Tadeusz Dyr, Joanna Pastuszka Rekordowy rok Solarisa

Solaris Urbino 12 electric z innowacyjnym systemem ładowania dachowego baterii nagrodzony złotym medalem na TransExpo 2013

W 2013 roku firma Solaris pobiła swój dotychczasowy rekord sprzedanych pojazdów i jednocześnie jedenasty raz z rzędu znalazła się na pozycji lidera polskiego rynku autobusów miejskich. Był to także najlepszy okres dla polskiego producenta na rynkach zagranicznych. Od momentu uruchomienia produkcji w 1996 r. fabrykę w Bolechowie pod Poznaniem opuściło już ponad 10 tys. pojazdów. Jeżdżą one po dro- gach 28 krajów. Osiągniecia firmy Solaris w 2013 r. zostały przedstawione 5 lutego br. na specjalnym spotkaniu z dziennikarzami.

Sprzedaż Na 292 pojazdy sprzedane w 2013 r. sellschaft (MVG). Solarisy Urbino 12, do W 2013 r. Solaris Bus & Coach sprzedał składały się: których podłączane są jedenastometro- łącznie 1 302 autobusy, trolejbusy i tram- ¡ 251 niskopodłogowych autobusów miej- we przyczepy pasażerskie, tworzą skład waje. Był to więc rekordowy rok w osiem- skich , o łącznej długości 23 m, mogący zabrać nastoletniej historii spółki. Na wynik taki ¡ 36 trolejbusów Solaris Trollino, ok. 180 pasażerów. Dorównują zatem wpłynęły zarówno dostawy do krajowych ¡ 5 międzymiastowych autobusów Inter- pojazdom dwuprzegubowym. Taki „duet” klientów, jak i eksport do 18 krajów. Po- Urbino. to połączenie zalet pojemności tradycyj- przednim najlepszym wynikiem była W 2013 r. rekordowa była także sprze- nych autobusów osiemnastometrowych sprzedaż 1 205 pojazdów w 2011 r. Łącz- daż eksportowa. Łącznie na rynkach zagra- z możliwością elastycznego dostosowy- ne przychody ze sprzedaży przekroczyły nicznych Solaris sprzedał 1 010 pojazdów. wania długości zestawu do aktualnego 1,5 mld zł. Tradycyjnie, od kilku już lat, największa natężenia ruchu. Jest to wygodne i przede W Polsce w minionym roku Solaris liczba odbiorców pochodziła z Niemiec, wszystkim ekonomiczne rozwiązanie dla sprzedał łącznie 292 pojazdy. Oprócz do- gdzie sprzedano łącznie 210 Solarisów. przewoźnika. Doczepianie i odczepianie staw do dotychczasowych klientów Sola- Taki wynik dał polskiemu producentowi, przyczepy jest bardzo proste i przebiega ris po raz pierwszy dostarczył autobusy kolejny rok z rzędu, trzecie miejsce na nie- niezwykle szybko. Wyposażenie niskopo- do Kętrzyna, Gorlic i Przemyśla. Uzyska- mieckim rynku autobusów miejskich. dłogowej przyczepy zapewnia komunika- na wielkość sprzedaży pozwoliła firmie We wrześniu ubiegłego roku na niemiec- cję z kierowcą autobusu. po raz 11. zająć pozycję lidera na rynku kie drogi wjechał dwutysięczny Solaris. Zo- Znaczący udział w ubiegłorocznej autobusów komunikacji miejskiej o do- stał on dostarczony do Monachium jako sprzedaży eksportowej miał też rynek puszczalnej masie całkowitej powyżej jeden z dziesięciu dwunastometrowych serbski. Był to efekt realizacji dużego kon- 8 ton. Udział Solarisa w tym segmencie autobusów z przyczepą pasażerską, za- traktu na dostawę 200 przegubowych au- wyniósł aż 53%. mówionych przez Münchner Verkehrsge- tobusów dla przewoźnika z Belgradu (GSP

