Westvierdeparten 4, Steggerda

LANDSCHAPPELIJK INPASSINGSVOORSTEL

19 januari 2017 Landschappelijk inpassingsplan © opdrachtgever: opdrachtgever: adviseur: COLOFON danks meent zekere rechten te kunnen doen gelden, wordt verzocht zich tot deuitgever te wenden. deson die Degene wettelijke bepalingen. de volgens regelen uitgave deze te in afbeeldingen van ten auteursrech uitgever. gestreefd ernaar de de schriftelijke heeft zonder uitgever toestemming van De Nietsdeze uit uitgave geheelgedeeltelijk, noch mag, worden overgenomen en/of vermenigvuldigd E: [email protected] F: 033-4651898 T: 033-4613535 3811 EG Amersfoort Muurhuizen 165b Contactpersoon: mr. Haver L. Droeze bnt Haver Droeze Adviesbureau www.schoutenhuisbv.nl 3930 EA WOUDENBERG Postbus 13 Contactpersoon: ir. W.G. Nijlant Jkvr. drs. E.T. van Karnebeek - - 3. 2. 1. HAVER DROEZE BNT 4. INHOUD

INLEIDING PLANVOORSTEL UITGANGSPUNTEN BELEID UITGANGSPUNTEN LANDSCHAPPELIJKE ONTWIKKELING 4.3 Inrichting 4.2 Erf-transformatie 4.1 3.3 3.2 3.1

Architectuur Welstandsnota Beeldkwaliteitsplan Cultuurhistorische waarden Cultuurhistorische Beeldkwaliteitsplan Buitengebied Bestemmingsplan ...... 11 14 14 14 14 9 9 9 7 5

Ruimte voor Ruimte Westvierdeparten 4 Landschappelijk inpassingsplan bron: maps.google.nl Afbeelding plangebied 2: ligging Afbeelding boerderij en Bron: 4. 1: Huidig Mapswww.oozo.nl erf Westvierdeparten en Google De plannengaan uitvan sloopvan vrijwel allebijgebouwen met dienverstande dat het huidige te verhogen. middel van de“ruimte-voor-ruimte”-regeling delandschappelijke kwaliteit inhet buitengebied torisch waardevolle gebied. Het plankan daarom worden gezien alseenmooiekans omdoor bouwen. Destallen hebbenweinig meerwaarde voor deruimtelijke kwaliteit inditcultuurhis te gebouwd indejaren ’70,te slopeneninruildaarvoor eennieuwe woning ophet erfterug te (anti-kraak) particulierbewoond. Deeigenaar heeft dewens omdevoormalige stallen, demees 1 en2).Deboerderij wordt niet meervoor agrarische doeleindengebruikt enwordt alleennog meente Weststellingwerf) eenvrijstaande boerderij met diverse bijgebouwen (zieafbeeldingen Op degrens tussen FrieslandenDrenthe staat aandeWestvierdeparten 4inSteggerda (ge HAVER DROEZE BNT werkt. wordt eraandehandvan deze beschrijvingdeinpassingvan denieuwe woning verder uitge een beschrijvinggegeven van delandschappelijke ontwikkeling van het gebied. Vervolgens Met voorliggend inpassingsplanwordt invulling gegeven aandeze voorwaarde. Allereerst wordt voorzien ineengoede landschappelijke inpassing. gebied met hoge cultuurhistorische waarden, is(ondermeer)alsvoorwaarde gesteld dat wordt bedrijfsbebouwing éénextra woning te bouwen. Aangezien denieuwbouwisvoorzien ineen bevoegdheid dievoorziet indemogelijkheid ominruilvoor sloopvan tenminste 1000m²aan - voormalige boerderijpanden”. Het bestemmingsplan voorziet inartikel 37ineenwijzigings bestemmingsplan (Buitengebied 2014)hebben de betreffende gronden debestemming “Wonen woonhuis endeaangebouwde schuurbehoudenzullen blijven (zieafbeelding 3).Inhet vigerend 1. bron: Adviesbureau Haver Droeze Afbeelding perceel3: en stallente slopen bij 4. Westvierdeparten

