Ring Wokół Plant O Projekcie Zmian Organizacji Ruchu W Śródmieściu

Nr 8 (114), 24 kwietnia 2013 egzemplarz bezpłatny, ISSN 1898-9039

Ring wokół Plant O projekcie zmian organizacji ruchu w Śródmieściu

Stołówka po nowemu Ziemia Ulro dzisiaj Rozmowa z Ewą Skowrońską-Zolich Festiwal Miłosza już w maju! Centrum Rozwoju Com-Com Zone Nowa Huta ul. Ptaszyckiego 6, 31-979 Kraków T: +48 12 682 11 10, +48 882 054 724 E: [email protected] W numerze:

ŚRÓDMIEŚCIE Kraków to stan umysłu! 4. Ring wokół Plant O projekcie zmian organizacji ruchu raków to znacznie więcej niż tylko Narciarskich. Studia w Krakowie wybrał tak- w Śródmieściu miejsce na mapie – to stan umysłu, któ- że Michał Gazda – zdobywca złotego medalu K ry wyzwala twórcze myślenie, pozwala w Robot Challenge, jednych z najbardziej pre- EDUKACJA realizować siebie i odnosić sukcesy na różnych stiżowych zawodów w dziedzinie robotyki. 7. Stołówka po nowemu polach. 16 kwietnia ruszyła kampania zachęca- Kampanijne billboardy oraz citylighty z wi- Rozmowa z Ewą Skowrońską-Zolich jąca do studiowania w stolicy Małopolski. zerunkami krakowskich studentów odnoszą- 8. Sześciolatek w szkole Kraków ma wieloletnią tradycję akademicką. cych sukcesy będą przez dwa tygodnie eks- Wybór należy do rodziców To miasto 23 uczelni wyższych − w tym drugie- ponowane w pięciu miastach: Warszawie, go najstarszego w Europie Środkowo-Wschod- Katowicach, Kielcach, Lublinie i Rzeszowie – 9. Najlepsi z najlepszych niej uniwersytetu, skupiającego ok. 200 tys. stu- cztery ostatnie to stolice województw, z któ- Znamy laureatów konkursu „8 Wspaniałych” dentów i ok. 13 tys. nauczycieli akademickich. rych (poza małopolskim) pochodzi największa MIASTO Ale warto tutaj studiować nie tylko ze względu liczba osób studiujących w Krakowie. Kampa- na bogatą ofertę uczelni, wykwalifikowaną ka- nijna reklama ukaże się również w dzienniku 10. Największe miasto Europy drę uniwersytecką czy zaplecze naukowe. „Rzeczpospolita” w numerze, w którym będzie O kontaktach Krakowa i Moskwy Kraków nie jest jedynie miejscem na mapie. publikowany najnowszy „Ranking Szkół Wyż- 11. Chrońmy jerzyki! „Jeśli jesteś osobą kreatywną, energiczną i am- szych”. Sesja zdjęciowa na potrzeby kampanii Apus apus – gatunek zagrożony bitną, jeśli cenisz sobie komfort życia i chcesz została zrealizowana na terenie Muzeum Sztu- wyginięciem nie tylko zdobyć wykształcenie na najwyższym ki Współczesnej w Krakowie. Koncepcję graficz- 12. Kalendarium Prezydenta Miasta Krakowa poziomie, ale również realizować swoje pasje, ną kampanii opracowała agencja Opcom Sp. Kraków to miasto idealne dla Ciebie!” – właś- z o.o., za jej realizację odpowiada firma Business KULTURA nie takie przesłanie niesie ze sobą kampanijne Consulting Sp. z o.o. 12. Szykuj się na Miesiąc Fotografii! hasło: „Kraków to stan umysłu”. Slogan ten wy- Redakcja KRAKOWA.PL Wystawy, spotkania, warsztaty… korzystuje również ideę „lovemark” (silny, emo- 13. Ziemia Ulro dzisiaj cjonalny związek z marką) oraz fakt, że „love- Festiwal Miłosza już w maju! marki” tworzą ludzie, osoby, które się z marką utożsamiają. Właśnie dlatego do współpracy 14. Polish Icons 2. Lutosławski w ramach kampanii zaproszono osoby, którym Bilety na koncert już w sprzedaży nasze miasto jest bliskie i których sukcesy naj- SPORT lepiej dowodzą, że Kraków nie tylko gwarantu- je ciekawe studia na najwyższym poziomie, ale 15. Kto zostanie „Przyjacielem Sportu”? pozwala również realizować pasje. Katarzyna Zgłoś swojego kandydata Krzeszowska (na zdjęciu) – Miss Polski 2012 − 15. Stypendia dla sportowców studiuje malarstwo w Krakowie. Krakowskim Wyróżniono najlepszych zawodników studentem jest również Maciej Kot − brązo- Krakowa wy medalista Mistrzostw Świata w Skokach 16. Z szacunkiem dla dystansu Zbliża się Cracovia Maraton… KONKURS W ostatnim numerze KRAKOWA.PL zadaliśmy na- Europy Seniorów w Slalomie. Zwycięzcy w na- RADA MIASTA KRAKOWA stępujące pytania: 1. Co to jest jorkyball? 2. Jaka szym konkursie: Paulina Cieślik, Anna Nowakow- 17. Kraków miastem sołtysów? impreza odbędzie się w czerwcu na Torze Kaja- ska i Magdalena Gać otrzymają podwójne wej- karstwa Górskiego KOLNA? Prawidłowe odpowie- ściówki na pływalnię przy ul. Ptaszyckiego 4. O pomyśle utworzenia miejskich sołectw dzi to: 1. Jorkyball to odmiana piłki nożnej, pole- A oto najnowsze pytania konkursowe: 1. Ile wyno- gająca na dynamicznej i intensywnej rywalizacji si dystans maratoński? 2. Z jaką prędkością mogą 18. Okiem przewodniczącego dwuosobowych zespołów, które grają ze sobą na poruszać się jerzyki? Odpowiedzi (wraz z imieniem, Utopia i realne problemy małej powierzchni ograniczonej ścianami i siatką nazwiskiem oraz numerem telefonu) prosimy nad- zastępującą sufit. 2. W czerwcu na Torze Kajakar- syłać na adres: [email protected] do 2 maja 19. Kalendarium Przewodniczącego RMK stwa Górskiego KOLNA odbędą się Mistrzostwa 2013 r. Na zwycięzców czekają atrakcyjne nagrody! i wiceprzewodniczących 20. Kraków przyjazny mieszkańcom Rozmowa z Adamem Migdałem Wydawca: Urząd Miasta Krakowa, Wydział Informacji, Turystyki i Promocji Miasta, 31-004 Kraków, pl. Wszystkich Świętych 3–4 Adres redakcji: pl. Wszystkich Świętych 3–4, pok. 156, I piętro, tel. 12 616-13-86, e-mail: [email protected] 21. Z tabletem do tablicy Redaktor naczelny: Beata Klejbuk-Goździalska O pilotażowym programie „Cyfrowa klasa” Współpracownicy: Jan Machowski, Michał Kozioł, Jan Bińczycki, Małgorzata Kubowicz, Kinga Sadowska, Magdalena Bartlewicz, Katarzyna Fiedorowicz-Razmus, Filip Szatanik, Joanna Kijowska, Joanna Dubiel 21. Sprawozdanie z mecenatu Zdjęcia: Wiesław Majka, Paweł Krawczyk. Okładka: fot. Wiesław Majka / UMK Program się sprawdza Projekt graficzny: PReTEKST. Korekta: Magdalena Kędzierska-Zaporowska. Skład i łamanie: Pro Art Studio Druk: DjaF Nakład: 30 tysięcy egz. ISSN 1898-9039 22. Głos dzielnic

Sposób dystrybucji dwutygodnika miejskiego KRAKÓW.PL: HISTORIA Dwutygodnik KRAKÓW.PL można otrzymać w budynkach Urzędu Miasta Krakowa przy pl. Wszystkich Świętych 3–4, ul. Grunwaldzkiej 8, 23. W 150. rocznicę powstania styczniowego ul. Lubelskiej 27, w Rynku Podgórskim 1 i 2, na os. Zgody 2, przy ul. Stachowicza 18, al. Powstania Warszawskiego 10, ul. Wielopole 18a, ul. Wielickiej 28a, ul. Sarego 4 oraz w szpitalach miejskich i siedzibach jednostek miejskich. Zaproszenie na wystawę „W bój lećmy KRAKÓW.PL otrzymać można także w sieci saloników prasowych KOLPORTER S.A.: al. 29 Listopada 95, ul. Konfederacka 1, zwyciężać” al. Pokoju 20, ul. Wysłouchów 22a, ul. Wysłouchów 27, ul. Kamieńskiego 1b, ul. Długa 63, ul. Beskidzka/Witosa 28, ul. św. Tomasza 25, ul. Librowszczyzna 4, ul. Krowoderska 24, ul. Kalwaryjska 42, ul. Kniaźnina (Biedronka), ul. Słoneckiego 9, ul. Powstańców 34c, ul. Kościuszki 17, os. Bohaterów Września 58, ul. Misiołka 1, ul. Jerzmanowskiego 12, ul. Nowohucka 52, al. Krasickiego 30, 24. Z wielką radością i ulgą ul. Bora-Komorowskiego 31, ul. Pawia 5, ul. Nowohucka 33a, ul. Ćwiklińskiej 18, ul. Wadowicka 6. Kraków po bitwie gorlickiej w 1915 r.

Kolejny numer KRAKOWA.PL ukaże się 15 maja. 25. Kalendarium krakowskie śródmieście Ring wokół Plant

Czy Kraków doczeka się jednokierunkowego ruchu samo- chodów wokół Plant? Jeśli tak, to kiedy i na jakich zasa- dach? Trwa dyskusja nad wprowadzeniem kolejnych zmian organizacji ruchu pojazdów w centrum Krakowa. Najpraw- dopodobniej nowe zasady będą obowiązywać jeszcze przed wakacjami.

24 kwietnia 2013 r. 4 śródmieście

Jan Machowski rów propozycji zmian. Eksperci zaznaczają, że podobne rozwiązania znajdziemy też w Bra- większenie bezpieczeństwa pieszych, tysławie i innych miastach środkowej Europy. ułatwienie przejazdu komunikacji miej- W Londynie, Paryżu czy miastach hiszpańskich Z skiej, zmniejszenie korków, a przez od lat działają systemy ulic jednokierunkowych, to ograniczenie zanieczyszczenia powietrza a kierowcy chwalą sobie takie rozwiązania, bo w centrum – to główne założenia koncepcji wpływają one na zmniejszenie korków. Także zmian organizacji ruchu w Śródmieściu. – W na- w Poznaniu z powodzeniem funkcjonuje Most szym mieście już kilkadziesiąt lat temu przyjęto Teatralny, na który wjazdu nie mają samocho- zasadę, że w centrum Krakowa priorytet powin- dy osobowe. na mieć komunikacja zbiorowa i piesi. Dlatego obecną propozycję trudno nazwać rewolucyj- Zalety nowej koncepcji ną. To konsekwencja wcześniej przyjętej stra- Jakie argumenty przemawiają za wprowa- tegii – mówi Tadeusz Trzmiel, zastępca prezy- dzeniem proponowanych zmian? Przede denta Krakowa. Warto pamiętać, że pierwsze wszystkim Śródmieście Krakowa przestaje być zmiany w centrum Krakowa miały miejsce już traktowane jako obszar ruchu tranzytowe- w latach 50. ubiegłego stulecia. Wtedy to prze- go. – W ramach opracowania zostały wykona- niesiono ruch tramwajowy z Rynku Głównego ne bardzo dokładne pomiary natężenia ruchu na I obwodnicę. W kolejnych latach z ruchu ko- na wjazdach do I i II obwodnicy oraz pomiary łowego wyłączano poszczególne ulice Starego ruchu tranzytowego. Wyniki pokazały, że w nie- Miasta, a w 1979 r. samochody usunięto z Ryn- których miejscach tranzyt generuje nawet ku Głównego i ulic przylegających. 30 proc. ruchu, który nie jest związany ze Śród- Dla organizacji ruchu w Śródmieściu klu- mieściem i powinien z niego być wyeliminowa- czowy okazał się rok 1988. Wtedy ten obszar ny – wyjaśnia Tomasz Kulpa. miasta został podzielony na trzy strefy dostęp- Dzięki takiemu rozwiązaniu zmniejszy się ności komunikacyjnej. Również wtedy przez ruch kołowy w tym obszarze miasta, a co za Kraków przetoczyła się gorąca dyskusja na te- tym idzie, niższa będzie emisja zanieczyszczeń. mat zmian, a mieszkańcy w ocenie zasadności Analizy symulacyjne wskazują, że w przypadku takiej organizacji ruchu byli bardzo podziele- wprowadzenia proponowanych zmian w orga- ni: 40 proc. było zadowolonych z nowych za- nizacji ruchu możliwe jest uzyskanie kilkuna- sad, a 43 proc. wyrażało opinię negatywną. Taki stoprocentowej redukcji emisji tlenków azotu układ utrzymał się do dziś. W kolejnych latach i siarki oraz pyłów zawieszonych pochodzą- poszerzano strefę płatnego parkowania, a dzię- cych z ruchu samochodów. Zanieczyszczenia ki rewitalizacji poszczególnych placów i ulic – te wpływają istotnie na powstawanie smogu, jak chociażby pl. Szczepańskiego czy Małego zarówno zimowego, jaki i letniego – dowodzi Rynku, ograniczano dostępność tych miejsc dla współautor koncepcji. ruchu kołowego. Co istotne, dzięki wyłączeniu z ruchu jezdni bliższej Plant Kraków zyskuje ok. 3,5 km drogi Przeciwnie do wskazówek zegara rowerowej. Dziś szybki przejazd rowerem przez Jakie zmiany proponowane są obecnie? Miasto, Planty jest utrudniony i często wybierają tę dro- wsparte koncepcją ekspertów z zakresu syste- gę rowerzyści jadący rekreacyjnie. – Propono- mów komunikacyjnych, proponuje wprowa- wana przez nas droga rowerowa wokół Plant dzenie ruchu jednokierunkowego wokół Plant jest uzupełnieniem układu dróg rowerowych w kierunku przeciwnym do wskazówek zegara, w Krakowie. Będzie ona obsługiwać rowerowe nakaz skrętu w prawo z ul. Westerplatte w ul. Lu- relacje tranzytowe przez obszar Śródmieścia bicz, z ul. Lubicz w ul. Pawią i z ul. św. Gertru- oraz stanowić połączenie z drogami rowerowy- dy w ul. Starowiślną (w celu eliminacji ruchu mi biegnącymi promieniście od I obwodnicy – tranzytowego) oraz z ul. Basztowej w ul. Sław- wylicza Tomasz Kulpa. kowską. Zgodnie z propozycjami grupy eks- Koncepcja zaproponowana przez eksper- pertów samochody miałaby jeździć po jezdni tów zakłada też poszerzenie strefy A. Chodzi zewnętrznej pierwszej obwodnicy, a na pasie między innymi o odcinek ul. Karmelickiej od przy Plantach miałaby powstać droga rowe- Bagateli do Garbarskiej, czy ul. Krupniczej od rowa. Środek, a więc torowisko, byłby zarezer- Bagateli do Loretańskiej. – Już teraz jest to uli- wowany dla komunikacji tramwajowej i auto- ca ślepa i wprowadzenie strefy pieszej powin- busowej. – Rozwiązania, które proponujemy no przyczynić się do powstania ciekawej prze- dla Śródmieścia Krakowa, stosowane są w wie- strzeni w otoczeniu Teatru Bagatela. Dzięki lu europejskich metropoliach. W bliskim nasze- temu mieszkańcy zyskają dla siebie dodatko- mu miastu Wiedniu od lat działa tzw. I ring. Jest we miejsca na organizację spotkań – mówi To- to także nawiązanie do wcześniejszych koncep- masz Kulpa. Rozważane jest też objęcie strefą cji zmian organizacji ruchu w Śródmieściu Kra- pieszych całej ul. Grodzkiej.

fot. Paweł Krawczyk / UMK Krawczyk Paweł fot. kowa – wyjaśnia Tomasz Kulpa, jeden z auto-

