Jaarverslag 2017 ‘Kunst Onderscheidt Is Voor De Ze Dag, Altijd’ Van De Waan Zich Van
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
Jaarverslag 2017 ‘Kunst onderscheidt zich van zich waan de van altijd’ dag, ze de voor is onderscheidt ‘Kunst Verrijkend, schurend en verbindend Van ons allemaal en voor ons allemaal Het Mondriaan Fonds is hét publieke stimuleringsfonds voor beeldende kunst en cultureel erfgoed cultureel en kunst beeldende voor stimuleringsfonds hét publieke is Fonds Mondriaan Het De oogst van 2017 7 platforms De feiten Interview met Birgit Donker Lees meer over de resultaten Wat zijn de jaarcijfers? 2 3 Talentontwikkeling Vitale Collectie Nederland Opdrachten Voorwoord Voor u ligt het jaarverslag 2017 van het Mondriaan Fonds, het publieke stimuleringsfonds voor beeldende kunst en cultureel erfgoed. Hierin vindt u een weerslag van wat het fonds het Presenteren en programmeren afgelopen jaar mogelijk kon maken via bijdragen aan productie en presentatie van kunst en erfgoed uit Nederland. En ook wat het fonds zelf aan activiteiten heeft belegd om kunst en erfgoed voor het voetlicht te brengen. De opbrengst komt uitgebreid aan bod in zeven hoofdstukken genoemd naar de zeven platforms waarin we de uiteenlopende bijdragemogelijkheden en activiteiten hebben gebundeld: Talentontwikkeling, Vitale Internationale presentaties Collectie Nederland, Opdrachten, Presenteren en programmeren, Internationale presentaties, Stimuleren markt en Samenwerken. Het afgelopen jaar was het eerste jaar van een nieuwe cultuur- planperiode, met als motto Verdieping en versterking van de Stimuleren markt vrijhaven van verbeelding, tegelijk de titel van het beleidsplan voor 2017-2020. Voor het realiseren van deze vrijhaven houdt het fonds bij zijn bijdragen aan beeldende kunst en erfgoed twee thema’s voor ogen: ontwikkeling en verbinding. Om inzichtelijk te maken in hoeverre deze doelen worden behaald is een methode Samenwerken van effectmeting verfijnd. Sinds 2017 is de reflectie op de behaalde resultaten dan ook versterkt. Én verhelderd: de resultaten vindt u onder het kopje ‘resultaten’ in de eerder genoemde hoofdstukken Talentontwikkeling tot en met Samenwerken. Het hoofdstuk Kwaliteitszorg gaat in op de overkoepelende voorwaarden voor zorgvuldige beoordeling en besteding van de publieke gelden door het Mondriaan Fonds. De resultaten worden ook tegen het licht gehouden in het interview met directeur Birgit Donker, over erfgoed en kunst als elkaar versterkende krachten. De belangrijkste resultaten die het fonds behaalt, bestaan uit de projecten en activiteiten van onze aanvragers; projecten waaraan het fonds kon bijdragen. Daarom laten we de ontvangers van deze bijdragen ruim aan het woord. Zij zorgen immers voor de nieuwe aanwas van die onschatbare rijkdom die onze kunst en erfgoed is. Voor nu en de toekomst. 4 5 Inhoudsopgave interview platform platform platform platform Birgit Donker Talent- Vitale Collectie Opdrachten Presenteren en De oogst ontwikkeling Nederland programmeren resultaten bijdragen van 2017 resultaten bijdragen resultaten bijdragen 96 Bijdrage Opdrachtgeverschap resultaten bijdragen 27 Werkbijdrage Jong Talent 71 Bijdrage Incidentele Aankopen 105 Projectinvestering Instellingen 31 Werkbijdrage Bewezen Talent 77 Bijdrage Collectieprogramma’s 109 Bijdrage Mobiel Erfgoed 35 Projectinvestering Kunstenaar 81 Bijdrage Collectiemobiliteit 113 Bijdrage Publicaties en Bemiddelaar 86 Bijdrage Beschermd Cultuurgoed 117 Meerjarenprogramma’s 39 Bijdrage Gastateliers Presentatie-instellingen 121 Meerjarenprogramma’s Musea resultaten activiteiten en overige Erfgoedinstellingen 48 Prix de Rome 125 Bijdrage Jaarlijkse Herdenking 55 Prospects & Concepts Slavernijverleden 59 Erfgoedtalentprijzen 129 Werkbijdrage Kunstinitiatieven 60 Kansplaatsen 139 Experimenteerreglement 61 Prijs voor de Jonge Kunstkritiek kunstenaarshonoraria 62 Essay Oude meesters resultaten activiteiten 135 Hollandse Meesters 8 135 Beeldbepalers platform platform platform Behandeling Kwaliteitszorg Internationale Stimuleren Samenwerken aanvragen presentaties markt resultaten bijdragen 193 Aanvragen en toekenningen 196 Cultuurcodes 173 Bijdrage Samenwerking Musea 2013-2017 196 Pluriformiteit resultaten bijdragen resultaten bijdragen 177 Bijdrage Internationale 195 Bezwaar- en 197 Reflectie 142 Bijdrage Presentatie Buitenland 159 Bijdrage Kunstbeurzen Samenwerkingsprojecten beroepsprocedures 198 Effectmeting 163 KunstKoopregeling Erfgoedinstellingen resultaten activiteiten 147 Internationaal bezoekers - resultaten activiteiten resultaten activiteiten programma 164 Skyfinanciering 182 Oriëntatiereis 153 Nederlands paviljoen 183 Regiomakelaars Biënnale van Venetië 187 De Verbeelding Zichtbaarheid en Partners Fonds achter Financiën Continuïteit transparantie de schermen van het beleid 201 Een open fonds 205 Fonds als