DOCSLIB.ORG

PDF Van Tekst

Total Page：16

File Type：pdf, Size：1020Kb

Download full-text PDF Read full-text
PDF Van Tekst Amsterdamse rederijkersspelen in de zestiende eeuw E. Ellerbroek-Fortuin bron E. Ellerbroek-Fortuin, Amsterdamse rederijkersspelen in de zestiende eeuw. J.B. Wolters, Groningen / Batavia 1937 Zie voor verantwoording: http://www.dbnl.org/tekst/elle005amst01_01/colofon.php © 2011 dbnl / E. Ellerbroek-Fortuin t.o. I TREKKING VAN DE LOTERIJ VOOR HET DOLHUIS IN AUGUSTUS 1592. Schilderij van Gilles Coignet. Amsterdamsch Historisch Museum. (Zie p. 116). E. Ellerbroek-Fortuin, Amsterdamse rederijkersspelen in de zestiende eeuw 1 Hoofdstuk I. De achtergrond: Amsterdam in de zestiende eeuw.1) 1. Topografisch: Groei van de stad; enkele gebouwen. ‘Amsterdam’ zegt een hedendaags historicus, ‘is gegroeid als een boom, de grachten zijn de ringen.’2) De kern, het oudste stuk, was de tegenwoordige Warmoesstraat, vroeger de Kerkstraat geheten naar de Oude Kerk; daarbij kwam de Nes en de omgeving van de Dam (tot in de zeventiende eeuw ‘de Plaetse’); aan de overzijde van de Amstel ontwikkelde zich de z.g. Nieuwe Zijde. Na de vergroting van omstreeks 1450 kreeg de stad behalve de grachten (Singel) ook muren; die vorm, besloten tussen Singel, Binnenamstel, Kloveniersburgwal en Gelderse Kade heeft Amsterdam het grootste deel der zestiende eeuw door gehouden, al breidde het zich ondertussen buiten de muren wel uit (de Lastage in het noordoosten). Die vorm heeft de bekende kaart van Cornelis Anthonisz3) voor ons bewaard, evenals de kaart van Antonio van Wijngaerde.4) In 1585 gaf een nieuwe grachtenring - Heerengracht, Zwanenburgwal, Oude Schans - aan Nieuwe en Oude Zijde uitbreiding. Reeds het volgende jaar kreeg de stad van Leicester octrooi voor onteigening van nieuwe gronden; met Prins Maurits werd overleg gepleegd over de vestingwerken en na de nieuwe, voor de zeehandel belangrijke uitleg van 1593, die vooral het oosten omvatte (Uilenburg, Marken, Rapenburg) en ontworpen was door Joost Jansz. Beeltsnijder (of Bilhamer), besloeg de stad een oppervlakte van 184 h.a., besloten tussen Heerengracht, Reguliersdwarsstraat, Botermarkt, Amstelstraat, N. Amstelstraat, Rapenburgerstraat en Schippersgracht. Dit is de stad, die de kaart van Pieter Bast ons toont ± 16005), en waarin men al de halve-maanvorm 1) Voornaamste geraadpleegde werken: M.G. de Boer: Een wandeling door een Oud-Nederlandsche stad. (Amsterdam). Amsterdam 1915. H. Brugmans: Schets eener beschavingsgeschiedenis van Nederland. Haarlem 1928. H. Brugmans: Opkomst en bloei van Amsterdam. Amsterdam 1911. H. Brugmans: Geschiedenis van Amsterdam van den oorsprong af tot heden. Dl. 1-2. Amsterdam 1930. H. Brugmans en A. Loosjes: Amsterdam in beeld. Amsterdam 1925. J. ter Gouw: Geschiedenis van Amsterdam. 5e dl. Amsterdam 1886. E.W. Moes en C.P. Burger: De Amsterdamsche boekdrukkers en uitgevers in de zestiende eeuw. Dl. 1-4. A'dam, Haag 1900-1915. J.S. Theissen: De regeering van Karel V in de Noordel. Nederlanden. Amsterdam 1915. Jan Wagenaar: Amsterdam, in zijne opkomst, aanwas, enz. Amsterdam 1795. passim. Naar deze werken wordt niet telkens verwezen; enkele andere zullen in de noten vermeld worden. 2) H. Brugmans: Opkomst en Bloei, p. 45. 3) Reproducties o.a. bij de Boer t.a.p., Brugmans en Loosjes, idem. 4) Reproductie bij het artikel van A.E. d'Ailly in het Jaarboek van het Genootschap Amstelodamum, 1930, pp. 67-78. 