Türkiye'de Yayiliş Gösteren Candelariella Türlerinin

Doktora Tezi T.C. ERCİYES ÜNİVERSİTESİ ZekiyeKOCAKAYA FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ BİYOLOJİ ANABİLİM DALI TÜRKİYE’DE YAYILIŞ GÖSTEREN CANDELARIELLA TÜRLERİNİN MORFO-ANATOMİK KARAKTERLERİ VE MULTİLOKUS MOLEKÜLER SEKANS ANALİZLERİ İLE MODERN REVİZYONU BİYOLOJİ ANABİLİM DALI Hazırlayan Zekiye KOCAKAYA Danışman Doç. Dr. M. Gökhan HALICI Doktora Tezi Mart 2016 KAYSERİ 2016 T.C. ERCĠYES ÜNĠVERSĠTESĠ FEN BĠLĠMLERĠ ENSTĠTÜSÜ BĠYOLOJĠ ANABĠLĠM DALI TÜRKĠYE’DE YAYILIġ GÖSTEREN CANDELARIELLA TÜRLERĠNĠN MORFO-ANATOMĠK KARAKTERLERĠ VE MULTĠLOKUS MOLEKÜLER SEKANS ANALĠZLERĠ ĠLE MODERN REVĠZYONU Hazırlayan Zekiye KOCAKAYA DanıĢman Doç. Dr. M. Gökhan HALICI Bu çalıĢma; Erciyes Üniversitesi Bilimsel AraĢtırma Projeleri Birimi tarafından FDK-2014-5259 kodlu proje ile desteklenmiĢtir. Mart 2016 KAYSERĠ BİLİMSEL ETİGE UYGUNLUK Bu çalışmadaki tüm bilgilerin, akademik ve etik kurallara uygun bir şekilde elde edildiğini beyan ederim. Aynı zamanda bu kural ve davranışların gerektirdiği gibi, bu çalışmanın özünde olmayan tüm materyal ve sonuçları tam olarak aktardığımı ve referans gösterdiğimi belirtirim. Adı-Soyadı: İmza: II YÖNERGEYEUYGUNLUK Türkiye'de Yayılış Gösteren Candelariella Türlerinin Morfo-Anatomik Karakterleri ve Multilokus Moleküler Sekans Analizleri İle Modern Revizyonu adlı Doktora tezi, Erciyes Üniversitesi Lisansüstü Tez Önerisi ve Tez Yazma Yönergesi'ne uygun olarak lıazırlanmıştır. Zeki ye KOCAKA YA Doç. Dr. M. Göklıan HALICI "l.~ Biyoloji ABD Başkanı Prof. Dr. Nusret AYYILDIZ III Doç. Dr. M. Gökhan HALICI danışmanlığında Zekiye KOCAKAYA tarafından hazırlanan "Türkiye'de Yaydış Gösteren Candelariella Türlerinin Morfo-Anatomik Karakterleri ve Multilokus Moleküler Sekans Analizleri İle Modern Revizyonu" adlı bu çalışma, jürimiz tarafından Erciyes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Biyoloji Anabilim Dalında Doktora tezi olarak kabul edilmiştir. 03/03/2016 JÜRİ: Danışman : Doç. Dr. Mehmet GÖKHAN HALICI .~ Üye : Prof. Dr. Ayşen ÖZDEMİR TÜRK ....~ Üye : Prof. Dr. Şule ÖZTÜRK Üye : Prof. Dr. Mehmet Yaşar DADANDI Üye : Doç. Dr. Fatma ÖZTÜRK KÜP ONAY: Bu tezin kabulü Enstitü Yönetim Kurulunun "'$.( .Q.:5l.ıo.J b tarih ve 20.4.b j 1.1.,::.0. c,.. sayılı kararı ile onaylanmıştır. iv ÖNSÖZ / TEġEKKÜR Tez çalıĢmalarım boyunca bilimsel açıdan her türlü desteği veren, güzel bir çalıĢma ortamı sunan, çalıĢtığım örneklerin çok büyük bir kısmının teminini sağlayan, bilime olan farklı bakıĢ açısıyla, insani ve ahlaki değerleri ile de örnek edindiğim, öğrencisi olmaktan onur duyduğum ve ayrıca bütün öğrencilerine göstermiĢ olduğu hoĢgörü ve sabırdan dolayı değerli hocam sayın Doç. Dr. M. Gökhan HALICI‟ya, Tez yazım sürecimin baĢından sonuna kadar sağlamıĢ oldukları katkılardan dolayı tez izleme komitesi üyeleri değerli hocalarım Prof. Dr. Mehmet YaĢar DADANDI ve Doç. Dr. Fatma ÖZTÜRK KÜP‟e, Tez çalıĢmalarımın bütün aĢamalarında maddi ve manevi desteğini benden esirgemeyen, yaptığı arazi çalıĢmalarıyla örneklerin toplanmasına katkıda bulunan eĢim Yrd. Doç. Dr. Mustafa KOCAKAYA‟ya, Yaptıkları arazi çalıĢmalarında örnek toplayan Doç. Dr. Mehmet CANDAN ve Uzman Emre KILIÇ‟a, Arazi çalıĢmalarımda desteklerini gördüğüm Yrd. Doç. Dr. Murat