01 Cover 174 NEW:01 10-12-10 15:01 Pagina 1

01_Cover 174 NEW:01 10-12-10 15:01 Pagina 1

28e jaargang, december 2o10 nummer 174174 www. devoetbaltrainer.nl

Guus Hiddink: inspirator Trainer Trainer

Raymond Verheijen: visionair Louis Coolen: uitvoerder

Voetbal

In dit nummer: De

De baanbrekende vakliteratuur Eindejaars tip de Lange & Partners TRAINING EN ADVIES Helden van de Toekomst

Wim Zielhorst heeft meer dan 5 jaar bij Ajax op het trainingscomplex De Toekomst meegelopen met de trainers, de technische staf en jonge talenten om het unieke Ajax-trainingsconcept voor de eerste keer in al haar facetten te tonen.

Bestel nu uw artikelen op www.devoetbaltrainer.nl Individuele en wij betalen uw maatwerktraining verzendkosten*. in 1 dag met hoog rendement?

Prijs €59,95

*Geldt voor alle bestellingen t/m 31 december 2010.

EINDEJAARS TIP

Topcoaches als Sef Vergoossen, Foppe de Haan, John Lammers en Raymond Verheijen laten op deze DVD zien hoe je als coach je team beter kan laten voetballen.

per DVD ¤25,- Nu gratis thuisbezorgd t/m 31 december 2010

Natuurlijk zijn ook de eerder verschenen DVD’s in deze serie verkrijgbaar! Abonnees krijgen 7,5% korting.

Eisma Businessmedia bv, Postbus 340, 8901 BC Leeuwarden, tel. 088-2944812 www.devoetbaltrainer.nl Voor België: Marimanfootball, Henk Mariman, tel. +32 (0)475584126 www.marimanfootball.be 03_Inhoud-redactie:03 10-12-10 11:55 Pagina 3

In dit nummer Van de redactie De cover van deze editie verdient enige uitleg. We openen met het verhaal van Louis Coolen en Roland Russische opleiding volgens westerse maatstaven 4 Vroomans, die nu ongeveer twee jaar bezig zijn om in Rusland een jeugdopleiding van de grond te krijgen, Louis Coolen en Roland Vroomans die zich kan meten met de westerse top. Zij hadden In één van de grootste landen van de wereld vanaf het prille begin aan faciliteiten en goede wil zijn Louis Coolen en Roland Vroomans bezig geen gebrek. De Nederlanders hebben vooral struc- aan een mega-project. Zij geven leiding aan tuur en kennis ingebracht. Enige jaren terug was het de Konoplev-voetbalacademie in de regio Guus Hiddink die als toenmalig bondscoach Coolen Toljatti, duizend kilometer ten oosten van heeft ´neergezet´ in de Konoplev jeugdopleiding. Moskou. Hun verhaal blijkt van begin tot Vroomans volgde nog in dat zelfde jaar. In de uitvoe- eind boeiend voor iedereen die bezig is met rige gesprekken die de redactie met hen gehad heeft, opleiden van voetbaltalenten. kwamen ontelbare facetten aan de orde die horen bij het organiseren van een professionele jeugdopleiding. De openheid, het enthousiasme en professionaliteit van beide heren werkte positief aanstekelijk op de re- Eerzucht eigen jeugd basis van succes 18 dactie. Voor iedere lezer is het artikel min of meer een soort checklist geworden: bij elk besproken facet van Richard Karrenbelt de jeugdopleiding kan men zich afvragen in hoeverre Richard Karrenbelt en Sportclub Genemui- hij dat in zijn eigen praktijk op orde heeft. Ik durf de den hebben een duidelijke klik. De Apel- uitdaging aan te gaan dat elke lezer zich wel ergens doornse oefenmeester is vanaf het begin achter de oren krabt! Een beweging die we met De van dit seizoen trainer van de Topklasser uit Voetbaltrainer graag willen stimuleren. het tapijtstadje. Met een leeuwendeel aan Het tweede hoofdverhaal heeft Raymond Verheijen eigen opgeleide spelers presteert de club op- geschreven. Waarschijnlijk is deze specialist de meest vallend goed in de zaterdagtopklasse en in genoemde naam in de geschiedenis van De Voetbal- het nationale bekertoernooi. trainer. Hoeveel trainers werken immers niet ‘volgens de principes van Verheijen’, zoals dat dan zo mooi heet. We ontmoetten hem tijdens het WK in Zuid Afrika. Het resultaat daarvan heeft men kunnen le- ‘Hete eerste systeem dat voetbalacties meet’ 28 zen in de WK-special. Op dat moment vertelde Verheijen al off the record dat zijn werkzaamheden Raymond Verheijen bij de selectie van Zuid-Korea wel eens zouden kun- Tijdens het afgelopen WK2010 werd Zuid-Ko- nen leiden tot baanbrekende resultaten in de trai- rea begeleid met het Inmotio-systeem. Bij ie- ningsleer. Hij had echter enige tijd nodig om de test- dere training werden alle spelers gevolgd. gegevens juist te interpreteren. Verheijen koos vervol- Zodoende kon Raymond Verheijen voor het gens dit vakblad om zijn resultaten wereldkundig te eerst zijn periodisering op een wetenschap- maken. Het kan niet anders of de consequenties van pelijke manier toetsen. De uitkomsten blij- zijn vinding zullen ingrijpend zijn! De begrippen snel- ken baanbrekend. Een specialistisch artikel heid en versnelling zullen nooit meer dezelfde lading over snelheid, versnelling en het meten van hebben als voorheen. voetbalacties. En wat heeft Guus Hiddink dáár dan mee te maken? Het was de Achterhoeker die tijdens zijn laatste termijn bij PSV een technologisch systeem rond het trai- Verder: ningsveld introduceerde: Inmotio. Deze technologie heeft zich op de Herdgang dóórontwikkeld tot een n Column: Het andere gelijk 23 praktische methode om zinvolle metingen binnen voetballen te kunnen verrichten. Ook Verheijen om- n Veel talent verloren door gebrek aan mentale coaching 24 armde het meetsysteem en slaagde er in om de ver- taalslag te maken naar de n Taken in de teamfunctie aanvallen bij 1:4:4:2 in een ruit 40 praktijk van voetballen. Hij n Minder blessures in de winter, hoe bereik je dat? 44 ging enkel op zoek naar testresultaten waar men n Dossier Amateurtrainer (3) 48 daadwerkelijk iets mee kán. Daarom rest mij maar één n De B- en C-jeugd 52 tip: lees in de hoogste versnelling verder in deze bij-

n De Verlenging 56 zondere editie van De Paul Geerars Voetbaltrainer. Hoofdredacteur

3 De Voetbaltrainer nr.174 2010 04-17_Rusland:04-17 10-12-10 12:03 Pagina 4

Tekst/ Paul Geerars Russische opleiding volgens westerse m Spelers, coaches en faciliteiten moeten ‘top’ zijn

In het land dat het WK in 2018 wel mag organiseren, zijn is ontegenzeggelijk een belangrijke impuls in de goede richting, maar ook Louis Coolen en Roland Vroomans bezig aan een mega- de opgezette samenwerking of uitwis- seling met FC Twente en Vitesse helpt project. Zij geven leiding aan de Konoplev voetbalacademie ons in dit proces.

in de regio Toljatti, duizend kilometer ten oosten van Ik ben destijds, nog voor de komst van Roland Vroomans, begonnen met Moskou. Hun verhaal blijkt van begin tot eind boeiend voor het aanbrengen van de structuur in de organisatie. Wie is waarvoor ver- iedereen die bezig is met opleiden van voetbaltalenten. antwoordelijk en wie overleggen wanneer met elkaar? Dat is een enorme klus geweest, te meer omdat ik de Louis Coolen is sinds begin 2008 hebben we dit in eigen hand, maar taal niet direct machtig was. Onder- werkzaam als technisch directeur van met name in Europa moeten wij nog tussen zag ik wel dat de faciliteiten de Konoplev voetbalacademie. Ruim voet aan de grond krijgen als het gaat van de club fantastisch waren. Bijna een half jaar later volgde Roland om onze naamsbekendheid. Dit krijg alles was aanwezig of in de toekomst Vroomans als assistent. Samen moes- je onder meer door goede resultaten mogelijk. Het ging er nu in eerste in- ten zij pionieren om een Russische te boeken op internationale toernooi- stantie om dat de trainers en spelers top-jeugdopleiding volgens westerse en. Onze samenwerking met Chelsea een bepaalde omslag wilden gaan maatstaven te realiseren. Als er niet of nauwelijks structuur is, waar moet je dan beginnen? Na een eerste periode van inventariseren, vertrouwen kweken en structuur creëren, wordt het nu –eind 2010- steeds meer tijd voor inhoudelijke verdieping wat betreft training geven en coachen.

Louis Coolen: “We hebben dit jaar een rapport over onze jeugdopleiding gepresenteerd aan de clubleiding. Ik was toen ongeveer anderhalf jaar werkzaam voor de club, Roland een jaartje korter. In het rapport hebben we duidelijk aangegeven dat er een aantal zaken ‘top’ moeten zijn, wil je kunnen spreken van een topopleiding: topcoaches, topspelers, topscou- ting, top trainingsprogramma, topfaciliteiten, top medische staf en topuitstraling als academie. Dit houdt in dat we zowel binnen als buiten de academie een professionele uitstraling wil- Structuur van de Konoplev voetbalacademie. Coolen en Vroomans zijn len hebben, zoals accommodatie, kle- verantwoordelijk tot en met Onder-17. Het eerste team van ‘Konoplev’ ding, naamsbekendheid, waarden en speelt tweede divisie, het op twee na hoogste niveau van Rusland, en normen, etc. Binnen de academie bestaat bijna helemaal uit zelf opgeleide spelers.

www.devoetbaltrainer.nl 04-17_Rusland:04-17 10-12-10 12:04 Pagina 5

J E U G D se maatstaven n

maken. Dat heeft ook te maken met sen over. Ook is het zo dat ik verant- staan voor de kwaliteit van de training vertrouwen: de spelers en trainers woordelijk ben voor de teams tot en als ze juist toe zijn aan de belangrijke moesten mij natuurlijk eerst leren met zestien jaar. Daarna, zeg maar laatste stap naar het seniorenvoetbal. kennen en dat kost altijd tijd. vanaf de A-jeugd, het zogenaamde amateurelftal, vallen ze niet meer on- Hoewel ik dus helaas niet verantwoor- Ons eerste elftal speelt tweede divisie, der mijn hoede. Ik kan dus niet in- delijk ben voor het opleidingstraject het op twee na hoogste niveau van Rusland, en bestaat bijna helemaal uit zelf opgeleide spelers van On- ‘Wij der-21, verge- Ural-povolzhye met regio lijkbaar met het Toljatti in het midden. scouten in tweede elftal van een Neder- een gebied landse Eredivi- sie BVO. In de zo groot laatste vijf jaar is er echter als Europa!’ maar één speler doorge- stroomd naar het hoogste niveau van Rusland. Dat is natuurlijk veel te weinig, wanneer je jezelf een topopleiding wilt noemen. Ik denk dat de oorzaak van een stokken- de uitstroom aan topspelers vooral ge- zocht moet worden in het matige ‘programma’ dat de spelers hebben doorlopen. De kwaliteit van trainingen liet voor onze komst hier ernstig te wen- De rode cirkels geven de gebieden aan waar 'Konoplev' regionaal scout.

4 5 De Voetbaltrainer nr.174 2010 04-17_Rusland:04-17 10-12-10 12:04 Pagina 6

vanaf de A-jeugd, kijk ik geregeld naar lers echter zo vroeg mogelijk kunnen alle procedures vermeld. Het hoofd wedstrijden en trainingen van de ou- beïnvloeden. Vergeet ook niet dat er in scouting speelt daarin een belangrijke dere jeugd. Via onze voormalige spe- Rusland qua sport een academiecul- rol. Welke gegevens willen we mini- lers krijgen wij ook veel informatie tuur heerst. ‘Als je iets wilt bereiken, maal hebben voordat een speler daad- binnen. De trainer van de A-jeugd wil dan zit je in een academie, meestal werkelijk komt meetrainen? Wie moe- nog wel eens vragen stellen of zijn ho- ver weg van huis’. ten er op de hoogte zijn? Wanneer wor- rizon verbreden. De trainer van het Wij kunnen in Rusland niet, zoals in den welke brieven verzonden en naar eerste team is echter zeer traditioneel Nederland, op zaterdagochtend de vel- wie? We hebben nu vier standaard en heeft ook groot aanzien binnen de academie. Roland en ik proberen bewust met hem samen te werken. Dat ‘We hebben de interne scouting doen we liever dan het conflict opzoeken. De twee 1993-ers die uit de aca- aangepakt als middel om onze demie nu al het eerste elftal hebben gehaald houden voor ons een log- jeugdtrainers anders naar hun boekje bij: welke activiteiten hebben ze, welke arbeid verrichten ze?” spelers te laten kijken’

Externe scouting den aflopen om de talenten tijdens brieven, waarin je binnen het raam- Louis Coolen: “Het was aanvankelijk hun competitiewedstrijden te scouten. werk alleen de spelerspecifieke zaken maar de vraag of de club wel de beste Die wedstrijden zijn er namelijk niet. hoeft in te vullen. In brief 1 wordt een jeugdspelers binnen kreeg. Dan heb- Wij moeten het hebben van interes- speler uitgenodigd voor de stage. Met ben we het dus over de externe scou- sante toernooien. Het zou natuurlijk brief 2 bieden we de testspeler aan zijn ting. Daar hebben Roland en ik veel idealer zijn als we in een straal van stage op een later moment te vervol- tijd in gestoken. Het valt ook niet zo’n 500 kilometer een aantal ‘depen- gen. Brief 3 bevat de boodschap dat we mee, want wij bestrijken een gebied dances’ hebben, zodat we beter lokaal de speler hebben afgetest en dat we dat vergelijkbaar is met Europa! kunnen scouten en trainen. Dan moe- hem blijven volgen. Door middel van Onze scouts die gewoon in dienst zijn ten we dus ook geschikte trainers daar- brief 4 berichten we de testspeler dat van de club, bleken vooral te letten op voor hebben. Eerst is het zaak om alles we hem willen uitnodigen voor een in- ‘fysiek’. Dit kwam duidelijk naar voren bij ons zelf goed op orde te hebben.” takegesprek.” toen we het zogenaamde geboorte- maandeffect gingen toepassen binnen Roland Vroomans: “We hebben zes Interne scouting onze opleiding: wij bleken per geboor- trainers die in de gymzalen van Toljatti Louis Coolen: “Ook hebben we de in- tejaar extreem weinig spelers uit het voetbaltraining geven aan 6/7-jarigen. terne scouting op poten gezet. Onze derde en vierde kwartaal te hebben! Voorheen werden er dan jaarlijks 70 trainers moeten elke maand verslag Als je verwacht van scouts dat ze met kinderen geselecteerd om als Onder-9 uitbrengen van de ontwikkeling van de juiste spelers terugkomen, moeten ook op de academie te komen trainen. hun spelers. Wanneer wij zien dat een zij wel weten wat het huidige niveau Dat aantal hebben we teruggebracht speler onvoldoende progressie maakt, is van onze teams. En de scout moet naar 32, in twee groepen van 16. Als moeten we maatregelen nemen. Extra dan alleen maar spelers aandragen we testspelers een week laten meetrai- training of afscheid nemen van el- die duidelijk beter zijn dan onze hui- nen en meespelen, dan zagen we tot kaar. Na het seizoen of zelfs tijdens dige spelers. Om dit principe te facili- nu toe dat het de eerste dagen prima het seizoen. Dat klinkt vervelend, teren hebben we een Russische hoofd ging. Daarna kwam er wat verval, ook maar zo werkt het wel. De laatste ja- scouting neergezet, die goed Engels bij de goede testspelers. Dat zegt dan ren heerste er namelijk een cultuur spreekt, precies weet waar de interes- niet direct iets over de kwaliteit van de binnen de opleiding om maar spelers sante toernooien worden gespeeld en speler in kwestie, maar het kan te ma- toe te voegen aan het team. Hierdoor met voetbalverstand. Hij is een be- ken hebben met de belasting waaraan ontstonden soms lichtingen van meer langrijk contactpersoon voor ons. de testspeler niet gewend is. Dat gaat dan 30 spelers. Er kwamen wel spe- hem gedurende de week steeds meer lers bij, maar er vielen niet of nauwe- Wat betreft de externe scouting heb- parten spelen, want bij zijn club is hij lijks spelers af. Het belang van de ben we besproken vanaf welke leef- waarschijnlijk een veel lagere intensi- trainers was dan dat de kans groter tijd we kinderen van soms duizenden teit en omvang gewend. Daarom komt werd dat het toptalent er wel bij zat. kilometers ver uit de gezinssituatie het regelmatig voor dat de testspeler Wij kiezen nu voor een andere bena- halen. Nu zijn onze jongste spelers de eerste trainingen volledig meedoet, deringswijze. De besten moeten met tien jaar. Zij mogen drie keer per jaar vervolgens iets terugschakelt in belas- de besten trainen en dus moet je se- naar huis. Er gaan nu ook geluiden op ting om tot slot de testwedstrijd hele- lectief zijn. Is of wordt een speler niet om deze leeftijd naar twaalf te verho- maal te kunnen spelen. van voldoende kwaliteit, dan valt hij gen. Vanuit pedagogisch oogpunt is af. Groepen bestaan nu uit maximaal dat misschien begrijpelijk. Vanuit op- We hebben nu ook een protocol ont- 22 spelers. De interne scouting is leidingstechnisch oogpunt wil je spe- wikkeld voor testspelers. Daarin staan hierbij een hulpmiddel. Natuurlijk is

www.devoetbaltrainer.nl 04-17_Rusland:04-17 10-12-10 12:04 Pagina 7

J E U G D

tieve werkhouding. Het zijn meestal passieve coaches. Om ze wat meer in actie te krijgen, is elke hoofdtrainer ook assistent bij een andere leeftijdsgroep. Hierdoor hebben we bij elke tactische training minimaal vier coaches op het veld staan. Je kunt het je in Nederland misschien moeilijk voorstellen, maar onze trainers zijn er ook voor verantwoordelijk dat hun spelers op tijd op school komen. Eigenlijk nemen ze hier dus een stukje ouderschap op zich. Ik zou het ook heel normaal vinden als ze zicht houden op de leefomstandigheden van hun spelers: gaan ze op tijd naar bed, staan ze op tijd op, ontbijten ze goed, gedragen ze zich goed buiten het veld? Onze spelers verblijven op de campus, waar je dicht bij elkaar de Formulier voor interne scouting. school, het hotel, de medische ruimte, de sporthal en de voetbalvelden vindt. Qua faciliteiten is het dus top.” 22 man nog steeds een grote groep, enkel te beoordelen door middel van maar wij zorgen nu wel voor voldoen- een plusje of een minnetje. Als ik ver- Kwaliteit trainingen de speelminuten voor iedereen door volgens bij de trainer ging doorvragen Louis Coolen: “Nu de randvoorwaar- bijvoorbeeld het B-team (de wissels) wat er dan precies zo goed of matig den bij onze club eenmaal goed voor van een groep te laten spelen tegen was bij elke speler, was het antwoord elkaar zijn, zijn wij nu eindelijk zo ver het A-team (de basis) van een geboor- bijna altijd vaag. Wij hebben nu het dat we op een trainingsdag daadwer- tejaar jonger.” specifieke onderscheid aangebracht kelijk op of rond het trainingsveld in technisch, tactisch, inzichtelijk en kunnen gaan staan. Iedere dag vragen Roland Vroomans: “Omdat in onze mentaal. we aan een andere jeugdtrainer om opleiding een duidelijk geboorte- zijn trainingsvoorbereiding en vervol- maandeffect zichtbaar is, hebben de Aan de hand van een formulier moe- gens gaan we kijken hoe de training trainers in de afgelopen jaren blijk- ten trainers verloopt. Iedere baar vooral het fysieke aspect laten aangeven wat ze jeugdtrainer meewegen in de overweging of een daadwerkelijk ‘De Russische houdt immers jeugdspeler in de opleiding mocht zien. Het con- een logboek bij blijven. We hebben de interne scou- creet controle- coaches moeten van alles wat hij ting aangepakt als middel om onze ren van de uit- doet bij trainin- jeugdtrainers anders naar hun spelers voering van tac- wennen aan gen en wedstrij- te laten kijken. De trainers waren tische zaken, den. Als we het aanvankelijk niet in staat om te be- per speler en een actieve noodzakelijk noemen wat bijvoorbeeld techniek of per positie, was achten, grijpen inzicht is. En zij waren vooral gefo- men in het ge- werkhouding’ we nog tijdens cust op de resultaten van het team, heel niet ge- de training in. terwijl onze academie destijds is op- wend. Toch is dit heel belangrijk als je Dat ligt natuurlijk altijd gevoelig. Een gericht om talentvolle jeugdspelers iets zinvols wilt zeggen over het tac- Nederlandse trainer zou dat niet leuk naar topclubs te brengen. Verlies werd tisch inzicht van een speler.” vinden, maar een Russische trainer is (en nog steeds soms) vrijwel altijd helemáál gevoelig hiervoor: als je het aan het mentale geweten: ‘mijn spe- Taken trainer niet goed uitlegt, voelt hij zich enorm lers zijn bang’. Nu en dan oppert een Louis Coolen: “Bij Toljatti hebben we in zijn autoriteit aangetast. Dat dit jeugdtrainer dat er een psycholoog bij fulltime jeugdtrainers in dienst. Som- helemaal niet onze bedoeling is, we- moet komen. Als ik echter ga door- mige zijn echter niet zo proactief als ten onze spelers en trainers inmid- vragen wat de trainer onder ‘bang’ wij zouden willen. Een training die dels wel. Het heeft lange tijd geduurd verstaat en als ik probeer uit te ko- om 11:00 begint, moet je niet pas om voordat we zover waren. men op voetbalhandelingen in het 09:00 gaan voorbereiden. De middag veld, dan hebben we het alweer gauw ervóór heb je daar immers ook tijd We nemen nu ook de jeugdtrainingen over voetbal. voldoende voor gehad! De Russische op met een videocamera, vanaf boven Aanvankelijk hoefden onze trainers coaches moeten wennen aan een ac- op een platform. Aan de hand van de

6 7 De Voetbaltrainer nr.174 2010 04-17_Rusland:04-17 10-12-10 12:04 Pagina 8

alleen maar een training verzinnen naar aanleiding van hetgeen ze tijdens de wedstrijd hebben gezien. Dan werk je adhoc en ben je bezig met de korte termijn. Wij denken verder.

Wij kennen het schoolplan (onder 7- 8), het talentenplan (onder 9-11), het basisplan (onder 12-17) en het profplan (vanaf 17 jaar). Roland heeft lange tijd bij PSV gewerkt, waar nagenoeg dezelfde termen worden gebruikt. Het profplan valt niet onder mijn verantwoordelijkheid. Dat is verre van ideaal, maar ik kan het niet veranderen. Wij houden ons vooral bezig met het basisplan. In die periode moeten we de spelers 11:11 leren voetballen. Deze spelers zitten ook allemaal ‘intern’ en fulltime op onze academie. De trainers moeten hun spelers in deze fase coachen in relatie tot hun medespelers. Binnen het talentenplan wordt lokaal (dus op locatie) drie keer in de week getraind. De ontwikkeling van de technische vaardigheden staat daarbij centraal. Partijtjes zijn maximaal 8:8, we kennen een interne competitie, een zomer- en kersttoernooi en nationale De Konoplev voetbalacademie heeft topfaciliteiten. toernooien met deze leeftijdsgroep. De coaches moeten hun coaching afstem- beelden kunnen we ’s middags met maar als ik hen zou vervangen door men op de ontwikkeling van het indi- de trainer gaan kijken hoe de training nieuwe trainers dan ben ik nog veel vidu (en dus niet te vaak in relatie met ging. Dat is dus eigenlijk een een-op- verder van huis. Dan moet ik weer medespelers). een situatie in de begeleiding van de opnieuw beginnen wat betreft inwer- Het schoolplan omvat ook maximaal Russische coach, wat wil je nog meer? ken. Natuurlijk hebben we de meest drie trainingen per week. De partijtjes Ook kunnen we beelden gebruiken in ouderwetse trainers inmiddels wel zijn maximaal 4:4, we kennen een de seminars voor trainers over de or- vervangen, maar nu gaan we vooral schoolkampioenschap van Tolgliatti in ganisatie van een training. We laten aan de gang met de collega’s die we de zomer en we spelen een kersttoer- dan bijvoorbeeld een positiespel 5:2 in huis hebben. Van gemiddeld niveau nooi 4:4 met deze jongste pupillen.” zien, waarbij de afmetingen eerst veel moeten we nu naar topniveau, wat te groot of te klein zijn gekozen. Of de betreft de kwaliteit van de trainers en Jaarplan ballen liggen niet klaar rondom het trainingen. We komen uit een situatie Roland Vroomans: “Om de trainer te veld, of de trainer staat er passief bij. dat elke trainer maar wat deed. Aller- helpen, hebben wij het jaar in een zo- Vervolgens zie je mij de training over- lei thema’s door elkaar heen. Veel te genaamd macroplan in periodes van nemen om al deze zaken weer klop- veel verschillende oefenvormen bin- drie maanden, het mesoplan inge- pend te maken. Op de videobeelden nen één training. Wij hebben hierin deeld. In elke mesoplan wordt per kun je dan heel mooi het voetbalge- structuur gebracht. leeftijdsgroep weergegeven wanneer drag van de spelers gaan vergelijken: Roland en ik leggen nu de laatste de trainingskampen zijn, wanneer de waarschijnlijk zie je dan dat de oefe- hand aan een trainingsprogramma internationale toernooien, wedstrij- ning veel beter loopt, dat er tempo en voor de gehele jeugdopleiding. Denk den, ouderbijeenkomsten, testdagen, enthousiasme in komt en dat er echt daarbij aan een uitgewerkt leerplan seminars en vakantiedagen. In de- gevoetbald wordt. Die benadering van per leeftijdsgroep en per thema zoals cember, januari en februari spreken ons is even confronterend, maar voor- opbouwen, aanvallen en verdedigen. we van de winterperiode. Dan kunnen al leerzaam voor onze trainers.” Pas wanneer je het uiteindelijke we in principe niet buiten trainen. We plaatje kent, weet je ook hoeveel trai- maken dan gebruik van een hal met Leerplan ningen je bijvoorbeeld in het begin kunstgras, om toch nog wat te kunnen Louis Coolen: “Nu kun je je afvragen van een seizoen met jouw spelers- doen. Ook doet het complete team hoe het mogelijk is dat onze jeugd- groep moet besteden aan ‘opbouwen’. twee keer per week stabiliteitsoefe- trainers soms zo de plank misslaan, Ik wil dan ook niet dat onze trainers ningen. We delen de groep van 22

www.devoetbaltrainer.nl 04-17_Rusland:04-17 10-12-10 12:04 Pagina 9

J E U G D

man op in twee groepen: de ene helft ren wij weer voor ieder team mini- verdedigen. Dat wil zeggen dat je per doet 45 minuten stabiliteitsoefenin- maal één buitenlandse stage. jaar zeven keer elk thema gedurende gen, terwijl de andere helft dan ‘bewe- Voetbalperiode 1 en 3 zijn voor ons één week centraal kunt stellen. In gro- gingsles’ krijgt. Na 45 minuten wisse- cruciaal als het gaat om de uitvoering te lijnen is dat de basis van ons leer- len ze dan van les. van het leerplan. Dan kan er namelijk plan. Na de eerste vier jaar van onze De maanden maart, april en mei vor- twee keer drie maanden heel gestruc- opleiding heeft onze speler idealiter, men voetbalperiode 1. In deze voorbe- tureerd gewerkt worden aan voetbal- als hij er vanaf het eerste moment bij reidingsperiode wordt de basis gelegd thema’s en teamtactische trainingen.” is geweest ongeveer 30 trainingswe- voor de rest van het seizoen. We heb- ken besteed aan ben veel trainingsactiviteiten en orga- Louis Coolen: “Van de verschillende niseren dan voor alle teams trainings- de 52 weken kun- ‘Ik merkte dat thema’s. Dat zou kampen en buitenlandse stages. nen we 3 maanden voldoende moe- In juni, juli en augustus, dus voetbal- niet goed buiten onze jeugdtrainers ten zijn om de periode 2 , is er geen school en wordt trainen. Dan hou- methodische lijn veel gevoetbald. In die periode moeten den we dus 36 we- vaak in tactische van vereenvou- er ook allerlei bekercompetities van ken over. Haal daar digd (1:1) naar verschillende regionale of nationale nog eens de weken underload complex (11:11) bonden of instanties worden afge- vanaf dat de spe- te doorlopen. werkt. Dit betreft voor ons weinig in- lers vakantie heb- trainden’ Wij leggen op teressante wedstrijden, omdat wij ben of onderweg dit moment de simpelweg veel te sterk zijn, vergele- zijn voor stages of toernooien. Dat be- laatste hand aan dit complete en me- ken met andere clubs in de regio. tekent dat je per jaar ongeveer 28 we- thodisch uitgewerkte leerplan, per In september, oktober en november ken hebt om echt functioneel te trai- leeftijdsgroep en per tactisch thema. hebben we voetbalperiode 3, met veel nen wat betreft de thema’s opbouwen, Na vier jaar hebben onze spelers het trainingen. In deze periode organise- aanvallen flank, aanvallen centrum en zogenaamde basisplan doorlopen en moeten ze ook een bepaald basisni- veau, uitgeschreven in eindtermen, machtig zijn.

