Zał ącznik nr 2 do uchwały Nr III-10/10 Rady Gminy Łapsze Nizne z dnia 30 grudnia 2010 roku

PLAN ODNOWY MIEJSCOWOŚCI

Trybsz

Trybsz Opracowanie: Kraków, grudzień 2007.

Koordynacja merytoryczna:

dr Edyta Bieniek-Białas

Prowadzenie sesji strategicznych:

dr Edyta Bieniek-Białas

mgr Wacław Klepacki

Opracowanie dokumentu:

Zespół IDE-Innowacja

dr Edyta Bieniek-Białas

mgr Wacław Klepacki

mgr Katarzyna Hudzik

Plan Rozwoju Miejscowości Trybsz - 2 z 40 –

Dyrekcja oraz pracownicy Instytutu Doradztwa

Europejskiego – Innowacja składają na ręce Wójta

Gminy Łapsze Niżne serdecznie podziękowania dla

Sołtysa oraz wszystkich mieszkańców miejscowości

Trybsz uczestniczących w przygotowaniu niniejszego

planu.

Plan Rozwoju Miejscowości Trybsz - 3 z 40 –

Spis treści

Wstęp …………………………………………………………………………………………………………………………….. 5 1. Charakterystyka miejscowości Trybsz……………………………….……………………………… 7 2. Marketing miejsca ………………………………………………………………………………………………… 18

3. Analiza SWOT ………………………………………………………………………………………………………. 23

4. Wizja i misja miejscowości Trybsz……………….………………………………………………….. 27

5. Cele strategiczne miejscowości Trybsz …………………………………………………………….28

6. Zadania służące poprawie sytuacji w miejscowości Trybsz - plan działania..29

7. Opis planowanych przedsięwzięć ………………………………………………………………………. 29

8. Opis i charakterystyka obszarów o szczególnym znaczeniu dla zaspokojenia potrzeb mieszkańców, sprzyjających nawiązywaniu kontaktów społecznych, ze względu na ich położenie i cechy funkcjonalno-przestrzenne ...... 36

Plan Rozwoju Miejscowości Trybsz - 4 z 40 –

Wstęp

Niniejszy Plan Rozwoju Miejscowości Trybsz opracowany został w celu stworzenia spójnego dokumentu planistycznego, zbierającego potrzeby rozwoju miejscowości Trybsz i wskazującego główne kierunki działań w najbliższych latach. Opracowanie dokument stanowić będzie również wymagany załącznik do wniosku o dofinansowanie w ramach „Programu Rozwoju Obszarów

Wiejskich na lata 2007-2013” (PROW), 5.3.3. OŚ 3 „Jakość życia na obszarach wiejskich i różnicowanie gospodarki wiejskiej”, działanie „Odnowa i rozwój wsi”.

Dokument powstał na podstawie dostępnych informacji o Gminie i planowanych projektach pochodzących z:

 Kościoły polskiego i słowackiego Spisza

 Kapliczki polskiego i słowackiego Spisza

 Strategia rozwoju społeczno-gospodarczego gminy Łapsze Niżne na lata 2000-

2015 (2000)

 innych informacji przekazanych przez Gminę; oraz

 na podstawie analiz przeprowadzonych podczas sesji strategicznych w dniach

12 listopada 2007 r. z udziałem Sołtysa, Radnych i innych przedstawicieli

miejscowości Trybsz

 na podstawie informacji zawartych na stronach internetowych www.

Plan Rozwoju Miejscowości Trybsz - 5 z 40 –

Uczestnicy sesji strategicznej z dnia 12 listopada 2007 roku:

Marek Pawlica Beata Waksmańska

Julia Miśkowicz Małgorzata Łojek

Maciej Płachta Józef Sołtys

Franciszek Wadowski Andrzej Dziadkiewicz

Maria Kaczmarczyk Biziak Józef

Małgorzata Kaczmarczyk Helena Mateniek

Elżbieta Pawlica-Caja Anna Matoniak

Maria Gronka

Plan Rozwoju Miejscowości Trybsz - 6 z 40 –

1. Charakterystyka miejscowości Trybsz

Miejscowość Trybsz jest jednym z dziewięciu sołectw Gminy Łapsze Niżne.

2 Cała zajmuje powierzchnię 125 km – niemal cały obszar polskiego Spisza

(Zamagórza Spiskiego). Pozostałe sołectwa to: Łapsze Niżne, Łapsze Wyżne, ,

Niedzica, , , Trybsz i Łapszanka.

Historia i zabytki

Rysunek nr 1: Gmina Łapsze Niżne i jej sołectwa

Źródło: Opracowanie własne na podstawie mapy zamieszczonej na stronie

www.kacwin.com/info/spisz/lapsze_wyzne.php

Trybsz (słow. Tribs , węg. Ujterebes / Tribs , niem. Treibs), wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie nowotarskim, w gminie Łapsze

Niżne, na trasie z Nowego Targu do Niedzicy.

W latach 1975-1998 miejscowość należała do województwa nowosądeckiego.

Trybsz położony jest w dolinie Trybskiej Rzeki, w południowo-zachodniej części polskiego Spisza.

Plan Rozwoju Miejscowości Trybsz - 7 z 40 –

Jego początki są niejasne, szacuje się je na ok. XVI w. Nie ma zapisków, które mogłyby potwierdzić datę powstania osady. Najstarszym dokumentem jest akt sprzedaży Jerzemu Horwathowi przez Olbrachta Łaskiego w roku 1589, całego

„państwa dunajeckiego”, gdzie pada już słowo „Trybsz”, jednak w zmienionej formie:

„Trepschya” i „Trepsia”. Sama osada prawdopodobnie powstała ok. 20 – 30 lat wcześniej, ponieważ znajdujący się w miejscowości stary drewniany kościół św.

Elżbiety Węgierskiej został zbudowany w 1567 roku.

Prawdopodobnie kościół ten wybudowali sami chłopi, ponieważ ówczesnym właścicielem państwa niedzickiego był wspomniany już Polak Olbracht Łaski, który znany był z hulaszczego trybu życia. Można przypuszczać, że nie wydawał pieniędzy na stawianie kościołów, tym bardziej, że był luteraninem.

W kościele znajduje się siedemnastowieczna polichromia nazywana „Biblią ubogich”. W 1647 roku proboszcz z Frydmana ks. Jan Ratułowski ufundował polichromię, której program prawdopodobnie sam ułożył. Zachował się dokument w języku polskim, w którym opisano, z jakich powodów wykonano malowidła:

„nieuczonemu ludowi, pod dyktando proboszcza Jana Ratułowskiego, przedstawione zostają święte dogmaty nieba.”

Przepiękna polichromia przedstawia najstarszą panoramę Tatr widzianych ze wzgórza ponad trybskim kościołem. Stanowią one tło dla sceny Sądu Ostatecznego, a są to szczyty: Płaczliwa Skała, Hawrań i Lodowy. Nad górami widoczne są dmące w trąby anioły a poniżej anioł z diabłem rozdzielają ludzi na dobrych, którzy idą do

Nieba i na grzeszników, którzy trafiają w ogień piekielny. Drugim godnym uwagi motywem jest scena Wniebowzięcia. Scena ta rozgrywa się nad doliną rzeki, która bardzo przypomina Dunajec, a stojące na jej obu brzegach zamki – Czorsztyn i

Niedzicę.