relatiemakelaar 210 Raad van toezicht 217 218 202 Activiteiten en publieks - 205 BKNL 211 Fondsbestuur momenten 206 Samenwerking Rijkscultuur- 212 Wet Normering Topinkomens 204 Opinie en discussie fondsen 212 Medewerkers 208 Visual Arts Platform 213 Personeelsbeleid 209 Erfgoedplatform Kunsten ‘92 215 Risicobeheer Mondriaan Fonds 215 Adviseurs De Oogst van 2017 Interview met Birgit Donker, directeur Mondriaan Fonds ‘Bijzonder is dat het daarbij soms om uitersten gaat. Of het nu een magisch zwaard betreft uit de bronstijd, een zeldzaamheid die in 2017 is aangekocht door het Rijksmuseum van Oud- heden in Leiden, of de geëngageerde filmische installatie Cinema Olanda van kunstenaar Wendelien van Oldenborgh, door haar en curator Lucy Cotter ontwikkeld voor de Biën- nale van Venetië. Voor het één, het zogeheten zwaard van Ommerschans, verleende het fonds een Bijdrage Incidentele Aankopen, waar de Collectie Nederland wel bij vaart; het ander is De Oogst een voorbeeld van de mogelijkheden die het Mondriaan Fonds heeft voor talentontwikke- ling, internationale presentatie en verankering van de kunst. Het mooie is trouwens dat ook dit werk, in vervolg op de biënnale, is verwor- ven voor de Collectie Nederland, in een geza- menlijke aankoop van het Centraal Museum Het Mondriaan Fonds beweegt mee met Utrecht en Museum Arnhem. Daarmee wordt van 2017 de actualiteit: het draagt ertoe bij dat het geschaard bij al die kunst en waardevolle kunstenaars hun talent kunnen ontwik- objecten die in publiek bezit zijn; een rijke schat kelen, de Collectie Nederland op peil blijft voor ons en de generaties na ons. en het publiek kan genieten van beel- dende kunst en cultureel erfgoed. Nu en ‘Beide voorbeelden bevestigen dat cultureel in de toekomst. Doorstaat de oogst van erfgoed en beeldende kunst een rol spelen bij de 2017 de tijd? voorstelling die wij ons maken van het verle- den, van onze eigen tijd en van de toekomst. ‘Het Mondriaan Fonds is er als publiek fonds Soms wordt dat heel concreet. We kunnen ons- altijd op uit plannen die anderen smeden moge- zelf bijna meten met het zwaard van Ommer- lijk te maken: onderzoek, productie en presenta- schans, dat nu rechtop in het museum staat tie door kunstenaars, musea, galeries, archieven, met zijn glooiende lijnen. Het is bijna moderne opdrachtgevers, critici, curatoren en anderen kunst: ‘De Brancusi van de bronstijd’ wordt die bemiddelen tussen kunst en publiek. Dat is het al genoemd. Maar 3500 jaar geleden is het en blijft ons belangrijkste doel. We stimuleren in het landschap begraven, waarschijnlijk om cultureel erfgoed en beeldende kunst door bij te de balans tussen de werelden van de natuur, de dragen aan bijzondere projecten, juist waar de mensen en de goden in te stellen. Als je vraagt markt die ruimte niet biedt. Van een kunstenaar naar de duurzaamheid van 2017, dan is dit wel Zwaard van Ommerschans, collectie Rijksmuseum van Oudheden. Foto: Ernst van Deursen die zijn praktijk verdiept tot een museum dat een toonbeeld van inspiratie.’ >pagina 69 investeert in een nieuwe collectie-opstelling. Dat doen we namens de samenleving in haar veelzijdigheid en veranderlijkheid. Verleden en heden, erfgoed en kunst, materie en geest: het lijkt wel alsof het ‘Magische meting, met ‘Die dynamische verbintenis is van onschatbare zwaard is gesmeed als boegbeeld voor erfgoed en kunst als elkaar waarde, omdat erfgoed en kunst onlosmakelijk verbinding – één van de kerndoelen van onderdeel vormen van wie wij zijn. Dat is wat het Mondriaan Fonds. versterkende krachten’ dit jaarverslag zichtbaar maakt en wat wij ook graag uitdragen dankzij de rijkdom aan voor- ‘Het is niet voor niets een magisch zwaard! stellen die we in 2017 konden honoreren. En net zo belangrijk is aan de andere kant 9 De Oogst van 2017 De Oogst van 2017 Wendelien van Oldenborgh, Cinema Olanda (Installation view), 2017. Foto: Daria Scagliola van het spectrum het oeuvre inhoudt, ook tweede voorbeeld dat ik ‘We stimuleren buiten de museumwereld al even noemde: Cinema is omarmd. De Vereni- Olanda, dat het naoorlogse cultureel erfgoed ging Ons Suriname, New Nederland naar voren Urban Collective en The haalt, waarin moder- en beeldende kunst Black Archives in Amster- nistische architectuur dam wijdden eind 2017 en stedenbouw nieuwe door bij te dragen een tentoon stelling aan idealen uitdragen. Het de Surinaamse revolutio- is een filmisch portret aan bijzondere nair Otto Huiswoud, met van generaties die samen Cinema Olanda, waarin gezicht geven aan onder- projecten, juist zijn rol wordt belicht. belichte kanten van onze >pagina 149 samenleving, cultureel waar de markt die divers, genuanceerd, maar ‘Verbinding gaat, zoals ook activistisch van geest ruimte niet biedt’ we in het beleidsplan en vol muzikale energie. hebben geformuleerd, over het leggen en versterken van relaties die ‘Boeiend is dat in die dynamische