Nu hebben we 25 talenten die ook in nationale teams spelen. Zij zijn geregeld op pad, op trainingskamp, voor kwalificatiewedstrijden of eindtoer- nooien. Die planning wordt niet zoals in Nederland vooraf afgestemd met de clubs. Ik heb dan ook goede hoop Het voet- dat dit gaat verbeteren met de komst baljaar van Bert van Lingen als technisch di- wordt recteur bij de bond. Tot die tijd doen verdeeld wij wat in onze macht ligt om onze in vier spelers fit te houden, want alleen dán periodes. kunnen we hen opleiden.”

Louis Coolen: “Aan het einde van vier jaar voetbalopleiding (11-14 jaar) moeten we met z’n allen zeker weten dat er minimaal een x-aantal trainingen besteed zijn aan alle afgesproken thema’s. Een trainer mag best eens van het plan afwijken wanneer hij bijvoorbeeld vindt dat er grote problemen in de opbouw zijn, terwijl in die periode het aanvallen door het cen- Voor- trum centraal staat. Zo flexibel zijn beeld we wel. Maar over het algemeen moe- van een ten we ervan uit kunnen gaan dat de week- trainer van 14-jarigen minimaal met overzicht twee en liefst met drie linies bezig is (micro- tijdens een tactische training, terwijl plan). de trainer van de 11-jarigen het al

8 9 De Voetbaltrainer nr.174 2010 04-17_Rusland:04-17 10-12-10 12:04 Pagina 10

moeilijk genoeg maakt als hij één li- ting (geen fysieke of tactische under- terugkomen van het nationale team nie tegelijk tactisch schoolt. Als er bij load) of moet hij juist wat rustiger en aangepast moeten trainen. Hij is ons een nieuwe jeugdtrainer in dienst aan doen om fit te blijven? Raymond overigens ook degene die met de spe- komt, weet hij straks precies wat zijn Verheijen en Arno Philips zijn hier lers werkt die van een blessure terug- spelers methodisch/didactisch gezien vier keer drie dagen geweest om dit komen. Of met spelers die in de groei- ‘gehad’ hebben. Voor een trainer is thema toe te lichten. Dat was heel spurt zitten en aangepast moeten dat, net als in het reguliere onderwijs, waardevol. trainen. Als een speler twee centime- belangrijk om te weten. Ik heb zelf in We hebben naast het jaarplan voor ter per maand groeit, gaat er mini- Nederland twintig jaar in het onder- elk team ook een individueel pro- maal één training per week af. De wijs gewerkt en ik ben niet anders ge- gramma per speler. We moeten maat- hersteltrainer is dan ook geregeld te wend. Ik merk dat onze jeugdtrainers werk leveren, in het belang van de bevinden in het krachthonk of het vaak in tactische underload trainden. lasting/belastbaarheid. Raymond Ver- zwembad. spreekt Engels en begrijpt Oftewel, de oefenvorm is dan eigen- heijen heeft daarover een seminar ge- inmiddels het principe van periodise- lijk te veel vereenvoudigd voor de geven. Wij willen nu dat onze spelers ren en ontwikkelt zich goed. Ik kan spelersgroep. De spelers worden dan die ook in het nationale team spelen, hem op dit gebied steeds meer ver- onvoldoende uitgedaagd. In de per- fit én fris ‘afgeleverd’ worden. Deze antwoordelijkheid toevertrouwen.” soonlijke begeleiding op het trai- spelers krijgen dus een aangepast ningsveld hebben we dit principe het programma in de week voorafgaand Testen afgelopen jaar aan onze trainers pro- aan hun activiteit met de bond. Dat Roland Vroomans: “In een spelervolg- beren duidelijk te maken.” kun je plannen. Aan de andere kant systeem is de fysieke component het willen we deze spelers, wanneer ze makkelijkst in te vullen. Dit is name- Individuele periodisering terugkomen van hun activiteit, weer lijk meetbaar. Denk aan gewicht en Roland Vroomans: “Vanuit onze inter- verantwoord laten instromen in hun lengte. We hebben wel een aantal tes- ne scouting en de daaruit verkregen team. Daartoe houden onze spelers ten geschrapt. We maten namelijk din- sterkte/zwakteanalyse per speler heb- op een formulier bij wat ze precies gen die weinig met voetbal te maken ben we veel meer aandacht gekregen gedaan hebben als ze op pad zijn met hadden. Startsnelheid, versnellingsver- voor het individu. Het gaat immers het nationale team. Ik neem die for- mogen en herhaald kort sprintvermo- om de persoonlijke ontwikkeling van mulieren in en ga vervolgens met de gen testen we bijvoorbeeld nog wel, elke speler. Ik ben verantwoordelijk trainer bespreken wat de belasting terwijl de onderdelen verspringen, voor de individuele periodisering: hoe per speler gaat worden. 5x10 meter sprint en de 100 meter ziet nu een week er praktisch uit voor Wij hebben een hersteltrainer in sprint geschrapt zijn. Je moet je altijd de speler? Is het voldoende qua belas- dienst die werkt met de spelers die afvragen bij testen: wat kun je daad-

Didactisch practicum door Louis Coolen en Roland Vroomans.

www.devoetbaltrainer.nl 04-17_Rusland:04-17 10-12-10 12:04 Pagina 11

J E U G D

werkelijk met de uitkomsten? Maar we grondslag ligt. Onze doelstelling is om dere spelers daar bij wilden horen. zijn ook kritisch op de testen die we 10% van onze spelers af te leveren op Toen zijn we creatief geweest: bij elk wel gebruiken. We testen zonder bal het hoogste niveau in Rusland. Dat geboortejaar dat een iets minder en zonder weerstand van bijvoorbeeld gaat dus ongeveer om 1-2 spelers per groot aantal toptalenten herbergde tegenstanders. Hoe vaak komt het seizoen. We accepteren dat de andere dan gemiddeld in de academie heb- voor dat je tijdens een wedstrijd in een 90% maximaal het niveau van eerste ben we een beperkt aantal spelers rechte lijn sprint? Je looplijn is altijd divisie haalt. De focus moet echter toegevoegd. Maar wel pas na een test - afhankelijk van de bal, balsnelheid, te- liggen op het toptalent. Wij hebben week voor elke speler, want ze moe- genstanders en zo voort. Daarom hoop ons dus sterk gemaakt voor een nog ten hun plek wel verdienen. Dus de ik dat wij in de toekomst gebruik kun- meer specifieke begeleiding van onze beschikbare plaatsen in de master- nen gaan maken van het Inmotio-sys- toptalenten, zonder hen te gaan over- class bleven ongeveer gelijk, zodat de teem (zie elders in dit vakblad, red.), belasten. Hiervoor hebben we dit jaar groepen nog steeds niet al te groot omdat je daarmee spelers in de voet- de masterclass werden. balsetting kunt volgen.” in het leven ge- De masterclass be- roepen. Master- ‘Masterclass staat uit twee extra Masterclass class wil niet al- specifieke trainingen Roland Vroomans: “We hebben een leen maar zeg- wil niet alleen van 45 minuten op overzicht gemaakt om te zien waar de gen: extra trai- de maandag en spelers van de academie uiteindelijk ning. Het gaat maar zeggen: woensdag. Deze trai- zijn terechtgekomen, in de laatste vijf hier om de doel- ningen zijn qua be- jaar. Slechts één speler heeft de Pre- bewuste en heel extra training’ lasting niet zwaar. mier League gehaald (CSKA Moskou), specifieke indi- Het gaat daar puur en waarschijnlijk heeft hij dat vooral viduele begeleiding van onze topta- om kwaliteit. Voor de meeste spelers te danken aan zijn uitzonderlijke talenten door een selecte groep van zelf speelt de masterclasstraining zich op lent. Tien spelers hebben het niveau opgeleide specialisten. het veld af, maar de uitzondering be- van de eerste divisie gehaald en ze- Vanuit de sterkte/zwakte-analyse van vestigt de regel. Zo hebben we een ven spelers kwamen terecht op het elke speler gaan we vooral werken toptalent die fysiek tekortschiet: hij niveau van ons eerste elftal, de twee- aan zijn specifieke kwaliteiten. We werkte daarom een maand lang aan de divisie van Rusland. Voor ons is in- zijn aanvankelijk begonnen om alleen stabiliteitsoefeningen op de uren van middels duidelijk dat het gemis van de grootste talenten uit te nodigen zijn masterclass. Inmiddels heeft hij de laatste twee ontwikkelingsjaren voor de masterclass. Al snel kwam er één masterclass op het veld en nog van onze opleiding hieraan ten een proces op gang dat ook veel an- altijd eentje in de gymzaal voor de

10 11 De Voetbaltrainer nr.174 2010 04-17_Rusland:04-17 10-12-10 12:04 Pagina 12

stabiliteitsoefeningen. ningsvormen gegoten worden. Inge- training met een afrondoefening Per masterclasstraining hebben we draaid staan, dat kun je puur fysiek waarbij iedereen vanuit zijn eigen po- twee leeftijdsgroepen samengevoegd. trainen, maar tijdens de wedstrijd sitie aan het werk gaat met zijn trai- Een groep bestaat bijvoorbeeld uit de ben je altijd afhankelijk van wat de ningsaccent. De trainers fungeren dan beste spelers van Onder-13 en de bes- tegenstander doet. Daarom doen we als tegenstander (bij bijna iedere spe- te spelers van Onder-14. Tijdens deze geregeld een passen trapvorm van- ler staat dan een trainer) en zorgen trainingen wordt gewerkt aan uit de posities 3, 4, 6, 8 en 10. Op een voor ‘intelligente weerstand’, waar- voetbalonderdelen op basis van de gegeven moment zet je er heel gericht door elke speler kan oefenen wat hij sterkte/zwakteanalyse die de trainer en op maximaal drie posities een te- wil oefenen. Door de ene keer veel van elke speler heeft gemaakt. Om de genstander tussen. Vanaf dat moment druk te geven, of juist de binnenkant spelers van de master- af te schermen of de class nóg meer het ge- speler wat meer ruimte voel te geven dat het ‘Een trainer moet zich hetzelfde te geven, manipuleert echt hún training is, rui- hij elke situatie in deze men we ook tijd in om gedragen, ongeacht de stand afrondvorm en zijn de te werken aan iets dat spelers zinvol aan het ze zelf hebben bedacht in een wedstrijd’ werk. En met veel heren vastgelegd op het haling, want het gaat formulier van de POP-gesprekken. moeten de spelers echte keuzes ma- om kwaliteit. Aanvankelijk wilden de Daar hebben ze immers moeten aan- ken, waarbij ze rekening moeten hou- trainers bij de afsluitende afrondoefe- geven wat ze graag zouden willen den met de tegenstanders. Op die ning de spelers laten rouleren voor de verbeteren of perfectioneren en hoe manier loopt de passen trapvorm ei- variatie, maar daar ging het dus juist ze dat dan willen gaan doen. genlijk over in een positiespel 6:3. En niet om! De trainers hebben nu leren vervolgens gaat het er om dat je als inzien dat ze voor voldoende variatie Het mag duidelijk zijn dat de master- trainer, binnen deze trainingsvorm kunnen zorgen door op dezelfde posi- class-training niet wil zeggen dat het voor meerdere spelers, heel gericht tie met de weerstand te spelen.” (zie een individuele training is, oftewel aan de vaardigheden van de individu- trainingsvormen op pagina 16-17) één speler en één trainer. Natuurlijk ele speler gaat werken. Met hoe meer kunnen we een goede technische ba- trainers we op het veld staan, des te Aanvallen sis leggen zonder tegenstander, maar gemakkelijker dat gaat. In principe Louis Coolen: “In Rusland spelen ver- al snel moet het in voetbalechte trai- eindigen we bijna elke masterclass- uit de meeste teams 1:4:3:3 met een

Jarenlang stond het behalen van resultaten centraal voor de jeugdtrainers van Konoplev.

www.devoetbaltrainer.nl 04-17_Rusland:04-17 10-12-10 12:04 Pagina 13

J E U G D

centrale middenvelder in de punt naar achteren. Als beide ploegen dat Buitenlandse stages en/of toernooien op het veld doen, zijn beide centrale Louis Coolen: “Binnen de voetbalwereld zijn er uiteraard vele contacten over en middenvelders ‘vrij’. Omdat wij bij de weer. Zoals Guus Hiddink ervoor heeft zorggedragen dat wij op deze academie Konoplev-voetbalacademie in 90% werken, is er ook een nauwe band tussen hem en Roman Abramovich die op zijn van de wedstrijden de bovenliggende beurt de NAF (National Academy of Football), onze werkgever, financieel onder- partij zijn, kiezen wij in de eerste vier steunt. In het opbouwen van contacten in verband met uitwisselingen van trai- jaar (11-14 jaar) voor 1:4:3:3 met de ners en spelers, en het hebben van buitenlandse stages en toernooien hebben we punt naar voren. Belangrijker nog is inmiddels nauw contact met Chelsea. Ook met Nederlandse clubs, zoals FC Twen- de spelopvatting waarvoor wij staan: te en Vitesse, zijn inmiddels contacten in verband met trainingstages en toer- we willen positief voetbal spelen, met nooien. Op deze manier willen wij onze trainers en spelers ook internationaal druk naar voren, een verzorgde op- beïnvloeden.” bouw en aanvallende impulsen van de vleugelverdedigers. Omdat we met de punt naar voren spelen, ligt er in waar dan door middel van straffen dus veel tijd aan de ontwikkeling van onze ogen iets meer ruimte voor de bedragen van afgehaald worden. En ik de gewenste speelwijze. Als je wilt dat backs om daadwerkelijk mee op te moest over iedere jeugdtrainer dan je spelers goed voetballen, dan zul je komen. In de B-leeftijd (15-16 jaar) iets over het functioneren vertellen. als trainer ook alles moeten afweten vinden wij het belangrijk dat onze Dat gebruikte men dan bij de beoor- van de speelwijze die we nastreven en spelers kennismaken met verschillen- deling van de trainer. Maar het kon de invulling van de taken per positie. de systemen. Ook mag de trainer per dus ook zo zijn dat een trainer min- Hiermee zijn wij dagelijks bezig en we wedstrijd bepalen of hij met de punt der ging verdienen, omdat hij een denken daardoor onze trainers con- naar voren of naar achteren speelt. paar keer niet zijn taak had uitge- crete handvatten te geven om hun We spelen met onze teams juist in voerd in het spelershotel. Eigenlijk spelers beter te kunnen helpen.” het buitenland om te leren spelen te- kunnen we hier dus een parallel trek- gen bijvoorbeeld 1:4:4:2 met een ruit ken met de benadering naar de spe- Seminars op het middenveld. Laatst speelden lers, waarin ook traditioneel voor een Louis Coolen: “De trainersopleiding in we bijvoorbeeld met onze C2 bij FC bestraffende benadering wordt geko- Rusland stelt weinig voor. In Moskou Twente tegen twee Duitse teams die zen. Het was voor mij echter vechten willen ze vooral geld verdienen, ter- zo speelden. Dat was compleet nieuw tegen de bierkaai, dus zodra ik merkte wijl de cursisten niet zo veel opste- voor onze spelers. En voor de trainer! dat ik het toch niet kan beïnvloeden, ken. En dat, terwijl ze wel twee of drie Dat werd dus heel interessant en le- heb ik het maar laten gaan. Waar ik maanden weg zijn voor die cursus. Ik verde veel gesprekstof op. Om inter- echter wél invloed op heb, is de oplei- heb ook gehoord dat de cursisten vrij- actie te krijgen met de trainer in zo’n dingsgedachte van Toljatti. Voorheen wel alleen in het leslokaal zitten. Wei- situatie is het voor mij noodzakelijk zouden de trainers bang moeten zijn nig praktijk dus, terwijl je het op het dat ik alsmaar vragen stel. Anders voor hun baantje als ze bijvoorbeeld veld moet leren! Daarom hebben wij krijg ik er niet iets spontaan uit. Ook een belangrijke wedstrijd of een toer- ervoor gekozen om vooral veel inter- tijdens de seminars die ik verzorg, nooi verloren. Nu proberen wij hen ne seminars te organiseren voor onze werkte dat zo. Door mijn functie blijk keer op keer duidelijk te maken en trainers. Ook hebben we een aantal ik een enorm aanzien te hebben bij echt te laten merken dat het resultaat specialisten uit het buitenland laten onze club. Dat wist ik in het begin van van ondergeschikt belang is aan de overkomen om gedurende enkele da- mijn werkzaamheden niet! Er wordt ontwikkeling van hun spelers. Voor gen les te geven in bijvoorbeeld con- tegen mij, of tegen mijn functie opge- trainers die soms al twintig jaar vol- ditietraining en periodisering (Ray- keken. Ik moet bepalen wat er gebeu- gens het andere systeem hebben ge- mond Verheijen en Arno Philips), ren moet. Dat verwacht men. Ook als werkt, valt het natuurlijk niet mee om keeperstraining (Edwin Susebeek) en er iets fout ging in de opleiding, werd hierin mee te gaan.” techniektraining (Jefta Bresser). er direct naar mij gewezen. Ik was immers eindverantwoordelijk!” Roland Vroomans: “Een trainer moet De taalbarrière tussen ons en de Rus- zich hetzelfde gedragen, ongeacht de sische trainers wordt steeds kleiner. Belonen of straffen stand in een wedstrijd. Wij hebben Wij kunnen inmiddels aardig uit de Louis Coolen: “Vorig seizoen heb ik een aantal coaches bij wie het gedrag voeten in het Russisch en de trainers geprobeerd om de beloningstructuur als sneeuw voor de zon verandert zitten verplicht op Engelse les. Daar- van onze jeugdtrainers aan te pakken. wanneer het van 2-0 2-1 wordt. De naast heb ik de beschikking over een Ik wilde voor iedereen een goed basis- stress slaat in zijn lijf en hij wordt ne- goede tolk, die multi-inzetbaar is. Hij salaris met daar bovenop de moge- gatief. In plaats te blijven coaches op is bijvoorbeeld ook de cameraman die lijkheid voor iedere trainer om bonus- taakuitvoering per positie maakt hij de trainingen opneemt. Ik kan hem sen te verdienen door goed te functio- zijn spelers kleiner en kleiner door ne- dan ook perfect uitleggen hoe en wat neren. De directie zag dat echter niet gatief te coachen. Dat laatste doet hij hij moet filmen. zitten. Nu heeft men ervoor gekozen waarschijnlijk ook, omdat hij (nog) Bij de interne seminars hebben we di- om het basissalaris hoger te maken, niet anders kan. Louis en ik besteden verse thema’s centraal gezet: Ontwik-

12 13 De Voetbaltrainer nr.174 2010 04-17_Rusland:04-17 10-12-10 12:04 Pagina 14

keling van de speelstijl binnen 1:4:3:3, training van een Russische trainer mers klaar met trainen. Maar het par- Basisvoorwaarden voor elke voetbal- was namelijk ver te zoeken. Wij heb- tijspel is juist het examen van de trai- training, Stabiliteitsoefeningen, Per- ben aangegeven dat je een training ning! Wij hebben de trainers laten soonlijk Ontwikkelings Plan, kunt onderverdelen in warming-up, zien dat ze in het partijspel kunnen Coaching, Individuele ontwikkeling oriëntatiefase, oefenleerfase, toepas- werken in blokken, waarin ze bepaal- per coach, Techniektraining, Video- singsfase en afsluiting. De toepas- de opdrachten aan spelers geven. analyse, Engels en Computergebruik. singsfase (‘het partijtje’) werd voor- Wanneer je met meerdere trainers op Het bleek bijvoorbeeld nodig om het heen gezien als het moment dat de het veld staat, heeft iedere trainer een te gaan hebben over de tijdsindeling trainer met zijn handen op de rug bepaalde taak of partij waarop hij let. van de training. De structuur in een kon gaan staan kijken. Hij was im- (zie kader)

We hebben aan onze trainers uitgelegd wat de meerwaarde is van 10 mi- Seminar Basisregels voor iedere voetbaltraining nuten theorieles met de spelers, voor- Louis Coolen: “De Russische trainer geeft al snel op een bestraffende manier trai- dat je aan een nieuw thema (opbou- ning. Vragen stellen aan spelers zit niet in zijn aard, terwijl wij in Nederland wen, aanvallen centrum, aanvallen denken dat dit een heel goede manier is om kinderen iets bij te brengen. Ik moet flank of verdedigen) begint. Ze moe- me steeds wel blijven realiseren dat de Rus waarschijnlijk training geeft zoals hij ten nu het whiteboard erbij nemen en dat zelf als speler ook heeft ondergaan. Een gesprek over het bewust creëren van vragen stellen. Mensen leren door te een leersituatie kan dan ook heel verhelderend werken. Eerst laat ik de Russische luisteren, maar mensen leren nog be- trainer nadenken over zijn vak, in de hoop dat hij straks hetzelfde gaat doen met ter nog iets te zien of zelf iets te ver- zijn spelers op voetbalgebied. Traditioneel laat de Russische trainer alle spelers tellen. En daarna komt het ‘doen’, het naast elkaar op een rij in de houding staan tijdens zijn uitleg. Wij zouden graag ervaren op het veld. Hoe langer je met zien dat hij zich letterlijk tot het niveau van zijn spelertjes verlaagt, dus bijvoor- een thema bezig bent, des te korter beeld op z’n knieën gaat zitten om de training te openen. Echt contact maken sta je voor het whiteboard en des te met de spelers, daar gaat het dan om. Ook op het eind van de training: even be- langer gebruik je de tijd op het veld.” spreken wat je gedaan hebt en de training samen afsluiten. Dat was nieuw. Een spelletje als warming-up zagen we bijna nooit. Plezier was duidelijk geen Roland Vroomans: “Zo’n praktische noodzaak bij een voetbaltraining. In Nederland vinden wij het heel normaal dat seminar over bijvoorbeeld de opbouw we spelers uitdagen op de training. We eindigen niet voor niets een oefening met gaat ook bij ons als staf altijd vooraf punten waarbij echt iets te winnen valt! Afronden, over links en over rechts. Wel- door een theoretische bespreking bin- ke zijde heeft als eerste drie keer gescoord? Zoiets. De spelers moeten dan wel nen. Vanuit ons leerplan geven we dan emoties mogen tonen, juichen bijvoorbeeld, tijdens de training en dat was voor- de context van deze ene training aan. heen lang niet altijd het geval.” Tijdens deze seminar leidde Louis de training en begeleidde ik zo interactief Voorbereiding van een training mogelijk de trainers langs de kant. 1. Onze speelstijl is 1:4:3:3 Omdat we in Rusland heel sterk te 2. Wat wil ik trainen (accent)? maken hebben met een kopieercul- 3. Wie zijn de hoofdrolspelers (spelers of posities)? tuur, moeten we er wel voor oppassen 4. Waar op het veld speelt het zich af? dat niet iedere jeugdtrainer de volgen- 5. Welke organisatie gebruik ik? de dag de gedemonstreerde training 6. Welke methodische stappen ga ik nemen, wat is de rol van de assistent-trainers? gaat gebruiken. Kopiëren is op zichzelf prima, maar dan wel aangepast naar De training de leeftijdsgroep die je traint. Daar- 1. Positieve houding van de trainer voor is de nabespreking dus heel be- 2. Creëer een positieve leeratmosfeer langrijk! Dan moeten we nog eens ex- 3. Een duidelijk begin en eind van de training tra laten zien dat dit een specifieke 4. Niet te lang praten: praatje-plaatje-daadje training betreft voor Onder-14.” 5. Zorg voor materiaal en discipline 6. Spelregels afspreken en bewaken Lifestyle 7. Niet te veel oefeningen Louis Coolen: “Bij Toljatti hebben we 8. Methodische stappen zetten te maken met een zogenaamde academie. De spelers blijven in het hotel Na de training overnachten. Sommigen komen van 1. Doelstelling gehaald? duizenden kilometers ver! De rol of 2. Hebben de spelers plezier gehad? invloed van de ouders is dus klein. 3. Hebben de spelers iets geleerd? Des te belangrijker wordt de rol van 4. Was er voldoende variatie en herhaling? de betrokken volwassenen zoals de onderwijzers en voetbaltrainers. Zij spelen een bepalende rol in de ‘life-

www.devoetbaltrainer.nl 04-17_Rusland:04-17 10-12-10 12:04 Pagina 15

J E U G D

demie. Wij vroegen ons namelijk af of de jongens in het verleden voldoende begeleid waren om dit negatieve gedrag te voorkomen. Nu, een jaar later spelen de drie ondeugende jongens nog steeds prima in onze academie. Een ander voorbeeld betreft een speler die was betrapt op het kauwen op tabak. Navraag leerde ons dat de trainer in kwestie er al twee jaar van op de hoogte was. Hij had er echter niets aan gedaan! Kun je het dan de speler kwalijk nemen? Hetzelfde geldt voor het omgaan met geld. De oudere juni- oren hebben vaak al een contractje. Daarnaast wordt het meeste wel voor hen betaald: het appartement en het eten en drinken bijvoorbeeld. Ze houden geregeld geld over en daarmee moeten zij, zoals iedereen, goed leren omgaan. Normaliter letten ouders De individuele ontwikkeling van een voetballer op de Konoplev voetba- hier op, nu ligt die verantwoordelijk- lacademie wordt vooral beïnvloed door de trainers en de docenten. De heid wat meer bij de academie. rol van de ouders is kleiner. Nog een voorbeeld. Voorheen ging op één bepaald tijdstip ’s avonds het style ontwikkeling’ van onze spelers. lers geven op het formulier voor de licht uit op de kamers. Dat werd cen- Er komt namelijk nogal wat kijken bij persoonlijke ontwikkelingsgesprek- traal geregeld, omdat gewoon de het leven van een toekomstig top- ken aan dat zij hun ouders missen. stroom eraf werd gehaald. Dit gold sporter.” Dat is ook niet raar. Het is wel een be- dus voor de jongste en voor de oudste langrijke wetenschap om iets mee te jeugd. Nu hebben we het voor elkaar Roland Vroomans: “Een groot voor- doen. Drie keer per jaar gaan de spe- dat ze onderscheid maken in leef- deel van de school op onze campus is lers voor twee weken naar huis en we tijdsgroepen. Het licht wordt nu per het contact met onze spelers. Een proberen de ouders twee keer per jaar etage met verschillende leeftijdsgroe- team dat op buitenlandse stage gaat, naar ons toe te halen. Ook kijken we pen uitgedaan. moet natuurlijk goed worden voorbe- naar individuele gevallen. Zo hebben reid. Wat kun je verwachten? Wat kun we een moeder van een nieuwe spe- In Nederland vinden we het heel nor- je doen en wat moet je juist niet ler een paar keer extra te gast laten maal dat er buiten het veld teambuil- doen? Onze 1999-ers zitten nog niet zijn in ons academiehotel, om hem ding plaatsvindt. Bijvoorbeeld door intern bij ons en gingen voor het wat makkelijker op onze academie te met z’n allen om te kleden in de eerst naar Sint Petersburg. Heel span- laten integreren. kleedkamer, of nend natuurlijk, maar de jongens te douchen na hadden geen idee wat hen te wachten Op onze acade- ‘De rol of invloed afloop. Na het stond. De docentes op onze school mie letten we afsluitende fungeren eigenlijk als een moederfi- dus goed op het van de ouders praatje door de guur, terwijl de trainers geregeld de gedrag, op en trainer gaan vaderrol op zich moeten nemen. Wij buiten het voet- is klein’ spelers immers proberen in onze opleiding te bewerk- balveld. Dan kan onderling ook stelligen dat de jeugdspelers, naarma- er nog steeds vaak verder met te ze ouder worden, steeds meer on- wat gebeuren. de nababbel. afhankelijk kunnen functioneren. Dat Laatst waren er bijvoorbeeld drie ou- Daar hoeft geen trainer bij te zijn en is een behoorlijk grote cultuuromslag, dere jeugdspelers stiekem uitgegaan het is enorm waardevol. Bij ons is dat aangezien men gewend was om alles naar de stad. Ze kwamen licht aange- echter niet vanzelfsprekend en dat te controleren. Kun je je voorstellen schoten terug en daar werd van ho- komt omdat het spelershotel direct wat er dan gebeurt zodra een voor- gerhand natuurlijk schande van ge- aan de sportvelden ligt. Oftewel, spe- malig jeugdspeler op zijn zeventiende sproken. Zij waren bepaald geen rol- lers kleden zich op hun eigen kamer zelfstandig verder moet in het senio- model voor de jongere jeugd. De di- om en douchen daar ook na afloop. Je renvoetbal, ons amateur- of eerste rectie wilde hen direct royeren. Wij kunt je voorstellen dat wij heel graag team? De kans op ontsporing is le- wilden dat niet en lieten hen een extra kleedruimtes bij de velden wil- vensgroot aanwezig. Vrijwel alle spe- paar dagen sneeuwruimen bij de aca- len.”