Plan Rozwoju Miejscowości Trybsz - 8 z 40 –

Rysunek nr 2: Fragment polichromi w kościele św. Elżbiety

Źródło: Kościoły polskiego i słowackiego spisza

W 1903 roku wybudowano nowy kościół w Trybszu pod tym samym wezwaniem.

Niestety do jego urządzenia wykorzystano część wyposażenia ze starej świątyni. Z dawnego wyposażenia pozostały: mensa ołtarzowa z drewnianym tabernakulum, rokokowa ambona z XVIII w., drewniane świeczniki, oraz barokowo-ludowe feretrony.

W 1924 roku planowano rozebrać drewniany kościół, na szczęście zdemontowano tylko wieżę i zakrystię. W 1936 roku wojewoda krakowski Władysław Raczkiewicz przekazał fundusze na konserwację kościoła. Jednym z najcenniejszych zabytków znajdującym się w nowym kościele a pochodzącym ze starej świątyni jest obraz św. Elżbiety stanowiący centralną część szesnastowiecznego tryptyku.

Plan Rozwoju Miejscowości Trybsz - 9 z 40 –

Rysunek nr 3: Widok nowego ko ścioła w Trybszu

Źródło: Kościoły polskiego i Słowackiego spisza

Stary kościół wpisany jest do rejestru zabytków i należy do Gotyckiego Szlaku

Architektury Drewnianej. Od 1957 roku obydwoma kościołami oraz parafią opiekują się ojcowie cystersi z Mogiły.

W pobliżu starego kościoła rosną dwa sędziwe drzewa, które są świadkami dziejów świątyni: lipa i jawor. Zostały uznane za pomniki przyrody już w 1936 roku.

Trybsz może poszczycić się również siedmioma kapliczkami, które są bardzo charakterystyczne dla Spiszu. Najstarsza z nich położona jest na zboczu góry

„Ubocz”, za Rzeką Trybską. Jest to kapliczka pod wezwaniem św. Jana Chrzciciela, została wybudowana w latach 1794 – 1796, a jej fundatorami byli bracia ks. Jan i

Konstanty Lucass. Jest murowana i pokryta gontem. Przed dawnymi laty wokół kaplicy grzebano zmarłych na cholerę. W 1945 roku pochowano tutaj dwóch niemieckich i dwóch węgierskich żołnierzy, którzy zginęli z rąk Rosjan. Co roku w kaplicy w dzień

św. Jana odprawiana jest Msza świętą. Niektóre kaplice również mają charakter mszalny i trybszanie pielgrzymują do nich przy okazji następujących świąt: Bożego

Ciała, nabożeństw majowych, Dni Krzyżowych. Na uwagę zasługuje kaplica Matki

Boskiej z 1889 roku. Wśród modrzewi stoi rzeźba, która przedstawia Maryję z

Jezusem. Natomiast w dolnej części rzeźby znajduje się płaskorzeźba św. Józefa.

Plan Rozwoju Miejscowości Trybsz - 10 z 40 –

Najstarsi mieszkańcy wsi twierdzą, że tu także chowano ludzi zmarłych na cholerę.

Ludzie chcieli oddać dusze zmarłych pod opiekę i wstawiennictwo Matki Bożej. W

Trybszu wiele domów posiada małe kapliczki, głównie pod wezwaniem Matki Bożej.

Jest to piękny zwyczaj, który świadczy o religijności mieszkańców.

Warto zaznaczyć, że w Trybszu 2 kwietnia 1845 roku urodził się Franz Denes.

Był to znany badacz Tatr i Pienin, autor wielu przewodników po górach. Był taternikiem, kartografem, meteorologiem, geologiem oraz z zawodu prof. gimnazjalnym. Swoją pierwszą wycieczkę w Tatry odbył w 1859 roku. Wyruszył z

Trybsza przez Jaworzynę Spiską do Morskiego Oka i do Czarnego Stawu pod Rysami.

Ważnym faktem z historii wsi jest to, iż utrzymywała się tu pańszczyzna kościelna do lat międzywojennych. Po I wojnie światowej mieszkańcy Spisza i Orawy utworzyli Związek Spisko – Orawski, który przekształcono w Związek Górnego Spisza i Orawy, a jego prezesem został Paweł Bizun, młynarz trybski. I właśnie młyn Bizubów w czasie II wojny światowej był głównym miejscem przerzutów kurierów z Polski na

Zachód. Trybsz należał wówczas do Słowacji. Na początku lat pięćdziesiątych we wsi miał miejsce wielki pożar, który niemal doszczętnie spalił Trybsz, jednak dzięki pracowitości mieszkańców i pomocy trybszan z Ameryki, wieś odbudowano.

Rysunek nr 4: Kaplica Matki Bożej

źródło: Kapliczki polskiego i słowackiego spisza

Plan Rozwoju Miejscowości Trybsz - 11 z 40 –

Kultura

We wsi działa zespół folklorystyczny „Trybskie Dzieci”. Zespół prezentuje się na festynach, imprezach szkolnych, oraz regionalnych imprezach cyklicznych t.j.:

„Spisko Watra”, „Spiskie Zwyki”, szkolny festyn rodzinny, Międzynarodowe Święto

Dzieci Gór, gminne zakończenie roku szkolnego, jasełka spiskie. Zespół wykonuje 12 tańców, prezentując się w oryginalnych strojach odmiany „trybskiej” z przepięknymi zdobieniami spodni i sukman. Zespołowi przygrywa spiska kapela ludowa w tradycyjnym składzie.

Edukacja

Na terenie miejscowości znajduje się szkoła podstawowa im. Św. Elżbiety

Węgierskiej. Starania o nadanie szkole imienia Świętej Elżbiety rozpoczęły się w

2005 roku, a zakończyły się 17 listopada 2006 roku. W uroczystościach nadania brał udział poczet sztandarowy OSP w Trybszu oraz rodzicie, nauczyciele i uczniowie.

Turystyka

Miejscowość położona jest na wysokości 650 – 675m. n.p.m. pomiędzy trzema pasmami górskimi: Pieninami, Gorcami i Tatrami. Klimat jest tu typowo górski, a teren pagórkowaty przechodzący w górzysty. Z trzech stron otoczona jest stromymi, bezleśnymi grzbietami: od pn. Ubocz, od pd. Zapłocie, Wąska i Szeroka. Ogólna powierzchnia wsi to 1221,06 ha, co stanowi 9,7% obszaru całej gminy. 40% powierzchni miejscowości zajmują piękne lasy, natomiast 14% to łąki i pastwiska.

Żywy folklor wraz z otaczającą miejscowość przyrodą, pięknymi widokami na góry, podkreślają uroki tego miejsca.

Niedaleko Trybsza w odległości ok. 3 km znajduje się Rezerwat Przełom Białki.

Wśród wapiennych skał, a głównymi są Obłazowa i Kraśnica, od lat drąży swoje koryto rzeka Białka. Jest to jedno z najpiękniejszych miejsc w regionie.