14ȳAUTOBUSY 1-2/2014 Belgrad – ГСП Београд). Dostawy pierw- szych autobusów zostały poprzedzone szkoleniami zorganizowanymi dla kilku- dziesięciu pracowników tego przewoź- nika. Były to kursy zarówno kierowców, jak i pracowników serwisu, dzięki którym mogli oni bardzo dobrze poznać nowe pojazdy. Zgodnie z kontraktem firma Sola- ris będzie wspierać swojego klienta przez pierwsze dwa lata w prowadzeniu obsłu- gi serwisowej. W tym celu przedstawi- cielstwo firmy Solaris w Serbii zatrudniło kilkunastu pracowników, którzy będą do dyspozycji GSP. Producent utworzył także na miejscu magazyn części zamiennych. Dzięki temu przewoźnik zyskuje pewność Solaris Trollino MetroStyle sprawnej i szybkiej obsługi serwisowej. Przegubowe Solarisy wyprodukowane dla Belgradu są w pełni niskopodłogowe i klimatyzowane, spełniają normę emisji spalin Euro 5. W każdym z pojazdów za- instalowany został system monitoringu, składający się z 7 kamer. Zakup tych auto- busów został sfinansowany ze środków Eu- ropejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju. Nowym krajami eksportowymi dla Sola- risa były w 2013 r. Izrael i Turcja. Przewoź- nik z Nazaretu, firma United Bus Services, kupiła w Bolechowie łącznie 116 autobu- sów miejskich Urbino i międzymiasto- wych InterUrbino. We wrześniu 2013 r. Solaris zawarł umowę z turecką firmą ESHOT z Izmiru na dostawę w 2014 r. 100 niskopodłogo- wych autobusów Solaris Urbino 18. Firma ESHOT jest publiczną spółką zarządzającą i świadczącą dla Izmiru usługi publiczne- go transportu autobusowego. W jej flocie Dostarczone w 2013 r. do MPK w Olszynie autobusy i Solaris Urbino 18 znajduje się ponad 1 600 autobusów, któ- wykorzystywane były do szkolenia kierowców olsztyńskiego przewoźnika z zakresu techniki re obsługują łącznie 320 linii w liczącym bezpiecznej jazdy

292 1400 300 Sprzedaż ogółem Eksport 1302 1205 1200 1114 1120 250 1037 210 1006 1010 200 1000 200 852 743 800 702 713 687 150 116 113 600 557 100 79 62 400 55 400 47 50 29 26 23 22 8 773 2 1 200 0

0 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Rys. 1. Liczba autobusów, trolejbusów i tramwajów Solaris sprzeda- Rys. 2. Sprzedaż eksportowa firmy Solaris w 2013 r. nych w latach 2007–2013 Źródło: dane Solaris Bus & Coach S.A. Źródło: dane Solaris Bus & Coach S.A.

AUTOBUSY 1-2/2014ȳ15 SURGXFHQFLLSRGGRVWDZF\

trolejbusy zostaną dostarczone w wersji osiemnastometrowej. Wśród kontraktów krajowych należy zwrócić uwagę na dostawę autobusów do MPK w Poznaniu. Konsorcjum Solaris Bus & Coach S.A. i PKO Leasing S.A. wygrało przetarg, którego przedmiotem jest wy- dzierżawienie poznańskiemu przewoźni- kowi 25 niskopodłogowych autobusów. Umowa dzierżawy o łącznej wartości 23 mln zł zawarta została na 8 lat. Zaletą tego rozwiązania jest możliwość długoter- minowego użytkowania nowoczesnych autobusów, które nie musi prowadzić do obciążenia bilansu dzierżawcy w tak du- żym zakresie, jak np. przy fi nansowaniu kredytem. Poprzez wyłączenie wykupu autobusów po zakończeniu umowy dzier- żawy nie następuje spłata całego kapitału, co już na starcie obniża kwotę transakcji o kilkanaście procent. W porównaniu ze zwykłym zakupem, MPK Poznań otrzy- muje gwarancję dwóch podmiotów na Wśród przekazanych fi rmie MVG 10 autobusów z przyczepami pasażerskimi był dwutysięczny wykonanie umowy, czyli niezakłóconego Solaris na rynku niemieckim korzystania z dobrej jakości autobusów przez cały okres jej trwania. PKO Leasing zapewnia stabilne fi nansowanie, a Solaris ponad 3 mln mieszkańców Izmirze. Jest Autobusy do stolicy Łotwy Solaris wy- Bus & Coach gwarancję jakości dostarcza- to trzecie co wielkości miasto w Turcji. produkuje niezależnie, natomiast trolej- nego taboru i jego sprawności. Aglomeracja położona na zachodnim wy- busy powstaną we współpracy z czeską brzeżu Zatoki Izmirskiej jest drugim, po Škodą Electric. Kontrakty dodatkowo za- Tramwaje Stambule, najważniejszym portem han- kładają opcję rozszerzenia zamówienia Do sukcesów Solarisa w 2013 r. można dlowym Turcji. o 30%. Podpisana umowa obejmuje do- zaliczyć dostawę pięciu niskopodłogo- W listopadzie 2013 r. Solaris zawarł duży stawę 115 przegubowych pojazdów Sola- wych tramwajów do Jeny. Po raz pierwszy kontrakt z fi rmą Rigas Satiksme na dosta- ris Urbino 18 oraz 60 autobusów w wer- w historii fi rma z Polski dostarczyła do nie- wę 175 autobusów i 125 trolejbusów do sji dwunastometrowej. Autobusy będą mieckiego klienta pojazdy szynowe. Rygi. Realizacja kontraktów przewidziana wyposażone w silniki diesla, spełniające Solaris Tramino Jena jest tramwajem jest na lata 2014–2018. normę emisji spalin Euro 6. Wszystkie dwukierunkowym o długości 29 m. Ten