INLEIDING - - - - -

5 Ruimte voor Ruimte Westvierdeparten 4 6 Landschappelijk inpassingsplan passingen geweest het perceel. op Bron: Wolters-Noordhoff Atlassen Afbeelding perceelHet 5: is al sinds jaren1850 de boerderij.in gebruik als Door heen zijn er diverseaan Afbeelding 4: Koloniën Maatschappij van van Weldadigheid.Bron: Maatschappij van Weldadigheid Bron: www.watwaswaar.nlBron: Afbeelding 6: Topografische geschiedenisboerderij van het De gebied. issinds 1850 zichtbaar op dekaart. - Steggerda - enNijeholtpade - - Wolvega - enNijetrijne lopen van denatte laagten tussendedekzandruggen. Dezandgronden met dedorpenNoordwolde de zeespiegel weer begon te stijgen kwam deplantengroei opgang enonstond veen indelen gronden afgezet met zand: ditzijndedekzanden aandewestzijde van deFriesewouden. Toen Met het dalenvan dezeespiegel indeWürmijstijd zijninFrieslanddelenvan dehogere keileem smeltwaterdalen. de kleinestroompjes zoals deTjonger /Kuinder endeLindezijnwaarschijnlijk ontstaan uitde die indeRiss-ijstijd zijnontstaan alsgevolg van deopstuwing doorhet landijs.Dedalenvan tussen FrieslandenDrenthe. Degemeente Weststellingwerf isgelegen opdehogere ruggen Het plangebied bevindt zichinhet buitengebied van degemeente Weststellingwerf opdegrens HAVER DROEZE BNT relatief hoog(tot 5m+NAP). van noordoost naarzuidwest. Inhet oosten enzuiden bevindt zichhet veen. Debodemishier 2.