14 15 De Voetbaltrainer nr.174 2010 04-17_Rusland:04-17 10-12-10 12:04 Pagina 16

Continuïteit Masterclass-training; passing, voor zet Louis Coolen: “Klapt alles nu weer in elkaar zodra Ro- land en ik weggaan hier? Wij hopen en denken van niet. We zijn namelijk nu al bezig met onze eigen op- volging. Wanneer je voldoende mensen om je heen hebt met kwaliteit en met ongeveer dezelfde overtui- Blok 1: 15-20 minuten (2x8 minuten) ging als jij, dan bestaat de kans dat ons zogenaamde gedachtegoed ook na ons vertrek aanwezig blijft. We hebben bijvoorbeeld een assistent-trainer met een goede eigen vaardigheid en voldoende kennis van de En- gelse taal. Hij was enorm geïnteresseerd in het tech- niekverhaal van Jefta Bresser. We zijn van plan om hem straks een maand naar PSV te sturen. We hebben een specialist op het gebied van fysieke training. Hij was vanzelfsprekend geïnteresseerd in de stof van Ray- mond Verheijen. Deze trainer loopt veel met Roland en mij mee en zal straks verantwoordelijk worden voor de periodisering, jaarplanning en leerplan. Zoals Roland nu verantwoordelijk is voor de individuele ontwikkeling van de toptalenten in de masterclass, zo is hij nu 1 ook een Rus, de trainer van de 1997-ers, aan het bege- leiden om na ons vertrek de masterclass zelf te kunnen runnen. Zou er in de toekomst een andere club bij mij aanklop- pen om een jeugdopleiding van de grond af aan op te Warming-up: 8 minuten techniek zetten, dan zou ik slechts twee dingen anders doen. Ik zou vanaf het begin met minimaal één collega zoals Roland Vroomans gaan. Nu werd hij toegevoegd aan de staf terwijl ik al anderhalf jaar aan het pionieren was. Onze samenwerking is zeer waardevol. We beginnen ’s ochtends vroeg, aan het eind van de dag eten we samen en ook daarna hebben we het over onze werkzaamheden. Daarnaast zou ik een volgende keer nog beter vooraf de verantwoordelijkheden afbakenen en opeisen: ik kan het nu niet meer veranderen, maar het is mij een doorn in het oog dat ik niet verantwoordelijk ben voor de totale opleiding, maar tot en met Onder- 17. Dat is wel eens frustrerend. Voor de rest weet ik zeker dat ik dezelfde werkwijze zou hanteren. Ik zeg wel eens tegen Roland: ‘Als we dit project tot een goed einde weten te brengen, dan kunnen we daarna echt elk ander project met gemak aan!’”

Samenvatting: • Een topopleiding: topcoaches, topspelers, top- scouting, top trainingsprogramma, topfaciliteiten, top medische staf en topuitstraling als academie. • Coolen en Vroomans hebben een protocol ontwikkeld voor testspelers (externe scouting). 2 • De trainer van Konoplev moeten elke maand verslag uitbrengen van de ontwikkeling van hun spelers (interne scouting). Warming-up: • Nu de randvoorwaarden goed voor elkaar zijn, 8 minuten coördinatieoefeningen kunnen Coolen en Vroomans op een trainingsdag daadwerkelijk op of rond het trainingsveld staan. • De onderwijzers en voetbaltrainers spelen een bepalende rol in de ‘lifestyle ontwikkeling’ van de spelers.

www.devoetbaltrainer.nl 04-17_Rusland:04-17 10-12-10 12:04 Pagina 17

J E U G D

voor zet en afronden. Onder 15/16/17 Konoplev Voetbalacademie

Blok 2: 30 minuten (2x15 minuten) Blok 3: 15 minuten

Tekening 3 Tekening 5

Doel Doel n verbeteren van de voorzet, de volley, het koppen en het scoren n verbeteren van de voorzet, de volley, het koppen en het scoren Inhoud n iedere positie met eigen trainer Inhoud n voorzetten en afronden n iedere positie met eigen trainer n dieptepass, voorzet en afronding Tekening 4 n trainer aan de flank manipuleert met de weerstand die hij geeft Doel n spitsen worden gecoacht op controle, schot tweede lijn, n verbeteren van de controle en passing met zowel links als volley, koppen en scoren rechts

Inhoud n passen en trappen in viertallen n een trainer per tweetal 4 n na de (cross)pass een positiewissel 3

2 1 3

3 1 2 4

1 2 3

1b 2b 4 5

16 17 De Voetbaltrainer nr.174 2010 18-22_Genemuiden:18-22 10-12-10 12:09 Pagina 18

Tekst/ Hans Nijboer

Karrenbelt streeft naar balans tu

Richard Karrenbelt en Sportclub Genemuiden hebben gaan. Na twee seizoenen ben ik als hoofdtrainer teruggekeerd naar mijn een duidelijke klik. De Apeldoornse oefenmeester is oude club WSV in Apeldoorn. Ik werd daar trainer van mijn eigen vrienden, vanaf het begin van dit seizoen trainer van de Topklas- met wie ik zelf nog had gespeeld.

ser uit het tapijtstadje. Met een leeuwendeel aan eigen In die periode heb ik geleerd dat niet alleen spelers respect moeten hebben opgeleide spelers presteert de club opvallend goed in de voor de trainer, maar dat een goede trainer ook respect hoort te hebben zaterdagtopklasse en in het nationale bekertoernooi. voor iedere speler. Een speler is niet alleen een voetballer. Hij heeft ook Karrenbelt heeft het naar de zin in de kop van Overijs- zijn werk, zijn gezin, zijn thuis en zijn andere hobby’s en interesses. Hij sel. Met een goede balans tussen hart en verstand moet, ook al is hij amateur, doorlo- pend rekening houden met het voet- streeft hij aanvallend voetbal na. Een visie die past bij ballen. Door mijn voetballende vrienden kwam ik erachter dat je werk en de hechte Genemuidense gemeenschap. privé moet scheiden. Die spoedcursus leerde mij dat ik op het veld de baas moest zijn, maar daar buiten sociaal Meestal tekent Richard Karrenbelt Daarna ben ik trainer geworden bij en toegankelijk. Het belangrijkste voor een jaar bij een club. Tegen zijn vierdeklasser Loenermark. Bij deze leermoment herinner ik mij nog goed. gewoonte in verlengde hij zijn con- dorpsclub kon ik in alle rust werken. Een van mijn vrienden deed niet wat tract bij Sportclub Genemuiden on- Het was een heel leerzame periode, er van hem verwacht werd. Ik coachte langs met twee jaar. omdat we veel tegen Apeldoornse hem dat het anders moest en hij gaf Richard Karrenbelt: ‘Ik ben als jeugd- ploegen speelden en ik geconfron- een weerwoord. Toen hij vervolgens trainer begonnen bij WSV, waar ik zelf teerd werd met veel publiciteit. Daar nog niet deed wat ik van hem ver- 15 jaren in het eerste heb gespeeld. moet je als trainer mee om leren langde, heb ik hem eruit gehaald.

www.devoetbaltrainer.nl 18-22_Genemuiden:18-22 10-12-10 12:09 Pagina 19

A M AT E U R S

Eerzucht eigen jeugd basis van succes

Omdat ik al drie keer gewisseld had, Individu delijks proberen om tegen andere be- moesten we de wedstrijd met tien Richard Karrenbelt: “Er wordt van on- loften of tegen tweede- of derdeklas- spelers uitspelen. Ik heb hem na de deraf op een goede manier met de sers te spelen. Voor een trainer van tijd bedankt voor dat belangrijke leer- jeugd gewerkt. Er wordt niet gekeken een zaterdagclub is het best lastig om moment. Want daarna wist iedereen naar het niveau van het elftal of in andere elftallen te bekijken. Je bent dat er met mij niet te sollen viel. Met welke klasse het team speelt. De ont- wat betreft de informatie afhankelijk bijna alleen zelf opgeleide jongens wikkeling van het individu staat cen- van anderen. Zelf probeer ik op gingen we van de derde klasse naar traal. Van de jeugdteams spelen er maandag of dinsdagavond zoveel mo- de hoofdklasse. In mijn vijfde en laat- slechts enkele op divisieniveau. Ook gelijk wedstrijden van het onder 21- ste seizoen eindigden wij als derde in hebben de jeugdteams lang niet alle- team mee te pikken.” de hoofdklasse. maal gediplomeerde trainers. Ze worden wel getraind door voormalige Jeugdopleiding Bij SDC Putten moest ik opnieuw spelers van het eerste elftal met veel Voormalig betaald voetballer Chris gaan bouwen, want de ploeg was net verstand van voetbal en met heel veel Riemens is verantwoordelijk voor de gedegradeerd uit de zaterdaghoofd- passie voor hun club. Op die manier opleiding van jeugdspelers bij Sport- klasse. In het daaropvolgende seizoen kweek je een grote saamhorigheid en club Genemuiden. Met zijn trainers- stonden we halverwege nog op de eerzucht om uiteindelijk het eerste staf slaagt hij er, ondanks dat het A1- zesde plaats, maar uiteindelijk pakten elftal te halen. Spelers die hier hun elftal slechts vierde divisie speelt, in we toch de titel. Omdat iedereen zijn roots hebben, spelen voor de trots van om bijna jaarlijks talenten voor het selectie al rond had, konden we niet de familie en de eer van hun stad. Ze eerste elftal af te leveren. de, in onze ogen nodige versterkingen doen dat met heel veel karakter en Chris Riemens: “Dat het ons lukt, halen. Op een of andere manier ont- persoonlijke beleving. Opvallend is heeft te maken met de cultuur van de stad en de ver- eniging. Voetbal leeft hier enorm. ns tussen hart en verstand Er is veel talent en het voetbal wordt er op jon- wikkelden de spelers die we wel tot dat de spelers ook technisch goed onge leeftijd met de paplepel ingegoten. onze beschikking hadden, zich in dat derlegd zijn. Dat is ook wel nodig, Bij tegenslagen lopen onze spelers seizoen enorm door. We pakten de want alleen met een goede mentali- niet weg. Ze vechten terug en op die laatste periode en mochten deelne- teit red je het niet. Je zult meer in je manier gaat er bijna geen talent ver- men aan de beker. Voor de club was bagage moeten hebben. Chris Rie- loren. We hebben nu een wat mindere het prachtig dat we tegen SC Heeren- mens, die leiding geeft aan de jeugd- A-lichting. Maar misschien kunnen er veen mochten spelen.” opleiding, speelt daarbij een belang- toch één of twee spelers de stap naar rijke rol. Hij is bijna iedere avond op het eerste maken. Binnen ons be- Beleid de trainingsvelden te vinden om trai- leidsplan is het tweede elftal, dat re- Richard Karrenbelt: “Na vier seizoe- ners en spelers te helpen.” servehoofdklasse speelt, heel belang- nen SDC Putten maakte ik de over- rijk in de ontwikkeling van onze stap naar Sportclub Genemuiden. Het Assistent jeugdspelers. De grootste talenten beleid van die club sprak me enorm Richard Karrenbelt: “Het is knap hoe kunnen direct bij het eerste aanha- aan. Genemuiden wil met een her- deze club het voor elkaar krijgt om ken, maar de groep die daar onder zit, kenbaar elftal, met veel zelf opgeleide zoveel spelers uit de eigen opleiding kan zich in dat team door ontwikke- spelers, zo hoog mogelijk voetballen. in het eerste elftal te krijgen. De op- len. In onze B1, C1, D1 en E1 zit zoveel Er is als limiet gesteld dat er maar vijf leiding stopt ook niet bij de A-junio- of zes spelers van buiten gehaald mo- ren. In mijn eigen selectie heb ik gen worden. Aan die regel houden ze maar liefst 7 spelers onder de 21. De zich heel strikt. Alle spelers ontvan- stap van A1 naar het eerste is natuur- gen een vergoeding, maar ze voetbal- lijk een hele grote. Ons tweede team len vooral voor de eer van hun club. speelt hoog en is vorig seizoen zelfs Jonge spelers uit Genemuiden willen kampioen van de reservehoofdklasse heel graag in het eerste spelen. Het is Noord geworden. Dat team is net als hier voetbal, voetbal en nog eens het onder 21-team een belangrijke voetbal. Thuiswedstrijden worden tussenstap naar het eerste elftal. Mijn heel druk bezocht. Dat een stadje met assistent André de Boer, ook ooit spe- amper 10.000 inwoners in de Topklas- ler van het eerste elftal, is coach van se speelt, is toch uniek?” het beloftenteam, waarmee we maan-

18 19 De Voetbaltrainer nr.174 2010 18-22_Genemuiden:18-22 10-12-10 12:10 Pagina 20

talent, dat wij met vertrouwen naar dat als ze er in een wedstrijd door Aanvallend voetbal de toekomst mogen kijken. Dat zijn heen komen te zitten, ze gewisseld Richard Karrenbelt: “Ondanks dat ik bijna allemaal jongens met een hele worden. Voetballers vinden dat zelf altijd verdedigende middenvelder goede kop. Die spelers weten dat, als meestal niet leuk. Deze manier werkt heb gespeeld, wil ik toch graag aanval- ze er echt voor gaan, ze ook een kans perfect.” lend voetbal spelen. Bij WSV streefden krijgen. Dat perspectief zie je in onze we er altijd naar om per seizoen meer jeugdopleiding terug. Iedereen is trots Criteria dan 50 doelpunten te maken. Dat is op het eerste elftal en jeugdspelers Richard Karrenbelt: “Het aantrekken ook steeds gelukt. Het betekent wel dromen er van om ooit in het eerste van spelers buiten de club gebeurt dat je automatisch meer treffers in- te spelen. Voetballers uit Genemuiden heel zorgvuldig. Zij moeten altijd een casseert. Bij SDC ben ik ook zo begon- hebben vaak een goede mentaliteit. toegevoegde waarde hebben en bij de nen, maar het werkte niet. Ik had er clubcultuur passen. Deze spelers niet de juiste spelers voor. De centrale Zoals gezegd zijn veel van onze moeten het niveau omhoog trekken verdedigers hadden moeite om met jeugdtrainers oud-eerste elftalspelers. en jeugdspelers moeten het niveau een ruimte in de rug te spelen, de Slechts de A1- en B1-trainer komen omhoog duwen. Dat is het idee erach- keeper beheerste het spelen ver voor van buiten, maar zij hebben wel bin- ter. Het gaat niet alleen om de voet- zijn doel niet en onze spits had juist ding met de club. De betrokkenheid ballende kwaliteiten, maar ook om de ruimte achter de defensie nodig. Ik van ex-voetballers is groot en werkt mens achter de voetballer. heb toen concessies moeten doen in motiverend. Met al die voetbalerva- mijn voetbalopvatting en heb voor een ring slagen we erin om onze spelers Ik speel het liefst 1:4:4:2 in een ruit. meer behoudende speelwijze gekozen. technisch en tactisch te ontwikkelen. Bij iedere positie zet ik de namen van Zo zit ik wel in elkaar. Niemand is be- We hebben vorig jaar met veel van de spelers die daar in mijn ogen kun- langrijker dan het team. Ook de trai- onze trainers een techniekcursus ge- nen spelen. Ik krijg dan heel goed in ner niet. Het gaat er uiteindelijk altijd daan, omdat we ook de technische beeld op welke posities we niet goed om de poppetjes zodanig neer te zet- kwaliteiten van onze spelers willen bezet zijn en welke we zelf niet goed ten dat je de grootste kans hebt om te verbeteren. Maar een goede mentali- kunnen invullen. Daarna moet je als winnen. Het liefst speel ik met veel teit is hier heel belangrijk. Een mooi trainer een keuze maken voor welke druk naar voren. Ik kies voor spelers voorbeeld van de clubbinding zijn de positie je iemand van buiten wilt. met veel individuele kwaliteiten die A1 en B1. Ze zijn met de bus naar de Spelers die je aantrekt, moeten je be- zelf een wedstrijd kunnen beslissen. bekerwedstrijd tegen Dijkse boys ge- ter maken en iets aan het elftal toe- Daarom speel ik bij voorkeur op de weest. Daardoor verviel een training. voegen wat je nog niet hebt. Een heel helft van de tegenpartij.” Samen hebben ze besloten die gemis- groot voordeel van deze manier van te training op vrijdagavond in te ha- werken is dat de continuïteit gewaar- Snel aanspeelbaar len. Die mentaliteit is kenmerkend borgd wordt. Je hoeft niet ieder sei- Richard Karrenbelt: “Ik vind het heel voor Sportclub Genemuiden.” zoen 6 of 7 nieuwe spelers in te pas- belangrijk om spelers vrijheid te ge- sen. Je kunt daardoor heel gericht ven om hun individuele kwaliteiten Verantwoordelijkheid aan een vaste speelwijze blijven wer- in te zetten binnen de teamafspraken. Richard Karrenbelt: “Ik probeer res- ken. Ik ga met een mogelijke nieuwe Als de tegenstander de bal heeft, pect te hebben voor de mens achter speler zelf altijd in gesprek en dan moet je je als team aanpassen. We de speler. Spelers zijn verschillend. praten we niet alleen over voetbal. Er willen eerst altijd weer terug in onze Dus je zult ze ook verschillend moe- moet een klik zijn. Op die manier zijn 1:4:4:2 organisatie komen. Je zult ver- ten benaderen om het beste uit hen we voor dit seizoen ook te werk ge- dedigend goed moeten staan om ver- naar boven te halen. In een team tref gaan bij het aantrekken van Patrick volgens aanvallend wat te kunnen je een grote diversiteit aan spelers Lip van Veendam. Je moet elkaar als creëren. Hoe we dan druk gaan zet- aan. Die kun je niet allemaal op de- mens beter leren kennen. Beiden ten, hangt weer af van de tegenstan- zelfde manier belasten. Je hebt te ma- hadden we een goed gevoel over dat der. Na een goede analyse kiezen we ken met leeftijdsverschillen, maar gesprek. Ik ben ervan overtuigd dat ervoor om druk te zetten met de spit- vooral ook met de zwaarte van het meer spelers uit de Jupiler League in sen of met de middenvelders. Een beroep dat spelers uitoefenen. Je de toekomst voor een Topklasser snelle omschakeling is kenmerkend vindt scholieren, studenten, maar ook gaan kiezen. Dit gaat zeker gebeuren voor mijn speelwijze. Als je direct stukadoors en vertegenwoordigers in als er in de Jupiler League met full- gaat doorbewegen, moet een tegen- een team. Op dinsdag geef ik na de profs gewerkt blijft worden. Spelers stander achter jou aan. Zowel aanval- reguliere training regelmatig een ex- van 25, 26 jaar kiezen straks meer lers als verdedigers moeten, als je de tra conditionele prikkel. Spelers mo- voor hun maatschappelijke carrière bal veroverd hebt, direct weer aan- gen dan zelf bepalen of ze daaraan en pakken daarnaast met het voet- speelbaar zijn. Ik hecht veel waarde willen deelnemen of niet. Zij kennen ballen een leuke cent erbij. Als ze dan aan een vaste manier van spelen. Als hun lichaam het beste en zij weten 33 zijn, hebben ze een leuke baan, je slechts driemaal in de week traint, zelf wel of ze belastbaar zijn of niet. vaak bij een sponsor en daarnaast heb je ook niet veel mogelijkheden Natuurlijk communiceer ik met spe- hebben ze ook met hun hobby leuk om meerdere systemen in te slijpen lers over het waarom. Ze weten ook verdiend.” en mag je blij zijn dat je een systeem

www.devoetbaltrainer.nl 18-22_Genemuiden:18-22 10-12-10 12:10 Pagina 21

A M AT E U R S

beheerst. Voor mij is 7 tegen 7 de Bijsluiten en omschakelen voor om met hun hart te voetballen, kleinste partijvorm waarbij je nog Richard Karrenbelt: “Het snel om- maar dat ze in hun achterhoofd altijd zinvol tactisch bezig kunt zijn.” schakelen en snel bijsluiten is in onze hun verstand moeten gebruiken en speelwijze erg belangrijk. Een zinvolle dus tactisch de juiste of afgesproken Variatie trainingsvorm daarbij is het positie dingen moeten doen. Ik sta zelf open Richard Karrenbelt: “In alles wat je spel 6: 5 (zie tekening 2). Die vorm voor nieuwe dingen, wil er mijn voor- doet, moet afwisseling zitten. Ieder- spelen we vaak, omdat je daarin iede- deel mee doen, maar ik waak er voor een kent, als je in balbezit bent, bij de re keer weer nieuwe accenten kunt om door te slaan. Veel oude principes passing het ‘kort-kort-lang-principe’. leggen. In zone 1 wordt door de zes zijn nog goed. Een digitaal bord lijkt We wijken daar vaak van af. In onze aanvallers op balbezit gespeeld. De me bijvoorbeeld zinvol. Ik ben geïnte- opbouw hanteren we twee mogelijk- vijf verdedigers proberen de bal te resseerd, maar als je maar twee of heden. We proberen daardoor een te- veroveren door als blok druk te zet- drie trainingsmomenten in de week genstander aan het twijfelen te bren- ten. Wordt de bal veroverd dan dient hebt dan geef ik er de voorkeur aan gen. Dekt een tegenstander door, dan een van drie middenvelders in vak 2 om gewoon lekker te blijven trainen. spelen we de spits aan. Blijft een te- aangespeeld te worden. Zij draaien Ook ikzelf ben voortdurend op zoek genstander in positie, dan spelen we direct uit of zoeken de combinatie naar een goede mix tussen nieuwe een middenvelder aan. Als een tegen- met als doel de spits in vak 3 aan te inzichten en oude waarden. Ik ver- stander wel doordekt en we creëren spelen. Lukt dat, dan sluiten er drie trouw meestal op mijn intuïtie en toch een kans, dan blijft een tegen- oorspronkelijke middenvelders en daar heb ik tot dusverre absoluut stander altijd twijfel houden. Door- twee voormalige verdedigers bij en geen spijt van.” dekken of niet doordekken? wordt er tegen de andere partij weer We willen meestal door een verzorgde 6:5 gespeeld. Ook de twee spelers die Samenvatting: aanvalsopbouw via ons middenveld eerst middenvelders waren van de • Oud-eerste elftalspelers spelen de spitsen aanspelen. Veel hangt af aanvallende partij en twee aanvallers bij Sportclub Genemuiden een van hoe een tegenstander druk zet. moeten snel omschakelen om in het belangrijke rol bij de jeugdop- Spelen ze erg ver naar voren en zet- derde vak te verdedigen. Als de twee leiding. ten ze snel druk, dan is er voor ons middenvelders de bal in vak twee • Individuele ontwikkeling staat veel ruimte voorin en dan kiezen we weer heroveren, spelen ze gewoon bij eerzuchtige jeugdspelers er regelmatig voor om het midden- hun zes aanvallers weer aan. In deze centraal. veld over te slaan. Op die manier heb trainingsvorm zitten heel veel tacti- • Topklasser Sportclub Genemui- je dan zelf de meeste kans om tot sche principes. Het gaat om omscha- den koestert eigen clubcultuur scoren te komen. Als een tegenstan- kelen, het zien van de mogelijkheden, en stelt een limiet aan het aan- der zich terugtrekt, heeft het geven het bijsluiten, het snel weer aanspeel- tal spelers van buiten. van lange ballen veel minder zin. Dan baar zijn en vooral het samen druk- • Jeugdspelers moeten het niveau kiezen we voor een verzorgde opbouw zetten. Allemaal belangrijke facetten omhoog duwen en spelers van via ons middenveld. Een voorbeeld die we zaterdags in onze speelwijze buiten moeten het niveau om- van een aanvalsopbouw bij ons waar- gebruiken. hoog trekken. bij zowel een diepe spits als een mid- • Richard Karrenbelt wil aanval- denvelder betrokken zijn, is een aan- We hebben een jonge groep, die toch lend voetbal spelen en is voort- val over de vleugel (zie tekening op al vrij volwassen speelt en zelf in het durend op zoek naar een goede pagina 22). De rechter centrale verde- veld keuzes durft te maken. Natuur- balans tussen hart en verstand. diger speelt de bal naar de linker cen- lijk moeten we nog veel stappen ma- trale verdediger. De linker middenvel- ken. We moeten sneller in onze verder komt los van de lijn en vraagt de dedigende organisatie komen, zodat bal in de voeten. Als de linker mid- we de bal eerder kunnen heroveren. denvelder wordt doorgedekt, kiest de Als er bij het meeschuiven eentje ver- centrale verdediger ervoor om de die- zaakt, dan loop je het risico om weg- pe spits aan te spelen. De linker mid- getikt te worden. Daarin moeten we denvelder moet er dan weer onder ons nog verbeteren. Maar dat gaat komen. De spits kan dan de bal laten stap voor stap. We zijn zeker op de vallen op de middenvelder. De opko- goede weg.” mende linker vleugelverdediger maakt gebruik van de ontstane ruim- Intuïtie te en wordt dan aangespeeld. Door Richard Karrenbelt: “Ik hecht er middel van een voorzet wordt gepro- enorm veel waarde aan dat spelers beerd een van de twee kruisende spit- zowel met hun hart als met hun ver- sen in stelling te brengen. Als het niet stand spelen. Het pure van het voet- loopt, kunnen we terugvallen op vier ballen in de Topklasse is dat je alles verschillende aanvalspatronen, waar- moet doen om goals te maken. Wij van deze er één is.” streven dat na. Ik houd mijn spelers

20 21 De Voetbaltrainer nr.174 2010 18-22_Genemuiden:18-22 10-12-10 12:10 Pagina 22

A M AT E U R S

Trainingsvorm Richard Karrenbelt Speelwijze

Aanvalsopzet via zijkanten 1. Pass- en trapvorm De rechter centrale verdediger speelt de bal breed naar de linker centrale verdediger. De linkermiddenvelder Doel speelt de bal weer terug naar een van komt los en vraagt om de bal. De lin- n verbeteren van het positiespel met de twee middenvelders, die op hun ker centrale verdediger maakt een een man meer beurt weer proberen de bal terug te spe- keuze om de linkerspits of de linker- n verbeteren van de blokverdediging len naar vak 1 middenvelder in te spelen. In voor- met een man minder n als de spits in vak 3 wordt aangespeeld, beeld wordt de linkerspits aange- n verbeteren van het snel omschake- sluiten de drie middenvelders en twee speeld, waarna de linkermiddenvelder len door verdedigers en middenvel- verdedigers bij om in daar 6:5 te spelen eronder komt. De linkerspits laat de ders naar de aanval (meteen naar (ook sluiten de twee middenvelders en bal vallen. De linkermiddenvelder voren denken) twee aanvallers van de andere partij bij speelt nu de opkomende linker vleu- n verbeteren van het snel omschake- om te verdedigen) gelverdediger aan. Deze vleugelverde- len door de aanvallers naar de ver- diger geeft vervolgens een voorzet op dediging (meteen druk op de bal om Coaching de kruisende spitsen. Deze aanvals- het aanspelen van de middenvel- vorm wordt ook over rechts gespeeld. ders te verhinderen) Techniek n verbeteren van het vrijlopen van de - ‘Neem de bal goed aan.’ middenvelders ten opzichte van el- - ‘Draai goed en geconcentreerd uit.’ kaar - ‘Zorg voor strakke passing en speel de n verbeteren van de aanname van de bal met de binnenkant.’ 5 middenvelders (moet altijd naar vo- - ‘Bal in de loop geven.’ ren gericht zijn om de spits aan te kunnen spelen) Tactiek - ‘Zorg voor strakke passing en speel de 4 Organisatie bal met de binnenkant.’ 3 n veld tussen de twee zestienmeter- - ‘Vraag op juiste moment om de bal.’ lijnen - ‘Kies steeds de juiste positie.’ 2 n beide teams organiseren één - ‘Sluit snel aan, schakel snel om.’ centrale spits en één centrale ver- - ‘Stem acties op elkaar af.’ dediger - ‘Zorg voor een goede veldbezetting.’ n beide teams organiseren twee of - ‘Wie sluit bij?’