5) Zie de studie van C.P. Burger in het 16e Jaarboek van Amstelodamum, (1918) pp. 1 vlgg. Een afbeelding, die Amsterdam weergeeft waarschijnlijk ± 1600 heeft Burger aangewezen in de herdruk van 1605 van Hayen: Zee-caerten. (Moes - Burger, III, 44). E. Ellerbroek-Fortuin, Amsterdamse rederijkersspelen in de zestiende eeuw 2 der zeventiende eeuw herkent, zoals Oetgens met zijn helpers Staets en Sinck die in 1610 zouden ontwerpen; deze kwam echter eerst in de tweede helft dier eeuw geheel tot uitvoering en is sindsdien tot op deze dag de roem van Amsterdam. Binnen Amsterdam lagen omstreeks het midden der zestiende eeuw de Oude Kerk, daterend uit de veertiende eeuw, voltooid in de vijftiende en verbouwd omstreeks 1558; de Nieuwe Kerk, waarvan de Noorderkruisbeuk in 1536 voltooid werd, omringd door drie kerkhoven en nog door huizen van de Plaetse gescheiden; drie bruggen over het Damrak; het Stadhuis - bestaande uit drie gebouwen: het eigenlijke Stadhuis met toren, de later gebouwde Vierschaar, en het nog later bij het Stadhuis getrokken St. Elisabethsgasthuis - en de Waag, beide op de Plaetse; de Handboogs- en de Voetboogsdoelen, beide daterend uit het begin der eeuw, aan het Singel, en de Kloveniersdoelen aan de Oude Zijde; zeventien kloosters, waarvan dertien voor vrouwen, grotendeels in de Nes en het Z.O. der stad. Op het eind der eeuw heeft de stadsmuur twaalf bolwerken en wordt omgeven door een brede gracht. 2. Politiek: De regering van Amsterdam. Opstand en Overgang. De door landgenoot en vreemdeling al in de zestiende en zeventiende eeuw opgemerkte afkeer van den Nederlander om zich met politiek te bemoeien, gevoegd bij het feit, dat Amsterdam vóór alles een handelsstad was en geen industriestad, waardoor zij niet in het bezit was van machtige gilden, leidde er al vroeg toe, dat de regering in handen kwam van enkele families; er ontstond een regenten-aristocratie, gevormd door kooplieden. Naast schout en schepenen, de oudste regering van de stad, kwamen reeds omstreeks 1300 raden, die in de 14e eeuw in macht toenemen om ten slotte als ‘burgemeesteren’ de heren van Amsterdam te worden. In de Bourgondische tijd ontstond een nieuw lichaam, een soort vertegenwoordiging der burgerij: de vroedschap, eerst bestaande uit 24 leden, sinds 1477 echter uitgebreid tot 36. Van Maria van Bourgondië krijgt zij het recht zich zelf aan te vullen en de nominatie voor schepenen op te maken (die dan gekozen worden door den graaf). Elk jaar kozen de oud-schepenen en oud-raden drie raden of burgemeesters en deze kozen als nummer vier één der nog zittende raden. In 1508 kreeg de stadsregering bovendien van den keizer het schoutambt in pacht, maar schout Bardes weet in 1550 gedaan te krijgen schout van 's Keizers wege te worden; in 1564 echter komt het schoutambt weer aan Amsterdam. Van deze drie machten: vroedschap, schout en schepenen, raden of burgemeesters, werd de eerste in het midden der zestiende eeuw weinig geraadpleegd; vier raden, een schout en negen schepenen, gekozen uit enkele families, hadden de macht in handen. Werkkring en bevoegdheid van de burgemeesters en van de schepenen waren niet altijd duidelijk gescheiden; langzamerhand werden de eersten de eigenlijke bestuurders van de stad; de schepenen waren in hoofdzaak belast met de rechtspraak. Raden, schout en schepenen vormden samen het rechtscollege, dat de keuren uitvaardigde. E. Ellerbroek-Fortuin, Amsterdamse rederijkersspelen in de zestiende eeuw 3 In het begin van de Hervorming was de Amsterdamse regering weinig geneigd tot geloofsvervolging; zelfs hadden sommige regeerders Hervormde sympathieën. De eerste keur tegen de Hervormden is van 1523 (het eerste plakkaat van Karel V is van 1521), maar ondanks het aandringen van het Hof van Holland was de toepassing zeer gematigd; de stadsregering verdedigde zich met een beroep op de privileges. Haar houding verandert echter, wanneer in 1534 de Wederdopers, een religieuse beweging met sociale inslag, grote aanhang krijgen. Amsterdam werd door de Wederdopers beschouwd als een tweede Munster, waarheen van alle kanten