LANDSCHAPPELIJKE ONTWIKKELING LANDSCHAPPELIJKE -

7 Ruimte voor Ruimte Westvierdeparten 4 8 Landschappelijk inpassingsplan vervoerd werd. Inde19eeeuwwerd degrond aanweerszijden van deVierdeparten aangekocht binding moet pacht worden betaald: éénvierde deelvan dehoeveelheid turfdiemet eenschip kegavaart endeNoordwoolder Vaort met elkaar verbond. Voor het gebruik van deze dwarsver In detijdvan deturfgraverij lieplangsdeVierdeparten eenvaart diedeSteggerdasloot, deVin Drie Provinciën endeMaatschappij van Weldadigheid) ontgonnen. den. Veel woeste verveende gronden werden pasvanaf 1924(met deoprichting van deNVDe sneden doorkanalen. Omstreeks 1850bestond degemeente met nameuitwei- enhooigron rechte vaarten vervoerd. Naafgraving van het veen bleef eenkaal enarmlandschapover, door worden alsbrandstof indesteden. Het veen werd doorcompagniën geëxploiteerd enlangs In Weststellingwerf werden deveengronden alvanaf de17eeeuwafgegraven omgebruikt te reden hiervoor terug te vinden. op het perceel wijkt quamaat enschaalaf van percelen. deomliggende Erisgeen duidelijke is dat het perceel ookalindietijdgroter was dandeomliggende percelen. Ookdebebouwing sche kaartbeeld blijkt dat opdeze plekalsinds1850bebouwingaanwezig isgeweest. Opvallend Het plangebied maakt deeluitvan delintbebouwing langsdeWestvierdeparten. Uithet histori merkt. veilig te stellen isinhet bestemmingsplan het gebied als‘cultuurhistorische waardevol’ aange Met elkaar vertonen deze een duidelijke hiërarchie enstructuur. Omditunieke stukje erfgoed van elkaar. de erven staan overwegend ineenrooilijn endebebouwingophet erfstaat haaks ten opzichte weg. Tussen deerven issteeds zicht ophet erachter gelegen landschap.Dehoofdgebouwen van Westvierdeparten. Denokrichting van dehoofdgebouwen staat loodrecht ten opzichte van . Debebouwinginditkarakteristieke gebied bestaat uitlintbebouwing langsdeOost- en aangelegd; omdat deoppervlakte van 2,4hate kleinbleekwerd deze vergroot naar2,8haper minaoord werden iets groter dan dehoeven dieeenpaarjaareerder inFrederiksoord waren De Vierdeparten was onderdeel van dekolonie Wilhelminaoord. Dekoloniehoeven inWilhel karakteristieke koloniewoningen met daarachter faciliterende gebouwen. gens vaste patronen (blokverkaveling). Aandeze opvaste padenliggen, afstanden van elkaar, de gronden. Dekale gronden werden ontgonnen inblokken enerwerden padenaangelegd vol de komst van deze landbouwkoloniën iseenuniekleefgebied ontstaan opdeeerst zo woeste de vrouwen enkinderen ookhuisnijverheid verricht worden, zoals spinnenenweven. Met De grond werd bewerkt enerwerden bossenaangeplant. Naast landarbeidmoest erdoor kunnen opbouwen. mensen instaat zouden zijnominhunonderhoudte voorzien enweer eenfatsoenlijk bestaan en eenperceel grond. Degedachte hierachter was dat doorhet ontginnen van deze gronden de hun aankomst inde(landbouw)kolonie kregen dearmenbeschikkingover eenkleinewoning armoede indesteden te bestrijden. Opdeze gronden werden landbouwkoloniën gesticht. Na door deMaatschappij van Weldadigheid; eenorganisatie diein1818werd opgericht omde ------uitmaakt van deregels van het bestemmingsplan. zijn naderomschreven inhet Beeldkwaliteitplan Cultuurhistorische waarden dat alsbijlage deel bescherming en/of het herstel van devoorkomende cultuurhistorische waarden. Deze waarden ve voor dedaarvoorkomende andere bestemming(en) medebestemd voor het behoud,de - Cultuurhistorie 1”toegekend. Ingevolge het bepaaldeinartikel 30zijndeze gronden behal tuurhistorisch waardevol gebied. Aanhet gebied isdaartoe dedubbelbestemming “Waarde Zoals reeds hiervoor aangegeven isinhet bestemmingsplan het gebied omschreven alscul 3.1 HAVER DROEZE BNT • • • Situering: handreikingen van belang: Voor onderhavig plandat uitgaat van deinpassingvan eennieuwe woning zijndevolgende deze huisjeste respecteren en te versterken. gen dienengericht te zijnophet behoudvan dekoloniehuisjes endienendekarakterstieken van voormalige kleinschalige koloniehuisjes zijnvan cultuurhistorische waarde. Nieuwe ontwikkelin te houdenendebijgebouwen openige afstand van het hoofdgebouw te positioneren. Ookde werkgebied van het achtererf te benadrukken, wordt gevraagd omhet voorerf openengroen ven alsgroene clusters zichtbaar zijn.Omhet onderscheid tussenrepresentatief voorerf enhet wordt geadviseerd ombrede perceelsbeplantingen rond het heleerftoe te passen,zodat deer veenontginningen. Omeenduidelijkonderscheid te maken met het heideontginningslandschap Het beleid van degemeente isgericht ophet benadrukken van dekarakteristieken van dehoog dig ten opzichte van elkaar. erven staan ineenwisselenderooilijn endebebouwingophet erfstaat haaks danwel evenwij Tussen deerven issteeds zicht ophet erachter gelegen landschap.Dehoofdgebouwen van de (vierkant). Denokrichting van dehoofdgebouwen staat loodrecht ten opzichte van deweg. bestaan uitsloten. Debebouwinginhet gebied bestaat uitlintbebouwing inblokvormige erven ingekaderd. alsbeplante Deerven liggen clusters aandeze wegen. Demeeste perceelsgrenzen parten zijngelegen, kenmerkt zichdooropengebieden diedoorsterk beplante wegen worden departen”. Het landschap inhet hoogveenontginningsgebied waarbinnen Oost- enWestvierde Het plangebied maakt deeluitvan het cultuurhistorisch waardevolle gebied “Oost enWestvier sprake isvan ruimtelijke kwaliteit ophet erf, ishet beeldkwaliteitplan niet van toepassing. oordelen van ondermeerdelandschappelijke inpassingvan nieuwe bouwplannen. Indiengeen inpassing van erven. Het beeldkwaliteitplan vormt daarmeeeentoetsingskader voor het be gebouw ophet erf. Tevens geeft het beeldkwaliteitplan algemene aanwijzingen voor eengoede en geeft aanwijzingen voor eengoede uitbreiding van eenwoning ofhet realiseren van eenbij van degemeente Weststellingwerf. Het beeldkwaliteitplan iseenaanvulling opdeWelstandnota Het Beeldkwaliteitplan isvan toepassing binnendedriecultuurhistorisch waardevolle gebieden 3.2 3. Laat het oorspronkelijke koloniehuisje deblikvanger zijn. oorspronkelijke koloniehuisje. Uitbreiding van deoorspronkelijke koloniehuisje doorverlenging ofdoorverbreding naast de rooilijn van het oorspronkelijke koloniehuisje geplaatst. Nieuwe bebouwing komt ophet achtererf enwordt ten minste 6meter achter devoorgevel