1 drie middenvelders - ‘Bij inspelen de bal een boodschap n drie vakken meegeven. (nacoachen)’ n zes pylonen om de vakken te mar- keren

1 Inhoud n positiespel 6:5 in vak 1 op balbezit n verdedigers proberen bal te veroveren om vervolgens één van de drie middenvelders in vak 2 aan te kunnen spelen n in vak 2 probeert het tweetal de bal te veroveren en weer terug te spelen naar vak 1 n in vak 2 probeert het drietal via combinatie- spel of uitdraaien de spits in vak 3 aan te spelen n in vak 3 probeert de verdediger het aan- 2 spelen van de spits te verhinderen en

www.devoetbaltrainer.nl 23_Column Tjeu:23 10-12-10 12:11 Pagina 23

C O L U M N

HET ANDERE GELIJK Anoniem

Goed zappen is ook een kunst. ‘Het is gelmatig een extra conditionele prik- niet waar zijn? Ja dus, ook op dit tijd- nu mooi geweest, niet alweer Derk- kel na de reguliere training moet ge- stip en in deze omgeving ontkom ik sen,’ hoor ik naast me. Nogal dwin- ven. En dat dan spelers zelf mogen niet aan Johan. Nu als dj, die Muziek gend word ik opgedragen om de af- bepalen of ze daaraan wel of niet voor Volwassenen draait. Maar ik ge- standsbediening dat te laten doen deelnemen, omdat zij hun lichaam niet zo van zijn blues-, soul-, country- waar ze voor uitgevonden is. Op zoek het beste kennen en dus ook kunnen en Americane-keuze dat ik zelfs een naar de Trots van het Zuiden onder inschatten hoe belastbaar ze zijn. Of beetje van hem begin te houden. ‘Co- de regionale tv-zenders kom ik per vindt u dan toch de visie van Richard me and stay with me’, zingt Marianne ongeluk uit bij RTV Rijnmond. ‘Nee, Karrenbelt verrassender dat je voet- Faithfull. Graag zelfs, deze keer. dus niet!’ klinkt het onmiddellijk door balsprints met veel rust tussen de onze huiskamer. Ik voel me een loser. sprints moet geven om ervoor te zor- Reacties: [email protected] Zelfs deze zender blijkt op deze ge- gen dat je spelers wat explosiever middelde werkdag niet Derksen-vrij. worden en een andere keer voetbal- In rap tempo doorzappen dus. Zelfs sprints met weinig rust, zodat diezelfde Duitse RTL+ is nu een beter alter- de spelers die sprints ook nog in de natief. Het programma STERN-TV tweede helft kunnen maken? Even toont aan dat onze oosterburen het- niet de naam en het gezicht erbij voor zelfde probleem als wij hebben: leef- uw geest halen! Wordt het dan toch tijd- en naamdiscriminatie bij sollici- de tekst hierboven van Verheijen? taties. De Duitse P&O-afdeling in het Dan bied ik mijn (niet zo oprechte) item krijgt een cv zonder naam of excuses aan dat ik beide trainers be- leeftijd en nodigt bij dit ‘anoniem sol- wust heb verwisseld. Het meedenken liciteren’ op basis daarvan kandidaten over je eigen belastbaarheid brengt uit. Natuurlijk kan het dan nog tij- Karrenbelt bij Sportclub Genemuiden dens het kennismakingsgesprek fout in praktijk, die sprints met veel en gaan, maar je bent in elk geval op ba- weinig rust vormen een onderdeel sis van je kwaliteiten alvast binnen. van de nieuwe inzichten van Ray- mond Verheijen over conditietraining. Een interessant gegeven. Stel dat dezelfde Johan Derksen zijn doorgaans Misschien kunt u tijdens de voor- uitstekende kijk op voetballen zou spelde barre winter ook iets met de- formuleren in een sollicitatiebrief ze invalshoek. Formuleer een aantal zonder naam en al helemaal zonder uitspraken, die wel of niet bij uw foto. Zou dan misschien de al veel te voetbalvisie passen. Vraag per mail lang openstaande vacature van Tech- aan de spelers welke uitspraken bij nisch Directeur van de KNVB eindelijk u passen… Gebruik daarvoor de worden ingevuld? En zou dan mis- Forms-module van Google Docs. Hier- schien die beroemde oud-Ajax-speler mee kun je als trainer vragenlijsten opeens wel echte invloed in 020 krij- rondsturen, waarvan de resultaten gen? En Huub Stevens alsnog een keurig in een achterliggende spread - kans op revanche in Eindhoven als al- sheet worden opgeslagen. Het aan- leen zijn sollicitatietekst over passie maken van de vragen in Forms gaat & prijzen een selectiecriterium is? eenvoudig en de vragen kunnen ook rechtstreeks op de clubsite worden De inhoud van deze opmerkelijke uit- geplaatst. gave van De Voetbaltrainer bekijk ik opeens ook heel anders. Doe alsof u Deze column heb ik voor een deel nog nooit van Raymond Verheijen in de auto ingesproken op weg noch van Richard Karrenbelt hebt ge- naar Rotterdam. Het is zaterdag- hoord. Wat zou u dan als vakman in- ochtend. Opeens hoor ik wel een teressanter vinden? De praktijktip heel bekende stem als Radio van Raymond Verheijen dat je bij een Rijnmond een populaire zen- amateurselectie op dinsdagavond re- der verdringt. Het zal toch

22 23 De Voetbaltrainer nr.174 2010 24-27_Hans van Breukelen:24-27 10-12-10 12:12 Pagina 24

Tekst/ Ruud Doevendans ‘Trainers die coach willen worden,

Dit voorjaar introduceerde keeperstrainer Maar- ten Arts zijn dvd ‘Keeperstraining compleet’. Aan deze middag werkten diverse geren- ommeerde keeperstrainers mee. Aan het einde van de middag ontspon zich tijdens het forum een interessante discus- sie toen Hans van Breu-

kelen betoogde dat de in- Louis van Gaal met José Mourin- stelling en mentaliteit ho. Van Gaal werkt al jaren met een van de sporter voor zes- specialist in mentale begeleiding. tig procent zijn succes Dat komt doordat Van Gaal de voet- bepalen. Bovendien vindt baller als een totaal mens ziet.

Van Breukelen dat trai- Shots Pro Foto:

ners veel te weinig aan- De wind sneed ijzig door de onbebla- aan de kennis van het zestal keepers- derde bomen waarvan er in de late trainers en de hartstochtelijke inzet dacht besteden aan men- winter vele duizenden op de Veluwe van de aanwezige keepers. Op het te vinden zijn. Wie twee uur achter- veld waarop zo veel met goud be- tale aspecten. Dat liet de een stil stond op of naast het trai- sprenkelde voetstappen van Oranje- ningsveld van Residence Victoria in internationals staan, werd op deze zaal niet onberoerd. Hoenderloo, kon zich alleen warmen dag gewerkt aan de opleiding van

www.devoetbaltrainer.nl 24-27_Hans van Breukelen:24-27 10-12-10 12:12 Pagina 25

M E N TA A L den, moeten nog stappen maken’

Veel talent verloren door gebrek aan mentale coaching

(jonge) keepers die de eerste stappen instelling: hoe ga je met emoties om? dige doorstart. Stekelenburg is daar- naar eeuwige roem nog moeten zet- We hebben het dan over winst en ver- van een prominent voorbeeld. Juist ten. De nadruk lag op techniek. Uiter- lies, euforie en teleurstelling. Vervol- als keepers goed gaan en denken dat aard, zou je geneigd zijn te zeggen. gens is van essentieel belang hoe je ze er al zijn, moeten ze onder druk Toch werden na afloop, tijdens het levensstijl is. Daar komt het coachas- gezet worden, teruggezet worden of door Maarten Arts georganiseerde fo- pect om de hoek kijken. Wat is nu het anderszins worden aangepakt. Maar rum, de bordjes wat zie je gebeuren? We verhangen. Na de pamperen ze maar, om- demonstratietrai- ‘Het verschil wordt gemaakt dat ze grote talenten zijn. ning die verzorgd Als je door een diep dal werd door Arts, Ar- door mentaliteit en instelling: kunt komen, dan kom je no van Zwam, Car- verder. Mentale kracht is lo l’Ami, Frans hoe ga je met emoties om?’ zo belangrijk. Wat te den- Hoek, Sierd van der ken van Oliver Kahn: Berg en Hans van technisch een matige Breukelen, werd er een stevig robber- bijzondere in Nederland? Techniek, keeper. Iedere bal in zijn linkerhoek tje gediscussieerd. Voetbal en keepen, tactiek en fysiek hebben we prima ging er in. Maar fysiek en vooral men- het houdt de gemoederen altijd bezig. onder controle. Maar als iemand een taal zo ijzersterk, dat hij de wereldtop En in een zaal vol trainers geldt dat keer niet goed speelt, dan zeggen we: haalde. zeker als hun trainingsmethoden on- ‘Hij heeft niet de goede mentaliteit.’ Soms hoor je: ‘De speler heeft niet de der het vergrootglas komen te liggen. Waarom worden talentvolle spelers goede mentaliteit en moet dus maar Hans van Breukelen poneerde de stel- nu uiteindelijk succesvolle profs? Dat vertrekken.’ Mijn vraag is dan, wat ei- ling dat niet techniek, tactiek en fy- heeft in beginsel niet veel te maken genlijk de goede mentaliteit is en wat siek de doorslag geven als een keeper met de eerstgenoemde drie kwalitei- wij als trainers eraan kunnen doen de top wil halen. Nee, het draait vol- ten, want die hebben zoveel spelers om deze te verbeteren. Met onze trai- gens ‘de Breuk’ om mentaliteit. Die en keepers. Het heeft alles te maken ningen op het gebied van techniek, zou zelfs voor zestig procent bepalen met je tactiek en fy- of een keeper ‘er komt’ of juist niet. mentale siek zijn we vaardighe- ‘Mensen die een dip echt top en Mentale begeleiding den. Het is daarmee Volgens Hans van Breukelen is er te dan ook hebben meegemaakt moeten we weinig aandacht voor de mentale be- geen toeval dan ook op geleiding van keepers. dat Maar- en daar uitkomen, deze manier Hans van Breukelen: “Vanaf 1985 was ten Steke- doorgaan. Frans Hoek de pionier die in beeld lenburg maken een geweldige Trainers moe- bracht wat keepers allemaal moesten juist nu ten zich daar- kennen en kunnen. Nu denk ik dat in- doorgroeit doorstart’ naast veel middels op technisch, tactisch en fy- tot de on- meer verdie- siek gebied alles is uitgedokterd. Er betwiste keeper nummer één van Ne- pen in de manier waarop zij meer uit zijn talloze boeken en dvd’s over ge- derland. Hij heeft een enorme dip mensen kunnen halen. Op welke wij- maakt. Deze drie elementen zijn dus meegemaakt. En wat blijkt nu? Men- ze kunnen zij houding en gedrag uitstekend trainbaar. Het verschil sen die een dip hebben meegemaakt beïnvloeden? In hoeverre kunnen wordt gemaakt door mentaliteit en en daar uitkomen, maken een gewel- mensen zelf hun emoties coachen,

24 25 De Voetbaltrainer nr.174 2010 24-27_Hans van Breukelen:24-27 10-12-10 12:12 Pagina 26

zelfs als zij zeer negatieve publiciteit Utrecht en naar het Nederlands elftal. was, red.) was iedereen tegen hem. krijgen? Als we van iemand vaststel- In het voetbal hebben we voor alles Niemand geloofde in Van der Sar. Hij len dat hij de kwaliteiten heeft om een specialist: een fysiotherapeut, een moest altijd knokken. Toen hij al een het Nederlands elftal te halen, moe- dokter, een diëtist. Overal besteden jaar in Ajax 1 stond, riepen sommigen ten we ons eerst eens afvragen of die we aandacht aan, behalve aan de nog om Stanley Menzo. Het proces persoon dat eigenlijk wel wil. Want mentale aspecten. Uitzonderingen dat door Hans van Breukelen wordt dan zal hij toch een plan moeten ma- zijn er ook, zoals Louis van Gaal. Hij benoemd, is de grote kracht van Van ken om de stap naar de top echt te werkt al jaren met een specialist in der Sar geworden in zijn loopbaan. Hij kunnen maken. Niet alleen technisch, mentale begeleiding. Dat komt door- had zo ongeveer alles tegen, maar tactisch en lichamelijk, maar vooral dat Van Gaal de voetballer als een to- heeft vier jaar lang in de schaduw ook mentaal. En juist hiervan blijven taal mens ziet. Als we dit alles niet kunnen werken. Hij heeft zich altijd we weg. Omdat het zo ongrijpbaar is. zichtbaar maken en onder controle moeten waarmaken en dat was fan- Toen Nederland op het EK 2008 van krijgen, gaat er waanzinnig veel ta- tastisch voor hem. Rusland verloor, heette het dat dit lag lent verloren. Veel trainers die graag aan de technische, tactische en fysie- coach willen worden, zullen nog flin- Ook in mijn tijd bij Barcelona heb ik ke kwaliteiten van de Russen. Terwijl ke stappen moeten nemen.” een aansprekend voorval meege- het Nederlands elftal die dag volledig maakt. Toen ik daar ging werken, trof uit balans lag vanwege het dramati- Dóórontwikkelen ik in de jeugd de zestienjarige José sche overlijden van het kindje van Niet alleen Hans van Breukelen pleit- Manuel ‘Pepe’ Reina aan, maar ook de Khalid Boulahrouz. Van Basten had op te voor een gedegen mentale opleiding eveneens zestienjarige Victor Valdes. een geweldige manier een familiege- van keepers. Frans Hoek bevestigde Ik wist niet wat ik zag. Het leken wel voel gecreëerd, en dat gevoel was fi- het beeld dat zijn collega schetste en dertigers. Fysiek, mentaliteit, allemaal naal naar de knoppen door dat voor- kon dit aanvullen met een aantal geweldig. We hebben die twee keepers val. Ik begrijp niet waarom we aan sprekende voorbeelden op het topni- toen meteen twee teams hoger laten mentale processen niet veel meer veau waarop hij al jaren actief is. spelen. Maar op dat veel hogere ni- aandacht besteden.” Frans Hoek: “Op het mentale gebied veau ging aanvankelijk elke bal er in. moeten we nog doorontwikkelen. De spelers werden er soms gek van Opleiding en kansen Kunnen wij ons als keeperstrainers en hielden zeker hun mond niet dicht Te weinig wordt, aldus Van Breuke- op dat gebied ook ontwikkelen? Kee - tegen deze twee nieuwkomers. De ei- len, onderzoek gedaan naar de wijze pers moeten absoluut leren om zich sen bij Barcelona, waar je voor waarop in Nederland keepers opge- door moeilijke situaties heen te slaan. 100.000 mensen speelt, zijn hoog. Het leid worden. Er wordt, zo zegt de 73- Zoals ik het zie, gaat het om vier fac- vraagt enorm veel van de mentale voudig international, te veel op ge- toren: kwaliteit, ambitie, discipline vaardigheden van een keeper. voel gewerkt. De voetbalwereld is een (zowel binnen als buiten het veld) en machowereld en wie zich kwetsbaar coachbaarheid. Als een van die zaken Reina was wat verder in zijn ontwik- opstelt, loopt de kans om voor gek te ontbreekt, dan red je het niet. Ik heb keling en ging in het tweede elftal worden versleten. het bij grote spelers zoals Rivaldo en spelen, dat in de Segunda Division (na Hans van Breukelen: “Als het gaat om Ronaldinho de Primera Di- opleiding en kansen krijgen, dan snap meegemaakt. vision het ik niet dat jonge keepers niet eerder Toen de disci- ‘Keepers moeten hoogste niveau) worden ingezet op een lager niveau. pline en de speelt. Hij Daar krijgen ze de kans om zich door ambitie ver - leren om zich door trainde ook al te ontwikkelen. Heerenveen contrac- dwenen, was met het eerste teerde Henk Timmer, omdat men van het afgelopen: moeilijke situaties elftal mee. Als mening was dat de vierde doelman postzegel er- je tegen kwali- (Diederik Bangma, red.) nog niet aan op en retour heen te slaan’ tatief hoog- de stap naar het eerste elftal toe was. afzender. Dus staande spelers Deze jongen had al lang bij Veendam mentale vaar- als Rivaldo onder de lat moeten staan. En wat te digheden zijn erg belangrijk. Aan de komt te staan, dan hoef ik natuurlijk denken van Kenneth Vermeer? Een hand van een concreet voorbeeld kan niet te vertellen wat er gebeurde: ie- topkeeper die elke maandag in het ik schetsen hoe essentieel het is dat der schot was raak. En als je dan sa- tweede elftal van Ajax moet spelen! een keeper mentaal in balans is. Het menspeelt met Frank de Boer, dan Dat vind ik ongelooflijk, omdat je kan simpelweg het verschil maken weet je ook wat er gaat gebeuren. Die moet kijken naar persoonlijke ont- tussen een supercarrière en vervroegd gaat duidelijk maken dat hij die kee - wikkeling. Een voorbeeld van hoe het afvallen. per maar niets vindt. Dan word je beter kan, is Michel Vorm. Hij maakte mentaal gehard. We hielden natuur- via een tussenstap bij FC Den Bosch Toen Edwin van der Sar arriveerde bij lijk wel de vinger aan de pols want de stap naar basisspeler bij FC Ajax (en Hoek daar keeperstrainer Reina mocht er niet aan onderdoor Foto: Orange Pictures Orange Foto: www.devoetbaltrainer.nl 24-27_Hans van Breukelen:24-27 10-12-10 12:12 Pagina 27

M E N TA A L

Ondanks zijn foutjes in het Foto: Pro Shots Pro Foto: begin van zijn loopbaan is keeper Victor Valdes nu al jarenlang met veel succes de vaste keeper van Barce- lona.

ook voor de familie het inkomen vei- ligstellen. Ik was alleen benieuwd hoe hij ermee om zou gaan. Hij vertelde me later dat hij in die weken niet kon slapen. Het heeft drie weken geduurd voordat hij goed ging spelen in die B2 en hij gunde me geen blik waardig. Daarna speelde hij drie weken rond- uit fantastisch. Ik riep hem bij me en zei: ‘Victor, je gaat vanaf nu weer in A1 spelen.’ Hij liep weg. Toen ik hem terugriep en vroeg waarom hij niets gezegd had, was zijn antwoord: ‘Ik heb de boodschap begrepen, trainer.’ Valdes raakt sindsdien nergens meer van in de war. Ondanks zijn foutjes in het begin van zijn loopbaan is hij nu al jarenlang met veel succes de vaste keeper van Barcelona.”

Samenvatting: • Op elk niveau is mentale kracht gaan. Dat is niet gebeurd. Reina is nu het moeilijker werd. Ik ben een ama- belangrijk voor een keeper, een keeper met een onwrikbaar zelf- teurpsycholoog, maar vond toch dat maar zeker aan de top. vertrouwen. Hij kan acht keer onder ik hier iets mee moest doen. In over- • Keeperstrainers richten zich op een voorzet doorlopen, de negende leg hebben we Valdes toen teruggezet techniek, tactiek en fysiek maar keer komt hij gewoon weer. naar B2. Om te zien hoe hij zou reage- vergeten vaak de mentale vaar- ren. Toen ik hem dit vertelde, was ik digheden van de sporter. Valdes keepte in A1 en deed het ge- bang dat hij me ter plekke zou ver- • Keepers moeten zo snel moge- weldig. Ik had in het verleden situ- moorden. De waarom-vraag die hij lijk een frustratiedrempel te- aties meegemaakt waarbij een keeper stelde, beantwoordde ik met: ‘Omdat genkomen. alleen maar voorspoed meemaakte, ik het zeg.’ Niemand begreep het. De • Juist als het goed gaat, moeten maar het uiteindelijk niet redde toen druk op hem was enorm. Hij moest keepers onder druk gezet worden.

26 27 De Voetbaltrainer nr.174 2010 24-27_Hans van Breukelen:24-27 10-12-10 12:12 Pagina 28

www.devoetbaltrainer.nl 28-39_Verheijen:28-39 10-12-10 14:16 Pagina 28

Tekst/ Raymond Verheijen Het meten van voetballen ‘Het eerste systeem dat v

Tijdens het afgelopen WK2010 werd Zuid-Korea

begeleid met het Inmotio-systeem. Tijdens iedere dens het voetballen worden gemeten: 1. de positie; training werden alle spelers gevolgd. Zodoende kon 2. de afgelegde afstand; 3. de snelheid; Raymond Verheijen voor het eerst zijn periodisering op 4. de versnellingen; 5. de hartslag. een wetenschappelijke manier toetsen. De uitkomsten In het verleden is geprobeerd de voet- blijken baanbrekend. balprestatie te meten met behulp van onder meer GPS-systemen. Deze technologie blijkt een meetfout te hebben Al decennia lang is er een grote be- was daarom op een systeem waarmee van zo’n 10%, omdat slechts 1-5 me- hoefte in het voetballen om de pres- het voetballen zelf gemeten kan wor- tingen per seconden mogelijk zijn. tatie van spelers te meten en in cij- den. Het Inmotio-systeem kan als Daarnaast hebben dit soort meetsys- fers uit te drukken, om vervolgens eerste aan deze vraag voldoen. temen heel veel moeite met het vol- ook uitspraken te kunnen doen over gen van spelers die van richting ver- deze voetbalprestatie. Tot voor kort Inmotio-systeem anderen. konden slechts deelaspecten van het Bij het Inmotio-systeem dragen spe- Het Inmotio-systeem is ook in staat voetballen worden gemeten. In een lers een kleine sensor waarvan ze om de bal real-time te volgen (ball- vaak geïsoleerde situatie werd geme- verder geen hinder ondervinden tij- tracking). Het systeem meet dus alle ten hoe snel spelers sprinten, hoe dens het voetballen. Deze sensor voetbalacties in relatie tot de bal. Zo- hoog ze springen, met welke hartslag geeft een signaal af aan een aantal doende kunnen deze metingen tevens ze arbeid leveren, enz. Het probleem ontvangers, die zich rondom het veld voor tactische doeleinden worden ge- met dergelijke metingen is dat de uit- bevinden. Dankzij deze technologie is bruikt. Op het computerscherm is het komsten niets zeggen over de totale het mogelijk om 1000 metingen per spel zelfs te volgen door de ogen van voetbalprestatie. Een goede of slechte seconde te doen, waardoor voetbal- de betrokken spelers. Kortom, met be- score op een van die testen hoeft niet lers gevolgd kunnen worden over het hulp van het Inmotio-systeem is het per definitie effect te hebben op de veld met een nauwkeurigheid van mogelijk het voetbalvermogen van prestatie in de wedstrijd. Het wachten meer dan 99%. Van elke speler kan tij- spelers in kaart te brengen. Afgelopen zomer heeft Zuid-Korea het systeem op drie verschillende continenten kunnen gebruiken (Korea, Oostenrijk en Zuid-Afrika), omdat het inmiddels semi-portable is en binnen enkele uren op een locatie kan worden opge- bouwd.

Explosieve voetbalacties Alle trainingen van Zuid-Korea zijn afgelopen zomer op video vastgelegd. Met behulp van deze videobeelden konden Frans Lefeber en Raymond Verheijen voor alle spelers hun (explosieve) voetbalacties labellen. Ver- volgens werden de Inmotio-gegevens (maximale snelheid en versnelling) van alle gelabelde acties onder elkaar gezet. Dankzij dit arbeidsintensieve proces kon uiteindelijk worden vast- gesteld aan welke snelheids- en ver- snellingseisen een voetbalactie moet

www.devoetbaltrainer.nl 28-39_Verheijen:28-39 10-12-10 14:16 Pagina 29

C O N D I T I E at voetbalacties meet’

voldoen om daadwerkelijk een ‘explosieve voetbalactie’ genoemd te kun- VOETBALVERMOGEN nen worden. Deze drempelwaarden zijn inmiddels geïntegreerd in de soft- Beter Vaker Volhouden Volhouden ware van het Inmotio-systeem, waar- handelen handelen goed handelen vaak handelen door het vanaf nu mogelijk is van ieder team en elke speler de explosieve - positie kiezen voetbalacties te meten. - moment herkennen - richting van handelen Objectief en universeel - snelheid van handelen Om met behulp van het Inmotio-systeem daadwerkelijk het voetbalvermogen van spelers te meten, is het al- Explosiever Sneller Volhouden Volhouden lereerst zaak het begrip ‘voetbalver- handelen herstellen explosief handelen snel herstellen mogen’ helder te definiëren. Van oudsher gebruikt men immers niets- VOETBALCONDITIE zeggende en contextloze containerbe- grippen als techniek, tactiek, fysiek en Figuur 1. mentaal als criteria om de voetbal- Het voetbalvermogen kan in handelingstaal op een objectieve en universele prestatie te beschrijven. Zo heeft elke manier worden beschreven in vier criteria die gelden voor alle voetballers, trainer zijn eigen subjectieve termino- voor profs en amateurs, voor mannen en vrouwen, voor senioren en jeugd- logie die uitstekend werkt voor hem- spelers, en voor spelers in Europa en alle andere continenten. Het ‘Beter han- zelf, maar die niet altijd vanzelfspre- delen’ worden geanalyseerd aan de hand van de vier tijd/ruimtelijke eenhe- kend is voor andere coaches. Ook den positie, moment, richting en snelheid. scoutingformulieren staan vaak vol De voetbalconditie – bestaande uit vier voetbalconditionele eigenschappen – met subjectieve termen en criteria. is ondersteunend aan het voetbalvermogen. Hieruit kan worden opgemaakt Deze subjectiviteit maakt analyseren dat de voetbalconditie geen prestatiebepalende factor is, maar ‘slechts’ een en communiceren binnen de voetbal- noodzakelijke randvoorwaarde. wereld niet altijd makkelijk. Laat staan dat de voetbalprestatie op een

28 29 De Voetbaltrainer nr.174 2010 28-39_Verheijen:28-39 10-12-10 14:16 Pagina 30

objectieve manier beoordeeld kan Deze vier objectieve criteria gelden sen, beter druk zetten, beter vrijlopen, worden. Daarnaast wordt het taalge- voor elke voetballer. Op ieder spelni- beter passeren, enz. Daarom is het bruik in het voetballen regelmatig veau en in alle landen wil een speler ‘Beter handelen’ het eerste criterium beïnvloed door de voetbalcultuur van namelijk de kwaliteit (beter) en de binnen het voetbalvermogen. Bij het een land. kwantiteit (vaker) van zijn acties ver- nader analyseren van het ‘Beter han- De uitdaging is daarom om het voet- beteren en daarnaast deze kwaliteit delen’ (met en zonder bal) gaat het al- balvermogen te definiëren op een ob- en kwantiteit in de tweede helft zo tijd om de vier tijd/ruimtelijke eenhe- jectieve en universele manier die we- lang mogelijk volhouden. Kortom, het den positie, moment, richting en snel- reldwijd geldt voor alle voetballers, voetbalvermogen kan wel degelijk op heid. Tijdens het uitvoeren van han- voor profs en amateurs, voor mannen een objectieve en universele manier delingen moeten spelers steeds weer en vrouwen, voor senioren en jeugd- worden gedefinieerd, zoals staat be- keuzes maken: spelers, en voor spelers in Europa schreven in figuur 1. 1. goed positie kiezen; maar ook in alle andere continenten. 2. het juiste moment van handelen Dit is mogelijk door het voetballen als Beter handelen herkennen; vertrekpunt te nemen en door ge- Elke training opnieuw zijn spelers be- 3. de juiste richting van handelen; bruik te maken van handelingstaal, zig met het beter leren uitvoeren van 4. de juiste snelheid van handelen (zie oftewel werkwoorden. Kortom, ge- voetbalhandelingen: beter leren pas- figuur 1, p. 29). woon zeggen wat je ziet

Voetbalvermogen Beter handelen Tijdens de wedstrijd voert een speler allerlei voetbalhandelingen met en Lager spelniveau: X zonder bal uit: passen, passeren, vrijlopen, druk zetten, enz. Bij het trainen van elke voetbalhandeling, bij- Hoger spelniveau: X voorbeeld het druk zetten, gaat het steeds weer om dezelfde vier verbe- Figuur 2. terpunten: Op een hoger spelniveau zijn spelers in staat om voetbalhandelingen beter 1. Beter druk zetten; uit te voeren, oftewel zij kunnen ‘Beter handelen’. Dit kan visueel gemaakt 2. Vaker druk zetten; worden met behulp van een groter kruisje op een hoger spel niveau, waarbij 3. Volhouden van goed druk zetten; het kruisje symbool staat voor de voetbalhandeling en de grootte van het 4. Volhouden van vaak druk zetten. kruisje maatgevend is voor de kwaliteit van de handeling.

