„Znad Wilii” W Wilnie”; Helena Mu- Siaka – Jaki Plon Wydaje Wzajemne Przenikanie Się Piękna I Dobra; Leonard ISSN 1392-9712 Drożdżewicz – „Nieobecny” I Obecni; Prof
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
ZNAD WILII SĄSIEDZI: WCZORAJ . DZISIAJ . JUTRO POLACY NA LITWIE . WSPÓŁPRACA NAUKA . SZTUKA . LITERATURA kwartalnik .Wilno.2018.3(75) „Znad Wilii” – kwartalnik, rok założenia – 1989, rok wydania – XXX (do 2000 – jako dwutygodnik i tygodnik wydano numerów – 253) Spis treści Wydawca: OD REDAKTORA Viešoji įstaiga „Znad Wilii” kultūros plėtros draugija Mój kąt Europy: W oczekiwaniu na drugą zmianę……………………..... 7 Stowarzyszenie Użyteczności Publicznej na Rzecz Rozwoju Kultury „Znad Wilii” ZNAD DNIEPRU Nasze pożegnania z Kijowem…..………………... 13 Prezes Zarządu i redaktor naczelny: Maciej Mieczkowski, Romuald Mieczkowski KAWIARNIA LITERACKA Śladami słów skrzydlatych na Białorusi: Współpraca stała: Ewa Ziółkowska, Kraj lat dziecinnych… ……………………………….. 22 Leonard Drożdżewicz (Sokółka), prof. Mieczysław Jackiewicz (Olsztyn), Wiersze uczestników „Majów nad Wilią”: Krzysztof Jankowski (Olsztyn), Birutė Jonuškaitė (Wilno), Paweł Matuse- Paweł Kuszczyński, W Iłgowie………………………………………...... 37 wicz (Seattle, USA), Maciej Mieczkowski (Berlin), Tomasz Otocki (War- Maria Duszka, ***(…majowy poranek…)…………………………………… 38 szawa), Józef Puciłowski (Oborniki Śląskie), dr Tomasz Snarski (Gdańsk), Młode wiersze: Sławomir Subotowicz (skład, Wilno), dr Józef Szostakowski (Wilno), prof. Tomas Tamošiūnas, Ciepło ubrany, Kiedyś (chyba) będę stary; Władysław Zajewski (Gdańsk), Stanisław Zawodnik (Genewa, Szwajcaria) Lokata szczęścia; Na podłodze; Pokuta; Zatruty posiłek; Nasze rebelie…. 39 Przeczytane: Józef Szostakowski, Port Ocalenie………………………………............. 47 Współpraca – numer bieżący: Zdzisław Janeczek, 100 lat Niepodległej. Trudna droga do niepodległości.... 49 Maryla i Adam Bajcarowie (Warszawa), Paweł Bieliński (Warszawa), Andrzej Kotecki, Katedra Grodzieńska…………………………………. 63 Gintauras Ereminas (Wilno), Tamara Justycka (Wilno), Andrzej Kotecki Pasje: (Warszawa), Marek Krassowski (Opole), Jan Mieczkowski i Krystyna Chod- MJ, Poczet twórców literatury wileńskiej od wieku XVI do roku 1945 – 23... 66 kowska-Mieczkowski (Minusio, Szwajcaria), Helena Musiaka (Sokółka), Z Doliny Łosośny: Tomas Tamošiūnas (Wilno), Andrzej Sznajder (Sieradz), Ewa Ziółkowska Leonard Drożdżewicz, Sen nad Żurawią Doliną………………………… 77 (Sankt Petersburg) i inni JEROZOLIMA PÓŁNOCY Opracowanie i koncepcja graficzna, zdjęcia Mieczysław Jackiewicz, Żydzi w Wilnie od końca XIX wieku do roku 1941... 88 ©Romuald Mieczkowski NIEISTNIEJĄCE DZIELNICE WILNA Mieczysław Jackiewicz, Pióromont i Łosiówka. Zabłocki i mydło........... 102 Fotografia na okładce: Dawny Dom Towarowy „Bracia Jabłkowscy” w Wilnie dzisiaj, również LITWA – POLSKA. Z MIESIĄCA NA MIESIĄC pełniący takie funkcje; w głębi – nieistniejący od począków lat 90. ubiegłego ZW, Wydarzenia, opinie: Polacy na Litwie. Litwini w Polsce. wieku najwytwornieszy niegdyś hotel”„St. Georges”, w spolszczonej wersji W kulturze i jej okolicach. Wydawnictwa. Nagrody i nobilitacje. Inne...... 111 zwany „Żorż”, w 1939 mieścił się tu Konsulat Generalny Litwy, od 1950 roku LISTEM I MAILEM – WOKÓŁ „MAJA NAD WILIĄ” – hotel „Vilnius”, dziś – apartamentowiec z pomieszczeniami handlowymi Poczta redakcyjna: ks. dr Zbigniew Jacuński – Niepublikowane teksty ©Romuald Mieczkowski zesłańców; Gintauras Ereminas – „Znad Wilii” w Wilnie”; Helena Mu- siaka – Jaki plon wydaje wzajemne przenikanie się piękna i dobra; Leonard ISSN 1392-9712 Drożdżewicz – „Nieobecny” i obecni; prof. Władysław Zajewski, ks. Indeks 327956 prof. Edward Walewander, Jan Mieczkowski i Krystyna Chodkowska- -Mieczkowski, Paweł Bieliński, Tamara Justycka, Marek Krassowski, Cena: Maryla i Adam Bajcarowie, Andrzej Sznajder – Pomiędzy…................ 143 Na Litwie – 3.50 EUR / Polska – 15 PLN (w tym 8% VAT) Notki o autorach…................…………………………….…………….... 151 Biblioteka „Znad Wilii”…......................................................................... 154 © Viešoji įstaiga „Znad Wilii” kultūros plėtros draugija – Gdzie jest dostępne „Znad Wilii”…………….….………....................... 157 Stowarzyszenie Użyteczności Publicznej na Rzecz Rozwoju Kultury „Znad Wilii”, 2018 3 Turinys Contens MANO EUROPOS KAMPAS FROM THE EDITOR Redaktoriaus žodis: Belaukiant antros pamainos.......................................... 7 My Corner of Europe: While Waiting for Second Shift….............................. 7 NUO DNIEPRO FROM DNIEPER RIVER Maciej Mieczkowski, Mūsų atisveikinimai su Kijevu................................... 13 Maciej Mieczkowski, Our Farwell to Kyiv..................................................... 13 LITERATŪROS KAVINĖ – 100 MŪSŲ VALSTYBIŠKUMO WRITERS’ CAFÈ – 100 YEARS OF REBUIDING OUR STATEHOODS ATKŪRIMO METŲ In the Footsteps of Buzzwords in Belarus: Sparnuotų žodžių pėdsakais Baltarusijoje: Ewa Ziółkowska, Land of my Childhood…................................................... 22 Ewa Ziółkowska, Vaikystės šalis... ............................................................... 22 Poems of Participates of „Maj nad Wilią”: „Gegužė prie Neries” dalyvių eilės: Paweł Kuszczyński, In Iłgow…...................................................................... 37 Paweł Kuszczyński, Ilguvoje…..................................................................... 37 Maria Duszka, ***( A Morning in May…)…................................................ 38 Maria Duszka, ***(Gegužės rytas…)…........................................................ 38 Young Poems: Jaunųjų eilės: Tomas Tamošiūnas, Warmly Dressed, Sometimes (Maybe) I’ll be Old; Tomas Tamošiūnas, Šiltai apsirengęs; Kažkada (turbūt) būsiu senas; Place of Happiness; On the Floor; Penance; Poisoned Meal; Laimės indėlis; Ant grindų; Atgaila; Apnuodytas maistas; Mūsų maištas...... 39 Our Rebellions.................................................................................................. 39 Perskaityta: Read: Józef Szostakowski, „Išgelbėjimo“ uostas..................................................... 47 Józef Szostakowski, Port of Salvation…........................................................ 47 Zdzisław Janeczek, 100 Nepriklausomos metų. Sunkus kelias link Zdzisław Janeczek, 100 Years of Independance. Difficult Road to Independence…. 49 nepriklausomybės... Andrzej Kotecki, Grodno Cathedral…........................................................... 63 Andrzej Kotecki, Kadedra Gardine…........................................................... 