Vertelcultuur in Vlaanderen
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
VVEERRTTEELLCCUULLTTUUUURR IINN VVLLAAAANNDDEERREENN EEEENN SSTTEEMM VVOOOORR VVEERRTTEELLCCUULLTTUUUURR Eindrapport van het onderzoeksproject ‘Vlaanderen vertelt. Onderzoek naar de behoefte, de haalbaarheid en de wenselijkheid van een expertisecentrum voor vertelcultuur in het kader van de ontsluiting van het orale erfgoed in Vlaanderen.’ Rapport in het kader van het Cultureel-erfgoeddecreet 2009 September 2010 Ina Vandewijer VVAANN SSTTOOEELL TTOOTT SSTTOOEELL VVZZWW 1 Vertelcultuur in Vlaanderen Een stem voor vertelcultuur Eindrapport van het onderzoeksproject ‘Vlaanderen vertelt. Onderzoek naar de behoefte, de haalbaarheid en de wenselijkheid van een expertisecentrum voor vertelcultuur in het kader van de ontsluiting van het orale erfgoed in Vlaanderen’ Rapport in het kader van het Cultureel-erfgoeddecreet 2009 © Ina Vandewijer in opdracht van Van Stoel tot Stoel vzw September 2010 2 Inhoudsopgave Vertelcultuur in Vlaanderen ..............................................................................................................................................1 Woord vooraf ....................................................................................................................................................................8 1 Conclusies en beleidsaanbevelingen .......................................................................................................................10 1.1 Conclusies ....................................................................................................................................................10 1.1.1 Meer zichtbaarheid en imagocorrectie.......................................................................................................10 1.1.2 Een centraal aanspreekpunt .......................................................................................................................11 1.1.3 Een gestructureerde opleiding ...................................................................................................................11 1.1.4 De vertelcultuur door de erfgoedbril .........................................................................................................12 1.1.5 Het netwerk ‘Vlaanderen vertelt’ ..............................................................................................................12 1.2 Beleid- en sectoraanbevelingen....................................................................................................................13 1.2.1 Netwerk ‘Vlaanderen vertelt’ ....................................................................................................................13 1.2.2 Inventarisatie, digitalisering en ontsluiting................................................................................................14 1.2.3 Kwalitatieve vorming en opleiding ...........................................................................................................15 1.2.4 Zichtbaarheid en imagocorrectie ...............................................................................................................15 1.2.5 Safeguarding van het immateriële culturele vertelerfgoed ........................................................................17 Inleiding ..........................................................................................................................................................................18 2 Probleemstelling......................................................................................................................................................20 2.1 Onderzoeksopdracht fase 1 .........................................................................................................................20 2.1.1 Onderzoeksopdracht fase 1........................................................................................................................20 2.2 Onderzoeksopdracht fase 2 ..........................................................................................................................21 2.2.1 Conclusies onderzoeksopdracht fase 1 ......................................................................................................21 2.2.2 De beschrijving in de begeleidende brief bij beslissing van de minister ...................................................21 2.3 Gewijzigde doelstellingen van de onderzoeksopdracht................................................................................21 2.3.1 Maatschappelijke relevantie ......................................................................................................................21 2.3.2 De hedendaagse context ............................................................................................................................22 2.3.3 Vertelcultuur is immaterieel cultureel erfgoed ..........................................................................................22 2.3.4 Draagvlak voor de vertelcultuur in Vlaanderen.........................................................................................23 2.3.5 Onderzoeksdomein vertelcultuur...............................................................................................................25 2.3.6 Kennis- en expertise-uitwisseling..............................................................................................................25 2.3.7 Ondersteuningsbeleid ................................................................................................................................27 2.3.7.1 World Café ronde 1...........................................................................................................................27 2.3.7.2 World Café ronde 2...........................................................................................................................28 2.3.8 Projectgroep vorming ................................................................................................................................29 2.3.8.1 Doelstelling.......................................................................................................................................30 2.3.8.2 Eerste resultaten................................................................................................................................30 2.4 Voorstel tot intentieverklaring netwerk ‘Vlaanderen vertelt’.......................................................................31 2.5 Timing en stappenplan .................................................................................................................................32 2.6 Stuurgroep ....................................................................................................................................................35 3 2.7 Methodologie ...............................................................................................................................................36 2.7.1 Literatuur en deskresearch.........................................................................................................................36 2.7.2 Projectbenadering......................................................................................................................................36 2.7.3 Een onderzoeksproject binnen een dynamische context............................................................................38 2.7.4 Procesbenadering via het erfgoedmodel 'culturele-projectcoöperaties' .....................................................38 2.7.5 Project Management Model.......................................................................................................................39 2.7.6 Portaalsite als metafoor voor netwerk .......................................................................................................40 3 Vertelcultuur is immaterieel cultureel erfgoed ........................................................................................................42 3.1 Wat is een vertelcultuur?..............................................................................................................................42 3.1.1 Definitie oraliteit .......................................................................................................................................42 3.1.2 Definitie orale cultuur................................................................................................................................42 3.1.3 Kenmerken van een orale cultuur ..............................................................................................................43 3.1.3.1 Orale cultuur kent twee taalhandelingen...........................................................................................44 3.1.3.2 Kenmerken van orale taal .................................................................................................................44 3.1.3.3 Functie van het orale verhaal ............................................................................................................44 3.1.3.4 Reconstructie ....................................................................................................................................45 3.1.4 Overgang van orale cultuur naar schriftcultuur .........................................................................................46 3.1.5 Een mythisch wereldbeeld.........................................................................................................................46 3.1.6 Taal en mythe ............................................................................................................................................47