www.devoetbaltrainer.nl 28-39_Verheijen:28-39 10-12-10 14:16 Pagina 31

C O N D I T I E

Meetresultaten ‘Voetbalsprints met veel rust’ beteren van het ‘Explosiever hande- Sprint 5 meter Sprint 15 meter Sprint 25 meter len’ zijn de ‘Voetbalsprints met veel rust’. Uit onderzoek blijkt immers dat snelheid versnelling snelheid versnelling snelheid versnelling voetballers in voetbalsituaties explo- (m/s) (m/s2) (m/s) (m/s2) (m/s) (m/s2) siever zijn dan in geïsoleerde situ- Zuid-Korea aties. De maximale rust tussen voet- 21-05-2010 7,0 6,7 7,3 6,7 7,7 6,6 balsprints zorgt ervoor dat spelers Zuid-Afrika tussendoor volledig herstellen zodat 07-06-2010 7,1 7,4 7,3 7,3 7,8 7,3 elke voetbalsprint maximaal uitgevoerd kan worden. Dit is noodzakelijk Figuur 3. om grenzen te kunnen verleggen op Tijdens de training in zowel Zuid-Korea als Zuid-Afrika voerden de Koreanen het gebied van het ‘Explosiever han- ‘Voetbalsprints met veel rust’ uit over 5, 15 en 25 meter. Met behulp van het delen’. Inmotio-systeem werd tijdens de voetbalsprints voor iedere speler de maximale snelheid en versnelling gemeten. Uit deze meetgegevens blijkt dat de Voetbalsprints met veel rust maximale versnelling een goede maat is om explosieve voetbalacties in z’n Tijdens de Koreaanse WK-voorberei- algemeenheid en het ‘Explosiever handelen’ in het bijzonder te meten. De ding stonden de ‘Voetbalsprints met maximale snelheid blijkt geen bepalende factor. veel rust’ een aantal keer op het programma (zie Teamperiodisering Zuid- Vervolgens moet hij de betreffende Explosiever handelen Korea WK 2010, zie p.33). De Koreanen handeling – indien nodig – zo snel mo- Een hogere handelingssnelheid is ui- legden voetbalsprints van 5, 15 en gelijk kunnen uitvoeren. In het huidige teraard in eerste instantie een kwes- 25 meter af met tussendoor maximale voetbal worden ruimte en tijd immers tie van voetbalinzicht en het maken rust. steeds kleiner en is een grotere hande- van de juiste keuzes. Om de hande- De meetresultaten voor zowel de lingssnelheid vereist. In figuur 2 wordt ling zelf ook sneller uit te kunnen maximale snelheid als de maximale het begrip ‘Beter handelen’ ook visueel voeren, kan de voetbalconditionele ei- versnelling tijdens de verschillende gemaakt. Het ‘beter’ uitvoeren van een genschap ‘Explosiever handelen’ een voetbalsprints staan beschreven in voetbalhandeling wordt weergegeven bijdrage leveren (zie figuur 1). figuur 3. met behulp van een groter kruisje. De ideale trainingsvorm voor het ver- Uiteraard is het niet mogelijk om in

30 31 De Voetbaltrainer nr.174 2010 28-39_Verheijen:28-39 10-12-10 14:16 Pagina 32

drie weken voorbereiding een trai- niet uit welke topsnelheid een auto Volhouden van goed ningseffect te realiseren op het gebied heeft. Het is veel belangrijker hoe snel handelen van het ‘Explosiever handelen’. Het is de auto kan optrekken. Deze ontdek- algemeen bekend dat daar een lange- king zou verregaande consequenties Lager spelniveau: X-X-X-X-X-X re trainingsperiode voor nodig is. Toch kunnen hebben voor het scouten en was het de verwachting dat spelers trainen van voetballers. Tot nu toe hogere maximale snelheden zouden wordt in de voetbalwereld alleen Hoger spelniveau:X-X-X-X-X-X bereiken tijdens het laatste deel van maar gekeken naar de (maximale) de WK-voorbereiding in Zuid-Afrika. snelheid van spelers. Figuur 4. Het trainingskamp van Zuid-Korea Op een hoger spelniveau zijn spelers bevond zich namelijk op 1200 meter Volhouden goed handelen in staat om de kwaliteit van hun hoogte. Daar is sprake van een lagere Een speler wil niet alleen in het begin voetbalhandelingen langer vol te luchtweerstand. Uit figuur 3 blijkt van de wedstrijd goede acties maken. houden, oftewel zij zijn beter in het echter dat de Koreanen zowel op zee- Ook in de slotfase streeft hij na om ‘Volhouden van goed handelen’. Dit niveau (vrijdag 21 mei 2010) als op met 100% kwaliteit te passen, vrij te kan visueel gemaakt worden met 1200 meter hoogte (maandag 7 juni lopen en druk te zetten. Daarom is behulp van een steeds kleiner kruis- 2010) vrijwel dezelfde maximale het tweede criterium binnen het voet- je op een lager spelniveau. Op een sprintsnelheden bereikten tijdens balvermogen het ‘Volhouden van hoger spelniveau blijft het kruisje voetbalsprints van 5 meter (resp. 7,0 goed handelen’ (zie figuur 4). De voet- langer groot. en 7,1 meter per seconden), van 15 balconditionele eigenschap die hier meter (resp. 7,3 en 7,3 m/s) en van 25 mede aan kan bijdragen, is het ‘Vol- Door het maken van voetbalsprints meter (resp. 7,7 en 7,8 m/s). houden van explosief handelen’ (zie met tussendoor slechts 10 seconden Dezelfde figuur 3 laat wel een groot figuur 1, p. 29). rust worden spelers gedwongen in verschil zien tussen de voetbalsprints vermoeide toestand (einde wedstrijd) in Korea en Zuid-Afrika voor wat be- Volhouden explosief handelen toch explosief te blijven handelen. Het treft de maximale versnelling. Op Om in de slotfase van de wedstrijd lichaam zal zich als gevolg van deze 1200 meter hoogte in Zuid-Afrika nog ‘los’ te komen van een tegenstan- trainingsprikkel vanzelf aanpassen. haalden de Koreanen aanzienlijk ho- der, is een speler gebaat bij het ‘Vol- gere maximale versnellingen dan op houden van explosief vrijlopen’. Een Voetbalsprints met weinig rust zeeniveau in Korea tijdens zowel de speler die in het laatste kwartier nog Tijdens de WK-voorbereiding werkten voetbalsprints van 5 meter (7,4 ipv 6,7 steeds zijn directe tegenstander wil de Koreanen regelmatig ‘Voetbal- meter per seconden kwadraat), 15 kunnen passeren, heeft behoefte aan sprints met weinig rust’ af. In series meter (7,3 ipv 6,7 m/s2) en 25 meter het ‘Volhouden van explosief passe- van 8 herhalingen maakten zij voet- (7,3 ipv 6,6 m/s2). ren’. Het ‘Volhouden van explosief balsprints met slechts 10 seconden Deze ontdekking was het eerste sig- handelen’ levert daarom een belang- rust. De meetresultaten staan weerge- naal dat het bij explosieve voetbalac- rijke bijdrage aan het ‘Volhouden van geven in figuur 5. Om een indruk te ties niet zo zeer gaat om de snelheid goed handelen’. De meest geschikte krijgen van het ‘Volhouden van explo- van een voetballer, maar om hoe snel trainingsvorm om deze voetbalcondi- sief handelen’ is gekeken naar het een speler deze snelheid bereikt (ver- tionele eigenschap te verbeteren zijn verval in sprintsnelheid tussen voet- snelling). Anders gezegd: het maakt de ‘Voetbalsprints met weinig rust’. balsprint 1 en sprint 8.

Meetresultaten ‘Voetbalsprints met weinig rust’

Sprint 1 Sprint 2 Sprint 3 Sprint 4 Sprint 5 Sprint 6 Sprint 7 Sprint 8 Verval %

Zuid-Korea 19-05-2010 Snelheid (m/s) 7,1 7,0 7,0 6,6 6,7 6,8 6,7 6,7 - 0,4 - 5,6 % Versnelling (m/s2) 6,6 6,3 6,1 6 5,4 5,1 4,9 5,1 - 1,5 - 22,7 % Zuid-Afrika 09-06-2010 Snelheid (m/s) 7,1 7,1 7 7 6,8 7 6,9 6,8 - 0,3 - 4,2 %

Versnelling (m/s2) 7,0 6,9 6,7 6,5 6,3 6,3 5,9 6,0 - 1,0 - 14,3 %

Figuur 5. Tijdens de training in zowel Zuid-Korea als Zuid-Afrika voerden de Koreanen series van 8 ‘Voetbalsprints met weinig rust’ uit. Met behulp van het Inmotio-systeem werd tijdens de voetbalsprints voor iedere speler de maximale snelheid en versnelling gemeten. Het verval in maximale versnelling tussen voetbalsprint 1 en 8 geeft een beeld van het ‘Vol- houden van explosief handelen’. De maximale snelheid blijkt geen rol te spelen in het voetballen.

www.devoetbaltrainer.nl 28-39_Verheijen:28-39 10-12-10 14:16 Pagina 33

C O N D I T I E

Tijdens de training in Korea op woensdag 19 mei 2010 bereikten de Teamperiodisering Zuid-Korea WK2010 spelers tijdens voetbalsprint 1 een maximale snelheid van 7,1 meter per Maandag 10 mei: Hersteltraining Dinsdag 11 mei: Vrij seconden. Tijdens sprint 8 was deze Woensdag 12 mei: TT: 4x4min passvorm met 1min rust snelheid nog steeds 6,7 m/s. In Zuid- Donderdag 13 mei: VCT: 1x8x15meter voetbalsprints met 10sec rust Afrika scoorden de Koreanen op 3x4min 6v6 met 2min rust woensdag 9 juni 2010 tijdens voetbal- Vrijdag 14 mei: TT: 4x8min 11v11 sprint 1 een maximale snelheid van Zaterdag 15 mei: TT: 2x8min 11v11 Zondag 16 mei: Zuid-Korea v Ecuador (2-0) 7,1 m/s en tijdens sprint 8 een snel- Maandag 17 mei: Hersteltraining heid van 6,8 m/s. Dit zeer beperkte Dinsdag 18 mei: Vrij verval in maximale sprintsnelheid Woensdag 19 mei: VCT: 2x8x15meter voetbalsprints met 10sec rust was het tweede bewijs dat de factor 4x4min 6v6 met 2min rust ‘maximale snelheid’ in het voetballen Donderdag 20 mei: TT: 3x8min 11v11 Vrijdag 21 mei: VCT: 1x6x5meter voetbalsprints met 30sec rust niet het verschil maakt. Zelfs niet in 1x4x15meter voetbalsprints met 45sec rust een situatie met een lagere lucht - 1x2x25meter voetbalsprints met 60sec rust weerstand. Deze ontdekking staat 6x2min 4v4 met 1min rust haaks op datgene waar iedereen altijd Zaterdag 22 mei: TT: 4x4min passvorm met 1min rust vanuit is gegaan in de voetbalwereld. Reizen naar Japan Dankzij het Inmotio-systeem kan tijdens de ‘Voetbalsprints met weinig Zondag 23 mei: TT: 2x8min 11v11 rust’ ook de maximale versnelling Maandag 24 mei: Japan v Zuid-Korea (0-2) worden gemeten. Tijdens de training Dinsdag 25 mei: Hersteltraining in Korea bereikten de Koreanen tij- Reizen naar Oostenrijk dens voetbalsprint 1 een maximale versnelling van 6,6 meter per secon- Woensdag 26 mei: TT: 4x4min passvorm met 1min rust den kwadraat. Op de training voetbal- Donderdag 27 mei: VCT: 1x8x15meter voetbalsprints met 10sec rust sprint 8 was de maximale versnelling 3x4min 6v6 met 2min rust nog slechts 5,1 m/s2, hetgeen een ver- Vrijdag 28 mei: TT: 3x2min 4v4 met 1min rust Zaterdag 29 mei: TT: 2x8min 11v11 val betekende van liefst 1,5 m/s2. In Zondag 30 mei: Zuid-Korea v Wit-Rusland (0-1) Zuid-Afrika was de maximale ver- Maandag 31 mei: Hersteltraining snelling tijdens voetbalsprint 1 hoger Dinsdag 1 juni: TT: 2x8min 11v11 dan in Korea: 7,0 m/s2. Tijdens sprint 8 Woensdag 2 juni: TT: 2x8min 11v11 bereikten de spelers nog steeds een Donderdag 3 juni: Zuid-Korea v Spanje (0-1) Vrijdag 4 juni: Hersteltraining maximale versnelling van 6,0 m/s2. Het verval was dus nog slechts 1,0 Reizen naar Zuid-Afrika m/s2. Het kleinere verval in maximale ver- Zaterdag 5 juni: TT: 4x4min passvorm met 1min rust snelling tijdens de ‘Voetbalsprints Zondag 6 juni: TT: 2x8min 11v11 Maandag 7 juni: VCT: 1x6x5meter voetbalsprints met 30sec rust met weinig rust’ in Zuid-Afrika in ver- 1x4x15meter voetbalsprints met 45sec rust gelijking met de training in Zuid-Ko- 1x2x25meter voetbalsprints met 60sec rust rea (resp. 1,0 en 1,5 m/s2) laat zien dat 6x2min 4v4 met 1min rust er tijdens de WK-voorbereiding een Dinsdag 8 juni: Hersteltraining trainingseffect is bereikt voor wat be- Woensdag 9 juni: VCT: 2x8x15meter voetbalsprints met 10sec rust 4x4min 6v6 met 2min rust treft het ‘Volhouden van explosief Donderdag 10 juni: TT: 4x8min 11v11 handelen’. Een nadere analyse van de Vrijdag 11 juni: TT: 2x8min 11v11 meetgegevens in figuur 5 bevestigt dit Zaterdag 12 juni: Zuid-Korea v Griekenland (2-0) vermoeden. In de beginfase van de Zondag 13 juni: Hersteltraining voorbereiding tijdens de training in Maandag 14 juni: Vrij Dinsdag 15 juni: TT: 3x8min 11v11 Korea nam de maximale versnelling Woensdag 16 juni: TT: 2x8min 11v11 plotseling af tussen voetbalsprint 4 en Donderdag 17 juni: Zuid-Korea v Argentinie (1-4) sprint 5 (ineens van 6,0 naar 5,4 m/s2). Vrijdag 18 juni: Hersteltraining In de eindfase van de voorbereiding Zaterdag 19 juni: Hersteltraining in Zuid-Afrika was pas sprake van Zondag 20 juni: TT: 3x8min 11v11 Maandag 21 juni: TT: 2x8min 11v11 een drastisch verval in maximale ver- Dinsdag 22 juni: Zuid-Korea v Nigeria (2-2) snelling tussen voetbalsprint 6 en Woensdag 23 juni: Hersteltraining sprint 7 (ineens van 6,3 m/s2 naar 5,9 Donderdag 24 juni: Hersteltraining m/s2). Conclusie: als gevolg van drie Vrijdag 25 juni: TT: 2x8min 11v11 weken voorbereiding waren de Kore- Zaterdag 26 juni: Zuid-Korea v Uruguay (1-2) anen duidelijk verbeterd op het ge-

32 33 De Voetbaltrainer nr.174 2010 28-39_Verheijen:28-39 10-12-10 14:16 Pagina 34

bied van het ‘Volhouden van explosief handelen’. Meetresultaten Tenslotte werd ook bij de ‘Voetbal- ‘Voetbalacties tijdens Partijvormen 4v4/3v3’ sprints met weinig rust’ duidelijk ge- constateerd dat de maximale versnel- Partij 1 Partij 2 Partij 3 Partij 4 Partij 5 Partij 6 ling in Zuid-Afrika duidelijk hoger Zuid-Korea was dan in Zuid-Korea als gevolg van 21-05-2010 7,7 6,6 6,1 5,3 5,3 4,8 de lagere luchtweerstand (resp. 7,0 en 6,6 m/s2). Andermaal een bevestiging Zuid-Afrika van het feit dat het bij explosieve 07-06-2010 9,9 8,4 7,7 7,6 7,3 7,4 voetbalacties dus gaat om de maxi- Toename + 2,2 + 1,8 + 1,6 + 2,3 + 2,0+ 2,6 male versnelling in plaats van de % + 28,6 % + 27,3 % + 26,2 % + 43,4 % + 37,7 % + 54,2 % maximale snelheid. Figuur 7. Vaker handelen Tijdens de training in zowel Zuid-Korea als Zuid-Afrika speelden de Kore- Om tijdens zowel het aanvallen als anen 6 partijvormen 4v4 van 2 minuten met tussendoor steeds 1 minuut het verdedigen met een steeds hoger rust. Met behulp van het Inmotio-systeem werd tijdens de partijvormen het tempo te kunnen spelen, moeten spe- aantal explosieve voetbalacties gemeten. Uit deze meetgegevens blijkt dat de lers elk meer voetbalacties kunnen spelers aan het einde van de WK-voorbereiding meer acties maakten in elk maken per minuut. Zij dienen vaker blok van 2 minuten in vergelijking met de training in Zuid-Korea. De Kore- achter elkaar te kunnen handelen (zie anen hadden duidelijk grenzen verlegd binnen het ‘Vaker handelen’. figuur 6). Aan de basis van het ‘Vaker handelen’ als derde criterium binnen het voetbalvermogen staat onder an- strijd. Het lichaam past zich vervol- ontwikkelen. Ditmaal werd deze con- dere de voetbalconditionele eigen- gens automatisch aan. Dat betekent clusie niet getrokken op basis van de schap ‘Sneller herstellen’. een toename van de voetbalconditie resultaten van bijvoorbeeld een Inter- als logisch gevolg van voetballen. val Shuttle Run Test, maar op basis Sneller herstellen van metingen van voetbalacties tij- Vaker handelen, betekent minder tijd Partijvormen 4v4/3v3 dens partijvormen 4v4. Dit is de ultie- nodig hebben om te herstellen tussen Afgelopen zomer met Zuid-Korea me meetsituatie. voetbalacties en daardoor per saldo vonden de partijvormen 4v4/3v3 zo- meer acties kunnen maken per mi- wel in de beginfase op vrijdag 21 mei Volhouden vaak handelen nuut. Daarom staat de voetbalcondi- 2010 (in Korea) als in de eindfase op Teams willen niet alleen in het eerste tionele eigenschap ‘Sneller herstellen’ maandag 7 juni 2010 (in Zuid-Afrika) deel van de wedstrijd met een zo aan de basis van het ‘Vaker handelen’ van de WK-voorbereiding plaats. In hoog mogelijk tempo kunnen aanval- (zie figuur 1). De beste trainingsvorm beide gevallen was de voetbalbelas- len en verdedigen. Dit hoge speltem- om spelers te dwingen vaker te han- ting 6 partijvormen van 2 minuten po dienen zij 90 minuten lang vol te delen dan zij gewend zijn tijdens de met tussendoor 1 minuut rust. Uit de houden. Ook in het laatste deel van wedstrijd (11v11) zijn kleine partijvor- meetresultaten in figuur 7 blijkt duide wedstrijd moeten spelers veel ac- men, zoals 4v4 en 3v3 (inclusief keep- delijk dat de Koreanen flinke progres- ers!). Tijdens 4v4/3v3 hebben spelers sie hebben geboekt op het gebied van Volhouden van geen andere keuze dan meer acties het ‘Vaker handelen’. vaak handelen per minuut te maken dan in de wed- Tijdens de training op 21 mei 2010 in Lager spelniveau: Korea maakten de spelers tijdens par- X----X----X------X------X tijvorm 1 gemiddeld 7,7 explosieve Vaker handelen voetbalacties. Na drie weken training Hoger spelniveau: bleek op 7 juni 2010 in Zuid-Afrika Lager spelniveau: ------X----X----X----X----X----X X X een flinke voetbalconditionele Figuur 8. Hoger spelniveau: X----X----X progressie. Tijdens partijvorm 1 waren de Koreanen nu in staat om gemid- Op een hoger spelniveau zijn spelers Figuur 6. deld 9,9 explosieve voetbalacties te in staat om ook in de slotfase nog Op een hoger spelniveau zijn spelers maken, hetgeen een toename was veel voetbalhandelingen uit te voe- in staat om meer explosieve voetbal- van 2,2 acties (28,6%). ren, oftewel zij zijn beter in het ‘Vol- handelingen uit te voeren per mi- Dit was een eerste indicatie dat de houden van vaak handelen’. Dit kan nuut, oftewel zij kunnen ‘Vaker han- Koreaanse internationals hun voet- visueel gemaakt worden met behulp delen’. Dit kan visueel gemaakt balconditionele grenzen flink hadden van steeds grotere lijntjes tussen worden met behulp van kortere verlegd binnen het ‘Vaker handelen’, kruisjes op een lager spelniveau, ter- streepjes tussen de kruisjes op een zodat zij aan het begin van de wed- wijl op een hoger spelniveau de lijn- hoger spelniveau. strijd een hoger speltempo konden tjes tussen de kruisjes kort blijven.

www.devoetbaltrainer.nl 28-39_Verheijen:28-39 10-12-10 14:16 Pagina 35

C O N D I T I E

ties kunnen maken per minuut. Dus partijvormen 11v11/8v8 geldt dit ook vorm 1 en 4, zoals staat beschreven in ook het ‘Volhouden van vaak hande- voor de iets minder grote partijvor- figuur 9. len’ dient maximaal ontwikkeld te men 7v7/5v5 als deze op een relatief worden, zoals staat weergegeven in fi- groot veld worden gespeeld: Tijdens de training op woensdag 19 guur 8. 50x40meter of zelfs nog groter. In dat mei 2010 in Korea maakten de spelers geval veranderen ook deze partijvor- in partijvorm 1 gemiddeld 12,8 explo- Volhouden snel herstellen men in ‘duurvormen’, waarmee het sieve voetbalacties en in partijvorm 4 Spelers die zelfs aan het einde van de ‘Volhouden van vaak handelen’ kan nog maar 9,1 acties. Dit betekende wedstrijd nog veel acties kunnen ma- worden getraind. een verval van 3,7 acties (28,9 %). Na 3 ken, hebben dus blijkbaar ook in de weken training werden de partijvor- slotfase relatief weinig tijd nodig om Partijvormen 7v7/5v5 men 6v6 op woensdag 9 juni 2010 in te herstellen tussen acties. Oftewel, Tijdens de WK-voorbereiding hebben Zuid-Afrika andermaal gespeeld. Nu de voetbalconditionele eigenschap de Koreanen voornamelijk partijvor- maakten de Koreanen in partijvorm 1 ‘Volhouden van snel herstellen’ is men 6v6 gespeeld in 4 blokken van 4 gemiddeld 13,8 explosieve voetbalac- goed ontwikkeld bij deze spelers (zie minuten met tussendoor steeds 2 mi- ties en in partijvorm 4 nog steeds 11,7 figuur 1, p. 29). nuten rust. Het speelveld was iedere acties. Het verval was vlak voor het De beste trainingsvorm om spelers te keer 50x40meter. Om een beeld te WK dus nog maar 2,1 acties (15,2 %). dwingen gedurende langere tijd ach- krijgen van het ‘Volhouden van vaak Kortom, als gevolg van de periodise- ter elkaar voetbalacties te blijven ma- handelen’ is met het Inmotio-systeem ring maakten de Koreanen grote stap- ken, zijn de grotere partijvormen. gekeken naar het verval in het aantal pen in het ‘Volhouden van vaak han- Naast de voor de hand liggende grote explosieve voetbalacties tussen partij- delen’. Zij waren in staat om als team

34 35 De Voetbaltrainer nr.174 2010 28-39_Verheijen:28-39 10-12-10 14:16 Pagina 36

Meetresultaten blijkt de maximale sprintsnelheid ‘Voetbalacties tijdens Partijvormen 7v7/5v5’ geen rol te spelen bij het maken van voetbalacties. Deze constatering zal in Partij 1 Partij 2 Partij 3 Partij 4 Verval % de komende jaren verregaande consequenties hebben op het gebied van Zuid-Korea 12,8 11,2 10,0 9,1 - 3,7 - 28,9% het scouten en trainen van voetbal- 19-05-2010 lers. Men zal moeten afstappen van Zuid-Afrika 13,8 12,6 11,8 11,7 - 2,1 - 15,2% alle theorieën rondom ‘snelheid’ en 09-06-2010 nieuwe methoden moeten ontwikkelen voor het scouten en trainen van Figuur 9. ‘versnelling’. Tijdens de training in zowel Zuid-Korea als Zuid-Afrika speelden de Kore- anen 4 partijvormen 6v6 van 4 minuten met tussendoor steeds 2 minuten Partijvormen 11v11 rust. Met behulp van het Inmotio-systeem werd tijdens de voetbalconditione- Zowel in Zuid-Korea als in Zuid-Afri- le partijvormen het aantal explosieve voetbalacties gemeten. Het verval in ka bereikten de Koreanen zelfs na 4 aantal acties tussen partijvorm 1 en 4 geeft een beeld van het ‘Volhouden blokken van 8 minuten 11v11 nog van vaak handelen’. vrijwel dezelfde maximale snelheden tijdens explosieve voetbalacties. Ver- moeidheid tijdens voetballen uit zich in de slotfase maar liefst 13,7% meer vaak handelen’. Als team konden zij duidelijk niet in de vorm van een ver- voetbalacties te maken, hetgeen van- in het laatste deel van de wedstrijd val in maximale sprintsnelheid. zelfsprekend een krachtig wapen was maar liefst 16% meer voetbalacties Tijdens diezelfde partijvormen 11v11 om de WK-doelstelling te halen: de maken, hetgeen zich onherroepelijk was echter wel sprake van een duide- tweede ronde! zou terugbetalen tijdens het WK. lijk verval in maximale versnelling binnen explosieve voetbalacties. Tij- Partijvormen 11v11/8v8 Maximale versnelling dens de training in Zuid-Korea op Nog meer dan de partijvormen Uit de metingen tijdens de voetbal- woensdag 14 mei 2010 was er tussen 7v7/5v5 op een groter speelveld zijn sprints is overduidelijk gebleken dat partijvorm 1 en 4 een verval van 1,4 de partijvormen 11v11/8v8 geschikt het bij explosieve voetbalacties gaat m/s2 (20,3%). Ook tijdens de training om het ‘Volhouden van vaak hande- om de maximale versnelling. Ook tij- in Zuid-Afrika op donderdag 10 juni len’ te verbeteren. Tijdens de WK- dens de verschillende voetbalcondi- 2010 was er sprake van een verval voorbereiding speelden de Koreanen tionele partijvormen werd deze baan- tussen partijvorm 1 en 4: 0,8 m/s2 deze grote partijvormen voornamelijk brekende constatering bevestigd. Tij- (10,8%). in blokken van 8 minuten. Het ‘Vol- dens zowel 11v11, 6v6 als 4v4 blijkt de Overigens, het feit dat het verval tij- houden van vaak handelen’ werd met maximale snelheid nauwelijks af te dens de training in Zuid-Afrika lager het Inmotio-systeem in kaart ge- nemen in de laatste paar blokken. was in vergelijking met de training in bracht door te kijken naar het verval Daarentegen vertoonden de Koreanen Zuid-Korea is een indicatie dat gedu- in het aantal explosieve voetbalacties wel een sterk verval in maximale ver- rende de WK-voorbereiding de Kore- tussen partijvorm 1 en 4, zoals staat snelling aan het einde van de partij- anen beter zijn geworden in het ‘Vol- beschreven in figuur 10. vormen. Dus ook tijdens partijvormen houden van explosief handelen’.

Tijdens de training in Korea op vrijdag 14 mei 2010 maakten de spelers in partijvorm 1 gemiddeld 21,3 explo- Meetresultaten sieve voetbalacties en in partijvorm 4 ‘Voetbalacties tijdens Partijvormen 11v11/8v8’ nog maar 15,2 acties. Dit betekende een verval van 6,1 acties (29%). In de Partij 1 Partij 2 Partij 3 Partij 4 Verval % laatste fase van de WK-voorbereiding op donderdag 8 juni 2010 werden de Zuid-Korea 21,3 20,4 18,6 15,2 - 6,1 - 28,6% partijvormen 11v11/8v8 ook in Zuid- 14-05-2010 Afrika gespeeld. Nu maakten de Kore- Zuid-Afrika 24,8 23,5 22,3 21,7 - 3,1 - 12,5% anen in partijvorm 1 gemiddeld 24,8 08-06-2010 explosieve voetbalacties en in partijvorm 4 nog steeds 21,7 acties. Het Figuur 10. verval was vlak voor het WK dus nog Tijdens de training in zowel Zuid-Korea als Zuid-Afrika speelden de Kore- maar 3,1 acties (12,5%). anen 4 partijvormen 11v11 van 8 minuten met tussendoor steeds 2 minuten Dus ook tijdens de grote partijvormen rust. Met behulp van het Inmotio-systeem werd tijdens de partijvormen het boekten de Koreanen veel progressie aantal explosieve voetbalacties gemeten. Het verval in aantal acties tussen op het gebied van het ‘Volhouden van partijvorm 1 en 4 geeft een beeld van het ‘Volhouden van vaak handelen’.

www.devoetbaltrainer.nl 28-39_Verheijen:28-39 10-12-10 14:16 Pagina 37

C O N D I T I E

Frans Lefeber analayseert de data 'real-time'.

