt%C4%B1g%C4%B1-kaos-ortaminin-kurbani/4517381.html 145 https://www.amerikaninsesi.com/a/turk-heyeti-wash%C4%B1ngtona-g%C4%B1d%C4%B1yor/4517013.html 146 https://uk.reuters.com/article/uk-turkey-security-usa/turkey-to-send-delegation-to-washington-amid-crisis-over-u-s-pastor-idUKKBN1KS1EW 147 https://www.bbc.com/turkce/haberler-turkiye-45107029 29 Gazeteciler Cemiyeti İfade ve Basın Özgürlüğü Ağustos 2018 Raporu Özgürlük için Basın kadının cinsel saldırıya, 102 kadının tacize ve 189 çocuğun ise cinsel istismara maruz bırakıldığını” hatırlattı.148 10 Ağustos 2018 • Doğuş Yayın Grubu, mevcut kredi borçlarını yapılandırmak için bankalarla anlaşma sağlandığını açıkladı. Türkiye’ye yatırımın öncelikli olduğunun vurgulandığı açıklamada, “De- ğişen dünya dinamiklerine uyum süreçleri kapsamında paydaşlarımızla yürüttüğümüz çalışmalar hedeflenen şekilde ilerlemektedir. Bu çerçevede bankalarla görüşmelerimize ilişkin olarak, eş lider bankalarla refinansman işlemimiz konusunda anlaşma sağlanmıştır. Doğuş Grubu'nun vizyonu, Türkiye'nin bir dünya markası olma yolundaki gayretleri ve çalışmaları ile paralel şekilde devam edecektir” denildi.149 • The Economist’te yayımlanan yazıda, ABD’nin İçişleri Bakanı Süleyman Soylu ve Adalet Bakanı Abdülhamit Gül’e yönelik mali yaptırım kararı almasıyla Türkiye ekonomisinde bardağı taşıran son damla olabileceğini ve diplomatik krizle ekonomik krize doğru gidişin hızlandığını ifade edildi.150 Yazıda, “Amerika’da Türk hükümetine duyulan öfke düşünüldü- ğünde, yaptırım kararının sürpriz olmadığını” ve ABD Başkanı Donald Trump’ın Cumhurbaş- kanı Erdoğan’la geçen yıl yaptığı ilk görüşmeden bu yana üç kez Rahip Andrew Brunson durumunu gündeme getirdiğini söyledi. Yazıda, devamla “İki Türk bakana yönelik büyük ölçüde sembolik önlemlerin, ABD’nin Türkiye’den 1,7 milyar dolarlık vergiden muaf ürün ithalatını gözden geçireceği haberleriyle birleşmesinin bile, TL’nin son 10 yıldaki en kötü performansını göstermesine yeterlidir” denildi.151 • Avrupa Dış İlişkiler Konseyi Eş Başkanı ve eski İsveç Başbakanı Carl Bildt, ABD Başkanı Trump’ın Türkiye’ye çelik ve alüminyum gümrük vergilerini iki kat arttırması hakkında “acımasız” yorumunda bulundu. Bildt, Twitter hesabından “Zor bir mali kriz geçiren bir müttefike kilit gümrük tarifelerini iki katına çıkarmak acımasızlıktır. Gerçekten” açıklamasında bulundu, Trump’ın Twitter aracılığıyla “Türk lirası, çok güçlü dolarımız karşısında hızla değer kaybederken, Türkiye'den çelik ve alüminyum ithalatında gümrük vergi- lerinin iki katına çıkarılmasına onay verdim! Alüminyumda oran yüzde 20, çelikte de yüzde 50. Türkiye ile ilişkilerimiz bu dönemde iyi değil!" açıklaması yaptı.152 • Amerikan Alman Marshall Fonu Ankara Ofisi Direktörü Özgür Ünlühisarcıklı, ABD’nin yaptırımlarının orta ve uzun vadedeki olası etkilerinden endişe duyduğunu belirterek, Türkiye’nin NATO üyeliğinin tartışılır hale gelebileceği öngörüsünde bulundu. Ünlühisarcıklı, “Türkiye-ABD ilişkileri uzunca bir süredir aslında zaten bir kötüleşme süreci yaşıyordu. Artık Washington’da Türkiye toksik bir konu haline geldi. Türkiye'nin dostları bile artık sessiz kal- mayı tercih ediyorlar. Geçtiğimiz yıl ‘Türkiye’yi cezalandırmalıyız’ söylemi yavaş yavaş Was- hington’da yayılmaya başlamıştı. Dolayısıyla böyle bir ortam zaten vardı. Ankara’nın göreme- diği konu Rahip Brunson konusunun ABD’de ne kadar önemli hale geldiği. Bunun sonucu olarak Türkiye’nin aslında NATO üyeliğinin gerek Ankara’da gerek diğer başkentlerde tartışılır hale geleceği bir sürecin başlangıcını yaşıyor olabiliriz. Dolayısıyla çok ciddi bir durumla karşı karşıyayız” diye konuştu.153 • Cumhurbaşkanı Erdoğan, New York Times’da yayımlanan yazısında, ABD ve Türkiye ilişkilerinde yaşanan gerginliklere ilişkin “ABD, Türkiye’nin egemenliğine saygı duymaya baş-

148 http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/turkiye/1049411/Hak_ihlalleri_temmuz_ayinda_da_hiz_kesmedi.html 149 https://www.ntv.com.tr/ekonomi/dogus-grubundan-aciklama,Moy75L4VEUKrEvX_a9s0MQ 150 https://www.economist.com/europe/2018/08/11/turkeys-diplomatic-crisis-is-hastening-an-economic-one 151 https://www.bbc.com/turkce/haberler-turkiye-45141721 152 https://www.amerikaninsesi.com/a/trump-in-turkiye-tweetine-avrupa-dan-ilk-tepki/4523581.html 153 https://www.amerikaninsesi.com/a/krizden-cikmak-artik-kolay-degil/4523500.html 30 Özgürlük için Basın İfade ve Basın Özgürlüğü Ağustos 2018 Raporu Gazeteciler Cemiyeti layıp, ülkemize karşı olan tehlikeleri anlamazsa, ortaklığımız tehlike altında olabilir” görüşünü aktardı. Erdoğan, yazısında, son yıllarda, ABD-Türkiye ortaklığının anlaşmazlıklarla sınandığını aktararak, Türkiye’nin bu “tehlikeli eğimi tersime çevirme çabasının” sonuç bul- madığını dile getirdi. Erdoğan, Fetullah Gülen’in iadesinin yapılmamasına ilişkin ilerleme kay- dedilmediğini belirtti ve ABD’nin PYD/YPG ile başlattığı ortaklığın hayal kırıklığı yarattığını ifade etti. Erdoğan, ABD’nin Türkiye’ye karşı tek taraflı hareketinin Amerikan çıkarlarına ve güvenliğine zarar vereceğini ileri sürdüğü yazısını, “Bu tek taraflı hareketlilik ve saygısızlık eğilimi tersine çevrilmezse, yeni ortaklar ve müttefikler aramaya başlayacağız” diyerek bitir- di.154 11 Ağustos 2018 • Edirne Cezaevi’nde 21 aydır tutuklu bulunan eski HDP Eş Genel Başkanı Selahattin Demirtaş, “HDP’nin işlevsizleştirilmiş TBMM'ye sıkıştırarak demokrasicilik oynadığı” ifade- siyle partisine demokratik protesto hakkını kullanma çağrısı yaptı. Demirtaş, yasalar ve yargı lağvedilmişken demokratik protesto hakkını kullanmayan bir partinin umut veremeyeceğini söyleyerek, HDP’nin bir an önce tatil havasından çıkıp sahaya inmesi gerektiğini ifade etti. “Kendine karşı korumacı yaklaşımlarla, faşizm ile örtülü uzlaşma arayışıyla halka öncülük yapılamaz” diyen Demirtaş, “Türkiye’nin yeni bir partiye değil, daha güçlü bir muhalefete ihti- yacı var” açıklamasında bulundu.155 • ABD Başkanı Trump’ın Türkiye’ye yaptırım uygulayacaklarını açıklamasıyla ilgili CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli ve İyi Parti Ge- nel Başkanı Meral Akşener tepki gösterdi. Kılıçdaroğlu, “Trump’ın attığı her tweet Türk halkının onurunu zedeliyor. Asla kabul etmiyoruz. Hele hele müttefik olarak tanımladığımız bir ülkenin Türkiye’ye düşmanca yaklaşımını asla doğru bulmuyoruz. Bu konuda Türkiye'de bir görüş birliğinin sağlanması da bence çok önemli” dedi.156 Bahçeli, “Bir papaz bahane edilerek ekonomide terör estiriliyor. Unutmayalım ki, döviz insin diye papazı ve diğer tutukluları verir- sek asıl o zaman papazı buluruz” diye konuştu.157 Akşener ise, Twitter hesabı üzerinden “Sayın Başkan, ‘Hürriyet Anıtı’nızın parasını veren bir milletin ‘Hürriyet’ine kastediyorsunuz!” me- sajını paylaştı.158 12 Ağustos 2018 • DBP Çukurova İlçe Eş Başkanı Haydar Yüksel’in Edirne’de gözaltına alındığı bildirildi. Yüksel’in gözaltı gerekçesinin öğrenilemediği kaydedildi.159 • CHP Denizli Milletvekili Teoman Sancar, “çalışan ve işsiz gazetecilerin yaşadığı sorunlar ile basın ve medya sektörü üzerinde artan ekonomik ve sosyal baskıların araştırılmasına” yönelik Meclis Araştırması istedi. Sancar’ın araştırma önergesi gerekçesinde, “Basındaki tekel- leşme ve siyasi iktidar baskısıyla giderek büyüyen sendikasızlaştırma hareketinin, medya men- suplarını iş güvencelerinden yoksun hale getirdiğine” işaret edildi. Gerekçede, “Ülkemizde iş- siz gazeteciler gibi çalışan gazetecilerinde birçok sorunu vardır. Sektörde, maalesef oldukça fazla sayıda gazetecinin aldıkları ücretlerin tamamının bordroya yansımadığı, bu kişilerin asgari ücretten istihdam edildiği gözlemlenmektedir. Gazetecilerin emekli olurken mağdur olmasına yol açan bu uygulamaya bir an önce son verilmesi gerekmektedir” denildi.160

154 https://www.nytimes.com/2018/08/10/opinion/turkey-erdogan-trump-crisis-sanctions.html 155 https://www.bbc.com/turkce/haberler-turkiye-45143914 156 http://tr.euronews.com/2018/08/11/kilicdaroglu-trumpin-attigi-her-tweet-turk-halkinin-onurunu-zedeliyor 157 http://tr.euronews.com/2018/08/10/bahceli-bir-papaz-bahane-edilerek-teror-estiriliyor 158 https://tr.sputniknews.com/abd/201808111034700239-aksener-trump-hurriyet-aniti/ 159 http://mezopotamyaajansi12.com/GUNCEL/content/view/31742 160 http://www.yenicaggazetesi.com.tr/gazetecilerin-sorunlari-meclis-gundeminde-201632h.htm 31 Gazeteciler Cemiyeti İfade ve Basın Özgürlüğü Ağustos 2018 Raporu Özgürlük için Basın

• Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanı Fahrettin Altun, Twitter’dan, Türkiye’nin, ekonomik bir savaş vermekte olduğunu ancak güçlü ekonomisiyle millet-devlet birlikteliğiyle bu sa- vaşı kazanacağını savundu.161 • Rahip Andrew Brunson’un eşi Norine Brunson, İzmir’in Alsancak semtinde bulunan Diriliş Kilisesi'nde katıldığı ayin sırasında kilise önünde bir kişi tarafından protesto edildi. İçe- ridekileri İslam’a davet ettiğini söyleyen 25 yaşlarındaki şahsın, işaret parmağıyla gökyüzünü göstererek, “Allahu ekber” diye bağırdığı dile getirildi. Ayrıca şahsın bağırarak şehadet getirdi- ği ifade edildi. Kilise çevresindeki sivil polislerin müdahale edildiği şahsın gözaltına alındığı kaydedildi.162 13 Ağustos 2018 • Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı163 ve İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı, ekonomik güvenliği tehdit eden eylemlerde bulunan kişi ve sosyal medya hesaplarıyla ilgili” soruşturma başlattığını duyurdu. 164 İçişleri Bakanlığı EGM de, 346 sosyal medya hesabı hakkında “dolar kuru yükselişini provoke edici ve algı oluşturacak şekilde” paylaşım yapıldığı gerekçesiyle 7 Ağustos tarihi itibariyle adli tahkikat başlandığını açıkladı.165 Aynı zamanda SPK da, internet sitesi üzerinden “halka açık bankalar, finansal kuruluşlar ve şirketler hakkında yalan yanlış haber ve açıklamalar yapanlar ve yayanlar hakkında her türlü yasal işlemin yerine getirileceğini” açıkladı.166 • BTK, sosyal medyada ekonomiyle ilgili paylaşımlar konusunda ihbar merkezi oluştur- duğu kamuoyuna duyurdu. BTK, “Dövizlerin devlet eliyle Türk lirasına çevrileceği ve dolar kurunun sabitleneceği” şeklinde kamuoyunca infial uyandıracak ve toplumu yanlış yönlendire- cek paylaşım yapan kişi ve kuruluşlar hakkında yasal yaptırımlarda bulunacağını duyurdu. BTK, sosyal medyada manipülatif paylaşımlar konusunda Bilgi İhbar Merkezi’ne www.ihbarweb.org.tr adresinden ihbarda bulunmalarını istediği bildirildi.167 14 Ağustos 2018 • Politico’nun, “Türkiye yanarken Avrupa izliyor” başlıklı yazısında, AB’nin en son is- tediği şeyin istikrarsız bir Türkiye olduğunu ancak bu konuda “oturup izlemek” dışında fazla bir şey yapamayacaklarını ileri sürüldü. Yazıda, Avrupa’da bazı kesimlerce Türkiye’nin ekonomik kriz nedeniyle mülteci anlaşmasını bozabileceği kaygısını taşındığı savunuldu. Ancak Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın tedavüldeki paraya “hiç olmadığı kadar ihtiyaç duyması” nedeniyle anlaşmanın bozulmasının mümkün olmadığı aktarıldı. Yazıda, ekonomistlerin, Avrupa’nın sadece üye ülkelere yardım edebileceği ve yardım sağlansa dahi Erdoğan’ın da bu yardıma bağlı devlet harcaması kesintileri gibi koşulları reddedeceği düşüncelerine yer verildi. Türkiye’deki krizin yıllardır süregelen “yarım yamalak” iktisadi politikaların bir sonucu olduğu ve bu krizin büyük kısmından “Erdoğan’ın sorumlu olduğu” iddia edildi.168 • Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın, ABD menşeli elektronik ürünlere yönelik boykot çağrısıyla ilgili sözlere Cumhurbaşkanlığı’nın sitesinde yer verilmediği haberleştirildi. Sitede, Erdoğan’ın, “Amerika'nın elektronik ürünlerine biz boykot uygulayacağız. Onların Iphone'u varsa, öbür tarafta Samsung var” sözlerine yer verilmediği kaydedildi. Bunun medyaya yansıması ardından ilgili sözlerin siteye eklendiği belirtildi. Haberlere göre; Erdoğan’ın, san-

161 http://www.iha.com.tr/haber-cumhurbaskanligindan-flas-doviz-aciklamasi-737802/ 162 https://www.yeniakit.com.tr/haber/abdli-rahip-brunsonin-esine-sok-tepki-504642.html 163 http://www.ankara.adalet.gov.tr/sayfalar/medya-iletisim/dd/docs/13-08-2018.pdf 164 https://www.haberturk.com/son-dakika-istanbul-cumhuriyet-bassavciligi-sorusturma-baslatti-2100754 165 https://www.egm.gov.tr/haberler/Sayfalar/13-08-18-basin-aciklamasi.aspx 166 http://www.spk.gov.tr/Duyuru/Goster/20180813/0 167 https://yenikapihaber.com/btkden-de-yalan-haber-icin-sorusturma-80920h.htm 168 https://www.politico.eu/article/recep-tayyip-erdogan-europe-watches-as-turkey-lira-currency-burns/ 32 Özgürlük için Basın İfade ve Basın Özgürlüğü Ağustos 2018 Raporu Gazeteciler Cemiyeti sürlenen ifadeleri arasında “Kendi ülkemizde Venüs var, Vestel var. Biz bunları uygulayacağız. Ne yaptığımızı, ne yapacağımızı anlasınlar. Dolayısıyla biz, kendimize yeteceğiz. Olmayanı da üreteceğiz” sözleri yer aldı.169 • BİK, resmi ilan yayınlama hakkını haiz gazete sayısının 2018 yılı itibarıyla 1.116’ya ulaştığını ve bu kuruluşlarda çalışan kişi sayısının 8.683 olduğunu açıkladı. BİK tarafından yayınlanan istatistiğe göre, söz konusu gazetelerde çalışanlardan 5.957’si erkek ve sadece 2.726’sı ise kadın. Gazete çalışanlarından 3.667’si sarı basın kartı sahibi. İŞKUR İşbaşı Eğitim Programı kapsamında ise 90 kişi mevcut. Gazete çalışanlarından 1.370 kişi iletişim fakültele- rinden mezun. BTK, ayrıca “İletişimle ilgili ön lisans programlarından mezun olup, basın sek- töründe çalışanların sayısı 234. Resmi ilan yayınlama hakkını haiz süreli yayınlarda 1.214 il- köğretim mezunu, 3.590 lise mezunu, 834 ön lisans, 2.669 lisans mezunu bulunuyor. Yüksek lisans yapmış çalışan sayısı 130 olurken, doktorasını yapmış fikir işçisi sayısı ise dokuz olarak verilere yansıdı” bilgilerini paylaştı.170 • Resmi Gazete’de, ABD menşeli bazı ürünlerin ithalatında ek vergi yükümlülüğü getiren Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi yayımlandı. Erdoğan’ın imza attığı 21 Sayılı Cumhurbaş- kanlığı Kararnamesi’ne göre, ABD’den ithal edilen alkolde 140, kozmetik ürünlerinde yüzde 60, tütünde 60 ve motorlu taşıtlarda yüzde 120 ek vergi yükümlülüğü uygulanacak.171 • ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Heather Nauert, haftalık bilgilendirme toplantısında, Türkiye ile ilişkilerde ilerlemenin Rahip Andrew Brunson’un Amerika’ya dönmesiyle sağlana- cağını belirtti. Nauert, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Amerikan elektronik ürünlerine boykot çağrısının Türkiye tarafından resmi politika olarak izlenip-izlenmediğini görmek için bekleye- ceklerini de söyledi. Nauert, Türkiye’de yaşananların ABD politikalarının bir sonucu ol- madığını ve ekonomik sorunların ABD’nin iki Türk bakana uyguladığı yaptırımlar öncesinde başladığını vurguladı. Sözcü, devamla “Washington’un Brunson’un yanı sıra NASA’da çalışan Serdar Gölge’yle üç Büyükelçilik çalışanının serbest bırakılması istiyor” diye konuştu.172 • The Guardian’ın Ankara’daki kaynaklara dayandırdığı haberinde, ABD ile Türkiye arasında yaşanan son krizin Cumhurbaşkanı Erdoğan ve ABD Başkanı Trump arasındaki bir görüşme sırasında yaşanan bir yanlış anlamadan kaynaklandığı yazıldı.173 Haberde İsrail'de tutuklanan Türk vatandaşı Ebru Özkan ve rahip Andrew Brunson'la ilgili bir görüşmede yanlış anlama yaşandığı iddia edildi. Trump’ın, Özkan'ın serbest bırakılması için İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’yu ikna etmesi ardından, Türk mevkidaşının Brunson’u hemen serbest bırakacağına dair bir anlaşma sağladığına inandığı vurgulandı. Devamla, “Erdoğan ise bunun yerine Brunson’un serbest bırakılmadan önce ev hapsine alınmasını onayladığını düşündü. Brunson 25 Temmuz’da ev hapsine alındı” denildi. Haberde Brunson’un serbest bırakılmasının Trump’ı destekleyen Evanjelistler için çok önemli olduğu, Pence’in meseleyi bu açıdan ele aldığı öne sürüldü.174 15 Ağustos 2018 • ABD’li Rahip Andrew Brunson’un avukatı İsmail Cem Halavrut aracılığıyla yineledi- ği tahliye talebi mahkeme tarafından reddedildi.175 İzmir 2. Ağır Ceza Mahkemesi, 30 Tem- muz’da olduğu gibi tahliye başvurusuna ret yanıtını verdi. Beyaz Saray sözcüsü Sarah Sanders,

169 https://t24.com.tr/haber/erdoganin-abdyi-boykot-cagrisina-cumhurbaskanligi-sitesinde-sansur,678409 170 https://www.aa.com.tr/tr/turkiye/bik-2018-basin-calisanlari-istatistiklerini-acikladi/1230537 171http://www.resmigazete.gov.tr/main.aspx?home=http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2018/08/20180814.htm&main=http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/201 8/08/20180814.htm 172 https://www.amerikaninsesi.com/a/erdogan%C4%B1n-boykot-cagr%C4%B1s%C4%B1n%C4%B1n-resm%C4%B1-pol%C4%B1t%C4%B1ka-olup- olmad%C4%B1n%C4%B1-gormek-%C4%B1c%C4%B1n-bekleyeceg%C4%B1z/4528470.html 173 https://www.theguardian.com/world/2018/aug/13/turkish-lira-crisis-caused-by-standoff-between-trump-and-erdogan 174 https://www.bbc.com/turkce/haberler-turkiye-45178739 175 https://www.amerikaninsesi.com/a/rahip-brunson-%C4%B1n-i%CC%87kinci-ba%C5%9Fvurusu-da-reddedildi-/4529461.html 33 Gazeteciler Cemiyeti İfade ve Basın Özgürlüğü Ağustos 2018 Raporu Özgürlük için Basın