aanhangers toestroomden. De regering greep streng in; talrijke executies hadden plaats. Ondanks de vervolging nam het aantal Wederdopers toch sterk toe. Zo gelukte het hun in de nacht van de tiende Mei 1535 het stadhuis te nemen, maar reeds de volgende dag werd de beweging bedwongen. Vele deelnemers aan de troebelen werden ter dood gebracht en een sterke reactie trad in: aan de plakkaten werd de hand gehouden en de landvoogdes benoemde het volgende jaar negen nieuwe schepenen. Een nieuwe schout was er al gekomen in 1534. De centrale regering deed haar best de burgemeestersplaatsen ook ‘om’ te krijgen en in 1538 was de gehele stadsregering goed katholiek. Dat er bij de genoemde samenstelling van de regering, vooral na 1538 voortgekomen uit een kleine kring van ingezetenen, van controle op bestuurshandelingen weinig sprake kon zijn, ligt voor de hand. Toen in 1550 schout Willem Bardes twist kreeg met burgemeester Hendrik Dircxzoon, waardoor er in de stad twee partijen ontstonden: ‘schoutisten’ en ‘Mr. Henrik Dirkisten’, kwamen de beschuldigingen los; verwoeder nog in 1564, wanneer Bardes, verbitterd, nu het schoutambt weer aan de stad gegeven is, met zijn beschuldigingen van de regering komt: ontduiking van 's lands plakkaten, achterhouden van geld, te nauwe bloedverwantschap tussen burgemeesters en schepenen, te jeugdige leeftijd van de raden. In 1564 kwam er een klacht, doleantie genaamd, uit de burgerij: de regering werd bij de landvoogdes aangeklaagd; de beschuldigingen betroffen, behalve praktische tekortkomingen, de bestuursregeling: de samenstelling van de stadsregering, de slechte invloed van de eenzijdige bezetting van de schepenbank op de justitie, het niet-raadplegen van de vroedschap. De landvoogdes droeg den stadhouder van Holland, Willem van Oranje, op, een onderzoek in te stellen, waarvoor deze in 1565 in Amsterdam kwam. Ondanks de verdediging van de stedelijke regering nam de landvoogdes een beslissing, die de aanklagers in vele opzichten in het gelijk stelde; zo werd voorgeschreven, dat Burgemeesters voortaan in belangrijke zaken steeds de Vroedschap zouden raadplegen en voor de eerstvolgende keer zou de Landvoogdes de regering benoemen. Verschillende van de
Load more

Recommended publications
  • DE REGIMEWISSELINGEN in HAARLEM TUSSEN 1572-1577 HOE HEEFT DE HAARLEMSE BEVOLKING DE REGIMEWISSELINGEN EN DIENS GEVOLGEN BELEEFD? Guy Sébastien Antoine Rocourt
    DE REGIMEWISSELINGEN IN HAARLEM TUSSEN 1572-1577 HOE HEEFT DE HAARLEMSE BEVOLKING DE REGIMEWISSELINGEN EN DIENS GEVOLGEN BELEEFD? Guy Sébastien Antoine Rocourt 26 JUNI 2015 UVA GESCHIEDENIS, MASTERSCRIPTIE Studentnummer: 10900713 Mail: [email protected] Telefoonnummer: 023-5478355 Docenten: Geert H. Janssen en Femke A. Deen Voorwoord Geachte lezer, Na jaren van studie, waarin ik veel geleerd heb, is de tijd daar om een deel van deze kennis en vaardigheden met u te delen. De afgelopen jaren waren niet gemakkelijk voor mij. Hoewel geschiedenis mijn hobby en leven is, geldt dit niet voor het schrijven van werkstukken, verslagen en essays. De afgelopen jaren stonden dan ook veelvuldig in het teken van een levenslang gevecht met mijn handicaps: dyslexie en ADD. Dit gevecht kreeg dit jaar een drastische wending. Ik ging na mijn bachelor aan de VU mijn master aan de UVA volgen. Dit blijkt een van mijn beste keuzes uit mijn leven geweest te zijn, want met de positieve feedback en steun van onder andere Dr. Vincent Kuitenbrouwer, Prof. Geert Janssen, Dr. Maartje van Gelder en dr. Maaike van Berkel heb ik voor het eerst in mijn leven ook positieve ervaringen opgedaan met het schrijven van artikelen. Hoewel het verschil tussen de VU en UVA voor mij groot is geweest, wil ik in het bijzonder toch ook Prof. Koen Goudriaan bedanken. Hij heeft mij drie jaar op de VU onder zijn hoede genomen en gesteund. Naast de dankbetuiging naar de universitaire docenten, wil ik vooral mijn ouders bedanken omdat zij mijn hele leven een steun zijn geweest en altijd, zelfs tot 4 uur ’s nachts, klaar stonden.