24 kwietnia 2013 r. 5 śródmieście

Autobusy i tramwaje priorytetowo Zalety proponowanych zmian: Jednokierunkowy ring wokół Plant to także uła- twienia dla komunikacji zbiorowej. Mniej sa- • eliminacja ruchu tranzytowego mochodów to więcej miejsca dla autobusów • zmniejszenie emisji zanieczyszczeń pochodzących z ruchu samochodowego wpływających na i tramwajów, które będą kursować szybciej powstawanie smogu i z większą punktualnością. – Po wprowadzeniu • poprawa warunków poruszania się pieszych i rowerzystów nowej organizacji ruchu nie są planowane żad- • zwiększenie prędkości komunikacyjnej pojazdów transportu zbiorowego mniej więcej o 30 proc. ne zmiany w funkcjonowaniu transportu zbio- • przywracanie pozakomunikacyjnych funkcji ulic rowego w tym rejonie miasta. Liczymy nato- • zmniejszenie liczby podróży realizowanych samochodem osobowym do Śródmieścia miast, że po zmianach mniej więcej o 30 proc. • ułatwienie dostaw towarów szybciej pojadą tramwaje i autobusy, co bezpo- • uporządkowanie parkowania średnio przełoży się na zwiększenie atrakcyjno- • zmniejszenie liczby i skutków wypadków ści komunikacji zbiorowej – mówi Grzegorz Sa- • wpływ na zwiększenie potencjału ekonomicznego obszaru poń, zastępca dyrektora Zarządu Infrastruktury Komunalnej i Transportu. Dodaje jednocześnie, że jeszcze w tym roku planowany jest remont Utrudniony będzie za to ruch tranzytowy przez kają wygodnych dla siebie alternatyw. Dostoso- łuków torowiska na skrzyżowaniu ulic św. Ger- obszar Śródmieścia – podkreśla Tomasz Kulpa. wanie się do nowych warunków może potrwać trudy i Stradomskiej. – Chcemy też w 2013 r. kilka tygodni – zaznacza Tomasz Kulpa. Z kolei kompleksowo zmodernizować torowisko na Nie ma powodów do obaw? zastępca prezydenta Tadeusz Trzmiel podkreś odcinku od ul. Długiej do ul. Piłsudskiego – wy- Jakie są największe obawy związane z pro- la, że wzmożony ruch na II obwodnicy pomo- mienić torowisko, wyremontować nawierzch- ponowaną organizacją ruchu? Część miesz- że rozładować obszarowy system sterowania nie jezdni, postawić nowe słupy trakcyjno- kańców spodziewa się, że choć tranzyt przez ruchem, który miasto realizuje przy wykorzy- oświetleniowe z zastosowaniem technologii Śródmieście zniknie, to jednak zakorkuje się staniu środków unijnych. Dodaje jednocześ- LED-owej – wylicza Grzegorza Sapoń. II obwodnica, szczególnie ciąg alei Trzech nie, że Kraków nie może czekać ze zmianami Jak zapewniają eksperci, proponowane roz- Wieszczów. Specjaliści uspokajają jednak, że na- na dokończenie budowy obwodnicy. – W na- wiązania nie ograniczają dostępności Śród- tężenie ruchu może tam wzrosnąć mniej więcej szym mieście przybywa samochodów, a część mieścia Krakowa. – Nadal będzie można doje- o 5 proc. – W tego rodzaju sytuacjach kierowcy kierowców wykorzystuje Śródmieście do prze- chać w te same miejsca, jednak po innej trasie. dość szybko przyzwyczajają się do zmian, szu- jazdów tranzytowych. Ten obszar miasta należy pilnie uspokoić, mając na uwadze bezpieczeń- stwo pieszych i ograniczenie emisji spalin – mówi Tadeusz Trzmiel. Kiedy zmiany organizacji ruchu w Śródmieś- ciu mają być wprowadzone? – Obecnie jesteśmy na finiszu konsultacji w tej sprawie. 30 kwietnia o godz. 16.00 w Sali Obrad Rady Miasta Krakowa ma się odbyć Forum Mobilności poświęcone planowanym zmianom w Śródmieściu – mówi Grzegorz Sapoń, zastępca dyrektora ZIKiT. Jak zaznacza, nowa organizacja ruchu powinna być wprowadzona jeszcze przed wakacjami. Projekt zmian w Śródmieściu dostępny jest w siedzibie Dzielnicy I, a także na stronie inter- netowej www.zikit.krakow.pl.

Główne założenia koncepcji zmian w Śródmieściu:

• ruch jednokierunkowy wokół Plant • skrzyżowanie Lubicz-Westerplatte – tylko skręty w prawo • zakaz skrętu w lewo w ul. Sławkowską • nakaz jazdy w prawo z ul. św. Gertrudy w ul. Starowiślną • poszerzenie strefy A o wybrane rejony centrum archiwum ZIKiT archiwum

24 kwietnia 2013 r. 6 edukacja

ES-Z: Niedawno przygotowałyśmy ankietę do- tyczącą preferencji naszych uczniów – trzeba Stołówka po nowemu przyznać, że nie są zbyt różnorodne. Wśród zup królują: rosół, pomidorowa i żurek, z dań dru- O szkolnej stołówce po reorganizacji, priorytetach przy układaniu gich: sznycelki i kotlety, poza tym naleśniki, pie- jadłospisu oraz wyzwaniach związanych z prowadzeniem własnej fir- rogi. Staramy się urozmaicać to menu, ale pa- my z Ewą Skowrońską-Zolich rozmawia Beata Klejbuk-Goździalska. miętamy też, że musimy trafiać w gusta dzieci. Aby nasz biznes miał szansę, zadowoleni muszą być i dzieci, i ich rodzice.

A jeśli coś wyjątkowo nie smakuje dzieciom? ES-Z: Zdarzają się i takie dania. Zauważyłyśmy, że dzieci nie przepadają za fasolką po bretoń- sku, dlatego przygotowujemy ją rzadziej, gdy np. części dzieci nie ma w szkole.

W porównaniu z ubiegłym rokiem szkolnym obiady kosztują więcej – przedtem rodzice płacili jedynie za tzw. „wkład do kotła”, teraz cena odzwierciedla faktyczny koszt przygotowania posiłku. Dla niektórych ro- dziców jest to spory wydatek, stąd dopła- ty z MOPS-u i tzw. puli dyrektorskiej. Wiem jednak, że i Panie takie obiady fundują dzie-

fot. Paweł Krawczyk / UMK Krawczyk Paweł fot. ciom… Od lewej: Ewa Skowrońska-Zolich, Grażyna Turek, Anna Faltyn – założyły spółkę E-Wikt S.C. i od września 2012 r. zajmują się ES-Z: Obiad w naszej stołówce kosztuje 6,80 zł obsługą stołówki w Szkole Podstawowej nr 4 przy ul. Smoleńsk. Wcześniej pani Ewa pracowała w SP nr 4 na stanowisku in- (dla dzieci z klas 0–3), 7,30 zł (4–6), a dla nauczy- tendenta, a panie Grażyna i Ewa – jako kucharki w szkolnej stołówce. cieli 7,50 zł. Starałyśmy się ustalić taką cenę, by nie była ona zbyt wysoka, ale gwarantowała zdrowe i smaczne jedzenie. Bardzo dobrze zna- Od września ubiegłego roku wraz z dwie- Ile dzieci je obiad w szkole? my dzieci w naszej szkole i dlatego ufundowa- ma koleżankami prowadzi Pani stołówkę ES-Z: Codziennie wydajemy obiady dla ok. łyśmy obiady dla sześciorga, które potrzebu- w Szkole Podstawowej nr 4 w Krakowie. Czy 230–240 osób. Zdarza się, że rodzice naszych ją takiego wsparcia, choć nie kwalifikują się do decyzja o założeniu firmy była łatwa? uczniów kupują także obiady dla siebie, na wy- otrzymania dopłaty z MOPS-u. Nie oszczędza- Ewa Skowrońska-Zolich: Decyzja oczywiście nos – tę działalność chciałybyśmy rozwinąć. Za- my też na dokładkach, dziecko zawsze może nie należała do łatwych. Choć wszystkie od chęcamy rodziców do degustacji, by wiedzie- poprosić o dodatkową porcję. dawna jesteśmy związane z tą szkołą – pani li, co jedzą ich pociechy, by mogli nam zaufać. Grażyna ma najdłuższy staż, bo aż 24-letni, pani Obiady są dwudaniowe, z kompotem, czasem Czy myślą Panie o rozszerzeniu działalności? Ania jest tu od 2008 r., a ja od 2007 r. – to jednak z sokiem lub owocem. ES-Z: W szkolnej stołówce możliwości mamy prowadzenie własnego biznesu wiąże się z no- ograniczone, gdyż nie mogą tu wejść – poza wymi, niełatwymi wyzwaniami. Wiele zawdzię- Czym kierują się Panie przy układaniu jad- rodzicami – osoby z zewnątrz, ale rzeczywi- czamy pani dyrektor Wandzie Muszyńskiej- łospisu? Co jest dla Pań najważniejsze? ście, chcemy naszą działalność poszerzyć. Po -Franczyk, która przeprowadziła ankietę wśród ES-Z: Najważniejsze, by było smacznie i zdro- propozycji od Rady Rodziców przygotowały- rodziców, co pomogło oszacować liczbę osób wo. Oczywiście stosujemy się do przepisów śmy catering na Dzień Nauczyciela, warto by zainteresowanych obiadem w szkole. Zrobiły- dotyczących żywienia zbiorowego, układamy pomyśleć nad tego rodzaju działaniami. Myśli- śmy biznesplan i zaczęłyśmy działać. menu zgodnie z zasadami dietetyki. Codzien- my też o przejęciu sklepiku szkolnego. Może nie kupujemy świeże mięso, w sezonie korzy- zajmiemy się też pieczeniem ciast na większą Początki były trudne? stamy ze świeżych warzyw i owoców, codzien- skalę? ES-Z: Prowadzenie stołówki to nie tylko goto- nie pieczemy muffinki i rogaliki, zmniejszając wanie, to także inwestycje, wymiana sprzętu, do minimum ilość cukru (co potwierdza re- Zapytam na koniec – czy warto było? Nie odnowienie kuchni, magazynów, jadalni itd. – dakcja – przyp. aut.). Zależy nam – choć może żałują Panie swojej decyzji? Niedługo w po- zrobiłyśmy już sporo, choć czeka nas jeszcze zabrzmi to zbyt idealistycznie – na promo- dobnej sytuacji znajdą się inni pracownicy wiele prac. Właśnie jesteśmy po kontroli sane cji zdrowego żywienia. Oczywiście dzieci czę- szkolnych stołówek… pidu, który wystawił nam ocenę dobrą, wy- sto wybierają to, co niezdrowe, ale jeśli damy ES-Z: Warto było i nie żałujemy niczego. Oczywi- dał także kilka zaleceń, które musimy zrealizo- im inny wybór, zaczną w końcu sięgać po jabł ście, trzeba ciężko pracować, inwestować, pod- wać do końca sierpnia. Wielu prac nie możemy ko, koktajl owocowy czy świeże pieczywo bez jąć nowe wyzwania, ale pracujemy dla siebie. przeprowadzić w ciągu roku szkolnego, więc konserwantów. A dodatkowo ogromną satysfakcję sprawia nam czekamy na wakacje. Pracujemy teraz we trzy, fakt, że mamy dla kogo gotować – i że nasze je- a przed reorganizacją było nas pięć – ale choć Czy preferencje małych klientów są brane dzenie smakuje dzieciom z naszej szkoły. mamy więcej pracy, dajemy radę. pod uwagę przy układaniu jadłospisu?

24 kwietnia 2013 r. 7 edukacja

szkół, które zgłosiły się do programu, znajduje się na stronie: www.krakow.pl. Sześciolatek Program „Sześciolatku, nie trać roku!” reali- zowany jest przez UMK od kilku lat. Z inicjatywy Anny Okońskiej-Walkowicz, zastępcy prezydenta Krakowa o założeniach tegorocznej edycji projektu dyrektorzy szkół, przedszkoli oraz przedstawi- w szkole ciele rad dzielnic rozmawiali podczas specjalnych spotkań w marcu. W ramach programu zorgani- 80 samorządowych szkół podstawowych (z 98) zgłosiło się do Urzę- zowano Dni Otwarte w szkołach podstawowych du Miasta Krakowa, by skorzystać z propozycji otrzymania 35 tys. zł (22 i 23 marca, 20 kwietnia), odbyła się także kon- na dodatkowe przygotowanie placówki na przyjęcie dzieci sześcio- ferencja dla rodziców dzieci sześcioletnich. Urząd włączył się również w realizację pro- letnich, które będą się uczyć w klasach pierwszych. jektu Kuratorium Oświaty „Salon Sześciolatka” – to spotkania informacyjne dotyczące wcześ- Katarzyna jąć decyzję o jego przepisaniu do klasy pierw- niejszej edukacji dzieci w szkole podstawowej. Fiedorowicz-Razmus szej szkoły podstawowej). Kuratorium do udziału w nim zaprasza szkoły Szkoły, które zgłosiły chęć skorzysta- oraz dzielnice. Spotkania mają na celu pokaza- roku szkolnym 2014/2015 w kla- nia z dodatkowego dofinansowania, mają nie, że sześciolatki dobrze radzą sobie w pierw- sach pierwszych rozpoczną naukę je przeznaczyć na opłacenie zajęć świetli- szej klasie, a szkoły są bezpieczne i dobrze przy- W dwa roczniki dzieci – 2007 i 2008, cowych adresowanych do sześciolatków – gotowane na ich przyjęcie. co oznacza, że w rekrutacji do szkół może wów- w odrębnych świetlicach lub salach (do godz. Rodzice sześciolatków mogą skorzystać tak- czas wziąć udział od 10 do 14 tys. dzieci. Aby 17.00), realizację ciekawych zajęć rozwijają- że z pomocy poradni psychologiczno-pedago- ułatwić rodzicom decyzję, czy zapisać sześcio- cych zainteresowania i wspierających proces gicznych, które organizują wykłady na temat latka rok wcześniej do szkoły podstawowej, czy uczenia się, zorganizowanie opieki nad sześ- dojrzałości szkolnej sześciolatków; na życzenie zostawić go w przedszkolu, UMK realizuje pro- ciolatkami także w dni wolne od nauki (waka- rodziców przygotowują diagnozę dojrzałości jekt pod hasłem „Sześciolatku, nie trać roku!”. cje, ferie), na zorganizowanie obiadów i pod- szkolnej dziecka. Jego celem jest stworzenie optymalnych wa- wieczorków oraz na inne zadania, które szkoła W planach Urząd Miasta Krakowa ma jeszcze runków edukacji dla dzieci sześcioletnich (przy- uzna za ważne. m.in. organizację w przedszkolach lekcji pokazo- pomnijmy, że rodzic, którego dziecko zostało Miasto kładzie także nacisk na to, aby szko- wych dla dzieci sześcioletnich. zapisane do przedszkola, cały czas może pod- ły tworzyły klasy tylko dla sześciolatków. Lista oprac. redakcja KRAKOWA.PL redakcja oprac.

24 kwietnia 2013 r. 8 edukacja

w pracy Szkolnego Koła Wolontariuszy „Być Razem”. W latach 2010–2012 wolontariusz Najlepsi z najlepszych MOPS-u w świetlicy środowiskowej „Benedic- tus” i w Punkcie Aktywności Lokalnej. Prowa- Dominik Kłos będzie reprezentował Kraków w ogólnopolskich eli- dzi diakonię muzyczną przy Gimnazjum nr 1, minacjach Samorządowego Konkursu Nastolatków „8 Wspaniałych” organizując m.in. coroczne wyjazdy rekolekcyj- 2013. Uczeń III klasy IV Liceum Ogólnokształcącego wraz z siedmio- no-szkoleniowe do Zakrzowa. Jest zaangażo- wany w prace Centrum Wolontariatu „Caritas”, ma innymi osobami został laureatem krakowskiej edycji konkursu. pracuje jako wolontariusz w ośrodku samopo- mocy osób chorych na alzheimera. Uczestni- czy w kwestach fundacji SPRiON i Hospicjum św. Łazarza. GABRIELA KONGSTAD – uczennica III klasy VIII LO, w wolontariacie od 2006 r. Jako druży- nowa gromady zuchowej ZHR organizuje dla młodszych dzieci zajęcia, zabawy i wycieczki. Aktywnie uczestniczyła w projekcie „Mieć wy- obraźnię miłosierdzia”. Angażuje się w liczne akcje charytatywne. Koordynowała akcję „Gwiazd- ka dla zwierzaka”, brała także udział w akcji „Pola Nadziei”. W Żmiącej prowadziła zajęcia dla dzieci z Ośrodka Opiekuńczo-Wychowawczego. Pracuje w Harcerskim Ochotniczym Pogotowiu Ratunkowym. ŁUKASZ PUŁA – uczeń II klasy Gimnazjum nr 5, w wolontariacie od dwóch lat. „Serce i motor” niemal wszystkich szkolnych akcji

