ANCIENT HELLENISTIC AND ROMAN AMPHITHEATRES, STADIUMS, AND THEATRES THE WAY THEY LOOK NOW
RAYMOND G. CHASE
PETER E. RANDALL PUBLISHER PORTSMOUTH, NEW HAMPSHIRE
2002 Contents
Foreword vii Cibyra 66 Pmara 68 Introduction 1 Sidyma 69 Xanthus 70 Turkey 2 Letoon 71 Istanbul 4 Patara 73 Perinthus Heracleia 5 Ka§ (Antiphellus) 74 Apollonia 75 Alexandria Troas 7 Simena 76 Assos 8 Nisa 77 Pergamum 10 • Cyanae 78 Aigai, C^andarli, Myrina, Myra 79 and Cyme (Kyme) 14 Limyra 80 Cyzikus (From Bergama to Erdek or Bursa) . . 18 Arycanda 81 Apollonia 20 Rhodiapolis 82 Iznik (Nicaea) 21 Idebessos and Corydalla 83 Prusias ad Hypsium 22 Gagae, Olympos, Phaselis 84 Amasra and Tieum (Hisaronii) 23 Termessos 85 Ankara (Ancyra) 24 Perge 87 Pessinus and Amorium 25 Sillyum (or Sillyon) 89 Aizanoi (Aezani) 26 Aspendos 91 Akmonia/Trianopolis and Selgik/Sebaste ... 27 Selge 93 Ala§ehir (Philadelphia) and Sardis 28 Side and Seleucia in Pamphylia 95 Izmir (Smyrna) 28 Laertes 96 Clazomenae and Erythrae 29 Selinus (Gazipa§a) 97 Teos 30 Anemurium 98 Notium 31 Aphrodisias and Seleucia ad Calycadnum Ephesus 32 (Silifke) 99 Priene via Panionium 34 Uzuncabur^ (Olba/Diocaesarea) and Ura . . . 100 Miletus and Didyma 36 Aya§ (Elaeusa/Sebaste) 101 Amyzon 38 Pompeiopolis and Tarsus 102 Alinda 40 Anazarbus 103 Alabanda 41 Castabala 105 Stratoniceia and Milas 42 Misis (Mopsuestia) 106 Euromos 44 Aigaei/Ayas (Yumurtalik) and Epiphania ... 107 Heracleia ad Latmos 45 Antioch to Malatya 108 Iasos 46 Zeugma 108 Theangela and Bodrum 47 Malatya to Konya 108 Bargylia 48 Konya to Egirdir: Fasillar and Psidian Cedreae 50 Antiochus 109 Amos and Bybassus (Kastabos) 51 Adada and Bayat 110 Cnidus 52 Sagalassos Ill Caunus 54 Cremna 113 Cadyanda 56 Melli (or Milyas) 114 Fethiye (Telmessus) 58 Ariassos (and the Via Seseute) 115 Lydae 59 Isparta to Denizli/Pamukkale 116 Oenoanda 60 Hierapolis (Pamukkale) 117 Tlos 62 Aphrodisias 118 Balbura 64 Laodiceia 119 Bubon 65 Tripolis 121 Nyssa 123 Abila 185 Magnesia ad Maeandrum 125 Pella 186 TURKEY SUPPLEMENT, Spring 1999 126 Petra 187 Prusias ad Hypsium 127 Sabra 188 Amasra 129 Israel 189 Komana Pontica 130 Aphek and Ramat Hanadiv 190 Sebastopolis (Sulusaray) 131 Caesarea 191 Komana Cappadocia via Zile 132 Dor and Sephoris (Zippori) 193 Komana (Comana) Cappadocia 133 Tiberias and Hammat Gader 194 Zeugma 135 Bet Shean (Scythopolis) 195 Antioch (Antakya), Epiphania, Castabala, Bet Guvrin 197 Anazarbus 136 Elusa and Ashqelon 198 Tapureli 137 Isaura 138 Lebanon 199 Etenna 139 Baalbek 200 Cremna 140 Beirut 201 Psidian Antiochus 141 Tyre 202 The Sanctuary of Men 142 Sidon and Echmoun 203 Sagalassos 143 Byblos 204 Blaundos 144 Batroun 205 Akmonia 145 Pessinus 146 Egypt 206 Gagae and Telmessos (Fethiye) 147 Alexandria 207 Oxyrhynchus 208 TURKEY SUPPLEMENT, Autumn 1999 148 Pelusium 209 Metropolis 148 Magnesia ad Maeandrum 150 Libya 210 Colophon 151 Tripolis 210 Notium, Miletus, Didyma, Nyssa 152 Sabratha 211 Antiocheia ad Maeandrum 153 Leptis Magna 213 Colossae 154 Tocra and Ptolemais 214 Cibyra 155 Cyrene 216 Bubon (Re-Revisited) 156 Apollonia 219 Aya§ and Antioch 157 A1 Bayda/El Beida (Balagrae) 220 Perge and Sillyon 158 Zile (Zela) 159 Tunisia 221 Epiphania, Komana Cappadocia, Sebastopolis 160 Psidian Antiochus and Sagalassos 161 Dinar (Kelenai/ Apameia) 162 Hierapolis and Laodiceia 163 Thuburnica . 