KOÇ‟A, Tezin moleküler çalıĢmalar kısmında destek ve yardımlarını esirgemeyen değerli arkadaĢlarım ArĢ. Gör. Mithat GÜLLÜ ve ArĢ. Gör. Ahmet CEYLAN‟a, Erciyes Üniversitesi Fen Fakültesi ve Bozok Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi moleküler biyoloji laboratuvarlarını kullanmama imkân sağlayan çok kıymetli hocalarımıza, Bozok Üniversitesi Ziraat Fakültesi moleküler çalıĢma laboratuvarını bana açan, her türlü cihaz ve malzeme desteği sağlayan Yrd. Doç. Dr. Gökhan AYDINLI‟ya, Herbaryumda birlikte çalıĢtığım değerli arkadaĢlarıma, Konuyla ilgili bilgisine danıĢtığım ve gerekli literatür desteğini sağlayan Candelariella cinsi uzmanı Dr. Martin WESTBERG‟e v EskiĢehir Anadolu Üniversitesi, Fen Fakültesi, Biyoloji Bölümü, liken herbaryumu örneklerini incelememe imkân sağlayan Prof. Dr. AyĢen ÖZDEMĠR TÜRK‟e, Bursa Uludağ Üniversitesi, Fen Fakültesi, Biyoloji Bölümü, liken herbaryumu örneklerini incelememe imkân sağlayan Prof. Dr. ġule ÖZTÜRK‟e, Tezin yazım kurallarına göre düzenlenmesinde yardımcı olan Ögr. Gör. Ömer DAĞISTANLI‟ya Bu günlere gelmemde en büyük pay sahibi olan çok kıymetli aileme ve aramıza yeni katılarak hayat enerjimi artıran minik meleğim Zeynep Gökçen‟e en içten teĢekkürlerimi sunarım. Bu tez çalıĢmasına maddi destek veren Erciyes Üniversitesi Bilimsel AraĢtırma Projeleri Birimi‟ne de (Proje No: FDK-2014-5259) teĢekkür ederim. Zekiye KOCAKAYA Kayseri, Mart 2016 vi TÜRKĠYE’DE YAYILIġ GÖSTEREN CANDELARIELLA TÜRLERĠNĠN MORFO-ANATOMĠK KARAKTERLERĠ VE MULTĠLOKUS MOLEKÜLER SEKANS ANALĠZLERĠ ĠLE MODERN REVĠZYONU Zekiye KOCAKAYA Erciyes Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Doktora Tezi, Mart 2016 DanıĢman: Doç. Dr. M. Gökhan HALICI ÖZET Türkiye‟nin 81 ilinden 497 lokaliteden toplanan yaklaĢık 800 örnek ve floristik çalıĢmalar amacı ile çeĢitli herbaryumlarda yer alan örnekler öncelikle morfolojik, anatomik ve ekolojik özellikleri göz önüne alınarak değerlendirildi. Bu örneklerden bazılarının ITS, β-tubulin, mtLSU, mtSSU ve Mcm7 gen bölgeleri analiz edildi, filogenetik ağaçlar kuruldu. Türlerin lokalite ve ekoloji bilgileri, deskripsiyonları, Türkiye ve Dünya‟daki yayılıĢları belirlendi ve cinse ait tür tayin anahtarı hazırlandı. Bu çalıĢma öncesinde Türkiye‟den Candelariella cinsine ait C. aggregata, C. antennaria, C. athallina, C. aurella, C. coralliza, C. kuusamoënsis, C. lutella, C. medians, C. plumbea, C. reflexa, C. rosulans, C. unilocularis, C. viae-lacteae, C. vitellina ve C. xanthostigma türleri rapor edilmiĢtir. Bu doktora tezi kapsamında yapılan çalıĢmalar sonucunda C. faginea, C. granuliformis, C. subdeflexa ve C. terrigena türlerinin de Türkiye‟de yayılıĢ gösterdiği tespit edildi. Böylelikle Türkiye‟deki Candelariella cinsine ait tür sayısı 15‟den 19‟a yükseldi. Bu türlerin dıĢında bilim dünyası için iki yeni Candelariella türü (C. lutelloides ve C. turcica) tespit edildi ve bu türlerin bilim dünyasına tanıtılması için deskripsiyonları hazırlandı. Bu likenler üzerinden 5 likenikol mantar türü tespit edildi. Bu türlerden Phoma candelariellae bilim dünyası için yeni bir tür olarak tanımlandı. Tremella candelariellae türü ise Türkiye‟den ilk kez rapor edildi. Ayrıca C. antennaria türü üzerinden bilim dünyası için tanımlanmamıĢ yeni bir cins ve