    [Show full text]
  • University of Groningen Coping with Crisis Van Der Linden, David
    University of Groningen Coping with crisis van der Linden, David Published in: De zeventiende eeuw. Cultuur in de Nederlanden in interdisciplinair perspectief IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please check the document version below. Document Version Publisher's PDF, also known as Version of record Publication date: 2015 Link to publication in University of Groningen/UMCG research database Citation for published version (APA): van der Linden, D. (2015). Coping with crisis: Career strategies of Antwerp painters after 1585. De zeventiende eeuw. Cultuur in de Nederlanden in interdisciplinair perspectief, 31(1), 18–54. Copyright Other than for strictly personal use, it is not permitted to download or to forward/distribute the text or part of it without the consent of the author(s) and/or copyright holder(s), unless the work is under an open content license (like Creative Commons). Take-down policy If you believe that this document breaches copyright please contact us providing details, and we will remove access to the work immediately and investigate your claim. Downloaded from the University of Groningen/UMCG research database (Pure): http://www.rug.nl/research/portal. For technical reasons the number of authors shown on this cover page is limited to 10 maximum. Download date: 11-02-2018 18 De Zeventiende Eeuw 31 (2015) 1, pp. 18-54 - eISSN: 2212-7402 - Print ISSN: 0921-142x Coping with crisis Career strategies of Antwerp painters after 1585 David van der Linden David van der Linden is lecturer and nwo Veni postdoctoral fellow at the University of Groningen.
    [Show full text]
  • English Translationenglish
    3 16 Introduction Zuid-Hollandse Vormgevingsprijs 2007: English Translation 3 Three hybrids for Delft’s railway zone Hidden Amsterdam: the Binnengasthuis Willemijn Wilms Floet (municipal hospital) and the transformation 17 of the former monastery areas after the Book review Alteratie Herman van Bergeijk Esther Gramsbergen 19 9 Book review Seventeenth-century Dutch architecture in Merlijn Hurx paintings and drawings 80 Everhard Korthals Altes About the authors 12 Ungers and Koolhaas: Urban conditions and architectural form Lara Schrijver Introduction projects are presented for the Delft rail the Dam. In any case, before constructing zone, which were nominated for the Zuid- a separate building for the city council, the In OverHolland 6, much attention is paid to Hollandse Vormgevingsprijs (South Hol- Sint-Elisabethgasthuis was established on 17th-century Dutch architecture. Although land Design Award) 2007. Willemijn Wilms the Middendam.2 In 1395 the city council this is a historical subject, the period Floet examines their designs, which were bought a parcel of the hospital grounds to remains crucial in order to gain a good all created in the Hybrid Buildings Master’s build the first part of the Town Hall. At the understanding of the development of the studios of the Delft University of Technology, end of the 15th century, the expanding Town Dutch city and its architectural structure. It including the award winning design by Luuk Hall claimed the hospital buildings, which is not so much the historical respect of the Stoltenberg and that of Carien Akkermans, is how it lost its prominent position on the City the Dutch Studies for Architectural cultural inheritance of the Golden Age that which won the public award.