227 Tripolis and Philadelphia (Alasehir) 164 Sardis 165 Dougga 229 Cyme (Kyme) and Phocaea (Focja) . 167 Ain Tounga (Thignica) 231 Toukabeur (Thuccabor), Chaouach (Sua), Syria 168 Sidi Medien (Vallis) 232 Dara'a 169 Fetisse (Avitta Bibba), Bou Arada (Aradi), Bosra 170 Sidi Bou Arkoub (Thimisua) 233 Suweida and Qanawat 171 Oum el Abouab (Seressi) 234 Shahba (Philippopolis) 172 Ksar Lemsa (Limisa) 235 Palmyra (Tadmor) 173 Aggar 236 Dura-Europos and Aleppo 174 Medeina (Althiburos) 237 Cyrrhus 175 Zannfour (Assuras) 238 To Latakia 176 Makthar (Mactaris) 239 Jableh and Amrit 176 Sbiba (Sufes) and Sbeitla (Sufetula) 240 Apamea 177 Haidra (Ammaedara) 241 Jordan 178 Kasserine (Cillium) 242 Thelepte (Thamesida) 243 Amman (Philadelphia) 179 Acholla 244 Jerash (Gerasa) 180 El Djem (Thysdrus) 245 Um Qais (Gadara) 183
x Leptis Minor 247 Bilbilis 304 Jeradou (Djeradou) and Sidi Rais (Carpis) . .. 249 Zaragoza (Caesaraugusta) 305 Thuburbo Maius 250 Tarragona (Tarraco) 306 Oudna (Uthina) 251 Velilla de Ebro and Lay ana (Los Banales/ TUNISIA SUPPLEMENT, SPRING 2001 253 Clarina) 308 Thibaris 253 Calahorra (Calagurris Nassica Iulia) 309 Utica 254 Uxama, Clunia, Toletum (Toledo) 310 Bulla Regia 255 Caparra 311 Simitthu (Chemtou) 256 Medellin, Casas la Reina, Italica 312 Sicca Veneria (Le Kef) and Uchi Maius 257 Carmona 313 Agbia 258 Baelo (aka Belo and Bolonia) 314 Thimisua (Sidi Bou Arkoub, or Argoub) 259 Carteia and Carratraca 315 From Thimisua to Thenae via Jerba 260 Cartagena 316 Bararus (Rougga) 261 Pallentia (Alcudia-Mallorca) 317 Thapsus (Ras Dimass) 262 Sagunto, Ojos Negros, Valeria, Segobriga .... 318 Ulisippira/Ulissipira (Henchir Zembra) 263 Ercavica and Clunia 319 Pheradi Maius (Sidi Khalifa) 264 Upenna (Enfida), Pupput (Hammamet), Portugal 320 Jeradou, Carpis (Sidi Rais), Jebel Moraba 265 Idanha-a-Velha and Bobadela 321 Conimbriga 322 Algeria 266 Lisboa, Evora, Santiago do Cacem 323 Tebessa (Theveste) 268 Madauros 269 France 324 Khemissa or Khamissa (Thubursicu r~~~" f I Paris/Lutece (Lutetia Numidarium) 270 Guelma (Calama) 271 Les Andelys and Lillebonne Thibilis and Tigisis 272 Annaba (Hippo Regius) 273 Jublains (Noviodunum) and Skikda (Rusicade) 274 Aubigne-Racan 328 Tipasa 275 Cheneviere/Montbouy (Carantomagus) Cherchell (Iol Caesarea) 277 and Bourges (Avaricum) 329 Djemilla (Cuicul) 278 Drevant (Derventum) and Neris-les-Bains Tazoult-Labese (Lambaesis) 279 (Neriomagus) 330 Timgad (Thamugadi) 280 Argenton-sur-Creuse (Argentomagus) 331 Batna to Biskra to Touggourt to Tunisia for Vieux Poitiers 332 Zana (Diana Vetenorum), Tobna Poitiers (Limonum Pictotum) 333 (Thubunae), Thouda (Thabudeos), Sanxay 334 M'Lilli (Gemellae), and The Sahara 281 Saintes (Mediolanum Santonum) 335 Les Bouchards 336 Morocco 283 Chassenon (Cassinomagus), Limoges Lixus 284 (Augustoritum Lemovicum), Perigueux (Vesuna Petrucorriorum) 337 Spain 286 Agen (Aginnum) and Bordeaux Ampurias (Emporion) 285 (Burdigala) 338 Cardona and Velilla de Ebro 287 St. Bertrand-de-Comminges (Lugdunum) Calahorra (Calagurris) 288 and Toulouse (Tolosa) 339 Clunia 289 Toulouse to Nimes 340 Tiermes, Arcobriga, Bilbilis 291 Aries 341 Segobriga •. 