Partijvormen 6v6 Meetresultaten ‘Partijvormen 11v11’ Ook tijdens de partijvormen 6v6 in Partij 1 Partij 2 Partij 3 Partij 4 Verval % Zuid-Korea (woensdag 19 mei 2010) Zuid-Korea en Zuid-Afrika (woensdag 9 juni 2010) 14-05-2010 bleek de maximale sprintsnelheid nauwelijks af te nemen in de laatste Snelheid (m/s) 7,0 6,7 6,8 6,7 - 0,3 - 4,3 % paar partijvormen. Tijdens deze par- Versnelling (m/s2) 6,9 6,5 6,3 5,5 - 1,4 - 20,3 % tijvormen 6v6 was er wel een duide- Zuid-Afrika lijk verval in maximale versnelling. 10-06-2010 Tijdens de training in Zuid-Korea was Snelheid (m/s) 7,1 7,0 6,7 6,8 - 0,3 - 4,2 % er tussen partijvorm 1 en 4 een verval Versnelling (m/s2) 7,4 7,2 6,9 6,6 - 0,8 - 10,8 % van 1,4 m/s2 (18,8%). Ook tijdens de training in Zuid-Afrika was er sprake Figuur 11. van een verval tussen partijvorm 1 en Tijdens de training in zowel Zuid-Korea als Zuid-Afrika speelden de Kore- 4: 0,8 m/s2 (11,1%). anen 4 partijvormen 11v11 van 8 minuten met tussendoor steeds 2 minuten Het kleinere verval tijdens de training rust. Met behulp van het Inmotio-systeem werd tijdens de partijvormen de in Zuid-Afrika in vergelijking met de maximale snelheid en versnelling binnen voetbalacties gemeten. Uit deze training in Zuid-Korea is een indicatie meetgegevens blijkt dat het verval in maximale versnelling tussen partijvorm dat gedurende de WK-voorbereiding 1 en 4 een duidelijke indicatie is van het ‘Volhouden van explosief handelen’. de Koreanen beter zijn geworden De maximale sprintsnelheid blijkt geen rol te spelen in het voetballen.

36 37 De Voetbaltrainer nr.174 2010 28-39_Verheijen:28-39 10-12-10 14:16 Pagina 38

Meetresultaten ‘Partijvormen 6v6’

Partij 1 Partij 2 Partij 3 Partij 4 Verval % Zuid-Korea 19-05-2010

Snelheid (m/s) 6,7 6,5 6,8 6,5 - 0,2 - 3,0 % Versnelling (m/s2) 6,9 6,5 6,1 5,6 - 1,3 - 18,8 %

Zuid-Afrika 09-12-2010

Snelheid (m/s) 6,7 6,7 6,7 7,0 + 0,3 + 4,8 % Versnelling (m/s2) 7,2 7,0 6,6 6,4 - 0,8 - 11,1 %

Figuur 12. Tijdens de training in zowel Zuid-Korea als Zuid-Afrika speelden de Kore- anen 4 partijvormen 7v7/5v5 van 4 minuten met tussendoor steeds 2 minuten rust. Met behulp van het Inmotio-systeem werd tijdens de partijvormen de maximale snelheid en versnelling binnen explosieve voetbalacties gemeten. Uit deze meetgegevens blijkt dat het verval in maximale versnelling tussen partijvorm 1 en 4 een duidelijke indicatie is van het ‘Volhouden van explosief handelen’. De maximale sprintsnelheid blijkt geen rol te spelen in het voetballen.

in het ‘Volhouden van explosief het objectieve en universele karakter. terburg, Chelsea, Manchester City) en handelen’. Dit fundament staat uitvoerig be- de Feyenoord jeugdopleiding laten schreven in het boek ‘Het periodise- zien hoe met behulp van een uitgeba- Partijvormen 4v4 ren van voetballen’. Daarnaast heeft lanceerde periodisering een team top- Tijdens de partijvormen 4v4 in Zuid- hij in de praktijk met allerlei landen fit kan worden en het aantal bles- Korea (vrijdag 21 mei 2010) en Zuid- (Nederland, Zuid-Korea, Rusland), sures tot een minimum kan worden Afrika (maandag 7 juni 2010) bleek de clubs (o.a. FC Barcelona, Zenit St. Pe- beperkt. maximale sprintsnelheid eveneens nauwelijks af te nemen in de laatste paar partijvormen. Er was wel een duidelijk verval in maximale versnel- Meetresultaten ‘Partijvormen 4v4’ ling tijdens de partijvormen 4v4. Tij- dens de training in Zuid-Korea was er 1 2 3456verval% tussen partijvorm 1 en 6 een verval Zuid-Korea van 2,1 m/s2 (30,4%). Tijdens de trai- 21-05-2010 ning in Zuid-Afrika was er ook sprake van een verval tussen partijvorm 1 en Snelheid (m/s) 6,5 6,5 6,1 6,1 6,0 6,2 - 0,3 - 4,6 % 2 6: 1,2 m/s2 (16,4%). Versnelling (m/s ) 6,9 6,9 6,0 6,2 5,6 4,8 - 2,1 - 30,4 % Het kleinere verval tijdens de training Zuid-Afrika in Zuid-Afrika in vergelijking met de 07-06-2010 training in Zuid-Korea is een indicatie Snelheid (m/s) 6,6 6,4 5,9 6,3 5,9 6,2 - 0,4 - 6,1 % dat gedurende de WK-voorbereiding de Versnelling (m/s2) 7,3 7,2 6,9 6,8 6,5 6,5 - 1,2 - 16,4 % Koreanen beter zijn geworden in het ‘Volhouden van explosief handelen’.. Figuur 13. Tijdens de training in zowel Zuid-Korea als Zuid-Afrika speelden de Koreanen 6 Periodisering partijvormen 4v4 van 2 minuten met tussendoor steeds 1 minuut rust. Met be- In de laatste 12 jaar heeft Raymond hulp van het Inmotio-systeem werd tijdens de partijvormen de maximale snel- Verheijen een sterk theoretisch fun- heid en versnelling binnen explosieve voetbalacties gemeten. Uit deze meetgege- dament ontwikkeld op het gebied van vens blijkt dat het verval in maximale versnelling tussen partijvorm 1 en 6 een het ‘Periodiseren van voetballen’, dat duidelijke indicatie is van het ‘Volhouden van explosief handelen’. De maximale uniek is in de voetbalwereld vanwege sprintsnelheid blijkt geen rol te spelen in het voetballen.

www.devoetbaltrainer.nl 28-39_Verheijen:28-39 10-12-10 14:17 Pagina 39

C O N D I T I E

In al die jaren ontbrak er echter nog een schakel om het periodiseringsver- VoetbalLAB haal helemaal waterdicht te maken Sinds afgelopen mei 2010 heeft Inmotio in samenwerking met de Nederlan- en dat was de wetenschappelijk on- de Voetbal Academie en Hotel Residence Victoria in Hoenderloo een heus derbouwing van de theorie. Dankzij VoetbalLAB opgericht dat onder meer bestaat uit het Inmotio-systeem, zoals het Inmotio-systeem heeft Verheijen dat in dit artikel is beschreven. Het VoetbalLAB biedt alle prof- en amateur- tijdens het afgelopen WK2010 einde- clubs de mogelijkheid om in Hoenderloo het voetbalvermogen van hun seni- lijk cijfermatig kunnen onderbouwen oren- en jeugdteams te laten meten. Geïnteresseerden kunnen meer infor- dat zijn periodisering inderdaad re- matie krijgen via www.inmotio.eu. sulteert in het ‘Explosiever handelen, het ‘Volhouden van explosief handelen’, het ‘Vaker handelen’ en het ‘Vol- houden van vaak handelen’. Kortom, het Inmotio-systeem heeft Verheijens werkwijze compleet gemaakt.

38 39 De Voetbaltrainer nr.174 2010 40-43_taktiek en training:40-43 10-12-10 12:13 Pagina 40

Tekst/ Theo Ducaneaux Taken in de teamfunctie aanva

Het systeem 1:4:4:2 in een ruit kan bij de tegenpartij voor grote problemen zorgen in de teamfunctie verdedigen. Om succesvol te zijn moet het aanvallende team ook aan de

3 4 2 11 5 nodige voorwaarden voldoen. De Voetbaltrainer zet in dit 9 6 10 artikel de individuele, linie- en teamtaken op een rijtje. 7 8 8 7

10 6

Kiezen 9 11 5 2 Het is lastig verdedigen tegen dit sys- (zie tekening 2). Hiermee is de veldbe- 4 3 teem (1:4:4:2 met een ruit) voor een zetting beter, maar feit is wel dat het ploeg die zelf 1:4:3:3 speelt. Meerdere team nogal wat concessies doet aan 1 factoren spelen daarbij een rol. Wan- zijn eigenlijke, oorspronkelijke veld- 3 neer de verdedigende ploeg vasthoudt bezetting. aan een zoneverdediging op lijn, ko- Beide teams hebben hun backs men de centrale verdedigers 1:1 te vrij, staan verder 1:1, maar de staan. De vleugelbacks zijn relatief veldbezetting is intact (1:4:4:2). De ver ‘door’ op de buitenste middenvel- opbouwende speler (2) heeft ech-

ders, en de controlerende middenvel- 3 4 ter weinig opties. der heeft zelf ook een tegenstander in 9 11 2 5 de vorm van de ‘tien’ van de tegen- 6 8 8 10 7 partij. Er is eigenlijk sprake van een

overtalsituatie met twee middenvel- 10 6 ders (8, 10) ten opzichte van één con- 7 11 3 9 2 5 trolerende middenvelder (6) van het 4 5 2 9 11 team dat in een ruit speelt (zie teke- 4 3 ning 1). Vermoedelijk zal de verdedi- 6 10 7 1 8 7 8

2 6 10

11 Linker middenvelder (8) speelt in- 5 9 2 4 3 3 4 gezakt, om in het verdedigende 2 9 11 6 5 blok ‘plus 1’ te staan. 1 10 8 7 4 10 8 6 Beide teams in 1:4:4:2 Met een knijpende back wordt er Organisatorisch/verdedigend is dit 7 11 centraal achterin 3:2 gespeeld. 9 makkelijker. Bij beide teams zijn de 5 2 4 3 (vier) middenvelders verantwoordelijk voor een middenvelder in de eigen diger is, maar opbouwend aanvallend 1 zone. Achterin kunnen de centrale is de uitvoering des te complexer. De 1 verdedigers 1:1 spelen, met maximale opbouw zal vermoedelijk bij één van steun (kantelen, knijpen, rugdekking) beide backs beginnen, die vanuit de De verdedigende ploeg (1:4:3:3) van beide backs, die immers geen di- eerste bal direct voor een creatief pro- wordt in de teamfunctie verdedi- recte tegenstander hebben (zie teke- bleem gesteld wordt. Terug naar een gen in een onlogische veldbezet- ning 3). Eventueel kan er nog voor ge- centrale verdediger is lastig, de mid- ting gedwongen. kozen worden om een back in de dek- denvelders worden kort gezet en er is king te zetten en aldus 3:2 centraal geen operationele ruimte in de hoek gende ploeg ervoor kiezen om één achterin te spelen (zie tekening 4). voor een lopende spits, als de tegen- van die twee spelers wat dichter op Gesteld kan worden dat de verdedi- partij een back in zijn eigen zone laat de eigen verdediging te laten spelen gende organisatie weliswaar eenvou- spelen (zie tekening 3).

www.devoetbaltrainer.nl 40-43_taktiek en training:40-43 10-12-10 12:13 Pagina 41

TA C T I E K E N T R A I N I N G anvallen bij 1:4:4:2 in een ruit

Taken in balbezit bij 1:4:4:2 in een ruit

via de back (2) verloopt, kan 7 twee dingen doen. Op de eerste plaats in de bal komen om ruimte te maken in de hoek. Maar als de linksachter van de tegenstander in de zone blijft, kan de ‘vallende’ bal achter 7 nooit gespeeld 2 3 4 worden. De verdedigende ploeg heeft 5 11 namelijk een middenvelder over om de dekking over te nemen. Daarom is 6 9 het beter om de loopactie schuin naar 10 binnen te maken. De 2 heeft dan meer 8 7 opties. Hij kan zelf verder indribbelen 8 10 en de wisselpass spelen op de in de 6 diagonaal lopende 11 of op de in de diepte lopende 10. Een andere keuze is 11 de korte pass op 6, 7, of 9. Voor de andere buitenste middenvelder 8 geldt 5 7 nog steeds dat hij controlerend moet 9 2 4 3 blijven denken.

De controleur 6: blijft in principe spelen in de driehoek met de centrale verde- 1 digers en is altijd gespitst op de restverdediging. Vraagt, als hij aanspeel- 6 baar is (open), in de bal. Kan desge- wenst wat kantelen naar de zijde waar de aanval loopt. Als 7 aanvalt, kan 6 samen met de knijpende 8 de Backs 2,5: oplopen, uitzakken. Back kant knijpt naar het midden om bij restverdediging-middenveld vormen. aan de balkant moet aanvallend blij- balverlies ondersteunend te zijn. In Is 8 de middenvelder die aanvallend ven meedoen, de back aan de andere principe is dit niet anders dan bij meedoet, dan doet 6 dit samen met de 1:4:3:3. knijpende 7.

Centrale verdedigers 3,4: idem. Uitzak- Aanvallende middenvelder 10: verschilt ken hoek strafschopgebied en een niet veel van de taak in een systeem driehoek vormen met de keeper. De met drie middenvelders en drie spit- intentie is om de eerste veldspeler in sen. Moet altijd van de bal af bewegen de opbouw te zijn. en positie kiezen op de plek die 9/11

3 4 achterlaat. 2 11 5 9 Buitenste middenvelders 8,7: uitgangs- 6 punt voor beiden is zo ‘wijd’ mogelijk Spitsen 9,11: gaan ‘spelen’ met de ver- 10 7 8 positie kiezen, met de zijlijn in de rug. dedigers. Staat het 2:2 in de zone, of 8 7 Aan de balkant: als bijvoorbeeld de 3:2? Beweeg gespiegeld. Zoekt de ene

10 6 rechter centrale verdediger opbouwt spits de looplijn naar links, dan kiest

9 11 kan 7 ‘open’ aan de zijlijn positie de ander voor rechts. Het liefst in de 5 2 4 3 blijven kiezen om de schuine pass 3 diagonaal. Dicht bij elkaar starten, en 7 mogelijk te maken. De collega aan (ver) uit elkaar lopen. Alternatief: één 1 de andere kant (8) speelt voorwaarde- van beiden pakt de looplijn aan de 5 lijk. Knijpt wat naar binnen en zoekt balkant en één van beiden beweegt in zeker geen diepte. Indien de opbouw de bal en 10 pakt diepte. Looplijnen binnen 1:4:4:2 in een ruit.

40 41 De Voetbaltrainer nr.174 2010 40-43_taktiek en training:40-43 10-12-10 12:13 Pagina 42

1. Positiespel 4:4 met 2 neutrale spelers

Organisatie • ruimte ter grootte van het strafschopgebied • op de korte zijde 2 neutralen (bijvoorbeeld de keepers of centrale verdedigers) • in de ruimte twee ploegen van vier spelers

Inhoud • spelbedoeling: vrij positiespel, de neutralen op de kop 1x raken • na x keer balbezit een punt • alternatief: kleine goals op de lange zijde; na x-keer balbezit kan er gescoord worden op één van de kleine goals

Coaching • Veldbezetting - ‘Speel in een ruit.’

2. Partijspel 4:4+4

Organisatie • veld 40 lang, 25 meter breed • twee grote doelen • vier kaatsers naast de doelen • drie ploegen in verschillende kleu- ren, waarvan 1 ploeg als kaatser fungeert • regelmatig wisselen van kaatsende ploeg • teams in het veld zoveel mogelijk een ruit als uitgangspositie

Inhoud • vrije partij 4:4 met 4 kaatsers • scoren via de kaatser is dubbel, kaatsende ploeg ‘pakt 1 punt mee’ • drie rondes van 10 minuten (1 ronde kaatser) • aan het einde van de partij is één ploeg winnaar • keuze: mogen kaatsers alleen aanvallend of ook verdedigend worden gebruikt?

www.devoetbaltrainer.nl 40-43_taktiek en training:40-43 10-12-10 12:13 Pagina 43

TA C T I E K E N T R A I N I N G

3. Partijspel 1:4:3:1 tegen 1:2:4:2

- ‘Twee man kort (open) aanbieden Organisatie Coaching bij de man op de kop, twee man • partijspel op een doorgelijnd veld • Veldbezetting van de bal af bewegen. Van een • ruimte driekwart veld - ‘Buitenste middenvelder aan de ruit naar een vierkantje.’ • voldoende ballen bij de keeper van balkant open en breed staan.’ - ‘Aansluiten als de lange pass naar de te coachen ploeg (1:2:4:2); steeds - ‘Controlerende middenvelder ‘in’ de overkant wordt gespeeld.’ daar met de opbouw beginnen de bal bewegen.’ - ‘Buitenste middenvelder aan de • Communicatie Inhoud andere kant naar de as knijpen.’ - ‘Contact met elkaar, wisselende • vrije partij 1:4:3:1 tegen 1:2:4:2, - ‘Aanvallende middenvelder diepe spelers in de bal en van de bal af.’ waarbij de te coachen ploeg met loopactie.’ - ‘Veldbezetting corrigeren bij een een viermans middenveld speelt, - ‘Spitsen uit elkaar, diagonale nieuwe situatie ‘aan de over- in een ruit loopactie.’ kant’.’

• Techniek/tactiek - ‘Speel kort/kort/lang.’ - ‘Juiste balsnelheid bij korte pass, maak één keer raken mogelijk.’ - ‘Door de bal heentrappen, wreef aanspannen.’ (lange pass van de man op de kop)

9 11 10 Coaching • Veldbezetting 8 - ‘Ruit als uitgangspunt.’ 7 - ‘Indien de keeper opbouwt, dan 6 van een ruit naar een vierkant bewegen.’ - ‘Afwisselende mensen in de bal, van de bal af bewegen.’ 4 3 - ‘Minimaal 1 speler ‘blijven’ voor de restverdediging.’

• Communicatie - ‘Dwingend vragen in de bal.’ - ‘Blijven als de ander gaat.’ - ‘Dwingend vragen vanuit de kaats om uit de kaats te kunnen afronden.’ (= 2 punten)

• Techniek - ‘Concentratie bij de kaats, lichaam over de bal.’ - ‘Volle wreef uithalen, door de bal heentrappen.’

42 43 De Voetbaltrainer nr.174 2010 44-47_Dost:44-47 10-12-10 12:14 Pagina 44

Minder blessures in de w

In de koude wintermaanden wordt door- Harry Dost: “In een breed perspectief kijkend (niet alleen naar voetballers) gaans minder gevoetbald in Nederland. Dat valt het me elk jaar weer op dat de maanden december en januari er op komt door de feestdagen aan het eind van een aantal punten uitspringen op het gebied van: elk jaar, maar ook door de weers- en veld- - Meer ziekte (afwezigheid) in zijn algemeenheid en meer griepjes, omstandigheden. Sommige trainers draaien keelontstekingen, infecties enz. - Meer schoolabsentie. de trainingsomvang terug, andere gaan met - Hogere gemiddelde bezetting van de doktersspreekkamers. hun team op trainingskamp en weer ande- - Het voorschrijven van meer medicijnen. ren gaan onverstoord verder in het reguliere - Toename van het aantal ongelukken in nagenoeg alle sectoren (o.a ver- tempo. Wat is verstandig? Wij vroegen het keer, maar ook het gymnastieklo- kaal). Harry Dost, gespecialiseerd trainer bij FC - Meer mensen met depressieve buien. - De gemiddelde mortaliteit. In decem- Twente. ber en januari ca 15% hoger.

www.devoetbaltrainer.nl 44-47_Dost:44-47 10-12-10 12:14 Pagina 45

C O N D I T I E

Tekst/ Paul Geerars e winter, hoe bereik je dat?

De negatieve invloeden om het mentale en fysieke prestatievermogen op peil te houden • Verandering van weersinvloeden (veldcondities) geeft een verhoogd bles- surerisico. Het lichaam moet zich steeds opnieuw aanpassen aan de onder- grond (sneeuw, vorst, ijzel, regen, oneffenheden enz.) en aanpassing (adap- tie) kost tijd. Pas dus goed op de adductorengroep! (liesspieren). • Door de snelle temperatuurswisselingen heeft het lichaam moeite zich snel aan te passen. Sterk wisselende en veranderende stofwisselingsprocessen. • Bij jeugd onder 17 jaar die nog niet volledig gerijpt is, trekken sterk melk- zuurvormende trainingen een zwaar beroep op het immuunsysteem en stofwisselingssysteem. Voor jeugd vlak voor- en in de puberteit kan dat de groei belemmeren en/of stagneren. • Weinig zonlicht, de maandenlange intensieve trainingen gecombineerd met mentale stress (school en wedstrijden) kan leiden tot een verzwakt immuunsysteem. Ook rustmomenten tellen nu zwaarder. Onvoldoende uitge- rust zijn betekent minder concentratie op school en training. Door deze op- eenstapeling van negatieve factoren zijn blessures snel geboren.

Foto: Pro Shots Pro Foto: • Eén uur training op een slecht veld (drassig, sneeuw of bevroren veld) heeft een grotere impact op spieren, banden, pezen en gewrichten, dan 1,5 uur op een normaal veld. - Blessures bij sportactiviteiten. • Slecht of niet aangepast schoeisel en kleding (met andere woorden wind- - Relatief korte dagen (minder zon) brekers, handschoenen en mutsen zijn geen overbodige luxe). en schooldruk (proefwerkweken) • Door de relatief korte dagen met weinig zonlicht heeft het lichaam meer leiden tot meer druk/ spanning. tijd nodig voor herstel. Daarom gaan toppers vaak in de winter naar zonni- De boog moet lang gespannen ge oorden. staan. En juist die spanningsboog, • December is de proefwerkmaand. Het jaar wordt afgesloten. Ook de part - in al zijn facetten, moet men onder time werkende sporter kent de druk van december. Balans. Afsluiting van controle zien te krijgen. het jaar. Wat staat me het volgende jaar te wachten? Nieuwe doelstellingen formuleren. Dit alles kan ongewenste mentale en fysieke stress met zich Conclusie: een mens is net een biolo- mee brengen, waardoor we minder goed functioneren. gisch wezen, dat zich meer en meer • 14 dagen kerstvakantie kan negatief uitwerken als we ons tegoed doen aan beter moet aanpassen aan de chrono- te veel rust in combinatie met te veel (ongezond) eten. Als we in januari logische kalender. Biologische system- weer met de training beginnen met een ‘rugzakje’ van 3 kg om, dan begin- en kun je niet chronologisch vastleg- nen we met een valse start. We beginnen dan weliswaar met een goed iso- gen. Het gaat te ver dat we, zoals de latievest (we hebben het minder koud) maar prestatieverhogend werkt dat bruine beer, ons moeten opsluiten in niet. een hol om met winterrust te gaan. • Ook carnaval is een mooi volksvermaak, maar pas op voor de naweeën. Veel topsporters gaan niet voor niets • Als de conditie in de vakantie is weggezakt, kunnen we deze niet versneld in de winter op trainingskamp naar inhalen. Weers- en veldomstandigheden laten dat meestal niet toe. Wees zonnige landen! De trainingsopbouw dus alert in de nieuwe trainingsopbouwfase! en -uitbouw kunnen dan gestaag

44 45 De Voetbaltrainer nr.174 2010 44-47_Dost:44-47 10-12-10 12:14 Pagina 46

doorgaan. Niet iedereen kan de zon met succes te verslaan. Voor je Juist in de wintermaanden wordt een opzoeken, maar wel goed luisteren zeventiende heeft het lichaam nog sterk beroep gedaan op ons immuun- naar de waarschuwingen die ons niet alles in stelling gebracht, simpel- systeem dat ziektekiemen te lijf gaat. lichaam ons geeft. Mijn advies: loop weg omdat het lichaam nog niet Dat gaat niet altijd gepaard met niet door met kleine fysieke en men- ‘klaar-af’ is. Het is nog in ontwikkel- koorts. Wel voel je je even niet lekker, tale ongemakken. Bezoek tijdig de ing. Te veel en te sterke anaerobe soms slap en moe. In die meestal medische ruimte om erger te voorko- training in de wintermaanden kan korte periode ben je even minder be- men. Dat we in de wintermaanden het immuunsysteem ondermijnen. lastbaar. Echt ziek ben je dan niet. nog beter met de arbeid/rustverhou- dingen moeten omgaan, lijkt me een logische stap. Meer slaap is nodig. Ook op voedingsgebied kunnen we de nodige maatregelen nemen.” Voetbalseizoen Op de website van De Voetbaltrainer heeft men kunnen stemmen op de poll. Voetbaltraining Centraal stond de vraag van wanneer tot wanneer ons voetbalseizoen in Neder- Harry Dost: “Wat betekent dit alle- land moet lopen. Een kleine maar opvallende meerderheid van de stemmers is maal voor de voetbaltrainingen? Ons voor de periode maart tot en met november. Dat zou betekenen dat men echt immuunsysteem zorgt er onder meer winterstop heeft in de koudste wintermaanden. voor dat we niet ziek worden. Lukt dat niet, dan worden we ziek. Enkele dagen koorts doden de meeste ziek- Vanwege het weer moet het voetbalseizoen lopen tekiemen. Lukt dat ook niet, dan zijn medicijnen waaronder ook antibioti- van augustus t/m mei (huidige situatie): 38% ca de aangewezen middelen om de van maart t/m november (Scandinavisch model): 62% ziektekiemen te verslaan. Op ongeveer 17-jarige leeftijd zijn we volledig ‘gerijpt’ om de meeste ziektekiemen

Positieve invloeden om het mentale en fysieke prestatievermogen op peil te houden

• Draag zorg voor een goede balans in stabiliteitsoefeningen. Eventueel • Trek goede functionele kleding aan training-rust-eten- en slaapgewoonte. in een hal of een ander lokaal. (windbreker, muts en eventueel • In de winter betekent dat er iets • Slechte velden laten een grotere handschoenen). Koude handen minder trainingsomvang is. trainingsomvang niet toe. beïnvloeden de totale motoriek en • Zorg er voor dat er continuïteit in de • Zorg voor goed schoeisel. Dat daarmee ook de voetbalprestaties. core exercise blijft. Dus lenigheids - betekent veel schoenen voor • Juist in de winter is de warming- oefeningen en de bekende kracht-en wisselende veldcondities. up erg belangrijk. De spieren moeten goed voorbereid zijn op de training. • Drink ook in de winter tijdens trainingen, drink niet te koud maar liefst lauw vocht drinken. • Blijf na de training niet rondhan- gen om wat te pielen (latje schie- ten e.d.). Door de relatief snelle af- koeling loop je een verhoogd risico om ziek te worden. • Zoek de warmte op om te douchen. Vermijd tocht. • Bij verplaatsingen naar huis met fiets, auto, bus enz.: zorg dat je de haren droog hebt of draag een muts. Kleed je goed. Na een training heb je minder weerstand en ben je vatbaarder voor verkoudhe- Een goede warming-up is een must, vooral als het wat kouder wordt. den, infecties enz.

www.devoetbaltrainer.nl 44-47_Dost:44-47 10-12-10 12:15 Pagina 47

C O N D I T I E

Harry Dost: Heb je wel koorts dan moet je dat on- genoemd, die onze mentale en Fysieke training en testen in voet- middellijk melden. Hieronder worden fysieke weerbaarheid kunnen beïn- bal; een praktische benadering nu de negatieve en positieve factoren vloeden.” Het artikel December en januari: blessure- Harry Dost: maanden? is een hoofdstuk uit één van Fysieke training en testen in voetbal; een praktische benadering de twee nieuwe en bij elkaar horende Meer informatie: www.dostconditietraining.com boeken van Harry Dost. In het basisboek Prijs: €23,50 en €22,50 wordt in ruim 200 pagina’s het fundament gelegd wat betreft de begrippen fysieke training, krachttraining en fysieke testen. Daar komt weinig voetbal aan te pas, maar dat is ook precies de boodschap die dit boek wil uitdragen: zorg voor een goede lichamelijke basis ten- einde de voetbalvaardigheden zo goed mogelijk te kúnnen trainen. In het tweede boek, een werkboek, krijgt de lezer een enorm grote hoeveel- heid aan oefenstof voorgeschoteld op het gebied van loop-, coördinatie-, kracht-, stabiliteits-, mobiliteits- en snelheidsoefeningen. Dit zal voor iedere voetbaltrainer die meerdere trainingen per week tot zijn beschikking heeft een welkome verzameling aan ‘extra’ oefenstof zijn. Denk daarbij aan tientallen tikspelletjes, die eenvoudig in de warming-up verweven kunnen worden. Ook treft men tientallen stabiliteitsoefeningen aan, die individueel of in tweetallen uitgevoerd kunnen worden. Alle oefeningen worden in tekst en beeld (foto) • Op het gebied van vitaminesupple- 1. Aardbeien. uitgelegd. Geregeld wordt daarbij de re- tie is het gebruik van een multivi- 2. Pruimen. latie gelegd naar de voetbalpraktijk, bij- taminecomplex aan te bevelen. 3. Sinaasappel. voorbeeld door afbeeldingen van wed- Nog beter is hiernaast nog een 4. Rode druiven. strijdsituaties waarin een bepaalde li- anti-oxidantencomplex te nemen. 5. Kiwi. chaamshouding wordt ‘gedemon- • Heeft men geen trek in een anti- 6. Rode grapefruit. streerd’. oxidantencomplex of een multivi- 7. Witte druiven. Een belangrijk hoofdstuk om alle oe- taminecomplex, denk dan eens aan 8. Banaan. fenstof in een juist perspectief te plaat- de top 10 van vitaminen en anti- 9. Appel. sen betreft de tekst over het differen - oxidanten leveranciers zoals: 10. Tomaat. tiëren van de training. De lezer van het • Extra vitamine C wordt in de boek krijgt bijvoorbeeld aanwijzingen wetenschappelijke literatuur om rekening te houden met de prikkel- veelvuldig aangehaald als een duur, prikkelintensiteit, prikkeldicht- uitstekende antioxidant. Veel vi- heid, trainingsmethode en eventueel te tamine C zit er in o.a. kiwi, gebruiken materialen. mandarijn, citroen, grapefruit, De boeken van Dost pretenderen niet sinaasappel en niet te vergeten compleet te zijn. Vooral de fysieke as- in de groente broccoli. pecten die nodig zijn om tot (top)voet- • In de huidige topsport wordt baller uit te groeien worden behandeld. veelvuldig gebruik gemaakt van Daarbij wordt de nuance aangebracht een antioxidantencomplex. dat er sprake moet zijn van voetbaloefe- Kiwi’s een erkende antioxidant ningen, naast de aandacht voor ge- met veel vitamines C. coördineerde houdings- en stabiliteits- kracht. In de boeken wordt de uitdaging Als we alle adviezen en noodzakelijke maatregelen hebben genomen, dan is opengelaten om de motorische vaardig- het niet nodig om je te verontschuldigen als we toch een blessure of ziekte heden te integreren in voetbalspecifieke oplopen. Je hebt er immers alles aan gedaan om dat te voorkomen. situaties.