Beeldkwaliteitsplan Cultuurhistorische waarden Cultuurhistorische Beeldkwaliteitsplan Weststellingwerf Buitengebied Bestemmingsplan UITGANGSPUNTEN BELEID ------

9 Ruimte voor Ruimte Westvierdeparten 4 10 Landschappelijk inpassingsplan bron: Gemeente Weststellingwerf Gemeente bron: uitbreiding en situering nieuwe bebouwing Afbeelding Beeldkwaliteitsgids7: Uitsnede uit Cultuurhistorische waardevolle gebieden p. 18 toelichting op • • Uitbreiding hoofdgebouw: • • • HAVER DROEZE BNT • • • Plaatsing: vierdeparten ligt ingebied 12–Landelijkgebied. Hiervoor zijn de volgende wensen van belang: ven. IndeWelstandsnota worden 12verschillende gebieden onderscheiden. Het gebied West Volledigheidshalve zijndaarom hierookderelevante bepalingen uitdeWelstandsnota beschre Zoals aangegeven ishet Beeldkwaliteitplan eenaanvulling opdegemeentelijke Welstandsnota. 3.3 plan planologischmogelijk maakt. Deze uitgangspunten zijnvertaald naardeplanregels van het wijzigingsplandat het beoogde • • • • • • Overige bijgebouwen: • • • • • • • • Beplanting: Bijzondere functiesnemen eenopvallende plaats in Hoofdgebouwen staan ineenhistorisch gegroeid patroon het materiaal enkleurgebruik voor bijgebouwen isbaksteen ofhoutindonkere tinten. het bijgebouw dient ondergeschikt te zijnaan het hoofdgebouw; de bouwhoogte magniet meerbedragen dan5,5m huisje de goothoogte magniet meerbedragen dandegoothoogte van het oorspronkelijke kolonie het bijgebouw dient te worden voorzien van eenkap kies voor het bijgebouw eeneenvoudige rechthoekig vorm Respecteer het bestaande slotenpatroon. Rond het voorerf past eenhaagvan beuk,meidoornenliguster. Op het voorerf passensolitaire bomenzoals beuk,eik,walnoot enlinde. sleedoorn, hazelaar enhulst. Kies voor houtsingels bomenalseikenruwe berkmet eenonderbegroeiing van meidoorn, Kies voor lagere ennattere deleninheemsesoorten alsesenels. ting. Indien het erfwordt beplant dankiezen voor streekeigen opdegrondsoort passendebeplan vanaf deopenbare ruimte. De voorzijde van het erfisopenvan karakter, zodat dekarakteristieke bebouwing zichtbaar is Behoud voor zover mogelijk debestaande streekeigen beplanting. zoals aardkleuren endonkere tinten (dusgeen grote witte englimmendevlakken). Kies materialen diegebiedseigen zijn(zoals baksteen en hout) engedekte tinten hebben Kies eeneenvoudige rechthoekige vorm. eerd. Vrijstaande bijgebouwen mogen haaks op,danwel evenwijdig aanhet huisjeworden gesitu Plaats meer dandebestaande afstand alsdeze minderbedraagt. De nieuwe bebouwingwordt ten minste 5meter uitdeerfrand geplaatst danwel opniet Aan- enuitbouwen, alsmedebijgebouwen zijnondergeschikt