Solaris dostarczył w 2013 r. 200 przegubo- We fl ocie poznańskiego MPK jest niemal 300 autobusów i 45 tramwajów wyprodukowanych wych Urbino 18 do Belgradu w podpoznańskim Bolechowie

16ȳAUTOBUSY 1-2/2014 Solaris Tramino podczas oficjalnej prezentacji w Jenie trójczłonowy pojazd przystosowany jest Jest to jedyne miasto z taką szerokością przewoźnik uzyskał od Kraju Związkowe- do rozstawu torów o szerokości 1 000 mm. rozstawu toru w Europie. W przestronnym go Dolna Saksonia. Tramwaj wyposażony został w cztery silni- wnętrzu nowego Tramino zaplanowano W 2014 r. planowano także dostawę ki zasilane prądem zmiennym, chłodzone 201 miejsc dla pasażerów, w tym 77 miejsc tramwajów do Olszyna. W mieście tym pla- powietrzem, o mocy 90 kW każdy. Posia- siedzących. Szybką wymianę pasażerów nuje się wybudować ok. 10 km tras tram- da on cztery pary drzwi o szerokości 1 300 zapewni 6 par dwuskrzydłowych drzwi. wajowych. Do ich wykonania wybrana zo- mm. W pojeździe przewidziano 46 miejsc Dostawa pierwszych 15 Tramino nastą- stała hiszpańska firma FCC Construcción. siedzących. pi pomiędzy majem a grudniem 2014 r. Zgodnie z zawartą umową inwestycja Tramino Jena został doceniony podczas Kolejne 3 tramwaje zostaną dostarczone miała być zakończona w połowie 2014 r. Międzynarodowych Targów Kolejowych do końca maja 2015 r. Wykorzystanie opcji Tymczasem 9 sierpnia 2013 r. Prezydent TRAKO w Gdańsku. Zdobył tam Medal Pre- zawartej w poprzednim kontrakcie było Olsztyna podjął decyzję o odstąpieniu od zesa Stowarzyszenia Elektryków Polskich możliwe dzięki dofinansowaniu, które umowy z przyczyn leżących po stronie oraz nagrodę im. Prof. Jana Podoskiego, przyznawaną przez IGKM. W maju 2013 r. Solaris podpisał kolej- Urbino Hybrid Trollino ną umowę na dostawę tramwajów do 43 75 6% Niemiec. Braunschweiger Verkehrs AG Urbino CNG 3% wykorzystał opcję, która była zawarta 149 11% w poprzednim kontrakcie, podpisanym Urbino electric w maju 2012 roku. Przewidywała ona 6 możliwość zwiększenia pierwotnego za- 1% mówienia o 3 pojazdy. Pierwszy kontrakt obejmował dostar- Urbino i InterUrbino czenie 15 Solarisów Tramino. Łącznie (Diesel) polski producent wyprodukuje zatem 18 1029 tramwajów. Będą one w 100% niskopo- 79% dłogowe, zbudowane z czterech członów o łącznej długości 36 m. Wagony wypo- sażone będą w wózki przystosowane do wyjątkowego – wyróżniającego pod tym względem transport szynowy Brunszwiku Rys. 3. Struktura sprzedaży autobusów i trolejbusów według rodzaju napędu – rozstawu toru (wynoszącego 1 100 mm). Źródło: dane Solaris Bus & Coach S.A.