Başkan Trump’ın Brunson’un halen serbest bırakılmamasından “büyük hayal kırıklığı” duydu- ğunu söyleyerek, “Türkiye'yi doğru olanı yapmaya ve tutuklu olan vatandaşlarımızı serbest bırakmaya çağırıyoruz” dedi.176 ABD'nin yeni Ankara Maslahatgüzarı Jeffrey Hovenier, göreve gelir gelmez Brunson’u ziyarette bulunmuş, görüşme sonrası “Bu davaların gecikme ol- maksızın, adil ve şeffaf bir şekilde sonuçlanmasını istiyoruz. Benim hükümetimin isteği budur” demişti.177 16 Ağustos 2018 • Washington Post’ta yayınlanan “ABD Başkanı Trump Türkiye’ye baskı uygulamakta haklı ancak kullandığı yöntem yanlış” başlıklı yazıda, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın rahip And- rew Brunson’u ve Amerikan vatandaşlarını koz olarak kullandığı savunuldu. Devamla, “Mütte- fikler Amerikan vatandaşlarını rehin almazlar” görüşü dile getirildi.178 Washington Post’taki yazıda, ayrıca Trump’ın Türk alüminyum ve çeliğine uygulanan gümrük tarifelerini iki katına çıkarması ile Türk Lirası’nın çöküşünün asıl sorumlusunun kim olduğu konusunda Türk halkının kafasının karıştığı da iddia edildi. Yazıda, “Türk Lirası’nın çöküşünün sorumlusu Cumhurbaşkanı Erdoğan’dan başkası değil. Erdoğan, Haziran’daki seçimleri kazanmasından bu yana tek adam yönetimine doğru eğilime hız verdi ve bu da yabancı yatırımcıları korkuttu. Damadını maliye bakanı yapan Erdoğan, en çok ihtiyaç olduğu bu dönemde faiz artışını engellemek için elindeki gücü kullandı. Bunların beklenen sonucu olarak lira, dolar karşısında çok sert bir düşüş yaşadı” denildi.179 • İlhan A. adlı 46 yaşındaki Kürt kökenli Alman vatandaş, Facebook paylaşımları nedeniyle “terör örgütü” propagandası yapmak suçuyla Türkiye’de gözaltına alındı. Alman Dışişleri Bakanlığı ise durumdan haberdar olduklarını ve Alman Büyükelçiliği’nin devreye girdiğini açıkladı.180 • Beyaz TV’de yayınlanan “Beyaz Magazin” programında, Defne Samyeli’nin bikinili görüntülerine sansür uygulandı. Programın sunucularından Canan Danyıldız, Samyeli’ye yöne- lik “Senin yaşıtların Hacca gidiyor” yorumunu yapması da haberleştirildi.181 • Türkiye'nin Lahey Büyükelçiliği’nin şikayeti üzerine Hollanda Başsavcılığı iki yıl ön- ce Cumhurbaşkanı Erdoğan’a hakaret eden 64 yaşındaki bir kişi hakkında soruşturma başlattı. Söz konusu Hollanda vatandaşının, Türkiye’nin Lahey Büyükelçiliği’ne, “Pek çok kez Erdo- ğan'a ilişkin hakaret içeren ifadeler ile Erdoğan'ı Hitler'e benzeten fotoğrafın bulunduğu elektronik posta gönderdiği” belirtildi.182 • DİSK Basın-İş, dövizde yaşanan dalgalanma nedeniyle basın yayın ve gazetecilik sek- töründe sıkıntıların yaşandığına işaret ederek, kağıda sübvansiyon183 uygulaması ile KDV mua- fiyetinin getirilmesi gerektiğini açıkladı. Açıklamada, “Kağıt fiyatlarındaki artış bir yandan da halkın haber alma hakkını savunan ve reklam geliri olmayan az sayıdaki gazetenin de fiyat- larına zam yapmasını beraberinde getirecektir. Halkın gerçeği öğrenme hakkı da bu süreçte ze- delenecektir. SEKA satılmamış olsaydı, kağıdın hammaddesi olan selülozu üretebilecek ve bu- gün kağıt fiyatları çok daha düşük olacaktı. Piyasa şahsi menfaatleri uğruna kağıdı karaborsaya sokacak tacirlerin eline kalmayacak, piyasada kağıt sıkıntısı da yaşanmayacaktı. Döviz kurunun

176 https://www.amerikaninsesi.com/a/beyaz--saraydan-brunson-aciklamasi/4528464.html 177 https://tr.sputniknews.com/turkiye/201808141034746485-papaz-brunson-ziyaret-eden-abdli-maslahatguzar-cagrimiz-surecek/ 178 https://www.washingtonpost.com/opinions/global-opinions/how-about-trump-is-right-to-push-turkey-hes-just-doing-it-wrong/2018/08/15/be24d904-9fe7-11e8- 8e87-c869fe70a721_story.html?noredirect=on&utm_term=.c8b8125ff6f3 179 https://www.amerikaninsesi.com/a/washington-post-trump-turkiye-ye-baski-uygulamakta-hakli-ancak-yontemi-yanlis/4531343.html 180 https://www.dw.com/tr/t%C3%BCrkiyede-bir-alman-vatanda%C5%9F%C4%B1-daha-g%C3%B6zalt%C4%B1na-al%C4%B1nd%C4%B1/a-45110461 181 https://www.youtube.com/watch?v=gLVTvcLRxuo 182 https://www.aa.com.tr/tr/dunya/hollandadan-turkiye-cumhurbaskanina-hakarete-sorusturma-/1232688 183 http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK.GTS.5b82bb9c027265.31364373 34 Özgürlük için Basın İfade ve Basın Özgürlüğü Ağustos 2018 Raporu Gazeteciler Cemiyeti basın yayın ve gazetecilik sektörünü etkilemesi emekçilerin değil, AKP politikalarının ve tek adam rejiminin sonucudur” denildi.184 17 Ağustos 2018 • ABD Başkanı Donald Trump, Twitter mesajında, “Türkiye ABD’den yıllarca fayda- landı. Şimdi de muhteşem Hristiyan rahibimizi bırakmıyorlar. Kendisinden bizi vatansever bir rehine olarak temsil etmesini istemek durumunda kalıyorum. Masum bir insanın serbest kal- ması için karşılığında hiçbir şey vermeyeceğiz. Biz Türkiye'den kesintiye gideceğiz” diye yazdı.185 Buna karşılık Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan ise, Amerika’nın bundan sonra Türki- ye’ye yönelik olarak alabileceği her türlü ekonomik tedbire karşılık vereceklerini açıkladı. Pek- can “ABD’nin siyasi konularla ekonomik iş birliği konularını hassasiyet gözetmeden birbirine karıştırdığına şahit oluyoruz. Bu tüm dünya ekonomisini de olumsuz yönde etkilemektedir” dedi.186 ABD Maliye Bakanı Steven Mnuchin ise, Brunson’un acilen serbest bırakılmaması durumunda Türkiye’ye yönelik daha fazla yaptırım uygulamaya hazır oldukları mesajını vermiş- ti.187 • Cumhuriyet yazarı Güray Öz, “Gazetecilik ölüyor mu?” başlıklı yazısında, Türkiye’de medyanın “bir bütün olarak yandaşlaştırıldığını”, “bağımsız ve cesur” gazetecilik yapan medya kuruluşlarının sayısının çok az olduğunu kaleme aldı. Türkiye’de, darbe dönemlerinde gazetecilerin hep zarar gördüğünü hatırlatan Öz, günümüzdeki saldırıların sadece gazetecilere karşı değil, medya kuruluşlarına da yönelik olduğunu belirterek, medya kuruluşlarından “yandaş” olmayanların “zararsız” hale getirildiğini ileri sürdü.188 • Basın Yayın Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Emrah Kısakürek, dövizde yaşanan dal- galanmanın yayıncılık sektörünü etkilediğini belirterek, yatırımcıların kağıt fabrikası üretmele- rini önerdi. Kağıtta dışa bağımlılık azalması gerektiğine işaret eden Kısakürek, “Eğer bir SEKA Kağıt Fabrikası'nı düzgün işletebilecek ve onu sürekli yenileyecek bir idare yapısına sahip ola- bilseydik, o zaman SEKA çok güzel kağıt üretir ve piyasanın ihtiyacını karşılardı. Kağıt fiyat- larındaki sürekli yükselişin kitaplara yansıtılmaması yayıncılar tarafından sadece bir müddet sübvanse edilebilir” dedi.189 18 Ağustos 2018 • Cumhuriyet, dolar kurundaki artış gerekçesiyle satış fiyatına 50 kuruşluk zam yaptı. Cumhuriyet’in fiyat zammına ilişkin açıklama yazısında, “Gazeteler yurtdışından ithal edilen kâğıtla çıkıyor. Dünyada artan kâğıt fiyatları, ardından kurlardaki olağanüstü artış önlem al- mayı gerektiriyor. Artan maliyetler sürdürülemez noktaya geldiği için zorunlu bir zamla 2.5 TL’ye çıkıyoruz. Okurlarımızın 50 kuruşluk zammı anlayışla karşılayacağına ve desteklerini esirgemeyeceğine inanıyoruz” ifadelerine yer verildi.190 • SPK, Demirören Medya Grubu’nun, Hürriyet Gazetecilik ve Matbaacılık AŞ ile ilgili pay alım teklifinde bulunma yükümlülüğüne muafiyet getirdi. SPK’nın kararıyla Demirö- ren Medya Grubu’na 264 milyon 76 bin 800 lira avantaj sağlandığı belirtildi. SPK Kanunu’na göre, halka açık bir ortaklığın yönetiminin değişmesi veya borsada işlem gören bir şirket ile birleşmesi halinde, yeni yönetimin küçük hissedarlara çağrı yaparak pay alma zorunluluğu ol-

184 https://t24.com.tr/haber/disk-basin-is-doviz-kuru-gazetelerde-kagit-sikintisina-yol-acti-isten-atmalar-olabilir-kdv-muafiyeti-getirilsin,679813 185 https://twitter.com/realDonaldTrump?ref_src=twsrc%5Etfw%7Ctwcamp%5Etweetembed%7Ctwterm%5E1030235363258851328&ref_url=https%3A%2F%2Fww w.amerikaninsesi.com%2Fa%2Ftrump-tan-t%25C3%25BCrkiye-ye-sert-su%25C3%25A7lama%2F4532453.html 186 https://www.amerikaninsesi.com/a/ticaret-bakan%C4%B1-pekcan-abd-ye-kar%C5%9F%C4%B1l%C4%B1k-vermeye-devam-edece%C4%9Fiz-/4533201.html 187 https://www.amerikaninsesi.com/a/abd-den-yeni-yaptirim-tehdidi/4531556.html 188 http://www.cumhuriyet.com.tr/koseyazisi/1057620/Gazetecilik_oluyor_mu_.html 189 https://www.timeturk.com/kagitta-disa-bagimlilik-azalmali/haber-947110 190 https://www.evrensel.net/haber/359587/basinda-kur-krizi-cumhuriyete-de-zam-geldi 35 Gazeteciler Cemiyeti İfade ve Basın Özgürlüğü Ağustos 2018 Raporu Özgürlük için Basın duğu anımsatıldı. Ancak bunun Hürriyet için uygulanmadığı kaydedildi. Ayrıca konu hakkında Cumhuriyet’e açıklama yapan bir analist, gerekçe sunulmadan gelen muafiyet kararının dava konusu olabileceğine işaret ederek, “Normal şartlarda muafiyet için şirketin borca batık olması gerekir. Ancak böyle bir durum görünmüyor. Hiçbir gerekçe sunulmadan muafiyet geldi. Kü- çük hissedar dava açabilir, açtığı takdirde Demirören’in çağrı yapması ihtimali yüksek” yorumunu yaptı. Öte yandan, ismi verilmeyen bir aracı kurum yetkilisi de, “SPK halka açıklığı yüz- de dört olan Doğan Gazetecilik için çağrı yaparken Hürriyet için çağrı yapmadı. Burada bir keyfilik var. Bundan sonra bu madde nasıl uygulanacak, ya da uygulanmayacak mı belli değil. Bu da belirsizlik ortamını perçinliyor. Kurumlara güveni zedeliyor. Kurumsal bir erozyon var” görüşünü aktardı.191 • Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi öğretim üyesi Yrd. Doç. Dr. Kerem Altıparmak, 2017 yılında “Cumhurbaşkanı’na hakaret” suçundan 6.033 kişiye dava açıldığını ve 2.099 kişinin ise mahkum edildiğini açıkladı. Altıparmak, Adalet Bakanlığı’nın istatistiklerini kaynak gösterdi. Altıparmak, Twitter’da “Cumhurbaşkanına hakarette verilen karar ve mahkûmiyet sayılarında da büyük artış devam ediyor. 2015’de 238, 2016’da 884 mahkumiyet varken, 2017’de bu sayı 2.099'a çıkmış. 2015'te 151, 2016'da 720 olan hükmün açıklanmasının geri bırakılması da 201'de 1660 olmuş” paylaşımında bulundu.192 • Cumartesi Anneleri, İstanbul Galatasaray Meydanı’nda 699’ncu kez düzenledikleri basın açıklaması eyleminde, kayıp yakınlarının akıbetinin araştırılması ve faillerin yargılanmasını talep etti. Cumartesi Anneleri adına basın açıklamasını okuyan Maside Ocak, “Gözaltında kaybetme fiillerinde cezasızlığı sonlandırmak, kaybedilenlerin akıbetini ve yerini saptamak, şüphelileri saptayarak yargı önüne çıkarmak, sorumluları cezalandırmak zorun- dasınız. Bu sizin anayasal görevinizdir. Bayram vesilesiyle devleti yönetenlere bir kez daha so- ruyoruz. Gözaltında kaybedilen sevdiklerimiz nerede?” ifadelerini kullandı.193 19 Ağustos 2018 • Adıyaman’da gözaltına alınan HDP’li Kömür Belediye Başkanı Hüseyin Yuka, “Bile- rek ve isteyerek örgüte yardım ve yataklık” gerekçesiyle tutuklandı. Kömür ilçesinde dört askerin yaşamını yitirdiği olayla ilişkilendirilen Yuka ve beraberindeki HDP Gerger İlçe Eşbakanı Mahmut Özdemir ile Hasan Tunç, savcılıktaki ifadeleri ardından nöbetçi mahkemece tutuk- landı. HDP’liler, Adıyaman Cezaevi’ne gönderildi. Yuka, İçişleri Bakanlığı tarafından 17 Ağustos’ta görevinden uzaklaştırılmıştı.194 • Hakkâri Valiliği, kent merkezi ile Çukurca, Şemdinli ve Yüksekova ilçelerinde 30 bölgenin terör örgütü PKK’ya yönelik yapılacak olan operasyonlar nedeniyle 14 gün süreyle “özel güvenlik bölgesi” ilan edildiği duyurdu.195 20 Ağustos 2018 • ABD’nin Ankara Büyükelçiliği’nin Atatürk Bulvarı üzerindeki 6 No’lu Kapısı’na altı el ateş açıldığı bildirildi.196 ABD Büyükelçiliği Sözcüsü David Gainer, saldırı ile ilgili yaptığı açıklamada, “Sabahın erken saatlerinde ABD Büyükelçiliği’nde bir güvenlik olayının gerçek- leştiğini teyit edebiliriz. Herhangi bir yaralanma ile ilgili raporumuz yok ve ayrıntıları araştırıyoruz. Türk Ulusal Polisi’ne hızlı yanıtları için teşekkür ediyoruz” dedi. Ankara Valiliği, büyükelçiliğe saldırıyı yaptıklarını kabul eden ş üpheliler Ahmet Çelikten ve Osman Gündaş