Welstandsnota de uitbreiding van

het hoofdgebouw in

dezelfde richting als het bestaande koloniehuisje. - - - - -

11 Ruimte voor Ruimte Westvierdeparten 4 12 Landschappelijk inpassingsplan bron. Google maps bron. Google teDe behouden aangebouwde schuur achter ligt het hoofdhuis en niet zichtbaar is daardoor de foto. op Afbeelding bestaande8: situatie eenvoudinghoofdhuis invier traveën daarop bijgebouwen.haaks met Welstandsnota. de criteria zoals diezijnopgenomen inhet Beeldkwaliteitplan Cultuurhistorische waarden en de In het hiernavolgende hoofdstuk ishet inpassingsvoorstel naderuitgewerkt aandehandvan • • • Opmaak: • • • • • • • • Hoofdvorm : Traditionele kleurstellingen overheersen (afgestemd opbestaande) ningen en/of daklijsten zijnzorgvuldig vormgegeven Aandacht voor onderlinge verschillen intraditionele details; dedetaillering van gevelope pannen ofriet; verbouw isafgestemd ophet bestaande Gevels van hoofdgebouwen hebbeneenstenig karakter; daken zijnvoorzien van (gebakken) Nieuwe invullingen kunnen modernzijn,maarzijnwel ingetogen plint endaklijsten e.d.) Duidelijk evenwicht tussenverticaal gerichte gevelopeningen enhorizontale accenten (zoals Traditionele hoofdopzet isuitgangspunt bijverbouw Aanzichten hoofdgebouwen kennen eenduidelijke gerichtheid opdeopenbare ruimte Aan- enuitbouwen zijnondergeschikt ofkennen eenbijzondere vormgeving tuur De gebouwen zijnkantig opgezet enrefereren aanofreageren opdetraditionele architec De massa-opbouwisenkelvoudig tot samengesteld enkent individueleuitstraling In principe éénbouwlaag met een duidelijke kap; bijzondere functies kunnen hiervan afwijken - - 4 danookrelatief groot. Het isdewens omhet hoofdgebouw met deaangebouwde schuurte normaal gesproken uittwee traveeën bestaan, isde(woon)boerderij aandeWestvierdeparten traveeën breed. Invergelijking met dekleinere boerderijen van drieendekoloniehuizen die Het hoofdgebouw wordt gevormd dooreenkarakteristiek voorhuis met eenvoorgevel van vier hoofdgebouw (zieafbeelding 8,9bovenste deel). vastgebouwd ofstaan haaks ten opzichte van elkaar ophet erf, maarachter derooilijn van het De bestaande woning staat haaks opdeweg. Debijgebouwen zijndeelsaanhet hoofdgebouw Het plangebied bestaat uiteenlangwerpig perceel dat evenwijdig aandeWestvierdeparten ligt. 4.1 HAVER DROEZE BNT 10 terug te vinden. wordt aandebinnenzijdehiervan geplant. Referenties voor erfenlandschapzijninafbeelding Het erfwordt net alsindebestaande situatie begrensd dooreenkavelsloot. Erfgrensbeplanting op debestaande enstreekeigen bebouwing(baksteen, houtindonkere tinten). met eengarage/schuur tegen de noordoostgrens. Het kleur- enmateriaalgebruik isafgestemd zijde van dewoning. Aandewegzijde van dewoning isruimte voor eenopen,representatief erf op beidepercelen. Delogischeplekvoor dehoofdtuin ishierdanookaan de zonnige zuidwest plaatsen, blijft debestaande woning blikvanger. Bovendien ontstaat hierdoor maximale privacy Door denieuwte bouwen woning met bijgebouw naast enparallel aandebestaande woning te waarbij het van belang isdat devoorzijde van het erfzijnopenkarakter behoudt. linde. Rond het voorerf kan worden gedacht aaneenhaagvan (haag)beuk,meidoornofliguster, landschapmogelijk.liggende Opdeerven passensolitaire bomenalsbeuk,eik,walnoot en fruitbomen kunnen worden aangeplant. Hierdoor blijfteenopenzichtrelatie naarhet achter hier denkbaar. Ter aankledingvan het erfzouden hierwel enkele solitaire bomenofhoogstam Aan deachterzijde van dewoning(en) iseensingel /bomerijniet noodzakelijk; eenopenzone is ruwe berkmet eenonderbegroeiing van meidoorn,sleedoorn,hazelaar enhulst passend. gesitueerd inhet landschapvan dehoogveenontginningen. Inditgebied zijnbomen alseiken stand van 1,5m.Wat betreft deaante planten soorten isrelevant te vermelden dat deerven zijn aan devoorzijde. Een singel bestaat uit3bomenrijen(indriehoeksverband) met eenplantaf zodat dewoningen zichtbaar zijnvanaf deweg enookvanuit dewoningen zicht blijftopdeweg dient omdewoonerven te markeren. Desingels mogen openige afstand van deweg aanvangen De singelbeplanting aanweerszijden van dewoningen, duszowel aandeoost- alswestzijde, perceel entussendewoningen het doorzicht ophet landschapbehouden. omliggende zuid- ennoordzijde vormen eenovergang naarhet openlandschap.Hiermeeblijftrondom het groene clusters inhet openlandschapkunnen worden beleefd. Twee meeropenstukken aande een brede groene beplantingssingel met gevarieerde (inheemse)beplanting, zodat de erven als de driebestaande inritten (afbeelding 8en9).Debuitenrand van deerven wordt voorzien van wordt gesplitst intwee delenvan ca. 1000m2.Dewoningen worden ontsloten zijn via twee van Het huidige erfligt openige afstand van deweg enwordt ontsloten viadrieinritten. Het erf 4.2 Ook dewoning isniet aangewezen als(gemeentelijk) monument. ren dieafgebroken worden, dateren van na1970enhebbengeen cultuurhistorische waarde. handhaven endeoverige voormalige bedrijfsbebouwing (totaal 1174m²)te slopen.Deze schu 4.