fot. Wiesław Majka / UMK Wiesław fot. organizowanych przez Samorząd Uczniow- Laureaci tegorocznego konkursu „8 Wspaniałych” ski. Organizator dyskotek, zbiórek zakrętek, tonerów, zużytych baterii, makulatury. An- gażuje się w rozmaite akcje związane z eko- Katarzyna Domu Pomocy Społecznej. Współorganizowa- logią. Uczestnik „Tramwaju Patriotycznego”, Fiedorowicz-Razmus ła akcje pomocy dla rodzinnego domu dziecka. wolontariusz projektu „Mieć wyobraźnię mi- Pomaga rówieśnikom niedowidzącym i słabo- łosierdzia”. Uczestniczy w szkolnym projekcie Wspaniałych” to konkurs którego celem widzącym w ośrodku przy ul. Tynieckiej. „Uczniowie uczą” dla przedszkolaków z Samo- jest promowanie pozytywnych zacho- MICHAŁ FORYŚ – uczeń II klasy Zespołu rządowego Przedszkola nr 139. Opiekuje się 8 wań, działań i postaw dzieci i młodzie- Szkół Zawodowych nr 1 i przewodniczący Sa- starszą osobą. ży oraz upowszechnianie wolontariatu. – Cie- morządu Uczniowskiego. W wolontariacie od SYLWIA SROGA – uczennica I klasy VIII LO, szę się, że mogłam dziś znaleźć się wśród tak pięciu lat. Organizuje i przeprowadza akcje w wolontariacie od 2008 r. Pomaga dzieciom wyjątkowych osób, miło jest ogrzać się w cieple Szkolnego Koła PCK. Opracował i zrealizował chorym lub pokrzywdzonym przez los. Współ- tak gorących i pełnych zaangażowania serc – projekt „Integracja Międzyszkolna Dzielnicy II pracowała z PCK, pomagała w rodzinnym mówiła podczas finału konkursu Anna Okoń- Grzegórzki”, uczestniczy w licznych szkoleniach domu dziecka. Systematycznie pomaga star- ska-Walkowicz, zastępca prezydenta Krakowa. i projektach. Jest członkiem Liturgicznej Służby szej i chorej osobie. Współpracuje z parafialną W tym roku do konkursu zgłoszono 38 osób. Ołtarza i Szkolnego Koła Katolickiego Stowarzy- Caritas. Rówieśnikom pomaga w nauce przed- Jury pod przewodnictwem Sławomira Pietrzy- szenia Młodzieży. Odbywa staż w firmie „Cama- miotów ścisłych. Wraz ze szkolnym chórem od- ka – zastępcy przewodniczącego RMK postano- ro” jako asystent specjalisty ds. planowania fi- wiedza dom opieki społecznej. Była zaangażo- wiło przyznać również trzy wyróżnienia. Otrzy- nansowego. wana w opiekę nad koleżankami i kolegami ze mali je: Tomasz Jędrzejczyk (Gimnazjum nr 29), JAN JELONEK – uczeń III klasy XV LO, w wo- szkoły integracyjnej. Angażuje się w wolonta- Katarzyna Moliszewska (Zespół Szkół Zawo- lontariacie od 2008 r. Jako uczeń gimnazjum riat przy kościele NMP z Lourdes. dowych nr 2) oraz Alicja Ziomek (Gimnazjum był uczestnikiem Krakowskiej Akademii Samo- SYLWIA STACHOWICZ – uczennica III kla- nr 74). Ogólnopolska gala finałowa XIX edycji rządności i Młodzieżowej Rady Dzielnicy XII, sy XIV LO, wolontariuszka od siedmiu lat. Od konkursu odbędzie się w Rzeszowie w dniach której jest teraz przewodniczącym. Pomagał 2010 r. pracuje w Świetlicy Socjoterapeutycz- 7–9 czerwca 2013 r. przy organizacji Dni Magistratu i Dni Bieżano- nej TPD „Chatka Puchatka”, wspiera program wa. W ostatnim czasie zrealizował m.in. projek- „Uśmiech Dziecka”. Pomaga dzieciom w na- Laureaci : ty: „Zielona Linia”, „18 cudów Krakowa według uce, organizuje im czas wolny. Działa aktywnie ANNA FIREK – uczennica I klasy X LO, w wolon- Młodzieży”. Lider i wolontariusz Fundacji „Wy- w Ochotniczej Straży Pożarnej w Bęble, współ- tariacie od 2007 r. Współpracowała z Fundacją grajmy siebie”. Prowadzi audycje w interneto- organizując m.in. dzień dziecka dla szkół na te- „Dziewczynka z zapałkami”, w gimnazjum była wym radiu eLO RMF i realizuje materiały do in- renie gminy czy zbiórkę żywności dla najuboż- przewodniczącą Samorządu Uczniowskiego. ternetowej telewizji MałopolskieTV. szych. Współpracowała z bankami żywności, Angażuje się w działalność Szkolnego Koła Ca- DOMINIK KŁOS – uczeń III klasy IV LO, w wo- promowała IV Maraton Azorski. ritas, systematycznie odwiedza pensjonariuszy lontariacie od 2008 r. Aktywnie uczestniczy

24 kwietnia 2013 r. 9 miasto

ny doświadczeń między władzami Krakowa i Moskwy. Trzeba bowiem pamiętać, że Mos- Największe kwa – podobnie jak Kraków – nie uległa znisz- czeniu podczas wojen światowych, a znajdu- jące się w jej centrum Kreml i pl. Czerwony zostały wpisane – tak jak krakowskie Stare Mia- sto i Kazimierz – na listę obiektów Światowe- miasto Europy go Dziedzictwa UNESCO. Współczesność dynamicznie rozwijających się miast każe zarazem Bezpośrednie połączenie lotnicze między Krakowem i Moskwą szukać możliwości międzynarodowej współ- zainaugurowano dokładnie rok temu – 26 kwietnia 2012 r. Działający pracy w takich dziedzinach, jak np. ekono- na wyobraźnię dystans pomiędzy Krakowem i Moskwą (1340 km) mia i promocja przedsiębiorczości, turystyka, edukacja, transport i gospodarka komunalna. można dzisiaj pokonać w niespełna dwie godziny. Warto jednak Wszystkie one znajdują swoje odzwierciedlenie pamiętać, że związki pomiędzy grodem Kraka a stolicą Rosji istniały na- w dokumentach formalizujących kontakty po- wet w czasach, gdy jedynym dostępnym środkiem lokomocji był koń. między Krakowem i Moskwą, a przede wszystkim – w praktyce działalności krakowskich i moskiewskich instytucji. „Protokół o współpracy” między Radą Mia- sta Krakowa i Moskiewską Dumą Miejską został podpisany w 1997 r. W 2004 r. prezydent Krako- wa Jacek Majchrowski oraz ówczesny mer Mos- kwy Jurij Łużkow oficjalnie zadeklarowali chęć rozwijania współpracy miast. Poczynając od 2006 r., co trzy lata podpisywany jest Program Współpracy pomiędzy Gminą Miejską Kraków i Rządem Moskwy. W pierwszej połowie kwietnia, podczas pobytu oficjalnej delegacji miasta Krakowa w Moskwie, doszło do podpisania kolejnego takiego dokumentu, gwarantujące- go kontynuację współpracy ze stolicą Rosji do 2015 r. Z moskiewskimi uczelniami współpra- cują Uniwersytet Jagielloński oraz Uniwersy- tet Pedagogiczny, przy którym działa Centrum Kultury i Języka Rosyjskiego współfinansowane przez fundację „Russkij Mir”. Umowę o współ- działaniu placówek oświatowych podpisa- li w 2003 r. dyrektorzy Zespołu Szkół Ogólno- kształcących nr 8 w Krakowie oraz Szkoły nr 554

fot. Wiesław Majka / UMK Wiesław fot. w Moskwie. Ścisłe kontakty potwierdzone reali- Moskwa to największe miasto w Europie zacją licznych wspólnych projektów łączą mu- zea historyczne Krakowa i Moskwy. Moskiewska Izba Przemysłowo-Handlowa podpisała poro- Julia Żylina-Chudzik su miasta stołecznego na rzecz Warszawy. Mos- zumienie o współpracy zarówno z krakowską kwa była od początku (z przerwą na dwa wieki) IPH, jak i Krakowską Izbą Turystyki, a przedsta- od koniec XVIII w. z Moskwy – przez Kra- i pozostaje do dziś stolicą Rosji. Kraków, któ- wiciele naszego miasta regularnie uczestniczą ków – na zajęte przez wojska Napole- ry ponad 400 lat temu przestał pełnić funkcję w moskiewskich targach turystycznych MITT. P ona południe Europy rosyjskie oddzia- centrum politycznego kraju, pozostał stolicą Programy współpracy kulturalnej pomiędzy ły prowadził słynny generalissimus Aleksander polskiego ducha narodowego i kultury. W cza- miastami z lat 2004 i 2007 zaowocowały m.in. Suworow. W opactwie cystersów w Mogile (dzi- sach „żelaznej kurtyny” czołowi rosyjscy intelek- wzajemnymi prezentacjami: w 2008 r. odbyły siaj Nowa Huta) swoje siły po bitwie pod Au- tualiści uczyli się języka polskiego i sprowadza- się „Dni Moskwy w Krakowie” oraz „Dni Krakowa sterlitz regenerował car Aleksander I. To właśnie li do Moskwy „Przekrój”. Krakowski tygodnik był w Moskwie”. w Krakowie w 1604 r. ważyły się losy zbrojnej dla nich prawdziwym oknem na świat. Miłoś- Historia i charakter dotychczasowej współ- wyprawy Polaków na Kreml pod wodzą Dymi- ników polskiej kultury nie brakuje w Rosji tak- pracy miast pozwalają mieć nadzieję na jej tra Samozwańca I – postaci przez Rosjan nega- że dzisiaj, a twórcy związani z Krakowem – np. dalszy rozwój – stabilny, gdyż niezależny od tywnie ocenianej. Krzysztof Penderecki, Andrzej Wajda, Jerzy No- politycznej koniunktury, lecz wynikający z du- Nie zważając jednak na burzliwe koleje lo- wosielski, Jerzy Stuhr – cieszą się tam ogrom- chowej bliskości narodów i wzajemnej fa- sów historycznych, Kraków i Moskwa pozo- nym uznaniem. Podobnie zresztą jak rosyjscy scynacji, a przy tym przynoszący wymierne stają sobie bliskie w wymiarze duchowym. artyści w Polsce. korzyści i inspiracje do działania na gruncie lo- „Odpolitycznieniu” wzajemnych relacji z pew- Kultura i ochrona dziedzictwa stanowią na- kalnym. nością sprzyjał fakt utraty przez Kraków statu- turalne płaszczyzny porozumienia i wymia-

24 kwietnia 2013 r. 10 miasto

wie w całości spalany, a niewielkie ilości odcho- dów tych ptaków składają się w znacznej części Chrońmy jerzyki! z suchych, chitynowych pozostałości pancerzy owadów. Warto podkreślić, że jerzyki są wyjąt- Opanowały latanie w stopniu najwyższym ze wszystkich istot ży- kowo pożyteczne – ten niewielki ptak w cią- gu jednego dnia może złapać nawet 20 tys. dowych, niemal całe swoje życie spędzają w locie, którego nie prze- kuczliwych komarów i meszek. Nic dziwnego, rywają nawet w nocy. Osiągają prędkość do 200 km/h, a najstarszy że wraz ze spadkiem populacji jerzyków w du- z nich w ciągu 21 lat życia przeleciał niemal 5 mln km, co równa się żych miastach wzrasta liczba uciążliwych ko- marów… kilkunastu podróżom na Księżyc! O kim mowa? O jerzykach, które należą niestety do gatunków zagrożonych. Kraków dla jerzyków Jerzykom o wdzięcznie brzmiącej nazwie na- ukowej Apus apus poświęcono wiele obcoję- zycznych stron internetowych, jednak i w Pol- sce rośnie świadomość potrzeby ich chronienia, która znajduje odzwierciedlenie w aktach prawnych, aktywności organizacji ekologicznych oraz interwencjach osób prywatnych. W Kra- kowie w 2007 r. w ramach pilotażowego programu UMK zawieszono 100 budek lęgowych i poddano je regularnym kontrolom. Poparcie zyskują też działania Małopolskiego Towarzy- stwa Ornitologicznego zmierzające do pod- noszenia świadomości potrzeby ochrony je- rzyków. Gatunek ten jest w Polsce objęty ścisłą ochroną, dlatego nie wolno niszczyć gniazd je- rzyków i otworów przez nie zamieszkiwanych, umyślnie ich chwytać, okaleczać i zabijać, pło- szyć i niepokoić. Ochronie prawnej podlegają także inne ptaki gnieżdżące się w budynkach,

Wydziału Kształtowania Środowiska UMK Środowiska Kształtowania Wydziału archiwum fot. dlatego osoby prowadzące prace remonto- W tzw. otworach maczulcowych (podczas budowy osadzone w nich były deski podtrzymujące pomosty, na których stali mu- we w takich miejscach muszą pamiętać, by rarze) kościoła Mariackiego jerzyki znajdują idealne warunki do zakładania gniazd odbywały się one pod kontrolą ornitologa. Samo usuwanie gniazd (w razie zaistnienia takiej konieczności) dozwolone jest wyłącznie od Beata Klejbuk-Goździalska zmniejszyła się o 50 proc., mimo iż w Europie 16 października do końca lutego. – Stare mury, Zachodniej ornitologia jest popularnym hob- szczeliny w tzw. wielkiej płycie to w warunkach erzyki, swoim wyglądem przypomina- by, a organizacji działających na rzecz ochrony miejskich naturalne miejsca budowania gniazd jące jaskółki, najbliżej spokrewnione są tych ptaków przybywa. dla wielu gatunków ptaków – mówi Waldemar J z kolibrami – mistrzami latania. To na- Domański, pomysłodawca i założyciel Asocja- prawdę nieprzesadne stwierdzenie, że jerzy- Pożyteczne i nieuciążliwe cji Promotorów Radosnego Ptaka, walczącej ki całe niemal życie spędzają w powietrzu – Do Polski jerzyki przylatują na przełomie kwiet- o przywrócenie właściwej liczebności popu- lądują jedynie na krótką chwilę, by założyć nia i maja. Warto zadbać, by przez kilka miesięcy lacji ptaków miejskich w Krakowie. – Bywa, że gniazdo, złożyć jaja czy nakarmić swoje pisk- spędzanych w naszym kraju (odlatują już z koń- bezduszna kielnia murarska likwiduje świeże lęta. Odpoczywają także w locie, podczas szy- cem sierpnia) miały gdzie założyć gniazdo i wy- gniazdo lub schronienie naszych braci mniej- bowania. Mimo tych niezwykłych umiejętno- chować potomstwo. Podkreślmy, że z punk- szych. Trzeba remontować, poprawiać wygląd ści jerzyki należą do gatunków zagrożonych tu widzenia utrzymania budynków jerzyki nie elewacji, ale… z zachowaniem pewnych za- wyginięciem. Dlaczego? Ci jedyni przedsta- sprawiają żadnych kłopotów – nie brudzą ele- sad – podkreśla. A zasady są proste – wystarczy wiciele tropikalnego rzędu Apodiformes pier- wacji, nie budują dużych gniazd, ograniczając zamontować specjalną budkę lęgową, którą wotnie gnieździli się w szczelinach skalnych, się zaledwie do wyścielenia miejsca do złoże- można kupić lub zbudować samemu. Projekty jednak wraz z rozwojem cywilizacji przenieśli nia jaj niewielką ilością materiału. A potrzebują budek są dostępne na stronie na stronie www. się do miast, w pobliże ludzi, zamieszkując niego naprawdę niewiele – wystarczy otwór o wy- AsocjacjaPromotorówRP.com w dziale „Zrób to wielkie otwory w rozmaitych budowlach. Nie- miarach 3,5 cm pionowo × 6,5 cm poziomo (ta sam!”. Waldemar Domański zapowiada, że jesz- stety, stosowanie nowych technologii budow- wielkość jednocześnie zapobiega gnieżdżeniu cze w 2013 r. w naszym mieście zawiśnie 1000 lanych, a także przeprowadzane – ostatnio się w nich gołębi). Pamiętajmy, że specyficzna budek lęgowych. Zaznaczmy, że akcja zyskuje szczególnie intensywnie – remonty i ocieple- budowa i skrajnie posunięte przystosowanie coraz więcej zwolenników. Ostatnio do ich gro- nia budynków, skądinąd niezbędne, spowo- do lotu uniemożliwiają im w zasadzie siadanie na dołączyła Elżbieta Koterba, zastępca prezy- dowały drastyczny spadek liczby miejsc lę- na budynkach, spędzają więc czas w powie- denta Krakowa, która wsparła działania na rzecz gowych dla jerzyków. U naszych zachodnich trzu, polując na owady. Wysokoenergetyczny ochrony miejskich ptaków. sąsiadów populacja w ciągu niewielu lat pokarm zjadany przez jerzyki jest przez nie pra-

24 kwietnia 2013 r. 11 miasto/kultura

znaleźć na stronach: www.photomonth.com Szykuj się na oraz www.magazyn.photomonth.com. *koordynatorka PR & promocji Miesiąca Foto- Miesiąc Fotografii! grafii w Krakowie Wkrótce kolejna edycja Miesiąca Fotografii w Krakowie, najwięk- szego festiwalu fotograficznego w Polsce (17 maja – 16 czerwca). Wystawy w najlepszych przestrzeniach ekspozycyjnych Krakowa, spotkania, warsztaty i pokazy to tylko część propozycji festiwalowych. Hasło tegorocznej edycji to: „Szykuj się!”.

* Karolina Harazim Film”, wystawa kuratorska Nicka Knighta (Angel Wawel); przekrojowa wystawa twórczości Wal- ak co roku podczas Miesiąca Fotogra- tera Pfeiffera łączącego kreację i dokument (Ga- fii w Krakowie – w ramach Programu leria Starmach); nieprezentowane dotąd zdję- J głównego – zaprezentowane zostaną cia Corinne Day (Galeria Pauza); dwie wystawy wystawy gwiazd światowej i polskiej fotografii. w MOCAK-u – drugie oblicze Ghislaina Dussar- Tematem 11. edycji festiwalu jest moda – poj- ta, twórcy ikonicznego wizerunku Brigitte Bar- mowana szeroko może stanowić klucz do zro- dot oraz nowe spojrzenie na twórczość klasy- zumienia całej kultury współczesnej. ka polskiej fotografii mody Tadeusza Rolkego Na program główny złoży się 10 wystaw. Po- (MOCAK); współczesny dokument poświęcony święcona krytycznej analizie roli ubioru, wy- obsesji na temat mody (Milou Abel, ZPAF); moda glądu, stylu i mody we współczesnej kulturze w realiach obszarów postkolonialnych (Roy Vil- zachodniej prezentowana w Bunkrze Sztuki levoye, MEK), a także gwiazdy nowego pokole- wystawa centralna („Pogranicza mody”) wpro- nia – ukraiński duet Synchrodogs (New Roman). wadzi publiczność w założenia festiwalu. To od Program główny to jednak nie wszystko. Mie- niej warto w tym roku rozpocząć zwiedzanie siąc Fotografii to także Sekcja eksperymental- wystaw Miesiąca Fotografii. na (w ramach której powstanie 200-stronicowy W programie głównym znalazły się: duża wy- magazyn „Maj”), Sekcja ShowOFF, Spotkania mi- stawa historyczna stanowiąca przegląd najwy- strzowskie, Przegląd Portfolio, SlideNite, konkurs bitniejszych dzieł z kolekcji fotografii mody XX w. „photo.mov” oraz liczne warsztaty i dyskusje.