    [Show full text]
  • Haarlem 1572-1578, 1618
    Jo Spaans POLITIEKE VERANDERING EN BESTUURLIJKE CULTUUR IN HAARLEM 1572-1578, 1618 (Bulletin. Werkgroep elites 9 (1989), 38-51) Haarlem wisselde tijdens de Opstand, evenals Mechelen, enkele malen van loyaliteit. De wisselingen van loyaliteit gingen gepaard met ingrijpende magistraatswisselingen. Veertig jaar later, toen Maurits in 1618 in een aantal steden de wet verzette om de partij van Oldenbamevelt te breken, werd de bezetting van de Haarlemse raadszetels opnieuw grondig gewijzigd. In deze bijdrage zullen de achtergronden van deze wisse- lingen wat nader bekeken worden. De houding van het patriciaat zal daarbij globaler aan de orde gesteld worden dan in andere bijdragen in deze bundel. Het hier gepresenteerde maakt deel uit van een on- derzoek naar het religieus klimaat in Haarlem in de veertig jaar tussen de overgang van Haarlem naar de Staten en de bestandstwisten.1 De stadsbestuurders komen hierin vooral aan de orde als degenen die dit klimaat voor een belangrijk deel bepaalden, meer dan als leden van een stedelijke patriciaat. Prosopografisch en genealogisch on- derzoek was hiervoor niet nodig en is dan ook niet verricht. Ook zonder dat kunnen de Haarlemse magistraatswisselingen tijdens de Opstand ver- geleken worden met de Mechelse.2 In deze bijdrage zal vooral de rol van de gematig- den in de heersende politieke cultuur nader bekeken worden, zowel tijdens de jaren 1570 als in de bestandstwisten. Van een aantal prominente bestuurders die in deze bewogen jaren bereid waren compromissen te sluiten en daardoor moeilijk in het ene of het andere kamp zijn in te delen, zal de carrière gevolgd worden. De Opstand Tijdens de Opstand kunnen vier regimes onderscheiden worden, en bijgevolg drie grote wisselingen in de samenstelling van de magistraat.
    [Show full text]
  • UC Santa Barbara Dissertation Template
    UNIVERSITY OF CALIFORNIA Santa Barbara Public Displays of Affection: Negotiating Power and Identity in Ceremonial Receptions in Amsterdam, 1580–1660 A dissertation submitted in partial satisfaction of the requirements for the degree Doctor of Philosophy in History of Art and Architecture by Suzanne Decemvirale (née Suzanne van de Meerendonk) Committee in charge: Professor Ann Jensen Adams, Chair Professor Mark A. Meadow Professor Richard Wittman December 2018 The dissertation of Suzanne Decemvirale is approved. ____________________________________________ Richard Wittman ____________________________________________ Mark A. Meadow ____________________________________________ Ann Jensen Adams, Committee Chair December 2018 Public Displays of Affection: Negotiating Power and Identity in Ceremonial Receptions in Amsterdam, 1580–1660 Copyright © 2018 by Suzanne van de Meerendonk iii ACKNOWLEDGEMENTS The idea for this dissertation was first conceived during my time as an MA student at the University of Amsterdam in 2010. For key considerations in this project that are still evident in its final version, I am indebted to Eric Jan Sluijter and Jeroen Jansen. Since its conception this project has additionally benefited from the wisdom and mentorship of professors, colleagues, family and friends, as well as financial support provided by several institutions. For each of these contributions I am immensely grateful, as they allowed such incipient ideas to materialize in the manuscript before you today. My largest debt and greatest thanks is to my adviser Ann Jensen Adams, who was my first advocate at UCSB and a constant source of expertise and encouragement during the almost seven years that followed. I am also thankful to Mark Meadow and Richard Wittman for their thoughtful insights as members of my doctoral committee.