46 47 De Voetbaltrainer nr.174 2010 48-51_Dossier Amateurtrainer:48-51 10-12-10 12:15 Pagina 48

Tekst/ Qasim Hakim Meedenken in nieuwe verded

Het voor een langere periode volgen van een hoofd- zijkanten. Het voordeel van deze tactiek is dat je vanuit een sterk centraal trainer zorgt voor een andere kijk op het vak van middenveld de tegenstander het zeer moeilijk maakt om tussen de linies te voetbaltrainer. Dit seizoen volgen we Erick Verschuren gaan spelen, en dat de tegenstander minder gemakkelijk verbindingen kan bij tweedeklasser Sportclub Irene. Hij creëren naar de spitsen. Door compact te spelen zul je de aanvalsdrift van de staat nu met zijn ploeg, na de promotie tegenstander wat meer kunnen neu- traliseren. De mindere kant van deze van vorig seizoen, laag in de ranglijst speelwijze is dat je vaak achterover leunt en je beperkt tot het spelen van en heeft daarom besloten om zijn speel- countervoetbal. Als trainer is het belangrijk dat je de keuze in de wijziging wijze te veranderen. van je speelstijl goed kunt verwoorden en met feiten kunt onderbouwen.”

Erick Verschuren: “De speelwijze staat Belang van elftal en valt natuurlijk met de kwaliteit Verschuren heeft een ploeg die tech- van de spelers die je als trainer ter nisch redelijk tot goed onderlegd is, beschikking hebt. De kwaliteit van de maar op tweede klasse niveau nog jongens bepaalt ook voor een groot niet in staat is om het spel te maken. gedeelte het uitgangspunt van de Te veel spelers speelden voorheen hun trainer. Volgens mij heeft elk team eigen wedstrijd. een vast karakter en dat moet zo blij- Erick Verschuren: “Terug naar de ba- ven. Wat je wel kunt doen, is accen- sis, filosoferen over de juiste tactiek ten verleggen, maar je moet afblijven (inzicht, vertrouwen, durf) is natuur- van de ‘natuur’ van de ploeg. lijk één van de boeiendste aspecten, We hebben als Sportclub Irene een ook op amateurniveau. De beslissing zeer moeilijke competitiestart achter die ik heb genomen om het systeem de rug, met tegenvallende resultaten. aan te passen van 1:4:4:2 naar 1:4:5:1 Heel logisch dat spelers hieronder neem je niet voor jezelf, maar voor gaan lijden, met als gevolg dat op ter- het team. Er was weinig balans tussen mijn het risico bestaat dat het geloof aanval en verdediging, ruimtes waren in eigen kunnen volledig weg is. We, groot en tegenstanders konden mak- de staf en de spelers, hebben na ze- kelijk tussen de linies combineren en ven gespeelde wedstrijden een evalu- snel bij de spitsen komen, die in te- atie gehouden en zijn tot de conclusie genstelling tot onze aanvallers wel gekomen dat we het accent minder raad wisten met de geboden kansen. moeten leggen op de aanval en meer Veel spelers speelden hun ‘eigen’ wed- op het verdedigen. Vanuit het 1:4:4:2 strijd. Er waren geen vastigheden systeem zijn we overgegaan naar een waardoor de organisatie vaak zoek 1:4:5:1 systeem. Het doel van dit sys- was, met als gevolg dat we veel tegen- teem is om vanuit een gesloten ver- doelpunten kregen. In de wedstrijd dediging met een sterk bezet midden- kan het niet zo zijn dat iedereen zijn veld snel te counteren. Als dit sys- eigen spel speelt, je moet je richten op teem goed wordt uitgevoerd dan kan het collectief. Ik heb tegen de spelers dit leiden tot attractief spel. Het is gezegd dat daar de basis ligt en dan dan ook hoofdzakelijk gebaseerd op pas kunnen de individuele kwaliteiten ‘countertactiek’. naar voren komen en krijg je vertrou- De doelstelling is om hierbij zo snel wen. In het collectief heeft iedere spe- mogelijk controle te krijgen op het ler een bepaalde taak en verantwoor- middenveld en aan te vallen over de delijkheid. Spelers moeten aanvaarden 48-51_Dossier Amateurtrainer:48-51 10-12-10 12:16 Pagina 49

A M AT E U R S

Dossier Amateurtrainer (3) dedigende speelwijze

dat iemand bepaalde dingen beter of gers, twee controlerende middenvel- Erick Verschuren: “Tijdens de trainin- minder kan. Als de spelers dat snap- ders, de twee vrijbuiters aan de zij- gen besteed ik ook veel aandacht aan pen, creëer je een situatie dat de spe- kanten, de wat teruggetrokken diep- de onderlinge coaching. Het probleem lers wat voor elkaar over hebben. Een ste middenvelder en tenslotte de die- is dat de spelers te vaak denken: ‘Dat win/winsituatie waarin je optimaal pe spits die alleen bij balverlies verde- ziet mijn medespeler wel zonder dat kunt presteren naar gelang je moge- digend moet denken. Verdedigend ik iets roep’. Dat is per definitie een lijkheden. Ook het geduld kunnen op- vormen we zo met het hele elftal een verkeerd uitgangspunt. Je moet den- brengen is een bepalende factor die blok. De ene keer zal dat rond de mid- ken: ‘Voor alle zekerheid coach ik onlosmakelijk verbonden is met denlijn zijn, de andere keer wat meer maar.’ winst of verlies.” teruggetrokken. Eigenlijk mag nie- De spelers die niet in balbezit zijn, mand met de rug naar de bal toe ko- kunnen de situatie altijd vanuit een Collectief men te staan. Rugdekking moet er al- gemakkelijker gezichtsveld beoorde- Het accent verleggen van een aanval- tijd en overal zijn: voorin, op het mid- len. Hoeveel problemen ontstaan er in lende speelwijze naar een verdedi- denveld en achterin. Je stelt je veel te de verdediging niet bij het ‘overgeven’ gende speelwijze vergt ook een om- kwetsbaar op als je puur 1:1 speelt. van de tegenstander? De verdediger schakeling in de denkwijze. Ook de Wat ik belangrijk vind in onze verde- die zijn tegenstander in de richting diepste man aanvallend gezien moet digende speelwijze is dat we steeds van een medeverdediger ziet lopen omschakelen en meeverdedigen bij weer opnieuw de ruimte(s) klein ma- denkt vaak: ‘Oh, mijn maatje neemt balverlies. ken en de zones goed afdekken. Bepa- die wel over.’ De kans is groot dat die Erick Verschuren: “In ons huidige lend hierin is de coaching onderling. ‘maat’ zich juist op een ander voet- spelsysteem 1:4:5:1 speelt de wed- In dienst spelen van het collectief is balprobleem concentreert en dan ont- strijd zich vaak op het middenveld af. de totaalopdracht.” staan er problemen. Daarom moet je Iedereen moet meeverdedigen, ook in bijna elke situatie coachen. onze aanvallend ingestelde spelers. Onderlinge coaching Door middel van de juiste coaching Dat is heel kenmerkend voor ons Erick Verschuren constateert dat de kun je veel problemen vooraf al op- spel. Iedereen moet meedoen om de onderlinge coaching nog niet opti- lossen, het geeft vertrouwen en rust bal te veroveren. Dat betekent heel maal is en dat spelers automatisch aan het hele elftal. Zo probeer ik bin- veel kantelen, knijpen en georgani- ervan uitgaan dat hun teamgenoten nen het teamverband elke linie en seerd druk zetten met vier verdedi- wel weten wat ze moeten doen. speler te coachen door hen informatie

48 49 De Voetbaltrainer nr.174 2010 48-51_Dossier Amateurtrainer:48-51 10-12-10 12:16 Pagina 50

aan te reiken die hopelijk op den Vervolgens moet ik mijn spelers veel plezier en beleving aan het spel- duur zal lijden tot minder fouten. Het stimuleren om die kennis te gebrui- letje overhoudt.” streven is dat we vanuit het maken ken en zo zelf oplossingen te vinden van de juiste keuze(s) meer vastighe- voor de voetbalproblemen tijdens Uitvoering den creëren en daardoor minder on- wedstrijden. Van het doel af verdedigen, snel nodige tegendoelpunten moeten in- Buiten het veld praat ik veel met mijn drukzetten, bij balbezit meteen ploeg- casseren. Tijdens de pauze van wed- spelers over tactiek. Dat gaat vooral genoot (voorwaarts) inspelen en de strijden geef ik in algemene zin aan over het blijven spelen in de organisa- restverdediging intact houden vormen wat er moet gebeuren en daar waar tie door middel van juiste coaching. de kernpunten in de verdedigende nodig zal ik spelers individueel aan- Een voorbeeld is: dat de twee contro- speelwijze van Sportclub Irene. spreken. Al met al besef ik wel dat lerende middenvelders nooit allebei Erick Verschuren: “Hoe verder je van spelers ontzettend veel informatie te aanvallend ondersteunend spelen, de eigen goal af speelt, hoe meer verwerken krijgen, maar ik merk dat maar dat er altijd één van beiden ver- ruimte je in je rug laat. Hierin is de ze heel graag willen, dus ik kan heel dedigend denkt. Hier gaat het om de restverdediging heel belangrijk. Ik at- veel informatie aan hen kwijt. Heel juiste afstemming in samenwerking tendeer mijn verdedigers erop dat ze erg belangrijk is dus, hoe motiveer en met de andere middenvelders, er altijd functioneel moeten zijn als zij inspireer ik mijn spelers? Hoe stuur ik moet géén sprake zijn van disbalans de pass gegeven hebben. Concreet be- bij en hoe laat je je spelers beter sa- bij eventueel balverlies, dat is norma- doel ik hiermee dat ze al weer bezig menwerken?” liter fataal in het omschakelmoment moeten zijn met wat er kan gebeuren van balbezit naar balverlies. Daarin als we de bal verliezen. Tactiek moeten ze elkaar coachen. Ik probeer de linies kort op elkaar te Om de tactiek in te slijpen vindt Ver- Veel spelers zitten midden in een pro- laten spelen, dan is er altijd rugdek- schuren het belangrijk om veel te ces van doorgroeien en doorontwik- king in de buurt en je kunt meer van- praten met zijn spelers over de nieuw kelen. Dit kost veel tijd en energie. Ik uit de eigen tegenstander spelen. Es- speelwijze. Maar tijdens de wedstrij- hamer dan ook elke training en wed- sentieel is natuurlijk het winnen van den wil hij de coaching zoveel moge- strijd op het bewaken van de organi- duels. Dit is voor een groot deel indi- lijk door de spelers zelf laten satie. Hoe staan we als we balverlies viduele kwaliteit, maar vooral ook een verzorgen. lijden? Kunnen we nog corrigeren? mentale kwestie. Je kunt vaak doen Erick Verschuren: “Voetbaltechnisch Als je gedurende negentig minuten in alsof, maar de keerzijde is dat je het gezien werk ik vooral op intuïtie. Als je organisatie blijft spelen, kun je het duel ook kan ingaan met de nodige trainer is het mijn taak om spelers te volgens mij nooit slecht doen. overtuiging om het rechtstreekse duel wijzen op essentiële voetbaldetails: Mijn filosofie is dan ook dat mijn spe- in je voordeel te beslissen. altijd de vooractie maken om ruimte lers zelf de organisatie moeten bewa- Of het nou gaat om een duel over de voor jezelf te creëren, positioneel ken en zelf naar oplossingen moeten grond of door de lucht (lees: kopduel) goed staan, een goede balaanname, zoeken. Daar worden ze op termijn is niet relevant, balsnelheid aanpassen en het inspe- beter van. Verzorg je coaching en help Je moet duels vol overtuiging aangaan len van het juiste been zodat je altijd elkaar daar waar nodig. Als ik dat met de intentie om te winnen. De door kunt voetballen. langs de kant moet doen, ben ik vaak eerste duels in een wedstrijd moet je te laat en is het overtuigend aangaan, dan komt de kwaad ge- gemiddelde aanvaller niet in de wed- schied. Ik ben strijd, dan maar een keer een overtre- géén trainer ding tegen als het niet anders kan. die tegen een In mijn opvatting bepaalt de laatste speler zal zeg- linie waar je verdedigt, waarbij van gen dat hij al- belang is dat er goede druk is op de leen maar een balbezittende speler van de tegenpar- tegenstander tij. Verdedigen is het meest ideaal in moet uitscha- en rondom de middenlijn. Verover je kelen, je weet de bal dan is er genoeg ruimte achter namelijk nooit de verdediging van de tegenpartij om vooraf waar te kunnen voetballen, wanneer je on- ruimtes open- der druk komt, moet er nog genoeg vallen die hij ruimte zijn om te kunnen corrigeren kan en zelfs en te voetballen. Om het tempo aan- moet benutten. vallend te bepalen moet je niet veel Zo probeer ik lopen met de bal, maar vooral zuiver te bereiken dat zijn in je passing. Positioneel goed iedere speler staan betekent vaak één metertje vanuit zijn pri- naar links of naar rechts, en je bent maire taak toch aanspeelbaar. Er moeten afspeelmo-

www.devoetbaltrainer.nl 48-51_Dossier Amateurtrainer:48-51 10-12-10 12:16 Pagina 51

A M AT E U R S

Trainingsvormen Erick Verschuren

gelijkheden zijn in en rondom het ge- oefening 1 bied waar de bal is. Ook probeer ik door middel van situatief te coachen Bij oefening 1 vormen één groot doel, Erick Verschuren: “Het accent ligt op aan te geven dat bij één pass lengte twee kleine doeltjes, vier pylonen en technisch verdedigen. Het is de bedoe- veld direct een aantal tegenstanders twintig ballen de organisatie op een ling dat beide patijen op snelheid en zijn uitgeschakeld. half veld. Speler 1 geeft een diagonale explosief van start gaan. De verdedigen- Het gaat om effectiviteit in de om- pass op speler 2. Daarna volgt een de partij moet zo snel mogelijk druk schakeling, dat geldt voor balbezit 1:1 of een 2:2 partijspel. De aanval- zetten. Het is dan belangrijk om als maar zeer zeker ook voor balverlies. lende speler(s) probeert te scoren op verdediger laag in de knieën te gaan Voorin moeten we improviseren met het grote doel en de verdedigende spe- staan, naar de bal te blijven kijken, niet maar één spits, met ondersteuning ler(s) probeert de bal te veroveren en te snel happen en bij een 2:2 situatie van de diepste middenvelder. Maar vervolgens op één van de twee kleine staffelen en de steekpass eruit proberen dat is inherent aan het systeem. Ei- doeltjes te scoren. te halen.” genlijk zeggen systemen mij niet zo veel, wel de bijbehorende uitvoering. Als trainer probeer ik te observeren wat er in een wedstrijd gebeurt en aan de hand van mijn bevindingen hieraan iets te doen. Het is jammer dat ons team géén echte leider heeft, ik bedoel een echte prater, die slim en 1 sluw is. Iemand die ervaren is en de

kneepjes van het vak kent. Een ver- 25-30m lengstuk van de trainer in het veld zou veel uit maken in de vorming en ontwikkeling voor deze jonge spelersgroep.”

Samenvatting • Erick Verschuren staat met Sportclub Irene laag op de ranglijst in de tweede klasse. oefening 2 • Verschuren heeft daarom gekozen om te schakelen naar een Bij oefening 2 wordt een positiespel Erick Verschuren: “Hierin is het be- speelwijze waarin het accent 7:6 gespeeld, twee teams van zes spe- langrijk dat er door de verdedigende meer op het verdedigen ligt. Hij lers en één neutrale man die mee- partij collectief druk wordt gezet. is van een 1:4:4:2-formatie naar speelt bij de ploeg in balbezit. Wan- Niemand kan verzaken. Doordekken, een 1:4:5:1-systeem overgestapt. neer het zestal de bal verovert, kan er pressiespelen en kantelen/knijpen aan • Collectief verdedigend denken gescoord worden op de doelen aan de de kant van de bal zijn essentieel in vormt de rode draad. zijkant. de uitvoering.” • Hij praat tijdens en na trainingen veel over de te hanteren tactiek zodat zijn spelers tijdens wedstrijden zelf de coaching kunnen verzorgen • Vooruit verdedigen, snel drukzetten, bij balbezit meteen voorwaarts verbinden en het intact houden van de restverdedigend zijn de belangrijkste aandachts- punten in de nieuwe speelwijze.

Hoe hebben de spelers gereageerd op deze nieuwe aanpak? Wat kwam in de praktijk uit, waar ontstond weerstand? En leverde de nieuwe aanpak ook meer punten op? Daarover zal het volgende artikel in deze serie gaan. 30m

50 51 De Voetbaltrainer nr.174 2010 48-51_Dossier Amateurtrainer:48-51 10-12-10 12:16 Pagina 52

www.devoetbaltrainer.nl 52-53_B-jeugd New:52-53 10-12-10 12:17 Pagina 52

B-JEUGD

Marco Koorman heeft een rijke voetbalcarrière achter de rug. Hij doorliep alle nationale jeugdselecties en droeg ook het shirt van Jong Oranje. Op clubniveau speelde hij in het verleden voor Sc Heerenveen, FC Groningen, De Graafschap, FC Zwolle en BV Veendam. In zijn tijd bij FC Groningen speelde hij de bekerfinale en dertien Europese wedstrijden. Tegenwoordig is hij fulltime actief bij de Voetbalacademie FC Twente, waar hij zelf de B2 traint. Koorman is woonachtig in Zwolle en heeft daar een eigen voetbal- school.

VOETBAL ALS LIFESTYLE BEWUST TRAINEN

Marco Koorman: “De voornaamste taak van jeugdtrai- Marco Koorman: “Een veel gehoorde klacht ners bij een bvo is het opleiden van jeugdige, talentvol- tegenwoordig is dat spelers geen initiatief le voetballers voor het vak van profvoetballer. En daar nemen, technisch niet goed onderlegd zijn kom je gelijk bij de essentie: profvoetballer is een echt en creativiteit missen. Ook binnen jeugdop- vak. In mijn ogen heb je als trainer dus ook een opleidingen van een bvo hoor je dat wel eens voedkundige taak, namelijk spelers bijbrengen wat het en ik verbaas mij daar wel over. Want als spelen van betaald voetbal inhoudt. En dat is veel meer spelertjes gescout worden als eerstejaars D- dan alleen het spel binnen de lijnen. Ik ben met mijn pupil, barsten ze van de creativiteit en goe- spelers erg bezig hen het voetbal te laten beleven als de techniek. De spelvreugde druipt er vanaf. een ‘lifestyle’ en trek hier wel eens een parallel met Maar op het moment dat spelers dan in de hardrockers, hiphoppers of gamers. Bij elke lifestyle A1 komen te spelen, is er weinig meer van horen bepaalde gewoontes en gedragscodes. Deze ge- dat initiatief en die creativiteit over. Je zou woontes en gedragscodes worden niet opgedragen dan toch moeten concluderen dat er in de door iemand van buitenaf, maar worden door henzelf tussenliggende periode iets mis is gegaan. als vanzelfsprekend ervaren. Mensen die een bepaalde Wij als trainers moeten ons afvragen of we levenswijze nastreven, hebben daar veel voor over, ze niet juist zaken uit een speler halen in zijn bereid te investeren en volgen alles wat er op hun plaats van iets toe te voegen. In de keuze gebied afspeelt. voor bepaalde oefenvormen ligt volgens mij een deel van het probleem. Veel oefenvor- Bij voetbal komt er op topniveau aanzienlijk meer kij- men zijn mijn inziens te voorgeprogram- ken dan alleen je voetbaltalent. Kijk eens naar veel meerd. Spelers moeten de bal van pylon a jonge spelers die, ondanks de aanwezige potentie, toch naar pylon b spelen en er dan vervolgens niet echt kunnen doorbreken. Voor voetballers is het li- zelf achteraan lopen. In wedstrijden werkt chaam erg belangrijk. Dat betekent dat je aandacht dat niet zo. En er staan al helemaal geen py- moet besteden aan je eet- en drinkpatroon en op de lonen waar spelers een bal naar toe spelen. juiste momenten voldoende rust moet pakken. Ik merk Als trainer kun je niet voorzeggen waar de zelf dat jeugdspelers soms niet meer de moeite nemen bal heen gespeeld moet worden, daar is het om naar de Champions League te kijken of om vakbla- voetbalspel veel te dynamisch voor. Ik denk den lezen. Toch ben ik van mening dat dat wel een es- dat we vooral sterk zijn in het creëren van sentieel onderdeel van je vak is. Je blijft namelijk een probleem, het constateren van dat pro- scherp en je bent alert op ontwikkelingen in je eigen bleem, en het vervolgens aan de slag om dat vakgebied. Je bent dan bereid te leren en jezelf te ont- probleem op te lossen op een manier waar- wikkelen. Je hebt er alles voor over om een nog betere op we weer een ander probleem creëren. voetballer te worden. Alleen dan bereik je jouw eigen Voetbal is een spel van onder hoge druk absolute top en kun je er ook blijven. Want de top ‘be- constant keuzes maken. Fysiek en techni- taald voetbal’ bereiken is voor sommigen wel te doen, sche bagage maken dat deze keuzes al dan maar aan de top blijven is nog vele malen lastiger. niet uitgevoerd kunnen worden. Deze onderdelen kunnen specifiek getraind worden, In tegenstelling tot veel andere lifestyles kun je binnen maar ik vind dat spelers altijd gestimuleerd het voetbal een heel mooie carrière tegemoet gaan. Uit moeten worden om hun intuïtie en creativi- eigen ervaring weet ik dat het leven als betaald voet- teit te kunnen uiten en ontwikkelen. Want baller een prachtig leven is en dat een juiste benade- alleen dan zul je uiteindelijk de juiste keu- ring van je vak nodig is om uiteindelijk te slagen.” zes kunnen maken.”

www.devoetbaltrainer.nl 52-53_B-jeugd New:52-53 10-12-10 12:17 Pagina 53

J EJUEGUDG D

TRAININGSVORM

Doel Methodiek n verbeteren van het aanvallen op de helft van de tegenstander n met buitenspel spelen n variëren met de tijd dat er gescoord kan worden Organisatie n kleine doeltjes neerzetten waar de verdedigers op n 4 tegen 3 plus keeper kan scoren n het veld is 60 meter lang en 50 meter breed n varieer met de aantallen 1:1, 2:1, 3:2, 4:3, 5:4 n voldoende ballen bij de trainer n 9 pylonen n voldoende hesjes

Inhoud n zodra het tweetal de middellijn passeert, heeft het viertal 10 seconden om te scoren

n zodra er gescoord is of een bal is uit, speelt de trainer een nieuwe 4

bal in 3 3 n het viertal heeft nu 1 minuut om te scoren n 2 vervolgens start het tweetal aan de andere kant 2 5 Coaching Aanvallend: 1 n Houd het baltempo hoog. 1 n Stem je loopacties op elkaar af.

Verdedigend: n Werk goed samen tijdens het verdedigen. n Zorg dat je je duels wint.

“Ik ben altijd op zoek naar oefenvormen waarin spelers constant zelf keuzes moeten maken, zowel technisch als tactisch. Mijn coaching is er niet zozeer op gericht om spelers bepaalde dingen te laten uitvoeren, maar meer in het bevragen van spelers waarom ze bepaalde keuzes maken. Wat is het rendement van hun handelen? Hadden ze andere of betere opties gehad bij die specifieke situatie? En hebben ze die andere optie ook gezien? In trainingsvoorbereidin- gen die ik maak, is het aantal coachmo- menten dat ik vooraf al op papier heb staan niet groot. We doen een bepaalde oefenvorm en bekijken ter plekke wat er gebeurt en daar anticiperen we op. Alleen dan leren spelers tijdens de wedstrijd ook betere keuzes te maken. Niet omdat een trainer het eerder al bedacht heeft, maar omdat ze het zelf tijdens de training hebben ervaren en erover hebben nagedacht.”

52 53 De Voetbaltrainer nr.174 2010 54-55_C-Jeugd:54-55 10-12-10 12:18 Pagina 54

C-JEUGD

Tjalling van den Berg schreef in 2009 samen met Ruben Bakema het boek ‘Coachen: vinden – binden – scoren.’ Een inspirerend boek over eco-coaching, duurzaam omgaan met de eigen energie en die van je pupil(len). De in Witmarsum geboren Fries is onder andere coach van de internationale turnacademie van het CIOS in Heerenveen, bondscoach van de KNKB (Kaatsbond) en werkt als jeugdcoach bij SC Heerenveen. Bij die laatste club past hij sinds vorig jaar met veel succes het principe van ECO-training toe.

In de vorige editie van dit vakblad vertelde C1-trainer Wilco Hellinga al: “Bij de RJO SC Heerenveen / FC Emmen werken we met ECO-training, een concept waarbij de sporter centraal staat. Aan de basis staan talent, energie en duurzaamheid. Door slimmer, anders, innovatiever en vooral samen te werken met andere sporten worden duurzame resultaten geboekt.” Deze opmerking was voor de redactie aanleiding om hier eens verdere navraag naar te doen.

Het idee gen, weerbaarheid in duels. Deze ont- Tjalling van den Berg: “In 2007, tijdens wikkeling zal veel verder gaan. Dan is het EK voor spelers onder 21 jaar, was het logisch dat optimalisering van be- Foppe de Haan bondscoach van het wegen van essentieel belang is. Denk Nederlands team. Vanwege de drukte bijvoorbeeld aan een sprongactie, een in het toernooi ging hij na twee of drie lichaamsdraai, een schot uit de draai wedstrijden met de spelersgroep de of een passeeractie. Om goed te bewe- turnzaal in, met als doel de hoofden gen zijn zaken als coördinatie, even- van de spelers leeg te krijgen. De Haan wicht, kracht en snelheid van belang wilde dat de spelers zich even op iets en om dat te beheersen zal een spor- anders gingen richten dan voetbal en ter zijn lichaam goed moeten kennen. zocht een andere uitdaging.” In mijn functie als ECO-coach help ik Turndocent Tjalling van den Berg heeft sporters bij het leren kennen van hun het team destijds een turnles gegeven lichaam en het ontwikkelen van hun met voornamelijk allerlei evenwichts- persoonlijkheid, met als doel dat kunsten. Het effect van deze training sporters hun energie optimaal gaan was zo positief, dat De Haan en Van gebruiken. Aan de basis van de ECO- den Berg besloten ook na het EK sa- training staan drie pijlers: talent, coör- men te werken. Door allerlei grondvor- dinatie en energie. Voor voetballers is men van bewegen te trainen worden gebleken dat het doen van ‘turnoefe- spelers minder blessuregevoelig, draai- ningen’ een hele goede mogelijkheid en eenvoudiger naar zowel links als is om het optimale uit talent, fysiek rechts, vallen gemakkelijker, durven en energie te halen. Turnen (lees: beter om te halen en te duiken en ver- gymnastiek) is een basissport voor groten hun weerbaarheid. Feitelijk ge- nagenoeg alle takken van sport. We zien neemt hun hele spelniveau toe. kiezen bij SC Heerenveen voor een totaalprogramma. De term ECO- Het principe coach komt voort uit de ecologische Tjalling van den Berg: “Bij de jeugd theorie van het bundelen en stroom- van SC Heerenveen ben ik actief als lijnen van energie. Ik let er bij het ECO-coach. Het principe werkt als aanleren of verbeteren van bewegin- volgt: een sporter, in dit geval een gen op dat het lichaam in balans is. voetballer, is constant in beweging. Hoe beter die balans, hoe hoger het Hoe beter en sneller die bewegingen rendement is.” zijn, hoe hoger het rendement van een uitgevoerde actie. Voetbal is vooral De praktijk qua snelheid en coördinatie enorm in Tjalling van den Berg: “Ik hanteer het ontwikkeling. Het heeft de afgelopen principe van de kruisbestuiving, waar- jaren vorderingen gemaakt in snel- bij ik uit diverse sporten het beste heid, balaannames, positiewisselin- probeer te halen. Ik kijk verder dan

www.devoetbaltrainer.nl 54-55_C-Jeugd:54-55 10-12-10 12:18 Pagina 55

J EJUEGUDG D

Het is immers zo dat topprestaties vrijwel altijd geleverd worden door sporters die achteraf zeiden: ‘Ik was geheel ontspannen. Het ging bijna vanzelf.’ Dat heeft, denk ik, te maken met het feit dat ze de spanning daar inzetten waar nodig en het verder ook kunnen loslaten. Een ultiem overwin- ningsgevoel is het gevolg. Je houding straal je uit. Het is de vraag of het passie of passief is…. Ik ga voor een voetballer met een houding waar de passie vanaf druipt.”