AUTOBUSY 1-2/2014ȳ17 SURGXFHQFLLSRGGRVWDZF\

Nowością produktową zaprezento- waną przez Solarisa w 2013 r. był model autobusu elektrycznego z innowacyjnym systemem ładowania baterii. Zamontowa- ny na dachu odbierak prądu w połączeniu z zawieszoną nad jezdnią stacją ładowania gwarantuje szybkie, bezobsługowe uzu- pełnianie energii elektrycznej w bateriach. Rozwiązanie, zgłoszone do Urzędu Paten- towego, zdobyło między innymi złoty me- dal Targów Kielce. Solaris ma także już pierwsze sukcesy komercyjne w zakresie sprzedaży auto- busów elektrycznych. W 2013 r. pierwszy tego typu pojazd – Solaris Urbino 8,9 LE electric – został dostarczony do Klagen- furtu w Austrii. Jest on niezwykle cichy i bezemisyjny. Wyróżniają go innowacyj- Pracodawcy z PTP odznaczeni Krzyżem Ofi cerskim i dwoma Kawalerskimi Orderu Odrodzenia Polski ne rozwiązania techniczne i nowoczesna stylistyka. Ładowanie baterii odbywa się poprzez system plug-in. Baterie są źró- dłem energii nie tylko dla układu napę- dowego, ale zasilają również wszystkie Solaris Urbino 8,9 LE electric w austriackim Klagenfurcie pozostałe systemy, w tym klimatyzację i ogrzewanie, wspomaganie kierownicy czy sterowanie elektrycznymi drzwiami. wykonawcy. W konsekwencji konieczny po dwie pary podwójnych drzwi po obu Po raz pierwszy zainstalowano również był ponowny wybór wykonawcy i zmiana stronach pojazdu. Pojazdy będą niskopo- system klimatyzacji CO2 wraz z wbudowa- terminu zakończenia inwestycji. W tej sy- dłogowe na całej swojej długości, klimaty- nym wymiennikiem ciepła. tuacji Solaris dostarczy tramwaje dopiero zowane i wyposażone w monitoring. Stadtwerke Klagenfurt zakupiło Sola- w połowie 2015 r., tj. po zakończenie czę- risa Urbino 8,9 LE electric w ramach pro- ści infrastrukturalnej projektu. Termin ten Nowe produkty jektu Unii Europejskiej Cemobil. Wyniki potwierdzono w aneksie do umowy. Europejskie miasta w coraz większym ekonomiczne elektrycznego Solarisa będą Do obsługi linii tramwajowych w Olsz- stopniu inwestują w pojazdy napędzane bacznie obserwowane zarówno przez tynie kupionych zostanie 15 Solarisów Tra- paliwami alternatywnymi. Znajduje to od- przewoźnika, jak i Biuro Badań i Rozwoju mino. Będą to tramwaje dwukierunkowe zwierciedlenie w strukturze sprzedaży fi r- producenta autobusu. Na tej podstawie o długości 29,3 m, składające się z trzech my Solaris. W 2013 r. aż 21% sprzedanych w przyszłości będą podjęte decyzje do- członów, pozwalające na przewóz ponad pojazdów drogowych tej fi rmy (autobusy tyczące dalszego rozwoju fl oty autobu- 230 pasażerów. W każdym z nich znajdą się i trolejbusy) miało napęd inny niż diesel. sów elektrycznych w Klagenfurcie. Trasa, na której kursuje Solaris Urbino electric, rozpoczyna się w ścisłym centrum Klagen- furtu, przebiega obok dworca głównego i kończy się przy kampusie uniwersytec- kim na obrzeżach miasta. Elektryczne pojazdy polskiego produ- centa zdobywają coraz większe zaufanie klientów w Europie. Solaris sprzedał już trzy kolejne dwunastometrowe autobu- sy elektryczne do Niemiec. Pierwszego Urbino 12 electric z systemem ładowania indukcyjnego zakupiło Braunschweiger Verkehrs-AG z Brunszwiku. Dwa elektro- busy zostaną dostarczone do przewoźni- ka Rheinbahn AG z Düsseldorfu, a kolejny – do fi rmy z Vasteras w Szwecji. W 2014 r. będzie miała również miejsce dostawa dwóch przegubowych autobusów elek- trycznych do fi rmy Hochbahn Hamburg. Będą to pojazdy dodatkowo wyposażone w wodorowe ogniwa paliwowe, zwiększa- , üstra Hannover jące zasięg autobusów. Do końca br. Sola-