63 Passions: Pomėgiai: MJ, Guide to the Creators of Literature in Vilnius (23).................................. 66 MJ, Vilniaus literatūros kūrėjai (XVI a. – 1945) – 23.................................... 66 From the Lososna Valley: Iš Lososnos Slėnio: Leonard Drożdżewicz, Dream over the Valley of Cranes….......................... 77 Leonard Drożdżewicz, Sapnas virš Gervės Slėnio........................................ 77 JERUSALEM OF THE NORTH ŠIAURĖS JERUZALĖ Mieczysław Jackiewicz, Jews in Vilnius from the End of XIX Century until 1941… 88 Mieczysław Jackiewicz, Žydai Vilniuje nuo XIX amžiaus pabaigos iki 1941 metų…............................................................................................... 88 VILNIUS CITY DISTRICTS THAT NO LONGER EXIST Mieczysław Jackiewicz, Pióromont and Łosiówka. Zabłocki and Soap…..... 102 NEBEEGZISTUOJANTYS VILNIAUS MIESTO RAJONAI Mieczysław Jackiewicz, Piuromontas ir Losiuvka. Zablockis ir muilas….... 102 LITHUANIA – POLAND. FROM MONTH TO MONTH ZW, Events, Facts, Opinions: Poles in Lithuania. Lithuanians in Poland. LIETUVA – LENKIJA. KALENDORIUS In the Culture and Around it. Publishing’s. Awards and Nobilitations. Other ....... 111 ZW, Įvykiai, nuomonės. Statistika. Lenkai Lietuvoje, Lietuviai Lenkijoje. Kultūroje ir jos apylinkėse. Leidyba. Apdovanojimai................... 111 LETTERS AND EMAILS – AROUND „MAJ NAD WILIĄ” Readers’ Mail: Father dr Zbigniew Jacuński – Unpublished Texts of Con- LAIŠKU, EL-PAŠTU victs; Gintauras Ereminas – „Znad Wilii” in Vilnius”; Helena Musiaka Redakcijos paštas: kun. dr Zbigniew Jacuński – Nepublikuoti tremrinio – What Yield Gives a Mutual Penetration of Beauty and Goodness Leonard tekstai; Gintauras Ereminas – „Znad Wilii” Vilniuje; Helena Musia- Drożdżewicz – „Absent” and Present; prof. Władysław Zajewski, Father ka – Kokį derlių duoda abipusiškas grožio ir gėrio persipimas; Leonard prof. Edward Walewander, Jan Mieczkowski and Krystyna Chodkowska- Drożdżewicz – „Tas kurio nėra“ ir esantys; prof. Władysław Zajewski, kun. Mieczkowski, Paweł Bieliński, Tamara Justycka, Marek Krassowski, prof. Edward Walewander, Jan Mieczkowski i Krystyna Chodkowska- Maryla i Adam Bajcarowie, Andrzej Sznajder – In Between…................. 143 Mieczkowski, Paweł Bieliński, Tamara Justycka, Marek Krassowski, Maryla i Adam Bajcarowie, Andrzej Sznajder – Tarp............................... 143 Notes about the Authors ............................................................................... 151 Library from „Znad Wilii” …..………………………................................. 154 Trumpai apie autorius…………………………….….................................. 151 Where Can You Find „Znad Wilii” ……….…………………..................... 157 Biblioteka „Znad Wilii”:…..……………………………............................. 154 „Znad Wilii” bibliotekose ir kitose vietose…………………...................... 157 4 5 MÓJ KĄT EUROPY W OCZEKIWANIU NA DRUGĄ ZMIANĘ Z biegiem lat, a ostatnio z szybko postępującą transformacją słowa pisanego czy drukowanego, trzeba zadbać o remanenty archiwalne. Zachować przy tym co najważniejsze, inaczej dowody naszego nie- dawnego przekazu mogą trafić na śmietnik. „Na cyfrę” udało mi się przenieść materiały filmowe z pracy w programie polskim Telewizji Litewskiej,