Plan Rozwoju Miejscowości Trybsz - 12 z 40 –

Wieś rozwija się w kierunku agroturystyki. Wielu turystów korzysta z kwater oferowanych przez mieszkańców. Jest to doskonała baza wypadowa we wszystkich kierunkach: na Słowację, do Niedzicy, do Zakopanego, Białki i Bukowiny, do Nowego

Targu, oraz na Litwinkę. Trybszanie są gościnni, oferują dogodne ceny, dobrą jakość usług dla zwolenników pieszych wędrówek po górach, oraz miłośników białego szaleństwa, gdyż Trybsz jest usytuowany w pobliżu wyciągów narciarskich, zarówno polskich jak i słowackich. Miejscowi gazdowie i gaździny zapraszają turystów do spędzenia urlopu na tej malowniczej Spiskiej ziemi. W miejscowości działa nawet

Terenowe Koło Stowarzyszenia Agroturystycznego Galicyjskie Gospodarstwa

Gościnne.

Okoliczne trasy turystyczne:

• Znakowany szlak pieszy (niebieski) – biegnie przez Nową Białą – Przełom Białki –

Trybsz – Pawlikowski Wierch – Przełęcz nad Łapszanką – Kopylec – Pieskowy

Wierch aż do Kacwina. Łączna jego długość to 17,7 km.

• Szlak gotycki w wersji transgranicznej – obejmuje obiekty położone przy trasie

pętli: – Dębno – Czorsztyn – Krościenko – Czerwony Klasztor – Spiska

Stara Wieś – Kieżmark – Poprad – Zdziar – Kacwin – – Trybsz –

Ludźmierz – Nowy Targ.

• Szlak Architektury Drewnianej – przebiega przez trzy województwa Polski

południowej: śląskie, małopolskie i podkarpackie. W Małopolsce obejmuje 237

zespołów architektonicznych od kościołów, cerkwi, kaplic i dzwonnic po spichlerze,

wiejskie chałupy i szlacheckie dwory. Liczy 1500 km. Całość została podzielona na

kilka tras, trasa III to region podhalańsko-pieniński, w którym znalazł się m.in.

obszar Spisza i Trybsz.

• Trasa rowerowa Bukowina Tatrzańska – Czarna Góra – Leśnica – jej długość to 40

km, a czas przejazdu to ok. 4 h. Początek trasy znajduje się w Bukowinie

Plan Rozwoju Miejscowości Trybsz - 13 z 40 –

Tatrzańskiej przy Urzędzie Gminy, następnie prowadzi przez Czarną Górę, Trysz

aż do Leśnicy.

• Nieoznakowane w terenie szlaki dla turystyki pieszej i rowerowej prowadzące na

okoliczne wzniesienia.

Rysunek nr 5: Szlak Gotycki

Źródło: http://www.niedzica.pl/zabytki2.htm

Uwarunkowania klimatyczne

Miejscowość Trybsz, podobnie jak całe Podhale, należy do zachodnio-

O karpackiej dzielnicy klimatycznej: średnia roczna temperatura to 6-8 C, średnia

Plan Rozwoju Miejscowości Trybsz - 14 z 40 –

roczna suma opadów wacha się od 600 mm do ok. 850 mm. Gleby w gminie są mało

żyzne, V i VI klasy bonitacyjnej. Część terenu gminy stanowi Pieniński Park Narodowy, siedziba Dyrekcji Parku mieści się w Krościenku nad Dunajcem. Ponadto cały obszar gminy wraz z Trybszem położony jest w Obszarze Chronionego Krajobrazu zgodnie z rozporządzeniem Wojewody Nowosądeckiego z dnia 1.10.1997. – Dz. Urz., nr 43, poz. 147.

Zaludnienie

Obecnie wieś zamieszkuje 819 mieszkańców, co stanowi ok. 9,5% populacji całej Gminy (całą Gminę zamieszkuje obecnie 8831 mieszkańców zameldowanych na pobyt stały). Mężczyzn 426 i kobiet 393.

Infrastruktura techniczna na terenie miejscowości Trybsz

- sieć wodociągowa: prywatne ujęcia wody

- sieć kanalizacyjna: miejscowość posiada kanalizację sanitarną zbierającą ścieki

bytowo-gospodarcze z całej wsi. Kanał biegnie w rejonie północnym wsi poza

zabudowaniami gospodarczymi.

- odpady komunalne: gospodarka odpadami oparta jest na Uchwale Nr XXIII-

110/97 Rady Gminy z dnia 28 maja 1997 roku (uchwała dotyczy całej Gminy).

System usuwania odpadów obsługuje posiadająca koncesję gminy firma prywatna

EMPOL, wywożąca odpady do zakładu utylizacji i składowiska w Tylmanowej, gdzie

dokonana jest ich segregacja i po sprasowaniu wywożone są na składowisko na

Górnym Śląsku; złom jest segregowany i wywożony do skupu surowców wtórnych;

- gazownictwo: na terenie miejscowości nie funkcjonuje system zaopatrzenia w gaz;

- elektroenergetyka: wieś Trybsz zaopatrywana jest w energię elektryczną GPZ

Nowy Targ;

Plan Rozwoju Miejscowości Trybsz - 15 z 40 –

- ciepłownictwo: na terenie miejscowości, jak i całej gminy nie funkcjonuje

scentralizowany system ogrzewania, całość zabudowy ogrzewana jest w sposób

indywidualny.

Infrastruktura miejscowości

Wieś podlega pod placówkę ośrodka zdrowia znajdującą się w Łapszach

Niżnych . Jest to placówka świadcząca usługi medyczne w zakresie podstawowym. W zakresie usług lecznictwa zamkniętego oraz wykonywania większości badań specjalistycznych, mieszkańcy wsi podlegają pod placówki w Nowym Targu.

Nad bezpieczeństwem publicznym w całej gminie czuwa Powiatowa Komenda

Policji w Nowym Targu. W zakresie ochrony przeciwpożarowej teren gminy podlega

Zawodowej Straży Pożarnej w Nowym Targu. W Trybszu znajduje się jednostka

Ochotniczej Straży Pożarnej.

Gminna Biblioteka Publiczna znajduje się w Łapszach Niżnych. Posiada trzy filie w miejscowościach: Łapsze Wyżne, Frydman oraz Niedzicy.

Głównymi pracodawcami na obszarze miejscowości Trybsz są:

• Sklep wielobranżowy i magazyn z towarami masowymi oraz transport w Trybszu –

Irena Bizun

• Firma ogólnobudowlana „Oliwia” w Trybszu

Wielu mieszkańców Trybsza prowadzi własne gospodarstwa agroturystyczne.

Plan Rozwoju Miejscowości Trybsz - 16 z 40 –

2. Marketing miejsca

Uczestnicy sesji strategicznej 12.11.2007 r. wykonali ćwiczenie (wg ksiązki P.

Kotlera, D. H. Haidera, J. Reina: Marketing Places. Attracting Investment, Industry and Tourism to Cities, Ststes and Nations. ) polegające na ocenie czynników wpływających na marketing miejsca. Ankietowani określili własne stanowiska oceniające daną sytuację w miejscowości poprzez postawienie krzyżyka w odpowiednim polu. W dalszej części zamieszczono zestawioną analizę wszystkich odpowiedzi. Liczby w tabeli przedstawiają wyniki tego ćwiczenia, natomiast poniżej tabeli zamieszczono ich analizę.