292 Glanum and Massalia (Marseilles) 342 Toledo (Toletum) and Escalona . . . . : 293 Frejus (Forum Iulii) 343 Caparra and Merida 294 Nice-Cimiez (Cenemelenum) 344 Barcarrota and Medellin 295 Orange (Arausio) 345 Zalamea de la Serena and Casas la Reina .... 296 Vaison-la-Romaine and Alba 346 Sevilla and Italica 297 Vienne (Vienna) 347 Carmona, Arva, Osuna 298 Lyon (Lugdunum) 348 Ronda la Vieja and Baelo 299 Villards-d'Heria and Autun Malaga 300 (Augustodunum) 349 Cartagena 301 Alesia 350 Tarragona 302 Besangon (Vesontio) 351 SPAIN SUPPLEMENT, 1999 303 Mandeure (Epomanduodorum) 352 Introduction and Arcobriga 303 Grand 353
xi Champlieu 354 Minturnae and Sessa Aurunca 409 Senlis (Augustomagus Sylvanectum) 355 Cassino 410 FRENCH CODA 2000 356 Aquinum 411 Venteuil-Caply 357 Venafro 412 Genainville 358 Teano 413 Brettville-St. Laurent, Valognes, Vieux Cales 414 (and Rouen and Bayeux) 359 Capua and Telese 415 Oisseau-le-Petit and Locmariaquer 360 Saepinum and Benevento 416 Mauves and Gennes 361 Liturnum and Cumae 417 Bouzy-le-Foret, Bonnee, Argenton-sur-Creuse 362 Baia, Bacoli, Misenum 418 Saint Goussaud 363 Pozzuoli 419 Chassenon (Cassinomagus) 364 Nola and Sarno 421 Arenes (Thenac) 365 Pompeii 422 Cahors (Divona) 366 Herculaneum 423 St. Bertrand-de-Comminges (Lugdunum) . . . 367 Paestum 425 Rodez (Segodunum) 368 Velia and Teggiano 426 Javols (Anderitum) 369 Grumentum 427 Vienne (Vienna) 370 Tyndaris 428 Moingt 371 Termine Imarese and Soluntum 429 Bardiaux 372 Ietum (Jetae/Iaitas) and Segesta 430 Chateaubleu 373 Eracleia Minoa and Agrigento 431 Morgantina and Eloro 432 Great Britain 374 Akrai 433 Silcester (Calleva Atrebatum) 375 Siracusa 434 Dorchester (Durnovaria) 376 Catania 435 Cirencester (Corinium Dobonnorum) 377 Taormina 436 Caerleon (Isca Silurum) 378 Locri and Marina di Gioiosa Ionica 437 Carmarthen (Moridunum Demetarum) 379 Scolacium 438 Chester (Deva) 380 Sibaris and Metapontum 439 St. Albans (Verulamium) and London (Londinium) Lecce 440 381 Rudiae 441 Colchester (Colonia Camulodunum) 382 Egnazia and Venosa 442 Colchester (Gosbeck's Farm) and Canosa di Puglia and Herdoniae 443 Caistor St. Edmund (Venta Icenorum) . . . 383 Lucera 444 Chichester (Noviomagus Reginorum) 384 Larino and Vasto 445 Canterbury (Durovernum Cantiacorum) .... 385 Pietrabbondante and Iuvanum 446 Richborough (Rupupiae) 386 Chieti 447 Caistor St. Edmund (Venta Icenorum) 387 Peltuinum 448 Charterhouse 388 Alba Fucens 449 Amiternum 450 Germany 389 Teramo 451 Xanten/Birten (Vetera) 390 Ascoli Piceno and Faleria 452 Trier (Augusta Treverorum) 391 Urbs Salvia 453 Helvia Recina 455 Switzerland . 