191 http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/ekonomi/1059489/SPK_den_Demiroren_e_264_milyonluk_kur_muafiyeti.html 192 https://t24.com.tr/haber/2017-yilinda-cumhurbaskanina-hakaret-sucundan-6033-kisiye-dava-acildi,681494 193 http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/turkiye/1059286/Cumartesi_Anneleri__Sevdiklerimiz_nerede_.html 194 https://www.yeniakit.com.tr/haber/hdpli-belediye-baskani-tutuklandi-507258.html 195 http://www.hakkari.gov.tr/basin-aciklamasi-2018312 196 https://www.amerikaninsesi.com/a/abd-nin-ankara-el%C3%A7ili%C4%9Fi-ne-silahl%C4%B1-sald%C4%B1r%C4%B1/4535807.html 36 Özgürlük için Basın İfade ve Basın Özgürlüğü Ağustos 2018 Raporu Gazeteciler Cemiyeti adlı iki kişinin gözaltına alındığını açıkladı.197 Çelikten’in ifadesinde, “Yönlendiren, talimat veren, azmettiren kimse yok. Son dönemde yaşananlara sinirlenerek kendim böyle bir olay yapmaya karar verdim” dediği aktarıldı.198 • Washington Post’ta yayımlanan “Trump’ın Türkiye’yi Tecrit Etme Çabaları Erdo- ğan’a Yarıyor” başlıklı haberde, ABD Başkanı Trump’ın rahip Andrew Brunson’un serbest bırakılmasını sağlamak için attığı adımların başarılı olmadığı yazıldı. Trump’ın, Erdoğan’ı pes ettirmek için bazı yöntemlere başvurduğu ancak krizin patlak vermesinin üzerinden üç hafta geçmesine rağmen Brunson’un serbest kalmadığı ve Erdoğan’ın yaptırımlara boyun eğmediği ifade edildi.199 • CHP İstanbul Milletvekili Mahmut Tanal, gazeteciler aleyhine açılan mesleki faaliyet davalarında tutuksuz yargılanmalarına ilişkin hazırladığı kanun teklifini TBMM Başkanlığı’na sundu. Teklife göre, mahkemelerce alınacak tedbirler kapsamında haberi yapan gazeteci tutuk- lanamayacak ve gazetecilere başkaca mesleki sınırlamalar da getirilmeyecek. Tanal, verdiği kanun teklifinin Meclis’ten geçmesi halinde basın özgürlüğünü iyileştireceğini belirterek, “Basın mensuplarının tutuklu yargılanması kavramı sansür ile eşdeğerdir” diye konuştu.200 21 Ağustos 2018 • Türkiye’de bir yıl tutuklu kaldıktan sonra Şubat ayında tahliye edilen gazeteci Deniz Yücel, “M100 Medya Ödülü”ne layık görüldü. Potsdam Uluslararası Medya Derneği tarafından düzenlenen “M100 Sanssouci Kolokyumu” çerçevesinde, bu ödül ile Türkiye’de tutuklu olan bütün gazetecilerin hatırlanmasının hedeflendiği bildirildi. M100 Danışma Kurulu Başkanı ve Potsdam Belediye Başkanı Jann Jakobs, “Deniz Yücel’in bir gazeteci olarak Türkiye’deki siyasi ilişkilere dair haberlerini sağlam temeller üzerinde korkusuzca yazdığını” belirterek, “cezaevinde bile eleştirel ve bağımsız gazetecilik için mücadele verdiğini” ifade etti. “M100 Medya Ödülü”, 2005 yılından beri demokrasi, ifade ve basın özgürlüğü için mücadele eden isimlere veriliyor. Bu ödüle 2013 yılında Gezi Parkı eylemleri sırasında “Duran Adam” olarak tanınan koreograf ve dansçı Erdem Gündüz layık görülmüştü.201 • Aydınlık’ın ithal kağıt sıkıntısı yüzünden üç gün baskı yapamamasına dair görüşlerini açıklayan TGS, TGC ve Basın Konseyi, yerli kağıt üretecek bir fabrikanın açılması konusunda hemfikir olduklarını bildirdi. TGC Başkanı Turgay Olacyto, Türkiye’de basın özgürlüğünün hemen hemen ortadan kalkacağını çünkü kağıdın pahalılaşmasının gazeteleri daha da çok sıkıntıya sokacağını belirtti. Olcayto, ithal kağıdın engellenmesi gerektiğini kaydederek, iktidar muhalefet demeden siyasette herkesin bu konuyu çözüme ulaştırmak için uğraşması gerektiğini vurguladı. TGS Genel Başkanı Gökhan Durmuş, “Medyadaki tekelleşme, siyasi otoritenin medyanın tamamını yönetme isteği, işsizlik gibi sorunların yanına şimdi de dolardaki artış eklendi. Hükümetin gazeteleri destekleyecek bir politika üretmesi gerekmektedir. Türkiye yeniden kağıdını kendisi üretir hale gelmelidir” diye konuştu. Basın Konseyi Başkanı Pınar Türenç ise, devletin yerli kağıt üretimine gitmesi gerektiğini savundu ve kısa vadede de “Kağıt ithalatı sübvanse edilmelidir” dedi. Türenç, kağıt ithalatına bağımlı olan yayıncılıktaki gelişmelerin toplumun okuma oranını etkileyeceğine değindi ve basın iş kolunda işsizlik sıkıntısı yarata- cağına dikkat çekti.202

197 https://www.amerikaninsesi.com/a/ankara-valili%C4%9Fi-abd-b%C3%BCy%C3%BCkel%C3%A7ili%C4%9Fi-ne-sald%C4%B1r%C4%B1- %C5%9F%C3%BCphelisi-iki-ki%C5%9Fi-yakaland%C4%B1-/4536191.html 198 https://tr.sputniknews.com/turkiye/201808221034853544-abd-buyukelciligi-celikten-gundas-trump-dolar/ 199 https://www.washingtonpost.com/world/erdogan-capitalizes-on-trumps-effort-to-break-and-isolate-turkey/2018/08/19/3f6154ba-a17e-11e8-a3dd- 2a1991f075d5_story.html?utm_term=.89c79427c98b 200 https://www.evrensel.net/haber/359708/gazeteci-haber-yaparken-tutuklanma-korkusu-yasamamali 201 https://www.dw.com/tr/deniz-y%C3%BCcel-m100-medya-%C3%B6d%C3%BCl%C3%BCne-lay%C4%B1k-g%C3%B6r%C3%BCld%C3%BC/a-45154366 202 https://www.aydinlik.com.tr/basin-kuruluslari-kagit-cozumunde-hemfikir-hukumet-seyirci-kalamaz-medya-agustos-2018 37 Gazeteciler Cemiyeti İfade ve Basın Özgürlüğü Ağustos 2018 Raporu Özgürlük için Basın

• Aydınlık, kağıt fiyatının dolar kuruna bağlı olarak üç kat artması nedeniyle ekonomik sıkıntı yaşandığını belirtti ve üç gün süreyle baskı yapmayacaklarını açıkladı.203 “İthal kağıtla milli basın olmaz!” başlıklı başyazıda, yazılı basının baskı güvenliğinin sağlanmasının kamu görevi olduğu ve bunu bir hak talebi değil anayasal bir görev olduğu kaleme alındı. Yazıda, Aydınlık’ın kağıt sorununun yıllardan beri var olduğunu aktarılırken, “yerli ve milli siyasetler ithal kağıda yazılamaz” denilerek tepki gösterildi.204 • Gazeteci Didem Tali, Financial Times’da yayımlanan “Türkiye’nin laik gençleri ülke- nin elden gittiğini hissediyor” başlıklı yazısında, Eurovision’ın yayınlanmayacak olmasını Tür- kiye’de “artan hoşgörüsüzlüğün, susturulan laik seslerin ve değişen önceliklerin” bir metaforu olarak yorumladı. Tali, yazısında, Türkiye’nin “kurumsallaşmış muhafazakarlığa ve otoriter rejime” doğru emin adımlar attığını öne sürdü. Tali, darbe girişiminden beri hükümetin “OHAL’in verdiği güçle” sanatçılara ve sanat kurumlarına baskı uyguladığına da dikkat çekti. Türkiye’de eğitim sisteminin bozulduğunu ileri süren Tali, yeni neslin bilim ve evrimden çok cihadı bildiğini iddia etti.205 22 Ağustos 2018 • Diyarbakır’da terzilik yapan Osman Gökalp isimli vatandaş, bir polisin pantolon pa- çasını dükkânda kaybettiği gerekçesiyle dört polis tarafından darp edilerek gözaltına alındı. İd- diaya göre, Gökalp’ın “Cumhurbaşkanı’na hakaret” ettiği öne sürülerek, dükkânından çıkarıldığı ve ters kelepçe ile götürülerek zorla ifadesinin alındığı bildirildi. Gökalp’in başvur- duğu İnsan Hakları Derneği, olayla ilgili suç duyurusunda bulunacaklarını belirtti.206 • Yunanistan Danıştay Genel Kurulu, 15 Temmuz FETÖ darbe girişimi sonrası Yuna- nistan’a kaçan darbecilere iltica hakkı verilmesine karar verdi. Yunanistan Danıştay Genel Ku- rulu, darbecilerden Süleyman Özkaynakçı için Yunan Hükümeti’nin yaptığı itiraza yönelik verilen nihai kararın emsal teşkil edeceğini bildirdi. Cenevre Sözleşmesi’ne atıfta bulunulan kararda, Özkaynakçı’nın darbe girişimine katıldığı ve FETÖ üyesi olduğuna yönelik yeterli delil olmadığı ifade edildi.207 • Prof. Dr. Yaman Akdeniz, Adalet Bakanlığı tarafından hazırlanan “Adli İstatistikler 2017” raporunu değerlendirerek, “Cumhurbaşkanına hakaret iddiasıyla açılan ceza soruştur- ması ve davaların hükümetin geniş kapsamlı ve sistematik bir şekilde devam eden ve caydırıcı etkisi göz ardı edilemez hale gelen susturma politikasının bir parçası olduğunu” ifade etti. Dava sayılarındaki artışı inceleyen Akdeniz, darbe girişimi ve OHAL sürecinin bu artışların temel nedeni olduğunu söyledi. Akdeniz, görüşlerini gazetede, medyada, sosyal medyada açıklayan çok sayıda kişinin de örgütlerle ilişkilendirildiğini belirterek, “Doğal olarak işi görüş açıklamak, değerlendirme yapmak olan yazarlar, gazeteciler ve akademisyenler de bu dalgadan etkileniyor” dedi.208 23 Ağustos 2018 • TGS’nin son açıkladığı verilerde, 142 medya çalışanı, iki milletvekili ve yüzlerce si- yasetçinin bayramı cezaevinde karşıladığı belirtildi. TGS’nin açıklamasında, cezaevindeki gazetecilerin büyük çoğunluğunun Kürt medyasından olduğu bildirildi. OHAL döneminde 70 ga-