Plan Rozwoju Miejscowości Trybsz - 17 z 40 –

B. źle Źle Dobrze B. dobrze Brak Średni Du ży Brak Mało Du żo INFRASTRUKTURA Mieszkalnictwo 9 8 1 15 3 9 2 Drogi i transport 1 11 4 7 9 2 10 6 2 Zasoby wody 1 16 1 3 11 3 5 8 2 Zasoby energii 1 13 2 4 6 3 6 8 2 Środowisko 2 9 5 5 9 2 5 8 1 Policja i ochrona przeciwpo żarowa 1 11 3 2 9 3 2 5 8 Edukacja 1 3 10 3 1 11 3 1 14 3 Baza noclegowa/ restauracje 2 9 6 8 7 1 8 6 Centra kongresowe 12 4 13 2 14 2 Obsługa turystyczna 1 5 10 4 13 6 11 ATRAKCJE Wyj ątkowo ść krajobrazu 1 8 9 2 10 4 6 8 3 Historia/ znane postaci 5 10 1 13 3 13 3 Miejsca handlu/ targi 3 9 5 9 5 1 12 3 1 Atrakcje kulturalne 2 11 3 1 10 5 1 7 8 Rekreacja i rozrywka 3 10 4 9 7 7 9 Obiekty sportowe 2 10 5 9 7 7 8 1 Wydarzenia kulturalne, inne 3 7 7 1 6 11 6 9 1 Zabytki, pomniki, rze źby 1 11 5 5 8 3 5 7 3 LUDZIE Przyja źni i pomocni 2 11 5 13 3 2 10 5 Wykwalifikowani 1 2 15 1 12 3 4 7 4 Przywi ązani do ziemi, tradycji 1 10 6 6 8 5 6 8 3

Plan Rozwoju Miejscowości Trybsz - 18 z 40 –

Komentarz do ankiety

1. Ankietowane osoby bardzo źle oceniły sytuację centrów kongresowych. W Trybszu

brakuje budynku, w którym mogłyby odbywać się szkolenia, zebrania. W dziedzinie

tej nie widać postępu, jak również do tej pory nie są podejmowane żadne działania.

2. Również źle prezentuje się stan bieżący infrastruktury drogowej, jednak

zauważalny jest dosyć średni postęp w tej dziedzinie. Według ankietowanych

jednak nadal zbyt mało jest podejmowanych działań w celu poprawy stanu dróg i

transportu.

3. Oceniona została źle sytuacja bieżąca związana z atrakcjami w miejscowości

takimi jak obiekty sportowe, rekreacyjne i inne formy rozrywki. Postęp w celu

rozwoju tych dziedzin jest niezauważalny.

4. Bardzo dobrze została oceniona wyjątkowość krajobrazowa, oraz atrakcje

związane z zabytkami, co jest oczywiste gdyż wioska jest położona w

malowniczych terenach polskiego Spiszu.

5. Dobrze została oceniona obsługa turystyczna, oraz Policja i ochrona

przeciwpożarowa. Również baza noclegowa, środowisko, zasoby wody i energii.

6. Z ankiet wynika także, że mieszkańcy Trybsza są przyjaźni i pomocni, przywiązani

do ziemi i tradycji.

Wyniki Ćwiczenia oceniającego – SYTUACJA BIEŻĄCA

Mieszkańcy Trybsza uważają, że w bardzo złej sytuacji w chwili obecnej znajduje się jedna dziedzina (czynnik oceniający):

 centra kongresowe (12/16 głosów)

Dobrą sytuację bieżącą mieszkańcy widzą w ramach:

 mieszkalnictwa (9/17 głosów),

 zasobów wody (16/17 głosów),

 zasobów energii (13/15 głosów),

Plan Rozwoju Miejscowości Trybsz - 19 z 40 –

 środowiska (9/14 głosów),

 policji i ochrony przeciwpożarowej (11/15głosów)

 edukacji (10/16 głosów),

 bazy noclegowej/restauracji (6/14 głosów),

 obsługi turystycznej (10/16głosów),

 zabytków, pomników i rzeźb (11/17głosów),

 wykwalifikowania ludności (15/18 głosów),

 przywiązania do ziemi i tradycji (10/16 głosów).

Bardzo dobrą opinią cieszy się:

 wyjątkowość krajobrazu(9/18 głosów).

Jeżeli chodzi o sytuację wydarzeń kulturalnych to opinie podzieliły się równomiernie.

Część ankietowanych uważa, że jest ona zła, a część ocenia ją na poziomie dobrym.

Wyniki ćwiczenia oceniającego – POSTĘP

Z brakiem postępu można się spotkać w takich dziedzinach jak:

 centra kongresowa (13/15 głosów),

 atrakcje kulturalne (10/16 głosów).

Mieszkańcy zauważają postęp na poziomie średnim w zakresie:

 mieszkalnictwie (15/16głosów),

 drogach i transporcie (9/18głosów),

 zasobach wody (11/17 głosów),

 zasobach energii (6/13 głosów),

 środowisku (9/14 głosów),

 policji i ochronie przeciwpożarowej (9/14 głosów),

Plan Rozwoju Miejscowości Trybsz - 20 z 40 –

 edukacji (11/14 głosów),

 obsłudze turystycznej (13/18 głosów),

 wyjątkowości krajobrazu (10/16 głosów),

 rekreacji i rozrywce (7/16 głosów),

 wydarzeniach kulturalnych i innych (11/17 głosów),

 zabytkach, pomnikach i rzeźbach (8/16 głosów),

 przyjaznych i pomocnych ludziach (13/16 głosów),

 wykwalifikowaniu (12/16 głosów),

 przywiązaniu do ziemi i tradycji (8/17 głosów).

Dużego postępu mieszkańcy nie dostrzegają w żadnej dziedzinie.

Wynik ćwiczenia oceniającego – PODEJMOWANE DZIAŁANIA

Mieszkańcy uważają, że brak podejmowania działań (czynników oceniających) występuje w ramach:

 miejscach handlu/targu (12/16 głosów)

 centrów kongresowych(14/16 głosów)

 drogi i transport(10/18 głosów)

Działania na poziomie średnim podejmowane są w ramach:

 mieszkalnictwa (9/14 głosów),

 dróg i transportu (6/18 głosów),

 zasobów wody (8/15 głosów),

 zasobów energii (8/16 głosów),

 środowiska (8/14 głosów),

 edukacji (14/18 głosów),

 bazy noclegowej i restauracyjnej (6/14 głosów),

Plan Rozwoju Miejscowości Trybsz - 21 z 40 –

 obsługi turystycznej (11/17 głosów),

 wyjątkowości krajobrazu (8/17 głosów),

 atrakcji kulturalnych (8/15 głosów),

 rekreacji i rozrywce (9/16 głosów),

 obiektów sportowych (8/16 głosów),

 wydarzeń kulturalnych i innych (9/16 głosów),

 zabytków, pomników i rzeźb (7/15 głosów),

 przyjaźni i pomocy ludności (10/17 głosów),

 wykwalifikowaniu (7/15 głosów),

 przywiązania do ziemi i tradycji (8/17 głosów).