tür (Henfellra, H. muriformia) tanımlandı. Anahtar Kelimeler: BiyoçeĢitlilik, Liken, Likenikol mantar, ITS, β-tubulin, mtLSU, mtSSU, Mcm7. vii A MODERN REVISION OF THE GENUS CANDELARIELLA IN TURKEY USING MORPHO-ANATOMICAL CHARACTERS, MULTILOCUS MOLECULAR DATA Zekiye KOCAKAYA Erciyes University, Graduate School of Natural and Applied Sciences Ph. D. Thesis, March 2016 Supervisor: Assoc. Prof. Dr. M. Gökhan HALICI ABSTRACT Approximately, 800 specimens collected from 497 localities in 81 cities of Turkey and the specimens collected from several floristic studies and deposited in various herbaria of Turkey were examined in terms of their morphological, anatomical and ecological characters. ITS, β-tubulin, mtLSU, mtSSU and Mcm7 gene loci were analysed in some of the specimens, phylogenetical trees were produced. Locational and ecological information, descriptions and distributions of the species in Turkey and in the world were determined. An identification key for the species of the genus in Turkey was prepared. Before this study, C. aggregata, C. antennaria, C. athallina, C. aurella, C. coralliza, C. kuusamoënsis, C. lutella, C. medians, C. plumbea, C. reflexa, C. rosulans, C. unilocularis, C. viae-lacteae, C. vitellina and C. xanthostigma were reported from Turkey. The number of Candelariella species in Turkey increased to 19. C. faginea, C. granuliformis, C. subdeflexa and C. terrigena are reported for the first time from Turkey. Apart from these species two species (C. lutelloides and C. turcica) were described as new to science. Five species of lichenicolous fungi were determined on these lichens. Of these species Phoma candelariellae is new to science and described in this study. Besides, one species (Tremella candelariellae) is new to Turkey. In addition a new genus and species (Henfellra, H. muriformia) was described for a specimen which is lichenicolous on C. antennaria. Keywords: Biodiversity, Lichen, Lichenicolous fungus, ITS, β-tubulin, mtLSU, mtSSU, Mcm7. viii ĠÇĠNDEKĠLER TÜRKĠYE’DE YAYILIġ GÖSTEREN CANDELARIELLA TÜRLERĠNĠN MORFO-ANATOMĠK KARAKTERLERĠ VE MULTĠLOKUS MOLEKÜLER SEKANS ANALĠZLERĠ ĠLE MODERN REVĠZYONU Sayfa BĠLĠMSEL ETĠĞE UYGUNLUK ..................................................................................... i YÖNERGEYE UYGUNLUK........................................................................................... ii KABUL VE ONAY SAYFASI ....................................................................................... iii ÖNSÖZ / TEġEKKÜR .................................................................................................... iv ÖZET ............................................................................................................................... vi ABSTRACT .................................................................................................................... vii ĠÇĠNDEKĠLER .............................................................................................................. viii KISALTMALAR VE SĠMGELER ................................................................................. xii TABLOLAR LĠSTESĠ ..................................................................................................

Load more