203 https://tr.sputniknews.com/ekonomi/201808211034842785-aydinlik-gazetesi-yayin-arasi-kagit-dolar/ 204 https://www.aydinlik.com.tr/ithal-kagitla-milli-basin-olmaz-basyazi-kose-yazilari-agustos-2018 205 https://www.ft.com/content/5c10cffc-a46a-11e8-a1b6-f368d365bf0e 206 http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/turkiye/1061774/Pantolon_pacasi_yuzunden_gozaltina_alinip__karakolda_dovuldu.html 207 https://tr.sputniknews.com/avrupa/201808221034852894-yunan-mahkeme-nihai-karar-darbeci-asker-iltica/ 208 http://t24.com.tr/haber/prof-dr-yaman-akdeniz-cumhurbaskanina-hakaret-davalarindaki-artis-susturma-politikasinin-bir-parcasi,683728 38 Özgürlük için Basın İfade ve Basın Özgürlüğü Ağustos 2018 Raporu Gazeteciler Cemiyeti zete, 25 radyo, 20 dergi ve 18 televizyon kanalı hakkında kapatma kararı verilmesiyle basın öz- gürlüğüne dönük en ağır bilançonun son iki yılda yaşandığı ifade edildi.209 24 Ağustos 2018 • HDP eski Şırnak Milletvekili Leyla Birlik, Yunanistan’a giderek sığınma talebinde bulundu. Türkiye’de tutuksuz yargılanan Birlik hakkında yurt dışına çıkış yasağı bulunuyordu. Associated Press'e konuşan bir Yunan emniyet yetkilisi, Birlik’in Dedeağaç kentinde polise teslim olduğunu ve hakkında sığınma başvurusu süreci başlatılması sonrası serbest bırakıldığını bildirdi. Birlik, 4 Kasım 2016’da da “terör örgütüne üye olma, terör propagandası yapma ve te- rör örgütü lehinde faaliyetlerde bulunma” suçlamalarıyla aralarında diğer 12 HDP milletveki- liyle birlikte tutuklanmıştı. Adli kontrol şartıyla Ocak 2017’de tahliye edilen Birlik hakkında yurt dışına çıkış yasağı bulunuyordu.210 • Aydınlık Genel Yayın Yönetmeni İlker Yücel, DW Türkçe’de, kur krizinin yayıncılık sektörüne yansımasını inceleyen bir haberde, ekonomik sıkıntıların basın özgürlüğünü de etki- leyeceğini bildirdi. Haberde, TYB Başkanı Kenan Kocatürk’ün devletin yayıncılık sektörünü desteklemesi gerektiği görüşüne de yer verildi. Aynı zamanda Kocatürk, devletin sembolik olarak kitaplardan katma değer vergisi alabileceğini önerdi. Notos Kitap kurucularından Metin Solmaz da, kitap yayımlama hızlarının azaldığını belirtti ve yayıncılık sektöründe değişik şekil- lerde krizler yaşandığı vurguladı.211 25 Ağustos 2018 • Karikatür dergisi LeMan’ın çizerlerinden Tuncay Akgün, Twitter hesabı üzerinden DW Türkçe’nin kur krizinin yayıncılık sektörüne etkilerini inceleyen haberini alıntılayıp “Haf- taya LeMan nasıl çıkacak onu düşünüyoruz” diyerek yaşadıkları sıkıntıyı dile getirdi.212 • Silivri Cezaevi’nde “örgüt üyeliği” gerekçesiyle tutuklu yargılanan 19 gazeteci, “Unu- tulan gazeteciler adalet bekliyor” başlıklı bir açıklama yaptı. İki yılı aşkın süredir tutuklu bu- lunduklarını belirten gazeteciler, benzer davalarda ceza alan pek çok kişinin tahliye edildiğini hatırlattı. Gazeteciler açıklamalarında, hatırlanmak ve adalet beklentisi içinde olduklarını ifade etti. Pek çoğu muhabirlerden oluşan gazeteciler arasında Ahmet Memiş, Ali Akkuş, Gökçe Fırat Çulhaoğlu, Mutlu Çölgeçen, Oğuz Usluer ve Yetkin Yıldız’ın yer aldığı belirtildi.213 • MİT TIR’larının görüntülerinin Cumhuriyet’te yayınlanmasıyla ilgili açılan dava kap- samında tutuklu CHP’li Enis Berberoğlu’nun eşi Oya Berberoğlu, “Enis tecrit eylemini sürdü- recek” dedi. Bir buçuk aydır kendi kararı doğrultusunda cezaevinde avukatları dahil kimseyle görüşmeyerek tecrit eylemi yapan Berberoğlu, eylemine bayram nedeniyle izin verilen bir saat- lik açık görüş dolayısıyla ara vererek eşi ve kızı ile görüştü. Bu görüşme sonrası Die Welt’e ko- nuşan Oya Berberoğlu, Yargıtay 16. Daire’nin “dokunulmazlık hakkını kullanabilmek için yargılamanın durdurulması ve tahliye” taleplerini reddettiğini anımsattı. Berberoğlu, “Şimdi aynı talebimiz için 17. Ceza Dairesi’nin görüşüp karar vermesini bekliyoruz. Enis, bütün bu hukuksuzlukları göz önüne alarak 17. Ceza Dairesi’nden olumlu bir karar beklemiyor” dedi. Oya Berberoğlu, “Enis siyaseten hapse girdi, siyaseten de oradan çıkacak. Bu sürecin hiçbir ye- rinde adalet olmayacak. Yargıtay 17. Ceza Dairesi’nin açıklayacağı kadar Türkiye’nin bir hukuk devleti olduğuna ve yargının siyasi etkilerden uzak karar verebildiğine bir örnek olsun” ifadelerini kullandı.214

209 http://gazetekarinca.com/2018/08/dort-duvar-bayram-yuzlerce-gazeteci-ve-siyasetci-cezaevinde/ 210 https://www.dw.com/tr/hdpli-eski-vekil-yunanistana-s%C4%B1%C4%9F%C4%B1nma-talebinde-bulundu/a-45214541 211 https://www.dw.com/tr/dolar-kağıdı-vurdu-yayıncılık-krizde/a-45206418?maca=tr-Twitter-sharing 212 https://twitter.com/tuncayakgun_/status/1033123313290231809 213 http://www.yeniasya.com.tr/gundem/unutulan-gazeteciler-adalet-bekliyor_471267 214 https://www.dw.com/tr/oya-berbero%C4%9Flu-enis-tecrit-eylemini-s%C3%BCrd%C3%BCrecek/a-45220683 39 Gazeteciler Cemiyeti İfade ve Basın Özgürlüğü Ağustos 2018 Raporu Özgürlük için Basın

• CHP Eskişehir Milletvekili Utku Çakırözer, kağıt maliyetlerindeki artışın basına yöne- lik tehdit oluşturduğunu ifade ederek, kağıt ithalatında kurun sabitlenmesini talep etti. Çakırözer, Türkiye Selüloz ve Kağıt Fabrikaları A.Ş’nin (SEKA) özelleştirilmesi ve bazı fabri- kaların kapatılmasıyla birlikte Cumhuriyet, Posta, Birgün, Dünya gibi pek çok gazete gazetenin fiyatını artırdığını anımsattı. İlaveten Sözcü’nün bir ekini kapattığını ve son olarak Aydınlık’ın baskıya ara verdiğini hatırlattı. Çakırözer, TÜİK verilerine göre işsizliğin yüzde 19,1 ile en yüksek olduğu meslek alanlarından birinin gazetecilik olduğunu vurguladı. Çakırözer, “Gazete- ciliğin sürdürülebilmesi ve gerçek anlamda basın özgürlüğü için ekonomik özgürlük sağlan- malıdır. Gazetecilikten başka faaliyeti bulunmayan Aydınlık, Sözcü, Cumhuriyet başta olmak üzere tüm basın kuruluşlarının yaşatılması için bu önlemler acilen devreye sokulmalıdır. Eko- nomik özgürlük gazete kağıdı bulabilmektir. Basın özgürlüğü ve bağımsız gazetecilik için ekonomik özgürlük tesis edilmelidir” açıklamasında bulundu.215 26 Ağustos 2018 • ETHA muhabiri ve Alman vatandaşı Meşale Tolu, “örgüt üyeliği” suçlamasıyla yargılandığı davada yurt dışına çıkış yasağının kaldırılmasının ardından Almanya - Stuttgart’a oğluyla gidiş fotosunu ve “17 aydan sonra eve dönüş” mesajını paylaştı.216 İstanbul 29. Ağır Ceza Mahkemesi’nde yargılamasına 16 Ekim’de devam edilecek Tolu hakkındaki yurtdışı çıkış yasağının kaldırılması kararının “Almanya-Türkiye ilişkilerindeki yumuşamanın bir işareti” olarak yorumlandığı da iddia edildi.217 27 Ağustos 2018 • Halk müziği sanatçısı Pınar Aydınlar, denetimli serbestlik şartıyla tahliye edildi. Aydınlar, 2015 yılında HDP’den İzmir Milletvekili adayı iken yaptığı bir konuşma nedeniyle İzmir 2. Ağır Ceza Mahkemesi’nce 10 ay hapis cezasına çarptırılmış ve İzmir Bölge Adliye Mahkemesi’nin cezasını onaması üzerine 15 Mayıs’ta tutuklanmıştı. Aydınlar, Bakırköy Kadın Kapalı Cezaevi’nde tutukluydu.218 • İzmir’de yedi yerel basın kuruluşu, kağıt maliyetlerindeki artış nedeniyle Pazar günleri gazete basmama kararı aldı. Yeni Bakış, Ege Telgraf, Dokuz Eylül, Haber Ekspres, İlkses, Tica- ret ve Yenigün’ün mali külfetten kurtulma gerekçesiyle ayda dört gün gazete çıkarmama kararı verdiği belirtildi. İzmir Gazeteciler Cemiyeti Başkanı Misket Dikmen’in de yerel medya tem- silcileriyle görüşerek, ortak bir protokol imzalayıp, maliyet artışlarına yönelik önlemlerin hayata geçirileceğini ifade ettiği bildirildi.219 • İçişleri Bakanı Süleyman Soylu, Cumartesi Anneleri’nin 700. buluşmasına yönelik polis müdahalesini savunarak, her hafta Cumartesi günleri yapılan etkinliği terör örgütlerinin “annelik” üzerinden istismar girişimi olarak niteledi. Soylu, Cumartesi Anneleri eyleminin baş- langıcı olan Hasan Ocak’ın kaybının örgüt içi infaz olduğunu söyleyerek, “Bugün terör örgütleri, bu odaklar eliyle bir başka istismar alanı peşinde koşuyorlar: Anne istismarı. Annelik kavramı üzerinden bir mağduriyet oluşturup, hem teröre bir mağduriyet maskesi giydirmeye hem de toplumu ayrıştırmaya çalışıyorlar” dedi. Ocak’ın Eminönü’nde gezerken kaybol- madığını belirten Soylu, “Kayıp falan değil, gözaltına alınmış değil, örgüt infaz etmiş, bir kena- ra bırakmış. Bu olay üzerinden bir mağduriyet hikayesi üretildi ve yıllardır annelik üzerinden bir istismar ortaya konuluyor” diye konuştu. Ocak’ın ailesinin avukatı Gülseren Yoleri ise, “Örgüt içi infaz iddiasını ortaya atan tanık, geçen sene böyle bir olayı hatırlamadığını söyledi.