    [Show full text]
  • Pacificatie, Satisfactie, Alteratie Pacificatie, Satisfactie & Alteratie
    Pacificatie, Satisfactie, Alteratie pacificatie, satisfactie & alteratie 1 Pacificatie, Satisfactie, Alteratie n het stuk over de Hoekse en Kabeljauwse Twisten heb ik aan- geduid waarom de stad Amsterdam meer heil zag in een goede I relatie met de opeenvolgende landsheren dan met de omringende Hollandse steden. Van die laatsten hadden ze niet veel goeds ondervonden en met de juiste zak geld in de hand was met de landsheer altijd goed te pra- ten. Maar het blijft steken dat Amsterdam er zo lang over deed in de Tach- tigjarige Oorlog de juiste kant te kiezen. Voorspel: Beeldenstorm De reactie van Margaretha van Parma op de smeekbede der edelen wekte bij de protestanten verwachtingen op een betere positie in de samenleving. Gek genoeg lijkt het gebeuren in 1566 in Amsterdam juist een aanvoerder gevonden te hebben. Niet bepaald trouw aan het Habsburgse gezag! Het nieuws van de beeldenstorm in Noordwest-Frankrijk en West-Vlaanderen, begonnen op 10 augustus 1566, kwam juist in Amsterdam vroeg aan door- dat beurshandelaren uit Antwerpen brokstukken van kapotgeslagen beelden en altaren aan hun collega’s in Amsterdam lieten zien. Dat ging als een lo- pend vuurtje door de stad en van Antwerpen sprong de beeldenstorm regel- recht naar Amsterdam over en wel op 23 augustus. In beide parochiekerken drongen groepen opstandelingen binnen. Het optreden van de overijverige schout, die dacht met vuurwapens het gepeupel naar buiten te kunnen wer- ken had een averechtse uitwerking. Vooral in de Oude Kerk sloeg de vlam in de pan en werden grote vernielingen aangericht. Door de hele stad werden geestelijken die kerkschatten in veiligheid probeerden te brengen gedwon- gen die naar de kerken en kapellen terug te brengen.
    [Show full text]
  • The Comedia in Amsterdam, 1609-1621: Rodenburgh's Translation of Aguilar's La Venganza Honrosa
    Trinity University Digital Commons @ Trinity Modern Languages and Literatures Faculty Research Modern Languages and Literatures Department 1997 The Comedia in Amsterdam, 1609-1621: Rodenburgh's Translation of Aguilar's La Venganza Honrosa Matthew D. Stroud Trinity University, [email protected] Follow this and additional works at: https://digitalcommons.trinity.edu/mll_faculty Part of the Modern Languages Commons Repository Citation Stroud, M.D. (1997). The comediain Amsterdam, 1609-1621: Rodenburgh's translation of Aguilar's la vendanza honrosa. Laberinto, 1, 44-77. This Article is brought to you for free and open access by the Modern Languages and Literatures Department at Digital Commons @ Trinity. It has been accepted for inclusion in Modern Languages and Literatures Faculty Research by an authorized administrator of Digital Commons @ Trinity. For more information, please contact [email protected]. The Comedia in Amsterdam, 1609-1621: Rodenburgh's Translation of Aguilar's La venganza honrosa Matthew D. Stroud Trinity University In the seventeenth century, the Spanish comedia was not only known 1 outside of Spain, it informed other national literatures and was even performed abroad, either in Spanish or in translation. In most cases, it was received into an established cultural environment, such as Corneille's adaptations in France; its appearance was not considered politically inflammatory in any sense as the host cultures were able to deal with the comedia as only a literary phenomenon. In the case of the Low Countries before 1648, however, the comedia was translated and performed in a colony in more or less open rebellion against Spain at the time, a scenario that would insert literature directly into political conflict.
    [Show full text]
  • Reconsidering Arminius
    Arminius: a grand divide in theology Reconsidering Arminius The theology of Dutch theologian Jacob Arminius has been misinterpreted and carica- tured in both Reformed and Wesleyan circles. But by revisiting Arminius’s theology, this book hopes to be a constructive voice in the discourse between so-called Calvinists and Arminians. Traditionally, Arminius has been treated as a divisive figure in evangelical theology. In- deed, one might be able to describe classic evangelical theology up into the twentieth century in relation to his work: one was either an Arminian and accepted his theology, or one was a Calvinist and rejected his theology. Although various other movements within evangelicalism have provided additional contour to the movement (fundamentalism, Pentecostalism, and so on), the Calvinist-Arminian “divide” remains a significant one. What this book seeks to correct is the misinterpretation of Arminius as one whose theol- Reconsidering ogy provides a stark contrast to the Reformed tradition as a whole. Indeed, this book will demonstrate instead that Arminius is far more in line with Reformed orthodoxy than popularly believed and will show that what emerges as Arminianism in the theology of Arminius the Remonstrants and Wesleyan movements was in fact not the theology of Arminius but a development of and sometimes departure from it. This book also brings Arminius into conversation with modern theology. To this end, it includes essays on the relationship between Arminius’s theology and open theism and Neo-Reformed theology. In this way, this book fulfills the promise of the title by showing ways in which Arminius’s theology— once properly understood—can serve as a resource for evangelical Wesleyans and Calvinists doing theology together today.