Plan Rozwoju Miejscowości Trybsz - 22 z 40 –

3. Analiza SWOT

Aby zdiagnozować stan miejscowości Trybsz zastosowano analizę SWOT, która została przeprowadzona podczas sesji strategicznej 12 listopada 2007 roku. W sesji uczestniczyli pracownicy urzędu Gminy, Sołtys oraz mieszkańcy miejscowości

Trybsz. Jest to analiza pozwalająca na zdiagnozowanie stanu miejscowości pod względem jej atutów i słabości. W szczególności jest to identyfikacja słabych i mocnych stron oraz szans i zagrożeń. W uproszczonym pojęciu SWOT można traktować jako identyfikację problemów i potencjałów rozwojowych. Metoda ta wymaga uprzedniej identyfikacji tych dziedzin rozwoju miejscowości, które są obciążone problemami, przez co osłabiają funkcjonowanie Gminy oraz tych, które maja w sobie niewykorzystane czynniki rozwoju.

W poniższych tabelach zostały przedstawione wyniki analizy przeprowadzonej w miejscowości Trybsz (tab. 2 i tab. 3).

Tabela nr 2: Analiza SWOT – słabe i mocne strony wsi Trybsz MOCNE STRONY SŁABE STRONY

 Atrakcyjne położenie wsi – bogactwo  Brak ścieżek rowerowych .

walorów krajobrazowych i  Brak stacji benzynowej.

kulturalnych.  Niedostateczna ilość domów

 Czyste środowisko naturalne. wypoczynkowych.

 Wieś atrakcyjna turystycznie – pod  Niedostateczne oświetlenie dróg.

względem zabytków.  Niewystarczające zaplecze techniczne

 Bliskość wyciągów narciarskich i OSP.

przejścia granicznego.  Niewystarczająco utrzymane

 Występowanie gospodarstw (przygotowane) szlaki rowerowe,

Plan Rozwoju Miejscowości Trybsz - 23 z 40 –

agroturystycznych. piesze i konne. Brak oznaczeń tych

 Bliskie położenie innych atrakcyjnych szlaków.

miejscowości turystycznych.  Źle rozwinięta infrastruktura

 Dobra baza wypadowa do 3 łańcuchów kulturalna.

górskich: Gorce, Tatry, Pieniny.  Brak ośrodka sportowo-rekreacyjnego.

 Występowanie dużych kompleksów  Brak tras narciarskich, zjazdowych i

leśnych, bogatych w runo leśne. biegowych, torów saneczkowych.

 Na zachodzie malowniczy przełom  Brak wieży widokowej.

rzeki Białki wraz z skatkami – Krynicą  Brak czynnego gospodarstwa rolnego o

i Obrazową gdzie odnaleziono charakterze edukacyjno-pokazowym.

najstarsze ślady osadnictwa na tym  Brak zaplecza gastronomicznego.

terenie.  Brak rozrywek turystycznych (np.

 Najstarszy zabytek na Spiszu – XVI przejażdżka saniami, wozem kołowym,

wieczny Kościółek z najsateszą wypożyczenie sprzętu motorowego,

panoramą Tatr Bielskich quadów).

wymalowanych w tym kościele.  Brak sklepu spożywczego z wyrobami

 Wiele pomników przyrody – regionalnymi i wyrobów

zabytkowa lipa, jawor, modrzewie. pamiątkarskich.

 Brak wewnętrznego oświetlenia w

kościele z XVI wieku.

 Brak wystarczającego potencjału

ludzkiego.

Tabela nr 3: Analiza SWOT – szanse i zagrożenia wsi Trybsz. SZANSE ZAGROŻENIA

 Rozwój miejscowości poprzez poprawę  Niewystarczająca ilość środków na

infrastruktury drogowej. modernizację infrastruktury

Plan Rozwoju Miejscowości Trybsz - 24 z 40 –

 Rozwój wsi poprzez inwestycje w technicznej, oraz drogowej , co

rozwój infrastruktury rekreacyjno- wpływa niekorzystnie na rozwój

sportowej i turystycznej. turystyki.

 Dalszy rozwój i podtrzymywanie  Zanieczyszczenie środowiska

kultury i tradycji regionu poprzez naturalnego może przyczynić się do

poprawę infrastruktury kulturalnej. zahamowania rozwoju turystyki.

 Wzrost bezpieczeństwa na drogach,  Brak odpowiadającej wymaganiom

dzięki podniesieniu jakości i ilości mieszkańców wsi sieci sanitarnej.

kontroli policyjnych.  Mała aktywność mieszkańców i brak

 Podniesienie standardów życia i zaangażowania w rozwój wsi.

stopnia ochrony środowiska, dzięki  Duża emigracja młodych mieszkańców

rozbudowie sieci sanitarnej. w celach zarobkowych.

 Wykorzystanie ukształtowania terenu  Duża emigracja ludności, a w związku

– budowa wyciągu, ścieżek z tym społeczeństwo starzejące się.

rowerowych, oznakowanie szlaków  Bardziej rozwinięte turystycznie

konnych. pobliskie miejscowości.

 Promocja regionu poprzez foldery,  Brak miejsc pracy.

Internet.  Coraz mniejsze zainteresowanie

 Rozwój ludności poprzez szkolenia z rolnictwem, a w związku z tym

zakresu agroturystyki. zagrożenie, że miejscowość

 Scalenie gruntów. przestanie być miejscowością

 Budowa domu wypoczynkowego. agroturystyczną.

Dzięki inwentaryzacji zasobów wsi Trybsz oraz przeprowadzonej analizie

SWOT możliwe będzie ustalenie głównych kierunków rozwoju miejscowości opisanych poprzez misję, wizję i cele strategiczne opisane w dalszych rozdziałach.

Plan Rozwoju Miejscowości Trybsz - 25 z 40 –

4. Wizja i misja miejscowości Trybsz

Wizja wsi Trybsz Trybsz to atrakcyjna, czysta miejscowość będąca bazą turystyczną wśród przepięknego górskiego krajobrazu.

Misja wsi Trybsz

Misją Trybsza jest rozwój turystyki, a w szczególności

agroturystyki, oraz infrastruktury technicznej, społecznej i

edukacyjno-kulturowej, w celu zwiększenia atrakcyjności

miejscowości i poprawy standardu życia mieszkańców i turystów.

Plan Rozwoju Miejscowości Trybsz - 26 z 40 –

5. Cele strategiczne wsi Trybsz

Cel strategiczny 1

Poprawa standardu i jakości życia mieszkańców

Cel ten będzie realizowany poprzez:

 zapewnienie bezpieczeństwa na drogach (remonty dróg i chodników,

podniesienie jakości i ilości patroli policyjnych)

 rozwój infrastruktury turystyczno-sportowej;

 wybudowanie placu zabaw dla dzieci oraz stworzenie kafejki internetowej we

wsi;

 rozbudowa instalacji sanitarnych we wsi

 organizacja szkoleń dla mieszkańców

 zagospodarowanie terenu i wykonanie parkingu dla samochodów,

Cel strategiczny 2

Kształtowanie krajobrazu kulturowego oraz rozwój turystyki

Cel ten będzie realizowany poprzez:

 remont infrastruktury drogowej;

 wykorzystanie atrakcyjności położenia , zabytków, pomników przyrody oraz

czystego powietrza;

 rozwój infrastruktury turystycznej (wyciąg narciarski, gastronomia, budowa

domów wypoczynkowych)

 promocja miejscowości w internecie

Plan Rozwoju Miejscowości Trybsz - 27 z 40 –

6. Zadania służące poprawie sytuacji we wsi Trybsz – plan działania

Poniższe zadania odpowiadają na potrzeby rozwoju wsi oraz wpisują się w cele strategiczne miejscowości (zostały opracowane na sesji strategicznej 12 listopada

2007 roku). Ich realizacja wpłynie na poprawę standardu i życia mieszkańców Trybsza oraz odwiedzających go turystów.