215 https://www.aydinlik.com.tr/kagit-ithalatinda-kur-sabitlensin-medya-agustos-2018 216 https://twitter.com/mesale_tolu/status/1033631015141605376 217 http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/turkiye/1064946/Gazeteci_ve_tercuman_Mesale_Tolu_dan__eve_donus__paylasimi.html 218 https://www.cnnturk.com/turkiye/sanatci-pinar-aydinlar-tahliye-edildi 219 https://www.abcgazetesi.com/medya/izmirde-yerel-basindan-onemli-karar-pazar-gunleri-baski-yok/haber-101410 40 Özgürlük için Basın İfade ve Basın Özgürlüğü Ağustos 2018 Raporu Gazeteciler Cemiyeti

Soruşturma dosyasındaki adli tıp raporunu, Ocak’ın cenazesinin bulunduğu yerde yapılan tes- pitleri incelediğimizde cinayetin devlet güçleri tarafından işlendiği ortaya çıkıyor. Bulundu- ğunda ayakkabı bağcıkları ve kemeri üzerinde değildi, parmağında mürekkep izi vardı. Üstelik gözaltı listesinde ismini gördüğünü söyleyen tanıklar da var” diye konuştu.220 Cumartesi Anne- leri adına yapılan açıklamada, devletin kayıplar için adaleti sağlaması talep edildi.221 • CHP İzmir Milletvekili Atilla Sertel, yerel ve muhalif gazetelerin ithal kağıt fi- yatındaki artışla, baskılarla ve cezalarla kapatılmak istendiğini ifade etti. Sertel, Aydınlık’ın dört gün ara vermek zorunda kaldığını, Sözcü ve Cumhuriyet’in ise zam yaptıklarını söyledi. TGC Başkanı Turgay Olcayto ise kendi gazetesi olmayan gazetelerin maliyetlerinin arttığına dikkat çekerek, “Halkın bilgi edinme hakkı dediğimiz basın özgürlüğü üzerine bir de bu ekonomik sorunlar yüklendi. Özellikle BirGün, Evrensel ve Cumhuriyet gibi muhalif gibi gazetelerin bu durumda ayakta kalmaları büsbütün zorlaşıyor. Buna bir çözüm bulunmalı” diye konuştu. TGS Genel Başkanı Gökhan Durmuş da, basın emekçilerinin işsizlikle karşı karşıya olduklarını ifade ederek, “Hükümet bu sürece seyirci kalmamalı, gazeteleri destekleyecek politikaların üretilme- si gerekmektedir. Aksi halde bazı gazetelerin kapanmaları şaşırtıcı olmayacaktır” diye konuştu. DİSK Basın İş Başkanı Faruk Eren, “Doların yükselmesi kâğıda yansıyor. Günlük gazeteler bunun altında kalır. Kültür çok pahalı bir şey haline dönüşüyor. Gazeteler de yayınevleri de çok zor duruma düşer. İnsanlar kitap okuyamaz, günlük gazete alamaz. Gazeteler alınmazsa sonu batmak olacaktır” dedi. Basın Konseyi Başkanı Pınar Türenç ise, “Son yaşanan büyük ekonomik krizle dayanılmaz koşulların pençesinde kalan medya sektörü büyük darbe almıştır. Böyle- ce basın kurumları bu koşullarda yaşayamaz hale getirilmişlerdir. Devletin acilen yerli kâğıt üretimine geçmesi ve kâğıt ithalatını gazete ve yayınevleri lehine sübvanse etmesi gerekir” diye konuştu.222 • CHP Mersin Milletvekili Ali Mahir Başarır, gözaltındaki ve hapishanelerdeki kayıpların, nasıl olduğu ve sorumlularının açığa çıkarılıp yargılanması için Meclis Araştırma Komisyonu kurulmasını talep etti. Başarır, önergesine ilişkin “Devletin koruması altında bulunan kişilerin kaybolmasının sorumlusu kimdir? Türkiye’nin adını kirleten geçmişindeki bu gö- zaltı kayıpları, işkencede ölümler ve faili meçhul bırakılan cinayetler gibi kötü olayların bir daha olmaması için geçmişimizi kirletenlerin açığa çıkarılması gerekir” dedi.223 28 Ağustos 2018 • Tunceli Valiliği’nin, HDP Batman Milletvekili Ayşe Acar Başaran’ın valiliğe ait resmi Twitter hesabını takip etmesini engellediği kaydedildi. Bu durumu Twitter hesabından duyuran Başaran, “Bunlarda ne devlet ciddiyeti ne de yönetme kabiliyeti kalmış. Valilik, bir millet- vekilini sosyal medyada engeller mi? Sosyal medya trolüyseniz kalkın o koltuklardan, o ilin idari amiri iseniz yangınları söndürün, milletvekillerimizin bölgeye girişine engel olmayın” ifadelerini kullandı.224 • TRT, ABD ile ilişkilerdeki gerilim nedeniyle vatandaşlardan gelen eleştiriler gerekçe- siyle Pazar sabahları TRT 1’de yayınlanan “Western Kuşağı” yerine “Ev Sineması” yayınlama kararı aldı. TRT’den bir yetkili, “Vatandaşlardan Amerika bize ekonomik ambargo uyguluyor, siz hâlâ kovboy filmi yayınlıyorsunuz eleştirileri geldi. Biz de bu eleştirileri değerlendirdik.

220 https://www.amerikaninsesi.com/a/cumartesi-annelerine-neden-mudahale-edildi/4546123.html 221 https://www.dw.com/tr/cumartesi-annelerinden-soyluya-tepki/a-45248014 222 https://www.birgun.net/haber-detay/yandas-medya-besleniyor-muhalifler-cezalandiriliyor-228186.html 223 https://www.birgun.net/haber-detay/chp-den-cumartesi-anneleri-icin-arastirma-onergesi-228296.html 224 https://twitter.com/ayseacar_b/status/1034506605302349825 41 Gazeteciler Cemiyeti İfade ve Basın Özgürlüğü Ağustos 2018 Raporu Özgürlük için Basın

Hak verdik. Western kuşağını kaldırdık. Yerine Türk filmi yayınlama kararı aldık” açıklaması yaptı.225 • Eski HDP Eş Genel Başkanı Selahattin Demirtaş’ın, “terör örgütü yöneticiliği” id- diasıyla yargılandığı davada tutukluluk halinin devamına karar verildi. Edirne Cezaevi’nde tutuklu Demirtaş, Ankara 19. Ağır Ceza Mahkemesi’ndeki duruşmaya SEGBİS aracılığıyla katıldı. Demirtaş, bizzat duruşma salonuna gelerek savunma yapmayı talep etti. Mahkeme ise, Demirtaş’ın tutukluluk halinin devamına ve duruşmanın 3 Ekim'de devam etmesine karar verdi.226 29 Ağustos 2018 • Almanya Wiesbaden’da bir sanat festivali için dikilen ve üzerinde “Türk Hitler” yazılı olan Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın heykeli gerilime yol açması nedeniyle kaldırıldı. Organizatör- ler ise, festivalin temasının “Kara Haber” olması ve Erdoğan’ın yönetiminde tutuklu gazeteci sayısındaki artışa dikkat çekmek için böylesi bir heykel hazırlatıldığını açıkladı. Ancak Wies- baden Belediye Başkanı Sven Gerich’in, festivalde Erdoğan destekçileri ve muhalifleri arasında kavgalar çıkması üzerine güvenlik sebebiyle heykelin kaldırttığı kaydedildi.227 • LeMan’ın son sayısı, ithal kağıt fiyatlarının kur krizine bağlı olarak artması nedeniyle cep boy olarak çıktı.228 LeMan’ın resmi Twitter hesabından “SEKA’yı kapatanlar utansın… Cep LeMan bayilerde…” paylaşımıyla yaşanan duruma tepki gösterildi.229 • Darbe girişiminde FETÖ’nün hava kuvvetleri imamı olduğu iddia edilen Adil Ök- süz’ün serbest bırakılması kararını onaylayan eski hakim Çetin Sönmez’e sekiz yıl dokuz ay hapis cezası verildi. Ankara 21. Ağır Ceza Mahkemesi, Sönmez’in tahliye ve beraat isteğini reddederek, oybirliğiyle “silahlı terör örgütüne üyelik” suçuyla cezalandırılmasına hükmetti.230 Öksüz, darbe ertesinde serbest bırakılınca yurtdışına kaçmıştı ve halen FETÖ yöneticiliği nedeniyle firari sanık olarak kabul ediliyor. • Eski HDP İzmir Milletvekili Ertuğrul Kürkçü hakkında “silahlı terör örgütüne üye olmak” gibi suçlamalardan dolayı 23 yıla kadar hapis cezası istemiyle açılan davada “zorla getirme” kararı çıkartıldı. Diyarbakır 10. Ağır Ceza Mahkemesi, duruşmaya katılmayan ve üzeri- ne isnat edilen suçlamalara ilişkin savunması alınamayan Kürkçü’nün nöbetçi Ankara Ağır Ce- za Mahkemesi’nce ifadesi alınması gerektiğine karar vermişti. Ankara 29. Ağır Ceza Mahke- mesi ise, savunma için mahkemeye gelmeyen Kürkçü hakkında “zorla getirme” emri çıkartılmasına karar verdi.231 • Sözcü yazarı Emin Çölaşan, “Kağıt rezaleti” başlıklı yazısında, “kur artışından etkilenen yandaş gazetelere hükümet talimatıyla bazı kuruluşlarca verilen ilanların arttırıldığını” öne sürerek, böylece bu gazetelerde ekonomik sıkıntı yaşanmadığını kaydetti. Çölaşan, yazısında, bir ülkenin gelişmişlik seviyesini okur yazarlık oranı yanı sıra basılan gazete, kitap ve dergi miktarlarının belirleyeceğine değinerek, Türkiye’nin her iki konuda da geride kaldığından bah- setti. Dövizdeki kur artışının yayıncılar için tehlike oluşturduğunu belirten Çölaşan, “Ufukta batışlar görünüyor” görüşünü yazdı.232 • Cumhurbaşkanı Erdoğan, Radyo Televizyon Gazetecileri Derneği düzenlenen 2017 Yılı Medya Oscarları ödül töreninde, “Bize en çok saldıranların, linç etmeye çalışanların