F.C. Gundlacha w Muzeum Narodowym (będzie Organizatorem festiwalu jest Fundacja w Krakowie Miesiąca Fotografii organizatora archiwum fot. można zobaczyć prace m.in. Richarda Avedona, Sztuk Wizualnych, a patronat medialny nad Wystawa „Pogranicza mody” – Fergus Greer, „Oblicza Petera Lindbergha czy Helmuta Newtona); eks- wydarzeniem sprawuje dwutygodnik miejski Leigh Bowery’ego” (Bunkier Sztuki) pozycja wskazująca drogi najnowsze – „Fashion KRAKÓW.PL. Szczegółowe informacje można Kalendarium Prezydenta Miasta Krakowa

5 kwietnia 6 kwietnia • Zawieszenie wiechy nad galerią „Bronowice” • Uroczystości pogrzebowe Krzysztofa Kozłow- • Uroczyste otwarcie bloku operacyjnego i Od- • Gala otwarcia Off Plus Camera, Kijów.Centrum skiego, cmentarz Salwatorski działu Ortopedii w nowo wybudowanej części • Otwarcie konferencji z okazji 40-lecia mie- Szpitala Specjalistycznego im. J. Dietla, Małopol- 16 kwietnia sięcznika „Aura” skie Centrum Reumatologii, Immunologii i Re- • Spotkanie z ambasador Kanady w Polsce Ale- habilitacji, al. Focha 33 xandrą Bugailiskris

8 kwietnia 17 kwietnia • Spotkanie z przedstawicielami Polskiego • Koncert w synagodze Tempel z okazji 70. roczni- Związku Piłki Siatkowej cy wybuchu powstania w getcie warszawskim

12 kwietnia 18 kwietnia • Otwarcie konferencji „Bogactwo współczesnej • Spotkanie kapituły nagrody „Bezpieczny Kra-

fot. Wiesław Majka / UMK Wiesław fot. polszczyzny”, Uniwersytet Pedagogiczny ków”

24 kwietnia 2013 r. 12 kultura

scy zagraniczni goście będą mogli przedstawić (i podpisywać) wybory swoich wierszy. Podczas Ziemia Ulro dzisiaj festiwalu zaplanowano premiery tomów poetyckich Paula Celana, Tadeusza Dąbrowskiego, Wybitni poeci, pisarze, krytycy i uczeni z 11 krajów świata, m.in. Agnieszki Wolny-Hamkało, w 20. rocznicę ostat- z Argentyny, Stanów Zjednoczonych, Niemiec, Rosji, Chin i Islandii, niej wizyty Josifa Brodskiego w Polsce ukaże przyjadą w maju do Krakowa, aby wziąć udział w Festiwalu Miłosza. się wznowienie jego 82 wierszy i poematów, a utwory z wydanej niedawno „Lustrzanki” prze- Na program trzeciej już edycji wydarzenia, którego tematem prze- czyta Anna Piwkowska. wodnim będzie Ziemia Ulro, złożą się: wieczory poetyckie, dyskusje Na festiwalu zaplanowano także świato- panelowe, koncerty, pokazy filmów oraz spotkania z autorami. wą premierę filmu Magdaleny Piekorz „Widok Krakowa”. Film jest częścią międzynarodowe- go projektu literacko-filmowego City (W)ri- Aleksandra Nalepa Odrębne wieczory poetyckie poświęco- tes, prezentującego literackie stolice Europy ne będą poezji i alternatywnej muzyce rosyj- przez pryzmat spotkań z pisarzami związa- entrum Festiwalowe zlokalizowane zo- skiej („Białe noce”) oraz islandzkiej („Homar, Smok nymi z każdym z miast. Bohaterem filmu Pie- stanie w Małopolskim Ogrodzie Sztuki, albo Sława, czyli Smekkleysa korz jest Adam Zagajewski, C który na cztery dni zamieni się w nie- w Krakowie”). Z kolei przed- który pokaże swój literac zwykłą przestrzeń poetycką (16–19 maja). Jak stawiciele młodszych ge- Dzięki inicjatywie ki Kraków, mistrzów, ulu- podkreśla dyrektor artystyczny festiwalu Je- neracji poetyckich zapre- i wsparciu Instytutu bione miejsca, znajomych rzy Illg, rdzeń festiwalu będzie stanowiła poe- zentują się w ramach cyklu literatów, a także opowie zja. Oprócz indywidualnych spotkań autorskich spotkań „Pokolenia”, poświę- Książki oraz o swojej drodze twórczej. festiwalowych gości odbędą się trzy wspólne conych poezji lat 60. (Mar- mobilizacji polskich Producentem polskiego wieczory poetyckie. – W pierwszym (czwar- cin Sendecki, Jacek Podsiad- wydawców odcinka serii City(W)rites tek, 16 maja) wystąpią: księżna polskiej poezji ło, Marcin Grzebalski, Miłosz jest Krakowskie Biuro Festi- Julia Hartwig, legendarny poeta zaliczany do Biedrzycki), lat 70. (Krzysz- wszyscy walowe, a realizację zdjęć Beat Generation Gary Snyder oraz jeden z naj- tof Siwczyk, Justyna Bar- zagraniczni goście wspiera Krakow Film Com- ciekawszych poetów chińskich, laureat presti- gielska, Tadeusz Dąbrowski, będą mogli mission. Realizację filmu żowej Neustadt Prize (nazywanej „małym Nob- Agnieszka Wolny-Hamkało) przedstawić wspiera też Minister Kultu- lem”) Duo Duo – zapowiada Jerzy Illg. – Dzień i lat 80. (Łukasz Podgórni, ry i Dziedzictwa Narodo- później (piątek, 17 maja) na wspólny wie- Konrad Góra, Kira Pietrek, (i podpisywać) wego środkami pochodzą- czór złożą się wiersze białoruskiej poetki Wie- Szczepan Kopyt). Podczas wybory swoich cymi z programu Promocja ry Burłak, poety, pisarza i edytora z Monachium festiwalu nie zabraknie tak- wierszy. czytelnictwa, którymi za- Michaela Krügera, cenionego w świecie poety że wydarzeń przygotowy- rządza Instytut Książki. słoweńskiego Tomaža Šalamuna oraz Adama wanych z myślą o młodzie- Szczegółowy program fe- Zagajewskiego. W sobotę natomiast (18 maja) ży szkolnej oraz najmłodszych. stiwalu dostępny jest na stro- spotkają się: jeden z nestorów poezji amery- Dzięki inicjatywie i wsparciu Instytutu Książ- nie: www.miloszfestival.pl. kańskiej Philip Levine, uważany za najwybit- ki oraz mobilizacji polskich wydawców wszy- niejszego żyjącego poetę języka hiszpańskie- go Juan Gelman z Argentyny, poeta-performer z Moskwy Lew Rubinstein oraz Janusz Szuber – wymienia dyrektor artystyczny. Pierwszego dnia festiwalu zaplanowano także spotkanie „Czesław Miłosz w Ziemi Ulro”, podczas którego o nobliście będą rozma- wiać mieszkający obecnie w jego domu Mark Danner oraz Renata Gorczyńska, Adam Zaga- jewski, Anthony Miłosz i Richard Lourie – student i przyjaciel autora „Widzeń nad Zatoką San Francisco”. Druga debata „W cieniu Impe- rium” (19 maja), do której punkt wyjścia będą stanowić pisma Miłosza o Rosji, zgromadzi eks- pertów tej miary, co prof. Norman Davies, Bo- rys Dubin, Adam Pomorski, Adam Szostkiewicz oraz Richard Lourie – znawca Rosji i autor wielu poświęconych jej książek. Trzecie spotkanie panelowe (18 maja) nawiązujące do Ziemi Ulro „Zło – doświadczenie i literatura” popro-

wadzi Stefan Chwin, a udział w nim wezmą Wiech Tomasz fot. Juan Gelman, Mark Danner, Adam Zagajewski Spotkanie panelowe pt. „Zło – doświadczenie i literatura” poprowadzi Stefan Chwin i Michael Krüger.

24 kwietnia 2013 r. 13 kultura

dości zgłębiała tajniki fortepianu i klasycz- nej kompozycji, w okresie przejścia od drum Polish Icons 2. and bassu do dubstepu można ją było spot- kać na pierwszych imprezach organizowanych w Bristolu przez Pincha. Dzięki klasycz- nemu wykształceniu Emika wprowadza do dynamicznie rozwijającego się obszaru mu- Lutosławski zyki elektronicznej powiew świeżości. Emika mieszka w Berlinie, gdzie pracuje jako realiza- Po ogromnym sukcesie zeszłorocznego koncertu Polish Icons w tym torka dźwięku w firmie Native Instruments. Jej roku fanów Sacrum Profanum czeka druga odsłona projektu. Jej debiutancki album ukazał się w październiku bohaterem będzie Witold Lutosławski. 2011 r., a premiera najnowszego planowana jest w czerwcu tego roku. MIRA CALIX to mieszkająca w Wielkiej Bry- Karolina Grysiak tanii wielokrotnie nagradzana kompozytor- ka, artystka i performerka. Związana jest z wy- iedy w ubiegłym roku inaugurowali- twórnią Warp Records, w której ukazało się już śmy na Sacrum Profanum projekt Po- pięć jej albumów. Komponuje dla instytucji K lish Icons, nie spodziewaliśmy się aż takich, jak Royal Liverpool Philharmonic, Royal tak pozytywnego oddźwięku wśród publicz- Shakespeare Company, The British Film Insti- ności. To właśnie wtedy na jednej scenie spot- tute, The Manchester International Festival. kał się Kronos Quartet z reaktywowanym po la- W ramach licznych tras koncertowych pre- tach duetem Skalpel, a także z innymi artystami zentowała się na festiwalach Sonar, Transme- wytwórni Ninja Tune, przedstawiając niezwykłe diale i Latitude, w salach koncertowych Royal aranżacje twórczości Pendereckiego, Lutosław- Festival Hall, Teatru Maryjskiego w Petersbur- skiego, Kilara i Góreckiego – mówi Filip Berko- gu i Lincoln Center. Regularnie współpracu- wicz, dyrektor artystyczny festiwalu. – W tym je z muzykami i artystami z innych dziedzin roku, Roku Witolda Lutosławskiego, postano- sztuki. wiliśmy kontynuować cykl i przedstawić wy- ONEOHTRIX POINT NEVER, czyli Daniel konawcom sceny elektronicznej jego dwie Lopatin, czołowy amerykański kompozytor kompozycje: „Muzykę żałobną” oraz „Preludia współczesnej sceny elektronicznej. Po suk- i fugę” – dodaje. cesie wydanej w 2009 r. dwupłytowej anto- Projekt Polish Icons 2. Lutosławski będzie logii „Rifts”, przypieczętowanym rok później prezentacją repertuaru ikony muzyki polskiej krążkiem „Returnal”, droga Lopatina do sła- XX w. Witolda Lutosławskiego w nowych, za- wy wydaje się błyskawiczna. Jego ostatni al- skakujących aranżacjach przygotowanych bum „Replicato” to cykl utworów elektronicz- przez artystów sceny elektronicznej i klu- nych bazujących na dźwięku lo-fi uzyskanym bowej. Program zostanie oparty na dwóch z kompilacji reklam telewizyjnych. W grudniu utworach Witolda Lutosławskiego: „Muzy- 2011 r. ukazało się premierowe multimedial- ka żałobna” (1954–1958) oraz „Preludia i fuga” ne wykonanie RELIQUIARY HOUSE z udzia- (1970–1972). Koncert będzie składał się z czte- łem Oneohtrix Point Never i artysty wizualne- rech części: każdą z nich otworzy AUKSO Or- go Nate’a Boyce’a, stworzone specjalnie dla

chestra, prezentując oryginalną wersję wy- Madison mouth fot. Museum of Modern Art. branego utworu Witolda Lutosławskiego. Po Emika AUKSO ORCHESTRA to grupa absolwen- niej artyści sceny elektronicznej: Clark, Oneo- tów Akademii Muzycznej w Katowicach, któ- htrix Point Never, Mira Calix i Emika zapre- ra w 1998 r. wspólnie z Markiem Mosiem, zentują remixy, opracowania lub utwory, dla Na scenie w hali ocynowni wybitnym skrzypkiem, dyrygentem i kamera- których twórczość kompozytora będzie jedy- ArcelorMittal Poland wystąpią: listą, powołała do życia orkiestrę, mającą być nie punktem wyjścia. Koncert odbędzie się CLARK (właściwie Chris Clark) związany z wy- obszarem wspólnego kreowania sztuki naj- 22 września o godz. 18.00. Bilety – do koń- twórnią Warp Records angielski twórca mu- wyższej wartości. Młodzi muzycy szczególną ca maja w promocyjnej cenie 79 zł – można zyki elektronicznej. W 2006 r. ukazał się jego uwagę poświęcają muzyce polskiej, chętnie kupić za pośrednictwem portalu www.even- album „Throttle Furniture”, w 2009 r. kompo- i z powodzeniem sięgając po dzieła współ- tim.pl oraz w trzech punktach sieci informacji zycja Clarka stanowiąca cover mediolańskiej czesne. AUKSO współpracowali m.in. z Jerzym miejskiej InfoKraków: przy ul. św. Jana 2, w Pa- piosenki znalazła się na kompilacji Warp20 Maksymiukiem i Marcem Minkowskim. Od wilonie Wyspiańskiego (pl. Wszystkich Świę- („Recreated”). Latem kolejnego roku twórca 2000 r. na Podlasiu odbywa się rokrocznie Let- tych 2) i w Centrum Obsługi Ruchu Turystycz- skomponował muzykę do choreografii „Tilted nia Filharmonia AUKSO, której gospodarzem nego (ul. Powiśle 11). Projekt dofinansowano Fawn” w wykonaniu artystki tańca współczes- jest orkiestra. AUKSO koncertowało i nagry- ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Na- nego Melanie Lane. W kwietniu 2012 r. ukazał wało m.in. z Leszkiem Możdżerem, Tomaszem rodowego w ramach programu Lutosławski się album „Iradelphic”. Stańką, Urszulą Dudziak, Michałem Urbania- 2013 – Promesa, realizowanego przez Instytut EMIKA to pochodząca z Wielkiej Bryta- kiem czy Motion Trio. Muzyki i Tańca. nii artystka o czeskich korzeniach. W mło-

24 kwietnia 2013 r. 14 sport

Kto zostanie Stypendia dla sportowców

„Przyjacielem Sportu”? 35 sportowców otrzyma w tym roku stypendia przyznawane przez Gminę Co łączy prof. Janusza Filipiaka, ks. Bronisława Fidelusa i Marcina Miejską Kraków na wniosek klubów sportowych. Sportowcy otrzymają Dańca? Wszyscy noszą honorowy tytuł „Przyjaciela Sportu”. W tym stypendia na łączną sumę ponad 255 tys. zł. roku kapituła konkursowa przyzna te prestiżowe wyróżnienia już po W tym roku do konkursu zgłoszono raz trzynasty. 72 wnioski z 21 stowarzyszeń kultury fizycznej. Określone warunkami konkursu Patryk Lewandowski stronie: www.krakow.pl/sport. Dodatkowe infor- wymogi wypełniło 35 sportowców macje dotyczące konkursu można uzyskać w Wy- i oni otrzymają stypendia. Najwyższe to może zostać „Przyjacielem Sportu”? dziale Sportu UMK, al. Powstania Warszawskie- stypendia trafią do zawodników, którzy Wszyscy, którzy działają na rzecz roz- go 10, telefonicznie pod numerem: 12 616-96-11 na mistrzostwach świata stanęli na wijania i wspierania sportu w naszym oraz e-mailowo: [email protected]. najwyższym stopniu podium. Warunek ten K spełniła Katarzyna Rusin z krakowskiego mieście, którzy w pomysłowy i skuteczny spo- sób promują ruch i aktywność fizyczną, od lat „Ski Testu” – snowboardzistka, która angażując się w ich upowszechnianie. Wyróż- w konkurencji half pipe nie miała sobie nienie mogą otrzymać także firmy finansowo równych i jest naszą nadzieją na zbliżające wspierające krakowski sport. się Zimowe Igrzyska Olimpijskie w Soczi. Konkurs po raz pierwszy zorganizowano Stypendium otrzyma także strzelec z WKS w 2000 r., a jego laureatami zostali wówczas: „Wawel”, mistrz świata w konkurencji trap Józefa Latos-Ślusarczyk – była lekkoatletka AZS Łukasz Czapla. Kraków, Wiesław Skimina – jeden z pomysło- Drugą grupę wyróżnionych stanowią dawców reaktywacji sekcji koszykówki w Klu- zawodnicy, którzy w mistrzostwach bie Sportowym „Cracovia”, oraz Wojciech Ogo- świata zajęli miejsca od 4. do 8. nowski wspierający sekcję brydża sportowego Stypendia trafią do kajakarzy górskich w Kolejowym Klubie Sportowym „Olsza”. Patryka, Filipa i Andrzeja Brzezińskich Tytuły co roku są przyznawane w dwóch ka- oraz wioślarzy Marii Springwald, Julii tegoriach: Styły i Marii Wierzbowskiej. Kolejną 1) „za najciekawszą formę i efektywność grupę stypendystów stanowią ci, którzy wspierania kultury fizycznej na terenie Gminy stanęli na podium na mistrzostwach Miejskiej Kraków – ocenianą według kryteriów Europy (kajakarze górscy Dariusz Chlebek określonych przez Kapitułę”, i Dominik Węglarz, wioślarka Katarzyna 2) „za najwyższy wkład finansowy w rozwi- Wełna, judoczka Katarzyna Kłys, janie kultury fizycznej poprzez pomoc udziela- lekkoatletka Katarzyna Broniatowska ną sportowcom lub organizacjom sportowym i Aleksandra Zamachowska uprawiająca działającym na terenie Gminy Miejskiej Kra- szermierkę). Stypendia przyznano też ków – oceniany wg kryterium wysokości (kwo- zawodnikom, którzy podczas mistrzostw ty bezwzględne)”. Europy zajęli miejsca 4 –8 i dostąpili Laureatów wyłoni specjalnie powołana ka- zaszczytu reprezentowania naszego kraju pituła, w skład której wchodzą przedstawicie- na igrzyskach olimpijskich, kończąc tę le Rady Miasta Krakowa, krakowskiego śro- rywalizację na miejscach punktowanych dowiska sportowego i wydziału sportu UMK. (przedstawiciele kajakarstwa górskiego: Podczas uroczystej ceremonii laurea- Natalia Pacierpnik, Piotr Szczepański ci otrzymają z rąk prezydenta Krakowa i Marcin Pochwała, szermierz Radosław i przewodniczącego Rady Miasta pamiąt- Zawrotniak i wioślarka Paula Wydrych). kowe dyplomy i statuetki. Ostatnią grupę stanowi 16 sportowców, Swojego kandydata może zgłosić każdy, którzy w 2012 r. stanęli na najwyższym składając do końca kwietnia formularz w se- stopniu podium podczas mistrzostw kretariacie Wydziału Sportu UMK (al. Powsta- Polski. nia Warszawskiego 10). W zgłoszeniu należy 17 kwietnia wszyscy wyróżnieni podać m.in.: imię i nazwisko lub nazwę kan- stypendyści otrzymali certyfikaty dydata, jego adres, krótko scharakteryzować z rąk Magdaleny Sroki, zastępcy kandydata oraz opisać jego dotychczasowe dzia- Laureaci tytułu otrzymują także pamiątkowe prezydenta Krakowa. łania na rzecz rozwoju kultury fizycznej w Krako- statuetki (KF) wie. Formularz zgłoszeniowy jest dostępny na