Lista zadań przewidzianych do realizacji zgłoszonych przez jej mieszkańców:

1. Wybudowanie chodników po obu stronach drogi przy ul. Św. Elżbiety

2. Budowa zbiorników zaopatrzonych w wodę dla celów przeciwpożarowych w rejonie

kościoła zabytkowego oraz szkoły podstawowej

3. Wybudowanie amfiteatru w rejonie boiska sportowego LZS Skałki Trybsz

4. Oświetlenie ulic bocznych miejscowości Trybsz

5. Wybudowanie parkingu przy sklepie spożywczo-przemysłowym na ul. Św. Elżbiety i

przy kościele

6. Stworzenie placu zabaw dla dzieci

7. Konserwacja i odnowa malowideł ściennych w starym kościele

8. Stworzenie strony internetowej o miejscowości

9. Zagospodarowanie terenu rzeki Białki

10. Remont chodników wokół kościołów

11. Rewitalizacja starej remizy

12. Odnowa kapliczek znajdujących się przy drodze w miejscowości Trybsz i

kapliczki w Grapie

Należy również wziąć pod uwagę wykorzystanie walorów miejscowości dla zapewnienia rozwoju rekreacji, sportu i turystyki.

Plan Rozwoju Miejscowości Trybsz - 28 z 40 –

7. Opis planowanych przedsięwzięć

Na terenie wsi Trybsz planuje się wykonanie inwestycji, które pozwolą w przyszłości na podniesienie standardu życia jej mieszkańców, pozyskaniu inwestorów z zewnątrz czy przyciągnięciu większej liczby turystów. Przez realizację niektórych inwestycji zostanie polepszony dostęp do informacji i baz noclegowych w

Trybszu, polepszy się także stan dróg i bezpieczeństwo mieszkańców Trybsza.

Inwestycje te mają charakter infrastrukturalny i uwzględnione są w planach strategicznych gminy.

Opis inwestycji planowanych:

Wybudowanie chodników po obu stronach ul. Św. Elżbiety

Inwestycje planuje się na lata 2010 do 2012. Budowa chodników jest konieczna, ponieważ w ostatnich latach wzrósł ruch samochodowy, co stwarza zagrożenie dla pieszych, szczególnie dla dzieci i młodzieży. Projekt realizuje przyjętą przez Gminę

Łapsze Niżne misję, w której celem jest rozwój turystyki i bezpieczeństwa wewnętrznego. Oczekiwanym rezultatem jest wzrost bezpieczeństwa mieszkańców, atrakcyjny wygląd wsi oraz zwiększenie ilości turystów a co za tym idzie, zwiększony wynajem miejsc noclegowych.

Budowa parkingów na ul. Św. Elżbiety

Planuje się budowę dwóch parkingów we wsi.

Pierwszy parking ma powstać przy sklepie spożywczo-przemysłowym, który znajduje się przy skrzyżowaniu dróg. Inwestycja ta przyczyni się do poprawy bezpieczeństwa mieszkańców, gdyż do tej pory samochody parkowały na chodniku tworząc zagrożenie dla pieszych. Szacuje się iż projekt parkingu powstanie w 2008 roku, a budowa ruszy w 2009 roku. Projekt podzielony jest na dwa etapy – pierwszym z nich jest wykupienie

Plan Rozwoju Miejscowości Trybsz - 29 z 40 –

terenu, drugim jest budowa parkingu. W realizację projektu powinien być zaangażowany Urząd Gminy Łapsze Niżne, GS Łapsze Niżne oraz sołectwo Trybsz.

Szacowany koszt inwestycji to 200 tys. zł.

Drugi parking planowany jest w sąsiedztwie dwóch kościołów i cmentarza, które zlokalizowane są w samym centrum wsi. Inwestycja ta ma na celu odciążenie drogi głównej, zwiększenie bezpieczeństwa mieszkańców, którzy zmuszeni są parkować na chodnikach oraz na terenie prywatnych posesji. Dodatkową funkcją parkingu jest udostępnienie dla zwiedzających najważniejszej turystycznej atrakcji wsi - zabytkowego drewnianego kościółka. Stworzenie bezpiecznego i estetycznego miejsca (ławki, klomby, punkt sprzedaży pamiątek), ma za zadanie przyciągnięcie turystów podróżujących do bardziej znanych miejscowości turystycznych Spisza

(Niedzica) i na Słowację. Projekt podzielony będzie na dwa etapy – wykupienie terenu i budowa parkingu wraz z drobną infrastrukturą społeczną. W realizację projektu powinien być zaangażowany Urząd Gminy Łapsze Niżne oraz sołectwo Trybsz.

Szacowany koszt inwestycji to również około 200 tys. zł.

Oświetlenie bocznych ulic miejscowości Trybsz

Planuje się zakupienie i zamontowanie latarni przy ulicach: Polanki, Bereki, Zacisze,

Wąskiej, Pod Grapą, oraz Za Wodą. Realizacja projektu zakłada zamontowanie i ustawienie słupów, zamontowanie na nich lamp oraz doprowadzenie do niech eneregii elektrycznej. Rezultatem prac ma być zwiększona widoczność oraz bezpieczeńśtwo mieszkańców. Jednostką uczestniczącą w realizacji projektu ma być Zakład

Energetyczny „Enion”. Szacowany koszt inwestycji to 150 tys. zł.

Wybudowanie placu zabaw

Planuje się budowę placu zabaw koło szkoły, który będzie miejscem spotkań dla dzieci i rodziców. Dzięki tej inwestycji dzieci będą miały bezpieczne miejsce do spędzania wolnego czasu. W projekcie założone są trzy etapy – zakup huśtawek, piaskownic i

Plan Rozwoju Miejscowości Trybsz - 30 z 40 –

innych sprzętów znajdujących się na placu zabaw, ogrodzenie i zabezpieczenie terenu oraz zakup ławeczek do siedzenia. Oczekiwanym rezultatem tego działania ma być rozwój fizyczny dzieci oraz zapewnienie im zdrowego sposobu na spędzanie wolnego czasu. Na projekcie skorzystają najbardziej dzieci, rodzice oraz oddział przedszkolny. Realizacja przedsięwzięcia planowana jest na lata 2008-2009, koszt to

35 tys. zł.

Stworzenie cafe internet w Trybsz

Inwestycja ma na celu stworzenie miejsca spotkań młodzieży, gdzie będą mieli szerszy dostęp do informacji. Lokalizacja – SP Trybsz. Projekt zapewnić ma zagospodarowanie czasu wolnego młodzieży, szerszy dostęp do informacji oraz promocję miejscowości w internecie. Realizacja projektu zakłada zakup sprzętu komputerowego, stworzenie strony www miejscowości Trybsz i stworzenie grupy odpowiedzialnej za jej powstanie. Oczekiwanym rezeultatem ma być integracja mieszkańców wsi, promocja miejscowości oraz miejsce spotkań mieszkańców. W realizacji przedsięwzięcia uczestniczyć mają młodzież, gospodarstwa agroturystyczne, dzieci, szkoła, parafia. Na przygotowanie miejsca i zakup sprzętu komputerowego szacuje się ok. 50 tys. zł.