Mentaal Tjalling van den Berg: “ECO-trainen gaat ook verder. Niet alleen het fysieke is van belang, maar ook mentaal worden de sporters getraind. Geloof in jezelf en uitgaan van je eigen kracht zijn onderwerpen die ook in de trai- mijn eigen werkgebied en kennister- het lijf. Bij de voetbalsport is stabiliteit ning aan de orde komen. Niet voor rein en ga op zoek naar kennis die el- een belangrijke factor. Is die stabiliteit niets zeiden de oude Grieken: “Mens ders al voorhanden is en welke je in je er niet, dan is er steeds een verande- sana in corporea sano” (een gezonde eigen vakgebied kunt implementeren. ring van lichaamszwaartepunt en geest in een gezond lichaam). Door Sinds ik begonnen ben bij SC Heeren- moet een speler zichzelf teveel bijstu- steeds vanuit je eigen kracht te den- veen heeft het ECO-trainen geleid tot ren. Dat kost kracht en is bovendien ken en handelen word je een winnaar. een immense kruisbestuiving. Doordat onnodig, de speler gebruikt zijn ener- Zelfs als je verloren hebt, weet je hier we turnen als vast trainingsonderdeel gie niet efficiënt. Als een speler zijn positief mee om te gaan. Wij willen opgenomen hebben in de trainings- bekken bijvoorbeeld stabiel kan hou- van de voetballers hun drive weten en week van de voetballers, ontwikkelen den, hoeft hij nauwelijks met armen dagen ze uit om na te denken over zij een betere lichaamsbewustwording en benen te corrigeren. ‘Span je bil- zichzelf. Wij denken vooral in uitda- en controle. Spelers leren door het len’, ‘Strek je knieën’, ‘Sluit je be- gingen en oplossingen, niet in proble- doen van allerlei oefeningen hoe ze nen’,’Buik in’, ‘Rug recht’, ‘Harder du- men. Het klinkt zweverig, maar dat is vanuit een goede rompbalans de con- wen’. Allemaal kreten die horen bij het totaal niet. De spelers raken door trole over de rest van hun lijf kunnen een vorm van spanning. Op het juiste ECO-training nog beter in balans, zo- optimaliseren. Dit betekent onder an- moment spannen en ontspannen wel op het veld als daarbuiten. ECO- dere dat spelers niet langer zo maar hoort bij perfect bewegen en is dus training is dus heel breed toepasbaar, tegen een bal trappen, maar in staat ook voor voetballers belangrijk. Iedere ook buiten de sport.” zijn optimale controle te houden over sporter moet van A tot Z weten en hun eigen lijf. Die controle is ook bij voelen wat spannen en ontspannen is. Meer informatie: www.eco-coach.nl het springen van belang, tijdens een luchtduel bijvoorbeeld. Door op het juiste moment de spieren te spannen neemt de kracht die vrijkomt bij het afzetten toe en springt de speler hoger. Wat het spannen van spieren betreft kun je het lichaam vergelijken met een ‘harde’ en een ‘lekke’ bal. De harde bal heeft meer kaatskracht en elasticiteit en stuit dus veel hoger. Door op het juiste moment je spieren te spannen is het rendement van je beweging groter. Daar gaat het bij ECO-training om.”

Spanning Tjalling van den Berg: “Alle sportieve bewegingen schreeuwen om balans in

54 55 De Voetbaltrainer nr.174 2010 56_Verlenging:56 10-12-10 12:19 Pagina 56

Colofon De verlenging Uitgave: Eisma Businessmedia bv Postbus 340 - 8901 BC Leeuwarden Bezoekadres: Celsiusweg 41 In dit vakblad vertellen trainers vaak dat ze de eigen verant- Telefoon: 088-2944800 | Fax: 088-2944810 E-mail: [email protected] woordelijkheid bij hun spelers willen vergroten. Het hoort bij de Nederlandse voetbalcultuur: we zien graag dat onze spelers Directie: Egbert van Hes, algemeen directeur zelf beslissingen nemen in het veld. We moeten er niet aan Bouke Hoving, financieel directeur denken dat ons voetbal verwordt tot een zogenaamde ‘coach- Gerbert Tiecken, uitgeef directeur sport’ zoals het basketbal of honkbal in Amerika. Daar bepaalt Uitgever: de coach op bijna ieder moment van de wedstrijd wat er ge- Minne Hovenga, adjunct directeur beurt. Bij voetbal is de bal echter ‘vrij’ en kan de coach moei- Hoofdredactie: Paul Geerars (hoofdredacteur) lijk ieder moment zinvol coachen. Van de andere kant zijn Telefoon: 088-2944826 | 06-51904854 vooral bij de standaardsituaties zoals corners en vrije trappen Fax: 088-2944810 | E-mail: [email protected]

vaste afspraken te maken, omdat er gestart wordt met een Tjeu Seeverens (adjunct-hoofdredacteur) moment waarop de bal stil ligt en niet aangevallen mag wor- Telefoon: 043-4502304 | 06-23941973 E-mail: [email protected] den. Dit is dan ook de reden dat we juist aan dit onderdeel geregeld aandacht besteden in De Voetbaltrainer. Adviseur: Henny Kormelink Ook de trainer van SC Genemuiden, Richard Karrenbelt, vertel- Telefoon: 06-50686964 | E-mail: [email protected] de in deze editie over de manier waarop hij eigen verantwoor- Redactiemedewerkers: delijkheid geeft aan zijn spelers: “Ik probeer respect te hebben Rob Baan, Gino van den Broecke, Ruud Doevendans, Theo Ducaneaux, Pieter Fischer, Qasim Hakim, voor de mens achter de speler. Spelers zijn verschillend. Dus je Henk Mariman, Hans Nijboer, Alex van Vogelpoel, zult ze ook verschillend moeten benaderen om het beste uit Gerjos Weelink, Ron Weinbrecher

hen naar boven te halen. In een team tref je een grote diversi- Aan dit nummer werkten verder mee: teit aan spelers aan. Die kun je niet allemaal op dezelfde ma- Tjalling van den Berg, Hans van Breukelen, Louis Coolen, Harry Dost, Frans Hoek, Richard Karrenbelt, Marco Koorman, Frans nier belasten. Je hebt te maken met leeftijdsverschillen, maar Lefeber, Chris Riemens, Raymond Verheijen, Erick Verschuren, vooral ook met de zwaarte van het beroep dat spelers uitoefe- Roland Vroomans nen. Je vindt scholieren, studenten, maar ook stukadoors en Foto’s: vertegenwoordigers in een team. Op dinsdag geef ik na de re- Helmich Lubberts, Pro Shots, Jan Trepels, Raymond Verheijen guliere training regelmatig een extra conditionele prikkel. Spe- Redactie-adres: De Voetbaltrainer, Postbus 340 - 8901 BC Leeuwarden lers mogen dan zelf bepalen of ze daaraan willen deelnemen of niet. Zij kennen hun lichaam het beste en zij weten zelf wel Lay-out en productiebegeleiding: ZeeDesign, Postbus 13 - 8748 ZL Witmarsum of ze belastbaar zijn of niet. Natuurlijk communiceer ik met Telefoon: 0517-531672 | E-mail: [email protected] spelers over het waarom. Ze weten ook dat als ze er in een Druk: wedstrijd door heen Scholma Druk, Bedum komen te zitten, ze Boekbestellingen: gewisseld worden. Johan de Boer Voetballers vinden Telefoon: 088-2944812 | E-mail: [email protected] dat meestal niet Abonnementen voor Nederland: Nieuwe opgaven, adreswijzigingen en correspondentie over leuk. Deze manier abonnementen: werkt perfect.” Abonneeservice Eisma Businessmedia Postbus 2238 - 5600 CE Eindhoven Telefoon: 088-2266648 | E-mail: [email protected] Deze interessante Abonnementen voor België: invalshoek is mij- Henk Mariman, Pontweg 35a, 9160 Lokeren (B.) lenver verwijderd Telefoon: 0499/171834 | Fax: 09/3483439 E-mail: [email protected] van de situatie in het openingsver- Abonnementsprijs: De Voetbaltrainer verschijnt acht keer per jaar. haal over de jeugd- De abonnementsprijs bedraagt voor de jaargang 2010-2011, die van juli tot juli loopt € 83,50 en € 3,- administratiekos- opleiding in het ten (exclusief 6% BTW) en is bij vooruitbetaling verschul- Russische Toljatti. digd. Abonnementen kunnen op elk moment van het jaar ingaan en worden genoteerd tot wederopzegging. Opzegging Daar hebben Louis dient schriftelijk te geschieden en minimaal een maand Coolen en Roland Vroomans te maken met een cultuur waarin voor het einde van het abonnementsjaar. U ontvangt dan van ons een schriftelijke bevestiging. de trainer centraal staat, dominant is, veel voorzegt en weinig verantwoordelijkheid durft te geven aan zijn spelers. Coolen Advertentie-exploitatie: Account Manager, Jaap de Blaauw en Vroomans zitten nu midden in het proces om meer in te Telefoon: 06-53312306 | 088-2944846 Traffic, ZeeDesign spelen op de leeftijdspecifieke kenmerken van de jeugdspelers Telefoon: 0517-531672 | Fax: 0517-531810 binnen de academie. Om dat te bereiken geven zij ook steeds E-mail: [email protected]

meer verantwoordelijkheden aan de Russische trainers die Bankrelatie: daartoe geschikt zijn gebleken. Of deze manier van werken zal Friesland Bank 29.80.05.298

aanslaan en of het voortgezet zal worden op het moment dat © 2010, Eisma Businessmedia bv, Leeuwarden Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of overgenomen in enige vorm of op enige wijze, het- beide Nederlanders vertrekken uit het land van ‘2018’, valt nog zij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Uitgever en auteurs verklaren dat dit blad op zorgvuldige wijze en naar beste weten is samengesteld, evenwel kunnen uitgever en auteurs op geen enkele wijze instaan voor de juistheid te bezien. Over een jaar of acht zullen allicht onze schijnwer- en/of volledigheid van de informatie. Uitgever en auteurs aanvaarden dan ook geen enkele aansprakelijk- heid voor schade van welke aard ook, die het gevolg is van handelingen en/of beslissingen die gebaseeerd pers weer eens die kant op gericht zijn! zijn op bedoelde informatie. Gebruikers van dit blad wordt met nadruk aangeraden deze informatie niet geïsoleerd te gebruiken, maar af te gaan op hun professionele kennis en ervaring en de te gebruiken informatie te controleren.

www.devoetbaltrainer.nl INTERNATIONAL INSTITUTE FOR TRAINING I.I.T.VOF OUDE BAAN 19 5854 PJ NIEUW BERGEN (L) NEDERLAND TEL 0031-(0)485 34 34 26 E-MAIL [email protected] HOMEPAGE www.toinevandegoolberg.nl

ALLROUND CURSUS DOCENT CONDITIE / HERSTELTRAINER FYSIEKE TRAINER VOETBAL TOINE VAN DE GOOLBERG, IIT

• Erkend door het NGS en Korps Mariniers • Erkende methode Betaald Voetbal • Fysieke trainer 1ste team Feyenoord • 12 avonden van 19.30 – 22.30 uur, - NEC-Nijmegen 1ste team Rotterdam seizoen 2009-2012 ca. 50% praktijk - Feyenoord-Rotterdam 1ste team • Fysieke trainer 1ste team NEC • Hoofdthema’s zowel voor individuele sport • 4 dagdelen: Nijmegen seizoen 2008-2009 als teamsport: - Dag 1 13.00 – 21.00 uur • Conditie-Hersteltrainer Feyenoord I - Revalidatie, conditieopbouw, kracht-, - Dag 2 09.00 – 16.00 uur 2000 – 2005 snelheid- en uithoudingsvermogen volgens • Hoofdthema’s: • Voormalig bondscoach KNAU De Rehaboom® en trainingsprogramma’s - Opbouw loopvermogen • Fysieke trainer NOC*NSF, NSkiV schrijven - Opbouw kracht periode 2005 -2008 - Transfer naar voetbal • Kerndocent Masteropleiding • Cursus start maandag 24-01-2011 • Cursusdata of/of: Sportfysiotherapie Avans+ te Breda - Cursus A 27 + 28 mei 2011 • Nederlands Paramedisch Instituut (NPi) • Locatie NSC Papendal te Arnhem - Cursus B 03 + 04 juni 2011 • Cursusprijs € 845,00 • Locatie NSC Papendal Arnhem Voor meer informatie over de docent, • Cursusprijs € 375,00 cursus en data (cursusagenda): www.toinevandegoolberg.nl

U kunt voor aanvullende informatie ook contact opnemen:

Telefoon 0485-34 34 26 Fax 0485-53 09 54 E-mail Mobiel 06-53 33 2678 [email protected] Eindejaars tip

Uw training in kaart gebracht Deze uitgebreide verzameling van kaarten (60 stuks per set) met spelen oefenvormen vormt een uitstekende voorbereiding voor een compleet trainingsprogramma. Elk jaar verschijnt een nieuwe set kaarten. De trainingen zijn gerubriceerd in de onderdelen drib belen, passen en trappen en positie- en partijspelen.

Prijs per set € 21,- Nu Gratis thuisbezorgd t/m 31 december 2010

Abonnees krijgen 7,5% korting.

Eisma Businessmedia bv, Postbus 340, 8901 BC Leeuwarden, tel. 088- 2944865 www.devoetbaltrainer.nl Voor België: Marimanfootball, Henk Mariman, tel. +32 (0)475584126 www.marimanfootball.be 58_VVON:ADV 09-12-10 14:18 Pagina 58

Vakbond Voetbal Oefenmeesters Nederland Aangesloten bij de A.E.F.C.A.

Gediplomeerd trainer-coach? Wordt lid van de vakbond! Of u nu trainer-coach bent bij een zaalvoetbalteam, bij een jeugdelftal, bij een dameselftal of in de top van het amateurvoetbal. De VVON behartigt al uw collectieve belangen. Ook voor individuele zaken –opstellen arbeidscontract, juridisch advies, opleidingen, conflicten, het vinden van een andere club - kunt u een beroep doen op de VVON.

De Trainer-Coach Als lid van de VVON ontvangt u het actuele en moderne verenigingsblad De Trainer-Coach dat vier keer per jaar verschijnt en vol staat met interessante artikelen en boeiende interviews.. Tijdens de jaarlijkse Voetbal Totaaldag in Tilburg ontmoet u uw collega’s en kunt u lezingen en trainingen bijwonen van coaches uit het betaald voetbal. De website biedt u als lid van VVON extra informatie en service. Met uw persoonlijke code kunt u inloggen op de website en krijgt u toegang tot de oefenstofpagina’s en de vacaturebank.

Meer weten Wilt u meer weten? Neemt u dan contact op met het secretariaat van de VVON. Telefoonnummer 035 - 5360637. U kunt ook kijken op de website: www.vvon.nl. Mailen kan ook: [email protected]

Kosten Het lidmaatschap van VVON kost 75 euro per jaar en daarvoor ontvangt u alle genoemde diensten, het blad De Trainer-Coach en wordt u de mogelijkheid geboden de Voetbal Totaaldag in Tilburg bij te wonen.

VVON De Vakbond Voetbal Oefenmeesters Nederland (VVON) is opgericht in 1946 en is een vakbond voor trainers en coaches in de voetbalsector. De VVON telt ruim 3.200 leden en heeft bestuurlijke bindingen met de units Betaald Voetbal en Amateur Voetbal. Daarnaast onderhoudt de VVON intensieve contacten met de KNVB Academie.

De VVON is sterk vertegenwoordigd bij vele organisaties die betrokken zijn bij het betaald en het amateurvoetbal. De VVON: - vervult de rol van gesprekspartner voor BZV, LBA, VVCS en COVS; - is aangesloten bij de Europese Bond van Voetbaloefenmeester (A.E.F.C.A.); - adviserend lid van de KNVB. VUL DE ANTWOORDKAART IN EN WORDT LID! ¡

Ja, ik word lid van de VVON:

Naam: m/v

Voornamen (voluit):

Adres:

Postcode: Woonplaats:

Telefoonnummer:

Geboortedatum:

Emailadres:

Laatst behaalde diploma: Wilt u deze bon sturen naar: Licentienummer: Algemeen Secretariaat VVON Ondergetekende verbindt zich tot schriftelijke wederopzegging, Antwoordnummer 1015, 7570 VD Oldenzaal. zijn verplichtingen als lid m.i.v. te zullen nakomen. Faxen mag ook Handtekening: 053 - 536 06 38 Feestdagentoppers:ADV 09-12-10 14:09 Pagina 57

Scoor nu uw cadeaus voor de feestdagen!

Bestel nu uw artikelen in de nieuwe webshop op www.devoetbaltrainer.nl en wij betalen uw verzendkosten*. Abonnees ontvangen 7,5% korting op alle bestellingen.

*Deze actie is geldig bij alle bestellingen t/m 31 december 2010. 12 4 nr. nr. MAGAZINE 2010 antibacterieel p 18 energielabel B p 4 gevelvervanging p 26 JAARGANG 21 / JULI www.metaalmagazine.nl Prestatietoets succes in kruistocht succes Prestatietoets kwartsstof tegen Dé kennisbron voor de metaal Dé kennisbron ONDERHOUDSMANAGEMENT 5 Jaargang 48 | 7-2010 & metaal JAARGANG 03 JAARGANG / Let op Frezen én Frezen JUNI 2010 JUNI 2010 ERP in metaal WWW.GEBOUWBEHEER.NU Lasersnijinstallatie Met bewerkingscentra meer VAKBLAD VOOR FACILITAIR gebouw SAMENWERKENDE ZELFSTANDIGEN SAMENWERKENDE COLLECTIEF GROTERE KLUSSEN AANPAKKEN KLUSSEN GROTERE COLLECTIEF met eenvoudig laden en lossen Ladders liftsysteem bestelauto’s voor 1 OKTOBER VANAF BOUWEN MEER VERGUNNINGVRIJ HET JAAR VAN NAAR VAKMAN WEER OP ZOEK WERKSPOT ZAKENDOEN DUURZAAM PROFITEREN VAN 32 28 35 beheer verrast door hoge snelheid In dit nummer: Kansen met duurzame energie Nieuwe titaanbewerker werkt sneller slijpwerk binnenhalen bij aanschaf gereedschapsmachines draaien 4

nr. nr. Glas in Beeld in Glas 2010 september special 2010 Augustus Augustus nr. 7/8 nr. schapen schapen www.AT-aandrijftechniek.nl CL is een CL is een probleem WIJ DOEN HET ZO vervoeren Glasstec 2010 in teken van solar en duurzaamheid 2010 in teken van Glasstec TECHNIEK SUFFOLKS GETROFFEN SUFFOLKS Veel glas in organische architectuur Hoofdkantoor KPMG Hoofdkantoor glas in organische architectuur Veel Beeld Schapen en melkvee en Schapen Nominaties Glas Award voor INHolland, XXXL-glas , Facet, Financiën en Van Dijken Van en Financiën , Facet, XXXL-glas INHolland, voor Award Glas Nominaties in Aandrijven - Besturen - Toepassen - - Besturen Aandrijven AANDRIJF & BETERE WEI TRANSPARANT TRANSPARANT Glas Eisma Media Groep: Eisma Media Groep: al meer dan honderd jaar uitgever van vakinformatie. Bij Eisma Media Groep heeft u de keuze uit maar liefst 32 vooraan- staande titels. of op www.eisma.nl Kijk bel +31 (0)88-2944800 informatie. voor

jaargang 0 JAARGANG 20e e VAKBLAD VOOR DE SCHAPENLIEFHEBBER DE VOOR VAKBLAD 34 Perslucht Vacuümtechniek Besturingen in bedieningspanelen heeft De techniek allesbehalve stilgestaan. Behalve druk- knoppen zijn er ook ‘draaiknoppen’, waarbij de behuizing niet langer door- worden. hoeft te boord Mechanisch in de mobiele markt kopen klanten Veel als transmis- verbrandingsmotoren zowel levert via Peerless siecomponenten Snelco mechanische en hydrauli- Motor sche aandrijfcomponenten. Het energieverbruik is bij de bouw van een sluitpost. Het machines nog vaak ook anders. echter kan augustus 2010 8

www.schildersblad.nl 9 SAVAL STROOMLIJNT EN SERVICE PLANNING vliegtuig.nl www.nutri-akt.nl en Roep om www.vvon.nl Afscheid F60 KLu Insectensnacks: AeroVolga LA-8 AeroVolga Sime Darby: www.piloot www.evmi.nl SEPTEMBER 2009 NR. 3 gevoel over topklasse over gevoel jeugdvoetbaltrainer allebei Scholing en Vorming ban bisfenol A luider Verenigingsblad van de VVON Verenigingsblad • René Vermunt heeft dubbel René Vermunt • Anne en Wietse de Jong, • • De Portefeuillehouder acceptatie nog probleem acceptatie nog probleem Eisma Voedingsmiddelenindustrie ASS: ZONDER ASS: RUGPIJN ACHTER HET STUUR Coach Met Piper Pilots’ Archer II naar Corfu met exportpotentie INVOERING MILIEUZONES UITGESTELD INVOERING Russische amphibian palmolie kan wél duurzaam 2010 • Jaargang 18 2010 • Jaargang Polikarpov I-16 Polikarpov voor schoonheidsprijs Arizona à la Sabena! Miljarden omzet tijdens Farnborough 2010 2010 Miljarden omzet tijdens Farnborough Historische jager gaat niet FIAT FIORINO EN FIAT BIPPER: PEUGEOT TWEE BROERTJES ONDER DE LOEP Nummer 1 • Maart Trainer Het grootste Nederlandstalige luchtvaartmagazineHet grootste Op bezoek bij Boeing Integrated Defense Systems INFORMATIEBRON VOOR DE TOTALE ONDERHOUDSMARKT JAARGANG 112 / 22 JUNI 2010 schildersblad Exterieur Dominicanenkerk onder de kwast beter iedereen wordt doorgroeimogelijkheden Van Focus ozp’ers: eenvrouwsbehangersbedrijf EISMA’S De

nr. 6 - 24 augustus 2010 nr.

7,00 € 2010 - 9 NR JAARGANG MULTITEST SUV’S OP GRIJS KENTEKEN MULTITEST OF TERREINWAGEN CHIQUE BESTELAUTO? 17 e e 9 7 nr. § 171 171 uit mais 27e jaargang 2010 september nummer Akkerbouw www. devoetbaltrainer.nl Vorschau Fespa Fabric Vorschau Preview Fespa Fabric Augustus 2010 | nr. 7 2010 | nr. Augustus katern Velos voersysteem Velos Print Post Post distributie met retourlogistiek hard HB-cRc groeit automatisering Enterprise werkt als kruipolie Transpas sentimenteel materieel Hergeboorte van Het Blauwe Wonder Jaargang 40 | Jaargang & Vorbehandlung jaargang, augustus 2o10 magazine voor eigen en beroepsvervoer e Pre-treatment Volume 18 • nr. 2 • 2010 | www.stitchprint.eu nr. 18 • Volume 28 Juiste portieJuiste met dossier reparatie & onderhoud WK 2010 WK 2010 niet onder crisis Mastercracker haalt maximale Mastercracker

Traileronderhoud lijdt Traileronderhoud

Stickerei und Druck in Nigeria Voetbal De Trainer ner i Tra www.plattelandspost.nl De Vakblad voor de agri-sector voor Vakblad Plattelands Plattelands Business magazine for professional embroiderers, textile printers and garment decorators, formerly Eurostitch Business magazine for professional embroiderers, textile printers and garment und die Bekleidungsdekoration, vormals Eurostitch Fachzeitschrift für die Stickereiindustrie, den Textildruck Embroidery and printing in Nigeria INTERNATIONAL Stitch

Viskweek op het Viskweek land Zeeuwse

Nieuwe besteller Opel en Renault reportage steeds beter benut LZV-concept februari 2010 nummer 1/2 DAF CF 75.360 EEV Test DAF voor elke dag nieuws Zorgen om kilometerheffing nieuws

BP 15 jaar 15 11 Biddinghuizen van crematoria VAN PAARDEN LICHAAMSTAAL Wat zeg je? Retourmatras bouwt fabriek ...een heldere kijk op de markt Orthometals verwerkt metaalresten Orthometals verwerkt metaalresten

Drijvend paviljoen met geodetische koepels Drijvend ruimtevakwerk vormen kokers Kartonnen passiefhuis tot Rijksmonument gerenoveerd kantoor tot Bussum watertoren Transformatie

28 tot en met 30 september L

Nederland op een rij

C E

BON VOOR GRATIS MAGAZINE DE PAARDENKRANT T.W.V. € 5,95 T.W.V. PAARDENKRANT DE MAGAZINE GRATIS VOOR BON

P S

44e jaargang - september 2010 - nummer 5

T S

De beste kerstbraderieën van

Vakblad over bouwtechniek over Vakblad www.bouwwereld.nl 02/07/2010 106 Jaargang

#08 R

Bouwwereld E Eerlijke dressuurtraining Eerlijke Vlammen met polospeler AkiVlammen Andel van En ook: de lipizzaners van IJsbrand Chardon, aangeleerde hulpeloosheid, dierenarts hulpeloosheid, En ook: aangeleerde de lipizzaners van IJsbrand Chardon, natuurlijke hindernissen springen,Krijn slijmbeursontsteking, van Muiswinkel, van Imke korte Schellekens, trainen en... en lange paarden het Paardenalbum

www.horses.nl/bit | Nummer 180 | Prijs € 6,75 | Nummer 180 | Prijs www.horses.nl/bit

JAARGANG 27 - OKTOBER 2010 - KERSTSPECIAL - WWW.MARKT-VISIE.NL JAARGANG 27 - OKTOBER 2010 - KERSTSPECIAL - Onderzeeërs worden weer in Nederland ontmanteld K MARKTVISIE Kerstbomen te kust en te keur 12 r | nummer Jaargang 18 18 Jaargang NUMMER 5 Augustus 2010 www.bulkgids.nl Première vakbeurs Première 2010 Recycling 2010 Manager Maintenance Eriks: uitbreiding in kunststoffen Beladingsysteem silowagens voor Pindakaas-producent capaciteit vervijfvoudigt Windzifter geeft zeef het nakijken met minimale Recycling omkoppeltijden Simulatie van vloeistofstromen Primix bouwt grootste menger statische Duurzame palmolie Duurzame palmolie esign d

n Handling Choline ondersteunt energiebalans Choline ondersteunt energiebalans PORTFOLIO: JEROEN TOIRKENS JEROEN PORTFOLIO: Documentaire fotografie vakblad voor de graanverwerkende en diervoederindustrie Dierlijke eiwitten uit insecten Dierlijke eiwitten uit insecten

www.demolenaar.nl

TER

A l

A F

G RA

T I

E D Solids & Liquids Processing e Processing Solids & Liquids Nominaties voor Proces Innovatie Prijs Innovatie Proces Nominaties voor jaargang, 3 september 2010

9,95

BULK

TECHNIEK FOTOGRAFIE € OP REPORTAGE MET DE LEICA S2 OP REPORTAGE PHOTOKINA ADOBE LIGHTROOM 3 CANON PRINTER IBF6300 CARL DE KEYZER NOORDERLICHT BREDAPHOTO INTENDANT ANNELIES KUIPER STOCKFOTOGRAFIE de 7-2010 SANITAIR 113

flffl De Molenaa 2010 EismaMediaGroep_2010_11_Promo_adv:00 03-11-10 16:35 Pagina 1 Pagina 16:35 03-11-10 EismaMediaGroep_2010_11_Promo_adv:00