24 kwietnia 2013 r. 15 sport

miesiąc, wtedy można przejść na codzienne tre- ningi. Amatorom zalecam bieganie przez 60 mi- Z szacunkiem nut, a raz w tygodniu dłużej, przez dwie, dwie i pół godziny. Ale bez przesady. To może być 20–30 kilometrów. Przestrzegam przed ściga- niem się, zmianą tempa. Interwały są dobre dla wyczynowców. Amator powinien biegać, bie- dla dystansu gać, biegać, aby mieć z tego najwięcej satysfakcji i korzyści dla organizmu. Do pokonania dystan- Pokonanie historycznego dystansu 42 km 195 m stało się ogrom- su maratońskiego potrzebne jest natomiast od- nym wyzwaniem dla tysięcy biegaczy. W niedzielę (28 kwietnia) powiednie nastawienie mentalne. Trzeba zacząć będą mieli ku temu znakomitą okazję – o godz. 9.30 wystartuje z dużą pokorą, właściwie określić swoje aktualne możliwości. Ja jako zawodowiec zakładałem, że 12. Cracovia Maraton. To wielkie wydarzenie sportowe odbywa się na półmetku biegu muszę być tak „świeży”, jak- od 2002 r., jest dobrze znane poza granicami naszego kraju, a liczba bym dopiero startował. Wtedy było wiadomo, że jego uczestników systematycznie rośnie. osiągnę bardzo dobry wynik. Maratończyk musi się nauczyć tak dysponować swoją energią i for- mą, aby utrzymywać najlepsze dla siebie tempo, * Jerzy Sasorski Polski w biegach przełajowych oraz na 20 i 25 aby uniknąć przedwczesnych kryzysów i prze- km, mający na koncie zwycięstwa nad trzema biec cały dystans – opowiada dwukrotny mistrz rzez lata Kraków miał świetnych biega- mistrzami olimpijskimi: Bronisławem Malinow- Polski. Rekord życiowy Zbigniewa Pierzynki, czy długodystansowych i maratończy- skim, Frankiem Shorterem i Lasse Virenem, za- ustanowiony w 1986 r. to 2:12,21. Były lekkoatle- P ków biorących udział w najbardziej pre- fascynowany legendarnym Emilem Zatopkiem ta MKS Krakus Nowa Huta, Hutnika Kraków i Wi- stiżowych imprezach – igrzyskach olimpijskich, po wyleczeniu przewlekłej dolegliwości związa- sły Kraków jest wiernym kibicem Cracovia Ma- mistrzostwach świata i Europy. Dziś w podwa- nej z wyczynowym uprawianiem sportu wrócił raton od jego pierwszej edycji w 2002 r. – Choć welskim grodzie znaleźli oni rzesze naśladow- do rekreacyjnego biegania. Chętnie udziela też w Polsce organizuje się coraz więcej marato- ców, entuzjastów biegania, którzy wypełniają rad i wskazówek maratończykom amatorom. – nów, tylko w kwietniu tego roku do wyboru były deptak wokół Błoń, bulwary nad Wisłą i alejki Zdarza się, że sam wychodzę z inicjatywą i pod- aż cztery, ludzie chcą startować właśnie w Kra- w parkach. To dla nich Cracovia Maraton jest powiadam mniej doświadczonym biegaczom, kowie – podkreśla Pierzynka. – Przyjeżdżają ze świętem, okazją do sprawdzenia się w szlachet- jak powinni przygotowywać się do tak dużego względów sentymentalnych i kulturowych, po nej rywalizacji. Do połowy kwietnia napłynęło wysiłku – przyznaje Zbigniew Pierzynka. – Na to, aby przebiec przez Rynek Główny, zrobić so- ok. 7 tys. zgłoszeń do niedzielnego biegu głów- pewno nie ma sensu startować w maratonie po bie zdjęcie na tle kościoła Mariackiego czy Su- nego. A przecież dużej frekwencji organizato- krótkim, miesięcznym czy dwumiesięcznym tre- kiennic. Musimy więc wszyscy dbać o rangę Cra- rzy: Gmina Miejska Kraków i Zarząd Infrastruk- ningu. Maraton, powtarzam to do znudzenia, covia Maraton i zachęcać wszędzie, gdzie się tury Sportowej w Krakowie, wspierani w tym musi budzić respekt, trzeba mieć szacunek dla tylko da, do startu w naszej krakowskiej imprezie. roku przez znakomitych partnerów – z ban- tego dystansu, żeby uniknąć kłopotów zdrowot- kiem PKO BP na czele, spodziewają się również nych. Należy więc przygotowywać się przez parę Rodzinne bieganie i sesja naukowa podczas sobotnich zawodów na Błoniach. miesięcy. Jeśli maraton odbywa się wiosną, tre- W przeddzień tegorocznego Cracovia Mara- ningi rozpoczynamy już jesienią poprzedniego ton, w sobotę 27 kwietnia, przewidziano cały Mistrz radzi amatorom roku. Nie musimy biegać codziennie, ale na pew- szereg dodatkowych atrakcji. Działania prowa- Zbigniew Pierzynka, krakowianin z urodzenia, no trzy, cztery razy w tygodniu. Ważna jest syste- dzone przez Gminę Miejską Kraków pod ha- dwukrotny mistrz Polski w maratonie, olimpij- matyczność. Im bliżej maratonu, tym obciążenia słem „Kraków stawia na rodzinę” znajdą m.in. czyk z Moskwy (1980), złoty medalista mistrzostw powinny być większe. Najważniejszy jest ostatni swój sportowy wymiar w Biegu Rodzinnym RMF i VIII Cracovia Mini Maraton im. Piotra Gład- kiego, w którym przewidziano specjalną klasy- fikację rodzinną. Bardzo ciekawie zapowiada się też sobotnia sesja naukowa pod patrona- tem rektora Akademii Wychowania Fizyczne- go w Krakowie prof. Andrzeja Klimka. Jeden z wykładów poprowadzi dr Wacław Mirek, który oprócz pracy szkoleniowej z lekkoatletami zajmuje się przygotowaniem ogólnorozwojowym jednej z najlepszych tenisistek świata Agnieszki Radwańskiej i jej młodszej siostry Urszuli. Udział w sesji zapowiedział również Stefano Redaelli, autor powieści „Trzydziesty kilometr” – z wąt- kiem krakowskiego maratonu.

fot. Mateusz Chwajoł / ZIS Chwajoł Mateusz fot. *rzecznik prasowy Zarządu Infrastruktury Spor- Liczba uczestników Cracovia Maraton rośnie z roku na rok towej w Krakowie

24 kwietnia 2013 r. 16 STRONA REDAGOWANA PRZEZ KANCELARIĘ RADY MIASTA I DZIELNIC KRAKOWA rada miasta

formą to spora część miasta – podkreśla Domi- Kraków nik Jaśkowiec. Jakie kompetencje? Czy ten pomysł ma szanse powodzenia? Pod- stawą prawną będą zapisy nowego Statutu miastem sołtysów? Miasta Krakowa, którego przygotowanie jest głównym zadaniem Komisji ds. Reformy Ustro- ju Samorządowego, Współpracy i Dialogu Spo- Pomysł Komisji ds. Reformy Ustroju Samorządowego, Współpracy łecznego. Radni nie ukrywają, że głównym i Dialogu Społecznego, by peryferyjne dzielnice miasta miały własne celem powołania sołtysów jest stworzenie stru- sołectwa z początku wydawał się nieco ekscentryczny i wywoływał mienia pieniędzy, który popłynie do peryferyj- nych dzielnic, umożliwiając realizację inwesty- ironiczne komentarze. Okazuje się jednak, że wiążą się z nim znaczą- cji, które często przez wiele lat nie mogą dojść ce profity, a krakowska koncepcja spotkała się z zainteresowaniem do skutku. Czy taka forma zdobycia środków innych samorządów. nie wywoła oporu władz centralnych? – Nie – ucina Dominik Jaśkowiec. – Zmia- na statutu jest uzgodniona z Kancelarią Preze- sa Rady Ministrów. Ponadto pozytywną opinię w tej sprawie wydał śp. prof. Michał Kulesza, architekt reformy samorządowej i jeden z naj- wybitniejszych znawców tematu. Jest też po- zytywne orzeczenie Regionalnej Izby Obra- chunkowej w Poznaniu, do której samorząd Jarocina zwrócił się z prośbą o opinię. Zazna- czono w niej, że wprowadzenie instytucji soł- tysa nie budzi wątpliwości natury prawnej – mówi Dominik Jaśkowiec. Radny przyznaje, że ważnym zadaniem dla członków Komisji ds. Reformy Ustroju Samo- rządowego, Współpracy i Dialogu Społecznego będzie takie opracowanie zadań i kompetencji sołtysów, by nie godziły one w prerogatywy rad i zarządów dzielnic Krakowa. Czy krakowianom spodoba się ten pomysł? Czy potrafią wykorzystać przywileje bezpo- średniego współdecydowania o wydatkach so- łectwa? Pod koniec bieżącego roku ruszą kon- sultacje z mieszkańcami.

fot. Jan Bińczycki / UMK Jan Bińczycki fot. – Na obrzeżach miasta, w dzielnicach o pod- Czy sołectwa to nowa perspektywa dla przedmieść Krakowa? Okaże się już niedługo miejskim charakterze wydzieliliśmy 17 okrę- gów, które mogłyby mieć sołtysów – mówi radny Dominik Jaśkowiec. – Będziemy spotykać się Jan Bińczycki możliwość uzyskania refundacji budżetowej z mieszkańcami i przekonywać o zaletach na- (ok. 30 proc. wydatków). – A po czwarte, szansa szego projektu. Jego założenia będą gotowe po o cztery pieczenie na jednym ogniu – na pozyskiwanie środków z Unii Europejskiej – wakacjach. cieszy się radny Dominik Jaśkowiec, kwituje radny. T przewodniczący Komisji ds. Reformy Ustroju Samorządowego, Współpracy i Dialo- Sołtys z przedmieścia Funkcja sołtysa ma swoje korzenie jeszcze gu Społecznego. – Cele, które możemy dzię- Miejskie sołectwa to krakowski pomysł, który w średniowieczu. Wtedy był on ogniwem ki temu osiągnąć, dotyczą nie tylko finansów. zdążył odbić się szerokim echem w całej Pol- łączącym feudała z lokalną społecznością, To po pierwsze droga do aktywizacji miesz- sce. – To była współpraca na linii radni – urzęd- rozsądzał spory, zbierał podatki, miał kańców terenów, na których zostaną wprowa- nicy. Odzew jest spory. W Jarocinie już wprowa- przywileje finansowe, ale także obowiązek dzone sołectwa poprzez budżet partycypacyj- dzono ten projekt w życie. Łódź i Częstochowa konnej służby wojskowej. Funkcja przez ny. To właśnie oni będą decydować o celach, bacznie przyglądają się naszym poczynaniom. stulecia ulegała licznym zmianom. Po na jakie zostaną wydane pieniądze. Po drugie, Odwiedziły nas delegacje z samorządów tych 1990 r. sołtys został realizatorem uchwał będzie można zadbać o rozwój przedmieść, miast, ich włodarze są bardzo zainteresowani gminy. Wedle danych z 2010 r. w Polsce jest poprawę życia w tych okolicach poprzez roz- pomysłem – mówi Dominik Jaśkowiec. 40 459 sołtysów, przeważnie w obszarach budowę infrastruktury – kontynuuje jeden W Krakowie na terenach wytypowanych do wiejskich, ale czasem także w miastach, np. z pomysłodawców miejskich sołectw. Trze- objęcia sołectwami mieszka ok. 40–50 tys. lu- w warszawskiej dzielnicy Białołęka. ci ważny powód to wedle radnego Jaśkowca dzi. – To niewiele, ale za to obszar objęty nową

24 kwietnia 2013 r. 17 Rada miasta STRONA REDAGOWANA PRZEZ KANCELARIĘ RADY MIASTA I DZIELNIC KRAKOWA