Budowa zbiorników dla celów przeciwpożarowych

Inwestycja ma być zreazlizowana w okolicy Kościółka zabytkowego z XVI wieku, na skrzyżowaniu ul. Św. Elżbiety, w rejonie Szkoły Podstawowej i przy ul. Bereki. Projekt ma zapewnić większe bezpieczeństwo przeciwpożarowe, szczególnie w porze letniej, w której jest zagrożenie pożarami masowymi. Projekt zakłada zakup zbiorników o dużej pojemności i zakopanie ich w w/w lokalizacjach. Celem jest możliwość obrony w razie zaistnienia pożaru. Jednostkami zainteresowanymi są OSP Trybsz, wieś Trybsz,

Parafia rzymsko-katolicka w Trybszu. Koszt realizacji ok. 80 tys. złotych.

Plan Rozwoju Miejscowości Trybsz - 31 z 40 –

Wewnętrzna iluminacja malowideł ściennych i ich konserwacja i odnowa w kościele drewnianym z XVI w.

Inwestycja znajduje się w Kościele Świętej Elżbiety przy ul. Św. Elżbiety. Projekt odpowiada na potrzeby historyczno-kulturalne, czyli promocję historii i kultury regionu Trybsza. Celem zadania jest zapoznanie z historią regionu. Świątynię należy odgrzybić, zabezpieczyć przed powstawaniem grzyba, zakonserwować technicznie i odnowić malowidła ścienne i sklepienia oraz w podłodze kościoła umieścić lampu, które pozwola zwiedzać kościół i oglądać malowidła wieczorem lub późną porą popołudniową.

Oczekiwanym rezultatem projektu jest ocalenie kościoła przed zniszczeniem, zachowanie malowideł z XVII w. oraz możliwość zwiedzania go o każdej porze dnia. W projekcie uczestniczyć powinni – konserwator zabytków oraz parafia w Trybszu.

Budowa amfiteatru.

Inwestycja ma być zrealizowana w rejonie boiska sportowego „LZS Skałki Trybsz”.

Amfiteatr ma polepszyć warunki organizacji imprez plenerowych, festynów oraz prezentowanie się w plenerze zespołu regionalnego „Trybskie dzieci” działającego przy Szkole Podstawowej w Trybszu. Celem projektu jest promocja miejscowości oraz integracja mieszkańców. Projekt zakłąda budowę konstrukcji drewnianej z zadaszeniem i sceną oraz doprowadzenie do niej energii elektrycznej. Rezultatem projektu ma być amfiteatr, który pozwoli na zorganizowanie festynu wiejskiego.

Budowa amfiteatru przysłuży się również do sezonowego zagospodarowania boiska sportowego na lodowisko w okresie zimowym, będzie również zapleczem planowanego kompleksu sportowo – narciarskiego Pod Łazem, budowa którego została uwzględniona w planach przestrzennego zagospodarowania. Instytucjami zainteresowanymi są –

LZS Skałki Trybsz, Gospodarstwo Agroturystyczne, Parafia, Szkoła Podstawowa, OSP

Trybsz. Koszt projektu to ok. 100 000 złotych.

Plan Rozwoju Miejscowości Trybsz - 32 z 40 –

Zagospodarowanie terenu rzeki Białki

Trenen rzeki Białki to własność wspólnoty urbarialnej oraz jedno z bardziej atrakcyjnych miejsc we wsi. Bliskość rezerwatu przyrody (Przełom Rzeki Białki, czystość tej górskiej rzeki, sąsiedztwo rozwijającej się prężnie miejscowości turystycznej jaką jest Białka Tatrzańska oraz urokliwe walory krajobrazowe i przyrodnicze tego miejsca sprawiają, że co roku odpoczywa tu liczna rzesza miejscowych i turystów. Brak pomysłu na zagospodarowanie tego obszaru sprawiło , że był on systematycznie degreadowany, zaśmiecany, niszczony. I nie wpływał na rozwój wsi. Istnieje pomysł stworzenia w tym miejscu parkingu, drobnej infrastruktury społecznej, zaplecza sanitarnego i z możliwością małej gastronomii. Instytucjami zainteresowanymi są – wspólnota urbarialna wsi Trybsz, rada sołecka, prywatni przedsiębiorcy, Stowarzyszenie Galicyjnskie Gospodarstwa Agroturystyczne. Koszt projektu to ok. 150 000 złotych.

Remont chodników wokół kościołów

Zebranie dotychczasowej nawierzchni chodnika, wykonanie niezbędnych odwodnień,

przygotowanie i utwardzenie podłoża, zakup i położenie nowej nawierzchni,

uporządkowanie terenu. Szacowany koszt zadania wstępnie ocenia się na 50 000,00

zł. Zadanie będzie realizowane w latach 2010-2013.

Rewitalizacja starej remizy

Adaptacja pomieszczeń starej remizy w tym na WC, remont klatki schodowej, balkonu i balustrad pod wieżą widokową, odgromienie, remont dachu i elewacji, odwodnienie, izolacja, doprowadzenie wody i prądu, roboty wykończeniowe wewnątrz budynku, zagospodarowanie terenu wokół budynku (zieleń i miejsca postojowe). Szacowany koszt zadania wstępnie ocenia się na 500 000,00 zł. Zadanie będzie realizowane w latach 2010-2013.

Plan Rozwoju Miejscowości Trybsz - 33 z 40 –

Odnowa kapliczek znajdujących się przy drodze w miejscowości Trybsz i kapliczki w Grapie

Odnowienie elewacji zewnętrznej kapliczek, odnowienie figur znajdujących się w kapliczkach, uporządkowanie terenu wokół kaplic i wykonanie ogrodzenia kaplic.

Szacowany koszt to około 50 000 złotych. Zadanie będzie realizowane w latach 2010-

2012.

Poprawa funkcjonalności centrum wsi Trybsz poprzez remont chodnika i kanalizacji burzowej w ciągu drogi powiatowej nr K 1642 Groń-Trybsz-

Niedzica w km 3+820-4+900 oraz utworzenie miejsc postojowych przy kościele i remizie OSP

Przedmiotem inwestycji jest remont chodnika i kanalizacji burzowej w ciągu drogi powiatowej nr K 1642 Groń-Trybsz-Niedzica w m. Trybsz na odcinku 1.08 km oraz utworzenie miejsc postojowych w centrum wsi przy kościele i remizie OSP. Na prace składać się będą:

- rozbiórka zniszczonego starego chodnika;

- wykonanie podbudowy pod nowy chodnik;

- wykonanie nowego chodnika na długości 1080 m i szer. 1,5 m (1620 m 2) ;

- wykonanie nowych barier ochronnych przy chodniku na dł. 140 m,

- uzupełnienie powierzchni asfaltowej przy wymienianym krawężniku chodnika – 216 m2;

- wykonanie oznakowania poziomego i pionowego przejść dla pieszych w centrum wsi -

2 miejsca;

Plan Rozwoju Miejscowości Trybsz - 34 z 40 –

- wykonanie nowego kanału burzowego z rur o średnicy 400 mm na długości 870 m, ze studniami rewizyjnymi w ilości 22 szt. oraz studzienkami ściekowymi w ilości 22 szt. wraz z przykanalikami;

- wykonanie nowego ścieku ulicznego przykrawężnikowego na dł. 1080 m;

- utwardzenie miejsca postojowego w centrum wsi przy kościele oraz remizie OSP -

607,5 m 2.