225 http://www.hurriyet.com.tr/gundem/trt-western-kusagini-kaldirdi-40939808 226 https://tr.sputniknews.com/turkiye/201808281034929125-demirtas-tutukluluk-devam-karari/ 227 https://www.bbc.co.uk/news/world-europe-45345516 228 http://gazetekarinca.com/2018/08/kagit-krizi-leman-dergisinin-son-sayisi-cep-boy-cikti/ 229 https://twitter.com/lemandergisi/status/1034771119662870529 230 https://tr.sputniknews.com/turkiye/201808291034948015-adil-oksuz-hakim-hapis-cezasi/ 231 https://tr.sputniknews.com/turkiye/201808291034955619-ertugrul-kurkcu-zorla-getirme/ 232 https://www.sozcu.com.tr/2018/yazarlar/emin-colasan/kagit-rezaleti-2596937/ 42 Özgürlük için Basın İfade ve Basın Özgürlüğü Ağustos 2018 Raporu Gazeteciler Cemiyeti başında medya geliyor. Ana akım medya ülkemizde eskiden beri vesayetçilerle darbecilerle mandacılarla birlikte hareket etmiştir” dedi. Erdoğan, medyaya karşı mücadele verdiklerini söy- leyerek, “Biz her biri top güllesi niyetiyle atılan manşetlerle, köşelerini kurşun gibi kullanan kalemşörlerle çarpışa çarpışa bugünlere geldik. Hukuka da vicdana da ahlaka da sığmayacak bir mahkeme kararıyla mahkum edildiğimizde bizim için atılan kendisi için atılan 'muhtar bile olamaz' manşetlerini unutmadık” ifadelerine yer verdi. Medyayı “Teröristlere güzellemeler yapan, milleti aşağılayan, hor gören, hakir gören bir zihniyet yıllarca medyada baş tacı edildi” şeklinde niteleyen Erdoğan, devamla “Millete 'göbeğini kaşıyan adam' , 'bidon kafalı', 'koyun' diyerek ve daha nice ifadelerle en ağır hakaretleri yapanlar hep kusura bakmayın medya men- supları değil miydi? Türkiye'nin geçirdiği değişimden elbette medyamızda nasibini aldı. Eski- sine göre hakikatlere daha saygılı, haberlerinde, yayınlarında daha dengeli bir medyamız oldu- ğuna inanıyoruz” diye konuştu.233 • RSF, Türkiye’de bir yıl tutuklu kaldıktan sonra tahliye edilen gazeteci Deniz Yücel’in “haksız şekilde tutuklandığı” gerekçesiyle tazminat davası açtığını duyurdu. RSF Türkiye Tem- silciliği’nin resmi Twitter hesabından yapılan açıklamada, Yücel’in avukatı Veysel Ok’un İs- tanbul 17. Ağır Ceza Mahkemesi’nde açtığı 1 milyon Türk Lirası tutarın tazminat talebine iliş- kin davanın 25 Eylül’de başlayacağı bildirildi. 234 30 Ağustos 2018 • ETHA muhabiri ve Alman vatandaşı Meşale Tolu, DW Türkçe ile yaptığı bir söyleşide, cezaevindeyken televizyondaki haberlerden bir şey öğrenemediğini ve gazete alma hakkı oldu- ğunu ancak OHAL sebebiyle “eleştirel gazetelere ulaşmanın mümkün olmadığını” savundu. Tolu, Cumhuriyet ve BirGün almak istediğini ancak genellikle “Bu gazeteler kalmadı” denildi- ği için alamadığını da aktardı. Alman pasaportuna sahip olmanın avantajını yaşadığını söyleyen Tolu, “Hala bir sürü gazeteci tutuklu. Güneydoğu’da isimleri bile bilinmeyen bir sürü Kürt gazeteci tutuklu. Üstelik orada daha fazla işkence haberleri var ve hiçbir bilgi alınamıyor. Sadece gazeteciler de değil. Osman Kavala 300 günün üzerinde iddianame olmadan tutuklu. 70 bin öğ- renci ve 570 avukat tutuklu. Ben bunları dillendirmeye devam edeceğim” iddialarını dile getirdi.235 • Mizah dergisi Uykusuz resmi Twitter hesabından kağıt krizi nedeniyle dergi satış fi- yatına 1 TL zam yapıldığını duyurdu. Uykusuz’un mesajında, SEKA’nın özelleştirilmesi son- rasında ürettiği kağıdın ithal kağıttan daha pahalı olduğuna da değinildi. Dergi basımına ilişkin masrafların iki katına çıktığına işaret edildi.236 • Le Figaro’da yayınlanan “Hasta Türkiye Avrupa’yı neden endişelendiriyor” başlıklı yazıda, Türkiye’nin mültecilere Avrupa sınır kapılarını açma olasılığının AB’de sıkıntı yarattığı aktarıldı ve “Türk hükümetini kızdırmanın zamanı değil” görüşü kaleme alındı. Yazıda, bir AB yetkilisi kaynak gösterilerek, “Karşımızda, kimseyi dinlemeyen ve darbe girişiminden beri pa- ranoyaya kapılmış bir iktidar var” görüşüne de yer verildi. Türkiye için ekonomik bakımdan tek çıkış yolunun IMF olduğu da iddia edildi.237 31 Ağustos 2018

233http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/turkiye/1067894/Erdogan__Medyaya_karsi_buyuk_mucadele_verdik.html 234 https://www.dw.com/tr/deniz-y%C3%BCcel-tazminat-davas%C4%B1-a%C3%A7t%C4%B1/a-45284496 https://twitter.com/RSF_tr/status/1034811990273929217?ref_src=twsrc%5Etfw%7Ctwcamp%5Etweetembed&ref_url=https%3A%2F%2Fwww.dw.com%2Ftr%2 Fdeniz-y%25C3%25BCcel-tazminat-davas%25C4%25B1-a%25C3%25A7t%25C4%25B1%2Fa-45284496 235 https://www.dw.com/tr/meşale-tolu-türkiyedeki-duruşmalara-katılmak-istiyorum/a-45294550 236http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/turkiye/1068423/Uykusuz_da_havlu_atti___Ya_fiyati_artiracaktik_ya_da_dergiyi_kapatacaktik_.html 237 http://www.lefigaro.fr/international/2018/08/30/01003-20180830ARTFIG00300-le-malade-turc-inquiete-l-europe.php 43 Gazeteciler Cemiyeti İfade ve Basın Özgürlüğü Ağustos 2018 Raporu Özgürlük için Basın

• ABD Başkanı Donald Trump, Türkiye’de iki yıldır tutuklu olan rahip Andrew Brun- son’un serbest bırakılmaması nedeniyle Cumhurbaşkanı Erdoğan’dan kişisel olarak hayal kırıklığı duyduğunu söyledi. Bloomberg News’a mülakat veren Trump, “Ben onun için bir kişi- yi ülkesine geri gönderttim. Beni çok büyük hayal kırıklığına uğrattı ama işler nasıl ilerleyecek göreceğiz” ifadesini kullandı. Amerika’nın Sesi, Trump’ın “Ben onun için bir kişiyi ülkesine geri gönderttim” sözleriyle, İsrail’in Hamas için kaçakçılık yaptığı suçlamasıyla tutukladığı Türk vatandaşı Ebru Özkan’ın serbest bırakılmasını kastettiğini iddia etti. Trump’ın Brun- son’un bırakılması karşılığında Özkan için girişimde bulunduğu yönündeki haberler üzerine Türk yetkililer böyle bir pazarlık yapılmadığını belirterek, haberleri “temelsiz” olarak nitele- mişti.238 • Resmi Gazete’de yayımlanan karara göre Türkiye’nin, Suriye’deki Heyet Tahrir Şam örgütünü, daha önce kara listeye aldığı El Nusra’nın güncel hali olarak kabul ederek terör örgü- tü listesine aldığı bildirildi. Kararda “DEAŞ ve El Kaide bağlantılı tüzel kişi, kuruluş ve orga- nizasyonlar” başlıklı bölümde yer alan El Nusra adının Heyet Tahrir Şam’ı da kapsayacak şe- kilde güncellendiği belirtildi.239 • Almanya Dışişleri Bakanı Heiko Maas, gelecek hafta Ankara’ya yapacağı ziyarette, Türkiye’de tutuklu bulunan Alman vatandaşlarının durumunu gündeme getireceğini açıkladı. Maas, bazıları hakkında iddianame olmaksızın yedi Alman vatandaşının hâlâ cezaevinde tutul- masını Almanya’nın kabul edemeyeceğini belirterek, “Bu vakaların çözüme ulaşması gerekiyor ve bu Almanya ve Avrupa Birliği ile ilişkilerin normalleşmesi yönünde atılan bir adım olur” diye konuştu. Türkiye’de 50 Alman vatandaşı cezaevinde olduğunu, 35 Alman vatandaşının ise çoğunlukla siyasi suçlamalar yüzünden Türkiye’yi terk edemediğini de açıkladı.240

Olumlu Gelişmeler 2 Ağustos 2018 • AYM, Kayseri Büyükşehir Belediyesi’ndeki yolsuzluk iddialarını gündeme getiren CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’na ceza verilmesini ifade özgürlüğü ihlali olarak de- ğerlendirdi. İlavaten Kılıçdaroğlu’na 20 bin lira tazminat ödenmesine karar verdi. Kayseri’deki yolsuzluk iddialarını 2010 yılında yaptığı konuşmalarda dile getiren Kılıçdaroğlu’na, belediye bürokratları ve çalışanları tarafından tazminat davaları açılmıştı. Açılan yedi ayrı davada Kılıçdaroğlu’nun 25 bin 500 lira tazminat ödemesine karar verilmişti. Bu kararla ifade özgürlü- ğünün ihlal edildiğini savunan Kılıçdaroğlu, AYM’ye bireysel başvuruda bulunmuştu. Kılıçdaroğlu’nu haklı bulan AYM kararında, “Kamu görevlilerinin gördükleri işlev nedeniyle kendilerine yönelik eleştirilere diğer vatandaşlara göre daha fazla hoşgörü göstermeleri gerekir” ifadelerine yer verildi.241 7 Ağustos 2018 • Şırnak’ta 11 Haziran’da sosyal medya paylaşımlarında “terör örgütü propagandası yapma” gerekçesiyle tutuklanan MA muhabiri Berzan Güneş, tahliye edildi. Bir gazeteci olarak başka bir gazetecinin haberini paylaştığı için suçlandığını savunan Güneş, “Gazeteciyseniz tutuklamak için zaten başka bir şeye gerek duyulmuyor. Bu düzenin de ilk hedefi özgür basın çalışanları oluyor. Cezaevlerinde halen onlarca arkadaşımız var ve onların da yaptıkları tek şey gazetecilik. Bu saatten sonra kaldığı yerden devam demiyoruz, kaldığı yerden daha güçlü de-