dów z biletów, prawdopodobnie 30–50 mln zł Okiem Przewodniczącego: (obecnie 260 mln zł), choć są to tylko szacunki. Liczby mówią same za siebie Gdzie w tym systemie jest pułapka? Umożli- utopia i realne problemy wienie wszystkim płacącym podatki w Krako- wie korzystania za darmo z komunikacji miej- Ostatnio przez krakowskie media przetoczyła się dyskusja w sprawie skiej oczywiście spowodowałoby zwiększenie wprowadzenia w Krakowie darmowej komunikacji i pozyskania zainteresowania transportem zbiorowym. O ile w ten sposób jako podatników wszystkich mieszkających w grodzie więcej? 50, 30, 20 proc.? Nie ma żadnych sza- cunków, ale minimalnie można założyć, że o 20 Kraka. proc. Oznacza to wzrost kosztów utrzymania systemu minimalnie o te 20 proc. (choć realnie * Bogusław Kośmider i dochodów miasta, chcę również zabrać głos. więcej), co daje 80 mln zł. System kosztował- Tym bardziej że już wcześniej analizowałem ten by ok. 490 mln zł. Na dodatek zwiększenie ska- zamyśle autorów akcja ta nie spo- pomysł. li przewozów musiałoby się łączyć ze zwiększe- woduje żadnych negatywnych Wzorem Tallina (400 tys. mieszkańców, sta- niem nakładów na nowy tabor, co szacowane W skutków, a zachęci do płacenia ry tabor, małe zainteresowanie mieszkańców jest na 150–200 mln zł. Taki system musiałby też podatków w Krakowie nowych podatników. transportem publicznym) każda osoba płacą- rozwiązać problem biletu aglomeracyjnego, Sprawi też, że zwiększy się zainteresowanie ca podatek w Krakowie (w Tallinie każdy zamel- wielkiego osiągnięcia Krakowa. Obecnie gmi- transportem publicznym, przez co ograniczo- dowany, gdyż zameldowanie oznacza miejsce ny ościenne dopłacają ok. 16 mln zł. Ile musia- ne zostanie zanieczyszczenie powietrza w Kra- płacenia podatku) otrzymywałaby specjalną łyby dopłacać w nowym układzie? 40–50 mln zł kowie. Ewentualnych przeciwników pomysłu kartę, pozwalającą na odczytywanie jej w czyt- rocznie? Nierealne! W takim przypadku bilet część zwolenników oskarża o brak zrozumienia nikach w transporcie publicznym. Osoby nie- aglomeracyjny przestałby istnieć. Mamy więc dla ekologii. posiadające takiej karty (niepłacące podatku wzrost kosztów o ponad 100 mln zł i bardzo W tej sprawie wypowiedziało się wielu, w Krakowie, turyści) musiałyby kupować bile- znaczący wzrost nakładów – inwestycje po- w tym specjaliści od transportu publicznego, ty. Dzięki temu osoby płacące podatek w mie- chłoną 150–200 mln zł, bieżące wydatki miasta dziennikarze, politycy, a pośród nich prezydent. ście uzyskałyby przywileje, a dochód przyno- zwiększą się zaś do ok. 300 mln zł. Jako osoba, która wymyśliła akcję „Kraków – tu siłaby sprzedaż biletów osobom spoza miasta. płacę podatki” i doprowadziła, przy niewielkich Taki system pozwalałby na monitorowanie ko- Nieprzewidywalne decyzje nakładach, do zwiększenia liczby podatników munikacji. Miasto otrzymywałoby część docho- Policzyliśmy już dochody z biletów sprzedawa- nych dla osób niepłacących podatków w Kra- kowie i mamy do pokrycia kwotę nie niższą niż System finansowania transportu publicznego obecnie: 300 mln zł rocznie. Szacuje się, że w Krakowie wydatki na transport 409 mln zł mieszka 150 tys. osób niepłacących tu podat- przychody z biletów 267 mln zł ków. Nawet gdyby wszyscy zapłacili i wzrost komunikacja aglomeracyjna 16 mln zł kosztów przewozów byłby minimalny, to za- luka do pokrycia z budżetu miasta 126 mln zł braknie ponad 70 mln zł. Pozostaje jednak py- tanie, czy wszyscy zapłacą. Choć jestem zde- cydowanym zwolennikiem pozyskiwania System finansowania transportu publicznego wg wariantu przewidywanego: nowych podatników, pozostaję realistą i wiem, wzrost kosztów 20 proc. 50 proc. że tak się nie stanie. W Krakowie spora część optymistycznie pesymistycznie mieszkań jest wynajmowana nieoficjalnie, koszt transportu publicznego 490 mln zł 613 mln zł więc osoby w nich mieszkające nie mają pod- przychody z biletów 50 mln zł 30 mln zł staw podać lokalizacji ich adresu jako miejsca komunikacja aglomeracyjna 16 mln zł 16 mln zł zamieszkania. Poza tym skąd będziemy wie- obecne dofinansowanie 126 mln zł 126 mln zł dzieć, czy dana osoba płaci podatek w Krako- luka do sfinansowania przez PIT 298 mln zł 451 mln zł wie? Nie mamy prawa żądać PIT-u, więc iden- tyfikacja jest niemożliwa. Na jakiej podstawie Przewidywany dodatkowy ostateczny deficyt nowego systemu finansowania wydamy karty darmowej jazdy? Jeżeli nie uzy- w wersji optymistycznej i pesymistycznej: skamy możliwości identyfikacji podatników, to każdy będzie mógł jeździć za darmo. Jeśli tak Warianty symulacyjne: się stanie, musimy pokryć dodatkowo w sumie wzrost liczby podatników 150 tys. osób 100 tys. osób 50 tys. osób ok. 300 mln zł. To 10 proc. wydatków budże- zwiększony dochód z PIT 225 mln zł 150 mln zł 75 mln zł tu, wielka suma. Jeżeli nawet okazałoby się, że ostateczny deficyt wszyscy zdecydują się na płacenie podatków optymistycznie 73 mln zł 148 mln zł 223 mln zł w Krakowie, to i tak zabraknie ok. 70 mln zł. Je- pesymistycznie 226 mln zł 301 mln zł 376 mln zł żeli (wariant pesymistyczny) wzrost kosztów wyniósłby 50 proc., a podatki zapłaciłoby do- Źródło: budżet Miasta Krakowa 2013, symulacje własne datkowo 100 tys. osób, w budżecie zabrakłoby ponad 300 mln zł rocznie.

24 kwietnia 2013 r. 18 STRONA REDAGOWANA PRZEZ KANCELARIĘ RADY MIASTA I DZIELNIC KRAKOWA rada miasta

Ten pomysł jest więc uzależniony od nie do końca przewidywalnych decyzji mieszkańców. Mógłby spowodować totalną finansową ka- tastrofę miasta. Katastrofę, przy której obecne problemy finansowe czy dwa stadiony to tzw. „mały pikuś”. Podjąwszy taką decyzję, przez na- stępne kilkanaście lat lizalibyśmy rany, zmniej- szając środki na inne zadania i ograniczając inwestycje. Myślę, że takie kalkulacje są głównym powo- dem tego, że żadne większe europejskie miasto nie zdecydowało się na ten eksperyment. To tyle o utopiach, także tych bardzo niebez- piecznych.

Dajmy spokój utopii Oprócz utopii mamy realne problemy. Spra- wy nakładów na komunikację publiczną, inwestycje, ceny biletów. I tu niespodzianka: w Kra- kowie, w odróżnieniu od innych miast Polski, po podwyżkach cen biletów wzrosły dochody z ich sprzedaży. Stało się tak zapewne dla-

tego, że podwyżka dotyczyła tylko biletów jed- Majka / UMK Wiesław fot. norazowych. W przypadku biletów okresowych Żadne większe europejskie miasto nie zdecydowało się na darmową komunikację przez ostatnie pięć lat nie było żadnych podwy- żek. Realny problem to rozszerzenie strefy parkowania. Podobnym problemem jest również choćby po to, aby pokazać prawdziwe proble- nami wiele poważnych problemów, zajmijmy szukanie środków na likwidację niskiej emi- my młodym ludziom, także mediom. Realnym się nimi, a nie utopiami, które mogą doprowa- sji czy pozyskiwanie osób płacących podatki problemem jest znalezienie sposobu, aby po- dzić do katastrofy. Kraków potrzebuje rozwią- w Krakowie. Czasami zastanawiam się, czy zaj- datki były płacone inaczej, tak jak w większości zań innowacyjnych, ale realnych. mowanie się utopiami ma sens, czy nie odciąga krajów Europy – część w miejscu zamieszkania, nas od realnych problemów. Ale pewnie trzeba, a część w miejscu wykonywania pracy. Przed *przewodniczący Rady Miasta Krakowa

Kalendarium Przewodniczącego Rady Miasta Krakowa i wiceprzewodniczących

11 kwietnia wań”, Sala Obrad Rady Miasta Krakowa (za- • Uroczyste rozpoczęcie Kapituły Inspektorial- • 68. rocznica wyzwolenia hitlerowskich więzień proszenie: Komisja Zdrowia i Profilaktyki nej, ul. Tyniecka 39 (zaproszenie: Towarzystwo i obozów koncentracyjnych, cmentarz Rako- oraz Uzdrowiskowa Rady Miasta Krakowa Salezjańskie, Inspektoria Krakowska) wicki (zaproszenie: Przewodniczący Małopol- i Biuro ds. Ochrony Zdrowia Urzędu Miasta • Posiedzenie Komisji Medalu za Zasługi dla Wo- skiej Rady Kombatantów i Osób Represjono- Krakowa) jewództwa Małopolskiego, ul. Basztowa 22 wanych) • Wizyta Koła Przyjaciół: Mężczyźni z rocznika (zaproszenie: Marszałek Województwa Mało- • Uroczyste posadzenie Dębu Pamięci poświę- '73 z miasta partnerskiego Krakowa Leuven polskiego) cone ofiarom zbrodni katyńskiej oraz katastro- w Belgii, sala Portretowa UMK (zaproszenie: fy smoleńskiej, ul. Bernardyńska 7 (zaprosze- Przewodniczący Rady Miasta Krakowa Bogu- 16 kwietnia nie: dyrekcja Gimnazjum nr 1 w Krakowie oraz sław Kośmider oraz Jerzy Fedorowicz – prze- • Uroczystości w 73. rocznicę zbrodni katyńskiej, Rada Szkoły) wodniczący Komisji Kultury, Promocji i Ochro- pl. św. Idziego (zaproszenie: Stowarzyszenie ny Zabytków) Rodzin Ofiar Katynia Polski Południowej) 12 kwietnia • Gala otwarcia 6. Międzynarodowego Festiwa- 18 kwietnia lu Kina Niezależnego Off Plus Camera, Kino Ki- • XII Małopolski Konkurs Kucharsko-Cukierniczy, jów.Centrum (zaproszenie: Prezydent Miasta os. Sportowe 28 (zaproszenie: dyrekcja Zespo- Krakowa oraz Stowarzyszenie Sztuki Niezależ- łu Szkół Specjalnych nr 14) nej i Nie Tylko OFF Camera) 19 kwietnia 15 kwietnia • Jubileusz 60-lecia Szkoły Podstawowej nr 80, • Konferencja ,,Zabezpieczenie mieszkańców os. Na Skarpie 8 (zaproszenie: dyrekcja szkoły,

Krakowa w przypadkach nagłych zachoro- / UMK Kubowicz Małgorzata fot. grono pedagogiczne oraz uczniowie i rodzice)

24 kwietnia 2013 r. 19 Rada miasta STRONA REDAGOWANA PRZEZ KANCELARIĘ RADY MIASTA I DZIELNIC KRAKOWA

ności, które umożliwią obniżenie wydatków na administrację oświatową i utrzymanie bu- Kraków przyjazny dynków. Aby tego dokonać, można sięgać po różnego rodzaju instrumenty przekształceń prawnych, np. łączenie szkół w zespoły, prze- kazywanie ich podmiotom zewnętrznym przy zachowaniu statusu publicznych placówek mieszkańcom oświatowych. Oznacza to również koniecz- ność korekty sieci szkół. To bardzo trudne za- – Musimy dostrzec ogromny postęp, jaki osiągnęliśmy przez ostat- danie, ale i niezbędne. Należy bowiem pamię- nią dekadę – mówi przewodniczący klubu Przyjazny Kraków. O tym, tać, iż w wyniku niedoszacowania przez stronę jak nasze miasto się zmienia, o reformie śmieciowej, edukacji, a także rządową subwencji oświatowej Kraków z włas- nych środków w ostatnich czterech latach mu- priorytetach w pracy na rzecz miasta z Adamem Migdałem rozma- siał dopłacić blisko miliard złotych. To połowa wia Błażej Siekierka. zadłużenia miasta.

Co Pan sądzi o nowym systemie gospodarowania odpadami? AM: Parlament, nowelizując Ustawę o utrzy- maniu czystości i porządku w gminach, musiał zdawać sobie sprawę z następstw nowego prawa. Ustawa, która nakazała gminom zmianę sy- stemów gospodarowania odpadami, zawiera w sobie zapisy nieprecyzyjne i przypadkowe. Stąd dla władz miasta i mieszkańców nieprzy- jemne konsekwencje w postaci dodatkowych obciążeń. Samorządy w całej Polsce protesto- wały przeciwko nowym rozwiązaniom przy- jętym przez Sejm, ponieważ są one dla miesz- kańców niekorzystne. Wprowadzając w życie zapisy tej ustawy, stanęliśmy przed niesłycha- nie trudnym zadaniem, polegającym na mak- symalnym złagodzeniu negatywnych skutków dla obywateli. Efekt jest zadowalający, ale za-

fot. Błażej Siekierka / UMK Błażej fot. pewne nie wzbudzi zachwytu wszystkich. Pod- Adam Migdał – przewodniczący klubu radnych Przyjazny Kraków. W Radzie Miasta Krakowa pracuje w komisjach: Plano- kreślam jednak, że Rada Miasta Krakowa mu- wania Przestrzennego i Ochrony Środowiska, Sportu, Turystyki i Kultury Fizycznej, Rewizyjnej oraz Głównej siała podjąć te uchwały, a możliwości mieliśmy niewiele. Ustawa wyraźnie określiła, co zawiera opłata, a cały system ma się sam finansować. Jakie są Pana – jako przewodniczącego klu- sta, dostrzegając złożoność i często delikatność bu – priorytety w działaniu w Radzie Miasta problemów, które wiążą się z zarządzaniem Przewrotnie: przyjazny Kraków, czyli jaki? Krakowa? metropolią. To dlatego nasz klub nie jest stroną AM: W haśle „przyjazny Kraków” nie ma nic Adam Migdał: Zawsze chciałem zaoferować w sporach pomiędzy partyjnymi klubami rad- przewrotnego. Kraków dzisiaj – przy wszyst- mieszkańcom realny projekt, który mogę w Ra- nych. Szukamy obszarów do współpracy, tak kich ograniczeniach finansowych i prawnych – dzie Miasta Krakowa zrealizować. Realność aby mieszkańcy mogli postrzegać Radę Mia- jest przyjazny mieszkańcom. Musimy dostrzec oznacza, iż z jednej strony dba się o równowa- sta Krakowa jako grono ludzi dobrej woli i zdol- ogromny postęp, jaki osiągnęliśmy przez ostat- gę finansów gminy, a z drugiej – o zapewnie- nych do współdziałania. nią dekadę. Nowe układy komunikacyjne, linie nie mieszkańcom rzeczy niezbędnych. Dlatego tramwajowe, radykalna poprawa infrastruktu- wspieram wszystkie pomysły, które zmierzają Reforma krakowskiej edukacji to głośny ry sportowej, znacząca poprawa jakości ob- do poprawy stanu dróg, budowy sieci kanali- i kontrowersyjny temat. Czy Przyjazny Kra- sługi mieszkańców w urzędach, intrygujące zacyjnych, rozwoju budownictwa mieszkanio- ków ma swój pomysł na zmiany w tej dzie- wydarzania kulturalne, budowa i moderniza- wego. Zależy mi na bogatej ofercie różnych im- dzinie? cja parków oraz miejsc rekreacji i wypoczynku prez i zajęć dla dzieci, młodzieży i dorosłych. AM: Rada Miasta Krakowa nie zajmuje się edu- dla dzieci i dorosłych – to wszystko składa się Wspieram np. kluby sportowe. Chcę, aby te kacją. To zadania Ministra Edukacji Narodowej na obraz przyjaznego Krakowa, co jest zasłu- działania miały charakter przemyślany. Dlatego i kuratora. Natomiast rola gminy sprowadza się gą prezydenta Jacka Majchrowskiego, ale tak- pracuję m.in. w Komisji Sportu, Turystyki i Kul- do prowadzenia szkół, a zatem do działań admi- że i samych mieszkańców, którym nie możemy tury Fizycznej oraz Komisji Planowania Prze- nistracyjnych i zarządczych. A skoro tak jest, to odbierać dumy z tego dorobku. Nazwa nasze- strzennego i Ochrony Środowiska, które mają nasza misja polega na tym, aby zmniejszyć nad- go klubu nawiązuje do tych właśnie osiągnięć, duży wpływ na rozwój miasta. Realność ozna- mierne koszty utrzymania szkół w taki sposób, które chcemy wspierać. W końcu przed nami cza również, iż należy wspierać prezydenta Jac aby nie odbiły się na jakości edukacji i na kształ- jeszcze wiele pracy. ka Majchrowskiego w jego pracy na rzecz mia- ceniu dzieci. Stąd niezbędne są takie oszczęd-

24 kwietnia 2013 r. 20 STRONA REDAGOWANA PRZEZ KANCELARIĘ RADY MIASTA I DZIELNIC KRAKOWA rada miasta

Dokładne wyliczenia prezentuje Krzysztof Oflakowski z firmy Platinet SA, która udostęp- Z tabletem do tablicy niła urządzenia. – Zamiast 7 kilogramów niecałe 600 gramów. Uczniowie Szkoły Podstawowej nr 85 im. ks. Kazimierza Jancarza na A wedle wyliczeń CBOS-u książki dla dziecka to nowohuckim os. Złotego Wieku otrzymali niezwykłą pomoc dy- wydatek rzędu 369 zł, akcesoria dodatkowe to ok. daktyczną – tablety. Posłużą do realizacji pilotażowego programu 154 zł. Jeśli przeliczymy to przez wszystkie lata podstawówki i gimnazjum, to okaże się, że kupno „Cyfrowa Klasa”. tabletu za ok. 700 zł daje nam oszczędność w sto- sunku 1 do 6. Byłem w szkole, by zapytać, jak się Jan Bińczycki w Technikum Łączności. Nie wiem, czy się to pracuje. Pełen entuzjazm ze strony uczniów i na- uda, ale uważam, że to bardzo dobre rozwią- uczycieli! Dzieci bardzo szybko oswoiły się z tech- o szkoły trafił zestaw trzydziestu sześ- zanie. Sądzę, że rodzice też się do niego prze- niką i sprawnie wykonują zadane ćwiczenia. Te- ciu tabletów wraz z akcesoriami po- konają, kiedy obliczą, ile kosztuje komplet raz ruch jest po stronie wydawców podręczników, D trzebnymi do przeprowadzenia no- wszystkich podręczników i ile kilogramów którzy zdali sobie sprawę, że rynek będzie zmierzał woczesnej lekcji. To prekursorski w skali całego ubędzie z pleców ich dzieciom – kwituje Jó- właśnie w tę stronę – kwituje Krzysztof Oflakowski. kraju projekt pozwalający wykorzystać nowo- zef Pilch. czesną technikę – multimedia i urządzenia mo- bilne w procesie dydaktycznym. Przekazanie sprzętu zbiegło się z jubileu- szem 40-lecia szkoły. To pierwszy tego typu program w Małopolsce. Przedsięwzięciu od po- czątku patronował Józef Pilch, wiceprzewodni- czący Rady Miasta Krakowa. – Przedstawiciele firmy Platinet zgłosili się do mnie z prośbą o wskazanie szkoły, w któ- rej można przeprowadzić taki eksperyment – mówi Józef Pilch. – Wybrałem szkołę nr 85 im. ks. Kazimierza Jancarza, bo znam tę zasłużoną placówkę i kibicuję jej rozwojowi. Program ma polegać na zastąpieniu masy ciężkich podręcz- ników, ćwiczeń i lektur urządzeniami mobil- nymi. Od lat mówi się, że dzieci noszą na ple- cach zbyt ciężkie tornistry, co ma katastrofalny wpływ na kręgosłup. Przy okazji jest to nauka obsługi nowych urządzeń – mówi Józef Pilch. Wiceprzewodniczący nie kryje entuzjazmu wo-

bec nowych technologii. Wilk Paweł fot. – To jest przyszłość! Chcemy objąć tym Tablety posłużą do realizacji pilotażowego programu „Cyfrowa Klasa” programem wszystkie klasy i wprowadzić go

– W 2012 r. zaproponowaliśmy 22 nowe Sprawozdanie z mecenatu lokale. Wpłynęło 61 wniosków. Uprawnienia otrzymało 16 osób, pięciu artystom zapropo- Komisja Kultury, Promocji i Ochrony Zabytków RMK otrzymała spra- nowaliśmy współdzierżawę. Będziemy wpro- wozdanie z realizacji uchwały w sprawie przyjęcia programu mece- wadzać taką formę na większą skalę, bo dobrze natu artystycznego i usług publicznych w zakresie kultury – galerie się sprawdza. W tej chwili w Krakowie jest 180 należących do gminy pracowni, z których ko- sztuki. Radni zapoznali się także z efektami wspierania artystów rzysta 217 twórców. Stale poprawia się jakość poprzez udostępnianie im pracowni twórczych. proponowanych przez nas lokali – podkreślała Barbara Turlejska. Jan Bińczycki fundacje – mówiła dyrektor Turlejska. Radny W dalszej części posiedzenia Jerzy Fedoro- Krzysztof Durek zapytał, czy kłopoty galerii mają wicz, przewodniczący Komisji Kultury, Promocji realizacji uchwał mówiła Barbara Tur- związek z lokalizacją. Zdaniem dyrektor Turlej- i Ochrony Zabytków przedstawił pismo z proś- lejska, zastępca Dyrektora Wydziału skiej atrakcyjne położenie nie ma bezpośred- bą o pomoc w znalezieniu środków na remont O Kultury i Dziedzictwa Narodowego. – niego przełożenia na funkcjonowanie galerii. dachu w klubie kultury w Skotnikach (pismo Program się sprawdza. Zaledwie kilka galerii Pracownie twórcze to należące do gminy loka- przekazano Prezydentowi Miasta Krakowa). Do przeżywa trudności, a jedna została zamknię- le o obniżonym standardzie, nienadające się do komisji wpłynęły także wnioski o nadanie pa- ta. Myślimy o tym, by w miejscach po zamknię- mieszkania, ale pozwalające prowadzić w nich tronów ulicom i placom. tych galeriach nadal działały inne osoby czy działalność artystyczną.