Planowany czas realizacji inwestycji to rok 2012, a szacunkowy koszt operacji to

1 003 497,96 zł.

Efektem planowanej inwestycji będzie podniesienie standardu życia mieszkańców i turystów przebywających w miejscowości Trybsz, a poprzez podniesienie estetyki wsi - wzrost atrakcyjności turystycznej miejscowości. To ostanie zamierzenie niezmiernie istotne z uwagi na to, że w Trybszu w sposób bardzo dynamiczny rozwijają się usługi turystyczne. Inwestycja zlokalizowana jest w taki sposób, iż łączy zwyczajowe centrum wsi (najważniejsze, bo skupiające takie obiekty jak zabytkowy kościół i inne obiekty użyteczności publicznej) z jej nowszą częścią, gdzie zlokalizowane są sklepy i najszybciej rozwijają się usługi turystyczne. Budowa chodników i utwardzenie placu postojowego pod kościołem i remizą ma służyć poprawie bezpieczeństwa i usprawnieniu komunikacji między centralną częścią wsi z jej odleglejszymi obszarami. Budowa chodników i utwardzenie miejsc postojowych, w miejscach o szczególnym znaczeniu ze względu na cechy funkcjonalno-przestrzenne, ma za zadanie poprawę funkcjonalność centrum wsi Trybsz i służy zaspokojeniu najważniejszych potrzeb mieszkańców, w tym również wpłynąć na promocję wsi i jej rozwój.

Plan Rozwoju Miejscowości Trybsz - 35 z 40 –

8. Opis i charakterystyka obszarów o szczególnym znaczeniu dla zaspokojenia potrzeb mieszkańców, sprzyjających nawiązywaniu kontaktów społecznych, ze względu na ich położenie i cechy funkcjonalno-przestrzenne

Trybsz to miejscowość o zwartej zabudowie, charakterystycznej dla budownictwa spiskiego, gdzie droga wiodąca wzdłuż wsi, stanowi jej główną oś rozwoju.

Domostwa, stojące szczytowo do drogi głównej, bądź przylegają do siebie bezpośrednio, bądź łączą się za pośrednictwem stodół stawianych ze względów przeciwpożarowych wzdłuż jednej linii w pewnym oddaleniu do budynków mieszkalnych. W starszej części miejscowości przy jednym zjeździe z drogi głównej często funkcjonują na jednej ulicy dwa gospodarstwa domowe. Z uwagi na to, że główne skupisko mieszkańców występuje w opisywanej części wsi – przyjmuje się, że jest to naturalne jej centrum. Jest to obszar o szczególnym znaczeniu tym bardziej,

że w jego ramach można zlokalizować obiekty kultu religijnego, obiekty użyteczności publicznej i tereny rekreacyjno-sportowe.

W samym „sercu wsi” usytuowane są dwa kościoły pod wezwaniem św. Elżbiety

Węgierskiej. Jeden z początków XX w., istotny ze względu na to, że odbywają się w nim nabożeństwa i uroczystości kościelne wyznaczające rytm życia wsi. Drugi, o szczególnym znaczeniu przez to, że jako unikatowy drewniany kościół z XVI w., posiada ozdobną polichromię i najstarszą panoramę Tatr, przez co został wpisany w małopolski Szlak Architektury Drewnianej i jest nie tylko najcenniejszym zabytkiem miejscowości, ale jednym z ważniejszych obiektów turystycznych na terenie gminy

Łapsze Niżne i na całym Podtatrzu. W maju 2010 r. kościółek znalazł się na szlaku cyklu imprez promujących województwo, w ramach Małopolskich Dni Dziedzictwa

Kulturalnego, co dowodzi jego rangi i atrakcyjności. Obiekt, dzięki dotacji z

Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego – aktualnie poddawany renowacji , odzyskuje swoje pierwotne piękno. Oba kościoły mogą jeszcze w większym stopniu służyć promocji wsi i sprzyjać rozwojowi turystyki – konieczne są jednak nadal prace

Plan Rozwoju Miejscowości Trybsz - 36 z 40 –

związane z uporządkowanie i estetycznym zagospodarowaniem terenu wokół nich, np. remont chodników. W szczególności brakuje miejsc postojowych, umożliwiających swobodny dostęp zarówno mieszkańców jak i zorganizowanych grup turystów. W okolicach obu kościołów, przy drodze głównej zlokalizowana jest stara remiza z wieżą, która po remoncie mogłaby służyć jako punkt widokowy i miejsce ekspozycji eksponatów gromadzonych przez Ochotniczą Straż Pożarną w Trybszu (w ramach

Izby Pamięci i Tradycji utworzonej na 100-lecie w pomieszczeniach nowej remizy), zatem miejsca postojowe wskazane tym bardziej. W nieznacznym oddaleniu od obu kościołów zlokalizowana jest szkoła podstawowa z przedszkolem, której wydzielone pomieszczenia pełniły również funkcję świetlicy wiejskiej. Planuje się, że docelowo w budynku szkoły zostanie utworzona kafejka internetowa, jako miejsce spotkań młodzieży i mieszkańców wsi. Obok boiska sportowego przy szkole zaplanowano plac zabaw – miejsce wspólnych zabawa dzieci i spotkań rodziców. Obszarem o szczególnym znaczeniu dla zaspokojenia potrzeb mieszkańców, sprzyjających nawiązywaniu kontaktów społecznych, ze względu na położenie w centrum wsi jest budynek remizy. Obecnie odbywają się w niej zebrania wiejskie, spotkania wspólnot leśnych. W remizie przyjmowani są ważni goście i obywają się uroczystości, uświetniające wydarzenia istotne dla życia miejscowości (np. 100-lecie OSP). W

Trybszu funkcjonuje 5 sklepów ( 3 na krańcach miejscowości i 2 w środku wsi).

W Trybszu od co najmniej 10 lat rozwija się oferta gospodarstw agroturystycznych, zlokalizowanych przeważnie na obrzeżach miejscowości. Tym istotniejsze jest zatem takie zagospodarowanie centrum wsi, które usprawni bezpieczną komunikację wewnątrz wsi, udostępni swobodny dostęp do obiektów strategicznych, aby podnieść standard życia mieszkańców, promować miejscowość i w pełni wykorzystać potencjał turystyczny. Wszystkie inwestycje zaplanowane w Planie Odnowy Miejscowości

Trybsz służą zaspokojeniu potrzeb mieszkańców, sprzyjają nawiązywaniu kontaktów społecznych, związane są z kształtowaniem obszarów o szczególnym znaczeniu.

Priorytetem jest budowa chodników i utwardzenie miejsc postojowych pod kościołem i

Plan Rozwoju Miejscowości Trybsz - 37 z 40 –

remizą, w miejscach o szczególnym znaczeniu ze względu na cechy funkcjonalno- przestrzenne, poprawiające funkcjonalność centrum wsi Trybsz.

Plan Rozwoju Miejscowości Trybsz - 38 z 40 –

Załącznik nr 1. Lista obecności z sesji strategicznej z dnia 12 listopada 2007 roku

Plan Rozwoju Miejscowości Trybsz - 39 z 40 –

Plan Rozwoju Miejscowości Trybsz - 40 z 40 –