238 https://www.amerikaninsesi.com/a/trump-erdogan-beni-buyuk-hayal-kirikligina-ugratti/4552461.html 239 https://www.dw.com/tr/t%C3%BCrkiye-heyet-tahrir-%C5%9Fam%C4%B1-ter%C3%B6r-listesine-ald%C4%B1/a-45312352 240 https://www.dw.com/tr/maas-t%C3%BCrkiyede-tutuklu-almanlar%C4%B1n-durumunu-g%C3%B6r%C3%BC%C5%9Fmek-istiyor/a-45309353 241http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/siyaset/1044452/Yargi__Kilicdaroglu_nun_tazminat_davalarinda_kararini_verdi.html 44 Özgürlük için Basın İfade ve Basın Özgürlüğü Ağustos 2018 Raporu Gazeteciler Cemiyeti vam edeceğiz diyoruz. Bizi tutuklamalarla, baskılarla yıldıracaklarını sanmasınlar. Ne sözümü- zü ne de kalemimizi bir an olsun esirgemeyeceğiz” açıklaması yaptı.242 10 Ağustos 2018 • ODTÜ mezuniyet töreninde “Tayyipler Alemi” pankartı taşımalarının ardından Anka- ra Cumhuriyet Başsavcılığı’nca haklarında soruşturma açılan ve tutuklanan dört ODTÜ’lü öğ- renci serbest bırakıldı. 11 Temmuz’da “Cumhurbaşkanı’na hakaret” gerekçesiyle tutuklanan dört ODTÜ’lü öğrenciye ve pankartı basan kişiye dört yıla kadar hapis istemiyle dava açılmıştı.243 • MA muhabiri Ruken Demir, üç günlük gözaltı süresinin ardından çıkarıldığı mahkemece adli kontrol şartıyla serbest bırakıldı. Diyarbakır Emniyet Müdürlüğü’nde tutulan Demir, hakkında İzmir Cumhuriyet Başsavcılığınca açılan bir dava kapsamında gözaltına alınmıştı.244 15 Ağustos 2018 • Diyarbakır’da gözaltına alınan HDP eski Milletvekili Edip Berk, HDP Diyarbakır eski İl Eşbaşkanı Gülşen Özer ile DBP PM Üyesi Zeki Baran serbest bırakıldı. Bingöl’de düzenle- nen Nevruz kutlamasında yaptıkları konuşmalar nedeniyle “Örgüt propagandası” yapmakla suçlanan Özer, Berk ve Baran, ilk savunmaları ardından serbest bırakıldılar. Mahkeme, Berk için adli kontrol şartı getirdi.245 • İnsan hakları savunucuları aleyhine İstanbul’da açılmış ve kamuoyunda “Büyükada Davası” olarak bilinen yargılamadaki tek tutuklu sanık olan Uluslararası Af Örgütü Türkiye Şubesi Onursal Başkanı Taner Kılıç tahliye edildi. Terör örgütüne üye olma suçundan yargılanan Kılıç yaklaşık 15 aydır cezaevindeydi. Kılıç, daha önce 31 Ocak’ta FETÖ bağlantısı nedeniyle yargılandığı İstanbul 35. Ağır Ceza Mahkemesi’ndeki bir başka davada tahliye kararı almıştı. Ancak İstanbul 36. Ağır Ceza Mahkemesi, Kılıç’ın Büyükada davası kapsamında ceza- evinden çıkmadan yeniden tutuklanmasına karar vermişti.246 Tahliye sürecine ilişkin UAÖ Ge- nel Sekreteri Kumi Naidoo, “Bu noktaya gelmemiz bir yıldan fazla bir mücadele gerektirdi, ancak görünüşe göre Taner sonunda serbest bırakılıyor” diye konuştu.247 17 Ağustos 2018 • HDP üyesi Gülsüm Ağaoğlu, Tekirdağ’daki 21 Mart’taki Nevruz kutlamalarındaki konuşması nedeniyle “terör örgütü propagandası” suçlamasıyla yargılandığı davada ilk duruş- mada serbest bırakıldı. Ağaoğlu, Tekirdağ 3. Ağır Ceza Mahkemesi’ndeki davaya, 22 Mart’tan beri tutuklu bulunduğu Gebze Cezaevi’nden SEGBİS aracılığıyla katıldı. Ağaoğlu, “Benim ko- nuşmamda sadece sivillerin ölmemesi için şiddet karşıtı söylemlerde bulundum. Bu nedenle su- çun unsurları oluşmamıştır” savunması yaptı. Mahkeme, Ağaoğlu’na yurtdışı çıkış yasağı koya- rak tutuksuz yargılamasına devam edilmesini kararlaştırdı.248

242 http://gazetekarinca.com/2018/08/iki-aydir-tutukluydu-gazeteci-berzan-gunes-tahliye-edildi/ 243 http://www.hurriyet.com.tr/gundem/odtulu-ogrenciler-serbest-40925177 244 http://gazetekarinca.com/2018/08/gazeteci-ruken-demir-adli-kontrolle-serbest-birakildi/ 245 http://mezopotamyaajansi12.com/GUNCEL/content/view/32003 246 https://www.amerikaninsesi.com/a/af-%C3%B6rg%C3%BCt%C3%BC-onursal-ba%C5%9Fkan%C4%B1-taner-k%C4%B1l%C4%B1%C3%A7-13-ay-sonra- serbest-/4529522.html 247 https://www.dw.com/tr/taner-k%C4%B1l%C4%B1%C3%A7-hakk%C4%B1nda-tahliye-karar%C4%B1/a-45095438 248 http://bianet.org/bianet/insan-haklari/200075-hdp-li-gulsum-agaoglu-tahliye-edildi 45

Kısaltmalar AA: Anadolu Ajansı FETÖ: Fetullahçı Terör Örgütü PDY: Paralel Devlet Yapılanması AB: Avrupa Birliği FKF: Fikir Kulüpleri Federasyonu PEN: International Association of Poets, ADD: Atatürkçü Düşünce Derneği FNST: Friedrich Naumann Foundation (Öz- Playwrights, Editors, Essayists and Nove- ADEF: Avrupa Demokratik Dersim Birlikleri gürlük için Friedrich Naumann Vakfı) lists (Uluslararası Yazarlar Birliği) Federasyonu HAZİRAN: Birleşik Haziran Hareketi PKK: Partiya Karkerên Kurdistanê (Kürdis- AEJ: Association of European Journalists HDK: Halkların Demokratik Kongresi tan İşçi Partisi) (Avrupalı Gazeteciler Derneği) HDP: Halkların Demokratik Partisi PM: Parti Meclisi AFP: Agence France Presse HKP: Halkın Kurtuluş Partisi PMD: Parlamento Muhabirleri Derneği AGİT: Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı HRW: Human Rights Watch (İnsan Hakları PSAKD: Pir Sultan Abdal Kültür Derneği AI: Amnesty International veya Amnesty İzleme Örgütü) PYD: Partiya Yekîtiya Demokrat (Demokra- (Uluslararası Af Örgütü) HSYK: Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu tik Birlik Partisi) AİHM: Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi IFJ: International Federation of Journalists RSF: Reporters Without Borders (Sınır AİHS: Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi (Uluslararası Gazeteciler Federasyonu) Tanımayan Gazeteciler) AKP: Adalet ve Kalkınma Partisi (Ak Parti) ILO: International Labour Organization RTÜK: Radyo ve Televizyon Üst Kurulu AKPM: Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisi (Uluslararası Çalışma Örgütü) SCF: Stockholm Center for Freedom (Özgür- ANF: Fırat Haber Ajansı İGC: İzmir Gazeteciler Cemiyeti lük için Stockholm Merkezi) AP ajansı: Associated Press İHA: İhlas Haber Ajansı SEGBİS: Ses ve Görüntü Bilişim Sistemi AP: Avrupa Parlamentosu İHD: İnsan Hakları Derneği SODAP: Sosyalist Dayanışma Platformu ATGB: Avrupa Türk Gazeteciler Birliği İHH: İnsan Hak ve Hürriyetleri İnsani SP: Saadet Partisi ATV: Aktif Televizyon/ Aktüel Televizyon Yardım Vakfı STK: Sivil Toplum Kuruluşu AÜ: Ankara Üniversitesi ITUC: International Trade Union Confedera- TAZ: DieTageszeitung AYM: Anayasa Mahkemesi tion (Uluslararası Sendikalar Konfederas- TBB: Türk Tabipleri Birliği BBC: British Broadcasting Corporation yonu) TBB: Türkiye Barolar Birliği BDP: Barış ve Demokrasi Partisi IPI: International Press Institute (Uluslararası TBMM: Türkiye Büyük Millet Meclisi BİA: Bağımsız İletişim Ağı Basın Enstitüsü) TDK: Türk Dil Kurumu BİK: Basın İlan Kurumu IŞİD: Irak ve Şam İslam Devleti TEM: Terörle Mücadele BM: Birleşmiş Milletler İTÜ: İstanbul Teknik Üniversitesi TGC: Türkiye Gazeteciler Cemiyeti BMO: Bilgisayar Mühendisleri Odası İSİG: İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi TGK: Türkiye Gazeteciler Konfederasyonu BSM: Bağımsız Sinema Merkezi IWMF: International Women's Media Foun- TGRT: Türkiye Gazetesi Radyo Televizyonu BTK: Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu dation (Uluslararası Kadınların Medya TGS: Türkiye Gazeteciler Sendikası BYEGM: Basın Yayın ve Enformasyon Ge- Vakfı) THK: Türkiye Komünist Hareketi nel Müdürlüğü KADEM: Kadın ve Demokrasi Derneği TİB: Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı CİSST: Ceza İnfaz Sisteminde Sivil Toplum KCK: Koma Civakên Kurdistan (Kürdistan TİHV: Türkiye İnsan Hakları Vakfı Derneği Topluluklar Birliği) TİP: Türkiye İşçi Partisi CHP: Cumhuriyet Halk Partisi KESK: Kamu Emekçileri Sendikası Konfede- TJA: Tevgera Jınen Azad (Özgür Kadın Ha- CNN: Cable News Network (Kablolu Haber rasyonu reketi) Ağı) KHK: Kanun Hükmünde Kararname TKP: Türkiye Komünist Partisi CPJ: Committee to Protect Journalists (Gaze- KKTC: Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti TMMOB: Türk Mühendis ve Mimar Odaları tecileri Koruma Komitesi) KRT: Kültür TV Birliği ÇGD: Çağdaş Gazeteciler Derneği KTBG: Kıbrıs Türk Gazeteciler Birliği TMSF: Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu ÇHD: Çağdaş Hukukçular Derneği LGBTİ+: Lezbiyen, Gey, Biseksüel, Trans- TRT: Türkiye Radyo ve Televizyon Kurumu DBP: Demokratik Bölgeler Partisi seksüel, İntersex TSK: Türk Silahlı Kuvvetleri DEAŞ: Devlet'ül Irak ve'ş Şam MA: Mezopotamya Ajansı TÜBİTAK: Türkiye Bilimsel ve Teknolojik DEDEF: Dersim Dernekleri Federasyonu MLSA: Medya ve Hukuk Çalışmaları Derne- Araştırma Kurumu DHA: Demirören Haber Ajansı (daha önce ği TUGADER: Tuzla Gazeteciler Derneği Doğan Haber Ajansı) MASAK: Mali Suçları Araştırma Kurulu TÜİK: Türkiye İstatistik Kurumu DHKP-C: Devrimci Halk Kurtuluş Partisi- MAZLUMDER: Mazlumlar için Dayanışma TÜRGEV: Türkiye Gençlik ve Eğitime Hiz- Cephesi Derneği met VakfI DİHA: Dicle Haber Ajansı MEB: Milli Eğitim Bakanlığı TYB: Türkiye Yayıncılar Birliği DİSK: Türkiye Devrimci İşçi Sendikaları MGK: Milli Güvenlik Kurulu TYS: Türkiye Yazarlar Sendikası Konfederasyonu MHP: Milliyetçi Hareket Partisi UAÖ: Uluslararası Af Örgütü DJU: Deutscher Journalistenverband (Alman MİT: Milli İstihbarat Teşkilatı UNESCO: United Nations Educational, Sci- Gazeteciler Birliği) NATO: North Atlantic Treaty Organization entific and Cultural Organization (Birleş- DMD: Diplomasi Muhabirleri Derneği (Kuzey Atlantik Anlaşma Örgütü) miş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Ör- DW: Deutsche Welle NPC: National Press Club (Ulusal Basın gütü) ECOSOC: United Nations Economic and Kulübü) USOM: Ulusal Siber Olaylara Müdahale Social Council (Birleşmiş Milletler Eko- ODTÜ: Orta Doğu Teknik Üniversitesi Merkezi nomik ve Sosyal Konseyi) OIS: Open Society Institute (Açık Toplum VP: Vatan Partisi EFJ: European Federation of Journa- Enstitüsü) VPN: Virtual Private Network (Sosyal Özel lists (Avrupa Gazeteci Federasyonu) ÖGC: Özgür Gazeteciler Cemiyeti Ağ) EMD: Ekonomi Muhabirleri Derneği ÖGİ: Özgür Gazeteciler İnisiyatifi YARSAV: Yargıçlar ve Savcılar Birliği EMEP: Emek Partisi OHAL: Olağanüstü Hal YSK: Yüksek Seçim Kurulu EMO: Elektrik Mühendisleri Odası ÖDP: Özgürlük ve Dayanışma Partisi YÖK: Yükseköğretim Kurulu ESB: Erişim Sağlayıcıları Birliği ÖHP: Özgürlükçü Hukukçular Platformu YPG: Yekîneyên Parastina Gel (Halk Koru- ESP: Ezilenlerin Sosyalist Partisi ÖİB: Özgürlük için Basın ma Birlikleri) ETHA: Etkin Haber Ajansı ONO: Organization of News Ombudsmen EBU: The European Broadcasting Union and Standards Editors (Uluslararası Haber (Avrupa Yayın Birliği) Ombudsmanları Örgütü)