24 kwietnia 2013 r. 21 Rada miasta STRONA REDAGOWANA PRZEZ KANCELARIĘ RADY MIASTA I DZIELNIC KRAKOWA

G ł o s d z i e l n i c

W krakowskich dzielnicach wiele się dzieje. Przede wszystkim wiele z nich chce się „policzyć”, o czym poni- żej. Są one również dopasowywane do sektorów, co z kolei ma związek z reformą śmieciową. Stąd może troszkę mniejsza niż zazwyczaj oferta kulturalno-plenerowa. Ale dajemy gwarancję, że to szybko się zmieni!

Dzielnice się liczą! opowieści dwóch pań, które przeżyły przygodę swego życia – Doroty Nie- Chęć udziału w projekcie „Dzielnice się liczą!” zadeklarowały rady następu- miec i Katarzyny Mikolaszek. jących dzielnic: IV Prądnik Biały, VI Bronowice, VII Zwierzyniec, VIII Dębniki, XII Bieżanów-Prokocim, XIV Czyżyny i XVI Bieńczyce. Aktualnie trwają roz- Dzielnica X Swoszowice mowy z przedstawicielami wszystkich siedmiu rad. Trzy „pilotażowe” dziel- Co dalej z Myślenicką? nice, w których dojdzie do realizacji budżetu partycypacyjnego to: Zwie- Rozbudowa ul. Myślenickiej, głównej drogi przebiegającej przez osiedla rzyniec, Bronowice i Prądnik Biały. Swoszowice i Wróblowice, to jedna z najbardziej oczekiwanych inwestycji W nadesłanych zgłoszeniach radni podkreślali, że budżet obywatelski jest w południowej części Krakowa. Jednak sprawa ta ciągnie się już od wie- dobrym narzędziem do budowania społeczeństwa obywatelskiego oraz lu lat. poznania potrzeb mieszkańców. Przedstawiciele jednej z rad napisali, Bogusław Kośmider, przewodniczący Rady Miasta Krakowa oraz radni że popierają projekt, gdyż uważają, że mieszkańcy powinni mieć więk- dzielnicy X 16 kwietnia w Szkole Podstawowej nr 43 przy ul. Myślenickiej szy wpływ na sprawy dzielnicy. Radni proponują przeznaczyć do dyspo- zycji mieszkańców – w ramach budżetów partycypacyjnych – od 20 do 100 tys. złotych (średnio ok. 60 tys. zł na dzielnicę). W niektórych radach zaproponowano skierowanie budżetów do mieszkańców konkretnych osiedli, w innych objęłyby zasięgiem całą dzielnicę. Za cały projekt odpowiada Stowarzyszenie „Pracownia Obywatelska”, a pa- tronatem objął go przewodniczący RMK Bogusław Kośmider,

Dzielnica VIII Dębniki Szansa na radosne wakacje W kwietniu ruszyły zapisy na wyjazdy wakacyjne i półkolonie o wspólnej nazwie „Salezjańskie Lato”. Akcja organizowana jest przez Saltrom już po raz 15. Corocznie angażuje się w nią ok. 130 wolontariuszy i ponad 1000 uczestni- ków. Dzieciom i młodzieży z rodzin z problemami, dla których takie waka-

cje są jedyną szansą na wyjazd poza miasto, organizatorzy oferują atrakcyj- Magdalena Bartlewiczfot. / UMK ne cenowo i programowo turnusy – nad morzem, na Mazurach i w górach. Salezjańskie Lato 2013 proponuje m.in.: wypoczynek w Krynicy Morskiej, spotkali się z mieszkańcami, aby przedstawić wszystkie aspekty remontu rejsy szlakiem Wielkich Jezior Mazurskich, obóz rekreacyjny i sportowo-ta- drogi. Koszt rozbudowy ul. Myślenickiej znacznie przekracza możliwości neczny w Mszanie Dolnej, a także obozy sportowe i piłkarskie w Szczawie. rady dzielnicy. Na szczęście Rada Miasta Krakowa umieściła tę inwestycję Jak co roku organizowana jest także akcja Lato w mieście, czyli bezpłatne w budżecie miasta. Jednak do rozwiązania pozostaje jeszcze wiele proble- półkolonie dla dzieci pozostających w Krakowie w czasie wakacji. Cała ak- mów – m.in. protesty mieszkańców i przeciągające się postępowanie ad- cja odbywa się pod opieką księży salezjanów, pracowników Saltromu oraz ministracyjne. Dyskusja wywołała wiele emocji, a podczas spotkania poru- wolontariuszy, którzy w duchu ks. Jana Bosko i zgodnie z jego systemem szono także inne bardzo ważne dla Swoszowic zagadnienia: m.in. remont wychowawczym starają się zapewnić uczestnikom Salezjańskiego Lata wy- tamtejszej szkoły podstawowej oraz kwestie związane z budową kanaliza- poczynek bezpieczny, ciekawy i aktywny, tak by były to dla nich dwa mie- cji. Podsumowując przebieg spotkania, trzeba stwierdzić, iż radnym wraz siące beztroski i dobrej zabawy. Wszelkie informacje dostępne są na stronie z miejskimi urzędnikami udało się wypracować kompromisowe rozwiąza- www.saltrom.krakow.pl oraz pod numerem telefonu 12 269-30-00. nie piętrzących się problemów – plan rozbudowy ul. Myślenickiej nabrał realnych kształtów. Dzielnica IX Łagiewniki Podróż za jeden uśmiech Dzielnica XIII Podgórze 22 marca w Klubie Kultury Iskierka odbyło się spotkanie z uczestniczkami Muza w Muzeum po raz kolejny wyprawy połączone z prezentacją zdjęć z podróży zatytułowaną „Na je- 4 kwietnia w Domu Historii Podgórza przy Limanowskiego 13 odbyło się dwabnym szlaku mercedesem”. 27-letnim samochodem uczestniczkom kolejne spotkanie z Muzą w Muzeum. Tytuł trzeciego już tego typu wie- wyprawy udało się dojechać do Uzbekistanu, Kazachstanu, Kirgizji, Ta- czoru to „Rękawka, czyli podgórskie sacrum i profanum”. Zaproszeni go- dżykistanu i Turkmenistanu. Na fotografiach uchwycone zostały nie tyl- ście opowiadali o historii Rękawki i kopca Krakusa – można było nie tylko ko wspaniałe zabytki Samarkandy, Kiwy i Buchary, różnorodność ujmują- obejrzeć archiwalne fotografie czy zajrzeć do gazet, lecz także zerknąć do cych przestrzenią bezludnych krajobrazów wysokogórskich i pustynnych, wnętrza kopca, aby poszukać Kraka. Recytowane wiersze były utrzyma- osobliwości przyrody takich jak zanikające Morze Aralskie, ale także obra- ne w nastroju wiosennym, ludycznym, magicznym – jak na Wiosenne Za- zy z życia tamtejszych mieszkańców – sceny z bazarów i domów, w któ- duszki przystało. A wszystko to jak zwykle w przyjaznej aurze, przyprawio- rych podróżniczki zostały ugoszczone, przysmaki azjatyckiej kuchni. Licz- ne szczyptą humoru i podlane staropolskim miodem pitnym. nie zgromadzona publiczność w KK Iskierka była pod wielkim wrażeniem

24 kwietnia 2013 r. 22 historia

klęsce powstania styczniowego. Poznamy tu W 150. rocznicę historię związaną ze Stanisławem Koźmianem, czołowym ideologiem konserwatystów krakowskich i jednym z przywódców stronnictwa stańczyków po upadku powstania. Na uwagę powstania styczniowego w tej przestrzeni zasługuje symboliczny obraz „Polonia. Kędy droga?” Jacka Malczewskiego. Ideą wystawy „W bój lećmy zwyciężać”, która zostanie zainaugu- Kolejna część ekspozycji opowiada o ro- dzącej się nadziei, która pojawiła się na prze- rowana 10 maja w Pałacu Krzysztofory w 150. rocznicę powołania łomie wieków XIX i XX, oraz o kolejnym zrywie powstańczego Rządu Narodowego, jest uczczenie powstania stycz- narodowym podczas I wojny światowej, któ- niowego i jego dziedzictwa w Krakowie. Tytuł ekspozycji został ry przyniósł ostatecznie Polsce niepodległość zaczerpnięty z wiersza „Hymn Polski” Mieczysława Romanowskiego w 1918 r. Opowieść w tej sali zbudowana jest wokół dwóch wybitnych dowódców: Zygmun- z 1860 r. ta Zielińskiego (1858 –1925) i Józefa Piłsudskie- go (1867 –1935). Znajdziemy tu m.in. obraz Je- * Piotr Hapanowicz skiemu, powszechnie znanemu jako brat Al- rzego Kossaka „Wymarsz I Kompanii Kadrowej” bert. W bitwie pod Mełchowem 30 września oraz zwieńczenie krakowskiej Kolumny Legio- ystawa koncentruje się wokół wy- 1863 r. Chmielowski stracił prawą nogę. Na wy- nowej z czasów I wojny światowej, która stała branych postaci historycznych stawie można zobaczyć pamiątki po św. bracie na Rynku Głównym. W ściśle związanych z Krakowem Albercie, rzadko udostępniane przez braci al- Pomieszczenie ostatnie to opowieść o we- i działaniami powstańczymi. Miasto położone bertynów, w tym protezę nogi Adama Chmie- teranach i pamięci o powstaniu styczniowym w monarchii austriackiej, kilkanaście kilome- lowskiego. Kolejnym motywem tej przestrzeni w Krakowie. Przez cały okres Polski międzywo- trów na południe od granic zaboru rosyjskie- wystawy jest śmierć. Dominantą jest tu obraz jennej trwał w kraju kult powstania 1863 r. W Kra- go stało się ważną bazą i zapleczem zrywu. „Pogrzeb powstańca 1863 na Kazimierzu w Kra- kowie przez dziesiątki lat pamięć o byłych po- Po wybuchu powstania wielu młodych ludzi kowie” namalowany przez Wacława Koniusz- wstańcach styczniowych była żywa, m.in. za przedzierało się do oddziałów powstańczych. kę. Ważny element narracji stanowi opowieść sprawą domu weteranów przy ul. Biskupiej 18. Pierwsza większa grupa wyruszyła na początku o postronnych ofiarach cywilnych, m.in. o ofia- Opowieść w tej sali jest zbudowana wokół kil- lutego 1863 r. do pobliskiego Ojcowa, tam też rach wybuchu tajnej wytwórni prochu, w tym ku postaci weteranów powstania styczniowego, powstał doborowy oddział tzw. żuawów śmier- dwuletniej Ludki Królikowskiej. w tym Mariana Dubieckiego, bliskiego współ- ci. 17 lutego 1863 r. doszło do bitwy o Mie- Ostatni motyw ekspozycji to zsyłka na Sybe- pracownika Romualda Traugutta. Dopełnieniem chów, podczas której oddziały powstańcze po- rię. Opowieść ta jest zbudowana wokół posta- wystawy jest film „Krakowskimi śladami powsta- niosły całkowitą klęskę. Kraków okrył się żałobą. ci studenta krakowskiego Edmunda Klemensie- nia styczniowego”, prezentujący tematykę pa- Ta klęska zaważyła na kolejnych wyprawach wicza, później cenionego prawnika. mięci o powstaniu w Krakowie i najważniejsze zbrojnych organizowanych w mieście. Tylko od Czwarta narracja to opowieść o zwątpieniu, miejsca związane z tym wydarzeniem. kwietnia do sierpnia 1863 r. urządzono ich 11. czy nawet kontestacji czynu zbrojnego przez Z Krakowa szły do powstania transporty broni środowisko krakowskich konserwatystów po * Kierownik Działu Edukacji MHK kupowanej w Wiedniu, tu działały fabryki amu- nicji i jej składy mieszczące się w prywatnych domach. Tutaj znajdowali pomoc i opiekę ranni i chorzy powstańcy. Wystawę tworzy sześć głównych opowieści w sześciu przestrzeniach. W pierwszej prezentowana jest opowieść o nadziei krakowian i Po- laków, rozbudzonej na początku lat 60. XIX w. Opowieść ta będzie zbudowana wokół postaci Mieczysława Romanowskiego, poety, najwybit- niejszego przedstawiciela ostatniej, przedpo- wstaniowej fazy polskiego romantyzmu. Dru- ga przestrzeń wystawy prezentuje opowieść o walce. Pierwsza jej odsłona koncentruje się wokół Franciszka Rochebrune’a, jego oddzia- łu żuawów śmierci i tragicznej w skutkach wyprawy miechowskiej, druga zaś związana jest z postacią generała Mariana Langiewicza, który w podkrakowskiej Goszczy objął dyktaturę powstania styczniowego. Kolejna część wystawy opowiada o ofierze

poniesionej przez osoby zaangażowane w po- MHK archiwum fot. wstanie i postronne osoby cywilne. Pierwsza Wacław Koniuszko „Pogrzeb powstańca 1863 na Kazimierzu w Krakowie” część dedykowana jest Adamowi Chmielow-

24 kwietnia 2013 r. 23 historia

czenia, to stanowisko diametralnie przeciw- ne zajęli mieszkańcy Krakowa w 1915 r. Bitwa Z wielką gorlicka rozpoczęła się 2 maja. Początkowo do krakowian docierały tylko „luźne pogłoski, nad- chodzące z bliskiego frontu, pełne jak zwykle przesady i sprzeczności”, które denerwowa- ły ludność pamiętającą wydarzenia z listopa- radością i ulgą da i grudnia 1914 r., kiedy wydawało się, że los Krakowa jest przesądzony i miasto czeka oblę- W czwartek 6 maja 1915 r. z cesarsko-królewskiej fabryki tytoniu przy żenie, a później może nawet rosyjska okupacja ze wszystkimi tego faktu konsekwencjami. Na ul. Dolnych Młynów o godz. czwartej po południu wyruszył pochód. szczęście 4 maja ogłoszone zostały oficjalne ko- Na jego czele niesiono biało-czerwony transparent z napisem „C.K. munikaty mówiące o przełamaniu rosyjskiego Fabryka Tytoniu”, a w środku kolumny drugi, czarno-żółty, czyli w au- frontu przez wojska austro-węgierskie i niemieckie. Oznaczało to jedno – oto front oddala się striackich barwach państwowych z napisem: „Cześć bohaterom”. od Krakowa, a wraz z nim wizja nowego zagro- żenia i konieczność kolejnej ewakuacji.