    [Show full text]
  • Tilburg University Stay of Execution Den Hollander, Maurits
    Tilburg University Stay of execution den Hollander, Maurits Publication date: 2021 Document Version Publisher's PDF, also known as Version of record Link to publication in Tilburg University Research Portal Citation for published version (APA): den Hollander, M. (2021). Stay of execution: Institutions and insolvency legislation in Amsterdam, 1578-1700. General rights Copyright and moral rights for the publications made accessible in the public portal are retained by the authors and/or other copyright owners and it is a condition of accessing publications that users recognise and abide by the legal requirements associated with these rights. • Users may download and print one copy of any publication from the public portal for the purpose of private study or research. • You may not further distribute the material or use it for any profit-making activity or commercial gain • You may freely distribute the URL identifying the publication in the public portal Take down policy If you believe that this document breaches copyright please contact us providing details, and we will remove access to the work immediately and investigate your claim. Download date: 30. sep. 2021 Stay of Execution Institutions and Insolvency Legislation in Amsterdam, 1578-1700 Proefschrift ter verkrijging van de graad van doctor aan Tilburg University op gezag van de rector magnificus, prof. dr. W.B.H.J. van de Donk, in het openbaar te verdedigen ten overstaan van een door het college voor promoties aangewezen commissie in de Aula van de Universiteit op dinsdag 22 juni 2021 om 13.30 uur door Maurits den Hollander, geboren te Gorinchem Promotores: dr.
    [Show full text]
  • Jan Van Scorel's Crucifixion for the Oude Kerk, Amsterdam: the “Finest
    Volume 12, Issue 2 (Summer 2020) Jan van Scorel’s Crucifixion for the Oude Kerk, Amsterdam: The “finest painting in all of the regions of Flanders” Molly Faries, Henri Defoer [email protected], [email protected] Recommended Citation: Molly Faries, Henri Defoer, “Jan van Scorel’s Crucifixion for the Oude Kerk, Amsterdam: The “finest painting in all of the regions of Flanders”,” Journal of Historians of Netherlandish Art 12:2 (Summer 2020) DOI: 10.5092/jhna.12.2.1 Available at https://jhna.org/articles/jan-van-scorels-crucifixion Published by Historians of Netherlandish Art: https://hnanews.org/ Republication Guidelines: https://jhna.org/republication-guidelines/ Notes: This PDF is provided for reference purposes only and may not contain all the functionality or features of the original, online publication. This PDF provides paragraph numbers as well as page numbers for citation purposes. ISSN: 1949-9833 Jan van Scorel’s Crucifixion for the Oude Kerk, Amsterdam: The “finest painting in all of the regions of Flanders” Molly Faries, Henri Defoer This essay identifies one of Jan van Scorel’s most important, lost works—the Crucifixion for the high altar of the Oude Kerk, Amsterdam—by evaluating the evidence provided by workshop replicas, later copies, and other works influenced by the original painting. The questions surrounding the prestigious Oude Kerk commission play out in the context of Scorel’s reestablishment in the northern Netherlands after his return from Italy in 1524 and the responses by Scorel’s contemporaries such as Maarten van Heemskerck to his new Italianate style. 1 Jan van Scorel’s Crucifixion for the high altar of the Oude Kerk in Amsterdam is one of the paintings that Karel van Mander lamented was lost during the Iconoclasm in 1566, along with others in Utrecht, Gouda, and elsewhere.1 The sense of loss is made all the more palpable when one considers how the Oude Kerk painting was appreciated by those who had the chance to see it before it was destroyed.