18ȳAUTOBUSY 1-2/2014 SURGXFHQFLLSRGGRVWDZF\ ris dostarczy również cztery przegubowe Belgii, Finlandii, Francji, Litwie, Niemczech, w tym na pojazdy elektryczne i zasilane Urbino electric z indukcyjną metodą ła- Norwegii, Polsce oraz Szwajcarii. paliwami alternatywnymi. W styczniu br. dowania do Brunszwiku. W kwietniu 2013 r. Solaris zaprezento- Solaris złożył najkorzystniejszą ofertę na W 2013 r. Solaris sprzedał 43 autobu- wał autobusy napędzane olejem napędo- dostawę 250 autobusów do Mediolanu. sy z napędem hybrydowym. Dostarcza- wym i CNG, spełniające wymogi normy Ponieważ złożony został protest, osta- ne one były zarówno do miast w Polsce, Euro 6, obowiązującej od 1 stycznia br. teczne rozstrzygnięcie jest trudne do jak i za granicą. Największy kontrakt na Producentem silników diesel, wykorzy- przewidzenia. dostawę Solarisów Urbino Hybdrid za- stywanych w pojazdach spod znaku zie- W najbliższych tygodniach z fabryki warty został w kwietniu 2013 z miejskim lonego jamnika, są fi rmy DAF i Cummins. w Bolechowie wyjedzie pojazd o numerze przewoźnikiem üstra z Hanoweru. Obej- Drugi z producentów jest również dostaw- 10 000. Będzie to stanowiło istotne wyda- muje on dostawę 26 Solarisów Urbino cą silników ISLG napędzanych sprężonym rzenie dla Solarisa. Hybrid w wersji dwunastometrowej gazem ziemnym (CNG). Silniki DAF MX- W 2014 r. Solaris planuje przedstawić oraz 16 Solarisów Urbino przegubo- 11 dostępne są w trzech odmianach, tj. kolejne nowe produkty. Najważniejszą wych o długości 18 metrów. Realiza- o mocy 285, 325 i 370 KM, a ISB6.7E6 mają z premier będzie długo oczekiwana pre- cja kontraktu przewidziana jest na lata moc 250, 280 i 310 KM. zentacja nowego Solarisa. Innowacyjny 2013–2016. W minionym roku dostarczo- projekt zostanie pokazany w czasie wrze- nych zostało po 9 autobusów dwunasto- Plany Solarisa na 2014 r. śniowych targów IAA w Hanowerze. Nowa, i osiemnastometrowych. Portfel zamówień Solarisa na 2014 r. lżejsza konstrukcja autobusu, o dyna- Hybrydowe Solarisy, obecne w ofer- pozwala fi rmie optymistycznie patrzeć micznym wyglądzie, będzie sukcesywnie cie polskiego producenta od 2006 r., były w przyszłość. W bieżącym roku fi rma zre- wdrażana do produkcji i w najbliższych pierwszymi w Europie seryjnie produkowa- alizuje między innymi kontrakt na dosta- latach zastąpi dotychczasową generację nymi pojazdami tego typu. Innowacyjne wę 100 autobusów dla Izmiru, a w kilku pojazdów marki Solaris. Firma planuje autobusy, zużywające do 30% paliwa mniej kolejnych latach dostarczy 300 autobu- także zaprezentować jeszcze w tym roku w porównaniu z tradycyjnymi autobusami, sów i trolejbusów do Rygi. Zawarte są już pojazd dla zupełnie nowego segmentu trafi ły już do odbiorców w ośmiu krajach: umowy dotyczące mniejszych dostaw, rynku autobusowego.

Solaris Urbino 18 z silnikiem Euro 6

AUTOBUSY 1-2/2014ȳ19