Czerwono-żółte i biało-czerwone Trudno się dziwić, że wiadomość o klęsce wojsk rosyjskich została przyjęta z prawdziwym en- tuzjazmem. Jego wyrazem było spontaniczne dekorowanie miasta. Już 4 maja na wielu prywatnych kamienicach pojawiły się z inicjatywy właścicieli domów flagi państwowe, czyli czarno-żółte oraz narodowe, czyli biało-czerwone. Spontanicznie dekorowano również gmachy publiczne. Władze miasta nie mogły, rzecz jasna, pozostać obojętne wobec tych wydarzeń. Dla- tego też już we wtorek 4 maja została w Krako- wie rozplakatowana następująca odezwa: „Do mieszkańców stołecznego królewskiego miasta Krakowa! Nieprzyjacielski front bojowy na linii Dunajca od Karpat po Wisłę, który od miesięcy przygniatał ludność naszego ukochanego mia- fot. Paweł Krawczyk / UMK Krawczyk Paweł fot. sta grozą niebezpieczeństwa, został przełamany. Pod pomnikiem Adama Mickiewicza dyrektor Seelinger wygłosił krótką mowę, zakończoną okrzykiem na cześć cesarza Nieprzyjaciel w popłochu cofnął się na wschód. W poczuciu wdzięczności wobec bohaterskiej armii prezydium miasta przesłało Jego cesar- Michał Kozioł Bitwa gorlicka skiej i królewskiej Wysokości Marszałkowi pol- Opisując ową demonstrację, „Ilustrowany Ku- nemu Arcyksięciu Fryderykowi telegram z wy- liczącym – według prasowych re- ryer Codzienny” zaznaczał, że „publiczność kra- razami żywej radości z powodu odniesionego lacji – ok. tysiąca ludzi pochodzie kowska wśród żywych oklasków z entuzja- zwycięstwa. Prezydium miasta głęboko prze- W szli wszyscy pracownicy krakow- zmem przyjmowała ten szczery wylew radości konane, że wszyscy mieszkańcy odczuwają do- skiej „cygarfabryki”, nie wyłączając dyrektora i wesela funkcjonariuszów i funkcjonariuszek niosłość zwycięstwa dla Krakowa, zwraca się do doktora Karola Seelingera oraz zastępcy dyrek- c.k. Fabryki Tytoniu z powodu niebywałe- ludności, by w dniu jutrzejszym (…) zechcia- tora Karola Nowaka. Ze śpiewem pieśni „Jesz- go wprost w historii wojen zwycięstwa armii ła udekorować swe domy chorągwiami o bar- cze Polska nie zginęła”, ozdobieni okolicznoś- sprzymierzonych w Galicji Zachodniej”. Pierw- wach państwowych, narodowych i miejskich”. ciowymi odznakami sporządzonymi z czarnych sze dni maja 1915 r. rzeczywiście były w Krako- Odezwę podpisało „Prezydium stołecznego i żółtych wstążeczek uczestnicy – a przede wie radosne. Działo się tak właśnie za sprawą królewskiego miasta Krakowa”. Apel nie pozo- wszystkim uczestniczki, bo załoga krakowskie- wydarzenia, jakie redaktor „IKC” nazwał „nieby- stał bez echa. Jak pisał „IKC”, miasto natychmiast go zakładu składała się w zdecydowanej więk- wałym wprost zwycięstwem”, czyli przełamania zaczęło stroić się w odświętną szatę. Zwłaszcza szości z kobiet – szli ulicami: Karmelicką, Duna- pod Gorlicami rosyjskiego frontu przez wojska krakowscy gastronomicy dali naprawdę wzru- jewskiego, Szczepańską do Rynku Głównego. austro-węgierskie i niemieckie. Bitwa gorlicka, szające dowody lojalności. Choć trzeba przy- Pod pomnikiem Adama Mickiewicza dyrektor jakoś dziwnie niedostrzegana, a może wręcz znać, że nawet w takiej, wydawałoby się zu- Seelinger wygłosił krótką mowę. Zakończył ją lekceważona przez historyków i to zarówno pełnie jednoznacznej sytuacji, ujawniały się okrzykiem na cześć cesarza, „który to okrzyk ze- z zachodniej, jak i ze wschodniej Europy, była subtelne różnice w postawach. Oto na przykład brani z zapałem powtórzyli”. Następnie – jak pi- bez wątpienia jedną z najważniejszych bitew kawiarnia Esplanada została udekorowana licz- sały krakowskie gazety – „Po odśpiewaniu hym- I wojny światowej. Jeżeli niektórzy współcześni nymi chorągiewkami w barwach państwowych nu cesarskiego – pochód wrócił do c.k. Fabryki historycy – z jakichś sobie wiadomych wzglę- i narodowych. Natomiast kawiarnię Bisanza zdo- cygarów”. dów – nie dostrzegają jej przełomowego zna- biła tylko jedna, ale za to wspaniała chorągiew.

24 kwietnia 2013 r. 24 historia

Właściciele domów dekorowali swoje kamieni- krakowian wiosną pierwszego roku wojny do- Walki toczone na galicyjskim froncie w maju ce przede wszystkim chorągwiami w barwach ceniano w Wiedniu, czego dowodem jest m.in. 1915 r. spowodowały, że Kraków, jeszcze nie- narodowych. Także władze duchowne manife- depesza marszałka polnego arcyksięcia Frydery- dawno zagrożony oblężeniem, znalazł się na stowały swoją radość z odniesionego zwycię- ka, jaką wysłał na ręce prezydenta w odpowie- dalekim zapleczu frontu. Pamięć tamtych wy- stwa, wywieszając flagi na krakowskich kościo- dzi na gratulacje złożone Prezydium miasta. darzeń sprzed prawie wieku nie jest – co trzeba łach. Udekorowano też miejskie tramwaje, które Front przełamano pod Gorlicami, a więc stwierdzić z pewnym ubolewaniem – udziałem jeździły po Krakowie ozdobione chorągiewkami dość daleko od Krakowa, wkrótce jednak kra- większości dzisiejszych krakowian. Starają się ją w barwach narodowych i miejskich. kowianie mieli się naocznie przekonać, jak podtrzymać tak zwane grupy rekonstrukcyjne, krwawa był bitwa gorlicka. Do Krakowa zaczę- czyli grona pasjonatów, którzy nie tylko prze- A po bitwie… ły docierać pociągi z rannymi, których lokowa- bierają się w mundury nieistniejących armii, Nastrój w mieście był naprawdę entuzjastycz- no w szpitalach, gdzie nie wszystkim udawało ale przede wszystkim starają się podzielić swo- ny. Jak pisały gazety, kawiarnie i restauracje były się powrócić do zdrowia. Konsekwencją takie- ją wiedzą – i to wiedzą z reguły dogłębną i na- przepełnione. Dowództwo twierdzy Krakau sta- go stanu rzeczy był więc nie tylko tłok w szpi- prawdę imponującą – z mieszkańcami Krakowa nęło tym razem na wysokości zadania i zezwoli- talach, ale – niestety – także zwiększona liczba i odwiedzającymi miasto gośćmi. Także i w tym ło na przedłużenie czasu funkcjonowania lokali pochówków w wojskowych kwaterach cmen- roku krakowscy rekonstruktorzy wyruszą spod gastronomicznych nawet do północy. W loka- tarza Rakowickiego. O ile w kwietniu pocho- Wawelu w okolice Gorlic, aby tam, gdzieś w Sę- lach czytano z wielkim zainteresowaniem ga- wano tam 36 zmarłych, to w maju już 127, kowej lub innej podgorlickiej wsi, w przygoto- zety, w których – nawet podczas trwania zwy- a w czerwcu spoczęło tam 467 żołnierzy róż- wanych okopach, oczekiwać rankiem 2 maja cięskiej ofensywy – widać było ślady ingerencji nych narodowości i różnego wyznania. Ta róż- 2013 r. hasła do natarcia na nieprzyjacielskie cenzury, czyli niezadrukowane płaszczyzny, bia- norodność, a także zapewne i chęć zachowania pozycje – tak samo jak ich dziadowie lub pra- łe miejsca po notatkach i artykułach uznanych porządku, zmusiła krakowskie władze miejskie dziadowie z 56., 57. lub 100. pułku piechoty, z jakichś powodów za szkodliwe lub niebez- do wyznaczenia kwatery przeznaczonej dla które – choć były cesarsko-królewskie – to jed- pieczne. Jednak do takiej aktywności urzędu zmarłych sojuszników z armii niemieckiej oraz nak nawet przez ludzi nieżyczliwych polskim zajmującego się kontrolą prasy zdążono się już „placu mahometańskiego”, w którym grzebano aspiracjom nazywane były w 1915 r. polskimi. przyzwyczaić i ją tolerowano, tym bardziej że rosyjskich jeńców pochodzących z Azji Środko- Wchodziły one w skład 12. Dywizji, nazywanej w 1915 r. nie miała ona jeszcze takich rozmia- wej oraz austriackich żołnierzy rodem z Bośni po prostu „krakowską”. rów, jakie przybrała pod koniec wojny. Lojalność i Hercegowiny.

Kalendarium krakowskie

25 kwietnia 28 kwietnia zobowiązuje się zwrócić połowę kosz- 1882 – ogłoszono w „Dzienniku Rozporzą- 1911 – w warszawskim piśmie satyrycznym tów budowy. dzeń”, że „Magistrat zezwolił Samuelowi „Mucha” ukazuje się wiersz zatytułowa- Goldsteinowi wystawiać stołki podczas ny „Złoty kołnierz. Pieśń dziada z pod 1 maja koncertów muzyki wojskowej na plan- kościoła Marjackiego w Krakowie”. 1905 – w krakowskich trafikach pojawiają się tacjach dla dogodności przechadzają- nowe gatunki papierosów. Noszą one cej się publiczności, za opłatą 2 centy od 29 kwietnia nazwy: „Karnak”, „Haumu” i „Bey”, a pro- jednego stołka, które to przedsiębior- 1835 – Feliks Radwański junior zostaje mia- dukowane są przez kairską firmę Gabry- stwo w jego zastępstwie Anna Horowitz nowany profesorem budownictwa lą- el Matzaris et Co. prowadzić będzie, pobierając wynagro- dowego i wodnego w nowo powsta- dzenie oznaczone”. łym Instytucie Technicznym. W opinii 3 maja władz uczelni był on „sumienny, pil- 1930 – w gmachu towarzystwa Przyjaciół Sztuk 26 kwietnia ny, zbyt jednak łagodny dla uczniów”, Pięknych otwarto pierwszą indywidual- 1597 – krakowski kat otrzymał 36 groszy „od tra- wśród których znajdowali się m.in. znani ną wystawę Jan Szancera. cenia i chowania złoczyńców”. w przyszłości krakowscy architekci i bu- downiczowie: Ignacy Hercok, Karol Kre- 4 maja 27 kwietnia mer, Feliks Księżarski, Tomasz Majewski 1913 – w sali Hotelu Saskiego odbył się wiec 1577 – król Stefan Batory z powodu napa- oraz Filip Pokutyński. kobiet w sprawie reformy prawa wybor- ści „rozwydrzonych i swawolnych czego. Przewodniczyła doktor Daszyń- kup scholarów na zbór protestancki” 30 kwietnia ska-Golińska. w sposób dosadny potępia wybryki 1449 – rajcy miasta Krakowa stwierdzają, że za studenckie, czyniąc zarazem wyrzu- pozwoleniem opata mogilskiego Toma- 7 maja ty profesorom z powodu biernego za- sza może Piotr Kupcowicz zbudować 2004 – Gimnazjum nr 9 otrzymuje imię Sta- chowania się wobec tych wypadków mur między domami klasztoru i włas- nisława Wyspiańskiego, w uroczysto- oraz zapowiada na przyszłość surowe nym przy ul. Świńskiej (Scrofarum); gdy- ści bierze udział licząca 83 lata synowa represje. by w przyszłości klasztor używał muru, poety.

24 kwietnia 2013 r. 25 ogłoszenia

SPACER – festiwal tańca współczesnego 1, 2 i 3 maja będzie okazja SPACERować nie tylko po oryginalnych Agata Kmita, Anna Kosiorowska i Zuzanna Kasprzyk. Dwukrotnie zaprezen- przestrzeniach Nowohuckiego Centrum Kultury, gdzie mieszczą się zna- tuje się gospodarz festiwalu – Krakowski Teatr Tańca oraz Pracownia META- ne z ubiegłorocznej edycji sala teatralna oraz Studio C4. Organizatorzy za- fizyczna działająca pod skrzydłami Krakowskiego Teatru Tańca. praszają także na spektakle do kościoła, na skwer czy pod drzewo rosnące Podobnie jak przed rokiem odbędą się warsztaty prowadzone przez przed krakowskim NCK. Obok uznanych choreografów, takich jak Jacek Łu- Anię Krysiak (taniec współczesny), Natalię Iwaniec (GaGa – metoda Ohada miński, Ryszard Kalinowski, Anna Piotrowska czy Anna Haracz wystąpią też Naharina) oraz Jacka Owczarka (kontakt improwizacja). Organizatorami fe- przedstawiciele pokolenia młodych i utalentowanych choreografów: Karol stiwalu są Nowohuckie Centrum Kultury w Krakowie oraz Krakowski Teatr Tymiński, tancerze Polskiego Teatru Tańca – Karol Miękina oraz Tomasz Po- Tańca. Ceny biletów na spektakle: 10–25 zł (na część spektakli wstęp wol- mersbach i Karolina Rzetelska. Swoje etiudy pokażą także laureaci konkursu ny), karnet na wszystkie przedstawienia: 99 zł. Szczegółowe informacje na choreograficznego 3…2…1…TANIEC – Dominika Wiak i Dominik Więcek, stronie: www.festiwalspacer.pl.

Przetargi na sprzedaż nieruchomości organizowane w maju 2013 r. Gmina Miejska Kraków oferuje do sprzedaży w trybie przetargu ustne- licznej Miasta Krakowa www.bip.krakow.pl (Finanse i Mienie/Nieruchomo- go nieograniczonego niezabudowane nieruchomości gruntowe przezna- ści Miasta Krakowa/Przetargi na Nieruchomości). czone pod zabudowę usługową, hotelową, mieszkaniową jednorodzin- Szczegółowe informacje odnośnie do nieruchomości przeznaczonych ną i wielorodzinną, garaże, lokale użytkowe, lokale mieszkalne, strychy do do sprzedaży w trybie przetargu można uzyskać w Wydziale Skarbu Mia- adaptacji, oraz nieruchomości gruntowe zabudowane budynkami przesta ul. Kasprowicza 29 nr tel. 12 616-98-08, 12 616-98-09 w godzinach pra- znaczonymi do generalnego remontu. Treść ogłoszeń o przetargach wraz cy urzędu. z mapą lokalizacji zamieszczona jest na stronie Biuletynu Informacji Pub- Aktualna oferta nieruchomości przeznaczonych do sprzedaży:

Położenie nieruchomości Nr działki Powierzchnia ha Obręb Cena wywoławcza Wadium Data i godzina przetargu płatne do dnia ul. Pietrusińskiego 126/1 0,1743 10 P 923 000,00 50 000,00 7.05.2013 wz pawilon gastronomiczny 126/2 2.05.2013 godz. 9.00 ul. Pod Szańcami 227/2 0,1461 52 K 433 000,00 23 000,00 7.05.2013 wz bud. mieszk. jednorodz. 2.05.2013 godz. 9.30 ul. Blich 6 860/30897 0,0922 52 Ś 352 320,00 18 000,00 7.05.2013 lokal nr 20 o pow. 70,30 + piwnica cz. dz 37/1 0,0254 bonifikata od ceny lokalu 2.05.2013 godz. 10.00 37/2 5 proc. al. Krasińskiego 32 60/1000 0,0600 14 K 564 880,00 29 000,00 7.05.2013 lokal nr 9 cz cena lokalu 2.05.2013 godz. 10.30 o pow. 113,02 185/1 538 331,00 gruntu 26 549,00 ul. Wadowicka 161/6 0,1592 30 P 1 904 000,00 96 000,00 7.05.2013 wz pawilon handlowo-usługowy 2.05.2013 godz. 11.00 ul. Rogozińskiego 115/67 0,0878 17 Ś 701 820,00 36 000,00 7.05.2013 MU (Studium) 2.05.2013 godz. 11.30 ul. Hufcowa 188/73 0,2058 40 P 664 800,00 34 000,00 7.05.2013 wz 5 bud. mieszk. jednorodz. 2.05.2013 godz. 12.00 ul. Szarotki – Stawowa 498/3 0,4833 34 K 1 006 600,00 51 000,00 7.05.2013 Studium MN 2.05.2013 godz. 12.30 ul. Smolki 9 259/1 0,0753 12 P 142 300,00 15 000,00 10.05.2013 lok. mieszk. nr 11 pow. 29,20+0,79 wc + 7.05.2013 godz. 11.00 piwnica 12,43 ul. Wodna 9b 12/3 0,0442 52 P 141 100,00 15 000,00 10.05.2013 lok. mieszk. nr 7 pow. 30,28+0,91 wc + 7.05.2013 godz. 11.30 piwnica 7,78 ul. Chopina 29 530 0,0388 4 K 71 900,00 8 000,00 10.05.2013 lok. użytk. nr U1 pow. 42,37 7.05.2013 godz. 12.00 ul. Kuklińskiego 252/4 0,0141 15 P 74 500,00 8 000,00 10.05.2013 Plan m. „Paszowska –Krzywda” Usługi U8 325/3 0,0170 7.05.2013 godz. 12.30 ul. Siemomysła 222/1 1195 51 P 510 000,00 26 000,00 14.05.2013 wz. bud. mieszk. jednorodz. 316/37 9.05.2013 godz. 900 ul. Przegon nr 22 315 0,1319 11 K 1 623 280,00 82 000,00 14.05.2013 bud. użytk. 9.05.2013 godz. 10.00 ul. Mydlnicka nr 5 262 1,2133 5 K 3 124 800,00 157 000,00 14.05.2013 Studium UP udział 45/280 9.05.2013 godz.11.00 rejon ul. Wrocławskiej 3/25 0,0450 45 K 543 200,00 28 000,00 14.05.2013 wz bud. handlowo-usługowy 9.05.2013 godz. 12.00

24 kwietnia 2013 r. 26