    [Show full text]
  • Katholiek Amsterdam 17E Eeuw 1600-1700 Indeling
    Katholiek Amsterdam 17e eeuw 1600-1700 Indeling Deel 1: Amsterdam Deel 2: De Amsterdamse schuilkerken Deel 3: Katholicisme in de 17e eeuw Amsterdam De Gouden Eeuw • De Opstand had niet alleen ingrijpende gevolgen voor de organisatie van de katholieke kerk, maar ook voor de samenstelling van de bevolking. Grote delen van de bevolking van de Zuidelijke Nederlanden, vooral (protestantse) kooplieden en intellectuelen, vertrokken naar het Noorden. Daar droegen zij en hun nakomelingen bij aan de periode van culturele bloei en van politieke, commerciële en militaire macht in de 17e eeuw. Het nieuwe stadhuis en de beurs (hierna) zijn hoogtepunten uit deze bloeiperiode voor Amsterdam. • De grote stroom van Calvisten, Lutheranen en wederdopers uit de Zuidelijke Nederlanden veranderde Amsterdam in de 17e en 18e eeuw van een overwegend katholieke stad in een stad met vele religies. De calvinistische gemeente van Amsterdam zat vol met Antwerpenaren. Veel van deze emigranten woonden aan de Oudezijds Voorburgwal en in de Warmoesstraat. Ze namen delen van de kloosters in De Nes in gebruik. Zo gaf de Antwerpenaar Gerard Thibault schermles op de zolder van de voormalige Margrietenkapel. De Waalse calvinisten namen de kapel van het Paulusklooster in gebruik als kerk. De situatie van Amsterdam als stad met vele religies werd verder bevorderd door grote immigratie uit Duitsland (met name Westfalen) en Frankrijk (hugenoten) en van joden uit Portugal en Spanje. Geleidelijk gingen al deze immigranten op in de inheemse bevolking. Amsterdam stadhuis en beurs Katholiek Amsterdam Opbouw van de clandestiene kerk De opstandige gewesten waren sinds het vertrek van de bisschoppen een missiegebied geworden, een gebied dat grotendeels weer tot het katholicisme moest worden bekeerd.
    [Show full text]
  • Katholiek Amsterdam
    KATHOLIEK AMSTERDAM 16e eeuw 16e eeuw: alteratie Aanloop naar de alteratie • Vanaf het begin van de 16e eeuw schieten diverse protestantse bewegingen wortel in Amsterdam. In het begin waren dit vooral de wederdopers en lutheranen, later de Calvinisten. • De Alteratie en de Opstand zijn ook ingegeven door verzet tegen de hervorming die de landsheer Filips II wilde doorvoeren en, in Amsterdam, tegen het bestaande stadsbestuur. Vroeg protestantisme In 1535 hielden Wederdopers in het huis van de lakenkoopman Jan Sybert in de Zoutsteeg een bijeenkomst, waarbij één van hen, Hendrik Snyder, tijdens het gebed zich plotseling uitkleedde en riep, dat alles wat uit de aarde was voortgekomen, door het vuur verteerd moest worden. Nadat hij al zijn kleren in het vuur had geworpen, beval hij de anderen zijn voorbeeld te volgen. Daarop storm-den de Wederdopers naakt de straat op, onder het uitroepen van: "Wee, de wrake Gods. De dag des Heeren komt!De zegen des Heeren is over de rechterzijde der stad, de vloek over de linkerzijde". Super Universas (1559) Met de bul Super Universas worden in de Nederlanden drie kerkprovincies opgericht: Mechelen, Kamerijk en Utrecht met in totaal 18 bisdommen. Zes ervan behoren tot de Utrechtse kerkprovincie: Utrecht, Deventer, Groningen, Haarlem, Leeuwarden en Middelburg. In het zuiden kwam de kerkprovincie Mechelen, waartoe ook twee bisdommen in het huidige Nederland behoorden: Den Bosch en Roermond. Het prinsbisdom Luik viel als zelfstandige staat buiten de Nederlanden. Amsterdam kwam onder het bisdom Haarlem te vallen. De bul was een poging tot centralisatie van de gewesten die daarvoor onderdeel waren van Keulen en Reims.
    [Show full text]