392 Ancona 456 Augst (Augusta Raurica) 393 Ostra Antica, Suasa, Rimini 457 Avenches (Aventicum) ' 394 Aquileia and Trieste 458 Martigny (Octodurum) 395 Padua and Montegrotto Terme 459 Lenzburg and Windisch (Vindonissa) 396 Verona 460 Tiefenau (Berne) 397 Brescia 461 Italy 398 Velleia and Piacenza (and Milano . . .) 462 Ivrea (Eporedia) 463 Aosta 464 Turin and Susa 465 Pollentia (Pollenzo) and Augusta Bagiennorum (Bene Vagienna) 466 Ventimiglia (Albintimilium) 467 Frosinone (Frusino) and Albenga (Alba Ingaunum) 468 Ferentino (Ferentinum) 407 Libarna 469 Terracina and Formia 408 Luni (Luna) 470
xii Lucca 471 Butrint (Buthrotum) 531 Fiesole 472 Phoinike 532 Volterra and Roselle 473 Oricum 533 Arezzo and Cosa 474 Apollonia 534 Gubbio 475 Assisi 476 Greece and the Greek Islands 536 Spello and Bevagna 477 Spoleto 478 Terni and Todi 479 Carsulae 480 Bolsena (Volsinii) 481 Ferento (or Ferentium) 482 Ocriculum (Otricoli) 483 Kabeirion ^ 544 Falerii Veteres and Falerii Novi 484 Chaironeia 545 Sutri and Lucus Feroniae 485 Valley of the Muses, Koroneia, and Tivoli and Hadrian's Villa 486 Orchomenos 546 Roma 487 Delphi 547 Milano 490 Mikrothivai, Demetrius, Larissa 548 Sardinia: Cagliari 491 Dion 549 Sardinia: Nora 492 Vergina and Edessa 551 Pella and Thessaloniki 552 ITALIAN POSTSCRIPT 2000 Thassos and Amphipolis 553 and Bene Vagienna 493 Abdera and Maroneia 555 Pollentia (Pollenzo) 494 Philippi 556 Aquileia and Asolo 495 Dodona 557 Verona 496 Kassopi 558 Ivrea (Eporedia) 497 Nicopolis 559 Aosta (Augusta Praetoria) 498 Leucas and Arta 561 Austria 499 Stratos and Oinadai 562 Carnuntum 500 Pleuron 563 Flavia Solva and Virunum 502 Patras 564 Egira 565 Yugoslavia (Alas!) 503 Kato Loussoi and Elis 566 Pula 504 Olympia 567 Nin, Zadar, Burnum 506 Floka and Platiana 568 Salona 507 Megalopolis 569 Ohrid 508 Messene (Ithome) 570 Bitola 509 Gythion 572 Stobi 510 Sparta 573 Scupi (Skopje) 511 Mantineia 574 Orchamenos 575 Hungary 512 Phlius 576 Gorsium 513 Nemea and Tegea 577 Aquincum (Budapest) 514 Argos 578 Epidauros 580 Romania 516 Palea Epidauros 582 Porolissum 517 Isthmia 583 Micia (Mintia) 518 Corinth and Acrocorinth 585 Ulpia Traiana _ 520 Sikyon 587 Bulgaria : 521 Eleusis 588 Nicopolis ad Istrum 522 Piraeus 589 Stara Zagora 523 Athens 590 Hisarya 524 Crete 592 Plovdiv (Philippopolis) 525 Knossos 593 Sofia (Sardica) 526 Lyttos and Chersonissus 594 Mallia and Lato 595 Albania 527 Goumia and Ierapetra 596 Durres (Dyrrachium) 528 Khouphonisi 597 Byllis (Byllidensium) 529 Inatos (Tsoutsouros) 598 Hadrianopolis . . . I 530 Gortyna 599
xiii Phaistos and Aptera 601 Lissos, Elyros, Kissamou, and Hania .... 602 Other Islands 604 Delos (via Mykonos) 604 Thera (Santorini) 605 Kos 606 Kardamena and Kephalos 608 Rhodes 609 Rhodes 609 Lindos 611 Other Greek Isles with Theatres 612 Cyprus 613 Salamis 614 Soli 616 Amathus 617 Kourion 618 Paphos 620 Full Circle Plus: Turkey 2001 621
Cyzikus, Iznik, anci ^Aizanoi 626 Termessos, Perge, Side, and Laertes 627 Olympos, Apollonia, Letoon, and Tlos 628 Lydae 629 Cibyra, Colossae, Tripolis, Labraynda 630 Mastaura 631 Alabanda, Amyzon, Metropolis, and Magnesia ad Maeandrum 632 Glossary 635 Bibliography 636 Index 640 About the Author 647
xiv