Inrichting Erf-transformatie PLANVOORSTEL - - - - -

13 Ruimte voor Ruimte Westvierdeparten 4 14 Landschappelijk inpassingsplan Bron: Adviesbureau Haver Droeze Afbeelding 9: Planvoorstel inpassingmet van de nieuwe woning. Westvierdeparten. vanaf westkant perspectief Ooghoogte de zuidzijde. bevindt zich deze in afbeeldingaan stemmingsplan. Westvierdeparten Bovenaanzicht getekend be op deze afbeeldingaan de zuidzijde. Westvierdeparten bevindt zich in Bovenaanzicht vanaf noordzijde. • • • • sobere enuitgestrekte landschap.Afbeelding11geeft diverse referenties weer. gebouwen zullen overeenkomen ineenrobuustheid enaardsheid diegerelateerd zijnaandit hoofdgebouw met schuur. Een ligt ‘schuurwoning’ voor dehandenkan ookgoed passen.De De architectuur van denieuwe woning vraagt omeenondergeschikte rol bijhet bestaande 4.3 HAVER DROEZE BNT Beeldkwaliteitplan Cultuurhistorische waarden endeWelstandsnota. Daarmee voldoet het inpassingsvoorstel aandeuitgangspunten zoals diezijnvastgelegd inhet bouw- engoothoogte maximaal gelijk aanbestaande hoofdgebouw. uitstraling baksteen en/of houtindonkere kleurstelling, glasvoor extra daglicht en/of voor moderne sobere detaillering eenvoudige hoofdvorm

Architectuur

15 Ruimte voor Ruimte Westvierdeparten 4 16 Landschappelijk inpassingsplan Afbeelding 10: Referentieserf landschap. en voor in contrasten eninovereenkomsten éénverhaal methettotaal architectuur diededialoogaankanmethetsobere enuitgestrekte landschap aanpassingen alsgevolg van eenwoonfunctie maarmetbehoudvan eenlandelijkkarakter een eenvoudige rechthoekige hoofdvorm methethoofdhuis dieinmateriaal contrasteert HAVER DROEZE BNT Afbeelding 11: Referenties architectuur.voor ARCHITECTUUR REFERENTIES

17 Ruimte voor Ruimte Westvierdeparten 4